Usuard (moine bénédictin de Saint-Germain-des-Prés). Sacculum IX. Usuardi Martyrologium, ex recensione R. P. Sollerii et ad editionem benedictinam [J. Bouillartii] collatum.

Praemittuntur Sancti Adonis Opera... Accurante J.-P. Migne,... Tomus I[-II]. 1852.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGM:

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, CNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

00'
AB mO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQUiE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESLE SJECULA,
JDXTAEDITIONES INTERSE CUMQCE
ACCURATISSIMAS, NONNULLIS CODICIBUSMANUSCRIPTISCOLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS C0NTINENTER ILLUSTRATA ;
OHNIBUS OPERIBUSPOSTAMPLISSIMAS EDITIONES QU^.TRIBUSNOVISSIMIS S^ECULISDEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBCSPARTICULARIBCSANALYTICIS,SINGULOS SIVETOMOS, SIVEACCTORES ALICUJUSMOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULISINTRAIPSUMTEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULISSINGULARUM PAGINARUM MARGINEM*
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUSSUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBCS,
AD0RNATAJ
OPERIBUSCUMDUBIISTUMAPOCRYPHIS, ALIQUA VEROAUCTOP.ITATE IN ORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID .
UNUSQUISQCEPATRUM INQUODLIBET THEMA SCRIPSERIT CNOINTUITU CONSPICIATUR;ALTERO
SCRIPTUR^E SACRJE, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS0PERUM SUORUM L0CISSINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURiE TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIOA.CCURATISSIHA,
CETERISQUEOMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUM NITIDITAS
CHART-« QUALITAS, INTEGRITASTEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERCM RECUSORUM TUMVARIETAS
TUMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUEINTOTOOPERIS DECURSU CONSTANTER
PRETIIEXIGUITAS,
SIMILIS, PR^ESERTIMQUE ISTACOLLECTIO, UNA,METIIODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORCM OPUSCULORUMQUE HACTENUS IIIC ILLIC SPARSORUM,
PRIHUM AUTEMIN NOSTRABIBLIOTHECA -^.—^
, EX OPERIBUS AD OMNES JETATES, f ^/V\
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM. / /£"x£j\
SERIES SECUNDA, I tf> \§l
|
IN QUA PRODEUNTPATRES,-DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESI-TCLATiNk-t r~ \^
AGREGORIOMAGNO.ADINNOCENTIUM III. Tv, ^, V
Stccurante 3.^. Sttigne, \r**\ ^ \
BIBLIOTHECX GLERI UHIVEHIC, VC*\ ***
U\^
CURSUUM COMPLETORUM 1N SINGULOS SCIENTI^ ECCLESIASTIOE RAMOSEDITOREV \ 1"° .'

PATROLOGIAHINA EDITI0NE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIAGRJECO-LATINAV».

VENEUNTMILLE FRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITIONISLATIN/E; OCTINGENTIS
ET
MILLE TRECENTA —
GRJECO-LATIN*. MERELATINAUNIVERSOS AUCTORESTUMOCCIDENTALES, TUM
ORIENTALESEQUIDEMAMPLECTITUR ;' HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUR.

PATROLOGI^E TOMUS CXXIII.

ADO, USUARDUS. — USUARDI TOMUS PRIMUS.

EXCUDERATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

LNVIADICTAZ)'AO0/SE,PR0PEP0RTAMLUTETIiEPARISI0RUMVULG0D'£iVF£iJN0MINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.
1852
 S/ECULUM IX.

USUARDI MARTYROLOGIUM

EX KECENSIONE R. P. SOLLEIUI, ET AD EDITIONEM BENEDICTINAM COLLATUM.

PR«MITTTJNTCn

SANCTI ADONIS

OPERA,

AD FIDEM EDITIONUM ROSWEIDI, MABILLONII, ETC, RECOGNITA ET EXPRESSA.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHEC^E CLEB.I IINITERSiC,
8IVE
COB.SUUM
COMPLETORUM
IN SINGULOSSCIENTI/EECCLESIASTICjE
RAMOSEDITORE.

TOMUS PRIMUS.

VENEUNT2 VOLUMINA
14 FRANCISGALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN YIADICTA&AMBOISE, PROPE PORTAMLUTETl/E PARISIORUMYULGODENFER NOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.
183-2
 ELENCHUS

AUCTORUdl ET OPERUM QU^S IN HOO TOMO CXXIII COlfTINEirrUR

S. ADO ARCHIEPISCOPUS VIENNENSIS IN GALLIA.

Sancti Adonis Eiogium historicum. Col. 9
— Chronicon. 23
Vetus Romanum Martyrologium. 14.3
Libellus de Festivitatibus apostoiorum. \ . : r 181
' '
Sancti Adonis Martyrologium. 201
Appendix ad S. Adonis Martyrologium. 419
Passio sancti Desiderii 435
Adonis privilegium pro ecclesia Velnensi. 443
'
Vita sancti Theuderii Ibid.
Appendix. — Translalio S. Barnardi. 449
Miracula ejusdem. 451
USUARDUS MONACHUS SANGERMANENSIS.
Usuardi Martyrologium. 433

Ex typis MIGNE, aa Pelil-Mentr«nge.

 ANNODOMINIDCCCLXXV.

SANCTUS ADO

ARCHIEPISCOPUSVIENNENSIS1N GALUA.

SANCTI ADONIS ELOGIUM HISTORIGUM.

(ApudMabill.,ActaSS.ord. S. Bened., lom. VI.)

1. ADONEH, Vieunensem archiepiscopum, non ma- A utile judicasset. Exhinc non parvum lempus effluxe-
gis dignitate quam scriplis clarum satis norunt eru- rat, cum ecce episcopus obilu Viennensis prsesulis
dili omnes. At quis qualisve ante ponlificatum fuerit, certissime comperlo, agere disposuit intenlius, qua-
nemo, quod sciam, bactenus explicavit. Mirabuntur lenus in Viennensi Ecclesia ordinarelur episcopus.
fbrsan nonnulli quod Benediclinsefamiliseeum annu- Quocirca ex consensu tam cleri quam plebis, cum
merem, cum Tntbemius, Wion, Menardus, Buceli- consilio et prsescntia comprovincialium episcoporum
nus et alii, eum Fastis nostris non inscripserim; sed idem Dei famulus Viennensem consecralur in ponli-
mirari desinent cum facti mei rationem exposuero. ficem.
2. Adonis Vitoe compendium inveni in Breviario v. Neque enim, ut moris esl plerisque, mox susce-
collegialse Ecclesise Romanensis apud Allobroges, in pto honoiis gradu in superbiam elatus est : sed
qua celebris est Adonis memoria : quo in Breviario, magis in ccepta persislens bumililate, omnes quoque
typis vulgato anno 1612, sanctorum acta, non re- subditos secundumsuum modum imilatoresveritatis
centiorum, sed veterum auctorum qui ea scripsere, fleri assidue monebat, dicens: Discitea me quia mi-
tolidem verbis referuntur : id quod faclum etiam in tis sum et humilis corde.
Adone, cujus festus dies ita nolalur in diclo Brevia- vi. Cujus lam salubri tamque sanclo studio in in-
rio xvu Kalendas Januarii: Saneti Adonis episcopiet troltu sanclse matris ecclesiae, in hbnore Salvatoris
eonfetsoris. Omnia dices de communi pmler Leaen- .coristructa3, domunculam quamdam instar sepulcri
dam; et infra : Incipit Vila sancti Adonis arcliiepfc Dominici construi fecit: ante cujus eliam ostiolum
scopi Viennensis.Quseverba satis innuunt ejus Vilse altare, ex lapidibus concavum, ad nomen Marise
compeadium, quale mox ex ipso Breviario exbibebo, g pecealricis, Pelri quoque negatoris, latronisque con-
a vetusto anctore qui sancli Adonis res gestas litte- fessoris solemniter consecravit. Quo dum mulli ad-
ris antiquitus mandavit, de verbo excerplum fuisse. veniunt a^groli, per intercessionem eorum ad propria
. 3. Accedit quod Ecclesia Viennensis in suo Bre- lseti consueverunt reverti.
viario, quod ante centum viginti annos typis editum vn. Hospitalitatis vero, sed et misericordise in
est, iisdem fere verbis ulilur ac Romanensis, usque pauperes quanla ei cura, quantave assiduitas fuerit,
ad electionem Adonisin archiepiscopnin. Aliam enim stylo mandave noi>est necesse : cum ostium do
ab eo loco narrationem de rebus ab Adone jam pon- ipsius non alio, sed nequidem refeclionis te rei
UGce gestis exhibet Viennense Breviarium, cujus clausum fuerit. Unde merito cum beato Job cthre
copiam nobis submisit humanissimus vir Petrus Lou- poterat : Ostium meum viatori paluit, el tef/fw
velus doctor medicus et hisloriographus Dombensis. pauperum. '] j
'
Dtriusque Breviarii lectiones novem juvat hic vicis- viu. Verum indefessus laborator, licet di ntiSL
sim reprcesenlare. occuparelur bonorum operum exercitiis, no £an.
'
se lotum credebat sopori, tanquam diurno 1 i-eo
Ex Breviario Viennensi.
fatigatus : sed ad satisfaciendum naturse aliquan-
i. Tempore Caroli regis, post patrem Ludovicum tisper quiele sibi indulla quod supererat noctis, ora-
imperatorem in Francia regnantis, hic sanclus vir tioni dedicans, temporius Fratres ad vigilias noclur-
nobili prosapia exortus, dum adhuc infantulus esset, nas surgere compellebat. Ubi et ipse solilo praesens,
in monastenum quod Ferrarias ex anliquo vocant, a lectiones et responsoria protrahendo decantari facie-
parentibus traditus est. bat quousque, diei luce appropinquante, matutinai
i n. Dehinc famosissimam beati Petri aposlolorum C laudes agerentur.
principis domum caeleraque sanctorum loca in Ro- IX. Cuinquejam tempus adesset quo Dominus Rex
mana urbe constitula, oralionis gralia Deo comite regum militem suum a labore quiescere vellet, sex-
visilavit, ibique quinquennio fere sedit. Et regressio- tum decimum circiter annum in episcopalu per-
nis iter arripiens, Ravennam devenit: ubi aliquan- agens,de prsesenti adfuluram vitam felici fine demi-
din remoratus, quemdam etiam libellum a quodam gravit. Cujus corpus a clero et universa 'plebe ex
fratre religioso prseslilum transscripsil, quo ad de- more deporlatum, atque in Ecclesia sanctorum apo-
scribendas sanctorum marlyrum passiones sesc non stolorum, inler prsedecessores suos pontiflces, tumu-
modice adjutum fuisse teslatur. latum est.
> in. Inde pedem movens, Lugdunum famosissimam
pervenitad urbem. Ibi tunc praerat Remigius prae- Ex Breviario Romanensi. ,
sul eximius, regibus admodum charus. Hic Dei fa- i. Tempore Caroli regis, post palrem Ludovicum
mulum Adonem in habitu pauperis pie suscipiens, imperatorem in Francia regnantis, hic sanctus vir
quaeque illi necessaria exhibuit. At ubi collocutione nobili prosapia exortus, dum adhuc infantuius esset,
mulua, ut erat prudentis ingenii, quce in illo lale- in monasterium quod Ferrarias ex antiquo vocant, a
bant scientiaeet probitatis insignia pernoscere po- parenlibus traditus est. *,
tait, secum retinere tolo annisu conatus est. n. Cumque sub rcgulari censura degeret, inque
iv. Et ad abbaiem ipsius deprecaloria legatione illo coenobiocseterisarclior tunc temporis habebalur
acta, litleras permissorias iinpetravit ad se relinen- [/. haberetur], divinitus inspiratus atque electus,
dum in suum SusequeEcclesiaeobsequium : quousque [) omnes sibi cooevosin studiis litterarnm prseire coepit.
PATROL. CXXIII. 1
 II S. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS 12
LascTviltmetiamhuic aetali amicam weteraque pue- A promittere dignati estis, largiti fueritis, conabimw
rilia usquequaquc deelinans, senum perfectorumque gratias cumulare. Caeterumquod diligenler scruta-
gravem conversalionem sectari sollicilus salagebat. mini, noverilis inonaclmm et disripulum meum Ad.
III. Verum robore jam juvenlulis animatus, igne nunquam a nostro monasterio aufugisse : sed ad
desiderii irrefragabili succensus est, ut domumbeati petilionem beatse memorise Marcwardi abbatis ex
Peiri principis apostolorum caeteraque sanctorum Pruniia aut Proneara [/. ad Proneam] a nobis eum
loca in Romana urbe exlraque cohstiluta orationis liOBestedirectum, et cum illo aliquandiu conversa-
gratia visilaret. hleoqueperegrini habitum assumens tufn, quorumdam irividiosorumvitasse insidias : et
{Optatumiter aggredilur. inde discendi studio et quielis amore in urbe Lugdu-
iv. Qui domum aposlolicam hBtnilis habitu, devo- nensium conslitisse. Reverentissimis auteni viris
tus corde ingressus, in oralione conlinua pervigil, Remigio et H. Gralianopolitano inslanter poslulanli-
nocluriiis excubiis pernoctare crebrius usque ad lu- bus, el conversatisnem memorati fratris Iaudami-
cem malulinam gaudebat. Sane cum in Romana urbe bus, quanquam olim meam verbis habuisset liccn-
omnibus pene notus esset, quinqucnnio fere exacto tiam, etiam regulares litteras accepisse; qua»pro-
Ravennam devenil: ubi quemdnmiibellum a quodam lalse, quid de eo seuliam, lideli relatione fatebunlur.
religioso prseslilum transscripsit, ad describendas Litteras etiam eutn ecclesiaslicas habere a venera-
sanctorum martyrum passiones. bili episcopo nostro Guenilone certissime scio : nec
v. lnde Lugdunum pervenit. Ibi tunc forle praeerat impedire eumaliquid, si Deuseum vocat, quojuste
digme memorise Remigius praesul eximius, regibus ejus inflrmari possit eleclio. Bene apud nos conver-
admodtim charus. Hic Dei famuliim Adonem pie g salus est : quseplurimum indiget Ecclesia, idoneus
snscipiens, benigne exbibuit. Al ubi scientiseel pro- esl ad docendum; regularibus et pontiticatibus ful-
bitalis insignia pernoscere potuil, ecclesiam bcati tusesl epistolis; progenitorum nobililale ornatur;
Romani cuin silii adjaccnlibus rebus in obsequium in sancto proposito,judicio praediclorumanlistilum,
ilelegavit, ubi secretius oralioni vacaret. inter quos degit, devote perdurat. Quid restat, nisi
vi. Exin obitu Viennensi prscsuiiscomperlo, ejus- ut quod sanclis prsesulibus Deus inspiraverit fiat?
dem Ecclesisefiliidivina inspirationesuper hoc Iracti, Quid autem mirum, si aliquando asperius aliquid
omnes in commune uno consilio pari volunlate do- super eo loculus sum? Ulud culpa fuil inimicorum
ftiinum Adon*empeliverunt sibi preeliciendumepisco- ejus impudenler falsa vulganlium : islud quod nunc
pum. Quocirca eX consensu lam cleri quam plebis liiteris alligo [f. allego], meum est judicium con-
eum consilio comprovincialium episcoporum iilcm stanler prius visa, et postea comperta narrantis.
Dei famulus Viennensem consecratur in ponliflcem. Cupio vosvalere feliciter. i
vn. Religionem vero cerneus a sui observantia 5. Ex hac Lupi epislola discimus monachum
partim defecisse adversarum causarum occasione, quemdam Ferrariensem, nobilem, doctum, cujus
inslilil omniinodis, ul ad prislinam reciiludinis nor- nomen incipiebat a litteris Ad., degisse in provincia
mam paiilaliin ipsius studio reformarelur. Hinc con- Lugdunensi, Remigio elHeboni episcopis probatum,
stanl instiliitionis ejus perplura dociimenla. Siqui- et ad episcopalem digoitatem electum : quae omnia
dem el de noclurnis et de diurnis oiflciis psallendi cum Breviariis Viennensiel Romanensi conveniunt,
rcgulam pulohre conslituit. nec alii quam Adoni legitinie aptari possunt. Hacc
vm. Prseterea quanto sludio ducebatur in sedificiis distinctius explicanda per parles. Sed anleqiiam id
ecclesiaium instaurandis vel exornandis, elsi lorte L rrsestem, Lectorem admonere decet, quantum de-
hoiiiinis desil tesliinonium, non desunt tamen eadem beal publica res litteraria diligentiaeeruditissinii viri
scdiiicia. Hospilalitatis in pauperes quanta ei cura Stephani Baiuzii, qui in nova edilionc Lupi abbatis
quanlave assiduilas fuerit, siylo raamlare non est operum id egil uuius voculae; imo duplicis lantiirii
necesse : prseserlim cuin ostium domus ipsius non lilterse correctione, ut illustraadse Adonis noslri
dicam alio, sed nec quidem refeclionis tempore memoriae praeferret lucem. Nam cum in editione
clausum fueril. Massonianaprius legeretur, monachum ineum non-
ix. Cumque jam tempus adesset, quo Domiuus nunquani, ipse collatione veterum codicum reposuit':
militem suum beala mercede vellet donare, sextum monachum meum Ad. nunqnam, tametsi, uti mo-
decimum circiter annum in eniscopaluagens, de prce- desle fatetur, quis fuerit hic homo, queni duabus his
senli ad futuram vitam felici fine demigravit. Cujus litleris Ad. expressum videmus, divinare non potuit.
corpus in ecclesia sanclorum aposlolorum ofliciosis- Nunc ad ordincm reruin ab Adone gestarum ac-
sime lumulatum est. Qui vixil annos plus minusve cedo.
septuaginta sex. 6. Cum Ado tempore Caroli regis, cognomenlo
Calvi, orlus dicilur, id eo modo inlerpretarc, quo
i. Ubi primum hseclegi inBreviario Romanensi, similes jain locos frequenter exposui, ut eo lenipore
nam longe posl Viennensis exemplumaccepi), niagno inclaruerit: nam eum regnante Carolo Magno, cir-
gaudio alTectussuni quod illustrandi tanli viri ali- citer anniim nclingentesimum, in lucem prodiisse
quam haberemmateriam. Sedilludvoluptatem ineam conslat. Quippe annos nalus septuaginta sex, deces-
lemperabat, quod vetusta el idonea mihi deessent D silanno Chrisii oclingenlesimoseptuagesimoquinlo,
monumenta, quibus isla probarem. Hsecmilii cogi- ut postea videbimus. lu utroque Breviario nobili
tanti.et Lupi abbalisFerrariensis enislolas relegenii, prosapia exoilus dicilur, apud Lupum progcitiiorum
occurrit epislola ejus cenlesima vigesima secunda, nobilitaleornatus. Palriam ei fuisse Waslinensem aut
quae votis meis faciat satis. In hac enim epistola, Senonicuin pagum conjicio.
quse Gerardo, provinciaeduci seu comiti, e.tBcrtse 7. Dum adbuc infantulus esset, in monasterium.
ipsius conjugi, inscripta est, certissima deprehendi quod Ferrarias ex antiquo vocant, a parenlibus tra-
momenta, quae in Adonem ejusque res geslas iia, diltis est, more .scilicet in regula sancti Benedicti
ut superius expositae sunl, oninino conveniunt. Et prsescriplo de oblatione el susceplione puerorum
quia bsec resnooparvi momenli est, operse preiium cap. 59. Hinc conjecturara sumo, Adonem natum
fuerit hoc locoinlegramadducere epislolam, ut nemo fuisse in loco vicino Ferrariensi monasterio, de quo
suspeclara habeat tidem meam. superiusactumad Vitamsancti Aldrici archiepiscopi
t Praecelleiitissimoduci G. et clarissimseconjugi Senonensis. Istic a Sigulfo abbate puer susceptus
' B. Lupus prsesenlemet futuram salutem.
ejus fuisse videtur: ubi bene conve.rsatus, teste Lupo,
i Semper insignis fama de probitale vestra bonos omnes sibi coaevosin sludiis litterarum praeivit,ex
quosque laetificavit: sed nunc in omnium notilia Breviario Romanensi. De ejus doctrina testimonium
ubcrius effloruit, cuni eamdem prnbitalem veslram suppedilai Lupus, cuni eum scribit esse idoneiunad
successu profuturo Christianis omuibus Divinitas docendum quaeplurimum indiget Ecclesia.
comprobavit. Cum vero quaeprimo polliceri, postea 8. Posl-aliquantammoram iu coenobioFerrariensi,
43 ELOGIUM IHSTORICUM. 14
ad petitiohem Marcwardi abbatis ex Prumia, seu A babuisset licentiam, etiam regiilares litteras (obe-
Prumiensis; qui ab anno 829 ad 853 Ioco praefuit, dientiales vocant) accepisse, et litteras etiam eccle-
honesle directiis ad Proneam est : quo nomine Au- siasticas seu dimissoriasa venerabili Gtienilone epi-
sonius in sua Mosella laudat rivulum quemdaui, qyi scopo Senonensi. Sane lilterarum sludia tunc tem-
locum istum prseterfluit; unde monaslerium aii- poris, si alias tinquam, Lugduni viguisse probant
quando Pronea, passim Priimia dictum, voce non- viri docti Leidradus, Agobardus, Amulo, Remigius
bibil iuflexa. Attamen legere malim ad peiilionem islius Ecclesiae pontifices, et Florus diaconus. Addit
Marcwardi abbatis Prumiam ad Proneam directum Romanense Breviariura, Remigium ecclesiam beaii
Adonem : ut designetur Prumiae silus. ad Proiteam Romani cum sibi adjacenlibus rebus in obscquium
aranem. Inter utrumque monaslerium, Ferrariense delegasse Adoni, ubi secretiiis oralioni vacaret.
scilicet et Prumiense, ultro cilroqife facilis mona- Quaenamfuerit illa ecclesia, certo pronuntiare non
chorum commeatus erat : lum quia ex Ferrariensi ausim : forsau ecclesia sancti Romani, quae in Vien-
coenobio assumptus fuerat Marcwardus, tum quia nensis urbis parte orientali sita erat, lestante ipso
cum Lupo magna necessiludine conjnnctus erat. Et Adone in Martyrologioxm Kal. Decembris, ubi san-
quidem Ferrarienses Prumiam transmitiebantur'ad ctorum Severini, Exsuperii et Felicis corpora in
discendam maxime Germanicam linguam, cujus eam ecclesiam translata fuisse scribit, et in libello
usum eo lempore pernecessarium fuisse testalur de Vita sancti Theuderii abbalis memorat basilicam
Lupus in. epistolis 70 el 91. Quin elianrteinporibus sancti Romani martyris in suburbio civilatis, in vico
illis monasleria, etsi nullo communis regiminis vin- Brenniaco: quae basilica hactenus superest, Equi-
culo connexa erant, facile tamen monachis ultro B tihus Melitensisordinis commendata.
citroque eommeanlibos palebant propler ejusdem 11. Exin obitu Viennensis praesulis comperlo,
religionis unitalem, ut loquilur Marcwardus in Lu- ejusdem Ecclesiae fllii divina inspiratione super lioc
pina epistola 72 ad Didonem Senonici monasierii * tracli, omnes in commune uno consilio, pari vo-
sancti Petri abbatem, in arte medica peritissimum, luntate, dominum Adonem petiverunt sibi praeficien-
ad qriem monachos suos sanandos dirigebat. Hinc dum episcopum. Quocirca ex consensu tarii cleri
Lupus in epistola 116 ad monachos coenobii sancli quam plebis, cum consilio comprovincialium epi-
€ermani apud Antisiodorum : Semper quidem in scoporum idem Dei famulus Viennensem consecra-
ccenobiorum noslrorum habitatoribus vera charitas tur in pontificem. Huic tamen eleclioni restitisse
viguit; sed nunquam tam certis indiciis, ut nostro nonnullos, in his Gerardum illarum partium comi-
tempore, sui magnitudinem declaravit. lem, ob eam scilicet causam, quod Adonem ex mo-
9. Prumiae aliquandiu commoratus Ado, ut habet naslerio suo fuga elapsum crederet, docet nos Lupi
Lupus, postea quorumdam invidiosorum insiifiis imr epislola superior, in qua eum ab omni defectionis et
petitus est: quas ut vitaret, Romam se contulit, ut infamiaelabe absolvit, contestatus nihil impedire, si
domum beaii Pelri principis apostolorum oralionis Deus eum vocaret, quo juste cjus infirmari posset
gratia visitaret. Hujus ilineris non meminil Lupus, electio. Haeccontigit post mortem Agilmari Viennen-
qui Adonis aemulis, uti ipse faletur, nimis credulain sis antislitis, successoris sancli Bamardi. Hsec, in-
adhibuit aurem, quique alias monachorum suorum quam, eleclio contigit anno sexagesimo supra octin-
Bomanas peregrinationes commemorat in epistolis gentesimum, ut conslat-lum ex actis concilii Lingo-
101,102 et 105 pro Aldulfo elAcarico; luni 106 et p nensis circa Kalendas Julii anno praecedenti cele-
107 pro Dolivaldoscriptis, tum sui ipsius, lum Gue- brati, cui Agilmarus inlerfuit; lum ex Tusiacensi,
nilonis Senonensis archiepiscopi nomine, in ipso- cui subscripsit Ado sub die xi Kalendas Novembris
rum peregrinorum commendalionem. Romacexacto anni 860; tum denique ex Synodo Viennensi, de
fere quinquennio, vir sanctus Ravennam devenit: qua infra, quam Ado habuit anrio Cbristi 870, indi-
nbi quemdam iibellum a quodam fratre rcligioso ctione tertia, episcopatus anno decimo. Ac proinde
praeslitum transcripsit ad describendas sanctorura Agilmarus cjus decessor annis novemdecim, non no-
marlyrum passiones, id esl Marlyrologiuni, de quo vem lanliini, ul voluit Joannes a Bosco, sedisse di-
poslea recurret oralio. Libellus iste est velus Alar- cendus csl; siquidem Barnardum Agilmari anteces-
tyrologium, quo usus esl Ado iu suo condendo, a sorem anno 842 decessisse demonslraturii esl. Et
Rosweido edilum. Huic praefixa esl Adonis epislola, quidem Agilmaruspridie Nonas Julias viladeuiigra-
conteslanlis, qiiantuin ex veteri illo Marlyrologio vit, el quidem annb 860, ex tomo I Analectorum,
profeccrit. Huic operi, inquit, id est Adoniano Mar- pag. 103; in cujns locnm Remigius sanclae Lugdii-
tyrologio, ut dies marlyrum verissime notarenlur, nensis Ecclesiseet Ebo Graiianopolilaiiiis episcopus
qui confusi in Kalendis satis inveniri solent, adjuvit cum clero et populo elegerunt S. Adonem. Apud
venerabile et perantiquum Martyrologium, ab urbe Joannem a Bosco in Appendice BibliolhecaeFloria-
Roma Aquileiam cuidain sancto episcopoa pontilice censis, ubi de Antiquitalibus Viennai exstat epislola
Romano direclum, el mihi poslmoduni a quodam Nicolai papae primi Adoni missa cum pallio, initio
religioso fralre aliquol diebus praestitum; quoil ego ejus ponlilicatus; qua in epistola eum submonet
diligenti cura. transcriplum, positus apud Ravennam, tristari se quod in litteris professionis fldei suoead
in capile liiijus operis ponendum putavi. HaecAdo D ponlilicem missis Ado probaret quatuor duntaxat
in praelalioneMarlyrologii sui: cx quibuissuperiora synodos generales, quinta et sexta praeleriuissis :
Viennensis Breviarii verba derivala sunt, explicaret bac de re mentem suam : miltere se inte-
10. Ravenna digressus Ado, inde Lugdunum per- rim pallitim et capilula synodi Romanae, qtiam re-
venit, ubi IUIICpraeerat dignae memoriae Remigius cens lenuerat. Misit et aliam subinde eidem episto-
prsesul. cximiiis : qui Dei famulum Adonem pie lam, qua Viennensis Ecclesiaeprivilegia coniirniat.
suscepit, et quaeque necessaria illi benigrie exhibuit. An septimam synodum probaverit Ado, incertum :
At ubi colioculione mutua, quae.in illo latebant imo in Chronico, quod post acceplam cpiscopalem
scienlise et probitalis insignia pernoscere potuit, se- dignitatem condidisse videlur, hanc synoiluinreji-
cumretinere toto adnisu conalus est. Et ad abba- cit: quae menslumGallicanse Ecclesiaeerat. In brevi
tem ipsius deprecaloria legalione acta, Hlterasper- Chronico ViennenSiumantistitum, quod anno 1139
missorias impetravil ad eum retinendum in suura jussu Burnonis condilum est, S. Ado palliuni et con-
susequeEcclesiaeobsequium, quousque utile judicas- firmationem privilegiorum anno 861 a papa Nicolao
set. ViennensiBreviario bac in re concordalLtipus, recepisse cum decretis Lateranensis, id est Romani
teslalus Adonem discendi studio ct quietis amore conciiii, perbibetur.
in urbe Lugdunensium constitisse. Reverentissimis 12. Neqne vero, ut moris est plerisque, mox sus-
autem viris Remigio et Hebone Gratianopolilano in- cepto bonoris gradu in soperbiatn elatus est : sed
stanler poslulanlibus, et ctfnversaiionein meiuorati magisin eoeplapersistens bumilitaie, omnesquonue'
fralris laudaulibus, quanqiiam olim meani, iuquit, Subditos sccunduin suum moduin iniiialores Veriiu-
 15 S. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS 16
tis fieri assidue monebat, dicens : Discile a me quia A, papaepro simonia; et quia per manum laicam qui-
tnilis sum el humilis corde (Matlh. xi, 29; : quaever- libel indigni ad episcopatura promovebantur.
ba leguntur in Breviario Viennensi. 18. Anno 869 defuncto Ebone Gralianopolis
13. Anno 866, ex Annalibus Berlinianis, Carolus episcopo, Lotharius rex a fratre suo Ludovico se-
TCXcognomentoCalvus, et Lolharius rex Attiniaci cundo imperalore obtinuit, ut cuidam suo clerico,
missaticum communiterordinanl pro negotio Teut- Bernario nomine, episcopalum Gratianopolitanum
bergae ipsius Lotharii pellicis , et Carolus quidem concederet. Ludovici hac de re litteras accepit Ado
per Egilonem Senensem archiepiscopum, et Lotha- pridieldus Julii, quibus monebatur, ut quam pri-
rius*per Adonem Viennensem archiepiscopum, ac mum eumdem Bernariunvepiscopumordinaret. Huc
per Waltarium suum a secrelis domeslicum, papse alias etiam Kalendis Augusti accepit tum ab Lotha-
Nicolao quaesibi visa snnt secretius mandant. Ado rio rege, qui ipsum cerliorem facit de prospero iti-
id prsestitit lilteris scriplis ad Nicolaum, cujus re- nere suo Romano, prsecipitque, ut redeunli sibi ob-
scriptum hac de re non inlegrum exstat, in quo pon- viam veniat ad sanctum Mauricium : tum a Carolo
lifex sanctissimum confralreui Adonem archiepisco- rege vi Kalendas Septembris, qui Adonemsibi cha-
puin laudat, quod pro statu. sanclaeDei Ecclesiaefej- rissimum vocat, significans, se cuidam clerico, dia-
venlius invigilet, et conira delinquerilium , praevari- cono olim venerabilis archiepiscopi Remigii, et post-
calorum, et sanctarum legum vjolalorum mores et modumLotharii nepolis sui, ita concessisse Gra-
aclus per zelum rectiludinis ereclus sit. tianopolilanum episcopatura, ut vestro, inquit, ju-
14. Exslant et alise Nicolai epistolae qualuor dicio si canonice probaveritis, ibi a vestra sancti-
Adoni scriplse in Appendice secunda epistolarum "» tate ordinetur episcopus. Exstant hse litterse apud
Nicolai, in tomoVlHConciliorumeditionisLabbeanae. Sirmondum in Conciliorum Galtiaetomo III.
ln prima respondet ponlifex Adonis consultis de Lo- 19. Ado vero cernens religionem a sua observan-
Iharii regis divortio et de Alvicoclerico : in secun- '. tia partim defecisse adversarum causarum occa-
da, inferiores ecclesias a Romanis consueludinibus sione, institit omniinodis, ut ad prislinam rectitu-
recedere non debere : in tertia, rationem reddit di- dinis normam paulatim ipsius sludio reformaretur,
lalsc synodi, et Adonem corripit, quod Gerardi comi- uti legimus in Breviario Romanensi. Hinc constant
tis presbyterum dixisset; luni variis consultis re- institulionis ejus perplura documenta : siquidem et
spoudet: in quarta privilegiummetropolis Viennen- de noclurnis et de diurnis officiispsallendi regu-
sis confirmat. Additur et epistola quinta Anastasii lam pulchre constiluil.
hibliothecarii ad Adonem de morte Nicolai papse: 20. Ex synodis ejus auctoritale habitis una mihi
qtiam epislolam aliis etiam Galliarum episcopis di- succucrit, quam erudilus vir Petrus Louvetus, supe-
reclam fuisse inlellexi ex ms. codice Antisiodorensi rius laudatus, ex Viennensi Chartario descriptam
monasterii sancli Mariani, in quo hsecepistola sic Acherio noslro transmisit, qusesic se habel:
inscribitur : Venerando mihi et valde diligendo ill. Anno 870 Incarnationis Domini nostri Jesu Chri-
arcliiepiscopo ill. plurimam salulem. Triste tibi sti congregala est synodus Viennaemetropolis Ec-
nuntium, etc. Est et aliud fragmentum cpistola?ei- clesiae donino et venerabili archiepiscopo Adoneprae-
dem a Nicolao papa direclac, qua pontifex Adonem sidente, et vigilantissima cura causas ecclesiaslicas
increpai. quod ejus auctoritate Albericus subdiaco- et liliorum suorum necessitates investigante ac ec-
nus uxorem duxisset conlra praescripta canonum. clesiastico more definiente. Adveniens reverendus
In Labbeana Conciliorum edilione lypis eliam vul-' C vir Manno prseposilus coenobii sancti Augendi, ad-
gatse sunt Adriani papsc II epislolseduae, in quarum ventus sui causam manifestans prolulil in medio,
prima ponlifex ab Adone submonilus, cur a Nicolai quamdani ecclesiam ex coenobio praedicto et infra
papse oecretis recessisset, se excusat laudato zelo Viennensem dicecesimsiiam in villa Velnis, dota-
Adonis: in allera,quaemutila est, lilleras Nieolaode- tam in bonore sancli Petri, privilegio sibi concesso
cessori suo ab Adonedireclasse recepisse lestatur. ab antecessoribus sanclissimi jain fali archiepiscopi,
15. Anno jam diclo 866 Nicolaus papa lilleris da- nccnon ab ipso compontifice usque ad id tempus
tis ad Hincmarum Rhemorum antisiilem, prsecipit, conservato, proclamante vici sancti Albani rectore
Remigium Lugdunensem, Adonem Viennensem, We- desolatain esse. Protulit eliam isdem venerabilis
nilonem Rothomagensem, una cum cacleris arcbi- praeposilusscripturam inquisitionis leinporibus pise
episcopis et episcopis Galliarum et Neustrisc apud recordalionis domni Agilmari factam, eo quod et
Suessionemurbeinparilerconvenire.addiscutiendam tunc lemporis altercatio haberetur iuler ipsarum re-
causam Wlfadi et aliorum Rhemensium clericorum, clores ecclesiarum. Sed quia ea sancta synodus ir-
quos ab Ebone ordinatos Hincmarus in ordinemredc- rita judicavit, eo quod canonicorum robora-
gerat.Coacta esisynodusihsecxvKal. Septembris; at lam non vidit, placuit sancto ponlilici a capite per
ei noii interfuit Ado; quam ob causam, incerlum. sanctissimos presbyteros omnem causam reiterari,
16. Hincmarus ipse suo et Adonis, aliorumque quatenus verilate comperta, altercaiio diu venlilala
Galliae pontificum nomine scripsit ad Ludovicum lirmaretur [/., finirelur ]. His igitur teslanlibus et
Germaniaeregem pro Berlulfo Trevirensi archiepi-' dicenlibus ordinem veritatis, visuin est domno pon-
scopo adversus Waltonem coenobii sancli Maximinifj ] tifici una cum consensu sanclissimae synodi, quate-
monachum, sedis Treviiensis (uti dicit) invasorem. nus sicut in diebus anlecessorum suorum sauclorum
Idem porro Hincmarus Adoni Viennensi arcbiepi- pontificum honorata fuit sancla congregatio ccenobii
scopo scribit inler cscterapro epistola beati Aviti ad beatissimi Augendi, sic et in hac pelitione et in
sanctum Remigium scripla, quamquidam Rolfridus cseteris necessitatibus suis honorem el opem ferret
monachus ei dixerat se apuri eumdem Adonem le- ad vircs suas sancta melropolis Viennensis Ecclesia,
gisse. Sed et si qua praeterea de sancto Rcmigio re- et ul sopita querela Urmius privilegium suum super
perire valeret, ei super aurum et topazion pretiosa faclo Viennensis [ f. S. Augendi] Ecclesia in futu-
mitteret. Frodoardus auctor in Historiae Rbemensis rum possideat, litteris etiam roborelur. In hunc ita-
lib. m, cap. 21, qui et alilji leslatur, Rolfridum que modum ego Ado Viennensis arcbiepiscopus con-
liunc ccenobiiRemigiani apuct Rhemos monachum senliens et pio consilio liliorum meorum annuens,
fuisse. manu propria subler firmavi, sanclisque filiis meis,
17. Atldo ex Chronico Hugonis abbatis Flavinia- secundum morem ecclesiasticum firinare rogavi.
censis, Remigium Lugdunensem ponlificem Adoni Aclunt Viennse publice, mense Aprilis, episcopalus
Viennensi episcopo,quem Romanse Ecclesiae vica- domni Adonis anno decimo, indiclione tertia.
rium, id est legalum, appellat, et Nicolao papae lit- 21. Sunt et alia quacdam inslrumenla in eodem
teras misisse pro Trevirensi el Coloniensi episcopis Charlario ppnlificalu Adonis facla: unuin, in quo
deposilis, Teutgaudo scilicet el Guntario ; denique refertur litigatio Wilfredi advocati ecclesise sancti
ipsum Remigiura simul et Adonemscripsisse Joanni Mauricii,qui venieng publice in Viennam civilaiem
17 ELOGIUM HISTORICUM. 18
in prsesenlia domni Adonis eiusdem ecclesise vene- A cujus corpus in ecclesia sanclorum Apostolorum ofli-
rabilis archiepiscopi, et Erlulfi vicecomilis missi il- ciose tumulalum est. Ita Breviarium Romanense, cui
Iustris Bosonis comitis, Constantii coepiscopi et alio- Viennense concordat. Addit Romanense : Qui vixit
rum, adversus Sigifredum quemdam expostulavit, annos plus minusve septuaginta sex. Adonis obitum
quod immunitatem ecclesise sancti Mauricii in villis accidisse
anno septuagesimo quinto supra octingentesimum
ei subjectis violasset. Aliud in eodem codice exstat mihi constat, tum quia episcopatum lenuit
instrumentum Rodstagni et conjugis ejus Bertildis, annos sexdecim ab anno Chrisli 860, tum quia Or-
Adoni et Ecclesise Viennensi tradentium res suas in tramnus ejus successor concilio Ponligonensi sub-
agro S. Ferreoli, acceptis ab ipso Adone de the- scripsit anno 876. Diem morlis sexlum decimum
sauro Viennensis ecclesiae libris quinque, et calice mensis Decembris signant Breviaria et Martyrologia
cum palena de auro cocto, pensante unaquaque li- Romanum et Gallicanum; annum etiam designat
hram ad ferros Spaniscos. Rodstagnus autem res Viennense ms. cujus copiam ab ertidilo viro Nico-
suas in ea villa exsistentes tradidit Adoni ejnsque lao Chorerio accepit noster Claudius Siephanotius.
clero, accipiens ostium, et cespitem, et andelanc : En ejus verba : xvn Kal. Januarii S. Adonis Vien-
et post aliquantum tcmporis pergameno dato scri- nensis episcopi, mirae sanctitatis viri, anno ab In-
pturam exinde facere rogavit Adonem, Conslan- carnatione Domini 875, indiclione octava. Rexit
tium chorepiscopum, Erlenum prsepositum, Leul- autem ecclesiam suam sexdecim annos, et sepullus
bertum decanum, Teulelmum abbatem et diaco- est in ecclesia Aposlolorum Viennae, hoc est in ex-
num, aliosque clericos.' Actum xn Kal. Maii, anno tramuratia monasterii sancti Pelri basilica, ubi
iv, quo successit domnus Karolus rex in regnum ne- JJ Viennenses pontiflces tumulari mos erat. Monaste-
potis sui Lotharii, id est anno Christi 869. Tertium rium sancli Pelri ab ordine sanctiuliBenedicti ad sae-
insimmentum est ejusdem Adonis, Amalgaudo et culares canonicos devolutum est, et alia multa,
uxori ejus Volfoldaeac filio eorum Hadriano conce- quae Viennae quondam exstitisse nos docet libellus
dentis usumfruclum quorumdam prsediorum, quia de Viia sancti Clari abbalis in sseculo n. Ex his col-
res suas episcopali ecclesise sancli Stepbani dona- liges Adonem anno circa octiitgeiitesimonalum esse;
verant. Fragmenta quaedam ex ejusmodi prsestaria siquidem obiit anno 875, postquam vixit annos plus
(sic vocabant) excerperejuvat. Consuetudoet justi- minusve septuaginta sex. Haecde sancti Adonis rebus
tia ecclesiastica est, ut qui res etfacultatcs suas Deo gestis, qualenus eas eruere licuit ex probatis monu-
servisque ipsius contulerit, ei aliquid quod rationa- meniis, maxime ex Lupi epistola 122, et ex Brevia-
biliterpostulaverit ad invicem, de rebus suis Eccle- riis Viennensi et Romanensi, quod mihi prrmum il-
sia conferat. ldeo ego Ado archiepiscopus Viennen- lustrandi Adonis occasionem ct maleriam praebuit.
sis Ecclesiaeuna cum sacerdotibus et clericis ejus- Viennense legerat Andreas Sausseius, qui in Marty-
dem sanclaematris Ecclesiaeconcedimus tibi, Amal- rologio suo Gallicano scribit, Adonem primos annos
gaude, et uxori tuaeVolfoldseac filio vestro Hadria- transegisse in monasterio Ferrariensi sub Lupi
no res quas de polestaleac jure vestro ad polesta- abbatis disciplina : quod nemo anle eum (si non fal-
lem ecclesise nostrae per chartarum instrumenta lor) observarat. Sancti Adonis festus dies ritu du-
tradidistis: et pro hac tara pia. collatione concedi- plici colitur in ecclesia Viennensi, solemnius in
mus etiam libi et uxori et fiiio tuo supra scripto ecclesia sancli Petri, ubi ejus reliquiae prbmiscue
prsestationebeneficii Alausium villam ecclesiae no- "_ cum aliis aliorum sanctorum archiepiscoporum ossi-
strae ad serviendum, quandiu vixeritis, et colonicas bus sub altari asservari credunlur, post sacrarum
quas per prsestariam jam vobis una cum ecclesiis in thecarum expilationem ab hsereticis factam meraoria
Valle-Aurea benefieiavimus Pro vestiluravero patrum noslrorum,
annis singulis in festivitate beatissimorum Maccha- 26. In fine animadverlenda sunt aliqua de Adonis
bseorum Kalendis Augusli paslum unum fra.lribus scriplis, in quibus primum locum sibi vindicare vi-
canonicis in Viennensi ccenobio posilis facialis, detur Marlyrologium ; nam caeteras lucubrationes
ipsaque die oraliones 'generales pro vobis ac pro- condiditjam episcopus : hanc vero ante episcopalum
pinqiiis vestris faciat supra dicta ecclesia.Haec abs- Romse
aggressus est, ut colligilur ex eo, quod quinquennio
que temporis nola. ln litteris Raganfridi archiepi- exacto Ravennam devenit : ubi quemdam II-
scopi Viennensis, suggerente Berilone vicecomite, bellum a quodam fratre religioso praeslitum trans-
confirmantur res ad ecclesiam sancti Petri extra scripsit, ad describendas sanctorum martyrum pas?
muros Viennaecivitatis sitam nertinentes, quse etiam siones, id esl Martyrologium, quod Adoni Trevirensi
olim regali praecepto Lothani quondam regis per pontifici a nonnullis perperam tribuitur. Typis primo
suggestionem sanclorum episcoporum Remigii Lug- vulgatum fuit a Jacobo Mosandro Carlhusiairo, tum
dunensis et Adonis Viennensis restitutse fuerant. ab Heriberto Rosweido, quinomen Adonis praefixum
22. Anno jam diclo 870 Ado poliliori stylo exor- invenit in codice Everbodiensi, hoc modo : Ado
navit Acta sancti Desiderii Viennensis pontificis et Viennensis archiepiscopus quasi epilogatum compi-
marlyris in gratiara Viennensium, eaque monachis lavif, incipiens a festivilatibus apostolorum autdisci-
ecenobii sancti Galli in Alamannia cum nonnullis pulorum autsuccessorum eorum, et in fine suhjicilur
ejusdem sancti reliquiis transmisit. De hac aliisque D apud ipsum Precatio Adonis versibus composita.
ipsius lucubrationibus infra. . Uterque editor quorumdam sanclorum nomina, qusa
23. Cabillonensibus synodis duabus subscripsit: ab aliis inserta credidere, in appendicem con-
nimirum uni anno 873 coactae in ecclesia sancti Lau- jecerunt: quod an jure merito factum sit mox vide-
renlii, quae canonicis ecclesise sancti Marcelli resti- bimus.
tuta est; alteri anno 875 in ipsa basilica sancti 27. In pluribus, quae vidi, islitis Martyrologii
Marcelli, ubi subscripsit litteris pro monasterio Tre- exemplaribus manu exaratis non comparel Adonis
norchiensi, editis apud Petrum Franciscum Chiffle- nomen, hanc proculdubio ob causam, quod epistola
tium in Probationibus historise ejusdem mona- nomen Adonis praeferens, non initio ipsius Martyro-
sterii. logii, sed veteris (ut Rosweidus censuil) Romani, quo
24. Reliqua viri sancti facta perstringit Viennense usus est Ado in suo condendo, et quod inplerisque
Breviarium, religionem in ecclesiisexomandis, hospi- coojicibus mss. desideralur, praefixasit, ob idque ab
talitatem et charitalem in pauperes, assiduitatem in Adoniani Marlyrologii descriptoribus praetermissa.
ofliciisdivinis : ut superius videre licet in ejusdem Verum ejus auctor salis se ipse prodit in plerisque
Breviarii leclionibus 6, 7, et 8. Martyrologii sui locis. Is enim agens de translatione
25. Cumque jam tempus adesset quo Dominus corporis sancti Auguslini Ecclesiaedoctoris anno 822
militem suum beata mercede vellet donare, sextum Ticinum facta per Liutprandum Langobardornm
decimum circiter annum in episcopalu agens, de regem, eam niiper factam esse dicit v Kal. Septem-
praeseriti ad fuluram vitam felici fine demigravit: bris. Deinde ad xviu Kal. Oclobris meminit tran^U*
 19 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS
tionis reliquiarum sancli Cypriani tum ex Africa in A . diem x Kal. Junii, ubi rationem reddit cnr Ado ih
Galliam regnaule Carolo Magno, tum Arelate Lugdii- suo nullam facit meniionem sancli Desiderii, archi-
num per Leidradum ponlificem; nam quod in editis episcopi licel Viennensis et martyris, ctijtis nulla re
additur de translatione Compendium faeta per Caro- vera exstal commemoratio in vnlgato Adonis Marly-
lum Calvum, insertum videtur post mortem Adonis, rologio : quod passim sub Adonis nomine laudat Pe-
nec comparet in nostro exemplari ante annos sex- trus de Natalibus.
centos manu descripto. Postea agens Auclor de in- 30. Hinc intelligimus, Martyrologium istud ab
stituto festo sanctorum omnium Kalendis JVovem- Adone scriptum esse ante episcopatum, et ipsi
bris : Sed in Gallis, inquit, monente sanclae recor- opus suum poslea relegenti excidisse sanctos Desi-
dationis Gregorio pontifice piissimus Ludovicus derium Viennensem episcopum, et Theuderium in
imperator omnibus regni et imperii sui episcopis eadem urbe abbatem. Senex erat, cum buic operi
consentientibus staluil, ut solemniler feslivitas Subjecit preealionem, quae apud Rosweidum incipit
oninium sanclorum in prsedicta die annuatim perpe- ab his versibus :
tuo ageretur. Ad haecin ms. codice nostro dedicatio
ecclesiaemonasterii Celleusisanno 850 facta accurate Chrisle,precor veniamsegni des milis aiumno,
describiltir xvn Kal. Novembris eum ad modtim, Tardns sum, tardesed tibi ue:i.ovenit.
quo superius relata est ad annum 873, uhi- de sancti Longusprseterilisleiiuit noserror in anuis ;
Frodoberli abbatis translatione egimus. Hsec quo Suflicialmerilishascrogopoenamei.s.
Vlla brevis superest, in morternet.proniorsetas,
minus ab inlerpolalore addila pulem, ea me causa Jam peccaresenex non queo, nololuus.
movet, quod singulas (quas vocant) circumstanlias •»
non ila accnrate nosset bomo postcrioris lemporis : Qui tamen versus dubites an sint Adonis, cum
cum eos ignorasse videatur auctor anonymus, qui Floro tribuantur in tomo I velernm Analectorutn
librum de Vila sancti Frodoberli abbatis Cellensis in pag. 407. At ciim in ms. coilice Pelaviano vacuum
saeculo u edilum composuit. Ex bis colligere sit tituli spalium, Adoni his versus detrabere non
licet martyrologum istum vixisse regnanle Carolo licet, Haecsunt qua? de proedicto Martyrologio mibi
Calvo. venenmt in mentem : in quo reslituenda cst com-
28. Locum in quo frequens dcmoratus est, satis memoratio sancti Matiri abbatis, sanclse Scholaslicae,
innuit, Burgundiam scilicet, cujus sanctos indigenas et aliormn fere omiiium sanclorum, quos Mozander
diligentius quam alios commendat : maxime vero et Rosweidus eliminaverunl. Caeteruman vetns illud,
totus esse videtur in annoiandis rebus quseperlinent quo usus esl Ado, Martyrologium, fuerit Romanum,
ad urbem Autisiodorum et monasterium sancti Ger- in htijusce tomi prsefalioneexpendi.
mani; ex quo aliquando conjiciebam eunv illius 31. Ado eliam retroactorum tempornm summam
monasterii alumnum fuisse. Nain in codice nostro ab exordio mundi usque ad imperatoris Lolbarii ac
singulaeejus ecclesiae,altaritim.et cryptarum dedica- Ltidovki el Caroli fliioruinregni principatum, qtianla
tiones memorantur : sancli Germani ejus civitatis potuit brevitate, notavil, ut ipse prafalur in Chro»
episcopi ubique data occasione fit mcnlio, nempe nico suo, cujus extrema pars in eHilis est allerins
quarloldus Julii, ubi agens auctor de sanctoSavino : auctoris, ab eo loco, si non me fallit conjeclura,
Hic fuit, inquit, ex discipiilis magni Patris Gennani: ubi agil de divisione regni, quani inter filios suos
et Nonis Augusti, ubi de sancto Cassiano, ad cnjus, fecit Ludovicus rex Noricorum : tametsi Thuaneum
ait, lumulum cum sanclusGermanusepiscopus adve- G exemplar, quod annos qiiingenlos superal, eodem
nisset, mirabile diclu! post orationem more solito moilo desinit quam libri editi, id est in anno 879.
fusam, vocans eum ex sepulcro ait ei : Quid hic 32. Idem etiam Acta sancli Desiderii Vienneiisis
agis, frater Cassiane? Denique prseter alia fesla san- episcopi expoli.it in gratiam Vienuensium suorum,
cti Gennani, ejus vigiliam expfimit pridie Kalendas uti fidem facit Praefalitinciila Adonis Viennensis
Oclobris : quse omnia salis indicant hominem non Ecclesiae antislilis, auno iucarnationis Domini 870,
longe ab Aulisiodoro aliquando vixisse. indictione 3, cunj paSsione sancti Desiderii episcopi
29. Scio Mosandrum etRosweidum haecet plera- eidem ecclesiiBdirecla, cujns haecverba : Adeo, pec-
que alia, aut non legisse in inanuscriptis codicibus calor et humilis episcopus Viennensis Ecelesiae, di-
quibus usi sunt, aut rejecisse in appendicem, quasi lectissimis fratribus et filiis ejusdem ecclesiae...
ab aliis inserta essent. El nonnulla certe ab recen- Bealissimi Desiderii Patris veslri vilam el inariy-
lioribus addila sunt in codice nostro, ut commemo- rium, sicul anliquis scriplis commendalur, vobis
ralio sancti Maioli abbatis v Idus Maii, et xvn Kal. idcirco revolvere et slylocommittere aggressus sum,
Septembris in Verziaco monasterio exceptio corporis ut ejus incitamentis el studiis ad amorem vitaeaeler-
sancti Ragnoberti Bajocensis episcopi,et alia pauca : naevos amplius inflammarem. Hanc Vitam primus
at ea quaede Autisiodoro el monasterio sancli Ger- typis vulgavit Henricus Canisitis in anliquarum Le-
mani habentur, a primario auctore scripta existimo, ctionum lomo VI, in cujus Vilaefine additur subje-
quoniam in pluribus ejus Martyrologii, quae legi, ctus lndiculus Isonis monachi Sancli Gallensis.
exemplatribus, tum inlegris, ttim contraclis, eadem Hanc aulem passionem praefatusAdo arcliiepisco-
omnino referuntur. ldem judicium esto de omnibus D • pus nobis fratribus in coenobiosancti Galli sub Gri-
fere nominibus, quse Mozander et Rosweidus in se- maldo abbate Deo mililantibus, reliquiasque sancli
cessum rejecerunt. Quod enim alia atque alia desint Desiderii ab eo postulanlibus cum ipsius aliorumque
in diversis membraneis codicibus, id provenit ex sanclorum reliquiis, actibtis quoque el passionibus
duplici capite : primum, quod cum istud Marlyrolo- infra descriptis, anno supra niemorato per ntmtios
gium in divinis ofliciis, per varias ecclesias legeretur, satis fideles dirigere curavit, nimirum in primis per
alii ipsum conlrahebant, alii quosdam sanctos pro- Beroldnm presbyterum, leslante Nolkero in Marty-
vinciseaut ecclesiaesuaeignotos resecabant; alterum, rologio suo ad diem x Kal. Junii, ubi de sancto De-
quod auclor ipse mullis vicibus Marlyrologium suum siderio : De quo, inquit, quia venerabilis Pater Ada
auxit, alios atque alios addendo sanctos, qui in eo ejusdem ecclesiae noslra selate pontifcx, uipole in
primo non exslabant. Unde conligit ut, qui prima- praesentia posito, et ob id suis in cunctis notissimo,
riuin exemplar transcripsere, non tothabeant, quam aliquid superfluum dicere judicavit; nos juxia scri-
qui secundariis exeniplaribus usi sunl. Certe quse ptum quod idem apostolicus vir anno al> Incarna-
in Rosweidi Adone desideratur SS. Florentini et Hi- tione Domini 870, indiclione 3, per virum sanclis-
larii commemoralio, ex Adonis Martyrologio refer- simum Beroldum presbyterum, indigenam eorum-
tur a Petro de Nalalibus in lib. vm, cap. 124. Deni- dem locorum, sedjmnc in castro Turico Christi ser-
que Adbnem hujus Marlyrologii conditorem esse vitiis insistentem, cuirf reliquiis ipsitis sancti mar-
constat tum ex epistola, veteri, quo usus est, Marty- tyris Desiderii, el aliorum sauctonim pignoribus
lotogio- praefixa, tum ex Notkeri Manyrologio ad aique agonibus nobis in ccenobiosancti Galli coa-
21 ELOGIUMHISTORICUM. 2*
stkntis (Krexit; pauca de eosuromatim allingentes, A eum esset Beujamini generis homo, episcopatum
earumdem rerum ignaris insinuare curavimus. Viennensem sttscepit : cujus tempore agenle pio
33. In utroque hoc tesiimomo uieutiQ fit de san- ' piiiicipe Carolo partem •rerum suartim Viennensis
ctorum actibus et passioiiibiis seu agonibus, quos ecclesia recepit. Bexit ecclesiam annis xi, et sepul-
manu descriplos Ado Gallensibus monacbis dono (us est in ecclesia B. Severi [/. Stepbanij, ubi an-
dedit': quibus verbis conslat Marlyrologium ab ipso tecessor ipsius Ursus sepultusjacel. Burnonis Chro-
Adone composilum. Id vero aperte deciarat Notkefi •nograplnis, Kalendarium ms. atque adeo Joannes a
lestimonium, ralionem reddentis cur Ade in Maiv Bosco, Urso seu Ursioni, quem anno 794 concilio
tyrologio suo non meiriinerit Desiderii Viennensis Francolurieiisi interftiisse constat ex can. 8, prsepo-
episcopi : de quo, inquil, venerabilis Pater Ado, ul- nuiit Wolferium, eumque ab Ultraja dislinguunl.
pote in praesenlia posito, et ob kl suis cnnclis nolis- Veruin Atio noster, cui polior fides, Urso postponil
simo, aliquid superfluum dicere judicavit : nam De- Wlferiiim, natione Bajowarium, qtiem binoniinem
siderii mentionem in Martyrologii Adonis exemplari- fuisse, el Ultrejam patrio nomine appellatum
bus, tam fjdilis quam manu exaratis, prselermissam dicit.
esse superius observatum est. S. Bainardus sub anmim 810 Ultrajae scu Wolferio
34. Ad haec idem sanclus pontifex libellum de suffectus, amw 842 obiit, ut ad ejus Vitam proba-
Vita sancli Theuderii abbalis Viennensis litleris tuift est in lomo superiori. Hinc corrigendus Bur-
mandavit, ejusque ccenohii monachis nuncuparit nonis Chronographiis, qui Barnardi ordinattoiiein
hoc prologo : Ado Vieniiensis episcopus fralribus anno 817, niortem anno 862 repo-uit.
in cosnobio sancli Theuderii consistenlibus in Do- n S. Agilmarus a Lotiiario imperalore confirmalio-
miiio Jesu Christo aeletnam salutem. Patris vestri nem fnndallonis Koinanensis nionasterii a S. Bar-
Vitam, id est beali Theuderii, idcirco veslrae san- nardo fuudaii ini|ietravit, iuquii Cbronograpbus,
ctitali scriptis meis commendare disposui, ut vos et anuo 8C0ex diclis, non 800, ut fallit Chronogra->
suis exemplis ad amorem vitae scternae ampliua phus, pridie Non. Julii animam efllavil, et soleni-
invitarem, etc. Vita haec edita est in appendice sa> niter ad pedes Naamatii in ecclcsia S. Pclri ftiil
culi primi. . tumulatus.
Adonem anlequam missuin faciamus, in seriem S. Ado hujus vitaelumen amisilxvn Kal. Januarii
Viennensium episcoporum, qui saeculo nono exsli- anno 873, ex praemissis, non anno 876, ut inAna-
lere, quaedam observare juvat. Prseter indicem utri- ..leciis, aut anno 879, aptid Cbronographnm.
usque Galliae Cbristianse, el lertium Joannis a. Posl Adonem clerus et populus elegerunt Olhlran-
Bosco, unum ex ms. codice Viennensi acceptum num arObiepiscopum Viennensein : cujus consecra-
niilii suppeditavit nester Claudius Stephanotius, qui lioni Bernerius Gratianopoiitanus episcopus inter*
index jussu Burnonis episcopi anno 1239 conscri- fuit, ex Analectis : S. Oihrannus, inquii Chrono-
ptus est. Alium item indicem sseculi norii ac decimi graplius, jacet in aedeS.Petri, defunctus 16seplein.,
episcoporum habes in tomo I Analectoruin. Onines anno 888.
bi indicescumKalendarioViennensi ms. comparandi Posl htinc Othrannum electus et consecratus est
sunt. Burnonis Chronographus de Urso, a quo exor- Barnoinus, qui anno Dominica?Incarnalionis 899,
dium duco,ejusqtie successoribus ita scribit: indictione H, obiit, ex Analectis : ubi mendum in.
'
S. Ursus vir bonus et simplex, senio gravatus _ annum Iiicarnationis, ut ex autographo' postea de-
coadjulorem sibi elegit, ut ejus vices ageret. Se- C prehendi, irrepsit, uti et in sequcntem.
pultus fbit in ecclesia 8. Slepbani x Kal. Maii. Qtiippe eodem anno Incarnaliouis 899, indiclione
S. Ultraja ex Judseo de tribu Benjamin Chrislia- H,vKal. Februar. die Domiuica consecratus est
nus, doclissimus, praedicti Ursi episcopi coadjutor archiepiscopus Raganfridus, cui cousecralioni inter-
et successor, Karolo Magno percharus, finem vitae fuit Isaac sanctae GratisknopoJilaticeecclesiae episco-
accepit ldibus Martii, el sepulturam cum suo prse- pus, tenipore Ludovici regis filii Bosonis. Hinc cor-
decessore in ecclesia S. Slephani. Is in vulgalis rigendus iteruin Chronographus, qui Barnoini ob^
iudicibus, item in ms. Kalendario ecclesise Vien- iliim locat anno 901, scribitque <?uminlerfuisse con^
nensls memoratur his verbis : Commemoratio Ul- cilio Viennse celebralo a legalo sedis apostolicse
trajie Viennensis episcopi, qui lempore iinperatoris anno 892. Haec de Viennensibus episcopis, dequa
Karoli, cum adhuc senex Ursus superviveret, et Adone dicla sint.
 3. AKOOS ARCHSJIjliftfEWiENStS St

S. ADONIS VIENNENSIS

CHRONIC@N ,«

JETATES SEX DITOEM *

Hl
NEMPE

origine mundi usque ad diluvium. — II. A diluvio ad AbraiMtmi natlvitateai. — 91.

^Ab
lj|br Abrafaam ad David usque. — IV.(A Davidis regno ad transmigratioriem Hebweoruoa
riil Sjiiyloniam. —V. Ab eadem transmigratione ad Ghristum Servatorem nostrum.—
:.Trj.;A Christo ad mundi finem.
(Ex Bibl.Patr. max., tom. XVI.)

MTAS
;P$|jp^::;.
AB ORIGINEMDNDIUSfjjiE'Al^lSifctmPSt.

Brevestemporumper generatlones etregna, pri- A dormienlis matrem omnium viventium Evam pro-
mus ex nostris Juiius Africahus sub imperatore'. duxit : qni nunc, quantura credibile videtur, de-
Marco Aurelio Antonino simplicis historiae stylo eli- cimus Kalendarum Aprilitim dies appellatur. Unde
cuit. Deinde Eusebius Csesariensis, atque sanctses merito creditur, si non verior sententia vicerit, eodem
memoriae Hieronymiis"presbyter, chronicorum Ca- decimo Kalendarum Aprilium die, Domihum fnissa
nonum muljinlicura ediderunt historiam, regnis si- cruciQxum. Dicebatenim una eademque non solum
mul acfeinpor*usdigestam.-Post hos alii atque alii,i hebdomadis, sed et mensis die, secundum Adant
inter qt^J|ft|pf|Hie Victor, Turonensis Ecclesise! pro generis humani salute viviflca morle sopilum,
episcopus, ^cenSBis praedictorum historiis, gesta1 de productis e latere suo coelestibus saeramenlis
sequentium' setatum'usque ad consulatum Justinii sponsam sibi Ecclesiam sanctificare: quo videlicet
junioris explevit. Horum nos lemporum summam, die primum Adam humani generis patrem ipse crea-
ab exordio mundi usque ad imperatoris Lotharii ac verat; eique de Iatere costam toliens, raulierem aedi-
Ludovici fralris ejus, acLudovici et Caroli regum' ficaverat, cujus adjutorio genus bumanura propa-
principatum, quanta potuimus brevitale notavimus, garet.
adjicentes e laleredescendentemlineam lemporum b, [A. M. "130] Adam annorum centum triginta
cujus indtcio summa praeterili sseculi cognoscatur. B genuit Seth, cui supervixit annis octingentis. Yerum
Qusedam eliam ex divinis libris ad eruditionem le- Septuaginta Iiiterpretes anle natum Seth posuerunt
gentium, ubi opportunum duximus," subnotantes, annos ducentos et triginta; postea, septingentos.
nt ex brevi lector plura colligere possit. Seth interpretatur resurrectio, quia in eo resuscita-
Sex diebus rerum creaturam Deus formavit. Primo 1 lum est semen justum, quod est stirpis iiliorum Dei,
die condidit lucem. Secundo, iirmamenlum cceli et quia significavit resurrectionem Cbristi a mortnis:
medio libravit aquarum, ipsis aquis ac terra cum cujus mortem illatam a Judaeis significavit Abel, qui
ccelosuperiore ac virtutibus, quse in ea Conditoremi dicitur tuctus, a fratre Cain occisus.
laudarent, ante liorum sex dierum exordium crealis. [235] Sethannorum centum quinque genuitEnos;
Terlio, congregalis in suum locum aqnis, quse cun- cui supervixit annis octingentis septem. Porro Sep-
cla contexerani, aridam jussit apparere. Quarto, tuaginta ante nalum Enos annos ducentos quinque
sidera in firmamento cceli posuit, qui nunc quan- posuere, postea, septingentos septem. Enos inler-
tum conjurictura aequinoctii coiligitur, xnKalen- pretalur homo, de quo benedicitur. Iste coepit invo-
darum Aprilium vocatur. Quinto, natatilia et vola- care nomen Domini, quia hominum est proprium ut,
lilia animanlia creavit. Sexto, animalia terreslria, > suae conditionis memores, invocent Conditoris auxi?
et ipsum hominem Adam formavit: de cujus latere*' ^ lium, ut filii resurrectionis esse Isetentur.

Ado, Viennensfc archiepiscopus, vila, moribus- aliquo alio videlur adjunctum.

jgjtoctrina celeberrimus, scripsit Commentarios de Dolendum est autem quod istud Chronicon multis
S^ptandi aelalibiis, seuidChronicon ab origine mundii mendis scateat, quae defectu ms. codicum corrigi
SrapsWlftsquetempora, est ad regnum Ludovici, non potiiCTunt.
Fraricorum regis, cognomento Balbi. Porro idenv t Has temporum notas, interuncos inclusas textui
Ado obiisse perhibetur anno 874 : quare quod in '' ©rsemisimus.EDIT.
odem Chrontco additur usque ad annum 879, ab
25 CHRONICON.- - MtAS PRIMA. .$$
[525] Enos ahno nonagesimo genuit Cainam, eui A factum est, alque ila llt ut nongentesimo sexagesimo
supervixit annos oclingentos quindecim. Septuaginta nono vitse suse anno Mathusala morluus sif, eo anno
ante natum Cainam cenlum nonaginta annos, postea quo coepit esse diluvium. Mathusala annorum cen-
septingentos quinque, posuere. Cujus nomen inler- tum octoginta septein genuit Lamech : hac genera-
pretatur natura Dei. lione gigantes nali sunt, hacque setate Jubal ex
[395] Cainam annorum sepluaginta genuit Mala- genere Cain arlem musicam reperit, cujus etiam
Jeel; post cujus ortum vixit annos octingentos qua- frater Tubal Cain aeris ferrique inventor fuit.
draginta. Septuaginta ante natum Malaleel, centum [1056] Lamech annorum centum octoginta duorum
septuaginta; postea dixere seplingentos quadraginta. genuit Noe, cui supervixit anrios septingentos quin-
Qui interpretatur, Quis est Dominus Deus, vel eti que. Sepluaginta ponunt annos ante nalum Noe,
vita Devs. centum ocloginta novem. Et postea, quingenlos
[460] Malaleel anno sexagesimo quinto genuit sexaginta quinque. In hac sola generatione summa
Jared, cui supervixit annos octingentos triginta. universitatis discrepal, quia triginta qualuor annis
Septnaginta ante natum Jared annos centum sexa- plus vixisse Lamech in Hebrseis quam in Seplua-
ginta quinque, postea posuere sexcenlos triginta. ginta translatorum codicibus invenitur : et quia hoc
Inlerpretatur autem descendenssive roborans. B potuit accidere errore scriptoris, potius ei iinguse
[632] Jared annorum cenlura sexaginta dudrum crediturundeest in aliam per interpretes facta trans-
genuit Enoc, cui supervixit annos oclingentos. In latio.
hac generatione nusquam utrique codices discre- [1556] Noe, divino oraculo jubente, anno setalis
pant. Enoch translaius est a Deo : quique etiam suae quingentesimo, arcam aedificare ccepit, His
nonnulla scripsisse, Judaapostoloidipsum atteslante, temporibus, utrefert Josephus (Antiq. lib. i), scien-
iertur. Sed ob antiquitatem suspectse fidei, a Patribus tes illi homines quod aut aquis aut igne perire po-
refulata sunt, ut sunt illa quse sub ejus nomine pro- terant, in duabus columnis, ex latere et lapide fafclis,
ferunlur de gigantibus fabulaea, quod non habuerint studia sua conscripserunt, ne delerentur memoria
homines patres. quse sapienter invenerant. Quarum lapidea columna
'
[ 684.] Enoch annorum sexaginta quinque genuit fertur in diluvio durasse, et hactenus in Syria per-
Mathusalem, post cujus ortum ambulavit cum Deo manere. Noe anno sexcentesimo venit diluvium,
trecentis annis. Septuaginta ante nalum Mathusalem mense secundo, decima septima die mensis. Cujus
posuere cenlum quinquaginta quinque annos, postea arcam Josephus sedisse refert in montibus Armeniae,
ducentosEnocb, qui inlerpretatur dedicatio, septima qui vocantur Ararat. Hsecprima aetas sseculi, secun-
^
generatione translatus, civitatem electorum insi- dum Hebraicam translationem, continet annos mille
nuat, quae in sexta hujus sseculi aetate pro Deo Ia- sexcentos quinquaginla sex. Secundum Sepluaginta
borans, in seplima sabbati futuri gloriam dedica- editionem, bis mille ducentos quadraginla duos.
tionis exspectat. Al quia reprobi sola praesenti sunt (OROS.1. i, c. 3.) In hac prima setate, sacrse litte-
fidelitale conlenti, Cain civitatem quam statuit nOn rse conlinent, praeter veritatem bistoricam et omnis
in septima generalione, sed in primogenito Enoch creaturse conditionem, quod virlute Spiritus sancti
filio eonsecrat. creatura, per inobedientiam peccati labe foedata,
[874] Matbusalem annorum centum octoginta sanctificatis aquis esset ad perpeluam gratiam
scptcra genuit Lamecli, cui supervixit annos septin- abluenda; sicque lux pietatis a nocte impielatis,
gentos ocloginta di;os, id est usque ad diluvium. misericordi justaque divisione, esset dirimenda. Et
Septuaginta ante natum Lamech, centum sexaginta iu forjimioue Adam, el, de costa laleris ejus, mu-
seplem annos ponunt postea, octingentos duos, qui lieris Evac, sacramentum Christi et Ecclesise. Et in
numerus, ut leclor facillime videbit, juxta Hebrai- contempto mandato omnibus transgressoribus.prse-
cam veTitatem viginti annis, juxta vero Septuaginta ceplorum Dei perpetuam mortem justo judicio in-
auctoritatem, qualuordecim annis tempora diluvii,D ferri. Et in serpentem diabolum prolatam sententiam
transiit. El quomodo verum est quod octo tantum in eis manere qui ejus fecerint voluntatem; et in
animse in arca salvse factse sunt? Sed in He- maledicto mulieris, originale peccatum sequi; et
braeorum et in Samaritanormn libris ita scriptum transgressorum filios sub peccalo nasci; et prsedi-
reperitur : Et vixit Mathusala centum octo- ctam pcenam peccati in labore sudoris et doloris,
ginta septem annis, et genuil Lamech; et vixit Ma- quam radix humani generis Adam per propagatio-
thueala, postquam genuit Lamech, septingentis oclo- nem in ramos ex radice damnatar veuientes infudit.
ginta duos annos, et genuit filios et filias. Et fuerunt In Cain et Abel duorum populorum figuram, Ju-
omnes dies Mathusalseanni nongenti sexaginta no- daeorum et Christianorum, ubi sacrificium majoris
vem , et mortiius est. Et vixit Lamech cenlura octo- respuitur, et minoris placitqm assumitur; electorum
ginta duos annos, et genuit Noe.A die ergo nativitatis multitudinem, ad veram et aeternam dedicationem
Mathusalaeusque ad diem ortus Noe, sttnt anni tre- transferendam, et homicidae filios, viaesuaeordinem
centi sexaginta novem. His adde sexcentos annos corrumpentes, et justo et manifesto judicio omnipd»
Noe, qiiia in sexcentesimo vitse ejus anho diluvium tentis Dei intercipiendos.
«De scriplis Enoch, vide Sixti Senens. Bibiiolh. lib. II. ... 1
 S. ADOBiS ARC«EPISC*ppppp5 28

MTkS SECU^DA
A DHLUVIOAD ABBAHAMINATIVITATEM.

[1657] Secunda ssecaKJetate, prima hujns dlei,. A sicuti eun»una lingu» sit Latina, *»b uoa liagtia di-
qroe est viCesimasep^rma:mensis secundi, egressus versae sunt patriae, Bnrtiofum, faifanorumr Apulor
est Noe de irca, tn qna pauci, Id est octo animse, rum, CalabreriMD,Pkeolum.Tus^rBm, et si dica
salvaefacffa^sunt per aqttara. Quod commemorans in mus nis atqae injuswofj» similia, Cbam vero, se-
Epistola stta beattts Petrus apostolus statim expo- eundus filius Noe, a Rhinocoruris usque Gaddila,
nlre curavit: Qiiodet vos tranc similis formsesalvos habehsJingiias sesmoneBwaicoa parte Garamanlom;
fiecit baptisfria, non carnis depositio sordium, sed Lalino, a parle boreae; barbarico; a parte meridiani,
cdiiscientise bonse interrogatio perDeum : per re- .ASthiopum,/Egyptiorum,'et barbaris interioribus*
strrrectionem Jesu Christi, qui est in dextera Dei, vario-sermone, viginti duabus linguis,. in patriis tre-
iWaqua diluvii baptismom : in arca et his quse con- centis nonaginta quatuor. Japhet aulem, tertius, a
(TilebatEcclesiam et fldeles ejns; in octonario ani- Media usque ad Gaddila ad boream. Habetantem
marum numero.mysterium Dominicseresurrectionis, Japhet flumen Tigridem, quod dividit Mediam et
ffl^ujus fide bajkizamuT, doeens esse figurata. Babyloniam, in patrjis ducentis, sermojie vario in
Poerunt autem Noe fflH tres, Sem, Cham et Ja- lingnis vigihti quatuor. Fiunt ergo omnes simul lin-
pTtet,ex quibWseptuaginta duaelinguae sunt, id est gase septuaginla duae; patrise autem generationum
deSem vigiatt octo; o"eCham, triginta; de Japhet, B miu«,<[iia«in tripartito orbe, Asia, Africa, Europa
qoiadecim. sitae sunt: habetque, ut diximus, Japhet flumen Ti-
^[1658] Sem centesima anno gennit Arphaxad, gridem, qnod dividit Mediamet Babylgniam; Sem
biennio post diluvium, a quo Chaldaei. Supervixit autem Eupbratem; Cham vero Geon, qui vocatur'
aptom Sem nato Arphaxad quingentis annis, id est Nilus.
nssquead quinquagesimum annuift nalivitalis Jacob. Phalec aiworu» triginta geouit Ragau, cui super-
"
|16ft4] Arphaxad anno centesimo trigesimo quinto vixit annis duceotisnovem. Septaaginta ante natum
genuit Sale.Tlic Septuaglnta interpretes unam gene- Ragau centum triginla annos ponunt, poslea, ducen-
rationem-plusquam Hebraica veritas posuerunt, di- tos octo. Tempore Pbalee lurris aedificataest factar
eentes quod Aspnaxad, cum esset annis centum tri- que linguarum divisio. Hujus lurris alliiudo quin-
ginla <iuinque genui» Cainan, qai cum centum tri- quies mille eentum sepluaginla quatuor dicitur tenere
ginta annornm fuerit, ipse genuit Sale. Quorum passuum, paulatim altioribtis in angnslias coarctalis,
translationem evangelista Lucas hoc loco videtur ut pondus imminens fac»liussuslentaret. Describunt
esSe secutusi.Yixit aulem Arphaxad post natum Sale ibi lempla. marmorea, lapidibus pretiosis auroqne
quadringentis tribus annis, cui tamen Septuaginta distincta, et multa alia quse videntur incredibilia.
post nalum Cainam ascribunt annosquadringentos C Auctor hujus lurris Nemrod gigas exstitit. Qui post
ttiginta, et Cainam post natom Sale, trecentos tri- confusionem iinguarum migravit inde ad Persas,
ginta octO;Ab Arphaxad Samaritsewl Indi. eosque ignem colere docuit. Abhinc errores genlium
* [1724] Sale annorum triginta
genuit Heber, cui creverunt, templa constructa, el qnidam gentium
supervixit annis quadribgentis tribus. Ante natum principes lanquam dii sunt adorati,
Heber, Sepluaginta posuerunt annos centum triginta, [1820]Ragau annorum triginta duo genuit Serulh,
postea, trecentos 4riginta. AbhocHeberHebrseorum cui snpervixit annis ducentis septem. Septuaginla
nomen et genas oritur. aute natum Seruth, centum triginla duos annos pq-
[1785] Heberannistriginta quataor genuit Phalee, nunt, postea ducentos.oeio, Scytharum regnum exor-
«ii supervixit qMftdriflgentistriginta annis. Septua- Uim est, ubi primus regnavit Tanaus. A
ginlaante natum Pnalecposuereann.centumtriginla {1858] Seruth annorum iriginta genuil Nachor,
quatuor, poslea, dncentos sepluaginta. Phalec inter- eui supervixit annos ducentos. Septuaginta ante na-
prelatur divisio} cui propterea lale nomen parentes tum Nachor ponunt annos centum triginta, postea,
imposnerunt, quia tempore nativitatis ipsius terra ducenlos. iEgyptiorum regnum sumit priocipium,
per linguarum eonfosionem divisa est. Cujus divi- D ubi primus regnavit Zoes.
sroiiis ArnobiuSprhetor ita meminit (ARNOBIDS in [1878] Naciior aoaprum viginti octo genuii
Psal. ciV): Sem, primogenilo Noe, pars facta est a Tbare, eui supervixit annos centum et novemdecim.
PersWfc et Baetris usque iu Indiam longe, et usqne Septuaginla anle natum Thare ponunt septuagjnta
Rhinocoruras : quse gpati* terrarttm habeiil linguas, novem, postea, eentum triginta novem. Assyriorum
J^jnpne barbarico, viginti septem «. In quibus lin- regnum et Sicyoniorum nascitur; sed primus in
^PP^dt» Suht palriaram quatdringinla sex, non Assyriis regnavit Belus,quem quidam Saturnumexi-
diversarum linguarum, sed^iversftwmi patriarum : Stimant: inSicyopia ^Egialeua^a quo jEgyalea niut-
» Philaslrius, Hsereseoucap. 106; pluribus lwgiris-hoimnes an*rBabel asserittsos. .- .
29 CHRONICON.— JETAS SECUNDA, 30
cupata est, quse hactenus Peloponnesus vacalur.. A.credenlibus misil. Quod autem ejus altiludo triginta
Ninus, rex Assyriorum primus,. propagandse domi- cubitis surgit, quem numerum decies habet in tre-
nalionis libidine, arma foras exlulit, cruentamque centis cubitis longiludo, quia Christus est altitudo
viiam raagnis per tolam Asiarabellis egit. noslra.qui triginta annoruin selatemgerens, doclrinam
[1948] Thare annorum septuaginta genuit Abra- evangelicamconsecravit.contestanslegem non se ve-
ham, cui supervixit annos centum triginta quinque. nisse solvere, sed adimplere. Quod sexies longa ad lati-
Subquo Zoroastres, magicse inventor, a Nino rege tudinem suam.el deciesadallitudinem suam, humani
occiditur: qui Ninus ipse, dum deficientem a se op- corporis instar ostendit, in quo Christus apparuit :
pugnaturbem, sagitta ictus interiit, murique Baby- corporis enim longitudo a vertice usque ad vesti-
loniae a Semiramide regina Assyriorum sedificantur gium, sexies tantum habet, quantum latitudo, quac
(BEROS. 1. V). Hactenus secunda saectiliaelasproten- esl ab uno latere ad allerum latus, a dextera in si-
ditur, fiuntque anni a diluvio usque ad Abraham, nistram, vel a sinistra in dexteram : et decies quam
inille septuaginta duo, secundum vulgatam edilio- altus a terra. Unde facta esl arca trecentorum in
nem, id esl Septuaginta inlerprelum : secundum longitiidine cubitorum, et quinquaginla in laliludine,
vero Hebrseorum codices, longe pauciores inve- et triginta in altitudine.
niuntur, id est ducentis nonaginla duobus. Eadem arca collecta in unum cubiTum, dcsuper
In hac secunda setate sacraelitterse conlinent, prse- consuniuialur : sic Ecclesia,
corpus Christi, in uni-
ler verilalem historicam, fidem el sacramentis ple-
tate collecta sublimatur et pcrficitur. Quod aulem
nam Patrum obedienliam. In hac Noe myslicse jus-
aditus ei sit a lalere, neuio quippe inlrat in Eccle-
sioni el fabricse obediens, arcam figuratis numeris et
nisi per sacramentmn redcniplionispeccatorum,
mensuris fabricans, eamque mundis immundisque siam,
quod ex Chrisli lalere aperlo manavit.
animalibus, ut ei praeceplum fuerat implens, Eccle-
siam sanctam nobis composuit, mirificis sacramentis Quod inferiora arcae bicamerata et tricamerata
vel biperti-
redundantem, lignum passionis et crucis ferenlem, construuntur, sic ex omnibus gentibus
morle Christi baptismi gratiam exbibentcm, prelium, tam mullitudinem congregat Ecclesia, propter cir-
nostruin tanquam per oslium laleris manantem: cumcisionem el prsepulium, vel tripertitamypropter.
est orbis.
per quod columba eadem ipsa Ecclesia tanto munere tres filios Noe, quorum progenie repletus
dotata processit: etcorvus hsereticus exiehs, tantis Ideo arcae inferiora dicta sunl, quia in hac lerrena
sacramentis indignus, ab illa quse texerat, nigre- vita esl diversilas gentium. In summa autem omnes
dine pcccati illectus, transvolans linmani cadaveris in unnm consummamilr : et non est ibi varietas,
cupiditate naufragus, reverti contemnit. Arca con- C quia omnia et in omnibus Christus.
slruilur a Noe de lignis nOn putrescentibus, Ecclesia Quod cuncta animalium includuntur genere in
eonsiniitur a Christo ex hominibus in sempiternum arca, quia ex omuibus genlibus et nationibus con-
vicluris, quse nunc in fluctibus hujus mundi natat. gregatio sit in Ecclesia : quod etiam Pelro demon-
Quod aulem de quadratis lignis fieri jubelur, sta- stratus discus ille significat, quod munda et immunda
bilera vilam sanctorum significat, undique ad omne ibi sinl animalia (4cr.ii); sicut in Ecclesisesacra-
opus bonum paralam : quocunque enim verteris qua- menlis, et boni et mali versantur.
dratum, firmilerstabil. Qtiod seplena sunt munda, et bina immunda,
Quodbitumine glutinantur arcse ligna inlrinsecus ideo quia boni servant unitatem spiritus in vinculo
el exlrinsecus, ut in compage unitalis significelur
pacis, sanctum aulem Spiritum in divina Scriplura
tolerantia charitatis, ne scandalis Ecclesiam tentan- in
scptiformi operalione commendat, mali autem in
tibus, sive ab his qui intus sunt, sive ab illis qui binario numero schismala faciles et qiiodammodo
foris sunt, cedat fraterna junctiira, et solvat vincu- divisibiles ostenduntur.
luin pacis : esl enim bitumeh ferve.ntissimumet vio-
Quod ipse Noe cum suis octavus numeratur, quia
lentissimom gtuten, sigiiificans dilecliohis ardorem, in Christo
spes resurrectionis noslrae appartiit, qui
magna fortitudine ad lenendam societatem spiritalem u octava die, id est post Sabbali septiroarri, a niorluis
oiunia tolerantem. resurrexit.
Quod trecentis cubitis arca longa est, ut sexies Quod post seplem dies ex quo ingressus est Noe
quliiquagiritaCompleantur : sicut sex aetatibus omne in arcam factum est diluvium, quia in spem futurse
hujus saeculi tempus exlenditur, in quibus omnibus qoielis, quaeseptimo die significata est, baptizamur.
Christus nunquam destitit prsedicari, sedin trecentis Quod prseler arcam omnis caro quam lerra susten-
cubitis signum ligni passionis ostendilur : ipsius tabat, diluvio consumptaest,quiapraeterEcclesiseso-
eiiim lhterse numerus crucis deraonslrat signum, cietalem, aqua baplismi quamvis eadem sit, non solum
quo, socii Christi passionis effecti per baptismum, non valet et salutein, sed potius valel ad perniciem.
longiludinem vilae aeternae adipiscimur. Quod vero Qttodquadraginta diebus et quadraginta noclibus
cubitis quihquaginla laliludo ejus expanditur, insi- pluit, quia omnis reatus peccatorum in decem prse-
nuat quod corda credentium Spiritus sancti dono ceplis legis admitlilur per universum orbem terra-
charitate dilalantur: unde quinquagesimo die po*st rum : qui quatuor partibus continetur, sive ille
resurreclionem suam Christus Spirilum sanclum reatus, qui ad dies pertinet, ex rerum prosperitatej
W S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 32
iire qui adnoctes, exrerum adversitate contractus A vitam, quse in hoc nrando aghur signiflcat. Denique
sit, sacramenlo baptismi abluitur. pbst septem dies dimissa propter illam septenariam
Quod Noe quingeritorum erat annorum, cum ei operaUohem spiritalem, olivae frocluosum sufculura
locutus est Dominus ut arcara sibi faceret, et sex- retulit: quo significaret nonnullos etiam extra Ec-
cehtos agebat annos cumin eamfuisset ingressus, clesiam baptizatos, si in eis pinguedo non defuerit
sigriificatur sexta setate in manifestalione evange- cbaritatis, posteriore tempore in ore columbse tan-
lica, Ecclesiam coristrueridam, quod et secundus quam in osculo pacis, ad unitatem 'societatis posse
aieasis anni sexcenlesimi, quo lntrat Noe in arcam perduci. Quod post alios septem ffieseadem dimissa,
signiflcat, duo enim menses senario numero conclu- non estreversa, significat finera sseculi, quando erit
duntur • a senario enim numero, et sexaginta co- sanctorum requies, noh adhuc in sacramento spei,
gfiominanlur, et sexcenti et sex millia, etsexaginta quo in boc tempore oonsociatur, fjuandiu bibitur
iftillia, et sexcenta millia, et quidquid deinceps in qued de latere Christi manavit: sed jam in ipsa per-
Bnajoribus summis per eumdem articulum numeri fectione salutis seternae,cum tradetur regnum Deo
in infinitum consurgit. Et quod vigesimus septimus et Patri, ut perspicua contemplatione incommuta-
dies mensis cqmmemoratur, ad ejusdem quadraturae bilis veritatis, nullis ministeriis corporalibus egea-
signifieationem pertinet, quse jam in quadratis lignis B mus.
exposita est : sed hic evidenuus quia nos ad omne Quod seteentesimo et primo anno vitse Noe, ape-
opusteraum pajratos, id est quodammodo conquadra- ritur arcse tectum, quia finita sexta aetate ssecnli
triJil^initas perficit, in memoria qua Deum recoli- revelabitur absconditum saeramenlum atque pro-
mus, in intelligentia qua cognoscimus, in voluntate missum.
qua diligimus : tria enim ter, et hoc ter, fiunt vi- Quod vicesimo seplimo die secundi mensis, di-
gmti septem, qui est numeri ternarii quadralus. eitur sicca fuisse terra, tanquam finila est ba-
Quod septimo mense arca sedit, hoc estrequievit, ptizandi jam necessitas in numero dierum quin-
a4 illam septimam requiem significatio recurrit, qua quagesimo et seplimo : ipse enira est dies se-
perfecti requiescunt: ibi quoque iliius quadraturse cundi mensis, vicesimus seplimus, qui numeros ex
numerus iteratur, nam vicesima septima die se- illa conjunctione spiritus et corporis septies oc-
cundi mensis, commendatum est hoc sacramentum: tones habet, uno addilo propter unitatis vincu-
etrursusvicesima septima diemensisseptimi.eadem lum.
eommendatio confirmata est cum arca requievit; Quod de arca conjuncti exeunt, qui disjuncti ante
quod enim promittitur in spe, hoc exhibetur in re. _ intraverant, quia in hoc tempore caro concupiscrt
. Porro quia ipsa seplima requies cum octava re- ^ adversus spiritum, eC spiritus adversus carnem
surrectione conjungitur, hoc in sacramento rege- (Gal.v); postmodum autem, id est in fine sseculi,
nerationis nostrse, id est in baptismo, altum pro- in resurrectione scilicet sanctorum, omnimoda et
zundumque mysterium est, quod quindecim cubitis perfecta pace .spiritus corpori adliaerebit, nulla
supercrescit aqua, excedens altitudinem montium. mortalitalis indigentia, vel concupiscentia resi-
Octe itaque et septem quindecim faciunt: sed octo stente. ,
signlftcant resurreclionem, septem quietem. Hoc Dantur eis cuncla animalia in escam, ex quibus
sacramenlum resurrectionis et quietis transcendit sanguis prohibeturmanducari, ne vita pristina, quasi
omnem sapientiam superborum, ita ut nullo modo suffocata, teneatur in couscientia, sed habeat taa-
possint indagare scientia sua altitudinem resurre- quam effusionem per confessionem.
ctlonis et quietis : et quia septuaginta et septem, Quod vero testamentum posuit Deus inter se et
el octoginta ab octo dinumeranlur, conjuncto utro- bomines, atque omnem animam vivam, ne per-
que numero, centum quinquaginta dies, quibus deret eam diluvio, arcum scilicet qui apparet in nu-
exaltata est aqua, eamdem commendant nobis at- bibus, qui nunquam nisi de sole resplendet, quia illi
que confirmant altitudinem baptismi in consecrando _ noa pereunt diluvio, qui in prophetis et omnibus di-
novo homine ad tenendam quielis et consecrationis vinis Scripluris, tanquam in Deinubibus agnoscunt
fidem. Chrislum. ,
Quod Dost uies quadraginta «missus corvns, non In hac seiate sectinda post diluviura plantavit vi-
est reversus, aut aquis utique interceplus, aut ali- neam Noeet inebriatusatque nudatusest in domo
que supernatante cadavere illeclus, significat ho- sua, portans Christi figuram, qui inebriatus est dum
mines immundilia cupiditalis teterriraos, et ob hoc passus est, nudatus estdum crucifixus est in domo
ad ea quae foris sttnt in hoc mundo ire: aut rebapti- sua, in gente sua et in dbmesticis sanguinis sui.
zari, quasi aut prseter arcam, id est prseter Eccle- Hanc nudiiatem, id est passionem Christi, videns
stam, baptismitg prosit, ut occidant et seducant, do- Cham derisit: et Judsei Cbristi mortem videntes,
ejyjreet tenere. ... subsannavere. Sem vero et Japhet, tanquam duo
Qtrod columba emissa, non inventa requie, re- populi, ex circumcisione et prsepulio, credentes,
versaest, ostendrt per Novum Testamentum re- quodammodo passionem Chcisti vetamento texerunt,
quiem sanctis in boc mundo non esse proraissam : id est sacramento honoraverunt: vestiroentum enira
pjpst quadragmta enim dies emissa est; qui numerus significat sacramentum, quod dorso imposuerunt,
33 CHRONICON.- -; JETAS TERTIA. 54
quasi memoriam praeteritorum; quia passionem A fixit, eliam in filios pcenam damnationis suae trans-
Christi transactam celebrat Ecclesia, non adhuc spe- misit. Sed et reprobi qui hic delinquunt, in poste-
ctat futuram. Medius autem frater Cham, id est im- rum, id est futurum, senlentiam damnationis exci-
pius populus Judseorum, qtii nec primatum aposto- piunt.
licoetenuit, nec ultimus in gentibus credidit, vidit Nemrod filius Chus, priinus novam imperii cupi-
nuditatem patris, quia consensit in necem Domini ditate tyrannidem arripuit, comparatus diabolo,
SalVatoris : nuntiat fratribus foras, quia per eum qui superbe intumescens super sidera se exaltare
manifestatum est quod erat in prophetis secretum; voluit : quique venator et deceptor hominum ad
ideoque fit' servus fratrum suornm, facta ipsa gens morlem in Babel, id est in confusione, regnare non
quodammodo scriniaria Christianorum, bajulang le- immerito dicitur; ubi confunduntur linguse turrim
gem et prophetas ad testimonium asserlionis Eccle- impietatis superboe sedificautium, omnium videlicet
sise, ut honoremus per sacramentum quod nume- qui ab unitale fidei et integritate confessionis
rant iili per lilteram. Peccante Cham posteritas ejus quasi per dissonantiam linguae ad inVicem fece-
daranatur, quia plebs Judaica quse Dominum cruci- runt.

JITAS TERTIA
AB ABRAHAMAD DAVIDUSQUE.

[2185] Tertia mundi setas a nativitate coepit;3 qui in typo Salvatoris a patre in sacrificio oblatus
Abraham patriarchse, qui septuaginta quinque an- est.
norum cum esset, relicta genle et patria, ad impe- [2440] Jacob annorum nonaginta genuit Joseph.
rium Dei venit in terram Chanaan, accipiens pro- His temporibus Serapis et Jovis filius, ut quidam
missionem nascituri de suo semine Salvatoris, in ferunt, ,/Egypliorum rex moriens, falso errore in
quo benedicerentur omnes gentes, simul et seipsum deos transfertur; et Memphis civitas in JEgypto
in gentem magnam esse futurum (Gen. xn): quarum conditur ab Ape Argivorum rege: Sparta quoque
una spirkalis, aller estpromissio carnalis (Rom. iv; a Sparto Phoronei filio Argivorum regis.
Gal. iH, IV). His teraporibus adhuc Ninus et Semi- [2480] Jacob annorum centum triginta descendit
ramis in Assyriis regnsint. in vEgyptum, in animabus septuaginta. Vixit attlem
[2271] Abraham annorum octoginta sex genuit annis decem et septem in ^gypto :facliqtte sunt '
Ismael, a quo Ismaelilse, qui postea Agareni, ad omnes dies vitse illius, centum quadraginta septem
ultimum Saraceni sunt dicti. Vixit aulem Ismaei anni. Interpretatur autem Jacob supplantator, qui
annos centuin triginta septem : interprelatur autem et Israel vidensDeum: vel melius princeps eum Deo,
Ismael auditio Dei, populum Judaeorum significahs, omnium sanctorum prseferens imaginero, qui per
eo quod in fine mundi crediturus a Domino exaudia- (C fidem atque niundiliam cordis seraper videns Deum.
tur. Porro Agar interpretatur advena vel conversa, Joseph annorum centum decem morluus : cujus
Synagogsegerens personam. ossa tulit Moyses et filii Israel pariterque ossa
[2285] Abraham annorum centura genuillsaac : fralrum ipsius flliorum Jacob, et portavertint in
qui primus et solus intra Testamenti Veteris se- terram Chanaan. Hoc tempore Graecia Argo re-
riem, legitur octava die cireumcisus. Quod non sine gnante habere segetes coepit, deklis alionde semi-
magno mysterio privilegium est filio promissionis nibus.
donatum. Interpretatur aulem Abram pater excelsus, [2546] Hebrseorum servitus in ^gypto annorum
propter priorem scilicet populum Judaeorum : Abra- centum quadragiuta quatuor. Ut scriptura aulem
ham vero paler multarum, id est gentium, sicut testalur Exodi, habitatio filiorum Israel qui manse-
est illud iii Apostolo : Qui conlra spem iii spem runt in ^Egypto fuit quadringentorum triginla anno-
eredidit, ut fieret pater multarum gentium ^Rom. rum : quibus explelis, eadem die egressus est om-
IV, 18). Vixit autem centum sepluaginta quinque nis exercilus Domini de lerra ^Egypti, quorum la-
annis. men summam annorum, chronographi a septuagesimo
[2350] Isaac annorum septuaginta genuit Esau et anno et quinto nativilatis Abraham, quando terram
Jacob, patriarchas Iduroaeae et Israeliticae gentis, ]p repromissionis intravir, computant, sequentes edi-
post quorum ortum vixit annis cenlum et viginti: tionem Septuaginta interpretum, quse dicit: Habi-
faclique sunt omnes anni illius centum octoginta. tatio aulem filiorum Israel, qua liabilavcrunt in
His lemporibus primus apud Argos regnavit Ina- ^gypto et in lerra Chanaan, ipsi et patres eorum,
chus, annis quinquaginta: cujus filius fuit Phoro- anni trecenti triginla. Quam necessario sequendain
neus, qui primus in Grsecia leges judiciaque con- et ipsa Hebraica veritas ostendit, quse narrat Caat,
scripsit, qui et Io, quem yEgyptii mulato nomine filium Levi, quem natum esse constat in lerra Cha-
Isidem coluertint. Interpretatur autera Isaac rtsus, . naan, vixisse annis centum triginta tribus, et filium
 «c S..AD0MS ARCHIEPISC.- .TOfiNBNSIS 56
Amrempatremlloysjs antiJS-cenlumtriginta septem, JA Jordanis alyeo, in terram reproniwsitmis induxit,
ftt,ipsuS9M^«an«toginta fuifse annorum, xempore Quo videlicet aiu^Q,JUJ,i8.Chronicis Eusebii rejperi-
egressionis de iEgyplo. Quia nimirum horuni sura- mus, principium erat qninquagcsimi primi jubilsei
mam annorum constat quadringentos et triginta secundum Hebraeos, lacile inveniri vajet, id.jesl anni
uftplereJMMposse. Annuit autem horum translationi bis mifle quimjenti ab iniiio mundi erant cooipleti:
^Apflstolusciim ait: Abr§km,dictqhsvntpromissionest singulis Juhil.aeorum qrdinibus per quiiiquagenos
]&: M«ini ejus nondicit ::' Et seminkbus, auasi in annos .deputatis.. Sed nostra inquisilio comperit
^uliis,$ed quasi in unof.et semini tuo,qul est Ckrp- minorem temporjs hujus esse summam ;consj,at enim
,tlns*i kocautem dico ; Testamntum confirmalum « quia mille sexcenli quinquaginta sex ad diluvium
D^e, qwe poti quadrinaenios et Mginla annos facta usquc fuere apni: iqde ad Abraham, ducenti nona-
ejsileXvnmhnlum.facuM evacvumdampromissio- ginta duo qui sep(J»gin.ta erat annoijuni qgando
nef»;(G<tLiv,,46,17). HiSilempcfibus, scilicet servi- prom.issionem^Dei accepil. Promissionis anni qua-
„tn|J| Israelfin 4gypto,;Psroaieiheus_|uisse scribitur, drtngenti triginla; ducalus Mosis, anni sexaginta
qtiem figunt fabulse de Iuto formasse homines. Tunc qui profeclo numerus npn bis miUe quingentos, sed
etiam fratres ejus Atlas magrius est astrologus habi- septem rainus, id est bis mille quadringenlos nona-
IMyMefWriu^ieTWipt^ artitmT BI grnta tirs*9nnt)s iTnpienlL'
His leiwpoiibos'Josue, pri-
peritus, et ob hoc post mortem vano errore in deos mus Erychthonius Atheniensium princeps in Grsecia
translatus. - - -' "t
* qnadrigam junxit. Josue centumet decem annorum
[2645] Hac etiam setate primus Procidus quadri- moritur.
garii junxit : eodemque tempore Ceeffips Athenas {2757] OtlwMtielannis quadraginta de tribu Juda
condidit, el ex nomine MinervseAllicos Athenienses psiaiusIsrael, Deo jubente, judex constituitur, illum
vpcayit. lste etiam bovem iminolans, primus in sa- praefigurans qui in lerlio lempore mundi tribu Juda
*crfficSoJbvem adorari prsecepit. tunc prlrai choriles cnm gratia ad salvaridtfspdputos venit. Tlujiis tem-
Corybantes modulatam in armis saltalionero et cori- poribiis prhnp fiiji IsraeJ serviertuii Chusan Rasa-
sonim inverieWiit; Tunc etiain scribitur inTjiessa- taim regi Mesopotamise.octo annis Cadmus regnat
'lia sub Beucaliohe factum diiuvium, et PnaetOiiis Thebis, qrilprimus Grsecas litleras adinvenit. Per
Ifobu^smn Khcendium. idein tempus, primi Linus et Ampbion apud Grsecos
**
t^Bl9] iMdyses,' arinis quadraginta eductum ex in musica arte claruerunt, ' Idaeique Dactyli ferrurii '*
:35gyptoipopuluinIsrael, et de servitnte ^Egypfi libe- invenerjint eo teinpore.
ratum, rexit iri deserto,qubrum primoanno taberna- [2|07] Ahqtjf, anno octogesimo, filin.s Jera, filii"
*iihim "Doiriino cohstruil, et septem merisibus opus C ^ Gemini, quiuiraquc maria utebatur
pro dexlera. CuT
fetflrieris,' mehse primo ahni secundi, prima die jus principiis servivit lsrael Eglon regi Moab aqnos
Inensis erexit. TPer euhidem Moysem Judsei simul decem et' octo) dpnec percusso Eglon liberayft Israel,
^rm lege et litteras habere coeperunt. Quinque libri Hbc tempore Cyrene. ciyitas condita esl in-Lihya.
•Moysis,secunmrm Sepluajrinta seriiorum interpreta- His temporiBus fajjulae fictsesunt de Tripibfemo,'
iroBem, eontfrient gijsta' aimoriim trium iriilliurii quod, jubente Cerere, serpentiuni pennis gestatus,
s^lftgenCornm trigiiha. QiifilVero anrios hujus.tem- indigentibus frilmeriia vOlandodistribtiit; de Hippo-
poris Beoraica veritas corilineat, Josepb in primo centauris, quod equOrum' hominuftiqiie fuerint 'na-
«ontra Apftmerri Gramrnaticum libro ita commemo- tura permisti; de Cerhero tricipili inferorum
cane;
frat: Neque Tgiturinnumera apiid nbs naberitur vb- de Phrixp el Helle sorbre sua, quod ariele vecli per
Wnrina ihter se invicem discordaritia, sed duo tan- aereni' vowveririt; de Gorgone meretriee, quae cri-
tum et vigiriti Surit libri; qtfiomnium temporum riila serpeiitibus fueiit, et aspicientes convertebat in
'ftfertemcoMmeirt,' qui ct jtetVcTeiluiitur divinllus lapides; de Bellerophonte, quod equo pennis vo-
inspirati. Ex quibus quinque sunt Moysis, continen- lantl sit vectus, de AmphiOne, quod citharse cantii
ttk ^gfsi- vttae <st-successionis humariae"prosapiam,. lapiifts et'Sarxa commovbirii.
IWqmJaff^ipslus MiDysiSterminumpertendentes7, qui [2S77] Debora; prophetissa ex tribu Ephraim cum
pirtrtomiiius a trrbus mrliibhs aririortrmconiirientiatn Barac dretribu Nepthalim, annis quadragintaJCujus
geSrutit.• Mojrsis temporibus templ:uiri'Delphis con- inilio ducatus oppressit iilios Israel Jabih, rex Clia-
struifiir ^iiacedaemon conditur. Moyses centum vi- haair, quiTegriabat in Asor annis viginti, sed oc-
l^li? flnndrum.riibritor.' Vitis in^Grsecra ihveriitur. Cisoab Israei^fa Jael uxore Aberclnei. Sisara prin-
WisH«5«!f)brjlAis atteo ingens et gravfs sestus mcandiilt, cipe railitise ejus, liumiliatus tandem ac deletus est.
ut soi per devia transcendehs ririiversrini orbem nbrii Hoc tempore Miletesvcorirfita. Hr idem
tempus
caloreaffecisse, sed igne torruissfi-dicatuK • '
lnde ri- Apolte riiediciriae•'artem' iriyenit. VFabula quoque
dicuIaPhaetotiis texiwif fetbuia. *' ' * - iiiue ficta est defabro Dardaio, et ejus filio Icai-o,
. Josue anais viginj,i sex rexit populum Israel, uti qufKt"coaplatfs "sibi pennis volaverit. Haec setate
Jos#phns docet; nam Scriptnra sancta qiiot fuermtt primos regnat Latinis Picus, qUi fertur Salurhi filiiis
aoriiducalus ittius tacet; Eusenius in ChrOriicisvigintii fuisse. " " • ' '" * '
septem posuit. Primo autemsni ducatus anno Josue';; [2918] Gedeon annis quadraginta ex tribu Ma-
Bjsiinomense, decima die mensis, populum patefacto) nasse. Stib qub Servit Israel Madianilis et A.ma-
*?J4:U^,SA.;'-.,:'-,^^^'': -' '-••-- ,
37 GHRONICON.— -ETAS TERTIA. 38
Iicbitis septem annis; sed Gedeon pugnantelibera- A stint Latini, qui postea Romani nnncupati sunt, post
tur. Urbs Tyrus condita, anle lemplum Hierosoly- tertium anniini caplivitdlis Trojae, sivc annis tribus.
morum, annis ducentis et qnadraginta. Orpheus Postquam oclavum regnavit iEneas, u't quidam scri-
Thracius Linusque magisler Herculis, artis hiusicae buiit, Ascanius annis triginla oclo. Ante jEneatn, Ja-
invenlores, clari habentur. Argonaularum navigatio" nus, Sattirmis, Picus, Faunus, Lalinis iri ltalia re^
scribitur. goaverunt per annos circiter centum qninquagiitla.
[2955.] Abimelech, annis tribus regnavit in Si- [3046] Heli sacerdos annis quadraginla. In He-
chem. Iste septuaginta fratres suos filios GedeoniS braeorum libris, anni qnadragirila : in Sepluaginla,
interfecit. Hercules Ilium vastat. anniviginli invenitinlur. Arca Testattnenii ab AHo-s
[ci358.] Tbola, annis viginli quatuor filius Foa, pbylis capilur. Regnum Sicyoniorum finitur, qui ab
patrui Abimelech, vir de Issacbar, qui habilabat in jEgialeo usque ad Zeuzippumregnaverunt, per annos
Sanir monlis Epbraim. Priamus in Troja post Lao- nongenlos sexaginta duos. Hectoris filii Ilium rece-
medontem, regnavit annos tredecim. Fabtila ftcta de perunl, exptilsis Antenoris posteris, Heleno illis stib-
Minotauro, bestia labyrinlho inclusa. Bellum Lapi- sidium ferenle. Latinorum tertius Silvius ^Enea) fi-
tbarum et Cenlaurorum, quos scribit Palsephalus lius, regnat annis viginli nove.n qui quod posl mor-
primo de Incredibilibus libro, nobiles fuisse eqttites fi tem palris editus, ruri fuerat educatus, el Sylvi, et
Thessaiorum, Poslhumi nomen accepit, a quo omnes Albanorum
[2981] Jair, annis duobus et triginta ex tribu Ma- reges Sylvii vocaii sunt.
nasse. Per hsec lempora Hercules agonem Olympia- [5085] Samuel et Saul, annis quadraginla. In
cum consliluit, atque in Libya Antaeumoccidit, a quo Scriptura sacra, ducatus Samuelis quot annis fuerit
usque ad primam Olympiadem supputantur anni qua- roinime patet; docet lamen Josepbus Iredeeim aiini?
dringenii triginta. principatum illius emicuisse. Chronici vero, Saniuei
[5004] Jeptes Galadites , annis sex. Philistini et ct Saul simtil annis qaadraginla prsefuisse siguanl.
AmaniUe deprimunt Israel; ex quibus Amanitaede- In Actibus aposlolorum aposlolus Paulus ita concio-
bcllanlur a Jepte; qui in libro Judicum ab setate nattis ad poptilum est : Deus plebis Israel elegil pa-
Moysis usque ad semelipsum , ait supputari annos tres nostros, et plebem exallavit, cum essenl iitcola*
trecentos, vel, ut quidam codices habent, anrios tre- in terra ^Egypti, el in brachio excelso eduxit eos ex
centos quinque el viginti. Cujus tempore Hercules ea, et per quadraginla annorum tempus, mores eo-
quinquagesimum secundum arinum agens, ob morbi rum sustinuit in deserto; et destruens gentes septem
doloremsese flamraisinjecit. Per idem tempus Alexan- in terra Chanaan, sorte dislribuit eis lerram eoruin,
der Helenam rapuit, Trnjanuirique belluin decennale C quasi post quadriugenlos et quinquaginta annos; et
surrexit. post hac dedit judices, usqtte ad Samuel prophetam;
[5010] Abesa de Betblehem , annis septem. Aga- el exinde postulaverunt regem; et dedil illis Deus
memnon iinperat Mycenis quinque et viginti. Crijas Saul, fllium Cis , virum de tribu Benjaniin , annis
anno quindecimo Troja capitur. Amazones arma quadraginla. Ab hoctempora prophetarum incipiunt.
sumpserunt. Lacedaemoniorum regnum exoritur; atque Homerus
|3017] Ajalon Zabulonites, annis decem. Hic cum fuisse pulatur.
amiis suis decem in Sepiuaginla Interpretibus noh Iu hac tertia setate mundi, salva verilate bislorica,
habetur, quorum damno supplendo, Josue filio Nuri, pracfigurat in vocalione Abrahae, terram vivenlium
Eusebius Samueli et Sauli, quorum annos Scriplura Cliristi populo futnram , nec incolatus noslri longos
non dicit, plures aririos quam in Josepbo legerat, exilus formidandos , el in Cttristo Domino semper
aunolavii, quatenus ab egressu Israel ex Mqyplo us- sperandtim, per cujus graliam vivendo sempileriia
que ad sedificatiOnemtempli quadringerilorum octo- potiemur baereditate; et in seniine ejusdem Abrahse,
ginta annorui» summam, quam Scriplura prsedicat ut slellas cceli mulliplicari populum Christiamnn; et
haberet. in oblatione et sacerdolio ejus regale Ecctesimsacer-
p>025] Abdon sive Labdon de tribu Ephraim, an- dotiiun, el in proprietate nominis ipsius, qtiod esset
nis octo. Cujus anno tertio troja capta est; et M- in Cbristo paler multartim genlium per iidem , cum
neas ad llaliam venit. Complelis a primo anno Ce- unius tanlum genlis pater fuerit per generalionem :
cropis : qui primus apud Allicam regnavit, annos et in circuracisione carnis, quod corde circumciden-
trecenlos triginla quinque. A qnadragesimo aulem dus esset Christianus.
el terlio anno regni Nini Assyriorum regis,, eoinpu- Et in lsaac nalo, qui risus dicitur, quod gentium
tanturanni oclingetiti viginli quinque. A morluo Lab- populus qui in Christum de illa serie in carne venien-
don servivil Israel PhilUtaeis quadraginlaannis. Hac tem irrisum a Judseis crederent, et agnoscerenl illius
aetale Carmentis nympha Latinas litteras reperit. contumeliosam passionem, suam veram esse libera-
[3025] Samson de tribu Dan, annis viginti. Asca- tionem.
hius JEnere firms Albam cOndidit. Ulyssis quoque Et in Sodoma et Gomorra, impiarum civitatum
fabtila ficta. Haclenos Judicum liber lenipora signat, subversione , futuri judicii diem, nec posse evadere
baberis annos dncentos nonaginta novem , Jndices statuta supplicia, noxiaciiriositatepropositumsanctse
autem duorlecim; post quos sacerdotes coiistiluti conversationis conlemnentes, retroque.male vivendo
 $9 S. ADONISARCHIEPISC. YIENNENSiS M
respicientes; sotosque Mberari, quos gralia Christi A aco^iebat. Islo tempore omne magisterinm Judseo-
liberaverit. rum, et mystica, unde Cbrisli vocabanlur* uoctio
Et in iramolatione arielis pro Isaac, Christi pas- ipsa defecerat. Neque" *| mysticam unclionem
sionera expressam; et injuratione Dei quod semen Herodes pertinet aiienigena, qui deficiente ex
Abrahsein Christo supra numerum exlenderetur, et tribu Juda principe regio, a Romanisin Judsea regnnm
non tantum ex semine carnis, sed fide vocari ad ini acceperat; sub cujus lempore natus est Christns,
finitum numerum filios Abraham. unctus Sanctus sanctorum oleo exsultationis prse
Et ex femore Abraham, carnem Christi venturam, participibus suis, qui veniens ad oves quaeperierant
quando idem Abraham servo jubet; Pone manum domus Israel, testimonio Joannis, in aqua usus est;
tuam sub femore meo, et jnra mihi per Deum coeli; cujus figuram gessit ipse Judas, cum iret ad ton-
ostenditque Ghristum qui est Deus cceli, per Virgi- dendas ovesin Tamna.quod inlerpretatur deficiens;
nem Mariam ex femore suo in carne futurum. jam enim defecerat pririceps ex Juda, atque unctio
Et in geminis Rebeccaeduos populos, Christianos mystica Judaeorum. Venit autem cum suo pastore
«t Judaeos, quorum minor Jacob lenis, in ipsa jam Odollamite, cui nomen erat Iras; interpretalur an-
puerilia per cocturam rubram lenticube, majorem tem Odollamitesteslimonium in aqua, habens qui-
fratrem Esau hispidum supplantans, lenem mitemque B dem Dominus testiraoniuin majus Joanne , propter
signat populum Cbristianum, qni per cocturam ru- infirmas tamen oves, hoc teslimonio usus est in
bram, Passionemscilicel Christi, sanguine rubratam, aqua, nam et ipse Iras, quod nom*n illius pastoris
edaci ac ssevienti Judseopbpulo, cujus curam gesta- fuit, interpretatur fratris mei vitio. Vidil omnino
bat Esau, primatus dignitatem illo vendente suscepit; fratrem suum Jesum secundnm semen Abrahae,
Hte quod nascendo habuit per concupiscentiam per- sectmdum cognationem Mariae et Elizabeth inatris
didit; Christianus per gratiamquod in naturanon suse; eumdemque Dominum et Deum suum, quem
habuit, acquisivit. Cui pelles hsedorum super bra- jam salutaverat ex utero, agnovit perfeclius ex co-
chia, et cervicem nudara mater aptavit, vesleque lumba; et ideo tanquam Odollamkes, vere tesli-
primogeniti sui induit, tanquam jam nobis illum fi- monium perhibet in aqua. Venit autem Dominus
guratum ostendensChristum, qui accepit, non car- ad oves tondeiidas, noc est exonerandas sarcinas
nem peccati, sedsimilitudinem carnis peccali, legem- peccatorum. Inde Thamar habitum mutat; nam et
que Veteris Testamenti tanquam vestem primogenili cotnmulans interpretalur; mulat et nomen , et de
excipiens, non solverit, sed impleverit. Post cujus Synagoga fit Ecclesia, sed in ea prorsus nomen
odorem beoedictae concurrunt omnes genles, quse amaritudinis permanet, non illius in qua Domino
per gratiara Judseis et priroatura, et benedictionem'G fel minislravit, sed illius in qua Petrus flevit amare,
abslulerunt. Jacob quoque, filius Isaac, nepos Abra- nam et Juda confessio est, confessioni ergo araari-
h* fugiens fratris insidias, in sacramento lapidem tudo miscealur, ut vera poenilentia praesignetur.
quem ad caput habuit dormiens eminus erigens eum- Haec poenitentia fecundatur Ecclesia in omnibus
que liniens oleo, Christum nobis lapidem angularem gentibus; nam et ipse habHus merelricis, confes-
consecravit. Et idem Jacob, claudus effectus in lati- sio peccatorum est; typum quippe Ecclesise gerit
tudine femoris populnm Hebraeorumsignificat clau- Thamar ex gentibus evocatae,sedens cum hoc habitu
dicalurum. Judas filius Jacob, cum nuru sua eoncu- ad portam Enahim, quod interprelatur fontet, currit
bnit Thamar, qua imelligitur plebs Judaea, cui de enim velut eervus ad fontes aquatum pervenire ad
tribu Juda reges tanquam mariti adhibebantur; unde semen Abrahae: Illic enim a non cognoscenle feta-
nomen «jus amaritudo interpretatur, quia ipsa Do- tur, quia de illa praedictumest: Populus qoem noa
mino fellis poculum dedit. cognovi, servivit miiii. Accipit in occulto annulum,
In duobns filiis Judaeduo genera principura qui monile, et virgam;. vocatione signalur, justificatione
non recte operabanlur in plebe, unum eorum qui decora, glorificatione exallatur, sed haec adbuc in
oberrat, allerura qui nihil jproderat : nec enim sunt occulto, ubi fit conceptio sanctae ubertatis. Mittitur
amplius quam duo genera hominum inutilia generi D 5 meretrici promissus haedus exprobratio scificet
pec-
humano : unum nocentium, alterum prsestare no- cati per eumdem Odollamitem, tanquam increpan-
lentium, et, si quid boni habent, in hac terrena vila tera et dieentem : Generatio viperaram; sed non
perdentium, tanquam in lerram fundentium; unde eam invenit peccati exprobralio, quam mutavit con-
major Her interpretatur petticitut, tmalibus tunicis fessionis amariludo. Post vero pubUeissignis annuli,
induli snnt primi homines, in pcenara damna- monilis, et virgaearguit temere judicantes Judaeos,
tionis suae, dimissi ex paradiso. Sequens Qnan quorumjam personam Judas ipse gestabat, prola-
interpretatur mmstus eorum, id est, quibus nihil tis cerlissimis documentis suaevocationis, justifiea-
prodessecum habeat unde prodesse possit. Inter- lionis et glorificalionis. Ostendit virgam signtlm
tio fllio Judae, Sela qui interpretatur dimissio passionis, et monile legitimaelegis, et annulum pi-
ejus, significatur tempus ex quo reges plebi Judaso- gnus immortalitatis, quando" aecusatnr a Judseis
rum coeperunt de tribu Juda non fieri; quia erat ea- quasi adulleratrix legis.
dem tribus.Juda, sed etiam in populo Judsenemo re- In actionihus quoque Josepb et Benjamin.Christus
guabat) propterea Thamar fiiium Judaejeaaritumnon et Ecclesia ipsius figuratur. Quontm unus Joseph a
4i cimoNico.N, -rrr A;TAS TERTIA. 42
patre missus, signat Christum a Patre missum ad A serpensque Moysivoravit.serpenteseorum magoruin:
oves visitandas, cuin fratres in passione, lunica virga Cliristi, doclrina, qua omnium paganorum
exspoliatumraiseruntin lacum; ac vestem ejus in san- hsereticorumque dogmala consumunlur.
guine haedi linclam, sub falsa leslalione, palri mise- In ./Egypto decem plagis mundus feritur : in ofci-
runt; venditumque gentibus Salvalorem transmise- sione agni, Christi immolalio : et in figura Paschae,
runt, cui in coslo sol, stella ac luna, el in manipulis Chrisli transitusad Patrem. In mari Rtibro baplismus
terra, inferna quoque carceris subderentur, ut ei Christi sanguine rubratus. In manna, panis coelestis.
omne genu flectalur ccelestium, lerrestrium, et in- Christus expressus in extensione manuum Moysi,
fernorum. Cum. eodem Joseph , ad sacramentum signo crucis expugnari inimicos. DalaeIeges in nion-
Dorainicse passionis, duo Pharaonis spadones in car- le, Chrisli mandaia servari in spirilali allitudinc, in
cerera detrusi sunt, ut trium crucifixorum numerus labernaculo, Christi Ecclesiam.
supplerelur; e quibus verus Joseph Cliristus, reve- In Aaron sacerdolio, novum in Christo sacerdo-
lando mysleria unum puniret per debitura suppli- tium: In sacrificiis omnibus, Cltristiiin figuralum. In
cium, alterum per indebilam graliam liberaret. Idem varielate leprarura, haereseonvel errorum varietales,
Joseph post duos annos dierum tertio incipienle, de in escis roundis et imroundis, eleemosynis munda
carcere educilur; et Christus die tertia a mortuis B oinnia fieri. In iEgypti escis desideratis, Cbristum
resnrgit. Praesentatur Pharaoni; mundo resurreclio manna fastidisse, et voluptalibus illicilis concu-
declaralur. Data est Joscph polestas in /Egyplo; data piscentias praestitisse. In virga Aaron germinante
est Christo omnis potestas in cceloet in terra. Colle- confirmationem Sacerdolii Christi. In seneoserpenle,
git Joseph per suos frumenlum multum; collegit Chrisli morte ubique in ore fidelium sonanle, viru-
Cbrislus credentium numerum sine numero. Consti- lentiam virorum perimendam, et a percussione dia-
tuit Joseph horrca per tolam yEgyptum; consecra- bolf, fide mortem Chrisli aspicienles sanandos. Et
vit Christus per totum raundum Ecclesias. Aperuit in bis percussa petra sacramcnta passionis Christi
Joseph horrea tempore famis, et minislravit fru- mirabili operc distincla. Et in vacca rufa, cujus ci-
inenta populis; aperuit Christus ex horreis suis diu- nis in aquas luslrationis projicilur, mysteriura no-
turnain sui corporis praebiturus arinonam esurienli- strse redemptionis et salutis plenissime expressum.
bus et sitientibus jusliliam. Acquisivit Joseph tolam ln sepullura Moysi occultala, litteram lcgis; et
jEgyplum Pharaoni; acquisivit Christus munduni carnales observaliones occulendas.
paslum et reconcilialtim Patri. Venerqnt fralres In Jesu Nave principalu sequente, Dominum Chri-
Joseph, qui eum vendiderant, fame compulsi, ad stum in Novo Testamenlo veruin ducero et principem
eum; venerunt et ad Chrislum Judaei, qtii eum cru- C fulurum, ctcivitates tnundi deslruclurum, acaereas
cifixerant, ut cjus refecti cibariis, a fame aninise poteslales debellaturum, ac omnem idololatriam pe-
liberarentur. Adorant illi, adorant et isli : sicque nitiis ablulurum, et omnis generis vitia expugnar
niiris sacramentis, in actione fralrum, aclio nobis turum.
apostolica praemonstratur. Dcbora in typo Ecclcsisehostem superavit. Gedeon
ln Benjamin quoque extremo Joseph fratre etdo- gratiam Chrisli abundanlem commendavit, et quod
ctor et magister gentium in fide et veritate, Paulus fide, trinitatis hostes essenl superandi, ac martyria
praefiguratur : cui figurale scyphus argenleus in appetenda aciis suis insintiat. In Abimelech concu-
sacco legis celatur, et trecenli argentei cum quinque , binae filio, haerelici. In Jephte filia virgine, carnis
stolis optimis dantur. Christi imniolatio virginis et in resurrectione lo-
Et in descensione Jacob in ^Cgyptum , Cbristi tius corrnplionis absorplio. In Samson Nazareo,
descensio in mundum; et in multiplicalione seminis Chrislus Doininus fortis in capile; in ligatione
ejus in jEgyplo, in Chrislo per fidem gentes in tolo ipsius a nieretrice muliere, Christus Dominus,
inundo mulliplicandae. quod Jndacorum vincula omnia polenlialiter di-
In Moysefigura exprimitur Mcdialoris, qui mundo rumperet. In Ruth, Ecclesia ex gentibus, Judaeisil-
pacem intulit, ut Moyses^gyptum sabulo abscondit, " ludens. In Samuele, Christus Dominus dux, sacer-
Christus ex obsessis virtutem diaboli expellendo co- doset propheta, sacerdotes arguens, et Synagogam
hibuit. Quod idem Moysesuxorem flliam sacerdolis veterem novo sacerdotio Cbristi in gratia Novi
Madian accepit, mediatorem ex alienigenis sumere Testamenli pcrmutans.
conjugem signiflcat et Ecclesiam. Quod idem pastor ' Claudilur hsec tertia netas Palriarcharum actis,
ovium, mediatorem signavitpaslorem boriumovium et legis sacramenlis, ac judicium figuris, venerabi-
in carne futurum : qui ex hoc mundo quasi ex liter insignis, in repulsione et abjectione Saulis,
ASgyptooves suas colligendo, in unum ovile Eccle- continens annos nongentos quadraginta.
si;e congregaret. Superanlur magonun prsesiigia,

PATROL. CXXIU.
 *3 S. ADONISARCIIIEPISC. VIENNENSIS 14

MTAS QUARTA
A DAVIDISREGNOAD TRANSMIGRATIONEM
HEBR^ORUMBABYLONIAM.

[5125] Quarla selas mundi. David primus ex tribu A [3951] Joram, filius Josaphat, annis oclo. Ella*
Juda rex, annis quadraginla. Latinorum quintiis, curru igneo rapitur, quasi usque in ccelum; et E
Silvius, annis quinquaginta. Codrus sponle se liosti- lisaeus, baerespropbetiae derelictus, primo miracuio
Ims offerens, interimitur. Ephesus condila ab An- aqnas Jericho sanat. In diebus Joram recessitEdom.
dronico. Carthago condita est a Didonefilia Carche- ne esset sub Juda, et constituit sibi regem. Ambu-
donis Tyrii, annocenlesinioquadragesimo lertiopost lavit autem Joram in viis domus Achab; filia qtiippe
Trojanum excidium; prophetanlibus in JudseaGalh, Achab erat uxor ejus. ,
Nathan etAsaph. [5959] Ochoziassive Azarias anno uno. Jonadab
[5165] Salotnon, filius David, annis qnadraginla. filiusRecbab clarus habetur. Azariaro cum filiosuo
Qtri quarlo regni sui anno, mense secundo, templum Joas, et neppte Amasia, ob enormitatem scelerum,
Dominoaedificare coepit in Jerusalem, collectis ab et quia nec patrem filiumvequispiam eorum bonum
egressu Israel ex iEgyplo annis quadragentis oclo- habebat evangelista Matlhaeusa Domini Salvatoris
girila: quod in figuram universi temporis quo in genealogia secludit.
hoc sseculoChrisli sedificatur Ecclesia, quaein fulu- [3960] Atbalia, maler Azarise, annis septera. Quse
TO perftcitur seplem annis, et septimo mense anni videns interfeclum ab Jehu rege Israel filium suum
octavi dedicavij. Latinorum sextus, Alba SilVius, B Azariam, interfecit omnem
JEnesefilius, regnal annis octoginla octo. Regina Joram, slirpeni regiam domus
praeter solum Joas filium Azarise, quem Jo-
Sabba venit audire sapienliam Salomonis. zabelb uxor Joiadse ponlificis furata est de medio
[3205] Roboam, filais Salomonis, annis sexdecira. filiorura regis, cum interficerentur. Joiada pontifex,
Sub qno Jeroboam de tribu Ephraim separavil de- qui solus post vixisse annos cenium triginla
et a Moysen
•cem tribus a doroo David, Domino, in figuram perbibetur.
hserelicorum qui suos sequanes a Christo el Eccle-
sia segregant. Hiijus quinto anno Sesac rex Mgy- [3967] Joas, filius Azariae, annis quadraginta.
Isle bono principio et fine usus pessimo,-in princi-
pli, veniens Hierosolymam,templum spoliavit. La- suis lempluni innovavit. In exlremis inler cae-
tinorum septimus iEgyplas Silvius, Albae superioris piis
annis tribus. Samus lera facinora, Zachariam qiioquc filium Joiadaetulo-
regis filius, regnavit viginli ris quondam ac regnificatoris sui, inter templum et
condita, et Smyrna in urbis modum ampliala. Sy- altare
billa Eritbraea illuslris habelur. lapidare prsecepit; quem ob meritorum gra-
filius annis tribus. Hic liam Dominusin Evangelio filium Zachariae, id est
[5882] Abia, Roboam, pu- benedicti Domini, cognominat. Lycurgns legislator
gnantera centra se Jeroboam superavit, occisis de oraculo insignis habetur. Laiinorum duo-
exercitu ejus millibus quingenlis, eo quod sperassel " Apollinis
in Domino. Sub quo Hebraesegentis pontifex maxi- decimusAremulus Silvius. Agrippaesuperioris regis
nnis Abimciech insignis est habitus. filius, regnavit annis decem et octo, qui praesidium
annis et uno. Albanorum inter montes, ubi nunc Roma est, posuit.
[5885] Asa, filius Abia, quadraginta filius fuit Julius proavus Julii Procoli, qui
Ab hoc conduclus Benadab rex Syrise Damasci con- Cujus cum suo popolo Romam cOmmigrans, fuindavit
tra Israel, percussit omnem terrain Nephtalim. P10-
Juliam gentem.
phelabant in Judaea Achias, Eliu, Amos, Joel, et
-Azarias.Lalinorum octavus Capys Siivius vEgypti, Amasias, filius Joas, annis viginti novem. Elisseus
defunctus sepelitur in Samaria. Azabel
-superioris regis filius, regnal annis viginti septem. propheta
Asa idola destruit, templum mundat. Egredienlem rex Syrorum afflixitIsrael.
conlra se Zaraa ^Elhiopem cum suo sternit exercilu. [4047] Latinorum decimus lertius, Avenlinus
Amri Rex Israel emit monlem Samariae, a Somer, Silvius Aremuli superioris regis major filius, regna-
duobus talenlisargenti, ctaedificavit eam. Achiel de vit annis iriginla seplem; atque iu eodemmonle qui
Bctliel, Jericho inslaurat. nuiic pars Urbis est, morluus ac sepullus, seternum
a Vene-
[3926] Josaphat annis viginli quinque. Elias, et loco vocabulum dedit. Vienna urbs condita
Etisaeus, et Abdias, Azarias, et Micheas propheta- ]D rio Africseexsule.indenominata, ut Livius in Anna-
bant. Elias Thesbites, tres semis annos pluviam libus scribit, qtiod biennio perfecla fueril, primum
conlinuit, propter peccata Acbab, et populi Israel, Bienna, poslmodum b sublracla, addita v, Vienna
et inter caetera magnalia Elisseum filium Saphat, nuncupata. Quam postea Romani, Senatu composito
qui erat de Abel Maula, pro se unxit prophetam. qui Gallias disponerel, Senaloriam appellare volue-
Latinorum nonus Carpentus Silvius, superioris re- runl.Inde posl aliquot lempora, quinque legionibus
caslris in circuitu eam
gis Capys filius, regnavit annis tredecim. Post quem in ea composilis, quinquc
filius ejus Tiberius decimus, annis octo. Josapbat insignem fecere; ac publica horrea et cellaria lolius
fecit rectum coram Doniino. mililiaeibi consliluerunt. Ex nominibus aulem tri-
 45 CHRONICON.- ^ETAS QUARTA. 46
bunorum Julii Csesaris, nomina castris imposuerunl A bruarium decem mensibus anni adjccit. Sibylla Sa-
Crappum, Eumeditim, Sospolum, Quiriacum, Pom- mia claruit.
peliacum. Romanorum lertius, Tullus Hoslilius, regnavit
[4076] Azarias, qni et Ozias, filius Amasise, annis annos triginta duos, qui priinus regum Rpmanorum
quinquaginta et uno. Assyriorum tricesimtis sexlus, purpura et fascibususus esl; adjeclri monle Ccelio
Tonosconleros, qui vocatur Graece Sardanapalus, et urbem ampliavit.
qui Tharsum alque Anchialem condidil, et in prse- L-i205]Amon, filius Manasse, annis duobus, in
lio victus ab Arbace Medo, semel incendio concre- Hebraica verilale; in Septuaginta legilur regnasse
roavit. Usque ad id tempus fuisse reges Assyriorum duodecim. Histrus civilas in Pontocondita. Amon a
historioe referunt; el fiunl simul anni a primo arino servis suis inlerficilur.
Nini Regis Assyriorum, mille centum el sexa- [4205] Josias, filius Amon, annos triginta unum.
ginta quatuor. Arbaces Medus, Assyriorum imperio Hic mundata Judsea et Hierusalera templo eliam in-
destructo, regnum in Medos transtulit. Deinde novato, posl abjectas idololalrisesordes, paspha Do-
multis praeliis undique scatescentibus, per varios mino celeberrimura facit decimo octavo anno "regni
evenlus ad Scylhas Cbaldseosque, et rursum ad sui; et cum Nechao jEgypliorum rege congressus,
Medos parili via rediil. Latinorura decimusquar- B occidilur in campo Mageddo,quaenunc Maxiniiano-
tus, Procas Silvius, Avenlini superioris regis filius polis vocatur. Thales Milesius,primus physicus cla-
regnavit. Post quem Amulius Silvius. Hesiodus rus habetur. Prophelabant in Jndsca, Jeremias.,
poeta claruit , atque Phidon Argius mensuras et Oldas, et Sophonias. Romanorum quarlus Aiicus
pondera reperit. Per idem tempus olympias prima Marlius, Numaeex filia nepos , regnavit annis viginti
consliluilur. Macedonum regnum inchoat, primum tribus, qui Aventinum montem et Janiculum tlrbi
babens regem Cananum. Lacsedemoniorum reges addidit, el supra mare, decimoquinto ab Urbe mi-
deficiunt; Lydorum incipiunt. Osee, Amos, Isaias, liario Hostiam condidit. Post quem Tarquinius Pri-
et Jonas in Judaeaprophelant. scus, annis triginta septem; qtti circum Roniaeoedi-
Joathan, filius Oziae, annis sexdecim. Olympias ficavit, numerum senatorum auxit; Romanos ludos
prima ab Eliensibus consliluimr. Remus et Romu- instituil, muros et cloacas sedificavit.Capitolittm ex-
lus generanlur, matre et Ilia. Joathan, inter caelera slruxit. In Hebrseo, viginli el uno amfis regnasse
virlulum bonarum opera, portain domus Domini Josias : in Septuaginla Iuterprelibus, triginta tribus
suMiniissimamaedificavit,quae in Aclibus Apostolo- legilur. Sed et Euscbius inter regnum ejus et Joa-
rum Speciosa vocalur. chim, alium de suo adjecit annum, propter menses
[4103] Achaz, fllius Joalhan, annis sexdecim. Ab C bis lerrenos quibus Joacbaz velJoachim regnavcruut.
hoc eonductus Theglalphalasar rex Assyriorum, Verum quid veriias habeat Jereraias pandit, qui sc..
Rasin regem, Syriae intcrfecit, et habitatores Da- a decimo tertio anno Josiae usque ail annuiu quar-
masci translulit Cyrenem. luiu Joachim, viginti iribus annis prophetasse pcr-
Roma condila in monte Lalino, undecimo Kal. hibet; et Nabuchodonosor quarlo anno Joachim
Maii a geminis Remo et Romulo flliis Rhese Sylvise, regnare ccepisse; decimo nono autem anno regni
quse erat filia Ntmiiloris fratris regis Amulii, virgo ejus, Hierusalem fuisse destruciam.
vestalis, sed constuprala. Consualibus ludis Sabinae [4259] Joachim, filius Josise, annis undeciin. Post
raptae, anno ab Urbe condila lerlio. Remus a Fabio Josiam regnavit Joachaz mensibus tribus; queni
Romuii duce occisus. Necliaovinctum ducens iu iEgyptum, Joachim con-
[4119] Ezechias, lUiusAchaz, anois viginli octo. stiluit regem. Hujus aiino terlio Nabucbodonosor,
Hujus aono sexlo Salmanasar rex Assyriorum, cap- capta Jerusalera, el plurimis captivalis, in quibus
ta Samaria, translulit lsrael in Assyrios, atque in erant Daniel, Ananias, Azarias, Misacl, parlem va-
Judaea Samaritas accolas misit. Cujus rcgnum a sorum tcmpli Babyloniam transfert. A quarto Joa-
primo Jeroboam slelerat annis treeentis sexaginla. chim anno Scriplura regnum Nabuchodonosorcom-
Hoc tempore Romulus primus milites ex populo D putat: quia ex eo non solura Chaldaeis,ct Judseis ,
sumpsit, centumque a populo nobilissimos viros elc- sed et Assyriis, jEgyptiis, Moabilis, aliisque inunine-
git qui ob aetatem, senatores, ob curam et sollici- ris genlibus incipil regnare.
ludinem reipublicae,patres vocali sunt. Mortuo Ro- Joachim, qui et Jechonias, lilius Joachim, inensi-
mulo, qui triginla septem annos regnavit, per bus tribus ac diebns decem. Hic circumdala a Chal-
quinos dies Scnalores rempublicam rexerunl; alque daeis Jerusaleni, exiit ad regem Babylonis,el maler
unus expletus esl annus. ejus, el ductus est in Babylonem cum populo sua
Post quos Numa Pompilius, annis quadraginla et anno octavo regni Nabuchodonosor.
uno; qui Capitolium a fundamentis redificaviu [4547] Sedecbias, annis undecim, qui et Mathan,
; [4147] Manasses, annis quinqiiaginta sex. Hic ob filius Josise. Htijus anno undecimo, regis Babylonis
scelera sua catenattis ct compenditus, in Babyloniain novenario. Judaea captivala in
Babyloniam, et tem-
ducilur; sed ob pcenitenliam et preces, reslitiiitur pwm Dei incensmn, sedificationissuaeauiio qnadrin-
in regnura. Numa Pompilins, primus Veslales vir-
gintesimo tricesimo. Qui aulem retiqni fuerant
gines insliluit, duosque menses, Januariuui et Fe- Judaei, transfugerunt in jEgyptum qua post annos
 47 S. ADONISARCHIEPISC.MENNENSIS 48
quinque percussa a Chaldaeis, in Babyloniam A sus, in quo sapientia Cliristtis, veniens mittere gla-
sunt et ipsi transmigrali. Secunduin Septuaginta in- ditim in terram, haereticorum fraudem reraovens
terpretes anni computantur ab scdificalionetempli, verae matri Calholicsculi parvulum non divisum,
quadringenti quinquaginla qualuor. Per idem lemptis vivum reddit slalnm; nec vult propler jurgium
Saplio mulier in diverso poemale claruit; SolOn haereticorum scindere el dimidiare filinm qui ex
leges Atheniensibusdedit. vivis lapidibus domum conslruens, unum ex omni-
In hac quarla selale, in David manu forli, parvo bus fidelibus lemplum fecil: ad quem visendumsa-
in fratribus uncto, regis nostri Chrisli Sacramenla pienliamque ejus audiendam, regina Saba, id -cst
figurantur. Qui pasior ovium, unctus a Deo Patre, Ecclesia, a finibus terrsevenit. Universa itaqtie qiiae
de ore leonis diaboli, et Petrum neganlem, et latro- de Salomone, vel ab eo prophelice gesta sunl recte
siem eripuit confilentem. Cujus citharam, si respi- Chrislo Dominoconsignantur. Ne quis autem pu-
'cias resonanlem, quam ligno crucis camis membro- larel in Salomone cnncta impletaquacprophetice de
rumque suorum chordis aplatam plectro dum langit Chrislo dicebantur, in seneclute depravalus, sapien-
sancli Spiritus, omne animal replet benediclione, tiam divino judicio ainisit, nt in Chrislo Domino
el diabolum de cordibus fugat iniquorum, pro qui- orania illa qtisesignata fuerant,. servarenlur. Cscte-
bas in cruce oravil. Qui adversus magnum hostem B rum fornicalus mente et corpore, Domino se desc-
verum Golialh pugnalurus, sapientiam hujus niundi, renle, male obiisse videlur : meluendurn exemplum
tanquam illa arma Saul rejiciens in quinque lapidi- pnsleris relinquens, ne felicitale luijiis vilse turbali,
bus, stulla mundi elegit, ut confundat forlia. Ex Christum tleserant; quod esl suorum aelerna feli-
quinque enim libris legis Moysis, unus lapis pr%- cilas.
diclis fundibulocarnis localus, manu forli expres- In divishme regni, ac tolitis populi pene Israelitici
sus, tolam diaboli superbiam elisit, suoque peremit a domoDavid,haerelicorumet scliismaticorumosten-
gladio, dum morlem ex morte occidil. Ex cnjus vic- ditur ligtira.
loria inimici Judaei invidiam conceperunt, et pro ln Elia Christus ; qui per figuram. vespere sseculi
tliteclioneodium retribuerunt. ut vitulus iramolatus, sacerdoles omnes idololatrise
Quod idem David per lalebras montium, per spe- cum ipso errore siinut exstinxit,. replens lerram
luncas ac deserta inimico persequenle discurrit, gratiae pluvia, qua fames fidelis animae repella-
membrorum suorum ac marlyrum persecutiones ex- lur.
pressit. Quod eidem Eiiaein eremo constituto corvi panem
Quod inimieosuo pepercit.pinnam chlamydisejus mane et carnes vespere minislrant, figUratotius cor-
abscindens, figuras quod hostibus suis dnm abscidit' " poris Domini monstratur : quia primum in pne-
"vititim magnum superbiaeparcit, ne denlur aeternse ceptis paneui, poslea carnem Dominicsepassionis ex
.xiccisioni. - ligno crucis decoctam Judaei letri colore genlibus
"Quod declinans perseculoris insidias, fugit in minislrarunt.
«Geth; sic Christus saevienlibus Judaeis sublrahens Tribus temporibus eliam et dimidio lemporis in
se genlibus dedit. tribus annis et sex mensibus coeleslispluvia Dei alto
Arreplitium idem se simulans, dum salivse iltitis judicio negatur eis, qui carnem ejus non comeden-
Jn barbam decurrunt, Cbristi firmitatem sapientia tes neque ejus sanguinembibentes,redempti ab ejus
^conditam,ei sacratissimum corpus ipsius in sanctifi- corpore inveniuntur alieni.
cato panegestatummanibussuispresbyteri mysterio Elias pastus a vidua, Christus misericordiseopera
,nobis insinuat. suscipiens, et recompensans in Ecclesia, quae adhuc
Idem David dolet occisum inimicum Saul: quia vidua in agro sacrarum Scripturarum per duo ligna
ct Clirislns suos plurimum dilexit inimicos. crucis, duo prscceptacoiligil, ul sibi liuisque in tem-
Ad David unctum tolus colligilur Israel; ad pore famis consalat.
•Christum ut promissum est totus colligitur mundus. In Elisscoeliam daplex spiritus Eliaediscipulomm
In DavidChristus ille desiderabitis omnibus gen- chorus Chrisli, Spiritum sanclum duplo munere ac-
rtibus quasi in solatinm deambulans, quia in sole cipiens.
jiosuit tabernaculura suum, adamavit Ecclesiam su- In morluo suscitalo, genus humanum per Chri-
.per tectum se lavantem, id est, eroundanlem se a stura afflalu graliae suscilatum, quem iexnullo modo
sordibus saeculi,el domum luteam spiritali contem- suscitare vahiit.
jilatione transcendenlem atque calcanlem : et in- Jordanem Elisaeuseodem spiriuioperante iransh;
tftoata cum illa primaeconventionis notitia, postea quo noster DoroinusJesus eumdem fluvium suo in
ab ea periitus separalum diabolum occidit, eamque Baptismo consecravit.
sibi perpetuo connubio copulavit. Insultant pueri Elisaeo,et a besliis sunt lacerati:
David senili aelateconfectoAbisac virgo, quae eum insutlanl Judsei Christo, et a Romanis vel maliguis
, calefaceret, applicatur : senio urgente mundo, verus spiritibns sunt -pervasi. Naaman Elisaeusseptics la-
David*Ghristussibi virginem calenlem fide applicat vari, ut piirgarelnr a lepra, in Jordane jubel: septi-
Ecolesiam. formis graliae spiritu mundari a viliis . aniniam,
In Salomone pax noslra, qui est Chrislus exprus- qtiiims inlerior exteriorque homo polluitur, signal:
49 CHRONICON.— .CTAS QUINTA. 50
qtiod etiara aqua psa demonstrat qua lingunlur con- A In Josias aclibus, Christus verum pascha nobis fa-
secrati, in nomine Patris et Filii et Spirilus sancti. ctus aperte expressus, Ecclesiam suaro mundansetex-
Giezi puer propbetae munera Naaman accipiens, purgans, pro qua mortuus est. Cujus filii ob meritum
et per hoc maculis lcprae respersns, baereticos os- culpaein captivitalem dticti, qui gratiam Chrisli in
teudit, qui vendilantes velut expialiones peccalo- vacuum ducunt, designant: et praecepla Chrisli ve-
rinn, qui quoque maculis, quibus ipsi fuerant aspersi lut Jeremise parvipendentes, diabolo velut Nabucho-
supplentur. donosor, captivi vitiis traduntiir. Concludilur autem
lu Ezechise regis signo Chrisli descensus, qni est hsecaetas quarta mundi a David usque ad transmi-
Soljusliliac; et eliam ihferna misericorditer pene- grationem in Babyloniam, contiuens annos quadrin-
tranlis figura prcesignatur : qui eliam docet nos in ginlos septuaginla.
bono uunquam prosperitalis efferri.

JETAS QUIKTA
AD CIIUISTUMSALVATOREM
AB EAOEMTRANSVIIGRATIOME -NOSTREM.

[4271] Quinta mundi aetas coepit ab extremo ex B daeorura. Ego Daniel inlellexiin libris numerum an-
cidio regni Judaici, quod juxta prophetiam Jeremia norum, de quo faclus est sermo Dominiad Jere-
septuaginla annis perraansit; anno decirao quarlo miam prophelam, ut complerentur desorationis Je-
postquam percussa est civitas, qui est vicesiraui rusalem septuaginta annis. Eusebius in Temporum
qiiinlus anrius transmigrationis regis Joachim, cun iibris trigiula annos ab eversione Jerusalem usque
quo Ezechiel capiivalus est: ipse Ezechiei in visio- adinitium Cyri regis Persarum; Julius autem Afri-
nibus Dei adduclus in terram Israel vidit renovatio- canus septuaginta computat. Porro Hieronymus iu
nein eivilatis ac templi, caeremoniarumque ejus, Expositione prophetae Danielis ita dicit: Tradunt
Vastata Judsea Chaldaei non ul Assyrii iu Samariam Hebrsei hujusmodi fabulam usque ad sepluagesi-
alios miscrere colonos, sed desertam reliquere ler- mum annura, quo Jeremias caplivitatem Judaeoruiih
ram, donec post aiinos septuaginta in eam Judaeire- dixerat esse solvendam, de quo et Zachariasin prin--
dirent. A sacerdotibus ignis ab altari holocaustoma- cipio volurainis sui loquitur, irritam putans Dei pol-
tis sublalus et abscondilus in ptiteo posl septuagesi- licitalioncm Ballhasar, falsumque promissum versus
mum regressionis annum assumitur, inventus vivus. in gaudium, fecit grande convivium, insultans quo-
Romanorum sextus Servius regnavit annos quadra- dammodospei Judaeorum, et vasis templi; scd sta-
ginta quatuor, qui tr6s moiil«3 Urbr addidit: Quiri- C lim ultio consecuta est. Danielis oinnis prophetia
nalem, Esquilinum, Viminalem; fossas circuin mu- mysteriis licet sit plena, qusedam taroen pars ejus
rosduxit. Post Nabuchodonosor, qui, teste Scrjptu- ita claritale elucet, ut etiaro lempus signet quando.
ra sacra, viginli quinqne posl eversam Jerusalem venturus esset ipse Salvalor et Dominus. Sepltiagitita,
vixit annis, Evilmerodach filius ejus regnavit annis hebdomadas breviatas esse, Gabriel angelus in po-
decem et oclo; post qnem Egesar filius ejus, annis pulo ejus eidem Danieli revelavit, ut adduceretui
quadraginta. Cui successit frater ejus Laborsodach, justitia seinpitema, el implerelur prophelia, et un-
inensibus novem. Hoc defunclo adBalthasar qui Na- geretiir Sanclus sanctorum. Beatus Hieronymus la-
boan ntuicupalur, transiit iinperium. Qui cum jam bore ingenioque magno per ^suppulationes annoruni
septemdecim regnarel annos, capla esl a CyroPersa- regum Babyloniae,septuaginta hebdomadas usque ad
rum et Dario Medorum rege Babylonia, discedenle noslri Redemptoris nativitatem, annis quadringenlis.
Arbace praofeeloin Medos, a quo primum Babylonia nonaginta perduxit, sejungens septemin restanratio-
dehohorata fuerat. Partem regni penes se relinuere nero templi hebdomadas quinquagiuta septem usque.
Cbaldsei,qui Babyloniam sibi adversum Medosviri- ad Domini naiivitatem ct passionem ipsius, et uiiani:
dicaverunt, uude faclum est ut ^abuchodonosor, vaslationis quaefocta est a Vespasiano duce cum Tilo-j
caeteriquc post eum ustjue ad Cyrum, reges, quam- D filio ejus. Duodecimsane sunt prophelic*- visiones-
vis Chaldaeorumviribus potentes; el Babyloniai no- cjusilem Danielis, sed in Hebrceodecem tanlum re-
mine clari legantur, in numcro lamen et cardine re- periuntur. Pythagoras per idem tempus, philosopLus
gum non babenlur illusiriuni. Darius aulem Astya- et Aritlinielieaeinventor clarus habelur.
gis ftlius, qui Babyloniam dcstruxil, cura Cyro cogna- [4292] Persaruni primusCyrusregnavit annos tri -
to suo agebal annuin sexagesimum secundum, quan- ginta.Hic,utcomplereturverbum Dominiex oreJere-
do Babylonia fuit invasa. Quique Danieiem propfae- mia, primosui regni anno, laxata Hebrseortimcaplivi-
tam sumens, ad se in Mediam duxit, et onmi eum lale, quinquaginta fermehominum millia regredifecit
honore celebravit. IIujus Darii Daniel ipse ita memi- in Judaeam.restituenseis vasa templi Domini aureaet
nit, dicens: In anno primo Darii filii"Assueri de se- argentea quinque milliaquadringenla.Qtii.congregati
inine Medorum, qui imperavit snper regnum Chai- in Jertisalem, nieiise seplirao sedilicaverunt altare, ei
 51 S. ADONISARCHIEPISC. VlENNENSlS 52
a primo.die mcnsis ejusdem coeperunl offerre bolo- A versus Graeciam pugnalurus, seplingenta inillia ar-
caustum Domino.Annoaulem-secundo adventus sui, maiorum, et trecenla de auxiliis, roslratas aulem •
mense secundo, templi fundamenla jecerunt; anno iiaves roille ducenlas; onerarias autem tria millia
incensionis ejus, juxta Africanuin, septuagesimo se- numero habuisse narratur ; et lamen victus, ad
cundo; juxta autem Chronica Eusebii, trigesimose- patriam refugit. Pindarus, Sophocles et Euripides
CUIKIO ; sed impedienlibus Samaritanis, inlermissum tragosdiarum scriptores, celebrantur insignes. Inter
est opus usque ad annum Darii secuudnm, qui etiam eruditos quoque bistoriarum scriptores, Herodotus,
in regno Assueri el Arlaxerxis scripserunt accusa- et Zeusis pictor agnoscitur. Arrabanus, mensibus
tionem adversura Judaeos; et rescripsit Arlaxerxes septem, Socrates nascilur.
ne sedificarelur Hierusalem. llomanorum septimus Arlaxerxes, qui et Longimanus annis quadraginla.
Tarquinus reguavil annis triginta quinque; qui Hujus anno seplimo, prima diemensis primi, Esdras
causa Tarquinii junioris sui filii qui Lucreliam cor- saccrdos et scriba legis Dei ascendit de Babylone
ruperat, regno expulsus est. cum epistola regis, el in prima mensis quinti venit
[4322] Cambyses, Cyri lilius, annis octo. Hic de- in Hierusalem cum viris mille seplingentis. Et inler
victa J£gyplo cunclam cjus religionem abominalus, alia slrenue gesta castigavit filios transmigrationis
caeremoniasejus et lempla deposuil; Babylonem in B nb uxoribus alienigenis. Ejusdem anno vicesimo,
JEgypto scdificavit. Hunc aiunt Hebrsei secunduro Neemias pincerna de Susis caslro adveniens, murum
Nabuchodonosor vocari, sub quo Judith historia Jerusalem quinquaginta duobus diebus resliluit, et
scribitur. ducalum genli duodecimannis praebuit.
Fratres magi, mensibus seplera. Jesus sacertlos Hucusque divina Scriplura temporum seriem con-
magnus et princeps gentis : Zorobabel, et Aggaeus, linet. Quaevero poslhsccapud Judseossunt gesla, de
Zackarias, et Malachias prophetae clari habentur. libris Machabseorura, et Josephi, alque Africani
[4330] Darins annos triginli sex. Inter Darium scriplis exhibentur, qui deiuceps universam histo-
«t Cambysem regnasse duos fratres magos in libris riam usque ad Romana lempora perseculi sunl. Et
Chrenicorum reperimuss verum B. Hieronymus in quidem Africanus in quinlo Temporuin voluroine,
expositione Danielis scribit, post Cambysem, Smer- hujus lemporis ila meminit; mansit itaque imper- -
dem magum regnasse, qui Pantaptem filiam Cam- feclum opus usqiie adNeemiam.et vigesimum quin-
bysis duxit uxorem. Qui cum a seplem magis fuisset lum annum regis Artaxerxis. Quo tempore regni
occisus, et in loeo ejus Darius suscepisset imperium, Persarum, cenlum et quiudeciin, anni fuerant evo-
eadem Panlaple nttpsit Dario, et ex eo Xerxem lnli. Captivitatis aulem Jerusalem cenlesimus quin-
filium genuit. Secundo anno Darii, sepluagesimus 'C quagesimus et quintus annus erat; el lunc priimim
captivitalisHierusalem annus impletur, utvullEuse- Arlaxerxes jussit muros exlrui Jerusalem; operi
bius, tesleni adliibens Zacliariam prophetam, apud praefuit Neemias, el aedificalaest plalea, el muri cir-
quem secundo Darii anno loquitur angelus: Domine cumdali; et ex illo temporc si numerare velis.
exercituum, usquequo tu non misereberisHierusalem, seftluaginla annorum hebdomadasusqueadClirislum
el urbium Juda quibus iratus es? Iste sepluagesimus poleris invenire. Xerxes menses duos, poslquam
eimus est (Zack.\, 12). Sexlo Darii anno templi Sogdianus menses seplem. Hippocrales medicus
scdificatiocoinpletur, die tertia mensis Adar, qui est clarus babeltir, et Democritns agnoscitur. Quo
quadragesimus sextus annus ex.quoejus sub Cyro lempore Galli Senones et Viennenses, Marlis el
templi ftindameRlasunt jacta; unde in Evangelio Viclorix lempluin ad orientem urbis Viennaeconsli-
dicunt Judaei: Quadraginta et sex annis wdificalum luunt.
e.st templnm hoc (Joan. n, 20). Cceperunt autem aedi- [4428] Darius cognomenlo Nolhus, annis viginti
•ficare anno secundo Darii, mense sexlo, die vigesiraa el oclo. JEgyptus recessit a Persis. Reversis de cap-
quarla; et anno sexlo, ul diclum est, el raense duo- tivitatc Judseis, non reges, sed pontificespraefuerunt
flecimo, lertia die compleverunt. Ex qno apparet . usquc ad Arislobulum, qui cum dignitale ponlificis
opus templi et anlea non parva ex parte peraclum; - eliam regale sibi coepit usurpare vocabulum. Plato
annosautem septuaginlaa destructione illiususquead .nascitnr.
perfeclam restaurandi licenliam esse coinpulandos. [4446] Arlaxerxes qui cognomiuatus est Mnemon,
Pulsis urbe regibus, qui imperaverant annis. du- . Darii et Parisatis filius annis quadraginla. Sub
cenlis quadraginia qiiatuor, vix usque ad dnodcci- hoc rege videtur historia Eslhcr completa ; ipse
mum lapidem Roma teuebal iinpeiiuiii. Romaepost . quippeeslqui abllebraeis Assuerus, a Septuaginta in-
exaclos reges primuin consules a Brulo esse ccepe- . teiprelibns Arlaxerxes vocalur. Athenienses quatuor
• ruiil; deinde tribuni plebis ac dictatoies, et rursum . et viginli lilteras habere cceperunt; ante eniin tan-
- consules semper obtinuerunt, per aiinos ferme qua- . lum sexdecim habebanl. Galli Senones.duce Brenno,
dringentos sexagiula qtiatuor usqne ad Julium Cae- . exercitu copioso Romam invadunt, et incensam sex
'sarem, qui prinius singtilare arripuit imperium, . mensibus vaslaverunt. Universam juventulem, quam
Otympiade centesiina octogesima quarta. . constatvix mille bominunvtunc fuisse, in arce Capi-
[4300] Xerxes, filius Darii, annis viginli. Hic loliui monlis, lalitantem obsidione concludunt; ibi-
iCgyptum, qtia3 a Dario disccsserat, capit, et ad- que infelices reliquias fame, peste, desperatione,
55 CHRONICON-— 41TAS QUINTA. E4
formidine terrent, subigunt, vendunt. Nam miile li- A quoque sex et viginli interfecti, cenltim et qtiaiuor
bras aori discessitinis pretium paciscuntur; tribuni capti, Asdrubal cum paucis Lilybseum profugil. Re-
militares pro consulibus esse comerunl. Carthagi- gulus, qui perqninquennium caplivus detineljaturiad
nensium belluin formidolosissimum inchoatum, Li- pacem pelendam Romam missus, non impetrata pace
vio consute. Navale prselium cum Annibale seniore reversus, resectis palbebris, in machina religalus, vi-
commissum. Triginta et nna navesAnuibalis captae, gilando a Carthaginensibns necatur. Allihis Regulus et
viginti mersae, tria millia hominum occisa, seplera Marilius cOss.vicli ab AnnibaleAniilcarisfilio, perdi-
millia capta. Annibal scapha subduclusaufugil. Caio la exercitus parle, vix segre evaserunt. Claudius
Aquilino Floro, Lucio Cotnelio Scipione consulibns, consul a classe Poenorum superatus, ctim trigintar
Hannone in locum Annibalis Imperalore subrogalo, riavibus Lilybsetim in castra confugit; oclo raillia
navali prselio viclus, exercilti amisso, ipse Hanno iniiilum cscsa, triginla capta referuntur. Luctalius
confertissimis boslibus se immiscuil, ibique occisus consul cuiri Hannone navibus decertans qualnor et
est. Annibal senior a Carthaginensibus iterum ira- sexaginta Punicas naves coepil, cenlum et triginta
peralor, infeliciter cura Romanis navali prselio con- demersit; triginta duo roillia hominum capta, cscsa
gressus, et vicltts, seditione suorum lapidibus coo- qiialnor millia fuere. Hanno navem antevcrlcns
perlus inleriit. Carpeno imperatore, et Hannone B aiifugit, Luctalius ad Erycinam civitatcm duir millia
ciaSsipracfeclo, ilerum Carlbaginenses conserto prse- Carlhaginensium conserla pugna inlerfecit. Cartlia-
lio cum Romanis, sexaginta et qualuor naves perdi- ginenses ea conditione paciscuntur, ut Siciiia Sar-
derunt. Trecenta cl eo amplius castella populata. diniaque decederent, et puri argenli tria millia ta-
Manlio consule, septem et viginti millia caplivorum lenlornm aequis pensionibus per annos vigitui pcn-
cum ingentibus spoliis ex Africa Romam missi. Ser- derent. Post annos tres el vlginli bellum Ptinicum
pens mirae magniludinis cenlum viginli pedum, haud primum ex qtio inchoatum ftierat, finitum. Aristote-
procul a flumine Bagada, in Africa a Regulo consule les oclavuro deciroum selatis annum gerens, Platonis.
occiditur. Asdrubale et Amilcare imperatoribus, Re- auditor est.
gulo consule, atrocissimum bellum gestum in quo Arlaxerxes, qui el Ocluis annis sex et viginti qnfc
caesasunl Carlbaginensium decem el seplem millia, discedere ab armis, el quiescere in pace nniversam
capta qninque millia. Elephanli decem octo abducli. Gracciam per legatos prsecepit, dennnlians conlra-
Oppida octoginta et duo in deditionem cessere. Car- dictorem pacis belloimpclcnduin. Bellum civile et
ihaginenses Hispanorura, Gallorum, sed et Graeco- plusquani civile apudPersasgeslum, cumArlaxerxes
runi anxilio coinparalo, Xanlhippo Lacedseroonio etCyrus, filii Darii, de rcgno ambigerent; in quo
cum auxiliis accito pugnara eum Roinanisconsertint. Cconfliclu, cura e diverso coneurrentes sibi ambo
Triginta millia Romanorum milituro proslrala ; Re- fratres, mutuo casusubjecti fuissenl, prior Arlaxer-
gulus, ille dux nobilis cum quingenlis viris captus, xes vulneralus a fralre, eqtii velocilale inorti exem-
in calenas conjectus est. Decimo anno Punici belli plus evasit; Cyrus autera mox a coborle regia op-
Xanlhippus lam audacis facti conscitis, rerum insta- pressus, finem certamini dedit. Sic Arlaxerxes po-
bilium mutalioncm timens, ex Africa migravi! in leslatem regnifratricidio firmavh.Lacedsemones loii
Grseciam. iEniiiio Pacilio Fulvio coss. Romani cum orienti bellum .movcnles, Hircilidem ducem in liauc
classe trecentorum navium citni Carthaginensibus militiam legunt. Qui cum sibi adversus duos polen-
pari classe convenerunl. Centum et quatuor naves tissimos Persarura regis proefectos, Farnabuzuin ct,
Carthaginensium demersae. Triginla ctim pugnatori- Tisipharnem,pugnandiim viderel, proviso ad tempus.
hus captae, triginia et quinque millia milituin caesa, , consilio, ut pondus gimiinaecongressionis eluderet„
novem navibus Romanorum depressis, inille Centttm unum denuntialO bello appelil, alterum pacta pace
militibus perditis. Hannone duce imperatore Pceno- suspendil. FarnabuzusTisipliarnem apudArlaxerxcm
rum, commisso praelio, JSmilio iterum consute, no- ut proditorem defert : in cujus locum Conon Alhe-
vem millia mililum perdidertinl. Romana classisad lia- niensis exsiil navali prselio constituittir. Qui ciassem
liam praedis onusta remeans, infando naufragio ever- " Lacedaemoniorum invadit, bostiles agros, lurres,
sa. Nam de trecentis navibus ducenbc viginti perie- caslella, eaeleraque prsesidia expugnat: ct veluli
rnnl. Octoginla vix abjeclis. oneribus liberatre. Ha- effusa tempestas, quacunque incubuit, cuncla pro-
uiilcar, rex Pcenorum, Numidiain mille argenti ta- sternit. Tbebani auxilio Alheniensium mulla aniniati.
lentis, el viginli millibus boum reliquos condemna- fldticia proplcr virtulcm atqlie induslriam Epamt-.
vit. Principes oronium populorum patibulo snffixil. nondac dttcis sui, lerrestre prselium comniittHii».
Servilins et Sempronius, diicenlis el sexaginla na- Lysander, Lacedsemoniensis dux clarus occidilup.
vibus in Afrlcam transgressi maritima circa Syr- Pausanias dux aller insimulatus prodilionis, in cxsi-
tes depopulati sunt. Inde ctim ad Italiam redirent, liurn ducitur. Agesilaus, rex Lacedsemouioritnr,Tiie-
illisi scopulis, centuin qtiinquagiula naves onerarias banos successu dupticis vicloriae lselioresaggredilur,:
perdideruni. Asdrnbal imperator cum elephantis ccn- et superat. Ipse tamen AgesibUs graviter vuinerat-.-
tum viginti, el eqiiitiim pediliimque amplius triginla lur. Conon Atheniensis dux*-Persiciexercitus, Alho-..
? millibus cum Metello ptignam cOnseruit. Yiginti mil- nas reaedificat. LaCedaemonesfurtiin caslellum Ar-
. lia Cak-thaginensitimco pralio caesa sunt. Elephanli cadum, rcpenlina- irruptkme perfringurit. Arcadeft.-.
 55 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 56
juircto sibi Thebanorum uuxilio, amissa furlo bello A subdidit. Philippus fratres suos palri ex noverca
repetunt. Archedamus dux Lacedsemoniorum, ibi genitos interficere aggressus, Olinthum urbem flo-
vulneratur. Thebani dalo parcendi signo, finem rentissimam, sanguine repleta, opibus bominibusque
dedere cerlamini. Thebani, Lacedaemoniis ad alia vacuavit, et abstractos inde fralres supplicio et neci
bella conversis, taciio iutempesta nocte Lacedaemo- dedit. Auraria loco in Thessalia, et argenli metalta
nem veniunt; praecognito adventu hostium, armati in Thracia invasit. Philippus angustias Thermo-
senes, acvo confecti, adversus quindecim millia pylarum instructis copiis ingreditur, easque praesidiis
niililum, vix centum homines in ipsis se portarum emunit, Alhenienses, Pbocenses, atqtie Thessalos
angustiis objecere. Superveniente juvenluie Lace- perdomuit. Byzantium a Pausania rege Spartanorum
daemoniorum, aperlo praelio Epaminondas dux condilam, obsidione cinxit. Scythicum bellum totis
Thebanorum, incautius dimicans, vulneratur. Cum viribus aggredilur. Viginti millia puerorum ac
de vicloria suorum comperisset, sculuni exosculalus foeminarum Scyiliicae genlis copta. Pecorum magna
remola manu qua vuhius occluserat, egressum san- copia abducta, auri argentique nihil repertum.
guinis, ac morlis patefecil introitum. Iterum terri- Viginti miliia nobilium equorum sufliciendo generi
Lilis Gallorum inundalio juxta Anienem fluvium, et Macedoniammissa. Bello TribaUicoita Philippus in
quartum ab urbe lapidem consedil. Ubi atrocissi- B femore vtilneralus esf, ut per corpus ejus equus
inam pugnam Manlius Torqualus singulariter in- interficerelur. Hic postmodum die nupliarum Cleo-
choavit. Tilus Quinlus diclalor cruenlissima con- palrae liliaesu:e, cum inter duos Alexandros, filium
gressione confecit. lterum in bellum ruenles Galli a generumfiue, contenderet, a Pausania nobili Mace-
Caio Sulpitio dictatore superati sunt. Iterum se donum adolescenle in angustiis sine cuslodibus
Galli per maritima loca diffuderunt, et a Marco circumvenlus occidilur. Romani bellum Lalinis
Valerio Corvino occiso provocatore Gallo graviter rebellantibus inlulerunt, Manlio Torqualoet Decio
trucidati sunl. Arlaxerxes, qui et Ochus, post Mnre coss. in quo bello Decius occubuit; Manlius
transactum in ^Egyplo maximum diuturnumque filium suum juvenein viclorem occidit. Minulia virgo
bellum, plurimos Judaeosin transmigrationem egit, Vestalis ob admissum incestum, viva obruta in
atque in Hyrcania ad Caspium inare habilare prse- campo qui nunc Sceleratus vocalur. Trecentse
'
cepit. Cujus eiiain belli tempeslate trauscurrens, et sepluaginla malronae daranalse, qttae propinasse
Sillodam opulenlissimam Phoeuicesprovinciaeurbem venena viris suis et sceleris consciaereperlse sunt.
delevit, et ^Egyptuni quamvis prius victus, lunc [4525] Darius, Arsami filius, annis sex; Alexan-
tamen subaclam comminutarnque ferro, Persarum der Philippi el Olympiadis filius, viginti aelatis an-
subjecit imperio. Demosthenes orator agnoscilur. C nos gerens, Macedonibus regnare coepit. Fabio ma-
Aristoteles phitosopbus prsedicatur. Plato moritur. gistro equilura Romanorum pugnain conserenle,
[4512] Arses, Ochi filius, annos tres. Judseorum viginti niillia Samnilurii ceciderunt. Veturio et
pontifex maximus Jaddus clarus babelur, cujus frater Postliiimio consulibus, apudCaudinas furculas, Sam-
Manasses templum in monte Garizim constituit. nites victoria politi, universum exercilum Romaiio-
Speusippus moritur, cui succedit Xenocrates. In his rum lurpiter captum, armis etiam vestimentisqite
diebus Atexander niagnus, atrocissimus turbo tolius nudaluni sub jugum miserunt, sexcentis equilibus
orientis, nascitur. Anno ab Urbe condita quadrin- Roraanis in obsidatura receptis. Papirio consulc,
gentesimo secundo, Alexauder rex Epirolarum, Sainniles victi sunl. Hunc Papirium inter cacleros
Alexandri inagni avunculus, Irajectis in Ilaliam duces lunc in Republica sua optimos, Romani dele-
copiis maximo belto in Lncania victus ali|ue occisus gerunt, qui Alexandri impetum sustineret. De-
est. Anno ab urbe condila quadringentesiino, Phi- moslhenes oraior auro Persarum corruptus, ut
lippus Amyiilhae filius, Alexandri paler,. regnum Grseci ab imperio Macedonum deficereut, auclor
Macedonum adeptus, viginti quinque aimis tenuit: exslitit. Alexander Alhenienses melu mulctaesOlvit;
quibus bos omnes acerbilatum acervos, cunciasqxe Thebanos cum dirula civitale delevil; reliquos
inalorum moles slruxit. Hic obses primum Thebanis D stib corona vendidil; caeteras urbes Achaiae et
dalus a patre, per triennium apud Epaminondam Tliessaliaevecligales fecit; Hlyrios el Thracas bello
intperaloreiu. et phitosophiim, eriiditus est. Uic rex domiiit. Profecturus ad Persicum bellum, omnes
sanctus cuui Alhenis bellura, gessitet vicit; Laris- cognalos ac proximos suos inlerfecil. lli exercilu
fiam urbem nobilissiinam cepit; Tbessaliani ambi- ejus fuerunl peditum triginta duo millia, equilum
lione habendorum equilum invasit, et exercilu suo quatuor millia, navcs cenlum et ocloginia. Tam
admiscuil. Cum Aruba Molossortun rege pactus, parva manu universum terrarnm orbeiri aggredi
sororem ejus Olympiadem ux.oreni duxil. Qui Aruba ausus est. Primo ejus cum Dario rege congressu,
dutn iraperium suuni Macedonutn affinilale se dila- sexcenla millia Persarum in acie fuere. Secundo Da-
lalurum pulat, per hoc deceplus aniisit; privalusque rii adveutu limens Alexander anguslias locortim,
in exsilio consenuit. Pliilippus apud Matonamurbeui Taiirum montem raira celerilate Iranscendit, et quin-
iclu sagiltae oculum perdidii, et prope lolam Grse- genlis sladiissubuna die cursu transmissis, Tarsnm
ciain consihis praevenlam, virilius domnii; Cappa- venil. Ibiquc cum sudans in Cidnum prscfrigidiim
Uuciam, caplo per dolum regc, iinperio Maccdoiiise aroneni, descendisset, obritcuil: coutracltique ncr-
 57 CHRONICON.— M.YAS QUINTA. J>8
vorum pruximus morti fuit : Darius cum trecenlis A Grseci sestimantes, ne exsules recepta iiberlate, ut
millibus peditum, et cenlum millibus eqiiituin, in Alexander per epistolam jusserat, ullione medilaren-
aciem procedil. Ingenlibus ulrinque animis pugna ttir, a regno Macedonunidefecerunt: bellumqtie An-
committilur; in qua ambo reges, et Alexander et tipalro, cui Grseciasorle venerat, ingerunl. Belluin
Darius, vulnerantur. Persarum ibi tunc militum octo- inter Antigonum el Perdiccam, cui Mcdiaminor sorte
1
ginla millia, equitum decem millia coesa, capta au- obvenerat, gravissiinum orilur. Ptolomacus^Egypii
lem qtiadragiuta millia fuere. Ex Macedonibusceci- viribus Perdiccam acerbissimo bello aggressus, in-
dere pedites centum et triginta, equites cenlum et lcrfecit. Olympias maler Alexandri capta a Cassan-
quadraginta. In castris Persarum mullum auri caete- dro Cariaeduce occiditnr ; Ptolomacuset Cassander
rarumque opum repertum. Inter captivos castrorum, inila cum Lysimacbo et Seleuco socielate , belluin
mater et uxor eadem, soror et filiaeduse Dariifuere. terra rnarique conlra Antigonum, qui spe dominandi
Quarum redemptionera Darius oblala eliam regni di- Herculem Alexandri filium, liberarc simulabat, iu-
midia parte, non impetravit. Darius spe pacis amissa slniuut. Eo bello Anligonus cuin filio Demelrio vin-
quadraginla qualuor millia peditum, et ceutum millia citur. Cassander Ptolomseoin vicloria particeps Her-
equilum, Alexandro apud Tarsum bello opponil. In culeni Alexandri Uliuin,quaiuordecim jam aiiriorum,
ferrum ruunt Macedones, raroque ullo praelio lan- B cum malre occidendumcurat. Plolomactiscum Deme-
tum sanguinis fusum cst. Darius viclus, persuasu trio navali prselio conflixit viclusqtie in ^Egyptum
suorum fugere compulsus, lolusque Oriens in pote- reftigit. Ilac vic(oria Anligonus elatus, regem secunt
stalem Macedoniiccssit imperii. Alexander quatuor Deniclrio filio appellari jubel.
et triginta conlinuis diebus, caslrorum praedam per- Qtiod exemplum omnes secuti, regum silii nonicn
censuit. Persipolim caput Persici regni conferlissi- dignitatemquc sumpseriml. Ploloinoeuset Cassandcr,
mam opibus totius orbis invasit. Darium cmn pro- caeieriqne allerius factionis duces, Seleucus qtioqtie
pinquis suis vincluin compedibus aureis teneri com- ex Asia inajore epislolis se invicem confirmantes
perisset, cura sex millibus equilum pcrsequi staluit belluni adversus Anligonum communibus viribus
inventumque in itinere mullis confossuin vulneribus, Slruunt.
ac ruorluum.sepeliri in sepullura majorum prsecepil. Eo bello Anligonns occisns est. Viclores cuni de
Tribus praeliis lotidemque annis quinquies decies proeda non convenirenl, iu duas facliones diducunlur,
centena inillia pedilura equituinque consumpla, Ale- Seleucus Demetrio, Ptolomxus Lysimacho el Cas-
xander eliam Judaeam ingressus, favorabiliterque sandro jungitur.
exceptus, Deo viclimas immolat el pontificemlenipli Cassandro defuncto, Philippus lilius succedit. An-
Jaddttm honoribus plurimisprosequitiir, Andromacho C tipater Tbessalonicem malrem suam, Cassandri uxo-
locorum custode dimisso. Sub Persarum regibus rem, manu sua transverherat. Alexander fralerejus,
ponlifices summi fuerunt, Josue, Joacbim, Eliasiph, ob ullionem malris, Liellumadversusfratrem inslruit,
Joiada, Jonalhan, Jaddus. Mansit aulem Persarum et a Demelrio, cujus auxilium petierat,circumventus
regnuin, quod inlerfecto Dario dcsirticttun est, au- occidittir. Ptoiomacuset Seleucus et Lysimachus, ile-
nos ducentos triginla uiiuiii. Alexander post inortem rum societale pacla, bellum adversus Demelritim
Darii, annis quinquc regnavil. liidiain ingressus, Ni- Iransferunt. His comilem et bclli socium se Pyrrbus
sam urbem adiil. Callistlicnein pliilosoplitmi sibique rex Epiri jungil, Deinelrioque Macedonia pulso,
apud Aristoielem condiscipuluin, ctim plurimisaliis regnuin Macedonise Pyrrhus invasit. Lysimacbus
principibus, quod eum deposilo saltiiandi more ul generum suiim Antipatrum insidianteiu sibi interfe-
Deum non adorarel, occidil. Cum Poro Indoruin re- cit, filiumqiic stitim Agalhoclem perosusoccidit. Se-
gc cruenlissimum belluin gessil. Porus mullis vulue- leuctis decimo lerlio Piolomcci anno Syrise regnare
ribus confossus, elcaplus, ob memoriam virlulis, in coepit : Babyloniam expugnavit : Baclrianos novis
regnum reslitulus est, inullac gentes subactaepericu- inolibus assurgentes perdomuit : transitum in ln-
losissimis praeliis. liitltiin lltimen ingressus, Baby- ~ diam fecit quae post uiorlem Alexandri excusso ccr-
lonem celeriler rediit, ubi eum extcrrilartim tolius vicibus jugo prsefeclos ejtis occiderat. Cum Andra-
orbis proviuciarum legalio operiebalur : Carthagi- gatlio dtice niulta et gravia praelia gossit, finnaiis-
nensium, lolius Africaecivilalum, ilispanoruin, Gal- que condilionibus pacia pace discessil : a quo lein-
lorum, Siciliae, Sardinise : plurimae practerea partes pore Machabseoruin Hebraea bisloria Graecoruni
Italiae; ibique tricesimo secundo vilse, regni atitem suppulal regnuni. A quo et Edisseni sua lcmpora
sui'duodecimoanno, minislri insidiis veueni haustu computant. Aiuiocliiam, Laodiceam, Scleuciani,
periil. Posl qucm translalo in inuItosimperio,/Egy- Apaniiam, Edessam, Betoeam, et Pellam urbes con-
plum Ptolomaeus,Lagi fitius, lenuil; MacedonasPlii- didil : in easque urbes quas exstruxeral, Judacos
lippus, qui et Arlheus fraler Alexandri; Syriam et transrerl, jus eis civium el inuiiicipalem ordinem,
Babylpnem, el oinnia regna Orientis Seleucus Nica- cumGraecis sequalibonore concedens. Exsiinctisjam
nor; Asiaeregnavit Aniigonus. Qui apud Danielem triginla quatuor Alexandri ducibus, Lysimachus an-
pcr qualuor hirci qui arielem conterft coruiia de- nos natus sepltiaginta quatuor, el Seleucus sepliiagin-
si;,'iianlur. ta seplcm bcllum intcr se conferuiit. Ullimum lioc
j4iJ7] Pltiloma.>us,Lagi filitts, annis qiiadraginla bclltim Alcxantlri coiiimililonuiu fuil. Lysimacliu*
 59 S. ADO.NISAKCHIEPISC. VIENNENSIS 60
vel amissis vel interfectis anle quindecim liberis po- A jEmilius Paiilus , et P. Terentius Varro consmes,
slremus occisnsest. Scleucus poslmodum, insislenle contra Annibalera missi, omnes pcne Romanaespei
Ptolomaeo, cujus sororem Lysimachiis babuerat, vires perditlerunl : quadraginta el qnaliior millia
insidiis circumventus, occisus est. PloloitiaeusHie- Romanonim interfecta. Consul iEmilius Paulus oc-
rosolymis et Judxa in ditionem suam dolo reda- r.isiis; Varro eonstil com quinquaginta equitibus
ctis, plurimos captivorum in jEgyptum trans- fugit; consnlares ct prsplorii viri viginli inlerfecli;
tulit. senatores capti vel occisi triginta; nohiles viri tre-
Judaeorum ponlifex maximus Onias Jaddi filius, cenli, pedestrinm mililum quadraginta millia, eqni-
clarus habelur. Post quem rcligiosissimus ac piissi- tum ter mille quingenli.Usque adeo ullima despe-
inus ponlifex Simon Onise lilius. ratio* Reipublicse apud residuos Romanos fuit, ut
Posl quem Eleazarus, frater ejus, filio ejus Onia senalores derelinquendam Urbem pularenl, nisi Cor-
parvo admodum dereliclo. Hoc tempore Zeno Sioi- nelius Scipio tribunus tunc miritum, idem qui po-
cus, et Menander comicus, et Tlieophrasius phitn- stea Africanus, distiicto gladio deierruissel, ac po-
sophus claruerunt. Pynhus rex Epirotarum et Ma- tius pro palriae .defensione in siia verba jtirare
cedoniae Tarentinis junclus, qtii classem Bqmanani coegissel, Claiidius Marcellus Annibalis exercitnm
praelereuntem invaserant. cum exercitn Romano et *P praeliofudit. Cenlenlus Penula centurio ab Annibale
Levino consule pugnam iniit. Qui viginti elepbanlos cnni octo millibUs millium csesus. Cneius Fulvius
usque ad id lempus Romanis invisos, iii Ilatiam pri- praetor victus. Annibal ad Anienem fluvium tribus
mus invexit. millibus ab Urbe, cum Cn. Fulvio et Sttlpilio con-
[4570] Ptolomseus Philadelphus, annis triginla sulibus piignahi commissurus, subito imbre et gran-
octo. Sostratus pharum in Alexandria conslrti,\il. d!ne mistse mibibtis effuso, territus in castra refugit.
Plolomseus Judseos qui in ^Egypio erant, Iiberos Tuncqtie dixisse ferlur: poliundsc sibi Romacmodo
esse permisit, et Eleazaro pontifici vasa sancta rcsti- voluntatem non dari, modo poteslatem. Scipioncs
tuens, mulla donaria in lemplum HierosolymisIrans- duo fratres in Hispania Asdrubafcm Pcenorum im-
misit. Septuaginta inlerpretes'petiit, qui Scriptnram peralorem gravissimo bello oppresserunl. Idem Sci-
sanctam in Graecum eloquium verterent. Taiilaeau- piones ambo e fralre Asdrubalis in Hispania inler-
tem potenliae fuit, ut Plolomseum patrem vinceret. fecli sunt; a Qu. Fulvio Capua capta esl. Scipio
Habuit enim pedilum infinila millia, equitnm vi- annos natus viginli qualuor, imperium in Hispania
ginli inillia, currttiim dno niillia, elephanlos quos proconsulare sortilus esH pro palre et palruo ibi
primus adduxit ex iEiliiopia quadringentos. Judaeo- occisis. Magonem fralrem Annibalis caplum cum
ruin pontificalum post Eleazarum avUncitttisejus Ma- cseteris Roinam roisit. Scipio Poenorum ducem
nasses accepit. Aratus aslrologus agnoscitur: atque Asdrubalem vicit, et castris exuit. Univcrsam Hi-
argentei niimmi primum.Romse consliluunliir. Amil- spaniam a Pyrenseo usqtie ad Occanum in provin-
car, dnx Carihaginensitim, ab Hispanis in bello occi- ciam redegit. Consul cum Licinio Crasso crealus, in
sus est. Illyricum bellum atrocissimum cum Romanis Africam transiit.
gestiim.Cisalpina Galliaa Romanis defecit. Comrais- Annonem Amilcaris lilitim ducem Pcenorum inter-
soque prselioapudAretium Atitius constil occisusest. fecit. Asdrubal imperator Cartliagiiicin proftigus
Eoilem anno diro miseram Urbem terruere prodigia. venil. Annibal in Italia Fluvium proconsulem ctim
Namqne in Piceno fluvio sanguis eflluxit, el apud undecim tribunis interfecii. Marcellus consul ctim
Thuscos ccelumardere visum, et Arimini nocle mul- Annibale triduo conlinuo dimicavit. Primo die, part
lam lttceni claram obfulsisse ac Ires lunas dislanli- pngiia discessutn est; sequenli, viclus consul ; ler-
btis coeli regionibiis exortas apparuisse. Flaminius tio, victor Annibalcm fugere in caslra compulil. Fa-
constil, conleiriplis augtiriis, ctiin Gallis et conflixit bins Maximus consul, Tarenlum quae a Romanis
et vicit. Annibal Pcenoruin imperalor patri Aiuil- desciverat, cepit: ibique ingenles copias Annibalis,
cari, cum esset novcm annis natus, juravit se Ro-1y. cum ipso duce ejus Carthalone delevit; Claudius
inanis nunquam amicum fulurum. Pyrenseos monles Marcellus eonsul ab Annibale cum exercitu occisus
transgressus inler ferocissimas Gallorum genles est. Annibal iilrumque consulem Marcellum et Cri-
feri-o viam aperuit: et nono demum die a Pyrenaeo spum insidiis circumvenios interfecil; Asdrubal fra-
ad Alpes peryenit, atque invias rupes igni ferroque ter Annibalis a Marco Livio et Clattdio Nerone con-
rescidit, quintoqiic die cum maximo labore ad plana stilibus prsevenlus, ctim omni exercitu suo in Italia
pervenit: cum Scipione consule prselium cotnmisit. inlerfectus est. Annibali caput fratris sui Asdrubatis
Ipse Scipio ibi graviter viilneralus, per Scipionem ante castra ipsins projecluin. Sempronius constil
fllium adnioditm praelexlatum , qui post Africanus cum Annibale congressus, et viclus, Roroam refugit.
diclus esl, ab ipsa morte Iiberalus evasit. Sempro- Annibal post tredecim annos redire in Africam,
nitis consul similiter cum eo congressus, pene solus jussus obsessis Carlhaginensibus subvenire, flcns
evasit. Annibal violenlia frigoris, vigiliarum ac la- reliqnit Italiam, omnibus Italici generis militilms
boris, Octilumamisit. Ad Tbrasymennm lacum, Fla- (|ui scqui nollent interfectis, Cariliaginein venit,
minio consule occiso, Romanus exercitus fundiius colloqttium Scipionis petit: ubi cum se diu atloriili
trucidalus est. Apud Cannas Appuliaevicutii Lucitis adniiratione mulua suspexissenl, infccto pacis ne-
 61 CHRONICON.— .-ETAS QUINTA.' 62
gotio, praeliiim conserltim est. Inde Annibal cntn . \ Gracclius Tiberius Sempronius, apud Viennam ur-
paucis inler lutmilltim clapsus, Adruiiienlum confit- bem Gallke , in Itispanlam ulteriorem transiens,
git. Carthaginensibus pax per Scipionem concessa, Platomam miro opere coristruxil, et pontemsuper
uaves plusquam qiiihgentse incensae. Scipio triuin- "Rbodanum ab utroque liltore castris miro opcre
>phansUrbem ingressns, quam, & Terentius comicus fundalis superduxil. P. Licinio Crasso, C. Cassio
ex nobilibtis Carlhagineiisium captivis pileatiis, qood Longino coss. Macedonicumbelltim gesttim : in au-
irisigne indullae sibi libertalis fuit iriumphantem xilio Romanorum tota primiim llalia , deinde Ptolo-
•postcurrtim seculus esl. Punictim belltim securidum msetis rex ^Egyii, et Ararathes Cappadociae,Erime-
finilum, quod geslum est annis sexdecim. '"'' iies Asiae, Massinissa Nuniidise fuerunt: Perseum
[4588] PtolomaeusEvergetes frater snperioris regis Demelrii Pbilippi filium, el"Macedones secuti sunl:
annis viginti sex, qni inde Evergetes atbjEgypliis Tbraces cum rege Chesi el iiniversi Illyrii cum rege
est vocatns, quia capta Syria a Cilicia, et prope- Gentio commisso praelio victi fugere Romani. Se-
modnni itniversa Asia, inter vnnnmera argenti pon- quenle ptigna, pene pariclade in hiberna discessum
dera acvasa pretiosa, eliara deos eorum quOs Cam- est. Deinde Persens mullis proeliis exercilti Romano
byses, capla jEgyplo, in Persas porlaveral, rehilit profligato, in Itlyricum iransiit. Prsesidium Roma-
Jitdaeerum pontifex Onias, Simonis jusii filius, cla- B nonim expugnavit: Hbi magnam miilitludineni Ro-
rus habetur. Cujus item filins Simon non minori manorum partim occidit, partim sub Corona vendi-
gloiia fulget. Subquo Jesus lilius Sirach Sapienliae dil, parlim secum in Macedoniamduxit. Sed postea
librum componens, quem Panarelum ^vocat: etiam a L. jEmilio Paulo victus et caplus, in trinmpho
Simonis in co fecit inenlionem. Ftaihinius procon- cum filiis anle ciirrnm aclus, apud Albam in custo-
sul, Pliilippum regeni et ctun eo Thracas, Macedo- dia defecit. Filitis ejtis jnnior fabricam aerariam ob
nes, Illyrios, multasque praelerea gentes, qnae in toleraudam inopiam Romse didicit: ibique consum-
anxilium cjns venerant, bello subegit. Anttocrnis pius est.
rex Syriae betluin conlra populum Romantim in- [4014] PiolomaeusPhilopator, filius Evergetfs, aii-
slrtiens, inEuropam (ransivit exAsia. Annibat exhi- nis decern et septem. Hic prselio viclis Judaeisnumero
beri Romam a senalu jussus, clam ex Afriea profe- sexaginta armaiorum millium, bellum adversus An-
clus, ad Antiochum migravil : quem cuin apnd tiochmn regem Syrise sumil:et viclo Philopatore
Ephesiim invenisset cuncfanlem, mox in bellum im- Jndxam sibi sociavit. Jutlscorum pontifex Onias,
•pulit. Scipio Africarins inler cseleroslegalos aifAn- lilius Simonis, insignis habeltir, ad quem Lacedae-
tiochum missus, -etiain cum Annibale cclloquium moniorum rex Arrius legatos mitlil: Clauditis Mar-
familiare habuit r sed infeclo pacis negotio, ab An- u cellus Syractisasflorenlissimamiirbem Siciliaecepit.
tioclio discessil. Commissoque betlo, a consule Gla- Scipio alter Africanus ullro se militatnrtim in Hispa-.
brione snperalus Anliochus' vix cum paucis fugit nia obltilit : profeclusque magnas strages gentinm
e praelio.Ileruin Sclpio Africanus habens in auxitio dedit. Tertium Punicum belltim exorlum. Procon-
Eumenem Allali filium, adverstts Annibalem, qui stiles profecti in Africam, cum jam senalus Carlba-
lunc Amiochi classi praeerat, bellum navale gessit. ginein delendam censuisset, Carthaginenses jussi,
Antioclius, viclo Annibalc atque in fugam acto, si- arma cl naveslradiderimt.Postmodumprocul a mari
mulque oinni cxercitu amisso, paeem rogavil, fi- residenles, dolorem ad desperalionem contulerunt,
liumque Africani (incertum quando ceperil) ullro duosque duces Asdrubales creaverunt : et propter
remisit. Annihal apud Prtisiam Byibyniaeregem cum inopiam ferri, arma aggressi faccre, auri argentique
a Romanis reposcerelur, veneno sese necavit. : roetallis suppleverunt. Carlhaginis situs fuisse hu-
Philippus rex, qm legatos populi Komani inlerfe- jusmodi dicilur : Viginli duo millia passtium muro
cerat, propter Demelrii filii sui, qtiem legalum mise- amplexa, tota pene mari cingebalur, absque fauci-
rat, verecundissimas preces, veniam meruil:eum- bus quaetribus millilms aperiebantnr. Is locus mtirtiro
dcm Demetrium conlinuo velul Romanis ainicum, n viginti pedes latum habuil saxo quadralo in aliitu-
fratremque ipsius, veneno necavil. Scipk»Africanus dinem ciibitorum quadraginta. Arci urbis Byrsas no-
ab ingrata sibi Urbe tliu exstdaiis, apud Aroilernum men erat : pattlii amplius qtiam ritto millia passuum
oppidnm morbo pcriit. Lepido et Mucio consulibus, tenebat. Ex una parle murtis coromunis e3l urbis et
Basternamm gens ferocissima, auctore Perseo Phi- Byrsse, imminens mari. Prironm ab hac consules re
lippi filio. praedariini spe soUicitata, el transeiindi pulsi: deinde ab Scipione intra inuros hostes repdlsi.
'Hislri fluminis facultate, sirie ulla pugna vel aliquo Astlrubal imperator, MassinissaeregisNnmidisenepos
hoste deleta est. Nam lunc forte Datiubius, qui et - subsclliorum fragmentis in curia a suis propler
Hisler, crassa glacie superatus, pedcstrem facile stispicionem prodilionis occisus esl. ScipLosuprema
IransHiini paliebatur, enormilate igitnr ponderis sorte Ciriliagiuem delere molitits : dum continuis
el concussione gladientiuni coucrepante gelu , se sex diebus noclibttsqiie pttgnalur, ullima Carthagi
' crnsta dissolvit, «niversnmque in mediis -nenses desperationem traxlt, rex Asdrubal alter se
' glacialis
gurgitibus vicla el comminuta desliluit. Vulcani in- ultro dedil. Translugae qui iEsctilapii templum oc-
'
sula, quae anie non fuerat, repente in mari orta est. cnpaverant, voliintario praecipllio dali, igni coa-
» De Tereulio Cuteone isla intelligeida docuimus, cop. 19, lib iv Oros. 5.
63 S. ADONISAKCHIEPISC. VIENNENSIS Rl
suinpti sunt. Uxor Asdrubalis se duosque filios se-. A fuisset eversa. Tliiresus respondil, concordia invicla,
cum in medium jecit incendium : eumdein nunc discordia exitio fuit. Ptolomseus sororem suam stu-
mortis exilum faciens novissima regina Carlbagi- pro cognitam, ac deinde in matrimonium receptain,
nis, quem prima fecerat. Ipsa civitas septemdecim novissime turpius quam duxit abjecit. Privignam
continuis diebus arsit, omni murali lapide in pulve- suam, hoc est filiam sororis et conjugis, conjugem
rem comminuto, seplingentesimo post anno quam ascivit. Filium suum quem ex sorore susceperat,
conditaest. necnon el filium fralris occidit. Quamobrem tantis
[4631J Ptolomaeus Epiphaues, filius Pbiiopatoris, incestis parricidiisque exseci abilis, ab Alexandrinis
annos viginti qttatuor.Hujus tempore gesta sunt quoe regno pulsus est. Autiochus non contenlus Babylo-
secundi libri Machabseorumcontinet hisloria. Onias nia atque Ecbatana, toloque Mediseimperio, adver-
sacerdos assumptis Judseorum pluriinis, fugil in sus Phraartem Parthorum regem congressus et vi-
.Egyptum, et a Plolomseo honorifice susceptus, ac- cttis est. Habuit enim in exercilu suo centum miUia
cepta ea regione quaeHeliopoleos vocabatur, et cou- armatorum , ducenta millia et amplius calonum
cedente rege, teropluni exstruxit in jEgypto simile atque iixarum, immista scortis el hislrionibus. Par-
leinplo Judaeorura, quod permansit usque ad inipe- tliorum igilur viribus oppressus interiit.
rium Vespasiani, annis ducentis et quinquaginta.. B [4655] Ptolomaeus Philometor, annis triginta
Sub occasione igitur OnisepoQlificis, infinita Judaeo- quinque. Aristobulus natione Judaeus peripatetieus
rumexamina in jEgyplum confugerunt. Quo tem- philosophus cognoscitur. Qui etiam Pbilomeieri Pto-
pore el Cyrene eorum multiludine repleta est, ptt- lomseoexplanationum in Moysemcommenlarios scri-
gnantibus contra se magno Anliocho et ducibus psit. Atlalus, Eumeni filius, moriens testamento po-
Ptolomsei, posita in medio Judaea in contraria stttdia pulum Romauum imperio Asiaesuccedere hseredem
scindebalur, aliis Antiocho, aliis Plolomaeo fa- jussit. Licinius Crassus consul adversus Aristonicum
ventibus. Haec aulem vel Ohise vel caeteris fuil catisa Atlali fratrem, qui traditam per lestaraentura Roma-
iEgyplum petendi.ConsuIe Mummio, Corinthus urbs nis Asiam pervaserat, cum instructissiroo missus
opulentissiina, quippe quse vetut officiiia oimiium ar- exercitu : praeterea a magnis regibus, hoc est, Nico-
tificum et artificiorum, et emporium coiiimune Asise mede Bithyniae, Mithridate Ponli et Armenise, Aria-
atque Europae fuerit, expugnata et subversa est. raihe Cappadociae,Philemene Papblagonise, eorura-
Plurima itaque parte populi ferro flamroisque con- que maximis copiis adjutus, conserto bello victus
suropta, reliqua subcorona vehdita esturbs incensa, est: et cireumventus ab bostibus pene captus esset,
muri fundilus diruli : rauralis lapis in pulverem nisi virgam qua erat usus ad equutn, in oculum
redactus, prseda ingens erepta est. Sane cuni pio- 'C Thracis impegisset. Barbarus ctim ira et dolore
pler multitudineru etvarietatem staluarum simula- exarsisset, propterea latus Crassi gladio transver-
crorumque in illo civitatis incendio, permisla in beravil: ita excogitato genere mortis, etTugitel de-
unum auri, argenti, alque seris omniaque simul cuset servitutem. Perpenna consul Aristonicum re- -
metalla fluxissent, novum genus nielalli faclum est. ceuti vicloria ferialum, improviso bello in fugam
Unde usque hodie sive ex ipso, siveex imiiatione; vertil, et urbem ad quain confugerat obsidione cin-
ipsius ses Coriiilhiura el Corinlhia vasa dicuntur. ctam ad deditioneni coegil. Aristonicus Romsejussu
Viriatus in Hispania , genere Lusitanus, homo senatus strangulatus est. Seleucus cognomenloPhilo-
pasloralis et lalro, primum infestando vias, vastando metor, undecim annis regnavil in Syria. Seleuci lem-
provincias, roaximo terrori Romanis fuit: Venli- poribus Heliodorus missus a rege ad exspoliandum
dium praclorem cura.omui exercitu fugavit: Caium seiaritim templi, divinitrs flageHaius repeUitnr. Cui
siroililer multis praeliis fracluin ; Claudium curo succedit Anliocbus, qui appellatus est Soter : deinde
niagna inslruclura belli.pepulit: trabeas, fasces, cse- Anliochus, qni appeilatus est Tbeos, id est Dctis :
teraque insignia Koraana in monlibus suis tropsea deinde Anliochus Epiphanes. Hic ingressus esl -tEgy-
suspendit. Sic per quatuordecim annos, cum Roma- pturo, et conslituil bellum adyersum Ptolomseum
nos duces alquo exercilus prostravissel, insidiis regero jEgypti. Hic Judseorum legem impugnat om-
suorum inlerfectus esl. Androgynus Romae visus, niaque sordibus idoloruin coraplens, in templo Dei
jussu aruspicum in inare mersus est. Peslileiilia lanla Jovis Qlyinpiisimulacrum ponit. Sed el in Samaria
esorta, ut ininislri faciendorum funerum primum non super verlicem montis Garizia, Jovis Peregrini de-
suflicerent, -deinde non essent, magnae doraus, vacuse lubrum aediticat, ipsis Samarilanis, ut id faceret,
vivis plense morluis retnanserunt: largissimaeintror- precanlibus. Verum Mathatbias sacerdos leges pa-
sum hserelitales, et nulli penitus hseredes. Puer Ro- trias vindicai, adversus Anliochi duces arma corri-
inse ex ancilla nalus quadrupes, quadrimanus, octilis piens ; unde ortum marlyrium sanctorum Macha-
qualuorj auribus totidem, natura viri ,duplex. Sci- bseorum septem Iratrum nirais venerabile, iu quorum
pione Africano consule, Nunianlia in citeriore Hi- bonore Vienneusis Ecclesia fundata est.
spania, Numanlini quoque cuncli pariter ferro ve- Onias summus pontifex.habetur, cujus frater Ja-
rieno atque igne cousumpti Sunt. Scipio Thiresum son, praeripiens summum sacerdolium, permillenle
queradam Cellicum principera consuluit. Qua ope Antiocho, legilima civiuin jura destiluens; sub
Numantia, aul pritis invicla claruisset, atit post ipsa arce gyrnnasium conslituit, el Ephcebiam
65 CIIRO.MCON.— JETAS QUINTA. 60
Hierosolymis. Quo posl triennii tcmpiis in Amma- A ptos viderent, occisis conjngibns ac liberis, in flam-
nitem regionem expulso, Menelaus fraler Simonis mas sese projecerunt. Qui vero prseoccupanlibus
de tribu Benjamin principatum sacerdotii obti- Romanis, peragendaemorlis suse copiam non ha-
nuit. Cujus impia factione, pius Onias ponlifex buerunt, alii ferro, alii suspendio, alii abnegalocibo
per Andronicnm peremptus est. Quem propterea sese consumpserunt : nulltisque omnino vel parvu-
rex Antiocbus purpura exulum eodem loco, quo iu lus superfuit, qui servituiis conditionem lolerarit.
Oniam impietalem coramiseral, jussit vila privari. Jugurtha, MicipsaeNumidarum regis adoplivus filius
Menelaumvero Anlioclius Eupalor, poslmodum An- hoeresque inler naturales ejtis filios factus, cohaere-
liochi Olius de turri quinquaginta cubilorum dejici des suos Hiemsalem nccidit, Adherbalem bello vi-
jussit: talique morte justissime damnatus est. Ma- clumAfrica expuIit.Calpurniumconsulera adversum
thalhia sacerdote deftincto, Judas Machabaeusduca- se missum pecunia corrupil, et ad turpes condi-
lum Judseorumsuscepit, anno centesimo et quadra- tiones pacis adduxit. Romam idem veniens, omni-
gesirao sexto regni Graecorum. Qui mox Antiochi bus pecunia aut corruptis, aut altentatis, seditiones
duces de Judsea expellens, et lemplum ab idolorora dissensionesquepermiscuil. Quaui cum ingrederetur,
imaginibus emundans, palrias leges post triennium infami satis notavit elogio, dicens: Urbem venalem et
suis civibus reddidit. Anliochus Persipolin nobilissi- B mattire periluram, si emptorem invenerit. Idem lan-
mam et copiosissimam civitatem spoliare cupiens, dem cruenlis bellis a Romanis superalus. Boccho
roullitudine ad arraa concurrente, in fugam versus Maurorum regi se sociavil : cotnmissaque pugna
est: ct coelesli eum judicio perurgente, dura accele- una cum Romanis Mario consule Bocchus, et Jugur-
raret iier, ut Hierosolymam congeriem sepulcri tha fugerunl; inde nonaginla inillia armalorum
Judseorum faceret, insanabili plaga perctissus, homi- . vincenlibus Romanis usqtie ad internecionem csesa.
cida et blasphemus miserabili obilu vila functus Bocchus in prelium pacis Jugurtham dolo caplum,
est. Cui successit Anliochus Eupator ejus filius : et catenisque obstrictum, per Syllam legatum misit
post duos annos, id est anno centesimo et quinqua- ad Marium : qui in triumpho anle currum cum
gesimo uno regni Groecorum, regnavit Demetrius duobus filiis suis actus, et mox in carcere strangu-
Seleuci filius. Hic conslituit Alchimnm impiura in latus est. Mithridales rex Parthorum, sextus ab
sacerdotio, Jnda Machabaeoin bello pro legibus pa- Arsace, victo Demetrii praefecto, Babyloniam urbem
triis et populo Dei pugnante occiso : el anno cente- finesque ejus universos victor invasit. Omnes proe-
simo et quinquagesimo quarto Alchimo miserabili- terea genles, quse inlerHydaspemfluvium etlndum
ter niortuo, omnium favore, Jonathae principatus jacent, snbegit : ad Indiam qtioque cruentum
et sacerdoiium decernitur. C extendit imperium. Demetrium ipsum secundo
[4690] Ptolomaeus Evergetes annis octo et viginli. sibi bello occurrentem vicit et cepit. Quo capto,
Jonathas, Judseorum dux etpontifex, cum Romanis Deodatus quidam cum Alexandro filio regnum ejus
et Spartialis amicitias facit. Hic summa industria et regium nomen usurpavit. Qui postea ipsum ,
sacerdotio administrato octodecim annis, Triphone Alexandrum filium, quem participem periculi in
occiditur, fraterque ejus Simon in sacerdotiuin as- pervadendo regno habuerat, ne in obtinendo con-
sumitur, anno regno Evergetis seplimo. Scipio Afri- sortem haberet, occidit. Lucius consul in Gallia Ti-
canus exanimis in cubiculo suo repertus, uxoris suae burtns usque Oceanum persecutus, insidiis circum-
SemproniaeGraccborura sororis dolo necalus. Cujtis ventus occidilur. A Scipione consule capta urbe
vigorel modestia in urbe Romana sic valuit, ut eo Gallorum Tolosa centttm millia pondo auri et ar-
vivo neque sociale neque civile bellum posse exi- genti centum decero millia e teroploApollinis susce-
slere crederelur. L. Caecili Melello, et Qu. Titio pit. Quaecuin ad Massiliam amicam poputo Romano
Flaminio consulibus, Carlhago in Africa reslitui urbem misisset cum praesidiis, interfectis clatn cu-
jussa, duodecimo demum anno quam fuerat eversa, slodibtts cuncta per scelus furata fuisse narrantur.
el deduclis civium Romanorum familiis quae eara in- Manliuset Q. Caepiocoss. adversus Cimbros et Teu-
colerent, reslituta et replela est, Fabio consule. Bi- - tonas et Teugurinos et Ambranos Galliarum Germa-
toito regi Arvernorum Gallia?civitalis bellum maxi- niarumque gentes missi, provincias sibi Rhodano
mo inslruclu comparanti, paucitas Romanorum oc- fluvio medio diviserunt. Cbi inter se gravissima in-
currit, ut vix ad escam canibus quos in agmine ha- vidia et conlentione decerlantes cum magna ignomi-
bebat,suflicereposseBiloitusjactaret. Quicumsibiad nia et periculo Romani nominis victi sunt. Ita ut ex
transferendas copias unum pontem Rhodani parum omni penilus exercitu decem tantum homines, qui
esse inlelligeret, alium conipactis lintribus calenis- miserum nunlium reportarent, superfuisse referan-
que connexum super stralis confixisque tabuiis in- tur. Hostes ingenti praedapotili, nova quadam atque
struxit. Conserta pugna, victi Galli, conversi in insolila exsecratione, cuncla qnaeceperant pessumde-
fugam, coacervatis inconsultc hominibus, prscpro- derunt. Mario quarto consule cum in provincia Vien
pero transitu pontis vincula ruperunt, ac mox cum ncnsi juxta Isarise Rhodanique flumina, ubi in sese
ipsis linlribus mersi sunl. Qu. Marlius consul, Gal- confluunt, castra posuisset, Teutones, Cimbrii, Teu-
lorum gentem sub radice Alpium sitam bello ag- gurini cum tribus agminibus Ilaliam petere destinas- ,
gressus est. Qtti cum sc Romanis copiis circurosc- sent, periculosissimo prselio a Romanis vicli sunt.
 67 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENStS 68
KomaeP. MallcolusannileiHibus servis maircm stiani.A linito, Romae primo beilum civile coinmotum est.
interfecit. Dainnalus parricidii insutusque in culeum, Eodemque anuo ab Urbe condita sexcentesimo sexa-.
et in riiare projeclus est : in tantoque facinore Ro- gesimo secundo, Milhridalicum bellum coeptum est,
mani snpplicium singulare sanxerunt. Sexto consu- quod triginla annis, vel, sicut aliqui scribunt, qtta-
latu C. Marii status Romani imperii ita labefaclatus draginta geslum est. Mitbridates igilur rex Ponli
est, nt pene usque ad extreinum intestina clade alque Armenise mullis prseliis a Romanis superatus,
conciderit. Metellus Numidicus, vir primarius) novissime cum Castor ejus praefeclus, qui Fanagorio
factione Marii a Glaucia praelore ct Satuinino praCerat, interfeclis ainicis regis, arcem occupasset,
tribuno innocens damnatus, in exsilium cum lo- quarluorque filios ejns ad prsesidia Romana trans-
lius urbis dolore discessil. Poslmodum Saturni- misisset, accensus ira, in scetera landem exarsit, ut
nus et Saufeius et Labicnus, cum jam prselium in inplures amicos suos, et Exipodram filium suum,
foro commisissent, cogente Mario in ctiriam confu- aliumque Macarem interficeret. Pharoaces, exem-
gerunt, ibique per equites Romanos, effraclis plo fratrum tcrrilus, exercilum ad persequendum
foribus, occisi sunt. Glaucia et Dolabella Salurnini se missum sibi conciliavit, et mox advcrsus patrein
fraler interfecli. RuliliuS quoque vir integerrimus, duxit. Mitbridates diu ex aitissimo muro filittm fru-
quiadeofideiatque innoceiitiseconslaniia usus est, ut B slra precalus, ubi inexorabjlem vidit, moriturus
die sibi ab accusaloribus dicta, usque ad cognitio- exclamasse fertur : Quoniam Pbarnaces, inquit,
iietn neque capillum barbamque deposueril, rieque mori jtibel, vos, si estis, dii patrii, precor ut quan-
sordida veste humilive liabitti suffragatores concilia- doque et ipse hanc vocem a liberis suis audiat. Sta-
rit, inimicos perniulserit, judices temperarit, cuiri timque descendens ad uxores, pellices ac fllias suas,
evidenti oppugnarelur calumnia, perjurio judicum venenura omnibus dedit. Quod cum ipse novissi-
condemnatus, Smyrnam commigrans lillerarum mus hausissel, nec lamen propter remedia, quibus
sludiis inierittis consenuit. Sexlo Julio Csesare et vitalia sua adversus noxios succos ssepeobstruxerat,
Lucio Martio consuiibns, intestitiis causis, Sociale veneno confici posset, fruslraque spaliarelur, si
bellum lotam commovit Ilaliam. Post Simonem quo landcm roodo infuso peslis per venas agitalione
fralrem Joriathse, Joannes filius ejus in summuiri corporis acta discurreret, Gallum, quemdaro mili-
sacerdotium conslituiiur. Hic adversum Hircanos tem, jam fracto niuro discurrcntem, invitavit, eique
bellum gerens, Hircani nomen accepit, et a Ro- jugulum prsebuit: annosque nalus duo el seplua-
manis jus amiciliae postulans , decreto senatus in- ginta hunc exitnm vilae habuit. Tullio Cicerone et
ter amicos relatus esl. Samariam, quae noslro tetn- Caio Antonio consulibus, Pompeius, occisi Mitbri-
pore Sebasle vocatur, ad quam Ploloraaeusqui pa- lC datis nuntio accepto, Syriamcoelem, et Felicera bello
trem ejus dolo peremerat, et matrem ejus vinculis aggressus, Itureos Arabasque perdomuit, urbemque
constrinxerat, confiigiiim fccerat, obsidione ca- eorum, quam Petram nominant, cepit. Hine ad Ju-
ptam solo coseqtiavit: quam postea Herodes inslau- dseos alque ad Hierosolyraam urbem eorum Gabi-
rans, Sebasten in honorero Aitgusli appellari vo- niuin cum exercitu mittit. Quibus tunc Aristobolus
luit. . cxpulso fralre Hircano priinus ex sacerdote anno
Plolomoeus Phiscon, qui et Soler, annos sep- uno rex praeerat. Posl qnadringentesiino oclogesirao
temdecim. Cicero Arpini nascilur, matre Helvina, tertio anno Babylonioecaptivitatis, postquam regna-
patre equeslris ordinis ex regio Wolscoruni genere. vitJaneus cognomenio Alexander, sepleni et tri-
Prodigia dira apparendo Romanam urbem mcestam ginla annis, qui poutificatum quoque administrans,
Sociali belio lerruerunl. Nain sub orlu solis globus crudelissime civibus praefuit.Ipse quoque Pompeius
ignis a regione septentrionis cum maximu coeH coniinuo post Gabiriium subsecntus, et a palribus
fragore emicuil. Apud Allaiinos cum panes frange- urbe susceplus, sed a plebe muro lempli repulsus,
rentur, cruor e mediis panibus, quasi e vulneribiis, in expugnationem ejus intendit: id non solum na-
fluxit. Per seplem dies continuos grando lapidum, luraloci, veruni eliam ingentibus muris fossaque
immislis eliain testarum fragmenlis, lerram latis-' D maxima munitum, cum alias aliis legionibus dies
sirae verberavit. Hialu terrae flanima prorttpit, qtiae noclesque succedere sine requie cogeret, vix tertio
usque ad cceluni extendi visa est. Cneius Pompeius meuse expugnavit. Tredecira milUa ibi Judaeorum
praetor cum Picentibus jussu senatus, belluin ges- caesauarrantur. Cseiera multitudo in fidem venit.
sil, et victus est. Similiter Julius CsesarSamnitum Pompeius muros civitatis everti, sequarique solo
ptigna victus, caesoftigit exercitu. Postea conlra- imperavil, aliquanlos principes Judaeorum securi
clis uudique copiis, miilla hostium riiillia Samnilum percussit: Hircano sacerdothim reslituit. Arislobu-
et Lucariorum interfecit. Cumque ab exercitu irnpe- lum caplivum Romam duxit. Mansiiqne in pontift-
ralor appellatus est, serialus saga, hoc est vestem catu Hircanus post mortetn Aiexandrre malris, quse
inoiroris quam exorlo Sociali belto sumpserat, ac post Alexandrum conjtigem regnaverat in Jtidaeis,
spe arridentc deposuil, alque anliqiium togae deco- annis circiter triginta et quatuor. Hircano etenim
rem recuperavit. Cn. Pompeius Piscentes gravi prae- in ponlificalu successil Arislobolus anno uno, post
lio fudil, qua victoria senalus laticlavia et csetera t|tiem Janetis, cognomenlo Alexander. MortuoAie-
dignitalis insigriia recepit. Sociali bello necdum xaridro, regnavit Alexandra u-xor ejtis. PuSl cujus
 P9 CHRONICON.— JETAS QUINTA. 70
niortem Aristobulus et Hircanus filii ejus inter se A virtulis afferrct, similitcr habtiertint qiniiquaginla
de imperio dimicantes, occasionera praebuere Roma- millia. Atrebates et Ambiani, decem millia; Morini vi-
nisut Judxam invaderent. Ut diximus, Poiripeius, ginli quinqtie millia ; Menapii, novem millia; Caleli
Hierosolymacapta urbe el templo reserato, usqiie decem millia; Velocasseset Veromandi, seque decem
ad Sancia sanclorum accedit, viclumque Arislo- millia ; Aduatuci, decem etocto millia ; Condursci,
bulum secum abducil, ponlilicatum Hircano confir- Eberones, Cerosi,Cemani, qui uno nomine Germani
mat: quemtenuit.ut diximus, iriginta etqttatiioran- vocanlur, quadraginta millia. Ita referuntur fuisse
nis. Pompeius Antipairum Herodis Ascalonitscfiliitm ducenla septuaginla duo millia armatorum lectissi-
procuralorem Palestinaefacit. Pompeius bellumOrien- ma. His repente silva erumpentibus exercitus Caesa-
tis, cum viginli et duobus regibus se gessisse pro ris aggressus, horlalu ducis ita restilit, viclosque ad
concione narravit. His diebus conjuralio Catiiinse iuteriiecionem pene delevit. CsesarGalbacum legione
adversus palriam in urbe habila, ac prodita : duodcciina ad Beragros Sedunosque misit, qui cum
quam hisloriam agenle Cicerone Sallustiiis describit. hiemandi causa in vico Beragrorttm, cui nomen erat
Virgilius Maro in pago qui Andes diailur, haud Octodorus, consedisset, circumseplus a Gallisest. Qui
procnl a Manlua, nascitur. Poeta quoque Lttcrelius ex montibus effusi, caslra imperfeclasaxisque telisque
nascitur qui poslea sese furore amatorio inter- B onerant. Scd Romanis porlis erumpentibus amplins
fccil. quam triginta millia barbarorum ceciderunt. Veneli
[4735] Ptolomaeus,qui et Alexander, annis deccrii. cselerique confines Sevios sibi ad bellum aseiscunt,
HGjus anno septimo Syria in Roinanam dilionem Osismbs, Livovias, Namnetes, Ambibarilos, Mori-
cessit, caplo Philippo a Gabinio. nos, Diablinles et Menapios auxilia quoque a Bri-
[4745]' Expulsus regno Ptolomseus Phiscon per lannia arcesstint. Contra hos Cacsar naves longas
malrem Clcopatram, in CyprUinsecedit. Regressus sedificari in Ligere fluvio jubet, per quem in Ocea-
de fuga regnum obtinuit annis novem, quia Alexan- num deducilur. Navali prselio conserlo, incensaena-
drum, qui ante eum fueral, ob interfectionem ma- veshostium, inlerfeclis iis qui pugnaveraril Gallis,
tris cives pepulerant. reliqui omnes sese dediderunl. Sed Csesar maxime
[4745] PiolomseusDionysius, annis triginta. Apol- ob injiiriam legatorum suorum, cunctis principibus
lodorus, prceceptor postmodum Augusli, clarus lia- per tormenta interfeclis, reliquos sub coiona vendi-
betur. Lege Vatinia Csesari Julio tres provinciae dit. Titus eliam Sabinius Autercos, Ebtironices, Lu-
cum legionibus septem in quinquennium datse sunt, xoviosque, qui primales suos, qiiod auctores belli
Gallia Transalpina, et Cisalpina, et Hlyricus. Galliam . suscitandi esse nollent, inlerfecerant, eruptione facla
Comatain poslca senatus adjecit. Helveliormn ani- C ' incredibili cacde delevil. Oppidum Sauciatum in
mos, fortissimae Galloruui mnnium gentis, ea vel Aquilania expugnalum. Ex Aquilaniis el Cantabris,
maxime causa quod perpeluo pene cum Germanis quinquaginta millia coesa. Germani, qui Rhenum
bello altercabantur, a quibus Rheno lantum flutnine cum immensis copiis transiniserani, usque ad inier-
dirimunlur, Orgcta rex, princeps genlis, spe lolas necionera deleti. Quorum numerus fuit ad quadrin-
invadendi Gallias, in arma accenderat. Quo cseleri genta et quadraginta millia. Inde Csesar in Ger-
oplimates correpio el ad roorlemcoacto, conjuralione maniam facto ponte transgredilur. Sicambros et
facta exuslis vicis ac domibus suis, nec quod deside- Ubios obsidione liberat. Suevos, maxitnam el fero-
rium ex spe reverlendi foret, profecli sunt. Horiim cissimam genlero, quorum esse centum pagoset po-
fuit, cum primum progressa est omnis multiludo pulos multi prodidere, totamque Germaniam adveiilu
Uelvefiorum, Tulingiorum, Latobagum, Raucarum suo terret. Moxin Galliam reciso pontc concedit. Inde
ei Bogiorum ulriusque sexus, ad cenlum quinqua- ad Morinos venit, unde in Britanniam proxiirius et
ginla seplem millia honiinum. Quos cum apud Rho- brevissimus transilus est. Navibus circiter onerariis
danura fluvium obvios Caesar habiiissel, magno difii- atque actuariis octoginta praeparalis, iri Britanniam
cilique bello bis vicil. Ex iis quadraginla et septem n transvehitur, ubi acerba pugna faiigalur. Inde ad-
millia in bello ceciderunt, caeteros ad dedilionem versa tempestale correptus, plurimam classis amisit
coegit. Ilerum Csesar incredibiles Gcrmanorum co- parlem. Regressus in Galliam , sexcentenas naves
pias, quibus praeerat Ariovislus rex, apud Sequani- utriusque commodi fleri iraperavit, quibus ilerum
cos vicit. Fuerunt autem in exercitu Ariovisti Aru- in Britanniam primo vere transvectus est. Triden-
des, Marcumunes, Tribulii, Vangiones, Nemetes, Se- . tum, fixmissimam civilatcm, dalis quadraginta ob-
duces et Suevi. Ileruni Belgarum gens, quae lerlia sidibus et Cassohellum, oppiduro inler duas paludes
pars Galliarum esl, adversus Caesaremexarsit. Qua- situm, landem gravi pugna cepil. In dedilionem Bri-
rura dislributim copia fuit. Bellovaci, qui cseteris tannos accipiens, in Galliam revertitur. Treveri,
nuniero et virlute prseslare viderenttir, habuerele- Eburonati,'Aduatici ct Nervii multitudo in arma
clissima sexaginla millia araialorum. Suessiones ex conspiraverunt, quse ex boc colligi plurima fuisse
duodecim oppidis quinquaginta inillia; Nervii, qno- potest, quia cum instrumenta ruralia non haberenl,
rum adeo indomila ferilas erat, ut nunquam in id gladiis concidendo lerratn , el sagulis exporlanda,
temporis mercatores atl se permiserint vina cseleraquc vix tribus horis vallum pedum decem et fossam pe-
veuialia deferre, qtiibus inducta jucunditas torporem dum quindecim per millia passuum, qttindcciro in
 71 S. ADONIS ARCHIEPISC. YIENNENStS 72
circuilu perfecerunt; praelerea cenlum viginti tur-. A condila, exussit. Iterumcomniisso praeliocum Achil-
res mirse altitudinis exstruxerunt. Hos Csesar vas- la, Caesarvi insistenlium hoslium pressus, scapham
tissima caedeconfecit. Labienus, qui legionihuspraee- ascendit. Qua mox pondere subseqtieniium gravata
rat, omnes Treverorum copias intcrfecit, et conlinuo ac mersa, per ducentos passus ad navem una manu
ipsaro civitatem capit. Catsar Eburones poslquam in elevata, qua cltartas tenebat, nando pervenit. Mox
Arduennam silvam refugisse comperit, quoe silva to- navali prselio ipse classem regiam aut depressrt aut
tius Gallise maxima est, alque a ripis Rlieni finibus- cepit. Alexandrinis petentibus regem, Ptolomsenm
que Treverorum a'd Nervios usque perlingit, et in infanlem reddidit, qtti illico ut liber fuit, bellum in-
longitudine plusqtiam quinquaginla millibus passtiiim tulit, sed conlinuo ipse cum toto exercilu suo deletus
palet, omnem Galliam per nuntios invitat, ul q.ui- est. Nam viginti millia hominum in eo bello csesa
que secundum piacitum suum reconditas in Arduen- sunt, duodecim millia cnm sepluaginta longis navi-
na silva praedas quaerant diripianlque. Quo facto bus dedita. Rex ipse adolescens scapha exceplus ut
Gallis utririque raorienlibus , maximas Romanorum fugeret, mullis insilientibus mersus necalusque est.
injurias, sine ctijiisdam Romani discrimine, vindica- ,[4784] Caesar regnum ^Egypti CleopalrsePtolomsei
vit. Gsesarmullis prseliis GaUias perdomuit. Roma- sorori dedit, quod lenuil annis v.iginliduobus. Cae-
num imperium , cum Lucullus Asiam , Pompeius B sar, Syriam pervagalus, Pharnacem in Ponto vicit.
Hispaniam, Csesar Galliam perdomuit, usque ad ex- Romaedictator etconsul creatus, in Africam transiit.
tremos propemodura terrse terminos propagatum Apud Tapsum cumJuba et Scipionepugnavit et vicit.
esl. Caesari victori ex Galliis revertenli, decre- Cato sese apud Ulicam occidit. Juba percussori ju-
tttm a senalu est ut in Urbem non nisi dimis- gulum pretio dato praebuit. Petreius eodem se gladio
so exercitu veniret; sed Csesar Ravennam se perfodit. Scipio in navinrqua ad Hispanias fugeret,
contulit. Pompeiusatque omnes senalores, crescenti- conscendens, vento coactiis in Africanv redierat, se-
btts Caesaris viribus trepidi, tanquam Italia pulsi, in melipsum jugulavit. In eadem navi etiam Titus Tor-
Grseciartitransvecli, Dyrrachiuro gerendibelli sedem qualus occisus est. Caesar Pompeii magni nepotes et
delegerunt. Csesar Roroam venit, negataraque sibi filiam ejus Pompeiam jussit occidi. Ullimum bellum
cx serario pecuniam fratris foribus invasit, protulit- apud Mundam flumen gestum est adversus Pompeios
que ex eo pondo qualuor millia centum triginta duos et Labienum aique Actium Varum. CaesarRo-
quinque [auri], argenti pondoprope octoginta millia. mam rediens, ubi dutn Reipublicse stalura conlra
Mox cum Iegionibus Alpes transvectus, Massiliam exempla malorum clemenier instaurat, auctori-
venit. Hanc obsidione domitam libertate cOncessa, bus Bruto et Cassio, eliam plurimo senatu, in curia
caeleris rebus abrasit. Apud Dyrrachium mulliOrien- C ' tribos et Vigintivulneribus confossus, interiit. In qua
tis reges ad Pompeium cum auxiliis convenerant. conjuralione fuisse amplius quadraginla conscios fe-
Pngna commissa, mililes Caesaris fugerunt, caesis runt. Corpus ejus rapluiri populus, dolore instimulatus,
quatuor millibus ex ejus exercitu. Inde Csesar citato in foro fragmenlis tribunalium ac subselliorumcrema-
agmine per Epirtim in Thessaliam perrexit. Pom- vit post atinos tres et menses sex quam regnare coe-
peius eummagnis copiis subsecutus est. Fuerunt au- perant. Nam quatuor annis post mortem magni Cn.
tem Pompeio octoginta cohortes triplici ordine loca- Ponipeii bellum civile tolo orbe indesinenter tonuit.
tse, peditum quadraginta millia, equites in sinistro Regnante apud Alexandrinos Cleopalra, quarto ejus
cornu sexcenli, in dextro quingenti; praeterea reges anno finilo, Caesar Juliusprimus Romanorum singu-
multi. Caesari similiter cohortes octoginta, triplici larem obtinuit principatum, A quo eliam Caesares
ordine dispositse, minus qtiam triginta millia pedi- appellati sunt. Cassius interim, Judaea capla , tem-
tum, equites mille. Commissa pugna, cum diu utrin- plnm spoliat. Ahbiric imperatorum nomeri.
que dubia sorle caederentur, landem universus Pom- Octavianus Caesar Augustus Romanorum secun-
peii fugit extrcitus, castraque dispersa sunt. Pom- dus, regnavit annos quinquaginta sex et menses
peius fugiens, onerariara navem nactus, in Asiam '" sex : a quo Augusti appellati reges Romanorum.
transiit. Ind>eper Cyprum in jEgyptum venit, ibique Qnorum quindecim, vivenle Cleopatra, quadraginta
mox ut litttis attigit, jussu Plolomaei adolescenlis, in et unum postea vixit. Augusti undecimo anno, defi-
gratiam Caesaris victoris, occisus est. Pompeii uxor ciente in Judaea pontificum principatu, complcntur
filiique fugerunt, classisque PompeTanadirepta. Coe- bebdomadaeseptuaginta in Daniele scriptae. Anno ab
sar, compositis apud Thessalianos rebus, Alexan- Urbe condita septingenlesimo decimo, interfecto Ju-
driam venit, perlatoque ad se et viso Pompeii capite lio Csesare,Oclavianus, qui teslamento Julii Caesaris
annuloque, flevit. [4755] Achillas, dux regius, imbu- avunculi et haereditatem et nomen assumpserat, ut
tus semel Pompeii sanguine, Caesaris quoque necem Romara adolescens admodum venit indolem suani
medilabatur. Nara jussus exerCilura dimitlere, cui bellis civilibus vicit. Ut enim breviter explicem bel-
prseeral, viginli millium armatorum, non modo la civilia quse ipse gessit, Mutinense, Piiilippcnse,
sprevit imperium, verum et aciem dircxit. In ipso Perusium, Siculum, Actiaciim. E quibus duo, hoc
proelio regia classis forle, subducta jubetur incendi. est primum ac novissimum , adversus Marcum An-
Ea flamma cum parlem quoque urbis invasisset, lonium; secundum, advcrsus Brutum ct Cassium;
quadraginta millia librorum, proximis forte sedibus terlium, adversus Lncium Antonium; qtiartum, ad-
73 CHRONICON.- JETAS QUINTA. 7*
versus Sexlum Porapeium, Cneii Pompeii filium, tA idem Antonius sese ferro transveiberavit. Cleopatra
quem confecit. Csesarad fidem conciliatse gratise qua postquam se reservari ad triumpbum inlellexit, vo-
Autenium recepera-t, filiam ejus raatrimomo soriilus luntariam mortem petens, serpenlis, ut pulatur,
est. Herodes.cessanle regno ac saeerdotio Judseo- morsu, in sinistro tacta bracbio, exanimis inventa
nim, nihilad eam gentem peilinens, utpole Aulipa-. cst, frustra Caesare etiam Psyllos admovente, qui
tri Ascalonitaeet matris Cypridis Arabica? filius, a venena scrpentuin e vuineribus hominum hauslu re-
Romanis Judseorum suscepit principalum, quem tc- vocare atque exsugere solent.
nuit annos triginta sex. Qui ne ignobilis forte et a Caesar Alexandria urbe, omnium louge opulcnlis-
Judseorum seroine arguerelur exlraneus, combussit sima et maxima, victor politus est. Hactenus qui
librosomnes quibus nobililas gentis Judacaein lem- vocabantur Lagidoe ab Plolomaeoprimo, Lagi filio,
plo servabatur ascripta, ut delicientibus probamen- in jEgypto regnaverunt annis ducentis nonagrnta
tis, et ipse ad banc perlinere putaretur : iiisuper quinque. Caesar viclor ab Orienle veniens, octavo
etiam ut suam sobolem regio illorum geoeri com- Idus Januarias Urbem triplici triumpbo ingressus
misceret, projecta Dosside femina Hierosolyrai- esl. Hoc die primtim Auguslus consalutatus cst,
taua, quara privalus acceperat uxorem, et nalo ex atque ex eadem die summa reruin ac poteslas penes
ea lilio Antipatro sociavil sibi Mariaiinera filiam g unum esse coepilet mansit, quod Graecimonarchiaru
Alexandri, neptem Aristobuti fratris Hircani, qui vocant. Porroautem huncesse eumdem dieaa, lioc
ante eum rexeral Judaeorum gentem. Haec quinque est oclavum Idus Januarii, quo nos Epiphaniatn, hoc
filios ei genuit, quorum dttos, Alexandrum et Ari- est apparilionem sive manifeslationein Dominici sa-
stobulum, ipse peremil inSamaria. Nec raora, post cramenti observamus, nemo credenlhim sive etiaui
etiam ilktrura matreni, qua nil charius noverat, fideiconlradicentium, nescit.
simili scelere peremit. Equibus Arislobulus Hero- Per omnia igitur venluri Christi gralia prarpa-
deni ex Berenice susceperat filiura, quem in Acli- ratum Csesaris imperium comprobalur: nam cum
bus aposlolorum ah angelo percussum legimfls. priraum Caio Caesare avuncuio suo interfecto ex
Antonius Artabanem, Armenise regem , prodi- Apollonia rediens Urbem ingrederetur, liora circiler
lione el dolo cepil. Quem argerilea catena vinetum, tertia, repente liquido ac puto sereno circulus ad
ad coiifessioiieinthesaurorum regiorum coegit: ex- speciem coelestis arcus Orbein soiis ambiit, quas-
pitgnaloque oppido in quo condilos esse prodiderat, eum unum ac poiissiniura in boc mundo soluroqtit!
magiiaiii vim auri argenlique abslulil. Qua elalus clarissimum iu orbe monstraret: cujus tempore
pecunia denuriliavit belltun Coesari, alque Octaviae venturus esset qui ipsum solem, mundumque tolum
sororis Cxsaris, uxoris suoe, repudium iudixil ; et C et fecisset et regerct. Deinde cum secuiido iu Sicilia
Cteopatram sibi ex Alexandria occurrere imperavit, receptis a Pompeio et Lepido iegionibus, iriginla
atque uxorem duxit. Ipse Actium, ubi classein con- millia servorum doroinis restiluisset, et sex millia,
slituerat, profeclus, cum prope tertiam parlem re- quorum domini iion exstabant in crucem cgisset,
roigum fame absuiuplam offendisset, niliil motus : ingentique animo viginti millia mililuin exaucto-
Rcmi, inquit, modo salvi sunl: nam remlges non ravisset, atque quadraginta qualuor legiones solus
deerunt quoad Grseciahomines habuerit. Ducentaeet imperio suo ad tulamen orbis terra? dislribuisset,
triginla roslralse fuere Csesarisnaves, el trigintasine ovansque Urbem ingressus, omnia superiora po- *
rostris. Trirciues velocitale Liburnicis pares, oeto puli Romant debila donanda, litterarum eliam tr.o-
lcgiones classi superposilae, absque coltorlibus quin- numentis abolitis censuisset, in diebus rpsis foirs
que prsetoriis. Classis Antonii, centum septuaginta olei largissimus de taberna meritoria, per tolum
navium fuit, quanlum numero cedens, tantum ma- diemfluxil; quo signo quid. evidentius quam sub
gnitiidine praecctlens; nam decein pedum altitudine principalu Gscsaris Romanoque imperio per tottim
amari aberant. Bcllum abhora quinta usqueinbo- diera, hoc esl per omne Romani lempus imperii,
ram scptiroara incerta vincendi spe protractum, gra- Chrislum, alque ex eo Christianos, id est uticlum
vissimse ulrinque caedes actae : reliquiim diei cUm "atque ex eo unctos , de meritoria taberna, boc
subsequente nocte in victoiiam Csesaris declinavit. est de hospita largaque Ecclesia, aifluenter alque
Prior regina Cleofiatra cum sexaginta velocissiinis incessabililer proeessuros, restiluendosque per Cae-
navibus fugit. Anlouius raox fugieulem uxorein sub- sarem otnnes' servfls, qui tamen cognoscerent do-
secutus est. Ex victis duodecim miilia cecidisse re- niinum snum, caeterosque qui sine domino inveui-
feruutur, sex millia vuluerala suni, e quibus mil'e rentur, morti supplicioqtiededendos, remiftendaque
inler curanrium defecerunl. Cacsar sexlo imperalor sub Csesare debila peccatorum in ea urbe in qua sport-
.ippellaius,et quarto ipse cum Marco Liciniotlrasso tarieum fluxisset oleum? Terlio autem cum Urbem
consul Bruiidusium venit. Il)i orbis terrarum pracsl- triumphans quinto consul ingressus est, oclavo sci-
dia, divisis legionibus composuit. Novissimc cum licet Idus Januarias, cum' et Januni post ducenlos
navali praclio Anlonius decertare pararet, subito annos priroum ipse clausit, et clarissimum illud Au-
universaenavesAntonianse parlis ad Gesarem trans- gusti nomen ussumpsit. Quid fideliuSac verias credi
ierunl. Trepidus Antonius cum paucis se in regiam potest, quam occulto gestorum ordine ad obseqtiitim
recepit. Dcimle imminente Caesare, lurbata civitale, prxparalionis ejus prsedestinaluni fuissc qui eode n
PATKOL. CXXIII. 3
 75 S. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS 76
die qtio iile manifeslaudus niufto post paululum erat, A esset in mimo-: 0 dorainum et bonum; uni-
sequum
et pacis signtnn pfaeferret, et potestatis nomen as- versique quasi de
ipso dictum esset, approbavissent,
somerel (ita anno ab Urbe condila seplingentesimo et statim quidem iwanu
vultuque indecoras adulalio-
sexagcsimo tertio, clansis Jani portis, cum Csesar nes repressil, et in sequenli die gravissimo corri-
Augitstns finito Canlabrico bello, pacalisqne omoibus puit ediclo, dominumqne seposthac appellari, ne a
gentibus, ab orienle in oecidentem, a seplenlrione liberis qtiidem aut a nepolibus suis, vel serio vei
ad meridiem, ac per lohnn Oceani circulum Urbem joco passus est. ' - -
irrgrcssus,~ciim speclanle eo hidos, pronuhtialum

iETASSEXTA
A CUIirStO AD MfHDI FINEM.

[4832] Igitur eo tempore, anno scilicet Cocsari9R fuerat, triumphavit; ipse aulem Tiberius plurima
Augusti>quadrageshnosecundo, a raorie vero Cleo- imperii .parie, cum magnaetgravi modeslia reipu-
palreeetADlOBii, quandoet jfEgyptuMnprovincia.m biicsepraefuit: adeo ul quibusdam prsesidibusaugenda
vorsa est, amio vigeshnoseptimo, olympiadis cenle- provinciis tributa suadentibns scripserit, boni pastoris
sftWftletliae anno tertia, ab Urbe eojndilaseptingen- esse tondere pecus, non deglabrare. Hujus anno duo-
tcsimo quinquagesimo secundo, *i est ep.aiino quo decimoPilatus Judaeseprocurator ab eodemdirigitur.
cooipwjssiftcunclarum orbiMerrae ^enlium. motibus Herodestetrarcha, qui judfeofumprincipatum tenuit
firjpaissimamverissimamqttepacem ,ordinaiiona Dei annisviginlietqualuor, in lionoremTiherii et matris
Csesaccomposuit.Jesus Cbristus Filius Dej, sexlam, ejus Livise, Tibcriadem condidit el Liviadem. Anrio
roundi selalem suo consecravit adventu. Anno irope- decimo quinlp imperii Tiberii, bominus post baptis-
rii AuguslJ quadragesimo oclavo, Herodcs patralor munjj quod praedicavilJoannes, iriundoregriurricoe- -
seejefuni, et interfector 4>ro Cbrislo innocentium lorum annuntiat, peractis a mundi principiosecundtim
pw.vuloxum, morbo iHtercutis aquse et scatentibns Hebrseos,annis, ut etiara Eusebios in Cbronicis suis
toto corpoFe vermibus,-miserabiliter djgmemoritur. signal, qitaluor millibus, annotando quod decimo
Pro.quo subslilutus abAugustofiliusejusArchelaus, sextoannoTiberiiprincipium fueritoctuagesiml pri-
regnavjt annos novem, id est usque ad ipsius Au- C rni Jubilsei secundum Hebrseos: nostra aiitem sup-
gusti fipem;-liHic eiiim npn fereniibus ultra, sed pylalio undeviginii minus poriendosesse exislimat.
accusarfiiibus.ferociiatem ejus apud Augustuni Ju,- Juxta Vero Chronica eadem quse ipse Eusebius de
«Jsejs,in Vienuam urbeoi Gallise.nohilissimam rele- ulraqtie edilione, ut sibi videbalur, composuit, anni
galur, et ad minuenda.ro Judaici regni potentiam suppiilantur quinque millia tfucenti et viginti octo.
insolentfaroque daiuaiulam, qualuor fralres ejus pra Joannes Baptista ab Herode incarcere positus pro
*eosunttetrarckaecreati, Herodes, Antipater, Lysias verjlal.e capite truncatur. Annodecimo octavo iriipe-
*el PbUippu»; qiwrum Philippus et Herodes, qui rii Tiberii, Dominus sua passione niundum rcdiniit,
Afltipas prius nuncupabalur,.etiam vivente Arche- ct proe^icaturiper Judaese regiones aposloli, Jaco-
lao, tetrarchae fuerant ordinatj. Natus igilur Christus bum fratrem Domini Hierosolymis ordinant episco-
-ver«sDominus loUusgenerishurqani,inlerhomines pum; ordinarit et septem diaconos, quorum uno ta-
Roman» censui staliin ascripujs. esl, Ula prima cla- pidalo a judseis Stephano, Ecclesia per regiones Jti-
rissimaque projessione qua Caesarse omnium prin- dseseet Samariae dispergitnr. Praelatos praeses Pa-
cipem, Romaaosqiie rerum dominos singillalim cu«- laeslinaeprovinciaead Tiberiiim imperatorem, alqiie
clarum hominum edita ascriptione signavit. (Qrot., ad senatum retnlit de passione ac resurrectione
1. v|i), Natusestautem octavo Kal. Januarii Christus» D Christi, consequentibus virtulibus quse pcr ipsum
europrimum incrementa omnia anni virentis incj- palam factaefuerant, vel per discipulosipsius in no-
prant. GseaarCahmvBepptem suum ad ordinandas niine ejus fiebant, et de eo quod certatitn crescente
dSgypli.Syrise provincias intsit.*Qui praeteriensab plurimoram lide Deus crederetur. Tiberius ctim suf-
vEgyplo, fines Palseslinac apud Hierosolymam, in fragio magrii favoris relufit ad serialum, ut Chriittis
templo Dei tunc sancto et.celcbri adorare contemT Deus haberelur. Senatus indignalione mdtus, cur
psit, stcut Suetonius Tranquillus refert. Quod An- non sibi secunduin morera delatum essct, ut de sii-
gusUisubi comperit, pravo usus judicio, prudenter scipie^do cultu prius ipse decerneret, corisecralio-
fccisse laudavit. . nem Christi recusavit, edictoque conslituit exterhii-
[17] Tiberius privignus Aogusti, hpc est.Livise nandos esse Urbe Christianos, praecipuecum et Sc-
uxoris cjus filius, regnavit annos triginla el duo. janus praefectus Tiberii suscipieridsereligiorii obsti-
Hic per semelipsura nuUa bella gessit. Sane qtiarlo natissinie contrafiicerel Tiberius; iamen e<lictoac-
imperii ejtis anno, Germani Drusi fitius, Caligulse ctisaloribusChristianorum mortem comiriiriatiiscst.
«ater <leGermanis, ad quos ab Auguslp sene nijssus Itaque paulalim tmmulala est illa Tiberii Cacsaris
77 CHRONICON.— JETAS SEXTA. 78
laudatissima raodestia, in pcenam contradictoris se- A j bus approbavit, ibique viginli et quinque annis ca-
natus. Nam plurimos senatorum proscripsit,. et ad thedram tenuit episcopalem, id est, usque. ad ulli-
mortem coegil. Viginti sibi patricios viros consilii mum Neronis annum. Marcus evangelista Evange-
causa selegerat; horum vix duos incolumes reliquit, lium, quodRomaescripserat, Petro tnitlcnle, primum
caetems diversis causis necavit; Sejaimm procfeclum Aquileiaepraedicavit. Ibique ordinato Hermagora di-
suum res novas molientem interfecit ; filios suos scipulo suo, ad /Egypluni pervenit; constituiisque at-
Drusum et Germanicum, quorum Drusus naturalis, que confirmatis Ecclesiisper Libyam, Marmaricatn,
Germanicus adoplivus erat, manifestis veneni signis Ammoniacam, Penlapolim, Alexandriam, alque
perdidit, lilios Germanici filii sui interfecit. jEgyplum uuiversaro, ad ullimum teropiis a paganis
Agrippa cognomento Herodes, filios Arislobuli fi- Alexandriaemartyrium suum complevit. Furius Ca-
lii Herodis regis, accusator Herodis letrarchae, Ro- millus ScribonianusDalmatiaeiegatus, bellum civile
main profeclus, a Tiberio in vincula conjicilur, ubi molitus, legiones mullas fortissimasque ad sacra-
primos sibi adscivit ad ainiciliam, el maxime Ger- menti roulationem pellexera.t. Ilaque die dato uf in
manici filium Caium. unum undique ad novum imperatorem convenirelur,
[40] Caius cognomento Caligula, regnavit annbs neque aquilae ordinari, neque convelli quoquo modo
tres, menses decem, dies oclo: homo omnium ante B 1 signa moverive poluerunt exercitus; lanti et minus
se flagiliosissimus, et qui vere dignus Romanis bla- usilati miraculi fide mottis, et conversus in pceniten-
sphemantibus, et Judaeis persecutoribus punilor ad- liam, Scribonianum quinta slatim die destilutum
bibitus viderelur. interfecit, scseque in sacramenlo prioris miiitise
Hic exclamasse ferlur: Utinam populus Romanus continuit. Quod sine dubio propler adventum apo-
unam cervicera haberet! Judaei apud Alexan- stoli Pelri et tenera Christianorum gerroina, hoc
driam sedilione excitata profligali sede. atque urbe civile bellum divinitus est compressum. Tiberius
pulsi, expromendarum querelarum causa, Pbilonem Claudius Britanniam adiens, quae excitala in lu-
quemdam, viruni sane imprimis eruditum, legalum multum esse videbalur, quam neque anle Julium
ad Csesarem.mittunt; sed Caligula Judsejs infeslissi- Csesarem, neque post eum quisquam attingere att-
mus, sprela legatione Pbilonis, omnes Judseorum sa- sus fucrat, sine ullo praelio ac sanguirie intra pau-
cras aedes, alque antiquum illud Hierosolymis sacra- cissimos dies plurimam insulse partem in deditio-
rium profanari sacrificiis gentilium, ac repleri sta-% nem recepit. Orcadaseliain iiisulas Romano . adje-
ttiis siinulacrisque imperavit. Et stalua Jovis posita, cit imperio, ac sexio quam profectus erat mense,
se ibi ut deuro coli prsecipit. Hic Herodera Agrippam Romam rediit. Eo anno quarto videlicet imperii
amicum suumvinculis liberalum, regem Judaesefe-..Qcjus, 1 fames gravissima per Syriam, cujus Lucas
cil;.qui mansil in regno.annps septem, id est, iisque eiiam meminit, facla est. Sed Chrislianorum neces-
ad quartttm Claudii aiinutii. Qtio ab Angclo pcrcusso sitatibus, «pnd Hierosolymam convectis ab jEgy-
successit in regnum filius ejns Agrippa , qui usque pto fruineniis, Ilelena Agabenorum regina conversa
ad exlerminium Judseorum, viginti et quatuor annis, ad fidein Cbrisli, largissime ministravit. Quinto ejus
perseveravit. nerodes telrarcha et ipse Cuii amici- imperii anno inter Theraro el Therasiam, insula de
liam pelens, cogente Herodiade, Romam venit, sed profundo emicuit triginla stadiorum spatio extenla,
accusaius abAgrippa^eiiamtelrarchiamperdidit; re- Septimo imperii ejus anno. sub procu-ralore Judseai
legalusque exsilio, apud Yiennam Galliarum urbein Cuinano, in Hierosolymis tanla seiilio in diebus
post mortem Caii, indein Hispauiain cum Herodiade azymorum exorta est, ut in portaruni exitu populu
fugiens, moeroreperiit. Pilalus, qui senlentiam dam- coarclato, friginta millia Judaeoruro caedeprostratu,
nationis in Chrlslum dixerat, et ipse perpetuo exsi- et.compressione suffocata rcferantur. Claudius nono
lio Viennse rectudilur; tantisque ibi irroganle Caio1 anno imperii sui, Judaeos tumultuantes Roma
expu-
langoribus coarctalus est, ut sua se transverberans lit. Suetoniushoc modo inde refert : Clatidius Ju-
manu maloruro compendium niorlis celeritale qiise- daeosimpulsore Christo, assiJtte tumuUuantes, Roma
sierit. Maltbaetis Evangelium in Judsea prsedicans, expulit. De eadem expulsione Lucas in Actibus
apo-
Ilebraicis litteris scripsit; Caius a
Caligtila suis pro- slolorum refert. Verumtamen sequenli anno tanta
tectoribus occistts est. Duo lioelli in secretis ejus re- fames Romae fuit, ut raedio foro imperalor corre-
perti, quorum alteri ptigio, alleri gladius pro signo plus a populo, conviciis et fragminHius panis ttir-
nomiiiis. adscriplus erat, lectissitnoruin virorum ho- pissiroe infestalus, ongre per
Pseudotyrum in pala-
mina et notas morti destinatorum continenles; in- tinm refugerit. Claudius raanifeslis venenis est mor-
ventaque ibi est arca ingens, variorum venenorum, tuus,
quibus mox Claudio Cicsare-jubenle demersis infecla [59] Nero annos tredecim, menses septcm, dies
jonariatradunlur, non sine magno piscium exitio. viginli octo, Caii Cabgulseavunculi sui erga omnia
[45] Claudius regnavit annis quatuordecim. vitia ac scelera sectator, imo transgressor. Hic pri-
Exordio regni ejus Petrus ad superandum Sirooneiu mus post omnia attenlata facinora RoroaeChristianos
magnum, cura prius Antiochenam fundasset Eccle- suppliciis et morlibus affecit, ac per omnes provin-
«tam, Romam venit, el salutarein cunctis credeniibusi cias pari persectitione excruciari irnperavit. Hiijus
•fidem fideli verbo-docuit; polonlissiniisqiie virtuti secundo anno, Festus Judoese procurator successit
 7« S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 80
Fjhci. A qtto Patilus Romam vinctus miltilur, et A diem festum congregatos, obsidionis clausisset, cn-
biennium in libera manens custodia, post haec ad gnila Neronis morte, hortalu pltirimorum regum ct
prsedicandum dimittitur, necdum Nerone in tan- ducum imperium adeptus, reiicto in castris ad pro-
tam perseculionera Christianorum erumpenle, quan- cnrationem obsidionis Hierosolymorum Tilo fitio,
lam de eo narrant hislorise. QuO tempore credi- cognita etiam intcrfectione Vitellii, paulisper Ale-
lur Paulus ad Hispanias pervenisse, et Arelatae xandriae substitit. Tilus vero magna ac diuturna
Tropliymura, ViennaeCrescenlem discipulos suos ad obsidione Judaeos premens, machinis cunctisque
prsedicandumreliquisse. Jacobus fraler Domini, cura bellicjs molitus non sine multo suorum sanguine,
triginta annis Hierosdlymorum rexisset Ecclesiam, tandem muros civilatis irrupit. Sed ad cxpii-
seplirao Neronis anno perimitur a Judaeis, vindican- gnandam interiorem lempli munilionem quam re-
tibus in ilto quod Paulum interficere nequiverant. ciusa mullitudo sacerdotum ac principum tuebalur,
Festo in magislratu Jtidaeorum succedft Albinus, majore et vi et mora opus fuil. Itaque Tilus impe-
Albino Florus; cujus luxuriam et avariliam csetera- rator ab- exercitu pronnnliatus, templum Hieroso-
que flagilia non ferenles Judaei, contra Romanos fymis incendit ac diruit; quod a die conditionis prinfee
rebellaverunt, adversum quos Yespasianus magtster usque ad diem eversionis ulturise manserat annos
mifitiae transmissus, plurimas Judsese urbes cepit, B niuTeoctoginta riovem, vel sicut a pluribus eolligitur
Tifum filium suum majorem iriter legatos liabens. nritle centum et duo. Muros urbis universos solo ad-
Nero iu re militari iiihil omnino anstis, Britanniam aequavil. Sexcena mHlia Judseorura eo bello inter-
pene aroisit, ipsumque nomen Christianum extirpare fecta Cornelius et Suetonius referunt. Josephus vero
conatus, bealissimos Christi apostolos Petrum cruce, Judseus qui ei tunc betlo praefuit, et apud Vespasia-
Pahluin gladio occidil. Mox acervalim miseram ejns num propter praedictum imperium veniam graliam-
Vitam oboriae undiqiie oppressere clades. Hac tem- que mernerat, scribit undecies centena millia gladio
pestate Persiuspocta oritur; Lucanus quoque ac et fame periisse; sed et praeter hos centum miUia
Seneca praeceptoNeronis iriterficiuntur. Nero posi- publice venundata, totoque orbe dispersa.
quam Galhairi in Hispania imperatorem creatum ab Consnmmatum esl hoc beUumannis quatnor: duo-
exercilu cognovrt, tolus ariimo ac spe concidit; post- bus quidem, Nerone vivente, et duobus aliis postea.
moduro cum incredibilia mala subruenti reipubiicae Vespasianus inler alia magnorutn operum in privata
motireiar, bostis a senatu pronuntiatus, ignominio- adhuc vita, in ^ermaniam, ac deinde in Brilanniam
sissime fagiens ad quarlum ab Urbe. lapidem, sese rClaudio roissus, tricies et bis cum bosle conflixit.
Ipse jnterfecil, atque in eo Cassarumomnis familia Diias validissimas gentes, viginti eppida, insulam
consurapta est. * Vectam Britanniae proxiroam, Romano adjecit hn-
Morluo Nerone, Galba Rotnam venil, Pisonemqtie perio. Colossus erigitur Romae, habens altitiidinis
sibi riobitem mduslriumque juvenem in lilium alque pedes cenium et novem, Vespasianus m villa propria
in regnum adoptavit, seplinioque mense Imperii sui circa Sabinos, nono anno principatus sui, profhrvio
ab Olhone jugulatus est. • ventris est mortuus.
Otho mox ut crealum imperatorem in Callias per [82] Titus annos undecim, menses undecim. Vir
Germanicas Iegiones "Vitelliumcompertt, belltrm ci- bmnium virlutum genere mirabilis, adeo ut amor
vile molilus, tribus primum levibus praeliis, noc est et delicisehumani generis diceretur. fiic aniphithea-
uno apudAlpes, allerocircaPlacenliam,tertio circa trum Romseaedificat,et in dedkatione ejus qirinque .
"locum qtreraCaStores vocant contra Vitfellianosdu- millia ferarum oecidit. Iste tanlum facnndus exstitit,
ces congressus, viclor exslilil; quarto auteni apud ut causas Latino ageret poemate, el tragoedias
Vetriacum prselio aiiimadvertens suos vinci, mense Grsece componeret. Taritiira autem bellicOsus,ul in
tertio quam imperator coeperaTt,sese hrterfecrt. expugnatione Hierosolymorum sub patre miiitans,
Vitellius victor Romam venit, ubi cum mulla cru- quadraginta unum propugnatores duodecim sagit-
deliier ac nequiter ageret, postquam de "Vespasiano tarum confoderit ictibus. Porro in imperio lantae
comperit, primum deponere molilus imperium, post bonilatis fuit, ut nullum omnino puniret, sed cOn-
a quibusdam animatus Sabino Vespasiani fralre victos adversum se conjurationis dimitteret, atqne
occiso succensoque templo, et mista simul flamma in eadem faroUiaritate qua ante habuerat, retineret.
riiinaque.omnes in unum pariter interitum ac tumu- Hujus eliam inter omnia fuit illud celebre dictum :
lurii dedit. Post deficiente in Vespasiani riomenexer- Perdidisse diem, in qua nihil boni fecerit. Hic cmn
citn suo,cUm jam destifutustrepidus seinquamdam ingenti omnitiniluclu in eadem vilta qua pater ejus,
proximam palatio cellulam contrusisset, tnrpissime morbo assumptus est.
inde protraCtus, in forum deductus, oclavo quam [84] Domilianus, frater Titi jmiior, annos quin-
sca- decim, menses quirique. Is in tantam superbiam
regnum prsBSumpseratraehse, apud GemmoniaS
las iriinotissimornmicluum crebris compHnctionibus prolapsus est, ut deum sese ac doroiimm vocari.
excarniflcatus, atque inde jinico. tractu m Tiberim scribi, colique jnsserit; secundusque post Neronem
mersus etiam communi carutt sepultura. Chrislianos persequitur. Conftrmatissimamtolo orbe
datis crudelissimaeperseculionis
Vespasianus iUqne cnm Judseos muhis eorum op- Ecclesiam Christi,
sub quo apostelus
pidis captis, in urbe Hierosolymorum praccipue ob edictis, convellere conatur;
Sl CHRONICON.— JETAS SEXTA. Si
Joannes in Palhmum rnsulam relegalus est, et Fla- A scriptis illico lenioribns lcmperavit edictum. Romae
via Domitilla, Flavii Clementis consulis ex sorore aurea domus a Nerone eondita repentkio conflagra»-
cjus neptis, in insiilam Pontianam ob fidei teslimo- vit incendio; Panlheum Romae, quod Domilianus
ninm exsulat. Fertur autem idem ipse beaturo Joan- fecerat, fulroine concremalum est. Terrscniolis An-
tiem in fervenlis olei dolium misisse. Ex quo lam tiochiam civitatem pene tolani subruil, et alias-per
immunis exiit a pcenis, quam a corruptione carnis orbis partes civitates, incrcdibile diclu. Stib iint»
inanserat semper immunis. Domilianus Judseos tempore Judsei quasi rabie efferati per diversas ler-
quoque acerbilate tormentorum genusque David rarum partes exarserunt, liellaque alrocissima ges-
interfici praecepit, quasi adhuc futurus esset ex se- serunt, donec digna csedejussu Imperatoris sterno-
niine qui regnum posset adipisci. Hic crudeliler in rentur. Tiajanus, ut quidam fenmt, apud Seleuciact.
paialio a suis interfectus esl; cujus cadaver popu- Isauriae urbem, profluvio venlris exstinclus estv
lari sandapila per vespiliones exportatum, atque Verus Viennensisepiscopus, qui unus ftiil de disci-
ignominiose sepulium est. pulis et auditoribus aposleloium, Trajani tempori-
[99] Nerva admodum senex a Petronio praefeclo bus, doclrina et confessione fldei floruit. Illis tem-
el Parthenio spadone Domitiani inlerfectore impe- poribus apud Pontum Synopis civitalis episcopus
rator crealus, annura unum, menses quatuor, dies 31 Pliocas gloriosissime marlyrium duxil; cujus sacra-
octo ; qui Trajanum in rcgnum adoptavit. Hic primo tissimse reliquiae translalse sunt in Galiiaro, in civi-
e.licto suo, cuncios exsules revocavil, quos Doraitia- lalem Viennam, ibique iti ecclesia sanclorum apo»-
uus reiegaveral; unde et Jqannes apostolus hac slolorum repositse.
generali indulgentia liberalus, Ephesum rediit; et [120] Adrianus eonsebrinae Trajani filius, unurn
qnia concussam se alisente per hsereticos vidit Ec- et'viginti annos imperavil. Hic per Quadratura
elesiae fidem, confestim hanc descripta Evangelio discipulum aposlolorum et Aristidem Athenienscm
suo verbi Dei oeternilate stabilivit. Nerva emenso virum, fide sapienliaque plenum, et per Serenuro
plus minus anno imperii sui confectus morbo diem Gravium legatura, libris de Chrisliana religione
obiit. composilis inslruclus alque eruditus, prsecepit per
[101] Trajanus genere Hispanus, regni guberna- epislolara ad Minutium Fundanium proconsulem
cula Nerva tradente suscepit, annos novemdecim, Asise datam, ut nemini liceret Cbristianos sine oh-
tnenses sex, dies quindeciin. Hic apud Agrippinam jectu criminis aitt probalione daranare. Adrianus
Galliaeurbem insignia suscepit imperii. MoxGerma- justissimis legibus reropublicam ordinavit,; idemque
niaro trans Rhemim in prislinura slalum reduxit; pater patrioe in senatu ultra morem majorum appel-
trans Danubitim multas genles subegit, regiones C * latusest, et uxor ejus Augusta. Idem eruditissimus
trans Euphratcm et Tigrim silas, provincias fecit; in ulraque lingtia bibliothecam Athcnis miri operis
Seleuctara el Ctesiphonlem ac Babyloniam occupa- cxslrnixit. Judacosrebellantes el Palscstinam.prnvin-
vil, atque usque Indioolines postAlexandrum acces- «iam quondam suom depopulanies, ullkna caedcper-
sil. Hujus quarlo anno Clemens discipulus Pelri apo- domuit, ullusque est Christianos-quos illi, Cocheba
sloli, RomanseEcclesioeepiscopus, martyrio corona- duce, quod sibi adversum Romanos non assenta-
lur,' et Flavia Domitrlla pro Chrislo cum aliis pluri- renlur, excruciabant. Proecepitqtiene cui Judseoruin
mis in insulam Pontiam exsilio deporlata. Joannes inlroeundi Hierosolymam essel licentia, Christianis
apostolus, sexagesimo oclavo anno post passionem tantum civitate permissa; qnain ipse in optiintun
Christi, aetatisautem suaenonogesimo octavo, Ephesi slatum murorum cxstruclianc- reparavit, et ^EIiam
placida morle quievit. Trajano adversum Christianos vocari de pramomine suo praeeipif. Primusex genl^-
persecutionem movente, Simeon qui el Simon, lilius bus llierosolyniaeMarcus episcopus conslituilur, ces-
Cleophae,Hierosolymorum episcopus cruciligitur, et santibus his qui fuerantex Jtidaeis numero quinde-
Ignatius Anliochise episcopus Romam perductus., cim, el prsefuerant a passione Domini per annos fere
besliis tradilur. Alexander quoque Romanae Ec- cenluin ct seplem. Per idem tenipus Aquila, pomi-
•clcsise episcopus, martyrio coronatur, el septimo "' cus inlerpres. sectindus, post Sepuiaginta oritur, et
ab Urbe milliario, via Nnmentana, ubi-decolla- Basilides haeresiarcha agnoscittir. Hoc itidem tem-
ins esl, sepelilur. Sub quo etiara imperatore glorie- pore et Juslns Viennensis Ecclesiaeepiscopus, illu-
sissituus senex Zacharias, Viennensis Ecclesiae epi- strissimtis inconfessione esstitit. Quadratusquoque,
scopus, marlyrio coronattir. Nam primus Crescens cujtis supra meminimus, Publio Alhenarum epi-
discipulus apostolum Vietrnaealiquot annos resedit; scopo aposlolorum disciputo, ob Christum marlyrio
quo ad Galaliara reverso, terlius Marlinus episcoptis coronato, in locuni ejus substiiuilur, et Ecclesiain
et discipulus aposlolorum Viennse resedit; sed grandi lerrore dispersam, fide el industria sua coit-
poslraodum Plinii secundi oratoris et historici, qui gregat.
inter cseleros judices perseculor dictuserat, relatu [141] Antoninus, cognomenlo Pius, imperator
admonituseos liominesprseter confessionem Christi, creatus, annis viginli et non plenis tribtts rempu-
Itonesla convenlicula, nifailcoBtrarium Romanis le- blicam giibernavii ctim filiis suis Auretio et Lucio,
gibus facere, fiducia sane innocentis confessionis menses tres, qui inomni regno Romanocautionibus
uemini morteni gravem ac formidolosamvideri, re- incensis cunctorum dcbita relaxavit, adeoqtic tranr
n S. ADONISARCUIEPISC. VIENNENSIS 84
•quille vixil tit merilo Pius^et Pater patrise sit ap- A manos largissime ac sine injuria refecerit, barbaros
pellalus. Jiisiiiins philosophus librum dc Religione autem crebris fulminum ictibus perterritos, in fu-
Ghrisliana composilum Anlonino tradidit, beni- gam coegerit, sicut idem Antoninus imperator in
gnumque euin erga Chrislianos bomines fccit; qui litteris suis fatetur, ob invocationem nominis Chri-
non longe post suscilata persecutione, prodente sliani per milites Christianos, et sitim quaeex penu-
Crcscente cynico, pro Chrislo sanguinem fudil. Va- ria aquarum in castris Rorrianorum erat depulsam,
lenliniaiHis et Marcion hseresiarchae produnlur, et collatara sibi fuisse vicloriam. Antoninus in Pan-
atque Galenus medicus Pergamo genilus, Romse nonia constitutus, repentino morbo diem obiit. Theo-
clarus babetur. Pius episcopus Romse babelur, sub philus sexius AntiochenaeEcclesiae floruit, etPinitus
quo Hermes librura scripsit, qui Pastoris dicilur, in Cretensis Gnosiae urbis episcopus. Tatianus haere-
quo praeceplum conlinet angeli, ut Pascha semper siarclia*Encratitarum, qui quandiu a Juslini mar-
die Dominico celebrelur. Polycarpus audilor beali lyris lalere non discessil, floruit in Ecclesia. Hujus
Joaunis Romam veniens multos ab bserelica labe errorem Severianus auxit, a quo Severiniani.
castigavit, qni Valentini et Cerdonis fuerant nuper [181] Luchrs Anloninus Commodus post mortem
doctrina corrupli. Viennensium episcopus Justus patris regnavit annos trcdecim. Hic adversum Ger-
adhuc clarus habetur; Lugdunensium Photinus. An- B manos bellum feliciter gessit; caeterum per omnia
tonius ad duodecimum ab Urbe lapidcih morbo cor- luxurise et ebscenitatis dedecore depravatus, gla-
reptus inleriit. Anicetus Romaeepiscopus. diatoriis armis saepissimein ludo depugnavit, et in
[I61J Marcus Anloninus Verus cum fralre Lucio amphitheatro feris sese frequenter objecit; interfecit
Aurelio Commodo Antonino, annis decem et novem etiam pluriraos senalores, maxime quos advertit no-
«nense uno imperium tenuit. li prirrii rempublicam bililate industriaque cxcellere. Capilolium urbis ful-
sequo jure tutaii sunt, cum usquead hoclempus mine ictum, ex quo facta inflammalio, bibliolhecam
swrguliAugttsti fuerint. Bellum deinde contra Par- majorum cura studioque coropositam, sedesque alias
thos adrairabili virlute et felicilale gesserunt. In juxta silas rapaci turbine concremavil. Irenaeusepi-
diebus Parthici belli persecutiones Chrislianorum scopus Lugdunensis habelur, Dionysius quoque,
quarla janr posl Neronem vice, iri Asia et in Gallia discipulorum Christi auditor, Viennensem lunc Ec-
graves exstilerunt. Polycarpus et Pionius fecere clesiam'regebat. Theodosion Ephesius interpres ter-
Miartyrium in Asia ; in Galliis quoque plurimi glo- tius, apparuit. Commodus iroperator colossi capile
riOse pro Christo sanguinem fuderunt. JusUis Vien- sublato, suae iroaguiiscaput ei jussit imponi. Cunclis
nensis episcopus, longo lempere exsilio maceratus, itaque incommodus in Veslalia Jomo slrangulalus,
^
inartyr gloriosus efllcilur. Tunc Photinus venera- iuteriisse fertur.
hitrssenex, tempore interposilo cum quadraginta et [194] JSIUIS Pertinax senexTimperator a senatu
©clo ex Liigdunensi et Viennensi urbe marlyriura creatus, sex mensibus regnavit. Hic Juliani jurispe-
saum implevit. Nec multo post, vindex scelerum riti scelere in palafio occisus est, mense sexto po.sl-
ittes roultas lale provincias, llaliam maxime, Ro- quam imperare cceperat; quem Severus eliam apud
ntamqne vasiavit; Severinus, Exuperius et Felicia- Pontem Milviumbello civili victum interfecit. Victor
nus parvo tempore ante apud Viennam martyrioco- decimus lertius Romse episcopus, datis lale libellis
ronati. COinmodus dtun cum fratre iu vehiculo se - constiluit Pascha die Dominico celebrari. Sicut et
det-, casu morbi quem apoplexiam Grseci vocant, condecessor ejus Eleuther, a decima quarta luna
sttffoealus inleriil.. Eo defuncto, Marcus Anloninus primi mensis usque in vkesimam primam : cujus
solus aliquanlnlum reipublicaeprsefuit; postCommf> decrelis, favens Theophilus CaesaresePalestinae epi-
dirm frlinm suum assumpsit in regnum. Anlonino scopus, scripsit adversum eos qui decima qnarta
imperalore, Melito Asianus Sardicensis episcopus, luna cum Judaeis Pascha celebrabant, cum caeteris
iTpologeticumpro Cbristianis tradidit. Lucius Bri- qui in eodem concilio resederant episcopis, syno-
lannorura rex, missa ad Eleulherium Romx episco- dicam et-valde ulilem epistolam. jElius Pertinax
.pum epi9toiai -ul Ghrislianus eflicerettt,rpeliit. Apol- supplicanti senatui ut uxorem auguslam el filiam
iinaris Appianus Ilieropoli, et Dioriysius CoritUhi, Caesaremfaceret, renuens ait: Sufficere sibi deliere
clari babentur episeopi. <MontanusAprorum, et-Ta- qtiod ipse imperaret invims. Hujus jElii atqtie Ju-
^onus^ a quo Encratitoe haeresiarchaeexorli sunt. liani Severi quoque imperatoruin lemporibus, Dio-
Antoninus prseterili temporis per omnes provincias nysius, sicut diximus, Viennensis episcopus erudi-
tributa^donavit; omuiaque simul liscalium nego- lissimus floruit. ApoUonius diserlissimus vir scribit
liorum calumniosa muniinenta congcsla, iu Foro adyersus Monlanum Priscam et Maxiraillam, et dis-
jussit incendi, Severioresqueleges novis constilulio- serii Monlanumetinsanas vate* ejus-periissesus-
nibus lemperavit. Post Marcomanicura bellum in pendio. Serapion Antiochiae episcopus floruk, ct
quo' gentes barbarse, IVVandali,Sarmatso oilmisque Apollonius senalor martyr eflicitur.
pene Gerraania exercilum Romanum ctreumcinserat, [195] Severus Pertmax genere Afer TripoHtanus
quando ad invocalionem norainisGh*isti, quam su- aboppido-Lepti, quiseex noraiae imperalorisquern
bito magna fidei conslantia quitlam mililcs effusi in «ccisurn utlus fneral, Perlinacem appellari vehiit;
iveccs, tiuilam vim pJuvkc impelKtverunt, ut Ro- regtiavit aimisdecem et seplem. Hic natura saevus,
K« CHRONICON.— ,ETAS SEXTA. 86
raullis ssepebellis lacessitus, fortissime quidem rem- A dogma delabitur, atque adversus Ecclesiara texit
publicam, sed laboriosissime rexit. Piscennium Ni- voltmiina. '...«
grum, qui in ^Egypto el Syria ad lyrannidem aspi- [220] MarcusAuretius Anloninns imperium adeptus,
raverat, apud Cyzicum vicit, et inlerfecit. Judaeos et tenuit annis quatuor. Hic sacerdos Heliogabali temr
Samarilas rebellare conantes ferro eoercuit; Par- pli, nullam sui pisi sluprorum, flagilioruro totiusque
tlios, Arabas Adiabenosque superavit. Quirita hor- ohscenilatis infamem satismemoriamreliquil.TuniuI-
tanle a Nerone persecutione Chrislianos excruciar tu militari exorlb, Romsecum matrc interfeclus est.
vit; plurimique sanctorum per diversas provincias In Palaestina Nicopolis, quae prius Emaus vocabatur,
inartyrio coronali; inter quos el Leonites, pater urbs condila est. Haecest Emaus quam Domi&us
Origenis, et Clemens' Atexandrinse Ecclesiae, coro- post resurreclionem suam suo ingressu satictificare
nali sunt. Tunc lemporis et Irenaeus Lugdumensis dignatus cst, legationis industriam pio ea. suscL-
cum maxima multitudine martyritim suum perfecit. piente Jiilio Africauo scriplore-lemporum. Sexta
El Paracodes Viennensis episcopus, clarus in fidei edilio inventa est NicopoU. Sabellius hseresiarclies.
doctrina, clarus in confessione persistens, mansil oritur. Hippolylus episcopus, multofitm conditor
in episcopatu usque ad Maxiraini tenipora; cujus opusculoruin , temporum canonem conscripsit, et
tempore Zacharias Lugdunerisis episcopus floruil. B " hucusque perduxil.
Claudio Albino qui se in Calliis Caesarem fecerat, [224] Aurelius Alexander, senatus ac militum vo-
Lugduni interfeclo, Severus in Britannias bellum lunlateimperator crealus, tredecimannis digno«qui-
transfert ubi magnis gravibusque praeliis saepege- talis proeconioprtefuit. Cttjus maler Mammaea Cbri-
stis receptam partem insulae a cseteris indomilis stiana Origenem presbytertim audire curavit, euro-
gentibus vallo distinguendam putavit. Iiaque ma- que Atiliochia accitum summo lioitoreliabuit. Hicex-
gnam fossam firmissimumque vallum crebris insuper peditione in Persas facla, Xerxem regem eoruin vi-
turribus communiluin, per centuin triginta el duo cto ropprcssit. Sed mil.itaritumtiltu apud Moguntiacum
millia passuura a mari ad mare duxit. lbique apttd interfecltis est. Urbanus, Romae episcopus, mutlos
Eboracum oppidum morbo obiit, Reliquil dtios fi- rtobilitim atl fidcni Clirisli el marlyrium perduxiu
lios, Basilianum et Getam, quorum Geta bostis pu- Tunc lemporis Coecilia virgo, et Valerianus, et.
blicus interiit; Basilianus Antonini cognomine as- Tiburlius, alque Haxiraus, roartyriuin coropteve-
sumplo regno polilus est. Perpelua et Felicilas; rtint.
apud Cartbagincm Africse in caslris besliis deputatae! [234] Maximintts, niilla senatus voluntate, impe-
pro Christo Nonis Marliis. Symmachus interpresi rator ab cxercilu, postqtiam bellum in Germania
'
quartus agnoscitur. Origenes Alexandriis sludiis, V prospere gesseral, creatus, Ires annos Itabuit. Hic
eruditur; Viclor annis tredecim Romanam Eccle- adversum Ecelesiarum sacerdotes et clericos perse-
siam rexil. Pantlienns Stoicse sectse pbilosophus,t cutionem exercet, maxime propter Chrislianam
qui primum iu Indiam a Demelrio Alexandriae epi- Alexandri, ctii successerat, et. Mammaesematrjs ejus
scopo ad docendum inissus fuerat, viva voce ett familiam. Hunc Pupienus Aquileiaeinterfecit. Pon-
exemplo Ecclesiam Christi inslruit. lianus et Anleros, Romanoeurbisepiscopivmarlyrio.
ac in ccemeterio Calixli sepulti. .
[212] Aurelius Anloninus Bassianus idemque Ca- coronati,
racalla principalum adeptus mansit in eo annis non' [241] Gordianus imperalor creatus, mansit in eo
plene septem, patre Severo asperior, omnibus autem annis seplem. Nam Ptipienus, inlerfector Maximini,
hominibus libidine inlemperanlior, qui etiam no- et frater ejus Albinus, qui tistirpaverant imperium,
vercam suam Juliam uxorem duxit. Hierico quinta mox in palalio siint interfecti. Jtilius Africanus inter
cditio divinarum Scripturarum invenla esl cujus scriptores ecclesiasticos nobilis habetur. Qui in
auclor non apparet. Alexander episcopus Cappado- Chronicis suis refert se Alexandriam venisse, Hera-
ciae cura desiderio sanclorum locorum Hierosoly- cleoe opinione celelierrima provocatum, quem et in
niara veniret, vivente adhuc Narcisso episcopo per- 1_ divinis et in philosophicis studiis, alque omni Grae-
senilis aetatis Domino per revelalionem idipsum corum doctrina inslructissimum fama loqueretur.
ntonenle, in loco Narcissi episcopus constiluitur. Origenes in CaesareaPalaeslinoe Theodorura, cogno,-
Terlullianus Afer Cenlurionis proconsularis filitis,' mento Gregorium, el Athenodorum adolescentulos
oranium Ecclesiarum sermone celebratnr. Aurelius fratres, Ponti poslea nobilissimos episcopos, divina
Antoninus contra Parthos bellum moliens, inter philosophia imbuit. Fabianus , lestimonio Spiritus
Etlessam et Carras ab boslibus circumventus occi- sancli in specie columbaesuper.caput ejus descen-
dilur dentis, Romaeepiscopus ordinalur, licet quidam hoc
verius de Zepherino affirment. Florentinusquoqtic,
[219] Macrinus prsefeclus praetorii cum filio Dia- episcopus Viennensis, vita et doclrina emieuit ;
dumeno invasit imperium; emensoque anno apud, i, mausil ad Galieni et Voliisiani imperium , exsilia-
Archelaidem militari tumultu occisus est. Terlullia- tusque roartyrium complevit.
Gordianus, adinodunis
nus cujus supra meminimus, presbyter, usque adJ puer in Orienlem ad belium Parlhicum
profectus,
mediam setalem Ecclesiae invidia postea et contit-- suorum fraude,
haudlonge a Circeso super Euphra-
meliis clericorum Romanse Ecclcsiae ad Montauii tem, inlcrfcclus est. i
 87 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 83
[248J Philippus Philippum filium suum consortem A nuam damnationem sortitus, ut ipse acclivis humi,
regni faciens, mansit in eo annis septem. Hic pri- regem semper ascensnrum in equum, non manu
musimperatortim oninium Chrislianus fuit. Ac post sua, sed dorso attolleret. EtGalienus, qnidem lam
terlium imperii ejus annum millesimus a condilione claro Deijudicio territus, lanquam miseri collegse
Romaeannus expletus est. Itaque magnificis ludis permotus exeroplo, pacem Ecclesiis trepida salisfa-
augmlissinius omnium prseteritorum hic natalis ctione restiluit. flac proceUosa tempeslate Cypria-
annus a Christiano celebratus est fmperatore. Ori- nus Carthagtnensis episcopus coronatur martyrio :
genes ariversus quemdam Celsum Epicureum philo- cnjtis Vilaeet passionis volumen egregium reliquit
goplHim,qui contra nos libros scripserat, oclo vo- Pontius, diaconus ejus; qui usque ad diem passionis
luminibus rcspondit. Ut breviter quid dicam, tantttm ejus cum ipso exsitiura sustinuit. Germanl Alpibus,
scriberidi sedulus fuit, ul Ilieronymiis quodam loco Rltelia totaque Italia penetrata, Ravennam usque
quinque millia librorum ejus se legisse rneminerit. perveniunt; Alamanni Galtias pervagantes, etiam in
Philippus pater el fllius, quamvis diversis locis, Ilaliam transeunt. Grsecia, Macedonia, Pontus, Asia
arabotamen tumultu militariet Decil fraiide, intei- Gothorum inundantia deletur. Publius Ingenuus, qui
fecli snnt. purpuram imperii snmpserat, apud Myrsam occidi-
[254] Decius, civilis belti incentor, anno uno, 6 lur. Posihumus in Gallia invasit tyrannidem, ac per
niensibus tribus. Hic cum Philippos patrerti ei filium decem anrios ingenti virlnte ac moderatione usus,
interfecisset, ob eorum odium ad persequendOs in- d-oittinanleshostes expulit; qui tamen seditione mi-
terficiendosque Christianos feralia dispersit edicta. litura interfectus est. Victorinus a Gallis ullro crea-
Idemqtre iilium suum Csesarein legit, cum quo simul tus hnperator, post paululum apud Viennam occfsus
continuo in roedio barbarorum sinu interfectus est. est. Theodorus, Gregorius cognomento, Neocsesariae
Persecutione Decii Fabianus in urbe Roma martyiio Ponti episcoptts, magna virtulum claret. E quibus
coronattts est, sedemque sui episcopatus Cornelio ttiitim est quod ut Ecclesise faciendse locus suflice-
itereliquil; ipsnque martyrio coronato, Lucius pon- ret; roontem precibus raovit. Tune temporis Lupici-
lificatum tenuit. Huic Stephanus successit; quo per iius, Viennensis Ecclesiae episcopus, clare flbruit.
Wiarlyrium transeunte, Xystus locum ejus iinplevit, Galienus cum rempublicam deseruisset, ac Medio-
idemque per confessionem fidei, martyrir palmam lani libidinibus iriservisset, occisus est. Cornelio,
surapsit. Cyprianus, clarissimum luroen doctorum, qui duobus annis rexit Ecclesiam Romanam, ob
episcopus Cariliaginis, clarus habelur. Tunc tein- Christi marlyrium coronato, successit Lucius. Pas-
peris et Laurentius archidfacomis et alii plures mar- sns est autem beatus Cyprianus perSecutione octava
iyrii gioriara exornaverunf. *C eodem dte, sed non eodem anno, quo Romse Cor-
[255] Galkis Hostilianus cum fllio Yolusiano duos nelius.
snno» et quatnor menses regnum obtinuit. Quo tem- [272] Claudius, voluntate senatus somplo imperio,
pore pestilentia ingens per omnes pene provincias aimis duobns. Hic Golhos |am per annos quindecim
Rbmani imperii extendittir ob ultionem sine dubio Illyricum Macedoniamque vastantes bello adortus,
violali nominis Christiani. Novatiarius, Cypriani incredibili slrage dclevit. Cui a senalu clypetis au-
episcopi presbyler, Romam venieus novam haeresin reus in curia et in Capitolio slatua aeque aurea de-
condidit. Origeoes septuagesimo aetatis anno non ad creta est. Sed conlinuo apud Sirmium morbo corre-
iritegrum impleto, defunctus, in urbe Tyri sepullus plus inleriit.
c'sl. Cornelius, episeopus Romse, a quadam matrona [275] Mox frater ejus Quintilius, vir bonse mode-
Lucina rcgatus, corpora sanetorum apostolorum de rationis, ab exercitu imperator eleclus, decimo se-
Catacumbis levavit noctu, et posuit: Pauti qnidem piimo die imperii sui inlerfectus est. Malchion, di-
in via Osliensi, ubi decollatus est ;Petri autem, non sertissimns Antiochenae Ecclesiae presbyter, qui in
longe a loco ubi crucifixus est inter corpora sancto- eauiem urbe rhetoricara docuerat, adversus Paulum
runi cpiscoporum in leraplo olim ApoUinis,in monte Samosetanum, qui episcopus Anliochise dogmatiza-
Aureo, in Valieano palatio Neroniano. Gallus et Vo- bat, Cbristum communis nalurae hominem tanluin
Jusiantis dum conlra jEmilianum, novis rebtis stu- fuisse, notariisexcipientibus, dispulavit.
dentem, beilum civife*moliuntur, occisisunt. iEmi- [274] Aurelianus iroperium adeptus, quinque an-
lianns tamen terlio mense-invasaetyrannidis exslin- nis et sex mensibus tenuit, vir industria miliiari
ctus est. Ammoftius eruditus in philosophia, qui excellentissimus, expedilione ad Danubium suscepla,
evangeficos canoues seribit, Alexandriaeclarus ha- Golhos magnis praeliis profligavit.
betur. Hic urbem Romam muris firmioribus cinxit. No-
[257] Valerianus cum fido Galieno, annos quinde- vissime cum persecutionem adversus Chrisiianos agi
cim. Hic Yalerianus in Graeciaab exercitu Augustus decerneret, fulmen ante eum, magno pavore circum-
appellatus cst; Rorase autem a senatn Galienus Cae- slanlium, ruil, ac non mullo post in itinere occisus
sar ereatus est. Valerianus in Chrislianos persecu- est. Eulychiarius, Romse episcopus, martyrio coro-
tionecomniota, slatim a Sapore Persarum regeca- natusiri ccemelerioCalixfr sepelilur; qui et ipse tre-
ptus, lurhinibusque orbalus, igsftr&iniosissimaapud centos tredecira marlyres manu sua sepelivit.
Persas servitule consenuil; dot)«jrixil, hanc conti- Tachus tnenscs sex. Quo apud Pontum occiso, ob-'
 89 CHRONICON.— JETAS SEXTA. 90
tiiiuil Florianus imperium diebus ocloginta novem. A J tavissent, Maxiroianum , cognomenlo Herculia-
Quique apud Tarsum interfectus est. Anatolius na- num , Caesarem fecit, roisitque in Gallias; qui
tione Alexandrinus, Laodicise Syriaeepiscopus, phi- facile agrestium hominum et confusam manum mi-
lnsophorum disciputus erudilus, plurirao sermone litari virlule composuit. Igitur per omnes Romani
celcbratur. Cujus ingenii magnitudo de libro quod imperii fines subilarum turbationum fragore con-
snper Pascha composuit, et de decem libris ari- crepuerunt: Carausio in Britanniis rebellanle, qui
thmeticae Inslitutionis, potest apertissime cognosci. primum ad observanda Oceani littora, quse tunc
Tunc temporis insania Manichseorumhaeresis orilur. Franci et Saxones iofestabant, positus, cum plus in
Quo tempore Viennensis episcopus Simplides mirse pemiciem, quam in profcctum reipublicae ageret, a
sanctitatis floruit. Permansit aulem usque ad iinpe- Maxiroiano jussus occidi, purpuram sumpseral;
raloris Cari tempora. Achillseoin jEgypto, curo et Africam Quingentiani
[279] Probus'imperator annos sex, menses qua- infestarent; Narseus etiam, rex Persarum, Orientem
tuor. Hic Galtias jamdudum a barbaris occupatas, bello premeret. Hoc periculo Dioclelianus permotus,
per mulla gravia proeliatlelelis landem hostibus, ad Maximianum Herculium ex Csesare fecit Augustum ;
perfectum libetavit. BeUa deinde civilia, et quidem Conslantium vero, et Maximinum, et Maximianum
plurimo sanguine, duo gessit: unuro in Orienle, quo BI Valerinm, Coesares legit. Constantius Herculi Maxi-
Saturninum lyrannum subactum et oppressit et ce- miani privignam Theodoram accepit ttxorem, ex qua
pil; aliud quo Proculum et Bonosum apud Agrippi- sex filios fratres Conslantini sustulit. Carausius, per
nam magnis praeliissuperatos interfecit; ipse autem sex annos sibi Britannia fortissime vindicata, tan-
apud Sirmium turre ferrata mililari lumultu inter- dera fratide allecti socii sui inlerfectus est; qui
feclus est. Secundo hujus amio, ut in Chronicis Eu- postea insulam per triennum lenuit, quem Asclepio-
sebif legimus, juxta Anliochenos, trecenlesimus vi- dotus, praefeclus praetorio, oppressil, Brilanniamque
cesimus sextus annus fuil; juxla Tyrios, quadrin- posl decem annos recepit. Constanlius vero Caesar,
genlesimus tertius; juxta Lacedaemonios, trecen- in Gallia primo praelioab Alamannis profligato exer-
tesimus vicesimus quarlus; juxta Edessenos, citu suo, vix ipse subreptus est; seeundo atitero
quingentesirous octogesimus octavus; juxla Ascalo- secuta est satis secunda victoria, ita ttt paucis horis
nitas, irecenlesimus octogesimus; sccundum Hc- quadraginla millia Alamannorum csesa fuerint. At
braeos, initium octogesimi septimi jubilsei, quo con- Maximianus Augustus Quingentianos in Africa per-
linentur anni quatuor mille ducenti quinquaginta. domuit. Porro autem Diocletianus Achilleum obses-
Arctielatts, Mesopotamiaeepiscopus, librura disputa- sum per octo menses, apud Alexandriam cepit et
tionis suaequam liabuil adversus Manichseumexeun- C * interfecit. Praeterea Valerius Maximianus cum duo-
tem de Perside, Syro sermone composuit, qui trans- bus jam prseliis adversum Narseum conliixisset,
latus a multis Grsecis habetur. tertio inter Gallinicum et Carras congressus et vi-
Carus, cum filio Carino et Numeriano, aimos ctus, amissis copiis ad Diocletianum refugit. A qua
tres. Carus in beUoParlhico postquarn duas riobilis- arrogantissime exceplus est, ita ut per aliquot mil-
simas Parthorura urbes, Caelenet Ctesiphontem, ce- lia passuum purpnralus ante vehiculum ejtis prxce-
plt ct de Persis triutnpliavit, super Tigriden in ca- deret. Hic Diocletianus primus gemmasveslibtis cal-
slris fulmine ictus inleriit. ceamentisque inseri jussit, dum sola purpura relro
[285] Caius Romanse Ecclesise fulget episcopus, principes uterentur. Decimooctavoanno Diocletiani,
qui poslmodum sttb Diocletiano martyrium passus ipse in Orienie, Maximianus Herculius in Occidcnie
est. Phierius, presl.yler Alexandriae, sub Theona vastart Eeclesias, aftiigi interficiqtie Christianos
episcopo florenlissime populos riocuil, et sermones praecipiunt, adustis divinis libris. Hac lempeslate
diversorumque tractaluum libros composuil. Invenil- martyrium sanclorum Thebaeorum.Mauricii socio-
que eleganliam composilionis, ita ul Origenes rni- rumque ejus sexies roille sexcentoruro sexaginta sex
nor vocarelur: vir mirae parcimonise, et voluntariae . impletur. Passio quoque Victoris et Ursi apml Ca-
paupertatis, post persecutionera omni tempore vilse strum Solodorum, passio quoque bealse Fidis et so-
suaeRomaeversatus est. Numerianus, qui cum palre eiorum ejus apud urbera Agennum , quse postea
Caro Parthico bello interfuerat, rediens fraude Apri Conchis translata est. Martyrium eliam Gereonis
soceri sui inlerfectus est. sociorumque ejus trecentorum viginli oclo apud
[288] Dioclelianus, abUrbe conditamilleshno qua- Agrippiiiam Coloniam. Haec perseculio ila crudelis
dragesimo uno ab exercitu imperator leclus, annos et erebra flagrabat, ut intra unum mensem decies
iriginia; qui slatim ut potestatis copiam babuil, et octies millia marlyrum pro Cliristo passi inve^
Aprura, interfectorem Numeriani, manu sua inter- niantur. Nam et Oceani lirobum Iransgressa, Alba-
fecil. num Aaron, et Julium Britanniae cum aliis pluribus
Deinde Carinum, quem Carus Caesarem in Dal- viris ac feminis felici cruore damnavit. Tunc tem-
matia reliqueral, difficillimo bello et maximo la- poris passus est et Pamphilus presbyter, cujus vitam
bore superavit. Debinc cum in Galliam Anolus Eusebius Caesariensis.episcopus tribus libris com
et Helianus collecta ruslicanoruin manu, quos prehendit. Secundo autem perseculionis anno, Dio
Baccadas vocabant, perniciosos lumulius exci- clelianus Nicomctliae,.MaximiaiiusHerculius Medio
.91 S. ADONISARCBJEPISC. VIENNENSIS 92
lani pnrpuram dcposuerunt. Attamen coepta-semel A dans quinqtfe pedes crasso. Item basilicam in palatio
perseculio usque ad seplimum Coristantini impera- Sorano, quse cognominatur Hierusalem, ubi partem
toris annum fervere non cessavit. Constanlinus de- llgni crueis Domini deposuit. Item basilicam B. mar-
cimo sexto imperii anno, vir summaemansuetudinis tyris Agnas, ex rogatu Conslanliae filise suse.Item
et civilitatis, Eboraci in Britannia diem obiit. Ter- baptisterium jn eodem toco, ubi et baptizata est so-
tio anno - persecuiionis, quo et Gonstantius obiit, ror ejus Constantia cum fiUa Augusta. Ilero basili-
Maximimis el Severusa Valerio MasimiarioCsesares cam B. LaurenliO marlyri , via Tiburtina in agro
facli sunt. E quibus Maximianus maleficia et stupra Verano, ubiidem marlyr gloriosus sepullus est.
sua Chrislianoram perseculionibus accnmulat. Pas- Item basiticam via Lavicana, inler duas iauros beato
sus est ea lempestate Pelrus, Alexandriaeepiscopus, Petro et MarcelUnomarlyribus, et mausoleum, ubi
a quo Arius presbyler primo damnatus esl. Passi matrem suam posuit in sarcophago purpureo.
stint cum eo plures jEgypti episcopi. Item basilicam in civitate Hosliaejuxta portum ur-
. Lncianus quoqiic, vir moribus et eontinenlia et bis Romae beatorum apostolorum Pelri et Pauli, et
eruditione prsecipuus , Anliochense Ecdesise pre- beali Joannis Baplistse. Item basilicam in civitale
«byler, passris esl, ct Romae Timolheus , deeimo Albanensi sancli Joannis Baptistae. Item basilicam
Kalend. Julii. Floruil tunc lemporis MelciadesRo- B in urbe Neapoli miro opere exornavit, in honorem
manaeEcclesiae pontifex. Floruit et lunc temporis apostolorum et martyrum. ldetn imperator Depra-
vir disertissimus Pascbasius, Viennensis Ecclesisc nam civilatem Bitbynise in honorem martyris Lu-
episcopus. Phileas de urbe jEgypli, quae vocatur ciani ibi condili instaurans, ex voeabulo malrissuae,
Tbebais, nobilis genere episcopus , eleganlissimum Helenopolim nuncupavit. Idem urbem nominis sui
librurh de martyrum laude componit, et pro Chrislo statuens in Thracia, sedem Romani imperii et caput
capite truncatur. Arnobins apuri Africam florenlis- tolius orieolis essevoluil. Caput vero tolius imperii
sime rheloricam docuif, el adversuin genles volu- ante Romam beatis aposlolis Petro et Paulo sub tes-
inina composuit qiraevulgo exstant. lamenlo tradidit, nobiliores Romanorum, consula-
[506] Consiantinus Constanlii ex concubina He- res quoque viros, ac pene tolum senalorum ordinem
lenafilius.inBiilannia imperatorcrealus, regnavitan- cum uxpribus et liberis, in secundam vel uovam
nos triginla, menses decein, ab anno perseciilionis Romam Conslanlinopolim translatum habitare con-
quarlo. MaxentiusHerculii MaximianifiliusRomseAu- sliluens. Idem ipse statuit cilra nllaui horainum cae-
guslus appellatur. Licinius Constantise sororis Con- dem, paganorum, templa claudi, arasque deorum
slantini, Carnuli imperator ereaiur. Constantinusim- ' confringi. Retius Augustodunensis episcopus, cele-
perator de persecutore Christianus faclus, iicenliam C berrimae famse habelur, et Juveocus presbyter His-
dedit Christianis tibere congregari, et in honorem panus, qui hexametris versihus quatuor libros Evan-
Christi ubique ccclesias construi; acpeneper totum gelii composuit, Firmianus, quiel Lactanlius Arno-
irhperium Romamtm privilegia Singulis civitalibus bii discipulus, Nicomediaerheloricam docuit, ac pe-
dedit, ul populus Christianus subjnre et ordinatione nuria discipulorum, ob. Groocam scilicet civilatem,
cpiscoporum libere viveret, ac Dei templis libere ho- ascribendum se contulit. Uic in extrema senectute
noris structuraro componeret. Hujus temporibus magister Caesaris Crispi filii Conslantini in Gallia
hseresis Ariana exoritur : Nicsenumqueconcilium ad fuit, qui postea a patre interfectus est. -
damnalionem Arii, el confirmationcm integrae fidei Jacobus Nizibenseepiscopus, unus ex numero sub
ex orbe terraruro congregatur, anno post incarna- Masimini pcrseculore confessorum et eorum qui in
lionero Doriiiniirecenlesimo vicesimo secundo, die Nicaena synodo Arianam perversitatem homoousii
mensis secundtim Graecos Desei, vieesimo nono, oppositionem damnarunt, multorum opusculorum
quod est, decimo Kalendarum Juliarum, consulatu scriptor morilur.
Paulini et Juliani. Uno eodemque tempore et illud [357]ConstantiuscumConstanlino etConslanlefra-
sacratissimuro Concilium apud Arelaten sexcentorura .., tribus, regnal annos decera et oclo, menses quinque,
episcoporuin colligitur, Martino tunc episcopo ejus- dies quatuordecim. Jacobus Nizibenus episcopus
dem civitatis exislente ; apud: Viennam Claudio in agnosciiur; ad cujtts preces saepe urbs discriroine
catholico dogroale clurissimo episcopo. Eodem tem- liberalur. Iropielas Ariaua Conslanlii imperatoris
pore Donalistarum in Africa sciiisma oritur. Nam- fulta prsesidio,exsiliis, carceribus, et variis aflliclio-
qtie Donalus per Africam et maxime Numidiaro, af- num modis, primum Alhanasium Alexandrinae ur-
ferens a noslris Scripturas in persectnione inimicis bis episeopum, deinde omnes non suaeparlis epi-
tradilas, multos sua persuasione decepit. Per idem scopos persecuta. Maximinus Treverorum urbis
cliam lenipos ab Hefena Conslantiiii matre Hieroso- episoopus, clarus habelur; a quo Atbanasius cum
ryinis crux Dorriiniinvenla esl. Conslanlinus in fide a Constanlio qusereretur ad poenam, bonorifice sus-
Cruditus a B. SilvesirO papa, fecit miro opere ba- ceplus est. Florebat et lunc temporisNeclarius Vien-
plisterium Romse, ubi baptisatusesljuxla basilicam nensis episcopus, in doctrina fidei exiroius, qui
tt. Joanms Baptiste, quaeappelhitur Coristanliniana; in Vasensi Hla syuodo venerabili primus interfuit,
licni bastlicam B. Peiro irijemplo Apollinis, nec- el Palris, et FiUi, ct Spiritus sancli unaro esse na-
uon t R. PauFdjCorptisiUrhm^ajrcCypriocircum- turam et poiesialcHi, ct deitatcro, et virluicni, iu
 93 CHRONICON.— JETAS SEXTA. • 94
Ecdesia publice praedicavit, et docuit. Antonius A permittit. Qui cum ex omnibus provineiis collecti,
- monachus cenlesimo quinlo selalis anno in eremo . nova iempli fundarnenlajacerent, subito nocleoborlo,
morilur. Reliquiae Timothsei aposloli Constanlino- terrsemolu saxa ab imo fnndamentorum excussa,
poliminvectae.Conslantii favore Arius presbyler fre- . Ionge laleque sparsa sunt; igneus quoque globus ab
tus, dum in Constanlinopolim ad ecclesiam pergeret, interioie sede lempli egressus, plurimos eorum suo
cui tunc Alexander senex episcopus praesidebat ad- prostravil incendio. Quo lerrore reliqui pavefacti,
versus nostros de fidc dimicaturus, diverlens post Christum confitebantur inviti. Et ne hoc casu crede-
forum Constantini ad causam necessariam, viscera reut facium, sequenti nocte in vestimentis cuncto-
ejus repenie simul cum vila effusa sirot. Conslan- rum crucis apparuil signum. Julianus efferri ossa
lio Romam ingresso ossa B. Andreae aposloli et venerabilis Jaeobi Nizibeni episcopi foras civitatem
Lucaeevangelistae a Constantinopolilanis niiro fa- jubel, invideus ipsius miraculis; quae non tonge
vore suscepta sunt. Hilarius Pictaviensis episcopus, posl dilioni Persarum subjicilur. Julianus, liicertum
qui pulstts ab Arianis, in Phrygiam exsuhverat, a quo, cum exercitus acies conlra Persas ordina-
cum apud ConslanlinopoUmlibrum pro se Conslan- ret, perimilur, ac inlestina sua in aera projiciens,
tio porrexisset, ad Gallias rediit, Haeresis Anlhr-e- insano ore Christum Dominumblasphemans, Vicisti,
pomorphitarum in Syria et in Macedonia, in Con- B Galilaee, vicisti, vilam cum regno perdidit : cu-
slantinopoli quoqite nascitur. Donatus arlis gram- jus inleriium per revelaliouem illico per universara
maticaescriplor, ac praeceptor Hicronymi, Romae ij- Ecclcsiam plurinii agnoscunt. Lucifer.Calaritanus epi-
lustris habetur. Eusebius Csesareae Paleslinse, in scoptis a Conslantk) cum Nicsenara fidem damnare
Scripluris divinis sludiosissimus, ac bibliothecsedi- nollet, in Palaestinam relegalus ab exsilio revertitttr,
vinaecum Pamphilo martyre diligenlissimus per- a quo postea Luciferianura sohisroa. Eusebius na-
vestigalor, moritur; qui primuin in Arianam baere- tione Sardus, Versellensis episcopus similitera Con-
sim lapsus, ad calholicum dogma correplus rediit. stantio pro confessione tidei, Scytbopolim ct inrie
Eustasius primum Ccelesyrisc,dein Antiochiae epi- Cappadociamrelegatus, ab exsilio reversus, factione
scopus, adversum Arianum dogma mulla compo- Arianorimi interficitur. Fornacius AquilegensisEccIe-
nens, in exsilium pnlsus, apud Trajanopolim Tra- sise episcopus, in hoc maxime deteslahilis quod
chiarum urbem condilus est. MarceUus Ancyranus Libcrium Romanse urbis episcopum pro fide ad
episcopus, contra Arianos scribens arguittir Sabel- exsilium pergenlem primus sollicilavit, et fregit, et
lianse baereseos; sedel beatus Hilarius in seplimo ad suscriplionem haereseos compulit. Aeacius Lnscus
adversum Arianos libro, nominis ejus.quasi haere- Caesareaeepiscopus, in tanluin sub Gonstanlio clartril,
tici merninit. Porro ille dcfendit se non esse dog- " ut felieem Romaepro Liberio episcopum consccraret.
matis cujus accusatur comraunione Julii el Alha- [3651 Jovianus, announo, vel utverins, mensibus
nasii Roroanaeet Alexandrinaeurbis pontificum. Ba- oclo. Qui, dum se ab exercitu imperatorem fieri
silius Ancyranus episcopus Macedoniansepartis cum conspiceret, seque ChrisliaiiOm aflirmans, paganis
Euslalbio Sebasteno princeps fuit; fuit aulein arlis prseesse non posse assereret, Et tios, inquit omnis
medicinse peritus. exercitus, qui per Julianum nomen Cltrisli abjeci-
[561] Jutianus, annos duos, mensesoclo. Hicex cle- mus, tecura Chrisliani esse volumus. Quihus auditis
rico imperalor factus in idolorum culturam conver- imperii sceptra suscepil. Synodus Antiochiae a Me-
lilur, marlyriaque infert Cliristianis, eosque calli- lilo suisque facta in qua Macedonianum dogma prave
dis circumveiuionibus odiisque persequitur. Quo ftrmalur. Jovianus lapsu Conslantii praedecessoris
tempore inter alios qui in lolo orbe pro Christo passi admonitns, honorificis el ofliciosissimislilteris Atha-
sunt, Joannes et Paulus Romse marlyriuin illuslre nasium requirit, ab ipso formam fidei ecclesiaruni-
diixerunt. Pagani quoque apud Sebaslen Palaestinse que disponendarum suscepit modum; sed hujtis pia
urbero sepulcrum beali Joannis Baplislae invadunt, laetaqtieprincipia mors imroatura corripuil.
ossaque dispeigunt, eadem rursus collecla concre- Hilarius urbis PiClaVorumAquitanicae episcopus,
inanles, latius per agros sparguut. Sed Dei provi- faciione Saturnini Arelalensis episcopi de synodo
deutia adfuere quidanv ex Hierosolyrais nionachi, Bilerrensi in Phrygiara retegalur sub Conslantio,
qui colligentibus misti, qusccunqne polerant ablata, ubi duodecim libros adversum Arianos coiifecit, ct
ad patrero suum Philippum perlulere ; ille confe- Hbrum de synodis ad Galliarum episcopos scripsit;
stira haec(supra se enim dicebat lantum thesaurum et alia revcrstis ab exsilio calholica et niinis praeclara
propriis servare vigiliis) ad ponlificem Alhanasium; opera. Serapion Thaneos episcopus, eteganlis in-
tunc maximum, per Julianura diaconum suum misit; genii, sub Constantio etiara in coufessione fidei in-
sub cavato sa. ~
quse iUe suscepta, paucis arbitris, clytus morilur.
crarii pariele, inclusa profutura generationi poslen» [564] Valenlinianus et Valens frater ejm, annos
conservavit: cujus prscsagium sub Theodosio im- duodeciro. Apoliinaris Laodiccnus episcopus raulti-
peratore per Tlicophilum ejusdem urbis episcopum rooda nostrae religionis scripla composuit. Sed in-
completur. Qni deslruclo Serapis teinplo, sancli cautus postca a fide devians, hoeresim sui nominis
Joannis ibidem consecravit ecclesiam. Julianus odio insliluit. Photinns quoque et Eunomius eo tcmpore
Cliristi teraphim in Hicrosolymfs Judseis. repaFare Iiaerctici agnosciiiilur. Gotlu apud Hislruift bifariae
 93 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 96
inter Frigidernum et Ataricum divisi sunt. Sed Fri- A septem. Theodosius vir strenuus a Gratiano impera-
gidernus Alaricum Valentis auxilio superans, hujus tor creatus, maximas Scytliicas gentes, hoc est Ala-
beneficii gralia ex catholico Arianus cum ommi gen- nos, Hunnos, et Gothos, magnis multisque prseliis
t*3Golhorum affeclus est. Tunc Vulfila eorura epi- vicit. Cujus studium fidei non ferentes Ariani, post
scopus Gothicas lilteras reperit, et utrumque Te- quadraginta annos ecclesias quas vi tenuerant, reli-
stamentum in linguam propriam transtulit. Dama- querHnl. Quo tempore Viennensem Ecclesiam rege-
sus Romse episcopus fecit basiticam jtixta atrium bat Niceta praeclarissimus in dogmate fidei episco-
sancto Laurenlio, et aliam in catacurobis, ubi jacue- pus. Sed et Lugdunensis episcopus Justus, mirse
runt corpora sanctortim apostolorum Pelri et Pauli, sanctitatis vir, qui postroodum relieta sede sui epi-
in quo loco platomam ipsam, ubi jacuerant sancta scopalus, inler sanctissimos patres anacborilas mira
rorpora, versibus' adornavit. Valens ab Eudoxio bumiiilale lalens, morilur iri jEgypto ; cujus ossa
Arianoram episcopobaplizatus nostros persequilur. pio amore solliciti Lugdunenses ad urbem suam re-
Gralianus Valentiniani filius lertio ejus anno, Am- portant, ossa quoque Yialoris sanctissimi commi-
liiani imperator est factus. Constantinopoli aposlo- nistri ipsius. Constat autem hune venerabilero epi-
lorum martyrium dedicalur. Post Auxentii Mediola- scopum Justum sub Pasebasio Viennensi episcopo
nensis episcopi seram mortem, Mediolani Ambrosio B 1 nutrilum, Claudii ejusdem urbis episcopi diaconuin,
episcopo faclo, omnis ad fidera recl am Italia conver- postmodum ad sanctam Lugdunensera Ecclesiam
lilur. Nectarus Viennensis et Hilarius Pielaviensis regendam translaluin. Synodus cenlum quinquaginta
episcopi moriunlur. patrumin urbe regia Constantinopoli congregatur,
Valens cum Graliano et Valentiniano Valentiniani adversus Macedonium. Damaso Romaeepiscopo,Ara-
fratris sui fiiiis, annos qualuor. Y'alens lege data brosius Mediolanensis Ecclesiseepiscopus, in catho-
iit tnonachi militarenl, nolentes fustibusjussit oc- licorum dogmate claruit. Theodosius imperator^r-
cidi. Gens Hnnnorum diu inaccessis seciusa mon- cadtum filium consorlem imperii sui facit. Anno se-
tibus, repenlina rabie percita, exarsit in Golhos, cundo Graliani imperaloris, ipso sexies el Theodo-
eosqtie sparsim cohltirhalos, ab anliquis sedibus sio consolibus, Theophiltis pascbalem eompulttm
exptilit. Gothi transilo Danubio fugientes, a Va- scripsit. Maximiis, vir quidem strenuus et probus,
lenle sine arniornni depositione suscepli per ava- alque Augusto dignus, si nen ctmtra saeramenla
ritiatn Maximi ducis; fame ad rebellandum coacti fidei tyrannidem emersisset, in Brilannia invitus
sunt, victoque Valenlis exercitu, per Thraciam sese properoodura ab exercitu imperator creatus, in Gal-
miscentes, simttl omnia caedibus, incendiis, rapinis- tiam transiit, ibique Gralianum Augustum dolis
qne impleverunt. Valenliniani, el Yalenlis lempore C I circtinventura apiid Lugdunum occidit, fratreraque
rebellantes Alamannos, Franci inter Danubiuni ct ejtts Vaienlinianum ltaiia expulsum, Viennseprimum
Maeolides paludes juncli Romanis, superaveriint. latere coegit, justissimam pcenam curn matre sua
Francos Iingua Altica Valenlinianus iroperalor afe- Juslina persolventera, quae ilhiin At iana hseresi pot-
ritate el duritia atque audacia appellari primus vo- ltiil : et Ambrosium episcopum erainentissimam ca-
luil. Qui post paululum cum tribula Romauis nega- tholicaefldei arcem ul perfida obsiiiione vexavit, nec
rent, et Remariorum impetum ferre non possent, ante ccepla nefanda deseruit, nisi post prolatas bea-
egressi a Sicambria, pervenerunt in exlremas partes torum martyruro reliquias Gervasii et Protasii, quas
Rheni fluminis in Germanorum oppida, ibique ali- Domino revelante idem bealus eptscopus incorru-
quot annos eum priricipibus suis Marcomiro et Sun- pias reperiu Tbeodosius Valenlinianum Iialia exptit-
none resederunt. Ubiprimum regem Pharamundum sum benigne suscipit. Priscilliana haeresis orltur;
sibi poslmodum statuunt, legibusque se subdunt, Idem Ptiscillianus accusante Itacio, a Maxhno ly-
quas priores eorum Wisovastus et Wisogaslus, Arto- ranno gladio csetlitur. Martinns Turonorum episco-
gasttis, Salegastus invenerunt. Victorinus nalione pus roiraeulorum insignis effulsit. Post Pharamun-
Afer subConslantino priiicipe rhetoricarn docens, in dum Franei Clodionem ejus fitium sibi regem sla-
cxtrema senectute Cbrisli se tradidit Gdei. Titus Bo-1D luunt. Abhinc Franci in finibus Thoringiorum babi-
sirenns episcopns, acerrimus conlra Manichaeos tanles, crinilos reges habere ccepertint. Id lem-
dispulator, morilur. Athanasitis Alexandrinus epi- poris Romani Gallias tenebant. Citra Ligerim flu-
scopus, multa Arianorum perpessus insidiis, ad Con- vium Gotlri Bnrgundiones quoque doctrina Ariana
stantem Galliarum principem fugit; linde reversus itifeeli cis ultraque Rhodanum habitabanl. Pri-
cum litteris, el rursum post mortem iliius fugalus, rmis rex Francorum Clodio a castro Tlioringiornra
usque ad Joviani imperiura latuit. A quo recepta Dysporoprofectus, Rhennm transiil; snperato Ro-
Ecelesia sub Valenle morilur. Ephrero EdessaeEc- manornm populo, Carbonariam sylvam temiit, usque
clesise diaconus, vir in sua lingua, id est Syra, ertt- ad Camaracum venit, ibique interfeclis Romanis,
ititissimus, morilur. Basilius CaesareseCappadociae, sedem sibi statuit.
qiue prius Mazacale Graliano. Gregorius qudque [383] Theotlosins, Gratiano adfauc vivente, annis
Nazianzenus, vir eloquentissiinus, praeceptor Hiero- sex-Oricnlem tennit; iUo mortuo- imperavit annis
nymi, sub Tbeodosio jam principe moritur. undecim. Ipse et Valenlinianns, quera Italia expul-
[579] Graiianus cum fratre Valentiniano, anuos sum benigne suscc|Mjral, ac simui MaxLnuni tvran-
 97 CHRONICON.— JETAS SEXTA. 98
num tertio ab Aquileia lapide interficiunt. Maximus A, opera libros contra omnes hxreses scripsit. Euno-
Britanniam ornni pene armatam juventute, copUs- mius Arianacparlis, Cizycenusepiscopus, erumpens
que militaribus exspoliavit, quae eurn in Gallias sc- in blasphemiara, publict quod Ariani tcxerant, fate-
culae, nunqtiara ultra ad domum rediere. Videntcs tur. Tiberianus Belicus, seclalor Priscilliani, post
transmarinse gentes saevissimasScotorum a circio, suorum caedem taedio victus exsilii, ut canis rever-
Pjctorum ab aquilone, deslilutam milite ac defensore sus ad vomitum suum, filiam devotam Cbristo virgi-
insulam, adveniunt, el vaslalam direptamque eam nem matrimonio copulavit.
permuliosannosopprimunt. Hieronyrouspresbyter in [410] Honorius cum Theodosio minorem fralris
Belhleemtnlomundoclarus habetur.quilibrum qttein sui filio , annis quiridecim. Honoritis imperator, vi-
de VirisilluslribusEcclesise scribil, usquead decimum dens oppositis tyrannis nil adversus barbaros agi
quarlum totius imperii Theodosii aniitim perducit. posse, ipsos prius tyrannos deleri jubet. Constantio
Gentiurotempla pertotum orbem, jubenle Theodosio comiti liiijus belli sumrna commissa est, qui pri-
subverluntur, ac pro eis Christi lempla ubique mi- mum in Galliam profectus cum exercitu, Conslan-
cant. Per idero tempus Joannis auachoreta insigtris linum imperalorem apud Arelaten civilalem clausit,
claruit. Qui eliam Theodosio consulenli de Eugenio cepit, occidit. Constanlem Constanlini filium Hie-
tyranno, victoriam illi prsedixil. Damasus Romsc B I roiiliiis comes suus, ut nequam magis qtiam probus
urbis episcopus, elegans in versibus componendis apud Vicnnam interfecit, alqne in ejus locum Ma-
ingenium habuit, et prope octogenarius moritttr. ximura quemdam substituit ;<ipse vero Hierontius a
Apollinaris episcopus Laodicenus Syriae, in Scri- suis militibus estoccisus. Maximus exutus purpura,
pluris non parum instructus, a quo Apollinarislae destittitus a militibus Gallicanis inter barbaros in
ferunlur nominati. Palianus in Pyrensei jugis Barcil- Hispania egens exsulavit. Jovinus vir Galliarum no-
Icne episcopus oplima seneclute moritur, castigalae biiissimus in tyrannidem mox ul assurrexit, cecidrt.
eloquentiae, tara vila quam sermone clartts. Photi- Sebastianus frater ejus continuo ut creatus occisus
nus de GaUograeciaMarcelli discipultis Syrini epi- est; Alaricus Atlalo imperatore faclo, infeclo, re-
scopus a Valentiniano pulsus Ecclesia , Ebionis bae- fecto, ac defeclo, cititis his orimibus pene quani
resin instaurare conatur. Dydimus Alexandrinus diclis, ceu inimus risum et Iiuluin exspcctavil im-
oculis caplus , et ob id elemenloruro quoque igna- perii, cujus ille nmbratilis consul. TertuUus ausus
rum , tanturn miraculum sui omnibus praebuit, nt est in curia dicere : Loquar vobis, consul et ponti-
dialecticatn quoque et geomelriam quae vel maxitne fex, quorum ailerum jam teneo, alteruro spero. Al-
visu indigerent, usque ad perfeclum didicerit. talus itaqueXanquaroinane imperii simulacrura cum
[396] Arcadius filius Theodosii cum fratre Hono- C < Golhis usque ad Hispanias porlatus est. Unde de-
rio , amiis quatuordecim. Sanctorum prophelarum scendens navi in mari capttis, et ad Constantitnn
corpora Abacuc et Michacaedivina revclatione ma- comitem deductus, inde Honorio imperatori exhibi-
nifeslaniur. tnnocenlius, Romaeepiscopus, dedicavit tus, truncata manu, vitae reliclus est.
basilicam bealissimorum martyrura Prolhasii et Heraclianus Africaecomes, elattts superciiio, Sa-
Gervasii, ex devotione testamenti cujusdam illus- binum doraeslicuro sunm, viriim ingenio industria-
trissimse feminae Yestinae. Mamertus Viennensis que solertem genetum allegit, alque aliquandiu Af-
episcopus insignissinius habelur, qui inter alia rai- rieana annona exlra ordinem detenta, tandem cum
rifica, ob iinminenlem cladem ante Ascensionem immensa salis rncredibilique classe navigio Romaiii
Domini soleranes institnit iitanias. Martinus Turo- conlendit. Nam habuisse tria rnillia sepiingenta na-
norum episcopus rooritur; Donalus Epiri episcopus ves dicitur ; qoem numerum nec Xerxem, nec Ale-
virtutibus insignis est habilus. Qui draconem in- xandrum Magnurn, vel quemquam alium regum ha-
genlem exspuens in os ejus necavil, quem octo buisse historise referunt. Sed liltore egressus oc-
juga boum ad locum incendii, ne aerCm pulredo cursu Marini comilis territus, arrepta navi solus
ejus corrumperet, vix trahere potuerunt. Clodione Carthaginera rediil, ibique conlinuo militari manu
rege defuncto, qui viginli annis Francis regnavit irilerfectus est. Sabinus gener ejus, Constanlino-
Meroveus successit, a quo Francorum reges Mero- polinfugit; undepost aliquanlulum tempus retra-
vingi sunt appellati. Melis a Francis succensa, Trc- ctus, exsilio damnatus est; ac sic, adjuvante Cbri-
veros destrucla; Franci usque Aureliam perveniunt. slo, pax el unitas, per universam Africam EcclesiaB
Posl MeroveumChildericus regnum adeplus, regna- catholicae reddila est. Marinus comes apud Cartha-
vil annis viginti quatuor. Cui successil ChlodoveUs, ginem, inceptum zelo slimulalus, an aurocorrupltts,
qui primus rex Francorum Chrislianus facltis esl, a Marcellintim tribunum, virtitn impriaiis prudentem
beato Remigio Rhemorum episcopo inslrticlus et el indiistrinm occidit. Qui continuo revocalus cx
baptizatus cum populo suo. Gothi llaliam , Wandali Africa, factusque privatus, vel ad poenam, vel ad
atque AlaniGallias aggrediunlur. Auguslinus episco- pocniteniiam conscienliaesuse dimissus est. Alarictts
pus Hipponensis scienlia atque doctrina iusignis rex Gotliorum Romaro invasit, parlemqtie ejus cre-
habetur. Joannes quoque Conslanlinopolitanus et mavit incendio nono Kalend. Sepiemb., annn condi-
TheophilusAlexandrinusilluslres episcopi prsedican- tionis ejus millesimo centesimo, sexagcsimo quarto
tur. Epiphanius Salaminaeepiscopus, qui inter alia Honorii iroperii anno. Sic terlio die qu.im ingressus
 90. S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSI3 100
ftieral deprsedalaurbe egressus est. Inde Gothi in Si-.A dejiciunt. Iteruro petunt Brilanni auxilia Romano-
ciliam transire conali, in conspeclu suQtumroiserabi- runi, qui advenientes hostes trans maria fugant,
liter arrepli et demersi sunt. Alarico Alavulfus in re- conjunctisque sibi Brilannis murum saxeum solidum
geriiGolhis succedit,qui Placidiara capiivam sororem ipter civitates, quse dudum ob metum Iiostium fue-
imperatoris in uxOreui assumpsil. Is satis sludiose rant factse, a mari usque ad mare perducunt. Sed et
seclalor pacis, militare fldeliter Honono imperalori litlore Meridiani maris, ne inde irruplio hostitim
praeoptavit. Placidiseuxoris suae, feminae sane inge- fieret, crebras lurres per inlervalla ad prospectum
nio aeerrimse, et religione satis probse, ad onniia roaris statuunt. Vale dicentes sociis, quasi ullra non
bonarum ordinationum opera persuasu el consilio redituri, JBonifaciusRomseepiscopus fecit oralorimil
temperatus cst. Is apud BarcillqnemIlispaniaeurbein in coemeleriosanclae Felicjtalis, et ornavit sepul-
dolo suorum, ut fertur occisus esl. Post hunc Sege- crum ejus. Fecit et oratorium sancli Joannis apo-
ricus rex a Gothis creatus, cum itideni judicio Dei sloli, bonesto salis opere. Hieronyraus presbyler
ad pacem pronus esset, nihilominug a suis inter- obiil duodecitno Honorii anno, pridie Kalend. Oc-
fectus est. Couslantius comes apud Arclaten consf- tobris, anno xlalis suse nonagesimo. Macarius ille
slens, magnarum rerum gerendaruro induslria, Go- ^Egyptius monachus sjgnis et virtutibus claruit.
llios quibus jam Alavtdfus prseerat, .Placidise con- B J Severus presbyter, cognomento Sulpilius, Aquiia-
jux a Narbona expulit, aique abire in Hispaniam nicaeprovincife, vir genere el litteris nobilis, el pati-
coegit. Segerico Vallia. succcssit in regnum. Gotho- pertatis amore conspicuus, cbarus etiam sanctorum
rum ; ad boc ordinalus a Golhis, uf pacem infrin- episcoporum Martini Turonensis et Paulini Nolani,
geret, ad hoc ordiuatus a Deor,ut pacem cpnfirmaret, moriltir. Hic in senectute sua a Pelagianisdeceplus,
tcrritus maxime judieio Dei; qoia cum raagna Go- el agnoscens loquacilalis culpam»silenlium usque ai
Ihorum manus instrucla armis navigiisque transire morlem tenutt, ul peccatum quod loquendo contra-
u»Afrtcam moliretur, in duodecimmillibus passuum xerat tacendo penitus emendaret. Severianus Ga-
Gaditani freli, tempestate correpla, miserabil.iexitu balensis episcopus in divinis Scripluris erudilus, et
perierat. Hic Valliapacem opiimam ouroimperatore, decla.mator admirabilis fuit. Unde frequenter ab
dalis.Honoriolectissimis obsidibus pepigit, ac Pla- episcopo Joanne et iraperalore Arcadio, ad facien-
cidiam imperatoris sororem honorifice apud se ho- dtitn,sermonera Conslantinopolim evocabatur. Hic
nesteque babitam fratri reddidit. Hac lempestate iuniorem Theodosium ex sacro fonte suscepit, cujus
Pelagius adversus Chrisli graliam erreris sui do- et,terop.ore,moriiur.
gmata prsedicat; adctijus condemuatiQnem,conci- [423] theodosius minor Arcadii filius, anni qtia-
lium apud Carthaginem ducentonim decemetqua- C tuor et viginli. Valenliniantis junior Constanlii
luor episcoporum congregatur. Cyrillus Alexandriae filius Rayennse |mpcrator creatur. Placidia mater
episeopus, insignis est babitus; Lucianus presbyter ejus, Augusta nuncupatur. Per iderii lempus Nesto-
scripsit levelaiionera beali protoniarlyris Stephani, rius Conslanlinopolitanus cpiscopus suae perfldise
quam eirevelavit Deus seplimo Honorii principis molitur hseresim, adversus quera Ephesina synodus
anno, ac.Gainalieliset Nicodemi qui in Evangelio e| prima congregata, ejus impium dogma condemnat.
in Actibus apostotorum ieguntur.. Scripsit autem Hujus etiam terapore diabolus in specie MoysiJu-
eam Graecosermone ad personam omnium Eccle- doeisin Creta apparens, dttm eos per mare pede
siarum. Quam revelationera .Avitusprcsbyter, homo sic.coad lerram reproinissionis proiniltit perducere,
Iiispanus, in Laiinum vertit eloquium, et adjecta pbjriniis necatis, reliqni qui salvati sunt confcsiim
epistota sua per OrosiHmpresbyterum, qui missus a ad Christi graliam convertuntur. Erfera gens Wan-
beato Auguslino ad sanctum Hieronyimim pro .di- daloruro, Alanorum atque Gothorum, ab Ilispanis
scenda animae ratione, ad loca sancta pefvenerat, ad Africam Iransiens, omnia, ferro, flamnia, rapinis
occidentalibus dedit: quique primus in palriam re- Simulel Ariana impietate fcedavit (PAUL.DIAC, lib.
versus reliquias beati Stephani intulit occWenti. . xtv]. Sed bealus Augustinus Hipponensis episcopus,
Francis post Merovenm, ut diximus, regnavit Ch.il- et onuiium Ecctesiarum doctor eximius, ne civiialis
dericus. His temporibus AnianusAurelianensis epi- suse videret ruinara, tertio roense obsidionis suse
scopus clarus habetur; qni orationibus suis ab Htio- roigravit ad Dominuro, quinto Kaleudarum Septem-
norain hnpetii, Aetio lunc patritio Romanorum Au- bris, anno aetatis suoe septuagesiino sexlo, Mansit
relianOs liberavil. Rjitanui Scotorum Pictorumqtte aulem in clericalu vel episcopalu annis quadraginia.
infesiationem non ferentes Romam mittunt, el sub- Quo lempore Wandali capta Carthagine, Siciliam
jectione sui prsemissa, auxilia flagitant. Quibus sta- qti.oquedeleverunl. Cujus captivilatis Paschasinus
lim missa legio magnam barbarorum mullitudinem Lilybitanus antislcs, in epistola quam de ralione
stravit; cseteros Brilannioe finibus peUunl. Ob ar- Paschali Papse Leoni scripsit, meniinil.
eendos hastes murum trans insulam inter duo raaria Franois Chlodoveus adhuc paganus regnat. Cujtis
statuunt; qui absque magist.romagis cespitc quara temporibus Gondovettsrex Burgundiorum, qui ex
lapide factus, nil Brilannis operantibus profujt; nam genere fertur Alarici, exsiilit. Huic fuerunt quatuor
niox-ut dicessere Romani, prieres ltostes advecti ijlii, Gundobaldus, Godegisilus, Chilpericus el Golh-
navibus, obvia quseque sibi csedunt, vastant alqtie marus. GundobaldusChilpcricura fratrem suuminter-
101 CHRONICON.— JETAS SEXTA. 102
fecit, uxoremque ejus, ligato saxo ad colluin, in flti- A ± potuit. Yincentius quoque natione Gallus apud I.iti-
men demcrsit, filiasqne ejus, unam quaeChrona nensem insulam presbyter, satis in divinis Scripluris
dicta est, exsilio relegavit; aheram vero Chlotil- eruditus morilur.
dera secum relinuit, quam postea uxorein rex Cblo- Marcianus et Valeniinianus annos sex. Quorum
doveus accepit; cujusque industria , oralioiiibus ac initio industria bealissimi Leonis Papae Chaicedo-
monitionibus, Deo inspirante, idem Clirisliarius cum nense concilium celebratur, ubi Eutyches cum Dio-
populosuo factus est. Scotis in Ghristum credenti- scoro Alexandrino -episcopo condeinnalur. Horum
bus , ordinatus a Papa Cselestino Palladius primus etiam sexto itnperatorum anno Theodericus rex
episcopus miltitur. Anno octavo Theodosii impera- Gothorum, ingenti exercitu Hispaniam ingredilur.
toris, recedente a Britannia Romano exercitu, Scoli Gens Anglortim sive Saxonum, Brilanniam tribus
et Picti redcunt, et totam ab Aquilone insulam va- longis navibus advehrtur, qtiibtis dtim iter prospera-
cuam prope indigenis, muroterius capessunt. Nec tumdomi fama referret, exercilus forlioreslmissus,
mora, caesiscaptis, fiigalisque custodibus, muroque qui hosles quidcm abegit; sed in sociosarma vertens
ipso interruplo, etiaro inlra vallum crudelis prsedo totam propeinsulairi ab orientali usque ad occidenla-
grassatur. Mittitur epistola lacrymis aerumnisque lero plagam igni ferroquc subegit, conficla occasione,
referla ad Romanae potestatis principem, petens B G quod Britones miiitts stipendia dederint. Egidiopalri-
auxilium, sed non impeirat. Interea fames dira pro- cio in GatliisFranci Agrippamstiper Rhenumceperunt,
fugos infestal; quidam coacti, hostibus manus de- eamque Coloniam, qtiod ibi coloni inbabilarinl appel-
dere; alii de montium speluncis ac sallibus slremie laveruul. Egiilio Syagrius filius successit, qui post
repHgnare,strageque de hostibns dare. Scoli domom- mortem Childerici regis Francorura cum Chlodoveo
versi ac Picli, extremam insulse partem ibi babita- apud Suessionem pugnam commiltens, vincenle
ttiri detinenl. Fameni prsefatammagna frugum abun- Ghlodoveo,adGothorum regem se conlulit. Sed mox
dantia opiilentia, luxuria, et negligenlia ; negligen- a Chlodoveo repelilus, illicoque reddilUs, occisns
tiamque lucs acerrima, et mox acrior hostiura novo- esl. Sic Romanorurovircs intra Gailias ceciderunt.
rum , id est Anglorum plaga secuta est. Quos iltl In cujtis lnco postea Aetius palricius conslitutus est;
unanimi consilio cum rege suo Vinligerno , quasi qui maxima praelia cuin Wandalis aliisqne nalioni-
defensore patriae ad se imitandos elegerunt. Sed biis gessit. Chlodoveus rex Francorum instilutus et
hos mox expngriatores senserunt. Xistus Romaeba- Chlotildis neptis Gondobatdi regis Burgundiorum
silicam sanclse Mariaemalris Domini, qtiaeab anti- perAurelianutn sponsalur, regique Chlodoveopost-
qno Liberi patris delubrum fuerat, miro opere refecit modum per eumdem ipsum Aurelianum adducta
Eudoxia, uxor Theoriosii principis ab Hierosolymis C * conjungitur. Clilodoveusrex post vicloriain Alaman-
reroeavit secum beatissimi Slephani protomartyris norum quindecimo anno regni sui, credens baptiza-
reliquias deferens , quse in basilica saiicli Laurenlii tur. Inde, Burgundiairi sibi subegit, et Gundobaldum
positsepie a fidelibus venerantur. Bledla et Atlitia alque Gundesilum fratrem ejus ad tributa coegit.
fratres, multarUmque genlium reges, lllyricum Hoc tempore beatissimus Mamertus Viennensisepi-
Thraciamque depopulati sunt. Maximus Tauiinensis scopus, cladem imroinenlem lacrymis et precibus
episcopus, vir in Scripluris divinis satis inlenius, suis a Viennensium urbe removit. Siquidem incen-
cl.trus habelur. Pelronius Bononiensisepiscopus Ita- dia crebra lerraemolus assidui, nocturni sonitus qtii-
liae, vir sanclilate vitse et monachorum studiis ab dam lotius urbis funeri prodigiosum quiddain ac
adoiescentia exercitatus, cujus paler Petronius prse- ferale minitantes, populosis bominum convenlibus,
fectus praelorii, vir saecularibus litteris eruditus, domestica silvestrium ferarum'species observabatur:
moritur. Julianus episcopus et Caetestinus seclalo- lupi, ursi, ac cervi naturaHter pavidi, per angusta
res Pelagii agnoscuntur. Leporius quoque presbyter portarum usque ad fori lata penelrabanl. Quid
adbuclaicus, Pelagianumdogmasequitur praesumens, multis? imminente solemnilate vigiliarum qtia cele-
de veritate vitaesuoe,qtiam arbitrio lanluro ctconatu brari feslum doniinicoeResurreclionis annua con-
'
proprio, non Deijse adjutorio ebtinuisse credebat. suetudo poscebat, sedespublica quom praecelso civi-
Scd per beatum Augustinum ab eo emundatus, ad tatis Viennensium vertici sublimitas in iinmensum
catholicamEcclesiam rediens, satisfactionissuaeli- fastigiata sustulerat, flammis terribilibus confla-
bruro vbra fitle cornposuit. Victor, rhetorMassilen- grare crepusculo coepit; interpellatur nuntiis discri-
sis, qui libros in Genesinad ftliisui Elherii personara minis jucunditas sublimitaiis, pleno tinioribus po-
commenlalur, iivdivinis Scriplnris non plene exer- pulo Ecclesia vacuatur. Omnes namque similem fa-
cilatus morilur. Cassianus qnoque, Scytha nalioirc, eultalibus vel domibtts propriis casum de quadam
Coiistanlinopolia Joanne diaconus ordinalus , apud praeimminentis incenriii arce meluebant. Persliiit
Massiliam urbem presbyter morittir, qui inler alia fcfmen coram festivis altaribus invicttis antisles,
Instilulionum librum scripsit; opera illius a calho- sanctus Mamertus/et calorem fidei suse aecendens,
licis caulissime legenda, ntaxitne de libero arbitrio flumine lacrymarura permissam ignibus poteslatcin
et gratia; sed et Encralitarum hseresi incautius incendio abscedente compcscuit. Desperalione depo-
favit. Errores illius Cassiodorus Ravennatium sena- sila redilur ad Ecclesiam, in eaque vigiliarum nocte
tor purgarc volens, non ad plenum ex omni parle sancii Pascliac, .concepit animo Rogationcs, atque
 103 S. ADONISARCHIEPISC.YIENNENSIS 104
ilii cum Deo tacilus definivit quidquid hodie psalmis A quia quis prius eara haeresimintroduxerit, non in-
ac precibus mundus inclamat. Joannes Baptista ca- venilur. Cujus. hsercsis peste plurimi orienlalium
pulsuura duobus monachis orienlalibus, qui ob languent.Leo imperator, pro Wmo Chalcedouensis,
orationem venerant Hierosolymam, juxta Herodis per universuro pene orbem singulis orthodoxorum
quondamhabitaculurnrevelavit; quoddeincepsErpes- episcopis singulas consonantes misil epistolas,
sam Phoeniciaeurbcra perlatum et digno honore quid de eodem tomo senlirent rescribi sibi. po-
cultum est. Haeresis Pelagiana Britannorom turbat stulans; quorum adeo consonanlia de vera Cbri-
fidem ; quia Gallicanis episcopis auxiUa quaerentes, sli incarnatione suscepil, omnium rescripta, ac
Germanum Ailisiodorensis Ecclesiae episcoppm, et si uno tempore unoque dictante fuissent universa
Lupum Tricassinum aeque aposlolica gralia an- , conscripta.
tisliles, fldei-defensores accipiunt. Confirmanlanli- Theodorus Episcopus civitatis, quae a Cyro rege
stites fidcm verbo veritatis simul et roiraculorum Persarum condita Cyrise nomen babet, scribit de
signis. vera incarnalione DominiSalvatoris adversus Euly-
Secundo quoque idera beatus Gerroanus cum san- chem et DioscorumAlexandriaeepiscopum, qui hu-
clo Seyero episcopo ad integritatem ftdei tuendam manarajn Christo carnem negant. Scripsit et Eccle-
Biitannias, precibus Gallicanorumepiscoporutu per- B.siasticam historiam a flue librorum Eusebii usque
motus, proficiscitur, et divina gratia comitante, ad suum tempus, id est, usque ad.imperium hujus
renovatores erroris penilus confundunt, Sed et bel- Leonis sub quo et. raortuus. est. Victorius, jubente
lum Saxonum Pictorumqti&adversus Britonesjun- papa Hilario, scripsit Paschalem circulura sexceuio-
ctis viribus susceptum, sancli antislites virtute divina rum triginla duorum annorum. Clriodoveus rex
retundunt, cum Germanus ipse dux belii facltis, Francorum, milliario decimo ab urbe Piclavis cum
non clangore -lubse, sed clamore AUeluia, totius Alarico regeGothorum pugnam iniit, ibique victor
exercitus voce ad sidera levalo, hoslem immauem Alaricum occldit, Araalaricus Glius Alarici, evadens
in fugam vertit. Qui deinceps Ravennam perveniens, iri Hispanias, aufugit; Chlodoveus Burgundiorum
et summa reverenlia Valenliniano el Placidia su- rex Tolosam, StinctoJias, et reliquas civilates
sceptus, migravil ad Christum. Corpus ejus honori- omneinque terram Aquilanicam subjugavil, Gothos
fico agmine commitanlibus virtiUum operibus Alti- Ariauos inde expellens; Francos ibi calholicos ha-
siodorum deferunt. Eo lempore Severus presbyler, bitare constimeiis. Salvianus presbyler apud Mes-
natione Indus, vir miraculis clarissimus, destructo siliam humana et divina litteralura insiruclus, inter
idolorum templo, ubi error gentilis centura deos cul- alia quse-scripsit, ad Claudianumpresbyterum Vien-
tura. insanissima adorabat, ecclesiara beatissimi C nensem, Ubrurn unum exposiUonis exlremae pani3
Slephani protomarlyris, ut consecraretur,pro foribus in Ecclesiasteu. Hilarius Arclatensis Ecclesiaeepis-
Viennaeparabal. Sed cum diu redilum beatissimi copus, vir in sanctis Scripturis doctus, pauperlatis
Germani sustineret, quia idem pergens ad dedicatio- amalor, et erga inopum provisionem non solum
nem domusse dixeral venturum, contigil ut die ejus- menlis pietate, sed el corporis sui labore solliciius,
dem dedicationis, anlequam ofliciainchoarenlur, bea- eniicuil. Leo, urbis Romsebeatissimus episcopus, in
lissimum corpus episcopi Germani per Viensam de- doctrina .fidei clarus habetur. Claudianus quoqne
porlatum, in eamdernEcclesiam ipsam novam repau- Viennensis Ecclesiae presbyler, vir ad loquemlum
sandi gralia perveherelur; sicque viri Dei promissum artifex, et ad dispulanduiu subtilis, floruit. Sed et
impletur. lsicius tunc temporis Viennensemregebat Prosper Aquitanicseregionis, nelarius beali Leonis,
Ecclesiam.sextusabeato Paschasio,cujusdiebusprae- a quo dictalae credunlur esse epistolae advcrstis
fatus Severus gloriosus presb.yter ab India Viennam Eutychem de vera incarnatione Chisti, et libcro
venit. Qui episcopus floruit usque ad lempora Ze- arbitrio male sentientem.
nonis imperaloris. Aetius patricius magna occiden- [47S] Zenon imperator, annis septemdecim. Iste
tatis reipublicaesalus, et regis quondara Altllseter- " Leonem filiutn suum, interficere quaerens, pro eo
ror, a Valentiniaoo occiditur, cura quo Hesperitim mater ejus alium similem figura oblulil, ipsumque
pene cecidit regnum. Eucherius Lugdunensis epis- Leonem occulle clerktmi fecit; quiqne et in clcri-
copus, satis in divinis Scripturis eruditns, roorilur. calu iisque Jusliniani leropora vixit. Per idem teiu-
Uic etiam inter alia opera, Gassiani qusedam opus- pus corposBarnabaeaposloli, et EvangeliumMallhsei
cula lato lensa eloquio, angusto tramile in unum ejus stylo scripturaipso revelanle reperitur. Odoaccr
coegit volumen. Philippus presbyter auditor beati rex Golhorum Romam obtinuil; quam ex co tein-
Hieronymi, qui in Job simplici sermone edidit li- pore diulius eorum reges tenuere. MortuoTheodo-
bros, moritur. rico Triarii filio, alius Theedoricus, cognomento
Leo major cum Leone minore, regnanl annis sex- Valamer, Gothorum suscepitregnum, qui utramque
decim. Alexandria el jEgyptus errore Dioscori hae- MacedoniamThessaliamque depopulalus est. Pluri-
retici langueas iroraundo implela spiritu, caninam ma regise civilalis loca igne succendens, Italiam
rabiem lalrat. Per ideoi lempus apparutt hseresis quoque infeslus occupavit. Houoricus rex Wanda-
Aoephalorura Chalcedonense conciiium impugnan- lorum Arianus, in Africa exsulatis fUffugalisqHe
tium. Ideo Acephaii, id est sine capite nominantur, plusquarn Irecentis t iginta qualuorepiscopis catho-
405 CHRONICON.— iETAS SEXTA. 10«
licis Ecclesias eoram clausit. Plebem variis aflecit AJ probalissima. Hic Sigismundtira regem in fidepie-
suppUciis,innuroeram multitudinem calnolicam pro talis erudivit: qui agenle iUo postmodum monaste-
flde veritatis peremit, innumeris manus abscindens, rium sanctorum martyrum Agaunensium Mauritii
et ut calholicaeconfessionis loquelam auferret, lin- sociorumque eju6 construxit. Quem poslmodum
guas quoque praescindens, pene totam Africam in captum ,* et a Francis occisum vebementissime
catholica veritate plene fundatara, unum quodam- doluit. Quantus autem in Ecclesia Christi vixerit,
modo marlyrem fecit. quisquis scire ad plenum vult, post ejus innumera
Brilones, duceAmbrosio Aureliano, viromodesto, in divinis laboribus opera, epilaphium ipsius tegat;
qnisolusforteRomansegenlisSaxonum csedisuper- ibi quantus fuerit, videre poterit: ubi inter alia sic
fiierat, victricem Saxonum genlem provocantes ad metrice lusum est veritale pura subnixum:
praelium, vincunt : et ex eo leropore nunc hi, flunc Unusia arce fuit. cui quilibet ordine faadi,
illi palmam habueredonec Saxones adverise poten- OratornullussimiHs,nullusquepoeta;
tiores tota insula per longum polirentur. Chlodoveus Clamantquodsparsiper crebra voluminaIlbri.
rex cum Ragnacario propinquo suo pugnam iniit. Quivixit, vivit,perqueouiuiasaeculavivet.
Comprehensus Ragnacarius, simul et fraler ejus a Symmachus papa inter mulla Ecclesiarum opera,
tergo vinclis manibus regi praesentati sunt. Chlodo-1B quse vel a fundamentis creavit, vel prisca renovavit,
veus rex Ragnacario dicens : Cur humiliasti genlem ad beatum Petrum, ad bealum Paulum, et beatum
nostram ut vinciri te permitteres ? Bipennem in Laurentium pauperibus habitacula conslruxit: et
capot ejus defixit; sicque mortuus esl. Fratri quo- omni anno per Africam et Sardiniam episcopis qui
que ejus ila dixit: Si tu fratri luo adjutorium prse- in exsilio erant pecunias et vestes ininistravit.
buisses, vinclus atque ligalus non fuissel; sicque bi- Anaslasius imperator, quia hseresi favens, catho-
pennem in caput ejus Ubrans, occidit illum. Tradi- licos insectatus esl, divino fulraine periit.
toreseorum cognoscenles aururo quodpro fratribus Hic Anastajius codicillos Chlodoveo regi pro con-
acceperant vitiatum, regi Clilodoveo retulerunt. sulatn misit. Ab ea die et consul et auguslus est ap-
Quibus ipse respondit : Merito hujusmodi aurum pellalus, sedemque regni Parisiis conslituit. Regna-
corruptum accipit, qui dominum suum in morlem vit a Francis triginla annos. Fuerunt autem a trans-
tradidit : sufiiciat vobis quod vivilis. Illi ltsec ilu sancti Martini, usque ad traosilum Chlodovci
audienles, prae innumera pecunia vilam pretiosius regis annis centum duodecim. A transitu sancli
duxerunt. Martini Yiennensis terlii episcopi (nam prirous
Timotheus, exstinclo ab Alexandrinis Protherio, C < Crescens, sequens Zacharias marlyr) usque ad
aut voluit aut passus est ab uno episcopo in lc-curo transitum Martini Ttironorum episcopi ducenti no-
oceisi episcopise ordinari : et ne contra legem fac- naginta anni, et usque ad transitum sancli Mamerli
tus meiilo objieeretur, ad gratiara plebis quse "Viennensis Ecclesiae episcopi, colliguntur anni ire-
Protherium exosum habuerat conciliandam, omnes cenli viginti ocio. Morluo Chlodoveo, Chlolildis
qqibusiUe communicaverat, Nestorianos pronunliat. regina cum quatuor filiis Chlodovei, regnum Fran-
Cbalcedonensemsynodura repudians, confutatus ab corum tenuit, Theodorico, Chlodomiro, Cbilde-
berto el Chlolario. Dani cum mtillis navibns Cochi-
omnibus, hseresiarches in exsiiium truditur: ibique laico duce in Gallias transitum faciunt.
Cum quibus
sub Zenone moritur.
Thculberlus Theoderici filius pugnavit, eosque cum
[492]Anastasius, annis viginti octo. Transemundus, rege illorum proslravit. Chlodomirus et Childeber-
Wandalorunf rex, catholicas ecclesias clausit, et tus atque Clilolharius fratres contra
Sigismundum
ducentos viginli episcopos in Sardiniara exsilio re- et Golhmarurn exercitum movent.
Cumque in aciem
legavit. Fulgentius, Ruspensis Ecclesiaeepiscopus, shnul venissent, fugientibus Burgundionibus, Si-
scientia et doclrina claruit.
gismundus cura ad sanclorum martyrum Agaunen-
Avitus quoque Vicnnensis eplscopus eloquentia sium mouasterium fugeret, comprehensus a Clilodo-
etsanclilate praecipuus, cujus frater ApoUinaris, u miro cum uxore et filiis suis necalur : ct in puleum
Valentiaeepiscopus, miraculis insignis, Isicii sena- projectus occultatur. Sed per revelationem poslea
loris primum viri, postea Viennensis episcopi, duo inde ab abbale sanctorum marlyrum levatus non
luroiua, clarissimi filii. Hic beatus Avitus adversus longe ab ecclesia eorum in monasterio quod ipse
bseresin Arianam, quae tunc non solum Africam, construxit, ubi eorum corpora, scilicet Mauri-
sed et Galliam ltaliamque magna ex parte occupa- tii, sociorumque ejus sex milliumsexcentorum sexa-
vcrat, magno sudore decertavit, quod clarissima ginta sex posita sunt honorifice sepultus est: ubi
ejus opera testantur. Scribit enim dialogum, haere- virlutibus postroodum et ipse claruit. Tunc temporis
sin illarn oppugnans fidelissimo el doctissimo im- et Avitus presbyter insignis apud Aurelianos babe-
morlalique ingenio ad Gundebaldum Burgundionnm tur. Chlodomirus in provincia Viennensi, in loco
regeq, filium Gundovci. Ilem alios libellos duos qui dicitur Veseroncia, cuni Burgundtoiiibus decer-
conlra Nesloriura et Eutichem auctores erroris, tans, interfeclus est. Franci indigne ferentes, Goth-
luculentissimo et castigato satis sermonc. Fuerunt marum perseculi iitterimunt. (DIACON., lib, xv; St-
<l alia jlliusplttra eximia opera in Chrisli Ecclesia GISH., ann. 1503).Per idcui lenipus aoud Carthogi-
P*TH<«.. CXXIII. 4
 W S. ADONIS ARCHIEPISC. VHJNNENSIS 108
nftm Qh/mpus pidam Arianus in Iialnei» sanctam Aginti capsas EvanfeUorum ex auro purissirao com
Triniutfim blasphemans, ignis jactilo risibiiiter est gemmis: quaecuijcta •cclesiis divisit. Childeberlus
cswtasins. Barbas quoque quidam Arianus episco- et Chlothariu* fiiios Cjtlodomiri aepotes ssos, qyo»
pus, dum, quemdam contra regoiam 4dei bapti- nutriebal Chlotildis, nejsegnarent loco palris, inter
xans dixisset: Baptizat te Barbas, tn nomine Palris ficiuot-. unus ex his Cblodoaldus e/fugit. Hic postea,
per Filium in Spiritu Sancto, slatira aqua qusefue- relieto regno terreno, clericus faclus, presbyter
ntt ad baptizandum deportata, nusquam comparuit. deinde ordinatus, bonis operibus prseditus, plenus
Quod aspicieas qui baptizandus crai confestim ad virtutibus migravit ad Dominum, sepultus Noviome
catnoUcam ecctesiara abiit, et juxta morem ftdei in suburbio Parisiacae civitati». £.ugenim>Carthagi-
baptismuiit Christi aceepiu (NICEM.,1. xvi, c. 35.) nensis Africaecivitalis episcopu», confessor pubUcus
Faustus ex abbate Lirinensis monaslerii apud Re- habelur.
gium GaUiaeepiscopus factus, Pelagianum dogma [527] Justinianus imperator regnavit anuos tri-
destruere conatus, in errorem labitur : unde qui ginta novem. Hic Justini ex sorore nepos. Beuedictus
ejus sensus in hac parte catholicos prsedicant, sicuti abbas, virtutum glorja claruit. VilamejusB. Grego-
Gennadius de iUustribus viris scribens, omnino er- rius papa in dialogorum libris seripsit. Belisarius
rant. Ita «aim liberum arbitrium tam Augustinus B patricius rairabUiler de Persis triumphavit. Qui
quam cseteri catholici in Ecclesia Deidocent, ut illu- deiiide a Justiniano in Africam missus, Wandalorura
minatio, virtus ef galus illi a Christo, et per Chri- gentem delevit. Carthago quoque post annos nona-
stum, etcum Cbrislo sit; Fauslus vero isle ita libe- ginia quatuor vastationis suae, recepta est, pulsis
rum christianum arbitrium docere conatur, ut iUu- deviclisque Wandalis, et rege eorum Gelismero
minalio ejus, virtus et salus, non a Cbristo, sed na- capto, atque Constaritinopolim raisso. Viennensis
turasit. episcopiis bominus floruit. Hic tam in divinis quam
Contra hunc scribit lucidissuna fide beatissimus in ssecularibus arlibus claruit, amator panperum,
Avilus Viennensis episcopus, ejus redarguens erro- rederaptOr captivorum, vitaque probatissimus. Per
reia. SimiUter et Joannes vir eruditus Anliochenus idem tempus corpus S.Antomimonachi, divina reve-
latione repertum, Alexandriam perducilur, et in ec-
presbyter.
sancti Joaiinis Baptistae humatur. Dionysius
[519] Justinus imperator annis octo. Joannes clesia
Romanae Ecclesiae pontifex, Constantinopolim ve- paschales scribit circulos, incipieus ab anno Domi-
niens ii portam qutevocatur Aurea, populorum tur- nicae Incarnalionis ducenlesimo trigesimo secun-
bis ei occurrentibus, in consoectu omnium, roganti do, qui est annus Diocletiani, ducentesimus qua-
Cttco lumen reddidit. Qui cum rediens Ravennam iC dragesimus octavns post eorisuratuia Lampadii et
venisset, Theodericus eum cum comitibus caeteris Orestis : quroatino eodex Justinttrms orbi promulga-
carceris afllictione peremit, invidia ductus, quia tus est. Vietor quoqae CapoaiMS episcopus libi-um
catholicse pietatis deferisor Justinus eum honorifice de Pascha scrioens, ?ictorii argnit errores. Theodo-
suscepisset- Quo tempore Symmachum atque Boe- ricus Francerura rex «norilur, eut succedit Theut-
tium consulares viros, pro calholica pietate idem bertas ilitts ejtits. CMdebertos *t Chlotarius reges
Theodericus occidit: quique anno sequente subtta Francoram iJispatriaai vastant. Csesar-Augustam
morte periit, succedente in regno Atalarico ne- circumdsntes obsident. Sed eiVes tunicara B. Vin-
poteejus. Post Transemundum Childericus ex Va- centii martyris circumferentes misericordiatn De-
lenliuianj imperatoris capliva filia genitus, in Wan- raini rogabarrt, qjia de re flexi reges, Cbilderictts et
dalis regnum suscepit. Qui iacramento a Transe- Chtoiarius,pafjecaragosita,inmunere stolara beatrs-
ntundo. ohstrictus, ne catheticis in regnosuocon- simi Vkacentii martyris a Cassar-Angustaiusaccepe-
•mleret antequam regnum susciperet, episcopos ab rupt. Parisios rerersus Cbildebertus, ecdesk in
cxsjlio reverti jussit, eisque Ecclesias reformare veneratibne B. Vincentii martyris ibi constructa,
praecepit, post annos septuaginta quatuor haere- " eamdem ipsam stojlamin eadem ipsa ecclesia repo-
UCSE profanationis. Julianus Viennensis Ecclesiaeepi-- suit. Theutberlus Ilaliam ingreditur, Longobardos,
et
scopus floruit. Theodericus, Cbildebertiis, Chlo-. superat, atque tributarios sibi subigit. Reversus de-
larius reges contra Hermenefridum regem (Tho- cimoquarto regni sui anno moritur. Sed et Cblo-
ringiorutn exercilum commoverit, et viclores Her- thildis plena bonis dperibus, apud urbem Turonum
inenefridum fugant. Quem postea Theodoricus sub migravit ad Dominum: corpus ejus a filiis sublatiim,
flde receptum, de muro urbis curo simul loquerentur, Parisiis juxta virum suum Cblodoveumin ecclesia
prsecipitat, infantesque ejns inlerficit. Childebertus sanctaeCenofevaesepulfum est. Chlotarius rex filiura
quoque pro sorore sua Amalrici regis uxore, in suurti Chraraniim contra se rebellantem, etpublica
Hispania pugriara iniit. Ibique Amalricus iriterfectus pugna resfstentem, cum prius idero Chramuus captus
ac thesauri iUius direpli, ToIetUm urTbs vastata. et ligatus fuisset, cuni uxore et ffUisjussil igne cre-
Chiidebertus cum sorore sua reversusest, quae ta- mari. Hocieriipore Deatus Medardus episcopus, ple-
uien in itinere obiit. ChUdeberlus vero jnter reli- nus virtutibus, migravit ad Dominum. Quem Chlo-
quum thesaurum, caUces pretiosissimos scxaginta tarius rex Suesstonis civitate gloriose sepelivit,
detulit, qoindecim patenas rairo opere cselatas, vi- multas facuitates el ipiriera se ad sepulturam UfiiM
 10« CHRONICON..—yETAS SEXTA. liy
tradens. Ipse autem rex non multo post defunctus, A tum transeunt : sicque Sygibertus Tornacum, ubi
in eadem ipsa ecclesia beati Medardi a filiis suis Chilpericus residebat, obsedit. Eo tempore sanctus
sepelitur. Regnavit autem quinquaginta et unum Germanus Parisiorum episcopus Sygiberto regi man-
anrium. davit, ut contra fralrem stiuin nullo modo abiret,
[564] Justinus minor, annts undecim. Nar- neque de interfeclione illius cogilaret, quod ille au-
dssus patricius Totilam Golhorum regem in Italia dire contempsit. Sed Francis consentiens, more
superavit, et occidil. Hic deinde minis territus genlis impositus clypeo, rex constilulus est, ac re-
SophiaeAugustaeJustini uxoris Longobardos a Pan- gnum fratris sui Chilperici adeptus qui nonlonge
noniis invilavit, eosque in Italiaru inlroduxit. fraude Fredegundis a duobus juvenibus interfeclus
Joannes, Ecclesise Romanse pontifex , ecclesiara est. Namque illi simulantes secretius aliquid ei sug-
apostoloriim Philippi et Jacobi perfecit, et de- gerere, Iatus illius perfodiunt, qui a Chilperieo fra-
dicav t. Pantagathus Viennensis Ecclesiaeepiscopus tre, in Lambriaco vico sepultus est. Inde transla-
floruit. Hic consularibus fascibus priraum sublimis, tus in basilicam sancli Medardi,juxla patretn suum
sed Christi humilitale primus, postmodum quinque Chlotarium positus est. Regnavit autem tredecim
annisepiscopalem sedem fldelissime rexit: sub con- annis. Meroveus filius Chilperici, Brunichildemuxo-
stilalu Patilini junioris et Basilii vita functus est. Cui B rem avunculi sui in conjugium accepit. Pro qua re
successit in episcopatu Isicius, qui et ipse suli Justi- caplus a parte et tonsuratus, ac presbyter ordina-
niano floruit. Qualuor fralres filii Clilotarii regnum tus, in pago Cinnomannico in monasteriura missus
iriter se dividunt. Charibertus accepit regnum Cbil- est. Childebertus junior Brunichildis filius : rex in
deberti, sedemque conslituif Parisiis : Guntliclira- Austria conslitutus : qui Ilaliaro ingressus, eam
mnus regnum Clodomiri, conslituitque sedem Au- devastavit, et tributariam fecit. Gunthchramnus rex
relianis : Chilpericus, regnum Chlotarii patris sui, bonae satis memoriae mortuus est, atque in Basilica
Suessionisque civitale sedem sibi staluit: Sygiber- sancti Marcelli martyris Cabillone sepultus : regna-
ttts accepit regnum Theodorici, sedemque sibi con- vit autem triginta et uno annis. Leubigildus rex
stituit Rherois. Octavo regni ejus anno in Gallias filiam Chilperici et Fredegundis, nomine Rinchil-
Huttni cum Sygibertt» prselia commitlunt. Victi dero, duxil uxorem. Fredegundis cum Landerico
amicitias petunl: sicque in terram suam refugiunt. majore domus adullerans, Chilpericum regem a ve-
Sygiberttis et Chilpericus fratres inter se decertant, Aatione revertentem dolo per gtadialores interficere
et priinum Cliilpcricus civilatein Rhemensem per- fecit: et quasi nescia maU cum exercitu Parisios
vasit. Sygibertus iterum Suessiones occupat, caplo deportatum in Ecclesia B. Vincentii martyris sepe-
Theutberlo Chilperici filio. Sed postmodUm sacra- C Uvit: sic ipsa cum Landerico et Chlotario parvo
mentis inter se datis, aliquol annis in quadam pace filio in regno resedit. Contra quam Childebertus rex
riunserurit. .Chariberlus rex rooritur, atque in basi- Austrasiorum, qui Guntbchramno palrueli in regno
tica sancli Romani Blavio castello sepelilur. Sygi- Burgundiaesuccesserat, bellum commovit. Sed Fre-
bertus rex Brunichildem Athanaildi regis filiam degundis suis consilium dedit ut nocle cum lampa-
uxorem accepit, eamque sub Arianis baplizatam dibus obviam irent, prsecedenles ramos in manibus
in nomine individuaeTrinitatis rebaptizari praecepit. ferrent, appensis tintinnabulis ad colla equorum, ne
Ejtis sororem Chilpericus rex ad patrem in Hi- a vigiliarum cttstodibus sciri posseot. Nam tunc
Spaniam millens, Clulsuintam expeliit: et cum alias lemporis tinnitos equos Austrasii ad paslum emit-
uxores haberet, ipsam superduxit : quara tainen po- tebanl. Illi sic cuncla facienles, Austrasios et Bur-
stea consilio usus Fredegundis, per noctem In lecto gundiones lali fraude seduxerunt, dum vigilisepu-
Sdo slrangutavit. -tant juxla silvara equos suos pascere, et lintinna-
Jam tunc Chilpericus tres filios habebat de Audo- bula equorum suoruro resonare. Csesus itaque Chil-
vera uxore sua, Theutbertum, et Meroveum, et deberti exercitus, reliqui eum ducibus in fiigam
Chlodoveum.Absente ChilpericoFredegundis Audo- versi sunt. Fredegundis post aliquantum temporis,
veram reginam tali fraude decepit, ut filiam qriam . moTltia, in ecclesia beati Vincentii Parisiis sepulta
ex Chilpericobabebat Audovera ex sacro fonte, ipsa est. Theodeberlus et Tbeodoricus, filii Childeberti,
per se non per atiam snsciperet: quod et ipsa se- cum avia sua Brunichilde iri regnura gloriosi regis
docta qnidera fecit, ac idcirco postmodura a marito Gunthchrarani in Burgundiam directi: Theodericus
stto Ckitpericodimissa, sicque Fredegundis in con- cum Chlolhario patruele suo pugnam iniil, euroque
nubium transiit. Audovera veto velata villas et prae- cum exercitu suo fugavit: inde Thebdericus consilio
dia tantum ad sustentationetn sui accepit. Episco- matris suse Brunichildis, cum Theodeberto fratre
pus qni filiam hapiizavit, et matri eaui tenere non pugnam miscuit. Frater ejus Coloniam ingressus,
prohibuit, exsilio damnatus est. Leobigildis rex doloque ibi occisus est, caputque illius Theodorico
Gothorum quasdam Hispaniaeregiones sibi rebelles fratti, ut ipse jusserat, delalum filii Theodeberti ab
in potestatem sui regni superando redegit. Hoc tem- ipso interfecti. Filiam ejus in conjugium sumere
pore Namatns Viennensis Ecclesiaeepiscopusfloruit, volens, a matre prohibitus est. Cnique postmodum
nobflis slemmate, sed nobitior Vita, et eloquio. Brunichildis mater, timens ne eam perimeret, ve-
Fraiici qui sub ditione CMlperici erant ad Sygiber- nenuro porrexit, talique morie obiit; regnans qua-
111 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 112
draginta annis: filiosejus Brunichildis occidit. Na- A.quatuor, ad corpus B. Pelri apostoli congregans,
matus episcopns Viennensis septuagesimo anno vitse quae necessaria sunt Ecclesiaedecernit. ldem wissis
suse defungitur. Justinus imperator amens factus, iu Briianniain Augustmo, Mellilo, el Joanne, cum
diem obiit: Tiberiusque pro eo imperium suscepit. aUis pluribus tiraentibus Deum, adChristum Aoglos
Burgundiones et Austrasii cum reliquis Francis pace convertil. Siquidem Edilbertus rex Cantuariorum,
facta Chlolhariirm in tribus totis regnis super se cum gente cui praeerat, ad Christum convertitur,
regem levaverunt. sedesque tam Aupstino doclQii suo, quam aUis
[575] Tiberius* Conslanlinus imperator annis se- episcopis largitur. Brunichiidis regina pro multis
ptem. Gregorius adhuc apocrisiarius Romanae Ec- sceleribus suis in praesentia Chlotharii regis judi-
clesiae in Constantinopoli libros Exposilionis in Job cantibus Francis, indoroitis equis, religata brachiis
condidit, atque Eutychium ejusdem urbis episco- et craribus divaricatis, membratim discinditur, ac
pum infide nostrse resurrectionis errasse, Tiberio igni ossa iOiuscremata.
praesente, ita convicit, ut iraperator librura ipsius, Phocas regnavit annis octo. Gregorius Anglorum
quem de resurrectione scripserat, flammis cremari genti raelropolitano» slatuit, deditque Lindonsealque
debere liberaret. Docebat enias idcm Eutychius cor- Eboracise episcopis palKum : secundo anno imperii
pus Dostrumin resurrectione impalpabile, ventis ac BPhocse, indictione octava, raigravit ad Dorainum.
Tequie futurum sublilius. Gens Longobardoruro co- Pbocas, rogante papa Bonifacio, statuit sedem Roma-
mitanle fame et mortalitate, omneimirivadil Italiam, nam Caput esse Omnium Ecclesiarum, quia Constan-
ipsamque Romanam urbem obsedit: quibus tem- tinopolitana Ecclesia prima se omnium scribebat.
pore illo rex praeerat Alboinus. Golhi quoque sub Domnolus Viennensis episcopus tunc florebat, vir
Hermenigildo Lewigiidi regis filio, bifarie divisi, strenuus, etin redimendis captivispiissimus. Phocas
mulua csedese vastant. Philippus Viennensis episco- roganle alio Bonifacio Romano pontifice, in veteri
pus clarus floruit. Cujus (empore monasterium sancti fano quod Pantbeon vocabalur, ablalis idololatrise
Andresa subterioris Yiennsecondilum a ReiniUa Eu- sordibus^cclesiam Beatsesemper Virginis Mariaeet
geoia Ansemundi ducis filia, atque sub lestamento omnium martyrum dedicari jussit, ut ubi quondam
matri Ecclesisetradilum. Nam aliud raonasterium nondeorum, sed daemoniorurocultus agebatur, ibi
superius S. Andreae,in coUecivitatis situm jam eral. deinceps omnium fieret memoria sanctorum. Pata-
Fundaverat enim ipsum beatissimus Leonianus tem- sini et Veneli per Orientero et jEgyptum civile bel-
poribus sancti Avili ejusdem urbis episcopi, ubi ea- lum faciunt, ac sese mutua caedeprpstcrnunt. Persse
dem ipsa Remilia siib regulari discipUua nutrila adversus rempublicam gravissima bella gerenles,
fuerat. Post Philippum Evantius vir sanctus, epi- C multaa Romanorum provincias, et ipsam Hierosoty-
scopus Viennas levatus est. Hic cum sancto Prisco mam capiunt: ac destrueutes ecclesias, sancta quo-
et Arteroio Senonico, et Remigio Biturigensi, et que loca profanantes, etiam vexillura Dominicae
cum aliis sanclis episcopis, viginti capitula ecclesias- crucis auferunt. Heraclius imperator, annis viginti
tica perfecte roboravit. Quibus consedit quoque Sya- sex. Anastasius Persa monacbus, nobile pro Christo
grius Eduennensisepiscopus, vir sumraae sanctitatis. martyiripm patitur: qui natus in Perside a patre
Sueyi a Lewigildo rege oblenti Gothis subjieiuntur. puer magicas artes dididt; sed ubi a captivis Chri-
[583] Mauricius iinperator, annis viginli et uno. slianis noraen Christi accepit, in eo mox animo con-
Ermenigildus Lewigildi GolhorUm regis filius, ob versus, relictaPerside Chalcedoniam HierapoUmque,
fidei calholicseconfessionero inexpugnabilem,a palre Chrislum quseTens, ac deinde Hierosolymam pcliit
Ariano regni privalus infulis, insuper in carcerem ubi accepit baptismatis gratiam. Quarto ab eadem
projectus, ad exlremura nocte sancta Dominicaere- miilikrio monasterium abbatis Anastasii introivit,
surreclionis, securi in capite percussus, regnum ubi septem annis regulariter vivens, dum Csesaream
coeleslepro terreno rex et martyr intravit. Cujus fra- Palaestinaeorationis gratia venisset, captus a Persis,
ter Richaredus mox ut regnum post patrem accepit, _ et multa dia verbera inter carceres et vincula Mar-
omnem gentem Golhorum, cui prseerat instante Lean- cebana judice perpessus, tandem in Persidera mitti-
dro Hispalitano episcopo, qui et Erraenigildum do- lur ad regem eorum Chosroam :a quo terlioper
cuerat, ad catholicam fidemconvertit. Anari adversus intervalia lemporis verberatus, ad extremum una
Romanos dimicanles auro magis quam ferro pellun- suspensus manu per tres hotas, sic deeollatus cura
tur. Vienrierisisepiscopus Verus claruit. Hujus tem- aliis septuaginta, marfyriuro complevit. Mox trniica
pore Desiderius Augusiodunensis genere, in ordine ejus indutus quidam daemoniacus,curatus est. Sise-
diaconi EcclesiseViennensi serviebat. Gregorius Ro- butus Gothorum rex in Hispania plurinus urbes sibi
manae Ecclesiaepraesuletdoctor eximius claruit.Post beUando subjecit el Judaeos sno regno subditos,
Verum episcopumsanclus Desideriussuccedit.Hicbea- praner eos qui fuga lapsi latenter migraverunt ad
tissirous Brunichildem reginam ex impielalibus suis Francos, ad Christi fldem convertit. Persae Chalce-
arguensa eomitibus ejusipsa jubente interritorio doniam usque pervenerunt. iEunni murumfamgum
Lugdunensi super fluvium Calaronam perimitur, irrumpentes, et niGeniaConslantinopolis accedentes,
jnartyrque gloriostis coelesle regnum ingreditur. cum Heraclio hnpersitore mutuo in muro stanlecol-
Gre|orius pontifex synodum episcbportim vigintt loquuntur, aeeeptoque ab eo pretio pacis ad tetnpus
H: CHRONICON.— iETAS SEXTA. 114
recedunl. iEtherius Yienuensis, vir in omnibus exi- A prohibens eos ibi missas agere : unde et ipse sicut
niius, praeclarus habelur. Chlotharius rex Saxo- prsedecessores ipsius, ab Aposlolica sede, jusla satis
num terram vaslavit: in tantum ut non ibi relin- dispositione damnatus est. Dagobertus Francis re-
queret hominero viventem, longior, ut fertur, quam gnat, Sygibertus filius ejus Austrasiis.
spafia ipsius erat. Non longo tempore interjeclo [641] Constantinus filius Conslantini, imperator
quadragesimo quarto regni sui anno moritur : sue- annis viginli octo. Hic Constantinus deceptus a
cessitque-ei Dagobertus filius ejus vir strenuus, et Paulo sicut HeracUus avus ejus a Sergio ejusdem
in judiciis severus. Habuit autem duos filios, Sygi- civitatis cpiscopo exposuit typum adversus catholi-
bertum et Chtodoveum quorum untim, Sygibertum cam fidem nec unam nec duas voluntates, aut ope-
in Austriam cum Pipino duce direxit: Chlodoveum raiiones in Chrislo definiens esse confitendas, quasi
juniorem secum retinuit. Gundolandus major domus nihil velle rei operari credendus sit Cbristus. Unde
moritur, eujus loco Herthenoldus a Dagoberto con- Martinus papa, congregau Romae synodo centum et
stituitur. Heraclius imperator cum exercitu superve- quinque episcoporum, damnavit sub analhemate
niens Persis viclor, Christianos qui ibi erant captivi praefatos Cyrum, Sergium, Pyrrhum, et Paulum hae-
reduxit, ac vexiUum Dominicaecrucis Hierosolymam reticos. Post haec missus ab imperatore Constantino
triumphans reportavit. Reliquiaequoquebeali marty- B Theodorus hexarchus, tulit Martinum papam de Ec-
ris Anastasii, primo ad monasterium suum, deinde clesia Constantiniana, perduxitque Constantinopolin,
Romam advectse, venerantur in monasterio beati ubi cum pro cathotica veritate apostolice ageret, re-
Pauli apnsloli, qtiod dicitur ad Aquas Salvias. Anno legatus Chersonam, ibidem vitam finivit, multis in
Heraclii imperatoris octavo decimo, indiclione quinta, eodem loco virtulura signis usque bodie refulgens.
Eduirius excellentissimus rex Anglorum, in Brilan- Facta est aulem synodus prsefata anno nono imperii
nia Transumbranse genlis ad aqnilonem, prsedicante Coristantini, mense Octobri indictione octava. Cla-
Paulino episcopo, quem roiserat de Canlia venerabi- rentius vir satis eruditus Viennensis episcopus cla-
lis archiepiscopus Juslus, verbum salutis cum sua ruit. Vilellianus papa Romae ordinatur : sub quo
gente suscepit anrio regni sui undecimo; adventus Conslantinus imperator beato Pelro aposlolo niisit
autem Angtorum in Brilanniam plus minus anno een- Evangelia aurea gemrois albis roira magnittiriine in
tesimo octogesiino. Eique Paulmo sedem episcopus circuitu ornala. lpse post aliquot annos idem per
Eboraci dedit. Eo tempore apud Scotos in observa- indictionetn sextam Romam veniens, obtulit super
tione quartse decimaelunse paschalis error maximus altare apostolorum pallium auro lextile, tolo exer-
exortus est : quorura errorem Honorius papa per citu cum cereis ecclesiam intranle. Sequenli anno
epistolam suam redarguit. Sed et Joannes, qui suc- G facta est eclipsis solis, quinque Nonas Maii qttasi
cessori ejus Severino in pontificatu successit, cum decima hora diei. Yitellianus papa Theodorum ar-
adhuc eleclus in pontificatu, pro eodem errore quartse chiepiscopura et Adrianum abbatem, virum sanctum
decimae lunse, simul et pro Pelagiana hseresi, quae atque doctissimum, in Britanniam ntillit : qut pluri-
apud eos reerudescebat, scripsit. mas Ecclesias Anglorum doctrina ecclesiastica fecun-
[639] Heracleonas cum matre sua Martina, annis darunt. Constantinus imperator post plurimas deprae-
tribus. Cyrus Alexandriae episcopus, Sergius et Pyr- dationes in provinciis factas, occisus in balneo periit,
rhus regise urbis episcopi, Acephalorum haeresim indictione duodecima. Sed non longo post lempore
inslaurantes, unam operalionem in Christo divini- Vilelliaims papa obiil.
tatis et humanitalis, unam quoque voluntatera dogma- [669] Constanlinus, filius Constantini superioris,
tizabant. E quibus Pyrrhus sub Theodoro papa Ro- annis septemdecim. Saraceni Siciliam invadunt, et,
mam veniens ex Africa, ficla, ut post apparuit, prseda niroia secum ablata, roox Alexandriam re-
poenitentia, obtulit eidem papae, praesente clero et deunt. Agalho ponlifex Romanse Ecdesise constitui-
populo, libeUumcum sua subscriptione, in quadam- tur : qtti ex rogatu Constantini, Tiberii, Heraclii,
nabanlur omnia quse a praedecessoribus suis scripta piissimorum principum, misit in regiam urbem le-
vel acu sunt adversus catholicam iidem : unde et " gatos suos : in quibus erat adhuc Joannes diaconus
benigne susceptus est ab eo qtiasi regia? pontifex non longe post episcopus, pro facienda adunatione
civiutis: sed quia reversus, eumdem ipsum errorem Dei Ecciesiarum. Qui benignissiroe suscepti a fidei
repetiit, memoratus papa Theodorus, sacerdotum catholicae defensore Constantino, jussi sunt, remis-
synodo advocaU in basilica beati Petri Apostoli con- sis dispulationibus philosophicis, pacifico colloquio
demnavit ipsum Pyrrhum sub vinculo anathematis. de vera fide perquirere, datis eis debibliotheca Con-
[6421 Consuntinus fiUus Heraclu mensibus sex. siantinopolitana catholicorum Patrum, quos petebat,
Pyrrhi successor Paulus, non lantum pestifera do- libellis. Affuerunt autem et episcopi centum et quin-
ctrina sicut decessor ejus, sed et aperta persecutione quaginta, praesidente Gregorio patriarcha regiae
catholicoscruciat: apocrisiarios sanctaeRomanse Ec- urbis, et Macario Antiochise. Convicli sunt itaque
clesiae,qui ad ejus correclionem raissi fuerant, par- qui unam volunUtem et operationero astruebant in
tim carceribus, partim exsiliis, partim verberibus Chrislo, falsasse catholicorum Patrum perplurima
afliciens: sedet altare eorum in domo Placidise sa- dicta. Finito conflictu, Georgius correctus est. Ma-
craium in venerabili oraculo subvertens diripuit, carins vero cum suis sequacibus simul et praedeces-
 H5 S. ADONIS ARCHiEPISC. VIENNENSIS 11C
,gffirib.us,CyrQ, Sergio, Honorio, Pjrrrho, Paulo, et A defuncto, Grimoldum fllium ejus majorem domusin-
Petro, anathematizatus est: et in loco ejus Theo- jtituit. Non longe., ppst defuiujto SygiberlQ rege,
phanus abbas de Sicilia, episcopus Antiochiae factus. Grimoldns ftlium ejus parvum, Dagoberlum nomine^
.Tantaque gratia legatos catholicse pacis comiuta totondit, ac Dodoni Pictavieosi episcopo sub custo-
^fist, ul Jpannes Portuensis episcopus, qui erat urins jiia dirigit: Frajnci phirimuiii inde indignaii, captura
ex ipsis Dominica octavaruro Paschse, roissas, pu- Grimol.dumChlodoveoregi tradunt :qui posuit eum
bUce in ecclesia sanctae Sophiae, coram principe et Parisiis in cuslodia ; ibique diu excruciatus, vilam
patriarcha Latine celebraret. Haec est sexta Syno- 4inivit : Chlodoveus rex lemere agens, bracliiura
diis uniyersalis Cqnjstantinopolicelehrata, et Graeco beati Diouysii martyris abscidit. Ab eo tempore sicut
.sermone conscripta, tenjpqribus papae Agatbonis, franci tenuerunt, regnum ipsorum cadere coepit,
exsequente et residente Consiantino piissimo impe- yariis, casibus, molestatura, Chlodpveus rex, mullis
ralore intra palatium suum, simulque legatis aposto- jjleclus vi^is, Undei» ^x Baliilde regina tres filios
licae sedis, et episcopis cenium et quipquaginta resi- habuii, Chlotharium, Childericum atqus Theqdori-
dentibus. Prima enira universalis Synodus in Nicaea cum. Justinianus, beatae memoriae, RoroanaeEcclesiae
cojigregajla estcontra Arium, trecentorum etoclo- pflntificem Sergiuro, quia Synodo haereseop quam
decim Patrum, temporibus Julii papae sub Constan- B Constanlinoppli fecerat, patere e|,subscribere qoluit,
tino principe. Secunda , Constantinopoli, centum misso Zaeliaria protospalario suo, jussit Copslanti-
quinquaginta Patrum conlra Macedonium et Eu- nopoJiin deportari. Sed praevenit militia Ravennatis
doxium, temporibus Damasi papae, et Gratiani prin- urbis, vicinarumque partium. jussa nefanda priuci-
cipis, qqapdo Nectarius ejusdem urbis est ordinarus pis et euradem Zacbariam ab urbe Roroa contumeliis
episcqpus. Tertia in Epheso, ducentpnnn Patruuj et iujuriis repuleruflt. Chlodoveus rex niniium lul ri-
coiitra Nestorium episcopum Augustse urbis, duas cus decessit, cmn regnasset annis sexdecitn Franci
. person^s in t)otoino Jesu Christo prgedicantero, sub Cbiolhariuro ftlium cjus regem constiluunt. Herchi-
Theodosiq magno principe, et papa Ccelestino. noldo majore domus defuncto, Franci in incerlum
Quarta, in Chaleedonia, Patrum mille cenlum et,lri- eunles, Ebroinum in hac dignitaie ul major esset in
ginU sub teone papa, teraporibus Martiani princi- aula regia conslituunt. Chlolbarius quatjior annos
pis, contra Eutychem nefandissimorum prsesulem regnans obiit, cujus loco Franci Theodoricum fra-
monachorum. Quinta autetn, Constantinopoli, tem- trem ejus erigunt. Chiidericum aliuiu fratrem ejus
poribus Vigilii papse, sub Justiniano imperatore, siiiiul cum Ulfeldo duce in Austriam regnare dirj-
contra Theodorum et omnes haereticos. Sexta haec, gunt. Papa Sergius ordinavit venerabilem vjrum Wi-
de qua in praesenti loco diximus. Sindulphus Vien-' C Ubrodum cognomine Cjeinentera, Frigionum geti.ti,
riensis Ecclesiae episcopus, ctarus habelur. Sancla episcopuin. Chaldeoldus episcopiis Viennensem Ec-
Vlrgo Christi Hediltruda, filia Annaeregis Anglorurri, clesiam rexit usque ad teippora Theqdorici rcgis.
et primo alteri viro, et postea Hecfrido regi conjux Justinianus imperatQr ph culpam perfidiae, regni glo-
data, poslquam duodecim annis thorura marilalem ria privatus, exsul in Ponlum secedit,
incorrupta servavit, sumpto velaniine sanctimonia- [696] Leo imperalor annps dtios, Papa Serglus
lis efflcltur: nec roora, eliatn virginura mater et in sacrario beali Petri capsam argenteara, quae in
riutrix": ctijUs merita lestatur etiam caro mortua, anguio obscurissimo diulissime jacuerat, et in ea
ft fjusepost sexdecim annos sepulturse ctim veste qua crucem diversis ac pretiosis lapidibus adornatara,
!-%Vonita est, incorrupta ut virgtf mariserat, reperi- Domino revelante, reperi|: d,e,qua tractis quatuor
"I fur. Dagobertus rex ecclesias sanctorum ditavit, petalis, quibus gemmse mclusae.erant mirse magoitu-
-
eisque multa largitus pacffice et quiete regnuin te- dinis, porlioneni ligni saluliferi Domiiiicsecnicisifl-
nu|t Francorurii. Siridulpho episcopo defuncto, Hec- terius repositam insne^jt. Quseex eo tempare omni-
djcus viennensis Ecclesise praesulatum suscepit, bus annis in basilica Salvatoris, quse appellatur
raagftsereligiohis vir : cjaruit autem usque ad ulti- ~. Constantiniaria, die exaltalionis ejqs ah ornni oscnla-
mum tempus Justiniani imperatoris, cujus et tem- tur atque adpratur populq. Dodolenus Viennensis
pofe*6n|[it. episcppus habelur. Franci, Ebroino insidias paran-
[680] JuStinianus minor, filius Constanlini, impe- tes, TheoderiCuinde regnoabjiciunt,EbroinumLtixo-
ratorfactus, anriis decem. Hic constituit pacem cttra vio monasterio tondenl: Cbfldericum super se regem
Saracenis terra marique decennio. Sed ct provincia levant: majorem dpmus, tlfuoldum. Sed non multo
Africa quaefuerat tenta aSaracenis.Carlbagtne capla posi, propler leviutem animi sui idem Childericus
atquedestructa, Romario imperio subjugata est. Da- a Francis interficitur : TJUiioli)usfuga efa"bitur,
gobertus rex, valida febre aegrotans, morltiusest Spi- Franci Leodosium Archenoldi fifium piajorem dornus
ndgito yllla in pago Parisiensi atque in ecclesia beati constituuni, TJieodericum in regno advocant. Dici-
Dionysji martyris sepullus est : luxeruntque eum tur in hoc consilio fuisse Leodegarius venerabilis
Franci diebus mullis. Regnavit autem quadraginta episcopus Augustodunensis, el Gerinus frater ejns.
quatuor aiinis. Ejus loco coristituerunt Franci Chlo- Ebroiiius ita,que roagnse hnpietatis homo, ctaricatu-
doveumfillum ejus regem : cujus uxor Baliildis, de rani abjiciens, a Luxovio cfBriobjio egresstis, sediicfus
genere Saxonum. Svgibertus rex AuStrasiae,Pippino sine dubib ab spirilu mendacii, quidixerat ei qiiod
«7 CHRONICON.— iETAS SEXTA. 118,
duodeviginti annis viveret, in Franciam revertitur. A i igne, glariio,etcaptivitatevastavil: cumque non esset
Copiis undecunque sibi aggregatis, ad Audoemira qui ei resisteret, Joannes papa missis donariis pturi-
episcopum Rothomagensem dirigil. Mox responso mis et legatis, universos captivos redemit, atque
inde acceplo tyrannice conlra hosles debacchatus. hostes domum redire fecit. Cuisuccedit alterJoan-
Levidesiuro fide captum occidit. Ac sic principatum nes, qui miro opere oratoriuro sanctae Dei genitrjcia
vi sub Tlieoderico rege obtinuit: conlinuo sanctum, Marisein Ecclesia beati Petri construxit. Eritbertus,
Leodegariurn diversis poenis aflectum gladio percus- rex Longobardoruro, roultas corles et patrimonia
sit. Gerinum quoque fratrem ejus diu excruciatum. Alpium Cottiarum, quaea Longobardisfuerant ablata,
peremil: multos cogens in exsilium, ablatis faculta- juri Apostolicsesedis reslituil, et hanc restitutionem
tibus, de quibus Vulbaldus et Ragneberlus iUustres . aureis scriptam litteris Romam direxit. Pippinus
viri, nntllis pressi injuriis, virtute venerabiles, oc-- Austrasiorum dux, Theoderieum regem cepit, atque,
cumbtint. Ulfuoldo decedente, Martinus et Pippinus tbesauris acceplis, Nordebertum queradam de suis
juiiior filius Ansegesili, regibus decedentibus, domi- majorem doraus sub rege eodem constituit. Ipse in
nabanhir in Austria. Moto prselio contra Tbeodori- Auslriam remeavit. Habuil autera ex uxore sua no-
cuin regem et Ebroinuro, Martinus fuga Iapsus Lug- bili duos filios, Drogum et Grimoldtim. Drogus du-
dtino cloaca se reclusit: Pippinus quoque e latere B ] catum iti Campania accepit.
cvasit. Ebroinus, daiis sacramentis, Marlinum ad [706] Justinianus secundus, cum.Tyberio fllio,
regero Theodoricum venire suadet: ille credulus, annis septem. -Hic auxilio Terbellji regis Bulgaro-
mox cum suis interfectus est. Ebroinus crudelitale rum regnum recipiens, convictos occidit eos quise
niroia saevus, ab Hermenfrido Franco interfectus expulerant, patricios et Leonero in loco ejus usurpa-
est: Hermenfridus in Auslriorum regrium ad Pip- veraut : necnon et successorem ejtts Tyberium qui
pinum fugiens, evasit. Erat lunc temporis vir ocu- eum de regno ejectum tota leropore quo ipse regna-
lis orbatus, unus de ilUs quibus Ebroinus eflo- vit, in eadero civitate lenuerat in ctistodia. Callini-
derat lumina, iri insula Lugdunensis provincise, cum vero, patriarcharo, erulisoculis, misit ROmam,
qtiae Rarbara dicitur. Qui cum nocturno tempore. et dedit episcopatum Cyro, qui erat abbas in Ponto,
super ripam Scicannse fluminis orandi gralia reside- euniqtie exsulem altierat: Hie papam Constanliitum
ret, audivit navigantium iropetum, et magna vi bra- ad se venire jubens, honorifice suscepit et remisit: -
chiorum conlra impetura fluminis insurgentium. ita ut die Dominica cum inissas sibi facere juberet,
Cumqire'jnterrogaret, quo navigium iUud tenderet, coinmunionem de manu ipsius acceperil. Quero pro-
vox in auribus ejus percrepuil : Ebroinus est, qtiera. slratus in terra, pro suis peccatis intercedere rogans,
ad Vttlcaniam oliam deferimus : ibi eniin facli sui' C cuncta Ecclesise privilegia renovavit, qui cum exer-
poenas luet. Hoc idern vir audivit ad consolationem citu mitteret in Pontum ad comprehendendum Phi-
sui, ut sciret quam pcenam persecutores justorum lippicum, quem ibi relegaverat, conversus omnis
sentirent. Reverentissimus Ecclesise Lindisfarnensis exercitus ad partem Philippici, fecit eum sibi impe-
in Britannia ex Anachorita antistes Cuthbertus, totam ratorem : reversusque cum eo Constanliuopolim, pu-
ab infantia usque ad finem vitam miraculorum signis gnavit conlra Justinianum, duodeciroo ab urbe mil-
inclylam duxil. Cujus venerabile corpus humalum liario, vicitque atque occidit. Regnavitque Pbilip-
post undecim annos, quasi eadem hora fuisset defun- picus loco Justiniani. Francis adhuc Ttieorioricus
clus, cum vesle qua tegebatur incorntptum inven- regnabal. Deodalus Yiennensis episcopus, magnae
tum est. Franci Vuaratonem pro Ebroino, majorem parcimoniae vir florebat. *
domus faciunt: qui pacem cum Pippino componit.. [712] Philippicus imperator annum unum, menses
Pippinus cum Gissemaro Yuaratonis filio, contra vo- sex. Hic ejecitCyrum depontifipatu,euroquerediread
luntatem palris agente, civilia bella habuit. Sed gubernandum monasterium suum praecepit : quique
Gissemarus a Deo percussus obiit. Pater ejus Vuaraio pravi dogmatislilteras Constanli.nomisitpo,hli(ici,quas
principalum recepit. S. Audoenus episcopus, virtu- . ille cura apostolicsesedis consilio respuit, ethnjusrei
tibus clarus, migravit ad Doutinum. causa fecit picturas in porticu sancti Petri, qui acta
Post Vuaratonem, Bertharium, majorem domus sta- sex synodorum universalium continent. Nain et hu-
tura et sapientia pusiUum, Franci conslituunl. Pippi- jusmodi picturas cum haberentur in urbe regia,
nuscumTheodorico et Berlhariobellum iniit, et vicit. Philippicus jusserat afferri. Statuilque populus Ro-
[6(j9] Tiberius Iroperator, annis seplem. Synodus mantis, ne hoerelici imperatoris nomen, aut,in charr
Aquileiae facU ob imperitiam fidei quintum univer- tis, attt figtilis solidis susciperent : unde nec ejus
sale concilium suscipere diflidit, donec salularibus eftigies in ecclesiam introducla est, nec nnmen ad
beatae papae Sergii monitis instructa, et ipsa huic missarum soleronia prolalum. Captus igitur Pbilip-
cum caeleris Christi Ecclesiis annuere consentit picus ab Anastasid oculis privalus est, nec tamen
Joannes ponlifex Romanus habetur, qui Sergio suc- occisus. Theodericus rex Francorum niQrtuus est,
cesserat. Bobolinus Viennensis Ecclesiae episcopus qui regnavit annis novemdecira.
insignis claruit. Post quem Georgius magnse virlutis [714] Anastasiiis imperator, annos tres. Hic litte-
episcopus, in eadem urbe constituitur. Gisulphus, ras Constantino pontifici Romam misit per Schola
dux gentis Longobardorum, Beneventi Campaniam sticum patriciura et exarcham Ilaliae, in quibus se
 i!9 S. ADONIS ARCHIEPISC. VlENf^NSIS m
fautorem catholicse fldei, et sancti sexii concilii prse- A tus septuaginla et oclo, cum esset presbyter annis
dicatorem esse docuit. quadragintaocto; abbasautem, annis viginli quinque,
Chlotbarius filius Theoderici, ptier Francis regna- ubi Lirigbnas pervenit, defunetus, atque in ecclesia
vit annos tres; cni successit Childebertus frater beatorum Gemmoruro martyrum sepultus est.
e]us, vk>inclytus. Defuncto Northberto majore do- Carolus Pippini fliiusex alia uxore, cnm captnsa
raus, Grimoldus Pippini filius effectus est. Pippinus PlectrudePippini quondam uxore teneretur, auxitiante
raulta beUa gessit contra Rittodum gentilem Friso- Dominoevasit. Saxones terram Mataarioruin devasU-
num ducem, silffiiitercontra Suevos, vel alias quam- verunt. Eoldus Viennensis episeopas jam habebaiur.
pkires gentes. Blidrannus Viennensis Ecclesiae epi- [718] Leo Imperator, annos novem. Saraeeni
soopus. Leutbrandus rex Longobardorum, donatio- crim imraenso exercitu Constantinopolim venieriles
nemAlpium patriraonii Cottiarum, quam Erilhber- triennio civitatem obsident, donec civibus mutu m-
tus rex fecerat, sed iile repelierat, admonitione ve- stantia ad Denm clamantibus, multi eorom fame,
nerabilis papae Gregorii coufirraavit. Drogo filius frigore ac pestilentia perirent, ae si pertsssi obsi-
Pippini defungitur hibernali lempore, anno Incarna- dionis abscederent. Qui inde regressi, Butgaroruro
tieriis Domini septingentesimo oclavo. Anepos epi- gentem quae est super Danubium, bello aggrediun-
scopus, saecularis conversationis vir, ducit exerci- K tur: et ab hac quoque victi refiigiunt ac naves suas
lum Francorum contra Wiliarhrm in Stievos, ubi repetunt. Qtribus cum alluni peterent, irruente su-
gravissima csedesfaeu est, aimo Incarnationis Do- bila tempesute, plurimi etiam, mersis sive confra-
mini septingentesimo duodecimo. Bonae memoriae ctis per littora navibus, necati sunt. Leutbrandus
Childebertus rex migravit, regnans tredecim annos : rex audiens quod Saraceni, depopulata Sardinia,
et sepuitus est Cauciaco monasterio in basilica S. etiam loca iila fcedassent, uhi ossa beali Augustiui
Stephani protomartyris; regnum suscepit Dagober- episcopi proptervastationemBarbarorum olimtrans-
tus adhuc puer, filius ejus : major domus Grimoldus, slau, et honoriftce fuerant coudiia, misit, et dalo
vir modestus et justus, qui habebat Ratbodi ducis pretio accepit, et transtalit ea in Ticinnm. Ibiqtie
filiam Theusuindam in conjugiura : nam ex alia in monasterio quod Cella aurea vocatur, quod et
femina Theudoaldum haboerat. jEgrotante iuque ipse construxit, condigno honore reeondidit. Tunc
Plppino genitore ejus, dom ad visiundum eum ve- sanctus episcopus Eotdus Viennensera Ecclesiam re-
nisset, a Rangario Frisone genlili peremptus est, in bus auxit. Erat enim afflnis Francorum regibus,
basilica sancti Larrdeberti. Pater ejus Theudoaldum qtiiqne etiam intra civiutera in honore bealorum
in honore defuncti patris instituit. Leodidico, anno raartyrum Thebaeorum, Mauritii et sociorum ejus,
Incarnaiionis Domini septingentesimo decimo quarto , domuitculsrm crypatim (tic) construxit: ibique nou
irt mense Aprili. Nec multo post Pippinus pater ejus mediocrem partem reiiquiarum, sive ex his martyri-
mortuus est, eodem anno, medio decembri. Obli- bns, sive ex aliis posuit. Atque ex eo tempore res
mrit*autem princrpatum sub nominatis regibus annisi ecclesiaenomine beati Mauritii attitulantur, quando
viginti septem. Hecberlus vir sanctos <Je gente An- ex anliquo et major domus in honore septera mar-
gtorum, pro coelesti patria peregrinus sacerdotium! tyrum Macnabeorum, etfaculutes ejusdera eccle-
Cnrisfi exornans, plurimas Scoticae gentis provin- sise sub nomine eorum a fidelibus oflerenlur, et
cias ad canonieam paschalis temporis observantiam, corisecratas manerent. Dagobertus rex, annis quin-
aqua diutius aberraverant, pia praedicationecon- que regnans, mortuus est. In iUis diebus paulo ante
%rtit, arino ab Incarnatiooe Domlni septingentesimoi Franci mutua caede se stermmt, ac Theodoaldura
decimo fpiirito. , Grimoldi justi fifinm vatide persequendo fugant,
*
[713} Theodosius imperator, anho uno. Hic electusi eiecto Raganfrido in principatum roajoris domus.
ifi imperatorem, Anastesium apnd Nicaeamcivitatemi Franci Danietem quemdam cleriCum post objectio-
gravi praelio vicit : datoque sibi sacramento, pre- . nem tonsurse, in regno stabiliunt, atque Chilpericum
sbyterura fecit ordinari. Ipse vero ut regnum accepit, H noncupani. Exercitum usque ad fluvium Mosam
cum esset catholicus, imaginem illam venerandam, coBtra Caroltun commevent. Ex alia parte Ratbo-
in qua sanctse sex synodi erant depictae, et a Philip- dus dux cum Frisonibus contra eumdero ipsum Ca-
pico fuerat dejecU, pristino loco in urbe regia erexit. roium insurgit: pugna valida conimissa cum Friso-
Tiberis fluvius alveum snum egressus ita excrevit, nibus, Carolus gravi damno afflictus, dUapsus est.
ot ad unam et semis staturam in vra publica extu- Ratbodus usqne ad Coloniam cuncta devasUns per-
mesceret, multaque excidia Romanse civitatis face-. veriit, roertse Julii, anno Incarnationis Domini sep-
ret. A porta denique S. Petrt usque ad pontem Mil-. tingentesiino dechno quinto. Chitpericns simul con
vum aquae descendeutes se coBJungebant. Mansilt' Ragarifrido Arduennam silvam ingressus raagno
autem diebus septem.. Cum cives c*ebras litaniasi exercitu usque Rhenum civilalemque Coloniara
agerent, revertitur ocUva die. Aroore divino inflam- pervenerunt, fhesaurum multum a Plectrude acci-
mati mnlti Anglorum gentis de BriUnnia Romamt pientes, vasUntesque terram, reversl sunt ad Am-
venire his temporibus maxime stnduerunt, ibique obi blaviam : sed subito Carolo super eos irruente,
signum religionis tpnsuram ctericalem suscipere.. ntaximuraa copiis suis tUspendiumsustinent. Iterom
furic eiiairi reverendus abbas Geolfridtjs annos na^. Carplos exercitu commoto adversus Chilpericura,
 121 CHRONICON.— .ETAS SEXTA. 122
vel Ragamfriduro pergit. Illi conlra, hoste parato,. A Viennse succedit. Qui ob cladem Sarracenorum,
bellum accelerant, in loco nuncupato Vicieco, die cum esset domus prseclarissima martyrum citra
Dominica, illucescente die infra quadragesimam, Rhodanum ab eis jam incensa, ossa beati Ferreoli
deciroo terlio Kaleodis Aprilis, anno Incarnationis , cum capite Juliani martyris inlra urbem transtulit,
septingentesimo decimo seplimo. Chilpericus et eisque accelerato opere, non magno pretio eccle-
Ragamfridus fugati, penes Carolum victoria fuit: siam construxit : ubi et eorumrieiri marlyrum reli-
Coloniam venit, thesauros patris sui a Prectrude qtiias reverenter composuit. Idem Wilicarius, cum
recepit; regem sibi Clotharium statuit. Chilpericus furioso et insano satis consilio Franci res sacras
ctRagamfridus Eudonem ducem in adjulorium expe- ecclesiarum ad usns suos reiorqucrent, videns Vien-
tunt: conlra quos Carolus intrepidus pergit. Eudo nensem suam indecenter humiliari, relicto episco-
Parisios fugiendo pervenit. Chilpericus, thesauris palu, in raonasterium sanctorura marlyrum Agau-
regalibus sublatis, trans Ligerim in Aquitaniam se nensium ingressus, vitam venerabilem duxit. Vastala
eripuit. Chlotharius rex eo anno mortuus est. Post et dissipata Viennensi et Lugdunensi provincia,
Eoldum episcopura Eobolinus Viennensis episcopus aliquot annis sine episcopis utraque Ecclesia fuit,
successit. Huic Ostrebertus vir slrenuus et nbbUis laicis sacrilege et barbare res sacras ecclesiarura
episcopiis succedil. Hic sepultus est in villa quadam B obtinentibus. Anno Incarnationis Doroini septingen-
proprielatis suae Julidiaco, non longe a Sequana tesimo quinquagesima prirao Carolus Pippini filius
fluvio. Carolus legationem ad Eudonem misil ami- Francorura dux defttnctus est, principalum illius
ciiiasqufTcum eocomponil. Cui Eudo Chilpericum obtinente CarlomannodPippino fratre ejus.Childe-
regera cum multis muneribus reddidit. sed idem ricus in regno Francorum substituitur.
nondiu in regno resedit. Siquidem Noviomo civilatei [727] Constantinus iraperator, annos viginti sex.
morluus ac sepultus est. Regnavit autem annis plus Carlomannus et Pippinus contra Hunaldum ducera
quinque. Franci Theodericum, Dagoberti junioris Aquitanortini exercituro movent, cceperiintqtie ca-
fiUum,regem super se conslitount. Carolus major struro, quod vocatur Lucas : in ipso ilinere positi
doraus et Austrasiorum princeps, vastans omnia, diviserunt sibi regnum Francorum, in Ioco qui di-
et Saxonum agros diripiens, ad Wisorem pervenit. citur Velus Pictavus. Eodem anno Carlomannus
Ratbolus Frisonum dux moritur, et Carolus cum Sa- Alamanniam vastavit. Cariomannus et Pippinus
xonibns bellum iniit: ibi gravissima caedes hominum ineunt ptignam cum Odilone duce Bajovariorum.
altrinsecus morientium. Post aliquot annos, in Ba- Eodem anuo Carlomannus cura Saxonibus confliclura
jovariam iter arripuit, Bajovariosque cum labore habuit: cepilque castrum quod dicitur Hocseoburg,
maximo ad deditionem coegit. Post reluctanlibus ; ^ et Theotecnun Saxonem placiUndo sibi conquisivit,
iterum occurrit: et secunda vice fortiludine exer- anno Incarnationis Domini seplingentesimo quadra-
cilus sui superdomuit. Iterura abiit in Saxoniam, gesimo tertio. Iterum Pippinus et Carlomannus
deinde ad Suevos contra Lantfrrduro, quos ab infe- expeditionem habuerunt in Saxoniam, anno Incar-
sUtione nimia repressit. Exinde exercitum commo- nationis Domini septingentesimo quadragesimo
vet conlra Eudonem AquiUniornm ducem, fugitquet quarto, captusque est Theodericus Saxo. Sequenti
usque in Vaseoniam fugato Eudone. Sarraceni mul- anno nullam fecerunl expedilionem, eo quod Car-
tis copiis navibusque plurimis longe lateque pluri- lomannus dispositum haberet ssecularem militiam
mas urbes um Seplimaniae quatn Viennensis pro-, relinquere, et ipso anno paravit iter suum, paravit-
vinciaevastant. Conlra quos Carolus expeditionem que se frater ejus Pippinus honorifice ad obsequium
dncens, graviterque eos fundens, in Hispanias re- illius, anno Incarnationis Domini septingentesimo
puUt: faeta concertalio mense Octobri, gerens et quadragesimo sexto. Carlomannus seeundum vo-
alia diversis in parlibus prseUa, iterum post aliquot tum suum Romam abit, ibique se totondit, atque
annos perrexit usque in Vasconiam, Aquitaniam monasterium in monle Sareptse in veneratione san-
depopulatus : mortuo Eudone, contra filios UUus cti Silvestri conslruxit, ibique sub monastico habitu
arma corripuit, eosque vehementer afllixit. Sed va- aliquo tempore vixit«. Inde ad sanclum Benedictum
riante concerutione, cum ex ulrisque partibus plu- in Cassino monte perveniens, monachis sociatus est.
rimi caederentur, tandem fcedus non diu mansurum Grifo ante faciem Pippini ducis fugit in Saxoniam.
ineunt. Sarraceni pene. toUm AquiUniam vastantes, Pippinus per Thorittgiam iter arripiens, introivit
et late aJias provincias igne ferroque superanies, in Saxoniam, pervenilque ad fluvium Missaha in loco
Burgundiam dirissima infestatione deprsedantur, penei qui dicitur Scaamgi. Grifo adjungens secum Sa-;o-
omnia flammis exnrentes, monasteria quoque ac num multitudinem,-super fluvium Oacrum in loco
loca sacra foedantes, innumerum populum abigunt, qui dicitur Horabim, illuc quoque eum est Pippinus
atque in Hispanias transponunt. Contra quos Caro- msecutus. SeoVGrifoarriDiens fugam pervenit usqus
lus iterura expeditionem movit. Quibus forti manu Bajovariam, ducatumque ipsura sibi subjugavit :
resistens, csesa inde maxima multitudine, reliquos Tassilonem atque Iltrudera captos subdidit. Swidger
qui superfuerunt fugere compulit: e quibus pauci ad auxilium ei venit. Hoc audiens Pippinus, iter
evasere. Wilicarius Austreberto venerabili episeopo posteum arripiens.captum Grifonem securo adduxit,
» Regino, I. n, eum ait a
coqno alapas ssepius et verbera patienter tulisse.
 125 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 124
srmul cum Lanfridq atque Swidger : Tassilonern-j lAdere, promlsit omtiia bealo Petro et Ecdesise Ro-
"vero fn ducatum Bajovariorura posuit, eique per be-- manae restiliiturum. Obsides igitur quadraginla si-
neflchim Bajovariam commisit, Grifoni quoque ini mul cum juramento dedit Sicqne obsidione libera-
parlibrrs Austrise duodecira cointtatus dedit: indei tus est: rejt verb Pippinus in Franciam Tediit. Sed
post Gfifo fugiens Waifario Hunoldi fllio Aquitano-- Aistnlphus ut perfldus omnia meritilus estl Ob quarn
riiro daci se conjunxit, ibique arobo contra Pippi- causam rex Pippiniis, Italiam iterum ingressus, Pa-
ntlm rebeUionem parant. Interim dum copiseparan-- piam obsedit, Aistulphum inttis clansit. Aislulphus,
tur, misit P^ppfnus OtgardumWisburgensem episco-- iterura sacramento nimitim coactus, flrmavit se om-
-pum et Fulraduin capellanum suum.ad Zachariaml riia redditurtim : insuper Pippjnus rex Ravenriam
tunc temporis pontiflcem Romanum, ut interroga-- totamque Pentapolin sanctis aposlolis Petro et
> Tent eum, si ita roanere deberent reges Francorumi Parilo tradidit. Reverso tege Plppino, Aistulplnrs
*enmpene nutlius potestatis essent, jam solo regio> dum* venarom divino juriicio subito percussus in-
nomine contenli. Quibus Zacharias pontifex respon- teriit. Interiecto tempore, Desiderius in regnum
sirm dedil, regem potius iilum debere vocari quii Longobardorum strccessit. Constaniinus imperator,
-rempublicam regeret. Reversis legalis, abjectoque> niissis donis regi Pipprno simulorgano rattsico, pa-
Childerico qui tunc regiurn nomen habebat, Francii IB cem cum Francis statuit. Tenente placitnm Pippino
per consiUum legatorum et Zaeharise pontiflcis ele-- Regem Compendio, Tassilo dux Bajevaridrum ad
cium Pippinum regem sibi constituunt: Childericusi illum ibi venit, seque iWiin vassalium commisit,
tonsuraltfS, et in monasterium missus est. Mox Pip- atque super eorpora sanctomm martyrnm Dionysii,
pinus, rex Francorum factus, bellum in Saxoniami Rustici, et Eleutherii, simttl et stiper corpora san-
movit r in quo Ghildegarius episcopus a Saxonibusi etorum oonfessorom Martini et Gerroani juravit ul
eccbus esiin eastro quod dicitur Witbergh. Victorr in oranibus diebus vilae suae regi filiisque ejus inte-
Pippinus pervetiit usque act locnm qni Rtrime dki-- grar» fldem cum subdkione servaret. Acta sunt haec
iur: inde reversus iruiulatur el quod Grifo fraterr anno Incaraationis Boroini septiogentesimo quin-
ejiis dum Itatiam infrareveHet, apud Morrvennara i quagesirao octevo. Omnesque majores Bajovariorum
«ceisusessei, eujus iflOtteralicet perfidi patriae adeoi una cum ipso sacramentis juratiomim obstrtcti sunt.
doluiti tacbaria pontifice defmtcto, Stephanus sue-. Bertericus Viennensem Ecdesiant, bome simplex,
cedit. Tune temporis sanctus Bonifaeius archiepi-• suscepit regendam. Post ipsmh, Proculus episcopus,
seopus Moguntiacensem regebat Ecclesiam. Prsedi- simititer innocens et simplicis naturse. Pippinus rex,
cator vetierabiits maximam mttltitudinem Frisonumi iterum Saxoniaqi irigressus, firmitates omnes S;MIO-
ad Christum converlit: Wilicarius, relicta Vienriensi' i G Bum obtinoit, mnltaque strage Saxonum populum
sede, Romam primurn abiil, ibique pSpse Sieptianoi perdomuit, in tanturo tlt dona annualia eis impo-
notus eflkiurr: interjeclo non-multo tempore Agati-. suerit per smgulos annos Francis deferre tria millia
ni meiiasteriura niartyftira in curam suscepit. Aislul- equorum. Anno Incamationis Domini septingentesimo
phus Longobardorum rex, nimis perfide testamentat quinquagesimo nono natds est Pippino regi filius,
dono praedecessorum ej-usbealo Petro collata perru-. quem idem pater Pippirium vocari praecepit. Qui
pit, atque faeultates RomanaeEeclesrsemilrtibus sursi post nativitalem tertk»arino defimetus est. Waifarius
dediu Hac urgenleneeessitate, Stephanus, papa ini dux AquiUnorum, onroes factiltates ecciesiaram
Franciam auxilium petilurus, ad Pippinum venit. quse ad jus Francorum pertinebsfnt, in Aquitania
fiarlomannus quoqne frater Pippmi regis consilie• inVasit. Ob quam causatn Pippinus rex egressris,
Aislulphi, Ul vulgalar, in -eadem VOluntateeonsen- pervenit usque ad rocum qni vocatur Todoat. Istic
tiente abbate ejus ul petitionem Stephani ponlifieisi Waifarius per legatos suos omnia promisit se reddi-
eassaret, et ipse in Frantiam venit. Stepbarms ptm-• trrrura. ArinoIncamatiOftis Domini seplingentCsiino
tifex, uncto Pippine in regera, duosquoqueftliosejus i sexagesiradf acceptis obsiriibus, rex reversusest. At
Caroium et CarlomanHum pariier unxil. B. Bonifa-• J,-Warferiospromislt, sed minime pertecil. Reversns He-
cius areaiepiseopus in Frisiaverbum Domini praedi-* rririiPqipirius rexeteum eo filius Carolusplurimaca-
cans, niariyrium inipleviL Pippinus rex post unctio- tellaAqiiitanornmcepit,Burbonlis,CantelaClarimon-
nein apostolicara, in Italiam cum exercitu properai, tis, qiiod rncendio concremavit. Pervenilque usque ad
wansiturnque per civilatem Yiennam faciens, Carlo- Lemovicas vaslattdOlerTam, Waifarium insequendo.
roannum fratrem suum roonacbum ibi misit j simulI Tertio in Aquitaniam pergens, Biturkas civitatem
cum regina Bertruda : ibi Carlomannus aegrotansi cepii,""''et ctistrirm Toartis.- Quartum in AquiU-
obiil. Aistulphus audito Pippini regis adventu, clau-- rtiam, perferis, temiit placitum suuiri Nevernis.
sis prohibrtis, curn Longobardis obviam Pippino per+ Irtde Tassilo dux Bajovariorum, poslpositis sacra-
venii- Sed Pippinus rex vi insistens bellando,auxi- ineriiis, posipdsit* prbpinquirale (erat eriirri nepos
liante bealo Petro, Italiam ingressus est; et remissoi- ejusdera j«gis)-,ab etJdewiitiriertse abduxil, atque
uoutifife Stephano, perFulradinn aliosque ministroSI in Bojovariam reve«ittrr.Rex Pippinus tamen Aqui-
ad «edeai suam, ipse Papiam ubi Amtulpbus se re- taniatn perainbulavit, usque ad Cadurtium. Amto
ckiseral, obsedit. At ille, cernens se non posse eva- loearnationis Domini seplingentesimo sexagesimo
* Videtur deesse aUquid. .*
iiS CHRONICON.— iETAS SEXTA. f ltG
quinto quintum iter arripuit in Aquitaniam, ie- A sed impetum Francorum sustinere non valens, Pa-
iiuitque ptacitrim suum Aurelianis. Construxilque piam ipse Desiderius refugit. Et pius rex Carolus
castrnm Argentontum, quod Waifarius paulo ante post Desiderium per apertas clusas veniens, civita-
destruxeral, posilis ibi ad custodiam Francis. Sirai- tem ipsam obsedil. Anno Incarnationis Domini se-
liter apud civitalem Biluritas, exercitum ad custp- ptingcntesimo septttagesimoquarto pitis rex Carolus
diam disposuit. Facta est lunc temporis synodus, Romam abiil, indeque reversus Papiaro cepit, cum
anno Incanrationis Doraini septingentesimo sexage- rege Desiderio uxorcra ac filiam ejus Ihesaururoqiie
' simo
seplimo, et qusestio ventilata inler Graecoset illitis sibi suisqtte tulit. Omnes Longobardos subegit,
RomanosdeTrinilate, etutrum Spirilus sancttissicut captis civitatibus ac direplis universis Italiae.Adal-
procedil a Patre, ita procedal a Filio, et de sancto- gisus filitts ejusdem Desiderii, fuga lapsns, nave
rum iraaginibus , ulrumne fingendae,an pingendae Constantinopolim venit. Ordinata Italia, rex Carolus
essent in ecclesiis. Sextum iler faciens in Aquita- in Franciam revertitur. Interim dum rex in Italia
niam munilissima loca pltirima cepit, et usqtte Ga- esset, Saxones ad praesidia Francorum ctim exercitu
ronnam pervenit : reversus Bituricas, legalos de exeuntes obsidentesque quoddam castellum Buria-
rnorle Patili Romani pontificis accepit. Scptitno iti- burg, quamdam ecclesiam concremare a foris ca-
neri in Aqiiilaniam per Viennam transitum faciens, " stello voluerunl, quara sacraverat beatus Bonifaciug
ubi tunc Viennensem episcopaturo post aUquotannos marlyr. Subilo autem apparuerunt duojuvenes mirse
Berterieo cuidam ex familia Ecctesiae dedit, usque claritatis et candoris, videntibus tam Christianis
Sanclonas pervenit. Capta esl mater Waifarii el so quatn paganis qui ipsam ecclesiam defendere vide-
rores ejus ac neptes. Sic rex usqiieGaronnam cuncia bantur. Horum aspectu terribili perterriti Saxones,
diripuit: inde iterum interposilo tempore simul iri fugam versi sunt, sicque castrum illud ab obsi-
curn Bertruda regina in Aqiiitaniam trarisiens, apud dione liberatum. Rex Carolus, ut pervQtiitad locum
Petragoricas Waifarium ducem interfecit. Inde post qui dicilur Ingilinham, quatuor scaras in Saxoniam
victoriara Sanclonas rediit, ubi reginam dimiserat, dirigil, quaeDeo auxiliante victrices exstiterunt. Rex
ct segrolare ccepit: inde orationis gratia ad sanctum gloriosus Carolus castrum Sigibttrgum iri Saxonia
Marlicnm venit. Ad sanctum Dionysiumquoque per- cepit, Eresburgum super Wisaram fluvium, in loco
veniens, oclava Kalend. Octob. anno Incarnalionis qui dicilur Rrunisberg, reaedificat. Sicqtre 'Franci
Domini septingentesirao sexagesimo ocUvo obiit: utrarpque ripam, fugalis el partim occisisSaxonibus,
regnavit aulem post diem unctionis suse octodecim oblinent. Gloriosus rex Carolus usque Oboacrum
annis paulo amplius. Gloriosi filii illitis Carolus et _ fluvium Saxoniam aliasque gentes peragrans, re-
Carlomannus in regnum Francorum elevati sunl. Ca- ceptis obsidibus , in Franciam r, diit. Audito quod
rolus in Novioma civitate, Carlomannus Stiessionis. RolhaugaudusLongobardus in perfidiam versus esset,
Carolus rex in Aquitaniam contra Hunolduro rebel- Italiara iterum repetiit, septingenlesimo septuage-
lantern ingressus est. Misitqiie tegatos suos ad Lu- simo sextoanno IncarrialionisDomini. OccisoRothau.
pura Wasconum ducem, et inde adductiis est supra- gaudo, Forojiilium,Tharavisium,atque aliascivitates
dicttis Hnnotdus, una cum uxore sua Bertha regina, in ditiouem suam recepit, easqtie Francis ad cttslo-
per Bajovariam perrexit in Italiam. Anno Incarna- diam permisil. Heresburgum castrum Saxones in-
tionis Domirii septingenlesimo septuagesimo primo. vadunt et destruunt. Sed cutn pracpararent mactii-
Carlomanntis defunctus esl in villa qtise dicitur Sal- nas el petrarias, atque cletas, ut aiterum castrum
monliaeus, pridie nonas Decembres. Uxor vero praeriperent, videntibus adversariis, apparuetunt,
illius ciun aliquibus Francis ingressa est in Ilaliam. in modum scuti, dno globi flammantes super eccle-
Al nobiliores Franci cum cpiscopis et comitibus siam quaein ipso caslro erat. Qua visione pavefacli
glorioso regi Carolo se commiserunt. Gloriosus rex Saxones , relinquentes universarri prseparalionem
Carolus Arritirmensni fanutn Saxonurri penitus de- sttam, ita fuga lapsi sttnt, ut niutubse gladiis conci-
struxit: ubi cum exercilus gravi sili laboraret, me- jv derent. Rex gloriosus Carolus iterum Saxones ag-
dio die subilo ex quodam torrente largissimae aquse gressus, firroiialesque illorum orones oblhiens, quo
emanaverunt, quse sufllcerent cuncto exercilui et ju- Lippia consurgit, oniiiia pieragrans, universam Saxo-
mentrs eoriirn. Anno Incarnationis Domini seplin- niam recepit, el reaedificato Heresburgalio caslro
gentesirao septuagesimo quarto legatus Romanse Ec- super Lippiam Saxones cum uxoribus et infanlibut
desise Petrus ab Adriano pontifice atl gloriosum baptizatos in fide sibi conjunxit, et placilum gene-
Carolum venit: et quia ilinera terrae praeclnsaerant rale latn ex Francis quam ex Saxoriibus ccle-
a Longobardis, navigio usqtie ad portum Massiliae bravil ad P.iterbrunnain. Witichihgis cum quibtis-
venit, postulans auxilium corilra Desiderium Lon- dam Saxonibus rebellis in Northmanniam trans-
gobardorum regem. Pius rex Carolus ttsque Genuam fugit, auxilittm ab eis contra Regem gloriosnnt
venit: divisoque ibi exercitu suo, partem misit per Carolum postulans, baptizatis Saxonibus et inge^
Atpes Cottias, et per juga Gibennica, id est per nuitate et alodo fldel flrmilas roborata si anipltus
montem quem accolaeCenisiuro vocant, quse Iatera amissa Christianitate in petfidiam relaberenlur,
apcriunt in agros Taurinoruni. Desiderius rex ttinc Gloriosus rex Carolus pascba celebrato in Aqui-
juxta cwsasLougobardorum exercitumeoroposuerat: tania, in vrlla quae dicilur Canssinogilo septin-
 127 S. ADONiS
.... ARCHIEPISC. VIENNENSIS 1M
H':':-
gentesimo scptuagesimo octavo anno Incarnationis j& constituit, etin capite pontis ex utraque parte sedi-
Doraini Hispanias ingreditur. NanTantea, adhuc in ficavitcastra; atque Sctavos, quorum vocabulura est
Saxonia positus, receperat legationem Sarraceno- WUzi, perdorouit. Habeoat autera jam Sclavos, quo-
ntm, in qua fuit Ibinalaribi, et fllius Devisfexi, qui rum vocabula sunt Swrbi, necnon et Abotriti: ho-
Latine dicitur Joseph. DestrucU igitur Pampilonia, rum princeps erat Wtizam. Avarorum gens effera,
apud Caesaraugustam, exercitum Um ex Burgundia finibns Bajovariorum infestissima, eeelesias oppi-
quam ex Bajovaria provincia,Seplimania atque Lon- daque circa fines suos immanissime depopulans at-
gobardia conjunxit, acceptis obsidibus de Ibinilaram que devasUns, metu pii et gloriosi regis ac limore
et de AbuUuro, aliisque Sarracenis subjugatis Navar- exercitus illius, dimissts lirmiutibus suis et prse-
ris et Wasconibus, in Frariciam reverlitur ». Orandi sidiis, fuga elabilnr, ac prislinam possessionem re-
gratia Romaro post aliquot annos ingressus abAdria- linquit. Anno' Incarnationis Domini septingenlesinio
no poritifice filius ejusPippinus ex sacro fonte excipi- nonagesimo secundo. Felix Aurelianus episcopus
tur, atque duofiliiejusreges initiati sunt. Mediolani hsereticus deprehensus adoptivam, non proprium
ab Tboma episcopo filia ejjusGissa baptizata, et ex- Eilium Dei Dominum nostrum Jesura Christum do-
cepu septingentesimo octogesimo tertio annolncar- graalizans, quiad praesentiamAdrianipontificis Rc-
nationis Domini. Hildegardis regina pridie Kalend. jB mani deductus, bseresim"verbis solummpdo abdi-
Mati vigitia Ascensionis Domini in vUIaquae dicitur cavit. Synodus iterum facta contra supradiclam
Thendone,moritur. hseresim in Francanofort, legatis apostolicse sedis
Tractum est igitur bellum Saxonum per spatia praesidentibus, Theophylacto et Stephano episcopis
annorum, cum in perfidiam ssepe relaberentur, for- aucioritate sanctorum Patruro, convictus et dam-
tissimo rege cum Francis pene eos subinde usque natus est iterum Felix curo errore suo, perpetuoque
ad internecionera obterente (RHEGINO. fi6.ii. Annal.). exsilio apnd Lugdunum relegatus est: quem ferunt
Witigingis et Albicum sociis, qui diu Saxones ad re- jn eodern ipso suo errore mortuum. Sed pseudosy-
bellionem permoverant, per bbsides recepti, atque nodus quam Septjraam Grseci appellant, pro ad-
eis benignissirae a pio rege perfidia indulta, in Atti- orandis imaginibus abdicau penitus Tudun princeps
niaco baplizati maximampacemregioni contulerunt. Avarorum ad pium regem Carolum se conlulit, et
Arichisus, dux Beneventanorum, rege Carolo apud cum populo stio credens, baplizatus, muneribus re-
Roroam posUo, cum magnis muneribus Romoldum • giis donalus, fidelis rediit: sed.et Herricus Foroju-
fllium suum misit, postuians ne infra ducatum Bene- tiensis dux, civili bello inter se et victis et occisis
ventanoriim iniroiret. Sed cum esset idem Arichisus AvariS, misso Wonomko Clavobringum gentis Ava-
suspectae fldei gloriosus rex Beneventum proficisci-' C rorum longe retro temporibus quietum spoliavit,
tur. Ad cujus adventum dux Arichisus, relicto Be- ablatis inde ihesauris multo HJucteropore colleciis,
nevenlo, Salerni se reclusit, melueiis videre fa- quos pio regi Carolo postmodura misit. Et ille Deo
ciem regis, duos filios obsides dedit, Romoldum et gratias referens ad memoriam sanctorura apostolo-
Grimoldum, quem adhuc secum retinebat cum ma- rum, partem inde misit, partem officialibus regni
ximis muneribus. Sic, obsidibus recepfis, pius rex et ecclesik distribuit. Adrianus papa obiit seplin-
Carolus revertitur, obstriclis juramerito Beneven- geutesimo nonagesimo sexlo Incamationis anno. Mox
tanis, cum pontifice Romano sanclo pascha cele- ut Leo in ejus locura successit, missis legatis ad
brato, Thassilonis duci Bajovariorum insuper missis pium regem Carottim, claves confessiOois sancti
reeeptis, cujus perfidia noU passim vulgabatur: in- Pelri siraul et vexUlum Romanse urbis direxit. Pip-
terjecto tempore undique exercitibus regiis Tbassilo pinus rex a palre in luUa conslUutus, in Paunonias
constrictus, ad convenlum publicum Fraricorum, cum exercitu proficiscitur, ac, vrctor rediens, parlera
aUarumque gentium subdilioneeoruni jamposiUrum, thesaurorum quae remanserat ad patrem defert.
iri villa quaedicitur Ingilena, aut volens, autnolens, oc. Barchinona civilas, quse a Francrs desciverat, per
currit; in medio positus cum criminalia ei objiceren- Zatum Sarraeennm reslituitur. Nam idem ad piura
tur, etipse perjuria sua pubUce fateretur, damnatus " regem veniens, una cmn civitale Semeth tradidit.
ipse cum fllio sao Theudone ad mortem est. Sed cle- Ludovicus filius magni principisCaroU.in Hispaniam
mentia piisshni regis ei viu concessa, tonsurati in mittitur, et cum eo Abdella Sarracenns fiiius Zathi-
raonasterium poenitentiam aeturi recluduntur, et binmauge regis, quk frater pulsus Mauritania pio
aliquot Bajovariarum in exsilium pro perfidia direxit. regi Carolo se commiserat, PorrdPippiousaUus fllius
Grsecicum Longobardis pugnam ineunt, similiter et ad disponendam Italiam coastituitur. Nortlaidi, trans
cum Avaris et Franeis qui in Iulia coramanebant; Albiara sedenles, legatos regros qui tunc ad justrtias
simiUter inter Bajovarios et Tauros: in bis omnibus faciendas cum eis versabantur, copyreheadunt:
victoria penes Francos fuit. Ilerum Avari cum Ba- quosdara ex eis occidunt, quosdam ad redimendura
jovariis prsesidentibus Francis cum pugnare dispo- retinent. Deinde coatra; Trassucconera ducem Abo-
Derest, strage validissima csesi.maximaparseorum i dritoruro et Heburisum legatum Francorum, aciem
fluvio Danubio intercepta, ibique necata est. Excel- dirigunt. In eo loco csesasunt ex Noriluidis qua-
lentissiraus rex Carolus super Albiam fluvium pontesi tuor mUlia: cseteri pacem petentes seipsos dedjde-
« Pampilonise maros adventu CaroU corruisse scrippsitfurpinus arch. c.5, de Vtta CaroJiMagnietRoIandi.
 12» CHRONICON.— JETAS SEXTA. 130
rtinl. Vieimensem tunc temporis Ecclesiam, Ursus: A manus imponens, jurejurando invocato sanctaeTri-
Ado Lngdunensem Ecclesiam regebat. Post Adoneni nilatis nomine videntibus et audientibus omnibus,
nepos ejus Ilduinus paulttlum Lugdunensem Eccle- satisfecit se conscium non esse criminis unde falso
siam non episcopus lenuit : et abscedens Lirinis culpabatur. Eodem die receptuS est Zacbarias lega-
insulseraonasterio monachalem conversationem sus» tus ab Hierosolymis reverlens, simul et cum ipso
cepit. Post Ursum, nimise simpliciutis episcopum, palriarchse legati, cum clavibus sepulcri Domini, ci-
Wlferi quem Wltreiam patrio nomine appeUarunt, vitatis quoque ac montis OUveti deferentes etiam
Bajovarius Viennehsem episcopatum suscepit. vexillum urbis. In die sancto nalivitalis Domini ante
[799]Porro LugdunensemLeidradus vir saecularidi- confessionem Petri apostoti, cum gloriosus rex Ca-
gnitatiintentissimus, et honori reipubUcaeutilis, rexit rolus ab oralione surrexisset, Leo ponlifex capiti
Ecclesiam Viennensem Wlferi annis undecim. Con- ejus coronam imposuil sicque ab universo Romano-
stanlinus imperator a suis captus et excsecalusest. rum populo acclamatum est: Carolo Augusto a Deo
Irena mater ejus iraperatrix Conslantinopoli residens coronato, magno et pacifico imperatori Romanorura,
octo annos post imperavit. Haecad excellenlissimum viu et victoria. Perfeclis laudibus, a ponlifice more
regem Carolum legalionem pro pace servanda misit. principium antiquorum adoralus est, alque ablalo
SleUa quse Martis dicitur, eo anno a mense Julio B patritii nomine, quod primum iu eadem urbe acce-
usque ad alium mensem Julium videri non potuit. perat, Imperalor et Augustus appellatur. Ad missas
Baleares insulae a Mauris et Sarracenis deprsedatse pontifex ingreditur cum clero suo.
sunt. Hadefons rex Galliciaeet Austrise, praedata [800] Carolus imperator primus ex gente Fran-
Olisipona ullima clvilale Hispanise, vicloriae insi- corum, annis quadraginta quinque. Hic postquam
gnia, multas loricas, mulos, caplivosque Mauros, Romara ingressus iroperaloris et augusti. nomen
gloriosoregi Carolo per legatos misit. Romanianno sumpsit, jussit eos qui ponlificem Leonem lam in-
Incarnalionis Domini septingentesimo nonagesimo honesle et indecenler deponendo contumeliaarerant,
nono, Leonem pontiflcera, seplimo Kalend. Maii, le- sibi exhiberi, et quaestionede eis habita, lege Ro-
tania majore, captum excaecaverunt, ut fertur, Hn- mana, ut rei majestalis, capite damnali sunt. Pro
guamque ipsius prseciderunt. Positus itaque in cu- quorum tamen vila papa et pontifex benignissime
stodia, per murum noctu aufugit ad ecclesiam inlercessit; cujus precibus imperator eis viUm et
beaii Petri, ubi lunc forte legati Francorum ad- membra perdonavit: inexsilium lamen pro facinc-
erant: inde primnm Spoletum deduclus, ac deinde ris magnitudine pulsi sunt. Hujus factionis princeps
ad gloriosumregem Carolum in Saxoniam in loco Paschalis Nomenclator exslilit. Privatis* et publicis
qui dicitur Badrabunne, ibique honorifice susceptus, C rebus dispositis, seplimo Kalend. Maias Roma pro-
atque cum eodem honore Romam remissus. Ava- fectus, Spoletum venit. Faclus est terrseraotus, pri-
rorum gens in perfidiam relapsa, Herricum drrcem dieKal. Maii hora noctis secunda, qui pene totam
Forojuliensemapud Tharsaticam LiburniaeciviUtem, Italiam concussit, in tantum ut tectum beati apostoli
insidiiscircumventum opprimunt. Pauli, cum suis trabibus magna ex parte decideret,
Geraidus qooque Bajovarise prsefectus, commisso et urbes atqne montes in quibusdam partibus rue-
praeHocurn Avaris, occiditur. Sed Baleares insulae, rent. Hic terrsemotus et in Galliis et in Germaniis
quaeaMauris et Sarracenis depraedalaefuerant, ac- mutta loca etiam concussit. Pestilentia quoque im-
ceptb a Francis auxilio et ipsi sese dediderunt. Bri- manis propler mollitiam hyerais facU est. Elephas
tonnm signa et arma ducum nominibus illorum in- cum aliis donariis a rege Persarum Aaron Arairali-
scripU per Widonem Marchensem, qui lolam Bri- hum imperalori per legalos mittitur. Capitur Bar-
tanniara perlustraveral, eamque in deditionem chinona civitas Hispanise biennio obsessa, ejusque
acceperat, glorioso regi Carolo delata sunt, tota- prsefectus Zatus cum plurimis aliis Sarracenis.
que Britannia tonc priraum Francis subjugaU est. Et in Italia Theare similiter civitas capU et in-
Gloriosus rex Carolus reliquiarum benedictioneni tenla, alqne Roselmus prsefectus eliam ipsius com-
de sepulero Domini a palriarcha Hierosolymitano D prehenditur. Unaque die Zalus et Roselmus ad prse-
Etiscipiens, maxima dona per Zachariam presby- sentiam imperaloris deducli, in exsilium relrusi sunt.
terura Hierosolymis ad sancta loca remittit. Leut- Irene imperatrix ad imperalorem Carolum iterum
gardisreginaTuronis,pridieNonasJuniasdefungiiur, misit pro pace inter Francos et Grsecos firmanda.
ibique sepelitur. Post liseceximius rex CaroluslUliam Hortona civitasin Italia in dedilionem accepta; Lu
ingredilur, orationis gratia Romam profectus : eui ceria quoque frequenli obsidione fatigata, et ipsa in
occurrit duodecimo ab Urbe lapide Leo pontifex deditionem venit. Winusus, qui Spoleli praesidio
eumqne cum summo honore suscepit deciroa octava prseerat, adversa valetudine fatigatus, el obsessus a
Katend. Decembr. Per seplem iuque dies operam Grimaldo Beneventanorum duce, capitur. Quem
dedit, ut ea quae perperam ibi acla fuerant, nuda- Uraen honorifice tenuit, et poslmodum imperatori
rentur. Sed et Leo ponlifex de objectis sibi crirnini- reddidit.
bus diu agens, cuiu jam criminalores refellisset, [803] Circa palatium Aquisgrani, anno Incarna-
arabonem conscendit, et super sanctum Evange- tionis Domini octingentesimo tertio, terneinotus
liuni in ecctesia beati Petri apostoli prasente populo factns est; inde mortalitas subsecuta. Irene ab im-
111 S. ADQN18ARGHIEPISC, VIENNENSIS 132
perio deposiu, et Nicephorus imperator ConsUnti- ,A.suo subjectura sibi cymbalum Ifunire faeiebant:
uopoli creatus, qui>iegalos suos una cum legatis im- additis in eode^neiusdem numeri equitibus, qui per
peratoris CaroU remisit. Nam imoerator Carelus duodecim fejr^tra» cpmpletis horis exibant, et im-
Jesse episcoporn Ambianensem, et Euuigaudium ptrisu egressionis suae totidem fenestras quae prius
eejniiLemGonstaatinopolim direxerat. Suseeperunt eranl a^ri», claudebant, necnon et alia mulu in
autem legati Ntcephori imperaloris;epistolai» ioscri- ipsp. borelogio erant mira. Tunc temppris delata
plip, ie Feedere pacis* sicqile lali pacto ConsUnti- sunt ::ossabeati Cypriaui a Carthagine, cum reli-
nepqiira reversi sunl. Godefridus rex Danorura pro- quiis bealqrum Scillitanorum mariyrutn, Sperati
mjsi* se primura ad colHiquium iraperaloris ventu- sociorumque e)(4S,et posita sunt in ecclesia beati
ruro : sedeonsiUo suorum territus, per legatos im- Joaririk BaptisUe in civiUle Lugdunensi. Sarraceni,
peraiorj quod yeluit maudavK : imperalor omnes Sardiniapuisi, primum cum Sardis prsclium com-
Saxofles qiii trans Albiara et in Wibmbodi habiia- miserunt, amissis trlbus roillibus suorntn, in Corsi-
bant, Cttnt; muUeribus el infanlibus transtulit in cam directfi ciirsti peryeneruiit, ibique cum classe
Franciam. ,_.',, cui Bqrgarius coroes prsBerat, decertanles,~aut vicli,
aut fugati sjtat, ajnissis tredecim navibus suis, et
[404] Aono Incamaikmis Doroini octingenteMrap.B suorum interfectis. Godefridus qupque rex
quarlo, Leo pontifex Romanus in Franciam venit, plurimis
Rberaofum civiUle suseeptus : imperalor In Cati- Danorumin 4hodritos,«uro cxercitu trajiciens, licet
siaco vitla nativ'italen> Doroini cum eo telebrem Brasconem ducero Abodrilorum loco pepulisset,
duxit, deinde Aquisgrani, et donatum roagnis mur aliumque ducem 4oIo captum patibulo suspendisset,
neribtts per Bajovariam ire volenlem dfiduci feck magno Umen copiarum suarum detriniento rever-
usque Ravennam. Causa advenltts ejus fuil, qjuia im> sus est. Amisit enini ibi filiura. fratris sui Raginol-
perator miserai ad eum pro rei. veriute inquirenda, dum, qui in oppugnalioue cujusdam oppidi curo plu-
si, quod ferebalur, sanguis Chrisli in civilalem riiuis Danorum primoribus mierfeetus est. Filius
Mantua fuissel repertus. Accepta igitur pontifex oc- auteiri imperatoris Carolus in Linolies et Smeldin
catione, in Iiongobardiam quasi pro inquisitione cos, qui ad Godefridum defecerant, exercitum cui
exiii, inde usque ad imperatorem pervenit. Theode- praeerat, quanta polujt ceteritate, .iranspostiit, Popu-
ras Gapuanus princeps Hunnorum propter infesta- latisque circumquaque eoruui agris, trausito iterura
tionero Sclavorum (erat enim idem Christianus) Albia fluvio, incofumi exexcitu iu Saxoniarii se reci-
locum «ibi dari ad habitandura inter Sabariam et pit. Sed Godefridus destruclo emporio quod in
Garnulum. ab imperatore postulavit. Quem impera- C Oceani littore conslitutum Ungua Danorum Relic
tor benigne suscepil, et precibus ejus annuens, dicebalur, translatisque iade negotiatoribus, soluta
«uneribus donatum redire permisit. Jraperator in- classe ad portum qui tiesthorp dicitur, cum unj-
ier filios suos regna dividit, ut scirel quisque si su- verso exercitu 6UOvenit,: ibi peraiiquot dies rao-
perstes «sset, quaro parlem lueri et regere debuis- ratus, liratlem regni sui qui Saxoniam respicil vaUo
sei» TesUmenlura inde faclmn el jurejurando ab niunire constituit, ut ab orieuuli maris sinu, quem
«^timatibus Francoruro confirraatum, Leooi papae illi Hostharsaltia dicunt, ugque ad occidentalem
missum, utmanu sua subscriberet. Anno Incarna- Oceanum lotam Lgidore fluminis aquUoualem ripara
tionis Domini oclingentesimo sexto, elassis a Nice- rouniroento vaUi prptegerel, uua Uutum porla di-
pboro imperatpre, cui Niceta patricius prseerat, ad missa, per quam carra et. equiies emitti recipique
recuperandam Dalmaliain miltitur. Ectipsis lunae potuissent. Nordawmbrorum rex Eardof reguo piU-
quaruNonas Septembris fuit, stantesole in decima susBriUnnije,Noviomagi adiniperalorep veuit; k»de
sexta parle virgiuis: luna autein slabat in decima Romaro ,proficiscifurr cum legaiis uosirftodurairope-
sexla parle piscium. Ipso anno pridie Idus Februarii, raioris et pontiikis iu regnurasuuiajrsduciiur. Rever-
luna deciroa septima stella quse vocatur Jovis visaest tenlibus legatis, Adulpiuis, uaticme Saxo, fUaconus
trausirener eam. Tertio Idus Februarias fuit ecUpsis Leonis poqUiflcisa,j»iJta^s?api^, ^aeleri si«e peri-
solis media die, sunte utroque sidere in vigesimaquin- " culo irajiciuniur. Adulphus in RriUmiiaui Kduetu»,
U parte aquarii. Uno^odemque anno ter luaa obscu- a quodainrederopUis,
Rpmaa» rsyersus est. Trasco
rata est, el solsemel, et acies roiraemagniludiuis visae. dux Abpdriiorum cpUecta.valida ««BIJ, « Saxfmibus
Ralbertus missus IroperatoriSj qui.de Oriente rever- etiam auxilio accepto, viciaos suos Scayos, qui WUa
tebatur, una cum legatis regis Persarum deforigitur. dicuftiur, aggressus, ferro. et igp\ .vasjUil; Senei-
Munera aulem hujusraodi suni, quse legali impera- dingorum maximam dviutem expugnjji: avque hH
tori detulerunt, papilionem et tentoria atrii bissina, successibus oranes qu| a£ eo defecerank ad suara
vario coiore, simul cum fuuibus pari ordine dislin- socieutem jreverti coegu,. (809.J ^iwrdjis raagna
tis; paUia serica mulu et pretiosa, balsamum et Graniaquis CQngregaiur, arono jnc»|maii«ijis Pomipj
odores atque uiiguepU (Regino de Annal.)* Sed et octinjgeutesinwnono, in qua synodo de proeessione
Iiorologiumaurichalco arle mechanica mirifice coro- Sptfitttssaactia^uastio agiutur, utrum sicul proce-
posituro, in quo duodecjm horarum cursus ad de- dit aPatre, itaprocedat aFitip. Hanc ouaesttkmen
psydram vertebatur, curo lotidem aereis pillulis Joanaes monachus HierosolyiniUnus moverfit, «UJB
quae ad completionem horarum decidebant, et casu regrila et fides. ecclejiasiica firrael Sfiiritu» saiv
 15B CHRONICON.-^JETAS SEXTA. 1S4
ctum a Patre et Filio procedere, rion creatum, nen A , conventu advocato Aquisgrani, Ludovico',filio suo
genitum, sed Patri et Fiiio coseterriumtet consub- regi Aquitanico imperii coronam imposuit, et
staritialern. Nomen autem processionis a Palre. et imperialis riominis sibi consorlem fecit. Bernar-
FifiOin-Apocalypsiila aperte est positurii: *El-oslen- dtnn qtioque nepoteni suum filium Pippini Italiae
dil milii (haud dubium quin angelus) flumen aquse praefecit et regem appellari jusSit. Concjlia quoque
viise sptendidum tanquam crysiauum, procedens de in qtiinque parlibus regni sui ad corrigenda quse
sede Dei et Agni. > Ineadem etiam synodo qu.vsilnm necessaria forent, fieri constituit Moguntiaco, Re-
est et veiiliiatum de. statu Ecclesiarum et ordine mis, Turonis, CabUIone, Arelate; quid Statoium
sirigularum, cujusque conversationis etiam clerici fuerit, in archivis Ecclesiarilm vel palatii invenitur,
esse debent. Trasco, dux Abodritorum, In emporio Imperalor Carolus, vir in otnni dispositione imperii
Rellc per dotum a comitibus Godefridi interficitur, strenuus, dilatato imperio et pace Francis usque-
et Arireoltis qui NicoroarciaeHispaniseatque Galliae quaque composiu, anno Incaruationis Domini octin-
trans Pyrenseum contra Oscam ad Csesaraugustam gentesimo sexagesimo lertio Aquisgrani motilur, et
residebat, moritur : et Amoroz ministerium ejusin- sepelitur decimo terlio anno postquam imperaior ac-
vatHt, et ad caslellum ipsius praesidia disponit: qui clamatus est, simul omnes annos quadraginta quinque
ad imperatorem transitum cum suis facere voluit, B ei eo amplius regnans. Bernardus Yiennejisis episco-
Sed intervenientibtts eausis, res infecta remansit. pus erat, et Leirjardus Lugdunensis, qui initio ini-
Pippinus rex Ilalia., perfidia ducum Yeneticorum perii Ludovici iniperatoris Suessionis monasterii
incitatus, Tenetiam bello terra marique jussit appe- locum petiit, et in loco ejus Agobardus ejusdem Ec-
tere: subjectaque Venelia, ac ducibus ejus in ditio- clesia chorepiscopus, consentiente iroperatore et
riem acceptis, eamdem classera ad Dalmatise littora universa Gallorum episcoporum synodo, episcopus
vastanda misit. Sed cuin Paultis Cepbalenia. prsefe- substitutus esL Quod quidam defendere volenies,
ctus cum Orienlali classe ad auxilium Dalmatis fe- dixerunt eiimdem venerabilem Agobardum a tribus
rendura advenuret, regia classis ad propria regre- episcopis in sede Lugdunensi, jubente Leidrado,
dilur. Godefridus rex Danorum a qrtodani suo satel- fuisse ordinatum. Sed canonica auctorilas est, in
lite mterficitur, et Ermrngus filius fratris ejus in una civitate duos episcopos non esse, nec vivente
regno succediu Et Pippinus rex ItaUse octavo /dus episcopo successorem sibi debere eligere. Ac idcirco
Julti,annolnc*arnationis DominicseOctingenlesimcde- iUa quacunque causa regulae Ecclesiae prseleriri in
ciroo defungittir. lmperator Francorum Carolus , tanlo ordine fixaenon deltent.
cum NieeplioroConstantiiiopolitano iraperatore pace [81S] Ludovicus imperatqr, Caroli imperaloris
'
facu, Venetiam recipit. Ambulaz Cordubensis Hi- v filius, regnavit annis paulo roinus octo el viginii,
Spani* rexcum imperaiore paciscitur, et Alxlura- ainator totius pietatis et religionis, omnein ordinera
mum filium ejus Araaroz Caesaraugusta peilit, et ecclesiasticum pio studio exornans. Hic ingressum
Oscam intrare compellit. Eelipsis Solis et lunse bis imperii secunda et placida quiele habuit; porro finis
eo anno lit: setis, septimo Idus Jtilias, ct pridie Kal. ejiismultis incommodiutibus el adversitalibus fati-
Decembrrs; lunse, duodecimo Kalend. Julias, et galur. Hic inter alia miiifica et nimis bonoranda
decimo seplimo Kaleud. Januar. Corsica insula a qpera sua in omni imperio suo, sive in Galtia, sive
Sarracenis vaslata. Pax sequenli anno inler impe- in Germania, sivein lulia, legatos dedit, qui paupe-
ratorem et Hermingum Danorum regem componitur. rum et oppressorum juslilias diligenter quaererent,
Phams magna quae ad navigantittm cursus constitu- .et singu.orum necessitales ad pleiium audirent. Epi-
la, non Iringe a Bolonia civitate maritima fuerat, scopales etiaiu synodos propler reinlegranda san-
restauratur, ibique noclurnus ignis accenditur. Caro- ctoxum Patrum statuta, et Chrisiiaparum regularum
- tus
major fllias imperatoris, pridie Nonas Decem- Observalionem ubique fieri decrevit.. Sed ejirs piis
brias, anno Incarnationis Domini octiitgenlesiiuo studiis roalignorum insidise impedire plerutnque ino-
deeimo primo defungitur. Nec mullo post Hermin- Utintur. Namlonga quies perfiiliam, perfidia rebellio-
gnsDaDoruiH rex morilur. In ejus loco, Dani. sibi D nem, rebellio discrimenimperii panunt. Huicpiissjmo
Herioldum et Ragamfridum reges constituunt. Impe- imperatori ex Hermengarde regina tres fiiii.quorum
rator ConsUntinopolitanus Nicephorus post multas primogenitum Chlotharium, primo Caesarem, deinde
et instgnes victorias, commisso praalio in Mcesia consortem iuiperii adscribit : cui et Italiam ad re-
provincia cum Bulgaris, moritur. In ejus locum genduni cominisit: Pippinum, Aquiuniae regem fa-
Michael gener ejus imperalor creatur : cujus legati cit: tertium Ludovicum Bajovariis regem constiluit.
Aquisgrani ad imperalorem Carolum missi, laudes Ctim igitur omuis poteslas Francorum sub riioderato
more suo dixeruiit, imperatorem et Basilium illuin olio siuderet, el regimen vicinisgeniibus imponeret,
appeUaules. El pacis libello ab iniperatorc accepto, quidam tantam spem boni non ferentes, uxorem
et denuo,a Leone papa Romae, reversi sunt. Grimal- noniine Judilh dileclam iroperatori faclione sua abri
dus BenevenUnorum dux eo roodo paciscitur, ut piuttf, eamque ex latere vlri in Aquilaniahl SUb cli-
viginli quinque mUIia solidorum auri a Beneven- stodia transponunl. Quse licet ad viri thorurri redie-
Uuis annuatim Francis solverentur. Anno Incar- rit, ebulliens tainen quoriiindam maTttia tion quie-
natiouis Domini octingentesimo terlio generali vit. Quse usquc adeo creVit iit riria cuiri.pontific»
 #§»' S. ADONISARCHUSPISC.VISlW£HSiS *S6
Bimianoiionsoiu«prfMemiegni,sed etiam natos AtkmmeosconciUt. Juncti duo adveras tutsm, heu!
ejos asversus irapenitorem permoverit. Nam ab eo oran&as Cbristianis lamentabUebelkim et sociale ae
UBiversuspopuius deuciens, ad fitios ejus se trans- ciyfle conferaot. Non armis dissimiles, non babitii
teUt! ipse tenussnb custodia, indecenler reclodi- genlis drstineti, solam caslris «bversi. Franoorara
tur,acarma ei auferuntor: uxor ipsias in Iulia irirMKnerespopalw aete gtadii fexitur,*t oUmgen-
servanda coromittitur. Sed nutn divino post tot tibus caeteris fovmidabilis, in vutnere suo baccha-
adversa seeunda succedunt. Pepuli versi ad poeni- tttr. Cruema victoria doebus taraen fratrjbus inscri-
teatiam causa facti in melius eomiwiUnt,et eumdem bitnr. Terlius elabilur, atque Aquisgrani in regiam
ipswn imperatorem in honore prislino reponunt, et tandem ,se recepii. Gloriosus rleinde rex atque in-
prittiha digniute revesiiunt. Filii quoque ejus pro clytus juvenis Carolus» non longe post, impigre nna
eontmissoveniam exposcunt, ChloUrJiyjam iinpera- cum fraire Ludovico.rera eosptaui accelera:: aique
tori, ut exTra Iuliam, uisi jubente pfissimo patre ,:yLothariura fratrera inperatorem ab Aquisgraais ter-
ejus, nullo paclo procederet inducitur. Sed variantia rent. Qjat. mrnia celeriute uaa cum uxore ac flliis
.tempora nanc adversa, nunc pcospera minanlur. Pip- usqoe iLtigawora ac Viennam progrcdimr. Ibi rece-
pino his diebus denique niortuo, ad componendam plis copiis, alifmantulum substiiii. Et discurrentibus
Aquitaniam una cum uxore quam jam recepum ha- B legatis ad coUoqukiai, tresfratces in iusulam quam-
bebat, et ex qua inclytum filiuriiGarolum susceperat, dam Sequane veniunt: ibi sob quodam pacto impe-
cum exercitu ingreditur; quia coritra voluniatem rium ihter se dividere sUluunU Sic Lotharius irape-
ejus, AquiUni nlium Pippini, Pippinum nomine re- nttor io sUperiorem Franciam reverliiur. Diviso
gemsroifewrant.Cumillicessetimpf^aiorLudovicus, postmodura imperio, UBUsqoisqwe eorum ad parteoi
exprimonutrimoriio.Ludovicus tertiusfiUus ejusjam snam regendam et disponendam progrediiur. Non
patri ilerum adversus, primos GerraaniseperSde sibi mulio post Lotharuis ftuum suum Ludovicura, qnem
jurare eompellit. Hoc misso imperator accepto, com- in Iulia regem fecerat, ut imperatoijs nomeu sorli-
misso Aqukaniseregno raajoribus Francorum et in- retttr, per Drogenem.patruum Romam misit. Cui
clyto Carolo filio suo rege Aquiuuis dato, uxoreque Sergiusjam UncponUfex coroaarairnposuit, acckt-
sua gratrssiraa ibi dimissa, ocius ipse occursus filio mante universo populo, imperator et Augusius est
in Germamas exercitus sui copias iransponens in- salaUtus. Lotharius imperaior inflnnari seconspi-
gredilur. lbi pacem regni aUquibusdiebwsdisponens, ciens, regmtn inter fllios tfividit, Carolo rainori
adversa valeludme faiigatus dieru clausit ultimum, Provinciam et partem Burgundise i Loibario medio
araio ablncarnatione Domini octingentesimoquadra- fiUosedem «ram: Lodovieo imperatori Ualiam con-
gesimo. Corpus ejus ab episcopo Drogone fratre ejus C signare jobet. Ipte vero in pirumue monasterium
ex aUa femtna, simul et a primorimis Francorum regno iettporis s«ex«ens ingrediiur tonsuratus, «t
Mediomatricum delatum, atque in ecclesia beaUAr- monacbvs eflectus, aUquot diebus interposttis defm-
nulphi confessoris condiium est. Hujus imperatoris gitur, iHinoab IncaraaiJone Opraini octingentesimo
tempore, pars corporis beati Sebastiani martyrisad sexagesirao qeinto, iraperii vero vigesirao tertio;
Snessioiifcam urbem delau: ubi miriu mira inlau- atque ibi iii basUica sancti Salvatoris a fratrisus
dem Dei omnipotentis varia genera sarirUtum inflr- rcverenter komatur. Hujus imperatoristemporeoasa
injs coUaU. Ossa quoque beatorum marlyrura Hip- beatissimi AndeoUmartyris, ipso revelante, reperU
poryli et TiburlUab utbe deportata, in ecdesia beati mloco quj antiqaitus Gentibus dicitur, in Vivariensi
Dionysii martyris in territorio Parisiensi digrio ho- paroebia sko. Bernardtts Vieoaeosis episcopes «ub
nore condiu. Bernardus adhuc et Agobardus Vien- hujus iraperio moritur, et Agtimatus Viennensem
Ecclesiam et Lugdunensera regebanl. Qui suscepit epiBCopaium. Amulo quoque LugdoneBsis
' nensera
ambo apud imperatorem delati, desertis ecclesiis io episcopttsefncitur. Et poniifex Romaniis Gregorias
luliam, ad flUumimperatorisChloiharium se contu- morilur atque -ejus loco Sergius ordinatur/ Illo de-
lertmt, et postmodum piis imperatoribus agentibus, n fuocio, Leosuceedit. Quo ebeuate, Benediciusia sede
Agobardus Lugdunensem, Bernardus Viennebsem apostottca seBstiluitur, jara tamen defuncto Lotbario
gedem reeepit: post pauculos annos Agobardusapud rmperatore. Sub hujus knperatoris tempore, Segari
Sanctonas in expedilione regia positus defungitur. BenevenUnorura dux a suis inlerficitur, et ab inier-
[811] Lotharius imperator, iilius piissimi LudOvici feetoribus Sarraceni* Beneveatanis evocati,<intra
imperatoris, annis quindecim. Huic pater impe- civiutera Benevenlum recipiuntur.
rium post mortem suam decreverat: sed sinistris Ludovicus iroperator in itaiia. Hic, post obituffl
cousiliariisidem usus, animum patris non parnm lae- patris, ocUvo anno, mortuo fralre sno Carelo mi-
dens, pro integriutevix partera regni obtineri me- tiore, et Lugduni sepulto, in monasterio sancti Pe-
ruit. Siquidero iterum pius pater memor inflicii vul- trl, iri ecclesia sanctse Mariaesemper vtrginis, com
"
ner4»imperium dividens juniori Carelo majorera par- fratre Lothario regnum fratris mortui partilur. Ac-
'
temprimoribus sacramenioflrmatis disposuit. Lolha- cepit autem parlem TransfureRsis Bnrgondiaeumul
rius iUfue posi humationem gloriosipatris, sequenti etProvinciamr reilrraam pai&m Lotbarius rer sibi
anuo ab ItaUa egressos, tum imperium arripere mo- reiinnh. Anno Incarnaiionis Domini octmgentesiino
Jitur. Ob id adversus fratribt» in praeUumFouUne- qmnfmageSimoprimo, jnbente patre, Lbdovicos im->
 '
i&y CBRQNICON,',-HfJETASSEXTA. 158
perator ia ducaUtiiiBenevenUnorumconlra praesidia fA lis, immalura mortepraereptus esi:Garotusquoque,
Saracenorum exercilum movet, el, interfecto duce vir satis honeslsc formaejuvenis, rex Aquitanis jam
Sarracenorum, Amalmater Beneventum recepif. At :consiitutus, adversa primum moleslatus et dehone-
Lotharius rcx, frater ejus, a pravrs consiliariis de- 'stalus iniuria,moritiir. Anno itaquelncarnationis Do-
ceplus, diu de duarum feroinarum connubio vacil- . minicaevoclingentesimo sexagesimo sexto, regnanto
lando pene toUm Ecclesiam contra sc concitavit. eodemCarolo Ludovici filio, duo filii illius, ul diclurn
Ob id duo metropoUlani cpiscopi Trevericus et est, moriuntur. Lotharius abbaset Carolus rex Aquita-
Coloniciis, Theuthaudius et Gunlharis sentenlia noriim.aviiiiciiIiisqtioqueejusRodulphuscbnsiliariiis
aposlolica damnati. Ccclus synodales subiende evo- . primusqtie palatiiltominem exuit: necnon et Rodul-
cati. -Pafnras ejus praeclarissimus iri regibus Ca- phus archiepiscopus Aquilariorum. El dtio principes
rolus, cum ei saniori consilio semper consulere Aquilanici, Landricus et Muno inter se dimicantes
vellel.nihilominus juvenilis antmus ad voluptalem semetinlerhnurilVRoberlusquoqueaique Ranulphus,
praeceps resisteret, landem vincere, volens extra. viri miraepotentite armisqtic slrenuis ct inlerprimos
consilium Italia ingressus , ad fratrem impeiato- ipsi priores i\orthmannorum, gladio necanlur. Deni-
rem ire, Beneventum aggreditur. Piissimus rex Ca- que Lotharius, ante obittim palris sui Ludovici ira-
rolus in hoc itinere ejus assensit, si forle vel con-1B peraloris, decimo octavo anno pnctus ab imperatore,
silio pontifieis Romaiii superattis taiidem, a re il- trcs filios ex Ermengarde Hugbnis filia habuil. Qui
licita quiesceret: piurimis tariien cpiscopis Gallorum dividens regnum palris cum fratribus suis, accepit
conlradicentibus, qui spirilu Dei tacti periculum regnum Romanoruro, et totaro Italiam, et partem
generale in Ecclesise Dei oriri timebant, ne porw Franciae orientalem, totamque provinciam. Ludo-
tifex Romanus favoribus inclinatus a deftrtilionibus . vicus vcro praeter Noricam, quam habebat, tcnuit
pietalis exorbitando, RomanaeEcclesiae vulnus er- rognaquaepatersiius illi dederat, idesl Alamanniam,
roris infligeret. Perrexit secundum libitum suiim, Thoringiaro, Auslrasiam, Saxoniam, et Avarorum,
egit apud Ecclesiam Romanara quod ei pro lempore .- id est Hunnorum, regrium. Carolus quoque medie-
juslum visuro. Sed cum rediret, farsis spebus inci--: lateni Franciae ab oceidenle et totam Netislriam
tatus, divino indicio infirroatus, usque Placenliam Brilanniam, ct maximam partem Burgundiae : Go-
civitatem pervenit, ibique defunctus in ecclesia B. tiam, Vasconiam, Aquilaniam subrooto inde Pippino
Anlonini martyris scpelilttr. Anno octingentesimo, filio Pippini, et in monaslerio S. Medardi attonso.
sexagesimo secundo regnuin ejus gloriosi palrui Qui postea inde per fugam elapsus, in Aquilaniam
ejus inter se"dividunt. At Ltidovicus imperator, in- '. regreSsus, roulto ternpore" fugfendo laiuit. Iteruin-
gressus Beiieventum, anno Ihcarnallunis Domini C queaRanulpho praefatoper fidera•deceptusest, etad
oclingenlesiroo sexagesimo ocUvo, pene omnia ca- Carolum adductus, Silvanectum perpetuo est exsilio
stella et oppida Benevenlanorum, quae a Francis detrusus. Ludovicus vero rex Noricorum, id est
recesserant Sarracenisque se junxerant, sub ditione Bajovariorum , Ludovici imperatoris filius, anno
sua recepit. loc-.isanctorum, quaeimpii Sarraceni ac Incarnationis Domini octingentesimo septuagesimo
perfidi Chrisliani conUminarant, Deo adjulore rn- octavo regnum interfilios suos divisit, Carlomannum
staurando et rcstaurando pttrgavit. Nicolaus papa, videlicel, Ludovicum, el Carolum, ipse tamen super
vir religione prsecipuus, moritur. Ac in atrio amle filios principalum tenens. Anno Incarnalionis Domini
portas B. Petri, non longe. a membris Benedicli oclingentesimo septuagesimo nono ex hac. vita de-
praedecessorissui, sepelitur. Cujus tempore translala cessil, et morluo jam filio ejus Carolo, reliqui filii
sunl raernbra sanclorum Eusebji ac Ponliani Vien- . regnum ejus sequenti anno inter apud Arobianensem
nalibus, et in basilica aposlolorum reverenter con- urbem aequa sorte parliunlur.Quorum aller, id est
diu. Huie Adrianus in episcopali ordine succedit. Ludovicus, post tres annos morilur. Porro fraler
Pius et iuclytus rex Carolus, aliquot annos adver- ipsius Ludovici Carolus, Ludovici imperatoris filius,
sus Danos atque Northmannos variis eventibus di- anno Incarnalionis Domini oclingenlesimo septua-
micans, pontera mirae firraitatis adversum irapelum gesimo seplimo rooriens, reliquerat filiuin Ludovi-
eorum super fluvium Sequanara fieri constituit, curo, qui eodem anno regnum suscepit paternum.
posiUs in ulrinsque capitibus caslellis artiflciosis- Quo tempore Joannes papa in Gallias venit. Et apud
sime fundatis, in quibus ad cuslodiam regni pracsi- civitatem Trecas diu moratus est, habuitque syn-
dia deposuit. Hujus pii regis studium pene in dispo- ' odum cpiscoporum,iriqua Iminaurus Lauduni Daviltt
nendis causis ecclesiasticis haclenus viguit. Hic ex episcopus, post avulsioriem oculorum stiorum epi-
regina Ermeutrude quatuor filios siiscepil : Ludo-. scopalu est donalus. Ludovicus quoque filius Caroli,
vicuiri, Carolum, Cariomannum et Lothariurii. Ex.' Carolum qui dictus est Simplex haeredem regni pue-
ltis Deo in clericali habitu duos oblulit, Caiioinan-. rum dimisit. Qui Ludovicum ex Eagina Anglorum
num, etLotharium : sed Lotharius.puerbonre indo- regis filia, antequarii captus esset^ genuit.

PATBOL.CXXIII. 5
 m S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 110

SANCTI ADONIS
VIENNENSISARCHIEPISCOPI

MARTYROLOGIUM

AD MSS. EXEMPLARIARECENSITUM

Opera et tludio HERIBEBTI

ROSWEIDI
Ultrajectitti tocietatis Jesu theologi.
PRJECEDIT

VETUS ROMANUM MARTYROLOGIUM

OPERl SUO AB ADONE PRJEMISSUM.

(Ex BibliothecsPatrarn maxima.)

EPISTOLA DEDICATORIA,

S. D. N. -

PAULO V PONTIFICI MAXIMO

BEATITATEM PP.
Romam reoit, sanctissime Pater, quod Ronue otim conceptum, quod Roma profecturo, quod Romam adl
originis siiaesedeni anhelabat Velus, id est Romanum Mariyrologium : quod praedecessores vestri summa
cnra in Urbe collectum, singulari fide conscriptum, maximo beneficioin Romani orbis dicecesestransrai-
serunt. Etvero redit ad solem radius, ad fontem rivulus, ad slipitem ramus, ad cflelum sidus. Romam
redit, ubi apostolicae sedis cardo el caput verlitur; ubi veriutis origo, fidei capul, coelestis Magistri
doctrina servatur ; ubi pietatis viget schola, ubi aposlolorum fulget metropolis; ubi clarissime mundi lampa-
des, Petrus et Paulus, lucent (Anacl. *, epist. 3; Cypr. de Unit. Ecc.; Sozom. I. III c. 7- Chrysost. hom. 51,
in VII Rom.).
Ad eum redit, a cujus olim prsedecessoribus, ipso nascentis Ecclesi* exordio, orrginem duxit: a Cle-
mente, inquam, I, Romano ponlifice, qui primus regionalim noUrios distribuit, qui gesU marlyrum solficile
et curiose, per suam quisque regionem, perquirerent. Inde Anteros diligenter perquisiu in ecclesiastica
Ubularia retulit. Post Fabianus majorem quoque curam adhibuit ne quid simutaU fide irreperet, perspicaces
fidosque sibi diaconorum oculos noUriis adjungendo. Quoquidem munere fortia sanctorum facta colligendi,
ut nihU antiquius apud sanclse Romanae Ecclesiae praesulesfait, ila nihil prasclarius suscipi potuit, quam
eorum memoriam posleriUli commendare, quorum animas in ccelnmrecepUs, etDei fruitione beatas lo-
quuntur miracula, votivaj testantur labulae, ut non lam pie id credere, quam verissime profileri possimus.
Habent enim nescio quam vim ad exeitanduro vel augendum in menlibus ftdelium internae religionis ardo-
rem, ut praeclareolim divus Leo scripseril (Leo, term. de S. Laur.; Arobros. term. 39, de Nazario et Celso).
Ad erodiendum Dei populum, nullorum est utilior forma quam marlyrum eloquentia : facilis ad exhortan-
durii sit ratio, efficaxad suadendum, validiora tamen sunt exempla quara verba: el plenius est opere docere
quam voce. Habent et robur vel maximum ad majorum fidem pecloribus primilus inserendam, vel asseren-
dam tenacius. Magni, inquit magnus Ambrosius, periculi res est, si post.prophetamm oracula, post aposto-
lorum tcstimonia, posl martyrura vulnera, veterem fidem quasi novellam discutere praesumas; et-post ttm
.oanifestosdttces, i.ierrore permaneas :ct post morienUum s.idores,otiosadisputalione contendas. Quodsi
 141 MARTYROLOGIUMCLM ADDITAMENTIS. 1*8
olirn illustris fidei athleta Athanasius, ingens sibi lucrum el utilitalem duxit, quod unius recordaretur Auto-
nii; quas fidei flamraas, quos virtulura igniculos in hominUmanimis excitabunt tot marlyrura trabealae,
tol purpuratse, tot russalae turmac, sub unius fidei rutilanti flammula militantes, et diversis victoriaecoronis
insignilae? tot confessorum, tot virginum praetexlata agmina, iu diversas cohortes tribula, diversosque
virlutum manipulos cum exsultatione circumferenlia ?
Inde faclum, ut cum Acla martyrum tanta cura et diligentia perquisita, per notarios sanclaeRomanacEf>
clesias conscripla, per diaconos cognita, ac demum per ipsos Romanos pontifices probata, alque in Ecclesiae
archivis recondiU,in immensum excrescerent, breve ex iisdem Martyrologium conficeret, quo dies tantum et
locus passionis, ut habet S. Gregorius, nolarelur; atque iu facilius eorum memoria sacris diptychis inse-
reretur, et eorumdcm in Missariis solemniis commemoralio fieret. Quod quidem Martyrologiura Viennensis
archiepiscopus Ado, cum Ravennaeecclcsiasticisi ut credo, negoliis occupatus versaretur, a sancto quodam
episcopOhactus, qui id a Romano pontifice accCperat, suo Martyrologio praefigendumduxit; ejus videlicet
meroor, quod ab Innocentio I olim scriplum : (lnnoc. I, epist. 25, od synodum Chalced., apud August.,
epist.). Ut inde sumerenl caeterasecclesiae, vclut de natali suo fonte aquae cunctae irocederent, et per diver-
sas lolius mundi regiones puri capilis incorrupiae remanerent.
Fero nunc ad Sanclitalera Vestram Vetus hoc Rruaanorunf Mariyrologinm, quofj Giegorius pontifex ma*
ximus ad Eulogiura Alexandrinum episcopuirtscribens, per orbem universum dispersum et oplavTireircredidit»
Fero quod Ado annis abhinc ociiflgentis lanli fecit, ut venerabile et perantiquum duxerit, sibique velUt
priroa operis sui lineamenta adumbrata proposuerit, quod suis rursus coloribus pingeret, lucis splendore
illustraret. Fero quod ad hunc usque diem latuit: cujtts desiderio lantopere flagrabat cardinalis Baronius,
ul animi sui lestes tabulas exstare voluit, quibus edilorem excitaret, el gratiam anle beneficium reponeret.
Hoc igitUP-Marlyrologiumfidentius ad Sanctilatem Vestram defero, quanto plttrium gravissimorum virorura
paJ.rorihio comitatum venit.
Adjunxi ipsius Adonis Viennensis arcbujpiscupi Martyrologiuro, ea fide curaque recensitum, ut affirmare
non verear parum id a calamo menteque auctoris abesse. Intererat profeclo Reipublicae Cbrislianae ne
quid magni viri litulo legerelur quod ipsius non esset, ne quid corruptum ejus nomine circumferretur,
aliena assutura manu; ne viri auctorilalem secuta pOsteriUS, erroris funiculos neclerel; ne quoque Adoni
quidquam abjudicaretur, cui certissimum ab unanimi codicum sulfragio testimonium esset. Id olim lanti
fecit Aloysius Lipomanus Veronensis piitnum episcopus, intie Bergoaicnsis, ,vir gravissimtts. et coucilii
Trideniini cum collegis pneses, ut auro contra charum duxerit.
Hsec igitur omnia ad Romanam sedem defero, sanclissime Patcr, ad cujus otim insessorem Theodorura
papam Africani Patres sua detulere; magnum utique et indeficientem omnibus Ghristianis fluenta redtln*
dantem aprrd aposlolicam sedem consislere fontem, nihil ambigentes. De quo rivuli prodeunl, affliicnter
universum largissirae irriganles orbem Christianorura. Cui eliam in honorem beatissimi Peiri Patrum
decrela peculiarem omiiem decrevere reverenliam, in requirendis Dei rebus. Qttaeomnino et sollicile
debent, maxime vero juslequ» ab ipso praesUluin examinari vertice aposlolico : cujus vetusta sollicitudo
est um mala damnare, quam probare laudanda.
Accipe igitur, Sanclissirae Pater, has primas sanclorum primitias; et ut olira PaUli I beneficio sacra
sanctorum lipsana, collapsis vetusUte ccemeteriis, pcr titulos, diaconias, et monasleria fuere distribuU,
ut aris honorarenlur, ornarentur meraoriis, ita Pauli V beneficium loquatur posteritas, quod lalenles
sanctorum vitae in apertum producantur, et lucem aspiciant. Ita vovco :
Sanctitati Vestm devolus filius
HERISERTDS ROSWEVDUS S. t.

LEGTORI SALUTEM.

Velus hoc Romanum Marlyrologium expressi ex
codice mss. Panlaleonis quae Coloniaee D. Bencdicti
familia celebris abbatia est, qtiem mihi perbenigne
Carthusia Goloniensis submisit. Prasfixura hoc erat
Adonis Martyrologio, cui Ado ipse olira prsefixerat,
uti testatur ejus pnefalio. Ex eo codice Jacobus
Mosander, Carthusiae Coloniensis religiosus, ante
annos aliquot Adonis Martyrologium expressit,
omisso hoc veteri Romano Martyrologio; magno
lamen ejus in doctorum viromm animis relicto de-
siderio.
Etsi duos COdicesrUss.Martyrologii Adottis habue-
rim (de quibus dicam ad ipsiim Adonem), in solo
tamen hoc lerlio S. Paritaieonis, velus hoc Roma-
num Martyrologium comparuit. Quare sicubl error
aliquis irrepserit, meroineris quam difficile sit ex
unius codicis fide, quae subinde vacillat, fidelissime
oinnia exprimere. Qperarh cerle dedi nt quam
maxima fide haberes omnia, Hinc paiicnla, quae
videntur ab exscriptore inserta, quod Adoni desint,
qui veleris hujus Martyrologii vesliglis seroper iii^
sistit, virguta notavi et rn raargine monui Arfoni ca
 U3 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS iU
deesse. Et quidenrinserla illa fere Coloniam, ubi A prietalum exsullatione, nunc ex municipalium so-
liber hic scriplus erat, et vicina loca speclant. Eorum lemnilatum propriclate : et eslomnis publicselaetitiae
ralionem hic in nolalioriibusinvenies. luxuria capiairix. Sed tti peregrinus es mundi hujus,
Enimvero velns boc Romantim Marlyrologium, civis supernae Hierusalem. Noster, inquii, municipa-
fonlem esse omnium aliorum Marlyrologioruin,qui lus in coelis (Philip. m). Habes tuos census, luos
vel leviter inspexerit, non dubitabit asserere. Ado fastos; nihil tibi cum gaudiis saeculi.
certe ex hoc fonte suas aquas derivavit. Et ut fontis
lalex ab origine stia recederis sensim augescit, et in Cuprianus, epislola57
rivuro aquis undiquq. conflueniibus abit; idem fa- ,..Dies eorum, quibtts excedunt, adnotate, ul cora-
cium huic Marlyrologio : qupd nunc a Reda, nunc iriemoratiories eorum inter memorias marlyrum ce-
ab Csuardo, nunc ab Adone, niiiicab aliis paulalirri lebrare possimus.
increvil. Licebit nunc ad fontem digitum semper ' lib. xx, contra Faustum, cap. 31
Eo eniro fine hactenus Augusimus,
inlendere. capul fonlis, quod
latebal, in aperlum produxi. Poptilus Chrislianus memorias marlyrum religiosa
soletitniiale concelebrat, et ad excitandam iniitatio-
Terlullianus, de Corond militis, cap. 13. nem, et ut merilis eoruni consocielur, atque oratio-
Coronalur el vulgus, nunc ex principalium pro- nibus adjttvetur.

DE HOC VETERI ROMANO MARTYROLOGIO ELOGIA.

Gregorius papa ad Eulogium, episcopumAlexandri- R Ado Viennensisarchiepisc. in prcefationeMartgrologii

num, episl. 29, /rf). vn, ind. 1. sui.
Nos pene omnium marlyrum, distinclis pcr dies Htiicoperi, ut dies marlyrum verissime nolarentur
singulos passionibus, collccta in uno codice noinina qtti confusi in Ealendis satis inveniri solent, adjuvit
habemus, alque quOlidianis diebus in eortini vene- veuerabile et perautiquum Marlyrologium ab urbe
ratione Missarum solemnia agimus : non taraen in Roma Aquileiam cnidam sanclo episcopo a pontilice
eodem volumine, quis qualit«r sit passus, indicalur ; Rbmano directum, et mibi .poslmoduin a quodam
sed tantummodo locus et dies passionis ponilur. rcligioso fratre aliquot diebus praeslilum ; quod ego
Unde fit ut inulli ex diversis terris alque provinciis diiigcnle cura transcripluin, positus apud liavennain,
per dies (ut praedixi) singulos cognoscantur mar- ip capite bujus operis ponendum putavi.
lyrio coronali. Se haechabere vos beatissimos cre- Baronius ubi supra.
dimus.
Porro in omnibus viderim MartyrologiisAdo-
Baronius in prolegomenisad Marlyrologium Roma- nis iropressis, illud quae ipsum Roma acceplum deside*
num, cap. 8. ratitr. Egregiam certe, ac viris erudiiis dignam
Hoc ipsuru simplex absque alio additamenlo Roma- oplatamque navasset operam Mosandcr, si ejtismodi
num Marlyrologiuni, idemque perbreve, in quo illustre vctuslalis monumenluro, quod insuo manu-
tanlum nomina marlyrum, locus, ac dies passionis scriplo Adone haberi testalur, una cutn ipso Mar-
positi haberentiir, est illud iDSttnicujus ineminil tyrologio Adonis, quod post Suriuin ad septimum
Ado. r lomurn Viiarum sanclorum adjecit, edidisset.

VETUS ROMANUM MARTIROIDfilDM.

ADO PECCATOR LECTORI SALVTEM.

Ne putes me in hoc opere in vacttum laborasse, Huic operi, ut dies marlyrum verissime notaren-
et rem non necessariam exseculum fuisse, breviter lur, qui confusi in Kalendis salis inveniri solent,
tibi causam facli aperiam. Primuiri fuit imperium ac adjuvit vcnerabile et perantiquum Martyrologiumab
jussio sanclorum virorum, ui supplcreniur dies, qui urbe Roma Aquileiam cuidam sanclo episcopo a
absque noroinibus marlyrum in Marlyrologio (quod ponlifice Rorrianodireclum, el nithi postmodum a
venerabilis Flori studio in labore domini Bedacac- D quodam religioso fi-alre aliquot diebtis praeslitum.
creverat) lanlum nolati erant. Deinde collecti unde- Quod ego diligenli cura transcripturo, positus apud
cunquc passionum codices anitnum in tantum sttsci- Ravennam, in capite hujusoperis ponendum pulavi.
taverunt, nt iion soltini praeteritasdicrnm feslivilales, Passiones autera sancloruin paulo longius, maxime
verura et aliorum, qui per tolum annum ibi nolalim circa finem, Martyrologioliuic inserlas non mireris,
positi crant, lalius el paulo apertius describerem, cnm libi ratio saperius reddila, cum facluni sit,
irifirrniqribus fratribus, et minus legere valeutibus suflecerit. Ora lantum (impensissime obsecro) nt
ser.viens, ad latidem omnipoteiitis Dei; ulin memo- 'meritis iilorum consocler, quoruni triumphost ctsi
riic-martyrum haberent roropertdiosam lectioncm, minus quam debui, excolere oplavi. SaliilatHS in
atqne in parvo eodicilloi qaod-rinflto labore alii per Christo vale.
ptiiffSscpdicesexquiiurit.
 U5 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. 146

MENSIS JANUARIUS
HABET DIES XXX; LUNA, XXX.
1. , AA Kalend. Janu. Octava Domini et Circumcisio.
Romae, sancli Almachii decollali sub Alippio urbis praefecto.
El S. Martinaevirginis.
El apud Spoleluin, sancli Concordii martyris.
Et in Ruspensi Ecclesia, sancti Fulgentii episcopi. -:
>2.n B iv Non. Beali Macarii a.
Et TOrnis,marlyrum Argei, Narcissi et Marcellini.
3. iii BC rrt Non. Roma*, Anteros papae et marlyris
4. iv D ii Nori. Apud Cretam, Tili apostolorum discipuli.
Romae, martyrura Prisci presbyteri, et Priscilliani, et Benediclae.
Et Dafrosoa.
5. v CE , Nonae. Rom ?, sancli Telesphori papseet niartyris.
Apud Anliochiam, sancli Smeonis monachi.
6. vr ..,,- F , .. viii Id. Sanctae Macrae virginis sub Rictiovaro praeside.
Epiphania Domini, id est manifestatto vel apparitio Doinini.
7. vii DG vir Id. Relalio pueri Jesu ex jEgypto , 4
Et sancti Luciani marlyris Antiocheni.
Et Cleri martyris.
8. i H vi ld. Neapoli, Severini confess. Victorini fratris b.
9. n - EI v Id. In MauriUnia Ciesariensi, Macise. [Ado Martianae,]virginis et marlyris.
Et sancli Juliani et Basilissse uxoris ejus, et Celsi et Martionillae ac
viginli militum.
ROSWEIDUS LECTORI. A repracsentabanl. JSam Scrivern hbro, qui omnimn
vetustissimus erat, quaedam horum dcerant. Non
Ne exspectes, lector, amplas bic r.otationes. Habes dubium mihi qum quod aquaeconlingil, idem libris-
eas apudvirum omnis antiquilalis ecclesiaslicae ex- evenire, Quoenim illa a ibnte magis recedit eo im-
seqiientissimum, cardinalein Baronium. Et quid celox purior est, trahens semper aliqnid ex puris minus,
ferat post onerariam? Salis mihi nunc eril loca qua> quos perlabilur, locis : ita quo quis liber vetustior
dam allingetc vel ab atiis praterita, vel depravala-, proxime ad auetorisastatem accedens,_ec inlegrior,.-
vct minus intellecla. Nibil sine velerum librorum .et-roinus admislionis iiabens a librarioruni
fide mutavi, transposui. Memineris mulla alia in aetales succedentium manu. Nota haic anliquariis, per
textu Adonis correcta, quorum bic rationem non quilius mss. libromm ftiil.inspectio. Ego certe, qtti
reddo. Longse enim id operae esset et mintis for- millenos aliquot ejusinodi Iraclavi, nunquaro aliter
tassis graiiae. Rariora tanlum quaedam delibavi. deprehendi.
Qute si non ingraU ftiisse intellexero et pari feli- Codicum mss. quibus riunc usus sum, liaec nolalio
cilale nancisci aliquando delur Bedam, Usuardum CSf;
aliosque veteres Marlyrologosa velustaet incorrupta E. notat codicem Everbediensem.
manu (cuj'is rei partem nunc accepi, el porro spes P. notat codicem S. Panlaleonis.
laulior ab amicis inviolalte antiquitatis amatoribus S. notat codicem Pelri Scriverii.
affulget), fors eril ut omnia velerum Martyrologia » Bcali Macarii. Post 15 Januarii : et Macarii
una cum Graecorum Menologio, sub unum-quando-
que conspectum staluam, brevibtis nolis illustrala. abbalis, Anlonii discipuli. Duo lii sunt Macarii cele-
Ita fiet, ut collisis inler se linioiiibus, hoc est, col- R.bres, in ^Egypto olim monachi, et monachorum Pa-
lalisinter se sanctorum geslis, et gemniartim spiri- tres. Non dubium exisliinanl designari jEgyptum et
tualium immortalis ciaritas sese reverberans miiiuali Alexandrinum. Sed quis, quo die, hoc vero non aeque
luminis detrimenia iibn noscat, et amico radiorum certum. Et vereor ne hactenus aliter notalum quani
concursu magis magisijue cffulgescat. oporluit. Volunt Alexandrini nalalem celebrari II
Si quae loculionttm forinula! ininits nola>, nec ad. Januarii; jEgyplii vero. 15 ejusdem : quod nescio
Prisciani semper regulam, in liis inarlyrologiis' quibus aucioribus aslrui possil. Cerle hbc Martyro-
subinde intercurrant, dabis eas saeculo : quas inta- "logium, el cum eo Beda, Usuardus, Ado, non aliter
ctas relinquere visum, ut sxculi sui auclorem pro- hos Macarios dislinguuiit quam quod eum, cnjtis
dercnt. lu civitatum tamen nominibus, qtise mss. nalalis est 15 Januarii, vocenl Anlonii disciptiluin.
plerumque accusandi casu ponunt, secutus sum fere Alqui Anlonii discipulus non ^gyptius, sed Atexan-
saBCiili nostri morem, ne et in textu afreclalam inter- drinus fuit, utcolligere est ex Palladii Lausiaea hi-
prelarerisbarbariem.etin me scrupulosam supersli- noslras storia, cap. 2), vel terlius aliquis. Vide Notalionos
lionem reprehenderes. Cujus tamen rei nunc indi- ad Vilas Patrum.
cium ad fidem facio. - - > Reapoli Severini confessoris Yjctorini frqlris.
El sane, post omnem diligentiam adhibilam, ve- Post 5 Seplembris. Romm Victorini martyris, fratrh
reor ut non satis caverim, ne qnid alienum ab Severini, qui posl miram pmnitudinem Amilernino!
Adone in ejusdem Martyrologium irreperet. Si quae . urbis epis,copuset marlyr faclus est. Non igitur Um
forle lalia sanclorum nomina irrepserunt, sunt fere Ado (quod existimavit Baroniu? ad diem 8 Junii,
episcoporum aliquot Viennensium et quoruradara Q Victorinum hunc fralrem fecit Severini Neapolitani)
alionmi sanctnruni, haud multtim aetate Adonis su- quam Vetus Romanum seculus Martyrologium uii
pcriorum, qu» non sempcr omncs tres codices rass. sc res verehabuit, hacquidem in rc expressit.
W S. ADONISARCHIEPISC. MENNENSIS Itt
10. III K iv Id. In Thebaida, sancli Pauli eremilae.
Et in Cypro, Nicanoris de seplem diaconibus.
11. rv FL ni Id. Alexandriae, confessorum Petri, Severi, Lucii,
In Africa, Salvii martyris.
12. v M ii ld. Ariliochiae[Ado, apud Achaiam}, Satyri marlyris,
Arcadii martyris.
13. vi GN Idus. Romaevia Lavicana, mititum qdadraginU sub Gallieno imperatore,
. PicUvis, sancli Hilarii.
14. VII 0 xix Kal. Feb. lHofee,Felieis presbyleri, in Pincis sepulli.
|5.i HP xvm Kal. Abacuc et Michaeaeprophetantm.
Et Macarii abbatis, Antonii ^liscipull,
16. ii Q xvit Kal. Et Isidori
\~. iti I,I\ xvi Kal. Romse, via Salariain ccemeterio Priscillae, sancti Marcelli papac,
pud Thebaidem, Antonii inonachl.
(8. iv S xv Kal. Cathedra sancli Petri, qua primum Romaesedit.
E.t S. Priscae marlyris,
19. v KT xiv Kal. In Smyrna, sancti Germanici marlyris ad bestias damnali.
Et Spoleli, sancti Pontiani martyris decimo nono Kal. passi, decimo
quinlo sepulti, decimo sexto in sepulcro muUli, quando celebrior dies
ejus agilnr.
«|0. vi V xui Kal. Roms, Fahiani papt» et martyris.
"El Marii, Marthae,Audifax, Abacnc,
Et Sebastiani in vestigiis apostolorum sepull:
41. vil LA Xii Kal. Sanctae Agnetis virginis.
Athenis, sancti Publii episcooi cui Militenus a Paulo episcopus or«
dinatus.
22. i R xi Kal. Sancti Vicentii diaconi et mart. in Spanils
Ad aquas Silyias a [Ado, Salvias], sancti Atusu.sU monacbi,
$5. n MC X Kal. Romae,sanctae Emerenliaries virginis.
In Maurilanea Neocaesareae,Severiani et Aquihe.
Pliilippis, Parmenae diaconi de se le
%i. iii D »x Kal. Epliesi, Timolbei apoatoli.
Anliocbhe, S. Babylaeepiscopi.
25. iv NE vni Kal. Conversio sancti Pauli apostoli.
Apud Damascum, S. Ananiae, qui ipsum Paumm baplizavil.
%<i,\ F vu Kal. S. Polycarpi, discipuli S. Joannis aposloli, apud Smyrnam passi,
Et Theogenis cum aliis triginta se\.
$7. vi OG vt Ral. Constantinopoli, Joannis Chrysostomi.
Et dormitio S. Paulae,
8. v,u U v Kal. S. Agnetis secundo.
In eivitate Apollonia, Leucii, Tbyrsi, mart,
29.1 AI iv Kal. Romae, Papiae et Mauri militum sub Diocletiano.iinp.
30.li K m Kal. Antioehiae, passio sancti Hippolyti,
Hieresolyrais, Mallbiseepiscopi, qui octavus fuit posl Jacobum,
B. Alexandri Deciana perseculione passi.
51. iii BL, u Kal. Alexandrias, sancli Mettani marlyris.
TrieDlinae,sancti Vjgilji episeopi et martyris.
. » Ad aquas . uvtfls sanclt Anaslasi monachi. Ms, exhibent-SafvifM.Seu Silvias legas cum Ms.seu cum
Kber diserle hic habet Sikiat. Sic in Viu S. Gor- v.ulgato Saltias, euradem tamen locum putem desi-
diani 10 Maii. Uxorem ejut Marinam in pago quo- gnari. Vide Baronium ad diem 25 Januarii et 9
dam,,quem Aquas Silvias vocant, rustieorumtervituti Julii.
ad-duct,prwccpit: ubi tamen Excepla apud Adonem

MENSIS FEBAUARIUS
;*• '.* HABETDIE&XXVIII.

i|, iv CK Kai. Antjochiae, Ignalii episcopi et nrartyris.

Smyrns?, Pionii inarlyTis et aliornm quindecim..
149 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. 150
2. v N iv j.*ion. Hypapanle Domini.
Csesareae,Cornelii cenlurionis, ipsius urbis episcopi.
Et Aproniani marlyris Romae
o. TI DO ni Non. B. Celerini diaconi, et Gelerinse aviae ejus, el Laurentini, el Ignatii
4. vri P ii Non. In civilale jEgypti Thmuis, beali Phileae ejusdem urbis episcopi, el Phi-
loromi tribuni, et innumerabilium martyrum.
5. i EQ Nonae. S. Agalhaevirginis, apud civitatem Calanensium.
0. ii R vin Id. Apud CaesareamCappadociae, S. Dorotheae virginis, et Theophili sclio-
lastici.
7. iii FS vu Id. Sancti Moyselis, qui, petenle Mauvia Sarracenorum regina, episcopus
gentis illius factus est.
8. iv T vi ld. SS. Dionysii, jEmiliani, et Sebastiani.
Alexandriae, S. Cointaemarlyris.
9. v GV v Id. Alexandriae,Apolloniaevirginis.
10. vi A iv Id. Romae,Zotici, Irenaei, Hyacinlhi et Amantii.
Et Soteris virginis.
Via Lavicana, mililum decem.
11. VII HB ni Id. Alexandriae, S. Euphrasiae virginis.
12. i C II Id. Barcinonae,Eulaliaevirginis et martyris.
Alexandriae, Molesti et Ammonii.
13. n ID Idus. Agabi prophetae in Novo Testaroento, apud Aritiochiam.
In Militana Armeniae. S. Polyeucti mart.
14. III E xvi K. Mar. Romae,Valentini presbyteri.
Et sancti Valenlini Intcraronensis episcopi.
15. iv KF xv Kal. Romae,sancli Bratonis marlyris.
Apud Sebaslen, passio S. Blavii [at., Blasii] episcopi.
16. v G xiv Kal. Sancti Ooesimi apostoli.
Et in Cumis, S. Julianae virginis.
17. vr LH xrri Kal. In Perside, B. Polycbronii episc. et mart.
18. VII 1 xu Kal. Hierosolymis, Simeonis episcopi et mart.
Et Roma?, marfyrum Claudii, Praepedigfiae,Alexandri, et Cutiae, et
Maximi.
19. i MK xi Kal. Romte, Gabinii presbyteri et marlyris.
30.U L x Kal. Apud Tyrum, martyrum quorum numerum Dei scientia sola colligit,
quos Veturius magister militiae, jubente Diocletiano, diversis tormenlis
occidit.
31. ni NM ix Kal. In Sicilia, martyrum sepluaginta novem sub Diocletiano diversis lor-
mentis passorum.
32. iv N VIII Kal. Apud Antiochiam, Calhedra sancli Pelri.
Alexandrjae, Abilii episcopi.
33. v 00 VII Kal. Apud Sirmiura, Sinerii [Ado, Syreny] monachi.
Et quadraginU duo [Ado, sexaginta duo] martyrum.
Romae,Polycarpi presbyteri.
34. vi P vi Kal. S. Matlhiaeapostoli.
Et Iuventio capitis praecursoris.
Apud CaesareamCappadocise,Sergii mart.
35. VH Q v Kal. Apud iEgyptum, Yictoriui, Vicloris, Nicophori, Claudiani, Diose. Sera-
pionis et Papiae.
36. i R iv Kal. Apud Pergen Pampbiliae, beati Nestoris episcopi.
Alexandriae,Alexandri gloriosi senis episc.
27. II S in Kal. Alexandriae, Juliani marlyris, et Euni, qui cum ipso sene in eonfessioue
perduravil.
38. itt T n Kal.
 m S. ADONISARCHIEPlSCi VIENNENSIS '<: 153
•»piIIPIII
H -^ '. . i.,. ....... H.--IIi i i'iih—— •.. iiin. i'nmu
-'." VJgi'I.I'"!» ni ii-i—w IIMI.—m.
-^-y---t «&<- i
u^^^^-^^i^;'-'- r:,
M.'*•".>-n ,.irA'i'-v;rr,..;:,».,''.'>^BET';DIES'.XXXI:-'itTSA-XXX.;---i' >r"

1. iv A Kal. ItfajU -SaucUrem martyrum duceptorura sexaginta temporibus Claudii, qul

s.:-:k.ii:=;u Jia Salaria^arenamfpdien^d^mna,ti 106^301.' [.'
Sk.ifc.-i&ii^c^ ,,:::: -:.
Et plurimorum marlyrum sub Alexandro capilali sententia damna-
-,.o;-,::».;.:..«
.sEi^'^i»CT'Mi:.t:T>»B .i:toriab.,;.,o;'.,: ;i-;, ,,;.; •:;;;.: \>;,i „;.:;..,- ; ; „.- -
3. vi C v Non. SS. Hemitherii et Cbeiedonii apud Calogurrim martyrio corona-
,;.tornm.;j ..:,,.''..! ..r^;,;.-{:/';.: ,,
Caesareac,Marini militis, et Asterji senatoris.
*. VII D iv Non. Lucii papsee^ martyris.;- r: : ;:[;;; v,.,
Et roariyruni riongeniorum qjii sunt Tosili Yn coemeterio ad sancUm
Ceciliam. .t' ,';';; ,;::::^ '.;..
5.1 E in Non. Antiochia?,Sk Pliocaeraarlyris.? ; -.;'/
Et sancti Eusebii Palatini,et.aliormn octo \Ada, novemj. mart.
6. II »<' ii Non. NrccOTem», Victoris et Vicfijriniy-ijui incarcere cursum vitae imple-
veruntv;; .* ;.:••;::'<>*.,?.z'isi..-y:.<:*A
7. iii G '''•^i"i->4!*Sttaei'.;;JiiManriUnia civiute TuburbiUnorUm, SS. .mariyrum Perpetuae et Fe-
i. iicitatis^; - - '.-''"---• :;,''«;.JiKju
8. iv H viii Id. Apud Carlhaginem, sancti Poriliani diaconi.BGypriani.qui Dominum.
' seroper in passionibus suiSgloriflcans, coronam vitse promeruit.
f>.v 1 vn Id. In Nyssena civitate, saricti Gregorii fepiscoii fralris Basilii
i:;:.•?nsi-1^; iftarcindfravPaciarti «piscopi. • '•']•'-
10. vi K vi Id. Apamiae,Alexandri et Caii de Eumeriia « •; >.
In Perside, martyrum1nuraero quadraginla duorum.
11. VII L v ld. Apud Sebastem Armeni33minoris, quadraginu militum, teniporc Licinii
regis. ;- -:;• ;
J3t-1;• ">''*'••'•M ; '•> iv Idi SS. pontifkum Gregorii «t Innocentii.
Nicomedioe,Petri marlyris, Dorotbei et Gorgonii marlyrum sodalis.
13.II N iii Id. Nicomedi», Macedoniipresbyteri.^atritiae uxoris, et filiae^Medestae.
14. lii O ii Id. Romoe,martyrum quadraginta et octo quibapiizati sunt a beato Petrd
••4>'<"-.':- 'J';-W :,;;':, apostolo, cuin leneretur in custodia; qui omnes Neroniano gladio
consuropti sunt. •-
18. iiv-''"" P r' Idus; T^esSaloniese,*Matron*aMtto » A;
16. v Q xvti K. Apr. Romae, Cyriaci mariyris, Largi, etSmaragdi, et Crescentiani martyris,
-J-;; et aliorum viginli. •'''•t: ' • ;i -;5~ '-r-
17. vi R xvi Ka). S. Patritii episcopi, qui prlmris apud Scotos praedicavit.
18. vn S xv Kal. Saricti Alexandri episcopi, qui;c^
;:i .-. gubernaculurn suscepit.: t
19.i T xiv Kal. In Penarense civitate, B. Joannis, magria?sanctitatis viri.
Apud Surrentuin, Quinli, Q^iutill», QuartilUe, Martia£ [Affo, Marci];>
cum aliis oclo [Adoi noverh]. ;
30.H V xiu KaL Arenippi, commilitonis PattH apostoB.'
; A'""•"-: ' XII Kal. lii ,'£•*« ::
21. ni CaSsiriocastro; BeneffietJ^batis^
Et Serapionis anachoretae.
33. iv B 3ti"Kat. Narbonae, sancti Pauli epistopi, diScIpuUapostolorum.
35. v C x Kal. In Africa, martyrum Victorianr, Friimenlii, ilem el Frumenlii, et duo-
51 rum germanorum Vandalica perseculione sub Hunnerico rege pas-
sorum.
U. ii D ix Ka. Romaj, Pigmenii presbyteri et martyrisi sepulti in cosmeterio Pon-
tiani.
35. vn E vin Kal. Annuiitiatio Dominica, et cruciflxio.
Romae,Cyrint martyris.
 1&> MARTYROLOGIUM 'CCJMADDITAMENTIS. 18*
Nicomediae,Dutoemartyris.
Apud Sirmium, Irenaciepiscopi et marlyris.
36:1- F vii Kal. Romae, sancti Gastuli Zaetarii palatii.
Apud Pentapolim Lybiae, Theodori episcopi.
27.li G vr Kal. Apud jEgjptum,, Joannis Eremitae, propheiici spirilus virr.
28. in H v Kal. Apud CaesarearriPalaeslinse, marlyrum Prisci, Malchi, et Alexandri, qui
perseculione Valeriani besliis traditi sunt.
*9- iv I iv Kal. Apud Africam, confessorum Arraogastis, Archiriimi, et Satyri, tempore
Vandalicaepersecutionis
30. v K in Kal. Roroae, Quirini tribuni el martyris, patris sancite Balbinae.
31. vi L II Kal. • Romae,S. Balbinaj virginis, sepultaj in creraelerio Praetextalt juxtatpa-
trem Quirinum.

MEN&S APRILIS

HABETDIES XXX, LTJTUXXIX.

1. VII M Kal. Apr. Rotoae, Theodolaesororis martyris Hermetis, quse sub Aureliano marly-
rizavit, sepuita-via Salaria.
3. i N iv Non. Apud CaesareamCappadociae S. Tbeodosiae virginis et raarlyris capitis
-:'- •. -:: ... : •.'.''••..-. caesae. -
5.ii 0 tii Non. Thessalonicae, virginum Agapes et Chioniae.
Tomis, Evagrii et Benigni.
Apud Tauromenium, sancti Pancralii.
i. III P n Non. Mediolani, B. Ambrosii episcopi et confessoris.
5. iv Q NoniE. • Thessalonicoe, S. Irenes virginis. »
Apud jEgyptUm, Martianae, Nicanoris, Apoilonii .,;
6. v R VIIIId. Xysti papaeef marlyris, temporibus Adriani passi.
7. vi S vir Id. Hegesippi, qui vicinus apostolicorum teroporum exstitit.
8. vir T vi Id. Tttronis, Perpetui episcopi.
9. i V v Id. Antiochise, Prochori diaconi, qui unus est de septem.
Apud Sirmium,. vii virginum, quaeinunura coronalaesunt.
10. ir A iv Id. Ezechielis Prophelae.
Romae, Marlyrum plurimorum, qui ab Alexandro papa baptizati sunl.
H. tn B ln Id. Gortinae, Philippi episcopi, qui claruit Antonini Veri et Lucii tempo-
ribus.
12. iv C -ri Id. Via Aurelia, Julii papseet confessoris sub Consfantio ariano.
13. v D "Idus. Aptid Perganum Asiae, Carpi episcopi el Papyrii, Agathonica; et aliarum
multarum. ,
M. vi - E xvnr K. Mai. Romse in coemeterioPraetexlati, marlyrum Tiburlii, Valeriani et Maxitni.
15. vn F xvn Kal. Cordulae, Olympiadis et Maximi
In Italia, Maronis, Eutychetis, et Victorini.
16.1 G xvi Kal. Apud Corinlhum, Callisli et Carisii, cttm aliis.vn, in mare mersorum.
17. it II xv Kal. Apud Africam, sancli Mappalici.
Antioeliiac,Pefri diaconi et Hermogenis.
18. III 1 xiv Kal. Apud Mesanam Apulite, Eleutherii episcopi, et Antbiaematris ejus:
Romae,Apollonii senatoris.
19. iv K xin Kal. Apttd Corinthum, Timonis diaconi de septem.
In Militana, Hermogeni, Caii, Expediti, Aristonici, Rufi Galalac.
30. v L xn Kal. Inyentio sanclaruin reliquiarum roullarura inslabe ».
Jnventiosanclarum reliquiarum mullarum insta- est, quod hic postea habetur 17 Novembris : De-
bei. Hic Vero non mediocriter haasi, et etiamnum dicalio sancti Petrf ad Malfidar, quod' Ualmunda-
haereo. Nihil htiius rei in Adone vel in alio Marlyro- rium esse, viciiitnn Siabtileto monaslerium, ibi fir-
logio occurrit. Suspicor addilum hoc ab exscriptore, mabimus. Sed quae nmlt.c hae, et qttamlo inventa»
et designari cetebre inonasleriiiro apud Cbtirones reliquiae in Slabuleto? Cerlins dixernn, quando re-
Slabeletumseu Stabuletum. Sttspicionis mca; fuiidus condita: ct occullalae sinl. Sigeberlus in Chronico
 185 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS w
Romae, Victtrris episcopi el martyris.
Sulptiii et Serviliani.
81. T3 M xi Kal. Io Perside, S. Simeoms episcopi et cum aliis centuro, el UsUzadiset
Abdellae,et Ananiae, et Pusicii.
22. vn N x Kal. Romaein ccemeterio Calisti, Caii papae.
In Perside, Martyrum plurimorum sub Sapore Persarum rege.
Cordulae,Parmenii, Heliraenaeet Chrysotelt presbylerorum; et Lucaeet
Mucii, diaconorum.
25. i 0 ix Kal. In Perside civitate Diospoli, Georgil mart.
24. ii P vin Kal
25. ni Q vrr Kal. Alexandriae, Marci evangelistae.
Erminonis confessoris *
El Romae,Lilania major ad S. Petrum.
36. iv R vi Kal. Roroae,Anaclelfpapae et mariyris.
El MarceUini,papaeet marlyris.
37. v S v Kal. Sancli AnasUsii Papae.
Nicomediae,Anthimi episcopi cum innumera multitudine martyrum.
28. vi T iv Kal, Ravennae, sancli Vitalis marlyris, patris SS. Gervasii el ProUsii.
Alexandriee, Theodorse virginis, et Didyrai.
39. vu A III Kal. Apud Paphuro, Tyehici apostokrrumdiscipuli.
Apnd Cirlhensem coloniam, Agapii ei Sectmdini.
50. i B it Kal. Martyrum Mariani et Jacobi, in Lambesitana urbe cum aliis multis de-
collatorum.
Quirini martyris *.
Et Vigilia apostolorum.

anno Christi 882 : Eodem anno Godefridut el Sigifri-
dus reget Norlhmannorum, eum inwstimabili multi-
tudine juxta Mosatn in loco Baflon eonsidentes,
Leodium, Trajectum, tungros, ColoniamAgrippinam,
Bonnam eum adjacentibus casteUiscomburunt. Aquis
in palatio equos stabulanles, oppidumet palatium in-
eendunt. Prceterea monatlerio Stabulaut,Malmunda-
rium, Indam, Prumiam,tacri Ordinis in ulroquesexu
ministri, ubi poterant opporlunius, latebant; et ten-
ctorum corpora et pignora locis tulioribut absconde-
ratH. Paria babet Anselmus canonicus Leodiensis in
Gesiisnontilicum Leodiensium, c. 37, qui exhibet,
apud Batos juxia Mosam conscendentes. Aique haec
lNorlhmannica vaslalio aliquol annos tenuit. Unde
Heri potuit, ut reliquiaeante annos aliquol occullatae
post inveritae fuerint, et iriventionis memoria iri sa-
cros fastos prolata.
Vocis etymon exprimit Harigerus, abbas Lobien-
sis, in Gesiis episcop. Leodien. cap, 52. lnvenil tan-
dem locum (Remaclus) operi futitro competentem,
cui ob confluentiamferarum undique illue vel ad po-
tum vel ad pastum concurrenlium, telut ad stabulum,
indifum Siabulaus antiquilus eral vocabulum.Ita vo-
cis affinitate etymon venalur Harigerus. Non minus
festive Everbelrous, abbas Allimontensis, in vita
gancli Popponis Slabulensis abbatis, 25 Jan. c. 21.
Stabnlaus, ubi stabilis laus a fidelious perpetuo con-
einitur. Ut appareat' nullo horum respectu nomen
olim indilum, sed post pro cujusque captu elymon
accommodalum.Condilumhocfuil irionasleriumanno
651 a Sigeberto rege, Sigeberto tesie in Chronico.
Vide infra ad diem 17 Novemb., ubi de Malmun-
dario.
* Erminonis confessorit. Deest hic Adoni, et in
nutlo Martyrologio,ea quidem terminatione, compa-
ret. Existbno indicari S. Erminum^ episcopum et
alibatera Lobbiensera quem hoc die lnvenio m Mar-
tyrologio Usoardi audo a Carlhtisia Coloniensi
anno 1581, dequo iu Molanus in Additionibus ad
Usuardum, 25 Aprilis ex proprio loci Martyrologio :
Laubiit, transitus S. Ermini, epitcopi et confettorit.
Ex quo Baronius Martyrologio Roraitno a se aocto
inservit Sed velusla Ermini memoria in hoc veleri
Romano Marlyrologio- Quanquam cum Erminut
Adoni desit, qui sanctos omnes veteris Romani mar-
lyrologii exprimiividetur Adonis temporc non fuisse
in veleri Romano Marlyrologio, sed post addiius,
fors. a religioso S. Pauleonis Coloniae,ubi liber bic
scripiusest.
Moyerus, lib. l Annal. Flandriae notat eum suc-
cessisse S. Ursraaro in regimine episcopatus et ab-
batiaeanno septingentesimo decimo tertio. Florarium
meum sanclorum ms. ponil ejusobitum anno Chri-
sti septingentesimo4rigesimo septimo. Meminit ejus
Trithemius De vir. ilhistr. Ord. sancli Benedicti lib.
III, cap.,160, et lib. iv, cap. 180, ubi utrobique Her-
tuinut pro Erminut. Meminilel Molanusin Indicttlo
et Nauiibus SS. Belgii. Acta ejns Laubiis seu IjObiis
in monaslerio apud Binchium reperiuntur scripu a
synchrono.
Nec mirum hic Erminonem dici ab aliis Erminum.
Sic qui nunc usitate Servatiut dicitur, dictus est
olim eliam Servatio, ut habelur apud Severum Sul-
pitjjum Hb. in Hist. sacr.
kQuirini martyrit. Deest hic hoc loco Adonij
aliisque Martyrologiis. Pulo intelligi Quirinum mar-
tyrem, cujus natalem hrc ante habes 50 Martii. Hoc
aulem loco rursus inserius est a Marlyrologii hujus
exscriptore ob translaiionem corporis ejus de qua
iu Garlbusia Coioniensis ad Usuardum 50 Aprins;
in dimcesi Coloniensi,oppido Nustia, trauslatio S.
Quirini tribuni et marturit. Cujus sacrum eorput no-
bilit domina Gepa abbatissa a papa impetratum, ab.
urbe Roma Nussiam iranttulit, et m tuo mouatlerio
venetabiliter.coUocavit.Atque hinc existimo sua Mo-
lanum ad Usuardum hausisse.
187 CUM ADDITAMENTIS.
MARTYROLOGIUM lSg

MENSIS JrlAlUS
HABETDIES XXXI, LUNAXXX.

1. ii C Kal. Mai. Jeremiae Prophetae.

Et ApostoloruraPhilippi, et Jacobi fratris Domin .
3. III D vi Non. Alhanasii Aiexaridrinseurbis episcopi.
Et Salurnini et Neopolis,qui in carcere requieverunl.
5. iv E v Non. Hierosolymis, Inventio sanclae Crucis.
Romaevia Numenlana, Alexandri Papae,et Eventii et Theoduli presbyte-
rpruro.
4. v F iv Non. In civitate Gaza, Silvani Episcopi cum plurimis clericorum suorura co-
ronati.
5. vi G in Non, Alexandriae,sancti Euthymii diaconi in carcere quiescenlis.
Thessalonicae,Irenaeiet Peregrini
6. VII H n Non. B. Evodii Epistopi, qui primus ab aposlolis Anliochiaeordinalus est.
El S. Lucii Cyrenensis, qui Cyrenaeab apostolis episcopus ordinalus est.
Et S. Joannis aposloli nuandu anle portam Lalinam in fervenlis olei
doliummissus est,
7. i I Nonae. Juvenalis martyris.
Et FlaviaeDomitillae.
Nicomediae,Augusti et Augustini.
8. II K vui ld. Mediolani, S. Victoris roarlyris.
9. iu L vn Id. In Perside, martyrum cccx.
Apud Nazianzi oppidum, Gregorii episcopi theolog.
10. iv M vi Id. Job prophetae.
Via Lalina, Gordiani et Epimachi.
Et Calepodii senis presbyteri.
11. v N v Id. Romaevia Salaria, S. Anlhimi.
12. vi 0 iv Id. In coemeterio PraelexUti, Nerei, el Achillei fratrum.
Via Aurelia, sancli Pancratii martyris.
Et Dionysii.
13. VII P ui Id. Servalii Episcopi.
S. Marise ad martyres dedicationis dies agilur, a Bonifacio Papa sU
itttus.
14. i Q n ld. In Syria, Vicloris et Coronaemartyrum.
15. II R Idus. Torquali, Ctesiphonlis, Secundi, Indalecii Caccilii, Esicii, Euphrasii,
qui Romaeab apostolis ordinali sunt.
16. III S xvri K. Jun. Inlsauria, Aqoilini e| Victoriani.
17. rv T xvi Kal, In Tuscia, Torpelis martyris sub Ncrone.
18. v V xv Kal. Apod JEgyptum, Dioscori lecloris.
19. vi A xiv Kal. Romae,Potentianae virginis.
El Prudentis, disciputi Pauli,
Et Caloceri et Parlheni Eunuchorum.
20. vn B xtii Kal. Via Salaria, Sl Basiliaeviginis el martyris.
21. i C XII Kal. In Mauritania Caesariensi, Thiroolhei, Polii.
23.li D xt Kal. In Africa, Casti et jEmilii.
33. in E x Kal.
34. iv F ix Kal. S. Vincentii martyrls.
ln Islria, Zoelli, Silvani.
35. v G vrri Kal. In ccenieterio Praetexlati, S. Urbani episcopi et marlyris.
36. vi H VII Kal. Apud Athenas, Quadrati discipuli apostolortim.
37. VII I vi Kal. In Maesiacivitale Dorostorensi, Julii marlyris.
38. i K v Kal. Joannis Papae.
In Sardinia, jEinilii, Fclicis.
*5& S: ADdNlS ARCIH^
29. n L iv Kal. Via Aurelia, Restituli,
Via Tiburtinh, Septem gerriianorum.
Treveris, S. Maximini episcopi confessons.
50. III M ru Kal. Via Aiirelia in ceemeterid, Felicis papae.
Turribus Sardiniae, Crispuli et Gabimi. ,;
31. iv N ,i n,KaI. Roma?,Petropilli» virginis»' ;, ,1
Aquileiae,Cantii, Cantiani, Caniianilhe. :<

...... BET DtES XXX, LUN4 XXjli!

1. v 0 Kal. Junii. Dedicatio sancli Nicomedismartyris.
.,.;;.;-,:<::...:y.v ,; ; Et «anoti Pampbili martyrisi^- - ;; -^- ' •-• :- .-'
2. vr P iv Non. Ronue,.Marcellini presbyteri, etPetri exorcistae.
3. vuv u-i Qv i..'.„; ui;Nori.. ApndAretium Tusciae, inartyrunvPergentini et Laurentmi.
..•;>^s;:;;>-:<: t, ; ';;c ;. >.::;"•;/Iri GflmpahiayErasmiepiseophtft marlyris.
4-; i ».h-,.. ;J* -.;:' <t Non.: Apud llliricum civitate Siscia.sancttQuirini episcepi et martyris.
5. II S Nonae. Bonifacii marlyris apud Thajsiitmxiv, die mensis Maii passi, RomaeNo-
nis Junii sepulti. ..ihv;'.,::.u"ihknvmi .&<.>>{':.
6. iii T viu Id. Philippi diaconi de v;i apodGaesarftajh.
Roruae,Arlemii, Candhte, et flUaeeorum Pauhnx.
Apud Tbarsumi sx,mariymnl.i < ' ..;•;;. h ?
.iv V vn d. Apud Couslaniinopolim, Pauli epiScopi. .:•:
:. .„ ii: :InCapp»ftociarLuciani martyris. ;^J
' ;•; ; '/.
8. v A vi ld. .;:•::.,;';,:',:'
9. vi B v Id. *Romae in Cajlio monle, Primi el FeliCiani martyrnm.
10. vu C iv Id. Romaevia Aurelia, BasHidivlriptjdfs, el Mandalis, et aliorum xx.
Et Getulii martyris, ,et Cerealis.:>;.'«;;'
saa-i r.v,; . flaraabae apostoli«»; :;'.' •.•:,' .; •;, . •.• ;
11. i D III Id. Et Sosthenis apud Coriiilhum, discipuli Pauli •>. .
Aquileiae,Felicis et Fortunati.: ,• ;:; r:
12.li E II Id. Mediolani, Nazatii et Celsi, quorum inventio u-Id. Junii, martyrium v»
;'Z *.•:•;£*: -^:.:/":. .:'. v,::-!.,: .' Kal.vAqguSU. -:.- '.„''/...
13. lii F Idus. RomaeS. Feliculaevirginis marlyris.
14. iv G xvui K. Julii. Elisai prophelae..
: ssfciv ;:~vr ,- ; », ;;»:Cappadocia, saneti Rasilii fralris Gregori» et Petri.
« Et taneti Maurini martyris. Deesl hicAdoni. sed de alio, Ciaroangi olim in Arvernia abbate. so-
Non expressi hunc in texlu, quia ascripiuserat re- cio S. Pracjecti episcopi, quomm natalis dies in Ro-
cention manu : haud dubie a religioso S. Paritaleo- inano MartyrologioapudBaronium exsut35 Januarii,
nis, libri hujus exscriptore. Nam Coloriise In S. qui Maurinus, riuric Marinus, nunc Marianus, nunc
Panlaleonis templo, corptis S. Maurini iri venera- Amarinus, dicilur. Labendi occasionem dedit, quod
tione habelur. Ibidem roartyrio coronatus est die 10 Maiurimtsnosler dicaturin airio Ecclesiaemartyrium
Junii, cujus sepulcrum usque ad annum 965 occullum pertulisse. Et paria de allero Maurino scribil Tri-
fuit. Quod quomodo deteclum sit, post obiturri Brii- themlus : nuanquani in Praejecti et Maurini marlyrio
nonis archiepiscopi Coloniensis, praesule Folcroaro 25'Jantiarif hlilla atrii Ecclesim mentio Iiabeatur,
ejus successore, vide apud Slephanttm hujus inyen-. sed*occisi dicanlUr i«/eco guodam, quem Volonicum
tionis descriplorem circa annum Domini 990, ad appellant ; unde forte Trilhemius, qued de Maurino
Chrislianum abbatem, cnjns inverrtionis memoria Colonieiisiroarlyre in sarcophago legilur, Maurino
recolitur 13 Octobris. Hac autem die passum te- Arverno.martyj»i.attribuit.,
statur sarcophagi inscriplio, quae apud eumdem S El Sosthenis apud Corinlhum, ditcip. Pauli. la-
exsut. fra 28. Novcmbris Sosthenis discipuli aposlolorum.'
Ita Marlyrologium hocdtios videlur facere Soslhe-
Hlc requifsctint ossa bonae memoriae M aurini nes, et alterum ab allero distinguere. Duplex
t}uiin atrioeccle<iae Marlyrmmperlulit Sosilienis.memoria in.sacris lilleris Actorum c. 18.
SubtUeqoaru IdusJuuii.
Apprehendentes autem Sosthenem, principem syna-
Quo vero anno hic marlyrUim perlulerit; non inve- gogts, et l Cor. \. Panlus vocalus apostolus Jesu
nio expressum : nam quod Baronjiis atl tliem 10,J;i- JQhristi per.;i>rfunfatemfiDei,et Sosthenesfraler. ln-
nii, et Erhardus Winlteim iii sacrarioAgiippinae, terpretes unum etimderaque hunc slatuunt. Quae si
notanl aunum 670 cx Trithemio ric vir. ilhislr. Ord. vera seriientia*,potuit ejnsdem diverso die diversas
S. Benedicli lib. iu, cap. 154, vereor ut labanlur. ob causas memoria agi.
Non enim dc noslro hoc Maurino aait Trilbemius,
lfil MART^YROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 102
15. v II xvu Kal. In Sicilia, Modesti, Viti, el Crescentiaemariyrui>
Dorostori, Esychii militaris.
16. vi I xvi Kal. Antiochiae Cyrici et Juliltae roatris ejus, et aliorum cccci
17. vn K xv Kal. Rotriae,MartyrumccLxn.
iS.i L xiv Kal. Romaevia Ardeaiina, martyrum Marci et Marcelliani.
I9.il M xin Kal. Mediolani, Gervasii et Protasii.
f Et Commemoratio Nazarii et Celsi ».
Ravenrite, Ursini marlyris. .'-,';. :
20.ui N XII Kal. Romte; Novuti,fratrisTimolhseipresbyteri, qui ab apostolis crudili sunt.
21. iv 0 xi Kal. Syracusis, martyrum Rufini et Marliae.
'"'•' "'-'-"' •'--" ;n '- bemetrire ..-•-
Romae, virginis.
22. v P x Kal. Albani marlyris *».
NolaeCampanke, Paulini episcop.. .
23. vi Q ix Kal. Sancti Joannls presbyteri, via Salaria vetere sepulli.
24. vii R viti Kal. Nativitas Praecursoris Domini.
25.i S vu Kal. Apud Pyrriberoeani, Sosipalris discipuli Pauli.
Alexandrix, Gallicani martyris.
Romae, Lucise yirginis cum aliis xu.
26.U T vi Kal. Romae,Joannis et Pauli fralrum.
27. III A _ v Kal. . Apud Galatiam, Grescenlis discipuli Pauli aposloli.
Apud Tiburtiriem Italiae, Symphprosaecum vn frliis.
' rv Kal.
28. iv B Romae, Leonis papae.
Alexandriae.Plutarchi.Sereni Heraclidis, Herois, Potamioenae,Marcellae
et aliorum." ;
29. v C ni Kal. Romse, apostolorum Petri et Pauli.
30. vi D II Kal. Natalis Lucinae, discipulceAppslolorum.
Et commemoralioNazurii et Celsi. Deest quidem zan, et Celsi.
horura coramemoratio hoc ioco in Adorie, tarri vul- •>Albani murtyris. Correctum erat Albini, uti
gato quam ms. Idem tamen 12 Junii, cum de In- etiam in Addne esl. Quod facturn ptrto in posterio-
ventione Nazari et Celsi agitur, addit: Commemora- ribtis exemplaribns scriptis post annum 991. Nam
lio etiam eorum publica et celebris in die sanclorum cum eo anno Theophania Othonis II iixor, S. Atbani
Gervasii etProlasii a pdelibuspopulis frequenlatur, et corpus Roma Coloniam transferens, sanclorum Gcr-
venerabiliter excolitur; qui hic ipse dies est. Cum • vasii et Protasii templo huic, olim six vocato, nnnc
quo convenit Florarium sanctorum ms., quod 12 S. Panialeoni sacro donasset, veniens ex ilinere
Junii, in die inventionis SS. Nazari et Celsi habet: Mogunliam, in differenliam MogunlinensisAlbaniae,
Apudquosdam in die sanctorum Gervasiiet Protasii de consilio ejusloci episcopi, hunc Albinum, qui sub
agilur eorum (Nazarii et Celsi) fesliva commemora- Diocletiano anno 286, roense Junii 22, passus est,
tio. Quare vides non sine ratione vetus hoc Marty- vocavit. Ita Erhardus Winbeini in Sacrario suo
rolium Romanum, boc die, quo de Gervasio et Pr<)- Agrippinaepag. 141. Vide Sacrarium nostrum rertim
tasio agitur, etiam junxisse comroemorationero Na- Mogtintiacaruni 1. u, c. 28.

MENSIS JULIUS
HABETDIES XXXI, LONAXXX.
1. vn E Kal. Julii. ln monle.Hor, Aaron, sacerdolisprim n ege. ,. ...
2.i F vi Non. In coemeterio Damasi, Processi et Martiniani, ab apostolis Petro et Paulo
baptizatoruro.
Et trium mililum, qui cura Paulo apostolo passt sunt.
Et marlyrum Aristonis, Crescentiani, Ettiycbiani, Urbani, et alioruro.
5 II G v Non; Translatio Thomaeapostoli.
Apud Constantiriopolira, Eulogii.
Laodiciae, Anatqlii episcopi.
Et Gregorii marlyris.
I, in H iv Non. Oseaeet Aggaei.
Jocundiniani raartyris.
Apud Sirmium, Innocentii, Sabbatii, cum aliis xxx.
•5. IT , I in Non. In Syria, sancli Domilii martyris.
Romae,NatalcZoa3, iixoris Nicostrali. ,:•.;-'".•'•"',•,'"",; •.-..:
6. v ,K u Non. Isaiae.et Joel propheiarum. > > ,
 "
m S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS IW
Et octavae Aposlolorum.
El primus ingressus apostoli Pauli in urbem Romam.
Et Tranquillini marlyris.
Et natalis sancti Goaris confessoris.
7. vi L Nonae. Alexandriae, sancti Paniaeni.
Romae, marlyris Nicostrati primiscrinii.
Claudii, Castorii, ViClorini, Symphroniani.
8. vn M vrir Id. In Asia minori, Aquilaeet Priscillae uxoris ejus.
In Palaestina, Procopii marlyris.
f Maralana civilale, Brictii episcopi.
9. i N vit Id. Romaead Guttam jugiter mananlera, Zenonis et aliorum x. H. CCIIK
In civitate Tyriae, Anatoliae et Audacis
Cyrilli episcopi et martyris.
10. u 0 vi Id. Roiiiae, Seplem fralrunii
In Africa, Januarii Marini, Naboris et Felicis.
Romae, Rulinceet Secundae.
11. iii p v Id. In Armenia minore, roartyris Januarii.
13. IV Q rv ld. Aquileiae, Hermagorae episcopi, discipuli sancti Marcl.
Apud Cyprum, Nasonis, anliqui Christi discipuli.
13. v R Hi Id. Esdrai et Joel prophetarura.
Et SS. Confessorum Eugenii episcopi, universi cleri Ecclesis».
14. vi S u Id. Apud Ponlum, Phocse episcopi civilalis Synopis.
15. VII T Idus. Nisibi, Jacobi episcopi.
Romae in Portu, Eutropii, Zozimre et BonOssesororum.
16. r V xvu K. Aug. In Ostia, sancti Hilarini martyris.
Apud Anliochiam Syriae, Eustachii episcopi.
47. n A xvi Kal. Carthagine, marlyrnm ScilliUnorum, Sperati, Narlhali, Cythini, Be-
thurii, Felicis, el aliorum vn.
18. iii B xv ival. Carthagine, S. Guddenes virgiuis martyris.
19. iv C xiv Kal. Hispali, SS- Justae et Rufinae.
30. v D xui Kal. Joseph, qui cognominatus est Juslus, qui a Judacispro Christo mitlta per-
pessus, victor in Judaea quievit.
31. vi E xit Kal. Dantelis prophetae,
Roraae,Praxedis virginis.
Massilise, Victoris marlyris.
33. vii F xi Kal. S. MariaeMagdalenes.
El Synlyches, quae Philippis dormit.
Ancyrae, Platonis martyris.
85. i G x Kal. Ravennae Apollinaris, episcopi et mariyris. .,
34.II II IX Kal. Romaevia Tiburtina, Vincentii.
Apud Emeritam Hispanke, vicloris militaris.
Circa lacum Vulsinum in Italia, Christinaevirginis.
35. ni 1 vui Kal. Jacobi Zebedaei apostoli.
Civitate Samo, Chrislophori martyris.
36- iv K vir Kal. Roriiaein PortU, S. Hyacirilhi mariyris.
37, v L vi Kal. In Sicilia, Simeonis monachi.
Nicoroediae,Harmolai presbyteri.
S8. vt M v Kal. Nicomediae,sancli Pantalconis marlyris *.
« Nicomeaim, S. Pantaleonis marlyfis. Scripta litanorum marlwrum, et eaput Pantaleonis martynt
naec erant capiulibus iisquc miniatis litteris, quod in Franciam afferunt. Fortassis hic Pantaneon unus
scilicet hic Patronus sil templi et monaslerli S. Pan- fuii c sociis Sperali, aliorumque Scillitanorum mar-
laleonis Coloniae,ubi Martyrologiumboc exscriplum lyrum; el si inter eos Pantalconis nomen in Marly-
cst. Habent ibi caput saricli PanUleonis, quod eo rologiis non exprimatur. Coliigere quis possit ex
Constanlinopoli delaluro est ab equite Henrico van Adonein Chronico anno,806> func temporis delata
Ulroen, anno Christi 1208. Cujus translationis me- sunt Qssa B» Cypriani a Canhagine cum reliquis bea-
moria Coloniaecelebralur 18 Jan., ut habet Marty- torum Scillilanorum martyrum Sperali sociorumque
rolog. P. Canisii. AliiisigHurPantaneon,cujnscaput ejut, et posita sunt in etclesia a. Joannit Baptistm
JLugdunumdelalum.ul habet Sigebertus in Chronico incivitate Lugdunensi. Non memirrit hic Ado Pari-
nnni Chrisli 803. Legati imperatoris Caroli ab Aaron Uleonis, fors. eurosub Sperati sociis coroprehendens.
Amira venientes,inter cmteramunera etiam ossa Cy- Quanquam ideiri in Marlyrologio 17 Julii exprimit
priani Carthaginiensit martyris, et Sperali primi Scil- caput Pantaleonis, et a reliqttiis ScilliUnorum mar>
 165 MARTYROEOGIUMCUM ADDITAMENTIS. m
39. vn N IV Kal. Rorose,Felicis papaeetmartyris sub Constantio.
Et Simplicii, Fauslini et Beatricis.
30. i 0 iii Kal. Romae, Abdon et Sennis.
Tuburbo Lucernariae, Maximae,Dorialillseet Secundaevirginun..
31. ii P n Kal. Caesareae,Fabii marlyris.

yrum distroguit. Agobardus quoque Lugdunensis
episcopus carmine de harum reliquiantm adventu,
PanUleonis noraen exprimit. Plures «igitur fuerunt
PanUleones. Certe in Marlyrol. Rom. 27. Jul. et
Pantaleomooem medicum Nicomedisehabes, et Pan-
Uleomonem Vigiliis in Apulia. Pantaleon aulem et
Pantaleemon idem quibusdam nomen : nam qui Pan-
taleon Rorn. Marlyrol. Pantaleernon in Menologio
dicitur : ubi etalius Pantaleon 17 Septembris socius
Cliaralampi martyris.

MENSIS AUGUSTUS

HABETDIES XXXI, LUNAXXIX.

1. iii Q Kal. Aug. Romae,ad S. Petrum ad Vineula.
Anliochiac, SS. Machabaeorum.
Philadelphiae, martyrum Cyrilli, Aquikc, Pelri et alioruin
Vercellfs, Eusebii episcopi.
2. iv R iv Non. Romae, Slcphani papac et marlyris.
In Bithyoia, Theodotaectrrn tribus filiis.
8. v S III Non. Hierosolyniis, Inventio corporis beati Stephani, Gamalielis, Nicodemi,
Abibon
Conslantinopoli, Hermelli marlyris.
4. vi T ii Non. Arisurchi discipuli aposlolorum.
In crypla Arenaria, Tertullini martyris Romac.
5. vii V Nonae. In civitate Augusla hi Rhaelia, sanctae Afrse marlyris.
6. i A VIIIId. Romaevia Appia, Xisti papaeet roartyris
Felicissimi et Agapiti diaconorum in ccemelerio Praetexlali
7. II B vn Id. Apud Aretium, Donati episcopi et martyris.
Romse,Petri, Julianse, cum aliis xvui.
Mediolani, Fausti marlyris.
... iii . vi o. Roroaevia Ostiensi, Cyriaci marlvris cum aliis xxi quando vm die mensis
Augusti reconditi sunt.
9. iv D v ld. Romae, Romani roiliiis.
Vigilia sancli Laurentii.
10. v E iv Id. Romae,Laurentii archidiacon manyns.
Et militum CLXV.
11. vi F III Id. Roroseinter duas lauros, Tiburtii marlvris
Et Susannaevirginis marlyris
12. VII G II Id. Catanae, Eupli diaconi et marlyris.
In Syria, Macarii et Juliani.
13.i II Idus. Romae.Hippolytimartyriscumfamiliasua.etS. Concordiae,nulricis cjus
In foro Syllae, Cassiani.
14.II . I xix II. Sept. Romae, Eusebii presbytcri et confessoris. sub Conslantio Ariano, septtltl
n ccemeterio Callisti.
15. III K XVIIIKal. Sanclae MARIJE dprmitio.
Sancti Tharsilii acolythi el raartyns.
*
16. iv L xvti Kal. In Nicea Bilhyniae, Ursalii confessoris sub Licinio.
Romae, Serenae, uxoris Diocletiani Augusti.
17. v M xvi Kal. In Africa, martyrum Liberati Abbatis, Bonifaciidiaconi, Servii et Rnsiief,
et aliorum sub Wandalica persecutione.
Caesareae,Mamraetis mariyris.
18. vi N xv Kal. In Praeneslina civitate, Agapiti marlyris.
Romae, Joannis et Crispi presbyterorum.
*•• TO 0 xiv Kal. Sancti Magui seu Andreaemartyris, ciira sociis dnobus millibus DKVII,
Romae,Julii senatoris et marlyris.
30 t P xrii Kal. Samuelisproplielae,
 ;S. ADQNIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 168
\W1
Et Porpbyrii hominis Dei.
31. ii Q xu Kal. Salonsci Anastasii martyris.
22. III R xi Kal. Romsevia Ostiensi, Timothsei marlyrts.
Et Anlonii marlyris.
Et peregrinorum marlyrum Martialis, Epicleli. Saturnini cum socris
eorum.
c ' x Kal. Romse, Hippolyti, Quiriaci et Archillai.
!i3>-ir-s ;'S
Zachsei episcopi, ~
:,.::.</„./::-''': Theonseepiscopi. .
24. v T rx KaL-VBartholoraaeiaposloli et martyris. i :,..;,..;. !
._..«,.-,...,__,,,„,„,_,.-.,, ,.,.,.,._...„,_Massae^ ...
25. vi A vni Ka.. Romae, Genesii marlyris, raimi. Thymelicse artis magister fuit.
Et sancti GeriesiiArelaterisis.
Romse, qualuor marlyrum Eusebii, Pontiani, Peregrini et Vinccnlii.
36. vit B vu Kal. Zepiiyrini papse. -
Irenaei, Abundii,
Bergarnis, Alexandri. ....,...,., •
. Apud VicUmilium, Secundi marlyris.
,. i C vi Rai. Capuae, Rufi martyris, Apoltinarisdiscipuli.
Torois, Marceflini et Manneae.
38.II I) v Kal, Roraa>,Hermelis roartyris.
^i.;„,; - ;s. >.;. jn AMca, Auguslijit episcop!.. , .
Constantinopoli, sancti Alexandn eptscopi.
29.ui E iv Kal. Romaead Arcum Fauslini, Sabinseroartyris.
Eo die veneratur decollatio S. Joannis Baptistae.
30. iv F iii-Kal. Via Ostiensi, Felicis et f Audacti itiarlyrum.
31. v G ii Ka_, ApudAlhenas, Aristidis, qniAdriano Principi de religione Cbristiana
"''.' libros oblulit. ;

"
MENSIS SEPTEMBRIS '..'.'
-&..-; <::>.::_'':: :::~ ::. :y- HABETDIES XXX, LUNA XXX.

1. vi H Kai. fccpt. JCSUNave et Gedeon propbetarum.

Capuse, Prisci marlyris, de illis antiquis Chrisli discipulis.
Apud Caesaream Cappadocise*Longini militis et martyris, qui latus Do-
mini in cruce aperuit.
3. vn 1 iv Nori. ApudApamiam, Anloriini niartyris
3.i K iii Non. Romae, Seraphiae virginis, IV Kal. Aiigusli passae, ii. Kal. sepulla;
rit Non. Septembris memoria passionis ejus celebrior.
4.11. L ii Non. Moysis prophetse.
Ancyrae, martyrum trium puerorum, Ruflni, Silvani, Vitalicae.
f5. ni" .-„..H . Nonse. Romse, Yiclorini martyris, fratris Severini, qui post miram poenitudinem
'"'" Amiternse urbis episcopus ei martyr faclus est.
i.omse, Herconi.
6. iv N vui d. Zacliarise prophelae.
Et Qnesiphori Pauli discipun,
-Et confessorum Donaiiani et creterorum.
.7..vj;;..;, ;.;-4 0.,,-..,...., VII..Id. Joannis marlyris,; qui Nicomediae sub Diocleliano librum iniquaelegis
minutalimdiscerpsit. ,:
8. vi P vi Td. Nativitas Dei Gcnilrieis MARI*i ;
El Adriani martyris cutn xxm martvribits,
: "
.,n-Et:Natalia>., , ';..
9^IH!;!.,ii4<t*;iQ•;;;:;;o;f > V IfLijiNicomedice, Dorolhei et Gorgonii roanyrura quorum unus, Gorgonuis,
' Romam transfertur, ;;'.-.. •:
In Sabinis, Hyacinthi, Alexandri Tibiirlii/
169 MARTYROLOGH.MCIM ADDITAMENTIS. iTO
1U. i R iv bl. In Africa, episcoporum Nemesiaui, Felicis, et aliorum vri.
Apud Chalcedonain, Sostberiis et Victoris.
ll.ii S iu Id. Romae,Hyacinlhi el Proli eunuchorum.
I2.1H T u Id. Ticini ; confessoris Syri, el Eventii, discipulorum Hermagorae,,Aquiic
iensis primi episcopi.
13. IV V Idus. In Alexandria, Philippi episcopi et martyris, qui primum praefectus fuiti.
14. v A xvtii K. Oclob. Rorosc, Comelii episcopi et martyris.
Carlhagine, Cypriani episcopi et martyris.
Exallatio sanclse Crucis, ab Heraclio imperalore a Persis Hicrosolymam
reportatae, qtiando et Romae lignuin salutiferum Crucis a Sergio papa
invenlum ab omni popttlo veneratur.
15. vi B xvti Kal. Romse, Nicomedis marlyris.
16. vii G xvi Kal. Chalcedone, Euphemiaevirginis.
Romae,Luciseet Germiniani roartyruro.
17.1 D xv Kal. Romae, Juslini presbyteri, ad quem B. Laurentins in VicoPatricii riocle
venil.
Item Narclssi et Crescenliafii,
18.ii E xiv KaL Metbodii, Olympi Lyciae, et postca Tyri episcopi, qui sub Diocletianl
marlyrio coronaius esl..
19.ui F xiii Kal. NeapbK,Januarii, Socii, Fesli, Desiderii, Proculi, Eutychetis, Aculi.
Et Pelei, et Nili.
30. iv G xu Kal. In Cyzico, Faustse virginis, el Evilasii.
21. v II xi Kal. Matlhaei apostoli.
32. vi I x Kal. Maurilii cum sociis, qui Thebaei fuissC rcferutitur, sub Maximianopassi.
23. vii K ix Kai. Mesenathae,Sosii diaconi, annorum xxx marlyris.
Et Theclsevirginis, Seleucisequiescenlis.
24. I L vni Kat. Conceptio Joannis Baptistae.
25. u M vu Kal. Cleophae, cui Dominus post resurrectionem in via apparttit.
26. in N vi Kal. Romae, Cypriani episcopi Anliochiacpassi, et cum marlyrc Justina Ro-
roam translati.
27. iv 0 v Kal. ln JEgsea civitate, Cosmseet Daroiani, Anlhimi, Leonlii et Euprepii.
28. V P iv Kal. CordubseFausti, Januarii et Martialis martyruro.
29. vi Q tn Kal-. In roonle Cargano venerabilis memoria archangeli Michaelis.
EtRomae, dedicalio ecclesise ejusdem archangeli, a B. Bonifacio papa
constructae in Circo, qui locus Internubes dicitur.
50. vir R II Kal. Bethleem, Hieronymi presbyteri.

MENSIS OCTOBEft

HABETDIES XXXI, 1UNAXXX.

l.i S Kal. Oclob. Tomis civitate, Prisci, Crescenlii et Evagrii.

Et Rerois civitate, sancti Remigii episcopi.
3. n T vi Non. Nicomedise,Eleuterii martyris sub Diocletiano, el innutnerabilium alio-
rum, quos iratus Diocletianus pro incenso palatio, diversis lormenlis
' *•
odio Chrisllani noininis occidit.
5. iii V v Non. Athenis, DionysiiAreopagitae», sub Adriano diversis tormentis passi, ut
Arislides testis est in opere, quod de Christiana religione composuit :
hoC opus apnd Alheuienses inler anliquorum meraorias clarissiinum
lcnetur.
•»AthenisDionysiiAreopagitm,sub Adriano diver- suspicio esse non possit apud bos aliquid postaddi- 1
sis tormenlis passi, etc Mox 9 Ociobris : Parisiis-, luni, aim ipsi, quod in veteri boc Roniano Martyro
Dionysii episcopicum tociis suis a Fetcennino gladio logio invenerunt^ ex flde dedertril. Accuralam hu-
animadversi. Vides auctoritate hujus Martyrologii, juscc rei disquisitionem audio in viri docli manibus
doos distinguiDionysios die el loco.Nec alitervetusti essej ouare supersedeo_
Martyrologii, Beda, Usuartlus, Ado, Notkerus. Gt
PATROL.CXXIH. 6
1.71 8. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 173
4. iv A iv Non. Apud Corinthum Crispi et Caii. ;
Apud jEgypluro, Marci el Marliani fralrurri, cumqtte eis innumerse niul-
iludinis.v
5. v , R III Nori. Emnenise, Thrasese episcopi, apud Sinyrnam coronati, qui unus fuit cx
antiquis.
9. ,vi G n Non., Sagaris episcopi Laodicensis.,;de.antiquisPauli'aposloli discipulis.
7. VII D Nonae. Romae, Marci pap?e,
ElJuUae, Sergii,-et;Bacch..
,. Marcelli, et Apuleii, qui prirao adhaeserunt Simoni Mago, deinde apo-
stolo Pelro : sub'Aureliano eonsulari viro, martyrio coronali.
8.1 •••' vtii Id. Gorlirite, Philippi episcppi. , , *„--
-Titessalonicae, Demetrii raartyris,
•. u F vn 14. Abrahsppatriarchae- . , ...
Parisiis, DHmysiiepiscopi cum jiocns sms a Fescennino gladio animad-
- . versi. , ,-..' ... ';•'
10. iti G VI kl. Loih prophelae. ...
In Creta, Pyniti inter episcopos. nobilissimf.
11. iv H t Id. ApndTharsum.martyrumTharaci, Probi, etAndronici.
11. v I iv Id. Ravennae, Hedisfii.
ApudAfricam, sanctorum copfessorura qualuor milliura DCCCC LXXVI,
, sub perseculione Wandalica passorum.
15. vi K in ld. Troade, Carpi, aposloli Pauli discipuli. _
Anliochiae, Tbeophili episcopi, qui.sexlus ab apostolis fuit.
14. vn L • ii Id. RomseCallisti papae ct martyris, et Privati railitis.
15. t M - Wus.
16. u N xvn K. Non. Sanclorum marlyrum Jt-ar.ianietSalyriani, cumduobus fralribuseonim
et aliorum CCLXX, pariter coronatorum Wandalica persecu lione.
17. m 0> xvi Kal. Marthaesororis Lazari.
Et Aristionis.qni fuit utiu» de LXX Christi discipulis,
18. iv P xv Kal. Lucse evaugelista..
El Asclepiadis, Anliocheni episcopi.
Roroae, Triphoniae, uxoris quoiidam Decii Csesaris.
19i. v Q xiv Kal. Anliocliiae,JBeronici, Pelagiaeet aliorum XLIX.
, v Et Plolofflsei,qui a quodam centurione Urbicio Judici traditur, et Lucii
ac Teiiii simul decellatorum, qui Alexandrise sepulti sunt.
30. vi R XIII Kal. « '_...
31. vn' S xu Kal. Nieomedise, Dasii, Zolici, Cari, cum xn militibus.
Et sancli Hilarionis monaclii.
iS. i T xi Ka!. Hierosolymis, Marci, qui primus ex genlibus episcopus ibi factus est.
Et Salomae, quae in Evangelio legitur.
25. n V x Ka . Anlioehia., Theodoreli presbyteri.
In Hispaniis, Servandi et Germani.
34. III A ix Kal. Venusise, Fellcis episcopi Tubzocensis, et Audaetis et Januarii presby-
teroTura, et Fortunaciani el Seplimi lectorum >>.
35. iv B VIIIKal. Romaevia i-klari», XLVImililuni, qhi baplizati a Dionysiopapa jubente
, Claudio decoUali sant.
' - '
16. * C vn Kal. In Africa, Rogaliani presbyteri, el Felicissiroi marlyris.
87.« D vi Kal. Abela oivitate, VincenUi, Sabine el Cbristetes martyrum.
38^ yu E , . . v Kal> Simonis et Thadaei agostolorum, .
..-.,. , - Romse, Cyrillse, filiaeDecii.Csesaris.

* In ms. bic erant sancti seq. diei, el 31 die Mar- qtie exstare voluit. Nam et Adoni deest, qui anli-
cqset jSalome, el 22 vacabat. Sed.Ado' et orni.es ut quior est illa dedicalioue, cum ille circa annum Do-
, bfi imBressjitn. ••':'.'; ""-'"... "'".' . mirii 77f) vixeril, ei Aohi^num MirtyrolQgium acce-
•''"MJS^ati^ S. f fl»W/eo«i^:Hqc addiliir* eral ad perii, ecclesia vero.S: Pani»I(_pais prirnum fundata
nUrgjtfertvposlsarietos eb die ^sttos. Q^are tioo ex- sit awm-Clwsi! 954 a Brunoae, Coloiiiensi archie-
pressr iri textu. Certiirti enirn :hdc ascnptum poslea piscopo, utihabet Sacrariuro Agrippiiisea F. Erhardo
a. religioso S. Pahtaleonis, 'Martyrologii hujusex- V^irroeiraedito/pag. ,141..
scripftfre, qui solemnitatem stise ecelesiae liic qtie-
175 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. 171
39. i F iv Kal.. Narcissi Iiierosolyraorum episcopi, viri sanclitate, et patientla, ac flde
laudabtlis.
Sidonae, Zenobii presbyteri et marlyris.
»0. n G in Kal. Tingitanae, Marcelli centurionis etmarlyris. .,
In Africa, martyrum ccxx.
*'• iii H n Kal. Nemesii, diacoiii, etLucillae filiseejus, vm Kal. Septembrium passi, »ed
pridie Kal. Noverabrium a Sixlo papa sepullr.

> MENSIS NOVEMBER

HABETDlES XXX, LUNA XXX.

*• rv I Kal. Nov. Festivitas Sanctorum, quae celebris et generalis agitur Roroae.
Cscsarii diaconi el mariyris, ct Juliaui presbyteri.
El Severini moiiachi, de Trbtirtina civitate.
3. v K iv Non. Laodiceae, Theodoli episcJjpi, qui arte medicus fuit.
3. vt L IH Non. Quarti discipuli anostoloruiii.
In Cappadocia, martyrum G^nnani, Tlieopliili, Caesarii, Vitalis, sub OtJ*
ciana persecutione.
&• VII M il Non. Alexandrise,Tlierii presbyleri, vila puFissimi, in Scripluris nobiliter eni»
diti.
5.i N Nonae. Zachariae prophetse, palris Joannis Baplistae.
Terracinse, Felicispresbyleri, et Eusebii tnonachi.
t. n 0 viii Id. Toniza Africae, saucli Felicis marlyris.
Civitate Theopoli, XLmarlyrum.
7. iti P vii Id. Alexandrise, Achilleseepiscopi.
Apud Perusinam, Herculani cpiscopi et mariyris.
*. iv Q vi Id, Romse, marty.rum Claudii, Nicostrati, Symphroniani, Castorii, Sirripliciij
artiflcum insignissimoruin.
Et ipso die, iv CorOuatoruin Severi, Severiani, Carpopliori, Victorini,
quorura festtviialein staluit Melchiades papa sub notniuibus quinque
marlyrum celebrari, quia nomiua coruni non reperiebanlur; sed ifl-
tercurrentibus annis cuidam sancto viro revelaln sunt.
9. v R V Id. Euchaitse, sancti Theodori mariyris.
10. vi S iv Id. . Chersona Lyciae, Marlini papse, qui ob Catbolicam lldero ibi relegalus
viUm finivit.
11. VII T III I.l. Turonis, Martini episcopi, miracnlorum patraloris.
In Scylhia, Mennsemartyris, Constanlinopoiim translati.
12. i ' V u Id. Iri Africa, Archadti, Paschasii, Probi. el Eutychiani, Vandalorum per»
seculione martyrnm.
13. ii A l.lus. Ravennae,Valentini, Solutoris, Vicloris martyrttm.
14. iii B XVIIIK. Dec. Alexandrise, Serapionis, qui sub Decio prsecipitatus marlyr efficitur.
15. rv C xvn Kal. Felicis episcopi, qui a quintodccimo anno miraculoruin gloria insignis
fuii, et suh Martiano cuin xxx mariyrium.complevit, in.Nolensi ecclo
sia sepultus.
16. v D xvi Kal. '
17-.vl E xv Kal. Dedicatio sancti Petri ad Mal m dar «.
« Dedicatio S. Pelri ad Mal m Dar. Nulla htijus in bis majore domus GrimOalilOj el Trajcclensium
memoria apud Adonem exstal, nec dubium mihi qttin episcopo Remaclo. Qtti Remaclus nou multa post,
H hoc addititium sit. Voluil Coloniensis exscriptor. perlacsus ssecutariuro luiriultuum, in ipso Stabulaus
duo antiquisstiua et celeberrima, in Ardtienna. saltu monacliicaevitae assumpsil habitum. i
idagrum Ebuioiutm, hicintexere monasteria. Supra Quod vero'S. Pelro dedicatttm sil Malmundarium.
tx ApVil. babuiinus Sdbulelum, vulgo Slavelo, ltic eius rei memoria exstal apud Notgeruin in Vita S.
rero Matmundarium, vulgo Malmedy. De utroque ita Remacli, III sept., cap. 20, ubi hoc regis Sigebertl
Sigeberlus in Clironico anno Christi 651 : c Rex Si- ftindaioris diploroa: <Sancla ac venerabilia inonasteria
geliertus, de posteriiate prolis desperans, duodecirfl Stabulaus sive Malmundarium et cognominala, nhi vii
rnonasleria binc inde Deo construxit, in quibus Sla- venerabilis Remacltts episcop. abbas, Cliristo aus-
bulaus et Malmundariuro eminebant, cooperante sibi pice, praeesse vidcinr, quse vir illnstris Grimoaldusi
17« 5. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 176
, Alexandriae, Dionysii episcopi, in mullis sxpe confessionibus clari,
Valeriani et Gallieni temporibus.
18. vu F xtv Kal. Anliochiae,Romani monachi et marlyris.
. El sancti Esychii Palatini et marlyris.
19. l G xiu Kal. Romae, Maxiini presbyteri ct marlyris.
Et Fausli diaconi, et Eusebii collegseejus, martyrum visiUlorum.
20.il H xii Kal. Romae, Pontiani papse et roartyris.
Messanse,Ampeli et Caii.
31. iit I xi Kal. Rufi, quem Apostolus ad Romanos scribens salutat.
33. iv K x Kal. Romse,Csecilisevirginis et martyris.
33. v L ix Kal. Sancti Clementis episcopi. *
Et Felicitatis, malris vu filiorum.
31. vi M vnr Kal. Romse, Chrysogoni raarlyris, et Zoili.
85. vn N vu Kal. Sancti Petri Alexandriepiscopi cum aliis DCLX.
36. I 6 vi Kal. RomseLini papse.
Et B. Alexandri episcopi etmartyris, passi xi Kal. Octobr. a papa Da-
maso vi Kal Decemb. translati, quando festivitalenei dicavit.
37.li P v Kal. Bononiae,Vitalis et Agricolaemarlyrum.
38. III Q iv Kal. Sostbenis drscipuli apostolorum.
Et sancti Rufi marlyris cum omni domo sua per Chrysogonuro lucrati.
In Alrica, Papinii el Mansueti eplscoporum.
29. iv R iu Kal. Romae, Saturnini martyris, et Sennis, et Sisinnii diaconorum.
30. v S ii Kal. Andrese apostoli.
major domus, in bonore sancti Petri ac sancli Pauli nasterium Malmundariense, tempore Ludovici regis
vel sancti Martini, sen caelerorum sanclorum , suo piissiroi, cujits adjulorio et sumptu renovatnm fuit.
opere in vasla ererai Ardannensis silva construxil, Quod xv Kalendas Decembris dedicatur ab Willi-
quemadmodum nos loca ipsa ad ipsa moitasteria aedi- berto, archiepiscopo Goloniensi. i Quod Gestorurn
licanda pronostraprseceptioneexforesienostra con- indicitim R. P. _Egidio Bouchier, strenuo chronolo-
cessirous, > etc. giae indagalori, debeo.
Nescio an de hac priroa roonasterii templique de- De nominis etytno Harigerus, abbas Lobiensis,
dicatione inlelligendus sit locus liic Martyrologii. cap. 55 de Gestis Leodien. episc, ubi de S. Re-
Nec enim certum diem vel Sjgebertus vel Notgerus maclo: < El quia eumdem locum a superstilionum
exprimit. Quare cerlius, ad secundam mortasieriilem- einundavit pollutione, Malmundariuro, quasi a raa-
pliqoe Malmundariensis dedicationem respicere Mar- lo mitndatum, placuit vociure. > lu videlicet lunc
tyrologium. Ita enim Gesta mss. abbaiuin Malraun- placuit ex syllabarum aucupio elymon quoque cap-
dariensium: « Quintusdecimusabbas Absalon, anno Ure..
801. Hic anno 817, indictione x, renovari fecit mo-

MENSIS DECEMBER

HABETDIES XXXIJLUNA, XXIX.

f. vi T Kal. Dec. Rorote, Chrysanti et Darise martyrum, et Diodori et Mariniani, cum infi-
riiu multitudine martyruin.
j. Tii" V iv Non. Romae,Vivianae[a/.,Bib_anae]marlyris.
Fausti mariyris el Dafrossefilise.
5. i A iii Non. Romae, Claudii tribuni, et Hilariaeuxoris ejus, et Jasonis et Mauri,
LXXmilitum sub Numeriano. -
A. H B u Non. Rorase,Simphronii etOIympii, Exsuperise et Theodoli die vn Kalenda-
rum Augusti passorum; a beaio Xysto via Latina n Nonas De-
cembris translatoruro, quando eorum festus dies celebrior agitur.
U, nj c Nonae. Crispinaemartyris.
Et Dalmatii marlyris.
6. w D viu Id. Nicolai episco^i Myrorum Lycise.
In Africa, Dionysiae,Dativae,Leontis, et Emiliani medici, et aliorum.
'
T.'T' E vn Id. Alexaridriae,Agathonis marlyris et railitis snb Decio.
S. vt, F vi kl. Romae,Eoiychiani papse et martyris, qui CCCXLII martyressua manu se-
pelivit. '......'
AlexiindriK, Macariimartyris, genere Lybfci.
 177 MARTYROLOGIUMCUMADDITAMENTIS. 178
9. vti G v Id. Leocadiaevirginis.
10. i H iv Id. Eulaliaevirginis et marlyris.
Spoleti, Carpopliori presbyleri, et Abundii diaconi.
,11.ii I iii Id. Danielis prophetae.
t Romae,Damasi papae.
Et marlyruro Pontiani, Praelextati, et Thrasonis qui martyribus de facul-
talibus suis ministravit.
13. III K II Id. Alexandriae, Epimachii et Alexandri.
Et sancurum quatuor mulierum, Amraonarise, Mercurlae, Dionysiae,et
Ammonarise.
13. IT L Idus. Syracusis, Luciae virginis et marlyris.
14. v M xix Kal. Jan. Antiochiae, Drusi, Zosimi, et Theodori.
Alexandrise,Heronis, Arsenii, et Isidori, et Dioscori.
In Cypro, Spiridionis episcopi.
15. vi N XVIIIKal. In Africa, Valeriani episcopi et confessoris, Vandalica perseeutlone.
16. vn 0 xvu Kal. Marlyrium sanclorum Ananise, Azariae, Misaelis.
In Tuscia, Barbarae virginis el marlyris.
17. i P xvi Kal. Translalio Ignatii episcopi et martyris Antiochiae.
Et Lazari, quem Christus resuscitavit, et Marlhae sororis ejus in Be
thania.
18. II Q xv Kal. Ruii ct Zosimi de primis discipulis Chrisli, per quos Ecclesia de Judaei»
et Graecisprimiliva fundata est.
19. III R xiv Kal. Apud jEgyptum, Nemesii marlyris, qui per calumniam quasi Ialro, judic^
delalus est.
30. IV S xui Kal. Alexandriae,Ammonis, Zenonis, Ptolomaei, Ingenui, Theophili.
31. v T XII Kal. Thomae apostoli.
In Tuscia, Joannis et Festi.
33. vi V xi Kal. Romse, xxx marlyrum snb Diocleliano, vla Lavicana inter duas lauros
sepultorum.
Alcxandrise,Iscbtrionis marlyris.
Et aliorum quamplurimorum, inter quos senex Chsereraon.
33. vu A x Kal. Romae, Victorise martyris.
Nicomediae,marlyruro xx.
Romae, Servuli segritudine dissoluti, in ecclesta beall ClementU sepulti,
ubi Doroinusper illum roira operari dignatur.
24. i B ix Kal. Vigilia Natalis Doroini.
Apud Spolelum, Gregorii presbyleri et marlyris.
25- n C VIIIKal. NATIVITAS DOHINI secundum carnem.
Romse,Anastasise.
Et Eugenise.
26. III D vu Kal. Stephani protomartyris.
27. iv E vi Kal. Joannis aposloli et evangelistse, apud Ephesum.
28. v F v Kai. Bethleem, sanctorum Innocenlium.
29. vi G iv Kal. David regis.
Et Trophimi episcopi, discipnli aposlolorum.
30. vii H ni Kal. Apud Spoletum, Sabini episcopi, Exsuperanlii, et Marcelli, et Venustiani
cum uxore et filiis : qui passi vu Idus Decembris, festivitatem sepul-
turse habent ni Kalend. Januarii.
31. I I n Kal. Romae, Sylveslri papae et confessoris.
Et sanclse Coltimbaevirginis.
1T9 S, AWNIS ARCHIEPiaC, VIENNENSIS 18fll

QUO GENEftE CULTUS SANCTI MARTYRES fENERANDI SUNT.

'
Ex Libris B. Augustini episcapi (lib.xx cantmFaustum. cap. 21.).

Populus Clirisllanus memorias martyrum reli- A et sacra geniilium. Quorum similitudo itrquLbusdara
giosa solemnitale concelebrat, et ad excilamlam imi- eliara snpcrbis horairiibus expressa est: sieut de
tationem, et ut meriiis eortrm consocieiur, alqtie ora- Babyloniaequihosdam regibtis memoriaecommenda-
tionibns adjuveiur : Ha' tanieh, nf mUlli martyrum, turfi lenemus. UridesanclusDanielaccusaloresacper-
sed ipsi Deo roartyrmn, quamvis in memoriis inarty- sectilores perttilit, quod regis ediclo proposilo, ut ni-
rnm constituanius altaria. Qtlis enim antistitum in hil a qnoquam Deo peteretur nisi a rege solo, Deum
locis sanciorum corporum assistens, attari aliquanda snum, trocest anum el verum Deum adorare de-*
dixit: Oflerimus tibi Petre, ant fatile, atit Cypriane? precariqtie deprelienstis est: qui autem se-in memo-.
Sed qtiod offertur, offertur Deo, qqi mariyres eoro- riis, marlyrum inehriant, quomodo a nobis appro-
navit, apud memorias eorum qnos coronavit; ut ex bari possunt, ciiro eos^, eliamsi in domibus suis id
ipsoruro locorum admoniiione major aifecttts exsur- faciant, sana.doct.rinaconden.net? Scd aliud est quod
gal, ad augendam chariUlem, etIn illos qttos imita.ri . doceroust aBtid quod sustinemus, aliud quod prseci-
^osstimus, e( tn illuni quo adjuvaiite possimtts. Coli- pereiubemur, aKtid quod emendarepnecipiintrr, et
mus. ergo,mariyres eo cuitti dileclionis et societalis, donec emenderous, lolerare compellimur; alia est
qno et it. hac yita colttntur sancii lYonilnesDoi, quo- disciplina CbristianorUra, alia hixuria vinolenlorum,
rum cor ad talem pro cvangeljca verilalepassionem B yel error iniirmorum, verumlamen et in hoc ipso di-
paralum esse senlitnus; sed illds tanto devotius, Slant plurimum culpaevinolentorum ct sacrilegoruro.
qitanlo securius posl incerla omnia superala; quarito Longe quippe mirioris peccati est, ebrium redire a
eliam fidenliori laude prscdicamusjam in vita feli- mariyribus, quam vel jejunum sacrificare marlyri-
eiori viclores, quam in ista adhuc trsqne pugnantes. bus. Sacrificare mariyrlbus dixi, non dixi sacrificare
Atillo CillLu,qui GraeceV^sios dicitrir, Laline uno- Deo in memoriis martyrurn : quod frequentissime
yerbo dici non polest, cwn sit qucedan proprie di- facimus, illodunlaxal ritu, quo sibi sacrificari Novi
viniiali debila servittis, nec colimns, nec colendnm Teslamenti manifestalione praecepit: quod perlinet,
docemus, nisi untim Deura. Cumantem ad bunc ad illttm cnlturii quiX_.tj._tadicilur, et uni Deo debe-
cultum pertirical oblatio sacrificii (titide idololatrae tur. [Proinde verum sacrificiuro, quod uni vero de-
dicuntur, qui hoc eljam idojis exbibent) niillo medo betnr Deo, quo ejns altare solus Christus itnplevit,
tale aliquid oflerimus aut oUerendnmpraecipinitis,vei in victimis pecorum imilata dsemonia sibi arrogan-
cuiquam roartyri, vel ciiiiiuanisancteeaniroae,vel.cui- ter exposcunt,-urtdeApostoIus dicit : Qum immolant
quam angclo.etquisquis in liunc errorem delabiiur, gentesdmmoniisimmolanf, et nonDeo (I Cor. x), non
corripiUir per.t&aQatndocirinam, sive ut corrigalur, _ quod offerebatur cnlpans, sed quiaillis offerebatur.
wve ut caveatur. Etiam ipsjsa..cti,(vel boroincs, vel' ^ ^ebraei autem in viclimis pecorum qnas offerebant
angeli, exhiberi s.ibinolunt, quod uni D.ominodeberi Deo multis elVariis modis, sicut re lanla dignurn
uorunt. Apparuit hoc in Paulo et Barnaba (Acl.xw), erat, prppbetiam celebrabant fulurse victimae,quam
ciimcomniotimiiaculis,qtia_pereosfactasunt,Lycao- Chrislus obtuli.t. Bndeiara Christiani peracli ejusdem,
nii Unquamdiisimmolare voluerunt: conscissis enim S.acrificii,memori^m celebrant sacrosancta oblatione
veslimenlis suis, coniitenles et persiiadenies se dcos et participatione corporis et sanguinis Clirisli.] Hu-
non esse, ista sibi fieri veiuerunt. Apparuit et in an- jus sacrillcii caro et sanguis ante adventum Christi
gelis, sicul in Apocalypsiit-gimus(Capp. xix et xxn), per viciimas siniilitudinein prorailtebatur; in pas-
angelum se adorari prohibeitleiri ac dicentem adora- sione Cfirisii per ipsatrt verilatem reddebatur; post
tori suo : Conservus luus sum el fratimm tuorum, ascensum Chrisli per sacramentum memoria ce-
Dominumadora. Isla sibi plane superbi spjritus exi-. lebralur.
giint, diabolus et angeli ejus, stcul per orania lempk

ROSWEIDtfS BENEVOLO LFXTORI,

Aloysius Lipomanusepiscopus Yeronensis, illuslre D rum, succedaneum Surio dedil, hoc Mariyrologiuin
VilisSS.,ann. 1554 Adonis integrius edidit.
|taliae decns, tomo suo qunrto deAdonis
Venetiis edito, non pauca ex Marlyrolngio Sed cum hic el ordinem rouUverit, et quaedamab
ms. delibavit quod ifle Unli fecit, ut ipse scribal : aliena roajiii inserueril, paucnla denipserit, nonnulla
Deindc quoque asseculus non fuerit; placuil riirsus Adonem
Qmneaurum nilt.ilduxi in,comparationeillius. insisnis
Jacobiis Mosander, Carlhusiae Coloniensis recensere, eumque prislino nitori restituere, et ve-
oliro fecit, sub-.
alummis, anno 1581, lomo septimo A>Vilis sanclo- teri MariyrologioRpmano, siculipse
 181 MAUTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 183
neclere. Quod titex ft.ie prsestarem, tres mibi Vele- A rere, et gloriosos milites velut in aciem educere :
res codicesfuere subsidio, perbenigne a diversis an- volttil eosdem rurstis in principiis et posi principia-
tiquitatis ecclesiasticc fanlorihus communicali. Pri- (ul strenui duces solent) intercurrere, quod cur mu-
inns fnil sancli Panlalennis Colonirc, quem snppedi- temus?
tavil Carlliusia Coloniensis, ex qua Ado curanle Adonem vero Vienncnsem arcbiepiscopum, non
Mosandroprndierat. Sectiridumnacuis sum ab Ever- Trevirensem (quod exislimarunl Aloysius el Mosan-
bodiensi abhaliajuxla Sichemium; terlium, a Pelro der) uli Martyrologii, ita et hnjtts liltelli auctorem
Scriverio. Qui els>singuli se velusute stta probarent, esse, lidemfacitcodexEverbodiensis, qui hunc titulura
teriius lameneminebat nisi quod huic prima omnia prsefert: Ado Viennensis archiepiscopusquasi epilo-
deerant, usqne ad Marlium , et parsin Junio Julio- gatum compilavit, incipiensa festivilatibus aposlolo-
que. Reliqui integrum Adonem repraesenlabant, eo rum, aul discipukrum, aul successorumeorunu Nam
ordine rnodoqire,quo nunc exhibeo. Lillerac singulis quem ante titulurn dedi, est e codice sancti Panta-
Martyrotogii diebus praefixae, in solo erant codice leonis, in quo Adoante veius Martyrologium Roma-
Everbodiensi. ntim, ut supra habes, praefatur, nulla dislincliono
Quare ne mireris, lector, hic in fronte Martyro- episcopatus adjecla. ViennenSishic
•
Ado mullo Tre-
logii Adonis comparere libellumde festivilaiibus san- virensi esl anliquior nam-ille vixit tempore Joan-
ctorum apostolorum et reliquorum, qui dkcipuli aut nis VIII, circa anniim 879: ad eum enim annum
vicini successoresqueipsorum apostolorum fuerunl. Chronicon suum perduxit. Alter vero sive Atlo sive
Nihil enim sibi auctonbus, libris, iisque vettistissi- Udo tempore Gregorii VII, circa annum 1076 Adonis
mis dedi; nibil in vttlgalo Adone, nisi iisdem suffra- JJ Viennensis natalis inter sanclos recensilus habetur
ganlibus mutavi. Et vcro libclli hitjits aucloritalem 16 Decemb. Viennmbeati Adonis episcopi et confes-
itielur ipse Adoin suo Marlyrologio2 Julii, ubi post- soris.
quambreviler sanclortim Processi etMartiniani mar- Qnod hic in MarlyrologioAdonis iniiium stimitnr,
iyrum roeminit, addit : Quorum pastio in libelloapo- noii a Kalendis Januarii, ut haclenus editum, sed a
stolorum supra nolata esl : quse verba in vulgato Vigilia Nativitatis Domini, scias hoc est Romanae
Adone desiderantur, uli et nonnulla alia. Quod inde Ecclesiserilu faclum, quaeanni epocham olim habuit
accidit, quod Mosander libeltum Imnc aposlolorum, Nalivitatem Chrisii, et a Vesperis Vigilise ipsius
passim martyrologio Adonis, locis snis inserueril, Nativilatis nnnum auspicabalur. Consianler ita ex-
iis submotis, quae brevicule lantum de iisdemsanclis biliebant tria ms. ,f.xemplaria, qiiibus usus suiii.
notala erant. Sed aliud Adoipse coris liimi inierat. Vide et Cl. V. Pauli Petavii Syntagma de Epocha
Voluit aposlolos,eorumque successoresvirds aposto- annorum.
|icos, velut duxes in fronlegenerosi.exerciltts appa-

LIBEIMS DE FESTITITATIBUS SS. APOSTOLORDM

Et reliquorum qui discipuli aul vicini successoresque ipsorum aposlolorum fuerttnt.

E. HI KAI.JILH (29 Junii). C Evangelium Christi, Romam vinclus missusest; et

(Hieron, deScript. Eccl.c.i.) Romaenalalis bea- sicul ipse in secunda Epistola ad Timolheum scribit,
torum aposiolorum Pelri et Pauli, qui pajsi sunt liberalus de ore leonis (HTim. iv), videlicet lero-
sub Nerone, Basso el Tusco consttlibus. Petrus se- cissimi perseculoris Neronis, Evangeliutn Cbristi in
cundo Claudii anno, post episcopalum Antiochensis Occidentis quoqite partibus praedicavit. El hic ergo
Ecclesise,el praedicaiionemdispersionis eortim, qui quarlo decimo Neronis anno, eodem die quo Petrus
de circumcisione crediderant, in Ponto, Galatia, Romoepro Clirislo capite truncatur, sepullusque est
Cappadocia, Asia, el Bithynia, ad cxpugnandmn Si- in via Ostiensi, anno post passionera Doraini trige-
monem M.igumRomam missus esl; ibique viginti simo septimo. Scribit aulem novem , ad septera
quinque annis calhedram sacerdolatem tenitit, Ecclesias, cpistolas : ad Romanos unam ; ad Corin-
usque ad ultimum annum Neronis, a quo et aflixus thios duas ; ad Galalas unam ; ad Ephesios unam ;
crnci, martyrio coronatus est, capile ad lerram ad>Pbijippenses iinaro; ad Colossenses unam; ad
verso, ct in sublime pedibus elevatis, asscrens se Thessalonienses duas. Prscterea ad discipulos suos:
indignum , qur crucifigerelur ut Doniinus suus. Timollieo duas, Tito unam, Philemoni unam; Epi-
Sepultus in eadero urbc, in Vaticano, juxla viam stola atttero, quae fertur ad Hebrceos, non ejus ere-
Triumphalem totins orbis veneralione celebralur. D dilur, propter slyli sermonisqne dissonantiarri: sed
Scripsit duas epislolas, quae Calholicseuominanliir; vel Barnabae,juxta Tertullianum ; vel Lucse evan-
quarum secunda a plerisque cjtts negatur, propter gelislse, juxta quosdam ; vel Cleroenlis, Romae pdst
slyli cum priore dissonantiam ; sed el Evangelium Ecclesiae episcopi, qnera dicunl, senlenlias Pauli
jitxla Marcum, qui audilor ejus et inlerpres fuit, proprio ordinasse et ornasse sermone-; vel cerle
hujus dicitur. Lrbri autom, e quibus unus Aciorum (quia Paulus scribebat ad Hebrseos, et propter invi-
ejus scribiiur, alius Evangclii, terlius Pra_dicalio- diam sui aptid eos nominis, tilulum in principio
nis, quarlus 'AwoxaWi|.euf,quinlus Judicii, inler salutalionts ampuiaverat; scripseral atitem ut He-
apocryphasscripturas repudiantur. brseus Hebraice, id est suo eloquio disertissime) ea
(lbid., c. 2.) Paulus quoque posl passionem Do- quse etoqiienler scripta fueranl in Hebrseo, clpquen -
mini vigesimoquinto anna, id esl secundo Neronis, lius verlissc in Graecum et hanc esse causam, quod
postquain ab Jerusalem ttsqtie Illyricum replcvit a caeteris Pauli epislolis discrepare videalur. Ejtts
133 S. ADQNIS ARCHIEPISC. VIENNENSI& 184
ilaqueesse, noii alierius, lola Ecclesia jarn firmis* A licos- vidit Ecclesise fidero, confestim hanc de-
sime tenct. Legimt qnidam ct ad Leodicenscs, sed scriptam in Evangelio suo, verbi Domini usler-
ab oriinibuS exptbdtltir. •Hic~de tribu Benjamin, et nitate slabilivit. Rogatus siquidem ab Asise epi-
oppido Judsese, Gigascalis [al., Gischalis] fuil: quo spopis adversus Cerinthum aliosque haerelipos, et
a Romanis capto, cnm parenlibus snis Tbarsum Ci- itiaxime contra Ebiomalarum dogma tunc consur-
liciae commigravil; a qtiibus ob sltiditim legis missns gens, qui asserunt Ctirisliim anle Mariaronon fuisse,
Jerosolymam, a Gamaliele doctissimo viro erutlitus comptilstisest scribendi Evangelii sanctum opus su-
est (Act. vit et ix). Cum attiem mterfuisset neci mar- scipere. Fertint et aliani causam hujj.is scripturae;
tyris Stephani, et acceptis epislolis a pontifice leiri- qriod cum legisset Matlhaei,Marci, et Lticaevolumina,
pli, ad prosequendos eos qui Christo credideranf, probaverit quidem texturn historia., et vera eos di-
Damascnni pergeret, revelatione compulsus ad fidem • xisse finnaverit, sed unius tantuni anni,in quo et
•yasel.eclionisde persectitore translatus est. Cumqtie passus est Christus, et post carcerem Joannis, histo-.
piimum ad prsedicatioiiem ejus Sergius Paulus pro- riam lenuisse. Prsetermisso itaque anno, cujus acta
consul Cypri credidisset, ab eo, quod eura Christi a tribus exposita fuerant, superjoris temporis, ante-
Hde stibegerat, sorlitus est nomen. quam Joannes clauderelur in carcerem, gesta narra-
" vit. Sicut manifeslum esse.polerit his, qui diligenter
F. II KAL.DECEMBRIS (30 Nov.). quatuor Evangeliorum volumina legerint; quce res
In civilate Palras provincirc Acbaise, nata|is beali et Statfuviav, id est dissonantiam .quse videbatur
Andrese aposloli, qui etiam apud Scylhiam praedica- Joannis esse cum cseleris lollit. Ipse autem usque ad
vit. Hic bea,liss.imus.aposlolusab jEgaea proconsule Trajani. principis lempora perseverans, totas Asise
Achaiae comprehensus, cum perseveranter in fide ftindavit rexitque Ecclesias; et confectus senio, se-
Chrisli et Evangelii ministerio duraret, insuperabi- xagesimo ociavo post passioneni Domini anno mor-
lisque manerel, carcere primum clausus, inde co- luus, juxla eamdero urbem sepullus est. Scripsit
raro proconsule gravissime cscsus, ad utlimum cruce autem et unam epistolam, cujiisexc^rdiumest: Quod
ligatis manibus et pedibus, ftmibusque loto corpore fuit ab inilio, qusc ab universis ecclesiaslicis et eru-
tensus, ni longius cruciaretur, biduo inibi super- ditis viris probalur. Reliquae aulem duse, quarum
vixit, non cessans ea quae Christi sunt populuin principium est: Senior eleclmdominm el nalis ejus ;
docere. Cuinquehi, qni per eum Chrislo Dorri,ino et sequenlis.: S&*ior Gaio charistimo, Joannis pre-
crcdiderant, salis agerent ul deponeretur, iEgseam- sbyteri esse ab aliquibus puianlur; sed nunc jam
que, ut hoc perficeret, nolenlem impellerent, apo- generalis Ecclesiseconsensus habet, quod bas quo-
slolus Domini circumslante populo, et _£gaea pro- ^ que epistolas Joannes aposloltis scripserit.
consule, ut solverelur, agenle, post verba orationis
fulgore ccelesti fere una desuper circumfulsus hora, B. KAL.MAII(I Maii).
cum ipso lutnine abscedenie emitiens spirilum, per- Natalis beatorum apostolorum Philippi et Jacobi;
rexit fine beato ad Dominum, (Euseb. in Chron.) ex quibus Philippus cum pene Scyihiam ad fidem
Gujus sanctissimtim corpus Maximilia potentissima Cliristi convertisset, diaconibus, presbyteris ct epi-
matronartim reverenter depositttm sepelivit; sed scopis ibi conslituiis, reversus est ad Asiam. nbi
iimcrgenlibiis.aiinis, sacralissima ejus ossa, vicesimo continua praedicatione per aliquot annos insislens,
Consianlii iinperatoris a.nno, ab A^chaiaConstanli-; mtilliludinem populorum Christo laboribus piis scm-
popolim translata sun.t. per inserviens lucratus esl. Qiiique apud Hieropolim
C. VIII KAL.AcGDSrr(25 Julii). Asiaecivitatem dorrnivit, cum patribus suis bealo fine
Natalis beali Jacobi apostoli, fratris Joannis evan- s.epnlltis.
decollatus esl ab Herodc (Hieron. de.Eccl. Script. c. 2.) Jacobus vero, qui et
gelistse, qui rege Jerosoly-
liber Acltiitm docet frater Domini legilur, cognomento Jiistns post pas-
mis, ut aposlolorum (cap. 12).
sacra ossa ad _ siorvemDomini slalim ab apos.lolisHierosolymorum
Hujus heatissimi apostoli Hispanias Hic de utero inatris sanctus
translata el in ullimis ea.rtimfinibus, videlicet:contra episcopus.ordinalus est.
et sicerain non bibit, carnem nullam
mare Rritannicuro condiu, celeberrima illarum fuit, vinum
comedit; uunquamaltoosus est,iieciujctiisunguento,
genlium veneratione excoluntur. nec nsus balneo. Huic soli licilum erat ingredi San-
D. VI KAL.JANDARII (27 Dec). cta sanclorum : siquitiem.veslihus lapeis non uteba-
(Hieron. de Eccl. Scrip., c. 9). Natalrs bcati Uar, sed lineis; solusque ingrediebalur templum, et
Joannis apoSloli evangelislae, quem Jesus amavit fixis.geiiibiis pro populo deprecabatur, in tantum ut
pliirlmum, qui secundam post Neronem perseculio:- cameloriim duriliem traxisseejus genua crederenlur.
nern movente Doniitiano, posleaquatn in oleo ignito, Hic ilaquo cutn publice in conciljo compellerelur a
demcrstis uihil passtts esl, in Palhmum iiisttlain Judaeis, ut Cliristuro DeiFiliumdcnegarel,etillevoce
retegatus vitlit Apocalypsim. Inlerfeclo autem Do- maxima proleslarelur ad poptilum, dicens : Quid me
miliano, et actis ejtts ob ntmiam crudelitatem a inlercogatis d.e Filio honiinis? Kcce ipse sedet a
senalu rescissis, snb Pertinace rediit Ephe dextris virlutis Dei, el venlurus est cum nubibus
$mi. f,t miia concussam se alreenie pcr haere- cceli; prsecipitaliis de pinna lempli, confraclis cruri-
185 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 186
bus, adhuc semiaminis tollens ad ccelum.manus di- A consummaverunt; hooorifice seputli a populis Chri-
ceret: Domine, ignosce eis, quod enim faciunt, ne- tianis, quos Domino ipsi genuerant. Quod quidam
sciunt; fullonis fusle in cerebro percussus occubuil. putant Simonem aposlolum unum de duodecim ip-
Hic est de quo apostolus Paiilus scribit ad Galatas : sum esse qui sub Trajano crucem passus sit, om-
Aliumaulem apostolorum vidineminem, nisi Jacobum, nino falsum est. Nara et Beda sanctus presbyter, qui
fralrem Domini (Gat. i). Et apostolorura super hoc liocsuperAcla aposlolorum seniit, Isidorum seculus
crebrius acta testantur. Evangelium quoque, quod in libro Relractationum se hoc non bene sensisse
appetlalur secundum Hebncos, et bealo Hieronymo reprehendit. Sed et Hisloria Ecclesiastica, nOn de
in Grsecumsermonem Latinuinque translalum est, apostolo, sed de alio Simpne gesla narrat. (Euseb.,
post resurrectionem Salvatoris dc.eo refert: Domi-. lib. III, cap. 16).
nus aulemcumdedisselsindonem servo sacerdolis, ve- K. VINONASMAH (2 Jlfaii).
nit ad Jacobum Justum et apparuit ei. Juraveral au- .Nalalisbeati Siraeonis episcopi et martyris a, qui
ttm Jacobus s» non comeslurum panem ab ilta hora,
propinquus Salvatoris secundum carnem, Jerosoly-
qua biberal calicemDomini, donecvideret eum resur- morum episcopus post Jacobum fralrem Domini est
gentem a darmientibus. Rursusque post paulum : Af- ordinatus; et persecutione Trajani multo tempore
ferle, ait Dominus, tnensam et panem. Slatimque B suppliciis affectus, marlyrio consummalus esl, om-
pddilur : Tulilpanem, et benedixit, et fregit, et dedil nibus qui adherant, el ipso judice miranlibtts, ut
Jacobo Justo, dixilque ei: Frater mi, comedepanem cenlum vigenti annorum senex crucis supplicium
tuum, quia ftlhis hominis surrexit a dormienlibus. pertulisset. (Euseb., lib. n, cap. 26.) .
Triginta atque annis HierQsolyraaerexit Ecclesiara, F. VI KAL.MARTH(24 Febr.).
id est usqtre ad septimum Neronis annum; et juxta Natalis sancli Matthiae apostoli, qui post ascen-
templum ubi praecipiiatus fuerat sepultus est. Qui- sionem Domini a beatis aposlolis sorteelectus (Act,
dam in monte Olivetieum condilum pulant, sed falsa in locum Judse proditoris Domini subroga-
eorum opinio cst. Scripsit autero unam tanlam Epi- i>),atque Judseam Chrisli
tus, apud Evangelium prsedicavit.
de
stolam, quae septetn canocicis est.
A. III IDIS JDNII(11 Junii).
. E. IX KAL. SEPTEMB. (24 Aug.). (Hier. de Script. EccL c. 6.) Nalalis sancli Barna-
Nalalis beati Bartholoraaeiaposloli; qui apud Jn- bae
aposloli, qui cum esset Cyprius, cum Paulo gen-
diam Chrisli Evangelium prsedicans, decollalione tiuin
apostotus .ordinalus est (Act. xi). Hic postea
roartyrium cpmplevit, Hujtis apostoli sacraiissimura propter Joannera discipulum, qui et Marcus vocaba-
corptts primum ad insulam Liparis, quae Siciliaevi- tur, separatus a Patilo, riihilominusEvangelicseprae-
cina esl, deinde Reneventum translatum, piafidelium r dicationis
injunctum sibi opus exercuit. Cujus cor-
veneratione celebratur,
pus tempore Zenonis imperatoris, ipso revelante,
E. XII KAL. JANDARII (21 Dec), repertum est. Hic unam ad sediiicalionem Ecclesiae
NaUlis beati Thomseapostoli; qui Parlhis et Medis pertinentem Epistolam composuit, quse lamen inter
Evangeliumpraedicans, passus est in India. Corpus apocryphas legilur.
ejus incivilalem, quam Syri Edessam vocant, trans- D. XV KAL.NOVEMB. (18 Oet.).
latum, ibiquedigno bonore condilum est, (Hier., de Script. Eccl. c. 7; Euseb. in Chron.)
F. II KAL. OCTOBRIS (21 Sept.). Natalis sancli Lucse evangeiislse, qnse fuit nalione
(Ilier. de Script. Eccle. lu.) Nalalrs beali Matthsei Syrus Antiochensis, arte medicus, discipulus apo-
apostoli et evangelistse, qui primus in Judsea Evan- stolorum ; Paulum secutus usque ad confessionem
gelium Chrisli Hebrseosermone conscripsit (Matth. ejus serviens Domino sine crimine; neque uxorem
ir; Luc. v); posl vero apud jEthiopiatn praedicans, unquaro habens neqtie filios. Septuaginta et trium
roarlyrium passus est. Evangelium, ejus stylo scri- annorum obiit in Bithynia, plenus Spiritu sanclo.
ptum, ipso revelante, lempore Zcnonis imperatoris Sepullus aulem nunc Conslantinopoli; ad quam ur-
inventum est. Idem aulero Mailhseus in Evangelio it) bem vicesimo Constanlii anno, ossa ejus, ctim reli-
Levi appellatur. quiis Andreaetipostoli, translala sunt. Scripsit Evan-
G. V KAL.NOVEMB. (28 Oct.). gelium, quod nOn solum ab aposlolo Paulo didicil,
'
(lsid. de Vil.eiob. SS. c. 81.) Natalis beatorum qui cum Domino in carne non fuerat, sed et a csc-
in principio
aposlolorura Simonis Chananaei, qui et Zelotes scri- leris aposlolis. Quod et ipse qtioque
bilur, et Thadsei, qui eiiam Judas Jacobi legilur et voluminis sui declarat, dicens : Sicul tradiderunt no-
aiibi appellatur Lcbaeus,qtiodinterprelatur corculus. bis qui a principio ipsi viderunt, et ministri fuerunl
E quibus Thadseus apud Mesopotamiam, Simon sermonis (Luc. i). Aliud volumen edidit egregiuro,
vero apud jEgyplum traditur praedicasse: inde si- quod titulo Apostolicarura np«$e<_>v praenolatur. Cu-
ranl Persldem ingressi, cum fidei Christi innumeram jus hisloria usque ad biennium Romaecommoranlis
ad quartum Neronis
gentis ipsius mullitudinem subdidissent, et Eccle- Pauli pervenit, id est, usque
siara Dominilalejam fundataro viderent, marlyriura annum. Ex quo inlelligimus in eamdem tirbem li-
jbi, cursum temporis cxplentes, beato ccrtamine brum essc compositum.
? InMarlyrot. Adonjs, est 18 Febr.
ig7 S. AD0NIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 18«
C. VIICAL. MAH(25. Apr.). A (Act. v, vr, vtr). Cujus beatissimum cotpus viri ti-
de c. 8.) Naialis sanctl' Marci morali comportaverunt et fecerunt planctum ma-
(Hier. Scripl. Eccl,
evangelistae. Hic discipnlus et inlerpres apostoli Pe- Iisla gnurri super eum. Scribit beatus Lucas evange-
bealissimam ejus passionem in Aclibus apo
tri, rogalus Romaea fralrilms, scripsit Evangelium,
.stolorum.
qtiod quanlo lardius caeieris irichoavil, tanlum in
C. VIU IDDSJONII(6 Jun.).
longiora scribendo tempora porrexil. Ab initio nam-
que evangelicse prsedicalionis, quod per Joannem (Enseb., llb. ii, c. 1, et lib. ui, c.25.) Nalalis Phi-
facttim coepit, ad illud usque leroptis narrando per- lippi, qui ftiit unus de seplem diaconibus qui cum
Chrisli ab
venit, quo aposloli idem Evangelii verbum totum beaio Stephano statira post ascensionem
sunt ordinali; de quo bealus Lucas in
prsedicando disseminavere per orbero. Quod cum apostolis
Petrus audisset probavit, et Ecclesiis legendum sua Actibus aposlolorUm (c. vui, xxi^ refert, quod signa
sua Samaritas ad
auctoritate edidit : quo assumplo, idem Marcus et prodigia faciendo, pfsedicatione
fldem Christi convertit, et Candacis reginse jEthio-
perrexU iJSgyptum. et,primus AlexandriaeChristum in Scripluris eunucbum, in fonte,
annuntiaus, constituit ecclesiam, lanla doclrina et pum Studiosum
vitae. continenlia, ut omncs seciatores Christi ad qaiest in vico Belhsoro, in tribu Juda, euntibus ab
B MM adHebron, iri vicesimo lapide baplizavit; qni
exemplum sui cogeret. Meminit hujus Marci ei Pe-
trus in prirna Epistola, sub nomine Babylonis figu- poslea apud Caesaream requievit. Juxta quem tres
raliter Roriiam significans : Salulat vosqum est Ba. virgines filtaa ipsitis prophelissae lumulalae jacent:
filiaillitis plena Spiritu sancto in EpheSo
bylOne'coelecta, et Marcus filius meus (I Pelr. v). naro quarla
occubuit. Quidaro lamen pntant, apttd Hierapolim
Quiqtie eousliliitis el confirroatis "Ecclesiis per Li- umis de duo-
biarri, Marmaricam, Hamniortiacam , Peniapolim, eas lumuIaUs, ubi apostolus PhHippus
Alexandiiam, alque JEgyptum universam; ad uiti- decira qitiescit. Cujus fnisse filiaeab aliqtiibus scrW
'
mttm tentns est a paganis qni remanserunt Alexan- ptoribus putatse SOnt. .
driae. Qni videntes ettm die sancto Paschse missas A. V IDOSAPRILIS(&. Apr.).
facienlem, miserunl funomin collo ejus, et trahebaril Beati Prochon diaconi, prreclarissimi fide et mi-
eura ad loca Bucolias,qnaeeranl jnxla mare sub ru- raculis viri, apud Antiocbiam martyrio corisummati,
pibus, ubi erat ecclcsia consiructa , et defluebant ibtque quiesceniis.
cames ejus in lerram, ac saxa inficiebanlur san- C. IV IDDSJANDARII (10 Jan.).
guine, Vespere autem facto misertmt eum in car- Beati Nicaporis diaconi, gratia fidei et virlute ad-
Cerem, ubi circa mcdiam noctem primo angelica r mirandi, apud Cyprum gloriosissime coronati, ibique
visiUlione conforlatus est; deinde ipso Domino ei Venerabiiiter sepulti.
apparenle; ad «celeslra regna vocattts est. At mane
diim traheretur ad loca Bucoljae,gralias ageus, el D.XIIIKAL. MAII(19Apr.).
diccns : Domine, in roanus luas commeudo spiritum Sancli Timonis diaconi apnd Beroeam, qui primo
roetim, deftinctus est, et a viris religiosis septtluis doclor resedit, deinde verbum Doniini disseminans
in loco Iapidis excisi curo gloria. Ordinaverat aulero venit Coririthuiri, ibique a zelantibus Judseis et no-
ut fe-
pro se Alexandrise episcopum Anianum. Morluus est men Christi perseqttenlibus Graecis tradilus,
auiera octavo Neropis anno. runt, pritno Oantmis injectus, sed nibil laesus; deinde
cruci affixus marlyiium suum implevil. Sepqllus
C. VII KAL.JANDARII (26. Dec). apttd Corinihuin gloriose.
NaUlis beatissimi Stephani prolomarlyris : qui non
B. XKAL. FEBRDARII (23 Jan.).
miilto posl ascensioneiri Christi ab apostolis, cum
Sancli Parmenae diaconi, qui traditus gratiae Dei a
esset pletiiis fide ei Spiritu sancio, diaconus ordi- fratribns oflicium praedicalionis plena fide
natitr. Hie faciens el in injunctum
signa prodigia magna poptilo, consummavit ,
inartyrii gloriam adeptus, Philippis
plenus gratia et virlute, in nomine Domini nostri D
Jesu Chrisli, a quibusdam, qtti erant de Synagoga quievit.
C. IX KAL.FEBRDARII (24 Jan.).
quae dicilur Libertinbrtun et Cyrenensium, ef Ale-r
xandrinorum, efqui a Cilicia et Asiacum eo dispu- NaUlis sancti Tititotltei discipuli beali Pauli apo-
tantibtis, et conquirenlibns alque altercanlibus, nec stoli, qui apud Ephesiim a beato apostolo episcopus
resislere valentibus, sapieniiae el Spiritui sancto, ordinaius, post ipultos pro Cltristo agones dormivit.
quo loqnebalnr; concilato popttio ac senioribus, Cujus corptts cum reUqtiiis beali Andreae et Lucsc
scribisque adversus euiri commotis : raplus et' ad- vicesimo Conslanlii anno Conslanlinopolim trans^
ductus jn concilium esi. Cttmque insimularelnr ad- latum esi.
versus Ioctim sanclurn el legem dOcuisse, plenus D. II No». JANOA.RU (4 Jan.f.
Spiritu sanclo, estendit qttomodq Jesus Christus ex Nalalis beali Tili apostolorum discipuli; qui ordi-
lege monslraretnr et prophetis. At iili stridenles naius ab an,ostoloPaulo Cretensium episcopus, cui
dentjbus in eum, el fremenies in cordibus suis, at- eliam Epistolam omni Ecelesiae Dei celeberrimam
que auressuas comprimeples, impclu facto, ejecerunt idem apostolus misit, post praedicationis offlcium
eum extra civilatem, etlapidalus marty^robdormivit fidelissime consummalura, beahint frnem adeplus.
18» MARTVROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS. 190

sepuilus est in ecclesia ubi a beato Apostolo fuerat _. A,quem remisi : tu aulem ittum, id est viscera mea sus-
dignus minister-conslilulus. cipe (Philem. i) ; qucm beatus idem ApostolusepN
C. VII IDUSMAII (9 Maii). scopum ordinans, prseatcationisque verbum eicom-
mittens, apnd Ephesiorum civitalera reliqnit; cui
Natalis sancti Hermrc, cujus apostolus Paulus ad bealtim Timolhetim et ipse resedit.
: Satufate episcopus post
Romanos scribens meminil Phlegontham, ei beatuslgnalitis Ephesiismiltens Epistolam,
et sunt cum eisfra- Dequo
llermen, Palrobam, Herman, qui ita dicit (Ignal. ep. 14 ad Epli.) : Quoniam ergo sus-
tres (Rom. xvi). Hunc asserunt auctorem esse libri
cepi multitudinem vestramin nomineDomini in One-
qui appellatur Paslor : et apud quasdam Graecise
simo, dilecto prmceplorenostro, veslro aulem episco-
ecclesias etiam publice legittir. Revera utilis liber,
de eo veterum usurpavere po; obsecro eum secundum Jesum Chrislum diligere
multique scriplorum et vos omnesin concordia ejus in ipso esse; bene-
est. vos,
teslimonia; sed apud Lalinos pene ignotus diclus enim Dominus, qui vobis lalibus talem episco-
Qui digne Deo seroelipsum sacrificans acceptabi-
pum donavit habereinChrislo. Hic Romamperduclus,
lisque Deohostia faclus, virlutibus clarissime funda- alque ibi pro fide Chrisli lapidalus, sepultus est
Us, coeliregna pelivii. Sepultus apud urbem Romam. Christi marlyr primum ibi; inde ad loca ubi fuerat
Titulus nomine ipsius , jtixla quod baptisteriuro ex B ordinatus cpiscopus, corpus ejus est detalum.
facurialibits sanctse Praxedis est exstruclum, et
beato Pio discipttlo apostolorum operanle studio E. IX KAL.DECEMBR. (23.Nov.).
COnsecratum,venerabiliter ei slalulus est. (Hieron., deEccl. Script., c. 15; Ponlifica.e, c. 4),
Natalis sancti Clemenlis, de quo aposlolus Paulus
E, XIV KAL.MARTH(16 Febr.). _>it: Cum Clemenle el cmteris cooperaloribus meis,
Natalis sancti Onesimi, de quo beatus Aposlolus quorum nomina sunlin libro viiw(Phil. iv).'Hic quar-
Philemonifamiliarestilleras niitlit. Obsecrotedemeo tus post Petrum Romsecpiscopus (siquidem secun-
fitio quem genui in vinculis Onesimo, qui tibi ali- dus Linus fuil, lerlius Anaclelus) sub persccutione
quando inutilis fuit, nunc aulem ct mihi et libi utilis , Trajani a, trans Ponluro mare m eremo, quod adja-
• Trans Pontum mare in eremo quod adjacet civi- SS. lib. x , cap. 98, quae et ipse Baronius recilat
taii Chersonm.Ad verlinin ex Aclis aptid Mombritium tom. X Annalium anno Christi 867 :« Leo-, inqnit,
lom. 1, quibus consentiuni mea mss. Ita Beda quo- episcopns Osliensts, tradit quod tempore Micltaelis
que el Rahanus. Menaea,xxiv Novembris : 'Ev ipnpu imperalorisConslanlinopoliiani,qiiidamPhilippiissa-
jrolsi 7rapar_if_svjj-r-nXspuHvi,in deserla civilale quat cerdos Chersonre veniens, de his quse narraniur in
adjacet Chersoni. lilelaplirastes eadem die cum Me- Hisloria sancti Cleinenlis, de inarisaperitione baliiia-
naeis: Ul:ra el Pontum, in desertam civitalem, sitarn lores inlerrogavit. Qni nibil de hoc scire professi stint
prope Chersonem.Ita vrdes wo/\«va quibusdam con- C I eo quod advenaemagis quam indigenaceranl. Siqui-
junctam cum ipvpu, ul quasi ep»po7ro"'tf seu deserla dctn tniraculum illud jamdudum ob haliitanlitini cul-
cititas indicelur; ab aliis vero ciim Xepauvt,ut quasi nam cessaverat; el ab incursu barbaroriiin lemplum
eremus adjacens civitali Chersonae insinuetur, illtid desiruclnm eral, et arca ctim.corpore marinis
Sed quis locusexsilii sancli Clenientis papaefuerit, fluctibiis obrula. Tunc assumplo episcopo Gcorgiae
nondum video clare explicattim. Breviarum Roma- civilatis ciiin clero el populo, accesserunt atlinsularo
num niile poslieiiiain correclionem exliibebal : A in qua ptttabant esse marlyris corptis. Ubi divina
Trajano imperatore relegalus esl in insulam Lycim; revelatioiie fodienles corpus invenerunt, el ancho-
ntinc pro in insulan: Lycim, stibstiiultim trans mare ratn cniii qua fueral in mare projectum. i Qtiare
Pomum. Ulrumque in Actis Clemenlis habes apud alia insula Chersonaevicina invcsligantla est.
Mnmbritiiiin. Qitotlaulem Baronius ad diem xxitt Venia, spero, niihi dabiiur, si cerlum exsilii locum,
Noverobrisait Actis Cleineniis nullam de Lycia ha- inqnem Clemenspapa relegatusfuit.c.oner produce-
beri menlionetn, recte quidem de Actis apud Mela- re; idque nnn lam coiifecturis qiiam cerloindicio.
phrasiem itilelligat. Nam apitd Momhrilium, lom. I, Exisliroo igitnr eiiniin Leucam instilam, qurc Achil-
atl calcein Aclorum ila habetur : « Passus esl autem lea insula ilicitnr, Chersonae proxiinam relegatum.
venerabilis Dei sanclus, Clemens episcopus urliis Qnod si tptis Lencmnomen post in Lycimn.igrasse
Romae, sub Trajano imperalore et Aulidiano duce in velit, non magnopere refragabor. In Leucam autem
Chersona civitale Lycise, sub die ix Kalendas. De- insitlam ablegatiitn Clemenicm papam aslruo :
cembris. i Qiianqiiam hsec in mss. Aclis desint in Primo quia Aitaslasiiis Bililioihccariiis in Vilis
line. Qitidquiilsit, credilum olim Clemeulem passuin p poiitificum, cap. 4, de Clementeaii: Qtii eliam sepul-
in ChersonaLyciwvel insula Lycim, ut Breviarium tus est iti Gracia. Qiiem loctim Baroniits, Noiation.
plim i-xliibcbat. ad Martytolog. Rouianum, xxiu Noveinbris, nieitdo-
Sed quaehaecC/ii?rsonnvel insula Lycim? Baronws stim existimavit. At vero sanimi csse vel inde patet
ad Martyrologium Romanum xxtti iNovemb.respi- quod Marius Niger, homo geograpbisc perilissimtis,
Ciens,opiitor adverbaBreviarii Romanianlc ultimain asseril etiam hodierno die Leucam insnlam vocari,
correctionem, ail: < Qttod aiilent Lycia Cliersone- vulgo Grmciariam; quod quam p.trum abit ab Ana-
sus dicta reperialttr, non ulique ex ea causa, quod stasii Gracia ? apud quem forie eliam Grmciaria le-
sit in provincia Lyciaein Asia , in qua nulla reperi- gendiimquis divinaveril. Forte Grmciavel Grmciaria
tur norainata Cliersonesus, sed irrepsisse puto er- dicta ca insula, quod Taurica Chcrsonesus,in qua
rorem, ul pro bycia, Lycia scriptum sil. Alluit eniin hsec insula, tesle Ammiano Marcellino, lib. xxu,
Bycia palus; sic dicta a Byco iltivio, Cliersonesum plena sil coloniarum Graecaruro,ut ibidem habel.
a superiori parte, ut docet Plolomaeus lab. viu Secundo, qnia hsec iiisnla exsiliis aplissima , quia
Europse. i Atque hacteiius Baronius. deserta Arrianus in Periplo Ponti Euxini :.'H Seyjn.
Pl.iusibilis sane conjeclura, si lillerarum affinila- «v&|_(u7r&>'_ p.ivipiip.iiiativ. Insuta hmcdeserla est ab
tem specles. Sed non est passus Clemens in Cherso- homnibus. Aniniianus Marcellinus, lib. xxtt .- i In
ncso Bycisepaludi proxima, sed in alia insula, Cher- hac Taurica (Chersoneso) insula Leuce sinehabita-
soneso vel Cbersonacproxima. Clare Acla inventio lionibtis ullisAcliilli cst dedicata. In quam si fuerinl
nis corpoVisejusapnd Pelrum a Natalibus inCalalogo forte quidam delati, visisantiqiiilaiis Vestigiis, tem-
 191 6. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS .<.*
cet civitati Cliersinit, relegatu,- exsilio; ubi cum A episcopus ordinaius cst, de quo bealus
Ignalius ad
per doclrinatn ejus plures converterentnr ad Domi- Antiocbenam Ecclesiam (epist. 12) : Pauli et Petri
num, paganis insistentibus, invidiosa relatio cucur- factieslis discipuli : nolite perdere deposilum,quod
rit ad imperatorem Trajannm, quse diceret ibi per vobis commendaverunt. Mementote
digne beatissimi
ClcmentemCbristianorum populum accrevisse. Qui Evodii, pastoris veslri, qui primus, vobis ab aposlolis
misit ducem Atifidianum qui ctim videret (multos anlistes ordinalus est. Non confundamus patrem,
Chrislianos occidens) fixum in Omnibusbeaium Cle- sed efficiamur cerli filii et non adulterini. Hic mar-
menlem, et penilns mulari non posse, jussit praeci- tyr apud Amiochiam urbem, cui praefuit, sepul-
pilari eum in mari medio, ligata ei ad collum an- tus est.
chora; talique marlyrio discipulus Peiri coronatur, A. X KAL. ADGDSTI
et nominis ejus memoriaro usqtic hodie Romse ex- (23 Julii).
structa ecclesia custodit. . Nalalis sancli Apollinaris episcopi *, qui Romae
D. KAL.FEBBDARII ordinatus ab apostolo Petro Ravennam missus est,
(1 Febr.). eliara in jEiriilia praedicavit, et.in parlibus Co-
(Hieron., de Eecl. Script., c. 16). Nalalis sancti qui et in Mcesia,et in Ripa Canubii, et in
Ignatii episcopii et marlyris, qui terlius post Pe- rinthiorum,
trmn apostolum Antiochenam rexit Ecclesiam : qui g partibus Thracise, in quibns locis exsilio relegalus
et ubicunque pervenit, innumeras virtutes fecit,
persecutione Trajani damnalus ad bestias Romam est^
vinclus mitlilur; ubi praesente Trajano cicumseden- el passiones suslinuit; nam nimia caede pene roa-
le senatu, pilis plombeisscapulaeejus primum con- ctatus,-et diulius fuslibus caesus,ac nudis pedibus
lusae, deinde ungulis latera ejtts dilaniata, et Iapidi-. super prunas imposilus, rursnm caesus et equuleo
busasperis confricata. Post expansae manus ejus et et appensus, lorlus est, et saxo os ejus contusum est,
cura gravissimo ferri pondere inclusus in carcere
igni repletse papyro oleo infuso et insenso latera
honorifico, in ligno extensus est, ubi ab ho-
ejus adusta. Post super carbones pavimenlo asper- minibus atquc
sos, ubi sanctac plantse illius steterunt. Post lectum quidem neglectus, sed ab angelo publice
deinde et in exsilium directus
flaromantem, post dorsum ejus ungulis discussum pastusest; rttrsum catenatus,
el dilaceratum, post aceto et sale plagas ejus perfu- est.in quo diutius fuslibus caestts,et rursum
in Ravenna ligatus, a paganis csesus et vulneratus,
sas, post vinculis fcrreis beata membra illitis astri-
et rursum in carcerera missus et caesus, sic mar-
cta.etpedesejus in imacarcjeris ligno conclusos, ubi
tribus diebus ac noclibus panem non comedens et tyrium consummavil sub Vespasiano Cscsare, De-
mosthene patricio. Rexit Ecclesiam annos octo et
aqtiam non bibens mansit, sedenle Trajarto pro tri- dies qualuor, mensem unum.
bunrili. in arophilheatro , conctirrenle omni turba 'Q viginli,
Romanorum, ligatiisdtiobnsol.jiciiurleoiiil.us. Cum- E. VII KAL.FEBROARII (26 Jan.).
que jam projectus bestias rugientes audiret, ardore Natalis sancli Polycarpi •>,qui beali Joannis disci-
paliendi ait: Viri Romani, qui hoc certamen specta- pnlns, et ab eo Smyrnae episcopus ordinalus, totius
lis, non sine causa laboravi, non propter pravitatera Asiae princeps fuit. Postea vero, regnante Marco
haec patior, sed propter pielatem ; frumentum Anlonio, et Lucio Aurelio Commodo, quarta posl
Chrisli sum, denlibus besliarum molar, ut panis Neronem persecutione, Sroyrnae sedenle procon-
mundus inveniar. Haecillo dicente accurrerunt ad sule, et universo populo in amphithealro adversum
eum leones, et ex utraque parte super eum inciden- eum personante, igni tradilus est. Cum quo eliam
tes prsefocaverunt eum tantummodo, el non tetige- alii duodecim, ex Philadelpbia venientes : apud
runt carries ejus , ut reliquia; ejus tuitio essenl praefalamurbem marlyrio consummati sunt.
Romanorum et magnse Urbis, in qua Pelrus cru- Tnnc eliam Germanicus, athleta Christi insignis,
cifixus est, Paulus decollatus, Onesimus lapida- glorioso martyrii agone translatus est. Nam cum a
tus. Passus est undecimo Trajani anno, consulatu judice daronalus fuisset ad beslias, ultro sibi prsepa-
Atlici et MarcelliKalend. Febr. Reliquiaecorporis ralam besliam provocavit, despiciens videlicet tem-
ejus a fralribus, qui eum usque ad marlyrium dedu- poralem mortem, et coronam vitse selernae veloci
xerant, Antiocliiamrelaloe, jacent exlra porlam Da- fine adipisci desiderans. Scripsit idem beatus Poly-
phniticam in ceemelerioEcclesise, xvi Kalendas Ja- carpus ad Philippenses valde ulileni epistolam , quaa
nuarii dclatse. usque hodie in Asiaeconventu legitur.
G. PRIDIENONAS MAII(6 Maii). E. III IDDSJDLII (15 JnKi).
Nalalis sancli Evodii, qui ab apostolis Antiochiae Nalalis sancli Sileae[al., Silse] apostoli, qui cura
ploque et donariis eidem heroi consecratis, vesperi ibi ad secanda saxa amplius quam duo millia Chri-
repelunt naves, Aittnt enini non sine discriminevitse stianorum, diuturna relegatione damnatos. •
illic quemquam pernociare. > Alqui in ActisClemen- Alque hsec de insula in qnam se Clemens papa
tis loctts exsilii ejus t/s»f*o»seu desenus dicitur. retegalus, disputata sunlo; tum ad Iucem veteris
Tertio, qtiia insula illa tota saxosa. Unde Festus Breviarii, tum ad AnasUsi leclionem stabiliendam
Avienus in orbis lerrsc descriplione : el explicandam, quse omnia docliorum judicio sub-,
Ubiconcavavaslo mitlo , non lam docere quara discere paratus.
Ceditin antrasinu rupes; tibisaxadeliiscunt. • Vide in Martyr. Adonisde hoc fusius.
Molibusexesis,et curvolornicependent. *>Vide ibid. ,
Jam vero in Actis Clemenlis babes : «Invenerunt
193 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. 194
esset untts de primis fratribus, et ab aposlolis ad A \ rinthios beatus Apostolus se dicil baplizasse (/ Cor.
Ecclesias genlium deslinatus, cum Barnaba el Juda i). Cujus Caii ineininil idcm Apostolus ad Romanos :
postea ab apostolo Paulo assumptus (Act. xv, xvt, Satutat vos Caius hospes meus, et universm Ecclesim
xvn, XVIII), prsedicalionis officium, gralia Domini (Rotrt. xvi). Ctijtts et bealus Joannes, scribens ei
plenus, inslanter consummavit, atque apud Macedo- epislolam, meminil: Senior Caio charissimo, quem
niam in passionibus suis Christum clarificans, post- ego diligo in verilate (Joan., Ep. m).
modum requievit. F. IV KAL.JANOARII (29 Dec.)>
D. XIV KAL.ADGDSTI (19 Julii). Natalis sancti Trophimi, de qno scribit Apostolus
Natalis beati Epaphrae, qui a bealo Paulo Colossis ad Timotheum : Trophimum auiem reljqui infirmum
ordinatus episcopus (Coloss. i et IV; Philipp. n), Mileli (II Tim. iv). Hic ab aposlolis Ronia_ordiiialns
darus virluliims, martyrii palraam pro ovibus sibi episcopus, primus ad Arelalem urbem Gallise ob
commendalis virili agone percepit. Sepullus apud Chrisli Evangelium praedicandura directus est. Ex
eamdem urbera. cujus'fonte, ut beatus papa Zozirous scribil, totae
D. VH KAL.ADGDSTI Galliae fidei rivos acceperunt; qui apttd eatndem
(26 Julii).
Natalis Erasti, qui Philippis a beato Paulo episco- n urbem in pace quievil.
pus relictus (Act. xix; Rom. xvi), ibi martyrio ,co- . D. XI KAL.APRILIS(22 A/ar.).
ronalus quievit. Natalis sanctt Pauli, qnern beati apostoli ordina-
B. XV KAL.JA.NOARII (18 Sept.). tura urbi Narbonse episcopum miserunt. Quem tra-
Natalis bealorum Rufl et Zosimi, de quorum agone dunt eumdem ipsum fuisse Sergium Paulum procon-
felici sanctus Polycarpus in epistola ad Philippenses sulem, virum prudentem, a quo ipsc Paulus sortilus
scribit, dicens : Deprecor autem vos omnes obedien- esl nomen, quiaeum fidei Christi subegerat; quique
tim operam dare, ac meditari palientiam quam vidislis ab eodem sanclo apostolo, cum ad Hispanias prsedi-
tn Ignalio et Rufo et Zosimo bealissimisviris, scientes cendi gratia pcrgeret, apud praefatam urbem Nar-
quod hi non in vacuum, sed per fidem eljustitiam cu- bonain relictus, praedicationis oflicio non segniler
currerunl, donec venirent. ad locum sibi a Domino irapleto, clarus miraculis coronatus sepelitur.
prmparatum ; quoniam quidem passionum ejus parti- D. XII KAL.FEBROARII (21 Jan.).
cipes exsliterunt, nec dilexerunt prmsens smculum, Natalis sancli Publii Alhenarum episcopi, qui
sed eum qui pro ipsis et pro amnibus mortuus est et princeps insulae,Melite velMilitene, cura navigantem
resurrexil. beatum apostolum Paulum Romam, sub custpdia
F. II NOSASAOGDSTI(4 Aug.). C delentum (Act. 28) per triduum hospitio receptum,
Natalis beati Aristarchi, de quo apostolus Paulus humane tractasset, ut bealus Lucas refert, patrem
Colossensibus scribit: Salutat vos Arislarchus con- ipsius Publii contigit febribus et dysenleria jacere.
Ad quem cum intrassel beatus Aposlolus, el iropo-
captivus meus (Col. iv); qui comes individuus Apo- suissel illi manus et orasset, sanavit eum (Euseb.,
slolo permansit usque ad ejus confessionem; qui
conslitutus Thessalonicensium episcopus (Acl. xix, lib. iv, c 22). Quero Publiura adhaerentemsibi beatus
ordinalum episeopum , ad prsedi-
xx, xxvu), post longos et beatissimos agones a Chri- Apostolus poslea
sto coronatus quievit. candum direxit; qui postmodura Alheniensiuro ec-
clesiam nobiliter rexit, et prseclarus vir.liitibus et
D. VIII IDDSSEPTEMBRIS (6 Sepl.). doctrina praefulgens , ob Chrisli martyrium gloriose
Natalis sancli Onesiphori, de quo ad Timotheum naro primus Dionysius, inde Publius, islu
scribit Apostolus : Det misericordiam DominusOne- coronalur;
Athenis praefuit.
me
siphori domini, quia smpe refrigeravil, calenamet
tneam non erubuit: sed cum Romam venisset, sollicite F. VII KAL.JDNH(26 Maii).
me qumsivit,el invenit. Det illi Dominus inveniremi- (Hier. de Script. Eccl., c. 19.)Natalis sancti Qua-
sericordiam a Domino in illa die. Et quanta Ephesi uD drati apostolorum episcopi discipuli, qui in lo-
cura beati Publii Athenarum substituittir et Eccle-
ministravit, meliustu nosti (III Tim. l). siam grandi terrore dispersam fide et industria
B. VU KAL.OCTOBRIS (25 Sept.). sua congregat. Cumqtie Adrianus Alhenis exisset
NaUlis Cleophae, qui unus fuit de septuaginta hieme invisens
Eleusinam, et omnibus pene Graeciae
Christi discipulis (Luc. iv). Cui post resurrectionem sacris dedisset occasioneni his qui Chrt-
eunti cum alio cotidiscipulo in caslellum nomine stianosiniliatus, oderant absquc praeceptoimperatoris vexare
Emmaus, quod Nicopolis nunc dicilur, Dominus credentes,
porrexit ei libruin pro noslra religione
apparuit. Quem tradunt in eadem urbe, eaderaque valde ulilem plenumqtie ralionis et fi-
domo in qua mensarn quasi peregrino Dornino para- compositum
dei, aposlolica doctrina dignum, in quo ef anliqui-
verat, pro confessione illius, quem ibi ipse recogno- tatem suaeaetalis oslendens, ait plurimos a se visos,
verat, a Judaeis occisum, et gloriosa raemoria etiam. qui variis irr Judsea
oppressi calaroitatibus , a Do-
sepultum. roino sanati fueranl, et qui a mortuis resurrexe-
D. IV Nos. OCTOBRIS (4 Oct.). ranl; quia una cum filiabus Philippi (Acl. xxi) el in
NaUlis sanctorura Crispi el Caii, quos apud Co- prophetica gratia ccleberrimusfuil(.D««t hoc Hier.),
195 S. ADONIS ARCHIEPISC. VlENNENSIS 196
C. V NONAS OCTOBRIS (3 Octob.). A stint baplizali Processus et MarlinianusabealoPe.ro
Nalalis sancti Dionysti Areopagilae, qui ut libei apostolo et alii promiscui sexus numero xxm (sic).
Actuum apostolorum indicat (Act. xvit), ad praedica- Quod cum nuntiatum essel Paulino, scilicet qnod
lionem beati Pauli apostoli apnd Athenas ad fidem Processuset Martinianusmagistriani effecliessenl,mi-
Christi conversus, primus ejtrsdem civitatis episco- sit mililes et lcnuil eos, jtissilque in custodiam re-
pus ab eodeni est constitutus. irudi. Sequenti dieeducli cum conslanlissime Cliri-
G. XI KAL.AOGOSTI slum falerentur, jussit Paujiniis, ut lapidibus os
(22 Julii).
Naialis sanclae MariseMagdalenae,de qua.nl Evan- eorum conlunderelur;sed illi gloriam in excelsisDeo
dicebanl. AUala est el tripoda cl supra eam Jovis
gelium refert, septem dtcmoniaejecit Dornimis.Qu.ee
eiiam inler alia dona insignia Christum a morluis aureus. Illi cum viderenl, risum facientes exspuenmt
in Jovem, el in tripodam. Tunc jttssi suiit iu equulco
resurgenlero prima videre meruit.
suspendi, et allrahi ncrvis, et csedifustibus. Jussum-
G. IX KAL.OCTOBRIS (23 Sept.). que est ul flammae ponerenltir circa latera eorum.
Natalis sanctaj Theclae virginis de Iconio civitate Eral autem ibi matrona nobilissima noiiiine Lucina,
Orienlis, quae a Paulo apostolo insirucla, in con-
fessione Chrisli ignes ac bestias devicil, el post B slantes quse confortabat eos, dicens : Mililes Cbrisli, con-
eslOte, et nolite metucre poenasqnae ad tem-
mulla cerlamina ad doclrinam roultorum vcnieiis
pussunt. lterum appensi in equuleo, a militibus cse-
Seteuciam requievit in pace. si sitnt scorpionibus, iterum relrusi in custodiam,
A. 111NONAS SEPTEMBRIS (3 Sept.). ubi venerabilis femina Luciiia minislrabat cis. Post
Natalis sanclae Phcebes, dequa bealus Apostolus triduum Paulinus arrepins a dsemonio exspiravit.
Romanis scribit: Commendoaulem voMsPhcebenso- Caesareus proefecliishoc Neroni intimavit, cui Nero
rorem noslram, qumesl in ministerio Cenchris, ut eam prceceprt, dicens: Nori tardentur, sed celerius exslin-
suscipiatis inDomino dignesanclis, et assistatis ei in guantur. Tunc educti foras muros urbis Romse,in via
quibuscunquedesideraverit; vestrisetenim ipsa quoque quse Aurelia nuncupatur, gladio csesi sunt. Corpora
dssislit mullis, etiam el mihi ipsi (Rom. xvi). eorura beatissitna Lucina collegit, et cum aromalibus
A. VI NONAS JuLii (2 Julii). pretiosis sepelivitin prsesidio suo in Arenariojuxta
Natalis sancloriim Processi et Marllniani, qui cum locuin ubi decollati sunt, die vi. Non. Julii.-
essent * magistriani Melloprincipi, et vidcrent mira- F. II KAL.JOLII(30 Junii).
bilia quae facieb.tt per beatos apostolos suos Pelrum >>NalalisbeatissimaeLucinaequaea beatis aposlolis
et Paultim DominusJesus Christus, tnirari caeperunt. baptizata et instrucla est, qua? de facullalibus suis
Erant tunc temporis beatissimi aposloli traditi Pau- '-' sanctorum necessatibus coromunicans vincula et
lino subcustodia Mamurlini in monte Tarpeiojubi de carceres eorum semper sublevare sluduit, atque
monte suisoralionibus aquam manarefecerunt. Tiinc eorum sepulturis venerabililer inservire. Quorum
« Magistriani mellqprincipi.Locus hic mire liacle- GrsecisetCum Lalinis vocibus componitur. Grseca
nus depravafus fuil. Ado vulgatus legit : Magisiri composilio nolior, qnam ul exemplis sil opus La-
Animelti principis. Siirius in Actis horum inarlyrUin lina rarior. Apud Jurisconsullos halies melloproxi-
XI Julii : Magislriani melloprincipis : nolatque in mos. Cod. Juslin; lib. xn, tit. 19,1. 5, 7 el 14,-id est
roargine, Animetli. Ila vel Mellum vel Animellum qui proximi stint ad gradum proximalus, scu qiii fu-
proprium principis tlicujus nomen cxistimarunl. luri sunt proxitni scriniorum.
Mombritius lom. XI in liorum Aclis habet: Magistri Sed quis hic princeps, cui proximus esl melloprin-
principes ; qtiem pulo Mellovel Animello, omisisse, ceps? Turbat hic varia codjcuui lectio. Silegas, qui
tanquam niliil verbum. Vera leclio esl qttaiii exhibui, erant magislriani melloprincipi vel melloprincipis,
quae nunc explicanda. videlur insinuari quod Processus et Matlinianits mox
Magistriani, seu magisteriani ex officio sunt mili- fuluro principi alicui inservierint. Sed nullus Nero-
tiae palatinse, qui ct agentes in rebus. GlossaeLalino- nis imperio proximus fuit ad principaiuut: quippe
Graecaeagens in rebns, Mayitrtiptuvbs: quos eosdem ctii nec protes fuit, qui princeps juvetilulis esse pos-
eum Caslrensiis seu Castrensianis faciunt GlossseBa- set, nec ullus alius adoptatus. Quare veriorero le-
silicorum in quibus, Mayiorepiavo?6 KotaT/JiWioj-. clionem hanc quorumdam mss. judico : qui erant
D
Codex Justin. lib. xn, diverso titulo agenles in rebus magistriani melloprincipes. Inler magislrianos seu
a castrensianis dislinguil. Castrensiani lamen etiam agenlesiu rebus, quidam erant principes. llude Cod,
ri.agist.roofficiorumsttberant (uli magistriani) ut Ita- Juslin. libt xn, lili 22 : De principibus agentium in
bet liiulus xxvi. Alii suut magisteriani apud Sttidain, rebus ; ubi 1. I dicitur : Agentesin rebus poslpalmam
qui el KnvaT/j.a.o.dicti a v.avarpr.to, camslro , qui laboris emerili principalus honore rem neramus. Hinc
magislralus esl ecclesiaslicus. VideMeursiuminGlos- qtti proxiini eranl huic principatui, dicebanlur mel-
sarib Graeco-barbaro. In glossis Basilicorum Muyt- loprincipes. Tales erant Processtis et Marliniamis ;
tptavoc dicitur quoque WaiSarup.Magisteriani occur- nou magistriani laiiUint, sed el metloprincipes.For-
runt in Actis S. Abercii, episcopi Hieropnlilaui iriulam magislerisc dignilatis, cui suliservieliaiil ma-
xxuOclobris, apud Melaphrastem, ubi Anloninus gislriani et de ejus excellentia habes apud Cassiodo-
imperalor : Valeriumet Bassianum magislerianos di- rum libvi, forni. 6, ubi ejus officia expiiiniaitur;
vinorum nostrorum officiorummisimus. Et apud Eva- el landem dicitur _Sic nominis sui gravituteperfun-
grium lib. ru, cap. 16. 00 icapa -ro-irMayiaTpia-tovs ctus ornat aclibus principatum. El post : Offtcium
Malchus in Bysanticis : 'ASsftavroff8s vero ejus tanla genii prmrogativd decoratur, ut mili-
intta-ced.-ntso».
T«vra jru9tif._voj,itponip.ne.iTWV .ir.r_ovxS>v^aat/.uuv lim perfunctus muneribus , ornelur nomine princi-
tniA, ouf Maytarjotavour xalouat. patus.
Melloprincepsestqui proximus esl principatui, qui b Vide gesta SS. Prodessi el Martiniani 2 Jui<
proximc ftiturusprinceps, lla ft.XXuv Graecumet cum
137 MARTYKOLOGIIJJ.CUM ADDITAMENTIS. 198
meritis et ipsa sociala, pretiosissimam morlem t\ sunl, el penilus nec sibi possunt itliquid nec aiiis
confessioneCbristi adepta, atria Jerusalem intratc, praestare. Praefectus aulem videns tanta mirabilia,
vola sua Domino persolvendo, roeruit: ac Romae iri obslupuit; sed veritus proscriplionem, si contra
crypta laudabili, quam ipsa ad condendum marty- pontilices temploruro agerel, qui seditionero popu-
rum corpora construxerat, honorabiliter sepulta. lorum concitaverant, et Agnelem conlra sentenlias
G. XII KAL.FEBRDARII suas defensaret viearium ad sedilionem populi judi-
(21 Jan.).
Natalis beatissim% Agnelis virginis et martyris, ccra derelinquit. Ipse autem trislis. absccssil, quod
quaetertiodecimo selatis suae anno in urbe Roraa eam non potuit post resurrectionem filii sui libe-
passa est. Hscc dum ab scholis reverlitur, a praefecti rare. Vicarius vero Aspasius nomine jussit in con-
fllio adamatur: cujtis parenles dum requisisset, coe- spectu omnium ignem copiostim iucendi, et in me-
flammarum jactari. Quod dum
pit offerrejilarima, et plura prOmittere; deniqtie dio cam praecepit
detulerat secum preliosissima ornamenla quae a fuissel implelum, stalim iu duas parles diroisae
beau Agncte veluti quacdam slercora sunt recusata. flammaebinc alquc illinc sediliostim poptilum ex-
Unde faclum est ut juvenis majori'perurgeretur sli- urebant. Beata autem Agnes expandens manus suas,
roiilo, et putans eam meliora velle accipere orna^ in medio ignis orationem ftidit ad Doininiiiii. Com-
menta, omnero lapidem preliosum secum deferl et 1B pleta oralione ita omnis ignis exstinclus est, ut nec
gloriam, et per se ipsnm, etper nolos et aflines cce- tepor quidem incendii remansissel. Tunc Aspasius
pil aures appellare virginis, divitias, domos, posses- seditionera populi, qui hoc non virtuiibus divinis
srones, familias, atque omnes mundi divilias repro- sed maleficiis rcptitabant, niinime ferens, in gutture
misit, si consensum sutiiii ejits conjiiiiclioni non ejus gladium mergi praecepit: atque hoc exitu san-
negarel. Sed curo bealissimam virginem tnclinare guinis sui rubore perfusara, Chrislus sibi sponsam
ntillis donisaut promissionibtisposset, insanus juyc- et martyrem consecravit; parenles vero ejus cum
nis aroore corrumpitur caeco,et inler angnstias animi gattdio abstulerunl corpus ejus, et posuerunl illud in
et corporis anhelo cruciabatur spiritu. Inter haec praediosuo, non longe ab Urbe, viaNumeiitana xi
lecto prosternilur, et per alla suspiria amor a medi- Kal. Febr. ubi basilicam post aliqtiot annos, petente
cis aperilur. Fiitni nota patri, quse fueranl inventa a Constantia iilia, Conslantinus Augustus construxit.
medicisj et eadem paterna voce, quac fnerantjam Fuerat eniin ab obsessis vulneribus eadem regina
dicta a frlio, ad pelitionem virgitiis revolvuntur. Ab- et virgo, ad scpulcrum Agnetis sanala, ibique Mau-
negat Agnes beatissiina, et se niillo patlo asserit soleum sibi ipsa conslituit. Passa cst aulem beata
prioris sponsi fcedera violare. Tunc praefeclus coepit Agnes sub prsefecto urbis Symphronio, vicario
vehementer inquirere quis esset de cujus se Agnes C ejusdem urbis Aspasio.
potestate jactaret. Exstitit quidam qui diceret hanc
Christianam essc ab infantia, el magicis anibus ila A. NONISFEBRUARII (5 Febr.).
occupatam.utdicat Cliristum sponsum suum.Audiens Sanctse Agalbse virginis et martyris, in Siciha ci-
haecprsefeclus Symphronius, ketus oflicitur.et missa vitate Catanx sub Qtiincliaiio proconsule, imperaiore
apparitione cum ingenli slrcpitu suiseam tribunalibus Decio : qui consularis vir Quinctianus cupiens mul-
praecepilassisti. Quamcum nec blandinienlis nec ter- lifaria inteniione ad eam pertingere, quod esset no-
roribus posset ab slalu sui propositi movere, jussil eam bilissimis orta natalibus, fecit eam arclari, et cui-
exspoliari.et nudam ad liipanarduci sub voce prseco- dam malronseiradi nomine Aphrodosise, quae habe-
nia dicenlis: Agnemsacrilegam virginem.diis blasphe- bat novem filias lurpissimas, ut mularet ariimura
miam inferentem,scorlumlraditaraIupanaribus. Sta- ejus. Quse videns mentein ejus immobilcm, post tri-
tim autem ut spolialaesl, crine resolulo tantam densi- ginta dies abiit ad Quinctianum, et dixit ei: Faci-
Utem capillis ejus gratia divina concessil, ut melius lius possunt saxa molliri et ferrum in plumbi molli'
eorum fimbriis viderelur quam vestibus lecta. ln- tiem verti, quam ab inlenlione Christiana mens
gressa autent lurpitudinis locum, angeluin illic Do- islius puellse revocetur. Jussil igilur eam Quinclia-
mini praeparatum ita invenit, ut circumdaret cam nus ad secretariuro siutm adduci, et sedens pro tri-
immenso lutnine. Ctimque se in oralione Domino bunali, bealissimam Agathen inlerrogat: Ctijus con-
substravisset, app.trnit antc oculos ejus stola candi- ditionis es? Agatha rcspondit: Non solum ingcnua,
dissima, et apprehendens eam induitse; eratautem sed el spectabilis genere, ut omnis parentela niea
ad mensurara corpusculi ejiis indumentum nimio iestalur. Cui dixit Quinctianus : Et si ingenua pro-
candore conspicuum. Inlerea praefecti filius veiiit ad baris et nobilis, cur moribus servilem personam te
locum, credens se ludibriuin exercere : et attdacier habere bstendis? Cui beata Agatha inquit: Ancillsf
ingressus, vidit tanlum lumen circaearo; sed quia Chrisli sum, itleo me servilem habere oslendo per-
non dedit honorem Domino, cecidit in faciem suam, sonam. Cumqite in confessioiie Christi fortissitne,-
et praefocatusa diaholo exspiravit. Hunc taroen virgo quae lidei sunt, prosequerelur, jussit eam Quinctia-
post pauluhim orando resuscitavit, qui egressus fd- nus alapis csedi; deinde Constantius Christum prae-
ras, coeprt clamare : Unus Deus in ccelo, et in ler- dicanlem jussit ad carcerem trahi. Agatha aulerff
ra, et in mari, qui est Deus Chrislianorum : nam laetissima et glorianter carcerera inlroivit, et quasi
emnia lerapla vana sunt; dii qui coluntur vani ad epulas invilala, ita gaudens agoncm stitiin Domino1
 199 S. ADONIS ARCHIEPISC. YIENNENSIS 200
precibus commendabat. Sequenli dieJterjjm aspecli- A Againaeinvestigaret el ut tenerel omnes de paren-
bus judicis prascntatur, quam jtissit inequuleo in- lela ejus, qui Dei judicioiu medio fluinineiiileriii.
genti.suspendi et torqueri. Tunc pOst alia Agalba G. Vlll KIL. JDLII(24 Junii).
judici respondil: Sicut qui videt.quem dtu-deside- Nativitas beali Joannis BaptiStae prsecursoris Do-
rabal; aut sicut qui invenit thesauros multos, ila et mini,.Zacharise et Elizabelh filii, qui Spiriiu sancto
cgo delector in his pcenis corporaiibus posita. Non repletus adhuc in utero malris suse, et antequarii
enim potest iriticuni in horreo reponi, nisi, theca exiret inde, sanctiiicatus, usqu^ad diem ostenstonis
ejus fortiler fuerilconculcala, et redacla in paleas. suse adlsrael, confortattts Spiritu agebal iu desertis,
Ila et anima mea non potest in paradisum Dei ctiin vestitus pilis camelorum, habens zonam pclliceam
palma intrare martyrii, nisi diligenter feceris cor- circa lumbos suos, esca autem ejus erat locusla ct
pus meum a carnificibus allrectari. Jussaesl deinde mel silvestre (Marc. i). Tricesimo setatis anno impe-
in mamilla torqueri, quam diu tortam fecit impius rii Tiberii Caesaris, cttm procurator essct in Judsea
judex abscindi. Recipitur beata virgo iterum.in car- Pilalus, jamque regnum Judseorum in quatuor prin-
cerem, ubi neque aqua minis.trarelur ei : et ecce cipalus esset divisum, yenit in omnem regionero
circa noctem mediara venit quidam senex, qui se Jordanis prsedicans baplismum pcenitentiae, in re-
medicum essc commemorabal, ferens diversa medi- B missionem peccatorum (Luc. I el ui).
camcnla, quem antecedebal pucr luniicis pottilor, C. IV KAL.SEP.TEJBBRIS (29 Aug.).
qui inler alia virgini dixit : Consideravi, inquit, et Passio. el decollatio vel polius invenlio capitis
vidi, quia potesl salutem tua mamilla suscipere, Cum- ejusdembealissirai Joannis Baptistse, quem He odes
que illa verbis seriis nonpraeberet ass.ensuro, putans tclrarcha, ul evangelistse referUnt, tencns ligavit ia
qtiod vellet carnalem adhibere sibi medicinam, dixis- carcere, propter Herodiadem uxorem frairis sui Phi-
setque seniinter alias : Habeo SaIvatorein_Doniinuni lippi, quia duxeratcara : dicebat eniin illi Joannes:
Christum Jesum, qui verbo curat otnnia, ct ser- iVonlicet tibi habere uxorem fralris tui (Marc vi;
mo ejus solus restaurat universa ; subridens senior : Luc m ; Malth. xiv). Hac de causa insidiabalur iili
El me, inquit, ipse roisit ad.le ; nani et.ego aposto-, Herodias, et quaerebat occidere eum, et non polerat.
lus ejus surn, et in noroine ejtis scias le esse salva- Herodes autem meluebat Joannem, sciens eum virum
tam; el sic ab oculis ejus sublatus est. Post quatuor justum et sanclum esse. Sed cum Herodes ipse diem
dies reducia iterum ad Quinclianum esl, qui testas natalis sui ageret, lilia Herodiadis sallanle in medio,
acutas et carbones jttssit spargi, et nudo corpore sseviente malre, inler delicias et lascivias convivan-
cam supra volutari : et ecce subito lotus ille locus lium, lemereab Herode juratur, et impie quod ju-
commotusesl, et pars parieiis cecidit et oppressit C ratur, in nece prophctse implelur. Non enim poterat
dttos, consiliaruni judicis, el amicum ejus. Quiu- severitas aequo animo lolerare, quod homo Dei mo-
ctianus igitur fugiens, quia ex uno latere lerrae nebat, quia vicerat regem libido. V.inctusaulem erat
molum, ex alio lalere sedilionem populi formidabat, sanctus Baplisla in Arabia, castello Macheronla.
iterum jussit eam in carcercm recipi; quae.ingressa Misso itaque speculatore, decollalus esl in carcere,
expandit manus suas ad Dominumet dixil: Domine, et allalum esl caput ejus in disco, puellsequedatunii
qui rae creasti, et cuslodisli ab infaritiamea, et fecisli Quod audientes discii>ul.iejus, venerunl et lulerunt
me juvenlule virililer agere, qui tulisti a rae amorem corpiis ejus,etposuerunt illud in monurnento apud
sseculi, quicorpusmeura a pollutionesepatasti, quife- Sebasten, urbem Paleslinae, quse qttondam Samaria
cisti me vincere lormehta carnilicis, ferrum, ignem, dicta est: ubi per aliquot annos jacuit usque att
el vincula; qui mihi iriter lormenta virtutem palien- lempora Juliani iropiissiini Caesaris. Qui cum Chri-
tiae contulisti: deprecor ul accipias spirilum "hieuin' Slianis esset infeslissimus, pagaui apud Sebasten
modo quia lcmpusest, til nie jubeas istud sseculum sepulcrum ejusdem Joannis Baplistse invadunt, ossa
derelinquere, et ad luam misericordiam pervenirc. dispergunt; eadem rursum collecla et cremala, la-
Haec dicens beatum ccelo misit spirilum: cujus lius dispergunt: sed Dei providentia adfuere quidam
sacrum corpus aufererites Christiani popuii, posuc- D ex Hierosolymis mouachi, qui misti colligentibus,
runt conditum aroirialibus in sepulcro novo. Cum quaequeipsi poterant, ablata ad patrem suura Phi-
atitem collocarelur, venit quidam juvenis sericis lippura pertulere. Ille confestim haec (supra se cum
veslibus indutus, quem sequebantur amplius quam ducebat tanluin ihesaurum propriis servarc vigiliis)
centum pueri albati et pulchri, et introivit ad locum ad ponlificem maximum tunc Alhanasitim per Julia-
ubi condebalur corpus sanctae virginis, et posuit Duro diaconnm suum ibillit : quae ille suscepu,
tabulam brevem marmoream ubi scriptum est : paucis arbitris sub cavato sacrarii pariete inclusa,
Mentem sanctam el sponianeam, honorem Dei, et propheiico spiritu profutura generalioni posterac
Theodosio princi^
palrim liberalionem: et landiu ibi stetit idem juve- conservavit. Cujus prsesagiutn sub
riis, donec sepulcrum cum diligenlia claudereiur, et pe, per Tbeophilum ejosdem urbis episcopum com-
abscedens non est ulierius visus in lola provincia pletur. Quidcstructo Serapis sepulcro, sancti Joan-
Siculorum. Unde non dubilandum quod angelus fue- nis ibidem consecravit ecclesiam. Porro caput suum
rit. Passa est aulem beala Agalba Non, Febr. Quin- duobus monachis Orientalibus, qui causa oraiionis
ctianus post baec iter arrtptiit ut factiltales beatse veneranl Hierosolymam, idem beatns Joannes juxia
 '
201 MARTYROLOGJ^CUM^ATIPXSIENTIS. - MENS. DEC. 20*
Herodis quoridam regis liabitaculurii revelavit : tA mo Detts altissimus. Ad qtiam missus est angelus
« quod ceinceps Emesara Phaeniciseurbem perlalirm, Gabriel a Domirioin civitatem Galila.se, cui noirren
et digno honrire cultum est. Nazarelh, cum esset desponsata viro Joseph de do-
mo David. Et ingressus angelus evangelizavit eam»
AvVIHIDDSOCTOBRIS (8 Octob.). etdixit : Ave, gratia plena, Dominut tecum, benedi-
Natatis beatissiriii scnis Simeonis, de quo bealus cia tu inler mulieres (Luc. i). Ipsa autem ut vidit
Lucas evangelisla retert: Et tcce koho. erat in ie. ettro, mola est introitu ejus, et erat cogttahs quod
ruialem, cui nomen Simeon, el homo isle justus et src benedixisset eam. Et aitei angelus : N» limeas,
timoratui, exspeclans tonsotationem Israel, et Spiri- Mtcria, invenisli enbn gratiam apud Deiim : el ecce
tus sanctus erat in «o. Responsum dutem OccepiiatV concipiesin ulero, et paries filium, et vocabis nomen
Spiritu sdncto non visurum se mortem, nisipriut ejus Jesiim .(Ibid.). Qusetainlonuntioclirrificata. Spi-
videret Christum.Domini.El venit in Spiritu in lcm*. ritu sanclo fecuridata, ab illo, qui de illa sumere-
plum. Et eum inducerejit puerum Jesumyarenles ejus carnem dignaftis est, prse horainibus stibllraata ma-
ntfaeerent secunduvrtonsHetudinem legis pro.eoyel net in aeternura, venerabillterbenedicla. Ciijus dor-
ipte dccepit eum in manibus, el benedixit Deunt,- et mitionem xvin Kalend. Septerabr..omnis Cele1>rat
dixit r-Nunc dimittis servum tuum, Domine, tecun- ]I^EcClesia: cujus et sacrum corpus non irivenitur stt-
dum verbumtuum in pace (Luc n). ,'-.-<
pra lerram : sic -riec bcatl Moysisepuli.r;im, ijiiem
~F. KAL. SEPTEMBRIS (1 Sept.). . . ... sacra Scripluradicit a Domrno;sepullum. Tameri pi»
JiaUlis beatlssibise Annaeprophelissae, filisePha- maler Ecclesia, quaesuis observaiionibus rntegerri-
ma fidefundala consistit, ejtis veriCrabilemmeinoriam
nuel, de trjbu Aser, cujus sanclitatem Evangelicus
serrao prodi.t: Hmc processeral tri dielius tnullis, fit sicfesiivam agit, ut pro conditioiie carnis eam mi-"
tixerat eum viro suo annis septem virginitaie.sua : et grasse nondubilet. Ubi autera vcnerabile SpirKtis
hmc vidua usque-ad annos Octoginta quatuor :$um sancli teriiplum illud, id est caro ipsius ljeaiissiirtse
non decedebatde iemplo, jejuniis et oralionibus ser- Vifginis Mariaedivino nutu et- consilro occulta.unv
viens nocte ac die (Luc. n). sit, iriagis elegii sobrieUs Ecclesiae curri pietate «e-
scire, quam aliquid frivolum et apbcryphtrm inde te--.
F. VI li>os SEPTEMBRIS (8 Sepl.). nendo docere. Sufficiuht enim ei ad sanbtitateiri et
NaUlis beatissimse Dei Genitricts Mariaeperpetuae Vitam Virgiriis et Matris Domini comraendandam
Virginis, quam Spiritus sanctos cuslodivit, et ele- evangelistarum testlmonia, nec -
de ea quserere ultra
cUm sanclificavit; ut ex illius utero nasceretur ho- necesssirjum - -- -.-':•
" putat.'
"' " - -
,.'-"< G '. •'• -^ : - - -...• -,
• « Quoddeinceps Emesam, ,etc:Loco. bujus clatt- conditumfuerat.eodem angelo revelante, stisltil.it,et
sulae Everbodiensis codex-substituitysed receniiore' ad Aquiianiarri iri terrilorio Engolismo detnlii. Pip--
iTtanit: < Quod invenlum, scd negligenler sefvatom,- pinus rex tunc morabatur ibidem in palatio qtiod
perdiiom fuit. Sed abaliisinvenlum.-apudEdissam Angiriacum dicitnr, cernensqne per euiii quotidiana
civitatein Phoeniciaedelatnm, ei igriobiliter repost- indigenis benefrcia, sibique crebrtts exhostibus Aqtii-
luro laluit, donec Jurioramus, ejusdem ciyitalis epi- lanicis viclorias provenire, regii operifbasilicam
scopus, iitdicante.Marcello abba_.e, cui se capulque , conslruxil, non longe a Vuh-ilriiiflurainis liitore, el
suuiri idem Joannes ostenderat; reinventum honori»- in ea ciborio constructo-mirifici operis, eapuidecCn-
fice collocavit, et ex ca diedecollatio ejus celebrata ter. jridornaium rccotididiiPra_ciirsoris. Monacliorum
est. » Vide apud Adonis Martyrotogium xxiv Febru- eliam ccenobium iliic conslituit, et praediis regiis
arii de bac re fusius. Sigebertus in Chronico anno magnifice ditavit. ltlem fex fecit foritem irtetinartnm-,-
Christi 761-juxta AqHicinctinum et Ortelianum co- de qtio a dttobus.fere- rriillibusstib lerra.fier sedifi-
dicem : Capui' Joannis Baptislm in Eumesa- civitate ciacoemeleriain palalium ejtis aquseilucUisiufljiebal,,
transfertur, Cbi exLipsiaoo codice alia.fusior ai- et ipsain dividens aqtiam,jn basi.ticamsancti Joahnis
texilur hisloria:. < Caput Joannis JJagiistae abAIex- Baptisise per ferrum et ^eSintrodiixit.ita utsub cT-
andria in Aqiiitahiani iransferlur hoc ntodri. Quidaftr borio per marmoream columnam irrteritis -CoMtavam
laudabilis vitae monachus,, npmine Feliciaiius, ex ebulliret, ibique sacri baplisraatis abluiio : in: ha-
GalKarum partibiis cum paucis soeiis Hierosolyitiatvi nore, Doroini noslri .Jesu Christi et ^ancti Joan-
gratia erafioois adtit, et-posl expleia pioedeyotionis nr nis BaptisU. fieret, atque iterum in ipsa Iaciiitaria
obsequia, angelica allocutionc commoniius, Alexaii- JD remearel. HoCccenobium*'Anglisz Voclnir-» Hacte-
driam expetivit, el caputBaplistse Joannis a loeo in nus apud Stgeberluin, a Miraeo,amico nostro, rtt-'.
quo olim a Theopbllo, cjusdem urbis episcopo, re- ceusitum. . • ...... :

":;",.;: INCIPIT

MARTYKOl^GIUM.
MENSIS DECEMBER.

A. IX KALEND. JANUARIL , Eodera die apud Anttochiam Syrise, nalalis sancta-

Vigilia Nalivilalis Doniini. rum virgiuum quadraginta,ouse perseciitione_Dcciana
PATBOL.CXXIII. 7
 203 S. ADONISAnClIIEPISC. VIENNENSIS m
rper diversa tormenta marlyrium Consummaverunt.A est ad insulas Palmarias: ubi per manns, el pedes
Eodem die, apud Spoletum eivilatem Tuscise, na- extensa, et Bgata ad palos fixos, circa media ejus
lale sancli Gregorii marlyris et presbyteri, tempori- ignis accensus est, in quo matyrium consummavit.
bus Diocletiani et Maximiani imperatorum, sub ju- Et omnes qui cum illa venerant, variis interfeclio-
dice Flacco. Quem ad se adductuin ita Flaccus ag- nibus martyritim celebrarunt. Inter quos omnes,
gredilur: Tu rebellis es deorum, el prtncipum con. uuus erat Eutiehianus nomine, irmocentissimsena-
temptor? Gui beatus Gregorius respondit: Si vere turae: qui sublatis Sibi (cum dives esset) omntbus
vis scire, ab infantia roea nunquam a Dee meo re- lacullatibus, tacuit, nihil cogitans, nihilqne metuens,
cessi, qui rae ex limo terrse formavit. Cumque per- nisi hoc, ne faculUles ac divitias fidei perderet.
severanlissiinus infide confessionis maneret, fusli- Quotiescunque denique fuissel auditus, quoliescun-
bus nodosis dorsura ejus verberalum rumpitur : re- que interrogalus, nihil aliud dicebat: Christum mihi
gyratus venter ejus disslpatur. Inde ligatus manus non toHet, ettam qui caput abstulerit. Tune Apollo-
et pedes, in craticula superponiuir, lignis supposi- nia Christiana matrona, lollens corpos beatae Ana-
lis. El continuo terrtemotu cecidit una regio in ci- SUsise,exosculabatur, et aromatibus condiens, di-
vitate SpoIeUna, et eppressit plusquam trecenios gnisque linleaminibus obvolvens, intra viridarium
homines tdelis servienles. Post ferro constriclus, B domus suse fabricata basilica, nt decuit martyrem,
sub custodia militum in carcere rptrudilur, ubi.an- sepelivit.
gelica visiutione consolatur. Eductus e cafcere, car- Ipso die Romse in coemeterio Aproniani, passio
dis ferreis.in genibus perculilor. Sed et ardentibus sanctaeEugenisevirginis, quaeteropore Gallieni im-
lampadibus latera ejus sunt incensa, dicente bealo peratoris, post multa virtutum insignia, et sacres
martyre impio judici: Si tolum eorpus meqm per- virginum choros, quas Christo Domino*aggregave-
tlas, prtesto est raihi medictis DominusJesus Chri- rat, sub Nicelio urbis praefectoalligata saxO, et prse-
stas, qui me sanat et corroborat. Tunc Flaccus jus- cipitata in Tiberim mergi non potuil. Inde thermis
sit Tyrcano euidam, ut beatum Gregorium tractum ignitis inclusa, illaesa reperta est. Novissimein cu-
in amphitheatro decollaret. Quo faclo, jussit Tyrca- slodia gladio jugulatur : et suWatumest corpus ab
nus feras terribiles dimitli, ut corpus saneti marty- affinibus ejus Christianis, et positum non lorige ab
ris absorberent: sed nuHa earum corpus sanctum Urbe, via Latina, in prsedioejus proprio, ubi multo-
alligit. Qusedara autem mulier, Abundantia noqaine, rum.ipsa sepelierat membra.
peiivit eorpus martyris : sed quia non potuit obti- C. VII KAL. JANVARn".
nere aliter, datis triginta quinque aureis Tyrcano, (26 Dec.)
G « Natale sancli Stephani protomartyris, non longa
corpus recepit et, ut decuit, martyrem sepelivitjuxta
pcmtem JapideUro, et rrvum qui Sanguinarius ap- ppst ascensionem Dominipassi, eodem sciticet anno
pellsrtur ad muros civitatis, nono die Kalendar. passionis Christi.
Januar. Eodem die Zosimi papse, qui sedit Romaeanno
B. Vffl KALENDASJANUARU. uho. JHicconstiluii, ul diaconi laevarategerenlpal-
(2S Dec.) liis: et pfsecenit ut nullus clericus poeolum in pu-
Jesus Christus FiliusDeiin BetbleemJ udaenascilur, blieo propiuaret, nisi tantura in ceilis fidelium et
aimb GsesarisAugusti quadragesimo secundo, Olym- clericorum,
pjadis centesimse nonagesimae tertiae, ab Urbe cort- D. VI 8AL. JANUARH.
diteanno septingentesimo quinquagesimo secundo : (27 Dec)
» Natafis saneti Joannis apostoli et evangelistae,
eoropressis cunctarura per orbem terrse gentium
n>oUbas.et firmissima verissimaque pace, ordina- dilecti Domirii, qni obiil anno 68 post ascensie-
tione Deia CsesareAogusto composita : quando Qui- nem pbmini, setatis auiem suse nonagesimo nono,
rinus ex censilio senatus Judaeam niissus, census Ephesi^
bominum possessionumque describebat, sextamque .n Romse,sancti Dionysiipapae,qui sedit in episco-
mundi seUlem suo pitssimo cohsecravit advenlu • patu ahnos sex, sepultus via Appia in coemeterio
idemDominus noster Jesus Gbrisuis. CalixtL Hic ecclesias presbyteris dedil, et parochias.
Eodem die, naUlis sanClse Anastasise, quae tem- dioecesisdedit afque constiluit.
pere Diocletiani, prirn» diram el immitem cuslo- E. V KAL. JANUAIUL
diam a viro suoPublio perpessa est: in qua Umen P&Dec.)
a Chrysogono contessore Chrisli mullura corisolala ' (Euteb., lii. i, c. 8). Bethleem, natale sanctormn
et eouforUtaest.Detnde a praefectolllyriciin gravis- Tnnocentum; quos Herodes, cum Christi nativitatem
sima aeque atque diulina custodia roaceraU est. In Magorum indicio cognovisset, trigesimo quinto
nia duobu» mensibus refesu est coelestibus escis, anno regnisni iqterfici jassit (Mattk. n): qui anno
persancUm Theodolen, quse marlyrium prius passa trigesimo sexto morbb iutercutis aquae, ct scatenti-
est. Deinde navi hnposita cum ducentis viris, et bus toto corpore vermibus, miserahililer et digne
quingentis femiBis,ut deraergeretur In mare, perlata morilur.
» Vide fflwllum de Festivit, Aposi.; Pontificale, >>Vide ibitf^
805 MARTYROLOGHJM CUM ADDITAMENTIS. - MENS. JAN. . 206
F. IV KAL. JANUARII. AA cum fletu, uxorque ejus et filii, agcntcs pcenilen-
(29 Dec.) tiam, el rogantes se baptizari. Moxbaptizatus, ul de
* David regis. pelve levatus est, nullum dolorem oculorum sensit.
Item apud Arelalem, nafalis sancfl Trophimi, epis- Hoc nunliatum est Maximiaito, qui iratus prsecipit
copietconfessoris.discipuliapostolorumPelrietPauli. Sabinum damnari, et ipsum Venustianum capite
Eodem die, sancli Crescentis, apostoli Pauli disci- truncari. Veniens autem Lucius tribunus, sine au*
puli, Viennensis Ecclesiseprimi doctoris (// Tim. iv). ditione beatum Venuslianum cum uxore et filiis ne-
G. ffl KAL. JANUARII. cavit in civitale Assisinate: sanclum vero Sabinum
' adduxit in civilatem
(30 Dec) Spolelum, et landiu prcecepit
Apud Spoletum, passio S. Sabini episcopi, Exti- eaedi, quousque deflceret. Cujus corpus collegit ve-
pefantii et Marcelli diaconorum, et Venustiani cum nerabilis Serena, quse jam manus ejus in doliovl-
uxoreet filiis, sub Maximiano Augusto. Qui bealus treo cura aromalihus condiderat, el infra domum
Sabinus cum esset clarus in omnibus divinis inslru- suam posuerat, et sepelivit ettin a civilate Spoleta-
ctionibus, et sermone eloquentissimus, tentus esl a na milliario plus minus uno, sub die septiroo Idus
praesideTuscise Venustiano, cum duobus diaconibus Decembris. Festivitas Umen ejus et supra nomina-
Exuperantio etMarcello, et mullis clericis. Cui Ve- B ' lorum martyrum terlio Kalendas Jamtarii agilur.
nustianus deum suum Jovem, quem habebal in cubi- A. PRIDIE KAL. JANUARIL
culo, ex lapide Coralite mire formatum in vesli- (31 Dec.)
mentis aureis, ad adorandum obtulil. Quem bea- (Ponlif., cap. 34.)-^Romae, natale SanCtiSilvestrl
tus Sabinus in manibus [acceptum, facta oralione, episcopi et confessoris, qui post beatum Petruni tri-
conlinuo illisit in pavimenlum, et confregit. Quod cesimus quarlus sedit ariuOsviginti tres, menses de*
factum videns Venustianus, cum furore jussit cem, dies undecim. Cujus induslria synodus prsecla-
nt praeciderentur ei manus, et in conspeclu ejus rissima toto orbe terrarum, trecentorum decem et
Marcellum et Exuperanlium equuleo suspendi, ac octo Patrum, apud Nicaeamurbem Bithyniae celebra-
fustibus macerari, unguibusque radi lalera eo- tur, sub consulatu Constantini Augusli, et Licinii,
ruro, et ignem supponi. Hoc facto, in coofes- xin Kalendas Julii ; attamen Julii papse tempore
sione Domini spiritum emiserunt. Quorum corpora consummatur. Fecit autem ordinaliones sex mense
prsecepit jaclari in fluviura, Sabinum vero epi- Decembri, presbyteros quadraginta duos, diaconos
scopum in carcerein retrttdi. Audiens hoc qui- viginti quinque, episcopos per diVersa loca sexagin-
dam piscator, et presbyter, collegil corpora sanclo«- ta quinque. Sedil autem ex die Kalendafum Februa-
rum, et sepelivit juxta viara pridie Kalend. Januar. , C riarum usque indieni Kalendarum Januariarum. Se-
Serena vero, Chrislianissima vidua, curam habensi pultus est in coemeterioPriscillse via Salaria, millia^
sancli Sabini episcopi, adduxit ad eum in carceremi rio lertio ab urbe Roma, pridie Kalendas Januarii:
nepotem suum Priscianum. qui erat caecus. Tunc> et cessavit episcopatus ejus dies quindccim. Hic cori-
sanclus Sabinus truncos suos super oculos ipsius po- stituit chrisma ab episcopo confici. et utbaptiiatum
suit, et in fide Chrisli aratione facta, eum illumina- linialpresbyter: etutnullus laicuscrimen audeat cle*
Vit. Videntes autem illi, qui in custodia eranl, rico inferre: et dalmaticis in ecclesia uli, et ut pallio
miserunt se ad pedes ejus, et baptizati sunt eo die linostirao laevaeorum tegeretur, scilicet diaconorum.
numero undecim. Quod cum nuntialum esset Ve- Apud Senonas, sahctae Columbaevirginis, quaesu-
nustiano pnesidi (iridoluerant enim ei oculi, et prses perato igni gladio csesaest.
dolore neque cibum neque somnum capere poterat)», Item apud Senonas, naule beatorum Sabiniani et
misit uxorem suam, et duos fitios suos, ut adducerentt Poteiitiani, qui a beatls apostolis ad praedicandum
beatum Sabiuum ad domum ejus de carcere. Addu- directi, prsefatam urbem martyrii sui confessione il»
cto ilaque, proslravit se ad pedes ejus Venustianust lustrem fecerunt.
» Vide ibid. D

» LITANLE INDICENDJE.

MENSIS JANUARIUS
HABETDIES XXXI, LUNAVEROXXX,

B. KAL. JANUARIt. Romse» natalis salicli Almachii martyris: qui ju-

OcuvaeDomini. bente Alippio trbis praefecto,cum diceret, Hodie oc*
* Litanim indicendai. Hoc singulis mensibus in illacet
quo die celebratse, non habeo aulrmare. Prse-
rass. tribus praemillitur. Unde apparet olira initio ter duas per totara Ecclesiam solemnissimas Lita-
Cujusque ntensis Litanias indictas fuisse : sed quae nias; majorem videlicet. auclore Magoo, ul fertur,
 201" • S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 208
UvaeDominicidiei sunt, cessale a superslitionibus A templi exussit, el mullitudinem populi occidit. Tunc
idolorum et sacrificiis pollutis; a gladiatoribus hac perculsus terrore imperator, tradidit eam cuidam
' de
eausa occisus est. Justino praefecto, ut impelleret eara ad sacrifican-
Ttem Romae, natale S. Marlinaevirginis et marty- dum. Qui mox extendi eam jussit m conto, et
spathis
ris: quae-cumesset sublimis genere, et patre consu- membra ejus incidi, et circa mamillas ungulis altre-
le nata, dives nimi» rerum, quas misericorditer in- clari, usque dum centum et octodecim incisiones
digenlibus erogabat, tenta ab Alexandro imperatore, abunciois fierent. Sed curo adhuc.ut ille speraverat
jussa est sacrificare Apollini. Sed mox utoralionem non exspirasset, deposiu de conto recipilur in car-
fudit beaU vitgo, terraemolus factus esl magnus, ut cerem.Quaeet iterum inamphitheatruma Justino prae-
rivilas coucuteretur. Ae sic pars templi ipsius Apol- feclopraesenlala imperatori,ferisestinjecta. Sed leo
linis destrucU est, siinulacrum comtninutum, et mul- iromanissimus de cavea laxalus, rugietido usque ad
titudo magna cum sacerdotibus fani oppressa. Iratus pedes sanctae ma»tyris pervenit, ubi slatim ferociu-
valde Alexander imperator, jussit alapis faciem ejus tem deposuit, eamque nullo pacto attigit. Sed cum
cgcdi,et uncinis palpebras ejus disrumpi. Carnifices reducerelur in caveam, Eumenium imperatoris co-
autem qui ad csedenduuieam depuUti fuerant, defi- gnatum interfecit. Et itertim reeepta esl, jubente im-
cienles, clamare cceperunt videre se quatuor viros B ; peralore, in carcerem. Exinde post duos dies cum,
splendidos, qui eam confortarent, sibique polius iret ad sacrificandum fanperator, exhibita marlyr,
pcenam inferrent. lnde testarum fragmentis caesa, cum fixa in Domino maneret, suspeiisa iterum, un-
cqm invictissiina durasset, illi, quibus hoc impittm gulis rasa: rasisque capillis, in quibus credebaut
ofijciumilelegalum fuerat, Undem pietale divina cir- quod magica ars consisteret, videntes eam insupera-
curadali lumitie (eranl enim octo), crudele illico rai- bilem, iri teroplo Dianaetribus diebus et tribus nocti-
nislerium exsecrantes, crediderunt, ac Dominum bus eam includunt. Curnque precibus suis in pulve-
verum Christutta Jesum confessi sunt. In quos ac- rem redegisset simulacrura, educta de fana, ad ulti-
census valde imperator, suspensis fecit carnes eo- irium gladio ferienda ab imperaiore destiualur. Hu-
rum spalhislacerari. Deinde capitibusampuutis, sae- jusmodi fine marlyr' venerabilis cceli rcgnumme-
cuji hujus vitam finiere, decimo septimo die, roense rtiit.
Noxeiribrio: sicque felicia regna martyres Christi Eoiem die apud Spolelura civitatem Tuscise, na-
facli petierunt. iteruro facta Martina poenis pulsa- talis sancli Concordii martyris temporibtis Anlonini
tqr: nam exspoliata vestibus, incisa est toto corpore imperatoris. Hic orlus est Romse, cnjus paler Gor-
ac deindequatuor palisextensa; a duobus ccnturio- dianus dicebalur, sanctissima conversatione presby-
nUms.futsiibnscaBsa,'Cumqne in confessione.perse- (C ter, de tiltilo pasloris, ordinatus snbdiaconus a san-
verarel, mutaji sunt qui per vices earri csederent cfo PiO urbis Romae episcopo. fjjui niliil aliud coni
sepjem eenturiones. &ed illa sibi supplicia illata patre suo, nisi jejuniis et oratiouibus die npctuque
forti animo risit. Inde recepta in carcerem. Inde adi- vacabal, eleeraosynis paupefum seniper inserviens.
pibus et piriguedine juperuncu, et ad imperatorem Factum est, ul curii consilio patrls sui apud beatnm
ilerum adilncU, etjubenfe eojn f.mum deorum intro_ Eutycben, qui lunc morabatur ip prsediolosao, vfa
missa. Sed mox oralione facla ab illa, ignis de ccelo Salaria juxta civitalem babifaret, audiens faniameo-
cecidit^ et idolum in favillam redegit;. sacerdples fum Torquatus comes Tuscise, qui versabatur in ci-

Gregorio, quse xxv Apfilis qtii T). Slarco fixuset conslitutnm in Ecclesia, et decfevit ut pcr omftem
permanens dies sacer est, peragitur; et minorem, hcbdoinadara Sabbalo die, exeat Litania a B. Apol-
auctore Mamerlo, Viennensi arehiepiseopo, cuiiri- linare, el ad B. Petrum apostolum ctini .liyinnis ei
duum Rogationum anle Domini Ascensionem im- canlicis populus oranis occurrere debeai. > Apud
peiiditur; plures alise Litanisein anno celebrari soli- euindera in Stephano III, citca annum Chrisii 722:
«e, pro Ecclesiarum diversitate. Gregorius Magnus t Hrcbcalissimus vir pro saluleprovincise el omniunf
lib. vn, epist. 76, indict. ii.adCasiorium, riotarium Chrislianoruro, oiniti Sabbatorum die Litaniam ,
Ravennae, quatuor aut quinque solemnium me- omni poslposito negleclu, fieri statuit, uno quidem .
minit Lilaniarum, quibus episcopus Ravennalium D 1 Sabbato ad sancUtn Dei genitricem ad Praesepe;
pallio ulebalur, cujus usum eidem concedi non alio veroPaulum ad beatum Pelrum aposlolum, et alio ad
vult irialiis Litaniiscommuriibus,seu nonsolemnibus. beaium apostolum. >
Menstruanarum aliquot Litaniarum, certo solem - Prijiiana. Lilaniarnm indiclionis memoria exstat
niutis die, meminit Anastasius bibliolhecarius in apud Gregoriuml papam, lib. xi Registr., cap. II:
Vitis Pontificum, in Sergio I, circa annum Doraini ' i Crastina die, prtmo dilucnlo, ad septiformem Li-
687 : i Consliluit atitem ut diebus AnhuntiaiioBis ' laniam juxta distributionem inferius designatara de-
Domini, Nalivitalis et Dormitionis sandae Dei geni- vota menle cuni lacrymis veniamus. > Quae litania
.tricis semperque virginis Marise, ac S: Simeonis, procedebat trigesiroo Atigusti die. De qua vitle Ba-
quod Hypapaniem Graeci appellant, Litani.T exeal a roniurri-lom. Vlll Annalium, anno Cbrisli §90, et
S.Adriano.et ad sanclamMariam popiilusoccurral. i aiireolos Serarii nostri libellos Lilaneuticos.
Ubi 2 Februarii diem habes pro Hypapante, 25 Mar- LtUniarum sanctorum originem refert Walafndus
tij. nro Annunliatione^ Dorajnica 15 Augusti pro Strabo ad Martyrologium. Ita enim ille lib. de rebus
Dormitionc S. Dei gertiiriCis;
' 25 Decerabfis
' pro Eccles. Cap. 28 : < Lrfania auiem sanclorum poslea
DoWftniNativiute. -">' creditur in usura assumpia, qiiam HieronymuSMar-
Hebdomadarium LiUniarum, et quidem stato tyrologium, secutus Eusebium Ca>sarieiisem, pei
Sabbati die, mcntio apud eiinid6m"Anas.asium in anni crrcrifnmcortscripsit. >
flonbrio I, circa annum Dbmirii 626: i Hic fecii
 209 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. — MENS. JAN. 2i»
viute Spoleli, miflens accersivii saiiclum Concor- A gsei, Narcissi, el Marcellini pueri, qui sub Licinio
dium, el dixit ei: Quo nomine vocaris? Respondit inter tyrones comprehensus, cum nollet militare
sanctus Concordius : Chrislianus sum. Dicit ei cc- caesusad roortem el diu in carcere maceratus, in
mes : De nomine requiro, noii de Christo luo. San- raare mersus, martyrium consummavit. Corpus ejus
clus Concordius respondit: Christianus siim, et Chri- ad litlus delatum, et a religiosjs viris denositum,
sturo confileor.Cumqueimpelleretur ad sacrificandum, magnis coruscat virtutibus.
etiliein (fdeChrisli forliterperdnraret, jussuseslfusti- C. 111NONAS JANUARH.
bus caedi.Sequentinocte venit ad eum bealus Eutyches (3 Jan.);
cum Anthimo episcopo, et rogaverunt comitem utaH- (Pontificale, cap. 20). Romae, nalalis sancti Ante-
quol diebuscumeis permitterelur morari. Erat namque ros papae el martyris, qui vicesimus post bealuni
Anihimus episcopus amicus cotiiilis, quique bealum Petrum cum duodecim annis, mense uno, diebus
virum Concordiumfecit illis diebuspresbyterum. Per- duodecim rexisset Ecclesiam, passus est sub Maxi-
aclis aliquihus diebus, revocatus est bealus Gon- mino, el in ccemeterio Calixti sepultus via Appia.
cordius, et venit ad comitero. Cui et dixit comes : Hic gesta martyrtim a notariis diligenler exquisivit,
Quid tractasti circa salutem tuara ? Sanctus vir>re* el in ecclesia recondidit.
spendii: Salus nica Cbristus est, cuiquotidie sacri- " Apud Parisios, sanctae Genofevaevirginis, qua. *
fico sacrificium laudis. Iraius comes, jussit eura sus- bealo Germano Antisiodorensi episcopo Chrisio di-
pendi in equuleo. Cruciatus diu, revocatur arcta- cala, admirandis virtutibus et miracults lale claruit,
tus ferro in carcerem : ubi' meruit consolalionem etusque octoginta annos in Christt servitute con-
angelicam. Post tres noctes missi sunt SKIeum, qui senuit.
eum aut sacrificantem laxarent, aut nolentem puni- Eodetn die sancti Florentii Viennensis episcopi et
rent. Venienles autem missi, dixerunl ei: Attl sa- inarlyris, octavi ejusdem urbis.
erifica Jovi, aut capitalem sententiaro accipies. Fe- D. HNONAS JANUARIL
rebant autern stalunculam Jovis. Beatus Concorditfs
(i Janr)
dixit: Gralias tibi, DomineJesu Clirisle. Et exspuit
in faciem Jovis. Tunc unus de salellilibus evaginalo Festivitat. (Ado, Chron.,' an. 241, supra Vide libellum de
apost.) Nalalis sancti Titi aposlolorum
gladiaamputavit caput ejus: alque ita in corifessione discipuli. .
Dominiemisit spiritum. Venientes autero duo clerrci,
cura religiosis viris, tulerunt corpus- ejus, et sepe- Apud Africam, nalalis sanctorum Aquilini, Ge-
lierunt non longe a Spolelo, in loco ubi aquae mullae mini, Eugenii, Marliani, Quinti, Theodeti, Triplio-
emanant. - - 'r, nis, praeclarissimoriim martyrum, quorum gesta
habentur.
lem Horasevia Appia, coronaemilitum triginta, Eodem die apud urbera Romam, sanctorum mar-
has sub Diocleliano pro confessione veraefidei per-
meruerunt. . . . tyrum Prisci presbyleri, ei Pfiscilliani clerici, at-
cipere Benedictse religiosissimaefeminse, sub tempore
que
Apud Africam, nalalis sancli""Fulgentii, Ecclesiae Juliani iropiissimi Augusti, qui gladio roartyrium
Ruspensis episcopi et corifessoris, qui tempore Van- corapleverunt.
dalicse persecutionis, ob catholicam fidern et exi- Ilem apud urbem Romam , beatae Dafrosse, uxo-
raiani doctrinaro, ab Arianis mulla perpessus, el diu ris Fabiani martyris, quse post damnalionera beati
apud Sardiniam exsilio relegalus, tandem ad-EccIe- viri sui piimum relegata exs.Iio, deinde ab"impio
siam suam redire permissus, et-vita et iriumplio Jttliano
capitc jussa estpuniri.
clarus, sancto fiue qttievit, annum sut episcopalus
agens vigesimnm quinlum, vitae aulem lotius sexa- E. NONISJANUARIL
gesimum quintum. (5 Jan.)
Apud Alexandriam, sanctse Euphrosynae virginis, (Pontificale, cap. 9.) Romsenaulis sancti Tele-
quaeorationibus palris sui Papbnotii desterili raa- sphori, qui seplimus post Petrum aposlolum pontifex"
tre progeniu, in puerili"setate constilula, clara se ** ordinatus, sedit annos undecim, menses tres, dies
tonderi fecit, et monasticam vitam expeliit; Sma- viginti unum, illustreque martyrium duxit. Hic con-
rngdi sibi iiomeri imponens. Posf eliamin reclusione stituil ut sex hebdomadibus ante Pascha jejunium
viginti et oclo annis in omni sanctitate perdurans, celebraretnr, et Natali Domini Jesu Christi nocte
lacu segrotatiOnisIncommodo, et mortern sibi ad- missse celebrarentur, et Itymnus angelicus, id
esse cognoscens, manifestavit se religioso el lacry- est, Gloria in excelsis Deo, hora sacrificii missse dir
mis multolies quserenli eatn patri. cerelur. .- > .
In lerrilorio Lugdunensi monaslerio Jurensium, llem apud Anliocbiam depositio sancli Simeonis
S. Eugendiabbatis, cujus virtutibuset miraculisplena moriachi admirandae vrrlulis virt, qui deciroo terlio
refulsit. _ setalis anno huic saeculo abrenuntians, monasterii
D. IV NONASJANUARIL claustra expetiil, iibi mira abslinenlia vix seplimo
(2 Jan.) die cibum sibi indulgens, Psallerium inter quatuor
Natalisbeali Macarii abbalis. menses didicit. Deinde nimia domandi corporis in-
Ei.in Ponto civitale Tomis, trium fratrum, Ar- lenlione , fmie palmiceo renes sibi conslringens,
 111 8. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS «13
duriter laniatus cst. Inde in quodam puteo so reclu- A lissima, inter verba orationis dulcissimis suspiriis
dens, et ex eo fralribus violenler ad monasterium piana reddens Dominospiritum, angelorunt consor-
redttctus, clam fugiens, eremum petiit. Ubi multo tio in coeloconjunxit. Julianus vero poslmodum a
«emmoratus lemporo in columna edjtiori sanclilate Martiano praesiderequirilur, quo teiriporerabies eru-
Jervens se rechisil. Ubi non modo nulliextranesemu- delitatis ad persequendura sanctos Dei sub Diocle-
lieri, sed nec proprise malri se videre permisit. Et liaae et Maximiano exarserat, ad quem multitudo
usque hodie basilicam columna} illius feminarum sacerdotum el EcctesiaeCbristi ministrorum conftt-
nulla egreditur. Nam quaedam mtilier veste induU gerat propler immaniutem persecutionis. Compre-
virili ingredi voluit, et mox ul Hmen aUigit, retror- bensus iUque cum hac ingenti multitudine ipse prae-
fum morlua cecidit. sitlis audientiae reservatur; caeleriservi Dei, jussti
F. VIII IDUS JANUARIL crudelis judicis ingenll accenso igne, eisque appo-
'(6 Jan.) silo, in qqo cottsistebant loco consumpti sunl, Ubi
Epiphania Domiui. ad eommendandam pretiosam mortem sanctorum,
Eotlem die passio sanctse Maeraevirginis, quam tertiam, sextam, nonam psalleniiam chori ferunlHr
cura Rictiovarus prrcses torqueri et in ignem praeci- audiri, sed et vespertinos, el raatutines tiymnos Dca
niuri jussisset, illaesa permansil. Deinde marailjis B cecinere. Beaiqs vero Julianus primura auditus, ri-
abscisis, squaloreque carceris afAkta, super testas gidissimis fuslihus caesus est. Cumque caederelut.
acutissimas el prunas volniata, orans migravh.ad unos minisirorum pxsesidinecessarius oculttm ami-
Doiniiium. sit. Quem beato Juliano oranle illico recepit, et Chri-
G. VII IDUS JANUARIL sto credens statim ab insanojudice decollalur. Inde
. . (7 Jan.) beatus Julianus ductus ad fanum dsemonura,simula-i
Relatio pueri Jesu ex ^Egyplo. cra cristaHina et eleclrina, alque diversi generis me-
Item nauiis sancti Luciani AftliuchenaeEcelesiae uH&acquisita, ita comminuta atque in pulverem re-
presbyleri et martyris, viri doetissirai atqtie eioquen- dacu sunt, ut quid fuerint omnino non pareret.
lissiroi, qui passtts est Nicomediseob confessionem Deinde sanctus marlyr vinculis ferreis arclalus, per
Chrisli persecutione Maxiroini, sepultusque Heleno- civiutem aub voce prseconiscircumducitur. Cumque
poli Bithyniae; quara urbera (cum prius Drepana pervenisset ad locuro, ubi filius pra.sidis in scbolis
vocaiur) in ltonorem ejusdem gloriosi Marlyris, erudiebatur, puer idem Ce{susnomine vidit multitu-
Coiislantinus irnperator instaurans, ex nomine ma- dinem albatorum circa sanctum martyrem, el coro-
tris suac Helenopolimnuncupavit. -nampretiosjssimis.iapidibus renitenlem super caput
Ilem apod Antiochiam, beati Cieri diaconi, qui " ejus. Quae visa cum suis eondiseipulis narraret, su-
ob confessionem Christi septies lortus, et in carcere hito divinitus inspiratus projecit volumina magislro-
diu maceralus, ad uliimum decollatus manyrinm ram, et vestitnenla qttibus erat indutus, et celeri
consummavit. cursu pervenit ad pedes vincti marlyris. Ad qood,
A. VI IDUS JANUARH. factum stupens toU-pene civilas accurrit; cum re-
(8 Jan.) liquis prseses et mater pueri ejulantes adveniiint. Sed
Apud Neapolim Campanise sancti Severini con- cum puerum a societate beata separare non-possent,
fessoris • fratrjs beatissimi Victorini clarissimi viri cum beato Juliano imo carceris mancipatur. Ubi di-
miraculis. Qui et ipse fratris imiutor, post mul- vino hmine consolati, et odore mirifico sunt re-
tarum virtutum perpelrationem, sanctilate plenus spersi, iU ut milites qui eos servabant, circiler vi-
quievit. Sepultus in loco, ubi priinum abslinentissi- ginti, corajrnoli,et slupore perculsi, Cbristo Doroino
inus, quam ad episcopalum vocaretur, conversatus crederent. Ad hos ilaque visilandos in carcerera
(uerat. fratres septem una eum Anlonino presbytefo vener
Belvaci. satvctonimLuciani et Messiani. runt, officioquesancli Antooini presbyteri, tam puer
9, V. IDUS JANUARIL quam viginti miii.es baplizati sunt. Quod audiens
(9 Jf0H.) prseses, septem fralres dia custodia maceratos, ad
hi Maurilania Csesariensi,natalis sanclseMartianse ultimura tradi igni praecepit, porro milites gladio
Virginiset martyris. trucidari; sicque martyrium vidores consummave-
Item die apud Antiocbiam, naule sancti JuUant runl. Sanctum vero Julianum atqne Celsura puerum,
mariyris, et Basilissaeconjugis ejus. Hi iuque san- sancturaque Anlpniqum presbyterum sibi praesenta-
ctissirao voto casti conjuges, aliquot annos pariter tos, necnon et AnasUsium, quem beatus Julianus a
vixcrnnt; carnem suam Christo virgiaem servantes, morte suscitalum pariicipora graliae Christi fecerat,
monasteria de rebus suis, quia erant parentibus et in cnppas pice el-adipe ferventes injecit, sub quibus
genere clarissimt, inslituerunt, ul ad decem millia lignoruni et sarmentorura copiam aggregari jussit.
monachoram paler beatns Julianus fieret. Basilissa Sedbealiioihillaesi sub igne, in confessioneinvieti
vero multarum raater virginum. Quarum muJtitudi- persistunt. Ducliergo ilerum sunt incustodiam. Cum
nemcumjani victricem praemisisset ad Dominum, puero aulem raater ipsius Martionilla, ut eum mu-
>psaconversaiione vitae, et doctrinsc studiis proba- ure possel, volens inclusa est. Sed dumcunit filium
* ^iile plufa de eo 5 Sept..
«13 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. - MENS. JAN. 21*
priedam ffcri diabolo, ipsa prsedata Christo, ejus- A sancli Salvii. In httjus natali sanclus Atigustinus
que ancilla fitlelis facta baplismi graliam recepit. verbum fecit ad populum Carthaginis.
Quo audito impius conjux piam Christi famulain in E. PRIDIE IDUS JANUARIL
ima carceris trusam martyribus sociavit. Quos ite- (12 Jan.)
rum snis conspectibus prsesentari fecit, ef ad fanum
daemonum, sacerdolibus fani inlro exspectaniibos, Apud Achaiaro, natalis sancli Salyri marlyris,
ut sacrificaturi mittuntur. Sed mox sanclis oranti- civis Arabiae, qui transiens ante quoddaro idolum,
bus teraplo ad solum dejecto, sacerdotum ad mille, ctiro exsufflasset illud, signans sibi frontem, statim
cum paganorum multitudine,occisi sunt. Sed iterum corruit; ob quam causam decollatus est.
ab irato impio prseside sancti retruduntur. Qui di- (Zeno Yeron., sermon. propr.) Eodem die natalis
vina consolatione nocte sunt mirabililer confortati. sancti Arcadii martyris, genere et miracnlis clari.
Sequenti vero luce producti suni de custodia : F. IDIBUS JANUARH.
oleoque infuso liciniis, manus et pedes eorum li- (13 Jan.)
ganfur, ignisque iu supponitur. Sed cum invicli Romae, via Lavicana, coronae militum quadra-
perdurarent, Juliano et Celso cutem capitis auferri ginta, sub Gallieno imperalore.
jubet, Antonino et AnasUsio lumina effodi, Marlio- " Pictavis, sancti Hilarii episcopi et confessoris, qui
nillaeequuleum parari. Haeccum illi fbrtissime per- ob catholicam fidem quadriennio apud Phrygiaro re-
vicissent, feris intromissis in amphitheatrura ad de- legatus. lnter alias virtutes fertur quod morluurii
vorandum eos objecerunt. Sed ferae pedes sapcto- suscitaverit.
rum Hngebarit.eCumque omnia pervicissent, militi- Apud Viennam, sancti Veri episcopi, qui prsese-
bus eos ferire jussit. Atque tali certamine palmam dit Ecclesise post sanctum Evaritium.
adepli, regna raansura perceperunt. G. XIX KAL. FEBRUARIl.
C. IV 1DUSJANUARII. (U Jan.)
(10 Jan.) Apud Nolam Campanise, natale beati Felicis pre-
Apud Thebaidem, natalis sancti Pauli primi ere- sbyteri. Hic a Maximo Nolanaeurbis episcopo pre-
mitae, qui a sexto decimo aetatis suae anno usque ad sbyterii honore prsedilus est. Cum autem imperato-
centesimura et tertiuro decimura solus in eremo per- rum decreta Christianosinsequi praecepissent, maxi-
mansit. Cnjus animam inter apostolorum et prophe- mus pontifex jam senio praegravatus, putans se non
tarum choros ad coelum ferri ab angelis sanctus posse ferre supplicia, silvarum sallus adiit. Quos
Anionius vidit. C dum turbidus de persecutione pererrasset, affeclus
h & Hyginii papse, qui sedit Romaeannos quatuor, fame, gelu ailrilus, solo corrttit semivivus. At bea-
Hic constituit clerum, et distribuit gradus. Sepul- tusFelixpresbyter captus, et vinculis astficlus, ante
tus in Vaticano iv Idus Januarii. prscsidem Draccrrm adductrrs, cum multa de porten-
Apud Cyprura, beati Nicanoris, qui unus fuil de tis deorum, quod nibil essent, disptitaret, cnmqiie
seplem primis diaconibus. prsefectus iramolare impelieret, respondit: Inimici
c Et adventio sancti martyris Herinetis. estis deorum vestrorum. Ad quaecunque enim me
deorum vestrorum templa duxeritis, hoc eis evenict
D. III IDUS JANUARII.
quod evenit illis ad quae meum fratrem Felicem vos
(11 Jan.) doxisse poenituit. Sed si vultis probare virtutem Do-
Apud Alexandriam, natalis sanctorum confesso- mini mei Jesu Chrisli, me ad Capitolium ire jubele,
rum, Petri, Severi, Lucii, qnorura gesla habentur. ut ipsum Jovem, principem dacmoniorumvestrorum,
(Possid. in Indic, c. 3 et 9.) In Africa, natalis ruere faciam. Mox impius judex compressis auribus
• Oleoque infuso liciniis manus el pedes eorum « Et adventio sancti martyris Hermetis. Non recte
tigantur. Ita restitui ex mss. Malc vulgo lignis pro
Itciniis : quod posterius, quia rarum est, et roinus rv in vulgato invenlio. Intelligit enim sancti Hermelis
translalionem Roma^in Gallias. Atque huc refer
intelleclnm, errorera rati,%ms substituere. Sed qui quod Molanus, exaclissimus sanctorum bistoriae in-
iignis pedes et manusiigantur? Liciniis igitur ligati, in natalibus SS. Belgii ad diem 28 Augusii
idest funiculis stuppeis aut xylinis e quibus cande- dagator, se in vetusto quodam Marlyrologio annotatum
larum ellyclmia fiunt, maleria utique cui oleum notat,
infundalur, apta. Isidorus Orig. lib xx, cap. 10; observasse: iv Idus Januarii, adventiotancti Hermetit
-t Lucerna e licinio dicU esl unde et brevis est lux, martyris apud Indam. Aique haec de die primae
ut Persius t translatioms. Annum exprimit Sigebertus in chronico
851: < Reliquiae sancti Hermetis martyris per Lo-
Disposilsepjnguem nebulamvontuefelocernae. tharium imperatoretn in Gallias miltunlur, et apud
Si enira a luce diceretur, non staret verstis. Licinius Indam raonasterhim honoriftce condunlur. .» Inda
autem quasi lucinius, esi cnim cicendela lticernae. > locus est juxU Aquisgranura, ubi S. Cornelii mo-
Vide eumdem lib. xtx, cap. 19, et lib. xvu, cap. 6 naslerium, in quod hae reiiquite primo fuere illatse.
Glossarium Camberonense ms.: < Licinitim dicilur lnde Rolhnacum, quaevilla Brabanlise est, anno 860
illud quod de licinio candelaeardenlis iri ftitno ex- deductae 6 Julii, ut habetur in Martyrologioproprim
stingtiitur. > Omitto alia recentiorum glossographo» Ecclesire : Ipso die translatio corporis sancli Hermelis
nim loca. , martyris in Rothnaco. Hinc Danis Belgicam vastan-
•>Poniificale, c. 10. Vide libellnm de FesliviUt. libus Othone itnperatorerursus Indam rclatse. Post,
Aposl. rebus pacatis, ad Rotlinacenses rediere.
-tiS *. ADONISARCHIEPISC. VIKNNENSIS »16
:§UL|,jussit eum fustihus csedi,-deinde equulei tor- A Apud Viennam sancti Cseldl episcopt (Atlo in
mentis applicari; ipde carceri includitur, io quo non Cftro». anno 686.)t --'
niediocribusvinciMI§ astrictus, coehleis ac teslulis A. XVIII KAL. FEBRUARH.
stfppositis exienditur. Et ecce nocte media angeltts (1-5 Jan.)
%»a_ini, corifratais caferiis, scissaque trabe qna pe-
illi: Surge et egre- Abacuc et Michseaeproplietarum, qnorum corpora
ffes ejus cortc!^ «^bariter^t
suhArcaifio imperatore divina revelatione reperta
dM|v ac requke,sa_ter#teift tuum, inverrturrique re-
J»c;ad urbem, et absconde, ne ine'dia ac fame de- sunt.
Iteni beali Macarii abbalis, discipuli beati Anto-
pereat, donec desinat persecutio. Drimque beatus
celeberrimi.
lelix egressus sacerdotem et" episcopum suuin re- riini, vita et njiracolis
illum ocu- Item beali Isidori sanctilate vilse, fide ac rairacu-
qnireret, inveftit solo proslratum, eiaitsis
lis prseclari.
lis,-strielisque dentibnS vix spirantem. Et cum anxie
Apud Biturieas civitatem, translatio Sulpifii epi-
reqnirefet quidalimenii defecto seni porrigeret, ecce
scopi et confessoris,: qui a pueritia sacris litteris
Siibiio de sentibtis uvara. pendere miratur: de qua eruditus et sariclseconversalioriis luce
conspicuus,
aliquibiis granis in os confessoris Christi expressis, n etiam laicus virtulibus claruit. Post efiam corona
paulnkim seniof refocillatus snrrexit. Quem bu- monacliorum Pater exstilit; atque indead
meris imposilum Felix ad civitaiem delulit, et deposita vita clarus, miratJ
sub. tugurio cujusdara vitfuae.coraraendatum, ali- episcopalem prpvecius calhedram,
mentis- pavit. Deinde caplus, in exsilium deporta- culis gloriosus quievit.
tnr bealtis marlyr, in monle qui vocatur Circeis, B. XVII KAL. FEBRUARII.
ubi lapides exeidebantur, ut ipse cura damnalis - (16 Jxin.) ;
pari modo lapiduro csesor essel. Ubi Probi cujusdam Romaevia Salaria irt coeinelerio Priscillse, nataKs
tribuni filiam a daeriionio liberavit,"uxoremque ejus sancti Marcelli papae,qwi,jubente Maximinoimpera-
ab hydropisi morbo curavit, ipsumquc Probum cura lore, primo fustibus cscsus et a facie ejus quem
uxoreet filia, ef pluribiis aliis, m Cliristo bapti7_avit. corripiebaf ,expulsus est. Deinde audiens quod do-
Post deinde cum regressus esset, crescente pefse- mum sarictse Lucina., quam ipseproscfiptione dam-
cuttone, iterum miltitur persecutor ex riumero ap- naverat, eo quod de facultatibus suis Christianis
patriibrutri, qtii beatum Felicern leneret. Qliem com donaverit, ecclesiam faceret, et iii ea missas ccle-
sollieile iequireret, et eumdem Felkem interrogaret braret, in media civitaie jussit in eaderii ecdesia
si nosset- ubi Felix presbyler lateret : Rac, inquft, plancas sterni ad animalia calabuli publici, et cjus-
Felix parte abiit. Persecutore discedente, Felix C dem slabuli cpiscoptinr atl servilium atiiuialiuin de-
latebrairi peliit. Sed nec mora, perseculor ipse sub- putavit cum "ctistodiapublica. Ubi eiiafn post roullos
seqriitur. At martyr inter parietes dirulos occule- annos sefviendo, indutus amictti cilicino,defnnclus
haftrr; ,ubi in ipso prirno domus intrbitu araneofum est : et conditus aromalibus a Joanne presbytero
telae dependerites, inlus nemii.em luuc intrasse, fi- ac a beata fcucina, sepultus in ccenieierio Pris-
dero feceruut.Qua visionc-delusus"inimicus absces- cillae.".
stt. Sic iriarfyr ad alittm loctrm derhigfans, a mu- Apud Arelatem, sanoti Honorati episcopl, cujus
liere quadam per tres merises pastus" est; cujus vita doclrina acmiraculis illuslris refulsit.
tairien faciern, dum itsdem latibulis eefarettir, ntillo
C. XVI KAL. FEBRUARII.
mbdo vldit. Postraodum vero apudNolam pontilttem
dfeirioniorum ad Chrislum convertens , teriipium (17 Jan.f
Apollonis, prius daemorrequi responsa dabal ex-put- ln jEgypto apud Thebaiderri, beatl Antonit mona-
so, divina'virtute dejecil. Virtutibus itaque adeo chi, qui sine ulla scieirtia litterarum Scripluras
Hluslris, curo vellet universus populus Nolanus ut divinas, et memoriteraudiendo lenuisse, et pruden-
levareUir epi&copus, n.on,consensR, sed alteriim in ler cogitando intellexisse praedicatur. Multoruinmor
sede poniificali eligens, ipse post dtiodecim annos, D nachorum Paterj. viu et miraculis praeciarissimus
quos' apud Nolairi cessante -pefsecutione fecerat., vixit. Cujtts c6rpus sub Justiniano imperalore di-
Pqmirirca die" niysteriis confeelis, daia p.ace onint- vina reyelalione repertum , Alexandriam defe-
bus, se ki pavimentum oralurus projeeil; moxqtie tutn est, el iri ecclesia beati Joannis Baptistse bu-
beaii Viri anima de carnis ergastulo egressa, post matunr.
gravia toriperita, qusepalierrtei tulerat pro Christo, Apud Linguonas, natale sanctorum geminorum
felieia rcgna, ipse vere Felix conscendit., Sepultus- Speusippi, Eleusippl ct Meleusippi. Qui cvm essent
qoe-juxta urberft ia locoqni dicitu<r pincis, ubi viginti quinque annorum, cum avia sua Leonilla, et
claiis;sertiper fulget viriutibus, ab Heipidio ,' ve- Ionilla, et Neone, martyrio coronati sunt, tempore
Berabili et" sancto presbytero. Hic eliam beatissi- Aureitani iniperatoris.^Gernini qnidem in una arbo-
mus.<martyr et confessor hasreticis inviciissime re suspenslT ligatis mauibus sufsum, etpedibus ip-
' stini 8, iuextenti, ut.pene putarentur ab ipsa meni-
testitif.; .
,'- Ligatit manibus sursum,et pedibus itftum. Iu nro quo vnlgo stibslllutum deorsum. Sic infra xiv
: iridvo capite iusuw, susoendi; ubi nqn
eonstnntcr msa.iustiru vel iosnm pro iursum, iorsutit, Maii Delnde
817 MARTYROLOGIUMCCM ADDITAMENTIS. — MENS. JAN. 21*
brprum compage separari; et post hsec in ignem A.martyrii. Educitur iterum ad certimen, circum-
pnecipiuti, nec Umen laesi, inter verba orationum specUnte populo in araphiiheatro, el dimitluntur ei
simul migrarunt ad Dominum. lonilla hoc videns, duo leones. Qui raansuefacti, beatuniPonttanum
confessa est se- etiam esse Christianam. Et post minime tefigerunt. Quod videntes pppuli, exclama-
comprehensa a tnrbis, ac capillis suspensa, multis- verunt: Vere magnus est DeusChristianorum, ila
que afDicUsuppliciis, curo Cbristum negare noluis- ut seditio fieret. lierum beatus marlyr relruditur in
set, cum Leonilla esl simul gladio perempta. Neon carcerem per duodecim dies ut fame deficeret, ubi
exceptor geslorum, et ipse Christi noroen confessus, abangelo confortatus, et coelesti cibo pastus est.
niartyrio coronatus est. Docuil autem et baptizavit Post duodecim vero djes pulanies eum defecisse, mi-
geroinos hos Renignus presbyter, quera inisit" ab nistri venerunt, ut corpus ejus tollcrent, et invene-
Oriente beatus Polycarpus, Joannis apostoli audilor runt eum psallentem et laudes Deo dicenlem. Edu-
in Galliam, cum Andochio presbytero et Thyrso dia- clus iterum de carcere est, et extensus super lectum
cono. Sepulti sunt auiem iidem gemini in secundo ferrenm, jubente impio judice, ac, plumbo lerve-
milliario ab urbe Linguoiiuni. Turbon aulem, scri- facto dorsum illius perfusuni. Sed cum martyr la-
bens victorias confilenlium Dotninum, nou post lia parvipendens invictus maneret, confusus Fabia-
niullttm temporis martyriuro perpessus est. B nus dictavit sententiaro ut capite raintiereiur. Sic-
Apud Bituricas, Sepultii episcopi. que ab spiculatore percussus, quievit In pace. Con-
summavitaittem martyrium suumxii Kal. Februa-
D. XV KAL. FEBRUARU
rii. Et sublalum corpus ejus a Christianis sepultum
(MJan.) est xv Kal. Celebris vero dies ipsius agitur xiv Kal.
Cathedra sancli Pelri apostoli, qua primum se- Februarii, quando iterum sacrum corpus ejus mu-
dilRomse. tatum est.
Eodem die, nalalis sanctse Priscae virginis et F. XIII KAL. FEBRUARII.
martyris. - 20. Jaii.)
Et in Ponlo, nalalis sanctorum marlyrurn Mo- (Pontificale, c. 21.) Roroae,Fabiani episcopi: qui,
ssePet Ammonii, qui curo essent- mililes, pri- cum quatuordecim annos, inenses undecim, ac
mo ad melalla deputali, novissime igni traditi duodecim dies Ecclesise prseesset, passus est mar-
sunt. tyrium tempore Decii, et in cceineterio Calixti se-
E. XIV, KAL. FEBRUARU.
pullos.
-...'"• (19 Jan.) Eodem die, nalale sancti Sebastiani martyris, qui
* In Smyrna, naulis sancli Germanici martyris, " in tantum charus erat
imperatoribus Diocleliano et
qui cum primaevaeaetatisvenustate fioreret, per gra- Maximiano, ufprincipatum ei primse cohortts trade-
tiarn virtutis Dei, metum corporeae fragiliUlis ex- rent. Quem Diocletianus ubi Clirislianum cogiiovit,
ciudens, sponte praeparalant sibi besliatn, damna- neca fideposserevocari.jussitllgariinmediocampo,
tus a jttdice jam*provocavit: cujus dentibus com- quasi sigtium ad sagitlara, et sagittari a roililibus.
minutus, vero pani, id est DominoJesu Chrisio, Qui cuui sagillis plenus slaret quasi hericius, pu-
pro ipso morjens, raeruit" incorporari. tanles eura mortUum,abieruiil. Nocte aulem.venifens
Eodem die, natale sancti Pontiani raartyris, apud quaedaro molier nomine Hirene loliere corpus, in-
Spoletum, temporibus Anlonini iroperatoris, sub ju- veniteum viventem, et adduxil in doraum suam, et
dice Fabiano. Anie quem adductus, et inlerrogatus cttram ejus egit; qui ui>iconValuii, multos in fide
quonomine vocarelur, respondil: Apareulibus no- confortavit. Nec mora, ipsis imperatoribus appa-
roen mei iniposilum est Poniianus; majus aulem rens, hos, prout digni erant, corripuit. Tunc jussit
nomen, Christianus—Tunc iratus Fabianus,- exspo- etim Dioclelianus in hippodroniiiinpalatii dttci, et
liari eum et virgis esedi jussit, donec videretur san- fustigari donec deficeret; quero mortuurrr in rhaxi-
guis ipsius in terram tluere. lterum jussit stiper mam cloacam miseruul. Sed ille apparuil in somtiis
carbones nudis pedibus ambulare. Cui bealus Pon- sariclsematroriae Lucinse, dicens : Juxta circum in-
tianus :; Ego in nomine Doniini mei Jesu Christi venies corpus raeum, penderis in unco, hoc sordes
ambulo super carbones ardentes; tu, si potes, miile non teligerunt; <lum hivaveris, perduc ad Cata-
in nomiiie Jovis manum- in aquam calidam. Iratus cumbas, et sepelies me in Crypta juxta vestigia
Fabianus jussit equuieum parari, et tiricinos fer- apostolorum. Quae ipsa nbcte cum servis veniens,
reos fieri, et ibi eum suspendi. Setf deficienlibus fotum iu complevit.
ministris impiis, trudilur martyr Dei in ima caree- Eodem die, Ronise natalis sanclorum niariyrum
ris, nbi a religiosis viris cbnforUtur ad agonem Marii et Marlhae,cum filiis suis, Audifax el Abacuc
rede vulgatus: deinde jussit capite suspendi. Prseces- iosum olim dictum, quod postea sursum, torsutirseu
sit enim jussii quod et illi meiribro respondet. Jussit deorsum. Scaliger quoque ad lib. v Manilii ex ve-
igitur Sebastianus, dux Alexandrise, victorem capite tustissimo Martyrologio prid. Id. Maii citat, eapiie
iusunt suspendi, id est deorsum. Non dubium milii, iorsum suspendi: qui hic ipse iocus est quarlo uV.-
antiquom adverbiuro esse, ea forma, qua susum. cimo die Maii quem prodtrxi.
Babes aputf Varronem libro iv de L. L. et Catonem « Euseb. 1. iv, cap. i. Vide libellum de Festiv,
deRe R., cap. 57, pro sursum. Ila susum, iusum vel Apost. in Polycarpo.
»9 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 220
nobiHura de Persida, qui ad oratkrnem venerant ^ Ad aquas Salvias nalale sanctl Anastasii marlyrls
Romara fempore Claudii principis; e quibus post et monachi de Perside, qui postplurima lormenta
toleratosfustesiequuleum, ignes, ungnes, manuum earceris," verberum et vinculorum, quae in Caesarea
precisionem. Martba in Nyropha necata, cseteri de- Palaeslinae perpessus fuerat, a Persis poslremo in
collati, et caetera corpora eoram sunt omnia incensa Perside mulla pcena affectus, atque ad nltimum
etdissipata :-•"' decpllalus est a rege eorum Chosroe cum aliis
' G, XJJ K&L. FEBRUARU. septuaginta. Reliquiaecorporis ejus primo Hieroso-
' lymis ad monasterium suum, deintle Rbraam delatae,
(21 Jan.)
» Romsenafalis sancfae Agnelis virginis et marty- venerantur in monasterio beati Pauli apostoli quod
dicitur ad aquas Salvias.
ris, quaesob prsefecto Urbis Symphronro, igriibus in-
jecta, sed his per "orationera ipsius extinclis, gladio B. X KAL. FEDRUARII.
pefcussa est. (23 Jan.)
Item apud Athenas, beati Publii episcopi, ob Chri- Romae,natalis sanclae Emerenlianae, virginis Chri-
sti martyrium coronati. sti et martyris, quae erat collectanea sanctse Agne-
In Hispaniis, civitate Tarracona, natalis sancto- tis; et dum oraret ad sepulcrum ejus, ac simul
rum martyrum Fructuosi episcopi, Augurii et Eulogii B orantes a gentilium Isesione defenderet, lapidau est
diaconorum, qui, tempore Gallieni, sub _Emiliano ab eis.
prseside,primo in carcerem trusi, deinde flammis in- In Mauritania, civilate Neocaesarea, natalis sancti
jecti, exustis vinculis, manibus in modum crucis Severini et Aquilae' uxoris ejus, ignibus combusto-
expansis, orantes ut urerentur, oblinuerunt. Et mox ruin b.
unus e fratribus, et filia prresidis quseastabat, vide- Apud Philippos, beati Parmense diaconi, qni unus
runt animas sanctorum ccelum couscendere coro- fuit de septem diaconibus.
natas. C. IX KAL. FEBRUARII.
Apud Trecas, passio sancti Palrocli martyris. (24 Jan.)
A. XI KAL. FEBRUARIL c Apud Ephesum, naulis Sancti Timothei apo-
| (22 Jan.) Steli.
In Hispariiis, natale sancti Vincenlii diaconi et Apud Anliochiam, safrcti Babylae episcopi, qui
martyris, qui cum sancto Valerio episcopo suo a persecutione Decii posteaquam frequenter passio-
Caesaraugusta civitate Valentiam nsque gravibus nibus suis et cruciatibus gloriflcaverat Dominum,
nexus catenis, jubente Daciano, perduclus est; ibi- p gloriosse vitae finem sortitus est in vinculis. De quo
que fame et squalore carceris diu maceratus, lor- in decimo ecclesiasticaeHistorise libro grande nar-
mentis equulei et ungularum horrenda laceratione ratur rairaculum. Nara cum Julianus iraperalor, ad
vexatus, a grabalo eliam ferreo diutissime ustulatus, idolorum cnltum conversus, quedam tempore, Da-
arvinse gutlis, et crepitanti sale respersus esl. Post phnis in suburbio Antiochise, juxta fontemCastalium
hoc in teterrimo carcere missus est, divaricatisque litaret Apollini, et nulla ex bis quae requirebat re-
in ncrvo cruribus, super acutissiraa teslarum frag- sponsa Susciperet, causasque silentii percontaretur
menta projectus est. Ubi noctelux ingens apparuit, a sacerdotibus , responderunt daemones, Babylse
el virlute Dei solutus martyr, inter angelos, a quibus martyris sepulcrum prope assistere, ei ideo re-
visitari meruit, bymnum canebat, ita ut ipse custos sponsa non reddi. Tunc ille venire Galilaeos(itoe
carceriscrederet Chrisio. Mane autem facto, cura jus- enim nomine noslros appellare solitus eral) ei au-
sisset eum Dacianus in lecto mollissimo reclinari, ut ferre marlyris sepulcrum jubet. Mox igitur Chri-
ajiquanlulum recreatus acrius denuo lorqueretur, in- stiani convenientes, magna exsullalione succincti,
fatigabilero.spirituro Cbrislo reddidit.Tunc Dacianus sustuleruut arcara martyris, psallentes in auribus
corpusejus in campum projici, et feris atqueavi- profani principis, per sex millia passuum summis
bus jussit exponj. Sed mox corvus divinitus ad cu- Q vocibus et curo exsullatione dicentes : Confundantur
stodiam ejus datus, non solum alias aves arcebat, omnesquiadorant scutptitia, et glorianturin simula-
sed mox et immanem lupum a sancto corpore repu- cris suis [Ptal. xcvi).
lit. Quod cum Daciano nuntialum esset, jussit enm Item ia Neoesesarea civilate, natalis sanctorum
insutum culeo, in profumlura maris cum gravissimo martyrum Mardonii, Musonii, Eugenii et Melelli,qui
saxi pondere immergi. Sed prius virtute Dei super omiies igrii tradilisunt, et reliquiae eorum in Axum
undas innalans ad liltus delatus et arenis conditus fluviura dispersse.
est, quam remiges portura tangere pqtuissent. .Inde D. VIII KAL. FEBRUARII.
autem cum se sanclus martyr cuidam fideli anui (25 Jan.)
revelassel, cessante persecutionis rabie , a Chri- Conversio sancti Pauli (Act. tx, 22).
stianis revefentef sublalus, etin basilica condilus Eodem die, natalis sancti Ananiaeapud Damascum,
-est. . •''•...'.' qui beatum Paulum baptizavit.
* Vide lioellum de Fesliv. Apost. Prudent. , « Vide Iib.de Fest. Apost. Euseb. I. x, c. 35, ex
hymn. 6. versione Ruffini.
•>Vide lib. de Fcst. Apost.
821 MARTVROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. JAN. 222
Apud Gabalensem civitatem , sancli Severiani A capitis sui flammis consumeretur. Quae cum dicto
episcopi mirandae sancliutis et doctrinse viri. citius gererentur, ipsis populis ligna, vel de bal"
Item natalis Sancti Praejecti Arvernensis epi- neis, vel de publicis quibusque locis, et sarmenla
seopi. congreganlibus , prsecipue Judaeis ardentius ad haec
E. VII KAL. FEBRUARH. ex more ferventibus, cum omni velocitate exstru-
ctus esl rogus. Tunc depositis senior indumentis,
(26 Jan.) ac zona resoluta , calceamenU quoque de pedibus
» Apud Smyrnam, naUlis sancti Polycarpi episcopi,
tentabat educere, quae nunquam nisi a religiosis
qui, beali Joannis aposloli discipulus, et ab eo quibusque, fide et devolione semetipsos invicem
Smyrnse episcopus ordinatus, tolius Asiae princeps praevenienlibus, resolvi consueverant. Ua namque
fuit. Postea vero regnante Marco Anlonino.et Luci.0 in omni reliqua vita sua venerabiliter etiam ab om-
Aurelio Comniodo, quarla post Neronem persecu- nibus colebalur. Ut ergo expedita sunt quae ad
tione, Smyrnse sedente proconsule, et universo po- ignem pertinebant, cum eum vellent rogo imposi-
pulo in se acclamationibus incitato, primum compel- tum, eiiam clavis affigere, ait : Sinite me; qui
lenlibus et deprecantibus eum suis, advicinum lo- enira dedit mihi ignis ferre supplicium, dabit ut et
curo semel et iterum succedit. Deinde comprehen- B sine clavorum afiixione, flammas immobiliter perfe-
sus ab inquisitoribus, apponi eis mensara jubet, rara. Tunc illi omissis clavis, solis usi sunt vincu-
atque eis epulas Iargius ministrari. Horseunius spa- Iis, quibus post tergum manibus revinclis, velut
lio ab eis orationis gralia irapetrato, instante bora eleclus aries, et ex magno grege assumptus, acce-
progrediiur. Cuiiique interrogaretur a proconsule, ptabile holocaustum omnipotenti oblalus est Deo.
si ipse esset Polycarpus, se esse confitelur. Ergo, Oralionemque ut complevit subjiciunt ignem homi-
inquit, habelo aeutis tuse reverentiam, et parcens nes ignisaeterni. Cumque flamma ingens reluxisset,
ullimse senecluti tuse, jura fortunam Csesaris gerens viderunt miracula omnes quibus ea Deus videre con-
de prioribus pcenitudinem, et conclama sacrilegos. cessit. Flamma etenim in modum camerae, curvata
Tunc Polycarpus torvo vultu ad popttlum qui in sta- specie, quasi velum navis vento sinuatum supra
dio residebat aspiciens, elevata ad coelum dextera, corpus martyris sletit. Quod corpus in medio posi-
cnm gemitu proclamavit, et dixit: Tolle sacrilegos. tum non erat ut caro ardens, sed tanquam si aurum
Sed insistente proconsule, et dicenle : Jura fortu- aut argentura in fornace candesceret. Tunc praeterea
nam Csesaris, et dic in Christum convicia, et ego odorem naribus circumstantes hauserunt, tanqtiam
dimitto le. Polycarpus ad b;ec dixit: OctoginU et incensi, vel pretiosissiroi unguenli. Ad ultimura vi-
sexannis servio ei, et nihil me lsesilunquam : quo- C denles scelerum ministri, corpus igni non posse
modo possum blaspliemare Regem roeuro, qui salu- consumi,b jusserunt proptus accedere confectores et
tem mihi dedit? Cumque rursns veheraenlius urge- corpus, cui ignis cesserat, mucrone transfodere.
retur, ut fortunam Caesaris juraret, ait : Si hanc Quo facto, lam largus profusus est sanguis, ut re-
jactantiam quaerilis, ut ego fortunam Csesaris ju- stingueret rogum. Popuhts autem cura rairaculi stu-
rem, et quis sim ignorare te simulas, cumomni li- pore discessit. Sed aeraulus totius boni, satis agere
bertate audi a me, quia Christianus sum. Replebatur coepit, ut reliquias ejus nemo ad sepulturam de-
igitur confidenlia simul et lsetitia, ita ut alacritalem ferret, Judaeis in hoc maxiroe inslanlibus. Ubi au-
vultusejus, responsionumque constantiam procon-* tem vidil cenlurio obstinalam Judseorum conlenlio-
sul maximo stupore rairaretur. Misso igitur curione nem, positum in medio ipsum corpus exussit; et
ad populum, jubet voce magna protestari Polycar- ita postmodum adusta ossa, pretiosissitnis geramis
pum tertio confessum Chrislianum se esse. Quo au- cariora, et oroni auro probabiliora per ignem facta,
dilo, universa multitudo, Um genlilium quam Ju- a fratribtis colligunlur, ac sicut conveniebat, ex
dseorum Smyrnensis civitalis, cum ingenti furore more conduntur. Quo in loco, praestante Domino,
acclamabat: Hic esl lotius Asise doctor, ct pater splemnes aguntur celebresque conventus. Cum eo
Christianoruro, nostrorum autem subversor deornm. " eliam alii duodecim ex Philadelphia venientes,
Ipse estqui multos docet ne immolent, neve adorent apud prsefataro urbem marlyrio consummati sunt.
deos. Omnesque pariter conclamabant, ut Polycar- Eodeni die, sanctorum martyrum Theogenis cum
pus vivus arderel. Oporlebat eniro visionem cjus aliis triginta sex, qui conlemnentes leroppralem
implcri. Videral siquidem in visione, quod cervical morlem, coronam vitae aeternseadepti sunl.

» Vide libellum de Festivit. Aposl.
b Jusserunl propius accedere confectores. Eusebius
lib. iv, cap. 14 hoc ipso Latino confectoris verbo in
eadem de Polycarpo narratione utitur : uipas ovv
fSovreso' avoftotpdiS-Jvausvov TOo-fi/ta0jro zoxtjrupof
3air«vi.9rivat.ixihvtjotv 7reoo-e3l66vT«
aurw mu/fsxropse
ttapaSiio-atTO?ifor, ubi Cnristophorsonus xo/iyexrwpa
earnificem verlit. Ad exlremum igitur cum nefarii et
impii hominesejus corpus ab igne minime posse con-
tumj viderent, carnifici mandata dederunt ui propius
ad rogum progressus, illum ense conslricto confoderet^
Sed proprie confectqres ferarum sunt, ut apud Sue-.
toniura in Auguslo cap. 43 : _>lncirco aurigas cur-
soresque, el confectores ferarum, et nonnunquam
ex nobilissiraa juventule, produxit. > Non plura de
bis, quia res jara nota. Quod in Glossis Basilicoruni
non est confeclor, ut
est xofiyaxtw/),xaTao-xsuy.o-T»if,
cxponit Meursius in Glossario Grseco barbaro, sed
compaclor, huc non spectatis,
$& : " S; ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 224
, F. VI KAL. FEBRUARH. A deciffl dies edticlos, jtissil slerui in terram, et fusti-
t27 Javi.) bus caedi ; dein levalos de lerra, plurnbatis percuti
• NaUlis sancti Joannis episc&pi Conslantinopoli- donec expiraieni. Quorum corpora colligens nectu
Uni, qui Cbrysoslomus appellalur. Joannes presbyter, sepclivit via Numentana ad Nym-
Item beali Marii abbatis monaslerii Badonensis, pbas beali Petri. ubi ipse baplizabat. Scriptura est
cujus viUrri plenam virtulibus vir illustris ac patri- ingestis beali Marcetli papse.
cius Dynamius scribit. Eodem die Trevirl, deposilio beati Valerii episcopi
; Et/apud Bethleein Judae, dofmitio sanctse Panlae, dfscipuli sancll Pelri apostoli. ' -
mattris Eustocbii, virginis Clirlsti. Quse cum essetex B. III. KAL. EEBRUARIL
nobilissimo senatorum genere, abreiiiinlians ssecttlq,
(SOjan.)
etopibus stiis in-pauperes erogatis.Chrisli-conscctila Apud Antiochiam, passio sancti Hippolyli marty.-
est paupertalem, et apud praefatum oppidulum Do- ris, qui Novali schisrpate
aliquantulttra deceptus,
miriica - nalivitate gloriosum, monaslerii virginalis operanle gratia Christi correclus, ad chartlatem Ec-
exstilit niater. Httjus vilam virtulibus adrairandam clesiae rediit : pro
qua, et in qua illustre marlyriuiji
sinctus Hierenymus scribens (ep. 27, ad Eustach.), postfa consuroraavii.
testaiUr eamlongo coronatamesse raartyrio. B (Eiiseb., I. i,v, c. "5.)
Hierosolymis, beatissimi
G. V KAL. FEBRUARII. Matihiae episcopi de quo mira et plena fide gesta
(28Jan.) narrantur; qui multa pro Chrislo perpessus, uliimo
Natali sanclae Agnetis secundo. in pace vitain finivii. Hic octavus post Jacobum
Et in civilate Apolloiria, Leucii, Thifsi, et Gale- rexit Ecclesiaiu. ;
nici raartyrum, tjui lempore Decii iinperatoris, sttb- Item beati Alexandri. Hic Deciana persecutione,
prsesidibusCombricib, Sylvano et Baudo, diversis tor- pro confessione fidei, judiciis sistitur, et vinculis car-
mentorum gerieribus excruciati; prirous et ultimus ceris tradilur. Quique cum longsevaeaetatis vene-
abscisione capilis, meditts ccelesti voce evocatus, randa canitie praefulgeretj postquam frequenter pas-
spiriluro reddens," martyrium constimmaverunt in sibnibus suis et cruciatibus glorificaveral Doroinura,
Grsecia. de vinculis ad tf ibunaliar et a tribtUialibus revoca-
Eodem dieapud Alexandriaro, beati Cyrilll epi- rettir ad vincula, ioter ipsa vicissim sibi succedenlia
scopi, qui catliolicse fidei praeclarissimus exstitit torraenta, bono fine quievit.
'
pfoptignator. <:. PRIDIE KAL. FERRUARU.
Itera iri iiionasterio Reomanensi, .sancti Joannis n ... (3,1Jan.
presbyteri vifi Dei. Apud Alexandriam, natalis sancti Melrani marty-
A.IV KAL. FEBRUARIJ. risquem pagani correptum, jubent impia verba pro-
(29Jan.) . ferre; quodilio recusanle, omne corpus ejusfuslibus
Romae,natalis Papise.ei Mauri. niilitnm, tempore eollisernnt, vultninque el oculos acutis calamis tere-
Diocletiani. Qui videntes constantiam Saturnini et brantes, extra urbem cum cruciatibus expulerunt,
Sisinnii marlyrum, conversi sunt ad lidem, statiru- ibique quod in eo supererat spjrilus lapidibus cjece-
que jussum est a Laodicio prscfecto Urbis.ut eorum runt.
ora quibus Cliristnm conlitebantur, Iapidibus con- * Jlem sanctorum Saturni, Thyrsi et Victoris.
tunderentur, et retrudereritur in careerem, pbi bap- Eodem die apud Trientinara urbem, beali VirgflU
tizati erant a beaio Mareello papa, Quos post duo- episcopiet marlyris.

, LITANIJE INDICENDiE.

MENSIS FEBRUAltlUS
HABET DIES XXVIII; IN BISSEXTIU VEBO XXIX} LUNA, XXIX.

D. KAL. FEBRUARH. S perpositus, oealum pro Christo finem vitae sortilus

(IFebr.)
Aptrd Smyrnam, natalis sancti Pionii martyris,
qui perseculione Antonini Veri, post insuperabilem
responsjonuro consUntiam, et. squalorem carceris,
ubi mnllos fratrum ad marlyrii toleraniiam suis
exhorlationibus' roboravit, ad ultimtim cruciatibus
HUiltis vexalus, clavis confixus, et ardenli rogo su-
* Vide libellum -deFest. Apost.
est. Passi sunt cum eo et alii quindecim.
Eodem die bealus Ephrsem, Edessense Ecclesiae
diacoqi.
• Eodem die apud Antioehiam, beali lgnaln, epi-
scopi et inartyris.
item aptid Scotiam, sanctaj Brigidaevirginis, cujus
viia miraeulis clarttU ; qttse cum lignum altaris in
 225 MARTYROLOGiUMGUM ADDITAMENTIS.— MENS. FEBR. 228
testimonium virginitatis susetetigisset, viride factumJA iile inhumanus et crudus, riec mukiuidtiiis eontem-
est. platione, nec virlulis eorura raagnanimitate permo->
Eodem die sancti Pauli episcopi civitaiis Trecassi- Uis, duci liihilominus omnes et caedi capite jubet.
nae, cujus et vita virtutibus claruit, et mors preliosa Verum bi consUnler et fortiter cum Isetiliaet exsul-
miracnlis commendalor. tatione mortem prsesentem velut aelernaevitse prin-
Ei IV NONAS FEBRUARIL cipia rapiebanl. Deniquecum priores quique jitgtila-
(2 Febr.) renlur, reliqui non desidiaeaut lorpori animos indul-
Hypapante Domini. gebanl, sed psallentes et hymnos Deo canentes, lo-
Apud Csesaream, beatissimi Cornelii cenlurionis, cum quisque sui mariyrii exspectabat, ut bsec agen-
quem bealus Pelrus baplizavit; quique aptid prsefa- tes, etiarh extremos spiritus iri Dei laudibus exha-
Um urbem, episcopi honorc sublimatus, quievil. larenl. 0 vere mirabilis et omni veneratibne dignus
Eodero die Romsc, saricti Aproriiani a martyris. grex ille bealorum, turma virorum fortium, corona
Qui sub persecutione Maximiani iroperatoris cura splendOris glorineChrisli! Hanc sane coronairi pre-
praesentasset aspectibus Laodicii praefecli bealuin tiosior oriinium lapis, elgerrima riobilior adornabaU;
Sisinnium diaconum educlum de carcere (erat enim hanc turmam praeibat ductor illusCrior, hunc gre-
B
Commentariensis) et subilo faclam lucern de coelo gem paslof nobilior decorabat : Phileas huic rioraen
vidisset, vbcemque parife.r hausisset, tremefaclus ce- est, qui erat episcopus ufbis ipsius. Hic nobilitatem
cidit ad pedes Sisinnii diceris : Adjuro te per Chri- primi generis, secumlum animi virlttlem de ccelesli-
slum, quem confiteris, ne tardes me baptizare, fa- bus trahebai : de terrenis vero, quantum ad saecu-
ciasque me pertingere tecum ad coronam. Quem lum pertinet, primis in Romana republica honoribus
beatus Sisinnius baptizatum ad consignandum sacro fructus. Eruditione quoque liberalium Hlterarum, et
chrismate Marcello papse obtulit. Quo prseses com- omnibus quae ad animi virlutera perlinent exercitiis,
perto, jussiteum capitalem subire senlentiam. Per- apprime eruditus. Hic cum phrrimos propinquos. et
ductus itaque via Salaria, milliario secundo, capite cbnsanguineos nobiles viros in eadem itrbe haberet,
truflcatns, martyr vtctorque docessit. frequenter ad prsesidem ducebatur : ejusque monitis
F. 1U NONAS FEBRUARH, acquiescere, tot et taqiis propinqttis exorantibus,
(5Febr.) fespectum habere uxbris et contemplationem suade-
In Afriea, beati Celerini diaconi et confessoris. Et batur suscipere liberorum, neqtte in ccepta praesura-
sanctorum martyrum Celerinae aviaeejus, etLauren- ptlone persistere. Ast ille velut si saxum immobile
tioi, el Ignatii. QuOrumprior patruus, sequensavtm- "( unda allideretur, garrienlitim dicta respuere, ani-
culus ipsius fuiU-De quorum oranium gloriosis lau- mbs ad coelum tendere, Deum in oculis habere, pa-
dibusexsUtbeati Cypriani epistola,quae de his in- rentes et propinquos sanctos liiartvres et apostolos
ter cselera iu loquitur : Avia, inquk, ejus Celerina ducere. Adcrat lunc quidam vir agens turmam mili-
martyrio coronala est. Item pdtruus ejus et avuncu- tuni Roinanorum, Philoromusnorainen qui cum yi-
lus Laurentinus et Ignatius, in castris et ipsis quon- deret Phileam circumdaiumlacryrois propinqoorura,
dam tmcularibus militantes : sed veri et spiriluales et prsesidis calliditate fatigari, nec iamen flecti aut
Deimililes, dum diabotumChristi confessioneproster- infririgi ullatentis posse, exclamat: Quid inaniter et
nunt, palmas Domini et coronas illuslri passione me- . superflue conslantiam viri tenlaiis? Quid eum', qui
ruerunt. Sacrificia pro eissemper (utmeministis) offer fidem Deo servat infideleni vultis efficere ? Quicf eum
rimus, quoites mariymm passiones et dies anniversq- cogiiis uegstre Deuro ut hominibus acquiescat? Non
ria celebralione commemoramus, etc. Non invenio 'vfdeirs quod aures ejus vestrk verba non audiunt,
quem beatioremmagis dicam, utrumne illos deposte- quod oculi ejus vestras Iacrymas non vident? Quo-
ritate tam clara, an hunc de origine glgriosa. modopotestterrenis lacrymisfleclT, cujus qculi coe-
lestem gloriam contuenlur? Post liaec dicta, cunclo-
G. PRIME NONAS FEBRUARH. .-rtimira in Pboloromum versa; uriam eairidemque
(iFebr.) ,1
sententiam, eum ctiiri Philea subire poscunt. Quibus
In civitate jEgypti, quaeappellatur Thmtiis, passio libenter annttens judex, utruroque plecli capite ju-
beati Pbilese, ejusdem tirbis episcopi, et Pltiloromi bet. Passi sunt hi beati martyres sub persecutione
triboni militum Romanorum : cum quibtis etiam.in- Diocletiani <=.
numera fidelium mullitudo ex eadem urbe, pastoris A. NONIS FEBRUARII. ' '
sui vestigia sequens persecutione Diocletiani, marly- -"••--' '"
(SFebr.) .'
rio coronaU est. b Sedente namque pro liibunalibus aln Sicliia civitaie Catanensiurii, passiq sancta
saevissiinopraeside, efferonturinriurnefi fidelium po- Agathse virginis, sub iriiperatbre Decio, proconsule
pufi. Qoos ille singolOs per ordinem confessOs se ifjuinctiano, quaepost alapas et carcerem, post equ*-
Christianos, capite plecti jubel, cumque cerUtira se leum et tortiones, post mamiliarum abscissionem,
et sponte confessione prsemissa, gladio subjicerent, sed a Domino sanationem, post voltilationem in le-
.* De eo inViu S. Marcellmi,-Ifr Janttarii. -"'; * Male in ms. efat Deeiana, -.'•>
•> Euseb. 1. vni, c. 9, 10, ex versione Ruff. qui * Vide libellum de' Fest.
''•'. ' - Apost. '- •;..*
pltirima inseruit.
827 S. ADONIS ARCHiEPISC. VIENNENSIS 228
stulis et carbonibus, Undero in carcere consummau A secutores ornnes primum dentes excusserunt,
est. deinde cnm minarentur, conslructo acsuccenso rogo,
Viennse.beati Avitiepiscopi, cujus ftdeet induijtria eara se vivam incensuros, nisi cum eis impia verba
atque admirabili doctrina, tempore Gundobaldi re- proferret, illa pauluhim, quid ageret, intra semet-
gis, ab infestalione Arianse haereseos Gallias defensae ipsam deliberans, repenle de manibus impiorum pro-
sunt.
» R. VIIIIDUS FEBRUARIL rupit, et in ignem quem minabantur, sponte prosili-
vit.
(SFebr.) F. IV IDUS FEBRUARR.
Apud CsesareariiCappadocise,natalis sanctaeDoro- (10 Fef/r.)
Oiese,vtrginis, quae sub Apricio [al. Sapricio.], pro- Romae, natalis sanctorum martyrum Zotici, Irenae,
vinciae ipsius praeside primuro equulei extensione Hyacinlhi et Amanlii.
vexata, dein palmis diutissime caesa, ad ultimum ca- Eodem die in Oriente, sanctseSoleris virginis, quae
pitali sententia punita est. Cumque egrediensde prae- graviter et diutissime alapis caesa, cum cseiera quo-
torio duceretur ad morlem.theophilus quidamscho- que pcenarum ge.nera vicisset, gladiomartyrium con-
laslicus ait ad eam : Eia tu sponsa Christi, roitte suramavit.
mihi mala de paradiso sponsi lui.Quse stalim promi- B Item Roma. via Lavicana, decem militum.
sit se esse missuraro.Ubi ergo ventum est ad locuin *
G.UI IDUS FEBRUARU.
bi quo jogulanda erat, paulisper orationefacla, pro-
tulit orarium suum; etvocato adsequodam pueruto (11 Fekr.)
annorum sex, misit Theophilo, dicens : Dic ei, Do- Apud Viennam, sancti Symplidis episcopi, et con-
fessoris, ,
rotbea ancilla Dei mittit tibi mala de paradiso sponsl Hem apud Alexandriam, depositio sanctaeEuphra-
sui Christi. Accipiens ille, et gratias agens quod pe- sise
virginis, quse in monasterio mira virtule abstU
litionem ejus implesset, coepit sibi faciem tergere, nentise et rolraculis claruit.
Untaque repente suavilate perfusus est, ita ut toia
raente mutatus cuni grandi exsultatione et ctara A. PRHHE IDUS FEBRUARII.
Vocesaepius replicaret: Benedictum nomen Domini (12 Febr.)
mei Jesu Christi. Ob quam confessionem mox et In Hispanlis chitale Barcinona, natalis sanclseEu-
ipse tentus, ac suspensus in equuleo tanta crudelitate lalise virginis et martyris, quaepassa est tempore
tortus est, ut omnes circumsUntes horrescerent; Dioclctiani imperatoris, sub prsefecto Hispaniarum
novissime caesocapite martyriuni consummavit. Daciano, quando sub eodem, apud Barcinonam san-
Eodem die, natalis sancli Anlholiani, qut apud ur- Q ctum Cucuphalum, etapudGerundam sanctum Feli-
bem Arvernam marlyrio coronatus est. cem,gtoriosas constat martyrii accepisse cerorias.
C. VII 1DUSFEBRUARII. Seriptum in passione sanctse Leocadiae. (9 Dec.)
(7 Febr.) In Africa, passio sancti Damiani militis.
ln Briuriniis eivitate Augusta, naUlis sancti Au- Et in Alexandria, Modesti et Ammonii infantum.
guli episcopi et martyris. B. IDIBUS FEBRUARU.
Itera sancli Moysetis venerabilis episcopi, qui pri- (15 Febr.)
mo quidem ineremo viUmsOliUriam ducens, meri- Natalis S. Agabi prophelae in Novo Testamento,
tisac virtutibus et signis, quae faciebal per illum apud Antiochiam: de quo beatus Lucas in apostoli-
Deus magnifice inriotuerat. Qui postmodum petente cis Aclibus ila dicit: Conversantibusnobis Antiochim,
Mauvia Saracenorum regina, episcopus genlis illius surgensunut ex ptopheiit nomine Agabus, significabat
factus, fidei catholicae custodivit intemerala consor- per spiritum fatttemmagnam fuluram ih univerto orbe
lia, et gentem cui datus fuerat episcopus, ex grandi lerrarum,qum facta etl tub Ctaudio Cmtare (Act. xi).
parte ad fidem Christi converlil. Sicque perfecius in Et iterum, cum B. Paulus Hierosolymam Penieco-
viftutibas, in pace quievit. steri facturus pergeret, jamqoe Caesareamvenisset:
D VI IDUS FEBRUARH. V Gommorantibut, inquit, nobit in Cmsareaper diet
(8. Febr.) aliquot, tupervenit quidam vir a iudma prophela,
» Apud Armeniaro rainorem, natalis sanctorum nomine Agabus, et venit ad not, et tollens zonam
Dionysii ^lmiliani et Sebastiani. Pauli,ligans tibi manut etpedes, dixil: Hmc dicit
Eodera die, apud Alexandriam, natalis sanclse Spiritus sanctus: Virum hunc cujus est hme sona, sic
Coinlhse martyris. Hanc pagaui correptam ad idola alligabunt eum in Jerusalem Judmi, et tradent in
perdueentes, adorare cogebant. Quaecum illa exse- manut nationum.
traris recusaret, vincula pedibus ejus inneclentes.et Itero in Melitena civitate Armenise, natalis sancli
perplateas totius civitalis eam trahentes, horrendo1 Polyeucti martyris, qui Latine interpreUlur Mul»
supplicio discerpserunt. tum orant,
E.VlDUSFEBRUARn. C. XVI KAL. MARTH.
'
(9Fe6r.) (14 Febr.)
!>•Alexandriae, sanctse ApoHoake virginis; cuiper- Romae, naialis S. Valenlini presbyteri, qui post
• Euseb. Lvi. e. 34, vet, 51, ex versione Ruffini. 1 Ettseb. I. vi, c, 31, vel 31, ex versione Ruflioi.
229 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. ~ MENS. FEBR. 250
mulu sanitatura et doclrinse insignia, fuslibus csesus, A spectu Domini pretiosam miracula crebra te-
et sic decollatus est, sub Claudio Caesare. stantur.
Eodem die, natalis sancfi Valentini Interamnensis E. XIV KAL. MARTII
episcopi, qui tentus a paganis, ac virgis csesus, et post (16 Febr.)
diuturnam caedera, custodiae mancipatus, cum supe- h Nalale sancli Onesimi apostoli.
rari non posset, mediae noctis silenlio ejectus de car- Et in Cumis, nalale S. Julianae virginis, quae tem-
cere, decollatus est jussu furiosi Placidi, Urbis prse- pore Maximiani imperatoris, primo a suo patre Afri-
fecti. Tutic Proculus, Ephybus et Apollonius disci- cano csesa, et graviter cruciata, deinde et a prsefecto
puliejus,lransfercntescorpusejus adsuam ecclesiam Eolasio [Eleusio], quera sponsum habuerat, nuda
Interamnse urbis, noctu sepelierunt. Ubi cum quoti- virginis caesa, et a capillis suspensa, et plumbo so-
dianis vigiliis incubarent, tenti a gentilibuscustodise hito a capite perfusa, ac rursum in carcerem re-
sunt tradili, consulante Leonlio : quos ille jussit no- cepta, ubi palam cutn diabolo conflixil, el rursus
ctis medio suis tribunalibus praesentari; et cum a evocata, rotarum torraenta, flammas ignium, ollara
fide revocari nee blandimenlis nec minis possent, ferventem superavit ac decollalione capitis
marty-
jussit capite caedi. Qui non longe sunt a corpore rium consummavit. Quaepassa est quidem in Nico-
S. Valentini sepulti. " media, sed post paucum
tempus Deo disponente in
Item apud Alexandriam, natalis sanctorum mar- Campaniam translata.
tyrum Bassi, Antonii, Protolici, qui in mare mersi Eodem die apud jEgyplum, Juliani cum aliis nu-
sunt. mero quinque millibus.
Ilem Cyrionis presbyteri, Moyseos, Bassiani lecto-
F. XIII KAL. MARTII.
ris, el Agalhonis exorcislse, qui omnes igne combu-
sti sunt. (17 Febr.)
In Perside, natalis beati Polychronii, Babylonise
Item Dionysii et Ammonii, decollatorum. et Ctesiphontis, episcopi, qui prsesente Decio per-
Eodem die Romae, sanctorum martyrum Vitalis,
secutore, os lapidibus caesus, manibus extensis,
Feliculaeel Zenonis. orulos ad coelumelevans, emisit spiritum. Scriptuia
D. XV KAL. MARTU. in passione sancli Laurentii. (10 Aug.)
(15 Febr.)
G. XII KAL. MARTII.
Roinse, sancti Cratonis marlyris », qui cum habe-
ret filium Cbaeremonnomine, scholaslicum, qui inci- (18 Febr.)
c Hierosolymis, beali Simeonis episcopi el mar-
derat in aegritudinem gravissimam, eumque bealo
Valentino episcopo ad sanandum obtulisset, sub tali Q tyris, qui traditur propinquus Salvatoris secundun
carnem fulsse.
eonditione, ut si puer sanaretur, ipse cum omni do-
mo sua fieret Christianus, sanato puero, quod pro- Eodem die sanctorum martyrum Claudii et uxoris
miserat implevit atque cum uxore et universa dorao ejus Prsepedignae, ac filiorum Alexandri et Cutiseet
fratris Claudii beati Maximi: qui cum essent prsecla-
baptizatus, non multis post diebus, marlyrio est con-
summatus. rissimi generis, agente fratre eorum Gabinio presby-
Et apud Sebasten civitatem, passio S. Blasii [ms., tero, baptizali sunt a beato Caio pontifice Romano,
Blavii] episcopi, qui mullorum palralor miraculo- et postmodum tenti sunt, jubente Diocleliano, a ju-
rum, sub prseside Agricolao, post diutinam csesio- dice impio Julio. Et Claudius quidem, cum uxore
nem, post carcerem, atque inde suspensionem in li- sua et filiis, deporutus est in exsilium ; denique in-
gno, ubi pecthribus ferreis carnes ejus disruptse cendio concremati, odoriferum sacrifieium martyrii
sunt, post iterum teterrimum carcerem, post demer- 'Deo reddiderunt, ac sic postmodum apud Ostiaro in
sionera Iaci, unde supervadens salvus exivil, jubente rheuma jactati; quorum reliquias Christiani perqui-
iniquissimo judice, capite ad exlremum ctim duobus sitas, juxta civitatem sepelierunt.
pueris truncatur, felicia regna ita cum ipsis ingres- A. XI KAL: MARTH.
sus. Ipso aulem adhuc agonizanle, septem mulieres D (19 Febr.)
bealissimse, quse guttas sanguiuis ejus prseterfluentes Romse, sancti Gabiniid, presbyteri, patris beatis-
de beatissirois plagis corperis ipsius colligebant de- simae Susannae qui a Diocletiano diu in custodia
prehensae quod essent Christianse, post camimim vinculis affliclus, pretiosa morte coeli gaudia com-
ignis ubi plumbo superfusae sunt, post pectines fer- paravit.
reos, quibus carnes earuro disruptse, post aereas tuni- B. X KAL. MARTII.
cas excandentes, novissimaesentenlia data, percussae (20 Febr.).
gladio, datoque pretio sanguinis, vitam mercantur Apud Tyrum, quse est urbs maxima Phoenicis,
aelernam. beatorum marlyrum, quorum numerum solius Dei
In Galliis, civiUte Vasioni [aC.Wangionensi], de- scienlia colligit: quos, jubente Diocletiano, Velu-
posilio S. Quinidii episcopi, cujus mortem in con- rius magister railitise diversis tormentorum gene-
> Qe eo in geslis Valcntini Inter. 14 Febr. hisin gestis Susannae 11 August.
* Vide libr. de Fest. Apost. i De hoc in ViU Susannse 11 Aug.
« Videlibellum deFest. Apost. in quo2 Maii. De
»51 _ ,_, ^pgiONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 252
ribus sibi invicem succedentibos occidit «. Primo Al domesticis ejus uxorem, hora, iucongrua in horto,
flagris per omne corpus martyres Dei carpebantur, quem ipse sibi excolebal, deambulanlem, acrius in-
pest haec tradebaniur ad bestias, adhibebanlur crepando repulisset, jubente Maximiano lenlus, et
leones, ursi, pardi, atque bmne ferarum genus; Chrislianum se esse confessus, capite csesusest.
apri quoque, sed et lauri, quibus ferro et igni feri- Item aliorum sexaginU duorum, qui ibidempassi
tas addebatur. Statuunlur denique Dei cultores, nu- supt.
dalis membris, in medio arenae loco, et beslite iptra Ipsodie sancti Polycarpi d presbyleri et confesso-
caveas incitatse, saevioresque in semetipsis effectae, ris, qui cum beaio Sebasliano plurimos ad fidera
proruunt clauslris, replent subilo sladium, circum- Christi convertit, atque ad martyrii gloriam exbor-
dant ecclesiam martyjuro inmedio sitam, circum- tando perduxil.
eunt ssepius el obluslrant; ac divinse virtutis a.desse F. VI KAL. MARTII.
eis cuslodiam sentientes, prqcul ab eoriim corpori- (24Febr.)
bus abscedunl. Sed illico furor, qui reprimebatur in " « Natalis S. Malthiae aposloli.
belluis, traiisit in homines : gladiis ergo peragunt Et ihvenlio capiiis Prsecursoris, tempore Martiani
qaod bestiis nequiyerunt, et ut in omnibus ostende- principis.quandoisdem praecursor duobus monachis,
rent se belluis esse nequiores, proliibebanl eliam "I ubi idero caput ejus celatum jaceret, revelavit. Con-
cadavera mandari terrse, sed jubebaiit fluctibus da- statautem quia imminenle feslivitale Paschali fuerit,
rib. Horum gloriosissimam rouliiludinern, coelique sicut in Evangeflo apparet, decollatus; et anno
exercitum, ducebanl, et iriciubant ad victoriam post hunc sequenle, cum denuo tenipus Pascliale re-
bealissimi Tyrannio episcopus et Sylvanus episco- diisset, mysterium Dominicaepassionis esse comple-
pus, qui parvo tempore interposilo c, bestiarum lum. Et proplerea quod ' in libro Sacramenlorum
morsibus rnariyrium complevit ; et Peleus atque Ni- natale iv Kalendarum Septeinbrium die notatum est,
Tus episcopi, qui igrie cuni plurimis clericis consum- -el in Martyrologio, quod Eusebii et Hieronymi voca-
pti sunt; Zenobius quoque venerabilis presbyter ca- bulis insignilum est, legiiur : Quarto Kalendat
pite caesus. Seplembrit in Emeta civitate Phoenicim provincim,
Iterii in Alemania beati Galli abbalis, mirse san- natale tancli Joannis Bapliclm, quo die decollatus:
ctitatis viri, discipuli sancti Colurribariiabbatis. non specialiter ipsum diem decollationis ejus sed
C.lX KAL. MARTH. diem potius, quo caput ejus in eadem Emesa civi-
(21 Fsbr.) tate repertum, aique in Ecclesia conditum, designat.
Apud Siciliam, sariclorum marlyrum septuaginta ^1 _ Siquidem duo monachi OrlenUles venerant adorare
novem, qui sub Diocletiano per diversa tormenla, Hierosolymis et loca sancta videre. Quibus perreve-
confessionis suse coronam, a ChristO sibi paratam, Iationera assisiens idenrPraecursor Domiiii, praece-
pereipere riieruerurit. pit, ut ad Herodis quondam regis habilaeulum acce-
D. VIII KAL. MARTII. dentes, caput suum ibi requirerent, et inventum
(22 Febr.) digrio honore reconderent. Quod ab eis invenluro et
Antiocliam Calhedra sancli Petri. assumptum, sed non mullo post culpa incurise per»
Apud. est Emesam ab illis, et in quodam
Eodero die apud Alexandriam S. Abilii episcopi, ditum, inperlatumsub terra non
specu, urna paoco tempore ignobi:
qui poslbealum Marcumsecundus episcopus, trede-
liter recondituai, donec denuo sese suumque caput
cirfi annqs sacerdolium ministravit.
ostendit Marcello cuidam religioso presbylero, dum
Apud Hieropolim, sancti Papioe episcopi, auditoris in eodem specu habitaret. Ex quo tempore ceepit in
S. Joannis aposloli.
eadem civitate beSti praecursoris decollatio ipsodie,
Itcm B. Aristionis, qui fuit unus de septuaginla
duobus Cltristi discipulis. quo caput ejus ihventum sive elevalum est, cele-
brari.
Viennae S. Pascbasii confessoris alque pontificis;
admirandse sanctilatis. n Item apud Caesaream Cappadociae,naulis beati
Sergii martyris, cujus' gesU praeclarissima ba-
E. YIIKAL. MARTIL -
benlur.
,,...- -.-• (2? Febr.) G. V. KAL. MARTU.
Aqud Syrmium, B. Syreni [al. Syneri] monacbi, (25 Febr.)
qui' Cum-tempore Maximiani imperaloris, unius ex Apuii jEgyptum, natale sanctorum Viclorini, Vi-
» Euseb. 1vm, c. 7, ex versiohe Ruffirii.
h Euseb. 1. VIII,c.:22 et 25. ytvop.tvos. ^opotf avshjfQnpupT-ipoiv.Hic Sytvanut
« Bettiarum morsibus martyrium comptevit. Ita cum aiiis :in eadem urbe Emesa besiiatum prmda
inss. Male vulgo, compleverunt.Nec enim Tyrannio fcielusHmartyrumchorumrelalnsfuit.
d De hoc in gestis S. Sebast. 20 Jan.
«f Sylvai*us>episcopi pari mortis genere palmam 6 fest. Apost. Vide infra.
sunt. Nara non bestiis fuit 1 Vide_libelliirn;de
maTtyrii.ad^iti Tyrannio Jn libro Sacramentorum. Intelligil, opinor, li-
objectus, sed.inrnare demersus. Ettsebius, libro VHI, brum Sacrameiitoriini divi Gregorii, in quo iv Ka-
CJtp."25: «6 plv BalazTiotsTtapuSoQtlc f3v6offfo ejrio-xo- "lendarum Seplembritrm habes: Eodem die, decollatio
«of. Tyramto episcopu*^m ptofundot maris voriice»> seu passio S. Joannis Baplrslm. ()uem librum D. Gre-
demergitur. De Sjiyaoo vero et aliis soeiis r*j01& gorio asserit docttssimus Pameilius iri Prblegoinenis
&TI>I-puh 6»otwvJSOJOK UET'ETS«v lir' orirnr 'Eftio-Jjf ad tomnm II Lilttrgicoruni.
235 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. MART. 234
doris, Nicophori, Claudiani, Dioscori, Serapionis et A ut genua flectentes orarent cum ipso : cum com-
Papiae, sub Nuraeriano imperatore, agenle Sabino plessel orat;onem, et dixissent omnes, Amen, red-
duce.Quorum primus in pilam ex robore cavam, et didit spirilum : consummavtt aulem martyrium
undique circuinforalam missus, ac per singula fora- quinla Sabbali, hora tertia,
mina diulissime transpunctus esl; cumque nimius * Eodem die B. Alexandri, Alexandrinse civitatis
sanguis efflueret, eduetus e pila, capite csesus est. episcopi, gloriosi senis, qui post B. Pelrum, Ariurrf
SecHndnsraanibus ac pedibus aropulatis, in eamdem presbyterum suura, baeretica impietatedepravalum,
pilam missus, prioris tormenta suslinuit, et novissi- et divina verilate reconvictum, de ecclesia ejecit:
me gladio csesus esl. Tertius cum ullro in pilam et postea inter trecentos decem et octo Palrer,
fuisset ingressus, indignatus Judex jussit eura inde euradem in Nica.no concilio damnavit.
produci, et super craticulam prunis substraUro B. 111KAL. MARTII.
aliquaniisper assari et inverti :cumque in confessione
(il.Febr.)
persisteret, sublatus indc, minutatim gladio concisus
Apud Ilispaniam, civitateHispali,sancliLeandrii>,'
spirituro reddidit. Reliquorum qiiatuor, Claudianus cpiscopi et confessoris, ad quem beatus Grcgorius
et Dioscorus flaromis incensi. Serapion et Papias
libros Moralium scribit; cujus prsedicatione ct in-
gladio consuuiraati sunt. " dustria, tola Golhorum gens per ReccareJum regem
A. IV KAL. MARTII. ab Ariana impielate conversa est. Qui.eliam fratrem
(26 Febi.) ejus Erminigildum regem, vivente adhuc palre haere-
In eiviute Perge Pamphilise, natale beati Nestoris lico, ab eadero Ariana haeresi ad calholicam fidem
episcopi: qui perseculione Decii, cutn diu nocluque correxit; atque usque ad gloriosam marlyrii pas-
orationi. insisleret postulans ulgrex Christi cuslodi- sionem, suis exhortalionibus perduxit.
relur, comprebensus a quodam Irenarcho, qui erat c Item eodem die in AIexandria,natalis sancti Ju-
princeps curise civitatis, velut aries sine malilia liani martyris, qui cum ita podagra conslriclus esset,
oblalus est praesidi Poll.ioni.Et cum nomen Chrisli ut neque incedere neque stare posset, cum his, qui
mira libertate et alacrilale confiterelur, deos aulem eum in sellula portabant, judici offertur : quorum
gentium daemonia pessima esse memoraret, jussus unus quidem statiro negavit, alter nomine Eunus,
ab eodem praesidesuspendi in equuleo, et crudelis- cum juliano sene in Domini confessione perdurat:
sime torqueri, bclus psallebat, dicens : Benedicam quique jttbenlur camelis imppsiti, per totara cir-
Dominum in omni tempore, semoer laus ejus in ore cumduci urbem, et flagris, binc inde inspectanle
meo (Psat. xxxni). Praeses vero siupens super tarita populo, laniari, usquequo finem ipsis verberibus
tolerantia, et volenS eum blandis verbjs a fide re- " sortirentur.
vocare, dixit ei: Vis esse nobiscum, aut CumChri- Ilem apud Lngdunum, S. Baldemeris, viri Dei
sto tuo? Cui sanctus Nestor cuio magno gaudio cujus sepulcrum crebris miraciilis illuslratur.
respondit, dicens: Cum Christo nieo et eram, et C. PRIDIE KAL. MARTII.
sum, et ero. tonc indignalus prseses dedit adversits
eum senientiaro, ut quia Jesum crucifixum sub Pon- mFebr.) r
tio Pilato faleretur, tanquam devolus Deo suo illius lu territorio Lugdunensi locis Jurensibus beati
subiret sententiaro, et ligno crucifixus resolveretur a Romani abbatis, qui primus iliic viUm eremeticam
viu. Rle gratias agens Deocum jam aflixus esset pa- duxit, et multis virtutibus ac rairaculis clarus,
exstitit monacborum. Ve-
tibulo, docebat assistentem populum Christianum, plurimorum postea pater
ut persisterent in fide et cbarilate Christiet liben- nerabile corpus ejus siium est in finibus Vesun-
tissime compaterenlur, ul et simul glorificareniur. lienum.
Post hsec petensomncm aslantem lurbara fldeliuro,
» Euseb. l..x, c. 1, et Ruf. I. i. c. 1. 0 Euseb. 1. vi, c. 34.
b De eo Greg. in prsefat. Moralium. D

LITANLE INDICENDiE.

MENSIS MARTIUS
HABETDIES XXXI;_LDNAVERO, XXX.

D. KAL. MARTII. fodientes, aamnati fuerant pro Christi nomine (14

(1 Jfart.)
• Romse,sanctorum martyrum ducentorum sexa-
ginU. temponbus Claudii, qui via Salaria arenara
« De liis in ViU S. Valenl. presb.
PATROL. CXXIII.
Febr.); quos jussit Claudius ut in figlina foris muros
portae Salarise mitterentur, et eo loco inclusi, in ci-
vilatis amphilheatro militum sagitlis interficerentur.
8
 23* S. ADOMS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 253
E. VI NONASMARTII. A Eodem, die sancli Caii Palatini, in mare mersl.
(%Marl.) A. III NONASMAfrTlI.
Romae,via Latina, sanc.orum martyruro Jovini et (5 Mart.)
Uasilei, qui passi suat sub Galieno«t Valeriruioim- i>ApudAnliocniam, passio sancli Phocaemariyris:
pcratoribijs. qui post mnllas, quas pro nomine Rederoptoris est
Eodem die, marlyrum plarimorum, sub Alexan- passus injurias, qualitcr de anliqtib iUe serpente
i'.ro imperatore passorum, quos diu cruciatos, im- triumphaverit, hodieque popufis deelaratur. Denique
pius Alwauder capiuli senlentia ia extremo dam- si in querapiam in his locis colober morsum strin-
navit. gens, veriena difluderil, exempw qui percussus est,
F. V NONASMARtn. ut januam basilicse martyris credens aitigerit, eva-
(ZMart.) euata virtute veneni, salvatur.
Natalis sanctorum martyrum Emilerii el Cheledo- Item fpso die, eaneti EuseMi Palatini, ei flhorun.
nii, qui primum >pud Legionensem Galiaeeiseeivi- novem Iriartynim.
Utem milltes, exsurgenie persecutionis procella, pro B. PMDffirNONASMARTII
cbnfessibrienominis Christi plurlmis afflicli tormen- (SMart.)
' Nicomediae,nattdis sanctorura Victoris et Victo-
tis, Calagurrim ugque perductl, atque ubi marlyrio
coronali sunt. Cumque eorura capiu Hctor incideret, rini, qui per triennlum cum Claudiano, et Bassa
miraculum populis magnum apparuit. Nam unius uxore ejus, lormenlisalBicti, et retrusi in carcerem,
ibldem vitaesuaecureuni iraplevernat.
annnlus, orariumque alierius riube susceptuin, et in
coetosevectum est, (Prud., Ar/ntn.1,) Viderunt hsec C. NONISMARTH
omnes qui aderant, et usquequQ acies oculorura in- (n Mart.)
tendere potuit, fulgorem aurj, candoremque lintei, In Mauntania, civiUte TubqrbiUnorum, passio
attpnito sequebaBtur inluilu. Scribit haec Aurelius sarictarum Perpettiaeet f*eliciutjs marlyrum, et cum
Clemens in libro CoroRaruni. ejs Revocati, Saturnipi et Secunduli, quorum ulti-
Apud,CsesareamPalestinae, sanctorum martyrum, ipus in carcere quievit; reliqui omnes ad bestias
Mariai mililis, et Asterii s.enatpris, sub persecutiune tradili, sub Severo principe, die natalis ejiis. Quique
Valeriani; quoruni prior, cum accusalus fuisset a diim adbuc servareniur in carcere, et Felicitas par-
commililonibus quod 4_$fi&lianusessct, tet interroga- turiret, omnium sanctorum commilitonuni precibus
tus a Judice Chrislianum se esse clarissima voce impetralutn est, ut ocUvo mehse parerel. Jam vero
testaretur, tres illi horse ad del.berandum induttae,"Perpeiuse inter alia concessum e$t, ul ejns mcps
sunt. Cumquea tribimalibus fuisset egressus, a beato quottigrpmodoaverieretur a cbrpore, in quo vaccae
Theotecno, ejusJjemmbis episcopo, plurlmum in flde irapelum pertulil, ita ut adhuc fulurum exspectaret,
conforUtus, repetens contintto tribunal jtidieis, con- qijod m_seJani gestum esse nesciret.
fldentissime respomiit: Okedire aporte* Deo magit P, VB41DUS MARTH.
quam hominibut (Aet, v), IHteo martyrii coronam
(a Martj
capilis atecdssieoe soscepU. Cumqne pngfetijs Asje- o ApmiC«rthagii»<_m,satictlPQnlii,diaconi beaii
riuseaplte traacatum martyris eerpus snbjecii» bfl-
meris et substrau vesle, qua JmdueJMtiii.,evcjpwret, Cypriani episce^i, qm usqse a4 «#» passionis ejns
honorem quem martyri detalit, coBlmuoipse mariyr ciw b^ f»riUAmsu«ttne«s, egregiiun vciuraen Vi-
t» e* passlenis ipeius teliquU, atque Dorainura in
aeeepM. Scripturn la Historia Eeciesiasiica, Ubre
passieHtbm. «a)s ^esaper glorifioaBS,corenam vitae
septimo (cap. 14). .-.
promeruR.
G. IV NONAS MARTII. E. VttJDUS 1URTH.
(4 Marl,) , (9 Mart.)
, » Nalalis sancli Lucii papseel martyris, qui perse- d Apud Nysseasn» eiviuuin» sancl» Qregorii epi-
y
cutione Valeriani et Galieni, ob fldem Cbristi exsilio scopi, fralris beati Basilii Caesareensis, viri doclis-
relegatus et poslmodum divino nutu ad ecclesiam simi et eloqueutia clarissimi.
suatu redire permissus, martyriura capitis obirun- Apud Barcinonam, sancti Paciani episcopi, tam
calione complevit. Posilus est autem via Appia ad vka quam sermone clari, qui bpthna senectule mor-
sanctum Sixtum. Hic praecepit ut duo presbyteri el tuos.es», Tbeodosiiprincipis teropore in pace.
tres diaconi in omui loco episcopum non desererent,
F. VI IDUS MARTII.
propler testimonium ecclesiasticqm. Sedit autem in '
episcopatu annos tres, menses tres, atque dies tres. (lOlfori.)
Item Romapvia ^ppia, sanctqrum martyrum nonin- « NaUlis sanctorum marlyrum Alexandri et Caii
qul pqsiii sunt In cflemeterioad sancUm de Eumenia, quiapud Apainiam, persecutione Anlo-
'"'
StOTu.ni
_Uis.m. \_ nini Veri marlvrio ceronati sunt. Scribit Apollinaris
d Hiefbn. supra c. 43S.
»_htms|_ieftle,_.,^,
>>Greg. Tur. de Gloria. Mart. c. 99. «Enseb. t. v, c. 15.
e Hier. de Seript. Eccl., c. 68.
 '
JS7 MARTYROLOGIVJM CUM ADDITAMENTIS.- MENS. MART. 23fe
UieropolyUnus episcopus, in libro adversum Cata- .A num inclinari si viverct, loltcns eum snper humeros
phrygas. suos virili gressusequebalur vebicula. Cumque ferre-
In Perside, naUlis sanctorura martyrum numero lur puer, inter amplexus maternos animam ccelo
quadraginU duorum. reddidit. Perveniensque muiier ad locum ubi sancto-
rum corpora cremabantur, superjec.it ossa ipsius
G. V IDUS MARTH.
snper ossa marlyrum, ut morte etiam et sepultura
(11 Marl.) marlyribus sociarelur. Combuslasunt igilur corpora
» Apud Sebasten Armeniaeminoris, natalis qua- eorum, et in fluvium projecU. Sed divina dispensa-
draginU militum, tempore Licinii regis, sub praeside tione reliquiseeorum integrse sunt rcpertse, et honore
Agricolao. Qui posl vincukt et carceres ereherrimos, digno conditae.
post csesas lapidibus facies, missi sunt in sUgnum A. IV IDUS MARTII.
ubi gelu cohstrieta corpera eorum itocte dirumpe- (12 Mart.)
bantur. Cnus autem de numero quadraginta, effeclus • Romae,bealorum pontificum, Gregorii, docloris
pusillanimis, refugit' ad balneum; et raox ut attigit et apostoli Anglorum, qui sedit ibi annos tredecim,'
calorem, slatim resolulus reddidit spiritum. Quod menses sex, dies decem.
videnles cseteri, iu laodes omnipoienlis Dci. sancto '.° * Et
Innocentii, qui rexit Ecclesiam annos quin-
Spiritu conforUli, eruperunt. Et circa horam tertiam decim menses duos, dies unum et viginli.
noctis resplenduit velul sol luraen fervens super eos, « Apud Nicomediam, beati Petri marlyris, qui
et glacies dissoluU est. Porro qui cos custodiebant, uuus fuit ex Dorothei et
Gorgonii marlyrum sodali-
somno gravabantur, clavicularius tantum solus vigi-
bus, qui in cubiculo regis erant. Hic jubenle Diocle-
iabat. Qui audiens eos orantes, vidensque tanlam
tiano, eo quod de immensis martyris sancti nomiiie.
lucem, atque glaciem solulam, respiciens unde or- suppliciis liberius causarelur, in medium educitur,
tura lux ipsa haberet, vidit super sanctos coronas imtnolare compellitur. Abnuens, imperatur
atque
descendentesnumero triginta novera. Coepitquecogt-
. appendi et flagris toto corpore laniari: videlicet ut
:
tare secum, dicens Quadraginta sunt, uriius corona doloris necessitale
ubi est? Expergefaciens iUque reliquos ctislodes, faceret, quod prsecipiebatur invi-
tus. At ille cum maneret imraobilis, visceribus jam
projecit yestimenta sua in facies eorum, et exsilivit pellc nudatis, jubelur aceto et sale perfuridi. Cumque
in sUgnum, clamans et dicens : Chrislianus snm,
etiam id lormenli genus eonstanter ae fortiter toie-
Cliristianus sum. Mane autem factri impiissimi ly-
cralicula prunis subterstrata poni jubetur in
ranni satelliles iuvenerunt clavicularium ipsura con- rassel,
fuerat in verberibus
numeratum martyribus, unde unus ceciderat. Cum- >, medio, ibique quod reliqunm
vere fidelem eum eosdem oranes assumpli corporis superponi; et non ad subilum,
que comperissenl, sed sensura paulatimque succendi; quo scilicet poena
tractos ad litlus, bacutis crura eorum confregerunt,
inlongum. Cunique ministri scelerum,
atque iu crurifragio martyrium consummaverunt. protelaretur
Nomina vero horum raarlyrutn haec sunt: Domi- hinc roodo corpus, modo inde versantes, per membra
lianus, Eunoicus, Sisinnius, Heraclius, Alexander, singula pcenas inciperent, et supplicia renovarent,
ab eo elicere se posse consensum, ille fir-
Joannes, Claudius, Alhanasius, Valens, Helian, Me- sperantes
mus in fide, el quasi in spe consumptis jam el igne
lilon, Hecditius, Achatius, Vibianus, Helius, Theo-
resolutis carnibus suis, ultiraum spiritum in fide
dulus, Cyrillus, Flavius, Severianus, Cyrlon, Yale-
exbalat. Tali Petrus (hoc enim et nomen ejus)
rius, Chudion, Sacerdon, Priscus, Eutychius, Sma- Isetus
Philoctimon, Aelius, Micallius, martyrio decoralus, vere Pelri exstilit et fidei liseres
ragdus, Lisimachus,
Domnus, Theophilus, Euthycius, Xantius, Aggius, et nominis.
Item Nicomediae,natalis sanctorum Egduni presby-
Leontius, Ysitus, Caius, Gorgonius, Candidus. Quo-
rum unus Meliton nomine cum essel omnium selale teri et aliorum septem, qui diebus singulis suffocati
sunt ut cseleris metus incuteretur.
junior, et cruribus fractis adbuc superviveret, titnens
bealissima materejus, quse martyribus adstabai, ne D : Eodem die, passio sancli Maxirailiam marlyns.
in crucialibus deflceret, virili animo borlabatur eum, B. UI IDUS MARTU.
dicens : Fiii, modicum sustine; ecce Chrislus ad ja- (13 Marl.)
nuam slat adjuvans te. Cumque b sanctorum corpora Apud Nicomediam, naUlis sanctorum Macedonfi
birotis, id est plaustris, stiperposita ferrent ad iii- presbyterii, efPatritise uxoris ejus, el flllaeModestse.
cendendumministri diaboli, videns pia mater solum Nicea civitate, sarictorum martyrum Thensetae et
lilium relictum, quem minislri ad hoc reltquerant, Horrls fllii ejus, Thendorse, Nymphodotse, Marci,
quia sperabant ejus aniroum posse ctilturis dsemo- Arabise, qui omnes igni traditi sunt.
» Rasil. homil. 20. Mentio ejus in Cod. Theod. de Curs. publ.: c Sutui-
i> Sanctorum corpora birotis, id est plaustris, eu- mus rhedsc mille pondo tantummodo su lerponi,
perposita. Explicatto haec birotarum, quae Vulgalo birotae ducenta, veredo triginta. >
deerat, iu era in mss. Birota, vehiculi genus, no- o Pontif. cap. 65. Ert Gregor. I.
roen suum a duabus rolis sortitur. Infra etiam oc- d Ponlif. cap. 41. Lst Innocenl. I.
currit xin Junii, ubi non birota, sed birotis dicilur : «Euseb., lib. vui, cap. 6.
Et per noctemin birote perduxit ad casellam suam.
 239 S. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS 240
C. PRIDIE IDUS MARTII. A soris, qui prinius ibideraChristum evangelizavit.
-" - Eodem die, nalalis sanctseGertrudis virginis.
(WMart.)
Romae,passiosanctorurii martyrurii quadraginta ct G. XV KAL. APRILIS.
septem * qui baplizali sunt a beato Petro apostolo, (18 Mart.)
cum teneretur idem aposlolus in custodia Mamurlinl o Natalis sancti Alexandri episcopi, qui de Cappa-
ctim coapostolostio Pattlo ubi novero menses detenti docia civitate sua veniens, ctnn desiderio sanclorum
sunl. Qui omnes sub devotissima Adeiconfessione, locoruin Jerosolymam pergeret, et Narcissus episco-
NeTonianogladio consumpti sunt. pus ejusdem urbis jan^ senex regeret Ecclesiam ; et
D. IDIBUSMARTU. ipsi Narcisso, et multis dericorura ejus revflalurri
(15 Marl.) est, altera die mane inlrare episcopttm, qui adjutor
b Romse, Zacharisc pontificis, qui Romse sedit sacerdotalis catbedne esse deberet. luque re iia
annos decem. completa, ut praedictafuerat, cunctis in Palaestinain
Apud Thcssalonicam civiUlem, nafalis sanetrc unum congregatis, adnitente vel rnaxiroe Narcisso,
Matronce, quae ctim esset Plaulillse ciijusdam viduae JerosolymiUnaeecclesisecum eo gubcrnaculum su-
ancilla, cl occulle Christum colens, quotidie furtivis scepit. Quique persecutione Decii, cmn jam lon-
oraiionibus ecclesiam frequentarel, deprehensa a " greviEsetatls veneranda canilie praerulgeret, ductus
domina sua, et in scamno extensa et ligata, et pene Csesaream, et clausus carcere, ob confessionem
usqtie ad mortem flagellata, atque iu vincla in seam- Chrisli marlyrio coronatus cst.
no, obsignatis diligcntissinie januis, per- noctem rc- A. XIV KAL. APRILIS.
Kcta, ibi die altero divinitus soluU, ac cum ingenti (19 Mart.)
oris gralia orans invenU est. Rnrstrniqiie nervis ApudPenarensem urbcm,natale beati Joannis,
crudis in eodemscamno conslricta, el loris quousqne magnae sancliutis viri, qui de Syria oriundtis per-
obmulesceret caesa est, ibique per triduum obsigna- venit ad Italiara. Curoque quaerercl locum habita-
tis jannis relicta. Facta auletn die terlia, ilerum tionis suse, orationem Tudil ad Doroinuro-.Te de-
solnta divinilus, et orans invenla est. Tunc robustis precor, Domitie, qtti lumen es verum, si prosperura
feisiibususqneatlmortem ca>sa,in confessioneChrisli faeis iter meum, hoc mihi signum fiat : ubicunque
incorrnplum spirilnm reddldil. ambulavero, si psallerium ineum dedero, et eadem
E. XVII KAL. APRILIS. die mihi redditum fuerit, ibi sit permansioriis mese
(16 Mart.) locus. Faclum est. Rccepil cum hospitio matrona
Romae,nalale sancli Cyriaci, qui posl longam car- (Q qtiaedara,cui vir Dei psalleriuni sutim dedit; rcqui-
ceris maecralionem, qtiam sub Maximiano periulit, sivit, eique mox a muliere reddilur. Hoc itaqtte si-
cum Sisinnio condiaconosuo, et Smaragdo, et Largo gno, ut statibnem suam ibi vir Dei faceret, confir-
post multa facta riiiracula, in quibtts filiani Diocle- malur; ac inde non tongc plns mintisvc quam dua-
tiani Arlemiam, ipSins rogatu a daemoniocuravit, rum sagiltarum progre.ssus, habuit angelum Dei
ac bapiizavit; frliaro qtioque Saporis regis Persa- obviuro, qui ei dixit:; Serve Dei, liic Ubi locus per-
rum Jobiam, missus illo pro hoc Diocletiano,acque mansionis a Doroinoparabitur. Erat anlem biems,
libcravit a daemonio,ac baplizavit cum ipso rege et el sedebal vir Dei sub arbore. Vcnatorcs vero cum
aliis qtiadringcnlis : triginta, rediens Romara posl p>rlocum transiltim facercnl, vidcrrint eutn seden-
morlem Diocletiani,lenlus est inler alios Christianos tcm, atque arborem iilam juxta illtnn foliis \'cstitam.
a filio ejus Maximino, et in cuslodiam missus, eo Requirenles auterrivirum qtiis esset, ob Dominiscr-
quod sororcro suain Christianam fccissel. Deinde vilium se de ultramaiiiiis partibus locisve venisse,
"praccepitul dle proccssionis sUsenu.his eatenisque morarique hic velle respondit. Ntimiantibus igilur
obligatus, anie riiedam ejus iraheretur. El post hoc, illis.famaquevitambeati viri Idiiginsspargente, tanla
educius de carcere cum sociis Largo, Smaragdo el frequentia populi Dei undcquaqiie illuc adveuil, ut
Crescentiano, per Carpasium «icarium, pice reli- ].j monasterto facio congrcgalio magna servorum Dci
qtiata caput ejus perfusura est. Et rursum post dics simul liabilantiuin ibi ficret. Cui pracfuil mullis cla-
quatuor, educlus denuo de carccre, in calasta ex- rus virlulihus bealus Joanncs quadraginla quatuor
tentus, ac traclus nervis, et fustibus csesus, post artnos requiesccns in pace : depositus cst sub die
dies jubente Maximiano capile truucalus est cutn xiv Kal. Aprilium in loco ubi praestantar benetlcia
Largo et Smaragdo et aliis vigimi. Scriptum est in Dei usque in hodiernum diem
gestis Marcelli Papae(16 Jan.). Porro ipso lempore Eodem die aptid Sttrrenltim, sanctorum Quinli,
Maximitmsinterfecit sororero sttam Artemiam. Quinliili, Quarlillse, Marci, cum aliis novera.
Item apttd Viennam, sancti Isicii episcopi. B. XIII KAL. APRILIS.
F. XVI KAL. APRILIS. (20 Mart.)
(17 Mart.) In Britanniis, sancli Chutberti, qui ex anachoreta,
In Scotia, natale sancti Palricii episcopict confes- EcclesiaeLindisfamensis anlistes, totara ab iufaulia
» De his in passione Proccssi el Martiniani, b Pontif. cap. 92. •
2 Jnlii. « Euscb. 1. vr, c. 7,9, 16,29. ex versione RufTmi.
2*1 MARTxROLQGlUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. MART. U%
usquead seniurovilam roiraculorum signis inctyUm A G. VIII KAL. APRILIS.
duxit. Ciijus duro undeciro annos roaneret corpus (25_li«ri.)
liuinalum, incorrupluro post ha_c, quasi padem hora Aptid civitalem GalilseoeNazareth_, Annuniiatio
defunclum, siraul cura vestcqua legcbatur, inventum Dominica.
esl. Scripsit Beda presbytcr deVita ipsius. • Et in Nicojnedia, rialalis S. Dulse,ancillsemilitis,
C. XII KAL. APRILIS. qtrsepro castitate occisa est.
.: . ' Rorriae,sancli Cirini, qui intcrfectus a Claudio, et
(21 Mart.) iii Tiberim jaclatus, in insula Lycaonia invenius, ct '
Apud Cassinum castrum, natale sancti Bcnedioti iri ccemeterio Pontiani condilus est. Scriplnm ia
abbalis, cnjus vkam virtiilibus et miraculis glorio- passione sancti Valemini
(11 Febr.)
sam, in Dialogorum Hbris beatus papa scribil Gre- . Et apud Syrmium, naUle sancti Irenaei episoopi,
gorius ».
qui lempore Maximiani imperaloris, sub praeside
Eodem die, B. Serapionis anachorelsc.
ab- probo, primo torraenlis acerrimis vexatus, deinde
Et in terrilorio Lugdunensi, sancti Lupicini diebus plurimis in carcere crucialns, novissjmc ab-
batis Jtirensium, cujus vita sanctilalis et miracu- scisso capite consummaliis esi,
lorum gloria illustris ftiit. Corptis ejus in firiibus B
Vesonlionum, apud Laoconerise monasteriuro cele- , A, VII,KAL. AP.ULIS.
bralur. (26Jlfrtrl.)
D. XI KAL. APRILIS. Romse, via L.avicana, in ccemelerio ejusdero nau-
'' lis S. Castuli, quicumesset zaetarius palalii, et lio-
(22 Mart.)
b In Galliis tivitate Narbona, nalale sancti Pauli spes sanctorum, ut in .gestis B. Sebastiani legitur
et (20 Jan.), a persecutoribus arctalus, el tertio ap-
cpiscopi confeSsoris, discipuli apostolotuin. pensus, tertioque auditus, in confessione Domini
E. X KAL. APRILIS.... persevcrans, roissus est in foveam, et demissa est
(23 Mart.) super.eura massa arenaria alque iu cura paima
c In Africa, sanelorum martyrum Victoriani,-Fru- marlyrii migravit ad Christum.
meniii, et alterius Frnmenlii, et dtiorum gerraano- Eodem die apud PenUpolijn Libyae, Tbeodori
rura, qui omncs persecutione Vandalica, sub Hunne- episcopi, Irenaei diaconi, SerapionisetAmmonii le-
rico rege Ariano apud Africara pro constantia catho- ctorttm.
Mcaeconfessioni» immanissimis suppliciis excruciali, El apnd Syrmium, natale sancli Stontani presby-
egregie coronali snnt. teri, qui cum Maxima uxore sua tenlus, et in flu-
F. IXKAL. APRILIS. yitim prsecipitatus est; corpora corura nono ab urbe
lapide inventa ,et sepulla sunt.
(24ifrrrt.) B. VI KAL. APRILI3.
R»maernatale,sanctiPigmenu presliyteri. Hic Ju-
(21 Mart.)
lianuro aposlatcm et impium a puero nuttivit, et
lilleris etiam sacris erudivit. Sed faclus. impcrator Apttd jEgyptum, beati Joannis Eremitsc, adrni-
culturam pietalis poslquam reliquii: audilo quod randae sanctitalis viri, qtii etiam prophetico spiritu
corpora sanctorum marlyrum, qui ab eo necaban- clorias plenus, Theodosio imperatori Chrislianissimo, vi-
de lyrannis maximas prsedixitd .
tur, idem Pigmenius sepeliret, mandavit ei: Perge
quo volueris; hic enim non raercabilur vita tua, C. V KAL. APRILIS.
tamen serviliis tuispraemium reddo, non tibi. Tunc (•28Mart.)
sanctus Pigmenius perrexit ad Persidem, ubi deino- Apud Cicsariam Palestinae, sanctorum marlyrum
ralus annos quattior factus est csecus. Inde monetur Prisci, Malchi, et Alexandri: qui persecntione Va-
jn somnis a Domino, ut reverleretur Romara. Cuin- leriani, cum suburbanum agellum supradiclae urbis
qne post qualuor menses reversus, clivttm Sacrse 0 habitarent, atque in ea cceleslis marlyrii propone-
vise cum uno puero stipem petendo conscenderet, rentur coronae : divino lidei calore succensi, ultro
facium est ut offenderet Julianum imperatorem in judicem adeuntes, cur tanlum iu sangtiinem pio-
rheda aurea sedenlem. Qui eminus conspiciens Pig- rum dcsaeviret, oltjurgant. Quos ille conlinuo, pro
mcniura, vocari eum prsecepit dixilque ei: Gloria Christi nomine, bestiis tradidil devorandos.
dis deabusque meis, qnia le video. Cui vir Dei Pig- Et apud urbem Cabillonensium, deposilio Gunth-
menins illico respondit: Gloria Domino meo Jesu ranni regis Francorum, viri religiosi, qui ita se
Cbristo Nazareno crucifixo, quia le non video. Ad spiritualibus aclionibus iriancipavit, ut reliclis sae
hancvocem iralus Jnlianits, jtissit eum per pontem cult pompis, thcsauros sues ecclesiis et pauperibus
in Tiberim praecipitari. Cnjus corpus invenlum ct erogaret.
collectnm, sepultum est in ccemelerio Pontiani, non c Item Sixli papse, qui Romsc sedit annos octo.
longe a sanctis Abdon et Sennes. Hic criminatorem suum, Bassum nomine, fmtti di-
» Lib. ii Dialog. Greg. Tur., de Vila PP., cap. I. iRttr. I. ii, cap. 19. .
i>Videiibellum de Fest. Aposl. ' Pontificale c.4". Est Sixttts tti.
c Victor Afr. 1. ui.
»*& S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENStS 24i
vmo mortuum manibus suis eum Hnteaminibus et A es Alexandre. Disit ei Quirinus : Ego Christiauiis
aromatibus tractans, sepelivit apudbeatum Petrum. suin factus. vis occidere, vis fustigare, vis iiiceu-
D. IV KAL. APRILIS. dere? aliud rion ero. Nam omnes qui erant in car-
(WMart.) cere, feci fteri Christiarios, et dinrisi eos, sed nolne-
Dcpositio abbatis EusUsii, discipuli sancti Cc- runt usquam ire. Iratus Aureiianus, fecit ei Imguam
lumliani, qui pater ferme sexcentorum exslitit mo- abscindi, deinde m equuteo suspendi. Qui dura
nachorum, et vitaesanctitate conspicuus, etiammi- Aureliani non cederet injurns, jussit ei manus*et
raeulis claruit. edes abseindi, et sie eum decollari, et canibus
« Eodemdie apud Africam sanc,lorum confesso- projici ; sed Cbrisliani corpus ejus raptum, in via
rum Armogaslis, Archinimi, et Satyri:qui apud Appia sepeiierunt, in eosmeterio Pnetextati.
Africam tempore Vandalicac persecutionis, sub
Geiserko rege ArianOcuta ess6at iucidissima rnem. F. PRIDIE KAI<. APRILIu
braEccleste Christi,et pravitatem Arianbrum Ii- (31 Mart.)
berlate catholica frequenter arguerent, pro confes- Remee, natale ganclae Balbinae,filia Quirku inar-
sionc veritatis, multa et gravia perpessi suppl.icia tyrfe. Quibeatus* martyr toUensboiam de collo Ale-
atque opprobria, cursa** gtoriosi eekaminis imple- B vamfri papee secundum jussionem ejus, eum perge-
verunt. ret ut collb filisesuse struraam habenlis imponeret,
E, III KALi APRILBS. ccce subito puer C»m fecula appartrit: quem con-
>':...• . ^Mm.f ..[' stat angelum Dei fuisse el venit ad puellam, dicens :
Ronise, ttaule saneti Quk-iui\ tribttni etmavtyris, Salva e&to,etin virginiute tuapermane, el ego te
sub Trajaneimperatwe ; qui eum et praeoepto ejus faciam vLdere sponsum tuuro, qui pro amere tuo
beatura Aiexandrum papam (3- Jtf».t>, et Hermem sanguineni suuiri fudit. Perveniens igitur pater ut
prafectum in vincula conjeeieset, habeMtque fiiiam perficeret, quod de boia ei jussum fuerat, videt su-
emuscollum strumj.eireumdedfera*, ftwWtis exhor- bito filiam suam sanam-, quse poslmodum a sancto
tationibusbeaiiHermae(teflfIeChTieti,elvif.i9signis, AiexandroibaptizatreB^ et instracu m virginiiaie,
qiKBBeiis in Biartyribus suls Alexandro et Herm? I>kjMoperibirab«iia p^rmarrsit Ca. saepe osculanti
«perabatur, ipsam eamdeniifiliam suara obtuHt ad boiam ipsam B. AJexandriffixit sancti» Alesander:
sanandum. Cui dixit B. Alexander: Tolle bobra de Desine barrc boiam oseuuri, sed poliua require Do-
coilf*meOr et iapoue ei. Quod cum obedienterpater rainiroeiPetri vincula, et e» osculare, Tuac dedit
ejas exsequereiur, divino nutu subito sanata est, operam, et summp studio post desiderium magnum
•Vocabaturautem ipsa Balbina : atque ita pater ejus ^ pervenit ad illa tradtjJijque S. Tbeoderae religiosis-
Qiiirinus et ipsa, cuni Bi»¥ersi« qtii [n cusrodia te- sirosefeminae, sorori S. Hermetis nraefecii et marly-
nebaritur, omnLque.dmnbs.aa,baptistitus est. Quad ris. Ipsa vero virgo Balbina post deviclum sseculi
ul nuntiavit Commeaiarieosis Aureliano judici, hufus cursuro, sepelilur juxU patrera sntrra marty-
ilatus jussit adduci Quirinum ad se, et dlxit ei :Ego rem Quirinum, via Appra, m coemeterio Prtctextaii
|fe(|^,n1ium ditexi; ta ^m jjerisi^me,. de^epius n Kal. ApTilis..
» Vicior. Afr. SDbflncm 1.1 i>De eo in gesiis Alexaad. pajiseu

LITANIJE INDICEND^

umm APRILIS
BABETDIES XXI; LVNAVERO, XUX,.

. ,' G. KAL. APBItlS ]

D A/IVNONA&APRILIS.
& Apr.)
Rotmc, beatissimse Tbeodor* <>,sororis iJiH&tris- NsiUlis S, ISioetii»Luflunensis. episcopl, cujus e*
suni iiiartyris Hernu^is quam bwlus Alexander papa vita roiracuiis claruit, et preliosa rnors nihilominus
ef inarljr instruxit, bapiUavit, atque i» (ide Cbristi miraculis CfMumeqdaiui..
Uocuii. Qusesub Aureiiano imperalore roariyrizavit. lj-Et apud Caesaream Cappadociae,passw sanciae
SepulU juxla fralrem suum martyrem, via §alaria, Theodesise virginis : quse tempote Diocletiani, cmn
lWiilonge ab urbe Roma. esset anaorum oclodecim, ultro se sanctis conies-
Eodem die S. Venantii episcopi et mirtyris. soribus in bustodia socjaas, lenU abUrbano prac-
Etiri pago Wimnoensi, sancti Walarici confes- feclo, et in equuleo cruciata; deinde ferro onusla,
soris, cujtis sepulcrurq crebris miraculis illuslrattir. et in carcerem trusa : ibi virtute Dei, omnia vincula
» De ea in gestis Alex, Papre. * Euscb. 1. vni, c. 17.
245 MARTYROLOGIUMCUMADDITAMENTIS.— MENS. APRIL. 246
ejas disrupU sunl. Posl hsec saxo alligata, in mare A G. VI IDUS APRILIS.
raersa est; sed mox littoribus incolumis reddita, (*Apr.)
besliis in ampbileatro projectse, et ab his inUcU, Turonis, sancti Perpelui episcopi, adroirandae
raartyriura capitis abscisione digne complevit. sanctiialis viri, cujus opera templum super vene-
B. m NONASAPRILIS. randa ossa beali Martini episcopi, perfeclum cst;
(3 Apr.) cujusque sacrum corpus de loco ubi primum tu-
mulalum fuerat, ad locum ubi nunc condigne vene-
Thessalonicae, natalis SS. virginum Agapis e«
raiur, translatum et reconditum est.
:
Chionise, sub Diocletiano quse primo in carcere
A. V IDUS APRILIS.
roaccratac, posl in ignem missse sunt, sed inlactaea
flarontis, post orationem ad Dominum fusam, animas (9Apr.)
reddiderunt. Apud Sirmium, nalalis septem virginuro, qusc in
unuro meruerunl coronari quinlo IdusAprilis.
Apud Scythiam, ctviUte Torois natalis SS. Eva-
grii et Benigni. Apud Antiochiam, sancti Procbori diaconi <-,qui
uiius fuit de septem primis.
Apod Tauromenium Sicitiae, S. Pancratii.
C. PRIDIE NONASAPRILIS. B B. IV IDUS APRILIS.
(iApr.) (10 Apr.)
Ezechielis prophette.
Mediolani,depositio B. Ambrosii episcopi et con- El apud Romam, bealorum martyrum plurimorum
fessoris, cnjos studio, inter csetera doctrinse et mi-
quos beatns Alexander papa et martyr bapiizavit
raculorum irrsignia, tempore Ariatrae perfidise, tola cum teneretur in carcere, et ipsi relegati pariter
Italia ad Cathoiicam conversa fldem eSi. curo illo. Hos omnes Aurelianus imperatnr, navi
D. NONISAPRILIS; vetusiae impositos, in altum mare deduci, et illic
(5Apr.) collo ligatis lapidibus, mergi in profundum maris fe-
Thessalonicse, natali. S. Irenis virginis, qnse post cit quarto Idus Aprilis.
toleranliam carceris, sagitta percussa est a Sisinnio C. HIIDUS APRILIS.
comite sub quo et sorores ejus simul Agapes et (11 Apr.)
Cliionia marlyrizaverunt. ApuQCretam, urbe Cortynte, beati Philippi epi-
Item apud jEgypfum. natalis SS. Martiansc, Ni- scopi, qui vita et doctrina claruit, temporibus An-
canoris et Apollonii. tonini-Veri, et Lucii Aurelii Coromodi imperatorum.
Apud CscsareamLyciae, natalis S. Arophiarii.
D. PlVIDlEIDUS APRILIS.
E. VIIIIDUS APRILIS.
(12 Apr.)
(6 Apr.)
(Pontif. cap. 36.) Romsevla Aurelia milKarib lei1-
» RomaeS. Sixti papae et marlyris, qni rexit Eo
tio, in ccemeterio Calepodii natale sancii Julii epi-
clesiam annos decem, menses duos, dient unum. scopi et confessoris, qui sub Cortslanlio Ariano filio
Passus est aulem temporibus Afrriani imperatoris. Constaniini, decem menses tribulationes et exsilia
F. VIIIDUS APRILIS. perpessus: post ejus mortero, cum raagna gloria ad
(7 Apr.) soarmsedem revcrsus est.
Egesippi viri sanclissimi, qui vicinus apostolico- E. IDIBUS APRILIS.
rura lemporum ,' omrtes a passione Domini usque (13 Apr.)
ad suam setalem Ecclesiasticorum actuum texens (Euseb. l. tv, c. 14.) Apud Pergamum Asiae ur-
historitfs, mullaqne ad ulilitatem legeriliurri perti- bem, natalis sanctorum Carpi, episcopi et Papirii
nentia, hinc inde congregans, quinque ifbrbs com* diaconi, et Agatltonicseopiimse feminsc, aiiarumque
posult, sermone simplici, irt quornm vitarm seeU- multarum quse probalis confessionibtis marlyris co-
battir, dkendi qiioque exprimeret characierertt. As- D ronalse sunt. Cum quibus et vir mirabilis Juslinus
serit se venisse sub Aniceto Romam, qui decimus pliilosoplms, qui habiln quoque philosophorum in-
post Petrum episcopus fuit, et' perseverasse usque cedens, pro religione Christi plurimum laboravit,
ad Eleutberiorn ejtisdem urbis cpiscopum, qui Ani- inlantum, ut Antonino Pio elfiliis cjus, et Senatui,
ceti quondam diaconus ftterat. Isdem quoque Egesip- librum contra genles scriptum daret, ignominiara-
pus in libris suis refert de conversalione sua, quam qtie Crucis rion erubesceret. Curoquejam secundum
habuit agentili philosophta i>. Nam et ego ipse, in- librum successoribus prasfati imperatoris, id est
quit, tectis platonicis inslitutus-, audiens infamttri Antonino Vcro et Aurelio Commodo, pro religionis
Christianos, et videns eos impavidos ad tuscipiendam nostrse defensione porrexisset, remuneralionera Iin-
mortem, alque omne sujmlicium toterandum , eonsi- gttsefidelis, martyrii munus accepit.
derabam quod impossibile essei in mafilia eos et in (Id., ibid., c. 8 etll.) Apud Hispaniarri, natalis
libidine conversati. sancli Herminigildi, quem pater ejus, Leovigildus
»' Ponlificale, c. 8. Est Sixt.| c. 8,10etl2.
b Ilieron. dc Script. Eccl. c. 22. Euseb. I. iv, r Vide libelltim dc Fest. Apost.
 ;
24? :'^ ^j^ S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 248
Arianus, J_l<^ori«ltrexi ob fldei Calholicae confes- A et rapientes Hisuum territorium transtulerunt. Ma-
sionem, inejtpugnabileravirfens, in carcerem, el vin- ronem anlem, misso amico sno, nomine Turgio,
cula Conjecit; ubi nocte sancta Dominicseresurre- jussit idem Aurelianus duci, et saxo. ingenti op-
fSienis,jussu perfidi patris, securi percussus in ca- primi; Sed protegcnte Domino, in nullo eum Isedere
pipj-regmim coelestepro terrerio, rex et martyr in- potuerunt. Quem consularis acceplo ab Aureliano
travtt. yferibit beatus Papa Gregorius (1. 111 Dial., praecepio interfecit, corpusqne ejus Cbristianus |>o-
c.3i)r" pttlus rapuil, el condigno honore sepelivit.
F. XVIH KALEND. MAII. k: XVIKALEND. MAn.
(14 Apr.) . (IQApr.)
Romsevia Appia, in ccemeterio Praetextati, nala- Apud Corinlhum, Gallistiet Carisii cum aliis se-
lis sanctorum martyrum Tibtirtii, Valeriani, et Ma- plem, omnium in mare mersoram.
ximi • sub Almachib prcefecto quoriim primi fusti- R XV EALEND. MAII.
bus csesi, el gladio sunt perctissi (22 Nov.), ullimus
(17 Apr.)
tam diu ad plumbatas vcrberatus donec spiriium
redderet. Apnp Africam, natale S. Mappalici, qui cum aliis
Interamnsc, sancli Proculi martyris. _Qpluribus martyrio coronatus est. Scribit B. Caepria-
A
Itera sanctaeDoransevirginis, cnm sociis virg.ni- nus in epistola ad marlyres et confessores de ilio
bus cororiatse. boc modo: Voxplena Spirilu S. 4e martyrit ore pro-
rttpit, cumMappalicus bealistimus inter crucialussuot
Apud Alexamlriara, sancti Fronlonis abbalis, cti-
jus vita exslitil sanctiute el miractilis gloriosa. proconsuli dicerel: Videbis cras agonenu Et quod ille
cum virtutit ae fidei teVimeniodixit, Dominut imple-
G. XVII
" KALENP. MAIL vit. Agoncmlestis exkibitus, el Dei servus in agonis
. (IMpr.) promissi certamine coronalus esl. Et post pauca:
In civitate Cordnla, naialis sanclorum Qlympiadis Hunc igitur agonem per proplietas anle prmdictum
etMaximi b npbilium, qni jubcnte Decio fustibus per Dominum commissum, per, apostoios gestum,
caesi, et deinde pltlmbatis, ad ultimum capila eorum Mappalicus suo et collegarum suorum nqmine,pro-
securibus tonsa, donec emitlerent spirilum. contuli repromisit: nec fefetlil in promisto tuo vox
Item in Hispaniis (10 Aug.) civitate Caesaraugusla, fidelis ;pugnam quamtpopondit, exhibuit, et palmam
nalalis sanctorum ociodecitn martyrtim, Optati, Ltt- quara meruit, accepii. tttum nunc beaiitsimum mar-
perci, Successi, Martiafis, Urbani, Julii, Quincti- tyrem, et aliqs pariicipes ejusdem congressionis et
liani, Publii FrontOBis^'Felicis, Caeciliani, Evoti, C comilei, m fide stabiles, in dolore patientes, in qum-
Prfmitivi, Apotleroi, et reliqiiorum qualuor, qni stione vielores, ut caleri quoque tecteminiet opto pa-
orories Saturnini voeati re/eruntur, riter et exhortor: ut quos vincutum confetsionis, et
eliam con-
S^*|d-:Ita|_am, naiale sanctorum marlyrum Maro- aospiiium eatceris simul jvnxit, jungat
T^^Uiycbelis, et Victoriqic : qui cum beaU Flavia tumtnatio eirtulit, et cororn ccelestit.
ijftytnitifta apud insulam Pontiam longam ducentes ApudAntiochiam. naUlis sauctorum Pelri diacbni
in Chrisli confessione foventes et • .
'•^xjpirira, eamque pio Hennogenis. t.
solatio, invidia atque insectatione Aureliani sponsi, ApudViennam, sancli Pantagathi episcoii.
ct persecutoris ejus, quem ill.aob Christum contem- C. XIV KALENDASMAH.
pserat, postinodum a prinejpe Nerva eidem Aure- (18 Apr.)
liano in servilulem traditi sunt. Quqs ille primnm Apud Messanam |a/., Misenara] Apulisecivilalera,
(juasi servos per sua praedia singulos divisit, jussit- natalis sanctorum martyrum Eleutherii episcopi, et
fjue eos terram fodere per totum diein, ad vesperam Anthiae [oL, Evanlhiae.] matris ejus : qui beatus
vero cantabrum mandueare. Deinde cum pltirimos episcopus cura essel et sanctiraonia vitae, etmira-
ad fidem Chrisli coriverterent, el populum creden- _ culorum virtute illuslris, subAdriano principe, in
lium amp.iarent, repleius ira a diabolo, misit qtti concessione Cbristi, lcclum ferreum ignitum, crali-
vario genere pcenarum intefficcrerit eos. Nam Eu- culatn, et sartaginemoleo, pice ac resina ferven-
liclien in media via tam diu. csedijussit, donec spi- lem, superans, leonibus quoque projectus, sed ab
rilum exhalaret. Cujus corpus rapuit populus Cbri- bis illscsus, novissime, una cum matre, gladio ju-
stianorum. Victorinum vero apud euin locum qui gulalur, '-,..
Colilias appellatur, tibi pulentes aquse emanant et (Euseb., ltb. v, c. 20,21, Ruffini.) ltem eodem
sulphureae,capiie deorstim per horas trcs suspensum die Romse, sancti Apollpniisenatoris, qui sub Gora-
teneri jussit. Quod cum per triduum pro nomine ' modo principe a servo prodilus quod Chrisliamus
Chrisli passus fuisset, migravil ad Dornimim. Cum- esset, imperatus ut rationem fidei suse redderet, in-
que una die jussu Aureliani corpus ejus inhumatum signe volumen composuit, quod in senatu legit. Et
jacuisset, venerunt Amilernenses popttli Chrisliani, niltilominus senlenlia scnalus, pro Christo capite
» l>ebis, in geslis Caeciliae. * Cypr., epist. 9. Itero Luciaiii, Epist, 22, apud
b De tiis, in Vila S. Laurerttii. ettmdf.mde sociis.
* Pe his, in Vita Nerei ct Achillei.
249 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.- MENS. APRIL. tw
truncattts esl: vetert apud eos obtinente lege, abs- A . in Christi lestimonio immobilis persisleret, jussus
que negatione non dimilti Christianos, qui semel ad estcum oninibus pariter decollari; ila ut cum cse-
eoruni judicium pertracti essent. leri jngularentur, astaret, el ipse ultimus trucidare-
In Laubaco monaslerio transitus sancti Ursmari, tur. Cumque omnes sub ejus aspcctn csederentur,
episcopi et confessoris. et ille singutos paternis exhortationibus alacriter
D. XIII KALEND.MAII. conforlaret, extremo lictoris iclu ei ipse occuro-
(19 Apr.) . bens, palmam martyrii adeptus est. Erat auteni
In Armenia, civitate Mililana, natalis sanctorum sexta feria seplimanae majoris in-qua anto Resurre-
Hermogenis, Caii, Expedili, Arislonici, Rufi, Galate, clionis feslivilalem annua Chrisli Passionis menioria
una die coronalorum. celebralur. Passi sunl cuni eo eiiam Uslazadis eu-
Caucoliberi Hispanise, natalis sancti Vincentii riucbus nutritius regis et roajor regiae domus, et Ah-
martyris. della, alque Anatiias, venerabiles senes ; et Pusitius
Apud Corinthura, sancti Timonis, de illis seplem princeps arlificum regalium, eo qnod videns prsefa-
diacQiiibusprirois (Act. vr). tum senem Ananiam stib iclu gladii trcirienlem, ex-
clamaverit confidentcr, dicens : Paululum. o senex,
E. XII KALEND. MAII. ] claude oculos, et securus esto ; mox Christi videbis
B
(20 Apr.) aspeclum. Filia quoque ejusdem Pusitii virgo sacra
Rorose, sancli Victoris episcopi, qui terlius de- simul perempia est.
cimus post beatura Petrurn » , rexit Ecclesiam-
Apud Alexandriam, natalis sancloium Fortunali,
annis decem, et sub Severo principe martyrio coro. Aratoris
nalur. presbyleri, Felicis, Silvii, Vilalis, qui in
carcere qiiieverunt.
Item Roraae,sanctorum martyrum Sulpilii et Ser-
viliani b, qui praedicatione et miraculis beatae Flavite G. X KALEND.MAII.
Doroitillaead fidem Chrisli conversi sunt (quae eliam (22 Apr.)
sponsas eorum Theodoram et Euphrosynam atl spera Romse via Appia, in ccemeterio Callisti •', sancii
vitse aeternae,el perseveranliam sancl;c virgiiiilalis Caii papae, qui curo Ecclesram undccim arinds,
lucrala ftierat) perseculione Taiadi, cnm nollent menses quatuor, dies duodecim rexisset,
marlyrio
idolis immolare, a praefeclo .Urbis Aniano capile coi-oiiatnsest sub Diocletiano principe. Frater nain-
caesi sunt. Quorura corpora Cliristiani rapientes,, que ejus beatus Gabinius presbyler, in multis cta-
posuerunl in prsedio eoium, via Lalina,, milliario rissirnis passionibus, jam finierat triumphum victo-
secundo. , IG riae sure, sub eodem impio priricipe, undecimo Ka-
(Greg. Tur, de G(. confe_\s,cap. 69.) Eodem.dia lendas Marlias.
in Galliis civitate Euredunensi, sancli Marcellini (Cassiod. lib. ui Histor. trip. c. 2.), Apud Persi-
primi ejusdem urbis episcopi et confessoris, qui di- dem, sanclorum marlyrurn pluriroorum, qui jubenle
vino jussu, cum sanclis sociisVincentio et Domnino Sapore Persarum rege, anniio die qtio passionis
ex Africa veniens.maximam parlem Alpium mariti- Dorainicae memoria celebratur, per totain Persidis
marura et signis admirandis, quibus nsque hodie regionem lanli, ac pro Chrisli nomine gladio ju-
refulget, ad fidem Cbriaii convertit, ita ut baptiste- gulati sunl. In quo fidei cerlamine passus est Meli-
rturn, quod ipse apud prrefalam urbem condidil, in sius episcopus, sancltlaie ci niiraculoruni gloria in-
sacrosanclis Paschalis fesli vigiliis, divina virliilc, signis ; Acepsimas quoque epiacopus cufn presbytero
singulis annis aqnis subitis inu.ndctur, et per seplem suo Jacobo, et Mareas et liicor nihilominus episcopi,
ejusdem solemriilatis dies, gratia exuberanle per- cnm clericis fere ducentis, et quinquaginta mona-
roaneat. Venerabiles socii ejus apud Diniensium ur- chis, cl sacratis virginibus plurimis, inter quas et
bcm conditi, gloriosis nihilominus miraculis com- Simeonis episcopi sororem nomine Tarbuam cum
mendanlur. pedissequa sua, slipilibus aliigantes, serraque fin-
F. XI KALEND. MAII. " dentes, crudelissime necaverunt.
(21 Apr.j Eodem die iti Cordula civilate, naia.is sanctorum
(Cassiod. lib. n Histor. trip.) Apud Persidem, na* Parnieiiii, Ilelimenae, et Chrysoteli presbyterorum,
talis sancti Simeonis episcopi Seleucise e,t Ctesi- et Liicscct Mutii diaconorum de Babylonia. Quorum
pbonlis, regalium civitatum : qui perseculione Sa- primus prsecisa eliam lingua loquebalur. Omnes
poris regis Persarum, jubepte eodem tyranno, cora- primo in equuleo suspensi, el nexibus altracti sunt;
prehensus, ferroque onustus, cum, iniquis trihunali- dein laminis ardenlibus circa latera appositis, uslti-
bus exhibilus de Domino Jesu Christo voce libcra lali et ungtiibus lacerali, ac ullimum gladio tr.ici-
ac consUntissiraa teslaretur, primuro carcerali er- tlati sunt, praesenle perseculore Decio. Scriptum iu
gastulo curo aliis centtim, e quibus alii episcopi, passione sancti Laurentii (10 Aug.).
?.lii erant presbyteri, alii diversorum ordinum clc- (Greg. Tur. de Gloria Mart., c. 64.) El ijUgduno
rici, longo tempore maccralus est. Novissinic, cum Gallise natalis sancli Epipodii marlyris, qui persecu-
• Videlibellum deFeslivitat. Apost. c De Itoc gesla Sebastiani et SusannaeAug. 11.
b De his in gestis Nerei Acliilci. Ponlilicalc, cap. 29.
SSl **' •-%;; S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 253
lione AnloBJBtVeri, pos*^loriosos quadraginta oclo A Eodem die Ronix, iitania major, ad sanctum Pe-
mariyruto, agnnes, qei m eadom urbe psssi stmt, trum.
em» Atexaadro charissimc: collega terrtus, ipso inte- Apnd Viennam, saneti Clarentii episcopi et con-
jWi 1» careerem truso, primo os dirts pognonim" fesstiris.
ietibus eaestw, deinde equniei extensfone vexatus, D. VI KALEJSD.MAlI.
postrewo marlyrium capiiisabscisione complevit. {26 Apr.)
Viennse, sancti Juliani episcopi et confessoris.
(Poniificate, cap. 5.} Romas, natalis sancti Anacleti
A. IX KALEND. MAIf. papae,qtti secundus post beatum Pelrum, cum rexis-
(25A»r.) sel Ecclesiam annis duodecim, persecutione Domi-
{Pist. iSrc. Sancta Eccl. fiom.) In Perside, civi- tiani martyrio coronalus est.
taie Diospoli, passio sancti Georgii marlvris, cujus (Pontif., c. 50.) Ipso die, sancti Marcellini papae,
gesla passionis etsi inter apocryphas cocnumeratur qul cnm Ecclesiam novem annis et mensibus qua-
scripturas, lameu ilJustrissimum mariyrium ejus in- tuor rexisset, temporibus Diocleliani et Maximiani,
ler coronas roartyrum Ecclesia Dei venerabiliter, , ab eodem Diocleliano, piro confessione veroe fidei,
houorat. « cum Claudio, Cyriao et Anlonino, capite truncalus
|tt Galliis, civitate Valentia, natalis sanctorum est, et post dies triginta et quinque, sepultus via
Felicis presbyleri, Forlunati et Acbillei diaconoruin, Salari*, in cabicui», a MarceB»presbytero et a dia-
qui a bealo Irenseo Lugdunensi episcopo et martyre combusetim bymnvs. Ojuolerapore fuit magaa per-
ad prsedicandum vcrbum Dei missi, cum maxiraam secutio, ita ot intra unum mefisemdecem et seotenv
parlera supradiclse urbis ad fidem Christi convertis- millia marlyrio coronarentur.
sent, a duce Cornelio in carcerem trusi; dein duris- E. VKALEND. MAIt.
sima nervorum ftagellatkme dititissirae verberati;
(27 Apt.)
post eliam revinctis post lerga manibus, cruribusque (Ponfif^, c. 40.) Romx, sancti Anastasii papa;, qui
confraclis, circa rotarum vertiginem aslricti, fumi sedit aimos tres, dies decem.
quoque amaritudine supposita, die ae nocte conti- Apud Nicomediam, natalis-sancti Anthimi episcopi
nuata equulei extensione suspensi, ad extremum e^t
martyris, in memoriis piorum fulgentis in regrio
gladio consummati sunt. Cbristi. flic persecutione Diocletiani, ob confessio-
In Fonlanella monasterio, sancli Wulfranni epi- nem Cnrisli, martyrii gloriam capitis obtruncatione
scopi, pweclari in miraculis et doctrjna viri. suscepit. Ojiera lahmram bonum paslorem, viam
B. Vlii KALEND. MAH. G marlyrii praeeuntem, universa pene gregis stri mttl-
(24 Apr.) titudo secttta est; quoruffl alios prcefatus tyrannus,
Liigdiwfr GaHio», natalis sanclt AJexamfri, qui eamdem civitatem tonc temporis residens, gladio
tertk* post passionem Epipodii (fie prodaetns e ear- obtruncari, atios ignibus confiagrari, alios navicnbs
«re, primo ila lanialus est crudelitale verberantium, impositos petago immergi fecil. Ipsis fideliam turbis
fttKritesi&luta cOTJaru», patefactis visceribus, se- tarrto rjejr Dei gratiam fidei ighe infiammatis, utnee
eiftte animse pantferentur. Dem cruci» affixus pati- interrogari se paterentur, sed ultro in flammas ir-
bttto, beatutn spiritum exanimatus emisil. Passi sunt ruerent, vel caidenlibus gladiis cervices dDJectarent.
cum eo ct alii-numero triginta quatiror. Sepulti ScriptutH est 'm eecljESiasticaRistoria lib. vjn (Euseb.
aroba ex. iriroque altaris latere, in crypta, quae in tm, c 6).
coHe superpesilo civilati, pulcbro et anliqno opere f. IVKALEND. MAU.
exstructa.
.. (25 Apr.)
(tteda* I. f dimr. Angl., c. 28 et 50, et 1. m, c.
* et seqq.) Eodem die, deposillo Mellili episeopi Apud Ravennam, natale sancii Vitalis marlyris,
patris sanctorum Gervasii et Protasii: qui miliUms
t»Brltannia,qui terlius post Augustimim episcopum, Paulino judice, Ravennam ingressus est. Et
ijCum
Dorovernensem ecclesiam suse«pit, quam rexit an- cuin videret ifi
conspeclu judicis sui Christianum
nos quinque; sepultus m monasterio, in ecclesia nomine
Ursicinura, arte medicmn, nalioneLigurium,
beati Pelri octavo Kalendas Martii, anno ab Ittcar-
post nimia tormenta capitalem accepisse sententiam,
nalione Domint sexcenlesimo vigesimo quarto. et cum veriissel ad"f/aijnani. et expavisset, exclama-
C. VB KALEND. MAIf. yit: Noli, noli, Ursicine rneolce, qui alios curare
(VSApr.) consuesll, teipsum seterme mortis jaculo vulnerare!
Apud Afexandriam, natale sancli Marci evange- Et qui per passiones nimias «entsli ad paliuam, co-
iistse », qui martyr defunctus, sepultus est in loco ronam vis perdcre a Domlno pweparatam? Utque
lapidis excisi cum gloria. Ordinaverat autem pro se martyrium consununaYtt idetn Ursicinus, statiin
Alexandriae episcopum Anianum, aliis quoquelonge bealus Viialis corpus ejos rapiens intra Raveuna-
lateque ecclesiis episcopos, presbyteros, diaconos tium urbera sepefivit, ad jtidicem ultra venire con-
dederat. lemnens. Tentus itaque a ^aolino eonsulari ob id

» Vjdelibellum de Fest. Apost.

233 MARTYROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS.— MENS. MAI. 254
maxime, quia praefatum Ursicinum in passionis 1A gentilium csecofurore el ofiiciismilitaribus ad len-
agonepositum suis exhortationibus roborasset, post tandam justorum fidem rabies diaboli infeslantis
equulei lormenta jussus est perduci ad palmam. Lo- tahiabal, ex illuslri sacerdolio effecti sunt marlyrcs
cus autem ubi decollabantur Christiaui hoc habe- gloriosi. Passi sunt in eorum collegio iEmilianus
bat vocabulum, eo quod arbores palmse illic essent. miles, Terlufia etAntonia saerae virgincs, et quse-
Et facta fovea quousque invenirelur aqua, ibi supi- dam mulier cum suis geminis.
nus deposilus, et terra ac lapidibus oppressus est.
ad A. PRIDrE KALEND.MAIL
Conjux quoque ejus Valeria, cum reverterelur
urbem Mediolanensium,Sylvano sacrificanles incur- (30 Apr.)
rit; cumque eam deponentes de sagmario bortareu- Natalis sanctorum marlyrum Mariani et Jaeobi,
tur de idololhilis manducare, nec sibi omnino lici- i>quorum prior lector, posterior diaconus erat. Et
tnm testaretur, quia esset Christiana; nimia ab eis cum jampridem infeslaliones Decianaepersccutiotiis
csede maclata est, ut vix semineoem sui bomines in confessione Christi evicisset Marianus, ilerum
eam ad Mediolanensemurbem perducerent. Qusein- cutn charissimo collega tentus est, apud Cirthensem
fra biduum migravit ad Dominum. coloniam. Ubi post dira et exquisila supplicia (iu
Alexandriae•, natale sanclae Theoaora? virginis,' ™ut Marianus per suraraos apices pollicumsuspensus,
qux sacrificare contemnens, in lupanar tradita, miro ut gravi pondere pedibus innexus, erudelissime tor-
Dei favore erepta est. Astante quippe jam ad ostium queretur) diu in carcere macerati sunt. Sed divinis
cellulaemulliludine juvenum impudicorum, repenie revelationibus mirabiliter cdnfortati, deindeLambe-
quidam ex fratribus, Didymus nomine, plenus fide, sitanam urbem directi ad praesidem, ibi rursum
divinitus inspiralus, sumplo militari habitu, primus longo tempore carcerali ergaslulo mancipati sunt;
lupanar irrupit, et sanctaevirgini cur venisset expo- sed iterum divinis revclationibus allevati, novissime
nens, illi militares imponil exuvias, ipse virginali cum multis aliis gladio consummali sunt.
veste induitur. Sic virgQ egressa, et a nullo agnila, (Gregor. Tur. de Gloria marlyr., c. 56.) Eodem
ad civitalem fugiens evasit. Didymus prsesidi exhi- <lieapud civitatem Santonas, natalis sancti Eutropis
bitus, et omnefactum conslanter exponens, Cbrislia- martyris, qui a beato Clemente episcopo direclus in
num se esse confessus, absciso capite igni tradilus Gallias; ab eodem etiam ponlificalis ordinis gratia
est. Beala quoque virgo, quoepro tuenda virginitate consecralus, impleto hujus ofiicii ordine, peracta in
cx lupanari fugerat, amore coronsecontinuo ad sta- incredulis proedicalione,insurgentibus paganis, quos
dium regressa, simul cum Didymopercussa, et simul auctor invidix credere non permisit, illiso capite
est coronata. victor occubuit. Denique post multa annorum spatia,
Eodem die Aphrodisii, Carilippi, Agapii el Eusebii cum Palladius ejusdem urbis episcopus, et cum eo
martyrum, alii viri Dei, corpus ejus, debiti honoris gralia, in
Item in Pannonia, sancli Pollionis marlyris. basilicam novam transferrent, reseralo sarcophago,
G. III KALEND.MAR. contemplati sunt cicatricem capitis, qua in parte
(29 Apr.) defixum fuerat securis acumen. Cumque sequenii
Ajiud Paphum, Tychici apostolorum disciputi nocle stravissent sacerdotes membra quieti, appa-
(Eph. vi; 7/Tim. iv). ruit eis per visum, dicens: Cicatricem quam con-
ti Numidia apud Cirthensem coloniam, nalalis templati estis in capite, scilote me per eaur marty-
sanctorum marlyrum Agapii et Secundini episcopo- rium consummasse.
rum : qui persecutione Valeriani, post longumi Apud Asiam, passio sancti Maximi marlyris, cujus
exsilium apud prxfalam urbem, in qua lunc maximei gesta habentur.
» Ambr., lib. n de Virpin. habet Antiochise. k De his in "estis sanclorum Marianiet Jacobi.

LITANIiE INDICENDiE.

MENSIS MAILTS
IIABETDIES XXXI; LUNATERO, XXX.

B. KALEND.MAH. Marioeqnocfuit soror ioatris Domini, unde fratres

(I Maii.) Dominidicebanlur.
Jeremix prophetae. In Galliis territorio Vivariensi, in loco qui vocatus
Et natalis apostolorum Philippi et Jacobi n filii cst anliquitus gcntibus, sancti Ancoli subdiaconi,

» Videlibcllumde Fcst. Apost.

 235 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSI3 256
quem misilah Oriente sanctus Polycarpus cnm Beato A gnmmalicosufficienler Alhanasius fuissetinstructus,
Benigno et Amlothio prcsi yieris, et Thyrso diacono, continuo tanquam fldele Domini commendalum, a
ad prsedicantlum verbum Dci in Galliam. Cujtis pne- parentibus restituittir sacerdoti, ac veluti Samaet
riicalione Caesar Severus comperla, spinosis fuslibus quidam in teniplo Domini*nutritur; et ab eo per-
crudelissirae flagellalum in carcerem trudi prsecepit, gente ad palres in senectute bona, ad portandum
et alia die produclum cum videret superari non post se Ephod sacerdotale deligitur. Hiijus lanti ir.
posse, jussit ad sirnilitudinem gladii de ligno duris- Ecclesiapro fidei integritate agones fueruni, ut etiain
simo ensem fieri, et in crucis modum caput ejus de hoc videatur dictnm esseillutl quod scriptum esl,
scindi. Quod cum factum fuisset, eliso iu terram Ego enlm oslehdam ei qiiantum pro nominemeo eum
ccrebro, gloriosa morte.translatus est. pati oporteat (I Reg. i; Aei. ix). In hujus etenim per-
;Item civilale Sedunensi, loco Agauno, pnssio Si- seculiones universus conjuravit orbis, et commoti
gismundi rcgis filii Gundcbaldi, regis Burgundionum. sunt principes lerrse : gentes, regna, exercitus coie-
Qui cum se cerneret non posse Francis resisterc, runt advcrsuseura; multasque Arianorum perpessus
solus fugiens, coma deposiia , habilum religionis insidias, loto orbe profugns agitur; nulliis lutus ad
suscepit, et jejunits, vigiliis ac oratlonibus die nocte- lalendum supcreratlocus.Tribuni, proepositi,comiles,
qiie vacans, captus a Francis cst cnm uxore ac B exercitus quoque ad invesligandum eum moveulur.
fiiiis, in putenmque demersus occubuit. Post vero (RutT.lib. I, c. 18 et 19.) Edictis imperialibus prx-
abbati cuidam revelatus, et ab eo reverenter se*>ul- mia delaloribus propontinlur, siquis vivuin maximc,
tus, cliam miraculis claruit. sin minus cerlc captit Alhanasii dctulisset. Ila tolis
regni viribus fruslra adversus eum (cui Dciis aderat)
C. VI NONAS MAIL cerlabatur. Interea. sex conlinuis annis ita latuissc
(2 Maii.) fertur in lacu cislernie non habenlis aquam, ul solem
(Hieron. de Script. eccl., c. 15. Ruff. I. i, c. 14.) mmquam viderit. Sed cum jam sibi nullum locum
Natalis sancti patris nostri Alhanasii, Alexandrinx tutum videret (prbditus siquidem fuerat per ancil-
lirbis episcopi el confessoris. Qui multa Arianorum lam, quse sola conscia erat dominorum ofQciis,qui
perpessus insidiis, quadragesimo et sexto anno sa- ei latebras proebuerant), ad Constanlcm Galliarum
cerdblh*sui, post multos agones, murtasque patientiae principein fugit; a quo satis honorifice religioscque
coronas, quievit in pace. Hic vir acris ingenii, et susceplus est. Quiquc causa ejiis, quam fama com-
ecclesiaslicis negotiis apprime vigilans fuit. Hujus pererat, diligcnlitis cognita, scrihit ad. fratrem, pro
ofigo et a puero iiistilutio, tali modo narratur: Tem- ccrto cornperissc quod saccrdos Dei stimmi Atha-
pore quo apud Alexandriam Petri marlyris diem C nasius injtiste ftigalns, cxsilia paicrelur. Revcrsus
Alexander episcopus agebat, cum post expleta so- itaque ad Conslaolium cum lillcris^ atl Ecclesiam
lemnia conventuros ad convtvium suum clericos suam permiltilur ire. Et rursus posl mortem illius
exspectaret, in loco mari vicino videt eminus puc- fugatus, u.sqnead Joviniani imperium latuit; a quo
rorum super oram maris ludum, imitantium (ul fieri honorifice ct officiosissimislitlcril requisitns eccle-
solet) episcopum, atque ea qucein eccfesiis geri mos siarum disponcndarum, jam sialutus in sedc sua
est. Sed cum intenlus diutino pueros rnspectaret, accepil potestatem. Moritiir Valcntiniani ct Valentis
videt ab bis geri eliam secretiora quxdam et mystica. imperatorum tempore.
Perlurbatus, illico vocari ad se clericos juhet, atque Eodem die, nalalis sanctorum Saturnini ct Neo-
eis quid eminus ipse videret ostendit. Tum »bire poHs. aui in carcerc rcquievcrunt.
cos, cl comprehcnsos ad se adduccre omnes ptieros D. V NONASMAH.
imperat. Cumque adessent, quis eis liidus, et quid
cgisscnl, vel quomodo percontalur. Uli (nt talis ha- (3 Maii.)
bcl aelas) pavidi negare primo. Dein rcm gcstam per Jerosolymis, invenlio sanclsc crucis ab Hclena
ordinem pandunl, et baplizalos a se quosdam cate- rcgina, sub Constantino principe, ctijus ct ipsa ex-
chumeitos coiifilcnlur, per Alhanasium, qui lntli D stitil mater. Inventionis aulem pretiosi ligni hisloria
illius puerilis cpiscopus fueral simulatus. Tum ille cognitu digna ita sehabct: Adrianus, qui undecimus
diligentcr inquirens ab his qui baptizali dicebantur, Coesaret imperalor Romoeerat, cxislimans se fidem
quid inlerrogali fuerint, quidve responderint, simul . Chrislianam loci injuria perempliirum , in loco Das-
cl ab eo qui inlerrogaverat: ubi vidct, secundum sionis simulacrum Jovis consecravit. Et Bclhleem
rcligionis noslroe rilum cuncla constare. colloculus Adonidis fano profanata est, ut quasi radix el fun-
cum concilio clericorum slatuisse tradilur illis qui- damcntum Eccleske tolleretur, si in bis locis idola
b:is integris inierrogalionibus et responsionibus aqua colcrenlur in quibus Christtis natus cst ut patere-
fuerat infusa, iterari baptismum non debere, sed tur, passus est ul resurgeret, surrexit ul regnaret,
adimpleri ca qnsea sacerdolibus mos est. Atbanasiura judex vel rex jndicarel. In Bethlecin quoque ubi
vero atque cos quos ludus istc vel presbyleros visus agnoverat bos possessorem suum (ha. i), ct asinus
fuerat vel ministros, convocalis parenlibus, sub Dci prxsepe Domini sui, ihi principcs hominum inGcinti
obtestatione eos tradil Ecclesise nulriendos. Parvo Sa'valorem Domini, iufames bominum amores mo-
autem cxaclo tcmpore, ct«ma notario integre, et a rcsque coluerunt. Prodila novo sidcre regis oelcnii
257 MARTYROLOGIUMCU.UADDITAMENTIS.— MENS. MAII. 258
ubi cunabula supplices cum suis opibus adoraverant. A ioco testilicalione confirmata est. Jussil illicu, ur-
Chaldsei,ibi barbaras Ubidines sacraverunt Romani genle sine dubio conceptx revelationis inslinclu, in
(Ezech. vii). Ubi ualum Salvatorem cum exercitu ipsum locnm operam fossionis accingi; parataijtie
Angelorum concincnle, ccelesti gaudio salutaverant mox civium pariler et militari raanu, brevi laborcm
illuslrata nocle pastores, ibi Veneris araasium mistse istius molitionis hausit, et contra spcm otnnitun,
semiviris planxere merelrices. Proh dolor t qux pie- sed secuiidum ipsius tantum reginse fidem, alta
tas hominum.hanc impietatem compensare polerit! egestione reseratis terroe finibus, abditse crucis ar-
ubi sacra nali Salvatoris infantia vagierat, illic Ve- cana patuerunl. Seil cum tres pariler cruces, ut
neris lamenta fingenlium lascivis luctibus, infamis quondam fixse Domino et hurgnibus stererant, re-
ritus ululabat; et ubi Virgo pepererat, adulteri cole- perloe fuissent, gralulatio repertarum ccepit anxia
bantur. Mansit boc saeculiprioris nefas in tempora dubitatione confundi : justo piorum melu, ne forsi-
Constanlini, qui princeps ut esset principihus Chri- tan aut pro cruce Domini palibulum latronis elige-
stiaui^, non magis sua quam matris Helenx fide me- rent, aut salulare lignum pro stipite latronis abji-
ruil. Qux divino, ut exilus docuit inspirata consilio, ciendo violarent. Aderat quidem et lilulus ille qtii
rogat filium ut sibi facultalem daret cuncta itlic Grsecis et Latinis alque Hebraicis litteris a Pilato
loca Domimcis impressa vestigiis, et divinorum erga B fuerat conscriptus, scd nec ipse salis evidenler Do-
nos operum signata monumenlis purgare, deslruclis rainici prodcbat sigua patibuli. Respexit pias fideli-
lemplis et idolis, ab omni profanx impietatis conta- ter xstuanlium curas Dominus, et ipsi polissimum,
gio, et religioni sux reddere, ut Ecclesia landem in tfiuc tam pise sollicitudinis princeps erat, bujus con-
terra originis sux celebrarelur. llaque prompto fitii siiii. lumen infudit, ul aliquem recens morluum
imperaloris assensu, mater augusta, patcfactis ad inqtiiri el itiferri juberet. Macarius per idem lein-
opera sancla thesauris, toto abusa fisco est, quanlo- pus ecclesix •illius cpiscopus prxsens crat. Ncc
que sumptu atquc cultti regina poterat et religio mora, verbum factum, cadavcr illalnm est. Depo-
suadebai, xdificalis basilicis, conlexit omnia et nitur jacenli una de crucibus, adinovetur cl aUeia,
excoluil Ioca, in quibus salnlaria nohis myste- sed eorum ligna mors sprevit. Poslremo domiiucani
ria pictatis sux, incarnalibnis, ct passionis, et resur- crucem prodil rcsurrcctio, el ad salulaiis Jigiii
rectionis, atque ascensionis sacraiiientis Dominus .lactum, mortc profuga, fumus excussum, et corpus
redemplor impleverat. Mirum vero inter hxc, quod erectum esl; tremefaclisque viyenlihus, stetit mor-
in basilica ascensionis, locus ille lantum de quo in luus; et funebribus, ut Lazarus quondam, vinculis
nube susceptus ascendit, captivam in sua carue expeditus, illico inler speciatpres suos rcdivivus
ducens caplivilatem noslram (Eph. iv), ila sacratus C incessit. Ergo crux Domini tot opcrta xtatibus et
divinis vesligiis dicitur ut nunquam tegi marmore, Judxisin lempore passtonis abscondila, neque gen-
aut paviri [ms. paveri] rcceperit, semper excussis, tibus in xdificalione fani, lerram sinc dubio ad ip-
solo respuenle, qux raanus adornandi studio teh- sam fabricam egerenlibus, revelata, nonne divina
tavit apponere (Psal. cxxxi). Itaque in toto basi- manu latuit, ut nunc invenirclur, cum religiose qux-
licse spatio solus in sui cespitis specie virens perma- reretur? Ita ut cruccni Clnisii decuit, experimento
net, ct impressam divinorum pedum veneralionem resurreclionis iuvenla at probata crux Christi est,
calcati Deo pulveris perspicua simul et attigua dignoque mox ambitu cousecralur, coudita in pas-
veneranlibus arena conserval, ut vere dici possil: sionis loco hasiiica, qux auratis coruscat laqueari-
Adoravimus in loco ubi stelcrunt pedes cjus. Regina bus, ct aureis dives allaribus, arcauo rcposilam sa-
ijla venerahilis, ut venit Jerosolymam, diligenler et crarto crucis partem servat, quam thecis argenteis
pie locis illic et circa ourniiius diviiMrum em iosa iiKromparaliilisfide regiita contiltara derelltiuit ibi.
insignium, et oculis baurrre gesliens fidein, quani Namque parlem ipsius ligni salutaris delulit filio,
piis auribus litlerisque perceperal, cruccm Domini qtiam episcopus urbis ejus quotannis, cum Pascha
sludiosissime perquirere adorsa est. Sed quoe via Doraini agitttr, adorandam populo, princeps ipse
vel. ratio inveniendi subesset, cum judex idoncus D venerantium promit. Neque prseter hanc diem qua
iiemo inveniri possct, ubi memoriam et.curam rcli- crucis ipsius myslcrium celebratur, ipsa (qusesacra-
giosse conscienlix vel observantiae,et antiquilas scvi, mentorum causa esl) quasi quoddam sacrse solcmni-
et superstitionis impise diuturnitas abolevisset? Ve- talis insigne profcrtur : nisi interdum religiosissimi
rum ipso omnium et terris el animis opertorum con- postulent, qui hac tantum causa illo perigrinati
scioet teste Domino, fidelis mulier sanclum Spiri- advenerint, ut sibi ejus revelalio, quasi in prelium
tum per afiectum pium meruit. Quo aspirante, cum longinqux peregriualionis defcralur; quod. soluui
rem ab humana conscienlia divinilus remotam fru- episcopi beneficio obiineri ferunt. Qux quidem crux,
stra diligens requisisset, de loco lantura passionis in maleria insensala vim vivam tenens, ita ex illo
ccrtior fieri studuit. Itaque non solum de Christianis tcmpore innumeris pene quotidie hominum volis Ii-
doclrina el sanclitale plenos viros, sed et de Ju- gnum suum commodat, ut delriraentum non seuliat,
dseis peritissimos ut proprise (qua miseri et glorian- ct quasi inlacla permaneal; quotidie dividua su-
lur) impietalis iudices exquisivit, et accilos ir. menlibus, et semper lota venerantibus. Sed istam
Jerosolymam congregavit. Tum omninm una de imputribilcm virtutem et ind^Rtruclibilcm solidita-
 259 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 260
lem, de illius profecto'carnis sanguine bibii, quse ,A donec deficeret. Hojnsmodi fine vir sanclus mar-
passa morteim, non vidit corruptionem. Clavos quo- tyrium sunm complevit. Sancti auleni duo presby-
que, quibus corpus dominicum fuerat aflixum, teri gladio consummali sunt. Quorum corpora Se-
eadera venerabilis regina portavit ad filium. ;Ex vera femina reiigiosa colIegit,elbeatumAIexandrura
quibus Hle frenos composuit, quibus uleretur ad atqoe Eventiam in ono sepulcro , sanctum vero
bellum; el ex aliis galeam, nibilominus belliusibus Theodulom separatim in alio-posuit via Numentana,
aplam. m prsedio soo, v Nonas Maii.
(Ruff. lib. i, cap. 8. Pontificale, c. 7.) Eodem die E. IV NONASMAH.
Romx via Numentana, milliario septimo, sancti
Alekandria papx, cum Eventio et Theodulo presby- (4Maii.)
(Euseb. I. vm, c. 14, et I. ix, c. 6. ftuff.) Iu
leris sub Trajano principe, Judice Aureliano : qui Palaestinacivilate
Gaza, natalis S. Silvani cjusdem
Romanx Ecclesix episcopatum, quintus post Pc- urbis
cpiscopi. Qui perseculione Diocletiani cum
trbm, tenuitannosdecem, menses duos, dies decem, plurimis clerieorum suorum
et sanctitate incomparabilis, fide clarissimus, ma- est. martyrio coronatus
ximam parlem senatorum Urbis convertit adDomi- Item in metallo Fanensi, sanctorum marlyrum
num. Qui postmodum, jubente Trajano principe, ab simul cxsi sunt.
Aureliano comite utriusque mililix, carceri manci- quadraginia qui natali capite
Nicomedix, sanctx Antonix : qux n-
palus, post slupenda et divina miracula, ubi per mium lorta et variis afflicta cruciatibus ab uno bra-
puerum, qui faculam ferebat ardentem, e carcere chio tribus diebus suspensa, et in carcerem biennio
nocturno silenlio per feneslram eductus, ad domum
detrusa, a Priscilhano prxside ad uliimum flammis
Quirini tribuni, ubi beatus Hermes prxfectus sub exusta est.
custodia tenebatur, perducitur; et poslquam sanata Eodem die, in Norico loco Launa, co-
est filia ipsius Quirini, Balbina nomine, et ipse Qui- natalis sancli Floriani, Ripensi,
qui prxsidis jussu, ligato
rinus conversus baptismi gratiam desideravit, post- ad collum saxo, in flumen Anisi prxcipitalus est,
que liberationem et baptizationem eorum , quos et mox, omnibus qui circumslabant videntibus, oculi
vinculis arctatos in carcere Quirinus ipse lenuerat,
prxcipitatoris ejus crepuerunt.
inter quos duos quoque sanctissimos presbyteros Ipso die, beali Quiriaci episcopi et martyris gIo<
inter reos conslrinxerat, Eventium et Theodulum
riosi, sub Juliano imperatore.
qul de Oriente venerant; post isla omnia, et si qua
sunt-alia venerabiliter ab eo gesta, Aureliano comitt F. 1U NONAS MAII.
iterum, principe adhuc Trajano (siquidem Adrianus C ' (5 Maii.)
nondum imperabal), exhibitus est simul cum ipsis * Apud Alexandriam sancti Eathymii diaconi in
beatis duobus presbyteris; primoque in equuleum carcerequiescentis.
levatus, et tortus ungulis , alque lampadibus attra- Thessalonicx natalis sandorum Irenxi et Perc-
ctatus gravissime fuit. Cumque nullas daret voces, grini et Irenes ignibus combustorum.
dixit ei Aurelianus : Quare taces ? Sanctus Alexan- In Galliis civilate Arelatensi, sancti Hilarii epi-
der respondit: Quia tempore oralionis Christianus scopi, magni, docti el prxclaTissimi viri. Qui pauper-
homo cum Deo loquitur. Deposilo autem Alexandro, tatis amator.etergainopum provisionem non solum
jussit impius judex applicari Evenlium et Tbeodu- meritis pietate, sed et corporis sui labore soliicitus
lum, et interrogavit beatum Alexandrum : Qui sunt erat: nam pro reficiendis pauperibus, etiam rusti-
isti? Beatus Alexander dixit : Ambo viri sancti, cationem conlra vires suas, homo-genere clarus, et
ambo presbyteri. Tunc conversus ad bealum Even- longe aliter educalus exercuil. Sed nec in spiritua-
tium, judex interrogavit eum : Quando factus es libus neglexit: nam et in docendo gratiam habuit,
Christianus ? Cui bealus Eventius : Ante annos et absque personarom acceptione omnibus castiga-
sepluaginta et annorum undecim sum baptizatus, el tionem ingessit. Inter sua vero opera ingenio' im-
annorum viginli prosbyter ordinatus fui, et nunc D mortali, ad moltorum ulilitatera necessario opere,
ago octogesiraum el unum xtatis, quem in carcere Vitam sancti Honorati decessoris soi composuit.
ct vmculis compievi. Et postquam interrogavit ctiam Moritur Valentiniano et Martiano imperaloribus.
Theoduium, et in confessione manentem invenit, Item Vienn», JfeeatiNicetii 'episcopi, venerabilis
jussit furnum incendi forliter, et bealum Alexan- sanctitalis viri.
drum atque Eventium ligalosin medium prxcipilari. Anlisiodori, passio sancli Jovimahi, lectoris et
Cum eis et beatus Theodulus sponte in flammas martyrisi
prosiluit, decantans cum ipsis el pariter gratias G. PRIDIE NONASMAII.
agens : Igne nos examinasti, et non est invenla in (6 Jtfaii.)
nobis iniqmilas (Psal. xvi). Quod cum nuntialum e Natalis sancti Joannis apostoli ante porlara La-
impio Aureliano esset, fecit beatissimum Alexan- tinam Romx, qui ab Epheso, jusSUDomiliani fratris
drum punctis creberrimis per tola pungi mcmbra, Titi, secanda perseoutione, quam ipse post Nerouem
» Ruff.lib. i, cap. 8. Pontificale.c. 7. Esl Alex:snderi. c Hier., lib. i conlra Jovinian. c. 14, et in c. xx
b Genuadius de Viris illusl. cap. 69. Matlh., ex Tertull. de Prxscr. c.36.
 261 MARTVROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. — MENS. MAII. 202
exercuit, ad urbem Romam perduclus, prxsentc. A B. VIII IDUS MAII.
senatu, anle porlam Latinam in fervenlis olei dolio (8 Maii.)
missus est, agenle hoc impio prineipe qui Christia- ' Mediolani, sandi Victoris martyris : qui natione
norum infestissimus persecutor eral. Sed beatus Maurus, et a primxva xtate Cbristianus, cum esset
aposlolus tam liber a pcena inde exiit quam a in castris imperialibus, milesetiam canitiedecoratus,
corruptionibus carnis fuerat immunis, Tunc in Path- compellenle Maximiano ut sacrificaret idolis, in con-
mum insulam relegatur exsilio, ubi Apocalypsim fessione Domini forlissime perseverans, primo gra-
vidit. Ad eommendandam ergo ipsius dignam me- viler fustibus cxsus, sed Deo protegente, doloris
moriam, el pro fide apostolicam constanliam, Cbri- expers, deinde liquenti plumbo perfusus, sed nihil
sliani eeelesiam, venerationem ejus gestantem in penilus txsus; novissime gloriosi marlyrii cursum
supradido Ioco anle portam Lalinam prxclaro et capitis abscisione eomplevit. Erat autem civis san-
miro opere construxerunt, ubi festivuui conctirsum clorum martyrum Naboris et Felicis, qui in Africa
undecjmo. Non Maii usqne hodie faciunt. decollali, simul cum Januario et Marino MedioJanum
Eodem die, beati Evodii, Antiochix episcopi, translati siint.
qtii primus ab apostolis a ibi esl episcopus ordi- C VII IDUS MAII.
nalus. '
B (9 Jfati.)
i lu Perside sanctorum martyrum trecentorum
Item beali Lucii Cyrenensis, qui apild Cyrenem decem.
primus cpiscopus a sanctis apostoKs institutos est, Eodem die apud Nazianzi oppidum, beati Gregorii
quem in Actibus apostotorum sanclus Lucas com- episcopi, qui theologus dicitur, nobilis Athenis erudi-.
lemorat.
tus, coflega beali Basilii, Cxsarex Cappadocix po-
A. NONIS MAU. slpa episcopi. Quique, cum se lotum Dei servitio
mancipasset, tantum de collegx amore prxsumpsit,
(7 Maii.) ut sedentem Basilium de doctoris cathedra depone-
Nalalis sancli Juvenalis marlyris. . ret, ac secura ad monasterium manu injecta perdtt-
El bealissimx alque iHustrissimx Dei famul;» ceret, ibique per annos tredecim omnium Grxcorum
Flavix Domitilix b. Qux cum esset Flavii Clementis sxcularium, libris remolis, solis divinx Scripturx
cousulig ex sorore neptis, et a sancto Clemenle sa- voluminibus operam dabant. Igitur apud Nazanzon
cro velamine ad integritatis perseverantiam conse- oppidum in Ioco palris episcopus subrogatus, hxrc-
ticorum turbinem fideliter tulif. Redtlka vcro pace,
crata, perseculione Domiliani, anno principatus
ejus quinlo decimo ob testimonium quod Christo C Constantinopolim arj ccdesiam docendam venire
non abnuit. Ubi brevi tempore in tanlum ad
perhibeliat, curo aliis plurimis in insulam Pentiant exoratus,
exsilio deportata, longum inibi marlyriura duxit. emendandurfl populum, vetustis hxreticorum infe-
clum vencnis, profecit, ut tunc primum Chrisliani
Novissime, cum ab Aureliaiio sponso suo, <{vcmprq
Chrislo coHtempserat, et cujus accusatione exsilio sibi iieri viderentur, et novellam lucem veritatis
fuerat rclegala, translala euset ad Terraciuam ur> aspicere. Sed ubi gloriam subsecuta invidia est,
bem Campanix, et doctrina ac miraculis primo Eu- obnili quidam et prxscriptionibus minus sanis uli
ut ipso ad propria remeante, alius ordina-
pbrosynam et Thoodoram collactaneas el convir ccepere,
ginales suas, deiude eliam alios ad fidem Christi retur episcopus. Quod ille susurrari tanUim et stib
convertisset, inter qux magnatia, ctiam prxdiclus dente sentiens ruminari, ipse profert, quia dicere ei
Aurelianus infestissimus persecutor ejus, divina vir- nullus audebat. Absit, inquit, ut mei causa, aliqua
tute exstinctus cst; a Luxorio fralre ejus incenso simultas in Dei sacerdolibus oriatur. Si propter me
cubieulo in quo simul prxfalis cum virginalibus suis est ista lempeslas, tollite, et mittile me in mare, et
clausa morabalur, cursum gloriosi martyrii sui con- desinet a vobis quassatio. Tum regressus, in ec-
summavil sub perseculione Trajani; altera namque D . clesia sua quod superfuit vitx temptis excgit. Et
die veniens sanclus diaconus nomine Cxsarius, in- quoniam fessa jam xlale et corpore invalidus erat,
venil corpora sanctarum virginnm illxsa; in facies successorem sibi ipse delegit, quo ecclesiam guber-
enim suas prostraix, oranles Dominum, recesserunt. nante, debilitalis ei seneclulis otio fruereliir.
in Constanlinopoli, nalalis S. Timothei e, quando ab
Quarum corpora,idem sanclus diaconus sarco-
Epheso ejus sacra ossa delala sunt.
puago novo simul in
condiens, profundo terrx info-
diens sepeliviL D. VI IDUS MAIL
I Eodem die apod Nieomediam, passio sanetorom (10 Jlfaii.)
Job prophetx.
martyrum Ftavii, Auguslini, et Auguslmi fra- Romx via Latina in coemeterio ejusdem, natalis
trum. sanctoruin Gordiani et Eplmachi; quos Juiiarius,
« Vide libellum de Fest. Apost. Act. 19. • <«Hier. de scripl. Eccles. c. 117. Ruff. I. i,
bGregor. homilla27.De hisingeslisNerei et Achil- cap. 9.
lei. 12*«w. e Vide libctlum de Feslivitat. Apost.
Gregor. Tur. de gloria Martyrnm, c. 45,
263 S. ADONIS ARCIIH5PISC.^IENNENSIS 2G4
iiuperator aposlata, inter multos Ghrislianos, pu- hA snbito caeci facti sunt. Palmatius hoc.videns, tunore
blicis custodiis maocipavit, Deatum vero Januariura perterritus, nuntiavit Alexaodro, atque milites in
senem presbylerum comprehensum cuidam Vicario conspectu ejus exhibuit. Tuiw ccepit Alexander cla-
Gordiano ad audiendum tradidit. Qui beatum Ja- roare: 0 civesoptimi, videtis arlem magicam? Re-
nuarium palienter audiens, spiritu Dei illuminatus spondit Palmatius : Si per magicam istod factum est,
credere coepit. Quem protinus beatus presbyter, cum -ubisunt virtutes deorum nostrorum? Jubeat ilaque
uxore Marina nomine, et familia promiscui sexns pietas vestra offerri«t immolari diis, ne pereat res-
numero quinquaginta et tres, et eo amplius, bapli* publiea per eorum incantationes. Staluitur itaque
zavit. Quodfacttim audiens Julianus, plenus ini, dies, et prxconis voce jubentur bmnes immolare
damnavit inscriptionibus sanctom presbylerum Mercurio, qui in urbe Roma erant. Factum esl au-
Januarium; sanctum vero Gordianum skniliter dam* tein, dum funderetur sanguis porcinus et vitulinus,
natum in custodia puiilica posuit; alque cuidam CIo el sacerdotes virginesque baecharentur per lemplum
mentiano, quem vicariunl ejus loco dederat, tradidit. dxmonis, tma ex illis Juliana^nomine, arrepta coepit
Uxorem porro ejus ad Aquas Salvias [al. Si/m«i] ma* clamare : Dens'CaUisti, ipse vivus et verus, ipse
nere prsecepit inservitio rusticorum. Clemenlianus - indignalus es.t polklionibns reipubliex vestrac, et
aulem prb tribonali residens, beaturn Gordianuhv B I conteret regem morlalem vestrum, quia non ado-
vinclum catenis sibi prxsentari fecit. Ule in confes- ratis veritalem. Audiens boe Palmaiius, cucurrit ad
sione Chrisli lixus, diu plumbalis cxditur; in ul- beatum Callislum trans Tiberim, ubi erat mulliludo
timo capite truncatur. Cujus corpus jussit iniqQus Christianoram, et.cecidit ad pedesejus : Cognovi,
judex ante templum Apollonis « in Tellude jactari, inquit, Dominum Christum Deum esse verum, quem
•Jt a canibiis roderetur. Qutid nociiirno tempore dxmones confessi sunt hodie. Per ipsum te conjuro
Cbrristiani rapientes, milllario plus miniis uno ab ut liberes me a cultura dxmonum, et baptizes me sicut
orbe Roma posuerunt in crypla, ubi Jam pridem prxdicas. QuemB. Callislus, indicto jejunio, calechi-
corpus Iwali martjrrisEpimachi sepultiim fuerat. Hic zavit, et allata aqua baptizavit. Qui baptizatus ccepil
Epiriiachus apud Atexandriam cuin collega suo Ale- clamare : Vere vidi DOminurri Jesnm Chrislum, lu-
xaridro multo tempore in vinculis et in crucialibus men verurn, qui me illuminavit. Baptizala aulem est
carceris lortus, cum iri frequerittbus et diversis sup- et omnis domus ejus. Ab eadem die oriinem facul-
pliciis confectus perpurasset in fide, ignibus poslre- tatera Snam eoepit pauperibus Chrisliaois erogare,
muin consomilur, deinde reUquix ejus Romam irans- obicorique irivenireritor, miriislrans eis victum et
latse. tegumentum. Post -dies triginta requiritur ab Ale-
. Ilem Romx, natalis S. Calepodii senis presbyteri, C ' xandro*; nouliatam eoim est ei quod Christianus
' SUD* Alexandro imperatore; qui eum fecit occidi a esset. Tentus igitnf a quodam tribuno Torquato,
Laodicip, et corpus Irahi per eivitatem, atque in- missus est per triduUm m cuslodia Mamurtini \al:\
jactari, die Kalendarum Maii. Quod invenlum pisca- Mamerlini], et vinclus prxsentatur Alexandro.
tores.levaverurit, et nafravertint hoc Callisto epi- Quem videns Alexander, jussit solvi, cui et dixil:
scopo. Accepttim itaque comlivlt illud aromatibus et Sic amens es, Palmati, ut deserasdeos, et quxras
tmteamiriibus, el sepelivil iu coJmeterio ejus, mil- homiflem raoTtuum? Inter alia respondit Palmalhis:
liario ab Urbe lerlio, in crypta, ii Idus Maii. Tunc Feci qiiasi infelix : modo autem cogriovi quod ve-
de&Tlattis est ab Alexaridro Palniatius consul cum riim est. Tunc Alexander Iradidit eum cuidam se-
uxore el fitiis, et aliis promiscui sexus de domo sua nalori Simplicio, ut revoearet eum ad eulturam dcc-
quadraginta duobus. Cum quibus et Simplicius sena- rum mollibus'verbis.' Sed Pilmatius jejunfis, ora-
tor cum uxore et filiis suis, et familia $ua, fere pro- tionibiis et vigiliis Studens, non cessabat lacrymis
rriiscui sexus sexaginta et octo, et Felix similiter Deurri Patrem omnipoteriterit et Dominum Jesum
cum iixore sua Blanda, qui per doctrinara Callisli Chrisfum Filrurri ejiis deprecari. Veniens autem ad
papse et Calepodii presbyteri,, jraper fuerant bapti- eum quidam Feiix nomine, rOgabat eum pro uxore
zati. Hic enim Palmatius consul Alexandro impe-' D soa, qu?E a'qualuor aunis pcebat clinica. Beatus
ratori adeO ciiarus, acceperat ab eo potestatem ut Palmatius, prxsenteuxoreSrmplicii et oftmi faroilia,
Christianos cogeret sacrificai<e. Erat autem inulti- cecidit in lerram, et cora lacrymis orare ccepii:
tudo Cbristianorum collecta in quodam loco trans Domine Deus, qui iltummasti servum tuum, et do-
tiberim, inter quos bealus Callistus episcopus Urfiis nasti mihi lumen xternum Domioum Jesum Chri-
com clero suo, et senex presbyter beatus Calepc- slum, salva ancillam luam Blandam, et alteva earn
dios ; ad quos tenendos Palmatius consul milites ,de lectp .doloiis, ut cogJBOscantomnes quia tu es
direxit. Qui irigressi ubi erat sanclorum multitudo, Creator omnium rermn. Quaa illico sana surrexit.
•
a In feltude. Idem occurrit infra xxx Julii et vi et aliis. Ubi locus hic fuerit, exprimunt Acta Abondii
Augusti. Acta nlss. Cornelli papx xxrv Septembris: et sociorum : i Jussit Diocletianus produci sanctos
t( Exhijjiitosque, est ei rioclu, etin >Tellade, prxfeclo de custodia Abundium et Abundantium, cl prxsen-
Urbis prxsenle auditus. Acla Hippolyti, tari in Tellude, iu foro, ante lempltjm. » Qmnino
usebii et sociorum, ji Decemb.: <In Tellude sibi videtur composilum, ut Telludis sit quasi Telturis
fioque
tribunal parari fecit. > Templum est, in quo sxpe xdes, •
senalus cogi consuevit, ui apparet ex Cicerone, Dione
«65 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. MAII. 268
Quod videntes Simplicius el Felix, et reliqui qui in A lpso die, sancti Servatii Tungrensis Ecc.esix epi-
domo Simplicii erant, cceperunt urgere bealura Pal- scopi : qui tempore quo Hunni Germaniam vasta-
matium ut baptizarentur. Qui miltens vocavit san- bant, ne civitatis atque ecclesix sux videret exci-
ctum Callislum, el baplizali sunt omnes in nomine dium, Domini revelatione commonitus, transiit ad
Domini Jesu Christi. vicum Trajectensium; ibique defunctus, atque in
ltem Romx via Latina ad Centum aula, natalis medio publici aggeris est sepultus. Ob cujus meri-
sanctorum Quarli et Quinti. tum hominibus demonstrandum cum tempore hiemis
E. VIDUSMAII. omnia in circuftu nix replerel, nunquam sepulcrum
(11 JMait.) ejus operuit, donec industria civium basilica super
Romx via Salaria milliario vigesimo secundo na- ipsum xdificata est.
talis sancti Anthimi. A. PRIDIE IDUS MAII.
Viennx, beali Mamerti episcopi, qui ob imminen-
tem cladem, solemnes ante Ascensionem Domini li- (14 Maii.)
Sancli Patris nostri Pachomii b, qui cum esset
tanias instiluit. factis apostolicx gratix insignis, fundaloque ^Egypli
F. IV IDUS MAII. o coenobiorum, scripsit monacborum regulas, quas
(12 Maii.) '
angelo dictante dedicerat, simul et de tempore Pa-
Romx, in coemeterio Prxtextati, natalis sancto- schali.
rum martyrum Nerei et Achillei fratrum, qui fue- Ipso die in Syria, natalis Victoris et Coronx, sub
runt eunuchi B. Blavix Domitillx, quique cum ea Antonino imperatore, duce Alexandrix Sebasliano.
apud insulam Ponliam longum pro Chrislo duxe- Erat autem Viclor miles a Cilicia, cui Sebasliamis
runt exsilium. Postmodum vero ab Aureliano sponso in confessione fidei confringi digitos, et evelli jussit
Domililix (quem ipsa ob amorem Christi spreverat) ungues a cute, deinde illum in caminum ignis miltij
primo verberibus gravissimis atlrectati, deinde Mom- ubi triduo permanens, non est lx.sus. Deinde vene-
mio [ai., Mummio, et Memmio] Ruffo consulari sunt. num bibere jussus, non est mortiius, sed veneficum
traditi, a quo cum equuleo et flammis compelle- potius ad fidem conveitit. Postea jussum est, nervos
rentur ad immolandum et dicerent se a B. Petro corporis ejus tojli; deinde oleum bulliens mitti in
apostoto baplizatos, nulla ratione posse idolis im- pndendis ejjg. Post hoc jussil lampades ardentes
molare, capite cxsi sunt. Quorum corpora rapuit suspenso ad lalera applicari : post hxc acelum et
Auspicius discipulus eorum nulrilor sanctx virginis caleeum simut misceri.et dari ei in ore; deinde
Domilillse qux etiam naviculx imposita, adduxit, r oculos erui. Deinde triduo jussit capite jusum [at.,
et in prxdio Domitilix in crypta arenaria sepe- ioum, id est deorsum] suspendi; et dum adhuc spi-
livit, via Ardeatina a mnro Urbis milliario uno raret, jussil eum excoriari. Tunc Corona cum esset
semis. uxor cujusdam militis, coepit beatificare sanctum
Item via Aurelia, milliario secundo, natalis saucti Victorem pro gloria marlyrii. Etdum hoc faceret,
Pancralii martyris : qui cum esset anusrum viginti vidit duas coronas de ccelo lapsas, unam Victori, et
qualuor sub Diocletiano martyrium capjtis detrun- alteram sibi raissam. Cumque et hoc cunctis audien-
catione complevit. Cujus reverendum corpus Oc- tibus protestaretur, tenta est a duce; jussumque esl
tavilla illustris femina occulte noctu sublatuin, aro- duas arbores palrax curvari adinvicem, el canabinis
malibus conditum sepelivit iv Idus Maii. funibus ligari Coronam in utriusque manibus et pe-
Eodera B. Dionysii a patrui beati Pancralii, cqjus dibus, et sic arbores dimitti. Quod dum fieret, divisa
studio idem Pancratius et baplizatus, et in timore est Corona in duas partes, et sic xternx vitx coro-
Domini confortatus ad marlyrium animatus est, ipse nam accepit. Erat autem sexdecim aunorum. Tunc
cum prxmiis cceleslibus, charus et dignus Deo, in quoque Viclor decollatus, et ipse viclorix perennis
paee diem vitx hujus clausit. triumphum meruit.
Sed et tunc temporis passa est virgo sacratissima P B. IDIBUS MAII.
Soteris nomine, et genere nobilis sub Diocletiano (15 Maii.)
Angusto. Nalale sanctorum confessorum Torquati, Ctesi-
Eodem die apud Cyprum, S. Patris nostri Epipha- phontis, Secundi, Indalecii, Cxcilii, Esitii, Euphra-
nii, Salaminx. sii. Qui Romx a sanclis apostolis episcopi ordinali,
G. Ifl 1DUS MAU. et ad prxdicandum verbura Dei ad Hispanos, tunc
(13 Jtfait.) adhuc gentili errore lmplicalos, directi sunt. Cum-
Natalis S. Marix ad Martyres. Phoca imperatore, que ad civitatem Accitanam venissent, et propter
beatus Bonifaciuspapa in veteri fano quod Pantheon laborem itineris modicum quiescentes, causa victus
vocabatur, ablatis idololatrix sordibus, ecclesiam emendi discipulos in urbem misisseut; raox paga-
beatx semper Virginis Marix et omnium martyrum nortim multitudo, qui tunc forle diis suis festa ce-
dedieavit. Cujus dedicationis sacratissima dies agitur le^rabant, eos usque ad fiuvium persecuta est, in
Romx lii Idus Maii. quo pons mirx magnitudinis et (irmitatis exstructtis,
* De eo in gestis ejusdem Pancralii. b Gennad. de Viris illust. cap. 7.
PATROL. CXXIH.
S67 S. ADONIS ARCHIEPIS"C.VIENNENSIS 268
trarisenntibus sanctis, Dei mitu, cum omni perse- A . navi, simulque canem et gauum projecerunl in de-
quenlium multitudine fundilus corruit. Ad quod mi- cursum fluminis. Apparens autem angelus Domini
raculuni cxteri territi, et cujiisdam raagnx sena- cuiilam venerabili feminx, cnjus nomen Cclerina,
trieis Ludarix (qux divinitus inspirala eos benigne monuit ut pefquirerel martyris corpus, et sepelirel.
suscipiens, credidil) exemplum secutt, relictis ido- Quod illa celerius complens, inveulum cum omni
lis, Christo Domino crediderunt. Post hoc diversis reverenlia sepelivil el de facultaiibus suis, cessanle
urbibus evangelizantes, et innumeras multitudines perseculione, ecclesiam miro opere supra construxit.
Christi udei subjugantes, Torquatus Acci, Ctesi- Agilur festivitas raarlyris et conventus civium xvi
plion Vergii, Secundus Abulx, Indalecius Urci, Cxr Katend. Junii.
cilius Eliberri, Esitius Cartesx [al., Carcerx], Eu- E. XV KAL. JUNII.
phrasius Elilurgi quieverunt. Exslat usque hodie il- (18 JMati.)
luslre miractilum ad coiidemnalionem pretiosx Apud jEgyptum, natalis sancti Dioscori lectoris:
mortis eorum. Nam eadem solemnitate apud prxfa- in quem prxses mulla et varia lormenta exercuit,
tam Accilanam urbera, ad sepulcrum sanctt Tor- ila ut ungues ejus effoderet, et lampadibus ejus la-
quali arbor olivx divinitus florens, maluris fructibus tera inflammaret; sed ccelestis luminis fulgore ter-
rinustatur. B riti ceciderunt minislri. Novissime laminis arden-
'
Apud insulam Chium, nalalis sancti lsidori mar- tibus aduslus martyrjum consummavit.
tyris. In cujus Basilica exstat puteos, In quo et F. XIV KAL. HJNJL
fertur iujecius. De cojos aqua energumeni, febri- (19 Maii.)
tilantesque, yel reliqui inflrmi sxpius potati sal- Romx, natalis sanctse Pudentianx vet Poten-
vantur. iianx virginis, qux illuslrissimj generis, Pudemis
Apud Lamosacum, passjp sanctoruiri Petri et An- discipuli sancti Pauli aposioli fil,ia t^if; cujus mater
drxx, Pauli el Dioriysiaj'«.''' SabinpHa, soror verp Praxedis; qqa^ piissimus pater
C XVII KAL. JUNH. "" earum Pfldeos if» omni rehgi.Qne Gbrisli erudivit,
(16 J^fatt;) yirgi&sque GlirfStoteAiqwte Qu« pogt obitum san-
Apud Isauriam, natalis sanclorum Aquilini et Vi- cti ǣ)(Ȥ in pmnj ejcercilatipne pietatis ita excre-
ctoriaiii, quorum gesta habenlUr. verupt.ut npcte dj^tpe incessante* Uyemis et ora-
Apud Aritisiodocum, passip sancli Peregrini, epi- tionibus cum.femji»; sua Ppminp iftSBfvirent, hea-
scopi primi civitalis ipsius. Ussimo Pip prbisepiscopocumejs jn jaudibus Dei
Et in pago Forojtiliensi, vico qui vocalur Caliaia- „ parlicipante. Remunerationem igitur pro piissimis
nus, sanclx Maxinix virginis, qux multis clara vir- lahoribus suis percepturx, quos ppr gratiam Ghristi
iutibus, in pace quieyit. fructuose consummaverant; post inuumeros agoues,
, D. iviKAL.JUNU. post multorum martyrum veuerabililer exhibitas se-
(17Haii.) pulturas, post omnes facullates suas in visceribus
In Tuscia natale sancli Torpetis marlyris sub Ne- paupcrum iuclusas, Cliristoque fidelite; commenda-
rone principe. Hic inagnus in officio Cxsaris Nero- tas, tandem de lerris ad Christum migraverunt :
nis fuit, et a bealo Anlonino presbylero baptizatus Potentiana venerabilis quartpdecimo Kalendas Junii,
et iu fide Chrisli eruditus est. Hunc Nero cura cor posita in coemelerip Priscillx via Salaria ; Praxedis
gnovisset esseGhristianum, tradidit cuidam propin- yero virgo xque sanclissima duodecimo Kalendas
quo suo Satellico, ut impelleret eum sacrificare. Augusli, et ipsa cum sorore juxta patrem sanctum
Sed cum spiritu Dei cpnfortatus, el iofule fundatus, Pudenlem posita.
vir beatus immobilis permaneret, fecit eum Salel- Eodem ipso die, beatissimi Pudentis pat^is supra
licus alapis, cxdi et ligatum ad columnam tandiu nominalarura virginum, qui ab apostoiis Christo
Verberibus affici, quousque sanguis gullalim de cor- ip baplismp veslitus, innocentem lunicam usque
pore ipsius deflueret. Sed subilo dum mariyr cxde- rv ad coronam vilx immaculate custodivit, et ser-
-
retur, columna cadens oppressil judicera, et quin- vavit.,
Ilem Rpmx, nalalis sanctorum Caloceri, et Par-
quaginta cum eo viros. Inde tentus a ministris, po-
sHus.est in rola. Postea feris objicitur a filio Satel- theni eunuchorum uxoris Decii imperaloris : qui
cum esseut, unus prxpositus cubili, alter pripiice-
Ijci, nomine Sylvio, sed minime ab his lxsus.
nolentes sacrificare idolis, a Decio.occisi sunt.
Cujus conslantiam et virlulem quidam consiliarius rius,
Nerpnis Ewsjliusnpmine inspieiens, Ghrislo credidil. Corpora eorum juxla viam Apoiara posita xiv Ka-
decollatus est in urbe lendas Junii.
^cpost paulfljuin baptizatus
Roina v Kaientlas |taii, marlyriique honore cpro- G. XHl KAL. JUNH.
natus. Sed et beatius Torpes jubente Sylvio fpras (20 Maii.)
ciyitate^n Pisanam ductus decollalione martyrium Romx via Salaria, nalalis sanctse,Basilla^ virginis
b. Qux cum esset ex genere regipj et
s£om complevit in Kalendas Maii. Hujus cprpus mi- _et mariyris
«rislri sceleris jmpositum pene fraclx et caripsx Jbaberet sponsuni illustrissiraum nomine Pompeium,
* Gregor. Tur. deGloria marlyrum, c.102. b De ea in gestis S. Eugenix 25 Deeemh.
2G0 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. MAII. 273
b In Galliis, civitale Nannelis, natalis SS. marty-
per beatam Eugeniam et sanctos Dei viros Protam A t
[«/., Prolum] et Hyacinlhmn conversa ad lidem, rum Donaliani et Rogatiani fratriim.
accusata esl a prxfato sponso suo quod esset Chri- In Istria, nalalis SS. Joelli, Sirvilii , Sylvani et
sliana. Decievit conlinuo Gallienus Auguslus, qui Dioclis.
lunc Chrisli perseqaebalur Ecclesiam, ut aut spon- E. VIII KAL. JUNH.
sum reciperet, aut gladio inleriret. Conventa de (25 Jfaii.)
hoc respondil, se Regem reguni sponsum habere, c Romx via Numentana, iri ccemeterio Prxlextali,
qui esl Chrislus Filius Dei. Et cum hoc dixisset, natalis sancti Urbani episcopi et martyris. Cgjus
gladio transverberala est. doclrina, sub persecutione Alexandri, mulli marty-
« Eodem diein Galliis, civilate Nemauso , nalalis rip coronati sunt.
Baudelii martyris : qui a paganis deorum suorum Mediolani, S. Dionysii episcopi et confessorii.
sacrifica celebrantibus comprehensus cum sacrifi- Qui ab imperatore Constanlio Ariano apud Cappa-
care nollet, et in fide Christi immobilis'inter verbera dociam pro fide calbolica damnaltis exsilio, ibideni
et.lormenta persisterel, inarlyrii palmam preliosa requievit. Reliquias corporis ejus, per sanctum Ba-
morle percepit. silium prxfatx urbis episcopum receptas, B. Am-
A. XII KAL. JUNII. B brosius condigno bonore condidil.
(21 Jfati.) d Eodem die apud Mxsiam, civitate Dorostoro ,
ln Mauritania Cxsariensi, natalis sanctorum Ti- nalalis saiictorummartyruinPassicratis.Valentionis,
mothei, Polii ct Eulychii diaconorum; qui apud et aliorum duorum coronatorUm.
prxfalam regionem verbum Domini disseminanles, Romx, Eleutherii papx. Hic accepit epistolas a
pariler coronari meruerunt. Lucio Brilannico rege, ul per ejus mandalum Chri-
Item apud Cxsaream Cappadocix, natalis SS. Po- stianus fieret. Sepultus est juxla corpus beati Petri
lyeucti, Victorii, Donati. apostoli.
B. XI KAL. JUNIL F. VII KAL. JUNII
*
(22 itfatt.) (26 Maii.)
In Africa, SS. Casli et ^Emilii, qui per ignem e Apud Atbenas, nalalis sancti Quadrati .episcopi,
passionis marlyrium consummaverunt. Scribit Cy- discipuli aposlolorum.
prianus in libro de lapsis (cap. 6). Item natalis S. Quadrali martyris, in cujtis solem-
Eodem die apud Corsicam, S. Julix, qux crucis nitate S. Augustini sermone habili inveniunlur.
supplicio passa est. _ { Romx, B. martyrum Symmetrii presbyleri, et
C. X KAL. JUNII. '
aliorum viginli duorum, quos Anlonius jmperalor
(25 Maii.) gladio pro Chrislo puniri fecit : quorum corpora
Apud Lingones, passio sancli Desiderii episcopi, nocte beata Praxedis collegil, et sepelivit in coeme-
qui cum plebem suam ab exercitu Wandalorum terio Priscilix, suh die seplirno Kai. Junii.
vastari cerneret, ad regem eorum, pro ea supplica- Tuder Tuscix, nalalis SS. Felicissimi, Heraclii,
lurus exivit : a quo slatim jugulari jussus ; pro ovi- Paulini.
bus sibi creditis cervicem libenler letendit., et per- In lerritorio Anlisiodorensi, passio sancti Prisci
cnssus gladio, migravit ad Chrislum. Percussor vero marlyris cum ingenti mullitudine.
ejus mox araenlia correplus interiil. Sepullus est ln Britanniis, S. Augustini episcopi et confessoris.
ibidem beatus martyr, in basilica juxla urbis muros, Qui missus a bealo
papa Gregorio, primus genti An-
a ei
quod fidelium populus Christo cominissus, prx- glorum Christi Evangelium prxdicavit, atque illic
cipuo ipsius amore , el pia devotione ad lutelam ci- virtulibus et miraculis gloriosus in Cbristo quievit.
vium fieri procuravit. Passi sunt autem cum eo et
plures alii de uuinero gregis sui, et apud eamdem G. VI KAL. JUNII.
urbem condili. . (27 Maii.)
J
D
D. IX KAL. JUNII. Apud Mxsiam, civitate Dorostorensi, natale sancti
(24 Maii.) Julii qui tempore perseculionis cum esset veleranus,
Natalis S. Manahen , Herodis lelrarchx collecta- el emerilx militix , comprehensus ab officialihus, et
nei (Act. xm), docloris el prophelx sub gralia ISovj Maximo prxsidi oblalus, nolens sacrificare idolis ,
Teslamenli, apud Antiochiam in Chrislo quic- et nomen Domini Jesu Chrisli consiantissime con-
scentis fessus, capitali senlentia punitus esl. Cumque duce-
Itembeatissimx Joannx uxoris Chusx procuratoris retur ad locum cxdis implendx, Esychius qttidam
Herodis, quam commemorant evangelistx (Luc. vm, miles, ctim et ipse ob fidem Chrisli comprehensus
et xxiv). detineretur , rogabat eum dicens : Memor eslo mei,
Ilem in Portu Romano, natalis S. Vincentii mar- nam el ego subsequor te. Plurimum etiam salula
lyris. Passicratem et Valenlionem fannilos Dei, qui nos
• Greg. Tur. de Gloria mart., c. 78. d Ambr. epist. 82 ad Vercell. Pontif., c. 14.
b Greg. Tur. de Gloria mart., c. 6. • Vid. liliclluin de Fest. apost.
c De eo in gestis S. Cecilix, 22 Nov. ! Possidonius unhis tnemintt.
«I 8. ADONIS ARCHIEPISC. V1ENNENSIS 272
j*m per bonam confessionem prxcesserunt ad Domi- ,\ sua circumirent, luctuosis ornatibus coronati, Sa-
num. Julius vero osculatus Esychium dixit: Frater, turno victimas immolaturi. Tonc et ipsi apprehensi
festma venire; mandata enira lua jam audieront a mullitudine gentilium immolare jubentur. Quibus
quos salutasti. Sicacceplo orario, Iigans sibi oculos, reluclantibus, tanta cxde sunt mactati, ut vix ex-
martyrii palmam gladio cxdente percepit. tremum spiritum traherent. Interim una nocte di-
In Galliis, civitate Arausica, S. Eutropii episcopi lata, mox pervenitur ad coronam raartyrii. Nam
cujus vitam, illustrem virlutibus acmiraculis, Yerus sanctus Sisinnius tuba xrea percussus in capile,
episcopus luculenlo sermone describit. atque securibus confossus, juxta ipsius ecclesix
A. V KAL. JUNII. limina decubuerat. Sanctus vero Marlyrius compre-
hensus stetit immobiiis, et agens gratias Deo, vul-
(28 Maii.) neralus capitesecuribus.atquesubdilus transforatus,
Natalis sancti Joannis papx, quem (quia ortho- ducebatur ad idolum ; in qito itinere reddidit spiri-
doxus erat, et a Juslino iraperatore orthodoxo Con- tum. Multitudoautem gentilium lunc apprehendentes
stanlinopolim veniens gloriose susceptus fuerat) sanctorum corpora , et in collo S. Sisinnii tintinna-
Theodoricus rex Arianbs revertenteiri in Ravennam, bulum suspendentes, insullabanl dicentes: Modo te
in custodia tantum, ad morlem usque, cum aliis B vindicet Christus. Igilur inter corpora sancli Sisinnii
xque calholicis viris, perduxit. Hujus meminit S.
et Martyrii vivus Alexander trahendus apponilur, ut
Gregoriusin libro Dialogorum. Cujus corpus, trans-
per iter asperum membratim corpora disjungeren-.
latum de Ravenna, sepultum esl in basilica B. Petri lur. Ubi ad aram Salurni, ignem
Kaleudarum con- ergo petvenerunt
aposloli, quinlo Januarii, Olybrio
copiosum faclum , sanctorum corporibus immi-e-
"sule. runt. Sanclum autem Alexandrum flagellantes, in-
Eodem die apud Parisium, ualalis sancli Germaqi
terrogabant, si vellet evadere flammas, ut sacrificaret
episcopi et confessoris. Salurno. Sed ille contemnens impias voces, gloriosx
Itehi apud Sardiniam, sanctorum iEmilii, Felicis,
passionis cxcepit palmam. Hxc cum sexta feria
Priami et Luciani. acta fuissent quando Salvator fuerat crucifixus,
B. IV KAL. JUNU. umbra quxdam nigra proxima terrx, mox totam
(29 Maii.) texit regionem, fulminibus creberrimis discurren-
tibus, ut el ipsi impii confiterentur terrore perculsi,
Romx, via Aurelia, sancti Restituti. hoc sanctorura causa fieri. Quorum etiam reliquias
Via Triburtina, sepiem germanorum.
cum poslmodum Mediolanenses suroraa devotione
Treviris, h.eati Maximini episcopi, a quo Athana- C
sius perseculionem Constantii fugiens honorince susciperent, quidam cxcus exlittore Dalmateno ad-
est. veniens, tacto loculo lumen recepit, ut sanctos Pau-
susceptus linus scribit in vita S. Ambrosii.
Item passio sancti Cononis martyris, et filii ejus
sub Aureliano imperatore, in Iconio, civitate pro- C. UI KAL. JUNU.
vincix Isaurix, jndice Domitiano. Hic cum esset fide (4 Apr,, 30 Jfati,)
suo annorum
prxclarus , exhibitus judici cum filio b Romsevia Aurelia in coemeterio, natalis sancti
duodecim, Spirilum sanctum in se habitare veraci Felicis papx. Qui cum annis quinque rexisset Ec-
confessione nianifeslaverunt. Primum itaque ignito clesiam, sub Claudio principe, martyrio corona-
ferrP superpositi; deinde craticulam prunis suppo- tus est.
silis et oleo superinfuso constanter superaverunt; Turribus Sardinix, ualalis sanctorum marlyrum
indc frixoriam; inde suspensi, et valido igne sub Gabinii et Crispuli.
eis adhibito, malleo ad extremum ligneo manus
eorum conlritx, in laudem omnipotenlis Dei, spiri- . D. PRIDIE KAL. JUNU.
tum emiserunt. (51 Jfaii.)
Eodem die, nalalis sanctorum Sisinnii, Marlyrii, jv ° Romx , S. Petronillx virginis. Hxc fuit filia
atqoe Alexandri: qui in Anaunix partibus persequen- bealissimi Petri apostoli, qux post multa miracula
tibus gentilibus viris, martyrii coronam adepti sunt. sanilalum, cum eam Flaccus eomes suo vellet con-
Hos Vigilius Tridentinx urbis episcopus et martyr jugio sociare, tridui, inducias postulans, et cum sancta
ad regionera vicinam (cui vocabulum Anaunia) ad virgine Felicula collectanea sua conlinuis jejuniis
prxdicandum misit. Ex quibus unus Sisinnius senex alque oralionibus vacans, terlio celebralis Domi-
venerabilis, genereGrxcus.exprovincia Cappadocix nicx oblationis mysleriis, mox ul Cbrisli saeramen-
fuit. ljgitur dum per aliquod tempus verbum Dei ium accepit, reclinans se in Iectulo, emisit sptritum.
prxdicarent, turba gentiuin indigne ferens, adversus Eodem die apud Aquileiam , natalis sanctorum
sanctos Dei pugnatura consurgit. Conligit autem , martyrum Cantii, Cantiani, et Cantianilix fratrum.
ut secundum gentilem consuetudinem, per quin- Turribus Sardiniae, natalis sancti Crescentiani.
quennium cultura ruris sui, diabolica pompa semina
• Ponlif., c 54; Gregor. Dial. lib. m , c. 2, et b Pontificale, c. 27.
c De ea in gestis Nerei. '^"
lib. |v,c,50.
273 CUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUN.
MARTYROLOGIUM 274

LITANLE INDICEND^E.

MENSIS JUNIUS
HABETDIES XXXJ LUN» VERO, XXIX.

' E. KAL. JUNII. A noster Jesus Christus. Statimque filia eorum, no-
(1 Jun.) mine et corpore virgo Paulina, a spiritu immundo
• Dedicatio sancti Nicomedis marlyris et presby- vexata, curata est. El cum hoc fieret, omnes qui in
teri apud urbem Romam, cujus marlyrium celebra- domo Arlemii erant, crediderunt. Convenitque mul-
tur xvn Kalend. Oclobris. tiludo vicinorum ainplius quam trecentorum, muiie-
Apud Cxsaream Palxslinx, natalis sancli Pam- rum vero abundantior numerus, clamantium :
phili presbyteri, viri admirandx fidei et sanctitatis, Prxler Christum non est alius Deus. Cumque omnes
qui sub perseculione Maximini marlyrio coronatus cuperent fieri Ghristiani, adduxit vir Dei Petrus
est. Hujus vitam Eusebius Cxsariensis episcopus Marcellinum presbyterum, qui omnes unanimiter
tribus libris comprehendit. Sed et bealus Hierony- baptizavit. Sed Artemius omnes qui in vinculis erant
mus scribil quxdam volumina manu ejus exarata absolvit, qui et omnes baptismi graliam percepe-
se reperisse. Quat ianto, inquit, amplector et tervo runt. Audiens hoc judex Serenus, jussit Marcellinum
gaudio, ut Crasi opes habere me credam. Si enim presbyterum et Petrum exorcislam prxsenlix exhi-
lastitias est unam epistolamhabere martyris, quanlo beri. Et auditum beatum Marcellinum jussit pugnis
magis tot millia ut suum , quai mihi videtur sui san- cxdi in ambabus arleriis. At ubi defecerunt cxden-
guinis signassevesligiis? Ipso die, S. Caprasii abbatis B
. tes, eo Pelro separato, jussit ut nudus super vilri
monaslerii Lirinensis. fragmenta slernerelur in custodia, el viclus ei et
Apud Viennam, sancti Claudii II episcopi. lumen negaretur. Petrus conversus ad Serenum
F. IV NONAS JUNH. dixil: Cum sis nomine Serenus, lotum te nubilum
et tenehrosum factis ostendis. Tunc el ipsum Sere-
(2 Junii.)
Romx, Marcellini presbyteri et Petri exorcistx, nus jussit in vinculis recipi, et pedes in cippo ar-
sub Diocletiano, jtidice Sereno. Factum est dum ctissimo conslringi. Faclum est dum separati essent,
teneretur bealus Pelrus in obscurissirao carcere vin- apparuit angelusDominiMarcellinopresbylero oranti
culis ferreis astrictus , ut custos carceris nomine nudo, et induit eum veslimentis suis, et adduxit eum
Arlemius haberet filiam dxmoniacam, quam unice ubi bealus Pelrus erat in cippo et ferro. Sed et
diligebat. Cui vir Dei Petrus dixil: Audi cousiiium ipsum solvit, el ambos perduxit ad domum ubi
meum, Artemi, et crede unigenitum Filium Dei vivi nuper baptizati orabant. Non posl mullum vero,
Dominum nostrum Jesum Christum, qui est liberator . cum beatus Artemius cuin uxore el filia sentenliam
omnium in se credeniium. Si credideris, salvabitur capilalem suscepissent, comprehensi el illi ab hig
filia tua. Cui Arlemius : Miror imprudentiam consi- qui sanctos Dei martyres punituri eranl, alligati
lii tui. Te Deus tuus liberare non polest, cum illi C sunt manibus relro ad arborem , usque dum nun-
eredas, el quolidie pro ejus noraine plagas et vin- tiarelur judici Sereno de eis. Hte jussil eos duci in
cuia perferas, quomodo poterit filiam meam iiberare Silvam Nigramqux hodie in honore sanctorum Silva
si ei credidero? Si me vis credere Deo tuo, ecce ego Candida appellatur, et in eadera ambos pariler de-
collari. Cumque ventum fuisset in media silva, ipsi
duplicabo super te catenas, et claustra omnia car-
ceris muniam ; te autem ipsum in ipsa ima tene- sibi manibus suis mundaverunt locum ab spinis, ubi
brosa solum includam. Si de his omnibus liberaverit oranles simul, et dantes sibi pacis oscutum, genu
te Deus tuus, credam ei. Cui bealus Pelrus assen- posito decollati sunt; et qui eos decollavit, vidit
som dedit, promitlens ad domum illius se ventu- aniinas eorum splendide ornatas ab angelis ferri ad
rum : Hoc, inquam, faciam non ad libitum tenta eoelos; et poenitentiam agens, sub Julio papa bapli-
tionis lux, sed ad declarationem divinitatis Domini zalus estinsenectutesua nomineDorotheus. Quorum,
mei Jesu Cbristi. Agitans caput Artemius : Isle, oorpora revelanlibus se beatis martyribus, lulerunt
inqujl, homo nimiis passionibus faligatus aliena lo- postmodum Luciila et Firmina chrislianissimx fe-
quilur, et bxc dicens abscessit. Narravitque gesta minx, el juxta sanctum Tiburtium in inferiori parte
etdicta uxori sux Candidx. Et ecce subito noctis 11 cryptx •sepelieruntquinto Kalend. Septemb.
initio adest homo Dei Petrus Artemio et Candidx, b Ipso die Lugduni, sanctx Blandmx cum qua-
indotus veslibus candidis, tenens in manu sua triom- draginta octo marlyribus, temporibus Marci Aorelii
phura crucis. In cujus vesligia corruentes illi cla- Veri et Antonini atque Lucii filiorum, ejus, quando
mabant: Vere unus Deus est, et verus Dominus per multas Romaui orbis provincias ex acclama-
• Hier. de Script. Eccles., c. 75. » Etiscb. 1. v, c. 2, S, Ruff.
275 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 276
tione, et seditione vulgi , persecutiones adversus A vel nomen saltem suum eis fateri. Sed de his sin-
Christianos durissimx concilalx sunt, ita ut millla gtilis interrogatus, nihil aliud in omnibns tormentis,
multa martyrum per loca singula fierent. Quo lem- nisi Chcisliantim se esse respondit. Hoc mihi no-
pore apud Lugdunum et Viennam, urbes Gallix, erga men,1ttJc genus ct patria est. Aliud, inquit, omnino
Dei servos, supra omne narrationis genus, supplicio- nihil sum quam Christianiis. Ad ultimum candenles
rum etcrucialunm modus exbibitus est: ita iit priirio laminas xris el ferri circa inguinis loca el delica-
domorum illis prohiberetur habitatio; tum deinde -. tiora quxque membrorum instauratis ignibus adhi-
ustis balnearum : post eliam processus ad publicum : hent. Ex quo camesquidem ejus adustx igne, de-
a'd iillimum, ne omiiino in quolibet loco, domi fo- fluebant, ipse vero permanebat immobilis, incon-
rlsqne, publico privatpque-, yiderenlur. Denique cussus, intrepidus ; omnibus membris marlyr erat,
quodam astahte tribuno et primoribus civitatis pro et toto corpore unum vulnus horrebat. Perit in eo
uolis acelamalionibus populi correpli, et in carcerem formx humanx agnitio, et non solitm quis essel;
trusi sunl Chrisliani, usqne ad jprxsentiani prxsidis : sed et quid esset, lormentorum crudelitas, rie agnosci
ctilqtie advenienli ofleruntur. In quos ille tanla cru- posset, abstulerat. Christus tamen in eo solus per
dfilitate usus estt ut sxvitix ejus species singulas marlyrii gloriam recognoscebatur. Sed artifices sce-
nemo possit exponere. B lerflm rieqtiaquam marlyris erubuere virlutem. Post
Veclus igitur Epagatus, unus e fralribus, zelo di- pancos eteriim dies lormenta rursus inferunt, ct
vino elfervorespirilus plenus, cum crudelia servis denuo jam membra putrefacta vexari incipiunl. Ve-
Dei siipplicia videret inferri, et contra jus fasqoe ruiri (quod vix credi potest) reslitulum est in pri-
fot poenas humanis visceribus excogitari indignita- raam speciem cbrpus per secunda tormenta, ila ut
tem rei ultra non ferens, poposcit se audiri. Erat iterata siipplicia non ei jam posnam conlulerint, sed
enim inler suos nobilissimus et eruditissimus. Ve- medelairi.
rurii dum deferisionem ejus nori reciperet obstinatio Attalus quoque Pergamenus civis, populi vocibus
judicis, ihquirit tantum ab eo si et ipse Christianus postulaliir. Erat enim valde nobilis, et quod cunctis
esset. Utque Christianum se esse clarissima et Ii- nobilius est, vir optimx coiiscientix, et in fide
bera voce teslatus est: Tanquam advocatus.. inquit, Christi per omnia pxprcitia semper marlyr. Cuniqiie
Chrislianorum et ipse vinctorum numero socielur. circumactus fuisset in amphilheatro, lilulo se prx-
Itle verb habens in se advocatum pro nobis Jesum, cedenle, in quo scriptum erat, Atlaius Glirisiianus :
hoc nomirie meruit honorari : sancti presbyteri fremere in eum viilgi insanienlis furor vehementius
Zacharix (qui ecga sar.ctos plenifudiriem charitatis ccepit. Sed cum prxsidi iridicalum fuisset, esse eum
ostenderat) secutus exempfum. Qui etipse dum fra- " Romanx civitatis virum, jubet eurii cum cxteris in
tribus adest, defensioneni liberlatis, qux i.n nostra. carcerem recipi.'Simul et adCoesarem refert, ejus-
religidne corisislit, exsequilur, Dominicum secutus que sententiam, quid de eo juberet, exspeclat. Ex
exemplum, animam suam pro ovibus. suisposuil, et Utraque aulem ecclesia , LugdurienSi scilicel et
pro amicis. Viennensi, omnes qui studiosi et magni videbanlur,
' Veruiri beatus Pbotinus
Lugduiiensiuni episcopus, et quorum labore et industria regebantur ecclesix,
cum nonagenario major esset xtaie, el corpore, ut< universi pariter tenebanlur. Talibus deinque diaho-
pole ittius xvi, invalidus, cxtera jam pene mor- lusmachinis oppugnare parabat famulos Dei, quo
ttjits, sblo martyrii iimore vivebal; ducitUr ad tri- sctlicet afflictione, carceris, et pcenalis sqtialore
bunalia, imo potios defertttr, senio el languore re- consumpti, ac septimo (nl dicunl) piincio in nervo
sblolns. Impix plebis rindique clamor attollilur,' pedes, contra quam credi fas est, distenti, in inlimo
hunc ipsum esse insonant Christum. Tum vero a tenebrartim loco, per omnia pcenarum genera,
prxside inlerrogatur, qulsnam essel Christiariorum qux furentium sxvitia cxcogilare poterat, depe-
Deus. RespOriidrliSi nigMtisfueris, scies. Hinc vero rirent. Quam plnrimi ergo hoe genere in ergasltilis
cunclos vefui 'rjibies iritmerisi Cujusdamfuroris in- consumoriiur, Doraino suscipierite eorum hujiisce-
vasit, ita ut qur^pvope astabant, pugnis, alii cal- " modi exitum.l -
cibus subiger«nt seiiem. Illi verO' qul longitls erant,' Alcibiades quidam erat in uumero eorum, qu prtf
quidquid furentibus tblis veriisset in.manibus, emi- Cliristi vinct+Uenebantur. Hievitam satis arduarii
mis jaciebant. In boc etenim viridicandos deos suos~ et austeram gerei}at, nihii cibi volens accipere, sed
esse credebant. Quem cum semiriecem projecissent tantum sale et pane cimv aqua utebatur. Cnmqiie
in carcerem,- mcoiilaminalum paulo post reddidit hunc vit» rigorera vellet etiam in eareere positus
* •
spiritum. obtinere, Attalo (post primam confessfonem suam,
Diaconus qupqiie Sanclus iiomine, eliam ipse sii- . quam in amphitheatro confessus est) revelalur,
pra quam dici.potest, et supra quam humanam fas quia non recle faceret Alcibiades, Creatttris Dei et
egt ferre natitram, acrius insistenlibus ministris ipseiwnuti, etaliis.formam scandali derelinquere.
d#monum, itovatgenera poenarura perlulit. At ille vir Quibus cognitis Alcibiades ccepit omnia cum gra-
Deo plenus jntantum crudelUateseorum.risit, et fe- liarum aclione percipere. Igitur cum a Cxsare re-
. rinam in quxstione saeviliam,,ut nunquam dignatus scriptum fuisset, ut peisislentes quidem pttnireatur,
•itvel quis esset genere, unde domo, vei patria, iieganles autem dimitlerentur; die quodam celeber-
 277 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUN. 278
nmo tribunal ascendens, prxsenlari sibi judex Chri- A apud Dotninum ducuiilui) gloriosissime coronatur.
stianos, et inlroduci ad suppliciorum porapam prx- Cui a prima luce ad vesperam tormenta semper
bendam cunctis qui aderant, jubel. Rursum ilaque innovantcs, ad uliimum viclos se torlores confiten-
cruces,jursum pcenx, rursum tormenta reparantur. tur. Qux el sccundo die pulsata crucialibus, non su-
Producebanlur autera beatissimi martyres de sup- peratur. Tertio quoque die religala ad stipitem,
pliciis Ixli, et divinum nescio quid in ipsis vultibus atque in crucis modum distenta, besliis pabulum •
prxferenles, vincula sua sicut raonilia preliosa du- prxparatur. Quam cum nulla ex besliis auderet altin-
cebant. Per squalorem carceris, Christi bonus odor gere, rursum revocatur ad carcerem. Quarto etiam,
effecti (II Cor. n), i.ta ut viderentur sibi rion in verbeiibus acla, craticulis exusta, et inulla alia per-
ergastuto, sed in myrothecio conclusi. Ingensque ab pessa, ad ullimum gladio jugulalur.
omnibus gloria Christo confercbalur, pro bis qui Tunc et Ponticus puer annorum quindecim, per
anle negaverant, et dimitti neque negantes potue- omnia tormentorum genera cum ipsa circumactus
rant: siquidein decem ferme numero fuerant, qui ejus cohortatione roboratus, ante illam martyrium
lapso suo lHctum illis et ingeolem trislitiam relique- consummavit.
rant: nunc vero (cum negantibus venia non prxsla- Verum Malhurus, et Sanctus, et Attalus iniine-
reltir) in confessione persisterent, et de perditionis B rum dielius, iunumeris millihus gentium diversa-
grege revocati in numero martyrtim jungerentur. , rum ad speclaculum congregalis, stattiuntur in me-
Decernit ergo judex, ut si qui forte cives Romani dio arenx. Et rursum Mathurus, neOphytus quidem,
reperirentur, eapite plecterentur : cxteri verobestiis sed in fide et patientia roliuslissimus, cum sanclo
tr.iderentur. diaconb, qtiasi nihil prius passi fuissent, ad omnia
Igitur cum erga supradictos quxslio haberelur, tormentorum genera renovanlur. Certantihus omni-
Alexander quidem genere Phryx, medicus diciplina, inodis adversariis, quatenus eorum patientiam fran-
vi religiosus, et prudens, el vitx ac morum probi- gerent, et ab ipso (ut ila dicam) veriice coronas
tate cunclis charus acceptusque, amore Dei conci- eorum diriperenl. Sed illis eo magis animas robo-
tatus, cum assisteret tribunali, nulibus.horlabalqr rahat spes vicinx jam glorix, quam sibi jamjamque
ad confessionem , in quos quxstio agitabatur; ita ut manu contingere, et contreclare dextris videbantur.
omnibus qui astabant palam fierel quid animo ge- Cumque et suppliciorunt genera, et speclaculonim
reret. Cumque id populi notavissent, indignantes pene jam tempus esset assumptum, nec moveri
clamaverunt adversus Alexandrum. Qui jussus a ullalenus a sentenlia pottiissenl, cum etiam sellx
prxside mraedium statui, et quis esset inlerrogalus, ferrex superpositi, consumptam verberihus carnerii
Christianum se esse libera professione (estalur. ^ ignis subler ministratus exureret, ad ultimum infa-
Qoem continno prxparandum bestiis condemnavit: tigabiles martyrum spiritus, ferro cxsis cervicibus
elposteradie simul cum Atlalo pioducitur. Quera eflugarunl. Igilur inaudito sxvilix genere, eorura,
conlra prxceptura Cxsaris, gralificari populis vo- qui nccabanlur in carcere, corpora canibus jube-
lens, etiam ipsum tradi bestiis jussit. Sed cum fera- banlur exponi, adhibila simui cuslodia die noctu-
rum nulla sanctorum eorpora contigissel, omnibus que, ne quis collectas reliquias humanitalis intuilu
eos verberum cxteraruraque poenarum• suppliciis traderet sepulturx. Sed et si quid forle vel besliis
cruciari jubet, beato Alexandro in oinnibus qux per- vel igni reliquum ex corporibus martyrum fuerat,
pessus est poenis, ne unum quidem penilus profe- ipsaque cum truncis suis capila punitorum, inse-
renle sermonem. pulla per custodiam mililum scrvabantur. Neque
Atlalus vero, cum prunis subterjeclis in sella fer-* vero muneribus suadere cuslodes, neque precihus,
rea torrerelur, cumque nidor adustx carnis ad ua- aut uilo alio geuere copia eral: ita attente et sol-
res el ora inspectanlis pcpuli perferretur, vpce Jicite curabant, ne daretur exlremis ossibus se-
magna ctamat ad plebesi: Ecce hoc esl homines pultura. Hxc scripta, in Historia ecclesiasiica,
comedere, quod vosfacitis. Nos enim neque come- ji \ libro quinlo.
dimus horaines, neque aliud quid mati agimus. Si- » Nomina vero quadragirita pclo martyrum hxc
quidem servi eorurn coiripreliensi cujn lornienla sunt: Pholinus episcopus, Zacharias preshyler, Epa-
perlimescerent, dxmoniis inslinclti,. hoc ipsum ad- gatus, Macarius,Alcihiades, Silvius, Priinus, Ulpius,
versus dominos commenlati sunt. Et cum interro- Vitalis, Cominus, Ocluher, Philuminus, Geminus,
garetur quod nomen haberel Deus, respondit : Julia, Albina, Grata, Rogata, jEmilia, Potamia,
Qui plures sunt, nominibus discernunlur; qui unus Pompeia, Rhodana Biblis, Quartia, Materna, Hel-
est, non indiget nomine. tlis igitur optimis et fide- pes, qux et Amnas. Hi sunt auteni qui besliis traditi
lissimis ducibus usus oranis reliquus sanctprum cho- sunt: Sanctus, Mattiurus, Attalus Alexander, Pon-
rus, prompti et alacres, animas suas oro fideiliber- licus, Blandina. Hi vero qui in carcere spiritum
tate ponebant. reddiderunt: Arislxus, Cornelius, Zosiraus, Titus,
Inter bos Blandina femina beatissima (per quam Julius, Zoticus, Apollonius., Germinianus, Julia,
GhrMtot ostendit, quia ea qux apud bomines despe- Ausonia, /Einilia, Jariinica, Pompeia, Domna, Justa»
cta sunt, et in contemplu habenlur, in magna gloria Trophima, Antonia. Hi omnes famuli Chrisli Sub
* Euseb. lib. i, c. 2 ex vers. Ruff.
 279 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 280
prxfalis lmperatorihus pariter coronati sunt. Reli- A episcopi. Qui perseculione Maximiani pro fide
quix, eorum a persecutoribus incensx, el in Rho- Christi, ligato ad manum molari saxo, in flumeu
danum fluvium dispersx. Sed cum Christiani maxi- prxcipitatus est. Et cum circumstantibus diu collo-
mum mcerorem haberent, quasi deperissent sacrx cutus, ne ejus terrerenlur exemplo; vix precibus ut
reliquix, nocle apparuerunt sancti viris fidelibus, mergeretur obtinuit. Hujus reliquix translatx sunt
iri eo loco quo igni traditi sunt, stanles inlegri et Romam, et positx in Calacumbas.
illxsi. Et conversi ad viros dixerunt eis : Reliquix
B. NONIS JUNU.
noslrx ab hoc colliganlur loco, quia nullus periit e
nobis. Sed ex hoc translati sumus ad requiem, quam (5 Junii.)
nobis promisit rex coelorumChristus, pro cnjus no- Apud iEgyptum, natalis sanclorum martyrum
mine passi sumus. Hxc renuntiantes viri illi,.gra- Mariani, Nicandri, el Apollonii quorum gesta ha-
tias egerunt Deo, et cpnfortati sunt in fide ; colli- bentur.
gentesque sacros cineres, condigno honore sub san- Eodem die natale S. Bonifacii martyris sub Dio-
cto altari condiderunt. Ubi semper virtutibus mani- cleliano et Maximianoapud Tarsum civitatem passi,
festis se cum Deo habitare declarant. Harura sed Romx, in via qux Latina nuncupalur, sepulti.
festivilatem cives Lugdunensis urbis oranibusunde- n Qui cum esset procurator rerum cujusdam nobilis
matronx nomine Aglahes et cum in ea stnpro misce-
quaque Ixtanter accurrentibus, per descensum flu-
minis, cum hymnis et canticis gratulationis conce- retur, tandem ulrique divinonulu compuncli, consi-
lium habuerunt, ut ad requirendum corpora marty-
lebranles, missarumque solemnia in apostolorum
ecclesia (ubi sancti cineres eorum conditi servantur) rum Bonifacius milteretur, si quo modo servientes
festive Dominoreddenles, ex anliquorum tradilione, atque obsequentes eis, per eorum orationes salvari
ipsam diem miraculorum appellant. Locus in quo mererenlur. Perveniens igilur post dies aliquot Tar-
passi sunt, Alhanacho vocatur: ideoque dicuntur sum civitatem, dicit ad eos, qui cum eo erant, Boni-
marlyres Athanacenses. facius : Viri, euntes requirite nobis hospitiuro, ego
autem ibo videre eos, quos vaWe desidero, marty-
G. ni NONASJUNU
res certantes. Festinans itaqoe ad Iocum, videt
(3 Junii.) beatissimos, aliom suspensum per pedes igne sub-
Apud Aretiam civitalem Tuscix, natalis sancto- tus pibsito, alium in quatuor lignis exlensura,
rum martyium Pergentini et Laurentini fratrum, et diutissime afflictum; alium ungulis exaratura;
qui persecutipne Decii, sub judice Turtio, cum es- alium manibus abscisum; alium stipilem in collo
sent pueri, post dura supplicia tolerata, et magna C habentem infixum, et a terra elevatum : et sic per
miracula ostensa, gladio cxsi sunl, etapud eamdem diversa supplicia, martyria ab impio carnifice di-
urbem conditi. sposita. Cum eminus fervens amore Christi et
In Campania, naiale beali Erasmi episcopi et
ipse respiceret, magnum Deum sanctorom marty-'
martyris sub Diocletiano et Maximiano. Qui josso rom ctamare ccepil. El accurrens consedit pedi-
impii Diocleliani imperatoris primo plumbatis cru- bus eorum deosculans vincula, et dicens : Cer-
deliter cxsus, deinde fustibus diutissime maceralos, tate,
martyres Christi, calcate diabolum, mo-
post resina, sulfure, plumbo, pice, cera oleoque dicum perseverate; parvus quidem labor „ sed
solulis perfusus, ingenti miraculo iilxsus apparuit. multa requies, et ineffabilis postmodum satietas.
Quod cum multi viderent, fidem Christi, rejectis Aspiciensaotem Simpliciusjudex, jussil eum appli-
idolis, susceperunt. Inde immenso pondere ferri cari ad tribunal, cui et dixit: Quis es tu? Sanctus
constrictus, in carcere reclusus est sub dira custc- Bonifaclus dixit: Chrislianus sum, et Bonifacius
dia. De qua angelica visilatione solvitur atque eri- vocor. Tunc iralus judex, jussit eum suspendi, et
pitur. Verum postmodum clarissima miraculorum tandiu corpus ejus ungulis radi donec ossa ejus
ipsius gesla fama vulgante, tentus est ab altero im- apparerent? deinde calamosacutos sub ungulis ma-
peratore Maximiano, a quo diversis snppiiciis tortus D rioum ejus afligi. Cumqoe sanctus Dei martyr in
fuit, inlantum, ul tunica xrea ignita vesliretur. Ite- ccelum aspiciens alacriler dolores toleraret, videns
rumque in olla, qux plumbo, pice, cera, resina, et iinpius judex, jussit aperiri os ejus, et plumbum bul-
oleofervefacta erat, missus, virlute Dominiomnia liensinfundi. Sanctus autem martyr dicebat: Gratias
superans illxsus exinde progreditur. Sicque landem tibi ago, DomineJesu Christetfili Dei. Deinde judex
ad conflrmandum cxteros a Domino servatus, Cam-
jussit afferri ollam, et eam pice impleri, atqne san-
paniam munitus angelico solatio pervenit. Ubi cum ctum marlyremverso capitein bullientempicem mitti.
pluriraos sivein fide roborasset, sive adfldem Christi Sed cum nihil lxsus esset, jussit iinpiusjudex, ut
convertisset, vocante Domino,marlyrio clarussancto gladiocaputejusabscideretur. Quofacto, «errxmotus
fine quievil. magnus factus est, ila ut multi infideles virtutem
A. PRIDIE NONASJUNH. Chrisli in mariyre cernentes, crederent. Conservi
(4 Junii). vero marlyris Bonifaciicircuibant ubique requiren-
• Apud Illyricum civilale Siscia, natalis S.Quirini tes eum, et non invcnienles, ad invicem djcebant:
* Prudent. bymn. 7.
2&1 MARTVROLOGIUMCUM ADDTTAMENTIS.— MENS. JUN. 282
Ille modo in adulterio, aut in taberna positus epu- \ Christo cum uxore pariter et eadem filia credens, a
latur. Cum ergo inter se colloquerentur, contigit ut beato Marcellino presbytero baptizatus est, omnisqne
obviaret eis unus de commentariensibus, quem in- domiis ejus et mutti alii : ita ut absque mulieribus,
terrogaverunt : Vidisti aliquem virum peregrinum vivorum fierent trecentorura. Hoc judex Serenus
Romanum? IHe ait eis : Hesterno die vir peregrinus audiens factum, Arlemium, Candidam, et filiam
abscisus est capite in stadio. Et iterum interrogant: ipsorum Paulinam sibi prxsentatos, immenso pon-
Qualis erat aspeetus ejus ? At ille dixit: Vir quadra- dere ruderum jussit obrui. Sicque sancti Dei
tus et crassus, robusto capillo, coccinea armelausia perducti ad passionis locum, beatus siquidem Ar-
mdulus. Et dicit eis : Ille quem quxritis, apud nos temius gladio percussus, sancta vero Candida atque
hesterno die marlyrio est Gnilus. Aiunt illi: Homo, Paulinaper limina cryptx prxcipitatx, lapidibus sunt
tjuem nos quxrimus, adulter est et ebriosus. Dicit obrutx.
eis ille: Venile, videte eum. Cumque ostendisset eis D. VIIIDUS JUNII.
corpus, et pretiosum caput ejus, dixerunt ei : Iste (liJunii.)
est quem quxrimus; petimus ut des nobis eum. Qui Gonstantinopoli, natalis sancti Pauli, ejusdem ci-
respondit : Ego gratis corpus ejus dare vobis non vitatis episcopi, qui tempore Arianx perfidix, a
possum. Illi aulem dantes ei solidos quingentos, ac- B Constantino imperalore, apud civitalulara quamdam
ceperunt corpus sancti marlyris, et ungentes aroma- Cappadocix, Cucusam nomine, ob calholicam fidera
tibus, involventesque linteaminibus pretiosis, posue- pulsus exsilio, Arianorura insidiis crudeliter slran-
runt illud in basterna, et sic revertebantur gauden- gulatus, ad ccelestia regna migravit.
tes et glorificanles Deum. Angelus autem Domini In CxsareaCappadocix.natalis sanctiLucianimar-
apparens dominx quondam ipsius, rem factam beati tyris.
E. VIIDUS JUNH.
martyris indicavit. Qux confeslim cum omni vene-
ratione obviavit sancto corpori, et xdificans ei do- (8 Junii.)
mum dignam, reposuit illud in ea , ab urbe Roma In Galliis Suessionis civitate, natalis sancti Me-
stadiorum quinqoe. Martyrizatus est autem sanclus dardi episcopi et confessoris.
marlyr Bonifacius quarlo decimo die mensis Maii Andegavis, sancli Licinii episcopi et confessoris.
Item eodem die, sancli Carilefi confessoris.
apud Tarsura metropolim Cilicix, el sepultus est
Romx Nonis Junii. Beata vero Aglahes abrenunlia- F. V IDUS JUNII.
vit mundo et pompis ejus, dislribuens universa qux (9 Junii.)
possidebat egenis ac monasteriis, relaxans univer- Romx in monle Cxlio, natale sanctorum Primi et
sam familiam suam a jugo servitutis, et tantam gra- C Feliciani sub Dipcletiano et Maximiano imperalori-
liam a Domino promeruit ut in ejus nomine virfu- bus. Qui gloriosissimi marlyres in Domino semper
tum signis clarescerct. Supervixit autem in ha- viventes, a pontificibus templorum apud imperato-
bilu sanclimoniali annos tredecim, et sepulta res, quod Christiani essent, accusati sunt et inqui-
est apud prxfatum marlyrem, operibus piis consum- sili. Erant enim cives Romani, adductique sunt in
mata. conspectu imperatorum, et jusserunt eos ferro vin-
Eodem die, sancli Bonifacii qui de Britanniis ctos in carcerem recludi, ubi adfuit eis angelus Do-
veniens, et fidem Christi genlibus evangelizans, mini, qui eos consolaretur. Post aliquotverodiesjus-
cuni maximam multitudinem in Frisia Christianx serunt eos imperatores suis aspeclibus prxsenlari, et
religioni subjugasset, novissime a pagants, qui jusserunt militibus, ut ducerent eos ad fanum Her-
supererant, gladio peremptus , martyrium con- culis et si sacrificare nollent, fortiter eos poenis affli-
summavit cum Eoban coepiscopo, et aliis servis gerent. Verumcum nulla possenteos ralione movere,
Dei. sed pro Christi nomine optarent raagis mori, exlen-
C. VIU IDUS JUNU. derunt eos milites, et virgis forliter maclaverunt.
(6 Junii.) Et cum remmiiassent imperatoribus miiites qux gesta
* Sancli Philippi diaconi qui fuit unus de se- " sunt, irati valde jusserunt eos tradi Promolo prxsidi
plem. civitatis Numenlanx, ut diversis pcenis eos interfice-
Eodem die apud Tarsum Cilicix, martyrum vi- ret. El accipientes eos mililes, duxerunt in viam,"
ginti, sub judice Simplicio, temporibus Diocle- quxdiciturNumentana, mitliario decimo tertioferro
tiani et Maximiani imperatorura qui per diversa vinctos et miserunl eos in carcerem juxta forum ci-
supplicia glorificaverunt Dominum in corporibus vitatis, ubi iterum angelica visitalione relevantur.
suis. Post multum vero temporis jussit sibi Promotus
Eodem die Romx natale sancti Artemii cum uxore prxses in foro civitatis tribunal prxparari. Et cum
sua Candida, elfilia Paulina. Hic Artemius cum esset intromissi fuissent Priraus et Felicianus, el jubente
custos carceris, et clausum teneret beatum Pelrum prxside fuissent post responsionem ab invicem sepa-.
exorcistain in custodia, essetqueilli filia unica dxmo- rati, primo beatum Felicianum jussit prxses cum
nio vexata, beali Petri precibus mox ut sanata est, plumbatis cxdi, dicens ei : Ut quid non deponis
• Vide libellum de Festivilat. Aug. lib. xxu de Giv. Dei, cap. 8. De his in gestis sancti Marcellini et
Petri, 2Junii.
 283 . S. ADONISAR ;HiEPiSC. VlENNENSIS 281
islam insaniam pectoris tui, ut eligasdies honas etju A noininc, niirrirriorumarcarius, comperiens vicarium
cundos.etdiversis tornientis corpus luum nnn macc Cerealem Chrislianrmv iratus valde nuntiavit hoc
retur? BealosFelicianos dixit: Ocloginta anhos vita Adriano. Qni mox Licinium consularem direxil, ut
habep, suntque anni triginta quoil agnovi veritalen teneretCerealem:.qtii, si immolarfenollet, incendio
Dei, etnibil de blandimentis hujus mundi cogilans cremaretnr. Ctim quo beatus Geltilius, et Amantius,
clegi servire Crealori mep, xtemo omnipotenii Deo et Primitivus tenli siirit. Licinius consularis Cereall
Tunc prxses jussil eum ligari ad slipilem, et actileoi vicario dixit : Sic desperasti de vita lua, iit prxce-
in manibus ejjnsac pedihus figi, et diu lorqueri. Ei pta principum, qui domirianlur iri universo miind<\
per tres dies neque panis neque aqua, ncque ollurii corilemnere videaris? Cui beatus Cerealis : Et Ihe-
genus cihi ei ministralum est. Cumque per triduum sauros publicos declinatione perfecta tradidi in pu-
rontinuo maneret in Dei laiidihus, jussit eum prxses blicnm, et DpminoJesu Chrislo servire promitto, et
Ilagellis cxdi; et de stipite sic deponi, et in custodis via xlerna riie frui Credo. LiciniUs dixit: Si desi-
reclutli; ac poslniodum applicari sihi sanctum Pri- deras vivere, an mpri, diciip. Cui beatus Cerealis :
mum. Quem validissimis fustibus cxsum, deinde in Egb si non desiderarem vivere, Chrisliim rion conil-
eqimleo levalnm, lampades cirtia latera ejus jussil terer. Tunc conversus ad sanclum Getulium, Licinfus
apponi, et depositum de equuleo, prxcepit reliquari " dixit : Sacrifica deo Jovi elMarti. Cujus verba risit
plumbum snperbealum marlyrem exiensum, etbul- beatus martyr. Licinius vero accensus ira, jussit eos
liens in os ejus infundi. Tunc fecii prxsenlem esse exspoliari, et cxdi, deinde in carcerem diebus vi-
heatura Felicianum. Sed ctim inviclissimi persiste- ginli septem recludi. Et veniens Romam, Adrianode
rent sancti martyres, angusliatus prxses jussit eos eisileruminnoluil: qui jussit eosincehdiolradi. San-
ad arnphithealrtini duci, et dnos leones eis dimilti. ctus vero' Gelulius cum igne superviveret, fiistibus
Quibus ad pedes sanctorum ruentibus, laxali sunt et illiso capite martyrium complevit. Consummati sunt
iirsi ferocissimi : sed et ipsi martyrum virtute sx- beati rnartyres in fundo Capreolis, via Salaria, ab
vitiam perdiderunt. Quod videntes hi qtii ad specla- iirbe Roma plus minus milliario decimo lerlio, supra
cutum venerant, pene mille quingenti viri rairacu- fluvium Tiberim, et iri partes Aviniensilim [at. In
lis perculsv^erediderunt in Domino Jesu Christo. parte Sabinensium]. Quornm corpora collegit hedta
Verum prxses.cum.insuptjrabiles eos cerneret, gla- Sympborpsa, oxor beati Gelnlii martyris. Qux non
dio animadverli prxcepjt. Quorum corpora no- ionge post cum sepiem suis filiis martyrizavit, vide-
ctu ,a-.Christianis fidelibus rapla, sepnlta sunt licet vigesimo septimo diemensis Jiinii. Etseputla est
iid Arcus Numentanps , intra arenariitm, quinto „ iri prxlio suo, iri Areriario, loco et oppttlo siipra rio-
Itlus Jiinii, ab urbe Roma milliario. quartode- mjnato.
cimo. . A. IIIIDUS JUNIl.
. In Galliis, civilate Aginno, loco Pompeiano, passio .-
sanctiVincentii levitx el (14 Jun.)
mariyris.
» Natatis sancti Barnahx apostoli, cojus corpns
G. IV IDUS JUNU. tempore Zenonis imperatoris ipso revelanlerepertiim
(10J«n.) est.
Romx via AureHa, milliario decimo terlio, naialis Eodem die apud Corinthnm, sancti Sosthenis, di-
sarictOrum"Basilidis,Trippdis, et Mandalis, sub Au- sciptili sancli Pauli aposloli.
reliano imperatore, prxside Plalone, et aliorura vi- - Apud Aquiieiam, natale sanctorum marlyrum Fe-
ginti martyrum. licis et Forluhati, sub persecutione Diocletiani et
Eottem die riatale beati Getulii marlyris, tempore Maximianiimperatorom,prxsideEnphemio. Qui com
AdriM irriperatoribus, snb judice Licinios Hjc in essent germani fralres fide Chrisli ferventes, defe-
omrii lege divina erat dbcfiss1mU9,et per ejus do- rente Apamio, qai erit unusex ofiicioprsesidis, vin-
ctrinam mutii in fide Clirisli enidiehantur. Cnjus . cti ferro, Aquileiam judici Euphemio perducuntur.
famam Atfrianusinip^erjllorariaWhs;direnit Cerealem "UbicumChristomcPBstantissime faterefiton, abirato
vicariuni ad tetiertclumeom. Qui veniens, sanctom judice primum in equuleo sunt suspensi, ardentibus
Getuliuih sediirifem, et dbcentem moltos reperife lampadibtiS circa latera apposilis, sed mox psalienti-
Fuerat autem idem CerealiS in conspectu Adriani tius martyribos exstinctis, inde per venirem fervenli
curii Tratre BesitiGetolii Amaritio acceptus, Aman- oleo Superfusi, ad ulttmum, com in confessione
tius verp tribnnus, ob metura Adriani absconsns Ia- Christi durarent, foras civitatem ducti, ad flirvinm
'tebat, qrietriCereSll beatos Getulins declaravit. 111«, qui civitati adjacet, capite truncantur. Inde nocte n
eo viso, gavisus est vaide, et instrnctos ditigenter de religiosis viris ejusdem Orbis Aquitei» suh aromati-
Domirio JesK ab efs, crim jairi ftdeHter crederet, ve- bos et linteaminibns invoiuli, aWali stint atque se-
rierurit ad urbem Romam, etaccersito beato Sixto pulti. At cives Vicetix supervenienles, eorum cor-
'episcopo, asslgnaveruril ei loeum nbi baplizareltir. poraperdueereaisuam civilalemmedilabantor.Non
'tjuem bealus Sixtus vere Christianam ftdem aman- permittentibus autem Aquiteierisibns, el mullura
Jtem baptizavit. Eodem tempore quirtani.Vincentitis - renilentibus, tandem pia contentio ita finila est nutu
» Vide libellum de Fest. Apost.
 285 MAUTVROLOGIUM CUM ADDlTAMENTlS.- MENS. JUN. 286
divino, ut Felicem Vicetini, Fortunatum baberent A eam in tenebroso cluntii cuhiculo, sine ciho, per
Aquileierises: ita tamen, ut caput heati Felicis Aqui- septemdies. IndeperseveranieminconfessioneChristi
leia, caput vero Fortunali Vicetia sortireiur. Qtiod CIIIIIejecissent, duxerunt eam ad virgines Vestx, ibi-
fdctum in laudem Domini nostri Jesu Chrisli usque qne per alleros septem dies, sine cibo permansit, eo
hodie permanet. quod nulla ratione de earum manibus cibum patere-
B. PRIDIE IDUS JUNII. tur accipere. Post hoc levala in equuleum clamabat,
(12 Jun.) diccns : Modo ceepi videre amatorem meum, in quo
Mediotani natale sanclorum marlyrum Nazarii et amor meus fixus cst. Cuinque ei lorloies dicerent:
Celsi ptterf. Beati Nazarii pater Africanus, maler Nega te Chrislianam, et dimitteris, illa clarnabat :
vero Perpelua, beato Petro apostolo baptizati: ipse Ego non negaho amalorem meum Chrislum, qui
vero sanclus Nazarius a sancto Cleincnle inslruclns' propter rae felle cihntiis, et acelo potatus, spinis co-
et baptizatus est. Quem Anolinus sitb rahie persecu- roualus, et crucilixus est. Posl hxc deposita est, et
tionis qux per Neronem excitata est, diu maceratum pracipiiata in cloacam. Sanctus autem Nicomedes
et auiictuin in carcere, et cum eo beatissimum Cel- preshyter in speculis posilus, occnlte levavil eain,
sum pucrum, quem idem ipse nutrierat, gladio feriri el per noclem in birote perduxil ad casellam suain,
jussil.Quoruincorpora Christiani furali, quinto Ka- B septimo a!>urbe milliario, via Ardentina, ibique eam
lendas Augusti sepelierunt foris portam, qux dicilur sepelivit.
Romana, in propriis hortis. Revelahant autem se D. XVIII KALEND.JULll.
bealissimi marlyres cuidam Ceralio uomine, cui (14 Jun.)
uxor Fortunata, et per visum monuerant se occul- Elisei prophelx, quid apud Samariam Palxstinx,
tari propter rabiem persecutionis quain Nero impius qmi! postea Sehastea, id est Aiigitsla, in honorem
excitaverat. Laluerunt vero usque ad lempora llonorii Augusti ab Herode vocari ccepil, situs esl. Ubi et
el Arcadii imperatorum. Quos bealus Ambrosius Ahdias prophela requiescil, et quo major internatos
Dominorevelanle reperit. Patefacto aulem sepulcro miiliertim non fuit Joanne Baptista. Uhi ad sepulcra
in quo jacebat corpus sancti Nazarii (qui quando saiiclorum tam tremenda fiunl miracula, ut variis
passus fuerit.ut scribit sanctus Paulintis, usque tunc illic dxmones rugianl crticialihtis, et homines ab eis
leroporis ignorabalur), viderunt sanguinem marlyris ohsessi audiantur ululari ltiporum vocibus, latrare
ita recentein qui prxsentes erant , quasi eodem die caniim, fremere leoiium, sibilare serpentium, niu-
fuisset effusus. Capul eliam ipsius, qnod ab impiis gire laurorum. Cernuntur aiii rotare cespite, et post
fuerat abscissum, ita inlegrum atque incorruptuin, tergum terra verlicem tangere, suspensisque pedibus
cum pilis capitis et barba, ut videretur eo tempore, fetniiiis vestes non defluere in faciein. Ubi eliam in
qtio levabalur, lolum, atque in sepulcro compositum. monte vicino dux visuntur speluncx, in quibus per-
Etiam odore lanto repleti sunt, ut omnium aroma- seculionis et famis tempore, Abdias centum pro-
tum vinceret suavitaiein. Quo levato, et leclica com- plietas aluit pane et aqna (111 Reg. xvm). Scribit
posito, slatim ail sanctura Celsum martyrem, qui in heatus Hieronymus in libro de Vita sanclx Paulx.
eoilem horlo posilus erat, ad oralionem sanctus epi- Suessionis civitate, passio sanctorum marlyrum
scopus perrexit, et Iranstulit ad basilicatn Apostolo- Valerii et Rtifini.
lormn qux est in Romana. Inventi autem et translali b Apud Cxsarcam Cappadocix, sancti BasilK epi-
sunt pridie Idus Junii; feslivitas vero agilur de scopi fralris Gregorii et Petri, Qui cum esset om-
marlyrio, qttinto Kal. Augusti.Commemoralio etiam nibus virtutibus fundatiis, et qtiodam tempore a
eorum puhlica et celehris in die sanclorum Gervasii Vatenie imperatore in exsiliuiri pro lide cogeretur:
etProtasii a fidelibus populis frequentatur, etvene- exhihitus ad trihunal prxfecli, lerroribusque (ulilli
rahiliter exeolilur. iiiorincst potcstaii) et ininis inaxirais agi ccepil : et
Ilem heati Basilidis, Cyrini, Naboris. nisi prxceptis principis obediret, iuleritum sihi la-
Sed et Nazarii el Celsi, quos duos passos fuisse ijvimamque speraret impendere. Tunc ille intrepidus
apud Ebredunensem urbem, anliquitas meraorando el absque ulla auimi peilurbatione hxc sibi niini-
celebrat. tanti prxfecto respondisse ferlUr: Atque ulinam
C. IDIBUS JUNII. aliquid mihi esset digni muneris quod offerrem huic,
(13 Jun.) qui maturius Basilium de nodo follis bujus absol-
Rorax nalalis sanclx Feliculx » virginis etmarly- veret. Cumque daretur ei nox, qux erat media, ad
ris. Quam cum Flaccus comes posl excessum Petro- spatium deliherandi: respondisse dcnuo perhibetnr:
nillx veilet ducere uxorem, atque ad terrendum Ego craslino ipse ero qui nunc , tu te utinam non
proposuisset ei, diccns : Unum tibi e duobus elige, mulares. Et illa quidem nocte uxor imperatoris veltij
atit esto uxor mea, aut diis sacrifica, rcsponsum torloribus tradila cruciatur. Filius vero, qui eis erat
ab ea accepil: Nec uxor lua ero, quia Chrislo sa- unicus.exstinctus, paternximpielatissolvitsupplicia.
crata sum; nec diisluis sacrificaho, quia Chrisliana Ila ut ante iucem missi, qui rogarent Basiiium ut
sum. Tunc Flaccus tradidit eam vicario, qui fecit precibus suis inlercederet pro eis, ne eliara ipsi et
a De hac in gestis Nerei el Achillei xxn b Hieron. epist. 27. ad Eusl.
Maii.
287 S. ADONISARCHIEPISC. VlENNENSIS 288
quidem multo justius inlerirent. Sic accidil, ut cum JA accepit : deinde pariler clavis coafixi, evulsis oculis
orones catholicos expulerit Valens, Basilius usque ad in carcerera trusi sunl. Posl hxc decalvati et exco-
vitx exitum intemerato communionis sacramento in riati, super carbones in lecto xreo assati sunt. Ad
lcclesia perdurarit. ultiraum serris attriti, amputatis linguis, marlyrii
Viennx, sancti Etherii episcopi. sui cursum obtruncatione capitis impleverunt. Passi
E. XVII KALEND. JULIl. sunt cum eis et alii quadringenti quatuor.
(ISJun.) Apud urbem Visontionensem, sanctomm marly-
Apud Siciliam, natale sanctorum martyrum Viti, rum Ferreoli presbyteri et Ferrutioni diaconi, qui
Modesti, et Crescentix. Qui beatus Vitus in puerili a beato Irenxo Lugdunensi episcopo et martyre ad
xtate virlutibus maturus, primum a patre suo sa- prxdicandum verbum Dei missi, sub Claudio judice
crilego Hila, ut a Cultura Dei recederet, lenlatus est; ad trochleas exlensi et flagellati, deinde in carcerem
deinde a Valeriano judice « calpmis cxsus in confes- reclusi, et mane ampulatis linguis prxdicabant ver-
sione permansit. lnde redditus patri. At cum pcenis bum Dei. Post hxc subulx triginla utrisque infixx
affligere illum paler meditarelur, monilu angeli manibus et pedibus et peclore: ad ultimura gladio
navem eonscendens, comitantibus se Modeslo et feriuntur. •
Crescentia nutritoribus, ad Tanagrilanum territorium B I Civitate Nannetis, sancti Similiam episcopi et con-
devenil. Inde propter filiam Diocletiani imperatoris fessoris.
a dxmonio vexatam ouxsitus, et adductus ad Dio- Lugduni, depositio sancti Aureliani episcopi Are-
clelianum, ipsam ejus filiara oratione curavit. Sed
G. XV KALENDAS JULII.
cum multis donis promissis ei impius imperator sua-
dere vellet ut culturam diis irapenderel, ejusque (17 Jun.)
animum de bono proposito mutare non posset, ar- Romx, sanctorum Martyrum ducentorum sexagin-
ctissimis vinculis ferreis aslrictum, in carcerem te- ta duorom, qui positi sunt via Salaria veleri, ad
terrimum induci jussit, el cura eo pariter Modestum clivum Cucumeris.
atque Crescenliam. Deinde circumstante populo in Epdem die sancti Wultmari confessoris, admiran-
amphitheatro sistuntur. 'Quos Diocletianus in ollam dx sanctitalis et religionis viri.
resina et pice succensam, et plumho solulo ferve- A. XIV KALEND. JULII
faclam, jactari prxcepit. Ubi sancti marlyres psal- (ISJan.)
lentes in modum trium puerorum (Dan. ni), Romx via Ardeatina, natalis sanclorum mar-
hymnum Deo dicebant. Et egressi illxso vultu de tyrum Marci et Marcelliani, b prxclarissimi gene-
olla, dimissus est eis leo ferocissimus. Qui mox ad *C ris, Tranquillini et Marcix filiorum, qui primo car-
pedes eorum cecidit, et lingua soa pedes martyrum cerem pro fide passi, poslmodum a Fabiano duce
lingere ccepit. Ad ultimum viclus per omnia sacrile- tenti, ad stjpitem ligati, in pedibus clavos acutos
gus imperator, simul et videns mullitudinem populi acceperunt. Quibus cum diceret insanus Judex : In-
miraculo perculsam, ad Christum verum Deum con- felicesac miseri, deponile ameniiam, et liherate vos-
versam, catastam parari jussit, et servos Dei super- metipsosa cruciatibusimminentibus, responderont:
extendi. Cumque cxderentur marlyres Dei, ossaque Nonquam tam bene epulati sumus, modo ccepimus
discinderentur, tonitruum magnum factum est, co- esse fixiin amore Christi: ulinam nos sic esse, sicut
ruscationes, atque tam magnus terrx molus, ut lem- sumus, tandiu permittas, quandio hojos regiraur
pla deorum corruerent, et multos opprimerent. Flo- corporis indumento. Cumque transisset una dies et
rentia vero femiria illustrissima, corpora sanclorum una nox, et illi in psalmis et hymnis landantes Chri-
collegit, et in locoy qui dicilur Marianus, condita slum perseverarent lanceis per latera transfixi, cura
aromatibus sepelivit. gloria martyrii ad sidera regna migraverunt.
Eodem die apud Mxsiam cmtate Dorostoro, san- B. XUI KALEND. JTJLII.
eti Esychii militaris, qoi com beato Jolio compre-
(19 Jun.)
hensus, sob prxside Maximiano, postea marlyrio D Medioiani, natalis sanctorum Gcrvasii et Protasii
coronalusest
marlyrum. Qui beatissimi cum per decem annos in
F. XVI KALENDASJULU. uho ccenaculo conclusi lectionibus et orationibus
(i6J«ti.) alquejejuniis vacassent, undecimo ad palmam mar-
Apud Antiochiam, natalis sanctorum marlyrum lyrii pervenerunt. Tenti ab Astasio comite, qui pri-
Cyrici et Julittx matris ejus, quorum prior post mum lam diu jussit plumbalis contundi, quam diu
dira verbera etiaro calicem cuin aceto et sinapi in os exhalaret spiritum; sequentera vero, id est Prota-
» Catomis cmdi. Infra xvm Novembris, calomo ad Maniliiltbrum v
interpretatur, nudatam in cerviee
suspendi. Existimo catomts et catomo adverbialiler plumbatit caedi. Viclor lib. i Persecut. Wandal.:
usurpala. Nihil enim esl aliud quam suspendi vel i Quodam lempore yenerabilem senem in puhhca
exdi capite deorsum :. quod fiebat maxime in pueris, facie catomis cxciderunt. > Aristopli. in Irene et
cum ex allerius humeris, erectis tn allum pedibus Acharn. dicitur vawxapa. Joseph lib. v, c. 10 Antiq.
suspendehanlur: quod et viris et feminis quandoque Judaic. xotrojiaSov.
ignominix causa factum. Acta S. Afrx v Aug. Ca- b De his in gestis sancti Sebastiani 20 Janu.
loffiu nudam te cwdi jubebo, quod inepte Sca!is;er
 estt MARTVROLOGIUMCUM ADMTAMENTIS. — MENS. JUN. 290
sium, fustibus cxsum capite truncari. Quorum cor-• A E. X KALEND. JULIL
pora Philippus vir retigiosus unacum filio suo furtimn (22 Jun.)
abstulil, etin domo sua, in arca marmorea sepelivit. In Britannia, nalale sancli Albini martyrls, qui
Quorara sepulcra multo post tempore Theodosioo tempore Diocletiani in Verelamio civitate, post ver-
iraperante, Domino revelante, bealus Arabrosius re-. bera et lormenta acerba, capite plexus est: sed illo
perit. Et ila incorrupta eorum corpora, ac si eodem n in lerram cadenle, oculi ejus, qui cum percussit,
diemartyresfuissent interempti.Quxcum in urbemn pariler in terrara ceciderunt. Passus est cum eo
introducerentur, quidam diu cxcus feretri tactu lu-;. etiam unus de mililibus, eo quod euin ferire jussus,
men recepit. noluerit, divino utique perterritus miraculo, quia
'
ApudRavennam, sancti Ursicini martyris a, qui subb viderat beatum martyrem sibi, dum ad coronam
judice Paulino post nimia tormenta in confessione e martyrii properaret.alveum amnis interposiliorando
Domini immobilis permanens, capitis abscisione mar-_ transmeabilem reddidisse. Quo in tempore, perse-
tyriom consummavit. Sepoltusque est in eadem orbee cutjp crudelis, Oceani lirabum transgressa, etiam
a bealo Vitale patre sanclorum Gervasii ac Protasii.t. Aaron et Julium Britannix, cum aliis pluribus viris
C. SU KALEND. JULII. ac feminis, felici cruore damnavit.
(40 Jutt.) I
B Item in civilate Nola Campanix natalis sancti Pau-
Romx, natale sancti Novatis fratris Timotbei pre- lini ° episcopi et confessoris, qui se temporibus
sbyteri, qui a beatis apostblis eruditi sunt. De quo0 Wandalorum pro filio cujusdam vidux in servitutem
Novato scribit Pastor in gestis Pudentianx et Praxe-,. tradens, et terribili visione regi eorum quis esset
dis virginum ad prxdictum Timotheura germanumQ aguitus, reddita sibi omni captivitate civitatis sux,
ejus. Venerabilis, inquit, virgo Praxedis post trans- et oneratis frumento navibus, cum ingenli gloria ex
itum germanx sux Potentianx b, valde afflicta erat.;> Africa ad propriam sedem reversus - est. Claruit
Ad quam consolandam veniebant mulli nobiles Chri-_ autem non solum eruditione, et copiosa vitse sancti-
slrani, siraul cum sancto Pio episcopo, inler quosg tate, sed etiam potentia adversus dxmones.
germanus vester Novatus, et qui esl fraler noster inn Ipso die, depositio beati Nicex Romatianx civitatis
Domino, quiqoe mullos Christianos pauperes donis is episcopi.
suis reficiebat, et vos frequenter cum beatissimo o F. IX KALEND. JULU.
Pio episcopo ad altare Domini commemorabat. Post>t (23 Jun.)
annum vero et dies viginti octo, oegritudine delentusis Vigilia S. Joannis Baplistx.
est idem Novxtus, et ahsens erat a conspectu virgi- i- Eodem die sancli Jpannis presoyten, quemimpius
nisPraxedis. Pio autem episcopo cogitante de om-C I*C Julianus inauditum via Salaria vetere, ante simu-
nibus Christianis una cum virgine, requ.iritur No- i- lacrum Solis decollari prxcepit. Cujus corpus a beato
valus vir Dei. Et dum aodilum fuisset, quia xgri-i- Concordio presbytero collectum, et
sepultum est juxta
tudine detinebatur, contristali sumus omnes: beatiti concilia martyrura.
Praxedis dixit ad palrem nostrum sanclum Pium:: Apud Britanniam, sanclx Edellrudis virginis et re-
Jubeat sanctitas vestra, ut eamus ad eum, et visita-t- ginx, cujus corpus cumannis
tione nostra una cura orationibus vestris salvabitur.'. undecimessetsepultum,
incorruptum inventum est.
Et facta constitulione, nocte una cum Pio episcopo °
et virgineDomini perreximus ad virum Dej Novatum. G. VIII KALEND. JULH.
Cumqoe audisset vir Dei Novalus, omnes congre- 1\
' (24J«n.)
galos ad se -venisse gratias ccepit agere Deo, quia Nativitas prxcursoris Domini «•.
meruit a sanclo Pio episcopo et virgine Domini, unaa A. VII KALEND. JULII.
cumnostra devolione visitari. Etfuimus in domo o (25 Jun.)
ejus diebus ac noctibus octo. Faclumque est ut tertio0 Apud Pyrrbiberoeam, sancti Sosipatris e discipuli
deeimo die ipse Novatus vir Dei transiret ad Domi- sancti Pauli apostoli.
num, regni coeleslisgloriam percepturus. "U Item apud
Alexandriam, nalale sancti Gallicani
D. XI KALEND. JULII. marlyris. Qui cura triuraphalibus infulis sublimatus
(21 Jttn.) acceptus esset Augusto Constantino et charissimus,
Apud Siciliam, civitate Syracusis, natalis sancto- ftliam ejus sacratissimam virginem Constantiam sibi
rum martyrura Rufini et Marcix. poscebat uxorem. Constantinus vero Augustus con-
Romx, sanctx Demetrix virginis, qux fuit beati1 tristari coepit sciens filiam suam posilam in sancto
Fausli filia. Hxc cum ante impiura Julianum pro) proposilo facilius occidi pesse, quam vinci. Qux Cum
fide Christi inlroduceretur, in confessione spiritum! patris sollicitudinem studio sanctitatis conaretur
emisit. Sepulta a beato Joanne presbytero* juxtai excludere, certa de Deo, dixit patri: Depone omnera
matremsuamsanelam Daphrosara, et sororem Jovia- solliciludinem luam, et te daturum illi conjugem re-
nam, juxia palatium Lucianum. proraitte, ut si Scyiharum superaverit gentem, victor
-» Ambr. serm. 71, et I. x, episl. 85. d Vide lib. de Fest. Apost.
* Al. Pudetiana, vide19 Maii. • Act. xx, Rom. xvi. De<eo in».Gestis Joan. et
* Gennad. de Virisiliust. cap. 22. Pauli. 26 Jun, •
291 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 292
simul et conjugem me accipiat. Facta snnt omnia A eum, ut in ejus noniine ecclesiam fabricaret in porta,
sicut virgodisposuit; etveluti subarrationislocodantur qnae nunc usqne Laurentia niineupaltir. Rogatusau-
duo fratres eunucbi Joannes et Paulus exjateie Ati- tem ut-Hii levaretur episcopns non eonsensit, sex ex
gilstse Gallicario, et dux sorores, Gallicani ftlix, sna voluntate ipse qui ordinarelur elegil. Tantani
Attica et Artemia ipsi Attguslx tradUnlur: quas virgo namqtie ei gratiam contulit Deus, ut dxmonibus
,«idDominum converiit. lgilnr Gallicantis a Scylhca pleni, mox ut visi fuissent ab octilis ejus, protinus
genle in Thraciarum Philippopoli urbe conclusus, mundarentur : raultaque in eo erantsanctilalis insi-
meluens confligere cum eis, quod exigua illi esset gnia. Sed cum a Constantio Julianus Cxsar factus
mililum manus, hostium vero esset innumerabilis esset, dedit legera -ul Chrisliani nihil in hoc sxculo
multilndo, insistebat sacrifieiis, el Martianas'victi- possiderent. Tunc Gallicanusbabens in Osliensi pago
mas offerebat. Quid multa ? Ad ultimum crevit ob- quatuor casas, quarum pensiones his operibus qui-
sidio, et universi tribimi ejus ac milites se hoslibus bus diximus, ministrabal; ita habere Deum meruit
tradiderunt. Cumque cuperet fugiendi aditum repe- delensorem ut quicurique ingrediebatnr in eas mali-
rire, Paulus et Joannes, exquihus prxpositus unus, liose aut ponere liluiosfisci, aut exigere pensiones,
alter primicerius erat Conslantix Auguslx, dixerunt stalim a diaholo repiebatur. Et quicunque actorum
ci : Fac volum Deo coeli, quod si le liberaverit, g ejus essel exactor, leprosus fiebat. Tunc interrogala
-Cbristianus fias et«ris victor melius quatii fuisti. i dxmonia dederunl responsum, quod, nisi sacrificaie
Mox ut voium ore prolatum est apparuit illi juvenis coaclus fuissel Galiicanus, exaclores reddiluum ejus
statura escelsus, ferens in humeris crucem, dicens : ista perieula non vitarent. Etquoniam nullus aude-
Sume gladium luum, el sequere me. Quem dum se- bal convenire Gallicanum de hoc scelere, mandavit
queretur, apparuerunt ei hinc el inde milites armali, ei Julianus Cscsar, dicens : Aut sacrifica diis, aut di-
confirmantes euro, et dicenles : Noa tibi prxbemus scede a finibus ltalix. Qur statim relictis omnibus
officium, tu iugredere hoslium castra, el dexlra Ix- Alexandriam petiit, el ibi junctus esl confessoribus
vaque gladium tenens evaginalum, respice quousqne Chrisli per continuum annum. Post.eliam secessit in
pervenias ad regera ipsorum. Quo cum pervenfsset eremum, ibique a Rauciano comite lemplorura, cum
CBJn eis prostratus rex pedibus ipsjus, postulavit cogeretur sacrificare, et cpnlemneret, percussus gla-
nulliim penitus ex suis occidi gladio. QuodGallicanus dio ip corpore,. Christi martyrem fecit, atque ita
nec fecit, neo; jussit ita uniyersx Ttjracix liberalx, perrex.it ad Doininum gaudens curo triumpho. Cui
et gens Scytharum tributaria facta est. lpse vcro slaiim basilicam conslruxerunl sui nominisj in qua
ila Deo se devovit, ut etiara conjugio-se promiserit exuherant beneficia martyris ex eo, et nunc usque
abslinere. Revertens ilaque Gailicanus, non prius Q in sxculum. «•
i.ngressus est Romam, quam ad sacra beali Petri Ilem Romx, sanclx Lucix virginis, cum aliis tri-
apostoli Umina perrexisset. Constantintis vero impe- ginla duobus.
ralor misit se in amplexus ejus postquam cognpvit B. VI KAL. JULH.
omnia qux Christi pietale circa illum pe;'fecta sunt, (26 Sun.)
rgferensei universaojux gesta sunt eirca fiiias ejus, Romse, sanclorm Joannis et Pauli fratrum nalale.
quoniodp sunl virgines, Christo utiliter consecratx. Quorum primus prxposilus, secundus fuit primice-
Ttinc cnm Auguslo iuiranle palalium. Gailicaiio, oc- rius Consiantix virginis, filix Conslaniini. Qui cum
curil Helena cum filia Constantia, et filiabus ipsius omni die turmas Chrislianorum recrearent ex his
Gallicani. Fundebanlur lacrymx gaudiis ptenx. Qui epibus, quas sanclissima virgo Constanlia reliquc-
cum veilel privalus abscedere, rogalus ab Augttsto ral, pervenit hoc ad Julianum. Et misit qui eos con-
consul processit: et in fascibus posilus, quinqtie niil- venirent, dicens debere sibi eos adhxrere. llli vero
lia servorum liberos dvesque Romanos fecit. Quihus responderunt inter atia :-Pro iniquilate lua desliti-
prxdia domosque donavit : cunctasque facullales mus a tua salutatione, et a societatc imperii tui nos-
6uas, excepto jure liliarum, dislrahi ac douari pau- meiipsos omnino suhlraximus. Sumus enim nosnon
peribus jnssit. El se in Osliensi urbe manenli pui- Q falsi, sed veriChrisliani. Quihus Julianus mandavit:
dam sauclo viro, Hilarino noniine, sociavil. Cujus Consitlerare^ehetis, quia vos regia aula nulriti non
habilaculum ampliari fecit ad peregrinorum suscep- debelis deessea latere meo, ul babeam vos primos
tionem, quam ipse plurimis iinpendebat. Huic in palalio meo. Quod si contemptus a vobis fuero,
adhxserunt mulli ex servis suis, quos liberos necesse mihi erit agere, ul cpnlemni non possim.
fecit. Igtdiyijigaia est fama ejus per totum or- Paulus el Joannes dixerunt: Non tibi facimus hanc
bem, ila ut ab Oriente et Occidente veiiiciilcs , injuriam, ut prxponaraus libi qualemcunque perso-
yidergn^yiriiqj px, oalrieio, ex consule.qui eral anii- riam ; Deum tibi prxponimus, qui fecit ccelum et ter-
cissiimis' Augustp, lavantem pedcs, ponenlem lncm- ram, mare et omnia qux in eis sunt. Et scire te
sam, aquam nianilnis elfundentem, languentibus sol- volumys quia nunquam ad salutalionem luam, inm-
licite minislranlem, et exhibentem cxtera sanctx quam ad culturam tu.am, nunquam ad palaliuin tvum,
sfiryilulis offipia. Hic prinius iii Ostiensi urbe ex- veniemus. Quibus Julianus ait: Decem diebus vobis
slruxit ecclesiam el ditavil officiaclericorum. Huic a me dantur inducix : decima transacla Dei sporile
se sajacius Levita Laurentius revelayit, adhortans ad rae venientes : amieos vos habeara, rion venienies
293 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUN. 294
vero, tanquam hostes pubhcos pumo. luiic snncti A lhique Aacnanam discipulum pro se episcopum
viri Joannes et Paulus Christianos ad se invitanics, ordinavil. Rediens vero ad genlem; cui specialiler
ordinaverunt de omnibus qux relinquere polerant, fuerat episcopus datus, Galatas, usqtie ad beatum
per lotos decem dies incessanter die nocluqiie elee- finem vitx sux in opere Doinini conforlavil.
mosynis insistenles. Die vero undeciina sunt constri- Apud Tiburtinam Italix civilatem, natale sanclx
cti inlra suam domum. Missus namqne est Terentia- Symphorosx, heati Gelulii martyris uxoris, cuui se-
nus compiductor ad eos cum militihus hora ccenandi. plem filiis, Crescente, Juiiano, Nemesio, Primitivo,
Qui ingressus, invenit eos orantes, et dixit eis : Do- Justino, Siacleo, Eugenio, cum quibus simul passa
minns nosler Julianus stalunculum aureum Jovisad esl sub Adiiano principe : qui ipsam Symphorosam
vos misit, nl adorctisillud, ettliura incendalis. Quod jussit palmis cxdi, deinde suspendi crinibus. Sed
si non feceritis, araho modo gladio feriemini. Nofi cum superari nullalenus possel; jtissit eam alligato
enim decet vos intra aulam nutritos, publice occida- saxo in fluvium prxcipitari. Cujus frater Eugenius
mini. Joannes el Paulus dixerunl: Julianus si luus est curix principalis Tiburlinx, colligens corpus ejus
Dominus,habelopariemcumeo:nobisaiiiemdomiiius sepelivit. Mane autem faclp, imperatpr jussit seplem
alius non est, nisi unus Deus, Pater et Filiuset Spi- figi slipites, ibique filios ejus ad Irochlear exlendi, et
ritus sanctus, quem ille negare non timuit. Et quia B Crescentem in gutture iransitgi^Jurranum in peclore,
semel a facie Dei projectus est, vull et alios secuv» Nemesium in corde, Priniilivum in umbilico, Justi-
in interitum devenire. Tunc Terentianus fecit fieri num per membra dislenlum scindi per singulos cor-
foveain inlra domum eorum, ut sine strepilu farox poris nodos alque juncluras, Slacteum ianceis inuu-
punirentur: el sic decollari, stalimque involvi ct merabilihus, donec moreretur, in terra configi; Eu-
reponi jussit; divulgans, quod jussu Cxsaris missi geuium findi a pectore usque ad inferiores partes.
fuissent in exsilium. Statim autem tit Jtilianus in Altera aulera die Adrianus prxccpit corpora eorum
bello Persarum interfectus esl, Joviniano faclo siiiiul nuferri, ct projici in foveam allam. El posue-
Cbrisliaiiissimo imperatore, apertx siinl ecclesia:, runl ponlifices sacrorum noraen Ioci illius : b Ad se-
et coepit religio Christiana gaudere. Dxmones aulem ptein Biotanatos. Natale vero SS. marlyrum est
ex obsessis corporibus intra domum Joannis el Pauli v Kal. Julii. Quoriim corpora requiescunt via Tibur-
ejiciebantur, confitentes sanctam passionem eorum, lina, milliario nono.
ita ut unicus filius Terenliani, qui eos decollaverat, Eodem die Cordubx in Hispaniis, natalis SS. Zolii
veuiret intra domum sanclorum, et clamaret per et aliorum decem et novem.
os ejus dxmon, quod Paulus et Joannes incenderenl Ipso die gcsta Septem Dormienlium.
eum. Tunc Terentianus veniens, prpstravit se in G D. IV KAL. JULII.
faciem clamans, quod nesciens quid faceret homo
(28 Jun.)
paganissiiiius,jussionem Cxsaris adimplesset. Unde
Vigilia apostolorum Petri et Pauli
faclum esl, ut dato nomine suo, proximo die Paschx
lpso die, nalalis S. Leonis Papx.
perciperet graliam Christi. Et assidue orans el flens « Aptid Ltigdtinum Gallix, natale S. Irenxi epi-
ad locum illum erat, in quo sanctorum corpora re-
scopi. Qui, B. Pholino propc nonagenario oh Chri-
a
quiescunl, donec sanctis Dei filius ejus emundare- sli marlyrium coronalo, in locum ejus successil.
lur. El ah ipso Terenliuno descripta esi passio ho-
Quem etiam conslal beatissimi Polycarpi saccrdolis
rum marlyruin. Passi sunt autem vi Kal. Juiii. et martyris fuisse discipulum, et aposlolicoriiin
C. V KAL. JULII lemporum vicinum. Poslea vero persecutione Severi
(27 Jnn.) cum omni feie civilatissux populo gloriose corona-
« Apud Galatiam, B. Crescentis, discipuli S. Pauli tur niartyrio. Sepiillus est a Zacharia preshyiero
apostoli (II Tim. iv), qui atlGallias transilum faciens, in crypta hasilicx beati Joannis Baplislx suh altari.
verbojirxdicationisniiiltos ad fidemChrisli convertit, Cui ab uno lateie Epipotlius, ab altero Alexander
Viennx civitate Galliarum per aiiquot annos sedit,. D niartyr est tumulalus. Hujus cryplx tam reverenila
* Ado in Chron. ann. 110 -~ Pt«to9avaTo?; el ^io6«v)?;,a |3i« et 8av«TOfmors; non
b Ad sepiembioihanalos. Christiani olim ab eilini- ut esl apud Isitlorum lih. x Orig., litiera B : t Bip-
cis ignominix causa Biothanati dicti , quotl tam thaiialus , quod est bis mortutis. > Imo a violenta
prompte se morti exponerent, el violenta morte e morle, quam vel sihi quis conciscit, qui alias «OTO-
vita excederent, non nalurali. Infra ui Sept. Bio- (JUW-O^ , vel qiiam quis sponie incurril. Cussiar.us,
llianala el malepca. Apud magicx vauilalis auctores coll.t. II, de Discrelione, cap. 5, de Herone sene,
vox hxc usiiata, ut ostcntlil Terluliian. lib. de Ani- qui a diaholo dcceplus se in ptiteum prxcipilem de-
ma, cap. 57. i Aut oplimum est hic retineri, seeun- derat: « Quamohrem pro merilis laborum lanlorum
dtim Ahoros: aul pessimum, secundum Biolhanalos, el aiinoruni numerosilate qua in ercmo perduravit,
ut ipsis jain vocabulis ular, quihus auctrix opinio- ac miscralinne et humanitate summa, ab his,qni
uuin istaruni magica sonat. i ltem apud Physicos. ejus compatiebantiir exilio , vix a presbyiero et
Servius, IVjEncid.: t Dicunt physici, hiothanatorum ahbate Paphnutio poluit oblineri, ut non (inler hio-
animas non recipi iu originem suam. » Apud Ce- thanalos repulattis) eliam memnria ct oblatione pau-
uetbliacos vox ea crehra. Lampridius in Heliogabalo: santium judicarelur indignus.
« El prxdiclum cidem eral a sacerdotibus Syris, c Ponlif. c. 81. Est leo. II. Hieron. de Script.
biolhanatum sc fuiurum. « Sic aputl Jnliuni Firmi- , Eccl. c. 43. ct Euseh. I. v. c. 5, 4, 7, 8, 20, 26.
crim mors bioihnnala Grsccis dicitur j3(o0zv«T9f,et Ruffin. Euseb. 1. vi, c. 4, 5. Ruff.
295 S. ADONISARCHIEPISC.VIENNENSIS 296
est clarjtas, ut meritom marlyriom signare cre- A E. fll KAL. JULH.
datur. (29 Jun.)
Eodem die apud Alexandriam, sanclorum marty- • Romx, natalis SS. Pelri el Pauli.
rum Piutarchi, Sereni, Heraclidis, Herois, item Se-
F. PRIDIE KAL. JULH.
reni, Potamioenx,Marcellx.etCatechumenx[itAai«.]
Herx nomine, baplismura martyrii consecutx. Inler (30 Jun.)
quos prxcipue emicuit Potamicanavirgo : qux primo b Natalis et celebratio iterom sancti Paoli apo
iinmensoset innumeros agones pro virginitate desu- stoli.
dans, deinde eliam pro martyrio exquisita el inau- Item natalis beatissimx Locinx, discipulx apo-
dila tormenta perpessa, ad ultimum cum venerabiU '
matre Marcellaignis supplicir consumpta, e terris Jiem Lemovico civitate, S. Martialis episcopi et
migravit ad ccelum coBfessoris.
«vVide 1. de Fest. apost. b Vide 1. de Fest. apost.

LITANLE INDICEND^E.

. "0-MENSIS JULIUS

HABETDIES xxx; MJIU TEHO, XXX.

G. KAL. JULII. B gorii episcopi et martyris, beati Antenodori episcopi

(1 Jul.) fratris. Qoi Gregorios episcopus, doctrina et mira-
In monte Hor, depositio Aaron sacerdotis primi. culis clarissimus fuit. Denique quoddam stagnom
Eodem die, S. Monegundisvirginis. era». in Ponti regionibus situm, piscibus copiosum,
Et in territorio Lugdunensi, loco qui Vallis Ve- ex quorum caplura prxdivites redditus dominis prx-
bronna nuncupatur, depositio viri Dei, beatissimi stabanlur. Isla possessioduobus frairibus sorle hx-
Domiliani abbatis, qui primus iliic eremiticam vi- reditatis obvenerat, sed pecunix cupiditas, qux pene
tam exercuit, ut plurimos sibi in Dei servilio ag- omnium corda mortaiium superat, etiam fraternam
gregans, monasterium inslituit," magnisque virluti- necessitudinem violavit. Cxdes ac bella moveban-
bus et gloriosis miraculis valde clarus, collectus tur, humanus sanguinis pro piscibus fundebatur.
est ad patres in seneclule bona. Sed Deiprovidenlia aliquandoaffuit: Gregoriusvidet
* Viennx, B. Marlini, tertii ejusdem urbis epi- prxlia et morles virortim, furentesque germanos.
•copi, ab apostolis ad prxfatam urbem missi. Cumque honore adventus sui utrxque parles paulum
A. VI NONASJULU. siluissent, Nolite, inquit, o filioli, rationabiles ani-
mas pro mutis animanlibus violare, fraternam pa-
(2 Jul.)
h Romx, in coemeterio Damasi, natalis sanclo- C cem quxstus cupiditale dissolvere, Dei leges et na-
ttirx pariter jura temerare : et una mecum ad oram
rum Processi et Marliniani, qui a B. aposlolis Petro
et Paulo baptizati et instructi sunt, quorum passio stagni exilialis accedile, et ego jam vos per virtulem
Domini ab omni certamine cruentx contentionis
in libello apostolorum supra nolala est.
Eodem die, SS. trium militum, qui cum B. apo- absolvam. Etcum hxc dixissel, in conspectuomnium
slolo Paulo passi sunt. virgam quam teneoat in manu ad primas littoris un-
ltem ipso die SS. martyrum Aristonis, Crescen- das defigit, el ipse positis genibuspalmas tetendit ad
tiani, Eulychiani, Urbani, Vitalis,Justi, Felicissirai, ccelura, atque Dominumsupplicat. Simul ut orandi
finem fecit, stalim se unda subducens, et cursu ve-
Felicis, Martix et Symphorosx : qui omnes apud
lociore refugiens, a conspectu superno jussa disce-
Campaniamglorioso martyrio coroiiali sunt.
dere, 'abyssis suis redditur: et arentem campum
B. V NONASJULU.
germanis jam concordibus derelinquil. Sed et in
(3 Jul., hodiernum frugum ferax esse dicitur. lterum quo-
Apud Edessam Mesopotamix, translatio corpo- dam loco ruris angusti, cum res posceret ecclesiam
ris S. Tbomx aposloli. construi, rupes quxdam vicini moolis ex parte
"
Item ipso die apud Constautiriopolim. natalis S. Orientis objecta ex alia vero prxterfluens fluvius,
Eulogii. spatium quantum ecclesix sofficeretdenegabat. Et
. Apud Laodiciam Syrix, beati Anatolii episcopi. cum alius omnino non esset locus ad construendam
Item apud NeocaesareamPonti, natalis sancti Gre- ' ecclesiam, ille fide plenus pernoctasse. in oratione
* Ado in Chron. an. 101. « Vide I. de Fest. Apost. Euseb. I. vii, c. 28.
b Vide 1.de Fest. Apost. Ruffin. Hier. de Script. Eccl.
 897 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUL. 298
dicitur. Cumque plena fide ac devotione Dominum A, j E. PRIDIE NONASJULn.
deposceret, ad lucem coeunlibus populis, inventa est (6/«Jtt.)
ropes importona secessisse tantum, quantum spatii
ad condendam quxrebalur ecclesiam. Tradunturjet Natalis Isaix et Joel prophetarum.
hujus beati viri et alia quamplurima, qux fidem et Et Octavx apostolorum.
sanctitatem ipsius plurimum commendant. Sed et Et primtis beati apostoli Pauli ingressus in urbem
inter alia qux luculenlissime scripsit, etiam catholi- \ Homam, anno secundo Neronis imperii. Qui cum
cx fidei expositionem breviter editam deieliqult. jam hxc loca et has provincias prxdicando perlus-
Unus Deus Pater Verbi viventis, sapientix subsjp:& trasset, ab Anliochia ipse cum Barnaba prxmissus
stentis, et virtutis sux et figurx, perfectus perfecp-1 a Spiritu sancto poslquam jam in Arabia et Cilicia
genilor.Pater Filii unigenili.Unus Dominus solus ex veTbum Dei, aliisque provinciis annuhtiaverat, per-
solo Deo, figura et imago Deitalis, verbum pene- venitSeteuciam, Cyprum, Saiaminam, Paphos, Per-
traos, sapientia coraprehendens omnia, et virtus qua gen Pamphylix, Anliochiam qux est Pisidix, Ico-
tota creatura fieri potuit. Filius verus veri, et invisi- nium, inde ad civitates Lycaonix, Lystram, Derben,
bilis ex invisibili, incorruptibilis ex incorruptihili, et universam in circuilu regionem. lnde revertentes
immortalis ex iramorlali, sempiternus ex sempi- B ] Antiochiam Pisidix, devenerunt Pergen Pamphylix.
terno. Unus Spiritus sahctus ex Deo substantiam Hinc Anliochiam, nirde missi fuerant, revertuntur.
habens. Et qui per filium apparuit imago Filii per- Inde propter quxsiionem circumcisionis in gentibus
fecti perfecta, vivenliura causa, sanctitas, sanctifi- Hierosolymam proficiscuntur. Deinde rursus Antip-
cationis prxstatrix, per quem Deus solus super om- chiam redeunt. Unde cum inter eos dissensio pro-
nia et io omnibus cogncscitur, et Filius per omries. pter Joannem, qui Marcus cogriominatus est, acci-
Triuilas perfecla, majestate, et sempiternitale, el disset, solus Paulus, assumpto Silea, a fratrihus
regno minime dividitur neque abalienalur. Igilur gratix Dei traditus, has regiones et insulas peragra-
neque factum quid, aut serviens in Trinitate, neque vit prxdicans, Syriam, Ciliciam, Derben, Lystram,
superinductum tanquam ante hoc quidem non subsi- Phrygiam, et Galatiam regionem, Mysiam,Troadnm,
stens, et quasi postea superingressum. Neque ita Macedbniam, Saraothraciam, Neapolim, Pbilippos,
defuit uoquam Filius Palri, neque Filio Spiritus san- Amphipolim, ApoHoniam, Thessalonicem, Berocn,
clos, sed inconvertibitis et immutabilis eadem Tri- Atbenas, Corinthum. Et inde navigavit in Syriam,
nitas semper manet. t venit Ephesum, et inde Cxsaream et Anliocliiain,
- el Galatix regionem, et Phrygiam. Hinc cum vellet
C. IV NONAS JULII. G ire Hierosolymam, dixit ei Spirilus sanctus ut re-
(iJul.) verteretur in Asiam. El cum peragrasset superiores
Osex et Aggxi prophetarum. partes, Ephesum venit. Hinc profectus est in Mace-
«Turonis, translatio sancti Marlini episcopi, et doniam, et accessit Pbilippos, Troadam, Asson, Mi-
ordinalio episcopatus ejus, et dedicatio basilicse tilenem et contra Chium, Samon, Trogylionc, Mile-
ipsius. tum, Cpum, Rhodum, Pataram. Et inde,visa Cypro
Eodem die, in Africa, natalis S. Jucundiani mar- etrelictaea ad sinistram, transfretavit in Syriam.
"tyris in mare mersi. JStinde venit Tyrum, Plolemaidem, Cxsaream, Hie-
Et in lerritorio Biluricx civitatis, vico Justino, rusalem. Ibi ligatur a Judxis, et traditur gentibus,
nalalis S. Lauriani marlyris : cujus caput Hispalim Et inde deslinalur ad Felicem prxsidem Cxsarex d.
ad Hispanias deportatum est. Hinc cum appellasset Cxsarem, Romam ad eumdem
ApudSyrmium, SS. marlyrum lnnocent. et Sab- Cxsarem, quem appellavit, mittitur, et enavigavit
balix, cum aliis triginta. Sidonem, Cyprum, cui juxta erat civitas Thalassa
• in insula Mitilene,
D. ffl NONAS JULU. Syracusas, Rhegium, Puteoleos,
Romam : et biennio in libera manens custodia, post
(5 Jut.) 9 hxc ad prxdicandum dimittiluri Quo tempore cre-
Apud Syriam, natalis S. Domitii marlyris, qui dibile est eum ad Hispanias perrexisse, necdum
virluiibus suis multa incolis beneficia prxstat. Nerone in tanla erumpente scelera quanta de eo
b Item Romse, nalalis sanclx Zox uxoris beati Ni- narrant historix.
costrati martyris, qux dum ad confessionem beati Romx, natalis sancti Tranquillini^ patris marty-
Petri apostoli oraret, a paganis arctata, ducta est ad rum Marci el Marcelliani, qui ad prxdicalionem
patronum regionis Naumachix : a quo primum in beati Sebastiani crederis in Dominnm Jestim Chri-
cuslodiam obscurissimam trusa, et per dies sex slum; die Octavarum apostolorum, dum ad B. Pauli
omni splatio lucis et victus fraudala, seplimo de- confessionem oraret, tentus a paganis,
lapidatus, ac
raum die a colio et a capillisin corpore suspensa, martyrium consummavit.
adhibito subter horribiii fumo, hi confessione Do- Eodem die, depositio bealissimi Goaris confes-
mini emisit spiritum. soris. »
» Greg. Tur. 1. ii Ilist. Franc, c. 14.' - c Est in Grxco : deest lextui Latino.
b De hac in gestis S. Sebast., 20 Jan. '4 De eo iii geslis sajicti Sebastiam, 2(1Jail.
PATROI, GXXIIh iO
 m r S. ADONISARCIUEJMSC,VJENNESSIS; ; 500
F. NONJSJUUL A) nomine Audacem,~majiea suo serpenle devorandum
'
(7 Julii.) enpuit, et au*Ghrigti martyrium convertit. Nam Ipsc
• Apud Alexandriam, natalis sancti Pantxni, viri post hxc ob corifessionemveritatis in cuslodiam da-
apostolici, et omui sapientia adornati, cujus tanlum tusest. Ipsa quoque virgo Christi transverberata,
sludii et amoris erga verbum Dei fuit, ut eliam ad cumstaret eitensis manibus in oratione, ita ut per
prsedicandum Christi Evangelium omnibus gentibus dexterum Iatus gladius missus, per sinistrum exirfet.
qux jn Orientis ultimjs secessibus reconduiUur„ Qux passa est septimo Iduum Juiiarum : sepulta au-
fldei, et devotionis calore profectus sit, et usque ad tem mane a civibos Tyriensibus. Audax vero qnia
Indiam citeriorem prxdicando. pervenerit. Ubi repe- de Orienle erat, ab uxore sua et filiis illuc transla-
rit Bartholomxum, de duodecim apostolis, advenlum ''•:tusest.
DominiJesu juxla Matthxi Evangelium prxdicasse. Eodem die, natalis sancti Cyrilli episcopi, qni
Quod Hebraicis litteris scriptum, revertens Alexan- flammis iujectus, illxsns evasit, ac stupore tanti mi-
driam secum detulit: ubi prxclaram et nobilem vi- raculi a judice dimissus. Cum rursus verbum Dei
lam beato flne conclusit. alacriter prxdicaret, ac plures efficaciosad fidem
b Rom», natalis beatorum martyrum Nicostrati Christi converteret, judex pcenitentia ductus capite
Primiscrinii, Ciaudii Commentawensis, Castorii,. B* plecti eum jussit, atque optatum martyrii fioem con-
Victorini, Symphroniani, qooAJfrSjebast&nus ere- sommavit. ;
dere in Christum docuit, et sajw^t Polycarpus pre- In civitate Martulana, sancti Brictii episcopi et
sbyter baptisavit. Qui cum corpor.a sanctorum per confessoris, qui sub judice Martiano, os lapide con-
ora Tiberina requirunt tenti sunt, et ad Urbisprx- tusus est et in equuteo crudetissime excruciatus, in
fectum perducti. Eratjudex Fabianus, quieos hpr- Doiriini confessione perdorans, in carcerem trusus
tabatur ad sacrificandum, per decem dies minis et . est. Nocle aulem terrxmotu gravi civitas concussa,
blanditiis cum eis agens, et nullum penitus potuit iriter alios plures, eliam Martianum occidit. Et
commovere. Tunc fecit de eis -suggestiooemimpera- Christi confessor ab angeto saticlP, et a beato Petro
toribus : quique jusserunl eos tertip torqueri. Cura- apostolo visitatus, atque ad prxdicandum Evange-
que nulla ratione compulsi cederent, jusserunt eos lium confortatus, magnas populorum credentium
in mare pracipiles dari. Immensis itaque arctati multitudines omnipotenti Deo lucrifaciens, quievit
ponderibus, pelagj fluctibus dati sunt, ut in loco in pace. Cujus animam viderunt adstantes in specie
mundo inter aquas coronam martyrii celebrarent. columbx nivex ceelo recipi.
Apud Viennam, Evoidi episcopi, cujus industria Item apud ^lgyptum, S. Serapionis episcopi et
delatx sunt reliquix sanctorum marlyrum Thebxo- G confessoris.
, rum ad urbem Viennam. B. VI IDUS JULIL
G. ViU IDUS JULU. (io Juiu.)
(8/uHi.) Romx, septem fratrum filiorum sanctx Felicita-
tis, M est Januarii, Feticis, Philippi, Sylvani, Ale-
Apud Asiam minorem, sancti Aquilx, et Priscillx et
uxoris ejus de quibus in Actibus aposlolorum scri- xandri, Vilalis Martialis, sub prxfecto Urbis Pu-
Antonini principis. Primum auditi,
bitur: apud quos bealus Paulus apostolus propter blio, tempore
deinde per varios judices, ut variis suppliciis lania-^
arlificium (erant enim ejusdem artis, id est sceno-
el morabatur et rentur, missi. E quibus Januarius post verbera vir-
pegix, cujus Apostolus) operabatur, et carcerem ad plumbatas occisus est. Felix
poStquam ipsi in Acbaiam ab urbe Roma venerunt garum et Philippus fustibus mactati, Sylvanus prxcipitio
(Rom. xvi; I Cor. xvi; Act. xvin). est. Alexander, Vitalis et Martialis ca-
In Palxstina, natalis sancti Procopii martyris, qui interemptus
pitali sententia puriili.
ab Scythopoh ductus ad
Caesaream, primam respon- Eodem die in Africa natalis SS. Januarii, Marini,
siooum ejus conftdentiam irato judice Fabiano, ca- Naboris et
_ Felicis, decollatorvm : quorum corpora
pite caesusesf. ;
^ Mediolanumtranslata sunt.
A. VIIIDUS JULII. Romx milliario deeimo, natale Rufinx, Secundx,
(9/««t.) sororum, patrp clarissimo genitarum Asterio, matre
Romx, ad Guttam jugiter manantem sancti Ze- clarissima Aurelia, sub persecutione Valeriani et
nonis, et aliprum decem millium ducentorum trium. Gallieui, jodicibos, Jonio Donato prxfecto, et Ar-
In civitate tyrise, nataiis SS. Analolix ei Auda- . chesilao comite. Harum virginum sponsi Armenta-
cis, sjib Decip imperafore. Quorum Anatolia cum rius et Verinus a flde Cbristianitatis recesserunt.
muljtosin Piceno infirmos, lunaticos, ac dxmoniacos Pro qua re volentes beatx virgines dedinare eorum
ctirasset, ducta est,!jubenleFausli,niano,ad civitatem persuasiones insanas, ad prxdiolum suum, quodio
tyri», etdiversis^plagarumgeneribus vexata. Deinde Tuscix partibus yidebantur habere, basterux perge-
cmp serpente lota nocte inclusa, riihil lxsa est: bant vebiculo. Quod audientes Armentarius et Ve-
quiri et ipsum Marsum, qui serpentem dimiserat, rinus, comiti Archesilao suggesserunt qua de causa
" Euseb.lib. v.cap. 10; Hieron. de Script. Eccl., b De his ra gestis S. Sebastiani, 20 Jan.
.
eap.86
SOl MARTFROLOGIUMCUM ADWTAMENTIS.— MENS. JUL. 30»
Urbem tugerent. Tunc sceleratissimus Archesilaus iA mata corpora derelinquit. Sed Domini gratia non
ciiin militibus suis equestribus iter agens, sanctas defuit in Christo credentibus nec defunctis. Nam
Dei virgines in via Flaminia milliario decimo quarlo Plautilla matrona, in cujus prxdio hoc factum est,
comprehendens, atque revocans ad urbem Romam, vidit eas in visu sedentes gemmatas in thalamo, et
Junio Donato prxfecto pbtulit. Qui jussit eas iu cu- dicenles sibi: Plaulilla, desine a flagitiis idolorum,
stodias redigi a se invicem separatas, et in die ler- et ab incredulitate impia cessa, et credens in Chri-
tia in secretarium duci. In quo Rufinam ingredi ju- stum veni in rem tuam, et corpora noslra inveniens,
bens, dixil ad eam : Gum sis nobilis nala, quid est ibi sepeli. Exsurgens autem Plautilla, pervenit ad
quod ad ignobilitatem devoluta es, et cupis esse locum, et inveniens sanctarum virginum corpora,
capliva in vinculis, magis quam libera cum marito adoravit, et credidit, et fabricavit sepulcrum virgi-
gaudere? Rufina respondit : Captivitas ista tem- num ad laudem Domini Jesu Christi.
poralis xternara captivilatem excludit; et vincula C. VIDUS JULH.
teraporalja, perpetua vinculorum ligamenla dissol- (UJuliu)
vunt. Prxfectus dixit: Istas vanas fabulas et aniles Translatio S. Benedicti abbatis : postquam enim
abjice, et sacrifica diis immertabifibus, ut possis (sicut ipse vivens prxdixeral) monasterium ejus a
tuo sponso cum gaudio perfrui, et usque ad senectu- 1
gentibus est vastatum, Domino revelante, reperlom
temcum gaudio deliciarum attingere. Rufina respon- est corpus, et in Gallias translatum, atque in terri-
dit: Duo sunt iiiulilia qux persuades, et unum du- torio
Aurelianensi, monasteric quod voqatur Floria-
bium quod promittis. Nam dicis nie debere idolis
sacrificare ot in perpetuum peream? et post hoc cum, condigne sepultum; translatum est pariter
etiam corpus bea.tx Schotasticx virginis sororis ejus,
marituni accipere ot gloriain virginitatis amillam.
atque in partibus Cenomanensium, religiosorum de-
Posl ista duo lara contraria promitlis, quod lisque conditum. Cujus animam idem vir Dei e
ad senectutem cum gaudio deliciarum atlingam, votione, viditin columbx specie cceli se-
com de te ipso iocertussis, an ad diem craslinum corpore egressam,
crela penetrare : corpusque ejus secum in uriojussit
altingas. Prxses adduci jussit Secundam, ul Ruflna poni sepulcro, ut quorum mens una
soror ejus in conspectu ipsius flagellis cxderetur. semper in Deo
cum vidisset sororem suam cla- fuerat, eorum quoque corpora nec sepultura sepa-
Qux flagellis cxdi, raret«.
mare ccepil ad judicem : Quid esl quod agis, scele-
Eodem die in Armenia minore, civitate Nieopoli,
ratissime, et regni ccelorum invisor ? quid est quod natalis sanctorum
sororem meam glorificas et me exhonoras? Dicit ei marlyrum Januarii et Pelagix,
Ut insanior sorore tua es. Secunda '
Q qui, in equuleo, ungulis et lestarum fragmentis die-
prxfectus: video, . bus quatuor cruciati, martyrium impleveruht.
respondit: Nec soror mea insana est, nec ego in- Romx in Vaticano, S. Pii papx, qui sedit in epi-
sanio, sed ambx Christianx sumus, et justum est
scopatu annos octodecim. Subhujus tempore Hermes
ut simul Chrislum Dominura confitemur. Et cum librum
libere fidemverilatis faterenlur, tunc jussit eas prx- scripsit, qui appetlatur Pastor, qula in ha-
bitu pastoris ei angelos apparuit.
feclus in tenebroso Joco includi et fumum sterco-
rum fieri. Cum hoc fuisset faetum, fumus ille quasi D. IV IDUS JULII.
tbymiama exbalabat, et obscuritas illa quasi die me- (IZJulii.)
dio vineebatur. tIterum jussx sunt iude lolli, et in Apud Aquileiam, natalis sancti Hermagorx, primi
suis balueis includi, atque in solio ardenle et non ejusdem civitatis episcopi, discipuli beati Marci
temperato jaclari. Ubi cum fuissent post duas horas evangelistx (Act. xxi);
earum inveniuut in- b Apud Cyprum, natalis B. Nasonis
ingressi qui corpora tollerent, [«/., Jasonis,
tus solium frigidum et vaporalum. Quod audiens vel Mnasonis], antiqui Christi discipuli.
prxfectus, obslupuil, et jussit eas duci, et in medio Aputl Cxsaream, sancli Dii
Tiberis railti, et uno saxo ligalo in collo ambarum, Mediolani, translatio SS. martyrum Naboris et
D
prxciptlari. Cum quo post dimidiam fere horam •Felicis.
mersx sunt: et qux nudx juissae fueraut, in stipe- ltem eodem die, S. Cleti papx, qui Romx sedit
riore parte fluminis siccis veslibus apparuerunt in-. annos duodecim. Hic ex prxceplo B. Petri apostoli
dulx, Chrisli glpriara decantantes. Quod cum fuisset viginti quinquepreshyterosin urbe Roma ordinavit:
judici nuntiatum, dixit Prxfectus Archesilao comiti: sepultusque est juxta corpus B. Pelri.
lslx quas mihi tradidisli, aut magica arte nos supe- E. UI IDUS JULH.
raut» aut vere in eis sanctitas reguat. Unde sicut eas (13 JttKt.)
mihi tradidisti, ita easego tibi reddo, ut tuo arbitrio > Esdrx et Joel prophetarum.
vel sententiam accipiant, vel evadant. Tunc Arche- Item natalis S. Silex [«/., Silx] apostoli.
silaus jussit eas duci in silvam in via Cornelia, ab * Apod Africam natalis sanctorum confessorum
urbe Roma miliiario decimo, in fundo qui vocator Eugenii Carthaginensis episcopi, fide et virtutibus
Buxp, ,et ilijc eas capite percuti, el sic earum inhu- ae miraculis gloriosi, et universi cleri ecclesix
11Hujus translationis fit mentio in Vita S. Aigul b Pontif., cap. 5.
ohi, 3 Sept. Poutif., cap. 12. c Vide lib. De Fest. Apost.
505 S. ADONIS ARCHIEPISC. VffiNNENSIS 304
ejusdem. Qui cxde inediaque macerali, fere quin- & Gallias translatx, veneranlur Lugduni in basilica
genti, vel eo amplius (inter quos quamplurimi erant bealissimi Joannis Baptistx.
lectores infantuti), gaudenles in Domino, procul C. XV KAL. AUGUSTI.
exsilio crudeli extrusi sunt. In quibus erant nobilis- (18 Jul.)
shni, archidiaconus nomine Salularis, et Murilta
Apud Carthaginem, natalis sanctx Guddenes vir-
secundus in officio niinislrorum. Qui plurima pro ginis, qux Plutiano et Zeta | Plautiano et Gela ]
confessionc calbolica perpessi supplicia, et tertio consulibus, jussu Rufini proconsulis, qualer diversis
confessores effecti. gloriosx in Christo pcrseveran- temporibus equulei extensione vexata, et ungularum
tix lilulo illustrali sunt. horrenda laceralione cruciata, carceris etiam squa-
F. PRIDIE IDUS JULII. lore diutissime affiicta, novissime gladio cxsa est.
(14 Jnlii.) Apud civilatem Metensium, S. Arnulphi episcopi,
• Apud Pontum, natalis S. Phocx episcopi civi- qui sauctitate et miraculorura gratia illustris, ere-
talis Sinopis, qui sub Trajano imperatore, prxfecto miticam vitam diligens, bealo fine quievit.
Africano, carcerem, vincula, ferrum, ignem eliam 1. XIV KAL. AUGUSTI.
pro Christo superavit. Cujus reliquix in basilica^B (19 Jul.)
apostolorum in Gallia civitate Vienna habenlur. d Natalis beati Epaphrx.
G. IDIRUS JULU. Item eodem die, S. Palris noslri Arsenii, de quo
(15 Julii.) in Verbis seniorum refertur quia, propler redunda-
t>Nisibi, natalis S. Jacobi episcopi, magnx vir- tionera lacrymarum tergendam, sudarium semper
tutis viri, ita ut ad ejus preces sxpe urbs discrimine in sinu vel in manu habuerit.
liberata sit. Hic unus fuit ex numero confessorum Eodem die Hispali apud Hispaniam, nalalis SS. Ju-
sub persecutione Maximiani, et eorum qui in Ni- stx et Rufinx : qux a Diogeniano prxside com-
cxna synodo perversitatem Arii homousii opposi- prebensx, equnlei extensioneetungularura laniatione
tione damnaverunt: atque intra muros urbis sux ex vexatx sunt, dein trusx sunt in carcerem, inedia et
pracepto iinperatoris Constanlini ad tulclam et mu- doloribus afflktx. Post hxc jussit prxses ut quo-
nimenlum sepultus, postea zelo Juliani aposlatx cunque iret, ipsx nudis pedibus sequerentur. Tan-
exlra urbem elalus et conditus. Sed mox eadem ci- dem Justa in carcere spiritura exhalavit. Corpus
vitas, tanti patroni orbata reliquiis, Persarum di- ejus in puteum projectum, et a Gabino episcopo le-
tioni succubuit. vatum, in Hispaleusi ccemeterio conditum esl. Ru-
Romx in Portu, Eutropii, Zosim», et Bonosx so- C fini cervix confracta, et corpus ejus igni tradilom.
rorum. Cujus reliquix a fidelibus curalse sunt.
Apud Alexandriam, natalis SS. Philippi, Zenonis, E. XUI KAL. AUGUSTI.
Marsei, ct decem infantum.
(20 Jul.)
In Carlhagine, Catulini diaconi, Januarii, Flo-
Natalis beati Josepli, qui cognominalus est Justus
renti, Julix et Justx, qui sunt positi in basilica
Fausti. (Act.i): quicumbeato Matthia, ut numerumduo-
A. XVU KAL. AUGUSTI. denum impleret ab apostolis slatuitur. Sed Matthia
locum Judx proditoris implente, beatus Joseph ni-
(16 Jul.)
hilominus prxdicationis et sanctitatis officio inser-
* In Ostia, natalis sancti Hilarini, qui sub perse-
fuslibus cx- viens, multamque pro Chrisli fide persecutionem a
culione Juliani, cum nollet sacrificare, Judxis sustinens, victoriosissimo firie in Judxa quie-
sris, martyrium sumpsit. vit. De quo refertur quod venenum biberit, et ni-
Apud Antiochiam Syrix, natalis sancti Eustacbii hil ex hoc triste pertulerit, propler Domini fi-
e'
episcopi confessoris, qui sub Constanlio principe dem.
ob catholicam fidem in Trajanopolim civilatem Thra- • Apud Damascum, natalis sanctorum Sabini,
cix pulsus exsilio ibidem requievit. Maximini, Juliani, Macrobii, Cassii, Paulx. cum aliis
B. XVIKAL. AUGUSTI. decem.
(17 Jul.) F. XII KAL. AUGUSTI.
In Carthagine, natalis sanctorum marlyrum Scil- (21 Jul.)
litanorum, id est Sperati, Narthali, Cythini, Belhu- Danielis prophetx.
rii, Felicis, Aquilini, Lethatii, Januarix, Generosx, Romx, natale S. Paxedis virginis. Hseccum *so-
Bessix, Donatx et Secundx, sub Saturnino prx- rore sua Potentiana a sanctissimo patre Pudente,
fecto. Qui post primam Christi confessionem in car- qui fuit edoctus in fideab apostolo Paulo, in omni
cerem missi, et in ligno confixi, mane gladio decol- caslitate et lege divina erudita, post transilum pa-
lati sunt. Horum reliquixcumossibus beati Cypriani, rentis.vigiliisetorationibusatqtiejejuniisassidueva-
et capite sancli Panlaleonis martyris, ex Africa in cans, omne patrimonium suum simul cura prxdicta,
• Ado in Chron. an. 101. 4 Vide lib. deFest. Appst.
b Gennad. de Vir. illust., cap. I. • Euseb. \. ni, c. ull.
* Dehoc ingeslis Joann. et Pauli.
305 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUL. 30«
beala sorore iu susteniatione pauperum el Chrisli A tem lrenxum nomine, cujus filius erat cxcus. Queiu
sanctorum -erogavit. In titulo vero quem pater ea- ad se perductum facto signo crucis illuminavit, at
rum Pudens, nomine beati Pastoris dedicavit, una que parentes illiuspostmodumbaptizavit. Matronam
cum concilio B. Pii sedis apostolicx episcopi, fon- vero cujiisdam tribuni militum nomine Theclam,
tem baptismi construere soror et ipsa studens, ut qux plurimis annis gravissima tenebatur infirmitate,
familia earum die sancto Paschx baplizaretur. cum in nomine Domini nostri Jesu Chrisli, manum
Quos ad nonaginta sex numero manumissos, bea- apprehendens ejus, de lecto sanatam erexisset, tri-
tus Pius aquis salularibus abluit. Inde post innu- bunum cum uxore eadem, et filios ac familiam ipso-
mera pielatis opera, post mullorum martyrum se- rum in Chrislum credentes baptizavit. In ctijtis do-
pulluras (inter quos beatum Symmetrium presbyte- mo postraodum inlra urbem Ravennam missas et
rum cum aliis viginti duobus apud Titulum supra- baptismala agebat cum discipulis suis per duodecim
dictum manibus suis sepelivit), qui per marlyrii annos. Ordinavit autem duos presbyteros, Adhere-
palmara ad regna coelorum transierant : eadem tum et Caloccrum : Martianum vero nobilissimum
bealissima virgo raigravit ad Dominum, coronam virum, et Leucadium philosophum diaconos, et sex
justitix receplura, xn Kalend. Aogusli. Sepulta in clericos staluit, cum quibus die nocteque psalmos
ccemeierio Priscillx, via Salaria , juxta sororem B canebat. Nunliatumque est duci Saturnino. Qui
suam atque sanctum patrem Pudeutem posila. producens eum, statuit ante ponlifices capitotii Ra-
Eodem die in Galliis, civitate Massilia, natalis vennalis : a quibus nimia cxde mactatus, ejectus-
S. Victoris. Qui perseculione Diocletiani el Maxi- que ad mare, semivivus relinquitur. Quem discipuli
roiani, cum esset miles, et nec militare, nec idblis ejus colligentes, adhibuerunt ei curam. Post menses
sacrificare vellet, primum a tribuno suo Asterio in sex Bonifacium nobilissimum virum, qui obmutue-
carcerem trusus, sed omni nocte ad consolandos et rat, sanaturus ad domum ejus veniens, puellam im-
visilandos infirmos ab angelo eductus est. Dcinde mundnm spiritum habentcm, deinde Bonifacium,
jussu Eutychii prxfecti, relortis brachiis, ioris sub- soluto vinculo lingux ejus, sanavit. Ubi quingenti
tilihus ligatus, et pedibus fune conslrictus, perme- bomines Christo crediderunt. Non post multos dies
diam traclus est eivitatem. Post hxc fustibus crude- a paganis tentus, et diutissime fuslibus cxsus est,
lissime cxsus, ac snspensus ettaureis cruciatus, cum ac nodis pedibus super prunas impositus, et inde
exhibujssent aram in qua sacrificaret, et eam nec ab urbe pulsus. Sed non longe a muro habebant
respicere sustinens, de manu sacerdotis calce ex,- Chrisliani lugurium, ubi missas faciebat, in mari
cussissei, pedemeiprxsesjussit incidi. Ad uliimum vero baptizabat: ibique timentes Deum de faculta-
in confessioue persistens, missus est in molam pisto- J libus suis ministrabaut ei. Post plurimos annos
riam, in qua sparsmn granum vertigine animalis ma- etiam ad ^Emiliam perrexit verbum Domini prxdi-"
cerari solet: atqoe ita contritus, marlyrium con- care, faciens mullas virtutes in nomine Domini
summavit. Passisunt cumeo tres milites, Alexander, nostri Jesu Christi. Tempore quo reversus est, Rufi
Felicianus, et Longinus. Qui dum eum noclurno si- Patricii filiam a morte corporis suscitavit, quam
lenlio in carcere custodirent, visitantibus illum an- Chrislo virginem firmavit, raatre cum familia pro-
gelis sanctis, tanto claritalis fulgore obstupefacli, misctii sexus trecenlis quatuor baplizalis. Perventum
atquead ejus genua provoluti, credentes in Chri- est aulem ad Cxsarem de beato viro, et quod doraug
stum nocte eademinmari baptizali sunl; et sequenli Rufi Patricii obediret Christo. Et mittens Rufo suc-
die, aute consummatibnem B. martyris, gladio ju- cessorem, scripsil Vicario prxfecto prxtorii Massa-
gulali. Puer quoque Deutberius, qui dum ad sepul- lino, ul aut diis inclinaret Apoliinarem, aut louge
crum ejus oraret, emisit et spiritum. in exsilium traderetur. Quem accersitum Vicarius,
G. XIKAL. AUGUSTI. posl interrogationem exutum veste virgis cxdi fecit,
et aqua hullienle plagas ejus infundi, et equuleo
(22/«/.)
* Natalis S. Marix Magdalenx. suspensum torqueri, ac saxo os ejus contundi, et
" cum
Et beatx Synlyches, qu:e Philippis dormit se- gravissimo ferri pondere" oneratum includi in
carcere horrifico, alque in Iigno extendi : ubi ab
putta : de qua beatus apostolus Paulus scribit Phi- hominibus sed ab angelo puhlice
: Evodiam et quidem negligitur,
lippeusibus roqo , Syntychen deprecor
idipsum sapere in Domino (Phil. iv). pascitur. Quarto die judex de carcere productum,
catenalum, in navi positum, in exsilium direxit.
Ancyra Galalix, nalalis sancli Plalonis marlyris: Tresautem viri eum de clero seculi sunt, qui et
cujus gesta habenlur.
minislrabant ei. Morluis vero omnibus lempestate
A. X KAL. 'AUGUSTI. maris et naufragio, ipse cum clericis et duobus
(23 Jul.) militibus evasit, quos Christo illico consecravit lo-
b Apud Ravennam, natale sancti Apollinaris epi- tos aqua salutari. Et transitura faeieus post Corin-
scopi. Hic Romx ordinalus a beato Petro apostolo, thum per Mysiam, leprosum cute mundalum in
Raverinam directus est. Ubi cum pervenisset, non Christo lavit. Deinde ad ripam Danubii perveniens,
longe ab urbe Ravenna mansil apud quemdam mili • inullos (ide sibi sociavit. Et quxrentibus eura in.-
» Vide Ub. de.Fest. Apost. b Vide lib. de Fest. Apost.
 307 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNEttSIS «aj
credulis occidere, in partes Thracix deseendit. Et A Ob hoc, jubente patre, alapis afflicta, verberibfflnlt-
cdm ibi dies aliquot fecisset, et in tempto Serapis laniata, ferro onosta, In carcerem conjecta est. Post
prxsentia ipsiusobticuisset dxmon, tandem rogatus hoc cumditiTissimeet crudelissime dilaniareVur, de
6piritus responsum dedit : Quia discipulus Pelri carnibus suis patri in faciem projeeit. Comque atti-
apostoli Jesu Christi huc venit, et ligavit me, hic gata rotx, igni supposilo, et fuso desuper oleo tor-
nisi fueritab hislocis expulsus, vobis dare responsa rerelur, erumpens flamma mille gentititfm interfe-
non possum. Inquisitus inventus est beatus Apolli- cit. Itemm carceri tradita, angelo visitante, sanata
naris, et discussus dititissime fustibus cxdilur, et est et refecta. Deinde cum magno saxi pondere in
usque ad mare perductus a rectore provincix, navi mare, id est in lacum Yulsinum jactata, angelico
currenti adlXaliam cum suis hominibus superimpo- prxsidio liberata est. Quam successor patris ejus
nitur. Itaque post terlium annum Ravennam in- Dion multis itcrum suppliciis afflixit. Sed, orante illa,
gred.ifur : deinde post dies aliquot subita seditione simulacrum Apollinis, quod adorare jubebatur, in
orta.iri civitate irruentibus paganis, ligatus ad forum favillam subito redactum esl. Quo miraculo tria mil-
perducitur: ibi cxsus ac vrilneratus est. Exinde lia bominuro ad fidem Christi conversa sunl. Novis-
pontifices capitolii egerunt, ut ad templum ApoIIinls sime successorprxdktiJulianus, post fornacem can-
duceretur. Quo cum perveriisset, data oralione si- B dentem, nbi qliinque diebus iilxsa permansit, pPst ser-
mutacrum soluium, et templum destructum est. pentes a venefico immissos, sed Christi fide supera-
Pagani hoc videntes, clamabant : Senex irapius tos, post abscisionem Hngux, sagtttis eam eonfigi
inierflciatur. Et tradiderunt eum judici, cui nomen prxcepit. Sicque raartyrii cursum consummavit,
erat Taurus, qui habebat filiom natoraliter cxcum anno xtatis sux undecimo.
natum, quem in nomine Christi sanctus Apollinaris Romx, via Tiburtina, milliario decimo nono, nata-
illuminavit, mukis slupefactis, et conversis ad Do- lis saricti Yincentii.
minum. Mansit autem in prxdio Tauri prxsidis Apud Emeritam Hispanix civitatem, natalis sancli
arirris qriatttor. Erat enim ab urbe milliario sexto, Victoris militaris, qui cum duobus fratribus Ster-
nbi concurrebant Christiani, et docebantur ab eo. catioet Antinogeno diversis examinatus suppliciis
Et quacunque infirmitate quis detinebalur, adetim "martyrium eonsummavit.
' "
perdtictus sanabatiir. Igitur invidiosa relatio ponli- Eodem die, natalis sanctarum virginum Nicetx
ficnm capitolii cucurrit ad Cxsaremadversusbea- et Aqoiix: qux ad prxdicationem sancti Christo-
tum Apollinarem. Qul mox edixit, ut si diis quis phori martyris, ad Christum conversx, matfyrii
temerario ore irijuriam inferret, aut satisfaciat, aut palmam capitis ahscisione sumpserunt.
orbe privetur. Qux jussio mox percurrit ad Demo- ^ Et apod Amiterninam civitatem, mililum octoginta
slhenem patricium. Qui, exquisitionemissa, sanctum trium.
Apollinarein sibi exhiberi jubet : quem auditum C. VHIKAL. AUGUSTI.
tradidit in custodia cuidam centurioni occulte Chri-
(2S Jul.)
stiano cogitans quibus cruciatibus eum perderet. b Nalalis B. Jacobi Zebedxi apostoli
Qui media nocte Iaxavit eum, ut fugeret. Curoque Eodem die in Lycia, civilate Samo, sancti Christo-
tuisset paganis cognitum, sequenles euni, non lon-
qui virgis ferreis attritus, et aflammis xstuan-
ge a porta apprehenderunt; et tandiu cxsus est, phori, lis incendii Christi virlute salvatus, ad ultimom sa-
quousque xstimaretur mortuus. Exinde collectus
"est a discipulis, et perductus esl in vicum, ubi le- gillarum ictibus confossus, marlyrium capitis ob-
truncatione complevit.
prosi rriorabantur, et septem dies supervixit, admo-
nens semper Ecclesiam, ne a fide Christi descende- In Hispaniis, civitate Barcinona, S. Cocufatismar-
?et. Ita jnartyr gloriosissimus Apollinaris in laude tyris, qui ex civitate Sillitana oriundus fuit, et Bar-
Christi defunclus, sepultus est foris murum, et cinonxsub Galerio proconsule, et Maximiano, et
clausum in arca saxea sub terra corpus ejus mis- Rufino passus. Primo gravissime tortus et cxsus,
sutn est. Hic ab Anthiochia secutus apostolum Pe- D deinde catenis astrictus in cralicula superexlensus,
aceto et sinapi perfusus assari jussus est. Cum vero
trum, et -ab urbe Roma ab eodem aposlolo missus
ab igne et flammarum globis illxsus apparuisset, ex
Ravennam, rexit Ecclesiamannis viginti octo, mense
prxcepto impii judicis extra civitem ductus, in ignem
uno, diebus quatuor. Passus ultimum marlyrium sub iterum projeclus est. Quo divino nulu ex-
Vespasiano Cxsare, et Demosthene patricio, x Ka- copiosum
lendas Augusti. stincto, iterum ferro vinctus in custodiam retrusus est,
ubi divino splendore cpnsotatur. Iterum cardis fer-
B.IXKAL. AUGUSTL reis et taureis crudejissime cxsus, inultimo, dictata
(24 Jul.) sententia, Cucufatem rebellem principum, et diis
Eodem die apud Italiam in Tyro, qux est circa sacrificare nolentera, gladioferirijubet; octavomil-
lacum Vulsinum, natale sanctxChristinxvirginis: liario a Barcinona perductus ferroque animadversus
qo» in Cbristum credens, deos aureos Urbani pa- martyrium consumraavit. Cujus corpus a Cbristia-
trts sui prsefecti eonlrivit, et pauperibtis distribuit. nis cum reverentia sepelitur. Unde postmodum trans-
• De his in Vita D. Chrislophori. b Videlib. de Fest. Apost. Prudent. hymo. 4
 -- *<>*?
,4&.-.-'SP
509 MARTIROLOGIUM CUM ADDITAMENTIS.— MENS. JUL. 510
fatttm, rion lorigc a Parisiorum civitate, in ecclesia A jj tuiri in basilica quam ipse construxit via Aurelia,
beatorum marlyrum Dionysii, Rustici, et Eleuthe- quintodecimo Kaiendas Decembris, in milliario se-
rii, cum honore tumulatum Cst. cundo. Cnjus natalis celebratur quarto Kalendas
« Eodem die Parisiis, deposilio sanetiGermani epi- Augusli. Sedit autem in episcopatu anno uno, men-
scopi. sibus tribus, diebus duobus.
Melis, natalis S. Glodesindis virginis. c Item eodem die, natale sanctorum martyrum
D. VII KAL. AUGUSTI. Sfmplicii, Faustini et Bealricis, temporibus Diocle-
tiani et Maximiani: qui post multa ac diversa srip-
(26 Jul.)
Romx in Porlu, natale sancli Hyacinthi, sub plicia jussi sunt capitalem subire sententiam; et
cousulari Leontio, Luxurio primo civitalis Tarra- ligalo saxo in cotlo eorum, jactari per pontem, qoi
cinx tradenle. Qui, missus in ignem, nullo modo vocatur Lapideus, in Tiberinis theumatibus. Quorum
lxdi potuit: inde prxcipitatus m validissimum tor- corpora Dei nutu inventa sunt a beata sorore eorum
rentem, incolomis ejeclus est ad liltus. Nunliatur Beatrice.ei a beatis presbyterisCrispo et Joanne:et
hoc consulari Leonlio, el misit spiculatorem curii sepulta sunt in loco qui appellatur Sextum Philippi,
militibus, ut eum comprehensum gladio ferirent. via Portuensi, qoarto Kalendas Augusli. Beatrix
Tunc quxdam matrona religiosa, noniinc Julia, ve- B i autem soror Martyrum cum moraretur apud vene-
niens nocte cum servis stirs, collegit corpus ejus rabilem Lucinam, factum est, ut quidam vicinus
etcumhonore sepelivit in prxdio suo juxla urbem possessor Lucrelius ambirel possessiunculam ejus.
Romara, vn Kal. Augusti. Pro hoc itaque fecit leneri sanctam Beatricem, et
duci ad sacrificandum. Tunc beata Beatrix, excla-
E. VI KAL. AUGUSTI.
mavil: Chrisliana sum , non sacrifico dxmoniis.
(27 Jul.)
* Apud Nicomediam, natalis sancti Hermolai pi'e- Ducta est itaqne, et carcerali cuslodix mancipata.
Cumque in Dei nomine libere ageret, fecit eam am-
sbyteri, cujiis doclrina beati Panlalepn ad fidem bitiosus Lucrelius
conversus est. Qui tentus a Maximiano, capitali prxfocari noctu. Quam venera-
bili9 Lucina juxta sanctos martyres germanos ejus
senteutia ob coiifessionem Chrisli punitus est.
Eodem die, in Sicilia, sancti Simeonis monachi. sepelivit, quarto Kalendas Augusti. Post hoc in-
gressus prxdium sanctorum Lucretius, dum ibi
F. V KAL. AUGUSTI.
epuiaretur,quxdam mulier infantulum lactabat. Qui
(28 Jul.) infantulus coram omnibus in convivio vocem emisit:
Nicomedix, passio sancti Pantaleonis. Qui cum Audi, Lucreti; occidisli, et invasisti, ecce datus es
jobente Maximiano artem disceret medicinx, a pre- < C in possessionem iniraici ; ad hanc vocem invasus
sbytero Hermolao ad fidem Ghristi conversus, multa est amaligno spiritu ibi in convivio.et per tres horas
miracula feeit, patremque suum senatorem Eustor- emisit spiritum.
vexatus,
gium Christi fidei subjugavit. Ob quam causam d Eodem die, depositio sancti Lupi episcopi de
tentus ab eodem Maximiano, equulei poena et lam- Trecas.
Qui cum Germano venit Britanniam et
padarum exuslione cruciatus (sed inter hxc Dominp quinquaginta duobus annis sacerdotio functus est.
sihi apparente refrigeratus), tandem iclu gladii mar-
Qui ternpore Regis Attilx, Galliam vastabat (sicut
tyrium consummavit. in ejus hymno canitur, Dum bella, cuncta perderent),
Eodem die, Lugduni, sancti Peregrini presbyteri, orando Trecas munivit.
cujus beatitudinem miraculorum gtoria testatur.
G. IV KAL. AUGUSTI. A. III KAL. AUGUSTI.
(29 /«/.) (30 /»/.).
o Romx, via Anrelia, beati f Felicis pontificis e Romx, natale Abdon e*-Sennes subregulorum,
sub Constantio filio Contantini. Idem Constantiusi sub Decio imperatore : quos Decius in Cordula civi-
Auguslus, consilium hxreticorum, ac Valentis et; " tate Persarum sihi prxsenlari jussit. Quibus et
Ursacii Ariaiiornm approbans, quia et ipse Arianusi dixit: Sic stulti facti estis, ut non recordemini quia,
erat, ab Eusebio Nicomediensi rebaptizatus , ejecit non colentes deos, traditiestisin manus Romanorum
sanclum felicem Urbis episcopum de sede episcppa- et noslras? Cui beatus Abdon : Magis nos viclores
tus sui. Et facta estqjersecutio magna in clero, ita ttt; facti sumus.Deofavente, etDomino Jesu Christo, qui
presbyteri et clerici plures jiecarentur et martyrio, regnat in xternum. Jubente igitur Decio, vincti ca-
coronarentur. Depositus sanclus ac heatissimus papaL tenis reclusi sunt in arcta cuslodia. Tunc dixitAb-
Felix, habitavit in prxdiolo suo, quod est via Por- don ad Sennem : Ecce gloria quam semper spera-
' tuensi. Et
agentibus postmodum hxrielicis, exindei vimus. Post menses quatuor veniens Decius Romam,
levatus, ductus est ad civitatem, et capite trUncatP,,; et adducens secum beatos Abdon et Senftem calenU
martyrio coronatur iv Idus Novembris. Exinde ra- vinctos, jussit omnem senatum convocari, et fecit
ptum corpus ejus a presbyteris et clericis, et sepul- conventum in Teltude cum Valeriano prxfecto v Ka-
» Deo in Vita S. Pantal. 28 Jul. 4 Gregor. Tur. de Glor. CC. c. 67, 68.
b f Est Felix II pontif. cap. 37. « De his in passione S. Laur. 10 Aug.
8 De his in gestis S. Anshimi 11 Maii.
 511 S. ADONJS ARGHIEPISC. VIENNENSIS 312
lendas Augusti, et jussit sibi prsesentari Abdon et. A et tenuit. Cum ergo egrederentur beatx martyres et
Sennem maceratos diversis pcenis. Et dixit ad sena- procederent, Secunda festina ctamabat post eas :
tum : Dii dexqoe tradiderunt hostes ferocissimos in Nolite me dimittere, veniam vobiscum. Et simui cum
manus nostras. Ecce inimici Reipublicx et Romani illis civitatem Tuburbitanam ingressa est. Alia die
imperii. Et introducti sunt ornati auro et tapide hora tertia Anolinus proconsul pro tribunali conse-
prelioso, vincti calenis : omnisque senatus mirari dit, et Maximam et Donalillam sibi prxsentari prx-
coepit in aspeclihus eorum. Et cum constanterChri- cepit, et ad tormenla elidi. Et cum cxderentur,
stum in-conspectu eorum faterentur, Decius iratus jussit calcem super plagas earum spargi, et fricari,
jpssit Valariano prxfecto, ut si non adorarent deum deinde in equuleo extendi et torqueri », et slativain
Solem , ferarura morsibus interirent. Qui denudavit ab bibendum offerri : deinde in craticulam et ad car-
eos, et duxit ante siinulacrum Solis juxta amphi- bones igneos sterni, el prunas ardentes super capita
thcalrum, ut sacrificarent. Verum illi contemnenles, earum adjici : postmodum in theatro ad delubrum
exspuerunt in simulacrum Solis. Tunc Yalerianus deponi, et ab omnibus conculearu Tunc ex ofiicio
jussit ut plnmbatis cxderenlur. Deinde introducti dictum est, esse cum eis puellam aliam, nomine Se-
in amphitheatrum, el dimissi sitiit eis leones duo, et cundam : quam suo judicio Anolinus proconsul appli.
ur.si qualuor, qui rugientes vencrunt ad pedes san- B ' cari jussit. Cumque adesset, ail : Christiana es, an
ctorum, et nullatenus recedenles custodiebant eos. pagana? Secunda dixit : Christiana surn. Statim
Valerianus vero, plenus furore , jussit gladiatores Anolinus ipsam cum Maxima et Donatitla ad bestias
introire, et beatos subregulos interficere, et ligare damnavit, et eas ferro vinctas ad spectaculum po-
pedes eoruin, ct ante simulacrum Solis jaclare : ubi puli adduci prxcepit. Qux cum inducerenlur, in
jacuerunt corpora sanctorum tribus diebus. Post media arena osculatx sunt se invicem ut martyrium
triduum venil qtiidam Quirinus Christianus subdia- pace complerent. Ursus atitem ferocissimus ac sx-
conus , qui manebat juxta amphitheatrura, et collc vissimus illicoeis laxalus, in mansuetudinem versus,
gil noctu corpora, et recondidit in area plumbea in earum vestigia linxit polius quam momordil. lratus
domo sua tertio Kalendas Augusli, ubi Iatuerunt Anolinus, quia se furente bestias milesvidit, locutus
usque ad tempora Constantini. Tunc se reserantes cum concilio, sentenliam ex tabella recitavit. Maxi-
beati Martyres, levati sunt, et translati in coemeterio mam, Donatitlam et Secundam, in superstiiione
Ponliani. sua perdurautes, qux diversas poanaspertulerunt,
Eodem die apud Africam, civitate: Tuburbo Lucer- et bestiis objectx sunt, et diis noslris sacrificare no-
narix, natale sanctarum virginura Maximx , Do- ^/ tuerunt, gladio animadverti placet. Maxima, Dona-
natiltx et Secundx : qux persecutione Gallieni sub tilla et Secunda dixerunt: Deo gralias. Et consum-
Anolino judice passx sunt. Qui inlerrogalione facta matx sunt tertio Kalendas Augusti.
distulit audientiam , et bealas virgines et sorores, B. PRIDIE KAL. AUGUSTI.
Maximamct Donalillam, ad civitatem Tubmbitanam (31 Julii.)
perduci jussit, quibus nec panem nec aqtiam sub- Cxsarex passio sancti Fabii roartyris. Qui curu
ministrari prxcepit ,sed aceto et felle potari. Videns ferre vexilla prxsidalia recusaret, piimum diebus
aotem beatissimarum fiduciam, exarsit in iram, et aliquot in carcerem trusus est, deinde productus
jussit uturgerenturambulare. Erat qusedampuella in sislilur ante tribunal. Intcrrogatus semel et iterum,
superioribus doraus sux constitula, annorum duo- in Christi confessione perdurat : et mox a furibuudo
decim, nomine Secunda : cui dum multx nuptiarum judice capilali sententia condemnatur. Post hxc in-
conditiones offeruntur, omnes contempsit, et unum humatum corpus costodiri jubelur : quod post tri-
Deum dilexit. Hxc accensa spiritu Dei, cum videret duum reliculo insutum, in maris profunda, seoi-sum
cominartyres suas MalRmamet Donalillam transeun- caput, seorsum cadaver immergitur. Sed Domini
tes (fuit enim in superioribus domus ejus moenianum, virtute rescisso reticulo, membra capili revocanlur,
abi stabat) ct sanctarum virginumpuchriludinem fidei jj] et scapulis cervix cura indiciis passionis adjungitur.
oculis consideraret, cogilavit et decrevit ad similem Atque ita sux integritati redditum corpus unda blan-
graliam pervenire. Et ne aliquis prohiberet honeste diore ad [Al. Cartemianum, vulgo Car.ternitanuni].
descendere, ut impedimenta vitaret, necopes, nec Cartenarium litus evectum, condigno coltuafidelibos
nationem suam conlemplata est, nec patrem carna- tumulatum est.
lem curavit: sed, reliclis omnibus, unum auctorem Antisiodori, sancti Germani, episcopi et confes-
castitatis Deumquxsivit, quem in xternum possedit, soris.
« Et stativam ad bibendumofferri. Ila mss. omnes. stativam
Hactenus editum : et slatuam ad libandum offerri: , qox Plinio stagnans, Varroni reses di-
citor.
quod Supposititium et affectum. Intelligit aquam
513 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. AUG. 314

LITANIiE INDICENDJE.

MENSISAUGUSTUS

HABETDIES XXXI; LUNA TERO, XXIX.

C KAL. AUGUSTl A phani papx et martyris, sub Valeriano et Gallieno im-

(1 Aug.) peratoribus. Qui cum persecutio sxva grassaretur,
Romx, ad sanctum Petrum ad Vincula. beatus Stephanus, congregato universo clero suo,
Antiochix, natalis sanctorum Machabxorum. hortabatur eos ut pro Christo coronam martyrii
Apud Italiam, civitate Vercellis, beati Ensebii alacriter susciperent; ordinaverat autem tres pre-
episcopi et eonfessoris, qui ob confessionem fidei a sbyteros, et septem diaconos, ct clericos sexdecim ,
Constantio principe Scythopolim, et inde Cappado- cum quibus de regno Dei assidue docebat. Divina
ciam relegatus, sub Juliano iuaperatore ad ccclesiam autem gratia procurante, occurrehant multi ex gen-
suam reversus est. ]tovissime persequentibus Arianis tilibus et honesli viri, ut baptizarentur ab eo. Inter
martyriura passus. quos Ncmesius tribunus cum omni domo sua , filia-
Apud Arabiam, civitale Philadelphia, SS. marty- que ipsius nomine Lucilla, qux cxca per beatum
rtimCyrilli, Aquilx, Petri, Domianiti, Rufl, Menan- Stephanum illuminata fuerat, et Olympius alter
dri, una die coronatorum. tribunus cum uxore sua Exuperia,et filio Theodulo,
b In Hispaniis, civitate Gerunda,natalis sancti Felicis et
quolquotcrediderunt in domo Olympii, qui postea
martyris, qui de Scillitana civitate oriundus, cum gloriosa confessione martyrium meruerunt. Celebra-
persecutiones in Hispaniis adversus Christianos agi bat autem missas alque concilia per cryptas marty-
ccepissent, ascensa mercatorum navi, amore marlyrii rum. Factum est autem, ut Yalerianus et Gallienus
pcius accurrit. Et cflm aliquandiu apud Barcinonam, persecutores nominis Christi,,summo requirerent stu-
Empurias, et Gerundam, verbum Dei prxdicaus plu- dio beatum Stephanum, ul eum et clericos ejus diver-
rimos in fide confortasset, et fama ejus longe lateque sis afficerent pcenis. Miseruntitaque mullitudinera
crebresceret, jubenteDaciano, repente a Rufino offi- militum, et tenuerunt eum cum multitudine clerico-
ciali tenlus est. Cumque nomen Christi confidentis- rum presbyterorura, et diaconorum. Qui veniens ad
sime fateretur, primo fustibus cxsus, et in ima tribunal Yaleriani, solusinlroivit. Cui Valerianus: Tu
carceris trusus, deinde manibus pedibusque ligatis, es Stephanus, qui rempublicam conaris evertere, et
ncgato cibo et potu, in loco squalido projectus, post persuasionibus atque hortationibus malis populum a
hoc etiam catenis gravioribus vinctus,per totas pla- deorum recedere suades cultura? Beatus Stephanus
teas ab indomitis mulis tractus, et pene in frusta dixit:Ego quidem non everto rempublicam, sed hor-
discerplus est. Deinde missus in carcerem.nocteque torut.dereUctis dxmoniis qux adorantur in idolis, ad
ab angelo visilatus atque sanatus, facto die ad cer- Deum vivum et verum redeant creatorem cceli et
lamina revocatusest.Tunc ungulis excoriatus, capite - terrx, et cognoscant Christum Jesum Filium Dei
inverso abhora tertia usque ad vesperam suspensus, Deum esse, qui cum Patre et Spiritu sancto solus
nullum penilus sensit dolorem. Deinde in carcerem est sempiternus, ut non pereanl cum diaholo in in-
Rufinus eum trudi prxcepit, ubi per totam noctem teritum sempiternum. Tunc Valerianus jussit eum
splendor copiosus effutsit. Sed et voces angelorum duci ad templum Martrs, et ibidem dictata sententia
psallenlium auditx sunt. Quod cum nuntiatum fttis- capite truncari, si non acquiesceret adorare nefandi
set Rufino a custodibus, jussit eum, manibus post Martis simulacrum. Perduclus beatus Stephanus a
tergum ligatis, in maris profundum mergi.Ibi conti- militibus forasmuros Appix portxad templum, leva-
nuo vincuta ejus dirupta sunt, et angelis sibi manum tis oculis ad coelum,dixit: Domine Deus pater Domini
tenentibus, super undas deambulans ad litlusper- mei Jesu Chrisli, qni turrim confusionis Babylonise
venit. Tunc Rufinus jussit iterum cutem ejus un- destruxisti, destrue nunc et hunc locum, ubi diabo-
gulis detrahi, ac deinde usque ad ossa laniari, et lica superstitione ,per idolorum culturam animx
tam diu vulnera vulneribus inslaurari, usque dum pereunt populorum. Et statim facto fragore tonitrui
invictum Christo spiritum reddidit. Corpus ejus Ge- cum terroribus coruscationum, corruit maxima pars
rundx in monumento, quod ipse sibi prxparaverat, templi, et milites pavefacli fugerunt. Beatus vero
conditum est, Nonis Augusti. ,
D Stephanus perrexit cum omnibus Christianis ad
D. IV NONAS AUGUSTI. ccemeterium sanctx Lucinx, et multis eos consola-
(2 Aug.) tos sermonibus, obtulit pro eis sacrificium Deo
« Romx, in coemeterio Callisti natale sancti Ste- omnipotenti. Qux gesta audiens Valerianus, mjsit
• 2 Mach. 7. Hier. de Scrip. Eccles. c. 96. « Ponlif. c. 24.
b Greg. Tur. de Gloria Mart. c. 92.
 315 S. ADONIS ARCHIEPISC. VTENNENSIS i^
plurimos militum, qui heafum Stephanum punirent. A dxis pro fide Chrisii HierosolytnistaptoTntrsopTSRs-
Qui venientes invenerunt sacrificium Deo efferen-r sus lorrenlis; jussuque sacerdolum relictus extra
tera. Quem intrepidum et constantem ante allaris -portam, via qux mittit Cedar, bestiis ac avibus de-
solemnia, et coepla perficientem, in eodem loco in vorandus. Sed boc omnino prohibuil Wle cui VAsnr
sua decollaverunt sede sub die IVNonafurii Augusta- sam idem martyr fidem servavit. Quo facto, rare-
rum. Cujus corpus Christiani populi sepelierunt in scente Judxorum perfidia, convocans ascivi mihi
eadem crypta cum ipsa sede, ubi astans sanguis ejus religiosorum virorum lurbam, conventumque fide-
effusus est in loco, qui appellalur bodie ccemeterium lium, ac blandiens, suadensque, affatns sum ita :
Callisti. Sedit autem in episcopatu annos septem, Obsecro vos, fratres charissimi, ut neminem reve-
menses quinque, dies duos. reamini, colligentes sanctum pignus B. Stephani,
Eodem die, nalale S. Theodotx cum tribus liliis deferle villulx nostrx, quam nomine stio nomina-
suis in provincia Bithynix urbe Nicxa, tempore . verat Caphargamala, qux vigesimp secundo lapide
Diocletiani, sub consulariNicetio et comite Leocadio. ab urbe Ifierosolyma distal, et more solito, so-
Qui hanc per mullos dies blandimenlis et lerrori- lemni cum funere sepeljte. Quod et factura est.
' bus
cogqre voluit ut ejus conjugio necleretur. Sed llle vero qui hujus locello jacel contiguus, ipse est
lcum sancta femina nullo modo consentiret, ferro P Nicodemus nepos meus, qui ut renasceretur ex aqua
vinctam cum filiis consulari Bithynix Nicetio desti- et Spiritu sancto a Salvalore audivit; qui a Petro
navit. At ille filium ejus primogenilum Evodium, mox et Joanne est baplizatus. Pro quo postmodum
Christum fiducialiter confitentem, in conspectu ma- indignati principes sacerdotura, subtracto ei princi-
tris fecit fustibus cxdi. Cui mater pia clamabat: palus honore, conabantur eura tradere morti.
Noli, fili, timere ista verbera; per ipsa enim ad Sed noslri gratia nostrxque propinquilalis jure
seterna Chrisli gaudia perlinges. Tunc consularis repressi,. non fecerunt. Verumtamen expulsum
Nicetius jussit cuidam Hirtaco, ut apprehemlens foras urbem diripuerunt oronem supellectilem
beatam Theodoten, prius illi illuderet; et postmo- ejus, mullisque afficientes ptagis semivivum reli-
dum inter publicas inerelrices conslilueret. Quam querunt. Ego nimirura et hunc collegi, el curam ei
ille volens tenere, de naribus ejus ccepit sanguis adhiberipra;cepi. Quipaululuiivfuil instanti superstes
vehementer effiuere. Qui clamansdixit Nicetio : Stat vita, ad optalam et ipse quietem migravit; qtiem
juxta eam juvenis pulcher, auralis vestibus indulus, exhibitis funeris exsequiis, ad protomartyris pedes
excujus manu pugnum accepi in naribus. Consula- jussi tradere sepullurx. Ille aulem terlius, qui me-
ris ergo Niceliusjussilignem copiosum accendi, et cum quiescendi possidet locum, ipse esl Abibas fiiius
beatam Theorioten cum 'tribus filiis suis immilti.' " meus, qui mecum Christo Jesu, vigesimuni agens
Qux gratias referens Deo, dicebat: Benedictum no- annum xtatis sux, una credidit, et a prxfatis apo-
"men pietatis tux,.Domine, qui me necin isto sxculo stolis xterni fontis unda perfusus. Is, dum esset legis
a filiis meis separasti, nec in tui nominis confessio- doctrina plene eruditus, templo Dei cum Paulo
'
ne disjungi passus es, nec i.n marlyrio dividi per- sedulo vacans, divina meditando prxcepta, ab illo
mjsisti. Consuramata est igilur cum tribus filiis suis vitio, cui se genusmaxime subdere solel bumanura,
sancta Theodota, sub die quarto Nonarum Augusta- protectione. luente superna, exstitit liher, et in hoc
rum. castitalis proposito pausavit in pace ; cum quibus et
E. III NONAS AUGU.ST1. ego jaceo. Conjux quoque mea Ethna, et Selcmias
(ZAug.) primogenitus noster, nolenles credere Christo, sed
« Hierosolymis, inventio corporis beatissimi Ste-
religionis unilali et fidei derogantes, in possessione
phani protomartyris, el sanctorum Gamalielis, Ni- Capharselemia sunt tumulati. Verumtamen, quo nos
codemi, et Abibon, sicut revelatum est a Domirio reppsiti sumus cum fodere cceperis, inanes eorum
beato presbytero Luciano, septimo Honorii princi- reperies tumulps, quia nobiscum non fuerunt digni
pis anno. Nam dum queiscerel in basilica baptisterii Yj tumulari. Cumque venerabilis presbyter prxdictum
in slratu suo, die sexta feria illucescenie, circa ho- viruni sciscilaretur: Ubi vos, inquiens, inveniemus,
ram tertiam noctis, dum adhuc pervigilaret, tan- Domine? ait ille : In agello nostro, qui Syriace De-
quam in excessu mentis effectus, viditvirum senera, lamgabrka, necnon Debatthalia. vocatur, id est vi-
statura procerura, vullu decorurii, prolixa barba, rorum Dei seu beatorum possessio. Qux visio consi-
in vestitu candido, amiclum pallio, in cujiis sum- mitis ei iterum iterumque apparuil. Surgens autem
mitalibus ertint lanquam aurex cruces contextx; venerabilis presbyter, perrexit in civiutem ad an-
calceatum caligis, in superficie deauralis, cl manu t,istitem Joannem, de quo per visionem monitus
lenebat virgam aurearii, de qua tangens eurti, dixit fuerat. Cumque illi, cleroque ejus particulalim visio-
se esse Gamaliclem, qui nulriyit aposlolum Paulum, ' nis seriem re|.ulisset, ilte lacryrais prx gaudio fusis,
et inter alia dixil ei : Suinma cum diligenlia nostros benedixit Dominum; reque veraciter ut erat per
patefacito tumulos, quia indecenler despecto loco omnia comperta,beatusepiscopussubomni celerilate
reconditi^umns. Et cura interrogasset, qui essent ad fralres et coepiscopos vicinarum urbium misit.
cura eo : Unus est, inquit, domnus Slephanus, a Ju- Qui cum occurrissent, et locuiu pnesignatura fodere
o Gennad. de Vir. illustr. cap. 46.
S17 MARTVROLOGIUMCUM ADWTAMENTIS. — MENS. AUG. 318
cocpissent,terrx motu statim facto, immensi odoris A remandavit, ut, data sententia, ejus caput abscinde-
suavitaslarita exinde respersaest, quantam nullri- retur. Tunc Sapricius deposituni de equuleo jussit
rum xtas homlnum tunc temporis merhinerat se duci via Latina in secundo milliario, et ibidem de-
senslsse; ita ut pularent se prxsentes in amcenitate collari. Cujus corpus S. Stephanus pontifex colligens
paradisi sitbs. Et in ipsa hora de suavitatis odore cura clericis, et hymnis redditis Deo sepelivit in
septgaginta tres animx sunt curatx a diversis infir- eodem loco, in crypla Arenaria, secundo Kal. Au-
mitatibus. Aderant tunc temporistestesmiraculorum, gusti. Ubi concursus sdlemnis fit 11 Nonas Augusti.
cum beato Joanne, Eustominus Sebastenus, et Eleu- Apud Lugdunum, adventns corporis sancti Jusli
therius Jericontirius ponlifices, cum ciericorum episcopi de eremo. Qui cum aliquot annis in eremo
sanctissimo comitatu. Qui osculantes beati Stephani angelis proximam; egisset vitam et dignus adesset
pignus, locumque claudentes, cum.gaudio ad propria . finis tahlis laboribus, regnum scandens ccelorum,
sunt reversi. Post paucos autem dies corpus proto- bealo lucro promeruit. Cujus sanctum corpusculum
'
martyris Stephani in Sion ad sanctam ecclesiam, ubi venerabilium civium Lugduni urbis cura requisitum,
archidiaconus fuerat prdinatus, vn Kalend. Januarii a remolis terrx partibus cura alacritate et religione
cum psalmis et hymnis detulerunt. Tunc temporis reportavit, alque in urbe sacerdotii sui sepelivit.
cum prolixx siccilatis esset immensilas, sufficiens B G. NONIS AUGUSTI.
supernx piefalis pluvia descendit, qux sitientem
terram madefaciens merilis (SAug.)
largius irrigavit. Quod « Apud provinciam Rhxtix, civitate Augustana,
beati martyris Slephani nullus ambigit periclitanli •'
concessum fuisse. Hanc revelalionem Lucia- natalis S. Afrx marlyris. Qux cum esset pagana et
populo doetrinam S. Narcissi episcopi ad
nus presbyter Grxco sermone ad omnium ecclesia- 1 merelrix, per
ruin personam descripsit, quam Avilus presbyter, fideiri conversa, et cum omni domo sua baptizata,
est.
homo Hispanus, in Lalinum vertit, et per Orosium pro confessione Doroini igni tradila
presbyterum Occidentaiibus dedit; qui etiam simul Augustoduni, nalalis S. Cassiani episcopi.
reliquias beati Stephani primus Occidenti detulil, ubi A. VIII 16US AUGUSTI.
ad memorias S. marlyris innumera miracola facta (6 Aug.)
sunt. De quibus plurima beatus Auguslinus in tibris * Romx, via Appia, in ccemeterio Callisti, nalate
de Civitate Dei memorat». S. Sixti episcopi et marlyris. Et in ccemeterio
Constantinopoli, nataiis sancti Hermelti marlyris. Prxtextati sanctorum Felicissimi et Agapiti, diaco-
F. PRIDIE NONAS AUGUSTI. , norum ejusdem, sub Decio imperatore, Valeriano
(4 Aug.) prxfecto; qui tenuit beatissimum senem Sixtum
Natalis beati Aristarchi, discipuli sancti Pauli episcopum Romanum cumomni clero suo.et reclusit
apostoli. eos in custodia publica, et fuerunt ibi clausi multis
b Item RomxincryptaArenaria, natale Tertullini diebus. Faclum est autem ut Decius Cxsar et
martyris,queinbeatusponlifex Stephanus baptizavit, Valerianus prxfectus juberent sibi beatum Sixtum
et in albis presbyterum consecravit, cui inter cxtera episcopum cuni clero suo prxsentari noctu intra
monita, prxcipue commendavit : Frater, inquit, civitatem in Tellude. Cui Decius Cxsar dixit: Seis
cura sit tibi diversorum requirere sanctorum cor- cur tenlus; et conventione publica nobis prxsen-
pora martyrum. Qtii post biduum ordinatioitis sux talus es ? Respoiidit Sixlus : Scio, et hene scio.
lentus a Marco prxfecto, eductusest ad Yalerianum Deciusdjxit: Ergo si scis, fac ut universi sciant, et
imperatorem. Quem ille extensum maclari fustibus tu vivas, et clerus luus augeatur. fiealus Sixlus re-
jussit. Cumque impie cxdecetur, clamabat: Gralias spondit; Vere feci et facio ut clerusmeus augeatur.
ago tibi, Domine Jesu Christe,qui me non separasli a Cui Decius : Ergo sacriiica diis immprtalibus, et eslp
domino meo Olympio servo tuo, qui me prxcessit princeps sacerdotum. Ad hoc sanclps episcopos :
martyrio cpnsummato. Cumque inter cxdes hoc dice- . Ego semper sacrificavi et sacrifico, Deo Patri om-
ret, jussit Valerianns laleribos ejus ignem supponi. unipolenti, et Domino Jesu Chrislp Filio ejus, et
Cumque lxtus et constans perseveraret, diceretque: Spiritui sancto hostiam puram et immaculatam.
Fac, miser, quod facis celerius ut me de hoc incen- Tunc ex prxcepto Decii duxeruht eum milites ad
dio, licet peccatorem, tamen prp ejus nomine.Christo templum Martis, ut sacrificiis coinquinaretur. Sed
offeras sacrificium; jussit Valerianus elevari eum, cpnlemnentem sacrificare recluserunt eum in cus-
et tradi prxfecto Saprico. Qui primo jussit os ejus todia priyata, cum duobus diaconibus Felicissimo et
lapidibus conquassari, deinde extendi eum in equu- Agapito. Cumque duceretur, his verbis beatus eum
leo, et nervis diutius torqueri, deinde iguihus con- Laurentius archidiacpnus ccepit compellare : Quo
cremari. Cumque perseveranter, Spiritus sancti gra- progrederis sine filio, pater? Quo sacerdos sancte
tia roboratus, Christuro Domiuum falerelur, man- sine diacono properas? Tq nunquara sine ministrp
davit hoc factum Valeriano tyranno. Cui Yalerianus sacrificium offen-e consueveras. Qqid ii\ mp ergp
* Exstat tom- X S. Aug. Sigebert. in Chrofl. papx. 2 Aug.
an. 418. Aug. de Civit. Dei 1. xxn, c. 8. «=Greg. Tur. de Glo. CC. cap. 7, 9.
b Vide lib. de Fest. Apost. De hoc in VHa Steph. * Dehis in Vita S. Laurent., 110 Aug.
 319 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS 320
displicuit tibi, pater? Num degenerem probasti? Ex-, A legitur, Januarius, Vincentius, et Stephanus subdia-
perire certe utrum idoneum ministrum elegeris. Cui coni. Passus et cum eis beatus Quartus, ut scribit
commisisti Dominici sanguinis consecrationem, cui beatus Cyprianus (ep. 82). Hic beatus Sixtus apud
consuhimandorum consortium sacramentorum credi- Athenas natus, et doclus, prius quidem philosophus,
disti, huic sanguinis tni consortium negas? Vide ne postea Christi discipulus fuit. Sedit in episcopatu
- periclitetur judicium tuum, dum fortitudo laudatur. anno uno, mensibos decem, diebos viginti tri-
Abjectio discipuli detrimentura magistri est. Quid bos.
quod illustrius prxstantes viri discipulorum certami- a Eodem die in Hispaniis, civitate Compluto, san-
nihus quam suis vincunt? Denique Abraham fitium ctorum Justi et Pastoris fratrum. Qui cum adhuc
obtnlit (Gen. xxn); Petrus Steplianum prxmisit. Et pueri litteris imbuerentur, projectis in schola labu-
tu, Paier, ostende in filio virtutem tuam; offer lis, sponte ad martyrium cucurrerunt; et mox a
quem erudisli, ut securus judicii tui comitalu nobili diacono teneri jussi, cum se mutuis exhortationibus
pervenias ad coronam. Tunc beatus Sixlus ait: Non constanlissime roborarent, extra civitalem pro-
cgo te derelinquo, fili, nec desero, sed majora tibi ducti, et in Campo laudabifi, a earnificibus jugu-
debentur certamina. Nos quasi senes levioris pugnx lali sunt. Ubi etiara in basilica sui nominis qtties-
cursum recipimus, te quasi juvenem gloriosior ma- B .' cunt.
net de tyranno triumphus. Mbxveniens flere desiste, B. VII IDUS AUGUSTI.
posttriduum me sequeris. Inter sacerdotem etlevi-
tam liic medius numerus decet. Non erat tuum sub b Apud Tusciam, Civitate Aretio, natalis sancti
magistro vincere, quasi adjutorem quxreres. Quid Donali episcopi et martyris : qui nutritus a sancto
consortium passionis mex expetis? totam libi hsere- Pigmenio presbytero, in titulo beali pastoris, erudi-
ditalem dimitto. Quid prxsentiam meam requiris? tus est, non solura in divinis, verum in humanis
Elias Eliseum reliquit (I V Reg. n), et virtutem non litteris sufficientissime. Cum quo et Julianus crevit,
abstulit. Et dixitbeatus.Sixtus aid bealum Lauren- et subdiaconus ordinatus, rejecto postmodum gradu
tium: Accipe facultates ecclesise vel thesauros, et inutilis factus, ad imperium aspiravit. Quo tempore
divide pauperibus quibus tibi videbitur. Accepta bealum Pigmenium Romx in custodia mancipavit,
potestate, beatus Laurentius coepit per regiones cu- et sanctos patrem et matrem Donati gladio occidit.
riose quxrere, ubicunque sancti clerici vel pauperes Dorialus yero lector fuga petiit civitatem Aretium,
essent absconsi, et portans thesauros, proiit cuique et habitavit cum Hilarino gtoriosissimo monacho,
optis erat, miuistrahat, Igitur post hoc beatus Sixtiis serviens.Deo conlinuis oratioriibus et jejuniis. Fac-
redticitttr in Telludem, ut audirent cumeo diaconi-\C tum est ul mulier nomine Surana gentilis et pagana,
Feticissimus et Agapitus. Et sedente Decio ac Vale- capla ocolis, et corde vere cxca, cum unico filio
riano, prxsentatvs est bealus Sixtus. Ad quem De- suo Herculeo nomine cellam beati Hilarini, cum
cius iracundia plenus : Nos, inquit, consuliraus se- quo beatus vir habitabat, requireret; quam
nectuti tux, audi prxcepta nostra, et sacrifica. fide Christi instructam, ad bealum Satyrura
Respondit beatus Sixlus : Miser, tu tibi consule, et episcopum Hilarinus et Donatus perduxerunt. Qui
noli blasphemare, sed age poeniientiam de sanguine fidem ipsius ut accepit, gratias Deo agens, indixit
sanctorum, quem effudisti. Tunc raonente Valeriano, ei jejunium, ut humiliaretur in cilicio et cinere. Et
jiissit Decius ut ducerentur ad templum Martis, et sic deinde catechizavit eam, el baplizavit tam ipsam
si nollent sacrificare, in eodem loco capite trunca- quam lilium ejus. Et mox aperti sunt oculi Suranx,
rentur. Educti ergo foras murum portx Appix, di- ccepitque clamare : Vere Deus Christus est, qui illu-
xit beatus Sixtus ad templum Martis: Destruat te minavit oculos meos. Quod factum audiens Apronia-
Christus Filius Dei vivi. Cumque respondjssent nus, non multo post attulit filium suum dxmonia-
omnes Chrisliani, Amen, subito cecidit aliqua pars cum ad beatum Donatum. Quo orante simul cum
templi, et comminuta est. Tunc beatus Laurentius Salyro episcopo ct Hilarino, expulsus dxmon pue-
ccepit claraare : Non me dereliuquas, pater sancte, ^, rum sanum reliquit. Sed et non longo tempore post,
quia thesauros tuos jam expendi, quos tradidisti vir quidam Eustasius, rector Tuscix, et exactor
mihi. Miiites autem audientes de thesauris, tenue- fisci, dum occupatus atiubi teueretur, supervenien-
runt beatum Laurenlium archidiaconum; sanctos tibus hoslibus, uxor ipsiusEuphrosina pecUniam fisci
vero, Sixlum, Felicissimum, e.t Agapitum duxerunt abseondit, et paucis diebus succedentibus, absente
in clivum Martis ante templum, et ibi decollati sunt adhuc viro, defungitur. Rediens autem postraodum
octavo Idus Augusti. Noctu autem venerunt clerici, vir ejus, invenit uxorem suam morluam, et pecu-
et maxima pars Christianorum, et collegerunt cor- niam fisci sibi celari. Qua de re non parum trislis,
pora sanctorum, et sepelierunt beatum Sextum in simul pro requisita pecunia, cum etiam a principi-
erypta in coemeterio Callisti in eadem via. Sanctos bus curix supplicia ipsi medilarentur, fugiens idem
verp Feticissimum et Agapitum martyres sepelie- Eustasius, venit ad bealum Satyrum et Donatum,et
runtin ccemeterioPrxtextati. Decollati autem sunt indicavit eis anxietatem animi sui. Stans itaque
cum eis et alii quatuor, ut in gestis Pontificalibus Donalus super sepulcrum uxoris ipsius, voce roagna
• Eulog. 1. n, c. 1*. b Grej. Dial. 1.1, 6, 7.
521 MARTYROLOGIUMCUM ADDFFAMENTIS.— MENS. AUG. 5*8
elamavit: Euphrosina, per Cbristum crucifixum te \A-quibus et B. Cyriacum, octavo die mensis Augusti.
conjuro ut dicas nobis quid factum sit de pecunia Carpasius vero vicarius petiit domum beati Cyriaci,
fisci, quia vir luus pro ea ab exacloribus valde affli- quam donaverat ei Diocletianus Augustus, et eam
gitur. Qux mox de sepulcro respondit: In ingressu stalim Maximinus Auguslus concessit. Et ingressus
domcs suffossa latet pecunia quam quxritis. Re- ineam, invenit locura obi S. Cyriacos fontemxdifi-
cepta igitur est pecunia, liberato Eustasio ab impo- caverat, quem consecraverat S. Marcellus episcopus,
sitione calumnix. Yertim recepto beato Salyro cum ubi venienles ad fidem baplizabat S. Cyriacus. In
patribus suis, ejus loco sacerdotium B. Donatus su- quo loco Carpasius balneum sibi slaluit. Et dum la-
scepit. Cumque die quadam missas celebrasset po- vissent et epulas exhibuissent Carpasius et novem-
puIo,elde corpore Cbrisli acsanguine ipsius populus decim pariler cum ipso, ac deriderenl fidem Chri-
venerabililer recrearetur, diaconus quidara nomine sliariam, subito ceciderunt, et morlui sunt. Beatorum
Antimus lradebal sacrum sanguinem Christi, et su- autem marlyrum passiones, id est Cyriaci, Largi, ct
bilo paganorum impulsu cecidit, et sanctum caiicem Smaragdi, suis locis in prxsenti Calendario nolatx
-comminuit. Unde valde tristis tam ipse quam popu- sunt xvn Kalendas Aprilis sub Maximino Augusto et
lus Christi efficitur. Cujus tristitiam Domimis per Carpasio vicario.
beatum illico Donalum revelavit. Nam collecta sunt 1B Apud Viennam, Gallix urbem, natalis sancti Se-
fragmenta Dominici calicis, et bealo viro allata. Quse veri. presbyteri et confessoris: qui, ut ejus gesta
Mensille suscipiens, oratione facta, vas in pristinam testantur, natione Indus, fide Chrisli fervens, causa
formam restauravit. Quo signo perculsi pagani, si- Evangelii prxdicandi, laboriosissima peregrinatione
ntul Cum Christianis deilalem Christi confessi sunt, suscepta, etiam ad prxfatam urbem deveniens, in-
ac circiter septuaginla novem animx in Christum gentem pagauorum mulliludinem verbo et miraculis
credenles per baptisraum salvatx sunt. Multis ergo ad fidem Chrisli converlit. Dumque in pace quievis-
signis Dominus glorificans sanctum suum ad coro- set, conditus in basilica S. Stephani, signis clarus,
nam raartyrii provexit. Denique tentus tempore mira fidelium veneratione colilur.
Juliani imperatoris a Quadratiano Augustali, simul D. V IDUS AUGUSTI.
et cum eo Hilarinus vir Dei, jubetur idolis sacrifi- (9 Aug.)
care. Cui fideliter reluctanti, jussit Quadratianus os b Yigitia sancli Laurenlii.
lapidibus contundi, Hiiarinum vero monachum in Eodem die, Romx, sancti Romani militis, qui in
conspectu ejus tam diu fuslibus cxdi, donec spiritura confessione sanctiLaurentii compunclus, petiit ab eo
emilleret; deinde bealum Donatum in custodia re- „ baptizari, et mox, jubenle Decio, cumfustibus exhi-
cludi. Ubi cum innumera miracula Dominus per bilus ac decollatus est.
servum suum operaretur, misit Quadratianus, et E. IV IDUS AUGUSTI.
gladio percussit, vn Idus Augusti. Cujus corpus
Christiani joxta civitatem com veneratione sepelie- (10 Aug.)
Romx natale sancti Laurenlii archidiaconi et iriai'-
runt. Martyris vero Hilarini ossa in Oslia civitate to-
aiulata servantur. tyris sub Decio. Cui beatus Sixtus omnes facultates
ecclesix et thesauros, pergens ad coronam martyrii,
Romx, SS. Marlyrum Petri, Julianx cum -aliis tradidit. Hic veniens in Cxlium montem, ubi erat
decem et octo.
quxdam vidua, in viduitate triginta duos annos ha-
Apud Mediolanum, S. Faustini [al., Fausti], in cujus domo multi Chnstiani, et presbyteri,
bens,
tempore Aurelii Commodi marlyrizati. et clerici absconsi manebant, tulit vesles et llicsau-
C. VIIDUS AUGUSTI. ros Ecclesix, et ccepit erogare, et pedes omnium
(8 Aug.) Christianorum Iavare. Ad cujus.pedes Cyriaca vidua
Romx via Ostiensi, miUiario seplimo a, nalale cadens : PerChristum, inquit, te conjuro ut manus
S. Cyriaci martyris. Postquam Maximinus Augustus tuas ponas super caput meum, quia multas infirmi-
jussit ut omnes, qui erant in custodia, una cum jytates ] capilis. patior. Beatus Laurentius, facto signo
Cyriaco diacono capile truncarentur, et promiscui crucis, posuit manus super caput vidux, et linteum
sexus numero viginti et unus decollati via Salaria. de quo exlergebat pedes sanctorum. Transiens au-
intra thermas Saluslii foras muros essent, eorum tem in vicum, qui dicitur Canarius, invenit multos
corpora collegit noctu Joannes presbyter, et sepelivit Christianos in domo Narcissi Chrisliani congregalos,
in eademvia,sub die seplimo Kaleudarum Aprilium. et lavitpedes omnium, et dedit eis de thesauro. Erat
Post dies vero odo, veniens B. Marcellus episcopus in eadem domo homo cxcus, nomine Crescentio, qui
cum Lucina matrona Christianissima, corpora sah- ccepit rogare beatum diaconum, ut poneret manuin
ctorum condivit cum aromatibus et linteaminibus; suam super oculos ejus. Tunc bealus Laurenlius la-
deinde sustulit ea, et transtulit in prxdium suum crymans dixit: Dominusnosler Jesus Christus, qui
via Ostiensi, milliario ab urbe Roma seplimo ; et aperuit oculos cxci nati, ipse te illuminet; et facto
manu sua recondidit in sarcophagis lapideis, cum signo crucis, aperti sunt oculi ejus. Ctim jam ergo

a Trauslalio de Cyriaco et sociis ejus habeluYm b De hoc in Yita S. Laurenlii, ..;;...•

geslis Marceilipapx, 16 Jan.
 m S. ADONIS ARCHUSPISC.VIENNENSIS 5$*?
oueeretur beatus Srxtus com duobus diaconibos, ot A' noli confidere in thesauris. quos habes abscondilos,,
martyriumsuum oonsummaret, et beatus Laorenlius beatus Laurentius libere respondit: Vere el coofido,
clamaret adveniens : Non me dereiinqoas, pater san- etsecurus.sum-de thesauris nieis. Unde iracundia
cle (Joan. xvn, 24), quia thesaoros toos jam expen- plenus Decius, jussit eum nudum fustibus cxdi. Qui
dl, quos tradidisti mihi, tentus est a militibus et cum cxderetur, clamabat ad Cxsarem: Ecce, raiser,
traditus Parthenio tribono.JQoi nuntiavit Decioquod vel modft cognosce quia triumpho de thesauris
Laurentius,' qoi baberet thesaoros reconditos, ar- Christi, et non sentio tormenta lua. Adhuc Decius
chidiaconus Sixti in custodia teneretur. Qui gavisus, fusles augere, et dare ad latera ejus laminas ferreas
fecit eum sibi prxsentari, et auditum tradidit Vale- ardentes jubet. Beatus vero Laurentius dixit: Do-
riano prxfecto, qui et ipse dedit eum in custodiam mine Jesu Christe.Deus de Deo, raiserere mibi serve
cuidam Hippolyto; et Hippolylus reclusit eum cum tuo, quia accusatus non negavi, inlerrogatus te
multis. Erat autem ibi homo, Lucillus nomine, cx- Dominum Jesuro Christum confessus sum. Et cum
cus, ad quCin sanctus Laurentius : Crede, inquit, in diulissime cum plumbatis cxderetur, dixit: Domine
Filium Dei Dominum noslrum Jesum Christom, et Jesu Chrisle, qui pro nostra salute dignatus es for-
baptizare, et illuminabil te. Respondit Lucillus': Ego mam servi accipere, ut. nos a servitio dxroonum li-
seinper desideravi baptizari in nomine Domini Jesu B berares, accipe spiritum meum. Etaudita est vox:
Chrisli. Tunc bealus Laurentius cathechizavit eum, Adhuc multa cerlainina libi debentur.Porro extensus
et accepta aqua baplizavit, et illuminati sunt CjCuli in catasta, et scorpionibus gravissime cxsus est; qui
ejus. Hoc factum audientes, multi cxci veniebanl ad subridens, el gratias agens, dicebat: Benedictus es,
beatura Laurentium, et ponebat manom suam super Domine Deus, Paler Domini Jesu Cnrisli, qui nobis
oculos eorum, et illuminabantur. Videns hoc Hip- donasli misericordiara, quam inerili non sumus. Sed
polylus, credidit, el catbechizatus alque baptizatus tu, Domine, propter tuam pietatem da nobis graliam,
est. Raque ex mandato adduclus est beatus Lauren- ul cognoscant omaes circumslantes, quia tu consola-
tius ante conspectum Valeriani, qui dixit beato Lau- ris servos tuos. Tunc unus ex militibus, nomine Ro-
rentio: Jam depone pertinaciaro, et da thesauros, manus, credidil Domino Jesu Christo, et dtsit beato
qoos apud te cognovimus esse reconditos. Cui san- Laurentio ; Video ante te hominem pulcheirimum
ctus Laurentius: Da milii inducias biduo aut triduo, stantem cum linteo, et exlergentem membra tua;
et proferam libi tliesauros. Ab eadem dieccepit col- adjuro te perChristum,qui tibi misit angelum suum,
ligere cxcos, et claudos, debileset pauperes, etah- ne me derelinquas. Levatus igilur beatus martyr de
scondit eos in domo Hippelyti. Valerianus aulem castala et solulus, redditus est Hippolylo lantum in
nunliaveral Decio, quia promisisset, datis sibi indu- G palatio. Veniens autemRomanusafferensaquam, mi-
ciis, Laurentius thesauros. Complelis igilur tribus sit se ad pedes beati Lauientii ut baptizaretur; qui,
diebus, prxsenlavit se in palatio Salusliano. Et dixit benedicta aqua, baptizavit eum. Quod factum au-
ei Decius: Ubi sunt thesauri, quos pollicituses prx- diens Decius, jussit eum sibi exhiberi cum fuslibus.
sentare? Beatus Laurentius colleclam mulliludinem Noninterrogatus ccepitclamare, Christianus sum. Et,
pauperum iutroduxit in palatium, et voce magna di- jubente Decio, eductus foras muros porlx Salarix,
xit: Ecce isti sunt thesaiiri xterni, qui nunquam decollatus est quinto Idus Augusti. Cujus corpus no-
dirainuuntur, nec decrescunt; qui in singulis asper- ctu collegit Justinus presbyler, et sepelivit in crypla,
gilur, et in omnibus invenitpr. Vaterianus prxfectus in agro Verano. Decius autem Csesarpergit uoctu ad
dixit: Quid varias per multa? Sacrifica diis, et obli- thermas juxtapalatium Salustii; et exhibilus est ei
viscere artes magicas, in quibus confidis. Cui cum iterum sanctusLaurentius, etallatasuntoraniagenera
dixisset beatus Laurentius : Quare vos coarclat dia- tormentorom, plombatx fustes, laminx, ungues, lecli,
bolus, ut ChriStianis dicatis: Sacrificate dxraoniis ? a batuli; et dixit beato martyri: Jam depone perfidiam
Decius iratus jussit eum exspoliari, et cxdi cora artismagicx,etdicnobis generesitatem luam. Cui hea-
scorpionibus.Quicumcxderetur,dicebat: Egoqui- lusLaurenlius:Quaniumadgenus, Hispanussum.eru-
deni gratias ago Deo meo, qui me dignatus est con- ditusacnutritusRomx,elacuhabiIisChrislianus,eru-
jungere servis suis; tu, niiser, lorqueris insania tua, ditus omnem legem sanctam et divinam. Et Decius:
et furore tuo. Tunc Decius, levate (inquit) eum, et Sacriflca diis; nam nox ista expendetor Irite com sup-
date ante conspectum ejus omne genus tormentorum. pliciis. Mea, inqOjt Laurentius, nox obscormn non
Et allatx sunt laminx ferrex, et leeti, et plumbati, habet, sed omnia in luce clarescunt. Et cum cxde-
el cardi. Post vinctus catenis ductus est beatusLau- retor lapirbbus os ejus, ridebat, et confortabatur, ac
rentius in palatium Tiberii, nt ibi gestis audiretur. drcebat: Graltas tibi ago, Christe, quia tu es Deus
Et sedit Decius pro tribunali in basilica Jovis; et omnium rerum. Altatus est autem lectns com tri-
prxsenlato Laurenlio ciira dixisset: Sacrifica diis, et bus costis; et exspoliatus B. Laurentius vestimen-
» BalulL Omnino intelliguntur, qui aliis dicu.ntur lium quotididna batilta quatuor. Horalius, sat. 5:
batilli, vel batilla. Plinius lib. xxxm, c. 8 : < Ar- prunatque katillutn. Abdias fib. ix Apostolicx : AtU
genli dox differentix : batillis ferreis candentibu» tum vaiillis et thurxbulis. Minora fbrte hac igniari*
ramento imposito, quod candidum permaneat, pro- vascula batilli dicti; unde Gloss., vatiltum iivpippr)
balur, i et lib. xxxiv, cap.- 11 : Experimentum in vel Kvpppw; njajora batuli, uti bic bis habes, quibus
batillo ferreo. TrebeHius Pollio in Claudio : Cocti- sancti superponuntur.
 — MENS AUG.
325 ^ MARTYROLOGIUMCUM ADDJfAMENTIS, 326
tis suis, exteutus est i» cratem ferream; et allali, \ qttasi nihil mali. contigisset ei. Tunc apprehendens
sunt batuli cum prunis, et miserunt sub cratent fcr- parentes ejus, segregavit eos a turbis, et indicavit eis
ream. Qui cum furcis ferreis coarctaretur desuper, virtutem nominis Christj. Et videns animum eorum
dixit Decio : Ego me obtulj sacrjficium Deo in odo- fixum fortiter in timore Domini; perduxit eos ad
rem suavilatis, quia cacrificium Deo est spiritus Caium papam. Qui juvenem sanattim Deo gralias re-
contribulatus. Carnifices Xaraen urgentes ministra- ferentem, et parentes ejus pariter baptizavit. Interea
bant, carbones mitlenles subter cratem, et destiper dum procelta persecutionis graviter inundaret, jun-
comprimeotes eum furcis ferreis. Sanctus Lauren- xit se quidam, simulata fide, beato Caio. Porrp hic
tius dixit: Disce, miser, quanta est virtus Dei niei. apostata exstiterat, el erat fraudutentus in omni.ser-
Nam carbones tui mihi refrigerium prxstant, tibi mone.et callidus in omni commissu. Qui, dum a beato
xlernum supplicium; qttia ipse Dominus novil, Tiburtio viro scholasticissimo, et nobili et sanclo,
quod accusatus non negavi, inlerrogaltis Christum frequenter argueretur, quod capiltos super apicem
confessus sum, assatus gratias ago. Et vultu pttl- frontis lonsoris arte. comppnerei, et quod assidue
cherrimo dicebat : Gratias tibi ago, Domine Jesu pasceret, et Iudendopranderet, quod libentius femina-
Chrisle, qui me confortari dignatus es. Et elevans rum se aspeclibus.daiet, quod a jejuniis el orationi-
oculos in Decium, dixit: Ecce, miser, assasli unam B bus se tolleret, quod somno deditus non inlerresset
parlem, regyra aliam et manduca. Gralias igitur pervigil in hymnis Dei; clum,inquam, pro his a beato
agens et glorificans Deum, dixit: Gratias libi ago, fiburtio acrius argueretur, siruulabal se xquani-
Doraine Jesu Christe, quia januas tuas ingredi me- miter monitionem accipere, et egit arte qualenus
rui; et emisit spirilum. Mane autem priirio adhuc orantem sanctum Tiburtium pagani comprehende-
crepusculo, rapttit corpus ejus Hippblylus, et condi- rent; tn qua comprehensipne seipsum fecit teneri,
vit cum linteis et aromatibus; et lioc faclum man- et simul duci ad secretariurn judicis. At ubi intro-
davit Justino presbytero. Tunc beatus Justinus et ducti sunl, Fabianus dixit ad eum, qui se arte tradi-
Hippolylus ptorantes, et multum tristes, tulerunt' derat : Quis diceris ? llte respondit : Torqualus,
corpus beati martyris, el venerunt iri via Tibuitina, Quid profiteris? Christianus sum, inquil. Fabianus
in prxdium matronx viduaeCyriacaj in agro Verano, dixit: Ignoras quod jusseront invictissimi principes,
ad. quam ipse martyr fuerat noclu, cui et linteum ut qui sacrificare diis noluerint diversis suppliciis
dedit, unde pedes sanctorum exterserat, et illud ibi macerenlur? Torquatusait : Hic magister meus est,
jam Iiora vespertina sepelierunt, iv Idus Augusti. et ipse me semper docuit; quod hunc viderp facere,
Et jejunaverunt agentes vigilias noctis triduo, et necesse est ut hoc faeiam. Fabianus conversus ad
moltilodine Christianorom. Beatus autem Justinus Tiburtium ait : Audisti quid Torquatus asserit ?
presbyler obtulit sacrificium laudis, et participati Sanctus Tiburtius respondit : Torquatus diu est
-sunt omnes. quod se Ctirislianutn esse mentilur; virtus enim
Eodem die Romx, militum centum et sexaginta ipsa nominis sancti graviter fert et mpleste suura
quinque. Tunc passi sunt Claudius, Severus, Cre- nomen non a sois moribos usurparii Revera enim,
sceutio el Romanus, ipso die quo beatus Lauren- vir illustrissime, hoc Cbristianuin vocabulum divinx
ttus, posl tertium post diem passionis sancli Sixli virtutis est, sectatorum scilicet Christi, qui vere
F. 1111DUS AUGUSTI. philosophati sunl, qui vere Christiani dicti sujit, qui
ad obterendas libidines fortiter niilitarunt. Ne cre-
(11 Aug.) das, vir illuslrissime, hunc esse Ghristianum qui in
• Romx, inter duas lauros, natalis sancli Tibur- lenocinio sui moliiendo capitis fibras omitlit [aL,
tii marlyris, filii Chromatii urbis prxfecli, queni vibras commiuk, vu/giofimbrias adjnitlitj, qui ton-
erudierunt in flde B. Sebastianus et S. Tranquitli- sprem diligit, qui in scapulis molliter gestit, qui flu-
nus, ac gtoriosus presbyler Polycarpus, qui ipsum xuiu ^gressum improbo nisu distendit, qui vjros ne-
. sacro fonte baplismatis innovavil, et familiam ejus r. gligenler agit, feminas diiigentius intuetur. Nun-
promiscui sexus mille quadringentos cum ep pariter quam tales pestes Christus dignatus est habere ser-
baplizavit. Hujus etenim filius Tiburtius, cum pio- vos. Yerum hic quoniam me ge imitalurum asseril,
pter imroanitatem persecutionis isdem pater ejus et hicin luo conspeclu probabis eum meutilom. llic
ingens roultiludo Cbristianorum cum illo in Campa- enim qualis semperfuerit riunc evidenter ostendet.
niam ex consilio ponlificis Caii perrexisset, amore Fabianus dixit: Coosuttjus facies, si saluti tux con-
martyrii flagrans, resedit in urbe Roma. Et cum je- sulens, principum decreta non contemnas. Tiburtius
juniis et orationibus ibi cum beato Caio papa occu- resppndit: Ego satuli njex BaeHusnpn consulo quam
paretur, quadam die transiens occurrit homini qui ut deos deasque contemnens, unum Deum Jesura
de alto lapsus fuerat, et ita caput et omnia membra Christum confitear. Torquatus adjecit : Non solum
quassaverat ut de sola sepultura ejus agerelur. ipse Christianus crudelis est, verum eliam uiultis
Juxta quem ipse accessit, et coepit dicere super vul- persuadet et decipit, ac cum suis sociis, cum quibus
nera ejus lente orationem Dominicam et Symbolum; magicas arles exercet, diu nocluqtie iucantationibus
et ita faclus est homo, solidatis membris, incolurais occupatur. Sanctus Tibtir^us dixi t ^ Fahusteslis non
• De his io gestis Sebast., 20 Jan.
 527 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS iig*
rit impunitus (Prpv. xix): iste quem vides, vir illu-,A consobrinum eorum, utSusannam suo iilio Msf^t-1
strissime, malilix sux curis xsttrans,ad nihilaliud mino in conjugem peteret. Qu» Spiritu sanctc*cer--
Christianis est junctus, nisi ut cogitaret quomodo roborata, conjugium hujusmodi respuit. Et respon-
se nobis qoasi Cbristaiium osterideret et quoinodo denspalri et avunculo, dixit: Pater, scio quia deore
aliis se rtdelissimum mentirelur. Reprehendebara tuo sura erudita, ut castitafem studeam servafe, et
tamenin eo Cydopxam edacitatem, emersom vino pudicitiam Dominp Jesu Christo exhibere; in ejus
pulorem, et sepultam divini nominis sanctitatem. ergotimore jam constituta, nunquam coinqumabor
Ehrius patiebatur sitim, et esuriem vomens, nec ut virili"commistioiie, sed cui me semel tradidisti ipsi
Christianus, sed ut Antoriianus quondam ille con- servio, et iii ipso confido. Ipse enim novk conscien-
viva, manducabat, bibebat, vomebat; et nunc Chri- tiam tneam. Proiiide Claudius ipse resporideris ei, et
stianos arguit, Christiarios accusat; in nos mitem aperiens-voturri Diocletiani, cuut ntilto modo ejus
judicem indtat, gladiiim nolenti judici porrigit, et aiiimum poluisset inclinare, ut conjungerelur Maxi-
ut dxmottiis cervices nostras inclinemus hortalttr. mirio filio ejus, sed insuper eruditus et instruclus
Videmus votum tuum, videmus cruerita consilia, et in via Dei a beatis Gaio et Gabinio, poenitenliam de
scelerala arte verborum venena tui pectoris intue- sanguine sanctorum quem effuderat, poposcisset, ba"
mur. Accingere"nunc, 0 sceleratissime, utere carni- H plizatus est una curii uxorersua nomine Prxpedigna,
ficis officio, vindica tibi et ipsius judicis vocem, et filiis Alexandro et Cutia, et in tantumln fide con-
applicaequuleos, appende Chrisiianos, damna, per- valuitut omnes facultates suas venderet, el paupe-
cute, incende, bene nos accipis; si exsilium minaris, ribus Cliristianis erogaret; et quoscunque adire po-
hoc philosopbantibus lotus est mundus. Si suppti- -terat, c[ui in custodia tenebantur, viclu et veslimen-
chim, evadimus mundi carcerem; si igries, majora tis relevabat, mittensse adpedes singulorum atque
his irlcendia in cupidilatibus vincimus. Decerne orationis-gratiam ab eis tantum exoptaris. Interea
quidquid libet. Qmnis nobis vilis est pcena, ubi pura dum post mensem unum et dies sexdecim requiritur
comes est consCientia. Post hxc Fabianus, cum ve- a Diodetiano, et responsum eslei quod xgritudine
rissime juvenis sanclissimus Christum conliteretur, teneretur, uiisilque fratrem ejus ad eum noraine
jussit ante pedes ejus carbones ardentes efiiindi, Maximum, comitemrei privalx, ut visilaret eum, et
^lBcens ad eum : Elige tibi urium de duobus : aut ageret cum illo de puella Susanna. Yeniens igitur
thlira in islis carbonibus adjice, aut pedihus sttper Maxiinus invenit Claudium in cilicio oranlem, et
eos nudis incede. Ille aulem faciens signum crucis, obstupuit; cumque rem pro qua veneral per ordi-
constanter super eos nuda ingressus est planta, et nem enarrasset, perduxit eum Claudius ad domum
coepif dicere: Depone infidelitatem, et disce quia . beali Gabinii, et diligenter ei beatus Gabinius et
hic solus est Deus, quem confitemor creaturis om- sanclus Gaius viam Domini exposuerunt. Unde com-
uihus dominari; nam mihi in nomine Domini mei punctus credidit Maximus, et baptizatus est. Ab ea-
Jesri Christi videtor quod super roseos flores in- «iem vero die ccepit facultatem suam vendere per
grediar, quia creatura ipsa Crealoris famulaturim- qucmdajn amtcum suum nomine Thrasonem Chri-
perio. Cui Fabianus : Quis ignorat artem magicam stianissimum rogatum , qui occultus Christianus
vos docuisse Christum vestrum? Obinutesce, infelix, erat, quem anle moltos annos bealus Gaius ba-
exclaraat Tiburtius, et noli auribus meis hanc inju- ptizaverat. Qui circumiens nocturnis horis vicos et
riam 1'acere,ut audiam le rabido ore latrantem mel- carceres, pauperibus Chrislianis necessaria mini-
lilluum riomen et sanctum nominare. Iratus Fabianus ' strabat, et gesla eorum coUigebat, memoriasque
dictavit sententiam, ut gladio aniraadverterctur. Du- exprnabat. Post dies quindecim, nota facta surit om-
ctus autem in via Lavicana tertio miltiario ab Urbe, nia Diocleliano, et riiisit Julium, qui Claudiuui, et
uno ictu gladii percussus abscessit. In eodera auteiri MaximOm, Prxpedignam, Alexandrum atque Cu-
loco a (|uodam parc&te Christiano sepultus est terlio riara puniret; Gabiniura vero et Susannam vinculis
ldusAugusli. j. coustringeret. Et post dies quinquaginta quinque
Eodem die Romx, natale sanctx Susannx virgi- jussit Diocletianus ut beata Susaniia adduceretur ad
nis et mariyris, sub Diocletiano et Maximiano Au- Serenam uxorem suam, qux occulte Christiana erat.
gUslis, judice Macedonio. Fuit autem filia glorjosi Cum itaque hymnis et orationibus cum ea vacaret,
presbyteri et martyris Gabinii, fratris Gaii episeopi et die noctuque in laude Dei psalmos recineret,
et martyris, nobili satis orta progenie, quam pater nuntiatum est boc Diocletiano. Tonc idem dixit
nutriverat, et divinis litteris imbuerat. Audiens ita- Maximino fifio suo ut revocaretur Susitnna ad pa-
que Diocletianus de puella qood pulchritudine et sa- tris sui Gabinii domum, et ibi abuterelur ea, ul ipsi
pientia prxcelleret, misit ad Gabinium quemdam quii ljberet. lpsa vero nocte, postquam revocata est, in-
erat ex genere ejus consobrinum suum, nomine: gressus Maximinus in domum, ubi orabat Susanna,
Claudium, et petivit eam Auguslo Maximino fllio suoi vidil nimiam clarilatera super ipsam, et extiiriuit, et
in conjugem. Veniens denique Gabinius ad filiami cursim rediil ad palatium. Diocletianus vero hoc
suarn Susannam, rogavit interesse Gaium episco- arli magicx deputans, misit Macedonium, qui eam
pura urbis, avunculura ejus, et narravit eis quo- constringeret infra domum ejus, ut sacrificaret. Qni
modo DiocletianuS Augustus direxissel Claudium dum vellet eaat flectere, ut diis immolaret, exSpo-
Xi9 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. AUG. SrV»
lians eam ccepit fustibus cxdere. Beata vero Susanna A sumeret, venerunt milites et lenuerun! el perduxe-
dicebat: Gloria tibi, Domine. Sicque beata virgo runt ad Decium. Qtieiu ul vidit, subridens dixit ei:
permanens in confessione Domini, gladio percussa Nunquid et tu magus effeclus cs, quia corpus Lao-
est intra domum suaro, et spiritum incontaminatum renlii abstulisse diceris? Sancius Hippolyttis re-
Deo reddidit. Ejus corpus collegit Serena Augusta , spondil: Hoc feci non quasi magus, sed quasi Chri-
noctu, etmanibus suis cum linteaminibus et aroma- stianus. Decius furore repletus, jtissit ut cum lapi-
libus arnavit, et posuit juxta corpora sanctorum in dibusos ejus contunderetur. Et exspoliaviteum veste
coerneterioAlexandri in arenario, in crypta, juxta qua induebalur habitu Christiano, et dixitei:Sa-
sanclum Alexandrum, lertio Idus Augusli. Sangui- crifica, et vives; sin aliler peries per tormenta sicut
nem vero martyris, qui effusus fuerat in loco dornus Laurentius. Sanctus Hippolytus dixit: Excmpiura
sux, velamine delersit, el posuit m capsa argentea merear beati Laurenlii martyris fieri, quem tu, mi-
in palatio suo, ubi die noctuque furlivis orationibus ser, austis fuisli ore pollulo nominare. Extensus igi-
semelipsam Dornirioeffundebat. Passa est aulem iu tur, fiislibus el cardis diu cxsus est, donec cxden-
Idus Augusli. les deficerent. Inde levatiys esta lerr.v et jussit
G. PRIDIE 1DUSAUGUSTl. eum Decius vesliri militari veste, qua gentilis ute-
(12 Aug.) B batur, et dixit ei: Recole mililiain, et esto noster
In Sicilia, civilate Calanensi, natale sancti Eupli amicus, et in conspeclu noslro utere miiitia priilina
diaconi, Dioclelianoet Maxiroiano Auguslis. Cum quara semper habuisli. Cumque beatus marlyr
enim esset extra velum secretarii beatus Eupltis, dixissel: Mililia raea hxc est, Christianum firnium
Chrisliap.umse confcssus, inlromissus est, jnbenlc militare, unde cupio ad celerem palmam cum fru-
Calvisiano consulari, in audilorium. Etcmn*ihi fi- ctu venire ; iracundia plenos Decios dixit Valeriano:
dem suam profiteretur, Calvisianus dixit : Torquea,- Accipe oranes facoltales ejos, el interfice eom cru-
tur Euplus quousquc confiteatur deos veros, omni- deli exanimalione. Yalerianus itaqrie, exquisita omni
potentes, Martcm, Apollinem,et Asclepium. Beatus facultate ejus, invenit in domo Hippolyli omnem
Eupjtis rcspondit: Bene dixisti, Calvisiane, ul adora- familiam Chrislianam , quam conspeclui suo prx-
rein Trinitaleiu iuseparabilem, unum Deum. Audiens sentari fecit. Et jussit beatum Hippolytuni foras
Calvisianus, putavit cum de diis suis dixisse, et gau- muros portx Tiburlinx cura familia sua duci. Bea-
dio replclus, ail : Ergo sacrifica. Cui bealus mar- tus vero Hippolytus conforlabal omnes, dicens:
tyr: Ego sacrifico el immolo me ipsum Patri, et Fratres, nolite metuere, quia ego et vos unum Deum
FHio, el Spirilui sanclo. Audiens hoc impius judex, liabemus. El decoliati sunt promiscui sexus numero
commolus ira, jussil eum amplius lorqueri. Et ul- C decem et novem. Bealus vero Hippolytus ligatus ps-
limo dedit sentcnliam, ilicens : Jubemus Euplura ju- des ad colla indomitorum equorum, sic per cardue-
sto judicio nostro gladio inlcrfici. Beatus vero Euplus lum et trihulos tractus, emisil spirilum. Nocle venit
gratias egil Domino noslro Jesu Chrislo. Et ctim dti- beatus Justinus presbyler, et collcgit corpora, et s«-
ceretur, repletus Spirilu sancto canebat: Magna est pelivil in campo eodem juxla Nympham, ad ialus
jdoria lua, Domine, in servis tuis, quos ad le voeare agri Yerani, Idihus Augusti.
dignalus es. Flecteus itaque genua sua, (inila ora- Eodem die natale sanctx Coiicordise, nulvicis
tione, paravit cervicem, et decollatus est iv Idus ejusdcm beati Hippolyti. Cum Valerianus ad fami-
Augusti. Seputlum est corptis ejus conditum aroma- liam beati Hippolyli sibi prxsentiilam dixisset :
tibus, in loco venerabili Catanensis civitatis, u ltlus Considerate xlates vestras, ne siinul percalis. cuns
Augusti. Hippolyiodominonostro; rsepontlit beata Concordia:
Endem die, sanctx Hilarix, malris sanclx Afrx Nos desideramus potius ciiin domino nostro
pudiuc
•niartyris, quxcum adsepulcrum illius excubaret, mori quam impudice vivere. Ad hoc Valerianu
ihidem pro fide Chrisli a perseculorihus igni iradita Genus, inquit, servorum nisi cum
suppliciis '
est curo Digna, el Eumenia, el Euprepia, qux emendatur. Et jussil ut beala Concordia cuni I -K-
fuerant puellx sanctx Afrx. n
balis cxdereiur. Et cum cxderetur etnisit spifitsjpi.i
In Syria nalatis sanctorum Macarii et Juliani. corpusque ejus est in cloacam projectum. Ctim^er-
A. 1DD3USAUGUSTL diu quxreret illud sanctus Justinus, et DOIIim(j§j'c
(15 Aug.) niret, ita trisiis rcdditur ut non cessarent flere"
Romx, sancti Hippolytib «lartyns, sub Decio im- oculi ejus. Teriio decirno vero die pnsl passionem
peralore, Valeriano prxfecto. Hunc bea(um Hippo- sancli Hippolyti, venit quidam miles Porphyrius no-
lytum vicarium sanctos Laurentitis, cum apud etim mine , ad Irenxum cloacarium, qui. occulte Chri-
essel in custodia, baptizavit. Qui de sanctis exse- slianus erat, et dicit ei : Si secrclum possis ctislo-
quiis marlyris, post terlium diem ad domum suam dire, divulgabo arti lux multum ad quxslum. Anie
rediens, dedit pacem omnibus servis suis et ancil- hos dies jussit Valerianus prxfeclus in conspnctu
lis; et communicavit de sacrificio altaris beali Lau-- suo quamdam credilariam Hippolyti plumbatis defi-
rciitii martyris. El posita roensa, priusqnam cibum ccre, el corpus ejus in cloacam jactari. Hxc in ve-
• De his in Yila sanctse Afrx, 3 Aug. b De hoc in geslis S. Laurcnlii, 10 Aug.
PATROL.CXXUl. U
551 S. ADONISAKCHIEPISC.VIENNENSIS 352
slihus suis spero quod margarilas habel absconsas, A que cxhalaret spiritum. Et revomlo ejus corpore,
\cl aurum. Audiens hxc Irenxus, inliinavit secreto sacrilegii discussores nihil potuerunt in ejus mani-
bealo Juslino presbytero. Qui flectens genua gra- bus veslimentisqueinvenire sacramenlorum Chrislib.
lias egit Deo. Porpbyrius autem noctu veniens cum Chrisliani autetn collegerunt corpus martyris. el se-
Irenxo invenit corpus sanctum. Sed in vestimentis pelierunl in ccemeterio Calixti, via Appia.
wib.ilinvenerunt. Beatus autem Irenxus vocavit ad D. XVII KAL. SEPTEMBRIS.
se quemdam Christianum Abundium nomine, et tu-
lerunl corptis ejns, et perduxernnt ad beatum Ju- (16 Aug.)
slinum. Qui gralias agens Deo, illud suscepit, et In Nicxa Bithynlx, natalis sancti Ureatii confes-
jiixta corpora marlyrum Hippolyti et aliorum sepe- soris stib Licinio perseculore. Qui, derelicta militia,
livit, VIIIKaleudas Seplembris. solitariam vitam in qoadam turre prxfatxurbis egit,
Eodem die in Foro Syllx; nalale sancti Cassiam, taniisque virtutibus claruit ut et dxmones expolisse,
qui cura adorare idola noliiissel, interrogatus a per- et ingentem draconem orando interemisse legatur.
seculore quid artis haberet, respondit quia pueros Scriptuin in libro quinto historix Ecclesiasticx tri-
notas docerel. Et mox, spoliatis vestibus, ac manibus partitx (c. 33).
posl terga revinctis, statuitur in medio. Vocalisque B E Romx, sanctx Serenx , uxoris quondara Diocle-
pueris, quibus docendo exosus fueral faclus, data tiani Augosti.
est facullas eum perimendi. At illi, quantiini dolue- E. XVI KAL. SEPTEMBRIS.
rant discentes tantum se ulcisci gaudenles, aiii eum
tabulis ac buxis feriebanl, alii slylis vulnerabanl. (17 Aug.)
Quorum qunnlo infirmior erat manus, tanto gra- Apud Africam, natale sanctorum roartyrum, Libe-
viorem martyrii poenam dilala morte faciebat. Scri- rati abbatis, Bonifacii diaconi, Servi et Rustici sub-
. diaconorum , Rogati et Sepliroii monacborum, et
psit Prudentius poeta (hymn.9).
Maximi pueri. Qui perseculione Wandalica, jiissu
B. XIX KAL. SEPTEMBRIS.
crudelissimi alque impiissimi regis Hunerici, de ler-
(14 Aug.) ritorio Capsensis civilatis , ex hahitaculo monasterii
Vigilia Assumptionis sanctx Marix.
ad urbem Carthaginensem perducli
Eodem die, nalale sancli Lusehii presbyteri et abstracli, atque
ubi pro confessione Calholicx fidei, et unici
confessoris. Qui, prxsenle Conslanlio, cum fidem sunl,
Catholicam constantissimc defenderet, et Liherium baptismalis defensione, priroo carcerali cuslodix
mancipati, et crudelibus ferri ponderibus arctali,
3>apara dolerel Arianx perfidix consehsisse, ab iralo
Couslanlio imperalore Ariano iiicludiiiir in quodam Q * lenebrosis deputali sunt locis. Ubi cum die ac noete
cubiculo domus sux, hahenle in lalitudine pedes Cbristianum populum in fideiconslantia roborassenl,
furore succensus, naveui lignoruin
-quatuor, ubi mullis diebus in oratione constanler jussit tyrannus
adimpleri, atque omnes pariler alligalos
perseveravit. Et nonodecimo Katendas Septembris, raanipulis in pelago, igne supposito, adcremari. Cura autem pro
4>ostmenses septetn, adhuc tamen inclusus, dormi- votuntate infandi regis, vel crudelium minisirorum,
lionem accepil. Cujtis corpus collegerunt Gregorius
et Orosius presbyieri, el sepelierunt in crypta, juxta extensis eorum manibus, et pedibus elevatis, lignis
-corpus beati Sixli martyris et episcopi, via Appia bus igiiis fuisset injectus, slatim imperio divino, videnti-
in coemeterioCaMxti.Uhi et lilulum ipsius scriben- cunclis, exstinctus est; et duro sxpius renova-
ilerum atque iterum exstinguebantur globi
les, posuerunt ila : Eusebio homini Dei. Audiens retur,
autem Constantius quod Gregorius et Orosius sepe- flammarum. Unde magis tyrannus furore simut et
Jissent corpus beati Eusebii, in eadem crypta ubi pudore repietus , jussil eos reroorom veclibus ene-
ilium condideranl prxcepit vivum includi Grego- cari, et ita singulos in modum canum, cerebris com-
rium. Hunc semivivura noclu Orosius presbyter minutis, perimi. Sicque speciosum cursum cerlami-
nis sui, coronante Doinino, perfecerunt. Corpora eo-
«xcepit inde. Et post paululum defunctum juxta
' rum in mare jactata , sub eadem hora illxsa littoii-
«orpus sancti Eusebii presbyleri sepelivit. Factaque, D
«si gravissima persecutio in catholica Ecclesia ab, bus reddila, a Christiano populo reverenter sublata,
Arianis, sedem apostolicam tunc tenente Liberio. prxeunte clero, cum hymno sotemnibus condila sunt
in monasterio contiguo basilicx, qux dicitur Cele-
C. XVIH. KAL. SEPTEMBRIS. rinx. Scribil beatus Yiclor Africanus episcopus in
(15 Aug.) historia ejusdemWandalicxpersecutionis (/. 3), quam
Sanctx Marix * dormitio. el ipse cum cxteris sustinuit, et fideli atque illustii
Eodem die sancti Tharsitii acolythi et marlyris. stylo digessit.
Quem pagani cum invenissenl Christi corporis sacra- Apud Cxsaream Cappadocix, natalis sancli Mam-
menta porlantem, cceperunl discutere quid gereret. melis
Al ille indignum judicans porcis prodere margaritas,1 sub Alexandro marlyris, qui passus est, imperanle Aurcliano,
prxside.
tara diu fuslibus ac lapidibus maclatus est, quous-
•>Vide libellum dc Fest. Apost., 8 Sept., in ejus' b De hoc in Geslis Stephani papx, 20 Aug.
natali.
553 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.—MENS. AUG. 55i
F. XV KAL. SEPTEMBRIS. £A rcgrinus el Pontiantts «. Per quorum manus eliaui
(18 A*g.) facullates suas pauperibus distribuens, a bealo Ru-
- Apud Prxnestinam civitatem, milliario ah urbe fiuo presbytero baplismi gratiam percepit. Quod
trigesimo tertio, natalis sancti Agapili raarlyris, sub audiens Commodus, iratus jussit eum leneri, et cui-
Aureliano imperatore, prxside Anliocho. Cum esset dam Vitellio magislro pedilum tradi, ut omnes facul-
annorum quindecim, et amoreChrisli martyrio fer- tales ejus requireret, el ad sacrificandum iinpelleret.
veret, jussu imperatoris tentus, et primo nervis cru- Qut conjecit eurn in. carcerera, et post triduum cate-
dis diu cxsus est, deinde prxsidi ut impellerelur sa- nis vinctum fecit sibi prxsentari. Et auditum jussit
crificare traditus. Qui in durissimo atque obscuris- tam diu fustibus cxdi, donec emitleret spiritum.
simo carcere eura reclusit, et per qualuor dies cibum Cujus corpus collegeruut noclu beatus Eusebius,
omnemnegavil; indedecarcere exhibitus estprxsidi, Poutianus, Peregrinus atqjueInnocentius, et sepelie-
qui prunas ardentes super caput ejus jussit imponi. runt in coemeterio Calepodii, sub die xiv Kalendas
Et cum gratias Deomarlyr ageret, flagellisest cxsus, Septembris.
et nudus sospensos, capite deorsom verso, acri sub- A. XIU KAL. SEPTEMBRIS.
ter fomo facto. Et cum diceret prxsidi: Sapienlia (20 Aug.)
taa et vanitas tua in fumo laborat, iterum flagellis Nalale Samuelis prophelx. Cujus sacra ossa impe-
cxdilur a qualoor sibi invicem succedentibus; deinde rator Arcadius de Judxa translulil in Thraciam, por-
bullieniem aquam super ventrem ejus ministri dia- tantibus episcopis, et orontum ecclesiarum populis
boli effuderunt, et maxiliasejusconfregerunt.Interea tanta txtitia occurrentibus, quasi prxsenlem viven-
judex de tribunali suo cadens, colleclus a ministris - temque cernerent alque suscipcrenl, ut de Palxslina
io lecto reclinatur, et sentiens Dei virtutem in mar- usqueChalcedonemjungerenturpopulorumexamina,
tyre, post modicum trislem animam emisit. De beato et in Cbrisli laudes una voce resonarent. Scribit
vero Agapito renuntiaium est imperatori, qui bea- sanclus Hieronymus in libro contra Vigilanlium
tum virum jussit leonibus snbjici; sed mansnetx (cap. 2).
faclx ferx, pedibos marlyris ad lambendorose incli- Eodem die, beati Porphyrii hominis Dei, qiu san-
naveront. Hoc videntes seeleris roinislri, tuleront de etwn martyrem Agapilum erudivit in fideet doctrina
medio sanctum roartyrem, et venerunt contra civi- Christi.
tatem Prxnestiiiam , ubi sunt dux columnx, el ibi B. XII KAL. SEPTEMBRIS.
eom gladio percasserunt, sub die xv Kalendas Sep- (21 Aug.)
tembris. Corpus ejus noctu sublatum esl a Christia- p. lu territorio civitatis Gavalitanx, vico Minatensi,
nis, et positum milliario primo a civitate in agro, in natalis sancli Privati episcopi et raartyris, qui passtis
sarcophago novo nutu divino ibi invento. - esl sub perseCutioneYaleriani el Galieni.
Eodem die Romx, in Sexlo Philippi, natalis bea- Eodem die uaialis sunctorum martyrum Bonosi et
lorum presbyterorum Joannis et Crispi, qui persc- Ma-simiani,qnorum gesla hahenlur.
cutione Diocleliani el Maximiani multa sanclorum Et in civitate Salona, natalis Anaslasii b marlyris.
corpora officiosissiine sepelierunt. Quorura meritis Qui cum viderel sancium Agapitum inler tormenta
et ipsi poslmodum sociali, gaudia vitx meruerunt. fortius Christum confilentem , exclamavit : Magnus
est Deus ; et non est alius prxter eum. Erat aulem
G. XIV KAL. SEPTEMBRIS.
cornicularius miles. Ad quem prxses : Sicut video,
(19 Aug.)
Nalalis sancli Magni, seu sancli Andrex martyns, Inquit, seduclus es. De quo prxses imperatori Aure-
cuin sociis suis duobus millibus, quinge.itis nona- liano renunliavit. Qui mox perire illum jubet, elila
marlyr factus migravit ad Dominum.
ginta septem.
In Galliis, pago Sigisterico in monte qui dicitur C. XI KAL. SEPTEMBRIS.
Jura, nalale sancli Donali presbyteri. Qui ab ipsis (*lAug.)
infanlix rudimenlis mira Dei gralia prxditus, ex ' Romx via Ostiansi in coemelerioejusdem, natalis
nrbe Aureliauensiad prxfatum locum, ut soli Christo sancli Timothxi. Qoi Antiochia veniens Romam,
vacarel, adveniens, anacborelicam illic vilaro miiltis sub Melchiade papa, susceptus est. Quique cum aiu-
annis exegit, lanta miracnlorum gloria clarus , ut num totum et aliquot menses ibi prxdicans, mullos
inler cxtera gesta magnifica etiam draconem imma- ad fidem Chrisli convertisset, tentus a Tarquinio
nem atquc lerribilero suis exiride orationibus effuga- Urbis prxfecto, el longa carceris custodia maceratus,
tum exstingueret. Cumque dies vocalionis ejos insta- eiitnsacrificare idolis noluisset, terlio cxsus, el gra-
ret, adveniente sanclo abbale Mario, cui ila fuerat vissimissuppliciisattrectatus, ad ullimum decollatus,
revelalum, inter verba oralionis migravit ad Chris- cl juxta bealum apostolum Paulum scpullus est.
tum, sepultiisqueest ab eodem palre in loco sno. Scrip'um invenilur in historia sancti Silvestri.
Romx, natale beali Julii senatoris et martyris, Eodem die Augustoduni, natalis sancli Sympho-
sub Commodoimperatore, jtidice Viteliio. Hiinc do- riani (31 Dec), qui lempore Aureliani imperatoris,
cuerunl beati martyres Eusebius el Vincenlius, Pe- sub Heraclio consulari, eum idolis sacrificare nollet,
» De his in Vita S. Eusebii, 25 Aug. b Greg. Tur., lib. i Hist. Franc, c. 31.
"533 S. ADONISARCHlEPISC.^VIENNENSIS 336
.prirnn verheribuS affeclus, dein carceri mancipatus, A in Urbe mimos Themelx ° artis magisler fuit. Et
-ad ullimum cxso Capitemarlyrium consummavit. qnadamdie cum vellet Diocletiano imperatori, cui
In PortU Romarto,natalis sanctorum peregrinorum Chrisliani, ulpote sxvissimo, exosi erant, de myste-
jnarlyrum Marlialis, Epicleti, Saturnini, Aprilis, et riis (mrislianx observantix lodom exhibere, et hu-
^elicis, cum sociis eorom ». jus rei gralia speclante imperatore et omoi popolo,
Item Romx, natale beati Antonn marlyns, qui in medio theatri quasi xgrotus decumbens se posce-
' cum esset carnifex, vidit starilem juvenem cuiri spon- ret baplizari, mimum in ha;c verba proposuit: Eia
.#h»,et detergeniem lalera sanclorum martyrumEu- nostri, gravem me senlio, levem me fieri volo. IHi
sebii, Ppnliani, Peregrini, atque Vincentii, cum responderunt : Qnomodo te levem facimus si gravis
suspensi in equuleo cxderentor, el moxclamare coe- es? Numquid nos fabri sumos, et ad runcinam le
„pil: Vere Deos Ciiristos, qoem hi prxdicant. Fu- missuri sumos?Hxcverbaexhiboeronl popolc rlsora.
. giens occulle, a Rufiriuprxsbytero baiHizatusest. Et Genesiositerom : Yesani, Chrislianus desidero mori.
reversiis ad Yilellium, cum se Christianum libere Quare? inquiont. Quibus Genesius : Ut in illa die
fateretur, capilis sententia damnalus, via Aurelia, veluti -fugilivus in Deo inveniar. Evocato autem
Juxta formam Trajauam, xtKalendas Seplembris presbytero et exorcista, repente a Deo ihspiralus
Sepuitusesl. B credidit. Nam illi jtrxta lectum ipsius quasi xgro-
D. X KAL. SEPTEMBRIS. taritis cnm rcsedissent, dicunt ei : Quid ad nos mi-
(23A«g.) sisti, filiole?Genesius autem non simulate ac ficte,
- Natalis sanclonim marlyrum Donati, Reslitoti, sed ex puro -corde respondit : Quia accipere cupio
Yaleriani, Frucluosx, ciim alHs dtiodecim, qui prx- gratiam Chrisli, per quam renatus liberer a ruina
-clarissimo confessionis honore apud Antiochiam co- iniquilatum mearum. Cumquesacramentorom myste-
ronati sunt. ria complessent, et indutus esset vestibns albis, ve-
Eodem die, beali Theonx b apud Alexandriam, luli per lodurii a miiilibus raptus, et ad similitudi-
venerabilis et vere Deo digni, qui beatum Pelrum nem sanctoram martyrura de Christi discutiendus
- episcopum, posl et marlyrem, nulrivit, in omni pu- nomine imperatori foissel exhihilus, staos in editiori
•ritate et animi virtutibus clari. loco ita concionatus est : Audi, imperator, et omnis
Eodem die, beali Zacchxi episcopi, qui quartus a exercilus, sapientes et populi hujus urbis. EgOquo-
JJacobo Jerosolymorum Ecctesiam clarissime rexit. tiescunque Christianumvel nominalum audivi, exhor-
Lugduno GaUix, natalis sanclorura martyrum rui, et in confessionepermanentibos insoltavi. Ego
"Minerviiel Eleazari cum filiis octo, quoruin corpora etiam parenles rrieos, et aflines causa nominisChri-
in crypla , qtix urbi ab occidenie imminet, eohdita C sliani execratns som, el in tanta derisione habui
Jiabentur. christianos, utmysteria eorum diligenli examinatione
In Portu urbis Roinx, natalis sancti Hippolyii, perquirerem, etex eorum sanctificationeludum vobis
exhibereveUem. Atubi me aqua nudum leligit, et
«Quiriaci,et Arcliillai.
Eodem die, natalis sanctorum Timothxi et Apolli- interrogatus, credere me respondi, vidi super me
naris c, qui apud Rheniensium urbem consummato manmn ccelitus venientem, et angelos Dei radiantes
tnartyrio, coeleslia regria meruerunt. juxta me stetisse, qoi oninia peccala, qux ab infan-
tia feci, reeitarunt de libro, quem mox in ipsa aqua
E. IX J£AL. SEPTEMBRIS.
laverunt, in qua ego in conspectu vestro perfusos
(24 Aug.)
sum, et mihi candidiorem nive postraodumostende-
ln India, natalis beali Uarlholomseiaposlo... runt. Nunc igitur, inclyle iraperator, el vos omnes
Eodem die apud Carthaginem, sanctorum marly-
sunt Vale- populi, qui de his raysteriis nescilis, mecum credite
rum Massx candidx, qui passi tempore Deura verum esse Christum, hunc esse lumen, huiic
riani et Gallieni. Ferunt enim, inter alia supplicia veritalem, honc esse
calcis et in ora pietatem, et per ipsum vos ad
•tunc a prceside ctibanum accensuin, '. indutgenliam posse perlingere. Ao bxc imperaior
et
lltius prunas cum thure exbibitas, prxsidemdixisse " DiocJetiaousvehemenlissimeindignalus, statim eum
Chrislianis : Eligite a dnobus unum: aut thura soper fuslibus crudeiissime cxsum Plyliano prxfecto tra-
his carbonibus offerte Jovi, aul lo cakem demergi- didil ad sacrificia compeUendum; a quo in equuleo
.irilni. Turic trecenti viri fide armati seictu rapidis- suspensus, et ungnlarum diutissima laceratione vexa-
simb Clrristum Dei Filium Deum fatenles, jecerunt tus, lampadibusetiam inflamraatus, cum in fide per-
'in ignem, et inter vapores calcis pulverei sunt de- sisteret, dicens : Non est.rex prxler illuni quem
juersi. Ex quo eliam caudidalus ille exercitus bcalo- ego vidi, et adoro, et colo, pro cujus cultura si mil-
.fnm, Massacaridida meroit honcopari «V lies occidar, ipseero ut coepi. Cbrislum mihi de
J. VIII KAL. SEPTEMBRIS. ore, Christum urihi de corde auferre torinenla non
.'.,'.' , (OiAug.) poterant; valde etenim pcenitec quod ante nomcn
iRomx, nalale sancli Genesii martyris: qui prius sanctura, et in bominibus sanclis exliorrui, el satis
* ue his in Yita sancti Eusebii. <i Vide libellum De Feslivitat. Aprtst. Pnitlent.,
b Euseb., 23 Aug., I. vn Eccl. Histor., cap. ult. hymu. 15.
* Greg. Tur. de Gloria niart., c. 55. o Male io MS. miinithemelx. '
ST.7 MARTYROLOGICMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. ALG. 538
lardius ad adorandum verum Regem snperbus miles A levavil Jiislinus presbyter, et sepelivil in crypta jux-
accessi. Marlytii coronam capilis obtruncatione pro- la bealum Laurentium.
meruit vm Kalendas Septembris. Apud Yiclimilium castrum Ilali.i>, natalis heati
lpso eodemque die, natalis sancti Genesii », Are- Secuntli martyris, viri spectabilis, et ducis ex legio-
lalensts, qui ante tribnnal judicis exceptoris functus nc sanclorum Thebxorum, qui ante heaium Mauri-
ofiicio,cum impia, quibus Christiani puniri jttbeban- tium et cxleros, post vincula et carceres marlyrium
tur, edicta nollet excipere, projectis in publico labu- capitis abscisione complevit.
lis, se Clirislianum esse lestatus abscessil. El post Apud urbem Italix, qux Bergamis dicitur, nala-
modicum inlervallum deprehensus ab apparitoribus, lis sancli Alexandri martyris, sub MaximianoCxsar
alque in ripa fluminis Rhodani decollaltts, martyrii re; qui cum esset miles unus ex legione Thebxo-
gloriam, proprio cruore baptizatus, accepit. rum, Cbrislianus factus csl. Audiens hoc Maximia-
Eodem die Romx, natale sanclorum quatuor mar- iius post dies quindecim, miltens accersivit enm,
tyrum, Eusebii, Ponliani, Peregrini atque Vincentii, dicens ei: Pro nulla re alia evocavi le nisi ut sacri-
imperanle Commodo, Yitellio judice. Hi primo facul- fices. Comperi enira te derelinquentem deos noslros,.
lales suas omnes pauperibus disperserunt, ac deinde Chrislianum esse faclum. Et hoc dicens, petit sibi.
prxdicationibus snis Julium quoque senalorem et R " mensam. Eaque apposila, et linteamine cooperta,.
omnera domum ejus ad fidem Chrisli conversos, per cccpil agere cum bealo Alexandro ut sacrificaret.
beatum Rufinum presbylerum ad baptismi gratiam Sanctus Alexander in ccelum aspiciens, dixit: Alquo
perduxerunt. Qui non mullo post marlyr factus, ab utinam tantam mihi Deus graliam daret, qui cuncla
iisdem etiam sepultus est. Pro quo maxime-, ipsi a per Jesum Christum poslulanlibus prxstat, ut pos-
Yitellio lenli, et in equuleo levati, nervis quoque sem el tuam voluntatem ad Dei agnilionera convcr-
distenti, ac deinde fuslibus cxsi sunt ; quibus lere, ct vunissiroam istam incredulilatem a lc avei-
et flammx ad latera eorum poslmodum appositx. tere! Sed tu quidem insanahile hahes malum; ex ve-
Sed cum in laudc Christi fidelissime persisterent, tustate liuic vanilali adhxrens, credere non vis. Me
landem deposili ab equuleo sunt. Et curo nihilomi- aulem vocavit ille qui ex genlihus ad suam graliam.
nus in confessione Chrisli permanerenl, iralus Vi- olim vocare promisit. Parce consiliis tuis cliabolicis,
lellius Eusebio jussit linguam radicitus abscidi, piange, et cognosce aclus tuos malos, et crede in
quam lamen bealus Fauslus colligens in sinu suo, Deum vivum, qui fecit omnia. Tunc Maximianus, ail
abscondit, et fugil. Prxcisa lingtia, clamabat Euse- tanlara ejus fiduciam commotus, jussit aslantihus.
bius: Gloria libi, Domine Jesu Christe, qui dignatus, ot de apposilo sacrificio invito ci offerrent, applicilis
es me cum servis tuis ad gloriam connumerare. Re-. p" armatis econtra; at iUe heatissimus, confiindens re-
clusi in carcerem cum hymnis Dei die nocluque perso- giam iniquLtatem,et ejus prxcepla fidearmatus con-
narent, venit quidam jam quatuor annis cxcus sa- temnens calce mensam pcrcussit, evertens eam cura
cerdos Capitolii, nomine Lupulus, ad eos; et cre- omnibus suprapositis. Iracundia replelus Maximia-
dens, illuminalus, baplismi graliaro percepit. Hoc. nusjussit tradi uiiiex.ministris.Qui, evaginatogla-
factum custos carceris Siroplicius nomine videns, ett dio, stetit slupidus, ferire non audens. Cui Maxiinia-
ipse, rejeclis idolis, baptizalus est. Qux gesta Yilel- nus: Adhuc stas, male miles? Al ille respondit: Ca-
lius Commodo cum renuntiasset, jussit eos puniri. put ejns sictit mons est ante me, undc lolus conlre-
Et post Iriduum de carcere educli, ad Pelram scele- misco. Tunc Maxiniianus tradidit etim aliis ut occi-
ratam, plumbalis usque ad emissionem spiiitus mac- derelur. Gaudio ilaque replelus marlyr, aquara petiit
tali sunt. Quorum corpora coUegit bealus Ruffinus s et.maiHis suas lavil, fleclensque genua, et cerviccin-
presbyler, et sepelivit ab orbe Roma niilliario sexto, inlerra humiiians, oralione fusa ad Dominum, ani-
inter viam Aoreliam et Triomphalera, octavo Kalen- madversus est. Post aliquol dies quxdam inatrona
das Seplemb. Sed mullo post tempore b beatorum^ caslissima, nomine Gralia, collegit corpus ejus, et
roarlyrum Eusebii el Pontiaui (largitione papx Ni- , posuit illudin prxdiolo suo, non longe a muio civi-
colai) membra ad GaUias translata in monasteriiss " talis Bergamensis. Cujus passio complela est 7 Kal.
sancto aposlolo Petro voto religioso coilatis, reve-,. Septembris.
renter lumulata venerantur. A. VI. KAL. SEPTEMBfUS.
G. YU KAL. SEPTEMBRIS. (27 Ang.)
(26 Aug.) ApudCapuam, natalis sancli Rufi 6 martyris, quem.
Romx, sancti Zephyrini papx c, qui rexit Eccle-_ docuit et baplizavit beatus Apollinaris, Pelri apo-
siam annos octo, menses seplem, dies decem. stoli discipulus, cum esset.idem Rufus patricix digiji-
Item natalissanctorum Irenxi et Abundi d, Ro- i- talis.
mx; quos Deciana persecutione Jussit Yalerianus in- Tomis, natalis sanclorum- marlyrum, MarcelluiU
cloacari, eo quod corpus bealx Concordix in cloa- i- tribuni, et uxoris ejus Mauiiex, et filii ipsius Joan-
cam missuro levaverunt. Et ipsorum quoque corporaa nis, et Serapionis cleriei, ,el Pelri lnililis *".
» Greg. Tnr. de Gloria mart., c. 68. 4 Dehisin geslis saBClrLaureutii, 10 Aug,
b Sigiberlus, in Chron., anno 865. • Dehoc in Viia Apollinaris, _5 Jul.
* Poutificale, c.16. «='Gennad., de Viiis illust., c. S»5.
 559 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSIS 540
lo Galliis, civilate Arelatensi, sancti Cxsarii epi- A ses Ctiristo.filiiim loum incolumera haberes. Goi ego
scopi et coiifessoris, mirx sauctitaiis, pietatis el stu- respondi: Dum tu ipSa cxca sis facla et hon sis cu-
dii
' viri. raU, quomodo filium meura reddet incolumem? Si
Apud AugHslodunum,S. Syagrii episcopi et conf. anleistos, iriquit, quinque arinos credidissem Chri-
B. V KAL. SEPTEMBRIS. sto, reddili mihi essent oculi. Cui dixit: Vadeet
crede; et si tibi PcuTo?aperuerit Alexander, credam
(28 Aug.) quod el niihi reiid-t ffllium meum. Abiit ad ipsum
Ronfx, tfalale bealissirai Hermelis > martyris. cxca, et ecce reversa est ad me sana, imponensqoe
Hunc iilustrissimum virumbeatus Alexahder pontiffex humerissuis flltum meunt morluum, cucurrit, et
et martyr (5 Maii), cum esset prxfeclus nrbis Romx, jactavit eum anie pedes beati Alexandri. At ille, ora-
baptizavit cum uxore, et filiis, ac sorore Theodora, lione facta, resoscitavit eum. Ego confestim roisi me
cumque eb pariter niille docentos quinquaginta ser- ad pedes ejos, et rogavi me fieri Cbristianoro. Patri-
vos ejos, uxores qooque et filios eorum, prius inge- moniumVero matrisejos ipsi contuli; atiquanla etiaro
nuilale illis concessa. Et non multopost ab Aureliano demeo addidi. Cxtera Veroaut paoperibos erogavi,
imperatore frustisln carcerem, beato etiam Alexan- aut servis meis, qui mecOm facti sunt Christiani,
dro fri custodia posito, tribuoo Qiiirino commenda- fi dedi. Hxc et bis similia com egisset circa Quirinum
lur. Qui dixit ad beaturo Hermem: Qux ratio est, beatus Hermes, credidit Quirinus cum omni domo
vir illustris, ot vice sacra judicans, non solum ad sua, et baptizatusest. Aurelianuscuncta baecaodieos,
istatn injuriam te redigi velis, verom etiara prxfec- dictavft tn uttimo sententiam ot beatos Hermes gla-
torx honore exspoliatum, io vinculis te lanquam prf- dio puniretur. Qui decoUatus, a beata sorore sna
vatum trudi xquariimiter feras? Sanctus Hermes ait: Theodora collectos, in Salaria vetere non longe ab
Prxfecturam non perdidi, sed mutavi. Nam dignitas iirbe Roma sub die quinto mense Septembris se-
terrena a terris lollitur, ac mutatur; dignitas vero pultusest.
coelestis xterna sublimitate subsislit. Dicit ei Quiri- Ipse die in Africa, depositio sancti Augustini epi-
nus: Miror te prudenlem virum ad tantam stulti- scopi. Ex provincia ergo hie Africana, civitateTa-
tiam devenisse, ut credas extra islam vilam te ali- gastensi, de nuniero curialium parentibus honestis
quid babiturum, postquam cineres humani corporis et Chrislianis progenitus, alitusque est ac nutrifus
ita ad nihiluro redigantur ut nec ossaipsa subsistant. eorum cora ac diligentia, impensisque sxcolaribos
Cui bealus Hermes Et ego arite hos annos illam artibos eruditos apprime, omnibus videBcet disci-
deridebam, et islam carnalem vitam utilem esse di- plinis imhutus, quas Uberales vocant. Nam et Gram-
cebam. Et Quirinns: Fac et me probare, ut si ita C maticam prius in sua civitate, et Rhetoricam in
est sicut tti cretlidisti, et ego credam. fieatus Her- Africx capile Carlbagiue postea docuit; consequenli
ines dixlt: Sanclus Alexarider, qtii habetur in vin- eliam tempore trans mare in Roma.etapud Medio-
culis, bxc me docuit. Audierisbxc Quirinus coepit lanum. In qua urbe tunc episcopalum administrabat
matedicere Alexandro, el dixit ad Hermem: Ego te aeceptissimus Deo, et in optimis viris prxclarissi-
rogavi dicens : fac meprobare juste le credidisse; mus sacerdos Ambrosius. Hujus Jnterea verbi Dei
et tu mibi nomiuasli hominem raagnum, quem in prsedicaloris frequenlissimis in Ecclesia disputatio-
vincults habeo, et in earceris ima conclusum. Si ve- nibus astans in popnlo, intendebat suspensus alque-
rum est ergo qOoddicis, vado ad eum ipse, et tripli- aflrxus.Et lactum est, divina prxstante opitulatione,
cabo illi vincula et custodes; si potuerit hora ccenan- utper illum talem tanlumque anlistitem Ambrosium,
di ad te venire, credam qux docuerit. Ivit, triplica- et doctrinam salotarem Ecclesix catholicx, et divina
vit viricrifa, cuslodes apposuit. Primo igitur noctis perciperet Sacramenta. Moxqoe ex intimis cordis
inillo, venjt puer, qui videbatur esse non amplhis medullis spem omnem quam babebat in sxcolo dere-
quam quinque annorum, ferens faculam ardentem liqoit. Jam vero non uxorem, non filios, non carnis
in carcere; etflectens gemia sua, cum beato Alexan- divitias, non bonores sxcuti quxrens, Deocura suis
dro oravit, dicens orationem Dominicam, et appre- ** servire statuil. Unde cum his qui eidera adhxrebant
hendens manum ejus eduxit per fenestram, et per- Deo vivebat jejuniis, oratiouibus, bonis operibus in
duxit eum ad beatum Hermem in doinum Quirini. lege Domini medilans die ac nocte. Et de his, qux
Quirinus faclum hoc ul vidit, exlerritus est. Ciii post sibi Deus cogitanti atque oranli inteUecta revelavil,
alia beatus Hermes dixit: Eccc nos vides in iinuin, et prxsentes et absentes sermonibus ac libris doce-
quns custodiis mancipasli. Causa cur ego sancto bat. Facturaque est ut ordinaretur presbyter in Ec-
Alexandro crediderim ista est : Unicus cum mihi clesia Hipponensi, omotbus iduno consensn et desi-
esset filius in nimio languore posilus, qui adhuc derio' fieri perficiqoe petenlibus, magooqoe stodio
ambulabat ad lilterarum studia, hicque in Capitolium et claroore flagitantibus. Moxsibi monasterium intra
cum esset diiclns a me et malre sua, et sacrificasse- ecclesiam instifoit, et cum Det servis vivere ccepit
mus diis, et pontificibusprxmia dedissemusmorluus secundum modum et regutam sub sanctis apostolis
est. Tunc increpare meccepit nulrix ejus, dicens: constitutam: maxime ut nerao quidquam proprium
Si eum ad limina sancti Petri duxisses, el credidis- in illa societale lmberet, sed essent oninia commiinia,
* De his in Vita sancli Alexandri.
341 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. AUG. 5«
et distiibuerenlur unicuiqoe, sicut opus erat. Inter- A Avilem reddis, aut quare noo consioeras qux es,
filia es ? Goujunxisli enim le Chri-
jecto aulem tempore, sancto episcopo Valerio id a- aut cujus
0!i;uibus gralulantibus, atqtie id fieri ingenti slianis, et oblila es natales luos, ef ineinori-tnf
«eute,
desiderio claroantibus, episcopalura suscipere, suo tanli viri, cujus fuisti; et deorum, quorura iraiu
viveute episcopo, coactus esl. Atque ila factum est vereor ne incurras. Reverlcre magis ad domum
ut episcopus multo instanlius ac fervenlius majore tuam, et dimitte hanc nefandam, qr 3 mal.flciis te
auclorilate verbum salutis xternx alacriter pullu- et plures demutavit a deorum cultura. Beata Sabina
lanti atque erescenti Domini ecclesix prxdicarel. respondil: Illius sanctx puellx, de qua dicis, male-
Yixit in clericatu vel episcopatu annis ferme quadra- ficiis utinam et lu suadereris, sicuti el ego suasa
ginta, xtalis vero iUius anni sepluaginta sex. Ver- sum, ot ab imraundis recederes idolis, et verum et
bum Dei usque ad extremam xgritudinem iraprx- certissimum agnosceres Deum, qui bonos ad xter-
termisse, alacriler et fortiter sana mente, sanoque nam vocat vitam, et malos in poenam relinquit per-
consilio in Ecclesia prxdicavit. Membris omnibus petuam. Quod prxses audiens, reverilus illam dimi-
sui corporis incolumis, inlegro aspeclu atque auditu, sit. Ut vero beata Serapliia gloriosissimo martyrio
el aslanlibus, et videntibus, et orantibus fratribus, coronata est, illustrissima Sabina colligensreliquias
obdormivit cum palribus suis, enutrilus in senec- B I ejus, celebratis venerabilibus exsequiis, thesaurnm
tute bona. Testamentum nullum fecit, quia unde sempilemum vel pretiosam margaritara reposuit in
faceret pauper Dei non habebat. Terlio obsidionis monumento suo, quod ipsa sibi cum sumrao studia
mense (nam civitas ejus quatuordecim mensibus et ornalu fecerat. Deinde, interpositis aliqUotdiebus,
condusa el obsessa est a Wandalis, Alanis, aliisque comprehensa judici Helpidio prxseritatur. Quam ille
comraislis gentibus) decubuit febribus, et illa uilima videns : Tu es, inquit, Sabina uxor quondam Va-
exercitatur xgriludine. Hic bealus episcopus spiritu lentini itlustrissimx inemorixj et filia Herodis? Cui
divino laclus, in sancla Ecclesia catholica ad in- sancta matrona respondit: Ego sum et gratias ago
strnctionem animarum fecit libros, tractalus, epi- Domino meo Jesu Christo, qui me peccatricem per
stolas numero mille triginta, exceptis qui numerari sanctam faraulam suam Serapbiam de multis sordi-
non possunt, quia nec numerum designavit eorom. bus et polestate dxmonum liberare dignatos est.
Hujus corpus venerabile , primo de sua civilate Commolus postmodum prxfeclus, cum viderel iu
propter barbaros et Sardiniam translatum, nuper a confessione Christi constaiiliara ejus, dictavit sen-
Leutprando rege Longabardorum, dato magno pre- tentiara dicens:Sabinam diisinobedientem, dominos
lio, Ticiuis relalura, el honorifice conditum est. quoque et Augustos nostros blasphemantera, gladio
Brivate, natale sancti Juliani niarlyris *. Qui tem- C ( perculi decrevimus, atque oinnes facullates ejus
pore persecutionis bortatu beati Ferreoli, cujus in publicis titulis prxsignari. Passa est aulem beala
inilitia comes eral, ex Viennensi urbe clandestino famula Christi Sabina quarto Kalendas Seplembris;
discessu ad pnefalum Arvernx urbis lerritorium et a Christianis sublatum corpus ejus sepultum est
commigravit. Ubi ab insequentibus persecutoribu» in monumenlo, ubi ipsa venerabiliter reposueral ma-
leutus, desecto gulture, morle horribili necalus esl. gislram fideisux virginem Seraphiam, ad arcumFau-
ConslanlinopoU, sancti Alexandri episcopi et con- stini, juxta aream Vindiciani, in oppido Vindinensi.
fessoris b gloriosi senis: cujus virtute oralionis Arius Eodem die veneratur decollatio sancti Joannis
divino judicio condemnatus, crepuil medius, el effu- Baptistx c, qui primo in Samaria est
condilus, nunc
sa sunt viscera ejus. Dormivit vero idem beatus in Alexandria. Porro
caput de Jerosolymis ad,
pontifex vitx sux anno nonagesimo octavo, episco- PhoMiicixurhera Emesam delatiun est.
patus trigesimo lertio.
Eodem die apud Santonas, sancli Bibiani [al Vi- D. III. KAL. SEPTEMBRISv.
viani] episcopi et confessoris. (30 Aug.y
Romx, via Osliensi, milliario secundo ab Urhe,.
C. IV KAL. SEPTEMBRIS. A
j/nalale beatissimorum martyrum Felicis et Adaucii,
(-29Aug.) sub Diocleliano et Maximiano imperatoribus,
Romxin Aventino in oppido Vindinensi ad Arcum fecto et judice Draco. Fuere autem duo fralrespra-
no-
Faustini, natale beatissimx et iUustrissimx Sabinx mine et opereFelices ambo presbyteri. Horum senior
martyris, qux fuit uxor prxclarissimi quondam Ya- Felices ambo presbyleri. Ilortini seniorFelixexjus--
lenlini, et Filia Herodis Melntlarii, qux passa est, sione imperatorura cum ad secretarium judicis esset
Adriano imperanle, sub prxfeclo Eelpidio, Hanc perductus juxta lemplum
Serapis, dum cogeretur
beata virgo Seraphia, cum in domo conversaretur, ad sacrificandum, exsufllavitin liiciem statu» screx,
persuasil in fide Domini noslri Jesu Chrisli. Qux et stalim cecidit. Item ductus ad Mercurii statuaia
poslmodumeamdem virginem usque ad locum pas- in aliara xdiculam, simili modo in illam
sionis secuta est, et cum ei prxses Berilus dicerel: eisuIDavit,
et mox cecidit. Item ad siraul.tcruin Dianx,
quotl
Quid tibi ipsa derogas, aot qoare teinelipsam pari modo dejecit. Rcduclus ad prxfeclum
imponi-
Tur. de Gioria marl., lib. n, per lotum. c Yitle iibelluin t!e Fest.
b Greg.
Greg. Tur.de Gloria confess., c 58. Febr.
Aposi. hem hic antc 2*.
 '
345 . & ADONISARCIUEPISC. YIENNENSiS- • 5U
«ireqouleo. et inquisilus quibus hxc maleficiis fe- A Adauctum eam appellaverunt, quod sancto martyri
„ iMSei, bealus Felix respondit: Non maleficiisdiaboli, Felici auctus sit ad coronam, ipsique pro fidei con-
^l^beneficiis omnipotentis Dei hoc egi. Furore ita- fessione corona manyrii aucta. Christiani itaque'
que accensusprxfectus, jussil eum duci extra Urberai noctu venientes, in eodem loco ubi arbor stelerat,,
via Ostiensi,. quia UUc,arbor excelsissima slabai qux cadens nimiam terrx altitudinem aperuerat,
(Ixmonibus conseerata, juxta quam erat tempium, eos sepelierunt. Quorom corpora volentes pagani
ut ibi ad sacrii^idura irapellerelur. Quo perduc- exinde effodere, quicunque manus apposuerunt a
tus, oralione 6efr, dixit ad arborem: Prxcipio tibi diabolo correpti sunt. Ubi postea pacis lempore ba-
in nomine Domini mei Jesu Ch.risti, ut radicilus cor- sitica fabricata est, et marlyrum memoria digne ex-
ruas, et templum ac simulacrum, vel araro ejus fun- culla. Compleveront aulera martyriom suum uiKal.
ditus comminuas, ul amplius colto luo animx non Seplembris.
decipiantur. Qux statira ad verba ipsius ita eversa E. PRIDIE KAL. SEPTEMBRIS.
est, ut et lemplum ac simulacrum Comminueret, et (51 Aug.)
qupd fuerat, non parerel. Quod eum nuntiatum fuis- Treviris nalalis sancti Paulini » episcopi confes-
sel prxfecto, slatim jussit eum decollari, et corpus soris, qui tempore Arianx infeslationfs, a Constan-
ejus inhumatum canihus et Iupis derelinqui. Data B tio imperatore, ob catholicara fideraexsilio relegatus,
sententia, obvius fuit ei quidam vir Christianus, ho- et nsqoead mortem.etiamextra Chrislianum nomen
minibus quidem absconsus, Deo vero manifestus. motando exsilia fatigatus, ad uttimum apud Phry-
Ilic cum didicisset quod bealus Felix duci fuisset giaro defunctus, bealx passionis coronam percepit a
jussus, coepit clamare et dicere : Et ego ex eadem Domino.
lege-sum, elipsum quem hic sanclus presbyler con- Eodem Die apud Athenas, beali Arislidis, fide, sa-
fitelur Dominuui Jesura Christum colo. Moxetipse pienliaque clarissimi. Qui Adriano principi de reti-
aj> officio prxfecti compretiensus, pariter dato sibi gione Chrisliana libros obtulit, et quod Christus Je-
osculo, cum beatp Felice decoltalus est; hujus no- sussolusesset Deus, prxsente ipso imperatore, lucu-
inen quia non innuerunt Christiani, post modum lentissime peroravit.
11De boc in vita sancli Maximi epicosp. Mog., 18 JVoe.Hieron de Script. Eccles., cap. 20.

UTANLE INDIGENDJE.

MENSB SEPTEMBRIS

UAHETDIBS XXX; LUNAVERO, XXIX.

F. KAL. SEPTEMBRIS. (Z sanctilatis el prophelici spiritus viri. Hic clam epr-

(1 Sept.) scopatum suum relinqnens, ascensa nave, cOmitante
Jesu nave et Gedeon prophetarutri. ,se uno tantum puero, qui ofliciolector erat in eccle-
Aptid Capuam , via Aquaria, natalis sancti Prisci sia, nomine Yiator, pervenit ad iEgyptum. Ubi per
nnrlyris, qui Onris fuil de illis anliquis Christi di- aiiquot annos, sanctis monachis coslum lanlum spe-
scipuiis. ctantibus consociatus, bumiUtate ac sanctilate vitx
Eodem die nalalis Annx prophetissx : incomparabilis vixit. Cursii itaquc temporis consum-
Ilem eodem sancto die apud Senonas, beati Lupi malo, ipse quoquevirtutibus consummatus.reposiiam
episcopi, sanctitateet signismiraculorumillustravit. sibi coronam justitix perceptnros migravit ad Domi-
Item apod Cxsareara Cappadocix, beali Longini tt nompridie idtis Octobris. Corpus ejos religiosis ci-
mililis et martyris; qnem tradunl illum esse qui vibos Lugdunom com ossibos beati Viatoris mioistri
lancea latus Domini Jesu Chrisli pendehtis in cruce ejos relatom, et condigno culta in basUica beatorum
aperuil (Joan. xix). Hic postmodum baptisalus ab apo- septem fralrum Machabxorum marlyrum gloriosis-
stolis, cum apud Cappadociam sanclitate prxcipuus simorum condilura esl quarto nonas Septembris.
degeret, tandem ab Octavio prxside comprehensus, Eodem die, beali Helpidii episcopi apud prxfalam
. post confessionem fidei, lipgua abscisa, et dentibus urbem venerabilis depositio. Cujus sacrum corpus
excusis, capite trnncalus est. Siraul cum eo coro- horiorifice sepnltom, in ipsa eademque ecclesia, ub:
natus est Apbrodisius ComraenUriensis, cui et prx- sancti confessoris Justi tumulata sunt sacratissima
ses linguam abscidi jusserat; quique post abscisio- merobra, quiescit.
nem expedite Christura clara voce loqqebatur. Apud Apamiam, beati Antonini marlyris.
G. IV NONAS SEPTEMBRIS. A. IIIJNONAS SEPTEMRRIS.
(ISept.) (5 Sept.)
Natalesancti Justi Lugdunensis episcopi, mirx Natalis sanctx Phxbe».
» Vide libellura de Festivitat. Apost.
 545 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. SEPT. 54G
Romx, passio et natalis beatx Seraphix » virgi- A j digne dedicatos lertio nonas Septerabris, qoando et
nis, subAdrianoimperatore, judice Berillo. HxcAn- memoria passionisejus celebrior agitur.
tiochena genere,cum in domoSabinx prxclarissimx Apud Capuam, natalis sanctomni martyrum Anto-
feminx apud urbem commaneret, rapla ab oflicio nini pueri, annorum viginti, et Arislei episcopi quo-
prxsidis, exhibita est in conspectu ipsius. Cui prx- rum gesta habentur. Eodem die depositio sancti
dixit: Sacrifica diis immortalibus qtiibus sacri- Remacli episcopi et confessoris; et bealissimi Man-
ficant domini imperatores. Beata Seraphia respon- sueli Confessoris atque pontificis TuUensis. '
dit: Timeo, el colo omnipotentem Deum, qui fecit B. PRIDIE NONAS'SEPTEMBRIS.
ccelum et lerram, et omnia qux in eis sunt. Nam dii
(4 Sept.)
qoos jnbes adorare non sont dii, sed sunt dxmonja;
et ideo non licet mihi adorare eos, quia Christiana Moysis prophelx.
Et apud Ancyram Galatix hatatfs sanctorum mar-
sum. Cumque perseverantissime fidem veritatis pro-
fyrum trium puerorum, Rufini, Sylvani, et Vita-
sequereiur,jussiteamprxsesduobusjuvenibus iasci-
b.
vis tradi, ut ei nocturnofurto insultarent. A quibus licx
Cabilone natale sancti Marcelli qui temporibus
perductam in cubiculumobscurissimura cum vellent
ex numero quinquaginta raartyrum
eam tangere, subito terrx molus factus est magnus, n1 Anlonini Yeri,
qui Lugduni in ergaslulum trusi fuerant, cum Va-
cecideruntque exanimes in terram, membris omnibus
resoluti. Diluculo aulem cum venissent a prxside leriano palefactis custodix , cui rnancipaii erant,
divinilus claustris aufugit. Et cum Latinum quem-
missi, qui requirererit, seu de juvenibus, seu de vir-
invenerunl sanctam Dei orantem dam, a quo hospitio susceplus eral, cum omni domo
gine; ingressi , ju- sua ad fidem Christi converlisset, Cabilouensiuin
venes vero impudicos velut mortuos terrx prostra-
tos. Itaque ad rei factum cumplurirniconcurrerent, expelens civiiatemPriscum quemdamprxsidcm,diis
sttis immolantem incurrit. Cumque ab eo ad profa-
iterum prxses jussit pro tribunali eam sibi adduci.
num convivium fuisset invilatus, et ipse hujusmodi
Et imperante prxside deporlati sunt iiden»juvenes,
exsecrans epulas, omnes qui aderant, curidolisde-
et positi ante conspecluiu ipsius. Ad quos beala
servirent, libera increpatione corriperet, inaudilo
virgo, facta oratione, accedens letigit illos dicens :
crudelitalis genere, defodiri eum cingulo tenus ere-
In uomine Domini mei Jesu Christi erigite vos in statu
ctum prxses jussit: sicque sanctns Dei martyr ter-
veslro; ad cujus vocem itli stelerunt super pedes liodiein Deiamorea laudibus
snos. Quos prxses interrogavit: Quid faeiendo ha>c perseverans, in se-
cundo ab oppido Cabiloneusi milliario inconlami-
mulier dementes vos fecit etresolulos? Ingressus est,
„ natum reddidit spiritum.
inquiunt, quidamjuvenis decorus, rairxque magni-(
tudinis, qui totus splendebat sicut so), stansque C. NONIS SEPTEMBRIS
inter nos et puellam banc, tremore et defeclioue (SSept.)
claritale sua concussit. Prxses ad beatam Seraphiam In suburbano Romx natale beati Victorini marty-
conversus: Sacrifica diis, inquit, ne morte pleclaris. ris. Fuerunt autem duo fratres Yictorinus et Severi-
Cui virgo: Non facio votuntatem palris tui Satanx, iius. Hi post utriusque parentis ohilum se invicem
qtiia Christiana sum. Tunc prxses jussit lampades pxdagogantes pari cuslodia se muiuis obsequiis
ardentes. lateribus ejus apponi, sed statim qui eas xmulantes germanitatis vinculo probabiles.Deoseip-
tenebant, ceciderun' relrorsum. Prxses vero iterum sos hostiam vivam obtulerunt. Cumque in tantum
beatx virgini dixit : Biolhanata et inalefica , audi excrevissent, ut sua omnia perfectionis intuitu re-
imperiale prxceplum, sacrifica diis immortalibus, linquerenl, et vendentes res suas,censum earum
el libera te de crucialibus et morte. Beala Seraphia pauperibus erogassent Deo expedilins seryituri,
hoc illi redidit: Biothanati et matefici vos estis, qui nudi facullatibus oranibus reraanserunt. Alter ila-
negalis Deum vivum tt verum, et dxmonia ado- que serviens alteri, mutua vice, et xmula charitale
rando, cum ipsis pariter estis morituri; Deo autem serviebat. Imperium, liberlas. Nihil deerat illis cum
immorlali ego memelipsam offero sacrificium, si me 'B-.nil haberent. Igitur Viclorinus spirans altius, et id-
dignalur suscipere licet peccalricem , tamen Chri- ipsum quod sibi parebant, imperfectura compulans ,
slianam. Tunc fustibus cxdilur : et ecce subito ter- nec satis sibi faclum, si alteri liceret in altero, aut
rxmotus factus est magnus. Et excussa de fuste, de alter alteri servitium exhiberet: Eremuro ingreditur,
quo cxdebalur virgo, Dei astella exsilivit in oculum sedilque in specu excelsx rupis, quam subteriluenlis
prxsidis, quem post dolorem luscuin fecit. Etiralus aqux geminum sinuarat abruptum uni tantum hospi-
dictavit senlentiam ;Seraphiam jmperialis prxcepti lium viro ul sedens somnum caperet, vel si recipe-
contemptricem, et in tantis meleiieTr..deprehensain ret alterum,slans oraret. Texerat osliolum vimine :
gladio perculi juberous. Passa est autem quarto Ka- assiduus in lectione et oratione manebat. Cernit
lendas Augusti, et sepulla juxla aream Vindiciani in interim invidus omnis boni profectum viri, et ferre
mouumento illustris martyris Sabinx., u Kalendas non valens, simulat se puellam et ante fores viri
Augusti. Compositum vero et ornatura est venera- verba gemeutia ingeminai : lleu, inquit, me mise-
bile sarcophagum ambarura, et locus orationis con- ram, silvis errare, et lenebris vagam, locus iiou
* Vide libellom de Fest. Aposl. b Greg. Tur., de Gioria marlyr., c 55.
 S*f S. ADONISARCHIEPISC. YlESNfiNSJS 548
agnoscitur, iterquxrilur. Quisquis es loci hujusin- A i€-uj«ix,BaiaUssunctorum martyrum Quiuli, Ar-
eota, ccelum undique et silvas faraam virtuttrai tua . comH et DvfiaiL. . ^
rnro opusque ferunt ; eripe me a frendeniibui ».*VHII»US SEPTEMBRIS.
apris, eripe a sxvienlibus iupis, et a riclibus urso ;(S Sepk)
rum.iQuPd victura sum tuum erit, si moriar tuum Zaeharix prophetse.
Saris superquesnfflciatoperiri Hminetuo. Nonlongun 1 Itemtiataiis^mctiOnesipfaoriaposlelorom disci-
quxro habitacttMim: uniusuntum noctis hospesero poli"».
et
Reseral Viclorinos cellam,; hostem, dura misere Etapud Africam,beatis8tmorum confessorum et
tflr secum includit. Vix horx spatium intercesserat episcoporum, Donatiani, Prxsidii, Mansueli, Gerraa-
dura inter molimina.et assiduura corporis motun 1 ni, Fuscoli. qui persecutione Vandalica apud Afri-
prolenso pede tetigit hominem Dei, et velul com cam jtissu Hnnnerici regis Ariani, pro assertione
pungens vulnere rioxiocalore succendit. Addil igui cathoWcseverrtaiis, dorissime f.stibus csesi, et exsi-
culum dulcedo sermonis, urget facinus solitudo. Quk llo darnnati sririt. tnier quos etiam episcopum no-
ropror? facitcasumcolumnaarboris alta radice qua mine Lsetum, ^tT-enuumac doctissimum vinini, post
diofundala slelerat. Furtivus amor scelus perficit. Ex- dintumbs carceris squalores, incendio concremavii.
^
clamatjam victor Victorinidiabolus: Quid agis, inquil, Tunc Ctiam decretopublico per diversas provincias
vir perfectissime, cui etiam fraler .gravis fiiil? Jara exseciitores dirigens, episcopis qoasi ad coneiiium
jungeris alteri qui recessisti a luo. Quid agis, qui no- Carthagirie congregatis, Itna die universas ecdesias
vum dogmasilvis constituens suadebas scopulis ca- Africx ctatisir, universamque siibslantiam episeopo-
stitalem ? Hxc jactans ex oculis decepti vel.ut fumus rum et ecclesiarom stlis episcopis condonavit.
evanuit. At is qui.ceciderat, velut exsanguis jacuil.
In se autem aliquando reversus silvas deseruit, ad / E. Vfl lOpS SEPTEMBRiS.
fralrem Severinum repedavit; pudpre diu vocem
Natalit beati Joannis b apud Nicomediam sub Dio-
sopp.rimens, landem causam facti :
exposuit ipse
pcenam sibi statuens. Findens namque arborem . cletiano imperalore. Qui denobilibusortus bonore et
manusque per fissuram inferens, prxduratam cuneis dignitateilIOstris,utvidit adversus cultores Deiin foro
edicta pendere, calore nimis fidei ignitus,
pessulans, cicatricem arboris claudiu Sed mox Se- crudeUa
verinus factum pccnaraque fratris. episcopo suo publice populo inspectante injecta manu, libriim
nuiiiiat. Ule veniens primum eum solvere tenlat; iniqux legis deiraxit, ac mhiutatim discerpsit, Au-
sed ut repugnantem vidit, orat, benedicit, consola- gusto Diocletiano in eadem urbe simut cum Maxi-
tur, discedit.Vir autem Domini, qui se gravissimapoe- C niiano Cxsare conslituto. Ad quos cum relaluin es-
nileolia damnaverat, Dorainica tanlom die modicom set religiosi et iltuslris viri faclum, continuo pinni
in eum crudelilatis ne hoc.qui-
panis et aqox coaclos a fratre percipiebat, qoi etiam dem solum efficere genere desxvientes,
se simiii cibo et jejunip macerabat. Igitur in hujus- quiverunl, ut eum moeslura ali-
modi constructione, trienniuin volvitur. Cumque quis videret in poenis: sed Ixto atque hilari vullu,
cum jam viscera in suppliciis defecissent, spiritus
jam omnespene movissel ejus in Christo iraitanda
humilitas, episcopus civitatis rediens, vix agere tamen lxtabatur ki vullu. Ex quo iprtores sui gra-
potuit, ut sese a poena, qua iBe memor tremendi vius cruciabantur, quod omnia suppliciorum geuera
consumebanl in eum, quem ne lristem quidem ex
judicil se damnaverat, absumplis pene carnibus,
reddere poterant.
perraitteret resolvi. Qoantx autem sanctitatis postea his
fuerit, quamque potens in miraculis, non facile lin- F. VI IDUS SEPTEMBRIS.
gua alicujus explicabit. Electus deinde ab universo • (8 Sept.)
pppolo Amiterninx urbis. sacerdotium adipiscitur. Nativitas sanctx Dei Genitricis c.
Inde postmodum sub imperatore Nerva, cum aliis Eodemdie apud Nicoraediam, natale sancti Adria-
Dei servis Euthyche et Marone, ab Aurellabojudice n ni marlyris cum aliis tribus et viginli. Maxiraianus
primo relegatns in sexagesimo milliario ab orbe via com gravissime persequeretur Christianos, apud An-
Salaria : deinde apiid eum locum qui Cotilias appel- tiochiam oblati sunt ei quidam Chrisfiani, fide ac
latur.ubi putenlesaquxmanant et sulphurex, in ip- religione insignissimi, quos ilte post veritalis confes-
sis capite deorsum per horas tres suspensom leneri, sionem exlensos lignis et nervis crudis cxdi jussii,
ab impio judice jussum est. Quod cum per triduum ac deinde lapidibus ora ipsorum conlundi, et
pro Christi nomine passus fiiisset.gloriose coronatus lingnas eorura prxcidi. Hxc omnia cerneris Adria-
migravitad Dominum. Cumque una diejussu Aure- nus, qui erat priorofiacii, dixit ad eos: AdUirovos
liani corpus ejus inhumatum jacuisset, venerunt per Denm veslrum, pro quo hxc patimini, dieile
Amiternenses popoli Cbrisiiani, et rapierttes in snom milri iri verilate, qux esl remuner.itio vestra, qiiam
terrilorium transtulerunt, et honorifica sepultura exspectalis pro his torinentis ? videlur enim mihi
condiderOnt nonis septembris. magna et miriflca esse. Cui viginli tres martvres
Item Romx in porto, natali sancti Herculani. dixeront: Exspeciamns qood nec oeultis vidit, nec
* Videlib. deFest. Apost.; Viclor African., lib. n. e VidtSIibeUum de Festivilaf. Apost.
> Euseb. lib. vni, cap. 5.
 340 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. SEPT. 550
auris audivil, nec in cor hominis ascendil, inenar- A , projecit quxeranl in mauibus, et accurrens dausit
rabiie bonuin, quod prxoaravit Deus his qui dili- ostium domus, clamans et dicens : Longe efficialur
gunt eum (Isa. LXIV;/ Cor. n). Audiens hxc Adria- a nie hic qui curruit, et meniitus esl Domtno Deo
iius, statim exsiliens stetit in medio eoruin, et dixit suo. Non loqualur mihi, nec audiam linguam, qux
his qui gerebant exceptoris officium: Annotale con- dolose egit in conspeclu Factoris sui. Et conversa
fessionem meam cura his sanctis et athlelis Dei: dicil in eum : 0 sine Deo prx oninibos liominibus,
quia el tsgoCbristianus sum. Post non multum spa- quis te coegil apprehendere opus, quod non potuisli
liuin, cum andissel Maxiroianus nomen ejus recitari perficere ; quis te separavit a sanciis, aul quis le
inter noinina sanctprum marlyrum, evocato ad se seduxit, ot recederes a conventu pacis vel repausa-
dixit ei: Insanis, Adriane? nunquid et lu vis tam . lionis? Dic luihi, quare in fugaro conversus es an-
maleperire? Adrianus respondit: non iosaoio, sed tequam lieret pugna ? quare projecisli arnra, anle-
de mulla insania ad sanam mentem revertor. Cum- quain videres hoslem tibi repugnanlem ? Quomodo
qoe perseveraiiter qux sunt fidei et veritatis prose- vulneralus es, necdura emissa sagilta ? Quid faciam
querelur, furore repletus Maximianus, jussit eum infelicissiina, qux conjuncta sura impio ? Non est
ferro vinetum cum reliquis sanctis marlyribus ad mihi concessutn ut vocarer oxor marlyris, sed ut
carcerem pertrahi. Eral aulem juvenis-annorura B dicerer conjux transgressoris. Ad horam fuit exsul-
viginti octo. El fama celeriier currente, didicit tatio mea, elecce persxcula erit opprobrium meum.
uxor iUius Natalia cuncla qHxcirca Adrianum nia- Cui beatus Adrianus pro foribus stans dicehat :
ritum provenerant. Et gaudio plena, quia erat mu- Aperi mihi, soror mea Nalalia, quia non sicul tu
lier Christianissinia, cucurrit ad carcerem, proci- xstimas eflugi marlyrium. Yeni autera proplerea,
densque ad pedes viri sui osculahalur vincula ejus, quia inslat lempus quxstionis noslrx, ul sicul pro-
dicens illi: Beatus es, doinine meus Adriane, quia .< raisi prxsens lias. At illa noncredens : Yide, inquil,
invenisli divitias, quas libi non dimiserunt parentes quoinodo ine seducil transgregsor ? Ecce quoinodo
lui. Vere jam securus pergis ad Christum, bene re- menlitur alter Judas ? Recedas a me, homo : nam
condens in ipso divitias, quas invenies in tempore ante me ipsam inlerliciam, quam libi socier. Cum-
necessitatis, ubt de poenis damnatorum neininem que bealissimus mariyr de zelo pixconjugis lxtus,
quisquam liberabil: uon pater lilium, non mater sermonihus stiis ei satisfacerel, et nisi cilius apeti-
fiiiam, iion divitix transeonles, non ulla servormu ret, moras se facere non posse assereret, tandem ei
. ambitio et patrimonii amplitudo, ad extremum nec illa aperiens, provolvilur pedibus ejus. Inde vero
amicus amicuni. Omnes enim lunc propria sarcina cilius cxeuntes, properabant ad confessionem, ul in
•comilabilur. Tu, domine nieus, tecum habens Cbri- C numero coronatprum Adrianus inveniretur. Cumque
stum, in quo omnia tua reposuisli, perge fidutia- adhuc essent m via, dixit beatus Adrianus : Soror
liter, perge ne limeas ut percipias promissa ipsins. raea, dic qupmodo ordinasti substantiam tuam ?
Non revocet le ullus intuitus rerum velut umbra Cui itla : Noli, inquil, dorriine meus,noU memorare
transeuntium, nou aflines, non parenlum gerailus, qux sunl mundi hujus, ne altrahant aninium tuum :
non pulctiriludo ipsa corporis tui, exsecra seducto- auferantur abanimo tuo omnia corruptibilia, solum-
rum adulaliones amjcorum; nou le terreant species modo illa festina videre, qux reposita sunt tibi et
tormentorum. Horum qui teeum suut martyrom sanctis, cura quibus ambulas in via Dei. Completa
constanliam el patienliam aspice, his soiis intende. itaque die ut produceretur, exbibiti sunf bealissimi
Hxc postquam gloriosissima feraina prosecula est, martyres in conspectu Maximiani, pulrefactis ita
singulorum niariyruni vincula deosculans : Rogo jam carnibus eoruin prx acerbilate tpririentorum,
vos, inquit, servi Christi, confortalehtinc Adrianum ul vermes de ulceribus*orum scalurirent. Nalalia
bealissimis monitis, et lucrifacile animara ejus in vcro applicans sebealoAdriano, dicebal: Vide, do-
Chrislo : vossitisei patres, pervos nascatur xternx mine meus, ut solummodo ad Deum fiat niens tua;
vilx. Ad quam beatus Adrianus dixit: Perge nunc, uec luum cor iu aliquo trepidet, dura videbis lor-
soror mea, in doinum tuam, elcum agnovero fieri " raenla libi propositu. Labor quidem nunc modicus,
interrogalionem noslram, accersam te, ut videas sed in sxcula sxculorum .xlerua repausatio. Maxi-
finemrei. Postaliquot dies cuin quxstio immineret, mianus respiciens Adrianum, ait: Adbuc tu perma-
beatus Adrianus dalo pretio .custodibus, et datis fi- nes in insania ! Bealus martyr respondit: Pro hac
dejussoribus, perrexit ad domum suam vocare bea- amentia et insauia paratus sum hanc vitam finire.
lauiNataliam. Cumque pergeret, vidileum qui bene Iralus posl piam confessionemipsius lyrannus, jussit
illum noverat, et prxcuirens domum, nuntiaviteiim eum tain crudeUler invicem sibi succedenlibusflagel-
venire. Quod uxor audiens, primo non credidit. latoribus cxdi, donec apertis costisviscera patefierent.
Quis, inquit, poluiteum absolvere de vinculis ilUs ? Iierumcoiisiriclusferroincarcererainitlilur. El cum.
Non mihi contingat, ut absolvatur, nequando sepa- aliquibus uiebus cum reliquis sanclis Dei clausus.
retnr a sanctis illis et cum puer domesticus super- ihi fuisset, tandem reduclus, simul el cum eo alii,
veniens alhrmaret eutn dimissum, suspicata illa, quos immensiias pcenarum pene absumpserat, sis-
quod martyriuin refugisset, conlrislala flebat ama- tiiur Maxiniiano. Quos ille jain videns irrevocabiles,
rissime. El cum jam vidcre Adrianum inciperet, jussit ut vecle ina^no ferrco confringerenlur tibi»
551 S. ADONISARCIHEPISC. YIENNENSIS 552
ipsorani. Cenfraclis itaque cruribos, ac pedibus A > mam confessioms Christi eonstantiam graviter fus-
incisis, insuper beato Adriano manu incisa, orantes tibus cxsi; deinde compedibus vincti.et ad fodienda
et .gratias agentes Domino, emiserunl spirkum. metalla deputati, gloriosx confessionis agonem con-
Corpora eornm jussit tyrannus incendi. Sed sitbito snmmaverunt. Quorum etiam exempla secuta roul-
factx sunt coruscationes, tonitrua. ae pluvix, et tiplex plebis portio, cum"eis confessa pariter esl et
exstinctus est ignis. Plurimique de apparitoribos coronata.. Exslaf epistola beati Cypriani ad ipsos
fulminibusjiercussi, pauci fmja vix evaserunt. Ac- (evist. 7T),.et de ipsis scripta.
currentes interea Christiani, rapueront ex igne j»m b Eodem die in Cbalcedonia, nalatis sanetorum
exstincto reliqnias raartyrum, et ascensis navibus Soslhenis, et Yictoris : qui, cum beala Euphemia
fugerunt, perveiierontque Byzantium, et reverenti sob Prisco eensole pro Ghristi nomine decertaret,
bonore sepelierunt eas ibi. Non longo post lempore apertis sibi divitiilus oculis, viderunt circa illam
beali Adriani corpus Romam etiam translatom ho- angelorum prxsidia, sanctarumque virginum cbe-
norabili qnoque templo exornatum est. Natalia vero rum. Atque hoc viso ad Ghristum conversi, ob
ipsa de-Nieomedia sanctorum. martyrum ariiore By- insuperabilem fidei confessionem trusi in carcerem,
xsntium enavigans, post paucos dies adventussui, et inde producti, ad stipiles reHgati sunl; quibus
derraitionem aecepit in Doroino, et jnxta san-' B primum ursi, ac deinde ferooissimus leo,. dimissi,
etortim corpora sepulta est Kalendis Decembris. cum in nullo eos lxderent, raisU proconsul ad defe-
Passio hornm martyrum sexlo Idus Septembris rendain cupam, in qua eos pariter concremaret.
«elebralur. i vero interea incumbentes oralioni, vocati de
111
G. V 1DUS SEPTEMBIUS. coelo, datoque sibi mutuo. pacis osculo, spiritum
emiserunt.
(QSept.) B. III IDUS SEPTEMBRIS.
» Passio bealorum martyruro Dorolheiet Gorgo-
(11 Sept.)
nii, apud Nicomediam, sob Diocletiano imperaldre. * Romx via Salaria vetere, in coemeterio Basillx,
Horom prior Dorotheos magister in officiis qux natale sanctorum Proti el
intra palatiom exhibebantur, eratcubiculiregii prx- nuchi beatx hyacinthi, qui erant eu-
Engenix virginis cum qua ab Heleno
ppsilus, habens seconi et
officio,fide, magnanimita- episcopobaplizalt, aUquanlo lempore divinis solum
le parera Gorgonium. Quorum institulionibus opli- eruditionihus vacanles, in sanclo
proposito persti-
rois omnes pene cubiculi ministri in fide Dei vigi- terunt, atque in servorum Dei monaslerio mira
lanter el libere persistebant. Hi denique cum vide- humilUale conversati sunl; et boc
apud iEgyplum..
rent quemdammartyrem crudelibus atque immanibus ^| Jaiile cum beatissima
virgine Romam Teversi, sub
suppliciis cruciari, constanter et libere aiunt: Cjur, Gallieno imperatore, quod essent Christiani, com-
imperator, in bpc solo punis sententiam, qux in no- prehensi, crigunlur sacrificare. Sed non consentien-
bis oinnibus viget? ut quid in illo crimine ducilur, tes dirissime verberantur. Cumque Dco fidem ser»
^
quod a nobis omnibus confltetur? Hxc nobis fldes, vantes jgauderent. pariter decollautur tertio Idus
hic_cailus, et unanimis eademque sentenlia. Quos Septembris. Post hxe lenetur sancla Eugenia, et
ille cum In medium nibilominus venire jussisset, jubelur a prxfecto urbis Nicetio, Dianx sacrificia
jussit eos appendi', et ftagellis toto corpore laniari exbibere. Qux stansante templHm,extensis mani-
et visceribus jam pelle nudalis jubentur aceto et bus fudit orationera.
Qua oranle, ita simulacrum,
sale perfundi. Curaque etiam boc lormenti genus Dianxcomrainttluin est, ut sola indiciaH
pulveris
constanter et forliter tolerassent, craticula prunis remanerent. Sed magtcis artibus hoc ejus
reputantes
subterstrala poni jubetor i» medio, ibique quod re- ingenli saxo circa scapulas ejus conslrielo, Tiberi
liquum fuerat in verberibus absumpti corporis su- eam prxcipitem dederunl. Quomodoautem agonera.
perponi, et non ad subitum, sed sensim paulatim- passionis-sux comptevcrit, breviter supra nolatum:
que succendi. Ad ultimum taqueo appensos jussit est viii Kalendas Januarii.
necari. Interjeclolempore beatus Gorgonius Romam n
C. PRIDIF, IDUS SEPTEMBRIS.
transferlur, positusque est venerabililer via Latina
interduas lauros. Compleverunt autera, martyriuin (12 Sept.)
suuni quinlo Idus Scptembris. Apud Ticinum nrbem, qux et Papia dicitur,
In Sahinis milliario ab urbe tricesimo, natalfs natate sanctorum Syri elEvanlii. Qui a beato Her-
sanctorura Hyacinthi, Alexandri, Tibiirtii. magora Aquileiensiponlifice, discipulo sancti Marci
evangelistx, ad prxfatam urbem direcli, primi iUic
A. IV 1DUS SEPTEMBRIS. Christi Evangelium prxdicantes, et magnis virluti-
(10 Sept.) bus ac miraculis coruscantes, eliam vicinas urbes,
Apud Africaro, oatalis sanclorum episcoporum, Veronenseroseilicet, Bryxenam, et Laudensem di-
Nemesiani, FeUcis, Lucii. Item Felicis, Lilei, Po- vinis operibus illustrarunt. Sicque in ponlificali ho-
liajii, Yictoris, Jaderis et Dalivi: qui, sub Decio1 nore, fundata et confirmata fide credentium popu-
. etValerianoexsurgenteperseculionis rabie, ad pri- lorum, glorioso fine quieverunl in pace.
• «Euseb. 1. " Dehis in gestis sanclx Eupuemix, _5f)cc^
vin,cap.6
> De hisin VUasanctx Eupheinix, 16 Sept
555 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. SEPT. 554
D. IDUJUS SEPTEMBRIS. A mero viginli untis. Sed et Ccrealis cum nxore sua
(15 Sept.) Salnstia sub die xvm Kalend. Octobris. Eadem vero
« Apud ./Egyplum, civitate Alexandria, natale B. nocte venit beataLucina cum clericis et familiasua,
Philippi episeopi et marlyris qui prxfeclus primum et rapuit marlyrum corpora, et sepelivit ea in agro
fuit, deinde baptismi gratia sanctificatus, episcopi stio in crypta, in coemeterio Callisti. Hujus beatx
digoitatem, suflragium ferenlibus Christianis popu- Lucinx rogatu idem beatus Cornelius corpora apos-
lis, assequitur. Et sub Yolusiano et GalUeno impe- tolorum de catacumbis levavit noclu, et posuit,
ratnribusdirigiturPerenniusprxfectusAtexandriam, Pauli quidem via Osliensi, ubi decollatus est, Pelri
cuiimperalum est utPhilippumoccideret. Sed ctim aiitemjuxta locum nbi crucifixus est, inler corpora
hoc implere non posset, quia omnis populus civilalis sanctorum episcoporum in temploApollinis, in mon-
Philippo veluti quibusdam vinculis amoris videba- te aureo, in Yaticano palalii Neroniani, ui Katendas
tur astrictus, immisit quosdam in ecciesiam, qui Julias.
se fingerent Christianos. Quique ingredientes, per- Item apud Africam, natale beati Cyprianiepiscopt,
cusserunt eum in oratione cotistilutum. Sepullus Yaleriano et Gallieno imperatoribus, Galerio Maxi-
modo est in Nitria, basilica condigna marlyri supra - mo proconsule. Qui agentihus et elaborantibus gen-
corpOs ejos fabricata. Sedit autem in episcopatu B tilibuscomprehensusestexprxcepto Aspasii Patcrni
anno uno, mensibus tribus. Passus*est Idibus Sep- consulis, et in exsihura in civitate Cornbitana mis-
tembris. sus esl. Habilavilque ibi suspensa ad coeluinmcnte,
Item sancti Amati preshyteri, abbalis raonasterri tantum ad caicandas passiones hujus lempons
S. Romerici : qui niirx abstinenlix, et anaeliorelicx amore Chrisli animalus. Quo convemebant ad eum
vitx sectalor, virtutum et miraculorura «ratia il- plures egregii clarissimi ordinis et sanguinis, sed et
luslrem conversationemdiixit. sxculari nobililale gloriosi: qui propter amieiliam
ejus anliquam, secessum subinde suaderent, el ne
E. XVIHKAL. OCTOBRIS.
parum esset nudasuadela.etiamloca, in quxsecede-
(14 Sept.) ret, ei offerebant. Post dies autem multos regressus
b Romx via Appia, in ccemeterio Callisti, natale de exsiiio habitabat in horlts suis. Et cum illic
sancti Cornelii episcopi: qui sub perseculione Decii moraretur, venerunt ad eum principes duo ex
cum presbyleris et dfaconibus Centumeellis exsilio officioconsulis Galerii Maximi, qui Aspasio Paterno
deputatur. Ad quem confortandum mulli Chrislia- successerat, el Ievanles eum in curriculo, duxerutit
noriira veniebant. Quo tempore bealus Cyprianus acf proconsulem in locnm SCxti, ubi pro reparanda
scripsit ei de Calerino leclorc, <iuanta pro fide et Cl sanitate degebat, colleclusque ab astalore officii,
confessione Chrisli sustinuerit. Decias Cxsar audito secessit in liospitium ejus in vicum Saturni. Conve-
quod mutti ei scriberent: et de beato Cypriano ro- nit autem ad eum omnis populus fratrum. Qupd Curn
gavit eum sibi exhiberi. Exbibilus Decio interro- comperisset bealissimus iriarlyr, prxcepit custodiri
ganti, cur a Cypriano contra Rempublicam lilteras puellas qux advenerant iiudire verbumDei, quoniam
accepisset, respondtt: Ego de corona Doinini litle- arile oslium manebant principis ob. amorera marty-
ras accepi, non contra Rempublicam. Iralus Decius, ris gloriosi. Allera die xvnr Kalendas Octobris mane
jussit ut os ejus cum plumbatis cxderetur, deinde Galerius Maximus sanctum CyPrianum episcopum
ad templum Marlis, ut sacrificaret, duceretur. Quod offerri sibi prxcepit in atrio secutiolo. Cni iiiler alia
si contempsisset, illic capite punirelur. Cumque cum dixisset proconsul: Jusseninl te sacralissimi
ducerelur, unus ex roititibus nomine Cerealis, ro- principes cxremoniari. Sanctus Cyprianus dixit :
gare ccepitbealnm papam, ut visitaret uxorem ejus,. Non faciam. Maxiraus pi'6consuIdixit; Consule tibi.
qux annisquinque paraiyiica jacebat. Ingressus au- Sanctus Cypriarius dixit : Fac quod ttbi prxceplum
tem domum ejus, tenuit manum Saluslix, et erexit est; nam in re tain justa nulla est consulialio. Maxi-
eam, dicens: In nominc JesuChristiNazareni, surge, mus proconsul dixit : Diu sacrilega menle vixisii, et
et sla super pedes luos. Quxprotinus erexil se,' " nefarios lux conspiralionis horaines aggregasli, et
clamans et dicens : Yere Christus est, Dei filius. Et inimicum le diis Romanis etsacris religionibus con-
dixit beato Cornelio : Rapliea me, perChrisium te sliliiisli, nec te pii iraperatores ad seclam cxremo-
conjuro ; etCurrens imptcvit vas aqua, et attulitei. niarum suarum.evocare potuerunt: cum sis ncquis-
Tunc miserunt se omnes milites ad pedes ejus oran- simi criminis auctor et signifer deprehensus, cris
tes se baptizari. Quos ut baplizavil, oblulit pro eis ipse documenio cum his quosscelere luo tecum ag-
sacrificiurolaudis : elparticipati suntomnes corpore gregasli, sanguine tuo sanclienlur disciplinx. Et bis
elsanguine Domini nostri Jesu Chrisli. Audiehs dictis, decrelum ex labella recitavit: Tascium Cy-
hxc Decius, miltens lenuit omnes eos, el jussit ut prianum gladio animadverli placet. Sanctus Cypria-
cum beato Cornelio ducerentur ad sacrificandum, nus, hoc audiens, dixit : Deo gralias ago. El cum
et si nollenl parere, capile plecterentur. Dticti au- duceretur, populus fratrum plangens dicebal • Et
lem foras muros portx Appix, expuentes id lem- nos cum eo decolleniur. Et ila pcrductus gloriostis
'lum, decollati sunt una cum bealissimo papa titi- marlyr post prxtorium in agrum Sexti, exuit sc !a-
» De his in passionc sanclx Eugenix, 25 Dec. b Ponlif., cap. __;Cyprian., epist. 34.
 355 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIKNNENSIS 556
cerno liirro, et complicansposuit ad geaua sua, ds- A venerabilis Lugdtmeitsis episeopus, gloriosum irape-
hinc dalmalicam tunlcam tulit, et diaconibus tradi- ralorem rogavil, ad civitatem suam deferre beata
dit, efslans iniinea, sustinebat spiculalorem, coi ossa mariyrura ei liceret. Anauit imperator. Sed et
et viginti quinqite aureosdari prxcepit. Fratres vero, isdem ocius votum suum pius perficit: cum honore
fleutes, linteauiina et oraria anle eum ponebant, ne infra civitatem Lugduni deporlata sunt, ibique in
sanetus cruor defluensabsorberetur a terra. Quicura majori ecclesia beati Joannis Baptistx ac sancti mar-
lacinias manuales sibi ligare non poluisset, Julius lyris Stephani aliquanto tempore custodita :etad
presbyter et Jufianus subdiaconus ipsi ligaverunt. defensionem civium, Deo id misericorditer operanle,
Ipseautem sibi manu propria oculps texit, et genua et imperatore jam volum suum de xdificatione tem-
in terra posoit, orationeraque adDomimim fudit, et pti in longealia transferente, sanctus episcopos bea-
siegladio pereussus migravil. Corpus ejos propter tissimas reliquias gloriosorum marlyrum in prxdicla
genlilmm euriositatem in proximo collocatum est. ecclesii post venerabile et sacrum altare decentis-
Sed ne a gentilibus toUereiur, nocte adveniente ex sima sepultura recondidit, ac posteris civibus suis
eodem loco, ubi positum fuerat, sublatum esl. Et profuluras bonorabililer commendavit.
inde cum cereis et scolacibus a, in area cujusdam Sedpost, interposito temppre, regnante gloriosp
Candidi procuratoris, in via Mappaliensijuxla pisci- B rege Carolo Ludpvici imperatoris (ilio, iterum reli-'
nas cummagno triumphosepotlom esl. qujx B. Cypriani ad monasteriom novura, quod
Post motta vero eurricula aiinorem, gloriosissimo idem rex augusto opere construxit, in corapendio
Carolo Fraricis imperante, contigit, legationem palatio suo, eo jubente, translatx sunt.
Francprum fereutibus, iUustres ac sapienlia circum- ~ Referuntur autem cura beato Cypriano passi, Cre-
spectoslegatos traHsitum per Afrieam feeisge.Hi cum scentianus, Victor, Rosula et Generalis.
Carthagiuem dirutam et loca venerahilia sanctorum Eodem die, Exaltalio sanctx crucis, qux ab He-
martyrum reverlentes a rege Persarum Aaroo, qoi, lena Constantini matre inventa, ita per medium est:
excepta India, tolum pene tenebat Orienlem, vidis- secta, ut et crux CoristaniinopoUinsit porlata, et
sent, facile sibi conciliato principe, ac favoreru in re crux Hierosolymis thecis argenteis sit reservala.
tali prxstanle, pro raajjno munere rogavernot, ,ot Multorum itaque annorum labente curriculo, Phoca
ossa B. Cypriani eis ferenda permilteret. Quod ille, Romanis^imperante, Persx adversus rempublicam ,
non roagni ducens, contintto postulata concessit; ul- Chosdroe rege, grarvisshna bella gerenles, mullas
que pio imperatori, cujus graliam otnnium qui in Romanorum provincias, et ipsam Hierosolymam in-
tolo terrarum orbe erant regura ac principura ami- vadtint. Et destruentes ecclesias, sancta quoque loca
ciljx prxponeret, ipsi ea ferrent, libenter assensil. ^*profanantes, inter ornamenta sacra, qux abstulerunl
Cwnque venerabiles legati iugenlia dona, martyrum eliam vexillum Dominicx crocis abdiicuiit. Fecerat
scilicet retiquias ferenles (narii et beaii Sperali mar- namque Chosdroe rex eorum lorrira argenteam, in
-tyris membra, qni onus fuit ex iUisduodeciin prx- qna interlucentibus gemmis Ihroniim exstruxerat au-
clarissimis raartyribus Scillitanis, caput etiam mar- reum, ibique sohs quadrigam etlunx vel stellarum
tyris gloriosi Pantaleonis secum cum beatis ossibus imaginem collocaverat, atque per occultas fislulas
Cypriajii habehant) reverlerentur, prosperis usi ve- aqux meatus addnxeral, ut quasi Deus ptuviam de-
Us, tandem pervenenmt Arelaten. Ubi sacra marlyr super viderelur infundere. Et dum subterraneo specu
nun membra signata interim relinquentes, legatio- equis in circuitu trahentibus, circumacta turris fa-
nem suam gloripso imperatori. renuntiare feslina- bricata moveri videbatur, quasi quodam modo rugi-
runt, et, ut animum regis amplius sibi de legatione lum tonitrui, juxta possibilitalem artificis, mentieba-
strenue perfecla conciliarent, inter alia.de sancto tur. Inlioc itaque loco sedem sibi, paraverat, alque
rum reliquiis ab Africa deportalis ejus animos atlol- juxta eam, quasi collega Dei sibi crucem Dominicam
lunl. Unde ille plurimum lxlus, eas lam diu apud posuit, filioque suo regno tradito, ipse in fano hu-
Arelaten digna veneratione reservari jossit, donec jusceraodi residebat. Morluo yero Phoca, Heracltus
ipse raagno aliquo opere in regno soo templtjm con- D imperatpr creatur, vir slrenuus et armis exercitatus.
deret, ubi tam pretiosum pignus ingenti cultu el or- Qni adversus Persas bellum aggressus, occiso Cho-
natu reponeret. Sed, emergentibus causis, dumopos sdroe,quem in.turre jam dicta sedentem invenit,
tardius construitur. occasionem nactus Leidradus, Persas in deditionem recepit, lignumque gloriosis-
• Cum cereis ef scolacibus. Hxc sincera leclio, scolicix, hoc est raortis. » Lege,. qood sint omWt,
attjoe ita vetustissimi libri mss. de Vita S. Cypriant. hoc est tniorti. Ad eam lectionem viam aperiunt
Vulgo hactenus in omnibtis libris impressis fuit seho- Glossse Isidori : f Scolaces, quod nos funalia dici-
fortfeiw,quod Baronio in Nolalion. Roman. vi Fe- mus, eo qood sint scolix, hoc est intorti. Hos Rb-
bruarii occasionem dedit ut scholjiresinterpretaretur mani funeset funalia nominabant. >Petrus Damianus
diversarum classium clericos. Sed vera lectio est, lib. vi, epist. 17 : < Qois enim accendit lucernam ol
quamdixi: qux nmtc explicanda, quia apud-paucos videal solem; quis scolacibos utitor ul stellarom
auclores mihi hactenus occurrit. lsidorus, Orig. micantium videat claritatem. > Cypriani igitur funus
Hb. xx, c. 10: t Funalia sunt, qux intra ceram et cereis et scolacibos cohonestatum est. Sic in fu-
sunt, dicta a funibus, quos ante usum papyri cera neribns antiquorum sxpissiroe junctum cerei elfaces,
circumdaios habuere majores; unde el ftmera dicnn- uti hic ceret et scolaces.
ur. Funalia autem Grxci scotaces dicuni, quod sint
557 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. SEPT. 558
siinx crucis exinde repedans secum lulit, et Hiero- A , sitis corpus debila veneralione excolitur, gladio
solyinam, unde sublatom fuerat, cum magna vene- aniinadverti fecit.
ratione resiituit. Et renovante Deo anliqua miracula, Eodem die, deposilio bealissimi Apri Tullensis
inler alia roira qux tunc coetitus ostensa fuerunt, episcopi et confessoris.
dieeodem morluus unus recepit vitam, paralylici G. XVI KAL. OCTOBRIS.
qualuor sanati sunt, leprosi decem mundati, cxci (16 Sept.)
quindecim illtiminali, plurimi quoque a dxmooio Natale sanctx Euphemix virginis : qux martyri-
erepli, molliquea variis itifirmitalibus liberati. Offe- zata est sub Diocletiano imperatore, proconsule au-
rensigitur imperator eeclesiis Dei multa donaria, ex tem Prisco in civitate Chalcedona. Qux, deferente
regiis sumptibus eas reparari fecit. Simul etdecreto iniqnissimoApelliano, com aliis quadraginta novem,
statuil omnibus episcopis id assenlientibus, ut dies tradita est Priseo. Cui Priscus dixit: Ho-
venerabilis Domi- proconsuli
telationis et exaltationis sanctxae nora teipsam et generis tui dignitatem ne amittas, et
nicx crocis, in omni imperio suo ab oronibus fideli- immola deo Marti. Beata sua-
Euphemia ejus iniquam
bus popolis per singulos annos solemniter ageretur. sionem contemnens, pectos suum signaculo erucis
Sed et procurrentibus annis, Leone Romauis impe- muniens, imperterrita sletil. Priscus iralus, ul eam
rante, apud urbem Romam Sergins in sacrario B. snperare posset, post tormenta et carceres, etiam
Petri apostoli capsam argenteam in angulo obscu- yerbera et argumenta rolarum, ignes et ponderaila-
rissirao diutissime jacuerat, et in ea erucem diver- pidum angularium, bestias et plagas virgarum, se-
sis ac preliosis lapidihus adornatam, Domino reve- cureset sartagines igneas ei adhibuit; ad ultimum
lanle, reperil. De qua tractis quatuor pelalis quibus iil theatrum duci et leones ac bestias ei laxari jussit.
gemmseinclusae eranl, mirx magnitudinis pprlio- Tunc beata virgo fundens orationem ad Dominum,
nemiigni salulifcri Dominicx crticis interius repo- dixit : Tu, Domine, notus omnibus, qui le invocant
silam inspexit. Qux ex tempore illo omnibus annis fide pura et integra, suscipe animam anciUx tux.
in basilica Satvatoris, qux appellatur Constantiniana, Et sicut suscepisti sacrificium patris nostri Abrahx,
die exallalionis cjus, ab omni osculalur el adoratur ita suscipere digneris sacrificium humilitatis mex,
populo. quod tibi ob confessionem laudis tux immolatur.
F. XVII KAL. OCTOBRIS. Tunc una solummodo de bestiis accurrens, morsum
(15 Sept.) sancto corpori ejus inlixil, et immaculatum spiri-
* Nalale sancti Nicomedis martyris. Quem Flac- tum
virgo Domino reddidit. Veniens autem mater
cus comes, cum ad eum perlatum fuisset, quod cor- ejus Theodora, ct Philosopbron paler ejus, curatum
Christo p
pus sanctx virginis Feliculx, quam ipse pro corpus ipsius sepelierunt, quasi miile passus a civi-
punierat, sepelisset, fecit leneri, etduci ad sacrifi- tate Chalcedona. Completum est autem martyriun.
candum. Qui cum dicerel: Ego non sacrifico, nisi ejus, dccimo sexto die mensis Septembris.
Deo omnipolenti, qui regnatin coslis : non his exci- Eodem die, Rorax, nataiis sanclorum Lucix et
sis lapidibus, qui in templis quasi in carceribus1 Geminiani, imperatore Diocletiauo, judicibus Apo-
ctausi custodiuntur, plumbalis diutissime cxsus, frasio el Megasio. Manserat autem heata Lucia in
migravit ad Dominum. Corpus ejus in Tiberim prx- viduilate annos trigiiita sex. Totius autem vitx ejus
cipitatum est. Quod a clerico ipsius nomitie et opere fuerunt anni septuaginta quinque. Qux accusala a
Justo colleelum, perductumque ad horticellum suum, filio suo Euprepio, quod Christiana essel, jussit eam
seputlum estjuxta muros via Numentana. Diocletianus imperalor sibi adduci, et dixit ei : Au-
b Eodera die, in territorio Cabilonensium, eastro' dio quia reutn illum crucifixum confiteris, et deos
Trenorlio, natale sanctiValeriani martyris, qui tinus; nostros derides. Nunc ergo si parala es vivere, pa-
fuil et numero sanctorum quinquaginta qui lempo-• rati sunt dii omnipotentes, ut eis offeras Ihura, ut
ribus Antonini Yeri Lugduni in carcerem truSi fue- possint tibi esse propilii, et vivas. Sancta Lucia re-
rant, quique cum B. Marcello, palefaclis custodix, , -j spondit: Nec sibi sunt propilii, nec cultorihus suis ;
qua detinebalur, divinitus claustris, aufugit. Cum- nam mihi propitiabilur Domiuusmeus JesusChrisltis
que ad prxfalum caslrum pervenisset, et Dominii pro cujus araore parata stim ignem, vincula, et quas
Jesu Chrisli nomen prxdicans, pluriinos ipso inspi- volueris pcenas sufferre. Audiens Diocletianus con -
rante, ad ejusfidem converlisset, revertentiab urbei slanliam fidei ejus, jussil eam trahi ad carcerem,
Cabilonensium, ubi Priscus B. Marcellum marlyremi ubi consolationem divinam promeruit. Reducta au-
necaverat pro Christi nomine, Prxsidi Prisco dela- lem iterum ante Dioclelianum sedentem pro Iribu-
tus est. Quem ille suis faciens conspectibus prxsen- nali, extensa est gloriosa feraina, et fustibus ditttis-
tari, priraura minis et lerroribus frangere couatus> sime verberala. Et ecce terrxmotus subito faclus
esl; deinde suspensurn, et gravi ungularum lacera- est, et templum Jovis ila subrulum, ut nec lapis su-
tione cruciatum, eum in Chrisli confessione viderett per lapidem xdificii reruanserit. Diocletianus autctn
immobiiem, ac lxto animo in ejus laudibus perma- ollam xreum adduci fecit, eamque pice et plumbo
nentem, prolintis in eo loco, ubi nunc sacrum ip- jussit impleri, et in circuitu ligna aggregari, el suc-
« De hoc in Vita Sanctorum Ncrei et Achil., 13! b De co in Vila S. Marcelli 4 Sepl.
Maii.
559 S. ADONIS ARCHIEPISC. YIENNENSIS 560
cendi, sanctaraque Luciam infra ollam demergi: ubi A et dixit : Coraple votum meum, ut laventur pede*
sanctaDci psallens, triduo vixit. Mittens vero Dio- sanctorura et veslri per manus meas. B. Justinus
cletianus, qui renuntiaret ei si tola jam in cineres respondit : Hoc Dominicumprxceptum est; fiat vo-
essel l-esoluta, is qui missus fueral, intimavit re- luntas Domini nostri Jesu Christi. Et posila pelve,
diens imperatbri, quod absque ulla Ixsione sana vi- misit aquam, et lavit omniuro virorum pedes. Ve-
veret. Tunc impius, tanlo miraculo nuilo modo ad niens autem ad bealum Juslinum coepit primo oscu-
credendum Chrislo incilatus, jussit ut onerata ferro lari pedes ejus et lavare. Et ubi lavit omnium pedes
et plumbo per civitalis plateas duceretur. Pervenil commendavit se beato Justino. Hic ejusdem marly-
autem ante domum hominis prxpotentis, nomine ris corpus honorifice sepelivit in prxdio Cyriacx vi-
Geminiani, in cujus domo dxmonum innumerasimu- dux. Quam idem martyr facto signo Christi, et po-
iacra erant. Dumque sancta Lucia domum ipsam per- Sito super caput ejus linteo, de quo exterserat san-
transisset, subito columba alba velut nix descendit Clorum pedes, ab infirmilatibus capitis sanavit. Hic
de ccelo, et super caput Geminiani tertio figurans sanctum Hippolylum et Concordiam, Ireiixum,
crucem resedit; Geminianus respiciens, vidit sibi Abendium, Cyrillam filiam Decii Cxsaris, martyres,
*
patere coelum, et statim arripiens cursum pervcnit et alios plurimos sepulturis condivit. Et persecu-
B
aAJftcum ubi jam sancta Dei torquebalur. Et proster- tione Decii, Galli et Volusiani, confessionis gloria
l^jpWpedibus ejus, ccepit narrare quod viderat, et insignissimus fuit.
baptismi lavacruro expelere. Reducta est igitur Romx in Crypta arenaria, sanctorum martyrum
beata Lucia in carcerem. Erat vero quidam sacer- Narcissi et Crescensionis.
dos Prolasius nomine, cui nocle apparens angelus b Tungrensi dioecesi,in Leodio [ms., Leogio], villa
Domini, monuit ot iret ad carcerem,et Geminianum, publica, natalis S. Lamberti episcopi. Qui dum re-
qui folilem salulis requirebat, baplizaret. Qui cura giam domura zelo religionis accensus increpasset,
evigilasset, festinus abiit, et bealum virum aqua sa cum rediens orationi incumberet, ab iniquisstmis vi-
lutari lavit. Post diem tertium exhibita est S. Lucia ris de palatio regio missis, improvise conclusus in-
Diocletiano, et cum ipsa Geminianus, de quo jam tra domum ecclesix, occidilur. Cujus scpulcrum cre-
imperator audierat. Quos ille poenisgravissime affli- berrimis miraculis illuslralur, ac morsejus nihiiomi-
ctos, diuque lortos, tradidit cuidam perversissimo uus preliosa in conspectu Domini cominendalur.
judici, utquoddeerat poenarum, ipse suppleret. Qui B. XIV KAL. OCTOBRIS.
primo jussit cervices eorum fustibus contundi, et (18 Sepl.)
mox terrxniotu facto, camera domus judiciarix ce- '« Natalis S. Methodii, Olympi Lycix, et poslea
cidit, el judicem impium oppressit. Deinde sancli Q
Tyri episcopi, qui sub Diocletiano in Chalcide Grx-
martyres exhibiti sunt Apofrasio, sub quo etseptua-
visis mira- cix martyrio coronalus est.
ginta quinque martyrium implevere, qui
Viennx, natale sancti Ferreoli. Qui persecutionis
culis, qux circa sanctos suos Dominus operabalur, cum esset tribunitix potestatis, jussu im-
crediderant. Hic judex impiissimus, post sanclorum tempore,
homm martyrum necem, a diabolo equum ejus inci- piissimi dein prxsidis tentus, primo crudelissime verbe-
ralus, gravi catenarum onostos pondere, in
tanle, de Lapideo ponle prxcipilatus in flumenest.
teterrimom careerem trusus est. Unde solutis Dei
Corpus ejus postea nullo loco repertnm. Deinde
nulu vinculis, et januis patefaclis carceris, aggerem
beata Lucia et sanclus Geminianus, a Megasio viro ad Jarem floviom perve-
laudabilem vicloriam publicum ingressos, osqoe
consulari arctati, post marly- nit. Ubi denuo tentus, vinclis
post tergum manibus,
rii gladio animadversi sunt sub die sextodecimoKa- ad territoriura usque Rrivatense perductus est, alque
lend. Octobris. Quorum corpora rapuit quxdam mu-
ibi martyrii palmam capilis obtruncatione percepit.
lier Christiana, nomine Maxima, et, ul decuit, mar-
Corpus ejus cum capite beali Juliani ad urbem
tyres sepelivit. Viennensium relatum est, et condigno cultu in basi-
A. XV KAL: OCTOBRIS. n lica condilum, quam Caslulus, vir prxcipui nominis
(17 Sept.) de primoribus urbis Viennensis : adhuc catechume-
In Britanniis, sanclorum Socralis et Ste- nus, in honore ejusdem marlyris condideral,
lanlo opere, quahla et fide , in ripa ulteriore
phani. Rhodanid.
Nividuno, natalis sanctorum martyrum Valeriani,
Macrini, et Cordiani. C. XIII KAL. OCTOBRIS.
ItemRomxviaTiburlina.adsanctumLaurentium, (19 Sepl.)
natale R. Juslini presbyteri, quem bealus Sixlus or- « In Neapoli Campanix,uatalesanclorumJanuarii,
dinavil. Ad quem beatus Laurentius in vico Patricii Beneventanx civitatis episcopi, cum Sosio diacono
In crypta Nepotiana nocle venit, ut thesauros sibi a Mesenalx civitatis, et diacono suo Festo, et lectore
sancto Sixto commendatos pauperibus erogaret. Cui suo Desiderio. Qui post vincula el carceres capile
a De hoc in geslis S. Laur. <tSidonius Apotl. 1. 7. cap. 1.
b De his in gestis S. Laurent. 50 Aug. • De hoc in passione Sosii. 25 Sept.
«- Hieron. de Script. Eccl., cap. 85.
561 MARTYROLOGIOMCUM ADWTAMENTIS.— MENS. SEPT. 5G2
caesisont in civitate Poteolana, snb Diocletiano prin- AA que interfecti martyrum popuU.Idemnamque Maxi-
eipe, jodice Dracoutio. Qui eom ducerentur ad. . mianus erga Dominum coeli profanus impielalem
mertem, viderunt inter alios Proculum, Puteolanx suam ad exstinguendum Cbrisliatiilalis noinen ar-
civitatis diaconum, et duos laicOs Eulycbem et Acu- maverat. Si qui tunc veri Dei cuttuni profileri au-
tum, et intejrrogaverunt qoare justi juberentur oc- debant, sparsis usquequaque militum turbis, vel
cidi. Quos jodex ut vidit Christianos jossit decoUari ad supplicia, vel ad neeem rapiebanlur. Erat eodem
com UKs.Sic omnes septempariter sont decoUati. tempore in exercitu legio mililum, qui Thebxi ap- '
Toleront antera corpora Christiani. Neapolitani Ja- peliabantur. Legio autem vocabalur, qux ttinc sex
nuarium posueruut juxta civitatem in basilica: miliia ac sexcentos viros in armis habebat. Hi in
Mesenates, Sosium xque iu basilica; Puteolani, auxilium Maximiano ab Orientalibus parlibus accer-
Proculum, Eufychem et Acutum, juxta basilicam siti yenerant. Viri in rebus bellicis strenui, virtule
sanclf Stephani; Festum vero et Desidertum Bene- nobiles, scd fide nobiliores; erga imperalorem for-
ventani collegeruut. litudine, erga Christutn devotione certabant. Itaque
* Eodem die.in Palxstina, natalis sanctorum mar- cum hi, sicut et cxteri miiites, ad dilaniandam Chri-
tyrum Pelei et.Nili episcoporum, q«ji persecotiooe stianorum muititudinem destinareutur, soli crudeli-
Dioeletiani, com plurimis clericis, pro Chrislo igni B J tatis ministerium detrectare ausi sunt, atque hu-
consompti sont. jusmodi prxceptis se obtemperaturos niefant.
Apod Nuceriam, nalalis sanclorum marlyrum Maximianus non longe aberat : nam se circa
Felicis et Constantix, qui sub Nerone passi sunt. Oclodorum itinere fessus tenebat. Igitur, cognito
In terrilorio Linguonicx civilatis, sancti Sigonis Thebxorum responso, prxcipili ira fervidus, ob ne-
presbyteri. glecta imperia decimum quemque ex eadem legione
D. XII KAL. OCTOBRIS. gladio feriri jubet, quo facilius cxteri, rebus certis
(20 Sept.) territi, metti cederent. Redintegralis mandatis, edi-
In Cyzico, nalale sanctorum Faustx virginis, et cit ut retiqui in persecutionem Chrislianorum co-
Evilasii sub Maximiano imperalore. Quaro idem Evi- gantur. Ubi vero ad Tliebxos denuntiatio iterata
ksius, com esset primus palatii, jussit decalvari et pervenit, cognitumque ab eis est injungi sibi rur-
radi ad lurpitudinem, dein suspendi ac torqueri. sus exsecutiones profanas, vociferatio passiui ac tu-
Quo tempore coruscatio de ccelis mullos minislro- muttus in castris exorilur, affirraanlium nunquam
rum percussit. Dein jussit loculos afferri, et eam se utli in bxc tam sacrilega ministeria cessuros.
immissam ac fixam quasi lignum secari mediam. His deinde comperlis, Maximianus, omni bellua
Sed non eam carnifices serris suis lxdere valebant. C ( cruenlior, rursus ad ingenii sxviliam redit, atque
Qux inter slupens Evilasius Chrislo credere ccepit. iraperal ut iterum decimus eorum neci dctnr;
£t hoc ubi imperatori nuntiatum est, raisit prxfe- cxteri nihilominus ad hxc qux spernerent compel-
ctum, qui eum suspensum forliter torqueret. Qui lerentur. Quibus jussis denuo in castris perlalis, se-
etiam jussil Faustam nudam, et sine mavorte educi gregaius est alque percussus qui decimus sorle
<le carcere, et ei caput terebrari, ac clavis infigi. obvenerat. Reliqua vero se militum mulliludo mu-
Cni postmodum non solum caput et facies, sed pe- tuo sermone instigabat, ut in tam prxclaro ordine
clus ac totum corpus, usque ad libias clavis imple- persisteret. Incitamentum tameri raaximum fidei
tum est. Post hoc, sartaginem jussit igniri, sed tixc, penes S. Mauritium fuit primicerium Iegionis ejus,
itla psaUente, refriguit. Hxc interveniens vox de qui cum Exuperio (ut in exercitu appeliant) campi-
ecelo, vocavit eos, et sic tradiderunt spiritum. Erat ductore, et Candido senatore militum, accedebat
autem Fausta annorum viginti trium; Evilasius octo- cxhorlando singuloset monendo, fideUum commili-
ginta. tonum eliam marlyrum exempla ingerens. His ita-
E. XI KAL. OCTOBRIS. que primoribus suis atque aoctoribus animali bealis-
(21 Sept.) simi viri, Maximiano,adhucinsaniaxsluanti, mandata
b Natalis sancti Mattbxi apostoli et
evangelistx. "* millunt sicul pia, ita et fortia : MUiles, inquiunt,
Eodem die, passio S. Alexandri episcopi, sub sumus, imperator, toi; sed tamen servi, qood Ubere
Antonioo imperatore. confitemor, Dei; tibi mililiam debemos, iili inno-
F. X KAL. OCTOBRIS. centiam. A te slipendiom labpris accipimus-, ab illo
(22 Sept.) vitx exordium sumpsiiuus. Sequi imperalorem in
In GalUis,civitate Sedono, locoAgaono, natalesan- hoc nequaquam possumus, ut auctorem negemut
ctorum martyrum Thebxorum, Mauritii, Exuberii, Deom; utique auctorem nostrum Domknm ac
Candidi, Victoris, Innocentii, Vitalis cum sociis suis, auctorem, veiis nolis, tuum. Si non ad lam funesta
qui sub Maximiaoo passi pro Christo, gloriosissime compeUimur, ut bunc offendamus, tibi, ut fecimus
coronali sunt. Ut igitur beatissimx passionis eorum hactenus, adhuc parebimus; sin aliter ipsi parebi-
cansa breviter loquamur, sub Maximiano, qui Ro- mus potius quam tibi.'Offerimus noslras in quem-
manxReipublicx cum Diocletiano collega imperium libet hostem manus, quas sanguine inuocentiura
tenuit, per diversas fere provincias laniati sunt at- cruentare nefas ducimus. Dexterx ipsx pugnare
• Euseb. 1. vui, c. 22 et 2S. b Vide lib. de Fest. Apost. De eo imYa26 Nov.
PATHOI. CXXIII. 12
 Stt S. ADONISARCHIEMSC. VlEHMEa-Mfi . 304
aiiversus hnpios et inmvicos seiunt, ianiare pioset A bone»l» c««JBpoBiltt*. Sed et plr tomruin teropori»
crves neseiunt. Meroinimus nos pro civibrrs potius (ractwnbeiHi Innoeentii martyris membra.Rhpda-
quam adversus cives arnaa sumpsisse. Pugnavimus no_vre#Bl-vit. QuaMton ideo » ainu terrx protulit
semper projustitia, propietate, pro innocentium sa- ut in gttrgiti* sui pwceUa demergerei, «ed ut
lute : hxo fuerunt hactenus pretia periculprum. Pu- cxtee»»artjrib_> sepoltura venerab-iter socia-
gnavfmus pro fide; quam quoqup pacto conserve- retnr. •.-.- -.
mps tibi, si hanc Deo nostrO non exhibemus? .»- G. IX BAfc. QCTOBRIS.
Juravimns primum iri sacramenta divina,vjuravimos (S&Seni.)
inde sacramenta regia. Nihil nobis de secundis, cre- Natala sancli gosii diaconi Mesenatx civitatit
das, necesse est, si priraa perrompimus. Christianos in Campania. Qai cum «sset annorum triginla, mar-
ad pcenaro per nos requiri jubes, jara tibi ex hoe tyrium com beato Januario Benevenli episcopo^ca-
alii rcquirendi non sunt. Habes nosbic coiifilentes pilift decoUatione suscepit, lempore Diocleliani ira-
SeumPatrem auctorem omnium, et Filiura ejus Jesum peratoris. Is, cum tempore qoodam Evangeiiom
Cfaristum DomiUumcredimus.Videmus laborumpe- legeret in ecctesia Mesenalx civiiatis,- prxsente
iicumrumque hostrorum socios; nobrsquoqueebrum episcopo Jafluario (frequenter enim eum pro satv
san^tnne aspersis, trucidari ferro, et sanclissimo- Jetitate etprudentia ejus visitare consueverat), vidit
rnttfipmmililonummortes, el fratrum fonera non fle- subito idem episcopus de capile ejus Uammamex-
viraoi,non dotuimus, sed potius laudavimus, elgaudio surgere, quam nemo alius vidit : pnonwttiavil uum
proseculi sumiis quia digni habiti essent pati pro martyrem futuKim. Et post non muitos dio» diaco-
Domino Deoeerum. Non nos velhxc ultimxvitxne- nus tentus, et in careerem missus est. Ad qoera vi-
cessitas in rebellionem cogit. Non nos adversttm te, sitandum cum venisset episcopus cum diacono
imperalor, armavil ipsa sallem, qux forlissima esiin Festo, et lectore «uoDesiderio.et ipse cum eis siraul
periculis, desperatio, Tenemus eccearma, et nonresi- tentus, ac pariter omnes cumaliis tribus occisi sunt.
stimos; quia mori quam occidere malumus, et inno- Eodera die oatale sanclx Tbftclx virginis, apud
eentesinterirequam noxiivivereprxoptamus.Si quid Seleuciam quiesceutis : qux de civitate Icooio a
in nos ultra slatueris, si quid adhoc jusseris, si quid beato Paolo apostolo instructa est. Quam raaler ejus
•dmoveris, ignem, tormenta, ferrum subire parati cernens Christianam, etnuptum repudiare, malen-
sumus. Christianos nos fateiniir: persequi Christia- teni Cbristo sponso adhxrere quam cerruptiom
nosnon possumus. Cura bxc talia Maximiairasau- earuis subjacere,. pergens ad jndicem, accusavit
disset, obstinatosque in flde Christi cerneret aniraos virginem filiamsuamesse Chrisii«(iam, dieens vivam
virorura, desperans gloriosam eoriim constantiam 0 pam,ut cxterae muiieres terre«ntur,debere ardere,
posse revocare, una sententia interflciomnes decre- Quam sibi cum jussisiet judex adduci, et proposi-
vit, et rem confici, circumfusis niilituni aghiinibus, tnra castitatis ejus perdidicisset, rogom fecit parari,
jobet. Qui cum missi ad beatissimara legionem ve- nt illara incendefet. Rapta igilur ab apparitoribus
nissent, stringunt in sanetos impium ferrum mori ut in focum jactaretur, spont* pyram ascendit, et
non reeusantes vitx araore. Csedebantnr ilaque signo enicis/acto, viriltanimo jnler medias flammas
passim gladiis, non reclamanles sftltem aut repu- stetit, subttoquo^acta inundatione pluviarum, ignis
gnantes, sed et, depositis armis, cervices perseculo- exstmctiis est, et beata virgo iUxsa virlule superna
ribus prxbentes, et jugulum peraeentoribus vel in- eripitur, fterum cum jejuniis, vigiliis et orationibus
tectum corpus offerentes. Vicior autem marlyr nec vacaret,» quodam viro- potente comprehensa, per-
legienis ejusdem ftiif, nec roiles, sed emerilx jara duotaest ad prxsidem, qood se Cbristianam diceret.
iniliti» veterano». Hic com iter agens sobito inci- Quam idem- proconsuL interrogans si vere esset
disset bi hes qui pastim epulabantor lxti marlyrum quod accusabatur, respondit omnino Christianam 6e
spotiis, atque ab his ad convescendum invitatus, esse. Quam continuo prxses ad bestias damnavit.
prolatam ab exsultantibus per ardinem causam Interim tamen qub subrigeretur, commendalur coi-
cognoscens , detestatur convivas, delestatusque 6 dam nobiil femin*, qux propinqoaCxsaris erat, nc-
coiivrvlum refugiebat; requirentibusque ne et ipse mine Triphena. Sequenli «Ue producix stmt bestix
fereitaiHChristianus esset, Christianum se, et sem- de caveis; sislitur beata Theda iu arenis mediis,
per futuram esse respondit. Aestatim ab irruentibug slupente populo, quodeam bestix minime langerent.
intertectus, cxteri* martyribus sieut morte, etiam Reducitur beata Thecla ad domum Triphenx, nl in
bonore conjonetos est. Quid dejnde circa Maxi» craslinpm ileruin fejtU «bjicerotur. Quam ajinjstri
mianom tyrannwm;sit conseeutuai, brevi cplligere cum de,,dpinp j-epetereni, Trjphemj^rtiwis plena
plaoull. Cnm.dispesitis insldiU, genero seo Gonstan- sequitBf eam usque ad spei^snbiW. ilbi ctemor
ti«««-ortan molirewr,deprebeBsdflolo, apud Mas- y^U M tS*riultu4,e«at jm.Bm^««iwatam Theclaug
siliara captus esiti Nec mul_. post strangulaius,
teterrimoque supplieid aflfectus^impia»}vittn* digoa m<&W>W m'm et ursi, %^nulla feraruu»«w
-Qortefinivii At v«ra bectissimorwniajrtyruNi e«r- la^«|I«*««Jpi^B_i»^. ta iussaa aqua plen«a»
pora post raultos passioais annossanetofbeodflro ept- iMtme^^M&m&v^fufxMt, «fu»Mt<>
scopo revelantur, et in eoruw boppr^ fcasilica bus populis cum urgefWur, signo crjicis mtuoitajn-
Mj; MARTYROLOGIUM CUM ADDTfAMENTIS.— MENS. SEPT. 366
siluit; sed pec ab eis uUo paptp Ixsa. lterum atror A mihi, quemadmodumvicli estis a virgine Justina ?
ciores bestix parantur, sed uHomodo larigere eam Cui diabolus ; Diceie libinon possuinus, nisi prius
non sunt permjssx. Verum nec adhuc sibi crudeli- jures mihi. CjiroqueCyprianus illi jnrasset, ait dia-
las modura poriit.' Alligaiur duobus tauris ferocissi- bolus : Yitli signujn Crucifixi, et extimui. Cyprianus
mis, ferro candente slimulatis, ut eam discerpfirent. dixit: Ergo.Cruciiixus major te est? Dicit ei diabo-
Qui, funibus diruplis.vagabundi huc illucque discur- lus : Etiarn, major eiiiin cst omniura. Quod audiens
runt, ac martyrem nullitis mali passariirelinquuut. Cyprianus, contemnens yirtutem diabpti, et currens
Accersilam denique proconsul eam requirit, qux aut yenit ad episcopumAnthimum, ceciditque ad pedes
unde esset, quia nulla bestiarum eam Ixdere poluis- ejus, rogans ut doceret euin, et baplismo Cbristi
set. B. Thecla respondit : Dei vivi tantum sum an- consignarel. Bea.tus autem episconus, gratias agens
cilla. Territus aulem proconsul, quod tantx virtutis Deo, catechizavit eum. Et revertens Cyprianus in
esset, induens eam vestibos , edixit sententiara : domum suarn, omnia idola confregit. Tunc rediens
Theclam, inquit, pietatjs ac Dei cultricem relaxo. ad ecclesiam, diligenter salulis verbum auscultare
Dimjssa vero, reyersa est in domum Triphenx. ubi ccepit. Hora deinde residens, qua catechumeni foras
requjevit paucis jjiebus, dpcens Triphpijam et do- miltebanlur ecclesiara, monilus est a diacono ut
mum ejus jn fide Domini nostri Jesu Chrisli. lnde 5 ctim rcliquis calechumenis egrederetur. Conversus
egressa,-VenitSeleuciani, ibique exemplo el conver- vero ad diaconum, dicit ei: Servos faclos stioi Chri-
salione vitx atque eliam doctripa pJurimoserudiens, sli, et foras me millis? Dicit ei diaconus : Factus es
post mula certamina duplicis corpnx, virginjtajjs pei feclus servus Dei ? Cyprianus dixit: Vivit mihi
et tnartyrjj, requjevit in pjce^ Christus qui dxmones confudit, et roihi misertus est,
, A, VHI KAL. OCTOBRIS. quia non exeo hinc nisi perfeclus foero servus
(U Sept.) Christi. Diacenos vero Anthimo episcopo hxc re-
CoAcepUoS. Joannis baptistx Domini. nontiavit; qui secundum ordinem inslructum bapti-
Et in Augustoduno, nalalis S. AndoeuiL,presby- zavjt eum, et non multo post etiam djaconum ordi-
leri, Thyrsi diaconi, et Felicis. Qui a sanclo Poly- navit.Qui doctrina et moribus, plusquam dici possit,
carpo episcopo ab Orieote directi ad docendam excrescens miraculonum gratia prxclarissime flo-
Galliam, siib Aureliano principe aunt gloriosissime ruit. Verum, non multo interjecto tempore, factus
coronalj. Siquidem flagellis cxsi, in ultimo, toto est episcopus, sanctamque Justinara -malrem virgi-
die irjversismanibos suspensi, et in ignem missi, sed num conslituit. Quorujn virtulem non ferens diabo-
non combusti, tandem vectibus colla feriuntur, al- his, per satellites suos apud Eutolmium comitem
qoe ita marlyrium suum gloriosissime compleverunl, « Orientis egil ut coroprehenderetur Cyprianus epi-
octavoBalendas Octobris. scopns, et virgo Christi Justina. Cujus ante conspe-
B. VH KAL. OCTOBRIS. clum vinculis ligati, cura fuissent addurti, comes
dixit ad beatom Cyprianom : To es Cyprianus do-
(25 Sept.)
* NalalisB. Cleophx, cui Dominuspost resurrectio- ctor Christianorum, qui per maleficia multos errare
fecisti? Bealus Cypriaoos dixit: Aliquando in perdi-
nem in via apparuit.
tipne dxraonum positus, multosluxuriososfect: sed
Lngdoni, sancti Lopi episcopi ex anachoreta. salvavit meDeusper virginem Jjistinam, dum eam
C. VI KAL. OCTOBRIS. per dxmonia tentare vellem, qux illa fide Christi
(26 Sept.) armala per omnia contempsil. Comes iniquus jussil
Natale sanctorum mariyrum Cyprjani episcopi et sanctum episcopum post hxc suspendi, et exungu-
Justinx: qui passi sunt sub Diocletiano imperatore, lari; beatam vero Juslinam post alapas, crudis ner-
jttdice Eutofmio. Justinx pater erat Dusius apud vis immaniter cxdi; deinde sanctum episcopum in
civitatem Antiochiaro. Qui viara religionisa diacono carcere recludi, et sanctam virginem in domo cujus-
nomine Probelio audientes, baptirati sunt a sanclo n daro malronx custodiri. Qui post aliquot dies in sui
episcopoOptato. Virgo autero Juslina, Doniino ser- pracseutiam reductos, in sartagine ferrea jussit tor-
viens, frequenlabat eccles,jam.Hanc Agladius scho- reri, picem, adipem et ceram desuper mimstris in-
lasticus videns, exarsit ob amorem ejus. Et cum fundentibus. Et cum ibi laudem omnipoienli Dco
nullo modo posset pertingere ad illam , jpgavit dicereut, Alhanasius sacerdos idolorum postulavit
Cypriauum magum,promisitque ei duo talenta auri, comilem, dicens : Jubeat clarilastua, el in nomine
si virginem Justinara in amo.rem ejus excitare pos- deorum vincam virlulem Cbristianorura. El cum ap-
set. Cypiianiis autem magus, vocatis dsemonibus, prppijjquasset ad sarlaginem, erupit flamma etcon-
ccepil igere ut virginem Christi ei adducerent. Qui sumpsil illum. Comes, acceplis tot miraculis, qux
semel, bis et terlio venientes ad beatam Justinam, Christus in servis suis operabalur, seripsit impera-
nihil apud iUam suis deceptionibus valuerunt; sed, tori quid super eis juberet. Qui rescripsit ul diri-
signo crucis repulsi, victi recesserunt, Cyprianus gerenlur Nicomediam,et ibi gladio ferirenlur. Per-
vero curailloruro virtutem adversus virginem haud ducti igitur «d locum sunt decollationis, et vidit eos
quaquam valuisse videret, dicit ad diabolum: Djc quidam Christianos Theogoitus [TbeognidusJ, etae-
« Vide lih. de Fest. Apost.
5.7 S. ADONISARCHifiPiSC. VIENNENSIS S6S
currens osculalus estCyprianom. Quod cernens Ser- A riam Roma etiam, templopneciaro opere ttoo-ini
vius cognatus regis, iratus egit ut cnra^anctis Cy- eomm xdificate, solemniter agit.
priano et Justina Theognitus decollaretur. Et jacue- E. IV KAL. OCTOBRIS,
runt corpora sanctorum projecta feris sex diebus (28 Sept.)
insepulta. Quidam -autem nautx Chrisliani nocte ra- In Hispaniis, civitate Corduba, natale sanctoram
puerunt ea, et navigantes deportaverunt ad urbem Fausti, Januarii et Martialis : qui primo equulei
Romam. Et matrona verierabilis Rufina, reverenter poena cruciati, deinde rasis superciUis et aurihus ac
excipiens ifla, sepelivit in prxdio suo. Passi sunt naribus prxcisis, denlibus qooque superioribus evut-
autem sexlo Kalendas Oclobris. sis de.turpati, ad ultimum ignis passione martyrium
D. VKAL. OCTOBRIS. consummaverunt.
(27 Sept.) F. IH KAL. OGTOBRIS.
* Apud .Egxam civitalem, natale sanctornm mar- (29 Sept.)
tyrum Cosmx et Damiani, persecutioire Diocleliani, In monte Gargano, venerabilis memoria beati ar-
sub prxsidc Lysia. Hi veoerabili malre genili, sacris cbangeU Michaeiis,ubi ipsius consecrata nomini ha-
lilteris erudili, professione artis medici, virlutibus B belur ecclesia, vili facta schemate, sed coelesti prx-
erant clarissimi. Hornm religionem audiens prxses dita virtule. Verticesiquidem moulis excelsi posila,
Lysias, iriisit apparitores, qui eos adducerent. Quos de corpore cjusdem saxi, speluncx inslar prxcavalo,
aspiciens inlerrogavit ex qua provincia, aut qux es- oslenditur. Est autem locus in Campanixfinibus ubi
sent eorum nomina. Beatus Cosmas et Damianus inter sinum Adrialicura et montera Garganum civi-
responderunt ei ; Ex Arabia sumus. Nomina nostra tas.b Sipontus posita est, qui a mcenibuscivitatis
Cosmas et Damianus; Chrisliani somos; sont nobis a duodecim miUibus prseerecins, in cacumine suo
et aUi fratres, Aulhimos, Leontius, Eutropius. Quos, supremo banctoto orbe venerandaui gestat eccle-
misso oflicio, jussit sibi prxses illico prxsenlari, et siain. Qux boc modo morlalibus cogoita est. Quidam
ccepil agere ut sacrificarenL Et cum nulla ralione vir prxdives, nomine Gargauus, quiex adventii suo
fundatos animos eorum supra petram Chrisltrm mo- monli votabulum indidit, inflnita pecorum multitu-
vere possel, manibus et pedibus vinctos jussit eos dine pollebat. Conligit autem laurum armenti gregis
Corliter torqiieri, deinde sicut erant concatenati in cousoriia spernentem, singularem incedere solitum,
mare mergi. Quibus stalim angelus Domini affuit, et et adextreinum redeuntepecoredomum non reverti.
dinuplis vinculis, e pelago liberavit. Hoc videnles Quem dominus per devia quxque requirens invenit
milites renunliaverunt prxsidi. Itle mox, eis ad se C taudera in vertice monlis foribus cuiusdam assistere
reductis : Docete, inquit, me maleficia vestra,«t ego speluncx, quem cum sagitta appetiisset, illa velut
sequor vos, comniunieans operibus veslris. Sancli flamine venti retorta, eum a quo jactata est mox
vero responderont :' Christiani sumus, maleficia reversa percussit. Turbati cives et stupefacti, qua-
nescinius, et in Christi nomine malefteiorum virlu- liter res fuerit effecta (non enim accedere propius
tem contemnimus. Reeepli sunt, jubente prxside, in audebanl) consulunt episcopuin, quid factoopus sit.
carcerem. Et sequenti die proconsul, sedenspro Qui, indicto jejunio triduano.a Deomonuit essequx-
tribunaU, fecit copiosum ignem parari, et beatos rendum. Quo peracto, sanctus Michael angetus ap-
martyres de carcere productos in medio jaclari. Sed, paruit episcopo per visionerrj, dicens : Ego sum
oranllbus sanctis, ignis virtutem soam amisit. Su- Michael archangelus qui in conspectu Dei semper
peratus prxses, et qux circa martyres Deiprovene- assisto; ipsius toci esse mecnstodem, alque omnium
rant magicis arlibus designans, suspendi ac lorqueri qux ibi gerunlur inspectorem hoc volui indicio pro-
eos iterum jubet. Sed com grato et hilari vulto su- bare. His revelatione compertis, consuetudinem fe-
periores tormentis persisterent, paratis crucibus, cerunt cives hic Deum precibus, sanclumque inter-
impius proconsul gloriosos mariyjr|s'suspendi alque cessorem poscere Mlchaelem. Duas quidem januas
exlendi, ac lapidibus in cruce Ievaw|^rsequi jubet. D ibi cernentes, quarum Auslralis, qux et major erat,
Sed cum ictus lapidum in jacieptWTetorquerenlur, aliquot gradibus in Occasum vergentibos adiri pote-
prxses, furore succensus, sagittiSeos aggredi jussit, ral. Sed nec uttra cryptam inlrare ausi, prx foribus
iit saltem leviori volatu ferrum eis infigeretur. Ve- quotidie omioni vacabant, Interea Neapolitx Bene-
rum cum nec in aliquo sanctos lxsissent, plurimi ventanos be||i iacessere tentoit. Qui antistitis sui
mittentiuni ac circumstantium vulneribus earum de- monitis edocli, triduatiam jejuniura agniit: et ecce
feoerunt. Cernens itaque prxses malitiam suam vir- nocle ipsa qux belB prxcedebat diem, idem in
tute divina superari, gladio animadverti iUosjubet. visione sanctus Micttttl appjneos antistiti, preces
Marlyrizati autem sunt beati Cosmas el Damianus, dixit eorum exauditas, spoMfet vJctoriam, seque
Aitthimus, Leonlias, et Eotroping, xxvii die mensis ei|rfaj^urum. Quod n»ox'vi|ffl|^»i demonstravit;
Septembris. Quorum corpora religiosi viri sepelie- .tMWWlnle virfor^^versii^Pst Domino gralianun
runt in loco venerabili, non longe a civitate ^Eaxa. ad^t^lum fest-ra^cferre, yidentque mane joxa
Duorum autem fratrura COSIPKB et Damiani memo- januam^eptentrp^m, instar posterulx pusillx,
• Gregor. Tur. de GJoria martyium, cap. 98. h Mar.>sempcr Smgtfus.
560 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.- MENS. SEPT. 370
quasi homims vcsligia marraori arctius irapressa, A ministris erepti, deiode in ignem misst sunt. Ve-
agnoscuntque beatum Michaelem prxsentix suxsi- nienle autem mox pluvia vehementi, exstincta pyra
gnum voluisse monstrare; ubi postea culmine appo- in nullo pe.nilus Ixsi, novissime gladio consuinmali
sito, et altari iraposito, ipsa ob signa vesligiorum sunt. E quibus sanclus Yictor ad urbem a Janaven-
Appodoniaest vocala. Et postmodum cotlatione facla sium translatus, miraculorum gloria et veneralione
Sipontini, ad Orientem loci iilius, B. Pelri apo- fidelium celebratur.
stolorum principis nomine condunt ecclesiam. Ite- Item apud Belhlehem Judx, depositio sancti Hie-
rum Romano pontifice et Siponlino episcopo de con- ronymi presbyteri. Hic natus in oppido Slridonis,
secratione loci ipsios quxrentibus, ac propterea tri- quod Dalmatix quondam Pannonixque coriQiiium
duanum jcjunium cum civibus suis celebraiitibus, fuit, patre Eusebio, vestem Christi puer Romx sus-
nocle jejttnii suprema sanctus Michael episcopo Si- cepit, ibique litteris Grxcis ac Latinis a primxvo
pontioo per visionem apparens, monuit ol intrarent erudilus est. Poslquam autera oinne raundanarum
ecclesiam, quam ipse dicavit, et missas juxta morem sludium lillerarum adeptus est, probalissimorura
ibi agerent. Meum, inquit, eril ostendere quomodo quoque monachoroin habitura facturaque imilatus
per memetipsum locum consecraverim. Adveniunt est, Romanx Ecclesix presbyler postmodom ordina-
mane cura oblalionibus, et magna inslanlia precum B lur. Dumque per triennium continuum charus acce-
inlrant regiam Australem. Et ecce longa porlicus in ptusque poptilis venerarelor, omniumque judicio di-
Aquilonem porrecta, atque illam ailiugens posteru- gnus esse summo sacerdotio decerneretur, qttidam
lam, exlra quam vesligia marmori diximus ira- ex clericorum monacborumque ordinibus, pro pe-
pressa. Sed priusquam huc venirent, apparet ad tulanlia, proque ingluvie discursanles, ad effugau-
Orienlem basilica pergrandis, qua per gradus ascen- dum Urbe Hieronymum, qui utrumque eorura scri-
ditur. Hxc cum ipsa porlicu sua quingenlos fere ,ho- bens vilium deprehenderat, insidias paraverunt.
mines capere videbalur, allare venerandum, rubro- Verum ipse propter ccelorum regna, domum, paren-
que coopertum palliolo, prope medium parielis Me- les, sororem, cognatos, Roma egressus, deretiquit,
ridiano ostendens. Erat autem ipsa domus angulosa, et Hierosolymam militaturus Deo pergens, primo ad
non in morem operis humani parielibus erectis, sed Gregorium Nazianzenum, tunc Conslantinopolitanx
instar speluncx prxruptis, et sxpius eminentibus urbis episcopnra, supplex docilisque tiiscipulus ac-
asperata scopulis. Culmine quoque pelroso diversx cessit, ut sanctarum Scripturarum studiis erudire-
alliludinis; quod hic verlice tangi, alibi manu vix tur. lnde in Syriam perrexit, in possessione Evagrii
possit atliogi: credo, doceole archangelo, Dominom preshyteri aliquantulura commoralus. Ad deserla
non ornalum lapidum, sed cordis quxrere et dili- C deinde loca ita lxtus accinclusque accessit, ul vo-
gere puritatem. Nullus autem huc noclurno est lasse eum magis quam measse crederes. Quadrien-
tempore ausus ingredi; sed aurora transacta, malu- niuin ilaque in illa vasla solitudine, quxexusta solis
tinos ibidem canlant bymnos. Ex ipso autem saxo, ardoribus horridum monachis prxstat habitaculum,
quo sacra conlegilur xdes ad Aquilonem allaris, dul- exegit; indeque ad Bethlebem oppidum remeavit,
cis el nimium lttcida guttalim aqua dilabitur, quam ubi prudens aninial ad prxsepe Domini se obtulit
incolx Slillam vocant. Ob hoc vitreum vas ejusdem pcrmansurum. Bibliolhecam sane suam, quam sibi
receplui prxparalum. Denique nonnutli post longas suninio studio ipse condideral, omniumque librorum
febrium flammas, hac hausta slilla, celeri confestim orationes, quas pene memoriler retinebat, iterum
refrigerie poliuntur salutis. lnnumeris quoque et relegens, diem jejuniis ducebat ad vesperam. Plures
aliis modis ibi et crebro saoaolor xgroli; et motta, ad eum religiosorum, quibus vita ejus faina comperta
aogelica laotom illic potestale, geri miracula com- cst, prolinus confluxerunt, bonuraque doctorem,
probatur. Sed non molto postRomx venerabilis parvo adhuc sub tugurio, boni ohservavere discipuli.
eliam Bonifacios poolifex ecclesiam saocti Michaelis Nec multo post cellulas ibi ob discipulorum suorum
nomine conslroctam dedicavit, in snmroitate Circi copiam, et propter frequentiam adventanlium, ad
^
cryptatim miro opere allissime porrectam. Unde et Bethlehemiticam portam, qux ad Occidentem con-
idem tocus in sumroilate sua conlinens ecclesiam, spicit, ct egredientibus ad Septentrionem videlur,
Inlernnbes sitns vocatur. parvulum habitationis locellum construxit. Quibus
vero nisibus, quantisve laboribus Hebraicam lin-
G. PRIDIE KAL. OGTOB.
guam atque Chaldaicam, litterasque Hebrxas didice-
(30 Sept.) rit, verbis ejus edicam. Dum essem, inquit, juvenis,
In Galiiis, castro Solodoro, quod est super [Auru- et solitudinis me deserla vallarent, incentiva vitiorum
lam]Arulam fluvium, passio sanctorum niartyrum ardoremque nalurm ferre non poteram. Quam cum
Victoris et Ursi, ex gloriosa legione Thebxorum. crebris jejuniis frangerem, menslamen cogitationibus
Qui cmu illuc furorem Maximiani tyranni declinan- testuabat. Ad quas edomandas, cuidam fratri, qui ex
tes secessissent, ipsios jussu tenti ab Hyrlaco exse- Hebrosis crediderat, me in disciplinam dedi; ut posl
cotore, primo diris suppUciisexcrociati; sed ccelesti Quintiliani acumina, et Ciceronisfluvium,gravitatem-
soper eos lomine coruscante, ruentibus in terrara que Frontonis, et lenilalem Plinii, nlphabetv.rudi-
• Jenawnsium, vulqo Jamtenitum,
 ' 572
371 S. ADONISARCHIEPISC. VlfcNSfcNSI»
vlifbHmeditafef. A tollt, librum UHhum,m Lucam homilias triginla
scerem, de slridentia an/ie/rirttirtijtte
#tit'diW laboris sumpsefim,q"uli msMutfM difficnl- oclb, iri Ds^lrrkfea deelfnfj usqrii»ad sextun» deci-
iatis; quoties detperaverirh, et conMilioAediscendi miitft tractatus septeirr, Captivum monaetium, Vi-
fufsus inceperim, testis esl conscientiamea. Armatus tatfi beaii Hitarlonis, Novuftl Teslaraentnm Grxcx
itaque fide, graliamque Cbristi adeptus, Hebrxorum "ItdCireddtdil; Epistol-tttm autem ad Paulam et Eo-
volumioa, qox in Canone continentirr, dfr Hebrxo stochlnm incfertds est nhmerUs. Sexdecira prophe-
in Lalinam linguam vertit, eaque pehe omoia com- tarurfl volumina quatuor et seplaaginti) libris edilis
mentatus est. Ut ergo opera ejus valde utiliter commeritalUsesli Itlter has itaqoe numerosas bperis
tonfecla breviter commemoremus, scripsit Vi- sui pagliias, centum et triginta quitique virorum il-
tam Pauli hionachi, Epistolarom ad diversos Ii- iustrium ecclesiasticorum scriptorum nomina, a
' brura
unum, ad Heliodorum extiortatoriam; Al- passlone Ghristi usqUe ad quarttiffl deeimum Theo-
^tefciitioiienl LUciferiatii et Orthodbxi, Chronicon dosri iiriperatoris dhnltrn ordine digessit. Item contra
oftihitripdx historix ; iri ieremiaih et Ezechielem Jovittianum libros dllos, Apologelicom ad Pamma-
HrJmillas viginti ecto qOas de Grxjpo in L-tinum ehiUnl, in Matthxnrii eommentarioriihi libros qua-
vertlt; Oe Seraphin, de Osanna, de frugi et tuor, Ertfehiridfoliio psalterium; Adversus Vigilan-
itixurloso illio, de iribus qiisestiohibusLegis veteris, Btitim cohlraqtte' PelaglUm lucnlentissima volomina
libfriilias in Cantica canticorum duas, advefsus Hel- edidit. Dfc itiarisirWiibo«i
qneique filiorurtt tsrael 4et
>idlum <Ie Mari* virgitliiate perpetua, ad Eoslo- atia quamphirima ad fedilicatiortemEcclesix «athe-
cWUrrtde virgiliiiate servanda* ad Martellam Epi- UCapietate cPriipOsiiil. Tahta denique lassiludinfe
^tolarilrn librum UriUm, Consolalorianl de morte faligatusest ut BU_min str-lu suo jacen*, funieul»
filix a_ P-OI-hl; iri epistolam Pauli ad Galatas com- trabe sospensfj supinus apprehenso erigereturs lit
roentariorum libros tres, iri epistolam ad Titum li- scillcet ot-elohl flibnaSteriiptrjut poteral, exhiberet.
brom unum, in Epistolam ad Philemonem libfnm Taridertlj jpostpetfect-fn placitamqne Deo conversa-
onum, Ih Ecelesiasten cemmentarios, Qusestionum tipnefrij tnfh-gesirhb ofetaVPxlalis antlo, apud Beth-
HebraiearUm in GShesim librum uhuln, de Locis teheirioppidum in pac. qhievit ifridieK-ItindasOelo-
librulrf unHm, Hebraicdrum nOminuralibrum unum. bris, driftaecimoHoflorli imperaldris anhe. Libra.
De Spiritu saneli Djrdimi; qriem iti Latinum traris- ^uostWrqliinquagifila^et m _Wfos eeiifeeit.

LiTANia; iNpiCENDiE.
MEN8IS OGTOBIR
EIABETDIES XXXI; IUNA TERO XXIX
k. KAL. OCtOBRIS. C GdrrfianiisinVPcatbDofttrio, a8feereflt(imtfiteri stJb
(ibfct.) capsdlafh ciTriisahctbrilrn retipii Wflte avtUsaln
Aptid ArilisifJriorum,riatalis sancti Germarii ebi- mahibrfs eoitttjreliijfidii,
1 e-tflqd* ttt cdhsPclu om-
sc6pi, qiii riiiillis viftutibus, doctrina et continentia riiutn puellx ttcdlis aptilicuit, tjux statioi liJmtittrc-
tiarbs exstitit. Qrii ad cotifirmandam fidem gratix cet.it. EHfatospr^eter^ vtr dum .«qdarioli nttri loco
'crJeleslis,Brilannias venire, jtidicio omnium Galli- iiifbinit-tis rierjessltdte ienereiht iri viciri. qua riia-
fcaiWnim antistittirri compulsus est, adjunclo sibi hebai casula; exa^it inCendirJta!setf hospilium san-
beato Liipo Trecassirix tivitatis episcopo. Siquidetii ct! viri ekti_viiscei)g-|_.hfnir, HatiUttoat^-amatisa
hxresis Pelagiana fldem firil-miorfam foeda pesie Mnfbre traiistlivlt, et (fllfefgtofts toatntnatitrstet-
comtttacUlaverat.'Dorti per medium sittum, qutt a dii ihcbilime t-befnlciHohl,; t|lid<-l ttattilSitorIHcloios
GaitictJ Britanriias iisqtie teriditilr, secUndis flalibus servhbaf, eihiefjlt. Et CUm ideib ipse flihit ftimetJii
Herreiur, subito ihiMica vis vettkolfMmconcitavit rjribihiatisiJSB fatef-ettii' atihitfertr«it»»»S».tto«fef48m--
procellas, ccelurii dtemqae noi rialflottl subduxit, et dehtght ritvCisVeitlbus virjit stbl a-rMsti fmmiA,
casii ipse pijniifei fracttls caorpore, iassitudine ac qd« ftiatili eStijiistf, jiceritem vfdebalu* -tiotlere,
-ripdre resPltrtriS,have jacebat. fulri beatus Lupns eumque consistere firmis vestigiis Irhjltjrabati PeSt
omnesqrie thirbatl, excitaht ^Bia^eriV.QUicorifesiim D horam itaque] fugatis doloribosj recepil pristinara
Cbristuib %v6fcat, et assUmi>tttttiiri ttr/mihe sahftx sanitatem ut, die reddilo, jtineris laborem subiret
TWniiatisbteum mlsit iri mare, flucttisque sxvierites intrepidus. Sed et bellum, Saxomtm Piciorumque
g)Pfn9i, I. iiariquillarii sereriiiaterh redtlit. Decnf- £tcfBi-itbfieie« lettlprtJ]iihfeHs*;'VIHUtfsy SttstJepium
mWo sjiatiis peiagi, iiptati litlo* ^acerd&iesDei diviria vfrWteretmiaittlr, cunl^eMnanus; fiise'dok
qui^eiepbtiunlrir, ac moi BritattnttruiriUi^ulam, opi- belli facttis, nritttribxrjiah^rejftd^tlmijr* Altelhi-,
hiofte, prxdicatione, virtutlbusqtie lrriplevetttttt, ila tdtf I fxerciW^ VrJcfe 'iid sfeWvlftii tomm im-
ut passim et fideles catholici flrmai-ehtnr, el denrit- nliWttt^o lufaift «JfMJvertit. CtJffipbsitSV«M IHeuIa,
vati v_lnt correclionis agrioscererit. Ittterea quiaam rifnmhr mothihtu^^Mftt^SrtfhjHi-t Wahquilla
tribuniti* potestatis filiaril dfcem annorirm cxcam iiiivi^atiiihesildruli iijSfeiderilifelfx eariha eos resli-
sacerdotibus curandam offert. Nec mora, beatus tueret; nec muito ihMipuuito lempore, «ontiatur ex
 "
373 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. OCT. ZU
eadem insula, Pelagianam perversitalem iterato pau- A velut aurum examinatus, complevit. Cujus reliquias .
cis auctoribus dilalari. Rursusque ad beatissimum furtim Chrisliani auferentes, Nicomedix sepullura
virum preces sacerdotum omnium deferuntur, ut venerabili reposuerunt.
causam Dei, qtiod pritis obtinuerat, lularelur. Quo- In Atrebatis, villa Siricinio, passio sancti Leode-
rum petilioni feslinus oblemperal. Namque adjuncto garii.Augustodunensis episcopi.quem variis injuriis
sihi Severo, totius sanclitalis viro (qui erat discipu- et diversis suppliciis pro veritate attlictum, Ebroinus
lus bealissimi patris Lupi, Trecassenorum episcopi, major domus regix interfecit. Cujus sacrum corpus
et tunc Treviris ordinatus episcopus, genlibus primx in dicecesi Pictavorum trarislatum, in monasterio
Germanix verbum prxdicabat), mare conscendit, et beati Maxentii honorilice est humalum.
consentienlibus elementis, tranquillo navigio Brilan- C. Y NONAS OCTOBRIS.
nias petlt; expulsisqtie pravilatis auctoribus, com-
(3 Oct.)
pcsitisqtie omnibus, beati sacerdotes ea qua vene- b Natalis sancti DionysiiAreopagitx, qui ab apostolo
ranl prosperitate rcdierunt. PorrO Germarius post
hxc ad Ravennam pro pace Armoricanx gentis sup- PauIoiiistructuscrediditChrislO,etprimusapudAthe-
nas ab eodem apeslolo episcopus estordinatus, et sub
plkainrus advenit, ibique a Yalentiniano et Placida Adriano principe, post clarissimam confessionem
matre ipsius summa reverenlia susceptiis, post ali- *»
fidei, post gravissiraalormentorum genera, glorioso
quot dies mlgravit ad Christum. Ctijtts corpus hono-
marlyrio coronalur, ut Arislides Athenicnsis, vir
rifico agmine, comitanlibus virtutum operibus, soam fide
sapientiaque mirabilis, testis est in eo opere
d^ferlur ad trrbem. de Christiana religione composuit. Hoc Opu»
Tomis civitate, sanctorum Prisci, Crescentii et quod Athenienses summo
• apud genere colitur, et inter
Evagrii. monumenta ctarissimum tenelur, ut pe-
Rheniis civitate, sancti Remigii episcopi et con- anliqUorum ritiores Grxcoruni alfirmant.
fessoris, viri prxclarissirnx virlulis et sanctitatis.
Apud antiquos Saxones, natalis sanctorum Ewal-
Hic genlem Francorum, idolorunl culturis deditam, dorum duoruni
preshyterorum, qui com sancto
convertit ad Cbristum , rege ipsorum saero foote Willibrordo
episcopo venientes in Germaniam,
baptismalis et sacramentis fidei prios initiato. Se- transierunt ad Saxones , et cuin prxdicare ibi
ptnaginla et eo amplius in episcopalu annos exple- Christum coepissent, comprehensi i paganis occisi
vit. Hic, inter cxtera facla, puellam a morte corporis
siint. Ad quorum corporanoclu raulta diu lux appa-
suscitavit.
B. VI NONASOCTOBRIS. rens, et ubi essent, ct cujus essent rheriti declaravit.
C D. IV NONAS OCTOBRIS.
(2 Ocu)
* ApodNicomediam,natalis sancli Eleutherii raar- (4 Oct.)
c Apud Corinlhum, natalis sanctorum Crispi et
tyris.sub Diocletiano. Cujustemporecontigitaiiquam
incendio Hoc a Caii, quoruin meritinit bealus apostoius Paulus Co-
parlem palatii confiagrari. imperatpr rinlhiis scrihens.
Chrislianis factumfalsa suspicione.prxsumpsil. Ex quo d Apud jEgyptum, natalis sanctbrum martyrum
inxstimabili furore succensus, jubet omnes Christia-
Marci etMarcianifralrura, etcuraeisinnumerabilium
nos acervatim collectos alios quidem gladio obtrun-
aliorum non iriferioris gtorix, lam virorum quam
cari, alios ignibus confiagrari. Horum prirmis, et qui feminarum. Sed et
pueri et senes, pro fide Domini
OHineshortarelurpro Chrislo forliter animas ponere, nostri Jesu Christi, prxsentem vitam parvipenden-
erat Eleutherius. Deniquecuraassislentesminislri.ro-
tes, fulurx glorix bealitudinem quxsiere. Qttidam
garenlsingulos,sifortesacrificaturiveIlenldimitti,tam ex ipsis post verhera, post ungulas, post flagella,
viri quam mulieres neinlerrogari se quidempatieban-
aliosque diversi generis horribiies cruciatus, flammis
tur.sed ullro yel flammis irroere, vel cxdentibos gla- tradili sunt, alii in mare prxcipitati, nonnulli inedia
diis cerlalim objectarecervices. Cumquejam illis ipsis
niraielas crudelitatis mi- consumpti, nonnuli eiiam capile cxsi, ita ut sponle
speclatoribus horresceret, cervices suas secUribus darenl; alii patibulis aflixi,
aistri scelerum partem populi naviculis injectam in Q nonnulli niore perverso capite deorsum
medium pelagus abducunt, ibique in senlentia fidei px quibus
in In tantum presso, ac pedibus in sublime subl-1is, paSsioitis
persislentes prxcipilant profundum. coronam promeruerunt.
vero rabies crudelilalis apud eos exarsil, ut regios bealissiinam
E. III NONAS OCTOBRIS.
pueros marlyres efleclos, cum secundum humanita-
lis Prdinem fuissent sepulturx mandati, effoderent (5 Oct.)
e Apud Siciliam, natalis sanctorum Placidi, Eii-
"denuo,et corpora eorum projicerent iri mare, di-
centes: Ne forte efficiantur dii Chrlstianorum. Ye- tychii el aliorum iriginla.
rmr. bealus Eleutherius, immanissimis tormentis In GaUiis, civitale Valentia, sanctiApplliiiaris epi
diu excruciatus, cum ipse per singula lormenta va- scdpi, cujuset vjta virlutibus irisignis fuii, et hiors
lidior redderelur, marlyrium victorix sux, ignibu» nihilominos signis ac prodigiis decoralur.
» Euseb., I. vm, c. 5 el 6. d Euseb.,1. viu, c. 8el 9.
•>Yide lib. de Fest. Apost. • Euseb., 1. v, c. 2-i. Uuff.
• Vide ibid.
 575 S. ADONISARCHIEPI&C.MENNE.NSIS 376
Apud Euraeniain, beati Tbrasex cpiscopi apud A ilerum jussit in cuslodia recipi, Bacchum vero
Smyrnam marlyrio consuramati, qui unus ex anti- extensum nervis crudis tam diu cxdi quousque
quis, quasi ex traditione priorum se accepisse asse- cxdenles lassi deficerent. Et vicissim succedentibus
ruit: Salvatorem prxcepisse aposlolis suis, ut ante sibi cxsoribus, raartyr gloriosus in confessione
duodeciraum annum ab Jerosolymis ne discederent. Chrisli, lotus corpore discissus, emisit spiritum, ct
F. PRIDIE NONASOCTOBRIS. relicto corpore avibus et feris, abiil Antiochus. At
(6 Oct.) Christiani furlim venientes tulerunt corpus mar-
. » Apud Capuam, nalalis sanctorum Marcelli,Casti, lyris, el in spelunca quadara sepelierunt. Sequenti
-Emilii et Saturnini. vero die bealus Sergius educlus de cuslodia, prx-
In Galliis, civitate Agenno, natalis sanclx Fidis, sentalur Anliocho ; qui cum verbis euui Hectere non
virginis et martyris, cujus exemplo beaius Caprasius posSet, primo colhurnos confixos clavis vestiri eum
ad agonem liiartyrii animatus est. fecit, et novem millibus ante se eurrerc. Postmodura
Eodem die, beati Sagaris, martyris et episcopi in sententia fixura raanere videns, decollari jussit,
Laodicensis, qui unus fuit de anliquis sancti Pauii quem tunc Christiani in eodem loco sepelierunt.
apostoli discipulis. Parvo autem tempore inlerposito, beatuni quoque
. G. NONASOCTOBRIS. B Bacchum a loco quo tumulatus fuerat elevanles,
•* \ (7 Oct.) honorabili Marlyribus loco juxta sanclum Sergium
Romx, via Appia, natalis S. Marci, papx et composucrunt. Ubi et virgo Juiia, qux sub Martiano
confessoris, qui sedit in episcopalu annos duos, prxside marlyrium consummavit, sociata Martyribus
menses novem, dies viginli. Sepultus in cceraeterio sepulta quiescit.
Balbinx, via Ardealina, quod ipse insistens fecit. Eodem die, sanctorum martyrum marceUict Apu-
Eodem die natale sanctorum martyrum Julix, lei, qui quidem priroo adhxserunt Simoui mago; sed
Sergii et Bacchi, sub Maximiano imperatore. Cujus videntes rairabilia qux Dominus operabatur per
honoribus sublimali, in palatio ejus clari habeban- aposlolum suum Petrum, relicto Simone, doctrinx
tur. Nam Sergius erat primicerius, Bacchus vero aposlolicx se tradiderunt. Et post niartyrium apo-
secundicerius scholx gentilium. A quibusdam ergo stolorum, confessioneCbristi et ipsi decorati, Aure-
apud iraperatorem accusati, quod essent Chrisliani, liano consulari viro senlentiam ferente, martyrii
vocati sunt ab imperatore, ut sacrificantes Jovi, de coronam reporlarunt. Sepulti non longe ab urbeRoma.
sacrificiis oblalis cum eo degustarent. Ingressus A. VIII 1DUSOCTOBRIS.
iraperator lemplum, gustavit de sacrificiis, et cir- (SOct.).
comspiciens, non vidit Sergium et Bacchum : rieque «*Apud Cretam, urbe Gorlinx, beali Philippi epi-
enim ingressi fuerant templum. Mitlens igitur mi- scopi, magnis virtulibus etoplimis studiisprxditi viri.
lites de adstantibus sibi imperator, jussit eos intro- Thessalonicx, S. Demetrii martyris.
duci. Quibus et dixit: Ut video, facti estis deorum Et beatissimi senis Simeonis.
inimici. Accedite ad aram Jovis magni, et sacrifi- B. VII IDUS OCTQBRI3.
cale, ac de sacrificiis ejus sicttt et cxteri iuanducate.
(9 Oct.)
Responderunt beali Sergius ct Bacchus : Habemus Abrahx Patriarchx.
regem verum xlernum in ccelis, Jesum Christum Apud Parisium, natalis sanclorum martyrum Dio-
Filium Dei. Huic per singulos dies oflerimus san-
rationabilem cul- nysii episcopi, Eteutherii presbyteri, et Ruslici dia-
ctum vivumque sacrificium, atque coni: qui bealus episcopus a pontifice Romano ad
turam; lapides autem et ligna non adoramus. lm- Gallias direclus, ut prxdicalionis operam populis a
perator lunc indignatus jussit exutos chlamyde in-
fide Christv alienis exhiberet, landem Parisiorum
dui eos muliebri colobio, et per mediam civilatem civilatera devenit, et per aUquot annos sanctum
ad palatium perlrahi, catenis in cervicibus positis. fideliter et ardenter exsecutus, a prxfeeto Fe-
opus
Et cum pervenissent ad palatium, dixit eis impe- D scennino Sisinnio coroprehensus, et cum eo sanctus
rator : Sceleratissiiui, scitis quia quem colitis Cliri- presbyter Eleutherius et Rusticus diaconus,
gladio
stum fabri filius fuit, et antequam nuptix legitimx animadversi marlyrium compleverunt.
fierent, de adulterio facto mater eura procreavit?
Cui milites Christi responderunt: Erras, imperator; C. VIIDUS OCTOBRIS.
nam quem coUmus Deus verus est, et vita xterna, (10 Oct.)
qui fecit ccelura et lerram et qux in eis sunt. Am- Apud Goloniam Agrippinam, natale sanctorum
et
plius igitur veris prosecutionibus eorum iratus Ma- martyrnm Gereonis, aliorum trecentorum octode-
ximianus, jussit eos Antiocbio duci iradi, ut con- cim, quos ferunt Thebxos fuisse, et cum legione illa
iudo jussu Maximianiimperaloris in
stringeret eos in cippo. Et facto raane, sedit in prx- beali Mauritu,
torio. El adducti sunt ante illum Sergius et Bac- Gallias transitum fecisse, atque circa Rheni litlora
chus. Et cum nec blanditiis, nec minis eos a pro- consedisse, etfuueslum lyranni iroperiura respuendo,
posito incurvare posset, bealura quidem Sergiura pro vera pietale colla palienter gladiis subdidisse.
» Euseb., 1. v, c. 24. Ruff. o De hoo supra 11 Apr. Hier. de Scr. Eccl., cap.
b Ponlific, c. 55. 30. Vide lib. de Fest. Apost,
 377 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. OCT. 37(1
Loih prophelx. Alicx veiitatis, in borribilis eremi exsiiium trusi, et
Apud Cretara, beati Pinyti, intcr episcopos nobi- inter Mauros ferocissimos deputati sunl; inler quos
lissimi, »qui inscriplis suis velut in quodam speculo erant Cyprianus et Felix prxcipui Domini sacerdo-
viventem Sui reliquit imaginera. tes. E quibus plurirai cum crudeiiter minarentur, et
Item apud Agrippinensera urbem, nalalis sancto- hastilium cuspidibus ad currendum ac lapidibus tun-
rum marlyrum Mallosiet Victoris : quorum prior, derenlur, sive ligatis pedibus, velut cadavera per
cum longotempore ubinam sepultus fuerit laluisset, dura et aspera loca traherentur, tam diro supplicio
sancto episcopo ejusdem Ioci ex divina revelalione per singula raerabra discerpli, dum per gladios acu-
manifestatus est. Cumque corpus ejus ex loco abdilo tos pelrarum huiccapul conterebatur, aliis latera fin-
levarelur, lanta odoris suaviiasemanavit.utaslantes debanlur, inter manus trahenlium spiritum exhala-
fidelesvelut immensiaromalis fragranlia replerentur. bant. Exslat per tolum aggerem publicum, lumulis
Ila Brilannia, * sancti Paulini episcopi Eboraci, qui loquenlibus, visis sepultura sanclorum.
ordinatus episcopus a bealo Justo, qui a sanclo Au- F. UI IDUS OCTOBRIS.
gustino, quera beatus Gregorius ad prxdicandiim
(13 Oct.)
Anglorom genti direxerat, consecratus episcopus
Natalis beati Carpi, discipuli Apostoli, Pauli apud
fuerat, genteiu Nordanhumbrorum, boc est eam]
natiouera Angtorum, qux ad aquilonem Umbri flu- Troadam.
miois habilabat, cum rege suo Eduino, verbum fidci ApudAnliochiam, beatiTheophili, qui sexlus abapo-
ptxdicando couverlit. Et clarus vita, doclrina, et stolis Ecclesix ponlificaturotenuit, viri eruditissimid.
miraculis, vi Idus Oclobris in pace quievit. G. PRIDIE IDUS OCTOBRIS.
D. V IDUS OCTOBRIS. (U Oct.)
(11 Oct.) Natahs sancli Callisti papx, • qui sedit in episco-
Apud Tarsum melropolim Cilicix, natale beatissi- palu annos septem, menses duos, dies decem, et
morum marlyrum Tharaci, Probi et Andronici: qui sub persecutione Alexandri imperaloris raartyrii glo-
persecutione Diocletani sub Maximo prxside, longo riam adeplus est. Postquam enira Palmachium pro-
tempore carcerali squalore afflicli, et terlio diversis consulem, cum omni domo sua baptizavit, et sena-
tormenlis et suppUciisexaminati, in confessionefidei torem Simplicium ad domum ejus, ct Felicem cum
triumphum gtorix adepli sunt. Nam nervis crudis uxore Blanda, quam a paralysi curavit, et iidem ipsi
graviter cxsi, et testis asperrimis defricati, etiam ab Alexandro universi occisi, gloriam marlyrii con-
papyro ardenli circa venlrera et lalera adusli, post secuti sunt; sed et poslquam Calepodius presbyter
maxillarum confractionem, post tormenla libiarum, " ejus gladio marlyrium surapsit, tenlus est ab Alexan-
post aceli et sinapis naribus infusionera, post obe- dro, et diutissime fame erucialus, et quotidie fusti-
liscps ignilos, post confixiohem digilorum clavis bus cxsus; atque prohibitum fuit ne quis ad eum
acutissimis, post oculoruui transpunctionem, ac lin- veniret; si vero aliquis venire noctu auderet, com-
gux abscissionem, novissime in amphilheatro ursis prehensum occiderent. Qui cum multis diebus esset
et leonibus prpjecti sunt. Sed cum nulla ex bestiis in custodia, venit ad eum Healus Catepodius per vi-
sanctorum corpora auderet altingere, Maximus, ira sum, et consolabatur eum, dicens .*Firmus esto,
accensos, jussit eos gladio jugularii et corpora eo- pater, quia corona tua jam perfecla esl. Erat ihi
rum inter corpora gladialorum projici. Noclu aulcm miles quidam nomine Privalus, ulceribus plenus, qui
venientes fideles, et deprecantes Dominum ut eis doloribus conlinuis cruciabatur. Itic misil se ad
ostenderet sanctorom reliquias, viderunt subito ve- pedes sancli Callisli, rogans ut sanareteum ab ulcc-
lutslellam splendidam de ccelomissam supersinguta ribus et doloribus suis ; quera mox sanclus pontifex
sanctorum corpora residentem. Sicque cum ingenti ab ulcerum dolore ac fceditate, simul et ab infideli-
gaudio rapienles ea, prxcedente se ejusdem stellx tale in nomine sanclissimx Trinitalis baptizatum
spleodore, gloriosos Christi athletas loco aplissimo curavit. Quod audiens Alexander, ipsum quidem mi-
coodideront. D Utem fecit plumbatis deficere; bealum vero Calli-
E. IV 1DUS OCTOBRIS. slum per feneslram domus prxcipilari, et ligalo ad
(12 Oct.) collum ejus saxo, io puteum demergi.et in eum per
Apnd Ravennam via Laurentina, nalalis sanctj rudera cumulari. Post dies vero decem et septem
Edistii. presbyter ejus Aslerius cum clericis noctu veniens,
Apud Africam,« sanctorum confessorum et marty- levavit corptis ejus, et sepelivit in ccemeterio Cale-
rum quatuor miUium nongentorum septuaginta sex, podii, via Aurelia, pridie Idus Octobris.
qui perseculione Vandalica, apud Africara, cum Eodem die, transitus sancti Jusli in erenio : qui
essent ecclesiarura Dei episeopi, presbyleri et dia- cum aliquot annis in eremo Angelicamegisset vitam,
cones, associalis sibi turbis fideiium populorum, et dignus adessel finis, tantis laboribus regoom spon-
jussu Hunnerici regis Ariani, pro defensione calho- dens ccelorum atque iUis jam extremis sanctx com-
» Hier. de Script. Ecctes., cap. 28. c Vict. Afr. 1.».
BedaHisl. Angl. I. 2, c. 9, 14,16,17, 20; et d Hier. de Script. Eccl. cap. 25.
• Pontif.,c*p.l7.
l,3,c..i. *
 579 S. AD0N1SARCHI6WSC. VIENNENSIS 380
migrantis animx, flens et eottstemaius mente Viator.A animasemisere.Ubi usquein hodiernumdiem nondes-
, Mlaret dicens: Gurme, Dontine,derelinqois? respon- initingenlianiirabiliaJesusChristusDominusoperari.
disse dicitOrj rieconturbarelurquasi destituius sola- C. XVI KALEND.N0YEMBRJS.
lio» quia brevi se illo qtioque ipse sequerelur. Qtram (17 0et.)
otique ptupHetiam ac revelationem cito transitU san- Marthx sororis Lazari.
etissimi invenis ministri ejus qul sohts ardore fidei Iteffl beati Aristionis, qui fuit unus de septuaginla
eOriiepiscopatumfogientem et latete cupientptnsecu- Chrisli discipulis c.
tus fuerat, consUt fuisse completam. . Item beati Heronis, de quo beatissiino Ignalio per-
'
A. IDIBUS OCf OBRiS. genli ad passionem revelatum est quod Antioclie-
nam post euiri recturus esset ecclesiam. Erat enim
(15 Oct.)
iri Galliis,» aptid ColoniamAgrippiriam,sanctorum hic beati martyris Ignatii tnnc diaconus; episcopus
Maurorum de mililihus §. Gereonis. Qui ex legione factus, viam magrstri pius imitalor sequitur, etpro
sacra Thebxoritm, ctthi eSsent nUffiero quinqua- "cpmmendaio grege amator Christi occubuit.
Iri Galiiis-,civitate Arausica, sancli Florentii epi-
ginta, apud eamdem urbeirt tnartyrium consumman-
rtes, condhi sunt m basilica, qtix admirabili opere B Scopi,qui multis clarus virlutibus in pace quievit.
exmusivo quodammodo deaurala resplendet; unde D. XV KALEND. NOY__M!ifiiS.
et incolx sanclos aureos eos vocitare consueverunt. (18 £».<.)
, Eodem die apud Lugdunum, nktale beaii Anliochi . Nataiis S. Lucx Evangelislx.
episcopi, qui cum adbuc presbyter Lugdunensis Eodemdie -, sancliAscJepiadisAntiocheni episcopi,
esset, pio incilatus ofBcio,usque ad visendum episco- qui unus fuit ex prxclaro confessorom nomero, qoi
pum suum, in eremo jam morabatur, nomine et sob Decio gloriose passi sunt.
actlohe yere Justus, pergere animo intendit. Vir Item Romx sanclx Triphonix e uxoris DeciiCxsa-
itistrictione prxcipuus, et qui npn immerito, tem- ris. Qiix, viro suopostinterfectionenibealoriim Sixli
pofe inlerjecio ad ejusdem ponlificii colmen assum- etLaUreutii divinitus punito, peliilbapiizaricum filia
ptuS est. Quo slrenue adminislrato, regnum coeleste Decii Cyriiia, a Justino presbytero; et alia die de-
adeptds est. SepiiHus in ecclesia marlyrum Macha- functa est, ac juxta sariclum Hippolytumin cripla
bj&Oriiin,in qtia et sanctus Justtis tumulafus quiescit. sepulla, qutnto decimo Kal. Novembris.
fii XVII KALEND.NOYEMB. & XIV KALEND. NOVEMBRIS.
. . (16 Oct.) (19 Oct>)
Io Africa i>, natale sanctorura martyrtna CGLXX'u ApodAntioehiamSyrix', natalis sanctofilm Bero-
pariter coronatorum, et sanctorhm martyrUm Mur- iiici, Pelagix, et alioro» qoadragitua noverii.
tiftiii et Satyriani, cum duohos fratribus eorunij et , - Item ipsa die, beati Ptolomxi, setl et beati Lncii
egregix Chrisli ancill* Masimx virgliiis. Qui leiri- mahyrum. Qui beatus Ptolomxus, comprehensus a
pore W-niJaliox persecutionis, sub Geiserico rege fuodam centurione, interrogatur si Christianus esset.
Ariano, prP cpnstantia *dei Cathoiicx primum no- Jioo Plolomwus tanquam amator veritatis, nequa-
dosis fiwtibuBcxsi, et iraque ad ossa laniatt, eum quam gloriam snx nreJbssiotjis «ecultans, percon-
multo tempore tatia paterentur, seqoenti die semper tanti Chrislianom se esse corifestus est: Honc con-
ioeelumes reddebantur. Post etiam diirH Carceris linuo centutio in vkacula coHJecit,et mtilto leriipore
«uslodia damna&t crrm fuissent arctati in nervtittl, squalere carceris maceratumad tilliintim Urbieioju-
mira Dei virtote, ingentium iigiiormn putrescens so- dici obtoUt. A qno simili modo hoe solum interroga-
loU «§» fortitado. Ad quod miracuiurrl Maxima tus est si esset Christianus; qui rursum lanti boni
Gbristi famuia «ux iibertali dimiss», inater ppstlho- sihi eQhseiiu, divioam reUgionemprx se lulit, et de
dom moitarum virginum Dei eflecla, in veritatis Christi magisterio ac tbtios boni inslitutionibus pu-
eonfemiene gloriosa corisenuit. Reiiqui iriter fero- blica coiifessione testatus- est. Qui enim negat quod
eissinioBMaurosexsillo relegatl, eum praedicaiione est sine dubio culpabile judicat esse qilod negat.
fea muititudinem barbarorum Gbrisio Doraino lu- Conlinuo ergo pdst confessionemab Urijicioduci ju-
CratiJWssent; jiissu impii Geiserici, ligatis pedibos, betur. Lucius autem quidain Ghrislianus vir, videns
pnst terga «urrehiiom qiiadrfgafum, inter spinosa tara temere latam senteiitiam, aitad Urbicium:
loca Bllvafum pariter jussi sunt irrterire. Cumque Qoid, quxso, causx est, quod neque adulteruffl, iie-
ducta atqne reducta dumosis lignorum aculeis inno- que corruptorem, aut homieidarti, vel lUronfiui,
centium corpera c-rperentor, vieino currerilibus in- raptoremvief aut alterius cujuslibet facittori* feom,
demitis equis, vate slbi inticem his verbisdicebant: sed tantunt pro nomine Clhristiano, quod hoc se vo-
Frater, Pra pre hre; implevil Beris desiderirtin no- cabUlPconf«SSH8 esiWJneUpari,-dmorlem hotninetn
struni. Taliter pfervWtWiratl regnuitt coetorum. Sio daci prxcepisti? Non BU«h^c digna piP imperatore,
qoe erandb et psaitetdo, gadtiemibus angell», plas nee MpientissimopoflfovBlioejos, hec-a. sacre sena-
» Gregor. Tur. deGlor.ro., c. 62. d Vide librumrtiFtSSt: ApdSt.faj-eb. 1. vi, C ^.
J>Vicl. Afr. lib. i.~ e DeeaihAetis S^ Laureut., 10 Aug.
« Euseb. 1. III, c. 30. Ignat. epist. ll>. < Euseb. 1. iv, c. 18. Ruff.*7.
 381 MARTYROLOGIUM CUM ADWfAMENTIS. — MENS. OCX _S_
tu qux agis, Urbici. Aflilleniliil aliiiti inquirehs, itit A vigesim_m xlatis suxannum, xslus et pluvias
ad Lucium : Videris mihi et tu Christiauos esse. fjfevis tuguriunculo declihavit, quod jtinco et
CumqueLucius respondisset: Hoc ptane stlm, etlam carice texerat. Structa deiriceps brevi celllila, qux
ipsum duci jussit ad moriem. Jlle, gfatias, inqltit, usqile hodie permanet, latitudine pedtlm qualuor,
«go, quod mc nequissimis dominis absolutum ad aititudine pedum qtiinque, hoc est statuta stia humi-
bonurti et optimum Pairem, et Regem omnium Do- liorcS^porro tongitodlne paoto atfipliore quam fejus
niinura remillis. Sed et terlius quidairi, pari modp corpusculum paliebatur, Ut septilcrum potittSquam
Ubertale usus, pari quoque senlentia puniius est. domum crederes. Capillos semel iri ariuo Paschx di«
Passi sunt aulem sub Antonio, cognomento Pio, et tolondit. Super nudam hurniim iri stralu juriceo
filio ejus, hi beali martyres, el sepulti apud Alexan- usque ad mortera cubilavit. SacCUm quem semel
driam metropolim yEgypti. fuerat indutus, nunquam lavans; nec mutavil alteram
F. XIII KALEND. NOVEMBRIS. tunicam, nisi cum prior penitus scissa essel. Scri-
* pturam quoque sanctam memoriter lenens, post
(20 Oct.)
In Galliis, civitate Agenno, sancli Caprasii mar- oraliones et psalmos quasi Deo prxsenle recitabat.
A vigesimoprimo anno usque ad vigesimum sexlum,
:
tyris qui curo rabiem persecutionis declinans lale- B trihUs annis dimidium lentis sextarium mddefaclum
ret in spelunca, audiens bealam Fidcm virginem pro
aliis tribus, panem aridum
Chrislo forliter agoiiizare, animalus ad lolcranliam aqua frigida comedit;
cura sale et aqua. Porro a vigesimo septimo usque
passionum, oravit ad Douiinttm ut si pro certo eum ad trigesimum, herbis agreslibus el vigultorom quo-
dignum glpria marlyrii judicaret, ex lapide speluucx rtimdam radicibos Crudis sustentalus est. A trice-
illius aqua limpidissima emanaret, Quod cum DoinL-
nus conlinuo prxstilisset, ilte securus ad aream cer- simo atitem primo ttsque ad tricesimum quintum,
sex uncias hordeacei panis, et coctum modicuin
taminis pruperavit, et palmara martyriifortiter dimi-
olus absque oleo in cibo habuit, Senlieiis autem
cando prpmeruit.
caligare oculoset lotum corpus impetigine et pumi-
G. \l\ KALEND.NOVEMBftlS. cea quadam scabreditie conlrahi, ad superiorem
(21 Oct.) victum adjecil oleura, et usque ad sexagesiroum ter-
'
Ajjutl Nicomediam, natalis SS. tnartvrum Dasii, tium vitx sux annum, hoc conlinentix cucurrit
Zotici, Caii, cum duodecim militibus. giadtt, nihil extrinsecus aut pomorura, aut legu-
Eodem die, sancti patris nostri Hiiarioriis, cujus rainis, aul cujuslibct rei guslans. Hinc cttm se vi-
vitam Hieronymus vinutibus plenaro scribii ». Hic deret corpore defatigatum, et propinquam putaret
ortus vico Thabata, qui eirciter qtilnque millia a iG imminere morlem, a sexagesimo quarto apno usque
Gdza urbe Palxslittx ad Austrum situs esf, ctitti pa- ad octogesimum pane abstinuit, incredibiU mentis
rentes haberet idolis deditos, rosa, ul dicitur, de fervore, ut eo lempore quasi novus. accederel ad
spinis floroit. A quibus raissus Aiexandriam, grarii- aervitutem Domini quo solenl cxteri remissius vi-
malico iradiius esl, ibiqite quaritum illa patiebatur vere. Fiebat autem ei de farina et comminuto olere
xtas, tnagna ingenii et iriorum documehialirxbuiL sorbitiuncula, cibo el potu vlx quinque uncias ap-
firevi, charus omnibus, et loqttendi arte gnarlis|; pendentibus. Sicque complens ordinem vitte nun-
quodque his majus est omnibus, credens in Doirimo quam ante solis occasuni, nec in diebus feslis uec
Jesu; lola illi volunlas in Ecclesix congregationibus in gravissima vatetudine solvit jejuniura. Igilur pp-
erat. Autliens auteni celebre nomen Antonii, quod tentissiraus in miracolis, et saoctilate incomparabi-
per omnes ^Egypti populos ferehalur, incensus vi- lis, octogesimo xtalis sux anno, cum absens esset
sendi eum studio, perrexit ad eremura; et statim ut Hesychius (qui eum semper familiarissime colebal)
eum vkiil, mutalo pristino habitu, duobus mensibiis quasi in teslamenti vicem, brevem raanu propria
juxta eum mansit, contemplans ordinem vitx ejus, scripsil epistolam, omnes divitias suas ei derelin-
moruiiSquegravitalem; quam crehrer in oratione, quens..: Evangelium scilicet et tunicam saccinam,
quam humilis in suscipiendis fralribus, severus in ' ' cucullum et palliolum. Ilaque modicus calor lepebat
corripiendis,alacer in exhortandis esset, et ut conti- in peclore, nec prxter sensum qtiidquam vivi homi-
iieiiliam cibique ejus asperitalein milla uuquam ijifir- nis snpererat, et tamen aperlis oculis loquebalur :
mitas fmngeret. Rcversus aulera cum quibusdain Egredere, quid limes? Egredere, aniiria, quid dubi-
inunachis ad palriara, parenlibus jara defunciis, las? Septuaginta prope annis servisli ChristOj et
partem suhstantix fratribus, parlem pauperihus lar- mortem times? Inter hxc verba exhalavit spirilum,
gitusest, nihil sibiomnino servans. Erat autem ttutc staliinque hmiio ebrutus, quia ipse sic omnes, qui
annorum quindecim. Sic nudusetarmalus inClirislo ad xgrotantem venerant, adjuravit ne punclo qul-
soliludinem ingressus est, sacco lantum cooperlus, dem horxpost morlem reservaretur, Quod postquam
et peiliceum habens ependyten, el tenattem quem Palxslinx sanctus vir Hesychius audivit, perrexit
illi beatus Antonius proficiscenti dederat, sagum- Cyprum, et cum ingenli vilx sux periculo, post
que ruslicuin ; qttindecim tantiim caricas post solis iJecemferme menses, corpus ejhs ftlratus eit. Qllod
occasum comedens. Igitur a sexlodecimo usque ad Majurriam in Palxstina deferelis, tritis ittOnachorutri
• Hieron. t. I.
583 S. ADONIS ALCHIEPISC. YIENNFNSIS 384
et oppidorum turbis prosequentibus, in antiquo rao- A Januarii presbyterorum, et Forlunaliani et Sepiimi
nasteriocondidit; illxsa tunica, cucullo etpallio, et lectorum. Qui temporibus Diocleliani, in soa civilate
toto corpore, quasi adbuc viveret, integro, tanlisque tenti.a Magnelliano procoratore, inde multis diu
fragranle odoribus ut delibutum unguentis pulares. vinculis et carceribus macerati, et in Africa, et in
Eodem die, nalaUs sancli Asterii, presbyteri Cal- Sicilia, tandem in occisione gtadii consummati sunt.
listi; qui cum corpus ejus levatum de pufeo sepelis- Stint aulein honotifice sepulti inter Carthagioem
set, post diessexaudiens hoc imperator Alexander, el.Uticam.Felixquinquagiotasexannororaobiilvirgo.
prxcepit euro per ponlem prxcipitari. Gujus corpus D. VUI KAL. NOVEMBRIS.
inventum est et a quibusdam Christianis in eadem (25 Oct.)
civitale sepultum. Scriptum in passione sancti Calli- In Galliis, civitate Soessionensi, natalis snnctorora
sli papx (14 Oct.) Crispini et Crispiniani, qui perseculione Diocletiaui
Et ipso die, trausitus sancti Vialoris » lecloris, io el Maxiiniani, ad trochleas extenli, et fuslihus cxsi,
eremo comitis sancti Justi. poslquam digili eorum subulis transfixi sunt, el de
A. XI KAL. NOVEMBRIS. dorso eorura lora prxcisa, ad ulliraum gladio trttci-
(22 Oct.) dati, coronam martyrii conseculi sunt.
, erosolymis, natalis beati Marci (qoi primus Jero-1 B Eodem die Petragoricas civitale, nalalis sancli
solymisex geutibus, post episcoposex circumcisione, Fronlonis episcopi, qui Romx a beato Pelro ordi-
sacerdotium civitatis iilius accepit) clarissimi et doc- natus, cum Georgio presbylero ad prxdicandum
tissimi viri,acnon multopostmartyrio consunrmati. Evangelium raissiis est. Cumque lertio die itineris
ltem beatx Salomx, qux in Evangelio (Matlh. xv, idem Georgius esset mortaus, mcerens Fronlo rever-
xvi)legiturcum reiiquis sanclis feminis circa Domini sus est ad Apbslolum, acceptoque ejus baculo, et
sepulturam sollicita. super corpus defuncti posito, sociura de morte rece-
Apud AdrianopoUm Thraeix, iiatalis sanctorum, pit. Sicque ad prxdictarn civitatem veniens, ma-
Philippi episcopi, Eusebii et Hermelis. gnam genlis illius multitudinem ad Christum con-
B. X KAL. NOVEMBRIS. vertit, el multis miraculis clarus, in pace quievit,
Ipso die Ronix, via Salaria, nalalis, quadragintaet
(25 Oct.) octo militum, qui simui baptizati a beato Dionysio
Apud Antiochiam Syrix, natale sancti Theodo-
relib presbyteri, qui persecutione Juliani impil,' papa, et mox, jubenle Claudio, imperalore decollali
sub prxfecto et avunculo ejus Juliano, cum ab eo sunt. Quorum corpora noctu collegerunt beatus Ju-
Anliochenorum ecclesia spotiala, el religiosi quique' stinus presbyter et Joannes, et sepelierunl in crypta
fuissent ejus terrore dispersi, in Ecclesia spoliata c* curo multitudine Chrislianorum , in via Salaria in
raansit intrepidus, alque ab eo teneri jussus, post clivum Cucumeris, vui Kal. Novembris, ubi posili
sunt et alii martyres cenlura vigiuti et unus. Intcr
equulei pcenam, ac multos ac durissimos cruciatus,'
etiam lampadibus circa lalera appositis, inflammatus quos fuerunt quatuor mililes Chrisli, Theodosius,
est. Sed his divina virtute restinctis, cum milites,' Lucius, Marcus et Peirus. Hi videntes ad se venire
rogabant ut prirai decollarentur. Scriplum
qui eas tenebant, angelorum aspectu territi ruissent armalos^in passione sanctorom martyrom Sixli, Laurenlii et
in faciem, et credenles in Christo, impium rainiste-
rium recusarent, jussil eos Julianus pelago innnergi. Hippolyti. E. VU KAL. NOVEMBRIS.
Quibus bealus Tbeodoretus ait: Prxcedile, fratres;
(26 Oct.)
ego vos soperans inimicum sequar ad Dominum.Sic- Apud Africam, natalis sanctorum martyrum Ro-
que in confessione persistens, et prophetico spiritu1
' gatiani presbyteri, et Felicisstmi, qui persecutione
repletus, Juliano Aposlatx, qOem apod Persidem di- Decii et Valeriani, Hlustri sunt martyrio coronati.
vina nitione incorrit, prxdicens interitum, occisioue5 De quibus etiam scribit bealus
Cyprianus in Epislola
gladii marlyriura consuramavit. ad confessores, his verbis : Vt seijuamini, inquit, in
In Hispaniis, natalis sanctorum Servandi et Ger-" -v omnibus
Rogatianum presbyterum gloriosum senem,
mani : qui posl verbera squalorem carceris, et sitiss ' viam vobis ad
gtoriam lemporis nostri religiosa vir-
ac faniis iujuriara, et longissiroi itineris Iaborem,' tute et divina
dignatione facientem, qui cum Felicis-
quem jubenie Viatore prxside, ferro onusti pertule- timo fratre nottro quieto temper et tobrio excipitns
runt; novissime martyrii sui cursum, ferro cxsiss ferocientit poputi impelum, primum vobit
hospitium
cervieibus, impleverunt. Ex quibus Gerraanus Eme- in carcere prceparavit, et metator quodammodovester
rita» juxta beatam Euialiam sepultus; Servandus5 nunc
vero Hispalim translatus, circa sanclas Juslara et1 quoque vot antecedit.
Commemoralio agitor ipsa die sanctorom episco-
Ruffinam condilus est.
porum Vedasti et Amandi, qoorum vita et mors plu-
C. IX KAL. NOVEMBRIS. rimis existit miracolis gloriosa.
(24 Ocl.) F. VI KAL. NOVEMBRIS.
In Venusia, civitate ApuUx, nalalis sanclorumi (27 Oct.)
Felicis episcopi civitalis Tubzocensis, et Audactis ett In Hispaniis, Abeia civitate nalalis sanctorum Yin-
• De hoc in Vita Justi, 2 Sept. Euseb. lib. rv, c. 7,, )> Sozom. lib. v, cap. 7,
385 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. OCT. 386
eentii, Sabinx et Christetes, qui primo adeo in Adesertis J locis atque agellis secretiorihus delftescit
equuleo suot extenti ut omnes compages membro- annis quam plurimis. At non ille magnus divinx
mm eorom Iaxarentor; deinde capila eorom lapidi- providentix oculus cfuiescilin longum, sed in impios
bus supposita, usqoe ad excussionem cerebri validis ultionem per ea ipsa qux sibi in perjuriis statuerant
vectibus sunt contusa;, atque ita martyrium comple- raaledicta molitur. Primus namque ille testis, parva
verunt, agente prxside Daciano. ignis scintilla noctis tempore domo sua suceensa,
Eodem die apud Tyie castrum, nalale sancti Flp- cum omni genere et omni familia flammis uttricibus
rentii roartyris. conflagratur. Alius repenfe ab imis pedibus usquc
Romx, Evaristi » papx, qui sedit iu episcopalu ad sumraum capitis verlicem, morbo regio, qoo fue-
annos novem, el sub Trajano raarlyrio coronalus, rat imprecatus, repletor atque consumitur. Tertius
sepultus est in Vaticano. autem priorum exilium videns, et oculum divinum
Eodem die, vigilia apostoiorum Simonis et Judx. nonlatuisse perspiciens, prorupit in raediura, et au-
G. V KAL. JSOVEMBRIS. dientibus cunctis, sera poenilentia, universum con-
(28 Oct.) cinnali sceleris ordinem pandit. Tant.s autem lacry-
Natalis sanclorum Simoiiis et Judx b. . mis itnmanis commissi facinus defiet, et in tantum
" die
Romx, sanctx Cyrillx, filix Decii Cxsaris, qux nocluque perdural in fletibus, usqueqtto lumini-
sub Claudio principe jugulala et necata est gladio, bus orbaretur. Hi igitur fignienti sui hujuscemodi
ac seputta a Juslino presbytero cum raatresua, juxta pcenas dederunt. Narcissus vero cum ita desertum
sauetoni Hippolylum. petiisset, ac locis secrelioribus se abdidisset, ut ubi
A. IV KAL. NOYEMBRIS. jam degeret, nullus agnosceret; necessariura visum
est cpiscopis ut alium pro ipso ordinarent, cujus
(29 0«I.)
Natalis beati Narcissi Hierosolymoruni episcopi, nomen erat Dius, cuique (cum paryo tempore prx-
succedit Germanio, et Germanioni
viri sariclitate, et palienlia, ae fide laudabilis. Ac- fuisset Ecclesix)
cidit« aliquaudo in die solemni vigiliarum Paschx, Cordius; cum ecce subito velut redivivus coeloque
reddilusex improviso apparuit Narcissus; et rurstis
oleum desse luminaribus; ctimque id per minislros
afratrihus adprxsidendumrogalur ecclesix. Yeruni
innotuisset, moeror populi maximus fuit; sed Nar- cum
etssos in lide cpnfidens, rainistris imperat haurire ipse jam senio fessus, pontificalus ministerio
et sufiicere non posset, Alexandrum qoi jam episcopus
aquara, sibique deferre; cumque tulissent, oravit,
benedixil aquam, et infundi luminaribus prxcepit. esset allerius loci, divina dispensalio in adjulorium
evidentissimis revelalioiiihus vocavil. Expletis
Tunc repente miro et sxculis inaudito genere vir- ( senis
in autem cenlum ct sedecim annis, relicta sede ipsi
tus, natura pinguedinem olei versa, splendorem laborum suorum a Domino re-
luminum eliam solito reddidit clariorem. Ad fidem Alexandro, fructum
aulem rei, a plurimis religiosorum fratrum ex eo- cepit.
dem oleo, quod versum de aqua fuerat, reservatum Ipso die, apud Sidonem urbem, nalalis sancti Ze-
Diocletiani
est. Is namque cura inter cxtera virtutum suarum . nobiid presbyleri, qui perseculione
bona esset valde constantis animi, et justi rectique martyrio coronatur.
In Gallia, Vienna civitate, depositio sancti ac bea-
indeclinabiliter lenax quidam homunculi nequam
male sibi conscii, meluentes ne criminnin suorum tissiraiTheotlaiii, abbaliset confessoriJ; et translatio
si arguerentur, non possent effugere vindictam, prx- ipsius in loco ubi dicitur vallis Rupiana, iv Kalendas
veniont factiooibos et circomveuire parant eura, Noverabris.
cujus judicium verebantur. Concinnanl igitur adver- B. III KAL. NOVEMBRIS.
sus eum infame satis et noxium crinjen. Conve- (30 Oct.)
niunt auditores; tesles ex semelipsis producunt, qui Civitale Tingilana, passio sancli Marcelli cenlu-
sub sacramenti juramento, qox objiciebantor con- rionis, quicapitisabscisionemartyrium consumma-
iirmarent. Quorom onos testis ita, ne igni consome-I" vit, subAgricolaoagente vicesprxfectorttm prxtorio.
retor, vera sedicere testabatur. Alios ila, ne regio Apud Africam, natalis marlyrum numero ducen-
morbo corrumperettir. Terlius ila, ne lumiiiibus or- torum et viginti,
baretur. El quamvis nec juramentis quidem islis Apud Aniiochiani, beali Serapionise episcopi, eru-
qnisqoam fideliora et Dominum limentium crederet, dili viri et fide clarissimi.
eo quod vita Narcissi et inslitulio, ac pudicitia, ab
omnibus nosceretur; ipse tamen eorum qux mota C. PRIDIE KAL. NOY^MBRIS.
sunt indignitatem ac molestiam non ferens, simul (31 Oct.)
et secretam ac philosophicam vitam seroper habere Romx, nalale beali Nemesii diaconi, et Lncillx
desiderans, snbterfogit ecclesix mollitudioem, et in filix ejus f quos sanclus pontifex Stephanus bapli-
Euseb. 1. III, c. 54. Pontiflc. cap. 6. d Euseb. lib. vm, c. ^5.
b Vide lib.de FesL Apost. De ea io passione sancii e Euseb. lib. v, c. 18 et 21. Ruff. 19. Ilierou. de
Laurent.,
<-Euseb. 20Aug. Script.Eccl., cap. 41, 31 Qct.
lib. vi, c. 78 et 9. Ruifin. f De his in Vita sancti Stephani pap;e, 2 Aug.
«87 S. ADONIS ARCHiEPISC. VH-NNEMMS 388
wvttiquippeipsOm Neirieslohi diaconum consiifuit,' A'fiM-^:3esejw-Vtlril-fe-ai el^effudi sanguinem irnio-
'•
te^ftp^rlbuiValefi-nt ettJaHteol-; qui^ decreverhiit' ceirteffl- et jam riitilis ©neratos atque eomulatos pee-
trVWe_nqroie: invehl-s fuisset JSemesios, sine^att- catis,7lleet seTa-pcenitBdine cogrteverim Greatorem
dtetrtia punirefor. "ffemesius antem Ghristf gratiii meam.miserfeoi^fam Christi FiliiDei adepttis; hunc
foSeratus, «irculbat cryplas, et eoncHia ftiartynim, timeo, ipsiim adovo, ipsi eultnni mex servitutis
Bftiljicunque repertssei Ctiristiahum arhjuera egei£ offero; nam omnia idola fepidea atque serea mantf-
tetfyprout poterat, de faetihatibus suis ministraret. facta abjicio. Iratus Valeriarius, jtissrt eum in privata
Veraensvero fri-via Appia uoctissiteotiojuxta tem- cuslodia mancipari; et post lerlium diem exhibetur
plurit Martis, comperlt Valerianum et Maxlmtim in Valeriano et Gallieno, et fiiia ejus Lucilla qnam ante
templo Martts sacriflcare. Flexis itaque genibus, ora- patris interregatieheffl fecerunt puniri, credenles
vtt Dominum', dicens :1)omirie, Deus creator cceli et quodsie potuissent animmu beati Nemesii emoUire.
terrx, dissipa CPnsiliaarlis diaboltcx in nomine Do- Sed ipse, cujus interiora possidebal Spirilusssnctus,
minl nostri Jesri Cbristi FilUrtui, quem misisti in . iaHior de martyrio filfae factus, iri. coufessioneChri-
horic mondom, ht resipiscatit hi mfelices a" laqoeis sli ardentior eJJicilur. Et cura nullo modo a fide
diaboli. Stalim igitur Maximus consul a diabolo ar- Chrisli flecli eum posse viderent, jusserunt eum duci
ripitur, et magha voce ciamare ccepit flemesius £ ad supplicium. Dfecollatns vero est via Appia ante
Chrlsfianus me incendit, ejus oralio taie affiigit. templum Martis, vin Kalendas Septerabrjs; ^usqtic
Egressi ~vero quidam de templo, tenoeroni Neme- corpns a beato qotdeiii Slephajio papa m eodem
slum, et «Jum eontumeliis eom afftcerent, stibil» Jace-sepulturo, sed a bealo fcixlo pontifke. postea
Maxirijosexspiravit. At illf lenerites Nemesiom duxei levatum, pridie Kalendas Novewbris jnata eamdem
rurit ad Valerianum. Dicitqoe.ei Valerianos: Nemesi, viam Appiam ip crjpta veoerabijiu» curatum.
nbi est prudentra tua, qoatn «semper cognovimus, et a In Galiiis, oppidp Virniandensi, nalalis Quinlini
m consifio, et in aetibus? Nes le hertamor, cogita martyris : quj sub Maximiapo imperatore marLyriura
veritatem, non deseras deos quos semper ab ipsis passus est; et posi annos quinquaginta quiaque in-
cunabulis coluisti. Nemesius diaeonus ptenus lacry- venli^mest.xevelante an^Io^c^puse:us wsepuUimj
mls respoadit: Ego quidem infelix atque peecater pcia^ Kaleodas |m>s. ,
- Gregor. Turpn. de GlPr. rnartyrom, c. 73.

LITAKLfi J?ICJ3SDM.

MENSIS 3HOYEBBIK
BAB-T DIES XXX; LUNA VEUO, XXX.

D.SAL. NOYKMBUIS. iC episcopo Polycarpo. Cujus prxdicatione cpmes Te-

(l Mov.) rentius comperta, vinctom eom et cxsora ad se
• Festivitas sanctorura emnium. Petente liamque adduci prxcepit. Et rursura audita sermoiiom ejus
papa Bonifacio, jussit Phocas iroperator jn veferi constantia, nervis durissimis cxdi fecit. Ppst hxc
fano, quod Panlheoo vocabatur, el a Dpmiliano prius ad trochleas exteiistis et cxsos, ac rorsnm carceri
factum erat, ablatis idololatrix sordibus, ecclesiam raancipatOs, roane idola orando deslruxit, et re-
bealx seroper virginis Marix, et omniuramartyrum ductus esl in carcerem. Cui sululas decem calentes
fieri : ut ubi quondam omnium, non deprum, sed ih manibus infixerunt, et cum plumbo remisso pedes
dxmoniorura cultos agebalor, ibi deinceps ortiniuin;, in lapide peTforafo fixerOnt, et canes due-decimleio-
fieret roemoria sanctorum; qux ab illo lempore ces ciim eo incluserunt per sex dies ; et attulit ei
Kalendis Noveriibris in urbe Roma celebris et gene- angeliis panem ccelestem, subulas abstulit, et etiru
ralis agitor. Sed et in Galliis, monente sanctx re- de plombo ac ferro eripUit. Ad ttltimtim collum ejus
cordStiOnis'Gregorib pPriliftce,piissirrius Ludovicus vecte ferreb tundi, tet corpus lancea forari juhetur.
imperator, omnihus regni et imperii sui episcopis Quo facto, cblumba riivea d{j carcere, Christianis
consentientibns i statuit pt solerDriiter festivitas aspicieritibus, ad ccelos ascendit, et odor siiavissimus
omniora sanctorum in prxdicla die annuatim per- D quasi paradisi secutus est. Venit autera heata Leo-
peluo |geretur. Quara sanctam conslitutionem reve- hitla, et conditiirii aromatibUs eorous non longe ab
renli arriore suscepit pniftis Ecclesia. tpso careere sepelivit.
-' Et in castro Divifirie.^nataleS. Benigni presby- Eodem die, hatale sancti Cxsarii diaconi, ef Ju-
teri. Qui cum Andochio cPmpresbytero, et Ttyrso liani presbyteri. Qot vitteliijel Cxsarius t__opore
diacorio, miss-S est in Galtiam ab Orienle, asancto Claudii veniens exAfrica ad'T»rracinam Caibpanix
* Gregor. Tmon.,tie Gtw.jaart, .
5_* MARTYR0L0GH5MGUM ADDITAMENTI8.— MENS. NOV. 3«0
civilatem, dum contra idololatras proclamaret in .A G. PRIDIE NOHASNOVEMBRIS.
publico, lentus est a Firmino pontifice, et in cuslo- (4JVW.)
diam reclosos, Ubi diebns multis maeeralus, deinde b Apud Alexandriam, beali -Hierli presbyteri, viri
traditas est Leontio consulari Cariipanix. Quem ille acris ingeoii, in divinis Scriptoris nobiliter ernditi,
cumverbis superare nequiret, jussft artte carpentum vila purissimi, atque ad Cbrisljanan) philosophiani
srramduci, tigatis manibus, vinctum, et nudum usqtie nodi penilus et expediti, doctoris Ecclesix incompa-
ad templuro Apoltinis. Quo cum pervenisset, ad rabiiis, privaliin et pubfice mirabililer dlsputanlis.
ofalionem ejus corruit templum, et occidil pontifi- Hic quievit tetnpore Pbilippi imperatoris.
csm Firminum. Post hoc reclosos in earcere a Luxo- ln Galliis, civitate Rolenus, n-lalis S. Amanlli
rio primo civitatis, foit ibi anno uno, el raense ono. episcopi, cujus vita sanctitate et miraculis exslitit
Beinde educlus in forum ab eo, dum orarel, ccelesti gloriosa. -
est iuce circumdatus, ita ut ipse Leontius crederet. A. NONIS NOVEMBRIS.
et Cxsarioro qoi erat nodos, soa chlaoiyde indue- (SNov.)
rel, et ab eo baptizarelur, ef corpus et sanguinem Zacharix prophetx, palris Joannis Baplistx.
Domini acoiperet de manu Juliatii presbyteri. Nec e In Tcrracioa , civitate Campanix, natalis SS.
moia, dicta super eum oratione, traditlil spirilum B Felicis presbyleri, et Eusebii monachi, teraporibus
m Kalendas Novembris. Tunc Luxurius jussil Ju- Claodii imperatoris. Qui vitlelicel Eusebius, cura
lianum et Cxsarium ririlli in saecum et prxcipitari gepelisset sanclos marlyres Julianum et Cxs^rium,
in mare. Qni eo die rejecti sunt ad iitlus, et sepulli et ad sepuicra eorum orans et jejunans moitos
ab Busebio servo Dei, juxta urbem Terracinam. Et eonverteret ad fidem, quos Felix preshyter bapti-
idem Eusehius postea niar\yrium passos est cum zabat, tenli sunlamboa Leenlio filio Leontii consu-
Felice presbytero laris, ob eam maxinie causam quia Csesarius palrem
Ilem eodein die~uepositio S. Severini monachi, ejus Christianom fecisset. El ad forum ejus ducli,
de Tiburlina civitate. nec superali, inde carcere reclosi, et nocte eadeni,
Item nalale S. Marix virginis: qux cum esset euro sacrilicare nolent, decollati sunt, atque ir»
ancilla,et dienaiatis fiUidomini sui jejunaret, nec fluvium jactali. Quorum corpora venerunt usque ad
uUomodo flecti potuisset ut manducarei de idolothy- mare, et rejecta sunt ad littus, atque a preshyteio
tis; primp duris verberibus afllicta, dein longa car- quodam de Capua, nomine Quarto, inventa. Qui ea
ceris cuslodia, equuiei extensione, et ungularum mox imposila vehiculo duxil in casam suara, et
lauiatione vexata, martyrium consuramavit. euriose quxrens etiam capita irivenit; adjunctaque
C corporibus sepelivit juxla S. Cxsarium.
E. IV NONAS NOVEMBRIS.
" B. VIU IDUS NOVEMBRIS.
(2_Vot>.
« Natalis sancti Victorini, Pilabionerisis episcopi, (6 Xov.)
qui persecntiooe Diocleliani martyrio coronatus est. Tonza Africx, natalis S. Felicis. In hujus solem-
Apud Laodiciam, natale beati Theodori episcopi, nitate quemdam psalmum beatus Aoguslinus videtur
viri non solum verbis, sed etiam rebus et virtutibus exponere ad populum (Psal.cxxni), ubi inter cxtera,
ornati. Hic arte medicus quidem fuit, sed ad ani- deejuspassioneloquitur, dicens : Fetix martyr, vere
marum a Doniino translatus est medicinam. Yere felixetnomineetcorona,cujus hodiediesest.Noveritis
incbmparabilis, qui super omnes pene homines fide, autem, fratres, non eum passum mortem qvam alii
misericordia, stutlio, vigilanlia,'atque omnibus opti- martyres passi sunt: confessusenim, dilatus est ad
mis institutionibus claruit. In Scripturis quoque lormenla ; alio die inventumesl corpus ejus exanime..
divinis laboremqnaropluriroum gessit; qoievit aotem Clauserant enim illi earcerem corpori, non spiritui:
io seoectute bona. quem illic parabant torquere carnifices absentem
Eodem die, natale S. Ambrosii, abbatis monasterii invenerunt : perdaterunt sceviliam suam. Jacebat
Agaunensis, qui pnus apud Lugdunum monasterii rv exanimis, sine sensu, iltis ne torqueretur; cum semu
insulx Barbarx pater, et raagnis virtulibus clarus, apud Dominum, ul coronarelur.
cnra ilfuc ob religionis egregix normam translattis Iu Oriente, civitate Theophili, 9S. deeem marty-
fuit, beato fine ante in Domino requievit. rum, qui sub Sarracenis passi legunlur in gestis
sanctorum quadragittla.
F. JH NONAS NOVEMBRIS.
(3 Nov.) C. VIIIDUS NOVEMBRIS,
Natalis S. Quarti, discipuli apostolorum. (1 Nov,)
Apud Cxsaream Cappadocix, natalis SS. Ger- d Apud Alexandriam, Achillx episcopi, eroditionc,
mani, Tbeopbiii, Cxsarii, el Vitalis : qui optime fide, conveisatione, el raoribus insignis.
duxerunt martyriam, sub Deciana persecotioo? Eodem die natalis S. Amaranli martyris, qutapud
Eodem dje, jjepositio S. Hqlierli episcopi. Aibigensem urbem, exaclo agonis fidelis cursu,
» Hierott. de Scripl. Eccles., c. 74; Euseb.'Iib. vu, _kcles., c. 76.
c. "29.Ruff. ' De his in Vita sancti Cxsarii, \ Nov.
b Euseb. lib. vu, c. 29. Ruff. Hier. de Script. '« Euseb. lib. vn, cap. 29. Rpff. ;
391 S. ADONIS ARCHlEPiSC. V1ENNENS19 3«
sepnltus vivit in gloria. Cujus sacrum sepulerum, j ./Esculapii iclibus plumbataroai cxsi deficerent.
virlule Chrisli, miraculis freqaesntibusilhistralur. Quorum corpora jussit in platea canibns jactari, et
» Apud Perusinam Italix urbem, natalis S. Her- jacuerunt ibi diebus quinque. Tunc pii Christiani
culani, episcopi et martyris. veuerunt, et coUecU corpora sepelierunt in via
Lavicana, miUiario ab urbe tertio, in arenario,
D. VI IDUS NOVEMBRIS. juxta corpora sanctorum martyrum Claudii, Nico-
(SNov.) slrati, Symphroniani, Caslorii et Simplici. Passi
Romx, natalis SS. martyrum Claudii, Nicostrati, sunt autem sexlo Idus Novembris, post duos -tamen
Sympbroniani, Castorii, et SimpUcii, imperantibus aimos passionis horum quinque roartyrum. Cum
Dioctetiano et Maximiano. Hi cum essent artifices autem nomina eorum minime reperirenlur, statuit
msignissimi, et marmorjm cxsores probatissimi, beatus Mekbiades episcopus ut anniversaria quatuor
imperatori Diocletianovalde facti sunt accepti. Cum Coronatorum dies sub nominibus sanclorum quinque
ilaque tempore quodam essent quadraturis marrao- martyrum recoleretur. Intercurrentibus tamen annis,
rum intenti, et arlem suam signo crucis munirent, cuidam saucto viro eliam nomina eorum revelata
et ad voiuntatem ipsorum arlificium fieret, horuni sunt. Feslivitas vero ut fueral slatula, celebris in
unus Simplicius, qui adbuc pagano errore lenebalur,' B atiorum martyruro feslivitate permansit, ac locus
dixit ad qualuor reliquos : Adjuro vos per deum qualuor Coronalorum nomine insignis.
Solem, nt quis iste Deos sit dicatis mihi, in cujus E. V IDUS NOYEMBRJS.
nomine vos tam bene operamini. Cui Syraphronia- (9iVow.)
nus: Si poles credere, dicemus tibi, et mox artem Natale sancti Theodorimartyris, temporibus Maxi-
consequeris", sed et vitam xternam habebis. Quem miani et Maximini imporatorum. Qui cum esset
cum in fide socialum beato Cyrillo episcopo consi- miles, et vere Chrislianus, adductus est ad Brincam
gnassent, isdem episcopus baptizavit eum, et Chrislo prxpositum legiouis, a quo dilatione accepta ut
Domino credere inforraavit. Non mullo post accusati sentenlia irrevocabiliter permaneret, b judici Po-
a philosophis quod Chrisliani essent, et quod deum pilio sistitur, qui jussit eom milti in carcerem, et
/Esculapium fingere, sicut prxceperat imperator, ex signari ostium carceris; ubi divina consolatur visi-
marmore porphyretico et proconisso noluissent, lalione. Post aliquot dies iterum adductus aote
Dioclelianusjussit cuidam tribuno nomineLampadio, prxsidem, suspeosus est iu ligno, et ungulis ferreis
sob moderatione verborum eos audiri. Quibus isdera latera ejus rasa, quoosque costx ipsius nndarentor.
Lampadius dixit: Adorate deum Solem, ut destrualis Deinde dictavit sentenliara, dicens : Theodorom non
consiiiumphilosophorum. Qui respondenles dixerunt: C oblemperanlem prxceplis iuviclissimorura impera-
Nos nunquam adoramus facturam manuum noslra- torum, potenlixque deorum, credentem vero Jesum
rum, sed adoramus Deura coeli et terrx, qui Iroperat Chrislum crucifixura, jubeo ignibus tradi. Igitur
in xternum, Jesoin Christum FHium Dei. Rcclusi beatos martyr signaculo crucis munitos, manibus
sunt igitur in costodia publica. Inde cum mulari a post tergum iigatis, in focos propellilur. Et prospi-
fide Christi nop possent, jubente Lampadio, exspo- ciens videt in turba lecrymanlem Cleonicura, qui
Uanlur, et scorpionibus gravissime cxduntur; mox cum eo tyro adduclos fuerat, Et exclamans dixit:
Lampadius a dxmonio correptus exspiravit. Hoc Cleonice, exspecto te ; festina, et sequere me. Et
factum cum audisset Diocletianus, nimio furore cum jara flammaruro globis undique vallarelur
plenus jussit cuidam Nicetio togato ut in loculis beatus martyr, oralionem fudit, laudans et glorificans
plumheis vivi includerentur, ac sic in fluvium prxci- Patrera, et Filium, et Spiritum sanclum. Sicque
pitarentur. Post dies autem qnadraginta duos venit sanctam animam Christo reddidit v ldus Novembris.
quidam Nicodemus Cbrislianus, et levavit cum Quxdam autem mulier, Eusebia nomine, collegit
ipsis loculis corpora marlyrum, et in domo sua corpus ejus, et sindone munda involvens transtulit
fconorifice posuit. Passi vero sunt vi Idus Novero- " in possessionem suaro, in locuro qui appellatur Eii-
fcris. chaila.
. Eodem die, natale sanctomm quatuor Coronato- ° ltem eodem die apud Bituricas, S. Ursicini, qui
rura, id est Severi, Severiani, Carpophori et Vi- Romx ordinatiis a suceessoribus aposloiprum primus
ctorini. Hi cum impellerentur ad sacrificandum, eidem nrbi deslinatur episcopus.
reluctantes, nec consensum impiis prxbenles, per- F. IV iDUS NOVEMBRIS:
stiternnt in fide. Nuntiatum est aulem Diocletiauo (10 tiov.)
imperatori, qui illico jussit ut ante simulacrum in territorio Agathensi, in Cessatione, natalis SS.
a Greg. lib. m Dial., c. 15. bendit B. Theodornm, et obtnlit eum PopuUoprx-
, b Judtci Popilio sislitur. Vulgati, Judici et populo sidi. > ila et in historiis plurimorom sanctoruin,
titlitur. Quis vulgata legens, errorem subesse fuisset editis Lovanii anno 1485. Male apud Membritium
suspicalus? Recte mss. nomen judrcis Popilium ex- tom. II, Poputt prasidi. Reclios apud-AdonemPopi-
bibent, quera Metaphrastes judicem et prastidem liut, quam apud alios PopniitM. Notissima Popilia
Publium vocat. Acta mss. qux iiactus som ex bihlio- inler Romanas farailias.
theca Fuldensi: < Cronides, yero tabularius, cum c Gregor. furon. de Glor. confess., c. 80';
tognovisset hoc faclum, metu perterritus coiripre-
595 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. NOV. 394
uiarlyrura Tiberii, et Modesti, et Florentix : qui A debita veneratione in ccemclerio JII idos NoYemhris
tempore Diocletiarii variis tormentis cruciali, mar- curatuin. Cujus deinde sacrum corpus Constantino-
tyriura coinpleverunt. polim translalum , civitate regia digno honore vene-
Iteiu eodem die S. Martini papx : qui ob fidem ratur.
catholicaui, ab imperatore Conslantino hxretico, Item Lugduni, sancti Verani episcopi, cujus vila
per Theodorum exarchum de ecclesia raplus, ac fidei et virlutum raerilis illustris fuit.
perduclus Constantinopolim, relegalus apud Cher- A. PRIDIE 1DUS NOYEMB.
sonam Lycix provincix, ibidem vitaiu finivit, riiol- (12 Nov.)
tis in eodem loco viriolurri signis usque hodie a Apud Africam, commemoratio SS. Arcadii,
refulgens. Probi, Paschasii et Eutychiani : qui ex Hispauia
G. UI IDUS NOVEMBRIS. oriundi, cum apud Sigericum b [al., Geisericum.]
(il'2Vot>.) Wandalorum regem merito sapientix et fidelis obse-
In Gailiis, Turonis civitate nalatis sancli karlini quii chan clarique haberentur, nec in Arianam per-
episcopi el confessoris. fidiam, cui ipse deditus erat, ullatenus declinari pa-
Eodem die iu Scythia, melropoli Phrygix Salu- terenlur, excitato in rabidissimam iram barbaro,
tarix, passio sartcti Mennx marlyris : qui persecu- " primum proscripli, deinde in exsilium acti, tum
tione Diocleliani et Maximiani, cum esset miles atrocissimis suppiiciis excruciati, postmodum diver-
nobili genere, ex jEgyptiorum provincia ortus, sis morlibus interempti, illustri martyrio mirabilitcr
abrenuntians lerrenx militix, primum coelesti Regi occubuerunt. Ptter autem Paulillus nomine, frater
secreta conversatione in eremo miiitavit. Deinde Eutychiani et Paschasii, cum a professibne atque
nalaliliis prxfalorum imperalorum procedens ad amore catholicx fidei nullis minis deturbari posset,
ptihlicum, ac se Christianum libera coram ipsis fustibtis diu cxstis, et ad infimam servitutem dam-
voce declarans, traditus est Pyrrho duci lorquendus; natus est; ideo, ut apparet, non occisus, ut de su-
qui jiissil eum in carcerem includi, quaridiu impe- perata sxvitia impii eliam illa xtas gloriaretur.
ratorurrt natalilia celebrarentur. Peracla igitur Eodein die, sancti Melanii, Redonicx civitatis epi-
feslivilale, ac sedente eo pro tribunal, jussit eum scopi : qui post innuraerabilium signa virlutum,
•suis aspectibus prxsenlari; cui et dixit : Hesterua jugiter intentus ccelo, emigravit a sxcnlo.
die infauste et lemerarie ausus es thealrum inlroire, B. IDIBUS NOVEMB.
et vanissimis, uescio quibus , etoquiis profanare,
maxime cum de le asseratur nostrx fuisse malilix. (13 Nov.)
Q Ravennx, natans SS. Martyruni Valentini, Solu-
Sacrifica diis, rit omnia tibi qux per ignorantiam toris, et Yictoris.
gessisti ignoscantur, et ad honorem prislinum Turonis, S. Briclii episcopi.
leformeris. Ad hxc beatus Mennas cum respondisset: In Provincia, apud civitatem Aquis, B. Milrii cla-
Ego hoc sxculi honore non deleclor, sed Chrisli »
rissimi marlyris.
Dominidiscipuluseflicicupio;jubenleduce, extensus,
et nervis bubulis manihus ligatus, tandiu a mililibus C. XVIII KAL. DECEMB.
virgis cxsus est, donec sanguine ipsius platex locus (14 Nov.)
repleretur. Deinde in equuleo exuhgulatus, et lam- Apud Thraciam, civitate Heraclea, nalalis San-
clorum marlyruui Ciemenlini, Theodili, el Philu-
padibus circum latera aduslus, cilicioquc plagx a
mililibus fricalx, et carbones ignis super eas impo- meni.
c Apud Alexandriam, beati Serapionis, quera per-
siti, per tribulos quoque et sudes ferreas, ligalis
manibus ac pedibus, tractus, plumbalis eliam collo secutores sub Decio, in domo sua repertum, cru-
et maxiUis graviter contusus, in laude et confessione delissimis affecerunt suppliciis, ita ut omnes ei
membrorum prius solventes, de supe-
oranipotentis Dei iramobilis permansiu Novissime juncturas
rionbus eum prxcipitarent, ac sic Chrisli marlyr
Pyrrhus dux sententiam ex tabella recitari prxcepit: D
Memiaiem ex milite omnium Christianorum aucto- efficerettir.
rera, nolentem acquiescere prxceptis imperatorum, D. XVII KAL. DECEMB.
ueque volenlera sacrificare diis, gladio animadverti (15 JVou.)
placet, et corpus ejus igni comburi. Furlim itaque a Natalis sancti Felicis episcopi, qui a quindecimo
Chrisliauis corpus ejus e medio ignis ereptum est, xlatis sux anno miraculorum gloria insignis fuit,
el mundis linteaminibus aromatibusque conditum, et Martiano prxside, cum aliis triginta marlyrium
« Prosper. in Chronic. anno 437. nico Gothorum xra 454, anno vn Theodosii junioris.
b Apud Sigericum Wandalorum regem. lta cott- Quod vero Yiclor Africanus in Wandalica persecu»-
stanter mss. vulgo Gensericum, vel, ul alii vocant, tione horum martyrum non meminerit, causam exi
Geisericum, forle rectius : quare et hoc in margine stimat Baronius tom. V, anno Christi 437, qupt.
apposui. Existimo errorem ex lilterarum transposi- Wandalicas clades in Numidiam aliasque illi proxi-
tione ortuiu, ut Sigericum scripserint pro Gisericum. mas provincias illatas scribere haud aomodum labo-
Certe Geisericus Wandalorum rex fuit, ut habes rarit, rebus tanlum Ecclcsix Carlhaginensis, ubi
apud Prosperum in Chronicp, anno Chrisli 437, in agebat, inlenlus.
hac ipsa marlyrom narralione ex quo Ado desumpsit; c Eoseb. lib. vi, cap. 34,Ruff. 31.
Sigericus vero Golhorum rex apud Isidorum in Chro-
PATROI. CXXIII. 13
593 S. ADONISARCIIIEPISC. VIENNENSIS < '•
compltTvit. Corpus ejus Elpidius oresbyter in No-, \ autem neque esse deos, neque adbrari
iensi ecclesia sepelivit. castrum quoddam deserti, quod Cefro ap '/s
in exsilium trudilur, ob hoc prxcipue eleclum
E. XVI KAL. DECEMB
quod loci incolx gentiles eranl, et idolorum super-
(16 Nov.) stitionibus satis dedili. Qui exsulem Dionysium
Natalis S. Eucherii Lugdunensis episcopi, admi- primo hostili animo et satis adversa menle susci-
randx fidei, vitx et doclrinx viri. Qui ex nobilis- piunt; posl vero cum paulatim per Domini gratiam
simo senalorum ordine ad religiosam vitam hahi- verbum Dei his seminare ccepisset, pars roaxima
»
lumquc conversus, diu in agro suo super fiuvium trucis et barbari populi, reliclis idolis, conversa est
Druentiam intra scpta speluncx sponte concltisus, ad Deum verum, Christoque subjecta. Quo comperlo,
Cbrislo servivil, jejuoiis et oralionibos vacans. De- rursus eura ad aliiim locum, vicinum quidem
functo autem ponlifice Lugdunensi, cum universa Alexandrise, sed incolis deserltim, ac penehabitato-
Ecclesia jttxla morem a se antiquitus obserVatum, ribus vacuum transtulerunt. Sed ct ibi cum pro
tritluanis jejuniis et obsecrationibus, qui guberna- urbis vicinitate nostrorum populus eum frequenla-
lionem ejusdem ecclesix suscipere deberet, sibi po- ret, et tanquam pastore recepto grex Ixtior et con-
sceret a Domino revelari, cuidam puero apparens B stantior agonibus redderetur, rursum missis cum
in visu angelus Domini: Est, inquit, senalor qui- centurioue militaribus viris, ipsum Dionysium, ct
dam, Eucherius nomine, super fluvium (al., Duren- Ncuin eo Gaiura et Pelrura catenis constrictos, et
liai*»]Druenliam retrusus in specu, qui.relictis om- diversis cruciatibus afflictos, in desertum quoddam
nibus qux possidebat, secutus est Dominum; ad Libyx pertraxerunt, ibique eos in loco squaliidis-
hunc deducendum pergite, et vobis pastorem illum simo, et omni usu humanitalis carente, a Parxto-
constiluile, quoniam a Deo eleclus esl. Quod cum nio trium dierum itinere in deserlum protento,
puer senioribus diluculo relulisset, omnipotenti Deo, nexos virtculis reliquerunt. Tunc temporis etiam
cunctis fratribus convocalis, gratias egerunl; mis- Maximuspresbyter, et Dioscorus, Demetrius quoque
soque cum clericis ad prxfalum locum archidiacono, et Lucius, necnon Faustinus atque Aquila, salis clari
qui lune ecclesix curam gerebat, invenerunt eum, et insignes titulo confessionis effecti sunt. Interea
sicul Dominus revelaral. Cumque illi archidiaconus beatus Dionysius regressus Alexandriamj senio gra-
rem propter quam venerat retulisset, coepil cum vatus quievit in pace, decem et septem annis fun-
juramento dieere se volunlarie de specu non egres- ctus sacerdotio.
surum, nec cum eo, nisi Iigatus ducerelur, iturum. Eodem die, civitate Corduba in Hispaniis, passio
Cumque diu talia repeleret, archidiaconus, effracte C sanctorum marlyrum Aseiscli el Yiclorix : ubi ob
muro speluncx, eduxit eum, et juxla qnod ipsejura- commendalionem pretiosx morlis eorum eodem die
verat, vinctum perduxit Lugdunum. Quem pari rosx ortx divinitus florentes colliguntur.
animo, unoque consenso clerus et populus sibi eli- c Aurelianis, sancli Aniani episcopi.
gens sacerdotero, in ponlificali cathedra solemniter G. XIV KAL. NOVEMB.
collocavit. Hujus uxor Galla, in sancto hahilti Dco
serviens, speluncam ejus ingressa, omne illic vil» (18 Nov.)
sux tempus in studio religionis exegit. Dux ipso- * Antiochix, natale sancti Romani, qui lenipori-
rum filix, quarum una Consortia, altera Tullia bus Diocletiani, cum Asclepiades prxfectus eccle-
vocabatur, virginitalis gratia el signorum gloria siam irrumpere, eamque fundilus conaretur ever-
claruerunt. tere, cxteros Christianos horlatus est ut ei contra-
F. XV KAL. DECEMB. dicerent. llnde eum protinus vinctum sibi exhiberi
(17 Nov.) jussit, et Chrislum constantissime confilentem pri-
b Apud Alexandriam B. Dionysii episcopi, iu mul- mum exlendi equuleo, deinde plumbatis graviter et
tis sxpe confessionibus satis clari, et pro passio- fuslibus cxdi; post hxc eliam novacula acutissiraa
V
num lormentorumque diversitale magnifici, tempo- maxillas ei radi fecite. Tunc ad petitioriem ejus
ribus imperatorum Yalerianiet Gallieni. Denique puerura parvutum induci prxcepit : quem Romanus
referlur, insectantibus se persecutoribus curo ipse Christi nomen invocans, ulrum unum an plures
astaret judici, respondisse : Quid insectando labo- deos melius esset colere inlerrogavit, ut ex ejus
ralis? Caput meum pro quo magnopere faligamini, confessione prxfectus confunderetur. Cumque puer
avulsum cervicibus sumite et donum magnum ad uriura Deum solum credendum esse dixisset, indi-
tyrannum et imperatprem vestrum ferie. Prxses gnatus Asclepiades, calomo suspendi eum ac verbe-
autem -Emilianus erat. Anle quem cum Dionysius rari, e( postremo etiam decoUari jussil. Erat au-
unum soium Deum prosequeretur, qui coelum fecis- tem nomen puero Baraias. Roiuanus veru rursus
set et terram, huneque diceret adorandum, cxterPs eauuleo suspensus, ungulisquc exaralus, ad rogum
« Jfs.Durentiam. cap. 7.
b Euseb.,'lib vi, cap.33, Ruff. c. 30,"el deinceps. d Euseb., lib. vm, cap. 12. .
Euseb. lib- vn. c. «^rudept., |iymn. 10. •<.„.."
' 10. Ruff.' Gregor. Tur.', lib. n Hist. Franc.
397 MARTYROLOGIUMCUM ADDiTAMENTIS.— MENS. NOV. 398
ardentem, in quem prxcipitaretur, perduclus est. ^ et confessoris, qui quadragesimo secmido anno sa-
Sed, orante eo, venit repente imber inundans, et cerdotii sui plenus dierum ataue virtutnm migravit
exstinxit ignem. Post hoc jussit ei liriguam ab- ad Dominurri.
scindi. Quo facto, cum Christum voce clarissima C. XI RAL. DECEMB
coUaudaret, reclusus in carcerem, ad extremum la- (21 Nov.)
queo strangulatus est. Natalis bealissimi Rufi, de quo aposloltis Paulus
iEodem die in eadem urbe nalalis sancti Hesychii, ad Romanos scribil : SaCutateRufum eleclum, et
qui sUbprxfato imperatore cum esset miles, et prx- malrem ejus el meam (Rom. xvi).
ceptum audisset, ut quisquis non sacrificaret idolis In Italia, monasterio Bobio, sancti Columbani ab-
cingulum militix deponeret, repente cingulum sol- batis, qui multorum ccenobiorum fundator, et innu-
vit. Ob hanc causam imperator colobio indulum, merabilium pater exslitil monachorum, niuliisque
primo in gyneceum eum dedit; deinde, ligato in virtutibus clarus, quievit in seneclute bona.
dextera ejus saxo ingenti, in fluvium prxcipilari D. X KAL. DECEMB.
jussit. (22 Nov.)
A. XHI KAL. DECEMB. n, Homx, natalis sanctx Cxcilix virginis, qux spon-
(19 Nov.) sum suum Valerianum et fratrem ejus Tiburtium ad
Romx,via Appia, nalalis sancti Maximi presbyteri credendum Christo perdocuit, ac deinde ad
inarly-
et martyris, qui perseculione Maxiraini Dassus, po- rium incitavit. Hanc Almachius
post martyrium eo-
situs est ad sanclum Sixlura. rum teneri fecit, et ul thura dxmonibus poneret
ApudYiennam, sanclorum marlyrum Severini, impeUi. Apparitores vero altendentes nimiura deco-
Exuperii et Feliciani : quorum corppra post mulla rem et prudentiam ejus, rogabant eam ne tale de-
annorum curricula, ipsis revelantibus, inventa, et a cus amitteret, et tantam pulchriludinem in mortem
ponlifice urbis clero et populo honorifice sublaia, . daret. At illa consilium pietatis suificienier insi-
in basilica sancti Romani, quae jara diclx civitalis nuans, et de
honore condita gratia omnipotentis Dei eos informans,
parte orienlati sita est, condigno cum ad credendum Chrislo perrnolos cerneret, dicit
sunt.. eis : Ite, dicite infelici Almachio quod ego indicias
a Die eodem nalale sancti Fausti martyris. Huic
petam, ut hic intra domum meam faciam venire,
tantum fiducix et magnanimitatis per Dei gratiam qui vos omnes faciat vitx xternx
participes. Yeniens
datum est, ut cum ad eos qui in carcere tenebantur
et ministerii igitur papa sanctus Urbanus, baptizavit plus minus
fratres nemo prorsus humanitatis
iste una cum 1 quam quactringentos promiscui sexus nomines, iuter
causa perroitteretur,accedere, cotlega unus clarissimus vir erat nomine Gordianus.
et necessaria quos
suo Eusebio indesinenter et reviseret, Iterum Almachius beatam Cxciliam sibi prxsentari
ministraret. Et cum per dies singulos prxsidis furor
alios et diversis jussit. Et cum iusuperabilem eam in confessionefidei
cresceret, jugulando alios, suppliciis
carceris permanere videret, jubet ut ad domum suam duce-
cruciatuum generibus affligendo, squalore
et omnia retur, et ibi flammis balnearibus concremaretur.
et catenarum ponderibus enecando, super Ubi inclusa die integro et nocte, quasi in loco frigido
prxcipiendo ne quis ad eos prorsus accederet, ul et
tormenti inlegra perslitit sanitate, cum semper incendia lignis
inedia quasi aliud genus adhiberelur; ministrarentur. Quod audiens Almachius
concessit tamen Deus huic diacono, et collegx eju? congestis niisit qui eam decollaret. Quam spiculator terlio ictu
gratiam, ut invilis omnibus , eis ad confessores
sed ejus amputare non potuit; su-
Christi non negaretur accessus. Grandxvus igitur percussit,autem caput triduo. Tunc S. Urbanus corpus ejus
et plenus dierum confessor perdurans, perfecto pervixit auferens nocte, sepelivit inter collegas suos episco-
marlyrio B. Fauslus obtruncatione capilis consum-
matus est. pos. Passa est autem beata virgo Marci Aurelii et
Commodi imperatorum temporibus.
B. XII KAL. DECEMB.
9 E. IX KAL. DECEMB.
(20 Nov.)
b Romx, natalis sancti Pontiani papx. Qui, Maxi- (23 Nov.)
raino adversus ecclesiarum sacerdotes persecutio- d Natalis sancti Clementis, qui sub persecutione
nem commovente, cum [_«., Philippo] Hippolyto Trajani, martyrio coronalur
presbytero Sardiniam deporlalus, ihique fustibus Tunc etiam illustrissima et beatissima Dei famula
mactatus, martyrium consummavit. Corpus ejus a Flavia Domitilla, qux fuit Flavii Clementis consttlis
bealo Fabiano papa relatum, atque in ccemeterio ex sorore neptis, et a sancto Clemente sacro vela-
Callisti sepultum esl. Sedit autem in episcopatu an- mine ad inlegritatis perseverantiam traditur conse-
nos novem, menses quiuque, dies duos. crata, ob testimonium quod Christo perhibebat,
Apud Siciliam, civitate Messana, sanctorum Am- cum aliis plurimis in insulam Pontiam exsilio de-
peli et Caii. portata, longum inibi martyriura duxit.
<•Apud Cabilonem, beatissimi Sylvestri, episcopi Eodem die, natale sanctx Felicitatis, matris se -
a Euseb. Ub. vn, cap. 10. c Greg. Tur. de Gloria confess. c. 85
b Pontificale, c. 19. d Yide libellum de Fest. Apost.
 m S. ADONiS ARCIIIEPISC. VIENNENSIS 4C0
piem filiorum marlyrum, qux, jubente Anlonino, A Christi Chrysogono, Anastasia. Licel paler mcus
decollata est pro Christo. Idem enim imperator in- cultor fuerit idolorum, maler tamen Fausla Chrislia-
junxerat prxfecto urJ)is Publio, ut eam compelleret nissima semper vixisse probalur et casla. Haecme
cum filiis suis deorum sacrificiis inclinari. Qui interipsa cunabula fecit fieri Chrislianam. Post cujns
blando alloquio ad sacrificium eam provocans, ini- excessum sacrilegi jugum mariti suscepi. Cujtis,
natur pcenarum inlerilum. Cui beata Felicilas : Deo miserante, thorum menlita infirmitate declinans,
Necblandimenlis luis resolvi potero, nec terroribus die nocluque Domini nostri Jesu Chrisli amplector
frangi; habeo ertim Spiritum sanctum, qui mc non vestigia. Cum iste patrimoniuro meum, ex quo
pcrmiltel vinci a diabolo, et ideo sccura sum quia illuslratur , cum mdignis el lurpibus idololatris
viva te superabo; et si interfecla fuero, melius te exhaunat, me qubque veluti magnam atque sacrilc-
vincam occisa. Deinde alia die sedit prxfectus in gam custodix lam gravissimx mancipavit, ut vitam
foro Martis, jussitque eam adduci cum filiis suis; uie corgoralem amiltere suspiccr. Nihil enim supcr-
eui et dixit: Miserere filiis tuis, juvenibus bonis, et cst, nist ut, emisso spiritu, succumbam ; in qua
flore primx juvenlutis florenlihus. Beata Felicilas inorte licet glorier de corifessioncDomininostri Jesu
respondil: Misericordia lua impietas est, cl cxhor- Chrisli, tameit in eo mens mea valde conteritur,
tatio lua crudelitas est. Et conversa ad fiiios suos j} quod opes mex, quas ego ex assc Deo voveram,
dixit: Videle, filii, coeium, ct sursum aspicile ubi alienis a Deo et turpibus inserviunl. Et idcirco
vos exspeclat Christus cum sanclis suis. Ptiguate deprecor te, homo Dci, ut instanter Dominum de-
pro animabus vestris, el fidelesvos in.amoreChrisli preceris, ulaul, ad fiderasuamvenlnrum si prxvidct
exhibcte. Audiens hoc Publius, jussit eam alapis Publium, sinat vivere; aut, si prxvidel euin iu hac
cxdi. Tunc convocans filios ejos, coepitcum eis agere incredulilalis perversilate mansurum, juDeal cum
tit sacrilicarent. Januarius resporidit: Stulta suades, dare tocuro suis cultoribus. Melius esl ejiim ei exha-
nam sapientia Dominimeconserval, el facietraeomnia lare spiritum quam Dei Filium denegare et eum
torinenla superare. Stalim judex jussit cum virgis confilentes impedire. Etenini omnipotens tcstis cst
cxdi, el in carcerem recipi. Felix dixil : Unus est Christus, quoniam, si liberata fuero, sanctorum ve-
Detts, quem colimus, cui sacrificium pix dcvotionis sligiis adhxrebo, et curas omnium sollicile exerceho,
offerimus : unde tu ne credas, aut me aut aliquera ut coeperam. Vate, vir Dei.el memento mei. » Cum
fratrum meorum a DominiJesu Christi amore rece- hanc epistolara legisset Chrysogonus, oralione facta
dere; et si immineant verbera, fides noslra nec cum mullis confessoribus , ila rescripsit : « Flu-
vinci potesl nec mutari. Philippus dixit: Isli de cluanli tibi inter procellas cl turbines mundi, cito
quibus dicis nec dii sunt, nec omnipblenles; sed C super undas deambulans Christus advenict, ct dia-
sunt simulacra vana etmisera et insensibilia, et qui boli ndversum te flantem spirilum uno jussionis sux
eis sacrificare volueril in xternuro peribit. Sylva- sermone compescet. Patienter, et quasi in medio
nus dixit: Nos, si transitorium timuerimus inter- mari posita, crede ad te^Christumcsse vcnturum, ct
itum, xlernum incurremus supplicium; ct quoniam ad leraelipsam conversa, cxclama cum propheta,
vcre novimus qux prxmia sunt parala justis, et dicens : Quare tristis cs anima mea, et quare contur-
qux poeua sit constituta peccatoribus, idcirco Ro- bas me? Spera in Deo, quoniam adhuc confueborilli:
manas leges conlenmirauS, ut jussa divina serve- salulare vullus mei,etDeus meus (Ps. x_r).Geminum
inus. Alexander dixit : Ego servus Christi sura; ore divinimuneris probatur indicium, cum tibietlerrena
coniiteor illum, corde leneo, incessanler adoro. reddentur, et donabuntur coeleslia. Deus enim bcne-
lnfirma xtas qttam vides, canam habet prudentiam. ficiurasuum ad hoc extremitatibus prolrahit, ul non
Vitalis dixit : Melius vivit qui vcrum Deum colil, sit nobis vile quod prxslat. Vide ue turberis in hoc
quam qui dxmonia optat habere propitia. Marlialis quod pie viventi libi inferantur adversa. Non enim
dixit : Om.nes qui non confitenlur verum Deum tleciperis, sed probaris. Non est luta defensio quam
esse in xternum incendium erunt. Judex gesta per hominem putas posse constare. Audi Scriptu-
omnia scriplis Anlonino innotuit. Quos illejussit D ram dicenlem : Maledictus homo qui spem suam
diversis suppliciis interire, matre novissime con- ponit in homitie; et benedictus homo qui spem suam
summala. ponit in Deo (Jer. xvu). Cave forliter, vigilanter,
F. VUI KAL. DECEMBRIS. strenue universa peccata, et a Deo solo quxre sola-
(24 Nov.) lium, cujusjussa conservas. Ciloenira ad te placi-
» Romx, nata.e S. Chrysogoni martyris, qui per dum tempus convertetur, et quasi post noctis lene-
biennium jussu Diocleiiani conjectus est in vincula, bras floridum dies iumen aspicies; alque posl gla-
ubi multa perpessos, S. Aoastasix alimouiis fove- ciale frigus hyemis transeunlis, aurca tibi terapora et
bator. Com igitor beatam Anaslasiam zelans \ir serena succedent, ut omnibus, qui proChristi amore
ejus Publius, custodihus adhibilis, ita clausisset, ut aflligunlur, prxbeas lemporalem Ixlitiam, per quam
nec cujuscunque fenestellx aditom aspectaret, ad sine dubio consequeris xternam. Yale in Domino, et
hunc coofessorem Chrysogonura, qui eam inChristo ora pro n e. > Hanc cpistolam legens Anastasia,
erudierat, talia scripta dirigit: « Sancto confessori forliores fnlei vires acceDit. lantum de virtute pa-
»' De hoc in geslis Anastasix mart., 26 Dec, Anastasix epist.
 m MARTYROLOGIUMCUM ADDlTAMENfiS. — MENS. NOV. £02
tientix gioriari incipiens, quantum prius de oppres- jA Dei nohiliter insisteret, satisque vigilanter erga otn-
sione infidelissimi viri se causabatur affligi. Igitur nem sacerdotii curam dicbus sudaret ac noclibus,
beata Anastasia, cum ita in custodia stringerelur, nono persecutionis anno, cpiscopalus vero sui dtio-
ul vix ei aqua daretur, xslimans se iu ipsa tribula- decimo, martyrii coronam capilis oblruncaiione
tioiie deficere, scripsit epistolam : «Bealo marlyri promeruit. Ad hunc namquc comprehendendum
et confessori Chrisli Chrysogono, Anastasia. Finis Maximinus tyrannus tribunum quemdam dircxit.
v,enit corporis; menicnto mei, ut egredientem ani- Qui ingressus Alexandriam, reperit cum ctun mulli-
njam mearoipse suscipiat pro cujus amore ista sus- ludine populi, sanctorum apostulorum commemora-
tineo, qux ex ore hujus vetuix recognoveris. J Ad tionem celebrantem; quem comprehensum, et vin-
hxc sanclus Chrysogonus lalia remisit scripta : culis alligatum posuit in cuslodia carceris. El posl
« Chrysogonus Anastasix. Seropcr est ut lumen dies aliquot Maximinus tyrannus litleris admonnit
tenebrx antecedant. Sic etiara post iniirmitalem tribunum, ut quam celerius eum puniret. Interea
salus revertitur, et vila post morlem proniiililur. duin in carcere servarelur, et universus populus
Uno fine concluduntur et adversa hujus mundi, et urbis Alexandrix, fores carceris ohservaret amoiv
prospera, ne vel tristibus desperatio, vel Ixtis elatio pasloris sui, Arius infelix.qui a beato Pelro excoin-
dorainelur. Unum mareest, in quo navicube corpo- B municatus et. degradatus propter dogma erroris ha-
ris noslri velificanl, et sub uno corporis gubernalore" bebatur, cognita sententia Maximini' adversus bea-
animx noslrx naulicofungiinlurofficio.QuorumJam tuin Petrum, festine pervenit ad ecclesiam, obse-
igiturnaves, fortissimis carinarum nexibus solidatx, crans ut pro eo clerus et populus apud episcopum
tenebrosi xquoris concitatos fluclus illxsx prxter- irttercederet, putans quod post discessum ejus ipse
eunt, Quorumdam vero fragili junctura lignorum levaretur episcopus. Venientes igitur qui rogati fue-
reliam in iranqnillo vicinum morti conficiunt cursum, rant, ccepertint pro Ario heatura episcopum suppli-
Propeest enim utpereanl qui non cogitant qualiter care. Quibus sanctus episcopus magno suspirio re-
ad salutis porlum pertingaiil. Tu autem, o Christi sppndit quod jam Arius, Deo mortuus, a facie Dci
irreprehensibilis famula, crucis Chrisli tropxi in projectus esset, quia graviter in essentiam deitalis
lota roente consurge, et teipsam ad opus Dei prx- blaspbemasset, dogmatizans Palrem et Fiiium et
para. Inquo ejus desideriis. duin parueris, cum mar- Spiritum sanclum nonesseuniusessentixet naturx.
tyrii palma atl Christum. pertinges. » Igitur Diocle- Et apprehendens duos presbyleros Achillam et
tianus in Aquileix parlihus positus , inlerficiens Alexandrum.de.-turba seorsum.ait jllis secrete : Ego
Chrislianos, jnssit sibi adduci Chrysogonum. Cui qtiidem etsi peccator sum, ta_menscio me vocalione
cum diceret: Accipe prxfeclurx dignitatem, sume G ccelesti ad hunc ago;iem martyrii esse vo.calu.iii.
etiam consulalum generis lui, tantura ut adores Vobis igitur pium est confiteri mysterium Dei, quod
deos; beatus Chrysogonus respondit: Unum Deura mihi revelatumest, qttia vos post martyrium mcum,
mcnteadoro, corde colo, sinceris actibus veneror; sedem et episcopatum. nieum consecuturi eslis. Et
istorura aulera deorum veslrorum simulacra, quia 0111- tu quidem primus Achiila,; post te vero Alexander.
uino dxmooum theao (sic) novi esse, exsecror, atque In hac hora denique noclis.tit vobis totum de Ario
abjicio. Tunc jussu Diocleliani ductus est ad aquas aperiam, cuni solemni consuetudine Deo sacrifiqiuin
Gradatas, et ibidem decollalus. Corpus ejus in mare orationum consuniraassem, ecce subito apparuit
projeclum, post modicum in possessione qux dici- mihi in hahilu pueri Christus Dominus liieus, ad
tur ad Saltus, invenlum est. Quod sanctus Zoilus, cujus prxsenliarasplendore nimio illttstralus.vultum
senex presbyter coUegit, et in Iocello subterraiieo maje.statis ejus noti valebam aspicere. Ei;al autem
in cuhiculo suo posuit. Cui eliam caput ejus revela- indutus cplobio. lii.ieo candido.nirais, conscisso a
tum est, ita recens quasi eadem die fuisset ahscis- su:urao usque deorsum, et amhahus nianibus conjur,-
sttm, qiiod corpori ejus compaginavit, Passus est gchat eum cirea pcdus suum, quodammodo coope-
autem. B. Chryspgonus vm Kal. Decembris, 5 Ka- riens nuditalem suam. Qtiem ut vidi, limore nimio
lend. ejusdem mensis condilus. Sanclus vero Zoilus D correptus, tandem conforlalus, aio ad eum : Quid
tricesimo die passionis ejus, apparente sibi S. Chry- est, Domine, quod video lunicam tuam scissam a
sogono, perrexit ad Dpminunj. summo usqtie deorsum? Qui respondens, dixit mihi:
G. VII KAL. DECEMBRIS Quotidie inde tractas, et nescis quomodo scissa est?
Arius namque hoc fecit, qui separavit a me populum
(25 2Vot).) hxreditatis mex, comparalum sangttine mco, Prx-
» Natale sancti Petri Alexandrini episcopi. Ilic
cipio nunc et moneo ne- recipias cum in couiinu-
dupdeciin annps in episcopalu iUius verbis cxigil: nionem, nec rogantihus liis qui veiituri sunt ad le,
quorum tres ante pcrsecutionem, reliquos vero no- quos ille direxit, veniam ei prasies. Hxc qux lihi
vem snb diversis tentationum generibus duxil. Cum- manifestavi duobus
presbyteris nota facias, ut ipsi
que sesemper,in omni agonepersecutionum positus, post le, eum anathematizando abjiciant, ne iilius
arctioribus vinculis coulinenlix dislringerel, cl a'd errore populi decipianlur. Exhorlalionis
igitur scr-
utiUtalem alque instructionem Ecclesix in vcrlio monem eis faciens, et ut iit catholicx fidei ttnitate
* Etiseb. I. vn, c. ult. et lih. IX, cap. 5, RulT,6.
 403 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSiS 404
mauereut, commcndans eos Domino in quem credi- A vocatur a famulo Dei Alexandro. Et ecce reductus
derarit, dimisit in pace. Nimio vero amore iUius sura in corpore. Nunc, domine Alexander, bapliza
cum populi circa carcerem detinerenlur, et aperte me in nomine Dei tui, ne ultra videam quod hodie
de carcere educi beatus Pelrus npri posset, noctis vidi. Vocabatur is Luceius, cum quo baptizati sunt
medio tribunus una cum mililibus, rupto pariete alii centum viginti quinque, Cumque rumor B.
carceris, per modicum foramen ad locura ubi decol- Alexandrum ubique spargeret, Antoninus direxit
landus erat eum perduci fecit. SanCtus itaque' Pe- Cornelianum prxsidem, ut Alexandrum episcopom
trus, oratione facta ad sepulcrum beati Marci evan- ei exniberet; qui invenit eum die Dominica in ec-
gelistx, el sanctorum successorum ejus Aniani, De- clesia docentem, et missas agenlem ; et sicut irape-
raetrii, Eraclii et Theonx, inclinans genua sua, et rator jusserat, appreliensum perduxit Romam.Seculi
gratiasagensDeo qui eura martyribus suis sociasset, sunt autem eum Crescentianuspresbyter,Bonifacius,
cxtendit cervicem suam gladiatori, atque ita per- et Vitalio. Prxses vero; ligalis martjbus ejus retro,
cqjsus, martyrii palraain adeptus, occubuit. Et reve- oblulit eum Antonino ; a quo interrogatus, cum de
renter inde a Chrislianis sublatus, in loComqui dici- Christo constantissime peroraret, fuslibus jussus est
totf Leocados, in coemeterio quod ipse xdincaverat, mactari, et gravissime cxdi, deinde ln custodiam
ad Orientem civitatis Alexandrix, sepultus est. Hic H claudi. Quo cum a militibus duceretur, Antoninus
quoliescunque ingrediebatur in Thysiasterium, et post itlura damavit: Quafuor dierum a me tibi dan-
ascendebat ad superioris, pulpiti locum, oratione tur inaucix, ut, deposilo cultu vanitatis tux, ultrp-
'facta.et pace datapopulo, videbat igois spleridorem neus advenias. Cui sanctus Marlyr respondit: Qua-
qnasi egredientem de sede. Ad cujus fulgorem, ejus tuor dies jam xstima prxterisse; quod desideras,
inetis in nimium amorem coniemplalionis Dei rapie- hqdie comple. Misso igitur illo in custodiam, B.
batur, taptaque (virtutem anteeessorutn suorum con- Crescentianus sedens sub arbore, coepit plorare, et
siderans) homilitate lonc se deponebat, ut nonquam prx trislitia soporatus dormire. Cui visus est An-
iri throno eminentiori, ubi ipsi resederant, sed sub gelus Domini, et dixit ei: Jam fui ad Alexaridrum,
scabello pedum illorum sederet. Passos est autem et solvi vincula ejus, et confortavl euirt; et nunc
Iiic beatissimus episcopus lempore Maximi impera- ne sedealis sob hac arbore, ne forte tyranno nuntie-
toris, qui decimam perseculipnerii a Diocletiano et mini. Eductus igitur de cqslodia beatus Alexander,
Maximiano cceptara in Orientis partibus exercuit. iterura sistitur Antonino, et suspensus in equuleo,
Cum quo simul et atii plures ex JGgypto episcopi jubente impio, lampades ardentes circa latera ei
trucidantur cum clericis et -laicis fere sexcentis appositx sunt, ac ungulis corpus illius abrasum.
^ Deinde ex
sexaginta. equulee depositus, ddrctusest ad tempium
A. VI KAL. DECEMBRIS. Apollints. In qup' iogressus, slalim ut oravit, pars
(26 iVoV.) aliqua templi, et simulacmm Apotlinis cecidit. An-
^ » Nalalis sancti I.iui papx^ qui post aposlolumPe- toninus vero hoc factom magicis arlibus depotans,
trum , primus Romanam Ecclesiam teriuit annis sedens pro tribunali, sanclora episcopum ad beslias
ituodecim, niensibus tribus, ac duodecim diebus; damnavit. £t cum nulla eum tetigisset, fornacem
«t m_rtyrip coronatus, sepullus est in Vaticano. igoeam parari jussit, et beatum virura in eam ja-
Hujus Lini Paulus in Epistola ad Timolheum me- ctari. Ut aulem sanclus inarlyr, expansis manibus, m
minit (II 2'im. iv). raedio fornacis oravit ad Dominum, totus igitis ita
b Apud Alexandriam, SS. Martyrum Fausti pres- exstinctus est, ut nec vestigium ealoris remaneret.
byleri, et Dii, et Ajnmonii : qui cum beato Pelro Tunc Antoninus de fornace sanclom virum edodom
cjusdem urbis episcopo, jubente Maximino, tiucidati decollari propcepit.Cumquejam ducerelur a mililibus,
sunt. quidam juvenis ex oflicio Anlonini, Herculanus ho-
Eodem die, B, Alexandri; episcopi el marlyris, .mine , exclamavit, dicens : Antonine, insensate
sub Anlonino imperalore. Cui beato eiiiscopP, cum n lyranne, cur cxcus el surdus perdoras ? Ecce famo-
esset famosissimus in miraculis, quodam tempore los Dei posl virgas, post equuleOs tuos, et.lampa-
delatus esl quidam morluus; cujus parentes cum des, atque ungularum attaclus, post tcmpli et idoti
horlaretur saiictus vir \it credeyent in Christirm, tui ruiuarr, post leonum et ursbrum rabiem devi-
s.popt>iideruntse facluros, si isdem mprtuus suscita- ctaro, postfornacis ignem exslinctum,nuncaddecol-
retur. Tunc sanctus vir, oratione factai conversus landuni gaudio repfetus vadit. Quis dubitet verum
qd cprpus, dixit: In nomine Palris, el Filfi, et Spi- Deum esse qui ita suos confortat ? Antoninus hxc
rilus sancti, surge. Qiii slatira surgens clamare cce- audiens : Infelix, inquit, juveuls, quid tibi faclum
pit -.Autlite.parenles, et populus universus.Duclus a est, ut tales sermones loquaris? Et iratos jussit ju-
duobuSjEgypliisvultu telerrimis, iraque pleriis, po- venem teneri, quem oum diversis crucialibus affli-
silus sum in ohscurissimo loco ubi erat puteus; xisset, gladio consummavil. Beatns verp Alexander
subitoque veuiente quodam juvcne, niinio splendore cum duceretur, obvlavit ei quxdara vidua quam
coruseo, totus ille locus contremuit, el exclamavit beatos martyr rogaVit, dkens : Commoda mihi ora-
juvenisille splendidissimiis : Remitlite puerum, quia riofn. At illa prxslilil ei. Ofiiciales aulem Jixcrunt
» Ponlific, c. 2. b Euseb. lib. vm, cap. 45, Ruff. 14.
405 MART.R0LOGIUM CUM ADDITAMENTIS.— MENS. NOV. 406
mulieri : Perdidisti orarium tuum. Faclo itaque A Valeriamis, Urbanus, Crescens et qui vocabatur
siguo crucis, exspoliavit se beatus Marlyr tunica, et Habetdeum, et Eustachius, Crcsceulianiis etCrescc-
in linea slans, texitsibi de-orario oculos, d&in, po- nius, et FeJix, et Horlolanus, et Florentianus, pro-
sitis genibus, suscepit gladium via Ciaudia, vigesimo pter eamdem prxdicationis veritatem, gravissimo
milliario ab Urtie. El factus est lerrxmolus, et vicus damnali exsilio, in confessione pielatis, cursuin vilx
el thermx cecideruut. Sanctus aulem Crescenlia- sux consummaverunt
iros, et hi qui cum illo erant, revelante martyre, D. III KAL. DECEMBRIS.
tulerunt sanctas reliquias ejus, et sepelierunt in loco
ubi orans fornacis ignem cxslinxerat. El posuit (29 A^or.)
supra scriplum marmor conlinentes : Hic requiescit Vigilia sancti Andrex apostoli.
sanctus et venerabilis martyr Aiexander episcopus. El Romx, natalis sancti Saturnini marlyris, Sen-
Cujns deposilio cetebralur undecimo Kalendas Qcto- nis et Sisiunii c diaconoruro, sub Maximiano : a quo
bjris.Cui papa Damasus postmodum cryptam condi- primo inter alios servos Dei damnati sunt ad fodien-
gnani faciens, illic eura sexlo Kalendas Decembris dam arenam, ad faciendas thermas Dioclelianas;
transposuil, quando et feslivilatem ei dicavit. Ora- quorum unum Sisinnium prxsenlatum sibi, cum
rium porro iUud sihi prxslitum unde sihi martyr Q E inlerrogasset idera Maxiniianus qui vocarelur, re-
oculos texerat, mox ut decollatus est, mulieri per spondit: Ego peecator Sisinnius, servus servorum
queindam puerulum quem angetum fuisse non est Domini Jesu Christi. Cui cum post alia diceret Maxi-
dubiunj, reforraatum es«. Quod Hla non sine grandi mianus : Aut sacrifica deo Herculi, aut carnes luas
stupore recepit, el vere mariyrem confessa Alexan- ignibus cremabo, respondil: Et ego quidem sem-
drum Ghrislo credidit. per hoc optavi (verumtamen si meritus fucro) ut
B. V KAL- DECEMBRIS. desideralaro coronam accipiam. Traditus igitur
Laodicio prxfecto, missus est in custodiam decem
(27 Nov.)
Natalis sanelorum martyniin Yilalis el Agricolx, et septem diebus. Inde exbibitus est a.b Aproniano
coramenlariensi aspectibus Laodicii. Et subilo Ittx
qui apud Bononiamllaiix urbem, post alia tornienta
ultimo crucifixi martyrium compleverunt, Quorum de ccelo facta est, et vox cum luce audita est: Ve-
corpora poslniodum, cum essent posita inter sepul- nite, benedicliPalris mei, percipite regnum quod vo-
cra Judxorum, et populp Christiano prorsus inco- bis paralum est a constilutione mundi (Matth. xxv).
Tunc Apronianus tremcfactus cecidit ad pedes Si-
gnita, beatus Ambrosius (ipsis sanclis martyribus
revelantibus) apud Bononieiisem civitatem reperit; sinnii diaconii, dicens : Adjuro te per Christum
quxque exslrucla ecclesia, eum magna fidelium lxli- C ( quera confiteris, ne lardes me baplizare, et facias
lia et dxmonum pcenis coiifitentium merita marly- me tecum perlingere ad coronam. Qui baptizatus,
staliui oblruncalione capilis coronam marlyrii in-
rum, sub altari deposuil.
In Galliis, civilale Regiensi, nalalis sancli Maxi- venit. Relrudittir ilertim in custodiara S.isinnius, et
mi » episcopi, qui a primxva xtate virlutum om- senex Saturniuus cura illo, ubi mullps gentiles ve-
nium gratia prxdilus, primum Lirinensis ccenohii nicnles ad se docebant, el baplizabant. Ppst quadra-
nudis pedibus edu-
paler, deinde Regiensis Ecclesix episcopus, signis ginta duos dies, vincti catenis, ac
et prodigiis inclytus cxslilit. Denique inter alia gesla cli denuo ante praifQctum; delata est tripoda ut sa-
Saturninus dixit: Cpnterat
magiiifica, tres morluos vivens; untim tactti (quod crificarent. Tunc beatus
ad sepulcrum vehebalori loculi, mortuus susci- Dominus deps gen.lium. Et conlinuo soltita est tri-
tavit. poda xrea velut lutura. Quod videnles duo mililes,
C. IV KAL. DECEMBRIS. Papias et Maurus, crediderunt Christo. Et cpmpre-
• hensi a L.aodicio,non multo posl marlyrio coronati
(28 iVoti.)
iNalalis sancti Sosthetiis, apostplorum disciputi sunt. Deinde Laodicius beatum senem Saturninum
(Act. xviu; / Cor. i). et Sisinnium in equuleo jussil levari, et atlrahi ner-
Eoilcni die, sancli Rufi martyris, quem Donjinus D I vis ac fuslibus, et scorpionibus cxdi. Quibus etiam
noster Jesus Christus, cum omni domo sua, per postmodum flamnias ad latera jussit apponi, el de-
Chrysogonum martyrem lucratus esl; quem, cura pbsilos equuleo, duclosque milliario secnndo, via
ouiiii domo sua Diocletianus punitum, Christo mar- Numentana, capite truncari. Quorum corpora cum
tyrem fecit. Joanne presbylero colligens Thrason, vir Chrislia-
Eodetu dic aputl Africam, nalalis sanclorutn mar- nissimus, qui de facullatihus suis martyribus multa
lyrum Papinii el Mansueli b episcoporum, qui lem- ministraverat, sepelivit in prxdiolo suo. via Salaria,
pore Wandalicx persecutionis, sub Geiserico rege suh die tertio Kalend. Decemb.
Ariano, pro fidei catholicx defensione, candenlibus Eodem die apud Tolosam, natalis sancli Satur-
ferri laminis toto corpore adusli, gloriosum agonem ninid episcopi: qui temporihus Decii, in Capitolio
consumraavemnt. Quo lempore eliara alii sancti ejusdem urbis a paganis lentus, eo quod ad ejus
episcopi, videlicet Quodvultdeus Carthaginiensis, prxsenliam omnes ipsorum dii obmutefacti, nullum
• Gregor. Turon., de Glor. conf., c. 83. «••De his gestis Marcelli pnpx, 16 Jan.
b Yiclor. Afr., 1. u el m. i Gvegor. Turon., de Glor. mart., cap. 48.
407 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS. 408
s&crHlcdnlrbtisex more possent dare responsum; A E. PRIDIE KAL. DECEMBRIS.
tauro ad victimam prxparato funibos religatus est. (30 Nov,\
Quo vehementius stimulato, a summa Capitolii Arce
Nalalis sancti Andrex aposloli ».
per omrtes gradus prxcipitatus, capite colliso, ex- b episcopi, apod
et universo lpso dte, nalaljs sancti Trojani
ciissoque cerebro, corpore dilaniato,
virtutis et sanctitatis viri : qui
dignam Christo animam exbalavit. Cujus nunc sa- Santonas, magnx
crum corpus in Ecclesia condignp honore vene- sepoltus terris, ccelo se vivere multis virtulibus
ralur. ovanifestat.
» Vide lib. de Fest. Apost. b Gregor. Turon., de Glor. cpnf., cap. 59.

UTANIJE INDICEND.E,

tfERSIS DECEMBER
HABETftlES XXXI J htTSi VEHO; XXIX.

F. KAL. DECEMBRIS. B fieri Chrislianum. Quid mora? catechizatus baplis-

(1 Dec.) migratiam perc6pit; cum illo et Hilaria uxor, duo
Natale sanptorum martyrum Chrysanthi el Darix, lilii ejus Jason (5 Dec.) et Maoros, amici et fami-
qui temppre Jiumeriani, sub judice Celerino Romse liares ejos, septuaginta milites cum universis suis.
passi sunt'. Chrysanthi pater Polemius, vir illuslris Quod factum imperator audiens Chrysanlium et
fuit, Alexandrinus genere. Jlic iilium suum cuidani Dariara jnssit in carccre Tultiano reeludj, unde pu-
virgini eleganlis pulchritudinis conjunxit, qtiam ex tor horribilis ascendebat, qui domorum et civitatis
nobilissimis Roroanis-fuisse constat. Hanc Chrysan- slercora per cloacarum cunicufos jugiter iUuc de-
ttius a beatp Carpophoro presbytero in divinis liite- currebarit. Exinde Daria in publico merelricum lu-
ris satis (ideliter erudilus, ad fideni Christi conver- panari ponitur. Sed Chrysaritho lux divina et odo-
tens, et prxdicatione sua ut virginilatem suam Deo ramenta suaviaprxstantur : Darix vero Ieo de ca-
servarel instituens, et ut pariler nomen conjugii vea fugiens Domini virtute ad lulelam donatur; qui
lialienleS casle viverent efficiens, baptizari fecit. ingressus cellulam, in qua sancta Dei in oralione
Factum.que est ut per Chrysanthum muttiludo viro- prostrata jacebat, juxta eamproslernitur, ut venien-
rum, et per Dariam (sic enini vocattalur) innumera- tes et ingredi volentes vi soa repelleret. Comque
-biles feminx ad Christi gratiarii cpnfluerent. Igitur C plores, hoc miraculo perculsi, Christi potentiam
post aliqupd tempus orta est seditip adversus eos, venerentur, Celerioos prafectus jussit igoem co-
quod essenl Chrisliani, Celerino tunc prxfeclo ur- piosoiri in ingressu cellx, ubi beata Daria cnm
bis. Qui utrosque cpmpreliensos tradidit tribuno ieone erat, accendi. Tunc cum jam leo pavcret, ae
Claudio, ut diversis poenis eos interficeret. Claudiiis rugitum daret, ait beata Daria : Egredere securus,
vero tribunus septuaginla militibus ad torquenduni et vale, quia ille quem in me honorasli, ipse le
Chrysanthu.ro dedit. Qui nervis crudis. eum astrin- Iiberat. Exhihitis iterom, jubente imperalore, Chry-
gnnl, sed mpx ligainenta omnia resoluta sunt. santho et Daria Celerino prxfecto, Cbrysanthus
Dcinde in cippo nodosissimo, ita ut in tertio punctp. equuleo ingenti suspendilur;sedstatim omnia ligna
cjus libi.am coarctarent, eum mitlunt; moxque to- equulei comminuta, ac vincula dirupta sunt, lam-
lum lignum cippi in Cinerem resolvitur. Deinde pades quoque applicatx latcribus ejtis cxstinctx.
perfundunt cum lptio humarto purentissimo, ut ma- Hoc. Cclerinus prxfectus vehementer expavescens,
lcfica, inquiunt, tua amiltas; sed fceior in suavem nunliavit imperalori. llle hbe roaleficiis deputans,
pdorem jnu.tatus est. Deinde in corio recenti vitu- iussit eps duci via Salaria in arenario, el vivos de-
lino constringurit nudum, et ad solem fervenlcm poni, ac terra et lapidibus obrui. Passi sunl aulero
componunl-^ sed virtute.djvina corium ut erat molle D die Kalendarum Decembrium. Ad qoorom veneran-
permansit. Deinde cpirpm, manus, ac pedes catenis dam merooriam cum raulta beneficia Deusprxsta-
constririgente^ fer^eis, claudunt eum in pbscurissimo ret, contigit ut ad diem nalalis eorum infinita po-
loco; sed slalim -alenx resolutx sunt, et lanta lux puli multitudo concurrerel. Hoc nunliatur impera-
infulsit, ut puiarent illic innunieras lanipades ful- tori, qui jussil ut in fntroitu cryplx paries levare-
gere. Milites ergpremintiaverunt bxc omnia tribu- lur. Ac sic faclum est, ul orones pariter dum sa-
00, qiiijussit euro sibi exhibilum fustibus cxdi, Sed cramenta Christi perciperent, marlyrii gloriam ce-
allalae virgx rigidissirax, illico cceperunt in mani- lebrarent. Inter quos erat Dipdorus preshyter, ct
bus cxdentium mollcscere. Quod videns Claudius, diaceniis Maximianus, et plurimi clericorum.
jubet eum erigi, el vestimenlis uidui : et genibus Ipso die beali Eligri episcppi Noviomcnsis, glo-
ejus provolutus, cum universis niilitibus orabat se ripsi in miraculis.
409 MARTYROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS. - MENS. DEC. 410
G- IV NONAS DECEMBRIS. A iu catasta, atquc fustihus mactari, dcindc simula-
(2 Dec.) crum Marlis aureuni una cum tripoda dcferri. Quod
Natate sanctx Yivianx [al., Bivianx] a martyris, stalim ad verba Sympbronii resoluliim est. Videns
bealorum mariyruni Faosti et Dafrosx b filix. Qtix, atitem Olympius, ccepit admirari, ct veniens ad
jubente imperalore s.icrilego, tam diu plumbniis uxoreiu stianrExuperiam, indicavit ei- quomodo in
cxsa est, donec spirilum redderet. Cujus corpus uomine Dei sui Symphronius simulacrum Marlis
biduo jussu imperatoris in forojacuit; tandem ra- liquefecisset. Eadem yero nocte vcnienles cum filio
ptum a Joanne preshytero, sepulluni cst in domo unico nomine Theodulo, prOslraverunt se ad pedcs
ubi mater et soror ejus DemeliitJ jara sepultx Synipbronii, agentcs prjenitcutiam, et baptismom
crant, juxla palatium Licinianum Romx, iv Nonas salutis exposcentes. Evocalus ilaque healus Stepba-
Decembris. uus ponlifex, venit noctu. ad domum Olympii, ct
A. III NQNAS DECEMBRIS. catechtzatum b_ptizavit, uxoremque ejus Exupe-
riam ac fihum Thcodulum, ct quolquot crediderunt
(5 Dec.)
In domo Olympii. Quod ut audierunt Valerianus et
Tingi mciropoli Maurilanix Tingiiaua:, nalalis
Gullienus, nimio furore accensi, jusserunt Symphro-
sancli Cassiani marlyris gloriosi.
1$nitim sihi praesenlari, missisque mititibus, adduxe-
Item, nalale sanctorum martyrum Claudii tribu- riint eiiin vinculis ferreis oneralum, nudumque ac
ni, et uxoris ejus Hilarix, ac iiliorum Jasonis et siniul el Olympium cum uxore sua, et
et ad capistratum,
Mauri, sepluagiula militum, qui omnes prx- filio Thcodulo. GalUcnus itaque dixil Olympio :
dicajjonem beali ClirysapUii crediderunt in Christo. Adhuc quidem differo pcenarum lihi inferre suppli-
Qnod ut nuntiatum esl Numeriano imperatori, jussit cia, qui de lua conscienlia duhius non sum, quod
Claudiuin trihunum ingenli saxo alligaium prxci-
neqdaquam deseras deos quos semper adorasti, ct
pilari in mediomari; miliies vero sepluaginla. ac adorare ; nara et tormenlis muliis
Jasonem et Maunini, filios Claudii, capilali sententia alios compellebas
Erat autem in loco ubi decollali cuni- persequcbaris, usque ad effusionem sanguinis, qui
puniri. sunt, non prxberenl consensum sacrificare diis nostris.
culus anliquus. Hunc emundanles noclanler Chri-
stiani simul in unum omnia corpora scpelierunt, Olympius respondit : Ego quidem feci non quasi
sed quasi impius el crudelis. Pro quihus
non longe ab urbe Roroa, via Salaria. Corpora au- Olympius, eleffuudo lacryraas amaritudinis
tem filiorum suorttm Jasonis et Mauri collegit san- comniissispoeniteo,
in conspeclu ejus cui credo, Dco vivo et vero, Patri,
cUt Hilarii), relicta martyris Glaudii. Qux duin assi-
et el Spirilul sanclo, ut dignetur mihi remit-
duis obsequiis ad sanctorum confessionem oraret, C Filio, exercui in sanguine sancto-
a paganis tenta est. Quam dum trahcreiit, rogavit tere iniquitatem quam
feci effundi. Tunc dala est sentcn-
eos dicens, obsecro vos, permitlile me prius orati»-. rum ejus, quem
ut igne consumerenlur. Ducti snnt itaque ante
nem meam complere. Et dum lixissel gradurn, ac- lia
statuam Solis juxta ainpliitheatrum, fixisque slipiti-
cepit sacramentmn Domini, cl expandcns manus
luis, et ligalis manihus devincli sunt, et in sarmen-
suas, projecit se in oralioncni, et dumoraret, emi-
torum spinarumqne congerie ignis supposilus. Sta-
sit spiritum. Qui lenuerant eam,dolentes super rc-
duas tiraque iri ipso ignis inilio, gratias Christo Domino
penlinum obilum ejus, rcliqucrunt ancillas ejus
cum ea eain decantanles, emiserunl spiritum. Relictis autem cor-
qnx erant; qux sepelierunt diligentis- abierimt. Adveniens aulcm
sime in borlis suis, el super eam brevissimam ec- poribus eorum, mililes
sanclus Stephanus episeoptis cum clericis ac reii-
clesiam fahricaverunt.
giosfs, el hymnis ex more redditis, abstulerunt "cor-
B. PRIDIE NONAS DECEMBRIS. pora marlyrum Symphronii, Olympii, Exuperix ac
(4 Dec.) Tfreodiiii, ctsepeiierunt jttxta viam Latinam, millia-
Romx, ijatale sanctorum marlyrum Symphronii et- rio primoj sub die septimo Kalendarum Augusli.
Olympiic lemporibus Valeriani et Gailieni impera- - Trauslala vero a beato Sixto pontifice, cclebrem
lorum. Horum unum Symphronium, creditarium diem feceruni socundo Nonas Decembris.
beali Nemesii, sibi prxsenlatum Valcrianus jussit C. NONISDECEMBRIS.
tradi Olympiotribuno, ut ab eo facultates Nemcsii (5 Dec.)
requireret, sub poenarum examinalioue. Procsenta- In Africa apud Coloniam ThcbCstinam, natatis
tus ergo Olympio, et ah eo inlerrogatus, respondil : siincix Crispinx d, qux lemporibus Diocletiani et
Si facultales quxris Ncmesii domini inci, jam eas Maximiani, cum sacrificare noltttsset, jussu Anuliui
'
Christo tradidi, quoniam ipsius ftieranl et crunt. Si proconsolis decollata est.
aulem sacrificium offcrre me compellis, sacrifico, Eodem die, nalale sancti Dalmalii mtirtyris.
sed Christo Jesu Domino meo sacrificium lattdrs et Item ipsa die Treviris, sancli Nicetii cpiscopi,
confessiouis, cui se oblulil et dominus raeus Neme- totius sanctitalis viri, qtii in basilica beali. Maxiniiu'-
sius. Tunc ira repletus Olympius, fecit eum cxlendi episcopi scpulius quiescil. •-
» De hac in Vila sancli Pigrnenii, 2i Mart. d Aogust. in psal. cxxvm, cxxxvn; dc Virg., cap.
b De his in geslis Chrysanthi ct Darix. 25 Oct. 4i ; scrm. 55 du Verb. Dom., ci i>9ile diversis.
c De his in Actis sancii Slcplianj papx, 2 Aug.
4tt S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSB. 412
D. VIII IDUS NOVEMBRIS. A Itera eodera aie, Cypriani " abbalis Petragonci,
magnificx sanctitalis , et clarissimi in miraculis
Sancli Nicolai Mirorum Lycix cpiscopi viri.
Apud Africara, sanctorum Dionysix, Dativx, A. IV 1DUS DECEMBRIS
I-eonlis, et _Emiliani medici, §1.religiosissimi viri (lOD.e.)
nomine Tertii, et Bonifacii, et 'Servilii, et Victricis, Apud Emerilam Hispanix civilalem, nalale S.Eu-
et Majorici adolescentis : qui oranes in persecu- laiix e virginisrQnx cum esSet annorum tredecim,
tione Wandalica, sub Hunnerico rege Ariano, pro jussu Daciani prxsidis pluriina lormenta perpessa,
confessione fidjeicatholicx, apud, Africam, el ne ab noyissime in equuleo suspensa, el exungulata, facu-
Arianis rebaplizarenlur, grayissunis et innumeris lis ardenlibus ex ulroque iatere appositis, hausto
suppliciis excrociali, confessorum Chrisli numero igne spirilum reddidit, ct cernentibus Christianis, in
sociarr meruerunt. E quibus prxdictus venerabilis spccie celumbx nivex cuelum petiit. Cujus bealuro
adolescens Majoricus, Dionysix matris exhortationi- corpus per triduumjussu prxsidis, pependit inliguo.
bos roboralus, in certamine confessionis spiritum Sed ctti humana fueraitt obsequia denegala coelc-
reddens, cursuiii palraiferum cpnsummavit. stia fueruot munera concessa : nam nix desupcr
E. VII IDUS DECEMBRIS,. B corpus puell» aspersit, ut quod ab ulraque parle
(7 Dec.) appositiis ignis ardoris sui incendio confragraverat,
Apud Alexandriara, nalalis beati Agalbpnis h mar- riivaU candore coopertum divina gratia dealbaret.
tyris, sub Deeio imperalore. Qui cum esset railita- Sicquei a Christianis reverenter ablata, et devolione
ris, et assisterel ubi bealissimi marlyres cruciaban- dehita, sub sacro altari deposila, miraculorum^glo-
tur (inter quos Julianus et Eunus, hj Domini Jesu ria illustratur.
ChrisU coiifessioue perduranles, admiranda specla- Eodem die, apud prxfatam urbem, passio sanclx.
cula inarlyrii sui angelis et horainibus prxbueriml), Julix, qux fuit convirginalis sanclx Eulalix, iHique
et quosdam volenles eliam mortuis illudere cadave- ad passionera properanti individua comes et sodalis.
ribus martyrum prohiberet, clamor repente totius adhxsit.
.vulgi adversus eura exlollilur. CuTerlurjudici fprlis- Item apud Hispoiitanam [al.r Spoletanam] civita
sitnus miles j^m Domini, et nusquamse inferior fa- tem, sanclorum marlyrum Carpophori presbyleri,
clus, in confessione persistens, capite pro pietale el Abundii diaconi, qui perseculione Diocletiani,
damnalur. Passus vu Idus Decembris. sub judice Mariiano, in confessione Chrisli prinio-.
Apud Sanclonas, beati Marliuic abbatis, discipuli fustibus crudelissime.cxsi, deinde io carcerem, ne-
sancli, Marljni, Turonicx urbis episcopiqui in mona- gato cibo et poto^ retrosi; unde per angelura cdu-
sterio quod ipse xdificavil, in pacc quiescit. Ad eli, et verbum Dei prxdicantes, iterum teoti, et ora
cujus tumuluin cieherrima divinitus fiunt miracula. ipsorum lapidibus contusa sunt, rursumque equuteo
F. VI H)US DECEMBHlS. torti, el post ijxc carcere diu macerati, novissime
(8 Dec) gladio percussi sunt.
Romx, natalis sancti Eutychianid papx, qui rexit B. II) IDUS DECEMBRIS.
Ecclesiam anno uno, et sub Aurelianp imperatore (II Dec.l
marlyrio coronatus, sepultus esl in coemeterjoCalli- Danielis. prophetx.
sti, qui et ipse per diversa loea trecentos et quadra- Rorax sancli Damasib papx, qui rexit Ecclesiam,
ginta duos marlyres manu sua sepeUvit. annos octodecim, menses tres, dies duos.
Ipso die apttd Alexandriam, sancli Macharii * sub Et nataHs sanctorum Ponliani, Prxlexlati, atque
Decio, qui gente Libycus, cura multis verbis a judice Thrasonis martyrum >.Qui Thraso, cum esset potens
ad negandum suaderetur, et eo majorc constantia et locuples, ac christianissimus, de facullalibus
frdem suam proftieretur vivos ad uttimum jubelur suis sanclis marlyjribus in carceribus et metallis
exuri. D damnati*victum ministrabat, per beatos Sisinnom
G. V IDUS DECEMBRIS. et Cyriacum, quos bealus Marcellus ad boc opus
•(9 Decf) diaconos consecrarat. Non inufto post, et ipse tenlus
Natalis sanctx Leocadix virgtnis, qux tempore a Maxiraino, marlyribusque sociatus, palmam mar-
;Diocteiiani el Maximiani, a prxfeclo Hispaniarum tyrii cuiri duobus aliis prxnomioalis percipere me-
Daciano, apud Toletum dira carceris custodia ma- ruit.
cerata esl. Ubi cum gravissimos bcatxEulalix et In Galliis, civitate Ambiams, natalis sanctoriim
reliquoruro marlyrom qui a Daciano interficicban- martyrum Victorici et Fuscani, qui gloriosissimam
tur, vidisset cruciatus, genibus iri oratione positis fidei'sux confcssionera sanguine passionis decora-
impoUuturaspiritura Christo reddidit. verunt.
»Vietbr. Afric, l.iii. ' Gregor. Turon., de Glor. conf., c. 100.
b Eoseb., lib.vi, cap. 34, Ruff. 31. 6 Prudenlius, hym. 3.
c Gregor. Turoo. deGlbr., c. 87. b Pontif., c. 38.
d Pontifieale, cap. 28. > Dc his hrgestis Marcclli papx, 16.
• Euseb., I. vi, c. 34, Ruff. 51.-
411 MARTYROLOGIUMCUMADDITAMENTIS.- MENS. DEC. 414
In Hispaniis, sancli Eulycliii, ctijus gesta ha- A feciam te ad lupanar duci, ol dom fueris scortala,
benlur. fugiat a te Spiritus sanctus. Beala virgo respondit:
C. PRIDIE 1DUSDECEMBRIS. Nunquara coinquinatur corpus nisi de consensu
(ilDec.) . mentis (I Cor. nt): nam et si in manu mea lliura
Natale sanclorum marlyrum Hermogenis, Donati, ponas, et permanum meam facias sacrificium, Deus
ef aliorum viginti duorum ». hxc attendit, et ridet; de sensibus enim et volun-
Apud Alexandriam, bealorum martyrum Epima- tatibus judicat. Sic palitur violalorcm castilatis,
chii et Alexandri b : qui multotempOre, cum in vin- sicut latronem, sicut barbarum, sicut serpenlcm :
culis et cruciatibus carceris lorli, etiam frequenter nam si me invitam violari feceris, castitas mihi du-
ct divisis suppliciis confecti, perdurassent in fide, plicabitur ad coronam, Post hxc Paschasius tradf-
ignibus postremo consumi jubentur. dit eam lenonibus, dicens : Invitate ad caslitatem
Eodem die, nalale sanctarura qualuor mulierum ejus populos, et facite eam tam diu illudi donec
Ammonarix, Mercurix, Dionysix, ilem Amraona- mortua nonlietur. Quam lenones nulialenus movcre
rixc. Adversus priraara virginem Ammonariam ju- potuerunt, cum simul ex ofUcio impetlentes acces-
dex summa contenlione utebatur, et iramensis eairi sissent, nec funibus addilis [al. aditus.) aut buuni
alque exquisitis crucialibus affligebat, et maxime, B paribus plurimis. Tunc prxcepit Paschasius mini-
quod ejus sententiam vincere cupiebat, quia lauda- slris ut ignem copiosum circa eam accenderent,
bili voce decreverat nihil se prorsus eorum qux picem vero et resinam, et fervens oleum super eam
sibi contra fas iroperabatur, acturam; qtix statuti jactarent. Sed ilia in nomine Domini Jesu Christi
sui tenax ad ultiroum capite punitur. Secunda vero, iraraobilis stelit, dicens : Ego rogavi Dominnm
Mercuria, anus venerabiUs et fecundissima in filiis, meom Jesum Christum ul ignis iste non domine-
sed quos non prxtulit Christo. Tertia, sancta Dio- tur mihi, qiialenus tibi insulterri plaudens in Do-
nysia , et atia Ammonaria, quarta; dum nimia raino, et impelravi ab eo inducias martyrii raei, ut
utuntur congtantia apud judicem, et ille vinci eru- credentihus timorem lollerel passionis, et non cre-
hescit a feminis, jnaudiiis tormentorum generibus denlibus vocem insultationis auferrel. Tandem, gla-
lotefat, fiiiein omnium, ferro cedenle, susdpiunt, dio i*j goiturc mcr.o perctissa , quamliu voluil
gloriose el venerabiliter apud Alexandriam sepullx. oravit, quandiu voluit turbam circumstantem al-
Scribit beatus Dionysius in Ubro dc Martyribus. Iocuta est. Nec omnino raortua cst, donec venienti-
bus sacerdotibus, coirmiunionem Dominici corporis
D. IDJBUS DECEMBRIS.
et sanguinis acciperet. Passa est autem Idibus
(13 Dec.)
Decembris, et in loco ubi percussa esl sepulla; ba-
ApudSyracusani, SicUix civitatein, nalale sanctx silica super corpus ejus postmodura fabricata.
Lucix, virginis el marlyris, qux passa est persecu- Paschasius vero Rotnam perductus, eo quod a Si-
lione Diocletianiet Maximiani, sub Paschasio con- culis fuissel accusatus
quod deprxdasset provin-
sulari. Hxc nobilissiroa Syracusanorum, postquam ciam, ab omni senatu auditus, accepit capitalem
omnia sua (quacde pareotibos ei remanseraot) pao- senlentlam.
perihus, viduis, orphanis, peregrinis et Deo servien-
tibus distraxit, a sponso suo, quod esset Cltristiana, E. XIX KAL. DECEMBRIS,
Paschasjo judici delata , et contra legesJAuguslorum (14 Dec.)
vivere, impellebatur ad sacrificandum dxmonibus, Apud Anliochiam, natalis sanctorum martyrum,
Tunc beata Lucia Paschasio respondit: Sacrificium Drusi, Zosimi, el Theodori d.
verum el immaculatum apud Deum et Patrem hoc Apud Alexandriam, natale sanctorum martyrum
est, visilare viduas el otphanos in tribulalione eorum Heronis, Arsenii, et Isidori, atque Dioscori. Hi
(Jac. i). Ego per istos tres annos nihil aliud egi postquam judicl oblali sunt, judex primo omnium
nisi sacrificavi Deo vivo; et nunc quia aliud nihil . puerulum Dioscorum, tanquam pro xtate facilem
superest, me ipsara offero in sacrificium Deo. Cui " flecli (erat cnim quindecim annorum) anle verbis,
Paschasius post talia dixit: Cessabttnt verba, ctim post etiam verberibus agit. Quem cum in nullo sibi
fuerit perventum ad verbera. Lucia respondit; Dei cedere videret, ferocius eum cruciare conlendit.
verba cessare non poterunt; ipse enim dixit: Cum Tum deinde cxteros variis tormentis dilanians,
steterilis ante reges et prwsides, nolile cogilare quo- cum pari modo constantia fidei Viderct armalos,
modo aul quid loquamini (Matlh. x). Non enim tradi ignibus jubel. Dioscorum vero puerum, quod
vos eslis qui loquimini, sed Spirilus sanctus qui lo- sibi constanter et sapienter in omnibus respon-
quitur in vobis(Marc. xm). Paschasius ilerum dixil: disset, admiralus judex, differri prxcepit, sperans
In te ergo esl Spiritus sanclus ? Ad hxc Lucia re-r oum pro xtale poenitudinem acturum. Sed ille con-
spondil: quod casle et pie viventes templum Dei fessionis gloria iUustratus, divino nulu ad consola-
sunt, el Spirilus sanctus habitat io eis, testalur tionem fidelimn diraissus esl. Acla lixc sub Deciana
Apostolus. Et cum Paschasius iterum dixisset: Ego persecutione.
» Euseb., lib. vi, cap. 54, Ruff. 31. c Euseh., 1. vi, cap. 33, Ruff. 31,13 Dec.
b Idem, ib. •' Euscb., lib. vi, e. 54, Ruff. 31.
415 S. ADONISARCHIEPISC. VIENNENSI3 41C
Apud Cyprum, nalatis sancti Spiridionis » epi- A B. XV KAL. JANUARII.
scopi, admirandx bcatitudinis Viri, qui tttiiis fuit (18D«c.)
ex iliis confessoribus quos Maximiarius, dexlris Nalalis bealorora martyrum Rufi el Zosimi «, qui
oculis eflbssis, et sinistro poplite succiso, per me- de illis primis discipulis fuerunt per quos primiljva'
talla damnaverat. Quique cura prophelicam vitam Ecclesia in Judxis et Grxcis fundata esl. Hi requie-
duccrct, etiatn signorum gloria inclytus fuit. scunt apud civilatem Macedonum Piiilippis.
F. XVUI KAL. JANUARH. Apud Africarp, natalis sancli Moysetis martyns.
(13 Dec.) Turonis, sancti Gratiani episcopi, qui ad ipsam
Apud Africam, sancti Valeriani cpiscopi et con- urbem prirous ab urbe Roma episcopus transmissus,
fessoris nalale b. Qui lcmpore Wamlalicx pcrsecu- nmllis clarus miraculis, ilti quicscil in pace.
lionis (cuin cx prxcepto Geiseriei regis Ariani, ad C. XIV KAL. JANUARU.
trademltiui iiiinisleria divina et Iibros arctarcnlur
ciincli Domini sacerdoles,. ila ut iidera impii Ariani (19 Dec.)
eliam de ipsis palliis allaris sibi camisias el ferao- ApudiEgyptum, natale beali martyris Neraesiif:
ralia facerent) virililer, ne sacramenta divina tra- qui primo per calumniam quasi latro judici delatus
est /Etiiiliano. Quo crimine alisoliilus , post hoc
dercl, dimicans, exlra civitatem singularis expelli B
Christiaous esse deferlur. In hoc vero nulla a jtidice
jussus cst; cl ita prxceplum ut uullus eum neque in
motleratio setl gcminatis suppliciis ex-
agro permilleret hahilare. Cumque esset plus anno- crucialum rcservalur;
rum oclaginla, in strala puhlica mullo tcmpore ja- cum latronibus jussit incendi, ignorans
cuit nudus sub aere. Sicque in confessione catho- quod crudelilate siia optimo martyri Salvatoris si-
licx veritalis, et defcnsione sanctimonii cursum roilitudincm detulit, qui prp salttte htimani generis
bealx vitx implevit. iina cum Ialrpnihus pertnlii, crucem (ha. LHJ;
Auielianis, bcali Maximini presbyleri, vcnerabiUs Joan. xix).
sanclitatis viri. Aurelianis, sancli Avili abhalis s, qui spiritu pro-
G. XVII KAL. JANUARII. phetix illuslris fuit, ct honorifice in cadem urbe
tumulatus esl
(16 Dec.)
D. XIII KAL JANUARU.
Marlytiuni triiiin viroium sanctorum , Arianix,
Azarix el Misaelis (Dan. m\ (%QDec.)
ln Tuscia, natale sanctx Baroarx % virginis et Nalalis beatissioiorum marlyrum Aramonis, Zeno-,
inarlyris, suh Maximiauo imperatore. Hxc primum r nis, Ptolomxi, Ingenui et Theophili, qui irihuuali-
a palre suo Dioscoro diu afflicta sub dira cuslodia, bus apud Alexandrum aslanles, cum qttidam Chri-
dein tradiia prxsidi Martiano, exspoliala, nervis stiauus a judice torqueretur, el jam pene ad negan-
cl taureis valde cxsa, discerpta esl, et cilicio dum declinaret, disrtimpebanlur intra seraetipsos,
plagx ejus defricatx. Inde reclusa in carcere, ubi et vullu, oculis ac nutibus velut erigere conahantur
luce diviua consolata est, mox circa latera ejtis lam- illuin qui in suppliciis positus trepitlahal. Interdum
pades ardentes applicalx, et caput ejus malleis cx- etiara roanus prolendere, ac totius reliqui corporis
sum, et mamillx ejus prxcisx. Deinde nuda per moribus et habilu diverse incltnati, lanquam suble-
plalcas ducla, et flagellis diulissime afflicla est. vare lapsantis animum gestiebant. Conversi vcro atl
Ad exlrcmum gladio data raartyrittm consuminavit cos omnes, et quid de semelipsis profiierentur ex
xvn Kalendas Januarii. eorum motihus agnoscentes, priusquam in eos vul-
A. XVI KAL. JANUARIL gns clamoribus insiliret, ipsi in medium prorum-
;i7 Dec.) ptint, ac sesc Chrislianos esse teslantur. Pro quo-
Translalio sancli Ignatiid, episcopi ct inariyiis, rumvicloria, gloriosissime Christus de antiquo ge-
terlius bealum Pelrum Antio- neris humani inimico triuniphavil, cl versa vice, ex
qui posl aposiolnni,
chenam rexit ecclesiam. p eorum confidentia , persecutorihus lerrorem, suis
Ilcm codem die, beali Lazari , qiicui Dominus constautiam aninii tleilit.
Jesus in Eyangelio (Joan. xi) legilur rcsuscitasse E. XII KAL. JANUARII.
a moitois ; item heatx Marthx sororis cjus, qtic- (21 Dec.)
runi venerabilem meinoriam cxsirncia ecclesia non Apud Edissam Mesopotamix civilalcm , natalis
longc a Belhania (ubi e vicino domus ctniiin fuit) sancli Tljomx aposloli h.
conservat Cat.ilaunis, sancti Memmii, episcopi primi illi ci-
loOricule, apud Eleutheropolim civilaicni, san- vitati ab urbe Ronta diiecli, qui inler alia miracula
clorum mariyrum.qiiinqiiaginta, qui stib Saracenis moituum suscitavil, cujus nunc sepulcriim creberri-
passi sunt. inis miraculis illuslratur.
» Ruif., lib. i, eap. 5. t Euseb., tih. vi, cap. 34, Rttff. 51.
b Vicior. Aliican., lih. i. 8 Greg. Tur., dc.Gloriaconfess., cap.99,20 Dec.;
c De ea alii i Dcc. Eiiseh./lih. vi, tap. 5i, Rnfl'.31.
d De co I Febtoar. fttsliis. i>Ruff.51- Vitle lih. i!e Fcsl. Aposl.; Gregor. Tur.,
• Vide lihelluiu dc Fest. Apost, dc Glor. conf., cap. (it.i. -
417 MARTVROLOGIUMCUM ADDITAMENTIS.— MENS. DEC. 418
Ilem in Tuscia , nalaUs sanctorum Joannis cl A meorum in panperesChristi.vidi per visumjuvenero
Fcsti. auro diadematum, splendidum irt veslibus purpureis
F. XI KAL. JANUARII. atque gemmatis, qui grala facie el Ixlo vultu me
(22 Dec.) inspiciens,ait: 0 virginitas,qux morte non vinceris,
Romx a, via Lavicana inler DuasLauros b, natalis qux a morle perpelua Iiberas! 0 virginilas, qux
triginla roartyrum, qui omnes uno die perscculione non in operibus lenebrarum sed semper inlumine
Diocletiaui coronati sunt. versaris ! Hxc ego audiens, evigilavi, et coepi (lere,
Apud Alexandriam, nalale beali Iscnyrionis mar- et projiciens me in pavimento, rogavi Dominum ut
tyris. Is namque cum rem cujusdam potentis sub is qui mihi loquebalur dulcissimos sermones ite-
mercede procuraret, juhelur ab eo idolis immolare. rum prosequeretur. Sic mihi oranii et proslratx
Recusans cogebatur ab eo idolis immolare. Recusans idem qui ante loquebalur talia mihi subsequilur:
cogebaiurinjuriis, persislens rursum blandiliismul- Yirginitas purpura regalis est; quam qui induit re-
cebatur. Cum vero utrumque conlemneret, prxa- liquis fit eminentior. Virginitas gemma esl preliosa.
cuta sudc validissime transverberatus per media Yirginitas thesaurus est regis immenstis. Huic fures
viscera neci traditur. insidias tendunt. Hanc lu evigilans sollicite ciislodi,
B
Ipso die , aliorum qnamplurimoritni marlyrura , quanlumque te plus habere cognoscis , inslantius
qui in deserlis et montibus apud /Egyplum ober- custodi, ne perdas. His et similibus verhis et factis
rantes, fame,siti, frigore, languore , latronibos , incilata Vicloria, omne pretium ornamentorum suo-
besiibque consompti sunt; qui omnes irailali ele- rum et ipsa dislraxit pauperibus. Sirqne facium est,
clos Dei prophetas, gloria martyrii coronali sunt. ut agentibus sponsis earnm Aurelio et Eugenio, quia
Inler tpios et venerandus senex Chxremon (episco- nuber.e illis virgines Chrisli noluerunt, a Decio im-
pus hic erat urbis jEgypli qux dicitur Nilopolis) - peratore urbe Roma pulsx, ad prxdia sponsorum du-
cum ad Arabicum montem una cum grandxva con- cerentur ; ubi famc et inedia ita afflictx sunt , ut
juge discessisset, nulli ullra apparuit. vix ad vesperum modicus panis cibarius eis dare-
tur, nulloque pacto eflicere sponsi poluerunt ut vel
G. X KAL. JANUARIL - ad nubendum, ve) sacriiicandum animi illarum in-
(23 Dec.) clinarentur. Beala igilur Victoria in-virgiriilatis prO-
Romx, natalis sanctx Victorix. virginis et mar- posito invincibililer persistens, post mulla facla mi-
lyris , persccutione Decii imperatoris. Hxc despon- racula, inter qux plurimas virgines Domino aggre-
sata Eugcnio viro pagano, rogante Tito Aureliario , gaveral, percussa est gladio in corde a carnifice
" Taliarcho,
qni sponsam Anatoliani virginem habehat, ad sua- quem rogatu Eugenii sponsi sui Juliaims
dendam cam ui ei miberet, perrexit. Cui et dixit: porilirex Capitolii et comes templorum , ad hoc opus
Audi me, domiua soror Anatolia ; et ego ChriSliana direxerat. Passa est autein x Kalend. Janttarii. Cor-
sura, el novi quia Deus nupiias non condcmnat. pus ejus cum omni reverentia curatum. Taliarchus
Prophetx et patriarchx conjuges habuerunt,, et po- vero percussor ejus, Icprosus factus, intra sex dies
steritas eorum a Deo benedieta esl. Nunc ergo audi consumplus a vermibus, exspiravit.
nie, et accipe virum qui le non prodat quod sis Apud Nicomediam, sartclorum martyrum c vi-
Christiana; sed pcr maritalem graliam fiel ut ipse ginti, quos Diocletiana perseculio gravissimis cru-
Christianis consentiat. Hxc dicenli Victorix virgo eialos tormenlis, marlyres Christo fecit, el beatos
Analolia respondit : 0 Yicloria, vince diabolum et sanctorum numero in ccelis conjunxit.
esto vera victoria. Tunc quando tola terra vacua Ilem Romx, beali Servuli, de quo bealus Gregp-
erat, dixil Deus bominibus : Crescilc et mUlliplica- rius scrihit; qui rebus pauper, meritis dives, quem
mini, et replete lerram : nunc plenx terrx. Posl- longa xgriludo dissolverat: nam a primxva xtale
quam Filius Dei de ccelo descendit, quotidie clamat: usque ad finem vitx, paralyticus jacebat. Hic non
Creseile in fide, multiplicamini iu charitalc, et re- rv modo stare, sed ne unquam in leclo surgere vel ad
plete coelos; quia appropinquavit regniim ccclorum. sedendum valebal. Nunquam manum suam ad os
Iterum iuler alia el post alia, sancta Anatolia inlu- ducere, nec se potuit in latusaliud declinare. Quid-
Iit: Ego die qua explicui pretiuin ornamentorum quid ex eleemosyna poluissel accipere hoc paupe-
« Euseb., Ecctes. hist. lib. vi, c. 34, Ruff. 31; et Marcellino martyribus, et mausoleuro, ubi matrem
Euseb., ibid. suam posuitin sarcophago purpureo. » Meursius in
b Via Lavicana inter Duas Lauros. Loctts ita Glossario suo Grxco-barbaro duobus his postremis
Romx dictus via Lavicana, multorum sanctorum locis mutahat /a«ros in laurds, sed jam facile perspi-
uiartyrio nobililatus. Eumdem hoc die Martyrolo- ciet nihil roulandum. Est et alius via Latina, apud
gium Romanum reprxsentat. Anastasius bibliothe- Adonem supra ix Septembris, ad quem S Gorgonius
carius de Vitis pontificum, cap. 54, in Silvestro, de fuil translatus, positusque est via Latina inter Duas
Munificeotia Constantini : < Fecil basilicam via Lauros, nisi mendosus sit locus, et Lavicana le-
Lavicana inter Duas Lauros B. Pelro et Marcellino gendum sit, quomodo habet Breviarium Romanuni
inarlyribus, et mausoleum, ubi beatissimam Augu- ix Sepl. in lectione de S. Gorgonio. Tamen mss.
slam matrem suam posuit in sarcophago porphyrc- Adonis cum vulgala cjtis lectiorie conspirant.
tico. i Ita hxc exhibet ms. Berliuianus. Ado.Vien- c Dehis Euseb., lib. vm, c. 5; cap. 5, iv Dial. c.
neusis in Chronico.circa annum Christi 306:« Fecit 41 et bom. 15 in Evang.
basilicam via Lavicma inler Duas Lauros B. Petro
419 AD S. ADONISMAUTYROLOGIUM 420
ribns erogabat. Lilleras non novcrat, sed Scripturx A tias agere, hymnis Dei el laudibus, diehus ac nocli-
sacrx sibiraei codices emerat; et religiosos quosque bus vacare. Hic bealissimo fine glorificalus, sepultus
in hospitalilale suscipiens, hos coram selcgere sine est in ecclesia sancti Clementis, episcopi et marlyris,
inlermissione faciebat. Sicqtte factum esl ut quan- ubi ad commendandaro ejus saiiclitatem , ad ejus
tum ad mensuram propriam atlinet, plene sacram tumbam miracula creberrime fiunt.
Scripluram disceret. Sludebat in dolore semper gra-
Reliquos dies hujus mensis, vide inilio Martyrologii Adonis.

PRECATIO ADOMS,

Christe, precor, veniam. segni des mitis alomno:
Tardus sum, larde sed tibi nemo venit.
Longus prxlerilis lenuit nos error in annis ;
Sufficiat merilis hxc, rogo, pcena meis.
Vita brevis superest, in morlem et proniorxtas ;
Jam peccare senex non queo, nolo tuus.
Sanclorum eximiis meritis precibusque bealis ,
Quomm perpetnos memorat liber iste trhnnpbds,
Da, Pater omnipolens, veniam, da, Christe, medelam
His qui supplicibus volis ac menle fideii
n Conimitlont sese tantis per sxcla palronis ,
Qoi _abolo victo, rutilis sttper aslra coronis
Conspicui, de te, quidquid peliere, merentur.

APPENDIX

AD SANCTI ADONIS MARTYROLOGIUM.

AMICE LECTOR,
Habes in bac Appendicc qtlx hactenus Adonis C ejus Martyrologio adjecta , doctorum virorum usi
Martyrologio fuere inserta, cum tamen ab aliena consilio, eosdem sanctos signo steUx (*) prxnota-
mauu sint. Et quidem ea qux asterisois notata sunt, vimus, ad evitandum omnem errorem et serupu-
etiam Jacobi M,osandrijudicio, qui. priinus Adonem lum. > Hactenus Mosander.
edidit, aliena ab Adone judicala sunt. Quorum ratio- Ego vero collatiooe trium codicura mss. Mosan-
nem ita ipsa ad leclorem reddit : < Martyrologium drianis codieibusvelustiorum (de quibus initio Adonis
hoc ex quatuor pervelustis mss. codieibus sibi mutuo ad LectPrem dixi), muito piora deprehendi Adonis
correspondentihus manu propria exaravimus. Verom non esse. Qux in appendicem qnoque retuii, sine
quartus a monacho ordiois S. Beoedicti conscripto», aslerisci lamen signo, utconstetqux communinoslro
aliqoot sanclorum nomina conlinebaf, qoi in cxleris Monsandrique consensu ab Adone resecanda sint,
tribus non habebantur. De quibus cum dubitaremus qux vero prxlerea indicio trium mss. quos dixi
au essent Adonis, vel polius per diclura mpnacbura codicum.

MENSIS JANUARIUS. tiam multorum, qui converlebantur ex paganis, et

*
KaL Jan. (1 Jan.) — Eodem die sanctissimi Pa- D propter sepulturas martyrum. i
ragodx, septimi Viennensis— episcopi.
* xv Kal. Febr. (18 Jan.) — El passio sanctorum
iv Nonas Jan. (2 Jan.) Item sancti Isidori, marlyrum Thyrsi, Leuci et Galerici [teg. Callinici]b.
episcopi et maflyris. xiv &al. Febr. (19 Jan.) — Jerosoiymis, Marthx
in JVona. Jan. (3 Jan.) — llem Octavx sancti et Marix, sororum Lazari.
Joannis evangelislx. XIIIKal. Febr. (20 Jan.) — InFabiano e, posl se-
n Nonas Jan. (4 Jan.) — Ilem oclavx Innocen-
tium. puitus , addit Ado vulgatus: « Hic regiones divisit
Idibus Jan. (13 Jan.) — Octava Epiphanix. diaconibos, et fecit seplem sobdiaconos qoi septera
* Treviris sancli et confessoris. notariis imminerent, nt gesta marlyrum in inlegro
Agrili,
* Rhemis, depositio sancti episcopi
Remegii episcopi. colligererit. Hojus tempore sripervenit Novalus ex
xvm Kal.Febr. (tSJan.)—' Item Mauri abbatis, Africa, et separavit Novatianum de Ecclesia, post-
disciputi beati Benedieti. quam Moyses confessor in carcere defunctus est;
xvu Kal. Febr. ( 46 Jan.) — In Marcello, post, qui fuit ibi menses undeciro. >
Prictllte, addit Adp volg-tos : «Hic fecit coemeteriaa xi Kat, Febr. (22 Jan.) — Ipso die in GaUiis, ci-
via Salaria , et quinque et vinginli litulos in urbe vitate Ebreduno, sanclorum martyrum Vinceniii,
Ruma consUtuif, propter baptismum et pceniieu- Ororitii et Victoris<i.
* Pontific, cap. 31. cPontific, c. 21.
b De his Ado, 28 Jan. d Ado ki libell. de Fest. Apost., 22 Mart
421 APPENDIX. 422
' Item natalis sancli
Pauli, quem bealus apostolus A conversa? sunt; ita nt ipsorum pedibus prostratx,
ordinalum, urbi Narbonx episcopum misit. Quem eorum vestigia lingerent, inimtcos aulcm Dei una
tradunt ipsum eumdem esse Sergium Paulum pro- cum ipso Ilalico, facto impetu, inlerlicerenl. Novis-
cousulem, virum prudenlem, a quo teinpore Pauii sime autem in equuleo alligati, et in ignem missi,
sorlitus est noraen, qtiando eum fide Aposlotus sub- positi sunt super oilam xneam, in qua hinc indc
egerat Christi. Qui cum ab eodera ad Hispanias plumbum Iiquebatur. Sed ipse ignis nihil sanctis
gralia milteretur, apud prxialam urbein Dei nocuil; inimicus vero illorum, quotquot attin-
arbonam reliclus , e( prxdicalionis non segniler gere potuil, una cum Pompeio fratre Adriani ex-
Rrxdicandi
impleto ministerio, clarus miraculis coronatus se- cussit, Quo viso sanctus Calocerus, qui tunc curam
pelitur. * palatii habebat, credidit cum oflicio suo ad duo-
x Kal. Febr.. (23 Jan.) — a Et alio loco, passio , decim millia hominum. Unde iratus Adrianus ipsis
sanctorom Eugeoii, Macarii et Perulvii. omnibus , excepto Calocero; capita aroputari jus-
vii Kal. Febr. (26 Jan.) —In Polycarpo, post con- sit. Deinde, admonenlibus sanclis angelis , beatus
summati sunt in edito Adone addebalur:«Tum etiam Apollonius, Brixiensis Ecclesix episcopus, sanclum
Gerraanicos, athleta Chrisli iosignis, glorioso mar- Faustinum consecravit presbyterum, et bealura
tyrii agone translatos est. Nam com a jodice dam- Jovittam diaconum ordinavit. Post hoc atilem, ju-
nalHS foissel ad bestias, ollro sihi prxparalam bente Adriano, bealus Fauslinus et Jovilta una cum
bestiam provocavit, despiciens videlicel temporalem sancto Calocero, vincli ferro Mediolanum ducli sunt.
mortem.et coronam vitxxternx veloci fine adipisci In qua civitate Adrianus plumbum fervesceos et
desiderans. Scripsit idem beatos Polycarpus ad Phi- liqoescens per fistulas in ora ipsorum trium mitti
Uppenses valde olilem epislolam, qux osqoe hodie H prxcepil; sed nihil sanctos Dei nocuit. Insuper et
io Asix conventu legilur. > oculos beatorum Faustini et Jovittx jussit auferri;
b ltem apud Bituricas civitatem, beati Sulpilii, sed altera die eis oculos Dominus reslituere dignatus
episcopi et confessoris, cujus et vita et mors preliosa est. Deinde tradili sunt ipsi tres sxvissimis bestiis,
gloriosis miraculis commendanlur. id est tigribus, ursis, atque superbissimis lauris;
iii Kal. Febr. (30 Jan.) sed ipsx ferx sicut priores, Domino operante, san-
ctis Dei in mansueludinem conversx sunt, ex paga-
Ilem nalalis sanctx Aldegundx virginis. nis autem maximam multitudinem inlerfecerunt.Post
hxc et alia tormenta, jussit Adrianus cuidam Sa-
MENSIS FEBRUARIUS.
— pricio, primicerio scliolx candidalorum, ut beatum
iv Nonat Febr. (2 Febr.) Aurelianis, depositio Calocerum in Ambinganom civilatera ducerel, et
sancli Flosculi episcopi, et sanctx Sicharix, virginis ibi eum puniret, si non prxceptis ejus obtempera-
Deo sacratx, ibidem. * rct. Nam ihi amputatione capitis post multa lor-
III Nonas Febr. (3 Febr.) — Hamburgi, sancti menta marlyr Christi effectus, multo tempore
Anscari, episcopi et confessoris, Hamburgensis primi quievit, quamvis poslea AngUbertus archiepiscopus
episcopi,
' Viennx,et Breroensis archiepiscopi. Mediolanensis euin inde translulerit, et in sux
sancti Eventii, episcopi
* et confessoris. dioecesis monasterio, quod vocatur Clavate, summa
vin Idus Fe.br. (6 Febr.) — Itera eodem die , cum diligcnlia et honore collocare curaverit. Ipse
Vedasti et Amandi, episcoporum et confessorum. vero beatus Calocerus cum io cuslodiam Ambinga•
vi ldus Febr. (8 Febr.) — Item deposilio sanctx C nom irel, devenit in civitalem Astensem, el ibi in-
Helenx reginx. * venit illustrem virum ipsius civitatis, nomine Secun-
iv Idut Febr. (10 Febr.) — Item Scholasticx « dum. Et cum eidem Secundo Christum prxdicaret,
virginis, sororis sancti Beoedicti abbatis (21 Mart.), et multa de beato Faustino et Jovitla diceret, qua-
qof vidit animam ejus in columbx specie ccelum liler Mediolani pro Christi nomine plurima passi in
penelrare.. * vinculis detinerentur, credidit ipse, et summa cuin
in Idus Febr. (11 Febr.) — Apud Lugdnnum, festinatione venit Mediolanum,et a sanctis Fauslino
natalis sancli Desiderii episcopi* et martyris; hic et Jovitla baptizatus in civilatem suaro reversus est;
beatiis vir passus est quidem in Prisciuiaco viila , et Ibi, amputato capite a prxdicto Sapricio, Cbristi
teriritorioLugdunensi, decirooKalendas Junii; trans- martyr effectus est. Post hoc sancti marlyres Fausti-
latus est auiem Viennam episcopatus sui civitalera, nus et Jovilta, vincti sub custodia cujusdam Antio-
tertio Idos Febroarii. chi prxsidis Romam ducli sunt, et ihi diversis
Idibus Febr. (13Febr.)— NalalisGregorii papxllJ, poenis afllicti multos ad fidem converterunt, pluriroa
qui rexit Ecciesiam annos sexdecim. Leouis Coq- per eos Domino faciente miracuia. Ibi etiani inve-
stantini teraporibns; hic vir castus, iu divinis Scri- nerunt sanclum Evarislum' urhis Romx episcopurn,
pluris erudilus. Hic in Germania per Bonifacium inter sepulcra martyrum latilantem; quein rogave-
episcopum, verboro salutis prxdicavit. Hic quadra- runt ut faceret beatum Calimerum , qui per eot-um
gesimali tempore, ot feria qtiinla jejuniutn et mis- prxdicationera, inter plurimos Romanos credidit,
sarum celebritas fieret, quod antea non agebatur in Mediolanensi civitate episcopum. Quo facto, ite-
insliluit. j) rum sub custodia Aureliani comitis ducti sunl Neo-
xv Kal. Marti (IS Febr.). — Item beali Severi, polira, et ibi raulta ac varia tormeota perpessi, plu-
et confessoris, cujus meminit in Dialogo rimis miraculorum ostensis, Dominojuvanie, mullos
cap. ult.) beatus Gregorius.
firesbyteri ad fidem converlerunt. Postea vero, manibus pedi-
Brixix, natale sanctorum martyrum Faoslini et busque ligatis, in marc demersi, et ab angelis Dei
Joviltx. Qui nobili progenie in civitale Brixiana liberati, et ad .litlus deducti sunt. Novissime autem
suot orti. Nam parentes eorum in prxdicta civilate jussu Adriani imperatoris Brixiam reducli sunt,
captit senalus fuerunt. Jubente Adriano imperatore, et ibi a prxfato Aureliano, post multa iterum lor-
a quodain Italico comite Rhxtiarum in jam dicla menta ainputatis capitibus, Chrisli marlyres effecti
«rbe comprehensi, et in carcerem sunl relrusi. sunt.
Postea vero, Adriano jubente, post multa et diversa XJI Kal. Martii (18 Febr.). — « In Simeone, post
tormenta , traditi sunt ad ditacerandura immanissi- (uisse, addil \tlo vulgatus : < Constat tamen, quia
mis feris, id est leonibus , leopardis , ursis atqtie Cleophas, ciijiis filius isle fuit, frater erat Joseph. i
superbissirais tauris. Sed ipsx ferx, Domino miti- xi Kal. Martti (19 Febr.). —Item sancti Theodori
ganle, 'velut agni in mansuetudinem sanctis Dei marlyris, fratris sancti Georgii.
a Ado, ibid. «1Pontific, cap. 90.
b Ado in Martyrolog., 17 Jan. • Greg. Tur. 1. I Hislor. Franc, cap. 27.
c De ea in Vila S. Beuedicti.
 423 AD S. ADONISMARTYROLOGIUM 421
MENSIS MARTIUS. A Eodem die, immolalio Isaac et Ira^isilus filioriHii
Kal. Martii (1 Mart.). — f F.odcmdie, Suviiberli, Israel per marc Rtibrum.
Et vicloria Michaelis archangeli conlra draco-
episcopi ct confessoris.
vi Nonas Martii (2 Mait.). — Komx, Simplicii » nem.
vn Kal. Aprilis (26 Mart.). — f Eoderadic, depo-
papx, qui setlit annis quindecim. Ilic AeiicitmiCon- sitio S. Lutgerii
slantinopolitanum cpiscopum, et Petrum Alexandri- episcopi.
nuiri episcopum Ettiychianos damnavit. vi Kjal. Aprilis (27 Marl.). — Item Hierosolymx,
iv Idus Mariii (12 Mart.).— f Rotnx, deposilio Resurrectio Domini.
snncti Gregoriipapx b, quinobili.genereiiheralihusar- sancti iii Kat. Aprilis (30 Mart.). — * Aurelia civitale,
libiiseruditus*sl. Deindc, defunctisparentibus,sex,in Pastoris episcopi deposilio.
Siciiia monasleria conslrucns, scplimum intra Urhis
nitiros conslituit. In quo ipsc.post sxcularem hahi- MENSISAPRILIS.
liun multis fratribus aggregatis, sub abbalis imperio
streiiiie militavit, et sux nobilitalis lineam moribus viii Idus Aprilis (6 Apr.). — In Sixto, post im-
extuiil, proliis actibus decoravit. Nam qni ante se- peratoris, addit Ado vulgatus : « Hic f consliluil ut
ricis veslihus ac geromis micanlibus per Urbem so- sacra mysteria non tractarenlur nisi a ministris sa-
iebal procedere trabealus, post vili conleclus le- cris ; et quicunque episcopus evocatus fuisset ad se-
gminc, rainistrabai pauper ipse pauperibus; qtiibis . dem apostolicam, rediens ad parochiam suam, non
iiionasleriis tanlum de reddilibus prxdiorum dele- rCciperetttr, nisi saliilalionis litteras, hoc est, for-
gavit qiiantum posset commorantihus ad quoti- B matas autsede apostolica plebi delulissct. Consliluit
dianiim victum suflicere, reliqua vero vcndidit, ac quoque intra actionem missarum Sanclus, san-
pauperihus erogavit. Deintle coactus et mullura re- ctus, sanclus, ter decanlaretur.
niiens, factus urhis Romx summus ponlifex, Anglo- vn Idus Aprilis(7 Apr.). — llem Coelestinipapxg,
rum. genlem ad fidem convertit, directis videlicet qui rexil Ecclesiam annos octo. Hic constituit ut
s.ui raonaslcrii roonacbis, Mellito, Aiigitstino, atque psalmi Davidici centum et quinquaginta ante sa-
Joanne, et cum cis aliis pluribus fratribus. Rexit crificium antiphonalim canerentur : nain antea
auleui gloriosissiine Rouianam ficclesiam annis tre- tantom epistola et sanctum Evangelium recitahan-
decim, mensibus sex, et diebus decem. Augmentavit tur.v
etiam in precalione canonis : Diesquenostrqs in tua Idus Aprilis (9 Apr.). — -j-Item quinque virgi-
pace dispone, etc. num, quarum nomina Deus scit.
llem Romx, Innocenlii papx c, qui rexit Ec- Et Marix -Egyptiacx.
clesiam auuis quindecim, mensibus duobus, diebus iv Idus Aprilis (10.4pr.). — f Itein in Anliochia,
verbvigimi uno. Hic conslitutiiro fecit de Ecclesia, sancli Theodori presbyteri. —
et Pelagiura atque Ceeleslium hserelicos damnavit; in Idus Aprilis (11 Avr.). f Eodem die Romx,
et consliluil ut qtti natus fuisset de Chrisiiana beati Leonis papx h.
per baplismum renasceretur, uuod Pelagius dam- Pridie Idus Aprilis (12Apr.). — In Julio, post re-
nahat. versus est, edilus Ado addit : < IIic constituit > nt
-j-In Africa Joannis et aliorum quadraginta qua- nullus clericus causara quamlibet in publico ageret,
tuor. IQ nisi in Ecclesia; el notitia fidei per notarios collige-
f Romx, depositio sanclorum Innoeentii el Rasi retur; et sive cauliones, vel instrumenta, aut dona-
episcoporuni. tiones, aut commutaliones, aul traditiones, aut te-
Pridie Idus Marlii (14 Mart.), — Eodem die Za- stamenta, aut allegaliones, vel manumissionesa cle-
cbarix d pontilicis,qui Romxsedilannosdecem. Ilic ricis in Ecclesia celebrarentur. >
in palriarchio B. Georgii marlyris capul reperit in Idibus Aprilis (13 Apr.)^— -j Item sanclx Euphe-
capsa recondilum ; in qua f e pillacium pariter in- mix, virginis el marlyris.
venil, hoc ipsum Grxcis lilleris exaralum. Sepullus xvi Kal.Maii (16 Aur.V—*In Mauritania, natalis
est in ecclesia S. Petri apostoli. Basilix.
xvii Kal. Aprilis (16 Mart.).^— f Eodcm die Item sancti Aniceti papx i, qui sedit iri episcO-
sancti Heriherti Coloniensis arcliiepiscopi,• vita et palu annis undecim, et temporibus Severi et Marci
miraculis gloriosi, in monasterio Tuiliensi quie- martyrio coronalur, sepultus in cceraelerio Callisti.
scenlis. Uic conslitoit ot clerus comam non nulriret seeiin-
xiv Kal. Aprilis (19 Mart.). — f Ilcm codem die, CjumApostoliprxceptum (/ Cor. xi).
sancli Joseph, nutriloris Domini. f Eodem die, dedicatiooralorii S. Gangulphi niai--
—
xiii Kal. Aprilis (20 Marl.). -j-Item nalalis S. tyris.
Archippi, commililonisbeati Pauli aposioli. XIIIKal. Maii (19 Apr.). — f Ebdem die, depo-
xi Kal. Aprilis (22 Mart.). — Iteni sunctarum vir- iitio S. Batdrfci episcopi.
ginuui Herliudx et Relimlx sororum. x Kal. Maii (20 Apr.). — In Victore, post corona-
X Kat. Aprilis (23 Mart.). — In Antiochia,,sancti T[) tur, edili hactenus addunt: « Hic constuit k ut sau-
Theodori, preshyteri et martyris. ctum Pascba die Dominicocelebraretur, et a quinta-
VIIIKal. Aprilis(25 Mart.). — Hierosolymx, Do- decima luna primi mensis usque ad vigesimara pri-
minus noster Jesus Christus crucifixiis cst. roam et constituit ut necessitate fa-
Et in eadem civitaie, passio S. Jaeobi apo- ciente,observarelur; sive in flumine, sive in mari, sive in fontibus,
stoli, sicut in Aclibus apostolorum scribilur (Act. sub Christiana confessione quicunque hominum ex
xin). genlilitate venientes baplizarentur. >
» Ponlif., cap. 48 ct apud CassiodoruraCelsus Iib. nr, c. 10:« Deinde
b Pontif., c. 05. habere duo piltacia, qux latiludinem frontis, longi-
c Ponlif., c. 42.
d Ponlif., c. 93 tudinemquc xquenl. > Plura non congero, hxc ad
8 In qua pittacium pariter invenit. Quja bocminus lucera sufliciunt.
' Pontif., c. 8.
intellectum fuil ab editore, ideo subsliluit epita- s Pontif., c. 44, ubi dicitur obiisse vtti Id.
pAttim; sed auclor pittacium scripsit, oli mss. Cxhi- Aprilis.
bent. Glossx TtxT«xtov,pittacium, bfevis. Glossx b Ponlif.,c. 46.
Isidori : Pictalium, epistola brevis el modica. Picta- « Pontif., c. 38.
tiuncula, membrana. Ulitor ea voce Lampridius in i Pontif., c. 11.
Alexandro : « De promovendis etiani militihus sihi k Pon:if., c. 13.
adiiolabat, et perlegebat ctinela pittacia. > Occunit
m - APPENDIX. 4-6
xi Kal. 3f„it (21 Avr.).— f Romx, in coemeterio i\. sitio Fidoli (*)presbyteri [«/., episcopi],et confratris
via Appia. SS. Vftleri.ini, Maximi el Tihurtii. Brendani abbalis.
f JmCampania, nalalis sancti AmphelicL xni Kal. Junii (20 Maii). — Itempassio S. Satur-
> Eomx, S. Soleris papx », qiti sedit io episcopalu ninx virgiuis.
aunos novem, sepultusque est in ccemelcrio Callisli. xn Kal. Junii (21 Maii). —f Autisiodori, deposi-
Hic consliluit ut nulla monacha pallam sacratam tio B. Yalis, presbyleri et confessoris, et Valentis
conlingeret in ecclesia, neque iiicensum poneret. raarlyris.
x Kal. Maii (22 Apr.). — In Africa civitate Hie- xi Kal. Junii (22 Maii). — Nalaje S. JuUx, qox,
Topoli, nalalis sancti Philippi apostoii. cuoi Carlhago civifas capla essel, docta est captivaj
In 6'at'o, posl Martias atitlK Ado vulgatus : > Hic el sorlita in se<vitutem devenit eujosdam Eochii ci-
Caius consliluil b ut per omnes gradtis primum vis Syrix Palxsliux. Ctti diligeoter serviens, expietd
ascenderet si quis episcopos ficri mercretur.el-esset ejus scrvilio, acceplaque requie, aut oratiooi aut
osliarius, leclor, exorcista, acolyttts, subdiaconos, lectioui insistebal: nam et corpus suum jejuniis af-
diaconus, presbyler. > fligebal. Unde dominus ejus quamvis papnus valde
Eodein die Romx, sancli Agapeti poutificls'c, qui eam adinirans, sxpius admonebat ne taliter se af-
sedit menses undecira. Hic ingressits Constairtino- fligeret. Sctl illa nec hlandimenlis, nec etiam moni-
poHra ad Joslinianum impcraiorem , Anihimimn lionibus ab hoc quod inchoaverat recedebat, excepto
episcopom ConslanliuopoUtanom,qiii iluasin Cltri- die Dominicx rcsurrectionis. Deinde contigil ut do-
sto naloras negabat, deposuit, et in ejus ioco Mcuam minus ipsius una ciiin ipsa veniret in Corsicam, et
catholicuin consecravil. g ihi sacrificantibus aliis, coepit et ipse diis itnmolare.
ix Kal. Maii (23 Apr.). — f Eodem die, passio Sed beata Julin, videns errorem iliorum, condolebat.
saneti Adelberti, episcopt ct marlyris. Audiens quidam princeps Felix Saxo nomine, quod
f ltem eodem die, S. Pysinux virgiuis. illa nollet sacrificarc, quxsivil eam a douiino suo, ut
viii-Kat. Mmi (24 Apr.). —In Bahyionia , civilate reccptis in illius vice qualoor aucillis sibi, ea dare-
magna, Sidrach, Misach, ct Ahdenago, qui et mu- tor. Cui ille pro magno ejus servitio.rioluit eam tri-
tate nomine Ananias, Azarias et Misael dicehaulur, huere. Tunc prxfatus Felix callide fecit domino sub
de camino ignis ardentis sunl liberali. conviviiini, quatenus ipso ex nimia potatione sopo-
vi Iffli. Maii (26 Apr.). — f Ilem Rorox , sancti ralo, et ignoranle, de navi ipsius eam tolleret. Qtrorj
Tinderoialis, episcopi et confessoris. et factnm est. Nam, ipso inscio, docta eslbeata Julia
v Kal. Maii (27 Apr.).—In Anaslasio, pest de- anle Felicero. Cumque br-ndimentis Felix ei nonpo-
eem, Ado vulgaltis addit : < Hic constiluit d ul quo- tuissct suadere ul sacrificaret, prxcepil eain alapi.
tiescunque sancla Evangelia recitarentur, sacerdo- cxdi, deinde cnnibus lorqueri, atque ilageltari, ad
tes non sedeanl, sed curvose stent, conslituitque extremum eliam crucifigi; el sic in ipso patibulo ul-
transmarifliim bominem in cleroin non recipi, nisi liinum elDavilspirittim. De cujusore sanctissinio cc-
quinque episcoporuni designarelur suffragiis. > ltimha exivit, el ccelum petivit. Tunc per angelos,
Pridie kal. Mdii (30 Apr.).—f Romx,S. Quiriiii, divina dispensante gralia, nuntiatum esl hoc quibus-
tribuni et marlyris, de quo supra tertio Kalendas daro monachis in insula Margarita, qux nunc vulgo
Aprilis. tlorgoiia dicilur, consistentibus. Illi, hoi$aUdito, as-
f Item Sophix, virginis. P censis navibus, sumnia cum festinalione venerunt in
*- Corsicam, el invenerunt sicut sibi ab angelis fuerat
MENSIS MAIUS. revelatum. Dein stimma cum reverentia deponeiites
— *
Kalendis Maii (I Maii). Autisiodoro civitate, corpus ejus de cruce, juvante Domino, celeriter ad
depositio sancti Amatoris episcopi. sua reversi sunt. Et ibi, videlicet in ipsa Marg.nita
f Tolosx, natalis saucli Orienlii episcopi. insula condienlescorpusejuscum aronialibiis.posue-
Item depositio S. Justini, Begorra civitate. runt in monuincnto cum gautlio. Poslea aulem de
f Eodem die, S. Walburgx virginis. ipsa insuIa,Anzaregiiia, uxoi'Desiderii regis Longo-
iv Nonas Maiili Maii). — f Eodem die,memoria bafdoruin, prxcepit corpus ejus afferri, et in nio-
beatissimi Jusli, Viennensis episcopi. nasterio quod ud honorein ipsius cohstruxit, Brixix
Pridie Nonat Maii (6 Maii).+ ln Galatix civitale, inirificeutissime collocarit.
nalalis beali Gerontii confessoris. Ronix, nataiis sanclorura Faustini et Timolhei,
-Vonis Jtfati (7 Jfati). — f Item Benedicli ponti- et aliorum.
fieis *, qui sedu Romx menses decem, imperanle f Aulisiodori, deposilio et translatio sanctx Hele-
Gonstanlino. Hic ab ineunte xtate in Ecclesia mili- nx virginis.
tavit, paupertatis semper amator; sepullus apud f In Cxsarea Cappadocix, natalis sancti Poliocl/
B. Petrum. \Potyeucli\>
VIIIIdus Maii (8 Maii). — In uionte Gargano, ap- x Kal. Junii (23 Maii). —Apud Viennam, natalis
paritio S. Michaelis archangeli, quando illa sagilta sancti Desiderii episcopi >, qtti passus est m lerri-
vehuflamine.relorta, eum a quo jactata est niox re- . torio Lugdunensi, iu villa Priseiniaco, supcr flu-
versa percussit; et dictum est ad episcopum : Ego D vittin Caiarona, cujtts vita plena mir-cuiis re-
sum Micbaelarchangelus qui io conspectu Dei sem- fulsit, qui in Viennensi Eeclesiu septiltus hoiioiatitr.
perassisto f. vin Kal. Junii (25 jfaii). — In Urbano addil vul-
vu Idus Maii (9 Maii).— gEodem die, S. Dionysii, gatus : « Hic sedil in episcopatu annos qualoor, inen-
Viennensis episcopi, prxclarissimi iti doetriua vjri. ses decem, dies decem i. >
h
v Idut Mait (11 ifou). — Eodem die, B. Ganqul- vii Kal. Junii (26 itfaii). —' Item natalis venera-
pbi ntarlyris, cujus gesu habentur. bilis Bedx, presbyleri et cenfessoris, ac docloris ee-
Pridie Idut Maii (14 Maii). —f Mediolani, Viclc- leberrimi.
ris,Caraoris,Felicis, Rustici, sanctorum qitadringen- v Kal. Junii (28 Maii). — * RomxviaN-menlana,
torum quatuor martyrom, qui cum S. Girico passi railliario quartodecimo, natalis sanctorum Ephycati,
sunt. Euslasii, Victurix, Castulx.
- xvii Kat. Junii (16 Mm). — f Tricassino, depo- iv Kal. Jmii (29 Maii). — f In Africa, natali»
• Pontif., cap. 13. " Addit. ex ms. E.
b Pontif., cap. 29. * Addil. ex ms. E.
« Ponlif., cap. 58. 1 Ado in Chron. an. 583. Eratin i_». S., «d mar>
«»Pontif., cap. 48. *
c Poulificale, cap. 82; is est Benedictos U. ginem.
i Pontif., cap. 18.
' Fusius iu Marlyro log. Adonis. 29 Sept.
P.TUUL. CXXIII.
 427 AD S. ADONISMARTYROLOGIUM 428
sanctorum Primi, Alcidix, Passiomoni, et aliorum nA; Idus lulii (13 Julii).—f Eodem die, S. Margarite,
cehtum quinquaginta quatuor. -
virgrnis *l martyris,: .. .
—
III Kal. Junii (50 Jfait).—' f In Antiochia SS.>.. Idibtm Juiii (15.Jlnitt). — f .Eodero tlie, djvisie
• .. •
S5*ciet Palatmi, •<• apostolorum.
f Itcm in Nicomedia, -
natalis mullorum san- knl*Cvttdiniv<islCarthagint, vulgatus interpaiit,
e&iith. natalis saactortm PJjJlJppi..
;.iw-- MfiNSIS JUNIUS. f ltero eodem die, saneise Reginsuindae virgim».
XVHKal. Aug. (46 /«titi). — f Itera SS. Mo-
Nj>nisJunii, (St/un.). — In Banifacio Britanno,,'
tooljtEobako, aaffit Ado vulgaius;',et Adelhario. rmlp"hi et GonAilphi,- episcoporom et cotrfesso-
t ^omix, raitiiario teirtio, FelFculx, Felicitatis, ett rum. itera aUbi^saijcrt .' v. v :.'*... .. :
aliorum. ''-".' f Matnma}.
* xvi KaLJkugusti (il Julii). — f Item Autisiodorcs
iii ldusJunii (11 Jnn.), — Romx, natalis SS.,
Basillx. et Basilissx, et SS) Crisfioii et Restituti. S. Theodosii episcopi«t cojifessoris.
xvtKal. Julii (16 Jun.). — Apud Viennam, S.,_ x\ Kal. :Augntti (iH Jutii). fteiim, depositio S»
Domnoli episcopi. Philastrii, ipsius civitatis episcopi: qoi cuui fuisset
f In Mogtintia, SS. Aurei — et Justjnx. presbyter ordinatus, duclusamore Dei, reliclis ora-
* universuro pene amhitttm circuivit orbis, qua-
xv Kal. Julii^il Jyn.). Aiirefianis, sanctij nibttB,tenos seeotus ves%ia Pattli apostoli per siogula loca
Ayitli, presbyleri et cbnfessOris.
XIVjtat. Julti: (18 Jun). — f Tn Atexandria, S.' -. anu-jfisfraode diabeii beeeptas, de sempiterjio snis
Marix, virginis et martyriSj—et Baibirix. preedi-atio-tibus Uberaret intefilu. Unde non solura
' ]
xjt KaH.lvdii (20 Jitn.). Romx, sancli Silverij: ff contra Gentiles atque Judseos, verum etiauv conlr,
papx » qulseditannb uno.Qiii, consentieriteJustl-. omi>es pene haereses; et jonaxime contra Arianam
ritanO'ihipera-ore," a' Belisario patricio "depositus, perlidiam, quae tunc uiiiiium praevalebat, fidei vigore
fel tBoriacnns faotus, in exsllio confessor moritur.!' pugnavit; et ob hoc verberibus castigatus, stigmata
xiSuLJulii (2- Jun'.). ±l& Cxsarea, depositio S. Dorotninoslri Jesu Christi suo portabat in corpore.
Nara et iu Mediolanensiurbeidoneus custcs Doininici
Eusebii
' episcom. et Auxentio Arjanae periidix episcbpoi
Vnf Kal. Juhi(iiJun.).--f Romx, S. Fausti.cumn gregis fuit, R. Anibrosius eUgereliir, divina gratia
alfis viginli tribus. priusquam
IV Kki. Jutii (28 /«»•) — In Leone post papw,' tullus. niuiium repugnavit. Rom» etiam nou exjguo
multos el publica et privata dis«-
4d_Uvu^galus k'«"Quisebit..inenses decemRomx b. tempore demoratus,
ffie elogtt«inlissimOs,erdivinisScripturis suflicienterf pulatione est in fide iucratos. Et qoia vaide hsgreti-
fnstrucuis, Grxca. Latinaque lingua erudilus. Hic c cos impognabat, voiuit deeorum siuguljs sectis aujue
sinctam sextami syiiodum, qux in regia urbe cele- doctriuis pefaodissiinis librum componere, quateniis
brala est, ubi damnatj sunt Cyrus, SergiUsHonoriuss singularum haeresiumerrore patefacto, nuiius ab eis
tdeest vutgat.), Pyrrhus", Paulus, Pelrus, Macarius, saileiTisimplex in Ecclesia constiliitus comprelieudi
Stephahus, et Polychronius novus Simon, qui unamJ nwres. possit. De qoo heatus Augustinus ita dixit (Jib. de
voluntatem ef operatiouem in Domino Jesu Christo3„ sis adQuodvultdeum,hxr. 41) :PhilasterBrixien-
prxdicabaoL.de Grxco in Latinom translulit. Hic sibus episcopus iu prolixissimo lihro, qit.euitle hsere-
conslilat.it ut iqilj archiepiscppils ordinalus fuerit,.' C lom vigioli contlidit, centOra viginti haireses [Aug, 1. ceo-
nulla co^siletudine pro usu pallii in diyersts ofliciis octo] arbilratus est computajidas.
xiv Kal. Augusti (19 Juiii). — f Lugduni, sancti
nersolyerjs debeat. « Hic cum multis episcopis fidem^ Rustici,
calhojieam exponens, Eutychianarii et Nestorianam, presbyteri et confessoris.
Ijxresim,damnavit, et sanctissimum conciliora Chal- f ilem Treviiis, S. Marlini, episcopi et niar-
cedonicurii sua industria congregari fecit. Hic con-l tyris. *
xin Kal. Augutti (20 Julii). — In Joseph, post
smoif^uigatusaddit,,inlraactionem dicere sanctum~t omisso qui, addit Ado vjilgatqs. < Hic preedi-
Sacfificiumgt] monacham rionaccipere velaraen ca-' Justus, cationis, et sanetitalis ofiSciisserviens. >
pitis henedictum abepiscopo, oisi priusprobataillius : f Item eedem <Ke, Vulmari et Pbiliberti abba-
yirginitas fuerit.
ili Kdl. Jutii (29 Jun.).—f Romx, natalis sanctiI tum. . .
Novatiani cum aliis nongentis septuagint- seplem. xii Kal. AJtgusti(21 Julii).— f Eodomtlie, saecti
MENSIS JULIUS. Arbogasti, episcopi et conf-ssoris.
x Kat. Auguiti (23 Julii). — f Eodem die, S. Li-
Kal: Jttlii(i Jtdii). — + ltem Octavse S. Joanniss borii, episcopi cjvHatis Cenon-aBeosiset cojUu_so-
Baptistx. ris.. » '
- flltira», Caupapx etaiioruin «t.. • yn Kai. Auyupti i$& Jviii). — Irevirj», sjincii
Augustodini, depositio Leontii episcopi. Beati confessoris.
f io _te«opoUmia,'Ze4icum aliis sex. rv KaiendisAugusti (29 Jhf/ii). — Item Aureliaiiis '
f Orion, CBOialiis «elo; — • - „ ckitate, deposiiiosancti Projpewepiscopi. .
_v JVonasJulii(i Julii). f Eotiem die, Augu- D ]' «i i-iaf«id«s Au^-ult (50 Julii)i — f KodeBuate»
stie, sancti Udalrici,. episcopi el coufessoris. Civitate Autisiodoro., S. Ursi, epjscopi et.coufu»-
. Nonis Julii (7 Julii). — f Eodem die, WjlibaldL, , soris. .'.-.-*
episcopi et confessoris. »
. Et, Malerniani confessoris. - MENSIS AUGU&TUS.
VIIIldus Julii (8 Julii). — f • Apud tferbipelim,, iv Nonat Augusli. —tn Siepkano post diesl dutfs
•natolis «aactorum in_rlvrum Kiliaut el sociorumi -additnr ».vulgato : Hic eonstiluit. ut saceriiotcs et
^jus. - •. • -•.. .•:,' . • , - , Levit» vestessacr-s-iri '
VIIIdus Julii (9 Jttitt). — f Eodem die,. nataliss uisi fauuim in ecciesia. quottdianoosuBOniiabsren^ '
,S. Agilolphi, aeehiepiscopi Gokmiens» et »Mar- - Ntonit Augusli t (T Aug±).*- f Eodem die, san>-
,tyjri6~.\ •-...: . .-;.- - . .-: : •ett Justini presbyteci, d«^-^<ad.xv4-alend. Octo-
v ldus Julii (11 Jutii). -—f itein Romx, nataiiss bris.
ifliS.S4eplwni,.Leoiitii, etaiiorum. .. . _ ,; - .Gatatauois, saneli Memraiivep»copi et confes-
f Treviris, S. Hildulphi, ejusdem urbis episcppj ' '• ett soris.
confessoris. "'."•' ~; .!
•--;*.Pi€_Ui£,«api.'Q. ^. .,;.'.;....;.•.-.. . . ,,.-. -' <i Pontific.c. 29; Ado, 22Apriii_; '
b Pontif., c. 81. Est LeoH. Erat in ms. .• e Eral in ms. E. * .. :.
c Hxc smit de Leone I, ex Ra8lift£ali,J8..4»3, .; ' Rohtific^Ie, cap^iM. ...

,i .-:./ '.•
4*9 _._„_ APMISDIX. 450
—o-* _._-._ .- i ~
—
rv i_us Aujtult (J0 Awg.). Itepi Romae, sancti A -eposifio sancti Murilionis, episcopi et confessoris."'
HbTfoi-tferapjfc, tftrfsedft _nribs septeipdecim. Hie : 'Toronis, sanctfWttorii.epise^piets-onfeswi*.!
ccrnSosriit clefirm, -t p.a1mis •.riidivii. Sub itujus XvffaJ. Octobrit (17 Sept.). -=-Romae, itt crypta
t_mporevAdrastasiu-imperaior 1i_fetiensv percnsfl-- Arenaria, sanetorum martyrum Narcissi et CreseeriH
fulojine interiit. Sepultus estidem ponlifex in eccle-* tionis. i - " . ..'.:_
si.afjeaji Petri. f vnt Iilus•Augu.li-''.?tti?.,. *«f»vvn]. xiii Kal. Octobris (19 _epl.).i- f Trevert», de-
• .-• -'.; >-.-'.: . -
%i tttus Augustilft Ajifj.).— f JEod-Wdie ift-Ga- positio Meletii episcopit
me.ra«.«1iTitate, nataUssancti Gaugericr, episeepi et XIIKal. Octobris (20 Sept.). -^-f Rew», «_lJ_is
-Onfessoris. sanctorum marlyrum Eustachii, Agaoili, T_eopis_,2
Jdibus AuguM (13 Aug.). -^Pictavis, -«anetae'•- Ra- sftque Philist». .' - . . _ ; .-
defttmdae,virsrmis"et r_grn_. -' ix Kal. Octobris (23 Sept.). — f Item pass-iosan-^
XVIIIKal. Septembris^ (15 Aug.). — EodefiP.-fe* ctarum «irginum Dign_ et Emeritse.
4etiijp'atipotatortl s_rie_*o_r Jacobi apostoli, Lao- fRomae, depositio sancti Liberii-? papav. :
rentii, *Yal__ffit; ^cholaslicae virg_ti_? eons-erati - « k
Item passio Linih pjrtsilejHurbis epi»eopi .
per WiUihertum archiepiscopum. -- yiiKal. Oclobris (25 Sepl:). — Amfcra^iSy-satiKst!
'
sattfcti Firmini, episcopi et ••
> - '- • •*
**_ ___ _ej_eff_TJV(16 Augtf Metis,' • maistyris.
Arnulphi, episcqpi et confessbris. — f item, nataJis-artctiQuadraVi, apostoloriM»disci-
_v< -'&__ SejtemMt '(17' - Au§.). Uem _c*av_ puli >, qui in locum beati Publii Alhenarum episcbpi-
saneti Lairreolii martyris. •.•-. .--; -, substitmtiir, et Eccie&wrngittndi terrore-dispersam,
xv Kdt. Septembris (W Aug-.). — t Eddem ttie, ' 3 fide etindustria sua «ongregavit; qui una cnuv&Ha-
Sa_cl_ TJfeTehareginse. bus Philippi in Prophetiee gratia celeberrimus fuit.
xi Kal. Septembris (22 'Anr/.). — Kenr - bctavjS As"* vi Kal. Octobris (26 SeplJ). —Rom„, via Appiarin,
sumptiouis beatae Marrae'ViiigiTrt-. coemeterio ^Caitisti, depositia sancti Easebii, ttpiscopi
ix Kal. Septembris(UAug.). — Eedemdie, nata- et confessoris.
lis sancti Audoeni, episcopi ef confessoris. ^ f, El in Albano, natale sancti Senatoris.
''^n&aL Septemiris (flAug.). — -«Jola-civitate,m- t.In Sardinia, natalis sancti Luxurii.
talis saucti 'FeUcis episcopi; '. ,,"'.'';., ' f Arvernis, deposilio saucli Apolliaarii «pkcopi.
v Kal. Octobris (27 Sepf.). — In GwsareaiCappa-
MENSIS SEPTEMRER. . -r, ; ddeiae, sancti Ettuthe. ii, ;
Kal. Septenybtis(r S?p_y*w t t»e_t saneWrum ~ f tn Tharso Cilicise, sanctorum Tharaeiii , pre->
eonfessewmiSixti et;8isinni4. :--•''" - /•«. sbyi8ri^«_, Pr6b'i],.et Amlronici.
."*m lim Septembris (-_epe.)j -~_oin_, nataie f Eodem die, sancti Florentini marlyrts.
sancii Eleuter».' : '"-/ ; ; iv Kal. Qctobris <28 Sept.), -^ f Romat „ natalis
; VHidus Septemtrii (?_«)*.>. —AureirajiiiB,naja- sancti Stactsei. ,
lis sancti ,Evortii, epjscopi et confessoris. fGenna civitate^depositioSaloriifeptecQpi.
^icO IfoVegentfr, natalis sanbt* Clbdoa__i* con- f In Monasterio Fuldensi, sanct_"Liol>_ virginis.
fessoris.-'- f Item sancti Wenceslai, martyris et tiucis. :
-Ee_em ote, sanctae Regmaevirgiais; *'- - m Kai. Octobris (29 Sept.). — Eode» die, irfiti-
v Idjis Seplembris (9 Sepl.);--tS-rgS<« papae, cral -u siodoro, saricli Fraterni episcopi. ;
de^V-ttifo-*-_i-crm ftc-mse,Hic invenit mirse: raa- Pridie Kal. Octobris (30 SeptJ. — .*.b» Placeolin»
'
gnitudinis portionem ligni salularis Dominic_ cra-; 1'civitate, sancJi Antc_i_a confessoris. I .
- -*:_i( Mediul-__>,, Iran-iatio. sancti Victoris. jtiftr-
__ "itf"_rcr_riobeati Petri. Hic statuit ift t«npiSre
cotifractioftis Bominfcr^corporis,' Agnm Dei *cler* tyrfs. ,;-. ;. '- -
et peputo- decantari, «t constihiH ut iodieBusAu- , .: -^MENSIgr^GTl-BER. ...
nuhfiatiOBis Rptnime»^'Di3^ti»^ IHativitatifc" Kal. Octobris(\ Oct.). — Trev_-i-vganet»Ksee»tii-;
sanctae Dei genilricis Mariae, ac sancti Siraeonis, episcopi * et con.f-sseris,.'. ;* j r
qoo_ Hypapante Grseeedicitti^ LUt_m_ exeSmt a Eodem die, sanclorum YeAisli episcopi, e»iJa-
sanclo AunaHo; et sd sauotaimMariam poputus oc- vonisconfessoris. •""'; . ;. ' . .-
currat. ... vi JVouasOctobristik Qct.). —*EodenHdie, «ancti
rv W_t>S^Mnrirri* (TOStpl.); — Roi«a3,depositio Eusebii pap_ k quiseoiHn.episcojpatu -Iiiios .e^teni,
sancti Hilarii*paB*.'• -". : .. sepultiis via Appia inecemelejio CaUisti-rhujnfi tem-:
ni ldus Septembris (fl Sept.). — f-i„_p__a,. " ' pore inventa estcrux Doraiai uoslri Jes* Clwtett ,
sanctorum Feticis et Donati. '. : .. quinto Nonas Maii. Hic haereticos invetitofeifr Urbej
Lugduni Gnlli», depositio sancli Pa4iie_ds^epis.opi_> lnanus imposilione recouciiiavit. . . :. -.-.- |
efalihi sartctonifmFeticis eii Regulsk. v Nonas Octobris (5 Oct.). — in AitflocM., san-
Pridie Idus Septemorh (12 Sept.y. ---t »*e•',*» cti Theugenii. In Afnea, Viclom, Urbaoi, Sapiwgi.
Asia, s-trcioriwi 'Diophiii liurtronse, et -Tiieek- rir- Et alibi Felicis, Auponi et Casti.
ginis. J . ;•., .; -. *» ...,< , IV Nonas Oetobris (4 Oct.). ^—if Autisiodeii^
f LHgdumV-spositio saricti Sacerdetis, epistojiet D Marsi, presbyteri et confessoris. .-:;; /_
confessoris. .•-.••-..' • . f Item Dureae virginis»
f Nkomedi*, sartctl Ammonae. •"::.' Hi Nonas Octobris (5 Oct.). —AutisiodOriy depo-;
f In.Siciiia, civilate Catanas, sanctorum
' * Eupliet silio sancli Firmati diacoiii-, et Flavwiiae virgiiiis.
liierapioriis» .-•• . ^; Pridie Nonas Oclobrk (6 0_.)i- — AiiUsiodoiv
*Idibus
Septembris (13 Sepl.V. — hem AadegStvis, depositio sancti Romaui, ejusdem civitaiis- episcopfl
etmarlyris. ;•.•:-
*JPoa_£.,,cap.-53.
">Addidi ex ms. E. .... batla vel ecclesia dioecesis Coloniensis, ubi ^&iftijT- ' -*
^^Ikd^ifioraLarii. Hajc inserui ex ms. E, qui ttis oralorium hoc consecravit. .';'..'" ',
sotus nabebat. Hauddnbie inserta h_c Adoni ab eo, d Gregor. Turon. Hist Franc, 1. 3,'c. 8".'' "" *
^ui enm:ct__icemscripsit, ,nbi. oratprium lioc dedi- ''»' Est Serg. I. Pontif., Cap. 85. "" ;
eatum eit^oum. aliis desit. Codex mihi vetustior. . ^Pontif., cap. 47. , ;'
videtur.fuediiitione ipsius Everhodiensis abbati_. frPontif., cap. 31 •
'..:'• ~
Oralojriumhoc, cum'dicalur couseqraUim per Willi- . •>Ibid., cap. 2. . . / '/ ';'"
bertpm arciiiepiscopom, valde vetiistum est. Willi- > Ado, iiiMartyrblogibVSOlWaii,gf"in'fibello_post.
bertus esim, -archiepiseopus Coloriieftste, ohiitcirca Pontif., cap. 32 et infra, 2 Oct. ,, /; .-,<!>
arioom Domini 890- Omnino librum ilium Adowjs- . i De his Ado in Marlyr., 11 Ocfe .'• , ;.,. .,/: »
Everbordium del-tum existime ex veleri aliqua a*b- k Pontif., cap. 32, et suora 26SepU . ,'3v
 451 AD S. ADONIS MARTYROLOGIUM 432
Nonis Octobrts (7 Oct.). — In Marco vulgatus post A papte, qui sedil Roraae annos tres. Bic sepollos esi
Ardeatina, addit: Ubi vivens ecclesiam exstruxit. via Salaria, joxta corpos sanctaeFelicitatis; hic con-
Hic eonstitoit ut episcopus Ostiae,qui consecral epi- stituil servum Clericum non Aeri, nec obnoxium
copos urbis», pallio uteretur. curi_, vel Cujuslibet rei.
Eodem die, Lini** papaeet marlyris. Colonise, sancti Evergisti, episcopi et marlyris.
+ In Capoa Campaiiiae,Quarti, et Marcellini. vi Kal. Novembris ( 25 Oci.). — In Evaristo post
t Kturicas civitate, saucti Augusti presbyteri ct Vaticano, addit Ado vulgatus : Hic titulos in Urbe
eonfessoris. (Uvisil presbyteris, et septem dfaconbs ordinavit,
viu Idut Octobrit (8 Oct.). — ltem Reparat_ el qoi custodirent episcopora prsrdicautem.
Gocte virginum. Aulisiodori.deposilio saucli Desideru, episcopi et
vn Idut Octobris (9 _>_.). — In civilale Laodicia confessoris.
-
Phrygise, sancti Diodori. t Item sancti Florentu presbyteri el confessoris.
tin Provincia Rheta, civitate Augusla, sanetae v KaL Novembris (28 Oct,). — Ebdem die, sancli
A__martyris. Ferrolii martyris.
+ In civitate Vienna, muttorum martyrum. III Kal. Novembrit (30 Oct.). — * Ilera passio
f Ronue, MarceUiniet Genuini. Et inter duas lati- sancti Feliciani cnm sociis sois.
ros, Prhnina.. '•CivilateCapuse, depositio sancli Germani, epi-
vi Idut Octobris (10 Oct.). — In MaUoso,post re- scopi el confessoris, cujus animam in spbaera ignea
plerentur, addit vulgalus: Et aliorum trecenterum Benedictus abbas yidit ab angelis in coelum deferri.
triginta, quorum corpora in palostria projecerunt g Pridie Novembris (31 Oct.). — t Eodem die,
ktca. Sancli Wolfgaiigi, episc. el confessoris. ,
Eodem die, Veron_«, sanctorumraartvrum, Cas- t Item vigilia emnium sanctorum.
sii, Florentii, et aliorum septem. "
v Idus Octoferts(11 Oct.). —Eodem die, nalale MENSIS NOVEMBER.
sanclorum martyrum Nieasii episcopi, Quirini pre- Kal. Novembris (1 Nov.). - In Caasarea Cappa-
sbyteri, Scubiculi diaconi. docise, saneli Macedonii.
Turonis, sancti Venantiid abbatis. t I Sitbiu monasterio, depositio sancti Audomari
iv ldut Oclobfis (12 Oct.). — f Bituricas, saneti episcopi.
Opinionis presbyteri. t Auguste__ni, 6ancti Primi episcopi.
t In Provincia Syrise, Evagrii, et Prosyriae. Rem t Bajocas chitate, sancti Yigoris
— episcopi.
Eustachii prestiyteri. iv Nonat Novembrit (2 NOIK). Apud Vienoam,
t In Campania, sanctorum Eucharisti, Fortunati, sancti Georgii, ejusdem orbis episcopi.
etPrisciani. t Item passio sancli Eustachii, uxoris ac fiUornm
III Idut Oclobrit (13 Oct.). — In Hispania, Cor- ejus.
duba civitate, sanctorum Fausti, Marttaiis, et Ja- HI Nonat Novembris (3 Nov.). — Apud Vienaam,
nuarii martyrum. sancti Domini, coofessoriset episcopi gloriosi.
Pridie Idut Octobris (14 0_.). — Apud Vieonam, Pridie Nonat Novembrit (4 Nov.). — t Aogusto-
sancti Agrati, episcopi et eonfessoris, et sancli Ca- duni, sancti Proculi episcopi. .
sturi, ejusdem urbis episcopi.
* Cordubae,
_ t Ue-Q sanctarum virginum Modestseet Perpe-
sanctorum Lupi et AureHse. **ti*_..
t Lugduni in GalUis, translatio sanctiJusti, epi- Ntuh Novembrit (5 JVot;.).— t Capua civiUte,
scopi et confessoris. sanctorura Euras, et Quarti, et Pardi martyrum.
t Herbipoli, depositio sancti Buchardi episcopi, vin Idut Novembris (6 Nov.). — -f In civitate
successoris
" sancti Kiliani. Regidonas, depositio sancli Melanii, episcopi et con-
Idibus Oetobris (1S Oct.). — Apud Viennam, fessoris.
sancti Deodati episcopi. t Item eodem die, sanctorvm Leonardi confes-
Rom„, via AureUa, sancti Fortunati martyris. soris, discipuli sancti Remigii episcopi, et Winnoci
t Item Lubulii, Modestiet FertunaUe. abbattis.
xm Kal. Octobris (16 Oe_). — t Apn«lAgrippi- vii Idus Novembrit (7 Nov.). — Item Epternaco
nam Coloniam, sancti Eliphii marlyris. monasterio, natalis sancti WiUibrordi, episcopi et
deposiliosa_cti Galli abbalis. raoltis mira- coofes-oris.
Jltemis clari. t Item sanctorum RuQepisc., et Herculani presby-
t Eodem die, saneti Lulli, episcopi et confessoris. teri et martyris.
xv Kat. Novembris (18 OctX— t In Campania ci- vi IdtuNovembrit (SNov.).—f Hemipso die.san-
vitate, Puteolis, Januarii, et Eutychis. cti WiUebadi, episcopi et confessoris.
xiv Kal. Novembris (19 Oct.). — t^n Islria, na- v Idut Novembris (9.Nov.). — Romae, sanctorum
tabs sanctorum Austen, ISeopbli, Sussii, Januarii, Clementis et Symphoriani.
Festi et Desiderii. ln Hispania sanctoram Fausti, Januarii et Mar-
xii Kal. Novembris (21 Oct.). — In Galliis apud D tialis martyrum.
Coloniam Agrippinam, sanctarum virginum undecim In Beryto civitate, cruciflxio imaginis Domini
xniUium. Una dicitor Ursola, Sentia, Gregoria, Pin- nostri Jesn Ghristi.
nosa, Mardia, Saola, Briclola, Saturnina, Rahatia, iv Idus Novembris (10 Nov.). — t 'n Antiocbia,
Palladia, Clementia, Grata ; el aliarum nomina scri- sanctorum Demetrii episcopi, Aniani diaconi, Eusto-
pta sunt iu libro vit_. sii, et sociorum eorumdem.
In Nicsea Bilbyni_, Afrigis, Macarii, Dicei, Pro- t In civilate Aurelianensi, depositk) sancti itoni-
culi, Neapoli, Modesti. et aUorum numero seplua- toris, episcopi et confessoris.
ginta duorum. ni Idus Novembrit^H Nov.). — t R-T«nn_},s_n-
xi Kal. Novembris(22 Oct.). — t Eodem die, san- ClortimFeliciani et Victorini mart.
cti Severi episcopi Ravenn... Pridie Idut Novembrit (12 Nov.).— Natalist
x Kael. Novembris(23 Ocl.).—Coloniae, depositio Bonifaciif pap_, qui Rom_sed_ menses octo, dies
•ancti Severini episcopi et confessoris. 22. Hic obtinuk apud Phocam princlpem, ut Sedes
ix Kat. Novembris(24 Oct.). — ltem Bonifacii • apostolica beati Pelri Apostoli caput esset omniBnt
* Pontif., cap. 35. « Est Bonifac. I, Ponlif., cap. 45. Alii habent
* Pontif., cap. 2. eum.
11Veronahsec est Bonna. ' Pontif., cap. 67. Esl Bonifac. 111.
* Greg. Tur. de Gior. conl'., cap. 2o.
 453 APPENMX. * 434
Ecclesiaru.il Romaua, quia Ecclesia Constantinopo- A Apod Viennam, sancti Philinpi, ejusdem urnis
lilana primam se omnium Ecclesiarum scribebat. episcopi.
Apud Viennam, sancti Isici episcopi, qui postbea- In Sosthene, post discipuli addebatur in vulgato :
tum Pantagatum pnesedit Ecclesiae. Sancti Pauli, cujus meminit idem apostolus in prima
t Item sanctomra Livini martyris, et Cuniberti Epistola ad Corinthios; et sancti Thropbimi, de qoo
confessoris, episcoporum. scribilApostolos ad Timotheum: Trophimum»reliqui
t Ih CaesareaCappadocise,natalis sanctorura Ger- infirmum Mileti (I Cor. i, II Tim. iv). Hic ab apo-
mani, Theophili, Caesarii,et Eusebii. stolis Rom-3ordinalus est episcopus, et ad Arelatem
t Daventriae.sancti Lubvini, presbyteri et confes- urbem GaUiae, ob Christi EvangeUum praedicandum
soris. directus. Ex ciijus fonle (ot beatos papa Zosimus
Idus Novembrit (13 Nov.). — t Apud Viennam, scribit) tota Gallia fidei rivos accepit. Quiapud
saneti Leonici ejusdem Ecclesise miraculis clari. eamdem urbem in pace qoievit.
t Rolenis civitale sancti Amantii episcooi et con- JII Kal. Decembris(29 Nov.).—t^ni Romae,Ara-
fessoris. sonis, Satornini, Chrysanthi, Mauri, el Darise, et
xviii Kal. Decembrit (f4 Nov.). — t «lera S-ttC-f aliorum septuaginta doororo.
Eraclii, episcopi et confessoris. Pridie KalendasDecembris(30 Nov.). — + Eodem
xvu Kul. Decembris(15 _Vov.*>. — Item sancli Eu- die festivitas [Baptismus]sancli Ambrosii, Mediola-
genii, episcopi etmartyris. nensis episcopi.
—
xvi Kal, Decembm (16 Nov.). t Eodem die in
Suevia, monaslerio sancti Galli, nalalis beati Oth- MENSIS DECEMBER.
mari, ejusdem raonasterii post obitura sancli Galli Kalendis Decembris (30 Nov.). — Item ipso die,
primi abbalis. Virdunensi civilate, transilus beatissimi Agerici
xv Kal. Decembris (17 Nov.). — Vienna. sancti episcopi.
Manati, episcopi et confessoris. Pridte Nonat Decembris(4 Dec). —11° Tuseia,
t-leu natalis sancti Gregorii, episcopi etmarlyris sanctse Barbara. ', virginis et mart.
apud Pontum. vn Idus Decembris(7 Dec). — Item Octavaesan-
t Ilem sancti Joannis monacbi. cti Andreae apostoU.
xiv Kal. Decembris(18 Nov.). — t In Hispaniis, vi Idus Decembris(8 Dec). — In Eutt/c/iiano,post
civitate Corduba, sancti Acisoleni. sepelivit, addit Ado vulgatus: Hic * constituit ut
t Item Eraclea, saucfi Cortheri, et aliorum qua- fruges super altare, tantum £ab_ et ova. benediceren-
draginta. tur, etcoostitoitotqoi martyrem sepeliret sinedal-
xm Kal. Deeembrit (19 _Voit.)..— Romse,Gelasu raatica, aut colobiopurpureo, nulla ratione sepeliret.
papae«, qui sedit in episcopatu annos quatuor. Hic t ltem Zenonis episcopi apiid Yeronam. Ipso die
Messenumepiscopum, quem Felix antecessor ipsius Treviris, sancli Eucharii, episcopi et confessoris.
damnaverat, revocavit, et communioni ccclesi_que iv Idus Decembris(10 Dec.).— Roma>,sancti Mel-
sose resUtuit.Hiclibros adversus Eutychen etNerium . chiadis papa. h, qui sedit in episcopatu annos qua-
cooiposuit. tuor, sepultus est in ccemelerioCallisli. Hic con-
t In Eraclea, sanctse mulieres cumviduis quadra- stiluit ut die Dominica,aut quinta feria, nullus fidelis
ginta. jejunaret; quia ipsos dies pagani, quasi sacro jeju-
t Aogustoduni,sancti Simplicii,episcopi et confes- G nio celebrant. Et hic constituit ut ex consecratu
soris. episcopi obtationes propter haereticos per ecclesias
xn Kal. Decembris (20 Nov.). — t Item Regen- dirigerentor.
fledis virginis. Viennae,sancti Sinduphi, episcopi et confess. ..
ix Kal. Decembrit(23 Nov.). — In Clemente(de m ldut Decembrit (11 Dec). — In' Damaso, post
qiio fusius habes in libello Apostolorum)post in libro duos, additur in Adone vulgato : Hic constituit ut
Vitas editi inlerserunt: Hic ">septem regiones di- psalmi die noctuque canerentur per oranes cccle-
visit notariis fidelibus Ecclesise, qui gesta Martyrum • sias ; et in fine, Gloria Patri, et Fitio, et Spiritui
soHiciie et curiose perquirercnt. Hic ex prasceplo sancto. Hic multa corpora sanctorum requisivit, et
beati Petri suscepit Ecclesia. pontificalum. Linus et inveuit, quorum memoriam etiara versibus decla-
CJetus ideo ante eum scribuntur, quia ab ipso prin- ravit; qui sepullus est via Ardeatina in basiiica sua,
cipe Apostolorum ad ministerium sacerdotale epi- juxta raatrem et germanam suam.
scopi sunt ordinati. Idibus Decembris(13 Dec). — tinso die, sancli
tico Sarchinio, depesito sancti Trudonis,presby* Auberli, episcopi el confessoris.
teri et confessoris. t Item fjrthilise virginis.
vii Kal. Decembrit (25 Nov.). — t Eodem die xix Kal. Janu. (U.Dec).—Eodem die, beati Lu-
sanctseCatbariiia. virginis et martyris picini, Viennensis ecclesiaeoctavi episcopi.
t Itera sancli Mercurii martyns, qui passus esl t Lugduni, sancli Nicasii, ejusdem urbis episcopi
gub Decio imperatore. -._ etmartyris.
—
vi Kal. Decembrit (26 Nov.). In Lino, post me- J) '-. xni Kal. Janu. (20 Dec). — Autisiodori, beali
__nil, additur in vulgaio: Hic •' ex prascept» beati' *>Greg. episcop. et confessoris.
Petri coosiituit ut muiier in ecclesia velato capite xi Kat. Janu. (22 Dec). — fln Antiochia, sancti
inlroiret.
*Item Basilei episconi.
Aogostodoni,depositio sancti Amatoris ep. . Ostia, sanclorum Demetrii, Honorali,
•copL tCivilale
lori martyrum.
iv Kat. Deeembru (98 Nov.). — Romse, sancti t Romse, via Portuensi, depositio sancti Felicis
Gregorii papae-, qut rexit Ecclesiam annos decem. episcopi.
Hic coosiiluil in Canone a sacerdote dicendum : t Item passio sanctae Theodosia. virginis, et Di-
Quorum tolemnitat hodiein conspectuglorice tueeee- dymi monachi.
lebratur: Domine Deut notter toto orbe terrarum : x Kal. Janu. (24 Dec). — -f Ilem Romae,natalis
intra quorum not contoriium, etc. Sepullus est in sanclorum Eugenii, Eleulherii, Urbani, Cornelii,
eedesia sanctiPetri. « De Trophimo Ado. 29 decemb., tam in apost.
• Pontif., cap. 50. Erat in solo P. sed prsec. quam martyr.
die. t De ea Ado, 16 Dec.
*>Pontif., cap. 4. e Ponlif., cap. 28.
"Pontif., cap.2. > Ponlif.,cap. 33.
d Pontif., cap. 91. Est t Pontif., cap. 38.
Gre^. II^.
Jim S. ADONIS ARCHIiWtSt". VIENNENSIS 456.
T.ajani, Victoris, CasUrlse, EutychjanJ, ac sociorum A. ' t;Tur®W^ civitaie^,jsauctf Perjfjetuj,episcppi et
ejus, et aliorum octingentorum triginta duorum. cooCegsprjs..> , rW' -- ''.-'- '',' -.-';,- -.'.
: «_4p__;Jimu. i%t _.-.)s. — f mm ij»o:die,ordi- . Prt'_4*1»^. /^K|SI; _.#.?_^;* Rbgetjaipiaeijeaii
_at_os_ieti Jacobi fratris Domini, gtii ah apostolis Hermeii. ex'orc_ta&.; ;: -,.',,._ .'. . ..,,
primus exJudseis Jerosolyjnajsestoriljjiaius episcopus", ; f Rom_,.Donafi.P^ilati
" Bb7^t_,,Qoi_ina_cfe;-ef
et ih medi» Paseha Bia.lyrioce ronatas. , Hilariiise. .' ^. -.
• m Kal. -iam (3fti_.;). :— t Rem in J_sMlai>ya, t ln proyincia Sjcilia, civimeCataba, saoclorum
sauc-or_mFloreBtii,_ereni.Paulj,Steph?iiji, Papiani Stephani, Potia^lwp., -:
etCleri. ,: ..'..".•
'; .•..&_¥• Tur....HiSt. Frant. L'ii, e. 14.

P&SSIO
- .,v nr:,*. .^,- •„ >.SANCTI
••...,.. -:
, ^ ^
DESIDERU
_.,:.,,._/,,,., |;,. .
ISPlSCQPI VIEN^SIS,

l_^_«I.S_yHCTO ADONE,^i^Mi:;|i^|S/_jI^-^Pp^ \
'-' - (ApudCanlsiam,Lectionesantiq., tom.,VL,part.it.)

__._BFi__THJNCELA AD^^.;TlfiB»e_«__^ccIe_i-B an___fls, .*__(. I_c^_tio_ri_ UoMfii,3"

uccci.xx, indictione Hi,/fltt»P«^iane:S. Desiderii episcofi penoenfjitEiiclfeSf&^*
•'"Tmt-.*^'''• '* --;'' ''•} -'•:::'::..-. ../; :.-:jii;.: -;-„_' ':'.- : -''-*<-
';;',-;'/;;•
__<!•,peeeator et humilis episcoptts Yiennensis B p-trociraum, si ejus' «^xemploDomino J^po' CJjristb
ltecl^iii, -ditecti-slrtfs fMrHntsi /^t fllMsejusdem casto amore h_seriiis. Qui est verum et siterBmh.
E*c%% InPaireetfiiiti, et/Sjii^tn ia^o, ve_. ^rinelpitftn, Habelis e_no_'no» i_l«_te«e!69i-«i_ni,
k-»fttteUipoPeo.8aioi§ra. .". T CuriJeerriatisfSJufop^fertin br_cl-riss_nls «ra*
Beatissittii DesfileriiPatris vestri vitam,: et mar- Iftss^rwn^. warl^rijni. jrr»&t^;iagbr^u8, iiw*
t|rfenj, J-iciit akiqois scriptis cbmraendatur. vobis Wiri. splendor. tenel__tomn„^ror-«,Oemiito Oeo
ieicjreo.revblvere, et stylo committereaggressus stira, nostro^rote^tore, pedibus 1 liberis evatleresufflcitis.
lit e|u_ ft_.i_.m_i_- et.studiis ad amorem vit_ _t«r- Gauilium et cbrbiia" ipsorum, ob-ecfoVds egd ips§
'
U$ tbs afnplius inflammarem. Ut qui pastor Vobis _ervo»et mtai__p ipsfiarjini,sta*aiof aftnjwjo-riftetri-
raiiriere sbperoo datris est, pascita vere iiinocentiae, nis, exemplis intercessionibus, tanlorum mitnlflf
sni charissimi. • '----•---r - «- .-.: ->
et poat___-ih ijfternse sbcietatisiftierJ^W», -^ ^- ^
S^_^_)c™ihoi_l-tllirieat. Nec eftim-serlt vobis i_ius
', « Magnos codex ms.pra/atiuneula car_t, CAIWS.

EPISCSPP-VIENfiENSIS. ",:-*':_'.;".'.'

,,, jpftsi^eriu^ yiegjsgnsls .-5c^e^(j|t dari»_i_ms ^ow- G _3»_wi-j^*feg»Ha|__ixm^ irimn.1

tifex, '.uit a piiero 'qoid-ra sa'ncti'|jin- .'TniijiStoa, _t__.a(V-^9*k«-_to : _a«J_«_«»it*ti Ittev _aih.li«_
.vliapnrds, sc-enl» JScriptol_rnn\,fio«',p^rura e„rudi- i»f%ii»!^_.l!!^
tus. in gremio -^anctse matris E^_fte exareitaae Cliildebertum Sigibertus gehuil. Hujtis sor^reiij
proTecitl _n_e a_-u.in.ii ji_i_ffMlpitove_tn8/^iJ9n- ' «art-lld-rtliiiaiiipeMfow^Vtoiim-i^^ qtt**.pflgt-
mg^t^^^.-mmjwt^im^^:;:}: JMQ^t-t; 4^f6 FJ^f^i^l^ ^ir*a_tt_tefta^«_-Ii
_»«.#
,» Foit idem vir temporibus Chlotai-i regh. Cfi-flT
Jastimsnns .oi_n_ajor. P«8to<j^-«i^^HS,giinQri
'-eJ-erti, qui seditlParisiisi CKiip_"ri_i,iipisli^l. _ii_s^ *€_jjirStemp-re ee^usB. An_*ii ^rt-tAi^reveiw
'-^Kr*SriniAra__ifii,;pi sedit /_ui_B__ft»}8i|rft_Tli, tioue divina repertum, in Eecl£___4__fb_riH_Ba^
qui sedit Rhemensium orbe, tjui accem^'6rtriM_liil- {___. «pOd Al-_*ftd»iai*:_«li>uftam£it5tt^a_:ab/Afii-
» Haec verba, futt ttJem t)tr,v*tai, ns^w id illa sequentis. Cum longe lateque, etcj,, ^lesit^^nt-ir fri
(pagno Codice ms, Cut. :£'''-' i - / '.^'.^ '/.{'.'tZ-i «
 '
437 DE PASSIOJSE S; _)ESI-ERII. ._.
ca alrocissmra gens' Wanaaiorora expulsa. Cui"j_'quid ullra praebere, corffbrtatgs'a virb Dei. de lar-
imperatori Jostinos succedit, srib -quo gens Longo-- ^igitate, efbonitate Creatoris, mox tit rediTt, plenum,
bardorum Italiam invasil. Deinde Iraperavil Ti_e- "* qobd panlo ante vaduUra fijerat, vasculiim invenit.
rios, post qoem Maurichis. '' ; Tu_. sunt h_3c, Domine,
qui pro te passos semper
Sed ut ad proposita T_v_rtar, cuni longe laleque" g.brificas, qui duces gregis tni, 'ut oves tuae sequi
fama beati viri Desiderii -pafger.etor, et forfs jam non metuant, coronis virtutum exornas. .
miracutis vblgaretor, atqne virtusanirai sigtiis evi- ! -*r_ter'ea congregata mullitudine sacerdotum,
:
dentibus paiefacta ctaresceret, invldos ornnis boni' licel impia femina venena rnaliliaesuse nOn evo_tti_-
'
diaholos, m perseCotionem tanti viri insani pecloris/ ' rit, tamen victa precibus, sanclum virum sedi _ua;
homines rnflammat. Et qnia videbat Domini' Dei' ufbique reformari jubct. Quis dicere siifi_ciatqinbuS"
nostri JeSoCtiristigloriam perbeatum virurrt ubique"' gabdiis receptus fuerit, quo.t ttlnis pletatis a clero '
diffuntii, qoibos arlibos valoit tantum opus pietatis ei populo amplexatus, quibus lacryinis rigatos ? Vere
exstingoere, aggreditur lacossere itlum, et convi- pastorem pium, quem nnllius generis tribolatio a
eiis afficere primo, deinde etiaminjuriisjsropulsare, charitate ovium divellere potuit. Vere ieatit-popu-
sicul certa res manifestahit. Sed Desiderius de bea- liis, qui talem meruit suscepisse dtrctorCm h.
tis pauperibus spirito unus , cujus desiderium exau-: B Hic cum jam totus martyr esset corpore, hostia-
diebatDeus, et pr_parationem cordis ejus attdiebat que Deo placita, ut desiderium cordis eju_ tribnet*-
auris ejus, in petra fidei fundatus,. toodi adversi- tOr ei, instaretque tempoS ot pooeretor ih capite
tatibos poterat, moveri a statu rectitudinis non ejus corona de lapide p.efi6so: iterttm s1mul.a.e * '
poterat. Briiimehildis ac illam constuprantium, jubetlir ve-
Igitur, interfecto Sigiberto rege factione frede- nire pontifex sanclus ad: pklatiom, qoo limc tewpo- •
gtindis regin_, Bruon.hildis regina cum Theoderico ris Theodericos juvenis residebat. Attemptatur ita-
admodum parvulo, Childeberli regis' filio, Burgun- que vtr Dei utrum in priori sentenlia p_rmaneret.
diam obtinuil. Feriirna incomparabilis libidinis, qui^- Interrogatusque utrum melins esset uni viro mulie-
'
pe qn_3 non tirauerit incestoosissime Merovseo^ rera conjungi, quam per drversorum juvenom appe-
Chilperici (ilio, mariti sui nepoti, se misceri. Ilioque tittislibidines saa.dispUmare; a quo cotn responsum
tbnsurato presbyleroque facto, ta_ nariiqUe ordine: e&se(,~nnusquisquesmm'umrem k~abeal,M unaqute^
pater vix eum potuit coercere, per diversofutri juv&- quesuum virum habeat,el fornieatores, et adultefos
tiooi tibidioes excantiuit, turpissimom lopaoar ipssr Deum jujicare, nee licere eontaminM tempium Spi-
semetipsam torpissimis juvenibus exponens. Cujus ritus sancli, cum corpora nostra lemplum essent Spi-
inaudita-lagitia vir pootifex Desiderius zelb timo- C rilus Dei, el si quis temptum Dei violasset disperdeyet
ris Dei inflammatos, repririiere, et corrig.r. cupiens illumDeus (I Cor. vn; Hebr. xm; I Cor. in); cum:
taro privatiih quam publice, meliorem vitam arri- ergo h__c et his similia vir stjfciiu Dei peroraasel,
'jfere; et poenitodinem facti habere monebat. "Sed iiiico nontiator h_c Brunnehildii C_pil furere, VJKI
quia qoi argoit impium geoerat maculam sibi, novis rum Dei telis maliti_ suse appetore, et qvtaliter
et inaoditis odiis coepit sanctom virom detestari, ac vitaui ei aoferret com juvenibus snis per^irei-.'
ut vitaffl aoferret medilari. Sed quia id apertenon MiSerabile dictu, intra fbres ecolesifiereputsus Vit
poterat, exsilio deportari, et retegari in quadam in- Dei ciauditur, et ut furenti satisfipret, claB_* p»**;
_ntavirSm Dei facit. Ubi <juadrienniodiversis labo- pularis a faotoribuS ipsius incitatus attollitur . lB_r>
ribus fatigatus, non tanfen auxilio omnipotentis Dei bellem hunc et Reipublicae , ac honoris patrlse
nudatfls est ac destitntos, quippe per quem beoelicia contrarium. '
b_lrm_~ rraibuscunqoe Deos noster ibi conlulerit. . Sciens itaque vir Dei jam ad palraam se vocari,
N_.HrqtrWamleprosus, lospectaote popolo, tactu bea- maxime cum id reveiatione angelicapatetactttm esset,
flssirhi viri mundatus est a tepra, qua. totum fllum intrepitius, imperterritus, flxus totus in D_o«horam
asperaverat. Ab ea die qua iiisulam ingressus e_t, _ prsestolatur. Abslrahitur iterum ab ecclesia, et Ban-
_n_nde_e -trteo plenum, qood mano illios illomina- elus Domijii indignis manibus pe-tracta_tr,<atq__
tuni ._____t, virtute- divina perman.it indeliciens, agentibus Bettone,Gas_redo, et -Epliane c-mhibus, 1
semper ard-fts,'-et suam plenitodinem irrexhauslam, impiissimi sceleris consiliatoribns, ciwtodiasKKtncif-'
a_ jrratiara vtri Dei praedicandam omnibos manife- p«tur, atque ad- _erritdritim u.qiio Lugduneose p_r-
_IW_. _t ^ood est mirabilius, quicunqu. dojuslihet ducitur, sriper fkivi_tn Calaronam. Hiirc iRde valta-;
fifflronBltisa -arVrtopontifiCee_ eo_ero Bquore per- t_S iniquorum bominum ttrrbis, .com jam videret
______toisset, __co sanatus abibat.'-•'•' ; fonentem multitwlinem in mortem soam veife: cw_:
Factum est aulem ut vas pienum vihi, propter ad-* surgere, supradictorum juvenum-oaxime hortattf-
v.rttlH.tes qni isde haorirent, a- rtinMft-o itlius dili- genuain terra figens orationi incubuit, ac pto suis
geriti cora servaretnr. S-di cbm pIurHras diebusjani' persecutoribus oravit dtcen_IDomtn., neitatuas tttii
eipeOsun. putaretur defecissei et minister viri- D_f hoc peccalum, qnia netciunt <fHi<tfaciunt (Act. vn ;
Ikf nuntiasset Hli-j «fuia non haberet p_tentibns buc. xm). Commendo tibi oves, quas gratfa m*
• Hafuus Codex ras. G.adnuntiasset Hli.lt>. - Codcx S.G^m_ I». -
">_hg_msCodex &. ms.; doctorem.^te; Magnus ,tiimduMs.
>
459 S. ADONiS ArlCHIEPlSC. VIENNENSIS. 4'.0
suscepl regendas. Non illas luporum rabies dispergat, A nt precibns suis pervinceient^Ghloiiarium lunc tem-
sed ih sanclo ovilr Ecdesiae tu__congregatae, vincu- porispiom regem, quatenus concede.-c dignarelur
lo charitalis adnexas, vivant jn te de spiritu grali_, eismembra beatissimi vlri, quae sicol scpulta fue-
custodiantur in a.lema misericordia tua, Jesu Chri- rant, in dioscesi Lugdunensj, elin loco passionis
ste Fili Dei, qui vivis et regnas in sxcola ssecolo- suseservabantur. Qu_ idem pius rex clcmcntcr in-
rum. dulsit; videbal enim digniss.imam rein el Dco cha-
Insanieps itaqoe multiludo, cnm furorera suum rissimam illos po.lul-.re, el affecluin pionm» filio-
nequaquam reprimere. posset, untis de saevientibos rum circa palris rcvereiiliam essc profusujn; qujs
corripiens lapidem, cerebro orantis forliter illisit, lantum opus pietatis qu__renlibus non cooccdcrcl?
ac mojr, cerebeHo rupto sanguis undaiira profluxit. Debent patres filiis Uiesaorizare; lliesauri-avit plaue
Alter vallum ex utraque parte vehementer acittum iste tbesaurura illis non dellcienlem in ccelis, quos
tara cervici quam capiti inflxit. Sicque sanctus.pon- purpura sanguinis sui, ad decorem filioruiu, supcr-
tifex martyrii palmam adeptus migravit victor ad veslivil; debent et fllii pairibus aifectum pi_ cha-
Dominum. Tributaque est ei vila, et longitudo die- rilatis et obedienlia., ac de pomis desiderabilibus
ram in saeculums_.culi.Cui si non est diclum a per- virtulum eos reficere, ut corum gustu etodorc rcfc-
secutoribus: Sacriiiea dsemonibus,esl lamen dictum: B cti, el saliali, in charilate lemplum decoris, et do-
Cousenti nobis peccantibus; sile veritalera, ol frua- mus Dei, unum. in Chrislo liant; qu_ gratia pi;e
mqr copilis amplexibus. Inde vere niartyr, quia et malris Ecclesiae major, quarn ut videat filios suos
verilatem tenuit et dilectionera, exibuit in corre- digne Deo ambutantes ? Caput humilitatis in cora-
ptione palientiam. Mori non perlimuit, ut suos qnos . page charitalis connexum, membris vigorem, tirao-
Christo- ntitrierat, doceret pro veritate etiam con- ris el pietatis bonsespei subministrare?
stanter raortem excipere, quando veritas Christus Revertunlur alacres a prinoipe, tam clerus quam
sit^et quia nulla adversitate ad ullimum neque populus, desiderium cordis sui, desiderium amoris
morte deberenl separari a charitale Cbristi. Vere sui qood impetrare meruissenl. Benedictus Deus
amabat ipsos a qoibns, injuste occidebatur, stiaquei qui dedil hoc in corde regis, ut magnificaret civita-
pflena insiDuabat illis quam periculosissime ipsi in tem nostram de receptionc bealissimi pastoris no-
3.terrium punirenlor, qoi flagitiose et facinorose stri ac martyris sui. Congregalur universa Eccle-
vivebant, quando ipse ut ne tatibos faveret, non sia, gaudium tam celebre omnibus indicitur, paran-
modocomraitleret, pqenam quamcunque corporis ex- tur cruces,.parantur luminaria, ferelrum pretiosis-
cipere paratos esset. sioiis veslibos coraponitur, festivis ornatibos uoi-
_Qtuejratem ultioin prsesenti iinpiam illam percu- G versi induuntur, ac tali porqpa honoris fit proces-
lerit, nt ne impune quis credat se peccare, breviter sus ad sancti pontificis martyrium.
attingam: Chlothario [Ctoltario] rege judicantibus Rem diclurus sum devolibnis in Deum plenis-
_ rancis, indomitis equis religata brachiis, et cruri- simse. Populi lam Viennenses quam Lugdunenses in
bug divaricalis, membratim discinditor, Deo illi pro unum conveniunt, fil pia altercaiio, Lngdunenses
vohiptatibus suis dignam pcenam retriboente. marlyrem habere, Viennenses pastorem referre; at-
Beati Viri corpus, studio fldelinm curatum, in loco, que inter ulrosque cbarissima concertatio, cum isti
passionis suse sepullum est. lbique quanli meriti[ acquisilum, illi reposcerent patronum. Isli, cum qui-
apud Dominura esset, miraculis se poblieavtt. bus inarlyr in Deo vivebat; illi, cum quibus et carne
Contigil ut qnidaro pauperculus omnibus membris magisler vixerat. Quid longius morer? dum perse-
contractus, instiper trementibus membris gravi pas- verantissirae «liinqiie a pro aaore martyris in sen-
sione agitaretur; hic in qualo virgeo ad memoriara, tcntia duiarent, roit nox. Viennenses qui plas di-
martyris deportatus, mox ot cnm fide opem marly- lexerant, et quibus justior cansa famulabatnr, con-
ris expetiilt perfeeta sanitate incolomis rediit. silium subtilius capessont. Forlim egesla huroo, et
Claudius nomine habebat filian roulto leropore sanctum sepulcrum reserantesj navicula cura rete
____ clat-dicantem; accessit; filiam martyri sanan-. D piscatoria parata, subcelant corpus, atqne per Sac-
iua coamisit; oleoipsius ut perlinita est, sanis-. nam ">et Rhodanum anle miltunt; tetis undis, tam
t__a «ffeetai torturam claudicationis amtsit. sanctum funus, el ipSc Rhodanos, suis civibus servi-
Dici nonpelest quot __d ibi Itnnen inexpertmH! turus excipk. Crepusculum rediit, atque catem
Viennensis eom feretro vacoo pedestris reveriitur.
reeeperint, d__M>niacip-rgali gfart,claudi sanati, elt
diversis infirraitalibus diversi curati. Sed et si qoi; Exsultaiit LsgduAen^es decepli vapa spe; sed noa
cmt flde tulerint assellam de fiisje illo qoo sanctom, diu tam felix furtura eoalatuit, sicqne laetitiam d*-
caput iffios terebralum est, sive a doiore denlium,. speratavictoriaperdideniot.
sivea typo variarom febriura, siveab alijs infirmi- Illi aotera qui navi transferebant membra pontif.
tatibug^meritis beati martyris liberantur. cis, otvenerunt contra Fasiaoam villam, appole-
Evoluto itaqoe tempore, visum est pontiflci Vien- runl ad liltos, snstioenles sanclam catervam pede-
tteosiuu-et sanctissiino cferot ae universo populo,. striura. Erat lonc lejoporis ager Fasianus, jam ul
* Magaus Gade£<B.«&6. tUrumpit. „..., *>Cod. ros. in margii»e: Saona ftumenfatitsimum,
inqreditur Hhodalw» mud Luqd-tnumcimtaUtm
44! DE PASSIONE S. DESIDEIill. 448
proprius delegatus pauperibus sanctorum martyrum .A cum, juxta tumbam cpiseopi, et m;\ityris Desiderii
In quorum honore Viennensis Ecclesia fundata con- constituit, eumque fidem habere praemonuit; adfult
sistit; nam aule sicutidem martyr in teslamento suo virtus divina qu„ semper soos gloriflcat, et quanti
quod fecit sanclis martyribus Machab_is, et sanclo ineriti esset apud Deura is qui in loco illo teneretur,
Mauricio, ac sex millibus sexcentis sexaginla, com- evideotibos sigois mauifestavit; nam in conspectu
memorat, ex maternis et paternis eadem villa, sorte tolios Ecclesia., coccusisdem lumen inexperlura re-
beato Desiderio obvenerat. In quo teslamento, quod cepit. Multaque postmodum ibi Dominos per servum
praasentihus sanctis coepiscopis manu propria fecit, soum operatus est, qu_ si universa qois scribere
subDei omnipotentis obtestatione conslituit, ut nul- v.oloerit, volomen longi operis consommabit.
los praesumeret votum ipsius, inluitu pietatis perfe- Passos est autem beatissimus Desiderius Ecclesi_
ctom, in aliud quam ipse staloeral mutare. » Quod Viennensis episcopus, temporibus Theoderici Bur-
si aliquis spiritu cupidilatis incitatus fecisset, si gundiorum regis, factione Brunnehildis incestuosis-
^sententiam soae actionis pocnitendo son mutaret, simaa reginue, iniqtiitati illius consentientibus et fa-
anathema in seternum fieret. Sustinentes igitur ve- venlibus Belhone, Ephane, atque Gasifredo comiti-
clores sancli funeris, in hac villa Ulos qui per tcr- bus. Dies passionis illius celebris habetur x Kal.
ram pedestres veniebaut, in loco mundissirao, in-1B Juuii, regnanle Domino nostro Jesu Christo, qui
lerim sancta membra composiierunt. Qtiid miraculi cum Patreet Spiritu sancto vivit et regnat Deus per
tunc contigerit, silere non puto. omnia s_cula __.culorum. Dies translationis ejus,
Mulier multis annis ab spiritu imroundo vexala, quando translatus estab territorio Lugdunensi de
illuc manjbus suorum altracta, ut sancli m_rtyri_ Prisctniaco villa, in suburbio Viehnensi. in ecciesia
loQumaltigit, illico virtute divina curata est. beati Pelri agitor m Id. Feb.
Ut aotem B. yEtberius tuoc Viennensis antistes
ABHINC DICTA EPISCOPI ADONIS
eum reliquis qui in urbe remauserant adv__t, et
sanclo feretro ulnis piorura snbvecto, chortisque . VIENNENSIS,
beali popoli, voces caiilantium Deoque nostro psal- flaec vobis, beatissimi fratres et .filii, plena veri-
ienlium, in altura sustulit, quis ibi tara ferreum pe- tate , sicot in membranis. antiquioribus insertum
c{us, tam dura prsecordia hahere potuit, qui non vidi, ad commonitionem vestri transposui. Obse-
aut gemitum, prae nimia exsultalione cordis emise- craus, et pietale qua vos diligo sanctkatem veslram
rit, autlaerymisora rigaverit? commonens, ut hujus aliorumque patronorum ve-
Tali igitur ccelesli agniine praeeunte et solise- strorum meritis assurgere totis viribus eiaborelis.
quente, pervehitur B. viri corpus nsqub ad locum C ' Sedeat vestro animo illorum fervens in Deum reli»
sepolcri, qood digna veneralione paratora erat, in gio. Charitas pura, assiduitas tolius honestatis,
ecclesia beatissimorom apostolorum Petri et Panfli, palientia in varietate tempbris perseverans, mode-
extra civitatera, obi et multorum ponlificum ejus- sta et boiiis Christianorum moribus decCns, vere-
dem urbis Viennensis membra tumulata servantur. cunda et pudica mansueludo in omui habitu et con-
Cumque jam odorameritis, et pretiosis Irateajriini- ttnentia, Deo chara et arriabilis unanimitas, ut cum
bus iovolveodum sanclissirai martyris corpus, epi- cursum hujus vitxperviam patrttm vestrorum con-
scoporom manibos tractaretor, qood in laude orani- sumraaverilis, I_titia sempiterna pariter cum eis in-
poteotis Dei reticendom non est, ita sanctissimi ca- tercessione illorum perfrui mereamini. Sitque cu-
pitls voloera inlegrala apparnerunt, ot peoitos ubi muius justitia. ipsorum, profectus \it_ vestne, et
cotis ropta fuerit oon appareret. Nam et reliquum gaudium perpetuum corona glorificationis vestr_.
corpos suisjuocturis et. nervis constrictum, sana, 1NDICULUSISONIS.
pelle sna vestilom manebat. Recinentibus choris
Hanc autem Passionem prwfalus Ado episcoput
Psalmisqoe antiphonatim consonantibus. nobis ccenobiosancti Galli, sub Grimaldo
Ut sanclus Dei tumulo est ad tuilionera totius ur- abbalefratribus,
Deomilitantibus.reliquiasqueS. Desiderii ab
bis compositus, mox gloriosa mujier, quaj fueral' D eo postulantibus, cum ipsius aliorumaue sanctorum
quondam beati __therei in laicali habitu conjux, sed reliquiis, actibus quoque et passionibus infra descri-
anno supra memorato, per nunlioirtatis fidelei
tuoc vere sanctimonialis, hominem a nativitate cas- plis,
dirigere euravit.
* Qu_ sequunlor, desiderantor in
magno Codke nis. S. G.
tyfe S. XferjNlS 'ARC^Bltl-^i-iE^ENSIS i: 444

,'_ ADONIS PRIVILEGIttH

. -,-:..
QUO,

.?'.' ..;.-s';: . >r - "'. " _;. ..'-" (__iB«__liMis_-ilg__is;t,: ;'""' '-;'*'' ":' ' :': v" v'"'"

'. Anno 87Q Jncaraatifnis Demi__ tiostri Jeso. 1 icaplte per sffii_)__hds $r__Wfifer6-_rfthefhc___ai_-
JJhristi.congregaUsaujcta 6yjift*i'sViehc». metrope.is #ratwa_., ^tfei-nsf-rft-te _6___erfealfercaiio diu?
et vetterahili archieptecopo Adene ventHata <i_n_re-ur. ! -'-''"- '-'"
J-Ccie&S»,doo-OOi
pra.sideni- ,: et vigilatntissi-fl*caza causas ecciesia- HiSlgitri...es.anti_flS et dicentrbosbrdinem verita-
pticas et fllwr_fftsuor__a necessitates inv._tig_.rte, •' t*i^ v.s_m _st!dftrdio pontrfrci OTI»cuih consenStt
UG;eee-esjastice mwe defintente;.:srfv______;__ve- -_Ttc<_-_ma3 _yBC_i, atKttetios -ieut .n ftiebrls_nt.
rentjusvii Mi-»BO,pr«p()silMS c-jenobiisaneti Engendi cessorura suorum sa*ctorom jKJntiiieun. hbftoi/ata
joi^__^/_4v^'nW#«uj<ausara mant-estanK, pratolit fult -Snc» congregatw c_»n<--S_P1)__itr__Itni __gfen-
p tpe$oH:<lMaMftaK __o$l$«iam_xctf nabfe»pwedict» _i „_te _t in hac jieiitfone, et in (___r_ tie__ssit9_i-
et infra Viennensem dioe!Gesim_it;iBfcinvii.* Velnis, bus suis honoren»et _p«fnteprelad .Ires »u_ssancta
dotatam, in b^imre. saucli Pelri, ^rivile^jQ?ibi con- wttttpolis- yiennerisis Eecteste %et ut'soj. ita q«e. e-
cesso ab aittec_ssOribu«sSiiictissimijara fatf archie- la 0-sn.ut privilefit«H-«i_tn'super :f_«t»Yietmeftsis
piscopi, necnon ab ips. -Cmtpohtificeusque ad id Eeetesttin fuuu__ipose»_e_t,titfetjs'etiam rfibore-
ti_n0uS_Onsei.au>; pr6tfatriMtt«"vici s_n_tiAHrani lur_, In feunc itaqn. -moduth ~eg- Ado; V_rtne_si.
^tow. _e*»te-M»L__*e :^lw!_ _Sa_i „__h v_i_' Aiyl_tepi___-pus-_ori_entki_- ** pJ* cetisilio fHio'
rabife j__p9sttos «ri^_u.a_t--iric5H__ir_lis-fen1p6-B CMBi^orura'_jniwi-__, mah« proffriti«__ter firins.
ri_as {rfa>-recO__.ioi.i_-_oi_i„. Agitmat. fa-t_Jj ee *j w\sanetisqoe, __iis roe» sectwdtfAimorem etete*-
«fuOfN*timetetnpwjs .*«__«ifobaberelor int efr _p- siasticum firmare r^sivf- Actm Vienna. pnbMce
s_Kt_t reetOres _Cc_Siar__a::'-e_"qu_i "eaii._ai_ta tneiis. 4pri_-S. ep-seopatw»_.o_mt_V_otiisVanm>de-
Siynodur Irrilajtt"'odica^, _o-quod canonicor..... i e_rao_in«lictiqo-it«tia.. '. .-: : •-
r-feeratM* non vldit, phetM sonelMsim. pontifici a

-;V-i_v: ..-vMf r; ___EtJ__Mi_

.,.,..-; >..!,::, ____-_S_v; '"-•:T -* -f ": ',;"
^stIS'!,_te-N_-W
"
1 -( -; .-! .£_\.,.*.--. . ' " --
Au«*Of_ *a__*<riA__:-.E.eju^lQra «ri)i*i€»_»oef»o, •.
„.:>.' (.:.-..*..-:..:,:;.>4< . . 'J _..<_..;..•; ... . »'j , ;;i.-i ..^ ;;-»•';.•__•—: i _••.-- .••-
(ApudHabilU Act.SS. ord. S. Bened , lom. I, pag 678, ex ross.e^.-gupraai Gmment|iBMW-idiHl Stnon».
._.:_:&:«. : ...i.^.lnAppend. adVit. PP: __c_u:_Wiim^''CT
.•...- ....-•.._..,:. .,«J t. ... ,-c ._.-. . • : .<: :-
«:..<._ :-. .'..I.-T?.::.-. .....i.
t>_>:... . .. . :>
. 4. AD»,¥iennewiM epj«e«pu8)fnttrlbOTMI«enopio C renUbktee^d^ ^i* dipitateni ctahls; faciil-
~'
in Jfc-ii talib* 'H.finrfi'hwibriftffis; BksiSftt:Qfl.r_t.iiiaaTiiic
_if!-i_£_^iid--fr!» .OnSfeteii^tibui.- bpttiino.'
beati Theuderii, idcirco vestne saoetit*ti ser^tis ''f9Ms ortus'<p__ii-
studiit.s-oejifc»:^«-^_*ii*JV^e,rt'^**'*t
meis commendare disposui, ut vos suis exeoip}is^id
amorem vitaeEeternseamplius invitarem. Ciipio_-.ini ut perfectus Chrisli discipitltis existeret, eam dare
ejus imitatores et semulatores vos existere, cujus pauperibus ut centuplum reciperet, et in fuluro vi-
patrocinium Dei munere acquisivisse phtrimum gatt- tam seternaui possideret, non distulit. Sarcina igitur
deo. Ilujns igitur viri priraus orlus et vitaeprocessus tempor_tliexoneratus ac'sa.culi veste ad plenum nti-
laliter se habet. 1nidaiUf1 "' p<i*,f'"'|i"eDomino Deo serviret, Lirinense
,. ,__w_,*a
Theuderius Viennensis, facuttatibus distribulis , Le- ccenobium expelere cogitavit.
rinum pelit. A S. Geesariodetinetur.
i. Bie beatus vir provincia Viennensi ortus, pa- 3. Parenlibus itaque derelictis, ac Deo lotuiit se
« Abbatia S. Theuderii, vernacule Sainet-Chef, conversa, el mensse archiepiscopali ViennaeAllobro-
•titn ord. S. Bened., nunc in ecclesiam coliegiatam gum tinita est.
m DE VITA S. TtiEUDERII. «U
" ' '
eommittiBnsstib hoc desiderio Arelatensem civi.atem A" ':' Vienntedescftpftc . . ; . V. , ,_,
eipetift v nhi tunc sanctus Ctesarius pontifex habe- i>. Veniens itaque S. Jheuderius nou tonge a&
batur, _t selatio poritificis jutus, per ipsnm facilius urbe Viennensium , perquirer§ instanter coepit, ubi-
iter ad ihsulam monachbrum eapesseret. Sed summi nam cellulam liabitationis sute perficeret. Ut igilur
Dei omiiipotentfsdispositione aetum est, ut consiliis pjtiilulum articuliira scrihentis ad Vjennensera ur^
sanetis saneti pontificis aliquantulum ubi retarda- bem deflectam : Vierma nrbs est Galliarum. njjjilisr
retur. Ferunt namquequia primo cum se propexis- siraa ad, occidentera et propler aquijiolarem partera
sent, proprHs vocabulis se salutavertmt, atque omni- castris prseemiiientibiis raiinjta«t non facilis.gtt ac?
potentis Dei virtus parher titrumque deno gratiae ita cessus ad muenia civilatis. Castrum primum ad me-
inspiraverit, ut qui ahte notiliam sui non habtierant,' ridiem ver^ens Cappro. Cui vicinura esl Euinenius^
morcorpore sevidentes, quod vere serVi Deiessent, proxime Quiriacus. Cui hjurd.p^r yallem protensoi
eompellatibne mutua foris nescientibus manifesta- jUngilur Pi-opiciacusetPorripeiacus centtim diis apud
rent. Vftre instar illius beatiludinis, ubi erit plena cultores dsemonum quondam celebris, Non longe
eognitio veritatis, ubi unus integre et veraciter ab quinliirii castrum anjieciitur, cui nohieh vetuslas
alio Cognoscetur : qttando non per speculum aut in „ Suspoli dedit: ipsaque tola civitascum .suis castris
°
senigniate, sed facie ad. ftcjem Deus videbitur, qui a flUvio[deest fortc Jaira]', usque ad ipsum fluviuH}
jliuminabil abscondita tenebrarura et nianifestabit fthodanum proteriso per cpllegusquead planujn muri|
c^nsilia cordium. Rescjtis ilaque B. Caesariusdesi' fangitur, melropolis Illusfrissima, et interXlalliarum
derji ipsius anloril.us , congaudens , Deoque omni*. hTbes insigntssiriia. '
... . ,
potehti gratias referens, sic beatum Tbeudemtm al- ':. Theuderiui cellam wdi/icat facto mirqculo,
loquilur :. 0- famule Dei, si yerbis. meis assensum vir Deilocam setfiiAnis^iE reqtri-
dederis , erit .Dominus: teeum, et conSiliumcordis . & Cu.cnigiuir
tui corroljorabit. Manelo tautisper nofeiscumeccle- reret, pervenit landem ad locurnsusesolitudini ap-
honore
siaslico ordini snbditus. Quod Dei munere tibi jm- lum non utintis procul Ah urbe; .Mqifelin
Dtijninirdostri Jesru-^iiristlV ,_tb vcneratione beati
posuerimu., hiiitiiliter sustine, ut sicut Scripturp
Vercellensis episcopi et arartfris, dotauittu-
docel, Cura mansu^tudine et ltjiniilital» opera luj» Euaobii
lam- sedificare ccepit., joatigit; autetn fundatnentis
(terfeceris, super omnem glorjatn dirigaris, Cui B.,
Theuderius': Scio, jf*aterbeatissime, a Dominosuis jactis ut xollis propter.<«ninens igrandi pnei<ijptA
Mcium': iQtjivos odit^ me odit, etqui vos spernit, me soinderetur, ac ruinam taco praetenderet: sed orA-
spernil (Luc. x \ 16). Idcirco. tuis monitis utDpnjini tiope viri Dei ab ilto quisuisdixit; Si haberwisftdefft,
Jossioriibusparere iion differam. Substititjtpque.ibi Q tanqnam,grauum>tiuapis,dioeritis monti huic:Tranti
ft Tbetulerfus secundum voluntatem B, Cgesarii, et hine .tn mare, :et ttantiret (Luc; JPVH,6), mirablte
fte ii_cieqi|e jejuniis, yigiliis, et orationibus vocem'• dktu I iu parle alia njhii aedifieaiieni nocitiiru» sub-
animt sui. Tjep committens, nonjiaryam Jaetjliamv sedit. Exiu sediticata dorao, reliquiisQoe sanetorum
proferehs sui taih pon.ilici, quara Deo qoptuliU altari; itnpositis iterum vir Del clreumambalaps
jiMjtaJairaujfluvium tibi ceHidam servorum Dei fun*
Presbgler faefiu Theudermsfddit m patHam. daret, -sccum in cordi» seeceto volvehat. Arripitur
-4. Convolutoautem terapore eogitans B. Ctesatlus propterea somno, moneiurqiie pej^ visum _.t'.uper
djvini» _eumamplios vrncire miniSterii.,' ilto-dru re- ijj&autiaqnam. B. «uarty^is Symphoriani; basilicam
ktctanteet redaraante-diaconi OfflCiumimpostiit, ;ia cftnstrueret. Factumque .est: ac esornato loco mo*
sieei nonpost lengum tempuS presbyteri dignitatem tiacbos iWservire Deo detegtt. Crescebat atitem fama
cuncto clefo _t populo acelamante largitur. 'QtJdd Hrt.J)et„,ac longe -laleque spargebatur.Hecenim
•i&oiuMita_S: Th-ud eriusrevei-Hter ample.-ii._est,' pafieliotur. €ltrist»s Deus nester lucernani sub mo-
«. sidoret euin meritis eigratia catteros praeuntgm, di»c«l4ri..•'.'!..- - : ,-' ...','•_... , - .
•fftcio mirabileot, bumiljtate etiam^minoribns se . ., : Vttrie* etlUa consiruit,.
gubmittentem, cogitansiltud Domini dictutn : 'Quise "7*AeciiTrentibus ergo piuHrals; ad notttiamvirl
hutailiat eacattahiiur (Luc. xvni', \i); et Scripiuta. Dei i iraler ejfls Arvus j sed etpropinqui alii visendi
G\t£tra$s,:tQ.uanlumagnuses:; liumilia te in unnibut gratia inter cseteros^ttadam-dieadvenerunt i quoS
(Mccli*mi, 20).' £urrlcu|Q autem temporum eveluto illeblande et-pateme a_ipl^„atus, d6 Spevitaeteternse
eogitiiiLvir.DeifrtJ^seTe provitMiiainnalivitatir suse, et reniuiieratione sanctorum eos pie moheBat. _n-
tt- parehiis WKW eoaSoiarU liaqtie voJuntatem SuaiA __»mmatus vero nirainrri3et ftrdm*eSpii.tits:' saiicii
»Mcto-ep<seo|jO aperiens ,ab ipsoque benedklkinem aeceiisu*, veriit ad caslrem minaipa.Bm _Uaroha .
endi. et retipnniHexposlulans,igrandi nKeroi-eprirnd ibitpieniOnasierium monachoriinvirtsUtuet. cupttris;
e«n __3ecit,Deinde S_-viriauimo _e non posse _on- mtoriqnvB. Petri apostol6rumpiihcipis^cdhsli-ilt»
trairecernens, assensum licel irislis dedit, cumqne iWqutiecrationibuset VigiHisDetf vaeatis p^. jftiqiio3
b^H^ouMuK. disce^it, aji ijrj^.iVrejlaienijippjsie- lon^us::resedit. Poslmodnm vehihis '*& vicnW:«(
cutus clero et popuio.fienle quod vir Dei ab eis re- viWaftipaMsntuin suOrtffl,Cui yofeaStflnhi^__t**sitaii*
tedemt, tandem abirepenniiui.: : .;_ '. .11 nM .OWttoriu» in honore Bi _fatf*i-il-_rt.*t*^i#p_*
,Cr, >;:..: :i< ',:..'..',
•:.:,*:~-...^
447 S. ADONISARCMEPISC. VIENNENSIS 448
tlone, continuis diebus et noctibus rogabat Dei om-. \modtcam apenens, advenientibus monita dabat.
nipotentis misericordiam, ut condignum locura ser- Conlulerat autem ei Christi gralia cordis sapienliam
vorum Dei habitationi ei demonstrare dignetur. Cum et oris gratiosam facundiam, ut sciret quod singu-
autem se sopori dedisset, visus est ei angelus Dei, lis salubriterpanderet. Quisvulnerediaboli percussus
qui et locum secretum in colle Rupiano signavit, et ad eum venit et non continuo medicalus S3nusque
ut ibi monaslerium quod ardebat [id est, desiderabat], recessit? Quis mcestusde pondere peccatorum suorum
construere praemonuit. Erat tunc temporis hic locus non statim de misericordia Dei consolatus securior
utpote silvestris feris ac serpenlibus plenus. Evigi- et lsetior rediit? Quem saeculipressura tristiorem
IansvirDei venil ad locum sibi diviAitusmonslratum, reddiderat, ejus hortatu ad spem gaudii sempiterni
ibique aliquantulumDeo oralionem fudit. Sed invidus animum illico erexit. Ut dictis Apostoli concludam
omnis boni diabolus, ut sanctum virum Dei ab in- totum , Omnibus omnia factus ett ut faceret omnes
tentione cor.ptiretraheret, sicut per serpentem pri- salvos (I Cor. ix, 22). Miraculis etiam Dorainus
mis parentibus venena suae perfidiaepropinavit, ite- servum suum familiarius adhaerentem clarificavit,
rum serpentem ingressus, et ferarum iras movens itautplures a malignis spiritibus vexali, et variis
appetere relinuit. Cujus versutias vir Dei prsenoscens D languoribus detenti ejus oralionibus sanarentur.
armis orationum se muniens intrepidus stetit, ac ** Morli proximus, Deo ferventius vacat.
fraus diaboli victa evanescendo succubuit. Annuente 10. Mansit autem isdem sancluS vir duodennio in
Itaque Viennensium episcopo construcla est basilica Ioco prseelecto et sibi dulcissimo : Deo semper ar-
celeri opere in veneratione sancta. Dei genitricis dentissima
contritione spiritus ac corporis totura se
Mariae, atque de facultalibus tam parentnm quam mactavit. Cum autem tempus suaeresolutionis ins-
propinquorum suorum monasteriolum dotatum, et tare cerneret, ferventius in alta meutis
monachi joxta regulam Sanctorum Patrum sunt ins- tione conlempla-
perdurans, quasi vicinior januis ccelestis vilse
tituti. oculum mentis ad alia deflectere cegre ferebat. Inter-
Etigttur oralor populi ad Deum.
8. Eodem tempore PhiHppus4" venerabilis epis- erat amore Conditoris sui visioni, aderant deside-
riis ejus agmina coelestium spirituum chori, aposto-
copus Viennensis vicesimns primus habebatur. Con-
snetudinis erat in eadem urbe unum depluribus lorum multiplicia tropaea, martyrum sanctorum in
electura sanctiorts vittein nemotoinfra eamdem urbera ccelis inenarrabilis laetitia. Non sonus, noo cibus
uilus Christum suavis. Inter tam felices et
ponere, qui vota populi, contemplativae vitse solum beatospraeter labores cum aliquantulum vir Dei corpore
deserviens, Deo familiarius allegaret. Pontifex itaque
eura ex dicecesi virum ptenum virtulis requireret, Q langueseeret, plenus et consummatus piis operibus
ad Dominum. 0 virum beatum posl tot la-
eui et populus iraperio ipsius quod ad salutem per- migravit
tinet secreta stia committeret, beatura Theuderium ^bores gaudiis sanclorum spirituum in societate
se habere tan- sanclortim annumeratuni, et visione Domiui sui
jam monachorura patrem exislentem
quem semper amavit aeterne ' consolatum et feliciter
topere gavisus est. Itaque eura accessiri jussit. lsetificatum X
Sciens vero beatus vir quo tenore a pontifice quse-
reretur, gratiae Dei Betotum committens, praeposito Sepelitnr. Corput inmobHe redditur.
sso Severiano noraine curam monasterii sui super- 11. Postquam ohitus sancli viri civitali est nan-
posuit, et exhortans atque valedicens fralribus, liatus, ivit tota civitas in obsequium funeris, sacer-
eommendans illos Domino cui spem suam «ommi- dotes, reliquusque clerus, et populi innumera mul-
serat, ad poniiilcem perrexit. Quera isdem pontifex titudo. Composilum ex more corpus in feretro coo-
venerabiliter soscipiens, congregato clero omnique peritur: cumque a circurostantibus presbyleris posl
plebe sanctum virum fratribus de misericordia Dei officia redditaut ad sepulerum ferretur sanctura
ecclesh» filiis assignavii, ut oratione B. viri ipse feretrum fuisset apprehensum, moveri a *oco noa
lucrum de grege sibi comntisSo ad Dominum repor- potuit, roirantibus «t stupenlibus omnibus qui ade-
taret. Eiegil itaque sibi vir beatus in monte Quiri- " ranl, et soliieko quid facto opus sit quaerenlibus. Ut
nali locum et Basilicam B. martyris Laurentii, ubi S. pontificis decreto definitnm est (quamvis populus
die nocluque oralioni Deo vacaret. contrairet) quatenus ad monasterium suum porla-
! Ejut virtutet et commendatio. retur (quod est mirabile), illico tanta facititate est
p. Quantae autem dislrieUonU quant-eque humi- molum, ut nullius ponderis esse putaretur. Perve-
Utatis hic vir fuerit, non facile quavis lingua expli- nilur in suburbio civitatis ad basilicam S. Romanl
cabiUir. Laerymis profusus, oratione cautus, corde martyris in vico Brenniaco, ibique pauhilum re-
tolus in Domino 8xus, de paucitate vero cibi et pausatur: quod supererat aoctis, pervigilem duxe-
pptus ac vilitate babitus quod dignum exprimere runU Quid autem miraculi contigerit non prseter-
possim non video : quando in cilicio recumbens), enndum puto.
noctes diesque sine cibo et potu continuaverit. Quia Vtmtm muttiplkatur in gratiam baimlorum tacri
ergo populi undique ad eum oonfluebant, ipse sub corporit.
•eereto quantum poterat seoccultans fenestram per- {%. Sanclimonialium feminarum Deoln monaste*
• PhiUppus concilk» Lofdunensl, annO 567, et Parisiensi iv, anno 573, prsesedit.
 i40 DE TRANSLATIONES. BARNARDI. 450
riis Viennaeservientram cnaritate et obsequio cura- A autem ad locum sepulturae perventum eat, qmdam
tum est, ut fatigatio pnecedentium et subsequentium homines pleni fide delulerunt ibi debilem membris
fratrum aliquanlulum relevaretur. Haec ancilla Dei contractum, ita ut nalibus ipsius plantse inhaere-
qus congregationi praeerat in snperiori monasterio, reut. Adfuit sancti viri meritum : sanus enim pedi-
tria vascula vino plena post sanctum funus misit, bus a sepulcro sancto rediit. Quod ne alicui com-
unde siUentes refocillari potuissenl et hi qui vigilias mentitium et uon vere aclum videretur, ipsi ambo,
agerent recrearentur. Bibitum est quousque vascula sive qui cajcus fuerat, sive qui gressum negatum
exhausta fuerint. Aderat tunc ibi Severiahus _lim receperat, in monaslerio viri Dei usque ad morlem
viri Dei praepositus cum fratribus qui sanclo obviam devoti perstiterunt, atque viva voce divina in se
venerant Quidam ex eis unde biberent cum quae- facta miracida promulgaverunt.
sissent, non invenerunt. Sed quid divina virlus per
sanctos suos non operatur? AncillaeDei quse vascula Cera crescit.
plena vino detulerant, cum dilucuload monasterium 14. Ad tenebras noctis fugandas cera defuisse pu-
reverti veilent sua vascula repetentes quasi nihil inde tabalur. Tristati fratres quo se verlerent non habe-
bauserintplenarepererunt. Veretunc isdem operatus bant; sed timorera illorum depulit itle qui in denli-
est, ut servum suum magniOcaret in vasculis qui in B bus manducantium quinque panes in solitudine ac-
Cana Galileaesaporem aquaeconvertit in vinum. Suf- crescere dedit. Nara cera inter manus eorum ita
fecit bibentibus liquor divinae virtulis , ut etiam ad creverat, ut de parva quantitate plurima Iuminaria
monasteria urbis satis inde referretur, et ad laudem accreverint. Curatum est ergo sanctum corpus di-
AomininostriJesuChrislipublicum miraculum fieret. gna veneratione et in sepultura quam olim sibi ipse
Ccecusilluminalur. Contractus erigitur. praeviderat venerabililer celatum, ubi se cum Deo
43. Ferebatur autem corpus sanctom bumeris pro- vivere crebris miraculis ad Iaudem Domini Jestt
cerum, qui vicissim sibi desiderio pio succedebant. Et Christi manifestat. Quem si patronum apud ipsum,
cum esset coelumnubilum et aer sudus, omnesque filii et fratres mei, habere desideratis, vitam ejus
limerent terapestatem advenluram esse, subilo se- imitari plenam araore concupiscite. Desiderabat
renilas B. viri meritis reddita est. Delatum est san- enim hic sanctus vir lucra semper Domini sui, et de
ctum eorpus in locuni Duodecimum nnncupatum, vestra corona et ipse in Christo gratulari. Nunquam
ubi tale miraculum divina virtus praestitit. Caecus a vobis aberit, si vos de conversatione ejus vita;
quidam Ha natus per triduum sanctas turbas cum animara et vitam non elongaverilis. Dominus aulem
funere B. viri venturas sustiuuit. Ul potuit tetigit qui illi meritum gratis et praemium aeternum contu-
velaroen feretri, et continuo ab oculis ejus sanguis C lit.vobisetdesiderium omnisboni augeat, etobedien-
tiam sibi gratam perfectionem plenam justiliae donet.
profluxit, ac statim inexpertum lumen recepit. Ut

APPENDIX AD S. ADONIS OPERA

TRANSLATIO SEU ELEVATIO S. BARNARDl,

EPISCOPl VIENNENSIS,

IX Kal. Maii; scripta aJ> auctore

Facta anno DCCCCXLY, anonyino ejus lemporis.

(ApudHabUl.,Acu SS.erd. S. Bened.)

1. Regni codornm civibns tantam gioriam con- D ctis silentio, apparuit ei quidam vir raagnae ancton-
suevit trihuere omnipotens Deus, nt coruscantes tatis, sacerdotali stola indutus, ferens archiepisco-
roiraculis spargant per populos famam laudis : et pale palliura, qui eura vocavit, dicens: Rainalde,
nostris temporibns de magnifico Patre nostro beato me, te volo scire, conditorem hujtis fuisse loci, et
Barnardo pontifice visiones clara ostensione sunt re- ut corpus meum fratribus ttiis praecipiastransferri,
vetalae hominibus, setate meritoque diversis. Sed quod indigne concluditur in cceno aquanim. Ccepit
eum nullus acquiesceret, ostendit se cuidam viro, autem eadem revelalio multis apparere, et minaci
nomme Rainaldo, aetate Iongaevaet sacerdotali gra- voce idem sanctus, ui celerius fieret, piaecipere; et
tia fublimato : cujus relalione omnis dubietas me- misi obedirent suis sermonibus, locum asserebat,
rito pelleretur, quia erat vir nobilis, et castilatis quem fundaverat, desolaturum.
munere insignis; et, utipse retulit, ita sibi appa- 2. Igitur tertia feria infra albas Paschae, nono vi-
roit. Dum quiesceret in strato suo sub orofundo no- delicet Kalendas Maii, anno DominicaeIncarnationis
 S. ADONItrMCHlEll*. Vlf^TiEiil-: ^. fcARNARDi
aongentes1mo4uano.de.1mqa, qetecfum est sanctuih A^pbt^los, 'llribus convatoisse, sedata. impulsiflffC1
l_ipi!?_jui |'et a; feHtirfeleWrtom-stimmacum laetP tfteM(_liaea.Sed p09tq«am feretro impositaefeissenl X
iOKtiM cffln a tuB*iitemeriibra beati pontifieis leva» tesat^ireliiciwts» 1K«iamor_anctorum gautienti»»•
j^ttturw?Mijin «st: s§tM«>rih|isvioo J>abluiy ex.quQ atqi^,^rJjn|f!*aB^,,alt^,js?apoatol.OEum, quotj jpse
mu.ita .suiit oflflcia languentibus prf siiia. Vidimus vjvens*-acraverat-'" • - " "--"''shirima
,a-ocanlur«:
' : ciim laetrtia
'""'' '
entrgurtienbs, atqvte hinaticos hujiis Hquoris untta populorum.! _ _ :
_ a Sic anjium sknat Breviariinn Romaoense, apud •.*>Hunc morem in translationibus sajictorunj ob-,
Bbfrandum aiiho 844 et sarie rectius : riam eo anno servari solitum alias riotavi.
^ascha incidebat in Api.iKs diem . _, feria tert_t tn- «' Sarieti Barnardi reftquiaein eo lofeanon ampTifls
fca aibas tquo die facta traaslatjo) in ejusdera ___• compreiit, ut putavK Lievrseus, _sfid.* Cafciiistis
sis diem nonum Kaleudas Maii.seu 515Aprilis. comtmsto. creduntur. :.., ,.,

-v"-! ^ -MJRACULA. iitfiSDEM :••-

1AttttoFefaneiiynio Vieanensi episcopo, ex aum. 7, crai saBc«Jk>-«wixii,

'"'
.'''.' (ApudHaiiill., ibid.) '.

1. Quamvls imperilia mea irt posterunl ve.ut inscia B pro beati adventu Barnardi, ivit statim, et visunj
litterarumcalumniabilur, lamenvis amorisdoraini recepit. :' '.._..-«
aniistttis aiitorisqiiea tnei Barnardi compellit me 5. lllis testantibus veritatem cognovi, quj ad fes-
scribere virlutes nuper gestas. Cuni igittir Aquita- tivilatem Ramis Palmarum Romaiiis tldveiierant,
nici populi cum pontificibus conciliuiii b apud civi- de cujusdam cseci illHmiBartione.Mos apud.ine.oias
tatein, quae dicitur Vetiila, in pago Vallavorum, inolevit ut ea die ad processioneni cumfrontlibus
celebrarent, adfuil.et RoHianejtsittfii eongregatio, rn.embrasacratissimi praesulis secum vehaiit. Verurri
cocpus praelibatj pontiflcis deferens. Si qjiis ergo vo* Cumad tantara laetitiam populus conveniret, adfuit
luerit scire virtutum illic gestarura copianf, vera et csecns quidam magnis vocibus inquiens, se ciara
inde excipere poterit indicia, quod arca, qua <a- meruisse videre: ad cujus voces cunctus commotus
craiissiriium ejus corpiis conlinetur', auwargento"- populus concinendo personnit, Te Deum laudamus.
que decenter ernata, ex ohlalionum abundantia, 6. Beato testanle Lnca didrchntis Sahratoreni
quas illi lideliijm delulit iiiantis devola', fabrili dpere nostrum apostoios extra Jerusalem die ascension&
iiactenus contexta cernitur : quod et aureae testart* suie.edttxisse, et alta cceloruin penetrasse : cujus
tur cruces, necnon et carrdelabra auro'argentoqqe memorprocessionis Romanensitim congregaiio, cutu
deoora. - ; . ' hanc uno annorttm componererit, herbae, vu%o iliciai
2. Subsequenti autem tempore erat Romanis quae- gladioles, flores unus adolescentiuHi capsse memo-
'_al_jisJri^timoniaiis ferniiia, oiiflciolingu* privata, rati poutiikis Isetabundus iniposaiu IJiievero allerj
quae in ecclesia permaneqs, rogabat Deiim intima collectbs quos posuerat flores servare studuit; ex
cordis compunctione. Die ergo natalis aposlolorum r quibus multa beneflcia langiienlibus beatus poslmo-
Petri et PauK-, eum jam vespertinis hymnis-ex more- - duin pracslitit antistes Baruardus.
dictis ptieri Benedicamus Domino decantarent, ipsa 7. lllud ergo miraculum placel modo inserere,
cum reUqi^fPOJJulQ©eo gratias.proclamavii. quod palam inonslratuin assidue, postquam regen-
3. »tb e9<te$-latwft tempore fuil.a.l Viventiacura . _ani, «tii Oeo afr^bre «teservio; hm%VifenneBsem
quidam coriariiis; flic cum iJie Dominica liori Ser- snscepi'__C-lesiaiw."lu.en«mquenMlaiii»stiip«rentes
vato honore diei, arlis suse exerceret opus; manu- iiilitleriinl Romanis, qui nunquam ambulaverat :
brium ferramenti lam valide adhaesit manui, ut quem cum ante beati Barnardi sepulcrum posuis-
evelli non possetj: lumine oculoruni insuper obcaeca- sent, basibus consoiidatis et plantis surrexit inco-
tus, leineritaiejh snara diniiibus feiebjiUii >cui p^r * itito.. Hic ttepiqtte mira.ulura-tiiHii quOtiliet anno
visunrquidam appafuit", et fit rtotiianis san'cti-Bar-- circbmfeft: et*licet life bealissiWinsinijiaisit apo-
nardi auxilium flagitaret, monuit. Romanis
* perrexit, stolis, tameh quod ad portam templi Spcciosam Pe-
sanilatemque recepit. . , trus quondani egit cum Joanne, liuic simile esse
_. Quid etiam in Valle aurea, quee in pago Vien- cognbscfliir : illum Petrus praecepit surgere, islum
nensi sita esl, gestum sit, non tacebo. Gonciliumibi divina yirtus meritis pontificis voitiit erigere. Suffi-
per singulos annbs Viennensium cives decreverant; cial ergo quayfeutibir* vi»Urt*«bjati pastifiiis, hoc
celebrare. Adveneral ibi quidam caocus beati Bar- tanlurn de ejus scriptum miracuiis : sed volo eos
nardi praestolans advenlum in gradibus capeihtlae, _.sfflr,e;,:muiufui^se, et jugiter esse, et tanta quae
qttae ligneis conlexta slipilibus conslructa fuerat: etiam modum scribentis videanlur excedere.
cui cum dicerent adesse turbam laudanlium Dewn-
- « Ne quis putet hsec verba esse hominis, qui Bar- - _tipria_-iu»UCtt_W*& VtoM&cWffi __tferiu_relalus
nardijfuerit iequalis, scieridum est hunc esse mo- ait, ErvetJ?nabbatem majgn*ecCMfei* 1suaefn eomi-
' jrera,ut sanclorum in aliqua dignitate successores tatu .Vetlaico prgfccRa,conqUi3lvi_.e, CuW' eeclesia
eos atilores et nutriloreti suos voceut. Anastasius sancii Geoi^ii tir tiHifce pramjiio •eftithtii?,nernpe in
'vulgatus in Leone Papa Ifl : Fecit in basiliea beati
'' suburfeio Anicii setr P<Jda"V*e_avi__m,titi explieat
jf&ri apostolinulritoris sui, etc. Petru? FraneiseuS'€hlfflel_tS in fiistoria Trenor-
;._Xld esf conventum fidelium indictum refigionis «ciensi.Et qtiidenrhiric sent<*fttiawisecutos su» itt
*«4nsa • qiw sensu etiarii baecvox sumitur infra num.
*4. "Velutd superioribus, ubi actuiH _tettansiatloneS.FiMbertii
civitas, ubi supplifcatio indicta, non alia At Frta?<Fd»itsl(trnomiriesigmllc^ri oppirfumS.Pau 1
.^tieturesse nonnuliis, tpiam Anrcium aut Podiuin Kani, certis postea deprebendi argumentis, <pi__^iA
CJVilaS.caDUlKeniiSVellavorum. du Velau. Vranrn hujusee tomi Appehtftee ade_eam_..; • » "'>
 -' •' : - '.>'_-:>7'rV;-.'Jf,<ptCf,("': •;•. _w'.'..._-..:::
&--;-•..- .; r-ltlBSft^in^PTjp^CtJ^VM.,, ,.,;, • _ ,

\. ' -: . •;_ « * - . .
MQNAGHUSSANGmMANENSIS.

fStTARDI MARTYROLO<5IUM

Ad excusa exemplaria quatuordecim,. M codices inss. iotegros dqceni et sreptem, atqijfe fotd
alios ferme quinquaginta collatum, ab additajnenlis expurgatum, castigatum, et ^iftrti-
illustratum. ' ;
diaijis observatiouibus

OPERA ET STUDIO

&*wM*- 3&#tei# &dUx&

SOCIETATISJESU THEOJLOGI.

SERENlSSIMO AG POTENTISSIMO DOMINO,

D. J. WILHELMO.

Comiti Palatino Rheni, sacri Romani imperii Arehidapifero et Electorir BaVarice, Julios^Cii-
vim ac Afontium duci, principi Mmrsios, comiti Yetdentide^ Svonhemii, Mqreki®* jRflceWrr
sburgi, Domino in Ravenetein, etc.
Tuam hic in fronte Bensbergam exhibeo (o), orbi universo spectandam, tuamque jn Uia
magnificentiamcontemplandam, Elector serenissime; Bensbergam non ita pridem. eedificari
ccBptatn, regio spieudore exstru_tam, architectOnicae artis compeudium, dignum t_a animi
celsitudine diversbrium. Ita Joquuntur subjeefus tibi Rhenu&et Dusaeia,,ita cirajHta-toeant
ditiones tu„, ita praedicat Agrippina Colohta, in arcis tuae conspectu posita, ifea. eoncordi
voce testahtur, quicunque vel eminus Bensbergam oculis lustravere. Sed pace. quod tua
dixerim, Princeps serenissime, arcem ego illaus q_tantumvis augustam, dum pridem ;&m~
templarer attenlius, non tam magnificentiaetuee., quam munificentiae spectaculaaijfesse exi-
stimavi. Arcei_uillam,bo__aniin artium habilacuium, ameenissimo eollium juga <»mpositam,
non ut de bicipiti monte fabulantur poetae, sed ut iilustrem berois vere Christiajni fjaiaet-
stram, in qua liberales artes,"scientiee ac disoiplinse, imo fn qua virtutes omnes Charistianae
eommorarentur, mihi repraBsentavi. Haec mea tam cogitatio; -cnm summo favore^, __. digna
te principe benevoientia susceptus, nec minori comitate ad visendam Bensbergam invita-
tus, oculis_pse meis omnia propiuS circumspicere potui, omnia rimari attentius, onania
oliosius contemplari. Haec, inquam, tunc animum subiit eogitatiOv splendidissimam illaiKi
arcem Athenaeum videriyin quo aut vere reposita-essent, aut arte. caelata, auAsaltem c^ftU.-
cari possent; quae alibi copiosissime occurrerdot, excelsi animi tui el ad omnes artes.na.ti,
egre^ia plate specftnifra. Mentem etprimamus apertius. Quae in prospectu est, aug_$fo
frontispicio,'superba aedificii moies, amplissimis discrela conclavibusv iilaoi ego artispjeiQ-
riae delidi tuir«trium' fingebani,- inquod .ollecta ex uniyersa Et_uBo^iuis.studiis»;tttis
-SBBiptib-ts arttficiosissinsorHm fteaiciilor-trD elegaijtissima opera, de ar*iSiippaeira!BO>.deeerta-
Tent. Cefnebam animo Michaeles Angeios, Raphaeies, Paulos, TMrterettos^ ftBtomos,- Dy-
•ekios (e/f qutiiege octfines enunreremfyordme^dispositos, in Apellis contubernium confluen-
tesf, :eb ornatu etc_«ia'u.<qQod absque invidia eKetum.sit, vix ullum; toto orbe principem
esste existimei», qHiHantos^iajusartis thesaui*os,teiato sibi pretio> compauarit. Videbajc.saue
in _tQ-.fuaiarce pieturas eas c_aoes intueri, quas.olim atibi perGermaniam, Italiatn, Eraa-
'---ti-t.-Be-^ium* dispersaj» repererai». De«ieF«B9 _iam ap«-4 me> ornabataliud non cumosii se-
^unr, sed _ado-.trii, docti, htteratfiqu_-prine^is -leeas* libporana UBdjaue.a^te^emptOrumj.a
.._.i*\ ^dijijo;Tfe--|9taaimi 1^5 v_,f^_\i£$_>!^i^
 ' -
4& . BSHARDOS«ONAOHJS SANGERMAIffiN«9. 456
te selectorum instructissima bibiiotheca, ibique eruditissimorum virorum lucubrationes
recensebam, de quatiS facultate, sdfetftia, et arte scribentium, disserentium, disputantium;
in quibus omnibus -te solertissimum esse, jam ab annis ferme quadraginta, in principe
adolescente, suspicere debuerBJlt» Belgium, Gallia, Anglia, Italia, Germania, quas omnes
regiones biennah peregriijia*tofr$fr-Km tam serenissim6__ira tuorum natalium, quam virtu-
tum tuarum insignisque doctrinse radiis, transeuntisjnstar solis, illustrati. Cepit te, opi->
nor, eo tempore mter eruditos* reviviscens vetustati$^#uderan<_te studium per numismata
et id genus alia priscorum seeculum cimelia, quibus allerum palatii tui latus destinavi.Hic
ego totam illam tuam rarissimorum nummorum. suppeilec&lem in series suas distribui,
ducto a consularibus per Romanas familias principio; inde ad Ceesares auro, argento, va-
rioque aere cusos digestosque; hic veneranda doctae Graeciae, veHn ipso metallo augustum
aliquid spiranlia iineamenta; illic Asiaticee opuleriti» ecepta bar_«ris rudera; ibi Hebraica,
Synaca, SjK>-Maced6nica; hic omnium geutium hwtoriae certioca vestigia. Hase quidem
iilustria sunt exercitati ingenii tui, subactique judicii documenta, sed quffl sterilia, soio-
rumque oculorum illicia aut speciacula esse noluisti. Hinc illa tua in doctis viris seligen-
dis perspicacia, quos munifica manu ad hasce aliasque artes omnes excolendas excitasti;
hipcin tuaDusseldorpiensi melropoli, praeter solitas Musas, phiiosophicae aliaeque accersilee
disciplinee, hinc restauratum dicam, an de integro erectum, quod Martis furiis collapsum
et prope exstinctum erat, celebre olim in Palatinatu tuo Heydelbergense Iycaeum; hinc
fundatee ad artes omnes docendas ediscendasque tuo aere cathedrae; unde nimirum ad
tuum Bensbergense athenaeumviri undequacfae doctissimi cultissimique contluerent. Taceo
omnis generis peritissimos artifices, pictores, sculptores, c_e!atores, propositis praemiis,
regiisque stipendiis dotatos, qttos ad hanc tuam totius eruditionis artiumque omnium palae-
stram mvitasti; verbo dicaca, Musarum tutq ataceniorum, tuin severiorura, in una Bens-
berga receptaculum a te magnificentissime et munificehtissime praeparatum. Sic ergo,
Princeps serenissime, arcem illam tuam jam tura dispertitus sum, cum necdum ex omni
parte perfecta esset; sic, inquam, ut-cum hmt^ omnia tuoingenio, lua animicelsitudine.tua
eruditione dignissima censerem, alia profecto animo observarentur, quae magis raperent in
admirationem, quaeque caeteris illis omne pretium, eestimationem omnem atlerreut. Egre-
gias iilas interioris animi tui dotes intelligo, Christianarum virlutum splendore collucen-
tes; summam in Deum, fortemque illara, quae caetera tua auimat, charitatem, pietatem, fi-
dem, ejusque propagandee zelum?.a Deo tot favoribus cumulatum, ut rem catholicam tuo
ductu mirifice amplificatam subditi tui mirefttur et gaudeant; ft-endeant porro acatholici,
tum ditionum tuarum lncolae, tum vicini, remotioresque, qui licet querelis injuriisque te
ssepe lacessiverint, at fervorem illum tuum, catholico principe dignissimura, frustra conati
sunt impedire, frustra tentarunt intervertere, Narraverant mihi, quibus ad te liberior patet
accessus, statam constantemque cum Deo agendi rationem, quotidianae vitee religiosam
consuctudinem, animi per preces, orationes, sacrasque lectiones refectionem, perpetuoque
succedentes, inter administrandarum ditionum curas, cum supremo numine occupationes,
.nunquam intermisso sacrosanctae missae sacrificio, coronatas. Laudaverant alii tuam m re-
bus tractandis prudentiam, in exsequendis fortitudinem, inviolatum justitiae rigorem cum
innata clementia, pietatem cum dignitate, cura religipne majestatera, amplitudinem sum-
mam cum morum tnnocentia, cum animi moderationt__onjunctam. Quae omnia, non supre-
mum duutaxat aulae tuae principem, sed exemplar exhiberent ad omnem virtutem Christia-
u»que sanctitatis consummationera subditos alliciens, alliciendo monens, monentlo per-
ducens. Noveram quanto ferreris studio in augendum Dei cultum, in ecclesiarum ornatum,
juarum nonnullas aut splendide reparaveras, aut a fundamentis erexeras. Yideram non
uno ditionum tuarum loco egregia tuae in sanctos venerationis monuraenta, recurrebatque
oreecipue, non ita pridem restitutus in sancti Auberti honorem, quem tribus abhinc ferme
seeculis Gerardus Juliacensis coeperat, equestris ordo, ut vel innocuam, opinor, venandi
voluptatem in Dei sanctorumque gloriara transferres. Sciebam, quanta contuiisses iu sa-
crorum lipsanorum decorationem, quantumque meditareris, ut beatam indigenam Christia-
nam Stumbelensem, seu Juliacensem celebriori cuitu illustrissimam redderes. At prae his
jmnibus, volvebam animo singularissimam illam tuam erga eum sanctum veneralionem,
juem primo meo in Actis sanctorum illustrandis conatu exornaveram. Raymundum Lul-
um loquor, msgnum divini, ac humani amoris specimen, magnum, tum immensis labo-
i-bus pro fide catholica susceptis, ac profuso sanguine sigillatis; tum libris scribendis,
naturee simul ac gratiee prodigium. Recentissima erat eximia tua, htijus sancti occasione
in me benevoientia, cujus memoriam, quam gratatn servem, palam et ubique jupundissima
animi recordatione protiteor. Sine me hic, Princeps serenissime, orbi uuiverso propalare,
uniVersus obstupescat; susceptam a te, viri beati portentosique operum omnium,
3uod
ignam te solo principe, post quatuor ferme seecula edilionem.Quid ego bic preedicem soi-
iicitudinem tuam in operibus undecunque conquirendis, accersendis, colhgendis? Quid
missos quaquaversum eruditos viros, qui «a e oibliothecarum scriniis semisepulta erue-
runt? Quid expensas in rem, nomini tuo gloriosissimam factas et porro faciendas, sub Dei
ter optimo maximo ipsiusque beati martyris auspiciis? Audacter dicam, id in bac re, Prin-
ceps serenissime, a tejpraestitum fuisse, quod princeps nullus, non rex, non Ceesar, hacte-
nus aggredi ausi fuennt; ut singulari providentia glori» tuee, jam satis quaqua versum
 * PROLEGOMENA. 4*»
457
diffusae, cumulus hic ampHssimus accederet. Htec cum a te omoia, Princeps serenissime*.-.
sanctorum gloriae promovendae impensa probe nossem, idquepotissimum, ut adI eoruin
exempla vitam tuam religiosissime conformares; dubilandum raihi prorsus non fait, quin
gratissimum serenitati tuee foret munus hoc nostrum utcunque exiguum, quo aon unius,
sed multprum diebus singulis sanctorum exerapla suppeditantur; ut sic quotidie, quem-
adroodum Jpquitur Augustinus, memorias martyrum retigiosa solemnitate concelebres, et ad
excitandam imitationem, et ul meritis eorum cdhsocieris, atque orationibus adjweris. Secu-
rus itaque ad te accedit Usuardus meus, Elector serenissime; Usuardus tuus, tibi eodem
ferme tempore destinatus, quo illustrari coeptus est. Qui heroas describent, avito Caesarura
regumque sanguine progenitos, habebunt, quod de inclytissima stirpe tua, tot imperatori-
bus, regibus, aliisque tota Europa principibus nobilitata, merito enarrent et celebrent,
tuos, non te laudaturi; imo te in illis omnibus, cum luam in iilis redivivam effigiem sint
exposituri. Sed toties decantata, tot panegyribus exornata pridem sunt avorum llla, aba-
voium, atavorumque decora, symbolis et emblematis orbi proposita, ut si iis denuo com-
roemorandis insistam, aliorum dicta colligere, pronuntiatas pridemque vulgatas integris
voluniinibus orationes videar retexere. Qui e stemmate tuo beilatores, animi fortitudine
pestisque pro patria et libertate famosos, stylo prOseculi fuerint, poterunt ipsi et ilias in te
dotes extoller.e, laudareque inviolatam fcederum observantiam, qua superioribus beliis, di-
tiones tuas, fortunasque hostium furori exponere teque ipsum periculis objectare maluisti,
quam vel ad latum unguem a data Caesari confoederatisque lide discedere. Vidit non emi-
nus et obstupuit Belgium nostrum, dum sufipbstremi belli principium, imminentem tuee
metropoli, ferrumque et ignem minitantem Iiostem, infracto robore exciperes dicam, an
rideres, subditosque aut formidolosos, aut fugitantes, intrepida animi conslantia animares
confirmaresque. Qui principem clementia, justitia, pacatioribusque artibus ornatum, lau-
dandum susceperint, tui speciem in alio tibi adumbratam ponigent. Laudabunt illt.ordt-
natissjmum pr9vinciarutn tuarum, quantumvis iuler se dissitarum, regimen, Jaudabunt
urbanas artes, commerciaque restituta; laudaBuht metropotim ttrarm Dusseldorpiensemr ita
auctam, ita elegantioribus domibus ornatam, ut qui eam olim viderint, jam Dusseldorpium
Dusseldorpii non agnoscant. Loquentur illi ufbgra-illam novam, tot amplissima aedificia,
tum pauperum, tum senum, tum praesidif mflitaris usibus adornata, erecta templa, sacella,
aiiaque animis excolendis uon minus, quam corporum sustentationi destinata. Excurrent
denique in meritissimas illas laudes, quibus» iexSultanles subditi, eeneam equestrem sta-
tuam tanquam Patri patriee, in medio foro collocatam voluerunt; ego qui solas in arce tua
Christiani principis, easque non in majoribus, sed in te virtutes potissimum considero, qui
interiorera magis aniraum quam potentiae magnificentiaeque luee argumenta contemplor,
Christiani roboris, constantiaB in fide, profusi pro Chrislo sanguinis exempla propono, quee
tanquam census, tanquam fasti, ut Tertuiliani verbis utar, a perituris sccculi gaudiisi ani-
mum ad mansura transferant, eumque rerum aeternarum cupiditate incendant. Hic Noster,
nil nisi sanctitatem redolens, ad arcem tuam Bensbergicam conferendus ornalus; beec
Christiani herois insighid, principe loco appendenda; nimirum in sacra illa aede, reliquo
palatiO magnificentius exaedificata, in qua decoramentorum nihil eluceat, quod noti Dei
gloriam spirel, sanetorumque venerationem. Haee cum tibi luculenter exhibeat, lieec cum
ile te in illustrissimo illo sanclorum agmine manifestissime explicet Usuardus meus; ve-
niam dabis, Princeps clementissirae, si patenti prae palatii valvis area inter artitim virlu-
tumque descripta nuperrime conclavia, slatuam tibi erigam, omni aere, omni metallo pe-
renmorem, ut pote ea conflatam materia,. quae nulla aeris tempestate, nulla vetustatis aeru-
gine, nulla temporis diuturnitate corrumpi, corrodi, aut everti unquam possit. Nec scaipro,
nec arte fusili utar, nec malleo. Corpus lpsum totius machinee, te principem serenissimum
repraesentans, igne probe subactum, erit ipsa fet*ventissima, qua in Christum exarserunt
innumeri marlyres, Martyrologio nostro comprehensi, ferventissima, inquam, charitas,
qua modo cum sumrao bono ardentissime copulati, eamdera tibi olim feiicitatem ffiternam
augurantur. Basim formabunt innixa implexaque dirailla carnificinee instrumenta, quibus
ipsi illi immaniter cruciati sunt, egregia nimirum incitamenta, quee spectatorum seguiliem
ad Christianum robur, martyrum illorum tuoque exemplo; omni lingua eloquenlius, omnf
sermone potentius adhortentur. Stylobataruin vice machinam sustentabunt virtutes quatuor
martyrum praecipuee, viva fides, spes inconcussa, heroica fortitudo, invicta tolerantia. Or-
nabuol innumera alia decora, a sanctis accepta,iisque prassertim, quilicet magnis imperiis
gubernandis regendisque distenti, vitatis perversi saeculi scopulis, iramaculatum Creatori
spiritum reddere. Sceptrum manui inseret magnus ille, tuos inter proavosCarolus, cujus
vestigia preraendo, le fidei catholicee, Romaneeque sedis protectorenl agnoscit Orbis catho-
licus.. Coronam vertiei imponet Henricus, qualem ipse sancti Petri cathedree, Christiana
pietate subtnisit. Balteura accingere poterit Ferdinandus Catholicus, Mahumetanorum san-
guine purpuratum, quorum tot millia legiones tuee, flosque patriae nobUitatis, subaugustis-
simo piissimoque Leopoldo, in Hungaria miiitantes, immortali gloriee tuee incremento pro^
fli^iverunL Concurrent ex Anglia Eduardi, exGaliia Ludovici, ex Hungaria Stephani, ex
Pania Canuti, ex Suecia Erici, ex Bohemia -Wencesiai, ex Polonia Castmiri, ex omni regnq
cceliles principes alii, tuara iconem, vivam, inquam, in te eorum imaginem debitis tropafeis
certatim exornaluri: nec reges solutn et principesj sed tota illa in meo Usuardo cxpans/a
PlTROL. CXXIII. 13
 4W OSUA-fouS MONACHUSSANGERMANENSIS. 460
iorige lateque sanctorum acies, tuo, quod mihi benigne annuis, patrociuio gavisura, quos
nempe in lioc Actorum nostrorum veluti compendio, sub tua hpdie (si ita milii loqut fa_
sit) sub tua clienteiaconstituo. Hoc ego.delubrum, Prihceps clementtssime, in area Ben-
sbergica tibi dico, tibi consecro, tibi esse volo eeternum mqee sociorumque meorum in te,
serenissimamque familiam tuam, constantissimee observantiae monuraentum, cui non qui-
-dfem inepte inscribatur tua oiim peregrinantis tessera, Dominus virtulum nobiscum; sca
haec dedicato tibi operi erecteeque statuae accommodatior epigrapbe : LAUSEJUS IN ECCLESIA
SANCTORUH.
Serenissime et clementissime Princeps,
Serenitatis Tuce electordlis,
Devohssimus eliens.
JOANNEI"RAPTISTA.SOLLERIUS,
Societatis Jesu.

PROTESTATIO R. P. SOLLERIL

Quod ante lomos singulos de Actis Sauctoriim A eo referendis Commenlarus aliud pondus, qnam est
ioentidem prolestati simt magislri et collegsemei, se Histori*, ab liominibus errori obnoxiis scriptx;
in toto de Aclis sanctonim opere servatas velle Ur- idem ego anle l«<cUsuardi Martyrologiuma nio re-
bani papae\1U Conslilutiones, nequesuis,aliorumve censituui et illustratuiu etiara proteslor.

PRJ.FATIO.

BREYIS TOTIUS OPERIS GONSPECTUS.

t.InterMartyrologos anfiquos nullus Usuardo ce- R isti, seuvere, seu prstense antographo, hactenut
lebrior, nullus in Ecclesia usiiatior,nullus toties de- concessus non est.
scriplus, nullus pluribus ediiionibus, Germanicis, 2. Qnoil hic occupatam a uobis evulgandi ali-
Gallicis, Ilalicis, Betgicis per tolam Europam ca- quaqdo Usuardini Martyrologiiprovinciaminsinuem,
tfaoUcamdispersus,utpole qui ceatum circiter anno- id velim inleUigi de poliicita olim a Bollando edi-
ru_d decursii, ferme vigesies «xcusus -fueril, ut ter- tiono, ut mox ex Prafatione ejiis generali, cap. 4,
liO-tujus pnefationis capite Ittsius deducemus. De- § 7, manifeste estejidain. Nec id solum meditabatur
siit subinde Martyrologii istius excudendi ardor, vastissimi nostri deAclis Sanctorum operis conditor,
postquam Ecclesia Romano-calholica Usuardum verum et alia cujusvis generts Martyrologia publici
non quatemcnnqne, sedusibussuis aptatum, auctum, juris facere, ne quid in Actis. occurreret quod ertt-
reformatum, in officio canonico usurpandum prae- ditos lectores remorari possel. Juverit Bollandum
scripsit, quodqae proinde, mutato Usuardi nomine, ipsum loquentem audire citali capitis § 3, ubi, enti-
vere Romaimm Martyrologiumccepit appellari. Sic njeratis suppeliis, fulcimenlis, adminiculis uiidectiii-
quidem in ehoris, capituHs,.aliisque religiosis so- que collectisetacceplis, adaliamonumenlaprogres-
cielatibus Usuardini Martyrologii pralegendi cessa- sus, recenset Calendaria el Fastos variartim ecclc-
vit usus, at perseveravit inlerim, et perseverat ha- C siaittni, Brevi.tri-tel iilgenus instrumenta ex qtii.uts
ctenus iater Hagiophilos et ecclesiasticorum monu- indicatur praebelurque occasio in sanctorum Acta
mentorum veterum studiosos ingens desiderium inquirendj. Pergil deinde in hunc modum : < Sed
videndi aliquando ipsum illud Martyrologium na- praphis quoque magno mihi subsidio Martyrologia
tivse susesimplicitati, post tot aiias needum defseca- fuere. Cogjlo, quae habeo non pauca, saltem qiiae
tas editiones restitutnm, omuibusque accessionibus maxime probata erant, illa olim edere aceurate re-
plane repurgatum. ld a RR. PP. Benedictinis Pari- censita, eollataque cum iis quse interea suggerent
siensibus, qui auctoris ipsius, syramystneolim sui, amici. Qiiia lamen hic nonnulla cito quaeadhuc pu-
autographo glorianlur, diu postulalum, diu fruslra blici juris non sunt, ne quis eam ob causam. forle
exspectatum fuit : an qtlod ipsi provincjaro iflam, bsesitel, puicula hic de iis a me perlraclari, censui
quasi a aobis pridem occupatam uhro cesserint, ex- oportere. Hsee antesignanus noster, non Usuardi
ploratwn non habeo : certe, quod orbis litlerarins. solum, sed et alioruro Marqrrologiorum editionem
«aepc mirari debuitf tot inter analecia a viris illis animo designans, rectissime et sapientissimeipsa
erudilisslmis in publicum emissa,. locus Usuardo mngni operis principio censuit. et anle ipstiuj, pri-
 HH . PROLEGOMENA. ",.•' _._
inus delineator ac monumenlorum colleclor, Ro- ji A steroruin eommodo. coasatere. Nec Papebrochios ei
svrcydus censuerat; qtiippe qtti antequam opus, jam negotio magnopere intendit, cum enim tetricam
mente conceptuin, aggrederclur, prelo paraveral t excutiendorum Martyrolngiorum spartafr, ad usqua
Martyrologiorum antiquorum, eatenus nolonun, fiuem Junii perduxisset Henschenius, recte pro-
nempe Bedse a Plantino vulgati, Usuardi, Rabani, spexit ipse metam laliorum sttorum illic procul
Adonis et Motkeri, cum Romano moderno, Gra.c'o- tlubio flgentlam. Socii alii, urgentioribus et ipsi
rumque Menologiocolleclionera : provide prudenler- • distenti, rem lotam haclenus intaetam relique-
que advertens, ad lanti operis, quale cst de Actisi rant. -m
sanclorum, ijUelligentiam, pracviain Marlyrologio- h. Interea superiorum nutii, coclo seu saiiclis eoeli
rum, ex quibus sancloruin cullus eruitur, claram- incolis porlandis (ut facere olim lusit Bollandus)
quenotiliam pi_emitti oinniiio uecessarium esse. : , humeros supponere jusstis, inde rei exordhim su-
5. Mansil quidem inedila, duobus magnis votumi- luendum putavi, quo operis tolius cardinum, ele-
nibus descripta, jam dicta Roswcydi coliectio, quo- nientorum, fulcrorumque cognitionem acquire-
niam Martyrologia illa lunc leinporis satis vulgala, rein. Atque eccum lihidiebus prope singulis longa..
existimarunt majores noslri; at aliorttm subindej series Mariyrologioruiii praiserlim Usuardinoruni,
erulorum manuscriplorum edendorum consilium, n] quoruiii vet solorum norainum el characterum ma-
iHinquamdimiserunt, quamqtiam promovendo operii , gna diversitale, a proseqtiendo tam vasto operc
alacrius incumbenles, rem lotam in plures annos; absterreri quis posset, dum secum altente per-
distulerint. Prodiit nihilominus interea genuLnus ; pendit, quatn multa, qtiaiii varia prxrequisita pra;-
Beda, ab adctitamenlis Fiori, qua tunc lictiit pro- noscendaqtie necessaria sint, prittsquam ad intima
bahilitale disliuclus, eo casu invenlus, ea ratione, penelrare queat. Faleri non erubesco, per annos
edttas, ut fuse el clare explicatur in Prolego, inilii Iaborantium fuisse, priusquam, vel soloruin
ante tomnm II. Martii, qttae hic descrtbere sttper^, codicum proprios characteres satis dignoscerem.
flnum judico. Hieronymiana exenipluria coUegit, Et. fuit profeclo non moilica ea diiBeultas, cttni enim
nolis et exercitationibus illustravil ac edidit V. C. eodices ipsi varia pneferrent nomina, prseserlim
Frantiscus Maria Florentinius, iiobiiis Lucensjs», Hieronynii, Bedse et Adonis, ne curasset Heiische-
anna 1667, eodem illo quo luceui vidit genniiiusi nitis ad classes suas singulas distincle revocare, cui
Beda. Supererat UsuarJtts. cujtis laudalus Bollutitlu* K nempe sua suulciebal notilia; ad lisec cum noniina,
jam dicti cap. 4, § 7, pridem inonuerat, «comphjra codicibus tum aliis,lunHJsuardinis li.bnta, a mona-
in Museonoslro exstare exemplaria, sed iu quibusi steriis, ecclesiis, Iiil»Iioiltecis,vel urbibus desumpla,
et amplificata sanclortiui elogia, el plurium notoina; r( confusioijem parereut,. eonferentla erant singtila
ascripta, qualia ecclesiarum Pragensis, et BruxeJ-. propeinamjscripta, anlequam certoslaluerepossenii
lensis, mullorumque nionasteriorum, quae non at- utrum ad Uieronyiiiianorinn, Bedae, Adonis, vel
tinel hic percenserc : faciam id alias, cum Usuar- Usuardi proprias classes essentjrediH.enda.Dum
dum edam, sed nativa siinplieitale, yariorum Au-. bisce evolvendis, excutiendis, perscratandisque ope-
ctaria seorsim. » En clarissimis verbis depictani,, rosius jusudo, ad iiuera, perducittir Junii nostri to-
quam supra dicebam medilalam a Bollando, idquei mus V. Cujtis cuni graudior moles, tolius islius
ab annis plusquam septuaginta, Usuaidini Marlyro- meosis Suppiemejilo sulijimgenilo suiliciens
spatiuin
logii editionem, ad quam ijnien nec ipse, nec sub-, non relinqtierel, opporiune renovala est cogitatio
sequentium sociorum ullus animum postea unqnami dc edendo tandcm aliquando Usuardi Martyrologto,
adjecit, quod cum prxfato Sitpplemenle, sextum Junii, et
4. Neque vero nudam, ul diximus, Usuardi im- ultimum sacri Seinestiis loinuin eonficeret, ul tan-.
prcssionein procurare id animo volyebat Bollandus, tisperad calcein praedicti voliuninis quiiili indica-
sodqui terendis exciitieutlisque istius Mailyrol-.igii,, tum est.
siepe aucti, sxpe luxali, saepeinterpolati, manuscri- _. 6. Pandmit se sensira susceplre novse Unjus Mar-
ptis codicibus assueverat, qui praediclorum codi-J.0 tyroiogii Usuardini editionis institutum, lotaque
cnm, cum aliorum Martyrologiis confusionem per-. ejus (Bcoupmia, seu propria.jalio, qua ntfliirum
spexerat, qui nomina Hieronymi el Bedae ssepe per-" prjeter Usuardini textus nativam smplicitatem, per
pcram Usuardinis codicibus. praefixa observaveral, dies singulos ex fontibus suis probalam, stabilitaiu
id, uisi fallor, moliebalur, ut phrasim slylumque et expiicatam; id potissimuin, qua possumus dili-
Usuajdi assecutus, a reliquis omnibus eum discer- gentia, nobis exsequendum prtefigimus, ut cum Mar-
neret, nalivam lextus nuritatem erueret, variorum,, tyrologii noslri texlos in egritato, simul noscantur
auctariis in classes suas redaclis, una opera codi- codjcum Usuardinorum tam
variorum, totqn_ nomi-
cum manuscrjptorum nolitiam, qualem luncpoierat,, nibus insigiiilorum a*tas,
auctori-
Actonim nostrorum lecloribus sttggereret. Fuisset., tas, cseteraque omnia ad cbaracter, fides,
perfectam monumen*w_:m
sane edilip hic delineala, Henschenii studio, exer- np.strorum cognitiouom
pertinentia. Accedet, qu»
cilatione, summaque in versandis Martyrologiis pe- ad Actorttm vel saltem commentarioriini nostiwum
rilia dignissimum opus, verum ipse privala stia,., filuro percipiendum faciet, vel
scienlia iiiproinovendo opere utr maluit, quaiu po- giorum aliorum, «oaxime, Marlyrolo-
qiiocunque iiomine, vei litmodo
*« USUARDUS MONACHUSSASGERMANENSIS. 464
scriptorum, aut lypis excusorum, cu« Usuaraino A purgalum. Hoc pnmtHn. Deinde in observationibus
perppttra comparatio, ae prseterea mauuscriplorum quoque die suhjiinclis, exaclam tradimus occurren-,
prppe omnium tam accommodala pictura, ut lector lis texlus genesimr eum ad primas radices revo-
qnitibet non imperitus, unico qtiasi intuitu docealur, cando, ostendendoque, ulrum ex Hieronyuiiaiiis, ex
ad quam Martyrologiorum seriem citati iFliequoti- Bcda, anex Romano parvo per Adonem, comracmo-
«lie magno numero codices, Teducendi sint; unde ratio, de qua agjtur, desumpta sit; an Adonis soiius
roibi equidem persuadeo, non solum Uedium [ea propria; demum an ab Usuardo aliunde quam ex
ralione lecloribus sublevatum, scd et claricfi re- Adone, atit antiqtiioribus mutuata. Rursus, an idem
rtim, de caetero obscurissimanim exbibitione, non sanctus aut sanctorum turma a Rabano, Hieronymi
parvam .oluplatem allalum iri. aul Bedae verbis consignata non sit. NeclocusNo-
7. Alque hine eliam pcrspicis, duas potissrmum tkcro deest, paucis ijomiunquara assignando, quse-
easque urgentissimas causas, quse me ad tetrieum nam ex Hieronymianis, quicuam ex Rabano, qu_e-
liunc laborem suscipiendum impulei.; alteram, qua_ nam. denique ex Adone abeo translitia fuerint; ut
Hosipsos poslerosque noslros; alteram, quse hagio- proinde di^bus siugulis scenam aperiam, qua uno
philos alios, Aclorum nostrorum leclores, proecipue quasi intuitu probe instiluatur lector de tota Mar-
speclant. Noslra inlererat prajcavere incommoda, B tyrologiorutn omnitim intei se relatione, seu, ut ila
ne venturi imposterum opens adjuiores, iisdem ipsis dicam, sanguinis aul affiniiatis propinquilate; ne
difftilliuiarum inquisUionuin labytinthis irrelili, exchiso quidem Wandalberto, cujus metrica clogia
raenses etiam plures imo ct aiuios inagno ta_dio,fru- oh/urvationibus nostris, siquidem de illius diei San-
ctu exiguo consumerenl, ul vel solovum Martyiolo- ctovel sanctis merainerint, inseruntur vel subjun-
giorum nostrontmsullicieniem ideam adipiscerentur. gunlur.
Ad externos pertinebat hujusmodi drsqnisitio, ut ne 8. Hsecest lotius operis lalissime expansi in bTe-
operis noslri momentis fuleimentisqne non satis co- vemitabellam contracta imago, ubi ad cilatum ca-
gnitis, non ob eam caustm, qucmadmodtim BoIIan* pulterlhimpertigeiiin, accnratius expticaada. Jam
dits solcrter observaverat, pcrpetuo/«t. siJnmii. Quod quid hac nostra prsefalione prfeslitum sit, paucis
rarfii sexcenties evenisse meniineram. Qnid enint accipe. In tria capUa totam dispescimus. Prinio
lectori fastidiosius excogitari potest, quam singulis MartyToIograomnia recen»entur el Usnardo antK
propeoommenlariorum nostrorum prseviormn pagi- quiora et syncbrona, cum quibus ipsi nonnulla qui-
itis, longo Martyrologiorum*agmine obrtii, de qui- dem aflinitas, setl uon tanta sanguinis, si ita loqui
lws ipseduliitare pOssit, an mtquam exstiterint in Kcet, eoftjunctio, ul parenlum seu primigenierum
rOrum-.natura: aut si bona noslra fidc, ea admit- E-fbnlium itttilo prnprie gaudere queaat, qualia stint,
tenda putet, saltem de eodicum ipsorum genere, pa- qtiSead Hieronymiaiiit, aut Bedam a Ftoro anclura
tria, sctate, 6tyto, auctoritate merito edoeeri postu- referuntur.aut qttse cnm illis propinquitalem habent,
let, quo perpensis, pro su» eruditione rerumque ut sunt Wandalberli, Rabani et Notkeri Martyrolo-
istarura peritia, ralionum argumenlornmque iro- gia, viilgo nota, quibus omnibos proprias characte-
strorum momenlis, per se ipse de assertorum om- risticas ita conabor appingere, nt a <|(io)ibet facile
imim veritate statuere, '&cdecernere prndenter va- dignoscantur. Intercurret nova de genuino Bedte et
teat. Hsecmihi ad devoranda ingentia tsedia incita- Flori Martyrologio disceplatio, erudilishagiophilis ad
nieitto fnere, summam una «pem ingerentia, fore ut ulteriores disquisiliones mafcmln prtebitura. Porro
Itagiopbilis omnibus, non ingralus obtruderetnrta- jn Martyrologiorum serie, debito antiquitatis jure,
bor nester, part.inqne_in A«.is ipsis sanelorum ha- agmen ducenl apographa Hieronyraiana, tum ma-
bere paterentur Usuardum, qui sanctis, imo Actis jora, uli vocamus, a Florentinio edita; tuiri mtnora,
ipsoram plurimis, 11011 exiguam intelligentise Iucera qttseapud nos mss., aut ab aliis vulgata sunt. De
prseferret. bis vero aliisque talem Marlyrologiophilis deliiiea-
8: Habes Mc paucis, enidite tcctor, veram, can- tiohemoboculospdnam, til cilala magno numero
didam et sinceram lotius edtlionis nostrae Usuar- in Aclis nostris exemplaria per se fpsi ad classem
«ttnsecausam, habes .onsilhim, proposituirr, ratio- propri-»n possent reducere, deque codicis cujusque
nem. Repelo, leslorque id me prsecipue studuisse, ut probitate ac fide judicinm ferrc.
codices omnes, quorum in Museo nostro ntimerosa, 10. His subjungetur caput allerum, quo ad ipsiim
si bsquam, supellex, ut codices, inquam, omnes, Usuardum accedemus proplus, primum familiaeftjua
exUsoardi progenie, ab aliis omhibiis sepoiiei_m, stipitem, seu in Tecla linea protoparenlem demon-
88« eos integres habcamus, setr sotum extracla ant strando, njmirum Vetus Illud Romanum ab Heriberio
variante», ex coHatione ab Henschenio et Papebro- Rosweydo primuin edittnn atque Adonis pf^Bxum.
«hio, euiu ipsls codicibus et Usnardo Greveni facta, Hic vero exsurgent Hligia : cuni enim tot habuerit,
wperatiles; ut poslea cx professo demonstrabitur, totque eliamnum 1mpugnalor6s habeat pnedictum
dura ad Usaardum i{jsinn,ejrtsqueprole?,firsefatio- Martyrolbgium, eo Capite polemice agendum erit,
IHSliujus capite lcrtio deventtrih fuerit. Jam dicta ut contra quostunque adversarios vera appeilalio,
brevissime contrahtf UaiaKfum daihas idditamen- sinceritas, vetustas, «jusdemque facta Ravennae pcr
tisomnibus, quanttmt lmmahltas fieri potuit' ex- Adohem descriptib vindiceBtt-: tinde fiat cOnsequens,
 ."-•' '--' f>ROLEG$IENA. - _«6
405
idem Ipsmn esse, quo Viennensis Martyrologtis ad- _. A ct snmptn procurata ftierunt. Capita 6ic nomiho
jntus est, imo ex qiio plerosque sanclos suos dicbos Marlyrologia illa, qtBt*prima- seu autographa cen-
singulis extraxit. Cum aulem deinceps probaturi si- seri debent, utpot&qux ex nutto altcro; saltem qu«t
mus, Usuardura toto suo opere Adonis compendia- modo supersit, transcripla, fpntes ipsa fueriht, Uhde
lorem contractoremque fuisse, perspicue coHdudi scriplores Marlyrologi alii suas aquas- derivarunt.
poterit, Romanum vetus seu parvum, Usuahli avum Ex liis primum, pnecipuum, et veltislissimnm agno-
esse, Adonem ejus patrem; id quod capite tertto scimus, quod sub Eusebii vel polius Hicronymi, vel
erit petraclandnm. Quo deinde, longo ordine sequ£- ulriusfquc nomine circumferlur, sive illud vere
Mr tota Usuardi progenies, seu codiccs illi Usuar- ab ipsis conditum fuerit, sive a posteris falso ipsis
dini omues, ex quibus genuinum ejus Martyrologii ascriprum, de quopaulo poslcopiosius tractandtim
textum.simutqne Auctaria seorsim collecta desum- erit. Locum ab hoc proxhnilm tenel celebre atiud a
psimus. Haecprima fronte, ex ipsa rerum plerisque Venerabili Beda compositum, non jam supposilitium
ignoratanim nimia varielate, noiiniliii obscura, illud a Plantiuo editum, scd genuinum ipsum, quod
toto prafationis decursu, clare, ut conlldo, atque a Floro nominalissimo Lugdunensis Ecclesite sub- .
dihicide evolvenlnr. diacono auctum fuisse, clare et diserle ab Adone '
CAPUT PRIMUM. B
] testatum, poslea ostendemus. Terlium porro diei-
inter se ac cum mus, fpsum illtid, quod prafatns Ado Ravenna; re-
Martyrologiorum anliquorum
Usuardo propinquilas et connexio. pertum. eta religioso fratre, sibi prseslittim, ibidem
H.Multa pridem a Molano, Baronio, Bollando, iranscrlptum, in capite Marlyrotogii sui poncndum
Heusclieuio, Papebrochio, Florenlinio aliisque do- pulavit, qtiod ftosweydi nostri cura primum curn
clissimis viris prseclare dispulala sunt de Marlyro- Adene in tucem prodiit anno 1613, qnodque a mul-
lngiorum origine, primordiis, et incremenlis; dequc tis subindc latidatum, sed a pltuibus acerriihe op-
cornm diversilate, prout a variis scriptoribus pri- ptignalum, toto scquenti capite vindicanduiu suscc-
inum cqnflala fuerant. Crcvil earum rerum penilius pimus
iiivestigandarHmstudium, accrescenle paulalim ma- 15. Hos ego primarios stipites seu slirpes voco,
|ori iucc, postquam antiquiora Marlyrologia e biblio- undc in tres polissimum classes, tribus, seu fami-
thecarum scriniis cducta, typorum beneficioomniura liasprimigenias tota Marlyrologiorumprosapia dislri-
manibus teri coeperunt. Nihil hic ad nos altinet ca bualur. Ex his vero primaria, ut iterum dicam, ct
repetcre, qua_a clarissimis illis notissimisque scri- magis lale patens radix predicanda est Hieronymia-
ploribus, praeserlim a nostro Rollando clare, distin- nt mim, ut omiiium antiqtiissimum, ita feracissiiniis
cte et erudite expiicata sunt. Unura esl, in quo dc- fundus, iu quo nalte arbores in omnem parlem ra-
fecisse omnes, sil verbo venia, in quo, inquam, de- mos extenderint; pula Martyrologos alios prope
fecisse ipsos animadverto, nimirum, quod singule- oranes cx ipso illo primario, in opus suum aliquid
rum Mnrlyrologionim auclores, xlalein ct chara- transfudisse. Visum a Beda Hieronymi Martyrolp-
cteres aliquos solura describendo, eo penetrare ne- gitini, cx ipsiusniet verbis infra citandis deduci posse
glexerint, unde eosdcm inter se componendo, una videtur, imo negare vix ausfm, aliqua sanctorum
explorassenl, quae primigenia Marlyrplogjorura cn- nomina verosimiliime ex jttnoalterum transiissc. An
pita, qua. qualisve caeterorum ex prioribus derivatio idem de Romano veteri seu parvo aeque uflirmari
aul gcnesis, quxque pmindo inter Martyrologosom- possil, faleor inibi necdtim undequaque conslare,
nes conjunctio, connexio, propinquitas,. aUinilas, Uimelsi longa et scdula disquisilione id assequi stu-
vel consanguinilas. Liceal milii tjisce uti vocabulis, diosissime conatus fuerim. Nihilominus et Bed.iin
ad rem haclenus implexam el iovolulam,. quanta Martyrologornm caput statuimus, idque adeo maxi-
potero perspicuitate iUustrandam. Jam Martyrologia me, qnoniam singulari ordine ct slylo Mariyrolo-
oumia classica, seu qute. anliquorum prxrogaliva gium proprium, ut ut iiicomplelum adornavit, quod
ct aucloriiale. gptidenl, suis nominibus appellavi;] D primnm a Floro, inde ab aliis aucliim, pene dicerem
Hieronyniiana neinpe, Bedam, Florura, Bomanum deformalum, vestigia tamen aliqua sempcr serval,
parvum,Rabanum, Wandalbertum, Adpnein, Usuar- cx quibus ab aliis dislingui possit, ul ante me accu-
dtun et NotLcrum.Quseritur hic quisnara inter il- rale observarunt Henschentus ct Papebrochius,
los ortlo, tlicam an subordinatio, qui proavi, qui pa- dum illud aut ptirum, aut puro proxinium edj-
ties, qui filii, qui cognali; verbo dicam, quo se in dere ante toraum U Martii de Actis sanctorum anno
vicem propinquilalis gradu contingant? 1668. Atque haec iterum obiler dicta sunl, propriis
12. Egosic existimo, ad tria polissimum capila, locisin hujtiscapitisdectirsujiberiiis explananda..
radices, stipiles, seu fonles reduci omnino posse 14. Est igilur nostra fundamentalis. assertio, ab
Martyrologosomnes, seu potius eomm Martyrologia, liis tribus MartyroiOgprumqnodammodo patriarchis,
quorum surculi, rami, vel rivuli dici debeant, quol- reliquosomneslegitluia successionedescendere; qua-
quothuc usque, saltem alicuj,us nominis vulgata ies sunt Rabanus, Ado, Usuardus, Notkerus, et qui-
suni, vel jnanuscripla exstant in variis bibliothecis, cunque alii ab hisce, lanqtiani slipitibus suballer-
ex quibus apographa, ad Museum nostcum ab ami- nis, sua desumpsisse dcpj%hendiii)lur. Ex.l)uf pro
cis transmissa, aula m.ijoribitsnoslris inagtio labore pric radice profluxerit melricus Ule Mariyrologitt
 ¥11 USUARDUS MUNACHUSSANGERMANENSIS. m
Wandalberlus, certp cxpioratum non habeo. Ex A pndem firmiter invaluerit, .nveteravcrilque opinio
Bsda acceplunj nonnulli voluere : ipse se sub&idii Martyrologium aliquod ab sanplo Hkronymo com-
primum a Floro habuisse falelur. Ego florilegum positum fuisse.
PBtP, qui hinc inde varia sanctpnini nomina, forlo . 16. Pro opinionis jam dictte vetustale abusque sae-
virsibus apliora decerpserit, de- quo pluribus suo culo sextoslat Cassiodori auctoritas, ex libro de
loco dicam. At certum est, Rabanum ex Beda de- institulione divinarum Lectionum, cap.32, a Bol-
sciipliim, ex Hieronymo aticlgm, et nonnullis addi- lando recitata; pro saeculoseptimo slat nolissimum
tis aul fusius deductis, ab auctore completum esse. Bedaj teslimoniuun, Retractalione in Vetus apostolo-
Aik» genitorem suum digito commonstravit, dum rum, cap. 1 :.i Quibus adstipulatur, inquit, etliber
Romaniim parvum operi praefixit, et diebus prope Martyrologii, qui beati Hicronymi nomine ac prae-
singulis ex co sanctos suos evidenlissime desumpsit. fatione attilulatur, quamvis idem Hieronymus illius
Nec niinus certnra est lolum Usuardi Martyrologium libri non auclor, sed inlerpres, Eusebius autera au-
eXAdone contraclum esse, sanctis martyribus Cordu- clor exstitisse narretur : > Manavit deinde in po-
hcnsibus, nonnullisllieronymianis, nonniillis popula- steros praefata opinio, a Walafrido Strabone et ple-
ribus, ac paucis aliunde mjitatis coagmentalum. Be- risqoe saeculi noni Martyrologis, discrtissimis verbis
dam eliam secutum se fuisse teslatur Usuardus, id-, B confirmala, duravitque Itncteiius, tametsi per multa
que iu observationibus nostris, dum loculiis est, s.-eculaJJUIIIIS deinceps de Martyrologio isto memi-
sedulo adnolamus. VerumlamenAdoncmpatremejus, nerit, nec Baronius, adhibita qtianlavis diligeniia,
seu vcrum fonleni declaramus, ex quo tolum ferme integrum usquara reperirc potuerit; donec ipsum e
Martyrologium ejus dimanasse iiidubitalum arbilra- Cartusia Trevirensi feliciter tandem cruit Roswey-
ninr. Notkerus,denique praecipuaquaequeex laudalo dus nostcr, vetuslissimo charactere cxaratum, quale
Adone translulil, non pauca ex Rabano sua fecit, media fere parte aetfeislaminis expressum lialie-
multis ex Hieronymo ad complendos singulorura die- mus, autographo ipso ad Epternacenses, qui codi-
rum indiculos eorrasis. Atque hse lolidem proposi- cem suum repetieiant, anno demiiuj 1668 remisso.
tiones sunt, nostra hac prsefalione, quoad res exi- Hisce addi possunt quae in prolugo ad Bedam disse-
git, aut a decessoribus noslris jam praestilum non. ruil Papebrochius; nos hic Bollandum sequimttr,
fuit, distincle et ordine demonstrandse. cujus luec verba describi merentiir.
ARTICULUS 1. 17. c Folia aliquot excusa ut vidit ad se a Mo-
De ilartgrologii Hieronymiani exemplaribus. rcto (cujus expensiscodex ille in <esincidi cceperat)
§1. — De majoribusab Aclierioel Florentinioeditis. missa Baitholomaetis Gavantus, prnvincialis praepo-
15. In Iaudata nuperrime praefalionegenerali, c. ., C situs congregalionis Clericorum Regularium S.
totum quartum paragrapbum insumit Bollandus Pauti, etsacrae RomanaeRiluum congregationis con-
elticidando, quod sub Eusebii el Hieronymi nomine snltor, niirifice probavit, scripsilque de illo ad cum-
vcnit, Marlyrologio; ubt primum faletur, non satis dcm Moretum plures cpistolas, quas legi; alias opi-
probari, quod lale Marlyrologium ab Eusebio un- nari sc, reliquis collegii illius sive congregationis
quam scriptum fnerit, nec id ex epislola Gregorii sapientissimis viris Marlyrologiumillud VALDE PLACI-
ad Eulogiumaperte deduci. Rursus, nec cettum csse TURUM ; alias SENTIBR PF.RITIORES,HTILEFORECHRI-
Eusabianura seu Marlyrologium seu de martyribus STIAJ..EREIPIIBLIC/K. Alii quoqiie viri erudili vehe-
commentarium, ab Hieronynioveisuiii, autaliutl :tb nienler id laddamnt, ut praeclarum sacrac anliqui-
sancto doctore scriptum fuisse, quidquitlid aliquicon- tatis inonumcntum. > Tu vitle ibi reliqua, quac in
iicicxistimenlex famosaChromatii ac Heliodori epi- prsefati codicis commcndalionein pltiribus nitide
scoporum ad Hieronymum epistola, cl alleraad ipsos Bollandus prosequiliir. In Gavanti Bollandique seu-
Hieronymi responsoria; utpole cum ulramque Ba- tentiam ivere deinceps eruditi oinnes, saltem orlho-
ronius solidis arguraentis cpmmentitiam demon- doxi, si paucos excipias, qui, conlradicendi genio
.siraveril; unde si vera unquam istiusmodi epistola ducli, Iicet rem ipsam improbare omnino non aude-
aCassiotloro titata fuerit, eam inlercidisse faten- D rent, littilum arrodere aggressi sunt; forle quia ibi
dttni est. Et h;ec quidem coromunior bodie doctorum agnoscit Bollandus, nulluin cerlum argumenlum sup-
virorum sententia, cui lamen contradici posse, di- petere, quo Martyrologiumab sanclo Hieronymo vere
clasquecpistolas a supposilione utcunqtte salvari, esse compositum satis suaderi qtieat, et quia fatetur,
operosis aunolalionibus ostendere conatur Floren- ut verisslmum est, multa recentius adjccta, quae
tinius a pag. 57. Caeterum pendente adhucdum ea Hieronymo adscribi prorsus heqneant, quemadmo-
lite, ex Cassiodori teslimonio id consequi omnino dum ex speciminibus ibi appositisclarissime eluces-
vitletur, indicttlum aliqtiem seu Faslos ab Iliero- cit.Verumenimvero quid deroura rempublicam lilte-
nymo concinnalos, sive sub epistolae, sive sttb alio rariam, aut fidem Catholicamdetrimenti accepturam
quovis tituk), descriplis forlasse eorum Sanctorum credidere viri illi doclissimi, ex eo quod Hieronymi
nominibus, qiiorum in Eusebii collectione, cujus nomen ei Martyrologio ascriplum paterenlur, cum
Eusebius ipse lib. iv, cap. U, el lib. v, c.ip. 20, 61 impeditnri nunqnnm sint, quominus post Cassio-
ad Gregoi.umEiilogiusmeminei.; quorum, inquam, dorum, Bedain, Walafridtim, Adonem, Usuardum,
ibi Ada exstabanl, __iis-«lesuo superadditis, cx quo Notkerum et alios, Hicronymianum perpeluo nun-
 469 PROLEOCOMENA. Hw
cupetiif. Haecpaucissimis et Ctirsiin delibo; qui de A cisum iri, codicibus ipsis tribuendo, quac a primo-
tiis longiorem sermonem desideral, adeat Floren- auctore certissime removenda sunt. En modo Floren
littium in Admonilionibus praeviis, prseserlira 5, 5, tinianae lucubi-ationis aiiqualem elligiem.
et 6, quas hic describere, aul in compendium con- 20. Inter varias admpnitiones praevias, sexta or-
traltere nec vaeat, nec omnino lubet de voce conlen- dine tota fere insumilur depingendis duobus codi-
tiosius disceptare. cibus Hieronymianis, Lucaj aut in vicinia reperlis, >
18. Unum novi scriptorcm catholictim, qui dedita qui vel cx Gallia eo allati, vel ex aliquo coenobii /
opera Martyrologium, quo de agimus, inipelere au- Fontaneliensis apograpbo descripli ftierant, certe '.
sus fuerit, Ilenricum Valesium, singulari disserta- itaerant similes, ut vel ex eodem exemplari acce- |
tione suis in Eusebiura observationibus adncxa pag. ptos,veI alterum ex altero descriptum esse opor- •
515, uhi tubdiiitium librum vocat, qui falso Hiero- teret. Hos ipse naclus, ut erat vir rerum ecclesia-
ngmo atcfibatur. Hoc autem duce fre*tus,in omnem, sticarum anliquarum sludiosissimus, communicalo
nt fit, orthodoxos scriptores sugiltandi occasionem cum V. C. Luca Holslenio aliisque eruditis consilio,
. intentus Matthias aliquis Fredericus Beckius, in suo 1accepto subinde a majoribus nostris, aliquando
ad nescio quod Kalendarium Germanicum (quod ei apud ipsum hospilatis, velustissimi illius Antuer-
placet Marlyrotogiumappetlare) commentario a pag. nj piensis seu Epternacensis, sub initium saeculi octavi
11, mulla congerit, quo majores noslros temere car- Scripti ecgraphp, instruclus praeterea Corbeiensis
pendo, laudatum Martyrologium Hieronymo nequa- codicis, ab Acherio Spieilegii tomo IV anuo 1661
quam ascribendum oslendal; idque ex cavillis non- vuigali, manuscriplis fragmenlis, animum adjeeit
irallis, quos hinc inde ex Florentinii aliorumque du- ad procurandam lam pretiosorum cimeliorum edi-
bitatioriibus sincere proposilis, aeriori ipse et mor- tionem, eamqtte pro sua erudilione, qua posset cura
daciori sale inspergit. Al lanli hoe non est, ut argu-• > et sludio illuslrandam. Cumque jara opus ferme
laiiuncuias ejus omnes aut excutiamus, aot convel- prelo paralum haberet, coriligit, ut illustrissimus
lamtis; salis nobis cril, siex communi catholicorum baro de Bium codicem alium Weissejiburg6nsem
consensu Hieronymi nomen praeferre possit, atque cum Henschenio et Papebrochio communicaret, quod
adeo Hieronymianum tuto nuncupari, tametsi mo- illi continuo Lucam destinari curarunt, satis tempe-
uumenta desint, quibus ipsum sauctissimo Doctori stive, ut cum aliis codicibus conferretur , ejusque
certo vindicemus. Ita censucre Majores hostri, ita varianles a reliquis lectiones, ad calcera Florenti-
hodie passim loquuntur cruditi universim omnes, et uiani operis subjungerentur. Haecad brevem histo-
nos toto opei-e noslro Hieronymi, vel Hieronymia- ria. synopsim, quam siquis integram et fusius de-
noruin appellatione semper utendum existimavi- (P scriptani requirat, adeal Florenlinium ipsum, tolius
mus. sui consilii el vulgandi operis propositi ralionem
19. Rera totam, ut dixi, profundius examinal lau- reddeutem , adiuonilione prima , cui Holstenii epi-
datus , laudandusque nobis saepius clarissimus, et .slola attexitur, ex poliori parte reproducta a Pape-
decessoribus nostris, duin vivei-t.amicissimus Fran- brochio in Responsionibus, appendice ad art. 18, a
ciscus Maria Florenliriitis, nobilis Lucensis, qui iiuni. _9. De codice suo, sivo unico, sive bino, tra-
vindicatis Eusebii coltcclionibus, libris seu libellis ctat ille ex professo citala admonitione 6, a pag 30
inaitvriini, nou solum Palaestiiia., sed et aliornm ; de Antuerpiensi et Corbeiensibus fragmenlis admo-
pag. 15, stib finem recte notal t sufficere nunc «te nitione 7, quae omnia ibi legi malo, quam bk lae-
Martyrologii proprie dicli auctore affirmare. . . ve- diose referre, cum ad institutuin nostrum eatenus
ttistitis illud esse in scriptorum memoria Martyro- solum speclent, qualenus rudem saltem ideam Mar-
logiitm, quod Eusebio ascribitur, vel divo potius tyrologiorum plerumque archelypi, seu prolopa-
Hieronymo cx collectionibus Eusebii. t Sequenti renlis adumbra revoluimns.
deindc pag. 14, erudite probat Hieronymi marty- 21. Hic verbulo inserenda est non oliosa obser-
rologium a se dalum, notis, a sancto papa Gregorio vatio receptissimaeamajoribusnostris opinionis, per
codici sno attributis, adamassim co'nveni'i_. Com 1DAclonim nostrorum commentarios late. vagantis,
igitur Marlyrologium toties appellalum, colleclis qua sibi perstiasum habuere, codicem Epternacen-
pluribus ejus apograpltis anno 1668, publici juris Sem, inler Hiei-enymianos praecipuum,. anglicanum
feceril, atqite eruditissimis nolis , ohservalionibus •fuisse , atque ab ipso S, Willibrordo ex Anglia in
et exercitationibus illustraverit idcm ipse Floreu- Belgiuni, sett Franciam allaiunr. Pronum certe erat
liniiis, ad pleniorem lotius rei nolitiam, elde ejus talem conjeciuiam facere, al mihi quidem non satis
codicibns, et de aliis ad Hieronymianuni perlinen- fundata videlur, mecumque scntienl Marlyrologio-
libus, Bonmilla explicanda sunt. Nec verbo indicare phili omnes, si adverlant, x Kalendas Julii, sea
neglexerim, cur ct hic el in tolo deeursu operis ma- XXIIJunii iu laudalo Epteniacensi praetermitti in-
lnerim adbibere Hieronymianortim , quam Hiero- clytissimum Angliae protoincrlyrem Albanum am
ttymi ipsius vocabulum. Nempe com sancli Hiero- sociis plusqtiam octingentsf, qni tamen in aliis co-
nymi qualeeunque opus ignoretur; apograpba autem -ifjbus a Florenlinio editis tlarissime exprimitur»
et multa et diversissime aucta et contracta sint, Quis crctlat talem sanctum in coJice Anglkano
pulavi cotnmnniori voce cavillationibus ansam pr»- pra.teiiiiis?tim iri? AddtWrthndal» majorcs pia>-
 _*Wv USUARDUSMO.NACIHJSSASGER\IAN£_SIS. 47.
ratum codicem m Gallia auctum ; |ipc vere : sed A.stri posueiinl, oslentlunt quolidiani commentarii,
idgtp de oranibus aliis plane admitlenduip est, uisi qui in eo toti sunt, ut ex dijbiis cerla, ex confusis
velimus a S. Hieronymo obitum S. Paulini xxu Julii clara, ex male coraposilis simplicia, ex luxatis in-
consignari.potuisse. Haecobiler de codice Epterna- tegra, tum paliesiraruiii, tum ipsorum mariyrum
censi. Plura ad hunc et alios in observaliouibus di- nomina eflormenlur. Coeterura antiquoriun omnium
«untur. Redeo unde digressus sum. codicum praesertim usualium, ut sunt Martyrologia,
. 32. Atque ul iterum repetam, ad disceptationem communis est sors, ut describenlium vel teraeritate,
illain prorsus non regredior, qua de vero Hierony- vel imperitia, ita scnsim delurpentur, ut saepe ditli-
miani Marlyrologii auctore inquirilur, sive is demuin ciUimumsil primi autographi vestigia in transsumptis
«lius ab S. Hieronymo, sive ipse Hieronymus, pri- deprebendere; adeo ul cum Castellano vehementer
musindiculi architeclus fuerit; nam.quisquis is est, miralus sim, in Romano parvo, seu velere Rosweydi
•ut saeculo sexto anliquior, aut eo saltem eaeculo omnia tam cpncinna, tam nitida, tam ordinata per
vixisse dicendus est. Id nobis indubitatissimum vi- tot saeculaservari poluisse, in quo certe hoc Marty-
deturtale Martyrologium a sancto Gregorio Magno rologiunj, lantum superat Hieronymiana, quantum
designCalum,dum ad Eulogium Alexandrinum lib. 7, haec velustate anlecedunt, quod sequenli, ut jam
ep. 29, ita rescripsit: < Nos autera pene omnium 6 non semel diximus, capite fusius erit demonstran-
-nartyrum, dislinctis per singulos dies passioijibus, dum.
«oitccla in uno codice nomina liabemus; atque quo- „.24. Reliquum pst ut.de codicibus nostris Hiero-
tiiianis diebiw in eormn veneratione raissarum so- nymianis, necdum editis el ferrae abbreviatis, patica
terania agimus. Non tamen in eodem voiumine, quis in. singulorum specimen subjiciam , si forle ali-
qualiter ttt passus indicalttr, sed tanlunimodo nomen, quaudo operae pretium sil ipsa eliam puhlici juris
locus et dies passionis ponitur. Undefit <it mutii ex • facere, ad quod me.frequenler impensissime atque
«Jiversisterris atque provinciis per dies, ut praedixi, urgentissime adhortatus est ssepe mihi liic uomi-
Higula». cMposcantur martyrio coronati. Sed haec nandus, nunquam pro merito laudandus, luro operis
hsfcere vwt-beattssiraos credimns. * Non magno bujus, turo grandioris nostri indefessus adjiitor, V.
atodio, aolertia, aul labore opus est, ut charaeteres C-Clatidius Caslellanus, Parisiensis ad B. Mariae
bi onraes a S. Gregorio tam clare cxpressi, in codi- eanonicus, summo nostro dolore et ingenli Marty-
cibos Hieronymiairis, a Florenlinio etiilis, aliisqtie rologiorum jactura e vivis ereptus sub niitium anni
ejns generis aperte deprehendaniur, eoque pacto 1711. Ea erat pcrilliutris viri senlenlia, ut non
frequentes interpolationes a veteri textu sejungan- soluro Usuardinam recensionem orbi litterario gra-
tnr. Ncque emm-nuilos, simplices el integros Hiero- ^* tissimam fore censeret, sed erudilos omnes id jure
nymianos, aul Gregorianos eodices nos habere pro- quodam a nobis poslulare aiebat, ut reliqua noslra
Vttemur; cum multi sacpe Sancti recurraut, quos Hieronymiana apographa, seu intcgra, seu contracta
post S. Gregorii tempora vixisse, aut saltem ejus et coropendiata, in publicam lucem emitlereinus.
tempore •sanctormh veneraiione donalos non fuisse Spem feci viro amicissimo, id aliquando fiilurum,
evidenter constet. JStequibtis iterum videri poasunt pi-esertira si conalus noslros in expurgando illu-
BoIIandus, el cilalae Florentinii adraonitiones. Ut strandoqiie Usuardo , qupd tunc metlilahar , iidem
semel dicam, id quseriimis,id volumus, id asserimus, ipsi Martyrologiopliili suis suffragiis probassent, eo
Marlyrologrum islud, quotl Hteronymianum appel- paclo animos addiinri, ut manuscriploruin noslro-
lamus, omnium primum , omtiitira vetiistissimum rum codicum omnjura generalis ratio rcdderetur,
-gise, imo Gregorii Magni leaiporibus vetuslius, quae in ordine ad coimnentarios nostros, ut sttpra de
q»andoquidem irt citala epistola, noa de novo quo- Usuardinis dicebam, desideratissimara lecloribiis
dam Marlyrum indiculo, atit catalogo , sed deanti- lucem afferret. Ncc saijea proniissis resilio, alque
qimmentioneni inferat, quein nempe tolo orbe ca- .adeoutrerum hujusmodi araantium palatura non-
thelico receplumet tritum exislimaret, dum conclu- j nihil titillem, brevem Iiic aliquam Ilieronyniianorum
dit: Sed hcechabere vos beatissimot tredimus. noslrorum codicum, delineationem lubens adnecto,
23. In tara velustis eodicibus, toties ab oscitan- plura, si licueril, oJim praesliturus, ubi varios Ha-
tihus et indoctis tibroriis descriplis, frustra distii>- giophiloruoj guslus exploravero.
«tas satictorum series, discretos sludiose iaterculoa, §11.— De I.ieronymliDismioorilius, tura maauscriplis,
«xpressa recle nomina, servatas ad artem bonaelocu- tuln excusis.
ly(__!-
tioni» regulas, attt exaetos rerura apices quis re- . 23. Sub finem citati nuper %i capilii.4 praelationi*
ipiirat: omiiino fateiulum est magnam locarum et feneraiis, agit Bollandus de exemplari aliquo Hiero-
M-iuinum per conjunetas, aut inale divulsas syllahas, nymiano Hibernico, cujus lacinias aliquot seu exlra-
easque «aepius truncalas et dislorias, confusionem, cta a celebri P. Colgano submissa, poslerioribus
harbariem el frastraiteas.repeiiliones diebus prope JatHiariinostri de Aclis sanclorum diebus inseruerat,
«ingsiisiecurrere, quibus qooquo modo rcsliluendis, sub nomine Majlyiologii Hiei»nyiniani Tamlactensis.
-Mplicandi-., combiii-Uidis. dislinguemtis , mirum An autagrapbuin ipsHmmembraneum unquain viderit
flnaiilunVpassiinlaborcl FJorenliBius. quaittum vero BoUandus,dubiwti facjt, qqod Tamlactense istud sj-
«fittiE, swdihnwiH""*!!*» erikteraiiilis n.sjores uo- ntiij. Epiernocensi existipict, cum vere solum Marly-
 — .
473 PROLEGOMENA; m
rologii alicujus Hieronymiani frngmentum dici possft. A _ terris. Folia euiit treilecim membranx, in forma
Id mibi plane constitit, dum aiilogi-.tptiumipsttni R. oclava majorc, boni prisciqne characleris, ipsas
P. Livini de Meyer, viri de repnblica litteraria prae- diphthongos clare exprimenlis. Non male ceusuit
clyissimc meriti, lunc cellegii noslri Lovaniensis Vittis, fragmentum hoc stiimi exaratum fuisse post
rectoris benevoleritia,a RR. PP. Franciscanis Hiber- dies tahcti Cregorii Magni, et post Caroli Magni :
nis impetratuin, otiosins et diligenlitis evolvere et nam in illo, inquit, suis recte tocis lego festa Nativi-
exculere licuit. Eo prae caeteris hie impulerat Castel- talis bealm Virginis et Exallalionis sanctoe crucis.
lani curiosilas, qui Tamlactcnse Martyrologium ali- Decaetero vere Hieronymianum esse, seu ex Hiero-
qnoties in Actis cilatum, irao laudatum inveniens, nyiniano extractum, clare evincnnt exliibita a Bol-
thesaurum ingentem Lovanii latere sibi plane per- lando specimina, ac quolidiana alia diebus sequenti-
suaserat. Ego vero, post accuratum examen. facile btts. Unum superaddam ex i Julii exemplum, quod
aiiiinadverti codicem illum longc supra meritum a deihceps per omniasecultira apographa nostra Ilie-
.nuijoribus nostris, quibus sola extracla, iit mihi saepe ronymiania mss. vagabitur. Puta, mc textus omnes,
lestatus est Papebrochius, a PP. iilis Minorilis Hi- i Julii in codicibus lstis notalos, cum textu Hierony-
bernis, seu a Colgano missa fuernnt, elainm el coin- miano intcgro ejnsdem tliei collalurtim.
mendatum esse. Etenim praeter admista Hibernica "' ' 28. Praemitto hic ilaqtie ex prinia Julii tolum tex-
propria, plnribus recenlioribus atltlitamemis non tum ex Hicrouymianorum omniuin vetuslissiilio,
cnret, qnalia smit festinn sancti Joseph, Revel.ttionis Anluerpiensi seu Eplernacensi. Eril lectoris cilan-
Michaelis archangeli. Omniom' Saiiclorum, el ptura dos infra aliorum codicnm indiculos breviores cnm
h.ijiisiiioili.Aliunde vero cx duoiecim anni mensihus hoc componere. Sic habet: Kal. Julii. Ih Nicomedia,
solum Aprilemhabel integrum. E i paucis totam ejus Zoili. Roma, depositio Gai episcopi. Natalis Lucice
analysim. virginis et Anceiai regis, cum aliis vm. Ilem Romw,
26. Praefalus codex derem fotia memfjranacea Isici, Processi, Marincv, Antonini, Sereni, Victoris;
continet grandioris formac,simili alio folio eooperta, Zeli cum aiiis octo. Orionis, et alioruHt<cclx__. ln
ubiin fronle receutiori manti appotiiltir: Martyroto- Antiochia, Severiani, Zoeli, Pasi. Depositio ldonei
gium Tamiactense, el opuseula S. JZngussii Keledei. cum filiis. Augustoduno, deposilio Leonlii episcopi. In
In ora infima primaepaginae legitilr : Adusum con- Persida, SS. apostotorum Simonis Cananxi et Jud<e,
ventus Dungallensis, et rursus ad calcem paginae ler- fratris Jacobi. Paululo aucliora sttnt Lucensia et
tise: £x HbriseonventusDungdUensis.Martyrologium Corbeiensia; priora enim inlerscnint depositionem
ipsnra nec bene dcpictum, nec salis ordinate dige- Aaron, addtintque, Egolisma. Eparci. Posteriora vero
stum, decem dtmtaxal paginas cum fere dimidia insuper adjiciunt depositionem Karilefi. Sed nos,
complectilur, multis ubique nomiiiibusvixlegibilibus cum Bollando, codicem illum nostrum, caeteris ve-
irapletum. Deficita iv Kal. Februarii ad iv Idus Mar- tusliorem praeslanlioremque, ut archetypum seque-
tii, adeoquenec Januaritts nec Mattius inlegri sunt; mur. Nunc Rhinoviensis fragmenli verba atlende :
deestque tolus Februarius. Jam dixi solum Aprilem Kal. Julii. In Nicomedia, Zoeli, Romce, Gagi papce.
pienum esse. Maius usque ad diem vicesimum, seu Lucice virginis. Processi et Mari.ii. Forte pro iMartna..
xin Kal. Junii dectirrit. Absunt Junius et Julius. Au- Collatis ulriusque tabulae verbis, vix syllaba reperie-
gustus incipil a iv Nonas,cujus reliqui dies habentur. lurquae ex majori lalerculo accepla et descripta non
ln Seplembri desunt xn, xi et x Kal. Oclobris. Octo- sit. Jam ad alios codices nostros, plerumoue libera-
ber decurrit usque ad m Kal. Novembris. Abesl totus liores, descendamus.
November,,Deceinber vero inchoatiir a xv Kalend. 29. Eos inler in Actis noslris nominalissimus est
Januarii. Patet igitur manuscriptum plane imperfe- _Ric/te»ot)ieiisis sive Augi<eDivilis prope Constantiam
clum esse, neque adeo dignnm quod inler Hierony- in Germania, cttjits ecgraphum habemus nitide de-
mianos codices conr.umereUir. Post qualecunque scripium ih lbnna quarta minore, iltudque invenio
Hartyrologium, seqiiiturnescioqita. tabula nominum, j). nos primura accepisse anno 1651. De codicis auto-
ni fallor, Hiberniconim, per tria folia, ac demuui graptii forma aut aelate nihil notatum : videor recor-
opuscula sive opusculoruro fragmenla, eo sermone dari Heiischenium de iis aticubi fusius egisse; verum
qaem inefateor prorsus non intelligere. Atque haec quoerere supersetleo, cum aliunde salis pateat oplimae
de Tainlaetensi satis dicta stnito. notae esse, et, nisi multum fallar, GellOnensi, ab
27. Subjh.il Bollandus specimen contractioris Hie- Aclierio Spicilegii lomo Xtll edilo, longe purius el
ronymiani, quod oUin Rhinowiensisvel Rhinoviensis, pracstantius, lanielsi careal Breviario apostolorum,
jtixta Basileam coenobii, fuit, reperlum in ResweydL quod in Geltoneusi Marlyrologio praemittitur. Edu-
schedis, qui iikid anno 1625 acceperat anostroSte- camus htc iitriustpie texlum i Julii, cum majori Hie-
phano Vito, hicabipso coenobiiRhinoviensis»abbate, ronymiano jam descriplo conferendum. Sic habet
ul teslanlitr superstites litterae, Martyrologinm istud Richenoviense : Kalenil. In Ntcomedia, Zoeli.
recte voeantes fragnientuin, cniii desint folia ab VIII Romm, Gagipapw, Luci<rvirginis, Processi, Marini.
Kal. Februarii ad xiv Kal. Aprilis, el a vicesimo, se- In Amiochia, Severiani.lnmonle llor, depositio Aa-
piiutd die Septcinbris, usquc »d Decembris vicesi- ron sacerdotis. Augusliduno, Leonlii episcopi. Ad
mnin qnartuai. Incipil a die natali Jesu Chtisti in oculum riirsiis patet Ilieionyiiiiaiia esse oiunia
*_yt USUARDUSMONACHUSSANCERMANENSIS. 476
atque ex majore cojice excerpta, cui Aaronis depo- A _S.Germani de Pratit ipti vidi.uus. Locum in Spici-
sitio, dequa supra diximus, immista jam erat. Audi legio merebalur tam aiitu|iium monumentum, at
modo Gellonenseex edilione Acherii. KalendisJulii. forle credidit vir erudilissimus, a nobis ex antigra-
Roma, Gaii, Ltuiie, Isici. Alibi Orionis, Crilifi con- pho cum aliis olim edendnm, quod tam ardentibtis
fessoris, Zoeli, Severiani. In monte Or, depositio votis clar. Castellanum desiderasse supra monuimus.
Aaron sacerdotis. In Persida, Simonis el Judoe apo- Ineo hic codex a proxime pnpgressis differt, quod
ttoli. Attgustoduno, Leonti. Ingolisma, Eparci epir Marlyrologii ordinem inchoet ab vm Kal. Januarii,
tcopi. Vides hic Gajum papam confuse posilum, Ca- seu a Domini Satvatoris Nativilate. Textus habet
rilefiim vero aliis, iisque martyribus, ineple imrai- semper brevissimos, et plerumque unica annuntia-
stttm; atlditumque in fine Eparchum, de quo et tione, saepe unico sanclo circumscriplos, sie lamen,
Carilefo codex Richenoviensis non meminit, ut ut appareat ex aliquo tlieroiiyiiii.ino codice omnia
proinde hic allero Itice dignior sit, quod pluribus et fuisse desumpta. Demus iicrum diem in exemplum
conlinualis exemplis forle alias demonslrabiliir. Cae- selectum, hic paulo longiori lexlu praedilum : Kal.
terum iilrumque Martyrologium, tum Richenoviense, Julii. Romm, Gaii papm, el natalis sinclorum Lucejas
tum Gellonense, annum ordiuniur a Natali Domini, virginis, et Aucejm regis. /n Persida, passio tancto-
contra quam faciant plerique alii infra citandi, qui a BI rum apottolorum Simonis Cananm et Judte Zelonit,
Kalendis Januarii principium desumunl. pro Zelotit. In sequeiitibns eadein esl codicis ratio.
30. Bina alia Hieronymiana apographa habemus, Caelerummagna ejus brevilas non impedit quominus
/juae cum citato Gellonensi magis conveniunt, ut quandoquepropriaGorbeienshimiiiterseranttir, utpa-
facta diligentiori coltalione didici. Allerum Papebro- let ex v Kal. Aug. seu xxvin Julii, ubi ponitur: Cor-
chii mann in minori forma ex potiori parte descri- beia mottaslerw, dedicatio batilicte sancti Petri apo-
plum, vpcatur Martijrologium Augustanum sancti sloli.
Vdulrici postrema parle mulilum, nempe a vi No- 32. Seqiitinlur Casinensia dno apographa, manu
vembris ad finem anni. Alteruni integrum est, Labbei Italica descripta, de quilius in Prologo a<l Bedam
nostri donom,Detgico charactere in folioexaraltim. meminii Papebrochius num. 3. Utinam distinctiorem
Utrumque incipit a Kalendis Januarii. Ne taediosiro, aliquam explicationem aut ipse, aut Hensclienitis,
solum rursus diem i Julii in exemplttm adducain. qui ea transcribi curarunt, adjecissenl. Primum
Sic habel Augustanum : Kal. Junii. Romce, Gagi, altero brevius est, nec purum llieronyinianum dici
Lucim, lsici. Al (alibi) Vrion, Arilefficonf. Zeli, potest, cum sanctos inserat aliunde acceptos. Brevi-
Severinni.In monte Uor, depositio Aaron sacerdotis. tate cum aliis Hieronymianis contractis satis conve-
In Perside, Simonis Chananei el Judce Zelotm. Aug. C ' nit; atque item quod sola sanctorum etpalaeslrarura
Leonti, Eparci episcopi. Fallor, si uila majur inier nomina consignel. In exemplo rem totam exhibeo.
Gelloi ensem, et htinc Aiiguslanum conformilas re- Sic habet: Kalend. Julii. Oetava S. Joannit Bapti-
periri possit, quse aliis diebus passim el ubiqtie elu- etm. Et natale tancti Domiliani abbatis. Prima an-
cet, vocula hinc inde intermisla, corrupla, transpo- nunliaiio ex aliquo Hieronymiano interpolalo proce-
sita, aut abbreviala. Nec major csl in codice Lab- <iil, quale esl illud Sangallense, ab Acherio subjun-
Iieano discrepantia. Sicilem Kalendas Julii legil, ctum Geilonensi: altera manifeste Adoniana est, ut
ttirbalo nonniliil scriptoris oscilaniia nomiuum o.r- vide in noslra-.ad Ustiardum illo die observatione.
dinc : Romm, Zeli, Severiani, Usicii, Arilesie. In Ad Hieronymiana propius accedit Casinense alterum
monleOr,depositio Anton sacerdotis. In Perside, Si- paulo majus, tle quo recte Papebrochius ciiaio pro-
monis, Judm Apt. Auguslod. Leonti. In Eclisma, xime iHini. 3 : i Fuenint etiain ecclesiae, inquit,
Eparcii episcopi. Gajm Vnon, Lucim. Corrige luxata . quibus salis fuit nudus Hieronyiniani Marlyrologii
noniiiia, et tria ullima Ioco proprio, post Romm, coniextus, ad paueiores sanctos contraetus ; el lale
repone, exsurgel idem textus quein ex Gellonensi et Marlyrologitira atterum Casini reperimus, uti eliam
Augustano jam dedimus, negleclis minuliis quas in pervetustuni» et hnicsiiniltimum Romaein ducisAI-
antiqiiis manuscripiis noii saepissimerccurrere ady- u• teinpsi celeberrima bibliolheca. » Faclam utriusque
nalon esse norunl qui in iis perscrutandisvel tantil- collalionem indicant nolatae seduio, vel miuimaeva-
lam operam posuere. Posscnt hujusinodi codices iis riationes inanu ipsa Papebrochii. Quantum vero
..nniunerari, quos Acherius cum Gelloiiensi contu- inajiis hoc Casinense alteri miiiori praeferendum sit,
lil, lcctionesex iis variaules subjiciens. ex solilo exeraplo licebit slatuere: Kal. Julii. Romm,
51. Jam diclos duos codiccs in noslra Hieronymia- Ctigi papte. Et sanclorum Luceias virgmis et Aceclte
iioium collectione pracceditapogrdphum aliud mullo regis, cum aliis octo. Et in monte Hor, depositio
brevius, eleganti characlerc Gallico in folio descri- Aaron, primi sacerdolis. Vides ubique sphalmala
pturo, cui has notas apposilas lego : Marlyrologium scriptoria, librariorum iroperitia commissa; textus
peranliquum, ab hinc saltem annis octingentisex- aulem pro vario amanuensium arbilrio, atit ma-
aratum, descriptum ex vetustissimoabbalimCorbeien- gis, aul minus exlonsos. Utrumqiie incipil a Kalendis
sis, menseDecembriMDCI.XI. IU fine aulem adjccit Januarii.
Papebrocbius : Dono adm. R. D. Lncm Dacerii, ex 53. Ex codicemewbranaccoEm. cariinalisBai..-
ms. Corbeiensi antiquissimo , quod in bibtidtheca rini in forma i, signato nuui. 1852, edacta suu-
 177 •'''" PROLEGOMEfSA. m
apographa bina aiia, -setl incompletn, qtiornm atte- A servatum, intKdeintransciibi fecimus. Allerum mo-
rnni descripsit Papebrochins, secnndum inchoavit, nasterii S. Cyriaci in Thermis, quod unice commen-
scd complevrtmanus eadem, a qna suntduo Inudata davit adhibuitque Baronius in recensendo digerendo-
Casinensia. Prinunn a Kalend. Januarii sumpto ini- que Romano Mariyrologio, quodqueex ValliceJlana,
tio, deficit in n Nonas seu vi Maii. Uniforme non Patrum Oratorii bibliolheca aeceptom , pridem ad
cst, nam elogia hinc inde exhibel ctansulis sibi pro- nos misit, stuiliortim nostrorum seslimalor fantorque
priis, ut, verbi gratia, de Genovefa III Jani : Cujui sincerissimtis S. R. E. Cardinalis Petrus Atoysius
reliquiis honorem debilum impendimtis, missales et Caraffa. Terlium ex emineniissiini Francisci rardi-
orationes pertolvimus. Januarii x, dePatilo eremila : dinalis Barberini insiruciissima a codicibus mami-
JVoraetapud nosila habelur, el reltquuc venerantut. scriptis bibliotheca acccpimus, acephaltim illud qui-
Jan. xvi, de' Piiscilla : Qujus gloriosumpro Chrislo dem usque ad Idus Martias, etqtianlum ex transla-
agonem, cam palrociniisdtgne veneramur, officiumque tione sancii Benedicti, ivhlus Septembris inscripta,
diurnum, ut SS. PP. sanxerunt, pettolvimut. Rur- aliisque indiciis colligere licuit, ex aliquoBenedicline
sus ibi de Furseo : Cujus tita plena virtutibus reful- in Gallia monasteiio Romam atlvectum : sed opliinae
gH, el corput venerabile monasteriumperRomanare- fidei, neque ita temere mendoseqtie ant parce, ut
tinet. Die sequeali xvu Januarii, de Sulpilio Bituri- B priora duo , sed fidelius , prolixiusque supplelum ,
censi episcopo: Cujut vitatn tenemut, et patroeumt partim ex Hieronymiano Marlyrologio, partim ex
fulcimur. Tales ego elogiorum formulas in nuitis propriis dioeceseon Gallicanarum Fastis.i Ita Pape-
hactenus Martyrologiis reperire memini, ut satis brochius in ordinc atl Beilam, cotiicem linnc cOert,
pateat, compilatorem bunc proprio genio indulsisse. in"qtio tamen atlvertere potnit reccnliora alia adje-
Ini-liquistamen brevior est, magisque stylo Hierony- ctitia esse, ut est AssumpiioB. M. V., ejnsdem vigi-
miano sese accomnmdat. Ua, octava, nique hinc inde alia, qti._ nec Hierdny-
34. Barberiniantim sccundum longe majus et dif- innm nec Rcdam sapinhl. Demus jam pnefalorum
fusitis est, primis lamen duobus mensibus cum di- !ri*imcodicum ex praesignalo dic spcciniina.
nridio muiHum, cum primura diem inlegrum signet 36. Ul a poslrenio, Barbcriniano iilo, incipiam ,
.tlibus Martii : Illustre Martyrologium identidem ap- sic Iegit : Kai. Julias. Romm, natale sanctarum Lu-
petlavit Heiuchenius; cpiamvissingiilarem illam prae- cim virginis, et Ancenmreginmcxtmaliis XXJ-Anisolm
rogalivam ncn magno tituloei dehitam deprehendere monasterio, deposilio sancii Carilephi presbyleri. ln
poluerim , saitem quo praeferalur dtiobus.aliis mox monle Or, deposilio Auron sacerdolis. In Mesopota-
sectiluris, nempe codici Hyeronymiano Vaticano, et mia, Zeli cum aliis sex. Orionis cum aliis ix, et alio-
alteri codici S. Cyriaci, quo ustts est cardinalis Ba- 'C rum ducentorum sepluagima quatuor. Augusloduno,,
ronius; non, inqiiam, video, cur his praeferatur, nisi deposilio Leontii episcopi, el sancti Quintiani. Salis
quia hinc inde liberius el prolixius, lum sanclos, lum patet indictili liujtis corruptela, aliquorum nonnulta
eiogia inserit, ul numero sequenti ex Prologo ad Bc- mntaiio, neciion satis liheralis inleipolalio, quibus
dam intelligemus. Cerle haecduo posteriora praecel- carel, puritis Hicronymiamim referens codex Vati-
lunt, quod stylo Hieronymiano proximiora sint; in canns, dnm sic lalerculum suiiin forroal ; Kal. Ju-
hoc aulem cum Barberiniano concordant, quod et lii. Romm, Gai papm. Sanciorum Luci virginis et
ipsa ex eodem Hieronymiano conlracla fucrint, sub- Accegmregis, cum aliis octo. El in monte Hor, depo-
inde vero aucta elogiis nonntillis ex Beda acc_»ptis. sitio Aaron sacerdotis primi. Ejusdem planc lenoris
Alque bis tribus applicanda est, non iufundaia Pa- imo nonnihil cnsligatior est codex S. Cyriaci, sic
pebrochii opinio, num. 2 sui ad Bedam prologi ex- legens : Kal. Julii. Romm, Gagi Papm, et sanclorum
pressa, qua se persuasum fatelur, i in plerisque . Luceim virg. et Acceim regis, cum atiis oclo. El in
Romanis basilicis , abrogato Hieronymiani (nempe monte Hor, deposilio Aaron, sacerdoli primi. Non
majoris) Marlyrotogii nsn, et illo, quod Aquileiensi magna perspicacia opus, ut clare deprehendatur
episcopo a ponlifice missum supra monuimus, for- major duorum poslremorpm codicum inler se et
tassis nonnisi in Lalcrano, aliisque paucis ecclesiis 0 cnm Hieronymiano, quam cum Barberiniano unifor-
recepto, ita probalum aliis Bedam fuisse, ut eo con- milas, quamvis ad Hensclienii et Papebrochii inten-
venienteraucto, uiendumpluressibipulaverint.usque tum satis esset, quod poslremum, Bedaeelogia for-
dum Usuardus vistts estecclesiaslicis usibus accom- tasse purius referrel.
modalior.i Nempe haecapographa ad Bedam relulere .37. Cum tribus superioribus Barberiniano, Vali-
Henschenius et Papebrochius, quoniam elogia ejos eano ct S. Cyriaci, cilato prologi num. 12, laudat
Hieronymianisannunliationibus immista repererunt. Papebrochius <vetuslissimum praeclarumque reginse
Nec praetermiltendasuntquae in rem noslram, nempe Sueciac manuscrip.tum , quod quanli fecerit vir erti-
ad trium praefatorum codicum distinctionem, se- ditissimus Lncas Ilolstenitis, declarant ipsius ad Ro-
quenti proxime numero 12 suggeril laudatus Pape- manura MartyrologiumAnimadversa, hinc fere acce-
brecbius. lla pergil. . . pta, et post illius mortem lypis vulgata. In hoc
35. i Sunl autem tria ha_c, > Hieronymiana apo- eliam Bedam agnovimus, > itiquit Papebrochins,
grapha Bedseelogiis farta, i primum ecclesije sancti i sed elogiis sacpc conlraclioribus.> Quidqnitl sit de
Petri in Vatkano, quod haclenus in archivio ibidcm Betlac elogiis , oninino falendum ost Martyrologinm
 479 USUARDUS MONACIIUS&ANGERMANENSIS. 480
hoc, quod oliui fuk S. Columbm apud Senones; A sitni, in quo praereliquis diebus, copiosus esl i Julii,
fatendum , iitquam , inter iHustriora Hieronyiniaai tibi sic legil: Kal. JulH. ln monle Or, depositioAa-
Martyrotogii conleacla apographa raerilo recenseri ron. >Ptusiotanctorum apotlotorum Simouit Cananei
posse. Habe hic ejus lextum : Kat. Jtttii. In Nk»- et Judat Zelotit. Remis civitale, deposkio sancti Teu-
media, mtale tancli Zoiti. Romm, depositio Gai/i dericipresbyteri. Hoc nltimiim Rhenios plane redolet,
papte. /n monteHor, depoisilioAaron sacerdotis. Au- et Rhemensem provinciam late olim.dim.sam : et
gutifduno, depositioLeontii episcopi.Conferctim prae- similia exempla, vel levi oculo, ibidem , locis non
cedentibus, et per le statties nihil propins nd Hiero- ionge remotis, occurrere observo; ut Idibns Junii:
wyroiana accedere. Hoc tlolemtis, iionnisi iuutilum Remis chitnle, super fluvioVetula, dedieat.Sce Genu-
reperttrtn fuisse, ulpote in qno desint omnia posl fefa virg_-Et,xi Kal. Septembris : Remis civitate, nat.
vii Itliis, seu sepliino die Septembris. Nonnnlla de SS. Thimoleiet Apotinuris.Jungo hic Marlyroiogium
boc et de S. Cyriad Martyrologio valde confuse lecto- man« Italica transumptum ex lomo XXI bibliotaecac
retn edocuit Casiellanus, ad primum Bimestre, Ja- VaUicellanaePP. OralorH Romae, de cujusaetate ml
nuarjum nempe et Februariiim, Mar.yrologii sni, licet statuere. Auctor slylum Ilierony mianum brevi-
cum erudiiissitnis notis e.liti, pagg. 26, 27 et 28 : de tate sua sequitur, sed afiunde pkires-sanetos contulit,
qiiibus a nie amice monittis, correctionem sinceram B **ut sunt prophetae Veteris Testamenti, qnos ex Ro-
poliicilHS est, prolixissimts litleris grnliartimque mano parvo., airt ex Adone , aul forte ex Usuardo
plenissimis , datis JX Januarii 1709. Gum vero h&c: desumpsit. Ex Gallia Romam adveclum censuit Pa-
omnia , proximo ejtis Rimestri, forte brevi edendo, pebrodiius, opinor, quia in eo reperit: v Idus seu
t'0-Tigentlasperem , iis sigillatira enmnerandis htci HrJulii, tramlutionem S. Benedicli, el xi Kal. Au-
- "
wipersedeo. gusli.y seu SXH Julii : MonasterioVonlinella , depo-
58. Al non-ita praetermittere licet iionntillas aliasi sitio S. Guandresili [pro Waudregisili] confessorit,
clarissimi viri alhicinatioties, quibus co Jices aliquos[ Atijiciamus hic in solilum specimen, primum saepe
Hicronymianorum classi perperam inseril. Has eo'i • nomiiiati mensis diein. Kal. Jnlii. Inmonle Hor, de-
animo hic expono, quo ipse, hunianissimas et corda- positio Auron, sacerdolis primi. In lerritorio Lugdu-
tissimas gralias referens, easdem sibi exhibitas acce- nensir deposilio Domiliani abbalit.
pit. Itaque citatee prtemohitionis ad primnm suiim, 40. Posl hoc seqtiiitirMartyroiogiiim, quod nostri
Bimeslre- pag. 17. Hieronymianis brevioribus annu- vocanl Trewrense sancii Martini, scriplum manu
rnerat, 1» MarchianenSein Flandria; 2° Lmliense fn! Belgica, imm _tis mbricis, quaeraodoocutorum aciem
Hannonia; 3« S. Lamberti et S. Laurentii Leodlen- fenne effugiunl. De hoc recle observavit Papebro-
sia; i' S. Marlini Toniacerise; 5» S. Gudilm Bruxel-. ^* chius, ex variis eollectuni esse, ejusqtte comptlato-
lense; qttorum nutium ad Hieronymianorum ortli- rem prae oculis Bedam habuisse; nec invenio ctti
nem perlinet. Ut a postremo incipiam , est illud ab, melius quadrent verba in prologo num. 1_ relata :
Hieronyinianis tam remolum, quam sint Ado ipse ett »lta Bedaequoque Martyrologio usus est pro Trevi-
Usdardus , ut cap. 3 ex Usuardinorum serie mani- rcitsi Ecclesia, quisquis ilie sanctorum Faslos, quo-
feste conslabil. Tornacense sancti Marlini satis con- rum habemus exemplar ms. composnU.) Facillime
venit eum Laetiensi, ut olim conservavit BoIIandus ; equrdem credidem, plane ad USIIIH Ecclesia. alicujus
Praefalionis generalis pag. XLIX,utrumque conferenss aut Trevirensis aut eliam Beigicae primitus concin-
cum mss. Antuerpiensr el Leodiensf S. Lamberti, ex; naium fuisse, cura in ipso principio iv Jaiiuarii oc-
quibns conjici potest, quantura ab Hieronymianis; currat: Gandavi, Pharahildis virginis, Ut cx. nno
deflcclanl. Priora dtio , nempe Lactiense et Torna- mense verosimillimam facias conjeciiiram; haljes
•
ccnse, atl Bedam relata sttnt: Lamhertinum Adonia- x Jidii. Amelbei'g<B virginis.xiy, Marchelmi, consocii
nis feiine aseriplum : Anluerpiense, quod nos infrai sancti Libuini. xvi, Minulphiet Gwtdulfi. xxu, /u
majus vocabimus, ad Usuardina plane trahendumi Rtandinio, Wandregisili abbatis. €t alios laceam, non
est. Laurentianum LeodienSe abest hb Ilieronyniia- . niullum remeios; est vti JuHt, Willibaidi. viu, Ky-
nis longissinie, esl eniin eodex crasstts el ampttls,, " tiani. xm, Mildrade. xiv, Plechclmi. xxm, Liboriiin
Adonem ipsmn fcrme siiperans. Quid demuni- velitt Paderborn. xxv, Clodesindm,etc. Dc esetero brevila-
per llieroiiyiniamim Marcbianense , pMtie iheiatct.; ; t<m llieronymianam passim sectatur, eoque potissi-
de fragmeuiis Usuardinis , ex eo coeiiobioacCeplis,, mtim ti-iito atl eorunvclassem reilitcutm est. Si qua
ngemiis sno loco, nbi eliani Centutensem codicem , clogia ex Beda aut aiittnde intercurranl, ea pancrs
I fedaeiiomine falso praetiltiiatunH et a Bolfando
pag.. -keumseripta sunt. Ctrni Valiicellano convenit in
xi/vni inler Bedse Marlyrologia computatum , verae . referendis prophetis Veteris Teslamenti. Ex i Julii,
snaeelassi restiluemus. Sed codices alios Hferony-- nullum satis cerUtm iiidicium eruitur. Sic habent:
inianos, aut cis saltem alicunrdeaifinfesperciirrainu*. Kal. Julik Romm, Gaii papm et martyris, et Lucia;
39. Apographum habemus valtle cOntractiMii, cuii Fidei, Karitatis virginis, et SopMm,matris earum.
pars Breviculi Apostolorum pr&figitur, mann R. P. 41. Nullum fere in tota nostra Hieronymianoran
Alexandri Wiltheim, operisolim noslri studiosissinit,, collcclione characleristicis s«is magis dislinctum est
ex ms. Treviiensi S. Maximiui destripium , et abj qnntn Rhid qnod voc.imus Cotoniente S. Marim ad
codem Patre Luxenibnrgo ad tiollaiidiini trtmsmis- Grndns, a P. JoanneGamaiisio, in Aclis nostris pcr-
481 PR0LEG051ENA.-> 482
cetebr*, ad Bollandum missum anno 1638 cx npo- \1 Julii. Romanum parvum co dic, unico articulo
grapho P. Marci Cartusiani Coloniensis, qui propria textum conclmlLl: in monle Ror, Aaron,sacerdotit
manu haac notationem apposuit : Martgrologium primiin Lege. Confer modo Roniano-Galliciim: KaU
perquam antiquum, quod ad Gradus Marirn Colonim Julii. Romm, in monle Hor, deposiiio Aaron sacerdo-
ntetvatur, incerto auctore, in qttoplurima habenlur, tisprimi. Item sanctm Monegundisvirginis. Lugduni,
qumin Utuardodetideranlur, Recte observal P. Mar- Domitiani abbatis. Supplendmn videtur post Rgmm,
eus, se_ addere potuit, plurima in hoc Martyrologie GaHpapm. Qttaebic, obsecro, inter ulrumque afiini-
desiderari tpiae apud Usuardum et alios leguntur. las? In ltoc mtiltiplex, in altero est annnntiatio
Anntintiationumnorma piane est Hieronymiana, solis unica. Si, quid senliam, aperire liceat «on mullum
iocorumetsanetorum uominibusexpressis, nisi quod verebor asserere, tum hoc Romano-Galliciim, tum
rarissime, aut de tormentis perpessis, aul de sepul- superius S. Mariaead Gradus, Adonis vel Usuardi
turacurstm flat mentio. Sie loquilur : Kal. Julii. ex magna parle compendia esse, pro vario compila-
Ilomm, nat. S. Gaii papm, et S. Caritefi presbyteri, toram brevitati studenlium guslu coneinnala. Pro-
et S. Monegundit virginis. Viennm, sancti Marlini inde rogalos hic velim Romaui parvi impugnatOres,
ephcopi. Domitiani abb. Liquet sanctos aliquos Hie- quos sequenli capite conveniam, ut qui lam confi-
ronymianis superadditos. NonnuHos vero populares B denler cx insigni illo et veluslissiiiio Martyrologio
ant vicines adjectos,'collige ex iv Julii, ubi ponil: Adonis Kalendarium faciiint, hisce aut similibus po-
Woliliariei ephcopi, a lilulotancti aut beati abslinens. tius occupenlur, ad quaeeompendiorum aut extra
vn Julii hahelur : In Bongia, natale sancti Goarit ctorum Adonianornra cbaracterislicas convenientms
confestorit. vm, Kitiani, etc. xv-in, Trandatio sancli transferri posse existimamns.
Arnulfi Metensis.xxm, Liborii episcopi.Apographum 44. His omnibus, saltem pro aliqua parte, anmt-
iiuperfeclum est, deficiens ix Oclobris, quo die Dio- merari eliam possent codices alii, qliibns in edendo
niysnm cum sociis apud Parisios consignat. Marlyro- Bedausi sunt Henscbenius el Papebrocliius.ex quo-
logii hujns compilalor Romannra parvum nec consu- rnm recensione observo, ad Hieroitymianorum sty-
luisse, nec descripsisse ullo paclo videlur. lum satis accedere Marlyrologitiin Aqnisgranense,
42. Ultimiim locum in nostro codice occupal apo- ad usnm illius Ecclesiae coUecltim, qtiemadmodiHri
graphum, manu Belgrcascriptum, antiquissimi Ec- supra de Trevirensi sancti Marlini dixirous. Profero
eietim Romano-Gallicie Marltjrologii, "quod supra rursns diem primum Julii: Romm, depositio G<A
iaudalos Acberius cnm mnjoribus nostris coroimmi- episcopi, el sanctarum virginum Fidei, Spri et Cltari-
cavit an. 1663. De hoe et proxime superiori Marty- tatis. Nova hinc inde inserunttir, ul iv Julii: iVffli-
rologio sic in prologo ad Bedam, num. 3, Papebro- " vkas sanctt Hodetrici episcopi et confessoris. Idem
chius scriptum reliquit : < Quod idem (loquitur de forte esl quem Coloniense snpra vocavit Woltharici.
Roraano parvo Rosweydi) modiceauclum, cum nobis vii Jutii est Willebaldi. vm, Kitiani et soviorum:
ex antiqoissimis meinbranis transcriptum.communi- xiii,- Henrici imperaiorit. xv, Gondulfi et Monulfi.
carel Lucas •Dacherins, Romano Gailicum intitula- xvi, Dedicutio S. Marim Aquisgrani. xwn, Trantla-
verat: olim antem etiam Coloniaein ecclesia sanctae Ho tancti Careli. Et httjusmo-H fllin, qnaepreelereo.
Marisead Gradus legi solilum, probari potest, per Demum nnnumerari etiam poterit alier eodex basi-
illius ecgraphtitn, inde transmissum a Joanne Ga- Ficsesancti Petri Romae, inter Beda> apographa iti-
maitaio noslro; ex aliciijtis Carlhusiani schedis: nisi dem repositus, quamvis videatur ari.ilrarie coUecttis
potios nova haecdici compikttio deboat, ex priori iito et oontracUis, ut paleljit ex l-die Julii, qtio texl_m
et alio posteriori. > Ita Papebroehius nondum salis sie format: In monte Hor, deposilio Aaron tacerdo-
examinata Martyrologioram stirpc, progenie, natura tis prbni. In territorio Lugdunensi, deposiiio Domi-
et singulorum proprielatibus. Admitio cuin vene- ctuni abbatis. Et sancti Quinciani marlyris. Idem
rando magislro meo, utrumque iHud Martyrologium forte-dici poterit de reliquis codicibus inler Bedte
et S. Marise ad Gradus, et Romano-Gallicum meras D Auctaria citalis. Sed de omnibus his mamiscriptis
compilationes csse; al fatli mihi videtur, dum ipsa nostris ad Hieronymiana, sen inlegre, seu ex partc
cum Romano parvo eomponit, aut haec ex ilto con- speetantibus satis diettim sit, eo solo intuitu, ut qtti
flata existimal. Habet profeclo Romanum parvnm sanclorum Actis ct commenturiis nostris legendis
characteres suos proprios, quibns el aproxime citato deleclantur, facilins perspicianl quse et qoalia sint
et ali hoc Acheriano planisshne discenlatur. - -~< Martyrologia ex quibus sanctorum ipsoram nomiha
43. Unutn est in quo tennem aliquam simililudi- extracta fuerint. -.
nem inler ftomane-Gallicam el Boriianum parvum ABTICULUS II.
•dvertas qaodm ilio eliam inveiiianturpropheta. Ve>-
teris Testameatr, nempe ex Adonevel Usuardo, cum De Bedm et Flori Martyrologiit novte eonjectur<e.
reliquis plerumqueaecepli. At qaam procHlin caeteris 43. De his Mariyrotogis, seu eorum duobus, seu po-
distel, inde collige, quod Aeheriaiuuii diebiis ferme tius itno utritisque Martyrologlo, eatentts hic agen-
singulis auclius sit. Rursus, Romani parvi.phrasis, dum esl quatenns Beda cum Adone atque adeo e(nn
qnarideqiic oberior; Rortjano-Galiici uemper ad Hie- Usuardo, non minima generis eonjuneiione con-
ronymianomm ri»rm_m contracla. En exemptuto in ncclilur; ul pateal ordo, serics ot quodaumiotlo %e
«5 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 484
nealogia, qtiam supra dicebamus ex Hieronymiams, A lium in teiiebris mihi semper vitum est, et qoan-
Beda et Romano parvo, ad atios magis vel minus qnam majorum placitis, auctoritate ducttis acquies-
propinque descendere.Pncmiltenda sunt Bedaeipshis cerem, ex quo illustrandorum Acterum suscepi
verba in fine Epilomes, quibas testatur se scripsisse provinciam, nunquam indnci polui ut yerum ipsum
a
Martyrologiumdenataliciit sdnctorum diebus, in quo' et genuinum Flori epus ab Henschenio reperium,
omnes,quosinvenirepotuil, nonsolum auadie,verum Papebrochio vulgatum certo crederem.
etiam quo genere certaminit, vet sut quojudice mun- 43. Binoesunt circa FJori Marlyro^jgium capiiales
dum vicerinl, diligenter adnotare sluduit. Hoc Beike difficoltaies, quas nec Papebrochius, nee quisquam
MartyrologiumpraefatioBollandiet prologus Papebro- alius, aut salia hactenas vidit, aut, sicul oportcbat,
cliii iladepmxere, ita de Floro ab utroque disputai- dissolvit, qnasqne nos hic ad duas qaaestiones re-
tum,itapost ipsos alii varia ad ipsos spectantia expe- dueiraus. Prima : Quaenamea demum aut sint aut
divere, ut in eadem hac tela retexenda operam per- vere diei possiat, quibus Marlyrolognim in labore
dere videri possem, nisi assidua el horum el aliormn Domini Bedrncomposilum, Ftori studio, ut loquitur
Marlyrologiorum collalione, noiinuila occurrissent, Ado, accreverit, quaeque sanclus ille Yiefinensis
quaeipso asseniiente et probantevivo atlluic magistro episeopus, in Martyrologio adornamlo, sc habuissa
meo Papebrocbio, eruditorum jutlicia non defugianl. Rprofttetiw. Qnod esi qnaerere, qutd shit latiora illa
Bed» aeias hodie reeeptissiina esl; lucem sorlims d toties decaolata. tatiora Flori ad Bedam vestigia.
anno 672 ad usque annum 733 vitam protrasii. Aitera : Qniti sit <ij«sdem Mori '.iber seatndvs, quo,
Flori-kem cliaracleres adeo verasimiliter slabilttos ptaeter laiiora vestigia, se-usura esae tam diserte
existimo, ut tiihil magnopere dnbii videam quin flft- asserit Usuardtis. Hanc postremam alicubi, si rectn
rtieril Liigduni, et Marlyrologium suum, magis met»ini, attigit Casttilanus, feliciter divinans, se-
iiouiinaluni qnain nolum, scripserit circa aniiuiu cundum Flori librum, niiiit aliuii esse posse, quam
830. - ipsnm purtira pulnm Adonis MaitVFOJogitim,ut prae-
46. Non erit abs re Ieelorera cruditum, tametsi falioms hujus tertio capile copiosius demonslraro
forte jam probe instructum, liic denuo prcemonere, conabimur; uudecorrigenddiu eril iiiveieratnm pr.-e-
Mariyrolpgium.praelixoBed_ejiominea Christophoro judicinm, toties a Majorilms noslris , tolies ab aliii
Plantino vulgalum aiuto 1364, nullo paclo a Beda, post ipsos inculcatiini, necdum scilicet repertaesse
sed a nescio quo, ex Adoue aliisque coii.pilaunn secunda Flori auctaria, vel alio nomine, secundura
fuisse, lam esse eviuens, qtiam qnod evidenlissi- Flori ad Bedam librum, seu addilanieiiltim. Ituc
lntira, alque hoc lerapore iudubilatom, cum jatm igilur proprie et uniee spectat sola prior difficultas,
passim non alio nomine venial, quaui Bedae spurii C de priino eoque vero opere quod Flori studio in
aut supposilitii. Ego, vilandae odiosaevook gralia, Bedaekbere accrevisse novimus.
Piantinianum Bedam simpiicius appeUare malui. H- 49. Sed erit __\tueam a Papebrochio abunde <lis-
tustriotr-esl et ab orbeuniverso, praeserlim a liUe- soiutam conlinuo existimet, distinctis illis Flori
ratis, cum plausu aecepta, receirtior et longe accu- elogiis, quae a Bedae texlibus latn accurate remota
ratier editio altera, anno 1-668ante lomum JI Marlii cl sejuncla suni. Iteru» sincere repete, me Majo-
ab Henschenio et Papebrpcliio procwata, qua geuuU rum upus veiiemenler suspicere, ac saepeaduiii_tum
num Bedae textnm ab Flori auctariis diligenlissime esse tam forlHiiatumeorum iiiveiilum,diiin,uisupra
expurgatum alque disti«.ctutu, se tradidisse upo dicebam, cx lara variis codieibns, liini Bedaui ipsum
dubilarunt, Fuilque id adeo ab annis jam ferme lanquam gejiuinum, luro Flori addiliones tam so-
quinquaginta lam incunclanter, tam universaliler lerter a Badaeverbis, et stylo discreverint. Verum
ab oranibHSadjnissum, ut qui solide contradicere perstat molestia mihi suborla ex, perpetua colla-
aut vellet, autposset, hactenus, quod sciam, nemo lioneBedae, ab Heiischenio et Papebrochio edili,
repertus sit. Solara sanctoruin, ojunium festivita- cum Babajio,.Adp«e ac Usuardo. In lioc situs est
tem, ut addiliam expungendam aliqui censuere. cardo rei „quod Ado in, praefalione sua affiruiei, eo
47. Non polui non magislrorum raeorura consmn- " ae BedaeMvlyrologio usum, quodFlori veneraliii s
matae in Jiis rebus experientiae ct doclissimoruai studio in «labore domni Bedae acereverat, uiitlti
atiorura virprum suffragiis. meum adjicere, alque cerlissime dicendom est, Adonem,ipsius Flori, qnem
adeoiu tola bac Usnardi recensione, ita Bcdam et de facie novisse potuit, completum et iniegturo optis
Floruaa appellare, quemadmodnni ab ipsis editfj hahuisse, quqd ex Bomano parvo el aliunde supplere
divisi et discreti sunt. Nihilorainus jam in terendj^ ajggrediebatnr, adeo ul nou solum primum jllud et
Martyrologiis salis diu versatus, symbolam el ego yaide imperfectum Bedae Martyrologium habuerit,
aliquam huc affero, quie ticet Papebrochiani operis sed simul ouuoia, quae lutn a Floro, tum a Bcda
fondamenta quadamtenus snffodiat, ot esl verrtatis cemposila, in ununri^iuodaramodecorpus coaluerairtj
amator candidissimus.voitiit ipseyargumenta propo- qjiorum proinde Sanclos verba et eiogia in navum
nerera, quae ad rera, needum plane elucidataro, suuw MartyrologiuroindisUncle retulorit.aul saltem
tdterius discittiendara explaaandaroque conferrent. referre potuerit.
Ad Fiorura spectat tola dfsquisiUo, cujus Marlyror SO.Ciarkeima iarem nostratti stuit ipaiusmet Ado-
logium q,uaalumc»nqii£ el qualeeunque, vere nego- njs.j-fba, quibus in.prsefalione toWaUir,se imperiq
 4(© PROLEGOMENA. 486
ae.jussione santiornm vircrttm Msrtyrologiiim rom- A ceptum esse. En riGtlum, cui solvcndo viam hacte
piiasse, ut supplerenCurdies, qui absqite nominibus mis rectam et sectiram iion repcri, nisi elogia
martyrumin Mariyrologio(quod venerabilisFlori stu- omnia a majoribus noslris Floro ascrjpla, ei om-
dio m tabore domini Bedmaccrcveral ) tahtiim notali nino abjudicentur. Rursus, ul cerlum snppono, Ra-
erant. Caecussil oportel qui bic non vidcat sic Bedte banum, perpeluum Bedae descriptorem, tali Marly-
Marlyrologium ab Adone depingi, ut in co simiil con- rologii Bedae cxemplari usum, qno.t el ipsnfn per
juncla simul conserla fuerint quaccuuqiieFlori sludio Flori uiantts transterit; alqiti nec tolo illo Raba-
_n Martyrologio Bedae aucta et amplificala fuerant. niani Martyrologii decursu, lalis Florus usquani oc-
Jam vcro nihil est manifeslius quam quod Ado Bedse currit, qualem Henschenins et Papebrochius edi-
vestigia constanlissime premat, ejus sanctos p.issiin dere; est igitur aitt nulliis- Florus, attt aliunde
asciscat, elogia ferme omnia, quoad rei snbslan- eruenda sunt ea qtiibus Bcdat*.optts amplilicavil.
liam, iionminqtiam verliatiin descrlbat, idque tam Hanc difficultateiii a nullo haclenus observatam me-
clare, lam expresse, ut Bedam in Adone perspicue mini, neqtiidera n Bollando aul Hcnschenio, sedulis
agnoscas. Si ergo Vicnnensis episcopus" illum Betlae Marlyrologioruin evolutoribtis, ncc a Papebrocbio,
laborcm pra. ocnlis habtiit, qui studio Flori accre- praecipuo Bedanae editionis concinnatpre. Nodum
verat, evitlenter consequilur elogia etiam illa de- B scriilahdo ct rnminando pridem deprehenderam,
scripsisse, quae studio Flori, labori Bedae atljecta scd cuneus deerat, per ayia et devia diu tnul-
faerant. Atqui tamen tolo illo Adonis, quantuinvis tumque quaesiinus : an rcpertus sit^ex sequenlibus
diffuso, Marlyrologio nttllum prorsus eldgium repe- poterit coiijeclari.
rilor ex iis, quae in editione nostra Ftbro ascri- 63. Ex citalis supra Bedaeverbis, a Bollando, Pa-'
buntur : hine igitor concludi potestf loruiiria m.tjo- pebrochio el aliis passim refcrri solitis, indubitatum
ribns nostris vuigatum, non esse genuinuin Flontro, esl, Martyrologium aliquod a venerabili et sanctp
non esse, inquara, opus itlud qtiod sttulio Flori iu scriplore compositum, ncc minus certum, valde in-
labore Bedac accreverat, adeoque aul nibil seri- cOmpIelimifuisse : cerlum praeterea, a nullo hacte-
psisse Florum , aut siquid sciipsit, alibi invesli- rius primigenia phrasi, de qua omnino constet, edi-
gandum. luin fuisse. Nostra editio ad veritalem proxime qui-
51. Arguraentum non minus urgens desumiturex tteitl accedil, sed cum festrim Sanctorura Omniuman-
MarlyrologfoUsnardi, qnodex Adone qiiidem con- ntintiet, pro universali Ecclesia tempore Bedaenec-
tractum scimus, setl ila iit .ariis locis noniiulfa duni institum, ex linicoeoindicio, ut caeterataceam,
elbgiaex Beda descripserit, unde paleat Bedae Mar- cblligimus, purum plane et integrum dici non possc.
tyroIOgium habuisse, non ut pitmuma Beda com- C ' Jam vero, atittnde ex Adone patcnlissime doceinur,
posilum, sed nt a Floro anclum fuerat, cujtis rei ipsissiraum BedaerMarlyrologhtm Floristudio accre-
luculentissinmm testimonittm praebet Usuardus ipse, visse, iiusquaiii autem tradititm est, peculiare opus'
sic in praefatione sua disserens de vetti-tioribus Mar- (secundum libruro alio remisimus) a Fioro fiiisse
tyrotogiis qtt» ad suum concinnandum viam prae- compositum, qtiod Bedae superaddiderit, vel singu-
monstraverant: r Venerabilium' Rieronymi-crlicet lariiriodo, stylo et ordine ab co sejunxerit, aut di-
ac Bedae presbyterorura piis, quamvis succinctis, screverit. Subiil itaque cogilare, non infundatam
Bnper-hoc provocabar descriptis. Quorutn pribr conjecturam fore, si quis opiriaretur, totum Bedae
brevitati studens, aller vero quamplures Kalenda-. Martyrologiuin, vel poiiusMartyrologii ejus elementa'
rtira dies intaetos relinquens, multa inveniuntur iia in Fiori opus transfusa, ila ntiiusque conamina
hujus operis praeteriisse necessaria: quos tatmen se- in unum idenique opus conflata, ut frustra laborave-
cutus, censui et Flori meraorabilis viri laiiora jam rint Henschenius et Papebrochius, quo Flori slylum
in eo ipso negotio sequi vesligia, praesertim in se- a pbrasi Bedae,quo Flori, inquam, auctaria a pro-
cunchr ejusdem libro. > De hoc secundo libro dixi priis Bedae textibus segregarent.
inhacpraefationeagendum capite lerlio. Ad praesens , S4. Mihi eerte longe probabilius, imo plus qtiam
argnmentum salis esl ex hoc loco luce inerktiana.l^ Verisimile est, Florum ila locolioneni suam Bedai
clarius patescere, Ftori memorabilisviri.latiom jam. sermoni attemperasse, ut nulla satis aut indtistria
m eo ipso negotio vesligia, seu domni Bedm labo~, aiit solerlia dislingui possint. Qnod qui accideiit
rem, qui studio Ftori accreverat, verbo, ipsissinium • hac iin.i ratione tibi facillime persuaseris. Qui BetN
BedaeMartyrologium, a Floro in laliorem formam MartyrOlogliim norunl, utique ignorare' prorsus ne-
deduetum, certissirae secnturo esse Usuarduni.. queunl, aut modo stmpliclssimo sanctos itlic coiniiie--
52. Age vero, lottim Usuardi MartyroIOgium, a ' morari, aut longittscula quandoque eorumdeni s_m-
capfte ad ealcem evolve efexcute, vieeris si vet etorum elogia relerri. QuidFloro fuitfacllius, quaia
unicum etogium repereris ex iis omnibus qnae in bujusmodi rationcm scrifoendi imitari ? Beda iri An-
editione Papebrochiana Floro tribdunttir, aiit saN glia ex Actts vel passionibus martyrum parlem hinc
tem vere illi quomodocunque tribui posstint. Scio inde aUquam decerpserat, qtiain nos breveta pane-
equidera umim ant ahenttta non absimile esse,' sed gyrimvelogiiim, laudalionem, aut eucemiuiq appeU
illnd probavimus a Flori istius arliflce ex Usuardo lare consuevimus. Eamdem methodum secutus in
descriptnm, ac ip ius Usuardi stylo verbisque con- Gailia Etorns, ut erat ankiquis monumentis, tesle
487 USUARDUSMONACIIUSSAN«ERMANENSIS. 488
Wandallierto, satis kistmclus, alias passiones, alin A confero versus ex raetrico ejusdem mensis, qul ita
Aeta consulnit, alios proinde sanctos rcperit, quos aotid Aclieriura repracsenlaiilttr:
el ipse paribus omnino elogiis exornaret; servatis MaebabeiAugattieorontntur mcnsis<norta :
idem praefatarum passionum veris, vel dubiisnarra- S luctumqiie<-tXvsttimoctavislenet Idibtisaluiura.
Bis liinisvictorsttperal Laurentiashosles.
tionihus, earumque compendiis adoplalis. Ul pnucis Smcttt DeiGenitrixsenagler cnnttat adtre.
rem lotam complectar, sic Bedaelaborera et Flori Angeiics «eciaiuter cu.lus VirgaKalend.s.
Iude TbiinotheusUDtlecimam lenet ordine digao
studium ihter se coaluisse exislimo, ul nec modo, Alqiiesimulmartvr sorliltir^yiiipl^riMius.
nec ordine, nec stylo unius commeniorationes ab al-- Oclonassaoctu. soriiturRwiholomiPB _
Bisbiois passus coliturBaplUtaJoannes.
terius comroemorationibus, vel ab ipso Adonedi-
gnosci aut disjungi potuerinl, unicnnque proinde Hic s^nctps octo nuraeias, qttos in noslra hypolhesi
nuncupaverit Bedae Martyrologium, quod Flori stu- vei. a Beda signatos diceiidnin erjl. Sunt aulem in
dio accreverat. Beda nostro notati eo mense sancti, seu polius an-
npplijtlioiies octo el .viginti; erit. ergo necesse hi.nc
55. Hoc pede recle fixo.olia via sternenda fuit
cnuseqiii, ut commeinoraiiones circiter viginii,
ad indagandum quantum opera* Beda, quaiituiri mense Bedaea Floro supcraddilas fuisse
Augnsto,
Florus in colligendo Martyrblogio postierinl : cum- faleamur.
B
que aliunde notissimum scirem Redae npmine in- 57. iri alia hic vgrsamur Itypnthesi, videlicel vere
scripliim esse Martyrologium aliquod metricum, seu ad BedaeMartyrologiuiiJ, quotl Ftori slndio accrevit,
carmine hexaraetrb conscriplum, non Wandalberli- omnia quae Henschenius et Papebrochius
num illud, ut aliqui falso sibi induxerunt in animum, perlinere ad Bedae (extus spectantia retu-
tapquam genuinos
quod lotius anni Katendas decurrit : sed lbnge bre- lerunl. Alia prorsus eaque scrupulosior quceslioroo-
vius, niuitos eliam Kalentlaruin dies inlacios relin- veretur, utrum Bedseet Flori optts
su^inde inlerpo-
quens; putavi ex ipsius cum prosaico a nobis edito laturo aut decurtalum non fueril? Verum lioc ad ar-
collatione, forle aliquid luminis accessurura, unde quod hic tractamus peregrina sunt. Aut
non inverosiraililer, Bedae sanctorura compilatio a gumentum
pucura, aut puro pi-xinmmesse noslriimBeda: Mar-
Fiori nccretionibus commou. dividi el separari pos-
tyrotogium, idemque prorsus, quo se usum faletur
set. Atque eccura, metricum jllud opportnne mibi Ado,
praeter prplogi Papebrocbiani raliones, salis
stippeilitavit Acherii Spicilegium tomo X, a pag. 120, manifeste prpbat Ado ipse, «lura lolum illud Marty-
quo in praefationepag. 14, edilor indical, exscriptttm rologium in suuin transtulit. Totum dico a potissima
esse a Mabilione < ex ccenobii sancli Remigii Rhe- et
pi-ecipua parte ; nam si quis Bedam nostruqi cuin
mensis apographo, exarato manu Berligarii mona- G Rabano et Atione conferat, nonnulla binc inde re-
chi, Ebbone arcliiepiscopo,praefenrequeBedaenomen, current quibus ad exactiorera forniam Beda npsler
ac titulum, uli nbs, jnquit, iu texlu exhibemus. >
redigi facile queal. At enim oon video lara scrapulose
Pergil pluribus osiendere nihil esse, quomiqus Be- excBtiendHmBedam, licet fortasse rainntiis nonniil-
dae vere ascribatur metricnm Iwe Martyrologiuin, lis auctum, dum tam confidepter llierdiiymuina di-
tamelsi in citalo supra teslimonio de solo prosaico cijnus, quae ad H_erony«mm luiliatenus spectare
seriuoiieiii inslitueie videalur, nequein indice ope-
posse, apud omues ih confesso est. . .
runi suorura melricum islud Marlyrologium reccn- 58. Fruslra eliara opponea futnrttm eo pacto ut
seat. ld enim mirnni videii non debet, cum ex ipso
potior pars celeberrijn. Martyrologit. a Majoribus
bperc constel sub fineirivitaeconiposilum fuisse, ut- noslris cum lanta laude Bedaevindicali, mensibus
polecum in eo, mense Aprili, etiam Walfridusjnniar singHlis Bcdaeabjudicelur. Eienim cum h:ictenusnon
commcijjoretur, cui, anno 722 vila functo, tribus minus fere du&ttjnUiierii qmd ex BedseMarl) rologio
soluni annis Beda supeivixerit. Ilaecferinc Acheiii sit quamex Hieronyroiaiiis. Hiero-
: ac vere Bedaeproprium
senlcnlia quae si vera est, Beda ppstremis sen illii» qui primo Hieronymianum Martyro-
vitae annis Marlyrologium suum . qualecunqtie ex so- nymi,
n logium designavit, non exignum certe operaepreliura
lula oralione ad ligatara Iransluleik, ac forte sau-
feccro, si purom ipsum Bedaeopus,. quantuhimcun-
ctjs ueceniipribus roodice auxeril, inveni ubi pedem demun», auclori suo non infano-jtisargumentis
que
alleruni figam, et nisi vehemenler fallor, ea, qua in restiiuaro, caeteris Floro ant stliis inlerpolaloribus
hisce fieri polest verosimililudine, laborero Flori a deretietis.'
Equidem post longam et diligeqtis«imam
prirois Bedae lineameniis dislinguere. valeam, Jam operam, qoanta potni cura et sludio adhibilaw, ni-
nuuc fortasse raeujeni uieam perceperis. hil huc «sque reperi quod ad omoiino4aw verosimi-
56. Ea est, Bl comp«sKo inler se utroqne Berift liludinCra-propius^accedat.Alque has postras ralio-
Mariyrologio, prasaico nempe, ut ab Henschenk) et nes, peii.mavis conjecturas, eriiditoj_irocensuris et
P. pebrochio edilum est, eam metrico Acberij.no* judieiis taiUisper proponece uon forniidamus, si
iltos omiics sanctos el sanciorum elogia Bedaetri- fotte clarioris lucis aliqnid^ aliunde alfulgeat, qup
ba-am, quorum in metrico ipse raeririnerit^ -Caetm taadem. lutius, seeuiius et certius, ipsius Bedae pu-
omnia Floro Telinquam. Ut-exempib res pateatvfiri- ru& eugenuinus fons^ab influentibus el ascitiliis ri
mium mense» accipio, qui intbi Bedani &Mti-_» volis expiirgetuj.»
apeiiemi occttrrit* ii.._np«^Htgtistuin,el enm .odeia 59. IifttTim v«ro pwiiendus Wc itonim lector nie
 48$ PROLEGOMENA. (490
lota ferme UsuatdiBt Martyrologii recensione sic. A hentur. Nec vero, etiam ope et ttibtidlo Flori Lugdu-
semperBedam elFlorum cilasseprout ab Hensche-; nensis, tam certa ipsi fuit soiemmum dierttm com-
tiio et Papebrochio disliuctis typis vulgati surit, prehensio, nt non saepe, contra apertissiniam anli-
euemadmodum Hieronymiana apographa, seu codjees quiorum Marlyrologorum senteiiliam, pro Sttoarbi-
Rieroriymianos appello, quos Florenlinius et Ache- trio dies aliquol transposuerit.
rius edidere, aul apud nos manuscripti exstant, la- 61. Quaehic Bollandi praefalioni, aliorumque de
metsi alii aliis aucliores siiit, vel magis aut minus Wandalberto narralionibus superaddiinus; eb spe-
inlerpolati. Si quaeras cui ascribenda sint elogia in ctanl maxime ut specimina exhibeamus, ex quibtis
nostra edilione Floro attribula, sincere fatebor id appareat multa pro suo libilu Wandaiberlum diges-
me prorsus ignorare. Caeieruni, cum hic in conje- sisse. Quaerant alii quinam ii fuerint libri authenlici,
cturali scienlia versemur, quid vetat probabilissime ac veteresemendati codkes, unde Sanclos suos mc-
asserere singulos codicum, ex quibus accepla sunt, tris illigandos Wandalbertus acceperit; ego cerle
compilalores Bedam et Florum imitatos, pro suo dubilo an baec omnia non magis ornate, quain vere
quemque ingeuio addidisse, quae ex passionalibus aut praediceplur. Bedam, ut a sancio et nominalissimo
aliunde decerpla lextibus suis apte convenire censc- Floro auctus fuerat, prae OCHIIS habuisse ullro. con-
bant. Id cerle admiiiendumin codicibus Usuardinis, U cedimus, taroetsi in eo scrupulosipr fuisse no.nappa-
;n quos lanlainterpolalorum fibertas grassata est, ut reat. Ex codicibus Hieronymianis sanctos aliqttot de-
auctaria et addilamenla si omnia conjungantur, sin- cerpsisse, aeque certum est; at praelerea alios,
gulis prope diebus, textum ipsum Usuardinum du- aliunde accersitos, pro suamet auclorilate eis adje-
plo, triplo, saepequadruplo, imo quiniuploet amplius cisse, luculenter demonstrari polest. En pauca. de
exsoperent. Haec de Beda et Floro. Nunc ad tres multis exempla. Sic habet:
alios aniiqttos, seu classicos marlyrologos propere- x\n Febr. HissemimquediemMarlialissancttithonorat.
«nus. xxi Victoriue,tuo nounsde nomiiiefulget.
xxv QiriuladiesCrescenliaugetur landebeati.
ARTICULUSIII. 11 Mart. SentsrnoxNonisHeraclusPati usque eolunttir.
xxAyril. Festatiue'Syne»iicelebranturmartynsalmi,
De tribus aliis Martgrologiis Vsuardi tognatis. Poiitllicisitimuto,docirinaet mortebeati.
xiii /«(. Teriius jEgyptnmprsesentatSera|)ioni,
I.
§ -7 De Wandalbertimetrico. f Atlaluset uurtjr coelestiflore nitescil.
Gt lcrnamdenamPbilibertussanctusadornat.
Hieronymiaua, Bedamet Floruro, iirter GallosMar- xxlv Moxiionam....Aqtiilaet Nicetasacrarunl.
ty rologos,aetateproximus seqnitur Wandalbertus, mo- xxvm QualuorItabetversusde .onaeciutionealtarisa d e
S.
uacbus Prumiensis iti dioecesi Trevirensi, qui Mar- Stepltf.nopaja.aliisqueeo spec.anlibus qm-
busalibiniltil. '
tyrologiuro suum, ul ostendilBotlandns pag.in.scri- •r'-' \i.Aug. Iditius oclavis,morlempassnracrucemque
Clirisli sethereanideditantettguram.
male tomol s auctacaro,
psit anno842, aboperumBedaeeditoribus xxin Luciuset Ploloinaeus denamvirtute coronaot.
inserlum, sub tituto Ephemeridum Bedm, cum me- xxviii Hac quoque1'eiagitMB fusoprosaaguiaeclarum.
tricum hujus Marlyrologium, de quoarticulo praece- 1xiSept. H_icel VeneraBrutilant solemniasanctie.
Has siniulet Felix felici niortedtcavil.
denti egimus, brevissimum sil, certe Bedaeascribi < MariyrioHegutosanciopariterquebeatae.
nefas sil, nisi quamplures Kalendarum dies inlactas xi Nov volis festoqnevocatureodem, .
Exsiliuui;Bagetla,minas,tormenta necemque
reHnquai, ubi inleiiiii noslrum hoc Wandalbertinum, Pro CiiristoperpessasimulDotnicillatriamphat.
per totutn aimi circulnni', uniun saliem sancttim re- Plures hujiismodi sancti in Wandalberto recur-
fert diebus singulis. Sed de vero auctore nemo jaiii runt, quos apud atios
Martyrologos, sallem sic
est qui dubitet; tu vide apud Boliai dum pracfatio- positos fnistra qusesieris. Queraadraodum antem
nem ipsius Wandalberti, ex qua ad rem nostram fa- libere sanctos multos signavit aliis
incognitos, sic
t
ciunt sequenlia verba : in qno opetie, quia solem- non minori libertate, aat Kalendarum dies trans-
niifm dierum certissima compt .hensio non leviter
posuit, aut aliqua inseruit, quae apttd antiquio-
nec facile pro librornm varielale obstabat, ope et rres'niartyi'ologos' non repererat, Lubet itemm
subsidio praecipue usus sum sancli et nominalissiirii exemplis pauculis rem elucidare. Sic habet xxi
Flori, Lugdunensis ecdesiae subdiaconi, qui ul 110-'] D Aprilis. ...
slro tempore, revera singulari studio et assiduitate, 1 UndedmaGaiuspariter SimeonquecoluBtur. •
in Divinae Scripturac scientia pollere, ita librorum Nori
potest esse atius hic Calus quam papa, qui ad
Suthenticorum, non mediocri copia et verilale cb- dierii.
sequentem pertinet. A die" remotidr
gnoscitur abundare. Ab hoc ego, stiniptis veteribus esl, quuin ex Januario sic canitproprio xvi Maii V "' '
emeudatisque codicibus, Marlyiologitim Tibrum a
Kalendis Januarii usque ad linem anni, per dieruiri SeptitnaTimotheuscura dena nominelucet,
VertdicaPaulusdocuilqnein vocebeatus.:..,.;.i
singulorum occurrentes festivitaies meiro edidi. > Sic vi Junii illum posuil, qui ad.vn spectat: •
Oratorie bic loqui videtur Wandalbertus; nairi si . OctavasIdus Ceratus episcopusoroat, ....
reiri ipsarii diligentius inspiciamus, quabcunquoipse Urbemqui fulsit Gratianoa nrincipedlclarii.
ex libris illis authenticis, veleribuset emendaiis codi- Rursus xx Junii Vitalem. collocat, quasi hic
post
cibus scitur desumpsisse, ad uriaro Kalendariorum, lilios Gervasium el Protasium die sequenli passtis
Hieronymi, Bedaeet Flori Marlyrologioruni, el fpiie .sit, de. quo alii agiint xxVui Aprills. ' Enejtis' ' versi-
passipnalium aliquol supellectilem f.icillime contra- cttltim: " ..
' '' '""
PATROI.. CXXIII. t'6'"
 491 USUABDUSMONACHUSSANGERMANENSIS. 491
VlHlisquepater natossequitur duodeno A ten), sed Wandalberti rivulum consuluisse; idque
Prima Julii loquiiur de Ephrem, qui ab aliis refer- patebat clarius die secunda Decembris in Vero ct
lur i Februarii; sed in hoc Bedam aut Florum sc- Securo, a sociis aliis octodecim aut novemdecim
cutus est. At xiv Septemhris soliis ipsc de Eparcbo avulsis:
agit, alii i Julii. Vero et SecuroquartislitatAfricaNoais.
Prtesulishic ettammeriluracelebraturEparci. Verura his omnibus praeponderavit Usuardi silen-
duces suos aperte enumerans, Wandal-
Alii Martyrologi Martinum papara non agnoscunt lium, qui,
berti nomen reticuit. Ad haec,in allato exemplo Vcri
xvi Septembris. Sic ipse:
et Securi, ambos Usuardns fratres appellal, qund
Hlticaextodeno Martimispapabeatur.
utique ad Wandalbertura non reperil. Pelruro et
Ad xxiv Octobris anlicipat festivitatem quadraginta Eiiphrosiiim aliunde Usuardo innotuisse necesse est.
sex militum, ab aliis die sequenti diserle sigua- Ut vero certius inielligas, inter Usuardi
prolopa-
lorum. rentes locuin Waridalberto tribuendum non essc,
NonoquadragenieflUtgentsexquetriumpho faciet dies iv Decembris, quo Usuardus nullos apnd
RoimamUili-S el sanclocertamineclari.
_ Adonem sanctos illic signandos reperiens, non ad
Jam vere praeter Sanctorum nomina, alia etiam
inserta esse, quorum ipse inler marlyrologos pri- ad Wandalbertum, qui de Victoria agit et Heracleo, setl
Bufinum confugit, ex quo birias suas annuntia-
mus sit auclor, liquet ex vin Junii, ubi Medardi
liones conflavit. Idein convincitur ex xix Decembris,
et Gildardi famosum synchronismum adoptare vi- ubi Waudalbertus :
deliir.
Progeoiesmeritumquepium,qoosjungilet ara. QaarturacumdenoZozimusDariasquecoronant;
Gildardnsseuas, pariterqueMedardusbouoraiii. iri Usuardo aulem solum legitnr : Civitate Nicea,
Vide etiam ix, xxi Octobris ac pluribus aliis die- sancli Darii marlgris; nulla prorsus eo die Zozinii
bus in nostris ad Usuardum Observalionibus pro- facla menlione. Tola igitur Wantlalbertum inter et
prio loco indicatis, ex quibtis omnibus coliigas Usuardum cognalio in hoc consistit polissimum ,
aatis libero calamo Wamialberlum versus suos ador- quod ulerque de Hieronyniianis, Beda el Floro pai-
nasse, nisi suspiceinur interpolatores snbinde ac- licipent. i
cessisse, quos mirum esset roagis ab hoc Marty- 65. Posset et hic a curiosis inquiriri utrum Wan-
rologio, quara ab oinnibus aliis irianura absti- dalbertus inler progenitores suos numerare non
nuisse. Utcunque factura sit, haeceo notavimus, ut debeat auclorem Romani parvi? Dubitandi ratio est,
paleat melricum Marlyrologium Hieronyroi qui- < C quod Observationes nostrae nonnunquam doccant
dem et Bedae,a Floro aucli, progeniem esse, non eosdem sanctos a Wandalberto celebrari, quos so-
ita tamen ut eorum placitis se aslringendum pu- lum Romanum parvura inter antiquiores notasse
taverit, auctor ipse per se et novi Marlyrologii comperitur. Exemptosint Maiixv, quo
condilor. Vulgo notum est Adonero in coenobio PontilicesseptemHesperiamsimulIdibusornaat.
Prumiensi verosimililer cum ipso Wandalberto ali- et vu Junii:
•quandiu commoratum; altamen cerlum pulamus Paalus septenai, prssul tuus, atu Hizanti:
metricum Martyrologiuin aut aon novisse, aut certe
eo usum npn fuisse. Dubitavi aliquando, nec in et similia plttra, ex quibus confici posse vitlcalnr
meis ad Usuardum Observalionibus salis certo de- Wandatberturo non ignorasse Manyrologium illud,
terroinare ausus sum, ulru.m in Usuardi cognitio- quod Bomanum parvuni vocamus. Hic ego roe.hae-
nero non venerit; neque vero hactenus id roihi rere, et in Obeervalionibusnon semel haesisse con-
certo exploratura ausim asserere. Parlero allirmati- fiteor. Nihil quidero piaculi video, si ullro conce-
vam suadebant Sancti iidem, pluribus diebus in damus Romanum parvum Wandalberto praeluxisse,
utroque recurrentes; at mox reponj poterat id mi- quidquid Ado glbriari videatur se omnium pri-
rum non esse, cum utrique iidem fontes, atit sai- ]p mum absconditum prius iri Italia thesaurum ef-
tem similes patuerint. Magis urgebat, dnm Sanctos fodisse, quem in Galliam deportaret. Caeterum,cjim,
tesle Usuardo, diversa tanetorum Patrum Martgro-
reperirero apud nullura martyrologum Usuardo an- facile contingere potuit ut ex an-
tiquiorem, praelerquam apyd solum Wandalbertum. logia exsliterint,
auctor Romani parvi Romae,Wan-
signatos, quod plane accidit xiv Martii, ubi hic ver- tiquiori aliquo,
siculus: dalberlus in Gallia sua desumpserit. Qui plura
conferre aut disquirere voluerit, in prima Molani,
Eupbrosiuspridie Petro cum martyrefulget. et in hac nostra Usnardi edilione, metra diebus sin-
62. Hoc cerW impellere videhatur ut saltem no- gulis cum textu Usuardino ferme conjuricta inveniet.
liliam aliquam inter eos martyrologos fuisse ad- Apud Acherium toino V Spicilegii, toluin Wandal-
mitterera. Rursus, dura ex aliqua Hieronymia- bertinum uno ductu editum est.
riorum classe unus aut aller Sanctus, iidemque
et et a Waridalberto § H. —De Martyrologio Rabani.
prorsus ab Usuardo positi,
vereibus innexi inveniebanlur, satis probabile Vi- 64. Ordine et aetale sequilur praeclarumBedaeger-
(i»l poterat Usuardum non Hieronyroianorum fon- men, Marlyrologium a B. Rabano Mauro ex moi.a-
 493 PROLEGOMENA. 404
cho Fuldensi archiepiscopo Moguniinocompositum,, A licet causa quod ambo ex Hieronymianis, Beda et
quod fortasse non immerilo appellaretur Bedae Floro, pro majori vel minori parte progenitl sint,
Martyrologium studio Flori et Rabani suppletura; cum hac notabilissinia aiversilale, quod Ado fecun-
ita Rabanns ftdeliter et passim omnia elogia, in Pa- dissimus fuerit aliorum Mariyiologiorum parens,
pebrochii editione Bedae ascripla, suae compilationi Rabanus vero prope aixut; obicrit, solum ferme Not-
inseruit, ut vet ex soio hoc Marlyrologio recenseri kerum sequacem habens, ex quo fortasse magis
illa et forle hinc inde emendari possct. Credidit Pa- quam ex ipso Rabani fonte, paucula in codices
pebrochius in Prologo suo, num. 11, eodein tem- Usuardinos aucliores derivala sunt, ut nonnun-
pore Rabanum in Germania Bedara supplevisse, quo quam in Auctariis nostris indicandum fuit. Qui
id in Francia praestabal Florus, adeoque circa an- plusculum lemporis Martyrologiis bis omnibus ac-
nura 850; at nobis longe verosimilior videtur Ca- curatitis inter se coraponendis impendere voluc-
slellaai conjectura, praefalioiiis soae ad i Bimestre rit, facillirae mecum adverlet quod si ea, quae ex
pag. 20, ubi Rgbanum existimat Martyrologium Hieronymianis, Beda et Floro, Rstbanus desumpsit,
scripsisse circa annum 845, tum iiempe, cum de- a reliquis sejungantur, pauca superfutura sint.qitae
missa anno 842 abbatiaeFuldensis praefeclura, pri- Rabani propria dici debeanl. Sic item, si Nptke-
vatns ibi degeret, anno 847 ad archiepiscopalum B rum Hieronymianis, Rabanianis, et Adonianis ex-
. Moguntlmimassumptus. Sic apte divisis temporibus, spolies, ad nihiluro prope redibunt quae ex ejus
commode intelligilur Flori laborem in augendo Martyrologio erunt reliqua; pra'terquanfi quod locis
Beda pervenisse in manus Rabani, qiiem is ex co- nonnullis mutilum est, ul statiin paulu copiosius
dice aliquo Hieronymiano aliisque (ut erat vir do- explicabimus.
ctissimns) aliunde acquisilis, per totum anni circu-
lnm impleverit, iis superadjectis, quae ad Fuldenses 8IH. — De MartyrologioNotkeri.
seorsim pertinerent, ut esset Marlyrologium coenobii 67. Hoc Martyrologium native delineavit Papebro-
illius celeberrimi usibiis accommodalum, quidquid cbius in prologo ad Betiam, nmn. 14, his verbis :
Papebrochius niim. 14 autumet, non ed Martyro- « Praedicti Adonis synchrontis fuil B. Notkerus, mo-
logio usus Fuldenses, sed alio in cotlicibus reginae naslerii sancti Galli monachus anno Chrisli 870,
Sueciae reperto, quod ex Adone contractum fuerat. quandp Ado eidem monasterio cemmunicavit reli-
Sed forte monachis etiam illis placuerit magis quias sancti Desiderii, episcopi el martyris Vien-
Usuardina raelhodus, longe aptior Ofiicio eccle- nensis, x Kal. Junii recolendi, qiiemadmodum ipse
siastico. ad dictum diem lestalur in suo Martyrologio, quod
63. Praevenit ilaque Rabanus noster Adonem, G videtur Adonis exemplo scripsisse, integra saepe
qui per idem tempus Martyrologinm aliud roedita- elogia ex eo verbolenus accipieus; mortims anno
batnr, de quo fusius sequcntibus duobus capilibus 912, uti clare demonstrabimus mense Aprili atl ejus
agendum erit. Uterque eodem laborat vitio, nempe diem natalem. Praeler Adonis Marlyrologium (cujtts
enormi illa inaequalilale, qua diebus nonnullis exemplar credibile est ipsuminel Sangallensibus
uniis aut atler sanctus valde jejune annuntiatur, misisse) habuit etiam Nolkerus prae oculis Martyro-
alii vero longis elogiis referti, ad nauseam ferme logium Rabani, de quo supra egimus, et eo etiam
prolixi sunt. Praeiverat ambobus Beda, praeiverat plurimtiin usus est, adeo ut vidcri possit unum e
Florus; ast Usuardus singuiomm dierum laterculos duobus conficere voluisse. > Verissima haec esse
compendiosius complexus, priores omncs Marlyro- plane perspiciet qiiisquis tres illos Martyrologos
logos ita anteceltuit, ul ubique receplus, aliorum inspicere et attentius considerare dignabitur, quod
memoriam obliteraveriL Ul ad Rabanum redeamns, in Observalionibus nostris Usuardinis annotare non
nihil in eo peculiare occurril quod in Observatio- praetermisimus, quotidianam ferme Mariyrologio-
nibus noslris satis accurale notaium non sit. Hoc rtim classicorum genealogiam reprasentantes, qtio-
nempe singulari cura studuimns, ut per continuam rura poslremus est bic, quo de loquimur, Notkerus
illam Martyrologiorum omnium inter se aut conve- Balbulus; quem si pernoscere cupiat curiosus le-
nienliara, ant differentiam, aut oppositionem, sub ctor, adeat Papebrochii commentarium vi Aprilis a
tinura aspeclura positam, siugulorum simul pro- pag. 576, uhi bunc a variis aliis Nolkeris accnratc
prietates Hagiophili dignoscerent. Inter caetera in- distinguit. Castellanus compendio omnia collegit in
sinuandum fuit Rabani Marlyrologium Germaniae laudata saepiuspraefatione, p. 25.
liinites non esse trangressum, ut pole quod Ado et 68. Porro jam diclum Notkeri Martyrologium
Usuardus plane non noverint; Nolkerus autem, de primus ex Sangallensi bibliotheca eruit, et typis
quo raox loquemur, loium descripserit, auxerit, aut vulgavit inter anliquas lccliones Henricus Canisius,
contraxerit. locis aliquibus mutilum, ut a xn Junii ad xix; a xi
66. Ut autem assumptae superitis generalionis Julii ad vn, a xvm Augusli ad xxvn; imperfecttim
metaphorac inhaerentes, Marlyrologiorum genealo- vero a xxvi Octobris usque ad annt finem. Ir. Cani-
giam perlexamus, eo consanguinilalis gradu Adoncm siana illa edilione bunc praefert tilulum : In nomiite
langil Rabanus, seu polius eorum Martyrologia, ut Domini, incipit Martyrologium per anni circulnm
qiiodammodo germani fratres dici possint, ca vitle- S. P. N. Notkeri, cognomentoBatbuli, monaclti S.
 493 USUARDUSMONACHUSSANCERMANENSIS. 49«
Galli. Non fuisse adeo receptum ejus tempore, A sanctus ille Viennensis episcopus, ad coiiciiinainliiiii
anntirit Ecclesiaslicum a Nativitate Doraini, aul uh Mariyrotogiuinsiium.se «adjiitum faletttr vencrabili
ejus vigilia incipere, et hoc et Rabani Martyrologium et peranliquo Martyrologio, ab urbe Roma Aqui-
probanl, cum arabo a Kalendis Januarii exordiantur. leiam, cuidain sancto episcopo a pontifice Romano
Nihil Florentinio in notationibus ad Hicronyiniana directo; > hinc idem Emineritissimus citato cnpite8
familiarius, quam Notkerum idenlidem. appellare, inferre non dubitavit: < Hoc ipsum simplcx absquo
non consullo Tonle, unde ipse stia omnia clarissime alio addilameriloRoraanum Martyrologinm, idcmque
derivavit, quod satis sero animadvertisse videlur, perbreve, in quo tantum nomina Martyrum, loctis
dum nempe xv Octobris pag. 920 tandcm falelur acdies passionis posili haberentur, csse illud ipsum,
Nolkerum, ].turimum ex Adoneaccipere. cujtts roeminit Ado. >Ita Baronius.
69. Sed de his Observalionum noslrarum pluribus 71. Sed pace ipsius dixero : non satis convcniiint
locis loctiti surous. Caclerum ex diclis manifestum ea quae Gregorius in epislola ad Eulogiuin de suo
est quani arclo consanguinitalis marlyrologicaevin- Marlymm libello praedicat , cum charartcristicrs
culd Notkertts cum Rabano et Adone cunjunclus sit. Martyrologii Ravennae reperli ab Adone delineatis,
Alque haecquitlein bactenus de marlyrologis, quaein ut utriusque verba conferenti ad oculum patebit;
linea directa vel immediata Usuardo lam propinqui B neqqe enim Ado nsquam insinuavit Mariyrologium
non sunl, quanquaro et ipse nonnunquam Hierony- a Romano ponlifice Aquileiam cuidam sancto epi-
niiana et Bedaro a Flore suppleium consuluisse scopo directum, aut perbreveesse, aut sola duntaxat
deprehendalur. Nunc ad praecipuum ejtts familiae, nomina Martyrum conlinere, aul solnni locum ac
seu genealogicaearborisslipitero descendimus. lilurn diem passionis ponere; qtiaeomnia Gregorius desuo
vero staluimus Bomanum illud velus, a Rosweydo tara clare et lam distinctis terminis assemit.
noslro prideni editum, ab Adone Ravennaereperlum, Caeterum qtiidquid ejus sit, pracconceptaeopinionj
ibi ab ipso descriptum, in capite Marlyrologii sui insistens Baronins, salis ibidem patefacil ingens
posilum , el in islud plane transfusum. Ex quo ejnsdero istius Marlyrologii, quo lenebatur, deside-
videas Romanum islud velus, quod nos Romanum riuin, duro ita loquilur: t Porro in omnibus qtire
parvum dicimus, curo Beda a Floro auclo, Adonis viderm Marlyrologiis Atlonis impressis (non scio
palrem posse nuncupaii, cujus avuro Hieronymiana alias editiones lunc exslitisse piaeler iinperfeclam
non inepte appellaveris. Tum vero, ex Adoneimme- Lipomani et aliam Mosandri) illud ipsum Roma
diatissime procedcre Usuardura capile 3 deraon- acceplum desitleratur. Egregiam certe, ac viris
slrabitur. Hic praeinitleuda est gravis de Roroano ^ erudilis dignam optaiamque navasset operam Mo-
isto parvo inter erudilos controversia; paucis id J sander, si hujusmodi illustre vetustatis monumcn-
hactenus ut genuiuum et antiquum Romanum tuen- tum, quod in suo mannscriplo Adone baberi leslatur,
libus, pluribus aliis obiiixe conlra certanlibus, nec una cum ipso MarlyrologioAdonis, quod post Stt-
velus, nec Romanum, nec vere Marlyrologiumesse, rium ad seplimum lomura Vitarum sanctorum adje-
sed polius Kalendarium, aut contractum ex Adone cil, edidisset. >
compendium ; aliis demum, lanquam scenaespecta- 72. Tam praeclaro purpurati Patris desiderio fa-
loribus, nullam in utramvis partem sentenliam cturus satis Heriberlus noster Ros-vcydus, cum
ferentibus. H;cc proximo capile ab ovo repelenda, novam Adoniani Martyrologii, exaclioremque prio-
et diligenlius exculienda suscipimus. ribus edilionem meditaretur, curas mox omnes
intemtit, ut codicera ipsum manuscripium S. Panta-
€APUT SECUNDUM leonis, ex quo suara Adonis edilionem Mosander
De Marluroiogio quod VETUS UOMANBMap- expresseral, nancisci posset; eoque a Cartusia
pellavit primusque edidit Heribertus Ros- Cotonienst perbenigne tubmisso, idem illud vetm
wtydus.nos tantisper ROMANUM PARVUM VO- Romanum Hartyrologium, \rt ipse vocat, quod suo
cari posse censemus.
l-. Adopraefixeral,magnovirorum entditorum appbusu,
70. Eroiriei-tissimus Annalium _3Cclestasticontm una cniri Adone vulgavil anno 1613, nihil dubitans
condilor CardinaU_""Baronius, in Prolegomenis ad quin ipsum illud Marlyrologium reperisset qood
suatri MartyrologiiRomani cura Notationibus editio- olim Gregorius Magnus ad Eulogitimscribens landa-
riem, praesertim capite octavo, lolusest in quaerendo verat. Juvat Rosweydum ipstiin loquentem audire,
anliquo MartyrologioRomano, cujus vestigia haud in sua adPaulum V ponlificem maximnmdedicatoria
obscura repererat in celebri Gregorii Magni ad epistola : c Fero nunc , inquil, ad Sanctitalcra
EulogiumAIexandrinuraepiscopumepistola, superius Vestram, vetus hoc Romanoin Martyrologium,quod
a nobis laudata. Cumque relalorum a nohis praece- Gregorius pontifex maximus ad Eulogiuiu Alexan-
denti capite majorum Hieronymianorum apograplia drinura episcopum scribens, per orbem universum
inejus aut cujusquam alterius, ad Roinani Mariyro- dispersura et optavit et credidil. Fero quod Ado
logii reforraationem deputati, notiliam non perve- annis abbinc oclingentis, tanti fecit, ut venerabile
nissent, neque adeo.Martyrologium ullum vidisset, et perantiquum duxerit, sibique, vclut prima operis
cui descripta a Gregorio elemenla oranimode con> stii lineamenta adumbrata proposuerit, quod suis
venire possent; lecta Adonis praefalione, in qu» rursus coloribus pingcret, lucis splendore illustra-
 497 PROLEGQMENA. 408
ret. Fero quod ad hunc u$que diem laluil : cujus A ketus de invento a se ihesauro, redditoque, cui
'
desiderio lantopere flagrabat cardinalis Baronius, compelebat, Doniino,Herihertus, certe eximkis ipse,
ut animi sui testes tabulas exslare volttetii, quibus solis sapienliae radius, vivi fidci fonlis rivulns,
editorem excitaret, et gratiam ante beneficium re- virenlis justitiae stipilis ramus, jamque cc_i pul-
poneret. Hoc igitur Marlyrologium lanto fidentius chrum ac aeternum sidus. >
ad Sanctilatem Veslram defero, quanto pltirium 75. Ecquid diceres Rosweydum hic a Saussayo
gravissimorum virorum palrocinio comitatum ve- ferme apotheosi donatuni ? Sed faxo brevi versam
nii. > cylharam intelligas. Qui hic lam roagnifice Roswey-
73. Ita Bosweydus splendide ac eleganler munus, dtim ejusque ublatum Pontifici munus ad sidera
vel partum, ut ita dicam, suum communi fidelium usque extollit, idero ipse alihi praefalum Martyrolo-
Patri verbis ornare, ac religiose, non Thrasenice, gium, praeconceplis suis de Areopagita ex Hilduino
ut garril Beckius, modeste, inquam, ostentare non opinionibus adversari observans, quasi oesiro perci-
dubitavit, neque tunc cum illo dubilabant erudili tus, diras quodammodo iu ipsum ediloremque
gravissimique viri, quorum palrocinio coraitalus eyomit, lurpiter recanlans quacin utriusque laudem
veniebat, quin vere Martyrologium ab sanclo Gre- lara gloriose ceciuerat, ul pluribus memorat Flo-
gorio commcndatum Romano pontifici porrigeret. B * rentiiiius in admonilionibus stiis pracviis, pag. 17,
Verttm haec praemature dicla crediderim agnovisse nosqtte paulo infra uberius ostendemus. Ne vero
subinde Rosweydum ipsum. Nimirura, dum haec pluribus aiiis Rosweydi, ejusqtte procuralae veteris
scriberet, nondum Hlustre istud Hieronymianum Romani Martyrologii edilionis laudatoribus conqui-
Epternacense, de quo priori capite ctim Boliando rendis temptts teram, aut leclori creem fastidium,
egimus, e carlbusia Trevirensi feliciler eruerat. unum producam egregie doctum, roagnique inlcr
Elenim, ex utriusque, pula Hieronymiani et Romani erudilos nominis virum, Henricum Valesium, in
parvi coinparaiione, facile agnovissel vir perspica- dissertalione brevi disculienda, hoc de sui lemporis
cissimus, nou huic tam proprie quam alieri aplari scriptoribus leslimonium fcrenleiii: < persuasisse,
posse Magni Gregorii descriptionem, qua utique niinirum, doctis horaiiiibus Rosweydum, ul ab
indicatur Marlyrologiura Hieronymianuin, in quo omnibus diversae eliam coramunionis viris hoc
lanlum nomina martyrum, locus el dies passionis Mariyrologium pro velere ltoinano accipiatur, ejus-
posili haberentur. Quod perbreve velit esse Baronius, que auctoi itate ac testimonio oinnes passiiu in libris
non est ex roenle Gregorii, cum in ipsius libello suis utanliir. >
>iit(/li ex diversis lerris atque provinciis, per dies 76. Non est insolita Valesio grandior auxesi^;
singulos cognoscantur martyrio coronaii, qui chara- ^C neque enim ita posl Rosweydum abierunl docti
cler Hieronymianis proprius esl; Romano parvo homines, ut nullus ante Vale_um Marlyrologii illius
non itero, tit brevi clarius e'rticescet. Haecomnia si oppugnalor fuerit. Novisse polcrat censorem, plane
observare poiuissel Rosweydus, haud dubiuro quin Iiberatem, V. C. Joannem Froutonem, Kalendarii
vetus suum cum Gregoriano minime confundendum Romani editorem, quo nemo brevius, neroo forle
putasset. Nec vero indc splendor Mariyrologio isti acrius conlra insurrexil. Sed liunc infra suo loco
gralis quodammodo accersendus erai, cum aliunde conveniain. Neque ignoraiiat, opinor, Valesius Bol-
veris suis propriisquc non careal latidibus, quas ipsi landi prudentissimum de eodem Alariyiologiojiidi-
nl meritas, ul debilas loto hoc capile vindicabiraus. cium, quod prittsquam ultra progredimur, hic ex
74. (kclerum quod modo aiebat Rosweydus, praefatione generali, cap. 4 , § 5, compendiose
plurium gravissimorumvirorum patrocinio comitatum subjiciemus. Plura equidem ibi offendo, in lioc
tenire Romam, stiiim illud vclus Marlyrologium noslro opere, aul restiiuta aut clarius exposiia;'
verissimnm existimo, tamelsi modo prompluin raihi verum quod ad lolies jam nominalum Marlyrologium
non sit virorum illorum suffragia colligere. Sil nobis allinet, clare ihi Bollandus edisseril, t non esse. a
hic unus omnium inslar Andreas Saussaytis, in liac . Rosweydo edilum ilititl quod eral S. Gregprii aetale
saltem parte minime suspectus Rosweydi cncomi..- u Martyrologium. > Rursusque post iionnulla alia, ocu-
Sles. Laudaverat ipse non uno loco apparalus sui ad la.lissimo caetera Bollando non satis lunc perspecla,
MariyrologiumGallicanum, procjiratam veteris illius ila prontintiat: < Illud tamen liquido constare exi
Martyrologiiedilioriem, sed cap. 19 dispersos radios stimo, non esse, quod describit sanctus Gregorius
colligens, haec inler alia de Rosweydo praedicat: illud quod est a Rosweydo vulgaturo. Neqtte ta-
< Marlyrologium vetus Romanum, tot saeculisabdi- men, > subdit : < hoc cuicuimodi sit, respuimus.
tnm, tanlo acslu a Baronio desideratum, niultoque Ulinam plures similia antiqiiilatis monumenta, quod
sudore a se perquisitum, tandem divinp munere possunt, eruerent. > Milto scrupuhun, quo ibi
reperit, ac repertum primum in lucem produxit, Bollandus laborat, ne scilicet Martyrplogi.um, a
notaiiunciilis sua erudilione dignis instruclum, quod Rosweydo editum, Romanum minus nuneupet, <quia
Pauto V pontifici maxiino, pereleganti epislola de- eo litulo (Romani veteris) editum a viro doclissimo,
dicavit; ut ad solem, quemadmodum ait, radius, ad eaqiie apud eruditos invaluil nomenclatio. > Nemo
fontem rivulus, ad stipilem ramus, ad coelum sidus aegre feret vocem vetus non ita convenientem a mt
rediret, etc. Ila praefatur ad pontificem summtiri., in parvum mutatam, ut contradistinguam ab Hiero-
m USUARDUSMONACHUSSANGfcRMANENSlS. 500
iiTiiiUno majore, quod. feclurum fuisse Rosweydum A ctorum, innumeris locis recurrunt. Hxc aulent
ipsum plane existimo, si tum codicem Hieronymia- omriia cum veritate non cohaerere Observationes
nuro longe vclustiorem vidisset, cum minus illud nostrae diebus singulis textui Usuardino adjectaesole
stium Roraanuni, non tam vetus, prelo commune ineridiano clarius manifeslabunt.
reddidil. 79. Prior aulem difficultatis pars, quod pluret
77. Est itaqtie vera Bollandi et. noslra senlentia, multo sanctos habeat Ado in suo Martgrologio, quam
characteres a S. Gregorio in celebri ad Eulogiura quim minori Romattoeontinenlur; quodque prointlc
et saepejam Iaudata epistola exhibilos, in Martyro- parum ad modum ex illo subsidii haurire pcluissel,
logium a Rosweydo editum quadrare nequaquain pace Bollandi dixero, facilliine dissolvitur, nam Ado
posse; citm ille indicutum indicet, in qno pene om- nusquam insinuat seomnes sanctossuos ex venera-
nium ntttrtyrum, dislinclis per singulos dies passioni- biti et perantiquo Martyrologio desumpsisse, sed ad-
bns, coltecta nomina babebantur, quod Rosweydino jutum se eo fatetur, ut dies marlyrum, qui confusi in
Martyrologio tam est certum non convenire, qoam Kalendis tatit inveniri tolerent, verissimenotarentur.
certum sit dies ibi aliquot vacuos reperiri, pluri- Id nempe, nisi veberaenter fallor, sanclus Mariyro-
mos, auiem ubi unicus uno die consignatur sanclus. logus innuil, reperisse se in eo Mariyrologio, distin-
Accedit, quod ex eodera Gregorii teslimonio eon- B etaia dierum seu Kalendarum seriem, qnae in Hie-
stet, in eodem volumine non indicari, quk qualiler ronymiano, quo etiam eertissimeususest, Uirbato,
sit passus, sed tanlummodo nomen, locum et diem luxato el confuso ordine, adhuc hodie, post mutto-
passionis poni; at Romani parvi auctor plura et rum eruditomm diligentissimara operarii, repraesen-
dislincliora addidit, per qnae. Gregorianum longe tatur. Alque hue refero T4verissimenotarenlur, hoc
superat, non quidem aetate, sed nilore, clarilaie, est dittincte, nam Martyrologii istius auelor, quis-
el exacto reruro ordinc. DemumRomanum nostruni quis fUerit, nihil minus curasse videtur quain ut
pluribus locis lalia stgnat quae Gregorio posteriora ad veros obiltts aut martyrii dies sancti reduceren-
sunt, ut puta xii.i Maii festnm S. Marim ad Marty- tur; satis sefecisse exislimans, si quoshinc inde ex
re»; xiv Septembris, lignum salutiferum crueis a Veteri Testamento, teque ac ex Novo, sed maxime
Sergiopapa inventum, etc; 1 Noverobris,feslum otn- ex Rulino colligebat sanctos, certis diebus, pro sut>
nium sanctarum Romae mslitutuin, aliaque ab eru- fere arbitrio, innecteret. Alque haec allera nostra
dito lectore facile observanda, qiiae codieem Ros- observatio est, per singulos ferme dies discurrens,
weydinuro ad saecuUim octavum rejiciunl. Haec quaemajores nostros hactenus laluerat, quaetjuenon,
in Bollandi scntenliae omnimodam confirmationem nisi indefessa el conlinuata Martyrologioruninostro-
sufficiant. C ruro perscrutatione erui, digeri, el confirroari po-
78. Unum est qood non satis perspexit veneran- tuit. Ad duas propositiones rem tolam contralio;
das magister nosler, dum nempe in ambiguo posuit, qnarum baec prima : Ado in adornando Martyrolo-
utrum ex Im sanetut Ado habueril, minus illud gio sno usus est Romano parvo Rosweydi, tanquam
Rosweydinum,an hoe majus, sciiicel Hieronyraia- slamine, si ila loqui licet, tolumque ferme ad ver-
nuni; milii enim cerlissimum videtur Adonem sic bum descripsil. Hacc allera : Usuardus Adonem,
loqui, ut tola ejus oratio Romanum parvum aperte queni Flori libruro secunduro appellavit, ila in om-
designet, ncc ullum alitid Marlyrologium designare nibus secutus est, ut veruro dici possit Adonis com-
possit. Al iiiqutt Bollandus, < plures ranlto sanctos pendium. Sed de hac propositione, ul jam supra ino-
habet Ado in suo Martyrokjgio,quam qui in minori nuimtts, cap. 3 fusius tractandum.
Romanoconlinentur; imo paruro admodum ex illo 80. Hisadsequentemdissertationem quodammodo
hanrire subsidii poluissel, cum praesertim Usuardi praerequisitisel praecognilis,Romani parvi, ejusque
haheret Mariyrologium, qtiod et nalales indicahat ediloris Rosweydi patrocinium hic ita suscipimiis,
singulorum atqoe etiam plnrium... > Recle falelur ttt licel cum Bollando, in eo plane errasse censea-
Roilandus hic stbi aquam hmrere : opus enim fuisset mus, quod Martyrologium suum illud esse pntaverit
plurimorum annoruro labore, plurium Martyrologio- de quo Gregorius ad Eulogium Alexandrinum me-
i_m diligenltssima inter se collalione, ad hujusmodi niinil, sic, inquam, ejus palrocinium suscipimus, ut
nodum dissolvendum, cujus pars poslerior vix de- conlra mulios obtreetalores asserarous, verum, ve-
mum post quinqiiaginla et ainplitis ab opcre de nerabile, et perantiquum Martyrologium esse, ab
Aclis sanctorwn incboato annos a Papebrochio ob- urbe Roma Aquileiam, cuidamsanelo episcopoa pon-
servata est torao V Junii, pag. 250, col. 1 in fine. tifice Romano directum, et Adoni postmodum a quo-
Nimirum prxpostere a majoribus noslrissempercitari dam religiosofralre atiquot diebus prmstitum: quod,
solitos Usuardum et Adonem, semperque in ea sup- Ado, diligenti cura transcriptum, positus apud Ra-
posilione quod ilte hoc esset antiquior, alque adeo sennam, in eapite sui operisponenaumputavit: quan-
Adonem sua ex Usuardo accepisse, atit satlem acci- quam non diffileamur inlerpolationes aliquas adje-
pcre polnisse; vel, ut in prologo ad Bedam num. 11, ctas fuisse, quibus liultum haclenus Marlyrologium
vet tomo IV Junii, pag. 482, infra B, arguebat lau- vacuuro reperire potuimus. Haec adversus Saus-
dalus Papebrochius, niltil alterum tchisse de altero. sayum, Frontonem, Florenlinium, el qttoscunque
Qnibus similia pcr viginli tres tomosde Actis San- alios Romant parvi adversarios propugnanda sunt.
 Sor PROLEGOMENA.' W5
Alieruni nobts cum Renrieo Valesio negotiiim, qui. A multo minus ad juniores Martyrokigos-referri, Uaud
liioluio poltus quain Mariyrologil ipsius substan- dubium quin de Romano, sive magno, atil Hierony-
liam aggressunis, cilatam disserlalionem deprope- miano, sivede vetere Rosweydi et parvo intelligan-
lavit, Eusebianaeeditioni aJ calcem pag. 315 sub- tUr. Refer quo volueris, convincitur Valesius anta
ik-xain, quam hic primum excutiendam arripimus, Sixli V tempora MARTYROLOGIUM ROMAMJM vere
«ii, salvo capite, reliquum corpus faeilius tutemur. exsliiisse. Convenial ipse modo cum Florenlinio de
ARTICULUS I. ea appellatione, Hieronymianis abscribenda, ego ad
Varvum Rosweydi Martyrologium non incongrue vo- parvum nostnim accedo, contendoque el ipsi eon-
cari posie Romanum, conlra Valesium et Flo- cedendam esse Romani Martyrologii, sed minoris
renlhHumttaluilur. • seuparvi nomcnclalnram.
81. Henricus Valesius supra laudalus, singulari illa 83. Hic cum utroque viro clarissimo cerlandum
sua disserlatione, qua Rosweydi Martyrologium est. Negant ambo Rosweydi Mariyrologium Roma-
alque una Hieronymiaiium aggredilur, primum pu- 8ui» dici posse, sed argumenlis plane diversis. Flo-
gnat, ante Sixtum V nullum in Ecclesia Romana rentinius enim, ut infra clarius patebit, putat Mar-
fuisse pecidiare Martyrologium. Ipsum audiamus : tyrologium a Rosweydo editum, non esse illud quod
< Ego vero contra afflrmo, inquit, nulluin unquam B Aao operi suo praefixit, sed potius cofilractum ex
fuisseproprinm ac peculiare Marlyrologimn Ecclesise Adone compendium, saeculoundecimonon vetustius:
Romanae, anle illud quod|ussu Xysti Vponlificis ma- Romani appellalionem haudquaquam negalurus, si
ximi edilum est lioc liiulo, ac Baronii noiationibtis vere illud esse crederet, quod a Romano ponlifice,
illuslralun]. » Affert deiode causas quse ipsum ad cuidam tanclo episcopoAquileiamdtrectum, atqueab
iia sentieadum iinpuleriut, sed quarum plerseque ad Adone Raveniise repertum et descripiuro est. Nimi-
raeram de nomine quaesiionem recidunl, ut bene rum male supponit vir doctissimus non aliud Mar-
usiendit Florentinius, adinonilione 5, totam illam tyrologium Ravemwe reperisse et descripsisse Ado-
Valesii machinani felicflcr evertens. Omnium mani- nem, quam llieronyinianiim ipsum, quale se Adoni
bus teranlur ea opera, ut proinde hic telam retexere conjunctum, in uno aut allero codice, deprehendisse
opiis non sit. Probat, et recle, Florenliuius, Hiero- teslatur. Florcnlinio destinatur proxime sequens
iiyinianom a se vulgatum, quod vetustius occiden- articulus, sic ut modo, cum solo Valesio supersit
talit Eeclesim Martgrologium inlitttlavit, Oinnino conlroversia ; qui poslquam tiomani Marlyrologii
nuncupari posse Romanum, seu Romauee Ecclesia? vocabulum majori illi el vetustiori, a S. Gregorio
Martyrotogium, tametsi eo nomine, nec a S. Gre- memoralo, eripere frustra tenlavit, sic demum ad
gorio, nec a Beda, Adone, aut Usuardo designatum 'C Rosweydinum descendit: < Et hsec quidem ad lo-
fuerit. Id cerre mirum videtur Valesium nempe cum Gregorii Magni satis sint dicta. Quod spectat
agnoscere ebaraeteres omnes a S. Gregorio dis- ad testimonium Adonis Viennensis, noii difllcilis est
tinctos Marlyrologio Hieronymiano apprime con- responsio. Nam praeterquam quod recenlior est Ado,
venjre; imo, dicere Gregorium Magnum, habere se nec ad lantae vetustalis nionumentum confirman-
Martyrologium, itt quo muttorum timul Marlyrtim dum satis idoneus, ex ejus vecbis nibil elici polest,
nomina, elc., consianter tamen abnuere Romanum quo probetur fuisse ullum Martyrologium Romanum.
Marlyrologiuma Cregorio Magno esse nominalttm, Ait enim Ado vetuslissimum Marlyrologium sibi
aut Marlyrologiutnillud proprium ac pecuiiare fuisse traditum fuisse a quodam, qnod olim a Ponlifice
Ecelesiat Romana. Quasi aliud faodie sit Marlyrolo- Romano missum esset Aquileiam. Non dicit Ado,
giuin Romanum quam quod commune ett cutn reli- Martyrologium fuisse Romanum; sed lantum missum
quis ecclesiis occidentalibus. a PoniiQce Romano Aquileiam. Verum monaclms
82. Tale aulem Marlyrologium annis abhinc ille, qui hoc Adoni aftlrmabat, ei imposuit procul
mille exslare debuisse, ut eliam lerminis ipsis cedat dubio, ut majorem codici suo auctoritatem compa-
Valesius, Iticulenlissimo teslimonio evincitur et rarel, el munus suum, ac describendi copiain, quam
concilio Cloveshoviensi, anno 747 sub Culbberto, 'D Adoni fecerat, venditaret. Non enim Romae, sed
Doroberniensi archiepiscopo, capitulo 13, apud Aquileioecomposilum est illud Martyrologium, quod
Spelmannum tomo I, pag. 249; apud Labbeum Ado Martyrologio suo praefixit, ac Rosweydus pro
lomo VI, col. 1577, ubi liaec formalissima verba velere Romano nobis postea edidit. i
discrte exprimuntur : Itemque ut per gyrum tolius 84. Multa hic paucis pro auctorilale satis rotundo
anni, natalitia sanelorum uno eodemque die, juxla et confidenter definit Valesius, quorura, ut a fine
Martyrologiumejusdem Romanse Ecclesise, cum sibi incipiam, poslrema duo illi aperte inficior, nempe
convenienlipsalmodia teu canlilena venerentur. Nec monachum Adoni imposuisse,.quod valde temere, et
alfud esse poluit Marlyrologium quod abbatcs Marlyrologium Aquileia;compositum esse, quod non
Franciae, ia conventu Aquisgranensi anno 817 in minori levitate aslruitur; nec enim vesligium ap-
choro recilandum pncscripserunt capilulo 69, apud paret uspiam quo magis Aquileise quam Hierosoly-
Labbeimi lomo VII, col. 1511, his verbis : Vt ad ca- mis compositum dicatur Rosweydi Martyrologium,
pitulum primitut Martyrologium legatur. Quse cum nec id juris Valesiio tribulum, credimus ul sin«
de impcrfecto Bedaeoperce accipi prorsus neqneanf, causa, virum religiosum audacter mendacii argual.
T®5 USUARnLS MOXACUUSS1ANGERMANENSIS. 504
Vidit tuec anle me, ufaS fallor, erudttissimtts Mahi- A.J flata sit. Faleor nihilominus lwec soJa tsse, qute
lioy in praefatione ad Ssce. IV. Benedictia. parlero lanto viro digaa,-itt ea dissertalione 4ici possint,
secimdam, pag. ixxxvm etsequenti, ilta ipsa Vale- quaeque iu Observationibus nostris ad plurimos
wi verba referens j sed nescioquo religionis obslri- Usuardirios lextus, tc-toepere inculcavimus. Al vero
ctus vincuto, ita subjecit : < Hamc viri erudilissimi, tola concidit Vatesii comdnsio, videltcel, Martyrolo-
eVmibi maxime snspiciendf sententiam penkusre- gium illud, quod Ado Viennensis suoprmfixit Mar-
fntare nolim, sed tamen dissimtilare non possrnn tyrologio, nullo medo dici yosse Romanum. Quod
kiictoritatem concflii Gloveshoviensis, i elc, cnjus autem nova auxesi inlorquet, gravissimis erroribu*
et Aquisgranensis verba proxiine retulimus. Equi- scatere , ad unura resinngilur Tbeodolum Laodi-
dem Valesium et doclos quoslrbet viros demisse su-. cenum.
spicio el venerory sed nsque ad aras, non ita, in- , 87. Ast hic error Marlyrologii islkis attctori facite
quam, ut prodita: vei'itatequhtquam ab «is susei- condonabitur, si meminerimus bona fideex Rufino
piam, qhod sine vade, sine teste comminiscuntur. acceplum, ab homine nec salis docto, nec satis cri-
NOntahta ihihi Vatesii attctonlas, ttt non contra,et tieo,utaliundedeprehenderel,Theodotum in Ariana
religiosi fratris, sive is, monachus, sive alius fuerit, hseresi perseverasse, quod tot alios viros erndito*
el Adonis teslimonium sincerum et verum existimem; 'B post ipsura latuit, quemadmodum novimus Eusebium
nec id mihi eripipatiap, nisi contrariis argumenlis Caesariensem pe« totsiecunvin Usuardi-Martyrologio-
apertitis evincalur; tocum inter sanctos obtinuisse , quo eum landem,
85. Exutriusque testimoniis habeo Marlyrologmnr deturbavere Marlyrologii Romani reformatores. Si
ct qaidem vencrabile ac perantiquum; habeo ab tam carus Valesie fuisset Theodotus, forte pro ejuw
nrbe Roma AquUeiameuidum sancto episcopo,a pon- orthodoxia asserenda, seque ac pro Eusebiana de-
lijice Romano dtrectnm. Qnid, qnseso, sponle sua certasset. Sic pridem in lilteris ad me Castellanus
iude profluat? nisi Marlyrotogium iltud Romse con- ingenue fassus est, iniquam agnoscensVuIesii agendr
scriplum, Rom.-e usit-.itum fuisse, demum, oeque- rationem : t Videtur enim, inquiebat, atl vintlican-
RomanUm nominaii posse( ac illtul vetuslius vutga dum Eusebium, vel eo potissimnm induclus, quott
Hieronymianum a S. GregOrio commendaium, qiiod e Rofnano Martyrologio erasum aegrius ferret
passini eruditi alii cum Rollando efcFlofentinio Verff Theodotum, eo acrius preslringere quod in eosu-
etproprie Romanum dici posse assentiunlur, quid- perstes sit : seqna ratio poslulabat ut vel ambos
quid Vatesius conira tricBlur, in foacparie a Flo- dainnaret, vettuerelur ambos. > Ul ut est, aflirmat
rentinio abundanlissime confutalus. Neque opponas qiiidem , pene- dixeram divkial Valesius, sed nutlo
liinc fore consequens quod duo fuerint Romana C ' modo probat e. aut Adonem fucum nobis fecisse,
Marlyrologia, nam in eo nihil' magis piaculi, quam qui boc Marlyrologhinv tanquam a Romano ponli-
quod plura sibi invicem Sacramentaria successerint, £ce transmissum ediderit, aut monacbinn, qui hoc
ut Gregorianum Gelasiano, ilhtd hoc ornatius et Adoni affirmaverit, illi imposuisse. v Nos ab ulroque
exaclius : sic eniin mihiis Romanum^ nitidias ef ela« vera relata credimus, et Martyrologium a Rosweydo
rius, alteri majori et eonftisiori facite subslitui po- editum, Rpmani litulo neutiquam privandum.
tuii;-licet septem aut oclo dies nunc vacui appa- 88. Sane nonmultisargumentisopusest, ut refel-
reant,' qui forle amanuensinm soeordia sic fiierini latur quod gratis astruitur ; nec vero Adonis sancli-
relictt. At Romsenultum linjtismddi exemplum re- talem ,; nec reiigiosi fralris iidem, lota illa sua dis^
pertum est. Qiifctiunt poslea? Quis Romas Hierony- sertalione, saltem apud cordalos labefaciavii Vale-
mianum irtvenit? Quis nescil Roinana ilta vetusla, sius. Ut aotem, qui senlentiam nostram egregie
seu magiram seu parviim-, plane interoidisse, post- confirmet, laudatus modo Ctauditn Casleltanus,
qtiam Usuartlinnm, commodius ef elegantios in om- mihi, ut supra dieebam, ad edendum TJsuardum .id-
nesfefe Occidentis Ecclesiasintroducturftest? PIu- horlator incilatorque pracipuus, in sua ad primi
scdmjmlucts ex dicendis accedet. BimestTis Maityrologii Roinani, notis longroribus
86. Petgit VatesiiisVi Tofcirhfere istud Martyro- Uluslrati, prsemonilione, prudens, docltim, vefnm,-
loghim quOd a Rosweydo miMicaitmi est, descri- sensatum, exactumque judicittm ferens pag. 17,quod
plutnesuex ccclestastica Historia Rulini presbyteri hic ex Callico LalinUm facio. lta liabet: i Parvum
Aquilciensis, cdm ipsis etiam mendis qox m Rufino Martyroroginm, Roma Aquileiam direclum, edilum
liabenlur. i Idqtie probat pro loto anni deeursu , est a Rosweydo, SHbnomine VETERKROMANI; sive
ex'die1>usqoinqne; ex pridie Nonas Febfuarii; Idi- titutum istud in ms. sancti Pantateonis Coloni»
bns Apritis; kein xix Octobris; secundo Novembris, apud Cartusianos servato repererit, sive ipse de suo
et iv ejusdem mensis, ubi non male animadvertit. ascripserit:quod certe non nisi meritisstme fecisset,
iheodotum Laodicenum perperarh a Ronrani parvii quandoi|iti<temin eo nis. invenialur Marlyrelogiiim
conipilatore' infer- sanctosf elaliim, ut pluribus adt kingiorti Adonis praefixum, pateatque sanctum iltum
tlrem n Novembris disseruimus. Qnanquam nont Viennenseth arcltiepiscopum , in Marlyrologii sui
dissimutavero, magna hic denuo supefjecttone Va- prafuliooe asserere, «e in capite operis posuisse ve-
lesium uli, cum npque totum, heque media pars, , nerabHe el perantiqtttim Marlyrologitim , Roma
wao nec qiiinla pars Roihnni parvi ex"Rufino con-• ^tiilciiiiii,. cuttlam sancto episcopo a Romano pon-
505 PROJLEGOMKNA. m
tilice direclum , quod rctigiosus frater, inquit, mihi A
j erant, aliisque circitmsttintils; quie oronia perappo-
aliquot diebus prseslitit, quodque aputl Ravennaih sile in veleri Rosweydiuo exprinmutur. Quid, qttnd
posilus transcripsi. Quis credibile facial Romanum credibile .sit, illud ipsum esse Marlyrologium Ro-
ponlificem aliud MartyrologiumRomanum Aquileiam inanse Ecclesioe, loto Occideote cognilum ab aimo
direxisse, quam quod Roinae lunc teiiiporis essel 747, quo in Anglia habilum est concilium Clovcslm-
usitatum? i viense, cttjiis canon 13 haw verba definiliva stibnii
89. i At vero (Castellani semper verba sunt) quod nislral....» Habes supra nuni. 81.
probat manifestius Martyrologiiun in capite Ado- 91. Pcrgil Castellanus osiendere , Adonem, diim
niani operis, apud sancli Paiitaleonis Colonia: rc- circa annum 858 Mariyrologium scriberel, merito
:
•jerlum, certissime esse antiquum Romanum , ad ductorem sutim Aquileisereperlmn , peranliquum
usum Ecctesix Romanse , verumqiie apographum seqtie ac venerabile iip]»eltarepolttisse. Net!silii ol>-
illius, quod Romanus ponlifex Aquileiam direxeral; jectari patitur pauciila Romani parvi additamenta ,
non solum inde sumilHf , quod sancii ibi reperiau- ut Erminonem, seu Erminum Lobiensemxxv Aprilis;
lur Romana?tirbi proprii et Hieronymianis plane inventionemreliquiarum in Stabeteto, ejusdem men-
incogniti, ut Mariina, Dafrosa, Papias et Maurus, sis xx aut dedicalionemMalmundariensem xvn No-
solo nicnse Januario; neque ex eo quod Cathedra B 1 vernbris; cum salis pateat, similia a coenobiis, quo-
sancti Pelri proprio die signetur, ab Antiochena re- rum id aut simile manuscriplum olim fnerit, faciuime
ciissime distiucla; verum eliam , quod inler varias adjici potuisse, qiieinadnroduniQ«tn'nu«xxxAprilis,
etclesiarum Romanartim dedicationes, illa qtioque' addo vigilinm Apostolomm eodem die , aut bujus-
ocrurral, qtise esi sacelli ahi, castri sancti Angeli, modi minulias atias, qnas Romanis falemur nou
cxpressa per terminos INTERITOBES, quodque festo convenire : ex aliis enim plurimis aperlissiinum cst,
sancti Sebastiani, legatur ejus sepultura in VESTICIIS siRgttlas quasque Rom« proprias solemnilaies ita ab
APOSTOLORIIM, designando per hxc verba Catacum- Adonc descripias , ut aniesignanum suum semper
bas, in quibus sanctorum Petri et Pauli corpora ali- quasi tligilo ]iraemnnslret.De cxtero, mirum vidctur
quandiu quieverunt. Et quomodo, inquil, post haec Castellano, ct mirmn cuique videri debet, tam an-
rooderni aliqui scriptores, mutua terentes vestigia, liqtittm codkem, tam ihtegrnm ad nostra tempora
ausi sunt asserere Marlyrologium a Rosweydo edi- pcrvenisse. Porro an festitm omnium; Sanctomm
lum non esse velus Romanum, sed potitis Hierony- intef accessiones censeri debeat, suo loco dicemns.
miani Marlyrologiiapographum ? Eci|uid inde liquet, Fateti;r aulem pcr errorem, a Martyrotpgii illius
viros illos , siquidem Marlyrologitim illnd inspexe- anctore , Rufinmn nimis cseceseculo , Tbeodotum
rint, non nisi levi oculo leclitasse? Etenim prseter C * Laodiccniim adjccliim fuisse, de quo nos plura alibi.
ea, quae de sanctis Romanis, et Romanarum ccclc- Alia Caslellani, pro authenlia, vctuslale el auclori-
siarum singularibus dedicaiionibus jam diximus, taleRomani parvi argumenla sparsim reperiunltir
minima quxvis altentioautapplicatio patenter osten- toto primo bimeslri, ab ipso cum egregiis nolis
dit, tolttm Rosweydini Marlyrologii contextum, ab vulgalo, cujus operis complementtiin ulinam ati-
oninibus Hieronymiani Marlyrologii coguitis apo- quamlo vidcre liccat! Scd jam dicta, uLlramensu-
graphis diversissimum esse. i ram, ni fallor, sufjiciunl, ut Valesii aliorumquc oh-
90. Haecomnia a Casletlauo rectissime observala jecta penilus convellanlur.
sunt, plura baud dubie dieluro, si adhuc pauto pio- 92. Hic verbo monendus lector inter adversarios
fundius Rpmani parvi arcana rimasset, <|ii«: loto milii nequaquam olijiciendtim vencranduni magi-
boc opere clarius ob oculos posita suni. Ahdiaimis slriim ineitm Danielcm Papebrochittm , dum hsec
lamen faclam ab co Parvi noslri ctun Hieronymianis scribo, ad taborum coronam , senio elmefitis gra-
comparaliotiem : < In Rosweydino dies vacui inve- vem , a Domino, nli plane eonfidimus, evocalum.
niiiiilur, in Hieronymianis qtianlumciinque abbre- Noh, inquam, ille inler ativersarios hic mihi obji-
vialis, orones dies pleni sunl. Rursus in illo compo- ciafur, tamelsi variislocis, in magno nosiro tle Aclis
sila omnia et ordinala, iu hiscc confusio ingens ab Saiictonim opere, sed piaecipue tonio V Junii, pag.
varia ecgrapha sa;pius transumpia. In Rosweydino 550, Iitt. C, oppositam senlentiam ex incidenli pro-
plures VelerisTeslainenli proplietu: consignali sunt, pugnet. Pridem et ssepefassus est, se in eorum hic
in Hieronymi.ini velustioribus apographis nullus. lh numero esse, quos proxime aiebal Caslcllnnus, viros
illo marlyres et sancti alii ex Riifiuo accepti, alnon cseiera erudiiissimes, re ndn satis examinata, atios
Lugduncnses; in islis Lugdiiiienses sunt el pauci transcripsisse,. atque adeo de Roniano nostro parvo
airi, adeo ut fatendum sit Rosweydinum velus au- lion sensisse pro merito. Ibi cerle- Papebrochius
lographum esse, magno sludio claboratum, nullo Florenlinii opinionempaucis verbis tot-jmcoinptexus
autem inodo ex alio desuinplum. Hinc prudenler est; scd audilis subinde solidioribus rationum no-
conjicilur, Romanos Hierouyiuiani, in quo sola mar- strarum motnenlis, iniquiorem iltam censuram, et
tyruin npmina el palaisirae uoiabanlur, pei;Uesos, eo loco et quocunque atio ih Actis adoptatam, in-
aliud pneoptasse, in qup selecli et novi sancii, tura duci prqrsus et eradi vohiit. Porro tum cilati Flo-
uiarlyres, lum alii, mioori numero annuntiarentur, rentinii, ttuii cxterorum Romani parvi impugHaio-
ascriptis imperaloribus jttdicibusve^sub qtiibus passi riun argitmcnta^ rion ininus quam Valesiana^tjitgp
S07 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. B08
a scopo,aberrare, nec ullo pacto venerabilis et peran- A esse Romanum , sed tenernur qu.-e vera sunt pro-
ligMJvROsweydmi .Martyrplqgii auc,torJtateminfrin- ferre, i Hiijtismodi raliocinio argutari quis faciie
gercjauveliam deinonstraluni cst. posset, MenoiogiumGraecuma cardinali Sirlelo La-
ABTIOULUSII, line reddilum, non esse a Raronio in Martyrologium
Frusira .nituntur adversarii osiendere , Romanum Ronianum iranslatuin, sed ipstun illud Menologium
parvmn iltud ipsum non esse Marlyrologium,'quo . ex Romano moderno exlractitm fuisse.
seadjutum faletur Ado, quodque Marlyrologio mo 95. Certe paucis hic mutta transigil vir doclt6-
se prmfixisseassevefat. siintis, rem una confecturus, si solidis momenlis
§ I. —KeTetlunturAndreasSaussaynsel JoannesFronto. censnram fulcivisset. Si ego flatu unico totam illaui
93iamexCastellanoaudivimusneoiericosnonnul- periocham, non solum incertam, sed levem, sed
los, reminime perpensa, descriptores muluos, ausos falsam pronuntiavero, nemo merito dixerit, me con-
nihilominus asserere Romanum nostrum parvum, jecluris indulgere, cum dicta sigillatim pmbalurus
a Roswey^lovulgalum, ex roajori et vetttsiiori Ro- sim. Non nrngis mea refert, quam Fronlonis, illud
inano, vulgo Hieronyniiano,,, contraclum esse com- Martyroioyium esse vel non esse Romanum; sed .si
pendinm. Tnles ego paucos reperire memini; verum tenemur, quas vera tunt proferre, eadem plane reli-
quicunqueaii sint, nae illos in hujusmodi rebus impe- B gione tenemur, quae falsa, aut sunl aut sallem
Hlissimos esse oporlet, qui ex unius solius mensis, plane videntur coarguere. Amabo, quid ex bis se-
imo paucorum dierum facta inter codices collalione, quitur, habet eadem errata, habel eadem tavpe verba ?
apertissime convinci possunt, Martyrologii illius An quod Romanum parvum ex Adone? an non evi-
auctorem tam esse ab,Jtieronymianis remoium , ut dentius, quodAdo ex Romano parvo acceperit, ipso
plerisque diebus ne unum quidem nomen referat, praesertiintam Iticulenier teslante, sibi apud Raven-
quod in Hieronyroanis invenialur. Censeo itaque , nam posito, a quodam retigioso fralre aliquot diebus
tales adversarios nee refutalione dignos esse. Majus prasstitum, a se diligenti cura transcriptum, et inca-
facessunt negotium, qui exteriori quadam fallacique pite operis sui positum? Sint ibi errala eadem, sint
similitudis imagine delusj, sibi induxerunt in ani- eadem verha omnia, sint iidem apices; qnis, obsecro,
mum, Martyrologium noslrum parvuin, non aliud aliud inde educal, qnatn illum iranscripsisse, qui se
esse, quam puram putam Adonis epitomen, duobus disertissime transcripsisse profitetur? At necvetus
minimum sseculis ipso Adone posteriorem. Inter est, nec Romanum.Poslremum abunde demonstralum
lios prsecipui stint laudati jam supra Andreas Saus- est, etporro demonstrabilur, nec miserum INPINCIS
sayus, in qpere de scriploribus mysticis a Florenli- eum nobis titulum eripiet, dequo videnda Observatio
nio ciiatus.: Joannes Fronlo, pr*nolatorum ad Ka- C ad cilatum diem xiv Januarii. De vetustate ita brevi
leiuiarjura, aniio 1052 editum, §8, etFrancisctrs slatuemus, ut ex festivitale Sanctorum omnium, nihil
Maria Florenlinius , ad Martyrologium Hieroivymia- Froiitoni subsidii sit accessurum : hic modo ad rcm
num admonitione praevia 4 et 5. A Fronlone inci- noslram salis est, lam vetus esse, ut Adoni in
piam, citjus par: giaphus eo facilius everiitur, quod alornando Martyrologio suo vere praslucere poluerit.
rolunda ejus et nulla ratione stibnixa affirmalio, per 96. Sopersunt bini adversarii, Saussayus et FIo-
oppositam negationein asque rolunde, planc et pror- renlinius, quortim noh delinitionibus, sed rationihus
sus elidatur. Paragraphi ipsius lilulus est : Quid rcspondendum esl. Retulimus non ila pridem magni-
censendum de Marlyrologio Romano velere, quod fica Saussayi in Rosweydum, ob veteris illius Ro-
*
edidil Rotweydut ? Decretoria esl responsio; al- mani Manyrologii publicationem, profnsa clogia.
tende. Verum congeslas laudes atibi in viluperia vertil,
94. i Martyrologium illud non est nisi epitome qnaecum aptid Florenlinium inveniam, in fontc qunc-
Marlyrologii Adonis, ul facile agnoscet, qui conferel rerc supersedeo. Hunc igitur audiemus, et presso
ipsum : habeteadem errata, habet eadem saepe ver- pede seqnemiir ad singula. Eral primo Saussayus in
ba; nonnulla.fuere atldila : denique mtllo modo eo, qtiod Rosweydi eodicem curn BedaeMartyrologto
Romanum esl, nec vetus. Et quod non sit velus , componens, ridicule asserat, esse merum Martyrolo-
tlemonstratur ex eo qtiod solemnitatem Omnium gii Redceindicem; forte qui alium Bedam non nove-
Sanctorum inscribit, quam cerltim est non antece- rat praeter Pianlinianum, ex Adone male consu-
dere tempora Gregorii 111,qui sedit anno 751, aut tnm, facile induci potuit, ut alterum alterius epi-
Caroli Magni, quidecessit anno 813, ul demonstravi tomen faceret, quemadmodum Florentinius Adonis
ad idiem Novembris. Romanum non est, nam cum epitomen censuit, dum ipsum cum Adone conferret.
de sancto Felice loquitur xiv Januarii, seu xix Kal. At pupillam oculi Saussayo Foeserat Rosweydus,
Febrtiarii, sic scribil: tiola?, Felicis presbyteri, in Hildnini de Dionysio placita ex stto codice impugnan-
Pincis seputli. Et quis nescil pmcis e&se Iocuni qui do. Hinc acriores illaein Rosweydum invectiv:e,hinc
Roma1,est,; npri vero, Nola;, ul demphstravi ad illuni illa phirium argumcnlorum series, qua ipsum im-
diem? Hoc autem enalutn non cadit in Romanum petens, plerosque graves et efuditos viros negare
scriptorem, sed venit ex Adone. Nerno dicat me affirmat, Martyrologium iUud Rosweydi esse vetus,
luc conjepturis indulgere, res certa est. AJioquin Romanum, ab Adon6 laudalum, et a S. Gregorift
inca non referl, Marlyrologiura illud essc, vel non depictum, etc." Verbo spuriittti decernit, diversum a
593 PROLEGOMENA. 811
vero et revudiandum etse, imo corriiptum, fucatum, jK-'- 99. Aliud fjequeiiisipidum est. Rosweydi Maflyro-
et ex corruptittimo codicedepromptum. Sic in extre- logium Adoni tanquam Kutendariuni. praipgi pvlius
ina opposita foede prolabuntur, qui de rebus non potuit. Jamne excidit, quod paulo ante Saussayus
satis discussis et perpensis, nunc amore, nunc odio dixeral, merum MartyrologiiRedmindicemesse? Pro-
distracti, temere pronuntiant. tlllro admisi, Ros- fecto longe inter se differunt Beda, etiamsuppositi-
weydi MartyrologiUmhon esse Gregorianum; al non tius, et Ado; saltem lantum, ut utrique idem index
ess# ipsissimum illud, quod ab Adone laudalum est, aut Kalendarium non convenial. Sed neque illtid
id vero pernego\ nec id unquam extundent Saus- satis capio, qtia demum verisimililHdine Romammi
sayi aut FlorentinH raliocinia, quorum ul medullam parvtim, lanquam Aaonis Kalendarium venditelur.si
«ontrabam, «ic ordine prosequor. certum ostenditur, in mulihcum Adone non eonve-
97. Arguebat, ut video, Saussayus a vocabulo nire, in aliquibus exuberare ? Si index aut Kalenda-
natalis, sed quam imbetli telo, tam non digho qttod rium cuin opere non convenii, operis illius index
repetlalur. i At urgent fortius, inquit Florentinius, aut Kalendaritim dici omnino neqtiit, non inagis
quae deinde censor opponit, Martyrologium nempe quam Kalcndarium Missali Romanopraefixum, apiari
illud nequaquam esse posse, quod Ado laudavit, et possil Liturgiic Gr.ccaiiictc, aul Copticse. Nimiam iric
a quo se plurimum adjutum fatetur. Primum, quod B video niimilias qttisqne exciitiendi indeque afgutandi
ex tribus anliquis codicibus, quibus Rosweydus usus pruriginem, ubi moderatiori, et aecommodala rebus
est, in uno tantum inveneiit Adoni praefixum, cui ipsis censura estoptis. Demtts aliquid anliqnis codi-
potius tanqttam Kalendarium prsefigipolueril, et cu- cibiis, faicauuirque ctnn Floreiitiuio, sacras ipsas
jus specimen revcra non incongroum exhibet. Inrle Tabulas, tit Sacramentaria, Dipiycha, Mariyrologia,
Rosweydum exagitat, quod pulaverit Adonem tibique non potuisse ad nos lam intcgra pervenire, ut per
vesligiis Romani veleris insistere, cum ex locis ad- siunmam notariorum aut amanuensium ecclesiasti-
notaiis cerlum ostendal, Romanum illud pulatilium corum incuriam, aul truncata, aut interpolata non
in niollis cum Adone non convenire, in aliquibus sint; adeo ut ad rigidiorem crilicen id geiiuscodic.es
exuberare. i Si nihil ibi habeat Saussayus quod for- revocare, idem sit ac eos prope convellere, quem-
tius urgeal, vere ostendit se ea solum causa Roswey- admodum in codicibns suis Hieronymianis satis
dum aggfedi, ut Hilduinum suum tuealur. Quid si expertus est Florentinius, el nimis quam frequenter
decem, quid si viginti codices Adonianos reperisset experiuntur, qui codices antiquos, praeserlim ' •, usuales,
Rosweydus, Romano parvo vacuos, atque in solo ut sttntMartyrologia, ssepius versant.
aliquo, ordine quinto et vigesimo, feiiciter prseftxum, 100. Mulia Mosander in sua Adonis editione aslc-
an inde, obsecro, minoris faciendus esset tam diir risco notaveral, tanquam auctori abjudicanda; plura
expetilus, landiu desideratus thesaurus? An minori in appendicem rejecerat Rosweydus : sed ecce Ma-
erudilorum omnium applausu ubique aceeptus est bilio, citato jam loco, pleraqtie reslituenda putat;
Beda, a Majoribus noslris editus, lametsi conlexlus alia Vero, quse alii genuina censueranl, a% Inlerpo-
ille a cenlenis codicibus abfueril, in uho solum aut laiore inserta.Qniceosolum hucadducimus.utpateat
altero, imo in duabus laciniis Romana altera, altera vix humanitus fieri posse, ut lales codices ad nos in-
Divionensi repertus. tegri perveniant; qnod in hac nostra Usuardi edi-
98. Edat noiiis modo aliquis tot lalenlia antiquo- tione diebus props singulis usuvetiit. Nihil prOinde
rum opera, vel si a millenis aliis codicibus abfuerint miri erit, si in Romano parvo addita aliqua, alia
faxo et gratanler el benevole ab eruditis omnihus binc inde delracla fueriut, quamvis id raro accidisse
admittantur, si nulto alio praelerquam rarilalis vitio deprehenderimus. Quomodoigitur adliuc magis oppu-
laborent. Sciraus ab Aloysio posl longam moleslam- gnant RosuteydiKalendarium dies frequenles a mar-
que perquisilionem repertuni esse Adonis exempkir tyribus vacui? Vereoblundil Saussayus. Numercmus
aliquod, in cujus comparatione, omneaurum nihit esse primum quot dies in Romano parvo vacui sinl, et
duxil. Cedo cui homini in mentem venerit, editio- siibducla ratione, universum reperiemus sepiem;
ncm ejus redarguere, qtiod sola etpfima esset? Alta ° niinirunt xxvn Februarii, *xiv Aprilis, xxni Maii,
exempla magis, vel minus integra vidit Mabilio, VIIIJunii, xv Octobris, xx Octobris el xvi Novembris.
viderunt alii, a quibus eliam forle aberat Roma- Atqite hi sunt [requentes illi dies a martyribus vacui 2
num parvum, imo ipsa Adonis praefalio; nec la- Ecquid terminis abuti oporlet, ut inter tiecenlos
men inter eniditos ullus ex eo capile suspectum sexaginta quinque dies, defieientibus solis septem,
babuit, quod tam feliciter orbi litterario porrexerat FBEQCENTES dicanlttr deficere? Al enini, si recte hoc
Rosweydus. Quid, quod lestelur laudatus Mabilio argumentum expendilur, quo frequentiores fuerint
Saeculoiv Benedicttno, parle n, pag. 272, in pluri- in Romano parvo dies vacui, co minus speeiem re-
bus, qum viditistius Martyrologii (Adonis)exemplari- feret Adoniani Kalendarii, ul vocat Saussayus, aut
bus manu exdratis, non cdmparere Adonis nomen; an Adonianm epitomes, qualem fingit Florentinius.
inde fortasse etiam arguet Saussayus, Martyroto- 101. Instat Saussayus : <Si Ado in praefigendisdier
acKalen-
gium, quod Adonis noinine venit, perperam ei attri- btis festis, iuale alioquin per singulos dies cttm
bui, qiiia in multis cxeniplaribus, Adonis nomen twn das drsposilis, hoc (Romano parvo) usus esset,
cortparet ? cl in co aliqui dies deflccrentj non utique Bcdam et
511 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 512
Floruiu supplere potuisset. » Novus iiic scrupulus ,A in boc noslro Romano parvo posiia sit. Quotl si hsec
est : nusqiiam |ciipsii Ado se ex Romano parvo primnm inslitula fuer.it aiiuo 1049, Leone IX asiante
supplcvisse dics omnes qui in Beda a Floro auclo pontifice, vide, obsecro, quaiila absurda inde cotise-
tlesiderabantur, sed adjutum se falelur, ut dies mar- qiiantiir : jam cnim.Mariyrologia noslra omnia Be-
tyrum verissime, hoc esl, distincte, notarentur, qui <Jae,Wandalberli, Rabani, Adonis, Usuardi, Nolkeri,
eonfusi in Kalendis inveniri stdebanl, non titique in imo et Hieronymiana ipsa, composita, vel tcripta fue-
Beda et Floro confusi; sed in aniiquiori Hierony- rint, undecimo smcuie excurrente, cum in iis orrmi-
miano, ex quo necdum confusioneni omriein sustuiit bus eadem ipsa solemnitas disertissirtie annunlielur.
Florenlinius.-Fuerinl Igitur dies septem vacui, an Si hoc satis non est, ipsis omnibus antiquior Grego-
de caetero non recte ailjutum se proliteri potesl Ado, rius Turonensis saeculis quinque junior fiel, cum in
dtun CCCLVIU dies plenos reperil? An ei riefiiertint Historia Francorum, cap. 21, assertteril: Factum
Sancti alii, quibus pauculos illos tlies supplerel? esl autem ut post dies pdueos adesset festivilas tancti
Dissolvamus omnia : xxvm Februarii ex vicinia ac- Remigii, qum inilio-mensis Odrbris celebralur. Diem
cersivit Romannm abbalem Jiirensem. xxiv Aprilis sclegil Leo IX quem anlea Remigii festivitali desti-
non vacabat Betia, el tameti eo ipso die sanciuin nalum probe noverat. ^
Alexandriim Lugdiinenscin, Metii.o, a Beda sigiiato, B 104. Slupore polius quam atlmiralione percellor
adjecil xxnt Maii, nou piocul excnrrendiim fiiil, ut dum hiijnsmedi cavillos, nsenias, imo pura puta fig-
Desideriut Liugonensis, imo vel Vientiensis synony- menla proliudi video, et. quasi ,pcr manus etiam
iniis corameinoraretur : vidi ibi observalionem no- doclorum virorum derivari, quse ab acatbolicis a-
slrain Usiiardinam. vni Junii babuit in Beua Medar- vide arrepta, in noslrnm vilupuriuin veiiditaiUur,
dum, quo tamen conlenlus non fuit. xv Ociobiis, ac sitnilia cointniniscendi ansam ipsis praebenl viam-
Lttgdiinum Aniioclium, Colonia Maurcs, suggessil. que oslend:inl. Cerle citaltis supia Beckius, istitis-
xx Oclobris, popularis S. Caprasrus haud longe qua> inodi llosculis ex Saussayo, Valesio et Florenlinio
rendtis eral. Deniqtte xvi Novembris adfuii Lugdu- colleetis, suttm illud praelensumGermaniai Martyro-
netisis Eueherius. Vides »on inagna adjumenla Adoni logium egregie exornavil, et ne palinam eis cederet,
aJiumle accessisse, iu pioinde verissinium maneat, ineptissimo commento locupletavit. Poslquam enim
maxiine cl praccipue ex venerabili illo el peranliquo Rosweydum Thrasoni similein ex Valesio depinxil,
Marlyrologio adjulum fttisse. t]iii nempe sesquipedalibus vcrbis Ponlificem allo-
102. SequitiiL'.irgmncntum quod nescio unde a culussil, puerilia alia adraiscens, landem etipseca-
Saussayo desumi atit oxsculpi, qua aulem vei veri plo e pera lapillo; Golialbum se prostralurum desli-
iimbia a Floreuliiiio referri poluerit. Aures arrige : C natoictu exislimat. Audiporroquambelle arguteltir,
« Insuper negari nequit (semper Florentinii verba pag. 22: € Recentioris eliam aeviMarlyrologium Ros-
recito) qtiin ad recentiora lempora Martyrologium weydianum argnunt, qtiae iv Nonas Julii legiinttir :
illud (Romunum panum) ablegenl, quae subdit Satis- Eodem die Augustw, sancli Vdalrici episcopi el con-
sayus, atl annum sciiicet 1049. Elenim cum in co fessoris : qui vero sseculo x vixit, et sinedubio non
ad diera xx Oclobris, Rbemis sulemnilas S. Remi,- slatim est canonizalus. Ado sane ex hoc fonte aquas
gii adnolelur, quae antea die migfationis xm Janua- derivare non potuit, quippe seeculo ix vivens, nisi
rii peragi consueverat, et haec in eumdem diem dicere yelimus, a recentiori scriplore addila haec
accommodata fuerit in concilio Rhemensi, Leonc IX fuisse, atque.ila statuunl Mosauder et Rosweydus in
astanle poulifice, nemo potesl concedere, Mar-lyro- appendice, quibus suspecta h?ecesse videntur, atque
logitint illud esse, qnod autographo suo ptxfixeril a posleriori manu, forlassis mpnaclii Benedictini, in
Ado,,episco|ius Vicnuensis, circa annura 875 (metius ctijus solius codice sunt reperla, el in tribus reliquis
scriberet circa annum 838) sed composittim, vel niss. aberant, adjecla. >
scrtplum uitdeciinu saeculo cscurrente. .» Nec OEdi- 105. Ignosce, leclor, si bijem mihi moveat inepla,
pusJpse ltie nobis edisserat, quid lota hac speciosa fatua et mendacissiinis gerris conlexla ratiocinatio,
rerum farragiue sihi demum Veliul Saussayus el ® ul ovttm ovo , ita Saussayitnae persiroilis, et pari
Fiorentinius, nisi aperte fateaniur, se vetus Ros- prorsus fundanienlo subpixa; nam patentissime fal-
weydi Martyrologium nun;|uani inspfexisse, saltein sum est, cilala bic a Beckio de sancto Udalrico
eo, qtti eitattir, die xx Octobris. Augustanoverba.uuolo Romano veteri Rosweydino
. 103. lterutn repeio me prorsus non capere quo- usquam reperiri, nedum iv Nonas Julii, ttt homo
modo haec in virorum cauera ertiditorum mentem is,te inirepide fingit, qui fortc citata verba in appcn-
incidere ulto pacto potuerint. Etenim si vere in dice AdoBiana Rosweydi repcriens, multa cominen-
esemplum adducitur dies xx Octobris, monstra sibi tilia superstfuxit, quas manifesle ostendunt, ruere
fntgunt, quae luto profligenl, cuffi is prsecise diesex hominem Andabatafum more-, nec argumentum
seplem unus sil qtios in eo codice vacare diximus. noscens, de quo iractandum erat, nec libros, quos
Neque vero, loto eo raense, alia Remigii solemnitas manu versabat. Mosandrura Rosweydo jungit, quasi
referlur, quam qttae ipsis Kalendis consignata est; elilleHomamiroparvumcdiderjt.qnae altera falsilas
Ws verbis: Et Rhemiscimtate, sancti Remigii episcopi. est. Terlio, Mosandri appendicem appellal, qui de
Inro haec tmicaetsola solemnhas, qttae de Remigio, condenda appendice ne somniavit quidem, in ipso.
SI5 PROLEGOMENA. 514
Adonis texlu, aslerisco notare sotitus, qttas ipsi tA § II. — Di!iiunturea qua speciojhu objicit Floreatiuius.
suspecla vtdebanliir. Qtiarw.",fingit, nescio qufein 108.Superest nobis cum ipsbFlorentiniocoiilrover
codicem monachi Benedictini, qui cum trilms aliis sia, in qna discutienda veniunt quae Joanncs Fronto
editioni Roniaiii parvi servierit, cum discrle fatcatitr non ita pridemdecretoria poliiissentenliadetermiiia-
Rosweydus, se tribus solum codicibus iisuni in verat, quain solidisaigumentisprobarat,Florenlinius
edendo Adone, a quorum duobtis aberat Romanuni vero, adduciis ralionibus, specios.us, sed pro viri
suum velns Adoni praefixum. Ut verbo absblvam, doctissimi more, summa cum modesiia, ex Romani
tola ea Beckiana machina, ficta, futilis el ihanis cst, parvi et Adonis ad invicein collatione ostendere
ctii comminiscendae,utinam viri alias erudilissimi, conattir. Juvat ex ordiiie singnla ejus argumenta
mibique venerandi, falsis praejudiciis abrepli, viam expendcre. lta proseqaiiur: < Verum sicuti Saussayo
non praemonslrassenl! facile concederein, Rosweydi nunciipalum Marlyro-
106. Redeo ad Florentiniiim, ila lelam Saussaya- logium, non esse velus Romanum a D. Gregorio
nam pertexentem : « Postremb, inquit, Rosweydi, indicatum, el a Baronio expetiltim : ila ex Bedae
sive Martyrologium, sive Kalendarium, illud non Hagiologiocontraclum nequaquam consenlirem, cum
esse a Baronio desitleratum probat Saussayus. i An ' potius ex Atlone, conferenli cuique excerptum videri
satis recte, non examino, cum noslra bic nibil B cbmpendiosius Kalendarium omnino possil. Conluli
intersit, sive magnum , sive parvum Routanum , equitlem cujuscunque mcnsis plu imos dies, et ex
magnus Annalium ecclesiaslicorum scriptor expeli- iisdem ab Atlone excerplis, ac iu proprium usum
\eril, modo verum perstet, illud edidisse Roswey- vel obscuriori, vcl mutilo, vel receniiori slylo de-
dum, quo se adjulum latetttr Marlyroiogus Vietinen- ductis facite agiiovi, non Adonem ex boc Kalendario,
sis : <Ne vero Saussayus aliquid praetereai quod tanquam ex aiiliqiio Aquileieiisi.codice,insuumMar-
omnem adimat aitclorilatem Rosweydi Kalendario, tyiologiurn transtulissc, sed e conlra receiUiorem
idemque nullaecerliludinis aut pnnderis codiciiltim scriptorem,indesuum indiculumcompegisse.i Sedulo
esse, fulite crassisque erralis resperstim prorsus observes velim, Florcnliniuin ex Saussayo hausisse,
concludat,sadtlitpro coronide ridictilaetiam qtKcdam el passim supponere, Romanum parvum scriptum
continere; idqve ex adnolalis ad vr idus Novembris esse, sseculoxi excurrenie, quo praejudiciomunitus,
probare nitilur : Eo ipso [legendtim, Et ipse] die ' facile alia colligit quse ipsi recenlioris slyti Vesiigia
quatuor Coronatorum, » etc. Sed ridicula illa clare, praeferre videanlnr. Evagemus , inquit , compen-
ni faUor, solvimus, ad dictum vi idus Novembris, diose, si libet, per unum aut aiternm mensem: imo
solvilque bic etiam Florenlinius, recte aViquando vcro, et libenter, per loios duodecim; et aliquot
observans,«durum nimisexactoremesse Saussayum, tignatos dies, ego volb omnes et singulos, ntm Adone
ul Dionysium Parisinum, eumdem esse ac Areopa- et nostro simul conferamns, ut assertidnls non minus
gitam mordicus defenderet, quod a Rosweydi tam verilas, qnam nosri vetustioriswlas apparedl.
Martyrotogioquara adnotationibus, nonnihil infriiigi 109. Vilandae confusionis gratia, haec ad rem
conjiciebal. > nostram sc jtingi cupio, ultroqiie conccssa quaiitavis
107. flaec nempe tola mali labes; hac ita incensus a?late Hieroiiymianis npographis, pro quibus ipso
'
Saussaytts, dum oculis emissiliis omnia rimatur, unice ptignal, soli Ationiset Romani parvi collaliont
ridicula, inepta, parachronismos, et nescio quae aiia insislo, ut, uter ex alteroceperit, perspicue etucescai.
in Roniano parvo se reperisse existimavit, in quo Floreniinius ab ipsoTunine sic auspicalur: Rosweydi
prius selecla el aurea omnia inseruerit:« Heriberttis Martyrologium , rccentiori ritu, quam nostrum, a
certe, eximius ipse solis sapientiae radius, vivi lidet Kalendis Januarii annnm ordilur. Sic plane, a Ka-
fontis rivtilus, virenlis justiliaestipilis ramus,jamque lendis Januarii anmtm orditur, setl inde nihil minus
coelipulchrum el aelemum sidus. > Amabo, qui tam consequitur, quam quod recenlioris rilus sit. Mul-
eilo muialus est color optimus? Sincere et ingenne luin laborat, sed ferme in vanum, Florentinius,
edisseret clar. Castellanus, a quo cum noliliam libri n cxercitatione sna secunda, ut riluura islorura annum
ilHusSaossayni de Scriptoribus myslicisa FlorCnlinio inchoandi antiquitatem, seti, ut clarius loquar, prio-
citati postulassem : reposuit Ille, se quidem opus fitntem alicunde eruat, nequedum fixos cardines
ithtd non nessc, at boc probe scire, opera Saussayi nobis prodiicere potuit, ad quos ligendos, ncc facilis
oinnia Parisiis in sumiho esse vilipendio (profonie sane, ncc expedila seiilciilia est. Utcunque fuerit,
m(seslime). Ait praeterea, grande illud Martyrologii argttmenlo ad hominem plane exarmatur, qui hic
Gallicaniopus, duobus voluminibus dislinctum, con- Rosweydum adbritur, Florenlinius;. nam qtiod inlcr
templim appellari plauslrum mendaciorum. Deinum, Hicronymiann ejus apographa vettisiissimura est,
Hilduinisiam fuisse pertinacissimum, unde religioni> scriptum, nl conslat, jsub iiiiliurn saeculioctavi, anni
sibi duxerit non acerrime insurgere iu opusculuin, sui sacri seriein eliam iucipit a Kalendis Januarii,
quo Dionysiumulrumque tam accurate alterum ab idemque facit Beda,Willibrordi planiesynchronus.
altero discretum advertebai. Nimirum, nulla ipsins De aetaiis-praerogativacum Hieronymianis, nu|late-
intereral, quidquid veritas pateretur, dttm praejudi- nUs"disceplo, sufficit mihi, sf parem Epternacensi et
ciis (a ses entitements) contrariam offendcrel. Alque Bei!:e, Romano partvoconcesserit Florentinius.
hisce Saussayum ex arena jubemus cvcedere. 'M0. Nec pliiribus opus esset, ut -tola haec prima
 515 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 516
Florenlinri argumentatio plane enervaretur. Lubet jA Rabanum, et ipsum Adone veiusliorem, atlde Noike-
tamen in curitsorura gratiam, ulterius inquirere, rum ei ferme aequalem, patebilque evidenler, qttod
sitne usus in Ecclesia magis receutis, annos a supra dicebam, modum istum annos inchoandi, per
Kalendis Janttarii, quam a natati, aut a vigilia id tempus valde arbitrarium in libris ecclesiasticis,
nalivitatis, aut aliunde exordiri : quse res apud sed praecipue in MartyTologiisfuisse. Quinimo, a
erudilos adhuc salis incerla et ambigua esl. Per- majori atiliquiorique Martyrologorum nostrorum
curramus antiquos Riluales libros el Martyrologia. nuntenx ita stabilitnr Rouiani parvi aucioritas, ut
Certum est, Allalii et Fronlonis Kalendaria pro poliusconsequatur, sosculoipsooclavo inchoandorum
anliquis haberi, similia esse, nec aetate mullum annorum rationemaKalendisJanuarii cospisse, quam
differre. Allalianum , quadriennio anle Fronlonem, ex Florentinii conjecturis ullo pacto. verisimile sit,
nempe anno 1648 operi de Consensione Occidentalis recentioris usus esse sic annos exordiri. Haec con-
etOrieotalisEccIesiae, sub finem insertum est. Confer cludo praefaliuncula Bollandi, i die Januarii, ita opus
ulrumque; sialim animadvertes AUaiinnum incipere stitim auspicantis : < Praecipua semper religione
a Dominica prima Advenlus, diesque nolare, veterum celebratae a Chrislianis Kalendae Januariae siint,
Romanorum et Marlyrologiorum noslmrum more, propter Dominici natalis oclavam, sacrosanctae cir-
per Kaiendas, NoiTasctldus, Coutra vero Frohlonis B ' cutncisionis Christi meinoriam, et aujjuslissimttm
editio initium facit a die nalali Domini, sicque more nomen Jesu, in quo nimirumoportet oranes homines
hodierno per ordinales numeros lolius anni dies .salvos fieri. Merito igilaf voleres Romanos, in aitspi-
decurrit. Jn Sacramentariis a Menardoel Thomasio cando ab hoc die anno, seqni Ecclesia nialiul, qiwni
edilis initium stimilur a Vigilia nalivilalis Domini, .caeteras genles, qusealiud quodpiam slatuereiii exor-
ex tribus yero Gallicanis, ab eodem Thomasio, et dium, ut ipse dies sacrum noslrae symbolum salttiis
post a Mabillone vulgatis, nullttni est, de quo judicare prseferrel? » Sed dehisplus quain salis.
possis, consimile alieri babuisse principium. Nec 115. Perganuts cum Florentinio compendiose eva-
' dissimulat Mabillo de Liturgia Gallicana pag. 98, gari: < Iti ipsa aulem Kalendarum die,inquit, pra-ler
imm. 3; pag. 176, num. 5, ct alibi, dubias el incer- octavam natalis et circumcisionem,noq,alios quam
las esse de bisce rebus conjeetttras. tres martyres exhihct, unicamque confessorem, re-.
111. Parera puto fuisse, hoc est non stabililam, ljclis apud Adonem, Iriginla martyrum Roinanorum
. sed arbitrariam Marlyrologiorurn inchoandorum ra- corona, Eupbrosyna virgine ac Eugendo abbale. >
lionem, de qtta nihil salis compertutn sit. Jam de Hic liaereamus tantisper, quaeramusque ex Florenti-
Hieronymiano Epiernacensi et Beda locntus sum :«.• nio reclene Mariyrologii compilalor praetcnsam suam
addi hisdebet Blumianiim. Lucense aulem et Cor- '*' epitomen, vel indicem, yel Kalendarium contexai,
beiepsenon avigilia nativilalis, ut Ado Bosweydi, dum tres omnino annuiitialiones apud Adonem
sed cum Frontoniano Kalendario, ab vui Kal. Ja- intaclas relinquit? Ego talem indicem, vel Kalenda-
nuarii, seu ab ipso nalali Domini annum auspi- rium, vel ex hoc solo capile, ut infidura et spurium
cantur. Porro Aloysius et Mosander sic Adonem rejicerem. Qnaeramus denuo an ipse collalionem
ediderant, nt a Kalendis Januarii principium face- suaui salis opporlune inde incipiat, tibi tania inler
feht. Rosweydus vero sic ullimo praefaliunculaesti» Adonem et Romanum parvum discrepantia esl? Cur
paragrapho loquituf : < Qtiod in MariyrologioAdonis ad sectindnm Januarii diem progresstis non est? Ibi
ihitiuin sumatiir, non a Kalendis Januarii, ttt hactenus cerle longe majorem invenisset conformilatem. Ve-
editum, sed a vigilia nativitatis Domini, scias hoc rum ne nimis twdeat (Florentinii verba sunt) emnia
ex RomanaeEcctesiaeritu factum, qiiaeanni epocliam sigillatim bic perpendere, verbo unico rem absolvam;
olim habuit Nativitatem Cbrisli, el a Vesperis vigi- sive Rornanum parvum cum annunliaiionibus Ado-
lfaeipsius Nalivilatis annnm auspicabatur. Coiistanler nianis convcniat, sive in numero discrepet, sive
ita exliibebant tria mss. exemplaria, quibus nsus deficial, sive exuberet, nihil inde conlra Romanum
sum. > An forte tunc inimemor eral vir accuratissi- " parvum conficilur, cum adductus a Fioreniinio
mus, Romanum suuin vetus, Adone multo auli- Kalendaruni lexttts apud omnes cordatos probare
a Kalendis Januarii exordiri? Si omnia Adonis debeat, Adonemposteriprera a priori accepisse quitl-
' quius,
inaiiuscripta exemplaria inter se conferrentur, plura quid in eo continebatur, addidisse, quae ahbi repc-
credo iri, qua>.in hac parte Romano parvo rerat, aut Lttgduno, ubi Marlyrologium scribebat,
' cssent repertum
conformia. viciniora erant.
112. Fuit Wandalbeftus Adonis aeqiialis, imo ipso 114. Meminisse poterat debebatque vir doctissi-
senior et ante ipsum Marlyrologus, utpole qui anno mus paulo ante ase dictura non ita Adonem Romani
' 842
scripseril; ipse nihilominus sic praefalur : A Ka- parvi vesligiisse accommodare voluUse, ut ne latum
lehdis Januariis,usque ad ftnem anni, per dieruni quidem unguem transgressus sit. Quinimo transgredi
occurrentes festivitaies (Marlyrologium) omnino debuit, dum aliunde subsidia adfuere, quod
' singulorum
metro edidi; itiem faclitavit is, cujus opeet subsidio Kalendis Januarii plane ostendit: aUbi, dum sanctos
'
Waiidalbertus prmcipue nsus esl, sanctus et nomina- alios non reperil, ul secuuda die Januarii ct saepc
' lissimus
Florus, Lugdunensis Eeclesim subdiaconus, alias, ntillos exornavit sanclos, praeter eos quos ei
auctioris Bedae Martyrologii compilator. Adde his Roinanum.parviim suggesseral. Quod si contra factum
51.7 PROLEGOMENA. 318
esset, puta, si Romanum parvtim ex Adone accepis- A supervacaneuin est. Aliis armis opus, ut Romatii
set, quaenam, obsecro, eogitabilis causa dari posset, parvi anliquitas concutialiir.
cur indicult auctor, ex octo Adonianis annuntialioni- 117. Jam vero, quod Marlyrologii istius ancior
bus, solas quinque selegisset, iis sanctis praetermissis, eonstantissimeRomanopontiftcitribuat appellalionem
qui erant notissimi? Rursus, quae causa, cur vel papm, hoc ipsum, inter alia, argumenio nobis esse
ipsara primam celebrioremque Adonis annuntialio- debet, prrediclum Martyrologium Romae scriptum,
nem iramutasset, addendo et circumcisio, quae verba Romaeusitauim fuisse, et verositniliier perseverasse,
a Viennensi aberant. Dicelne Florentinitts, ipsam usquedum Usuardinum Roroae,uli in omnibus aliis
circumcisionis nomenclaturam usus eliam esse r«- Occidentalibus Ecclesiis, admissiitn cst. Vis et robur
centioris? sed vere inutiies serraones caedimus,nimis asserto nosiro adjungilur ex vetusto Kalendario Ro-
clare sese explicuil Ado irse, nimis distincie et mano, tiiin til ab Allatio, lum ut a Fronlone editum
aperte ductorcniet antesignanum suum praeraonstra- est, nant ibi nomen pupmsaepiusrecorril, unde ni-
vit, ul articulo sequenti liquido manifestabitur. hiloiniiius quis pessitue argueret saeculo octavo
esse poslerius, turpius vero ad umleciroum ablegare
115. Caelerumargumenta Florentinii singula per-
contenderet. Qnod autein Florentiuius cordattim te-
currenda, singulis sua reponenda solulio : onmia
Sic < Conferat in eodem B etorem miltat ad xx, xxi, xxixel xxx Januarii, luni
expendamus. procedit: pri- ad xi ad Kal. Aprilis, ad vn Septembris, ad
mo mense curiosus leclor diem xm, quara Corona Kal. Martii,
Novembris, ad x, xxvi et xxviu ejusdem men-
ei nominibus quadraginta miiitum mtililai; xix, ubi ad xvm et xix Decembris, ut ex illis
Pontianum adbestias damnatum ex muliis coltigit. > sis; denique omnia purumputum Adonemsapere ; ego le-
arguat,
Nihil hic novi adducitur quod in snperiori raiioci- ctorem eumdem
libeniissiine arbilrum eligq, an ex
nalione adductum et solulum non sil. Sequitur falsa cilatis
islis, imo ex omnibtis fere totius anni diebus,
Florentinii, sed perpetua ejus supposiiio, ex Saus- omnino contrarium non
paieat, nempe Adonem, pu-
sayo hausta, quod Roraanum parvum saeculo xi non rum
sit anliqiiius. Adverle bic qua id ralione conlirmare puturn Romanuro parvuni sapere, ubicunque
conetur. Si* inlit: « Sedpraecipue xx diem (Janua- sanclos alios, aliunde conquisiios ei non superindu-
adverlat et Fabianum ab Adbne Romae cit, ut proiude nihil minds verisimile sit quam ex
rii) agnoscct Florenlinii diclis contlare vetus Romanum, sive cum
episcopum dici, a Breviatore vero, recentiori more Rotlando minut
litulura cum ei coh- Romanum, ex Adonecontraelum po-
papam appellari; quem ubiqtie tiut esse..., quam uti perantiqunm Adoni facemprm-
stantissime Roinano ponlilici tribuat, el rarissime
Adonem non obscure videlur ar- tulitte; nam plane opposilum, refutatis jam ad-
apud invenialttr, C versariorum argumenlis, ex professo demonslrare
guere, Kalendarii auctorem posl Gregorium VII ad-
vixisse, quod anno Chrisli 1073 pontifex ille sla- aggredimur. 118. Verbttm unum cum Florenlinio snperest, qno
luerit, nomen papm, aiiis hactenus episcopis et cla- cursim ostendam, virum clarissimuin, nimio )au-
rioribus presbyterjs commune, proprium deinceps
dandi exomandique Hieronyiniaiii sui Marlyrologii
elsingulare Romani ponlificis cognomentum esse aestu abrcplum, illud ipsum in Romani parvi loctim
debere. >
intrudere vnluisse, eique charncleres aplare ab
116. Haecesl illa, quam non semel digilo mon- Adone signalos, nempe, venerabileel perantiquum ab
stravi, Ftorenlinn hypolbesis, qua Romanum no- urbe Ronta Aquileiam, cuidam tanclo episcopo a
strum parvum ad sacculumxi excurrens retrabiltir, pontiftce Romano direclum. i lla suadenl, iuquil,
plausibilioti, ut verum falear, quam snperius, ralio- bini nostri codices iu quibus, D. Hieronymo ascri-
ne; sed lamen nulla, cum ex scholaeplacitts argu- ptnm, i;l a nobis exhibitum Marlyrologiura, Adoni
menlum nihil probet, dum probat niniitim, suoque prorsus sociatur, quod antiqui cbaraoteres, qui
sibi gladio adversariuni ipsum jugulat. Si vere sub- Gregorianum omnino demonstranl, vix dubilandi
sistil Florentinii ratiocinium, jam eodem argumenio locunt relinquunl quin iUud ipsum sit apud Adonera,
conficitur, Hieronyinianum Lucense, imo et Cor- Dvenerabile et peranliquum, > elc Credimus an qui
beiense ad saeculumxi esse revocanda, cnm ipsi illi amant? profeclo si codicum socialio aliquid probat,
codices i Julii GAGIPAP£?U Julii, MELCIAD/E PP. vel lot socialos repeiere majores nostri, tot in musaeo
MiLTiADts PAMJ,et x Septembris HVLARI PJLPM, di- nostro collecti et sociali gupt, Ul ex iis probari possit
slincltssime annuntient, et forle alibi eadem appcl- quidlibet; pula et Usuardum ex Rabano, el Bedam
ialio recurrat, qnod ulterius scrulari opus hon cst. ex solis Hieronymianis conflatum, qno nibil est ine-
Qttid plura? Beda ipse nomine papmpassim ttiilur, ptins. Si tantillum operae posuisset Florentinius in
etomnes saeculinoni Marlyrologi quos tali ex causa conferendis cum Adone Hiefonyraianis apographis,
inepte qois et ridicule ad undecimum saeculumex- luce meridiana clarius deprehendissel, vix majorem
currens amandare praesumerel. Quod vero ait Flo- Adoni cttm Hieronymianis, quam cum Kalendariis
rentinius, rarissime apud Adonem inveniri nomen. Bucberii, Carthaginensi, Allatii et Frontonis affini-
papm, mirnm profeclo, et plane falsum, nam sola tatem intercedere, atque adeo gratis omnino etper-
pag. 47 bis recurrit, proxima inde pag. 52 ilcriim; peram dici, illa Adoni facem pracferre poluisse.
item pag. 54 et tot aliis, quas sigillatim enumerare 119. Hacc ad spcciosiora Floreiitinii objecta satis
m USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. «50
«licla sinl, cui ne nihil prorsus largiri videamur, boc A ulrinsque Mariyrologii annuutiationes approxinians,
ei noti recusabimus, quo adinonitionein suam quar- severoque scrutinio confereusjinde Adonis ipsiusin-
tam conclndit videticet Marlyrclogium Hieronytuia- signe testimonium expendens ex ipsis aiitemrei visce-
num, < snpra omnia, quae hactenus edila sunt, ex ribus ptura quolidie offendens, qnae vere Romanum
sola ipsius nomenclatttrae inspeclione, addilionum parvuin Adone vetuslius oslenderent: omnibus ac-
'
aetate, et loquendi stylo, vetustius existiinandum curate mecum libralis, victasxledi manus, cerlumque
esse; lanliim vero illiid a Rosweydo edilum anlece- agnovi Castellani effalum, supra a num. 87. relatum,
dere, qnanltim omnia in vetustatis characteribus an- scilicet, viros illos omnes, quanlumvis erudilos, re
lecedil, et qtiantum in simplicissimaMariyrum messe nequaqttain satis attenle perpensa, sola illa fnllaci
largo proventu supra illudfedundat. > Hoc, inquam, conformitale captos et delusos, se miituo transcri-
Ftorcnliiiio, sive liberaljler, sive ut debitum, ullro pstsse. - Id quibus argumentis confecerim, sic cum
Iriliuimus; Hieronymianum aelate, vetustate, et leclorecommunico, ut paratus sim ad priorera redire
Manyrum numero, Romanum nostrum parvum prae- senlentiam, siquis majori ralionum pontlere mecttm
cellere; at in multum vicem nobis concedi postula- certet. Neque enim, ut Frontonis verba repelam,
mus, Romannm parvura, nilore, oidine, exacla R meu ullatenus refert, Martyrologium illud esse vel
Kalendarum distinctione, tota denique operis sui non esse Romanum, velus vel novum, Adoni prae-
symmeiria, llieronymianis codtcibus Omnibus tam luxisse, vel non praeluxisse (cutn biuc Usuardi pit-
longe anieferendum, tit ipsa ad hoc ne utlo quidem rilas, autintegrttasnequaquam pendeat) sed tenemur,
pacio comparanda sinl. Sed jam lempus esl, ipsum- qumvera sunt proferre, et quod possumus praecavere,
met controversiae caput, vetus Rosweydi Martyrolo- ne quae nobis diu illusit fucata imago alios in erro-
giiim, nobis Romanuni parvttm, penilus mlrospi- rem inducal.
ciendi. 122. Ut de tota hac disputalione recie, cl seclttso
ARTICULUS III. parlium sludio, judicium feralur, niinquam abesse,
Romanum parvum sic delirieavit Ado, ut ex ejus nec ab animo, nec ab oculis possunt, ea, quae san-
pnvfatione oslendatur *ipsissimum esse quod suo ctus Viennensis episcopus in sua praefatione diser-
Martyrofogioprmfixit. tissime pronuntiat, quaeque ad sex capita rcvocari
120.Jam variormn variisqtie modis Bomanitmpar- debere exislimo. Primum est, Adonem opus siium
vum impiignaniium aigumeniis, ex ortlineel sigilla- exsecutum fuisse... imperio et jussione sanctorumvi-
tim refutatis, superest ut de ipsius Martyrologiivero rorum , ut supplerentur dies, qui absque naminibus
genere, auctoritale, slylo, setate caeterisqtiepropriis r martyrum in Martyrologio, quod venerabilis Flori
characteribiis ea depromamus, quae longa exercita- ttudio, in labore domni Redm accreverat, lantum
lione, ac multiplici, jam annis aliquot, Murtyrolo- notati erant. Alierum, quaesivisseAdonem, diesmar-
giorum omnium, praeserliut Roniani ipsius parvi et tyrum verissjmenotalos, qui confusi in Kalendis suit
Adonis, facta ad invicem collatione, nobis landent inveniri solenl. Ubi facile observas, verttm opponi
persuaseruiU, non aliud Mariyrologiuni in Adonis confuso, til proinde, pro verissime,absque ullo scru-
prafaiionedesignari potuisse quttrn ipsissimuin illud pulo supponi possint distinctissime. Terlium esl,
vetits scu paf viiin Romatmm a-Rosweydo editum: qund ad id praeslandumadjutus sit venerabili aliqun
qtiod tailquam lextori catena, sit ut exemplar, ut et perantiquo Martgrologio. Quartum, quod ipsmii
argumentum, ut substructio Adoni primum, ex hoc illud 'Manyrologium, ab urbe Roma Aquileiam cui-
Usuarrio et Notkero pracluxisse, aperte, nisi vehe- dam saucto epitcopo a pontifiee Romano directumsit.
mentissime fallor, me coroperisse exislitno. Non Qainlum, quod idem Martyroiogium, posluodum a
dissimttlaverim tamen, labore magno, continua al- quodam religioso fratre aliqnot diebus Adoni prwsti-
tenlione, et perenni studio opus fuisse, ut praecon- tum, «b ipso, apud Ravennam posiio, diligenti cuia
ceptam opmiUnein,ex Frontone, Vatesio,Florenlinio, trunscriplum sit. Demum, quod istud idem in capite
aliisqtie pf ius haustam, quaetot speciosis illusionibus U sui operit ponendumputaverit. Ex bis liquet evidcn-
compla, facile a pluribus eruditis viris quos Lic ap- lissime, illud vere el unice esse Marlyrologiiim, ex
pellare supersedeo, imbibita est, ut eam, inquam, quo Ado suuin, posl Bedam et Florum snpptevit ct
opinionein, pridem animo insidentem expellerem. locttpletavit, in quo sme controversia conveniant
Nimlrum luctandum erat quotidie, cum diebus sin- praedicataomniaet singula,sex illis nosiris capiiiims
gulis in meis ad Usuardum Observalionibus, idem proxime enumeratis comprehensa.
fascinus, ut ila dicam, oculis obversarelur; vlderi 123. Allerum decidendaelilis principium est, quod
nempe Roniani parvi terminos, Adonianis tara si- nullus adversariorum merito qucat abnucre, nempe:
mites, ut nou possem non Adonianum aliquid in Ro- hulla bactenus Marlyrologia Adonc autiquiora, sal-
mano parvo agnoscere. lem quibus adjutus sil, assignari posse, praeter illud
121. Dicamus quod verum est: tenuit haeclucta quod sub Eusebii et Hieronymi nominibus circum-
diu mullumque, nec acquiescere primum potui ur- fertur, item Romanum parvum, et iilud quod Flori
gchiissimis Castellani momeniis, quibus me non sludio in labore Bedae aCcrevit, quodque ab Adone
semel pulsaverat; verum diuluma landem medita- ex altero illo velustiori suppletum esl. Si igitur de-
tione, prirpcluo examine, animique volutatione, monstravero in Martyrologium Hieronymianutn
52! PROLEGOMENA , 52-i
tiullo pacto quadrare posse sex jam sluluta ex Ado- A nauseam tnciiiMiiiia nut et repeienna , utt e conii-a
rils pfaefaiionecapita, si contra evicero in Mariyro- ibidem, ad dies prope Singulbsquam ficri poluit exa •
logium Roswcydi aplissihie et apertissioie cadere"; ctissima, ex Romano parvo, Adonis, Usuardi et Not-
pulo neminem fofe in posleruifi; qiii debilaeRomano keri, geriesis ianta luce in oeulos perpcluo incurret»
parvo antiquiiati, et meritis Rosweydi laudibus ausit til quis sciens ac volens caeculire debeat, qui baec
detrahere. Age vero singulos Adonis apices expen- omhra eviden:er demonslrala inficielur.
damus. Et ad primum quidern capul quod allinet, 126. Non minus perspicuum est, secunrium AdO-
non diffiteor, ex Hieronytniano adjuvari aliqualemis nis pronunliatum, ab Hieronymianis loivgissiihedis-
potuisse Atloriem, ul dies vacuos stipplerel; quin el silum. Non decrat Adoni Martyfologii Hierbnymiani
adversariis dabo, qood foite ignorarunt, nam ex .exemplar, sed cum in eo ingcntem reruin cohfusio-
Adohe ostendilur, ipsum Ilieronymiano ustim fnisse, nem advletleret, lum in nudis martyrum etssepissime
utpolequod diserle citat xxiv Februarii his verbis : truncalisluxalisqiie nominibus, tumin Kalendis, scit
Et in Martyroiogio, qU&dEusebii et llierbnymi voca* kUercuiis ipsis, planc debrdinalis; idsibisubsidiiqu.T-
bulis insignitum est. Probani hiee, uti poluisse, ut rehdum vidit, exquo diesmartyrumverissimenoiarc.ti
supplerentur diesvaeui; asl usum fuisse, hoc est quos in Hieronyrnianis confusos inveniebat. Id vero
quod ncc suadere lentarnnl adversarii, nec persun- B quam opportune, lam feliciter invenit in reperlo*Ra-
riebunt unquam. Sola Orjservalionum nostraruin ad vennoeMartyrologio, cujus vesligia omnia clarissime;
Usiiardufn leclio, quemlibet non obslinatum de con- et distinctissime praefert vettis iltud Rosweydi, no-
traria veritatej diebus ferme singulis convincct. bisRoinaniimparvumquo de hic agimus: atqtie illud
124. Rem ipsani -aggrediamuf, alque ad primum dicimus venerabileet peranliquum, forma qtiidem, or-
Adohianoeproefationis captil, liquido demonstremusi dine et tola sua eleganli oecono:niavenerabile, aetale
Adonem in supplendo Beria, Ilieronymiaho Martyro- perahtiqukm, cum centum ct amplius annis Adone
Iogio usura non fuisse. Hnc faciet Florenlinii me- vetustius esse, omnino censeamus. Poterunt quident
thodtis, qna sp?cimir,is gratia evagabimur per ir.en- et"haec duo epilhela Hieronymianis propter vetusla-
serri ununt aiil alterum, utrunique Martyrologium 61 tem tribui, sed cum in aliis plane deficiant, satis
Hieronymi et Adonis conferendb; neque enitti plari- patet,alitim Ravennae repertum abAdone ihesauruin;
bus opuserit, ul manifeslissime percipiamus, niliil quo in concinnarido Marlyrologio suo adjulus fuerit;
minus cogitasse Adoiiem, quahi ul ex Ilieronymiano id quod Romano parvo planissime et plcnissime
dies in Beda vacuos reslilueret. Vis paucis et palpa- compelil, utpole quo diebus singulis ita se adjulum
biliter veritatem tahgere, percurrere solos prinios dstendit Ado , ut raro praelermittat sanclos, rarO
dues menses Januarium ct Februarilim, alqne in illis C ijisa verba negligal, quibus sancli in Romano parvo
?olis duobus dies fermc quadraginla invenies, in annunliaritur, eamque nuper diximus esse totam et
qmbus nec una quidcm Auonis annuntiatio cum ulla continuam operis nosiri demoristralionein;
Hieronymianarum cbhcordct. Si ex caeteiis aliqnae 127. Quarto loco leslatur AdO, Marlyrologium
hinc itide, saltem noniine tenus, convenire in aliquo Ravennae sibi praestitum, ab urbe Romm Aquileiam «
videantur, seriiper eliaih diversilale aliqna, et salis cuidam sahclo episcopo a pontiftce Romano direclurA:
holabiii discrepant. Saiicie prbfiteor, in Usuardihis Sine, te submoheam, cx dictis supra num. 122i
Observalioiiibus (qttibus pblissimum studui ad aritl- nolum Adoni fuisse Marlyrologium qubd Eusebii
quissimam radicem sanctoium memorias fevocare) et Hieronymi vocabulis visignilum est: Quis igilur ;
saepe mibi iaborantltrhi fiiisse, Ul nunc ex illo, niinc vel verisimile faciat, iis verbis,' ea pltrasi usu-
ex altero Hieronymidno apbgrapho affinitatem ali- rum Adonem, si libelltts; Ravenme n reiigioso
quani, obtorto quasi collo, inter ipsa et Adonem ex- fratre communicatus, eadeiri Eusebii el Hieronyaii
lunderchi. vocabula praelulisset? NemO, ul in proverbio est;
125. Quodhicde dubbus mensibus dicb, id lcclor e duobus tria videat, aut pillverem oculis offtin-
in omnibus sequcntibus non minus clare et persp;- dat: hic tam diversis characteribus ulrmnque Mar-
cue deprehendet, saepe demiraturus tam mulla, tam V lyrologium designalur , ut saltem Hieronymianum
andacler, tam temere de hisce Martyrologiis et Ro- nullo prorsus paclo esse possit, illud quo se Ado
mano parvO, ex perfunctoria iinius fortasse aut alle- adjuturri faletur. At nostro Romano parvo aptissime
rius loci collalione, deterniinata el definita fuisse. convenit, ut Romae scriplum et compositum, tnn-
Clamabant supra, inde RosweydiKalehdarium magis quam vere Romaiium, tunc ROmaeusitaium, a Ro-
oppngnari, quod dies frequentes haberet inarlyribus mana poniifice cuidam sancto episcopo Aquiteiam di-
vacuos, curn freqnenles illi dies vix tolum sepfena- rectiim sit; nempe ut is episcopiis ritui Romano se
lium constituerent; hic vero, si superis placel, ex conformaret; idqne ab Aquileiensi aliisque ecclesiis
Hicronymiano dies in Beda vacuos suppleri poluisse factilalUm cxistimamus, donec methodus Ustiardina
contendenl, ubi lolo niense Februario vix qnaluof, magis' plactiit tantumque pnulatim invaluit, ut Ro-
anl qninque annuntiatiohes assignabiles sunt, quae mae etiara adoptata , diu anle Belini Patavini tem-
atl Hieronymianas ulcunqub reduci queant. Singulos pora dici merueril; Martyrologium secundiim mo-
dies percurrere, nec vacat, nec opus est: res ipstt rem Romanm curim;
loqirlur, eademque toto Usuardino opere ferme ad 128. Si cui fortasse miLis plnceni Henscheniiy ei
PATBOL. CXXIH. 17
523 - USUARDUSMONACHUSSANGERMANENSIS. 521
Papebroctiii opinio, cxpressa in protogo ad Bedam A manifVsleafficial, verbo, utrnmque opus tanquam
ante secundum tornum Martii, num. 11, nihil ma- unum idemque compleclalur. Ubi Florenlinius, aul
gnopere obluctabor, ctim nihil ibi asserant, quod adversariorum quispiam alius, exemplar aliqnod
cum hac nostra sentenlia non apprime conveniat. Hioronyinianum, in capite Adoniani Marlyrologii ea
Sichabent: «Acpfimum invemmus.tria noshabere ratione positum alicunde eruerit, per me lieet, tunc
(manuscripla BedaeMarlyrologia), quae singula inte- disputando inquiratur, an poslremum hoc ex se*
grum Bedam, sed modice auctum, et qupad vacnos. Adonianis eapUibus, Martyrologio Hieronymiano
dies suppletum, tam fideliter exhibuerunt, ut omnino aliquatenus aplari possit. Nobis interim certum vi-
persuaderemur, in plerisque Romanis basilicis.abro- detur, tamapfe, tam clare,.lam manifeste omnes
gale Hieronymiani Marlyrologii usu, et illo, quod eos arliculos; cum Romano parvo congruere,
Aquileiensi episcopo, a ponlifice missura supra mo- quam liquidum, patens et evidens sit, praedicata illai
nuimus, foftasse non irisi in Laterano, aliisque pau- omnia ab Hieronymiano esse alienissima; si forte
cisecctesiisrecepto, itaprobalum aliisBedam fuisse, excipias, quod venerabile et per antiquum appellari
nt eo convenienter aucto, utendum ptures sibi pula- posse non diffiteauinr, si tota veneralio a sola anti-
verlnt, usquedum Usuardus visus ecclesiaslicis usi- quitate proficiscalur»
fius accommodalior. > Haec qtiidem alibi pauloalitcr B 131. Ex his rbcttssime conctudi posse exislimo,
explicat Papebrocbius, ut in appendice ad arliculum iis coloribus, ab ipsomet Adone nobis depictum esse
»8 Responsionum , sed riicla sua et scripta omnia, vetus, seu parvum Romanum, ut magis ad vivum
quoe Martyrologiorum maleriam speclant, ad hanc vix a quoquamdelineari poluerit. Vidernt.et scrnpti-
nostram seiiientiam revocariet reformari ante obi- lose observaverat lineamenta haecomnia oculatissi-
ttim suum postulavit. Verura sic ferme a proposito mus Rosweydus,pnusquam leclori auderet asserere:
arguroento ditaberemur. Adonem veteris hujut Marttjrokgii vestigiis semper
129. Jam ad quintum capul quod atttnet, proefa- insistere; priusquam Iectorem, veritatis secutus , ila
tum saepe Marlyrologium o religioso fratre aliquot confidenter alloqueretur : < Enifnvero vettts hoc
diebus prmstitum,dUigenlicuraper Adonem transcri- Romanum Martyrologium,fbntem esse omiiium nlio-
ptumesse, qmd aliud nobis etiam patentissime de- rum Marlyrologiorum (Hieronymiamim et genuinuur
notat, quam Marlyrologium Hieronymianum? Fue- Bedam necdum noverat) qui vel levitcr inspexerit,
fat sanctus Ado monachus coenobii Ferrariensis in non Jdubilabit asserere. Ado eerte ex hoc fdffttf
-Vastinio, deinde ad Pruwiense migravefat, aliaque suasaquas derivavit. Et ut fonlis latex ab origine
hauddubie, ut erat diligens rcruro scrulaler, alta, sua recedens, sensim augescit, et in rivum aquis
mqUam, ordinis, sui coenobia lustraverat , alia G undique confluentibus abit; idenr factum Imic Mar-
Mariyrologia ccrto viderat, et cerlissime exemplar lyrologio, quod minc a Beda (Pfantinianum indigiial
vel ibfte exemplaria Hieronymiana, quoe Raveniiac cx Adone sumptum) nunc ab Usuardo (bunc Adone
qoaerenda non fuerunt, nec ibi transcribenda: aperte seniorem pulabal) nunc ab Adone, nunc ab aliis
eloquamur; non ita scriberel Ado de praestito sibi paulatim increvit. Licebit nnnc ad tbnlem digitum
C0dice,,5i, Marlyrologium, quod Eusebii et Hiero* semper intendere;- eo enim fine, capul fonlis, quod
Hymi vocabulisinsignitum ett, transcribendum acce- hactenus laiebat, in apertum produxi. > Haec Ros-
pisset. Eniravero novi, aliquid ibi detexit, Ado sibi weydus sagaci , maturo veroque jutticio, quo usque
suisque prius-incognitum, idque ob exaclaru Ka- ferebat adepta tunc temporis Manyrologiorum noiilia.-
lendaTuittseriemt ob martyrum nomina tam clare Rivuli vero et rivulorum cum piimo illo seriei no-
dislincta lanli feclt, ut ferme Cruesi opes, quodde strae fohte eonnexio,. per totum Usuardini Mariyro-
Pauli lunica praedicabat Hieronymus, se effodisse logii curriculum diebus singulis, tam sensibili el
existimans, illud unum laTiqnainregulam sibi pro- palpabili modo ex Observalionibus noslris elucescit,
posuerit, ut notalis aeeurale Kalendis, ex cotlectis ut pluribus hoc saxum hic Volvcrc stipervacaneiim
undecunqtte passionsm codicibus, sanetorum enco- videalur. Verum cum et alia argumenla suppetant,.
mia paulo laiiuaet aperliusdescriberetySicqne infir- quce Romani parvi authenliam mirifice illuslrent,
miores fratres,... in memoriis martyrum liabereiit hibet et illa sequenti articulo ordinate deducere.
eompendiosamlectienem, alque in patvo codicello, ARTIGULUS IV.
quodmulto labore :peratu ptures eodkesexquirunt. Romani parvi auctorilas., ex charaeteribus propriit,
130. Superest sexlum idque ullimum Adoniau* slylo, genere, mtale demonslratur.
praefalionis cnput, liaud quaquam contemnendum. 132. Eam modo Romani parvi effigiemex Adonis
In eo declaral Vienttensis Marlyrologus, qtiod illud praefatione expressam dedimus, ut facillime a qnovis
ipsum Ravennaeiranscriptum Marlyrologium, in ca-- agnosci possilel debeat, eaque agnita promplissimunv
. pite sui operis ponendum pulaverit. Nondixfl operi sit omoes- adversariorum cavillaliones infringere.
suo sociandum, attt una cum opere suo compingen- Deinus Fronloni, Florenlinio,Cointioadannum 518,
dmn, sed diserle, in capite oper.itponendum puiave- p. 315, et quibuseunqne aliisineadcmnavihaereiili-
rit, sic ut cum opere suo, itnum quotlammodo ideni- bus; demurs,inquam, omnia inler Romanum parvuin
que opns constiluat, etila qtridem ut ipsa sua prx>- el Adonis Marlyrologiura ita inler se congruere, ut
ftUio,, ulriqiie: operi pramittalur, utrumqiie opns ulrobiqne idem sit styltis, idem on!o, eadem verba,-
 523 PROLEGOMENA. 52^
lideui soloecismi, ndem ,errores, prorsus ul in nuilo A Piiuli vigilias posuisse reperiatur; ut inde non iin-
discrepent, sintque similia omnia, nequedum conse- probabili conjeclura colligere quis possit, Martyro-
quens Ullopacto indefuerit.parvutn illudRomanumex logium illud nostrum ante Bedaelempora fuissc com-
altero eOntracttim, nisi tola Adonis proefatioeviden- positum, quamvis nos epocham ejus putemus paulo
tis falsilaiis et apertissimae supposilionis convinca- post Bedoeobiturn mchoandam. At vero vigiliaruni
lur; quod in ullius cCrebriilh hactenus, vel per som- omissionem inter vetustaiis certa indicia plane com-
nium iricidisse , non novimus. Atqtti sanclissimus pulandaro esse, probant rursus Hieronymiana apo-
Viennensis praestilcandide ei sincere prolitetur, se grapha, ad quae sic notat Floreulinitis xxiv Dccera-
ad suppiendosBedaedies vacuos, adfutum fuisse ve- bris : < Ctim neque in codicibus noslris, neque ih
nerabili et perantiqub Martyrologio, Ravennm sibi Martyrologio velustissimo (namque Antuerpiensi;
pra'»l»'to,ase transcripto, a se iii capite operis sui po- vcl Epternacehsi) Vigilia nativilatis Dbmini, in ho-
sito : invenilttr islud ipsum Marlyrologiumin capile diernis fastis indicctur; ansam proebitit dubilandi.
Adoniani posilum, apparent ubique vesligia, fam non esse hoc in Ecclesia veluslissimi usus, vel salteni
clare ab Adone proesignata, eaque el singula el om* cerlum esse, IN VETUSTIORIBIJS MARTVROLOGIIS VIGI-
hia sic Romano parvo propria sunt ut ih nullunl LIASNONiNbtcARi.> Si paulo acCuralius Roinanuiii
aliud Marlyrologium convenire ullo paclo possint. B, JJ parvuin evolvissel vir clarissfmus, adverlisselque^
Et erunl posl hoec,qui sanclum ipsura Adoncm, tan- non nisi unam Laurentii, alicramque Natalis Do-
iuni non mendacii arguentes, taiiquam ex iripbrib niini vigiliam iri eb signari, lametsi plures aliae iii
nobis definiant, Marlyrologium nostrttm parv.um, Adohe reperiantur, non tam facile proniinliassei;
seu velus a Rosweydo edilum, non esse nisi epilomen < agnovissese, non Adonemex hoc Kalendario, tan-
~Marlyrologii Adonis, in quo omnia purum putum quam ex antiquo Aquileiensi codice, in stium Mar-
Adonem sapiant. Ego me fateor capere non posse, lyrologium transtulisse; sed e contra recenlibreni
qui id saltem Florentinio, penilius omnia scrutari so- scriptorem , ihde suum ihdicutum compegisse. >
lito, persuasum fuerit. Sed fidem liberemus, ipsum- Neque dicas signari vigiliamApostolorumxix Aprilis;
que Rbmanum parvum vivis suis, propriis , nativis- ham satis liqueti eam inepie ibi inlrusam esse, tiii
que coloribus depingamUs. eodem<lie Quirinut poniiur, in gratiam Novesiano-
133. Prima anliquilalis nota propria, et ab Ado- rum ibi ascriplus, et maie ex xxx Marlii repetitus.
biana meihodo diversa, indc in Romano parvo de- 135. tjtbic semel cbmpehdio epitomatores omnei
surnitiir,quod ubi Ado et caeteri nonisaeculi Mariyro- exarmem, rogo ad seqttentia quocsita solidas mibi
logi, religiose semper sancti aut beati nomen mar- responsiones subjicianl. Quaero; 1» Si Marlyrologil
lyribus et coiifessoribus praefigunt, auctor istius C ( Romani veteris seu parvi compilator Adohis Mar-
Marlyrologii, licet apponal aliquando, atlamensoe- tyrologium prae oculis habuit; cedo, cur dies septeni
pius omittere soleai; nain ex duabus et sexaginlaii vactios reliquil, ctim septem illos; non minus a<j
annunlialionibus mensis Januarii , quibus sanctii caelerbsomnes ex Adohe cbmmodissiine implere po-
beati, aut sancforunt etbea.orum litulus praefigi po- luerit? 2« Qure ralib salis excbgitari potcst, cuf vi-
luit in triginla lantum el una reperilur; mense Fe- giliasi lam clare in Adone signatas; praelermiseril,
bruario, ex quadraginta quinque anhuhliaiiohibus, , ut dc vigilia Assumptibnis Deiparaeseorsim disputa-
septem ei viginli apposito caient. Rursus mense>, viihus ad xiv Atigusti ? 3° Cur lotius debitum sancii
Marlio ex quadrtginta qualuor, soloe signatoe suntt tilulum, in Adone distihclissime posilum; suppres-
sedecim. Si mei.ses alios percurras; pauciores cbm- sit? 4° Cur plures passim inAdone aniiunliationes?
meinOraliones occurrunt, in qttibus de ascribendai curih Romano parvopauciores? sic xivAprilis,in jllb
sancti aut beali appcllatione Martyrologii illius au- qualuor integre, inhoc sola uha et unica, cur iv Maii,
clor sollicitus fuerit, adeo ul toto riiense Novcmbrii ei cOmmcinoraliOnibiisquinqtie; xxvi Maii, ek sex;
vixquater;Decembrisolumbis inveniatur. Hanc vero) xit Junii el alibi socpius,ex qualuor hon nisi rursus
f.eilam esse antiquitalis notara, ex co confice quodi unica redditur? Plurima et ferme qtiblidiana sunt Im-
codices Ilieronyiiiiani, tum majores a Florentinioj "jusmodi exempla, quae in Observationibus nonnun-
editi, lum minores, quos priori capite percenSui- quam expendtintur. Faleor equidem tanlum apud nie
mus, rafo id genus titulos praemiilant, alque adeo> fuisse hujus argumenli pondtis, ut inde rimari ihci-
tanlo rarius, quanto anliqtiiores tuerint, quod miri- piens, iotam illam Rosweydi adversariorurfi triaclii-
fice elucet in apographo Epternacensi; in quo vixi nam planc ruinosain adverterim.
nota est sancti aut beati nomenclatio, et ubicunque e 136. Quid cnim, ita inquiebamj quid praetensum
apponilur, forte lauquamadjeclilia expungi meretur. illum epitomatorem absterrere potuit,, quominus
134. Alter, isque indubitalus vetuslaiis cbaracter,, sanclorum saltem nomiria ex Adone cxcerpereij
in Romano parvo censeri debet, quod toto arini cir- cura ipsi insolitum noh sit, quatubr aut quinque
cuk), ut Marlyrologi Ioquuntur, rarissime Vigilias s sauctos, iino totidem anhuntiationes unb die reproe-
sanctorum signaveril; imo certissime non nisi unam, i, sentare ? Irideiid alia scrutanda progressb, lux sem-
Romoefortasse propriam, sancli Laurenlii; Nalalis is per nbva, semper major pborta esi, qua Martyro-
. Dominialteram : cttm tamen Keda praeler illas duas,i, logii islius pretium et aestiraatio mirum in motltiiit
etiam sancti Joannit Raptistw, et sqhclorum Petri ct ct apttd me accrevit. Inde lainen, tit dicebftfn, dFsqui
 627 USUARDUSMONACHUSSANGERMANENSIS. 528
«ilionis meaeferme principium. Ne longius evage-.A ct proprie Romanum esse, quandoquidera diserlis-
mtit i conferat lector solum merisem Januarium. sime leslelur Marlyrologus Viennensis , ab urbe
Qusero,ciir primo die apponatur Circumcisto, AJoni Ronta Aquileiam cuidam sanclo episcopoa pontifice
pfsetefita ? Cur omiltunlur militesxxi? Cur Euphro--v Romano directum. Romanorum poniificum agendi
syrta, cur Eugendus? Cur 111Januarii solus Antherus rationem nescire oportet, rerumque Romanarum
a Romaho parvo exlfactus est, omissis Genovefa ct pforsus esse ignafum, qill inde consequi nbn per-
Flbreniio? Cnr %\ii Januarii nihil habet de tingonen- spiciat, indicatum verbis illis Martyrologium, Romae
sibusTergeminis?Vide ibi observationelh noslram. contexlum, Romae scriplum, Romae per id tempus
tu perge ad dies alios noh minus iiuequafes, et cau- usilalum fuisse, nec alia causafAquileiam directum,
sam, sodes, vel ineplam excogila, cur hi aul illi prae quam iil ea ecdesia, ftomanae caeterarum matri,
aliis sanciis ex Adone seligi potuerint. Est ad ma- sese purius conformaret. Et haec quidem ex vifi reli-
num catalogus bene Iongos, per omnes anni menses giosi et Adonis fide, apud omnes serisatoscordalos-
diesque decurrens, quem laedii vitandi gratia non que «ectofes in aperto esse, persuasissimum habeo.
produco, cum ex allalis speciminibus in re claris- Jain he qnis porro dubitet, ex ipsomet Marlyrologio,
sima nos yersari existimern. Romana vesligia satis clarc expressa exhibeamus.
157. Sed et alio arguraento ora obtrectantium oc- B 139. Repelenda hic sunl quaesupra ei daf. Ca-
cltidamus. COntendunl eadera in Romano parvo, stellano adduxinrus, ubi credibile non existimans,
eadem in Adoheerrata reperiri, inquo etiam cgre- aliad MaftyroTogiUm,praeier vere et proprie Ro-
gie fallunlur, ul exempla multa in ObserVaiionibus manum, a Romano poniifice alio directum,sicdeinde
hOstrisostendunt. Deraus bic non unum specimen. sermonem proseqititUr : < At vero, quod prbbat ma-
l)ie H Januarii de Argeb elfrairibus recte scripse- nifeslius, Martyfblogiumin capile AdOniani operis,
ral Roriiarium parvura, sed Adonis elogiura exerral. apud S. Pantateqfiis Coloniae repertum, cerlissime
Maii vu Romanum parvum, Nicoinedim, Augusti et esse antiquum Romanum, ad usum Ecclesiae Ro-
Augustini: Ado, de suo aliquid addens, in errorem riianae,verumque apographum illius, quod Roma-
dcnuo labilur; sic eiiim Iiabet:' Flavil,' Augusti et fius pontifex Aquileiam direxerat, non solum intfe
Augustinifratrum; videsis qttaein eam fem eo die sumilur, qnod sancli ibi reperiantur Romanie urbi
nolavimus. Juniixix, in Romanoparvo legitur: Com- proprii, el Hieronyniianisprorsus incogniti, ul Mar-
memoratio Nazarii et Celsi, recte, opihor, ut Ros- ttna, Dafrosa, Papias et Jlaurus, solo mense Janua-
weydus in notalionibus censuit, interint Ado, illam rio; neqne.ex eo, quOdCathedra Sat.cti Petri pro-
commemofatlonem eo die praeteriil. Junii xxix sim- prio die signetur, ab AnUochena reclissiine distin-
plicissima esl Roroani parvi annunliatio; qune in C cta; verurh eliam quod inter varias ecclesiafum
AdoriecorrigenJa sint, ex Observatione nostra eo Romariarum dedicationes, ilta quoqtte occurrat,
die intelligcs. Augusli vii scribit Romanum parvuni, quajest sacclli alti, castri S. Angeli, expressa per
Fausli, Ado, Juslini, errat altcruter, sed hon uler- terminos INTER NDBES,quodqtte festo sancti Seba-
que. Augusti xxxt beneaRotuano parvo referlur stiani, legaltir ejus sepulcrurn in VESTIGHSAPOSTOLO-
Aristides ex Rufini librb iv, cap. 3, dum ibi mulla iicM, designando per hoec verba Caiacurabas, ih
dticlori superaddit Viennensis, a recto tramiie de- quibus sariclornm Petri et PauK corpora aliquan-
\lat. Obtundam, si haec sigillalim hic prosequar, diu requreverunt. > Haectam solener quam vere a
cum hujusmodi diversilales in Usuardo nostro fre- magno Martyrologiorum scrtitalore observata sunt;
quenlius fecumnt; hbi aliud quoque ridiculum nec pluribus opus esse eensuit, ut quemlibel non
Frontohis effatum facite Convclles,dum asserit, iis- mordiens pervicacem, de tali veritate convincerer,
dem verbis uli ulfumolue Marlyrologum. Paratum cujus radii, solis instar, ad singuras libelti paginas
liabeo dlscreparitiarum syllabum, sed satis est pau- in oculos non lippos incurrunt. Supersunt nihilo-
cas hic designassc, ex quibus curiosus lecior de aliis niiniis quae ad cjusdem rei elnciJationem el con-
statuere valeat.Pr;eler cilatosdies.videri possuntxl, firmationem h'c subneclam.
xu et xxviii Januarii; xx Martii,xi Julii, xxvii Augusii. " 14t). Ex solo mense Januario, ne longitts excur-
.. . Pergimus ad alias notas Homanopaf va proprias. ram, ex solo, inquam, isto mense addere poiuit
138. Jam dicta bslfenduHivetus esse, saltem Adone Castellanus sauclos Romac proprios atque Hiero-
el forle Beda anliquius, uride pri.ua praerogaliva ci n^mianis omnino proeleritos : m, Antherum papam ;
a Rosweydo dala ptane vindicatnf. Romanum esse iv, Priscum ct socios; v, Telesphorumpapam ; XXII,
faxo et ii agnoscaiit, quialterum iBum litdlum fru- ' Anaslasium ad Aquat Salvias; xxin, Emerentianam;
stra arrodunt. AriOnistestimonium ei viri religiosi denique xxvnf, Agnetemtecundo, proprie et praecise
ore acceptum, nemo, quod sciain, eicepto solo Va- Romano inodo eipressam. Inter dedicatioues Ro-
lcsio delrectare hacienusi ausus est; nec adversafii manas, praeler jam dictam, quae habetur xxix Se-
riam admissa veritate su- ptembris, de ecclesia Archangeli,a beato Ronifacio
' alii id directe impetunl;
periusprobata, quod nempe velusillud, seu parvum papa conttructa in Circo, qui locus INTER. KCBESdici-
"Romaham Ravennaeab Adbne repertum sit, eique tur; notabilissima, el si ila loqui licet, Roihanis-
;' cei^TOtaxeri», non negabit Florenlinius, nec qui • siiiia sunt, quae refert idem Martyrologimn pridie
cum ipso sentiunl, pfaedictum M.iriyrorogihm vere, Non. Maii: Et santli Joannhs apostoli, qitndo atite
529 PROLEGOMENA. 559
portam Latinam in ferventit olei dolium missus est: A ligamus. An illins auctor Hioronymianum viderit,
et rursus m ldus, seu xm Maii: S. Marim ad Mar- aut saliem in adornando suo consuluerit, loto noslro
lyret dedicationis dies agilur, a Ronifaciopapa stalu- opere aperlius declarare ausi non fuimiis, nec modo
tus, nempe a Bonifacio IV, qui sedit ab anno 606 audemus ; et licet quandoque iidem sancti in utris-
ad 614. Quid autem magis Romanum dici potest que notati occurrant, ut vide xxvi Februarli, proba-
quam quotl ponitur vi Julii: Primus ingressus apo- biliuscensemus, ex Romanis aliarumque ecclesiarutn
stoli Pauli in urbem Romam ? Ilem quod signat idem Kalcndariis sanctos illos a Romani parvi auclora
Martyrologium xiv Septembris, his verbis :>Exal- " acceptos esse, qui ferme vnlgo magis innotueranl,
tatio sanclmcrucis, ab Heraclio imperalore a Persis Tria observo Romano parvo propria. Primum, ex
Jerosolymam reportatm; quando et Romm lignum HislOria Ettsebii, interpretationis Rufini, magnam
saluliferum crucis a Sergio papa inventum ab omni partem coalnisse, ut saepissime in hoc opere intento
populo veneratur. Nola sunt Sergii tempora, ab quasi digilo commonstravimus. Atque hoc uiium est,
anno 687 ad 701. quod Henricus Valesius, novissimus Eusebii inter-
141. Nec verebor hic addere festivilatem, aGre- pres et illustrator, commode advertere potuit, et di-
gorio III Romae inslilulam ioter arinum 731 et 741, ligenler praestilit, metius nomini suo consulturus, si
in honorem beatae Mariaevirginis et sanclorum om- B ' reliquis, ejus eruditione parum dignis, imo ad ejus
nium, tanquam amplialivam, ut ita loquar, prioris forutti minime pertinenlibus, supersedisset. Solus
dedicationis a Bonifacio IV celebratae. Haeclalibus - mensis Februarius, ut alios fecundiores non addu-:
terminis a Romano parvo consignata est, ut auclor • cam, iv, vni, IX, xvin el xxvn, asserlum Valesii
tantum non indicet, eam se vivenle ct quodammodo abunde comprobal. Plures sanctos suggeret mensis,
yidenle, primura fuisse incboalam. Allende locutio- December, ut xrx ejnsdem mensis te noslra docebit.
nem : Feslivitas sanctorum, qum celebris et generalis observalio.
agitur Romm, quasi dicere velit, recentem eamfesti- 144. Alterum Romani parvi germanum indicium
vitalem esse, et Romae duntaxat celebrari, necdttm dabit observalio, x Januarii, in Nicanore, eademque.
ad alia regna aut Ecclesias propagatam. Hujus reii alibi freqttentius incmcabitur ; nimirum singularcm
lttculentior leslis esse nequil quam Ado ipse, cx bpernm a Roraani parvi anctore posilam, ut Christi-
cujus verbis temporum dislinctio aperte common- Domini el apostolorum discipulos, quos in sacris
strari videtur, dtim supcraddil : Sed in Galliis, mo- lilleris nominatos reperit, certis "diebus assignaret,
nenle sanclai recordationis Gregorio [IV] pontifice, id quidem pro suo arbilrio, sed, ne debito cul.m
piissimus Ludovicus imperator, omnibus regni et im- lam inclyti fidei noslrae propagatores privarcntur.
C
perii sui episcopisconsentienlibus, s-aluit ul solem-, Exempla obvia sunt; en paucula : xxi Janttari agitur
niler festivilas omnium sanctorum in prmdicta die, de Publio; xxm, de Parmena; xxv, de Anania ;
(1 Novemhris) annualim perpeluo ageretur. Quid n Februarii, de Cornelio; m, de Agabo ; xvi, de.
Romani parvi impngnatores ad rei evidenliam desi- Onesimo, elc. Hi vero ettot alii, cum in antiquiori-
derare ultra pnssinl, equidera non intelligo. bus Martyrologiisnoti non sinl, quis audeat irificiari
142. De hac Omniunf sanclorum festivitate,' non, .- ab hujtis Martyrologii auctore primum collectos
male disserit Fronto ad supra citatum Romarium fuisse? Tertium jam nolavit superius' Castellanus^.
Kalendarium, a pag. 142 ad pag. 145; quoloco recte oslendens prophetas Veleris Testamenli, ab Hiero-.
censet, ejus Romaeinslilulionem 1 die Novembris ad nymiano praeleritos, a Marlyrologii nostri. compila-
Gregorii III tempora omnino revocandam. De festi lore, pro suo rursus libitu, signatos esse. Ultaceam
cjusdem extensione videanlur Ado et Usnardus. Si Abbacum et Michmam xv Januarii; Jeremiam , t,
vera esl Menardi, pro sui Sacramentorum libri eelsUe Maii ; Elizmum, xiv Juiiii, unus mcnsis Julius quin-
conjectura, feslivitatem camdem anle Caroli.Magni . que prophetarum commemoraliones suppeditat v
tempora in Galliis receplam oporlet, cum in eo l.ibro qnartim sola prima de Anronin Hieronymianis in-
clare exprimalur. Sed haecad nos nihil.cum de scja . notescit, in Beda soltts Isaias, qui de caelero pau-.
Romana festivilate agamus, ciijus inslitutionem Gre- " coritmi aliorum meminit, - ea- ralibne et modo,
gorio 01 cum Frontone ascribimus. Atque hic, de- quem explicat Papebrochius tomo I Aprilis, pag.
curso jam tolo Usuardo, figendam credimus Marly- 837.
rologii hujus nostri parvi Romaniepocham,utnempe 145. Hisce superaddi potest quartum captit, id-
compositum statualur circa annum 740. Ex quo qiie in hac re postremum, sed soli etiam Romano^
aliisque argumenlis jam deductis, e]us veluslalem ; parvo, pree Hieronymianis el Beda, omniho pro-
ex sanclis vero et festivitatibus Romx propriis, ac prium. In illis vix ullam inveniasmartyrtim Africa-
peculiaribus, ejus genus, palriam et natalem; verbo, norum, in VVandalica persecutione passprtim, nie-
tjuod VETUSet ROMANIM sit, in confesso posilum ar- moriam, in hoc satis frequens est, ut palam facient
bitramttr: quod etiam supra ex noraine papm, ibi Observaliones Usuardinae. Ne diu quoerendum sit;
idenlidem repelito, et quasi sludiose appbsilo, educi inspice xxix Martii, XIIJJulii, ,vi„ Septcmbris, xm
'
posse, contra Florenlinium ostendimus. et xxvni Novembris, vi et xv Dec.embris,ciuOruri\
143. Reliquum est ut Romani parvi cbaracteres modoaliqua mihi inhaeret recordatio. Colligat, ob-.
^oeteros, in ipso singulariter conspicuos pattcis col- sccro, aequus leclor characleres omnes, toto hq«j.
KSt HSliARDIIS 'MONACHUSSANGERMANE.NSIS. S32
articnlo enumeratos, Romano parvo lam peculi.iri- 1A inm mss, exeraplaribus, videlicet monaslerii S.
tefdebitos, ut nutli alieri coiivenianl; repelat animo Laurcnlii Leodii, ctti lamen Usuardi ad Carolum
tlelineationem.ab Adoue lam halive repraesentSlam; regem prrefixa est episiola ; ecclesiae Taroanensis
confcrat quae tolo capile' dispuiata suiil, racritani- coenobii Dobiensis. > Iia Bollandus, nihil mcraorans
que Roswcydo laudem, aliquahdo restituendam me- deprima et orhniumanliquissima ediliorie, abAIoy-
cum decernat : reddalur, inquam, Rosweydo honos, sio Lipomano procurata. quae exslat operuin ejus
redinlegrelur fama nominis, persletq,ue'eruditissirni lomo'iV,a pag.:150(. Nonnulla ibi pra;faturAl,oysius,
yiri gloria, qui tamvetus, lam illuslre, tarii authen- ex communi tunc opinibne recepla, qtiae modo falsa
ticum monumenlum primus eriierit, primus vulga- .ignbsciinus : sed observatu dignissima sunt verba
yerit, primus fonlem monslraverit, ex quo Adonia- illa, quibtis ob repcrttim Adonis exemplar, incredi-
lium alque ex hoc Usuardinum noslrum Marlyrolo- bile gautlium testatur: • Quanta, innuit, tunc exsul-
gium promanaverint. Snperesi horum duorum ge- ta.verira laetiiia, Deus scit, oranc aurura nihil esse
iiealogia seqiienti capite perlexenda. duxi in comparalione illius... ac ingctiles Deo nostro
el Filio ejus Dominu Jesn Cbrislo gratias egi, iiec-
CAPTJT V\. lion amico fideli, qul tanlo me munere decora-
#e Adonis et Usuardi propagine. B yeriint.
146. Exhibilis.enurrieratis probatisque Adonispro- 148. Id aulem in bac Aloysii editione nolaudum
geniloribus, buc^artyrologiorum prosapiam deduxi- est, distinxisse illuslrissimum Veroheriscm aniisii-
fnus, rii jam de Ailone ipso",'ejusque legilima proie fem", intei- vitas, ul ipse vocat, seu longiora illa
Usuardo, , quem unice illuslraridum suscepimus , Adonis elogia, ex passibnalibiisexornala; distinxis-
'
agendura siipeVsit'. Et quidem; tbto praecedenli se, inquatn, inter ea quoe brevius, el alia qux dif-
eapite salis deraonstrata est prima illa, quam fusibri slylb describunttir : nani « breviores, inqnit,
iliim. 7£ bxpresseram , propbsilid, nempe quod pleraeque sunt, quaevulgo in D. Hierbnymi Mariyro-
^trfb in adornamlo Marlyrologio suo usus sit togio habentur. In edendo ergo Adone hunc nioJunV
Romano parvo Rbsweydi, ianquam slumine, si ita tentii, ut quaea D. Hieronymo sunt positoe, oninino
toqui licet, tqlumque'ferme ad verbum descripserii; praelereautar, cum iti promplusiitl omnibus, nisi
i'd quod' proelcrea toto nostro opere, seu pcrpetuis eis additum quiti reperialur. Qtioe aulem ab illo non
ad singulos Usuardi,nos (extus Observalionibus, tam sunt positae, hic omnes sunt insertae. > Vuli dicere,
perspicne ostensumest,ul talpam csse oporteat, qui breviores omnes commemoratioiies a se pncieiiias
de lam eviderili verilate atisit dubilare. Sequitttr esse, sola Iongiora elogia impressa. Sed quis baruni
riiodo proposilio altera oeqtieevidenter in pracdiclis C rerum peritus inlelligat, breviores vilas, in D. llte-
Observatipnibuscomprobata, el citalo num. 78 his ronymi Martyrologiohaberi ? Profeclo idca liujusmo-
verbis concepta : llsuardus- Adonem, quetnFlori di ab Hieroriymianorum stylo immensuni dislat, in
librum secundum appellavil, ila in omnlbus secutus quibus scilicet tanlum nomina marltjrum, locus ei
dies passionis positi habentur ; qui plura in Marty-
fci, ut veruhi dici possit Adonis compendiim. Memi-
nerit lector, majores noslros post Molanum aliosque roiogio aliquo reperit, certo stalual, non esse sibi
crttditissimos viros, in eo passim errore versatos pfse manibus purum Martjrologium Hierony-
quod Usuardnm crediderinl Adone aniiquiorein, vel niiarium.'
saltein ita synchrtfriumr ut alter alterius Marlyrb- 149. Huic tlifficullati explanantbe opportune suc-
loginmnbn viderit, qnod iiinumeris locis loto priori ctirrit sagax iti bac parte Molani observalio, proefa-
de Actis sanctorum semestri decantatum est, doncc tionis suaecap. 2, «'cilari rierape a permttllis Mar-
Papebrocbins, tbino^V Juriii, pag. 330, col.' 1 in tyrologium D. Hieronymi, quod vnlgo habelur :
fine, oppositum coepit observare. llic jam tractanda verum illi, inquit, non citant ipsum Marlyrologium
sunt quaead vivamAdonis et Usuardi delinealionem, Eusebiiet Hieronymi, sedUsuardi, qui ex Eitsebio,'
praeter jam a nobis el njajoribus nostrU dicta, desi- Hieronymo, Beda, Floro et abundae suum Marty-
derari possent. ' ' - D rplogium, curajiet jussuCaroli Magnicollegit. > Pltt-
ra quidem hic pcccai Molanus, scd illud vere as-
ARTICULUS L serit, citari a permultis, ut a Petro Equilino, el eo
De Wartyrotogio sancti Adonis Viemiensis tempore passim ab omnibUs, Usuardinum, pro Hie-
1' .. episcopi.
ronymiano, quale ipsi nunquam vidcranl, sallem
147. Non satis promerito de Adoncbcutus videtur, quod eo nomine recle veniat, cujusque exempla a
Bollandus, dumin praefalipnis generalis capite 4, Florentinio edita sunl. Eral tunc ea Martyrologio-
§ 8, pag. LII sic cursirii de eo disseruit: « Sanclus rum confusio, ut in cnjuscunqtie fronte famosa epi-
Ado eodem sreculo (ix) Viennehsls in Gallia episco- stola Chromalii el Heliodori legeretur (legebalur
pus, de quo agemus xvi Decembris, luculentius aulem prope in omnibus Usuardinis exemplaribus)
'
scripsil Mailyrologium. Edidit illud Jacobus Mosan-' Marlyrolbgium illud Hieronymiannm appellarelur;
der; deiri Rosweydus, cum (ribiis niss. cbllatum, atque inde per aliquot saecula, Hieronymi nomcn
EVerbodiensi, S. PantaleoriiS, Petri Scriverii, hunc Usuardino Martyrotogio adhaesil. Ut res pateat, con-
praecipue secutus. Habemus cum Iribus aliis colla- fef Ustiardum cttm Abysii exlilione, et continuo
V"
 M3 rUOLEGOMENA. 534
perspicies, breviores annunlialiones omnes praeter- ,A laudem omnipolenlisDei, > clc.,cui operi exornando
missas essc, ubi vero longiora elogia ex Adone con- non aliud raagis opportunum lempus assignari polest
traxit Usuardus. illa integre et Adoniane ab Aloysio quam pro Lugduni aplo ad id otio fruebatur. Atqtie
resliiuunlur. Alque hic rursus seniina vides, ex in hac Marlyrologii Adoniani epocha facile cttra Ma-
quibus crescat posila superius proposilio; puta, bilione conveniunt hodie erudili omnes.
Usuardurh, totum ferme Marlyrologiura suttm, ex 152. Non ita mihi piacenl argumenta aliqua n
Adone aut descripsisse, aut contraxisse. laudalo Mnbilione iri eum fiiiem adducta, ex caro
150. Porro sanctum Adonem Martyrologum, non sibi, nescio quo, Adoniano codice anle annos sex-
Trevirensem, ut Aloysius, Mosander el alii plurimi cenlos, ut ait, manu descripto, exquo salis inlrepidu
perperain censuerunt, sed Yiennensem fuisse archie- conlenditpag.273circamedium,«reslituendamesse»
piscopum, satis evicit Rosweidus, atque hoc tempore Adoni « commemorationem sancli Mauri abbalis,
apud cruditos omnes in confesso est. Vitam ejus, sanctae Scholasticse, et aliorum fereomnium sancto-
yel polius Vitaecompendiqm ex Breviariis Viennensi rum, quos Mosander et Rosweydus eliminaverunt. >
et Romanensi acceptum, aliis docurr.enlis erudile Et sub paginae inilium dixeral: « Idem judicium esto
illuslravit Mabilio, saeculi iv Benediclini parte n, a de omnibus fere nominibus, quse Mosander et Ro-
pag. 262 ex quo ea, quae sanctissimi et doctissimi B ! sweidus in secessum rejecerunt. > Haeceruditissimo
viri setatem ac Marlyrologium speclant, paucis de- viro, nostriqtie operis, dum viveret, araanlissimo,
purram. « Nobili prosapia exorlus > dicitur in pago ut ut velim, concedere omnino non possum, cum
Waslinensi aut Senoriico, « circiter anntrm octin- non semel observaverim, praefatum codicem, quem
gentesimum >in lucem ediltis : « quippe annos natus solum in Actis Benedictinis passim appellal, ab orani-
sepluaginta sex, decessilanno Christi oclingenlcsimo bus ttim editis tum mss. nostris longissime discre*
sepluagesimo quinto. > Monachis Ferrariensibus in pare, Exemplum non unum recurril in ObservaiionU
disciplinam traditus, istic a Sigttlfo abbale adhuc in- bus Usuardinis vi Julii, xin Septembris, xn Novem-
fanlulus, aut puer susceptus fuisse videlur; < ubi bris el alibi. Ut autem evidentius paleal codicem
bene conversatus, teste Lopo, omnes sibi coaevosin Mabilonianum vere el pure Adonianum non esse,
Studiis litteraram proeivil. > Inde ail Prumiense cce- eruditos lectores solum rogare velim, ut ipsi per sa
nobium, rogatu Macwardi abbalis direclus, ibi ali- Adonem conferant cum Usunrdo et Notjtero : cuin
qnandiu commoralus est, donec « quorumdam in- cnim hi duo priorem passim aul conlrahant aul de-
yidiosorum insidiis > impelitus, Romam se contulit, scribanl, certiori indicio explorari neqtiil qtiid pro-
t ut domum B. Pelri principis aposloloruin orauonis prie Adoni, quid multiplicibus ejus inlerpolaloribus
gralia visilarel, > unde posl quinqticnnium patriam (C sit ascribendum : necad id pluribus fcrme opus esl,
repetens, Ravennae Martyrologium illud reperit et quara ut proedictas Observationes nostrag con-
descripsil, de quo tolo capile proxime praecedenli sulaiU, in quibus cum fonle rivUli quolidie compa-
abunde litigatum est. rantur.
131. Ravenna cum effosso tbesauro digressus, 153. Juveril hoec paleniissimo exemplo ob 'octi-i
» inde Lugdtinum pervenit, ubi tunc praeeral dignae los ponere. Mabilio pag. 272, paulo infra medium,
memoriae Remigius, proesul eximius, qui Dei famu- sic babet : « Ad haecin ms. codice nostro dcdicalio
lum Adonem pie suscepit, et quaeque necessaria illi ecdesiae monasterii Cellensis anno 850.facla, ac-
perbenigne exhibuit. > Ab hoc igitur ob scientiae et curate describitur xvir Kal. Novembris , eum ati
probilalis laudem delentus, Lugduni aliquandiu modum quo superius relata esl ad annum 875, ubi
commoralusest, et, si vera narrnt Breviarium Ro- de sancli FroJaberli abbalis translatibne egimus.
maneuse, Remigius Adoni« Ecclesiam beali Romani, Haecquo minus ab interpolalore addila pulera, ea
cum sibi adjacentibus rebus in obsequium delegavil, nie causa movel, quod singulas, quas vocant cir-
ubi secretius orationi vacaret : > imo et litterarum cumstantias, non ila accurate nosset honio poste^.
studiis, ac polissimum adornando JVIartyrologiosuo, rioris lemporis. * Hinc nempe Adonis setatem detc-
liaud dubie Remigii, et aliorum praesulum borlatu, '" gere voluit Mabilio, quoe aliunde melius et cerliua
«juosper «imperium ae jussionem sanclorum viro- eruitur ; fallunt cnim ea ornnia, si ad propositam,
r-iim, > in praefatione sua fortasse intelligi voluit. .> regulam exigantur. Usuardus et Notkerus de accurata
Hic nos cum Mabilione, Casleljano aliisque Marty- illa deseriptione dedicalionis ecclesiae Cetlensis nec
rologii ejus epocbam figendam censemus, nempe verbum proferunt, Praelerea, nec in Adone Aloysii,
priusquam ad calhedram Viennensem eveberetur, qui longiores historias nusquam negUgit.nec ia,
quam anno 860 certo conscendit, ut proinde verosi- Mosandriaut Rosweydi editionibus , nec demuiji in
roillimum sit, praefatum Marlyrologium circa annuni mss. Leodiensi, reginoe Suecice, faroanensi, aut
858, aut forte paulo citius exaraluni fuisse : « nam Lobiensi, nec demum in Adonianis codicibus a
creteras lucubrationes, > inquit Mabilio, « condidil Papebrochio in. prologo ad Bedara enumeralis, aut
jam episcopus, > himc vero anle episcopatuni ag- aliis mss. nostris, ulla praefatoededicationis reperitur
gressusest; uliqiie dtim Ravenna redux, tolus erat memoria; estque adeo aperlissimc consequens, &
iri colligendissanclis, eorumquc passionibus latius puritale Adoniana longissime recedcre
Mabilionis,
dsscribendis, « serviens inlirmioribus fratribus ?.d cotlicem, ab eo fantopere laudatum. Non neccss*'
S33 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 636
esf, tanfum operae in M.trtyrologiis examinandis, A capile. Primum, quod cum istud Mailyrologium in
quantnm hisce aliqnot annis a rae collocatum est, divinis officiisTper varias ecclesias legerelur, alii
queraqiiam posuisse, ut ptane convincalur, nullum ipsum contrahebanl, alii quosdam sanctos, provin-
Adonera mannscripium, quantnmvis antiqtium, ad ciaeaul eeclesiae suae ignotos resecabant. Alferum,
Rosweydi editionem ullo pacto comparandum. quod auctor ipse mullis vicibus Marlyrologium suuni
154. Nemo mihi succenseat, s!, merilam palmam auxit, alios atqtte aljos addendo sanctos, qui in eo
Rosweydo vindicem, quanquam nqn adeo integrarn primo pon exstabant. XSndeconligit, ut qtii prima-
Otnnibusque numeris absohilam arbilrer ejus edi- litirn exemplar transcripsere, non iftl Iiabeaut.quani
«ioncm, ul nnn aliquando ab ejus placilis libere qui secnndariis exemplaribus usi suiit. > Prudenlem
ifecedani; lnm praesertira, cum juxla propqsitam conjecturam bic non respuo, quijipe qui eam non-
vegtilam , Usunrdj et Notkeri, consensum hnbeo; niinquam admitlere debuerim, proeciptie circa epj-
\idelieet, dum annunliaiio, a Rosweydo in appendi- scopos Viennenses, quibus cum Usttardus ssepe ca-
cem rejecla, in duobus ejus filiis reperilur : tum reat, verisimile exislimo, Adonem ipsos Marlyro-
pgo magnopcre ambigcndtim non pulo, quin eadem logio suo Lugduni perfecto, Viennse poslea superad-
illa Adoni quoqtic ascribenria sit. Ut uno spe- didisse.At vero, ubipnmigeniasimpliciias quaerilur,
cimine rem in aperlo ponam, videal lector Qbser- « non conjecturaliter, sed certo. decernimus, eam non
valionem nostram ad Ustiarditm dio xx Marlii, ubi ex unius aut alte,rius codicis, sed ex plurium aeque
Archippum, Patili apostolj coramilitQnem, Adoni probalprum coll.atione educendam quemadmoditm
vcstituendiirn putamiis, quidquid a Mosandrq aste- in expurgando ab addilionibus Usuardo, loto boc
iisco notalus, a Rosweydo in appendicem rejectus opere p.raestiiimus : quo solo argumcnto, vel si
sit; ea ducli catiane quod in utroque Adonis fitio, deessent coetera, Mabilionis cxempla ornnia, multis
Usuardo et Nolkero diserte signetur, prseterquam locis adducla, Adoni penitus abjudicanda sunt.
qtiod etiam ab Adonis genitore Romano parvo re- 157. Pluribus hic supersedeo, coelera docebunt
ieratur. Si ad hanc normam codices Adoniani, lum Observationes noslrae Usuardinae, quibus satis pro-
i.iss. tum lypis excusi, scrtipulosius disctttiantur, balum est, non solum Bedam a Floro aticlum, et
pulo viam facilliine sterni pnsse, ut simplex, in- Romanum parvum, sed Hieronyinianttni etiam ,
Cegra, genuina et germana Adonis, edilio procu- Ad.onialiquando praeluxisse; quod non video cur a
retur. Cnslellano negatum sit in praevia admonilione ad
155. Quid quod et aliam- explorandi, semitam ali- priraum Rimestre pag. 22, quaravis omnino fatear,
quando ingressus sim, quamvis ipsam lam secu- rarissime in Adone occurrere vestigia Hieronymia-
vnm non cxistimem. Ea est, ut si quando in Usuardo G norum stylo conformia. Si bactenus dicta cum iis
y\ Noikero comraemoralionein reperiatn eadem sen- junxcris quaeauperioribus eapiiibus de sancto Mar-
tentia eademque phrasi conceplam, qu.e ex Reda tyrologo disputanda fuere, ad Mariyrologii Adoniani
accepta non sit, lum non difficttUerinducar ut cre- octalem et geneabgiam nibil ultra dcsiderarj per-
tlam, Adoni illam tribuendam esse. Si quis discer- spicies. Audi hic modo, quam ipse de loto suo opere
miqiila ccrliora pioferre in medium possit, ullro el ralionem reddit, ip praefatione sua sic leclorem
jrraianter accepiabimus. Interim nec Mabilionis, nec alloqucns: «Adopeccatorleclorisalulern. Ne me pules
ciijiisciiiique alterius aiiclorilate movebiniur, ut qune in hoc opere in vanum laborasse, et rem non necessa-
Ationiana non sunt, sub Adonis nomine venditari riam exsecutum fuisse; breviler libi causam facli ape-
patiamur. Exeinplo itenim sint Florentmius el Hila- riam. Primum fuit imperium ac jussio sanctorum vi-
rius, qups xxvn Septembfis Marlyrologio Viennensi rorum.ul supplerentur dies, qui absque nominibus
obtrudere conatur laudatiis Mabilioex Petro de Na- martyrum in Martyrologio (quod venerabilis Flori
lalihus, lib. vin, eap. 124. Non est rae hercule saiis sludio in Iabore domni Bedae accreveral) lanlnm
idoneus auctor Equilinus episcopus, ut ferat tesii- notati erant. Deinde colleeli undecunque passionum
ttionium pro Adonis germana simplicitale, qtiam nos " codices, animurn in tantum suscitaverunt, ut non
ex tam variis exemplaribus slabiliendam suscipimus, solum praeteritas dterum festivitates, verum et alio-
a quibus oninibus absunt cilati duo marlyres, rum, qui per tolum annum ibi nolatim posili erant,
qnos aiiunde acceptos in suura Martyrologittm relulit latius et paulo apertius descrjberem , infirmioribus
Usuardus, ut estin nostra Observatiouei jam dic.la fralribus et minus legere valenlibus serviens, ad
die xxvu Seplembris. Jani me longa experienlia laudcm omnipolentis Dei, ut in memoriis martyrutn
docuit, non a s.oloPetro aliisque pluribus, sed et ab baberent compendiosam leciionem, atque in parvo
cininenlissimo cardinalj Baronio norinunquam per- codicello, quad mullo labore alii per plures codiaes
peram citari Adonis Marlyrologium. exquirunt. >
156..De reliquis quae ad Ailoneru aitinent, cttm 158. Alque hinc longae iltaein Adonis Martyrologio
Mabilione non dispulo, istis locus crij in Actis xvi desumptae ex martyrtini passionibus liisloriae, liinc
Uecembris. Rejicienda omnino non sunl quae de magna illa dierutn inaequalitas, dum nempe Actorum
Adoniani Martyrologii accessionibus corijicit in boec defectu, sancloruni ntida ferine nomina referuntur,
v.erba : « Quod eniin alia atque alia dcsint ih di- qtio batul dubie, qui in divinis olliciis Adonis Mar-
versis membranis co.licibtts,' id provenit cx duplici tyrologio forteuli coeperant,impulsi ftterint, uttitipcr
S^7 PROLEGOMENA. 538
aiebatMabilio, ad resecandaincognitorum sanclorum A j rologium : ubi dicendum cral non plus Utuaiulo
nomina; vel potitis, uf ego verosimilius exislimo, aucloritalis inesse quam ex Adone transumpsertt;
al conlrahendas historias,, ut ad uniformilatem non plus rivulo quara fonli; non plus nato quam
aUquam dies singuli reducercntur. \n eo felicissime genilori,
versatus est Usuardus, Adonis Marlyrologium ab- 160. Jam saepius monui agnovisse demum Pape-
brevians et expoliens, sed quod mirere, ignorato brochium tarno V Jttiiii, pag. 250, col. 1 in fine,
yero auctoris nomine. Cum enim Usuardus alios praeposterum illum ordinem, idque ex Castcllani
Martyrologos, praeter Hieronyinum, Bedani et Flo- suggeslione, a quo primum transposilus est, et
riim non nosset; slylum autem Adoniani operis, prioritatis loco restitulus Viennensis Martyrologus,
ab Hieronymiano longissime recedere; conlra vero quem. annis fere octodecim , in scribendo Mar-
Bedaea Floro aqcto persimile , credidit Flori secun- " lyrologio Usuardum antecessisse brevi hac sup-
dum librum esse, quo vacui omnes Kalendarum dies ptttatione oslenditur. Usuardi Martyrologium dedi-
supplebantur. Fruslra argues latissimum inter catur Carolo Calvo jam imperatori; atqui Calvus
utrumque Martyrologium discrimen in Usuardi ocu- iinperalor non fuil ante annttm 875; ergo vel illo
los incurrere verasimiliter debuisse; id scio et anno composilum, sallem compleltim est, vcl anno
faieor; at mihi tam cerlum tamque evidens est B ] sequenli : atqui Ado, ex num. 151 sutim scripsit
Adonis opus fuisse, quod librum Flori secundum circiler annum 858, stat igilur nostri calculi exacla
appeUat Usuardus, ut vel paradoxum admiltere ratio. Hoc soliirn argumentum bic ex professo no-
pporteat, nempe Marlyrologium, quod Adopis no- bis versandum est, Usuardum pleraque stta onmia
mine venit, non esse Adonis, sed Flori; vel fingere ex (jdone accepisse, cujus conlinuam 'probalionetn
uiiraciilum, quo videlicet fatearaur, Florum et Ado- exhibent quolidianae ad Marlyrologiuin Usuardi
nem sic scripsisse, ul Menaechmosdiverso parlu Observationes a prima die Januarii ad ulliinam
effuderint. Ast haeccomminisci supcryacaneum esl: Decembris, quibus utriusque Marlyrologi texlus
Usuardum ipsum dramalis nos,lri, ut ila dicam, expendo, annunlialiones, ut hic loquimur, annun-
heroem, bic demum comiuus inluearaur. liationibtis, phrases pbrasibus, verba ipsa verbis
compnro; factaque collalione, Usuardi laterculos,
ARTICULUS II. ex Adonianis descriplos, abbreviatos, contractos,
De Martyrologio Vsuardi monachi. niodice quandoque ex Beda immulalos, ea perspi-
159.Hucreducendafuittola noslra deMarlyrologis cuitale, ni fallor, ostendo, qua majorem in hisee
et Martyrologiis disceptalio, ut pracmissis Usuardi rebus desiderare nemo queat. At eo paclo, ut pla -
proavis, parenlela, cognatione el affinilate, ipse 'C giarium mc dices Usuardum tradticere. Apage plagii
tandem, seu felus ejus, omnium oculis clarius criraen, audi ipsuin Usuardum lotius operis sui ra-
exponeretur. Non vacat, nec opus est, hic descri- lionem reddenlem , tumque intelliges, qttid de suo
bere quoe de eo multi eruditissimi viri , praeter ipse se pr.cstilisse, quid ex aliis sanctorum Palrurn
majores nostros, pririem tradiderunt, Adrianus Va- Martyrologiis sese accepisse ultro faleatur; id fere
lesius, Joannes Mabilio, Gerardus du Bois, et recen- tinum molitus, ul ad commodam aequaKiatem san-
lissime Claudius Caslellanus, ornnes in eo jam clornm conimemorationes, singulis Kalendarura d.e-
conspiranles contra Sigeberli, Trilhemii aliorum- bus, concinna melhoJo reduceret.
quc anliqiiiorum opinioncs; 1. Usuardum nostrum 16,1. Expendaraits ipsam Usuardi praefationem
fuisse moiincbum presbyterum ordinis S. Benedicti, ex illuslri codice nostro Heriniensi.ttnde illam edidit
ln coenobio Prntensi, seu sancli Vincentii Lutetiae Bollnndus cap. 4, § 7,quacque in aliis eliam velustis
Parisiorum. 2. Floruisse, non sub Carolo Magno,sed codicibus reperitur, el vel in ipsO Adone Leodiensi
mb cognomine nepote Calvo, alque huic, non illi S. Latireniii, etc. Dojnino veuerabititer recolendo,
opus suura dedicasse. 3. Marlyrotogium suum com- Karolo regum piissimo (al. Augusto) Husuardus,
posuisse circiter annum. 875. Quae omnia satis solide qnanqjtam indignus sucerdos et monachus, prmsenlis
probala invenies apuri Mabilionem in Prolegomenis E*mvi prosperilatem et mlernm bealitudinis gloriam.
ad saec. iv Benedictinum, parte n, pag. 88, atque Vestram minimetatet celsiludinem, o reverende prin-
in Historia Ecclesiae Parisiensis laudali du Bois , ceps.,qnaliler imilandis antiquorum sludiis monemttr,
parlei,pag.4G7,qiiibusin stabilienda Usuardi aetale quidquid in libris , maxime ecclesiaslicmdoclriiue
et professione omnino subscribimus; in boc plane congruis, minus debito perfeclum habelur, vel pro
dissentimtiSr quod euin BoUando, Henschenio, Pa- posse supplere , vel supvleri opiare. Qum res, pia
pebrochio aliisque omnibtis, solo exceplo Castellano, quidem solliciludine, addilo eiiam veslrm dignitatis
Usuardum Adoni praeponant, aut qttamvis suppares jussu,me compulit, ut videlicelsanctorum recurrenles
videant, sic lamen scripsisse Martyrologia sua exisli- feslivitates, ex diversis sanctorum PP. Martyrolo-
tnent, ut neuler alteri nolus fuerit, et uterque eodem giis in quamdam exclperem unilalem. Recolebam si-
fere lempore manum ad opus suum admoverit: quoei quidem in sacris sanciorum solemniis,'mullimodospro-.
t.cclesiaslicibistorici jam citali verba stinl; quibus prim negligenlimexcessus; quod me pturimum ad hoc
adde subtimidumMabilionisasserlum, nurn. 174, Ad eis in Dei amore persolvendumcogebal offieium; elsi
vsuafdi c.uctoritaiemprope accedere Adonis Marly- non salis idoneum, uipote imcium, sed lamen divino,
.».59 USUARDUS MONACIiUSSANGERMANENSIS. KJIi
ut conftdebam,acindigno eorum sublevandumauxitio. A . brocbio e.liliim , niiuqunin vidisse. Torqtiet ertidi-
Nain el venerabilium, Hieronymi videlicelat Redm torum ingenia el majores noslros mirum in modum
prmsbyterorum in hoc provocabar descriptis; quorum vexavil secundus ille Ftori liber, quern lot s;eculis,
vnus brevitati admodum studens, aller verq qnam- et pracsertim proxime praelerito , frustra qiiacsitum
plures Kalendarum dies intaclos relinquens, mutla novimus, et porro fruslra quaerendum, nisi, ut su-
probantur htijus opusculiprmteriisse necessaria. Adhi- pra dicebam, vel parndoxnm npbis, vel miraculuin
bui igitur Flori memorabilis viri, COLLECTA E PLURI- sobrii et vigiles fingnmus.
BUS1NEODEM NEGOTIO SECUNDI LIBKlCOMMENTA ; quem 164. Negotium fncessit solum Flori nomen , quod
tnaxime imitandum, in /n"squm visa sunt congrua ac si non appellasset Usuardus, opus ipsum citalum,
memoria digna, censui, quia plura summo sludio, tam clare, tam aperte, tam perspicue Arionem re-
qum breviler perstrinxi, et correxit et addidit. ferret, ut ex solis depietis characlerislicis, legentium
162. Poslrema haec Adopem vivacissimis colori- et conferentium oculos veritatis luce perfnnderel,
bus adumbrant; et licel in vulgari Usuardi proefa- Describuntur siquidem commenla coltecla e plttribus
lione a Greveno, Molano aliisque edilo, paulo aliter in negotio Marlyrologii, quae in prior\ opere Bedaca
exprimaniur, recte perpensa , eodem prorsus reci- Floro aucto omissa fuerant; in Jioc autem addita, ut
dunl. Sie ibi legiltir : Quorum prior brevitati slu- B 1 quamplures illi Kalendarum dies intacti ex omni
dens, alter vero quamplures Kalendarum dies intactos parte implerenlur, sicque adessent omnia lalis opu-
relinquens, multa inveniuntur hujus operis prmleriisse sculi necessaria. A,lsuppletio illa Adonis non semper
necessaria : quos tamen secutus, censui et Flori me- congrna esl, nec memorim in Martyrologiis referen-
morabilis viri latiorajamin eo ipso negolio sequive- dae digna , cum historiae longiores sint, quas itlcirco
ttigia, prmsertim in secundo ejusdem libro; ibi enim Usuardus breviter perslringere coactus fucril. Alqui
multa, qum in priori omiserat, et correxit et addidit. haec ipsissima et genuina Adonis lucubratio est, sic
Allende Bedam hic describi ab Adone, non ex ali- in ejtts praefatione, quam habes num. 157 delineata :
qua parte, ut Florus fecerat, sed integre comple- Ne putes me in hoc opere in vacuum laborasse.... Pri-
tum. Porro ex his plane conficitur tria Usuardum mum fuit imperium ac jussio sanctorum virorum, ut
prae oculis Martyrologia babuissc.ex quibus opusctt- supplerentur dies, qui absque nominxbusmartyrum, in
lumsuum coagmenlarct, in praedicla vulgata prae- Martyrologio (quod venerabilisFlori studio in labore
falione monens : At siqnid, pr.mlerquod ab illis ac- domni Redm accreverai) lantum notali erant. Deinde
cepi, in hoc tempore auclum vel mutalum est, sagaci collecti undecunque passionum codicesanimum in tan-
a me indagine id perquisilum agnoscipoteril. Atque lum suscitavexwt, ut non solumprwteritas dierum feslir
eccum plane evanescit plagii crimen, de quo nuper- C vitates...tatius el pauloaperlius discriberem,elc. Haec
rime raeniini, dum ad uiiiim illud Si QUID revocantur, toto opere Adoniano ubique se produnt, et diebus
quaecunque purc Usuartlina nurictipari possunt, ac- singulis cum Usnardina conlractione a nobis compa-
cepta ex tabulis Marlyrum Cordubensium, ttnde rala, sic parenlem coramonslrant, sic genus indi-
Ustiardus sanctorum Gcorgii et Atirelii reliquias gitant, ut filius nullus genilorem melius referat,
conquisieral; ex vicitiioribus Galliaruni ecclesiis , hoc est, ut nulla epitomC magis congrua, memoriat
aut ex passionalibus, paucisque aliis documentis, digna, et in Marlyrologico opusculo neceSsaria, ea-
quoe suis locis indicare alqqe enumerare non nrae- leiitis invenla sil. Quis igitur ultra dubitet quin sub
lermisimus. Flori nomine, vel pro Flori libro secundo, Adonis
163. Veruratamen sincere agnoscit Usuardus se Martyrologinm Usuardus descripseril?
ex Iribus potissimum Martyrologiis sumpsisse prope 165. Nova hoec essc dicas, mira ctamites; nihil-
omnia; ex Hieronymianis scilicet, ex Beda, pro ut ominus certura erit et indubilatum quod scribimus,
a Floro auctus fuerat, quae sunt Flori memorabilis idque manifestissime reteges, si prolem cum palre, si
viri latiorajam in eo ipso negotio vesligia, et ex ejus- Usuardum cum Addne conluleris, vel ul labori par-
dem Flori libro secundo, ubi mti/(o qum in priori omir cas, si qitotidianas Observaliones noslras expende-
"
serat, et correxit et addidit: vel ut clarius habet prae- ris. At quaeso, inquies, qui Usuardo in inenlem ve-
falio Heriniensis; Adhibui igitur Flori, memorabilis nire potuit Florum nominare, cum forteadhuc snper-
viri, collecta e pluribus in eodem negolio secundi li- stes essel Adoipse, verus Martyrologii auctor, nomen
bri commenta , QUEM MAXIME IUITANDUM IN HIS, QU.C suum in fronte operis tam clare exprimens,Ado pec-
VISASCNTCONGBUA ET MEMORl.E DIGNACENSUI , QCIA cator leclori salutem. Id qua ralione faclum fuerit
FLURA. SUMMO STUDIO,QUJEBREVITER PERSTRINXI , equidem miror et ignoro; sed ila rem habere, hoc
poRKEXiT ET ADDIDIT.Quemnnm, obsecro, mani- me apcrtissime, perpetua hisce aliquot annis colla-
feslius imitari poluit Usuardus qtiam Adonem , bre- tionc, comperissc exislimo. EffugiouliltirCaslellamis,
viler persiringendo quaehic longis suis elogiis summo praefationis ad 1 Bimeslre pag. 23, dum difficiilla-
studio addiderat, seligeniloque qum visa sunt con- lem declinans, ait Usuardum non asscrere seFIo-.
grua et memorimdtgna? De caelero Hieronymianum, rum descripsisse. Al melius idem ipse in opere suo,
et Bedam Flori consuluisse Usuardum Observa- pag. 764, fatetur, Usuardum Adonis manuscriptum,
tiones noslrae saepissimeoslendunt, nec niinus clare Lugduuo ad se deslinalum , pro Floro descripsisse
cvincunt Florum Ulum, ab Henschcnio el Pape- ct abbreviasse. Quid enim aliud sonant verba illa.'
 541 PROLEGOMENA. 542
Adhibui Fiori memorabilis viri cottecla e plurtbus in A quod Usunrdtis secundum Flori librum, aut proprio
eodem negoliosecundi libri commenta? vel ista : Cen- aut nlipno errore seduclus, nuncupnvit.
sui et Flori memorabilis laliora jam in eo ipso nego- 168- Ftiit, mihi tulo crede, fuit, sub male impo-
tio sequivestigia, prmsertim in secundo ejusdem li- sitoFIori nomine, Ado ipse sanclus Viennensis prae-
bro ? Ego in toto isto libro sccundo non aliuin quam sul, seu poiius ejtts Marlyrologium , perpetua et pe-
Adonera video, Adonem senlio, Adonem loqtienlem rennis Usuardi scaturigo,' ex qua totum nostrum
audio. Usuardinum, pro maxima sui parle coaluit. Adde
Iiuic etBedam, Flori sludio amplia-
J6G. Jam si proposilae quaesiioni insistens, rogi- tum Hieronymianum
tando oblundas et eneces qni Usuardo in menlein , ex quibus, si te.vtrina metapbora rursos ult
Iicitum est, slamen scu catellam conficies, cui sub-
venire potuerit Florum nominare, cuin adbuc pro-
babiliter superstes esset Atlo ipse, nomen siium in legir.en innexiieril Usunrdus,proeserlira ex nolioribus
sanctis Gatlicis, et recens acquisita Martyrum
fronte operis tam clare cxpriiiiens, Ado peccator ipsi
Cordubensium nolilia. In decursu operis saepe a
tectori salutem? ad eam quaestionemnon babeo quod nobis
dubitalum invenies ulrum Saiiclos alios et
rcponam, praeter banc unam vcrisimiUimam , me aliunde conquisitos, cnumeralis bic ductoribus suis,
quidem arbitro conjecttirani; videlicet, missum B
L igdiino ad Usuardum Viennensis anlislilis optts adjunxisset Usuardus. Et quidem raros hujusmodi
sanclos novimus; novimus lamen : nnm Asclas XXIII
acephalum fuisse; puta caruissc praefatione et Ro-
niano parvo, ctii ipsa praefigilur. Ne yero gratis id Januarii, ab anliqttioribus nolalus non esl, uli nec
rnc fingere exislimes, quaero an satis credibile vi- Philemon et Apollonius vni Martii. Nonnullos alios
deattir nnllum usquam de Romano illo par.vo, ab alibi indicavimus. Jam memoriae occurril Gregorius
Rmticus xxjv Aprilis, qui forle mclius
Adone Ravennoereperto, verbum faclumni fuisse Eliberitanus
fuissel. Seplembris xxi est Pamphilus
Usitardum, si illud in fronte opcris ad se transmissi praetermissus
vidisset? Aberal igilur Romanum parvum; aberat marlyr Romanus, a me alibi fruslra quaesitus. Quid
xxvin xn Novembris et iv Decem-
proinde et tota Adonis praefalio ; alqui nomen suum quod textus Septembris,
lotus proprie et privative, ut vulgo lo-
ibi expfesseral Ado, quod iu lolius operis decursu, bris,
quimur, Usuardinus sit. Mense Oclobri sancti aliqui
procul dubio, omiseral; nibil itaquc adeo mirandum, ab Usuardo aliunde asciii commemoranlur, ul vide
si Usuardus verum nomen aucloris Marlyrologii ad
xx ct xxv. Haec in specimcn
se missi ignoraverit. Hoc posilo, videnlur caetera ibi, i, III , xi, xiv,
sufliciant.
sponte profluere, etiam ratio ipsa cur Usuardus 169. Superest qttaprere unde Marlyrologii sui ini-
opus illud Floro tribuendum pulaverit. tium feccril Usuardus. De ea controversia satis co-
167. Hanc equidem sic cum animo coticipia ; cum piose dictum est praclationis btijiis cap. 2, a num.
jam pridem Lugduno abesset Ado, ad Viennen- li)9. Beda , Florus, Wandalberlus, Rabanus, Not-
ses infulas, ul minimum anno 860 eveclus, relicium kcrusa Kalendis Janunrii cum Romano parvo et
Lugduni opus absque auctoris nomine; symmista Hieronymiano Eplernacensi annum ecclsiasticum
aliquis Benediclinus monachus ad Usuarrium Lu- exorsi sunt; crcdimtts lamen Rosweydum recte sen-
tetiam direxerit; hic vero Bedae Marlyrologium, a sisse, quod Ado a ix Kalendas Januarii, seu a vigi-
Floro recensilum, cum eo componens, ac miram lia Nalivitatis inclioaverit : idque seculum fuisse
utriusque simililudinem passira agnosceris, conlinuo Usuardum existimamus, ex praestanlissimisveluslis-
seciim ipse slatuerit fetum iilrumque aut gemel- sjmisque duobus codicibus noslris Pratensi et Heri-
lum esse, aul saliem ab eodcm parenie progenitum. niensi, a quibus plerique alii disseniiunt. Nos inte-
Aliunde, non minus ipse quain Wandalbcrlus, no- rim primos et accuratiores Usuardi editores, Mtine-
visse poterat Florum illum nominatissimum ecctesjm ratum, Belinum, Grevenum elMoInnum, alque ndeo,
Lugdunensis subdiaconum, plures habuisse veleres receplissimum jam morem imilali, ab oclava Nati-
et emendatoscodices; quid magis proclive quam indc n vilalis et Circnincisione Domini, seu a Kalendis Ja-
collcgisse secundum aliquem et pleniorem Marty- nuarii exordium stimere maluimus. Alque hic totitts
rologii librum a Floro esse compositum, cum in noslrae marlyrologicocgenealogiaeterminum figimus.
pnmo tot Kalendarum dies intacti remansissent?Non deducta arbore ad Usuardum, qtii operis nostri ma-
co id dico quod credam veteres illos qualescunque leria, finis et scoptts est. Cum vcro Martyrologorum.
Flori emendalos codices Marlyrologia fuisse, mullo nullus lam numerosam prolem, nullus tot filios
niinus Martyrologittra inlegrum et completum a post se reliquerit; hi vero a parenlis nativa imagine,
Floro conditum: sed quod nominis ejus celebrilas paulalitn deflexerint, in eo nobis maxiine laboran-
Usuardo, acepbali Marlyrologii nuctorem quxrenti, dum, ut colleclis binc inde lineamenlis, veram per
facile suggerere potuerit Florum ilhtd adornasse, fectamque parenlis effigiem adumbrare conenmr,
cttjns eo tempore insignis doclrinae fama adliuc «u- Luslreniusiam iiaque totam Usuardi sobolem.
pererat. Si baeconjecluraenoii placeant, quid pian- ARTICULUSIII.
sihilius in hac re opinari fas sit a perilioribus lu-
Anliqniores Ihuardini Marlyrologii cdiliones
bens addiscam , dum inlcrim indubilaiissimum per-" reccnsentur.
Stet purum putum Ado.nis optts fttisse, ipsttm illud 170. Ipso prrefalionisbujiisprincipio salis prococcu-
 Jfi3 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 544
pata est, quae.niihi hic fieri posset maxime obvia ob-1A slrumsubiode accessit, sub litulo Rudimenti novitio-
jeclatio, cur scilicet post tain multas Usuardini Mar- rum. Annus edilionis reclissime observalus est, nam
fyrologii ediliones, quaeinomnium manibus sunt, haec ita ad calcera copiosissimi indicis totiusque operis
noslra noya et lam operose elaborala prodeat. Brevi legilur : Anno secnndum carnem Filii Dei a Nalivi-
responso rem conficiam, si dixero nullam haclenus tale MCCCCLXXV, ipso die sanclissimi regis et martyris
editioncm repertam, quse non aUeritts desiderium OswaIdi,qui est v Augusti,sanctissimoin Chritto Patre
post se reiiquerit; quippe cum nulla talis sit, quin ac dominonostroSixlo papa IV, illustrissimoprmcla-
rcrum marlyrologicarum periti, graves in ea de- rissimmdomus Austrim Frederico lertio, Rqmanorum
fectus et plures excessus deprehenderint, adeo ut imperatore invictissimo, semper Augusto, ac pro nunc
multi erudili viri, eliam recentissime , doctissimos Colonimexislente; imperiali nobilt in urbe Lubecana,
Palres Benedictinos cccnobii sancli Gerraani a Pra- arle impressoria, speciali gratia divina, animarum ob
lis exciiaverint, el lantum npn vellicando compel- salutem fidelium invenla: epithoma istud, partes in
lere conali sint, ut autqgraphum suum, seu verum sex, juxta mundi sex mtates divisum, prius alibi non
seu puialiiium, publici aliquandiu juris facerent; repertum, quod ptacuit Rudimentumnoviliorumintitu-
quod ab ipsis haplenus impelrari non potuit, utsu- tari; Dei adjutorio,qui supernas res acsublernas for-
pra salis insiiiuavimus. Causas ibi memoratas non re- 'B titer, suaviter Iranquilleque dispensat, per magistrum
pe|o; omniiim instar sit Bollandi noslri medilalum a Lucam Rrandis de Schass, feliciter est excusum al-
lot annis consilium, de edendo olim Usuardo nativa que finitum. Nihil hic ad me attinet de lola illa re-
simplicilale , atl quam eruendam plura nobis adju- rum farragine judicium ferre; non aliunde preiium,
menta accessere, quam in operis tte Aciis Sanctorum quam ab impressionis aetalehabere videtur, quod ct
exordio, aul Rosweydus aut Bollandus colligere ps»- in Mariyrologium derivari facile patimur, quamvis
tuerint. Ut autem de bac nostra edilione rectum fe- de caetero, ut purissimum Usuardinum non admil-
rattir judicium, proemitlenda est aliarum oinniuni lamus.
censura ; subjiciendi deinceps singulorum codicum 173. yEtalis ordine priorem excipit editio seu ver-
mss. characieres, cx quibus omnibus decerni qu.eat sio Usuardi Belgica, ctijus sex soli priores menses
non superfluam, nec inulilem diligenliam in hoc npud nos exstant, immixti Legendaeaureae Jacobi de
opere a nobis collocalam. En pollicitam recensioneip. Voragine, itidem Belgicae, in parvo folio Ultrnjecli
171. Prima omnium eaque anliquissima, quam vulgalae annol480. Verumneque huic aesiimatioiiem
saliem noverimus, Usuardi edilio ea est, quam fre- veluslas addidit, cum raro pura sit, extracla ex co-
quenlissime cil.uam habes sub nomine MAXHILE LU- . dice aliquo simili Leydensialiisque, qttos roediaeiio-
^1 lae
VJECAN.E. Lubecanamesse, ctannol475 lypisprimunt appellare consueviraus, et infra lalius describe-
vulgalam tradunt majores noslri in Actis, atqtte in mtis. Huic jungi polest editio Florenlia? procurata
muliis eorum schedis reperio. In ipso opere annus per Franciscum de Bonaccursiis anno 1486, quam
iiotatus non apparet, cum sit pars aliqua a grandiari Henschenius reperit in bibliotheca Strozziana, eatn-
volumine avulsa, quo, ut in epilcgo dicilur, sncrn? ' que cum edilione Greyeni aliisque duobus codicibus
fasciculariter totius niundi histqrim ambitus contine- Usuardinis mss. conlulil, aUerq ejusdem bibliolbecae
tur. Patet id ex paginarum numero superne in me- Strozzianae, altero Mediceoe.Quid de ea censendum
. dio primaefaciei calamo ascriplo qtii incipit a 409 sit non est mibi integrum hic depromere, cum sola
pergitque ad 435 unicam semper foliifaciem notans. extracta Henschenius propria manu descripta reli-
Forma in lalo spissoque folio expansa est, unde.a querit, quae passiin inter Auclaria cilamus sub no-
nobis merito Maxima appellatur, iHstinguiturqtte ab mine codicum FLORENTINOKUM. Frequentissimi ex -
alia eiiam Lubecana anui 1490 de qtta inferius age- cessus oslendunt quam parum pura sit praefala edi-
mus. Nihil babet baecedilio quo magnopere commen- tio, cujus exemplar Neapoli ad SS. Apostolos as-
delur; nam lypi ipsi Teutonici seu Golhici valde servari, cmendatum a Georgio Antonio Vespuccio,
imperfecli sunt, scatetque loltim optts innumecis _ praeposilo ealhedralis ecclesiae Florenlinae, no-
inendis; ipsum vero Marlyrologium longe rccedit ab tayit alicubi Papebrochius. Atque hoecex aliorurn
Usiiardina purilale, soepeaucliusel iiUprpolaium, si- relalu.
inileque codici manuscriplo; quem cum proprio no- 174. Proetcr Lubecanam maximam citari saepiusin
mine appellare non poluerim Anluerpiensemsimpli- Aclis solet Lubecana alia anni 1490, cttm allera
ciler nuncupo, ut a. duobus aliis mujori et maximo Coloniensi,priori omnino simiii, ipsoquc eodemanno
discernam. Adverlal leclor cuin Lubecana et An- vulgata. Habet posterior formam parvi folii cum hac
luerpiensi plerumque coqjungi codicem Vghellia- in fuie epigraphe.: Explicit Martyrologium Vsuardi
num, ut alibi tlicam. Non est itaque,qua deagiinus, mouachi, sicut habetur augmentalum, ul patel; ini-
e.lilio prima? ct oplimaenolae, classem ferme pecu- pressum ditigenter per me Johanuem Raelhoff de Lu-
liarem cum duobus aliis constituens iuler primos et bech, civem sanclm felicisque Colonim Agrippinm,el
medios, lamelsi soepius inter primarios locum ob- consummaluoifeliciler annasalutis ac gralim MCCCCXC
tineat. in vigilia tanctissimorum trium Regum, prwfalm ci-
172. Volunien ipsum ingenlis molis, a qtio lioc vitatis pqtronorum ac proleclorum jugiter. Notavil
, njariyrologium dislraclum dixiinus, ad Muscumno- Rosweydus, adjunctum olim fttisse legendjeaurea;, (t
 rio PROLECOMENA. 54S
valde ab Vsuardo variare: quod poslremum vcrissi- A rum alianim cJitionu n Colomensium nnni 1515 ct
mum esse probant quoliriiana auctaria, ex hac et l'o21,quas brevi reccnsebimus, aliler scnlicndum
aliera edilione Lubccana Ustinrdino lextui immisia est; eas enim Bollandus, Hcnsclienius et Papcbro-
aut adjecta, quorum plurima ad Colonienses proprie cbius conslantcr cilant sub nomine Vsuaidi Carthu-
pertinent. Porro Lubecana illa alia, ex priori Colo- sim Coloniensis, vel sub Addilionum Carthusim Cold-
niensi, aut saltem ex consirnillimomanuscripto cerlo niensis ad Vsuardum, vel sub aequivaJenti descrip-
cerlius desumpta, immislaest Doclrinali Clericorum lione, quoeidcm designet; frequenlissime aulcm s:il>
forma quarta minori; in eo a priori discrepansj quod appellalione GREVENI non Joannis, sed Hermanni,
incipial a vigilia Nativitatis Domini In fine apponi- qnamvis, si hic obierit anrio 1480, earum ejilionuni
tur : Solus isle libellus directive quemque dirigit ad auctor esse non polticrit. Sed quidquid de rei vcrilnle
cmlum.Explicit DoclrinaleClericoruml uha curiiMar- demum slnlualur, ulraque illa posterior ediiio Gre-
lyrologio Sanctornm, diligenler in Lubeck impressum veniana a nobis dicitur* tolo opere sic seniper nun-
anno a Nativitate Domini MCCCCXO. Possenl ex islo cupata.
Doctrinali nonnulla curiose observari, sed ea ad in- 177. Anno illo eodcm 1490 alia Usuardi edi;ib
stitutum praesensnullatenus pcrlineni. prodiit Parisiis in folio, subsolo titulo Marlyrologii,
' 175. De
luijus Mariyrologii, bis uno anno excusi, B ut lestatur Rosweydtts, qui cdilionem alleram antii
attctore vel augraentatore, disputare multis non vacal. 1556 apttri Ambrosium Gcraull in qiiartb majbrij'
Rogatus olim a Bollando P. Jacobus Kritsradt, so- qiioeapuri nos exstal, conluiil cuin priori, scrvala Lo-
cielalis nostrae, ut de HermanniGreven. Cartliir.iani yani in doino Slandonica. Ejus auclor-vel edilorfuit
Coloniensis aelate et scriptis certa altqua disquirere Joannes le Munerat, cantor et scholasiicns, theologns
conareltir, rcspondil v Martii 1650, se Carlhiisioeillitis Parisiensis, ut alicubi notavit Colvenerius. Caslel-
P. vicariuni adiisse, ex quo didiceril praefalum Mar- lanus proprimn nomen admiltit, sed tiluluih alium
lyrologium anni 1490 desumplum esseexscripto quo- non tribuil quain Roursier du college de Navarre, i
dam\. 38 (quiestnumerus bibliolhecacGarlhusia- Bim.j p. 668, ubi, nisi falbir, in duobtis erral; 1.
nae)per omnia. Porro ad matginem citali Marlyrolo- quod pro anno 1536 sighet 1535; 2. quod ita loqua-
gii excusi, in coluntna dextra ultitna vacua scriptum lur ac si eo prinitim anno editio facta fuisset, curn
tnanu P. Garnevelt p. tn. Carthusiani: Auclor esi V. conslet priorem alteram annis quadraginta quinqito
P. Hermanus Greven(siveGrefgen)sacerdos professus velusliorem esse, silque verosimillimum Muneratum
Carthttsim Colohiensis* qui obiil anno MCCCCLXXX , ad secundam usque edilionem non supervixisse. O!»-
Vdie Novembris.Atnonsatisexploratahaecessepatet servatione dignus est tilulus, qui in posteriori edi-
cx alia nolalione, quam refert idem Kritsradt, nem- C lione ascribilur his verbis: Marlyrologium, hoc est
pc, in prima ejusdem codicis paginascriptum esse an- Martyrum recenrio, sive catatogus, in quo, quid pro
tiquo charattere anle centum annos; Alibi sic scribi- Christi Ecclesia el fide sancti martyres Dei passi ges-
tur; Joannes Grefgen-,noslrmdomus 6'o/onid', auxit serintj succincle el vere recenselur; eorttmdemque fe-
Marlyrologium Vsuardi. Et infra : Joannes Grefgen slivitates, in quemque mensis diem ihcurrani, indican-
bbiit Kalendis Aprilis. Infra denuo, GRIFGINCarlhu- tur; ad Eusebii et Hieronymi aliorumque sacrorum
sianus. Audi modo schedulam inanu ipsius vicarii auctorum exemplum, cura eljussu Caroli Magni iin-
carlhusioe Coloniensis, F. Joannis Lolley, exaratam, peratoris digestum,inserlis lecliohibusmoralibus, disci-
quae ita habel: De palria et familia P. Hermanni plinm ecclesiasticmregulam ionlinenlibus, de man-
Greffgen nihil mihi constat. Aller, de quo menlionem dato LudoviciChrislianissimiet gloriosfssimi,semper-
feci, fuit Joannes Scherfgen, patritius Colon. ob affi- que Augucti,conscriplis, anno a Christb nulo BCCCXVI.
nitatem nontinisa me relatus, qui numaliquid scripse- Haecfacile corrigi possunt; tiiinam tota cdilio erro-
ril ignoro. In nulla editione exs'.at nomen aucloris, ribus aliis, el proescrtim lypographicis, non rcduii-
quod aliunde conjecturare oporlebal. daret! Coeleruminter puriores Usuardos hic coiiiui-
176. Caitera in hanc rem perquisita, sed oequein- merala est, ttinc exclusa, cum aiio deltectit.
rerta, praetereo, cuin salis paleat frustra laboralum D I 178. Descriptas haclenus Usuardi ediliones, cele-
in eruendo nomine aucloris, qui editionem illaro britale sua anteccllit ea cul hic liiulus procligiiur :
Usuardinam Coloniensemanni 1490 attxerit aut ex- Marlyrologium secundummorem Romanmcurim. In
cudi curaverit; idcirco a majoribus nostris simplici- fineautem itahabctur: Finit MartyrologiUmaccura-
icr scmper editio Coloniensisistius anni, a me vero tissimeemendatum per magislrum Relnum dePadua,
in Auctariis Lsuardinis sic cum Lubecensi conjun- ordinis Fratrtim Heremiiarum sahcti Augustini; nec-
cta, ut uno semper nomine utramqne designero sub non additionibus Putriim aliarumretiyionum copiosfts
litulo EDITIONIS LCBECO-COLONIENSIS, sive a Carilin- (in alia edilione <ro;)ios!im) effecluih. lihpressum Ve-
sianis, uno aut pluribus, sive ab alio procurala fue- neliis jussu et impensis nobilis viri Lucm Antohti de
rit. Alteram ab altera divcllere nolui, quod cadeni Giunta Florcntini, arie auteth Joannis Emerici de
plane referat, videalitrqne Lubecana ex Coloni°>:isi Spira, anno MCCCCXCVIH. Idibus Octobris. Facile ob-
eodem anno accepta; quod nemo tanlopere rairabi- servas male impressum auctoris nomen Relnum pro
-tur, si attendal priorem consummatam fuisse in ri- Relinum, qtiod in allera edilione emcndatura esf,
gilia sanctissimorumtrium Regum. De auctore dna- vel Bellinum. Poslremo hoc modo scripsere passiii*
 547 USUARDUS MONACIIUSSANGERMANENSIS. 548
majores nostri in Aclis, nec mnle, cum ita exprima- A que vir erudilissimus, alias editiones Belinianam
tur in pracfaliuncula ante Kalendas Januarii. Ego praecessisse; sed lniic priinas deferre voluit, quod
aliam formationem secutus sum, quodeam veriorem communior essel, magisqite pervulgaila.
exislimaverim cum in edilione Parisiensi clare ad 181. Praeter piimarri illam Veneiam edilionem
calcem poneretur, satisque appareret in prima Ve- apni 1498, est penes nos posterior Parisiensis anni
neta litleram 1 absorplam fuisse. Ulramvis inflexio- 1521; atrjue haesolae sunt, quas tnto opere citavi,
nem elegeris perlnde nobis eril. Monendus hic lec- cttm posleriores seu Venetas seu alias impressiones
lor nonnunquam in Actis; memorioe Iaip*su,proefa- in Museb nostro non repererim. De aliquihus loqui-
lam editionem Venetam citdtam esSe sub anno 1488 lur Molanus in edilione anni 1573, proefatione ad
pro vcro anno 1498; sic babetur tomo II Maii, lectorem; pag. vn : Venetiis ad signum Spei excu-
pag. 657, etc. sum (Belini Martyrologiuin) «in»o 49, et Parisiis
179. Liceat mihi hic verbo qua?rere frierilrte ly- anho 21 (et hac potissiniuin cdilipne ulittir Molanus).
pograpluis ille Joannes Emericus de Spira, filiusaut « Videtur etiam id uonnihil auxisse sanclis Paduoe,
rieposJoannis Spirm, vel de Spirc, ati idem ipse, qui el Venelae ecclesiae, ct diversarum religionum. Ex-
lypis longe clegantissimis, rolundis seti Romanis slant ci alia Romanoe ecclcsioe Martyrologia, quae
arino 1469 Venetiis excuderal Caii Plinii Historiam B non vidi. Ecclesia enim sancli Petri utilur Martyro-
naltiralem in amplissima forma et quidem membra- logio Veneliis impresSo ahno 60. Quod Alexander
nea; quam dono rclerna memoria digho, Museo Peregrinus Brixicnsis, Julii tcrtii sacellanus, opera
ribslro hagiographicO traditam votuit vir illustrissi- sua«mendatum edidit. Ecclesia aulem Laleranensis
riius nostrique operis studiosissimus Guillelmus Al- utitur Martyrologio apud Hieronymum Cavalca-
berlris, bnro de Grisperre, Goyck et Libersaert, Bra- lupum anno 1564 impressb. i Virieorrecordari, no-
banliac cancellarius, de qua vcrbo memirii in dedi- minalas alicubi editiones annorum 1548 et 1566,
calione Tractatus rnei dc Patriarchis Alexahdrinis, tiisi forlasse in ntuneris erralum sil, et annus 66
ante tornum V Jtniii, cidem patrono nostrb et Maece- pro 64, et 48 pro 49 male redditus. Sed quiriquid de
nati inscripli.Dubium niovetadjeclaproefalovoluniini his sit, sotacduae superius laudataca nobis aippellan-
metrica hiijusinbdi epigraphe: lur, quarum poslerior a purilate Usuardina magis
deflectit; excessus et defectus suis quiqtte locis in
Qtiem modo lamrartim ciipieiisvixlector liaberet,
Quiqne eliamfraclus pene legendnseraih, Auciariis describunlur.
IlestiluilVenelisme nuper SPIRA JOANNES 182. Belinianis Ionge casligalibr et aiccuralior ge-
txscripsitquelibrosaerenolaatemeos,elc. mina Coloniensis edilio amii 1513 et 1521. Qttam
Cur atilem filio potius, nepoli vel alteri consangui-'G ulramque Hermahnb Grefgen seu Grefgin (molliori
iieo, Bclirii edilionem tribuendam ccnseam facit im- inflexione Greven) a majoribus noslris adscriptam
hiensa lyporum diversiias, excudendiqtie ralio lam nuperrime dixi, et porro adscribere perrexi, nori
parum accttrata; ul Belini Usuardus nd Plinium alio quam Greveni nomine, ambas appellans. Scio
nec per umbfam comparandUssit. Sed ad Belinum citari aliquando sub generaliori appellatione Carthu-
redeamtts. sim, vel Carihusianorum Coloniensium; sed fruslra
180. Praemiltit ipse solitis praefationibus aliarn, pluribris tribuilur quod ab uno solo procuratum
fortasse suam parlicularera, a Molanoetiam cditam, est, ut ex ejus verbis paulb inferius conslabil. Non
qria falelur sc solos dubs Martyrologos;nempe Hie- magna in re inter iitrumque diversilas, paulo major
fonymurn et Bedam, Usuardo anliquidres agnoscere. in siylo; sed ultima correclior est, et cum priori
< Tertius, inquit, fuit Usuardus monachus, cujus ila collata, ul ex una ulriusque senlentia perspicia-
Opusmagishabelur in usu :pud mttlias ecclesias.quae lur. Utraque aputl nos est, ull-amque consului, si-
etiam ci-edrintur aliqua ejus operi in locis variis ad- quando coinraemorationum varieias id mereri vide-
didisse, proecipue de sanctis et festis pertinenlibus batur. Optime profecto de UsuardO meritus est, aut
ad easdem. Et hujus esl Martyrologium scriptum, .n Hermannus ipse Grevenus, aut quiscunquc alius
quod nos pro majori parte duxiintis eligendum et editiones illas adornavit el correxii, dum lexuim
prac aliis tenendum. » Candide et vereait, pro iha- ipsuni Usuardinuin, apposilo signo, ab addilionibus
jori parle, nam ct ipse sanctos et festa pro arbitrio variarum ecclesiarum sollicite discrevit, rion sic ta-
suo addidil, ut ex Auclariis Usuardinis saepe pate- men ut textus ejus semper omnino expurgattis sit.
liit. NihilOmintisa Scardeonio, de anliquitate urbis Noh lubet hic dies omnes percurrere, quibus ab
Patavinaelib. u, classe 7, pag. 154, laudalur Bclinus omnimoda puritate receriit; facict id lector, si sub-
hon solum ul edilor, sed ut correClor « Martyrologii, jtinctos Usunrdinis lextibus codicesvel solum nume-
quod olim ctim pro sua raritate in choris tantum et rare voluerit. Notanda hic sunt quae Grevenianae
in convenlibus publice legcretur, nunc liiijus opera editioni propria animadvertimus.
faclttm, ul ab omnibtis legatur v elc. Adde his Cas- 185. Satis certum est Grevenum (sic auctorem
tellani verba, Bimestri i, png. 134, quibus hnnc Iau- in posterum nominare liceat) priorem editionem
dem Belino tribtiit, quod quemadinodum Noikerus Coloniensembabuisse prae oculis; at uttextum ge-
inter antiquos classicos Marlyrologosposlremus est, . ntiinum ab accessionibus secerneret, adjutus fuit
ta BelinusInter recenliores sit primus. Sciebat uii- codice aliqno Usuardiiio ex Gallia accepto; qqem'
 549 PROLEGOME.NA. 550
Carnotensem fuisse, probant addrlamcnla ei eccle- A / sulis Flandrorum naluni esse, anno 1533. « Quo pa-
siae propria, a me binc inde detecta, ul xiv Martii : ler, inquit, discendi idiomatis Gallici gralia, cum
Eodem die Carnoli, sancti Leonini episcopi el con- uxore praegnante, concesserat. » Mirum est quotl
fessoris. Ilem xvi Maii : In pago Carnotino , tpassio addit, « nonnisi niaterni ac vernaculi, hoc esi
sancti Emani, Mauriiii aique Almari. Solus mensis Brabantici sermonis, gnarttm fuisse; niatuisseque
October exempla quatuor suppeditnl, ut VII Oct. : Lofaniensem audire, t a rnairis' fVhtrla, cuni pater
Civiiate Carnoti, invenlio corporis sancli Calelrici, essel Schoonhovianus: Eg^oe Molani lectione mihi
ipsius civitatis episcopi. Tum xvi : Carnotis, nalalis plane persuaseratm, Galiici sermonis perifum, imo
sancti Prisci martyris, super Fluvium Andure. Rtir- in servanda Gallica scribendi ralioue paulo scrupu-
sus XVII: Carnoti, sanctm Solinm virginis. Apud eatn- losiorem, tilpote qtti ubiqtte ab effbrmaiido W slu-
dem urbem, dedicatio basilicmin memoria beatissimce dioseabslineat, quod ipsum in auctariis cjus plerum-
Marim malris Dei et Domini noslriJesu Christi. De- que servavimus. Niniis-religiose fortasse, sed eadeni
hique xxv : Apud Carnotum, dedicaiio ecclesimsun- scribendi ralione, quae in aliis Usuardinis codicibus
cli Joannis Baptislm, el sancii Vincentii, Levitm et passim servata est, ut vel hinc baberenl curiosi quo'
martyris. Quae aliaque in decursu operis nonnun- de singulorum pretio facerent conjeclnrara.
quam observala, clare, ni fallor, oslenriiuil non 1 186. Quid si autem in
illa Usuardo nisi in lingua Molani vernacula:
poluisse tribui, quia proprio lanlillum abcrrarit Valerius, qui nec
Carnotensi codice reperla, quem solum habueril, et Marlyrologil
ejus editiones satis accurate consuluil. Elemm Mo-
lanqtiam purum Usuardum Grevenus sibi sequendurn lani scripta enumerans, sic iiabet
praefixerit. primo loco :
Vsuardi Marlyrologium, aditotationibus auclum Lo-
184. Uiilur alio signo Grevenus, sic ferme for-
vanij MDLXxinet MDLXXVII. Typis Hieron. Wellmi.
de in
niaio, L, quoila loquilur praefatione sttafol. 5 : Dormilavit nrc
« lnlerdum auiem, inquit, parvus L ponitur, ad insi- Valerrus; nam priina editio Wellocana
annum praefert 1568, altera 1575, lertia est Anluer-
niiandum sanclum illum, cui praepouitur, superad-
ditum esse Usuardo, quamvis anle (aliud signum) piensis apud Nuiium anni 1582, quaectinm Parisiis
maguo volumini Historiae vcterum P.itrtim per ta
ponatur. Quod lamen in festis Conceplionis, Prae- Barre inserta
est, eodem ipso aniio 1583; ncc alias'
sentalionis, et Yisilorlionis bealae Mariae, sancti seio hacleuus
prodiisse. Huc spectat allucinatio al-
Tbomae, episcopi et martyris, et sanctae Caiharinae, nisi fallor, V. C. du Pin, qui in sua scriplorunr
et tera,
virginis marlyris minime observatum est. >At Bibliolheca editionis
Amslebdameiisis, sec.ix, pag;
quocunque signo affecla vel non affecla fuerrnt ea 200, col. 2,
iinpressionetn, nescio quaiii, Anluer-
quae lextui Usuardino adjiciunlur, ea nobrs sufficieiis p( piensem ciiat,
ralio est. quemadmotlum alibi non semel diximus, pro anno 15b8 priorem scilicel, Lova-
niensi anni 1568. Yerum conjiciu male Iegisse eru-
nl Greventts epurorum codicum nuinero excluda-
ditissimnm virum, aut forte cifrns transposiias re-
tur. Sic hnbes cilatis jam diebus, item I Aprilis,
sicul pro itlthnoe editionis anno 1585 vide-
v et xx Augttsti, xm Septembrisel atibi. ln fine lo- perisse, ril 1558; qui certe facilis lapsus esl; at turpius erat
tius operis rationem reddil cur sanclos aliquos Mar- idem
bibliographus, duiii in cilala ipsa coluinna
lyrologio non putaVeril inserendos; ubi inter alia Bollamlum in Mosandri locum substiluit, Suriaiit-
sic loquiiur, ut vere colligi possit non pltires, sed
tolius colieclionis que supplemenli attcloreni facit.
onicuip auctorem esie. En ejus
verba : Finis Marlyrologii Vsuardi monachi, cum ad- 187. Quidquid inierim sit de Motani nalalibtis,
ditionibus ex diversis Marlyrologiis mutlb sudore col- aut vernaculo sermone, conslaf, eruditione el scri-
teclis, separatimque jam secundo, anno D. MDXXI, ptis, quae ibi Valerius explicat, celebiem fuisse, se l
apud ColohinmAgrippinam adjectis. In quibus addi- prima Usuardini Martyiologii editioi.e cclebratissi-
tionibus, QM IPSASCOLLEGIT , juxla sententium D. mum. Haccuna esi, qtiam stipra dicebam, anliquio-
Hieronymi vel Bedm, simpliciler fidem sive historim, ribus omnibtis palmam proeripuisse, eo pottssiir.uur
quam legebat, sive diversorum in hac re slud.osissi- v quod Usuardi textttm, quanta lieri potuit diligenlin,"
morum scriplis accommodavil; deprecans charilalem nalivae puritati el simplicitali restitueril. Hanc ex-
Spirilus sancti, ttt labor suus frueium in devotorum lolhmt, lianc celebrant, hauc incrilo suspiciunl Ila-
profeclu, ad Deiet sanclorum ejus gloriam, inveuire giopbili omnes, tanlOque in pre.io fuit cardiiiati
valeat. Quae hic addi possent ex proxime sequenli- Baronio, ul boc aeslimationis suoe perenne niontr-
btts facile inlelligenlur. iner.tum, pracfat. ad Marlyrologium Romanum cap.-
185. Usuardi editionibtir hactenus enumeralis, 9 e.xstare voluerit : « Tanti viri, de Ecclesia Dei et
nitore, elegantia et puriiate pahnain omnino eripit, veritate caiholica optime tneriti, nec brevem scbedu-
poslrema ordine, quam pecufari studio adornavit lam deperire aequanimiier patior : cui (dicam inge-
Joannes Molanus, Lovaniensis theologus, vero co- nue) isloec omnia, bac ex parle accepla fero, quod irf
gnomine Belgico Vermen'en, quod Gallice vertit densissimam silvam primtts ipse ingressus, inilii
Caslellanus in proefalionead Mariyrologium univcr- nliisque adiium patcfecit, quo eiiam nomirie, cunr
sale, dela Mettle.Malim ego vertere de Moulin. Te- ego, lum eruditi omnes plurimuin ei tlebere, luben-
slalur Valeiius Andreas in Bibliolhcca Belgica,ln- ler ngnosciinus el conlileiiuir. • Lnudal Hlic elianf
 551 IISUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 552
Baronius editionem posteriorem, scu mavis poslerio- A suosulii habuimiis, qnod plurcs omnisgeneris codices
res; nam qui earum unamuovit omnes novil; milii nd manum fuerint, quod ejus alionimqne sblertia
vero omnibusque puroe et nativaeUsuarriinoesimpli- nrijuii, aperlis, consullis, collatisqtie Usuardi fonti-
citalis adoratoribus, unice chara siimmoque in prc- bus, facilitis longe nobis fuerit falsa a veris; geniuna
tio est priraa illa, in qua sola Usuardus agndscilur, a sptiriis, scoriam ab argenlo secernere. Si quid
ajtera vel alteris, nescio quOrurii dticlu et consilio, conatus nostros subterfugeril, et cognoscendi et
mutationibus, transposilionibus, nlque inlerpolntio- ignoscendi errali locum riobis daluni iri; plane con-
nibus ila deformaiis, ut Usuardus prope ex oculis fidiinus. Argumcnla ultrb citroquead eruendam pro-
fugisse videatur. Priori itaque ad eruendum Usuar.Ii bandamque Usuardi piiriiatem vcntilata, hic repe-
lcxttnn usi sumtis, alioe augendis ferme Auclariis tcie superfliiumjttdico, cuin luec sit. totius noslri
pierumqtte subserviunl. Audiamus modo Mblantim operis per singulos dies deriucla materibs.
ipsum de prima iila sua cdilione pracfalioniscap. 4 190. Pergil Molaruis: Coiiluti aulem Vsuardi Mur-
dissereulem. lyrologium Colonim in 8 (rainori forraa) excusum
188. Milio illa in qttibus cum Sigeberlo aut cum MLXXI (Grevcniim indicat, de quo proxime egimus
aliis a vero aberravil; sic ibi proseqiiitur:«In primo cum RomanmecblesimMartyrologio,ea enim Vsuardd
aulem prologo, inter eos qui Usuardo communiier jj ancto uiitur. Ea esi Belinieditio, quam pro Romano
proemilti solcnt, notatur, Usuardi opus raagis quam Martyrologio accepit Molanus, ex hbc capite a Ba-
Hieronymi aut Bedae in usu baberi apud multas ec- riono reprehensus, sed tolerabili, inquit vireminen-
ctesias; qtiaeetiam ejus operi credunlur aliqua in iissimus, et venia digno errore, cum ipse lam longe
'
locis variis addidisse, praecipuede sanclis et festis positus, ea nesciverit, qum illi, qui Rommagunt, vix
perlinentibus specialiter ad easdem. Propter islas magno tabore, perviyili diligenlia, et summa tunt in-
autem addiliones ad Usuardum, non facile est ip- dustria conseculi. Si quidem id consecuti sint, aut
sum Usuardum solum et absque addilionibus ei in- consequi potuerinl, rebus lllis adhuc in obsctiro la-
dislinctepermistis prelo dare; quod lamen nos fe- tenlibus. Quanquam enim Baronius praeclare docealj
cisse spero, quamvis subdubilem, num pauca no- Romaiium aliquod antiquum fuisse Marlyrologium a
sirosconatus subierfugerint. Interposui quidein non- saitcto Gregoiio dcsCriplttm, fateri tanien cogitur
nulla in ipso Usuanlo e\ Beda, Adone, diversis se isliusmodi Martyrologiumnunquam vidisse ; nos
ecclesiaruui Marlyroiogiis et uliunde, sed alio cha- vcrosiib priucipiuinsiiperioris capitis evicimus Gre-
raclere et prxmissa littera, pcr quaelector facillime gorii characteres in Marlyrologium, ab Adone Ra-
ndverlat ea Usuardi non esse. Conluli autetn vennaereperium, nullalenus convenire; in quo Ro-
Usuardi Martyrologium Coloniaein 8 excusum anno C inanis nihil damni dalum est, cum pro uno bina
1521; cum RomanoeEcclesiaeMarlyrologio; ea cnim Mirtyrologia vera, genuina, vetuslai et pridein pu-
Usuardo auclo utitur : item cuni diversis Martyro- blicis juris facta ipsis vindicaverimus.HaecCumMo-
logiis in Francia excusis, quae omnia stint Usuardi, lanus ignOraveril, Belinus aulcm edilioni suaeglo-
sed attcia : et postremo cum mss. aliquot, et ex riosium lilulum Marlyrologii secundum ntorem.Ro-
horum collatione animadverti Usuardum Coloniae manm turim praefixisset, venia certe dignissimus
prrcdiclOanno impressum, paucas lanlum liabuisse fuit error ille perexiguus, quo Relini Vsuardum
ndJiliones ab Usuardo indistinctas : plurimas enim EccleSimRomanmMartyrologiumappellavit.
liabet, sed ab Usuardi verbis nolula aliqua distin- 191. Caeleftimqueulfoque islo Greveni et Belini
clas. lndistinctisit ique illis addilamentisex Usuardo Martyrologio usum fuisse Molanum ex sola col-
CxpuiicliSjest in hoc Marlyrologio ipse Usuardus latione certrssimum esl, adeo ut saepeetiam errores
mnjori cbaraclere solus, etdiversorum exemplarium adoptaverit; aut saltem in Auctaria rejecerit, proe-
subsidio casiigatus. In quibus omnibus USUARDUSsertim ex allera illa Belini editione Parisiensi, cum
scriptutn invenio, semel atque iterum HUSUARDUS;prima ipsa et purior Veneta anni nccccxcvm ei
Tritbetnius lamen et plures Germarii eum ISUARDLJInota fuisse non videatun Contulit item Molanus
nominant. > D Ustiardttm ruin diversis Martyrologiis in Francia
189. Ex his paucula nobis expendenda sttnt et excusis, qum omnia sunt Vsuardi, sed aucla. Quae
illuslranda. Verissimum censeo, quod ail Molanus, fuerinl diversa illa Martyrologia explicat ipse prae-
propter additiones ad Vsuardum, non facile esse falionis cap. 12, eaque potissimum revocaniur ad
Vsuardum solum, et absque additionibus ei indistiu- binas editiones Munerati et Belinianam anni MDXXI
cte permixlis prelo-dare; nam adhibila omni sua di- de quibus siipra diximus. Vellem distinctins codices
ligentia, locisplusquam triginta ab Usuardina purilate suos mss. enumerasset Molanus, illttm praesertim
fecessisse, in Observationibttsnostris leclorinveniel. quem citat sub littera Q, quemque eumdem plane
Nec quisquam exislimet me ila niihi adblandiri, ut existimo cura praeclarissimonostro Heriniensi, qui
simplicitalemomnemassectitumpulem,quodqui fieri in Molani manus facile venire poluit, cum ipsum
saliscommode possit nonvideo, cum inter tot editio- habtierit Augustinus Hunnaeus, theologus et cano-
nes jam recensitus, et lot mss. codices, quos porro nicus Lovaniensis, Molani aequalis. Paulo clarius
recensebhnus, nullus sit, qui non pluribusexcessibus landattim codicem designal in secundoe editionis
aut defeclibuslaborarecomperiilur. Idproe Molano epislola ad lectorem pag. 6 verso* eum vocans
553 PROLJLGOMENA. 554
Vsuardum tns. qui vix ultas habebat additiones, prm- A\ venerabilis nostri Petri Canisii, lieet pleruraqiie
terquam de sanclit Remensibus,quae est ipsa nati- , Usuardum referat, sed locuplelissimeaucluni. Rur-
vissima Heriniensis nostri efftgies. Interim ex perpe- sus, nulla est habita ratio additionum manuscripta-
tna Molanianaeedilionis codicisque nostri collatione rum Papebrochii ad .edilionem Coloniensem anni
non video adbibita esse omnia, quae adjumento esse 1490 ex codice abbatiaeS. MichaetisAntuerpiae,quod
polerant, ut clarius docebunt observationes nostrae eaeplertimque a nostro Usuardo longissime recede-
Usuardinae. rent. Ut paucis rem concludam, tot aliunde suppe-
192. Unum est qttod hactenus hatid satis explo- tebant codices, ut plures quaerere esset superfluum :
rare polni, unde nimirum Castellano, Bimestri i, aliunde.vero, ita Auciaria quandoque excrescere
pag. 196, innoluerit usum fuisse Molanum in addi- animadvertebam, ut de rescindendis potius nonnullis
tionibus Marlyrotogio ros. ecclesioeParisiensis, de- qitam de novis accersendis non semel cogilaverim.
scripto ex antiquiori anno 1316 el rursus transsum- Haecdevulgatis Usuardi libris, nunc ad manuscriptos
pto anno 1529. Certe inter omnia quae in praefatio-, proccdimus.
nibus tum prioris lurn posterioris edilionis fuse ARTlCULUSlV.
commemorat Molanus, de lali Parisiensi ms. nus- De Codicibus Vsuardinis tnanuscriptis.
quam, quod sciam, meminit. Videal lector cap. 12 IB § I. — De Codicibuspurioribus,ac primum,de Usuardo
el 15 praefationisprimae,et § 10 episloloe ad edilio- Pralensi.
nem secundam. Si dixisset Caslellanus praeluxisse 194. Inter codices Usuardinos mss. quos habemus
editiones Munerali, et Belini, id recte atligisset,. decem el septem numero iniegros, et collatos cum
quod ipsemet Molanus asserit, conlulisse se Usuar- Greveno, aut aliis, supra triginta, praeter Chiffletia-
dum cum divertis Martyrologiisin Francia excusis. nos oclodecim et plures alios; inter illos, inquam,
Videor eliam posse colligere non vidisse Molanum omnes principalum apud nos semper lenuit, si non
verum vel praetensumaulographum quod in S. Ger- omnimodaepuritatis, saltem velustatis.lilulo, codex
mani a Pratis Parisiis asservatur, neque ejusdem ille qui in ccenobioS. Gcrmani a Pralis, lanquam
ecgraphum ad ipsum fuisse transmissum , quod aucloris ipsiusmanuscriptus sive aulographus, sum-
lectoribus significare nequaquam praetermisisset. mo in pretio babetur; adeo ut nullis conalibus im-
De caelero, cum ex tot codicibus, tum mss. tum petrare potuerim, ad breve saltem tempus, quo
typis edilis, ea Molani editio adornata sit, eos securius in hac editione procederem, mihi commo-
emnes meis annumerari cupio, quo postremae darelur. De eo in praefationesua meminit Bollandus,
huic nostrae editioni non exigtmm auctoritatis mo- pag. 51, ita scribens : «Eum codicem Usuardi aevo,
mentum accedere oporlet, ut pote cum ex lot' G autnonmultopostscriptumcenseiSirmondusnosler,
exemplaribus eruta sit, recensita, castigata, ema- qui pro sua humanilate meum illud apographura cum
culala. alio quadringentorum facile annorum, autetiara ve-
193. Inveniet praeterea leclpr citatum aliquoties tustiore, qui in eodcm sancli Germani ccenotno Pa-
xnense Januario Usuarduro aliquem salis purum, risiis asservatur, accurate conlulil. > Ila fert notabile
editum cum AgonibusMartyrum, sive cum libro qui codici noslro praefixum, ubi indicalur per lilteram
hunc tilulum praeferl, quero utinam inlegrum ha- A prius illud designari; per B, poslerius. Pergit
buissemus! Verum cum solus ille mensis exslet, de ibidem Sirraondus : < Hoc nostrum anligraphum ex
eo pluribus dicere supersedeo. Est etiam penes nos priore descriptuin est; in quo quaelineoUssubnolata
Marlyrologium seu Viola Sanctorum edilionis Ar- sunl, ea ex autographo A vel ad marginem apposita,
gentinensis anni 1508, cujus non semel in Actis me- vel in texlum ipsuro, sub finem cujusque diei inserla
ininerunt majores nostri. Ast eo usi non sumus, fuerunt, alia manu, ferme lamen antiqua. Ex quo
quod frequentissimis magnisque interpolationibus apparet ea non pertinere ad Usuardi Martyrologium,
nimium ab Usuardi stylo deflectat. Ferme in opposi- sed adjecta post fuisse a monacbis, praeserlimsancli
turo peccat Martyrologium ordinit sancti Benedicti, Germani, ad quos magna ex parte speclant. >
quod babemus et manuscriplum el editum, non ina- 195. Quam accuralam, monili Imjus ralionem ha-
gis ad Benedictinos quam ad alios quoslibet religio- bucrimus, ex nostris Observationibus abtinde liquet.
sos spectans, nulla loci aut anni nola apposila. Non Io fine paginae alia inanu legiltir :Hoc Vtuardi Mar-
deerat nobiscodicum aliorum optiraa el abundanlis- tyrologiumcum cilalis hic codicibus, una cum.R. P.
sima messis. HagiologionFranco Gallim, a nostro Jatobo Sirmondo contuli Pqrisiis anno \6M.Joannes
Labbeo edilum, non roerebalur nomen Marlyrologii Baptista de Cortas, societatis Jesu tacerdqt. Vulgo
aulhenlici (iret-authentique), ul ipsum vocal Castel- nola est celeberrimi Sirmondi in conferendis digno-
lanus, pag. 654; nara plane incompletum est, et scendisque antiquis codicibus peritia : nihilomiuus
quidquid boni nabel, proeter Bituricensia propria, ex cum binc et inde ex Castellani citationibus nonnul-
Usuardo fere decerptum est. Sic nec Maurolycum lam abantigrapho nostro diversilalem obseryassem,
aut recenliores alios Usuardi non editores, sed in- ad eum ipsum confugi, ut de praedicto codice dislin*-
terpolalores, ad genuinum ejus texlum inquirendumI cte, minutim el exacte inslrueret; quod et praestilit
consulendos pulavi; quemadmoduroneglecta cst edi- semel, ilerum ac tertio ad fonteni recurrendo, ea
tioGermanica Walasscri cilata quandoque sub noroines diligentia et scrupulosa fernie religione, ut nec api-
PATHOL.CXXIIl. 18
 555 USUARDUSMONACHtJSSANGERMANENSIS. 556
cem praelermisissevideri possit. Quanquam qui non A mis perspecla ejus in dislinguendis vettislis chara-
minori benevolentia Castellani vices supplevit erti- cteribiissolertia,uladductasobittiaIesnotas,earumve
ditissiinus nosler Slephanus Chamillart, poslrema explorataro diversitatem in dubium velim revocare,
collalione, rionnullos nrevos observaverit. Coeterum quamvis si codicera ipsum licuissel inspicere, ac
Caslellanus novam ex inlegro cum prima editione severiori crilice Necrologiumistud excntere, oinnia
Molahi collalionem exorsus, in epislola dala 31 Maii inter se componendo conferehdoque, forte non-
1709 per dies singulos variatiohes quahtumvis exiles nulla occiirrissent qua? vim arguraenli infringe-
solcrlissime adnotavit. Alque eo subsidiovehementer rent, ant saltem exceptionibus ansan» prnelc-
imptilsus sttm, ulopus.faslidiosissimtsdisquisitioni- rerit.
btis plehum, audentitis aggfederer. Fatebor hic in- 198. Neque vero ex signatis Necrologii annis ea
genueiri viri hagiopbili laiidem.non minori constan- convictioexoritur, quam mihi ingerebat Caslellanus.
tia In porrigendn, quond vixit, atixilialrice manu Quid si enim totus ille coriex, cenltim et, si vis,
perseverasse, qitarhprincipio sc facturum spoponde- dticentis annis post Usuardi obitum scriptus sit,
rat, postquam per subsequenies litteras 31 Jnlii ecqitid eadem prima manus Necrologitim atiquo
cjusdem anni dalas, non sine moerore significasset, usqtie prosequi poluit, secundaria aulein nescio
"
tnperiores coenobiisancti Germnni, ad transmitten- quae reliqua superaddere? Ul valde probabile admilti
djjui uuc codicem, per erudilissimum TbeooJoricum debct Mabilionisargumentum, ul convincens, nequn-
Riiinarlium induci omnino non potuisse. quam : magis convinceret, nisi adesseni qtiae incorii-
-196. Iuter liaecamicara disceptationem agitabamus cis commendationemnon magnopere faciunt. Cerlc
de anliquilalc non solum, scd maxime de sinceritate, ex aliis mox deducendis, alterutrum forte probabi-
puritaie et simplickatejam dicli srepe codicis, quem Ihis confici posse Videbitur; vel dtversa Usuardttm
totfitarls, erasionibus, sttperinduciionibus, adjectio- scripsisse Marlyrologia , seu ejnsdem Martyrologii
iiftros, detractionibus, intilalionibus respersum difii- variata exempta, ex quortim uno Heriniensis noster
leri non poterat; cui cum ego opponerem codices afqtie alii processerint, qriemadniodum ex aliquo
nOstros, praeserlim Heriniensem, nbique inlegrum, alio Pratensi simili, sumpti f.ppareiit Antuerpierisis
nilidum, pieimrn, vetustate et splenriore veneran- major , ROsweydiniis et Aquicincliniis; vel ad
dura; ivifad illud denique. qtto se liiialur M-ibilio, Ustiardi aetatem praedictum Pfatense manuscriptum
nempe ex Necrologio, ilti codici adjecto, eonslare, perlingefe non possb', atqueadeb rfecenlius exara-
scriptum illum Usuardi lempore, ac proinde ab ipso- tum dici oportere, idemque a posteris ejusdem
niet auctore : inlerpolationes vero, Iituras, erasio- p instiltili mohachis, eo quo jam exslat modo inler-
nes, indifctioncs, suprascriptiones ethujusmodi alia, , polatum et reformatum, aut potius deforinatum fttisse,
signa sibi videri, ex quibus vere autographum cen- quod ex tota codicis slritctura, ex vario "charactere,
seri debeat, ab Usuardo ipso diversis lemporibus, aut ex scripturaeejusdetn, diversis lemporibus et
pro notiliarum accedentium diversitale, sic truiica- diverso alrainenlo, apposilione, naevisque aliis
littri, auctum,iuimituilum, varialum, quemndmodmh magno uumero occurrentibus, sihi conlinuo objici
in autographis, priiria manu scriplis, passim usuve- posse, facile advertit Mabilio.
riire eruditi noverint. Hinc ad probahdara vetusta- 199. Auriiainus vero quo pacto ad hacc sese
tem buc ad me transmisit Monilum a Mabilioncco- praemuniat citato nupecriuie loco. Sic ibi pergit :
dici illi propria manu praefixum, quod cum in citata i In illoTJsuarrii (sic enim appellare licet) auiogra-
saepiuspraefationead saec. IVBenedictinum, parte n, pbo nonnulla passim additameiUa reperiuntur, quae-
pag. LXXXVSI, edilum reperiam, malo ipsuiri inde dam eliam littiroeet scripturae, epdem, ut videtur,
transtimere. Sic ibi scribit vir eritdilissimus nbbisque tempore sitperiiiriiiclae,fortasse ipsins auctoris ma-
seniper seslimalissimus Mabilio : nu, qui opus suuni idenlidem recognoverit. > Haud
197. « Et sane antiquissimum ejus Marlyrologii equidem diffiiebr id ita fieri poluisse, ul mihi non
exemplar babemus, eo tempore (nempe saeculo no- n semel a Casiellano diclum regeslumque esl. Vellem
no, quo Usuardus vivebat) exaralttm, cum suhjecto •• ita verisiinile reddi posset, atque coriicis rllius pa-
Necrologio, in quo primaria manti mors Irtninlrudis tronis effugium placet : aliunde enim infra argue-
reginoe, uxoris Caroli Calvi, signata est Nonis Oclo- mus, si verus esl Mabilionis Achilles, non taiitum
bris; obittrs vero Caroli II imperatoris, pridie Nonas vitoe Usuardo superfuisse, ut lot variationes iri
Oclobris manu recentiori. Ilaqtie hic codex scripius atttograplium suum induceret. Ergo mihi videor rem
dsl eo leinporis iniervallo quod effluxit inler an- Oroiiemdiulius, maturius, accuratius et ex professb
nuih 869, Inninlrudis stipremiim, et annum 877, expendisse,' dum diebus singulis textus singulos,
quo Carolus Ciilvus defunctus est. Ideni etiam con- iino singtiiorum texlUum coramemofaiiones, cum
flrmatur ex Ebrbirii episcopi et abbatis sancti Gcr- aliis codicibus , ititlem Usuardinis , purioribus et
mani obitu, qui anno 8,':8contigit, prima manu xiv inlegrioribus couluii; ex qua collaliohe difficulta-
Kat. MaK consignato; ctim successorum ejus Hil- tes offetidi, qttae praedictum, seu vere, seu praelense
duini et Gozlini, xvi Kal. Maii; atqhe Eboli, vi No- aulogiapbum in phiribus, ut minimum suspcctum
nas Octobris obilus secunda manu conscripti sint. > reddaiit, quanquam de caetero primura ei inler
Nimis mihi probata est Mabilionissincera fides, ni- aiios locum setnper tribuerim. Liccat niihi hte-
j.g7 PROLEGOMENA. o58
sitationes meas atque occurrentia saepenumerq 14,' fuerint. Id jam paulo clatius et dislinctius expc-
dubia proponere, quae ab erudilissimis yiris, cc- nendum superest.
202. Toties appellatus el inposterura appellandus
djcis jara tolies laudati pessessoribus, dissolyi.
yelirq. Pfatensis codex, ad xu Januaiii, sic secundam an-
nuntialionem expriinit : In Cmsarea Mauritanim,
200. Non repelam quae tolo sparsim opere in
sanci Archadji, elc, ntilla usquam litura, nulla su-
Observalionibus meis Pratensi illi autographe sin- perinductione appaiente. Atqui ea positio, seu mar-
gillalim opponere coactus sttm : stifficiet dies hic tyrii locus in Cmsarea Mauritanim, in nullis alijs
hliquot indicare ubi ea reperiri possint. Videat le- nostris codicibus, tum excusis, ttim manuscriptis,
ctor roense Januario, I, ix, xn, xm, xiv, xvi, xxn, praeterquam in extracto Aquicinclino occurrit; ergo
xxvi, xxvin, xxix, xxx, xxxi. Mense Februario, die codices alii ex autographo Prafensi descripli non
III, vin, xvii. Mense Marlio, die x, xvu, xvm, xxvi, sunt, ergo vel aulographum non est, vel necesse
xxvn, xxix, xxx. Mense Aprili, die u, xn, xvii, xix, est admiltere plus quam uiuim aulograpbum exsli-
XXII,xxin, xxvi. Mense Maio, die x, xi, xxvn. tissc, aliosque codices ex unq, alios ex alio descri-
Mense Jtinio, die i, iv, v, IX, x, xv, xvu, xxi, xxv, Quid ad hoc argiimenlum Caslellanus repo-
p^os.
xxvi, xxx. Mense Julio, die i, vn, xi, xvui, xx, xxiij $- s,ueril eo die explicatuni, et, ui fnllor, nbunde re-
xxviti. Mense Augusto, die xn, xxm, xxvr, xxix, futatum invenies. Mibi ccrle ea rntio urgentissimn
xxx. Mense Seplembri, die, i, ni, v, xxm, xxv; sempei visa est, talisqti.e ut nulla exccptione, nullo
MenseOclobri, die xm, xvi, xvn, xix, xxiv, xxx. effugio enervavi facile valeat, quidquid variis modis
Mense Novembfi, die i, n, xm, xix, xxi, xxui. tentaverim, aut vim elidere, aut sattem aliquo pa-
Mense Decembri, die iv, xxu, xxv, xxix, xxxi. Et cto emollire, ut paulo infra latjus explicabo. Neverq
locis ferme octoginta, aiqtte aUis non lam scrupu- ex unicn illa commemoratione id rae credas coiifi-
lose hic annolatis, a simplicioribus codicibus aliis, cere, vide quae aliis Iocis in eamdem rem dicta sunt,
tum excusis, tum niss., dissentit Usuardus Praten- xvi el xxxi Jnnuarii,'xn et xvn Aprilis, xv et x.vn
sis (quanquam non semper ea causa e purorum Junii, xn et xxiii Augusti. Unum prreterea aut alle-
numero exclusus sil), tot, inquam? locis aut muta- rqm exemplnm addiicamus : xvn Aprilis sic
aut penul-
tus, aut auctus, aul contractus, interpolatus est, timo loco, ante annuntiationem Corilubensium legi-
quid igilur aliud inde consequens videri possit, tur: In Oriente, beati Nicofori, eic. Abest Nicepbo-
non esse codicem illum, aut
qtiam aut autographum rus a, probalissimis quibusquc codicibus, in solis
sallera aliud fuisse aulographum unum vel plura,
vel ex Heriniensis et alii, Pratensi Rosweydino, Aquicinctino el Bruxellensi reperttis,
ex quo quibus C adeoque ncc fuit in eo autograpbo, ex quo alii not.i;
puriores, de quibus iufra agemus, descripli sint.
Oplimaedesumpli fuere.
201. Scio cum Mabilione et Caslellano mibi re- 203. Notnvit Castellanus in textu Usuardino, Pi a
ponendura, non paucas ex recitatis varialionibtis tensi riiem 5 Junii fuisse iranscripiuin (redeiciit) in
tales esse, ttt licet liltiris inscriptae, aut ad finem adjecto foliolo, incipiendo a Bonifacio, prwtermissis
addilre, atit translalae, transposilae et intortan sint, ptqriyribus JEgypliis, Quaeroan pritnaria manu, an
pottieiint lamen ab ipsomet TJsuardo, optts suum sccundaria ? Si primum, miiitat argtimeiilum; si se-
identidem recognoscente,ascribi vel superaddi. Novi cundtim, non minus premit. Nam hic etiam citin
poelaeverbum, jus tuinnium summam smpe esse ma- Pratensi conveniunt perpetui ferme ejus socii, An-
titiam, vel til alii legunt, injuriam. Nolo esse exactor lnerpiensis major, Rosweydinus et Aquicinclinus,
nimis rigidus, nolo conlendere, nolo velustissimum aliis omnibus plane discrepnntibus. Rursus, codices
primariumque Usuardi exemplar concutere, nedum ouines, excepto Pralensi et sociis illis Iribus, legtint
convellere; imo id pervelim, ut venerandus codex xvti Junii in medio lexlu : Eodem die sancli Vul-
ab omni prorsus supposilionis vel minima suspi- mari confessoris, admirandm, etc, alii isli Ires cum
cione liberelur. At enim, ubi nuda verilas inquiri- Pralensi, ipso illo die et loco agunt de Gundulfq
tur, nefas est quidquam dissimulare; apcrte omnia «r • Biluricensi. Recurrit mnjor confusio nd di#ra xx
eloquor. Id scrupuli remanet, quod inilii haclenus Julii, nd qtiem inlerpolator aliquis Viilmnrum trans-
eximere haudquaquam potui.' Demus addiliones l,ulit, expuncto illic Paulo , marlyre Cordubensi,
plures, mutationes, interpolationes, superinduclib- qnem alii codices prope onines constanlev signnnt.
nes, transpqsiliones, ab ipso auctore factas; nec- Haec et id genus alia, ab jpsomel Usuardo niutata
dum perspexi qua satis ratione solvaiitur variatio- fuisse mihi quidem non salis fit credibile, ttt tiie-
nes illae, prima Ipsa manu in ipso lextu codicis btis illis, pluribus ostendo. Sequitur deniio prima-
Praiensis expressae, quae in nuUis aul solum per- rios noslros et puriores codices, ex qiiibus Usuaidi
paucis codicibus, lum scnptis, lum iinpressis, re- textus desumi debuit, aliunde quam ex Pratensi
periunlur. Hinc enim fit verisimile, quod supra iri- codice fuisse descriptos. Qui dies caeteios hic assi-
niiebam, argumenlum, atit Pralensera codicem plane gnatos T->>. .'"-'^-J .'! • ' •' r' !- eamdem
aliosque plures coiisuluerit, " ipsam-
'.'<
•l"-{.
autograpluim non esse, nec proinde Usuardi ipsfiis cqnclusioneni facile elicict.
manuscrfpliira; aut Usuardum ipsum plura auio- 204. Hisce aul componendis, aut iitcunque sal-
grapha scripsisse, quorutu alia ab aliis desgtipla vamlis, moilos potissiroum duqs cxcogilari posse
 859 - USUARDUSMONACHUSSANGERMANENSIS. 560
video. Primum, si concedatur, attetorem Marlyrolo- A num 869 et 877; imo admiltendum erit scriptum,
gii Usuardttm, opus suum semel atque iterum el vel saltem completum fuisse post annum 875, qno
forle tertio transcripsisse aut transcribi curasse, primum Calvus imperator crealus est, adeoque pro-
sic ut ecgrapha illa successive descripla, proui babilissime anno proxime sequenti 876. Insistendo
forte imperatori aut aliis offerri debebant, hinc indc Mabilionis conjeclurae, consequens eliam erit
poslea in nonnullis ab auclore ipso correcta, limata ohiisse Usuardum anle Calvum , cum hic alia manu
aut rautata fuerint, accedentibus, ut fit, novis no- Necrologio inscriptus sit, pruindeque, ut summura,
titiis, seu veris seu falsis. Porro ex diversis illis ad initium anni 877 supervixisse, uno circiler post
trahssumpiis accepta fuerinl apographa illa ,- quae absolulum el oblalum Carolo imperatori Martyrolo-
cum atttographo in sancli Gcrmani reliclo, non gium suum. Quis jam credat unius aut paulo am-
usquequaque concordaul. Hoc vero ibi servatum, plius anni inlervallo, lam multa Usuardo occurrisse,
lolies subinde rieletutn, erastim, superinduclum, in- quae in Martyrologio vixdum imperatori, atque adeo
ierpolatum et dclurpatura sit, ut Mabilio ipse dc ecclesiis Gallicanis'communicalo, eradenda, mu-
vera ejus atitbentia dubilaverit. Cerle aliquid, mea tanda, obliteranda, transponenda, interpolanda fue-
quidem scntentia, defuisse fatendtiin est, cum eru- " rinl? Imo quis suspicari ausit id Usuardo aut fas
dili illi viri, lol antiquorum manuscriptorum edilo- aut integrum fuisse, poslquam Martyrologium ab
res, ab hoc promulgando, quantumvis saepeprovo- imperatore et ecclesiis esset admissum? Rursus,
cati, tandiu abslinuerint : procul dubio, liturarum quis suadeat tolies recursurum eamdem manum,
et mutationum intercurrentium multitudine deter- addenlem, delrahenlem, elc.,et tamen tam saepe
riti. Sed quidquid a vulgando Usuardo suo ipsos apparere alrameulum aliud, vel indicia alia, quae
i&riidfari poluerit, via liic assignata, ad elidendas satis convincant multos annos faciendis correctio-
ct aliqtibusque explanandas objectas difficultaies, nibus certo intercurrisse.
^itmin kemper verosimiilima, aliisque omnibus expe- - 207. Aliud est, quod codicis Pralensis aulhentiara
diliaff visa est. seu autographiam incerlam reddit, inde deductum
205. Aliam nihilominus, seu modum alium sug- quod prima ipsa»scriploris manus constare omnino
gero, prsefatis objeclionibus sese extricandi; qttan- nequeat. Si enim sdla isla, quae ipsum textum
quain non tanta probabilitate subsistat: si nempe - exprimit, aulographa el Usuardina manus est, quae-
tantisper supponatur primos ipsos Usuardini auto- cumque manu alia et recenliori ad marginem sive
gr.nphi descriplores, aul per oscitantiam omisisse ad calcem adjiciuntur, Usuardo adjudicanda sunt.
aliqun, aut proprio arbilrio decerpsisse quse arri- _ Alqui non raro occurrit, ut similia adjectamenla,
derent, eademque auctoritale, quae non placerent, in omnibus aliis codicibus proprio loeo reperta,
prseteriisse. Iil equidem satis plausibiliter excogi- certo demonslrent illa ipsa verissime Usuardina
tari posse non inficior; verum an harum rerum csse; hinc ilaque consequilur, omnia, quae iti eo
id codice conlinenlur, prima ipsa Usuardi manu scri-
perili, id sibi persuaderi patienlur? An credenl
tain facile contingere aul potuisse, aut saltem li- pta non esse, vel ipsttni diverso charactere usum
cuisse, iii eo potissimum Martyrologio, quod Caesa- fuisse, quorum alterutrum non facile digerent auto-
rea, ul ita dicam, auctoritate, ad communem Galli- graphi illius, seu veri seu praetensi propugnatores.
cnnarmn Ecclesiarum usum destinabatur? quibus id Inter varia exempla, illud in argumentum assumo,
quidem conccssum fatcrl possumns , ut propria quod nobis offert mcnsis Novembris dies vn in elo-
ecclesiae suaefesta adjicerenl; Sanctos aulem exlru- gio Herculani Perusini cpiscopi: Cujus corpus post
dere, aut coumiemoratiories inulare; id vero est, abscisionem capitis, elc, desumplum ex Magni Grc-
qtiod sttb ipsis principiis loleralum, haudquaquam gorii Dialogorum lib. m, cap. 13. Hoc autera repe-
exislimamus. llaec fere sunt, quae pro suspeclanda rilur in exemplaribus omnibus, seu primae, seu se-
vel propugnanda luendaque Pralensis codicis ve- cundae, seu cujuscunque notae, sive manuscriptis,
tuslate cantlide censuimus , hoc unice quoerentes •Vsive typis editis, si Tornacensero et Pufsanensem
ut ei *sarla tecta maueat vel ipsa Usuardi aetas, excipias, quibus familiarissimum est similia elogia
admitiatitrque correcliones oinnes, inlcrpolatio- aul decurtare, aut prorsus rescindere. At vero hoc
nes, etc, in quibus eadem manus apparet, ab ipso ipsum elogium codici Pratensi ad marginem adje-
Ustiardo factas fuisse; quanquam id creditu difli- ctum est, ac leste Castellano (a.la marge et en lettret
cillimum, propter aliud quoque argumentum, quod moins anciennet que le lexle) hoc est, recentiori
hic subjicio. manu : ergo in praefato codice aliqua vere Usuardina
206. Qui Usuardum pridem ad Caroli Magni lem- sunt, quae nihilominus recentiori manu ascribunlur;
pora rejecerunt, ea ducti sunt ratione, quod ejus ergo non conslat primam manum esse Usuardinam.
Martyrologium Carolo Augtisto . dedicatum esset; Quaero, utra sil? Falli et doceri cupio, at lot defe-
ast alii nobiscum recte reposuerunt probationem clus, augmenta, inductiones, mutilaliones, etc,plane
nullam esse, cum et Carolus Calvus Augustus, seu natae suiil suspicionem injicere, codicem iltum qua-
iraperator fuerit, atque huic ut imperatori obla- lemcuirique, non magis quam caeleros autographiae
turn, Supra autem ex Mabilionis conjectura admi- praerogaliva donatum.
simus scriptuiu fuisse Marlvrologium inter an- 208. Heec et quaecunquoealia in Observalionibus
m PROLEGOMENA. 562
Usuardinis de illustrissimo codice, ultro cilroque.A stellantis, sincefe testando, anntiiuiationem istam :
dicta, sic velim accipiant eruditissimi nobisque In monte Verziaco, elc, secundaria aliqua matiu
aestimaCissiiniRR. PP. BenediCtinisancli Germani, codici Pratensi adjectam, ut xm Januarii agnosci-
ul, verilalis indagandaegratia, unice discussaet dis- mus; id quod a Sirmondo et Corlasio observatutn
pulata. Solam iilam, solam Usuardinam simplici- non fuerat.
tatem, jara lot annisatque ex tam variis exempla- 210.-Si de ulriusque manuscripti vetustate qua>
ribus quaesivimus; quae si ex soloPratensi manu- ritur, ullro et lubens fateor, Heriniensem nbstrum
scripto bauriri poluisset, non exisiimo codicis illius membraneum Pratensi palmam omnino cedere, si
possessores, tot saeculis ernditos omnes, ejus avi- vel sola characteris forma altendalur, quae, lestft
dissimo, tanlo thesauro privaluros fuisse. Solet CasteUano, in Pratensi modum scribendi anliquissi-
passimlonge pltiris fieriMolani editio, quaralaudalus mutn refert, quem ipse vocat Carlovingiacum; He-
toties codex, sive vere sive praetenseautographus, riniensis vero, paulo elegantiorem ac nitidiorem,
nec me in ita sentientium numero esse diflileri au- duobus minimum soecUlisposteriorem. At si purila-
sim. Si fallor, errorem et milii et coeteriseximat tero spectemus, sinceritalem, integritatcm, simplici-
ex ea celeberrima Congregatione <ioctus aliquis, tatem, non dubiuro est quin codex nosler alteri
harumque rerum peritus; dubia mea, imo errata, B longe antecellat. Scriplura velustalein salis probat,
in quae, codice ipso privatus, incidi, explauel et tamelsi a peritissimo librario depicta sit, habetque
dilu.it; primus ego promplissime retractabo quid- prse coeteris ferme codicibus, quod diphthongum at
qnid forte dc autographo illo iniquius sensisse dici clare seroper efformet per e, recepto more srecu-
posstiin. Salis equidem de republica lilleraria me- lo xf, ad quod codicem illuin revocandum majores
rilus videbor, si id ab ipsis importiinius exlorsero, nostri merito censuerunl, cum nulli sancti eo saecu-
quod nemo haclenus precibus et exhorlationibus lo recentiores adjicianlur. Sic xix Aprilis texlui
impetrare valuit: pnta, si id dubilationibus meis Usuartlino attexilur : Deposilio dontni Leonis papm,
efficiamul Usttardum ipsi suuro nativa simplicitale, qui Ecclesiambeati Remigii dedicavit: sed, ttt vides,
iisque, quibus voluerint, adnolationibus vindicalum, absque sancti titttlo; obiit nimirum anno 1054.
publici juris aliquando faciant; imo si eodein im- Item i Junii legit: Treveris civitate, depositio beati
pelu Usuardnm noslrum succutere conentur, sic Simeonis monachi, etc, quem morluum constat
cecidisse, triumphus eril; eumdem oranes scopum anno 1035. Titulo beati insignitur, communi nomi-
praefixumhabemus, ul, dissipalis tenebris, errores ne, etiam post caiionizalionem (nnno 1042 faciani)
depellanlur, eruatur verilas, anliquitas ecclesiastica a Martyrologis tribui solilo. Cum aulem ix Maii re-
vel oemulisstudiis illustretur, ad raajorem Dei saii- **feralur translatio sancti Nicolai, si haec vere con-
clorumque gloriam. tigit anno 1087, consequi debet codicem nostruni
sub saeculifinem exaralum fuisse.
III. — De nostroprimarioHeriniensicodice. - 211. Scio majores noslros
pro occurrenlium cir-
, 209. BoUandusdiclo superius praefalionis loco cumslanliarum varietate, nontninqiiam circa hujus
pag.51,postquam Pralensem,elalium Mirreicodicem codicis actatem, opinionem tanlillum mutasse, uli
laudasset, sic pergit: « Sed quod supra citavi exem- rie Henschenio invenies lomoI Junii, pag. LXSXVHI,
plar noslrum, utrique illi longe praefero, el purius ac litt. D.; atdesinceritate et puritale dubitari haudqua-
sincerius reor, nam antiquissimum illud Parisiense, qUam potuit. Non negaverim additiones aliquas ab
Idibus Jahuarii haec nabet: In monte Verziaco, S. UsUardo diversas hinc inde occurrere; vefum si
Viventii confessoris, cum constet, post Usuardi aHa- Rhemenses, aut provinciae Rhemensis, quae fcrriie
tera translatas esse Vergiacum S. Viventiireliquias, Treverim usque extendebatur, sancti removcanlui',
nisi extrerois forlasse Calvi temporibus scripsit, et ltice meridiana clarius patescet inter omnes Usuar-
diu poslea illi superstes vixit, istaque lunc adscri- dinos rodices, tum excusos, tum manuscriptos, prin-
psit. Sed a noslro illa, quori ideo magis genuinum, n cipem locum meritissime lenere, adeoque ex atiqno
censeo, absunt exemplari. Fuil hoc quondam mo- Usuardino aulographo, vel saltem purissimo npogrn-
nasterii Carthusianorum, quod B. Mariae Virginis; pho oliin fuisse descriplum. Diflicullas Henschenio
CapeUaedicitur, sive de Herines > (binc nos HERI- Visaesl quod xv Octobris in lextu secundo loco in-
NIEMSIS appellationemderivavimus)«juxta Edingam, seralur : Eodem die : sancti Oswaldi,episcopiet con-
aut ut nunc appellalur Engbianum, Belgii oppidum : fessoris, ut habetur tomolll Februarii, pag. DCCL.
deinde Auguslini Hunnaei, viri celebris fuit, poslea!• Sed tunc in ea eral opinione Henscbenius quod co-
donatum collegio nostro Lovaniensi. > Quod bic: dex noster saeculox esset antiquior, cum alia loca,
Bollandus praeclarissiuiurocodicem noslrum Heri- quae juniorem ostendunt, necdum expendisset. Si
niensem Pratensi pneferat minime miror; magisi quaeras cur eo die potius quam xxvni aut xxix Fe-
etiam fortasse praetulisset, si labes novisset et ma-.. bruarii Oswaldum relulerit codicis descripior, fale-
culas, quibus respersura esse a Castellano edoctii bor me veram causam ignorare. Si conjecturas quis
sumus : praeferet quilibel, nisi vebemenler fallor,, cupiat, apud Henscbeniura cilato loco requirendae
qui titrumque inspexeril contulerilque. Verum illud,, sunt. Falemur annunliationem Oswaldi additamen-
quo BoIIandus ulitur; argtimentum elidil idem Ca- lum essc ex cullu, qtiem in Gallia, proeserlim in
563 USUARDUSMONACHUSSANGERMANENSIS. 864
provincia Rhemensi, peculiari aliquo titulo obti- A institulione. Tum xxv, In pago Viromandenti, S.
nuerit. Hunegundis. Meuse Seplembri, i, agil de Mgidio,
212. Tales accessiones Rbemenses in hoc nostro Sinieio, et Nivanth, tanquam Rliemensibus; m, ad-
codice frequenlius offeruntur; qtue si abttsent, pau- ditur Remaclus; vu, xxv et xxvn, item de Rhemen-
cissimae aliae reperirentur, ut recte Molanus supra sibas : atx nonnibit mutilus esl; xx inlerpolatus, tit
numero 191 ipsttin vocaverit, Vtuardinum tnanu- Observationes nostrae fusius explicanl. Mense Oclo-
scriptum, qui vixullqh habet addilionet, prmterquam bri, i, purus non est; xxvn, ponilur Vigitia saucto-
de sanctis Rhemensibus.Hanc codieis patriam esse rum Simonis et Judm; dc qua dubilari polesl an
prorsus non dubito : inde translattim oportet ad Usuardina non sil; xi, xv, xvi, xx, xxi et xxv, non
carlbusiam Heriniensem, olim S. Marim Eremi, excedit nisi in solis Rhemensibus. Mense Novembri,
seu Montit Dei, quaee primis totius Belgii carthusiis i, it, vi, ix, xv, xviu, xxin, xxvi. Demum mcnse
fuit. Conjecturam banc meam, alque una codicis Decembri, iv, xvi et xxix, pleraque addilamcnla
aelatem confirmat addita recentiori manu ad margi- pure Rhemensia sunt. Ineat modo rationera curio-
nem n Nonas, seu die vi Octobris, haeccommemora- sus aliqnis, conferat Heriniensem cum famoso Pra-
tio : /n Calabria, deposilio beati Brunonit confesso- tensi autograpbo, ulriusque excessus attl defeclus
ris, primi inttitutorit ordinit Carthusiensis, quam B ad aequam lancem, ad justam trutinam exculial, si
appositam reof ex soto singulari hujus carthusiae nulio ducalur partium studio, spondere ausim, ra-
erga parentem veneratione, cum aliunde notum sit tione rite subducta, pedibus el manibus in nostram
quam tarde Brunoni publicum cuttum Ecclesia de- itarum sententiam.
creverit. Ex his abunde declaranlur Usuardi bujus
Heriniensis aetas, patria, natales et migraliones; § III. — De Tornacensialiisqnevetuslioribusmaiime
ne quid desit, et formam addo, quaerecepto usu, in probatis.
quarto nuncupari solel; estque compaclus cum tra- 215. Secundum ab Heriniensi codicem censemus
ciattt manuscripto sancti Hieronymi in Epistolas eum qui apud nos 2'ornacensts vocalur, quem ali-
Pattli et alias Canonicas; cui in fine attexjtur Kalen- quando calbedrali illi peranliqute in usu fuisse, si
darium cum anniversariis coenobii Heriniensis. Dixi aliqnde nobisnon constaret, ex addilionibus eiecclesiae
supra num. 169 annum in boccodice, utietin Pra- propriis salisdemonstrarelur. Crediraus aulem ex Al-
lensi, inchoari a vigilia Nalivitalis Doinini. lovillariensi prope Rbemos crjenobioTornacum dela-
213. Jam vero, ut de ejusdem simplicitale el pu- lum, aut forle ex monaslerii ilUuscodice aliquo nlim
rilale slaluas, percurre raenses singulos, augmenla transsumplum, ut dixi iu Observationibus meis, pra>
Rheraensia secerne, continuo perspicies pauca ad- " serlim iv Julii. At quaecunquedemuin codicis origo
ditamenta imroisceri, raras inlerpolaliones, lituras fuerit, speciem et anliquam et eleganlem refert, ma-
vix unam aul alteram. Ad IVJanuarii lefertur Rigo- jori forma in niembrana scriplus, atque eleganlibus,
berius Rhemensis archiepiscopus; xv de Mauro ad- quarovis norinihil extritis, cancellis distlhclus, qui-
jeclum, discipuli B. Benedicli abbalis. Demum xxni bus quandoque textus inagis aplari videtur, quam
nescio unde accersitus sil beatissimus Hildephonsus. cancelli ipsi textui accommodentur. Mlalem ejus
nisi hic aut in provincia Rhemensi, aut in coenobio, ex subjuncto Necrologio, eadera, ut apparet, sed
ciijus olim codex fuit, peculiarem cultura babuerit. pressiori manu scripto, sic probabiliter erues, si
Mense Februario, Blatiut ad m retraclus est; viu atlendas Anselmum el Geraudum vel Geraldum,
additur Paulus Virodunensit, forle ibi etiam pro- Tornacenses sseculi xli episcopos; atque item Ste-
prius. Meuse Martio, sola prima die defeclus aiiquis phanum el Gosuinum, alias GosceUnum, qui annO
reperitur. Mense Aprili, praeler Rbemensia, xvm de 1203 et 1218 vita funcli sunl, prima manu signari;
Materno, xix, de Leone IX; xxiv, de Bova et Doda; at vero Walterum, oriundum de Tornaco, hujus ec-
xxx, de Maderniano; sola occurrit Maria jEgyptiaca, clesiw episcopum, cui Sammarthani cognomenlum
quae ad ix signata esl Mense Maio; quinquedies sunt n Marvis apponunl, quique sedeih tenuit ab anno 1219
ab Usuardo diversi, ut i de Marculfo; viu, de Gi- ad 1252, in praefalo Necrologiorefcrri xiv Kal. Mar-
briatto; ix, de translalione Nicolai; xx, Romani mo- tii, manu secundaria, quemadmodum et successo-
nachi; xxix, de translatione Remigii; sed multum res, Walterum de Mandra, defunctum 1262, et Joau-
fnllor nisi haec omnia Rhemensi provinciae propria uem de Buchel vel Buchiaul, morluum 1266; unde
siul. Mense Jtiuio, VIII in Medardo, aliquid deest; verosimililer conficitur scriplum foisse Martyrolo-
xxi, omissus Leulfredus; xxm, deest Felix Sutrinus, gium inter annos 1219 el 1252. Haec pro codici^
titieinadmodum ct in Julii, socii ejus Irenmus el aetate.
Musliola, de quibus vide nostras Observationes. 216. De sinceritate et stmplicilate ex Qbservatio-
214. Praelerea, mense Julio una occurrit lilura nibus nostris staltient abqui iectores. Cerliim esl
in principio, quam puto esse de Iranslatione S. Be- a prioribns duobus thtiltuhi recedere, non quidem
nedicti; xviu, adjecttis esl Arnulfus; deinde xx et ssepius in sanctortim ntrmero, sed nonnulla annun-
xxui translationes Rheinensibus celebres de Theo- tiatiorium correptione, qttasi revera paratis cancel-
dosia et Nicasio. Mense Auguslo, xix superaddilur Vii, ut jam dicebam, Ustiardini indiculi aptari de-
texlui Beriulfus abbas, ex propria, opinor, coenobii bucrint; vel quod librarius minori scrupulo, gras-
 56* PROLEGOMEISA. 566
sari Mnntinqiiam, et tongiores oralibiies coritrahefrj; A'<Btate
^, suppareni esse; qiiod etiani osientlit apposita
siiil tifekiifripulavefit. Qiibd si cavisset sefipiof iliie','"• ulriqtie xxv Novembris sanctae Catharinre eomme-
qiiicririrjueprimus' codiceifhtemeravit, de riativa sith- nibfalio, ih antiquioribiis, Pratensi, Herinierisi, se-
pticitate codeS Tnii cufh tteiiniehs"t fefrrie certaret. qrienii Rosweydino aliisque ignotae. POITOcodex iste
Singiilas Mitractiories eriiimerafe nimis taSdibsurfl' ut inter Usuardinos propfio aliquo nomine designa-
foret; generAtlrfi lbquendO, aui purus passim, atrtI reliif, breviori appellalione a nobis vocatus esl Aniu-
parb proxirniis $t\ ariquahtuluth dcviat xvi, xvif, etfiensis major, ut contradislinctus a niinimo in
xViii et xx Jiifli; atrjtuiilem xix Octohfis, titii excu- forma octava, quem simpliciler Ahtiterpiensem dici-
sari polesl, quod prbpfia aliqua, aitl Aiibyillairieii- mus, et alium grandem lomum, "qui4Antuerpiensis
sia, atit alia perperain tlsiiafdo, vei satterri Maityro- maximus nominalur, cum hic noster sil iii fornia
logiO stib Usuafdl nomine ascripserit. Dolendum quarta membrahens, compactus fcunl Beda ecclesiae
1
profecto amaniiensiuhi vet iricuftaj vel audflcia taim Atrebatensis, ex quo Flofos ille a nostfis edilus
irisigrii codici denifum decbrem sjjientforemqiie potissimum eductus est, Notavi superius hon pauca
aderhptirm Tiiisse. Trfuliis et pf&fatioiies avulsofe hinc inde reperiri,in quibus cum-Pratensi concordaf,
sunt, riabeique hiatum plane nblabilein a ix Augusii tum maxime cum hic a caeterorum tufba feceilit.
a.l xxvi Sepieriibris, aVuTsis,impefilofurii cUtpa, B 1 219. Postrerhis diiobus Usunrdis bic descriptis,
pieiiosis foliis. De adjunclb Necfblogio, satts diffii- aetatepaulo superior est praeclaiiis bmnino codex,
sb, rifcere ccepinius; ex eo Tofriacensis ecclesiae martu eleganlissitna ih membrana, niajori forma seu
benefactbres plurimi facife dignbsci ehumerarique fdlio exaratus, qui fuil ecclesiae B. Mariae Ullrajecli,
pbssehl. tarili olira a Rosweydoaestimalus, utexeo genninuni
217. Tbrnacerisi abtaie suppar, qui mulio anii- Usuardum reddere cbgitavefit in magna illa Marly-
qttior majoribus riOsifis visiis est, codex domus rologiorum, duobus voluminibus collectione riiarut-
prbjessae societatis Jesii Anttierpiae, quem Hensche- scfipla, qnae apud ribs exstat, hujuspraefationisexor-
nius, non unoloco; touio 11Aprilis, pag. ccccxi.v, in- dio aiqiie nlibi non semel cilata. Hinc codici ipsi
fra E; tomo n Maii, pag. cxxxi, infraB; inPraetef- nbriien iriditurii: rie enim saepius recurreret longa
missis, deS.Leiardb; rtffsus xviiiMaii, ih Praetef- iliai paraphrasts ecciesimB. Marim Vltrajecli, bre-
missis de S. Mildreda virgine; lomo IV, pag. cxxxvi, vibfi iioinenclatufa Rosweydi,vel Rosweydinumsem-
infra A, iet alibi, ante anhos sexcentos scriptuih pu- pef appellavimus. Habet sane nostrum boc raanu-
tavit. Specimina ex co inlcr Bedae exemplaria pfo- scfipturn qiio nitore, orhatu et elegantia legentium
tulit Bollandus proefationis generalis pag. XLIX,ubi oculos rapiat; at enim licet his tilttlis, imo et vetu-
recie adverlit, Redm homine, sed ab recentiore matiu C < state sua priores duos Tbrriaceiisehi et Antuerpien-
prmlitutalum esse. Notat iieih, et vere,Ani/licanum sem majofem antecellat, Tocum dtintaxat qUaftum
esse, nam pluribus diebus, ut alibi sacpe suis locts iriter Usiiardinos Mussei nostri bbtinet, cum puritate
ostendimus, augmenla Anglicana adjecla exhibet. et sincefilate tahlum iUis inferior sit quantum stt-
Hqc vero codici nuic peculiare quod uniformis non pfefat ^ritiqiiitate. Nbn mulia contrahit hic scriptor,
sit, aliquando enim, ut mense Januarlo, auctior est, seb*prd sua liceritia amplificat; ffequentiofa ex Hie-
alibi passim purus Usuardus; riiense Octobri el No- roriyraiahis codicibus additamenta norihuiiquam
verabri manu paiilo recentiori suppletus. Quod de mihi j^uspiciohem injecefe, Grevenuni in angendo
Heriniensi diximus, seclusis Rhemetisibtts, purissi- IJstiardo, vel ipsiim himc cddibem, vel saltem ejus
mum esse, id ferme de hoc codice dici posset, si An- ecgraphurri adnibuisse.
glicana nonnullaque in principio liberiora atigmen- 220. CaeiefUm de codicis hujus aetate notavit
ta abessenl. De Auctafiis Anglicanis, vide lneiisi- Heriscilehius idmb II Aprilis, pag. vn, infra lilt. A,
bus singulis dies pierumque aliquos; nblavi: ex hbc Maftyfologium ciians, quod dhte quingentos ,
Julio, u, yi, vn, vm, xv, xvii, xxxi. Ex Augusto, antios ex Martyroloyio diiquo Anglicano videtur tran-
xxiv. Ex Septembri^, iv, xvi, xxx. Ex Octobri, vij t.siriptum. Hic et aelas el patria vere ab Henschenio
"
viii, xi, xn, xiu et xv, etc. d&ignanliir. Deannisquingentisitefum agit loriib IV
218. Haec codicis .patriam abundatUissime pro- J^uhii, pag. ccccLVi,coIvl,cifcafiriem.Atdile v Junii,
bant. Adaelalem quod atlinet, pulo ^xtritas rubri- pag. 456, litt. D, iii Boriifactb episcopo Moguntino,
cas, exesas litteras, et lacera hinc inde folia Hensclie- pfaediciam aefaiem aisfiiietius deiefminai, afferens
nii oculos fefelisse, nam ex sexcentis annis, meo exafntuin fuisse circa annutn 1138. Recte, opinor,
i quidem judicio, bina saecula subdici ^ossunt, sic ut el ac?cufafe, idque Henschenius colligere potuit ex
ad saeculum xtu pertineat. Forma litlerarurn cum Bfevtssimb chroriicb, Mariyroiogio isli praefixo,quod
Tqrnacensi satis aperte convenit; at deCTetqriurii a'd aiiiiurii 1138 pertingit, in quo clarissime eadem
argumentum praebet adnexa vu Julii, S. Tltomm apparet manus qua totum Martyrologium scriptum
martyrit translalio, ubi cerlissime Cantttariensero est. Non puto verosimiliori argttmenlo veteris cu-
episcopum indicari existimo, cujus translatio eo dte, jiisdarh codicis aetatem deiiniri posse ; atque hoc est
sahem eo mense facta cognoscitur anno vm Honorii quod dicebaro, Tornacensi et Anluerpiensi majore
111pontificis, qui est 1223. Unde patet me recte anliquiorem esse. Accedit et alia valde probabilis
principio dixisse codicem huncjcum Tornacensi ratio, quod careat annunfialione sanctae Catharinae
 567 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 568
virginis xxv Noverobris. Imo clarissime, ni fallor, A non possumus, simpltciler vocainus Anluerpiensem.
confici potest ex eo quod de sancto Tboma episcopo Nulla certa aetatissignapraefert,praetercharacterem,
Canluariensi, celeberrimo saeculixn martyre, allum qui soeculumxm sapere omnino videtur, mihique
sileat, ctim is in. utroque priore diserle exprimalur, id adeo facilius persuadeo, quodnuUos sanctos signet
nt vide in Auclariis xxix Decembris. eo saeculoposteriores. Sunt in praefixoKalendario
221. Quod vero aliis islis simplicitatis alque adeo S. Thomat confessor,vu Marlii; xxix Aprilis Rober-
aucloritatis ofdinq postponalur, facit jam insinuaia tus abbat, is baud dubie qui ordinem Cislerciensem
descriptoris libertos, qui Marlyrologium Usunrdi- primus inchoavit. Tum xx Augusti, litteris miniatis,
num nimis frequeliter ex codicibus Hieronymianis Rernadut abbat, unde non inepte conjicitur codicem
et ex Adone interpolavit, aul aliunde. auxit, aut otim ad Cisterciense aliquod roonaslerium spectasse.
raodice corripuit, ut Observaliones quotidianaeAu- Ad xv, Octobris, ponitur Franciscus; ad xix No-
ctariaque noslra manifeste ostendunt. His aride ac- vembris, Elisabelh. At vero notandum Kalendarium
cessiones Anglicanas (unde palriam superius obser- a manu longerecentioriesse quam sit Marlyrologium
vabat Henschenius) quarum hic pauculas altigisse cui proemiltitur; cerle nullli in hoc sahcti reperiun-
salis est; caeleras Iector suis locis facile animadver- tur Francisco aut Elisabeth recentiores. Purissimum
tet. Ad diem xn Marlii adjicitur Elfragus Wintonien- B Usuardnm non esse docebunt Auclaria. De caelero
sis episcopus. Ad vi Jnlii, deposilio Sexburgm. Ne. nOlavisuperius num. 172 ex hujusmodi raanuscriplo
singula prosequar, virieanlur xni, xv el xxxi Au- factam esse primam illam et omnium vetustissimam
gusli; iv Seplembris et alibi saepe.Prope exciderat editionem Lubecanam anni 1475; unde in opere
adnotare, quod in aliis codicibus rarura est, id in nostro semper conjunguntur baec duo Martyrologia
hoc reperiri, ex quo de ejus vetuslate liceat facere citando Antuerp. et Max.-Lubec; qtiibus pleriimque
conjecturam, nempe, quod aeque ac Heriniensis accedit codex alius, cujus solum extraclum seu col-
riiphlhongumm ascribat per «j subvirgulatum, quem- lationem habemus , ex bibliolheca celeberrimi
admodum supra de primario illo codice nostro Heri- abbatis Ughelli, uude nomen indilum, Vgheltianus,
niensi sludiose monuimus. Hoc denique repetendum de quo cum aliis extraclis infra agemus.
quod dc Anluerpiensi majore observatum est, Ros- 224. Usuardinis raanuscriptis melioris nolaeeliam
weydiuum, quo de loquimur, manuscriplum, cum anuumerandus venil codex Marehianensis, quem
praefato codice el Aquicinctino, Pralensis vesligiis putamus iu ipsa abbatia inlegrum non exstare quan-
plertimque iiisistere, dum hic a rcliquis omnibus doquidem solum mensem Februarium inde accepe-
dissentit. rimus, cum Iacinia aliqua mensis Martii. Ex eo spe-
222. Iliuslrem vocavit Henschenius tomo I Aprilis, C cimine caetera facile cognosces; ulinam, si adhuc
pag. xiv, infra lilt. E, codicem alium, a praecipua supersint, ad nos aliquando transniiliantttr : id per
ejus annuntiatione xx Junii posita, Pulsanensem aliquos e nostris Palribus saepejam>•frustra impe-
dictum, quoniam ibi de Joanne abbate Pulsanensi trare lentavimus. Viciniae gralia, Marcbianensi
ila agit, ul plane det intelligere olim in ccenobio illo subjungo Aquicinctinumexemplar, quod licet tolum
exanliquiori Usuardino exemplari descriptum fuisse, quoque et plenum non babearaus, defectum illttm
sed saepissimeconlractura et decurtalum. Ex anno abunde supplet accuratissima ejusdem collalio, cum
obilus Joannis, incarnali Verbi 1139, ferrae coUegit secunda Molani edilione anni 1573, ubi ea qua fieri
Papebrochius tomo IV Junii, pag. 59, num. 8, lam potuit diligentia, varianles lectiones omnes appositae
\ vetustumesse hoc Martyrologium, ut sub immediato sunt, ex quibtts de totius codicis pttritate et sim-
j suncli successore Jordano scriptum videatur, quippe plicitale judicium feralur, Ex prsefatis extractis vi-
i aliorum Pulsanensium sanctorum nomina nuila ha- deor posse conjicere codicem illum saeculo terlio
bens. Facile assentior, cum ea signa praefcrat quae decimo hattd posteriorem esse; eadem pro Marchia-
vetustalero omnino commendent.Indicium verohaud nensi senlentia. Hoc autem Aquicinctino noslro cum
obscurum exbibet, dum de Thoma Canluarieusi ad Antuerpiensi majore et Rosweydino commnne est,
marginem et recentiori caractere meminit, ul est D quod ubi Pratensis a reliquis deviat, hic cum duo-
in Auctariis citata, superius die xxix Decembris. Quo bus solilis sociis classem illam peculiarem consti-
pacto ad nos pervenerit, explicat ibidem laudatus tttat, de qua jahi saepe superins alque in Obser-
Papebrochius, ex notula a Bollandocodici praefixa. vationibus nostris Usuarriinis ffequenter sermo
Scripltis est in membrana, forma oclava, principio recurrit.
diebus qualuor roulilus. Jam dixi, et ex loto opere 225. His omnibus subjungi debet, si non purilatis,
nostio liquet mulloties Usuardum abbreviari, et aut simplicitatis, saltem antiquilatis jure, vetns co-
nonnulla quandoqtte nirois libere bmilti; addo, dex sancli Richarii, quem a priori coenobiiillius no-
mense Junio Usuardum nonnunquam deseri, et ex mine Cenlulensemindigilamns, et merito, cum ex
Hieronyinianis suppleri, forle quod in apographo iv Junii, xxvi Augusti, n Decembris et aliis diebus
Usuardino, ex quo descriplus est codex, aliqua clarum sit ibi olim scriptum alque usurpatum ftiisse.
defoerinl quaeoportuit aliunde accipere. Manu sua ascripsit Rosweydus se Martyrologiura
223. Veltis item, membraneus, in minori forma suum habuisse ex abbatia S. Vedatli, unde prius
scriptus cst codex ille, quem quia alio remiltere ecgfaphiim sibi describi curaverat, quod inter col-
569 '-"'. PROLEGOMENA. 370
leeta manuscripta, adBedam pertinentia, repositum A . norainandum censui. Betgicum esse constal, ex fe-
inveni. Fefellit titulus, hoc modo expressus : Incipit stis propriis in Kalendario signatis, ubi x Julii no-
Martyrologium secundum Beddm, per anni circulum. tanter ponitttr, singulari rubricse praefogativa,
Hincfactum ut a Bollando praefationisgeneralis pag. S. Amelberga, quoe cum in monte Blandinio festi-
XLvinprimo loco inter Bedae exemplaria repositum vius colatur, suspicionem ingerit, aut in ea abbatia,
sit, exlraclis sex pritnis anni diebus, licet a vigilia aut saltem Gandavi codicem olim usurpalum fuisse.
Nativitatis scriplor Marlyrologium exordiatur. Evin- ^Elatem scrutando reperi, nam infer patva opuscula
cuiit soli isli dies nihil in toto illo Marlyrologio ha- Marlyrologio subjuncla, Snle, Provinetdtie omhium
beri quod ad Bedamullo modo pertineat. Mihi evi- partium mundi, in explicatiOrieversiculorum Pascba-
«iens est scriptorem, quisquis fueril, Usuardum lium, indicalur annus 1425, eadem manu qua caelera
babuisse prae ocutis, quem pro suo libilu aut coni- omnia ascriptus. Codicis splendorem et magnificen-
modo mutavit, corripuit, inlerpolavit, in id maxime tiam ex eo intelligas, quod singulae facies, dierum
inlenlus, ut quotidie pleraque abbreviaret. Jam dixi sihgulorum Usuardinis textibus respondeant; sin-
Manyrologium incipere a vigilia Nativilalis ; addo ceritatem, ex tolo operis nostri decursu.
hic principium taie esse, utsi librarius reliquaeo
D 228. Antuerpiensi isti maximo aut compar aut
modo prosecutus fuisset, merito codex ille inter I
est Vsuardus Vltrajectinus, forma quarta
Usuardinos primae et optiraae notae computare- proximus
et ipse membraneus ac nitide scriptus, ad cujus cal-
tur. et
226. Ad quod saeculum reducendus sit, ex scri- cem, ante variarum benediclionum collectionem,
patriam suam et domum designal, his verbis : Per-
pturae modo non facile slatues, hic enim vetusia— linet ad domumClericorum S.Jheronymi in Trajecto.
tera, nisi vehemeiiter fallor, justo antiquiorem
Pressus' et Haeccognomeriti ralio fuit, atque ut a duobus aliis
praefert. character, satis elegans paulo Usuardinis
grandior in membrana, forma quarta, in principio illum Ullrajectinis distingueretur, majorem
muiluro exesus, saeculumxu fetme sapere viderelur, insignem, qui fuit ecclesiaeB. Mariae, quemque
nisi ibi legerem ad iv Kal. Maii, seu xxviit Aprilis : tanli fecil Rosweydus, ab ipso supra yocavimus
Eodem die Mediolani, sancli Petri martyris ab hmre- Rosweydinum; allerum vero lypis excusum, cujus
ad nos pervenit, de quo
ticis occisi. Item xxv Augusti: In Francia, sancli solum semestre primum
Ludovici regis Franeorum, ac glorioshsimi confesso- meminimus num. 173,editiowemVltrajeclinamnuncu- Belgi-
hunc simpliciter Vltrajectinum placuit
ris, xn, lc. in cap. Haec enim plane innuunl scri- cam,
ptum duntaxat fuisse sttb initium saeculi xiv. Alqui pare. Nusquam occurrttnt certa aetalis indicia; at,
maximo non multo
haectamen qualiscunqueaelas, preecipuus est litnlus,' C si recte conjicio, Anluerpiensi
antiquior esse potest. Quodnam proprie lempus de-
quo sibi aestiinationem aliquara codex ille conciliat, sacrorum Stigmatum, xvi Septem-
cum de caetero rarissime, praelerquam in principio, signet festivitatis
ad Auctaria bris primo loco posita, non ausim temere determi-
puritalem atliugal, semper rejiciendus; nare. Ut ut fuerit, nihil codici illi detraclum volu-
sicut plurimum, singttlarem classeni consliluens,
facit codex inter extracta mus, tamelsi in serieUsuardihorum manuscriptorura
quemadmodum alter, qui notoe Antuerpiensi maximo postponatur.,
collocalus est oliin coenobii Carlhusianorum Ullra- mediae
jectensium, sub nomine Matriculm, unde quotidie 229. Sequuntur bini codices, simul compacli in
inler accessiones citalur sub tilulo Matriculm Car- forma quarla, quorum alter Belgice in merabrana,
thusm Vltrajectensis, qtue est etiam purum pulum alter Latine in charta crassiori exaratus. Fuit ille,
Usuardi compendium, saepe vel in solo sanctorum qui vernacula lingua scriplus est, ad usum Soronim
numero deficiens. Utrique id quodammodo privilegii regularium lacus sanctm Marim juxta Leydam, ut
concessum, ut amborum texlus integri diebus sin- notavit Bollandus lomo I Januarii, pag. 165 ; aller
gulis describendi fuerint. inAclis vocatur UsuardusLeydensis tanclm Cmcilim.
_ Nos eam nomenclaluram in Utroque sefvavimus, ne
S IV. — De codicibusquos mediaenotaeappellamus. alias longiori paraphrasi Lugdunenses Batavorum
227. Sequentibus codicibus, plerisqueBelgicis, me- dicendi essent, aut si simplicius, Lugduuenses vo-
diaeseusalteininferiorisnotaeappellalionemiiididimus, carentur, facile imperitior aliquis Lugdunum Galliae,
quod tumaelalis, tura Usuardinae simplicitatis ratione, cumLugdunoBatavorumconfunderet. Ambos codices
cum superioribus plane conferri non possint. Viden- Usuardinos esse dubhari omnino nequit, sed auctog
tur ex eodem, aut sallem non mullum dissimili atque prioribus duobus Anluerpiensi maximo et Ul-
fonle promanare, longioribus hinc inde elogiis re- trajectino perquam similes. Fateor Belgicum, quan-
Spersi; sed, quod mirere, non mullis sanclis Belgicis quam male depictum, nonnunquam purius aliqua
aut aliis populnribus aucti. Inter hos, a voluminis referre, in quibus cum Antuerpiensi roaximo ali-
magnitudine nomen sorlitus, praecipuus et speciosis- quando consenlit, utsuis locis indicatum est: verum
simus est codex maximus, eleganti charactere in eapassim lam exigui momenti sunt, ut hac causa
in menibrana descriptus, corio suillo vestitns. ciijus Belgieus Latino praeferri non magnopere debeat.
cum venim domicilium hactenus non delexerim, Ubi aulem concordes invenio, quemadmoduin ple-
Antuerpiensem maximum a diuturna commoralione rumque concordant, sub uho eodem Leydentit no-
371 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 571
mine ulrumque complectoT^Neuter antiquitale sae- A } beati Francisei, feslum majut duplex. ltem xix Au-
cultim xv superare videtur. gusti, charactere etiam novo : Civitale Massiliemi,
230. Duobus proxime adumbratis eleganlior est, beali Ludovici episcopi et confessoris, de ordine Fra-
sed ejusdem, nisi mullura fallor, aetatis, codex alius trum Minorum, festum majus duplex. Rursus xi Oc-
ejusdem formae, in merobrana descriptus, quem a tobris : Translatio sanciw Clarm virginis, fesium tni-
collegto noslro Lovaniensi, cujus olim fuit, Lova- nus duplex. Et viii Noverabris : ltem translatio S.
niensemindigitaraus. Ipsum ex Anluerpiensi maximo, Ludovici confessoris. Sic ad marginem appositi sunt
vel Antuerplensem maximum ex ipso transumptum Bernardinus xx Maii; Bonaventuva, xtv Junii, etc.
credereB, nisi saepius sanclorum elogia decurtata Frantistus primum locum in textu occupat, ivOcto-
aut mutiiata reproesenlaret. Submonuit Bollandus bris xxv Maii : Apud Assisium, Iranslatio beatissimi
alicnbi Marlyrologium hoe Lovanlense Ecclesiaeali- Patris nostri Francisci. Cum autem translntio Anto-
cujus Belgicaeolim fuisse; cum sanclos signet dioe- niiPatavini facta 1349 attt 1350, et quae primo cila-
cesis Cameracensis, ut Guditam, Rumoldunt, Gau- Vimus ab alia manu sint, videlur conjici posse codi-
gericum, Nicasium et alios. At postrerai duo Usu&r- cetn illum saeculoxiv recentiorem non esse. Patriam
dinisunt, tit proinde a solis Gudila et Rumoldo manifestant x et » Julii, Kmutus el Ketitlut, alii-
firmanda sit conjectura. Aliunde satis colligilur B 1 que locis aliis. Quanlum porro ab Usuardina sim-
fuisse ccenobii alicujus ordiriis sancti Augustini; plicilate distet, ex quotidianis auctariis intelligi
quandoquidem sanctissimo doclori semper adjectuin dabilur.
exhibeal tilultim Patrts nbstri, idque nou solum in 235. Superstint codices duo integri,non ignohiles,
ipsius Martyrologii conlexlu, verum etiam in sub- forma quarta, membranei et satis anliqui, Bruxel-
jeclis opusculis, quaecttm Martyfologio olim coni- lensis et Hagenoyensit, quibus inter manuscriplos
pacla, ac religiosis illis Augusiinianis in usu fuissc mediaenolae postremus locus dandus fuit, quohiaih
exislimo. Carionicisauleih RegUlaribuspotius quam pfoeter csetefos liberius ac liberalius aucti et intef-
Eremitis servivisse, inde conjicio quod de sancto Ni- polali sunt: praelerquam quod slylo, ordine et
colab Tolentlnate nbh meminerit. ineptibri scribendi modo reliquis cedere debeant.
231. Sextus medite nolae codex nomen habet ab Bruxellensis lomos dubs complectitur, praefixo Ka-
eo ccehobib cujus holam prreferl liis verbis apposi- lendario et tfactatu de deeem persecutionibus,per
tam : Liber monasterii beati Anthonii in Albetghen, genlites Romanorumimperatores Ecclesimillatis, elc,
Cahonicorum Regularium, dalus a venerabili domitib quibus snbnectitur canonici Brnxellensis praefaiTri,
Henrico Matliie, vicario in Wersloe. Ex Mineo, ih «bi, laudalrs anliquorum Martyrotogorum, praesef*-
'
Originibus Caiibhicorum Regulafium didici, praedi- tim Usuardi, conalfbus, sic inter nlia disserit: « Setl
cturii ccenobiuritsitum fuisse in Tuenta, dimcesisolirh negligenliae vilio hucusque non caruil, quod hujtts-
Vlirajeciensis, ex qua coddx hic sanclos plerosqtie modi sanctorum (quos Ecclesia BiuxellensiS reco-
consigiiat. Fdfma et scripliira cum Leydensi Latino lebat) in lectione MartyrOlogiimemoria non fieret,
s.iiis convenii, sed islo hdnnuuquam auctior est. pro iis diebus, quibus nos eorum festa celebramoi.
Scriptus vitietiif ad tisum Palrum ordinis S. Fran- Quae res pia qnadam sollicitiidine, venerabiles rib-
cisci, qiiod paiei ex IVel xi Oclobris, ex xin ac xx minos, praeceptoies meos, decanurn et capitulum
JUnii aliisque locis. Nec rairuin videri id debet, cum hujus ecctesioe cOllegiatae et plebanioe sanctortira
nionasterium istud Albergense exslrui primura cce- Micbaelis arcbangeli et Guditaevirginis, malriers
perit aniio 1406, ut babet anliquus aliqtiis codex aliarum ecclesiavum iolius bujus insignis oppidi
noster ms. sub nota j ms. 34, fundalionem ipsius Bruxellensis Cameracensis dicecesis, ad jubendum,
describens., narransqne evocatos illuc fratres ex meque ipsorum inutiiem canonicum ad obediendura
congregalione Zwollensi, qttaeper id tempus cum compulit, quatenus ex praefatorum Patrum Martyro-
Daventriensi regularis disciplinoe observantia ei logiis, sanctorum solemniiates, > elc. Hinc Hcen1
sanctitalis fama maxitne inclarescebat, teste prae-.— liuseyagatus, multa collegit, sed male, pro suo
fato noslro codice manuscripto aliisque bistofiis arbitrio disposuit, uti auctaria legenti ultro occur-
Transisalanis saefcuUxv. Atque haecpro codicis no- ret, ex quibus etiarn inteliiget quanlum nbsit ab
litia satis dicta sint. Hierbhymianorem brevitale', de qiia fe diximris
232. Ordine uti et sinceritale posterior est, licet num. 38. iGtalem nerao facile ernet: nisi faUor, ftd
fbftasse aetate pattlo prior, codex noster Danicus, finem saeculixiv vel ad initium saeculi xv pertinet.
qtri ab Henrico qltodam equile , cognomine Rancou, 234. Hagenoyensem vocamus iab fncolatu, sivie
emptits Lubecm 1584, ad domum professam So- a possessore Mdg. Niceltik fkhidifo , Wngenoio,
cielatis nostrae PfSgehsem devencrat, dono datUs hain de caelero ndii videoniaghad Hagenoyam quarh
fiartio et Janningo in. 4688 ibi exislentibus. Ih ad aliam qiiamlibet Alsaciaevel Palatinattis civilatem
prima pagina ascripta sunt haec verba : Liber con- revbcafi debere. Scriplof nomen indicat versibns
'VeTdusNistadettsis provihclm Danim. Ad Francisca- quatuor piriguioiis Minervae ad calcem adjeclis,
liatn familiam spectasse cohventrim illum probat in ex quibris habemus scriplum fuisse Martyrologium
fhferioreorafolii ivn Septembrisfecentiusascripta: anno mitleno quater C et duodeno, Junii die decimu
fh Wonte Ahertio, imprestib Sacrorum sligmatuth sexia, Penna facit litterat Wydo Krentzelin has glttli-
B75 PROLEGOMENA. 87*
nalas. Poleral scripttonis lempus non improbabiliter /.k passim simili editioni Lubecanaemnxunoeet Anlaer-
coUigi ex xxvu Septembris, ubi Elzearius Ariani piensi manuscripto; prioris enimadditamenla omnia
comes per Vrbanum V noviter canonizatus dicitur :. exaclissimenotala stint, noti item ea qitae baiid dubie
cttmenim ea canonizatio facta fueril an. 1469, non in medio lextu inserla fuerant. Quod cum Papebro^
poterat codex a fine saeculi xiv vel initio xv longe chio pridem objicerem, candide fassus est ita ab
recedere. Porro si Krehtzelinus iste, alicubi a Cas- ipsis instilutas fuisse collationes mariuscfiptbfiirh
tellano cilalus, hujus Marlyrologii collector fuerit, cum Greveno, ut nonnisi de prima et ultima anniin-
non magnam.retulit latidem, nescio quas hislorias tiatione solliciti fuerint. Haecproemoriereoportoit ut
passim commiscens quseab Usuardi aliorumque co- adverlat leclor quam sincere juxla ac rigtde expensa
dicum Usuardinorum slylo remotissimae sunt, quas- el discussa sinl documenta omnia cx qnibus liaec
que saepereferre piguit. Non poterat lamen codex nostra Usuardinaeditioconcinnataest. Jamexlracta;
ab Usuardina classe excludi, cum plerumqueeosdem alque una codices unde accepta stinl, sic breviler
sanctos, imo passim Usuardi ipsius plirasi, quan- repr;esentabo, ul nihil proetermissufus sim quod ad
quam corrupta et luxala, consignet. Hactentis de sufficicnlemornninm nolitiam desiderari queat. ';
codicibus plenis el integris quibtts in hac editione et 237. In nostra collectione primum locum occupat
recensione usi sumus. ' 1 codex Aquicinctinus, non ab Henschenio et Papebro-
B
ARTICULUS V. cbio, sed ab aliquo, forlasse coenobiiillius monacho,
l)e codicibus quorum sola habemus extracta seu accuratissitne et distinctissime collatus, ne neglectis
lectionesvaridntes. quidem intercurrentibus minutiis. De hoc snpra
235.Hoscodicesmeritodistinguirausab iis quos ple- dicere ccepimusnum. 224, ubi ipsi et Marchianensi
nos et integros, seu typis editos, seu manuscriplos fragmenlo interanliquiorespurioresque mahuscriptos
hactenus relulimus. Perexlractaauiem seu variantes codices datus est Iocus, nolatumqtie inmuliisconvei
lectiones, ea hic inlelligo in quibus ab Usuardi lextu nire cum Pratensi, Autuerpiensi majore el Roswey-
aut excedunt aut deficiunt. Ut fero clarius percipias, dino, tura vel raaxime, cum hi a caeterorum turraa
paucis explico quae mihi saepius narravil bonaeme- segregali sunt. Hic praeterea cursim observaho qnae
moriae magisler meus Papebrocliius exlractofum, codicis Aqiiicinctini aetatem non obscure defiriire
proeserlitn posterioruin, bancrationemreddens. Dum queant. Qui manuscriplum cum secunda Molani edi-
eum Henschenio annis 1660, 1661 et 1662 per Ger- tione anni 1568 contulit ad 25 Augtisti, descripla
maniain, Italiam et Galliam peregrinatus, ea de ullimn commerrioratione : Ipso die, Parisius, elevaiio
sanctis monumenta, tum Groecattiin Lntiria, collegit beati Ludovici confessoris, sedulo holarii, hrcc catamo
quibus Museum noslrum egregie locnpletatum est, 'C longerecenliore adjecla esse. Sic xxi oclbbris, kd
ne in describendis Maflyrologiis Usuardinis, quoruih banC ullimam etiam aiinuntintioncm : Colbnim SS.
tanta apud nos erat copia, uimium detinerentur, hac nhdecim millium v-rgihum, addittir : Hmc Sbtit «i
usi sunt methodo. Greveni editione, ut facile porta- manu recentiore. Hujusmodi indicia Salis pfobare
tili magisque comnioda, in exemplum nssumpta, videnlur codicem ipsuro nulographum sreculo xni
ubicunque manuscriptum aliquem Usuardum nacti aut forte cilius exnrntum fnlsse. De hoc patilo fu-
snnt, lotum cura Greveni edilione arini 1521 coritu- sius, reliquos omnes mullo brevitis erinriiefabimuS,
lere, varianlibus seu auctariis in adversaria relatis, ea sola describendo quise a fcollntoribus oTiservatk
unde percommode accidit ut, faclo temporis com- fuerint. .
pendio, ea omnia coropararint quoe alias longiorem 238. Antiqtiitalis et sifnplicitatis ordine seqni
moram sumptusque majores postulassenl; puta, si hic deberet manuscriptus Usnardus Marchianen-
singuli isti codices per ipsos aut per amaniienses ad sis, citato num. 224 ctiam laudaius; sed ctimsolfe
verbura describendi fitisseut. Haec itaque omnia quae" fragmenta duo, nempe mensis Febfiiarius et psrs
sic adnotata et extracta sunt, lecliones variantes seu Martii penes nos sint, plura diccre supefSedeo.
accessionos Ustiardinas vocamus, quas inler nostra . 239. Vjciorinus citari polerat sub duplici nomihe,
auctaria collbcanda putavimtis. "
quippe cum allero cotlnlns ; sed satis est id Verbo
236. Praefala estracta, seu variantitlm elehcmV bic indicasse. Variantes seu exiracla scripta sunt
ferme triginla surit nurnero; suntque adeo tolidem manu Henschenii, praemisso hoc lithlb : Vsuardtts
codices, quos si superius enumeratis editionibus, Parisiensis ms: sancti Victoris,el excusus Molani,
quibus usi suinus, quatuordecim, codicibus mss. collatus cum ms. serenissimtb. rerjihm Suecim, qued
decemet septcm, denique oclodecira aliis a Chifffetio pertinttit anno 1521 ad Bernardum Haknetreau pre-
colleelis,adjunxefis, patebit postremam hanc nostram sbyterum curatum R. Marim in ecclesia Silvdnectensi.
editionem ex codicibus propre octOginla ailornaiam, Vtdelur fuisse alicujus monasterii in dimcesi Nitfer •
ilmstfatain, fepurgatam. Nolim tamen dissimitlare iieiisi. Saepissime converiit, adeoque ih Aiictatfis
esse aliquid qUbd in coltatioriibus et recensio- saepe cilatur, cum alibcodice reginae Sneciae Sigfraro
iribus ab Henschenio et Papebrochio factis mihi ri. 130, de qoo infra. *
. ('
ifispliceat, cum ex indiculorum nostrorum morio 240. Sequuntur fragmenta aliquacbdicis ecclesffc'
perspexerim non omnes inlerpolationes appositas Pulsanensis ac Messanensis, lum Marlyrologii Pffe-
esse, ut manifeste comperi in codice Ughelliano, scltiohensis, quorum primum non riiagrii moiireTili
 573 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 5T«
est; aherum paulo majus, desumptum est ex ma- A A sub hoc titulo : Excerpta ex Mqrtyrologio S. Beni-
nuscripto Longobardico, quod verosimiliter aut gni Divionensis,quod ipsum ett Vtuardi Martyrolo-
plenum non fuit, aul saltem integre legi nequi- gium, paucis vel lexlui inserlis, vel ad marginem
vit. ascriptis, qum hic pteraque eollegimus. Pauca eerlel
241. Proximo extracto, etiam ab Henschenio de- Usuardo adjecla invenio : quae ad marginem appo-
scriplo, haecm fronte praemiltuntur : Vsuardus ma- sita dicunlur, speclant ad dedicationes allarium, vel
nuscriptusreginm Suecim,qui fuil illustrissimi prbxci- capellajrum, ut plures habenlur in famoso Pratensi
pis domini D. Petri Vok Vrsini, domini domusaRo- codice, sed eas prope omnes praelermisimus, nisi
temberg, ullimi et tenibris, el e primatibus Bohemim, cum in aliis exprimuntur. Altera collalio a manu Pa-
celsissimi et antiquissimi, an. 1609 collatus cum pebrochii sic depingitur : Martyrologium Vsuardi,
tns. Vltrajeclenti in quarlo, et excuso Molani. Codi- collatum cum ms. S. Benigni Divionensis, quod est
cem antiquum non esse oslendit commemoratio S. apud Cistertium. Primum vocavimus Divionense boc
Bernardini posita xx Maii, cum hic sanclus obierit Cistertiense. Alia stint inter Chilflelianos cxtracla,
an. 1444. de quibus suo loco.
242. Ex charlis PP. FuUiensium Parisiis hic in- Est deinde MarlyrologiumVsuardi, collalum cum
lerjicituf sanclorum eleucbtis, qui an plane Usuar- B ] manuscripto Cluniacensi. Exiguus accessionum nu-
dinus sit non audeo statttere. Sicincipit : Ex anti-: merus satis ostendit codicem islum purioribus an-
quissimo Martyrologio ms. prioratus de Daverone,or- numerandum.
dinis sancti Renedicti, dimcesisCnrnotensis.Cilalur in 247. Martyrologium Vsuardi, collatum cum ms.
Atictariis sub nomine codicis Daveronensis.Admi- monasterii sancli Laurenlii CqnonicorumRegutarimn
scetitr teriet anliqua regum Francim. Tum : Inilex el civilaiis Augensis. Et in hoc pauca auctaria reperit
catalogus sanclorum, quorumpassioneset Vitmconti- Papebrochius, alque adeo si collatio recle instituta
nenlur in Legendario ms. RR. PP. Carmelilarum est, hic etiam puris nostris Usuardis accedit.
Discalceatorumsuburbii S. Germani Parisiis. 248. Paulo auctior est is quem Papebrocbius ila
243. Ultima totius scripli pars est Mariyrologium designal: Marlyrologium Vsuardi, collalum cum mt.
manuscriplum ectlesim Ambianensis. Cum ipsuin in Fralrum Conventualium tnonaslerii sanclm Marim
serie Usuardinorum repererim, ut tale in Auclariis Chamberii, cui subjunctum Kalendarium, continens
citavi. obligationes et morles memorabiles illius conven-
244. Superius num. 116 locuti sumus de codice tus.
aliquo integro, inter extracla reposito, sub boc ti- 249. Sequens coltalio faela est cum duobusUsuar-
tulo: Compendiosum Marlyrologium, excerplum ex C ' dis manuscriptis reginae Sueciac, quorum alter rio-
matricula carthusim Vltrajeclinm, conscripta in per- tara prsefert numeri 130 ; estque is idem, quem su-
gameno, saltem primo digesta,jam facile a ducentis pra diximus saepe convenire cum eodice Victorino.
aut amplius annis. Poterat hujus codicis descriplor, Secundus dislinguitur per numerum 428. Utrumque
qui ipsum cum Marlyrologio Romano conlulit, paulo auctiorem, ac proinde a simplicitate Usuardina mul-
cerlius aetalem delerminare, si advertissel, xxx Ju- tum rece^lere docebunt Auctaria
lii siclegi : Rrigittm sanctimonialis, aqua habenl or- 250. Ut tres proximi salis dignoscantur, descri-
lutn illius ordinis observatrices,qum modernis tempo- bendus esl totus Papebrocbii lilulus : Mariyrologium
ribus in dimcesi Trajectensi oriri cmperunl. Non po- Vsuardi, collatum cutn ms. A, domini Le Mare, quod
nitur Bruno vi Octobris. Est raerum Usuardi com- fuit coltegiiCanonicorum S. Lazari Augustoduni, ha-
pendium, semper inlegre, ut cilato uuinero diximus, belque in margine notalos obilus el obligationes istiut
in Auctariis descriptum. collegiiex vi legatorum, etc, qum accuratissimeexpri-
245. Tres Usnardi Bigoliani salis puri esse de- ,muntur. Item cum ms. B, in quoscribitur S. P. N.
bent, cum pauca additamenta invenerint Henschenius Auguslini. Et ms. C, quod fttit alicujus convenlus
et Papebrochius; hic singulis noias apposuit. De Franciscani, ut patel ex festis et Ordini propriit:
"
primo sic habet: Vsuardus collalus cum Martyrolo- utrumque post seculum xiv, scriptum; pertinensque
gio M. bibliothecmBigotianm, sub nomine Eusebii, ad D. Du GhevalDivione, cum primum ante sexcen-
Hieronymi et Bedm, quod olim fuit alicujus conven- tos annos scriplum esse constet. Extracta omnia ita
tus Patrum Cmtestinorum, tign. P. 5. De secundo inter.se commisla sunt, ut vix securus sira de recta
scribit : Ex ejutdem bibliothecmcodice antiquo si-. singulorum citatione. Hic vere locum habet poetaa
gnato £ 4, vel E 40, qui fuit ecclesim S. Stephani, dictum : Dum brevit esse laboro, obscurusfio. Eadem
ut putatur, Cadomensis, in quo fere simplex texlut confusio proxime recurret in codicibus Florentinis
Vsuardi el paucissima Bellini. Vix ulla in isto addita- ab Henschenio coilatis.
menta reperta sunt; nec inttlta in tertio : Vsuardus 251. Copiose auctus, etcontra copiose contractus,
coUaiut cum tertio vetustiori, sign. D 9. Omnes inci- codex Usuardinus Vaticanus, signatus num. 5949,
piunt avigitia Nativitatis Domini, quo modo Usuar- scriptus charactere Longobardico, quem vocat Pape-
dum ipsum Martyrologium suura inchoasse diximus brochius Novam collectionemex Vsuardo, Adone et
num. 169. aliis factam pro ecclesia Benevenlana. Pro ea ecclesia
246. Sequitur foliolum,P.Chiffleliimanttscriptum, colleclum aut compositum esse salis innuit titulus S.
577 PROLEGOMENA. 578
Sophim, lolies in contextu relalus. Ex Adone vix A hoc est S. Riqdldi, in. territorio Matisconensi. Si ex
quidquam habet, polius ex aliquo Hieronyraiano in- addilionibus de codicis puritate judicare liccat, pro-
tcrpolatus est. jEtatera quodammodo conjicere vo- bum esse oportet, cum illaepaucae sint numero.
luit Papebrochius, dum ait meminisseS. Romualdi 257. Ex Martyrologio monasterii Jurensis S. Ra-
el ThomwCanluariensis. Sed de ea pluribus disputare gnoberti, ex Adone et Vsuardo contexto, inquil Pape-
operae pretium non est. brochius ; at si singula recte expenderis, a stylo
252. Hix sequitur codex iUe, de quo supra non se- Adqnis permodice parlicipat. Magis crediderim
mel memini, nempe Usuardus abbalis Vghelli sive Usuardum esse ad aliorum morem, sed non multura
Vghettianttt, quem in omnibus puto convenire cum interpolatum.
noslro Antuerpiensi el anliquissima editione Lube- 258. Ex Martyrologio ecclesimLugdunensis sancli
cana maxima. Qui si accuratius collatus fuisset, Slephani; sub nomine Bedm, sic ilerum Ioquitttr Pa-
haud dubie a duobus aliis nunquam divelleretur. pebrocbius, sed Adoni similiori. Non satis capio unrie
Nolim tamen id taro certo affirmare, cum facile etiam haecrursus similitudo accepta sit, nam Auctariaple-
in aliquibus dissenlire potuerit. raque, si non Usuardum, sallem ejus euuntiandi mo-
253. Altempsianum recte adverlit Papebrochius dum ferme sapiunt.
in Anglia auctum esse, cum hujusmodi addilamenta B I 259. Ex Marlyrologio Vsuardi ecctesim Rurdiga-
saepe recurrant. Qua occasione Romam pervenerit, lensis. Nibil addilum esl ex quo de ejus aelaie sla-
explicatum non est, nec de ejus aelate scrupulosius tuatur. Quanlum a priroigenia simplicitate absit, in-
inquirenda multum sui sollicilus : id vero observavi, tellige ex Auctariis.
codicem olim fuisse ecclesiae Wintoniensis, cum xxx 260. Ex veteri Martyrologio Catiri Karoli, seu,
Oclobris ita legat : lpso die ordinqtio sanclissimi an- mavis, ex ccenobio sanctae Mariae de Castro Karoli.
tistilis atque palroni nostri Swilhini; alii scribunt Locum mihi hactenus ignotum faleor. Si codex
Swithuni. Collatio nostra incipit a inense Marlio, re- Usuardinus esl, non videlur contemnendus.
jeclis in finem Januario et Februario. Suspicor auto- 261. Ex MarlyrologiqtRizunticensi S. Pauli. Non
graphuro ipsum ila olim scriplum, vel forte male mutta habet ex quibus magis ad eam quam ad aliam
compactum fuisse. quaralibel urbem pertinere dicendus sit. Huic addi
254. En modo confusionem Florentinorum codi- possunt extracla atia non magni momenti, desum-
cum, de qua dicebam num. 250. Sic in fronte scri- pta ex Martyrologio Luxoviensi. De boc eliam pecu-
psit Henschenius : Martyroloyium Vsuardi collalum liare quidquara notatum non iuvenio, nee observare
\' cum ms. D. Caroli Slrozzii, senatoris Florentini, ipse potui. v
in quarlo. Collalum 2° cum Marlyrologio Florentino, l
^ 262. Ex Martyrologio sancti Anatolii Satinensis.
edito Florentim anno 1486 (alibi notatur 1484, sed His extraclis subjunguutur alia etiain perpauca, ex
priinum numerttm servavimus), per Franqiscum de Martyrotogio Franciscanorum Salinensium. Sola no-
Bonaccursiit presbylerum, et spectat ad eumdem mina indico, cum dubiis conjecturis indulgere no-
Strozzium, in quo dum detunt addilur ( %f deest ). lim.
Collatum 3° cum manuscripto Medicmm bibliothetm, 263- ^Equc obscura sunt ea quae Chiffletius sura-
in pergameno, in quarto. Qum si coneentat, inferius psit ex Martyrologio abbatim Gollianm.
tubditur, si alia ibi sola sint, superne linea trahitur. 264. Item ex Martyrologio Monlis Sancti, nisi qu.od
Quam haec errori obnoxia sint, nemo nort videt. Co- in eo magis exornentur Romqricus (a quo nomen
natus sum, qua potui diligenlia, ad proprios codi- sorlitur locus, ut sit mons sancti Romarici) aliique
ces rcferre singula ; sicubi deflexcrim, prudens le- sancti cum eo conjuncti, aut ad idem coenobiumspe-
ctor facile ignoscet. Non videntur hi codices saecu- ctantes.
lum xv superaie, cerle perpeluis ferme redundant 265. Ex Marlyrologio Vsuardi, Caudiacensis prio-
auclariis. ratus. Memini me alicubi in Actis hunc codicem re-
255. Sequuntur extracta, seu collationes aliae. r. ] perire sub nomine Candracensis, sed servanda esl
Florenliae et alibi facUe, cum aliis Martyrologiis, ex nomenclatio, qua eliara in Auctariis usus sura potis-
Aiione el ex aliismulluminlerpolalis, quaeproUsuar- simum. Tot solus hic codex addiliones habet quot
dinis non agnovil Henscbenius, nequenos eorumac- in sequeniibus quatuor reperiuntur.
cessionibus Aijctaria noslra crescere voluimus, 266. Ex Martyrologio Ralernensi. Duaesolae an-
aliunde salis ampla et numerosa. At cura Chiffleliana nunliationes exiraclae sunt, quae aliunde in Aucta-
pleraque ex codicibus Usuardinis accepta videantur, riis satis nolae, ex hoc codice citari non mereban-
eorutn polior habila est ratio, unde hic singulorumi lur.
nomina percurremus, ne quid in toto opere recurral i. ' 267. Ex Martyrologio sancti Vincentii Cabillonen-,
quod non undequaque explicatura sil. Hic titulus ai tis. Patriam suam clarissime indicat, nam quaecun*
Papebrocbio omnibus praefigitur. qtie babel, loci ipsius propria sunt..
268. Ex Martyrologio Vsuardi, monasterii sancli
Extracta ex variis Marlyrologiis a R. P. Petro Fran-
cisco Chifflelio. Benigni Divionensis. Idem nomeu ex ipsiusuiel; Chif-
flelii manuscripto supra cilaviiuus num, 245; ve-
256. Ex veteri manuscriplo Vsuardi S. Rigaud,, rum extracta non plane conveniunt, nam in
priori
 579 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 580
nonnisi sex, in hoc annuntialiones undecim repe- .A 275. Erit fortasse qui ex cilatis praefationis hu-
-fiuntur. Sed tanti non est ea discrepantia, ut hie ei jus initio BoIIandi verbis , quocrat cur inter lot
explanandae diutius immoremur. "Usuardos hic jam ordinerecensitos, locum non ha-
269. Ex Martyrotogio Divionensi ecclesim sancti beal Pragensis ille quem cum Bruxellensi ibidem
Stephani. Ethtc codex pauca suppedilat. Inter addi- "ndminat? Dicam candide nulltim me peculiarem
tiones undecim, dttaedunlaxal Divionensibusproprire codicem Pragensem nosse. Non diflitebbi' tamen in
repeiiuntur. noslra Marlyrologiorum collectione, Martyrologium
2Y0. Ex Martyrologiopervetusto Remensis ecclesim aliquod Pragense feperiri, quod proprium Pragense
sanctorum Timollieiet Apollinaris: Codex hic valde Vocavil Henscberiitis; idque merito, cum solos eos
copiosus est, pluribus abundans auctariis qtiam ul- diessignet, quibusPfagae festivitas aliqua celebra-
lus ex prsecedentibus. Utrum vere Usuardintis sit, tur, propter sanctorum reliquias a Carolo IV Cae-
non explicavit Cbiffletius. sare, magno numero proctiralas corrue collatas. In
271. Ex Xartyrologio sartctmMarim Belnensis. Et manuscriplo nostro manti Papebrochii notatur P.
hoc vere riomen suum praefeft, cum non habeat nisi Gaiiiansium codicem ipsum Pragensem ad Bollan-
Belnensia. Vide egregium specimen xxvi Aprilis. durn olim misisse, sed ad dicturn Palrein remissum
272. Ex MartyrologioAccincti. Unicara habet com- B annol68i. Caeterum satis mihi certum est, de tali
mtahbraiioneni:' In territorio Bisunlino, monasterio Martyrologio Bollandttm in praefatione generati lo-
Bellevallis, translatio S. Petri episcopiet confcssoris; cuium non esse. Matirii credere Pragenses Palres
de qua vide vm Maii. nostros, Usuardi Danici qlim possessores, exlracta
273. Chifflelianis postremo hoc loco superaddilur aliqua et specimhia ad Bollandtim misisse, ex qui-
exlraclum iton maximi momenli ex Marlyrologio bus ipse faciUime judicare potuerit, amplificala san-
Vsuardi Abdtnghoffensis in "Weslphalia, quod vix, ctorum elogia',et pluritna nomina ascripta. Si praeler
pagellam iniplet. Alia ex eodem codice adjungunlur hoc, aliud Pragense Mnrtyrologium autvirlil, aut
quae huc nori pertinent. sibi commodatum habuit, certum est in Museo no-
•• - .r slro boriie non exstare. Quod si fortasse lector codi-
Cojiffes alii tn hoqppere nqn adhibiti.
ces alios sub Usuardi nomine in Aclis citalos repe-
274. Praeler longam codicum Usuardinorum se- riat, meminerit incompletos esse, aut extracla ali-
riem, satis fuse hucusque descriptam, alia penes qtta ad majores noslros fuisse transmissa, sictiti de
nos manuscripta sunt, quae numerum augere pote- Hieronymiano Tamlaclensi diximus praefationisliu-
ratnt, nisi tanla aliorum copia fnisset. Habemusco- ' jus num. 25.
dicem alterum Ullrajeclinum ecclesimsanctm Marim C ARTICULUS VI.
Canonicorum, manu Belgica, in folio, cui ascripsit Editionis hujus fides, ralio, ordo.
olim Rosweydus non esse Vsuardum; recte, si de 276. Quod praefationishujusprincipio teslalus suiii,
ptiro intellexit, at ex Usnardo et aliis compilatttm secure denuo sub finem autleo asserere, me in tota
fuisse statim perspiciet, qui Usuardum noverit. Cilat hac nova recensione id maxime habuisse prae oculis
Molanus, praefationis cap. 13, Vsuardum Guitielmi- ut, praeterMarlyrologiorum genealogiam, Usuardum
tarum Brugemium, quo in sua ediiione usus sit. In- purissiinum et sincerissimum proferrem; in quo,
venio descriplos inde menses duos, ex quibuscolligo, confidenter dicam, nihil operse, nihil Iaboris, nibil
multum convenire cum Usuardis nostris Leydensi- diligenliae a me praelermissum fuisse. Fonles assi-
bus, praesertim cum Belgico, undeet cum ipsis co- gnavi ita repurgatos et mundatos, ut iimpidam veri-
dieibus, prtedicti duo menses compacli sunt. Est latem ex iis haustatn exislimem ; atque adeo luto et
item eodex alius parvus, manu recentiori scriptus, abSque ullius invidia Usuardo littic applicare possim
quem simpiiciler Brugettsem vocamus, semel aut quod ponlifici Paulo V de suo Adone asseverabat Ro-
iteruhi, ni fallor, a nobis citalus, sed subinde reje- sweydus : « Ea fidecuraque receiisittiin,°utaffirrnarc
clus, quod ab Usuardo nirois saepe deflecteret. Ad- y. non verear , parum a calamo menleque aucloris ab-
his codicem alium corio ' esse. Inteferat
jungo miniinum, nigro profecto reipublicac Christianae, ne
coopeftum, qui fere Usuardinus diei posset, nisi quid maghi viri liliilo legeretur, quod ipsius non
nimium et quasi sludio conlfacius esset. Ciianlur essel, ne qitiil corruplum ejus nomine circumferre-
iu Aclis non raro Additiones manuscriplm Carlusim lur, nliena adsutum manu; ne viri aucloritalem se-
Bruxellensis, sed hae nihil ad Usuardum, cum mera cttla pqsterilas, erroris funiculos neclerel; ne quo-
augmenta sint, editioni Grevenianae superaddita. que USCARDO quidquam abjudicaretrir; cui certissi-
Contulit Papebrochius edilionein Lubeco-Colonien- muni ab unariimi codiciim snffragio testimoniura
sem, cum codice aliquo abbalioe Praemonstratensis esset. > Ne vero plura in hanc rein argumenta co-
S. Michaelis Antuerpim, verumet in eo addiliones acefvando, pfaefationemjam saiis, forte nirais diffu-
sont additionibus superadjeclse. Defnum in Actis sam, ulierius protraham, asserli mei sincerilatem
frequenter recurrit Florarium Sanclorum, in quo per singulos dies perspiciet, qui Observaliones no-
Usuardina multis aliis immisla sunl. Sulriciebanl stras consulere dignabiiur.
mihicodices jam enumerati, quolidie evolvendi, ut 277. De operis ilem ratione et ordine paucissima
facile reKquosomnesintactos relinquerem. dicenda supersunt. In fronte cujusqiie tiiei ponitur
58! PROLEGOMKNA. 3$2
textus ipse Usuardinus, ex proecipuorum , imo om- A mentis, seu excusis, seu apud nos manuscriptis bre-
nium codicum collatione eductus; quorum, qui eo viier discnssis, intricatiora controversiarum capita
die puri reperli sunt, nomina rainori characlere Itar «d majus opus rcmiserinius. IJic nonnmiquam au-
'
lico subjjqinittir, tanguain praedissi te|lus Usuar- ftqfes citavi, necdiiju satis di^acnter a jrde exami-
dini probaiio. Si quando nttllus codex inlegre purus natos, alque inler eds pVoecipiiumSebasliahumLe-
et simplex fuerit, aitexitur dissertaliuncula, qu» de -nain-de Tillemont, in laboriosissimo opere Gallico
texlus simplicitale lector abunde edocealur. Eo au- s,ub litulo Commenlnriorum ad hisloriam ecclesiasli-
lem ex probntioribus codicibus expurgato, eaetera • -(cam, in sexdecim volmnina dislribulo , quem et
omnia quoe Usuardo abjudicanda censemus, in eum atios qiioscunqiie in camdem rem ita appellalos,
elenchum rejecta sunt, quero Auctaria appellavimus. yotp, ut corum auctqritati, njec hiliim tribuam, si
Porro, operis ordine, sequitur maniptilus Iectionum eum Romanac Ecclesiae consensu el approbalione
varianlitim, in codicibus Usuardinis, pro eo textu npn omni ex parte cqnveniat.
citalis qccurrentium, ubi si forte minutiae obser- 280- Haec lectorem eruclitura, prqmoiiuisse plus
ventiir raomenti perexigui, meminerit lector me hic quam satis est; quori unice quserimus : qam baruin
omnium gustibus deservife debuisse, adeoque el rerum imperitis tatis nunquam montimentorum no-
norosis ahUquariis non iiihil tribucre. Hos vero qiii 8 stforuro expliqatio dabituf,'^uae atfqronium iritelli-
noverit, scil cum iis se ingcniis confliclari, quibus geiuiain sufjQcial.Idem ferme, dictum sit do tota or-
religionis est vel minimum apiceni in hisce rebus thographiae ratione, qttae in ipso Usuanli textu cx
negligere. Qui similibus non delectanlur, auctof iis cddicibus ferme servala est, eademque passim in
sumut de Variantibus nibil solliciti, ad Observalio- Auclariis adliibila, sic ut nemo offeridi debeat aut
nes transeanl; ibi leperluri quxcunque ad auctaria possit, si pluriraa perperam scripta iuveniat, tura jn
riosiri illUstrationem conducere posse censuimus. febus ipsis, tuin hi nominibus propriis. Sic passim
278. Priroa cura J^iit textus Usuardini genesim scribitur in lex|u prespiteri, etc., Dfonisii, Hiero-
eruere et explanare, ut lectores quotidie habeaBt, nkm, Hierosolimis, elc.; quonna qrniiiuni raiio reri-
quam supfa. dicebara, Usua^di cum patre, avo, vel1 ditur, in eo qiieiti distinguimus arliculo, sub nomine
avis ct abavis, cognatis et a,fUnibus corijunctipn.crn, Varim lecliohis. In Auctariis 'mulia recurriinl longe
eo plane modo quera supra praefatione principioi absurdiora, ubi tatneu visiimesi fesMtuere dipblbon-
repraesenlare conalus sum. Praeter Marlyrologos, gum m, qnaein nullis codicibtts, pneterquam in Pra-
ad demonstranriam culliis sanclbrum diutuiiiitalbiri,' tensi, Herinicnsi, Rosweydinb atque Molani edilionq
noii seinel adduxi anliqua Kalen.daria, eaque praeci- feperta esl. Barbariei a nobis sei;vataevindicias da-
^ bil Augusliuus, rclatus a Molano in adnotatione
puaehoc tempore inter eruditos atictoriialis, utesl
celeberrimum illud et yetiislissimum, primum a Bu- IXJanuarii. Hic praefalionis riielas figo, nam id ge-
cberio vulgalum, iu commentario ad Viclorii Aqui- hus minuliarum exponendarura, si singulas vellem
tani Canonem Paschalem a pag. 267, et denuo edi- percurrere, nuiiquaui esset finis; salis fortasse alibi
tiim a Ruinartio iriter sincera et selecta marlyrum taedii affcrent, ut hic iis percensendis 4empus denuo
Acta, iiieditioneParisiensi (qtia solausus suin)a pag. terere operaepretium nqh sit. Et milii ei bihiiibus
692, in recenliori Amstelodamensi, a pag. 617; laciam salis, si Usuarrii Mariyrologium, purum,
ctti in uli-aquebac cdilione subjungitur Kalendariura gernianum, sincerum el simplex exhibuero, qui est
nliud Cartiiagiriense, eliam anliquissimum, qttod praecipiius operis nostri liuis, ad unam, ut jam non
primtis repeiit, publici juris fecit nolisque illustravil seniei diximus, eanique majorejjj Dei sanclqfuiuque
laudalus saepe a nobis Mabilio, Analect. tomo III, a gloriam.
pag. 398. NOTANDAPRO INDICIBUS.
279, Alia duo sunt, vel forte edilorum duorum 281. Ad cvilaudam, quoein Molajiiindicq est, san-
Kalendarium idem, quod primum Leo Allalius operi clorum Usuardinoruro, alioruinquequi solum in addi-
de EcclesiaeOccidentalis atque Orienlalis perpelua -^ tionibus referuntnf, confusionem , duplicem toti
conscusidne, ediio an. 1648, inseruit a col. 1487. Operi indicem subjunximus; alterum, qui sanctos
Fronto aiUem, de quo supra egimus, sub alio ferme pure Usuardinos attl, fcsta alia ad Usuardum vere
tilulo vulgavit an. 165-2, ut vide supra num. 110 ac pertinentia complectitur; allerum, in quo Auctario-
saepius in operis nostri contexlu. His adde Sacra- •fuinomnium saneti continentur, sed ila disposili, ut
meiit^ria a M,enardo, TJiomasio et Mabilione edita pieraque, codicum ipsoium, ex quibus desumpti
recensilaque, quae omnia slabiliendo sanclorum ve- sunt, errala, alque in transformandis, multiplican-
tuslo cultui suis locis adducta sunt. Attera fernie diseonnnutaiidisque sartctorumhbmiiiibus, ilem in
quoiidie mota est quaestio de Martyrologiorum no- iisdem saepe repetendis perlurbatio ablata non sit,
slrorum encomiis, sea Actis ipsis, unde ilia a Beda inquoetiam fidelitatem nostram lectori probatam
et Adohe accepta et contexta sunt, in quibusgra- voluimus. Neque verq hu|us loci erat sanctos jllos
vior plerumque diflicultas, sed bic pro operis hujus aut ad proprios dies nalales revocare, a,qt coutro-
instituto, sic paucis expedita, ut semestri primo ex versa alia dissolvere, cum baec propria sit commen
Aclorum commentarioruraque noslrorum fide, res lariorum noslrorum ad ipsa acta instilulio, qtif
decisa plerumque sit, semestri aulcm allero, nionu- haecomnia reducenda et reinittenda putavirous.
 583 USUARDUS MONACHUSSANGERMAISENSIS. 384

PR01EG0MEM IDITMIS h BOUIILARTII.

PRASFATIO

Autographum Usuardini Marlyrologii tanlo studio A conservandis codicibus cura, vigilantia fidesque non
per novem saecula asservalum, lanlopereab eruriitis possunt a sttspicionibiis tulum Usuardi aulographum
expetitum, tolies efflaguatum, en tandem prodil e praeslare: quid cerli fuliirum esl in lilteris? Oinniiini
bibliolbeca sancti Germani a Pralis. Ex quo R. P. auclorum qui noslris e bibliotbccis exierunl, quem
Joan. Boliandus, Cujus pios doclosqtie labores nulla habcmus babuimusve codicem, cujtis veiuslas ct
unquam delebit oblivio, proeclarum islud monumen- praestanlia pluribus firmioribusque argiimcntis nita-
tum sibi describi, et cum alio ejusdem abbatiae rc- ttir? Arlis criticae vcluli norma csl, ut vclustissimus
centiori codice confcrri curaverat, Ustiardumquc est codex cl proxime ab auctorc abcst, ila niiiiimc
jtiris pttblici faclurum esse se promiseral (Prmf. in intcrpolalionis nomine suspectum cssc: quid liet,
Acla. SS., tom. I); Bcnediclini, qui, suis raorio di- obsecro, ili» norina, si, quetn ab ipsomei auclore,
tescat opibus respublica Ihteraria, pro nihilo babent aul eo dirigcnlc scriplum esse constal, eui.i adultc-
sibi munus acceplum referri, de illo lypis mandando ratum fingcre licct?
nc cqgitabant quidem. ltla gloria frui Virum oplime At enim, inqiiics, Sirmondus, Joannes Baptista de
de Ecclesia merentern nop solum aequopaliebanlur^ Corlas, Slcphanus Chamillarl Jcsuilae codicem illiun
animb; sed eliaui gaudeb»»t de suo nonnihil acces- inspexerunl (b); illiiin eiiani Casicllauus Parisiensis
sisse Colleclioni quac uberes orbi Clirisliario fructus Ecclesiae cauonicus scrael et ilcriiui contulit : qui
allalura eral. Sibi persuadebant viro crudilo ejusque fieri pbtuit, ul viri in riignoscentlis coiiferciidisqiie
adjuloribus summo in pretio fulurum esse suum co- codicibtis exercitati tam saepe fallcrentur?
dicem, cosque religioni ducluros addere quidquam Istud inilii etiam, doiiec ipse hiscc octtlis codicem
vel delrahere. n vidi, visum esl incredibile. Quiit ct uiu dubiiavi an
Ncc eos lerrebat, quod in sua praefatione celebris revefa Caslellanus retulisset ea quae ab illo accc-
ille Jesuila magis in Heriniensem codiccm quam in pisse se teslalur poslrcmus Usuardi cditor R. P. Soi-
Praiensem propendere videbatur. Cuni euim Heri- lerius soc. Jesu : necdum credeieni, itisi lam innuis-
nieiisis illi non visus essel polior Pralensi, quam sem illiusliriem, qttaiii parum illc tiiiiuii Bcnedicti-
qtiod isle ldibus Januarii Iranslaiionem reliquiarum itorum suspcctam babcre. Ulcimquc cst, nosira
S. Vivenlii Vcrziacum annuntiaret, nihil facltt fuisset omnibus palet biblioibcca; praesto cril codcx, uims-
faciltus, quam evellefe ex animo tenuissimum illuni quisque judex esse poterit. Tanttim opus cx oculis.
scmpiiluin. Satis fuisset virtim veritalis amantem Atque ul omnes, quid occasioiiem comiovcrsiaedede-
admonere, adjeclam recenliore nianu fuisse illam ril, sciant; non soltiin paginam intcgram acrc intidi
translalionem; scripluraruiii discrimen esse vel caeco voluimus; vcrum eliam aiuogrnpliiini exbiberi ictuni,
pcrspicuum; in bujus generis opere nihil mirtim eujusmodi cst. Quaeadditafucrtuualia manu, e>ccrte
esse, quod quaedam addila fuerint; nisi vellet pro pauca, alio characlere piiigtiniur; qum in innrgine
novis festis novum subinde exaralum fuisse codicem; posita, in margine relicta siinl; quaj nianca sunl et
nihil inde aucloritatis aulograpbo decedere, quod se mulila, eadem videbnnttir. Sic leclor ipsc judicabii,
salis scriplurae aiiliquilale, nitorc, elegamia tuelur qcae Usuardo abjudic.tri.quae cidem ?iljlidicari, de-
atqiie defendit. bearit.
Sed nostra nos fefellit opinio. Postquam per sepiua- Quis aulem Usuardus ille fticril; qtio temporc.
ginla annos suspensam onntium exspeclationem tc- Martyrologiuni scripserit; ex quibus illtid lontibiis
nuerimt Antuerpienses Jesuitae, landem in lucem _ hausefit, disputanl inler se crilici, loiaque iu bis
cmiutint Martyiologium, Usuardi vocant, sed ita non G rebus pfolixissima vcrsaturpraefixa Solleriano Usuar-
purum, ul, si revivisceret Usuardus, in illo fruslra dq praefatio. Ego qui grandis voliimiuis niiiiiinc siim
sc ipse quaereret. Qtiibusnam vero causis lanium sibi ambitiosus, quae ccrtis cx nioniinienlis coinpcrirc
licentiaedederunl? quia in autographo Pralensi lilurae licuit, narralione tradam brevi.
stint, el litiiris superinducta nnaedam, quoeiu caeteris Usuardus »it-magnmprobitatis (c), sancti Germani
Usuardini Marlyrologii exemplis desunt. Mirum sciti- Parisiensis sacerdos et monachtis fuil (d). Jam aimo
cel in aufographo liluras videri, quasi non illud 858, professioni monasticaenonien dederat (e). Tunc
maxime laudaretur opus quod multa litiua coercuil: enim subscripsit inslriimento, quo Pralenses inona-
ei sttperinducla quaedam quid aulographo fidei de- chi precuin societatem sanxefunt cum Reinigianis
trahunt, cuin quae suporinduxil raanus, eadem est, Rhcmensibus. Annis circilcr decem et riovem elapsis.
quae reliquum codicem exaravit? cum dirula a Saracenis vel Mauris Valentia civitate,
Illatam nbstro codici tantam injuriam dissimulare spes data fuisset Pralensibus, facile se in ruinis illitts
nori decebal, non licebat. Nam si notac chronologicae, urbis cbrpUs beati Vincenlii Levitae sui patroni in-
(|iias prae se codex ille lerl; si forma litlerariim qui- venluros; Hilduinus II abbas neniinemjudicavil Usuar-
. bus riescribitur; si siienlium de iis, qui postea sunt do magts idoneum; qui pium hoc ellaboriosum iter
-in sanctorum numeruni relali; si festorum conseculis susciperel. Quod ingressus cum coraile Odilardo,
icmporibus inslilutorum praelermissio; si nostra in cum Valentiam ire non posset, Mauris itinera infe-
(n) Tilulus : Vsuardi San.-Germanensis monachi probalione et privilegio regis.
Martyrologium sincerum, ad autographi in San.-Ger- D (b) Vide edit. Soller. prref. in Usuardi Martyrolog^ '.-»•*
manensi abbatia servaii fidem edilum, et ab observa- c. 3, art. 4, § i, n. 195.
tionibusR. P. SOLLEMIsocietalis Jesu vindicatum. (c) Aimoin., Transl. corp. SS. GeorgiiAurel.,etc.
Opera el sludio D*** et
presbyleri mortachi Benedi- pag; i.
clini e congregalione Sancti Mauri. Parisiis apud (d) Prolog. Martyrol. Usuard.
Petrum Franciscum Giffarl, tibrarium, via Jacobma, (e) Spicil. I. IV, pag. 229; Aimoin., ibid., pag. 40.
sub signo sanclw Tlteresim. M. DCCXVHI,cum ap-
585 PROLEG. EDIT. J. BOUILLART. m
stanlibus, Cordttbam peliit, unde tandem anno 858 A descripta vocat. Praeterea ait irieo sttscepisse Marly-
Egmantum in villam ad monachos Pralenses perli- rologium, quod recolebat in ipsis eorumdem (Marly-
neritem et in Senoncnsi dicecesi silara revexit Sancto- rologiorum praecedentium)solempnitatibusquam mul-
rtim Georgii et Aurelii corpora et sanctae Natailiai los proprim negligentim excessus. At hujus vitii nec
capttt. Hieronymuni, nec Bedam, nec Florum accusat. Sic
Anno 863 Norlroannis, qui sancli Germani mona- enim primum de Hieronymo :,quorum aller brevilali
sterium incenderant, in suam patriam reversis, Usuar- sludens. Sibrevitnti studuit, brevilas non fuit hegli-
dus cum caeteris monachis Parisios rediit, jussuque geniioe : deinde de Beda : alter vero quamplures dies
Caroli Calvi Martyrologiooperam deriit. Cur id nego- mtactos relinquens adnotavit, ut ipse lestatur in fine
tii datum illi fuerit, ipse causam affert in Prologo. epitomes, omnes quos invenire potuit. Si ergo uter-
Tunc temporis plurima vulgata fueranl hujus generis que multa inveniuntur hujus operis prmteriiste neces-
scripla. Nam praeler illa quae Hierpnymi et Bedae saria, alter brevitatis sludio peccavit, alter ignora-
nomina praeferebant, Florus (incertum quis fuerit) tione, nettler neglig?niin. Florurn denrque tantura
aut peculiare quoddam concinnavefat, aut Bedae abest ut negligentiae insimulet, ut illum sibi seqnen-
tantum auxeral. Rabanus Moguntiaearchiepiscopus, dum esse censuerit : Censui et Flori memorabilit
Wandalberlus di»:onus el monachus Prumieusis in latiora jam in eo ipso negotiosequi vestigia, etc. Igitur
dioecesi Trevirensi, ejusdem generis opus compbsue- praeler Hieronymi, Bedaeet Flori Martyrologia, prae
rant: quos secutus fueral Ado primura Ferrariensis oculis habuit Usuardus Rabanianum, Wandalberti-
mnnachus, dein episcopus Viennensis. Ex omnibus nttm, Adoniannm, et fortasse alia quarumdam eccle-
illis Martyrologiis unum confecit Usuardus noster. D siarum propria, quae ante Usuardum composita
Ex omnibus iUis dico, quaravis illa nominalim uon cognoscimus.
appetlet. Namclare indicat, praeter Hieronymi, Bedae Neque vero praecedentium ita pressit Usuardus
et Flori martyrologia, alia fuisse quibus uterelur. vestigia, ut ab illis aliquandoTccedere non auderet.
Prologi verba sunt : qum res pia quidem solliciludine Nulltim in suo Martyrologio vitium reliquit ex iis
(veslro, si recordamiui, jussu dignanler admoto) me qure sibi in aliis displicuerant. Hieronyinianum aequo
ad hoc, elsi indignum, computit, quatinus sanclorum brevius dilalavit, supplevil quae Bedaedeeranl neces-
sacrat aique anniversario recoiendas feslivitales ex saria; Flori, aut, si mavis, Adonis (nam an secundus
quibusdam precedentium Patrum martyrologiis in ille liber, quem sequi statuii, revera sit Flori, an
quamdam colligerem uniiatem. Erant igilur ante ipsissimum Adonis Martyrologium, lis est adhuc sub
Usuardum quaedara praecedentium Patrum Martyro- judice) lougiores narrationes paucioribus contraxit.
logia. At Rabanianutn, Wandalberlinum et Adonia- Addidil etiam mulla de suo; plures snnclos quos in
num composita ante fuerant, quatn suo inanutn Hispaniam iler faciens in eo regno coli didicerat; dies
Usuardus admoveret. De duobus prioribus res extra festos omnes sui monasterii proprios, et alia quae
conlroversiam esi. De Arioniano inler erudilos con- sagaci indagine perquisierat. Ilaque qui cujuspiam
venit condilum ab Adone fuisse, anlequam Viennen- sancti mentionem ab Usuardo factam idcirco nega-
sein cathedram occuparel, quam occupavil anno 860. ret, quia de illo silent alia martyrologia, is inepte
Jamlucc clariusest Usuardura confecisse suum post- faceret; cum Usuardus ipse clamet non alia marty-
quam ex Hispania rediit. Id probant cum plurimi rologia se in omnibus imitatura esse. At si quid, in-
sancti ex Hispania, quos sacris faslis inseruit, lum qttit, prmter quod ab illis accepi in hoc opere actum
exceptio corporum sanctorum Georgii et Aurelii xm C vel tnutatum est, sagaci a me indagine id perquisitum
Kal. Nov. prima roanu consignala (a). Egmanlum agnosci poterit.
venitanno 858. Egmanli, in villa scripsisse libris om- Opus tanto labore perpolitum, lantaque perfeclura
nibus destitulum, res est omnium absurdissima. Nec industria non poterat oranibus noti probari. Ne tamen
minus absurdum de Martyrologio Carolum Calvum essenl, qui illum levitate polius animi, quam rei uti-
cogiiasse, dura Nortmanni regiam urbem obsidebant lilalead corrigenda alia marlyrologia adductum esse
et vicina igne ferroque vastabant. Ante annum au- suspicarentur, suum Carolo, qui nondum Augustus
lem 863, Usuardutn cum eoeieris monaehis Lutetiam erat, ul liquet ex vetuslissimis bujus abbatiae, Regiae
nohf ediisse narrat Aimoinus testis oculalus el redi- Bibliothecae, nliisque Usunrdi cotlicibus, ntiiiciipan-
tus comes (b). Non igittir aute annum 863 ad Marty- dum esse duxit: quo etiam illum irapulit spes haud
rologium aninium arijunxit Usuardus. Ante Usuar- obscura fore ut liber tanta auciorilale niuiiitus plus
diiiurii igitur Adouis Martyrologiumscriptum fuerat; apud praesentes el pOsteros ponderis haberet. Res ad
quod in causa est cur in
saepe utroque elogia iisdem votura successit. lia enim concinna sua et
fefe verbis concepta legautur. NecAdonem tamen brevilate placuit istud Martyrologium, ut vixeleganli absolu-
nec caeteros lauriat nominatim; quia nec profileba- tum ab omnibus fere ecclesiis usurparetur.
lur se proprio Martyrologium conficere, el ilti Mar- Quandiu poslea vixerit Usuardus, iucomperlum.
nemini lunc hoti non erant. ' Id unum exploratum est, vitam ejus prorogari uon
lyrologt temporis
At iila, inquies, praecedentium Patrum Marlyrolo- posse ultra annum 877. Nam in Necrologio, quod
gia sunt Hieronymi, Bedae et Flori martyrologia. eadem aetale est et ejusdem auctoris ac Martyrolo-
Repugnant Usuardi verba. Sic enim pergit paulo D giuro, Ermentrudis reginae uxoris Caroli mors prima
inferius : Prmterea et venerabilium, Hieronymi scili- manu notalur; alia eaque recenliore mors Caroli.
cet et Bedm presbilerorum, piis, quamvis succinclis, Ermentrudis autem obiit anno 869, Carolus anno 877.
tuper hoc provocabar descrtplis. Nemo haec atlento Usuardus igituf intra illud spatium obiil morlem,
aniroo cum antecedentibus comparaverit, quin intel- idque Idibus Januarii. Nam hoc die in eodem Necro-
ligat illa praecedenlium Patrum martyrologia nqn logio rubeis litteris memoratur Vsuardus sacerdos.
eadem esse ac ilta, quoe Hieronymi et Bedae pia
(a) Aiiuoin., Transl. corp SS. Georg. Aurel., etc, (b) Aimoin. i, n, Mirac. sancti Germani, c. 15.
pag. 51.

PATROI.. CXXIH. 19
 587 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. K88

VARUG USUARDINI MARTYROLOGII EDITIONES

Qurn a Pratensi Codice recedunt.

Lubecana anno 1475 A ColoniensisGreveni allera anno 1521

Ultrajectina ahno 1480 Parisiensis Belini anno 1521
Florentina anno 1486 Parisiensis Munerali anno 1536
Papiensis anno 1487 Eriilto incerta anno 1537
Lubecana alia anno 1490 Lovanieusis Molanianno 1568
Coloniensisanno ' 1490 LovanicnsisMolaniallera anno 1573
Parisiensis Munerali anno 1490 Anluerpiensis anno 1583
Veneta Belini aniio 1493 Parisiensis apud MichaelemSonnium 1585
Lovaniensis Motanianno 1513 Antuerpiensis Solterii anno 1714
ColoniensisGreveni anno 1515

REVERENDO PATRI

JOANNI BAPTISTJE SOLLERIO

PRESBYTEROET THEOLOGOSOCIETATISJESU
D. *** Presbyter et Monachus Benedictinus Congreg. S. Mauri
a. P. D.

Tandem persolvisli munus, quod septuaginta ab- B possit. Hinc pcndebat tamen Editionis el preliura el
hinc annis Bollandus dux vester pollicitus fuerat. ulililas. Nam ne Iegit quidem Praefalionem qui
Opus sane magnura et magni laboris. Erudita praefa- Usuardo tantum opus habet. Caput est, Auctor ipse :
lio, tam utilisquara prolixa. Neque enim dubiumest et luac ediloris praecipuiepartes erant curare, ut
quin doclis vehementer placeant, quae disseruisli de Usuardum exbiberes, ipsum , si fieri posset; sin ,
BedaeMartyrologio Flori diligentia auclo, tecumque quam minime interpolatum. Tota res igitur in codi-
tuis rationibus victi judicent Hehscbenium et Pape- cum deleclu posita. Tu codicem omnium antiquissi-
brochium deceptos Bedae adjudicasse quod Bedae et mum , integerrimum , reddendis Usuardi sententiis
Flori erat; Floro tribuisse quod incerto interpola- verbisque accommodatissimum, alque, tit verbo
tori ascribendum fuit. De Martyrotogio Romano dicam quod codicem commendat maxime, ipsumnict
Rosweidi curis edito multum eliam tibi debet litte- Usuardi autograpbum neglixisti nulla causa; prattu-
raria respublica : in qtto vindicando luus eo glorio- listicodic.es, quorura nulltis omnino purus, alii siinl
sior esl triumphus, quo plures tibi erant et forntido- aliis inquinatiores, quique nec ad edendum Ustiar-
losiores adversarii, Henricus Valesius, Saussayus , dum uliles tibi esse potcrant. Atque haec culpa est,
Fronlo; Florentinius. Nec laudare non possum tuam omiiium quas editor possit committere gravissima,
de secundo Flori libro eonjecluram, eum esse purum in quain te incidisse demonslrare aggreriior. In quo
putum Adonis Martyrologium, si conjecturam vocare cavebo quam maxime ne quid mihi excidat, qttod
ficet senlenliam tot lamque solidis argumenlis ful- vel tantisper tuiim animum offendere possit. Sed
lam. Quod contra omnium eruditorum opinionem sicubi aut acris indoles , aut calidius veritatis stu-
amrmas, Adonem ante Usuardum scripsisse, fuisse- r dium, aut tuaecensuraeiniquitas, aut paulo rcmissior
que modo non ab Usuardo exscriplum, id ila mihi circumspeclio fccit, ut injurianpinjuria rependerem,
videtur evidens, ut mirari satis non possiraquo modo id pro tua humanilate ignoscas velim. Incipio.
a criticis negari poluerit. Neque etiam inutiles fu- Ac primum contendo aulographum esse noslrum
turae sunt Observationes. Verum est, postquam codicem. Quibus ratjoiiibus, audi. 1. Liquet scriplu-
Usiiardus ipse in prologo ingenue confessus fuit per ram esse noni saeculi.Judicium oculorum est, a quo
quos profeeerat, non admodum necessariuin fuisse provocat nemo quin sit aul caecusaut raale pertinax.
fontes indicare, unde fluxerat maximam partem ejus 2. Cerlum est scriptum fuisse codicem anle877, cum
Martyrologium : sed quia oporluisset qualuor aut in Necrologio, quod eadem scriplum est manu, Ca-
quinque hbros conferri simul, quibus illi libri de- roli imperatoris hoc anno defuncti mors alia manu
erunt, aut conferendi otium noq erit, ii non aegre noietur. Scio quam huic argumenlo suspicionem
ferent se hoc labore levatos fuisse. Denique Auctaria asperseris. Quid si,.inquis, totus ille codex cenlum
aut sanctorum ignotorum uomina suppeditant, aut et, si vis, ducenlisannis, posl Vsuardiobilumscriptui
notorum docent quo memoria perlinuerit; qui sane sit, ecquid eadem prima manus Necrologiumaliquc
fructus haud quaquam est levis. Haecomnia pulchre, usque prosequipotuit, secundaria autem, nescio qum,
bene, recte. Si tam praectarisprincipiis caeterarespon- reliqua superaddere? Quo in ludo, R. P., diilicisti res
derent, o librum eximiumI o Martyrologium nullis cerlas suspicionibus eiudere? Quid si JudaeiScriptu-
non laudibus extollendura I Verum in judicio quod . ras sacras finxeruni aut ariulterarunt? Quid si Beue-
de codicibustulistf pace tua dixerim, nec Hensche- diclini veterum Patrum non lam cuslodes fuerunt,
nii el Papebrochii correctorem, nec Marlyrologii quam fabncalores aul corruptores? Quid si ex ea-
Romani assertorem agnosco : nihil video quod tuam **dem oificina proriierunt hislorici, oratores, poelae?
xpiTimv3uv«^ivreferat; nihil, quod tibi honori esse Nosti quo perdticeret isihrec suspicantli iicentia?
E89 PROLEG. EDIT. J. BOUILLART. 590
Unde abii, reverlor. 3. Carolo regi necdum Augttsto A raloris conjugis e.ius mortem intercessit. Nam- in
dedinalum opus fuisse fidem faciunt mss. Prntenses, Necrologio mors Ermentrudis reginae prima roaiiu
Regiae Bibliothecae,aliiqite non pauci codices , qtto- noms Oclobris ; Caroli aulem, pridie nonas Oclobris
rum prologus Carolum non Aiigustum , sed regem recenliore manu signnta est, Ermenlrudis obiit anno
piissimum simpliciter appellat. 4. In abbatia Sanger- 869, Caroltts anno 877defuncins est. Sciiptiun igilur
manensi exaratum fuisse codiccm, res est perspicna. fuit Marlyrologium inter annum 869 et 877. Pergis
Solemnitates omnes monasterii proprias Marlyrolo- tu (Prmf. c. 5, art. 4, § 1, n. 206) : Itno admit*
giuni referl; Marlyrologio adjungilur sancti Bene- tehdum erit scriptum vel sallem compleium fuisse .
dicti Regtila in capitulo legi solita; in Necrologio post annum 875,17110 primum Calvus imperalor crea*
abbales et raonachi ejusdem abbaliae memorantur; tus est, adeoqueprobabilissimeanno proxime seqnenli
tria baec eariem manu. 5: Exlra controversiam est. . 876.. Insislendo Mabiltionis conjetturm tonsequehs
Usuarrium S. Germani a Pratis monachum fuisse : e.iam eril obiisse Vsuardum anie^ Calvum, cum hic
id.ipsa indicatPrologi subscripiio : Explicit Prolngus alia manu Necrologio inscriptus sit, proindeque, ut •
Vsuardi monachi sancti Germgni Paris. Neque suspi- summum, ad inilium anni 877 supervixisse.Atque ita
cio esse potest arijeclam hanc postea fuisse sub- subductis calculis Usuardum censes 11110 circiter post
scriplionero : ila enim Prologum jnter et Augustini absoliilum oblalumqite Carolo imperatori Marlyro-
leslimonium inseritur, ut, si defuil anlea, nulla arte logium anno vixisse; quo brevi lempofis spatio non
inlrudi poluerit. 6. Nemo dubitaverit in usum hnjus essecreriibile lam mulia poluisse Usuardo occurrere,
abbatiaecessisse hunc ipstim codicem per tria sallein ' qure in Marlyrologio mularet, oblileraret, arijiceret.
saccula. Rem probanl addilae margini solemnitates, R Ain 111,H. P., totus annus non sufficit, ut opus
quaeposl Usitardiim celebrari coeperunt, el quae in " tain exiguum in quinqtiaginla circiter locis corri-
aliis ejusdem Marlyrologii excmplis, quae, explelo galur? Nam non plura sunt, ubi stylum verterit
Necrologio, fuerunt codem in nionasterio scriplae llsuardus. Cujusraodi sunt autem illae emendationes? .
ibidem(|ue eliaronum asservantur; in lexlum ipsum Hic nuda lilura est, illic additum sancli nomen ; est
translatae sunt, 7. Indubilatum esl nunquam a uono ubi loci tantum mutetiir appellalio ; ul omnibuscop-
saeculoaut combuslain aul direplam fuisse hujusce rectionibus vix decem pagellas impleas. Et unde
ntonaslerii bibliolbecam. 8. Nemo Benedictinos cri- habes ntiiicupaliira Carolo imperalori fuisse Marlyro-
minaius estautciidisse autcorrupisse veterum libros, logium ? Non Auguslo, sed rectum viissimo dedica-
nisi qui veterum aucloritalem defugere voluit. Quid tum esse docuerat praemissa luo Heriniensi codici
libi animi est, Rev. Paler? Haecertae non sitnt auto- praefatio. Nullane est illius lantopere commendati
graphi nolae?haccarguinenta ineiis coiijecturis debi- codicis aucloritas, nisi nbi cum Pralensi pugnat?
litari possunt? Tuas in causa tot lamque firmis snh- Ncque- eliam iste, neque Dervensis codex in biblio-
sidiis munila negligere licerel, et ceapse negligerem, thcca regia servatus, de cujus vetuslate et pretio
si mihi cum quovis leclore sermo e.ssel; sed cum le dicam poslea, Augusli nomen praeferU Quid conlra;
a verilate abduxerint, illas dissipari, siiion omnibus,, tres istos codices recentiorum lurba? Etsi igilur
libi sallem ulile fuerit. quodvoluit noster doclaememoriae Mabillio, annum
Primum (Pra-f. c. 3, arl. 4, § 1) autog apho mi- inter 869 el877 scriptum fuissel Martyrologium, fa-
niroe cnnvenire tibi videiitur lol liturm, erashnes^ cile potuit Usuardus perfecto jam el oblalo Marty-
superinducliones, adjecliones, detractiones, mulatio- rologio vivere supersles quatuor ant quinqiie annos;
nes. Deerant recepta vocabula , quibus luilm a C longiits quam necessarium erat, inlervallum tem-
Pratensi codice alienum animnin salis exprimeres : pons ad eradenda quae displicebant, addenda qtiae
nova el Lalinis auribus inaudila fabricari oporluit. magis apla judicabat. Praeterea, sive majoribus ne-
Quam varia sttnt hominuni judicia! Ego nulla alia re gotiis distractus fuerit Mabillio, cum conjecturam
inagis adducor ad eredendum Auctoris ipsius esse scribebat, sive cgo lardus sim, ornnino non capio
nostrum codicem, quam quod lot deleta, erasa , su- ctir, ex eo quod Ermenlrudis Caroti uxoris alia, alia
perinducta, adjecta, detracla, mutala video. An un- Caroli mors notata sit maiiu, necesse sit exaralum
quam fuitaulographum operis saltem nou mali, quod fuisse Mariyiologium hoc lemporis inlervallo, quod
lituris vacaret? An ulli unquam vitiodalum est dam- inler utriusque moriem effluxit. Quidvelat scriplum
nasse quae placuerant, invenisse quae fugerant? An esseduobus, qualuor, sex annis ante Necrologium ?
soli Usuardo non licuerit scire, stylum non rainus An quod cadem sit manus? sed manus cuni annis
agere cum rietet? Cerlum habeo te tuis e schedis non mutalur praesertim lam paucis. Fieri etiam po-
erasnrum qtiidquiri in Pratensem codicem non satis tuit iil, cum Uusuardus Necrologium scriberel,
considerale dixisli. Id ut mibi inducam in animum, nullius mors esset, quae Nonis Qctoribus consigna-
facil et nota ttia probitas et veritalis amor, quem . retur. Erat enim hoc in more posilum, ut qui Necro-
prae te iiers. Atsi cui decem post mortem luam annis logium scribebant omnes anni dies primum ordi-
AntuerpienseinJesiiiiaruin donuim invisenti quispiaro narent, posteaque morluum quemque dici ascri-
e sodalibus inlucnda praeberel tua scripta sic eroen- berenl, quo mors ejus accideral; quod in causa est
dala el correcla, ferrelne sodalis ille sic argutanlem: cur in Usuardino Necrologiophirimi siiit hodieque
Qnaercperegrinum, scripta ilia non sunl aulographa. D Q diesoninino vacui; plurinii etiain quos replevil ma-
Non abud ego recipio quam quod ipse in lucem nus Usuardina recenlior.
edidit. Fuit symmista quidam , qui erudili scriploris Addis (Prmf. c. 3, art. 4, § 1, n. 206) : Quis
famaeconsnlere volens, suum stylum ad illius accoin- suspicari ausit Vsuardo aul fas aut integrum fuisse
modandutn esse censuit. Si lypis mandandum denuo corrigere,-postquam Martyrologiutii ab lmperatore et
esset illud opus, exemplis uterer in vulgus dissemi- . .Ecclesiis esset admissum ? Delicias facis, R. P. An
natis, ttio qttod vocas aulographo niillam tribuerem . ntinquam lege caulum est ne quis Usuardino Marty-
fi.tem. Hla enim sunl nitida, splendida, imllo addi- rologio quidquam adjiceret aut detraheret? Nonne
tamenlo, nulla interpolatione; hoc autem horririum, concessum omnibus Ecclesiis fuit, ul suas quaequc.
sordiduro, totum lituris inlerpolationibusque fceda- solemnilales adderenl? Et illa codicum varielas
litin est. Cogita, R. P., quibus rationibus illiberalem nonne signum est inipune fuisse miitatum, auctum,
illam cavillalionem repcllerel sodalis tuus, et iisdem imniiniilum? Pergis porro (ibid.) : Quis suadeat lo-
tnam a nobis repulsam puta. ties recursuram eamdem manum uddentem, delrahen-
Dixeris {Prmf. c. 3. art. 4, § 1, n. 199): Non . tem,.elc. et tamen lam sape apparere atramentum
lantum vilm Vsuardo superfuit ut tot varialiones in1 aliud+vel indicia alia , qum satis convincunl multos
autographumsuum induceret. Qttod ut probabile vi- annot faciendis correctionibut certo inlercurrisse ?
dcatur, raiioneiu leinporum compuias. Scriplus eslL Hic lu clamilas apparercsaepe.atramentuht aliud, et
Pratensis codex, iiiquis ex Mahillione, hoc temporis> tolo tuo volumine bis tantum, si bene mcmiiii, de
ntervallo, qiiod Ernientrudis inter et Caroli impe- alramento conquestus es. Sed alramt nlurit aliiid at-
 «91 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 592
qnc aiiud sacpe fuerit adhibiinm ; an atramenti la- A ptum illumesse Codicem ubicuniqiie liluris sordescit.
- guncuta multis annis sufficit? Nonne libi, omnibtts Nam sanctos reddis omneB, quos sine litura Pra-
srepe usti venit, ul atramentum elapsa hebdomada lensis codex exbibel. itaque quoties e luis antiquio-
decoloreiur ? Naeilli veteres non oonsulebant in lon- res memofant quosdam sanctos, ubi nulli sunt in Pra-
giludinem. Providere debuerunt sria scripta ob atfa- tensi.aut in isioaliteranntinlianlur : si litura fuil his
nieiilum apud nepotes futuros plusininnsve habilura locis in Pralensi, iiunqoam omiltis tuos anteponere
auctoritalis ; proinde curare til ne sibi venderetur, quasi nativam Usuardi siniplicitatemasseculos,q uan>
quod brevi flavesceret. Quae dlia illa sinl indicia in noslro sublatam alia inanu aut eorruptam esse
multos annns iropendere debuisse Usuardum emen- conlendis. Tuamne sensurasaliscalleo? At ita parimi
dando codici, nescio. Refellam.ciimassignarepoleris. idonea est ad elevandam Pratensis cndicis auclori-
Jatn si rogites qui factum fuerit, ut Pratensis lalero ista ratio, ut mirum sit quomodatibi, homtni
cptfex corrigeretur, cacleri non iiem: ratio in prom- magna sagacitate magnoque judicio, in meniem ve-
ptu est. Auctqr sui Marlyrologii exemplum offert nire poiuerit.
Carolo rcgi. Stalim probalur omnibus, exscribitur. Age, R. P., tara dociles veritati aure» eommoda,
Suus ihterim coriex donrii manet. Succedenle tem- quain commodalnrum le spopondisti. Litura non fit,
pore, novaenotitiae accedunt. Incidit auclor in Acta nisi ul yel nihil sit, tibi quid antea scriptum fuerat;
qtiaeprius ipsi non visa fuerant. Quolies in manus vel aliud legatur loco eorum quae scripta fuerant.
resumit opus, quaedam, ut fit, scripsisse, quaedarn Nihil igitur Iibi proderunl liturae, qttin aut quo loco
emisisse, quaedam uon aplius adnotasse pcenitet. litura est in autograpbo, eodem semper iu aliis codi-
Adjicit, oblilerat, loco movet, luxuriantia adstringil, nD cibus sancti leganlur ; aut sancti qui lituris inscri-
dirigit inordinata, soluta componit, ad unguem casli- biinlur, nunquam iidem sinl. qui eotlem loco vi-
gat. Habes cur Pratensis emendeiur. Emendati au- dentur in aliis codicibus. Nam si aliquandoacciditut,
tem non sunt alii codices, quia alia procul dubio ubi Ulura facta est in autographo, ttii codices nul-
aliis mensibus exspolita sunt, etimportiinuni fuissel, los referant sanclos, aut tui codices eesdem
simul atque quidpiam corrigere visum fuerat, oiunes habeant sancios, ac eos, qui in attiographi
Ecclesias admonere. Fortasse etiam admonuit; sed lituris versantur; etiamsi verum aliquando esset
aul novos sumptus facere, attt alia nescio qua catisa deesse in autographo sanctos, ubi quosdam lui co-
monilis pafere noluerunt. Quid vero nos torquemus, dices commemorant; aut in illo sancios mentorari
IIt ejus rei ralio reddatur, cum idem quolidie acci- alios ab iis quos referiint tui codices : nullum lamen
dat? Non est auclor, qui anno postquam in lucem ex lituris de autogfapho judicium ferre posses. Quid
opus edilum est, non animadvertat a se multa prae- ita ? Quia regula uon esl quae a seipsa dissidet se-
tertriissa. quae dixisse; muha dieta, quae praetermi- cumque diseordat.
sisse velfet: nec tamen gratUm aut commodum fuerit Quantnmvis perspicuilali sludeo, vereor lamen
eruditis nova ejusdem scfiptoris eadem de re sin- ne intricalum tihi esse videatur hoc argitmentttra.
gulis annis empiitare volumina; atque, ut exemplo Exempla confero. Die 17 Aprilis Pralensetn codicem
ular quod ad rem accedit propius, prrcstaresne Ua- sequi propterea noIiiisli,.quori Niceforum habet, qoi
roitii marlyrologium qiialicunqtie erralo puritm et tuis incodicibus desideralur. Scd quo loco nune in
integrum ? In usu est tamen ; nec de nova editione Pratensi legitur Niceforus, eodem olim litnra fuit.
cogitatur, quolies aliqttid naevi in eo critici repre- C Ut igilur cerlus sis ducendam ess« illo die ex tuis
hendunt. Eodem prorsus modo correxit Usuafdus ; codicibus primigeniam Usuardi simpliciiatein, de-
sed aut nescierunt caeteraeEcclesiae, aul neglexerunt. beret in illis sanclus quispiam reperiri, qui ante li-
Haecde lituris hactenus. turam in Pratensi fueril. Nullum autem hujus lilurae
Nunc ad argunientum venio cui palmam das, et fateris in tuis codicibus apparere vestigium. Qui
propter quod te effers magnifice. Nimirum sexdecim ergo Nicefori menlio tibi poluil esse causa, cur lui
et sexaginla anni dies inagno apparalu enumeras codices potius quam Pratensis,j)rimigeniam Usuardi
(Prmf. c. 5, artl 4, § 1, n. 200), quibus a simplicio- simplicitatem redolere videreninr ?
ribus codicibus aliis cum excusis tum mss. dtssenlit ltem diebus 14, 38 el 30 Januarii; 10,17, 29 et
Vsuardus Pratehsis ; ttnde efilcis aut aulographum 30 Martii; 2, 17, 22, 23 et 26 Aprilis ; 15 Junji ;
non essecodicem illum, aulsaliem aliud fuisse Auto- 23, 26 et 30 Augusti; 25 Seplenibris; 17 Octobris;
graphum unum vel plura, ex quo velex quibus Heri- 21 et 23 Novembris, Pratensem codicem vitialum
niensis el alii Pralensis puriores descripli sint. Quam judicasli, quia in iiluris quoiumdam sanctorutn facta
nulla ralione omnibus illis locis Pratensem codicem fuit commemoratio, de quibus tui codices plane con-
e purorum nuniero excluseris, Notrepalam facient. ticescunt. At diebus 16 et 19 Martii, 8,13 el 29 Au-
Hic duntaxat argumentum excutiam. Igitur, si tibi gusti;20 et 21 Sepiembris; 17 Octobris; 2 No-
credimtis, ideo hon est autographum Pratensis co- vembris aliisque locis foedalttretiam lituris Pratensis
dex, quod a caeleriset quideni saepenumero recedai. coriex ; nec tui tamen ab illo vel nngttemdiscedunt.
An ex animo, R. P., justam esse causam exislimas? Ut igitur lui codices aliquando diversi sunt a Pra-
Mihi quidem aliena prorsus videlur. Nam si codex tensi.ubi in islo sunt liuirae: sic eiiam cum illo non-
est aiitographum, tua fatio probat id imuin, nulla D nuiiquam conveniunt. Liturae igitur libi non possnnt
fide exscriplurn fuisse codicem. Piimo igituf proba- esse loco regulae, er qua Pralensem codicem diju-
ium oportuit autographum rion esse ; el addidisses dices ; ctrm fegula illa nulla sit, quae non semper
posiea iiihil esse mirum qjtod toties a reliquis codi- eadem est. Atqtte ut haec paucis omnia contraham :
cibtis dissideat. Autographi enim a caeteris discre- liturae Pralehsis codicis usui libi essenon possunt
paiUia qtianlalibet sit, nunquam argumento esse po- ad (leprirhendam ejus auctorilalem, nisi liine indi-
tcst ,U0nesse autqgraphum. Sentis, opinor, primiuri caveris qui sancti ab Usuardo ante liiuras inscripti
lui argiimenti vilium. Quod aliud colligis aut aliud fuerint; vel demotistres inscriptos liiuris fuisse di-
fitisse auidgraphum ; id equidein non negaverim : ai versos ab iis qttos Usuardus ipse designaveral. Neu-
ex iilo alio aiitographe purtons Prqiensi descriptos trum ex tnis codicibus evjncere potes; quandoqui-
esse.M tibl litillo inodo assenlior. Tritum est ve- dem saepe repraesehtaht et sanctos qui in liiuris le-
tustaie proverbium : Stursja^t fprmlHtt oo?i>rtpKL guiitur, nullo liturarum vestigio; et eosdemqui in
Polil liina, non deturpat; nisi forte Usuardus similis liiuris videntur. Operam igittir hisisti, ctim tuorum
fueritillis medicis, qm etiaininlegra secanl: quod tan- codicum numeropotiuset mole quampreiio etriigni-
tqm abest ilt fecerii, ut eliain plura eiiiendassevelleiri. tate Pratensem obruere atque oppiimere codicem
..,.Deiride Jegj et periegi ditigenler quidquid a ie fuit agresSuses.
obseTvatuinin illos dies, qilibus e purorum codicum Quid atrhaec, R. P.?Num aliqua ex pafle vi-
albpJPraiensem expunxisti. Qiisprehiitam inirjui ju- tiura fdcil haecargumenlatio ? Nurn quid eiftigit re-
dicii rationem, haec milii tua fuisse visa est, corrn- liciiim est? Unum video, ei quod qtridem tibi mon-
593 PROLEG. EDlT. J. BOUILLART. 594
straverim lubcns. Dic le non lituris solis usum A vil, nec lamen addidit suo codici, quia nihil loci
fttisse pro regnla , setl liluris simul el coriieum relictum erat. Ducentis post ainnis sodalis quispiam
discrepanlia; te quibusdam locis asperoalitm csse aut in atio codice, aut in B. Grcgorii Dialogis mi-
Pratensem, quia, praeter liluras, ab aliis discrepa- raculum legit, deleclatus est, graviter lulit ab
bat; aliis locis imitatum esse, quod. quamvis lilurae Usuardo esse praelermissum, adjecit.
essent, cum aliis lamen codicibtis coiicorriarel. Pla- Vernm elsi in reliquo codice una aul altera essct
cetne? Alqui nibil factu facilius est quam hoc commeraoratio alia manu scripla, modo omnium
etiam tibi pnecludere. Nam lseva raanus noii est exemplorum illa sit, parum ad autographi fidem
dexlroe similior qtiam quae in liluris sanclos a le mihi videtur interesse, eadem an alia ejusdem aeta-
rejectos scripsit similis esl illi quae sanctos a te tis manu exaratam esse. Nam non illud soltim est
admissos nolavit. Conteslor oculos omnes. Si vel aulographum, quod ipsa scripsit auctoris rnaniis.
lenuissimum scripttiiaruin discrimen sil, nttllum Satis esl illud eo diclanle aut dirigente esse scri-
verbum dico, qttiii codex non modo non autogra- pium. Quo cdncesso, quod negare non potes, an ad
pliura, sed etiam omuium codicum deterrimus Ini- manum semper est idem scriplor? Nam ad id operis
bealur. Cum igilur in ntrisque lituris eariem scri- qttod ab omnibus legi oporlebat, Usuardus cle^it
pltira sit, nullo modo ad natjvam Usuardi simplici- procul dubio, qui nitidus elegantiusque cum pingerel. At
lalein exploraudam subsidio esse po-lesl coriieum scriptor ille abesse, xgrotare potuit, quid in
discrepantia. menlem auctori veniebal, quod codici adjeclttm
ld nunc te sollicitnm babct, qui fieri pottieiit ul vellet. Summa est, quod omnibus cxemplis esi an-
Heriniensis et Tornacensis codices, prae quibus Pra- "R liquius, id, siveeadem, sive alia ejusdem aetalis
tensem contemnis, quasdam correcliones admisc- scriptum sit inaiiu, non posse nisi ad atilographum
rint, quasdam vero minime. Equidem nullo negotio pertinere. Quidquid igitur correclionum in omnibus
noduin ..expedire posse mihi videor. Antequam Usuardi exemplis reperilur, id, quamVis in Pratensi
Usuardus exsc.rtbi juberet Marlyrologium, quod Ca- codiCeliturae inscriptum, quamvis alia manu nota-
roloregi offerendutn erat, haud dubie jam in auto- tum, Usuardo ipsi vindicari debet. Salisne dubia tua,
grapho liiurae erant. Eruditum cnim et tnullae le- imo errata explanavi el dilui?
ctionis optts est, el in hujusmodi operibus qtiid novi Qtiiri si demonstravero libi tuos codices netpie ad
quolidie succttrril quod corrigas. Quaecorrecta fue- ferendum de Pratensi codice judicium, neque itd
rant in aulographo, haec omnia Iraducla sunt in edenduni Ustiardura uliles esse poluisse?
primum ejus exempltim, quod allerum autographum Aulographum nosli codicem esse, quem attclor
vocare licel. Ex islo lut smil derivali codices. flinc ipse exaravit propria manu, aut qui ipso dictantc
est quod quasriam pritni antographi correcliones vel dirigenle exaralus esl, proinde ex quo certo
referant; alias autem non habent, quia nova iden- dignoscitur quid, vel quid non scripserit. Cum igi-
lidem induxii Usuardus in suum quae alias Ecclesias tur ex Heriniensi et Tornacensi aliisve pronuntia-
lattterunt, aut ab illis neglecla sunt. veris Pratensem non esse aulographum, oporlet cx
Propero ad ullimuin tuinn argumenluin. Quae- illis te perspectam habuisse quid scripserat, quid
dam, inquis. in Pratensis codicis margine legtintur, non scripseral Usuarriiis. Neutrtini lamen a le' coni-
quae, licet manu recenliore addita, in vetnstissiinis periri poluisse veheraens mihi suspicio esl. Neu-
tamen qiiibtisqite Usuardi codicibus reperiuntur, trum eniin libi compertum esse potuil, nisi vel au-
atque adeo Usuardi suiit. Unde cousequens tibi vi- C.tographum in manus venerit, vel saltem exeniplurii
detur aul uon ipsa Usuarrii manu scripta csse om- purissimum : et ulrumque libi defuisse inilii per-
nia, aul ipsum diversn charactere usum fuisse. lmer suasissimum est. Quo argtimenlo.? Audics. Luleliae,
varia exempla, quae falso subindicas magno numero in bibliotheca regia, Usuardi Martyrologii servalur
adduci posse, ttnuin libi maxime visum est ad rem codex mirae vetuslatis, Carlovingiaco characlere
opporltinum. Sic euim die 7 Novembris tle saucto scriptus, vix ulla tilura, perpaucis additamentis, iis-
Ilerculano prima manus in Prateusi codice: Apud que in quibus perfacile manum recemiorem agno-
Perusinam Italim tirbem, nqtalis sancli Herculani scas. Noni sacculi vertentis, aut saltem inetintii de-
episcopi; et in margine manus recenlior : tujus cor- cimi esse nullus dubito. Nam ad calcem texilur
pus posl abscisionem capilis ita ttniliim atque sanum manu recenliore quidam libroruin catalogus, ctim
die-quadragesimo, ut scribil sanctus Gregorius papa, boc litulo, eum esse librorum, qui reperli sunt in
repertum est, ac si nulla hoc incisio ferri teligissel. arca Adsonis abbalis Dervensis, postquam. is Jero-
Quam tamcn postrernam longioremque elogii partem solymam profeclus est. Profecttis.est aiileni anno
nulius non habet Usuardi Marlyrologii coriex etiam 992. Esl igitur deciini saeculi niaiuts itla cecentior.
anliquissimus. Vlra e«f,'rogas, manus autographa? Quam prope ad Usuardi aetalero accedere oporlet
Faieor ih veiustissimis hocce narrari miraculum, ut codicem ipsum, a qua manus recentiqr truh paruin
ego itlud ex Dervensi exscripserim. Neque negari dislat! Certe aut nulluin est purissimum exempltiin,
polest- in margine adjecttini csse manu reccntiore aut illud est. Adde pertinuisse olim insiguent illum
et quidem imperita. Nam pro, ac si nulla hoc incisio • codicem ad Dervense monaslerium, quod aCarolo
ferri, scripsil, ac si ulla ineisio ferri, quae sensu va- jj.Calvo tot beneticiis cumulatum fiieral, ut nojt dtt-
cua suiu. Lubens eiiain dederim rjsuardi esse to- biura sit quin, ubi auditum est. jussu regis concin-
luni illud elogiuin»Ergo,non consial primam manum nalum fttisse Marlyrologiura, ..ilktd abbas ejusque
esse Vsuardinam? Haeclua conclusio est, R. P. Mihi, loci iuonachi in suum usum iransuileriiit. Adde
qui ob ocutos codicem babeo, longel secus videtur. etiam sancli Odonis coinraemorationein esse recen -
Sancti HereuUtni inler et.beati Amaranti comme- tioris manus, qui tamcn anno 944 obiit, cl staliro a
moralionem spalium inleijicitur latum circiter pol- morte culitt publico honoralus est. In illo tamen
Iicein, quod sealpello rastim est; sed ita ut hodie- exemplo, quamvis plerumqua cum tuis codicibus
que facile legatur cujus prima manii scriplum. Hinc consenliat, miilta sunl loca ubi dissenlit. Vis non-
tu, qui tot, tam dudum scribis, quique adeo saepe nulla recenseam?
expertus es quanta mobilitale ingenium probet, Die 15 Febrttarii, articulus incipit a sancto Bla-
improbet,. manum. stimulet aut coinpescat, facile vio, flt in Pratensi, 28 Maii, nibil de sancto Cha-
nodum solvis. Ego quideiu sic rem intelligo. Cum rauno refert, ne nominat quideni; 5 Junii, nihil
illius diei arliculura iiiteris mandarct Usuardus, habet.de sancto Bonifacio episcopo; 30 refert ha?c
printum in animo babuil arnare mifaculo S. Herctir verba : non.tamen eadem die, sed evoluto anniiem,-
tani elogium. Scripta prima voce, repudiavil consi- ut vir disertus Axator scribit; quac lu negas ab .
lium quod primuin institueral. Dictanli poslea co- ?ore, Isuardo esse scripta., 8, Julii, posl Citiuni manyris,
(licem Caiolo regi offcrcnduni subiil animum non addilurv et sociorum ejus; 12, de sancto Dyo sitet;
partim inde ornamcnti accessurtini arliculo; dicla- 20, ipso die sanctm Margaritm virginis; 28 Augusli,
595 USUARDUS MONACHUSSANGERMANENSIS. 5S6
iiem via Porluensi SS. tnartyrum Simplicii, Fau- A nasterlo, qua sanclo ejus colere obligaremr? Prae-
slini et Bealritis temporibus Diocletiani, elc, quos sagio quitl sis responsurus. Prima manus. inquies,
inartyres liil cotliees hoc die praetereurit. 7 Septem- bona firie autographuin reddiriit: sed post nonuin
bris," sanctus Clodoalrius simpliciler vocatiir pres- saeculum perfida alia in totum codicem grassata
l.yter et confessor; 19, sahctum Sequanum non est, et loco eorum quae scripscral Usuardus, alia
tiresbyterum, sed abbalem et confessorem dieil; 8 siibsliluit, Fruslra le in islam Iatebram conjicis,
Octobris, Libaria virgo Pelngiaepeccatrici adjungi- R. P., habeo quo te leneam. Qtiaeenim Iituras fccil
lur; 9, Eleulherius untts ex Dionysii sociis non m.intts, el in lituras hova induxit, eadem reliqiiuin
iliaconus, sed presbyter appellatur; 20, Syndulfura codicem scriptum esse manifestum est. Quod si
ct Adratirium annuniiat; 23, de Benediclo confes- sponte concedere nolueris, id vel ab invito extor-
sore altum silentititn; 30, de Germano Capuano ni- quebo, liluras esse decimo saecutosuperiores. Nant
hil, .sed : Medio vieo SS. Martyrum Pienlii et Agen- codex Dervensis, quem et litterarum fortna, el ap-
lii et S. Columbmvirginis. Mitlo caelera. Quid ex illa positae temporis nolae, et erudili testantur nono sae-
lectionum varielate conseqtialur, eliam lacenle me, ciilo verterite, aiit ineunte decimo exaratum esse,
plane intelligis. Tui coriices procul abscedunta duo- multos ex iis articulis integros repraesentat, qui in
lins aliis, qunrum unum aulographum esse consiat, littira scribuntu,r, nec verbmn habet de iis, quae
alterum ex alio autographo desumpium csse potius • ante lituras scripla fuerant. Erant igitur illaeliturre
quam ttios, probabilissimum est. Qui potuerunt igi- in Pralensi aiucquam scriberetur Dervensis coriex.
tuf ex autagrapho vel saltem purjssimo apographo Neqite enim dixeris ex isto Pratensein fuisse corre-
describi ? Quo paclo ex illis vel conjicere poluisti g ctum. Alioquin, cur uno potius loco quam altero ?
quid scripserat, quid non scripserat Usuardus ? Quo Cur priorum iilarum correclionum nulla, aliqua su-
jure ex illis pronunliasti Pratensem non esse aulo- peressent posteriorum vesligia ? Eariem correctio-
graphum? Trislissane lute editionis conditio. Virieo num omnium est manus. Ergo omnes noni saeculi
illam inter duas scopulos, quorum alterulro illi- sunt. Eadem igitttr aetate et exscriptus et corre-
dalur necesse est. Quo enim accuratius res ab au- ctus esl codex. Nutla causa fuit nono saeculo ctir
clore conscriptas ejusque verba reddit edilio, eo Matyrologium a Pratensibus mutaretur. Fatearis
censelur purlor el casligalior : nihil ulraque exbi- igitur necesse est in ntillam Eclesiam nullumve
bel accuratiiis qtiam autographum; et ab aulo- monaslerium cadere minus posse inierpolalionis
grapho Usuardi, utrumvis demutn illud sit, longe suspicionem.
aberras. Nnnc in medium veniartt lui codices, el cuin Pra-
Scd benigne tecuni agere volo. Esto lui eodices lensi de honore et praestantia contendant. De :e-
ineruin Usiiardnnf referant, paucis exceptis addita- late habeo confltentem reum. Vltro et lubens fa-
menlis, quae tu sagacissime odoraltis fueris. Esto leor, inquis (Prmf. c, 3, art. 4, §2, n. 210), Heri-
Pfatensis codex non autographi titulo dignus sit, niensem noslrum membraneum Pratensi palmam
et inter apograpba recenseri debeat. Hoc eliam omnino cedere.... duobus minimum smculis poste-
dato, vlde ne non sagacis et prudentis hominis fuerit riorem. Magnum temporis inlervallum, R. P., et
Pratensi pfaeferre quemvis alium codicem. Primum quo, etiamsi verum esset nihil novi insertum in
fateiis Pratensi creleros onines antiquilate cedere. Ustiardtim fuisse, id lamen non lam certo de He-
Nonne tibi, R. P., incogilanli islhtec excidit con- ^_ rinicnsi quam de Pratensi judicare poteras ; quod
fessio? Satisne deliberasli? Advertisline qnanluin satis fuit ul Pratensem anteferres.
periculi fuerit id honoris habere Pralensi codici ? simo Heriniensem 'aliosve ex autographo aut ex puris-
Ccrte quo propior est aqna scaturigini, eo minus apographo expressos fuisse quo argttmenlo
nlienis miscelur; et Pralensis, si non fons ipse, tibi persnadere poluisti ? Qiia nota dignoscere quid
sallem ita fonli vxitius est ut inler utrnmqiie vix Usuardum saperet, quid Usuardo repugnaret? Hie-
ullum perspici possil iniervnllum. Nam Heriniensis, ronyiniani indices, Beda, Florus, Ado el quotquol
te ipso leste, licet undeciini saeculi, Pratensi tamen anle Usuardtim fuerunt marlyrologiographiseuibii
ducentis est annis reeenlior. Nono igitur saecnlo subsidii conferre poterant, quandotpiidem ab
exaraius Pratensis codex. Te ipso eliam tempora illis aliquando recessisse non obscure indicat Usu-
computanle, vila functtis est Usuardus anno 876. ardus ab ipse, cttm ail in Prologo: At si quid prmter
Usuardo igitur ad sunsmum 23 annis posterius apo- quod illis aceepi in hoc opere aclum vel mutatum
graphtim. est, sagaei a me indagine perquisitum agnosci pote-
Dabis etiam, sat scio, illud ex aulograpbo esse rit. Neque rnagis auxilio erant quotquol post Usuaf-
deducluin. Neque enim siinile veri esl atitinde ac- dtitn scripla sunt marlyrologia. Vix eniin duo in-
cersitnm esse codicem, cuni opus fuil, ut antogra- veriias, qure omnibus anni diebus sinl sibi invicem
pho nimis cxtrito, codex aliusR. exscribereltir, Nimis consentanea. Heriniense Rlieniensis provinciae san-
exlrilum fuisse autograpbum P? Qpus fuisse ut ctis refercitur; Toriiacensis codex niultos ex Anglia
post tres cl viginti annos exscriberelur codex mem-, adniiscel; alii alios. Dices illos farile ab Usuardi-
branacetis, qui seniel tantum per dies singulos, et nis discerni, qtiia quartimdam Eeclesiaruni proprii
singiilis diebus per quatuor temporis raomenta su- D siinl. At quot sancli sunl apud Usuarrium, qnos
mebalur in manus?- An istud credibile libi videri propria quariam et singulari raiione colunt quae-
potesl? cum uoslris io temph's cbaiiacei videanlur daiii Ecclesiae? Dieul18Treviris April, sanctum Maternum
libri,qtii Rcel singutis diebiis sexaginta nbhinc et Usuarrio abjtidicas, proprium. Cur non
eo ainplius annis diu noctiique versanlur, inlegri Usuardus aeque Maternum adnolasset ac Maximum,
suitt lameri. Sed voto lanliilum illud lerapus durasse quem etiam Treviri singnlari ciiliu prosequuntur ?
autograpbiim. Sallem id concesseris inonacbos Pra- 24 ejusdem mensis, luus ille tantopere jactatus
tenses, ut libruro a suo sodale composilum a se per Heriniensis codex inter irapttros Rhemensibusturpiter relegatur,
sanctas Bovam et Dodam
l,res ct viginli annos usurpalum resiaurarent, non quod commemoret. pro-
aliuude codfcem fuisse muluatos. prias Cttr puius habelur, cttm san-
Ll praeterea fatearis oportet, nullam ecclesiam^ clos Basolum ct Theorioricum pagorum quorumdam
Hiilluin esse monasteriutn, quod minus interpolaiio- ejttsdeiii provinciae proprios annuntiat ? Alque
iiis nomine suspectum videri debeat. Qua causa,quo eiiam aliquando accidil ul illi caeterisquo niajoris
colpre mutassent Marlyrologium Pratenses mo- pretii nul.la causa interpolationis notam inureres, ei
oaehi ? Num eo teraporis spaiio quod Usuardi moi- illis vitio verteres quod puritati tribuendum fuil.
tem inler et rieciinum saeculiim'interest, sanclos Die 10 Februarii Pratensem illis praetulisli. Injuri:<;
quospiam suis fastis addidil aut delraxit Parisiensis nara in Pralensi sancta Austreberta in lilura scribi-
Ecclesia? An novis reliqtiiis ditata est abbatia Sun- tur, et eam prima' manus, ul vocas, cgo, autogra-
oblalum non mcraoravil. Deest
^ernianensis ?;Num societatem inii.l cum alio mo- phum Carolo regi
597 PROLEG. EDIT. J. BOUILLART. 598
euim sancia illa iu Pervensi codice. Puri eliam B inquinatum. Sed probavi, etiamsi hoc libi darelur,
erant 16 Martii. Hilarium et Talianum suo codici apographum esse ejusmodi, quod caeteris oronibus
adjecit Usuardus, deleto toto, quem antea scripse- , praeponere debueris : ae primnm quidem quod om-
rat, arlicuto. Deletus quoque Eustachius, additus- nium sit anliquissimum; dcinde quod probabilius
que Eulogius Cordubensis die 20 Seplembris. Tui sil illud ex aulographo descriplum esse, quam ulliim
codices primam, ut Dervcnsis, referebant mantim, aliud; postremo quod nulluni aliud niinus interpo-
seu primum auiographum. Cur illis fecisti inju- laiionis sitspeclum esse possit.
riaoi? Neque in illos aequior fuisli 1 Noyembris. Mu- In spem venio, R. P., fore.ut haec argumenla
laium in ipsis non fuerat Marcelli etogium; vere tibi omnem ex animo scrupulum eximant, Pralensem
Usuardinum fuit et primi aulographi. Adeo nihil codicem tecuin reducant in gratiam, et pro indiclis
cerli statuitur, ubi semel a regula discessum est. haberi velis quaecuraquein autographi sinceritalem
Nullam igilur notam suppeditabant libi tui codices, iiUegrilateinque paulo acerbiora minusque vera di-
qua Usuardina a non Usuardinis discerneres. Sine xisti. Ea libi facile condono. Qui enim potttisses de
ergo te iterum interrogem, quo nomine libi per- illo coriice recle judicare, qui alienis oculis iisque
suaseris itlos ex aulographo vel saltem purissimo iion admodum perspicacibus utebaris, et lestimonia
apographo esse descriptos ? saepe adversa fronte secum pugnanlia audiebas. Bol-
Denique alias ecclesias aliave monasteria po- Iandus et Henschenius, magni viri et in hac palaestra
tiori ratione suspectas esse, nihil opus esl ut pro- subacli, coriicem miniroe purum exislimabant: Sir-
bem. Res ipsa loquitur. Cum ad illas pervenil Mar- mondus et Mabillio nihilo inferiores asserebant auto-
tyrologium Usuardi, jam propriae erant solemnita- n graphum; alia Caslellanus, alia Stepbanus Cha-
tes. Erant eliam in finilimis regionibus alire, quas millart nuntiabant: suffusae hic illic iiturae, non-
jampridem sibi adsciverant. Has oranes dubio uulla additamenla facessebant negotium; proclivc
procul adjunxerunl novo Martyrologio; quas, quia erat peccare tot angustiis irretilum. Persuasum ha-
Usuardus ipse signare potuil, nullo indicio ab tJsii- beo multo benignius aclurum te fuisse cttin Pra-
ardinis distinguere possis, nisi fontem ipsum adeas, tensi codice, si tuis ocuiis illum perlustrarelicuisset.
aut ad fontem quam proxime accedas. Nullus ri- Neque tamen esl, quod de praepositisnostris con-
vulus, te ipso comprobanle, propius abesl quam querare. Non es nescius quanti momenti, quanti
Pralense, ut passus sum appellari, apographum. prelii sit singularc hujusmodi monumenttim. Tutum
Nonne igitur sagaeis et prudentis hominis fuil Pra- non erat lam longe transporlari in exleras hosti-
tensem codicem cacleris antepoiiere, etiamsi tam lesque regiones. Satisjie non fuit permittere, ut
certum esset esse apograpbum, quam autograpbum lotum exscriberelur? ut Sirmondus vester cum alio
esse cerlum esl ? Etsi verum sit, ut est certe, luis exemplo conferret ? ut postea Castellanus semel,
codicibus anleponendttm fuisse Pratensem, quam iterum ac terlio inspiceret, et per dies singulos varia-
meretur fidem tua Edilio, qtii tuos illi praclulisii ? liones quanlumvis exites solerhssime adnotaret? (Sol-
Nullius ergo ad edendura Usuarduin ulililatis esse ler. Prmf. c. 3, a 4, § 1, n. 195.) Quorum oroniura
poluerunt. le.stimonia si tibi non facerent saiis, cur non per
Atque baec satis sunt, R. P., itUertuvbare tua epistolam percunctalus esquibus argumehtis Usuar-
litteraria negotia longiori sermone, in pubtica com- dini Marlyrologii aulographum vindicaremus; cur
moda peccare csset. Arbitror nihit oinisisse quod _ essent liturae, cur iis lituns superinducta quaedam
te deinceps ad meliits de Pratensi codice sen- ^ quae ab aliis codicibus aberant; cur adriilae roar-
liendum adducere posset. Probatum est litte- gini solemnilates; an eadem ubique manus, an di-
rarum forroa, notis chronologicis, perpetuo versa? Nemo hic est cui non pergratum fecisses ;
usu, fida custodia illttm esse aulograpbutn : lituras, nemo qui oflicio non duxissel le de emnibus quam
baud dubia aulographi signa, demonstravi ab diligentissime facere certiorero. Vellero ex aniino
Usuardo factas esse, nec ab illis faciendis euin islud cepisses consilium, Quoniam vero ma-
aut ulla lege aut morle fuisse prohibitum. Planum firudens
iiisti nostrum Codicem publice traducere ; quod
feci autographi ab exemplia discrepantiam : his illum publice ulciscimur, a te maximopere pelo et
quidem, non illi adversari. Convelli lundamentum, quaeso, ut aequi bouiime facias Nec vefeor ut id te
quotota tua censttra uililur, vitiatum esse Pratensem cxorem. Tu enim ipse non postulasti modo.sed
codicem, ubicumque liturae suut aut- correctiones, etiam flagitasti (Prmf. a. 4, § 1, n. 208), ut quis e
quae in aliis codieibus non comparent; quandoqni- riostris dubia tua, imoerrata, in qum Codiceipso pri-
dem saepe correcliones adraillunl et ipsi; saepenibit vatus, incidisti, explunaret el dilueret: pollicitus te
habent eorum, quae anie luuras correctionesve scri- promptissime reiractaturum quidquid forle de auto-
pla fuerant: scriptura in correclionibus ubiquc si- qrapho nosiro iniquius sensitse dici posses. Quin de
miti, ajut ad omnia loca admoveri debuisse regulara, Republica litteraria salis libi raeritus videbaris, si
aut nullam esse. Lucem alluli exemplo, quod tibi id dubilalionibus tuis efficeres,ut Vsuardum ipsi no-
suspicionem injecerat sibi non constare Usuardi strum, nativa simplicilate, iisque quibus votuerimus,
manum. Parttm fuil elidere ductuni ex lectionurn annotationibus vinditatum , publici juris aliquando
varietatc argumentum; ultra progressus oslendi D faceremus. Sane hanc aequitatem exspeclabam ab
luos codices ab ulroque aulographo discrepare, at- erudito viro, qui ex eorum numero esl qui (ibid.)
que adeo ex illis ferri non potuisse de Pratensi ju- eumdemomnesscopumprmfixumhabent, ut,dissipalis
dicium. Et ne tuum animum severior exasperaret tenebris, errores depellantur, erualur veritas, antiqui-
repreltensio, non sum gravatus me ad iuani demit- tas ecclesiusiica vel mmulisstudiis.illustreiur, ad ma-
tere opinionem, apographum esse Pratensem co- jorem Dei sanclorumque gloriam. Vale.
djcera, aut saltem autographum recenliore manu
5SD USUARDIMONACHl 600

INCIPIT

USUAR DI MART YROLOGIUM

PER ANNI CIRCULUM.

3
PftOLOGUS
AD CAROLUMCALVUM.

Domino regura piissimo C*ROLOUSOABPUS, indi- A mulla inveniuntur bujus operts praeterisse neces-
gnus sacerdos ac monaclms, perennem in Christo saria. Quos tamen secutus censui, et Flori vhri
coronam. memorabilis laliorajam in eo ipso negotio seqtti
Minime v«stram latet celsitudhiem, o sapicnlis- vestigia, praeserlira in secundo ejusdem libro. Ibi
sime princeps, qualiter monemur imilandis anii- enim raulta, quae in priore omiserat, et correxil et
traorum- stodiis, ut quidquid in gestis praecipueec- addidit. At si quid prseler quod ab illis accepi in
clesiastico dogmati congruis minus perfeclum in- hoc opere actura vet mulatuin esl, sagaci a me in-
ventum fuerit,debeamus vel pro-posse supplere, vel dagine id perquisilinn agnosci poterit. Caeterum,
certe suppleri oblare. Quae res pia quidera sollicitu- benignissime , idcirco hanc exiguitalis fneaepraefa-
dine (vestro, si recordamini, jussu dignanter ad- tiunculam buic opusculo inserere malui, ut scireltir
niolo) me ad hoc, etsi indignum, compulit, quatenus non me in hoc usum tevilatis conamine, sed potius
sanctorum sacras atque anniversario recolendas veslris, ut erat dignum, paruisse imperiis caiboli-
festivitates ex quibusdam praecedentium Patrtim corum fideUum solito consulenlibus ulilitati. Undc
Martyrologiis. in quamdam colligerem unitatem. quod vestrtim est obsecro, ut si justum decernilur,
Recolebamque inipsis eorumdem selempnilatibus propria tuitionis anchora roboretur, quod videlicet
qiiam multos propriae negligentiae excessus, quos B1et praisenlibus regatis examinis auctoritate, et fu-
etiam purgari lali cupiebam oflicio. Praelerea et ve- turis tantae auctoritatis firmetur examine. Excel-
nerabilium Hieronymi scilicet ac Bedae presbyte- lentiam magnitudinis vestrae per molta annorum
rorum piis , quamvis succinctis, super hoc provO- curricula Rex regum Dominussua dignelur cuslo-
cabar descriptis; quorum prior brevilati studens, dire potenlia. Amen.
alter vero quamplures dies intactos relinquens,
Deerat iste prologus. in eo, quem publici juns dtt Breul, hujusce coenobii monacbo, qtti Prologi
faciraus, codice manuscripto, propterea quod exci- istius fronti observationem hanc praefixit. Nolandum
derat prae vetiistate primum ejus fotium. Etim vero reperiri in Solleriana Usuardi edilione.
nobis stippeditavit V. C. Pilhaei exemplar ejusdem Sraetereanon
OUILLART.
fcre, lum cbaracteris, tum aclatis, tesle D. Jacobo

a PROLOGUS ALTER
Ei LIBRIS BEAII ATJGUSTIIXI,
Quoliler volendi sint sancti.

Festivitates sanctoram apostolorum seu marlyrum fj
antiqui Palres in venerationis myslerio celebrari
sanxerunt, vel ad excitandam imitationem, vel ut
meritis eorum consociemur, atque oralionibus adju-
vemur (AUG.^1.XX,contr. Fautt., c. 21). Ita tamen
ut nulM martyrum, sed ipsi Deo martyrum sacrifi-
cemus, quamvis in memoriis marlyrum constitua-
mus altaria. Nerao eniro in locis sanctorum cor-
poruro assistens attari aliquando dixit: Offerimus
• Desideratur secundus iste prologus in ea quam
Sollerius adornavit Usuardi editione; at reperitur in
Usuardi ejusdem codicibus fere omnibns manu ex-
tibi, Petre, aut Paule, aut Cypriane; sed qued of-
fertur, offertur Deo, qui marlyres coronavit : ut ex
ipsorumlocorumamoreaffectusassiirgatadaugendara
charilatem, et in illos quos imitari possumus, et iu
illum quo adjuvanle possimus Cotimus ergo mar-
tyres eo cuttu dilectiouis et socielalis quo et in hac
vila coluntur sancti homines Dei, quorum cor ad
talem pro evangelica verilate passionem paralum
sentimus. Sed illos tanto devotius, quanto sccurius.
aratis, qui in bibliotheca Pralensi asservanturetin
raultis aliis. BOUILLART.
601 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 60S
Quos etiam ftdentiori taude praedicamttsjam in vila .A beri sibi notunt, quod uni Deo deberi noruut. Appa-
feliciore victores, quam in ista adhuc usque pu- ruit hoc in Paulo et Barnaba, cum, comrooti roira-
gnanles. At vero illo cttllu, qui Graece lalria dicilur, culis quaeper eos facta sunl, Lycaonii tanquam diis
Laline uno verbo dici non potest, cum sit propria imniolare voluerunt. Conscissis enim vestimentis
quaedam Divinilali debita servitus, nec colimus, nec suis confitentes et persuadentes se deos non esse,
colendum docemus, nisi unum Deum. Cum attlem ista sibi fieri vetuerunt (Act. xiv, 14). Apparurt et
ad hunc cutlura perlineat oblatio sacrificii, unde in angelis, sicnt et in Apocalypsi legimus angelum
Idololatrae dicunlur qui hoc eliam idolis exhibent, se adorari prohibenlem alque dicentem adoratofi
nnllo modo aliquid lale offerimus aut offereudura suo : Conservus luus sum et fralrum tuorum, Deum
praecipimus, vel cuiquam marlyri, vel cuiquam adora (Apoc. xix, 10). Honorandi sunt ergo mar-
sanctaeanimae, vel cuiquam angelo. Et quisquis in tyres propter imitationem , non adorandi propter
bunc errorem delabitur , corripilur per sanam do- religionem. Honorandi sunt cbarilate, non servi-
clrinam, sive ul corrigalur, sive ut condemnelur; lute.
dum etiam ipsi sancti, vel homines, vcl angeli exhi-

MENSIS JANUARIUS

HABET DIES XXXI.

Kalendit. *>«**•
Circumcisio Domini noslri Jesti Christi. Romae, natalis sancti Almacbii martyris; qui, jubente Urbis
praefecto, cum diceret : Hodie OclavaeDominici diei sunt, cessate a superstitionibus Idolorum, a gladialo-
ribus occisus est. Vta Appia, coronae miiilum triginla, sub Diocleliano imperalore. Ilem Romae, sanclae
Martinaevirginis, qtiae sub Alexandro imperatore diversis tormentorum generibus cruciata , tandem gladio
martyrii palmam adepta est. Apiid Spoletum, sancli Concordii presbyleri, etmartyris, temporibus Anlo-
nini imperatoris; qui primo fustibus caesus, dehinc equuleo suspensus, ac ferro post in carcere macerattis,
ibique angelica visitalione consolalus, demum gladio vilam finivit. In Caesarea Cappadociae, depositio
sancti Basilii episcopi, cujus celebrilas xviti Kalcnd. Julii potissimum recolitur. In Africa, beali Fulgentii,
ecclesiaeRuspensis episcopi, qui ob calholicam fidejn, et eximiam doctrinam exilio relegalns, tandem ad
propriam ecciesiam redire permtssus, vita et verbo clarus ,• sanclo fine quievil. ln territorio Lngdunensi,
sancti Eugendi [Bouillart., Augenii] abbatis, cujus vita virlutibus et miraculis plena refulsil. Alexaiidrise,
sanctaeEufrosinaevirginis.
NOTiE.
Usuardum in primaeva sua simplicitate hic re- B fortasse similes. Ilem Heriniensis, Tornacensis, An-
praesentari, probant plerique codices, quibus me tnerpiensis , editio maxinia Lubecana, Muheratus,
polissimum innili iu pracfalione indicavi : Pralensis Grevenus, Molanus, in quibus niilla, sallem mo-
nenipe codex, aut praelense, aut vere autographiis, tnenti gravioris, discrepantia reperitur, ut mox pa-
cuin quo semper convenit exemplarB, el alii ibidem tebit.
VARIANTESLECTrONES.
De presbiteri, et hujusmodi multis aliis minutiis pro Eugendo posilus esl Augendus. Mihi Eugendus
orlhograpbicis superins in praefalione actum est, et praeplacel, ut majores nostri in Actis hoc die lege-
erit saepiusalibi dicendi locus. Lcgo Circumcisiocum rnnt, et legere debuit Usuardus Adonem describens.
Herinien., Tornacen., Anluerpien. et ms. impres- Atque ila eiiam in anliquis leclum fuisse osteudunt
sisque pluribus, qiiemarinioriumprselucent Beda, et codices alii, pro texlu citali. A qua parle stet rieri-
Romanum parvum. Ex prioris aiinuntiatione suam valio Gallica Oyend,judicent alii. ln Eufrosihm ser-
procut dubio ibrinavit Usuardus. Praten. scribit Vavimodum scritiendi codicuin mss. et impresso-
Circuncisio. Greven. et Motan. adduril, secundum fum, quidquid Ado rectitis posuerit Euphrosynm,
carnem, qriibus vocibusutunlur apographa Hierony- orthographia fortasse alf edilore correcta. Notavil
miana ,el Beda : sed eas ab Usuardo expunclas, ul Clar. Castellanus in praetenso Pratensi auiographo
plerunique mulla decurlat, probant puriora exempla lituraro apparere post Augendi abb. cui deinde in
omnia tum edita, lum mss. Omisi etiaui Alippio, eadem menibrana inseriptum , aiis. Alexandrim,
licel in Adone babcatur, et rectius, opinor, apud C sanctm Eufrosinm virginis, cujus vila virtulibus et
Bedam Alypio, ipsa eadem catisa, quod in codicibus miraculis pletia rcfulsil: Manifesta tiaec, ul uiilis-
nostris id nomen non babealur, forle consullo ab sime dicam, transpositio, auciorhaleui illius codi-
Usnardo praelermissuni, tametsi salis verosimile sil, cis certo imminuit, nihiloiiiitius prittio boc die. iater
Faltonium Probum Alipium Honorii lempore, dum puriores locum obiinet, sa-pe alibi ob defeelus gfa-
Almachius, vel Telemaehustrucidattis est, praefectu- viores excludendus. Demuin observo, in ecgraplio
ram Urbis adminisirasse. Legilur hic et recle, ni Tornacen. voces pauculas inimuratas, quae lainen
fallor, Eugendi tton Augendi, contra quam habeatur lolitis rei stibstanltatii illaesam, et intactani reliii-
inPiaten., Heriiiicn., Tornacen. cl Muncrat., ubi qtitiirt.
eo3 USUARDlMONACHI 6C4
OBSERVATIONES.
Non facile riixerim, cur Ado Circumcisionem a A Sequitur in texltt noslro : Coronm militum xxx
Roroanoparvo expressam relicuerit, nec cur Usuar- quae in Adone post Concordii annuntialionem posila
dus octavam Domini, ab ulroque illo et Beda diserte est, ex Hieronymianis immediate desumpta, in qui-
positam. Reliqua, quae ad hanc primam annuntia- busCorona a miliiibus perperam distingui videtur,
tionem spectanl, in Variantibus riicla sunt. Alma- quod Viennensi nequaquam placuil, nec item No-
chiut a Beda primum sighatus est, ntilla genlis aut slro, a Notkero tainen resiilutum cst. Acttim non
instiluti faota mentione; utdubitari possit, au Theo- ago, si plura requiris, viriesis Bollandumel Floren-
docelutii a Bollando aliisqtte citalum pr.c oculis ba- linium. Romm, Martinm virginis meminit Romanum
htieril. Verumtamen, vel ea, vel simili alia causa parvum; Ado longam ex Actis laudalionem concin-
TelemachumThebdoreti ab Almachio hoc noslro dis- navit, breviorem ex ipso Notkerus, solam medullam
linguere velle, scrupulos magis sapit, quam soli- Usuardus contractam extiibet, ttt conferenti luce
dam ralionem. Brevius de eo agil Bomanum par- clarius palebit. Rabanus, licetex eodem fonte hau-
vum, sed decollalum pronunlial, qttod Ado non est riat, diversam plerumque semitam ingreditur. Rur-
ausus asserere, secutus sitnpliciler contexlum Bedae. sus : Et dpud Spoletum, sancti Concordii martyris,
Utrum e duobus descripsennt Usuardus et Nolkc- Romani parvi verba sunt. Elogium ex Actis Adonia-
rus, libera dalur sentiendi oplio. Eril qui opponat niiin est, compendium hic Usuardinum, apud Notke-
vcltislissiinuin Hieronvmianiiin ccgraphum Eplerna- rum paulo auclius. Alia denuo habet Rabanus, Con-
ecnse, quod Florenlinkts AuUierpianse-appellat; in cordium Rommtribuens. Basiliut apud antiquiores
cujus specimine, in praefalione Bollandiana pag. Marlyrologos notus non est. Nolkerus pluscula de
XLVIimpresso, et rursus in Propylaea anliquario Q eo meroorat; Wandalberlus vero canit:
anle lomum II Aprilis ex seneis laminis recuso, le-
gilur : Natalis Coronm, qtti jubente Asciepio, etc. Basiliusquesacer merltorumsplendethonore,
Unde nimirum sequeretur, priinamAlinacliianielogii isque praelerea nalivitatem Domini, Euphrnsynam et
originem ad Hieroiiymiana refcrcndam. Al cniiii Amachium celebrat, reliquos omnes omiliens. Equi-
facile occurrilur; nain maiiifeslissimepatet, codicis demexislimo sanctissimum episcopumpure Usuardi-
illius in laterculo hujus diei confusio ex oinnibus ntimesse. Quodverosubditur: Celebritatemejuspotis-
aliis apograpjiis Hieronymianis, luni a Florentinio simamrecolixvittKal. Julii, id qua ralione a viris caele-
edilis, lum apud nos inss. oinnino corrigcnda. Ul ra erudilis de ordjnalione in episcopumintelligaiur,
paticis dicam, huicMartyrologia prorstis iiisolimm milii studiose quaerenli hactenus reperire nou con-
esl hujusinodi encomia ttspiam relerre. Rursus non ligil. Ullinio loco habet Romanum parvum : £t in
Coronaesanclac, quaebic nulla est, nec Slephani, Ruspensi ecclesia, sancli Fulgehlii episcopi. Hinc ab
quem forle supponere volueris, sed unius Almacbii Adoiie aeceptusa pluribus laudatur, quaea Notkero
ea propria sunt. Stalnendum proinde Lanreiuium descripta sunt, Noslro modice decurlala et polita.
scriplorem codicis ex Angli» verosimiliter a S. Wil- Penultimoaloco in Adone esf Euphrosyna cum vilae
librordri allati, aut a sancto ipso, aut ex Beda: coaevi epiioroe, Notkero paululum aucta, atque in re-
scriptis elogium accepisse, atque illucnon salis apie centioribus codicibus Usuardinis descripta, ut mox
inseruisse, ul plane inlelligiuit haruni reriim perili, videbilur. Ustiardtis solum ferme nomen ab Adone
el fusius demonstrari poterit, siquando usus fueiit transumpsit el ullimo loco relulii; Bollandus vero
alia nostra Hieronymiaiia.apograplia, genuinis pro- in graliam PP. CarmelitanOrumad diem xi Februarii
Xima, lypis edere, in quoruin niillo similem usquam C remisil. De quo vide Resp.# Papebfochii, art. 10,
phrasim deprebendimus. Explodenda porro stuliis- iuira. 44.ul Eugendus Adoni debelur hoc die, non se-
sima imperili cujusdam Augli argiualiiincula de Al- quenti, Notkerus posuit. Ex illius verbis compo-
tnachio ab Almanacho progenilo, quain hic vel no- sita siinl, quac ab Usuardo dicuntur. Ex his perspi-
tasse plusqiiain salis est, uipoie nec appellari, ne- cere lector incipial, quam vere niiper a nobis pro-
dum confutari digitam, qtiod iaineu ultro >praeslilil iiuntiatum sit, Adonis Martyrologium fonlero esse,
laudalus nobis el saepeimposteruni laudandus Clar. ex quo fcnne lolum Usuardiimm noslrum pro-
Caslellanus. fluxit.

AUCTARIA.
ANTUERPIEN.-MAIOR inserit.secundum carnem. Post PuLSANEN. acephalus cst, caretque diebus fere
gladialoribus, cum Beda, adriit, hac de cansa. De quatuor prirais.
M^rtina, deest, sub Alexandro, etc. Scribit:« Apud ANTUERP.-MAXIM., ULTRAJECT., LETDEN., ALBERGEN.
Spoleluiu civitale Tusciae. » Post triginta, « hasjiro et DAHIC.ordinem non nihil immutant, caeleraUsuar-
Confessionevera<fidei sub, • etc. De Basilio : « Epi- dinae-purilati salis propinqui. Diem iiaque sic uni-
scopi, admirantlae fidei alqiic rioclrime viri. i Eu- formiler ordiuntur : « Oclava nativilatis Domini
phrosynae vila sicex Adone describiliir : « Quaeorar- nostri Jesu Cbrisli, et Crrcuincisio ejusdem. > Sic
lionibus palris sui Papuntii, de slerili malre proge- nu deinde secundo loco pergunt: < ln Caesarea Cappa-
nita, inptierili aelate constitula, clam se tonderi dociae,deposilio sancti Basilii episcopi, qui lempore
fecit, et monaslicam vitam expeliil, Smaragdi sibi Valenlis, doctrina el sapientia insignis, omnibus vir-
noinen imponens. Posl eliaro in reclusiouc vigimi tuiibiis fundalus, mirabililer effulsit. > Ctir omise-
oclo annos in ornni sanctitaie perdurnns, taclaaegro- rinl Usuardi verba de festi ejtis celebralione xvin
tationis incommodo, et tnorlem sibi adesse co- Kal. Julii, non babeo unde statuam. Pracdicti codi-
gnoscens, inanifestanle [mauifestavii] se religioso ces de sancta Martina haeclextui subjungunt: < Fa-
et cum lacrymis multotiens quaerenli eam palri. > ctus est autem in passione ejus, terraeinotus ma-
Hactenns ex Adone. Additur porro : < Cnm quievis- gnus, el crediderunt ea die millia el trecentae
set, sepulta est a lidelibus in ecclesia. > In line adji- animtB. » Terraemolus ex Adone acceplus est, unde
cit: « Ravenna, Severi episcopi el marlyris. > veraelaquo inirabilis ea conversio.buc traducla
ROSWEVO. secundo loco habet: Basilii episcapi, sil, nescio.
expuncto elogio. Tertio loco : < Roinae, sanctae LOVANIEN. eodem modo incipit, eumderoque ser-
Martinae, uxoris Adriani. Et Coronae virginis. > val ordinem, seri Basilii, Marlinae, Almachii, Con-
Tum : « Et natale sa.ncti Almachii, sub Olytn- cordii et Fulgentii elogia plane rescindit.
pio, > etc. Legiletiam: < Apud Spoletum civiiatein CENTULEN. : < Octava nalivilatis Jesu Christi Do-
Tusci:e. > In Fulgentio, abest lolum elogiuin. Dcni- niiui nostri, atque Circuincisio ejus. Romae, sancli
qne Eiiphrosyna Eugendo praeponilur. Almachii martyris. Ilem Ronice, sancta; Maximae
 605 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 606
virginis. > Quac haec Maxima sit, etiamnura quaero: A mino, divino sacrificio in ecclesia piitis celebratoet
forie jungenda eril Magnoet Maximo, dequihiisinfra sumpto. > De Basilio, ferme tit ANTUEBP.-MAX., ctc.
ad Belinum. Sequitur in codice : < Item via Appia, Deinde : < Romae, sanclaeMarcinaeviiginis et mar-
sanctorum xx miliium, [cur non corenm xxx?] sub lyris, quae cum esset sublimis genere, patre con-
Diocletanio passorum. Caesarea Cappadociae, sancli sule nata, dives nimis rerum, quas indigentibus mi-
Basilii archiepiscopi et confessoris. In Africa, civi- sericordiier ercgabat, lenta ab Alexandro impera-
tate Ruspensi, sancii Fulgentii episcopi, viia et do- tore, jussa est sacrificare Apollini ; quae cum iiollel,
clrina praeclari. Apud Spoletum, sancti Concordii diversis lorraentorum, > etc, ulstipra. In Almachio
martyris. In lerrilorio Jurensi, sancli Eugenrii ab- et mililibus xxx salis pura est. DeConconHo, iitserit:
batis. Alexandriae,Eufrosinae virginis. > < Qui natione Romanus ex palre GordianO, ten-
BRUXELLEN. i ncipit : < Circttmcisio Domini se- tus, > elc. In Fiilgeiitiopnra es!. De Eugendo addit,
cundum carnem, et octava dies Dominicaenalivita- « monasierio Viiensiura. » De Euphrosyna quod
tis. > In Almachio, et Concordio satis purus est. De supradiclis .idriit, describi non meretur. In fine :
Marlina habet sicut ANTUERP.-MAX., etc, sed nomcn « Ravennae, sancti Severi episcopi. » Videdicla.
corrumpit, scribens Marmenm. ln miliiibus satis BELIN.inseiit, s nionasterio Jurensium. » Scripsit
purus, in Fulgentio ex Adone modice interpolatus etiam Olytnpio prO Alypio. Sed prrecipuum aucta-
est. DeBasilio inseril, « ainniiiandie fidei, vitae, et rium in fine esl: « Eodem die, sancli Magni mar-
doctrinae viri; cujus potissimum elevationis fe- tyris, » descriptum forte ex codice simili STROZ-
stum, > elc. Euphiosynae elogium ex Adonc non ZIANO. Ex BJELINO accepit MOLANUS, nec ullus alius
niliil mulilat. Tuni « Ravennae, sancti Severii con- B coriex de eo mcminit. Vide conjecttiram Clar. Castel-
fessoris. > De eoeliam agunt Hieronyiniana, sed in lani in nntis pag. 15, el in Martyrologio universali
Actis differtur ari i Februarii. < Eodem ilie, sancti pag. 665. Ul ut est, nibil Baronius, nihil Bollandus,
Pagodae[vull dicere Paracodae, vel ul Mosandsr Pa- nihil alii rie Magno, Maxino, aut Maximo reperere,
ragodae] septitni Viennensis episcopi. » Sequitur : saltem quori htiic martyri aptari queat.
<rIn terrilorio Lngdunensi. monasterio Yirensium, GREVEN.incipit ab Eiiphrosyna, lere tit supra.
sancli Eugendi abbatis, > etc. Denique : < Silviniaco, Tum : « Eorieni die, beati Odilonis abbalis, cujus
sancti Odilionis, quarti abbatis Cluniacensis, qui vitam virtutibus el rairaculis claram, Petrus Damia-
perannos quinquagiala sex, miro religioujs fervore nus eleganti stylo descripsit. Hic priinus in monasie-
rexit alque provexit. > Vide infra auclarrium Gre- riis suis generalem commemoraiionem animarnin,
veni. fesluin omnium Sancloruni inslituit, quod in
HACENOVEN. post
: < Circumcisio Domini nostri Jesu Ecclesia utiliter institulum cerninms. Supe.r aqtias
Christi, quaudo ipse pracsentalus est sacerdoti ad eliam cum sociis fide plenis ambulavit. ln Oriente,
circumcidenriuin octavo die, ubi ille pro nobis pec- dorfnitio sancti Jaspar, qui fuit unus ex tribus ma-
catoribus primum sanguinem fudit, ostendens se gis. Hic a beato Thoma Apostolo fidem edoclus, et
vefuui corpus assiiinpsisse humanum. » In Almachio episcopus Ordinatus , quievit in pnce. In Aptilia,
deinde, Martina el Concordio satis purus est. Tura: Potiti mart^ris. » Aliis eliam diebus colitur. Vi-
< In CaesariaCnpariociae,depositio sancti Blasii [pro de xin Jan. in Actis. < Slepbani el Marlini niarty-
Bisilii] episcopi. Qui priraus monacborum regulas rum. Secundi marlyris. Trophimi marlyris. Sevcri
scripsit, et ab imperalore in exilium est raissus, cl r episcopi et confessoris. Hic etiam memoria recoli-
tandem ad suam ecclesiam esl reversus. Et a beato tur beati Fulgenlii episcopi Utricolensis, de quo
Effrcm heremila in colttmpna ignis visus esl, cujus Gregorius Hi DialOgofumrefert, quod a Golhis intra
caput erat in coelo et pedes in lerra. Qul spiritu circuli designationem inclusus, in maxima pluvia
propheliae claruit, et in lempore Valentis imperaio- pluviam non senserit. Coronae virginis. > Hahc pro-
ris, sapienlia et doctrina jnsignis, omnibusque virtu- babilissime ex Hieronymiaiio aliqtio accepil Greve-
tibus ornatus, mirabihler effulsil. Cujus festivi- 'nus, sed ut dixi, nulla est Corona ista virgo a.ma-
tas, > elc. In Fulgentio el Eugendo satis purus; in nuensium vitio pcrperam avulsa a xxx militibus in
Euphrosyna non plane convenit cum supradictis, lextu rclatis. Praeter Florenlinium, videri etiam po-
In iine, de corona xxx militum, pure, lesl Clar. Castellanus, in nolis pag. 8 el 12.
AytnciNcT.in fiue: < Ipso die, sancti Maxini mar- MOLAN. in ipso lcxtu litteris Italicis minoribus in-
tyris. > Vide infra de Magno. seruit de Fulgentio : « Hujus vita virtulibiis plena
VICTORIN. in fiue : < lpso die, sancli Odilonis babetur. > Et post Lugdunensi, < monasterio Juren-
abbatis. > Deinrie manu recenliori ; < Ravennae, sium, > De Magno habet in fine eodem charactere,
Severi episcopi et marlyris. > quod ex Belino descripsit, sed de eo jam ibi diximus.
MATRIC.-CABTUS.-UI.TRAI. : < Circumcisio Dp- Sequitur lypis Romanis minoribus, elogium Ful--
niini nostri Jesu Christi. Almacii martyris, Romae. genlii Ulricolensis ex Greveno desumptum. Sed in
Coronae mililum xxx. Fulgeiitii episcopi et confes- praefatione cap. 13 recte monuil idem Molanus, Ful-
soris. Marliuaevirginis el martyris. Eufrosynae vir- genliiim buiic, prn Carlusianorum Coloniensium
ginis. > arbitrio hac die collocaluni. In Aclis refertur xxn
HEGM.£SUECI.C,sub num. 130 : < Ipso die, saii- D Maii. Caslellanus in Marlyrologio universali euin
cli Q.lilonis. > recolit ni Decembris. Seqiiiltir eodem charactere :
STROZZIAN. <
: Eodem die, sancti Magni martyris. > t Clari abbalis nionasterii sancti Marceili in Vienna
Yirie, tit dixi, in Belino. et confessoris, magnaeSanctilaiis viri. Caslro Mele-
MEDI&EUS : « Ravennae, sancti Severi episcopi et durio, dcposiliosancli Aspasii confessoris, cujus ibi-
Utariyris. > Edilio Florenlina anni MCCCCLXXXVI cum dem nomini principalis ecclesia titulatur, licel vila
boc ex parte convenit. peniius ignorelur. In Corbeia, deposilio beaii Ade-
. SELINENS. PP. Franciscanorum , ascriplum fecen- lardi, abbatis et confessoris. Hujus vitam scripsit
liori manu : « Saucli Venerii marlyris. > An non Ratbertus abbas. » Etlitiones posteriorcs, de Claro
Severii? Viennensi addunt, < ctijus vita babetur. > Et in
EDITIOLUBECO-COL. , de Circumcisioiie, fere ul Aclis exstat. De Aspasio, ut in priori. Non est opus,
BRUXELL. Tum : « In Ofienle sancti Jasptir rcgis, seu hoc seu aliis sequenlibus .diebus, adjicere for-
quem beatus Thomas apostolus plene fideui docuit, mulam (de ctijus anliquitale bic non disputo): Et
et postmodum episcopum patriae ipsius, sicut et aliorum plufimarum sanctorum, marlyrum, confes-
aiios duos ordhiavil. Qui Jiac die obdormivil in Do- sorum atque virginum. Respondelur, Deo.grqtias.

IV Nonas. _ Dei.
Apud Aiiliochiam, passio B. Isidori episcopi. Et in Ponlo civilale Thoniis, tritim Iralrum Argei, Mar-
 607 USUARDI MONACHI 608
celli [Bouillart., Narcissi] et Marcellini pueri, qui sitb Licinio pnncipe infer lyrones comprebensus, cum
nollet miliiare, caesus ad mortem, et diu in carcere macefatus, marlyriuni consummavit. In Thebaide >
S. Macliarii abbalis.
NOT^.
lla Praten., Herinien., Tornacen., Munerati pritna editio, Greven. et Molan. Ul proinde de leclionis sim-
plicilate dubitari nequcat.
VARIANTES LECTIONES.
" ScribUnl
aliqui cum Herinien. /sWori : puto ego tyrones, Macharii legunl omnes, et ita Noslrum le-
Usuardum posuisse, ut est in tcxtu. Tltomis, Argei, gisse procul dubio censendum est.
OBSERVATIONES.
Prima nostra annunliatto non ex sohto fonle, sed A toci, unde et veram lectionem, et erroris originem fa-
ex Hieronymianis ab Usuardo accepta est, quam si cite perspexi. Quis enim non videt legendum: ANTIO-
integram servasset, forte lot diversa nonrina, ut CIILESYBLE,JDOHNI EPISCOP!EJUSBEM LOCI; atquc ita
snnt Isidori, hiridoni, Siridbni, Spiridonis, Slrido- vero ittius laci possessore in integrum restiluto, duos
nis, el nescio quae.alia, ex uno solo procusa non hypobotimmos expungehdos? Quae si vera sunt, ut
essent. Legunt apographa illa pleraque apud Flo- plane confirmari posstnu ex Mariyrologio reginae
renlinium : In Anliochia, Siridoni, episcopi ejusdem Sweciae, olim monasterii S. Columbreapud Senones,
loci. Alque inrie veram nominis faciem exsculpen- quod Cassiodorus, lesie Caslellano, tribuit Hierony-
dara raox ostendetur. Crelerum roirabilis, haec no- mo, et Holstenius in Animadversis ferme totttm edi-
niinum variatio, quociinque demum modo enuntie- dit, nosque inler Hieronymiana inss. baberaus or-
tur, virorum erndilorum ingenia non parum exer- dine xm, ubi lcgilur Doni; si, inquam, haec vera
cuit, ansamque Baronio dedil, til praeter Isidorum sunt, falsa etiam erit Usuardi leciio, quam tamen
Nitriensem, polius Hermopolitanum, qui nesiio qua seivavimus, ut auctoris puram et geiminam. Vide
ratione. signatus sit, alterum nostrum Isiddrnm An- de his plura apud laudatos ' lioii semel Florentinium,
tiochenum, et allerum Siridonem, item episcopum, et Caslellanum.
Martyrologio inscriberel. FaleUtr quidem ingenue, Annuniialio altera de tribus Tomitanis fratribus,
divinare se non posse, citjus demum civilatis Siri- ex Romano parvo per Arionem solilo ordine profluit,
don ille episcopus fuerit: Bollandits autem non pa- ulrobiqtie secundo loco posita. ln illo, sic Iiabelur:
rum laborat, quo lsidorum Usuardi et Syrodonum Et Tomis, marlyrum Argei, Narcissi et Marcellini.
Ilieronymianorum, aut confundat, aul disiingual, jj Qure sic ab Adone raelius relicia fuissent; nam elo-
quod eerte non salis obvium est. Ego hoc loco eru- gium, quod soli Marcellino tribuil, quodque Noster
dilorum duorum judicia proferam, de quibus staiuet ex eo descripsit, pridem observavit Nolkerus alteri
lector, quod videbitur. Heribertus Rosweydus in tribnendum esse, licet in nomine ipsemet erraverit,
episloia dala 12 Maii HDCXXVIU vitae sure penullimo, scribeits Phili episcopi, et Rabanus die sequenli Titi
ad imum e nostris, si bene conjicio, Roinam desli- episcopi; ubi verosimiliter legendum, filii episcopi,
naia, quaeqtie inter ejus chartas a majoribus nostris qui fueril Theogenes, in cujus Actis aqud Bottanditiu
priinutn reperia, sallem accitralius inspecta fuit, ea narrantur, quae nec Mareellino soli in Adone ; nec
anno HDCLXVIII : ita de -bisce Isidoris, vel Siridonis ipsi el fralribus, in codicibus recentioribus Usuardi-
episcopis judicium, vel dubilationem exponit: Baro- nis recte ascribunlur, ul videre est in Aetis m Ja-
nius, inquit, neutrum htc episcopum adsedem suam nuarii, quo die tres ilfi fratres in Hieronymianis
reducere potest. Si mihi sentum meum aperire ticeat, apographis, aliis pluribus immisti refertinlur, ad
valde vereor, ex uno nomine varielecto, duos episcopos quem locum consttli potest Floreniinii notatio. Pri-
nobis productos. Nam, s« recte colligo, in nullo ve- mo loco in Roraaho parvo signalur: Beati Macarii;
leri Martyrologib invenienlur duo hi episcopi n Ja- in Adone: Natalis beati Macarii abbatis. Haclenus
ttuarii, ISIDORUS et SIRIUON ; ,quod vet Siridonem, vel fecte, nec quidquam ullra indicant Hieronyiuiana
Isidorum reprmsentabunt, prout quisque veteris co- hoc die. At dum supra ductores sapit Usuardus prae-
dicis litteras legel. Id quod dico, videor ex s6lo Hie- figens; In Thebaide; rem implicuit, quatn nec Ra-
ronymi Marlyrologio colligere. Habes ibi (nempe iil banus , nec cx eo Notkcrus explicant, idum legiini:
Epternacensi) n Januarii: ISIRIDONI EPISCOPI ANTIO-„ Antiochia, Macarii abbalis. Neque prosunt bodierna
CIIIJE.Cum tres episcopi Doni, vei Domni Antiochim^ nostra Auclaria, dura imnc Macarium Alexandrinum
fuerint (addere poterat, Isidorus tiul Siridon nulhis) volunt, alium vero, qui xv Januarii colilur, JEgy-
vix dubito, aliquem horum designari. Haec Roswey- plium. lnlricala hacc et confttsa, a Bollando eluci-
dus, ad cujus fere menlem, aliam conjecluram Bol- data invenies hoc die, el citato xv hujus, nec niiiius
landus produxit. Vefum , nisi vehemenler fallor, erudite contracia a Castellano in uotis a pag. 40. Ex
rem paulo penilius introspexit Holstenius, el Ro- qitibus intelliges, quantum vaieant cognomenta illa
sweydi sensum haud salis clare expressum evolvit el Alexandrini el Aigypiii, cum ulerque, Libyaeincok
exclusit in epislola ad Cl. V. Florenlinium, dala 4 fuerit, hodiernus in Celliis, aller in Scithi. Vide Ja-
Kal. Februarii MDCLVIII, ubivsic loquiluf: Qut die nuarium pag. 4005, num. 5, et eos, qui posl Bol-
secuuda Januarii tanquam dive.rsiponuniur (a Baro- landum Macariorum Acla accuratius dislinguere co-
nio) B. ISIDORCS episcopus, el paulo post S. SIRIDON nali siint. Audiatur. poslremo Wandalbgrtus, qui
episcopus, pro uno vero, duo fqtsi substiluuniur, viiio liuuc solum ila recolil:
ambo creali ex verm letlionisignorantia, ,ut ex vetu-
slissimis mss. deprehendi, in quibus semel simplitiler- MacnanusquarlumNoiiarumdedicatastum(forte,astrum.)
que legilur: Antiochim, Syrodoni episcopi ejUsdeni Qui tenuit docuitqueereuii nius accolamorem.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. texturo babet deformiorem : «In D deposita, magnis choruseant virtulibus. > De Isidoro
Thebayda, depositio Jieali Macharii abbatis, magna- taeel.
rum virtutum viri. Et in Ponto civitate Tomis, trinm ROSWEVD. . * Antiochiae, Vsidori episcopi et beati
fratrum Narcissi, Argei et Marcellini pueri. Qui sub Macbarii abbatis. t De tribus TCmilanis, lextitm
Licinio inler tyrones comprehensi, cum nolienl mili- ponil iitplufali nuroero. In fine addit: < Iherosoli-
tare, caesi ad mortem, marlyrium consummaveruul, mis, sanctorum Slepbani et Vilalis. > Nomina in
et diu in carcere macerali, in mare mersi sunt. Cor- Hieronyroinnis disparata, conjuncla sunt.
pora eorum ad lilus delata, el [a] religiosis yiris PLLSANEN. Adhuc vacuus cst.
 609 MARTVROLOCIUM.— MENS. JAN. '610
AKTUERP. etMAx.-LuBEC,de caetero ptiri, Usuardi A MATRIC.-CARTUS.-ULTRAJ. : « Octava sancli Ste-
aridiinl in line: < Ipso die, octava sancti Stepbani.» pbani protomarlyris, Isidori episcopi et raartyris.
MUNERAT. coinmunior edilio altera tcxlui assuit: Afgei, Narcissi et Marcellini fratrum. > Ailera
«.Eodem die Silviniaco monasterio, deposilio domini- manu subditur : < Fronlasii martyris cum sociis
Odelonis abbatis. > Hie ileruro recurret, quanquara suis. > Vide Acta.
Castellanus xxxi Decembris collocandum existimet, CLUNIACEN. : < llem sancti Barbatiani confessoris. >
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVANIEH.,Remitlitur a Bollando ad xxxi Decembris.
ALBERGEN., DANICet EDITIO ULTBAJECT. BELGIC CAMBERIEN. Sanclae Mariae: < Sancti Baldulfi con-
sancti Stcpbani protoraarlyris. > fessoris. >
e Isirioroscribunt omnes : «Episcopi el martyris.»
£riuioloco:«Oclava ALTEMPS. : <Sancti Barbaliani confessoris. Civitate
De Tomilanis autem, quasi Usuardi constructionem Petragorica, sancti Silani mariyris, > socii, opinor,
velleut clariorein reddere, post illa verba, et Mar- S. Fronlasii.
celtini pueri, sic repelunt: < Qui Marcellini, elc.»> FLOBENTIN. : < Ipso die, sancli Splridionis epi-
ut prope dubites, ulrum sic Ado, et Usuardus ipse Scopi, sancti Barbiani confessoris Hic gesta marty-
non scripserint. Debinc Macario elogium lexunt in rum a nolariis diligenler exquisivit, et in ecclesia
hunc modum : <Hic Alexaiidrinus.Macharius autero, recondidit. » Sed haec Iranscribenlium Oscitantia
de quo babcttir infra xviu Kalend. Februarii, fuit illuc translata sunt ex elogio Adoniauo de Anlbero
iEgyptius genere, et ambo florenlesjn jEgypto, et papa, die sequenli.
amboAnlonii discipuli.» VidequaeinObservaiionibus EDITIOLUBECO-COL. convenit omnino cum AN-
noslris dicta siint. „" TUERP.-MAX.,eic.,praelerqiiaiii quod iii fine stibjiciat:
CENTULEN. : <In Thebaida, depositio bcati Macha- < Eodem die. sjttcli Balriulphi cohfei^oris, Ip5<3die,
rii abbalis magnarum virtutiim viri. In Ponto civi- S•ucii Odilonis abbatis Cluuiacensis. >
lale Tliomis, tritim fratrum Narcissi, Argei etMar- BELIN.: < Octava sancli Siephani. > In reliquis
cetlini ptieri. Anliocbiae,passio sancti lsidorr episcopi. tiextus salis purus est, cui subjicitiir : < Apud Sil-
Eodem riie, octava sancti Stephaei. > viniacum (transitus) sancli Odilonis abbatis, cujus
BRUXELLEN. incipit etiam ab «octavasancti Slepbani fcsiiviias cum in Kalendis tiabeatur, hic tanien ple-
prolomartyris. >In Tomitanis, satis purus est. Tum: nius recolitur. Ipso die, sancti Spiridionis episco-
<Ysirioriepiscopielttiarlyris.ln Tbebairie, nalalis san- pi : > ediiio postcrior habet Syridonis. At de his sa-
cti Macbarii Alexandrini abbatis, discipuli beali An- tis dictuin est.
lonii, magnarum virtutum viri. Et sarrcli Sindani GRE>EN. : < Oclava sancli Stepbani. Jerosolymis,
episcopi. > Haecesl, ni fallor, alia nominis Syro- Slepbani et Vilalis. ltetn Tuhiae,Ruliliae, Vitalis. >
doni inflexio, nisi agaluf de Sitano. Haec nomina ex Hieronyinianis repeienda sunt.
HAGENOTEN. in octava S. Stephani, in Vsidoro et Sequitur : < Stridonis episcopi et confessoris.
Tontilanis, superioribus similis est; se*d de suo su- Froiuasii martyris, ac sociorum ejus. Baldulphi cou-
peraddit: < Itcm in eadetn civitale, Marcellini pueri fessoris. >
in mare mersi.» Nolabis in priori annuiuialioiie MOLAN. : < Octava S. Slephani, Apud Silvinia-
Marcellinum puerum non dici, et elogium tolum in chtim, sancti Odilouis, elc, > plane, ut BELINUS.
tiuinero muliitudiiiis positum. Seqiiiiur : «In Tbe- Tum : < Ipso die, sancti Siridonis episcopi. >Vide
hayda, sancliMachariiabbalis. HicAlexandrinuserat, supra. Editiones posteriores lilteris Ilalicis lextui
Macharius autem, de quo habelur infra xvm Kat. C praefigunt : « Octava sancti Stephani. > In tine.
Februarii, ei fuit iEgyplius genere : Ambo florentes < Apud Silviniacum, sancii Odilonis, ctc. ApuriCor-
invEgypto, ambo beali Anloiiii magni discipuli, beiam, deposiiio sancli Adalardi abbatis. lpso die,
ambo magnarum virtulum viri, et magnorum mira> sancti Siridonis episcopi. >
culorum perpelralores.» Miiuiri est, iu iiiilluui codicem Usuardinum irre-
AQUICINCT. <
in fine: Ipso die, sancli Siridonis epi- psisse meinoriam S. Telesphori papae, qui hodie a
scopi. Item, sancti Barbatiani confessoris. Apud Sil- Floro. Rabano, el ex boc a Notkero, celebratur cttiu
viniacuro, sancti acbeatissiini Odilonisabbalis. Octa- elogio. Nos de eo v hujus.
vaesancti Stepbani protomartyris. »
HI iVomi*. Die 3.
Roniaevia Appia, natalis beali Anlheros papae», qui cum duodecim annis rcxisset Ecclesiam, passus est
sub Maximiaiio, el in cimiterio Calixli sepultus. Eodem die, sancli Pelri, qui apud civitatem Aulanam
crucfs supplicio est interemplus. In Ilellespoiito, sanctorum martyrum Cyrici, Primi el Theogenis. Civi-
Ute Parisius, sanclaeGenovefaevirginis, quae a bealo Germano Autisiodorensi episcopo , Christo dicata,
admirandis virlutibus et miraculis late claruit. .
NOTiE.
Sumilur ex Pralen., Herinien., Tornacen., Gre- D posuerat, ejusque promde textum, ul m iis editioui-
vett.eiMolan. Hic in poslerioribus cditionibus mnta- bus saepe solet, depravavil.
vii, qttae in prima bac secuudum Usuardum recte
»Pratensis codex omillit vocero papm, inquit asuo monilore fuisse lextus hic a nobis redditus
Solierius, et legil cimiterio Calixti. Utrobique falsum arguit. BOUILL.
VARIANTES LECTIONES.
- Scripsi Aniheros cum probalissimis codicibus. legente, cymiterto Calisti, ut me monuit Cas-
Eadem est tefminatio in Beda, Romano parvo, et teUanus, qui fonlem consuluit. Male in Heriniensi
Adone, qui meiius baberit Anierot. Praten. omillit est Etlesponto, pejus in Greven. Hellespontq; melius
voeetn papm, quaiu codices alii cum citatis jam ex aliis in texlu. In Cyrici et Theogenis, servo
Martyrologis constanter retinent. Mirum autem, lectionem quain ex nostris puriorem exisiimo. Lego
deesse in otnnibus liltilum marlyris, qui lamen in Parisius morieanliquilus receptissimo, non Parisiis,
antiquioribus illisclare exprimilur, forle ab Usuardo utMoIan. p; ssim cOrrexil. Scribenduin esset Autis-
sttidiose expuncius. Posui cimilerio, licet diversi- tiodorensi, non Aitissiodorensi,. ut Molanus, sed
roode in codicibus scribatttr, pieruraque eo modo. codicum ordinaria lectio, quae saepius recurrit, est
Iteui Calixti ctim qualuor postrerais; Pratensi /Iwlisiodorens/; aliqui male Antisiod. , ,
611 USUARDI MONACHl GI-2
OBSERVATIONES.
De solo Antero meminil Romanum parvum. Be.daeA Acla a Surio et Bollando edila reproducit, alibi, is
de ipso elogiiim auxil Ado, Nosler errore inlerpola- operae pretium fuerit, cum noslris conferenda. Ab
vit, tyrannum designans Maximianum, ubi cnm his dissentit Tillemontius lomo V, pag. 417. Petros
AdOne Maximinum scribere debuisset. Certe Ante- duos ex Eusebio de Martt. Palaestinae cap. 10, et ex
fum ad Maximiani fempora nullatenus spectare, ex Actis conalus eruere; de cujus argumentis stalucn-
ejus aetate consiat. Neque vero illum hicMaximinum dum erit in Suppleinenio. Jam vero unde Usuardus
intelligas, qui sub.initium saectili iv orientalem Petrum acceperit comperlum non est, neque indu-
Ecclesiam feede cruentavit; de illo agitur, qui anno corhactenus ut credam Florttm genuinum ei unquam
cxxxv Alexandro, prope Mogunliam tnrcidato, suc- visum fuisse. Superest verosimiliter conjiccre, aut
cessit, spemque fidelium de felici et diuturno Anteri Acta babuisse, quae ab Anastasio Bibliothecario
pontificalu, •brevi intercepit. Alque hic alius est syncbrono, e Graeco versa sunt, aut sallem inrie
Usuardi error, a Beda et Adone acceptus, de annis notitiam aliquam ad eum pervenisse. Cyricus, alias
ponlificatus xm, qui a Labbeo, Papebrochio, aliis- Cyrinus, Primus et Theogenes ex Hieronymiano
qtie' chronologis merito corrigitur. Quid de ejus Epternacensi aut ei simili a Noslro desumpii sunt,
niarlyiio sentiendum sit, recte exponit Tillemonlius, non magis apuri consuelos duces hac die noti, quam
Commentariorum suorum ecclesiasitcorum tomolll, Petrus, dequo jara diximus. In iis Mariyrologiis
pag. 278. Si quid aut inde, aut aliunde usui esse Pafetim iribuuntur, de quo vide Floreulinium et
possit, in Supplemento adliibebimus. Florenlinius Castellanum pag. 51. De Theogene, qui ab aliis
ad xxiv Novembris, pag. 997, de Anterqte, memorat Diogenes dicilur, seorsim locuti sumus die praece-
atiqtia, nescio an salis aple excogitata. Minus o deiili. Genovefam- Hieronymianis adjeclam censet
eo forlasse die:
displicent, quae de ordinatione ejus,Adoniano Florenlinius; atcertoeam memoratBcda, et ex eo
facta, alii eliciuht. Caeterum ex Anleri Rabanus. Elogium Adonianum est, a Nptkero de-
elogio aliqua dempsit Usuardtts, quae interPetri Auctaria scriptum, a Nostro decurlatum, sed iti Auctariis
ex aliis codicibus restiluta qstendemus. Bal- plene recitatum. Ad ea jam procedimus, puritate
sami giadio interfecli meminit Rabanus die sequenti, Usuardinaabundedemonstrata.Curautem Florentius
ex quo sua descripsit Notkerns. Apud Florum civi- Viennensis ab Adone positus, hic praeleritus sit,
tate Auclara Petfus iiodie crticilixus est. Unum ' haud equidem assequor; id saepiusfactum in Vien-
hunc esse cum Abselamo, qui in Roniano moderno nensibus sanctis, mecum lector in dccursu obser-
recolilur xi Januarii, docet ibi Bollandns in Praeter- vafe pplerit. Adjicio Wartdalberti in Genovefaeho-
missis, et hodie, ejus Acta iltustrans. Eum sequilur norem versiculum, hodie unicum :
Castellahus in nolis pag. 50 et 170. Item Theodori-
cus Ruinart. in Sinceris et Seleclis a pag. 554, ubi Tertia Nonarumquedies celebrat Genovefam.
AUCTARIA.
' ANTUERP.-MAJ. in prima annuntialione post papm quod martyrio coronatus est. Qui decimus octavus...
addidit cum Adone, etc, < et martyris, qui vicesi- passtis est sub Maximino, > etc.
mus post bealum Petrum, cum duodecim annis, CENTULEN. : « Romae, sancli Anteros papae et
mense uno, diebus duodecim, rexisset Ecclesiam, C martyris. Civitate Aulana, sancti Petri martyris. >
passus esl sub Maximiano, el [in] cimilerio Galixli Deest Cyrici, etc. « Parisius, sanctae Genovefaevirgi-
sepultus via Apia. In civitate Aulana, passio sancti nis. Ipso die, octava beatisslmi Joannis evange-
Petri, > etc. Deest annunliatio tertia. Tum : < Apud listae. >
Parisium, natale sanctae Genovephae, > etc, sed, BRUXELLEN. incipit ab < Octava S. Joannis apo-
post claruit, ex Adone restituit, <et usque> ad arinos stoll et evangelistae.< Apud Parisium, > etc, de
octoginta in Chrisli servitute cortsenuil. Genovefa, ut supra. Romae,natale sancti Antheros
ROSWEYD. in Antero, superiori similis est. Sequi- papae et rnarlyris. Qui gesla martyrum a notariis
lur de Genovefa etiam ut ibi. Caret annuntiatione diligenterexquisivit et in ecclesia rccondidit. Propter
secttnda et terlia. In fine autem ex Adone adjicit : quod sub Maximino imperalore niartyrio coronatus
< Eodem die, sancli Florentii Viennensis episcopi el est. >Nihilsatis praeterea. In Petro Aulanensi et Helle-
in fine subdit: < Et sancti
octavi ejusdem urbis episcopi. > spontanis purus,
martyris, Florentii episcopi. >
PULSANEN. hac etiam die vacat.
HAGENOVEN.,
ANTUERP.et MAX.-LUBECdecurlant Genovefacx haec comminiscitur praefixaoclava, de Antero posl papm,
: < Qui coiislittilus fmt summus
elogium, his verbis : < Quse a beailo Germano contra voltiniatem cleri a Cyriaco papa,
Autissiodorensi episcopo, Christo dicata. » At in ponlifex passus esl in Colonia cum xi milibns virginibus.
fine addunt: < Et octavae sancti Joannis evange- qui Hic Antheros praefuit Ecclesiae annis tribus, mcnsi-
listae. > bus duobus et diebus quindecim; marlyrio coronatus
MUNERATI editio majof et prima ex Adone etiam TJ esl sub Maximino imperatore et sepultus in cimelerio
addit: <El usque ad oclogesimum annum, > etc, Galixti. Hic constituit, ut episcopi de sede in sedem
quibus allera editio minor superadjecit : < Cujus non possint tranferri sine consensu Romarti ponlifi-
corpus requiescit in conventu aposloiorum Petri et cis. Et gesta ipse marlyrum diligenter a noiariis
Pauli, monte Parisius, > quaesivit, et excommunicationis sententiam fulminari
ANTDERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN.et EDITIO jussit in rebelles. Hic nalione erat Graecus, et xvtit
ULTRAJ.BELG.primo loco habent: <Octavaesancti post bealum Petrum apostolum. > In duabus se-
Joannis Evangelislae. > De Anlero inserunt : < Qui quentibtis annuntiationibus, utcnnque purusesl. Turo
decimus octavus post bealum Pelrura cum duode- de Genovefa post Ghrisia dicata , subtexil; < et
cim, > elc, pure usque ad finera, nisi quod aliqui sacro velamine est consecrala. > Rursus post senuit:
scribant Dyegenis, et in fine de Genovefa addant, < De hac virgine legitur, quori totiens lievit ex
< et usque ad octoginta aniios in Chrisli, > etc devotione, quotiens ccelum inspexit. Elsicut Sle-
LOVANIEN. convenit cusi prioribus, nisi quod in plianus protomartyr, saepe Jesum in dexiera Palris
flne totum Genovefaeelogium expunxerit. viriit. Hujus etiam oralionibus Symeon, qui sletit in
ALBERGEN. et DANIC.in boc differunt, quod de columpna, se committere solebat. ltem Marini inar-
Anlero ita legant post papm: < Hic constituit ut, tyris. >
[puto este nej episcopi de sede in sedem possint ViCTOtUN. et REG. SuEr.., $ub num. 130 : < Item
transferri; et etiam gesta marlyrum diligenter in Romae, sancli Marini martvris. > An is esl, qui
notariis exquisivit et in ecclesia recondidit, propter cotitur xxvi Decembris?
 613 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. «14
MAWUC-CARTUS.-ULTRAJ. : c Octava sancti Joan-- A gelislae. > Mutant Antcri lexluin, expunctis annis,
nis apostoli. Genovefaevirginis. Antheros papae ett subslilutoque Maximino pro Maximiano, recte
martyris. Petri marlyris, qui passus est crucifigi. quidem, sed contra mentem aucloris. In fine deGe-
Theogonis martyris. > novefa, ut in priori. Tum : <Die tertia, sancti pro-
ALTEHPS. : < Civitale Petragorica, sancti Eumasiii phelae Malachiae et sancli martyris Gordii. > De
confessoris. > Castellan. Eumachi, de quo hodie. Florentio, ut supra. <In pagoViromandensi, inventio
nihil in Aclis. corporis beati Quintini martyris ab Eligio episcopo,
FLORENTIN. : <In Padtta civitate, sancti Danielisi et translatio ipsius. > De relatione capitis S. Jacobi,
martyris. >Vide Acta. ferme ut supra. Et aliis litteris : < Ipso die obitus
EDITIOLUBECO-COL. : < Octava sancti Joannis> Angelaede Fulgineo. >
evangelistae et apostoli. > De Aritero omnia ferme! APPENDIX
coltegit, quaesuperins dicta sunt. In ,Pelro pura esl.
Tum : < ln Hellesponlano, sanctorum marlyruin Cy- Ex citala die prmcedenli Rosweydi epistola.
rici et Primi. Item in Cyzico Hellespoiui, passior Appendicem voco, quod ad Usuardum, aut ejus
Diogenismartyris sub Licinio rege/qui post multasi Auclaria non perlineal; gralam tamen lectori futu-
passiones tandem in mare projectus a fidelibusi ram, pulo, viri ertiditissimi observalionem ad Mar-
honorifice sepeliitir. > Vide quae die praecedentii tyrotogiuni Romanum, in*quohoc ipso die celebran-
diximus de Theogene. Sequitur de Genovefa, et lur <Zosimns, Athanasius .{Theopemplusel Theonas. >
Florenlio Viennensi, ut supra. Ilaque cilato texlu et Baronii notalione, sic infit:
BELIN.Praeftgiturtexlut Octava,etc, et altexilur: g < Videndum nuin qualuor hic errores commissi sinl.
< In Padua civilaie, S. Danielis mart. > 1. Qttod quatuor lii sancli ponantur passi ni Janua-
GREVEN. : Oclava S. Joannis. De Florentio, ex Ado- rii, cum Zosimus el Athanasius passi sint iv .'an.;
ne, ut stipra. < In Africa, Marcialis, Cirici, Claudio- Theopempius atitem et Theonas v Jan., ul patet ex
nis. > Haec nomina bene vcl roale ex aliquo Hiefo-- Menaeis. Depravatum est Menologium ctnn ponil,
nyraiano, ut hic passim usu venit, descripla sunt. TERTIA, VELQUARTA DIE. 2. Qnod quatuor hi mar-
« Paduae, beali Danielis levitae, et marlyris. Qui caj- lyres dicaiilur passim iu Cilicia, cumMenologium cl
co a se illuminato, locum, in quo corpus suum a Merireatantum Zozimum, et Atbanasium in Cilicia
paganis, clavis per caput el omnia roerobra trans- ponant. 3. Quod hi quatuor ponantur passi sub
iixttm, jacebat, revelavil anuo DCCLXVII. Angelre vir- Diocleliano, cum Theoperaptus, et Tbeonas tantuni
ginis de Fulgineo. > Melius die sequenli •ciimBot- sub eo passi sint, Zosintus autem et Alhanasius sub.
tando, nolante non virginem, sed viduam fuisse. Domiliano profeclo, ut habet Menologiumet Menaea.
MOLAN. In fine addil quae habenlur in ulraque 4. Quod in notis dicatur, Zosimum et Athanasium
Munerati editione. Deoctava, DaiiielePaiavino, et passos subDomitiano imperalore; imo sub Domilin-
Florenlio, ut supra, Tum : < Lem relatio capilis. no pracfectopassi sunl: ubi cardinalis Sirletus nen
sancii Jacobi aposloli, > addilque typis minonbus, rite verlit PR.«SIDE,cum in Graeco sit Spyovrt. >
< Fratris S. Johannis. Atrebaturo ad moiiasteriiim Vide praeterea Bollandum inAclis, et Castellanum in
sancti Vedasti. Angelaede Fulgineo. Invenlio beati notis pag. 51 et 73, ubi aliqua adducttntur iri Sup-
Quinlini martyris per beatum Eligium. > Vide au- • plemenlo discutienda. Quibus addc, quaedicuntuf in
ctarium ad Bedam el Acta. Editiones aliae praemit- r' appendice ad lomum I Januarii, pag. 1087.
tunt litteris ltalicis : < Octava sanuti Joiannis evan.
II Nonas. Dk i..
Natalis beali Titi, qui ordinalus ab aposlolo Paulo Cretensium episcopus, ac predicationis oflicium fide-
lissime complens, beatum finem adeptus est, ibique sepultus apud ecclesiam ubi ftterat dignus ministcr
conslitutus. Apud Africam , praeclarissiroorura roartyrum , Aquilini, Gemini, Eugenti, Marliani, Quinti,:
Theodoti, Triphonis, quorum gesta habenturj Romae, sanctorum Prisci presbileri et Priscilliani clefici,
ac Benedictae.religiosae; qui sub tempore Julian; imperaloris gladio marlyrium compleverunl. Item
Romre, sanctaeDafrosae, uxoris Fabiani maftyris, qufftpost interfeclionem ipsius, primum relegata exilio,
dein a praefatoprincipe, capite jussa esl puniri. Civitate Bononia, Hermetis, Aggei, el Gai.
NOTJE.
ita fere codices omnes, sed pura simplicitas eruitur ex Praten., Tornacen., Munerai., Greven. et
Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Greven. et Molan. pro Eugenti ponunt Eugenii; D sed Usuardina puritas quaerilur, eaque nisi vebe--
pro Martianii Marciani: item post Theodoli adduiit menter fallor, ex probalissimis codicibus exhibita
cum pluribus aliis mss. particulam el. Aliaein codi- est. Dissentiunl Greven. et Molan. qui, reclamanti-
cibus nominum variationes occurrunt, ut Theodori bus itertim codicibus mss. legunt tonsummaverunt
pro Theodoti, etc; nos ex antiquissimis nostris prd compleverunt. Deinde pro dein, vix aniniadver-
praeferimus-leclionem texlus, nec minutias omnes sione indiget. Molan.bene scribit Aggmi,sed rectius
scrupulosius enumerandas censemus. Triphonis scri- cum afiis ad Usuardi raentem, Aggei: item Gai licet
bunt passim omnes. Pro religiosm,babent aliqui glo- impressa communius habeant Gait, Gagii, vel Gagi:
riosm; codices.vero mulli subjungunt /eminre.quae' Munerati editio nec hic, nec alibi salis correcla et
vux necessario addenda videntur, ut posuit Ado, ne accurata. En specimina : Affros.v, pro Dafresm,
sensus imperfecius maneat, cum nec gloriosm, nec prmfeclo, pro prmfato, et pauca alia vix notaiu
religiosm ibi quidquam significent, si substanlivo digna.
desliluantur. Caeterumnon recla syntaxis a nobis,
OBSERVATIONES.
Praeluxit denuo Romanum parvum Adoni, hic hoc die evidentissime_patet. Ut a Tito incipiam, sic
Usuardo el Notkero, qui hodie ex Adonis, et Rabani prima ejns in Faslis "sacris menioria soli Rbmano
textibus suumferme tolum conflavit. Quod de primo parvo accepta refertur : Apud Cretam, Tiii apostoto*
fonte. nostro dixi, id in tribus commemorationibus rum discipuli. Quibusfere verbis ab Adone in Mar-
615 USUARDI MONACHl 616
tyfologio et inde a Notkero celebralur. At elogium A traducta, non integre et fideliter, dum princinium
ex feslivitalibus apostolorum ab Usuardo acceptum ouiitlilur, netnpe : tn Oriente, quaeparliculae flebitc
etmodice contractuni est. De Tili vila etgestis non- appositse innumeris conjecturis aditum pfaeclusis-
nulla ex variis collegit Bollandus, sed iion ila pri- senl. Baronius conlra veleres omhes textus, lyran-
dem accuralior sylloge ex Scriplura et Patrihus con- iitim apposuil Maximianum, ut observavjt Roswey-
cinnata esl a Tilleroonlio lomo II, a pag. 139, for- dus in laudata superius manuscripta epistola. Atque
tasse in Supplemenio usui fulura. Ciassis martyrum ibi eiiam solerter nolat, discere nos ex Maftyrologio
septero Africanorum Romano parva nota non est, non Hieronymi (Eplernaceiisi videlicet, quod Solumvidit)
ex Hieronymianis ab Adone iranslata, addilo-epi- inteltigi hic Bononiam Italim, sed Bononiam
theto prmclarissimorum marlyrum. Ilem, quorum Orientis sive Illyrici. Duplex enim Boninia, inquit,
gesta habenlur, sed quae nec ipse procul dubio vidit, una in Oriente, allera in Occidente; patet id ex aucto-
alias aliquod saltem •eorum extraclum daturus; nec ribus. Ila Rosweydus, qui tamen in Martyrologio
quisquam alius in lucem bacteiius efferre poluit. legere debuit clarissime expressum Bononia. Pu-
Terlia annuniiatio martyrum Romanorum Prisci tat Castellanus Bonaniam illam seu Bononiam re-
presbyteri, et Priscilliani et Renedictm, rursus ex perisse in Moesia,Gallice scribens, a Bodon, vide
Romano parvo primum profluit. Quae ab Adone ad- ejtis notas ad huric dietn pag. 66 et 67, et Baudrand
jiciuntur et a Nostro contracta sunt, ea ex Aclis in Diclion Geographico. Monuit autem BoIIandus in
S. Pigmenii (de quo cum Usuardo agemus xxiv Mar- nostro codice Usuardino Leydensi vernaculo legi
tii) educta censet Bollandus; Castcllanus tanlum Baloniam (Raloen) in Thracia, quod verissimum est,
non plane rejicit, ut proinde appositae lemporis B el ita eiiam babeltir in edito vernaculo Llirajectino.
nolae, novo et accuratiori examine discutiendaesiiil- Sed codicem Leydensem Belgicum iniposterum ci-
Consule interim praefalum Castellanum pag. 66 et tare supervacaneum censeo, dum cum altero Ley-
808. Et Dafrosm, simpiiciter ponit jam tertio lau- densi Latino oranino convenjt. Wandalbefti versi-
datum Romanum parvum. Breve elogium, quod ab culus bodie singularis est; ita sonat:
Adone mutuavil Noster, ex praecedenti fonte rivulus Tum pridie Nonas Augenti festa recurrant.
esl non satis putus. Displiceiit ilertim signata Ju-
liani lerapora, pro qiiibus subslituenda Diocleiianaea, Recentiores passim senliuiu hic Eugendum abbatem
ex Tillemoutio coiileiidit Caslellanus. Dafrosaema- recoli, de quo actum esl i Januarii. Bollandus ferme
rilus tion Fabianns, sed Flaviams appellabatur, de tribuit Eugenio, inAfricana lurma tertio: egoamplius
quoet filiabus vide Bollandum hoc die. Ultima clas- deliberandum censeo.
sis Hieronymiana esi, ex his a solo Usuardo huc
AUCTARIA.
HERINIEN.in lolo textu purissime Usuardinus, in Christi passi sunt, ut narrant ipsorum gesta, quae
fine habet aridilanientum, provincire Rhemensi pro- babentur. > Vide stipra.
priuih, nernpe : < Ipso die, natalis sancti Rigorberti, HAGENOVEN. liabel etiatn de oclava. In Tito ptirus
Rhemensisarcliiepiscopi. > est. Tum:< Ipso dieLingonis, saneti Gregorii epi-
ANTUERP.-MAJ. muiilus est. Incipit: «Nalale san- scopi el confessoris. > Seqiiuntur Africaui, deinde
cli Titi appslolorum discipuli. > In secunda et leftia Dafrosa, lum Priscus el socii, de quibus satis pure.
Adoni, quain Usuardo sintilior. Tura : < ltein Romae, Q In fine: < Civitale Bononia, sanciorum martyrum
beatae Dafrosae, uxoris Fabiani martyris. > Desunt Hermetis, etc. > Quod habet etiam praecedens.
reliqua. MATRICCARTUS.-ULTBAJECT.: <Octava sanclorum
ROSWEVD. : < In Creta, nalale sancti Titi, aposto- Innocenlum. Titi episcopi Cretensis , discipuli beati
lorum discipuli. > In secunda, lerlia et qtiarla Ado- Pauli aposloli. Dafrosre marlyris. Rigoberti archie-
nem eiiam potius, qiiam Usuarduin descripsit. Ul- piscopi. Rhemorum. >
lirua deest, cujus locohaec subsliluunlur : < Eodem Freteoti ALTEHPS. : < In territofio Uzecbiae civitatis sancti
» De Ferfutio roartyre meminit
die, Celsi confessoris. Apud Gaudavuro, Pharaildis Molamis episcopi.
virginis. > Nempe el viduae. hic, et Bollandus, in Praetermissis, Ferru-
Ferrutionem, elc, adducit. Hic Ferreolus est
PULSANEN. Desunt forte durje Iineae: reliqua satis tium,
Uzeticeusis , de quo vide Praelermissos i Aprilis.
oslenduiil lexluui esse puro proximuro. Caret an- FLORENTIN. : < Apud Nicomediam, sanclorum mar-
nunliatione ullima. tyruni Tlieopempi episcopi et sancli Sinesii. > De his
ANTUERP. et MAX.-LUBEG. lextui, satis puro, sub-
dunl : < Octava sanclorura Innocenlium. > plura dicenlur die sequenti.
EDITIOLCBECO-COL. Post octavam seqttilur textus
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEM., ALBERG. et solilo purior. In fine posl Aggei, nain hic iiltimo loco
DANICincipiunt: <Octava sanclorum Innocentium. > ponitur, subjungit, martyrum, el pro Rononia , cor-
In reliquo lextu satis puri sunt. In line transponunt rupte seribit Ranomia. Deinde : < Treveris sancti
noinina Hermetts, Gdii et Aggei. Celsi episcopi, et confessoris Chrisli, qui in cimi-
LOVAXIEN. prioribus plane similis, resecat elogium ry terio sancti Eucharii requiescil. Bituricas, sanclae
Dafrosae. Faustae virginis.» De qna vide Praeterraissos. < Eo-
CENTULEN. : < Apud Cretam, sancll Titi aposto- dem die, sanclae Pharahildis virginis. >
lorttm discipttli. Civitate Bononia, sanclorum Her- BELIN.praeinittit eliam octavam. In Tilo , pro di-
melis et Aggei. Apttd Africam, sanctorura Aquilini.... gnus minisler constilulus,hiheldivimtus minister, elc.
praeclarissimorum marlyruni, quoruin, elc. Romae, Sequitur : < Lingonis, sancti Gregorii episcopi et
passio sanclorum Prisci... religiossimaefeminae, qui confessoris. » In reliquo lexlu salis purus esl; in
sub impio Juliano marlyrium passi sunt. Itera Ro- fineaUlem, Aggei et Gaii marlyruni.
mae, sanctai Dafrosae, uxoris Fabiani martyris, sub GREVEN. : < Oclava sanclorum liinocentum. Tre-
Juliano. Et octava sanctorum lnnocehlum. > veris, Celsi episcopi et confessoris. Bituricas, san-
BRUXELLEN. post octavam Inhocentium, secun- ctae Faustte virginis. ln Flandria apud Gaudavuin ,
do loco habet : < Et sanctae Pharahildis virgiiiis , Pharabildis yirginis. Lingonrs, Gregorii episcopi, et
sororis beatae Gudilae, quae Gandavi qtiiescit. > De confessorrs , cujus vitam Vinceniius Delvacensis in
hac aliqua observat Castellanus, quae ex sermonis Speculo historiali lib. xxn, cap. 52, summatim pers-
Belgiui ignoranlia non poluit distinguere. Sequitur tingil. Apud Nicbomediam sub Dyocle [Diocleliano]
deTito non plene. In Prisco et sociis item, in Da- Theoporapi episcopi et Synesii martyrum. Item Neo-
frosa et Bononiensibus utcunque purus est. De phistae virgiriis et raartyris.>
mariyribus Africanis addit : « Qui multos agones, MOLAN. post Gatt etiam in fine allexil martyrum.
supplicia magiia, et passiones borridas pro Dde Deinde: « Octava sanctorum Innocenliiim, Lingonis,
617 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 618
sancti Gregorii episcopi et comessoris, cujus gesta A Innocenlium. In fine, de Gregorio, Rigoberlo, et Pha-
babentur. Ipso die, natalis sancti Rigoberli Remensis railde, ul supra. Subjungilur : < Dtequarla, san-
arcbiepiscopi, et confessoris. Gandavi, natalesancla» cii Theoctisti, ducis in Cucmno. Et congregalio
Pharaildisvirginis. Et sanctiFerrutiimarlyris. >Vide sanctorum sepluaginta apostolorum. > Deniqtie, ty-
qaae diximus ad codicem Altempsianum. In aliis edi- pis minoribus : « Tuderti Tusciae, sancli Rogerii
tionibus ultima illic annunliatio expuncla est. Inci- confessoris, ordinis minorum. Cujus meinoria ibi-
piunt autem istae litleris Italicis : Oclava sanctorum dein celebralur consensu Gregorii IX. >
UUHIS. _ uie o.
Romae, natalis beati Tlielesphori papae, qui seplirous post Petruni apostolum ponlifexordinatus, illuslre
ntarlyrium duxit. Apud Anliochiam, sancti Simeonis mouachi, cujus vita, ac conversalio satis extilit ad-
mirabilis.
NOTJE.
Itacodiccs mulli, sed omnino puri sunt soli Pralen., Herinien.,Torttacen., Antuerp., Max:-Lubec,
Grevenet Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Nalale pro natalis, vel vicc versa, promiscue B correctum est. Sic eliam Simeonis, in quo inaxime
ferme ab Adone, Usuardo, et aliis, ac proinde a , codices variant; hodie niulti praclerunt Symeonis.
codicibus nostris accipiuntur, ut id imposlerum Extitit, anliquus etiam scribendi raodusest, quo et
observare operae prelium non sit. Scribo Thele- hoc lempore aliqui uluutur.
sphori cum plerisque cditis, et mss. quod in Molau.
OBSERVATIONES.
Ad n Januarii supra ad calcem indicavimus, nibus ad arlicultim xi, a num. 38. Breviorem , sctl
sanclum Telesphorum papam a Floro, Rabano et et veriorem Telesphorianae vitae seriem dedil Tille-
Nolkero eo die celebrari. Priimis ad luinc diem eum monlius lomo II, pag. 251. De celeberrimo olim toto
relulit auclor Romani parvi bis verbis : Romm, orbe, eliam dum viveret, Symeone monacho Siylita,
sancti Telesphori papm, el tnartyris. Ilinc in Adonem meminerunt apographa Hieronyiniana; nec video
transiit, a quo brevi elogio exornatus fuit, cujus cur inter adjeclilios a.Florenlinio reputetur, praeser-
pars exigua ab UsuardoHic adoplala est, reliqua in tim cum praecipui codices in eoreferenrio conveniant.
Auctariis supplebitur. a lectore observari Signalur in iisdera antiquioi' ille Symeon, qui
velim quod in praefalione diximus, Florum , responsum acceperat a Spiritu Sancio, etc. Cujus
Rabanum et Adonem, licet eadem sanctorum occasione, exercilalionem inseruit Florentinius a
Acla prae oculis habuisse videantur, ita tamen pas- C leclore consulendam. Ulrumque Syrneonem hoc ipso
sim iii inodo , seu phrasi discrepare , iit manifeste eliam die commemofat Florus, ulrumque Rabaiius,
appareat allerum ab altero visum non esse. De el ex boc Nolkerus; De solo Slylita sic agit Roma-
Adone relato ad Bedam, de Notkero ad Rabanum, et num parvuin : Apud Anlibchiam, sattclt Simeonis
Adonem , alia ibidera senlentia. Jam vero qriid in tnonachi. Vitaecompendium exhibet Ado, quod fefihe
Hieronymianis sit Cmliflorim, Cmlesphori et Cmlis- descripsit Notkerus , Usuardus vero in paucissima
phori, nescio an Bollandus et Florenlinius nimis satis contraxit. Vilam non unam edidit, et diligenlissinie
recte divinaverint. Nec placet Caslellanus , eruderavit Bollandus , servata de more pfiiriigenia
rotunde asserens , in plerisque , Hieronymianis Te- aucloruin phrasi. Ex his potissimum Gallicam suatn
lesphoruro papam reperiri, Tametsi enima concede- digessit, alque ex Allatii Symeonibus ajiisqne exdr-
remus ex cilatis nominibus Telesphorum Nolkero navit Tillemontius per arliculOs novemdecim, torao
cxlusum, necdum mihi exinde consequens Tele- xiv, apag. 347 ad 392. Ambos texlus noslri sartctos
sphorum papain illic meinorari. Plura vide in Castel- gerainis versiculis innexuit Wandalberlus:
lani nolis pag. 79. Quid de Telespbori Vila, a Zegcro
Pauli Boliando oblrusa , et ab hoc Actis inserta, HincNouasSimeonconfessorpossidetalmus.
ccnsendum sit, doceuit Papebrochius in Responsio- Papa Telesphorusiisdernpariteruuecoruscat.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. hic praeter morem totum Adomanum lesphort elogium supplel, praeter dicta adjicieris :
elogium Usuardo attexuit. Tetesphoro [scribit ipse < Ilic constituit, ut seplem [Ado sex] ebdomadibtts
Thelesforis]solumaddidit, seditannos xi, menses m, ante Pasca jejuiiiiim celebraretur, et in natale Do-
dies xxi. Al de Symeone, ointua hoc modo : « Apud vP mini noslri Jesu Christi nocte missae celebrarentur,
Antiochiam, depositiosancli Symeonis monacbi. Qui et ymnus angelicus , id est Gloria in excelsis Deo,
tertio decimo aefatis^suaeanno, huic saeculoabrenun- hora sacrificii micsaediceretur. > Tum : <Item depo-
cians , mouaslerii clauslra expeliit; nbi mira absti- silio Simeonis, qui Dominum obtulit. Antiochiae,
nentia , vix seplimo die cybtini sibi indulgens, psal- sancti Simeouis monachi, et confessoris, admirandae
tcrium infra qualuor menses didicil. Deinde nimia virtutis viri, qui in columna stelit. > Denique : <Et
domandi corporis inlentione, fttne palmitio renes saiiclorum Felicis et Amandi. »
sibi constringens, duriler laniatus est. Inde in quo- PULSANEN. incipil:« Relatiopueri Jesu ex Egypto. >
dam puleo se recludens, et ex eo a fralribus vio- De ea vide infra vu Idus seu vn Januarii. Tum: t Et
lenler ad monasteriutn reduclus, clam fugiens he- VigiliaEpiphaniae.» De reliquo tolus lextus purusest.
remum petiit, ubi mullo commoratus lempore, in MUNERAT. soltira inserit, post < illustre marty-
columpna editiori, sanctilale fervens, se concludit, rium, » haecverba : « sub Adriano princine duxit. »
unde non modo exlraneae mulieri, sed nec propriae ANTUERP.-MAX., LEYDEN-BELG., LOVANIEN. ct EDI-
matri se videre permisit. Et usque hodie basiltcam TIOULTRAJ.-BELG. incipiuril; «Vigilia Epipbaniae Do-
columpnaeiltiusnullafeminarumingredilur, nam quae- raini. > Decaeterq puri sunt.nisi quod deTelesphoro
dam mulier vesle induta virili ingredi voluit, sed mox inserant, ut supra « sub Adriano, > etc.
ut limen atligit retrorsum morlua cecidit. > Pos- ULTRAJECTIN.,LEY»EN., ALBERGEN, et DANICnabent
lieraa haec desumpta suntab Adone ex Greg. Turo- etiam primo loco de Vigilia. De Telespboro auiera -
iicn. de Gloria confessoruin cap. 26. « Constiluit seplem hebdomadibus ante Pascha jeju-
ROSWEVD. liic ex eodem Adone toluui ferme To- niura ab omnibus clericis ngi : trcs inissas in nalaii
PATROL. CXXIII, 20
619 USUARDIMONACHI
Domini celebrari, hymnumque angelicum, id est A regis et confessoris. Ipso die, sancti Vcrlaci here-
Gloria in excelsis, decanlari ad missam, inslituit. raitaeet confessoris. > Vult dicere Gertaci; sed quam
Ad exiremum aulem illustre roartyrium sub Adria- saepe usuveniat, ut G mutetur in V et vice versa,
no, etc > alibi forte accuratius explicabo.
CENTULEN. : « Romae, sancli Thelesphori papae et BELIN.editioprima soiam texlui praetigitVigiUam.
marlyris , qui illtistre martyrium duxit. Antiochiae, Ast altera de Telesphoro posl martyrium duxit, in-
sancti Symeonis monacbi, qui in columna stetit, cui ' serit: <Hic constituit ul in natali Domini per noctem
vita virlulibus et miraculis effulsit gloriosa. » missae celebrarentur. » In fine autem : < Gandavi,
BRUXELLEN. priino loco de Vigilia. Deinde : « Ro- sanctae Faraillidis virginis. > Vide de Pharailde die
mre , sancti Thelesphori papre. Qui ymnum ange- praecedenti in Auclariis.
licum, Gloria in excelsis Deo, bora sacrificii missae, GREVEN.: < Vigilia Epipbaniae Domini. Eodent
el in festo nativitalis Dominitres missas canlari in- die, Edwardi regis Angliae et confessoris. Tillonis
stiluit. Et tandem sub Adriano imperatore, pfo confessoris. In Africa, Felicis, Secundi, Houoris,
Chnsto illustre marlyrium duxit, et in Vaiicano Luciani, Candidi, Januarii. Gerlaci beremitae et
npud sanclum Pelrum sepultus est. > In Symeone confessoris. Senonis, Honoberti el Henulphi episco-
magnam partem elogii Adoniani describit et con- poriim et confessorum. Romae,beatae Emilianae vir-
trabit. ginis, amitae beati Gregorii papae. Qui de ipsa et
HAGENOTEN. de Vigilia, ut supra. Item de Teles- sorore ejus Tarsilla ita dicit homilia 38 : Uno ardore
phoro, cum elogio ferme Adoniano. Tum : < Apud conversae, sub districlione regulaeviventes in domo
Aiuiochiam, natale sancti Syraeonis, qui pritno erat D propria socialem vitam ducebant, et quolidianis iu-
paslor ovium palris sui, et mirabiliter conversns per creroenlis cceperunt in amorem conditoris suc-
hoc quod scire voluit, quae esset substanlia auimae. crescere. Et cum hic essent solo corpore, quotiriie
Qui jussus est intrare monasterium , et ibi expediri ad aeterna transire. In Thebaide, beatae Amatae vir-
de hac re. Quodet fecit, el in lanlum profecit, quod ginis, abbalissae, dequa Vincenlius Speculohislorial.
in tribus mensibus omne psallerium, tanluni (lotam, hb. xvin, cap. 92. > In Actis vocatur eliam Talida.
nifallor) legendatn et monachoruro regulas disceret. > De Tillone ngitur ibi vu Januarii.
Reliqua non magnopere differunt ab eis quae ex MOLAN.in prima editionc solum adjicit litteris
Adone retulimus. Ullimo loco addit : Bataniw , Se- italicis : Vigilia Epiphanim Domini. Deinde lypis
verini confessoris. Severinos duodecim invenio, miiioribus ex GREVF.N. describil omnia , quae de
utrum ex illis faicunus sit, necdum satis cerlo distin- jEiniliana nuperrime retnlimus. Ilem de Eduardo et
guere potui., Gerlaco, de reliquis nihil. At in editionibus posterio-
AQUICINCT. De Telesphoro, post duxit, addilur: ribus Vigiliam Epiphanim Domini, litteris Ilalicis
< Hic constituit ul nmnes clerici in sorte Dei electi primo loco posuit. ln fine de Eduardo rege Anglo-
septem hebdomadas plenas anle sanclum Pascha a rura. Tum : « Die quinta, sanctorum martyrum
cafhe jeiunent, et in nocte nalalis Domini missas Pheopeinpli, el Theonae.> Atque huc reduci possunt
celebrari, et Gloria in excelsis Deo ad niissas can- qure nic in appendice iu Januarii ex epislola Roswedi
iari. > uolata sunt, ubi simul de Zosimo et Alhanasio, quos
VICTORIN. habet eadem omnia, sed phrasi non islis Barouius eo die coujutixit. Fatetur Molanus se
nibil immutata. - sanctos suos Graecos,quos in posterioribus editionibus
MATRIC.-CARTUS.,-ULTRAJECT. ^1
: < Vigilia Simeonis refert, accepisse ex Graecorum Horologio, in quo et
mouachi, qui slelil super columnam. Telesphori Tbeopemplifs el Theonas hoc die celebrantur. Hos
papae el mar.lyris. Hic insliluit jejutiium quadrage- autem marlyrologis Occidentalibus aniiquioribus
simaTe. Eduardi regis Auglorum. > antea ignotos fuisse certissimum est, ex martyro-
VATiCAN.,signatus numero 5949, nibil habet de logio Galesinii, vel verosimilius ex MenologioSirleti
Simeorie Stylita; al de aiiliquiori evangelico ila a Baronio translatos, licet non ab omnibus eodem
aducil: < Hierosolyinis, sancti Simeonis prophetae. > die recolanlur. Pulat Castellanus Tbeopemptum
EDITIOLUBECO-COL. :« VigiliaEpipbaniae Domini.» illura el Theonaro, cum Theopoinpo et Senesio, rie
De Telespboro colligunlur quae superius dicta sunt. quibus heri ex Florentinis codicibus egimus, identi-
« Apud Antiocbiain, sancti Simeonis monachi, qui ficandos : ut videsis in ejus nota ad iv Januarii
decimolertio aelatis sttaeanno huic saeculo abrenun- pag. 73. Sequitur in uostris Auctariis minutiori cha-
tians monaslerium petiit, ubi mira abstinentia, vix ractere : < Apud Trajectum, Gerlaci eremilae, ex
septirao die cibum sibi indulgens, psallerium infra milite confessoris. Item, ut notat Metaphrastes, beatae
quatuor menses didicit. Eodem die, sancli Edwardi Apollinaris virginis. >
VUI Idut. Die 6.
Epiphania Domini. In lerritorio Remensi, passio sanclae Macrae virginis; quae jubente Rictiovaro prac-
side, cum iu ignem essel praecipitata, et permansisset illaesa, dein mammillis abscisis, et squalore carceris
afnicta, super testas etiara aciitissimas [Bouillart. add. et prunas] volutata, orans raigravit ad Dominuin.
Redonis, sancti Melanii episcopi et confessoris, qui post signa virtutum, jugiter intenlus coelo, migravit a
saeculo.
NOT^E.
Ita concorditer Praten., Herinien., Tornacen., An-J) Betg., Vltrajectin., Leyden,, Lovanien., Albergen. et
luerp., Max.-Lubec, Belin., Greven.et Molan. Item Danit.
codices mediaenolae, Antuerp.-Max. Edilio Vltraj.-
VARIANTESLECTIONES.
Rhemenst el Hemenstscnbunt codices, servo ple- uomtnum, Antuerp. et Max.-Lubec. migravttad Lhrt-
rumque modum poslremum. Max.-Lubec ut plane stutn. Sunt qui scribunl Melani cum Antuerp.-Max.
iricorrecta editio est, ita saepe, ul dixi, dissentit non inelius in lextu. In ultima aiiiiuntialioiie recitrrunl
lam re quam modo scribendi, nec seniper vacal varii naevi. In Praten. ei Tornacen. esl emigravit a
singulas minulias discutere. Ita hic legil Rietionatio; smculo. Anttterp. ponit, jugiter intentus in cmto;
Belin., Riciovaro; Anlu.-Max., Riclionaro. Legen- Max.-Lubec. jugiter intentus.migravit;Antuerp.-Max.
duin esset abscissis, sed codices passira habcnt el alii, jugiter cmloinlentus. DeroumBelin. phrasiui
abscisis, quibus subscribenduro. Aliqui pejus abcisis; auget, jugiter cmloitttentus, gloriosus migravit, elc,
Greven., excisis. Lectio Usuardina est migravit ad atque ealectio a Batronioservata est.
CSl MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 6-22
OBSERVATIONES.
Epiplutnia; Epiphania Domini; Epiphania Domini j\. signavit auctor Romani parvi : SrmctmMacrm virgi-
nostri Jesu Chrisii, modi diversi sunt, quibus apo- nis, sub Ricliovaro prmside. Quae Acla Adoni prae
grapha Hieronymiana anliquissimam, et celebralis- luxerint, equidem ignoro; certe brevi stto elogio
simam tola catholicaEcclesia feslivitatem exprimunt. plura complecti videtur, quam Acta a Bollando edila,
Bedaeplacuit modus secundus, quem Florus auclio- et illuslrata repraesentent. Eorum crisim tradit
rem reddidit : tertius Rabano. Notkerus longiori Tillemonlius tomo IV, pag. 497 et 734. Noster sua
oratione, varia complexus est. Romanum parvum omnia ex Adone mutuatus est, phrasi nonnihil
secundoloco, sic posuil: Epiphania Domini, idest ma- perpolita, quam codices aliqui inlegram servaverunt.
nifestatio, vel apparitio Domtni. An hic, obsecro, per- Castellanus Macram remitlit ari n Martii, quo die
spicerepotuitValesius, Romanum parvum ex Adone coronatam praefata Acta diserte indicant; putatque
contractum esse, ubi Ado soliim scripsil Epiphania hoc die corpus revelatum, aut elevalum fuisse.
Domini ? Ut ut est, Noster Adonis, vel Redae,aut, si Wandalbertus ui Marlii non scripsil Magra aut
ila vis, alicujusHieronymiani verba transumpsit. De Marcia; sed nisi vehementer fallor, Quinas Macra
pluribus mysleriis, Epiphaniae festo recoli solilis, pio Nonas defendit amore. Alii, nescio qua causa,
agunt breviter Baronius,sed et Florentinius in nolis, ari xi Junii rejiciunt. De Melanio Rhedonensi sic
Bollandus vero in Actis; nemo accuratius rem hodie legit vetuslissimum Eplernacense : In civitale
totam ab ovo excussisse videtur, quam Castellanus, Redonis, natale sancli Melani episcopi : alia apogra-
cujus ertiditas disquisitiones curiosus lector consulere pha hoc ipso die conjungunl nativitatem, ordinalionem
poterit. Nec Wandalberli versiculo negandus est et transitum , quemadmodum inde descripsit No-
locus: „D tkerus. Ex praediclis Hieronymianis sanclum. a
Nostro acceptiim non dtibilo, adjecta laudaiiiincula,
OcUvoante Idusagitur Theophaniasanclum. qute sanctis plerisque aptari potest. Vitaro habes a
Macram in Hieronymianis, Beda, Floro, aul Rabano Bollando illttstralam , ex quo et Castellano disces,
non reperies. Primus eam el quidem primo loco quid de varia festi celebratione statuendura sit.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. : < Epiphania Domini nostri Jesu paucis panibus magnam turbam hominum satiavii.
Christi. Iii civitate Antiochia, natale sancli Juliani Et sic in hac die quatuor facla concurrunt, quorum
martyris, el Rasilissae, et Celsi pueri, et Martianitlae primum, ut principalius celebratur. > Videalur offl-
malris ejusdem, et Anlonii presbyteri, et Anastasii, cium ecclesiasticum; el ea, quaeobserval Castellanus
sub Marliano praeside, tempore Diocletiani et Maxi- pag. 95. Macram vocal Macheam* in tota aimuntia-
miani. >De bis noslri codd. ad ix Januarii, sed hic ad lione Adonianus. Sequitur de Juliano et Basilissa
proprium diero retracti sunt, quo in Hieronymianis sociisque integra annuntiatio Usuardina, ut ponitttr
meraorantur, et a Floro, elogio ex Actis desumpto, ix Januarii. In Melanio satis purus est.
exornali suni. Sedde his videndusomninoCastellanus HAGENOVEN. : < Epiphania Doinini. Et nota, quod
hoc die pag. 105, plurima ibi curiose, et erudite est triplex apparitio Domini, qua hodie apparuit.
congerens ad confundendos, vel distinguendos Ju- Primo apparuit Magis, qui itli prima tnunera oblu-
lianos, quibus martyrologia iiimium quanttun abun- r** lerunt, quae in carue ei erant oblata. Secundo appa-
dant. Sequilur in codice de Macra, quae ipsi Maria ruit Johanni Baptistae in baptismate, quanrio audivit
est, et de qua solum ponit: <Quaejubenle Rictiovaro, Patrem in voce, Filium bjiptizavit in flumine, et
in prunas volutata, orans migravit ad Dorainum. Spiritum sanctum vidit in columba. Terlio apparuit
Eodero die, translalio corporis sancli Germani Anti- convivis in nupliis, quando de aqua fecit vinum. >
siodofensis episcopi, admirandae fidei, doclrinae et Hactenus satis bene, ut supra. Utrum admitti pos-
virtulum viri. > Ponilur etiam ab aliis, sed remit- sint, quae sequuntiir, alii judicenl; ita pergit: < Per
tenda ad nalalem xxxi Julii. quod miraculuni visuro, Johannes evangelisla, cujus
ROSWEVD., in prima purus, secundam non Usuar- erant hae nuptiae, ad vocein ejus, ttxorem deseruit,
dine, sed Adoniane enuiitiat, de qua varietate supra et Chrislo fidus adhaesit. > In Macra et Melanio salis
diximus. Tertiam plane omillit. purus est. Adjicilur in line : < Item Trevis, sancti
PULSANEN. sic incipil: < Apparilio incarnati Do- Agricii episcopi el confessoris. > Vult dicere Treveris.
mini, et Salvatoris noslri Jesu Christi. Hujus siquidem VideGrevenumxin Janttarii et Acta nostra eodem die.
veneratio, quia priraae virlutis et baptismi sni deco- MATRIC-CARTUS.-ULTKAJ. : < Epiphania Domini.
ratur misterio, eo devolione fil fortior, et in salute Macraevirginis, et niarlyris. Melanii episcopi et con-
nunierosior. >Macraeelogium expuncttun, in Melanio fessoris. Juliani, Celsi ctnn soiiis MM.> Recte nota-
purus est: sed pro Rhedonis scribit Seddonis. In lur in apographi nostri margine, non haberi Julia-
fine : < In Antiocbia , natale sancti Juliani niartyris, num hoc die in martyrologio Romano : quaerendus
et Celsi pueri, et Martiaiiillae,et Antonii presbiteri, erat ix Januarii.
et Anastasii, quoruro niirae passiones leguniur. > De CAMBEBIEN. monast. S. MariaeConventual. : < Ipso
his, ut supra monui, ix Januarii. D die sancti Sallani sociorumque ejus martyruai. > Irt
MUNERAT. : < Epiphania Domini, id est apparitio Praetermissis invenio Sulcanum; ibique nolalur Mau-
ejusdem, hodie nuiltipliciter exhibita. > De reliquo rolycus, in quo memoria agitur Sultani marlyris.
satis purus est. Innuit Bollandus, forte inteliigi Sotochanum, de quo
CENTULEN. : < Epipbania Domininostri Jesu Chri- xvn M.iii in Aclis. Si niihi divinare eliam aliquando
sti. Antochiae,passio sanctorum Juliani, et Basilissae, liceai, suspicabor, Salianum, vel Sulcanum cum so-
et Celsi pueri, et Marcianillae matris ejusdem, el ciis martyribus, non alium esse, quam corruplo no-
Anlhonii presbiteri, et Anastasii, tenipore Diocle- milie Julianum, etc
tiani. In terrilorio Reniensi, passio sanctae Macrae FLORENTIN. : « In Anliochia, natale sancti Juliani
virginis. > Idem hic codex n Maii Macram cum martyris, Celsi pueri, Marlianillae, Antonii presby-
sociabus refert, sed quaenatiieae sociaesint, nec hic, teri, et Anaslasii, quorttm nriraepassiones leguntur."»
nec ibi dici potest. < Antisiodoro, translatio sancti Tolies recurrit Julianus, ut inde confirmetur con-
Germani episcopi el confessoris. >De Melanionihil. jeclura superior.
RRUXELLEN. : < Epiphania Domini nostri Jesu JUBENSIS S. Ragnoberli pro Macrm, male posuit
Cbristi, quem infanlera magi adoraverum, et qitem, Marihm.
ut esset incipiens annorum triginta , Joannes in REHENS.SS. Tiin. elApoll. : i Translalio corporis
Jordane baplizavil, et qui anno sequenii aqtiain S. Germani Aulissiodorcnsis episcopi. > De qua
couverlil in vinum; quique anno exhinc proximo dc supra.
 623 USUARDl MONACHI 024
EDITIOLUBECO-COL. In prinia, el secunda pttra, A MOLAN. < Eodeni die, translationis corporis sancti
inserit : <In Oriente, sancli Melichiorregis, et cpi- Germani Altissiodorensisepiscopi, admirandaefidei,
scopi, qui hac die obdormivit in Domino, divino sa- doclrinaeet virtutum viri. Apud Famagustam, civi-
criucio in ecclesia prius celebrato, acsumpto. > Eo- tatem Cypri, beati Petri Thoinasii patriarchae Con-
dem nempe morlis genere, qtio i Januarii Jasparem slanlinopolilani, doctoris percelebris, ordinis Car-
obiisse supra narravit. Pro Melqnii scribit Melani, nieli professoris; qui post plures de sacrae crucis
de reliquo pure. Tutn : « Lingonis sancti Grcgorii inimiiis viciorias, poslque plures conscriploslibros,
niarlyris, cujus gesta habenttir. > An non idem, qui nc patrala miracula, die ac hora a se praesignatis,
IVJanuarii episcopuset confessordicitur? Vide 1'rae- feliciter obdormivit. CivitaleFlorenlia, beati Andreae
tcrmissos. < Eodem dje, sancli Sulcani et sociorum Carmelilae,praesulisFesulani, odorevirtulifero, longe
ejus niartyrum. » Vide supra in CAHBEBIEN. laleque fulgtirante, splendescenlis. > Deinde minori-
GREVEN. : < In Orienle, sancti Melchior episcopi, bus typis : < Barcinonce,beati Raimuntli confessoris,
qui fiiil unus ex tribus Magis, el hac die quievit in lerlii magistri ordiuis Praedicalorum. Qui licet non
pace, etc Lingonis, sancti Gregoriimarlyris... Ilem sit canonizalus, ejus tamen festivitas ex consensu
Petri el Marci. > Ex Hieronvmianis, ab aliis avulsi Pauli 111a Barcinouensibus celebratur postridie Epi-
sunt. <Sulcani et sociorumejus. >Videdicta. < Apod phaniaeDomini. >Editionesposterioreslilleris llalicis
Famagustam civitatem Cypri, beali Petri Thoraasii ipcipiunt, « Epipbania Domini,> addenles < qua ma-
patriarchae Conslanlinopolitani, ordinis Carmeliia- nifeslari ccepitgentibus, cum etiin Magi adoravcrunt,
ruin. Qui vila, doclrina, miracutisque clarus, lcm- Melchior, Baltazar el Jaspar. Simul lioc die Ecclesia
pore Caroli IV liora praediciaquievit in pace. Civitale p gratam menioriam celebrat baplismi ejus sacri, et
Florentia, bealr Andreae Carinelitae, episcopi Festt- primi omiiiuminiraculorum Chrisli, ac sub illo caele-
lani. > Petrus reinillitur ad xxix Januarii, Anrireas rorum, quihtis celebriter manifeslata fuit ejus riivi-
ad xxx. < Uem, beataemerooriaeGertrudis de Oosten nilas. > ln fine, de Petro Tbomasio et Andrea Fesu-
Beguttae (i/utdmBeguinac?)Delphensis,quaestiginala lauo, ul in editione priorl. Deinde iiiinoribus lypis
Chrisli impressa habuil in corpore suo. Item secun- de Raymundo etiam, ul supra. Deniqueeodem cha-
dum Vincenlium lib. xm, cap. 188, hoc die passus ractere hic : < Delphis in curia Beghinaruro, obitus
cst bcatus Julianus et socii ejus, qui infra v Idus po- venerabilis Gerlrudis de Ooslen. Aiitiquiltis atuiuii-
nnntur. ltem, sanctae roemoriae Jobannis Birelli, lialio diei Paschatis per diaconura. > De quo ritu
Prioris majoris domus Cartusiae, vila et miraculis vide Castellanum pag. 94.
conspicui. > Vide Praetermissos.
VII Idus. Diel.
Relatio pueri Jesu ex /Egypto. Eodem die, beati Luciani Antiochenaeecclesiae presbyleri, el martyris,
qui satis clarus doclrina et eloquentia, passus est Nicomediaeob confessionem Chrisli sub persecutione
Maximini, sepultusque Helenopoli Bilhiniae. Apud Antiochiam, sancti Cleri diaconi, qui pro confessionis
gloria septies tortus el in carcere diu maceralus, ad ultimum decollalus, marlyrium consummavit. Civitate
Heraclea, Felicis, Januarii.
NOT/E.
Magnus iterum codicum consensus : ila enim C inax., Vltrajecl., Leyden., Lovanien. et edilio
Priifen., flerinien., Tornacen., Anluerp,, Max.-Lu- Vltrajeclin.-Relg.
bec, Munerat., Greven. et Molan. Item Antuerp-
VARIANTES LECTIONES.
De jEgypto, ut semel et ilerura dicara, servo bendura esset Bithynim, ut est in ecgrapho nostro
rectam ortbographiam ex iis codicibus, qui diphlhon- Pratensi et in Molano,al codices reliquos sequor, in
gis uluntur, ut suntPralen., Herinien..Rosweyd., etc, quibus simpliciter Bithinim,-vel pejus Biiinim. Sitne
licel plures scribant Egypto vel Egipto. ln presbiteri lypographi, an ipsius Munerali editoris sphalnia dunt
alia est ratio, quodea sit codicum omniumscribendi legit, qui professionisgloria, non habeo unrie dispi-
foiraa. JMaximinivere et recte scribunt postAdonem ciam. Lego Felicis, Januarii absqtie panicula copti-
nostri omnes, excepta Max.-Lubec, ubi per errorero laliva, quam respuunt pttriora apographa, Praleu.,
puto irrepsisse Maximiani, sicut et in recenlioribus Herinien., Tornacen., licet in aliis pluribus expri-
Romani inodemi edilionibus, contra quam legerit matur. Ariduntcodices raediaenolae, mariyrum, pulo
Baronius. Si ad Acla, a Bollando edita appelles, ex librarii arbitrio.
i ullro falebor non modica correctione indigere. Scri-
OBSERVATIONES.
De Relatione pueri Jesu in Hieronymianis codici- quatuor partibus factus est, vel, qui in quatuor parles
bus milla usquam fit menlio, nisi ad si eos rcducatur 0 demersus esl. De qua dissectione, et demersione,
vetus Getlonense, ab Acherio Spicilegii tomo XIII, atque ciiam redintegralione, videndum est Flori
ediluin, inquo, ultimo loco, sic legitur : Educiio Jcsu elogium. Roroanum parvum sic eum consignal : Et
de /Egypto. Silenl etiam Beda et Florus. At Raba- sancti Luciani martyrit Antiocheni.Encomiuroin la-
nus xi Januarii : Eductio Domini de jEgypto. Quae terculo relaturo, Adonis est, sed a Nostro aliquantu-
verba cx ipso ea die xi describens Nolkerus, addit: lum imrauiatum et mcdia lerme parle imminutum,
Qum secundum alios vu Idus Januarii, secundum rima a Nolkero cura Flori verbis ferme commislum. Plu-
quosdam Nonis Januarii, propter multorum dierum de inclytissiniomarlyre observari possent, sed
possitea ra- malo ea leclor requiral apud Baronium, Bollandum,
profectionemcelebratur. Valeat si valereTextus
tio, verosimilioreni dabit Caslellanus. nostri Florenlinium et Castellanura. Joannis Cbrysostomi
radix et origo est Romanum parvum, cujus ipsissiraa homiliam, a Boilando Aclis qualibiiscunque sub-
verba inde in Adonem, hinc in Noslrum liquidopro- nexani, recudi curavit Ruinartius inter Sincera et
manarunt. Nibilo plus melro suo complexusest Wan- Selecta a pag. 559. Ibi praefixa admonilio, el vita
dalbertus: Gallica a Tillemonlio ex variis concinnala lom. V a
Septimaab /EgyptoChristumcelebratquerelatum. pag. 474, in Supplementoexpendi poterunt, quando
et Gracca passio, ex Synaxario membranaceo ms.
De illuslri marlyre Lnciano sic habent Hiero- P. Sirmondi, sivc collegii noslri Parisiensis, ad xv
hymiana : ln Nicomedia, Luciani presbiteri, qui Oclobris, aliaqii" Iiiijusinodi, si operaepretmra fuc-
C25 MARTYROLOGIUM. MF.NS. JAN.
rit, hnc refeiviiliii' cl illiislrabuntur. Hunc versicu- A ubi alii, Cleri vel Cleti habenl : porro iterum xv sub
luni de Luciano cecinil Wandalbertus : nominc Luceris diaconi, aliis Liceri, vel Leceri, qui
verosimiliter ubiqtic idem est, a Romano parvo sim-
Anliochenasuumrecolitqaoque plebs Lucianum. pliciter notatus. Et Cleri tnartyris. Undenam brevia
Sie Clerumdiaconum comroemorat Florus, ut ex ttno sua elogia deduxerunt, attt Flortts aut Ado, incerttim
geminos saltein conficerevideatur, non tamen mttltos, est, cum Acta, saliein nota non exstent: hoc certum,
ut perperam ejus verba verlit Castellanus, sic enim Noslrum, et Nolkerum ex Adone verbum de verbo
legit : Item, Clerici et diaconi, qui septies lorli, etc. plane reddidisse. Felix et Januarius ex Hieroriymia-
Quis enim Gallice reddat : Item les clercs et les dia- nis ab ipso Usuardo accepli stint, in iis codibus deniio
cres, nisi Latine habealur: Item clericorum el diaco- positi xiv Februarii, ut censet Bollandus, nec mullum
norum. Noverat utique vir eruditissimus marlyrum refragatur Florentinius, hic Magistro noslro gratu-
nomina non :n recto, sed in obliquo annunliari. lalus, qttod Bivarii et eonsimiliumfabulas non audie-
Codex Hieronymianus Epternacensis hodie Lucerii rit. Haec ad Usuardini textus genesim salis dicta
diaconi meminit, qui rursus in eodera recurrit xiv sunt.
AUCTARIA.
ANTITERP.-MAJ., initio transpositus, legil: < Relalio CODEX BICOTIAN. signatus D. 9 : < Ilera Fiscanno,
ptteri ex Egypto Jcsti. Eodem die, natale sancti Lu- translatio sanctorum corporum, qtti in eadem re-
ciani, presbiteri Amiochenae ecclesiae et martyris, B quiescunt ecclesia. » Indicat procul dubio sanctum
viri doclissinri alqtic cloquenlissimi. > In quo rursus Guilielmum, acforle alios in celebri illo monasterio
ad Adonem aceedit. < Item apud Anliochiam, Bili- quiescentes.
cerii [pro Cleri] diaconi, qui ob confessionem Chri- CAMBERIEN. monasterii S. Mariae : • Ipso die,
sli, etc, >pure. Sed deest omnino amiuntiatioultima. sancti lsidori episcopi, magnae sanctitalis viri. >
ROSWETD. Rabanianus polius, quam Usuardinus, Ntisquam notiusest hic Isidorus, ttt ex Praetermis-
sic in principio : < Eductio Domini rie jEgypto. In sorum elcncho intelliges. Unde dicta de Isidoris n
Nicomedia, Luciani presbiteri, qui in perseculione Januarii.
Maximiani in quatuor parles fractus, et in mare In VATICAN.,sub numero 5949, deest ultima an-
demersus, alia die integer inventus est. Item apud nuntiatio Felicis et Januarii.
Anliochiam, beati Cleri diaconi, et martyris, >Desunt EDITIOLUBECO-COL. sic orditur : t Relatio pueri
reliqua omnia. Jesu ex ^Egyplo, anno aelalis suoe sexlo, imperii
PULSANEN., salus purus cst, nisi quod in eo hic Augusli Cresaris quadragesimo octavo, regni vero
omittalur < Relaliopueri, >etc, quani adNonas cx eo Herodis, lunc defuncli, trigesimooctavo. > Sequilur
in Auctariis ibi retulimus, forte ex corum more, qui de Luciano, salis pure. Tttm: « Tremoniae, sancti
v Januarii Evangelium de pueri Jesu reditu recitare Reynoldi martyris, viri eximiae virtutis, cujus gesta
consueverint. babeiitiir : Coloniae Agrippinae qtiidem passus, sed
ALBEBGEN. textui salis puro subdil: « Tremoniae, Tremoniensibus datus. > In duabus aliis texlus
sancti Reynoldi martyris , viri eximiae virtutis, comnieinorationibus eliam satis pura est. Demum :
ctijus gesta habentur > Hinc patriam suam codex ^p « Solemniaco monasterio, beali Stillonis [alii legunt
ille satis indicare videtur. Tillonis et Hellonii, ttl est apud Bollandum] monachi
DANIC: < Item in Dacia, provincia Selandiae, et confessoris. Eodem die, sancti Kanuti ducis et
passio sancti Kanuli ducis et martyris. > In supe- marlyris, >ab eo dislinguendi.cujus Acla dabimus x
rioribus salis purus est. Jtilii, lanietsi oflicium de eo in Ecclesia celebre-
CENTULEN. perpetuus Usuardi abbreviator, in pri- tur xix Januarii. Vide Bollandum boc die a pag.
ma purus est. Tum : < Eodem die, sancli Luciani 390.
Antiocbenaeecclesiae presbiteri et martyris, viri BELIN.Primam sic legit : « Relatio pueri Jesu
doctissimi atque eloquentissimi. Item Anliochiae, Cbrisli de Egypto. > Prp Maximini habet Maxi-
beati Licerii dyaconi et martyris. > In ultima de Fe- tniani : dc reliquo purus cst textus, cui subnecti-
lici et Januario eliatn purus est. tur : « Ipso die, sancli Juliani. Item Papiae, Crispini
BRUXELLEN. : < Relatio pueri Jesu septennis ex episcopi et confessoris. >De Juliano est quod mo-
Egipto in Nazarelh; ttbi monslratur petra, in qua neam, tric eum sirapliciter referri et sine addito,
ipse viginli tribus annis, noclibus recubuisse, die- cui tamen Baronius, qtti Belinum prae oculis habuit,
bus vero scdisse memoratur. Ctijtis siquiriem petrae nescio qua ratione ducttis, lilulum marlyris apposuit.
fragmenta , tanquam sanclorum reliquias, Cru- Bollandus re nonriura satis exaininata, Julianos
cesignati el peregrini digne venerantur. > De Lu- nuiltiplicavit, aliquem hodie Actis inserens, postea
ciano, post Maximini, sic habet, < in quatuorpar- verosimiliter excluriendum. Pulat Castellanus, eum-
tes discerptus, et quatuor lapidibus alligatus, in dem hic repeti Julianum, de quo pridie egimus, et
mare mersus, sed alia die Helyonopolim Bilhinire porro IXJanuarii agemus. Verum, ni fallor, hic alius
corpns ejus jntegrum invenlum est ibique sepul- D Julianus est, nec marlyr, nec xeiiodochus, isque
tum. > Vide Notkerura. In Clero purus est: in Felice a Belino ex peculiari nolitia hic Usuardo adjectus,
et Januario similis codicibus medire notae. Tum : ut ante me censuil Rosweydus inaniroadversionibus
< Alibi, Tillonis monachi. Ilem sancti Valenlini mss. supra non semel citatis, in quibus ita obser-
episcopi. ltem sanclaeLucianae virginis. > De Tillone vat: < Ego, inquit, vix dubito quin exprimendum
etValentino agit Bollandus; quara vero Lucianam sit : eodem die, sancti Juliani, omisso marlyris.i.
indicet fateorrae ignorare. Qttia ila repraesentat vetus martyrologium Romanum
HAGENOVEN. : < Relatio pueri Jesu Chrisli Do- Belini, ante cenlum annos Venetiis el Parisiis iro-
mini nostri de Egypto, cum Joseph niilriciiis ejus pressum. 2. Quia existimo hic intelligi Juliamm
ad monitionem angeli acquievit, et Jesum cum confessorem Novariensem, qui diaconus fuit sancti
roatre sua Virgine Maria, et alia familia sua, re- Jtilii piesbyteri, cujus fcstum vu. Jannarii occurrit
diit de Egypto in terraro Israel. Quae relalio facla apud Ferrarium inCatalogo sanctoruni Ilaliae.>Hacc
est post mortem Herodis el aliorum amicoruro suo- Rosweydus. At de hujusmodi novisin Romano mo-
rum. > HaecScripturae sacraetnagis conforraia, quara derno accessionibus plura suggerent Papebrochii
quaesupra dedimtis ex codiceBruxellensi. Reliqua Responsiones parte n, art. 18, in appendice : ubi
omnia salis pura sunl. nominatim de Niceta agitur ex Holslenii ad Florenti-
MATRIC-CARTUS.-ULTRAJECT. : t Relatio pueri niuin epislola. Nec omittenda alia iaudati Rosweydi
Jesu ex ^Egypto. Luciani presbyteri et martyris animadversio ad hunc ipsum diem circa « Theodo-
Anliocheni. > riiro inonachum, qui tempore Conslantini, > etc.
 627 USUARDI NONACHI 628
Praemisso itaque texlu curo Baronii notatione : A j gis Daciae. Soleraniaco monaslerio, beati Stilonis
« Quaorohic, > inqttit Rosweydus, * 1 Cujus veteris inonachi et confessoris. Faustae, virginis >
Mbri auctoritate ponatur Theodofus hic hoc die, Vide Rabanum, Notkefurii et indicem Praetermis- martyris.
nam in antiquo Martyrologio Romano non compe- sorum. Coluutur xx Septemb. < Melaniaesenioris,
ritur. 2. Quaero quomodo in notatienibus Baroniits scnalricis Romanae. > Vide Praeterrnissos. < ltem
dicat, Theodorum hitnc fuisse discipulum S. Antonii' sanctre memorire Wedekindi ducis Westphaliae, in
(quod iterurn repetit notalione ad xxvm Decembris, Anga quiescentis. > Lege ex Actis Wiltekmdi, ducit
ratiotie alterius Theodori), idque elicit.et probat ex Saxonum, el Angarim.
VitaAnlonii per Aihanasium scripta, eum Athana- MOLAN. : < Ipsodie, sancti Jutiani. Ilem Papiae,
sius in Viia Antonii cap. 32 non dicat eum fuisse Crispini episcopi et confessoris. Solenniaco mona-
discipulum S. Antonii, sed Ammonis Nitriotre, uti slerio, beati Slillonis monachi. > Deinde minori-
etiam habelur in Viia S. Pachomii cap. 1 aucloritaie bus : < Tremonire in dicecesi Agrippinensi,
typis
ducta exeadem Autonii vita «perAihaiiasiumscrip- translalio sancti Reinoldi.eic, > ut snpra, nisi quod
ta. Idem habel Palladius cap. 8. > hic, post daius fuit, addatur : <Qui ab archiepiscopo
GREVEN. : « Relatio pneri Jesu facla est annn ael.a- Coloniensi, sibi alicujus sancli corpus dari devo-
tis ejus sexto, imperii Augusli Caesaris XLVHI,re- lissime postiilabant, quo terra eorum reverentior et
gni vero Herodis defuncti xxxviii. Tremoniae, in ab hoslibus securior esset. Iiem, Canuli ducis Sla-
dicecesi Agrippinensi, translalio sancti Reynoldi vire, marlyris, filii regii Daciae. > In editionibus
inonaclii et marlyris. Qui clarissimis ortus nata- aliis, de Jtiliano et Crispino, ut prinia. Deinde :
libus et in armis strenuus, Coioniae sancti Pantha- gi < Ipso die, sancti Canuti, ducis Daciaeet maityris,
leoais facttts est monacbus, vita et miraculis' cla- lilii Ericiregis. Solemniaco monaslerio, beati Stilo-
rus : a ccementariis, qnibus a suo abbate praefeCtus nis monachi. > Tum minoribus typis: t Patavii, bea-
fuerat, occisus, in lacum projcclus est : unde Do- tissimi Valenlini, episcopi Rhretiarum. > Denique de
mino revelante extraclus, Tremonieiisibus datus Reinolrio; mutalis pauculis, qtiae ad rei substanliam
fuit. Item, Kanuti ducis Slaviae, martyris, filii re- nibil conferunt.
VI Idut. . , • Die 8.
Neapoli Campaniae, natalis sancli Severini episcopi, et confessoris, fralris beatissimi Victorini martyris,
qui Severinus post multarum virtutum perpetrationem, plenus sanctitale quievit. Beluacus , sanctorum
martyrum Luciani presbiteri, Maxiani et Juliani, quoruni Maxianus et Julianus primo a persectitoribus
gladio punili sunt. Dein beatus Lucianus posl nimiam credero, cum Cbristi nomen viva voce confileri non
metuisset, priorum sententiam et ipse excepit. Eodem die, sancti Eugeniani martyris.
NOM.
Ua primigenia puriiate Praten., Berinien., Tor- poslerionbus editionibus lextum non recle mu-
nacen., Pulsanen., Greven., el Molan. Hic vero in C tavit.
VARIANTES LECTIONES
Ptilsanen. pro Neapoli, male scribit Neapolis, Porro e sociis pf imus non Maximianus riicendusest,
uti pro Betuaci, habet Beluati. Servavi ego Betuacus, ut rnale apud Florum legitur, nec Messianus, ut
more antiqiio, cnm aiiliqiiioribus codicibus Praten. Ado, sed ex codicibus nostris ferme omnibus Maxia-
et Herinien. quotl eiiam postiii Florns. Tornacen. nus, idque ex analogia Gallica ostendil Casteifanus
scribit Betuago, alii Beluaci, vel Beluaco. In Pulsa- pag. 135. Molan.scripsil Maxhnihiani, Greven. Maxi-
neiisi, est Luciahi episcopi, Maximiani presbileri et miitnl, item Belin. qriern procttl dnbio seculus cst
Jutiani diaconi. At postremis ii lituli non debentur ; Baronius. Pulsanen. siva voce confiteri, etc, vertit
Luciano, non alius quam qui in lextu positus est. in una voce etc .
OBSERVATIONES.
Tota annuntiatio prima, sive Severini encomium Item Messiani; quae ex Adone accepta viderenlur,
ex Adone manifeslissime abbreviatum est, servala nisi de Dionysio fieret ihenlio ; ipse enim simplici-
Severinorum coiifusione ex Romano parvo, primo lerenunliat : Beluaci,sanctorum Lucianiet Messiani.
illius auctore, alitts diceret seductore, ab Adone ac- Hinc tamen conficeActa nulla Adoni innoluisse, quae
cepla, quam correxerunl Bollandus et Castellanus certo Usuardus consuluit, illa praeserlim, quae ab
hoc die; frustra enim Neapoli quaeritur Severinus anonymo scripta, ex quibus elogium suum eviricn-
episcopus Victorini Amiternensis frater, qui apud D tissime exlraxit. An etiam ex Floro ? Ita sentii Cas-
Septempedanos inveniendus est. Vide quae a nobis tellanus pag. 131. praejudicatae opinioni iiisislens ;
dicunlurv Scpiembris, fusius in Actis suo tempore quod Lsuardus Flori Lugdunensis ari Bedani aucla-
expendenda. Advertit confusionem Molanus, sed ria inspexerit, qiise ego iiuiiqiiam ei visa existimo,
eam in posteriorilms sttis editionibus perperam ex utpote qui non alium Florum noverit, qiiam Uvliora
Usuardi lexlu expunxit, quem inviolalum servare vel laliora illa vestigia, quae sunf ipsissimiim Adonis
debtierat, emendando in notis, ut facit, qnae eranl martyiologittm, ut in praefatiohe, Cttsleflanoin liac
c.orrigenda; cerfum enim est Usiiardum legisse, Se- parte non refragante, ostendimhs. Ut Jiodiernus
verini episcopi et confessoris,frdtris beqtissimi Victo- utriusque textus exemplo sit, oculos ipsOstttos, lec-
rini martyris, quemadmodum in Adone scriptum tor, appello, confer Flori elogiuni ciun rioslfo Ustiar-
invenerat. lnler apograpba Hieronymiana, solum dino, victas dabo manus, si vel pef levem unibram
Corbeiense de Bellovacensium aposlolo el sociis ita boc ex illo contractum appareat. De aclorum fide
hodie uieminit; In Gallia civitate Belloacus, passio el sinceritate riisputaiit cruditi crilici, intcf quos
sanctorum Luciani, Mariani et Juliani martyrum; Iqudatus Castellanus multa curioseobservavit, uii rt
ubi Mariani levi lapsu pro ilaxiani legilur, qui aliis Titlemonlius tomo IV, a pag. 537, quae irt Supple-
Massiani vel Messiani. Dehis martyfibtis nihil habet mento accuratius forte exaniinari poieniiU. Euge-
Beria. Rabanus solutri Lucianum presbyterum cum nianum tanquam ignotum marlyrem dedil Usuarrins
eiogio posuit iv Januarii, etijus verbaibi descrip- nusquain sub tali*inflexione repertiim : si enfm Hie-
sit Notkerus, hac iterum die legeris : Melloacia rOnymiana quantrimVis aticia consutuit, non alitim
(pro Bellovaci) sancti Luciani, socii beati Dionysii. ibi reperit, quam Egemonium, Egotiomiiim, vcl
629 MARTVROLOGIUM.— MENS. JAN. 650
jEgemonum, idque cum episcopi tilulo, a Rabnno Ababilis-ime censuil cum Egetnonio, vel Hegemonio
eliam diserte signalum. Engenianus, quiscunque (quocunque modo inflexeris) Augustodunensi epis-
ille esse possit, apud antiquiores ignolus est, nisi copo : imo certum id credidisset cum Castellano, nisi
Wandalbertum audias, ita ipsum metro aptantem : Sattssayo nimium tribuisset. In eodem errore ver-
sanlttr plttra ex seguentibus Auctariis, saepe de ea-
Iduumpost sexto, Eugenianovolaferuntur. dem re audiendis.
Oculatior Bollandus Eugenianum eumdem esse pfo-
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ.: « Neapolim Campamae, sancti Sevi textum purum, aajicitur : < m uraecia, sanci nmo-
[pro] Severini confessoris, fratris beatissimiVictoris, thei. Augtistoduno Egemoriii episcopi. >
clarissimi viri in miraculis. Beluacus, sanctorum VICTOBIN. et REG.SUEC,signalus nuin. 130, scribttnt
Luciani presbyleri, Maximiani et Juliani marlyrum. etiam : <ln Graecia, sancti Timothei. Augusloduno,
QuoriimMaximianus,etJulianusprimo a persecutori- Egemonii episcopi. > Posterior codex babet, « Ege-
bus glariio sunl puniti. Dehinc bealus Lucianus, cum moni. »
posl nimiam, > etc Deest plane annuntiatio ullima. MATRic.-CARTUS.-ULTRAJECT.:<Lucianipresbyteri,
ROSWEVD. : Apud Neapolim Campaniae, sancti Maximiani et Juliani inartyrum, Severini episcopi,
«
Severini confessoris, fratris beatissimi Victorini, et confessoris. Patienlis episcopi, discipuli sancli
clarissimi viri in miraculis. Qui et ipse fratris imi- Joannis evangelislae. Bruxellae, Gudulae virginis.
lator existens, post inullarum virtulum insignia, B Qure a beata Gerlrude est a sanclo fonle levala. >
sanclilate plenus in pace quievil. Apud Augustodtt- CODEXDom du Cheval, signalus B. et FLOREN-
num, Eugenii episcopi et martyris. > In quo hic co- TIN.: < In Grrecia, sancti Timothei.»
dex lanltim ad veritalem accedit, quanlum recedit ln VATICAN., num. 5949, deest Eugeniani. Adjici-
ab Usuardo. < Belttago, sanctorum martyrum Mas- tur denuo : < In Grrecia. sancti Timothei. >
siani, Luciani atque Juliani. Ralisbonae Herhardi ALTEHPS.:<Deposilio sanctiUlfrini episcopi. Trans-
episcopi. Itetn, Eucberii episcopi. > lalio sancti Jtidoci. > Vide xni Decembris. < Item,
MUNERAT. lextui satis ptiro subdil: < Remis, beali deposilio sanctae Pegoeviiginis. »
Rigoberli episcopi, et confessoils. > De quo vide iv EDITIO*LUBECO-COL. in prima et secunria modice
Jannarii. < In Graecia, sancli Thimotei. Apuri Bru- interpolala, in lerlia pttra est. Sequuntur Auclaria :
xellam, natale sanctaeGudulae virginis. Melhis civi- < In Graecia, sancti Timolhei confessoris. Attgustu-
lale, sancti Patienlis episcopi, el confessoris. > De duni, sancti Egenionis episcopi et confessoris. Apud
eo Thimolheo hic agi non videtur, qui ab Usuardo Bruxellam, natale sanctaeGudulre virginis. Metis ci-
ponitur xxu Januarii, sed de alio. Virie acta. vitate, sancti Patientis epispopi et confessoris. Eo-
ANTUERP.,MAX.-LUBEC. et UGHELLIAN. qui codices dem die, sancti Erbardi episcopi el confessoris Ra-
plerumque consentinnt, post texlum in fme addttnt: tisponensis. Ipso die, sancti Afflini episcopi, et con-
< InGraecia, Timolhei, Augustoduno, Eugeniani. » fessoris. Trecas, sancti FrodODerliabbatis. »
Male habet Max.-Lubec Eugemani. BELIN.scribil : < Victoris : Belvali, Luciani epi-
ANTUERP.-MAX., LEVDEN., ALBERG., DANIC. et EDI- scopi, Maximiani presbyteri, » etc. Ante Eugeniani,
TIO ULTRAJ.-BELG. tle Luciano, inserunl beati Petri _ interserit: « Eodem die, sancti Maximi, Papiensis
discipuli: Textui autem superaddiint: <ln Graecia, *' episcopi et confessoris. » In line : < Methis civitate,
saucli Thimothei. Augusluriuni, sancti Eugemonis, sancli Palientis episcopi et confessoris. » Editio al-
vel Eugenionis episcopi. Apud Bruxellam , natrile lera superaddit: <In GraeciaThimotei. Augustiduno,
sanclae Gudulaevel Gudilaevirginis. Methis civitate, Egemoni episcopi. >
sancti Palientis episcopi et confessoris. » - GREVEN. : « Agmonii [atias Egenionisj, Augustu-
LOVANIEN. similis est superioribus, praeterquam dtinensis cpiscopi et confessoris [olias martyris].
quod Bellovacensium elogium expunxerit. In Graecia, sancli Timolhei confessoris, qui transla-
ULTRAJECT. annuntiatione sanclre Gudilaeminutus tus esl Constanlinopoliin ix Maii. Apud Bruxellain,
est, de caelerocum proxime relatis conseutit. sanclae Gudulaevirginis. Metis, beati Patienlis epi-
CENTULEN. : < Neapolim Campanise, sancti Seve- scopi et confessoris, discipuli beati Joannis apostoli.
,rini episcopi, et confessoris fralris Beati Victorihi, Eodem die, sancloruin Erhardi, et Herbaldi ponti-
marlyris. Civitate Beluaco, sanclorum Luciani, Ma- ficum Raiisponensium, et confessorum. » Prinia edi-
xiani el Juliani. > Iu ultima purus est. tio agit de solo Erhardo, vide Acta. < Sancli Afflini
BBUXELLEN. incipit: < Depositio sanctae Gudilae episcopi, et confessoris. Trecis, sancti Frodoberti
virginis palronae. noslrae. Cujus sacri corporis reli- abbatis. Remis, beati Rigoberli episcopi et confes-
quise hic veneraiitur. In Graecia, sancti Thimotbei. soris. Severini abbatis, qui defuncto Attila Hunno-
Apud Beluacum, sanclorum marlyrum Luciani pre- rtira rege, propbetico spiritu, vita et miraculis cla-
sbiteri, beati Petri discipuli; et Maxuni presbiteri, ruit. Eodem die, sancti Maxiini episcopi et confes-
el Juliani diaconi. Qui ob confessionem Cbristi post soris. »
multas caedes gladio punili sunt. Apud Neapolim D MOLAN. de Patienle Metensi, de Maximo Papiensi,
Campaniae,sancli Severi episcopi et confessoris, ffa-.' et Rigobeito Remensi, babet ut supra : in Gudil.i
tris beati Viclorini marlyns, clarissimi in miracuiis.' multo difftisior; de qua sic habet: < Depositio san-
Qui et ipse imitator fratris, plenus sanclitale in ctae Gudilae virginis, palronae noslrae, cujus satri
pace quievil. > In hoc variis codicibus praestat, quod corporis reliquiae hic veneranlur. » Hactenus ex
illi ex vero Eugeniani nomine duo falsa procuderinl, BRUXELLEN. sequitur : « Ad cujus tumuluin apud
hic vero solum scribal: < Apud Augustuduuuin, san- Ham Rrabantiae, teropore hyberno populus arbor,
cti Eugenionis episcopi, Methis, sancti Patienlis epi- sine manibus pntantittm, mox excrevil, et virens ut
scopi, el confessoris. > nemus fronduit. Quorum utfumqtie mirum : mirttm
HAGENOYEN. phrasim etiam modice variat : in enim fuit arborem subito pullulasse, el mirabilitts
prima utcunq; e purus; in secunda eliam inserit, di- fuit, eam hyemis tempore,fecil quori nalura non habuit,
scipuli sancti Petri. Tum : < Eodem die, sancli Eugi- vernasse. Seri utrumque Deus, officio quo no-
ininiani marlyris. ln G«aecia,sancli Tymoibei. Au- vit et voluit, et poteslale qua valuit, in testimonium
guslodono, sancti Eugenionis episcopi. Melis civi- ejusdem virginis, in dotno Dourini, ut palma floren-
late, deposilio sancli Pacientis episcopi, et confes- tis. Ipso die, sancli Afflini ponlificis. » :De< Frodo-
soris. AptidBruxelliam, sanctae Gudilaevirginis.Ra- berto, ut supra. Deinde typis minorihus Eodem
tisponae, Erlhardi episcopi. Veronae, sancii Ruslici die, beati Laurenlii Jusliniani. El- sancli Erardi,
confessoris.» Colilur ibi, ut marlyr ix Augusli. pontificis Ratisponensis et confessoris. Apttd Lau-
AQUICINCT. recle in textu scribit Muxiani. Post diiniim Galliae, beati Balduini archidiaconi, et mar-
13» USUARDl M0NA6IK • :, 652
itris. Cujus aclus in yita Salabergae matris ejus kfo'0M^r;0$l:.fronduit, baec simttl connectit,
tontinentiir. In Norico, deposilio sancli Severini ab- '!qM0$0tw^ut fecit Deus, etc Sequilur de Fro-
batis, qui spirilu prophetiae et miraculis lale cla-- doberlWut siipra. Tum : < Ralisponae, beati Erardi
riiit, et juxta Neapolijn lianslalus est in caslrum pontificts et confessoris. > Deinrie de Patienle et
Litcunaiium. » De mulatione facta in posterioribus Maxiiho, ilerum ut supra. Deriique : < Die oclava,
edilionibus supra abiiride egimiist Auctaria quoque sanclre matris Dominicae : et sanctorum palrum
conlracta sunt. Ilaque in (iiie : < Augustoduni, de- Georgii Chozebisti, et iEmiliani confcssoris. >
positio sancti Egcmonii episcopi et confcssoris. >
\ Jdut. Die 9.
Apud Antiochiam stib Diocletiano et Maximiano, natalis sanctorum ju.ian. et Basilissre virginis, quo-
rum mirae passiones leguntur. Ex quorum etiam collegio venerabilis multitudo sacerdotura, et ministrornm
ecclesiae Christi igne cremata est, qua ad eos confugerat propter immanitatem persecutionis. Post quos
Antoninus presbyter, Anaslasiuset Celsus puer una cum matre, atque alii plures passi sunt. Mauritania
Caesariensi, sanctae Marlianse virginis. Apud Smirnam, sanctorum Vitalis, Revocati, et Fortunali. [Aptul
Bouillart..... passi sunt. « In Affrica sanclorum martyrum Revoluti et Firmini cum aliis tribus.]
.. NOM. ."' . .
Ila legunt Usuardini codices mss. propemodum B mox in *7ariantibuslectionibus exponaro. Qui binos
omnes, quos vel ego consulere pottii, vel .majores codices Pfatehses citant, ntimerum augent, non au-
nostri cum Greveno, et Molano olini contulerunt. cloritatem, cum aller ex altero descriptus sit, aug-
Ila eli&m.Max.-Lubec, Munerat., Belin. et qttotquot mentis dumtaxat vel marginalibus, in texlum rela-
alii Usuardum quantumvis aiiclum hactenus ed.i- tis, ut in praefatione declaratum est.
dere. Sblus codex Pralensis a reliquis dissenlit, ut
a Observal Castellanus coaicis ipsius ihspector, tuo auctorum usu cofnprobata. Antequam Usuardus
verba sunt Sollerii, exprmtenso illo autographo avul- dictaret Martyrologiom, multa'correxerat, post di-
sum olim fblium, subinde vetusio' etiam chardclere ctalum multa : curti sordidius factum essel foliura,
restitulum, ih qno ea mutatio faela sit. Cum caeteri quam ut comraode scriplura legi posset, avulso fo-
Usuafdini codices babeant: Apud Smirnam, sancto- lio, aliud substituit. Itaque Vitalem, Revocalum et
rum Vitalis, Revocati et Fortunali: aliud est folium, Fortunalum concede ad primura pertinuisse aulo-
faleor : an alia manus, dubito : certe idem littera- grapbum. In secundo locum cesserunt Revoluto el
rtim ingeniuro, eadem utriusque scripturae setas. Firmino; Undepeliti fiierunl? Ignoro. Nova indies
Forte folio lituris correctionibusve sordididri aliud sanctorum Acta e bibliolhecarum angttlis emefgunt.
subrogaverit'Usuardus; praesto non fuerit idem Emergent fortasse quaeUsuardus vidit. AdRevoIu-
scriptor. Neque. temere id corijicio. Nam ubicunque tum et Firminum ex Africanis aut Smyrnensibus
Dervensis" codex dissidet a Pratensi, in isto liturae C esse, quos boc die consignant cretera Martyrologia,
sttrit; aut si nitida pagina esl, manum, aeqtialem id affirmari nOnpotest, nisi forte uyad.yafaTotUsuar-
quidem, sed tamen aham animadverto. Cujus rei dus fuerit. Nara neqtie nuroerus convenit, neqne
causam inquirenti haecvisa est probabilis et perpe- ulla norainum inter se necessitudd est. BOUILLART.
VARIANTES LECTIONES.
Anthiocldam, Diocliliano, Dyocteciano, Rasiliscm ita diem concludit: In Africa sanctorum mariyrum
et tales alias minutias bic praetereo. Seripsi Rasi- Revoluli, et Firmini ctim aliit tribus. Observal Ca-
lissmvirgihis sine addito crira Praten., flerinien., stellanus, codieis ipsius inspector, in primo Bime-
Pulsanen., Munerat., Greven., coriicibus aliis lum slri, pag_.809, ex pfaetenso illo autographo avulsum
mss. inm edilis ferme variantibus. Antuerp. Max.- olira folium, subinde vetuslo etiam charactere re-
Lubec. et Lubeco-C61. legunt, Rasilissm conjugis stitutura, in qno ea mutalio facta sit, fortasse, ut
ejut curri codicibus mediae notae plerisque. Alii ha- conjectat, vivente adhuc Usuardo. Sed ctti idper-
berit uxoris ejus. Belin. vero et Molan., Rasilissm suaderi possit, omnino nou capio, in communi co-
virgihis, uxoris ejus, quibus antiquidra mss. praefe- dicnm Usnardinofiim et quidem probatissimorum
renda judicavi, licet Romanum parvum, et ex eo apertissima' contradictione. Quisquis interpolator is
Ado uxoris vel cohjugis diserle exprimant. Praetuli fuerit, Revoluii perperam posuit pro Revocati. Nos
etiahi eosdeni cqdices, hic Adoni confqrmes in no- inlerim germanara Usuarrii lectionem vindicandam
mine Antoninus, tohtra alios impressos et mss. qui censuimus,,Snnt qni Jfarcianm scribant; nos Jfnr-
Anloninus in Anlonius transformarunt, quosque Ba- tianm cum pridribus, Romano parvo et Adone. Co-
ronius, Bollandus, et alii passim hodie imitantur. n" dices mediaenotre post Fortunati, adjiciunl diaconi,
Superest nodus panlo difficiliqr, in quo Pratensem Belin. autem apposBit mdrtyrum. Scribo Smirnam
a reliquis omhibus diversum supra monui. Is nimi- cura codicibus passim.
rum, omissa Martiana et martyribus Smirnensibus,
OBSERVATIONES. .*
DeJuliano tota Ecclesia celebratissimo martyre secutus cst, Romano parvo ita praeeunte : Et sancu
ejusque sociis, jam supra, proprio ut quidam volunt Juliani il Basilissm uxorit ejuset Celsiet Marlionillm
die vi Januarii, agendumfuit, quoab Hieronymianis ac xx mititum. Ad hsecAdo, Aclornm, jam stto lem-
hoc modo collocalttr; Antiochia, passio tancliJuliqni pore receptoriiffl, longam seriera altexuit, ex illoruro
et Batilittw.In India, Celsi.Juliani.Eodem die, cum ride rcstimandam. Noster nihil duhilans, encomium
longiori ex confusis Actis historia, omnes a Floro siiurii.indeliorumcdntraxit,^Nblkero plura describente. In
memorantur. RabartUs ad xni Jairoafii rejicit: Wan- praediclis sanciorum Aclis illustrandis egre-
dalbertus ad xin Februarii. Mira est bujus festi giam operam pqsiierat Bollandtts, ast eadem post
transpositio, quam Epipbaniae causa qrtam existimat liminio accuratius expenriit Papebrocbitts lomo II>
Caslellanus, atque una Jtiliam nominis mulliplicalio, Maii pag. 295, el fusiiis in Responsionibus lomo il
adeoutnumerusapudipsumpag. 106 adduclus, fidem ari. ari. 15, § 28,etiam a numero 316 : quem lector cnn
«erme superet. Ustiardus solitos sitos aniesignanos snlat, virtealque curiosas Castellarii, ad varia
 f.33 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN: G3.
Juliani symbola, aliaque ad diffusissimum-ejus cul- A nomcn puritati surc resliluit, sed aclibus caruisse
tum spectantia, notationes, jam semel et iterum ex eo conjicitur, quod elogio, quantumvis brevi,
supra citatas,quae el ipsae in Supplemento non erunt careat. Noster plura non profert, quam in Vien-
inuliles. Tillemontius pauca suggeril tomo V, pag. nensi repereril, in quo etiam convenit Notkerus.
799 el809, occasione Juliani Cilicis, qui an cum ho- Porro eafndem Martianam esse, quae hic et mense
dierno confundendus; an potitis hic noster Antio- Julio colitur, rectissime censtiit Baronius, neque
chemis, vel Antinopolilanus, Syrus vel .<£gyplius licebit Hispanis ex una geminam facere, nisi cer-
dicendus sit, adbtic sub juriice lis est. At enim, liora proriucant montimenta, quam qure ex Bivario
qui Julianos ea causa confundi poslulant, quod aut ei simiiibus riesumunttir. Caclera huc spectantia
uterque sub Martiano praesidepassus dicalur, vi- vide apud Bollandum, Castellanum et Tillemon-
derint illi, an non accedere debeal Julianus aller, tium tomo V, a pag. 263. De ullirais martyribus
a Floro productus xi Januarii, qui etiam sub Mar- vix est quoTl diclis stiperaddam. Ex Hieronymia-
tiano prmside, sed in Achaia, et in carcere peremplus nis accepti sunt, sed male ab Usuard. composili,
est.he Martiana jam dici cceplum esl in Varianlibus. nec melius ab interpolalore Pralensi resliluli. Ve-
Constat eam hodie apuri Hieronymianos notam non ram Usuardi leclionem a nobis repraesenlatam
esse, neque enim Martialem ibi posilum pro Mar- non dubito, qualem et Wandalberli versictilus exbi-
tiana, accipiposse existimamus : nec salis verisimile bet:
est, earo suh Mariani noroine ibi reperiri xi Julii. QuinloVitali,Forlunatoet Revocato.
Quod autera v Idus Julii ab aliquibus reponatur, ex
codicura abbreviationibus oriri facile potuit. Non » De distinctione Smyrnensium ab Africanis , qtti in
magis nota esl Mariiana apud Bedam, Florum, attt Hieronymianis reperiuntur, agunt Bollanrius el Flo-
Rabanum. Reslat ilaque, ul a Romano parvo primum rentiniiis hoc die, sed et novissime Caslellanus in
signata sit, nomine nonnihil deformalo ; In Mattri- notis a pag. 146.
lunia Cmsariensi, Macrm virginis et martyris. Ado
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. annunliationem primam retulit vi ACQMCINCT., nec diaconi in fine habet, nec tnor-
btijtis, hic in aliis duabus purus cst, sed alteram tyrum, sed adjicit, cum aliis tribus. Suspicor, nomina
alteri praeponit. Cum hoc codice convenit Usuar- non recle collata, adeoque codicem hunc, ul srcpe
dus, inserlus Agonibusmartyrum (•cuiiis operis so- solet, ila eliam hic convenire cum Pralertsi.
lus Januarius invcnilur) in quo etiam Julianus, etc, VICTORIN., pro Martianm, legit Marinm.
vi hodie vero, et Martiana, et Smyrnenses diserte MATRICCARTUS.ULTRAJ.,incipit : < Martianae
ponunlur. virginis et marlyris. Wilhelmi Bituricensis episcopi,
ROSWEVD : < Apud Antiochiam, Juliani martyris nobilis genere, qui a pueritia Deo servivit. Jtiliani
et Basilissae conjngis ejus. Hi itaque sanclisssimo martyris et Basilissm virginis, cum caeteris muliis
voto casti conjuges aliquot annos vixerunt pariter, inarlyribus. > Nolabis Wilielmum Bituricensem ab
carnera suam virginem servantes ; monasteria aulem aliis passim recoli die sequenti. Vide ibi Acta.
de rebus suis, quia eranl parenlibus el genere cla- _' DIVIONEN. : «Coenobiosancli Benigni, jiixla Divio-
rissimi, instituerunt,ut ad decemmillia monachorum C nensecastrum, nalalis sanclx Paschasiae Virginis et
pater Julianus fieret, Basilissa vero roultarum vir- martyris.» Citatur bic, exlraclum ex codicc islius
ginum mater. Quarum multitudinero cum jam vic- ccenobii,ex quo plura habemus.
tricem praemisisset ad Dominutn, ipsa quoque post FLORENTIN. : < Anconis, sancli Marcelli. Apud ci-
rnulla exercitia quievit. Jtilianus vero a Marliano vitalem Bitiiriceiisem, saitcti Guilielmi episcopi et
praeside torlus, jubenle eo, a mililibns gladio caesus confessoris.» Additur ibi in fragmento membranco
est, cumCeiso puero, supradicli praesidislilio. Eodem ms.«Consecralio ecclesiaesancti Laurentii dc Flo-
die, Antonii, Anastasii marlyriim cum Marcionilla renlia , qucc consecrala anno Domiui HLXa Do-
martyre, uxore praesidis. Eodem dic sanctae Mar- mino Nicolao'papa II. Olim episcopus Florenlinus
cianaevirginis et martyris. > fuit.»
CENTULEN. Julianum et socios eliam signavit vi EDITIOLUBECO-COLON., post passiones teguntur,
< <
Januarii. Hodie sic habet: In Asia apnd Zniirnam, inserit: El licet vero matrimonio fuerint copulaii,
sanctorum Vitalis, Revocali ct Fortunali. Cresarea lamen clam in virginilate vitam finierunt. Ex qtio-
Mauritaniae, sanctae Marcianae, virginis et mar- rum eliam collegio, > etc, salis purve. De Martiana,
tyris. > additur : < Quaein Caesarea, Dianse simulacrum con-
BRUXELLEN., posl imperatoribus, sic prosequilur : fregit, et bestiis tradita, pro Chrislo landem a Leo-
<Et sub Marciano praeside, post passionem sancto- pardo exanimalur.i Smyrnensibusaddit Diaconimar-
niin inarlyruni Juliani, et Basilissae conjugis ejus, lyrum. <Eodem die, beati Agetii confessoris. > Virie
quorum passionis dies vm Idus Januarii recolitur. Praetermissos. «Trevcris, inventio sancti Symeonis
Anthonius presbyter, Anastasius, el Celsus puer, D confessoris. >
uiia ctim Marcionilla malre ejus, ttxore Marciani GREVEN : < In Africa, Jocundi, Quinli, Saturi mar-
praesidis, atque alii plures passi stint.i Satis apla tyrum. > Ex Hieronymianis, vel Babano, hinc inde
est ea martyriorum partitio, sed in quo fundata? sanclos aliquos decerpit, quos plerumque incuriose
Sequilur de Smyrnensibus, et Martiana, pure. divellit, vel transporlat. Sic pergit: < Eodem die
HAGENOVEN., post, uxore ejus, pergit: < Qui Ju- bcati Marcellini [sic legendum non Marcelli, tit sa-
lianus decem millium monachorum pater exstitit, qui pra], Anconitani episcopi, de quo beatus Gregorius
omnes igne conibusli sunt; ad quorum exequias narrat i Dialogorum, quod ipso contra ignein vehe-
angeli in coeloaudili sunt in eodem loco. Basilisca mentissimum a ministris (qtiia ambulare non vale-
vero mater fuit niille virginum, quae etiam pro bal) opposilo, ignis omnino refrignerit. Item, sancli
Christo combustaesunt: et ipsa Basitisca ante obierat Agecii confessoris. An non Agriiii, de quo vi et ite-
in pace, Julianus vero a Marciano praeside fustibtis rum xni Jan. Treveris, inventio sancti Simeonis
caedilur, deinde incareeratiir, digiti ejusmanuum, et confessoris. Barlwaldi, archiepiscopi CaiUuaiiensis
pedum ligmis [ Rosweydusin Adone restilttit liciniis ] confessoris. Iu Cancia Adriani abbalis confessoris.
oleo infusis ligantur, et accenduntur, postea decol- Ipso die, Felani abbalis et confessoris. >
latttr. Postquos Anthoniuspresbyter, Anaslasius, et MOLAN. Aliis litleris texlui inserit Adonis verba de
Celsus puer, qui Spiraerequiescit in kathedrali ec- casto conjugio, de institutis monasteriis, de mona-
clesia, una cum matre sua, atque alii plures diver- chis, el virginibtis eorum disciplinrc subjectis, qua
sisptenis interempli sunl.t Caetera pura sunt, nisi supra reluliraus in codice Rosweydino. Deinde in
quod in fine habeat,'cumFortunato diacono. fine mimilioribus lypis: «Divioni, sanctre Pascbasia:
 635 USUARDI MONAGHI 636
virginis, cujus meminit Gregoritts Turonensis. > Se- A app«^aBdnm esse. Ulum consule in notis hoc die
quitur Marcellinus cum eiogio ex Greveno supra. pag. 4S3. Editiones posteriores idem habenl de
i In Cantia, Adriani abbatis, el confessori!. Beilu- Adriano abbate, quod in priori, idem est in textti,
naldi archiepiseopiCantiiaricnsisetconfes%oris, quo- sed ccetera omnia exclusa sunt. Quoruni loco poni-
ruin meminil Beda in bistoria gentis suae. > Memi- tur : <In Nortmanaia, deposilio beali
nil sane, sed nnonet Caslellanus, non Bertunaldum, fessoris. Hic nobile monasterium Fiscanense Waningi con-
funda-
. nec Berlwaldum, ut Grevenus, sed Berechtwaldtim vil, el Leodegariura exulem fovil. >
cum praefato Beda, aul Brithwaldum citm Gocelino
IV Idus. Die 10-
Apud Cyprum, beati Nichanoris diaconi de septem primis, qui gralia fidei, et virlute admirandns, glo-
riosissime cororiatus est. In Tbebiirie, nalalis beati Pauli primi heremilae, ctijus animam inler apostolo-
ruro, et propiietarum choros ad coelumferri ab angelis sanctus Antonius vidit.
NOTJE.
Sumitur ex Pralen., Herinien., Tornacen., Pulsanen., BeHni ieditione,:Greven. et Molan.
VARIANTESLECTIONES.
Cogor scribere Nichanoris cum codicibus meiiOris B hoc modo, apud Cyprum gloriosissimecoronatus est,
notae, Greveiw, et aliis; quem scribendi modum unde dalur intelligi cruenta morte martyrii lau-
Usuardum seculum existimo, tametsi nominis ely- ream consecutum. Usuardi transposilio incerlum
mon ferat, ut sequamur Romanuin parvtim et Ado- Castelfano reliquit, utriim ea coronatio ad marly-
' rem, qui forte a Rosweydo correcti sunt, siculi rium, an ad coelestem gloriam referenda sit. Pro
Usuardtts a Molano. Post, de seplem primis, visiini Thebaide; nalalit, heremitm, ad cmlumalii scribunt
est Belino apponere, qiiori*forte in Adone invenerai, Tliebdida, natate, eremltm, ad cmtos, verum hujus-
nempe diaconibus; patet ex nliis codicibus, Usnardi modi minutias in dccursu negligemlas, satis supra
simplicitas. Molaiiuslegit gloriose coronatus, setl alii indicavi, et ita quidern, ut nec nobis slabilis scri-
passim cttni manuscriptis, gloriosissinte coronatus, bendi moduseSse possit, variantium saepecodicuro,
quae in Adone conjuncta sunl cum Apud Cyprum vel ipsos errores sequenlibus.
OBSERVATIONES.
Qtii in Adone inter aposlolortim feslivitates una Beda niroirum priiis in sacris tabulis consignala,
ferie, diversis ilcet diebtls referuntur, hi apud Grae- ubi brevi ornatur elogio, a Rabano paultilum aucto,
cos simul collecli sunt xxviu Jnlii, nempe Proche- ab Adone, el ex hoc a Notkero transcripto, sic tamen
rus, Nicanor, Timon et Parmenas. Haec sub unnm ut hic pro cxin mate legeril xcm, facili lapsu ex lit-
aspeclum bic ponere volui, til una indicem qua- tcrarum numeralium transpositione. Noster autem
luor hos diaconOs, Hieronymianis, Beriae et cae- Adonis elogium ila conlraxit, ut solam aetalem , et
teris anliquis ignolos, priraum ab auclore Roinani C in' eremo commorationem excluserit. Hactenus pro
parvi, pro mero, opinor, arititrio, in certos dies lextu nostro, nitem el genuine Usuardinum esse
fuisse dislributos. Unde nh Adone, Usuardo et Not- constat, etex Adone ferme ad verbura accepltim.
kero, accepti hodie coltintiir; Proehorus ix Aprilis, De Aclfs non loquor, vitae geminae, a Bollando edilae,
Timon xix Apiilis, Parmenas XXIIIJanuarii, ul suis illustratae et vindicatae, niliil magnopere esl quod a
locis erit vi'peteniiiim. Ilaque Nicanoris prima po- recentioribus, aut opponi, aul supperaddi possit.
sitio iii)i Roniapo parvo debetur : El in Cypro, Ni- Se:l qtiiricausre esse dicemus, cur Melchiadempapam
canoris de vn diaconibus. Quaein AdonisMartyrologio omisertf Ado, a Beda, quem describebat, imo et ab
vix immutala sunt, ;et lertio duntaxat iocosignaia, Hieronymianis aliisque anliquis disertissime nota-
cum aptid ulriiraque primo loco agatur de Paulo. tum? Rursus iinde Hyginius subslituilur, velusliori-
Unrienara Ario breve suum elogitim inler Festivitates bus omhibus incognilus ? Malo faleri ignorantiam,
exlrnxcrit, nccdtim compcri, neque enim Acta ulla quam conjectando hariolari. Est praeterea in eodem
proditn sunt, n<5cquidquam eliam reccnlissiroe in- Adone qttarto loco, advenlio sancti Hermetis mar-
venit Tillemonlius tomo II, pag. 70, nisi quod cum tyris. Sed annunlialiones illae amboe ab Usuardo
Bollantlo resptteret. Si laraen Arionis verba expert- plane rclicenlur. De adventioneHcrmetislegi possunt
dantiir : Apud Cyprum t/loriosissimeeoronati, haud Rosweyrii arinotationes ari Adonis Martyrologium
diibium, quin deiiiailyriilaiirea^quantiimvisaliunde pag. 225, fctindicnlus noster Praetermissoruro.hoc
incerla, intelligenria sint, id quotf nonnulti codices -die. Cur in Romano moderno Paulus ad xv Januarii
noslri auctiores rolundius expresscre. Usuardus translatus sil, cuni prioies omnes dies alio offlcio
forte timide, sallem subobscure loqui visus est, dum jj ecclesiaslico impcditi sint, clarius est, quam nt ex-
' utrumque Adonis textuin commiscens,ejusdem phra- piicationc indigeat. Wandalbertus sic ltodie Melchia-
sim non satis clare transposuit, Notkero dtictoris deni et Paulum conjungit.
menteni pressius insequente. De Paulo sic raeminit
primo loco Romanum parvum: /n Thebaida, sancti Quarlp Melchiades,P<iilust|ueeremita, beato
Pauli eremitm. At Pauli celebritas antiquior est, a Subftti fine, «therea Iretaoturin arce.
AUCTARIA.
ANTUKRP.-MAJ., servalo Usuardi ordine, rjrionis aelatissure anno uscrae ad CIIIsolus, etc Ygini papae
lextum ei ferme supponil : < Natale beali Nichano- ct coofessoris. > De, quo vide Auctaria die sequenii.
ris^ qui nnus fuil de septera diaconibus primis. Hic < Iieni Romae, Melchiadis papae et confessoris. >
gralia lidei, etvvirlute adroirande (adrairandus), Consule Praelermissos. < Apuii Cypruro, beati Nica-
apud Cyprum gloriosissime coronalus est, ibique noris, qui fuit unus de septem diaconibus. >
venerabiliter septtltus. In Tbebaida, natale )>eati
Pavli pritni bereoMtae, qui a sexlo (omissaesl vox ANTUERP., MAX-LUBEC el UCHELLIAN, passim con-
decimo) aelalis suae anno, usque ad centesimum ler- formes, ptiro Usnardo superaddont : < Ronrje, Mel-
lium dectumm, solus in eremo permatisit. Cujus cbiadis papae. Biluricas, sancti Gtiiliebii episcopi
aniniam, etc » et confessoris. » Quejrnultiimnn recentiori •roanu ad-
ROSWEVD. : < Apud Thebaidem, natale... Qui a xv jectum invenio codici PULSAN. hoc modo ' Eodem
637 MARTYROLOGICM.— MENS. JAN. 658
die apuri Biiuris , nalalis sancti Ullmi, archiepiscopi A .AQUICINCT. : « Romae, Hygini papae. Hic con-
et confessoris. > sjtiluil clermn, cl riislribuil gradus. > Haccsuiit Ado-
MUNERAT., caeleraetiam purus, ila fiuit: < Bituri- nis.
cas, natalis sancli Guillermi, ejusdem urbis archie- VICTORIN.» el REG.SUEC, signalus num. 130 :
piscopi, vita et miraculis gloriosi. > Huic plane si- <Romae, sancli Mclchiadis papae. >
milis est Usuardus ille, quem Agonibusmarlyrum MATRIC-CARTUS.-ULTRAJ. : « Pauli primi eremitae.
immistum diximus. Nicanoris riiaconi, ct marlyris, unius rie sepleni pri-
ANTUERP-MAX., LOVANIEN., LEYDEN., BELG.et edil. niis. Polieucli niartyris. > Remitlitur ad xut Februa-
ILTRAJ.-BELG., in Paulo -eliam Adoniani sunt, ut rii.« ElNearci. > Hunc non novi. Tumde Vitali, elc,
snpra, sed babent, sextb decimo. Tum inserunt se- ex die praecerienti.
ciinrioloco : < Roniae,sancli Agatonis Papae. > Ter- REG.SUEC, subnnm. 428: « Ilem Biluricis, na-
lio locode Nicanore,pure..In liue : < ApudBiluricas, talis beati Guillelmi confessoris et archiepiscopi,
natale beati Wilhelmi, episcopi et confessoris, vila qui mullis claruit miraculis.»
el miraculis gloriosi. > In VATICAN., sub num. 5949, deest Nicanoris.
ULTRAJECT. et LEYD-LAT., proxime superiores ex- Adjicitur : « Romae, sancti Melchiariispapae. Et na-
cedunl in eo, qtiod de Paulo arijiciunl : < Pallium talis sancti Gregorii Nazianzeni, in sancta Sophia. >
autem ejus de foliis palmaruni coiilexluin, idero Quod est monasterium Benevenli.
Antouius suis usibus, in omnibus solemnitatibus FLORENTIN. : <Apuiicivilalem Bituricensem, sancti
venriicavit. Hujiis sancti viri vitam cum Hieronymus Guilielmi episcopi el confessoris. >
descrip-sissel, ait : Obsecro, ul quicunque bxc le- B REHENS.ecclesiaeSS. Timolhei et Apollinaris :
geril, Hieronymipeccatoris nienrineril, cui si Do- < Ambianis, irauslatio corporis sancti Firiirini epi-
miuiisoptionera daret, mtillo eligerel lunicani Panli scopi et confessoris. > Qui ulpote junior, tonfessoris
ctitu merilis ejus, qiiam purpuras regtim cuin reguis cognomeiiluin habet: sed mirum, de eo nihil habcri
suis. > in noslro Arabianensi.
ALBERGEN. ei DANIC,eadcm omnia babent, sed EDITIOLUBECO-COL. priino loco de Paulo eadem
praetereade Agathone superaddunt: < Qui ocloge- habet, quae ULTRAJECT. et LEVDEN.De Agalhone
siiiius primus post beatum Petrum, seriil atnios etiam ut ibi, etc In Nicanore salis pura est. De
quinque , meuses sex , dies quindeciro. > Vitle Wilhelmo rursus, ut cilati codices.
Acta. BELINIeditio altera in hoc deficit, quod de Paulo,
CENTULEN. : <m Cypro, beaii Nichanoris, qui unus non Usuardina, sed Adoniana sit.
ftiit de septem diaconibus primis, et martyrio vilam GREVEN. : < Eodem die, sancli Guillelini, quem
complevil. > Iu Puulo Adouianus est, sed ponit, < a nos Germani Wilhelmum dicimus, Bituricensis ar-
quinto decinio aelatis anno, etc. > chiepiscopi, ordinis Cisterciensis, vita et miraculis
BRUXELLEN. ln Nicanore satis purus, sic pergit : clari. Eral iste sanclus fere semper hilaris et jocun-
< Romae, natale sancli Iginii papaeet confessoris. dus, quod quibusdaro displicebat austeris. ltem,
Qui cierum compouens, officia per gradus dislribuit, beali Agathonispapaeel confessoris. Qui octavus de-
et ul baplizandum, seu confirmanriumpalriims levet, cimus post Petrum (patpabilem anachronitmum
conslituii. Et Romae, sancli Melcbiadis papae. Qui nemo non videt) sedil annis quinque, mensibus scx.
prohibuit, ne die Dominica jejunium agerelur. > De ^_ ltem beati Gregorii papae X et confessoris. > De
Paulo iiiliil novi afferl. Tum : < Itein Romae, beati cujus canonizatione pridem Roinae acttitn est, et
Agalhonispapae.Qui dum queradarn Ieprosum oscu- rursus agilur. Denique : i Polieucli raarlyris.>
Inretur, illc sialim munriatus est. > De Wilhelmo, ut MOLAN. : < Bituricas, natale sancti Guillelmi, ejtis-
supra. dera, etc., Ambianis, iranslalionis sancfi Firraini
HAGENOYEN. in Nicanore eliam salis purus esl. episcopi et confessoris. > Vide dicta. De Melchiade,
Turo : < Roroae,Agathonispapae,qui in setle Aposlo- simpliciler. « Eoriem die, elevatio corporis sancti
lica [setlit] annos quinque el meiises sex. Hic con- Vuasnulli confessoris. > Deinde lypis minoribus :
stiiuii, uidislinctussit habiliis virorum, el mulieriiro « Castro Divionensi, sanclae Floridre virginis, cujtis
in vestibus, et in crinibus. Istepapa conderanavit meminit Grcgorius Turonicus. »In secunda et lerlia
illos, qui negant in Christo duas esse voluntates, et editione, non capio, ob quam causani Usiiardum
riuas operaliones, in concilio Conslanlinopofitano. turpiter mutilet, expuncto Pauli elogio. Poslertimiia.',
In Thebaydc, Pauli primi heremilae ei confessoris. de suo arijicit lillerisltalicis : < sed transfertur post
Qui atcusatus a sororio suo, qui baereditatem illius oclavas Epiphaniae ad riiem decimum quinlura nien-
habere voluit, quoriChrislianus esset, fugit in bere- sis ejusriera. » De Melchiade, et Florida in lrisce non
inum : primo quidein nccessitate, ut nioriem carnis lOquitur : sed ex Graecosuo Horologio subsliiuil:
evaderet, sed tandem necessitate tititur in volunla- < Die deciroa, sancti Domitiani episcopi Melitinrc. Et
lem, et. xcvu annis in spelunca qtiadam latuit, ubi sancti Marciani presbyleri, et ceconoini magnae ec-
ille soli Deo vacavit, etubi a Deo panc coelestipassus clesiae. » Quod aut quale exlractum ex dicto Horolo-
est. Cujusanitnam... Proctijtis gloria Aiitbonius lae- gio habuerit Molanus, aut quis ei versionem sugges-
tahalur, el pro morte illius plurimum recreabatur. D serit, nescio; cerle fontem non consuluisse, ex raul-
Cujus corpus morlnum Anlhonitis flexis genibus, tis patet, ut alibi diximus : exemplo hic sit omissus
niaiiibus in ccelum protensis, invenit, et auxilio leo- is, qui primo loco ponitur, Gregorius epitcopus Nys-
nis sepelivil. > senus.
111Idus. Die 11.
In Africa, natalis beati Salvii. In htijus natali sanctus Augustinus verbum fecit ad popultun Cartagini.
Apud Alexandriam, sanclorum confessorum Petri, Leucii, quoruni gesta habenlur.
NOTJE.
Ila Pruten., Herinien., Tornacen., Antuerp-Maj., Pulsanen., Cenlulen., Antuerp., Max-Lubec et Vghel~
lidn., Munerat., Greven.et Molan.
VARIANTES LECTIONES
In Anluerp-Maj. ad Sn/t<n,additur marlyris. Lego, Usuarriini codices plures, tum mss. tuin excusi, tt!
In hujus; ut Nostrum ex Adone sumpsisse, puto, Cenlulens., Brux., Hagen., Muneraf., Befin, e;c
tametsi sensus nrtidior virierelur, si cum Beria scri- Carthaginis scribunl Belirt., Grcv., Mol. el »lii, re-
berem in cuius, ut habent Rabanus, Notkerus, et clius codices mulli cum Beda Carthagine>,-al purio-
639 USUARDI MONACIU 640
res codices noslri cxigunt Cartagini, ut habelur in A auclorem secutus fuerat. Ex coriicibus nostris alii
lextu, quamvis exactior orihograplria stet pro Car- scribunt Leuci, Lencii, Leuticii, alii Genucii , Leon-
thagini, ut scripsit *.do. Post Alexandriam inseruR lii, Loucii, Euthitii, etc, aperto, ni fallor, amanuen-
Anluerp.-Maj. nalale, etc Dubium non est quin sit sium errore. Mirus estPulsan. codexin distinguen-
scribendnm Severi, quamvis Torn., Ant, Max.-Lu- dis tribus ultimis sanctis, ita scribens : Apua Ale-
bec. et alii ponant Severini; ttt Miineralus legit Sa- xandriam, tancti Leucii episcopi et confessoris.
lini, Belin. Silvii pro Salvii. Sed nulla major varia- Item apud Alexandriam, sanctorum confessorum
tio, quam in nomme Leucii,quod Usuardushic recte Petri et Severini, quorum gesta habenlur. Quo
posuit, forte ex codicibus Hierony.nianis Adonem titmen raodo difficultas non lollitur mox discu-
corrigens, qui praeeuntero,sederraniem Romani parvi tienda.
OBSERVATIONES.
Salvii memoriam in sacris Fastis antiquis- tola diiticuUas, cum bis compara verba Hierony-
simam probat imprimis Kalendarium Carthagi- mianorum primo loco : In Alexandria, Petri, Severi,
nense a Mabilione vulgatum, a Ruinartio recu- S. Leuci confessoris, et Absolami, vel Atolami, vel
stim, in quo hoc die elarissime legilur: Sancli Assolami; solus codex Lucensispost Absotamiadjicil,
martyris Salvi. Apograpba Hieronymiana aliis cum quorum gesta habenlur. Quid.lric jam statuas? An
martyribus immiscent, utique non Hispanis, sed Romanum parvum sua ex Hieronymianis male de-
Africanis , siquiriem in iis codicibus contineatur. g scripsisse? ld mihi non sit verosimile. An utrumque
Ut utfuerit, reliqui Martyrologi de eo seorsira, et auctorem errasse? Solita modestia haecenodarc co-
solo meminere, ut Beda, ex quo Ado, ex hoc Usuar- natur Florentinius, nec invenio hactenus quod in
dus immutala phrasi traijscripserunl: 'ubi observari ejus conjecturis reprehendi meritopossit. Castellanus
velim, annuhtiationem apud eos ila posilam, ut de Romanum - parvum non unius erroris arguit; nec
raortis genere nihil ellci queat. Atqite liic aperte Adoni parcit, quod clausulam forle ex Hieronymia-
Romanum parvum Bedae poslhabiiit Viennensis nis acceplam apposuerit, quorum gesta habentur. Et
noster, cum in priori diserte legatur: In Africa, hoc quidem recte, nam si ea viriisset, non tam je-
Salvii martyris. Et vero Salvium martyrem dici june de iis fuisset locutus. Turbat omnia litulus
dportere nori Kalendarium solum et Hieronymiana confessorum, a Romano parvo tribus applicatus, ab
apographa jam citata evincunt, sed id ex Posidio Hieronymianis, soli Leucio, isque adeo magis niirus
demonstrat Bollandus, sanctttm nostrum ab alio mihi accidit, quod in his codicibus et Romauo parvo
cognomine, sed eo haerelico Donatista, accurate rarius recurrat, aut tancti, xalconfessores appellatio,
distinguens. Mirandum prorsus quod Rabanus nunquam forte sub ea notione, qtiam ei nos vnlgo
Bedam describens, Salvio tribuat litutum confesso- tribuimus. In ea perplexitate, malo aliorum conjec-
ris, contra vero Notkerus, qui hunc et adonem prae turis acquiescere quam novis dubiis dubia cumulare.
oculis habuit, marlyrem asserat. Wandalberlus nihil Sit confessor solus Leuciui, forte Brundusinus epi-
in utramvis partera delinit, dum canit: scopus : de quo Epternacense iecgraphummeminil vn
Salviusbinc ternas CarthagiueconsecratIdns. Januarii; Petrus et Severut Alexandriae tribuanlur,
p
" donenturque laurea martyrum : Petrut raale Alexan-
Noilnsinlricatior objicitur circa tres alios sanctns Be- driae collocalus, idem sit cum Ratatmo et Absolamo,
ricc,Floro et Rabano ignotos,quos ila primo loco roe- et Aulanensi, de quo ad 111Januarii; sic de Leucio
morat Romanum parvnm : Alexandrim, confessorum et Absotamo verum erit dicere, quorum gesta haben-
Petri, Severi, Lucii, insolito plane enuntianrii inodo. iur, licel Leuciana, ul minimum, correctione magna
Sequitur Ado, ea plane phrasi, quam Nosler descri- opus habeant. Sitanli tua interest, vide Bollandiim
psit, oraissa voce natalis, nuttatoque Lucii in Leucii, et duos proxime citatos. Nobis si quid alicuntlc
ut supra diximus. Idem tiabet Notkerus, legens cum novae lucis affulserit, ea in Supplemento commnni-
Hieronymiahis Leueii, atque ultima verba expiin- cabitur. '
gens, "quorumgesta habentur. Ut clarius palescat
AUCTARIA.
ROSWEYD. incipil ab Alexandrinis satis pure. et martyris. In cujus, etc. > QUMplane nova est
Deinde : < ln Africa, Salvii episcopi. In cujus na- annuntiandi formula.
tali, clc , Ilem, beati Gregorii Nazianzeni epi- HAGENOTEN. in texlu salis purtts, plttra habel de
scopi. > In Prretermissis bene remittitur ad IXMaii. Hygino, sed qhae praeter jam dicta, aut inferius di-
Tiini : « Iri Aqtiilegia, Paulini Palriarchae. > Vide cenda commemorat, rcferri non merentur.
Acla. MATRIC.-CARTUUS.-ULTRAJ. Sjlvium episcopum
ANTUERP. -MAX.,ULTRAJ.,LEVDEN. et LOVANIEN. , facit.
de caelero puri, sub finem aruuinliant : « Romae, CODEX VATIC5949, praeter Hyginum adjicit Nica-
natale sancli Igini, Iginii etHigiui, papaeet marly- D horera ex die praecedenti. Deinde : « Natalis sancti
ris. > Quibus ex Adone addit BELIN.: < Hic compo- Leucii episcopi el confessoris. > Qui procul riubio
suit clerum et dislribuit gradns. > Brundusinus erit.
ALBERG.et DANIC.pluscultim arijicittnt : < Qui ALTEMPS., in An&Iiaauctus : < In Britannia, apud
octavus post beatum Petrum, annis quatuor et . Leoministiam, passto Ethewotdi regis. >
mensibus tribus salubriter gubernans Ecclesiam STROZZ. : < Eodem die, gloriosissimi sancli Gre-
composuit clerum et distribuit gradus, consumma- gorii episcopi Nazianzeni et confessoris, magistri
toque martyrio, landem sepultus est juxta corpus sancli Hieronymi,. magnae sanctitatis viri, vitae et
beati Petri. > virtutis. > Forte in S. ut beri dictum est
AGONES HARTTRUM in fme: c Romaepassio sancti ex codice Vaticano. VideSophia, supra.
Hygini papae, qui Telesphoro raartyri in pontificalit
successit. > EDIT.LUBECO-COL. sic incipit: < In Orienle, sancli
Ballhasar regis, ei antistilis, qui hac die obddrmivit
LEVDEN.-BELG. et edilio in
ULTRAJ.-BELG. princi- in Domino, divino sacriftcio in ecclesia prius cele-
pio Httginum ponunt, quem priinus codex octavum brato ac sumpto. > Praeler ea quae de Hygino jam
post beatum Petrum, alter decimum pronuntiat. diximus, sic ltabel : < Hic constittiit, ut unus palri-
Uterque vero in fine Hyginum denuo repelit, eodem nus, vel una patrina suscipiat prierum lavatum a
plane modo quo habent codices mediaenolae. fonte baptismalis; sirailiterque in confirmatione.
BRUXELLEN. primo loco refert Alexandrinos satis Consuroroaioquemarlyrio, tandein sepullusest juxla
pure: Tutn : < In Afriea, sancti Salvii confessofis corpus beati Petri m ValicaBO.>Turo ita concludit:
641 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 642
< Eodem die, sanctorum Eugencii et Felicilatis A seu polius incerlae sedis episcopo, quem .<in portu
marlyrum. > Valentianast x.wiJunii refertUsuardusetalii passim,
GREVEN.,ait Balthasarem < terliutn fuisse inler vide Acta Juni' ad praesatam dieru : et de Ambtanensi
tres magos; > de reliquo convenit cum diclis, addens hodierno plura alia a Bollando.curiose in coramenta-
de suo : < Hoc etiam die, vel secundum aliquos se- rio praevio notala.
quenti, festiva memoria agitttr trimn insiraul Mago- Pergit GREVEN. : < ltem Paulini patriarcbae Aquile-
rura. > De Hygino asserit, < in perseculione Severi giensis. In Selynvelt, Honoratae virginis. > De hac
marlyrio coronatum : > melius HAGEN.Anlonium et illo consulatur Bollandus. < Iiem ibidem, translatio
scripsit, volens dicere 'Antoninum, ut Bollandus post Sanctorum Potentini diaconi, Felicii presbyteri el
Romanura slatuil. De Eugentio et Felicilale supra. Simplicii militis, marlyrum. > Vide Acta xxm
< llem secundum calalogum Sanclorum , nalalis Juriii.
beati Salvii episcopi Ambianensis, alias Engolismae MOLAN. in prima edilione Belini verba de Hygino
civitatis, et discipuli ejus, martyrum, qui secundum descripsit, et alio minori cbaractere adjecit :
alios passi sunt vi Kal. Julii. > En confusionem ma- < Anastasii monachi el confessoris, de quo Grego-
nifestam, quaeforte Raronio occasionem praebuit hoc rius Dialogorum lib. i, cap. 8. > Al in posierioribus,
dic collocandi Salvium Ambianensem cum tilulo auclior prodiil, ubi expuncto Anaslasio, supposuit :
marlyris, qui tanlum confessor fuit, ut recte posuit < Virgorniae, sancti Eguini episcopi el confessoris.
Bollandus, hunclamen diem perperam servans, cum Die undecima sancti Palris Theodosii cceriobiar-
ad xxvni perlineat, ut bene observavit Rosweydus chae. i Deliinc minori charactere : < Coloniae, obiltis
i:i epislola saepe laudata, bis verbis : < Qtiaeritur, Jasparis tertii Regis, festum duplex. CsesareasPa-
I. unde Baronius Salvium Arabianensem episcopam " lestinae, sancti Pelri ascetae, id est religiosi, sivc
boc die Marlyrologio inserueril? Habeo velus Mar- monachi, qui saepe rogatus, ut adolescentiee suae
tyrologiumms. quod eum xxvm Octobris ponil. 2. parceret , eorum exhorlationibus negleclis , per
quomodo eum vocet marlyrem, cura tanlum fuerit ignem velut aurum pnrissimum, firiem in Chrislum
confessor, Martyrologiojam citato alteslanle; 3. cum cxcelso animo probavit. > Recte, ni fallor, opinalur
in notis dicat de eo agere Sigebertum anno Do- Bollandus inler htijus diei praetermissos, non alium
niini 861, et idem repelal xxvi Junii, cura agit de hunc esse, quam Absalmum, seu Abselumum,aliis
Salvio Engolismensi, qui marlyr fuit, satis indicat Balsamum, elc, de quo ad diem w bujus menste et
SalviumAmbianensem episcopuro, et Engolismensem hic supra abunde dictura.
a se in unum confialos. > Porro de Engolismensi,
'
Pridie Idut. Die 12.
Apud Achaiam, natalis beati Satyri marlyris, qui transiens anle quoddam idolum , cum exsumasset
illud, signans sibi fronlem, statim corruit, ob quam causani decollatus est. Eodem die, sancli Archadii
liiariyris, genere el miraculis clari. [Apud Bouillart.: »In Caesarea Mauritaniae sancli Arcbadii, martyris
genere et miracubs clari.] NOTJ".
Ita legunt Herinien., Tornacen., Antuerp-maj., C codices omnes in praefationecilalos, qualenus texluin
Rosweyd., Pulsanen., Anluerpien., Max-Lubec et referunt, exceptis Pratensi et Aquicinctino, ut statim
Vghellian., Aibergen., Brugensis, Muneral., Belin., dicam.
Creven., Molan. "et Agones marlyrum. Quibus adde
u Quem Archadium CaesareaeinMaurilania passuro videalur. Plures Buinartius nosler Act. select.
csse tradit eo loci Usuardus, hunc in Achaia passum Mart., pag. S90, laudat, nonrinatimque Colberlinos
lcslahiui' lum Archadii ejusdem acta, tum alia eliam dtios, unum R. R. P. P. Fuliensium alterum Remi-
Usuardi Martyrologia. Quid ex bac ptigna collige- giano monasterio Hincmari Rhemensis episcopi dono
tniis? Codicem nostrum, ut Sollerio videtur, Usuardi datum in quibus sanctum Arcbadium Cresareaein
manu cxaralum non esse? Minime gentium. Sed Maurilania passum esse legilur. Eidem monasterio
Usuardo vel ignola peuilus fuisse, vef non visa baec largilus quoque est idem aniisles exemplar tracia-
sancli Arcbadii Acta; indeque in eum incidisse luum S. Zenonis Veronensis episcopi, quorum tri-
errorem quem alii poslmodum ejus Marlyrologii gesimus nonus libri primi sic inscribittir ; De natale
scriptores emendarint. Usuardi porro in manus ve- S. Archadii qui liabel natale pridie Id. Januar. itt
nire poluerunl codices uonnulli in quos eo irrepsit civitale Cmsaremin Mauritania. BOUILLART.
faciiius idem error, quod ea aetate vulgaris fuisse
VARIANTES LECTIONES.
Rosweyd. nonnihii a puritate deficit, dum sic H cadii, quem apud antiquiores Marlyrologos, ex Acla qui-
incipit : Sancli Satyri martyrit, civis Arabim, bus sua Noster accepit, nusquaro reperies.
qui, etc. Usuardus certo legit Apud Achaiam, ut in Achaiam diserle exprimunt, in qua regione verosi-
Adone reperit qui Bedam seculus est, lamelsi iu inilliine passum maiiyrem existimo, Ut dicetur in
Roroano parvo inveniret, Anliochim.Quid in Bedar Observalionibiis. Hic solum agitur de positione in
et Adone signilicet civts Arabim haclenus quaeritur : Pralensi, et, qui eum seqttitur, Aquicinclino ad-
cgo cum purissimis nostris codicibus, tum manu- jecla, nempe, in Cmsarea Mauriianim : sed quae in
in
scriptis lum excusis, eas voces oinisi, uec dubilo, nullis aliis coriicibus, quofum lougam seriem
quin id ab Usnardo factum fueril, idque merito; praefatione cxhibuimiis, in nullo, inquam, Usuardino
neque enim, ut bene advertit Castellanus, recte quis codice apparet. Esl nihilominus, qui,dicla codicis illius
regionis alicujus, sed urbis civis dicitur. Sunl qui piaetense-aulographi auctoritate, pro posilione
le-
cum Rosweydo et Belino scribunl, exsufflasselin il- certat, ut iis coiuperlum, qni Castellaiii notam
lud; sed j.arliculam tn, quae addi posset, nulli purio- geruntpag. 178. Auiica ea snperre, priusquam hoc
res codices habent, uti nec supradicti antiquiores opus serio aggrederer, disceptatio epistolaris inier
Martyrologi. Antuerp.-Maj. aute sancti Arcadii, inse- nos fuil; atque hoc loco se prodidit viri Cuni erudissirai
enim
ruit, natate. Porro Archadii a me in lexlu scriplum pro ttiendo amnlo sibi codice studitmi.
neiuo miretur, cum leclionem codicuro seqtii pro- iuicr alin, observationibus ejus objectu, hunc ei
filear. locum produxissem, nec effugio patcrcs. locus, Iiuc
Conlrovefsia est super loco passioui* sancti Ar- dcinuiu r diii ejus oralio, qtiain ex cpislola Gallica
 643 USUARDI MONACHI 644
ad me data xxix Novembris 1709 Latine reddo: A taream Mauritanim alibi, et novissime ab Usuardo
< Fieri pofuit, inquit, ut qui hic primus codicem expressam ix Januarii: et tertio post dic, si superis
Pratensem descripsit, cum afias noif nosset Gaesa- placet, eamdem "tpsam Cmsareani, tanquam ignotam
reas praeter Cappadociensemet Palaestinam, putarit expnnxerit. Malira ego dicere quori res est, codicera
Usuarduro memoria lapsttm, ditbioquc perplexus', nempe Pralensem, et bic et pluribus aliis locis in
ulram Caesareampraeeligeret, utramque excluserit, prsefatione supra enumeralis, pure et genuine Usuar-
nude stibstituens : Eodem die. > Quam baec respon- dinum non esse, ac proinde merito hodie germano-
sio rem non conficiat, nemo, opinor, non perspicit. rum codlcum numero a nobis exclusum. Qua de re
Viderat et legerat, quisquis scnptor ille fuerit, Cm- pluribus alibi aciuin est.
OBSERVATIONES.
Hoc iterum die Bedam Romano parvo praetutisse altinet, landiu de eo disceptabitur quandiu de-
dicendus est Ado, si vera ejtis sit leclio, In Achaia, erunt Acta, ex quibus is solide determinari queal:
et non polius Antiochim, ut habent bina exempla a nec Iiqtiet baclenus unde elogii sui maleriam Beda
Botlando citala. Certum puto Romanum parvum acceperit. Interim nobis sufliciat el genuinam
simpliciter scripsisse Antiochim, Satyri martyris, Usuardi sententiam et ejusdem derivalionem oslen-
quod Hieronymianorum phrasim non redolet. Ve- disse. Wandalbertus (vere an falso, non disputo)
tustissimum, et,.ni fallor, etiam purissimuin hic est soltim hodie Cyriacum Achaiae tribuit, cujus ver-
Epternacense, in quo solum legitur : In Achaia, Ct/- siculum ita contra Molanum resliluil Bollan-
riaci, Moscenti, Saturi, absque elogio, quod subinde dus :
ex Beda acceptum, sed plane deformatum, in alios H Plebs et Acliaeasuumpridie recolit Cyriacum.
Hieronymianos codices importune et contra eoruiri
slyltim intrusum est, attamen ab Acherio eit Cor- Utrum ex hoc divisionem suam hauserit Notkerus,
beiensi a se edilo non fideliter cxpunctum ; merito noslra niliil interest. Arcadii martyris primus me-
quaerenteFlorentinio, istud apographum in Spicilegio niinil auclor Romani parvi, de quo Ado non habuit
non integre fuisse redditum. Vera textus nostri pro- quod adderet praeter vulgare encomium, genere et
pago ex puro Hieronyraiano in Bedam,cx hoc in alios miraculis clari: quae verba in Usuardum et Notke-
defltiere videtur. In Beda autem salis probabililer rum transierunt, nusqiiam expressa posilione seu
censuere Henschenius et Papebrochius plene et in- loco marlyrii, ul proinde fntstra se torqueat Caslel-
tegre scriptum fuisse: In Achaia, Cyriaci, Mosanii, lanus ari CmsareamMauritanim, de qua in Varian-
Saturi tivis Arabim, etc., quemadmodum ex eo libus egimus, Usuardo vindicandam. Ex praefato co-
transumpsit Rabanus. At Viennensis, forle ecgra- dice Pratensi, atqtie ex paucis Aclorum ecgraplris
phum nactus, in quo soluin legeret: apud Athaiam, B. IIISS. contra oniitia alia, exislimat haud obscure
Saturi, etc, eumdemque reperiens in Romano parvo, Ruinarlius inler sincera et selecta, pag. 590, Cmsa-
exolusis duobus prioribus, unum nobis reliquit; ream iilam Maurifaniae,Achaim in Aclis expressae,
quem inde desumens Usuardus, in posleriores om- praeferendam; ast ego ingenue fateor necdura me
nes transfudit: sic tamen, ut quori ei reriundare vi- perspicerc cur Aciis ipsis, de caetero candidis et
debatur, civis Arabim, omnino expunxerit. Qitod sinceris nrintis fidenriumsit quam nescio quibus la-
veronotatCastellanus, Floriinadverientiain,Arionein ciniis subiude asstttis, nisi quis ebdem ferme jure
et Usuardum in errorem induxisse, ex praconccpta Q Bivario gatttlari velit, quod in famoso Dextri Chro-
opinione supra refulala oritur, non enim Florus, ut nico feliciter invenerit, Vrsaonam Baeticae, lanli
cuivis clare patet, sed Beda ipse Ailoni et forte martyris sanguine consecratam.
Usuardo praeluxit. Ad vertim marlyrii locum quod
AUCTARIA.
ANTUERP-MAX., ULTRAJECT., LETDEN., LOVANIEN.,ad sequentem diem, ut cmn Usuardo ibi rcfc-
DANIC. et EDITIOULTRAJ-BELG. posl, Salyri marty- remus.
ris addunl, civit Arabim; et anminliationibtis dua- CENTULEN., solitus abbrevialor, ita babet: « Apud
bus, qtias ex Usuardo pttras habent, interponiiiit: Achaiam, sancti Salyri martyris. Eodem die, sancti
« ln jEgypto, sanclorum Petri, Aventini et Castoli.» Archadii martyris.»
Accepti sunt procul dubio ex aliquo Hieronyraiano AQUICINCT. De posilione sancti Archariii « in C;o-
apograplio, praelermissis sociis Philoromo et Zo- sarea Maurilaniae, > jam abunrie supra riiximus. Se-
tico. quitur : <Civitate Nicomediae,passio sanctoruni Pa-
BRUXELLEN. in priina habet, ut proxime citati. storis et Victoris. >
Secundo loco etiam de Petro, Aventino, elc. Tum : MATRIC-CARTUS-ULTRAJ. : t Marliaiuc virginis cl
<In civitale Nichomeriia, passio sanctorum Pastoris roartyris. Nolaiitr in roargine Tatianm, ciim
et Vicloris. > Remilluntur ad xxix Marlii. Sequitur Rom. »
rie Arcadio, ptire. tu fine : < llem sancti Firiaci epi- D AUGENSIS : < Civitate Nicomedia?, passio sancli
scopi.> De quo vide Praetermissos. PaslOris et Vicloris. >
HAGENOVEN. in loto textu habet ut superiores, ALTEMPS. : < Civitate Nicomediae,sanctorttm Pa-
immisla annunlialione Pelri, Adventini, etc Ttim : storis el Vicloris. > Tum addit: < Aptid inonasterium
<Item [eodeiri] die, Polinecti [Polyeucli] Candidi et beali Pelri aposloli, quod vocatur Pire mulhe, depo-
Florini martyrum, igne combuslonni!. Itein Romcc silio beali Benedicti abbalis. Cujtis Vitam Berla sa-
via Lavicana, coronae nrilitum quadraginta, quos cerdos eonscripsit. > Locus ab aliis vocalur Wiri-
[quasj sub Galicno imperatore, pro confessione mundm : vide Bollandum el eliam Caslellanum in
verae fidei, percipere ineruerunt. > Sed hi martyres nolis, pag. 183.
ex sequenti die huc perperam retracti sttiit. Ila EDITIOLUBECO-COL. solito purior est, neque enim
forte amanuensis in aliquo Vetustiori codice inve- sanciuni iillum adjicit, sed suh finem elogii san-
nerit, vei propria oscitanlia tfansposuerit. Id vero cti Satyri, post decollalus esl, subdit, o cutloribtts
magis mirandum in Baronio, qui ulroque die eas ejusdem.
coronas collocavit; deceptum opinor a manusciiplo GREVEN. : « Joannis episcopi, alias papre et mar-
codice sancti Cyriaci, quo plurimum se ustim fate- tyris. In /Egypto, Aveniini el Casloli: Eugenii papae
tur, ubi milites ii quadraginla, Africanis quatuor priini, confessoris, qui omnibus amabilis, el beni-
Zotico, Modesto, Rogato, Caslulo (si tamen Afri- gnus, praesedit circa annum Domini DCLI.> Melins
cani sunl) nialc coiijungunttir, cum cx purioribus scripsisset DCLIVvel DCLV.Vide n Juiiii in Actts.
Hieronymianis apographis, raanifeste perlineant « Item, beatae Claudiae matronae Romanae. > De
 Cio MARTYR0L0G1UM. - MENS..JAN. 646
hac et Joanne papa vide Bollandum in Prreier- i vulgo, ordine XLIV, sub cujus nomine ventl fa-
missis. • mosus liber de Insiiiutione monaehorum, de quo hic
MOLAN., typis minoribus : « Sanctorum martyrum pluribus agere supersedeo, cum abumie dicla sint a
Eutropii lectoris, Tygrii presbyteri et Otympiae, magislro nostro Papebrochio, in Tractatu clirpno-
sanctae matronae, de quibus in Historia Tripartila logico de patriarchis Hierosolyuiitanis, et in Re-
libro x.» De duobus primis agit hodie Bollandiis. sponsionibus ad exliibilionem errorum variis locis,
Olympiam remiltit ad xvn Decembris- Vide Caslel- de quibus consule inriicem operis. Ultimo loco in bis
lani notas a pag. 179. Sequitur : « Benedicti con- edilionibus a Molano ponitur : < Die duodecima,
fessoris, prirat abbalis Vutrimundensis in Anglia, sanclae martyris Taltianae : » quae hic de more ac-
Ctijtts Beda se conscripsisse fatelur historiam. > cepta esl ex Horologio Graecorum.De Actorum ejus
Vide homiliam a Bollando editam. Posteridfes edi- cum aliis confusione vide Bollandum boc die, et
tiones sic legunt: «Vuirimundae.inAnglia, sancti Be- Casteflanum pagina 176. Demiim praeler morem in
nedicti primi abbatis. Item, sancti Joannis episcopi fine reperitur Wandalberli versus :
Hierosolymitanae ecclesiae, ordinis Carmeli profes- Pleltsluchia suum pridie recolit Cyriacum.
soris. > Quaerit Bollandus in Praetermissis quis hic
sit Joannes episcopus Hierosolymitanus, eo incli- Sed hunc versum a Boltando raelius redrtituro supe-
nans, ut ex Palaeonydorocredat inteliigi Joannem II ritis exlubuimus.
'<<"«• Die 13.
Romaevia Lavicana, coronae militum quadraginta, quas sub Galieno imperatore pro confessione verte
fidei percipere meruerunt. Pictavis civilate, natalis sancli Hilarii episcopi et confessorjs, qui ob calholicam
fidem quadriennio aptid Phrygiam relegatus, inler alias virtutes, fertur quod mortuuro suscilaverit. Remis
metropoli, depositio sancti Remigii episcopi, viri eximiae virtutis. Cujus sanctitatis praeconium , nierito
eredulitatis suse, gens Francorum debitae venerationis cttltu celebriter recolit. [Addit. Bouillart., cursivo
charactere : • In monte Verziaco, sancti Viventii confessoris.
NOTiE.
Ita Praten., in prima puritate Herinien., Tornacen., Munerat., Greven., Molan. et Agones marty-
rum.
Verba haec, In monte Verziaco, etc, a recen- B ctir Heriniensem Pratensi codice existimaret esse
tiori manu adjecta esse Castellanus recte observavit. puriorem. BOUILLART.
Quod additamenlum lamen sola Bollando causa fttit,
VARIANTESi LECTIONES.
Inler codicem Heriniensem et reliquos ea hoc die dunt et confessoris. In Molanoautem post confessoris'
dissonantia est, quod iste caetera quidem integerrime non habetur viri, ei apud Grevenum post merito cre-
Usuardi lexium referat, sed cum provinciaeRbemen- dulilatis, deest sum. Scripsit olim BoIIandus in Pra-
sisfuerit, ut alibi oslendimus, id singulare liabel tensi codice hoc die legi: ex In monte Verziaco, sattcti
quod Remigii sui annuntiationem caeteris primo loco Vivenliiconfessoris. Quo capite veluslatem illius
praefigat, etpro eptscopt, inferat Francorum apostoli. impugnal. Sed id refellit Castellanus, tutn in notis
Scribo Galieni, ut passim codices babent, licet in pag. 200, tum per litteras ad me datas, diserte asse-
nonnullis secunda mauu id correctum inveniam. rens illa verba codici Pralensi recentiori manu esse
Tornacen. pro verm fidei posuit Christianm fidei. adjecla, qttod in anligrapho nostro explicaium non
Idem : Pictavis eitilate, beali HilurH, oinisso , nata- erat, atque adeo Bollando, qui aliud nunquam vide-
lis, sed praeferenda comraunior uli et purior lextus rat, condonandum. Hac causa superius notavi me
nostri lectio. Typographorum vitio fortasse tribuen- Pratensem codicem inter genuinos computare, sed
dum quod apud Munerat. non legalur metropoli. cum hoc addito, in prima puritaie.
Greven. et Molan. de Remigio, post episcopi, ad-
OBSERVATIONES.
Coronmmililum XLmeminerunt Hieronymiana om- C phrasim ab Adoniana et Usuardina plurimum discre-
nia a Florentinio vulgata, in quibus etiam expritni- pare. Nolkerus Adonem bic eliam, non Rabanuro
tuvvia Lavicana, praeterquam in Lucensi, ubi tiio secutus est. Roinanum parvum brevissime posueral:
Latina. Deillis nihil in Beda atit ejus sequacibus Pictavis, sancti Hilarii. Hieronyroiana autem : Pi-
Floro et Rabano. Porro coronum non magis bic clavis, depositio S. Hilarii episcopi et confessoris:
quam prima Januarii marlyrem esse clarius osten- ubi observa confessoris appellalionem peculiari sensu
riil Roroauum parvum , dum ita loquilur : tiomm, ab Hieronymo aliisque PP. Hilario tribuiam, ut no-
via Lavicana, militum XL, sub Gallieno imperatore ; tavit etiani Florentiirius. Caeterura gloriosissimi ca-
quaeex hoc ab Adone descripta sunt, praelixo milili- tholicaefidei contra Arianos asserloris Acla diiigen--
bus nomine coronm, quod a Nostro servatum est, tissime illustravit Bollandus ; Castellanus paucula
sed mulato, ul patet, casu et nuraero, nam qui in curiose adnotavit, at rem omnem fusecomplexi sunt
Adone videtur esse genitivus singularis, is in Usuar- eruriitissimi PP. Benedictini in nova Vila a se con-
do rectus est in plurali numero, contra commu- cinnata et poslremae Hilarii operum editioni, a se
niorem sanclos annunliandi inorium : caetera etiam itidem curatae praefixa; nec minus accurate Tille-
paraphraslica elegantia modice ampliala sunt. Ni- motuius toni. Wandalberti VII, a pag. 452. Prrelereundum non
miura, nisi fallor, sapere voluit Notkerus, et hic et est nietricum en<-Oinium.
i Januarii eoronam a urilitibus segregans; et quidem Idibus HilarioPicUvaemililaturbis
hodie Secundum Hieronymianorum in Secundinam Plebs devota,suo paslor quam fulsit honore.
comntulans, hoc plane modo : Romm, etc, Secun-
dinm,Coronm el mililum quadraginla, sub Gallieno I» De Remigio, celeberrimo allero Galliarum prre-
imperatore. Quae de inclyiissimo Piclaviensi anli- in sule, nihil hodie antiquiores memorant.si Floxum
stile Hiiario dicunlur, ea a Beda primum scripla Bedae auctario excipias, qui sanclum Jirevi elo-
sunt, ab Adone noimibil aucta, et ex boc a Noslro gio, sed ab Usuardino diversissimo, .prosequitur.
accepta, ubi rursus ex collaiione pcrspicis Flori Apograpba Hieronyniiiuia, nescio ob quam causam,
647 USUARDI MONACHI 648
Remigii, vel Remedi depotitionem transfernnt ad A Gallia ofiicio duplici ipsis illis Kalendis Octobris 1M>
tv Januarii, iterumque cum reliquis omnibus Mar- noretur. Plurima alia Remujium ejusque res geslas
lyrologis aimuntiant 1 Oclobris, Germano, Vedasto spectantia vide apud Clar. Caslelianum in primo suo
el Platoni conjunctum nulla facla mentione transla- Bimestri a pas. 223. Ullima Adonis commemoraiio
tionis, ut ibi dicetur. Certum est Kalendis Oclobris est de Vero, Viennensiepitcopo,sed baecab Usuardo
Hemigiifestivitatem recoli, ul habet Martyrologiura omissa, utnon semel in deeursu factiutum inve-
Bomanuin, sic tamen, ut notet Motherius nosler in nies, praeserlim dum de Viennensibus episcopis agi-
nuperrima versione Gallica, id inlelligendum de lur. Ralionem divinet, qoi voluerit. Verum quae ab
locis ubi ritus Roroanus receplus est, cum Remis ipso Usuardo relicta sunt, in AucUriis, nt plurimum
lotaque Rhemensi dioecesi, et religioso et solemni restilutar»a posteris iuvenimus, ut de "Vero, cujus
ciiltu, seu, ut loquimur, de praecepto,bac die Re- nomen binc indeinunutaluraesi, mox videbimus.
niigius celebrari consueverit, quamvis et ibi et tota
AUCTARIA.
PRATEN. Jam dixiraus in eo codice recentiiis ad- Dorainum. > Sequitur de Hilario, fere pure. De xi
lectum : < In monte Verziaco, sancli Viventiiconfes- niariyribus agit ultimo loco. Demum adjicit: < Apud
soris. > Viennam, sancli Severi episcopi, qui post beatum
ANTUERP.-MAJ. in prima Adonianus est, simplici- Evencium, ecclesiaeilli digne praesedit. > Vide bree
ter scrihens : < sub Galieno imperatore. > In se- supra, et purius in ipso Adone. < Verliaco, sancti
cunda purus esl. Tertiara sic corripit: < Rcmis, na- g Vincentii confessoris Chrisli. Ipso die, sancti Lon-
tale sancli Remigii efiscopi et confessoris. > Vide gisi confessoris. ltem sancti Firmini episcopi. >
Adonem Mosandri. HAGENOVEN. : < Oclava Epiphaniae. Islo die, ut-
ROSWEVD.in xi mililibus etiam pure Arionianus Chrysostomus dicit, specialis est memoria triura
est. Tum lilteris rubris majusculis inserit : Oct. iegum. Quorum primus obiit orando in Circumci-
Epiph. De Hilario, recte. Tum : < Apud Viennam, sione, alius in Epiphania, tertius vero hodie. Et
sancli Severi episcopi, qui praesedit ecclesiae post quia tunc illoruin memoria agi non potest, ideo nunc
sanctum Eventium. > Haecex Adone accepla sunt, ConslantinopolilanaEcclesia illorum agit memoriam
sed corrupto nomine. Tura: < Remis, translatio etfeslum. > Quomodo liaec concordent cum diclis
sancli Reinigii archiepiscopi et confessoris. > superius de tribus magis, equidem non video; sed
PULSANEN., in texlu non omnino castigalus, se- satis usilatum est codicis hujiis auctori mira afferre,
cundo loco inserit : < Eodem die, oclava sacralis- quaenusquara alibi reperias; nedum quaerere velis,
simaeDomini, ac Salvatoris nostri apparitionis. > In ctim srepe nec verisimilia sunt, De Agritio, superius
fine autem adjicit: < Hujus tamen sancli viri fe- dicta nonnihil inlerpolavit. Seqtiilur de Hilario, et
slum celebralur KalendisOclobris. > Vide Observa- Remigio ctiam patilo auctius. De Viventio et Lon-
liones. giso, utsupra.
ANTUERP., MAX-LUBEC. et UGHELLIAN., toto texlti ACQUICINCT. : « Ambianis, iuventio corporis beati
satis puri, in fine adjiciunt: < Verziaco, natate san- Firmini episcopi el martyris. >
Cli Viventii confessoris Cbristi. Ipso die, sancti Lon- VICTORIN. el REG.SUEC,signatus num.130:«Eo-
gisi, vel Longisii confessoris. > Bollandus Leogiso-p dem die, sancti Potili. >
Inin vocat, queriturqtte nihil se de eo aliud naciuiri MATRIC-CARTUS.-ULTRAJ. : < Octava Epiphaniae.
praeter nudum nomen in Martyrologiis. Vide Castet- Hilarii episcopi et confessoris. Remigii episcopi et
lanum, pag. 200 et 201, ubi Launogisilus, elc Francorum, eximia? sauctitalis. Vivenlii
ANTUERP.-MAX.,LEVDEN.,ALBERGEN., DANIC. etedi- apostoli
confessoris. >
lio ULTRAJ.BELG.incipiunl : Octava Epiphuniw. BIGOTIAN. , qui fuit Patrum Coeleslinorum, signa-
In XLmililibus et Hilario puri stint. Sequitur: < Re- ttis P. 5 : « Eodem die, Longisii confessoris. >
mis metropoli, depositio sancti Remigii episcopi, CODEX D. DU CBEVAL., B : < Verziaco,
viri eximiaevirlutis. Hujus translatio agitur Kalen- natale sancti Viventii, > elc,signalus et de Longiso ut supra.
das, vel KalendisOclobris. > Tum : < Treveris, san- In VATICAN. num. 3949, deesl Remiyii, adjicitur :
cti Agritii episcopi et confessoris, admirandae san- < Nalale sancli Polili marlyris. >
ctitalis, el doctrinae viri. Qtti cum esset Antiochenae ALTEMPS. : <In Scotia, civilate Glasguensi, sancti
civitalis praesul, ad pelilionem sanctae Helenae, mis- sive Mungunli episcopi et coufessoris. >
sus est a Silvestro papa ad Treveros convertendos, KiniengeriiiVide Grevenum.
qui post leropora sanctorum Eucharii, Valcrii et FLORENTIN. prrelermemoriam Vivenlii et Longisi:
Malerni ad prislinum paganismi vomitum ex magna
pro quo : Longii scribitur, sanctam referunt aliis
parle redierant: ubi vir sanctus, utalterEucharius, < Romaesanctae Demilriaemartyris, quae
populutn ab anliquo errore ydolatriae [idololalriae] ignolam stib Juliano aposlata passa est, et a sahcto Joanne
eriptiil, ibique in pace vilara finivil. > Soii Rabano prcsbylero est sepulta juxta palatium Juliani. > Ex-
inlef anliquos notus est Agrilius, quem mavult Bol- custis habet Luceani.
landus Agrmciumdici. In vero Adone eum Baro- |) CODEX CASTRI KAROLI : < Dedicatio basilicae san-
nitis non reperit, censetque etiam Mosander adje- cli Petri Balmensiscoenobii.>
ctitium esse : qui citatur Beda, genuinus non est.
De palriafchaiii Anlioclieno videalur Bollandus. EDITIOLUBECO-COL. incipit: < Oclava Epiphaniae
Pauca alia notavit Castellanus pag. 198. « Versiato, Domini. > In xi mililibus et Hilario satis pura est.
nalale S. Vincenlii confessoris Cbrisli. lpso die, san- Tum : <Remis inetropoli, depositio sancti Reinigii
cti Longisi confessoris. > Non Longihi, ut Alber- episcopi, vifi exitrtiae vtrlulis et sanctitatis. Hic
gonsis. Francoruni gentem idoloruin ctillui deditatn, una
LOVANIEN. differt a prioribus quod omillat longio- cum rege eorum convertit ad Cbristum, et seplua-
rem de Agritio historiam. ' ginla annos et eo amplius in episcopatu cxplevii.
CENTULEN. in prinia Adonem se.iiiilur. Tum : Hic inler caeteramiracula puellam a morte suscila-
« Pictavis, saiicti Hilarii episcopi, et confessoris, vit. >De Agrilio habet quaesuperius descripta sunl.
fide et virlule magnifici. Rerais Frruicorum metro- Deinde de Vivenlio sic loquilur : < Verziaco, natale
Remigii archiepiscopi et con- ^ancti Vivenlii presbyleri et confessoris Christi,
poli, depositio sancliinventio
fessoris. Ambianis, sancti Firminiepiscopi. > qui ad praedicatiouemneali Gregorii credidit. Quem
BRUXELLEN. incipit: <Octava EpyphaniaeDoroini.i centesimo vigesimo aetatis suae anno defunctum,
Secundo loco de Agrilio fuse, ut supra. Tum : <Re- apud Gravionem caslruro beatus Maxentius abbas
mis, depositio sancli Reraigii archiepiscopi, viri sepelivit. > De Longisio, ul snpra.
eximiae virtulis, qui hac die feliciler lnigravil ad BELI.N. initid babel de octava, el iu finc stibdit:
, 6« MARTYROLOGIUM.- JIENS JANY 630
«Ipsodie Versiacho monasterio, sancli Vinceniii A venlii cOnfessoris. Ticberis, beali Agritii episcopi
coniessoris; > pro Viventii. et eonfcssoris. Hic riiim esset pati iarcha Aniioche-
GREVEN. post Octavam de Agritio fere agit, ut lius, per beatam Helenam, ob roboralionem fidei
siipra. Tum : « Vernaco, natale sancti Juventti pre- calhol.cae, ad eamdem urbem transmissus est. »
sbiteri, et confessoris. Qui Saraaritanus genere in Tum, minoribus typis : < In lerritorio Leodiensi,
pueritra conversiis, vila el miraculis clarus, anno obiil Jutla flvetiaj reclusa, vidua yajde sancta. »
vilae suaecxx apud Gravionem castrum, ubi sanclus Kdiliones posleriores denuo corruplae sunt. Praefigi-
Hilaritts Pictavensis locum ei manendi dederat, a tur aliis lilteris Oclava Epiphanim. In texlti expun-
beato Maxenlioabbate sepullus <5st.>Videatur Bol- ctura hic csl ililarii eloginm, additumque : Di/fertur
landus hoc die, et Castellanus in notis a pag. 198. in diem sequeniem. In fine, de Viventio et Agritio,
De Vero, ut Ado. « In Scotia, sancti Kenlhegerni ut in priori. De Vero, ex Adone. Tum ex Horologio :
episcopi Glascoensis, el confessoris. Longitii confes- « Diedecima tertia, sanctorum martyrum Hermyii,
soris. lu Eisladensi coenobio, beatae memoriae Go- et Slratonici. > Demuiri typis minoribus, de Kenle-
defridi comilis Capenburgensis. > gerno ex GREVEN. Quam in priori Juttam vocavil
MOLAN.in prima et puriori edilione adjicit: bic scribit Juetam.
< Octava Epiphaniae. Ipso die Yersiacho sancti Vi-
*
XIX Kal. Dieti.
Apud Nolam Campaniae, nalalis sancli Felicis presbyteri [Bouillart., episcopi]" et confessoris, de quo
beatus scribit Pauliiius, quia ctim a persecutoribus in carcerem mitteretur, et cocleis el icstiilis superpo-
silus jaceret, per noclem ab angelo solutus alqiie educlus sit. Eodcm die, sancti Eufrasii episcopi.
NOTJE.
Ila scripsisse Usuarditm probant Herinien., Tor- B alii permulli, qui in paucis differunl, ut infra pa-
hacen., Greven. et Molah., qui purum referunl, el tebit.
« Et hic oculos babuit Castellaiiits. Spaliolura, ubi cst, non solius Usuardi fnit. Ado ipse duorum Fe-
prima roantt legitur episcopi, erasum fuit. Item se- liciura acta permiscuit, quorum ailerius alleruth
cunrii sancti Felicis annunliatio in Htura jacet, sal- , fratfem esse dixerunt alii anle Usuardum Martyro-
lem haec vefba : Item eodem die. An Usuardo salis logi. Dolenda sors ejns, qui duces mininie tutos^e-
ruerit S. Felicem episcopum riesignatum atqne ele- cutusest; etbac in re erga Usuardiun eo aequior
ctum a populo fuisse, ut illum episcopum dieerel, debet esse Sollerius, quo ipse manifestius culpa le-
quaerere non est animus. Non mentem, sed verba netur, quam in illo reprehenderel. BOUILLART.
praestare debeo. Qtiod alium addit Felicem, si culpa
VARIANTES LECTIONES.
Lego presbiteri, non episcopi, ut Pralensis, qui ti- Euphrasii. Si radicem non Graecam appelles, quasi a
lulum hunc apposuit contra codices prope oranes, 5J/5«?o> etymon ducat, magnopere obluclabor,
iinn manuscriptos, tum excusos. Nec auctoritatem quamvis probe sciam plurima hodie nomina per m
facit qnod in codiee Aquicinclino recentiori manti enuntiari, Laline p/i, qtiae sane liltera ip Fraitcicis,
scriptum sil, posse ej.iscopt/imdici, cum certuro sit Hispanicis, Germanicis aliisquenominibusplaiie re-
eam dignitalem, licet obtatam, nnnqnam a sancto dundal: Qtiidni enim rectius Alfonsus, Arhulfus,
acceplatam fuisse. Stint qui marlyrem dicant, iflter C Adolfus, Rodolfus, et id genus alia, sic scribantur,
quos Belin., nonnihil ab aliis discrepans rium scri- quam per y Graecum, An ctim qlto nuJlara p:orsiis alliiij-
bit, saneli Felicis in Pincis, presbyleri et marlyris. tatem contraxertint. contraxcril Eufrasius ex
De eo titulo viriendus Boltandus et scriplores alii Observalionibus staluere poteris.
infra citandi. At quod additur, in Pincis, erudilos Superest variatio praecipua, qua rursusPralensis
non modice vexat. Legenduin puro in Pineis, ut codex a reliquis defleclit, secundam aiiniintiaiionera
censet diligens harum rerum scrulaior Castellanus. sic formans : Item eodem die, sancii Felicis presbi-
Veruin utrovis modo legas, ad Nolanum ea positio teri et confessoris. Vides sanctum ambiguum etinde-
ininiine perlinet, ut accurate disculit Bollandus terminatum, quem Usuardus, mea quidera sententia,
Contmentarii praevii§ 6. Item Ruinartius inter sin- hoc die non posuil. Ego proinde reliquos codices
cera et selecta a pag. 255, in admonilione praevia. omnino praehabendos censeo, quibus conformis est
Diversitas est.in descriptione teslimonii Pauliniani. lextus nosler, quomodo Usuardiim scripsisse mihi
Greven. et Molan. habent: De quo scribit Beattts semper persuasum habui. Nihilominus ne opinioni
Paulinus episcopus. Pulsanen., De quo scribii, elc propriae nimiuro fidere viderer, volui proeiensum
Praten. legit anlistes Paulinus. Sequor Herinien. et autographum per Castellanum consulere. Is vero 21
Tornacen. cl Pratensem ipsum, quod positionem Julii 1709 respondit deprehendisse se inductam in
verbi attinet, el sic puto legisse Usuardum, non so praefalo codice seu erasam priorem annunliaiionem,
litum verbis eorum se astnngere quos describebat. siye ea Eufrasii fueril, sive cujuscunque alterius, et
Cocleisscribunt omnes, quid purior orlhographia pdsilam desuper alteram Felicis presbyteri et con-
exigat, dicere supersedeo. Eductus sit legil Beda, r. u fessoris, merito a nobis rejectam. Putat etiam dele
legunt puriores omnes codices, quidquid Pulsanen. tum in prima nomen presbiteri,esse et jnscriptum episcopt,
et alii babeanl, educlus est; in eodera codice est unde rursus patet genttiniim noslrum Usnardi
Efrasii, scribo cum aliis omnibus Eufrasii, exceplis textum; et qua parle Eufrasium memoral, ex Hie-
Greven. et Molan., qui male Eufrosii. Alii mallent ronymianis acceptum, ut vidcbis infra.
OBSERVATIONES.
Tam illustrem encomiasten naclus esl Felix No- invenies apttd Florenlinium, quibus accedere poiest
lanus, ut vel ex eo capiie seroper tota Ecclesia ca- quod ab annis paulo plusquam triginta edidit Joseph
tholica fuerit nominatissimus. Kalendarium Carlha- Maria Tbomasius, nuper S.-D. N. papa Clemente XI
ginense in edilione Mabilionis eum recte collocat ' in purpuratorum numerum adjectus. Accinunt Mar-
xix Kal.; male Ruinartiana, xvm, expressis his ter- tyrologia omnia, imprimis Hieronymiana : Nolm
minis, sancii Felicis Nolensis. Est et verosimiliter Lampanim, S. Felicis, vel passio S. Felitis, ubt
idem apud Frontonem et Allatiuin. Sacramenlaria tangi vides difficuliatem pridem examinatam, silne.
PATROL. CXXIII. 21
051 USUARDI MONACHI ti52
martyrts, an solum conjcssoris lilnlo insigniendus; A landiis suggcssil. Baronius Galesinio niinium confi-
de qua re virieBollanduin el posl eiun Floreniiniiim stis, Enfrasium in Africa coltoc.it, et ctim Euthraiio,
nliosqtiejam citatos, aul brevi ciiandos. Ut paticis forte melius.Encratio, confitndit, ad qitem exstat
dicam, competit uterque tittilus, ad ulramque sancti Cypriani epislola 62, qiiique concilio Cartbaginensi
gloriam coroparalus, quod hic fusius explicare opus sul) eodcm Cypriano. interfuisse reperilur. Interim
iion est. De episcopalti in Varianlibus diximus. Ro- circa nraefalam Romani Marlyrologii posilionem,
manttm parvum sic habet: Nolm, Felieis presbyteri, Iria indicat Roswcydtts in saepelaudaia mrmiisciipta
in Pincis sepulti. Undeforlasse Adoni data occasio, epislola, quae hic pnelereunda non sttnl. Notat ita-
longiori sua historia Felices confundendi, quod etitn qne, 1° omnes librtfshabere Euphrasium cpiscopum,
fecisse Bollandus oslendii, feccruntque et codices non Eiicbralium, ut nulla suspicio esse possit bic
nostri aliqui, nimium in hac parte Adoniani. Nolke- agi de Eucratbio, qui inlerfuit concilio Carlbagi-
rus eamdem fere viam ingressus est, Adonem hic nensi. 2° Baronitim bic itt lexlu addiriisse rie suo,
rienuo potius quam Rabanum iroilatus. Elogium tn Africa (polerat dicere ex Galesino accepi*se),quotl
breve, elegans et -vertim Fellci concinnavit Beda, abesl ab omnibus veleiibus libris, imo etiam ab ipso
qui sancti Vilam, a Panlino versibus illigalain, so- Mariyrologio Romano Belini, quori Baronius recen-
luta orationc reddidit. Atque hoc ipstim csl elogium sendum suscepil. Setl quia ipse pulavit hic Euchra-
quod ex ipso Noster, relicto Adone, descripsil. Ra- tliium inscrere, qucm aiiunrie conslat in Africa
banus Beriameliam de more sequilur, seil rium prac- \ixisse, iileo, in Afrita, lexiui qttoqtte inseruii. 5«
ter Nolanum noslrmn, Felicem alternm illins ger- Exislimo hic agi, inquit Rosweydus, rie sanclo Ett-
manum accersit, evitala ArionisCharybdi, iri Scyllam p, ptirasio, lertio riecimo episcopo Claromonlano, qui
incidit, ut ex BoIIafidofacile intelliges. An scopuni obiit anno 548, de quo Gregorius Turoiiensis lib. u
nieliusaltigerilFiorenlinius.Fclices suo tnbdo distin- Hisloriac Francorum, cap. 50, cl lib. m, cap. 2.
guens, in Supplemenlo eril examinandiini; ubi usui Haeca Bosweydo rectePotuil observala esse conficiesex
csse poterit Rtiinarlii aduionilio superius latitlala, Caslellano pa*g. 245. hic apud Bollaiiduni
ct Vita Gallicc a Tillemonlto eruderaia, tomo IV, a Rosweydi opiirionem inveuisse, quae ibi uon oinnino
pag. 226. Hrecde Felice Nolano, seu mavis Pauli- admillittir. Al veram eam es:-ect unice verain, vix
niano salis dicta sint, salicm pro hoc nostro insli- cquidem dubilo. Faleiur ibi Casleflanus Eufrasium
tulo. Wandalberti versiculos accqie : ab Usuardo refcrri, al forle Imc non adveneral
conslatFebruiante Kalendas abesse iltum a praetensoautographo, nisi forte cerio
Qnam nonamcl decimam ab Usuardo ipso priina manu positum,
Lsse diem, Fclixsacer [sicerdos]el confessoradornat supposuerit
a recenliori erasum, qttod n.iiri exploratnm non csi.
Iri Hieronyinianis ullimo loco conslanter ponilur, Sequitur in Adone : Apud Viennam, sancti Cua'.di
Eufrasi, vel Euplitasi episcopi depositio,quem mi- episcopi, apud Mosandrum Caldeotdi, apud alios
rnm esl in notis Eupliraiem vocari a Florenlinio, Eotdi, sedde eo lacet Usuardus, ul jam non se-
qui dc cactero non raiilliiin proriucit, quod ad san- mel diximus, Viennenses sancios ab eo saepepr;c-
ctum cognoscendum referat, pracler id quod ei Bol- tcriri.
ALCTARLV.
PRATEN. De ejus auclario jam abundc diximus. iC miltilur. Nonreete, opinor, nec video quo id funda-
Notari hic meretur quam diversis raodis F^l.x ille mento Bollanriitsdixeril.
aller, quiscunque s,l, annuntielur. ALBERGEN. de PoiUianoniliil babet, incipil a Felice
ANTUERP.-MAJ. de Felice Nolano multa ex Adone Porluensi, de quo, ttl praecedcntes. In Nolano puriis.
describil, quod e» aiii codices facitinl; sed ne fruslra Ttim : < Eiifrasii episcopi elCleri diaconi.>
bic cl.arta iraplcatur, ad ipstim fonlem f cmiltinius. DANic.incipil eodem modo etin reliquis convcnit
De Eufrasio nou loquitur, sed sectindo loco sic ha- prrelerquamin fine, ubi cutn aliis qualuor sichabet:
•bet: « Eodem die, nalale sancti Cleri diaconi rie < Eufrasii episcopi, ct Cleri diaconi et marlyris,
antiquis, qui post multa lorinenla in roare prrecipi- unius de aniiquis, qui posl multa lormenla in mare
talusest. >Vidc vu Januarii. Tum : « Apud Spole- praecipitatus martyrium consummavit.»
tiim, passio sancli Pontiani marlyris, lentpore An- LEVDEN.-BELG. ei editio ULTRAJECT.-BELG. Ponlia-
tonini imperaloris, sub judice Fabiano. > A mullis num habent primo loco, seri cxpuncto plaue clogio.
codicibus huc relraclus est Clerus, forle quod Ra- In caeteris, ut superior et quatuor alii.
bantim secuti fueiinl. Vide Usuardum xix Januarii. CENTULEN. : < Apud Nolani Campaniae,sancli Fe-
ROSWEID. idem habel dc Pontiano. Deinde eliam licis confessoris. Apud Spoleium, sancli Poniiaui
de Felice Nolano plnra ex Adone. marlyris, lemporibus Aulonini imperaioris. Eodem
AGONES MARTVRtiH. Usuarrius, qui hic insertus e$i, die, sancti Clcri diaconi cl niaiiyris dc .intiqiiis.
primain aiinunliaiiouem ptiram refert, sed nnrisso Ipso die, sancli Eufrasii episcopi. > Ul de Clcro se-
etiam Eufrnsio, altcram sic fingit : < ftem Roinae, mel dicam, is i.odie a Floro cliam poniiur, divcrso
passio alterius Felicis presbyteri, qUi dicilur Fclix n" ilerum elogio ab Usuardino, quod retiiliratisvu Ja-
in Pincis. > nuarii, ttbi videsis observalioneinnostraiu.
MUNERAT. agit de solo Felice Nolano piirc, nibil BRUXELLEN. recle et pure incipil, sed posl educlttt
< Quique post gravia qure pro Chrislo
praelerea, foite quod dubitavcrit ulrum Eiifrusium tit, addil: tormenta
an aliura Felicem praefertel. patienler lulerat, felicia regna ipse verc
lelix conscentlit, sepullusque est juxla urbeinin loco,
ANTUERP. et MAX.-LUBEC, puri in lcxlu, posl Eu- riicitur Pincis, ubi virlulibus fulget. Apud cunt-
frasii episcopi adjiciunl Cleri diqconi, sine copula, qui
dem locum, Felicis presbyleri, fralns praecedcntis.
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN. CILOVANIEN.Qui pro confessioneChristi forliler certavit: sed E'c-
incipiunl a Ponliano CIIPIeo ipso elogio quod ab clesia ipstim confessorem polius quam martyrem
Usuardo rcferlur xix Januarii, ut hicdescriberc opus tenet. > De his salis dictum est. Sequilur : < Romae
non sit. Secundo loco : < Roroae,via Portuensi, loco via Portuensi, loco qui Pincis dicilur, sancli Feii-
qni Pincis dicitur, natale saneli Felicis presbyteri et cis, clc, > ut supra. Item de Clero, quem Cletum
inarlyris. Qui Diocletianiet Maximiani imperalorum vocal, de quo eliani salis. Deniquein Eufrasio purus
leinpore, capilis ampulaiione, gloriosa morte coro- est.'
natus est. > tEdipo opus est ari discernendos Fciices, HAGENOVEN. omnes excedit, nam de Nolano, post
quorura duos hoc die apud Bollandum invenies, se- eductus esl, haec snperadjicil: < Deinde indomitis
ptem alios inter Praelennissos. Caatcriim Poriiiensis niulis alligatiis, landiii per omncs plateas civitaiis
il'.e, tanquaui Adaucti socius, ad xxx Aiigusli re- trahiltir, doncc corpus ejus cxungulalur a scapulis
655 MARTYROLOGIUM." — MENS. JAN. 654
usqitead cingi.Inm, c'<e.> Hoc speciroen sufficiai. ii jiidiceFabiano, cujus rcliquiaebabcnlur iri Trajecto
Dn Felice Porlii.-nsi, Eufrasio et Clero, ut supra. inferiori. > Dein Catileolum nominat; lumcharactere
Dcp.vumde Pontiano, posl tnartyrium tonsummavi!, niinori :'« Mediolani, sancli Datii episcopi rnagnac
subdit: < Cujiis ossa de Spoleto translata sunt Me- sanctilatis, de quo in Dialngo B. Gregorii.» Addiiiir
diolanum, el de Mediolano Trajectum inferius. > - in secunda et terlia editione:« Hic ponilur cum plu-
AQUICINCT. ctitn Pralensi convenit in expnngendo ribus cjns loci episcopis in Litaniis Ecclesiae Medio-
Eufrasio. Hoc tamen discriminis est in Fetice quod lanensis. ln agro Turonieo, sanctarum virginum
in illo prima manu solum scribalur, < sancti Felicis Mauraeet Brittae, de quibus meminit Gregorius Tu-
presbyteri, etc,> quibus recenlior calamus addidit, ronensis.»Gatlicodie DehisvirginibusagitBollandus ctim Mar-
«manyris, Roinae sub Diocleliano : » verosimiliter, tyrologio sequenli.
ul de Portuensi haecdicta accipias. Hic ferme solus Posleriores editiones : < Die decima
ciini Pratensi tribuit Felici Nolano litulura < cpi- quarta, sanctorum Palrumadjiciunt in Sina el Rhailhi inter-
scopi.» feclorum ; » rccle nuinero indeflnilo; nam dum Ba-
VICTORIN. el REG.SUEC,sub num. 150 : < Spoleli," ronius eum determinavit, ansam dedilhuicRosvyey-
sancti Pontiani marlyris. > Male scribunt Potiani et di obsarvationi, in citatoins. reperiae.. Totam, ut
Potiani. jacel, lectoris curiositate dignam judica-vi. Texliis
MATBIC-CARTHUS.-ULTRAJEC. : t Felicis in Pincis Baronii : « In monte S'ma, sanclorum trigintainter- octo
confessoris. Pontiani martyris festum celebre in monachorum, a Saraccnis ob Chrisli fideni
civitale (nempe Ultrajectina) propler praesenliam fectorum. »In nolationibtis : < Triginla oclo mona-
corporis ejns, quod est in ecclesia sancti Mafii.nl. » B choritm, Groeci etiam rie iisdcm agiinlin Menologio.
Quae ad margineni arijiciunlur. S. Nilus abbas, qui diclorum mariyruni, suo tem-
In Vatican. num. 5949 deest Eufrasii. Adjicilur : pore coronaionim, res gcstas conscripsil, cum de
« Natale sancti Felicis in Piiicis. Berieventi, siincti his agit : Morlui sunt, inquit, post septimum diem
Memoris episcopi. > Hic aliis ignolus est, et a Bol- EpiphanimAtDomini, qui esl decimus qitarlus menns
lando inter Praetermissos computatur. Januqrii. paulo inferitis.: Inlerempti quoque sunt
alii, tnultis ante temporibus, quorum quoque comme-
FLORENTIN. : < Rorare, sancti Felicis in Pincis morationem propler vim longitudinem, et eorum, qui
marlyris. > Tiira STROZZIAN. : < In Sardinia, beali congreganlur, mulllludinem, eoitemdie peragunt.» Ad
Epliyli [t<e/EphysiJ ,«marlyris. > Alii Ephysium vo- haecita Rosweydus :
canl agitntque de-eo postririie.
< Duo boGdie noianda : !. ln lcxlu hic poni tri-
EDITIO LURECO-COL. incipila Felice Portuensi, in- Octo monachos, qui ln notationibtis dicuntur
ferens praeter dicta, quod, « Dracco judice praesi- g'nta intcrfecti lemporeNili, ctim B.ironiits existiinavit
denlc, capilis, etc. > De Nolano, post eduttus est, Nilura,da lris trigin a oclo monaclrisagere, cum aif.
addit: < Tandem pace rcddila, ad ecclesiam suam Morlui sunt
rediit, et ibi in pace quievit. NuncDoitiinica dic.elo posl septimum diem Epiphanim Domini.
Ado Nec enim boc de triginla oclo moiiachis, in Sina
luquibtis Felices confudit. Tuin : < Eodem die, olira interfeclis, intelligenduiir, sed de incerlo
sancti Eufrasii episcopi, et Cleri diaconi. Item, in- jam numero monacboruni lempore Nili inteiiectorum.
ventio sancti Firmiui episcopi el marlyris. > Addere Nam oclo illos monachos longe, anle tem-
cum Greveno, Ambianis. Rollandus die triginla
poterat prae- |
cedcnli ( nam et ibi Firminus recurrit) inter Pi^aeler-C pora Nili, seu Anastasii imperatoris, ponit Menolo-
missos Firminum Ambianensem cum Usuardo ad gium Sirleli, atque horum Nilus obiter tantum nie-
xxv Septembris remiltit. Hoc die agit de alio sanclo minit, his verbis : Interempli sunl quoque alii mul-
anle temporibus(nempe Diocleliani imperatoris et
Firmino Gabaliianorumepiscopo.de quo Caslellanus lis Petri Alexandrini, ut habet Menologium), quorum
pag. 247.
quoque commemorationempropler vim longitudinem,
BELIN.editio altera in fine habet : < Eodcm die, et eorum, qui congreganlur, multiludinem, eodem die
sancii Etifrasii episcopi el Clari diaconi. » "
, peragunt.Y. Ex verbisproximccitatiscotligilur trigjnia
GREVEN. : < Cleri diaconi. Romae via Portuensi, octo illos monachos non passos xiv Jan., scdaliodie,
loco qili Pjncis dicilur, nalalis sancli Felicis presby- quia tamen xiv Januarii Palres in Sinaconveniebant,
lefi el martyris, germani beati Felicis , de quo stt- ut celebrareni fesium monacboruin tempore Nili in-
pra. Hic sub Diocletiaiio et Maxirrii. Dracco judice terfeclorum, qnoruni cerlusconvenire numerus nori exprimi-
praesidente, post equtilei tormenta, capitis, etc tur, ne cogerentiir secundo alio die, quo
Apud Spoletum, sancti Ponliani marlyris, quem triginta octo illi veteres monachi erant interfecli,
Usuardus infra xiv Kalend. Februarii ponit, die cum et iler longuin esset, et multis roolestia sub-
quo (ul aliquibtis placet) sepulli, hoc vero passus euiida essel,annue cele:,rarunt simul ct eanidem memo-
fuit. > Adonem indical, apud quem ita legilur xix riain, qtto recurrebat festum nionachofum
Januarii : « Cousuinmavit autero marlyriunt xix Ka- lempore Nili interfecloram', qui dies eralxiv Janua-
lend. Februarii, et sublalura corpus ejus a Chrisiia- rii. > Haechactenus a Rosweydo satis accurale ob-
nis, sepuliuro est xv Kal. Celebris vero dies ipsius D servatasunt. Vide plttra deutraque irtarlyrura classe
agilurxtv Kal. (italegii Rosweydus, nonwt, ut eitat a Baionio conjuncta, apud Bollandtim in Actis, ct
Casiellanus) Februarii, quando ilerum sacrura ejus Caslellanum in notis ad hanc diem, pag. 244. Quae
corpus inulatuiii est.» Et Itinc forle traiislalum. Se- post Bollandum de utraqtte supradicta raariyrum
quitur in Greveuo : < Viennre, sancli Eoldi cpiscopi ctasse, vel a Combesisio, vel a Possino, vel ab aliis
et conlessoris. Vel Cadeoldi, > ut diximus supra: subinde edita sunt, sive Graecesive Latine, Supple-
1 Ambianis, invenlio sancli Firniini, etc, > menium augebunt. Vide interim appendicciP ad lo-
„ mtira I Jauiiarii, a pag. 1113.
MOLAN., litteris Italicis : < Passio S. Ponlianimar-
tyris pretiosi, temporibus Anionini imperaloris, sub

XVIII Kal. Y' "• "'. ": i>ie 15.

Abbacuc el Mtcheaeprophelaruin , quornm corpora sub Arcbadio imperatore , divina. reyelalione re-
perla sunt. ApuriyEgypitim, beati Macharii abbatis, discipuli beati Antonii, et vita el roiraculis celeber-
rimi. Item, sancli Isidoti, in sanctitaie vilae, fide ac miraculis prseclari. CivitateArvernis, sancli Boniti
 «55 USUAIIDI MONACHl 656
episcopi et confessoris, cujtis vita virttttibus refulsit. In territorio Andcgavensi, sancli« Mauri abb.ttis.
NOTyE.
Sic pnre habent Pralen., Tornacen., Antuerp., et Max.-Lubtc, Greven. el Molan.
a Quod Usuardus sanctiim Manrtim non vocat A Sed,inquil, quis sobrie credat id tacilurum Vsuar-
beati Benedicti discipulum, liinc efiicit Sollerius, dum, qui pauto anle in eodem iexiu Macarium Anlonii
sitre dialeclicae non satis memor, Usuardum de dis- discipulumprmdicavit? Nemo sobrius non viriet cur
ripnlo sancti Benedicii nunquam cogilasse, et sae- id de Macario dixerit: nenipe quod plures ftierunt
oitJo nono jam aditlto Maurtim Andegavensem inler Macarii abbates, unus beati Antonii discipulus. At
Benedicli discipulos n Benediclinis ipsis connumerari ego rogo vicissim : quis prudens crediderit sanctitm
iion consttevisse. Ctini iri ununi sequalur, non alium abbalem, qni Benedictinre familiae decus et propa-
lunc lemporis nolum fuisse MaiirumAiulegavensent, galor fuit, Benediclino nunqnam in mcnteni venisse
pracler sancti Beneriicli riiscipitlum, proinrie snper- et in concinnando sanctorum catalogo fuisse practer-
vacuiim UsuardO visuni fuisse tiUatiinolam addere, missum? BOUILLART.
qua Maurus Anricgavensis ab alio disting:iereiur.
VARIANTES LECTIONES.
iscripsi Abbacuc,Michem,Archadio,Macharii, cum ejusrei nec vestigium usquam apparet. Enimvcro
manuscriplis passim. De jEgupto riixi vn Januarii si quid oblinel codicis Pratensis authentia, seu vera,
me rectam orthographiam servsilurum, tametsi seu falsa, hic ad hominem, ui loqnimur, evidenler
pauci codices diphthongo^ntantur, eiimquemodum demonstrat, saeculoix jam adullo Maurum Andega-
tenebo impostefum. In Isidori variant, praetuliquod vensem inler Benedicti discipulos a Benedictinis
habelilr in lextu, el meliusest,Insanctitate vitm,fide ipsis connumerari non consuevisse : quis eniin so-
ac miraculis. Sic pitto legisse Usnardum, licet Ario brie credat id laciluritm Usuardum, qui paulo anie
excusus amiserit particulam in. Cur autem Greven. in eorieni textii Macarium Anlouii discipulum prae-
et Molan. scripserint fideque, non estoperae pretium dicavit? Sane veheraenter miralus sum in codice
examinare. Dixi Boniti, non Ronitti, ut legilur in Heriniensi haecapposita tegi: Discipuli beati Bene-
Praten., forte transcribenlis vilio : certe Bonilum dicti abbatis. Et in Mnneralo, caelera puro : Disci-
vocant alii omnes. Ex citalis codicihus patel Mau- puli beati Benedicli, cujus corpus juxla Parisium ur-
rum simpliciter, ul esl in lexlu nostro, posilum ab B bem magnifice collocalum honoratur et coliiur. Alii
ipso Usuardo, qui verosimiliter de discipulatu sancti codices infra recurrent. Caeterumet haecet alia re-
Beuedicli nunquam cogiiavit. Adde his plurimos cenlius arijecta fuisse, nec Usuardounquum coguiia,
alios, cum Greveno;et Molano collatos, in quibus puto esse iiidubilalHin
OBSERVATIONES.
Solius Abacuc, vel Abbacuc prophetae memoria presbyter et monachtis bis verbis : Et Isidorl, citi
reperitur in Hieronymianisvulgatis omnibus, praeter- clogium satis vulgare apposuil Ado, ex quo Usuardtis
quam in Epternacensi. In Beda el Floro nec istc, et Notkerus desumpserunt. De ejtts viia et gestis
nec Michaas nolus est. Rabanus primi deposilionem nescio an plura dici possinl a recenlioribus quam
signat, ac deitule ulriusque reliquiarnm inventionem quae in Aclis nostris diligenlissime coilecla siinl.
sub Arcadio et Honorio; quem modum ex eo servavil Hacteiius lexlum nostrum Adonianiim esse omnino
Notkerus. Amborum prophelarum natalem primus liquet. Bonilus Claromontaiius episcopus tricesiinus
conjunxit auclor Romani parvi : A6ar«c el aMithmw ab Usuardo primum consignatus ac vulgari eliam
prophetarum. Gsetera ab Adone addila SIIIU, Nostro elogio ornalus est. Adde Bollandtconimeniario qua:
verbaiim inde accepta, et in recenliores omnes notavit Caslellanus pag. 282 el 283. Mmirus :uq;ic
transfiisa. Recte lairten advertit Baronius (quo;| ac Bonilus ad soluni quo<pieUsuarriuin pcrtiiici, rie
et in Romano expressii) corpora illa inventa esse cujus posilione in Variantibtis satis dixinms. Ncc
sub Tlieodosio seniore, ut ex Historia ecclesias- vero liujiis loci esl pluribtis inquirere, fueritnc Mau-
lica dexlucitBollandus, de utroque propbeta, uno an Q rtts is de quo agimus saneli Benedicli discipulus.
geniino synonymo, aliisque ad eos spectanlibtis troversiam Videri a curiosis potest Clar. Caslellanus loiam con-
(foctissime dispulans, ut fatetur Ftorentiniiis, cujus in notis, a pag. 232 ad 281, fuse et late
nolatio etiam legi merelur. Wandalberius ex Roraani discutiens. Eumdem noduitt non semel iu Actis dis-
parvi sentenlia, ab Adone, opinor, hausla, versicu- solyere conatus suis est Papebruchius, el rccentins in
culiim suum adornavif: Responsionibus ad exbibiiionein errorum. Riri-
narlius et ipsis et aliis pro Mauri missione apologiam
Bisque uovenam Abacuc simulet Micheas honorant.
opposuit. Denique el a tot aliis ea teja texta et
Sequilur in Romano parvo : Et Macarii abbulit, retexta est, uisuperfluum videatur vet eorum noniina
Antonii discipuli. Subjunxit Ado, viia et miraculis appellare. Nota hoc etiam die referri ab Adoue
eeteberrimi,: pracfixit Noster, apud Mgyplum; Not- transtationeni Sulpilii Bituricensis. Sed de eo sancto
kerus ulroque addilaroenlo caret. De Macariis nihil agil Usttardus, el, qui eum sequuntur, Martyrologi
observandumsuperest, videquaediximus n Januarii, alii, cum Romano moderno, xvn Jaiuiarii, uni S.tl-
et scriptores ibi citatos consule. Macarii socius aut piiios varios accurale distinguit Uollan.ltis.
collega in Romano parvo slalui videtur sequens
/ . .... AUCTARIA.
PRATEN.Vide supra in Variantibus quid in hoc X) < Rituricis, translatio sancti Sulpicii episcopi et con-
codice Usuardo snperadditum sit. fessoris. Eodem die, transilns sancti Mauri abbatis. >
ANTUERP.-MAJ. de Macario scribit simpliciter i PULSANEN. secundo locoMauruminserit hoc niorio:
Macarii, discipuli Antonii. ln aliis etiam salis «inleger < Eodem die, beatissitni Matiri confessoris atijue
non est. De Bonito post confessoris habet: Cujus abbatis, discipuli confessoris Chrisli Henedicii.>
vita et virlulum meritis, ac miraculorum gloria MUNEBAT. et AGONES HARTTRUM. Conveniunt in iis
insignis fuit.» Tum : < ln territorio et Andegavensi, quae supra in Variantibus reluliinus.
deposilio beali Mauri monachi, abbalis confessoris, ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN.,LOVAN ,
discipuli sancli Benedicti. > editio ULTRAJ.-BELG. in line soluro addunt, disciputi
ROSWEVD. de inventione prophetarum phrasim sic beati Benedicli.
varial, < divina revelante gralia reperta.» In Isidoro,: ALBERGEN. el DANIC.sic ordiuntitr : <In Galliis
purus xwininonon esl. Deest Boniti, et suhstituitur territorio Andegttvensi, sancii Mauri abbatis, disci-
657 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 658
puli sancli Beitedicli. Ciijus disciplinis ab infanlia A LUGDUNEN. : < Nalale sancti Boniti Aiveiiiensis
regulariter eriucatus, quanttira in eisdem profecefit, episcopi el confessoris.» ,
inlcr nonnulla, qure apud etim posiltis gessit, etiam BURDEGALEN. : <In lerritorio Andcgaverisi trans- :'
super aqtias pe.lesier incedens , ostendil.» Tum de latio sancti Maurilii episcopi et confessoris. Et dedi-
Abacuc et Michaeapure. Deinde : < Apil Egiptuin, calio ccclesiaesancti Maurilii.» Dehoc agil Usuardus
lieali Macharii abbatis; discipuli beati Antonii, vila XIIISepieinbris subnomine Maurilionis, et episcopum
et, etc. Qui conlra aereos spirilus,et in curationibus vocat. Hinc patet ratio dttbitandi, superitis posila.
iiominum, et in denuntiationibus quoqite futurorum, EDITIOLUBECO-COL. : < ln civitate Anriegavensi,
divinam gratiam consecutus ,. sexaginla annos in apnri Parisius in Galliis, sancli Mauri abbalis disci-
riesertis implevit, ad quae tricenarius ingressus est. puli sancti Benedicti. Cujus riisciplinis... super aquas
Hic inlerrogatus a qtiodam, quomodosic corpussiiiim pedesler incedens, jussu sancti Bcnedicli ptieroro a
sicctim esset, respondit: Tiinor Dei etiam ossa cou- stibmersione liberavit.» In prOphetis pura, de Maca-
siiniit.» In reliquis textus salis purus est. rio habet, ut supra. In Lsidoroet Bouilo eliam pura
CENTULEN. puro proximus est. ln Bonito elogium csl. In fine arijicit: < (lem coiriirieinoiatio sancli
expunxit, el de Mauro addidil, discipttli sancti Rene- Josepb, nutricii Domini.i Quod etiam legitur apud
dicli. Grevenum, verosimililer ob feslum peculiare, apud
BRUXELL. incipit : <Octava beataeGudilaevirginis, Colonienses celcbrari solitum.
patronacnostrae.>In propbetis ptirus est. DeMacario BELIN.in prima eriitinne otnisil elogium sancti
solam aelalem adjicit, ea repetens qttae de altero Bonili. Caelera salis pura stint, nisi quod.de Mauro
Macario dixit n Jamiarii. Sequilur de Isidoro, pure. B omnia babeat quaesupra retitlimus ex ACQUICINCT.
Tttm : < Apttd Biluricas civitalcm, translalio sancti GREVEN. : < Felicis episcopi Tnbizacensis et mar-
Sulpiciiepiscopielconfessoris.» InBonito salis rccte. tyris. Alexanuriae, Tonilae, alias Cointae, virginis et
Mawrumdiffert in diem setpienlcin , foine quod hic martyris. Remedii episcopi el confessoris.» Ex Hie-
dies iinpcdialur octava sanctre Gudilae. ronymianis , ut pridie diximus. < Commemoralio
HAGENOVEN : « Abacucb prophetae, qui ad praeben- sancli Joseph nulricii Doiuiiii.i Vide de hisonuiibus
riiiin cibum Danieli, ab angelo in Babilonem riucttis inriicem Praetermissorum.
estpercapillos.Iicm Nycbeaepropheiae.Quoruin cor- MOLAN. de Mauroex Munerato, prpetcr dicla, adji-
pora, etc» De Macario habet longius elogium supra cit: <Cujus corpus juxla Parisium urbeminagnifice
reLitiini. In Isidoro el Bonito piirus est. Tutn de collocalum , honofalur et colUur. Ilem celebratio
Mattro abbale eliam ul supra. dulctssimi nominis Jesu. > Cujus feslivitatis princi-
AQUICINCT. de Mauro, posl abbatis, sic prosequi- indicatum. reperio in Marlyrologio ms. sancti
lur, < et confessoris alque Levitae, discipuli sanctis- SiiiinlicbaelisAnluerpiae, sub nomine Usuardi, sed enor-
simi Benetlicii: cujtis disciplinis ab infanlia eruditus, miter inierpolati, ubi ita legilur: < Quaefeslivilas ac-
quantum in iisdem profecerit, inier nonnutla , qurt'. cepil cxoidium in Anluerpia annoDomini HCCCCLVIII,
apud eum pnsitus gessif, res nova et post Petrum providentia et devotione,•ac procuratione unius bo-
iitusitala, eliam super aquas pedibus incedens pate- nesii civis Hippolyti. In hoc vero noslro monaslerio
fecit. Deltinc in Gallias ab ipso difectus, miraculo- incepimus eanideni fesliviialemcelebrare solemiiiier,
rum gloria clarus iu pace quievil. > anno DoroiniMCCCCXCII. > Pergit Molanus lypis minu-
VICTORIN. cum praecedentittonoinnino verbis, sed ,. tioribus : < In Burgundia, sancti Joannis Caliniti
sensu concordat. coiifessor.is., ctijtts sancturo corpus in ciyitaleCon-
BIATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJECT :« Macharii abbatis, slnntinepolitana feliciler quiescit, rattllis fulgens
discipiili beali Anlonii abbatis. Mauri abbatis, disci- nriraculis : pretioso vero capitis ejus thesauro urbs
puli beati Beneriicti abbatis. Isidori confessoris. Chrysopolitana (Vesonlio) incomparabiliter ditalur.»
Sabini, Marcelliuiet Exuperanlii mariyrum.» De bis Ali;e edilipnes liabent: « Dic deciroa quinta, sancti
vide aiiniiiuiaiioneni primani Usitard), xxx Decem- patris Joannis Calybiiae.Cujus pretioso, eto Haec
bris. Sequitur : « Habacuc el Michactfprophetarum.» iiii : quae aliler Maftyrologio Romano inserla, occa-
Deimun : « In Arvernis, sancii Boniti.i sionem dedere Rosweydo ila observandi : « Dtio hic
CLUNIACEN. : «In lerrilOrio Andegavensi, sancti qtncri pOssunt. 1. Ex qtto.veleri tnamtscriplo Baro-
Miunlii abbatis.> Au non episcopi? Vide infra. iiius textum Marlyrologii de Joanne Calybita inlerse-
REC. SUEC sign. mnn. 150. el VICTORIN. supra : rueril? 2. Quomodo ponat eunt Romae, cum Menrea
«In Alfica, sauctae Resiilutae virgiuis.i Si Soraua iliscrle eum Conslanlinopoli slatuani? Nempe ROMA
cst, vide Acta xxvu Maii. NOVA, non VETUS, intelligenda estapud Melaplirasien.
CODEX D, LE MARE, signattis A , qui fuil Canoni- Et sane lexlus Vilaesatis indicare videtur omnia haec
corum sancti Lazuri Aiigustoduu. : « Civitate jEdua, Consiautiuopoli lransacta.> Vide Bollandi eoinmen-
trans!.ilio sancti SymphOriaiii martyris.» Vidc xxu lariiiui praeviiun, § 2, ubi plura alia ratiomiro mo-
A-giisli. * iiientaaccurateexpeiiduntiir; etCaslellanum in noiis
lit VATICAN. num. 5949 deesl Bouili. Adjicitur : iirevius eadem perlraclantem a pag. 283. Editiones
• Bitttricas civilale, translalio sancli Sulpilii episcopi Molani posleriores dc Mauro et de nomine Jesu ba-
et confessoris,» Primo loco ponilur Maurus lilleris D bent fere ut prima. Tmn : « Eodem die Malbodii,
nibris. riipositio beali Ableberti, seu Emeberli, Cameracen-
FLORENTIN. : < In terrilorio Andegravensi, sancli sis episcopi, qui sanclum Aulberluin in Caineracensi
Maurilii abbalis.» Sequilur : < Apud Bituricas, sancti episcopatupraecessit.»
Sulpiiii,» etc.
XVJI Kal. Die 16.
Rotna.via Salatia,.natalissancti Marcelii papae,qui ob calholicae lidei defensioncm , jubenle Maxiroino
lyranno, pritno fuslibus caesus, deinde ad servitiura auimalium cuin cttslodia publica deputatus, posl
inulios .iiiiios ibiriein serviendo amiclu inductits cilicino defunclus esl. Apud Arelalem, beali Honorali
episcopi, cujus vita, doclrina et uiiraculis illusiris fuit. [Itiierserit Boutllari. ;'» Item civilate Odobergia
saneli Titiaui episcopi et confessoiis.] Parrona roonasterio, sancli Fursei confessoris.
NOTiE.
Sic legunt, etpure, ut ego quidein cxislimo, soli Herinten. d Tornacen.
0 Sauctum Titianum expunxit Sollerius, quamvis taverit. Cur tamcn reluctaretur, in causa fiut haec
is sit mss. cousensiis, ut lorretili fcre ccdcndum pu- sui moniloris observatio : delclura in Pratcnsi fuisse
 539 USUARDl MONACHI CCO
qitidquid Arelatem iiilcr et S. Fursei prima manti A h.ic die niemoranl eJiia Usuardi Martyrologia et
scriptum ftierat.Ver.iini esl hic liluraro esse. Sed MarlyrdlogiumGermanicuni; cujits Ada ex antiqnis
qui locum erasit, idem superiora scripserat. Tanium Opitcrginae ecclesiaemomimentis conscripsit Ferra-
l.itleras paulo magis densavit ul locusdarelur S. Ti- rius. Haec Acla refcrl BoIIandus hac caJem dic.
liano, quetn In prirao autographo praetcrroiser.it. Bocil.LART.
Titiamis ille esl Opiterginaecivitalis episcopus, quem
VARIANTESLECTIONES
Scripsi Maximino, ul diserte habcnt coJices dat. Inlerim Pratensem sequebantur Muneraliis,
duo citati cum Praten.-, Muneral., elc, nec ali- Grevenus, Molanuset codices plures; aliis ctim He-
ter in Beda et Adone Usuardtts repererat. Greven., riniensielTornacensi de Tiliano tacentibus, quorum
Molan. el codices alii exhibenl Maximiano. Ulri auctoritati, praeserlim duorum poslremorum, tit ut
melius? Forte nulli bene : nam Maxinrino et liriamplurimum, tamen torrenli ferc cerienriiimpn-
Maximiano, facile supponeretur Maxentius, ad cu- laveram. Rogatus itaque clar. Caslellanus, codicem
jus lyrannidem nonnuilis revocanda videntur, el Pratensem denuo cqnsuluil, et, labe delecta, praefa-
Marcellioliilus, et si quaepassus est. Ul ut statuen- lorum ('ttoriimcodicum nativam simpliciiaiemegre-
dum decreveris, verosimillimuinesl Marcellumnon gie conftrmavit. < Quidquid in Pralensi codice (Ca-
ittiquc martyrem, sed proprie confessorem, obiisse stellani verba sunt) primitiva manu scripium erat
anno persecutionis Dioclelianeae sepliroo, Christi inter Arelalemet sancti Fursei (iitrinque exclusive)
510, ul recle opinalur Tillemontius lomo V, pag. 95 erastim subinde fuit, et charactere alio mullum ab-
ct 626, et ante ipsuui docuit Papebrochius; ex qui- B brevialo inscripla inveni ea quae in prima Motani
bus Pearsonii aliorumque argutatiunculae facile re- cditione leguntur, eo solum discrinrine quod TITIANI
futari possunt. Codex Pratensis iuter Honor.Uumet et PARRONA habeatur, pro TICIANI et PERONA Mpto-
Ftirseum ita legit : Item civitate Odobergia, sancii iti. > Haec amici observatio me plane movit, iu*Ti-
Tiiiani episcopiet confessoris. Diu hic anceps haesi tianum expungerem. Si aliler aliis visum fuerit,
quid de illa annunliatione slaluerem incertus. Neque inclioribus argumenlis libenter cedam. Arelaten pro
enim salis promptum eral colligere unde sanclum Arelatem in codice Heriniensi scriptoris vitium
illum, Marlyrologis quos sequebalur ignoiura, ac- est. Parrona olim pro Perona scriplum , codices
cersivissel Usuaidus, non solilus trans Alpes excur- prope omnes evincunt, quorum aliqui Parona
rere aul in alias regioues, praelerquam in Ilispa- scnpsere.
niara, ul sanclos Adoni atit Hieronymianis superad-
OBSERVATIONEo.
Rommvia Salaria in cmmeterio Priscillw, deposi- dirie fassus esl se relraclasse qumde Marcelli el Mur-
tio Marcelli episcopiconfessoris.Verba sunt plero- tellini identitate scripseral. Morlis lempus in Varian-
ruraque Hieronymianoruin codicum, ad quaevideri libus definivimus. De reliquis, vcre vel praetense
potest accurata Florentinii notatio. Romanum par- C huc illuc translatis, vide Bollandum, apud quem
vum haud multuro abludil : Romm via Salaria tn exslat quoque percelebre epilaplrium, quod si vere
cmmeierio Priscillm, sancti Marcelli papm. Haec Damasi fuisse neges, certe anliquilate sua veneran-
qiiidem breviler : at Beda, qui Marcclli Acla non dnm non inliciaberis. Sic rie Marcello cecinit Wan-
salis sincera vel res gestas pontificumvidil, Iongior\ dalbertus :
elogio sanclum exornat quod a Rabano et Adone SeptitnapnsldecitnantMarcellimartyrfs,atqne
transcriptum, a Nolkero nonniliil inlerpolatum, a Pontiticissummimeritlset nominefulget.
Noslro, seu illud ex Beria, seu ex Adone acceperil,
phis qtiam meriia parte dccurtattim est, neque sic Ijonoralus Arelatensis apographis Hieronymianis
tamen ad omnhnodam veritatein saiis exactum. Hic ceuselur adieclilius. Ab Arione primum positus est,
ego idrique Marcello lego, Marcellini nusquam, el ex eo a Nostro iisdem fere verbis translatus. Ra-
jn-aeternuamin Bnclierii Kalendaiio, quod facillime banus alia, ipsum phrasi retulit, roiraculum addens
ex siiniiiludiiieiiomiiuirocorrunipi potiijl, ut re vera de fugato ex iiisula Hilarina riracone, cujus lextiim
factum est in die signalo xvm Kal. pro xvii Kal. descripsit Notkerus. Vila a Bollando illustrata per
Probat id Frontonis Kalendarium, ubi boc proprio Hilarittm ilidem Arelalensem episcopum scripta
die • uon.-Jfarcellini, sed Marceili discrle iegilur, snpponitur, verum id indubium revocal Hcnschenius
quemadmodumet in Thoraasii Sncranicnlario su- i Juiiii, agens ric sanclo Caprasio Alia vide apud
perius collaudalo. Nec nie movel Graecorum aucto- Castellaiiiim, pag. 292. An titianus Opitergiensis
rilas, aiitinde, ni fallor, ab Henscbcnio convulsa, tibi Usuardo ascfibendus sit, supra explicui. De Furseo
•de Marcellinoagit xxvi Aprilis. Pugnat acriter pro r, dubium nulluni esse potest quin vere UstBirdinussil.
ulriusque idcnlttate Castellanus in bodiernis notis, Eum pfius signaveral Florus, sed qnam ignolus is
eiriemque opiirioni in Martyrologio suo universali Nostro fuerit, hic iierum locus palam faciet. Quae
denuo insistit. At enim ctiin amicuin non scmel ea circa bunc sanctum a normuilis errata sunl, corrigit
super re fanriliariier pressissem, demum in ullimis Caslcllanus pag. 295. Ulruiii atriem Vita quam BOl-
litteiis qttas aliena roanu, postquam fatali apoplexia Iandus edidit et illustravit, a scriplore niiais credulo
correptus fuerat, ad me dedii 31 Januari 1711, can- composita sit, alibi exanrinabitur.
AUCTARIA.
PRATEN., MUNERAT., GREVE.N.et MOLAN. in lexlit -BOSWEVD. : « Romre via Salaria, in cinriteiio Pri-
inserttim babenl Tiiiaiium Opitergienscm, de quo scitbe, nalale saneti Marcelli p.ipre roartyris. Qui ju
siipfa. bente Maximi.anofuslibus ctesus est, el ad anima-
. ANTUERP.-MAJ. de MarcelloBeriamferme intcgrum lium servitia deputatus, ibi obiit. Apud Arelatem,
refert. InHonorato fere purus esl. Tum : « Parrona sancti Honorali episcopi, cujus vita, doctrina et
monasterio, sancli Fursei confcssoris. Hic satis cla- miraculis refulsit, » ut babet Ado. « Eodem die,
rus et verbo exslilil el exemplo, niuliisque salutem nalale sanc.iiFursei confessoris. > De Tiliano etiaro
oslendens, confectns seneclule bona, feliciter mi- silet.
gravit adChfistum; sepultusque primo in Latiniaco AGONES MARTTRUH, in fine: « Peronae monaste-
moiiaslcrio, deinde translatus Parronam, ubi mtil- rio, sancli Ftirsci episcopi ct confessoris. > Caetera
tis. niiraculis
' Tclaius] quiescil. > De Tiliano ut PRATEN.
nihil. PLLSAXEN. in prinia Bcdam nonnihil abbrevial. In
661 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 602
sccunda, Honorii sciibit pro Honorali. Habet rie A bergia » bis citatur, eiqiw piitto « Cyrianus,» deinde
Titiatto, et Fttrseo. In fitie rie sno apponit : < Rolo- « Tilianus » episcopi affiiiguntiir.Eltigiura marlyruin
inagiim, sancli Melanlii episcopi, et confessoris. » Marocb:ensium,ab ipsis iiiartyri'>iis av.dsitm, niillum
Virie Prreiernussos. sensum reddit, unrie ipstim ex Grevcno infra atlducere
ANTUERP.-MAX., LUBECel UGHELLIAN. de Titiano censiii prjEstabilitis.
Opilergensi habcnt ut cotlices mulli. In fine aulem EDITIOLUBECO-COL. varia de Marcello apud alios
adjiciunt: < Romae, sanclae Priscillre. » Sed virgi- reperta non salis aple construxit : rie Fttrseo itcnt
nem non faciunl, 111alii. inventa collegit; Priscillam virginem facit, alque in
ANTUER.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVAN., AL- fine arijungil «Eodom riie, S. Remundi confessoris, >
BERGEN. ct EDITIOULTRAJ.-RELG. peiinllimo loco in- ciijus eliam meminit Grevenus, sed quis hic Re-
seruiit: « Ipso riie, Romre, sanct;e Priscillre. » l)e muridus sit. non facile tlivinaveris : pulat Bollandtis
Furseo bguiit : « Abbalis ct confcssoris, fratris indicari Pennafortium,
saneti Foillaui martyris > ln creieris similes sunl iis Solilo longius est GREVENI auctariiim, sic incboar
qui Titianmn referunt, etc. De Priscilla vide Castel- tum :« PoIeucti.Can lidiani, el Filoromi inartyrum.»
lanum, pag. 285. Polyeucti, ni fallor, voluit dicere, ut superins x
DANICprioribus similis, recenttori mann arijecta hnjiis iteriun correximiis. Boll.imlitsde illis agit xi
habet nomina quinque marlyrum Marocheiisiuin, hujiis. Sequilur : « Foill.ijii episcopi, martyris et
de quibus infra satis mulla ex Greveno erttnt descri- sociorum ejns. Item Felicis, episcopi Ttibabocensis,
bcnda. qui snb Diocletiano et Maximiano, a jiidice Anolino
CESTULEN. : « Romae, nalalissancii Marcclli paprc g (lenomine irilerrogatus, sobun hoc respondit: Cltri-
et martyris. Civilate Odobergia, sancli Tiliani epi- stianus stim. Deinde vinctus et in navicula sub
scopi et confessoris. Parrona monaslerio, sancti equoruih periibus jacens, inedia maceratus, tnnric.n
Fursei confessoris, qui satis clarus ct verba exstitit apud Nolam Campaniae, capile truncalus niariyrkiui
et exemplo. Relato, sancti Honorali episcopi el complevit. > De Foillauo et Felice videndus Bollan-
confessoris. » Scriploris hic viiium p;ilo, qni Are- dus in Proetermissis. Pergit Greven..: « Apud Mar-
late vcl Arelalo non salis riisiinxerit, quod subiude rochittni circa annum Domini MCCCL (MCCXX) passio
iuantis tvcciilior eflbrmare conal.a esl.-. beatorum martyrum Berardi de Carpio, Pelri de
BRUXELL. .Iiuc distulit Manrtim-, dc quo nos die Geminiano, Accursii, Adjutoris vel Adjtiti et Oiionis,
praecedenti. Tum : < Roroaevia Salaria in cimilerio ordinis Minorum, qui zelo divino succensi, el amore
Priscillae, natale sancti Marcelli papae etina.riy.ris. niariyrii flagrantes, ctun ad partes infideliurn,
Qui cum diis nollet sacrilicare, jtibenle Maximiano Chrisli Evangeliuin praedicaluri transfretassent, a
imperatore fustibiis crcsus, ad servilium animaliuin rege Marrochi martyrizJti, mttltis claruerunt pro-
sub custodia publica rieptitaiur. Ipsa die Romre, digiorum indiciis. Horum corpora D. Petrus Infans,
sanctae Priscillae. » ln Honorato omnino ptirits non germanus regis Portugalliae, de Marroclrio ttilit, et
esl. « Parona monaslcrio, sancti Fursei abbatis et in monasterio sanclae Crucis de Colimbria, vencra
confessoris, et fralris sancii Fpillani-mariyris.-Q-.ti biliter collocavit. Honofati episcopi Ambianensis,
verbo el exeroplo clarus, lattdem confectiis senectute miraculis clari. Hic qiiodam lempore uiissam cele-
bona, feliciter migravit ad Domintim. Aptid Rolho- br.ins, vidit manum Chrisli hostiam tencnlem et
magum, sancti Melanlii, episcopi. et confessoris. '-' _ sibi commuiiicaturo porrigentem. Honorali eliain
Itent civitate Ofobergia, » etc abbatis memoiia liic agitur, qui, ut refert Gregorius
HAGENOVEN. rie Marcelloaliqua corrasil qnx referri piiino Dialogonim, in Samniae partibus, in ainiis
non rnerenturj^De HonOralo et Titiano ut supra. pticrilibus ad amorem ccelestis palriae per abslinen
Tuin : < Ipso die Romae, dcposiiio sanclacPriscillae. > liam exarsit. Ab olioso quoqne scrmone se reslrin-
De Furseo addil, abbatis, et (ralris sancti Foitlani gens, construclo monaslerio, duccnlorum fermn
tnarttiris. monachorum paler exsiilit, ct circumquaqiie excni-
A<JCICINCT. novuni profert de Furseo additamen- pla eximiae conversationis dans, quievit in pace.
lum , nempe, « C»jus caput in DQrobeniia habelur. > Item Melanlii [Molanus scribit Melae] cpiscopi cl
VICTORIN. de S. Marccllo,post defunctus est, addii. confessoris, ad cujus ecclesiam, ut in Historia tri
< Hic fecit coemeterium via Salaria, et xxv tilu- parlita diciiur, cum venissent qui jussu Hunei'ici
los constituil in Urbe propler bnpii.smum, el pceni- regis, episcopos, Arianis resislentes, in exilium dc-
lentiam miillorum, qui coiivcrluiilur ex pagauis, et portabant, invenerunl eum, tanquam esset uliimiis
propler scpiiltiiraui niarlyrum.» liec ex Actis ap- ecclesiae minister, canrielas praeparantem lamparies-
positasunt.la fi.;emeiidosecuinaliisscribil:« Rom;e, qiie.refoventein, qttapropter non cognoverunt qtio.1
sauctae Priscillae virginis. Et sic eiiam scribit CODEX cpiscoptis esset, donec se ipse spoule patefecit, pro
REG.SUEC.num. 15'->. Chrislo iri cxilium porlandum.» Qua? hic falsa veris
CODEX. REG.SUEC, qul fuit principis Ursini Ro- immisceutiir, apud Bollatidurndislincta invenies,
scubergii, iia habet: <ln civitate Brixiac, S. Ljberrc fortc etiarn magis subinde illustranda. < Apud Re-
uxoris [an non potius virginis?] sororis sanclae gium Galliae,Fausti episcopi, qui ex Larinensi abbate
Faustinae, quae in quoriam monasterio afclam vitain D eleclus, sanctitale plenus el divinis Scripturis jngiter
ducens, vitam finivit. DupL min. 2. Cl. » Videatur intenltis a Gennariio pncdicalur. » De Remttndo ct
Bollandushoc die itiler Praelermissos, et xvni liujus, Priscilla dictiim est salis.
tibi de ea agit. MOLAN. Grevenum fere descripsil in mariyribus
VATICAII. num. 5949, omisso Titiano Opitergiensi, Msuritanis, cl qure sequiinliir, cxceplis Fauslo et
arijicil : « Beneventi, sancli Pelri martyris in S. Remundo,-qnos omisil. Priscilbe tituluin virginis re-
Sophia.» cle ademil. Furseoadditlit: «Cujusgcsla Iiabentur.»
STROZZ.: « Eodem die apud Marochium, passio Tum : «eodein riie, inventio corporis sancU Foillani
bcafjriim marlyrum, Berarrii, Petri, Accursii, episcopi el marlyris in Ampolim.»Ampolin,*velAm-
Adjuti el Ollonis, de ordine Miuorum; » de quibus polines locus cst, ubi tnariyrio auecttim S. Foilla-
latius iufra. nuin narral Philippus abbas Bonae Spei, ut dicetur
JURENSIS S. Ragnoberti: « ApudGralianopolirrt, in Actis xxxi Octobris. Altera Molani editio Priscil-
sancli Ferreoli cpiscopi et manyris. » lam eamdem ceuset quae in Actibus apostolorttni
Prima BELLINIeditio lolerabiiis est, solum admi- celebralui'; ac denium addit: < Die decima sexta,
acensPriscillamelmartyres Marochianoseo niodoquo adoratio prctiosae catenre sanctisskni et benedictis-
ex Strozziano codice eos jam retulinius. Sed altefa sinii apostoli Petri.>
Parisieitsis lurpiler fcedata est et contorta. Ibi <Odo-
6C3 USUARDI MONACHI 664
XVI Kat. :"'''"'." Die 17.
Apud Tbebaidam, beati Aiitonii monacbi, cujus corpus, sub Justiniano imperalore divina revelatione re-
perlum, Alexandriaedelalum est, et in ecclesia sancti Joannis Baptistae humalum. Lingonis, nalalis sancto-
riim geminorum Speusippi, Elasippi et Melasippi. Qui ciiin essent viginii quinqne annorum, cum avia sua
Leonilla, et Jonilbt, et Neone marlyrio coronali sunt, tempore Aureliani impcratoris. Biiuricas civilate ,
deposilio sancti Sulpittt cpiscopi, cujus vita el mors preliosa gloriosis miraculis commendatur.

Sic legniit Pralen., Herinicn., Pulsanen., An- A Agones martyrum. Beliu. ferme convenit, sed fieu-
ttierp., Max.-Lubec, Munerat., Greven., Molan. et tra eriilio correcta est.
VARIANTES LEOTIONES.
In Pulsanensi dc sanclo Anlonio, pro eujus corpus, Melanippi. Libera sit unicuique optio. Malein Ago-
amanuensis libertate positum invenio, hujus venera- nibiis inartyrum est quihdecim annorum. Ilem Conilla
bile corpus. A'exandrim scribunt passim omnes, re- pro Jonilla, ut habet etiam Munerat., qiianquam et
ctius posnerat Ado Alexaniriam, ut scripsit Usuar- liujtis noininis variam nomenclattiram exliibeat Bol-
rius in Agonibus martyrum, sed ejus lectionem ex lnndus. Tempore/iMre/iamdisertissime nolavil Usuar-
aliis codicibus determinaraus. Pmlsanen.,Munerat. et dus ex Beria et Adone, sed palpabiti anachrnnismo,
Agones inarlyrtim omittunt Baptistm, quin alii inter ex Warnahari Aclis acceplo, qtii an satis apte
Auctaria snbstitnunt Evangeiistm : recle in textu mendari possil, malo ex Bollando aliisqtie colligas
ex Adone. Quam varia silin efformanriis Gemino- qtiam ttt novi aliqnid de meo proferatrt. Videalur
rura noroinibus orlhograpliia, apud Bollandnm in- Villemoniius tomo 111,a pag. 605, ct Castelimiis a
venies. Censeoex nostris codicibits Usuafdum scri- pag. 313. Satis bic sit Usuardi lectionem exhibitisse.
Pra-
psisseut in textti legilur, i.lque pracserlinrex niodo ln Agonibus marlyrum male ponitur Bituris : Ptitsa-
leii., Heriniensi, Ptilsarien. et Mttnerat; quo ncn. pro Bituricas civitate virietnr nriidius scribere
ctiam enuntianl Hieronymiana, Beda, Rabanus et vo!uisse. Apud Bitnricam civitalem. Ul •valde men-
Nolkerus, licet hodie Adonem cerlalim sequanlur B dosa est prinia illa, ct maxima Lubecana editio, ita
Martyrologi, el codices nostriinaliqui Usuardini sa- hic pro Sulpitii legit Sulpicii, cum qua teresemper,
tis corrimuniter. Bollandus Eleusippi dissentit, salteni hic, concordal codex Antuerpieiisis.
seryattamen Jlfe/nsJppi; Agones martyrum habenl
OBSERVATIONES.
Ccenobitarum prolopalfiachae celebratissima est Parisiensem episcopum Actis ad Transalpinos pro-
aputl omnes Martyrologos memoria. Codices Hiero- fliixisse, indeque et'in Hieronymiana fortasse inserta
nymianosjii.c descripsit Beda : In jEgypto, depositia, sint riomina , certe a Beda, Adone .iliisque addita
Antonji mondchi: descripsit Rabanus, elOgium adji- elogia , non parurii trituranria. Ea quiriem contraxit
ciens ab Adoniano diversum. Non tnttltiim differt Usuardus, sed neqtie sic satis subacla esse constabit,
Romanum parvum : Apitd Thebaidem, Antoniinxona- ,vel mediocriter carum reriim perito. Illud vebemen-
chi, Ado laudatiunculam apposuit, descriplam a Not-- ter niirandum in apographo Usuardino Tornacensi,
kero, a Noslro ita conlraclam, ut initium fi.necopu quod hic inter purissima computo, tdram illam san-
latnm sit, omissis intermediis qttae ex nonntillis "ctoriirh Lingonerisium seriem praeteimissam. Au
rtuctioribuscoriicibtispro niajoriparteinfradabimus. qtiod codicis scriptor suspeclam nabuerit toiam nar-
Canera, qure vitam spectant, lam erudite aBollando, ralionera, non ausim divinando asserere : mibi satis
illustrata siint, ut riihil desiderari ]wsss videaiur, certiim est Usuardum ila scripsisse ut in laterctilo
nisi quis Chronolaxim Raynatidianam consulere vo- Q noslro legiiur. Waridalbertus Antonium et Lingo
luerit. Vita porro ipsa, taitt aulhenlica , seu Graecc nenses melrice canit in hunc inoduin :
ab Athanasio, seu Latine ab Evagrio accipiatur, ut
vel ipsi hypercrilici niliil invcniatit qtiod merilo Sextaqne cnrndecimaAntoniivirtute dicalor :
sunt Hjecetiam socio gemiuoruiu|>ol!elhonore,
queaiit arrodere. Non lamplana quae dcTerge- Lingonaquosunocelebrat plebs tnartnnrelectos
minis Lingonensibus Acta nostra mcmorant, innlla
(iiiippe de iis apud laudatos Rollanrium et Castella- Sulpilium ab Adone signatum diximus xv Januarii,
luttn disccplatio, atque iteni apud Florentinium , ubi cliam monuimus Suipilios varios hoc die a Bol-
Tilleinonliuniet alios. Quaeritur cnjates sint, Cappa- lando accurale dislingui. Qui Hieronyininuis adjectu^
doces an Galli ? "Ulii, quomodo, quo temppre passi? esl, scnior a Florenliiiio censelur. Quem velil FIo-
Ut mitissirne dicam , translata , coinmista, confusa rus , nescio; veruro quicunque ab eo nolelur, sic
noniuilla, quibus ne hic diuXiusimmoremur, citatos notatus est, ut ejus phrasis ab Usuardina longe
scriptoies constilat eruditiislector.ldad rem nostraiu discrepet, quemadmodum et in breviori ejus sancii
prre caeleris observatu dignum occurrit, qnod in Antonii elogioevidentissimepalet, niproindeminiuie
liomauo parvo iiulla prorsus eorttm liat menlio; unde dubitem quin Sulpilius noster, cognomento Pius,
obiter noiabis frivolam eorum cavillalionem, ijui plane Usnardiniis hoc die dicendus sit. Prreter Vitas
cutn ValesioRoroanuro parvtlm ex Adone coniracluiii diias a Bollandp editas et iltustralas, lerliam alicubi
commiirisciintur; firmatur aulem clar. Castellani ciiari iiivenio, quae si ad manus nostras deveniat,
conjectura , omuem nempe Tergemiiiorum illortim suo IQCOvulgari poterit. .
notiliain ex nqn. siiicciis Warnabarii ad Ceranntim
AUCTARIA.
TORNACEN. Jaindiximiisineoeodice ucesseannun- D soiis, qni n puerilia sacris litleris erudilus, el sanclae
li.uioiiem seetindam de Geminis Lingonensibus. conversalionis luce conspicuus, etiam laicus yirtuti-
ANTUERP. MAJ.: < ln Egipto apul Thebaida, nalatc bns claiuit. Post etiam, comadeposita, monachorum
beali Antonii monacbi, qui mutlorum monacborum pater exstilit, atque inde ad episcopalem provecttts
vila clarus in >
pater, vita et miraculis praeclarissimus vixit. Cujus catbedram,
ROSWEVD.
pace quicvit.
: < In Egyplo apud Tbcbaidem, depositio
corpus..., el in ecclesia beati Joannis Evangelistre
biimaluni. t In secunda satis purus est. Tum : <Bi- beali Antonii monachi, qui mullorum monachorum
Uificas, deposilio saucli Sulpicii episcopi et corifcs- pater, vila venerabilis praeclarissirous vixit, consuro-
665 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN.
matoque cursti, feliciter in pace quievit. Cujus cor- A rium perpessus cst. > Vide Bedam et Adonem. In
ptis, elc. Apud Lingones, Speosippi, Eleosippi, el Sulpilio purus est.
Meliosippi, etc.i Demuiti: < ln Africa , Sulpitii epi- - HAGENOVEN. incipit a Lingoneiisibiis, in quibtis
scopi,» Sulpilios adhuc biuos in Prrelermissis habet salis purus, de Anlonio praeler dicla, haec rie suo ad-
Bollandiis, sed de Africano nihit bacteuus reperi. De jicil: <-Inquo discrctio spirituum mirabiliier efful-
translatione Sulpiiii Biiuricensis egit codex xv Ja- . sil, acconiraeosrieinaDeomirabilem accepitpolesia-
nuarii. lero, quem etiam illi supra buiiianiini modum lem-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN.et EDITIO piabaitl. > Item : < Clarusqiie spirilu proplielia;,
ULTRAJ.-BELG. ila orriiunliir : < ln jEgyplo apud desiderio martyrii judicibus ad puniendum se obttilil,
Thebaidem, beati Antonii monachi , ctijtis Vilam sed illi cum laederenoitvalenles ncqiie volcnlespropter
Athanasius, Alexandrinre ecclesiaeepiscopus, insigui divinam graliam , qtiam in iilo lucere viriebain , in
volnlniiie prosectitiis est.» Caelera ut in texlu , nisi bererouui successil (secessil) ubi consumroato cursu
quod de Sulpilio adriant, el coiifessoris. vitae suacin pace obiit aiino cv aetalis, elc > In Snl-
ALBERG. el DANIC praeterea interserunt : < Qui pitio etiani purus esl.
regnaute Consiantino Maguo floruil, et multorum VICTORIN. et CODEX REG.SUEC.nuin. 150 iia ha-
rnouachorum paler, vits»venerabilis praeclarissimus benl : « Apud Antiquos dedicalio Domiiii, el Salva-
vixit, coiistimmaloqiie cursu , aetalis suaeanno cen- toris qtiod situin est in Lateranum. »
tesiino quinlo fcliciler in pace quievit. Cujus cor- CODF.X alius REG-signalus iiuni. 428 : «Ilem sancli
pus,» etc Geiiulfi confessoris.»
LOVANIEN. convenit cum ANTUERP.-MAX, elc, sed jj VATICAN. num. 5949: «In Placenlia, sancti Sabini
Geniinorum elogium plane resccuit. episcopi. »
CENTULEN. : « In Egypto apud Thcbaidam, depo- EDITIOLUBECO-COL. in Anloitiocuin ALBERGEN. et
siiio beali Antotrii abbalis, qui mulla milia niona- DANIC coiicordai, iu rcliquis pura esl; atklit .por-
chnrum Christi servitio inancipavit, alque vita et fo : < Eodem die sancti Gcnttlphi episcopi et confes-
iniractijjs clarissiinus vixit. Apttd Lingones, sanclo- soris. ln villa Valendar stib Coniitienlisi territorio
liiiu geminoruin Speusippi, Eieusippi,et Meleusippi. Treverensi translatio sanctorum Marcellini, et Petri
Qni cum essent... sub Aurcliano passi snnt. Bituri- niarlyrum. > .-
cas, sancli Sulpicii epjseopi ct confessoris, > Haeceadem et iistlem fere verbis habet Greven. et
BRUXELLEN. De Anlonio, hactenus dicla fere colli- praelerea : < Vieimai, beati Mafcelli episcopi. >Virie
git, adjicicns de corpore : « Quod nunc apud Vien- Acla hoc die iiuer Praelermissos, et ix Aprilis, ubi
naiu Galli;c, tti fertiir, iranslaluin csl. ApudLingonas, de ipso agitur.
passio sanciorum gcminoiiim Speusippi, Elasippi MOLAN.de sancto Anionio, cbaraetere cursivo,
et Melasippi. QuosBenignus piesbyter,abeato Poli- inseruit qtiaeex Anguslino acccperal Ario; nirainim:
carpo, sancli JoannisApostoli (iscipulo.cuniAndyo- < Qui sine ulla scienlia litter: ram, Scripluras divi-
cbio _et Tyrso inissus in Galliani, lidem Christi nas, et inemoriter audiindo iiuellexisse, et prudenlcr
docuii. Qui cum essenl aunortim xxv in quadam cogiiaiidotenuissepraedicalur.> Item eodemclinraclc-
arbore ligalis inanibus, et pedibus suspcnsi atque reetiainexAdone,postAttri?/Ja«itmperoioris:tTurbon
extcnsi sunt, iia ut 111mbroruiu compages dissolyi autem scribens victorias confiteiuium Dominum, non
pularenlur. Poslhaec iit ignem praecipitati, nec n posl mulliim teniporis, marlyrium perpessus est. >
lamen lacsi, inler verba orationum, lenipore Aure- C Deinrie litleris minulioribus supperaddidit: < E:>
Hani imperaloii.s mariyrio coronati, simul inigrave- die, Mediolant obiil Theodosius iinperalor. ln cujbs
verunt ad Chrisluni, Qgqd avia sua Leonilla et Lo- liior.ein orationem habuit sanclissintus aulisles, Au-
nilta alque Neon gesloriiui exceptor videnles, palaui relius Anibrosius, in celebrilaie quadragesinii diei
se Cbristianos esse conlil. ntur: propler quod mullis obiius ipsius, Honorio principe, liiio ejus assisteiite. >
alDicii suppliciis, cum Chrisluin negare noltiisseiu , De Genulplio agit in posierioriiiUs euitionibus, litte-
glariio siiuul perenipii, raariyiii coronam percepe- ris cursivis boc inodo : < Eodein die sancti Geniil-
runl. Et Turbon, victorias Cbristum coulideiilium phipriini epi»cqpi Caiihurcens;s et coiifessoris, »
scribens, hon posl niul.uin lcmpoiis eiiain raaiiv
~
XV Kal. Die 18.
Caihedraesancti Pelri apostoli, qua Romaepriuium sedil. Et passio sauctae Priscae virginis. Apud Pon-
luiu, nalalis sanclorum inarlyruin Mosei et Ammonii, qui cuni ussent milites primo ad ineulla depulati ,
novissime igui Iradili sunt. [Bouillart, in Margine : Parisius, monasterio sancti Gerinani,dedicatio altaris in
bonore vicloriosissimae crqcis, el bcatae et gloriosae semperque virginis Marirc el sanclorum niarljrutn
Mauricii sociorumque ejus.l
NOT^E.
Sic legunl Praten,, Herinieii., Tornacen., Antuerpien., Mux.-Lubet., Greven., Molan. ct Agones mdr-
tyrum.
VARIANTES LECTIONES.
Purioripus codicibus bic, ut alibi, annumero He- 0 qua. Antuerp. et Max.-Lubec pro et passio, ponunt
riniensein, lametsi a nativa Usuafdi siinplicitate tpso die, passio. Qui auieui Agonibus niariyriiiii in-
legil : Romw, Priscw virginitei martyris.
aliquiiiilubiin recedat, diim pio cttlhedra, legil dedi- serlus esl, noslra
ratto,dequa rc in Observationibus plura disseremus. Pttrior esl tectio. Quem auleni lilultim, quam
Habel ilein cnm Molana , qui Romm primum, elc; laureain pronierealur Prisca, slaliin disquiremus. •
inelius alii, posl Romuiiiiin parvuin et Adouein,
OBSERVATIONES.
Hodiernum cathedrw sancti Pelri apostoli festum Murim el calhcdrm Petri in Roma; Lucense habet:
autiquuiii in Ecclesia fuisse plaiieeviucuiuMurlyro- Et dedicatio sancti Petri apostoli, qua primo Romw
logii llieronymiani apographa, in qtiibus fernie prae- Petrus apostolus sedil-; Corbeiense vero : Dedicalio
ligitur : Deposilio sanctissimmDei genitricis semper- calhedrw suncli Petri aposloli,.quaprimo Romarsedil.
que virginis Mariwj de qtta legi potest Florentinii ll;cc salis accurale disctissil Florenlinius, fesli illius
cxcicilalio v. Ad rein noslram quod attinel, ila pau- aiiliqtiiiatein posl Baroniuiii ct Boll.tnduin demon-
cis vetuslissimiim Epleruacense : Depositio sanclm strans. Mirumitaquc a clar. Castellano ila disseri ac
 667 USUARDI MONACHI 66a
si indicare vellet fesltim ralhedrre Romanreante tem- A Januarii ct Februarii. Alias cnunliandi formulas
pora Caroli Magni Gallis fuisse pecnliare, Romaevero suggcrent Auctaria.
el lota llalia prorsus ignottim. Mibi probabilius est . Priseam solam, omissa calhcdra Pctri, exbibet
noii minusJRomafiquam in Francia fuisse cognitum , Frontonis Kalendarium.. Sacrameiitarium Gregorii
tamelsi singtilari fortasse cultu seu peculiari missa et virginem et martyrem appellat. Non uno niodo
celebratum non fuerit, quoniam feslivilas alia xxn loqutintur Hieronymiana apographa ; aliud enint :
Fcbruarii aequede Romana alque Antiocbena calhe- Rommsanctm Priscm virginis, aliud tantiun, tit mar-
dra soleret intelligi, ut adverlit Belelhus, ab ipso tyris, roeroinit. Beda legil: Natalis sanclm Pristm
Castellano ibi cilatus, et alii plures, tum boc, tum virginis et marlyris. Romanum parvum : Et sanclm
diclo jara die xn Februarii. Lubens fateor hic non- PrisCm marlyris; nec plus dicit Rabanus , Bedam
nulla intervenire quac longiori dissertalioni mate- tamen sequi solitus. In Adone fit inulatio, nam ibi
riam prrcbere possint, ttim quae primain fesli origi- rursus, virginiset marlyris, idque serval Notkerus.
ncm el insliliUionem, tum quaeejusdem ex Romana Studione, an foTte oscilantia, aut oblivione, Noster
ari alias Ecclesias propagaiionera circumslant; sed soltim virginis lilulum ascripserit, incerlnm est.Bol-
ari bujusconlroversiae punctum dirimenrium sufficiat landus Priscam ulraque Luirea verosimillirae do-
Roinani parviaucloritas.Hoeenim.eum exantiquiori nandam existimat, eainque, mea quidem s?nlentia,
Romano codice descriptum, el Roma Aqnileiam, vindicare videlur Sacramenlafii Gregoriaui auclo-
fatenle. Caslcllano, dcslinatnra sit, difftleri ipse om- ritas. Quod si vera essel Castellani conjeclura ex-
ninonon potesl Carolo Magno longe esse anliquius. pressa in notis a pag. 528, iiiniirum Priscam hanc
In eo aulem expressissime legil: Cathedra sancli U noslram Aquilm uxorem esse, forlc neutrant prome-
Petri, qua primum Rommsedit. Nihil his addidil Ado, reretnr. Quid senliat Wandalberlus collige ex ejus
nihil ex eo Usuardus, praeter solum nomen apostoli, versiculo:
Debuit itaque co.nsequenler adniillere etiam ante
Caroli Magni tempora non in solis ecclesiis rilus Quiniael dena simulPriscaepro martyregaudct.
Gallicani., sed eliam Itomae ct in ecclesiis rilus Ro- Aclorum fidem lueri non ausitn ; ulrtim vero prirai-
mani cathedrae sancli Petri hodiernam festivilatein, liva sinl, ex qiiibus alii stiperius citata Marlinae et
sailein in Marlyrologiis, <!equibus solis hic qtiaeri- Talianre Acla fonnaverint, alibi examinari poterii.
nms, recoli consticvisse. Nec quidquam obesl Bedre, Mosei cl Ammonii ex Hieronymiaitis meminit, eo-
Flori etWandalberli sileutium, nisi qui&pari ratioiie i umqtift elogiuro, nescio unde acceplum , suppeJiia-
arguere velit ad expungendas sapctorum commeino- vit Ado, Mosmi pro Mosei subslilitens. Hoc solo
rationes prope inntimeras. Rabanus pluribus vcrbis - excepto, exAdonetotum desumpsil Usuarrius, to-
rem explicuit, cujus textutn inlcgrum pauculis mu- tnm Nolkertis, qiii Moyseiscripsil. Locum marlyrii
lalis Nolkerus iransumpsil, in eo polissimum distinctius cxprimefe visri sunl apographa Hierony-
discrcpans quod nli in Rabano fepeiissel dedicatio niian-aapuri Florcntinium, sed qttem non facile re-
S. Petri aposloli, verleril ipse, haud dubie ex alio perias: titi nec illttd satis compertum rclinquunt,
Hieronymiano , Cathedra S. Petri, elc porro an ulrutn aliorum, lris fcre conjunclorum, marlyruiii
ulrumque festum, nempe et dedicatio templi S. Pe- series, ad Ponlum, ari Nicmam, an alio speclel, quod
jtri el memoria fundatae ejus cathedrm, recie hoc ipso amanuensium ignorantiaeproctil riubio iraptitanrium.
die pracdicelur, examinat Floreniinius, et nos forte De Usnarrii lectionesatis cerlumesl, de rei veriiale
pluribus eanideiti rem disculiemus in Supplemenlis C noii est unde tulo statuere queas.
AIICTARIA.
ANTUERP.-MAJ. in textu saiis purus, addil: <Ale- marlyrii felicitcr consummavit. > In duabus aliis
xandrire, sandli Maximi episcopi, qui salis clarus et annuntialiorubus. salis purus est. Tttm : < Alexan-
insignis titulo confessionis effecltiscsl. >De eo etiatn driae, sancti Maximi cpiscopi,el confessoris.Turonis,
agiinl eodices alii, sed ad xxvn Decembris feriiiililiir. sancli Leopardi confessoris. >
< Eodem die passio sanctoruin niartyruin Tirsi, Leu- HAGENOVEN : < Cathedra sancti Petri apostoli, qua
cii et Gallenici. > Qui ex Hieronymianis accepti primo Romre sedit, quam gloriose rexit aanis viginti
sunt. Vide infra. quinque, annis (vult dicere mensibus) sex, dies
. ROSWEYD. plane purus essct, si non omitlere! clo- itovcm, sub Claudio et Nerone iniperatoribus. lpso
giura Mosei et Ammonii. die Romae, passio sanctae Priscae virginis et mariy-
PULSANEN. sic incipit : « Roroce.instiluiiocatlie- ris, sub ClauiMoimpcralore. Qttaecum esset anno-
drae beati Petri apostoli, post priiiirun suam scilicel nim rieceni, et roira pro Cbrislo paierelur, laiidcm
ssaiictaeAntiochenae ccclesiae catbedram. > In reli- crinibus decalvatis alHicla ad hloluni ducitur, ut
quis salis purus est. adoret, sed illa non consenciit. Demum ictu gladii
MtiNERAf.Nescio cttr hic praclerita sil prima an- marlyrium consummavit. Aputl Ponlum insulara,
iinnli.ilio de cathedra, etc iiaiaresanctorummarlyruiii Moysei,eic.,>salispuie.
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ., LEYDEN., LOVANIEN., <
AL- ln finc : Itera, Christicoli confessoris. > Vull dicere
DERC,DANICetEDiTio ULTRAJ.-BELG. puri sunl, nisi ry Deicoli.
quod diem incboenl a sancta Prisca, his verbis : AOUICINCT. : < Turonis , sancli Leobardi confes»
< Passio sanctae Prisca; virginis; qtiaectim csset au- soris. >
norum decem, niira pro Ctiristo lormenla fortiter VICTORIN. babel Amosei pro Mosei, ul aliqui po-
susiinens, demiun iciti glariii sui sancti agoncm nunl Ammonis pto Ammonii. El in fine cuni codice
laartyrii.feliciter consumniavil.» In codice Lova- REG.SUEC, signato nutn. 150, arijicit nt proxime :
niensi esl annorum lertio decimo. Alii aetaleraomil- < Turonis sanc.tiLeobardi confessoris. >
.lujitetlutius, cuiii de ea nihil cerli babealur. Vide . DAVERONEN. de Leobardo, sic fusius : < Majori
Bollanduin. nionaslerio, beali Leobardi confessoris, qui sa:ciilum
CENTULEN. : « Calherira sanctiPclri aposloli [deesi Silubriter respticns, cruccinque Cbrisli in capite suo
qua], primura Romae sedit. Et passio sanclae Priscae portans, apud iriem monasteritim se arclissimo
virg. Et tu Ponto, saiictoruni inarlyrum Mosei et specu retritsit. >
Anunonii. Alexandriae, sancli Maximi episcopi et MATRIC-CARTHUS.TULTRAJECT.: <Priscaevirginiscl
'martyris. Civilate Appolonia, sanclorum martyrum marlyiis. Coroiiaiio sancli Pelri, Mosei el Aminonii
.Tirsi, Lcuci, et Gallenici. > Qui"remiuuntur ad ltrilituin et martyrum. Deicoli abbatis et confes-
xxviii J.anuarii. soris, » ...;.'.
BBUXELLEN. :'< Romae, passio sanclae Priscae vir- I.NVATICAN., num. 5949, adjici dicitur : < Roina?,
ginjs ct martyris. Qurc mira pro Christo lortneiit.t nafale sau.ciaePriscse martyfis. >
fortiter sustinuit, et demum iclu gladii agoncni sui DIVIOSEN. ccclesiae sancti Stephani : legit ut su-
 669 MVRTYROLOGIUM. MENS. JAN. C70
pra : « Ahfxanbi.c, sancli Maximi episcopi. Qui A GR^VF.N. : « Sancta Prisca ciim esset tredecim
salis clarus, ct insignis tilulo crmfcssionis effeclus annorum, mira pro Chrislo tormenta siistiniiit, ac
esl. > demum sub Claudio, ictu gladii agonem martyrii
EDITIO LURECO-COL. in Catbedr.i, ptira, arijungil : consununavil. Alexandrirc, Maximi episcopi, Forlu-
« Hic propter Simoiiein Magura, licet Dei occulto nali. Leoiiis, Luci. Ilcm Tirsi martyris. Civiiate
nuiu, Romam perveniens, ibique pracdicans Evan- Abilinensi, Saturnini et sociorum ejus marlyrum.
geliuni, viginti quinque anuis ejusdem urbis leniiil ln Anglia, Wirraini mililis et marlyris. Eodent die,
pontificaium. Roinae via Hosliensi, passio sanclae beati Deicolae abbatis, discipuli sancli Coltimbani;
Priscae:... agottem martyrii sub Claudio impera- dequointer alia fidei et operura insignia legilur,
lore feliciter, etc Apnd Pontiim, natale sanctorum quod aliquattdo fatigatus cx ilinere, birrum suum in
Moysei, clc > In fine : « Monaslerio majori, sancli radiis solaribus, quasi in pertica suspenderit. Tiiro-
Leobaldic-onfcssoris.> Sic eliairi in priraa edilionc rtis, Leopnrrii confessoris. Conchas monaslcrio,
scripscral Grevenus, irtallera, ttt mox palebit, posivil Marciaeet Liberatre virgirium. Venetiis , translatio
'cuin aliis, Turonis, Leopardi, neutro Ioco bcne, sanclae Luciae virginis et martyris. bi Anglia Osi;e
liam Leobardi lcgcnduni esl. marlyris. >
BGLIN. in utraque edilione habet;«Ipso die, passio MOLAN.,lypis niinoribus, tle Deicola Grevenum
sanctaePriscaevirginis el maiiyiis. > Item in nlra- secutusest; sed pro Leopardi, roelius scripsit Leo-
que, « Mosey et Aiuonis. > Demuin in fine : < Ipso bardi, baec subjungens : « De cujus vita librum con-
die, sanciac Liberalaevirginis. > Hanc ex Belino de- scripsit Gregorius Turonis episcopus. .Ibidem,nalalis
scripsit Molatius, nec quidquam adriiriit unde di- B sancli Volusiani, archiepiscopi Turonensis et mar-
guosci possil. Certum videtiir, non agi de Novoco- tyris. >ln poslerioribiis editionibus aliter Auclarium
nicnsi Faustinaesccia. Rcslat igitur famosissiraa illa, disposuit: < Tiironis, nalalis S. Volusiani seplimi
qnaea Greveno inriicari vitleiur, Hispana an Lusir arcliiepiscopi. Ibidero, depositio sancli Leobardi
laua, quae in Belgio et alibi Wilgeforlis dicilur, confessoris. Civitate Arvernis, sancti Venerandi epi-
de qtta plura dicendaerunt xx Julii, qtiern dietn eam scopi el. confessoria. Eoriein die, sancti Deicolc
Bullandusin PraUerinissis rejicil. abbmis Siitrensis, discipuli bcati Colurobani. >
XIV Kal. Die 19.
In Smirna, Nalalis bcati Germanici martyris , qui snb Marco Antonino ei Lucio Attrelio, per graliam
viiiutis Dei, meliim corporcae fragHiialis excludens, sponle praeparalam besliam provocavit : cujtis den-
libus comniiniitus, yero pani, id est Domino Jesu Chrislo, pro ipso moriens , meruit iricorporari. Aputl
Spolelum, sancii Ponliaui tnariyris, lemporibus Anlonini iiuperaloris, quem judex pro Christo vehemen-
tissime virgis caesura, jussit super carbohes niidis pediluis aiuhulare : aquibitsnil Iacstts,cquuleo ct uncinis
ferfeis jussus est suspendi, ct sic in carcerem trurii ; ubi angclica visitalione rneruil eonfortari . post quae
plunibo fervenle perfusus, landeni gradio percussits esl. Iu pago Dorcasino , sancti Launomari prcsbyteri.
NOT.*.
Pralen., Herinien., Tornacen., Antuerpien., Pttls,anen., Mix.-Lubec., Muiieratus el Grecehus. Q;iid ki
Molano desil, brevi observabimus..
VAR1ANTE8LECTIONLS.
Greven. pro beati scribil saneli Germanici, ul est C. sensus poslulare vidcatur, ut qum sit casus praeeun-
in Adone. Munerat. cum nonnullis coilicibus, male tis pariiculx. Sed boc in antiquis, salteni medii aevi
legit Marco Antonio, lextus noster purior est. Ant., Scriptoribiis , nriraiiJiim iion est, ut pote qui vix
Max.-Lubecanae, iibique conformis, anle bestiamin- diphlongoriim habeant ralionein; unrie araanuen-
lerjicit si(Vi,ut apud laudafum Adonem etirtui.lcgilur, sium ignoiaalia facltim crediderjm ut que conjun-
quam vocem Pulsan. adjeclivo pracligit, legens: . clio, vel encliticum, pro qum relativo irrepserii.
sibi prmparatam bestiam. Puto germanam Usuardi Lauiioiiiaruin et presbyterum et abbatem fuisse con-
leclionem hic repraesentari. Rursus Mki, habet tem- Slal, al codices noslri (si Ant. et Max.-Litbec. exci-
pore Anlonini, pro lemporibus. Ubi codices rcliqiu pias) abbatem non noiiiinaiit. Pagtim Dorcasinum,
legunt, a qttibus nil Imsus,in Pulsan. pouitur. Equi- seu Dorcassinum scribunt passiin,-Grevenus Carno-
busillmsusexiens.Item, Po'.tqumomnia,pluntbo,etc, tinum vocat, iilrtinivis non male, ut apud Bollanduin
rcdiindal vox omnia. Verum noto in plerisqtie codi- iiivenies ; nos piiniam leclionetn, lanqtiam vcre
cibtis, etiam purissimis s.-.rtbi Poslque, fere per Usuardinam prruliabendam censuirotts.
abbreviationem, veluli si dicalur el posl, lametsi
OBSERVATIONES
Qtii GermnHicirmprinius in Sacros Fastos retule- D psit. Iriem Adonis elogiuin etiaiii )nter feslivitales
ril, non alium invenio praeter auctorcin R^mani aposlolnrum recurrit, ubi de Polycarpo agitur xxvi
parvi, ila hoc die scribenlem : In Smtjrna, saneli Januarii. ilacienus pro textus nostri derivatione ct
Gernianici martyris, ad bestius damnatt. Raliouciu pr.eciara Germauici laurea, clara ct plana stinl
quaerere, cnr hunc prje aliis diem elegerit, mere omnia. D; proprio martyrii riie anccps quaestio,
diviriarecst. Salis jain alibi ostendimus, Martyrolo- de eo eniin earieui ralione (lispiilari posse vide-
gii hiijus coinpilatorem sanctis plurimis.ex Rulinoel i;ir, qua Bollandus in doctissimo suo commentario
aliundedesumptis, et anliquioribus marlyrologisigno- § 1 Polycarpi ccrlamen ad cerliiin dieiu , nempe
lis, pro solo suo arbitrio cerlos dies assignasse. Nec vii Kal. Aprilis scu xxvi Marlii revocare conatus est.
vcrosimile pulo, visam unquain auclori illi celebrem Et hrcc qui.lem valJe probabiliter ab eo stabilila
Strtynicnsiumepistolam, in qtta distincliores nliquas, esse nenio negaveril, atnec ipse tam explorata ha-
etsi iion oronino certas, pro martyrii dic notas re- buit, ut propterea rouiandum putaveiit determina-
perisset. Iuterim Romanum parvuin secuius est luni a lot saecnlisper Martyrologosdiem, quod fecit
Ado, elogiiiinex eodcm Rulino, vcl Eusebio arijiciens, Caslellanus, titrumque sanctum ad Marlium trans-
cujus locnin inlegrum relulit B.illanrius. Noslcr cx fcrens, Polycarpuiu ad xxvi bunc iiosl.ruinGcrma-
Adone oinuia, sed non vcrbatim accepit; Noikerus, nicum ad x"xix. Incertitudinem illam recte obser-
rariori cxemplo , sola Roinani parvi verba transcri- vavil Ruinurlius inlcr Sulecla, pag. 26, ubi Val<?
 671 USUARDl MONACHI 672
.siumet plures alios in eamdem serileniiam aririiicii. A cum hisce characlerislicis signalur : Et Spoleti,
Tillehioniius atilem loirio H.in Polycarpo, Grreco tancti Pomiani marlyris, xtx Kal. passi, xv seputti,
tiim Faslos prreferre videlur, alii iri diversa aheurit. xiv in sepulcro mulati, quando celebrior dies ejuS
Equidcm fateor cx lanclata Smyrnensiurii epistola agitur. Eadern habet Ado, cum longiorl ex Actis
plane constare, Gerrnaiiicum nosirum aliquot ante exiracto, cujus elegans compendium brevilali sure
Polycarpiiin riiebus agonem cnmplevlsse, an loto aplavit Noster, ut jn lextu repraesentatur. Vide Bol-
praccise ocliritto misquam palescit. Nihilominus Ca- landum xiv Januarii, vel notam Castellani pag. 248
siellaitus, remisso, iifjamdiximvis.ad xxviMarlii Po- et 249. Launomarum ab Usiiardo ipso prioribus
lycarpo, sequelreopinor gratia, quia bic xiv Januaiii diiobus superaddilum evidenter oslendunt cilati su-
colilur Gerraanicus, etimdein ad xix remiliendnm pra, et alii Usuardini codices prope omncs. Cur a
Recte an secus alii viderint, nos Martyro- Moiano expunctus sit, nescio, cerle hinc coepi doceri,
fiulavit.
ogiis nostris Usuardi anlesignaiiis inhrcrerc de- falsam esse eoruni opitrionem, qui Molanum ex co-
buimus. dice Pratensi Usuardum suura edidisse exisliroant,
De Ponliano, Spolelino martyre, non semel locuti cum ab eo pluribus aliis locis aperte dissentiat.
snraus xiv Jaiuiarfi, quo die a .Rabano, Nolkero et Wandalberti versiculus sic forte legenrius.
pluribus, praeserlim Belgicis Marlyrologtis.ob corpus
Ultrajeclum iranslaliiiii, ccriatira rccolituf. ttic Bis se| tena NiccloI.aunomaruqnecoruscat.
vero etiam ih Romano parvo, hoc proprie die, et
AUCTARIA.
PRATEN.in apographo nostro ad marginem adjici B HAGESOVEN. in prmi.l dc Germanico, salis pnrns
diciiur : < Parisiis, monaslerio sancli Germani, de- est. Secnndo loro : < In pago Dorcasino, sancli Lan-
riicjuio allaris in honore vietoridsissim* crucis, et fomari abbatis. i Tertia cst : « Romrc, via Corne-
Jiealae el gloriosae semperque Virginis Dei genilricis lia, > elc De Pcntiano egit citm aliis xiv Janiiarii.
Mariae, et sanctorum marlyrum Mauritii sociorum- MATRIC-GARTHUS., ULTRAJECT. :< Gefntanici mar-
>
que cjits. Hrec laroen Castellanus litteris in ad me lyris incliii, qui iradiius esl ad beslias. Launomari
dalis xxxi Maii MDCCIX ad diem praccedenlem peni- presbyleri et confessoris. >
nere retnlit. Cxlertim hree monaslerii islius propiia In VATiCAN.,«ub niim. 5949, decsl Launomari.
sttiil, uti et alia Etibiiirieindicanda. ALTEMPSIAN. inAnglia auctus : < Translatio sancti
ANTUERP.-MAX.,CENTCLEN.,VICTORIN., REC.SUEC., Burgliwaladri episcopi el confessoris. >
nuni. 130, el BURDEGALEN. : « Iberosoliina, Marlhae BELINUS. in ulraque edilione, post Germanicum
et Mariae, sororuni Lazari. » Hrec ex Hieronymiano et Ponlianum, dc Morio el Martlta, etc, eadem re-
accepia sunl, m habenl Rabanus quoque, Nolkerns, fcrl, qttre jam diximus ab Usuardo melius poni die
et alii. El quiriem in Viclorino codice omnis prre- scquenli. Ulrobique ciiam habet: « In Laudc civi-
cbiditur locus effugip,. qno aliqui comminiscuiitur late, sancli Bassapi [alii uribunt Bassiani] episcopi
'Jtfaiiatn et Mjirtham, Marim et Marthm supposilrts; ct confessoris. > In priraa editione deesl Launoma-
nnni ibi oranes exprimuntur, bi Ronirc, illaeatilem rirs. Nil jnvat errores typograpbicos reccnsere.
llierosolymis. Autiquissimum Kalendarium Clunia- Editio LUBECO-COL. sic incipit : < Colonia Aggri-
censo uiramque boc eodem die virginem vocat; qure pina, translalio sanctae Anloninaeel aliarum sex vir-
oinnia proximo incnse Julio in Aclis operosius ernnt £ ginum et martyrum de ilia nobili societate undecim
disciiiieiida. Vide Sacramentariuiti Thomasii p. Hi, niillium virgimtm, ad ecclesiam parocbialem sancli
ubi Maria, Mariha, Audifax et Abacuc xx Jan. Se- JoamtisBapiisiae. >
bastiano conjitngnniur, forte amanuensis vilio. Se- GREVEN., posl iiilegruiii Usuarrii lexlum, sicpro-
-
quitur in pritrio codice : « El in Sinirna, natale sequitur : < Isle Launomarus puerulus parenlum
sancli Gernianici inartyris. In pago Dorcassino Cor- scorum gregem pascens, viclnni suuro egenis elpe-
bionis monasterio, rtalale sancti Launomari albatis, rcgrinis distribttebat; ipse usqtie ad soljs occasuro;
(iijits gesta prseclara habenlur. » Quod etiain ha- jejimium frequenter protrahons. Liheralibiis deinde
benl codex AMBIAN. et MOLAN. . liaditus liltcrarnm sludiis, sacerdosquc effcclus,
ROSWEVD. Artoniane : « In Stnirna, naiale sancli eremiim ariiit: nbi intcr alia virlututn prodigia clau-
Germanici marlyris. Qui ciim priniaevaftretalis vc- ditra curavit, iguis iinpeliun sigco crucis opposito
nuslale florerel, per graliani virtulis Dei, nieliun extinxil, et4tVnosara qneicuni, ejtisdem crucis vir-
corporeae fragililatis excludens, sponte praepaTaiam luie, in loco qno voluit transposuii. ln Anglia,
besliam, daiunaTiis ajudice, jam provocavil, cujus Joannis Brangualaloris eremilae. Eodcm die, secttn-
deiitihus, > elc, pure. « Marii el Marfhaeel fiKorum riiiroaliquos, Marii el Martbre cura aliis, quos Usu-
ejus Audifax, et Abacuc nobilium de Perside. > Hi nrrius ponit die sequentj. In Africa secundum. Bc-
aA sequenleni diem perlinenU ri:;m » (quorinam Bcdae apograpliuui viderit, incer-
AGONESMARTVRUM. Texlui salis puro subjicilur ti;m est: nullum haclenus nec impressum, nec ms.
loia annunliatio : < Via Cornelia, > etc, ut iliesc- nobis iinotuil, ubi eo ordine habeaiiir marlyrum
qitenti. j» scries bic apposita, videliccl) « sancioriim Paulf,
ALBERGEN. u
et DANIC prrefalara annunliatioiieni Quinti, Geronli, Januarii, Salurnini, Successi, Piae,
habenl in principio, et in fine scrihunl : < ln pago Germani, Julii, Gagi. In Sttecia, beati Henrici ar-
Dorcasiiio Corbionis monasterio, depositio S. Lau- cbiepiscopi Upsalensis et martyris. Qui Anglus
nomari abbatis el confessoris. > nalione, praefalam regens Ecclcsiam tempore sancli
ANTUJSRP., MAX.-ULTRAJECT. , LEVDJEN. et edilio Erici regis Sueciae, cum eodem ad convertendaiit
ULTRAJ.-BELG. pracfigunt etiam Vja Cornelia, elc, plebem- Finlandiae profectus, ob zelum justiiiac, a
sed'cuirt de Pontiano egerinl xiv Januarii, eani an- scelerato qttodam trucirialus est. Cum autem irieni
mintialionem bic praelermiltunl. lla! ei;l ctiani in ejus percussor, birrclum S. martyris, capili sno
ftne abbatis, etc : in quo convertit CENTULEN., qtii iniposituin amovereleniarel, cttlem sibi cuin carni-
de Gcrrorttiicoscribit til ROSWEYD. snpra. bus absiraxit. In Anglia, sancti Wolslani episcopi
LOVANIEN. cnm prioribns consonnl,; nisi quod elo- Wigornicnsis el confessoris. Hic cum ab aemulis suis
giiim Marii, etc, media fcre partc mulilaverit. Synodo piaesidenlibus, lanquam imperilus baculum
BRUXELLEN. inclpil-: < Romae,via Cornelia, » etc jubcrelur pastoralem resignare, Libcnler, inquil,
Tutn : « Jerosolima, Marlbae cl Marice sororum resigno, sed non vobis. El haec dicens, baculum
Lazari. > De Gerraanico el Pontiano, satis pure. ipsum lapidi durissimo, quo legcbanir sepulcrum
Deiude : < Et passic sancti Tyrsi gloriosi raarlyris sruicli Edwardi regis, sic iitfixit, quod a neminc
cum sociis suis, > ex die praecedcnli. ln fine < abba- inoveri poluil. Quo illi confusi miraculo, ut bacu-
tis ,et confessoris. » lum reassumcret, praeceperiuit. Apttd Coloniani
673 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 674
Agrippinam, translaiio sanclae Anfoninrc virginis et A oassiho, etc Eoriem die, bcati Conlcxli episcopi et
marlyris, et aliarum sex de societate, ut supra et confessoris. » Qiisehabet minori cbaractcre, tle sau-
editione Lubeco-Col.Bassiaui Laudensis episcopi et ctis Africanis s •ciiiiriinn Bedam, rie bealo Henrico
coufessoris, vjta et miraculis clari. Hic beatmn Am- Upsalensi, et sanclo Wolstano, ex.Greveno. ad ver
brosium Mediolanenseinvisitans, clero ipsius obitiim . bum desumpta sunt. Posleriores eriiiiones ab Usu-
ejus pracdixit. defunctumqne Uimnlavii. Eodem die, arrio longius receJunl. Inilium est,. Via Cornelia, etc
Hngonis archiepiscopi. Item Contexti episcopi et Post quaesequimr nota observatu digria : < Horiiin
confessoris. > celebritas, inqiiit, tino riie praeveiiitur, quia dies"
MOLANUS., posl illa Usuardi verba, gladio percus- passionis eorum, martyrio sanctorum Fabiani et
sus est, addit fere ex Adone : « Consummavit autein Sebastiani solttmmotlo deputatur. > Festa iraiisferri,
martyrium suum xvm Kal. Februarii, et sublatilm idnotissimuin est, pracveuiri mullo rarius : quarri-
corpus ejus a Christianis, sepultum esl xv. Kal. : vis iTondifiitear cxempla suppetere, quibus id fti-
celebris vero dies ipsi.us agitnr xiv Kal. Februarii, ctum esse. contra Castellanum demoustretur. Hoc
quando ilerum sacrum ejus corpus niiilalum cst. > novi in his editionibus acCeriit,qubri beato Contexto
Seqnilur : « Via Cornelia, etc, » ul die sequenti. locus assignelur, nempe : Eodem die, Bajocas, elc.
« ln Laude civitate, sancti Bassiani, elc Lngduno, Henrico Upsalensi, marlyrii annus, scilicet. 1151.
Nicelii episcopi. Monaslerio Corbiohis, in pago Dor-
XIII Kal. ' Die 20.
Romae, natalis beali Fabiani papac, qui ciun ircdecim annis Ecclesiac praeesset, martyrium esl passus
lempore Decii, et in cimiterio Calisti sepnllus. Eodem die Catacumbas, sancti Sebasliani martyris, qui
cura haberet principatum primae cohortis , jussus est sub tilulo Christianilalis a Diocleliano impcratore
ligari in medio campo, et sagiuari a militibtis, atque ad uliimum fusligari doncc deficerel. Via Cornelia ,
sanctorum martyrura Marii, el Marthaecum filiis suis Audifax et Abacuc, nobilium de Persiria, qui ad ora-
tionem venerant Romam lemporeCIaudii principis. E qiiibusposl toleratos fustes, eqtitileum, ignes, ungues,
manutim praecisionem, Martha in nympha nccala, caeterlsunt decollali, etcorpora eorum incensa.
NOTiE.
Suroitur ex Pralen., IlerUiien., Tornacen., Pulsanen., Antuerp. ei Max.-Lttbec Munernt. Greven., ct
Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanen. conlra alios omnes codices, ponlifica- B inedio campo, Iiaud dubie Usnardi leclio est, .secun
lum Fabiani ad diiodecim annos reslringit :'alii dum Bedam et Adonem : Tomacen. et Miinerat
martyrologi niniium exlendubt, ul in Observatiohibiis sCribunt religari. In Pulsanen. fitsiicari pro fustigari
dicetur. Prmesset, minus quidem ad exactam syn- librarii mendura csl. Hoc nolabilius, quod ubi'caeleri
taxim, sed lamen ita Betla, ex quo alii omnes, el onines recte scribunt, nobilium de .Persida, solus
codices nostri, excepto Molano, qui Iegit prmfuisset, llle habeat, hi nobilesfuerunl viri de Siria. Venerunt
hie et alibi salis libere antiquam siinplicitalcrn cor- Romw, Greven. Romm, inelius ex aliis Romam. Rur-
rigens. Cimiterio babenl passiin codices quos sc- sus Greven. et Molan. lemporibus Claudii, pro, tem-
quiinur. In Callisti, Calisti,Calixti sa'penuraero va- pore, elc. Pulsanen. habet mahuum prmcisiones, ser-
riant, ut roiruiii videri non riebeat, si nec rms siiibi-: vanda Bed;e ct Atlonis lectio in singiilari. Ileni apud
lem orlhogrriprriam servemns. Molanits iterum eie- eosdem Greven. ei Molan. in lymplia, legeiidum in
gantius voluil scribere, rtp«dCaiacumbas': Ptilsanen. nympha, III bene probat Bollandus, al ftisiusexplicat
et Munerat. ad Catacumbas ': cacleri neglecla prae- Castellanus pag. 540, ubi et alia rie bis sanctis salis
positione ponunt, Eodem die Catacumbas, et ita, ctuiose obseivaniur.
ticct inagis barbare, legendura piitavimus. Ligari in
OBSERVATIONES.
Inter anl'u|iios martyrologos smgularem plane ad- C ul caetera ex eo desumcns, pro xxv apnis subsliluat :
verlo in referendis iisdem sanclis concordiam. Qui e~umxiv annos, menses xi, ac xn, dies. Textum
Habent omnes hos sanctos Hieronyiniana apographa stium ex alterutro mtiluavit Noster, al fejecto ulri-
cum signavit, qui proxime ad veram
praeler inorem salis Iric coiiforinja, habcnt Beda, usqiie calculo, accedit.
Rabanus et Notkerus; alque in «erie noslra Roma- chronologiam Cretera vide apud Bollanduin
num parviim, Ado, Usuardtis. Quaeril Florentinius, et recentius apud Tillemonlium lomo III, a pag. 3Q2.
quid liiniialea pleroruroque Hieronymianoruin inde- In lexlu Hieronymiano riiei praecedenlis, ex codice
lerntinata forniula : Romm in cmmeterio, Fubiani Lucensi ultimo loco ponilur : Romm, passio saucti
episcopi, el Sebqstiani; el satis apposite, ni fallor, Sebasliani marlyris. Duplicati fesli falionem, vel
exCypiiano accipi putat antonomastice, pro cmme- saliein conjecluram ibiricih irivenies. Romahuin
terio Callisli, iilque ex Kalendario Bucberii confiF- parvum lerlio loco legit : Et Sebastiani ih vesligiis
mal, nori integre locum referens, qui ita lcgendu.s Aposloloriim sepulli. Ario prolixius Bedae elogium
est : xui Kal. Feb. Fabiani in Callisti,. et Sebastiani lotum transiimpsit, exclusa solum Sebastiani pa-
in Catacumbas. Alia Kalendaria aul Sacraiiicularia tria, de Mediolario. Rabanus' Beriam iiicorrupiiim
referre supervacaneuin reor, cum ab oroni aevosatis reliquil, Noikero Adonem seque;ile. Nosler bfevius
consecrala fueril inclylissimorum sanctorum rae- sitiim encomiuin ex diffusioribus illis, seu Bedae,seu
innria. Notabilisest Bedaelextus bujusmodi: Romm, Adonls contraxit, Catacumbas recte, exprimens, de
Fubiani episcopi,qui cum viginli quinque annis Eccle- quibus Acla xxiv Junii a pag. 439, et Castellanuai
sim prmessei, passus est martyrium lempore Decii, a pag. 353 niulla enuiite de Sebasliano ejtisqiie
et itt Cmmeterio Cidlixli sepulius. H;cc ex eo descri- y. tianstaiione coiigercnteiii. An Acta vere ab Ambro-
psit Rabanus, aliqua ex Pontiucalibus adjiciens, qure sio ex aulograplris, et autbenticis composita sint,
oinnia in Nolkeruin transierunt, alia atlhuc parle, merilo dubitalur, at egregia essc, gravia et fide di-
ex praefatofonte, pattloaiicliorem. tn Roroano parvo gna, omncs cuni Hesselio apttd Moianum, Bollando,
simpliciler ponitur : Ronuc, Fabiani papm, el mar- Ruinartio pag. 205 aliisque fatcntur; nec id TilL'-
tyris. Ado Bedam scqiiilur, sub ea la:itcn cauliotic, moiiiius ncgavctit, ctijus conipeiuiinm legi digniim
675. USUARDI MONACIII 676
est tomo IV a pag, 513. Wandalbcrtus sic hodie A etc. Caeteriimc.\ Beda rursits derivauliir qnaecunque
canit • Rabanus, Ado, Usuarrius, Nolkerus in suos iextus
translulere. flos inter nrinimum a fonle receriere
j erlia postdecimamFabianopraesulellorel : videtur Usuardus, si positionem excipias, neinpe Via
Cui parili Sebaslianasvirlute cotoret, Cornelia, quam ille solus praefixit, in Actis forlasse,
Koniaquem vectumnunc Suessio laetafrequenlat. aut in aliquo Hieronymiano apographo repertam.
Tertia annuntiatio in Hieronymianis eodem de- De Actorum sincerilate minus videlur dubitasse Bol-
fecln laborat: In cmnielerio, Marii, Marthm, Audi- Iandus, quaro Baronius : a selectorum colleclione a
fqx et Abbacuc. Hic vero Florentiniusanlonomasiao Ruinartio exclusa sunt. Equidem tolius hislorirc sub-
benelicio non utitur, sed innoniinalum coemeteriiim jeclum, ut ila loquar, satis verum existiino, ast om-
Arenarium censet esse Via Cornelia , quae in Epler- nia complanare, quaeTillemontius objicit lomo IV a
nacensi et in Usuardo signalur. Sola noiitiiia ex- pag. 673 dilficiiliitium arbiiror. Si quid tuncn Bol-
primil Romanum parvum , quorum primum et ulii- landianis disqttisitionibus soperaddi, aut magis illu-
mum varie a nonnullis contorta reperies; tit Maris, strari queat, iri in loco praeslabimus, alqueco veri-
veiMarini, pro Marii; Ambacum, Ambacuc, Abacum, talis sludio, quo in.similibus versari soleinus.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. in Fabiano Adonianus esl. De Se- per indtcium coltimbae,super eum divimtus descen-
basiiano eliam aliqua admiscet boc modo : « Qui _B dentis, in pnpam esl clectus sub Gordiano impera-
in tantum carus erat Diocletiano et Maxitnianoimpe- tore, et Ecclesire prxfnil xni annis. Isle Fabianus
ratofibus , ut principatum ei primae cohortis trade- restituil (reslitil) Philippo iiuperalori volenli inte-
renl. Quem Dioclelianus, ubi Clirislianuin cognovit, resse Paschae sollempniis, donec peccaia sua confN
nec a fide posse revocari, jussit ligari in ineriio teretur, el po3nitentiam ageret. » Vide Bollanduni.
campi, quasi sigitum ad sngitlanduin, et sagittari a « Hic sepiem subriiaconosconstiluit, qui gesta mar-
mililibus; qui cum sagiltis plenus quasi hericius tyrHm colligeret (colligerenl). Tanriem sub perse-
esset, pulantes eum tnoruium, abierunt. » Desunt culione Decii, capiiis amputalioue martyrium coni-
reliqtia , quac cum prioribus, melius in Beria, vel plevit. » De Sebastiano, sic habet : « Apud Cathe-
Adone legentur. Sic et in lertia incoroplelus est : ctimbas , beali Sebastiani mililis, el inarlyris, qtti
< Eodem dieRomae', natale sanclorum martyrum mtillos in fide et passione confortavit, et niufios ad
Marii... el Abacuc nobilium, qui ad oraiioneni ve- fidem converlit. Hic cum haberet » non satis
neranl Romae, tempore Claudii principis. > pure. « Sed poslea praesentans se imperaloribus,
ROSWEVD. in Fabiano eliam Adonianus est. De Se^ conveniens illos rie injusla perseculione sanclorum,
basliano ex eodem fonle alia ferme deccrpit : < Qui et iriep jussus ad mortcm fusligari et corpus ejus in
jtibenle... qtiasi signum ad sagillaro posiuis, ita s,i- '-cloacam projici. » De Persis, die praccedenli.
gittis repletus esl, ul quasi hiricius videretur. cum De- VICTORIN.Ex Rabano post sepullus, rie Fa-
hinc iiitra paucos dies sanitate recuperata, bjano babet sequentia : « llic regiones divisit diaco-
ipsos impcraiores de perseculione injusta Cltrislia- nibiis et fecit scpiem diacones, quiinseplem nolariis
noruni, libera voce corriperet, denuo captus, felici imminereiit et gesta martyrum integrum colli-
consuminaliorie lnartyrium cxcepit, sepullusque est C gerent. > Deinde baec asstut: < Hujus lemporibus
in Catacumbas juxla vestigia apostolorum. > De supervenitNovalianus [vult dicere Novalus] ex Afri-
Mario, clc, diepraecedenti.. ca, ct separavit de ecclesia Novatianum, postquant
AGONES MARTVHUM Fabiano ascribunlur anni xiv. Moyses confessor in carcerc defunclus est, qui fuit
De Sebasliano pure. De reliquis pridie. mensibusxi. >
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ.,LEVOEN.,LOVANIEN. et MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Fabiani el Sebas-
EDITIOULTRAJ.-BELG. uli pridie retulerunl marlyres tiani, Martyrum, Marii et Marlbae cum filiis nobi-
Pcrsas, ila eosdem bodie praelermitlunt. In Seba- libus. Marcelliani et Marci, ac Tranquillini patris
sliano pttri sunt. De Fabiano, post papw, haec soluro eorum, mnrlyrum. > Speclant lri ad xvm Junii, bic
interseiunt : < Qui decimus nonus post beatum Pc- autem Sebastiano foriejuncti stint, quod eorura ge-
trum.> sta in illitts Actis coroprehendantur.
ALBERG. et DANIC.cum prioribus conveuitint, sed RESIENS. Ecclesire, SS. timolhei, et Apollinaris :
: t Hic Chrisrna t Lugdnno Galliae,sancti Clemenlis presbyleri. > De
post seputtus , adjiciunl insuperDominicelebrari.
conslituit annis siiigulis in Coena > eo meminerunt apographa Hieronyniiana ; uti eliam
CENTULEN : < Romae, passio beali Fabiani papae, Acta nostra perpaucis:
ctmartyris. Eodem die, sancti Sebasliani matyris, EDITIOLUBECO-COL. de Fabiano solum inserit, ttt
cujus fi<le atque doclrina niulti piarlyrio coronati supra : < Qui xix post bealum Petrum. EOdem die
sunt. ltem eadem die Romae, sanctorum Marii et Romaead Calacumbas, natale sancti Sebastiani mar-
Marthae, ciini liliis s.uis Audifax et Abacuc, nobilium tyfis. Qui eum haberet, > ut supra, elc De Persis
de Persida , qui ad oralionem veuerant lempore n etiam die praecerienli.
Claudii iinperaioris. > BELIN.Utraque editio in lexlu non omnino pura
BRUXELLEN. sic incipil : < Romae, natalc sancli est: omittit Persas.de quibtis egit die praecedenli,
Sebasliani de Medioiano, ac comitum ejus. Qui et in ulraque sulijicitur : < Civitate Taurina, san-
citm... > iion omnino pure. Dein post < deficerel: ctorum roarlyrura Solutoris, Advenloris et Oclavii. >
Queln niortiium in cloacam miserunt. Cujus corptis Buhl hi cx celebri legione Thebaea, et in Praeter-
a quodam Licineo invenium, et in cripta juxta ve- niissis remiltiintur ad xx Novembris, quo die eo-
stigia aposiolorum sepultitm est. > Tuni de< Fabiano, rtim meiiiinit Martyrolugium Romanum.
post, pdpm et htartyris, sic pfosequitur : Qui sede . GREVEN., pfaetcr inorem, lwc unicum habct addi-
vacatile dum de fiiluri pnitilicis eleclione tracta- tanieiiluin : <Eodero die, beati Policronii inarlyris. >
lcttir, cum aiiis adfuit, et subito columba candida Di.ioin Prretermissis Polychronii meiriorantur, utcf
de coelo super caput ejus descendens, dixit : Tu curum sil, hactenus uesciinus.
Romre episcopus ordinaiieris. Qui sic divinitus ele- MOLAN. in prima edilione : < Civilate Taiirina,
ctus, posi laudabilem vitam, a Decio pro lide Christi sanctorttm martyrum Solutoris, Adventoris el Oc-
decollalur. Hic staluil ut omni anno in ccena Do~ tavii; > ex Relino : < Lugduno Gallire, sancti Cle-
mini crisma consecretur : el exactam curain habuit raentis presbyteri. > De quo snpra. In poslerioribus
ut gesla maftyrum in iiilegrutn colligcreuiur. » De adjtingiiur : < Die vigesima, sancti ei llieophori pa-
Pcrsis, die praecedentj. liis Euthyraii niagiii. » Deipso in Actis fuse, el forte
IIAGENOVEN. dc Fabiano, paulo aliier primo loco alia in bupplemeiito atldi poterunt. Tum lypis tniiio-
annuntiat: • Qni fuit xix posl beatuni Peirtim, et ribus : « Eodeirt die saucti Mattri episcopi Gesennae
 677 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 678
civitatis, el confessoris, eximiae sanctitatis viri. Obiit ATegina ejus.cum bealaai virgincm Eusebiani de
Dagobertus rex Francorum. Conslilulum est aulem fonle salutari suscepisscnt, Villain Vciiiiaciim , ct
a DoniinoJoanne abbate, et universo capitulo Mar- vinuin, quod ad usus nostros de Frantia "adduccre-
cianensi, ut riies anniversarius ejus soleiuniicr celc- tur, regali munificentia coululeriiut. > Vide Praeter-
breltir, pro eo ouod idem gloriosius rex et Matbildis missos.
XII Kal. Die 21.
Nalalis beati Publii episcopi, qui secundus post DionysiumAreopagilam Alheniensium Ecclesiam nobilL-
ler rexit, el praeclarus virtutibus, ae doclrina praefulgens, ob Christi uiarlyrium gloriose coronatur. Rotnae,
passio sanclae Agnetis virginis, quae sub prrefecto Urbis Sympbronio ignibus injecta, sed his per oralionem
ejus exiinctis, gladio percussaest. In Hispaniis civilaieTarracona,sanctorum lnarlyruin Fructuosi episcopi,
Aiiguni el Eulogiidiaconoruin, qui terapore Galieniinprimo carcere trusi, deinde flammis injecti, exustis vin-
cufis, manibus in modum crucis expansis,oranlesut urerenluroblinuerunt. Trecas, sancti Patrocli martyris.
WTM.
Ex 1'rat., Herin., Tom., Pulsan., Muneralo, Gttveno, Molano et Agonibusmarlyrum.
VARIANTESLECTIONES.
Pulsan. scribit sancti Publii, et ila passira recen- B titri reclius, non disputo. Tugurii pro Augurii in
tiores codices ciim Antu.-Max., Lubecana, elc ldem Pulsan. scriploris viuum reputo, uti Galeni pro Ga-
Tornac : quoJ
legit Ariopagtiam , titi et Herin. et nionuimus. lieni in Agonibus MM.Melius scriberetur Gallieni,
vix observalu digniim in praefalione Gie- sed codices sequimur. Lego, in carcere trusi, quod
ven.el Molan. transposuerunt nobiliier rexit, legenles ita Usuardum scripsisse senliaro, melius dixerat Ado
rexil nobiliter. Plus aliquid ausus Pulsan. eleganlius tn carcerem. Cretcrum recedunt Pulsan. Greven. et
legere credidit; Alheniensiumnobiliier rexit ecclesiam. Molan. qui id corrigendum putarunt. Agones MM.
Mtiiicralus secundaeediiionis , nescio quomodo, el pro expansis habent expassis. Greven. omisit vocem
prmclarus virtutibus, vertit et prmdicans virtutibus. orantes, ante, ut urerentur; forte quod sensinn ob-
. Bt sic in Agonibus manyrum. Rursus Pulsan. pro banda scuriorem esse adverterit : sed niaximc iinpro-
gloriose coronaiur, positil gloriose occubuit. Greven. Pulsan. Codicis licentia , ita corrigentis : In
el Molan. titiilo virginis apponunt, et martyris. Mu- carcerem sunl retrusi : deinde flammis injecli, ut
nerat. contra, seusum hiulciim facit, omitiendo qum urerentur, Sed exuslis vinculis, manibusqttein modum
sub prwfec'0. Symphronio lcgunt codices probali crucis expansis, orando obtinuerunl marlyrii palmam.
omnes post Adonem; Puisan. cum aliis, forte Bedam Trecas scribunl omnes, tnedii a&vi stylum secuti,
itnilalis Simpronio vel Sempronio. Dem Tarracona liherior Grevenus habet, Trecis, cum Agonibus mar-
illi, hi cum Muneralo et Avoiiibtts MM. Terracona, tyrum. Prreferenda est qualiscunque Usuardi lectio.
OBSERVATIONES.
Codices noslri Usuardini opliroaenolaeconcorditer C quissimis quibusque Kalendariis, Martyrologiis, Sa-
loco Publium annuntiant, plures alii cum crameniariis. Bucherianum imprimis diserle iegit:
elino Agnetempraeposuere.El ita habent apographa Agnetit in Nomentana. Carlhaginense : Sahclm Mar-
grimo
Ilieronyiniana, Romanum parvum, Rabanus et tyris Agnes. Frortlonis, quasiad geminali festi di-
Ado, Cur id mulandum censuerint Usuardus, et sliiictionem : Natale sanctm Agne depassione, ubi
Nolkerus, non facile divinaveris. Neque enim aela- melitts legerelur Agnes a reclo Ayne. Hieronymiana
lis ordo prretexi potest, nam ea ralione in ultimum primo loco habent : Romm, passio Agnelis virqinis.
loctim rejicienda fuisset celeberrima Agnes, tamelsi Brevius, Romanttm parvum sanctw Agnetis virginis.
cum Bollando staluas sub Valeriano el Gallieno, non Bedae elogium lolidem fere verbis a Rabano et
sub Dioclelio, ttt probabilior fert senlentia, roartyrii Adone in Martyrologio transumplum. esl; Noster,
coronaro adeplam. Hic ilaque caeteris omnibus ante- qui ex postreroo caetera,et hoc verbsimilitcr mutua-
ponitur Publius, quem ex iis unum censemus, cu- tus est. Ast irt eodem Adone inier feslivitates apo-
jus prima in Fastis sacris niemoria auctori Roraarii stolofum riiffusiortexilur hisloria, quara dicere pos-
parvi accepta debelur, nam "qui in Hieronymianis sis Actorum illorum compendium , quae sub Ambro-
apographis Puplius, Publiis, velcum Publius inler alios sii nomine circumferri sOlent, ex quo pluscula a
marlyres connumeralur, nullam boc nostro con- Noikero decerpta sunt. An vere Ambrosiana Acta
nexionem habet ct falli plane opinor Castellanum, credideril Bollandus, esl cur riubilem : ulcunque
qui ex illis noinen desutnptura existiraat. En morio lamen fuerit, ab eruditis bodie sancto illi doctore
Romani parvi verba : Athenis, S. Publii episcopi, passim abjudicantur. Nec sane magna ea jactura re-
Militenusa Paulo episcopusordinalus. Aliter Ado: j) putanda est, cum ab ipso Ambrosio lib. l de Virg.,
?uilem apud Athenas, B. Publii episcopi, ob' Chrisii cap. 2, a Prudentio, Maximo Tatirinensi, et tolafiis
martyrium coronati.Et quidem sic excluduntuf dilli- Patribus cumulalissime coinpensetur. Vide Ruinar-
cultates cbronologicae, quibus se implicat in festi- tiiim inler selecta a pag. 505, ubi Prudentii hym-
vitatibus aposlolorura, dum Publium Militenum, iuim 14 el citalum Ambrosii locuni illuslrat. Tille-
Dionysii Areopagiue iinniediatum successorera con- niontiiis tomo V, a pag. 344, et Caslellanus ihlio-
stituit, quod a Bollando citali viderunt Baronitis, et diernis nolis; noiinulla observant, quse in Supple-
Halloixius, et recentiiis lomo II variis Iocis impugnat menio exauiinari poterunt. De sola Agnele cecitiit
Tillemonlius. An Nosler Adonem conlrahens obser- Wandalbertus :
vatam difficullatem evitare voluerit, non est prom- Bissexta est, Agnesquamvirgoelmartyr honorat.
ptum asserere, certe ita annunlialionem formavil
ut verum, vet saltem vero proxiraum attigerit. Marlyres Tarraconenses commemorant Hierony-
Verissime ab Hieronymo pronuntialum est ep. 8 miana, ad quos paucula notavit Florentinius, alibi
ad Deraelriadem (quae in nova edilione 974) sub fl- forlasse disculienda. Fallilur ilerum Caslellauus,
nera, omniumgenlium lilteris alque linguis laudalam dum in oinnibus Marlyrologiis prosaicis eorum no-
esse Agnesvilam, ut egregie probant Ambrosii, Att- *• mina reperiri afiirmat, qiianrioquidemnec Beda, nec
gustini, Gregorii et tot ahorum encomia. Prmcipue Romanuin parvitm dc iis meminerint. Signal ipsos
tn Ecctttiit, inquil idem Hieronynuis; imo in anii- Florns cum proprio sibi elogio. Ario elegantius ex
679 USUARDI MONACHI 680
Actfs composuit, quoo noster in pauciora redegit. A cimi ea diversitaie, quotl ille locum nolarc neglexe-
Rabanus solutn Frucluosum seligil, eique perperam ril, bic vero distinclius : Apud Trecat. Cur Nosler
allribuil regnlas monachorum, niullis posl sreculis a minus eleganter scripserit, cur Nolkerus omiserit,
Frucluoso Braccarensi episcopo ariornalas; Nolkerus. non est operae pretium inquirere. Saiis patet Usiiar-
Arionem sequi maluit. Acl.1a Bollanrio illuslrata au- dum sua omnia ex Adone desumpsisse. Qnod aulem
thentica esse fatelur Ruinartius, quem vide a pag. hic et alibi a Barouio, vel Boilando Betlam cilari
219, et Tilleuionlium lomo IV, pag. 198. Ex latidalis advertas, de pridem vulgalo intellige quod supta
Hieroiiyniianis etiatn stimptus efl Patroclus Trecen- monuimus, quodque in caulelara passiin ' inriicare
sis : Trecasi passio sancti Patrocli martyrio : qtti Bollandus con&uevit, De Palrocli Actis, et traroda-
male ab Acberio inter adjectitios compiilalus est. tione, diligenter agit Bollandus, quibus adde quae
Ex islo fonle eum acceperunt Rabanus ct Ario, recenlius observavit Tillemontius lomo IV, pag. 203.

AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. incipil ab Agnete, in qua satis pu- habet de Tarraconensibus, ut ANTCERP., elc., supe-
rus est. Tum : « Apud Alhenas, natale sancti Pii- rius. De Agnete sic habet: < Romae, passio sanctae
blii episcopi<Btmarlyris.»Tarracoueiisescarentclogio< Aghelis virginis et rriartyris. Quae in juventule sim
Demuiii : « Trecas, passio sancti Patroclii martyris. sponsum elegit sibi Deum , el ideo lilium praesiriis
tempore Aureliani imperatoris. Qui post diversos, Symphronii recusans; el ob hoc turpiier est denu-
quos pro Cbristo sustiiiuit, agones,etcapilis obtrun- dala, el crinibus snis tecla a Deo, et ab angelo in
catione martyriuni consuromavit, sepultus non B lupanari cuslodita. Haeeposlquaro filium praesiriis,
longe est, » _ . qui illam conlaminare voluit, a morte suscitavit, in
ROSWEVD. de Agnete, bene. De Publio , ut Arioin ignem projicilur el occidilur, seri non Iaeriilur igne :
Marlyrologio : < Ilero aptiri Albenas, beali Publii epi- landera gladio perculitur et subiit mortem. Eodem
scopi, pro Christo maiiyrio coronali. > In Tarra- die trecas, » elc
«onensibus elogium constringit : t ln Hispania ci- MATRIC.-CARTHUS, ULTRAJ. sic legit: < Agnetis vir-
vitate Taragona, nataie saticlorum Fructuosi epi- ginis et marlyris solemnitas. > Et in margine; < Ex
scopi, Atigurii et Eulogii diaconOrum, qui tempore speciali licentia capituli, propter praesentiara cor-
Galieni, sub Emiliano prreside marlyrio coronati poris ipsius, quod est in ecclesia sancti Mafiini trjt-
.surtl. > In ullima ptirus est. jectensi, valde solemniler in loculo argenteo deati-
ANTUERP.et MAX.-LUBEC. toto texlu salis puri ralo locatum. > Molan. in posterioribus edilionibus,
sttiit, sed iu elogio Teriaconensium ex Adone sup- 'rpsi Usuardi texlui, litleris cursivis, de eadem
plent quori Usuardus praetermiserat < Et mox qui- sancta hsec interseril, < Cujus reliqniae habenliir
dain ex fralribus, et lilia praesidis, qux astabat, in Trajecto inferiori. > Videanlur Bollandus et Ca-
viderunt sanctorum aniraas ccelum conscendere co- sleilanus,
ronatas. > Eadem habenl coriicesmeriiaenotae. BELIN.Prima edilio mutila est, alfera fefroe irtie-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ.,LEVDEH., ALBERG., DA- gra, sed utraque ab Usuardo discrepat, quod pri-
NIC et editio ULTRAJ.RELG.non niinus sinceri, si mus locus Agneti tribuatur.
Agnelem Publio non praeponerent. EDITIOLUBECO-COL., ab Agnele etiam incipiens,
LovANiEN. etiam praefigitAgnetem; sed praeterea Q Ustiardino elogfo,post Virginis, haec verba inter-
mulilus est, carens tolo Publii elogio. ponit: < Quae decimo ferlio aelaiis suae anno, lera-
CENTULEN. : t Apud Atbenas, sancti Publii epi- poribus Diocleliani et Maximiani imperatorum, sub
scopi et martyris, quem docuit et ordinavit sancius praefecto urbis,.» etc. In Pnbtio, pura est. In MM.
Patilus aposlolus. Romacpassio sanctac Agnetis vir- Tarraconensibus Adonem polius, quam Usuardiim
ginis, stibjudice Simphonio. > In Tarraconensibus, describit. De Patrocio sic habet: < Eodein die.Tre-
posl < diacqnorura, » addit, < el martyruin, » ca- cas, sancli Patfocn rnartyris, qui tempore Aureltani
rens elogio. In uliihia purus est, sed adjicit, < lem- iinperaloris decoltatus est. »
pore Aureliani. > GREVEN. : <Iste Patroclus civis erat Tricassinae tir-
BRUXELLEN. de Aghele, subdit: < Cujus cotidie in bis, sed Cbristi aiuore, contemptis diviliis, ad pat-
canone inissse memoramos. > De Pubiio, Adonis iuam inariyrii post compedes, ignitas catenas, et
elogium inier festivitates aposlolorum cuin Usuaf- fuslcs superaios, capitis abscissione pervenit. Vilat-
dino sic fere cominjscet: < Apuri Athenas, beati lis, martyris Agaunensis. Meynradi ereroilae et mar-
Publii episcopi et martyris. Qui pririem prin- tyris : Translatio S. Vincenlii Levitae, Arvernis,
ceps insulae quac dicitur Militenu, cura bealuro Ayiti episcopi. Hermis episcopi. Itera sancti Cele-
Paulum navigantem Roraam, per Iririuum hospilio slini. >
suscepltim liuiuaiie traclasset, et Paulus pairem MOLAN. edit. prima minuto characlere : < Ancyra
ipsius febribus, etdisscnierialabofantem per impo- Galaliae, S. Busyris egregii roarlyris. > Tripariitae
silioncm roanus sanassel, caepil sanclo Patilo adliae- lib. %1, cap. 13. < Meinradi eremilae et marlyris
rere. Qtii ipsurn poslea episcopora ordfnans, ad Augiensis. > Ediiiones alleraesic habent: < tn insiria
praedicandum direxil. Hic fuit secundus post Dyoni- D Augiehsis monasterii, Meinfadi erenutre et martyiis
siiim, > elc. InTarraconensibus non oinniiio purtis anno DCQCCLX. Die xxi sancti pairis Maximi coufes-
est, et cx Adone arijicit idem , quod supra. In fine : sOris, et sancli Neopbyti. Eodem die, sanctorum
< Eodem dieTrecas, tempore Aufeliani imperatoris, martyrum, Eiigenii, Canidii, Valeriani, el Acylre. >
passio saneii Patfocli fharlyris gloriosi, qui Susali De Maximo vide' Praelermissos : utrum Neopbytus
reqUiescit. » Vide BOllanduin. ille Anastasius sit, roe latet. Vide Acta pridic, el
HAGENOYEN., in Publio satis ptirus, secundo loco bodie Praeiennissos.

"
XI Kal. Die 22.
Nalalis sancli Timolbaci, discipuli beati Pauli. Hic ab eodem Apostolo episcopus Epheso ordinatns, post
miiltos pro Chrislo agones, marlyrio coronatus est. Eodein die apud civilateni Valeniiam, sub Daciauo
Hispartiaruin prneside, sancli Viiicenlii Levitae, el mafiyris. Cujns passionis nobilem iriitmphtim conspicuns
vcfslflcator Phideutlus Iuculenter vefsibus exsequiitir : sanclus qiioquc Augtislinus ejusdem martyris pric-
681 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. ng<2
coiriura, quantum sil laudis bonore excipiendum, qnodam sermone commendat. [Bouitlart. Legit,: * Apufl
Vatentiam civitalem Hispaniae, sancti Vincentii Levitse.et marlyris, cujus cerlaminis triumphum, lempo-
ribusDioclitiani et Maximiani post nimiam caedem ac gravia tormenta, texlus ipsjus passionis sub D:>-
liano praeside completum esse deelarat.] Romae ad aqnas Salvias, sancti Anastasii monachi et martyris .
Qui post plurima tortnenta carceris, verberum et vinculorum, quae in Caesarea Pabc-stinaeperpessus fuerat
a Pefsis, poslremo muita poena affectus alque ad ullimiim decollalus est cum aliis sepinaginta. Ipso dit
livitate Ebreduno, sanctorum marlyrum Vincentii, Oronlii et Victoris.
NOT.E.
Textus desumilur ex Herimen., Tornaten., Mutu'.ral,, Greven., Molan. eiAgonibus marlyrum.
« Bollanrium, qui noslram Iectionem praetulit, a A vero haec cohaerent? Nibil expeditu facilius. Usuar-
ratensi codice deceptum esse ait Sollerius. Sed si dus sutim exertiplum, ut-primum scripserat, exscribi
non fuisset ipse a stto male oculato monilore dece- permisit. Hinc exemplaria, unde suum Vincenlii
plus, sodali siio mullo plus honoris habuisset. Fal- etogium prompsit Sollerius. Posiquam aulem suum
snin est enim, quod adtnonnit Castellanus, ab impe- ad se codicem recepit, oblitleravit quod sibi minus
rito- forlasse quopiam erasum fttisse etogimn, quod rectum viriebalur; subjecit quod magis placebat.
Sollerius repraesenlavit. Quae lii-.ums Solleriannm Itaqtte Solleritts hic Usuardum quidquid in mentem
textum primo exaraverat, et posfea crasit, eariem venil, ftindentcm; nos cum Bollando Usuardum.re-
Bollandianum nostrumve ejus loco substituit. Ap-' traclatum a seipsoatque refectum edidimus.
pello peritos hujns generis litteraturse judices. Qrii BOUILLART.
VARIANTES LECTIONES.
Vix notatu dignre sunt leviculae diserepanliae. stonts sub Datiano prmstde completum esse declarat.
Greven. et Molan. pro beali Pauli scribunt santti. Astgenuina haec Usuardi esse, coriicibns omnibus
Idem Molan. el alii, episcopus ordinalus, item Ephe- aliis, exceplo Aquicinctino, repugnantibus, lianri
ti, caetcri melius cutn textu, eptscopus Epheso ordi- irnquam ut crederem induci potui. Quain vero id
naluu In Tornacen. ubi de Vincenlio annunliatiir, recle pridem sensissem, docuil subinde Caslellanus,
eedem die apud civitatem, elc, omissa est vox die, nunquam salis landanrtus milri arijntor inconsnlen-
amanuensis vitio, qun etlam in Miiueralo scriptnm B do praefato Pralensi codice. Scripsit enini, totinn
Gitpaniarum. Hermien. posuit posl multos agones texlus nostri elogium, utpiimtim ibi exaratum erat,
pro Chrislo; certa apparet ct aliquantiilo elegaitior ab imperito fortasse quopiam erasum fuisse, et su-
Usuardi traitsposilio. Rurstis idem codex legil, m- perscripta, qttae niodo citavimits, unde palet eum
jnt pastiotiem nobilis triumphi. Melior est textus le- quoque codicem reliquis noslris olim conformem
dio, eaqne in lola Vincenlii annunliatione vere et fuisse, aique adeo ipsissimara Usuardi leclionem a
germane Usuardina, non ea, quam ipsi tribuil Bol- nobis in textu exhibilam. In Agonibus marlyrum
iandus, a codice Pratcnsi deceptus, ex quo cilal se- habetur, ad aquas Salinias, in Molan. apud aquat
quentia : Apud Vaientiam civitatem Hispanim, sancli Satviqs. Demiim Molan. idem el Greven. poiiunt:
VincentiiLevitmetmarlyris, cujus cerlaminis irium- In Gitlliis civitale Ebreduno. Nemo non viilet, textus
phum, temporibusDiocleliani et Maximiani, post ni- nostri leclionem ex aliis esse praeferendam. In Gre-
miam cmdem, ac gravia tormenta, lextus ipsius pas- yen. aliquid redundat.
OBSERVATIONES.
Quara anthenlica sunt Timothei gesta» utpole et oclodecim, imo et pltrribns sociis conjunclus.de
quortim praecipue leslem liabemus ipsiim Dociotem qua turma diligenter agit Bollamltis, ot post iilum
geiuium, tam est dubius. dies, quo martyrii lauream Florentinius in nolis : tu pleroruroque sorialium no-
promeritits sit. Baroniusad xxtv Januarii sic notam mina ex insigni Prudentii hymno accipe, ac qtto die
suam orditur i Agunt de.eodem (Timotlieoj hac die r singuli collocandi sint, ex cilatis scriptoribus disce.
(nempe xxiv Januacii) cmteri Latinorum; Grmci au- Romanuro parviun indeternrinattim relinquit marty-
Um XXIIhujus. De Grrecis vera praedicat. de Lalinis rii Ipcum : Sancli Vincentii diaconi, et martyris in
non ilem : nam Hieronymiana, et, si inler ea nu- Spaniis : nec clarius scripserat Beria. Eiogium ex
mcrari possit ipsttm S. Cyriaci Ms. quo Baronius probatissimis Aclis, tameisi non praesidialibus, con-
usus est, ac praeterea Florus eum signanl xxvu cinnavit Ado; Noster vero, pro singulari in S, Vin-
Seplembris; Wandalbertus xvi Maii; Usuardus au^ cenlium pietate, encomiiim adornavit, quod ab aliis
lem, ejttsque prrrcipui codices, et quidem Belinus, rejectum, ab aiiis non sincere rcddiliim est. Aliam
et recentiores alii, eiun expressissime annuntiant bistoriam lexuil Florus, aliam Rabanus, sed Notke-
ttoc die xxtt Janttarii. Itaqtte cmteri illi rediicunlur rus Adonem descripsit. Habes in Actis nostris, qure
ad Bedam, Romaiiiim parvttin, Adonem, Rabanum de translalionibus et miracnlis operose collecla sunt.
et Notkerum. Porro Bedae, Romani parvi et Rabani Yide pneterea Ruinarlium a pag. 387, notam Castel-
pbrasis brevissima est; pauio Iongior Notkeri ex <lani, pag. 375, el Vitam Gallice deductam a Tillemon-
Adone inter festivilates apostoloruin, unde etiam tio, lomo V, a pag. 213.
nostra desumunlur, omissa dunlaxat translalione Aiutstasii monachi ad aqUds Silvias, pro Satviat
reliquiarum, de qua Usuardus ix Maii, Adortiana meminil Romauum parvum. Beda paulo fusius *.at-
aliqua bodienia in euni locum transferens. Qua au- que ampliori noii niliil elogio Viemiensis. Primum
tem causa molus sit ad deserenda solilorum riucto- seculus est Rabanus; Nolkerus alterum, quem et
fum vestigia nusquam reperio, nisi praeter morem Usnardus, expuncla translatione, sic expolivit, ut
Grrecoshic imitari voluerit. Acla a Polycraie scripia, in textti retulimus. Acla ejus tam prreclare a Bollan-
aliaque a Metapbraste diffusius deducla, optirne il- D rio illuslrata siint, ul nibil desiderari posse videalur.
lustravit Bollandiis.Vide etiam Caslellani notam a Vincentium el Anaslasiura ita conjunxit Wandat-
pag. 493 et accuratara vitre synopsim apud tillemon- bCrlus :
tium, tomo U, a pag. 142. Quousque velRomanum UiidecimamLevilasacer Vincehtitisornat;
imperium, vet Christianum nomen extenditur, Augu- Huicet Anastasiumvirtusconjungiiopimum.
stini verba suiit, omnis regio, omnis prdiintia, nata-
tem gaudei celebrare Vincentii. Hinc in vetustis Ec- Ulliraa annuntialio pure Usuardiha est, non Ado-
clesiae moimmenlis nolissima ejus merooria. Non njana, ul rccte, mca quideni sententia, sancivit
solus in Uieronymianis colitttr, sed episcopo Valerio Rosweydus. Nequeo conjicere' unde Vincentium il-
PATROL. CXXIII. 22
m USUARDI MONAGHl «84
IHIP,et soctos acceperit Us.uardus, jat nisi vehemen- A nos in nolis pag. 37, necnon Tjllemonlius, tomo V,
ter fallor, idem hic Vincentius Caucoliberitanus, qui 62. Quod atitem hodiernus Vincentitis comiies
ab Bieranymiaiiis, AdOneet aliis, imo et ab Usuar- {>ag. labeat» alter solus sit, facile alibi componi poterit.
do ipso', recolitur xix.Aprilis, ut bene ibi observavit Iiilerim puram et simplicem Usuardi lcctionem sar-
Papebroclrius, pag. 622, quem seculus est Caslella- tara tectam servare voluimus.
-.".,' AUCTARIA.
, PRATEN. .De mutatione in eo codice facta, abunde quod supra ex Pralensi retulimus. In reliquis purus
iri Vrtriantibus dictum est. est.
ANTUERP.-MAJ. Titnotheiim rejicit ad xxiv Janiiarii. VICTORIN. et REG. SUEC, sub num. 130 : f Et
Incipit itaque : « In Hispaniis civitate Valenlia, pas- nalale saucli Dominici abbatis. >
sio sancti Vincenlii Levilreet.marlyris..» In Anast-a- C*MBERIEN. ConvenliialiiimS. Marire. < Item san-
sio ferme, iri Vineentio, Oronlio, eic, oraninOptirus cii Ulfi martyris. > Referlur a BollandOin Prreler-
est. ".- missis, defectu sufficieiuiuiiidocumentorum de ctil-
ROSWEVD. Timolheiim etiam distulit: < In Hispa- 10, etc
niis, sanctt Vincenlii diaconi el martyris, qui sttb BIGOTIAN. signalus D 9, de sancli Urbani transla-
impiissimo Daciano praeside, mulla passus lormenla, lione habet ul supra. Sed BIZ«NT<.GEN. paulo ciarius:
maityrio meruit coroiiari. Ipsa die in Galliis civitale < Apud Divionem, trarislatio corporis saucli Urbani,
Ebredtino, sanclorum roartyfum Vincentii, > elc. ln episcopi et confessoris. *
Anastasio, quem ullinio loco referl, plane Adonianus VATICAN..signams num. 5949, de Timotbeo, nihil.
esl. Adjicil: < Transitus Doniini Dominici sacerdotis et
PULSANEN., in Timotlieo et Vincentio purus, ita nionachi. >
diein claudil :.< >Romaead aquas Salvias, sancli ALTEMPS. : t Givitale Sardlcia, sancli Polili mar-
Anastasii monaclri et marlyris. > Retiquis omnibus, tyris, sub Antonino imperatore. > Est hic, opinor,
nescio cujus vilio, praelerilis. de quo ex aliis inter Auclaria egimus xiii Janiiarii.
ANTUERP. et MAX.-LUBEC, rejeclo etiam in xxiv Ti- g FLORENTIN. : < Item, depositio sancti Gaudentii,
motheo, sic incipiunt: <In Hispaniis civilate Valen- episcopi urbis "Novariensis,
' confessoris, magnae san-
ctitatis viri. t '
lia, sub Daciano iinpiissimo prx>side, sanctlVincen- EOITIOLUBECO-COL. Trahsferlur Timolheus. De
tii Levitae, > etc, pure tolo rcliqtio textti.
DA- Vincenlio tormenta aliqua ex Adone etiumerantitr.
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ., LEYAEN., ALBERG., . ln Anastasio. etiam Adotiiarta csl. Tunt : < In Blan-
nic. et edilio ULTRAJ.-BELG. Superioribus similes sancti Berditlphi confessoris. >Vide infra. In
sunt in transferendo Timotheo ad xxiv et ferme duno, fine, de Ebredunensibus satis pure.
etiam in caeieris. BELIN.In textu uon oranino piirusest: annunlia-
LOVANIEN. in boc praeterea deficit, quod Anastasii liones sic traiisponit, ut Vincentius primum locmn
elogium uuitUaverii. Tihioiheus tertium. in fine autem snbdit:
; CENTULENi: •<In Hispaniis civilale Valentia, passio occupet,
< Eodem die apud Novariam, deposilio sancli Gait-
beati Vincenlii arcbidiaconi et niarlyiis, sub prae- dentii, episcopi et confessoris. >
side Daciano. Romae ad aqtias Salvias, sancli Ana- GREVEN. : < Eoriem die, Epipbanii episcopi Ticj-
stasii monaclii et martyris. Eoriem die in Galliis ci- id est Papiensis ei confessoris. Anastasii
vitate Ebreduno, sanctoniin Vinceiilii, Orontii et nensis, abbatis, qui, ut refert Gregorius i Dialog., Romanae
Vicloris martyris. > De Tiraolbeo xxiv. primum Ecclesiaenolarius fuit, sed soli Deo vacare
BRUXELLEN. :< In Hispaniis eivitale Caesaraiigusta; desiderans, monasteritnn juxla Neptanam tirbeni
seu Valencia, sub Daciano, > elc, salis pure. Tuin siltim ingressus, per multos anttos in sanctis aclibus
de tribus Ebredunensibus, tit supra. In Anaslasio r" viclam dtixit, eique monasterio, sollcrti post custo-
Adonianus est. In fiue autem recentiori roanu super- dia, praeftiit. In Blandunb, sancti Berdulpbi confesso-
addilur : < tteni, sancti Joannis Eieemosynarii, qtti fis.» Bollandusrectitts Bertulphum vocat, in Blandi-
fitil palriarcha Alexaiidriiius. > Vide Auctoria diei nio, sed Acla remillit ad v Februarii.
seqiientis. MOLAN. aliis litteris de Yinceniio totum Adonis
HAGENOVEN. : <rApud Valentiam civilatem, passio elogium inserit, quod hic describere supervacaneum
sancti Vincenlii Leviue, el martyris sub Dyocleiiano judico, cum in ipso fonte purius legi possit. Iu fine
imperatore, agente Daciano Hyspanianim prreside, minoribus typisde Anaslasio, ex Greveno Iranstnlit,
fustibus cresi, uculeo suspensi, ardenti larrtina pe- quae proSime dedimus. Deinde : < Eodeni die, Epi-
ctofi ejus impressi, vulnera ejus sale aspersi, tene- phanii episcopi Tieinensis, id est Papiensis el con-
broso earceri iinpositi, et super lestas acutas volu- fessoris, qui in HHdesemest translatus. > Denique :
*ati; et cum hrec omnia vicisset, in leclo molli mo- < Romse, sanctae Blesillae matronae, de qua bealiis
riiiir. Cirjus passionis nobilem, > etc. In Anastasio Hieronymus ad Marcellam. > Editiones alire hic
et' Ebredunensibtis salis purus est. Iti fine : < ltem, iteriim ab Usuardi purilaie recedunl, dum ex hoc
transtatio corporis sancli Ufiiani episcopi el confes- loco Tituolheum IransfertiiU ad ix Kaleuri. ln fiue
sofis. > Hre.c,procttl dubio, de Liiigoneiisi inteliigi adduntiir quae supra : < Eodem die apud Novariam,
vohiit,de quo vide Acta riie sequenii. depositio sancti Gawdenlii, ei>tscopiet confessoris.
AQUICIINCT. de Yincentio idem babel elogiuin, D Papiae, sancti Epiphanii episcopi et confessoris. >
\.Kal, .. Die23.
Philippis, beati Parmenae, qui fuil unus de septem diaconibus. Hic tradilus gratise Dei a fratribus, in-
junctum oflicium praedicalionis plena fide consummans, martyrii gloriam adeplus esl. Romae, natalis sanctre
Emerehtianae virginis, et raartyris, quae dum oraret ad sepulcrum sanctae Agnetis, ac simul orantes a
gerttHium laesionedefenderet, lapidata est ab eis. In Mauritania civitate Cneocaesarea, sanctorum Severiani
et Aquiiaeiixorisejus, ignibus combustorum. Apud urbem Antinoum, sancti Asclae raarlyris, qui primo
atrocissime suspendio tortus , deinde flammis Ialeribus admotis exuslus, ad ultimum preliosam Deo ani-
mam, in flumen • - reddidit.
:- -praecipitalus, -; Nom :'.."
Sic legiint Praten., Pulsnnen.\ Antuerp., Max,- Albergen,, Danic. et editio VUraject.-Belg. ab aliis
^tkbec.^Greven.i Motan. etAgohitmartarum. Acce- modice discrepantes. .
dere possout Antuerp.-Max.j VUtajeet., Leyd»n,\-
68*j MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 666
VARIANTESLECTIONES.
In Agonlbus martyrum est, de septem dtaconts.. AHodievero post inlegerrlintim Usuardi textum il.i
Pulsanen. vocem superfiiiam textui addidit, legens :, subdit: Toleto, beatissimi Hildefonsi, archiepkcopi
de teptem primit diatonibut, satis enim intelligitur et confessoris,Suspicor. ecclcsiaevel irionasierio, ex
e numero primorum fuisse, etiam ea voce praeler- hic codex prodierit, peculiareni eum ciilttim
tnissa. Adde, quod sequentia transponat, traditus a. ?[iio uisse, atqueinde in codices alioslralnsivisse, Mifnin
fratribut graiim Dei, injunctumque, elc Praeterea, eliam est praetermissam in Tornacensi lolajn Asolm
ubi lextus legit ac simul orantes a gentilium, etc annunlialionem. An quod apud antiquos non repe-
Idem codex resecat ac simul orantes, ponitque ut a riretur? Cerle ejus loco haecsubstituta sunt: Resbaco
gentilium, etc. Librarii error est apud Grevenuih monasterio, tramlalio sancti Aqili abbalis. Eodem
Mauricania pro Maurilania. Scripsi Cneocmsarea, die, sancti Macarii martyris. Qtiitl Agili Iranslatio ad
quod ita cogant praecipui nostri codices. Molanus Tornacenses spectet omnino non capio, ciim rie
more suo correxit Neocmsarea, ut habet etiara Bol- ejiis natali nulla proprio die fiat menlio. Caelerumct
andus, quamvis fateatur passim legi GneocwsareaT in aliis coriicibus de ea translatione agilur. Macarii
ut varii codices nostri, vel Geneocmsarea,nt Beli- aulem, vel solius, vel cum Eugenio, vel cum Etne-
nus, etc. Nolo de voce liiigare, modo contra Galesi- rentiana conjuncli, festumin variis Galliae, et Belgit
nium concedatur, urliem banc non in Macedonia, ecclesiis fuisse olim percelebre, probant eariuh
sed »'« Mauritania collocandam. Neque opus est Kalendaria , Rabanus, ;codices mss. et Muricrnli
operam perdere enitmerando variantes lectiones editio. Nec sane meraoria anl-iquior qiircreiiriavi.de-
Max.-Lubecanae: sufliciat semel, ac iterum indicasse» lur, quam quaein Hieronyroianis diserte expriniitur.
primam illara Usuardi editionem scatere erroribus n Acla cjus dabuntur xx Decembns. Codices inediat
typographicis, a quibtis nec immunes sunl aliae, notre cum in eo solnm ab omnimoda puritate deficiuiit,
praeserum Munerati et Belini. quod Romano parvo et Adone Emefentianam
Hadenus pururo agnovimus codicem Heriniensem, Parraenae anteponant, et de Ascla inserant, qui sub
in quo vix ulla reperta addilio praelerquain propria Arriano prmside, primo, etc Vide Observaliones in
RpmV.ncisiv hnins PI vorhnliim de sanetn Mauro XV. fine.
OBSERVATIONES.
Jam supenns x Januarii verbo iniiicavimus qua- ]n xiaurttanta, ctvttate iseocmsarea, passto sanctt
luor diaconosde seplem primis, nempe Prochorum, Severini et Aquilm uxorit ejut. An qui hisce plerum-
Nicanorem, Timonem, et, qui hodie colituf, Parme- qtte subjunguntur, secii eorum sirit, dubiuin fncit
ncm, in sacris Fastis ab auctore Romani parvi Eplernacense, de qua re videri polest Florentinius.
primuin consignatos. Hic Martyrologii iliius verba Non mulltiin a prioribus differt Romanum parvum.
subjicie; Philippis, Parmenm diaconi de septem. Et nisi quod Severiani scribat, ac prretcrea Aquilm nott
haecferme eadem referuntur ab Adone in Martyror apponat qualitatem uxoris. Ado Rosweydi ad Hiero-
togio, at in festivilatibus apostolorum breve texuil nymianortim sensum omnia restitnit,adjiineto racrtis
elogium, quod Notkerus integre descripsit, Nosler Altamen , si quid conjicere liceat, pnto
permodice"mulavit el conlraxit. Pauca de Parmena fenere. donem non Severini scripsisse, sed S«t'«rtaiit. Do-
in Aclis nostris, pauca apuri Tillemontium, lomolt, ceht id Itsuardus et Nolkerus, quos credibile non est
pag. 69 et 70. Nou ab omnibus Hieronymianis apo- in martyris nomine mulare quidquam voluisse, durh
grapbis abest Emerenliana, sed in nullo legittme C caetera omnia ex Adone describerent. Conjectufam
exislimo. Caslellanus, pag. 385, satis aperte confirmal Mosandri editio, in qua etiani diserte
positam eam
indicat, a Romano parvo primum quoque fuisse legitur Severiani. Pneter ea, quae hic in lextn dicun-
notalaro, quod negari non polest, si illins auclorem tiir, nihil de hisce hiarlyribus Bollandus, riibil alii,
Beda antiquiorem censeamus. Elenim Emerenliana quod sciam, hactenus repererunt. AHani Inc con-
apud praefatum Bedam celebratur cum eo encomio, jecturam subjiciosalis, ni fallor, probabilem, nimirum
quod ierme verbalim ex ipso sumpsere Rabanus, iEgyptiorum aliquot martyruro Acta vidisse Usuaf-
Adoet Nolkems. Ulrum Noster ex fonte, an ex rivo dum, qux anliquioribos, iriio et aeqtialibusMaTtyro-
ltaHserit, tanitimdem est, paucula certe ex corum . logisignota fnerint. Ex iisatiiem bodie ertiit Asjani,
verbis resecuit, Roraanuraparvumscripserat :Romaz, illustrem Antinoi marl7rem; Pbile;iionein vero, et
sanclm Emerentianet virgtnis ; ea inflexione , qua Apolloniuni vm Martii. Sunt qiii Asclani xxi passuni
Agnelem legi nuper ostendimiis. Non alio ibi qnam velint, atqne hoc die scpiilluui fuisse. Deciillu apnd
virqinit titnlo ornatur, verum Beda distinctissiine Graecos,nec hic, nec alibt dispulo. Acta satis sincera
virginemChristi, el martyrem praedicat, paucisque a.Bollando edita sunl, quae si cum elogio nostro
compleclitur quidquid ferme de hac nostra sancla in confcras, clarepatebit hoc ex illis olim extracium
Actis beatae Agnelts memnriae prodilum est. Sola a fuisse. Tillemontius Afriahb crudeli priinum perse-
Wandalberlo laudalur boc versiculo : ctHOri, deitide et martyri, plttres jEgyplibs sub illo
Post Emerentiana;decimolaus emicat ampla. passos annectit tomo V, a pag. 553, inler quo»
. Asclas, pag. 358. Ex riiclis de Usuardinre Icclioilis
Apographa Hieronymiana primo loco anniihliant: J) ofigine et sinceritate abunde conslare existimo.
AUCATRIA.
HERINIEN. et TORNACEN. Utriusqiie auctariura, vel Parmenre diaconi, qni nnns fuit de septem riiaconr-
auctaria supra dedimus iri variantibus. bus., > De nih 1. Ejus loco : « Item, Machafii
ANTUERP.-MAJ. Bedam potius vel Adonem quam martyris. >Ascla,
Usuardum referl. Iia babct primo loco : < Romae,
sanctx Emerentianae, yirginis Ciiristi, el niariyris,, MCNERAT. textui subdit: < Eodem die, sancti Ma-
quaeerat colfaclanea sanctae Agnclis. Et dum oraret eariimarlyris. > . .
ad sepulcrum eius,, ac siroul oranies, > etc. In $er LOVAMEN. deficit in solo elogio Asclrft, quod e-x-*
veriano et Aquita, salis purus est. In Pafmena, ni2gis, punxit.
Adonianus. Deest AstJre elogiura, In fine :« Toleto, CENTULEN. : < Nalalis sanclj Parmenx, qui fuit
civitale, nalale sancti Hiidefansi «piscopi et confes- de seplem diacoiiibus priinis, quique martyrii
sorig, fideetdocirina clarissimi. > "qriam adeptus, Philippis quicvil. Romae., sanctai
ROSWEYD, in Emereniiana, fere convenil cum su- fupus merentianae virginis. Civilato Antinoum, sancti
periori. Ttim : < Et in Mauritania, civitate Neoeae- Asclae marliris. Toleto civkate, saiicti Hildefbnsi,
sarea, nalale sancli Severiani el Aquilseitxoiis ejus, episcopi et confessoris, fitleet doctfiria 'ctarisslitih
qui ignis snpplicio niartyriiimsusceperiinl.Philippis, ftui miro dcvotionis sludio lauriein el honorem beatae
 687 USUARI)I MONACHI 688
Dei genitricis et semper virginis excoluit. > Desunl; A in VATICAN. signato num. 5949, deest commemora-
Mauritani. •-.-, tio Atclm.
BRUXELLEN. in Emerenliana fere purus, in Par- ALTEHPS. : < Eodera die, in monasierio ReSpaCi,
mena et Mauritsinis purior, de Ascla, sic habet: translatio corporis beatissimi confessoris Christl
« Apud urbem Aritliinoum, sancti Asclepii marlyris. Agili, orimi abbatis ejusdem inonasterii. ltem, san-
Qui sub Arriano judice, atrocissime tortus, demde cti Feiiciani episcopi et confessoris. > ln Actis,
flammis adusttis, et adultimuhi, » etc Tum : < Ipso< ixiv.
die, sanctaeSabinaevirginis. » An quaea Beda me- FLORENTIN. : < Item translalio sancti Agili, abba-
moraturdie sequenii?«EtMacharii martyris.In Gal- tis et confessoris. Apud Toletum, sancti Udefonsi
liisapud Viennam, depositio sancti Bernardi con- episcopi et confessoris. »
fessoris, el archiepiscopi Viennensis. Et eodera EDITIOLUBECO-COL. incipit: < Colonia Agrippina,
die, translatio sancli Agili, abbalis et confesso- in ecclesia sancli Cuniberti archiepiscopi, comme-
ris.» tnoratio undecim nrilitim virginum, et martyr.uin. >
HAGENOVEN., in prima salis purus, de Emerenliana In Emerenliana Adonem sequiiur, et post lapidata
scribil, < yirginis, quaeerat colleclarieabealac Agne- est ab eis, subjicit: < Et tali marlyrio bealnm emi-
tis vifginis, et calechumena; et duraoraret, > etc. sit spiriiuin. Cnjus corpus parentes beatae Agnetrs
In reliquis solilp pririor est. cum sacerdolitms juxta ejusdem sepulcrum, nocte
AOUICINCT. post, lapidata estab eit, textui inserit: honorifice sepelierunt. > Sequitur de Parmena et re-
i Ipso die, sancti Macarii.V Hquis, satis pure.
VICTORIN. delicit in sanctis Severiano et Aqiiila. JJ BELINIutraque edilio non nihil truncata est in
-.Addit autem in fine cuin codice REG. SCEC sttb etogio Asclae: utraqiie incipit ab Emerenliana. Se-
. nuni- 130: < Toleto civitate, nalale sancti Hildefonsi cunda antem in flne addil: < Eodem die, sancti Ma-
episcopi et confessoris, fide et doctrina claris- charii niarlyris. »
GREVEN. < Macharii martyris. Item Eugenii. Ipso
Wflii. »',''
DAVERONEN. : < Monaslerio Resbaci, translatio die, Joannis patriarchae Alexandrini, qui ob excel-
beati Agiii, confessoris ei abbalis ejusdem mona- lenlem in pauperes misericordrani, Eleemosinarius
sterii. > diclus esl. Apnd Toletum, beati Hildepbonsi'ar-
MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJ. : «Emerentianre virgi- chiepiscopi et confessoris. »
Bis et marlyris. Hildefonsi episcopi, et confessoris. MOLAN. : < Toleto civitaie, Ildephonsi episcopi et
• Asclae. marlyris, ac sociorum'ejus. > Per quoS confessoris. Apud Alexandriam, natale sancii Joant-
haud dubie iulelligit alios, sub Ariauo passos. uis palriarcbac, viri Dei inpassione ei largilate elee-
< Parmeuae diacorii, qui fuit unus de septeni pri- ninsynarum piissimi. Eodem 4\e, sancli Macbarii,
mis. Severiaui et Aquilaeuxoris ejus, ignibus Cora- abbalis martyris. > Ediliones posteriores de Ifde-
hustorum.» fortso, idem babenl; de Eleemosynario, clarins:
DIVIONEN. S. Benigni: <Divionemonasterio: trans- < Apud Alexaudriam, natale sancti Joannis patriar-
latio sancti Urbani confessoris, Lingoiiicaecivitalis chae, viri Dei, in compassioneet largitate eieemosy-
episcopi, >quaniad hunc dieui pertinere, heri ex Bol- narumpiissimi. VietinaeGallire,sancti Beruardi epis-
lando diximus. Maleilaque in alki S. Benigni codice copi ejusdem civilatis et confessoris, leinpore Lndo-
apud Cislercium servalo, haecothnia referunlur viu vici Pii., In Burgundia, sancli Maibodi martyris. »
Kal. Febr., seu xxv Jauuarii. Q ln Actis scribiiur Maimbodi. < El alio loco, passio
. AUGENSIS. : < Resbaco moitaslerio, transtatio sancti sanciornin Eugenii et Macarii. Die vigesinia tertia,
Agiti abbatis, Eodem die, sancti Macarii marly- sancti hieromarlyris Clemenlis Ancyre, et sancti
riSi- » martyris Agathaiigeli.> Vide ipsos in Aclis et eoruin
REG.SUEC,sub nura. 428 : <Eodem die, sancti socios enuineratos.
Macaiii martyris. >
IX Kai. . J5«eii.
Apud Antiochiam, nalalis sancti Babilaeepiscopi, qui persecutione Decii, postquam frequenter passio-
nibus suis, ac crucialibus glorificaverat Dominum, gloriosaevitaefinem est sortitus in vtnculis. Referuntwt
ciiain passi cura eo tres parvuli, id est Urbanus, Prilidanus et Epolonus. Cneocaesireacivilale, sanctorum
Mardonii, Musonis,Eugenii, MeteUi,qui omnes igni tradili sunt, et reliquiae eorum in Axum fluvium di-
spersae.
NOTiE.
GonveniunlPralen., Herinien., Tornacenx,Pulsa- Max.-Lubec, attera Belini edilio, el codices mediae
nen.,Muneral., Beliniprima editio, Greven., Mblan. D notae omues,' nisi bodie Tiniolheufn primo loco re-
etAgones mafiyrum. Addendiessent Aqiuerp.-Maj. et ferrent, ul in Auclariis infra dicemus.
VARIANTESLECTIONES.
Belin. male efformavitBabille pro Bqbilm; an forle «x pluriuni codicum suffragiis elicienda est, quod et
vpluerit. HierOny- in sequeuli classe oblinebil. Muneral, In Cmsarea,
quod Bedam aliquatenus imilariBasillm
hiiana apographaiferme babenl .: AMBdbel- Molan.iterum iVeocresarea.Praten. Cheocmturea,si
tm, elc. Scribehdinn essel ex Romano uafvo, et non fectius, sallem ad anteriora confofiiiius: Heri-
Adone Babylm,ut legant Molan.et AgonesMartyfum, nien. et alii, Gneetmtarea. Sed bsec, ht noper, ad
sed nos codices nostros jnairoscripios secuii sumUs. urtatti iioinenclaturam redrfiiirtus. iltiaemf prirai.
Herinien^habet, martyriset epitcopi.MuneraU.Belin. editli)' scfibit Mutomt; alibnt eum texta, 6ed inale,
Greveu. el Molan.ylorificaveratDeum,uos cuin Mss- MtritUyrviMeletti. fieHn. Mu9ioni*,alwMitonii, alii
Dominum',elsicNostruniilegisse existimamus,sicut IftMdmt,ut apudBollandutttobservare esl; nos cttra
apud Adonem inveuerat. Iit parvulorum noriiinibus Usuardo legiinus. S^eriluaTest iu^ulSanensi et Mo-
mulla bicfvarietas; majof inActisobservafi pOtest. tatioparlicula, *J Meteiii. AMtum-fiuviumdisitPui-
Texlui conformcs sunt puriores quique codices, Ii<til|t sanen., sed Muneral.,Belin.eL Mofan.Axwn fiumen:
Toruacen, ponat Ejpholonut; Gfeveii., Pepolenutf • optirai coriicesex Adone, Ai»i»mfluvium, Belin per-
Molan., Eupolenus. Aliter Bollahdris.forte ex Beda, peram inmnjhrin fiiie subjunxit, trddumur fuissc Nihil aic
aliter alil enuntiaiif al, rii fallor, scriplionis ratio opiis eral sapere.
689 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. <3SO
OBSERVATIONES.
Ex fonte non iino derivari videretur texttts nostri jA ila impeditam reddunt, ttt nemo haclenus eas om-
prima pars, si anliqtii omnes pariforraiter procede- nino exptanare potuerit. In disiingueudis Babytis,
rent. In eo cerle concordes invenio, qood inclytum atque in Anliocheno hoc nostro exornando egregiam
Babytam Antiochenum episcopum hac die celebrent, operam posuit Bollandus, nec video a recenlioribus
non iv Septembris, ttt Graeci faciunt, contra qtios dislincliora proritici. Ex Cbrysostomo nonnulla de-
noii male arguunt Tilleitiontius, et post ipsuut Cas- cerpsit Tillemontius, lomolll, a pag. 400, quae utriim
lellanus, ex ordine homiliarum sancti Joannis Chry- ciun Actis satis conciliati possint, alterius loci erit
soslomi. Interim Hieronymiana sic principio leguiii': discutere. Caetera ex historia ecclesiastica sic etiaro
In Antiocltia,passio sancti Basilliepiscopi, cumtribus a Bullanrinillustrata snnt, ut.in re nota imraorahdum
parvulit. Bedse texlus habel Babyltm, addunlurque iion sil, Uuicus est Wandalberti versieUlUs:
ptterorum noinina, Vrbqni, Prilidiani et Epalouii; NononiaiiyriumBabylaevirtusque coruscat.
ad quae paucula adjunxit Rabanus. Romani parvi
auctor alium fontem, Rulinuin opinor, habttit, ex : Proxima Hieronymiartorum annuntiatio sic habet:
quo sic tantum signavit: Anliochiiv,sancli Babylm Eiincivilate Neocmsarie, Marduni, Maisuni, Euqeni,
episcopi.Alque hunc secntus est Ado, alia ex Euse- Metelli. De bis nihil in Romano parvo, nihil in Beda,
bio desumens.sed quae ad solum Babylain etiam per- Floro, autRabaiio. In Arione 1'evigata stint nomina,
tineanl. Horuro parlem ptimatn verbaiim descripsit addilumque breve elogium, a Nostro elNotkerO se-
Nosler, clausulam adjiciens de ttibus parvulis, a Cundum omiies apices descriplum. Si quaeras, iin-
Notkero praeteritis, quos non aliunde qiiatn ex Beda denam Ado illa desumere potuerit, respondebo, nie
accipere potuit. Faleor et a Floro praedicla parvtilo- T>nec divinando id conjicere, nisi Acla aliqua viderit,
rum nomina expriroi; ast ex eo fontc, nihil hausisse quaemodo interciderunl. Ex eoautem etogio nascithr
Usuardum probat tanta elogiis ejus ab Adoniano di- controversia de passionis loco, quem liaiid facile
versilas, ut in tyranni noniine, in niorlis genere, et profecto determinaveris, nisi pritis Asus flnvius invc-
hi caelerisomnibtislongissimediscrepent; ut pote ctim hiatur, cui Cneocmsarea, vel Neocwsarea atljaceat.
Ado stia ex Eusebio, aller ex Aclis desumpserit. At- De martyrio tempore, aliisque circumstantiis, requa
que hSecilla est diversorura moniimeniorum varie- ihcerta suntomnia: at certusomriinoUsuardi textus
tas, quaj insuperabilibus diflicullalibusBabytm viiam cujus originem et simplicilatem rcpraesentavimus'
AUCTARIA.
Jain snpra notavimtts Bedam, Romanum parvuin, Ilem sanctorum martyrum Mardonii, Mttsonii, Eu-
Adonem, RabaRiini et Notkerum hoc riie Timotheum genii cl Metelli, qui igni ifariiti. sunl.->.
collocare, quod in Rotuano moderno sei yalura est.; • CAHBERIEN. : < Aptid Gabalensemurbem, beati Se-
Cum atuein marlyrologns illos iinilali sint nonnuilo- veriani pivcsulis. >
tuui codicum Usuardinorum scriplorcs, ea sbla ; REG. SUECsub nttm. 150 : « Ipsa die, sancti Fe-
causa e purorum Usuardorum nuniero exclusi sunt liciaiii episcopi. Tfecas, sancti Saviniani marly-
ANTUERP.-MAI., ANTUERP. ct MAX.-LUBEC., ANTUERP. ris.»
MAX.,ULTRAJECT., LEVDEN., LOVANIEN., ALBERGEN., ' In VATICAN., signato nunj- 5949, agilur hoc diede
DANIC.et editio ULTRAJ.-BELG. alque itero BELiw Timotheoet Ascla. .. ,
ediiio aliera. NoUiidiitn vero, codices jam cilalos,. C UGHELLIAN. siroilis est codicjbus mediae nptae,
Timotbei aiinuniiaiionem purain, et integrain ex superius in principio cilatis.
xxu, et pihno luco referre, ubi secunda illa Belini AJ.TEMPS. : « Eodeiri die, saiicli Cadoci confes-
eriiiio in.fine soluin aujicit: < Ipso die, beati Timo- soris. » Inter ^Emeros, vel die carentes, ponitur a
tbei aposloli. >; Castellano pag. 910, si forte de Sophia, vel Sophio
ROSWETD. incipif'. t Apnd Epbesum, T.imolbei, Benevenlano agitur, vide Acta lom. 11,pag. i-o 602 et
disciptili beati Pauli apostoli. > in Babyla pildis 6H, 605.
sed «leficilin uliima clausula de tribus pueris. ln ul- FfcoriENTifl.: i In piovlncia Francovum, apud ci-
titna etiain recle. vitatem Trecensetn, sancti Savini martyris, qui sttb
CENTULEN. : « Apud Ephesum, saricti.Tymothei Aureliano imperatore passus est... > Puto Sabinia-
cpiscopi el marlyris, riiscipuli sancli Pauliapostoli. num indicari, de quo vide xxix Jaiiuarii. Addit
Anliocliiae,sancli Babillae episeopi et martyris cum STROZZIAN. : < Iteni sancti FelicianL episcopi et
tribus pueris roariirizati. ln Gneocacsarea civilate, roartyris. »
sanctorum roariyrum Martlonii, Mosonii, Eugenii, Editio LuBEco-Coi*..ineipita Timotheosalis pure.
Metelli, qui omnes igni traditi sunt. > Texlus quoque puro proxiraus est. ln iine:« Trecas,
' BRUXEtLEN.
incipit etiam a Timotheo, satis pttre. heali Saviniani roarlyfis; qui post lectum ferreuro,
Tum: i In Antiochia, natale sancti Babillaeepiscopi, post ignem et alia lormenta diversi generis,.decol-
el martyris. Qtti sub persecutioiie Decii, in vinculis latus est. £er quem etiam gentilium plusquam no-
vitaesuae finein gloriose sortitus est. Cum quo,i eic vem milia Christum confitenlia, martjria passi sunt
In alia aniiuiUialione satis puriisest. lu line aljicit: "JJ similia. >De sociorum numero vide tomum II Jantia-
« heni Basilii episcopi. > De hoc Basilio, nihil alibi. rji, pag. 958. Sequitur : « Eodero die, transtaiio
An fortasse Basillum alicubi legeril, pro Babyla, sancti Lrici regis et marlyris. >.
nnde Basilfumderiuxeril? f' .GREVEN.: « Tiniolhei, discipulL heati Pauli, hic
Adoneni et quosriaiit alios, > etc. De qtii-
HAGENOYEN. Tiiiiollieum referl non oninino pure^ secundum
biis supra egimus. t "ln lerritqrio Trecassino, Sa-
in iLXlitpurior est.
AQCICINCT. < Cameraco, elevalio sancti Aulberti viniani, alias Savini martyris; qttern jussil Aurelia-
;apsimperalor tigatuin,ad vectes ferreos credi et in
epUcppj el confessoris. > Colitur xiu Decembris. ejus cassidem igneam immilti : in ignem
ex de capile
VICT«*IN.agit praecedenti sanctis Severiano detndepositum, sedinnuUo laesum,jussitriecollari.
rt Aquila^et addilur : < lpso die, sancti Felieiani Huiic tamen Usuardus. primum pouil iv Kal. sub
episcopi, qui passus est sub Decio. » In liue : « Tre- nomine Sabiaui; » quetii « sequitur Vicentius lib.
cas, sancii Saviniani mariyris. > De qttosub eodem. , xii, cap, 105. i Usttardus citalo die Sabinianum re-
notuine agit liodie Florus, ei « Sabiriaro > sororem v. colil, adeoque si Subianum.scripsh Vincenlitis, niale
coiijungens-,de qua sola loculus fuerat Beda. Yide Usuarduin seculus est. De"Sabiiiiano et sornre Sa-
afios codiees nostros infra. bina agit Boilandus eo die xxix Januarii. Seqiritur:
. MATRIC-CARTHUS.-ULTRAI. : < Babylaeepiscopi et <.Tratislalio sancti Erici regis Suecireet raartyris. »
mariyris, cuin tribus pueris, qui ctiin eo passi siml. Vide in Actis xviii Maii. < ln II rvordia, ftanslatio
 «9», USUARDIMONACHI C92
bc;iLe Pusinnsa virginis. » Vita ejus datur xxm A apostoli. Cameraci, elevalio corporis sancli Aulbertt
Aprilis. < Coraraeraoratio beali Augustini episcopi. > episcopi etconfessoris. » Editiones aliae purae non
Uujusfesti causam ignoravit Bollandus, nec ego di- sunt, cum de Timotheo agant prinio loco. De Babyla
yinare queo., D.erauiu: < Leonillae, viriuae el marty- eadem inferunt ex Adone. In fine -,.< Arvernis, san-
ris.» Npn videtur haecalia a matre, vel avia terge-. Acti rtemii episcopi et confessoris, miraesanctilatis.
orinorum, de quibussupra ad xvu Januarii, Die vigesiraa quarta, sanclae matris Xenae. > In
MOLAN. in prima.editiune, postin vinculit, lotum Actis vocalur etiam < Eusebia. > De elevalione
textura Adonianum aliis lilteris inserit. Videatur in < Autberli » Garaeracensis, ut in prhna.
fonte. Ad calcem adjicit; < Ipso die, beali Timothei
VIII Knl. DUtt.
Conversio sancti Pauli, quae evenit secundo Ascensionis Doraini anno. Eoriem die, sancti Ananiaeapud
. Damascum, qui eumdera apostolum bapiizavit. Civitate Arvernis, sancti Praejeeti episcopi, et Amarini,
viri Dei, qui passisunt a proceribus praefalaeurbis. Item civilate Gavalis, sancti Severiani episcopi, mi-
randae sanclilalis , et doclrinae viri.
NOTiE.
Ita Praien., Herinien., Tofnaten., Pulsanen., B Max., Lovamen. Leyden-Betgtc.et editio Vltraject.-
Aniuerp., Max.-Lubec., Munerat., Belin., Greven., Belg.
Molan. et AgonesMartyrum. Addi possunt Antuerp,-
VARIANTESLECTIONES.
Praten. et pauci alii seribunl beati Pauli, secutus riorescodices et Actaipsa; nihilorainus Antuerp., Gre-
suin tprrentem aliorum, tum Mss., tum editoruin, ven., Molan.et codices mediaeiiotae plerumque ba-
qui. concorditer ponunt sancti Pauli. In inBelino bent Marini. At Pulsanen. Amilini; Belinus autem,
niale ligilnr, quw fuit, pro, qum venit,'mi Heri- et viri'Dei Martihi. Pulsanen. pro Gavaiis posuit
riien. secundo anno Aseensionis. Pulsanen. et codi- Gabatis ; duhitari potest ulrnm praeferendum sit:
ces mediae notre secundam annuntiationem noiinibil seqtiiinur noinenclaluram meliorum codicnm qua
transpbntint, hoc modo : Apud Damasum, sancti cene excluditur Ganalis. Omnes recle legunt Seve-
Ananim, etc Anianm apud Munerat. oscitantia ca- riani; nescio quid Belinum aitt potius ejus edilorem
lanri error esl. Nolavit Castellanus in epistola ad me moverit ut in editione ailera poneret Severini. De
dala, cridicem Pralensera legere Prijecti pro Prm- ammirandw nihil tiolandiim, medii aevi formula est.
jecti. Magna in Arvernis varialio, pro quo Tornacen. Ullima Munerali linea plane incorrecla, sic habet:
Atvernis: Belini editio allefa, Greveit. Molan. et Et sanctitate doclrinw viri, sensus exigil sanctitatit et
alii Averms; Munerat. Arvennis; primi Belini eriitio, doclrihm viri, ut bene in textu.
Arvenis, etc Scribendum esse Amarini probant pu-
OBSERVATIONES.
VuJgala apograplia Hieronymiana, mira conscn- C nanum et iNoiKerumlegunliir : at Gregonum ad ix
sione hoc riie, secundo loco auiiuntianl : Romm, Maii perlinere iioiissiinnm est. De Projecio, qtteiii
trantlatio Pauli apostoli iieqtte alia Pauli feslivilas alii melius Pra-jectum nuncupant, adjecit Florus :
lii illis codicibus meinoratur, quidquid pro conver- Qtti more prophelice eleclus ab ulero pUrpuranlem
sione, Dungalense Marlyrologium et binos alios Lu- stolam servavit in ttiumpho. Qtiae ab elogio nostro
censes codices alleget Horenlinius. Plura hicobser- viries esse, quam diversissima. Ario solum posuit ul-
Vttri posserit, sed ne repelam qtiaealibi a majoribus timo loco : hesn, natale sancti Prwjecti Arvemensis
expensa- sunt, videat lector quac de Pauli transia- cpiscopi. Uberiorem fontem, nempe Acta ipsa cou-
tione, alqtte una de ejus conversioneejusque lilurgia sulit Usuafdus, ex quibus niorlis auctores, el Ama-
disputal Papebrochius in Actis, tomo V Junii a pag. rinum marlyriiascribit socium desumpsit, quod perperam
467. Satis erit Martyrologia recehsuisse. De neutra Adoni quoqtie Mabilio, dum prrefata Acla ex
festivilale agunt Beiia aut Florus: Rabanus utram- Bollando recilat, et novis observalionibus illustrat
que conjunxit : Romm tmnslatio Pauli aposloli et srcc. ii Benedictino a p. 460. Wandalberlus Prac-
conversio ih Damatco; quae omiiia iude a Notkero jecttim nostruui cuin Pauli conversione ila copulal:
descripla sunt. Cum aiitem in Rabano verba illa cuin Oelavaex secloeouversumgloriaPautum,
reliquo Bedre lexlti connexa sint, mibi quiriem nii- PrrFjectuniquesuurticelebraiisArveruusadornat.
si
rtlm non virierettir, quis eaetiam Bedaelribuenda
ceiistret. Creterum ut ad Nostrum propius acceda- Tertio ioco in. Adone signalur Severianus episco-
mus, is consuetos duclores secutus est, quorum pus Gabaltiauus, ex quo a Noslro et Notkero iisdem
primus auctor Roniani parvi ita Jegit: ConversioS. i) prope verbis acceptus est. Mirari liic iiceat, cur ab
Pauli apostoti. Ado breviuseule : Conversio sancii hoiiierno Romano Sanclus ille exptinctus fuerit,
Pauli. Quae ad dittae conversionis tempus altinenl, quod anle me niiradus est Rosweyrius, in laudala
ab Usuafdo siiperaddiia sunt, iisque inter Auclaria non semel epistota iia observans: Quwri potest, cur
plura atljiciuiilur. Ttt de ea coiilroversia videsis no- hmc (nempc quae.de Severiano.in tcxttt Usuardino
tationem Baronii, el Tillemontium, tomo I, pag. £44. ponunlur) Raronius omisertt exprimere in suo Mar-
Wahdalberti Versiculum infra riabirrius. Roinanuin tyrologio? Ah omisit, quia existimavil de Severiano
parvum natalem Anam&conversioniPauli subhexuit, episcopo Gavatinsi dgi, cujus Hieronymus meminit
Apud Damascum,' S, Ananim. qui ipsum Paulum tibro.de Script. eccl. cap. 21,, quem iuiinicum ex historim tri-
bUplizavil : verosimililer (juod certum obilus, vel fiartitfmlib. i, cap. 10, constal fuisse tancti
niaftyrii diem igiioraret.'Castellantiin fefellit niemo- Chrijsbstomi?cotitut
Atqui est etiam Guvalis in Gallia, ubi
ria, (Uirn id ab Adone primum faclitatuni nolavit xxyJdnnurii shnetus Severianus, primus Ga-
p.ig. 402,'idque ingenue fass*usest in ulttmis Iittcris valenttt, seu Mimatemis episcopus. Qttare conside-
ad ine datis xxxi Januari HDCCXI : Interim Roinani rxindum(ortdsseerit, nhmhicparagraphusnovo Marty-
parvi verba lanlulum Iransmutata in piaufaio Adone rologio komtmo resliluenitus tit, cum sil in veleri Ro-
i%periuntur, fere ul in textu exbibita suiit, a Nol- mano impfcsto {itempe Belini) Betta (vulgato) Vsuar-
kero etiatn riesuinpta. doet Aaone. Hjcleuus Rosv»eydiis.Non salts appa-
r Hodiernus Bedaatcxliis est bujusmorli: S. Grego- rel, utrum Bollandushane Roswvydi observationem
rii Theologi, et natale S. Proiecti. Eadem apud Ra- videril, nisi id qiiis conjiceie relii ex sententiaruni
C93 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. tJM<
consonantia, qua ulerque judicat synonymiam illam, A Gennadius, cap.il. A'qui Gcnnadius eo locode Syro
errandi occasionemdedisse. Primut, iiiqtiit Bollan- Severiano agit. In posteriori editione Socratem quo-
dus, ansam prmbuit Pelrut de Nalalibus lib. III, que, et Sozomenum citat Motanus. Vide ibi alios
cap. 25. Secutus Molanus, quiin MarlyrologibVsttar- ejusdem conftisioiiis palronos, de' qua
—
hic pfufibus
di, ad Severiahi nomen margini ascripsit; de quo agere supersedeo. .
AUCTARIA.
ANTUERP.-MA). :« Conversio sancti Pauli appsloli dequo hoc die Bollandus, vet Arthemasalius, de quo
apttd Damascum, quando circurofulsit eum lux de Hieronyraiana apographa, et ex iis Grevenus, die
ceeloet attdivitvocem de ccelodicentem'sibi: Saule, sequenti. Scimus virorum nomina nonnunqitam in
Saule, cur me persequeris ? Cujus el sacri cerporis rotilierum appellationes tfansformata, ei vice versa., .
transtatio ettdem die Romaecelebratur. Eodem die, Virie Castellanum, pag. 450.
natale beati Gregorii, episcopiNazianzeni, qui Theo- DAVERONEN. : < In pago Turonico, sancti Liventii
lcgus appellaiur. > Itt Prrejecto el Severiano.satis confessoris. > Mttlti cuin Bollando legunt Linehtii;
purus esl. in fine : < Piclavis, sancti Saviniani mar- Casiellaiuis Maurolycumlaudat, quod recte scripse-
tyris. J Vide Praelermis«»s. DeAnania, nibil habet. rit Liventii; derivatum vel forle primitivum Galli-
ROSWEVD. : < Conversiosancti Pauli apostoli. > In cmn, Louent, pro ea parte stare videtur. Male alii
Anania, recle. Sequitur: < Aptid Gabalensem civi- iofra scrjbunt Lineti.
tatem, sancti Severini episcopi, adinirandae, t etc MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < ConVersiosancli
Lege, < Severiani.Item, natale sancliPraeJecti.Arven- 3 Pauli apostoli. t Additurin margihe; « festum cele-
nensis [pro Arvernensis], episcopi et martyris. » bre in civilate Trajectensi. > Fuit et alibi et praeser-
ULTRAJECT., LF.VBEN.,ALBERCetDANtc. epocbam tim Antuerpiaecelebre, sotehhi, ut notat Bollaudus,
conversionis sancti Pauli controversam fuisse salis a forensibus negotiis aliisque servilibus laboribus
ostendunt, dum pro ea vindicias scribunt hoc modo: < feriatione.i Sed abrogata subindc est cum pluribus
< Nec nosmoveal, si aliquandoinvenilur primo anno aliis ea festivitas, ut proinde ex Casteltano, pag. 402
facta ; nam illud de primo emergenle, qm secundinh deteri debeat. Pergit codex : < Ananire discipuli, qui
Hebraeosa Mariio, iltud autem.de usuali, qui a Ka- Paulum baptizavit. Projecti episcopi et martyris, et
lendis Januarii secundum Lalinos incipit, accipieh- Marini abbatis. Severiani episcopi et confessoris,
dum est. > Vide quae breviter in Observatione supra mirandae, » etc
attigimus. De caelero, codices purissimi sunt. ALTEWS.: <Lticas castro, sancti Livenlii confes-
CENTULEN. : <Conversiosancti Pauli aposloli apud soris. > Quis bic locus sit rtescio, nec vacat quas-
Damascum, quae evenit secundo anno Ascensionis rere.
Domini ; ctijus et sacri corporis translalio eodem EdilioLcBECO-CoL.de conversionePauli habet ut
die Roroaeceiebralur. Ipso die, sancli Ananiae, qui ULTRAJECT., etc, nisi quod praeterea adjiciat cum
ettmdem apostolumbaptizavit. Ilem, sancti Gregorii, aliis :.< Hujus etiam sanctissimi Apostoli corporis
Nazanzeni episcopi, qui Tlieologus appeilalur. Ar- translatio Romae eodem die celebratur. ApttJ Da-
vernis, sancti Praejccti episcopi et Marini marlyris. mascum, sancti Ananiae presbitefi, et confessoris,'
ApudGabalensemcivitatem, sancti Severiani episcopi qui eumdem, etc. > In Praejecloet Severiano, salis
et confessoris, magnaesanctitaiis et doctrinaeviri. > r^ piira est. < Eodem die apud opidum Nazanli, sancti
BRUXELLEN. : < Conversio sancli Pauli apostoli, episcopiGregorii, qui post multa riocumenta in loco
(litleris rubris) quae apud Damascum facla legitur, suo, rit Hieronymus ab eodem in divinis libris in-
quandoque antio ab Ascensione Christi primo,, et struclus perbibet, episcopum ordiiians, ruri viiam
quandoque secundo. Primo quidem emergente, finit mohachi exercuit. ln pagd Turonico, sancti Liiieti
ubi incipit; (videsupra) secundo autem usuali, qui confessoris.
' >
juxta Latinos sempcr in Kalendis Januarii renova- GREVEN. : < Nota, quando diciltir conversio beati
tur. > In Anania, satis purus est. Turo : < Civilate Pauli facta primo anno Ascensionis, inlelligi debet
Avernis, sancti Praejecti episcopi et marlyris. Quia deprimo anno emergenle, qui secundum Hebrrcos
proceribus et primoribus sure urbis, in ultioiieiii incipit a Martio : hoc vero quod hic dicilur, intelli-
Hectoris Massilienlium palricii, quein ob injustitias gendiim de secundo usuali, qui secundum Latinos
Avernensi ecclesiaeillatas Hilriericus Francorum rex incipil a Halendis Januarii. Eodem die Romae, trans-
raartyrio coronatus. est. El Mauriniviri latio beqti Pauli apostoli. Ilem, depositio beali Gre-
Beremerat,
;ei,qui cum praefaloPrjejeclo episcopo aproceribus goni Nazanzeni, qui in vu l'<lusMaii ponitur, die
dlctae urbis Avernensls pro justicia trucidatus est. scilicel quo ordinatiis fuit. Itcm, saiictoriim Viti,
El sancli Gregorii, episcopi Nasanzeni, qui Theoler Castulae,Agilei. > De primo et ultimo vide Praeter-
gus appellalur; fuit etiim tam doclrina insignis,quam missos. < Poponis abbaiis. Lineli confessoris. Iietn
opere mirabilis. El tandem, ulbeatus Jeronimusscri- beatae Scminae virginis, > a Bollando praeteritae,
bil, alium in loco suo ordiiians episcoputn ipse ruri ulpote ignotae. < Ipso die, Lucinae matronae. > Vide
viiam monachi exercuit. Apud Gabanensem civila- f de ea in Actis xxx Junii.
tcnij sancti Severini episcopi, viri ammirandae do- D MOLAN. in prima eriilione, typis rainoribus adjicit:
clrinae, vitae et sanclilalis. > VUe supra. < Eodein die, beaiorttm martyrum Juventtni et
HAGENOVEN. : < Conversio sancli Pauli apostoti, Maximi; in quorum nalali sermonem habuit Joannes
quando per vocem Dei de coelo faclam, de persecu- Clirysoslomus. > Posteriores, lypis consimilibiisba-
tore factus esl praedicalor. Quaeconversio est facta berit: < Poslridie Babylae,natalis bealorum marty-
secundo Ascensionis Domini (anno). Nec hic nos rum Jiiventini et Maximi. Apuri Metaphraslem, san-
moveat, etc > De Anania, addit, magnm sanctiiatit ctae Eusebiae, quae cognominata est hOspita, vel
viri. In duabus postremis aiuiunliationibus satis pu- exierna: >nempe Xene, de qua die pnecedenti. <Sla-
rus est.
VICTORIN. et REG. SUEC.signalus num. 150 : buleliobiilDominusPoppoabbas.>VideBollandtimet
Castellanum. < Eodem obiit Henricus Suso, qui
<Eodem die, natale sanctiGregorii, episcopi Nazian- fuit eximiaesanctitalis.die, » Occasio errandi circa Se-
zeni, qui Theologus appellatur. Ipso die, sanctae verianum Gabalitanuro, de qua supra in flne Obser-
Arthematis martyris. >Ea hactenns ignola mihi est, vationum egimus, sumi potuit ex marginali notula
nisi forle sub nomine feminaelateat S. Artemat puer, prirnaeeditionis, ubi citatur Geimadius.

Apud Smirnam, natalis sancti Policarpi, qui beali Joannis apostolu discipultis, el ab eo episcopus ordi-
natus, tolius Asireprinceps fuit. Postea sub Marco Anlonino et Lucio Aurelio, personante nniverso populft
 ^S: . USUARDI MONACHI 696
«jusdera Urbis in amphilhealro adversuni eum, igni traditus est. Cum quo etiam alii duodecim ex Phi-
radelphia venientes, in praefata urbe marlyrio consummati sunt. %dem die, sanctorum marlyrum Theo-
genis cum aliis triginta sex , qui contemnentes temporatem mort^m, coronam vitafereternaeadepti sunt.
[Bouiltart.:...*'sub Lizinio imperatore coronam vitae aeternaeadepU'sunt, qumsequuntur omiltens.] In terri-
torio Parisiacensi, Baltildis reginae. ,
NOTJE.
Puram hanc Usuardi lectionera servant Herinien. Prima Belini ediAo Veneta, Greven. et Molan.
• Ha>cverba, sub Liainioimperalore, suspecta fue- A ratorisnon nnnm erat nomen. Vidi apud Mezabar-
rant Snllerio. Seri postquam admonitus a Caslellano bat»,D. Vailrant afiosqne numismatum colleetores
fiiit, oblilteralam in Prat. cod. veLsemierasam Ba- Licinium eiiam ftiisse nominatum. Constat etiam in
lliildis reginre merooriam, inscriptasqiie voces hasce Cbristianos saeviissebinominem ilfum imperatorem.
tub Liiinio imperatore, jam omni posita haesitalione, In cm>isrei fidem non taudabo-quarapRjriuia Marty^
additatnenlum illud, ut appellat, delevil, restiiuitque fologia; non utar Auguslini auctoritate, brevrtati
Bathildis reginae memoriaro: at nemo certe proba- studeo. Quid ergo peccavit Usuardus, cum Theoge-
verit. Praeter quam enim quod manus prorsus eadem nis mortern ad Ltcinii tempus retulit? Sanctos Ba-
lilurain resarsit, v.itio dari Usuafdo non potest quod thillis memoria oblitterata quidem est, sed ab co-
Theogenem, Licinio imperatore,. marlyrem occu- dem auctore in alium diem justis de causis translata,
huissedicat.Volo verum esse, qubd vufgo crediturj ut infra notabitur. BOUILLART.
sub Valeriano mortem ejus accidisse. At illius impe-
VARIANTES LECTIONES.
r Smirnam Greven. et alii coriices, quos iterum se- ptum verosimiliter a nominura synonvmia ex in J*a-
nuimttr; alii melius Smyrnam. Molan. recte legit nuarii. Idque egregie confirmavit Cas"tellantts,codi-
Polycarpi, ast codices prope omnes tum excusi, ttini cis ipsius, ut alias dixi, oculatissimus inspector
mss. habent Policarpi. Rursus Greven. et Molan. accurate notans, oblitleratam illic, vel semierasani
pro adversum ponunt adversut ctim sancto Hierony- g Bathildis reginae memoriam, inscriptasque voces
nio;parura quidem interest, servanda tamen anliqua hasce, tub Licinio imperatere, quas merilo eensuera-
Usuarrii simplicitas, tametsi foret vitiosior. Fejus mus Usuardo abjudicandas.
scripsit Beliiius omiltendo adversus eum; et pro, De Batildis eommeinOratione major posset esse
wtarlyrio tomummati sunt, tantum substiluendo, conlenlio, utpole cum ab aliis codicibus, nimirnm
epronali sunt. 'Kalhildis apud etimdem, typothetae Tornacehsi, Munerato, Agonibus martyrum, etc,
sphalma est, in altera edilione eorrectum, ubi Ba- absit, mullaque Maflyrologia a BoIIandoin Aclis
thildis scribitur, quod seculus est Molan., sed Gre- citata, alterutfa die eam collocent; irno Wandalber-
ven. Butildis, Ego Heriniensis leclioneiti praeluli, lus die sequenti. Ast ego, ut rem paucis conliciam,
quoniam et ita babet codex Pratensis xxx bujus et praemoniiura te velim,non hic institui disputationem
Muneratus, quamvis plane. exisliirieiit meliorem esse de vero obitns, vel cullus die, qitandoquidem ex
Beliui etMoIani orthographiam, et magis receplani, Castellani nolis, pluribusqtie aliis per ejus iitteras
quidquid Casielbmns scriliat Baldechildis. Parisiensi probalionibus, tantisper non dilliteamur et xxx Jar
elParisuieensieodem recidunt; Befinus primo roodo nuarii Bathildeni reginam extreroum diem obiisse, et
scripsit, reliqui secundo, quem nos servandum cen- ipso ilk» die a Parisiensibus, Cellensibus et Cor-
suimlis. beiensibtis celebrari. Unum hoc qureritur, quid in
Binas nobis varialiones suggerit codex Pratensis, Martyrologiasuo Usuardus vere scripserit? Qua in re
cx quibus tolidein conlroversire siiboriuntur. Prima id omuino sentiiiius, qnod cilali snperius pro texlu
circa letupus, quo Theogenemmartyrium subiisse as- codices abunde deraoustranl; scilicet hoc xxvi Ja-
rterit, nerope, sub Licinio imperatore; altera de Ba- „" nuarii Bathitdem ab eo fuisse consignatam, idque
tliilde, qiiain ad xxx Januarii transtulit. Ad primam vel ipse Pratensis codex etiani evincit, ex quo eam
quod attiiuU, paucissinios habet sectatores praefaius ntus. inductam fuisseper CasteHanuin apctte deprebendi-
coriex Prateusis, exceplo Aquicinctino, el corritpta Patet igilur genuintim, et simplicem Usuardt
Belini ediiione Parisiensi, ul plane suspicatus fue- texlum, licet 111bac parle erroneum, a nobis exhi-
fim recentioris alicujus addilaraenlum esse, suin- beri.
OBSERVATIONES.
De Po/jrcarpo non pauca diximus xix Januarii, oc- majori parle, ad verbum deseripium est. Rabanus
casione fermanici, diebus aliquotiu subeundo mar- Beriam sectatur, Notkerus Adonianum. Martyrologii
tyrio gloriosissimuin episeopum praegressi; ubi de elogium decurtat. Hrec ad lextus noslri origiuein sitf-
inarlyrH die :>liisqueeo spectawtibtts ex celebratis- ficiant; vide caelera apud Bollsnrium, eosque, qtii
sima Sinyrnensium epistola requires, quae hic bre-< xix Januarii in Observalionibuscitatisunt,sedconsu-<
vitatis ergodesiderari pntimur. Jam vero in plerisque lenda prae caeteris Floreiiliuii Exercilatio vi, xxin Fe-
Hieronymiaiiis signatur : J*n JVtcea Smyrnm, passio . bruani, pag. 540, subjuucla, ubi pro ea die marlyrio
sancli Polyeqrpi episcopi: vetustiss. Eplernacense, S. Polycarpi consecranda longatn dissertalionem
onrissis reliquis, solum Poticarpi noroen ad calcem insliluit, suo leinpore exariiinandain. Polycarpi mar-
IritercuHattexttit. De Nicea ilLi sive Bilhyiiiae, sive D tyrium satis nilide explical Wandalbertus:
MacettoDire,sive regionis alteritis, non habep qiiod Septiniamoxqtiedies Polyearpisangulnefulget,
supraBollandum aul Florenliiuum conjiciara, videat veroceleuraut pro rege crematum.
riefuriri Beda sini- Siuyruaqueiu
ini leclor qnid probabilius possil.
S.
pliciler posuit: Natale Pofycarpieiiiscopi Smyrnm, ciorum Theugenisvel Theogeniset xxxv anonyinorum so-
qni tub Marco Anlonim, etc Quae fusitis proset|uitur marlyrum roemoriaiu e.adem Hieronymiana
Florus :sed alio plane stylo Vieiiueiisis, (|uem iNosier apograpba recolunt^.quae de Polycafpo in Nicea
seculus est. Bsec sunt Romanipirvi verba :S.Poty- Smyrnm merainere. Multiiniiiiclinat Florenliiilus, ut
carpi, discipuli sancli Joannis apostoti, apud Smyr- ' Leudicii,'\e\ Laodicii iioinen, qnod Therigeni imme-
nam patsi. Geminum elogium concinnavil prafatus diate praefixumest, pro Laodiceaurbe accipiat, atque
JWo, ldngius alteruin in Martyfologio, quo Smyrnen- adeo cum Pelro de Nalalibus aliisque Martyrologis,
sium epistola contrabitur; alterum brevius inter eam ceuseat toiius Iiujtis tiirime palaestram : a qua
Jesttvilates apostolotum, uuod ab Usuardo, piq opinioiie Bollandus non abborruil, nec ego video,
 697 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 69!»
eur omnino rejieienda sit.-Faleor eqtiidem. a raarly- A olim habuit, sed taiitnm a temporc Baronii, ut non
rologis nostris locum non expriiiii, ul patet ex Ro- Ecclesiae, sed Baroirii aucthrrtas alleganda potius
mano parvo, simpliciter scribenle : Et Theogeitis videaliir. Tria igitur hic nova videntur inserla a
cum altis xxxvi; quae fernte eodem-mddo a Nolkero Baronio in textum Martyrologii Romani, si confefa-
tradila sunl. Adonis textum Noslef verbatim de- tur eum antiqiiis niss. vel eiiam impressis.
sumpsit. Fateor, inquam, palaestram hic deesse, ' < t. Qood Tlieogetteiii dicat passtnn Hippone regib
qnod, proctil dubio, eain ignoraverit anctor Romani in Africa, vel certe si nolit ibi passum, sed coti; quis
parvi, neqne Ado in ullis Actis reperire potucrit. asseverabit Thengcnem iftutn, cnjus nieininit Marty -
Atque hanc, sitte baesilatione, Usuafdi senteniiam rologium Romanum, esse iFIumAfriciim qui colitur
esse existioio, nt in Variantibus ostensiim est. Ba- , Hippohe-regio, maxiiite cutifomnia vetera Martyro-
lliildem hoc die solus Ustiarrius Fastis inscripsit. logia Theogeneui absolute ponant, nnilo loci inJicio
Vide dicta in varianlibus, BOlIandumin Actis et aririito? Adde qtrod Petnis in Calalogo tib. iu, cap.
Mabiliojiemin Benediclinis saee. n, a pag,-775, et 25, posiquam priori capile egeral rie Polycarpb et
saec. iv, de ejus translaiione a pag. 448, ulii etiani duodecim ejus riicipnlis, Laodicea veiiienfibus, post
consttli possuul erudilissimi auciorisobservationes. eum passis, seqtienli cajHte subdat : « Tbeogenes
Reliquuin est ut bodierni Romani. de Theogene t niartyr ctitn aliis triginta sex Cbrislianis marty-
annmuiationeni cum Usuardina.vel potitts Adoniana < rium passj suut in eaitern civitate Laodice":»,(irae-
confernmus, ex qua collatione paleat, ptura a Ba- < niissa persecutione (Marci Anlonini e't Litcii Au-
ronio ntariyri illi ascriptafuisse qure nec a Bollaiirio, f-relii Comniotli,qita Polycarpiis eral affectjis mar-
nec a Floreittinio, nec ab aliis in hocgenere versa- g c tyr») urgenle , qui coiileniiienles lemporalem
lissimis viris, probantur. Sufficiat Bosweydi jiidi- < inorlem, Coronam vitre artemae ariepti.stint vu
citim, in epistola supra cilala nobis relrcliitii. lncipit < Kal. Febiiiarii, ut dicit Hieronyiniis.'» Ex boc
a lextu Rontani : Hippone-regioin Africa, sanctorum Petri loco stta riesumpsere Maurolycus el Galesinius,
Theogenisepiscopiet aliorum triginta sex, qui ihpet- qui Theogenem eliam Laodiceae poiiunt. Alia vero
secutione Vateriani. conlemnentes lemporalem mor- vetera Marlyrologia, nt Romaiiuin velus, quod Adoni
tem, coronam viim mlernm adepli sunt. Sequilur oiim praemisi, itctri Beda (supposititiiis), Usuardus,
Buronii nola. THEOGENIS EPISCOPI : < De ipso ac so- Ado, nullutn fnariyrit locum exprimunt.
ciisitem Beda (supposiliiius), Usuardus, ac caeteri < 2. Quod Theogenem hunc vocet episcopuiri,nnl-
hac die. Hic itle Tbeogeiies Hipponensis episcopus lius veleris libri auctoritale. Imo verO Atignstiiuis,
esse cognoscilur, qui iina cum sanclo Cypriano intei^ qui S. Theogenis memiirtt, nOn dieU quod fuerit
fuit (oncilio Carthaginensi, ut ex ejus Actis apparet, episcopus. Qiiod vero quidam Theogenes episcopus
quae habeiilur apud Cyprianum et Auguslinuiii iu Hippone - regiehsis inveuiatuf inlerfuisse concilio
lib. vi tle Baplismo contra Donalistas. Erat Hippone Carthaginensi ui, nihil atl rem facere polest, cum
hasilica noinine S. Tbeogenis, cujiis ineniinil sanclus et concilitim illuri congregatnni fuerit corilra sensnm
Aiigustinus scnuonc 101, de diversis , aibi ait: Romaue Ecclesiae, nec aiiunde conslet Tlieogenem
Qtidndo audktis •
apud memoriam S. Theogenis; Of- illiiin Hippone-regiensem episcopum martyrio esse
fero libi, Petre, offero libi, Paule ? Nunquam audis- affectom.
lis, elc « 5. QuOd dicat eum passmn IN PERSECUTIONE
Tum Rosweydus : < Postquam Baronius egit de VALERIANI, nec hoc itt ullo Martyrologto, seu ms.
niartyrio Lucii, Monlani, Flaviaiii, Juliani et Victo- r seu Impresso (quod ego quidem videriui), occuiril:
rici ininistrortnn, qui Carlhagine passi sunt xxiv C vidi autem qttam pturima. lmo vero Mariyrologium
Feb. post Cypriatium, qui praecedenti ahno passus Roiiianum Belini xxvi Januarii censet eiiin passum
cral, sulidit (toino 11 Annal., anno Christi'262) : sub Licinio, ita scribens : < Eodem riie, sanclorum
< Passtis queque est eodem lempore, Theogenes < martyrum Theogenis ctim atiis triginta sex, qui
<tHipponensis episcopus , qui numeralus reperiltif < conteinnentes lemporalero mortem snb Liciuio
< inler episcoposqui interfuerunt concilio Carlbagi- <•imperatore cOronam vitae aelenirc adepti siint. >
< nensi in causa baptisinaiis celehralo. Cura igilur •Qiianqiiam videtur Belinus, Theogeneni, cujus in
< catholica Ecclesia ipsum, et alios ejus synodi Marlyrologio Romano III Januarii fit rhentio, confu-
< episcopos, roartyrio vila functos, alleget inier mar- , dissc cniii hoc Ille enim prior passus esl sub Lici-
< tyres, celebretque nalalitia enrumdcm, satis ex- nio. > Haclenus Rosweydijudiciosa notalio.
< ploratutn babuisse conslat eosdem, sicut Cypria- Utruin aulem a Beliiio ipso, an a solo Parisiensi
< nttm, in paceel communicatione ejusdem Ecclesiae- edilore typograpliOiin alierain!ejus edilionem, verba
« catholicaerecessisse. » Et reliqua, quaj praelereo, illa, sub"ticinio imperatore inlarta stnt, non ausitti
ut ad rem veniam.» Pergitilaque . < Q<iishaec apud temere pronunliare. Illud cerle yerissimura mauet,
Baronium tum in Annalibus, tum in Marlyrologio clausulam illam omnibusantiquis Martyrologis fuisse
Roraano legens , rion existimabit cerlissiraa el ignotara, etiain Usuardo, ul supra evicimus. Tbeo-
testatissima esse ? Annales suos format ex Eecle- genem vero Hellesponlaiiuiii SM(V rege Licihio passiiin
siae catholicae auctoritate, id est ex Martyrologio fuisse,, habes in Auctariisad pfsefatuin diero iirhtijus
Roiuano. Atqui Mariyrologiura Romanum non ila mensis.
AUCTARIA.
DE PRATE».,TORNACEN., AQUICINCT., ANTUERP. et. D ROSWEYD. Post princeps fuil, ita phrasim variat:
MAX.-LUBEC, MUNERAT., BELINIedil. 2, supraiu Va- « Poslea vero ob Cbristi amoiein multa perpesstis
rianlibus satis dictum est. ab inimicis calholicae fidei, sub Aurelio proconsule,
AGONES MARTYRU». Hic codex' Pratensi ferme si- igni traditus esl cuin aliis xu. Eodem die, naiale
milis est, omissa etiam annunliaiione terlia. sancloruui marlyrum Theogenis cum aliis xxxvi.
ANTUERP.-MAJ. de Polycarpo prolixius elogium ex Item Bituris, lieali Sulpitii episcopi el confessoris. >
Adonianis cenlonibus fere cbnsutum refert, (|uod in ANTUERP.-MAX.; ULTRAJECT.,LEYDEN.,ALBEBG.,
fonte purius babes. Pro Theogenis, scribil Theologe- DANICet edilio ULTRAJECT.-BELG. Polycarpi eloguiin
nis; de caetero in ea anniinliatione satis purus. paucioribus augent in liunc inodum : < Hic igiii ad-
Tum : <In Betlileem, dormitio sancue Paulte. Hujus judicalus, cum essel iu medio ilamniae, llanima in
viiam viriulibus aduiirandam, sanclus Gcronimus modum camerae curvala.supercorpusmartyrisslctil.
scribeiis, lestalur eam longo coronatam esse roarly- Quori corptis iu meriio ppsiltim, non eraiut caro ar-
rio. >Vide die sequenti. <ln lerritorio Parisiensi mo- dens, sed lanquam si aurutn, el argenluin in lornace
naslerio Scale, depositio domptuc Batildis regitiae. > candesceret. Videnles aulem sceleruu. roinislri eunr»
PuLSANEN.,in Polycarpo purus, de Theogene sllet, igni non posse consumi, corpus, cui igiris cessefatj
«jusque loco agit de Paula, verbis jain relatis. mucronCtransfoderurit. >
m USUARDI MONACIII 700
LOVANIEN., «uperiqsftbiisin Polyearpo siinilis, de- A de quodi«! sequenli. Adjeceral potro pracfuus codex
iiciliiibreyiori Theogeois elogio. . : elogio & PoJyearpi : <, Reliquiae ejus Lugduno in
, CENTULLN. :, i Apud Zmirnam, sancti Polycarpi cjypia Itabenlur. »
cpiscopi, et mariyfis, qui beaii iohajinis aposloli STROZZ..et MEDICprimo loco: « Apud Floren-
discipulus, et ab eo.episcopus ordinatus, touus Asiaj tiamTusciaj urbem [alter habet civitale Fiorentiael
princeps fuit; cuiii quo duqdeciia passi sunt. Eodem translatio sancti Zenobii ejttsdem civitatis episcopi!
die, saucii Tjieogenis mariyris, cura aliis xxxvi. tn et confessoris, quaetranslalio facta est anno Domini
Belhleein, dormijio sanciaj Paulae, nobilissinuc ma- ceticxxviii.(ccecxxix) per bealum Andream episco-
tronae. Cujus vilam sanctus Jerquiuius ad imitanduro pum ejus successorem; cujus post multa miracula,
dcscrihens,» etc « In territurio Parisiorum monar sicca ulmus, jttxla Baptistae lemplum, ab ejus fere-
slerio Kele, sanclae Baldetildis regin;c. » tro ciim lacta esset, repente folia ac flores emisit,
BRUXELIES, praeter ea quae de Polycarpo supra ubi adbuc exstal eolunina roarmorea. >
aucliora dedimus, de suoadjicii fere ex Hieronyjtio Editio<LUBECO-COL., post ea, qttae de Polycarpo*
de scripioribiis eccl.: « Cui Mareion brcretieus oc- *ex codieibus mediae notaeet aliis retulimus, adhuc
ciirrens, agoosee nos, inquit : Tum. ille,. agnosco,, arijicit ; < El de ejus sanguiue copiose fiuente, tolus.
ait, piiniogeiiilum Saihanae. Ast cum Polycarpus lociis extmctusest. Ejus eiiam animaa circumstan-
ilii, ac caeteris haerelicis viriliten reslitisset, sub. libu&in specie columbae, in coelutn ferri visa est.
Marco AiUonino, > elc. Theogenis elogium inutila- Passi sunt cum eo, etc. > Suhjungitur : < Treveris,
yit, sed de suo atlexuit, < Gujtis memorianV facit sancti Mari episcopi et confessoris, qtti in ecclesfa
beatus Aiigusiinus.in bomeliis de .Peniecoslc > B sancti Pauli requiescll. » Inde post Theogenem ;«ln
Atque baecverba Molanus litteris Ilalicis texlui im- lerrilorio Parisieitsi, monasterio Cabev depositio
nriscuil. De Paula soliun addidit: < Matris Etisto- sanciae Paulae virginis. > Ita etiam Grevemis; sed
chii, virginis Christi, > quae sunl Arionis verba die Bollandns rie ea.nihil reperit. <Eodein dieCenoma-
sequenfi. • uis, beali Silvini episcopi et confessoris. Bituricas.
. HAGEN.dePolycarpo hoc singiilare babet: < Qui civiiale, sancii Juliani episcopi et confessoris. >
inutiosannos adpartes Gallireet Hispaniae el Italiae Haec eadem Grevenus; Bollandus utrumque posuit
misit discipulos. ad praedicanduni verbum Dei. >, iiilcr Praetermissos.
Tum : «.ApudBiluricam. civUaieni, deposilio sancti GREVEN.prarierea : < Romce, Fabiani, alias Sa-
Supplicii (Sulpitii ,de atto supr.axvn) episcopi el con- biani niartyris, secundum Bedam. > Qnero Bedain
fcssoris. llic a pueritia sua, sacris litteris erat eru- velit, nescio, melius Hieionyjiutm indicasset; vide
dilus, et sanctae conversalionis luce conspicuus, ita Bollandi conjecturam.«Puteolis, Arieniatis. Tripho-
ul laicus virtutibus clareret. Post coma deposita nis marlyris. Treveris, Mari episcopi ct confessoris.
inonachoriim pater exstitit pluriroorum, alque inde Translalio beatt Zenobii episcopi Florenlini et cou-
a<Jcatbcdram provectus episcopalem, et per orones. fessoris. Item,. bealae memoriae Hasekre virgiuis,
dies viiae suae, miracuiis et doctrinis exstitil glorio- reclusae, quae juxta ecclesiani de Schermbeke in
sus.et tandem quievil in pace. > iiiulta simplicitate, et sapienlia Dourino serviens,.
VATICAN., num. 5949, et JURENSISS. Ragnoberli quodara lempore butyrunt velustate corruptutu r
hoc die refertint Sulpitiutn Biluricensem, cum eo oratione reddidil recenlissimum. »
elogio, quo superius xvn ex Usuardo et xv inter MQLANI prima ediiiocarol adriilamenlo, sedIta-in
Auctaria adduxuuus; neinpe: « Apud Bilnricas ci-C Polycarpo has voecs textui inseruit characlere
yitaieni, sancli Sulpilii episcopi el coufessoris, cu- lico: < ln cujus uiedio rogo, mucrone perfossus, tara»
jus vita et mors pretiosa gloriosis iniraculis com- larguin profudit sanguinem .ut ignem exlingueret.
mendatur. > Sequilur iii JURENSI:< B.Mauriabbalis In posterioribus additur Marus Trevireusis. Et
nionasterii Bodacensis, cnjtis vilam v^iriulibusple- deinde :« Die vigesuha sexla , sanci palris Xeno-
tiani, vir iUtistris et patricius Dynamius scripsit:, >, pboiUis et comilatus ipsius. i
vult dicere, Marii Bobacensis, rectius Bodonensis,.
~ '" "
VI Kal. ~, Die2T.
Natalis beati Joannis episcopi Constantinopolitani, cognomeirto Cbrisostomi, qui verbo atque exempio
plurimum Chrisuanae profuit religibni. Item saricli Marii abbatis nionasterii iBobacensis; cujus vilam virtu-
tibus plenatn vir illiistris, ac patrjeius Dynamius scribit. In Bethleera Judae, dormitio sancue Paulae. Hunts
Vtlam virtutibus admirandam sanclus Hieronymus scribens , testalur eanriIongo coronalam esse martyria.
In Africa, sancti" Avili niartyris. ' ' "'
;." ^ ; . '. " NOTiE. .
Ita Praten.,. Herinien., Aniuerpien.,.Max.-Lubec^., Molan. el Agones mariyrum. Adde Antuerp.-Max.,
Lovanien., Leyden.-Relg. eledil. Vllraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Non roulla occurrunt notatu digna ; nam Johan- D in Beililehem Judm in dormitio, sed hic error est
nis, Crisoslonti, Chrisoslimi, Ghriwstomi, Bethlehem, lypolhetse, Huc spectare deberet Jutianus Cenoma-
nfartiris , Jeronimus, Jhieronitnus, Affrieai, Aphrica, nensium aposlolus a codice Tornacensi, Antuer-
inorii sunt scribendi, quorum aliqui etiam hodienon piensiinajOre,Rosweyd.,Munerat., Greven. aliisque
omrii cx parte rejicinntur : nos in textu codices de hoc die posiius, a Pratensi noslro apographo die
more seciui siimus. Antuerp.-Max. postepiscopi Con- sequenli.. Eum nos utroque, die ab Usuardi lexlu
stantinopolitani, addidit, et confessoris. AiUuerpien.. exclusimus,Moiiuit quoniam in aliis noslris codicibus non
veriia lanlilluro transposuil, legens plurimum pro- reperilur. nos etiam Castellanus, codicis
Julianura alraroenlo receniiori
fnit Chrisiiana, elc, pro pfurimBtn Ghristianw pro- Pratensis inspector,
fnit. Magis errat, rium cum Antuerp.-Max., Lova- illic adjunctutn: unde ei, in notis ad hunc diem,
itien et atii3, ex Jlfarn fingit Mauri. Dynamius eliani; roifari subit, cur apud antiquos marlyrologos nulla
a KtHlltscorrumpitur; sed de his in Observalionibus tanti viri babeatur memoria.
sermo recttrreti In Molano parlicula una redundal:,
.'•';. OBSERVATIONES;
,'Roinanl parvi, et Adonis est quidquid cx anti- > canus (quem sic etiam Wandaroertus enormat) cum,
quioribus Usuardus accepit;jiisi forle Aviius Afri- Vito Hieronymiaiiohim alTOtatem habeat» de quo.
701 MARTYROLOGIUSI.— MENS. JAN. m.
infra suo loeo.De Chryiosfomoitaqtte iiec Hierony- \ immutando, non inotlicaecottftisinni ansam dederit.
iiiiana, nec Beda, aut.ejtis sequaces, nec Wandal- Legerat verosimiliter in Adone, Bodanentit, veVut
bertus quidipiain memoraut : auclor vero Romani iu vulgalo, fladonensis; uetilrtim secutus, scripsit
parvi stricliin : Consiantinopoli, Joannis Chryso- destio Robacensis [Nolkerus Bodacensisj quod varie
tlami. "Nihil amplius dicil Ado, nisi quod priora ab aliis inficxum, in varia et plane dissila loca
verba paraphrasiice explicel: Natatis sancli Jaannis, sanctum nostrum translulit. Legendum Bodonensis
episcopi..Conslanlinopolitani,qui Chrysostomus, ap- ye\ Rodanensis, Vallis Bodoiiensis, ut recte probant
pellatur. Texlus tiosler Usuardinus ost, alittm Notke-, taiitlati atictores, apud quos iiltima monaslerii illius
rns non multo difftisioretn cotnposuil. De. variis: vesligia reperies. Rursiis hene posuit Dynamius, ut
inclytissimi doctoris, apud Graecos potissiraum, vere appeltatur, qui Vitain scripsil; Belimis perpe-.
festivitatilMtsagil Bnltandus iirelencho Prrciermis-; ratn Damianus', alii. Dinandus, Didamius, Dina-
sonini, ratiouem redrieiis, cur saucli Viia in alimu vius, etc. CuriosumJeclOrem operre non pcenitebit,'
diem rejicienda fueril. Nos eam ex Palladio aliisqite si cilatos scriptores constiluerit. Liberalhis de Paula,
antiquis dabimus proprio obitus die xiv Septcnibris;: quam de Chrysoslomo loquilur'Ado, atque ex co
quanrio uberigrL coinmenlario ilhist.ra.ri poteril ex, Nolkerus. Nosler, omissis intermeriiis, prima et
erudilorum virornni lucubraiionibiis posl Bollatiili utliina verba decerpsit, eadem illa,qumdie praecer
mortein eilitis', inter quos praecipui virientur Her^ denli jnter Auclaria adiluximiis. De Avilq, pluribiis
nianlins in notissiiiioopere, etTillemoniiiis, tonioXI, " disputnni Bollandiis, Florenliiiitis ei Castellanus ;
a priuripio us|iiead pag. 405, lolis 154 articulis. hec habeo, qtioil eoruni conjecliiris sttperaddam. In-
Hocplane noviiin itt lain illustri sanclo acciriit, quod ghocfenne carrio verlitur.uiruin ex Vilo Hierony-
inlef marlyrologos nostros antiquos, imo inter tot riiianoruirt, Avitus accreverit, qnem suspicalnr Ca-
rodices Usnardiiios vix ullus reperialitr, qtti xtv stellauus nielri gratia piodtictuni a Wandalberto,
Septembris, propiio lauicn nalali. die, rie eo vel exqtio Usuarritis euro sumpserii. Ego necdtim ex-
verbo memineril. plorare ccrlo polui, au Usuardus mctricum illttd
Tola JH«rt»aiintiiiiialto ex Arione riesilmilnr, a •.Mariyrologiiun tuiqiiain noverit. Qniriquid slatuas,
Nolkero non nibil curtala. Pltirinia- de boc sancto jcer)iim est... Avitttro illym -reliquis lnartyrologis.
confnsa prius et obscura , acciiralissiine riisliuxit ineognitiini, ab Usuarrio primiim sigriatum*ftiisse,
Bollandtis, nec minus cttriosa superaddidit Castella- ex qno in alios et in Romanuni transiit. Praelatus
nus iu notis a pag, 424., quibus varti errores Wandalberlus dicto Aviio- Sulpitiumi Bathildem et
corriguntur eorum, qui in scriptione et nominis Aldegundem arijunxit, rie quibus uos suis locis. En
ipsius sancli, et loci et auctoris Vitre hatlucinali utrumqiie ejus versiculuhi::
sunt. Recte legil Nosler cttni Adene, Mafii, ttbi alii
Mauri, Hae*rii. etc, unrie ab imperilis iiovi sancli i, Pnn!caterra sunmsexto venflraittrAviUim.
procusi sunt. Ast in eo iabilur, anod noinen loci . Sulpitius,Uatlirfd^ei Abi^u.td. qtiuque vernaut.
AUCTARIA.
TORNACEN. textui puro subjicit : <Cenomajinii» fine addit: < Hic terlio exilio relegalus morilur.
civitate, natalis sancti Juliani episeopi el cotifes- Eotlem riie, saucti Vilaliani papae. Qui canlum Ro-
soris.» C manorum composiril, et dulcissimo, elc > Scrilut
ANTUERP.-MAJ., non salis correcte : < Constanli- MaurielRadottensis.
nopolim, natale sancti Joannis episcopi, qui Criso- HAGENOVEN. In variis pterumqiie singulaTrisest:
stornus appellatur. > Ex Adone. Tum : < Eodem die, . Jiic de Chrysostomo, textui puro addit: <Ctii qtio-
natale sancti Marii abbatis monaslerii Bobacensi: dam tempOre scribere volenti de Deo, dyabolus
Cujus vitam virtttlibus plenain, de quo palricius. incausium eifudit: qui slalim pennaro in os,-pro-
Dinavis scribit. > De Paula egit die praecedenli. In prhini tinxit, et inde litteras aureas scripsit, undo
fine : < Cenomannis, depositio sancti Juliani episcopi et OJaureum dicttts. flic Chrysostomus .pro veriiale
ct confessoris, > De Avito, iiihil. doctrinre, et pro severitale disciplinre, lerin exiliiun
ROSWEVD. : De Chrysosiomo etiam ex| Arione. In missus esl et ibi tandem obiit. > De Paula quoqtie
Mario satis purus est. Dcin : < Ilem in Gallia Cono-, textni stibdit: < Et specialiter laudat illam a con-
manni, Juliani episcopi et confcssoris. Item in . templationc, ab abstineniia, a devolione mentis et
Bethleem, dormilio sanctae Paulae, viduae. > .Deest regimine sororum. > De Mario niltil; de Vilaliano
etiam Avitus. ferme, ut supra, nist quori noraina aliqtta contorta
PULSANEN. valde mtttilns est. De Paula egit die sint.
praecedenli: hodie caret Chrysosioiito, ila iucipiens : :; VicTORiN.: <.Cenomannis, beati Jutiani episcopi
< In monaslerio Bobacensi, sancli Mnrii abbatis. et conlessoris, qui n beato Clemente papa uiisstis
Ciijus vitam, etc > ln 3 ito, purus est. Cenomannos, et ordinalus, etc, > cum longo elogio
MUNERAT. pro Marii, scribit Mauri; pro Duna- e Vita. :« Joannis Chryso-
tnius, Dinavius. De Paula, posl martyrio, adjicit: r4 MATRIC-CARTHUS., ULTRAJECT.
< Cnjiis festivitas Parisii quarlo Kalendas Fehruarii stomi episcopi, etconfessoris. Paulae viduae, cujus
c^lebratur. > In ftne : < Cenonianis civitale, hatalis vitam beatits Hieronymus describit. Marii abbalis. >
sancti Juliaui episcopi el confessoris. > Deest
" annithiiatio ultima.
GREVEN.lexttii apponit : <'Cenoinannis civitate, In VATICAN., sub num 3949, deest etiam comme-
sancti Juliani episcopi et cottfessoris. > moratio Aviti.
UI.TRAJ.,LEVDEN., ALRERG. ei RANICpuri Usuardi ALTEMPS.:«;itemsanctiSaturnirti,etaliorumtriunu:
essent, nisi textui praeligerent: « Roroae,
' natale san-' In Brilaniria minori, sancli Gildasii abbalis. > Hic
cti Vitelliani (Vitaliatii) papae, qul post beatum colittir xxix : alios non satis distinguo, nisi colan-
Petriiui sepluagesirous octavus, sedil annos novem tur xxxi Januarii.
etinunses sex. Hic cantum Roniaiioiiiin coroposuil, ; STROZZ. et MEDIC: < Eodem die Romae, sancli
ct dulcisono organo coucordavit. > Quis liaec primtis Vitaliani papae el confessoris. >
' Editio LUBECO-COL.
ascripserit, nescio : vide quae de eo diligenter col- incipit a Viceltiano, cui prae-
legit Bollandus. ter annos ix, menses vi, ascribii' dies xxi. De Chry-
CENTULEN. : « Constanlinopoli, sancli Joliannis sostomo, post religione, addil, sietu ipsius Acta tu-
episcopi, qui Crisosloiiiiis; appellatur. Eodem die culenter testantur. Pro Mam, seribit;- Mqri; pro
sancti Marii abbaiis, cujus vita yinutibus pleua Dynamius, Dinandus. Post snnctm Paulm, addit,
relulsit. » De Paula etiam egit die praccedenti, et: ttdnm matris saitctw Eustocltii viriginis Christi. Se-
Aviium oritninopratefiiiisit. r*"- quitur: « In Africa, sancli Aiiiici inarlyris, > voluit
BRUXELLES. in Cluysostomo non plane ptuus, in' dicere : Aei.'»", qtieni Betinus iu 1. etlilione vocavit
7(55 USUARDI MONACHt 704
Adjufi. « Eodem die, sancti Juliani manyris. > Hic A relianis, JxsartiAdjuti, abbalis Carnolensis et confes-
iMeprocul riubio Julianus, quem Sor.e sttae vindicat soris. Ad cujus anniversariam festivitatera cum
Baronius, alii Aiinac nori procul Sora dissitae, quo populus' cnfiftueret,. qnidam contemnens et vineam
fundamento, docet Castelbuius in notis, ct iios iti siiam pasliuans, terribili plaga pereussusr testimo-
sapplemento examinabimus. Detnuro : «Cenonianni, nium praebuit ejus sanclttaii. > Remitlitur ad xix
sancti Juliani episcopi et confessoris. » Decembris. t Iteni Joannis presbyteri Antiochcni,
BELINUSin ulraque editione legit: < Depositio qui teste Hieronymo lib. de viris illuslribus, sancti-
sancti Juliani, primi ejusdem urbis episcopt, vitae tate et sapientia, snb Theodosio seniore insigniter
sanctitate, et miraculis glofiosi. »In priroa sCribit futsit. Jonae prophetae. » Vide Praelermissos.
Cinomannis, in altera Cenotiiannis. . MOLAN ih pfima criilione de Jiiliauo Cenomanensi
GREVEN. : < Eodem die, Emiliani, Publii, Artemii, scribit, ut Belittus. Tum : < Depositio sancli palris
Armalae, Juliani, Cetiani, Saltiri, Vitnliani papre, noslri Sulpilii eplscopi et confessoris. » Celtensi mo-
post Petrutn sepluagesimi oclavi. Pauli papae etcoh- nasterio, inquit editio altera, omiients nosiri. Ubi
fessoris. Hic cum paucis fanuliaribus, noclii celtas interserilur : < Cabilonis, sancti Lupi, ipsiuscivitalis
inlirmorum visitans, necessaria minislrabat, incaf- episcopi. » Thm: rDie vigesima scptima, fepoiiatio
ceratos eripiebat: aliis cliam sanctis pollens acli- feliquiarum sancli patris Joannis Chrysoslomi. > De
bus, in pace quievit. > Colilur xxvm Jttiiii. < Au- Vitaliano fere ut supra.
V Kal. --- . Die 28.
. Roraae, nalalis sanctae Agitcltssecundo. Et in civitate ApoIIonia, sanctorum Leucii, Thyrsiet Calinici
roartyrum, qui leropore Decii, diversis lormeiuoruni generibiis excruciati, primus et iillimus abscisione
capitis, medius, ccelesli voce evocatus spiritum rcddens, niarlyriiim consummaveruiU. Alexandriae, beati
Cyrilli episcopi, qui calltolicre fidei praechirissimus extitit propugnator. Jn monaslerio Beomensi, depositio
JoannLs presbyteri, viri Dei. [Addit Bouillart.: " Cinomannis, S. Juliani episcopi civitatis ipsius prinri.]
' "' ' '' '
; ". 'NQT^' _' .
Ex Praten., Ilerinien., Tornacen., Pulsanen.,Belini editioneallera, Greven. et Molan.
» Ex numero sanctoriim luijiis diei Juliantiro ex- B bts etiam usu venil, ut mutalo alramento, scriplo-
cltisitSolIeiius, hac ratione, bealiim illuin praesiilem ruiri intitetur color? Ideone insertiim aliena ttianu
fuissc, noiante Castcllano, in Pral. coriice airainento fueril, quod alitim colorcm referet? Deinde eodeut
recentiori adjimctinn. Ertiriiti veslram fnletii! An argumento Joannis elogium reseclum oporluit. Nant
iiiiquam, cum cerlnm est eamdetii esse niaiiurn, ba- hrec verba, presbiteri vlri Dei eidem tiiurae iuscribun-
bita ftiil, aul liabciida cslatramenli ralio? Nain tur eodemque atramenlo, ac, Cinomannis, etc Id,
scire velim-qua nola alraitienti aetas dignosci de-. opinor, non monuit Caslellanus, atit se monitum
beal. An ctim alfiiis est, qiiam in reliquis versibus? SoHeritts prudente silenlio premit. Caeterum oppor-
st res ita habet, acluni est tle veleribus litlerarum lune S. Julianum Usuardus niemoral hoc die, quo
nioiiumeniis. Nampauca essc arbilror, ubi alramen- itlmn venerabalur Ecclesia Parisieusis, in qua vive-
liim eodein ubique nigrore sil. An nou persaepe no- bat scribcbatque. BOUILLART.
VARlANTES LECTIONES.
Male in Belin. et Grevcn. Apolonia. Recte in sione. In Tornacen., Belin. et Greven. habclur celesti
lexlu Thyrsi posl Adotiem, ubiToriiacen., Greven., pro cmtesti,rie qua el aliis riiphthongis alibi diximns.
Molan. et atii Tirsi; Herinieii., Tlrini, alii Ttjrsi. Giiilli prn Cy-rilli; prmdicalor pro propugnalor in Be-
Scrvavi Usuardi lcctioiiero inGaliniei, quamvis me- lino adeo roiranda noii snnt. Prwctarus attlem pro
lius scribercttir Caltinici. Hcrinicn.eiGreven. habet prmclarissimus, aller iti Piilsanensi error dicenrius.
Catenki. Slolari,,Galenici, forle ex Adone. Leulicii Reomanensi scripsit Ado, atque iiein Molart. Noster
clCalenitii in Pulsancir.,ct Galanici in Belino, aperta fj Reomensi, omnesmaie : pejtts Tornacen., Pulsanen.,
siint sphalinata. Varias alins notninum istorum ex- el Belin./Jemenst: scribciidum et dicenrium Ret,-
piHissiTmesvitlesis apud Bollanriuni hic, et apud maensi a Gall. Reomay, hodie Montiersaint-Jean in
Caslciianum in uolis a pag. 455. Pro excruniati, legit Bttrgundia, in quo eliam corrigemhtm esl Baronii
Hcrinien. cruciaii. Posni abscisionei nt scripsere Marlyrologium, seu Romanum bodiernum, ubi Rlie-
Pratcn., Hcriuien., Toniacen., Belin. et Ado ipse: mensi.
pro quo in Pulsaneh., Grevcn. et Molan. est, abci-
OBSERVATIONES.
Altera hrcc Agnelit comuiemoratio in omnibus an- cultu celebrari dicatur. Quarovis tota illa festi gemi-
tiqtiis nuiriyrologis rcpcrilur. Hicronymiana apogra- rialio vero siroililer ortum liabuerit ex eo, qttod
pba pleraque-Iegunl: Romr:, naiivitassanclm Agnelis xxxi Januarii'ad virginis sepulcruro via Nomenlana
virginis; de qtia nativiiaie iiuilla salis riiligenler ex- flrieles coiilltterent, octuvo aulem die loctis ipse roar-
pcudit Floicntinius, an aulein probauda, iiitelliges, tyrii in foro Agonali, nova celebritate bonoraretur.
si coiitiileris cuniiis, qtirc ltollamlus in Actis, et Ca- Est aptid nos pervetiistura Kalendarium ecclesiae
stellaims in potis pag. 505 cxaininaiil, xxi hujus. . Paderbornensis, a P. Joanne Grothusio ex membrana
Coincidunt ea^ quaehabei Beria, ciii» Frontoiiis Ra- descriptiini, el ab eodcm nolis illiistratiim; in cttjus
lendaiio: Natale sqnctm Agnetisvirginis de naliviiate. lextu habelur : ociava sanctm Agnetis. Ubi notat
Rabanus laiiquam particulrt; iiltim;c interpres, post Grolbusiiis, recte relineri antiquuro tiluliim octavw.
virginis, inlerponil, genuinum, hoc est de, etc, ex Non (est) enim, iiiquil, settsus Kalendarii veleris
quo idem ferme habet Noikerus. An auiem haecrero Romahi,unde iste iitutus esf acceptus,quod sit oclava
de se.obscurara, non.magis iiivolvant, judicent alii. D dies celebrilatis, sed octavadies passionis. Hrec quidera
Crediderim ego, Rabantim cx aliquo llieronymiano doctissimi vifi opinatio. Caeterum hodiefnus annun-
ill.udgenuinum accepisse, pro. quo in Epternacensi liandi modus ex Romano parvo acceptus est. lta
invenit Florentinius iugenuinum, qtioJ quid sit, simpliciter legit: sanctw Agneiis secundo, et sic fer-
ignorare se faletur. Ut verbo sensiini aperiam ; malo rtte Ado, sic Noster, ex quo reliqui. Wahdalberlus
ganuimm accipias de vero natali, seu tlie marlyrii, canit:
quam ut Agnetis nativitas secunduin carneiu soleiinii QuintumprogeniesRomanaAgu« dical aliux.
 705 MARTYROLOCH3M.— MENS, JAN. 706
Martvres Apoilonienses,ut varie expressos paulo A niente Thyrso certissime tiibueiida suiit, ut primo
antc exhibuimns, ita variis locis, et diebus cullos, intuiiu fUiiiaiiifestiim.Ci/riWumprimus, quod sciam,
fuse et docte oslendmit laudandi saepe Bollandus inter Latinos marlyrOlogos iioc die collocavit Ado,
et Caslellanus. In Hieronymianis xvui. Januarii cujus verba transcripsere Usuardus, Notkerus ct
invenies : El passio S. Tyrsi cum sociis suit Leuci recentiores passim. Graecieum colunt ix Junii, quo
et Gallinici, nulla stadii facta mentione, unde dubitat ipstiin obiisse exislimal Baronius. Mibi in iractatu
Florentinins, sintne iidem, qui xx ponuntur : Nive- Chronologico dexxvn patriarchis Alexanririnis, probabi-
duno, Turst, Qtitrtari [Epternacen. Leuci] et Galti- lius visum est, istius mensis vivere desiisse,
nici. Dubium item, utrum eadero nomina, aliis die- nisi calcttliis Copiicus omirino rejiciatur, quod ut
busseorsim ibi posita, ad eosdem hosce martyres fiat per me plane licet. De Cyrilli rebus geslis no»
pertineaht, quorfeo facilius adroiseris, si diversis pattca collegit Bollandus, sed tolam vitae seriem,
diebus et locis passos in eorum Actis observes. So- qnam neroo hactenus integfe prosectttus erat, dili-
lmn Thyrsum Mileto ascribit Florus cum elogio xxv. genter percurril Tillemontius, tomoXlV, a pag. 2(>7
Caeterttm hoc die a nostris constanter referri, cCr- ad 676. Joantiis (iion Nicanis, ul pefperain legit
tum est. Romanum parvum soluro nieminil Leucii et Nolkerus) Reomaensis meinoria lota etiant ex Adono
Thyrsi. Ado, inluerens Aclorum ordini, ternos hac transurap.la est. Vitam illitstravit Bollandus, ciint
die conjunxit, cura eo encomio, quod tolum descripsit qua conferri poterunl, qure deriit Mahilio iu appen-
Notkerus, Noster emollivit, iis rejectis, quae minus dice saeculiI Benediclini, a pag. 632, De Reommo
vertsimilia videbanlur. Baronius vero nominum se- jam salis diximus, clariorem loci expressionem vide.
riem invertendo ascribitLeucio, quaee.\ anliauorum inier Auclaria in codice Antuerp.-Majore.
AUCTARIA.
PRATEN.ET AGONES «ARTVRUM textui subdunl: 3 gusll: qui ab ineunte aelale stia, saeculi pompam
< Cetiomannis, sancli Jtiliairi episcopi civilalis ipsins despicieiis, imperialis potenliae gladio et sanctae prae-.
primi. » Sfid cum haec ut die prrecedenti osieodi- dicationis verbo,Germaniaro vitceque salufaris exemplo conver-
nius, codici Pratensi adjecla sint, nihil obest quo- . tit Guasconiam, alque Galliam. Conver-
mintis inter Usuardinos puriores hodie locumhabeat. tit qtioque ad Dominum Frisiam, Alemanniam, at-
Idem augmeniiira est ii» ANTUERP.-MAX. LUBF.CEt que triplici trophaeo Saxoniam. ^Edificavit qiioque
eodem ferme modo ui priori BELINIeditione, seu ' propriis sumptibus, ad laudem et honorem sanctae
Veneta. et individuae Trinitatis , viginti septem ecclesias,.
ANTUERP.-MAJ., in prima satis pitrus, de Apollo- . quonim excellenliae typhum obtinenl Aquensis, prae-
niensibus non nieminil. ltt Cyrillo etiain purus.est. ' sentibus suffragiis gtoriosa. Hic fide sturiiosissime '
Demum de Joanne Reomaensi, ita disiinctius loqtii- ampliala, statu Ecclesiae religiose ordinalo, regno
tur : < Iri lerritorio Lingoiiicae ci.vitalis, castro etiam suo dilatato, acpacato, anno DomiiiiDCCCXLV,
Tornodoro, monaslerio Rolioniensi, natale sancti " aetalis suaeseptuagesimo, itnperii yero xiv, quievit
Joannis presbyteri el abbalis, qtti primus habilator in pace. Et pro triagriitudine fidei, ac operum, co-
ipsius loci, ac diversorum paler itionacborum extilit, gnomiiialiis est Magnus. » Siibdil ininori chnra-
ae longo confeclus senio, clarus virtiilibus requievil. • ctere: ( Atque sanctorum catalogo atinurnuratiis,
Sepullus est non longe a monasterio.» pef Paschalem papain .anno ucxcvi. » :
ROSWEVD. incipit: < Octava sanciaeAgnetis. Etin BRUXELLEN. ita orditur: < Roroae. S. Agnetis de
civitate Apollonia, Leucii,Tyrsi,CaIeiiici mariyrum. nativitale secundo. In civitate Apulia, sanclorum
Qui tempore Decii imperaloris sttb prresidibus Cam- C Leoncii, Tyrsi ct Gallienili, etc > Sequilur de Ju-
brilio, Silvano et Baudo, diversis tormentorum ge- Itano Cenomanensi. Deinde: < Apud Alexanririam
neribus excruciali, mariyrium consummaveriiiit. Graeciae, rieposiiio beaij Cirflli, etc > Tum Joannis
. Eodem die apud Alexandriam, beati Cyrilli episcopi Reomaensis. < Hiric Malbodii, beaiae Aldetrudis vir-
et confessoris. >Deest annuntiatio ultima. ginis, sanctorum Vincenlii et Waldetrudis fitia:, ac-
A«TUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEYDEN.,LOVANIEN.neptis beatae Gudila:, quae sanctre AMegundi, suae
et ALBERGEN. el DANIC. secunrio locoreferunt aunun- materterae in abbalia Malbodieiisi successil. >Vide
liationem Juliani, ut supra. Praeterea, nescio quo 'xxv' Febr. De S. Karolo dicta sufficiant. < llem
arguraento, Alexandriam in Grmcium retrabunl. translatio beati Thomae de Aquino, docloris sancti
Quod de Carolo Magno babent, stalim dicelur, ttbi d,eordine Pra*dicaiorum. » . '.
, collecla invenies, quaede eo in vafiis codicibus le- . HAGENOVEN. de Karolo Magno id peculiare babel,
gunlur. quod < obierit in pace, ditnissis ejiis peccalis per
LEYDF.N. RELG.et EDITIO ULTRAJ.-BELG. initio intercessionem sancti yEgidii abbalis^ >
scribunt : < Oclava saiiclte Agnelis virginis. > Dc CENTULEN. Cyritlum marlyrem facit. Silet de mar-
caelero aliis, ul soleut, similes suni. lyribus Appolloniensibus. De Joanne sic scribit:
MUNERAT., iu fine: < lleni sancti Karoli impern- < In lerritorio Linguonensi, nionasierio Reoiheusi,
toris. »ANTUERP.-MAX. el LOVANIEN. : < Apud Aquis- sancti Joannis abbatis, magnifici viri, qui basiliscuin
grani, depositio sancti Karoli regisFrancoriiin el im- oratione
' Editio extinxit. > ,
peratoris Romanorum.» MATRIC-CARTRUS. ULTRAI.: LURECO COL.diem auspicatur boc modo :
< Karoli Magni, regis, et imperaioris Ronianoruiii, < Apud Coloniam Agrippinam , translatio sanclae
chrislianre fidei propugnatoris constantissirai.iPuiilo D Ursul;e feginae et sodalium ejus undeciui initlium
uberius, ULTRAJECT., LEVDEN.,ALBERG.et DANIC. virginum ei marlyrum, quae facta est per sanctuiu
verbis prius citalis, addunt : « Qui rcgnO el imperio Cuniberluni, Coloniensis civitatis arcbiepiscopum.
suo pacato et dUatato, slatu quoque sanctae Eccle- Roraae octava S. Agnetis virginis et martyris. > De
siae religiose ordinalo, et fide siudiosissiine am- marlyribus Apoiloniensibus, Cyrillo elJoanne et
pliata, anno Domini oclingeniesimo quarlodecimo, Carolo fere, ul cilati codices. In ftne: < Apud Tolo-
retatis vero suae septuagesimO primn, regni aiitem sam, translatio sancti Thomae de Aquino. »
quadragesinio seplimo, el imperii quarlodeciino, GREVEN. : < In Africa secundum Bedam (non ge-
transivit ad Domiuum. Hic pro roagnitudine ope- nuinum) sancioriinr Censoriani, Victoris, Fesli, Ma-
rum cognominatus est Magnus.>Edilio LLBECO-COL.finae. > CircaCaroli elogium, in quoab aliis riissen-
vix tribus vocibus a dictis differt, Greveno consen- tiat, supra hotavimus. Pergil : <Translalio beati
liens in decurtanda aelate anno uno, et oinittendis' Thoraae de Aquino, a monasterio FossaenovseTho-
annis regni. Omniuro amplissime retn deducit Mo- iosam. Apud Coloniam Agrippinam, translalio san-
lanus his verbis: < Eodem die Aquisgrani basilica, CtaeUrsulaevirginis soriatiumqueejiis, facta per, etc.
natale sancti Karoli confessoiis, priini de stirpe Margaretaevirginis d6 Hungaria, bealae menioriae. >
Francorum, ordinatione divina Romanorum Au- MOLAN, de Censoriano et sociis loquituf, ut Gre-
 W USUARDI MONACHl 708
venus. Ttira : «Jultani efemiiae cognomento Sabre. A saneli Jacobi eremitre. Et Nicomedire, sanctorum
Cnjusgesta: in Deo dicaia, hoc est Ptiilotheo luslo- mariyruni. lntle et Domnes et viginti millium, qui
fia, se niemorasse scribit Theodorclos lib, u Hist. passi sunt Sub Maximiano. Eotlcin die obitus illu-
eccl., cap. 24. > lu edilionibus posteriofibus post strissiinae Margarelre virginis , filiacregis Hungaro-
commeniorationem Caroli , scribit ininofi cbara- rum, ordinis Praediealorum. >
ctere • « Apud Porphyrioneiti secUndum Simeonem,
IV Kal. fi(e 29.
Romre via Nnmentana, natalis sanctorum Papiaeet Mauri miiitum, quoruro ora jussit Laudicius Urbis
praefeclus ad primara confessionem Chrfsti lapidibus conlundi, et sic eos in carcerem relrudi, ac postea
fustibus credi, alque in ultimo plumbatis, donec expirarent. Eodem die Trevefis , depositio beati Valerii
episcopi discipuli sancti Petri apostoli. In lerritorio Trecassino, sancli Sabiniani, qui jubente Aureliano
imperatore pro fide Christi decollatus est. [Addii Rouillart.:« El octavre sancti Vincentii roartyris.]
'
NOT^E.
Sttmma liic codicum plurimorum consonantia : Agon. Martyrum. Item codd. medire nolae, Antuerp.-
Praten., Herinkn.,Tornaeen., PuUan., Antuerpien., R max., Vllraject., Leyden., Lovanien/, Atbergen.,
Max-Lubec, Munerat.,£elin., Greven., Molan. et " Danic, et edit.Vltraject.-Belgic.
» Octavam sancti Vincentii aulographo Pratensi monereiilur qnre festa celebraret, quornm sancto-
fuisse adjectam scripsit a<t Sollerium Castellanus, rttm memoriara die proxime sequenti coleret Eccle-
simulque erasas qiiinqiie ullimas tCxtus litteras, ut sia. Hunc aillem in usum abUsuardo Mariyrologium
est,M addilameiito esset locus. Faisa omnia. Nihil fiiisse confeclum argtimento sunt Reguta S. Beue-
erasum. Tantuin qniiique litlerre duabus contractae riicli ei Necrologium codici inserta, qure post Mar-
hoc modo t' e. Nihil etiam additum. Nec mirum id tyrologium tegi sotebanl. An potuit monachus Pra-
quidem, Usuardum Oclavae sancti Vincentii memi- lensis oblivisci oetavre quam noverat sure abbalire
nisse. More recepto eral apud Benediclinos ut snria- patfonoconsecralam? BOLTLLART.
lesin capitulo congregali lectione Marlyrologii prae-
VARJANTESLECTIONES.
Maure pro Mauri in Mnnerato error est. In Al- scripsisse existimamus. Solus Muneraliis hnbetu/(f-
lierg. martf/runt militum prima.vpx redundat. Magna hto. Molamis duin clarior videri voluit, texium cor-
codicum discrepanlia in scriplione nominis Laudi- rqpit, addetis ex Adone vocem percuti, atque adeo
cius, pro qiio, male, Antuerpien. LaUciut; Heri- legens : alque ad ullimum perculi pltunbatis. Pulsa-
nien., Tornacen., Molan. et alii cum Adone, Laodi- nen. vero omittit, atque in ullimo plumbatis. Treve-
cius. Sequor in textu iectionem Bedae,Pnlsan., Mu- ris iri Muneralo, Vateris iit prima Belini edilione,
nerali, Befini et Greyeni; non repugnaturus si aliara C lypographo i.iipulanila. Trecasim , Sabiani vel Sa-
praeferas, aut cum Pratensi legetidum putes Laudi- viahi scribunl aliqui, praesertim codices minus ge-
tius, imo forte Laodiciut, ut iri eo codice legisse vi- nulni, nen nemo Fatimii, MitneraU Saviniani;
deiur Castellanus.. Munefatus denuo malc posuit textus ex purioribus desuroptus esl. Pulsan., An-
profectus pro pYmfeclus. Qiros codices mss. secuti tiierp. et Betinus habenl Auretio prq Aureliano.
fuerrnl Greven. ct Molan. non capio ; uterque Iirec Porro Ultrtiject., Leyden., Lovanieni, Albergen. et
•omiltil: Et sic eos in carcetem relrutH, quaein oinni- Danic'. Vulerium nfiimo loco annuntianl, Sabinia-
btis*nostris, nullo exceplo, clarissiroe exprimuutnr; num ei praeponentes. Inter puriores codices hic de-
euriibac sola diffeferilia, quo,d Anluerp., Max;-Lu- niio humeraitir apographnm nostrum Pratense, li-
bec'.', Ultriiject.; etc, pro retrudi poSuefint irudi. Et cel bodie additaineiuuiii Habeat de Octava sancti
ea qriidem clausula ari menteiii Bedae, et,"qiii eum; Vincetitit, quod nraetensoautographo adjecttim scri-
descripsit, Adonfs, exprithenda esl. Sitne legeiidum bit atl me Casletlaniis, nolaiis erasas quinque r.lli-
ad ultimum, an in ultima duniuro est, variant opti- nias texlus litteras «• esi, unde additio illa inilium
hra; hotre cpdices; Hieririieri.'et Tofnacen. scriben- sumit. ...
tibus primomodo : rios Usnardum secundo modo
Y OBSERVATIONES
De fapia et Mauro nihil Hieronymiana apbgra- quem tilulum in hisce codicibus rarius recurrere,
pba. Primus ,eos reiulit Beda ctirii irisigni elogio, _. "
alibi diximus. Hiiic Rabanus sua desumpsit; sed
qupd a Rabano niodice imiiuitalum est. Romanum Adoni proprium est, quod de beati Petri discipulatu
parvum scripserat; Romw,.Papim et Mauri militum, in lextu nostro adjungiliir, eiiiiirieiuque lonietn
mb Diocleiiano imperatore. Ado paralum in Beda en- Notkerus coiisuluit. Idquo sensu inteltigeniliim, non
coinium noh nibil expotivisse vtdetur. Ulrumsecu- inepte explicat Casiellanus pag. 451. Elenim in
lus fuerit Notkerus, parum interest; Nostef certe, proprio sensu, aut significatione accipi non posse,
quod in alterulro invenerat, comptius*, el brevius vel ex Hiefpnymianis colliges, in quibus prinii illi
reddidit. Dixi ih Beda esse Laudicius, quod Ado duorum primorum Ecclesiaesaeculoruraepiscopipas-
vertit Laodicius',-. ut babent Rabanus quoque et siin gaudent appqsito de antiquis, quod in hoc ipso
Notkertis. Ari Lauditius, ab Usuardo servatus, indi- laterculo, Hippolyto tribuitur. Verum hrec opero-
cioTesse possit cuiri Beriaiu potius quam Adonem Sius "discutienlur, aut in Supplemento Januarii, aut
sibi imitandum proposuisse, non est operaepretium xiv Septembris ad vilain sancli Materni, quem si
indagare. Reliqua, quae ad bqs sancibs spectant, ex tempore Constantini magni floruisse roeniineris,
sancti MarCelli papae Aclis xyi Januarii repelerida Valerii hujus aelalem nullo negolio deprebendes.
sunt. Valerius Trevirensis in omnibus Hieronymia- Binas nostras annuntiationes sic melrice complecli-
nis ita ponitur,' iil liequaquairt arijeclitiiis videatur. tur Wanrialbertus :
Pro confessore recoli oslenuit praefixa fonnula, de- QuartomarlyrinmPapiseUauriquerefulgel;
pbsiiio; ifa §niiri.habelur ; Treveris, deposicto. Va- TIIDCet Valerioirevtri pro presute gaudeut.
lerii, vel' B'.-faiei;ii, vel beatissimi Valerii episcopi:
ouin. inio iQorbeiensenotairt.er adiicjt, confessoris, Sabiniani marlyris Tricassini, quem a .Seiionensi
 709 MARTYROLOGIUM.— MENS. JAN. 719
dtslinguendum hactenus credimus, solusUs.uardus , quori Sabinam. h.ane T.recensem ad Xxix Augusli di-
lioc dte iiiler antiqiios meminit, non recte, ttt anle siulerit, ut ciun Sabinq Romana eain conneclerel.
CasteHauum observaruhimajores nostri, cum xxw J)elius iiiActis noslris h.oc die recolitur, el ex Mar-,
januarii ejus festivilas per totam dioecesim Tricas- tyfologiorum aitctoritale cuni fratre conjungitur,
slnam celebretur, idque-in usu fuisse ante Usuardi alqiie cum multis. aliis marlyribus, qiioniin gcsta
tempora lestetur laudatus Castellanus. Nec mirum, ibi collecla expendunlur, et illustrantur. Vide in
•cum illo ipso die mariyrio coronattim Sabinianum Aclis dies.alios, quibus aut conjunctiin, aut seor-
referant ejus Acta. ld corapertura habttisse videtur sim eorum nonrina repelurilur. Haec pro iristitulo
Florus, dnm Sabinam sororem praefato die ei con- nbslro salis dicta exisiimo, nam, quiriqiiid de rei
junxit, unde bic rursus colligas, qttam ignqia fue- verilale statuendum sit, cerluiii manel, ipsissimam
rinl tJsttafdo FlOri ad Bedam supplementa. AJiaui et genuinam Usiiardt lectionem in teXtu a nobis
Usuardi hallucinationera inffa notabimus, nempe lidelitef et simpliciter repraesenlaii.
AUGTARIA.
ANTUERP.-BAJ. ^ <tRomse,passio sartcloriim Papiae ad fidem Deo converlit, et post Eucbarium ibidem
et Mauri niiliuim, tempore Diocletiani. » In Valerio facliis episcopus, quievit in pace. >
salis purus est. Ultimam vero sic verlit : <Ipso die, VATICAN., sub rtum. 5949 : < In Penvia [an non
natale sanctae Savinae virginis. » Clafius coriex Vic- Perusia?] sancii Constantii. Beneventi, nalalc sau-
TORIN. et REG. SVEC sigriatus nuin. 430 : < Trecas ctortun Felicissiini et Cassiani in S. .Sopliia. >
sanctaeSavinre vrrginis. > Et eam quidem Sabiniano STROZZ.et MEDIC.';< Apud civiiatem Cebeiiseht
conjunxere citati inter Auctafia codices, xxiv hujus. iforte Cellehsem} juxta casifiim Corneli, saitcli Fla-
Ulrum iUi, an buic riiei magis quadfet, definifo Viani niaiiyris, qui stib Claiulio iniperatore passtis
certo rion ausim, malim tamen alterutri, et huic est ctiirt omni donio sua, inler vifos et imiliere.spro-
praesertim, qaam diei xxix Augusli, cui eaminnectit miscui sexus, rtumero LXXVel baptizali ftierunt a
Usuardus cum Sabina Romana copulatam. Rnrsus" B. Tbeorioro presbylero, et par roartyriilui consitm-
Savpta an Sabina appeHefirr rectius, eadetn quaeslio rtiati sunt, ut legitur in gestis sancli Maxinii marty-
est, quae de Saviniani, et Sabiniani nomiiie nioveri ris. > Miilto liiininc inriigent, quae liic oliscure con-
posset, quem codex Allempsianus, el aliqui alii Sabi- fusa sunt, denuo cxcutieiiila cuin Aciis sanctae Se-
num vocaverunt. verae, etc Vide toiiio II Jfthuafii pag. 946.
in et
ROSWEVD.,prima, secunda nonomnino purus, Editio LURECO-COL., de Papia et Mauro, post
tertiam plane omillit. milituiH ex Adone inierseril, < icinpore Diocleliani
CENTULEN. : r Romae, sanctorum militum Papiseet imperaloris, qui videnies corislaniiairi sanclorum.
Mauri, sub Dyocleliano. Iu lerritorio Trecassino, Saturnini et Sisinnii riiaconi, convcrsi siint ad fidein.
sancii Sabiani martyris. Treveris, deposilio beall Qttoruin ora, etc> De Valefio arijictt: < Quem idenv
Valerii episcopi, discipuli Pelri aposloli. Et ociava apostolus Treviri, una cmn discipulis suis Eiichario
sancti Vihcentii mariyris. » Virie Variariles in itne. et Materno, ad praeriicaridumgenlibus illis deslinavii; >•
BRUXELLEN. Praepostero ordine Papiatn et Maurum bi fine : < Biluricas, S. Sevefi episcopi et cohfesso-
ultimo loco annuniiat, elogio ex AdOnenon nibil in- ris, discipuli sancli Marlini episcopi. > Vide infra in
terpolalo. Sic vero incipil : < Treveris, deposilio augmenlo Molani. . '
beali Valerii episcopi, discipuli saticli Petri aposloli. ' GREVEN. : < Item sanctornro Pauii, Vicloris, Hippo-
Qui eura beatis Euchario et Malerno Treverim ve- lyti, Honorali, Pelrosie: Sevcri episcopi Bilirricensis'
niens, post obitum Eucbarii, ibidemper annos quin- et confessoris, discipuli sancli Martiui. In Brilannia,
decim episeopatus fungebalur honore. Cujus praedi- Gildaeabbatis. Vilalis, abbatis. (Conslanlii, ni fallor,
calioais lania fuit instanlia, ul eo adhuc vivente, Perusini) episcopj el marlyfis.»•
per Galliam <et Germaniam Chrisliani paganos nu- ; 'M.OLAN., mitiori ctiaraciere : tEodem die* Sancti
mero sinml et religione superaient. > ln Sabiniano Sulpitii Severi, episcopl Bituricensis et confessofis'
purusest. • •
Aliter incipit HAGEN.,nimirum : < In terrilorio discipuli 'sancli Mai-lini, de quo Gertnariitis, eic. »'
Ubique Sulpitiorum cOnfusio; hic enim Bituricensis*
Trecassino, passio sancli Sabiniairi martyris. Qui episcoptis, ad sancti Martini tempora speclare ne-
fuit litiusunicos Sabini ducis : qui per angelum Do- quaquam potest, ut eviucil Bollandus hoc die/Po-
roini miraculose conversus gsl, et sacrum baptisma trehiae ediliones : < Ift Brrlaniiin, Giltltfi nbb&ifsjex>
suscepil; etpatrem cumpatria relinquens, ad doceo- confessoris. »Tum de Sutpitiol Deuriiiiii: < Pei^srit',
dum alios perrexit: qui ab AureJiano imperatore sahcti Cohstantii episcopi et confessoris. »Noianis ih
infiniias peenas suslinutt, ettandetn decollatus, mar- omnibus ediltonibus, post efogium Papire et Mauri,
tyriHm complevit. > DePapiaet Mauro nibilimmu- litteris Italicis inserturo ex Beria et Adone s < Scri-
tivit. De Valerio lextui baecsoltim addit:« Qui curo ntum esl in gestis beati Mafcelli* »
beato Euchario et Malerno mairnam nartent. Gaiiiae
WLKaL : :—~- J>iV30:
Apud Antiochiam, passio beati Ypoliti niarlyris, qui Novali scliismate aliquanlulum ueceptus, operanie
gratia Christi correclus, ad cbaritalem Ecclesiae rediit, pro qua [RoniUart. add. e\ in qua] illuslre mariy-
rium consummavit. Hierosolimis, sanctissimi Maltlriaeepiscopi, de qtto mita, et plena flde narrant, qiiiu
raulla pro Chrislo perpessus, ultimo in pace vitam finivit. Ipso die, passio sancli Flaviani martyris. M-al-
bodio roonasterio, sanctae Aldegundis virginis. [Apud Bouillart.:..... Fiaviani mariyris. In lerritorio Pari-
siacensi " Baltildis reginae.l
NOT^:. - .
Sic pure Rerinien., Tornacen., Pulsanen., Belin., Greven., Molan. -el editio VUfajecl.-Belgic.
» Memorata noc loco regina Bathildis in causa est D Velerritaum. Corbcicttsis abbati*'Kalenda-
sigriavit.
eur Pratensem codicem hoc die morosus illius censor rium, ante artnos'700 exarattim, eidetri riiei mofteni
interpuros recensern tidn digriatus fuefit. Attamen ascripsit; eadem riie Balbilriis mentionem faciunt
VitaeBalhildis auctor anonymus, Hlius reginre riequa- Martyrologia. S. Hieronymi dicta, Poniisaf<?nsexii
lis, apuri MabillionemAct. S.S. sfec. JI , et apud Bol- saecuii, Fossalense, codices Colbert. AelD; Victorin:
landtuh, tom. II Jaii., Balhildis mortem nt Kal. con-. A el B; Sandionys., Fnlicris. B, Montisbiirg.,. PiiV-
 711 OSUARDI mMmt'1''L'*'•" 712
itensis Eeefesia, inonasierm Corbeiense et Calense, A substilulam fuisse Bathilricm. Non equiden liluram
Bfttbildis largiHoiiiljiuserecta cf nobrlilata, festum irificior; Sed oniillere monilor non debuit qure ma-
iuque spleraHem Imnc dieiii agunt. Sed bis otnnibus ntfs feliquura codicem descripsil, eadem hic Bathil-
argutnenlis adduci non potuit Sollerius ut crederet dis memoriam annuntiatam fuisse. Veniant in hoc
huitc;*Uem ab Usuardo Bathildis inorti fuisse assi- erudilionis genere exercitati jndices. Codicis copiam
gnatutn. Quid tandem illum moratur? Auctoritas facereparatisumus.BouiLi.ART.
CasteUani scilicet, qui ntouuit loco Aidegundis erasae
VARIANTES LECTIONES.
Solus Munerat. posuit sancti, pro beali. Scripsi et oplimis babetur narrant, quo modo Usuardum
Tpo/tlt, morio salifbarbaro, sed pro qno stal pliirinia legisse existimo. Pulsanen., Belin., Greven. et Mo-
codicuin qttaliscunque nuctOritas, ttl hic Herinien., lart. fOrie melitis cnm Adone, narrantur. Rursus
Tornacen., Pulsanen., Antuerp., Munerat. et alio- Greven. el Molan, habent finierit. Tornacen. pro ipso
rtim plurium, ut videhis etiam xui et xxm Atignsti. die, ponit eodem die. Pulsanen., Greven. et Molan.
Molan. recte posuit Hippolyii: proxime Praten. I7tp- omittunt, passio: Flavii in Pulsanen. pro Flaviani,
politi; 9elin. et Gfeven., Hypoliti. Tibi licel prae- error esl, uti et in eodero Malboydo, in Greven.
ferre, qiipd optimuni esl; liceat nobis codicum no- Moalbodio, ia BelXn.Aldegunde.
strorum etiani ttixatam scribendi rationem sequi, In Notavi supefius xivtrJaiuiarii, erasam in Pratensi
Hieronyroianis csl Epoliti, ctc Prima Beli.ni editio coriice Bathildis commeinoralionem, ut Caslellanus
pro Novati, posuil Novatiani : Ulerque ari schisina o" monuerat. Idein ipse in nelis hoc die observat Atde-
concut-rit. Habe.teliam cum iiiiis codicibiis scismate. qundam in prajfalo codice ilidem inductam, ad xui
Tornacen. et Mtinerat. pro correctus, legulit corfe- Novembris. translaiam, cjusque loco subslitutam hic
ptus. Qualibertale reliqui Ypotiti,' eariein scribo BaiftiWem. Atque hrcc causa est, cur hoc etiam die
Hierosotimis, etc.', rie (piibtis alibi. Pro sanctissimi,. a puroruifl numero codex ille exclusus sit. Quomodo
iii Tornaccnsi est saticti, in Belin., gtoriosissithi. ' ahi utranique conjunxerint, alii vero afiter scripse-
Mkthmi et Mathei scribniil codices aliqui, Molan. rilit, ex Attciariis iiileiliges. Genuina Usuardi leclio
Malthmi, Belini priroa editio Naihei, inelius Praten. ex citatis pro texiu codicibus abttnde comprobata
Mathiw, potior esl noslra leclio. ln plefisque nosiris est.
: OBSERVATIONES.
Dte praecedenii non oscitanter adverlimns, nplari ubiqne Prudenlio tot saeculisranteriori praeferendos
in Hieronymianis Hippolytumepiseopum, de aniujuis, «Utemus. Hieronyniiiinorum sensui insistere videtur
utnl inl liomen deformatum sit, qucmadmodiiin et Wandalbertus, tinico suo versiculo :
hoc die dum praefala apegrapha priino loeo legunt:
In Anliochia, pass o sancit Epoliti. Ex riiversis enun- Tertiaque HippolylumAnliocbenrepersonat urbi.
tiandi modis, diversos hos esse pleriqite yolunt, Caslellanus, pag. 461, semel atque iterum Mal-
quamvis in bis codicibus riovuni oinnino non sit, i tliiam Hierosolyimtanum ab Usuardo primtun posi-
ettmdem sanctum semel alqtie iteruin repeti. Egp [! tum iusinuru, lamelsi evidentissimum sit, verbaejus
ingenue fateor, in Hippolytis me baesitare, riumqppo- omnia perroodjce immutata ex Adone hic eliam tran-
. sitas eruditoruni npiniones penitius introspicio. Vide- suinpta. Ado illurae x Roniaito parvo acceperat, ubi
turprior, episcopus <fe aiitiquis, sumenriiis prb cele- sic meinorattir : Jerosolymis, Matihim episcopi, qui
berrimo illo de priscis Ecclesire doclqribus, ut recte, octavns fuit post Jacobnm. Notkerus Adonis phrasim
me quidem judice, hoc die censet Florenlinius. non iiihil transposuit; apttd inartyrologos alios nolus
Verum an ille, qui al>aliquibus Portueiisis episcopus non esl. An hic felicius rem atiigerii Ado, quamin
dicitur? An is, qui colitiif xxu vel xxiu Augiisli ? An priori atinuntiatione; quae et qualia sint, mira illaet
quj a, Prudentio.celebralur? Variant hentenlire. Jam plena fide gesta, videsis in Actis cl in Chronologia
verp qiiis hic nqster Aniiocbiaeuassits? Satis prp- puiiarchartim Hierosolymitanorum anle lomum III
pendeo,,ui riicam bunc ipsmn, illum esse magiium lylaii, p.tg. 6. . ,
de ««(H/HISscriptorem, incerti loci episcopum, cuih - Sequiuir apud Adonem Alexander mariyr, ex hoc
Portuensi martyre neqiiaquam confundendum; sed. a Notkero quoque relatus; qui cur ab Usuardo prre-
obstal, quod in Hieroiiymianis altcr ab allero distin- terilus fuerit, lura demum perspexi, cum Adonis elo-
gualur. Lapis offensionis est Antiocltia : nodum sol- gium saepe expendens el versans, illud rurstis male
veris, au.t scideris, si. liceat Hippolytum magnum translalum, el appltcatuin didici. Nimirum acccpla
Aniiocliiae ascribere, ulpote alicujus ecclesiaeOrien- sunl yerba oinnia ex Rufino lib. vi Hislori;c, cap.
lalts episcopitm, qui a noslris martyrologis xxn vel 29, qiiihus aperte describuiiturcerlamina Alexandri
xviu Augnsti recolaiiir; liuuc verbo pretbyleruin Ro- llierosolyiiiitani, qtii idem ipse a Romano parvo et
mitnutn dicas, quiforle cum Pontiano papa, utestin n" Adone disertissime ponilttr XVIIIMarlii : ul proinde
lleiiscbenianis calalogis, anle lomum 1 Aprilis, exsi- Alexander ille Adonianus, bic abundct, nisi alium
litim passus, posl Cornelii eleclionem, Novatiano quempiani indicaverit auctor Romani parvi, qui
schismali iniplicilus, scd gloriose resipiscens, illu- etiara Deciana persecuiione passus sit, quique hacle-
stre inartyrium, jam aeiate confectus, non Anliochire, nns nos lateat. Caetera ad xvm Martii reinillimus.
seri probabilissime ad Tyberiua ostia snbierk, qui- Hrec procril riubio etiam observavit Caslellaiuis, sed
que a Prudentio egregie laudalus est, non confusns, alio defectu laborare videtur, dum praediclum Ale-
ut vult Baronitis, el a pultherrima Roma, colitur Idibut xandruin in nolis pag. 461 differt ad xu Decembris,
Auqnsli meHsts,iitibidicemns. Haecpncmiltendafuere quasi .idem forel, qui tribus diversis diebus a Ro-
ut delegaltir confusio in oinnia Mariyrologia per Ario- itiano parvo et Adone annunlialur. Menlem ejus non
nem inducla. Ronianiun parvutn breviter legeral: Ah- satis clare assctpior, nisi Graecossequi vetit, qui eo
tiochim, pastio sancli Hippolyli. Sed rem, ni faltor, die Alexandrum llierosoiyniitaniim recolunt, naro
implicuit soltts Ado, elogium illud adjungens, quod qui ibi Atexander ciim socio Epimacho a nostris ce-
ex ipso UsuardjLi;,Noikerus, et recentiores passim lebraltir, tantum ab Hierosolyroitano distat, quan-
acccpere, qtiod]'ie ego Hippolyti Pruderttiani unice lum Alexandria ab Hierosolymis dissita est; ut
pfOpfium exislimo, rton utiqite Antiocheni, nisi qnis salis distihclc explicat Rufintts citalo libro, cap.
in AdOnis jgratiairi allerum quempiam Hippolytum 31 et 35; ilero Eusebius Valesii lib.vi, cap. 41
Novati schismate deceptum, Aiuiochiaepassuin fitigat, et 46, '',.'
quoil nrilri cerle r.on fil verosiroile. Marlyrologos Subslilutus bic ab Usuardo Flavianut ex nullis
uostros maxiiiu san-e facimus, non lanli tatnen, tit cbaractertslicis innotescit, ttlpote sine loci aut tem-
713 MARTYttOl^pBM.— MENS. JAN. 7Ii
poris nola posilus, neque unde illum acceperit, di- A plus lucis reperio, quam Acta exhibeant pag. 835
vinare queo. Fatcor equidein, a Castellano Flavia- et 946. De Aldegunde nihil dicendum superest.
utini bunc Centumceliis collocari, a Baronio. aulem Rabani et ex hoc Nolkeri peculiare de ipsa elo-
Romae ascribi xxvm Januarii. At tam varia con- gium, a Molano relatum, imer ' Auctaria recense-
gesta reperio, ul ea discriminarc non vacet. Nec Bimus. - •
AUCTARIA.
PRATEN.et AGONES HARTWUM , expuncta Alde- depositio sanctre Aldegundis virgims et abbatissae,
guuile, ut in Variantibus dixi, substituunt: t ln ler- sororis beatacWaldetrudi et neptis sanctae Gudilae.»
ritorio Parisiacensi, Ballitriis reginae.» In Hippolyto et Mattbia fere purus est. De Ale-
ANTUERP.-MAX. satis purus est tolo textu usque xandro nihil novi profeft. Sequitur Flavianus. Deni-
sd vkam finivii, sed lunc ex Adone subdil : < Hic que : < In terrilorio Parisiensi, dormilio sanclae Ba-
oclavus post Jacobum apostnlum, Jerosoliinorum thildis, Fraiicorum reginae,quaeCorbeyam raonasle-
rexit ecclesiam. Eodem die, passio beali Alexandri riuro construxit. »
martyris.» De Aldegttnde, recte. . HAGENOYEN., luxalus et niancus est; Hippolytum
ROSVVEYD. In Hippolyto deest elogium. Irt Matlhia, vocal
salis purus est. Tum : < Item beali Alexandri mar- gundem Novaypolitum; Flavianuro, Flaviariuin : Alde-
terrilorio Parisiensi, Batbildera Malbodio
tyris, qui passus est tempore Decii.In Afiica, cxxtv altribuit, etc
mariyrum. > Vide Hieronymiana. < Item Lici tnar-
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Aldegttndisvirginis,
lyris et sociorurn ejus. > Nescio qitem aliiiin indi- B sororis sanctaeWaldetrudis viduie. Flaviani mafty-
care possil praeter Leucium, de qtto xxvm hujus.
< Itera eodem die, dorraitio sanclae Ralthildis. > In ris. Item saucli Hippolyti martyris, cujus passio-
netn Prudentius describit. »
Aldegunde, purus est.
AHTUERP., MAX.-LUBEC, MUNERAT.,ANTUERP.-MAX. ALTEIIPS.,in Anglia auclus, < Item sancli Belliani
LOVANIEN. et LEVDEN.BELGIC.in. texlii omnes puri martyris.» Pttto nomen esse corruptura, forte ex
sunt, sed in eo excedunl, quod Bathitdem reginam Pellicani, vel hujusmodi alio, quod ex apographis
superadjiciant. Hieronyniianis acceplum fuerit.
ULTRAJ.,LEYDEN., ALBERGEN. et DANIC.plus ali- Editio LUBECO-COL. Cum codicibus superius ci-
quid de Alexandro scribunt, quam posucril Ario. tatis convenit, hoe peculiare subnectens : < Malbo-
lta eniin babent: < Item Hierosolymi3, nalale beati dio monasterio, sancli (sanctae) Aldegundis virginis
Alexandri episcopi. Qui sub Deciana persecutione nobilissimae, qure ex regio genere orta, Christuin
judicii pro confessione sislilur, vinculisque tradiliis, sibi in perpetuiun sponsum etegit, qui etiam eam
dum longaeva aetatis veneranda fulgeret caniiie, in lantnm dilexit, quod srepe ei visibilem angelum
postquam frequenter Dominum suis glorificavcral pro solatio miserat.» Sed hrec eleganlius expriroit
passionibus, nunc de iribulalionibus [ila leguht UL- Molanus ex Rabano, et Notkero : < Quae lempore
TRAJ.et LEYDEN. , melius alii de trtbunalibus] ad Dagoberti regis Francorum ex nobili genere proge-
vincula, nunc de vinculis ad tribunalia perlractus, virginiialis propositum elegit, in quo et pef-
inter ipsa vicissim sibi succedentia torraenta, bealo nita, roansil, saepiusque illi angelica visio revelala tuit,
iine quievit. > Ita fere eliam. C exhortans eam, ut in proposilo permaneret. Novis-
VATICAN., sub num. et
5949, STROZZ., elc. Rectius sime vero ciim magna clarilate ccjeiestislumiriis, ad
el simplicius GREVEN. et MOLAN. < ltem beati Ale- vitam migravilaelertiam. >
xandri. Hic Deciana persecutione pro confessione
fidei judiciis sistilur, et vinculis carceris traditur. GREVEN. : < In Africa, Pellicani, Clericiani, Phi-
Qui cura longrevre aelatis veneranda cairitie, > etc lippiani, el aliorum cxxtv.» Ex Hieronym. Vide Bol-
j ddit GREVEN. : «Videtur isle ille esse, quem Usuar- landutn. < Lucii tnartyris, et socioruro ejus. Batil-
dus ponit xv Kal. Aprilis. > Hoc est, quod et nos pu- dis reginae Franciae, quae post raorfein Clodovaeiviri
tamus qon omnino esse compertum. Videatur Bol- sui monasteriurri ingressa, in inagna se humililate
landus.hac die. dejiciens, Chrislo conformari salagebat. Etiaiu poni-
CENTULEN. Usuardi contraclor incipit a Matthia, tur VIIKal. Februarii, sed melius hic.»
legens fere, ut Rom. parvuiu : < Hierosolyrais beali MOLAN., praeter dicta, minori charactere scribil:
Matihiae episcopi et marlyris, qui oclavus post Ja- < Eodem die beatae raemoriae, Antonii Peregrini
cobum lLLi'Ob()lyinorum rexit ecclesiam. > Sequitur Patavini, ex Manziorum familia nati, qui omnia
Hippolylus. Tum : < Eoriem die sancli Alexandri loca sancta visilavit et defunctus esl HCCLXVII. >
marlyris. > In fiue perperam arijicit: « Alexandriae, In postremis edilionibus Alexandrum oinisit, baud
sancti Metrani martyris, > qui ad diera sequentem dubie quod cura Greveno dubitare coeperit; ulruin
hic idem non esset curo eo, qui xvui Martii po«-
'spectat.
BRUXELLEN. sic orditiir : « Malbodio monaslerio, nitur.
Pridie Kal. Die 31.
Apud Alexandriam, natalis beati Metrani marlyris, quo nolenle impia verba proferre ad jussionem pa-
ganorum, omne corpus ejus fustibus coliiserunt; vultumque et oculos aculis calarois terebrariles, extra
urbeni cura cruciatibus expulerunt, ibique spirituro, qui in eo superal, lapidibus ejecerunt. Item Atexaii-
driae, sanciorura marlyrum Saturnini, Tbyrsi et Victoris. Apud Trienlitiam urbem, sancli Vigilii episcopi
€l marlyris. [Bout7/ai«.om. Apud Tricnlinara marlyris a.]
NOT&.
Codices puriofes censenliir soli Herinien., Tomacen. et Anluerp.-Major.
» Addit huic articttlo Sollerius. Apud Trietuinatn D graphum Tridentfni Vigilii menlionero hoc die fe-
urbem, sancti Vigilii episcopiel martyris. Sic sui co- cerit. Imiiatus fuerat Usuardus Martyrologiaquae
dicesjlleriniensis et Toruacensis hujus diei arlicu- ante se composueranl Beda, Fiorus, eic Postea te-
lum «laudunt. Sic eliam Dervensis longe vctuslior. clis Vigitii actis, errorem correxit. Quaro apte id
•
ltaqne non dubitim est qtiin prinium Usuardi aulo- fecerit, die 26 Junii dicelur. BOUILLART.

PATKOI..CXXIU. 23
TIS USUARDIMONACHI 716
VARIANTESLECTIONES.
Vix quidquam occurrit nolatu dignum prreter dif- A Greven. et Molan., major nempe numerus codicum,
ferenliam mter Antuerp.-Majorero, et duos alios quorum auctoritate definienda, ut plurimum, Usuardi
codices pro textu citatos. Siquidem ille puram Ado- simplicitas. Et licet codices multi alH, praesenim
nis leclionem Usuardinae.tanlillum immutatae prae- Herinien. et Tornaceri. opposilum traderent, illis
lulisse videlur. Ilaque pro beati, legil sancii. Deinde cedendum putaveram, q.uousque ad vera Pratensis
posl marlyris, sic pergit : Quem correvtum pagani lectione a Castellano facuis sum certior. Respondit
jubent impia verba proferre, quod illo recusdnte, Itic uhimis suis lilteris, xxxi Januarii HDCCXI aliena
omne corput...... ibique quod in eo tuperaret tpiri- manti ad me dalis, in baec verba : Dum etl ad S.
tus, etc. AnnuntialiOnera secundam sic format idem Germani a Pratit; apparet Jitura (xxxi Januarii de
codex: Tirsi, Saturnini et Vittoris, quorum gesta quo quaesieram) verosimiliter.sancti Vigilii,qui xxvi
habentur. Alii scribunl Tyrsi: nobis praeplacet Ado- Junii denuo recurrit, ted eadem prima manu, qua
nis orlhographia, qua ilidem supra ad xxvm usi reliqua tcripta sunt. Quid ex i)is, cura annunliatione
fuiraus. Rursus, Anluerp-Maj. incipil : Eodem xxvi Junii collatis, deducendum sit, in praefatione
ttie, etc Herinien. autem pro Vigilii male scribil explicavimus; hic, mihi salis sit unum evicisse,
Vigili. nempe in vetustissimis UsuaVdi apograpbis, quale
Superest nova ex codice Pratensl aliisque contro- certe Pratense censeri debel, posilum obm hoc die
versia, ac nimiruro Vigiliut Tridentinnt ab Usuardo Vigilium, ac proinde in prirao ipso Usuardi aulo-
ipso boc die, an xxvi Junti reiatus sit? Cilato Pra- grapho, atque adeo veram, et puram esse. noslram
tensi subscribunt Antuerp., Max.-Lubec, Munerat., lectionem. ,
OBSERVATIONES.
Singulare auctoris Romani parvi, in colligendis jj numero a ttbrariis, vel omisso, vel mendose ex-
ex Rufino sanctis, studium, ul lotd opere srepe presso, aut pluribus ad unum jemere revocatis; so-
proditur, ila hic manifesle patet in glorioso sene ciis nunc omissis, nunc neglecta interpunctione,
Alexandrino nomine Melra, de quo in tractatu Chro- alinnde ascitis, aut ex nomintUn similittidine iisdem
liologieo Patriarcharum obiler locuti sumus nnm. perperam repetilis. Quaeomriiri cum bic animis no-
464, sed quem hic ex recepto scribendi modo cura stris observarentur, ne quidem quod conjectaremus,
Martyrologis nostris Melranum dicimus. Hic itaque satis erat expeditum. > Nec nobis prompluro est
a Roraano parvo sic primum consignatus est: Ale- confusa hxc secernere. C;eterum Usuardi error in
xandrim, tencti Metrani marlyrit. Sumptus est ex recenliores Iransiit satis feliciter pro aliqua parte ex
celebri Dionysii Alexandrini ad Fabium Aniiocbe- ms. S. Cyriaci a Baronio correclus. Dubitan potest,
num epistola, quam ex Eusebio, et Rufino recusam an Wandalberti versus occasionem aliis non dede-
hab.es apud Ruinartiuro inler Sincera et Selecta a rint tres illos ex roajori numero seligendi. Sic ille
pag. 103. Inde totum suum elogium aecepit Ado, cecinefat:
quod Noikerus intactum reliquit, Nosler vero mo- SalurniDeluum egregiomTbyrsiquetroptiBum,
dice abbreviahs obscurius reddidit, ut ex codice VictorisquesimulJanl detertninat orbeui.
Antuerp.-Majore in Variantibus facit patescit. An-
nunliatio allera solitis Adonis el ab ipso indetermi- VigiHumTridentinum ab Usttordo hoc ipso die,
nate expressa : Item, sanciorum Saturnini, Thyrsi et post Roraanum parvura et Adotiem, consigiiatum
Vicloris. Notkerus Hieronymiana prrelulit, in quo oronino credimus, ut supra in Varianlibus dictum
sallem aliqua intcr hos aliosque marlyres repcritur p*- est. Ita itlum primus aniiunlial Roniani parvi auctor:
distinclio. Rerri confudit Usuardus, palaestraro assi- Trientinm, tancti VigUiiepiscopiel martyris. Hinc ab
gnando Alexandrim, cui in praelalis Hieronymianis Adone posilus iisdem ipsis verbis, quae ex eo Usttar-
alii prorsus martyres tribuuntur. Recle et solide hic dus et Notkerus descripsere. Vide Acta ejus illtt-
Observavit Bollandus, pag. 1080, < difficile esse, strata xxvi Junii, quo die a Romano moderno re-
cum Acta sunl, sarictorum martyrum fide ceria na- fertur.
tales stabilire; loco, in quo patraam adepli, saepe
AUCTARIA.
Jncipio a defeclu, qucm supra notavi in codicibus Solus LOVANIEN. in eo purus est, quod ullimo locp
;PRATEN.,PULSANEN., ANTUERP.,MAX.-LUBEC,MU- habeat de Vigilio, ut supra in lextu.
NERAT-,GREVEN.,MOLAN.et AGON.UARTYRUU, qui CENTUI.EN. de Metrano egit die praecorienli, ul
.omnes Vigilium hodie omiserunt. vide ibi In Auctariis. Hic vero : « Alexanuriae, san-
ROSWEYD., in prima nec plane Adoiiianus, nec ctorum marlyrum Tirsi, Saturnini et Victoris, quo-
Usuardinus est, quarhvis iu re coiivenianl. ln se- rum gesta habentur. > In Vigilio purus est.
cunda iteni omnino purus non esl. Vigilio ctiam BRUXELLEN. de Cyro et Joanne legit, ciim codici-
caret, cujus loco adjicit : < Et natale sanctorum xv bus niediaenolae supra. De Melrano babet elogium
sacerdotum. .> Quae quidero ex Hieronymianis ac- Adonis purum. De Saluriiino, etc, ut supra. Tum
eepla sunt. Sedquid hoc quod addilur, El beati Julii de suo disparata coniungii, hoc modo: < Et apud
confessoris..'Ao de presbytero agit, qui cum Juliano D Trienlinain urbem, Vigilti papae, el martyris; qui
diacono fratre in Actis Novarirein Ilalia ponilur. ob id quod Anlennium (Anlhimum) Conslanlinopoli-
ALBPRGEN. ita incipit : « Natale beatorum mar- larnim episcopum de h:eresi condemnaium, ad.sedetn
tyrum Cyri, et Joannjs. > Additur in LOVANIEN,:- suam noluit revocare, jussu imperatoris ignominiose
< Quoruni primus ex Alexandria, metropoli Egypti, tractatus, roittilur in exilitim; ubi de eo, quod in
secttndus de civitate Edissena exstiiit oriundus. > Silverio papa suo praedccessore, inique comroisit,
ANTUERP.-MAX. , |ULTRAJECT., LEH>EN,,DANICet digne pcenitendo, veniae locum invenit, et /ilam
EDITIOULTRAJ.-BELO. ad complendum elogium haec feliciter lerroinavit. Hic conslituil, ut in ecclesiis
supradictis adjiciunl: < Qui temporibus Diocletiani missae versus Orientera celebrentur. Item Gelasii
<3tMaximiani primum lenti et in carcerera roissi, episcopi. >
4eiD.de virgis caesi et facibus ignitis adusti, acelo HAGENOYEN. Post purum et integrura Usuardi
satcque superfusi, ac cilicio confricali, piceqtte fer- textura, addit: « Eodem die iranslatio sancti Eu-
vente perfusi, ad ultimum decollati, martyrium com- scacii [Eusladii] episcepi et confessoris. > Sequilur
pleverunt.» De Saturnino et sociis adjunguntomnes, de Cyro et Joairoe, ut supra. Tum : « Item Mutinae,
<quorura gesta babenlur, > quac utinain vera essent! sancii Geminiani episcopi et confessoris. >
 717 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 71«
A^UICINCT. pro Thyrti, legit Tyrtiml. Aconfessoris, cujus exeqttiis sanctus Severus Ra-
VtcTORiN., in fine: < Et sanclorum Abba Cyri et vennensis, in iuissariim solennia raptus in spiritu,
Joannis. Eodem die apud Tridentinam urbera, B. se interfuisse dicebat. Jtilii, et Jtiliairi fralrum.
Vigilii episcopi et marlyris, » CODEXREG. SUEC, Sancti Gandi Eboracensis [Gaudi Ebroicensis] epi-
sigaatnsnttm. 130, et VATICAN., num. 5949, habent, scopi et confessoris. terrilorio Trecassino, sancli
ln
tti superius, Trientinam. ABDINGHEFF. Apud Trien- Potanii confessoris. In Anglia, Keneswitre, abba-
ftmt. STROZZ.et MEDIC< Apud Trientinam civita- tissae. Ambianis, Vulfaevirginis. Translalio sancti
tem, natalis sancti Vigilii episcopi et confessoris. > Marci de Alexandria Venelias, anno DominiCCCCLXV
MATRICCARTHUs.-ULTRAj.absqueposilione: <Vigilii (aliquot certe seculis serius). Edani episcopi et
cpiscopi et marlyris.» confessoris. >
AMBIAN. .< In Galliis Ambiani, transilus sanctre MOLAN. : «Ipso die, sancti Veronis [Veroni] con-
Vulphiae. » fessoris. Eodem die, sanctorura martyrum Cyri et
DIVION.S. Benigni. < Divioni > [aliud exemplar Joarinis. Item Mutinae,sancti Genimiaiii (mak Be-
Divione] < translatio corporis sancti Eustadii pre- linum transcripsit, in quo^supra habetur Geminiani)
sbyteri et coufessorjs. > episcopi et confessoris. Eodem die, sancti Julii con-
REG.SUEC, num. 130 : < Et sanctorum Abbacyri, fessoris. Eodem die, trauslatio sancti. Marci evan-
el Joaimis. • Alius codex nuro. 438: <Civitate Gra- gelistae, ab Alexandria iEgypli ad Venelias. Apud
tianapoli, natalis sancli Patrocli martyris, ejusdem Trienlinam urbem, sanctf Vigilii episcopi et mar-
civitatis episcopi.» tyris. ln Galliis Ambianis, transitus sanctac Vulliae.
AUGCSTODDN. D. LE MARE: < Apud.Divionem, re- R Civitate Eboracensi beali Gaudi, ejusdem urbis epif
motio sancli Benigni raartyris. > " scopi. > Tum aliis nrinoribns lypis: < Marceliaeviduae,
VATICAN., num. 3949 : < Natalis sanctorum Cyri ad quam scribit bealus Hieronymus. > Posleriores
et Joannis. Et sancli Cyriaci episcopi el marlyris. edittones alium ordinem exhibent, in quibus primo
Eodera die natalis sancli Pascbasii abbatis. > Penul- loco refertur < Vigilius Tridenlinus. > Deinde : < In
limo loco babet de Vigilio. Galiiis Ambianis, transitus sanctae Vulfiae.> De
STROZZ et MEDIC.< Item translalio sancti Gemi- Gaudo episcopo melius bic scribitur: < Civitale
niani episcopi et confessoris, apud Mulinensem civi- Ebroicensi. Eodem die sanctortim marlyrum Cyri
talem Italiae, magnaesanclitalis viri. > Agunt eliam et Joannis, roirilicorum et abslinenlium argento.»
<deVigilio. Sumunlur ii tituli ex Graecoelogio, o<!ayiot x«i 6au-
BELIN.Post texlum, ubi Trisi pro Thyrsi scribit, ftKxavpyolavapyvpot,quod sic ineiitis interpretatura
baec addit: < Eodem die, sanctorum martyrum Cyri iii Actis redditur, < sancti et mirabilium elfectores,
et Joannis. Item Mutinae, sancli Geminiani episcopi gralis in firmos curantes. > Sequilur: < Item Mu-
et confessoris. Eodem die, sancli Julii confessoris. tinae, sancti Geminiani, > elc De Julio, ut supra.
Eodem die, translalio sancti Marci Evangelistae, ab Hic ilerum rectius; < In Castriioco, translalio sancti
Alexandria ./Egypti ad civilatem Venetiarum. > In Veroni confessoris. Eodem die, translatio sancli
altera editione adjicilur: < Apud Trietilinam urbero, Marci evangelislre, > elc, ut in pr.iori. Prudenter
sancti Vigilii episcopi et martyris. > hic omillitur translationis corporis sanclissimi
Editio LUBECO-COL. incipit ab elogio Cyri et evangelistae annus, quetn supra inale nolatum riixi-
Joannis, quate supra Tetulimus ex codicibus mediae mus ad annum CCCCLXV. Certum quidem est, prae-
notae. Sequiiur, prima tlsuardi aniuintialio satis C dictam feslivitatera sotemniter hoc die recoli Vene-
pure. Item altera de Sattirnino et sociis, cum addito, tiis in magniiica illa dticali basilica, serenissimae
< quorum gesla habentnr. > Tum: < Eodem die, Reipublicae patrono et proleclori riicata, tametsi de
translalio sancli Marci Evangelistae. In territorio vero translationis die, aut nicnse,- aul anno, post
Trecassino, sancti Pontanii confessoris. Ipso die, multas eruditorura viroruin disquisiliones, uilril lia-
sancii Edani, cpiscopi et confessoris. > Vigilius ctenus satis comperlum profcratur : ego cerle cau-
praetermissus est. dide fateor, mihi, cum de patriarcbis Alexajidrinis
GREVEN. : < Cyri el Joannis marlyrum, qui jussu scriberem, id sludiosissime quaerenti, nusquaui li-
Diocleliani et Maximiani imperatorum, primo tenti, cuisse praedictaetranslationis satis expressa vestigia
deinde in carcerem missi, postea virgis caesi, et deprehendere. Quomodocunque res facta fuerit pro-
facibus ignitis adusti, ad ultimum decollali, > etc. babilior fert opinio, non ante initium saeculiix ve-
« Apud Tridentinam urbem, teste Adone, sancli Vi- nerabile corpus Alexandria Venetias deportatum, et
gilii episcopi et roartyris, qui in vi Kal. Julii poni- si translationis historiae crcdimus, nolanda erunt
lur. Passio sanctoruro Pontici, el Blandinae, dequi- Leonis Armeni tempora inter annum DCCCXIU et
bus in n Junii. Tarsici, Zotici et Aroinoni. llem DCCCXX, ut proinde superius recte indicaverim,
Pulii, Gelasii, Hippolyti el Juli confessorum. Aure- aliquot saeculis post annum CCCCLXV a Greveno si-
liani marlyris. Torcaci [Torquati, ni fallor,] cpiscopi gnaium, accidisse. Vide iri Actis xxv Aprilis a pag.
et confessoris. Geroiniani, Mulinensis episcopi et 353, et Tillemoiitium lonio II, a pag. 98.

MENSIS FEBRUARIUS
HABET DIE3 XXVIII.

Kalendis. p;e j.
Nalalis beati Ignalii episcopi et martyris , qui tertitts posl Pelrum apostolum Anliochenam rexit eccle-
siam: ac perseculione Trajani Romam vinclus mittitur, ubi prresente eodero, circumsedente senatu,
immanissimis poenarum suppliciis primo affeclus, dehincleonibus objicitur, corumqqe dentibus prsefocaius,
hostia Christi efficilur. ApudSmirnam, sancli Pionii raartyris, qui post squalorcm carceris, ubi multos
fratrum ad martyrii lolerantiam suis exhorlalionibus roboravit, crucialibus mutlis vexalus , clavis con-
fixus, el ardenii rogo superposilus, bealum pro Cbrislo vilae finem sortitus esl. Passi sunt cum eo et alii
quindecim. Eodem die. beali Epbrem Edessenaeecclesiaediaconi. In ojjpirio Tricaslrino, sancti Pauli ept-
 719 USUARDIMONACHI 720
scopi, cujus et vila virlttlibus claruit, el mors pretiosa miraculis commendatur. In Scolia, sanetse Brigidae
virginis, cuius vila miraculis claruit.
NOTvE.
Ex Pralen., Herinien., Muneralo, Greveno et Molano.
VARIANTESLECTIONES;
Greven. et Molan. Natale pro nalalis, quod hic .A hic Pronii: ille Pinonii. Scalorem pro squalorem in
in aliis edd. correxil. Item, post beatum Petrum, Muneralo, error esl. Greven. et Molan. mutant
vocem bealum oniillunt alii, ttt fecit Ado. Herinien. vitm finem in finem vilm. Herinien. cum Greven.
voces transposuit, pro rexit ecclesiam, legens, ec- legil Effrem. Munerat. Effren.; alteras Molani edi-
ctesidm rexit. Traditur pro miltitur habent Greven. liones Ephrmm; servanda, ex codicihus aliis, textus
et Molan., sed hic in aliis eroendavit. Prmsente lectio. Sic Munerat. et Greven. scribunt Edissenm.
«Trajano legil Herinien. Eo prmsente, Munerat. me- Nimium hic sapit Greven. dum ita pronunliat : In
lius in textu. Munerat. parlicularo inleijicit, ac oppido Tricastrino, alias Tricassino. Nihilo melius
eircumsedente. In Praten. apographo noslro pro Molan. Trecassino ex Adone. Schothia vel scotia
affeclus, scriploris forlasse vilio, legilur affecto. pro Hibernia hic sumilur, ubi Brigidam lego, non
Pro dehinc, Greven. el Molan. ponunt deinde. No- Brigilam, ut Pratensis.
men Pionii male efformant Herinien. et Muuerat.
OBSERVATIONES.
' Sanctissirai
Teophori nulla in Fnslis noslris La- circa medium islius mensis passio cerlo contigisse
tinis antiqiiior cxslal raemoria, quam ea quae ai vldealur), sed cur ad v Aprilis Pionium transferat
Homano p;irvo primuni posita esl hoc die : Antio- Caslellanus, nondum salis inlelligo.
tliiw; Ignalii episcopi et marlyris. Auctorem Actai Nec magis liquet, unde asserere polueril idem
llta viriisse existimo, quae post alios a majoribnsi Caslellanus, clarissiraum Ephrmm decessisse ix
noslris vulgala, atque olim ab Adone contracta, rii- Julii. Hunc primus hoc die, ncscioob quam causam,
seftissime exprimunt, boc ipso die Kal. Februarii B retulil Ado, ex quo ipsum Noster, et ex hoc reliqui
marlyrium complevisse anno Trajani xi, Attico et passim accepere': Nihil praeterinisit Bollandus, quo
MarcelloCoss.; ritque ex eo Adonis compendio, inter omnia de eo scripta colligerel; quid addiderint re-
Festivitates apostolorumrelalo, pauca illasua Usuar- cenliores examinare non vacat, coniinuam vitaese-
dus decerpsit, nec sic lamen ad veritatem satis riem lexuit Titlemontius tomo VIII, a pag. 2S9 ad
exacta. Genuina ipsa et sincera Ignatii Acta priinus 319. Paulus tricastrinus etiam Adoni-tnus esl, malc
irt lucem prolnlit Usserius arino MDCXLVII, quse mi- illic, forte librarii vitio, Trecassinw urbi ascriplus,
rtim est Henscbenio non innotuisse , de caelero quod a Nolkero servatum est, a Nosiro prudenter
inclytissimi roartyris res" geslas diligenlissime pro- (ut credimus) correctum, licet in mullis ejus apo-
secuto. Eadein itla Usseriana recudi curavit Rui- grapbis remanserit. Virie Acta pag. 93, et Castel-
nariius inter selecla a pag. 9, ac prarterea fontem ianum pag. 487. Solius Brigida hoc die meminit
ipsum Graecum in bibliolheca Colbertina feliciier Beda; Florus niodo suobrevem adjecit lauriationero;
fepertum, cum nova inlerpretalione ad calcem ad- Ado singulare miraculuro, inter Aitctaria referen-
jecit a pag. 695, in quibas certamen clare signatur dum; Noster id soltim ex Adone nmiiiavit, quod lex
xin Kal. Janudni, seu xx Decembris, ad quero tus exbibet. Anliquissimiim illius virgiuis ciillum
diem Caslellaniiseura reinisit, justo, ni fallor, scru- probant pleraque apograpba Hieronymiana, Raba-
ptilosior. Recenliores alii in laudando Ignatio sly- nus Scotiam medii revi, non male miitavit in Hiber-
ium exercuere; sufficiat Tilleinonlium indicasse niam, uti etiam Notkerus, qui tamen Brigittam scri-
totno II, a pag. 190 ad 212, praeter notas. Nos de psit. Credo equidem Castellanum inter s.inctas, cae-
bis pltira in Februarii Suppleinento. C tera sinonymas, solerter distinxisse, ila ut alia Bri-
De Pibnio sic agunl Hieronyraiana, ul interprele gida, quae hoc die colilur; alia Gallica, Britta; alia
ct cofnraentatore opus sit, qualem sese praebuitFIo- demum Sueca, quaemodo notissima est, Birgitia dici
reniitiius. Clare Romanum parvuin : Stnyrnm, Pio- debeat. In iis, quae Hibernirepalronara speclant, ni-
nii martyris et aliorum xv. Hic Acta sinceriora prae hildesidefaripassus esl Bollandus, vitas quioqne di-
oculis habiiisse vidctur Ado, ex quibus primo loco versas illustrans, qttas haud immerito, saltem ex
texlwn suunt composuit, a Noslro pro majori parte parte, suspectas habent eruditi neoterici. Caelerum
transumptum, rescissa periodo coiitroversa : Qui ex dictis patet texlnm noslrum inlegrum, ordine
persecutioneAhtonini Veri, elc Videanlur Acla ipsa duntaxal non nihil iinmulalo, ex Adone profluere,
a Rollando diligenler expensa, ubi in prolegomcnis ctti Notkerus ea adjunxit, quac prretcr Brigidam in
dillicullales explicanlur, quce eliam hoc tenipoie Rabano repereral. Wandalberlus earo solam hodie
viris erudilis dissertalionum maleriaro praebent, ut celebrat:
est aputl Ruinariiuro a pag. 120, et apnd Tillemon-
liiim tomo 111,a pag. 367. Faleor in Actis aliuin BrigidaVirgopotensFebrui sibi primaKalendas
diem notari, nempe iy Idus seu xn Martii (cuin Scotorums.unii inirocelebratafavore.
AUCTARIA.
TORNACEN., plerumquepurus et inleger, bodie de-;D haliet: < lpso die. sancli Ignalii episcopi et marty-
ficit in elogiis Pionii Smyrnensis etPatifi Tricaslri- ris.» '
ni;"sic lanien ut posl Pionii martyns, non ouiitt t, ROSWEYD. Ignalii elogium etiam omittit. In Pio-
passi suut-cum. eo et alii xv. nio iiilerpolatus el inuliiatus est. Tuxn: < Ravennae,
MABCBIANEN. texttim purum babet, exceplo Pau- Siveri episcopi et confessoris. »In Ephraem,purus.
lo, qui plane oroissus est. < In Scotia, Brigidaevirginis, > tit Beda. « Eodem
ANTUERP.-MAJ. expunclumliiceliamPionii elogiunu die, S. Pauli civitalis Castrinac episcopi et coiifesso-
In Epbfaein salis purusesti Tum, rie Rrigiria, ex xis.i
Arionetexlui seperadriit :« Qurecum lignum altaris, PULSANEN. De Pionio el Ephrtem tacet; addit au-
in lestimoniiun surevirginilalis letigisset, [stalim] tem in line : < ln monte Gargano, deposilio beaii
viride factumest. » In Paulo purus, postea iiiserit:- Paschasii abbatis. Dehoc Pascbasio nihil qiiidquam
4 Eodem die, translatio sancli Audoeniarchiepisco- liaciciius invenire licuil. >
lii. >In fincde Ignaiio, ex ArionisMafVrologio soluni ANTTF.UI>.,M.\x.-Li;iiecelUGUEi.i.iA.N,loio rcliqtro
 721 MARTYROLOGIUM.- MENS. FEBR. 722
textu salispuri, addunt de Rrigida ex Adone, quod A CodexS. RICALDI : < AgrippianiAniciensis cpiscopl
supra dedimus. El in fine: « Ipso dife, sanctoruni et Confessoris. » In Actis', Agrippani:
episcoporumPolycarpi, et Severiani. > Virieanimail- STROZZ.et MEDIC: < Apud Scotiam, S. Brigirlrc.
versionem hisloricam in Aclis, pag. 933. De virg. . . IIujus vitam virlutibus, ac miraculis ad-
iisdem SS. saepiusinfra. mirandam S. Donatus Scolus, episcopus Fesiilanus
ANTUERP-MAX. , LEVDEN.-BELG. cl edilio UI.TRAJ.- scribens coromendat. llem, translalio corporis sati-
BELG.a praecedentibiissolo ordine differunt. Poly- cli Aldoeni archiepiscopi, quanrio a Gallia per visio-
carpum et Severiattum Brigidae prseponenles: ilem nera Roberli, inclyli Normannorum regis. Rotoma-
quod Pionio x truitummodovel xu socios ascribant. gum Irruislalum est, anno DominicaeIncarnationis
LOVANIEN. Similis omnino esset, riisi carerel loto DCCCCXVIII. ltem, sanclorum episcoporuni Polycarpi
Pionii elogio, atque eiiam sociis xv. et Severiani. Apud civilalem Ravennatn, natale S.
ULTRAJ.,LEYDEN., ALBERG. et DANICde lgnatio Severi archicpiscopi. Ilem sancti Praecordii marly-
post verba textus, adjiciunl: < Hic quodam tempore ris. » An non Prmcordii <Corbeiensis?
per visionemin coelumraptus, vidit et audivil quo- Eriit. LUBECO-COL. : Anliochire, natale B. Igna-
modo angeli per aniipbonarum reciprocalionem, tii, etc, > ut sttpra ex ULTRAJ.et aliis. Sequilur':.
sanctae Trinilati hymnos canebant. Qua visione < In Scotia, sanctre Brigidre virginis. Qure ciim de
edoclus, constiluit in Antiocliena ecclesia, juxta mo- manu episcnpi velamen inore tnonialiiini acccpissct.
dtiin visionis, antiphonas decantari. Deinde per bea- super capttl suum lectis orationibus, capite subroisso
tum Arobrosium ritus canttis de Graecistransivit ad lignum allaris letigisset in leslirooniiim virginitatis
Latinos. >Pionio solum addtmt socios xu. Peiiuliimo g suae, stalim viride faclum est, ct in perpcluiim viri-
loco de Polycarpo et Severiano. Demura de Brigida de et itnputribiie permansit. > In Pionio Adonem
utsupra. describit. Post Ephraem el Paulum, ponit Polycar-
CENTUI.EN. : < Romae,passio sancli Ignatii Anlio- pum ct Severianum. Ullima loco : < Piclavis, sancli
ehensis episcopi, beati Jobannis apostoli discipulus, Leotris confessoris. >
tercius posl beattim Petrum Antiochenam rexit ec- BELIN.,in Ignatio salis purus est. Secundo loco
clesiam. Apud Zmirnam, Pionii martyris el alioruin habet: < In oppido Trecassino, etc » Scquitur :
xv. Eodem die, sancli EiTrem, Adessenaeecclesiae <Apud Scoiiam,» elc, ut codicessupra. < Ravennae,
diaconi. In Scocia, sanctae Brigiriaevirginis. Trecas, sancli Severi episcopi elconfessoris.iTum.de Pionio,
sancti Pauli episcopi et confessoris. > An hic alius ctijus elogium mulilat. Ullimo loco de beatq
sit a Tricaslrino, vide Praelcrmissos et Acla, Ephraem.
pag. 95. GREVEN. : < Ravennrc, dcpositio sancti Severi epi-
BRUXELLEN. ila incipit: < In Scocbia, S. Bregidre scopi et confessoris. Qui. ex lanificio victum quaeri-
virginis/Quaecum lignum, > elc, quibus addil: <Ao tans, per columbam caelilusmissam designatns est
pluribus miraculis vila ejus praeclaritil. > Ignalio in episcopuni assumendus. Aiii vottint quod lric sit
proprium elogiuni texit, quod non censui describen- memoria ejus, el Vincentiae uxoris, filiaeqtteInno-
dum. Sequilur: «llem Gallenili marlyris, qui ctini cenliae, undecimo vero Kal. Novembris, deposilio.
praefalobeato Ignalio passus est. > Pionii cncomiuro, Ipso die, sanclorum episcoporum, elc Item beati Se-
luxalum refert. De Ephraemo fere ut textus. «Itein verii episcopi et confessoris, ctijus corpus in Basilica
sancti Pauii, civitatis Trecassinae, Caslrive Vppidoti r melropolitana bealae Mariae Rolhomagensi, populis
episcopi, cujusvila, >clc. <Eodem die, beatorumPo- " hac die reverenler.ostenditur. Pictavis, sancli Leo-
lycarpi et Severiani episcoporum et Praecordii pre- nis conf. Euberli episcopi et confessoris. Metis, Si-
sbyieri. Et translatio sancti Andoeni [Audocni] Ro- geberti confessoris, Severi presbyteri etconfessoris,
thomagensis arcbicpiscopi. > Ejus vita dabilur xxiv de qtio i Dialogorum Gregorius narrat, quod ari in-
Augtisti. firmum vocalus, cum propler opus putalionis vineaa
HAGENOYEN. proprio etiam marle Ignalio elogium suaepauliilum tardasset ire, illeque defuiiclus fuissel,
aptavit. In Pionio, Ephraemo,Pauto, salis purus est, amarissiine flens, ad vitara etiro revoca.vcrit. Alii la-
pr.elerquam quod pritno soliim tribuat xu socios. men bunc habent xv Kal. Marlii. Ilem, sanclorura
Tuin : < In Scolia, sanclae Brigidaevirginis, quaepcr Dionysii el Publii. » Ex codicibus Hieronymianis.
multiis crat prophelata lam paganos , qtiam Cbri- MOLAN. De Brigida, < hreccnm lignum, etc. » De
stianos. Quaecum quodam leinpore, elc Ipso die, Severo et Severio, ut Greven < In Vasliaco, natalis
sanclorinn episcoporum Polycarpi el Severiani. » sancli Praecordiiconfessoris.»Deinde charactere inir
Vide quae superitis dicla sunt. nnto: t Metis Sige!;erti conf. el regis: qui inler
AOUICINCT. Pro Trecassino, vel polius Tricaslino, alias virlules viginli monasteria construxil. Passio.
aut Tricastrino, legil Tegaslri. > sanctoruro Vindemialis, Eugenii, el Longini: de qui-
Turon. in Cbronicis, lib. n. lnsulis, sancti
VATICAN., num. 5949 : < Bavennce, sancti Severi busGreg,
Euberti conf. qui licet vita Deo sil nola et bominibus
episcopi. > Aridunt VICTORIN. el REG. SUECViri ignota, credilur taroen esse merili praeclari. Cujtis
gloriosi. corpus requiescil in S. Pelro. » In cditidnibus aliis
DAVERON. perperam hoc die habei: < Ilem Severi ry accedit de Severo Ravennate : ( Qucm Deus dela-
cpiscopi, cognouiento Sulpitii, beati Marlini Turo- nificii arte ad episcopalum suslulil. Die prinia, prae-
nensis diseipuli, Biiiiricensis civilalj* Pontificis, ge- fectiim Ypnpantes Doraini et Dei, Salvatoris noslri
nere ac sapientia clarissimi. > Varii hoc die Severi Jesu Chrisii. Et sancli
reciirrunt, de quibus virienrius index Praeterroisso- Augista, sancti Ursi episcopi marlyris Tryphonis Civitate
ruro etCastellanus, pag. 486 et 487. ejusdera eivitatis, Pi-
ctavis, sancli Leonii, compresbyteri sancti Hilarii,
BIGOTIAN., qui fuit olim PP. Coeleslinoriim: < Ipso ab ineunte aetate sanclissimi. > Denique, ininorl
Jie, sancioruin episcoporum Polycarpi el Seve- charactere : < In lslandia, sancli Goedermuiidi, epi
-iani. scopi el marlyris. » Nccdum inler Sanclos nolus est,
^LTEMPS.,in Anglia auctus : < Petragoricas, san- ntsi sumaltir pro < Jona Ognuindo. > Yide Practcr-
cli Suri confcssoris. > In Aclis vocalur Sorus. missos.
IV Non. Die 2.
Ypapanti Domini. Apud Caesaream, beatissimi Comelii Centurionis, quem Beatus Petrus bapiizavil. ilic
apud praefatam urbem episcopali honore sublimatus quievit. Romaevia Salaria, passio sancti Aproniani,
qui auriiens una cutn Sisinnio diacono, adhue genlilis, vocem de coelo faclani, Venite, inquiins, benedicli
Patris ntei et reliqua; credens, baplizalus est, et sic postea in confcssione Domirii finem vilaecapilali sen-
 723 ' USUARDI MONACHI 724
tenlia accepit. Item Romae, sanclorum Forlunati, Feliciani, Firmi, Candidi. Aurelianis, sancli Fuscoli
cpiseopi.
NOT.E.
Puri ferroe sunl codices noslri omnes, sed primigeniam, et simplieem Usuardi purilatem exhibent soli
Codd. Pratens., Herin., Tornacen. et Marchian.
VARIANTES LECTIONES.
Scripsi Ypapanli, quam terminationem omnes ha- A apud Bollandum et Castellanuro hoc die. Servavi
bent aique aspiralione carent citati coriices, et qtii- leclionem Pratensis, Heriniensis el Marchianeosis,
detn Pratensis legit Yppapanti. Caeteri lum excusi quamvis Tornacensem praeferendam alii censeant,
tiun rnss. non parum variant. Major discrepantia est ubi pro Fuscolii scribitur Flosculi, Gallice S. Flou;
in nominc Fusculi Aurelianensis, cujus infiexiones et sic, etiam inlerprelatur Molherius nosler in
diversas ferroe duodeeim referre possem, videndas notula ad bunc diem.
OBSERVATIONES.
] Hypapante Domini legitiir apud Bedam, quem hic aposlolo collali, quae in rigore verborum, textui
deserit Rabanus, Hieronymlana secutus, qitorum ta- sacro non videtur conformis. Sunt etiam qui dubi-
men verha nonnihil ampliavit. Cum Beda, convenit tent ulrum revera Csesariensis episcopus a Petro
Romanum parvum, estque phrasis plane eadem in sit ordinatus. Sed de his plura vide apud Bollandum
Adone, unde Nostro non defuere quos imilaretur. in Actis, ubi \de Caesareaepraerogalivis, apertoqtie
Gnr vero codices noslri aliam passim lerminatioiiem gentibus per Corneliura ad fidem ostio : qiire brevius
adliibeani, non est operac prelium discutere. Grae- perstringit Tillemontios tomo I, a pag. 154. Nolkeri
eitm Y non recte Latine redditum, tolam haud dubie elogium satis nitide tolam COrnelii historiam ex
varialionem induxit. Notkerus nec Rabanum, nec aposlolorum Actis conlraxit. Aproniani solo nomine
Adonem deserere voluit, ulrumque annunliandi mo- meminit Beda; Romanum parvum, martyrem Romm
ituiri conjurigens, quamvis prioris verbis non oranino appellat: Ado plura adjicit, quse vix credas a Nostro
inhrereat. Hieronymiana apograpba apud Florenli- in compendium reducta. Certe verba Chrisli: Veni-
nium sic loquuntuf : Purificatio santlw Mariw matris B te, benedicti, elc, Ado non expfessit, alii non uni-
Dotnini nostri Jesit Chrisli. De hoc festo fuse et formiter: atque eam fortasse causam ftiisse dicere
efudile tract.il Henschenitis el post eum Caslellamis posstimus, cur in multis codicibus fuerint interpo-
a pag. 498. Crelerum ex citatis Beda, Romano parvo lata, sic ut soli quatuor inventi sint, quos genuinuni
Adone, et Nostro manifeste evincitur, vclustissirao * elsiraplicem Usuardi sensum retulisse, supra cen-
usu receptam in Ecclesia Latina, Grtecam hujtts fe- suimus. Rabanus eumdem fonlem, nempe sancti
stivitalis apellalionem, cui alia eliaro nomina ada- Marcelli Acta, de quibus xvi Januarii egimus, prae
plata sunt. Quid proprie velint Wandalberli ver- oculis habriit, atqueinde breve suum elogium extra-
sus, aliis considerandum relinquo; ita sonanl : xit, descriptum a Notkero, quod si non verbis, eerte
QnartumNonarumtemploillatosdicat Agnns: senleiilia, cum longiori Adoniano convenit. Fortu-
yuo luslrante DeOin unumplebs credulatemplum, . natus cum tribus aliis martyribus inter plures ex
Hente pia locafacceplumsternitque tribunal. Hieronymianis a Nostro selectus est, uti etverosimi-
Centurio Cornelius, in Rofnano parvo ab Adone liter Fusco/usAufelianeiisis, sedpractermissa Sicaria,
reperlus, elogio auclus est, quod exinde Nosler quam Bedaeel Usuardo perperam tribuit Florentitrius.
desumpsit, servata circumslantia baplismi, a Petro Rabanus solam postremam babel,Notkerus utrumque.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. incipit: < Purificatiosanclae Mariae C liani et Fusculi episcopi, > quasi si bi fuissent marly-
Virginis. > In Cornelio salis purus est: < Eodem riie res duo, aliortim socii. ldem babet Muneratus,
Romre, sancti Aproniani roartyris, sub Maximiano etiam in principio ab Usuardina simplicitate rece-
lariperaioie. > dens, dura ita scribit: < Ipapanti Doraini, quod est
JKOSWEVD., lillcris rubris : t Purificalio sanclae Latine obviatio, quando scilicet Domino in templo
Mariae.>In secunria non omnino purus est. < Eodem sanclus Simeon obviavit. >
die Romae, sancti Aproniani riiartyris, qui sub per- BELINI. cum de prima edilione jam egerimus,
seculione Maxiiniani imperatoris multa passus, via etiam. nolandum, in quo allera a puritate discrepet.
Salaria, miliario secundo, ad iiltimum capite trun- lta diera concludit : < Aurelianis, sancli Flcstuli,
calus est. In Africa, Victoris et aliorum LXXX.Item episcopi el confessoris, et Sichariae Deo sacratae. >
Romae, Forlunati et alioruro xxxu. > Vide Acta et ANTUERP.-MAX. , ULTRAJ. , LEYDEN.,LOVANIEN.,
Florentimtm, ubi Iirc raarlyrura classes acciiratios ALBERGEN. , DANIC et editio ULTRAJ.-BELG. diem
distinguuntur. sic oranes ofdiiinlur: < Purilicalio beatre Virginis et
IPULSANEN., ANTUERP.-MAX., LUBEC.',GREVEN.et Ypapanli Doroini; > verosimiliier, quod neulrurii fe-
HOLAN.,atquealii passim codices longiorem faciunt slum, seu saltem aiinuntianrii modum excludere vo-
audiire ab Aprouiano vocis senleiitiam, ncmpe: Uierinl. ln vofe audita, Venite, benedicti, etc,
<t Venite benedicli palris mei, percipite rcgnuni, cum supra citatis conveniuiit. In fine post episcopi,
quod vobis paralum est. >BELIN.adjicit, < a consti- adduiit plerique et confessofis: nomeu vero Fusculi,
ttitione niundi, > onrisso, credens. MOLAN. practerea varje eltormant.
Usuardino texlui, aliis lilteris verba Adonis interse- JJ CENTULEN. : < Ypopanli Doraini, qnod est amplexio
ril. Ilaque post,' adhuc gentilh, seqnitur: < Sub per- sive susceptio Domini Salvaloris. Apud Cesaream,
secutionc Maximiani iroperatoris, cum praesenlasset beatissimi Cornelii Cenlurionis, quem beatus Pelrus
aspeclHiHsLaodicii praefecli beatum Sislrinium dia- aposlohis baplizavit, qilique in eadeui urbe episco-
conum, eductum de carcere (erat eniro commenta- pus sublimatus, quievil. Romae, Approniani niarly-
riensis). > Et post « baptizatus est > a Sisinnio tlia- ris. Ilem Romre, sanctorum Fortunati, Feliciani,
cono, et « ad consignandum sacro Clirismale, Mar- Firmi, Candidi. AureJianis, sancti Fuscoli.> Recen-
cello papae oblaius. > tiori niaiiu in spalio eraso haecverba inscripla sunl,
. PULSAN.,lilleris majusctills minialis, sfc iucipit: < In Sebasten, decollalio, > praefixaliisce, quae anti-
«"Purificatio sanctae et perpetuae Det geniirieis et quiori et prima inatiu scripta sunt, < sancli Blasii
Virgitris Marire,» Sequitur lexlus ciun additamento, episcopi et marlyris, > ut meritodubites.ulrum ad
ut ja«i diximus. In line autcm ita sensum format, liunc, an ad seqtienlem diem referanlur.
ul periodo continua, post < Candidi, > legat,« Aure- BRUXELLEN. : < Purificatio bealre Mariae Virginis,
 725 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 726
et YpapantiDomihi. Quod feslum tempore Jusliniani A STROZZIAN. < Apud castrum Florenlino,- S. Ver-
imperatoris apud Byzanlium seu Constantinopoliin diaiue virgiiris, cujus vita virlutibus admiranda.»
sumpsit initium. Et sancti Symeonis, qui Chrislum Dubium tamen relinquit, utrura ad btinc, an ad
in templo praesentalum, in ulnis geslans, cecinit praecedentem diem ea sancta referenda sit. < llero
cantum : Nunc dimittis, Domine, servum tuum in passio S. Solheris martyris. Item, sanctorum mar-
paee.t Decrelero purus est, etiam in voce coelesli ab tyrura Zotici, Herenaei et Hiacinlbi. > De quibus
Aproniano percepla. Habet lamen in fine, confet- etiam agunl codex MEDIC et eriitio FLOBENTINA
soris. anni HCCCCLXXXVI.
HAGENOYEN. :« Purificalio beataeMariaeDei geni-
tricis : quando illa oblulil filiuin simm in templum Edilio LUBECO-COL. incipit sicut codices medisc
sacerdoti, et redeinit illum oblationibus, secundum Adone nolae supra. In Cornelio pura est, in Aproniano, ex
Iegem Moysi. Ubi ipse cognilus erat a sanclo Sy- soris adneclit: inlerpolata. Post Flosculi episcopi et confes-
meone el a sancta Anna viflua. Hoc festum celebre < Eadem die.beali Soris confessoris.»
insliiutum fuit a Justiniano imperalore propter De quo etiain mcmihil (.revenus. In Actis ponitur
inorlalilalem, qtiae lunc viguit in Constantinopoli, pridie.
quod et Pelagius papa confinnavil. > De Aproniano, GREVEN. : < In Africa, sanctorum martyrnm Vi-
posl baptizatus est, addit: < Et ex devotione seipsum ctoris et aliorum LXXX.Item, sanctoruni Marini,
praesentavit, conquerens quod dies suos perdiderit. Perpelure, Jullae, Privalulae. > Vide Acla. Sequitur
Et ait judex ei : Vere hodie perdes dies tuos, et horit; lum : < Laurentii archiepiscopi Canlua-
statim praecepit eum decollari. » Pro Firmi, legit riensis, qni beato Augustino, primo ejusdem ufbis
.Sirini. B episcopo successit. Ilem secundum aliquos, septem
MATRICCLA-TCARTHUS.-ULTRAJ., omissis Aproniano raulierum, quae gultas saiigtiinis S. Blasii college-
etFuscuIo, ponit in fine, < Telerini confessoris et runl et pro Cbrislo gloriose occubuerunt. Aurelia-
aliorum martyrum. > Vull dicere Celerini et socio- nis, Sigariae virginis Deo sacralae. Hadelogaevirgi-
runi: sed spectant ad diera sequenletn. nis, cognalae sancli Bonifacii episcopi. >
VATICAN.,num. 5949, non habel Fortunaii et MOLANI additiones de sola Skharia et Laurenlio
Gociorum,nec Fuscoli. Cautuariensi merainerunt. Quaelextui imraisla sunt,
ALTEMPS. : < Ipso die in Can:ia, Doroberniae, san- superius dediraus.
cti Langacii arcbiepiscopi. >
Hl JVo». * - Die 3.
In Africa, hatalis beali Celerini diaconi et confessoris, et sanctorum marlyrum Laurentinl, Ignaiii, et
Celerinae: de quorum omniura gloriosis laudibus extat beati Cypriani epistola. [Interterit Rouittarl,; * ci-
vitate Nicea, passio sancli Triphonis lempore Ducii imperatoris. Et in margine: beali Blasii episcopi et
martyris. —Latiniaco, natalis sancti Deodati episcopi et confessorls.] Apud oppidum Vapingum, deposi-
lio episcoporum Tigridis et Remedii.
NOM.
Nova purorum codicum penuria. Soli Greven. et Molan. orani additamenla aut imrautatione carem
videnlur. Ratio inox dabitur.
• Toto boc arliculo nihil inqtiinaiius, Sollerio C orre codicis illevit manus mullo recenlior. Neque
judice. Tres versus cum dimidio oblitterati; super- magis morari debes Deodalum. Hunc in margine
indicta B. Blasii et S. Trifonis mentio; adjecla adjecit roanus antiquior quidem, quam quae Bla-
S. Deodati memoriam : atque in haec vitia mirum sium, sed priraac tamen non requalis. Trifonem ad-
dictu est quam incalescal. In causa est Castellanus. didit Usuardus. Bene. Nam boc mense memoriam
Si consulli fuissent Pratenses monachi, boc respon- ejus venerantur Graeci, apud quos passus est. Ei
sum lulissel Sollerius : in Pratensi codice quidquid Acta ejus a Tbeodorico Ruinarlio edila testantur
spalii inter sanctorum el Remedii interjacet, erasum Trifonem et Respicium cruciatos fuisse iu asperitate
fuit. Sed quod inductum est, eamdem scripturae hiemis, in vehemeniia lempestalis. Quod Februario
Ibrmam referl, quamvis lilteris fortasse aliquanlulo convenit magis quam Novembri, qno sanclum Tri-
minulioribus et solilo proprius ad se invicem ad- fonem eolit Romana Ecclesia. BOUILLART.
molis. Blasii menlio nibili facienda est, ut quam
VARIANTES LECTIONES.
Posui Africa de more, licel arobo scripserint eo, post Roinanttm parvum et Adonem, fuse agal
Aphrica. Greven. habet Laurenlii cum roullis aliis Usuardus axvRlasio Februarii, sub nomine J3/«rt't? nisi
cedicibus, melius Molan. post Romanum parvum, quis bunc velit dislinguere; quod nemo bo-
et AdonemLaureniini, ut in lextu. Scribo extal, ut die admiserit. Satis diu opinaltis sum, luro primum
alibi extitit, elc. VaptHcumhabet Greven., Vapingum in Occidenle Blasii nomen inclaruisse, curo ex bello
Molan.; recte uterque. Alia nomina et loci, el ipso- Sacro-reduces Crucigeri, illustris mariyris reliquiis
rum sanclorura vide in Aclis. En modo vafiationes Tj eeclesias nostras tocupletarunt, atqite adeo tunc
alias momenti gravioris, propter quas tol codices etiam ccepisse hoc die celebrius recoli. At cum in
e" genuinorum numero exclusi sunt. Rabano, hoc ipso die tam riiserle ponatur, ut vanam
Purnm non esse codicem Pralensem ex eo liquet, reputi hujusmodi conjecluram, fieri tamen ea causa
Castellanus me pridem roonuerit erasa in eo poluit, ut multi codices Usuardini Blasium hoc die,
uisse omnia, incipiendo a voce sanclorum, ad finem vel.apposito, vel suppresso palaestrae nomine collo-
?[tiod
usque, et pressiori charactere inscripta, qure hic carint, quod fortc a Blavio, ut erant lunc lempora,
exliibeo, martyrum Laurenlii, Ignaiii, etc, ut supra. diversum existimaverint; alii vero lotam annunlia-
Tum : Apud Sebastem civitatem, beati Blasii episcopi tionem, qua? xv ab Usuardo posita fnerat, ad bunc
et confessoris, et martyris. Civitate Nicea, passio diem retraxerint, quod fecere Heriniensis. et alii.
sancti Trifonis, tempore Decii imperatoris. Apud op- Ut ut slatuas, cerlum puto Rlasium, cx Usuardi
pidum Vapingum,etc Denique adjectum : Laliniaco, menle, ad hunc diero minirae perlinere.
lalalis sancli Deodati episcopi et confessoris. Qui non Non majori fundatnento inlrusus est Tryphor
nidet, Rtasium Sebastenum perperam legi, cum de Nicrenus roartyr, diversus plane ab illo, de quo
727 USUARDI MONACHIj 728
egiroiis ivJartnarii, quemqne BoIIandus rejecit ad A et Aquicinclinus, qui Tryphonem etiara ipsi nonri-
x Novembris, quod die coliiur htijits nomtnis patro- napt/sed Blasium simpliciter dicunt martyrem, abs-
nus\Ascrivii (vulgo Catlliaro) oppido riitionis Venelae que loci expressione, sic ut aeque de Orelano, vel
in Dalniatia. Alierius, aut ejusdero Tryphohis riomen Cmsariensi, ac de Sebasteno inlelligi queat. Cerle
inier Auctaria retulimus i hujtis, Boflandus inter Blasium eos a Blavio discernere, ex eo manifeste
Praetermissos. Qiiatuor isliusmet nominis sanctos in patet, qriod postremum cum Usuardo referant xv
MaiiyrOlogio suo universali dislinx.it Caslcllanus. liujus, ut est etifim in Pratensi. Puritate autem
Sed haec alibi ex professo discitlienda stint. Vide in- Usuardinre proximi sunl Herinien. cl Tornacen. hic
fra Addifionem Greveni ex Vincentio. Ilic nobis sat simplicior, qui Blasium lauluro appellat martyrem,
est, Tryphonem illtim qiialemcuuque Usuardo fuisse ut Marchianen. et Aquicinct ac xv Blavium quoque
ignottim, iitpote qiii raro, ul alibi diximus, sanclns collocal; ille clarior, qui praecisa arobiguilate, lolum
Orientales, Adoni superadriere soleat, nisi qtios in Blavii elogium, Blasio (qni geminandus non est) ho-
Hiernnymianis repererit. Remum, qui uliimo loco die ascribil. De Tryphone, nulla menlio. Pulsanen.
in Pralensi ponitur Deodatus, apnd solum Grevenum exelustsTtffrirfe etRemedio, lotum et ipse Blasii elo-
in Auciariis locum invenit, iriem, haud dubie, ctijus giuni hodie proriticit; quod Munerat. mutilum refert.
Acta illusirala sunt xix Junii. Veruin de his distinctius in Auctariis^
Ad Praleiisero accedent codices Marcbianiensis,
OBSERVATIONES.
• Inter Hieronymiana apogr.ipha, clarius Ceterinam B auctor, ipsum sua accepisse, produnt btni hi versi-
exprimit Corbeiense, cum Felice et Felitilate com- culi:
positam, quibus synonymos phires Africanos srepius, Hisquecrnore pio Celerinuscum Celerina
non semper recte, sigiiari observat Florentinius. In Euilel, IguatiusLaurentinusquebeati.
Beda, Floro, aut Rabano nulliis bodiernorum san- Jam supra in Variantibus salis fuse ostendimus,
clorum notus. Anmuiliatio nostra, ila primilus in Blasium, Tryphonem, et Deodatum ad horiiernum
Romano parvo reperitur : Beali Celerini diatoni, et texluin neqiiaquam pertinere. Cur de Lupicino
Celerinm ejus, et Laurentii, el lgnatii. Haec Ado Usuardtrs non egerit, nescio; eerte isWandalberlo et
paulo fusius explical, relalis Cypriani verbis, ex Rabano nolus est. Ex hoc eum Nolkerus cum Blasio
epistola 34, quam cum aliis, ad gloriosam eorum riescripsit. Caelerum ex codicibus Hreronymianis
origiiiem speclanlibus, egregia disserlalione itlustra- Tigridem Remedium Noster eduxil, quorum primus;
vit Bollandus, ttt inde omnis insignium sauclortim Tigris, Tingides, Teridus, Terridus, alter etiam non
memoria repeti possit : cui junge Tillemontium uno modo inflectilur. Fuerinlne bi sancli episcopi
tomo III a pag. 395, aliosque, qui de Cypriani ope- marlyrei, an confessores, ut deposiiionis nomen in-
ribus, et vila cQuiinentarios edidere, nec non Ca- dicat, anuterqtie hocdiemoilutis, quando et quan-
stellani nolam pag. 508. Texlus noster ex Adone diu ecclesiam illam rexerint, satis expiorata non
desumplus est, praeterila patrui el avuneuli circum- videntur. Tu consnle Bollandum, Florentinium et
stantia, servata a Nolkero cum titulo diatoni, quem Caslellanum, qui verosimiliora proferre conantur.
Celerino non deberi, citati auctores merilo conten- Nps ex haclenus dictis confici omnino putamus;
dtirit. An Romanum pafvum viderit Wandalbertus, simplicetn et printigenium Usuardi texlum a nobis
incehum est: ex eodem fonte, ex quo Romani parvi C in superiori lalerculo repraesentatum esse.
AUCTARIA.
PRATEN.In Variantibus notata sunt, quae in hoc mavit. > Vide haec purius et completius cilata
codice texlum purum excedunt. die xv.
•HERINIEN.de Blasio totum textum refert, quem ANTUERP., MAX-LUBECet UCHELLIAN. referunt
videsis xv luijtis. , pururo Usuardi textum, cui in fine subjungiint:
TORNACEN., MARCHUNEN. et AQUICINCT. Textui < Lugduni, Lupicini episcopi, Felicis et Celcriiii >
siibjicitmt : « Eodem die, sancli Blasii Marlyris. > De hac disparatorum eonjunctione, supra diximus.
Ultimus adriit pnelerea : < Lugdunis, Lupicini epis- Eadem infra non semel recurret.
eopi, Felicis et Celerinre. » Qtiam rnepte haecomnia ANTUERP.-MAX.,ULTRAJECT., LEVDEN., LOVANIEN.,
simnl coniungantiir, vide in Actis. ALBERG.,DANICel editio ULTRAJ.-BELG. omnes in
PULSANEN; Tigridem et Remedium omisit, sed et principio Blasium Sebastenum feferunt cum Usuardi
ipse totum lexluro, qui xv Februarii de Blavio poni- elogio ex xv. In fine autem addtinl, ut jamsttpra;
tur, huc reduxil. < Lugdupo, Lupicini episcopi, Felicis et Celerini. >
ANTUERP.-MAJ. : < In Africa, beati Celerriini [ita Demum : < Apud Bremaro, Anscharii ejusdem loci
icribitur, pro Celerini] diaconi et confessoris, et primi episcopi. > Adjungit DANIC< et Aposloli Da-
sanctorum martyrum Ceterrimae aviae ejus, el Lau- ciae. » Vide plura in Auclario Greveni
rerttini el Ignalii; quoriim prior patriius, sequens
avunculus ipsius futt Natale sancti Blasii cpisco- "p. CENTIJLEN. tantum non purus'videlur. Sic lta-
pi et marlyris. » Ut eodices, de quibus supra. bel : t In Affrica, beati Celerini riyaeoni, et Ce-
ROSWEVD. : < In Africa, beali Celerini diaeoni, lerinae aviae ejtis, et Laurentini el Ignascii mar-
et confessoris, et sanelorum marlyrum Celerinae lyrum. Apud oppidum Vapingum, sanctorum Tigri-
avire ejiis, et Laurentini el Ignalii. Viennae, natale dis etilemediiepiscoporum.»
Eventii episcopi gloriosi. Eodem die, passio sancii BRUXELL. incipit : < Sanclre Waldetrudis eleclae,
Blasii episcopi et roarlyris. LugdiHii , Lupicini, neptis beatae Gudilae. Quae ab amore conjugali ad
episcopi et confessoris. E-tsanctae Waltrudis virgi- Dei tracta amorem, et relicta lerrenarum subslan-
nis. » Vide infra" homen melius expressum. liareruni, Christum devole secuta, monasleriuro in
MUNERAT, post lextum pumm, subjungii nuitilum Montibus Hannonire fundavit, et ibi corpus ejus
Blavii elogium ex xv, boc nlodo: < Apud Sebasliane quiescit. > A Bollaodoreinittilur ad ix Aprilis.Sola
civitatem, passio beati Blavii episcopi. Qui mulla- ejus translalio hoc die Montibus celebraltir, in
rum pairalor miracnkiriim, sttb praesideAgricolano, nonnullis Kalendarii ad iv translata, propter con-
post dhtlinamcaesionem atque suspensionein in ligno, cursttm Bl.asii. Seqttitur de Blasio et Celerino,
ubi peclinibus fcrreis carnes ejus diruptre sunt, post iit snpra in codd. mediaenolae. Dein : < Ciyitaie Ni-
Jelerrimum carcerein, ac diinersionem laci, unde ceno, natale sancli Triphonis,. qui lempore' Decii
salvus exivit, jubenle pfaefafojudice.c.ipilis obtrun- imperatofis passusest. Apud Viennam, sancli Even-
calione cum duobus ptieris martyrium consum- lii episcopigloriosi.Liigdiino,sanciorum Lupicini,etc
m MARTYROLOGIUM.—MENS. FEBR. 1S0
Apud Vapingum, pnre. Apnd Brcmam, sancti An- i<V Fenciialts. Triphonis martyris. Quj abanno aeia-
scharii ejtisttem loci primi episcopi. » tis.stiae septimo miraculis clarens, sub Decio in ci-
HAGENOYEN. primo loco eliam ponitur Blasius vitate Nicea pro Christo ungulis laceralus, nudus
ctimintegro elogio. Seqnittir texlus satispurus. Tum ad. pedes equorum perniveni trahiliir, clavis eliain
de Lupicino cum sociis, ul supra. Deinde : < Romrc, pedibus cjus infixis circumducilur, et tandcn gla-
Trifonis marlyris. Apud Bfeinani, sancti Anscharii, dio percussiis triunipli.it. Vincent. lib. xu, cap. 47,
elc Itero, Waldedruriis viduae et Welpnrgae vrrgi- riicil, eiim passum iu Non. Maii, alii Non. Decem-
nis. » Voluil riicere Wereburgw, rie qua Grevcnns bris. Anscharii episcopi prirai Bremensis^ el con-
infra, ci in Aclis boc die. Verriacule a nobis vocalur fessoris, qiiem Ludovicus filius Caroli Magui, una
Gecburg. • cum iioveJIa in Chrislo plebe Saxonum, digntimpa-
VICTORIN. CIREG.SUEC, sub miro. 130, apponunl slorem et episcopum inslitiiit, Hadebni confcssoris
in fine : < llero, sancti Tripbonii roarlyris. > de Aquilani.i. Vicnnae, sancli Eventii episcopi et
DAVERON. : <Litgdiiniae,Liiptcini, > elc, sed cla- confessoris gloriosi. llcra secundum Catalogum san-
rius codex D. DUCHEVAL, t Lugduno, sauctorura clorum, deposilio heati Joannis Elcemosynarii.
Lupicini, > etc Gaudeiilii episcopi Novariensis, discipuli sancti
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Blasii episcopi et Martini, qui pro Chrislo exilium, eum sanclo Eu-
martyris, apud Sebasten Capadociae, [etj septein sebio Vercellensi stistinuit. Radegnndis virginis.
muliertnn, qurc collegeritnt guttas sanguinis beati Item Wereburgre virginis. Eodero die, Waldelru-
Blasii. Walrietrudis vidure. Rerlendis virginis. > dis viduaecomitissrc tlanonix, quaequatuor babuit
Edilio LUBECO-COL. incipit a Blasio, ut codiees ij proles sanctitale conspictias. >
supra. Secundo loco, de beato Celerino et sociis : JMOLAN. in prima editione addil: t Liigduni, Lu-
t Eodem die, sancti Triphonis marlyris, qni ab picini et Felicis ilidem, > ex Belino. Sequilur Bla-
infantia roultis miraculis elaruit et sub Decio tan- sius cum elogio, in aliis editionibus male in
dem in civilate Nicea gladio coronalus est. > Sequi- texlu positus. Deinde : < Et sancti Hadelini con-
lur de Tigride et Remedio. Ttim : t Lugduiio sanc- fessoris, apttd oppidum Visetum. In monte Castri-
torum Lupicini, episcopi, Felicis, el Celerini mar- • loco, sanctae AValdelruriisviduae. Apud Bremam, »
tyrum. Apuri Bremam, sancli Anscharii, etc lpso etc Denique minori -characlere : < In villa Bra-
«tie, sancti Hadelini confessoris de Aquilania. Anti- batiliae Merbeca juxla Niiioven , sanclac Berlinriis
siodoro, beali Juliani marlyrisViennae, sancli Even- virginis. » Eriiliones posleriores : < In Monle Ca-
cii episcopi el confessoris gloriosi. Item sanctaeWal- slrilbco, etc Apud oppiduni Visetum, sancti Hade-
delrudis viriuae. > lini cpnfessoris. Lugriuni, Lupicini, eic. Apud Mcr-
BELIN.,post Blasium, el textum, addit: < Lugdu- beccam, depositio saucfce Berlindis virginis. Apud
ni, Lnpicini, et Feticis ilidem. > Bremam, sancti Anscharii, primi episcopi ejus-
GREVEN. : < Eodera die, sancli Blasii episcopi et dera loci et Hainbufgi unitorum. Civitate Bison-
martyris, quem Usuardus post Adonem ponit xy tina, sancti Analhotii, ejusdem melropolis san-
Kal. Marlii sub nomine Blavii. Lugduni, Lnpi- ctissimi episcopi et confessoris. In monte Calvo,
cini episcopi, Felicis et Celeriiti martyrum. Auti- sanctarum sororum OlivefiaB, et Libertatte virgi-
siodoro, beati Juliani martyris. ln Africa, Felicis et num. Viennae, sancli Eveutii gloriosi episcopi. >
'
U Non. i Die 4.
In civitate ^flgypii, qnae appellatur Thmuis, passio beati Fileae episeopi el Filoromi tribuni, cum quibus
eliam innumera fidelimn-multitudo ex cadera urbe, pasloris sui sequens exeraplum, martyrio coronala
est, sicut octavus liber ecclcsiasticaeHistofiae loquilur. RomaeForo Simpronii, sanctorum marlyrum Aqui-
liui, Gemini, Gelasii, Magni, Donati. Trecas, sancti Aventini cpiscopi et confessoris a.
NOT^E.
Concordant Praten-, Herinien., Tornacen., Marchian., Pulsanen., Anluerpien., Max.-Lubec, Mune-
ral., Greven. el Molan.
Post S. Avieni commemorationem lolus fere C Jtfarlyrologii cxemplum, cum in Dervensi codice S.
versus erasus est, et quidem ante oblalum Carolo Avenlinus ullirous annunlietur. BOUILLARD. >
VARIANTES LECTIONES.
Bene scrtpsit Pralen. Jtgyptt, ttt habet cliain Fhtleromt. Pulsan. videlur cuos in unum conllasse,
Molan.: in caeteris codicibtis fere est Egypii vel quem Floriauum vocavit, ac consequenler pro, cum
Egipti, ut dixi supra. Passiro eliam offenriunl in quibus, habel cum qtto. Quartus lapis, ad quem
voce Thtnuis; quam Herinien. effert Chinuis., Tor- passim oinnes ofiendunt, esX, ForumrSempronii. In
nacen., Thinius; Marchian., Thapnis; Antuerpien., textu scriplum Foro-S«'jnpro«it,adservandam Usuardi
Tinnius; Miinerat., Thymus, alii aliter. Grevcn. leclionerii, ex Pratcn., lierinien., Tpniacen., et Mo-
ut ul secure procedere voluerit, rem l.imen non at- lano.In Marchian., Aiit.,Max.-Lubec etMuneralo est
tigii. Scrlhil Taphnis, alias, inqtiil, Thynius,Thy- Foro-Symphronii. vel Simphronii Apud Greven. Sym-
mus vel Thymnis; aberrant oronia. Reliqui in lex- pronii.: omiiium turpissime in Pulsan. inphoro Sim-
tu, Ft/ea? et Fitoromi, quamvis non dubilem prae- pronii. Reriundal in Molano parlicula el anle Dpnali.
ferendaro oronino Molani el recentiorum codiciun Trecas usitatissima est niedii aeviorthographia, non
leclionem Philem et Phileromi; ast codices antiquis- male a Greveno, et Molano correcta. Trecio Mune-
simos seculus sum, Pratensem, Herinicnsem, Tor- rati, typographo haud dubie iropuiandiim. Sic scrip-
nacensem et alios, ex quibus eruenda est genuina D toris etiatn vitio in Pulsanensem irrepsit Aveniinio-
Usuardi lectio. Munerat, posuit Filoronii; Gfeven., itis, et Galliasii, pro Gelasii.
OBSERVATIONES.
De roagni nominis marlyribus PhileaetPhiloromo rit. Ado non soltim ex Hisloria illa ecclesiaslica, sed
agit hodie Romanum parvum his verbis : ln civilate ex Actis etiam ntagnam partem descripsit, qure-ab
JEgypti Thmuis, beali Phitem, ejusdem urbis episcopi Henscbenio primuin completiiis edila el illusfraia
et Philoromi tribuni, et innumerabilium marlyrum. suut, sub nomine illius Gregorii, a quo- conscriptam
Nec dubium videlur, quin istius Marlyrologii auclor egregiepassionein se reeqgnovisse asseveraf Rufiniis
eos ex solito fonle, neuipeexRufiiii Eusebio acccpe- lib. viii, cap. 10. Sed nnilti hodic Hcnschenio se as-
731 USUARDl MONACHI 752
senliri posse diffltentur. Acla paulo purlora, Iicel A ronymianis apograpbis habila; ex quibus bene con-
acephala videantur, se proferre existimat Ruinaf lius, jicit Castellauns, exemplum, quo Usuardus usus est,
inter Sincera el Selecta a piig. 547. Vide eumdem a mire luxattim et depravatum fuisse. Plura
apudRa-
pag. 343, ubi Eusebii librum octavum Actis suis in- bartum, et Notkerum confusa, quae in Actis explica-
sent; el Tilleroontiuro lomo V a pag. 484. Diffusius tiora invenies, et merito expfosa, per librarionim
Adonis elogium Noster in paucissima contraxit, an socordiam, efficta sanclorum nonrina, ex Thmui,
salis recle servato tribuni nomine el martyrii loco, Themojus, vel Themius, ex Foro-Sempronii, Sym-
aiibi disculietur: pluscula ex eodem Adone Notke- pherianus, etc Id iulerim extra conlroversiam esto,
rus desninpsit. Hieronyroiana apographa adeo cor- sic scripsisse Noslrum, uti in textu legitur. Wan-
rupte horum marlyriim homina exprimunt, ut Hen- dalberlus solum Aquilinum celebrat, cui priores
schenium et Florentinium non parum exercuerinl; duos. conjungit ;
et cxercebunt quemlibet, qui ex hisverbis, Themoi,
Filim episeopi, cum filia sua, ad commodumsensum, Tum pridie NonasAquilinnsvendicatalmus,
reducere voluerit, nisi ex longiori Floreniinii nota- Aotistesquenitet Phileaseum Philoromo.
tione, eo eliam demum propendcat, ut Filiam epi- Avenlinus, antiquioribus martyrologis ignotus,
teopum eum filia sua, a Philea el Philoromo diver- primum in Usuardo locum habiiit, et quidem Trecis,
sos fatcatur. Nobisde solo Usuardi textu quacslioest, licct ibi deposilus non fucril: crediderim notiorem
quem purissimum dedimus. Porfo iitrtim tanli sint urbeht ab ipso praehabitam. Episcopum faciunt codi-
Acta alia a Combefisio, postedilum Februarium no- ces passim orones, sic ut dubilari non possit, quin
sifum-, inter Leclos triumphos, fofle ex gracco Meta- g repraesentelur vera Usuardi lectio. Erravit atictor,
phrastis, Laiine vulgata, nt hi sancti, ex eoriim fide, ut oslendit Bollandus, at textus ejus in alteris Mola-
rejiciantur in xvur Mari, quod facit Caslellanus con- ni editionibus perperam mutilatus est. De Aventino
tra Martyrologiorum noslrortim auctoritatem, alibi Castrodunensi, cujus episcopalis dignitas ad priorem
examinabilnr. transferri potuit, agil etiaro hoc ipso die laudatus
In sequenli roarlyrum classe, non unus eslerror. Bollandus, lamen inter aemeros, hoc est in-
Falsa loci positio, dnro Roma cum Foro Sempronii certi diei etquem fortasse cultus, iu Marlyrologiosuo uni-
conjungilur; scriplio, ul ex Variantibus patet, non versali collocat Castellanus..
satis recta; nec magis exacla noiniuum ratio cx Hie-
AUf.TARIA.
ANTUF.RP.-MAJ. < In civilate ^Egipti', quae appella- ALTEHPS.in Anglia auctus : < Ipso die, sancli
tur Tinuis, passio beati Philace, ejusdem ctvitatis Alelari, Claudio-Cestrensis episcopi et confesso-
episcopi, et Phyloromi, tribuui Romanorum mili- ris. »
tum;«um quibus innumera multitudo fidelis ex ea- STROZZ, ETMEDIC.: < Item natale sancti Giliberti
dem urbe, pastorissui vestigia sequens, persecu- eonfessoris. »
tfone Diocletiani marlyrio coronata est. Trecas, na- Edilio LUBECO-COL. parum admodum differl a
lale sancti Aventini episcopi et confessoris, cujus „ codd. supra cilatis ULTRAJ.,etc, solum addit de
gesta habentur. > ln ul
his, palet, puritali accedit, G
J Aventino, cujusgestahabenlur, etpro Liefdrdi, scri-
sed rieest secunda annunliatio. bit Liophardi.
.. ROSWEYD. incipit: < Romae, sanclorum marlyrum
Aquilini, elc,» pure. Sequilur :« In iEgypto, pas- tiatBELIN.,inverso Ustiardi ordine, primum annun-
sio sahcli Phyleaeepiscopi, et Phyloromi, etc, > ut martyres Foro-Sempronienses, quibus imme-
diate subjicit: < Tfecas, Avenlini episcopi, et con-
praecedens. Desunt reliqua omnia.
ANTUERP.-MAX. , LEYDEN.-BELG. , LOVANIEN.et EOITIO- fessoris. Eodem die, sancli Gililierli episcopi et con-
ULTRAJ.-BELG. texlui praefigutU: < Nalale beali Gil- fessoris. »*Male hic ponitur litulus episcopi, qui
berti confessoris. > In textu non omnino correcli Sempringbamensi, de quo solo liodie agittir, nulla-
tenus convenit. In alium errorem lapsus est Baro-
sunt, et post tribuni, male inserunt, sub Deciana nius Nolationibus, ut observavil Rosweydus. Sic
persecutione, quod in Adonianis apograpbisise etiara babetintextus Roraani bodierni. < Eodem die, sancti
reperisse inriicavit Rosweydus.
-ULTRAJECT.,LEVDEN., ALBERGF.N. et DANIC idera Gilberti confessoris. >Nolalio haecesl: < Gilberti alias
babent quod- superiores, et praeterea in fine adji- Giliberli, sive Guiberli, fuit is fundator nobilis mo-
ciunl: < Ipso die, natale sancti Liefardi, Anglorura nasterii Gemblacensis. Wibertum hunc vocat Sige-
cpiscopi et martyris.t bertus, qnera e vita raigrasse ait, anno Donrini
GENTULEN. : < In civitate Thymius, passio beati DCCCCLXII. De eodem, Petrus in Calalogolib.ui, cap.
in Indiculo, et in Natal. sanclorum
Filate, ejusdera urbis episcopi, et Philoromi tribuni 85, el Motamis
Romanorum militum. > In duabus aliis, salis purus Belgii. Ejus Vitatn, a Sigeberto cjnsdem coenobii
est. r» monacbo scriplam, retulit Surius in tomo III, die
BRUXELL., in prima annuntiatione non omnino pu- D XXIIIMaii. > Ad haec ita Rosweydus :
rus, inserit, <isub persecutione Diocfesiana. > Se- < Tota nqtalio Baronii ad hunc lociim Martyrolo-
cundain sic forraat r < Romae,sanctorum marlyrum gii Roraani, nihil ad rem facit. Naro Gilbertus ille,
Aqiiilini, > elc Et tum : < Item, Symphoriani mar- qui iv die Februarii colitur,Fuit nihil commune habet
lyris. Ipso die, sancli Liphardi, Anglorum episcopi cum Guiberto Gcinblacensi. abbas enim Gilberlus ille
el maftyris. > Ultiniae adjungit, < cujus gesta haben- Angltts, Canonicus Regularis, Sempinghamen-
tur. > sis, cujus vitam exhibet Legenda Angliae, per Cap-
HAGENOYEN., relalo lextu integro, subdil: t Ipso gravium Carmelitam olim collecta, floruilque circa
die, natalis sancti Gytberli confessoris. Item sancli annum HCXL.et obiit anno MCLXXV, vitae suae anno
Luthardi et Elypbardi, Anglorum episcopi et mar- cvi. Sanelorum numero adscriptus est anno nccn a
tyfum. » Satis patet ex uno vero nomine duo falsa papa Innocenlio III. Guiberttis aulem fuit fundalor
esse conftcta. Sequitur in fine : <Item Veronicse vi- monasterri Gemblacensis, fuitque Belga, in dioecesi
duae, > de qua viriein Aclis. tunc Leodiensi, nunc autem Namurcensi, qui flortiit
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. male scribit Silem et anno DCCCCXL, ct obiit anno DCCCCLXII. Natalis ejus
F/oria»i,pro Philem et Philoromi. incidit in XXIIIMaii, quo Surius vilam ejus habet;
Codex A domini LE MAnr..qiii fuit Canonicorum elev"alio autem ejus celebratur xxui Seplembris.
S. Lazari AugHstoduni: « Celticae Romae, dedicatio Aliits est Guibertus, abbas xni Gerablacensis, qtii
basiiicre S. Symphoriani in suburbio ejusdem urbis scripsit apologiara pro Severo Sulpitio, quem Baro-
constitulre. > Hoc, quid sit, nescio. liius in Notatioriibus ad diem xsix Januarii confun-
735 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 734
dil cnm Quiberto fundatore Gemblacensi. > Huc iVhabentur. Binchii, Ulgisiepiscopi et abbalis in Lan-
usque RosweyriiObservalio. baco, admiranriaesanciitatis viri. Suessionis, snricti
GREVEN. : < Donalae, Themi : > Primum nomen Vodaliconfessoris. Eodem dic, sancti Gilberti con-
est Donati, alterum ex Thmui male torlum. < Leo- fessoris. Ipso die, sancti Lietpbardi, Angloruro ar-
pardi, Anglorum episcopi et marlyris. Item Richardi chiepiscopi, et maiiyris. > De Rictiardo et Remberto,
Anglorum regis el martyris. Remberli archiepiscopi nt Greveuus. Posleriores ediiioncs : < Eodem die,
Bremensis et.confcssoris, qui a sancto Anscbario sancti Gilberti confessoris, qui Sempinganriaequie-
ejusdem urbis episcopo educalus, eidemquc in regi- scit, In monaslerio quori ipse contlirierat. In Hune-
mine succedens, non solum suos laudabiliter rexit, cotirt ipso die, sancli Lielpbardi. elc CcenobioLau-
vcrum eliam infidelibits frequenter Ghristum an- biensi, deposilio sancti Vulgisi episcqpi et confesso-
nunliavit. In Anglia, Gilberli abbatis et confessoris, ris. Die qitana, sancti Palris Isidori Pelusioiae. »
qui mullns regulariter vivere docuit. Sanasclae, » • Aliis litteris : < Ilem Remberli archiepiscopi, cujus
seu mavis, < Sanasolaepresbyteri »hacteniis ignoli: celebrinr feslivilas est die xi Juiiii. Eodem die ponit
< Hugonispresbyleri, » ilidera incognili. <Irt Scotia, Metaphrasles pcenilentiara Theopbili, per interces-
Modaniabbatis. >. sionem gloriosissiimc Dei parenlis, auctore Euty-
MOLAN., post < Avenlini, > subdit, < cttjus gesla chiano hujus Theophili niinisiro. >
Norits. Dte 5.
Apud Siciliam civitate Calbanensium, natalis sanctae Agalbaevirginis et marlyris, quaepost alapas et
carcerem, post equuleum et tortiones, post mamillarum abscisionem, posl volutationem in testulis ct car-<
bonibqs, landem sub judice Quintiano in carcere consumraala est. Vienna?, beati Avili episcopi el confes-
soris, cujns fide, et industria atque admirabili doclrina, ab infestalione Arianre a bcerescos Gullix de-
fensaesunt.
NOTiE.
Concors textus Praten., Herinien., Tornacen., Marchian., Ant., Pulsanen., Max.-Lubec, Munerat.,
Greven. etMolan. : imo fere crelerorura oninium.
• Piget monere non omissam a Pratensi codice vocem Ariance, ut ipsi exprobrat Sollcrius. BOUIL-
LART.
VARIANTES LECTIONES.
Solus Heriuien. scribil Syciliam, sed in Chatien-' B sionem, ammirabili, eresis, hereseos, et htijnsmodi
tium, socium habet Pratensem. Marchian. ponil Ca- alia ad mediia;vi corruplam orlhographiam spectanl,
linensium ; Pulsan., Chateniensium; Munerat., Cate- de quibus in prrefatione abunde diclum esU Max.-
nensium. In texlu secultis sum Tornacen., Anttter- Lubec.,ul solelesse incorreclissima, ita hic nonniilla
pien., Max.-Lubec, Munerat., Greven. et Molan., habet lypographi errore contorta, quae ex codice
quamvis aspiralio plane reduiu)are videatur. Rursus, Antuerpien. cui ubique similis est, facile correximtis.
fere conveniunt Pratens. et Herinien.; ille scribens Codex ulerque pro admirabili, legilmirabili, omitlil-
Agathes, bic Agates: melior est, ni fallor, texlus in- que vocem Arianm; ut fecit eliam Pratens. Caeleri
flexio. Lego equuleum cum probatioribus mss. et omnes eam clare exprimunt, utex Adone expriinen-
excusis : Tornacen., Marchian., Ahtuerpien., Pul- dam putamus. lleriuien., Tornacen., Pulsanen.,
san., Max.-Lubec. habent eculeum, quod alibi non Muneral., Greven., Molan. et alii scrrbunt Arianm :
semel recurrit. Martires, torciones, Quinciano, abtci- utrum praeferas, mihi sus dcque est..
•
OBSERVATIONES.
Qui Siculoram el maxime Catanensium, seu ma- confirmans, ul licet ad sincerissima accedere ne-
visPanormilanorum gloriam Agatham dixerit, salis queant, cerle rigidorum criticorum censuras facile
dixit. Caeteraloquuntitr Kalendaria, tit vetustissimura effugiant. Eorum epitoinen tfadit Tilleinonlius tomo
Caribagincnse, ac Fronlonianum, atque Martyrologia Ul^apag. 409, nec negligenda sunt, quae satis
omnia. Quae insuper decora, illuslrissimae virgtni r curiose colligit Castellanus loco superius indicato.
debita sunt, a Castellano enumeraritur pag. 537. " Sic de Agallia Wandalberlus :
Conspirant apographa Hieronymiana, in quibus, SicaniaepopulosNonissibisubdit Agathre
iisdem ferme verbis, primo bco ponitttr : In Sieitia
Catanim, ve! Cataha civitale, ;)flssto sanctm Agathm Virgiuiseximiovirtuscelebratadecore.
virginis. Nec plura habet Romanum parvum : banctm Avitum Viennensera, sttb Alcimipraenomine, iriter
Agalhmvirginit, apud civilatem Calanensium. Be.dre ecclesiasticos poetas nolissimum aliisque scriptis
elogium a Rabano descriptum esl, etiant ab Adone celebrem, m plcrisque Hieronymianis apographis
in Martyrologio,cttm hac vera et notabili varialione, notatum reperimus; sitne vere de adjecliliis, ut
quod pro imperalore Diocletiano, substituerit Decio, existimat FloreiUinitis, non esloperas pretiuin mtillis
idquerecte Nolkerus seculus est, ttt a Bollando disculere. De eo eliain memiuit Rabantis, licet in
demonstratum invenies. Habet prolixiorem vitre se- Beda aut Floro notus non siU Certum est Usuardum
riem praefatus Ado inter feslivilates aposiolorum; bic denuo sua omnia ex Adone mutualura., Oroissis
et Noster cOmpendio studens, ex breviori Marlyro- sofis lrisce verbis, temporeGundobaldi regis, qure in
logii encomio sua decerpsit. Cum autein ex ea Bedae Nolkero cl uiultis codicibus auclioribtis resliliita
et Adonis discordia dubius haereret, cujus maxime sunt, ut slatim palebit. Vide quae de Avito in Actis
lyranni tempora appellanda essent, neutrum nomi- accurate dispitlala sunt, ac brevius in Casleltanf
navit, solo proconstilis Quincliani, ut judicis, noraine nota, pag. 541 el542. Apud Rabariumel Nolkerura
contenlus. Quae in Agathae meritissimas laudes et ordinatio episcopatus Andremapostoli ex Hieronymia-
commendationemfacere possunt, operose cumulavil nis signala esl, sed ea nibil ad Adoneni, nec proinde
Bollandus, iis monumentis Acta illuslrans alque D ad Nostrum quidquam attinet.
AUCTARIA.
ANTCERP.-MAJ. In prtmaBedam, in secunda Adonem Dioeleliano unperalore, proconsule Qiiinliano. Qua?
describit; en ejus textum : < Apul Siciiiam civilalera post alapas et carcerem, post eculeos ct lortioiicni
Catanentium, passio sanctae Agalbae virginis, sub post mamillaruro abscisioncm, scd a Domiuo sana^
735 USUARDI MONACIH, 736
tionem , posl volulaiionera in testulis et carbonibus, A aliis ignoti, nisi quissiib TheoJoi i noraiiie Isidorum
tandem in careere consuuiiiiata cst. Vienni civitate, agnoscal, de qtto vide Prretermissos, » etc.
beati Aviti episcopi, cujus fide et indtistria alque MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJ., posl Agalhaui ponit:
admirabili doclrina, tempore Gundebaldis regis, ab « Aleydis virginis et abbalissa».»
infesialione, eic. > ,. , Edilio LUBECO COL., in Avilo medire notae codici-
ROSWEYD. ln prima Adonianus, de secunda hoc bus conformis, de Agatha posl carbonibus, hoe
solum habet: < Viennae, episcopi et confessoris. > solum admiscct.: « Tandero lempore Decii impera-
Deest,nojnen ipsius sancii. loris, subjudiceQuinCiano, > etc
ANTUERP.-MAX., : ULTRAJ., LEYDEN. , LOVANIEN., BEL.lexlui Usuardi in fine adneclit: < In civitale
ALBERC,DANIG. et EDITIOULTRAJ.-BELG. salis puri Brixina, sanclorum confessorum Gcmini et Albini
oinnes sunt, si solutn dempseris citala- superius tria episcoporiim,'quonimvila miraculisexstatgloriosa. >
illa verba de Ayilo, tempore Gundobaldi regis. Scri- Vide inferios vera'horum sancloruin nonrina.
bunt ipsi Gundebaldi, GREVEN.: « Eodcm die,, Saltiri, Aviti [an non
CENTULEN. : < Apiid Siciliam civitate Catinensi, Revocati?], Felicis » exHieronym. « Landuno [pufo
passio sanctae Agalhae virginis, stib Decio impera- voluisse scribere Blandinio], Bertulphi confessoris.
tore, proconsule Quiiuiano. Viennae, sancti Aniti Piclavis, Babitnnii diaconi et confessoris. » Nihil de
[pro Aviti] episcopi et confessorisi In terilorio Mori- eo reperit Bollandus. « lngelae virginis; > ilidem
nOruirt, transiliis sancti Berlulii confessoris el mo- ignolae.«Aiheydis (Adelheydis)et Berlradaevirginum,
nachi, cujus ossa Gandae reqiiiesciint. > el Gerberlae (Gerbergae)matris earuro. >Posteriorum
BRUXELLEN. De Agalha arijtcil: t Cujtts nomen in TJduarum cultiiro probatum haclenus non invenio.
canone missae recolimus. > Ultimo aulem loco : < Iit MOLAN., de Geinino el Albino,Belinum transcribit.
BJanriinio, sancli Bertulfi confessoris. >Caetera satis « In Vilika , depositio Aleidis virginis el abbalissae,
purtts. mirae sanclitaiis. In Blandinio monaslerio, sancli
HAGEKOYEN. , in Agatha interpolatus, post mamil- Berlulfi confessoris. > Posteriorcs Molani editioncs
larum prmcisionem, sic loquilur:« Iteriun cslincar- a Bertulfo incipiunl. Tum : « Sttessionis, sancti
cerata, et*a beato aposlolo Pelro visitala et sanata. Vodali confessoris. > Sequilur de Gemino et Albino.
Deinde in carbonibus et lestulis vitri est volulala; Vera nomina sunt Ingenuinus et Albuinus, qtiorum
tandem sub Quinciano, elc > primuro ad v Seplembris rejici Casletlanus. « ln
Codices VICTORIN. el REG. SUEC, signalus num. Vilika, depositio, etc > Tum minuliori characlere :
150, et VATICAN. Longobardjctis, nuin. 5949, in « Alexandriae, marlyrium sancii et gloriosi martyris
fine : < Eodem die, sancli Theodori marlyris, > Isidori. >
-Vni/rfu*. Die 6.
Apud Caesaream Cappadociae, natale sanclae Dorotheaevirginis, qure primura equuleo vexala, dein palmis
diu caesa, adullimum caijiite punita est. In cujtis confessione quidam Theophilus scolasticus conversus,
et mox eouuleo idem acerrime torliis, novissime gladio caesus est. Arvernis, beati Antholiani martyris.
Eodem die, sanctorhm episcoporum Vedasti et Araandi, quorum et vila et mors plurimis exslilila miraculis
gloriosa. E quibus prior Adariensium, sequens vero Trajectensium rexit ecclesiam.
NOT^:.
Est Praten-, Herinien., Tornacen., Marchian., Munerat., Greven. et Molan.
» Nolat Sollerius in aiitographo pro exstitil, esse G hincque conjectat contortas esse aulographi litieras.
exislit. Diligenlem auclorem! Nihil praelermittit, Conjectnra nihil inanius.
VARIANTES LECTIONES.
Tornacen. et Greven. ponunl Capadocim, praepla- lenso autographo contorlre sint lillerae, certe omnes
cetaliorumorthographia. Oeeculeo alibi satis dictum legtint, ul in textu. Adartensium el Trejectensium
est. Reliqui in lexlu scolasticus, quod rhinescodices Usuardi formula est ex codd. mss., seri a Muneralo
mss. eaimlectionem servent. SolusMoliniis scripsit, et Molano correcta : videatur Henschenins bic Gre-
et mox equuleo eodenS, alii melius idem. Herinien. ven. servavit 7re;ectenstutn, sed niale scripsit
habet Antolani; Greven. Antoliani; Molan. Anatho- Atrabatensium. Rabanus el Nolkerus ab omnibus
liani. Puto textum esse purissimum, quidquid alii recedunt, ponentes Aderato : unde verosinrililcr
id in dubitim revocent- Apographtitn nostrum Pra- Arras. Aliler scripserat Florus; Atrebata.
tense pro exstitit, tiosuil exislit, forle quod in prae-
ORSERVATIONES.
In CmsareaCappadocim,passionemsanctwDorolhem laterculum suum relulit. Aliud est Rabani elogium,
distinclc consignant Hieronymiani coriices Lucensis, in quo Chrisle et Cailisle apponuiilur, de quibus
et Corbciensis; sed quod prior Ethiopoli el Scofastici praefala Acta mcnrineres Notkerus ex Rabano ct
sic legat, ut riiversi mariyres videaniur, clarius alii Adone bisloriam suam conflavit. Satis exactam
exprimunt : Pdssio sancterum Dorolhem et Theophili " praedicloruiii Aclorura synopsim tradit Tillemontius
scoiastici. Quod autem synonymi marlyres, pluribus lomoV, a pag. 497. Wandalberlus solum hunc hotlie
Alexandrinis admisii reperianlur xu Februarii, versiculuni proferl:
non videq quid lanlopere diflicultalis habeat,' cttm Idibusoctavisniartyr Dorollieacoruscat.
linjiismodi exempla syjionymorum marlyrum, in hoc
praesertiiri Marlyrologio, quolidiana sint. Ulritm Dubitat Florentinius an Antolianus, qui in Hierony-
allefutro die indicetur virgo illaAIexandrina, quam mianis ponilur, idem sit cum hodierno rtostro Ar-
Dorotkeam Rufinus vocavit, Baronius celeberrimam vernensi. Scrupulus videlur : nam Antholiattus sine
Catharinam credidit, alionim examini relinquimus. duliio indeabAdone acceptus est.ex boc ab Usuardo.
Anntintiatio noslra fontem ordiuarium, procul dubio, Antholianus, inquaro, non An«lo/t«iiMS, codicibus
respicit, nempe Bomanum parvum, qtiori iia habet: nostris veiuslissimis cuni ipso Adone conspiranti-
Apud Cmtaream Cqppadocim,sahctm Doroihem virgi- bus. Vide deeo Bollandi commentarium hislorituni.
nis,el Tkeophiti schdastin. Ex antiquis Aclis enco- Defectum acctiraiionis in Usuardo arguit Castel-
nriuin concinnavit Ado; ctijus mcdullam Noster in laiuis,quod Amandnm eum Vedaslo cotnposiieiit,
737 MARTYROLOGIUM. MENS. FEBR. 738
utpole qui nilril ir.agnopere commune habeanl, toto \ manifestc inlelliges, si ulriusque ver^a prar-falis
fere sesquisaeculoaelale disjuncti. Atlainen, si quid diebus inler se contulcris. A Rosweydo hOdie in
peccalum esl, nou id Usuardo, sed anliquioribus appendicem rejiciuntur, in qua Vedastus denuo
imputandum , apnd qiios praedictaro cotijiinctioiieni recufrit lOctobris. Diversum plane esl Flori elogium,
pridem in usu fuisse, ostendunl Florns, Wandalber- praeposlerus ordo, dum Amandus junior seniori
tus, Rabanus et Ado, qui, si non eodera die, certe "Vedasto preeponitur. Alia in Rabano et Notkero non
eodem nexu copulatos refernnl; Florus el Rabanus satis exacta. Sed nobis sufucil genuiituin Usuardi
boc die, alii duo xxvi Octobris, ul ibi diceuir. Rec- lextiim exhibuisse. Quaead alias Vedasti celcbritates
lissime aulein ambos sauclos lioc die signari , pertinent, vide in Actis comment.- prapv. §4 et 5,
apertius evinci non potesl, quam ex eo, quod a pag. 785. de Amando autem pag. 840, alque ibi
ulriusque obilus in luinc ipsiim diem concurrat, ut ulriusque Belgarum docloris gesta mirifice deducta,
Iiabesin Actis, locis infra cilandis. Jaro vero*Usuar- et diligenlissime ab Henscheirio illustrala invenies.
dum hic rursus exAdone sua fere omnia desumpsisse,
AUCTARIA.
PCLSANEN., in Dorothea lantillum interpolalus, Ve- MEDIC: t Ipso die, sanctorum Saturnini, Theophili
dasli et Amandi elogia mulilavit. et Revocatae, > ut supra.
ANTUERP.et MAX.-LUBECet UGHELLIAN. textui REGIN.SUECI.E.signatus num. 130: < Ipso die,
puro superaddunt: «Ipso die, sanclonim Saturnini, Solheris virgiiris. » VATICAN. aulero, signatus rum.
fheophili el Revocatae. » Poterat omilti- Theophi- JJ Sotheris 5949, posilionem exprimit : < Romae, passio sauctaj
lus, idein verosimiliter cum Scbolaslico. Vide Acta. virginis. » Sed in hoc uliimo deesl comme-
ANTCERP.-MAJ. deficil; sic habet: « Aput Caesa- moralio SS. Vedasti et Atnandi. De Sotherre x hujus.
ream Capadociae, nalale sanctae Dorothae virginis. CODEX CASTRI-CAROLI : < ln lerritorio Liigdiinen.
Quae sub Apricio provinciae ipsius praeside, primuni Natatis sanctiTricastini Amandi episcopi et confessons. > An
eculei extensione vexata, deinde palmis diuiissime non Amantii ? Cerle haecnec ad Amandum
caesa, ari ullimum capitali sentenlia punita esl. Ar- Trajectensem, nec ad Argentoralensem, nec ad Wor-
vernis, nalale Antboliani, qui aptit urbem Arvernam matiensem, nec dcroum ad Amandutn, aut Marcum
marlyrio coronalus est. > In uliiuia nihii deest; Amandum, de quibus inler Praetermissos agil Bol-
scribil Atrebalensium pro Adarlensium. landus, rcferri ulio roodo possunt.
ROSWEYD. de Dorothea, ut prior, sed addit: «Pas- Editio LUBECO-COL. a propfio feslo Coloniensi
sus est eliam cum ea Theophilus scolasticus. > De diem ordilur : < Apud Coloniam Bgrippinam, trans-
Antboliano, etiam ul prrecedens. Tum : < In Gallia, latio cinerum sancti Pantaleonis martyris, quae fa-
Vedasli el Amandi episcoporum et confessoruro. Item cta cst una cttm quibusdam reliquiis sancti Quirini
Helenaereginre. > Natalis ejus agitur xviu Augusli. martyris. > Quae in Dorolheae. elogio immiscentur,
in Adone sinceriora sunt. De Vedasto et
ANTCERP.-MAX., ULTRAJ.^LEYDEN,,ALBERC,DA- Anllioliano, Saluniino, etc, nihil differt abAmando, aliis su-
mc. et EDITIOULTRAJECT. BELG.secundb loco ha- citatis.
bent de Vedasto et Amando, adduntque de ullimo, praBELINI.
« tribus annis rexit ecclesiam. >Dein : < Sed infru- primaeditio ineo deficit, quod post Atre-
Cltiosum inibi cernens laborem suum, vitam here- r^ Addit batensium, non riicat, sequens vero Trajectensium.
in Une: < Ipso die, sanctorum Saturnini, Theo-
miticam eligens, in quadam cella juxta civitalem el Revocatre; > quibus eriilio altera superadji-
Turonicam quindecim annis cilicio superteclus, el phili cit : < Et eadem die, sanctae S.oteris virginis. »
aqua et pane bordeaceo stistentatus permansit. >
non divisa sunt. Salis bene GREVEN. : < Ipso die, sanc.torum Saturnini, Theo-
Haec reete temporibus ac Solheris virginis. Lubentii pre-
DANICAmandum Trajectensium phili, Revocali,
adjicit superiorum et confessoris, qui a bealo Martino Turo-
episcopum fuisse. Videatur de duobus hisce aposlo- sbyteriniitriendus tradilus sanclo Maximino Treve-
lis noslris accuratissimus Henschenii commenla- nensi,
rius. Sequitur de Anathotiano, ubi addunt, ut supra; rensi, post data eximiae conversationis exeropia,
< qui apud eamdem urbem marlyfio coronatus est.» quievit inRheni pace. Cujiis corpus navi iropositum contra
In fine : < Ipso die, sanclorum Saturiiini, Theopbili impetum fluminis, terralii etiam invisibili ac-
tum virtute asccndit. Colitur xm Octobris. Cristes
et Revocatae. » Quaepostrema etiam habet LOVANIEN.et Calistes sororuro. Qure cum a fide apostatassent,
cum superiori clausula,tribus annis, sed reliqua ab
per sanclain Dorotheam conversae, ad marlyrii pai-
ipso omissa suut. raam pervenire tneruerunl. Monasterio Eyke, Har-
CENTULEN. : < Apud CaesareamCappadociae, saticlae lindis el Relindis virgiuum. > Vide Acta. <In Sil-
Dorotheaevirgiois, sub Sapricio judice; et Theo- volde, Gerwis virginis, » de qua nondum quidquani
phili scolaslici. Avernis, sancti Antholiani episcopi compertum est. « Apud Coloniam Agrippinam, trans-
ct marlyris. Atrebas, sancli Vedasti episcopi et con- lalio cinerum beali Pantbaleonis martyris. > Spe-
fessoris. CoenobioHelnone, sancli Ainandi episcopi ctat ad diem nalalem xxvn Julii.
et confessoris. > D MOLANI elogium de S. Dorotliea Adoniano auclius,
BRUXELLEN. auctius item exhibet Doroiheae elo- uii et Amandinura el Vedasiinum, melius aptid ipstim
gium. De Vedasto et Amanrio post gloriosa, sic le- Seqiiitur ; < lpso~die Saturnini, Tueophili
Atrebaten- legentuf.
git: < E quibus prior Cameracensein etMosara etRevocati. Romae via Appia, in ccemilerio ejus-
sero, sequens vero Trajecleiisero supra rexe- dem, passio sanctae Sotheris virginis. Civilate Prae-
ruut ecclesias. > De Anaiboliano, Salurnino, elc, neslensi, sancti Garini episcopi et confessoris. Mo-
ut codices mediaenotae. naslerio Eike, Harlinriis et Relindis virgimim. >
HAGENOYEN. reliquis onroibus liberalior est in am- Tura litteris niinutioribus : < Trajecli ad Mosam, fe-
plificando Dorolheaeelogio, verum lanli ea non sunt, stivitas omnium pontificum Trajectensium Servatii,
ut locuin hic habere mereanlur. Antholianum prae- Monulphi, Gondulphi, Marlini, Valenlini, Candidi,
termittit. Vedasti et Aroandi elogium fere sinrile est et reliquorum. > Editiones alterae elogia conlrahunt,
superius jaro relato; sed haec subdunlur : < Poslea postquae : mouasterio < In lerritorio Lossensi, juxta villam
Roroaeperegrinatus est, ubi sibi bealus Petrus in Maes-Eike, Eike, Herlindis et Relindis
visione apparuit, illum in Galliis praedicare praece- virginum. > De Guarino, ut supra. <Die sexta, san-
pit; quod et fecit, et obiit in pace. > cli patris Buculi, episcopi Smyrnae. > Pro Revocati,
BIGOTIAN., qtii fttit PP. Cactestinorum, STROZZ,et melitis hic ponil Revocalm.
 739 USUARDI MONACHI 740
VII Idut. Die 7.
In Brilanniis civRate Augusla, natalls beali Auguli episcopi, qui cursum teraporis per martyritira ex-
plens, aelerna raeruit suscipere praemia. Itero , saocti Moysetis episcopi. Hic prinium in heremo vitani
solitariam ducens, sigois ae virtutibus raagniftce »innotuerat, post vero geBtera SaiMeeHBrum, cai episea-
pus fuerat factus, grandl ex parle adfidero Christi convertit, sicque gloriosus merilis quievit in pace.
NOTiE.
Conveniunt Pralen., Herinien., Tornacen., Antuerp., Max.-Lubec, Muneral., prima Belini edilio,
Greven., et Molan. ltem Anluerp.-Mqx. cum suis.
• Sotus Pratentis, observal Sollerius, omisk vocemA lanura confero, aulin eum, qui primus jussu Bol-
magnifice. Observationis falsaeculparo aul in Castel- landi codicem exscripsit. BOLILLART.
VARIANTESLECTIONES.
Praten. scribii Britaniit; Munerat., Britannia, mut pro primum error est in Dartico. Hereme legtint
creteri utin texlu. Soltts Belin. habet, civitate Au- omnes; reclius Molan., eremo : codicum scriptionem
gustana. Ullraject. posuit Augalii; caeteri habent sequi maluimus. Solus Pratensis omisit vocem ma-
Augulii; prima Belini editio, Atilei: suntest qui ma- gnifice., Codices minus passim correcti , ut An-
lint Augurii vel Atigulii: verum nomen in la- tuerp.-max., etc.male babent innotuit pro innotue-
terculo. De modo scribendi martyrium salis dictura rat. Scripsi Sarracenorum, cum omnibus codicibus,
est. Comptent pro explent posttere Antuerpien., excepto Pratensi et MolanoAntuerp. el Max.-Lubec.
Max.-Lubec. cum plerisaue medise notae codicibus. tres voces reticent, neinpe, grandi ex parte: in Mu-
Moisetit pro Moyselislegitur in soio Tornacensi. Pri- nerato soloecismusest, grandi cum ex parte.
OBSERVATWNES.
Vix usquam claritts sanclum aliquem determinale Moyses ex Romano parvo acceptus est, in quo his
circumscribunt Hieronymiana apographa, quam hoc verbis celebratur : Sancli Moysetis, qui petente Mau-
die Augulum exprimanl: In Briliania, Briltannis vel via Sarracenorum regina, episcopnsgenlt itlius factut
Brillanniis tivilaie Augutla, nalalis Auguli episcopi. B est. Ado ex monumentis ecclesiasticis elogium con-
Quod Auguria legatur in Epternacensi, faciti lapsu texuil, quod Noster solitae suae brevitati eleganter
cx Augusla corrumpi poluit. His concinit Beda :Bri- aptavit. Quain eelebre pacificum magni viri nomen
iannit in Augusla, rtatale Augusli episcopi el marty- sub Valente imperatore fuerit, ex Socrate, Sozomeno
ris; ubi alleruin librarii errorem vides in Augusti aliisque Scriptoribus Graecisab Henschenio citatis,
yro Auguli; de quo dirbitari omuino non potest, facile est cojligere, aique ex iisdem eorum balluci-
cum Rabanus, qui quae Bcdae sunt diligenlissime nationem retegere, qui ex recenlioribus marlyrolo-
referl, distincte legat Auguli. Bedam fere ad verbum gis Moyselemhunc nostrum cum altero cognomine,
(ecutus est Ado; Noster, pracler morera, non nihil sed Mthiope confuderunt, ut in Aclis accufate. ex-
Wesuo adiecit, sed quod non magis Augulo, quani plicalum est. Vide praeterea Tillemontium tomo VII,
jcuilibet alleri conveniat, dumQuaesolum marlyris litu- a pag. 593, ex quo altentius velim consideres, quara
lura paraphraslice exposuit, sit illa Brilanniae aple inler Carmeli incolas ab Alegraeoejusque sym-
Augusta, quaemarlyris aelas, erudile disquiril Hens- niyslis connumerelur. Caeterum tolo eliam Occi-
cbenius, cui cur litera intentel Castellanus pag. 558 dente celeberriroam fuisse Moysetis memoriam, ex
prorsus non video : nam sive Londino appeHaiionera Martyrologiis nostris apertissime eonficilur. At
Auguslm tribuat, sive Eboraco, nihil magnopere Acta turpiter errat Notkerus, qui Adonis elogium descri-
adversabuntur. Sic sanctum ipsum unico versiculo bens, Moutetem in Britannias retrabit, nisi librarii
alloquitur Wandalberlus : socordia factum dicamus ut, omisso vel delelo Au-
Augtileseptenis mundumvincendoiriumDhas, guli noraine, alterius patria ad alterum transierit.
AUCTARIA.
MARCHIAN. incipit a proprio Ioci : < Etevatio cor- (] rum regina, episcopus genti illius factus, fidei ca-
poris sanctre Rictrudis. >ln reliquis purissime Usuar- cui tholicaecustodivit inlemerala consonia, et genlem,
dinus est. Vide xn Maii. dalusfuerat episcopus, ex grandi parle ari fidem
PULSANEN., sic prosequitur : < Item, Cbrisli eonverlil.sicque in pace quievit. » Ex Adone.
post Auguli,Eodero
sancti Moysetis episcopi. die, depositio bea- CENTULEN. Primo loco Augulum annunlial verbis
tissimi Laurenlii, Siponlini episcopi. > Haecquidem Adonis.ferme ut duo codices proxime cilali. Deinde:
recte, ul in Actis videre est; non item quae sequun- < Apud Asiam minorem, sancti Apollinaris episcopi,
tur : < lnpago Malensi, sanctaeAustreberlae virginis, viri erudilissimi. > Moysetis elogiuro mutilat, hoc
in loco qui dicilur Pauliacus. » Prima periodi pars modo : < Eodetn die, sancti Moyselis venerabilis
corrupta est, ubi pro Malensi, fege Rothomagensi. episcopi, qui gentem Sarasinam magna ex parte
Alia id genus alibi recurrunt, dura prirois vocis ele- converlit. >
nienlis crasis, ullima etiam quandoque depravanlur; BRUXELLEN. pro Auguli, scribit Anguli : de reliquo
sic iu praesenli, pro Malensis, existimo lecttim fuisse annuntiatio ejus non Usuardina, sed Adoniana quo-
Magensi. Vide x Februarii. que est. Moyselis elogiuin ex eoriem Adone, hinc
ANTUERP.-MAJ. ; < ln Britanniis civitate Augusta, inleroolavil. Deinde cum aliis addit: < ApudAsiam,
' natale saricli Augulii episcopi et marlyris. Eodem sancli Apollinaris, viri eruditissimi, Jerapolilanae
die, sancli Moyselis venerabilis episcopi ct confes- urbis antislitis et confessoris. > Deuiutn iu fine ;
soris. Aput Asiam provinciam, sancti ApoIIinaris t ltem Helenaereginae. > Diximus pridie in Auctariis
Jerapolitanis antislilis, viri erudilissimi. » Vide nalalem ejus ess.e xvm Augusti.
Acta. ir\ HAGENOVEN. Usuardinus quidem est, sed phrasim
ROSWEYD. < In Brilannia, > etc, ut praecedens. npn nibil turbatiofem refert. In fine aulein perpe-
< ltem sancti Moyselis, qui primo quidem vitam so- raro subnectil: < llem, sanctorum martyrum Tlieo-
Iiiariam ih ereino ducens, meritis et virtutibus, ac phili, Salurnini et Revocatae.> Vtrie quac dic prae-
signis, quae faciebal per illum Dcus, magnifice inno- cedenli in Auclariis dicta sunt.
tuerat. Qui poslmodum, pelenle Auvia Sarraceno- VICTORIN. in fine: « Apud Asiam, sancli Apolli-
741 MARTYROLOGIUM.-r- MENS. FEBR. 742
naris Hieropolilanae(urbis) antistitis, viri eruditis- A lare> quae mater Constantini imperatoris existens,
simi. Eodem die, sanclae AustreberUe virginis et ad hoc religiose vivendo, pervenire roeruit, ut sa-
sancti Theodbri marlyris, » haud dttbie Heracleen- eratissimae crucis Doroini noslri Jesu Chrisii fierel
tit, unius e quatuor megalo-marlyribus, de quo in invenlrix. > Vide dicta superius.
AClis. GREVEN. : < ItemAnalhoIi.Ammonis, Statiani.Lu-
MATRICCARTHUS.-ULTRAJECT. inler Moysetem et cii, » ex Hieronym. < InAnglia, Odonis episcopi et
Augulum, Moysen alium qbbatem interserit, eitm, opi- eonfessoris. Ibidera, Guillermi episcopi el confesso-
nor, qui.in ^Egyplo cum sex sociis martyrium con- ris. > Vide de ulroque indicem Praetermissorum. De
summavit. Hunc recenliores martyrologi Scythopoli Apollinare et Richardo, fere ut eriilio LUBECO-COL.
in JEgyplo perperam ascripserunt, cum ex Vilis Additur : < Amancii episcopi confessoris. Frindrudis
Palrum, variis locis ab Henschenio hic a pag. 46 virginis. Apolohii senaloris marlyris, patris sanctae
recitalis, non Scythopoli, quae.Palaestinae secundae Apoloniae. > De his tribus vide eliam [cilatum in-
metropolis est, sed in Schili tolitudine a grassatof i- dicem, et de ultimo speciatim in eodera indice ix
bus barbaris, cum sex fralribus interemptus sit. tiujus.
Vide ptnra ex Cassiano, Sozomeno et aliis apud MOLAN. : < Rinchii, Amoluvini episcopi et abbatis
Henschenium colleela. Lobiensis. > De Helena Belinura-descripsit. In fine,
CAHBERIEN. nionasterri S. MariaeConventualium : minori -charactere : < Eodem die, Richardi regis,
< Monaslerio|AItimlarenci[vult dicere Altovillariensi] palris sanctae Walburgis, qui propter Cbristum lon-
adventus sanctae Helenaeimperatricis. > De eo age- gissimarn peregrinationein subiit. >ln aliis editioni-
tur XVIIIAugusli. _ bus, sic incipit: < Cominii, nataie sancli Chrysolii,
REGIN.SUEC, sub num. 130 : < Eodem die sanctae " qui huc venit a Marcello papa ad praedicandum mis-
Austrebertae virginis et sancti Theodori marlyris. > sus. > Ubi notandHm, quod recte hoc die collocetur,
Vide supra. qui in prima cditione postridie ponilur, cum bac
VATICAN., num. 5949: < In Gallia, sanclae Au- clausula, < qui Dionysio notus.buc venit. > Sequi-
strebertae virginis. > Jara dixi spectare ad x. lur : < Btnchii ex Laubiis, beati Amolvini, episcopi
Editio LUBECO-COL., in prima annuntiatione fere et confessoris. In Anglia, sancti Odonis, episcopi et
pura, ad secundam, post magnifiee innoluit, haec confessofis. Die septima, sancli Parlheuii, episcopi
subjungit: < Postquara vero gentem Sarracenorum, Lampsaceni : et sancli Lucae, in Storio Graeciae.
cuiepiscopus fuerat factus, adfidem Christi conver- Marcianis, elevatio corporis sanctae Rictrudis. > De
tisset, aderemum rediil, elibi cura sex eremitis a Heiena dictum est. Postea minutioribus litteris :
barbaris occisus est. > Quae bic confusa sunt, in <.Apud Phrygiam, natalis beati nunierosique mar-
Actis explicanlur. Sequitur : < Apud Asiae provin- tyrii, pariter ab universa urbe quadam Chrisliano-
ciam, sancti Apollinaris, Jerapolitanae urbis episcopi rum civiuin suscepti. Hujus auctor et dux exslitit,
et confessoris, viri erudilissimi. Eodem die, saucli vir pielate et religione clartis, Adauclus riomine :
Rechardi regis, patris sanctae Walburgae virginis, cujus in confessione Chrisli constaiitiani, omnis po-
qui orania quae babuit propter Cbristum dimisit"el pulus scqueus, cura mulieribus virit cum pueris se-
longissimam peregrinationero suropsit, tanriem feli- nes, cum civibus civiias, injecto igne concremanlur,
ciler obiit. » ila ttl nulliis penilus ex itla urbe, etiam curo optio
Altera BELINIeditio. In fine : < Eodem die, sanctae daretur, abscederet. Eodem die, civitate Lticensi,
Helenaecorporis adventus, ad monasterium Aliovil- C Ricliardi, regis, etc., > ut supra.
VI Idus. Die 8.
Apud Armeniam minorem, natalis sanctorum Dionisii, Emiliani et Sebastiani. Eodem die Alexandriae,
sanclae Cointaemartyris, hanc pagani correplam ad idola perducentes, adorare cogebanl, quod cum illa
execrans recusaret, vincula pedibus ejus innectentes, et per plateas lolius civitalis eam trahentes, horrendo
supplicio discerpserunt. [Bouillart.: " ln provincia Lusitania, civitale Corduba, sanai Salomonis marlyris.
Et characlere cursivo : Viriduno, sancti Pauli episcopi et confessoris.J Civitate Corduba , sancti Salo-
roonis marlyris.
NOTiE.
Ex Tornacen., Pulsanen., Albergen., Danic, Munerat., Greven. et Molan. ,
» Eam de Usuafdo SoIIerius babet opinionem, ut Cordubam collocarit. An memoria lapsus fuerit
in geograpbiaeleges peccasse noluerit; hincque Lu- Usuardus nescio. Cerle lapsa est manus. BOUIL-
sitaniam scriptain ab illo fuisse negat, quod in ea LART.
VARIANTES LECTIONES.
Retiqui in texlu Dionisii, et Emiliuni juxta Tor- D pauci codices ab omnibus aliis differunt. Et inter
nacen., Pulsanen., Mtinerat., ete. Albergen.,Danic puriores qnidem Marchianen. legit : In provtncta
et Greven. pejus scribunt. Dyonisii: recle Molan., Lusitana, civitate Corduba; brevius Rosweyd. In
Dionysii el jEmiiiani. In Pulsanen. sphalma esl Ju- provincia Lusitania, sancti, etc His fere subscribit
liani. Nomen martyris Alexandrinre octodecim ferme codex Pralen. dum ponit: Inprovincia Lusitanim, ci-
modis in Aciisdeformatum est. Greven. legitCot/»te; vitate Corduba.klque hoc morio scripsisse Usuardum
Molan., Cointhm; Tornacen., Conitw; Pulsanen., exislimavit Castellanus. Cnm vero objicerem inepte,
Chontm; Munerat., Corinthm; praeluli Ieclionem tribui Cordubam, regum Saracenorum sedera, re-
CotnitBcum Albergen. et Danic, quod Rom. parvi gioiri ab ea lam dissitae, respondit disparatorum
lectio sii, et proximius ad Quintm Laline aceedat; connexionem non aliud probare, quam quod Usuar-
quidquiri alitcr scripserit Ado : selige quod magis dus imperitus Geographus fuerit. Mihi vero non
placel. Devoce ydola, alibi dictum satis. Munerat. suadelur auclorem ita impegisse circa provincias,
male.ponit correctam, pro correplam. Pnlsanen. sen- quas oculis ferme suis lustraveral: eenseoque proinde
sutn roulilal scribens execrassel, pro execrans recu- priora ea verba ad Usuardum non pertinere, atque
taret, et vincula pedibus ejus innectenles omittens. adeo codices illos, a caeterisin eo discrepanfes, in-
Krrof Danic. in discerserunt, supposito p corre- ter puros connumerari non posse. Est praeterea in
ctus est. Pralensi augmentum aliud, de quo in Auctariis
Difticultasest circa posilionera Salomonit, in qua agemus.
743 USUARDl MONACHI 7i4
OBSERVATIONES.
Trium horUmArmenoruro martyrum praecipua, et A Senas Dionysiusornat el /Emilianns.
jistinctior notitia suroitur ex solis apograpbis Hie-
ronymianis, qu:e sailera patriam exprimunt, a Ro- Coinlam vel Quinlam, fidelemmulierem, ex Rufino
mano parvo praeterilam. llla legunt : ln Armenia acceptam ego quidem non dubito. Sic de ea primus
thinore, natalis Dionisii, Emiliani, Sebastiani. Islud, loquitur auctor Romani parvi : Alexandrim, sanctm
•solanoraina refert : Sanclorum Dionysii, JEmiliani, Coinlm martyris. Adonis encomium ex laudnti Rufini
Sebastiani. Ado priorem fonlem consuliiil, eamqtte verbis ferme cqntextum Nolkerus integrum descrip-
aniuuiliationem formavit, qnre ab Usuardo et Not- sit, Noster vix quidquam iinrautatum reddidit. Jam
kero fere ad apicein descripta est. An praeter no- supra ad xxxi Januarii, dum de sene Metra agere-
mina et provinciam.eorum certamine (nam martyres nius, celebrem Dionysii Alexandrini epistolam cita-
censentur) nobilitalam, de iisquidquara comperturo vinnis, ex qua eadera Cointa boc die, sequenli Apol-
sit, ex Bollando in Aclis intelliges. Inspice etiaro lonia desumptae sunt. Vide.indicatura ibi Ruinartii
hotalionem Florenlinii, qua Bollaiidi opinionem ma- locura, vel potius fonlem ipsum apud Ritfinum lib.
gis conftrmat, inler caelera solerier advertens, Acta vi, cap. 31. Alia est aliorum Eusebii inlerprelatio,
sancli jErailiani mss. quae penes se habtiit, corrupta unrie et varie apud Rollandum Cointae martyrtim
in aliquibus ila esse, ut vix sensus percipialur; imo, explicatur. An atttem virginis titulus ei ascribi pos-
quod bculatissimum Bollandum aufugil, eadem, mu- sil, iiicertum relinquitur. Salomon marlyr Curdu-
talis dumtaxat nominibus, continere, qum apud Pe- bensis a solo Usuardo referlur, nimiruro quod recen-
trum de Naialibus in vita sancti Pantaleonis martyris tiorem Arabicae illius persecutionis haberet metno-
prostant, el quod majus est, iisdem pene verbis, ac B riam; neqtte euira Saiomonem alium Cordubaepro
itlam construi. Hacc ille : quae an sufficianl, ut Ja- fide passum novimus. Ab aliis et a Romano hodierno
cobilli Acta ex opere noslro auferantiir, in suppie- ponilur 13 Martii cuin Ruderico presbylero, utin
menio videbiltir. In Wandalberti versiculo defuit Actis videre est. Caatera, quae buc spectare possunt,
locus Sebastiano : sic canit : in Varianlibus dicta sunt.
AUCTARIA.
PRATEN.,praeter inserta verba, de quibus in Va- saricti Culhmanni. Nomen > ab aliis alitcr scri-
rianlibus egimus, addit in fine : < Viriduno, sancti bitnr.
Pauli episcopi et confessoris. > Da eodem agunt Codex D. LE MARE,nota C, qui fuit Franciscan. :
plures alii codices Usuardini, sed modo tam diverso, < Romoe, Pauli episcopi, Lucii, Cyriaci. >
ul aridilaineiUuinesse apertissirae paleat. VATICAN. 5949'solum adjicit : < Romae, sancti
HERINIEN., post texlum purum et inlegrum, agit .Pauli episcopi, > ut habent apographa Hieronym.
de eodem Paulo, sed hac phrasi: < Virduni, beaii ALTEUPS. : t In tefrilorio Dolensi. sancti Jacuti
Pauli episcopi el monacbi, ipsius ecclesiaerestaura- confessofis. » De quo vide Praelermissos lioc die.
toris et rectoris. > < Monasterio Fiscanni, sancli Geulhmanni, Lemovi-
ANTUERP.-MAX.,'ULTRAJ., LEYDEN.,LOVAN. et EDIT. censis episcopi el confessoris. > In Missali Gemeti-
ULTRAJ-RELG. sola voce a piiori dislinguunlur , censi pervetusto, dicitur Cutmanni confessotis. El
neinpe quod post rectoris, adjiciant epilheton prm- r sic fere supra legit codex Bigolianus.
eipui. STROZZ. et MEDIC : < Itero Romae, sanctorum mar-
MARCHIAN. et ROSWEYD. sic habent, ut in Varianti- Paulini episcopi, Lucii et Cyriaci. Iiem, sancti
btts diximus, omui alio additamento carentes, ita ut tyrum Eventii vel Invenlii episcopi et confessoris. Et
pilris proximi sint.
ANTUERP.-MAJ. in martyribus Armenis et in Cointa sanctae Helenaevirginis. > Paulinum huric, aliorum
Paulum esse, satis conslat. Quaesit Helena virgo,
(quaro Conidam vocal) fere genuinus est; de Salo- nescio.
roone tacet. Edilio LUBECO-COL.
in annuntialione Usuardinus, sic 1, nusquam Usuardo similior,
CENTULEN.,prima in fine solum addit martyres, de quibus supra;
prosequilur : « Sanclre Choinlrc virginis et roartyris. nempe : < Romae,sanctorum Pauli episcopi, Lucii et
Virdiinis, sancti Pauli episcopi et confessoris. Ciriaci marlyrum. >
Civitate Concordia [pro Cordubaj, sancti Salomonis
martyris. > GREVEN. eosdem annuntiat et eodem modo. Tum :
ANTUERP.,MAX.-LUBEC el UciiELLHN.,rcl;Uotextu < Item, Julii papae, quem Ado et Usuardus ponnnt
puro, subdunt: « Romae, Pauli episcopi, Luci et Cy- pridie Idus Aprilis. Eudoaldi, episcopi Lugdunensis
riaci. > .De qua tritim sanclorum conjunclionc, vide et confessoris. > Est verosimililer Chagnoatdus Lau^
Bollandum elCastellanum bic, nimisquamsaepeinfra dunensis, rie quO vi Septerobris. < Pauli Virdunen-
repelilur. sis episcopi et restauraioris praecipui. Thyadghermi,
BRUXELLEN., solitopurior, post discerpserunl, inter- episcopi secundi Halverstadensis et conlessoris, in
jicit: < in Hispania, civilale, > etc, In fine, < Roinru, Werdena quiesccntis.. > Vide Bollandum in indice
sancti Pauli episcopi el confessoris. Et sanclorum D Prretermissorum. < Iventii, episcopi Papiensis et
Lucii et Ciriaci. » confessoris. Chunibaldj confessoris. Mengoidimilitis.
HAGENOYEN. ex Coinla Torriiam facil, caetera puri- Gislarii presbyteri. > De hoc et Chunibaldo, vide
tali proximus. lu fiue aulem : < Brixiae [an non Pa- cilaturo indicem. < HelenaeGhrislianissimae reginae
piae?], Ivencii episcopiet confessoris. Roinae,sancti translalio. > Et bujus et vitae bisloria dabitur xvm
Pauli episcopi, Lucii el Cyriaci martyruro. > Vidc Augusli.
Scriptores de quibus supra diximus. MOLAN. : < Romae, Pauti episcopi, Lucii et Ciriaci.
BELINIpriroa edilio, Coyim scribil; allera, Corin- Ipso die, deposilio sancti Patili episcopi Virdunen -
thm. In reliquis eadent addit, quaeAntuerp. et Max.• sis, > etc. < Item Hqii, nalatis beatiMengoIdi, gloriosi
Lubecana. marlyris. Nalalc saricli Chrysblii, qui Dionysio nottts
AQUJCINCT. < Romre, Pauli episcopi, Lucii et Cy- Iiuc venit, a Marccllopapa ari praedicandum missus. >
riaci. > Eadera ubique phrasis ab altero in altertun Sed baec poslrcma in aliis editionibus correcta etad
transmissa. praecedenlem diera roelius revocata. In his porro ila
MATRIC.-CARTUUS.-ULTRAJ. <
incipil: Pauli episcopi habet: < Eodem dic, natale sancli Nicetii episcopi
et martyris. Mengoldi, roilitis martyris. Sanclae He- Bisuutini et confessoris, praeclarae sanctitatis viri.
nelae reginae, malris Conslanliiri iinp. > Tum : <Dio- Ipso die, depositio sancti Pauli, etc Die octava,
iiysii, etc > De Coinla et Salomone, nihil. sancli iiiegalomarlyris Theodori ducis. exercilus, >
Codex 3 BIGOTIAN.sign. D. 9 : < Eodem die de quo nos pridie. « Roinie, Pauli, » clc Derouni
 7*5 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 74g
cbaraclere minori : < In Rithynia, beati Eugenii, et A a BoIIando ad xvu Julii : quia eo die Vcnelias trans-
Mariae filire, de quibus Metapbrasles. > Rejiciuntur lati.
V Idus. Die 9.
Apud Alexandriam, passio sanctae Apolloniaevirginis, cui perseculores, omnes primuni dentes excusse-
runt. Deinde cum Jminarenlur vivam se eam incensurcs, rtisi cum eis impia verba prpferret, illa paululuin
quid intra semetipsam deliberans , repente se e manibus impiorum prorupit, el in ignem, quem parave-
rant, prosilivil. Suevo apud Cyprum, sanclorum Aramonis et Alexandri. [Addit Bouillart., cursivo cha-
ractere : Fontenella, sancti Ansberti episcopi et confessoris.]
NOTJE.
Texlum purura feferunt soli codices Praten., He- quod, siveex Pratensi, sive aliunde, lextui atljiciant
finien, Tornacen., Munerat., Greven. el Molan. sanclum Ansbertum Rolhomagensemepiscopum, ut
Plerique alii codices in eo potissimutn excedunt. brevi ex Auctariis cognosces.
VARIANTES LECTIONES.
Verum virginis nomen Ayollonia esl, non Appo- In ecgrapho nostro Pratensi adcalcem apponitur .
tonia, ut Muneraltis, nec Apolonia, nt Grevenus. Fontenella, sancti Ansberii episcopi et confessorit.
Pro ittintt eam, posuit Herinien. uiwimeam se : Sed cum ea verba a Sirmondo lineola subducta sint,
Greven. el Molan. eain se vivam; ubique recte, et cmn noteltfrque illa ipsa in codice B, esse in textu, et
Adone, quem poslremranum pressius etiam sectili ab eadem manu, signum est praelenso aiitographo
hic sttiU iit interposilione vocisageret, legentes, pan- adjecta fuisse; atqueadeocodicem illiim inter puros
tulum quid agerel, inlra semelipsam, etc. Ultro fateor servanriiim pulavi. Pottiit prrefata anituntiatio ex
id ad claritatem conferre, verum codices omnes tum aliquo Hieronymiano accipi, praesertim ex Lucensi,
mss., tumexcusi, ei leclioni plane repiignant. Pejus qni fuit olim sancti Wandregisiti, ubi eJHs positio
hahet Munerat. pattlulum quidem : et -exilivit pro recte signatur : In Ailo-monte super Sambre. At
prosilivil. Suevo diserte expriniunt coriices passim, quisquis codicem illum auxil, aliter annunlialiorierii
non Sueno, ut vult Castellanus. Sievo in Tornacen. formavit, et inde in alios codices transiit, non
Sieno in Munerat. Sueri inGreveno, rejicienda sunt, ubique uniformiter expressa, ut ex Auclariis pa-
nti et AtumoMis proAmmomsapudpraefatumMunerat. lebit.
Alias Suevo, vel Sueno inflcxiones vide in Actis, ubi
locuni ignotum essc comperies.
OBSERVATIONES.
Haecest admiranda itla Apollonia, provectm mtatis In apograpbo Hieronymiano Lucensi perperam
virgo, ct tnarlyr inclyta, quam die proxime praece- Q divisa sunt Ammoniset Alexandri nomina, per inter-
detiit, ex cilato ibi Rufini loco cum Metra, seu Me- positionem citatrc superius annuntialionis, sancti
trano et Cointa, seu Quinla acceptam diximus, inde Asberli, pro Ansberii, episcopi. Reliqua utrtimquu
primuin exlracla ab auctore Roiuaniparvi: Alexan- conjunctum servant, Sueno, velS«ewo apudCyprum.
drim, Apollonim virginis; seleclo, opinor, pro ejus Locum certaminis negligit Epternacense, socios
arbilrio, hoc dic; ad qnem Ado rursus elogium ex anonymos xx adjiciens. Tu hos aliosque aTecenlio-
laudati Rufini versione conlexuft, a Notkero integre rihus confusos, ad classes suas in Actis rednctos
descriptum, a Nostro inedicissime immiiiulum. Et in invenies, et nonnulla eliam in Florenlini noiationo
hac quidem marlyrologorum serie celebratur Apol- satis accuraie observata. Nobis certum esl Usuar-
lonia, qtiae apud Hieronyroianos coriices, Bedam, dum ex aliquo Hieronymiano codice annuntiationem
Florum, Rabanuro, el Wandalhertum ignota est. Cur stiam desunipsisse, in quo verosimiliter sic reperit,
Sanclae huius martyriuro sub Deciocollocet Baronius, quemadmodum in lexlu legimus; nisi quod foriede
haud salis suo alterum alteri aiileposuerit. Rabantis ex eodem
aeque ac praecedenlia Melrm et Cointm,Christianos
queo conjicere, cum furenlis populi in fonte sna descripsil; ex hoc.Noikerus, et lii aui.bo
rabie, superslile adlmc Pbilippo, haec contigisse pla- diserlecum Usuardo legunt Suevo, edilore ad mar-
nissime constet ex laudala jam saepius.DionysiiAle- ginem per asteriscum indicante Soti, ut forte alibi
xanriiini ad Fabium Anliochenum epislola. Nos repererat, unrie et verosimiliter in Romanum hodier-
passionis causani et lempusassignavimusin Tractalu mun ea posilio derivala est. De solo Ammone agit
nostro de palriarchis Alexandrinis nnm. 164, quae Wandalbertus, al cunt tres synonyini hoc ipso
fusius explicanlur a Tillemontio tomo 111,a pag. 293. D die apud Hieronymianos recolantur, quem proprie
Utruro praeter haecadmitli possint Acla alia subinde velil, aliis (ieterniinandum relinquo. Sic habel:
conficta; porro an secunda aliqua Apolloniarecle ad
Juliani leuipora revocetur, vide apud Bollandum, et Qulnis AmmonemrecoJuntpia votabeatum.
- hic infra in Auctariis Greveni.
AUCTAHIA.
MARCHIAN., purus m texlu, subdit: « tpso die, die, beati Ansberti Rolomagensis ecclesiae archiepi-
sancli Ansberli Maguensisepiscopi. > Exesis, opinor, scopi. »
priinis litteris, imperitus lihrarius ex magensis,
ellbriiia-
ANTUERP.-MAJ. : ^ Alexandriae, sanctse Apolloniae
quae est postrema pars Rolltoinagensis, virginis et marlyris. > Desuul lexltis reliqua, quibu3
vefil magnensis. Non video id aliter posse intel- substituuntur : < Apud Pontura provinciam, sancli
ligi. "Aihetiodori episcopi, fratris beali Gregorii, qut
ANTUERP. el MAX.-LUBEC adjiciunt : « Fonlinellae Theologus cognorainatus est. Fontanellae mona-
monasterio, sancti Ansberti arcbiepiscopi Rothoraa- sterio transitus beali Ansberti episcopi, > Omit-
gensis el confessoris. > titquae aliiclariusexplicant, < Rolhoraagensis eccle-
PULSANEN. incipit : « Apud Canusiuin civitalem Siae, efc. >
Apuliae, riepositio beali Sabiui episcopiTume_tconfesso-
ris. >Apolloniamrefcrt absque elogio. : < Apttd ROSWEYD., in prima satis purus, addit :< in Blan-
sanclorum Antmonis ct Alexandri. Eodem dinio, sancli Ansberti episcopi el confessoris. Apud
Cyprnm,
PATnou CXXIIl. 2i
 747 USUARDI MONACHI 748
Cypruin, Alexandri martyris el Ammonis confesso- A rio, sancli Ansberli, episcopi Rotbomagensis et con-
ris. > Titulus martyris reque quadral utrique. fessoris.»
AtoTUERp.-MAX., UITRAJ.,LEYDEN., LOVAN. et edit. EditioLuBEco-CoL.dc Ansberto, Paulo Virdunensi,
ULTRAJ.-BELG. texlui puro adjungunt: < Eodem die et Athenodoro, scripsit ut supra. In fine : < Ipso die,
aptid monasterium Fonlinellae, nalale sancli Ansberti beati Altonis confessoris. >
^bthoiiiagensis episcopi et confessoris. > ALBERG. et BELIN.in utfaque editione pro Ansberti scribit
DANICagunt de < Paulo Vtrdunerisi, » etc. >Armuberti. Prior habet: < Suevo apud ^Egyptum, »
CENTULEN. Deest Apolloniae elogium. Ttim : < In de quo vide Acta.
Ponto civitale Gneocresarea, sancti Alhenodofi epi- GREVEN. : < Oclava Purificationis beatae Mariae.
scopi, fralris beali Gregorii. Civitate Rolhomago, Ammoiiis, Thomaeel aliorum xxxvu. Iletn Etuiliani. >
sancli Ansberli archicpiscopi et confessoris. > Confusa bic nomina ex Hieronym. < Monasterio
BRUXELL. incipit :"<Cotnmcinoraiio bealae et sem- Fonlaitellae.saiicti Anshcrti,episcopi Rothoinagensis,
per virginis Marise. > (Octavam Purincationis, ni cui ctim pttclla nobilis nomine Angadrisina despon-
fallor, indicat.) In Apollonia modice interpolatus sata fuissel, et utrique caelibatus magis placeret,
est. < Apud Cyprum, > etc., ut Pulsanensis. Seqtti- illa oratlohe impetravil, ut lurpissima ct leprosa
lur : < Eodein die, translalio sancti Ansberti, Rotho- .efficerelur. SeriIpost a bealo Aurioeno Rolbomagensi
magensis archiepiscopi et confessoris , qui in ino- archiepiscopo, Christo consecraia, prislinre pulchri-
nasierio Allimonlensi fueratexsiliorelegatus,elapud ludiiri esl reddila. Ansbertus vero, sub sanclo Wan-
Fontanellam sepultus, et inde posjea in Blandinium dragisilo, abbate Fonlanellae, inonachus priinum,
liac die translalus. Apud Virriunum, > etc Vide g deinde abbas faclus : poslfeuio, beato Audoeno in
• episcopatu digne sticcedens, in pace quievil. In
supra.
HAGENOV. elogio Apolloniaeaddit: < Et ipsara so- B.-itannia,TeylIiani confessoris. In Hibernia, Trovani
lenl invocare, dolorem deniium susiinentes. »In episcopi et eonfessoris. Apud Ponlum provinciara,
fine : < Item Fontinellse monasterio, sancli Ansberti beati AtbenoJori, episcopi et confessoris, fratris
archiepiscopi Rothoinagensis deposttio. Apud Vif- beali Gregorii Niceni. Altouis, confessoris.Tn Hiber-
dunum, etc ln Bavaria, Altonis corifessoris. > Qui nia, Tarabatae vifginis. » Hactenus arobaeediliottes,
fuit abbas in Altenmunster. HDXV et MDXXI, sea postreraa adjieit sequcnlia, plane
AQUICINCT. : < Ipso die, sancti Ansberti Rolhoma- apocrypha : < Eodein die, sanciae Apoloniceaiterius,
gensis archiepiscopi. > - virginis ct martyris, quam Julianus Caesar pro fide
VICTORIN. et-REG. SUEC, sub num. 150 : < Apud Christi, priraum fecit virgis caedi, deinde in eqnuleo
Ponliiin provinciam, sancti Athenodori episcopi. suspensam, vivaro jussil excoriari, ac de carnibus
Canusia civitate, sancli Savini episcopi. » ejus parliculas scindi : ad ullimura post dentium
. MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJ.:<Apoltoniaevirginiset alrocem evulsionem, gladio transverberatam, Chrisli
maflyfis, cum mullis aliis: Dionysii episcopi Alexan- lnanyrem fecit. > Vide Bollandiim Ct Castellanum
dfirii, exhorlatoris praedictorum martyrum. » Vide liic.
observationes. MOI.AN.priroa cilit. : < Fonlanellae monasterio,
VATICAN., sub num. 5949, cbaract. Longobard., sancli Ansbeni arcbiepiscopi sanctaeGatliarum sedis
quori fuit olim. Beneventanuin, saepejam superius Rolhomagensis. > In aliis sic habet: < Gandayi in
cilalum, priuno loco habet: < Naialis sancli Sabini, Blandinio.ex Fontanellaemonasterio.sancliAnsberti,
Canosini episcopi et confessoris. > G sanetaeGalliarura sedis archiepiscopi. In Hoyo, sancti
UGHELLIAN. : < Fbntenellae monasterio, sancti Maingoldi, ducis et marlyris, regis HiigonisAnglorura
Ansberti,
' episcopi Rothomagensis et confessoris. > filii; t queminprima edilione roelius pridie posuit.
STROZZ. et MEDIC.: <In Oriente, [quid ni in Meri- < Die nona, sancti martyris Nicephori. » Est is qui
riie?] sancti Savini episcopi. In Fontanellae monasle- Sapricio palroam praeripuiu
IV Jdut. Die 10.
Romae, nalalis sanct orum martyrnm Zotici, Hirenei, Jacincti, et Amantii. InOriente, sanctre Solheris
virgtnis, qua? graviter et diulissime alapis caesa , cum caetera quoque pcenarum genera vicisset, gladio
niartyrium consumraavit. Ilem Romae via Lavicana, militum decem. a Apud Castrum Cassinum , sanclae
Scolaslicae virginis, sorofis sancli Benelicli abbalis. h In pago Rothoraagensi, sanctae Austrebertae
virginis.
• - NOTiE. ,
Textus est Praten., Marchian., Rosweyd., Antuerpien;, Max.-Lubec, ilunerat., Greven. etMolan.
« Ut locus esset Austrebertae in uhjmo versu is ab srt. Non rooneo hic apposite memorari S. Austrc-
Usuardo delelus fuil lotus, el paulo minutioribtts D bertam. Hoc die obiisse sanctam Hlam virginera una
litteris scripta haec, tororit S. Benedicti abbalit. omhium senlenlia est. BOUILLART.
Deerat prlmo exeroplo S. Austreberta. Suos codices b Haecapud Bouillarlium ad oram paginre legunlur
debuit sequi Sollerius : aut si Pratensis visus est manu scripta: Hmc non sunt Vsuardi. Vide Acla
hoc toco potior, potior ubique videri debuit, cum SS. Mabiltonii, tec. iu, part. i, pag. 28 A.
hujus additamenli eadem, ac caelerorum, scriptura
VARLANTESLECTIONES.
Scribendum eral Irenmi el Hgaeinthi, utcorrexit otnnes repugnarent, Solus Pratensis babet Cqsinum,
Molan. Sed cum nulli codices ita legcrent, putavt recte opinor, sed reliqui omnes, ut in textu; qui
servandanv scrupulosius raedii aevi lectionera. Mu- eliam concordant in Scolaslicm, licel Molanus cor-
nerat. pro Zolitt, male posuit Zonei, Item Hyrenei, rexerit Sclwlaslicw. Rothamagensi est fere omniiim,
quod etiam habent Aut. et Max.-Lubec. ln Praten. excepto Pratensi, qui etiaro legil Auslraberlm cum
pro Jacincti esl Jacinli. Amanciiest. pro Amanlii com- Marcbianensi el Greveno; reiiqui, ut in textu : solus
munis inultoriim codicum errpr Solerit scribit Molanus scribit Autlreberihm.
Marclrian., cuius leclio praeferettda essel, uisi codices
OBSERVATIONES.
Ex quatuor priniis Wraftyfibnsaliqui cum Sotere Reda disccrntintur; ubi clatrius ct cxaclius exprcssa
aul Soieride in apograhliis tlteronym. conjuncii, a quatuoc nomina. Rouianum parvuni forle in oiibo-
 749 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 7:-,»
graphia a Rosweydo correctum (ttt in Beda vero- .A lam, quam ei Ado concinnavit, Nosler dcscripsit.
similiter fecere Henscbenius el Papebrochius) eliain Ne hic diulius immorer, videatur Bollaiidi commeii'-
accurale scribit, queinadinorium el Ario, cui procnl tarius, in quo ex Arabrosio adriuciintur quae.ad
riubio ad elogium materia deftiit. Meminit idem Ro- verain virginis laudem speclare possunt, aliaque arl
manum parvum Soteris, positione non expressa, nisi ejus cultum pertinentia. Ruinariius in Seleclis,
qnis copitlativam et ad priores Romanos martyres pag. 405, sancti Ambrosii loca eliam producit. Ca-
putei astriiigendam. Aliter sane Romani parvi lextum steilanus in nolis breviter collegit, quae curiosiora
arcepit Ado, qui, Graeca fortasse nominis origine sunt, pag. 600 et 601. Tillemontius aulem cum Pan-
deceptus, Soteridem prirous in Orientem transttilil, cfalio conjunxit lomo V, a pag. 259.
atque. in eo Noslrum sequacem habuit. Non item Sequilur, Militum decem^qui in Romano parvo,
Nolkerum, inquil Casiellanus, qui Rabanum imitari Adone, Nostro et Nolkero, nuilis solum nominibus
maluit, el aniiquiores; forte aavertens, verosimilius referunlur. Stholaslita a Nosiro arijecta cst, quam
in Italia morluam, qum sancti Ambrosii consanguinea ampliori encomio Rabanus ct ex eo Noikerus exor-
fuit. Non potuit Antiquiores alios intelligere, praeler nant. Sed quid de Auslreberta, so\i Nostro nominala r
Hieronyini apographa ; at enim diligentiain hic stiam Dicam ingenue, non immerilo me dubilare, uiftiin
desirierari passus est, vir dc cretero accuratus, cum ab Usuardo ipso fuerit posita, irique arieo, qnod ejuS
Nolkerus (sive unara sive geminam Solerein feceril) non roeininerint codijes duo, milri certe aeslimalis-
ipsissima Arionis verha hoc die ad apiceni referat. . simi Heriniensis el Tornacensis, non solili hactenus
IIoc Castellanuni fallere poiuil, quori anniinliationem praelermitlere, qnod Usuardi genuinum esl, praeser-
Nolkeri Icgerit vm ltlus seu vi hujiis, his verbis n tim in sanctis Francicis, sic ut conjectari nttllo inod»
conceptam : Rommvia Appia, in ejusdem cmmilerio, possira quid scriptores mOvisselail feticendam san-
passio sanctm Sotheris virginis el marlyris. Quffi clam alias notissimam, si in Usuardi aulOgrapho
omnia, excepla ultinia voce, ex Rabano accepla iiluo fuissel expressa. Servanda nihilominus fuit in texlti,
fatemur, ut nos ipso die ex Greveno diximus. Rursus ne ex arbilrio meo polius, quam ex aliorum codicuni
Soiheris sacratissima virgo apud Adonem et Notke- auctoritate, Usuardi simplicitatetn videar definire,
niro referlur xu Maii, ut ibi indicabimus. Dubitat Quid versibus suis indicet Wandalbertus, dicat alius
boc loco Floreuiinius , virone an mulieri aplandum interpres :
sit Soteris nomen : iiem utruin bis eadeiii virgo
annuniielur, ut de Agnete foctum vidinuis : sed haec Sother, Irenaeuset Scbolasticavtrgoquaternis
allerius ct disquisitionis et luci sunt. Laudaliuncu- Egregia pariter meriiorutnlaude uitescunt.
AUCTARIA.
Jam dixi UERIXIEN. et TORNACAustrebertre non HAGENOYEN. plura de Scholaslica admiscel ntJri
meiuitiisse. Consenlit el bis PULSAN.,in eo singula- adeo probata. Sic loquitur posl sancti Benedicti
ris quod ordiuem inartyruinRonianoruro interlurbet, abbatis: <Haecrectrix erat muliarum sanctarum vir»
et pro Amaniii scribal Amarini. Ttim sic: « Item ginuni sanciiraonialium. Quac quodam die, cunt
Romae, sanclae Sotheris virgiuis. > sanclus Benedictus ad eam visitandi gratia [venis-
ANTUERPIEN.-MAX. , LOVANIEN. , [LEYDEN-BELG. et sel], et mox recedere vellet, pluviam a Deo cum
editio ULTRAJ.-BELG. in eo soliiiu a puritate defi- tomlruis obtinuit, et sie ilium [illej cum ea (invitus
ciunt, quori prinio loco Scholasticam annttnlienl,' G pernoctavit. Hujus animam in brevi postea de cor-
alque in fine pro Auslrebertm ponanl Austrebergm, pore egressarn,' vidit Benedictus frater ejus in co-
quoil et in nonnutlis aliis codicibus legitur. In Belgica lumbae, > etc
editione deest iioinen uuius ex qualuor primis roar- VICTORIN. pro Atitan.'ti, scribit Amarii. In ftne ut
tyribus. CENTUL.rie sanclo Trojano.
ULTRAJECT., LEVDEN. , ALSERG.el DANIC.Eliam ALTEUPS.,in Anglia auctus : < Ipso die, sancla»
primum locum Scholaslicae.tribuunt, sed Usuardino Vivinnaeabbalissae. »
texlui haec superaddunt: « Hujus animam de cofpore STROZZ.et MEDICprimo loco : < In partibtis Tu-<
cgressam, vidil sanclus Benedictus in columbae spe- sciae, loco qtii dicitur Pauliacus, Iraiisitus sanctl
cie, cceli secreta penetrare. Qui lantse ejtts gloriae Guilielmi, eremitde e coufessoris, magnae sanclilatis
congaudens, Deogratiasreddidil, ejusque obitum fra- etgloriosi miraculis viri. »
tribiisdenunliavit. Qiios eliam protinus niisit, tttejus Codex MONTIS SANCTI. t Sanctonis civilate, depo-
corpus atl monasteriuin deferrent, et in sepulcro, sitio sancli Trojani episcopi, et Boldegtindis abba-
quod sibi pr.tparaverat, collocarent; ut quoruiu tissae. >
inens tina scmper in Deo fueral, eorinn quoque cor- Edilio LUBEGO-COL. Scbolasticam primo loco re-
pora nec sepulttira separarel.»A'n ea coiijunclio
' duret, fert, ut ULTRAJ.,etc. Seqtiitur : < Eqdem die, sancti
alibi controverlitur. , Guilhelmi confessoris. Hic prius dux fuit Aquilanio-
CENTULEN. texliii nonnibil abbrevialo, subjungit rinii et ultra niodum fl.igiiiosus, scd poslea divino
in fine : < Sanctonas, sancli Trojani episcopi et nutti compuiicttis, abbrenunliavil sieculo, mqnacha-
confessoris, > qnae verba ANTUERP.-MAJ. etiam po- D] lem habitum assumens, factus esf servus servorum
suii, sed inler Scbolaslicani ei Auslreberlam. Cae- Dei. Hic centics per noctetn el diem genua flecle-
leruni speclal Trojanus iste ad xxx Noverabris. bat, transiens de activa ad contemplaiivarii vilam.
BRUXELL. elogiuin Scholasticae ex ULTRAJ.,etc, Etiara ad lanlam perfeclionem pervenit, ut spirilu
hic relatum, ex parle mutilal, post < secreta pene- proplieliae fulgeret. Qui. postniodum firmalus cor-
trare, » sic legens: < Quo viso, ipse corptts sororis pore, et sanguine Chrisii participattts niigravil ad
deftiuclie fecil ad suum monasteriuin deferri, el in Dontinum, » Deinde in tcxlti adurislum, quod So-
sepulcro qiio.l sibi ipsi praeparaverat, sepeliri. Et leris sub Diocletiano Angusto sil passa, « Sanclon:is,
illud postea Cynomannis irauslaluin csl. » Sequilur S. Trajani episcopi el confessoris. »
dc Soteririe, ouiissis martyribus Roroanis, Tum dc BELIN.in secunria eriitione panlo correctior est;
x roililibus. Post Rolhomagensi, baec inseril : < In in utraque primo loco annitnliat: < Nalale sancti
loco qui vocaturPauIiacus. Eode^ridie apuri Nivellam, Gnilielini confessoris, ordinis ereniitarum sancti
eievalio sanclre Gerlrudis virginis. » Demum manu Auguslini. > Videantur Acta.
Belgica recentiori : < ltem in valle, quae tlicitur ad GREVEN. : < Apud Sanctonas, Troani cpiscopi et
stabulas Rodis, beali Guillermi confcssoris. Qui ex eonfessoris. Elevatio sanctaeGerlrudis virginis. Gui-
comile Pictavi;e iac duce Aquitauiae ferocissimo Ielmi comitis Pictaviensis el confessoris. Qui ctun
factus est stremiissimae vilae eremita soliriissimtis, se flagitiis primo totiiin dedisset, et schisniaii Peiri
ac iiiiraculoruin patrator validissinuts. > Virie hrec Leonis faveret.a bealo Bernardo terrilice correptUS)
in Actis diligentissime el exactissirae discussa. tanJem ai cor rediit; ferrearnqne loricam atf Gartiem
 751 USUARDI MONACHI 7i2
induens, austeraflt vitam duxit, ac sui nominis or- .A civitatis praeclarsesanclitatis episcopi, e.t confesso-
(linem initians, quievil in pace. i Ubique confusio ab ris, lempore Clotarii regis. Die deciina, sancti mar-
Henschenio.ertidiie sublata. ,' tyris Charalampi. > De Silviano et Baldegunde ut
MOLAN. in Guillelmo Belinum descripsil. Dein: supra.-Denique Hlteris minulioribus : i Dordracf,
f In Campania, natale sancti Sylviani episcopi et sanctae Surae virginis et marlyris commemoralio,
confessoris. • Ista scribil Rabaims : Hieronyin. et suh nominc Soleris, quod Latine interpretalur
Notkerus Sitvanum nominanu Sequitnr : <Et Bal- salvalrix. i Videatur Bollaiidus hac die. Certe non
degundis' abbalissae, i quam aliqui-in vinim trans- satis evincil Casteltanus, Surani hanc seu < Zuwar-
formarunt. Cdiliones alias incipijint: « In stabulo dam i Dordracenam cum Soteride Romana, vel
Rodis,nataIe sancli Guilielini, i clc., ut prior. Dein- Orientali confundendam.
de : < Arvernis, depositio sancli Sigonis, ejusdem
~
III Idus. Die II.
Apnd Lugdunum, nalalis sancii Desiderii episcopi et confessoris. Eodem die caslro Nanlonense, sancli
Severini abbalis monasterii Agaunensis, oiij.is precibus cultpr Dei rex Clodoveusa dinlina infirmilale sua
liberalus est. Alexandrix, dqposilio sancUe Eufrasiaj virginis, quse In monasterio virlUte abslihenlice et
ntiraculis etiam claruit.
NOTJE. _.,.:
Ila Pralen., Herinien., Tornacen.,, Marcliian., AnLuerp.- Jf«y., Pulsanen., Munerat., Greven. e'
Uolitn.
VARIANTES LECTIONES.
Male in Tornacen. scribitur Laudonensi pro B opinor errore lypoihetx, Clodoneus; vera est alio-
Nanlonensi, peius in Muherato, Nannetensi : nec rum "e.t texttis leclio. Pufsanen. et Antuerp.-Maj.
bcne Greven. Nautoniensi; Molan., Ndntoniensi : omilttint Rex; Marchian., pro diutina habet diu-
Praten., Marchian. et Munerat. legunt Acaunensis; turna;Aiiluerp.-Maj. simpficilerponit, ab infirmitate
Aniuerp.-Maj., Aganensis; Pulsanen., Athaunensis; sud Uberatus esf, Keliqui ih lextu, Eufrasia;, ex
Greven., Augaunensis : melius in lexlu. Praetensum emnium codicum conscnsu, licet Tornacensis re-
aulographum scribil Flodovehus, vel Flodoveclius, ctius legat Eufrosinai, ut in Observationibos latius
alius cod. Pratensis et Anluerp.-Maj. Flodoveus, explicabilur.
ilem Herinien., Pulsanen. et Greven. At munerat.,
OBSERVATIONES.
. Usuariius lioc dio sanclos praUerit, qui apud Be- nuntiat, ut ibi proprio loco dicelur. Ne hie longior
dam ei Adoiiera diserle exprimuntur. llle (•alloceri sim; videantur Acla, prxfatailla die xxm Maii, in
et Parlhenii niemiiiit, atque ex ipso Rabanus; hic quibus res tola operosms deducilur el. illuslraiur.
SimpUdisJiennensi^quoram neino a Noslro comme- Wandalbcrti versiis ex.Bedselexlu hoc die clarissime
lnoralur. Id aiUem cum Castellano potissiinum de- profluunt :
miror, cur Ado, in produceiidis ecclesi* suae sanclis Ternis hinc DesideriasLugdunacoronat
prsesulibus, aiias, et iioc ipso die, lam liberalis, cur, Maenia: Partenii) et CaloceroRomarefulget.
jnquam, illustrem illuiii Desiderinm ejusdem eccle-
siaedecessorem siium non annunliet, a Beda diserte Severini abbalis Agaunensis, miraculis clarissimi,
*o,silnm yEqdem die Lugdunp, Desiderii lexius episcopi? <G memoria in nullis antiquis Marlyrologiis reperitur;
Nec obest Ra.bani sileniium, cum Bedae ex eum .primiis Nosler suo inseruit : curaulem Ctodo-
Wandalberlo confirmetur. Displicel qiiidem positio ; vei nomen passim in Flodoveivel Flodovehi transfor-
neque omittendus eral lilulus martyris, merito ei ab maium sit, non est operaepretiumin indagare. Vilam
aliisascripius, utpotequi famosseBrutiechildisjussu, ejus ab anOnymo scriptam et Actis ediiam,
primum exsiliomultatus.deindePrisciniaci, non Lu- iiUerpolalam esse fatentur eruditi; an primigenia
gduni, lapidibus obrulus, fuste percussus et hecalus a Mabilione 1 saec. Bened. ih appendice pag. 568
est, ut fusius ex ipsiusmei Adonis relalioue narrat vtilgata, omni nxvo immunis sit, in supplemenlo
Nolkerus xxui Maii, hoilie iranslaiionem commemo- examinabitur. Euphrosynam cum Usuardo retulimus
rans. Hic a nobis quaejilur, an neutro dic ab Adonc supra Kalendis Januarii, desumpiam ex Adone.cujus
consignatus sit: cum iitroque a Rosweydo in ap- elogium inter AucUria inyenies. Bollandus^ ut ibi
pondicem rejiciatiir? In varias partes se versat diximus, iri.ter Prastermissos in liiinc diem rejecit,
Castellanus, sed landem imCorollario ad iinem vp- Castellanus ad xxv Septembris. Hic autem Roma-
luminis.ex Ndlkeri verbis xxin Maii.se elicerepulat, , nuihparvum, ex ipsoAilO, et ex ulroque Noster,
quod Ado in Marlyrologio de eo. plane hon memine- non tiuplirosynam, sed Eupkrasiam memorant. Ex
rit. Veiba Notkeri siint : De quo quia venerabilis elogio colligi videtur, et ex aliis probatur, eamdem
Pater Ado, ejusdem ecclesim nostra wiate pontifex, sub utroque noiiiine latere sanclam. Unde Rom.
.utpole in pmsenlia posito,el ob id suis.in cunc.ishb- hodiernum t Januarii recle Euphrosyna; aptavit,
iissimo, atiquid speciate dicere mperfluum existimf- quod'de Euphrasia Ado et Usuardus hodie posucre.
vii. Quanti mouieniisii isl» ratio, jjudicent alii: ego I) Viile quae ibi Observationibus dicta sunt. Necsane
«erle Notkeri hodiernum textura vere Adpnianum diversa esi, qnae sxv Septembris apud Gnecos co-
jiihilominus crederem , nisi me Usuardi silenliuin lilur, qtio die verosimiluis- obiisse censenda est,
prohiberel, qui soliti dtictoris sentehiiain non ne- magnis iilis lauditms ornata, quaein Aclis fuse enar-
jlexisset, si eam in ejus Martyrologio reperisset; ranlur. An salls sincere el vere, dubilanl erudili
sonfessoris pneferea titulum Bedacverbis cerlo non nori jiauci, inler quos Tillcmoniius lomo X, pag. 50,
idditurns, ubi tam aperte raarlyrio coronatus de- quorum argumenta in Supolemenlo Februarii accu-
claratur; quemadmodum et FJorus txui Maii pro- ratius excuiientur.
AUCTARIA.
ANTOEBP.-M*X.. LUBEC. boc die sanclos referunl, dem, qui passi sunl pro Chnslo sud Anoiino pro-
flui a Noslro sequenli ponuntur. Ita habent: <lu consule. Apud 'Liigdumim, Desiderfi episcopi. IH
Africa, s.aiictoriiin lUartyrum Saturnini presbylcri, Alexandria, depositio Eufrasisevirginis, quae iu mo-
Davili [Dauvil Felicis, Apulei et sociorum eorum- nasleiio, ut illius vita docet, uiira absiittenlia [absti-
 753 MARTYROLOGIUM— MENS. FEBR: 754
neniiae virtule] virlute ct miraculis claruisse cogno- 1V130, in fine : < Ilem sancli Atnasii episcopi et con-
scitur. » De Severino.lacent. fessoris. > Nec in Aciis, nec Pralcriiiissisesl.
ROSWEVD. penullimo loco, lextui inserit : < Ro- VATICAN., num. 5949: < Campanise, sancti Ca-
ime, Calocerii el Parlenii martyrum. » Pro Eufra- strensis, episcopi et confessoris. Roinre, Caloceri et
tite, scribit Eufraxite; cajtera satis purus est. Parlenii. >Colunlur duo poslremi xix Maii.
ANTUERP.-MAX., ULTBAJECT. , LEYDEN.,LOVANIEN.,. UGBELLIAN. initio liabel : < In Africa, sanclorum
ALBEBG.,DANIC eteditio ULTRAJ.-BELG. fere similes martyrum Saturnini, > etc, ut in ANTUERP.
sunt duobus primis; sic habenl : < In Africa sancto- ALTEMTS. : < Monasterio Glascoyicnsi, sancti Be-
rum martyrum, Saturnini, Daniti, Felicis presbyteri, lesii marlyris. > Quis hic sit, nondum licuit inve-
Apulei et sociorum eorumdem. Qui passi sunt pro nire.
-Chrislo, sub JulianO imperatore, Anolino procon- STROZZ.CIMEDIC : < hetn, sancli Caloceri ar-
sule.»Sequitur de Desiderio, pure. Tum : < Alexan- chiepiscopi Ravennensis. > Vide Henschenii com-
drioe, depositio sanctae Eufrosyntc virginis, quae. in ment.
monasterio, ut illius vita docet, mira abstinentise Editio LuBEro-CoL.incipil a Severino. Dein de
virlute et miraeulis claruisse cognoscitur. > In om- Satnrnino cum sociis, et de Eufrasia, ul supra. Dienu
nibus eliam pranermitlilur Severinus. claudit : < Apud Viennam, sancli Siniriplidis epi-
. CENTUI.EN. : < Apud Lugdunum, sancli Desiderii seopi et confessoris. » Lege Simptidis.
episcopi et confessoris. In pago Vaslinensi, caslro BELIN.incipil a SaLumino ul ANTUERP.De Desi-
Mandonis, sancli Severini abbatis monasterii Agau- • derio, pure. Pro -Eufrasia; scribit Euphrosinx. In
nensis, cujus prceibus cultor Dei rex Francorum g Dne : < Castro Nanthoniense, > eic.
Clodoveus [videtur anlea positum fuhse Flodoveus, GRETON. ex corruplo Hieronymi texlu liajc manca
ted erasa est pnrs superior, (, unde quod superest,, el confusa miscet : < In Campania, Basiliarii, AmanT
format cj a sua infirmilale liberatus est. Alexandriae, lii. In Africa , Victoris , Felicis , Januarii, Zoiici,
sanctae Eufrasiae virginis. » Herenei. In Apamia, Basiliani, Penis. > Vide Boj-
BRUXELLEN. incipit : < Apud Viennam , sancti landum, et Florenliniuro, < In Hibernia, Eciani epi-
Simplicidjs cpiscopi et confessoris. > Tum dc Se- scopi et confessoris. Ibidem Soliniae virgihis. >
verino pure. De Etifrasia vero ut ANTUERP., supra. MOLAN. : < In Africa, sanclorum martyrum Satur-
HAGE.NOTEN. de Salurnino, Davito, elc., cuni AN- nini presbyteri, Dalivi, Felicis, Apnleii et-sociorum
TCERP.adjicil lamen in (ine, et Juliano imperatore. eoium, qui passi sunt pro Christo sub Anolino pro-
Relirpia fere cohrerent citm texlu. In tine : < Itetn consule. i Haecin editionibus aliis praetermissa sunt:
Ytninisevirginis. » An Solinia; ? soitimque additur : < Arvcrnis, sancti Desiderali,
VICTORIN. et CODEXREG. SIJEC, signaln.-iimm. episcopi et confessoris. i Vide Acta.
"*
Prid. ldus. Die 12.
In Hispanits, Alalis sanclae Eulaliaevirginis, quain conslat, tempore Diocleliani impcratoris, gloriosam
martyrii accepissc coronam, civilate Barcinona. InAfrica, sanctorum marlyrum Salurnini presbyteri,
Balivi, Felicis, Apelii el sociorum ejus, qui passi sunt pro Chrislo sub Anolino proconsule. Apud Alexan-
driam, Modesliel Ammonii infantum. <
NOTJE.
Sic leguni Praten., Herinien., Tornacen., Marchian., Mtmerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Hytvaniis in Marcbian. et aliis hiale scribilur; C Juliano proconsule. In Atict&riispridie vidiraus Jtt-
nli el Davili in Heriniensi. Posui in textu Apelii ex lianum imperalorem, perperam cum Anolino conjun-
Praten., Marchian. et Greveno. Herinien. et Torna- ctutn, fortc quod codices quidam ahtiqui pro Ano-
cen. babent Apelij Munerat., Peltii; Mulan., Apulcii: lino scripseriitt Juliano , ut hic Heriniensis posuit
verum nomen infra adjiciam, quod Molanus recle Marchian. Munerat. cl Molan. babcnt infantinm ,.
posiiit in alleris edil. Sociorumquein Munerato, pro quod postremus in aliis edilionibus correxit.
et sociorum, levis mulalio est. Herinien. legit sub
OBSERVATiONES,
Solns Beda inter antiqnos marlyrographos Eula- plo. Saturmnus et socu nec ab Hieronym. nec a Be-
liam Barcinonensem.aut ignoravit, aut saltem in sa- da, nec ab antiqiiiorum ullo ante Usuardum inemo-
cros Fastos non retulit. Cacleri eam annunliant, rantur. Primiis ipse quatuor hxc nomina consi-
nullus tamen satis diserte martyrii rationem expri- gnavit, non expressis aliis quinque et quadraginta,
init, eo modo, quo in Romano hodie exponitur. Qua- de qtiibus in Collalione Carthaginensi, ab Augiistino
liter ab Emeritensi, qua; x Decembris colitur, Eu- recitaia, tindc eos Noslrum accepisse opinamur. Cur
talia ha-c -distinguendasil, quaequead utriusque Acta diem pracedentem huic praelulerint recenliores mss.
seorsiin perlineant, videsis apud Bollandumin Actis. codices et Romanum bodiernum, nescio : cerle in-
Ado illam a Romano parvo mutualus est, de aliis stilutam pridie Idus Februarii qtiocstionem, diserle
etiam loquehs, quos Usuardus suis potius diebus so- aOirmat Atigustinus , atque in Aclorum proconsu-
lum censuit nominatidos :.'ut pote qui licel eadem rv larium titulo dies idem clare exprimitur, unde cer-
Daciana carnificina, non eodem (amen die marty- tuin est nulliim ex his marlyribus ante eum diem
rium cohsummarunt. Plura de virginibus illis syn- pas um fuisse : quo autem vere coronam adepli
onymis dicenda erant, nisi locus proprius superesset sint, nusquam traditur. An es liis atiquos recte ad
x Decembris, ubi de celebriori illa EmeriCensi, a certos dies referat Ruiiiartius in prsevia admoni-
Prudenlio apud Ruinartium pag. 496 el seqq. egre- lione.pag. 408,alibi examinari poterit. Acta ibi
gte laudata , sermo recurret, quo caetera remitto, reproducit laudatus auctor, dempta prsefalione et
solos hic Wandalberti in Barcinonensis honorem ver- conclusione a Donatislis assula , quam utrammie
sus subjiciens : invenies apud Baluzittm tomo II Miscell., a pag. 56,
Eutaliaef"Slumpruliesanguisquecoruscat, primam apud Henscbenium in Actis, ubi ejus cora-
UrbsBarcinonextiniainia,marlyregaudct. menlarium et notas consule. Videatur eiiam Tille-
montius tomo V, a pag. 251: Si qui forle naevuli a
Hic denuo notandum.ab Adone referri Damianum, Donalistis immisli supersiiit, nihil Aclonim purr-
quein Nosler pnetermisit, raro, ul nuper dixi, exem- tati otliciunt. Porro qui in mss. Apclus. Apelius, et
755 USUARDI MOXACHl 75«
Apuleius vo*atur, potius Ampelus vel Ampeliusdi- A noii dicuntur in Romano parvo. Hieronym. apj-
cendus videlur. Caetera vide superius, et in nolis grapha non satis dislinguunt. Rabanus Zolicum in-
Castellani, alque in Auctariis diei praeleritae. lnler fanlibus addens, Damiano in Africa eos conjungit.
Modeslosnonnutla in Rom. moderno nolanda sunt, Usuardus Adonein, absque ulteriori examine, sequi-
de quibus alibi. Modestus et Ammonius ab Adone lur. De classe martynim, a qua Modeslus elAmmo-
aceepli suoL qui ambos infantes appellavit, quales nius avulsi sunt, videndi Bollandtis et Caslellanus,
AUCTARIA.
POLSAN. deficil in pnroa amiuntiatione de sancta xni Febr. nuperae sitaevcrsioni GallicaeMartyrologii
Erilalia, in cseleris purus. Romani notula, ubi vult obiisse xi Januarii. Quod
ANTUERP. et MAX.-LUBEC. incipiunt: < Natale S. vero Bedam, et Adonem ibi citet Molberius, ex ge*
Macharil, et S. Ruffini et S. Justi. > Yide in Aucla- nuiniseorum edilionibus non habuit. Ex Bedseaetale
riis xxvm Febrnarii. <El in Alexandria, Ammonii, > perspieiet, quod Gregorii II meminisse non poluerit.
etc. Nihil de Eulalia. De Saturnino, etc., egerunt Iii Adone Mosandri ponitur; rectius, opinor, a Ros-
pridie. weydo in appendicem rejectus. Sequiltir in codd.
ANTUERP.-MAJ., in prima Adonianus, sic habet: Modesti, etc. In line : < Eodem die, naiale sanctorum
< In Hispaniis, sanctae Eulaliaevirginis et martyris, Maearii, Rufini et Justi. > Deesl in omnibus Eulalia
quse passa est tempore Diocleliani imperatoris, sup Barcinpnen. De Saturnino, et sociis egerunl pridie.
prsefeclo Hispaniarum Dactano; quando sub eodem BRUXELL., in Eulaha inlerpolatus . secundo loco
apud Barcinonem, sanclutn Cucuptratum , et apud n" habet 4e Datniano, ul ANTDE.RP.-MAJ. Salurninum et
Gerundam, sanclum Felicem, gloriosas constat mar- socios, passos ait sub < Juliano imperatore. • Se-
tyrii accepisse coronas : scriptum in passioue san- qtiunttir infautes martyres. In Jine de < Macario, Ru-
ctse Leucliadiae. > De Modesloet Ammonio, scrihit, fino, el Juslo, > ul supra.
martyrum infantum. ln tine : t In Africa, passio san- HAGENOVEN. primo annuntiat Eulaliam. 2° Grego-
cti Damiaui mitilis. > rium, ferme |U eodices mediaenaUe. 3° Macarium el
ROSWEYD.. hodie obsourior el confusior est. En socios : reliqua ut in laterculo.
ejas textum : < ln Hispaniarum, sanctae Eulalise vir- - YICTORIN. et REG.SVEC, nitm. 130, et VATICAN.,
ginis; quaro constat lempore Diocletiani imperalo,- num. 5949, in flne : < In Africa, passio sancti Da->
ris gloriosam martyrii accepisse coronam civitale miani marlyris, >
[vutl Uicere Barcinonensi]. > Tum : < In Africa, Da- UGHELLIAN. incipil: < Natale sanoti Macarii, et
miani militis, et sanctorum marlyrum Satui nini, etc. sancli Rufini, et sancli Justi. t
In Alexandria, Juliani niartyris et aliorum xvm so- ALTEMPS.: t Item apuil Oxoniam, translalio
ciorum, vel Sanctorum. Ibidem, sanctorum Modesti sanctae Fredeswidas virginis. 1 Remittenda ad xix
el Ajnmonii infanlium, el sanctorum Quiriaci el Sim- Octob.
plicii marlyrum. > Vide haecin Aciis distinclius ex- STROZZ.et- MEDIC.; < Item, ^ncii Gregorii
pticala, papae IV. Hic constiluit festum omfRum Sanclorutn
CENTULEN., solilus abbreviator, sic paucis comple- anno Dcccvni.i De hujus ponlhicis cultu , nihil legi
cjitur omnia, el aliquid superaddit. t In Hispaniis, hacienus. Manifestus in annis error est. Sed ha;o
sanctse Eulalife virginis sub praeside Daciano. In ^ et alia ad eam rcm proprie pectanlia, suo loco dis-
Africa, sanctortim martyrum Saturnini preshyteri, C culienlur.
Datiyi, Felicis, Apeli et sociorum eorumdem. Ale- Editio LUBECCHGOL. idem habet diei exordium
xandriae, Modesti ct Ammonii, marlyrum infantum. cum ULTRAJ,elc. Tum sequilur : < Apud Alexan-
In AITrica, gancli Damiani mililis.i driam,- riatale sanctorum marlyrum Modesli et Am-
ANTBERP.-MAX., LOVA.MEN., LEVDEN.,(BELI}. etEdi- monii infantum. Item in Alexandria, natale sancto-
(io ULTRAJ.-BELG. ita ordiunlur : < Romae , sancli rum martyrum Macbarii, Rufini el Jusli. In Africa,
Gregorii secundi, qui nonagesimus secundus post passio sancti Damiani mililis et marlyris. Ipso die,
beatum Pelrum, italioiie Syrus (male hic confundi- natale sancti Livjni episcopi el confessoris. Iiem
tur Gregorius 11 cum successoresunonymo), sedit au- commemoraiiosanctae Lulaliaevirginiselmariyris. »
ios decem, menses acto, dies qtmmordecim, Lconis BELIN.de. Salurnino el sociis egit pridie. ln Eu-
el Conslanlini imperatorum lcntpore. > Idem ferme lilia ptirus est. < In Alexandria, Modesiis, etc. Item
hahent initium ULTRAJ.,LEYDEN., ALBERG. et DANIC Macharii Riifiniet Jusli. >
qui adiltmt ex aliquo forlasse Adoniano codicein: nisel GREVEN.: < Translatio lertia bealae Rarbarae, virgi-
< Hic vir caslus, el in divinis Scripluris enuliius, martyris; scilicel a Roma ad Placenliam. Iu
Germania verbum salulis per sanctum Ronifacium Africa, Damiaitimilitis et martyris. Ilem ibidem Ju-
episcopum pradicavit. Qui etiaro quadragesimali liani, Donali, Eraclii, Zolici. Ludani confessoris. In
lempore, feria v jejunium ceiehrari consiituil; et Alexandria, Jusli Quiriaci et Simplicii maiiyrum. Macha-
ipsius diei ad Missarum soleniniaolBciuiii.ciiin antea lii, Ruiini, marlyrum. Ipso die, sancli Livini
pon fieret, pro ma>ri parte sumplum de Douiitiicis, episcopi et confessoris : > an non Liciuii'! Vide BoU
ordinavit. > Postrema haecex Anasiasio Biblioihe- j) lamium inlei Pratermissos. Hicreferiurdiesequenli.
cario sumpta, non pravam cousiieludiriein priorum De Livino agelur xu Novembris; el codem die de
tempornm non jejunandi leria v Quadragesimce, ut Lebuitto.
: < Ilem Macarii, Rufini ct Jusli. In Africa,
putavit Rollandus, sed slatulum lunc Ecclesise ritum MOLAN
ustendunt, ul babes apud Walafridum Slrab. < de passio sancti Damiani militis. 1 Tum ininuliori c!ia-
rebus ecclesiasticis, > cap. 20, et apud alios ; obju- ractere : < Susannaematroiue sanctissimae, quae in
stas causas, quibus cissantibus, feriam iilam Grego- Daniele legilur. > ln posiremis cdilionibus, omissis
vius II in aliaruiii ordir.em redegit, ut dicemus in - Macario, etc, incipil a Damiano, Tum : < Die duo-
Suppleuienlo ad Notain cap. 3, num. 10, pag. 703. decima, sancli Patris Meletii archiepiscopi Anlio^
Vide interim quaccopiosius dispulavU Papebrochius chiaeMagnae. Demum minoribus htteris : < lteiu
noster ad hunc pontilicem, qui ab aliis refertur die Cousiauiinoppli, sancti-Antonii, magui inler Dei pon-,
sequenti. Al ex calcujo Papebrochii obtit xvu Janua- lilices, el adinirabilis inler patriarclias. > Est is qui.
rii. Coutra scntit P. Simon Motherius in adjecta in Actis cogupminalur Cauleas,
Idibus. , Die 13,
Nalalis sancti Agabi propheiae apud Antiochiam , de quo bealus Lucas in apostolicis Actibus scribit.
In Militana civilate Armenia;, sancli Poliocti marlyris, qui Latine inlerpretalurt.au/tum orans, Civilaie
Andegnvis, sancti ^izinii episcopi, venerahilia sanctitalis viri,
757 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 7S8
NOT^E.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Mdrchian., Putsdnen., Munerat., Grevenet Molam.
VARIANTES LECTIONES.
Ptilsanen. incipit: Apud Antiochiam. Mnncrat. tn A pro mulium orans. Herinien., Munerat. et Mbla».
Actibus apostolorum.Vera Usuardi leclio est in texlu. habent Lucinii; Pulsanen., Licinii: utruraque sub
Mitilana et Poliocti scribunt omnes, exceplis Tor- disjunclione admitlunt Acta, ubi modi alii aflerun-
nacensi, qui Polieucti; Munerat., Policeti, el Molan. tur : praeferenda aliorum lectio, ut mihi quidetn vi-
Polyocti. Nolum est vcrum nomen Polyeucti. Sphal- detur.
ma lypographicum est in Muneralo, niilitum orans
OBSERVATIONES.
De Agabo nibil traaunl Hieronymiana apographa, pro xiv Februarii, quo die diserte exprimitur aeq.ie
nibil eliam Beda aut ejus sequaces. Primus ejus me- ac vn illa Januarii? Consulalur Florentinius utroqac
minit auclor Romani parvi, his verbis: Agabi prophe- loco, et Henschcnii commenlarius hoc die. Videan-
tce in Novo Teslamenlo, apud Anliochiam. Haccpau- tur ctiam Acla ipsa, a laudalo Henschenio edita el
Iultim explicans Viennensis, loca gemina ex Aclis illustrala, ex quibus sua deprompsilTillemontius lo-
aposloloium adducit, quibus Agabum valicinalum mo 111,a pag. 424. An illis puriora sinl, quse in Le-
constal, recle ab Hensehenio explicata. Nosler, prae- ctis triumphis pag. 185 pridem pollicitus est Combe-
leritis textibus sacris, caeiera ex Adone descripsil; fisius, tanquam a Nearcho S. Martyris amico com-
Notkcrus paucis addidil famem el Pauli captivita- posila, necdum licuil definire : licebit, si aliquando
lem ab co pradictas. Ex eodem ipso Romani parvi ln lucem producantur. Solus Usuardus, inter anti-
fonte hoc die procedil Polyeuctus, sic ibi signalus : quosmarlyrologos, Lizinium Andegavensen in sacras
In Mililana Armenia;, sancti Poleyucti marlyris. Ado T tabulas rctulit, ctijus vitas binas multura probatas
solam inlerprelalionem nominis adjunxit, ex quo ** edidit Bollandus, ab aliis subinde Gallice versas.
UsuardiisetNolkerussuadesumpserunt.sertimmutata . Scripsit ipse Liciniivei Lucinii; egoLitiniivelLezinii
iionnihil orlhographia, de qua in Variantibus diclum malim, utiex codicibusinlatercuIoexhibui;exquain-
cst. Quot modis depravatum sit Pglyeucti nomen, jam flexionerectius videlurdeduciGallicumnomen Letin,
in superioribus abundepalnit, dum tolies elpluribus vel forte vice versa. Nataiem ejtts slaluit Castella-
diebus recurrit, incerto eliamnum die quo vCre co- nus iNovembris. Wandalherti versus ad textum ho-
lendus sit. Conlendit quidem Casteilanus, ex Hiero- diernum non perlinent, cum ' agant de Juliano et Ba-
nymianis apograpbis, eum marlyrii corona donaliim silissa. Vide ix Januarii.
-
vu Januarii at quid si ex eisdem codicibus argualur
AUCTARIA.
ANTOERP.-MAJ. : < Natale beali Agabi prophctae in AQUICINCT. post textum subdil: < Ltigdunis, sancti
Novo Teslamento, apud Anliochiam. In Mililana ci- Slephani episcopi et Juliani. Romae, Gregorii IV pa-
vilate Armenia?, nalaje ' sancti Poliocti, > etc, pure. pae, qui rexit Ecclesiam annis sedecira,i etc, ut pri-
< Andegavis , sancti Licioni episcopi el confes- die de Gregorio II diclum.
soris, cujus corpus sacrum crebris honoralur mi- VICTORIN. et REG.SUEC, signatus num. 130, in eo
raculis. i a priori differunt, quod Gregorium recte nominenl
ROSWEYD. incipit : < Lugduni, Stepbani epi- C secundum, el inline habeant, < Lugduno, S. Slepha-
scopi et confessoris. > Sequitur lexttis purus, cui ni, > etc
in- finearijicilur : < In Briiannia, sanctse Ermonhil- MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. post Agabi annuntiatio-
daevirgiiiis. > An non Ermenitda; regina; Mercio* nem, inlerponit: < Slephani confessoris, qui fuit
rnm ? paler mullorum monachorum. >
ANTUERP.el MAX.-LUBEC textui puro subdunt: Codex i BIGOTIANUS, qui fuit PP. Cseleslinorum,
< Ltigduiio, nalale sancti Stephani episcopi et san- signatus P. 5 : « Lugduno, S. Stephani episcopi et
cli Juliani, i absque ulla inlerpunclione; unde re- Juliani. > VideActapag. 656 et 672.
centiores aliqui marlyrologi el Rom. hodierni refor- REG.SUEC. num. 428 : < Civitale Meldis, na-
matores, ansam cepere, Julianum eliam Lugduni talis sancli Gisleberti , ejusdem civilatis epis-
collocandi. Plura vide in Actis. copi. >
ANTDERP.,MAX.-UI.TRAJ.,LEVDEN.,LOVAN., AL- Codex ;D. DU CHEVAL. sign. B : <Nicomediae,na-
BERG.,DANicetULTRAJ.-BELG. pro apud Anliochiam, talis sancli Juliani marlyris. >
legtint, in Anliochia quiescentis. ALBERG. et DANIC VATICAN., num. 5949, omitlit Lizinii, adjicil au-
male scrihunt, Litpicini, alii habent Licinii. Tum tem : < RomaeB. Gregorii PP. II qui rexit Eccle-
addunt omnes: < In territorio Treverensi, sancti Ca- siam annis quindecim, lempore Leonis et Conslan-
storis confessoris, cujus gesta habentur. > Colitur tini imperatorum. Lugduni, sancti Stephani episcopi
Confluentiae,ut dicitur infra. < Lugdunis, natale S. etJuIianimarlyris. >
Stepliani episcopi. Nicomedise, natale sancti Juliani ALTEMPS. < Ipso die in Britannia, sanclas Etho'-
raarlyris. > Q methisdae virginis, et sancti Hunse saeerdo-
In CENTULENSiabbrevialnr textus. lis et anachoritse. > Nec inter Praetermissos noti
BRUXELI!., in Agabo fere purus, secundo loco ha- sunl.
bel Gregorium, de quo heri in Auctariis. Sequilur STROZZ.et MEDIC.< Lttgduni, sancli Slephani epi-
de Polyeuclo. Tum: < Nicomedia?,nalale sancti Ju- scopi et marlyris. Item, sancti Juliani martyris. In
liani tnarlyris. Lugdnno, sancli Stephani episcopi pago Treverorum apud Cardonam, sancti Castoris
et confessoris. > Dc Lfzinio adjicit: < Cujus corpus confesoris. Ilem, sancti Antoniui confessoris. >
crebris veneralur miraculis. Treveris, sancti Casto- Opinor, abbatis Casinensis, qui die sequenli co-
ris, >etc, utsupra. <Item translatiosancli Edtrwardi .lilur.
regis et marlyris. > Co». S. RICALM: < Sancti Fulchranni Lodeveusis
HAGENOYEN. post texlum fere purura, annuntiat episcopi; > de qtio Acta hoc die.
Stephanum, el in fine: < In terrilorio Treverensi, Edit.. LUBEGO-COL. incipit: < In territorio Treve-
nomine Conflueniia, sancli Castoris presbyteri et rensi, sancti Casloris presbylcri et confesspris, cu-
coufessoris, qui eremum primo petiit, et in eo mullis jus gesla habentur. Qui tempore juventutis suse, a
annis perduravit, et senex ibi faclus, in pace quie- parentibus suis nobilibus, bealb Maximino Trevero-
vil. > Imo et mullis miraculis claruiU rum episcopo coniunctus est. Qni cum ordincm sa-
"59 BSUARM MONAGHI 7C9
cerdotii ab eolein acccpisset, eremum intravit, in A Ordinis Carlusiensis. Hxc tam ardenti amore ad
quo Dco fideliter serviyit, et tandem bono fitte quie- Chrrsti vulnera ferebatur, ut rion nisi vubiera cogi-
vit. > De Agabo, ut supra. In Polyeucto, pnra est. lare, nihil nisi vulnera posset appetere. > Debac
De Lizinio, Slephano el Juliano scribit, ut Bruxel- Beatrice el Amulrico monasleriensi vide Bollaudum
lensis. In finc : < Epdem die, beatae Hermenil- inler Prsetermissos. ,
dse virginis. > "Voliiij. dicere vidutc- , etc. Vide MOLAN. Belinum descripsit, desuoaddens ex aliis*
Acta. [ . . < In lerrilorio Treverensi, ConfluehtiseCasiello, san-
BELIN.editio pro Mititana scribit Mauritana : pro cli Castoris confessoris, cujtts gesta habentur. Civi-
Poliocti, Policrati, quje in posteriori correcla sunl. tate Meldensi, S. Gisleberti episcopiet confessoris. >
Post, multum oran», seqtiitur : <Romic, sancti Tran- Dein, alio cbaraclere : < Beatae meinorise, Jordani,
quilini presbyteri, qui ad praedicalionem sancti Se- eic. >ex Creveno. <Amulrici episcopi Monasteriensis
basliani marlyris conversus ad Christum, a sancto Westphaliae, nondum canonizati. Stephani diaconi,
Polycaipo presliylero baplizalus, et a sanclo Gaio etc, > etiam ex Greyeno: < Item beatse memoria^
papa presbyter ordinatus est. Hic cum ad confessid- Enstocbiaj monacha^D. Prosdocimi, juxta muros nr-
nem sancti Pauli; oralionis gratia, accessisset, len- bis Paduse: quassacrilego partu ex monacba genita,
tus a paganis tapidalus est. > Vide vi Jtilii. Hic in- ul rosa pulcberrima ex asperis, er pungenlibus spi-
terponilur Lizinius, quem Lucinium vocal. Ttim : nis effloruit. Nam tix quartura aetatis annutn agens,
< Romae, sancli Gregorii papse secundi, qui rexit ec- arrepta a pessimo dsenionio, usque ad extremum vi-
clesiara annis xvi, lempore Leoniset Conslantini im- tae diem immaniler vexala, omnia ejus lormenta,
peratfigiWs Apud Torcellum, sanctae Ftiscaevirginis g invicta anirai patienlia superabat; etiam tetrutn car-
et maf'r^>Ts;i Ediiio allera adjicil : i In Lugduno, . cerem, cui mandato episcopi mancipata fuit, sugge-
Stepliani episcopi. > rente diabolo eam veneficam esse, et quod novam ab-
GREVEN. : « Nicliomediae,Juliani marlyris. Ciriaci. batissam sufs veneficiisetmedib lotlerevoluerit. Tan-
In Alexandria, Tulliani, Anchiriani, Ammonis, FuS- demad ccelosevolavit,anno actatissuaexxv nalivitatis
cse marlyris. Cregorii secundi, elc, > ut pridie, ex- Domini HCCCCLXIX. > Eam Bollandus prsetermisit,
cepla periodo ultima de feria v Quadragesimae. < In sed egregia deejus salictitate docutnenta subinde na-
lerrilorio Treverens^, sancli Casloris, etc, » fere cli sumus, suo tempore vulganda. t Civitate Reali-
sicut editio LUBECO-COL. < In Britania, ccenobio na, sancli Stephani abbatis et confessoris, de quo
Elyensi, Ermenildis reginse. Siepharii eprscopi Lu- B. Gregorius mDialogo. >Posieroe editibnes non pa-
gdnriensis cl confessoris. Slephani diaconi ietconfes- rum variant. De Gregorio addunt, < quod in Ger-
sorij, qui Ordinem Grandimpntensent inchoavil pri- raariia per Bonifacinm episcopum verbum -saluiis
niov circa annum HLXXVI, .sibique rigidus, subditis praedicavit. > De Fusca, ut BELIN.: t In Brilannia.
vero pius, eumdem rexit, plenusque operibus bonis Ermenildae virgiuis. > De Stephano, Castore, Gisle-
quievit in pacc. Ilera sanctae memorise Amulrici mo- berto, ut supra : < Die decmia lertia-, sancli palris
nasleriensis ecclesiae episcopi et confessoris. Beatae Marliniani. >*Minori charactere, ^le Slephano ct
memorise Jordani, magislri generalis ordinis Prsedi- Eustochia, dicta abbreviant. De Jordano et Amulri-
catorum. Ilem bealse memoriae Beatricis virginis, co, ferrne eadem repetuiil.
~
XVI Kal. Die 14.
Romse, nalalis beali Valentini presbyterj, qui post mulla sanitatum et doclrinse insignia , fustibus
csesus, et sic decollatus est, sub Claudio Csesare.Item Romae, safictorum marlyrom Vitalis, Felicnlie et
Zenonis. Civilatelnteramnis.beali Valentini episcopi, qui post diutornam csedem, cuslodiae inancipatus.
cum superari non posset, mediaenoctis silenlio ejeclus de carcere , decollatus est. 4pud Alexaiutriam ,
sanctorum marlyrum Bassi, Anlonii, Protolici, qui in roare mersi sunt. Item, Cyrionis presbyleri,
Moyseos, Bassiani, Agatbonis, qui omncs igni combusti sunt. ltem Dionisii el Ammonii decollalorum.
NOT/E.' ''.
Ex Praten., Herinien., Rosweyd., Antaerpien. ct Max.-Lubec, Munerat., Belin., Greven. et Molan.
VARIANTESLECTIONES.
. Sanctilalum pro sanilatum error est Munerati, qui G alii; Rosweyd , Chirionis : seculus sum aliorum
prselermisit eliam, el sic, Belin. pro Feticula; legit codd. lectionem, quse cst eliam Adonis. Solus Pra-
F.eliculi; Greven., Felicotce. Iterannis in Munerat. ten. habet Bassiniani. Greven. et Molan. yidentur
Ileranis scribit Iteramnis. Sic nirstis Beiin. pro textum voluisse corrigere, scribendo.wie pro igni;
diulurnam ponil diulinam; Prolholici pro Protolici; deesl autem ea vox in Munerato et Beiino. De Dio-
Tyroni, pro Cyrionis, Moysetis pro Moyseos, etc nisii presbiteti et ejusmodi aliis, satis alibi diclum
Rosweyd. pro medim noctts silenlio, subsliluit me-. est.
dio, etc Cirionis scribunt Herinien., Antuerpien. et
OBSERVATIONES.
Concurrunt in luinc diem Valentini ptures, quibus mensis Supplemenlum_proprie pertinet, veruin cum
distinguendis egregiam operam posuit Henschenius; Caslellani senlentia texlus nostri fnndamenla suffo-
a cujus sententia nihil omuino recedil Florentiuius diat, prima saltem rei semina hic subjicienda sunt,
in hodiernisad Hieronymiananolationibus. Alii sunt, ex ipsis illis codscibus, unde arguendi materiam su-
qui aliter seiUiant. Prseciptius rei cardo. vertilur, mit laudatus auctor.
titrumiie bini in laterculo discreti, Romanus et In- Inter Ilicronymiana apographa, solum Epterna-
teramnensis, in unnm coalescere debeant, ut mani- ' cense *ic lrabet primo loco i Interamne via Flami-
festum putal Caslellanus ex Hieronymianis apogra- nia, natalis Valentini. Corbeiense, eliam quod ab
phis hoc die nec satis conformibus, nec satis cor- P Acherio edilum esl, paulo aliter loquitur secundo
rectis; ari potius standum pro dislinctione, cum loco: Interamne via Haminia, ab urbe Roma mil-
Beda, Rabf no, Romauo parvo, Adone et Nolkero, tiario LXIV,natalis sancti VINCENTII. En niodo Lu-
quibus consonat Noster, primi elogium ex Beda et censisverha .'/» Tlmscia etSpoleti civitate, nalale
Aione transcriiens, alterius eliam ex ulroque, vel sanctorum Vitalis, Cyriani Marsiani. VALENTIM.
alterulro contrahens. Controversia bsec ad huius Inieramne via Ftaminia ab urbeRoma miliario LXIII,
 761 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 762
nalalis sancti VINCENTI. Superest Blumianum, sed in A bani, Adonis, Usuardi el Notkeri tam diserta duo-
hoc vel Valentininomeii desideratur. Habes hic an- rtim saitem Yalenlinorum distinclio, donec armis
liqnissimorum Hieronymiani Martyrologii apogra- validioribus et sincerioribus convellatur; quod si
phorum omnium, haclenus editorum ipsissima verba fiat, in stipplemenlo corrigetur, quidquid de ipsis
lidelissime extracta, ex quibus velim jam, lector, minus vere, aul verosimililer ab Henschenio dispu-t
allente consideres, an inde recle profltial Castellani tatum est. Id aulem notari velim, Kalendaria illa et
effatum, quo I lanqitam certitm proponit pag. 644, Sacramentaria, utpote tiomana de noit alio Valen-
nempe, antiqniorn exemplaria Hieronymiani Marty- tino, quam de Romano inlelligi posse; quem etiam
rologii sic hodie Valentinum signare : INTERAMNE VIA aperie indicat antiquissimum Marlyrologitim Gello-
FLAJIIMA, UILLIARIO ABURBEROMA LXIVSANCTI VALEN-*hense ab Acherio vtilgatum, sic primo loco scribens:
TINI,quando ex quinque, saltem quse consulere po- Romw, Valenlini. Si itaque ex his monumentis ar-
tuit, nec unicum est, quod lexlum ab eo formatum g^uerevolunl laudali scriptores, suis sese telis con-
expresseril. Atqui tamen hisce unice innilitur eru- hciunt, nam ex his ipsis, alium Vatenlinum Roma-
ditissimus auctor, ut clare se evicisse exislimet ac iium, aliutn ilem Valentinum Interamnensem fa-
rotiindepronunliel.Valenlinos binos, in texlu noslro teantur, necesse est. Caeterunide solis liisce diiobus
relatos, in iiiium unicum inleramiiensem omnino Valcnlinis agtint Beda, ejusque deseriptor Rabanus,
conflandos. Neqnid dissimulemiis, hoc exsoloEpter- et Romanum parvum Wandalberlus unum Valenli-
nacensi elicere poluit Castellanus, Interamne Valen- num duntaxat memorat; de quo loquatur, incerlum
liniim aliquem recoli, quod ultro admiltimus ; ta- est. Hicejus versiculossubjungarn :
melsi codices alii Vincentium substiluanl. Sed ea B
causa Valentinum Romanum excludcre velle, quae Tum decimosexioquedie prseeiinteKilendas
ratio diclet, prorsus non inlelligo. Quod si super- MartyrVitalisnitet el Feliculavirgo:
viveret vir nobis semper amicissimus, vix duhilo, Atque Valeminummemoranlsuagesta beatum.
quin, pro ea qua prsedilus erat docititate, non ininus De reliquis martyrum classibus, in lalerculo ad-
facile assenam hic Valenlinorum identitatem re- duclis, id solum queo dicere, easexcilalis Hieronym.
tractaret, quam illam Marcellief Marceltini rejecerit, apographis bene, vel male intellectis (nam- hoc die
de qua acluni esl xvi Januarii. mirum in modum, et ampla ct confusa sunl) ab
Interim pari ex Hieronymianis argumenlo utitur Adone sic divisas et dislinctas; ex quo easdem
Tillemontiiis lomo IV, a pag. 678, ut solila sua mo- Noster, nihil magnopereauldubiians, atil examinans,
destia, eamdem opinionem insinuet, adduclis eliam omnes descripsil. Primi tres Vitalis, Felicnla et Zeno
in eura finem moiiunientis aliis. Fateor equidem in non videntur recle conjungi, quamvisin Gellonensi
Kalcndariis Frontonis, el Allalii, ilem in Sacramen- sic quoque unili sint : cerle Feticula, eadem, an
tariisnonnuIIis,agiduntaxat de Vulenlinoaliquo, vel alia nescio; ab oinnibus antiquis ponitur Idibus Ju-
simpliciter, vel cum addito, martyre, nulla dignilale nii. De Alexandrinis, non minor disceplalio, tum
aul presbyteri aul episcopi apposila. Sed quid inde? circa ipsam nominum effbrmationem, tum circa po-
Hoc ut summum consequens erit, innumeros dari sitionem, aulmarlyrii palsestram, tum deniqtie circa
sanctos mariyres tuin episcopes, tum presbyteros, ipsum genus ceiiaminis, ut ex Aclis noslris, et Cas-
qui in illis Kalendariis, et Sacramenlariis, aul noti tellano facile perspicies. llla hoc toco indicasse suf-
reperianliir, aut non satis naiive depinganlur; qiiod ficial, pluribus alibi, si operseprelium fueril, discu-
iitiqoeindubitatum est: at cerle nihilominus mane- C tienda, De lexlus Usuardini sinceritale nihil omnino
bil inconcussa haclenus Bedse. Romani narvi. Ra- dubilandum.
AUCTARIA.
MARCIIUN., tolo lextu purus, proprium coenobii pitecsesi siiut, ct non longe a sancto Valentino se-
sui feslum primo loco staluit, his verbis : < Octavae, pulti. i De Bassiano, el Agathone, eadem habet quse
sanclie Riclrudis.i Cenlulensis.
TORNACEN., hodie mulilus esl; dclicit in elogio Va- HAGENOYEN. de Valentino Romano scribit, ut co-
lentini Interamnensis, totamque annuntiatiouem Cy- dices mediaenotae.DeInleramnensi, post,e( martyris,
rionis, Moysis, eic, omillit. h;cc addit: <Qui (ilium Traconis [Cratonis] oraloris,
PIILSANEN., niliil habet de tribus Alexandrinorum habeiilem caput inler genua, sanavit, propter quod
marlyruin classibus. multi confluxennit ad Chrislum. Unde beatus Valen-
ANTUERP.-MAJ., ad aliquot dies recentiori manti tinus dire cacdilur, ct arctae cuslodiaemancipalur, et
siippleiur: de csetero, in prima, ptirus est. Seciiuda dum superari nou poluit, jussu furiosi Piacidi, i ctc.
deesl. Terliam sic format: < Eodem die, nalale VATICAN.,num. 5949 : <In civitate Nicomedise,
sancli Valenlini, Interanniensis episcopi el confes- sancti Panlaleonis martyris, el nalalis sancli Modes-
soris. i Reliqua salis pura sunt. tini episcopi et martyris. i De hoc, vide Aeta ; de
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVANIEN.,alio, XXVII Julii.
ALBERG.,DANICet editio ULTRAJ.-BELG., post hsec STROZZetMEDic.:<EodemdieapudPaduam,trans-
verba, Claudio Carsare, non recte addunt; <et a latio sancli Antonii de ordine Minorum.i Hanc ad
sanctis Marioet Marlha et (iliis eoriim, venerabililer 0 nalalem xm Junii rcjicit Bollandus. Porro codex
tradiliis sepulturae. i Melius ex Beda, vel Adone, Medicaeussolus praelerea habet :'<Itcm, sa.ncti Eleu-
post haecverba, superari non posset,adjiciunl; <jussu chadii, archiepiscopi Raveniiensis. Ileni, passiosan-
iuriosi Placidi Urbis prsefecti.» ctorilin marlyriim Proculi, Ephebi el Apollonii in
CENTHLEN. : < Romse,saricli Valentini presbileri et. civilatc Intcramnis.»
manyris. Inleramnis, sancti Valentini, episcopi et Etlitio LUBECO-COL. Diem incboat hoc modo :
marlyris. i Bassiano tribuil lilultim lectoris, et Aga- < Apud Coioniam Agrippinam, sancti Valerii regis
thoni, exorcistm; de ca-tero in Alexandrinis purus et martyris, desocietate sanclseUrsulae virginis. Ilem
est. ln line absque positione, seu nomine loci, ad- Colonia Agrippina, inventio sanclseCordulaevirginis
jicit : <Eode.indie sanclorum martyrum Vitalis, Fe- ct mariyris, de societate unileCinimillium virginum
liculseet Zenonis. i sanclariim,. qu% auno a nalivilale Doinini MCCLXVIII
BRCXELLEN. Valenlini Inleramnensis elogium ex facta est.i Vide Bollandum iu Prae.lermissis.De tola
Beda, vel Adone, ad bsecverba non posset, auxit in ea sacra legione agelur xxi Oclobris. In reliquis
bunc modum : <Jussu furiosi Placidi Urbis pncfecli, similis est isla editio codicibus medise notx snpra.
mediscnoctis silentio decollatus est. Tunc Proculus, GREVEN. : < Eodem die, Waltfridi abb"is et con-
Kphsebuset Apollonius discipuli ejus, corpus apud fessoris. » Vita datur in Actis die sequenti. < Eleu-
ccclcsiam stiam nocte sepeliurunt. Ubi a paganis chadii presbyteri, potius cpiscopi Ravennalis. Mar-
tcnli, ctini a iide Chrisii revocari non possenl, ca- ciani. > Gcminus hodie in Actis datur. < Apud.Co-
 763 USUARDIMONACHl 7,U
loniam Agrippinatn, translalio sancti V-lerii regis, A MOLAN., parvo charactere : < (tem, sancti Meleiii
de socielate sanclte Ursulae.Ilem ibidem, translatio archieptscopi, cnjus encomium scribit sancius Joan-
sanctae Cordulaevirginis et marlyris, de eadem so- nes Chrysostomus arcltiepiscopus Conslantinopoli-
cietate, faetm per beatae memoriae DominumAlber- lanus. Exslat et Gregorii Nisseni oratio in ejtis fu-
lum magnum, quondam Ratisponensem episcopum. nere habila. » De eo TnAclis xn hujus. In aliis Mo-
Item, Sisinnii episcopi Thausinse civitatis, quse esl lani edilionibus solum addilur: < Die decima quarta,
apud Ephesuni, vita etsignis incliti. > An hic idem, sancti patris Auxenlii. i
qui Tei vocatur episcopus inter Praelerraissos? Certe
non alius hoc die Sisinnius.
XV Kal. '-'
Die 15.
Apud Sebasten civitatem, passio sancli Blavii episcopi, qui multorum patrator miraculorura, sub prce-
side Agricolano, post diutinam csesionem atque suspensionem in ligno, ubi peclinibus ferreis carnes
ejns disruptse sunt, post leterrimum carcerem, ac demersionem laci, unde salvus exivit, jnbente praefato
judicc, capitecum duobus pueris trnncatur. Novissime vero seplera mulieres, quae gultas sanguinis ejus
defluentes colligebant, deprebensse quod essent Cbrislianse, post dira lormenla, gladio percussse sunt.
Rorase, sancti Cratonis marlyris, qui >a beato Valentino fldei docnmentis institutus, non mullis post
diebus, cum uxore et universa domo martyrio est consitmmalus. Civitate Brixa, sanclorum martyrum
Fauslini et Joviae virginis. In Galliis civitate Vasionensi, sancti Quinidi episcopi, cujus mortem iu con-
spccta Domihi preliosam miracula crebra testantur. Civitalem Interamnis, sanctse Agapis virginis.
;;.;' NOTJ;.
Soli codices Pratensis, Antuerp.~Maj., Uosweyd.el Marchianentis, hodie puri sunt
VARIANTESLECTIONES.
Scripsi Blavii, ut liabent anliqui codices omnes, s, B purissimo. De Tornacensi ibidem etiam dictum esU
lum manuscripli, tum excusi, pro Blasix, ut habet et Hoc lamen novi inler utrumque discriminis, quod
Anliierp.-Maj. De quo egimus 111hujus. Agricolano to Blasii elogiuin, ab ultimo conlractum sit, Cratonis
legunt omnes passim, excepto Rosweyd., uli et omnino rescissum, Pulsanen., Antuerpieu. el Max.-
Brixa, atque ita putaraus legisse Usuardura. An- n- Lubec. in aliis deficitint. Mtineralus Heriniensi simi-
ttterp.-Maj. interalios naevos, habet Agricolano; pro ro lis esl, qui B/<Mtum-etiamhabel die m, purus in re-
diulinam, diurnam; laici, pro laci; documenlo,prp ro liquis. ld vero universim observandum, nec hos, nec
docutnentis; prp Vasianensi, Nacionehsi. Hic Agapis u'« ' ferme ullos alios codices noslros, usquam memi-
s. nisse Josephi diaconi Anliocheni, quem interim Gre-
cttin ipso in texlti, ut alibi, cura plerisque scribimus.
Rursus habent codices Quihidi pro Quinidii : at hic ic venus, et Molamis Usuardi lextui adnecinnt, Baro-
non minor, in civitalis, tiuam nominis enuntialione, e, nio et aliis corum opinionem sequentibus. Ego co-
diversitas est, ut videbis in Aclis. Marchianensis is . dicum nostrorum auctorilatem illis duobus prsepon-
omnium corruplissime scribit Quiri. Jobilat habent nt derare, indubilanter censeo, non inverisimililer
plures alii, Anltierp.-Maj., Sobitoe; Rosweyd., Jo- o- suspicans, eam annuntialionem ex Rabauo, vel
vitiat: nos cum Usuardo legimus. Solus Rosweydi di Noikero, in Usuardinos paucos codices irrepsisse.
codex hodie prseler morem exactus, el accuratus, s, Porro Joseph iste sub- nomine Jusippi, Joseppi et
omisso posl Jovitw, litulo virginis, apposuit per ab- >- Josippi in.Hieronymianis apographis notus esl, ubi-
brevianonem, martyrum. que cum tilulo dtaconi, et lanqnam majoris cohorlis
Paucilas purorum codicum inde maxime oritur,r, antesignanus. Motani edilio in eo praeterea ab aliis
quod multi in liujus, ex recepto tnnc Ecclesiae so- D-r dissentit, quod lexlum ipsum iransposueiil, Fausti-
lemniori usu, Blavium, quem hodie Blasium dicimus, s, ^ num et Jovitam ante Craionem annuntians.
annuntient. Paluit id in Heriniensi, caetera hodie ie
OBSERVATIONES.
De BlasiO, vel Blavio jam esimus in Varianti- apographis Hieronymianis, die seqtienli in Britan-
bus in hujus inensis, et rursus supra hoc die. Ca- niis collocantur, unde certe evidenler palet antiquis-
stellanus pag. 507 indtrbitanter asserit sancium simura fuisse in Ecclesia eorum cultum. At quid
hunc in Hieronymianis recoii xvi Februarii sub hic sibi vult, in Btitanniis? Si conjeclurae aliquid
nomine Plesi, tit habelEpternacen., vel Blesi, ut est datur, crediderim abbreviatum olim, au non satis
in Corbeiehsi, tnm Acjierii, ttim Florentinii. Non recle expressum Brixim uomen, ansam dedisse im-
agnoverunt ibi Btasium, vel Blamiim Sebastenum Britanniam peritioribus amanueusibus Gallis, noliorem sibi
episcopum majorcs nostri, qnibus oculatiorem mea nio eilormandi. Et sic eliam curo Hensche-
non esse, libenier fateor. Diserle hoc die ponilur benigne explicandum est, qnod alibi legitur;
Romano parvo : Apud Sebasleh, passio sancli Blavii civitate Colonia, ul nempe sit, Brixia civitate, coto-
episcopi.-AdoActa aliqua vitlil, ex qiiibus adornavit nia Romanorum : quae sane tolerabiliora sunt, quam
elogium, a Noslro conliacium, a Notkero intcgre recursus Caslellani ad Ovidii Fastos, ul inde educa-
descriptum. Legeinlus Bollandi commentarius iu tnr similitiido yotii*el constanter Fauni. ^loysius et Mosander
Februarii. Ulrum vero Acta ipsa onmino rejicienda ambos sanctos \doni ascribunl cum pro-
sinl, ut intcr reeenliores innuil Tillemonlius lomo V, llxoclogio; sed id a Rosweydo recle in appendicem
pag. 170 el 649, in Supplemenlo examinabittir. Cra- D rejici,ea vel inde nec probabilissime suspicor, quod ex
lonis memoria sic in Romano paryo etiam exsfat: tola bistoria, verbum in Notkero, qui lamen
Romw, sancti Cratonis martyris. Qitse in laterculo Faustini meminit, reperialur; nec quidquant eliam
ailjiciunlur, ex Adone accepta suni; qui plura ex ab Usuardo extraclum sit, adeo ut non satis con-
Actis sancti Yaleiilini Interamnensis, de quo pridie stet, unde eos aceeperil; praeserlim cum Jovita a
egimus, sug^cssit: at uiide mariyrio cum uxorein- et nemine anteipsum Virginistitulo insignitus sit. Vix
universa domo eonsummatusasseralur, hactenus dubito, quin fetninam exislimaverit, nusquam soli-
cerlum est. tus eant latiream viris tribuere. Vtde reliqua apud
Fauslinus et Jovita, lttxalis nonnihil noraimbus, ab laudalum Henschenium, et magis jejune apud Tille-
765 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 76«
montium tomo II, pag. 223. Tota Quinidii annuntia- t1 marlyrio vere dubilari posslt, vide in Actls el apnd
lio exAdone ad verbum desumpla esl; videatur Castcllanum pag. 653. De ea sic Wandalbertus, qtiii'
Botlandi commentarius el vila ab eo itluslrata. Agape ipsam Fauslino et Jovilse anteponit:
clare signatur in Hieronymianis, Interamne, natalis Hinc-decimoet quinto meritum clarescit Agapes;
sanctat Agapai virginis, sed socii aliqui adjungi vi- Hocquedie poemsraesosveneraiur acerhis
denlur, qui a Noslro prseteriti stinl. An de ejus BrixiaFauslinumcelebremsanctumqueJovitam.
AUCTARIA.
PULSAN.,prseter Fauslinum et Jovilam, solttm fessoris, qui dicitur de Marona , in monasleno
Cratonem refert; hunc vero mirum est ab ANTUEB- Collemaii. i
PIEN.et MAX.-LUBEC. prselermissiim. Codex MONTIS:SANCTI : <Translaiio episcoporum,
ANTUEBP.-MAX., ULTBAJ.,LEVDF.N., LOVANIEN , et beatorum confessorum, Amali, Romarici, Adelphii,
editio ULTRAJ.-BELG. salis puri sunl, 'excepla sola qua simul relocati sunt. >
annunliatione Blasii, quam ni hujus ab ipsis posi- PRIORATUS CAUDIACENSIS : < Arvemis, translatio
tam diximtis. sanctae Georgiaevirginis. i Colilur hoc die.
ALBERCde Fanstino et Jovila ita scribil : < In Editio LUBECO-COL. sic incipit : < In monaslerio
Italia, civilate Brixia, natalc sanctorum Fauslini et Meyfelt circa Confluenliam, sancli Severi presbyteri
Jovilae diaconi, qui Adriano imperanle, ferocissimis el confessoris, de quo bealus papa Grcgorius, in
besliis flammisque exposili, corum brachia constrin- Dialogo scribil: Romrc, saiicli Cralhonis tnarlyris,
gi, et in altiim suspendi jubentur, ibique vehemen- .0" qui ctim haberet filiiim Cerimon nominc scholasti-
ter torqueri, deinde lampadihus accensis, ad eorum cum, hic inciderat in infirmilalem gravissiinam;
latera positis, decollalione capitis, gloriosum mar- eumdem cttm bcalo Valeniino episcopo ad sanan-
lyrium consummaverunt. Crediderunt atilem, eorum dtim obtulisset, stib lali condiiione, ut si p.uer sana-
roborali, plusquam tria millia hominum. > retur, ipse cuin omni domo sua, (ieret Christianus :
n fine adjicitur: <Item, translatio sancti Antonii sanato puero per orationem sancli episcopi, ex
fiassione
confessoris. > Haecullima accessio, in codice DANIC, tunc Cratbon, quod promiserat, adimpievit, alqUe
recenliori manu apposita est; in reliquis cum Al- cum uxore el univeisa domo baptizatus est, non
bergensi convenit, nisi quod pro Brictia, scribat posl mtilios dies martyrio consummatus. i De Faus-
Brixia, pro constringi, confringi, pro consummave- tino et Jovita scribit ferme ul Alhergensis. De Qui-
runl, compleverunt. nidio et Agape, pure. < Ilem, translatio sancti Antonii
CENTULEN., omnibus contractis, addil: < In lerri- de Padua confessoris , ordinis sancti Francisci.
torio Morinorum, deposilio sancli Silvini, Tholo- Eodem die, beati Ebbonis episcopi et confessoris. i
sani episcopi et confessoris, i de quo plura ad xvii Vide Bollandum in Prsetermissis. < Auaniae [Antio-
bujus. chise], sancti Josepbi diaconi et confessoris. lpso
BRUXELL., in Cralone interpolatus, in Blasio muti- die , saricii Sigfridl episcopi et confessoris. Item
Ius, babet terlio toco : < Antlochise, Josippi dia- Raveiinaa, translatlo sancti Severi episcopi et con-
coni. > Atque hic solus inter omnes codices noslros fessoris. i De eo actum priina hujus; qtio die vita
mss. de Josepho meminil. Sequiiur : < Apud Bri- ejus illuslrala esl.
xiam, > etc, conlracto nonriihil superiori elogio. BELINIhoc est principium :. < Apud Bruxiam, na-
Tum : < Apud Paduam, translatio sancti Anthouini I1 lale sanctoruin martyrum Faustini et Jobitse, qui
confessoris. » Vult dicere Antonii Patqvini, de quo sub Adriano imperatore examinati , dixerunt ei :
plures codices. De Agape ct Quinidio, fere ut in Audi, Adriane, torluose coluber, imo el ssevissime
lextu. In fine : < lpsodie, sancli Silvini,Teruaiiensis angttis, per ambages ct anfractus cursitas, ut nos a
episcopi el confessoris.» recto possis deviare tramite : hoc libi sil agnitum,
HAGENOVEN., in Cralone salis puriis, de Faustino quod latralui luo npn o!tejJi«anis; uec diis tkufa
et Jovita fere eadein habel, quaeAlbergensis supra. poneinus,jed_Do:iifno creaiori noslro "thura simul,
Post Agapen, adjicit : < lletn, beali Austregisili, , el libamina jugiler immolamus; quod audientes
episcnpi et confessoris. i BoIIatulus AuslregisiluTn populi ex Mediolanensi urbe, sanctorum conslan-
rejicil ad xx Maii, licet hodie a Floro cliam no- tiam, conglobanles sc muliio, vcnerunt ad bealos
tetur. Dei marlyres, et baptizari se fecerunt. Tunc Adria-
VICTORIN., in fine : < Ipso die, sancli Silvini Ta- nus lia;c audiens, furore accensus, mox eos gladio
ruanensis episcopi. In Valeria provincia , sancli plecli fecit et capite truncari. i Sequilur de Agape.
Severi presbyteri, de quo bealus Gregorius scri- Tum : « Eodem die apud Padttam, translalio sancti
bit. i Eumdem illum Severum Mosander texltti Antonii, ordinis Minorum. i In (ine ; « Anliochise,
Adonis inseruit. saucti Josepbi di.iconi. i
MATRIC.-CARTUS.-ULTRAJ. : < Agapes virginis et GREVEN. : < Fausliuus et Jobita, ut Vincentius.
marlyris, et Tbioniaesororis ejus. i Qtisesoror unde libro n, cap. 83, refcrt ab Adriano imperatore, fero-
processerit, nescio. Si sint Agape et Chionia, co- cissimis besliis flammisque exposili, se.d nil laesi;
lunlur iii Apritis. ]D brachiis constrictis in allum suspensi ct lorli, lani-.
CODEX BIGOTIAN. signatus P. 5, qui fuit PP. Csele- padibus accensis eoriiui lateribiis admotis, adusti ;
stinorum : < Civitale Aquike , translalio beali ad uliimum capitis obtruncaiione marlyrinni com-
Pelri confessoris, de Marrone, quondam Caeleslini pleverunt. Creiliderunt, elc, Joannis, Advenli, Sa^
papae. • lurniui, Caslulae. i Ex Hieronym. non satis recio
REG. SCEC, sub num. 130 el 428 : < Ipso die, conjuncli sunt; vide Prnptcrmissos. < In monaslerio
saucti Silvini Teroanensis episcopi.i Solus cod. Meyselt, etc. , qui supra eiiam ponitur Kalendis
prior : < In provincia Valeria.i etc, ut Viclo- Febniarii. i Hic Severos confund.il, Sequitur trans*
rinus. lalio Severi Ravenuatis, el Anionii .Patavini. <Ebbo-
VATICAN. , num. 5949 : < Alleria provincia, nis Travanensis episcopi et confessoris [forte vult
sancli Severi presbytcri. i Voluil -dicere, in Vale- dicere Teroanensis ; sed nec sic cogr.itus est]. Silvii
ria, elc episcopi et confessoris [an non Silvini?], Marcelli
ALTEMPSIAN. : < In lerrilorio Bedrici caslri, ad- episcopi. ln Hibernia, Beracii episcopi et confessoris.
venlus clarissimi confessoris Christi Bolulphi, su- Fausii monacbi et confessoris, discipuli beali Bene-
per cujus ferelrum, videntibus cunctis, columna dicti, qui Vilani ipsius scripsit. i Vide Cas/ellanutn -
liuis ccelilus emissa refulsil. i Vide Acla ad xvn pag. 652, circa iriedium.
Junii. MULAN.litteris Italicis textui inserit, quse ex
Oodex MEOIC: < Item Aqtiileiensi [ Aquilensi ] Belino, de Fauslino et Jovita retulimus. llem de
civitate, translalio corporis sancti Petri con- Quinidio, < cujus gesta habentur. i Deinde subjitn^
767 USUARDIMONACHI 788
git: < Eodem die apud Paduam, elc. Ipso tlie, beali A tur : « Vexione in Dacia, sancti Sigifridi episcopi,
Severi, etc. > Denique minutiori charactere : t Hu- prueclaraesanctUatis viri. qui Sueciam ad Dominum
jus^Severi] corpus atlulit exjialia Roperius episco- conyertit., > Rursus minoribus lilteris, < Constanii-
pus Treverensis. > Vide Aciir et Castellanum. In nopoli, dedjcatjo ecclfisisesahctse Sophise. > De hac
aliis edilionibus routilus est Usuardi textus. Omilti- nihil alibi reperio. Vide ejus templi encaenia apud
turetiam translatid S. Antonii Palavini. Sedaddi- Cangium CPolis Chrislianae lib. m.
Xlv*^ Die 16.
'.-..
Nalalis beali Honesimi, de quo sanctus Pauli scribil Philemoni : quem idem apostoius episcopum ordi-
nans, praedicalionisqiieverbum ei commitlens, apud Ephesiorum civitatem reliquit. Hic Romam perductus,
alque ibi pro fide Christi lapidalus,-inde ad.loca, ubj ftterat prdinalus, corpus ejus delattnn est. Civitate
Ciimis, sanctse Julianae virginis, quaepost varia lormenla, et carceris custodiam, palam cum diabolo con-
fli.xit. Dein flammas ignium et ollam superans ferventem, capilis decdllatione marlyrium consummavit.
Apud jEgyplum, sancti Juliani martyris cum aliis numero qqinque millibus. -
; ., mtJEi
Ita Praten., Herinien., Mjarchianen.,Anluerp.-Maj.,Belin.,Pulsanen,,Greven.elMolan.
VARIANTES LECTIONES.
Ht>heslmi legtint velustiores codices, qnorum B Ticiiii, nescio. Julianes pro Jnhanos apud eumdem,
prbii,ii{e,s^ribendi ,'rationem, licel non rectani, serr peregrinuin esl. Deinde apud Greven. et Molan. pro
vaiiiiam censuinius. Pulsan. posuil sancti pro beati. Dein observalu dignum non est, ul ttpud plo.res
An(uerp'.-Max.'iiiter alios nsevos Phijfomenipro Phi- Egyptum. Greven. post Jultani omillit martyris.
ieraaiii; Beiin., ordinqvtt, pro ordinahs. In Heri- Unicns Inter omnes cpdex Pulsan. subslituit, cum
niensi redundat parlicula eum ante reliquit. Pejus alik quinque militibus in locum asserti eommnnis-
babet Pulsah. requievil, pro reliquii. Herenien. et simi, eum attis numero quinque mitlibus.
Betin, jn civitate Cumis. Quid pulsan. velil per
OBSERVATIONES.
OneslmusHierpnymianis jgnolus, signatur a Beda, Julianoe Nicomediensis Acla pridem improbaverat
ex hoc a Rabano, et eadehi plane lormula a Ro- Hesselius apud Molanum, aliquot ralionum momen-
mano parvo : S. Onesimi appsloli;ulferrae apostoli lis, ad quae Bollandus facile respondit in hodierno
appellatio, lum a Grsecis, lum etiam a Latinis tribui commentario, omnimodam tamen prsefalorum Ac-
sofet, nori solis duodecim, sed et alits discipulis lorum sinceritatem hattdquaquam astruens, licet in.
eorumque coeperatoribus. Ado in ipso Martyrplogii iis admittendis paulo indulgentiorem fateamur , ut
•
sui textu solum praefixit, nalale. Mosander, illius ostendit Papebrocbius in Responsionibus ad art. n,
verba confundens, ea liuc Iranslulil, quae dicla erant num. iii, et alibi. Nostrum erit suo lempore quserere
inter feslivitates apostolortihi. Ibi vero insigni elogio ct expendere, qnod ibi promissum est. Jam ad il-
ornatur ex epistolaPaBli ad Phileraonem, et ex al-1G luslris sanctae memoriam quod atlinet, ea in anti-
lera Ignalii ad Epbesios. Cum aulem ex poslrema quissimis Faslis sacris signaiiir, qnidquid forle
constel Ohesimum fuisse Ephesinum episcopum,eum . amanuenstum licentia, irrepsisse censeat Florenti-
litulum ipsi omnino tribuendum P.ulavil Ado , csete- ntus in Corbeiensi apographo lilulinii martyris, dum
raque ad ejris marlyrium prosecutus est , quae sic annuntialur, Nicomedia;, passio sanclo?.Juliance
Notkerusdescribit, Nosler paiicioribus complectilur. virginii et mariyris, quse insolita in his eodicibus
Hsec dmnia egregio commentario illustravit Hens- videlur formula : atque ileni dum in Epternacensi
chenius, niliil dubitans quin idetn Onesimus Phile- tegilur :7n' Cdmpania Cumbas, [pro Cumas] natalis
monis servus, Apostoli discipulus,. et deinde, pdst JuliSnm; ad quae videnda laudati editoris notatio.
Timotheum^ Ephesiorura episcopus fuerit. Contra Nobis sufficiant mariyrologi nostri Beda, Rabanus,
sentiunt recentiores aliqui, quos inter Tillemonlius Romanuin parvum, Ado, Usuardus , Notkerus ,.
in Yita S. Papli tomo I, a pag. 289, et in nolis el ipse Wandalbertus, ipsam cum Onesimo ita
pag. 576, id maxime urget, non viderieumdem, qui canens:
a Paulo circa annum LXIhaplizalus sit, supervixisse
ad annum cvn, qno Ignalii epistola scripta supponi- Qaartus cumdecitrioJulianae.marlyre lucet,
tur. Ego in hac re, atit in aliis a Tillemoiitio addii- Oaesimtimquecolil FaalodoctorebealHm.
clis, riihil hactenus video, quod me ab Henschenii In Roniano parvo stmpliciter signatur : Et in Cu-
senteniia recedere cogat. Ul verbo dicam ; admitte mii, sanclai Juliana;"virginis. Elogium ex Actts a
lantisper Ooesimum episcopum prins apostolicum, Beda compositum est. a Rabano, et Adone inde
seu incerli Ibci fuisse, quod et in apostolis et-in 0 acceplum, ex hbc a Notkero; sed a Noslro valde
aliis discipulis passim concedilur. Fac deinde Titno- '; contractura. Hsec pro cultus vetusiate apud Lalinos
theo successisse anno xcvn , statue a Paulo baptiza- satis.dicta sint, quibus adde Thomasii Sacramenla-
tum anno octatis xx, vel, si ita vis, xxx, quid, rium. Plura apud Graccos diversis diebus invenics.
qnseso, iriiplicanlise,si septuagenario major anno cvn Silne bic vere martyrii an iranstationis celebrilas,
supcrsles,' Igoalium Epnesi exceperit? Minus ter- in medio relinquo. Vide Caslellanum citata pag. 666,
rent, quse Castellamis affert pag. 666 ex Rabani et el Tillemontium tomoV, pag. ISS.
Wandalberli silentip; "nam ea ultro conciduni, si ' Juliani cum JEgijptis numero v mil. vel v milia,
Ignalii epistola de Onesimo nosiro inteiligi possit. vel v mi/fjum diserlelegilur in Hieronymianis. Secti-
Hincleclorem moni.tum veliin, clausulain Papebro- tiis est Ado, qui de suo posilionem addidit, apud
cliii.jn EphemeridibUs Gra3CO-moscbispag. xyii /Egyplum. Hinc Usuardus etNolkerus; apud quos
perperairi a iionnuHisaccipi, ac.siipse.ibi reciracta- cliaracleres hullos rejterire esl, quorum subsidio ex
fel, quae ab Hensehenio recle slabilita sunt; quod dubiorum Julianorum numeroeximaiiir. Magisetiam
per me.vivus adliuc ipse dum haecscribo et vegetus, re : cotifundil abjectus ab aliis Joannes diaconus.
liic indicari pmnioo voluit. Decseterb, si quse impo- Ne longior sim, omnibus rite perpcnsis, is mihi
steruui iirgeiitiora argiimenta cpnira 'Henscheiiii Julianus bic noster probabilissime dicendus videlur,
sententiam proferantur, ea iii Supplemenlo diligentei' qui inAclis ctim Theoduto ponitur die sequenti,
exainihabimus. quique in mariiputo Eusebiano cum inclyto illo
 -,SJ MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 770
Pamphilo el sociis aliis, in Hieronymianis adjungi- A et 668. Videnda quoque pag. 673, et accurata FIo-
tur, postremus ipse marlyrio coronatus : ex quorum renlinii nolalio. Exomnibus intelliges disjunclos et
etiam numero fuere .'Egyptii qtiinque hic anonymi, in varios dies dispersos, qui duodenario ntimero ex
qui sibi prophetarum Elim, Jeremim, Isaice, Sa- Eusebio et Hieronymianis hoc ipso die colligendi
muelis et Dahielis nomina imposuerant, ut colligi- erant,( atque una perspicies, salis apposiie, etsi non
lur ex Eusebio editionis Valesianae, de Mart. Paloe- ex menle Usuardi, legisse codicem Pulsanensem
stinoe cap. u, ciijus verba hoc die in Aclis. ubi de sttpra, dum pro quinque millibus, subsliiuit quinque
Elia, elc, et xvu Februarii, ubi de Juliano et Theo- militibus : /Egypiiis illis ncmpe, uuorum propria
dulo, et i Junii referuntur, ubi de Pamphilo seor- nomina in Hieroiiymiauis non exprimuntur. Legi
sim ex Marlyrologiis nostris agilur, ul ibi dicemus, polest Pamphili el sociorum mariyrium, ex Eusebio
ad quem diem videsis Papebrochii commenlariitm, Gallice redditum, apud Tillemonlittm. tomo V, a
ex quo ea sumpsit Castellanus, quae habet pag. 667 pag. 418.
AUCTARIA.
ROSWEVD. puris annumcrari potuit, cum in eo so- piumbo bullienti perfunditur, sed virgonon lseditur :
lum deficiat, quod de Juliana, post ferventem, cum ferro vincitur et incarceratur, ubi illa cum diabolo
aliis non scribat, < capitis decollatione martyriuiit conflixit et vicit : inler gladios rplarurit et in igncm
consummarit, sed sponso suo Evilasio caput ejtis projicitur, in ollam plcnam pltimbo ndjicitur lique-
auferenle, marlyrium, i etc. facto, et ullimum capitis decollalione marlyrium
TOKNACEN. mutilus est, nam postremam parlem consumniavit. > Dc Juliano ut in lextu. In fine:
elogii sancli Onesimi, quac martyrium compleclilur, IB < Civitate [non exprimitur, Melis] sancli Symeonis
et loltim Jtilianse elogium omisil : forlequod utrum- episcopi et confessoris. i
que, non immerito suspeclum habuerit. AUBIANEN. : i.Ipsodie, nalalis sancti Honestipre-
ANTUERP. et MAX.-LUBEC. Julianse elogium etiam sbyleri et marlyris. i
rescindtint. HEG.SUEC, sigiiatus num. 428: < Ipso die, sancli
ULTRAJECT. de Juliana, tria verba textui inseruit, Honesti manyris. >
tempore Maximiani imperaloris; csctera saiis purtis. VATICAN., IIIIIII, 5949, primo loco : « Sanctarutn
ANTUEBP.-MAX.,LEYDEN., LOVAN., ALBERG., DANIC virginum, Fuscse et Maursc. > Vide Acta xiu hujus.
et editio ULTRAJ.BELG., praeter tria illa verba, in Edilio LUBECO COL. in Onesimo, et Juliana non-
line subilunt: < Metbis civilale , natale sancli Sy- nihil a superioribus variat; quod rei subslantiam
meonis episcopi et confessoris. > Vide Acta. spectare potest, ex Molanosubjiciemus. Terlio loco
MUNERAT. : < Ipso die, sancti Honesti mariyris. > liabet Symeonem Mctensem, et ultimo Julianum
Vide Bollandi commentarium, et ciini eo confer quae cum quinqtte millibiis, ut supra.
habet Castellanus hoc die pag. 668. GBEVEN. : < Fausliniani, Plesi, Fabiani. Sebasliani
CENTULEN: < Romse, passio sancti Honestmi martyris. > Elin prima editione anni HDXV < Sancli
Ephesiorum episcopi, qui lapidatus est a Romanis. Horiesti manyris. lu Africa Pauli Eremila). Melis
In Chumis, sanclae Julianse virginis. > In ultima Symeonis episcopi ct confessoris. In Swccia, Sig-
satis purus est. fridi episcopi ei confessoris. > De Sebastiano, Paulo
BRUXELLEN. primo loco : <Cumis civitate, passio et Siglrido vide hodie Prselermissos.
sanctse Julianse virginis. Quse tempore Maximiani Q MOLAN. dc Onesimo, post reliquit, hsec ex Adohe
imperatoris, nuda yirgis coesa, et 'capillis suspensa, aliis litteris texlui admiseuit: < De quo et beatus
et plumbo soluto a capite perfusa, et in carcere re- Ignalius, Epbesiis scribens epistolam, ila dicil :
cepla, ulii palam cum diabolo conflixit. Posl eliam Quoiiiam ego suscepi multitiidincm veslram in nb-
rotarum tormenla, flammas ignium, ollam ferven- mine Doraini, in Onesimodilecto prseceptore noslro,
tem superavit, ef capitis decollatione marlyritim veslro autem episcopo. Obsecro euni securidum
consummavit. > Onesimi elogium, non nihil auclius Chrislum Jesum ditigere vos, el vos omnes in con-
exbibet, quod melius infra referetnus. Sequitur de cordia ejus in ips6*esse. Benedictus enim Detis qui
Juliano ad marginem, sed eadem manu. Tum de vobis tatibtis, lalem episcopnm donavit liahcTe in
Symeone ul snpra. Chrislo. > De Juliana autein, post consummavit,ex
HAGENOVEN., in Onesimp fere purus, de Juliana eodcm Adone subdiitir : < Quae passa est quidem
alia comminiscilur : < In civitate Cumis, passio in Nic»media, sed posl paucum tetnpus, Deo dispo-
sanctae Julianav virginis nobilissimse et marlyris, • nente, in Caaipaniam est translaia. > In fine, de
quse nudaia, diutissime a sponso suo flagellatur; Symeone ut supfa. In aliis editionibus, adhuc ad-
quse ci ad matrimonium consentire nolnit, nec ado- jungitur : < Ipso die Ambianis, sancti Honesti
rare Deosvoluit: per capillos sex horis suspendilur, marlyris. >
XUI Kal. Die 17.
InPerside civitale Babilonia, natalis beali Polochronii episcopi el marlyris, qui praesente Decio perse-
cutore, os lapidibus caesus, manibus extensis, oculos ad ccelum elevans , emisit spirilum. Apud urbem
Concordiam, passio sanciorum Donati, Secundiani. Romuli cuin aliis octoginta sex. ln Scotia, sancti Firi-
tani presbileri ct confessoris, magnae virlulis viri. Ipso die, sancli Silvini Taruanensis episcopi. [Apud
Bouillart.:... magnse virlutis viri. " In pago Tarvenensi sancti Silvini Tolosanse civitalis episcopi.]
NOT^E,
Sumiturex Pra(en.,IIerinien.,Tornacen.,Antnerp- D Molan. Accedere possunt codices medise notse, v.t
Maj., Marchian., Putsanen., Muneral., Greven.- el. dicam in Auctariis.
« Scripsit Sotlerio Cnstellanu^ istud Tolosanm ribus exemplis npveram; sed usque adeo lippum
eivitatis episcopi autographo Sangermanensi adje- fuisse, ut hic lilturam videre sibi videretur, quis
ctum fuisse, erasa illa, quse anle fueral, adnuntta- credidisset ? Ita est tamen. Ego fidem do, vix ullnm
tione. Qtiae quidem ea erat : Jpso die, S. Siluini codicis paginam esse nitidiorem. Intacta tola est a
Tarvanensisepiscopi.Faleor, ctim hoc legi Caslellani scalpelli acumine. Neque lanien dillileor Carolini
monilum, nou potui mihi tempcrare quin aut illius aiilographi (sic mihi loqui liceat brevitatis causa, ut
aul Solleriifidem in snspicipnem vocarein. Nam ocu- Maityrologium Carolo regi oblatum signilicem) Sol-
lis inunctis coiicem ihspexissc Castellanum jam plu- lerianam iuisse lectionem. CorrecM ab Usuardo in
 771 USUARDl MONACHt /72
Pralensi fuil. Sed eum hiee et aliae forlasse Iittir:e A episcopus nunquain fuil S. Silvjnus : quandoquidem
paginam obseuriorem reddidissent, avulso folio, noti sunt episcopi, qiii illius Ecclesiae sedem tenue-
aliud ad proxitritim agglulinavit; eadem scriplura, runt toto illo tempore, quo sanclus ille apud Morinos
atil saltem itaobscuro discrimine, ut eamdem velint demoratns est. Illi sunt, Mabillione teste, Drausio,
esse, qtiolquot erudili rogatu nostro inspexernnt. Bainus, Raverigarius el Erkembodo, ad annum 757
Hocego tantum discriminis video, quod pro minio, superstes. Favel quidem Sollerianae lectioni ms.
quo in reliiruo codice Nonsc,Idus, Kalendaepingun- Adbhis codex vetuslus sane ct elcganter scripius
tur, adbibitus fiic fuerit violaceus color. Incerluin quem ob oculos habeo. Is enim sic habct xv Kal.
unde didicerit Usuardus S. S.ilvinuin tiiisse Tolo- Marl. : Ipso die natalis S. Silvini Tervanensis epi-
sahsecivitalis episcopnm. Acta illitts prsesulis a Gui- scopiet Confessoris,cujus gesla hubenlur. Sed sincc-
lielrno Catello, Bollando et Mabillione edita "eiim in ruiit illum codicem prsestare nolim : pnst decimum
episcopatus honore sublimatuni leslificanliir qtiidem, Sjcculiun scriptum fuisse indicio est S. Maioli abba-
sed sedein non indicant. Fortassc visa sunt Usuardo tfs commemoralio prima manu signala v. Idtis Marl;
acta quacjam perierunt. Ulctinque est, an ille erra- qui tamen Maiolus obiil auno 994. Unde Theoderi-
verit, deliniri nequit. Lectionem igilur autographi cus Ruinartiiis noslcr, qui in prima Actorum edi-
Pratensis a vero altenam esse njmis audacter pro- lione, pag. ^05, sinceruin vocaverat itlum codicem,
nuntiavit Solleritis. Cunt conlra certuni sit falsam mutavit sententiam in secunda, ubi, dimisso codice,
esse, quam ex Caroliho atttograpbo duxit. Tarvennae Vulgatunt Adonem laudavit pag. 205. BOUILLAKT.
VARIANTES LECTIONES.
: Legendum esset Polychronii, ut liabent aticlor B fnfis; Munerat., ad cmlum erigens. Sic Marcbian. ex
Romani parvi; et Atro, ab edttore ni fallor correcti. Concordiam, facit Cordubam; ex octoginta sex, ociin-
Ego, forie nimis scrupulose, codiccs Usnardinos se- gentissex; itl Pulsanen., FormuH, ex Romuli. Sco-
qux>r,Praten., Tornacen., Anlitcrp.-Maj., Marchiait., . thia ponunl aliqui, melius in textu. Marcbian. tegit
Mtinerat. el alios, licet Herinien. et Greven. ha- Finuhi;; Pulsanen., Funtanii; Munerat., Funtam :
beant Poliehronii; Pulsanen;, Polychtonii; Mofan., veruni npmen expressimus. Silvini scribunl omnes,
Polycronii. Elige lectionem, quat magis plactierit. nescio cur recenliores Sytvini matinf. Pratensis
•tn Pulsanen. est Babitonia; $to.Babilonra. In Gre- noster posuit Tarueneiisi; Herini<}n.,TarKi.tn«as«*;
veno ct Molano, prmsidente pro pmsente. Pcjus in omniitm pessime Greven., Targuahensis : caeteri
• Ptilsanen. Diocletiano, loco Decio; fbrlc meljtis Taruanensis, quam vocem omisil Pulsanensis. Vide
omitteretur uiriusque prsesentia. Pulsanen. ocntos infra in One O-iservationum.
ad ccelum etevqw mutal iti octUisque ad coelum ele-
'*
.. OBSERVATIONES,
Polychronn nomen in sok> apograplto Hierbny- Usuardi genttinum referri certum est. Nolkerns
miaiio Epternaceusi lcgitur, hoc modo : In Babi- alias classfes posuit, de quibus aut ordinandis aut
loftia, Poticroni, ct rursris iueodem SPIPcodice xxx. restituendis, agetur proprio loco. Vide inlerim Acti,
Aprilis in flne : Depositio Policroni episcopi, an ejtis- Florenliniiim, et Castellanum bic. Finlanus soiius
dem, an iilterius, qtiis edisseret? Caetenim Beda de Usuardi est; Scolia aulem ex ejjus lemporis more
hodierno addit, ejusdem loci episcopi, sednon magts pro Hibetnia. acclpUur. Stirini obilus ad xv Februa-
recte scribit Polocronii, uli et ejus transumplor Ra- C rii pertincre videiur, ut vult Caslellanus, el Aucta-
banus, quam inflexionera, atlt ei pfnximara, in codi- risi nost.ra aliqua eodera dic : Usuardum tamen sc-
cibus Usuardinis communeni diximus Romanum quuntur passim recentiores marlyrologi ciiin mo-
parviim episcopattis ldcuin uondesignat, sic legens: dernrf Romarib el Actis. Vilam praeclaro commen-
In Persiae, beati Patychronri episcopi et marlyris. tario iUustravit Bollandus, eamque reprodiixit Ma-
' Ado binas scdcs conjuugit Babylonem et Clestphun- hiliossec. III Benedict. parte i, a pag. 294, ubi in
tem ', simul adducens Bcdse ebigium, qnod toiiim observalionibns praeviis doclissimum virtim dormi-
Rajjanus et Notkerus adoptartmt, Nosfer inodicis- lasse oportet, dum iia scripsil: Acla itta viderat Ado
siine imminuil, sed iis servalis, quse correciione Vienhehsis episcopus, cujus ih sincero Martyrologio
indigent, utiti Aclis, cl apndtlsistelianuin.pag. 676, /i«'C yerba sunt xv Kal. Martii, S. Silvini Teruanen'
et apud .Tillemontium lomo V, pag. 561, iiivenies. sis episcopi et confessoris, cujus gesta habenlur. Dor-
Haec summa dilficultatis; qupd, ut Beda et alii ex milare, inquam, debuit, nam verba illa nec in edi-
ipso lestantur, clogium dcsumptum sit ex Actis tis, necin mss. nostris vere Adonianis Martyrolo-
sancli Laureniii, quse Baronio et Hensclicnio, ul giis ultis reperire hactenus ficuit. Milii potius cer-
minimum valde suspecla, tiodie ab eruditis omnibns lum videtur totam Silvini annunliationem plane
laiia censenlur, ut nec propugnari omuino, nec Usuardinam ess>e,qui qualia Acla habuerit conjicit
expurgari facile possint. Ex eodem fonte manaiit Caslellanus a pag. 659, ubi etiam ex Bollando de
Vtympias et Maxtmus, xv Aprilis; Parmenius el episcopalu ejus disptitat. Certe a vero alienum est,
alii, xxn ejUsdem ntensis; alii diebusaliis; qnorum quod in nostro Pratensi apogiapho legilur, Tolo-
menioria, tit in Fastis nostris certiasima est, vilse j}sanm civitatis episcopi, idque fatetur Caslellanus prae-
tamen aut martyrii series ex iis Actis accepta, repu- tenso aulographo adjeclum, super annuntiatione
dialdr itt dicelur x Augusti. Non salis clari sunt priori, qtialem exhibemus, ibi scalpello erasa. Non
YVandalberit versicttli, dum Donalus ex sequenti ausini veram diceye annuniialionem noslrain, sed
turma, Polycbronio ita conjungitur : vere Usuardinam, in qua con.veiiiunlcodices nostri
Tertius ac decimusPolycronifesia revolvil, onines, excepto Marchianensi, qui cum prsefato Pra-
Donaliquc: lides, sanguisquosjungil et ara. lensi legit: in pago Tarueninsi, sancti Sitvini Tolo-
sanm civitalis episcopi, et Antucrp.-Majore, tjui in
De marlyribus Concordiensibiis ab Nostro confu- hoc soip discrepat, quod pro pago Tarueaensi, male
sis, ex perlurbatis apographorum Hieronymianorum ' scribat, in pago Caritatensi.
classibus, non esl quoJ mutlis hic disputem; lexlum %
'
,' ;r 'AUCTARI^. "'
ASTOEltP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN.. LotASIEN., ponitur. Mjra non est Variaiio m etforrnaiionePolg-
Ai.r.ERGEN., DANIC, et ediii» ULTRAJ.-BELC. vix a cftronii et Terudnensis.'
pdritate delieiunt. Omittitttr noineit Romuli in classe ANTUISB>. et Mxx-fcci>Ed-
Fltitaffnm prsetermillunt,
martyrumConcordiensiuni.etFintantis Sihino post- omiitentes eiiam noWen Rbnnill.
 773 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEliR. 774
ROSWETD. teriio Ioco inierponit : <In Aquilegia, A Alexandri episcopi, Donali et Romani cpiscoporum
Crisantiani martyris et aliorum xc i Dc quibus, in praediclseiirbis, aique saiiclorum marlyrum Caris-
Actis. Pro Fintani, scribil Finiani. Et in fine de simi, Crescenlii el Dulcissimi ct aliorum Sanctoruni
Silvino, cum Pratensi. et Sanclarum reliquiarum. >
CENTULEN. Silvinum hic praelcrmitlit, de quo Edilio LURECO-COL. Inler Fintani et Silvini ponit:
egil xv, ut ibi inter Auclaria invenies. Ast ejus loco < Ipso die Treveris, sancli Bonosii episconi cl con-
in line addit : < Virdunis, sancli Pulchronii epi- fessoris. • Alque in fine '. < In monte Sibergensi,
scopi ct confessoris. i translalio sancti Benigni presbyteri et martyris,
BRUXELLEN. de Silvino etiam egit xv ; hic in cx- quse anno DomiuicseIncarnationis MLXXIII per san-
teris purus est, nisi quod lexlui inferal Babylonia; clum Annonem Coloniensium archiepiscopum facta
et Thesiphontis episcopi. esl. i
HAGENOVE.V. penultimo loco eos sanctos inlerjicil, BELIN.,in textu fere purtis, in fine addil: < Cla-
qui oinnibus aliis hodie ignoti sunt. Ila hahet : romoiite, translatio sancti Lupiani confessoris. i
< Ipso die, sanctorum marlyrum, Montani el Ge- GREVEN.< Treyeris, sancti Bonosii episcopi et
tnelli, qui, cum essent carcerati cum.aliis sanctis, confessoris. In Afriea, Crisanti, Coiicordise,Jusuc. >
viderunl in visione sancla intrare jiivenem in car- Non recta positio. < In monte Sibergensi, dioecesis
cerem, qui fcrebat duas phialas lacte 'plenas, dc Aggripinensis, irarislalio sancii Benigni, ctc }n
quibus dedit omnibus incarceralis bibere, et ait, Scolia, Fimiani episcopi; i an nonFinani Lindisfar-
adhuc tertia phala vobis servalur, et abiit. i Fallor, nensis? < Sabini episcopi Camisinae civitatis, dequo
si hic non agitur de manyribus, xxiv hujus inter g inter alia refert Gregorius, 3. Dialog. quod cum pro-
accessioncs Usuardinas referendis. De csetero ad curante ejus Archiiiiacono, qui episcopalum ambie-
piirilalem Codicis Hagenoyensis, vix quidquam de- bat, venenum sibi fuisset propinalum, spirilu pro-
sideratur. phelico Iioc cognoscens, sine laesionebiberit, nian-
AQUICINCT. pro Concordiam, Iegit Cordulam, pro dans archidiacono : Ego veuentim bibo, sed tu epi-
Finlani, Finani. ln fiiie : < Claromonle, (ranslatio scopus non eris. Eadem igitur hora archidiaconus
Lupiani confessoris; i de qua etiam agtint codiccs defunclus esl. i Hic haud dubie est Sabinus Canusi-
Biirdegalcusis, Cluniacensis, Alleinpsiau., Davero- nns, de qno IX liujus.
nensis, Caudiacensis Prioratus, et D. LE MAREsi- MOLAN.de Polychronio, lit:eris Italicis lextui
guatus C, qui fuil PP. Franciscanorum, cum iiac addit verba Adonis: < Scriptum est in passione
sola differenlia, quod aliqui addant nomen sancli. sancti Laurentii, i quam mulli apocryphani censent.
Vide Praetermissbs. In line post episcopi, assuit verba superius rejecta :
VICTORIN., in fine, loco Silvini sic habel: < Eo- < Totosansecivitatis in pago Taruanensi, ctijns ge-
dem dic sancli Morseti. > sta habentur. i De Lupiano et Bonosio, quse supra.
REG. SCEC, num. 130, ila legit: < Eodem die, Tttin litteris minutis : <Sabini episcopi Canusinae
sancti Moircti. > Verosimillime pro Moiseli. civitatis, de quo refcrt Greg. 3 Dialogorum. i In
VATICAN., num 5949, de Fintano et Silvino tacet, aliis edilionibus, de Silvino apposuit: < Monasterio
elin fine ailjungit :,< sancti Yalinliniani. > Silhiu : i quare non Atciaci, vulgo [Auchy? Deni-
STROZZ.ct MEDIC: < Apud civiiatem Fesula- C que in fine : < Die decima^eplima, sancti marlyria
nam, in partibus Tuscise, Iranslaiio corporum Theodori tironis. >
sanclorum Romuli episcopi primi ejusdcm urbis,
XH Kal. Die 18.
Nalatis beali Simeonis episeopi ct martyris, qui propiuquus Salvaloris secundum carnem exlilisse di-
noscitur, ac filius Cleopha?, qui fuit fraler Josepli. Hic Hierosolimorum episcopus post Jacobum frairem
Domini ordinatus, persectiiione Trajani multo lempore suppliciis aflectus , marlyrio consummalus est.
Omnibus qHi aderanl et ipsojudicc miranlibus, ul centum viginti annorum senex crucis supplicium per-
tulisset. Givitale Ostia, sanclorum mariyrum Maximi, Claudii el uxorisejus Prepedignsecumtluobiisfiliis,
quicum esscnt piscclarissimi generis, jubenle Diocletiano sunt tenli , alque in exilium dcportali; deinde
inccndio concremati, odoriferum sacrificium marlyrii Deo reddideruhl.
NOT;E.
Ex Praten., Herinien. Tornacen., Muneral., Greven. elMolan.
VARIANTES LECTIONES. -
Simeonis legnnl Herinien., Tornacen. et Molan., D tia, reliqui ul in texlu. Prepedigne Pralen. et alii,
quos hic ut alihi sequimur :Pralen. et Antuerp.-Maj., piilavi servaiulam diphthongum saltem ultimam.
Simonis; Muiierat. et Greven., Symeonis. Scripsi Tornacen. omisit, cutn essent prmclarissimi generis :
dinoscilur, ul esl fere in omnibus, quidquid scrupu- Munerat., Deo. Hic obiter adverlendum codices
losior in hiijiismndi minutiis dici possim. Sic non binos passim salis genuinos, Marchianensem cl
correxi Hierosoiimorum, quod ita passim corrupte • Aquicinclinum ad tisqne xxiirhiijus, per sex inte
legitur, ut alibi diximus. Tornac. neglexit arliculum gros dies, valde pei lurbatos esse, transpositis san-
hic, scripsimus Jherosolimilanorum. Muneral. pro clis, qui in Usuardo leguntur, addilisque aliis ipsi
consummalus esl, ponit consummalur. In Antuerp.- ignotis, sic til a non nemine sludiose et pro arbilrid
Maj. post miranlibus, ante cxx annorum, dcest ut. corrupti fuisse videantur.
Herimen., Tornaceii, et Anluerp.-Maj. habent IIos-
OBSERYATIONES.
Simeon vel Simon, qui de fratribus Chrisli Salva- stoloriun II Maii, quo die ibi Simcon relertur, ef
toris fuisse dicitur, primum in Martyrelogiis innote- unde sua omnia accepit Usuardus, prajter inserlam
scit cx Romano parvo : Jerosolymis, Simeonis epi- clausulam de fralernilate Joseph et Cteophm, quam
scopi et marlijris. His in Martyrologio edilionis a Mosandro Adoni tributam Rosweydus in ejus
Rosweydi adjecit Ado : Qui iraditur pro;)i/t<7uus Martyrologio expunxii, et. in appendicem rcjecit;
Salvatoris secundum carnem fuisse, nec de prsefala non rcclc, opinor, cum et in Nolkero tota habealu f
cognalione quidquam amplius in festivitatibus apo- quatem lcctori cxhibeo ; Constattamen quia de Cleo-
775 USUARDl MONACHl 778
pha, cujus filius fuit, fratererat Joseph. Vulgo notum A accepta sunt^ in quibns Caslellanus hallucinatns
est, quot concerlationibus et dissertalionibus obnoxia videtur, dum pnlavit Usuardum aliquid Adoiii ex
sintea.quseChrisli Domhti carnalempropiiiqiiilaiem Riifino superaddidisse; nam is revera sna omnia ex
spectant cum quatiior illis fratribus Jacobo ei Joseph Adone ipso desumpsit, nt facile vir eniditissimus
et Simone el Juda, Matlh. xni, el. Marc. vt, lam invenire polerat, si prsefatum Marlyrologium in fe-
clare expressis. Ulrtim yidelicel Josephi ex alio ma- stivilalibus apostolnrum u Maii consuluisset.
trimonio lilii, ttttradil Nicephorus Callistusexdivino Maximus, Claudius, Prmpedigna, cum filiis Ale-
Hippolylo apud Schelslraliunt tomo I Anliquitalis xandro et Cutia a Romano parvo, non ad ostia Ty-
illustralae pag. 507, an consobrini ex Maria,Cleophse, berina, sed Romm annunliantiir, hoc ordine : t'l
quam mulli sororem staluunl B. V. Mariae: an pa- Romm,marlyrum Claudii, Prmpedignm. Alexandri et
trueles ex palre Cleopha Josephi fratre, ut in textu Cutim el Muximi. Ado eumdem servat ordinein, sed
nostro dicitur; an vero aliter eadem cognalio expli- de loco fnrte siibdubilans, positionem non expressil.
canda sit, de quibus judicium ferrc nec hujus loci Noster Maximum prscposuit, omissis (iliorum nomi-
nec lemporis esl. Poterunt ea secundis curis exami- nibus : sed quid ei ansam dederit Ostiam nominandi,
nari in Supplemento Februarii, vel forte alibi, dum lion vitleo, nisi quod Claudii, uxoris el filiorum
in Actis occasio dabitur. Qui moram non palitur concremala corpora ibi in Rheuma (aquam praeler-
consulat Interpretes ; vel prseter hodieriiiim in Actis fluentem) projecla dicanlur, et a Chrislianis juxta
commentarium, videat Florentinii Exerciiaiioiiem eanidem civilatem sepulta. De caetero elogium totum
IV, pag. 161, disserlationem Henschenii de Jacobis ex Adonis narratiorie contracttim est; narratio au-
i Maii, ilem Chronologiamepiscoporum Hierosolymi- p tem Adonis ex Actis sanctae Susannx, de qua ad xi
tanorum ante tomiini III Maii et alibi; lum Tille- Augusti. Quam fidem ea Acta mereanlur, hic non
montium de hoc Simeone lomo II, a pag. 186, de delermino; strnt qui omnino rejicienda exislimenl.
Jacobo minore lomo I, a pag. 36S, etc. Dcnique Cselerum Usuardini lextus nostri priginem et since-
Caslellani nolam pag. 682 el 683. Qtiaead Simeouis rilatem oslendimus.
raarlvrium attincnt, ex Rufini Eusehio lib. m, c 31,
AUCTARIA.
MARCHIANEN. nodiernum texlum cum sequenti CODEX D. nc CHEVAL, signatus B : < Eodem die in
commiscet : cerle Gabini annuntialioneiii integram Africa, sanctorum Rutuli, Silvani et Maximi. >
habet. Tum : < In Africa, sanclorum Pulii [Pubfii] el UGHELLIAN. et CAUDIACENSIS : < In Africa Ru-
Juliani. >Vidc indicem Praelerroissoruni.._ tuli, i etc Jam salis saepe repelita nomina.
ROSWEVD., in prima purus, alteram jungit diei ALTEMPSIAN. : < Eodem die, sanctae Constanlinse
sequenti: hic vero sotutn addit iu fine : < Pimenii virginis et martyris. ApudAlexandriam, beati Dio-
martyris. i Vide Acta. nysii episcopi, qui in multis ssepe confessionibus
PULSAN.In Simeone mutilus, in aiiis tanlillum satis clarus, prse passsionum lormentorumque diver-
interpolalus est. sitate, niagiiilicus effectus est, quievil aulem ir- pace
ANTUERP.et MAX-LUBEC in Simeone puri sunl; tempore Galieni imperaloris. >
inler Ostienscs omilluni Maximum; et in fine ad- STROZZ.el MEDIC: < Ipso die, sanclse Constaniise
jungunl : < ln Africa, Rutuli.Silvani et Maximi. > 'u„ virginis, > filise Constaiilini, qnam eamdem crede-
Vide socios alios in Actis. rem cum Constaniina codicis Altempsiani, nisi illic
ANTUERC-MAX., LEYDEN., ALBERG., DANICet edi- adderetur litulus martyris. Vide Acta.
lio ULTBAJ.-BELG.ferme conveniunt in modica Editio LCBECO-COL.
textus inlerpolatione; addunt nempe post Joseph, incipit: < Colonia Agrippina,
commemoraiio ossium
riulrilii Salvatoris, el Maxjmum vocant fratrem et marlyris. Quando sancti Pauihaleonis medici
Claudii. In line concordilcr adjiciunl: < Eodeiu die martyris per Henricumcapnt ejusdem sanctissimi
dominum de UI-
iriAfrica," sanctoritm Rtittili, > etc. Eamdem acces- mene, de Constantinopolimilitem, ad civitatem Colonien-
sionem habet LOVANIEN. Sed de martyribus Ostien- sem est
sibus omnia omittil post, cum duobus filiis. translatum, anno inearnationis Dominicae
> Miruin esl Rabanum hoc die cttm longo
CENTULEN., in Siirieone abbrevialor, de aliis ex MCCVIII. sancti Pantaleonis referre. In reli-
Adonc subjnngit : < Romse, sanclorum martyrum elogio nataiem illa fere sintilis codicibus supra cilatis
Claudii e.l uxoris ejusPraedignae, et filiorum, Alexan- quisedilio notse.
dri et Cutiae, et fralris Claudii, nomine Maximi, qui mediac BELIN.
cura essent prseclarissimi generis, agenie fratre in prima textum purum habet in secunda edilione,
centum viginti, scripsit, centum et
eorum Gabino presbytero, baptizali sunt a Gaio novem. In pro
a Diocletiano diversis morlibiis utraque est additamenlum : < ln Africa,
papa, etpostmodum Lucii, Silvani et Maximi. >
perempti sunl. Alexandrise, beali Dionysii episcopi
et martyris. Ccenobio Cenlula, deposilio sancti GREVEN. : < Romse, Pimenii presbyleri et Faustt
Angilberti abbatis, qui septiinus post beatum Ri- martyrum. Item Rutuli, Classici, Damasi, Tulli,
cliariuro, Cenlulense monasterium feliciter rexit, jj Lampasit, Majoti, Silvani et Maximi, Elasici, Se-
cujus cOrpus cum viginti octo annis esset sepultum, cundini, Fructuli, Pauli.< > ,Ex aliquo apograpbo
incorrupiuiti ihveotuin est, i Hieronym. accepli sutil. In Hiberma, Culani epi-
BRUXELLEN. lextiii noo parum inlerpolaio, sub- scopi et confessoris. Item Berethoi, Marcelli. >
dit : < In Africa, sanclorum Rutuli, Siivani et Poterant lii snperioribus aimumerari, et ad sequen-
Maximi. Apud Aiexsmdriam, beati Dionysiiepiscopi, tcm diem referri. < Item Colomanni episcopi et
qui mullis confessionibus clarus eflectus est. Metis, confessoris. Apud Coloniani Aggripinam, comme-
sancli Legoniii, ejusdcm urbis episcopi et corifes- moratio ossium, > etc, ut supra.
soris. >Colitur Dionysius xvu Novembris; an mar- MOLAN.textui subneclil : <Ac sic poslmodum
tyrit titulo decorandus, alibi dicetur. apud Hosliaro, in rheuma jactati : quorum reliquias
HAGENOVEN. tanlum non purus, adjungit : < In Christiani perquisitas, juxla civitatcm sepelierunt. >
Africa sanclorum niarlyrum Rutili, > etc Quse Adonis verba sunl. <In Africa, Lucii, Silviani
AQIUCINCT. conjungit lexlum liiijus et sequcntis etMaximi. Coloniae, commeinoratio ossiuro sanclis-
diei", stiperaddens : < llem SS. Rutiili, » etc. De simi Pantaleonis manyris, quando capul, i ctc In
eodicis illius conftisione, supra dicluni esl. aliis editionibus additur, minoribus lilteris : < Pa-
VICTOKIN. ct REG. STJECsignatus num. 130, in taris, sanclpruttt marlyrum Lconis et Paregorii. >
fine : < Apud Alexandriam, beali Dionysii episcopi. De quibus Acla, quse inter Sincera et Selecla edidil
In Africa, sanctorum Rutuli, Silvani, et Maximi Ruinartius, a pag. 610.
martyrum. >
 7/7 MARTYROLOGiUM.—MEN5. FEBH. 778
XI Kal. .Die 19.
Rontse, nalalis sancli Gabinii presiiytcri et. marlyris, rjui a Diocleliano diii i'nciistbdia viiiculis afliictits,
pretidso hiOrle coeli gaudia coinp.travit. Iiv Africa, sanctorum Publii ct Jiilia,ni.
• • NOTJE.
Ex Praiensi, Iterihiensi, Tornacensi cl Antverp.-Majore.
VARIANTES LECTIONES.
Plures codices, lnni mss. lum excusi legnnt A Ariluerp.-maj. scribae oswtanlise tribuendum est, iiii
Gabini; non Ttjcle cuin Usuardus verosimillime et nonntilli alii nsevi in tino alterove folio deirito,
A.dpnem secutus «it, hic Romanum parvum; in aul avulso et subinde descripto. Sic ibi cti.im legitnr
ulroque aiitem habetur Gabinit, uli etiam in Nol- Plubii, pro Puplii, Pancilalem piirorum codicum
kerp. Ex codicibus eam leclionem servant Herinieii., facit appositio in fine tertii nomims, nenipc Mar-
Antuerp.-Maj. et alii. Ejusdem nominis iransfortiia- celti, qui in codicibus oplimse nbtse Miinerat. ,
lipnes exstant apud Bollanduni. De presbtjtiri, Dio- Betih., Greven. et Molari. adjicilur; sed nos alioruni
cletiano, Africa, et hujusmodi minutiis, dictum esl lectionem prsefereudam censuiinus.
DIUSsatis. Preliosi morie. pro vretioia morle in
QBSERVATlONES;
Ex cilatis die prsecedenti sanctae Susahna; Aciis marlyrii in Africa promeriti siint; quo adducil Mar-
extractus quoque est bodiernus Gabinius, sic.rursiis tyrologimn nts. ecclesiaj B. MariseUflrajecli, quoil ai
a Romano parvo primum signalus : Romm. Gabinit nobis Usuardinuni Rosweydi vocatur, cnjiis verba in
presbyteri el martyris. Breve etogium texuil Ado, in Auctariis primoex loco dabimus. Repetenda sunl om-
qtfo, prseler ea, qiiSea Nostro ad verbum descripta iiiuminnomina Hieronyinianis valde, dissimilibus,
sunt,• boc solum inseritur, patris beatissimmSusari- lum martyrum iiuinero,'lum in eoriim noniencla-
nm addere poterat; qtiod in mullis apographis ttira, ut oslendit Florcntinius hic, alque ex Rabaiio
Usuardinis subinde adjunclum, fratrem fuisse Cnii .'»et a
Notkero eoriihi descriptoribus aperle cohstat.
papm: cujus histbriam Galtice prosequens Tillenioii- Caslellanius in duodenariumbis disijuirendis et dispdnendis ap-
lins tonto IV ibi pag. 572 de Susanna-, Glaudio, prime diligens, riumeriiin iibn eomplel.
PtwpeHigna el aliis diei prrccedentis, atque de hoc At qtiidquul de aliis decem sociis statuatur, cerlc
rioStroGabinid, tnore suo satis modeste, sed npri salis codices ndstri puriores, solds illos diios Publium et
in Actorum favorem decernit. Bollandus brevi coin- Julianum commemorant, quibus auctioriis aliqiii
mentario Gabiniana complectitur, ad ssepe citata Marceltttm, alii alium vel alios pro arbitrio adjiciunl,
Susannse Acta lectorem remittens. ijt in Variantibiis diximiis et infra magis palebit!
Henschenius de Publio, Juliano et sociis Africa- Aimunlialio nostra pure Usuardina est, Cui accinit
nis martyribus hoc die pluribus agens, illustris est, Wandalberlus hoc versiculo:
inquit, corona.'dttodecimpugilum Chrisli qui patmam Publiusundeclmurosinmlei Julianusadomant.
Anr.TJtmA.
ROSWETD. Diiimus die praecedenti, ab ipso hnc rls. Hic translatus est in Scasnsan. > Quem ioctnri
referri annuntiationem : < In civilate Oslia, sancto- hic indigitet nescio, ttj.si fprtc cx afitriitate nominis,
rum marlyrnm Maximi, Claudii, > etc In Gabinio conjiciatur Scaphusia Helvelioruin. Sed de. hac
pnrus est. Tum. adjicil: < In Africa, sanclprum translalione.nihil a,pud alios inyeiiio. De duobus an
Pttblii et Juliani martyrum et aliorumx, ide.quo uno solum Legiin.iio aiijsque hiic speciantibus, vi-
-
numerb ex hpc ip.so Rosweydino codice, ab Hen- ' deantur Acta, boc et priori die>
schenio accepto, diximus in Observationibus. u AQUICINCT. eliam habet hac die, ut Marchianen-
McNERATi:< ln, Africa, sanctorum martyrum Pu- sis, quse ponenda sunt die seqiicnli.
blii et Juliani e,t Marceiti. Treverisj .sancti Legunlii ..VATICAN.{ quod.oljm fuit Benevenlamira hum.
episcopi et confessoris.» . ( , , 5949, primo loco : < Beneventi, sancti llarbati epi-
MARCBIAN. hoc die ppsuit quaenos cumtisuarJo scopi et confesspris. > Ita llalici codiries.
referemus xx : < Apud tyrutn, > elc. STKPZZ.et MEDIC: <Item sanctse Susannae yirgi-
PCLSAN.lextui puro post Gabijiium interjiclt: tvis.Item sancti Barbati archiepiscopi et cpnfessoris.
< Eodeni die apud Beneventum civilatem, natalis Eodem die, sancti Euslachii palrlarchse Ecciesia!
beali Barbati epjscopi et.confessbris. > Constanlinopolitanae. >
ANTUERP. et MAX.-LUBEC : < In Africa, sanctorum Cbdex ABDINGHOFFBNSIS : < Treveris, saincii Li-
Publii, Juliant et Marcelli. > cdnlii episcopi et confessdris. > Idem est qui Le-
ANTUERP.-MAX., ULTBAJECT., LEVDEN., LOVANIEN.,guntius supra. Mancum est codicis istius fra-
ALBERCEN., DxNic.J.etedit. ULTRAJ.-BELG; post niqr* gmentum.
tyris, inseriint : < Patris, beataa Susapnae, et fratris Edilio LUBECO-COL. convenit cum cOdicibus me-
> <
beati Gaii papse, elc. In Africa, sanctorum Publii, diaenotaj. ,
Juliani el Marcelli. Trcveris, sancli Leguntii epi- BELIN., in Gabiiiio. purus, sithdit ctim plerisque :
scopi el confessoris. > <In Africa, Publii, Juliani ei Marcelli. Eodemdie,
CENTULEN. <
iuserit, patrisbeatissimse Susannaj, > sancti Euslachii.patriarcitaj EcclesiaeConstantinopo-
ulpluresalii ex Adone. f :. lilanse. > Vide Praetermissos.. .- - j
BRoxELLENi omnia habet, qiiae codices medise IJ GREVEN.eliam addit Marcelium cum Molano, ut
notse, et praelerea in iine subjicit: < Alibi, sancli s^ipra dixi. Auctaritlm vero ila incipit: < Prselatus
Pautaleonis martyris. > Vide Prsetermissds. De eo Gabinus fuit pater SanctaeSusannaevifginis et mar- -
agelur xxvn Julii. tyris, de qua infra III Idus Augusti. Fraler vero '
HAGENOVEN. caeteris amplior,. post Gaii papqti sancti Gaii papse. > Vide Observaltones. < Eodeni
adjungit: < auuie.Iconsanguinei Diocletiani impcra- die Treveris, sancli Leguncii episcopi et confesso-
loris. Hic quia fiiiam ejus [suam] Susannam noluit ris. Item Juliani marlyris; Ijiem.Marubii. Decetitii
dare in conjugem homini pagano, fitio Diocletiani, tonfessoris. > De hoc vide PraHermissos; duo alii
Maximio, a Diocleliano diu in vinculis, > etc <In ex Hieron^ymianisumpti Videntur; hic et ahbi pas-
Africa, sanclorum Publii, > elc, ttt supra. t ln..civi- sim incuriose congesli; .,,.., . ,
tate Treveri, sancli Leguntii episcopi et cdnfesso- MOL^N.Diximus siipra de' Marceilo lexlui supei:=
PATROL. CXXHi. 23
779 USUARDI MONACHI 7S0
addito. < Eodem dic, sancli Eustacliii, > elc, ut A auun : < ^ivuaic liencvcnio, saitcu iiaroau episcopi
Belinus. < Treveris, sancti Legtmtii, > elc. Tuni et confessoris. >Exinde, lilterisiiiiinilioribus : <Iteni
ininori charactere : < Obiit Boniiacius Lausaiiensis sanclLel gloriosi admirabiliunt operum effecloris,
episcopus in Burgundia. Hic Bruxella natu>, et iu palris Auxibii, archiepiscopi Soliensis, qui fuit di-
Camera monastcrio Cislerciensis ordinis, juxta idem scipulus sancti benedictique aposloli et evangelistsrs
tppidum, quievit anno MCCLX in vita et post mdrtem Marci. Eodein die obiit Bonilacius, > elc, ut supra,
miraculis clarus. > In posterioribus edilionibus pro prseler ulliina verba, < anno MCCI.X in vita et post
Eustachii, scribil Eustathii,'eique elLcgunlio super- mortem miraculis clarus. i
X KaL Die 20.
Apud Tyrum civilatem, beatorum marlyrum, quomm numerum solitts Dei scientta colligit. Qui jubente
Dioclcliano, multis tormentoram suppiiciis sibi invicem sriccedenlibus occisi sunt. Primo quidera flagris
per orane corpus dilaniati, dehinc diversis bestiaruro generibus traditi, sed ab his divina virlute custodili,
posl addita feritate ignis et ferri, marlyrium cqnsuinmarunt. Horum gloriosam mullitudinein incltabantad
victoriam Tyrannioet Silvanus, sed el Peleus atque Linus episcopi, Zenobius quoque presbiler, qui felici
agone una cum eis marlyrii palmam adeptusest. In Cyprpirisula,sanctorum Potamii, etNetnesii. Aleinan-
nia, sancti Galli presbiteri et.confessoris.
NOTYEY ,•
SicpureuabeiilPro(«n.,ff«Wftten., Anlfterp.-Maj., Belihi eduio attera, Greven.et Molah.
VARL4NTES LECTioNES.
lneilabat pro indicabanl male scrtbil Mplan. Non R'}eg\iar,tormentis tormentorum suppticiis; item, posi
tinus4iujusmodi crror in Belino; nempe Tyrannius, addili ferilalem ighis ferro.Ppst Aleinatima.habelur,
liro Tyrannio; Pelagius, pro Peleus; episcopus, pro Secundi sancii GatU, forte quod paginasvacuassup-
episcopi. Legendiim esset Nilus, utltabelurin Adone plentis imperilia Secundinum diei sequentis liunc
silqtie in Eusebio, imo et in ipso Usuardo xix Sep- "intruserit. Pratensem codicem hic interpuros con-
tembris, sed hic errantes codices sequt cogimur. numefo, qnod ih nostro apograpbo texlus inleger,
Cipio habent Praten. et Greven.: melius afti, ul in et ipsa etlam annuntialio sancti Gafli aperte expri-
textu. Rtirstis Greven. et Motan. Pothamii; prsefero matur, quidquid mihi signhlcatit Caslellanus, eam
eselerps. Belin. oriiisit in fine tilulum presbyteri. tiec xx Februarii, nec xvi Octobris,in ipso prsetenso-
Tuipioribus sphalmatis foedatur codex Anluerp.- autograptto rcperiri.
: male
Maj. in quo destmt verba, quorum^ numerum
OBSERVATIONES,
De primamafiyrum turma, vel manipulo, ex sacpe MoxileclmusIjiiilemrr-colitfamamquecoronat,
MultoiuuiTyri fusoqui sanguineclarent.
eitato et solito suo auclore Rulini Eusebio, ita inter
iiiartyrologos primus scripsilRomani parvi compila- At hujus supplementum mcrito respuendum cen-
tor :.Apudtyrum, martyrum, quorumnumerum Dei stlit Bollandus, unicura Wandalberli versiculum sic
scientia sola colligit, quos Viturius magisler mililim, termitians:
jubehte Diocletiario, diversis tormentis oecittit. Velu- MoxdecimuslaudemrecolitfamatnqueCoronse.
rius ilte, atit er Eiisebti Chronlco, aul ex neecia " De qtta crim Victore eflnjuncta, ^ide hoc
inlercidisse Bollandus, martyre
quibus Aclis, quse Breviorem opinatur ntultis am- die Hierpiiymiana, Rabanum, Notkerum et Hens-
bic adjecltis est. periodum chenium in commenlario plura dubia explican-
ptiavil Ado, cx huidali Scriptoris lib. vm, cap 7, tem.
niagnam elogii sut pattem Rufinum describens? vefam qni- Potahtius et NemesiuSex puriori aliquo Hierony-
«teritet sinceram quousque hic sequilur, ntiano apographo accepti snnt, sed sejuncti a Dy-
sett »n aliis curfi ejusdem cap. 14 coflfusaot, uuin dimo, qnem RabaHus et Notkerus aliis recte socia-
addiiBtur incitatores episeopi, quorum pterosque yerunt. Potamim/ Polaminm, Misis, Nemesis et
eoristat a>datia ferme loca, certe ad alia *empor» Nemersi el similia, jscribarum oscitantiae tribuenda
j>ertinere,q»in«t alio mortis genere agonem COHH videnlur. Cefte Potamiaht vel Pantamiam inde
plevisse, nt patebit ex xix Septembris et Interim xxix Oelo- effictam ptitamus, quae in Auctariis ssepiusrecurret,
ex G<tioet Vietori perperam subjuncla. Sintne
bris, ubi de aliquibus seorsini agemus. porro
Addne derivala sunt, quse Usuardus et Noikerns, alii Potamii et Nemesii socii, ut ex Corbeinsi codice
Tvtque ex his recentiores irranyrologi acceperunt, erui videlur incerttim est. Sanctum Galhtm abbatem
^ervala confusione, quam in Actis antiquitus inter- nominavU Ado,-ntirm sanetilatis virum, discipulum
polatis repertam Bollandus existimat^ Prseterea sancli Columbani abbatis; Noster presbyterumet con-
martyrum Tyrieruritnumefum ignoraviiAdo, ut pote fessorem: uterque boc ipse die; tametsi natalem
quem nee Rufinus ipse expressil, in Eusebio Yalesii ejus referat Notierus xvi Oclobris, quo eum Bolian-
parenthesi inclusum, et ad sofMr/uitit/tteconlraclum _ dus remisit; dievero sequenti ejusdem translatio-
qui ex phrasi Romani parvi ad plurimos, quos •Dnem. Cur hac die ab Adone celebretor, uon eqniuem
ttempe sola Dei scientia eolligU, e-xtendi videtur. nisi forte de alia translatione atit eleva-
Vide Bollandi commentariutn hislofioum, in quo perspicio, tioiie agatur. Minus elkm video, qua ratione Baro-
cpiscopis illis: et aliis proprii dies assigitantur', liius pfsefatos martyrologos citare poluerit pro xvt
iilsupra indicare ceepimus. Bollandum seculi snnl Octobrts, ubi Galltts a Mosaridroasterisco notatur, a
Tillemonlros tomo V, pag.440, «t Castellauus, pag. Rosweydo ih- appendicem rejicitur. Forte a ms.
696«l 697. De Tyriis hisce marlyribus, in Ilieiouy aliquo Adone deceptus fueril; Cerle Usuardus, sal-
mialiis apographis. Beda, Floroy Rabano, ct Wan- tem ep die de nullo sancto Gallo meminit,
dalberlo nihil legitur. Scio, Moianun* metrico isti nisi purus, hic Belini texlum Baronius pro Usuardino
marivwlogo hsecascribere voluisse ; acceperit.
AUCTARIA. -
'MABCHIAN.hodie ponit, quse ad diem sequen- TOBNACEN. iitcipit a proprio loci_: < Iri Tornaro-
tcm uertineni, oinisso soltim nomine Servuli. civilate, res itutio sancii Eleulhtrii episcopi el con--
781 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 782
fessoris. > Vide Acla. Dehinc lalerculum exhibet A sancli Euchcrii Aurelianensis episcopi el coufessoris:
incomplelum, inlegro folio ex codice avtitso, sic ut qui pro fide CUrisii exilip relegatus, in >Hasbania,
lantum inleger sit iv Kal. Marlii seu xxvi bujus. De cum sanclo Trudone honorilice quiescit.
niajori lacuna agemus ix Augusli. . . HAGENOVEN., in martyribus Tyriis fefe purus, se-
ROSWEVD. prima annunliatio est: < Romac, dcpd- cunddloco habei: < Eodem die, Eiicherii, Aufelia-
sitio Gai episcopi > Sumitur ex Hieronymianis; a nensis, > elcitit codicel medise notae, supra.Sequi-
Nostro ponilur xxn Aprilis. Sequitur : < In Cipro tur de Polamio, etc Deinde de Caio, elc In fine :
insula, > etc Deinde de Tyriis, satis pure. de Gallo, < Apud Tornatum, beati Eleulherii episcopi el con-
hihil. - fcssoris. i ... <
PcLSAN.fermepinjiis.esset, nisi deficcret in ultima MUNERAT. lexlui puro siibnectit sequentfa : t Au-
annuntiatione de S. Galiol felianis, sancli Elulherii [vutt dicere Eucherii] epi-
AQUICINCT., turbalo ordine, liic habel quse ad se- scopi et crihfcsspris^qui profide Chrisfi ,exilip reie-
quenlem diem referenda sunl: cl post viginti, in galus, cum sancto TfudorfebQnorififeeqiiiescit. >
flne addil: <In Hasbania apud S. Truddncm, dcpo- MATRIC-CARTHUS-.-ULTRAI. i <lApudTyrum pluri-
sitio sancli Eucherii confessoris, Aurellanertsis epi- mprum itiariyrum; qui, ad, exhortatidnem Silvani
scopi, qui a Caroto Martetlo iri cxilium misstis, cum suis passi sunL Eieuterii episcopi el niartyris.
ibidein in Chrislo quievit. i Eiicherii episcopi Aurelianensis. > : .
VICTORIN. ullimam. sic forihat: < In Alemaniila; BELIN.in prima sua editiohe omisit ahiuiniiatio-
sancli Galli episcopi et confessoris. > hem sancli Galli. . , V • ,
ANTUERP.-MAX.-LUBEC. , et UGHELLIAN. omillnnt; ^ Editio LUBECO-COL., in marlyribus Tyriis nonnihil
*»
S.Galli memdriam; ejiis loco subslituenies : < Romsei inlerpolata, securido ioco babet: tRoroaB; sancto-
sanclorum Gaii, Vicloris et Panlamire,. > Secundusi runi Caii, Victoris etPanlamise mnrtyrum. > Sequi:
codex scribit, Patitanim: at quomodocnnqiie inflccta- lur de Potamio et Nemesip. < Eodem die, sancli
tur, non alia slatui potest a sanclo Polamio, utl Eucherii Aurelianensis episcopi, elc, Alexandrise;
supra diximus. Cuni cilatis cpdicibug conycirthntt passio sanctorum marlyrum Juiiahi.Eiinii, Macharii
BIGOTIAN., signalus V. 5, cl D. bv CIIEVAL, sign&tusi et Epimachi, Alexandri ct Melranii, Apollonise ct
B. Nusquam recta illorum trium connexio. Jani di-• Amritohariae, ac Corinthse piim, aliis decero, suli
ximus primum speclare ,ad xxn Aprilis : ullimumi DeciO imperaldre. > De his superiiis egirriils ei
taomen pfobabilissime lictilium est : ex apographisi Centulensi.
Hieronymiatiis Victor cum Coroha copulandus cst, GREVEN.: < Romse, Gaii, Victoris et Panlamiae
qui boc die in Aclis refefuiilur. riiartyrum. Aurelianis, sanCti Eleulherii [tege Eu-
ANTUEBP.-MAX., ULTRAJ.,LEYDEN.,LOVANIEN., AL- : cherii] episcopi et confessoris, qui prp iide Cbrisit
BERGEN.,DANic^et edilio ULTRAJ.-BELG. secuhdo» exilio relegatus, ctifn sanctd Trudone hpnprifice
lnco pontinl: < Romse, sanclOrunt Gaii, ViclOris eti quescit. Juliani et Euiii, minislrl sui; marlyrum,
Pantamise. i Tum de Potainio el Nemesio, puve. De- quos Ado et Usuardus lii Kal. Marlii ponunt Coronae
hique: < Eodem die, sancli Eucherii Aurelianensist tnartyris et aliorum. > Isla Victofi et sociis xx irt
episcopi et confessoris. qui pro fide Chrisli exilio» Aclisjurigilur; riieliusquam Yiclor Caio et Panla-
relegatus, cum sancto Trudone lionofifice quieviU i mise. < Eustocltii virginis. Ilumbergae comitissae. >
Decst in brnnibu.sultiina ahnuiitialio. Vide Prseleriiiissos. Didimi mahyris Potamio et Ne-
CENTULEN. diversum habet a reliquis exordiiim.:: C mesio conjiingendi; . , ..,, . .
< Alexandrise, sanclorum marlyrum, Juliani, Euni,, MOLAN. de Gallo snbdit; quie supcfitls ex Adone
Macbarii, Epimacbi, Alexandfi, Melrani, Apollonise; ; nblavitntis : < abbatis, miraasanctitatis viri discipull
Aminonarise, Chorintje, ,et cum aliis decera. > liai sahcti Columbani abbatis: Ih Sarbhinio, monasterin
ferectiam editio Lubeco-Col. infra. Cscterum propriii sancli Trudbnis, depdsilii) beati Eucherii, qui Aure-
horum marlyrum natales difesvidendi catalogo Prse-- lianensium episcopus, a Cardto exilio est relegatus :
termissorum bac die.Tyriorum ekogiummulital,Po- quod tawen eum prO juslilia fuisse perpessum cre-
-
taniium fet Neiuesiumomittcris. <lnAlemannia, san- bra miracula, quse per ejus sacra merlta; divina fteri
cli Galli abbatis. > . . - ,- cbncedit clementia, surit indicio. > In iilii&e.dilibhj-
^RUXKLLEN. iri ritariyfibus Tyriis noiinihil luxii- bus.bmitliliir Gallus. Auctarium incipit! < Tornacd
riat, sed quse lextum exceduut, describi noni civilale, deposltio sancll Eleuiherii; episcopi et con-
mcrenlur. Secuitdo loco iia liabet: < Romse, nataleJ fesSoris ecclesise ejusdero. ln Sarchinio, elc Diti
sancti Eleulberii papse el marlyris, a quo Lucius5 vigesima, sancU patris Leohis episcopi Catanes iit
rex Britanniie per epistolam se fieri Cbristianumi Sicilia. > Subdilur charactere minori: < Apud Pcr-
postulavit. Et misitpapa duos viros religiosos, quii stdem, Sancti Saddlh episcopi, et cenlum vigintl
regem cum populo baptizarunt. Et tandem ipse papat octo, qui curit eo subiere marlyrium, in sCCundo
martyrio coronalur: > In PraHermissis remillilur adI anno persecutionisSappris, > Egregii bujus aiitistitis;
xxvi Maii; < Eodem die Romse; Sanclorum Gaii,, et spcioruro Acta, et gravia etsincera sunt;,a Rui-
Viclorisel Panthahtise. In Cypro insula; etc. ltemt naflid ex operc noslro reproducta a pag. 642.
IX. Kah Dte 21.
Apud Sieiliam; saneloruni martyrum sepluaginta novem ; qni stib Diocletiand per diversa tormenttt
confessiPnis suae coronam a ChristS sibi paratam pcrcipefe meruefunt. ln Afftta civiiate Adrumeto. sah-
ctorum Yeroli, sccundini, Servuli et allorum viginli, [Bouillart., ad oram paginm : Apud monasleriuni
S. Germani, consecralio allaris in honore teatorum marlyrum Johannis et Pauli et S. Blasii necnon san-
ctortim confessoruro Benedicli, Lupi et Egidii. Item consecratio allaris in hOnore SS. InnoCentum et SS.
virg. Columbse,Mafgarltae; Catherinse. ]
NOTi:;
Sumilur ex Ptalen.; Heririien., Arituerp.-Maj., D Uri., Greveri.ei Molari.Adde Antuerp.-Max., Lovan.;
Pulsanen.; Antuetp. et Max.-Lubec, Munerat., Be- Leyden.-Beig. et edit: Ultraject:- Belg,
VARIANTESLECTIONES.
Lovanien. in eo a caeteris differt, qiiod legat per sionis sum coronam, posuit, in uinfessione sua corii-
diversa tormentorum genera : Sic Belin. pro confes- nam. A Christo sibi prmparatam scribunt Ilerinien;;
 783 USUARDI MONACHI 784
Pulsanen.;Miinerai., Beiin., Antuerp.-Max. et Lova- A bus est qnibiis ea editio passim redundal : sic iu
hieri. f (exlus"Adoni conformis est. Anluerp. Maj. et Anluerp.-Siaj. Veloti. Certe Veroti scribnnt codices
paratam et prieparntam omisit. Belin. in prima edi- noslri omnes, non Veruli, ul recenliores cum ho-
tioiie legit Secundi pro Secundini, sed lioc in altera dierno Roraano.
correctum est. Neioli in Mafc.-Lubec ex iis errori-
OBSERVATIONES.
En denuo Coronaht anonymofuro raarlyrum de fuerint, qumque eorum nominat QuO'potissimumflo-
- <ruasilent Hieronyroiana apographa, Beda el reiiqui ruerint tempore, seu quanam persecutione cwsi? At-
martyrologi, die praecedenti citali; eam vero nie- que baec eliam ex Martyrntogiis pluriuis solita dili-
inorant martyrologi illi, (|iii iri serie noslra sunt, gentia cruderare eonalur. Rem ad principia revoca rci
prspetinte Romano.parvo his verbis.; In Sicitiqmar- riecesse est, recnrrendo ad Hieronymiana, ex qiii-
lyfum LXXIX,sub Diocletiano diversis tormentis prts- bus lota illa cohors, pro majori parte anonyma
sorum. Proximus huic Adp idem dicil rionnihil para- destimpia primiim ftiit, tum a Rabano, lum a No-
phraslice, Co nimirum modo, qbi ex ipsd acceptus, stro, tum a Noikero, a singulis diversimode, undc
m lexlu nostfo exprimitur. Enmdem descripsit Not- ctin fecentioribiis orta varietas. Ut de solo Usttardo
kerus. Quod in edilione Canisif pro septuaglnta no- agamps, recle ex Hierdnymianis Adrumeti collocan-
veni, legatur sepluayinta quatuor, inde facium arbi- tiir : in nninero et nttminibus, nec prsefata apogra-
trnr, quod librarius lilteras nnmerales nori fecte R 15pba, nec Rabahns et Notkerus inter sC, nectinm
dislinxerit, facili rotitatione LXXIVpro LXXIX.Habes Nos^ro converiiunt. Pniat Castelianns, mimerum
hic ipsissimum fontem, ex qno hausere cseteri mar- saiis exacle ab Usuardo exprimts fontibus detev-
tyrblogi magno niimero ab Henschenib et operpse niiiiatum; mihi non .tiibet quidquam superaddcre
enumerali; npn ita Galesinius et Ferrarius, qui Henscheitii et Florenlinii notationibus. De persecu-
plusctilnm genin indtilsisse videntur,hic dtim Cmsar- tionis aut caedis tempore, nihit ab antiqnioribus
augusim eos marlyres tribuit, ille diim critcis suppti- traditum.. Suspicor, Galesinium Martyrologii Ro-
cium passos, gratis Commemorat. Nepluribusmorer, mani reformatores induxisse, ad designandam per-
prpbabfiins esl Syracusis ascribendds : de certamine secutidnemWandatitam, contra codicuni Usuardino-
autem frustra alibi plns qttsesiveris qunm qtipd a rum et ipsius Belini silentium, Quodnaffi vetus ms.
Romano parvo expressum est. .Nec recle a Galesiriio in noiis appellet Baronius, trescib : si S. Cyriani
cilatur Wandalberlus, apdd quein niillum cbrum Marlyrologium ihdigiiet, viruiri eminentissimuni
invenies, qui in hodierno lextu celebfantur. memoria lapsnm, fatefi oportet. Qua^Petriis in Ca-
Circa Adrumeiinos, tria experidil laudaitis Ren- talogd refert tib. ii sub fineni nuni. 75, ex tlsuardo
schenius in Sylloge historica : Qum Scilicet fuerit accepta videntiJr.
constitula hisce alhtetis palmslra viclorim1 Quot tt
AUCTARIA.
Iu PRATENSI nostro ad marginem legitnr: « Apud et coiiiessoris, qm leliciter ibi sedil annis XLIIet
monaslerium sancli Germani, consecratio altaris in mensibus vi regens populum sibi commissum verbo,
honore beatorum martyrum Joannis et Pauli, et r" et exemplo, > Syricius et Corona hac die ne inter
sancli Blasii, necnon sauclorum confessorum Bene- Pfseiefmisstfs quidem in Actis mcmorantur.
dicti, Lupi et Egidii. Item, consecratio allaris in AQUICINCT. convenit cum Marchiaineiisiin transpo-
honorc sanctorum Irinocentium et sanclarum virgi- sitione dierum.
nurii^CpIumba',Margaritse, Catharinse. i VICTORIN. legit SeCuhdiartipro Secundinii
MARCB*IAN. hserel adhuc in perturbalione, liic po- MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. habet in iitie, Berlulphi
nens, quse Usuardus habet xxm pauculis etiain mti- confessoris. De eo in Actis v hujns.
ialis, quse ibi resliluentitr. ALTEMPS. : <In pago Meldicensi, safiCljerDercan-
ULTRAJ.,LEVDEN., ALBERGEN. et DANICtexliti piuo gotse, vel Descangotaevij§|r.^,'. > Ea Boliando ignota
superaddunl: < Methis civitate, riatale sancti Feli- fuit. nisi An et quac iucrii in Supplemento examinabi-
cis episcbpi et confessoriSjLjiuLiedU^janos qcai':a- lur, fort« e.tdem sit.quae xxn Februarii in Aclis
ginta duos et-tneoses six.i vociiiof 'Earcongotat
RPSWCVD., in lexlu salis ptirus, post, viginti, i!c STROZZ.et MEDIC. : < Apud civitalera Ravennse,
suo adjicit: < Qni jubente Diocletiano pet diversa sancti Maximiani arehiepiscopi et confessoris. > Dil-
tonnenta occisi sttnt. i ferlur iri Aclis ad diem sequenlem.
CENTULEN. Pro septuaginla hovem, scribit seplua- Editio LUBECO-COL. per ouinia similis est codici-
ginta octo. btis medise notse.
BRCXELLEN. tcxlum fere punim refert; addit au- GREVEN. : < Hilarii papae et martyris. > Non fuit
tem.t < Mettis, sancti Felicis episcopiet confessPris, Hilarius papa, marlyr, <ltem nec ad hunc diem, sed ad
qui sedit, etc.i Tum : < Apud Landencn, Brabantise ,,u x Septembrts spectat. Syrici, Saturnini, For-
civilatem grandem, depositio Pippini ducis, patris liinali, Jocundi episcopi,,Victorini, Petri. > Sunt hi
sanclarum Begghse cl Gerlrudis. Qui Major regise omnes ex nuniero martyrura Adrumetinorum, si
domus et regni gubernator existens , praestabat tain duos postremos exciptas. Ubi antem invenerit Gre-
in beltis fortitudine, quam justitia in pace. Erat venus, Jocundum fuisse episcdpum, nescio. < Metis,
enim erga regem fidei servantissimus, et erga popu- sancti Felicis episcopi et confessoris, qui sedit annis
lum tenacissiinus scquitalis, et in disceptanda'ulro- quadraginta duobus et menstbus sex. Berlulphi con-
rumqtie causa, firmissimo anitni judicio persistens. fessoris. Serenae martyris, Eletitherii episcopi. Ro-
Nec uiuncra populi ad subyertendum jus regium, mse , Symmachi papse et confessoris. > D'e quatuor
nccgratiamregis.ad obriiendam populi jnsliliain at- ultimis, vide< indrcem Pfsetermissorum.
tendebat. Hic apud Niveltam cum filia sua Gerlrude MOLAN. : Methis ciyilate, etc. El depftsitioEleu-
quiescit. > therii episcopi. > Tum lilteris roinutiofibus : < Tor-
HAGENOVEN. secttndo loeo interjicit : < Denallis nacensis.incalhedraliecclesiaquiescenlis. In Galliis,
Vitalinse virginis sanctissimse.>Deinde : <Liber amii-
[vox mulila est, vult dicere in Grandivallc] sancli versariorum
Gerroani abbatis et martyris. Romse, Syrici papre. apndCanonicas NiveIkE:Vigitisedispersie
In Africa, civilate Adrumcto, sanctorum martyrum sancli Pipini.iQuid siulVigilimdispersm,i\equeinhac
FerreOli, Secundiae, Servuli et sociorum suorum nequein aliis edilionibus <Die explicatum invenio. Porro
viginti. In Quidelenburg , lerritorio Hilversladensis in his praeterea additur: fuit in vjgesima prima, san-
diiKcests, sanctse Coronse inter arbores scissse. Ipso cli palris Timotbei, qui Symbolis. Mediolaui,
Oiein civitatc Metis, depositio sancli Felicis episcopi festuro sancti Ambrosii, pro victdria , ipso invocato,
785 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 786
adepla adParabiaguro, anno Domini millcsimotrccen- A dispcrsse sancli Pipini, cujus corpns Nivcllse qnic-
lesimo trigcsimooctavo.>Vide de bocqualicunque fe- scit in tumba porlalili, el circuroferlur in Lilaniis.
sto,interPra?termissos. Sequilurdenuo ininoricbara- stcitt et Iduberg:e, et nutricis saitclseGertrudis. >
ctcre: < Eodem die, obilus saneli Pipini, et Vigiliae Vide Bollandum hoc die pag. 2o'J.

VIH Kal. DieH.

Apud Anliochiam, Calhedrse [Bouillart., Cathedra] sancli Petri. Eodem die, beali Papiae Hierapolilanse
civitalis episcopi, qui Joannis apostoti auditor, Policarpi aulem condiscipulus et sodalis fuil. Item, sancti
Aristionis, qui fuit unus de sepluaginta duobus Christi dicipulis. Alexandrise , sancti Abitii episcopi, qui
post beatum Marcum secundus episcopus, tredecim annos sacerdotium virtule conspicuus ministravit.
[Apud Bouillart., ad oram pagince : Eodem die consecratio altaris in honore beatorum marlyrum Eustachii
sociorumque ejus el sancli confessoris Chrisli Medardi.]
NOT^;
Ex Praten., Herinien., Ant.- Majy Rosweyd., Pulsan.,. Ant., Max.-Lubec, Belin., Greven.. et
Molan.
VABIANTESLECTIONES.
, Pulsanen. et Belinus seribunt, Pelri aposloli': ]B est. Pulsanen. qui Pelro opostoli titulum adjeceral,
textus ex Beda, Rom. parvo et Adone purus est.Non Joanni subtraxil, elposl Polycnrpi omisit autem. Sic
solus Belinus, sed codices omnes scribunt beati Pa- Belin. in altera editione, pro audttor, scripsil adjntor,
vim, ut proinde ntirer, id in Belino scrupuli Castella- Rosweyd. pro LXXII,Iiabet LXX. Rursus Betin. in
num observasse pag. 709, in finc. Rccle bic etiam priraa editione posuit Abili, pejus Pulsan. Babbilii.
legitur, Hierupolitanm; male Herinien., Jerapolinm; Rosweyd. pro xni, lcgit xii, Annos, vel annis pe-
Pulsanen., Antuerp., Max.-Lubec, Greven. el Ros- rinde esl. Molan. in piiina edilioiie omisit saceido-
weyd., Jerapolilance; Belin., Hierapolilanm ; An- tiutn, reslituit in posterioribtis. Aniuerp., Max.-Ltibec.
luerp.-Maj., Terapolitanm. Hic idem codex pro cvn- et Belin. pro »iriu(e conspicuus, lcgunt vita c.onspi-
discipulus, scripsit discipulus .' Rosweyd. pro sodatts cuus : Pulsanen. autem vocem interseril. sichabeiis:
plerique alii fideliter amministravit. (n Rosweyd. deest virMa.
fuit, repetiil auditor fuit. Praten, et satis
codices habenl Policarpi, de quu. alias diclum
OBSERVATIONES.
Vetustissimum Kalepdarium, quod abeditore pas- anliquioribtis consignatum est; sed ab eo positum
sim Bucherianum vocamus, ita hoc die enunlial; propter aflinitatem cum nomine pavm, ut non saiis
Natale Petri de Cqiltedra ; puod esl celebritas, festi- apte conjectat Caslellanus, vix ciuquam probaliiin
vitas, seu solemnitas calhedrse, ul explicat Florenli- iri exislimo. Cseterum Ado Papiam, sancli Joannis
nius hic, et pluribus Castellanus, ubi de voce Natalis apostoli andilorem disertissime appellai, alqueexeo
ad vi Januarii pag. 100, Consonal Gregorii Sacra- ferme verbatim Nolkerus; Noster, limata iioiiniliil
mentarium simpliciter legens: Calhedra sancti Petri. C Adoniana plirasi.singulafempraJlereacumPolycarpo
Hactenus indefinile, ut titium de Anliochena cathe- riecessitudinem commemoravit, Scruputo laborasse
dra, an de Romam sermo sit, discerpere omnino videtiirBaronius.dum Joannem seniotem, seu rrpscr-
non liceal, quemadmoduin dicere ccepimus xvm Ja- S.-JT£/)Wevangelislse subslituit, ut docte pslendit
nuarii, el satis apposite ex Menardo el Pamelip opi- Hcnschenitis, et ex eo Castellanus a pag. 708, nccnou
natur Joannes Fronlo ad Kalendarium pag. 28. Viile Tillemontius tomo II, a pag. 296,apud quosel erudi-
Menardum ipsum in nolis ad Sacramenlarium Gre- tos alios recentiores non mutta invenies, qtiae in
gprii pag. 46 el 47. Atilier loquunlur Hieronjmiana Supplemenlo locum habere debeant.. Prima Aristio-
apograplia, inier quse Epternacense brevissime: nis meinoria a Romano parvo consecrata cst, non
Catliedra Pelri in Antiochia; Lucense: Nalalis sancii hoc die, sed xvn Ociohris .^Et Arislionis, qui fuit
Petri apostoli Calliedrm,quam tesedit apud Antio- unus de LXXChristi discipulis. Haec eadem .verba ibi
chiam; paulo aliter Qprbetense : Nataiis Calhedrm refert Ado, forle imniemor se hoc die, opinor occa-
sancti Petri apestoli, qua sedil upud Anliochiam; sione sancii Papiae, de Aristione egisse. Ea sola inler
vulgatum ab Acherio, simplicius : Cathedra sancti ntrumque lextum disparilas est, qtiod hic scripserit
Petri, qua, etc Omnia cerle eo'conspiranl, utdivcr* '.' Atlo, qui fuit unus de LXXH,quam plane phrasim cx
sum hoc festum a Romana calhedra statuant. In ipso servant Usuardus et Notkerus, hoc solo die
cnin senlentiam eunt sequenles marlyrologi omncs sanclum celebrantes. Pauca quae de Arislione me-.
Romanum parvum, Beda, Rabanus, Ado, Usuardus, morari possunl, ex Eusebio aut aliis brevi commen-
Nolkerus, quorum eadem verba sunl, quse in lexlu lario complexus est Bollandus, nec plura reperil
noslro recilanlur, nara Rabani el Noikeri hrevissima D Tidemontius, euro cum Papia conjiingcns. Abilins,
additamenla, nihil prorsus de tolius rei inlegrilate- alias Avilius, Melius, Milius, ye\ MeUanusAlexandri-
imminuunt. Caelera, qitsepluribus dissertationibus nus patriarcha, verosimilius xx Augusli vita liuicltis.
pridem obnoxia dtxinius, iriquirat curiosus lecloriu est, nt in Tractatu nostroCbronoIogico contra Tiile-
iiodiernp Bollandi commctitario et-in Florentinii no- montium statuimus num. 71. Neque a delinilo ibi
tatione, ubi Betelhi verba de festo B. Petri Eputarum calculo, ex Martyrologiorum auclontate recedendum
a Boflando relata, altaque eo speclanlia accufalius putamus, cum Abilius a Roinano parvo hoc diepri-
cxpenduntur. Plura discussa surit xxix Junii com- muminipsa relatus sit, pro mero, ul ssepius ejus
ment. prsev., | 5, a pag. 407, et inter Analecta, auctor solel, arbkrio. Sic legit: Alexandrim, Abilii
§ 12 el 13 , a pag. 456, quibus junge Castellani episcopi. Ordinem et tempus fegiminis adjecit Ado,
iiotama pag. 706. Laudaiis martyrographis plane Usuardus huic voces (kias,!)i«me consptcuus; Not-
concinit viucla numeris Wandalberli expositio-: kertis ptire Adonianus est. In Adone-ultuno loco^
QclavoquePetri Calhedraet.doctrinacorusjal, ponilur Paschasius Viennensis admirandm sanclita-
Urbsla;taAttliocluipio)>rimumprtesule vernal. tis; sed hic cum pltiribiis a.liis,,ipsius A-do.ijisdeces-
sorihus ab Usuafdo prxleniiillilur, in noiimilljs,
Papim noroen in millis Martyrologiis ViennensS cpdicibus auciioribus asciiplus, ul mox videbitur.
m USUARDl MONACHI 788
AUCTARIA.
PRATEN.adjicit hic aliquis alleram allaris conse- A primo sibi in Ecclesia Antiochena erecla esl, quando
crationem monaslerii illittssancli Germani propriam, lilium Theopbili principis civilatis illius per quatuor-
iiis verbis : < Eodem die, consecratio altaris in ho - decim annos defunclum, a morluis suscilavil. ln
nore bealorum martyrum Euslachii sociorumqueejus qua.sede sanctus Petrus sedit seplem annis. > In
et saricti conlessoris Christi Medardi. > Papia el Arislione fere purus est. < Alexandrise^
MARCHUN. fere. purtis est,: sed excluditur,
' ; quia se- simcli Abalii episcopi, qui post beatum Marctiin se-
quenli die aidhnCexerral. '.-. .' , cundus Crat episcopus, tredecim annos. Secpndus
'• TPRN.A-CEN. vacat, ut siipra dicltim esl. erd| satierdos, omiii viftule conspicuus. Viennse,
ANTufeap.^MAx., ULTRAIECT., LEVDEN'., LOVANIEN., satictt Paschasii epis,cOpiet confessbHs, ' admirahdae
ALtfriRG.; DAMC. el editio ULTRAJ.-BELC, post Petri sanciUatis viri. >
ita <
apostoli, prosequimtur: QuoinodoabAniioehensi- AQUICINCT. et hic convenit cum Marchianeusi.
bus, pulso Syinoue mago, qui eos sedtixerat,' ut sibi COUEXD. DV CHEVAL., 'signaliis C. qui fuilPP.
credercnt ctPetrum lapidarenl, ipse Pelrus susceptus FranciscariPruiri, in fine babet: < Natale sauctae
Cst et in cathedra ponlificali exaltatus. > Codices Teclse virginis. tDehac vide indicem P.rafetermisso-
iidem- oriines,:exceptpA£BEAp.,ex"Adone in liriesub- rum ; atque in fonte Rahanum et Notkerum.'
tlunt, < Viennse, sancli Paschasit episcopi, et cOn- ALTEMPS.; < Eodem die, nalale sanclae Teclsevir-
fessoris, admirandse sanctilalis viri. > ginis. ltem Wenloemonasteno, beatissimaeMildburgae
' CENTUL. : < Apud Anliochiam, cathedra sancti yirginis. Apud sanclum Edmundum, beati Firmini
Petri apostoli. Alexandriae, saricii Abilii episcopi, qui (ionfessoris, germani saucke Etbedrse virginis. > Dc
posl beatum Marcurh secundus, Alexandrtnarii Ecele- n Miltiurga agiCuf xxiii Februarii. De. Firmino alia
siam rexit. Apud Jdrapolim, beiiti IPapiai episeopi, • ppus est disquisitipiie.
;* STROZZ.
discipuli Jdhannis evarigelisise.'> lia lic-c die, sSd et MEnid.: <Item ^omae, sanctae Romanae
xvn Maii'eumdem Papiam repetFt curit ipsissiriio vi,rgtnis. > Vide Acta die setfuenti, iibl fle Romana
texlus ndstri irodierni elogio. Si fitiuc codicertividis- Ttidertina.
sel Castcllanus, erim, pag. 709', Adoni non opposuis- MUNERAT. textui puro subnectit: < Yiennse, sancti
set. < Ipso die; beati Aristionis,
' anliqui Cbristi di-' Pascasii episcopi et confessoris, adihirandse sancti-
' '" •* » talisviri. > -" •
scipuli. »" ''.
BRUXELL.dc cathedra Petri ait; < Qui post E.liiio LUBECO-COL. de catbedra eadem habet,
Asccnsionem Chrisli, calbedrani sacerdotalem in quse codices medise fibtse supfa, in fine solum adji-
partibus Orieniis lenuit annis qualuor, deinde venit ciens : < In qua seplem anrios explevit. > In fine
Anliochiam, cl pulso Symone Mago, calliedrampon- eliam : < Vienriae, sancti Paschasii, > elc.
trficaiem suscepit, quam ibi tenuilpcrannos sepiem. GREVEN. i < In Africa, Victprini, Patatini.Donati,
Quibus expietis, Petrus, ut Symonem Magum expu- Forlunse et aliorurii xxix.i Siimpti siiiit ex aliqtio
gnaret, peliil Roinam, et ibi aimis 1 viginli quinqtte, apographo Hieronym. < Romas, Sificrpapae el mar-
iiiensibiis scpleiir,' diebus pcto, Ecclesise Rofnanse tyris. > Vide in Prsetermissis. < Dionysis^Virgini» et
digne prsesedii; nrillumque postea liahuit successo- martyris. > Vide Prsetermissos. < Viennae, Pascha-
reni, 4"' tarituin teiripbris iri' Togintirie scmmi apo- sii episcdpi, etc. Teclse, aliasTeda? "virginis. > Vide
storalus e.vpleret.i hi Aristiohe, Papia, ei Abilio supra. '
parrim a purilate alierrat : dcin subdit: < Vietiitari"-, MOLAN. de Paschasio ut supra. < Translatio cor-
Cnllise, sancti Pacasii [Paschasiilepiscopi elConfes- poris saiicti Guduvali archiepiscopi. > Expressius in
soris, viri adinirandaesanctilatis fit Teclse virginis. • editionibus aliis; < Gandavf, translatio corporis
HACENOYEN. de cathedra aliter loquiltir: < In qna sancli Gudwali archiepiscopi. • Atinua iranslationis
sedit, taudabililer regenset docens populum, doclri- istiuj incmOria agitur iu Dec.: natalis esl vi Ju-
iiam suairi miraculis confirmaiido. El baec cathedra nii.
VII Kal. Die 23.
Apud Syrmium, bcali Siueri motjachi et marlyris, qui |iibeiilc Maxjmiano imperatore lenlus, cum se
Christianum essc confilcrclur, capilc cscsuscst. Item rialalis sexaginla duorum , qui marlyrii certamen in
praefala urbe consummariics, regna mansura pcrceperunl. Ipso die. sancli Policarpi presbiteri et confes-
soris, qui ctim beato Sobasliano plurimds ad Christi fidem convcrlil, atqtie ad martyrii gloriam exhor-
lando perduxil.
- . WTM.
Sumilur'' cx Pruten., Herinien., Rosweyd:, "Pulsanei\„ Anluerp.,
" Max.-Lubec, Munerat., Greven e\
Molan'. ' '-- '" - ' ' '.•.-'
VARIANTES
^ - % LECTIONES.
Sirmtum in Firmum iransfarmaut Antuerp. et Pprima edilione,.ppnutit septttagihta duorum; asl hic
Max. Lubec, MnuCfat., in Smyrriam\ ufmale scri- in poslerioribus Usuardi puritatem restiiuit. De Po-
psit Notkcrus, alios in- errorem inducens :• nos Syr- Hcarpi'presbileri el hujusmodi aliis medii aeviortho-
miuin rpliquiraus, quod ila cpdic.cspassini scribant; graphicis efroribus, saiis alibi diclum est. Consu-
I\psweyd, male Sirniwn. Vatianl^ iidem iit Sineri m,enlespro cohsummantes iri Max.-Lubec. : mensura
lioiiiine, pro quo Antuerp'. Sireneri;Max.-Lubec, Si- pfo mansura in 'Muiieralo, spiialmala sunt vix notalu
veri^ Munefat», Sineti-enunliant; Rpswcyd;, Sereni'; digna. •Maieiif Putsa::en. legiiuf beato Slephano, pro'
GfCven, el Mplan. ex Adoue, Sweni, De.cp pltira i.n beriloSebdslianb;. palmam,- pro gldriam; exortando,
ObscrvalionVJus. Dtwm pro duorum scriiiifsplnm. prp exliorldndo. Grevefi. ih edftione anni MBXXJ vi^
apbgraphum' nostrum Pratense., alii codices omries,' delur Vigiliam.bealiMalthia lexlHi adnecterd, verum
ul jn lextuiaddiditPiiIsanen. miliium, sed et in.eo cum in priori id piane tlistinxerit, eura inter puros
singularis est.Anluerp. Max.-Lubec. et Molantis in codices numerandum censui.
OBSERVATIONES.
Sinemm legimns cum probatissirois codicibns parvo. scribitur : Apud Sirmium, Sitenii monachi;
Usuardinis, quktquid sit de varia apud atios hujus qtiam orthograplliam cum alia Siteni prseferunt
noiniiiis cminliaiione, de qua Bollandtis hoc die et Acla. Hieronymianum Luccnse die praecedehti (quo
Caslcllanus pridie pluribus dispulant. In Romaiio verosimilius, ex ullima Aciorum a Ruinarlio i"r„
789 MARTYROLOGIUM. MENS.FEBR. 790
546 editorum clausula, passus est) unde expriinil: A Adone descripsil Notkerus, Noster nitidius contraxit
Syrmium, natalis S. Sereni et aliorum LXII.Socio- qiti et in Sexaginta duobus, ili lera Sirmii, ut hie
rum numerum mimtit Epternacense, legens, et alio- dicitur, passis altpte ex eodem Romani parvi /onte
runt xvi: auget Corbeiense utrumque, et aliorum acceptis, pbrasim pa.ulo ciilliorein et elegantiocem
LXXII.Forte melius juxta ac simpliciUs,sedahsque reddidit. Romanum parvum, ut a RoswcyJo eJitum
positionc, scripsit •GellonenseSeneri, subjungens, el est; pro Sexagintaduorum, legit XLH,opinor, errore
alibi LXI.Oerte iri ulriusque Actis veris el sinceris, a Ubrarii, quem Ado correxeril. Recenliores marty-
Rollandoprimum, deindeinter selecta vulgatis, nuita rologt cum Romano hodiernp, scrihuul LXXII, quod ex
prorsus sociorum fii mentio. Haecin Hieronymianis Hieronyuiianorum diflerentia, vel ex Notkero primi-
VIII-Kal. seu xxn, hoc die vero: In Pannonis vel lus-ortum existimo, atque ex codicibus Usnardinis, in
Sirmi, primo locoin Florentiuianis ponilur,Se»eroft", eo non satis pnris, Iransumptum. Quam male marly-
vel Se»ero(i*,qui tribus aliis apud Rabanum, Nolke- rologi atiqui Itali sanetunt Sinerum Firmum in Pi-
fum et Bollandumexpressis, conjunctus est, solusin cenum translerant, qiuin inepte Hispani tii Boeticam,
Gellonensi nominatus Seneroli; quo deraum redti- Sexti Firmum, docet Bollandus tn cominentario.
cenda vidcttir longa illa apud Casteltanum pag. 710 Acta non semel Iaudata, Gallice reJdidit Tillemon-
vocabuloiuin, pene dixeraro confusionem, farrago. lius tomo V, a pag. iM.
Neque enira assequor quo. fundamento V. C- varios Terlia Romani parvi anuuntiatio est: Romm, Po-
sauclos in unum conflet, praescrtim Senerum vel lycarpi presbyteri. Hunc Ado recie credidit S. Seba-
Serenum el Seneroium apud Hieronymiana et in : stiam socium; idem credidere majores nostfi, alqiie
Actis recte discretos, quos licet eodem loco pftssbs g ut talem in Acta retulerunt, eum sylloge historica
fateamur, at sane eodein tempore martyriura sub- ex illuslrissimi marlyris vila concinnata. Usuardus
iissc nequaquam constat. Nec roagis comperi iu ' ad verbum descripsit, pjusein Adone repererat, nec
tjuibus apographis Hieronymianis ipsum illuin Se- nisi vocem unicam omisit Nolkerus. Apographa Hic-
jierum Castellanus alio habilu indutuui invenerit ronyraiana alium hic Polycarpum nolant, nempe
xxi Februarii, sic ut tribus consequenter diebus celeberrimum illum Sntyrnensium episcopum, do
unus et idera marlyr recttrrat. At quijquij de Hie- quo jam supra ad xix el xxvi Jariuaiii nbn obiter
ronymianorum inflexionibusdici possit, certum est : locuti fuimus. llic vero recurril cilata Florenlinii
Adonem scripsisse Syreni, Nolkerum Synerii, alios Exercitatio vi, q»a verum mariyrii diem cum xxm
aliter, qui ei varia nomenclalione sanctos multipli- Februarii, ex Grsecorumcalculo, coalescere conten-
carunt, ut apttd laudalos sCriptores et Florenlinium dit. Casteilanus, pag. 724, nimis decisive hsecoinuia
videre est. Sota nobis hic disceplalio dc Usuardi erroris arguil. Wandalbertus cum nostris senlit, de
leelione, quam ex melioris nptse codd. mss. defini- bodierno Polycarpo hos pangens versiculos .
vimus. Cuin qup scfibendi modo majorem cogna-
tionc.m babeat analogia gallica Serneu, Cerneux, SeptimuseximioPolycarpisple.ndetlionore;
Preshyterore, Qde,Cliristiquijussasecutus,
Cerneuf, videriut i|li qui elymologias scrulanlur. Maftyriomrbampotuitservare fidelem.
Porro sancti elogiuut cx Actis desumpsit Ado, ex
ACCTARIA.
ANtcERf.-MAJ.AngUcanse olim Ecclesise alicujus Q Maximiano tentus, el Chrislianum se essc confessus,
fuisse, prodit ssepissime,ul in praefatione ostendi- capite csesusest. Item apud Smyrnain, ttatale san-
mus: liic lexltii puro adjungit: < lti Britannia, bealse ctorum LXII,> etc. Reliqua pura sunt.
Milburgsevirginis, cujus [quae]virtutibus et mira- : HAGENOVEN. : < Vigitia sancii Malhiieappsloli.
culis claruit. > Vide Acta. Apud Smyrnam, beati Syrenei, > etc, texlu noii ni-
GENTULEN. : < Apud Sirmium, sancli Sireni mona- bil inlerpolato. ln fiue : < Ilem Wildeburgis virginis
cbi, qui sub Maxiinianocapite csesusest. Et aliorrim in Anglia. > Lege Milburgis.
sexagiiila duorum, qui ibidem passi sunt. > Adonis VAQUICINCT., Marchianensisimilis tn pecturbatione,
verba sunt. Tum : < Romse, sancti Policarpi presby- eliam ex Hieronym. supplelus esl, sed paulo accura-
teri et confessoris, qrii adjutpr et cooperalor flo- tius. Scribit eiiim : < Nalalis sanctoruin marlyrum,
ruit. > Addi, ni fallor, deberet, sancti Sebastiani. At in Pannuniis , Seneroti, > etc. Omiltit: < I.n Asia
liic Polycarpus in eodem codice rursus sequenti die Policarpi, >etc Post Geronti, interserit: < JHalivilas.
ponitur, studio, an scriptoris incuria, quis divi- sancti Joannis evangelislae.i ln nuinero reliquorum
nabit ? martyrum conveniunt, licet diversimode nomina
MARCHIAN., ex dierum transpastiione hodie v.tcuus, efferant. Additur in fine, recentiore manu : < Item
supplementum accersivit ex aliquo Hierooym. apo- Vigiliabeali Malhiseaposloli. > ,
grapho.in mullis corrupto; operaeprelium est tolum YATICAN., signalus iiiim. 5949 : < Smyrnse, natalo
ejus laierculum exliibere. En ejns verba: < Natale sancti Herotis. > Vid^ MARCHIAN.
saiiclortiiumarlyrum Inpannonii.Serenoti, Antigoni, ALTEMPS. fere omnia reprjasentat quse in Marchia-
Rululi, Libii, Rogatiani. i Yide Acta. < la Asia; Po- n neusi ct Aquicinclino haberi diximus., truncalis
(icarpi episcopi cum aliis duodeciin martyribus. etiam et luxatis noininibus ex aliqno apograolio Hie-
Sniyrnse, natalis sanclofum Herotes, Carpoii, &e- rotiyraiariQ.
fonli. ln Africa, Chrisogoni, Zienoiiis, MinanJri, Edilio LUBECO-GOL. incipit; < Vigilia sancti Ma-
Cariniani, Afiones, Hippoliti, Dibdori, Menelanti, thiu! apostoli. > De Sinero eadem habet, quse iit
Athorse, Petri, Lambesis, Lacianse, Fiilicis, et alio- Bruxellen. ex Adone restituta dixtmus, Pro LXU,
rurit triginta sex. In Asia, Lasconi, Synorii, Heruti, psnil etia.n LXXII.Tum : < Treveris, inventio sancti
J^enonis, Menalippi, Sinestis, Syricis cum sociis Celsi episcopi. > Sequitur de Polycarpo. Denjque :.
eorum. > t Eodein die, sanctae Milburgsevirginis. >
ANTOERP.-MA»;., LEVDEN.LPVANIEN.., ALBERG., DA,- BELIN.prima editio Polycarpum facit episcopum
-
Nic. et EDITIOULTBAJ.BELG.incipiunt: < Vigilia et confessorem. Utraque habet LXXH,et in itne :
sancli Mathise apostoli. > Pro LXMscribunt LXXII: < Eoilem die, vigilia beati Mathiaeapostoli. >
de cseteropuri stint. GREVEN. : <Nativitatissancti Joannis evangelislae.>
BROXELLEN. ea fernxe ex Adone inserit, quse De ea agitur xxvn Uecembris. < ln Asia, Polycarpi,
Usuardus prsetermiserat. Ita habet: < Apud Smyr- Herotis, felicis et aliorum duodecim. Item Serenoti,
nam.sancti Syveri monachi. Qui tempore Maximiani .Anligoni, Rotuli, Labi. > De his sitpra diclura est
imperaloris, cum unius ex domesticis ejus uxorem, abunde. <In Hungaria, pttssio vel [secundufo alios:
Itora incongruae,in horlo, quem ipse sibi excolebat, traiislulio] sancli Gerardi episcopi, Morisenensis CL
dcambulaiueni,acriiis increpando'repulisset, ntberile martyris. Q;ii Venetus natione^et sancli Marci C:A.~
 USUARDl MONACHI
nonicus, desiderio pcrfectionis, habitu religionis A MOLAN. alio characlere verba Adonis de Sinero
suscepto, vilani ereniitieam dtixit. Prislea, agenle lextui inlerpostirt. In fine: * Eodem die, inventio
sancto Stephand Hnngarorum rege, episcopus factus, sancti Celsi confessoris Chrisli. Eodem die, Vigilia.
tandem ab infidelibus caplus et cum aliis pluribus beati Mathiaeapostoli. >El deinde roinori characlere:
Aceisttsesl. > Vide.indicenfPrseiermissorum. < Mil- < Qtise plerisqtie tocis jejtmii observaiione celebra-
liurgis virginis, lllise regis MerCioriim.Treveris, in- Tnr. Milburgis virginis, filiseregis Merciorum, ctijus
ventio saricti Celsi episcopi et confessoris. In Hiber- Vitam Allo' cardinalis scripsit. > In aliis edilionibiis.
nia, Tymini episcdpi et Confessoris. > Skne hic ilielius dieituf < Ceisi episcopi. • Et iri fine : < lu
Tianus vel- Tiamanus, de qtio inier Praetermissos, terrilprio Arverhensi, sancti Syrenei martyris egre-
nescio. < ltem sdncli Serem abbalis, de quo in Vitis gii. i Idem ipse est qui tn textu Sinerus dicitur, aii
Patrum legilur, quod divino muncre ad summam ATVernisculttis ob reliquias iiluc ex Oriente, vel ex
puritalem meiitis elcorporis: perveneril.... > Eslcliaro
; Pannonia,' translatas. Plura vide apud Bpllandum et
iriterPrsetcrmissos. t- Castellanum.
VI Kal. . v 4 Die 24.
'
Natalls beati Matthise apostoli, qui post ascensionem Domini ab apostolis sorle elcclus, apud Judseam
Christi Evangelium.prsedicavit. Iterii, mvenlio capitis Prsecursoris Domini, leropore Martiani principis ,
quando idem Prsecursor duobus monacbis, primum , ubi idem ejus caput celatum jaceret, revelavit. lu
Ca;sarea Cappadocise, sancli Sergii martyris, cujus gesta prseclarissima habcnlur.
'' - "
. .'EJOTJE. '''". '.'..''".'.
Puri suntPraien., Berinien., Antuerp.-Maj., Mar-^ Belinus tn eo solum dtscrepans, quod Sergium prac-
cltiari; Putsanen:, Munerat., Greveri.et Molan. Ileui posueril inveritioni capitis Prseeufsoris.
YARIANTES LEGTtON^S.
Pauca pbservalu digna occurrunl. MathimelMat- B per mejlicel. Pralen. et Muneralus scribunt, quandc
lAi^promiscuescrihilur, nobis hic prseplacet mar- hdem, nimia, opindr cacdphonisceviiandsercligionc.
tyrologorum leclio. In Heriiiiensi supra Iineam Capud in Pulsanen. pro caput, lihrarii sphalma esl:
ascriptas inveiiio voculas : inler sorie et eleclus, Capadocimpro Cappadocim, alibi sscpe recurrit. lu
ponjtur est, ctposl electus parlicula et Martiani pas- Antuerp.-Maj. omissum esl substantivum gesia.
sim legilur; si praeferas Mnrciani cum Anluerp.-Maj.
QB,§E;RYATIONES.
Non usque adeo certum esl, ut quidem vult Cas- parvum, ex quo Ado : ex hoc Noster, scd omisso
teilanus pag. 732, Matthiam Apostolum ab Hierony- ubique proprio nomine, per appcllalivtmi satis dis-
mianis recoli xxi Maii; nam licet ibi codex Lucen- tinclo. In lextu noslro innuilur eam fuissc iuven-
sls sub linem legat: Et alibt natdlis sancti Mal- tiorienl primain, uti el in Bomano hodierno asseri-
thias aposloti, apographa aiia , ul velustissimum tur, ex sola, opinor, Usiiardi auctorilale, qui to pri-
Eplernacense el'' utrumqtte Corbeiense, imo el mam Adoni supera.dilidit.VertimniUilati bimc loctim
Gellonehse; sliiuidem Hieronymianis accenseri eadisquisilip, de qua consute saticti Prodronti Acla,
possil, ibidem ciare exprimunt S. Matthmi: Nihi- ; d xxiv Junii a Papehrocbio egregie illiislrala, uhi,
himiuus Matthiam co die suscipit FJorentinius pag. varias venerandicapitis inventioncs fuse pirosequitur
545, piiiaiqne recentioris inslituti esse, quod m lolo cap. 3, de qnibiis brevius Tillemoniius lomo I,
utfoque Coibeiensi, ejus fesiivitas boc xxtv Febr. a pag, 103, ef in nolis a pag. 494. Porro qtiaede hac
cbnsignetur. Ego hic tam recentis instituti festum C nostra invenlione sub Martiano principe facta, ab
nrin video, quod nimirum in Sacranicnlario Grego- Adone Hieronymiana citple, pjhiribiisdeducta sunt,
riario a Mcnardo ediio, hodie cclebralur sub hoc et a. Notkero inuUum anipliijcata, Noster nrofe suo
Cilulb: Natalis sancti Matlhim apostoli. Nec tam re- summatim dtUbavit. sed cuni intrusione particulae,
Ceriiia• sunl Cdrbeiensia, in quibus ipsissima ill* quam supra, notaviinus, VYandalbe.rlusutramquc
verlia (cxceptb sancti) primo loco reponunlur. His etiam feslivitatem conjunxit:
iidtlcMarfyrologia aliaab Henschenio citala, uli cl Sextus apostolicaradiatvirtute Matlii*,
npstra, qusu solilo ordiue perluslrahimus. Beda im-
sic haBet' lroc die :y««ent!*o Joannis Occulluiuqiiediu capift,UucBaptlstaretexit.
primis capilis
prmcnrspris. Tum : El Aatdie suncli Matthim apos- Sergiusmartyr Cicsariensis Cappadocise,idem ve-
/o/«.' RomaTiuth parvum' primo Ipco "siinpliciter : rosiiniUime esl, qui cura Herulo et Lucio hoc die
Sanrt* Matthne dpostoti. Ado in Marlyrologio : Na- memoratur in apographis Hieronymianis, unde ens
talis stmcti Maithmi 'apostoli,'"qiue inter festivitates Nolkerus eduxit. Ado illa non videlur consuluisse,
aposlolorum explicatiora sunl, unde acccpil Ustiar- seculus Romanum narvum, ubi Sergius solus ponitur:
dus oinnia, quse in texlii adjecta»conspiciUniur. Mi- Apud Cwsaream bappadocim, Sergii martyris. No-
rtim est Itabuiiiinra Beda deflexisse Motkerum ab ster sua omnia ex Adone desumpsit, servalis eiiam
Adone,, dum Ainbo ita scribunt: ln Pulmstina, na- verbis ultimis, cujus gesta prmclarissima habentur.
livilas sancti Maltliim apostoii; qui de seplnugiuta Utinam ea, si unquam exsliterint,alicunde eruanlur!
discipttlis, pro luda traditoi-e in aposlalatum electus, nam qn?e.in Colleclione noslra ex Tamayo Salazar
in Judcea Evangelium pfmdicavit. Ealcor Cqiiidemiu producla sunt, ea ut minimum novo et acciirato
verbis politis qtiam in re discrittien esse, quabeet in 0 cxamine prprsus indigent, quod loco el tcmpoie,
Floro mvenies; nusquam vero autr lenipus, aut favente Deo.tiabimus. MoJanusin pririia suaUsuardi
locum, fttit genus marlyrii designatum. Cseterum, editioneGregoriitm Turonensem citaveral; sed iri
quse Matthue gesta, culluin, corporis Vel aliqu.:ruin
• posterioribus subdubilare videtur an sanclus ille,
partium translationes-, tniracula atiiiieui, copjosc ttum librp de gloria marlyrum, cap. 97, alicujus
illustravit Henscheniiis', cui coinpendia placcnl, saiicti Seigif miracula.enumerat, de hoc nostro Ser-
legat is qnse nabet Tilleniontius lomo 1 a• pag. 40(i, gio tion memiuerit: at ante ejus lempora vix cni-
ct una noias qnae eo reducunlur. '_ >. quam dubium fuit, quin ibi Gregorius de Sergio
DeiInventione capilis Prmcursoris jam ex Beda Bacclii socio loquerelur, de quo Ustiardus, et alii
diiiimtis. De Hieronyniianis eril alibi; (lisseieiidi ad vii Oclobris. Vide Henscbenii coinmentarium,
locus. Eamdem et eodcin inodo rcfcrt Rdnianiiin nmn. 7, ubi eliain oslendil laiidatuiu Grcgorium Tu-
 795 • • MARTYROLOGIUM.— MENS FEBR.. 794
ronensem lib. vn Hist. Franc, cap. 31, non atium A tesle, colilurcilalo die vu Octpbrjs. ,
Sergium appldlare, quam illum, qui, eiiam Baronio ''".",
AUCTARIA.
ROSWETD. sic annuntialionem primam efformat: civitate, v fere rnilliari ab urbe, dedieatio eccIesJce
< In Judsea, Malhise aposloli, qui unus ex LXXIIin BB. marlyruni Dionysii, Rustici el Eleuthcrii. >
loco JuAe, posl ascensionem Domini [ab] apostoli VATICAN., num. 5949: < Romse, nalalis sanctse
sorte eltSlus, subrogalos est. > Csetera purus. Primilivse. > Vide Acta , in quibus melius vocatur
ANTUERP.-MAX. LUBECetUGHELIIAN. nibil habenl Primitivus, ex codicibus Hieronymianis cum socio
de invenlione capilis Praecursoris; ct cuin his con- aliquo Paulo, in portu Romano, conjimclus.
venitcodex AI.BERG., atque pmnimode eliam conve- STROZZ.et MEDIC: t Sancti Matthise . *.. cujus
. niret DANICnisi in line adjiceret: <Treveris, sancti cprpus de Nicsea [Judaea]Romam, et pastea Treveris
Modesli episcopi ct coulessoris. > est translatum; lamen c.iput ejiis ostendiiur a ca-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LOVANIEN. ct EWTIO nonicis ecclesiaesanctse MariscMajoris almse Urbis,
ULTRAJ. BELC. primse annuniialioni inserunt haec cum reverenlia maxima. Inyentio capilis prsecursoris
verba : < Aique in locum prodiloris Judse subroga- Domini .... quod modo Romse requiescit in ecclesia
lus. > In aliis puri, subdunl in line augmenuim : sancti Silvestri, et ibi cum maxima devotione om-
< Treyeris, >.elc quodctiam iit aliis codipibus infra nibus Chrisli 6de)ibiispstendilur. » Vide xxiv Junii
non semel recurrii. jn Actis. ._..>..
CENTULEN. : < Nalalc saucli Malliiseaposloli. Ipso Editio LuBEcp-CqL. : < Nalale beati Matlhire
die invenlio capiijs Praecursoris Dontini, lempore aposloli. Qui post ascensionem Domini ab apostolis
Martiani piincipis. > Deesl aiinuntialio lertia , cui sprte clectus, atque in toco Judas prodiloris stibrd-
siibsliluitur rcpetilio Polycarpi,dequa heri diximus: B gatus, apud Jutkeam Christi Evangelium prajdicavit,
< Romse, sancti Poiycarpi presl.iteri et confessoris, Qui prius uims de septuaginta duobus discipulis
de quo in gcslis heati Sebastiani legitur. > Chrisli fuil. Priino a Judseis capilur, et, velut blas-
BROXELLEN. sichabet: < Nalale saricti Mathiap phemus, iapidibus obruitur. Posl hoc quasi bos se-
aposloli, i|iii posl ascensionem Pomini ab aposlolis turi percutitur, et capite truncalur. Tali martyrio,
forte electus, atque in Ipco Judse proditdris stibro- prius oculos in cceluro figens, emisit spirilum. Quem
gatus, apud Judaea.nChristi Evangelium prsedicavit. yenerabilis Helena Augusta Trcvcris indigena, post
Cii.jus beali aposloli corpus, pcr llelenam reginam, rimltos annos de Judaea ad urbem Romanam trans-
ii Judsea Roraam transialmn, sanctus Sylvester papa vexil, et in ecclesia sanctse Mariaj Ro.tundse'honoriT
cuiii pluribus aliis reliquiis per bealum Agrilunii fice recondidit. El npnc Treveris per translattonem
episcopum, Treveris, ut ferlur, transmisit. Eodein quiescit. > Sequitur ipventip capitis, elc Tum :
die, inventio capilisbeali Joannis Baplistse, prsccur,- < Treyeris in eccjesia sancli Eucharii,- deposiliq
soris Domini.qiii intminenle feslivitate Paschali, ut sancli Modesti,ejusdemloci episcopiet confessoris. >
in Evangeliopatet, fuit decollatus: quique tempore De Sergio recle. In fiue : < Ipso die, beati Meforii
Martiani imperatpris, duobtts mpnacliis caput suum, confess.oris. Item sancti Atltelberli regis. >
ubi cclatuin jaceret, revelavil. Quod elilli perqui7 GREVEN. idem ferme Mallhiseelogium babel, qitod
renles, hac die invenire meruerunt. > De Sergio ex editione LUBECO-CPL. relulimus. Tum : < lioinic,
satis bene. Tuni: < Treveris, Sancti Modesti episcopi sanctorum martyrum Primitivi el Pauli, Rutuli,
et confessoris, qui post Milclum, cum mulip fruclu Serapiopis, Herodii, Lucii. Item Lncii el Flaviani.
ibi Dei Ecclesiamrexit. >' „^1 Montani et Gemelli mariyruin. 1 Confusa haec, iii
HAGENOVEN. roulia alia de Mattlua comminiscitur, yctis paulo distincliora invenies. De Modesto, ut
quse licet nec salis clara, nec satis probata agno- sripra. < Athelbetti regis Caneise, seu Anglise. Qui
scam, lihet tariten hic. eliam adducere, ut pateat ad prsedicntionem beqli Augusiini, qnern sanclns
quaro varia el ssepesalis absonaab imperilis hoini- papa Gregorius miseral, cqnversus, fidei ampliandaj
nibus in tibros etiam ecclesiaslicos.crescenteseiisim. ci ecclesiis exstruend.is studiosum cooperatorem se
iiimia libertate.inlrusasinl. Sic habel codex nOsler: exhibcns, p.lenus operibus bonis quievit in pace.
< Nalaie beali Mathiae aposloli, gni statim post Ipso din, beati Mcfoni confessoris,Olyutpiadis sanclse
ascensionem Doiuini, loco Judse tradiloris, ab apo- iiiatronae. Item Hiscse el Hinnae, sanctaruin. > Vide
stolis sorle inslilutus est aposlolus. Qui prius erat Pratermissos.
Demicius (aliter legere non possum) sepluaginta MQLAN.: < Treberis, beali Modesti episcopi. >
(luonim discipulorum Christi unus. Hlc articulunt Dein minoribus lypis: < Ellietberliregis... scriplum
Symbolo apostolico adjecit, el Judseam, ut in ea est a Beda lib. tct u Hisloriaegenlis suae.Rothoinagi,
praedicaret, in sortem aecepit : sed Judseis tradilus p^issiosancli Prsetextati episcopi ejusdem civilaus,
lapidandussub Nerpne Csesare, et Aiiiano niinoic de quo Gregorius Tttroii. in Chrpiiico, lib. v, cap.
sacerdole Jiidseoruro, agerite illo vices p.roefecturae. 18.;iib.vn, cap. 16, eljib. vtn,,cap. 3l.iln edition.i-j
Qui poslea morc Romano, securibus quasi bovem busaliis. < Treveris, beati ... In Anglia, Elhelbertt
lecit percuti: et lifnc Matbias aposlolus, manus el regis Cantiorum, >elc.Riirsus minuliori charactere:
oculos in ccelum tendens, emisit spiritum. > In se- < Eodem die annoiatiir vila et marlyrium sancti
cunda arinuniiatiorie, de iriveriliOne'capitis Prjecur- Morilani et socioruro' ejus. Lucji, Juiiaui, Yiclorici,
soris, saiis purus e$t, Tum : < In Caesarea Cappa- D Flaviani et cseterorutn , scripluut eleganti slylo,
dociae beali Sergii iharlyris, cujus gesla praeclara parlim ab ipsis niarlyribiis,, partiui ab eoruin faini-
leguntur fursse. > Deinuni in fine adjicjl: < Treve- iiari, qui prsesens aderal. > YileAcia sane egregia,
ris, depositio sancti Modesli episdopi et cPnfes- et notseoptimse, ab Henscheiiio illustrata, et denuo
soris. > recensita a Ruinarlio a pag. 232.
REGINJE SUEC, signalus num. 428 : < Parislus
' Die 25.
V Kal.
ApudiEgyplum, nalalts sanclorum Victorini, Victoris, Nicotpri, Claudiani, Dioscori, Serapionis et Papise
sub Numeriano imperalore : quorum primus , secundus et terlitis pro confessione deitalis constanler
cxquisita supplicioruin genera tolerantes , reliqui qnatuor Clatidianus ct Dioscorus flaminis incensi, Scra-
pion et Papias gladio cacsisunt. Omnes ilaqtie cclebre miwlyrium dedicavcnmi.
795 USUARDI MONACIIl 79S
NOT#..
Ex Pralen., Herinien,, AtHueip.-Maj., Marchian.,.Pulsanen., Ahluerp. elMax.-Lubep,,Mmierat.,Belin.t
Greven., el Motan. Adde Albergensem.
VARIANTES LECTIONES.
Lego JEyyptnm, ut legi debet cum menoribns A tat Molani editor, qni printo loco ponens Claudiani,
coditfbris- Egyptum et Egiptum protemporuro ratione postea eumdem in Claudium transformat. Est eliant
stiepescribi notius est quani nt hic iierttm notari spbalma lypographi in Muneralo, ubi pro comtunler,
inereatur. Nieophori scribunt Parvuro Rom. et Ado male legilur constanti. Phrasim mutavit Pulsaii. dum
Rosweydi, non Nicephori, ut recenttores.-Solus.Mo- pro suppliciorumgenera, yertxltormenlorumsupplicia.
lanus primos seculus est. Oplimse notse codices Sic Marchian. pro reliqniquatuor, substitiiii, retiqui,
texttim lirmatil. Exerrant Pulsanep. etMunerat., ille nimirum;Putsan. atitemBelini
Prima editio, pro reliqmi,male
reliquw. habel injecli, loco incensi. Alberg.,
Nicyforf, hip Nichofori sctihenim- Antuerp.-Maj. Ant.
pejus legil, Nkofiri , soriplorio Errat spbalmate, qtialia omneset ceiebre^...
Max.rlitibec. legunt continue, gtadiocwsi,
etiam sunt Diasforiel Serapionis. iteiq Pulsan. Muperal., omnesque, pro omnes
legendo Claudii pro Glaudiani, in quo-turpius eespi- ilaque-.
QBSERYATlbNES.
Sola chtssis JSgyptiotutit martyrum "fcodie apud epistola, ab Eusebio relata libro vi, cap. 49. Usuar-
Usuardum recurrii, accepla ab Adone, conlracto ejus dus autem cum ea ex Adone seligeret, quse in rem
elpgio.Hic, illi tit solfet, Romanum parvum secutus est, suam facere poterant, idde ritartyrii lempore selegit
nbi seplem boc die distinctissime exprimuntur : potissimum , qiiod securius omisisset, expuncto ni-
Apud jEgyptnm, Viciorini, Victoris, Nicophori, Clait- roirum Sabina duce, ut ex iaterculo nostro mani-
diani-, Dioscori, Serapionis et Papim. fforum pavs festum est.
inaxima in apographis Hieronymianis pridie nola 1B Dc mariyrii tocd minus quidquam compertum est,
est; sub hac enurtieralioite: In Mgypto, passio sahclo- nisi idtnutuare a Grsecis, tjui diebus afiis eos marlyres. reco-
rum Viciorini, Victofis, Nevietm [Nivittm,-Niviliim, luhl, velimns, ut fecisse videtur Joannes
Ninehtim] Nicofori,Serapiortis, Dtoscori. Repetuntnr Gabiltineusis episcopus, si ipsius est Topographia
septem , vel iidem vel synpnymt, xxviir Februarii, sahctorum Ghrisli martyruhi, a Maurolycovulgata et
se.l pluribus aliis immisti, sine tilla loci designalione, recogriita, qui Verbp Diopolis, septenos liosce noslros
quornm serieni sic possis instrnefe : Serapionis, ibi sub Nuriieriano collocat. Ditm hanc qusestionem
more suo diligenter et docte expendit Heiiscbeiiiiis,
Claudiani, Vtetorini, Vietqris , Nicopori , Diudori,
Papite, qui, ut iiertim dicam, si iidem ipsi siht, su- nescio quo casu, a vero Topograplnm sanctornm
petius seplenarium corislituent, Conscripla fitisse auetoris praenomineaberrans, eam tribuit PetroCa-
olim, inqitit Henscheriius, horum marlyrnm Acla ex bitmensi. Errorem solerter advertit clar. Castella-
elogiis eorum, qumin variis Martyrologiis iisque perr uus in notis suis pag. 763, lypographi oscitanliam
antiquis reperiuntur^ videmur posse colligere. Al quae benigne iiiterprelaHis : recle qtiidem, et pro suo iq
bic multa appellal Martyrologia, ad unttm Adoiiis,, Opus iiostriitn studto; verunfdum ipse Hensclicnium
mea quWem senlentia, reducenda surit. Viderit ipse corrigit, "in alium-errorem perquam similein , sive
Acla aliqua , ex quibus id pplissimum eruit, quod suiim, sive lypographicum laiiitur. Qiiid virum fefel-
tormeniorum ab iis martyiibus passorum diversa lerit tfaciie liilelligo, neinpe rctn- totam non ultra
genera explicat, quaequeNosler coitipendiosiiis fet\\- examinans, Maiirolycuro seculus, Primi appellatio-
lit. Ilaqtie variae illse-Martyrologiorumalioruro an- nem subsliluit, indefessam alias diligentiam suam
nunliatipnes in Aptisa IaiidaiOlIenscheniodeducia>, Q Itic desiderari passus , qui calalogum episcopormn
nihil magnope.re ad rero noslram faciunl. Id attleni Cabillonensimn non consiiluerit, in quo Primus nui-
observaiu- dignum, -quod in Adone-, tum MpsanJri, Ius, sed pro anno, quo laudaUt Topographia a Mau-
turo Rosweydi, nominelur, imperatar Numeriaiius, rolycOscripta Iraditur, Joaunes Gertnain, ejus nomi-
ugenle Sabino rfttce, ubi procui dulrio meiius omis- pis apud alios xapiid Sammarthanos x| reperitur,
sum fuisset iVumeriani mtmen , forte ab inlerpola- yir ctoetissimus et ^criplis aliis nolus; cujtts prseno-
torealiqno insertum Aclis, non ipsi Adeni, cum"Not- minis apposita forle initialis litiera J. Maurolyco
kerus eumdem ejus, tcxluin iutcgrum describat. ansaro dederit Primum efforroandi, ot anle me ex.
Exstal vero apud tios ecgraphunt Adbnianum reginse Raynando pbservayit Papebrochius, tomo V Junii,
Suecias, quoil otiin videlur fuisse abbatise Fuldensis, pag. 491, mu.ii.~37,'Yidesis apud laudatos Samtnar-
ffltiuo correctiuE solum legitur : Sub Sahino duce, tbanos an Topographia Manrolyci accipi iton debeat
quem scttnus ChrisliaDosin ^Egypto crudcliter fttisse dive-- pro Ma-jpa muniti spiriluali, cttin tibro super ea elii-
xasse, non snb Numeriano,'qui iis inlensus cubraio, quse ibi inler alia Joannis Cabiluiiensis opera
nusquam tradttur, seJ sub Decio, iit frisius enarrat receuseiiif, quamqiie Raynaudus, lotno XI, pag. ^287,
Dionysius patriareha , in sna. adyersus Germanum vocat Mappam sacram, Ad nostra regrediniur.
AUC.TARIA,..
RosvfEvo., rn prima puwis, haec adjungit: c In riam martyfii ade-iti siint.i Viiic Acta a BoIIando
Bauiiafia, sanclae YValburgaevifginis. In Africa, D.iUustrata,
j)iiiialiet Justi roartyrtiro elaliorumX.XI.i Ex Htero- CENTULEN. caret lotp textu, sed legit: < In Africa,
pyinianis accepti stint, vide in Actis eoruni socios. nalate sanctorum Donati,nalale Jttsti, lngenise et -alio-
< lumqiiinquaginta. Ueni, sanclse AUelrudis
LOVANIEX. textui, etiam pirrn, subnectit : In i
Auaniae \irginis.
Fenice [Phcenice] sanClorum presbyleri ei; BRUXELLEN.. lottim fere Adonis coniextum, laritetsi
i^elri carcerarii ejus.i npn pinnirio pirruin, sic exhibet: < Apnd Egipliiin,
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEYDEN.,DANICet natale sanctoruin seplem Iratruiii Victorini, Victoris,
CdiliO ULTRAJECT.-BELG. idem habent inilitim,{etsic Nyc&forii,CJaudiani, Dyoscori, Serapionis et Papi;c,
deiude prosequunlur : < Quoriun prirous sub praeside sub Numeriano imperatore, agenle Sabino ducc.
Maxiroianp flagris ca^sus, sale acetoque vulnera Qiiorum primtis in pila,m ex robore cavam et undi-
iispersus, et cilicio asperrimo cpnfricatus, deinde que circumforatam missus, ac pef singula foramina
Ctim Petro prsefato , ejus constanlia converso; post diutissime Iranspunctus est; et cum nimius san-
varias poenas, siriiul in succe.nsam fornacem missus, guis effluerei, eductus de pila, capjlc csesus esl.
cum aliisseplein inilitibus tn mare prsecipilati, glo- Secundus, mitnibus et pedibusamputaiis, in eamdcii.i.
7S7 MARTYROLOGIUM.— MENS. FEBR. 798
pilam missus, prioris tormcnta suslinuit, et novis-• A nice, sanctortim Anamae presbyteri ct Pelri carce-
sLne gtadiri csesus est. Terlius, cum ttltro in pilam rarii ejiis. i
fuisset ingressus, indignalus judex jussil eum indei ALTEMPSIAN. : « Romae, inventio capitis sancti
protfuci, et super craticulam, prunis subslr >tis, ali-. Pauli. > -
quantisper assari etinverti; cumque in confessipnei ... STROZZ. cl MEDIC.: < Uem, sanclorum marty-
persisteret, sublalus inde, minulatim glartio concismt rtim Jiis.ti el Hereuaei.et sancti Victoris episcopi e|
spirilum reddidit. Rcliqui quatuor Claiidianus, e.l: inariyiis. > . '.
pypscorus flamniis incensi, Serapion et.Papias gla- Edilio LUBECO-COL. textui, fere pnrp, splura su-;
dio' perempli; omnes celebre marlyrium consumma- peraddit: < In pago Trecassino, beati Yictoris con-
Verunt. > De Anahra el Petro eadem habet quae: iessoris. i Spectat »d dietn seqiienlem.
codd. medise riotse. In fine aulem sttbjicit: < lieiui GBEVEN. : < |n Africa, Donaii, Justi marlyrum et
Aldelrudis virginis, filisesancti Bovonis. > Vult dj- aljorum unius et-quinquaginli. Item Herenci, Pysio-
fcere Vincentii comitis. Vide Aela nostra, ubi alii uis, Nestoris, Castse. i Sumpli sunt de mpre ex ali-
Hensclienio npnnullae diflicultales explananlur circai qtio apographo Hieronym.< Ajianisemarlyris. Romse,
teropus vilse Aldetrudis, circa diem obilus, et aliai Aglaes martyris. • Yide indtcem Prselermissorum."
eatenus npn satis perspecta. « In pago Trecassino, heali Victoris confessoris.
HAGENOYEN. alitiro texlum cpmposuil : < ApudI Aldetrudjs yirginis, filise sancti Bavonis [lege Vin-
Egyptum, nalale sanctprum mariyrum Victfiritii cl, centi.i'comitis], i trai et ipsesanctuscoliturxxtv Julii.
Vicloris, Nycopori, Dioscori, Claudiani, Serapionis\ , < Translalio sanctae YValburgsevirgipis. i Probabi-
etPapise, sub Numeriano imperalore Romano. Quo-• B l.ius est eam boctlie obiisse, ut in Actis videre est.
rUm primus ct secundus et lerlius, pro confgssiorie • MOLAN. : <Jlem sanclse Aldetr.udis virginis, filiae
Deitalis, conslanler exquisila supplicionnn gcrierai sancfie Waldetrudis. i Dein mitiOri typo : <Eodem
lolleranles, reliqui vero flammis sunt incensi, ut- dio, sancli patris noslri Tarasii archiepiscopi Con-
timi dnogladio simt caesi, Omnes itaquesolleoipne i slaiitinopolilani. > Editiones aliae auctariuin ponuiu
martyrium 'dedlpaveruni. > Sequiiur Aoanise annun- hoc modo : <Item sanclse Aldelrudis, virginis, filiae
lialio, in qua sic posilionem seu Iocum marlyrii ei- sarictse VYaldetrudis, quae Malhodio monaslerio se-
primil: < Jn Yerieli, sanctoruro martyfurii Ananise cunda prsefuit. In Sicilia, sancli Gerlandi ex Bur-
presbyteri, et'ejus carcerarii Petri. Quorum pri- gundia, episcopi Agrigeritini, tempore Rogerii co-r
miis, >etc, ut codiccs medisenritse supra. In fine : mitis. Bie vigesima quinta, sancti patris Tarasii
< Walpurgae virgins. > archiepiscopi Constantinopdlitani..> Vide insigneni
AQUICINCT. : < lnvenlio capitis sajicli Pauli a; o- de edjlenschenii commeiilarium, et Vilam a Gen-
stoli. > tiano Hervelo e Gracco Latine redditam, egregie ik
CODEX.D. i>u CBEVAL,signalus B ":. < Itt Plice- Iuslratain.'
- ' '
IV Kal. ; Me "26,
In civitatePergen.Pamphilise,. nalalis beati Nestpris episcopi, qui perseculionp Decti, cum die ttoctiiqiie
oraiioni insistcrct, ppstulans ut grex Chrisli custotlireiur, cqfiiprehensus, nomen Domini niira liberlate,
ct alacrilate confessus, eqnuleo cfudelissime torlus Tesl. Exin crucis suspenJip victor niigrayit. Apud
Alcxandriam, sancli Alexandri episcopi, glpriosi sepis. Hic post bealum Pelrum , Arrium presbylerurn
sutim hseretica impietale depravatnm , et divina veritaie conviclum, de ecclesja ejecit, ac postea ihter
trcccntos decem e.t oclq Patres , et einndem in l^icoeno.cpitcilio damnavit.
' ;
WTJE.
Ex Praten., Herinietu, Tornacen^, Anl.-Maj. Marchian., Pu'.san., M[uner«l., Greven. ct Molan
VARL\NTES LECTJONES
. Pergem pro Pergen scrihunl Ptilsanen. et Mnne- G sensit oninino aberrare videnlur Pulsaneri. ei Mune-
rat. Lego Pamphitim cum codicibus prope omnibus, rat. duin potiunt el in. Scrlptor codicis Anluerp.-
licet ultro falear tuelioreni esse Molaui Ieetionem, Miij. posuit ex lamen, quod prorsus nihil significal.
Pamphrtjlim.Texlus recle.habet orationi insisKret, Mareliian. post Alexahdri, omitlil tilulum episcopi.
discrepat solus Pulsauen. qui scribil, incumberel. Arrium scribunt passim ; male Anluerp.-Maj., Arri-
Sic Molanus conlra pmncs posuil mirabid pro mira (iint. In Nicwno variant. Damnavii aevisiii ortho-
libertate. Eculeo habent aliqtti; seculus sum modttm grapMam redolet. Greven. in fine : damnavit eum-
.scribcndi comrininiorem el accuralioreiii. Pro Exin, deni; Mplan., eumdem damhavit, ulrpbique rectar
in Greven. et Molau.., legitur. exinde: neca vero construclid.
OBSERVATIONES.
Diximtis alibi, iriter yarias de Romani parvi ati- Lucense sic ibi haBet: Pafnfilid, natalis sahctorum
ctore npiniones, unam esse inultoruiii animis insi- Nestoris, el Casim. Corbeiensia : In Pampltilia, na-
tam, quasi hic ex Hieroiiymiano brevicnlum suuni tatis sanctorum Nesloris et Caslw, Claudiani. Demtint
compilasset. Ego vero ex perpettta collatione, i:i Epternacen. : Pam,pitim, natalis' sancli Nestoris.
qua tandiu versatus sum , censeo oppositum longe Nusqiiamferme deierminaius locus, nec appositus lilulus;'
csse verosimilius; el, ut non diflileor, erisdein quait- ubique addili socii, quos a Nostore npstfd,
-
doque sanctbs in'eumdeni diem iitrobiqtie concuf D rem.overeiicmpnon cdgitttr. An hsecsatis cp.iveniant,
rere, persuasissimurii tamen habec- aiictorem illuin u.tprimus ex ppsterioribns hausisse dicatur, fallor
raro ex Hieriinymianis 'apographis quidquam acce- sf quis harum rerum peritus existimet. Crediderim.
pisse. TJl ad textnrii hPdiemiim-aCcedam,"certe dum ego Nestorem Magydenum ex Actis auctofi Romani,
sic annnntiat : Apud 'Pergeh Pampliilim, beali Ne- parvi iimotuisse, in quibus cum diem salts determi-
storis episcopi, alium plane ducem habuisse oportet. natiini nou reperiret, lmnc pro suo arbitrio, ut
Hoc ul perspicias, eii Hicronymianum hujiis diei nonnunqiiam solet, prae cseteris elegerit. Ex sjmi-
latcrculum : Natatis sanctoruin Alexandri, Nestoris, libtis Actis egregium elogitim concinnavit Ado, a
Theonis, Epion, el aliorum plurium. Qusenam hic, flolkero descriptum, a Nostro solilse brevitati ele-
obsccro, convenieniia? At sumere potuit ex die ganter aptatum. Vids Acla ipsa, quae Baronio et
prascedenli: neque hoc oiiinor ; vcrba conferamus. llensclienio prolmla, dubiis tamen mtiltis obnoxin'
709 USUARDI MONACIH 800
censel Tillemontius lonii) III, a pa". 531. QuisNe- ,\ Traclatu chronologico de palriarchis AJexandrinis
sior a Wandalberto celebretur, patet ex ejus ver^ a mtm. 193.,Ibi dicla non rcpeto, solum observari
siculo: velim ruere conjecluras pmnes, quas multis agglo-
meratet mire cpnlprquet erudilissimus montfauco-
Nestorequartusovat, socloparilerqtie Theoqe. nus, in- prsevlo suo ad Vitam S. Aihanasii monito,
Quod de Nestore senlimus, idero el poliori jure pag. 46, dum Romani parvi auclorem, textus Hiero-
militat in Alexandro palriarcba Atexandrino, eum riymianos male Interpunxisse et turbassc contendit,
sciiicel nequaquam indtgitari in ea raultorum mar- ut AlexandrumAlexandririum hoc die collocaret, et,
lyrum classe, quse boc die in Hieronymianis, et si superis placct, etiam martyrem faceret, ul die se-
quidem ahsque positione seu loci designalione quenli claritts refellam. Melius et brevius viro Cl.
referlur. Undecunque vero eum desumpseril (ego consilium suggeram ; dicat totunde, Rpmani parvi
ex Rufino acceptum non dubilo) quacunque ratione auctorent sanclos nonnunquam, pro suo fere arbi-
ductus, xxvi Februarii ipsum affixerit auctor Ro- trio, certis djebus Hligasse, de quprum vero obitus
mani parvi; certumest, ila in eo, hoc die tegi, die indubitatam notiliaimnon habuerit: quod verum
Atexandrim, Alexandri gloriosi senisepiscopi; certum esse, ultro fatebimur; sed an hic obtineat, nec ipsi,
est Adonem ex landali Rufini Eusebio elogium nec mihi exptoralum est. Porro inter rccenliores
Alexandro conslruxisse, quod ab Usuardo etNotkero tllos adversarios Castellanuni quoque annumero,
fere ad litteram descriptum, in cseteradeinde Marty- nimia libertale uti solilum, in mutaiidis diebus, quos
rologia dimanavit. Marlyrologii illitis auctorltatem a tot saeculis martyrologorum nostrorum unammis
eludere conanlur erudili altqui recenliores, ul JJ consensus sanctorum cultui consecraverat. Reliqua
Alexandri obitum ex xxvi Febr. ad xvn Aprilis non moror, dura textus nostri origp et genuina siia-
transferant, conlra quam mihi visimi fuerit in plicitas abunde dempnslrala est.
AUCTARJA.
ROSWEVD. lextum purum referl, sed eiiri fine ad- Tnscise, riatale sancti Andrex episcopi et confesso-
nectil: Forlunati episcopi. AIII codices socios ati- ris ejusdem urbis, successoris sancli ^enobii gloriosi
jnngunt, inquorum numero nonconveniunt; lu vidc cptscopi et confessoris, magnificse sanctitatis, viue
Henscheninni el Florenliiiium, qui classes illas salis laudabilis et clarissimi viri, cujus corpus requiescit
accurate dispescunt. in ecclesia cathedrali prsediclseurbis, juxta aitarc
ANTUERP.MAX.-LCBEC, UGHELLIAN., BELIN.,AN- prsedicti sancti Zenobii. >
TUERP.-MAX., VATICAN., tiuin. S949 , ULTRAI.-LEV- Editio LuBEcp.-CoL., de Nestore eliam aliqua ex
UEN,, LOVAMIEN. , DANICel ediiio ULTRAJ.-BELG., Adone interserit, post custodiretur , his verbis ;
omnesetiain in lexlu salis puri, sic in line balenl: < Comprehensus a quodam Hyrenercho [Irenarcho]
< Ilem Forlunali, Felicis, cum aliis viginli et principe cufise civitatis, oblatus est prsesidiPollioni,
septem. > a quo, dum confiteretur nomen Domini mira liber-
ALBERGEN., nescio unde ab solitis sociis recedat, tate et alacritale, multis tormentorum geneiibus
haecde Nestore ex Adone textui admiscens : < Itle afleclus, et equuleo crudelissime tortus est. Ex-
laelus psajlebat dicens : Benedicam Dominum in om- inde, > elc Sequilur de Aiexandro. Tum: < ltem
ifi tempore, semper taus ejus in ore nteo, Praesesvero Ll P sanclorum Fortunati et Felicis ctun aliis viginli ct
slupens super lanta tolerantia, volens eum blandis sepiem, marlyruro. Arvernis, beati Agricolsecpi-
verriis a (ide revocare, dixit el : Yis esse nobiscuro, scopi et confessoris. In lerritorio Archiacensi,
;uil pum Cbristo tuo? Cui sanctus Nestor cum magno sancli Yictoris cojifesspris. >
gaudio respondit: Cum Cbrlslo meo erara, suiu, et GREVEN. : < llem sanclorura martyruro Theonis,
ero. Exinde crucis, > etc. Epion, Justi, Donativi, Ampliati, Ingenii. Itero For-
CENTULEN.,PUIO scriplorisoscitanlia, cnnfnsas ess.e liinali episcopi, Felicis et aliorum viginti septcm
binas annuntiationes hoc modo : < ln civilale Per- martyrtim. t De Agricola el Viciore eadem habpt,
gon, Pamphiliac, sancti Forlunati episcopi et niariy- quse edilio LUBECO-COL. : < In Hibernia, Oghani
ris, et aliorum trigiiila duorum. > Vide Acia. episcopt. > Est inter Prsetermissos. < Itein sancttc
BRUXELLEN., textum fere purum, prseter morem niemoria? Jacelini, prioris majoris Cartusise post
servat, in fine gdjungens : < Uem felicis marlyris . Brunonem decimi, viri magnse sanclitatis et meriti.
cuni sociis viginti sep.tem.t Hic defunctum quemdam monachura Cartusiae, ut a
HACENOVEN. textum eliam refert tanlum non pu- niiraculorum ostensione cessnret, prseceplo obedien-
rum. In auctario conyenit cum superiorihus . < Iieuv lise compescuit. > Notatur solum inter Prselcrmis-
Fortunali, el Felicis. puni aliis viginti septem inar- sos hocdie et prsecedenti.
tyribus. > MOLAN.,ih prima edilione : < Item Fortunati, el
AQUICIISCT., pro Nestoris, legit Affls/orii,subdilque Felicis cum aliis xxvu. In territotio Archiaeensi,
ip fi.ne cuin ahis : « ilem Forluuali, Feticis., cum sancti Yicloriscorifessoris.>Accedit in posterioribus:
aliis viginli septem. > n < Die vigesima sexta, sancti palris Porphyrii, ar-.
VICTORIN. el CODEXREG. SUECI.E,signatus num. v clviepis,copiGazse. > Vide insignem ejris Vitam, a
130, in line habent: < Nivernis, sancti Agricdli Marcho discipulo descriplam, a Genliano Herveto
episcopi et ccnlessoris. « Alii vp.canl Agricoiam, ut L.utiiiereddilam, et in Actis noslris ab Henschenio
vide in Aclis. illustratam. Mirum est-Martyrologos nostres de tanlo,
STROZZ. et MEDIC primo loco ponunl sanctunt viro npu memjnisse.
indigenani: < Apud civilatem Florentiam in pariibus
~
III Kal. Dic 27.
Alexanijrise, passio sancti Juliani maflyris. Is cum ila ppJagra conslriclus csset, ut ncqiie incedere,
neque slare possct, una cum Ettno minislro suo, in seila judici olfcrlitr; qtii cimelis impositi jubenlur
per lolam circumduci urbem,, el flagris binc inde inspcctante p ipulp laniari, u^quequo finem ipsis verbe-
ribus sortirenlur. ln Hispaniis civitale Hispali, nalalis sancli Leandri episcopi et confessuris, cujus prscdi-
catione et industria, tota Golliorum gens per Recbareduin fegem ab Ariana impielate convcrsa csl
I ugduni, sancli Baldoriteris viri Dei, cujus sepulcrum crcbris lniraculis illustratur.
NOT^E.
Sic UabQnlPratert., tierhuen., Marjchian.,Palsan., Munerat., Belin., Vreven. ct Motatu
801 MARTYROLOGIUM.—MENS. FEBR. 802
VARIANTES LECTIONES.
Muneral. posl/scum omiltil ila, quse particula ad A mns. Munerat. tria hsec verba, per Recharedumregem,
rectam syntaxim requirilur. In Pulsanensi pre posset, omisit. Scripsi Arriana, ul pridie factum est. Mar-
malelegitur potuisset, et in Munerato pro Euno, ha- chianen., Pulsanen., prima Beiini edilio et Greven.
betur Ino, uti et in Marchianen. Belinus pouit Enuo. legunt BaldOmeri, rectej opinorj uuamvis aliorum
Hic rursus pro inspectante, legit spectante, cui accinit codicura Idrrenti cesserim, qui cum Adone et Notkerc-
Mnnerat., quipro Hispati scribit/fispo/is. Hyspdniis cohstanter scribunt Baldomerisi vel Baldemeris. Mo-
vero et Hyspali, quae aprid aliquos inveniuntur, sse- -lan. item in editione allera ponit Baidomeri; corri-
cnli vilio tribuenda sunt, Recharendum habet prima gilqne etiam^ quod male in priroa legerat ipsius ver-
Belini editio, altera ciim omnibus codicibus Rechare- beribus, pfo ipsis:
di.m, quorum auctoritate duclij ita in lextu reliqui-
OBSERVATIONES.
Jutiani et Euni sacra commemoratip debelnr au- De Leandrp ceiebri illo Hispalensi episcopo nulli
ctori Rom. parvi, qui sanctos ilios non aliunde, quam marlyrologi Adone antiquiores meminere. Euui ipse
ex Eusebio Rufini accepit, stinlque de eorum numero, primo loco annunliat, bis verbis : < Apttd Hispapiain,
quorum cerlamina prsedicavjt Dionysius Alexandri- civitate Hispali, sancti.Leandri episcopi et confesso-
nus, in ssepe laudata ad Fabium Anlipchenum epi- ris : adquerit bealus Gregorius iibrosMoralium scri-
slola, apud Eusebium libro vi, cap, 41, ex quo alii bit : cujus prsedicatione et industria. lota Gothprum
omnes. Sic habetpraedictumMartyrologitim : Alexan- B gens, per Reccaredum regem, ab Ariana impifetale
drim, Juliani martyris et Euni, qui cum ipso sene in conversa est. Qui etiam fratfem ejus Erroinigilduiu
confessioneperduravit. Ubi advertes, proprium Euni regem, vivente adliuc palre hseretico, ab eadem
nomen Cronion, esse praetermisstim. Ado ex Eusebii Ariana hieresi ad calholicam fidem correxit, alqtie
verbis elogium adornayil, quod Nosler brevius exhi- usque ad gloriosam martyrii passioncm, suis exhor-
bel. Satis mira est Montfauconi animadversio in lalionibus perduxil. > Haec omnia Notkerus, primo
iriOnitoad Vitam Athanasii, de quo pridie eliam me- etiaro loco descripsit; Usiiardus, niutato ordinc,
minimus. lllic enim auctorem Roin. parvi arguit sensum Adonis seciiius est- Rejicilur in Actis ad xm
perturhalinnis et confusionis, quasi qui diversa in Marlii propter rationes ibi assignalas, quarum prse-
uniiin conflaverit, et ita quidem, ut per hsec verbit : cipua, quod per tolam fere Hispaniam non alio
Qui cum ipso sene ih confessioriiperduravit', iridicet, . quam eo die colatur. Pntat Caslellanns marlyrolo-
Eunum cum Alexandro patriarcha siibiisse marty- gos non saeculi ansaro cepissej Leandrum Hispaten-
rium, utpote eum Alexander, ut vidimus die prsece- sem hoc die nieniorandi, qiiod in apographis Hiero-
denli, gtoriosus senex dicalur. Sedhsec et reliqua, nym. mter Smyrnenses marlyres Leander aHquis
quse ibi Monlfauconus adducit, quam levi conjecturse commeinoreliir. Non assenlior; id eniin ih Adone,
innitanlur-, ex sola illins Martyrologii, Adonis et iisque qui ipsum secnti sunt, haclenus exemplo ca-
Notkeri, lectione ad ocultim commonstraiur. Polerat ret, saltein quod a mcobservari potuefil. Hunc de
autem oculos ipse suos convincere, si vel obiter Eu- Leahdro veisiculum nobis reliquil Martyrologus me-
sebiUm inspexisset locb citalo, cujus verba hic refe- tricus.
ratn ': < Quornm Julianus, vir podagrse' doloribus C
constrictus, qiii nec stare poterat nec incedefe; una leftlus ttesperia; Lgandrbahtistite fldrct.
cum duObus aliis, qui ipsum portabant, adduclus est. Baldtomerus etiam ab Adpne priraum in Fastos
Horum altef statim hegavit; alter, ridraine Cronion, relatus est, cujus verba Usuardus ac Notkerus descri-
qui Eunus cognominabaiur, ncc non et senex ipse pserunt. Nomen gallicum Galmier vel Geaumier, per
Juliamis, cnm Christuro confessi essent, > etc. tlabet reclam analogiam, difliciilter a primitivo desceridit.
hic Montfanconussextem,cum quo Eunus in confes- Pauca; qusc de eo Cbitflelius eruit, vide in Actis ah
sione perduravit; habet, nPn quo Romanum parvum, Henschcnio itluslrata. De textu nostro dubii nibil
sed se perlurb-tlioiiis accuset, quod nempe duoruin superesl:
diefum diversissimos textus in unum conluderit»
AUCTARIAi
TORNACEN. textui pufo et simplici superaddit : exhibet, hoc solum ex Hieronymianis referens : < In
< Eodemdic sanclseHonorimc virginis, et martyris. > Affrica, sancti Dyonisii et aliorum xxiv marlyrum.»
Ex transiatiorie maxiine imioluisse videluf, ut docet Jamdixi, non unam esseeorum codicum iectionein,
Henschenium in Aclis. cum aliqui solum numerent comites. xxm...
ANTUERP.-MAJ. hic mtitilus est; sic habet : < In BROXELLEN. incipit a Leandro : <ApudHjspaniaiii,
Hispania civitate Hispali, natale sanctt Leandri epi- civiiatem Hispalim.... > ut eodices mediaettotse. Sc-
scopi, ad quem beatus Gregorius libros Moralium : quitur de Juliano et Euno. Tum : < Eodem did
scribit. Ilem eodem die in Alexandria, nalale sancti P Alexandriae, Abundantit et Formionis. > Melius ha-
Juliani martyris. > hent codices supra. < Apnd Lugdunum. sancti Bal-
ROSWEVD. in prima purus, alleras duas in diem duneli.... tiDenique ! t Item Fortnnali marlyris. >
sequenlem rejlcit, hic vero iis SHbstituit : <Item in AQUICINCT., in fine : < ltem Alexandriae, Abundan-
Africa, Dionis martyris et aliomm xxnu i Voluil di- tii et Forlunionis. > Errorem jam novimus. < Et
cere Diohysii. Alii numeranl xxiv socios anonymos. sanctse Honorinse virginis. >,
ANTUERP. et MAX.-LUBEC. in line adjiciunt: <Eodem VICTORIN., el REG. SUEC, signatus num. 30, ct
die, Alexandri Abundantii et Fortunionis. > UGHELLIAN : <Ilein S. Alexandri, Abundfntii, Forlu-
ANTUERP.-MAX., ULTRAIEC,LEVDEN.,LOVANIEN., nionis. > Est augmenlum, quod ssepe recurrit.
ALBERG.,DANIC, HAGENOTEN. et EDITIOULTRAJ.-BELG. MARTRIC , UARTHUS.-ULTRAJ; post textum plane mu-
in prima et ultima salis puri, in secunda de sancto tilum^ addil: < Inventio sancti Joannis Baptistse; >
Leandro post confessoris, interserunt : < Ad quem ast in roargine : < forle Joannis filii Eutropii. >ln:o
beatus Gregorius hbros Moralium scripsit. > In fine verosimililer neiilrius. Vide Prsetermissos.
habenl utsupraet ut plures codices inferius : < Eo- BIGOTIAN; Godex signatus Pi 5, qrii fuit PP. Cosle-
:
dem die, Alexandri, Abundantii et Fortunionis: • Ex slinorum : < Item Aiexandri, Habundanlii, et Fortu-
Ilieronymianis a classe Thessalonicensiuro marty- ; riionis. >
rnm avulsi sUnt : vide reliquos socios in Actis recte REG.SUECsignalus428: < Ipsa.die sanclse Hono-
ordtnalos, ubi quid in Romano hodierno erratiim rinie virginis et martyris. •
sil facile deprehendes. Godex D. DUCHEVAL. signaius B : < Eodcm die
CENTULEN; ex toto texlu Usuardino nec vcrbunt Alexandri, Abundanlii et Fortunionis. »
 803 USUARDl MONACHI 801
VATICAN. nuro. 5919. :.-Alexandri, Abundanlii, ct A rum brachia cxpiravil. Ilem beali Joannis abbatis in
Fnrtunionis et aliorum niv. > - Scilhi, qui rogalus a fratribus; ttl veritum aliquod
STROZZ. etMEiiic.: <Itein S. Januarii. >An ex so- saiutare eis relinqueret, respondit: ex quo factus
ciis SS. Alexandri, Abundantii, elc.f sum monachus, nunquam prppriam feci voluntatem,
Editio LUBECO-COL. post Leandruro tisec apponil: nec docui,. quod non prius ipse fecissem.
< Vocatio ad aposlolatiim sanctorum Petri et Andreae Item aliquid
altferius Joannis iri eremo superioris Thebaidis,
apostolornm. > Sequilur cle Bablomero. Dcin : < Eo- vita, moribus, et abslihentia prabclari.Joannis etiam
dem dje, sanctorum Alexandri, Abuhdaftlii et For- alterius, qui in deserto Sutriae tanla consolationis
tunionis martyrum. Ipsd die, bealse Onosimsevirgi- gratia refulsit, ul quantaciimque mseslilia, quis prc-
Iiis. > Lege Onesimm;de qua hodie.in Aclis. merelur, paucis serinonibus ejus laetiliael alacrilaie
GREVEN. : < Thessalonicse, Alexandri,-Abundantii, feplerelur. > De hiS tribus synonymis aliis, vide indi-
Anlrogoni,et Fortunidnis martyruro. In Africa, Diu- cein PrselcrmissrirUm.
nisii, Taciani, Dionis marlyrum aliorumquc xxxni. > MOLAN. : < Eodem die, bealae Honorinaevirginis 6t
Ita jam passiin Grevetium accessiones suas ex apo- mariyris. > Ita in priina editione. Aliscsic habent :
graphis Hieronym* inchoare advertimus. t Onesimse < Eodem die in Norlmannia, beatse Honorinaevirgi -
Virginis.TtemJjlachariii Castro Conflarido,Honbrinae nis el martyris. Die vigesima septima, sancti patris
virginis. Ilem beali Joannis monachi, filii Eutropii Procopii Decapotilse, confessoris. > Demum minoii
magislri militum urbis Romset Qui cum in omni charactere : < Item apud Metaphrastefn, sanctorum
sanctitate anttis septem in monaslerio slelisset, Ro- Andronici et Athanasise. >Tn syllabo Prsetermisso-
raam rediil; in domo parentum incognitus perinansit, rum remiltuntur ad ix Octobris.
el in extremo vitse parenlibus se revelans, inter eo-
Pridie KaL . - Die 28.
In territorio Lugdunensi tocis Jurensibus, deposilio beali Romani abbalis, qui primtis illic vitam here-
roiticam duxit, el mullis virtutibus ac tniraculis clarus , plurimorum poslea pater extitil tnonacliorum.
Eodem' die, sanclorum Macharii et Rufuii.
NOT.E.
Sumituf textns ex Piaten., Rerinietu, TorHacen., deficiUnt.Ant.-Max., Lubet. el passim codices reli-
Marchian. et Pulsahen: Concordat Munerat., sed qui reduadant in Juslo el Theophilo. Plura vide iu
translationcm adjicit S. Atiguslini. Grevenui contra Observalionibus, cactera iri Auctariis.
et Molanus in tiltima annunliatione Macarii et Rufiui
YARL4NTESLECTIQNES.
Nullsehlc varlantes;
OBSERVATIONES.
Quidquid de Romano abbaie Jurensi in bb- tis Matario el Rufinoquseslio est. Mifari autem sub-
diernb nostro tcxlu ponilur, ex Viciineftsi sump- ^ il Castellanum, paig. 803, tam rotunde asserere
sit Usuardiis, et tdtidem verbis Notkerus (silen- apud Usuardum seque ac Adonem non alium sanclum
tibtis de eo sancio anttquls reliquis Marlyrologiis) ltoc die signatum reperifl praeter solum Romanum,
reseissa ulrobique ultiriia Adonis periodo hac : Ve- quod, nisi vehementer fallor, ex Molani edilione
herabiie ejus corpus silum est in finlbus Veson- supponere debuit; certe' percharum sibi codicem
iieinum; quam in nonnullis codicibus auctioribus Pratensem tiiftc noit inspexerai; nec codicum aiio-
restilutam infra exhibebimus. Q.uae vero hic pau- rum mss. ab Henscbeniocitatorunt ralionem habere
cis Adcrmemorat, fuse et diiigenter eruderavit Hen- volntt; de rei verilate non dubilalurus, si longani
schenius, qui ejusdem ROmaniYitam a coaevpscri- hic talium seriero consulere potuisset. Variant Uie-
plam, a Pelro Francisco Chiflleiio erutam, non ropymiana in martyrum noslrorum sexu, iisqne
minori sludio illuslravit. Sintne vero in prsefata prcssitis insistendo, viderentur hi arobo Macarius
Vita inlerpolationes, quas recentior criticus seide-- eiRufinus iu feminas transformandi. At cum eitain
prehendisse autumat,die in Supplemento examinabilur. Wandaibertus tara clare eniuitiet:
Sam dixi abesse hoc ab antiquis reliquis marty- Macbariopridie Rufinusjungilur alnius;
rologis Rcmani nomen; addo hiC Vacare penilus
Romariuro parvum, ut nonnunquam in memoriain ila abillis alicubi inventum fateri neccsse est, neque
revocem, quam parum verosimiliter opinenlur ali- itobis.ab auclpris. noslri senteiitia defleClere licct.
qui, brevioris hujus Martyrologii auctorem; Ado- Q.ia porro de causa ab liis marlyrologis hi duo
iiis coHtractprem csse, ut pote qui hic vel unicum prseciprie. e.x tol aliis selecti. sint," qtiis divinet?
sanclum notare neglexerit, quem in Adone ex- Credo ego id arbitrarium ftiisse, quemadmoduiii
stitisse manifestissimum est. JJ apud Rabanum el Notkerum, quatuor alioriim faetus
De Matario el Rufino, item Jusfo.<et Tlieophilo estdelectiis : In Alexandria : sanciorinn Ceteris, Pu-
agil hoc die laUdalus Henschenius, eostme pruden- pilli, Legici[Notkcrus Gaii] Serapionis, nulla socio-
ter duas numerosiores Hieronymianorum uirntas, rum servata njemoria; ut innuiuciis locis aptid
ad quarum alterulram referendi videnlur; uitimi duoSillos marlyrologos usuvenil, et in Noslro eliam
fortasse ad priorem Alexaiidrinorom, primi ad al- saepius recurrit. Quam fecte manyrcs illos diges-
tferam. ulscuros esse Hieronymianos lextus, tegenti serit Galesitiius, etex eo alii, vide iit Aclis, pag. 7i3.
palaio est, nec habuit Florentinius qno classes ac- De textus nostri germanitate ambigi nequit, quid-
fcUraliusdistingueret; aut adpropj'ias*posiliones rc- quid Grevenus et Molantis a caelerorum codicum
ducereu Nobis de sola Usuardi lectione, seu de so- consensu deflectant.
"
AUCTARIA;
ANTUERP.-MAJ. Atloius ctansuiam restituit, sic tisuardini repenuntur, nic nempe ei uentutensis,
annuntiatioiiem fonuans.: <ln lerrilorioLugdunensi qui careanl Macario et Rufino.
locis Jurensibus, beati Romaui abbatis, qui primus ROSWEYD. primo et secundo loco refert annuntia-
. Hlicheremiticam vitain ducens, et multis virtutibus lioncs duas de Leandro et Baldontero, quas in <>»
ac miraculis clarus, pluriroorum postea paler oxti- codice huc male translalas, die prsecedenti notavi-
tit nionaehorunt. Venerabile corpus ejus siluro est mus. Seqtiilur texlus bodiernus pienus el purus.
n finibus Vesontionum. > Soli duo codices mss. ANTUERP. et MAX.-LUBEC secundam annuniiatio-
 805 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 806
ncm rcferunt siculi eam Henscbenius in Aclis posuit: A Dionysii, Claudiani el Theophili. < Uridenic Diony-
< Eoderit die, sanclofum Macharii, Rufini, Jitsti et -sitisacceptus sil, non facile dixeris,
Theophili. > Atque hi in pluribus codicibus sic con- YICTORIN., in fine : < Apud Papiam civilatero, re-
juiicli inveniunlur, procul dubio ex Hieronymianis conditio sanclt Palris nostri Auguslini episcopi.
apographis primuni accepli, quamvis tres primi, Eodem die, sanclorum Macarii el Rufini, Justi, et
aut saltem his synonymi, inler Auctaria compareanl "Theophili marlyrum. >
xn Februarii. Yide indlcem Prsetermissorum lroc MATRIC-CARTIIUS.-ULTRAJ. : iRomani ahbatis. Ma-
die. carii et Rulini niartyruin. Oswaldi arcliiepiscopt
ALBERCet DANIC, cum codicibus ejusdem notse - J5boracensis [ in maryine , alias ,- Wigorniensis }
mox citandis, texltii modicissime mtitalo iioniniHa inagnsc sanclitatis viri. >
de Roroano interserunl, quae ex sola nominis cum YATIC signalus-nuni. S949,. et UGHELLIAN. :
altero Romano cognatione perperam commisla sunt, < Sanctorum Macliarii, RulinT, Justi et Theophili. >
ul invenies in noslro Prseterniissorum htdice atl no- MUNERAT. : < Ipso die, tfanslatio beati Auguslini
inen S. Romaniabbaiis de Fontisrogo, et elarius ad epjscopi et confessoris.. > .
xxn Maii. Verba illorum omniuro codiciiin sunt : . BELIN., sic orditur :. < Papise : translatio sancti
< Hic beaio Benedicto credilur habitum roonnchi- patris Augustini episcopi et coiifcssoris. V In fi.rije
cum tradidisse, eique ad soiium lintiiiitabuli viclus autein: < Eodemdie saiictorum Macharii et Rufini,
necessaria ministrasse. >Tuin iniineannuniisxlioiieni , Justi et Tbeophili. >
subdunt, de qua supra : < Eodem die sanetoruni Editio LUBECO-COL. : Romanum eliam confuiulit
Macharii,-Rufini, Justi etTbeophili. » cum sancti Benedicii uiinistro, addeus cunt 'Bruxel-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT.,LEVDEN.,LPVANIEW. B lensi ex Adone : < Yenerabiia"corpusejussilumpsse
el edilio ULTRAJ.-BELG. addunt prseterea : < liem, in finibus Vesontionum. > Sequiiur : < Vocalib san-
translalio sancli Augustini episcopi et confessoris, di Philippi ad apostolatiim. Eodeni die, Maciyii, etc.
ab Yppone ad Sardiniara. > Ubi notabis Lcydeti- Ipsp die, sanctseRufinse virginis. > Addere potuisset
sem ulrunique eodicem et Lovanicnsem has voces Macarice. Vide supra in Qbservalioiiibus, ^et in
interjicere, Patris nostri; ut inde facile collig.is, Actis pag. 748. < Translalio beali AugUsliniepiscopi
codices illos ad usum coenobiorum, vel parlbeno- de-Ipona in Sardmiam; facla anno Domini quadriii-
num ordinis saucti Augustini fuisse scriplos. gentegimo nonagesimo octavo, leinporibus Synima-
CENTGLEN., incipit : < Nalale sanctoium Publii clu papae et Anaslasii imperatoris,' ab obitu ejusdent
[ an non Pupilli?], Justi, |Theophiti et Felicismar- sancti viri anno sexagestnio secuudo. Ei hsec ipsius
tyrum. > En delectum alterum ex llteronym. plane transtalio dieitur (prima). > Speclat ad xxvm Augu-
pro arbitrio faclum. De Romano hsee dunlaxal : "sll-.. ...
t In terrilorio Lugdunensi, sancli Rontani abba- GREVEN.: < Macbarii, Rufini, Justi,- Tlieopbilt
tis. > martyruin. Item sanclorum Celeris, Pupilli, Clau-
BRCXELLEN., de Romano addit, quod habent atii dioms, Macharii, Gari, Serapionis. tn Bcitaonia,
sipra, adjicilque ex Adone : < Cujus corpus vene- sancii Oswatdi episcopi Wigoruiensis ct confessoris'
rabile situm est-in finibus Vesontionum. Eodem die, S-ymphroniaematronse et marlyris. t Vide, Piseler-
sanctPrum Maeharii, Ruphini, Justi, et Theopiiilt. missos. ijPynnosse virginis ettnartyris. Rufinsevir-
El Papiav reconditio corporis beati Augustini eccte- ginis. Transiaiio prima sancti Auguslini episcopi lie
sioe Yponensis cpiscopi. » C tpone Sardiniam,- facla anno Domini ccccxcvni, ab
, HAGENOTE.N. adbue aliquid superaddil its qute de obitu ejus sexagesimo secundo. Luilbergse inclusse,
Romano superius dicla sunt. Yidelicel : < Hic beato beatse memorise. , Vocatto sancii Philippi apostoli
Benedicto patri nigrorum monachorum et gryseo- anno. xxx.feria quinta, de.qua Jpaiiiiis i,- > .,.•
rum creditur, etc r Tum, posl ministrasse : <Eodem MOLAN.: < Papiae, translatio S. Patris Aiignstint
die, Julii et Juliani confessorum : > Qui, quales, episcopi et confessoris'. Eodem die, sancli Macharit
aut unde accepli sint, non invenio. Ulrum popula- et Ruliui.Justi et Tlieophiii., > lu edilioiiibus aliis"
res Atsatici, poslea inquirelmv c.Itein eodem die, soluro adjungitur-: <.Die vigesima ociava/sanCti pa-
sanctornm martyrum Macmirii, Rupliini, Justi. et . Iris et confessoris Basilii.,synasce.tse-san€ii.Pioco-
Theophili. Eodem die, sartctt Donati martyris, qui pii,-> nempe Decapolitm, de utroque iti Aclrs.xxvit
sub duce Ursaci(>,et Marcellino tribuno, Carlbagtue Februarii. Sequitur hic Molanug Grsecoruin Horo-
"passus est. > Dpnati festum prsevenitur^ vide d»e logium, de quo siiperius locuti sumus. Fasli Gjxci
sequentt. iton omnimode cenveniunt. Maluit Hcnschenius
AQUICI.NT. post monachorum, subdit : < Hie eliam ulrumque,die prsecedenti corijungere ex Menologiis,-
beato Benediclo in iuitio conversiouis suse adjulor et tum illo, quod a Canisioex Suieti versione edituni
eooperaior exslilil: Eodem die, sanetorum Maearii, est, lum allero, quod Basiltt imperatoris appella tur/
Rulini, Justi et Tbeophili. In Alexandria, sanclorum Plura vide iu laudali Henschenii Coiiiinentario.

MENSIS MARTIUS
HABETDIES XXXI.
' -.
Kiilendis » . Die. I/
Romse, sanctofum martyfum ducenlofum sexaginta,- quos jussit primo Claudmsrpro Gfcrisli nomiite'
damriatos arenam fodere. Deinde prsecepit, uf foras muros pjjrlae Salariae mitlereritur', et m amphltheatro'
ejusdem civitatis militum sagittis intefficerentur. Eodem die , sancli Donali martyris, qtti sub duce
Ursacio et Marcellino tribuno Carlbagini passus cst. Aiidegavis,"sancli Aibarii[Bouillart., AlbiniJ episcopi1
et confessoris , viri prseclarissimse vfrtutis; et satictitatis. Civilate Massilia sarictbrtim Hermetis et
Adriani. . . _.""-•
NOTJE. - . „ ..."
Ex Pruten., Tornacen., Pulsanen., Murierat.,'Grevetf. etMotari --•-•',
 807 USUARDIMONACHI 808
VARIANTESLECTIONES.
Clodius pro Claudius, est errorfMunerali. Damp- A ad textum, abslineo. Ursaeiovel Ursatio habent cc-
natos, harenam etid genus alia, vix nolari merentur. dices promiscue, praeluli quod in laterculo esu Car-
Amphitealro scribunl fere omnes, exceptis Greveno lagini legunt Praten., Tornacen., Pulsanen. et Mo-
et Molano; nos postreraos seettti suraus, ut antea nerat,: servanda fuil ea scribendi ratio. Reliqui
factum est. Nescio cur Grevenns pro Dohali legat sunterrores duo codicis Pulsanen., scilicet Marsilia
Ctonm, Fragmentum Marchianensis pro menseMar- pro Massilia, Abiani pro Adriani.
tio, habetDonm, sed acitandisfragmentis inordine
OBSERVATIONES:
De prima textus nostri anonyma cohortc, ita hot ducis et tribuni nomina Usuardus accersiveril, quis
dle in Aclis pronuritiavit Henschenius : Iltuslris ho- coftjiciat ? Faleamur notitiam aliunde habuisse,
rtm sanctorum martyrnm memoria est conservataini quse ad nostra tempora non pervenerit.
variis et perantiquis Marlyrologih, ac potissimumin Atbinus distinctissimis eliaracleristicis in Hie.ro-
AitisSS. Mdrii et Marthm.conjugUm; etc. Ex his; nymianis dignoscitur. Adjcclilium cetisuit Acherius,
nimirum prlmtis ipsos in sacros Fastos relulit auctot qnales, si solatn aetatem spectes, plurimi in iis codi-
. Romiliii parvi, ita legens: Sanclorum ntartyriimccit, Cibus passim occurrunt, qui nempe Eusebio et Hie-
lemporibus Claudii, qui via Salaria arenam fodienles, ronyrao longe posteriores sunt. Ipse soribendi mpdus
damhati fueruht Auclioreiri paulo et clariorem tex- in ulraque Corbeiensis codicis edilione, novitatem
tuht 6x iisdem Actis reddidit Ado, a Notkero descfi- sapit : Andegavis civitale, depbsilio sancii Atbitil
jptum, a Nostrb expolitum, necplurade iis martyribnsi fj cpiscopiel confesioris. Propius ad velerem stylum
commemttrarl posse.ex pfaefatoHenschenioostendi- accedit Eplernacense : Andicavis, depositio Albini
tur. Uua porro et sola est Romani parvi ct Adonis episcopi,absque tilulo confessoris,qui per deposilio-
annuntialto, cseterse ab Usuardo primum pdsilse uem.in iis codicibus sati.s indicatur, nec in Lticensl
sunt, ex aliquo codice Hieronymiano verosinrillime posituscst. Et sic ferme habent Rabanus et Notkc-
acceptse. rus. Usuardi exprnatiuncula, si triio sermone uti
De Donato aliquo certum est; hoc die meminisse liCet, nihil memorat prseter Commuue sanctorum.
apographa Hieronymiana, quornm hoc principium : Plura et operose exquisila dabit Henscbenii Com-
Nalalis sanctorum Leohis,Donaii; ctc In vetuslissimo menlaritrs.
Epternacensi, palaestra procfigilur : /n Africa. Quas- Circa Hermelem et Adrianum major difficutlas;
rilur an Donatus hic noster, quem Carlhagine pas- unde scilicet el qua ratione hi dtto ab Usuardo Mas-
sum ait Usuardus; quaeritur, inquam.an is ipse sit; silim compoftantur, qui apud Hieronymiana magnis
qui apud Hieronymiand aliis immislus est. Post lori- lerrarum spatiis divisi sunt ;MassiUensis aller, alter
gam discussionem, inquit Henscheniiis, arbitramnt Africamis ; sic enim uno ore codices illi; /n Africa,
leterhendum : opinor, quia diversis notis distingui- Adriani, Vicluri, etc In Massilia, Hetmetis, Git-
tur. Lubens cedo majorum aiictorilaii; quamvis ex tliei; elc Hsecpridem ab Henscbenio expensa sunl,
longa jarii et studiosa Martyrologiorum inter secolia- qui gravibus de causis Adrianos dislinguendos ani-
tione, existimem Usuardum non alium fonlem prse- madverlens,' surim Africae, Romse stiunti suum ilem
ler Hicronymiana habuisse, unde Domtum edu- Massiliaevindicavit. Ego hic nihil magnopere in-
ceret, ex quibus et Wandalberttim hansisse soatie- venio, qtiodme a solerli magisiridiscretione revocet,
tur, duin sequentem proxtme Albinum sic cum eo C eamque adeo ampleclor iibentius, quod tulandse sal-
conjunxit: Mortis Donalus ienet Albinusque Kalen- vandseque Usuardi auClorilali magis couducat.
das. Unde porro agonis locum determinaverit, unde
, AUCTARIA;
jlEftfNiEN.hic c rJurorumcodichm nuinefo exclu- cavlt. HiC intef cetera infirmitatum genera morbum
d'lur, quia post mitterentur, omisit bsec verba : < Et quera pbysici squinanciam nominaiit, solitus est
in amphitlieatro ejusdem civitatis,milituin sagiltis curare. • Convenit LOVANAEN., sed praedicalionis
interflcererilur. » tempus et socium iritermisit.
ANTCERP.-MAI. in prima annunllatione Adonempo- GENTULEN. rursnm ab Usuardo recedit: < Roma\
iius qdam Usuarduni sequitur. Deinde de Albino, sancloriim mariyrUm xL qui ad harenam fodiendam
tum de Donalo, salis pure. Desunl martyres Massi- daninati fuerant pro Chrisli nontine. Andegavis,
iienses, adjicitur autem -. < Apud urbem Antinoum, depdsilio saricli Albini episcopi et confessoris. >
passio beati Leonidis, qui ab eodem judice tjuo BRDXELLEN. In martyribns CCLX,et Donalo fere
sanctus Asclas, variis supplicris interemptus*est. >
An hic Leonides, de quo in Actis xxvm Januarii ? purus, terlio loco sic hahel : < Apud urbem Anthi-
Vide Prsetermissos. nount, passio Leonidis martyris, patris Origenis;
RoswEvnrin prima salis purus; in secunda, post capite pro Clirjsto plexus est. Cum quo et lilius
passus est, adjicit : Et aliorum xiv ; unde patet Sui rigenes eliam occubuissct, si non veslibus spolia-
Donalumnoslrum pro Hieronymiano olim acceplum. lus, maternis aftibus fuisset prsevenlus. • DeLeoni-
ln tertia et quarta puriis est; in line autetit subdit: dum confusione, vide indicem Prjetermissorum.
< Eodemdie, sancli Suitberti episcopiet confessoris.> n Sequitur de Hertnete et Adriano. Dein!e : < Ande-
ANTUERPTet MAX.-LUBEC, sancti Albini episcopi ct confcssoris, cujns
in fine post texuuit pu- gavis,virtutibus
rum : < Passio sancti Leonis marlyris. > De hoc vila et miraculis plena refulsit. Apud
Caslrum imperiale quodWerda...i utsnpra in codd.
agunt coilices plures infra citandi. Non yideo alitini medise nota'. < Ipso die sancti Sintherii «piscopi et
essC posse, quam qui in priroa cktsse Hieronym. > Siye Sinthecius siveSuifAeriusscribas,
primo toco •ponitur i si enim de Leone Rqlhoma- confessoris. in Actis .pficlermitiiiiir.' < Et sancli
gensi agerelur, addendus erat.cpiscopi litulus. ^ ut igrmtus
MARCHIAN., pro Donato, legit Dona; ut sUpfa* de Senardi abbatis.» Vult dicere Siviardi Anisolensis,
diximus. • quo hodie in Aclis.
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ'.,LEVDEN.,ALBERGEN., I)A- HAGENOVEN. In prima annuntiatione salis purns ,
NIC.et EDITIOULTRAJ.-BELC, post lexiuin ptiruro, secuftdo lo'co pohit: < In urbe Tuan, in Anglia,
subnectunl : < Apud oppidumimperiateqUod Werda sancti David ejusdem civitalis episcopi«admiraiid:e
(licitnr, nalale sancli Swilberti Verdensis episcopi sanclilalis viri. • Agit, ni fallor, de Davide Meue-
el confessoris, qui temporibtis Pipini, uua ciini vensi, qui etiam infra memoratur. Sequitiir de A.i-
sancto Willebrordo verbum salutis genlibus prscdi- bino, purc Turo : < Passio sancti Lconis inarlyris.
 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 810
Civilale Marsilia, sanctorum Hermetis et Juliani. A chiepiscopi et confessoris. Hunc nasciturum sanctus
Aptid oppidum imperiale > ut supra. Palricius Hibernise patronus, per triginla annos,
AQUICINC.T. penultimo loco interjicit: < Turonis, Domino revelanle, prsevidit. Natus verocum bapll-
sancti Simplicii confessoris. > Qute eadem habet zari deberet, fons aquse subito erupit. Cum aliquando
codex Daveronensis. Addere uterque poterat < epi- Evangelium sancti Joannis scriberet, etpulsata cam-
scopi,> agilur enim de archiepiscopo Bituricensi. pana, ad opus Dei, opere suo incomplelo, feslinus
VICTORIN. et REC.SUEC 130: <Apud urbemAn- exisset, regressus, invenit aureis litleris, angelico
ttnoum, passio beati Leonidis. > ministerio coiisummalum. Obiil tandem plenus die-
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. incipit : < David epi- rum anno vitse suse CXLVI. > Vide hsec in Actis accu-
scopi et confessoris, cujus miri actus describuntur, ralius discussa. <In terrilorio Montensi, oppido im-
ac discipulorum. > Csetera ex textu, sed mutila om- periali quod Werda dicitur, natale sancti Svicberli,
nia. episcopi Verdensis et confessoris. Qui, ut Beda in
Codex BIGOTIAN., signatus P. 5, CLUNIACENSIS item gestis Anglorum refert, tempore sancli Willebrordi
et UGHELLIAN. : <Passio sancti Leonis martyris. > episcopus ordinalus, verbum salutis genlibus prse-
ALTEMPSIAN., posi Adriani , adjicil: «Juliani. > dicavit, et a Pipino rege obtinuit locum mansionis
Dein: <Passio sancli Leonis.> in insula Rheni. Ubi monasterio constructo, quod
STROZZ. et MEDIC: <Item passio sancli Leonis mar- haclenus ejus heredes possident, aliquandiu conti»
tyris. In civitate Perusii, translatio corporis sancli nentissimam vilam duxit, et quievil in pace. Hic inter
Herculani, ejusdem civitatis episcopi et martyris.i cetera.... Ipso die, Senardii abbalis. Simplicii con-
BRUXELLEN. : <Civitate Massilia, sanctorum Her- T>
j> fessoris. In Scotia, Monani Levitse et confessoris.
melis et Adriani, et passio Leonis martyris. • Item apud Perusiam, secundum aliquos, passio sancti
Edilio LUBECO-COL., primo loco : <Iu lerrilorio Herculani episcopi et martyris, qui in VIIIdus No-
Montensi, oppido imperiali. . . .i utsupra. Sequitur vembris ponitur.
textus purus ; in fine : < Apud urbem Arilinoum, MOLAN. de Albino litleris Italicis interserit: <Cujus
beati Leonidis mariyris. Ipso die, sanclorum Siroplicii vitam fortunalus presbyter conscripsit. > Tum in
et Senardi confessorum. Eodem die, saucti Clonse fine: <Festivitas sanctorum Angelorum custodum
martyris. i Jam diximus Donalum esse. <Item sancti singulorum hominuin. Eodem dieapud Perusiam....
David episcopi et confessoris. Ipso die, sancti Mo- Apud urbem Anlinoum.... Apudoppidum imperiale... >
nani confessoris. > Et characlere minpri : < Eodem die, beati David...»
BELIN.: <Eodem die apud Perusiam, sancti Her- itsque ad iprsevidit. > In editionibus aliis adhuc
culani episcopi et confessoris.i Secunda ejus edilio additur : < Eodem die Massilise, sancti Adalongi
male legil < Herculiani.i episcopi. > In Actis prsetermillitur. <Die priraa, sa-
GREVEN. : <In Africa, Donati et aliorum xiv tnar- crosanctse martyris Eudocise. In terrilorio Cenoma-
tyrum. Apud urbem Antinoum, sancti Leonidis mar- nensi, natale sancli Siviardi abbalis. Iii Britannia,
tyris. Item sanclorum Abundii, Leonis, Arcasti, beali David Menevensis archiepiscopi et confessoiis.
Polocronii. Eodem die, beati David Menevensis ar- Apud Antinoum urbem, passio beati Leonidis. >
VI Non. Die i.
Romse via Latina, sanctorum marlyrum Jovini et Basilei, qui passi sunt sub Galieno et Valeriano im-
peratoribus. Item Romse plurimorum. martyrum , quos diu cruciatos, imperator Alexander capitalt sen-
lentia in extremo damnavit.
NOTJE.
Ila Praten., Hennien., Tornacen., Pulsanen.,Munerat., Gteven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES
Totse sumuntur exPulsanen., qui proJovini scribit Joniani,el pro inexttemo,posuitinexitio.
OBSERVATIONES.
Quod jam non semel notavimus, et saepius notan- i caelera expianans, quse de ipsis memorite prodita
dumrecurret, id inmemoriam identidem revocamus; sunt. De martyribus sub Atexandro passis, vix quid-
nimirum auctorem Marlyrologii, quod semper Ro- quam reperias, prseter ea, quse ex laudato Romano
manum parvum indigilamus, sanclos suos ex Hiero- parvo recitavimus, ab Adoneduriori phrasi expressa,
nymianis nequaquam muluare solitum: Adonem a (juo lexlum suum nonnihil lsevigatum Noster de-
porro ejos vestigia passim premere, Nostrum et sttmpsit, Nolkerus ex illo totum descripsit. Satis
Notkeruiu ulriusque, sic tamen ut aiios saepissime nola est imperatoris Alexandri, quanquam ab Adone
iliunde accersant. Prsediclam Adonis, Usuardi, et impius appelletur, in Chrislum et Chrislianos pro-
Notkeri ex allero sequelam, manifestissime probat pensio, quse nihilominus prohibere non potuil, quo-
hodiernus textus, qui a Romano parvo ila primura minus famosi Ulpiani, aliorumque ejns ministrorum
et El
signatus est: Romm, Jovini Basilei. plurimorum rabies, vel ipsOjinvito, in nostros dcbaccharelur, ut
marlyrum sub Alexandro capitali senlenlia damna- docentAcla nostra hic el-i Januarii, ubi de sancia
torum. Primam aniiuntiationem sic ampliavit Ado, Marlina. Hsec pro lextu salis dicta siut; alia plane
quemadmodum a Nostro et Notkero ad verbum de- canit Waudalberlus, quseque ad eum nullo modo
scripla est. Ulriusque sancti notiliam,ex Actis sancli perlinenl.
Stephani papa? extractam, ostendit Henschenius,
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. hic rursus patriam suam indicat, proxime scquentibus. <In Gandavo, Winuvaloci coh-
dum lexlui Usuardino sanctum Anglicanum super- D fessoris.> Yide ejus Vilam iu Actis die seqticnti.
addit: < Ipso die, sancti Ceddse episcopi. i Alii scri- ANTUERP. etMAx.-LuBEC texlui puro in fine su-
bunt <Ceaddse,> sed hic forte pronuntiationetn An- peraddunl: <Item Lucii episcopi, Absalonii, f MAX.-
glicam secutus est. LUBEC, Absolini] et Lorgii. Hi passint in codicibus
ROSWEVD. et hic textum purum habet, sed alia sub diversa inilexione recurrunt, nescio an satis
adjicit: <Eodem die, Simplicii papse. In Caesarea recte inter se conjuncti el ab aliis avulsi. Certe inter
Cappadocise Lucii episcopi. > Vide in codicibus Hieronym. apographa, undecfrto acceptisunt, Abso-
PATBOL, CXXIII. 26
 811 USUARDI MONACHl 812
lonius et Lorgius, seu Georgius cum socio Herolio, A STRPZZ.et MEDIC: < Florenlise, translatio brachii
in vetustissiiuo Epteraacensi carenl positione. Lucius sancli Philippi apostoli in basilica sancti Joannis
diserte CsesareaeCappadocisetribuitur cuui <Primi- Baptistse anno BCCIV, ponlifice Innocentio III. > Vide
tivo: Seenndola et Januaria > portui Romano. Sed histdriam hujus translationis in Actis i Maii pag. 15.
hsec allerius loci sunt, ubi Florentinii animadversa Cpdex. REBEN.ecclesise sanctorum Timothei et
cum Actis aostris conferri polerunt. Apollinaris : <In pago Reraensi, passin sanclae Ma-
ANT.-MAX., Lov.,LE».-BELG.et edit.ULTR.-BELG. , crse virginis. > De ea egimus cum Usuardo vi Ja-
in fine: < Apud Werdaro, natale sancli Willeici con- nuarii.
fcssoris presbiteri sancti Switberli episcopi.) Editio LUBECO-COL. de Simplicio fere ut supra.
ULTRAJKCT., LEVDEN., ALRERGEN. et DANICprimo In fine : < Eodemdie, sancti Ceddse episcopi, elcon-
loco : < Romae, sancti Siroplicii papse. Hic post bea- fessoris. Apud Werdam, natale sancti Willerici con-
tum Petrara quadragesimus nonus, Acacium Con- fessoris, presbyteri sancti Svicberli. >
stantinopolitanum et Petrutn Alexandrinum epi- BELIN.: <ttem Luciiepiscopi, Absolonii [atlera edi-
scopos, ob Eutychianam hseresim damnavit. sibi Qui lio, Absoloni] et Lorgii. >
«tiara statult, ut nullus pontifex successorem GREVEN. : <Romse, sanctorum Georgii, Eracli,
constituat. > Sequitur lextus ; in line autem eadem Absolonii, Pauli, Januarii, Priinitivi, Secundolae.•
itabent quse Lovanieasis de <Willeico. > Patet confusio. <Karoli comitis Flandrise raartyris.
CKNTULEN. nihil ilerum habet ex Usuardo, sed Tauranni marlyris. >De quo supra. <Item, marly-
Hteroirymi sensum ntelius < videlur assecutus, non rum plurimorum riumero quadringentorum capti-
taraem piene. Ita habet : Csesarea Cappadocise, _" vorum, de quibus refert Gregorius 3 Diai., cap. 28,
«anctorusi Lucii episcopi, Primitivi et Secundolse quod cum a Longobardis urgerentur adorare capttt
martyrum. > Prseterea est <Januaria,> cur non et caprse, diabolo consecralum, maxima eorum roulti-
4Secundola?> tudo renuens, interfecta esl ab ipsis. > De cultu mihi
BRUXELLEN. texlum purum refert, sed prceposlero hactenus non constat. <Rotnae, Simplicii papse et
erdine. Addit vero in fine: <Adhuc Romre, Simpli- confessoris, qui posl bealum Petrum quadragesimus
cii papse, qui sedit annos quindecim. llem Seddse nonps, sedit anms xv. Hic Agatium [Acaciuin], etc
Ilem In Aiiglia, beati Ceaddaeepiscopi gentis Merciorum,
episcopi. £t Lucii episcopi, Absolonii et Largii. mar-
translalio Benedictae et Felicitatis, sanctarum et Lindisfarnorum, cujus virtutes Beda, lib ui et iv
tyrum. • An e Sodalitio sanctte Ursulse, quarum Historiae ecclesiasticse, gentis Anglorum commeroo-
cprpora in abbatiis Vieoniensi, et Marchianensi rans, inter alta virtulum merila, timoris Domini
quiescunt ? Yide Prselermissos. Agetur ex professo plenuni et novissimorum suoruro assidue memorem
xxi Octobris. praedicat. Lucii episcopi Csesareensiset confessoris. >
HAGENOYEN., post lexlum satis purum, de Sim- Quidni letmartyris? Leporii episcopi et confessoris. >
plicip habet fere ut codd. medise notse supra. Tum : Forte <Horolius > est, Lueii socius. <Item Caesarea
ilnAnglia, Cfiddae episcopi el confessoris. Ilcm, Cappadocise, natalis sancti Lucse episcopi, > Noinina
Lucii episcopi, Absolonii et Lorgii. Apud Werdam perperara multiplicala. <Apud Werdam, Willeriii
oppidura.sanctiWilleyricipresbyteri, et confessorjs, presbyteri et confessoris, discipuli beati Svicberti
capellani sancti Swicberli. > episcopi. In Hibernia, Tidgnaeet Monendabbis abba-
AObTNtnmST : < Item sanctorum Lucii episcopi, tuin, >ilibernis ipsis ignolorum. «Iii Gandavo, Win-
AbsateniL Georgii. Iu Britannia , deppsjlio sancti C nualoci presbyleri, discipuli beati Samsonis Dolensis
Geaddse episcopi. Romse, Simplicii papae. Hic Aca- archiepiscopi, de quo vide in xivKalend. Novembris.»
cium Constantinopolitanum episcopum, et Pelrum Vide Acta III Marlii. <Apud Peiusiaiu, sanctae uie-
Alexandrinum episcopum Eutychianos damnavit. > tnoriae^Egidii discipuli saucli Francisci. Ilem Guil-
MARCBIANEN. fragmentuin: <In Britaiinia, depositio lelmi presbyteri et confessoris. > De ulroque consule
sancti Ceaddseepiscopi. > indicem Prsetermissorum.
MATRICULA-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Simplicii papae. MOLAN. : < Item Lucii episcopi, Absoloni et Lorgii.
Tarlrani vel Taurani martyris, et pluriinorum. • Et Simplicii papae.qui sedilannps xv.Hic Acacium...
Si < Ceraunum > inartyrem Carnotensem indicare In porlu Romano, Secuhdolae,Januarise, el sanclorum
voluit, colitur is xxvm Maii, ut in Actis videre est: Pauliet Heracli. Apud Vtierdam, naiale sancti Wil-
«Karoli comitisFlandriae et martyris, qui Brugis re- leici....> Post minori characlere : <Item marlyrum
quiescit. > plurimorum enumero cccc.*> ut Greven. <In Anglia,
CLUNIACEN. : <Lucii episcopi, Absolonii et Geor- bealiCeddse Caroli comilis Flandrise, martyris
gti.i At inKalendario ejttsdem monasterii siclegitur: beatse memorise, Brugis in Cathediali ecclesia ad
< Lucii episcopi, Januarii, Primitivi. > sanctum Donatianum quieseenlis. > In edilionibus
COdexD. BOCHEVAL, signalusC. : <Lucii episcopi, aliis ita variat: <ltem, Lucii episcopi iu Csesarea
Absolonii et Georgii.> Cappadociae.Et sanclorum lnartyrum, Absolini, et
VATICAN., signatus num. 5949, primo loco legil: Lorgii et Heracli. Et Simplicii papse,> ut supra. <ln
< Simplicii papse, qui sedit in episcopalu annis portn Romano, Pauli,Secundulse, Januarise.i Itertim
quindecim.> D minoribus lypis: <Brugis, obitus Caroli marlyris,
UGHELLIAN. : <Item, Lucii episcopi, Fbsalonii, et comilis Flandriae.>
Lorgii. >
V MM». Die 3.
Apud Caesaream Palestinse, sanctorum raartyrum Marini militis et Asterii senatoris, sub persecutione
Valeriani; quorum prior cum accusatus fuisset a comilitonibus, quod esset Christianus, et ille Christianum
se esse clarissima voce testaretur, martyrii coronam capitis abscisione suscepit. Cumque seqttens, capiie
truncatum martyris corpus subjectis humeris et subslrata veste, qua induebatur, exciperet, honorem,
quem marlyri detulit, continuo ipse martyr accepit. Eodem die, nalalis sanctorum Emetherii et Celedonii,
qui primum apud Legionensem Gailicise civitatem milites, exsurgente persecutionis procella, pro confes-
sionenominis Christi, plurimis afflicti tormentls, Calagurrim usque perdnctl, atque ibi martyrio coronati
suut.
MTJE.
Ex Pralen., Herinien., Rosweyd., Antuerp., Max,- A codd. Antuerp.-Max., Ultraj., Leyd., Alberg., Da-
Lubec. Muneral., Betin., Grevenet Molan, accedunt nic. el Edil. Ullraj. Belg.
813 MARTYROLOGIUM— MENS. MART. 814
VARIANTESLECTIONES.
Solus Pratensis non male tegit Attyrii, nos cum AAdo, Emiterii; Praten., Emitherii; HeHnien., Emtf-
Heriniensi, Belino 61 Molanoex Romano parvO et therii; Munerat., Enutherii; Belin., Emitterii; Gr6-
Adone, Asterii, non Asttrit, ut passim codices alji. ven., Emicherii; Molan., Hiterii, alii aliter. ln ea
Munerat. post accttsalus omisit fuisset. De abscisio- codicum discrepantia, eam inflexionem secutus sum,
ne, ut scribunt passim codices, et abcisione, dictum quam majores nostri in Actis prseeiigendam pula-
esl alibi. Reliqui in textu subjeclis humeris, Ut ha- verunt. Rursus Rom. parvum et Ado ponUnt Ctieie-
bent probatiores codices ctiin Adone, quamvis cum donii, quos solus Molanus imilatur. Cseteri cddiees,
Antuerp., Max.-Lubec. et codicibus aliis, iegendum et quidem probatiores, legunt cum Aclis Celedonii.
subvectumhumeris. Herinien., Rosweyd., Mtmerat. Gallim in Muneralo, Galattm in Rosweyd., Belih. et
et Greven. ponunt subtracta veste, sensus aperle in- Molano, ex circumstantiis facile corrigtinlur. An-
dical scribendum substrala, utest in textu. Qui mar- tuerp., Max.-Lubec. etBelin. omittunt milites. Coto-
tyrii, pro quetn marlyri, Munerati vel ejus typogra- nati sunt martyrio in Greven. et Molan. nihil iri re
phi sphalma est. Rom. parvum legit Hemitherii; a textu differt.
OBSERVATIONES.
Marlyres in textu commemoralos, ex Roinano Emeterii, Emeriti, Meteri, et Celedohli, Ceilendbnii,
parvo in Adonem, inde in Usuardi iaterculum hic Cellidoni, Eceledoniapud Hieronymiana norainentur,
etiaro promanasse, indubitatum videtur. En prioris eps a nostris, nisi multum fallar, plane diversos
verba, secundo loco relala : Cmsarem, Marini militis agnoscet, qui textus inter se conferre dignabilur. Fa-
et Asierii tenalotis. Neceos moror, qui ex apogra- teor equidero Henschenium et Florcntinium pluribus
phis Hieronymianis acceptos contenderent, ea ratio- laborare, ut Gqlogori nomen, quod in Hieronymianis
ne ducti, quod synonymi aliqui ibi hoc die reperian- B ponitur, in civitatis appellationem muferit, et corrii-
tur. -Noneos moror, inquam; nam licet ibi Marinus pla codicum istorum nomina cum Martyrologidrtim
aliquis, imo Marini geroini et Asterius inveniantur, nostrorum Emetherio et Cetedonioconcilient; verum
ji lam diversi et disjuncti sunt, ut curo Caesariensi- in ea codicum Hieronymianorum perplexitate, .vix
bus, ex Rtifino evidenter sumplis, nullam prorsus reperies, ubi tuto Uceat pedero figere. Cseterriih de
habeajit afiiriitalero,ul fatetur ipse Florentinms , et bisce nostris ita pfimo loco meminit auctor Rpiriahi
Acta lioslra supposuisse viderituf. Itaque ex Rufirii pafvi: SanctOrumHemilherii et Cheiedonii,dpudCti-
lib. vn, cap. 13 et 14, acceptos esse gloriosissimos logutrim martyrio coronalorum. Ita eliam apud Ado-
martyres palam est; seque certum inde elogium suum nem positi sunt cum longiori elogio, cujus pars prior
sumpsisse Adonem; atque item ex hoc descripsisse a Nostro ad verbum descripta est, prseterita itltera,
Notkerum, contraxisse Noslrum; paria in versibus quam in Auctariisplene invenies. Aclamartyrii^ mj-
inffa citandis sentit Wandalbertus; verbo, utia est quil Henschenius , ab aucloribus comviscorisignata
ex Rulino et Romano parvo martyrblogoruih senlen- sefipto fuerunt; qum tabie dc vi tyrannorum periisse
tia, Aslerium vel Asltriutn, vel Astyriumh seque ac deplorat AureliusPrudentius Clemens, cuiuSditigehtim
Marinum martyrii glorlamesse consecutum. Id vero, debemus omnem horum marlyrum nolittam. Vi'de ibi
qnia in Eusebio non exprimilur, suspeclum liabet ejus hymnum, et reliqua ad eos martyres spectantia,
THleroontiustomo IV, a pag. 21, et Ruinartius Euse- accuratedigesla. Textum riostrum compiectutitur duo
bium secutus, de solo Marinomeminit inler Selecta, pOstremi Wandalberti versiculi; quid prior velit non
pag. 274. Maneat tantisper sua Asterio palma, vei examino:
sola Rufinifideei vendicata. C QuinasMarcia(Boll,Magta; Quidni,Mdcta?) pidNohas
Quod de Csesariensibus mariyribusprincipib dice- [defenditamore.
bam, flempe, non ex Hieronymianis, sed aliunde ac- Hiset Emithefius,Cbelidoniusalque Marinus,
id
ceptos, de Calagurritanis etiam intellexi: nam licet Asteriusquemicanteffusosanguineclari.
AUCTARIA.
TORKACEN. deficit iit ea parle elogii, quse Astefium lonitp sequebantur intuitu. > Per ordtium ihtellige
langit, omitfens haec verba, cumque sequens, usque sudafium. Sequitur: < Irt cceiioliio Monasteriolo,
ad martyr accepit. An quod codicis descriplor marly- sancti Winnochi abbatis. > ldeni esi qul sUpfa"Win-
rem non credideril? walocus. Denique : < Item Maurini episcopi et mar
ANTUERP.-MAJ. magis muiilus esl, Ha legit: < Na- tyris; • alibi ignoli.
tale sanclorum inarlyrum Enulherii et Theteddriii in HAGENOYEN. tanluni non purus, duabus annuntia-
Hispania, qrii priinum apud Legionensem Galliseci- tionibus hanc solam raediam inlerjicit: < Eoderil die,
vitalem milites, exurgente procella perseciitionis, Kunegundis imperatricis. >
pro confessione nominis Christi plurimis affliclitor- YICTORIN. et REC SUEC., sigiiatus nuin. 130:
meiiiis, Calagurrim perducti atque ibi martyi io co- < Item Simplicii papse, qui seditRomse anhps x*. Hic
ronali sunt. Apul Csesaream Palestirise , sanclorum civilalis ConsiantinOpolitanaeepiscopum . et Petrtitn
martyrum Maurini militiset Aslerii senatoris sub per- O Alexaiidrinum episcopum Eulychianos aanThavil. •
secutione Valeriani. • Plura vide die prsecedenli.
. PDLSANEN. et LOVANIEN. de martyribus Hispanis VATICAN., num_. S949: < Beneventi, sanctae Ar-
haec solum ponunt: < Eodem die, sancldrum Eme- tbellays virginis : • Codex Pleschoniensis scribit
therii et Celedonii. • Puri sunt in aliis. Athelais.
CENTULEN. : < In Africa, sancloruin Gaioli, Felicis, Editio LUBECO-COL. ila incipit: < Ordiriatio pon-
Nicefori etClaudiani. InBritannia inlnori, depositio tificatus sancti Annonis, archiepiscopi Cdloriierisis
saiicti Wigualoci abbalis. > Vgit de Winwatocoaut Agrippinseet confessoris. Apud CaesareairiPala3s'tinse,
Wimeatoeo. sanctoruin martyrum Marini inililis, civis Hieroso-
BRUXELL. in Marino et Asterio tanturo modice in- lytnoruin el Aslirii senatoris Romanse urbis. Quo-
terpolatus, deCalagurritanis marlyfibusea ex Adone rum... Fodem die in Hispaniis, natale sarictoruiri
restituil, quseabUsuardo prseterita dixiuius, sic euim Eriticherii et Celedonii martyrum... Eodem die, san-
post coronati sunt, subjungit: > Quorum capita cum ctae Kunegundis imperatricis, qusefuit filiaPalalirii
lictor incideret, miraculum populis naagnuni appa- conntis Rheui, et copulala sanclo Henrico impera-
ruit. Nam unius annulus oraf iumque alierius, nube tori, qui ambo virgines fuerunt, etvirginitatem usque
susceptum et in ccelos evectum esl. Yiderunt hsec ad finem vitse servaverunt, et incivitate Babembur-
oranes qui aderant, el us^uequo acies oculorum in- gensi pariter sepulti requiescunt. >
lendere poluit, fulgorem auri candoreinque linlei at- GREVEN. : i Fclicis et Justi, Fortunati, Floriani,
 818 USUARDI MONACHI 816
Donati, Paulae, Gaioli, Julii, Casti, Soli, Marcise, A italicis ex Adone subdit: < Scriptum est in Hisloria
Hierptis, Antigoni, Januarii, Tutillae, Gabiani, Qui- ecclesiastica; > Et post elogium secundum: < Scribit
rioli. Itein Winwaloci abbatis et confessoris, secun- hsecAurelianus[Ado,Aurehus] Clemensinlibro coro-
dum alios die prsecedenli. Cunegundis virginis im- natorum [Ado, coronarum]. lnBlandinio monasterio,
peratricis, filiaePalalini comitis Rheni. Haeccumviro Winwaloci abbatis. • Ttein typis minutioribus: < Ca-
suo sancto Henrico, htijus nominis imperatore pri- luppani presbyleri et eremilse. Item Bambergse, Cu-
mo, in virginitate Cbrislo serviens, plena openbus negundis yirginis imperatricis.... > ul Greven. su-
boms quievtt in pace. llem, Eufenisssereginse. > In- In aliis edilionibus, pro Aurelianus, melius scri-
<
ter Prsetermissosut ignota ponitur. Apud Coloniain Sra. UAuretius. < In Blandinio, etc, Babenbergae,san-
Agrippinam, ordinatio episcopatus sancli Annonis ctae Cunegundis virginis. Die tertia, sanctorum mar-
archiepiscopi et coufessoris. > tyrum Eutropii et comitalus ipsius, Cleonici el Ba-
MOLAN. , post clogium Marini et Asterii lilieris silisci. >
IV Non. Die i.
Romsevia Appia, nalalis beali Lucii papae et martyris, qm persecutione Valcriani et Galieni, ob fidem
Chrisli exitio retegalus el postmodum divino nulu ad ecclesiam suam redire permissus, martyrium capitis
obtruncatione complevil. Item Romaevia Appia, sanctorum martyrum nongentorum , qui sunt positi in
cimiterio ad sanctam Cseciliam. Eodem die, sancti Caii palatini in mare mersi.
NOTJE.
lla Praten., Herimen., Tornaeen., Rosioeyd., Pul- fi discrepant, quod Caio palatino adjungant socios
san., Greven. el Molan. Codices alii quatuor An- xxvn. ut dicemus in Auclariis.
tuerp., Max.-Lubec, Munerat. et Belims in eo sohim
VARIANTES LECTIQJSES.
Vixquidquarapraebentobservatione dignum: nam vitia sunt, quorum aliqua ex codicum puriorum
eemeterio,ctmiletio, eatmiterio; Ceciliam,Gaii, Gagi, auctoritate et hic et alibi sequimur. Rosweyd. pro
Apia, vel sseculi, quod codices redolent vel librarii occcc, male scripsit ocloginta.
OBSERVATIONES.
Textus totus, ut jatet, ex odone sumptus est, Alia non minor difficultas Florentinium exercet,
cum liac sola differenlia, quod Lucti elogiuin in latcr- nempe an Julius in Hieronymianis codicibus pro
culo nostro, media ex parle imminutum sit. Quscau- Lucto non sil positus, aut in Romano parvo et
tem Usuardus praetermisit, infra iti Auctariis sup- nostris Lueius pro Julio. Verum ea in Actis hodie
illi Romani salis quoque explanala sunt, et Julius ille episcopus
plebuntur. CaetfirumLucius, et nongenti sunt: Lucii a Lucio et Julio Romanis Pontificibus segregatus,
martyres, in Romano parvo prius posili
ptpm el matlytis. Et matlytum Cmciliam. ncccc, qui sunl servata Julio papw, non martyri sed confessori, pro-
positi in ccemetetio ad sanctam Adonis pria die xn Aprilis, ut proprio loco patebit. Sensit
eiogium ex notis pontificum Romanorum labulis forlasse diflicultatem, sed non recte solvit Rabanus,
coaluit, in quo plura sunt ab eruditis non continuo dum hoc die signat Julium episcopum; sequenti
admitlenda. Controversa omnia complanare non r Lucium papam et martyrem. Notkerus Adonem
potuit Henschenius; alia ex S. Cypriani litteris in- prsehabuit. Et vero Lucium et Julium pontifices clare
quiruntetdissolvereconanturdoctisstmi recentiores, olim dislinxerat anliquissimum Kalendarium Buche-
iiiler quos Pagius satis fuse de Lucio disserit ad rianum, dum itlum non iv sed HI Nonas Marlii, in
annum Christi CCLII,a num. 14, et brevius Tillemon- Callisti; hunc, pridie Idus Aprilis, in via Aurelia
tius tomo IV, pag. 18. Ad textum nostrum, redimus. coltocaverat. Superest Wandalbertus, qui cum no-
Caius et quidein Palalinus ex aliquo Hieronymiano slris de vero Lucii marlyrio non dubitat, sed pro
apographo derivatus est, quamvis dubium relinqua- riongenlis solum octingentos substituit. Henschenius
lur, utrum Palatinus, proprium martyris nomen dici aulem, lametsi variant Hieronymiana, numerandos
uon debeat. Quis viginti seplem alios, nonnullis censet nongentos et decem; non habeo ego unde
codicibus Usuardinis adjecent, nemo facile divina- quid probabilius definiara. Interim ut ut dubia sit rei
veril. veritas, de Usuardini textus simplicitate abunde
Aliam rerum faciem aut potius nominum seriem constat. Habe modo prsefati Wandalberti metrictim
exhibent Acta, ubi ex verosimiliori cedicum Lucensis encomium
et Blumiani lectione, Caius ille Palatinus, sive unus
sit, sive geminus, longse martyrum cohortis antesig- Luciushiac papapretiosamorte quaternis,
nanusslatuitur; socii aulem itli xxvn, non cum illo, Martyrumoctingentorum(Mo/an.m margine, Martyrio
sed cum Julio episcopo, Roto, et aliis conjungunlur. et nongentorum)turba optimafulgct.
AUCTARIA.
ANTUERP. et MAX.-LUBEC, MCNERAT. et BELIN.ld D lerea de Lucio textui inserunt: < Qui post bealum
sohim textui puro subnectunt, quod supra insinua- Petrum xxin. >
vimus; nimirum: <Et aliorum viginli septem. > ULLTRAJ. , LEYDEN. , LAT., ALBERGEN. et DAMC
Habes alios similer infra. idem et hi habent de Lucio, et post complevit,ex
ASTOERP.-MAJ. DeLucio, post complevit, ex Ado- Adone reslituunt, quseabUsuardo prseterita superius
ne inserit: < Positus est autem via Apia ad S. Six- diximus. Sic legunt: Hic constttuit, quod duo pre-
tum. Sedit aulem in episcopatu annos tres, menses sbyteri et duo diaconi in omni loco episcopum non
tres, dies tres. > Reliqua textus pura sunt. Sequitur: desererent, propter ecclesiasticum testimonium. >
t Nicfaomedia,passio sancli Adriani cum aliis xxm. Item, post in mare metsi: < Et aliorum xxvu Nico-
Cujus corpus Romam est translatum atqtte sepullum mediae,natale sancti Adriani cum aliis viginti tribtis.
vi Idus Septembris, ubi et passio notata est. i Vide Cujus corpus Romseest Iranslatum et sepulitnn vi.
eo die. Cseterum «n Hieronymianis hoc etiam die Idus Septembris > [ALBERGEN. mate leait Decem-
ponitur. bris].
ANT«ERP.-MAX.,LOVANIEN.,LEYDEN.,BELG. et edit. CENTULEN. Hodie solum habet: < Romae,sancti
UITRAJ.-BELG. idem in finc habctit de xxvn. Al prae- Julii episcopi «l confessoris. •
817 MARTYROLOGIUM— MENS. MART. 818
BRUXELLEN. tertio loco : < t»pud Nicomediani, A dies in Ecclesia cetebrior habetur. Treveris, sancti
natale beati Adriani cum aliis xxni, qui omnes sub Basini episcopi el confessoris. Apud Pragam civi-
DiocletianOj post mnfta supplicia crucifragio [vult tatem Bohemiae, translatio sancti Wenzeslai ducis et
dicete crunfragioj /nartyrium consummarunt. Ipso martyris. ltem translatio sanctorum martyrum Fe-
die, passio ssncti Gagii Palalini, in mare mersi et liciis et Adaucti; scilicet capita eorum nunc Coloniae
aliorum xxvn. > habentur in ecclesia sanctorum apostolorum. >
HAGENOVEN., mverso ferme ordine, incipit a non- GREVEN. : < Cum hoc Gaio feruntur passi et alii
gentis martynbus. Secundo loco de Caio cum sociis. xxvn. Nicomediae,passio, vel ut aliis placet, elevatio
Tertiode Lncio, cui auctarium idem adjicit, quod Adriani martyris, Gregorii, Julii cum aliis XXXIII,
supra relullmus. Tttm : < Apud Nicomediara, passio quorum solennior celebritas habetur vi Idus Septem-
sancll Adriani, martyris et mililis cum aliis xxm. bris, quando Romse beatus Adrianus est sepuitus.
Qui Adrianus a matre propria et uxore ad martyrium Basini archiepiscopi Treverensis et confessoris.
instigatus est. Qui omnes post multa supplicia car- Apud Pragam... Apud Coloniam Agrippinam, trans-
ceris et famis, martyrium crurifragio, sub Diocle- latio capitum, sanctorum Felicis et Adaucti. lo
tiano Augusto consummaverunt. Decurrentibus ali- Hibernia, sancti Moggrudonisepiscopietconfessoris, >
quibus annis, vi Idus Septembris, corpus beati hactenus igncti. «Itemsanctae memoriseBosonis pre-
Adriani Romsetranslatum est. Eadem die translatio sbyteri et confessoris, Prioris majoris Cartusise,
sancli Wentzeselay ducis Boemorum, martyris.i post Brunonem xvi magnse sanctitatis viri. Qui ex
AQUICINCT. addit de Lucio ut supra. Quod autem casu sedificii collisum hominein et defunctum, ora-
scribat cum codice Victorino, tres Diaconi, vel JJ tione resuscitavit. Herbse etiam, supra tumulum
Diacones, pro duo, pulo librarii vitio factum, uti et ejus excrescentes, multis prsestiterunt et prsestanl,
quod solus Aquicinclinus ponat ducewtorum pro non- Domino glorificante sanctum suum, optatse sanitatis
gentorum et Agiipro Cait. medelam. > In indice Prseterraissorum dicitur, nul-
Codex D. LE MARE,signatus C, qui fuit PP. Fran- lum ei cultum, aut venerationem in ipsa Cartusti
ciscanorum : <Item Agape virginis, Gorgonii, Firmi.i exhiberi.
Unde hi tres hic hodie intrusi sint, nescio, patebit MOLAN. : < Et aliorum xxvn Nicomedise, sanctl
postea, speclare ad x Martii. Adriani cum aliis xxm. Cujus corpus Romse transla-
UGHELLIAN. et ALTEMPS. Addunt ut supra de Caio, tum est atque sepultum vi Idus Septembris; ubiet
et aliorum xxvn. ejus passio notala est. Treberis, sancti Basini epi-
Edilio LUBECO-COU de Lucio, prseter jam dicta scopi. > In editionibus aliis, additur: < Diequarta,
adhuc inserit, < Qui post beatum Pctrum xxiu per- sancti patris Gerasini, qui fuit in Jordane. > Melius
secutione, etc > De Caio ut jant ssepe. < Nicomedise, scriberet Gerasimi, qui non ad hunc, sed ad sequen-
natale sancti Adriani cum aliis triginta tribus. Qui lem diem pertinet. In fine : < Ipso die, elevatio
orones post mulla supplicia marlyrium suum consum- corporis beati Adriani martyris. > Nempe dum reli-
maverunt sub Dioctetiano Auguslo. Decurrentibus quiseejus dicuntur in Belgium translatse, et novissi-
autem aliquot annis, corpus beati Adriani Romse est mc anno MCXad Gerardi Montem, Flandrise oppidum
translatum et sepullum vi Idus Seplembris, quse collocatse, ut fusius suo loco erit exarainandum.
ill Non. Die 5.
Apud Antiochiam, natalis beati Focse martyris , qui post multas, quas pro nomine Redemptoris est
p&ssus,injurias, qualiter de antiquo illo serpente triumphaverit, hodieque populis declaratur. Ipso die
passio sancli Eusebii palatini et aliorum novem martyrum.
WTJE.
Rara codicum prope omniura coneorcia: Praten., C Max., titraject., Lovanien., Leyden., Alberg., Da-
Herinien.,Totnacen.,Pulsati.,Anluerp.,Max.-Lubec., nic. elEdit. Ulttaject. Belg.
MuneraK. Belin,, Greven. et Molan. Adde Antuerp,-
VARIANTES LECTIONES.
Foeae legunt codices omnes, et sic inlaclum reli- ctaratur. Allera: Hodie populi concursu decLatant.
qui. Passus est, pro ett passus, nihil in texlu immu- Editionem maximam Lubecanam scatere errorlbus
tat. Hodiequepopulis, vcra Usuardi leclio est: multi typographicis, dictum est alibi non semel; eos inter
codices liabent simpliciler hodie populis; Greven. et connumerandum pulo, quod hodie pro Foca legat
Molan., Hodic qttoque. Bclhio phrasim variarc libuit. Saccc. Plerumque mihi satis est hujusmodi lapsus
Prima ejus edilio ponit: Hodie populis eoncursu de- generatim indicare.
OBSERVATIONES.
Agit hac die Usuardtis fere ul praecedenti; Phocm (Africano). Sed Phocam Synopensem episcopum hic
elogium ex Adonedimidialnm exltibet : de Eusebio, cum Antiocheno hodierno confundi, verosimile est:
quod brevior sit sentcnlia, suam facit, neglecta voce vide liic Henschenium etquse dicturi sumus xivJulii.
ilem, addita, passio. De ulroque meminit Rom. par- Eusebio Palatino octo duntaxat socios tribui* Rom.
vum, ex quo ibnte semper hauril Viennensis roarly- . parvum, forte errore librarii; correctius apogra-
rologus, quiPhocse elogium ex Gregorio Turonensi phum Adonem babuisse necesse' est. Sttnt et hodie
decerpsit, ul in Aclis manifeslum est. Phocas etiara D Eusebii apud Hieronymuro, sunt et Palalini, pro
aliquis et quidem Antiochenusmemoratur in apo- sanctis positi in altera classe martyrum Africano-
graphis Hieronymianis, ubi et pro Vitgine sumptus rum. Magisne Eusebio hac die, quam Caio hestema,
et sanclm, Focm et Focatis inflectilur. lnde, an conveniat ea Patatini appellatio, aliorum esto judi-
aliunde acceperit auctor Rom. parvi, non ausim pro cium. Certe Notkerus non male sensum Rom. parvi
certo affirmare, quamvis in partem negativam magis asseculus videlur, dum Patatinum ab Eusebio distin-
incliner, ob raliones alibi productas. Qui plura desi- guit, legilque : Eusebii et Patatini et aliorum vm.
derat, adeat Florentiniuin. Non omiserim tamen, lnterim m Actis, Palatinus aller, Petrus, Rusticus,
quod inler Auctaria erit repelendum, codiccm ve- Herebus, Mare etalii novem anonymi, lanquam co-
tustissimum Centulensem, Phocse ascribere titulum horlis ejusdem pugiles numerantur. Plura in oam
episcopi, hoc modo : /n Anliochia, natalis sancti rem disquirere, aut afferre in medium supersedeo,
fhm tfittopi tt mrtyni, i«(» j'«rfw Af^am cura ab Henscljenip et Florentinip ea dilifeutia
 819 USUARDI MONACHl 820
discussa sint, qiisein hujusmodi obscuris et implexis A nenatorum, de quibus Greg. Turon. de gloria Mar-
oominnm cpmbinationibus adhiberi pxwsil. Nobis tyruro, lib. i, cap. »9, et e* eo Adonis elogium mc-
sufficiat Usuardi simplicitatem exhibuUse, quem ita roinit :
Scripsisse, ul in Adone repererat, in confesso esse
existHiio. Liceat hic attexere Wandalberti versus de Ternas martjr babet uteritorumBomiaePhocas;.
S. Phoca, quibus altudit ad curationes morsuum ve- Sanguinequi mortemvicit, virtute draconem.
AUCTARIA.
, ABIUERP.-MAJ. textum in prima annuntialione sic ittventum est. Hic qualiter de hosle antiquo tritim-
cwiti;abit: < Apud Anliochiain, passio sancti Focae phavit, hodie populis- ad landem Dei declaralur. >
martyris. >Il«ra ipso die sancti Eusebii Pala- De Eusebio pHre.
IJRJ. ete. AopicracT. tn finesubdit: < Suessionis depesiiio
in
ROSWEV»., prima satis purus, akeram ampliavit sancti Dransii episcopi et confessoris. >
. baemiodo : < ipspdie, passio sancli Eusebii et Pala- • MARCHIAN.
fragmentum : pro aliorum novem, lcgit
tjpi et aliorunt xi <
maflyrum. Melius legeret cum undecim, ut supra.
KplWo; <et aliorum octo martyrrim. >Suspicor lits- MATRIC.-CARTHPS.-ULTRAJ. : <Phocae martyris in-
teras niimeiales Cuissetranspositas. clyti sub Trajano. >
CBNTULEN. jam dix;mus ila hodie seribere : In < ALTEMPS. : < Sancti Kyriani, pro Kerani; > vo-
Astiooliia, sancti Focse eoiscopi et marlyris, sub catur iiv-ActisKieranus.
ju&ce Attcano. > "
j, Editio LBBECOI-COI,. textni superaddil : < In Hi-
ftwMBLLEN.textum interpolaluni<ex Adone, ma- bernia, sattcti Kerant episcopi et confessoris. >
gisi extendil: <Apud Antiocbiam, passio sancti Focse, GREVEN. : < in 4ft*iea;Adriani, Euvolk Item Viclo-
SOtii toeati Eqsehii martyris, magnornm miraculo- ris, PamphiR, Siri, Satornini, Pelri. > Sejtnnctr sfint
r-wtt faetaJtis. Qui post roullas, quas pro nomine a sociis, e.t ferme pro arbitrio efformali. < In Biber-
dwritHtpassus est, injurias, quaiiler de antiqtio ser- nia, Kerani episcopi et confessoris. Heldseabbatis, 1
pente triumphaverit, hodie declaratur populis. Deni- potius <Hildaeabbatissse, >qnse ad xxv Augusli remit-
qjDSisi in qiuempiam coluber stringens, morsum titur. < Terentian» ac qutnque filiorum conversi». >
v^seui difiiiderit^statim qui percussus est, ut januaro De ea nihil alibi legilur. < Tbeophili episcopi Caesa-
basittea? Focse nrartyris, credens aitigerit, evacuata rese, quse pritts Turris Slratonis dicebattrr; qui, ut
viflttwteveueni salvatur. Ipso die, sancli Eusebii pa- .sanctus Hieronymus libro de Yiris illuslribns tesla-
latiai, et aiiorura novem martyrum pro Cltrislo de- tur, sub Severo prineipe, sapiemia, et sanetitale
collntorunt. Suessionis, sancti Drausii episcopi el conspicuus emicuit. Translatio sanetse Landradae
confesseris. > Yideri polest disseptatiogallica, in- virginis. > Hoc an alio die ea translatio aeciderit,
stwia. Ephemeridibus Trivortianis roense Junio anni dicetur ad diem vm Jnlii, quo Acta remiltunt.
meext, quse ad sancti Drausii ve) Dtaucini cuttum MOLAN. : < Ipso die, depositio saneli Drausii epi-
spectau scopi et confessoris. > Additur'minori charactere
. lttAOBNOVEN. novum Phocae etogtum proprio. fere Suessionensi». Tum : < Theophili episcop* Csesa-
marte eoncinnavit, his verbis : < Apud Antiochianv, rese, clc, >ex Greveno. In aliis editionibus, sie le-
natale beati Focse martyris, qui suspensus est ungu- git: < Suessionis, sancli Drausii, episcopi et confes-
lisjqnevlaceratus. Post hoc in ignem est missus per G soris. > Rursus lypis minoribns : < CaesareayPa»
14^ luwafy ubi Deuju laudavii, et illaesus ab igne lesliw*, sancti Adriaoi luartyris.. Qui die fes.lp>q/uo
exivit. Deinde in furno calefacto per triduum est natalia fortunae Csesareen.siuni (sjc enjm piil.abalu.r).
posiiras,tibi-pfans exspiravf», et corpus ejus inusrtrm celebrari'solerit, ieoni pritritim aif discerpeiidiim pro-
et inlegrum, et odore optimo plenum post tres dies jectus futt, dd*diE!giaidio.estjwgulaM!H8iM»
jPrirfte iVon. " Die 6. .
. Nico.Hiedte, natalis.sanctorum Victoxis el Victorini r qui per trieuBtum ctw<<Chtud^no <n>Hafmmate
ejus, tormentis multis aullEtJet retrusi in carcerem, ibidem vttee suse cirwunt iittpleverum).Cffiftite-TPreto,,
Juliani loci incolas fariiosissimus habetur. r •.
depositio episcopi, qui apud ejusdem
NOT^.
Consenlumt denuo Praten., Hertmen.; Tornacen., Antuetp.-Max., Ulttaject., Leyd., Lovan., Albetg.,
Rosweyd., Putsanen., Antuerpien., Max.-Lubec, Mu- Danic, et Edit. Eltraj.-Belg.
nerat.,Belin., Gteveri., Molan. et mediaenotsecodices
VARIANTES LECTIONES.
Munerati halluciiiaiio est, Victoris, Vitatis, Viclo- D ptevtrnnt cursum. Banic. omittit sum. Citata in Gre-
rini. Et sic in Pulsanen. iriennio pro per triennium, veno,error lypographi esl; idem fortasse dicendum
Claudio pro Claudiano, Balsa pro Bassa. Turpius in de Tolletoapud Belinum: Quidni el habebatur pro ha-
Danico, C/«ro dhtcono. Scribit solus Betinus ui»or« belur apud eumdem Grevenum, qui forte iiaseriplnni
su.a. Legnnt aliqui cursum vkm snm, alii vitm sumim- invenit in codice Rosweydino vel potius ei simili ?
OBSERVATIONES.
Nicomedim Victorem el Victorinutn omnia edita ret, in aliquo Bedse ipsiHS hianiiscriplp repeiiri po-
Martyroloqia hac die tribuunt, inquit Florentinius. luisse elogium, quod in Adone legitiir. Cogor dis
Poierat saltem Rabanum excipere. Adoiiein, ut ssepe sentire, nam cum Rabanus, Bedam diligeiiier expt-
monui, passim et hic describunl Usuardus et Notke- lare soiilus, horqm nuHtim hodie posueri.l, cotise-
rus, sic tamen ut ei stepe sanctos aliquos superad- quens esse videlur, til "Adortisoli iribiienittim sit,
dant; Ado Rom. parvum presse sequitur, ubi sic qtiodcunque de quatuor martyribus Nicoroediensi-
reperit: Nicomedim, Victortset Viclorini, qui in car- btis in lexlu nostro consignatum est. Certc eos in
cerecursum vitm impleverunt; unde nihil miriim, Romano parvo non invenit, nec eos omissiirus crat
si in his omnibus Viclor et Victorinus, uti in pluri- litijus auctor, si allerum prse oculis habuisset. Wan-
bus recenlioribus, inveniantur. At unde Claudianus dalbertus solos duos priores laudal, dum scribit :
et Bassa his adjuncti sunt? Suspicalus est Hensche- Victoriuuspyatpridie Viclorque,retrusi
nius, dum Bedam genuinum tomo II Martii praeflge- Carcere,qui celso penetrarunt astra volatu.
821 MARTYROLOGIUM— MENS. MART. 822
Utrum vero nuda duorum posteriorum martyrum ,A Martii, nt ibi in Commenlario prsevio fusius explicat
nomina, ex Hieronymiano aliquo acceperit Viennen- Papebrocbius, innuens, notatum olim obitus diem
sis, non salis perspicio, uisi apographum habuerit postridie Nonas, mutatum fortasse in pridie Nonas.
simile Anluerpicnsi, quod unicum de Claudiano et Satis verosimile est, sancli hujus notitiam ab
Bassa, post Victorem et Viclorinum meroinit. Solus Usuardo ex Hispanra cum multis-aliis to-Galliam
Usuardus Julianum adjecit, antiquioribus incogni- allatam, certe ab ipso boc die signatum, codkum
tum. Proprius dies videtur esse, non hic, sed vm consensus dubitare npn sinit.
ATJCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. textumpro suo arbilrio mutasse episcopi et confessoris. > Anrectedicatur episcopus,
videlur; ita scribit: < Nichomedia, natale sanctorum io Actis discussum invenies. < Melis, sanoti Grode-
martyrum Victoris et Victorini, tempore Claudii gandi episcopi et confessoris. In monte Carmelo,
imperatoris. Civitate Toleto, deposilio sancli Juliani beati Cirilli presbylerf et confessoris, cui Deus,
antislitis, qui apud ejitsdeih toci incolas, pro excel- tamqttam fideli amico, de futuro statu mundi, multa
lenti sanctitatis merito, famosissiinus habetur. > in aurem revelavit. Treveris, ssincli Quiriaci pre-
CENTUL.< Niebomedise, sanclorum Victoris et sbyteri et confessoris. Ipso die, Frindolini abbalis
Victorini martyrum. • Nihil praeterea. et confessoris. Keneburgse vrrginis. Victorise ma-
BRUXELLEN. m prima annuntiatione non nlhil in- tronae. > De hac nihil reperio. < In Gandavo, sanctse
terpolatus, ita habet secundo loco: < Civitate Tho- memorise Coletse monialis, Clarissarum reformatri-
leto, deposilio sancti Juliani episcopi, qui apud ib cis primse. >
ejusdem loci incolas, pro excellentts sanctilalis me- MOLAN.sua ex Greveno accepit; agit dc Cyrillo,
nto veneratur. i Qttiriaco, Grodegando, Fridolino et Coleta, Unahsec
HAGENOTEN. in marlyribus Nicomediensibus Bruxel- diversitas in Cyrillo, quod i(a scribat: < lu monle
lensi minus purus est. De Juliano, texlum sequitur, Carmelo, beati Cyrilli presbyteri, Carmeli ereroicolse
sed subjicit: < Hunc Juliahum quitfam.Invocare so- perdevoti. Cui Dens, etc. > In aliis editionibus de
lent, pro bono hospitio de nocte habendo. i Mirum, Cyrillo et Quiriaco eadem repetit. Tum : < Seckingi,
si auctor hujus Martyrologii Julianos non confuderit; depositio Fridolini abbatis et confessorfs. Dre sex-
certe nielius et reclius quadrare videretur ea invo- ta , sanclorum quadraginla dnorum martyrum,
catio < pro bono hospitio de nocie habendo, • Zeno- recenter inventorum in Ammorio. > Dein cbarac-
doeho illi Juliano, qui rx Januarii commeraoratur. tere minori; < Gandavi, obitus sanclse memorise
Sequilur : < In Sec6nia,sanctiTrydelini,vel Fryde- Coletae de Corbeia, anno MCCCCXLVII, qtree instituit
lini confessoris. • Fridotinum indicare voluit, nisi Clarissas Coletanas. Metis, sancti GrodegarraT archi-
vehemeirter faffor, abbatem illuni Seciiriganum in episcopi elconfessoris. i
Germania, de quo in Actis hac die. Non abs re erit hic subnectere quod inter obser-
AQUICINCT. pro Claudiano scribit Claiidio, pro vationes mss. superhls cilatas, scriptum reliquit
Juliani, Vigitiani. Rosweydus, ad itanc diem vi Martii. Prsemittitur
ALTEMPS. : < In Britannia, depositio sancti Bat- textus Romani hodierni : < In Cypro, S. Cononis
teri [Acta legunt BaltheriJ presbyteri et confessOris. martyris, qui sub Decio imperatore, pedtbus clavis
Burgo monasterio, sanctarum Kyneburgse, Kynes- ' conflxis, arite currum jussus currere, iri geritfa pro-
withae el Tiblse. • Acta babent Tibbm vel Tilbm. « cumbens, in oratione reddidit spiritum. > SetTtiitur
REUENS.ecclesiae sanclorum Tiiuolhei et Apol- Baronii Notatio : < Coriohis : de eo eliam Grseci
linaris : < Toleto civilate, depositio beatissimi Ju- in Menologia hac die aguttt, quem Nazareth oriun-
liani, episcopi et confessoris. » dum, prseclaris cerlaminibus pro Christo susceptis,
ABDINCHOFFEN. : < Treberis, sancti Quiriaci pre- irobHiitatumferunt, dum brevi eompendio martyrium
sbyleri. » ejus describunt. >
Editio LUBECO-COL. post textum subdit: r Treveris, Tria hic animadvertenda- stiftW,inquit R09W«y-
sancti Quiriaei presbyteri et confessoris. Eodem die, dns.
sancti Cyrilli presbyteri et confessoris, Ordinis Car- 1. Quomodo Baronius Cononem' hunc ponat yr
melitarum. Ipso die, beati Fridolini abbairs et con- Marlii , dicatque etiam hac die in Menelogio
fessoris. Item, sancti Baldredi confessoris. > Idem de eo agi , cuni Menologium eurit hatoeat vm
estcum Balthero, de quo supra. Martii.
•
GREVEN. < In Nicopoli, sanctorum Papise^ Ale- i. In Menologio videntnr dieff perturbati, nanv
xandri et Jocundi. Nicbomedise, sanctorum Satur- MenseaCononem habent v Martif(et ila etiam Acta
nini, Cassi, Victoris, cum aliis duobus Papia et posuerunt).
Nicephoro. > Solita apud Grevenum confusio, dum 3. Quomodo Baronius- eum 1in Cypro: ponit, cum
martyres accipit ex apographis Hieronymianis. Menaeahabeant, eum passum Mandae,urbeParoplii»-
< Apud Terdonam, passio sancti Marciani episcopi liae? Sed Baronio imposuit vitiosa Menologri lectio
et martyris, sub Adriano imperatore, qui educlus vn Martii, quse ita babet: < Sv Cononis TO*xmpiau
de carcere, cum post candenles laminas ferreas D ex Nazareth Gallilaese. Hic sub DeciP' imperatOTe
capiti impositas, permansisset illsesus, capitis eb- propter Chrislianse lidei confessionem, fei*reis clavis
trtincatione marlyrium complevit. Item, sanciorum conlixis pedibus, anle currunt" jussus ctwrere, in
DiOdori, Claudiani, Carisii, Margoli. > Aliud hoc est genua procumbens el orans, spiritum Ghristo Do-
Hieronym. fragroenturo, non salis recle dispositum. mino reddidit. > Legendum enim ibi, T«S-xu»r/joO,
< Victoris martyris Mosovensis. > Voluil dicere id est Horlnlani. Quare ita videtur Martyrologii
Mosomensis,in Gallia Belgica, de quo vide Praeler- Romani texlus reformandus. < Mandm urbe- Pam-
missos el ixFebruarii inAclis. < In Scolia, Baldredi vhilim sancti Cononis HorCutani mattyrut. »
~~
Nonis. Bre 7.
In Mauritania civitale Tuburbitanortim , natalis sanctarum martyrum Perpetuae et Felicifalis, et cuin
eis Revocali, Saturnini et Secundoli, ouorum ultimus in carcere ouievit, reliqot omnes ad bestiassunt
tradili sub Severo principe.
NOTiE
Texlus simplicitas sumitur ex Praten., Herinien., Tornacen., Anluerp.-maj., Rosweyd., Putsanen.,
Antuejrp.,Max-Lubec, Greven. et Molan.
823 USUARDI MONACHI 824
VARIANTES LECTIONES.
ln tribus primis codicibus milise. Antuerp.- A llem, sanctorum pro sanctarum, uti etiam legitur
Maj. pro natalis scribit passio. Pulsanen. male le- in Pulsanen., Antuerp., Max.-Lubec. etMolano. Pul-
git Turbitanorum, ut habent apographa Hieronym., sanen. socios transposnit, hoc modo: el cum eis Sa-
Greven. et Motan. in prima editione legunt Tiburbi- lurnini et Revocali et Secundoli; sic traditi sunt pro
tanorum, quod hic in poslerioribus non melius cor- sunt traditi. In Antuerp. vero et Max.-Lubec. reliqui
rexit per Thuburbitanorum. Sic utraque Greveni autem, pro reliqui o-.mies.
edilio perperam posuit Mauricania pro Mauritania.
OBSERVATIONES.
Una Martyrologorum antiquorum omnium con- hi in Hieronymianis apographis varie positi et con-
cors senlentia est, Perpetum et Feticitatis agonem fusi, a Beda ac proinde a Rabano prsetermissi sunt.
gloriosissimum, et tota Ecclesia celebratissimum, Nihilo plus dicif Romanura parvum; sola Perpetuae
hoc die complelum esse, quidquid etiam pridie in et Felicitatis nomina exprimens, non Carlhagine,
Hieronymianis apographis recenseantur ; cujus re- ut rectius a Beda legilur, sed, ln Mauritania civiiate
petitse posilionis causam, nonsatis explicat Floren- Tuburbilanorum. Romani parvi vestigiisinsistit Ailo,
tinius. Harttm vere Ghrislianarum heroidum quam trestamen socios ex Aclis, quse etiam Beda viderat,
late fama ab omni aevo dispersa fuerit, oslendit adjungens, quos Usuardus et Notkerus non negli-
Kalendarium Bucherianura, omnium antiqtiissimum, gunt, amisso ubique Saluro, cui secundum prsefala
in quo ex Afrjcanis martyrjbus solse illse et Cypria- Acla priiuus, inter viros, locus tribuendus videre-
nus memoranlur; hic proprio suo nalali die xvm JJ tur, unde manifeste patet solum Adonem Usuardo
Kal. Octobris, istae hoc die Nonis Martii Perpetum prseluxisse, cujus elogii partem primam, fere ad
et Felicitalis, Africce. Prselereo Sacramentaria et verbum transcripsit; Nolkerus, ut solel , tolum
bujusmodi alia; ctim Acta ipsa plane incomparabi- reddidit. Qusestionem de loco martyrii Carthagine,
lia, pretiosissimum sint ecctesiasticre anliquilatis an Tuburbii, discussam habes in commentario nos-
monumenlum, vel ipsis a catholicis id fateri coaclis : tro prsevio, apud Florentinium, et recenlius in prae-
legat qui avitse forlitudinis et catholicse pietatis via Ruinartii admonitione, ac notis Tillemonlii.
speclaciilis delectatur. Thesaurum absf ondituin diu Sitne aulem typographi, an Florentinii ipsius inad-
desideratum, diu frustra conquisilum primus fclici- vertentia, dum pro Turbitanorum Hierpnymi, res-
ler bibliotheca Casinensi eruit V. Cl. Lucas Hols- tituendum ait ex Augustino Tuburbinatorum, dtibi-
tenius, a Possino, inde a majoribus nostris boc die tare facit, quod continuo subdit, insignes martyres
vulgaium, et ab aliis erudilissimis viris certatim Perpetuam et Felicitatem TBBURBITANAS dici; Hquet
novis curis, etiam Oxonise, editum, et observationi- igitur melius, vel saltem minus roale in lexlu scrip-
bus illustratum, quorum cttriosiores notas collegit tum Tuburbitanorum, licet verosimilius sit Tuburbi-
suasque addidit Ruinarlius inter Sincera et germana tanas martyres non has ab Auguslino aliisque inlel-
Acla a pag. 81. Tillemontius vero deductam viiae Iigi, sed Maximam et socias, de quibus agitur xxx
seriem contexuit torao III, a pag. 136. Consulat lec- Julii. Wandalbertus cum Romano parvo et Beda,
tor quaeapud citatos scriplores diligentissime dis- solis duabus feminis epinicion canil:
cussa sunt, dum nos martyrologorum nostrorum
sensa seu vera, seu falsa exponimus. In assignandis NonisFelicitas micatet Perpetua, castam
sociis non una diclorum marlyrologorum est ratio: IQ QuaeChristi vitamfelicimorie dicarunt.
AUCTARIA.
DANIC textui subnectit : < Apud Valeriam ordinis Cisterciensis, in Campania ejusdem deposi-
provinciam , natale sancti Equitii abbatis, cu- tio. Obiit autem anno Doniini MCCLXXIV, vilse suse
jus meminit beatus Gregorius Dialogorum libro quinquagesimo inchoante. > Unde redundantia illa
primo. > depositionis in textu oriatur, non habeo ex qtio col-
Idem habent ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT.,'LEV»EN.,ligam, nisi forte ex textibus variis unus conflatus
LOVAN.et editio ULTRAJ.-BELG., qui praeterea ad- sit; certe de ejus translatione hic non agi manifes-
jungunt : < Eodem die, depositio sancti Thomae tum est. Plura mox sequentur.
confessoris et doctoris : > de quo ALBERG. hoc rno- MUNERAT.Textuipuro adjicit : < Eodem die,
do : < Eodem die, sancti Thomse de Aquino, ordi- depositio beati Thomse confessoris, ordinis Prsedi-
nis Prsedicatorum, eximii doctoris, qui suis scri- calorum, eximii doctoris.
plis et doctrinis plurimum profuit religioni Chri- Edilio LUBECO-COL. addit, ut Bruxellen, die na-
stianse. > talis sui. t Apud Valeriam provinciam, natale sancti
CENTULEN. : < Apud Africam, civilate Tybur- Equicii abbatis, cujus meminil beattis Gregorius
tina, passio SS. Perpetuae ei Felicitatis martyrum, Dialogorum libro primo. Eodem die in Campania,
et*cum eis Revocati, Salyri et Secundoli. > monasterio Fossae novse, natale sancti Thomse de
BRUXELLEN. post principe, subdit in die natalis Aquino , ordinis Praedicalorum , egregii doctoris
ejus, quse ex Adone sumpta sunt. Tuin : < ApudVa- TJ Ecclesise qui suis doclrinis et scriptis plurimuro pro-
lenciam [pro Valeriam] provinciam, Equitii.. Item, fuit religioni Christianse. Ferlur etiam de eodem
deposilio beali Thoinae de Aquino, doctoris sancli doctore, quod innocentiam baptismalem nuinquam
de ordine Prsedicatorum. > violaverat, et virginitatem menlis et corporis usque
HAGENOVEN. mulla hodie comminiscitur de marly- in finem vitse suse servaverat, nec unquam ipso
ribus Tuburbitanis el beatoEquitio, quse.referri non sciente, mortaliter peccaveral. In territorio Mon-
merentur. Accurationis specimen habe, in annunlia- tensi, oppido imperiali quod Werda dicilur supra
tione ultima: < Eodem die, sancti Thomse, docto- litlus Rlieni, natale sancli Willeyci confessoris,
ris egregii et episcopi Cantuariensis, de ordine Prse- presbyteri sancti Swicberli episcopi. > Actum de
djcatorum. > Sic Perpeluam et Felicitatem virgines eo supra n Martii.
vocat, elc. BELINI priroa editio : < Eodem die, sancli
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. Primo loco Thomm de Thomse de Aquino confessoris : >editio altera, < do-
Aquino confessoris. Dein Perpetuse et Felicitali elo- ctoris et confessoris, ordinis Praedicatorum. >
gium lexuit, hic oon describendum. GRE^EN.: < Item sanctorum Silvani, Rogali, Eroi.
STROZZ.et MEDIC,et jam primo loco : < Natale Antiochiae Eoci [vet Leoci] Saturi, Saluini et#alio-
sancti Thomse de Aquino, confessoris, ordinis Prse- rum. i S. Thomse elogium idem fere esl, quod re-
dicalorum deposilio, apudmonasterium Fossae novae. tulimus, cum additione anni pbilus, ut supra eliain
 825 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 82«
positura est. De Willeyco aut Willerico satis dictum A ordinem ingressus est Prsedicatorum, et liiterarum
est. < In provincia Valeria, sancli Equitii abbatis, studiis diligenter intendens, sacrse Thcologise ca -
qui, ut beatus Gregorius primo Dialogorum refert, thedra sublimatus, totum mundum claritate sttse
vitse suse merito apud omnes illic admirabilis scientiae illustravil, et anno MCCLXXIV, vitae vero
Ero
abebatur. Vilis erat valde in vestibus, sed tantus suse quinquagesimo inchoante, diem clausit extre-
eum fervor ad colligendas Deo animas accenderat, mum. > Deleri possunt verba illa, in Tettacina
ut sic monasteriis prseesset, quatenus per ecclesias, Campanim civitate. Minutioribus typis: < In Segen-
per castra, per vicos, per singulorum quoque fi- berge, sancli Volkeri marlyris. Ilem Redemptaevir-
delium domos circumquaque discurreret, et corda ginis, de qua in homil. B. Gregorius. > Haecin aliis
audientium ad amorem patrise coelestis excitaret. > editionibus merito omittitur. Vide indicem Prse-
MOLAN. ex Adonehsec textui subjicit; < die nata- termissorum. In his autem additur : < Die septima,
lis ejus. Qusequedum adhuc servarentur in carfere sacrosanctorum martyruro episcoporum in Cher-
et Felicitas parluriret, omnium sanctorum commi- sone, Basilei, Ephraim, Charitonis, Eugenii et re-
litonum precibus impelralum est ut octavo mense liquorum. > Dein characlere minori : < Csesarese
pareret. Apud Valeriam, > ut supra in Danico, etc. Paleslinse, natalis sancti Eubuli, qui gloriosam pro
< Eodem die, sancti Thomse Aquinatis doctoris et pietate morlem caducsevitse prseponens, post beslia-
confessoris, in Terracina Campanise civitate, mona- rum laniattis, gladio trucidatus fuit : omniaque
slerio Fossaenovse, qui de nobili genere comitum marlyrum cerlamina, suo sangnine poslremus obsi-
Aquinorum daram originem ducens, patre invito, gnavit. In Segenberge, sancti Volkeri martyris.
—
Vmidus. Die8.
In civitate Antinoum, natalis sanctorum Philemonis et Apollonii diaconi, qui tenti el a judice auditi,
cum constanter idolis sacrificare noluissent, perforatis calcaneis per civitatem horribililer tracti, novissime
gladio csesi, martyrium complevernnt. Eodem die apud prsefatam urbem, passio Arriani, Theotici, et
aliorum trium; quos judex submersos in mare necavit, sed obsequio delpbini, corpora eorum littori sunt
restituta. Carlagini, sancti Ponlii diaconi beati Cypriani episcopi, qui usque ad diem passionis illius cura
eo exilium sustinens, egregium volumen vitse et passionis ipsius reliquit, ac clarus passionibus, coronam
viue promeruit.
NOTJE.
Consonant Ptaten., Herinien., Tornacen., Anluerp., B bus accedunt Antuer.-Max., Ulttaj., Leyd., Alberg.,
Max.-Lubec, Munerat., Belin.,Greven., Molan. Qui- Danic, Edit. Ultraj.-Belg. elc. ferme Hagenoyen.
VARIANTESLECTIONES.
In civitate Antineo ponit solus Tornacen., Gre- textu. Muneral. omisit trium. Codd. mediae notse ad
ven., Antynoum. Idem Tornacens. Apollinii, pro delphini, addunt piscis : Antuerp. scribit Kariagini;
Apollonii. Belin. legit diaconotum, ubi probabilius Munerat., Cartagine; Belin., Greren. et Molanus.,
neuler diaconus tuit. Transpositio Greveni et Mo- Carlhagini; cum antiquioribus antiquam praefero
Iani, in sacrificare idolis, pro idolis sacrificare noia- scribendi normam. Sensura invertunt Munerat. et
tu digna non est. Quod aliqui Ydolis scribant, alibi Belinus, legentes Diaconi et beali Cypriani. Minus
diclum est. Antuerp. Max.-Lubec, Belin., Greven., errat ille in passionis illius, hic in passionis ejus.
Molan. et codices alii, pro Arriani scribunt Adriani, Herinien. quod mirere, scribit clari et promeruerunt,
cur Acta Ariani prseferaut, nescio. Sic in• Herinien. quasi de duobus agerelur.
et Munerat. Thetici, in Greven. Teolici melius in
OBSERVATIONES.
Philemonis, Apollonii et aliorum martyrum An- C Titlemontium in Arriano citavimus, cujus articuli
tinoitarum, primo et secundo loco faic consignato- duo i et S legi possunt tomo V, a pag. 360., ubi
rum memoria antiquioribns martyrologis omnibus de hodiernis martyribus agitur ex Ruflno etiam et
aut incognita aut prseterita, debetur soli Usuardo, Palladio, rejectis Actis Usuardinis, quse hunc vm
qui Philemonem Apoltonio roale prseposuit, atque Marlii diem sanctorum certamini non satis recte
ex eorum passione, marlyrii locuni, diem, et alias consecravisse, imo simul omnes male conjunxisse,
circumslantias non satis recte deterrainavit, ut hoc ante ipsum observaverat laudatus Papebrochius,
die accuratius exponil Papebrochius, Acta ex variis apud quem vide cselera. De textus nostri vere Usuar-
mss. Latinis cum textu Grseco collatis illustrans, dmi simplicitate, dubii nihil suboriri polesl in tam
quae eruditi recentiores hodie passim incessunt et singulan codicuro prope omnium concordia.
repudiant, tanquara a Metaphraste ferta et inter- De Pontio sic legit Romanum parvum : Apud
polata. Sintne Metaphraslis opus, alia qusestio est. Carthaginem, sancli Pontiani diaconi, beati Cypriani,
Cselerum ita sentiunt viri illi scrupulosiores ipso qui Dominum semper in passionibus suis glortficans,
Papebrochio, at non tam facile hodie probaturo, coronam vitm promeruit. Hsec Ado tantillum auxit
qirae sub primis studiorum initiis, necdum rerum quse a Notkero descripla sunt. Noster, casu an stu-
islarum adeo peritus, admisit. Quidquid sit, genuina diose nescio, verba illa exclusit, Dominum semper
omnino non esse, satis perspiciet, quicunque ea in passionibus glorificans; quse nihil oberant, quo
conferre voluerit cum narratione Ruflni ex Vitis minus intacta relinquerentur, nisi forte de vero
Patrum cap. non 29, sed 19, pag. 476, a Ruinartio martyrio intelligenda pulaverit, quod subiisse Pon-
excerpla et inter Selecta edita pag. 539; quam Q tium omnino non constat. Hic Cyprianum laudando,
nescio cur majores nostri proferre neglexerint.' sui memoriam posteris reliquit, nam ex ejus libello
Inlerim negari non potest, passionem a Papebrochio de gloriosissimi raartyris Cypriani vita, commen-
illustralam Metapbraste antiquiorem esse, utpote tarium suum deduxit Henschenius, Pontium egre-
quam Usuardus, qui inde elogium suum excerpsit, gie vmdicans a nimitim fastuosis Rigaltii suggil-
videre certo debuit, isque inter omnes antiquos lationibus, ut ibi lector videre poterit, et fusius prc-
niarlyrologos solus, ul dicere coepimus in Observa- bandunt erit ad xtv Seplerobris. Nobis sufliciat,
tionibus desancto Ascla XXIIIJanuarii, quo iiew die Usuardi textum hic etiam genuiuum esse.
 827 USUARDI MONACHI 828
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. In prima deest totum elogium; in A honoratur in monasterio Faueseye [Ramesisej ubi
secunda tantum non ptirus est: In terlia ferroe Ado- el conditus jacet. > Videhsec accuralius discussa in
nianus : < Ap.udCartagjnem, sancti Pontiani diaconi, commealario prsevio ad ejus Aeta. < In Hibernia,
discipuii beati Ctpriani episcopi, qiti usque ad diera, sancli confessoris, etabbalis|unoepisc«pi]Seinavi. >
passionis cjus, cum ipso exilium suslinens, egre- Senanum vocant Acta.
gium volumen vitae et passionis ipsius reliquit alque EDITIOLUBECO.-COL. Textui fere puro, subdit :
Dominum seraper in passionibus suis glorificans, t Eodem die, saaeti Ducnati [Dulhaci] episcopi et
coronarit vilse promeruh. » confessoris. Item sancli Hunfndi episcopi, etcon-
ROSWEVII., in toto textti purus, in fine h«c sub- fessoris. >
iungit: < In Nicomedia, Quintilli episeopi, martyris. GREVEN.< Nieomedise, beati Quinivlli episcopKet
Item in Africa, Cyrilli episcopiet martyris. > Accepta mavtyris. Ilem, Bironae, Herenise, Felicitatis el Ur-
est utraque annuntialio ex Hieronymianis, vel ex Itani. In Africa, Cirilli episcopi et martyris. Itemque
Rabano, aut Notkero. Nihil magisadtextum Usuar- Silvani, Quirilli, Capitulini martyris. i Vides hic
dinum pertinent npdterni Wandalberti versiculi. Hieronymianos martyres djversos et confusos. < Fe-
PcLSAit.,deficit iu Ariatio et sociis. licis episcopi Orientalittm Anglorum et confessoris
LOVANIEN., inter codices medisenotse purior cen- Qui de Burgonilia egressus, Clirislutn nationi An-
seri posset, nisi saepius Usoardina elogia decur- glorum Orienlalium aununtiavii. Sedcm vero epi-
taret. Hic oroisit omnia, quae in Philemonis, et scopalem in civitate Domnunc accipiens, annis xyn
Apollinis laudem ab Usuardo relala surtt. in multa sanctitale praesedil, et deinde in pace qttie-
CENTULEN., ab Usuardo jam ssepe recessit; hodie D vit. In Scotia, sancti Duchati episcopi et confessoris.
solum habel: < Nicomedise, saitctorum martyrum In Hibernia, Ceaani, Conalli, Crovani, episcoportun
Quintuli eplscopi et Capitulini. • Ex aliqno Hiero- et confessorum. > De Conallo et Cronano, non Cro-
nymiano apographO, in quibus prP Quintuli, passim vano vide indicem Prsetermissortim. < Eodem die,
legitur Quintili, Qwntilli, vel Quimilis. Hunfridi episcopi et confessoris. Cleopatronise, filiae
BRUXELLEN., textui non parum iuterpolato, sub- Daciani. > De Cleopatroniae nomenclatura vide Ca-
jungit: < ltem Rogati el Catilli episcoporum. • Vide slellanum in nolis mens. Januario pag. 200.
Acta de Cyrilk»episcopo, Rogalo, etc. MoLANi,parvo characlere, de Felice Grevenum
AQDICINCJ. : < Et sanclwum Quintoli el Capi- transcripsit. Tum : < Item Humfridi episcopi et con-
tulini. i fessoris, cujus corpus, post Morinorum per Carolum
VICTORIN.,legit quatuor pro trium. quinliim delelionem, translatum est lpras. • In edi-
MARCHIAN. Fragmentum, habet Adriani pro Ar- lionibus aliis ita habet: < In pago Tervanensi, sancti
riani, ut plure» codtces supret . Huflfetdi, episeopi e^usdem civitatts, et abbalis Si-
MATRIC.-CARTUHS.-ULTUAJ'. Itahtcipit: < Cypriani thiensis, eq|us eorpns, deletis Morinis, Ipras est
episcopi et Ponlii diaconi martyrum. Ascke mar- translaium. ln Anglia, sancti Felicis episcopi, et
tyris, Apollonii, Pliilemonis, Arriani, et socioru-m confessoris, qui de Burgundia veniens, nalioni An-
ejus. • De Ascla actum est xxiu Januarii. glorum Orienlaiium, Cbristum antiunliavtt. Die
ALTEMPS. : < Ipso die, sancti Felicis, Orientalium octava, sancti patris el eonfessoris Theopbylacti,
Anglorum qui fuit praedicalor, et episcopus Norwir episcopi Nicomedise. »
ci, qui inde translatus, nuric cum magna gloria
———_—«
VII Idus. Dk g^
Apud Nisena.nicivitatem, depositia sancti Gregorii episcopi, fratris beati Basilii Caesariensts, lam vita
quam eroquentia clariseimi. Givitale Barcinona, saneti Pa»temiepiscopi, qui tempore Theodosii principis ,
oplima senectule finem vilse sortitus est.
NOTJ*.
Soli hacdic puri sunt Pralen., Herinien., Tbrndceh., Rosweyd.,Greven.et Molan.
VARIANTES LEGtlONES.
Fere nulla. ScripSi Nisenamex Herinien., Torna- C cum Praten. et Motano; ut etiatmapud eruditos hodie
cen., Greveti. et aliis codicibus passim, tantum ut passim kivaluit. Treshabenl alii neglectis, ut pleramque
servetur antiqua Ustiardi leetio, quse eliam talis sotent, diphthongis, Cesariensis. Scribendum
videtirr esse in apographo noslrO Pratensi. Molan. esset Racianh, sed iu codicibus pro lextu citalis,
male in prima editione posuil Nicenam, quod in po- aliisque passim pemitur ut est in textti; Rosweyd.
sterioribus bene correxit legendo Nyssenam, ut vere tamen male legit Potiani.
legendum est. Sic etiaui reliqui in textu Cmsarietisis
OBSERVATlONES.
Textum Usuardi purum et genuinum hic reprse- sanctae Franciscae Romanse, sic tamen ut eorum
senlari niinime dubito, ductus non solum auctori- anmmtiatio el elogium hoc die ponatur, ut sit de
tale prpbatissimorum codicum supra relatortim, sed sancto Hilario xin etxiv Januarii; de sanclo Henricc
fefme quotidiana ratione, quod Romani parvi textum xiv el xv Juiii, et de sancto Didaco xn et xm No-
evidenter secutus fuerit Ado, paucula adjiciens, qtise vembris, non alia, opinor, ratione quam qua?modo
Nosler fere ad apicem transcnpsit, ulpassim assolet. assignata esl, festSnimirum prasceHemis.Pcnrroquid
Hsecsunl Romani parvi verba de Gregorio : In Nt/s- Rabaiium ntoveTft ut eosdem ipsos XL martyres, el
sena civitate, sancti Gregqrii episcopi, fratris Basilii. qttidem ampliori elogip ornatos, rursum ad xi pone-
Multa accurate de eo cqllegit Papebrochius in com- ref, acdenuo ix Septernbris, haud eqtiidem perspi-
menlario historico,, sed muitp pfura post alios Tille- cio, nrei de vero oBitus die'dubftaverit, ant per
monlius lomo IX, a pag. 561 ad 616 per 20 articulos. j)' incnriam classes riiartyrum diversas esse putaverit.
Hieronymiana apoarapua, Beda» ejtisque descriptor Molanus fn editionibus posteHoribns perperam eos
IVabanuset Wandalberlus de XLmartyribus Sebasle- lextui hodiertio inseruit, cum ex Romano parvo et
nis hoc die agunt, et egit Marlyrologium Romanum Adbne, quos Usuardus sequltur, relerendi sint xi
anle lempora InnocenUi PP. X,. sub quo in diem Marlii, ul recerat, in edilione prima, cseteris Ionge
>5eaiienlemtranslatr surit, cederttes ofllcib duplici praehabenda f saltem quantum atthtet ad eruendam
829 MARTYROLOGIUM— MENS. MART. 830
lexlus Usuardini siroplicitatem, quam solam investi- A De Paciano solum posuerat Romanum parvum :
gamus. Nam si de vero martyrii die jastituatur Barcinonm; Paciani episcopi; caetera Adoniaua
qusestio, prseferenda fprte videbitur Hieronyrai et sunt, etiam a Notkero fere transumpla. Breviter ea
Bedae positio, ex ipsis Actis conhrniala. Uride non Henschenius retulit, quse apud HierOnymom, et
improbabiliter suspicari licet, in reeentioTes Usuardi aKos ecclesiasticos scriptores repererat; nonnulla
codices subinde insertos. Nobis sufliciat antiquam. explicatiora reddidit Tillemonlius tomo VHI, a
et senuinam martvrolosi nostri lectionem exhibuisse. ; pas. 537.
AUCTARIA.
PULSANEN., extustransposoit, nonaminundecimam UGHELLIAN. Etiam agit de XLmilitibus. ,
commutans. Etenim quse nos bodie, ut vere Usuar- EDITIOLUBECO-COL. < Apud. Sebasten Armeniaa
dina retulimus, eadent ipsc, quam ob eausam ne- minoris, natale sanclorum quadraginla militum, qui
scio, xi hujus posuit, martyres autem Sebastenos, tempore Licinii regis sub praeside Agricolao, post
eosque solos hac die; sed purc et Usuardi verbis. vincula et carceres creberrimos, post caesaslapidibus
ANTUERP.-MAJ., in lextu non onininopurus est, cui facies, tnissi sunt in stagnum, ubi gelu conslricia
superaddtt: < In Sebasten Armenise minoris, natalis corpora. ejus [eorum] nocte dirumpebantur. Mane
sanctorum qnadraginta mililunt, tempore Licinii aulem facto, impiissimi tyranni satellites invenerunt
regis sub praeside Agricola. Nomina vero horum clavieularium , connumeratum martyribus , unde
martyrum hsee sunt: Domicianus, Eiinoicus, Sisin- unus pusillanimis ceciderat. Eteosdem omnes tractos
nius, Eradius, Alexander, Joannes, Claudius cum so- jj ad litus, baculis crura eorum confregerunt, et sic
ciis suis. Qui omnes crurifragio marlyrium consum- detnum crurifragio marlyrium consuramaverunl.
maverunt. Combusta sunt igilur sanctorum corpora Quorum nomina sunt : Domictanus, Eunoycus, Si-
et in fluvium projecta, sed divina dispensalione reli- sinnins, Eraclius, Alexander, Joannes, Glaudius,
quise eorum sunt inlegrae repertse et honore digno Athanasius, Valensis, Helianus, Melliton, Hecclicius,
conditse. > HsecUsuardum non sapiunt: sequentes • Aehacius, Jubanus, Helytts, Theodolus, Cyrillus,
codices integrum textum referunt. Valerius, Flavius, Severianus, Quirion, Theudeon,
ANTUERP.et MAX.-LUBEC. , MUNE»AT,BELIN., Saccfdon, Priscus, Euticius, Smaragdus, Phitocti-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT. , LEYDEN. , LOVANIEN. , mon, Actius, MichaUius, Lysimachtis, Dompnus,
ALBERG., DANIC. et EDiTioULTRAJ.-RELG.,alil primo, Theophilns, Euthychitis, Xancllus, Aggtus, Leon-
alii ultimo toco de roartyribus Sebastenis hap cius, Isicius, Gagius, Gorgonius, Gandithis. Eraut
die meroinerunt, quos nos cunt Usuardo dabimus autera nobUioresintereos Quirion el Canctidus.» Vide
xi hujus. In ullimo codice deest Gregorius Nysse- hsec omnia accuratius ab Adone enumerata die xi
nus. Martri, ut supra diximus. Sequitur textus, cui in flne
CENTULEN. < Passio XL militum temppre Licinii subjungil: <Parisius, deposiliosancltCraconiiabba-
regis, sub prseside Agrrcoiao. In Africa, sariclorum tis. > In Praeterntissis, dicilur idem esse cum
Felicis et Rogati. > De toto texlii, nec verljum. sancto Drocloveo abbate, de quo ITsuardus die se-
BRUXELLEN. Interpolato uonnihil martyrum Seba- quenti.
slenorum elogio, textum hodiernum fere purum sub- GREVEN.: < Ipso die, sanclorum Stci, PhHIppi,
jungit. _ Mariani, Concessi, Sebastiani, Julianr, Sitvani.
HAGENOTEN. EX martyribus XLclasses duplicando, ^ Nomina sunt ex Hieronym. apographis oscitan-
ocloginla confecisse videtur; turmam aliam bodio ter confusa. > Parlsius, Dracouii abbatis1.ltetn, se-
Cappadocim, aliam xi < Apud Sebastem Arine- cundumaliquos XLmartyrum, qut irrquintoIduspo-
nise > annuntians, quibus diversa aptavit elo- nuntur.
gia. Unde vero hddiernum eruerit, nescio^ certe MOLAN. : < Apud Sebasten Armenise minbris, na-
referre non meretur. In reliquo texlu, parum a pttri- taKs sanctorum qiradfagmta militnm, qui temporc
tateaberrat. ' Liciuii regis, post vinctila et carceres creberrimos,
AQUICINCT.Pro Patiani, scribit Datiani. Tum et post csesas lapidibus facies, missi sunt in
in fine addit : < In Armenia minore, XL militum slagnum, ubi gelu constricua eorunt corpora nocte
sanctorum. Item, sanctorum Felicis, Philippt, Ro- disrumpebantur, et sic demum mane crurifragio:
gati. >. martyrium consiimmaveruiit. Erant autero inler
REG. SUEC, signatus num. 130 : In Sebastem eos nobtliores Qitirtou el Candidus. > Est Usuardi
Arraeniae miaorem, naialis sanctorum XLmililum, textus exceptis iis quoe de getu ex Adone inse-
qui passi sunt sub Agricolao prscside, tempore Lici- runtur.
nii reais. >
Vlldus. DieiO.
Apud Apaniiam, natalis sanetorum Alexandri et Gaii martyrum, qiji, ut Apollinaris scribit Hierapotita-
nus episcopus, in libro adversum Catafrigas, perseculioue Antonini Veri, glorioso marlyrio-coronati sunt.
In Perside, sanctorum roartyrum numero quadraginta duorum. Parisius, depositio sancli Droctovei abbatis,
discipuli beali Germani eDiscopi. [Bouillart, addit : Ipso die » sancti Altali abbatis, discipuli sancti
Columbani.l
NOTiE.
Solos hodie puros invenio Hetiniensem et Tornacensem.
' Hic Pratensem codicem in jus vocat Solleritts, D confitettir, qui tamen el ipsi in eadem litnra scribun-
quod liiijus diei sanclis adjungatur sanctus Attalus; tur ac Attalus. Nec lanien inflcior additum Allalum
cum exarati manu codices non pauci, iiquequantivis fuisse, qnandoquitiem de illo silct Dervensis codex.
prelii, sanctum illuiii abbalera non memorenl, alii- Al Asuardo licuit suum, ciitn lttbebat et quibus
quealio inodo : non credibile esse a mss. illis abfu- sanctis lubebat, locuplelare Martyrologium. Nec ne-
lurum, si fons ipse, unde illi ducti rivuli stint, illutn cesse fuit ut suum codicerii, slatim atque qtiidpiant
ltabuisset : suspicari ilaque se verba Pratensis esse in eo correxerat, quocuiique transmitierel, atit per
recentiora. Ut suas ipse rattunculas refellat, unum litteras iiotnm facerel quid adjecisset codici, quid
oro, ut codicem.inspeciuin veniat. Nani quid pon- detraxissel. Jam hunc diem esse quo sancliis'
deris habent conjeciura? contra id quod revera est? Attalus. aut Altala commeniorari debuit, ut prdhetn
Neque uobis objiciat liluram. Nam et quadraginla nibil opus esl. Acla ejus omnium versanlur manibus,
duos martyres et Droctoveura abbatera Usuardi esse BoUILLAItT.
831 USUARDI MONACHI bm
VARIANTESLECTIONES.
Apamiam, ut Herinien. verae lectioni magis acce- A scripti primum sunt, aliqua fuisset memorla. Textui
dit, qriam Appamiam, ut alter. Uterque scribit Gaii. adjunctum, inde etiamevinci videtur, qttod Grevenus
Male Tornacen. AppolUnaris.Primus legit Jerapoli- et Molanus aliter proponant, nempe: Luxoviomona-
tanus, secundus Jherapolitanus, correclius in textu. slerio, sancli Athali (Aitalse) abbatis. Si enim ex
Calafrigas et hi codices et alii passim; putavi servari Pratensi codice, quem autographum multi putant,
posse vel vitiosum scribendi modum. Herinien. accepta esset Attalm annuntiatio, iisdem, procul
posuit Droclovei, Tornacen. Drochlovei. Quidni cum dubio, terminis fuisset expressa. Suspicari itaque
coinmuniori, titintextu?prseferat quisque quodlubet, ausim, recentiora esse Pratensis verba, ab ipso
per me licet. primo scriptore, vel ab aliquo alio, Usuardi textui
Sed quid de Attalo vel Attala abbate, discipulo adjecta, qui Bobiensi Italise monasterio, ut recte
sancti Coiumbanif Refertur hic sub islis fere termi- Notkerus fecerat, Attalam ascribendum inteltigens,
nisa codice Pratensi, anprima, analiamanusubinde positionem, seu depositionis locum prudenter omise-
adjectus, non satis certum. Equidem non existimo rit. Liligare non lubet, si urgentiora momenta pro-
codicem iilum , utut antiquum , primigeniam hic duxeris, ut Attalam texlui vindices, ultro conseu-
Usuardi puritatem referre. Certe Herinien., Torna- tiam, ut pole qui veritatem unice inquiro. Inter
cen., Atituerp.-Maj. Antuerp. et Max.-Lubec. ac Mu- codices Hieronymianos solus vetustissimus Antuer-
neralus de eo silenl. Abest item hoc die a codicibus, piensis , seu Epiernacensis de Attala meminisse
quos passim mcdisenotse appellamus, a Bruxellensi reperilur ; si inde erutum, in eodices aliquot
et mullis aliis. Non est aulem verisimile, Attalam Usuardinos fluxisse volueris, non magnopere refra-
ab illis exclusum iri, si in codicibus, unde ipsi de- B 6abor.
OBSERVATIONES.
Alexander et Caius, vel potius Caius et Alexander, rum XLIIraartyrum natali ad hunc diem assignando
nam hic denuo nomina transposita sunt, a Romano agnoscit Henschenius, sic tamen ut nulla temporis,
parvo primum consignantur, his verbis : Apamim, aut urbis, seu provincim peculiaris, persecutionis,
Alexanari el Caii de Eumenia; inde ab Adone, ex aut ullius nominis notitia suggeratur. Eos notat Ro-
hoc a Nostro et Notkero, ferme cum eodem elogio manum parvum : In perside, martyrum numero
accepti sunt; etiam in additionibus ad Bedam po- XLII.Et ita ab Adone, ita ex hoc ab Usuardo et
siti, ubique cum addito de Eumenia, prseterquam in Nolkero translati sunt. Varianl in numero apogra-
Usuardo. tntellige igitur de Eumenia, ex Apollinaris pha Hieronvmiana, aliis xxn, aliis XLVIIscribenti-
verbis, Eumenia prognati, vel Eumenia oriundi, ut bus, quamvis eosdem plane indicare videantur. Dro-
vertit Valesius. Porro sanctos Alexandrum et Caium ctoveus abbas a solo Usuardo superadditus est, ut-
ex eorum numero esse, quos ex Rufini Eusebio de- pote qui Pratensis ipsius ccenobii institutor primus
sumpsit auclor Romani parvi, ad oculum patebit, et moderator fuit. Vitam habes ex mss. ab Hensche-
si ejus textum conferas cum iis quse in Historia nio vulgatam et illustratam, quam novis curis edidil
eccl. refert laudalus scriptor. lib. v, cap. 16, sub Mabilio saecuto i Benediclino a pag. 252. Priores
iinem. Ex Apollinare Hieropolitano desumplam esse duas hodierni nostri laterculi classes sic memorat
harrationem, ex eodem et proxime prsecedenti ca- Wandalbertus:
pite, observavit Viennensis. Plura et explicatiora C SenisCajus, Alexanderquecoluntur.Eisdem
videsis in brevi Henschenii commentario. Magnum Quadragenaet bioa cohaeretturba eruore,
Latinorum martyrologorum consensum in sanclo- Quospariter satvacelebratnusPersidecaesos.
AUCTARIA.
PRATEN.Auctarium ejus in Variantibusjamferme gatus. Et cum iinem vitse suse instare sentiret, cor-
indicavi. Sic scribit: < Ipso die, sancli Altali abbatis, pus suum apud Fontanellam, ubi religionem fuerat
discipuli sancli Columbani. > professus, petiit sepeliri. > Vide de Ausberto Aucta-
PULSANEN., pro quadraginta duum, ponit quinqua- ria ad ix Februarii et Acta eadem die.
ginta duum. In (ine aulem : < Luxovio monasterio, HAGENOYEN., martyres XLIIascribittemporibusSa-
sancti Attali abbatis. ltem, sancti Ugonis episcopi, poris regis Persarum. Sequitur de Droctoveo. De
et confessoris.i Rothoraagensero, opinor, indicat, qui Allala nihil. In flne : < Ipso die, sanctorum marty-
colitur ix Aprilis. > rum Gurgonii el Firmi. >
ANTUERP.-MAJ. : < Apud Apamiam, natale san- CENTULEN., solum habet: <lnltalia, monasterio
ctorum Alexandri et Gaii de Umenia, qui apud Apa- Bobio, sancti Attalse abbatis. >
miam, persecutione Antonini, gtorioso sunt marty- Aqci«NCT.,de Attala scribit, ut Pratensis. In fine
rio coronati. i In altera, purus est. De Droctoveo, vero subdit: < ln Antiochia, sanctse Agapsevirginis
nihil. et sanclorum Gorgoriii et Firmi. >
ROSWEVD.,in prima et secunda satis purus, in VICTORIN., REGIN.X SCEC, signatus num. 130, in
terlia pro Droctovei, scribil Clodovei. Tum : < lpso n fine habenl: < ltem sanctse Agapse virginis, el san-
die, sancli Attali abbatis, discipuli sancti Colum- " clorum Gorgonii et Firmi. >
bani. • MESSANENSIS : < Ipso die, sancli HeracHi.> An is est
ANTUERP.-MAX., LUBEC,ANTUERP.-MAX., ULTRAJ., qui ex Hieronym. a RJabanoet Nolkero Alexandrise
LEYDEN. , LOVAN.,ALBERG. , DANICet EDITIOUL- tribuilur?
TRAJ.-BELG., deflciunt in Droctoveo, cujus loco sub- PLESCHIONENSIS. < In Antiochia, sanctse Agapic.
stituunt: < Ipso die, sanctorum Gorgonii et Firmi. i In Nicaea,sanctorum Gorgonii et Firmini. >
Idem additamentum habet MUNERAT., sed post tex-
tum inlegrum, nisi quod pro Apamiam, scribat Cam- BIGOTIAN., signatus P 5 : < Ipso die, sanclorum
Gorgonii et Firmini. •
paniam. CLUNIACEN. : < Item Agapsevirginis, Gorgonii Si-
BRUXELLEN., de Alexandro et Caio textu inserit, rini. > Omnes conjungit sine loci dislinctione.
quod apud Viennam passi sunt.etTertio loco ponit:
YATICAN.,num. 5949, omittit Brocloveum, et
t- Ipso die sanclorum Gorgonii Firmi. > Sequitur
de Drocloveo. Abest Altalus. Tum in fine: <Fdnta- Allalam. In fine adjicit : < In Antiochia, sanctae
nellce monasterio, relatio corporis sancti Ausberti Agapaevirginis. In Nicaea, sanctorum Gorgonii, et
Formini. >
[Ansberti] Rothomagensis ecclesise archiepiscopi,
tiui in monasterio Altimontensi exilio fuerat reie- VGHEL^IA^, tleflcUi|em W Poctrovep et A»a|a. ln
833 MARTYROLOGHJM.— MENS. MART. 83*
fine habet: < Sanctorum Gorgonii et Firmi, > ut, A GREVEN. De Attala jam diximus. Sequitur: <Gor-
codices alii supra. Firmi, Candidi martyrum ac sociorum.
ALTEHPS. : <Apud Alexandriam, nataie sanctorum fonii,
Ireticiae, Criduanse virginum et martyrum. >
Philonii episcopi, Candidi, Valerii aliis xx Cartha- Vide Praeterraissos. <Palastini martyris [fotte Pa-
gine, sancti Heraclii et alioruro.i Suspicor dierum latiuij. In Scotia, Kessogi episcopi et confessoris.
subesse confusionem. Agapitse virginis. > Nomen denuo corruptum pro
STROZ.et MEBIC: «Item, sancti Ugonis episcopi Agapm, Marinm virginis. t Translatio sancti Viti
et confessoris. ltem, sanctorum marlyrum Felicis, martyris. >
et Philippi. > MOLAN.,typis minoribus. <In Hibernia, Congelli
Editio LUBECO-COL., omissis Doctroveo et Attata, abbatis. In Vissenaken juxta thenis montem, sancti
ponit: <Ipso die, sanctoruin Gorgonii et'Firmi mar- Himelini confessoris; qui natione Scotus, et bealo
tyrum. Eodem die in Scotia, sancti Kessogi episcopt Rumoldo carne propinquus, praefato loco, febre pe-
et confessoris. Item, translatio sancli Vili mariyris.t stilenliali tactus, diem obiit, mirificante Domino
Agilur de translalione celebris martyris S. Viti 'ad obitum ejus multis signis et miraculis. > De Congello
Corbeiam Saxonicam, de qua vide Prsetermissos hac vide Prsetermissos, ubi remittitur ad x Maii; eum in
die, et ad xv Junii. posterioribus edilionibus expunxit Molanus. Ibi vero
BELIN.raale scribit Dorothei, et Dorothonei pro addit: < Die decima, sanctorum martyrurii Codrali
Droctovei.De Attala sic habet: < Bobio monaslerio el sociorum ejus. > De Himelino repetit, quse in prio-
sancti Attalae abbatis.> ribus dixerat.
v taus. Die 11.
Apud Sebasten Armenise minoris, natalis sanctorum quadraginta militum, qni tempore Licinii regis,
nost vincula et carceres creberrimos , post caesas lapidibus facies, missi sunt in stagnum, et sic demum
Turifragio marlyrium consummaverunt. Erant autem nobiliores a inter eos, Quirion et Candidus.
NOTiE.
Pnros. existimo Praten., Hetinien., Totnacen., Gteven. et Molan. Addi potest Rosweyd.
a Pratensis codex omisit vocem nobiUotes.Observatio est Sollerii. Nulla tamen vox in toto artictilo
qn.c'vniidius oculos feriat. BOUILLART.
VARIANTESLECTIONES.
In eo solum consistit, quod Grcvenus et Molanus B quera Rosweydi voco; hic tamen post in stagnum,
legant, post facies cmsas lapidibus: Pratensis aulem inlerserit, u6i cotpota eotum gelu dirumpebatur, quse
omiserit vocem nobiliotes. Puris addidi codicem, ab aliis codicibus absunt.
OBSERVATIONES.
Nobilissima acies commilitonum Sebastenorum et Adone discrepat, nempe ex hodierno Rabani
jam supra ad ix Martii occurrit, quod eo die a Grse- lextu accepla et nonnihil interpolata. Illustrissimo-
cis aeque ac Latinis martyrologis passim celebreii- rum martyrum gesla, prius satis confusa, egregiis
tur, iis exceptis, qui seriem nestram conslituunt, disserlationibus evolvit et digessit Henschenius,
videlicet auctore Romani parvi, Adone, Usuardp et Acta ipsa, ut recte censuit, antiquissima, eadem
Notkero. De Rabani triplici annuntiatione, superius sedulitate illustrans; quse nihilominus sinceris et
etiam diximus; itaque primus eos hoc die memorat accensenda non credidit Ruinartius, solam
reliquorum primipilus: Apud Sebasten Armenke mi- Senuinis asilii homiliam producens a pag. 583, ubi consuli
noris, XLmilitum, tempore Licinii regis. Longior est potest prsemissa adraonilio. Si quid igitur rigidiores
Adonis hisloria ex antiquis Aclis desurapta, ex- crilici in prsefatis Actis carpendum reperiant, ab-
pressis singulorum nominibus, quse legi possunt ci- unde supplebunl illa Basilii aliorumque sanctorum
talp die ix Martii in auctario Greveni. Ex Adonis Patrum prseconia, ex quibus potissimum sua de-
textu hinc inde decerpsil Usuardus, quibus elogium £ sumpsisse videri voluit-TiUemontius tomo V, a pag.
suum construeret; nisi mavelis Bedam descripsisse, 518. Huc refero Wandalberti versus, quos superius
ex ullimisverbis, eranl autemnobiliores inlereos ad ix Martii relulerat:
\uirion ei Candidus, plane sit verisimile; licet de
Juod
csetero, quse Bedaesunt, etiam in Adone reperian- Septenisqoadragenosub milite festum
tur. Notkerus diem seouitur, at phrasis ejus a Beda Armetilserecolunt unumsacra templaminorls.
AUCTARIA
PCLSANEN. Jam diximus, m hoc codice transpositos dum censutt Henschemus. Alu Alexandn nomen
esse textus, itaul ixposuerit, quae ad hunc diem transfdrmarunt in Alexandrim, positionein dupiican-
pertinent, et hoc die habeat, quae nos cum Usuardo tes, qua de re nonnulla est controversia. Horum
ix die retulimus. aliquos integros, vel luxatos pridie annuntiavit Ra-
ANTUERP.-MAJ. Et hic et plerique infra codices, banus : Nolkerus Nicoraedienses reliquos hodie re-
qui Sebastenos cilato die ix signaverunt, ex Hiero- fert. Alii alia, ul in sequentibus Auctariis; quse, nisi
nymianis nomina mutuali sunt, quibus vacuum spa- fallor, ex diversitate apographorum Hieronymiano-
tium implerent. ln hoc codice ita legitur: < Apud rum nala sunt. Videanctur Acla el Florentinius. Hic
Apanam (videinfra), natale sanclorum Philoni epi- desunt etiam marlyres XLrelati supra ix Martii.
scopi, Candidi, Valerii, cum aliis vigiuti. Cariagine, ANTUEBP.-MAX ULTRAJECT. , LEVDEN. , LOFA». ,
sancti Heraclii. > Yide socios in Auctariis aliis. ALBERG., et
DANIC editio ULTRAJ.-BELG. : < In Car-
Candido et Valerio quadrat hodiernus Wandalberti thagine, sanctorum Heraclii, Zosimi, Alexandri,
versiculus: D Canduli, Piperionis et aliorum viginti. Item Cartha-
Candidushinc qtuiiassibi Valeriusqueretentanu gine, sancti Conslantini confessoris, clarissimi viri.
Apud Alexandriain, natale sanctorum Philomi (Phi-
ANTUERP.-MAX. LUBEC, solum ponunt: < In Gar- lomii, Pbilonis vel Philonii) episcopi et Valerii cum
thagine, Heradi vel Heraclii, Zosemi, Alexandri, aliis viginti et uno. Luxovio monasterio, sancti Attali
Candedi, Piperionis et aliorum viginti. > Quomodo abbalis, discipuli sancti Columbani abbatis. > Ita
eliam plane legit codex UGHELLIAN. Et ita fere legen- prorsus et iisdem fere inflexionibus MUNERATUS, qui
 835 USUARDl MONACHl 836
etiau» «um hts codicibusad ix martyree Sebastenos A Herbipolensi, natale sancli Gumberti confessoris.
retulit. Priraum roiles Christianissiimis fuit et fideJis, cui
. BBBXELLEN. : < In Garthagjne, natale sanctoram administratio totius eptscopalus Herbipolensis eom-
martjfum Eraclii, Zozioiii, Alexandri, daadidi, missa est, quam curam utiliter gessit. Mortuo autem
Piperionis et atiprum viginti. Apud Alexandriam, uiianiroiter ab omnibus iu episeopwn est
natale sanctorum Phltomii episcopi, et Valerii cum episcopo, eleclus. Ipse autem indigrium se reputaus tanlo
aliis viginti et uno. ApudSebastem Armeni;e minoris, honore, a Domino contrarium poslulavit et obtinuit.
natale sanctorum quadragiflta militum, inter quos Quia pendente relatione ad papam, ipse feUciler in
nobiliores etanl Quilton et Gandidus. Et in Aatio- Doroino obdormivit. Dumque jam sepullus esset,
chia, Agapaevirsinis,. et Marinse. Carthflfiue, saneli lilterae exauditiorus publicse sunt allatse. func otrmis
Ooiistantini cooiessoris, clarissitui viri. Luxovto clerus hunc tamquam episcopum volens altius l>o-
monasterto, sancti Atbati abbatis, beati Golumbani norare, et ossa ipsius tn loco honorabiliori coilocare,
abbalis discipuli. > inventus esl omnibus pontificalibus adomatus, qui
HAGENOVKN., primum agit de martyribt» Sfebaste- tamquam miles et laicus fuit sepultus. > De hoc
nis: tam de Carthaginensibus et Alexandrinis. Se- sancto agendum erit eo, quo ab ecclesia Herbipolensi
quitur. <In montePanois, beatiHenrici imperatoris. > colitur, die xv Julii. Sequitur de sanctis Cartbagi-
Quid tw«n*Panois et cur hae difereferatur Henricus, nensibus, ut.supra. < Apud Alexandnam, nalale
nescio. Si de candnizatione agitur, ea ab aliis memora- sanctorum Philonii episcopi, Candidi, Valerii ciim
tur die seqiienti; vide ibi Prsetermissos. In fine,. atiis viginti martyribus. Luxovio, etc. In Scolia,
< Luxovio monasterio, > etc. _" sancli Constantini regis et martyris. Eodem die,
Ap.uic"racT.textui puro hsec suboectii: i In pago apud Armeuiam minorem, sanctorum Douiiciani et
Atrehatense, depositio sancti Vindeciani opiscopi. sociorum ejus marlyrum. • Surit e numefo XL Se-
Item sanclarum Agapltse et Marinae virglnrihi. > bastenorum. Vide indiccm PfsetcrmissofBm.
YICTORIN.: < Apud Alexandriam.satale sanctorum BELIN.Primo toeo de mariyribug Carthaginensi-
martyrum Philonis episcopi, Candidi, Valerii cum bus, ubi pro Heraclii et Zosimi legitur Heradii et
aliis viginti. > Osimi. Tum : < Ipso die, Gorgonts et Firmini. >
PLESCHIONEN. <
: Alexandrise, sanctorum Caii.Canf Melius.pridie.
didi, Alexandri et Neonse diaconi, et aliorum quin- GREVEN. : <Noroina prsefatorum martyruin sunt, i
decim. Eodero die, natalis sattcWFirmiani abbatis. > ete., ut enumeravimus ix hnjus. De mactyribus
MARCHIAN. addit: < ln pago Atrebatensi, depositio Carthaginensibus «t Alexandrinrs, tit supra ex AN-
sancti Vindeciani episcopi. > TUERP.-MAX., etc. : < In Scotia, sancli Constantini
MATRIC-CARTHCS.-ULTRAJ. : i Sanctorum
et Candidi curo aliis XLmilitibus mart. > Quirionis regis.et martyris. Gumperti episcopi Herbipolensis.
Hic Ctimesset miles, etc. Inpago Attrabatenci, sancti
CODEXD. Du CHEVAL , signatus B, qui fuit PP. Viridiciani episcopi Cameracensis et confessoris. In
Augustinianorum : < Apud nalalis Carthagine, sancti Constantirii confesscrris, claris-
sancli Philoromi episcopi, Alexandriam,
et Valerii com alits simi viri. ltem juxta quosdam, Athali abbalis, quem
xxi. > Usuardus ponit die prsecedenli. • Vide quse ibi
VATICAN.J nuro; 8949: c Carthagine, sanctorum dixrmus. "•-''.
Heraclit, Zosimi. Alexandriae, sanctorum Gaii, Can- MOLAN. : < Horum unus Meliton nomine, eum esset
didi, Alexandri et Neonse diaconi et aliorum xv. C setate minor, » et relimia, quae in Adone sequunlur
Eodem die, natalls sancti Firmiarii abbatis. > tisqtte ad finem. De ConstantiiiO confessore Cartha-
ALTEHPS. : < Apud Alexandriam, natale sanclorum ginensi, ei ihaftytibus ejtisdem urbis, eadem, quae
Philonii episcopi, Candidi, Valerii, cUm aliis xv. fam ssepe repetita sunt. < IptKHlie,Gofgoilii et Firmi.
Carthagine, sancti Eraclil et aliornm. > In pagtj Atrebatensi, > ete. Tum minoritais typis •
STROZZ.et MEBIC.: < Itera, passio alibrttm xi, < Gumpertl episcopi Herbipolensis. Ar;vernis, Geor-
fflartyrum (scilicet ob XL Sebastenos, qui inde tamen gise saiictissimse tirglttis, de qoa Greg. Turouensis. >
ati ix diem relegali). Item,. sahcti Firmini abbatis, In editionibus aliis vacat textus, litteris aulem lta-
raagn* sancMtatis viri. >;ldetn >3Stqui superius Fir- licis ponuntur jam.dicta omnia, additurque in fine :
mianua, quem etiam Firmahttm vocant. < Die undeeihia, saneti patfis
" Sophronii, patriatchse
EniHo LUBECO-COL., gic incipit: < In territorio Hierosblymorura. »
IV Idus. Die M.
Romae, bealorum pontificum Gregorii doctoris, ac apostoli Anglorum, et Innocentii. Apud Nicomedialn,
passie sancti Pelfi martyris. Hic cum esset fcubicularjus Dioeletiani prineipis, et liberius causaretur de
immensis marlyruro suppliciis, jubente eodem, iu medium educitur, ac priroo suspensus, diutissime flagris
torquetur, deinde aceto et sale perfusus, ad ultimum in craticula assatur, sicque veri Petri extitit et fidei
hseres et itominis. Item Nicomedise,sanctorum Egduni presbiteri et aiioruro septem, qui diebus sirigulis
stiflbcali sunt, ut cseteris metus.incuterelur.
NOTJE.
ExPtaten,, Hetinim., Tottuuen., Munerat., Greven. et Molan
VARIANTES LECTIONES.
Gregvris et tnnoceiuis in Munerato, typothetse D nus. Idem hic cum Greveno Egdunii, Muneratus
crrorem putd, utlameri in Pratensi et Tornacensi Egdimi. Aliis etiam jriodfs ^seiibftrff,. rit in Actis
eljam Innocentis invenitur. Nichomediam legunt videre est. P6st dUofiitA^ sipUm, addidit Muneratus
gliires, reclius in textu. Verei prp veri habel Mola- marlytum. Aliae miriuliaialibi safis hidicatai sunt.
OBSERVATIONES.
Sanctornm ponliflount GrBgorHet Innocentii sub quae Lucense praefigit, Roma, et pro papat Iegit
apnuiiliatione combinatio, Bedse incognita fuit, qui episcofi; Corbeiense haljetaepiE,' Epiernacense vero
de SQIOGregorio, Hieronymianis fere verbis, memi- phrast non ordinaria : S. Gtigori papm Romensis :
tiit: Deposiliosancli Gtegerii papw, beatm memorim: in omnibus ultimo Ipco addilus est. Innoceniius
incogiiitu eliam fuit ursefatis Hieronymianis, iuler vefo in roedio ferme textu sic annuntiatur : Roi)wt
857 MART^ROLOGIUM. - MENS. MART. 858
sancti. Innotentii episcopi. Rasi episcopi. De quibusi A Quartum moxIduum flnislnus, almeGregorl,
vide Renschenium hic. Rursus pncfata coujunctiei Coosecral,seternacoeloutquo laude petisti.
incognita est Rabano et Wandalberlo; nt proinde, Petrus Nicomediensis a prsefalo Romano parvp
Romano parvo primum tribnenda sit, ex quo eos
solito more desumpsit Ado: Noster ilidem utrumque, eliam recensetur : Nicomedim, Pefti martyris, Doro-
secutus est, contraclo brevi Adonis elogio, quodI ihei et Gorgonii marlyrum sodalis. Socielatem illam
servavit Notkents , plusculum ei de suo adnectens, cum Dorotheo et Gorgonio indicare uon neglexit
•nisi qtris Adoniaiia esse contendat, quae de Gregorid[ Ado, Noster ex longiori elogio ea tantummodo deli-
et Innocentio Rosweydus in appendicem rejecit. bavit, quse institulo suo aptiora videbantur. Ex
Rulino sumpta sunl, legunturque in commentario
Atque hoecclara esl receptse seriei nostrae sentenlia,' Henschenii, socios martyres plurimos ex Hierony-
quam plane deseruere codices Usuardini recentiores, mianis recensentis. Nos de his
magno numero citandi in Auctariis xxvm Julii, quo', bris, ne hic inlra solitos Jimilesplura ad ix Seplem-
die cum hodierno Romano Innocentium I papamt evagemur. Edgunue
referunl, et quidem nonnulli cum adjuncto tilulo, verba (qui varie effertur) ab Adone annunieralus est, cnjus
Usuardus ad apicem descripsil. Unus is, an
martgris. Sed hsecad mensem Julii in Actis traetanda,
reservamus, ubi uria posl Florentinium inquiremus,' geminus, Migdonus, Migdonius, an Egdonus, quse-
au ideni, an ab hoc diversus sit Innocenlius ille epi- runt Henschenius ct Florentinius. Dubium mihi non
scopns, qui in apographis Hieronymianis ponitur, videlur quin ad immanero ilkim Diocleliain Nicti-
xxi Decembris, conabimurque t» lucem ptoferre mediensem carnilicinain omnino speclet.
tutensttm ab Henschcnio lltesaurum, qui pag. 106i H Maximilianum aliquem diserle signat Ado, tum
liodiernum Innocenthtm a papa distinguil, etc. Mosandri, tumRosweydi; Mumilianum vocant alii,
Proderit Tillemontii lucubralio toino X,a pag. 627 corruplum fortasse vel diminulivum a Maximo vel
ad 666. DeGregorio magno acctiratissime disputavit. Maximiano. Hic ab Usuardo prseterilus est, ab Hen-
Henschenius. Pro Vitseauclore certat MabilioAna- schenio posl Baronium Romse ascriplus; non recte;
lectorum tomo I,apag. 319. Vitse alise ssmetissimi: cura ad Africam spectare videalur, siquidem^M»*»
potitificis recentius editse sunt, quse consuli pote- Acla sint, quae posl alios edidil RuinarUuj#W<SY7
runt, quando et niensem Mariiura supplere operse Selecla, pag. 309. Ea autem cura a decefeHbGs^
prelium videbitur. Audi nunc Wandalbenum, «ic de nostris visa non fuerint, Supplemenlum MJaNpft£$f
solo Gregorio bodie canentem : gere poterunt. IW (ITJ
AUCTARIA.
IN PuLSANEN.,deest ullima annuntiatio de Egduno fide et opere prseclari, qui constituit ad missanrp^BtW
et sociis. osculum dari, et rexit Ecclesiani annos quindecim.
ANTUERP.-MAJ., in prima auctior est: < Romse, na- Sequilur de Peiro et Egduno, ut in textu. In flne.
lale sanctorum confessorum, et pontificum Gregorii, <Et sancti Maximiliani martyris. i
Anglorum apostoli, vita et doctrina celeberrimi; HACENOVEN., primo loco de Pelro> tum de Egduno
atque Innocentis, Ode et opere prseclari. Quorum satis pure. Demum ita prosequitur: < Romat codem
primus sedit annos tresdecim, menses sex, dies de- die, deposilio sancli Gregorii papae, et primi docle-
cem; sequens vero annos quindecim, raenses duos, Q ris. Hic vocatur Angelorum [Angloruml aposlolus.
diem umim. Aput Nichomediam, passio beati Petri, Iste in Sicllia sex monasteria construxit adhuc laicus
gloriosissimi martyris. Qtii fuit unus. ex Dorothei existens, et intra urbem Romse, septimuro, quibus
et Gorgonii marlyrum sodalibus, qui cubicularii re- larga dedit prjedia, et in septimo se fecit mona-
gis erant. > In terlia purus est. chum, xn aureos dedit Anglo in tempore naufragii,
ROSWEID., textum satis purum habel, sed in fine et sculellam argenteam. Hic sanctus papa omnibus
Anglicam accessionem subdit: < Ipso die, deposilio pauperibus large ministravit. Thesaurosflullos.post
sancti Elfragi Wintoniensis ecclesiee episcopi et se reliquit. Letanias constituil. Ecclesiaslica otflcia
confessoris, qtii sanctis virtulibus ornalus, bealo ordinavit. Libros nuiltos edidit. Caltironias mullo-
fine quievit, el ibidem condigno honore sepultus rum suslinuit patienter et in pace obiit. >
est. i In Actis vocatur Elphegus. AQUICINCT., posl TO< Anglorum, • subdit • <Et In-
ANTUERP., MAx.-LusEC.etUGBELLiAN., in eo solum nocenlii, quorum primus m canonc auxit: Diesque
a puritate deficiunt, quod Innocentium Gregorio noslros in tua pace disponas, atque ab aeterna da-
non conjungant, addentes in fine post textum: mnatione nos eripi, et in electorunt iubeas erege
< Romae,depositio sancli Innocenlii episcopi. • numerari. Sequens, Pelagium et CcelestiSum[Ccele-
ANTDERP-MAX., ULTRAJ., LEVDEN.,LOVANIEN.,stium] haerelicos damnavit. >
ALBERC, DANIC. et EDITIOULTRAJ.-BELC, omisso In- MATRICUL.-CARTHUS.-ULTRAJ. post Gre^orium et
nocentio, ila primaro annuntiationem cflbrmanl: Innocentium <
ponit: Sancti Pauli episcopi Leoncn-
< Romse, nalale beati Gregorii Magni, prsecipui do- sis, confessoris. Petri el Egduni elogia rescindit.
cloris Ecclesiae. Hic primus Gregorius et in ordine y. CAMBERIEN. S. Marise Conventual: « Apud Niver-
v
paparum sexagesimus sextus, anno Doroini DLXXXV, nensem civilatem, sancti Vinceniii presbyteri. i
salubriter prsefuit Ecclesiaesanctae Dei. • De csetero CODEXREG. SUEC, signalus num. 130, eum refert
puri sunt. De initio et fine poiilificalus, vide Acla. die scquenti. Acta, de ejus cultu cerliora postularii.
CENTULEN. Hic denuo Usuardus contractus, mo- ALTEHPS. : < Ipso die, deposilio sancti Elphegi
dice interpolalus est. Sic habet: <Romaenatale san- Wentan. [Wintoniensis] episcopi et confessoris, qui
ctorum pontificum Gregorii Anglorum aposloli, vita sanctis virlulibus ornatus, bono iine quievit, el ibi-
et doctrina celeberrimi; alque InnOcentii, fide et dem cum digno honore sepullus est. >
opere praeclari. Nicomediae, sancti Pctri gloriosi STROZZ.ct MEDIC : < Rom», sancii Inhocentii
marlyris. Ilem Nicomediae, sancti Ebthtni [pro Eg- episcopi et confessoris. Roma?, Sancti Mamiliani
duni] presbyleri et alioruro septem, qui diebus sin- martyris. >
gulis sulrocati sunt mi caetcris timor incuteretur. UURDEGAL. : < Aptul Plebem lapidi, sancli Pauli
BRUXELLEN., sic incipit: < Rumse, sancti confesso- *_ confessoris. > Idem est, qui ab aliis ep. Leohensis.
ris et pontificis Gregorii Magni, papse et Anglorqm RpuEN. sanctorum Timoihei el Apollinaris:
apostoli, viri tain vita quam doctrinis saluberrimi, < Romse, lnriocenlii papse. >
atque Ecclesiaesanctse doctoris praecipui. Hic in ca- EDITIOLUBECO-COL. : < Romse, natale beali Gre-
none missse addidit: Diesque nostros in tua pace . gorii papse roagni, confessoris ac prsecipui docloris
disponas; Letaniam majorem instiluil, et primus Ecclesix Dei, et Anglorum aposloli. Hic primus Gre-
omnium Ronianorum pontificum servum servorum gorius ei in ordine papaiiini sexagesimns sexliis,
Dei se.scripsit. Item ROHIDC, sancli Innoceniii pap:e, anno Doinini DLXXXV (vide Ac.ta), salubriter orsefuit
839 USUARDI MONACHI 840
Ecclesise sanctse Dei annos tredecim, menses sex et A Prsefuit Ecclesise annis xm, mensibus vi, diebus
dies decem. Hic vita et scientia in lantum fuit prae- x. Obdormivit autem in Domino, anno ejusdem
ditus, quod terreslris angelus dicebatur. Hic etiam DCVI[Voluit dicere vctv]. Innocentius etiam, hic po-
addidtt in missa : Diesque nostros in tua pace dis- situs, hujus norainis primus fuit. Eodem die, beati
ponas; et multos libros composuit. Hic primus Maximiliani marlyris. Pionii marlyris; > de quo i
pontifex scripsit se servum servorttm Dei. Hic etiam Februarii. Forte hoc die ex Floro acceptus <est.
singulis ecclesiis Romanse urbis in remissionem < Item Zemmeonis, > mihi hactenus ignoti. In
peecatorum humani generis, singulis diebus Qua- Britannia minori, sancti Pauli episcopi Leonensis et
dragesimse statuit fieri stationes fidelium, devote confessoris, cujus tanla fides exstitit, mari ut lapiilos iu
celebrandas. > In Petro et Egduno fere pura est. lillore maris ponens, interdixerit ne ultra
Sequilur: < In Brilannia minori, beali Pauh episcopi illos lerram umquam occuparet. Quam ejus prohibi-
et confessoris. Romse, deposilio sancti Innocentii lionem mare usque hodie cernitur observare. Item
papse et confessoris, qui rexit Ecclesiam annos secundum aliquos hic, Eessogi, qui supra vi. Idus
quindelim, menses duos, dies viginti unum. Eodem ponitur. Ilem juxta Melhis, translatio sancti Gorgo-
die, S. Maximiliani martyris. nii martyris. >
BELIN.,prima editio, incipita solo Gregorio. Omit- MOLAN. : < Romse, sancti Maximiliani martyris. >
tit Egdunum. Addit autem : < Romae, deposilio san- Tum minori charactere: < Eodem die, obiit Rure-
cli Innocentii episcopi et confessoris. Romae, sancli inondse Dipnysius Richet, cujus vitam et operum ca-
Mamiliani martyris. > Altera incipit, ut habelur in talogum conscripsit Theodoricus a Stratis Carlu-
textu. Addunlur, quse jam notavimus, et in fine: o siensis Cotonise.> In editiouibus aliis : < Romse,
< Item in Nicomedia, sanctorum Egduni, elc. > Mamiliaui martyris. Die duodecima, sancti patris et
GREVEN. : < Beatissimus Gregorius, hujus nomi- confessoris Theophanis. > Infra lypis minutioribus
nis papa primus, post Petrum sexagesimus secun- additur: < Qui et Isaacius dictus est, magnaque
dus, secundum vero computationem Martini, LXVII animi constantia restitit Iconomacho Leoni. In Bri-
ob maximam sanctitatem et scicntiam, terrestris tannia minori. Pauli Leonensis episcopi, tempore
angelus dicebatur. Addidit in canone, etc. Ipse Justini Junioris. > Idem jam supra memoralus est.
etiam primus servum, etc. Stationes in urbe Ro- Vide Papebrochii commenlarium, et Vitam ab eo
mana singulis diebus Quadragesimse fieri inslituit, illustratam.
III Idus. Die 13.
Apud Nicomediam, natalis sanctorum martyrum Macedonii presbyleri, Patricise et Modestse. Nicea civi-
tate, sanctorum martyrum Theusetse, Horris, Theodorae, Nimpodorse, Marci, Arabiae, qui omnes igni
traditi sunt. ln Thebaide, deposilio sanclse Eufrasise virginis.
NOTiE.
Conveniunt Ptaten., Herinien., Totnaeen., Pul- Leyd., Lovanien.,Alberg., Danic elEdit. Llltrajecl.-
sanen.,Aniuerp,, Max.-Lubec, Munerat., Greven. et Beig.
Molan. Quibus accedunt Antuerp.-Max., Ultraj.,
VARIANTES LECTIONES
Nichomediam et Nyeomedtam medii sevi errores ven., Theusece; Molan., Theosetm.Theoaere in He"
sunt, quos ultra observare operae pretium non est. rinien. et Nempodere in Pulsanen. librarii, ni fallor,
Modeslimpro Modestm roale legit Greven. Scripsi sphalmala sunt, uti et Nimpedoi in Munerato. Ita
Nkea cum codicibus prope omnibus, quatiquam le- et Marcii pro Marci, in Pulsanen., ac Marci et Ara-
ctio Molani Nicma praeferenda videatur. Tornacen. bimin Munerato. Eufrasim scribunt omnes. Minutias
babet Nicena. Singularis est Pulsanen. in Ma- alias in quinquepostremis codicibusnotandas non pu-
chedonii. Varianl in Theusetm; pro qua Tornacen., lavi.
Teusete;An\uerp. et Max.-Lubecan., Theosete; Gre-
OBSERVATIONES.
Mirus et prope insolitus antiquorum oranium rurri schemate anno MDCVII polliceri visus est. Quan-
martyrologorum m referenda prima martyrum classe tnm aulem codex illeetab Usuardi germanitate aber-
consensus. Hieronyroi apographa eos diserte expri- rat, jara ssepepatuit imposterum. Eadem
patebit in
. munt, cum hac tamen a retiquis discrepanlia, quod annuntiationis forma etiam est codice illo, quem
corruptior passim sit scribendi modus, ut hic in Antuerpiensem majorem semper indigitavi; est et in
Milricim pro Palricim, etc. Bedse, Rabani, Romani n Centulensi, al quam procul uterque absit ab Usuardi
parvi, Adonis, Notkeri eadem ferme verba sunt: In ** purilate, ex perpetua collalione probe mihi com-
Nicomedia, vel, Apud Nicomediam, nativitas Macedo- perlum est. Porro codex alius nullus in nostro Mu-
nn presbyteri, Palricim uxotis ejus, et filim Modestm. seo superest, et si superesset, aliorum auclorita-
Noster, servatis nominibus, cognationem suppressit. tem non facile elideret. Cilatis jam supra marty-
Id ex probatissimis codicibus a roe cilatis colligi rologis accedat etiam Wandaibertus, reliquis acci-
roanifestum est, quidquid Acla nostra, nescio quem, nens:
alium codicem indicent, Usuardi genuinum, in quo et ternas MacedoniusSmplet,honesta
Genuinus is codex, Ptesbyler
prsefata cognalio exprimatur. . ConjugePatricia, et natacomitanleModesta.
quisquis esse potuit, aut commodalus solum fuit,
aut certe disperiit. Neque enim fas est existimare, Nicmni marlyres, luxalis non nihil nominibus,
codicem magnum Ultrajectensem S. Marise, quem etiam in Hieronymianis apographis consignati in-
nos jam lolies Rosweydinum diximus, ul anliquus venirintur, unde eos verosimillime eduxit Ado, so-
videatur, pro genuino Usuardino ab Henschenio ac- lito ductore mentio. deslitutus; cum in Romano parvo nulla
cepluro, quidquid Rosweydus in magna sua Marty- eorum fiat Adonem hic denuo secutus est
rologiorum collectione, Romani nempe, Grseci, Noster, secutus est ilem inhaesit. Nolkerus; Rabanus Hiero-
Bedaovulgali, Usuardi, Adonis, Rabani et Nolkeri, nymianis verbis pressius De Eufrasia, quse
eum ipsuro Uitrajectinum codicem, tanquam Usuardi commoratione Mgyplia dici potest, primus Usuar-
germanum, describi curaverit, cum caeteris, ni fal- dus loculus est. De ^Egyplia inquam, neque enim
lor, vuleandum, ut in primo suo Aclorum ed"iido- credibile est, eam cum Nicomediensi alia, de qua
841 MARTYROLOGIUM.-V MENS. MART. 842
Hienonym. textus, ab Usuardo ftiisse confusam, anl A lere poterii; actum non agimus. Vita,illic exanliquis
a
pro synonyraa, ant fere synonyma alia acceptam. mss.cum Graecotexlu collatis PapebrochiOilluslra-
Euphrasiam,seu potiusEuptaxiam appellandam cen- ta, licet scriptoris plane synchroni esse non videaltir,
senl Acta, ubi niulta in eam rem congerunlur et eru- talis nihiiominus est, nlad crilices severioris lapidem
dite disculiuntur, qusecuriosus leclorin lococonsu- Lydium lulo explorari possit.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. liic denuo plane Adonianus est, ALTEMPS. : < Ipso die, monasiciio Cluniaco, san-
sic habel primam : < Nichomediae, natale sancto- clae Consortiic. •
riim Maceilonii pfesbyteri el Patriciae uxoris ejus STROZZ.cl MEDIC: < llem, sancli Leonis papse.
et filise Modestse.Nicea civitale, natale sanctorum Ipso die, monasterio Clunlaco, translatio sanctse
martyrum Theuselse, et Horris filii ejus, Theodorse, Consorliae. » <
Nimpodorse,Marci, • etc. Deest annuntiatio tertia, S. RICALDI. : Deposilio sancli Ltdrati abbalis et
quaro a solo Usuardo stiperaddilam dixinius. Vide confessoris. •
supcrius in Ohservalionibus. CAUDIACEN. PRIORATUS : < Cluniaco nionasterio,
ROSWEVD.sic priinam format : < Apud Nico^ translatio sancia; Consorlise virginis. >
mediam, natale sanciorum mariyrum Macedonii Editio LUBECO-COL. < Apud Nicomediam, nntale
presbyteri, Palricise uxoris ejus et'Modeslse fiiiic saiteioruni marlyruin Macedonii presbyleri, Mode-
cjus, et aliorum xxxu. > Reliqua pura sunt. slise filiae ejus et Patriciae uxoris ejus. > Caetera
BRUXELLEN. antiquiori lextui proximus est : < In B1 fere pura sunt.
Nicottiedia, sanctorum martyruin Macedonii, el Pa- BELIN.: < Aptul Nicomediam, nalale snnciomm
tficise uxoris ejus, et filise ipsorum Modeslse.Nicca inariyruni Macedonii presbyteri, Pattitise uxoris
civitate, sanclorum m.irtyrum Theiiseise et Orris cjus et filiaeejus Modestae.ln Nicea civitaie, sanclo-
filiae.ejus, Theodorae, Mimphodorse,Marchi el Ara- rum martyrum Theosedseel Horris iilii ejus, > elc.
bise. Qui oinmes igni traditi sintt. In Thebaida, de- ' In iine additur :.< lpso die, monaslerio Cluniaco,
posilio sanclae Etipbrasioc virginis. Item Macedonii translatio sanctse Consortiae. >
el Innocentis episcoporum [an non Innoceutii?]. ltem GREVEN. : < Donaii, Advocali martyrum. > Vide
Leonis papse. > Yide Practermissos. Praetermissos. < Desiderii episcopi et marlyris. »
HACENOYEN. : < Romse,ad Ursum pileatum, natale Vide>ibiriem. < Conslaitlini regis protomartyris Sco-
<
sancli Innocentii papse et mariyris (polerat hic tilu- tise. De eo agilur xi. In Hibernia Mochomogi
lus oniitli). Hic mullty Catafrigas stb ipso invenlos, confessoris Gera.Idi abbatis. ltem Epipodiae. > An
in exilio monasterii religavil. Hic constituit, ul qui corruptuui forlasse nomen ex Epepodo Nicome-
nalus de Chrisliana esset muliere, denuo stalim diensi marlyre, de quo in Aclis. Kevocm, potius
nasci debeal per baplismum, quod negavit Pelagius Kennochmvirginis.
liaereticiis. Hujtis feslivitas polissiinum recoliltir v MOLAN. : < Ipso die, monasterio Cluniaco, transla-
Kalendas Augusli. Apud Nicomediam, natale oancto- lio sanctse Consortise. • Dcin, lypis minoribus : < Et
mm marlyrum Macedonii preshyteri, Patriciae et sancii Nicephori patriarchse Constantiiiopolis. i Edi-
Moriestisevirginum. > Jn reliquis a purilate haud tiones posteriores. De consortia, ut supra. < Die
lnullum recediU C decima tertia, reporlatio reliquiarum sancti Nice-
VICTORIN. et REG.SUEC, num. 130, in fine : < In phori palriarclKie Conslanlinopolis. > Minori cha-
territorio Nivernensi, sancti Vincenlii presbyteri taclere : < Qui ulilem sacrartim imaginum usum
et confessoris. > De ejus cullu doceri cupiunl Acta. adversus impietaiem defcndit. > Verum est apposi-
YiriePrsetermissos. tum hic'breve elogium : verum esl, quod celebre-
PLESCHIQNEN. : < Nalale sancli Eldradi ahbalis.i lur, non dics natalis, quemadroodum prima editio
MARCHIAN. , pro Modestm scribit Modestim, ut iiinuere ea videbattir, sed reportalio teliquiatum, et
cliain re memorabilis hic dies esl, quod
Greven. supra. quidein
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. xni Martii ab impio Leone Armeno mnlclactus sit
: < Eufrasise virginis. exsilio.
Peiri marlyris socii sanclorum Dorolbei, et Gorgo- < Hermopoli, sancli Sabini martyris. > Est
Jiii ex dte xit. Tbeusetis cum sociis, martyris.» ex eorum nuniero, qui sub Ariano Thebaidis prsc-
side illo postea marlyre, ut alibi dixirous)
CLUNIACEN. : <Ipso die Cluuiaco monasterio, trans- . passi (insigni
sunl; unde verositniliter accidil, ut Acta
lalio sancta? Consortise. > Nalalis est xxu Junii. a Lipomano el Surio edita, cum Aclis sanctaeejus As-
VATICAN. , num. 5949, in fine : < Sancti Eldradi clae, qui xxm Juiniarii coiilur, cunfusa sint, et
abbatis. Eodem die, sancli Ansimi (Ansovini)episco- proplerea a Papebrochio omissa, servatis solis clo-
pi cl confcssoris.• giis quseex Grsecoruin Faslis accepta sunl.
Pridie ldus. Die 14.
Rorose,passio sanclorum quadragmla et septem. Hi baplizati sunt a bealo Petro apostolo, cutu tene-
retur in custodia Maroerlini, cuin coapostolo suo Paulo, nbi noVem menses detenti sunt; qui omnes stdi
devotissima fidei confessione, Neroniano gladio consumpti sunt. In Africa, sancli Pelri marlyris. Iiem
sancti Eufrosii.
NOT^.
Soli codices Pralen., Herinien., Tornacen., Munerat. et Molan. puri sunt.
VARIANTES LECTIONES.
fltiiu Tornacensi anliquus, sed pravus scribendi D dus Mamertini. Fedei pro fidei in Pralensi, Librarfi
modus est, ul Affrica et Aphrica. Herin., Tornac. vilium est. Eufrosii legunt omnes, reclius scribe-
el Muneral. post Adonem legunt Mamunini; inelius relur Euphrosii curo Moiano.
Praiens., Molan. et comniuiiissirous scribendi mo-
OBSERVATIONES.
Pnetcr germanos codices supra cilalos, non de- rare fas sit, utpote qui lioc solo discriroine ab
s inl plures alii, ut Antuerp., Alax.-Lubec. el co- Usuardi simplicitale receduul, quod pro quadragic.la
diccs mss. octo lriedise notse, quos pufis annuine- seplem, legant qundraginla novem. Grevcnus exclu-
PATROL. CXXIII 27
*43 USUARDI MONACHI 8U
dendus planc fuit, Ctim Leobinum Carnotensem, A an alius quispiam Bcdau subinde anncxucrit, niliil
quem Leoninum ipse vocal, omnibus Usuardinis allinet bic disquirere; uli ncc vacal cxaminarc
codicibus noslris incognilum, solus inseruerit, ut undc orla primnm fuerit nuper indicata niulaiin
dicemus in ejus anclario. De csetero lectionem posi- quadraginla septetn, in quadraginta novem, quas
lam omnino servandam, ex ipso fonle lnanifeste verosimillirae amanticnsium oscitanlia in recemio-
palet. Fontem appello Rom. parvnm, ex qtto cos res codices irrepserit. Petrus Africanus, alque itcm
de mOre accepit Ado, aucta nonnibil' prioris phrasi. Euphrosius, vet forte Euphrasius (uterque enim liac
Noster porro Adonis elogium inlegrum et iinmula- die colilur) a classibus suis, in Aclis ex Hierony-
4um refert: Nolkerus, quod mirere, ultima parte niianis accurate dislinctis, avulsi sunt, a neminc,
truncavit, ul in Aclis ctiam notatum invenies. Vix Usuardo anliquiore, eo modo consignali, nisi Wau-
dubium esl, quin Romani parvi compilator, mar- dalbertum excipias, a quo si noii accepil, salleip
tyres illos ex Actis sancloriim Processi et Marti- accipere poluil, cum hic ita Iiabeat:
niani desumpserit, qui nec in Hieronyroianis apo-
grapbis, nec in genuino Beda lnemorantur. Flortisnc, Euphrosiuspridie, Petro cumnaartyrefulget
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. : < Romac, nalate sanclorum mar- CODEXS. RICAIIM: < Carnolis, sancli Leobii
tyrum XLVIIqui baplizali siint a bealo Pelro apo- episcopi el confessoris. i
stolo. Apud Laodiciam, sancli Sagaris episcopi, qui CODEX MONTISSANCTI : <Melisciviiate, in monaste-
tempore Antonini Veri, sub Sergk) proconsule Paulo B rio subleriore, translalio corporis santla?.Glodesindis
Asise, iltuslri marlyrio coronatus. > Relinquo trans- virginis. » Coiitur xxv Julii.
posilionem utut ineplam. Canerum Sagaris ille, de Editio LUBECO-COL. cum codicibus supra citalis
tjuo et atii, rejicitur in Aclis ad vi Oclobris. scribit XLIX;et secundo loco habet : < Eodem die
ROSWEVD. : < In Nicomedia. Felicissiini, Dalivi Carnoti, sancti Leonini episcopi et confessoris. »
TOartyrum. > Ultimo aulem : < Ipso die, sanctorum Innocenlii
'
in prima annunlialione purus, postre- episcopi et Eufrosii confessoris.» De Iniioceulio vule
PULSANEN.,
mas duas prsetermisit. Pr:elermissos.
CENTULEN. novam comminiscilur numeri muta- BELINIutraque edilio eliam notat XLIX,ct post
tionem, ita scribens : < Rorose, beatorum martyruin textnm fere puruin stibueclit : < Eodein die, Za-
quadraginla duorum, qui a beato Petro apostoloin chariae ponlificis, qtti seiil Roma? annos x. Item
carcere baplizati, sub Nerone passi sunt. > De aliis Lngduni Gallise, transiatio sancli Bonaventura?.
-duobus non meminit. cardinalis, episcopi Albanensis, ordinis Minorum. >
BRUXELLEN. pro quadraginta seplem, ponit qua- GREVEN. cuni editione Lubeco-Coloniensi, lextui
tfraginta octo. Deinde, secundo loco : < Apud Laodi- imiuiscet : < Eodcm die Carnoti, > elc. Textui
ceam, sancli Sagnris episcopi, qui tempore Anlo- aulem superaddit : < Nicomedise, sanctoriim Fi-li-
nini Veri,- sub Sergio Paulo proconsule martyrio cissimi, Dativi, Fronlina'. Ilein in Africa, Alexandri
coronatus est. > In Petro el Euphrosio purus est. marlyris. ltem Pionis. Innocenlii papae. Apud Lug-
HAGENOVEN. numeral XLIX.Tum lexlni fere puro dunum, translalio sancli Bonavenlurse, episcopi
ordinis Minoruni, Romanae Ecclesiic
adjungit : < Apud Thessalonicaui civitalem, sanclae P Albanensis,cardinaiis. ltem sanctse merooriaePelri
Matronse-ancillsecujusdam viduse divitis, el inar- presbyleri
tyris. Quse a domina sua super scamnum ligata est abbatis Claravalieusis, genere et conversaiioue
et percussa, el ab angelp solula esl, et orans iterum clari. Malhildis sanctx metnorix, malris Ollonis
ligala et percussa et ab angelo soluta. Novissime . imperatoris primi, roaximse humilitatis et palientiae
robustis fuslibus usque ad inortem est csesa, el in malronae. Quse virluli quoque conlinuse oralionis
confessione Christi incorruptum reddidit spiritum.» taro studiosa fuil, ut Psalleriuni toliim ante matii-
Yidediem sequentem. tinas solita ftierit decantare. Taiidero spiritu pro-
AQUICINCT. incipit : < Natalis sanctorttm. Felicis- phetico obilum suuro praedicens, migravit ad Cliri-
simi et Dalivi. > Et post quadraginta septem, inler- stum. Metis, translatio sanctae' Glodesiudis virgi-
serit, mililum. nis. >
'VICTORJN. et REG.SUECI<E.,signatus num. 130, MOLAN. : < Eodem riie, Zachariae ponlificis, qui
in fine : < Item Laodicese, sancti Sagari et sedit Roraae annos decem. Item Lugduni Gallkc,
episcopi
martyris. > . ' translalio sancli Bonavenlurse cardinalis episcopi
DAVERONEN. : < Depositio beati Leobiui episcopi Albanensis. Eodem die Garnoli, sancti Leoniui
> Tuni, roinoribus lypis : <Mathildissanctae
Carnotensis, magnificse sanctitalis et clarissimi m episcopi. maximse bumilitatis ct palientise ma-
miraculis viri. > Nomenvarie offormatur, ut ex dictis inemorise,
tronae. > In editionibus aliis de Zacharia, post annos
et dicendis palebit. additur : < Hic quatuor libros Dialogorum
ALTEMPS. : < Apud Laodiceara, sancti Sagaris _ decem, beati Gregorii translulil in Grxcum, et per Boni-
«piscopi, qui tempore Anlonini Veri, sub "
Sergio facium Moguntinura episcopum , Pipinum palreni
Paulo Asise proconsule, illustri martyrio coronalus Caroli, in soliuin regni subiimavit, in Siiessionum
«st. > Exigua est a superioribus diflerenlia. civitale. Eodem die Carnoti, sancli Leonini episcopi.
STRPZZ.et MEDIC.: < Romse, sancti Zachariae Et sancti marlyris Alexandri in Pydne. > Cbaractere
papae. i Vide die seq'ienli. <ltem s„ncti Alexandri ininori : < In Quindelingeborg inonasterio, dioecesis
lnarlyris. Ilem Lugdtini Galliae, translatio sancli Halbersladiensis,dorinitio Maclhildis reginse, roatris
Bonaventuraecardinalis, episcopi Albanensis, ordinis Oltonis priroi imperaloris,cujus vita virtulis specular
Minorum. > Colilur xiv Julii. fuil. i
Idibus. . Die 13.
In Caesarea Cappadocise,passio sancti Longini, qui latus Doroinilancea perforavit, ut in geslis ejusdem
invenitur. Apud Thessalonicam civitalem, natalis sanclse Matronacmartyris, quse deprehensa et mullipli-
ciler afllicta, novissime robuslis fuslibus usque ad mortem csesa, in confessione Chrisli incorruptum
i)eo spirilum reddidit.
NOTJ;.
Ex Pratensi, Herinien., Tornacen., Putsanen., Antuerp., Max.-Lubec, Munerato, Belin., Greven.,
£t Molan.
845 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 846
YARIANTES LECTIONES.
Error in principio. Greven. incipil Cmsarea Cap- A sanen. addidit civilate. Sic Belinus scripsit ejtts pro
padocim, lurpiiis Tornacen. omillens. In Cmsarea, ejusdem, el in attera editione apposilit militts, uti
orditur, Cappadocim; Cappadotie in Max.-Lubec.; de Matrona, virginis, qiiod etiant legit Muneratus,
Capadocie in Munerato, Belino el Greveno, ac omittens particulam usque. Belin. voces ullimas
huiusmodi minutiae alisenolari non merentur. Pul- transposuit hac ratione : Deo reddidit spirilum.
OBSERVATIONES.
De Longino Cappadocimmarlyre omnta fere tum aperte edisserit; recenliores neutra adroittnnt. Vi-
edita tum mss. Marlyrelogia hac die agunt , in- desis Tillemontii censuram tomo 1, pag. 453. At
quit Florenlinius; inter quae Marlyrologium Adonis qualiscuuque auctoritatis Act? ipsa censueris, patet
perperam connuraerat, nempe qui hujus Longini, textus nostri, ex Adone i Septembris verosimiliter
non hodie, sed prima Septembris, post Roma- accepli, Usuardina simplicitas, de qua unice quse-
num parvuro diserle meminil. Nec eum novit Beda rimus.
genuinus, nec Floms, nec Wandalbertus. Vere Matronam martyrem, tacito Virginis titulo, pri-
de ipso agunt Rabanus et Nolkerus, ille longiori mus prodtixit auctor Romarii parvi. Ado de more
exornat elogio, quod ex Actis se ait conciunasse; elogium compnsiiit, quod inlegrum a Noikero red-
hic non multum dissimilia , sed compendiosiora diiur : Nostcr, ut solel, siimma dunlaxat capila
exbibet, non verbotenus eadem scribens, ut pcr conlraxil. De Matronis duabus aliis, Barcinonensi et
inadverlentiam in Acta nostra irrepsit. Ab eodem Lusitana, videanlur Acta hac die. Occurril denuo
Notkero repetitur Longinus cilala i Septeinbris, ubi B casus singularis, semel atque ilerum supra notatus ;
Adonis elogium sequilur. Satis cerluro esl Longinum nimiriini reperiri hodie in Adone Rosweydi Zaclut-
aliquem et quidem in Cappadocia memorari in Hie- riam papam, quetn Usuardus plane pmtermisit.
ronymi apograpbis; ulrum porro is dici possil, aut Causam explorare nequeo. Cseterum in Mosandri
debeal, qui latusChrisii lancea translixisse supponi- edilione, cum etogio ponitur pridie Idus, unde mi-
inr, etymologia non omnino peregrina; ileni an rum hon esl id ila a Baronio in nolis observatum,
cenlurio nominelur, an miles; an Latina Acta, qui accuraliorem Rosweydi eriitionem nou vidit,
militis et cenlurionis personas confuderint; qui nec videre potuit sexennio prius mortuus quant
sint eorum scriplores, et plurima alia ad utriusque ea.prodiret in lucem. Fere exciderat notare yersi-
patriam, gesta, cultum, socios, reliquias, tratrslatio- cuium, quem de Malrona hac noslra reliquit Wan-
nes, historias confictas, elc, pertinenlia, satis fuse dalbertus:
explicuit Papebrocbius loto suoCommenlario pracvio Tliessalaplebs IdusMalronamarlyre servat.
a^pag. 376. Quam fidem Acta mereanlur nusquam
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ., praeterilo Longino, agil de sola cujusdam viduseancilla, occnlte Chrislum colens...»
Matrona, et Adonis elogium contrahit, hoc nipdo ; ul supra, addilur autem ex eodem fonte : < Novis-
< Apud Thessalonicam civitatem , nata.le sanctae sime autem fuslihus usque ad mortem csesa, in bona
Matronsc. Quse cum esset ulilac [superposuit aliquis C confessione Deo spiritum reddidit. Romx, depositio
veluloe, sed supplendum erat Plaulillae| o.ujusdam beati Zacbariae papae, qui libros Dialogoruni beati
ancilla, el occulte Christum cotens, cplidie furtivis Gregorii transtutit in Gracutn. >
orationibus ecclesiam frequentarel, deprehensa a HAGENOYEN. de Longino multa comminiscitur,
domiria sua, in scamrio exlenta et ligata, et pene quse referre non lubet. De Matrona, ul vidimus,
usque ad mortem Uagellata,atque ita vincta in sca- egit pridie. In Zacharia non imiltum differt ab UL-
mno, obsignalis diligentissime januis per nocieui TRAJ.,etc.
reiicta, tibi die attero divinilus solula, et cum ingenli AQDICINCT. consonat in Longino cum ANT.-MAX:
oris gralia orans inventa est.» Sequitur : < Romse, Zacharia* papse, qiti in palriar-
ROSWEVD. textui puro superaddit: < In Nicome- chio caput sancli Georgii martyris reperit. > Ma-
dia, Lucii episcopi, et martyris. > Quse verba ex trona vocalur virgo , quo etiam titulo eam snpra
Nolkero huc traducta videnlur, nisi ex Hieronyinia- ornavit Belinus.
nis pelius immediale accepia sint. YICTORIN. in finc de Zacharia scribit, ut proxime
ANTUERP.-MAX., LOVAN.,LEYDEN.,BELG.et edi- facit Aquicinct. addens posl reperit, < in capsa re-
tio ULTRAj.-BELG.deLongino, post aperuit, haec conditum , in qua et epiiaphium pariter reperit,
adjiciunt: < Hic baplizalus ab appstplis, cuin apnd Graecis Iiiteris exaralum; sepnltusqiie est in ecclesia
Cappadociam sanctilate praecipuus degerel, sub B. Petri. > Sumpta sunt ex Adone Mosandri pridie;
Octavio prseside comprehensus, post confessionem quse habentur in Rosweydi appendice.
fidei, lingua abscissa, denlibus excussis, capite MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. dcLongino. Zacha-
truncatus est. > Quis primus boc elogium in codices Q ria, et Malrona etiaro agit, sed rescissis fernie
Usuardinos recentiores transtulerit, hacleiuis igno- elogiis.
ro; hoc scio, accepliim esse ex Adone, non hoc die, REG.SUEC,num. 130: <Item Zacharisepapae,»etc.
iil supra monui, sed i Septembris, quod iterum di- Reliqua non addunliir, sed puto eadent esse ijuas
cendum recurret. Viclorimis supra suggessil, cuui quo hic codex
ULTRAJ. , LEVDEN.,ALBERG.et DANICsic inci- passim cdncordal.
piunt: < Romsc, nalale S. Zacharise papse. Hic qua- Codex D. DUCIIEVAL., signatus C : < Item, Jacobi
luor libros Dialogorum beali Gregorii iranstulit in apostoli cl Lucii episcopi. > Ex Hieronym.
Grsecuin, et per beatuni Bonifaciuin Moguntiiium VATICAN., signalus niim. 5949, omisit Longinum,
episcopum, Pipinuin palrem Caroti in soliuin regni et primo loco scfipsit: < Ronise, Zacharise ponlilicis,
subliniavit in Suessionum civilale. > De Longino quisedit in episcopalu ann.is decent. •
eadem habent, quaeproxime recitavimus. STRO.zz.elMEDIC,postquam de Longino ca retule-
CENTDLEN. : < Csesarea Cappadociae, saricti Lon- rnnt, qiise ex A.NTUERP.-MAX., ctc, supfa descripsi-
gini militis, qui lancea lalus Domini aperuil, et mus, addiint practerea eliam ex Adone i Sepiembris:
poslea baptizaius est et a prseside Oclavio decollatus < Et simul cum co coronatus est B. Aphrodisius
esl. » commentariensis , cui et prsescs linguam abscidi
BRUXELLEN. deLongino eadeni habet quac supra. jusseral: qui posl abscisam jussu prsesidis linguam.
Tuin : < Apud Thessalonicam civitatcm, natale san- Christiim lamen ejusqiie fuleni expedita ct clara
cuc Matrouau martyris. Quae curo essei 1'latililtuc voce pronuntiabat. i Ado legit loquebatur.
847 USUARDI MONACHI 848
BURDEGALEN. : < Beatissimi Jacobi apostoli elLucii A ex inartyribiis Nicomediensibus. Videanlur reliqui
martyris. > Ex Hieronymianis. socii in Aciis.
Edilio LUBECO-COL. : < Romse, nalale sancli Za- MOLAN.ilalicis lilteris textni interserit : < Cum
-ehariaepapse et confessoris. Qui-sedit annos decem. esset Plautillae cujnsdam viduse ancilla, et occulte
Hicquatuor libros Dialogorumbeati Gregorii transtu- Christtim colens, et quotidie turtivis oralionibus
lit iiiGrsecum.etpe.rbeatiira BonifaciumMogunliiiuiii ecclesiam frequentaret. > De Zacharia eo-Uegitquae
episcopum, Pippinum palrem Karoli in solium regni ex codd. mss. superius posita sunt, ea sola voce
sublimavit in Suessiouum civitate. Hic eliam Karo- excepla, qnod pro epitaphium scripserit pitacium,
lomanum regem Francorum, fratrem Pipini, fecit de quo vide ejus Notas. Tuin, lypis minoribus: <Apud
fieri clericum, et misit eum in Cassinense monasle- Reatem , sancli Probi episcopi : cojus in Dialogis
riiim.nt monachus fieret, qui etiam monasterio dona meminit bealus Gregorius. Caslro Divionensi, san-
plurima cum privilegiis apostolicis contutit. > Quae cli Tranquilli confessoris ; de quo beatus Gregorins
<leLongino et Matrona fusius deducit, ex Adone vel Turonensis. Sancti Speciosi ntonachi, de quo in
Nolkero desnmpta sunl. Dialogis Gregorius, lib. iv, cap. 8. Romse, sanclo-
GREVEN. : < Romse,Zacharise papse et confessoris. rum monachorura Meruli, et Antonii, de quibus eo-
Ilic qualuor Iibros Dialogorum bcati Gregorii papse dem libro scribit Gregorius. > Hos omties in poste-
in Grsccum transiolit; et per sanclum Bpnifacium riorihus editioiiibus praetermillit Molamis, in quibus
Moguntinensem archiepiscopum, Pipinum palrem hoc tanltim legitur : < Die decima qninla, sancli
Karoli mngni in solium regni sublimavit. Aftrodisii marlyris Agapii ct sociorum ejus. > Hunc Acta re-
commentariensis cum sancto Longino passi. Lucii _ jiciunt in xxiv Marlii, ast Meruli et Antonii nec in-
episcopi. Item beatse Fauslse. > Solam lianc excepit " ter Prselermissos meminerunt.
XVH A'a/. Die 16.
« Apud Aquileiam , nalalis beali Hilarii episcopi et Taliani diaconi, qtii SUDoeronio prseside , post
«quulcum atque alia tormenta, una cum Fclice, Largo, et Dionysio martyrium teruiinarunt. Roma?, passio
sancti Cyriaci diaconi, qui post longam carceris maceralionem , reliquala pice perfusus et in catasla ex-
i.ensus, ac tractus, eiiain nervis et fustibus ca>sus, ad iillimiim cum Largo et Smaragdo el aliis viginli,
jubente Maximino, capile Iruncaius esl. Ilornm tamen festivitas sexto Idus Augusti recolitur, qno die
a beato Marcello papa eOrum corpora sunl levata et venerabililer tumulata. Arvernis , depositio sancli Pa-
tricii eoiscooi et confessoris.
NOTvlS.
Puri videnlur Praten.,Rosweyd., Antuerp., Max.-Lubec, Munerat., Belini edilio altera et Molanus.
« In Carolino autographo SS. Hilari et Tatiani toco, aut nusquam, sua reguta tocum habere debuit.
tneiitio facta nunquam fuit. De illis enim Dervensis Articuluiil tamen lolum reddit Sellerius ; totits
codex lacet, et a Cyriaco arliculi exordium capil. g TJsuardi est, Usuardus merus. De litura ne verbum
Praelerea in Pratensi totus bic articulus a capite ad quidem apud censorem; opinor, quia admonitus est
calcem lilura lahorat, et quo sanclis illislocus esset, nullam illic esse scripturae dissimilitudinem , et
ininutiori litterarum forina tolus exaralus est. Nec Usuardo laudi danduni esse, quod prseslanlium scri-
eliam sanctos illos memorant Heriniensis el Torna- exemplo nec lurpem in scriptis pulaverit
censis codices, qui Sollerio plerumque pro norma filorum ituram, nec metuerit. Cur eadem in causa, non eo-
fuerunt, ex qua Pratensem seslimaret. Hic Sollerium dem semper in Pratensem codicem ahimo fuerit Sol-
inlerrogo qua causa, anieposilo Pratensi, a suis de- lerius, ignorare malim, qiiam de veritatis studio,
. sciverit.in Pratensi litura crat, variabanl alii codi- qito se ardere praedicat, quidlibet maligne suspicari.
ces. His duobus lantum argumentis ubique judicavit BOUILLART.
jnterpolalum esse. Pralensein codicem. Hoc igitur
VARL4.NTESLECTIONES.
;7?f1lai'tlegunl aliqui cum Pralensi, alii Hytarii, susadtractus et jam nervis... Rectius, opinor, cum
Ylarii, etc, purius, ni fallor, in lexiu : sic etiam Molauo, extensusae tractus, etiam nerviset quid-
melius -Tatiani qitam Taciani. Munerat. et Belin. qtiid alii legant atlraclus eliam nervis, ln Muneralo
niale Heronio pro Btronio. Dionisio, natale, eculeum, deest cmsus, in Antiierp. el Max.-Lubec. est. Solus
Ctriaci, notari non mefentur. Murierat. postDiaconi, Pratens. posuit Idns Augustas. Belin. et Molan.Aver-
addidit martyris. Lego terminaruht, alii habent ter-> nis pro Arvernis. Potuisset omiili utrumque, et Pa-
minaverunt; Uelin., consuminaverunt. Reliquata pas- D tricius ipse. ln Anluerp. et Max.-Lubec deesl san-
sim scribunt codices. Pralens. nonbene legit, exten- cti.
OBSERVATIONES.
Discrimen inter vetuslos codtces Usuardinos eos- scripta, aut contracla non sint. Hoc Usuardus ex
que probatiores , hodie non exiguutn rccurrit. De ipsorum roartyrum passione suo marte composuit,
tlilario Aquiteknsi, et sociis, nec Herinicn. nec Tor- quemadmpdum fecisse ostendimus in Ascla, xxin
nacen. nec purior Belini edilio quidqtiain roemorant. Januarii, et in duabus primis aiinttnlialionibus vin
•Hincdubit3re quis merilo poterit, fuerinlne illi ab Marlii. Vide qtise de hac re in pnefalione dicta sunt.
Usuardoprimigcnia manu ascripti, an forte subinde De Cyriaco inler. omnes convenit. Desumi hic po-
•ab alio, vel ab ipsomet auctore, ex aliquo Hierouy- tuit ex Romano parvo, curo Largo, Smaragdo et Cre-
miano codice appositi. Cerle Beda, qui hodie deCy- scentiano, quos .omnes Ado etiam recilat et elogio
riaco, et sociis agil, de Uilario nec yerhum profert. exomai. Crediderim lamen Adonem sua omnia mu-
TJcdani descripsit Rabantis. Silet cliaro Ado. Nol- luasse ex Beda, quem fere verbolenus videtur rie-
kerus so\uin:Hilarii nomeh ei Aquilegim indical, ut scribere, Notkieroin hac parle, prseler solitum, mti-
perspicue inlelligas ex Ilieroiiymiauo apographo tilo. Crescentianus ab Usuardo non exprimiiur, uti
Jiccepta.-Ulcunque res habeai, servata cst Pralensis nec Sisinnius, a Beda el Ailone in principio noini-
et aliorum codicum lectlo..Notari jam poluit el tolo nalus. Varianl codices circa lyranni nomen sub
operis decursu obscrvabilur, plane rara csse clogia quo passi fuerint, aliis Maximiunum, aliis Maxiini-
tnei:e Usuardiua, scu quic' ex Bjda aul Adone '.ic- num appellantibus. Ad xvi Januarii , nbi dc Mur-
 813 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 850
cello acluin est, in cujus Actis qualibuscunqne Cy- A anliquioribus, ab Usuardo expressissiine ponilur,
riaci et sociorum gcsta immiscenlnr, unde lolligilur ex quo in Romanum hodiernum irrepsit, lametsi
eodem fere tempore el ipsos et Marcelluro passos salis conslel niilluro unquain fuisse Palriciunt illiini
esse; ibi, inquam , ciiin probalissimis codicibus Averneiiseiu, si a Palricio Hibemo disiingualur..
(qtiorum germanam lectionem tametsi viliosam re- Consule indicero Praetermissorum, ubi vitiaise leetio-
ferre tenemur) Maximinum scribendum ccnsuimus, nis fontem assignaluui invenics. Isicius , Isichitis,.
quem etiam plerique hodie exprimunt eum Pratensi; vei Esicriius Vienuensis ab Adone vulgato posilns,
quamvis non salis consequenter, nam vm Aiigusli, cnr ab Usuardo prsetermisstis sit, non habeo unde-
ubi Cyriacus cum sociis iterum recurrit, Diocletiani celligam, nisi forle a coilice Adoniano, quo Usuardus
tempora (forte continuata ejus persecutio) designan- usus est, plane abfuerit, ab aliquo populari ppslea
fur. Satis hic sit germanam Usuardi lectionem veh- adjeclus. Liceat hic siibjungerc Wnndalberti yersus,
dicasse. Quid vere legendum sit, quis pugilum nu- quibus Cyriacum et socios celebrat:
merus, quis marlyrii locus, elc, ad eam vui Augusli
in Actis uostris ex prolesso examinabilur. Pari ra- Septiinapost decimatnAprilisrittmore Kalendas
tione eliamin lextu relinquitur ulliuia annunliatio de Prsecedens,C.yriaciet LargiS|iletidellioaore;
Patricio Arvernensi,seu Avernensi,qui, licet i°riolus Smaragdiquesimul preliososauguiueveriul..
AUCTARIA.
'
Defeclum HERINIEN. el TORNACEN. jam indica-- B AQUICINCT. incipit : < Apud Ilamaiicum {vult di-
vimus. cere Hamagium, Prioralum contiguum abbatimMar-
ANTUERP.-MAJ. hic ab Usnardo plane dcflectil, , chianensi)depositiosancUcEuscliiic. > Correclio illa,.
solaiu cnim el uuicain anntinliatiouem habet de Cy- nescio a quo apposita, superllua dici possct; Hama-
riaco et sociis, ex Adone verbalim descriplam. Tiii licum , non roinus quaro Hatnagia, promiscue dici
eain require in ipso fonie. videnlur.
PULSANEN. purissiiuus dicendus essel, utpole, MARCHIAN., priroo loco : < Deposilio sanelac Eu-
qui de Pnlrilio Avernensi onininc sileat. Omitli la- sebiaj virginis. >
liien debuil, quod ab errante liic Usuardo recedat. MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. breviler de Hilario, Ta-
Exclusus eliain a purortint codicum classe GRE- tiano et Heriberto. Dein : < Nirelini cnnlessoris cuiii
VEN.Propter aiinunliaiionein cjns ullimam, Usuarric. sociis, quoruin roiri aclus leguntur. > Fallor, nisi hic
adjectiliam ; nempe : < llem, depositio [quidni na- Bonifacius esl, de quo in Aclis.
talis? sancli Heriberli episcopi Coloniensis et cou- CAUBERIEN. Coiivcntualiiim : « Cotoiiiac,sancto-
fessoris. i Miruro sane Grevenum non advertisse i runi Heriberli anlislilis, Lucii prtcsulis, el Kiigcnix
S. Heribertum duobus sacculisUsuardo esse posle- virginis. > Undc inier hos sanclos lalis socielas, non.
riorem, praeserlim si hic Martyrologiuni suiim Ca- inlelligo.
rolo Magno obtulisse credalur, quod Grevenus pla- STROZZ.et MEDIC: < Apud Ravennam, nalalis
ne credidil. sancti Agapiti archiepiscopi et Confessoris, qtii no-
ANTUERP.-MAX.,ULTRAJ.-LEYDEN.,LOVAN.,ALBERC, , nus rexit et floruil post Apollinarcm. lteiu sanclat
DANICet Editio ULTRAJ.-BELC, in line : < Apud Co-> Gertrudis. > Hsec ctiain die sequenli noiatur, ct
loniara Aggripinain, natalesancli Heiibeiti^ejusdeni i C multo rectius.
loci episcopi el confessoris. • Inter hos codices id _ABDINGIIOFFEN. : <ApudAquitegiam civitatem, pas-
soluin discriininis est,quod Lovaniensis in lexlu non- sio sancti Feticis martyris. > Hactenus ignottis est.
niliil a purilale deflectat: quod lainen scrupulosius Eriilij LCBECO-COL. incipil : < Apud Coloniam
notare operse pretium uon exislimo. Agrippinam, naiale sancti Heriberti, ejusdem toci
CENTULEN. haecsolura habet: < Rorase,passio san- archicpiscopi cl confessoris, qui sedit annis viginti
cli Cyriaci diaconi ct marlyris, qui niulla sanituluro trjbus, roensibus duobus, et diebus viginti duobus,
gralia exuberans, Ariheroiam filiaui Diocleliani im- el sepultus rcquiescil trans Rhenuin in nionasterio
peraioris, et Jobiara liltaui tegis Persarura a daemo- Tuiciensi, qtiod ipse praesul in vila sua a fiinriameii-.
uio liberavit. i tis ejus sedilicaverat, et in honore beatse Marise vir-
BRUXELLEN. incipit a Cyriaco, cujus elogiuni ex ginis consecraverat. > In Hilario pura est, in Cy-
Arioue interpolavit. Tum de suo pergit: < Eodem riaco multtim ex Adone interpolala. Sequitur de
die, Arthemiaemarlyris, iiliseDiocleliaui, quain Ma- Patricio. Denique : < Iu Scotia, sancli Bonifacii epi~
ximinus fraler ejus, quoniam cultrix Chrisli ftiit, scopi et tonfessoris. >
interfeciti > Vide indicem Praclermissorum. < Apud GREVEN. : <lsiciiepiscopi Vicnnensisetconfessoris..
Nicomediam, sanclorum martyruni Eugeuii, Pam- Romse, Alexandri episcopi. > Vide Prselermissos.
philiani, Sereni, Castoris et Dionysii. > Confusiono- t In Scoiia, Bonifacii episcopi. Albani episcopi, et.
inimtm in Actis disliuguilur. De Hilarioel Taliauo, confessoris. > Sitne hic Abbanus, an Abbenus, ne- •
alque item de Patricio, salis pure. Sequilur :'< Apud scio. < Item Colloquilli regis. Sancii Kinitimi. >
Viennam , sancli Esichii episcopi et confessoris. D Nempe Bonifacii, ni lallor. < Abrahae presbyteri et
Apud ColoniamAgrippinnm : deposilio saucli Ileri- anaciioriiaeet Marisefilisefralris ejus, poeniienlis. hi
berii ejusdem civitalis archiepiscopi el confessoris,. Hibernia, Finiani abbalis el confessoris. Lodein die,
qui prope diem quetn prsedixeral, morieiis.iiiagiiis Eugeniaevirginis. > An non Eusebim?
ccepil clarere miraculis. Item sanctse Engoiiiaevir- MOLAN. : <Eodem die, natalesancii Heriberli arcbi-
ginis. > Ad classem Nicomediensein.perimet, nisi episcopi Coloniensis. Hujus venerabile corpus in roo-
Eusebiaiii Ilainaticenscm voluerit dicere. nasterio Ttticiensi trans Rlieiuiin honorilice rcq.tiie-
HAGENOYEN., in Cyriaco moilice inlerpolaliis, se- scil; quod idem vir sanctus in honore sanclx Hct
ciiudo loco de Patricio agit, tertio dc Hilario. Tnm,:. genitricis a fundamentis erexit. > Tum^charactero-
< Apud Coloniani Agrippinam, nataie saucli lleri- minori: < Abrahsepfesbyleri,» etc, ul Grevenus. ln
beni episcopi et confosoris cjusdero Ioci. Curpus edilionibus aliis, de Heiiberto : < Eodem die, elc,
vero ejus retpiiescit apud Tuiciiiin ullra Rbeutim, in Reesse, in lerrilorio Clivensi, festuin sancli Deiittiii.i.
iiiouastcrio qued ipse fumlavil, in clauslio aigroruui pueri septem annorum. Marcianis, dcpositio sauclie
roonachorum. Iiein Babiioniau,sancti Agricoli epi- Eusebia?virgi.nis. Die decimiisexln, saiictoruro inar-
sropi et confessoris. > Quidsibi velii l>abiloui<v,.\>.i- tyruin Sabini el Papae. > De Sabino.vide.Praeieriuis-
tebit die s-.fmeiili,ubi de Agricola Cabilloucnsi. sos. Patriciusad calceui'rejicilur...
-XVIKal. Die *?.;
lii Scolia , nalalis saucli Palricii eptscopi cl comessons , qui piimus ibidero Christum cvaiigclizat,'*.
 R51 USUARDl MONACHI 852
Eodem aie monasterio Nivigella, sanctse Gertrudis virginis. [Apud Bouiltart.... : evaugelizavit. Civitate
Nicomedia, sanctorum martyrum Eugenii, Pamphiliani, Casloris et Sereni".]
NOTJE.
Sumiturex Ilerinien., Tornacen., Pulsanen., Antuerp., iuax.-L,ubee,, Munerat., Greven. et Molan.
"tum Ambigit Sollerlus corruptumne dicat an muta- A Usuardus. Nec die Itesterna aclus erat. Sic enim illi,
codicem. Quatuor sancii martyres et male con- teste Henschenio : Nieomedim, Castori, Dionysii,
nexi, et perperam huc traducti» Gertrudis suo loco Nonni, Cyriacm, Milism, Eugenim, Juliani, Ascle-
extrusa, ineple sanctis diei sequentis inserta, bini piodoti. Alii quidem codices, Castorera, alii Sere-
textus iino errore corrupli. Atque bas injurias in li- nura, alii, una ex duabus classibus facla, Pamphilia-
turam unius versus fundit is qui paulo ante totos no- ntim adnuntiant, Quid cerli ex illa codicum confli-
vem yersus erasos quieto et sequo animo tulit. Quid clione extundi potest ? forle Usuardus alios indices
ad haec ego? Verum est sanctos illos raartyres non liabuit; forte titto die utramque Nicomediensium
fuisse in Carolino autographo memoratos, sed aut inartyrumclassemconjunxit; forle Acta vidit. Deni-
male connexos aut perperam huc traduclos fuisse, que quidvis potius conjectare mallem, quain, ut
quo argumenlo efltciet Sollerius? numquid habet Sollerius, nulld argumeulo Codicem ininime suspe-
Acta, quae proferat? Hieronymianos, sat scio, itidi- ctum rejicere. De S. Gertrude mox in sequenti ar-
ces nobis obtrudet: sed in vetustissimis eorum co- liculo. BOCILLART.
dicibus ne unusquidem eorum legitur, de quibus hic
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanensis, librarii vilio, pro Scotia legil Cmsa- scovi; in Anluerp. et Max.-Lubecana, confessoris.
rea; est qui Scythia scribat. Huc revoca Scocia in In Pulsan. legitur vigella crasoni. Munerat. Migella,
Anluefp. et Max.-Lubec. Scochia apud Munetaturo, Greven. Novigella. Rursus Pulsanen. habet Gete-
apud alios Schocia. Deest in Greveno lilulus epi- trudis, quod et alii recentiores codices imilanlur.
OBSERVATIONES.
De Palricio agunt Beda et Roman. parvum, phrasi B solum Pratensem excipias, qui, corniplus dicam, an
lion multum dispari. Ado utodicum de suo adjecit, routatus, pro Gerlrude, ita habel : Civitate Nicome-
Nosler Adonem verbotenus transcripsit. Rabanus dia, sanctorum martyrum Eugenii, Pamphiliani, Ca-
hic mddo loquendi nonriihil a Beda deflectil, Notke- storis et Sereni, qui et niale conhexi, et ad hanc
rus ab Adone; quod obiler notasse operae pretium diem ab imperito aliquo perperam traducli sunt, et
duximus. Famosissimi Hibernise aposloli geslornm qnidem super erasa Gertrudis annunliatione inscri-
seriem, Cx inordinata rerum congerie, solerter eruit, pli, ut me mouuit Clar. Caslellanus, prseteusi auto-
et chrohotactice digessit Papebrochius, primo suo, graphi oculalus inspeclor, litleris ad me datis xxxi
in opere de Aclis sanctorum conatu, ubi vix quid- Maii MDCCIX. Factum ut ipse existimat, ex male de-
quam desiderari passus est. Queriintur tamen ali- scriplis vel intelleclis Virginis Actis, ubi nataiis
qui, ex lot Palricii Vitis, eain prsehabitani, qttae a difterri yideretur in xv Kalendas Aprilis, unde et
Jocelino composita, a sancti lemporibus maxime re- inepte ejus diei laterculo inserta est; binis texiibus
mota est. Videant illi facli istius ralionem in ipso HIIOerrore depravalis, qiieraadmodum die sequeiiti
commenlario prsevro § 3 et 4 ex quibus id demuin iterum apparebit. De Gertrude, videndae Henschenii
conficient, quod adhuc snperstes emeritus senex dissertationes, Vilai prsefixseet subjunctse. Textui
profitetur, eam videlicet selectam esse Vitam, quae nostro consonat metricum Wandalberti elogium :
fabulosis pprtenlis minus referta videretur. Apogra- Bisoclava tuo Patrici noniine pollet,
phorum Hieronymianorum nuila hodie habita ratio, Scolicagenlilem iniserate per oppidacullum.
jiec ab antiquis aliis, nec a codicibus Usuardinis, si Hac quoque Gerlrudasredduolur votabeaue.
AUCTAUIA.
ANTUERP.-MAJ. : < n Scotia, natale sancti Patricii C mortis 1iora, beatus*Ultanus fraler sancti Foillani,
conlessoris, qui fuit cx discipulis beali vidit sauctum Patricium ductorem anirose beatse
episcopi elAntisiodorensis
Germani episcopi, primusque genti virginis Gertrudis affuisse. In Scotia seu Hibernia,
illips Christi Evangelium praedicavit. Alexandria;, sancti Patricii episcopi et confessoris. Qui fuit fi-
nalale sancti Ambrosii, ejusdem ecclesiae diaconi, lius Conches, sororis sancli Marlini Turonensis, et
qui confessionis Domini gloria insignis fuit. Nivi- tinus ex dtscipulis beati Germani Anlisiodorensis.
gella monasterio, deposilio sanCtse Gertrudis virgi- Quero Cseleslinus papa illuc misit, quique illi genti
uis, cujus praeclara gesta habentur. > primus Christi Evangelium proedicavil. Sed cum mo-
ROSWEYD., secundo loco : < -Civitate Nicomedioe, dicum fruclum faceret, rogavit Deum pro signo, quo
sanctorum mariyrum Eugenii, Pamphiliani, Casto- saltent territi poeniterent. Et baculo suo circuluro
ris et Serenj. Ipsodie, deposilio sanctse Witburgse magnum designavit, inlra quem lerra se aperiens,
virginis. NivielJte, Gerlrudis virginis. > slalim putetis tnaxiinus el profuiidissinius apparuil;
ANT.-MAX.,ULTRAJ.,LEYD.,LOV., ALBERC,DA- revelalumque est sibi quod ibi esset quidani locus
NIC et Editio ULTRAJ.-BELG. de sancta Gertrude Purgalorii, in quem si quis descenderet, alia sibi
post virginis, interserunt, filim Pipini ducis, cujus pro peccalis pceniientia non reslaret. Et sic ipse to-
gesta habentur. In line: < Gabilone, natale sancli lam genlein illius provinciae ad fidem Chrisii con-
Agricotse episcopi et confessoris. > vertit, et prsefuit illis annis sexaginta, quibus ex-
CENTULEN. : <Alexandrise, sancli Ambrosii diaconi, pletis obiit, anno suse seiatis cenlesimo vicesimo se-
ct martyris. In Scolia, sancti Patricii episcopi et cundo. Alexandriae, sancti Ambrosii ejusdem eccle-
confessoris, a beato Germano Anlissiodorensi epi- ".. sise, i etc, UIANTUERP.-MAJ., supra. De Agricola item,
scopo, ordinati et directi. Nivigella monasterio, san- ut dictum est.
ctae Gertrudis virginis. • HAGENOYEN. in exornandis Patricio el Gerlrude,
BKUXELLEN. < Apud Nivellam , deposilio sanctse Bruxellensi liberalior est. Hanc Caroli niagni soro-
Gerlrudis, Deo carae virginis, filia?.Pipini ducis, quoe rein facil, de illo talia meinorat, ut praeleriuiiti me-
lieatani Gudilam, suam neplem, noslram patronam, rcantiir.
de sacro fonte levavit. Haecin ipsa exitus hora, Tre- AQUICINCT.et VICTORIN.in fine : < Cabilonis»
vcris sanctsc Modeslsemoniali apparuit, ct cadem sancii Agricolic episcopi ct confessoris. »
853 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 854
PLEScmoNEN.: t Eodem die, sanclse Gerlrudis,. A etiam ut supra. < In Alexandria, sanctorum Collegu
vi^ginis, et sanctae Victorinse. > Nulla nobis hodie diaconi, Rogati et Satyri marlyrum. >De his et na- se-
irwa Victorina, praeter eam, qu;e inter marlyres quentibus, vide Prsetermissos. <In Campania,
Nicomediensesin Acliscomiumeratur. tale sanclorum Quinli et Luciani, Vicloris et Mauri
MARCHIANEN. plane tegit, ul Pratensis : unde non martyrum. In Nicomedia, sancloruni Apnrilis et
male supra conjeclavimus, codicein illuin ex prse- Servili martyrum. Eodem dic, translalio sancti An-
lenso autographo islo esse desumpltim, quod magis tonii abbalis. >
subinde pateret, si ecgrapbum inlegrum majores 110- BELIN.de Patricro post «v<mae(t«nii(, subdit:.
slri procurare potuissent. < et maximis miraculis et virtutibus claruit. >
ALTEMPS. : < Alexandrise, sancli Ambrosii, ejus- GREVEN. de Ambrosio, ut ANTUERP.-MAJ. <Item-
dem ecclesise diaconi, qui Dominicae confessionis Theodoli, Quiriaci, Dionysii. > Melius distinguuntur
gloria insignis fuit. > in Actis. < Mariae martyris. > Vide Prselermissos.
FLORENTIN. de Gertrude agunt loco liic suo. < In < Nicomedise,Eugenii, etc. In Alexandria Collegii
civitale Corduba [eodex alteruter videlur legere Cor- ln Campania, Quinti In Nicomedia, Aprihs....
dulaj passio sanctorum marlyrum Olimpiadis et Cabilone, > etc, ut supra. <In Anglia, Wilburgts
Maximiani, sub Decio imperatore, uthabetur in ge- virginis. Translatio sancli Antonii ab batis. >
siis sanctorum Abdon, et Senen. Yitellius autero vi- MOLAN. Posl virginis, filimPipini ducis, cujus prm-
carius Deciijussit, ut cuin securibus capita eorum clara gesta habentur, sequilur de Ambrosio. < Et na-
tunderentur, et sic emiserunt spiritum. > In elencho tale Marisevirginis. Hsec curo esset ancitla cums--
Prsetermissorum rejiciuntur ad xv Apriiis. dam Tertulli praeclari viri, et nollet in natali hht
RMEHENS. EeclesiseSS. Timolhel et Apollinaris : " ejus, prandiis domini sui interesse, sed magis Chn-
< Alexandriae,natalis sancli Arobrosii ejusdcm ec- stianoruminorejejuniis operam dare, flagellis atro-
clesiaediaconi. > cibus ab eodem domino suo lacerata est.- sed curn
Edilio LUBECO-COL. :. < In Scotia, nalale sancli non posset per hoc ab inslantia scrvilii Christi ad
Patricii episcopi eiconfessoris. Quifuit unus ex di- idolorumculluram revocari, judici publico ad pu-
scipulis beati Germani Auiisiodorensis episcopi, et niendum tradita est. > Hoc fere compendium eo-
dicilur fuisse filius sororis sancti Martini : qui pri- rum, quse Rabanus et Nolkerus fiisius deducunt; 111-
mus in Scolia Cbristum evangelizavit el quasi to- terim rejiciturSanctaad i Novembris. <Lyrae, trans-
tam Hiberniam doctrinis, exemplis et iniraculis ad latio sancti Guinroari praeclari confessoris. > Coli-
Chrislum convertit. Monaslerio Nivigella, sanctse tur praecipue xt Oclobris. De Agricola, typis mino-
Gertrudis virginis filise Pippini ducis, cui sanctus ribus. ln edilionibus aliis, post Nivigella, interserit
Amandus episcopus, una cum malre sua, sacrum ve- lilteris italicis transitus, caetera, ul supra. Ilem de
lamen iroposuit, ac multaruin virginum tnonialiuro Ambrosio, Agricola et translatione sancti Gummari..
fcongregationi) prsefecit, palre suo Pippino jam de- - Demiim : < Apud Dononium, elevntio corporis san-
functo, quas cum laudabiliter rexisset, aetatis suae clseReginse. > Spectat ad i Julii, quo festum ejus
tricesimo tertio anno, migravit ad Dominum.Ale- agi in PraHermissis dicilur, ubi et alterius Reginm
xandrise, > etc, ut ANTUERP.-MAJ. <Cabilone > elevatio apud Ftaviacum, ex Saussayo nolalur.
XV Kat. Die 18'.
Nalalisbeali Alexandri episcopf, qui de Cappadocia, ex propria civilate, sanclo desiderio Hierosolimain>>
veniens, divina revelatione, ejus dein loci gubernaculum suscepit, et post venerandam senecmiein ductus
Gaesaream,persecutione Decii ob confessionero Chrisli martyrium complevit. [Addit Bouillart.:a Monasterio..
Nivigella sanclse Geretrudis virginis.l
NOT^:.
Consonant codices multi : Hertnien., Tornacen., iC Molan. Adde Antuerp.-Max., Ullra). et relicuos co-
Antrierp.elMax-Lubecana,Munerat.,Belin., Greven.,' dices medisc nolse.
» Verus est bic S. Gertrudis locus. Et miror qui in psalmis et oralionibus Iransegisse, craslina au-
falli potuerint Henschenius et alii, qui, xvi Kal. hu- lem die Dominica reddidisse spiritum. Illa igitur
jus meiisis mortem sauctse illius Virginis consigna- dies Dominica eral decima quinla Kalendas Aprilis.
runt. Usuardus ipsehallucinatus fuerat in Carolino Non obiit igitur Gertrtidis anno 664, ut putat Hen-
autograplio; sed commode errorero in suo correxil: scheiiius; aut anno 659, ut v. cl. Bailleio placet :
quse illumAcla deceperant, eadem diligentius pen- sed aiino 6S8, quo Pasc.Iiaincidebat in diem 25 Mar-
sitata reduxerunl in viain.Narrat vitae scriptor B. tii, cyclo tnnae15, solis 25, Liltera Dominicali G.
Gertrudem, cum dies morlis immineret, misisse Cur, inqnies, eadem Acta referunl defunctam fuisse
imuin ex fratribus ad Fossuense roonaslerium, qni die Dominica sub die sexto decimo Kalendas Aprilis t-
ah Ullano sancto ejus loci incola percontarelur quo Id Acta quidem maie exscripla referunt; sed reti-
die moriltira esset: Ultairom respondisse : Hodie ncndam esse leciionem, quaiu ex codice Fuliensi.
decimus sexlus Kalendas Aprilis est dies. Crastino duxit Mabilio noster, vel inde perspicuura est, quod
autem die inter missarum solemniaitla Dei ancilla et alioqni sibi non constel vitaescriptor. Si eniin mo-
Christi virgo de corpore est migratura : Gertruriem,. rilura esset Gerlrudis. die post xvi Kal. Apr., quo-
hoc acceplo nunlio, tolani uocleiu cum sororibus modo uiori poluit xvi Kal. Aprilis? BOUILLART.
VARIANTESLECTIONES.
Fere in mendis iibrariis consistit. Codices aliqui |[) addilioiiem esse , lum ex aliquali atramenti diversi—
pro ex propria, legunt et propria. De llierosolimam, tale, tuin ex pressioribus characlerihus, ad expri-
Jherosolymam, Jerusolimam, Capadocia , Cesarea, niendain toiam annunlialioneni eo in spalio quod
martirium, elc, alibi dictuni. Talia ferme etiam suut post complevit vacuum remanserat. Nihiloininus
in Antuerp. el Max.-Lubec relalione pro revetalione. iitleraruin ipsartira eflormalionero, priori scriplionl
In Muneralo, divino revelalione, et comptevi pro esse persiinilem (eslalur, ipti cselera retulil, Clar.
complevit. In codice Pratensi adjecta est hesterna Caslellanus, quod equidem facilc credidero. Interint
annunlialio sanctse Gertrudis : Monasterio Nivigelta, e purorum Usuardinorum nuroero eiiant hodic codex
saucim Cerlrudis Virginis; sic ut facile appareat ille excludendus fuit.
OBSERVATIONES.
Ad xxx Jannarii non obiler ostendimus, Alex.au- driitn,. co die auctorc Roman, parvi coir-igualuus-*
855 USUARDI MONACHI 856
lali a Viennensi prsesule exornatum elogio, ut ho- A lyniitanus Alcxander vel digito commonslrari { nec
dierntim Hierosolymorum episcopum ex Rufini lib. miiius clarum est Adonis elogium ex landali Riifini
vt, cap. 29, clarissime depinxeril. Est hic igitur lib. vi, cap. 9,_vel ex Ensebio cap. 11, quod a Not-
celeberritnus sanctus, a citalo Romani parvi auctore kero descriptum est, a Nostro sic coulractum, ut
hoc die posilus, et ex eo, ut passim fieri solet, in textu exhibelur. In re lam plana diutius non
iicceptus, de quo nec llieroymiana, nec Beda, aut immoramur; vide Henschenii commentariura histo-
ejus sequaces nieminere. Agit de AlexandroEusebius ricum, Calalogum epp. Hierosolymitanorumpag. 13,
lib. vi, variis capitibus a Rosweydo, Henscbenioet ilem Ruinarlium in Sinceris el Seleclis a pag. 114,
Papebrochio ciialis, atqpe ex Eusebio Hieronymus quibus aflinia IradilTilIe uonlius toroo III,apag.415.
de Scfipt. eccles. cap. 62. Haec autem hoc die Wandalbertus Alexandrum cum Pigmeuio conjungit,
Itoroani parvi verba sunl: Sancti Alexandri episcopi, de quo plura in Auctariis subjicientur.
qui cum NarcissoJerosolymilarus ecclesimgubernacu- PrajsnlAlexanderler quinampossidel,aliam
lum suscepit. Non poluit, opinor, distinctius Hieroso- Presbyler el RomamPigmeoussanguiueluslrat.
AUCTARIA.
PULSANEN. textui puro subnectil : < Eodem die, REG.SUEC,qui fuil prrocipis Ursini a Rosemberg.:
sancti Pigmenii episcopi. > Agit, ni fallor, de Pig- < In civitate Mantua, depositio sancti Anselmi,
roenio presbvtero el martyre. Vide xxiv hujus. g Lucensis episcopi et confessoris. >
, ANTUERP.-MAJ. : < Natale beali Alexandri episcopi MARTRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. : <Alexandri episcopi
et marlyris, qui persecutione Deciicum jam longsevse ct marlyris. Ancelini [vutt dicere AnselmP Lucensis
iclatis veneranda cnnitie perfulgeret, duclus Ca?sa- episcopi.>
reain et clausus carcere ob confessionem Christi ALTEHPS. : < Natale sancli Eduardi regis et mar-
martyrio coronatus est. > Additur in margine eadem tyris, cujus mortem in conspectu Domini pretiosam
nianu : < Ipso die, sancti Eduardi regis et martyris. » crebra miracula lestanltir. Ipso die, sancti Frigidiani
. ROSWEYD. post textum : < Romae, Pigmenii pre- episcopi et conlessoris. » Prsecipua ejus feslivitas
sbyleri. ln Nicomedia, viginli trianiillia marlyrum. > est translatio xvm Novembris.
Yide Acla, ubi de decem millibus Nescio unde in FLORENTIN. : < Natale sancli Anselmi episcopi
lioc codice nuroerus accreverit. et confessoris. Ipso die, festum gtoriosissimi ar-
CENTULEN. : .< Nalale beati Alexandri episcopi, et changeli Gabrielis. > In Actis differtur ad xxvi hujus.
inartyris, qui cura Cappadocenamgiibernaret eccle- moria Editio LURECO-COL. incipit : <In Hispaniis, me-
siam, [el] in zelo religionissacra loca Jerosolymorunt Tum : sancli Gabrielis archangeli. > Sequitur textus,
inviserel, vocede coelolapsa, jussiis esl Jerosolymi- et < Ipso die in Britannia, sancti Edwardi regis
tanam regere ecctesiaro. > martyris. >
GREVEN. : < Venerabilis memoria archangeli Ga-
BRUXELLEN. incipit : < Apud Belhatiiam, Lazari nostrse redemptionis paranympbi. Pigmenii,
quatriduani resnscilalio. Cotilur xvu Decembris. brielis,
> Quartini, Samfori, >Confusael luxata nomina. < In
Seqtiilur elogium Alexandri modice interpolatum. _ Anglia, sancti Edwardi regis et raartyris. In Atigusla,
Dein : < El Rotna?, sancti Pigmenii presbyleri et " beati Narcisci episcopi et martyris. Item passio
tnnrtyris, positi ad sanclos Abdon et Sennen mar- sancloriim Luxorii, Ciselli et Canierini inartyruro. >
tyres. Ipso die, sanclorum Rogati, Victoris et ln Sardinia passi sunl xxi Augusti. <In Maiiricauia,
Luciani. Item, Eduwardi regis Anglise. Qui pro bealorum Surenti et Timothei: Ipso die, recoa-
Christo liminabeatorum Petri el Pauli Romselempore ditio sancti el confessoris. > Delioc
in eadeni urbe Apiani episcopi
Sergii papa?peregrinus adiil, atque Apiano vide Prselerroissos. < Item sanctse Speciosac
plenus operibus bonis et eleemosynis, usque ad dieui
inorlis consenuil. > Qaam haec inepte connexa sinl, virginis. > Colitur xvm Julii.
MOLAN. Archangelo Gabriele, Apiauo, Speciosa,
in Actis inlelliges. Denique : < Melis, sancti Lan- Eduardo, de fere ut Grevenus. Tum minutiori chara-
drici, Melensis episcopi et confessoris, qui fuit ctere : < In Augusla, beati Narcissi episcopi et mar-
filius sanctorum Vincenlii et Waldetrudis, ac beatse tyris, qui cuin Relhiam, novam familiam Deo
Gudilse paironse noslrse cOnsangiiirieus.• Inter Prse- lucratus fuisset,apud
termissos rej"iciturad xvn Aprilis. post menses novem ad Hispauias
• HAGENOYEN. est profectus, ad civitalem Gerumdaro'cum Felice
in Alexandro pluribus interpolatus, diacono suo : in qua multiim populum Deo lucratus
secundo ktco sic iiabet : < In Bethlehem Judse, est, per tres annos, et palmam martyrii cum Felice
deposilio sancli Josepli, sponsi bealse Mariae virginis diacono suo complevit. > In editionibus aliis Nar-
[nialris]Domini nostri Jesu Chrisli secunduro carnem, cissum Auguslanum omitlit. Textui vero Usuardino,
et nulriloris Domirii, qui nmluini ab Evangelislis post veniens, interserif: < cum Narcissus ejusdem
in Evangelio commendalur. Ilic vir sanclus maguaro urbis episcdpus j'am senex regeret ecclesiam; > et
solliciludinem erga Christum el ejus malrein habuit. D post gubemaculum, ponil cum eo suscepii. De-
Isle vir sanctus quali roorle, et quo lerapore [obieril] raum praeter quatuor supra nominatos, accedit :
ac in qrio loeo sepultus sit, plerisque penitus iguo- < Die decima octava, sancti palris Cyrilli archi-
ratur. > Vide in accessionibus diei sequcnlis. episcopi Hierosolyinorum. » Et minoribus litteris:
AQUICINCT. : < Ileni saucloruin Currentii el Ti- <Qui promptissiraus defensor Aposlolicorumdogma-
motbei. >Ex classe uiariyrum Maiiriianorum. tum,. maximas ab Arianis passus est persecutiones. >
PLEsCHiONEN.etVATiCA^. iiuin.5949. < Alexandriae, Plura de Cyrillo, egregio fidei propuguatore addi
sancloruiu Cullegii diacoui, Rogati, et Sa,iyri, > vei poterant, quse videsis ouinia fusius et accuratius in
Suluri. Actis explicata.
'
XIV Kal. Die *»•
Nalalis beati Joannis, magnse sanclilatis viri, qui de Syria oriundus pervenit ad Italiam : ibiqtie apnd
Penarensem urbem conslructo monasterio, inultorum servorum Dei per quadraginta annos pater existens,
ijiultis clarus virliitibus quievit in pace. Eodem die apud Surrentum, sanclorum Quinti, Quintitli, Quar-
lillae,Marci, cum aliis novem. Civitate Brixa, sancli Caloceri • marlyris.
NOTJE.
Ex Praten.. Herinien.. Tomacen. , Putsanen., Muneral., Greven.et Molan.
a Non solum nomen Caloceri, ut nolavif Castel- lanus, scd cliam toluin illud spalium a sanclorum
8H MARTYROLOGIUM.— MEXS. MART. i>58
ad finem deletum esl. Nec id obslat lamen, qnin A codices concorditer hoc die Calocernin posuerint.
texlus Usuardinicodicis purusesse Sollerio videalur. Argumeniamli -ordo videbilur fortasse praeposterus,
Nec cerle injuria, cum eadent sit inamis. At scitu pfsesertim citm apud Sollerium Pralensis codex
dignum est, qua de causa lantum honoris deferat velustalis litttlo principaturo leneat. Bouillart.
Pralensi codici : nerope quod oinncs optimac lidei
VARIANTES LECTIONES.
Pulsanen. phrasim non nihil variat, ita scribens : Praten. pro Quititilli legit Qnintili, forle ex aliquo
Qui de Siria oriundus, veniensItatiam, ibi apud Pen- apogfapho Hiefonymiand, certe sic iu Adone non
larensemurbemcomlruxitmonasierium.mnltorumque reperit. Munerat. aliain inflexionem sequitur, dum
servorumDei, etc. Greven. et Molan. eliam scribunt Quinlillm feminsenomen viro supposuit; quod plures
Pennarensem; Acla nosira Paranensem. Erravit alii faciunt. Brixa scribunt codices mss. excepto
Mnnerat. qui sic habel: ibique peries Ariminensem Pulsan. qui habel, civitate Brixiana. Greven. et
urbem, si Spolelinam vocasset, condonari'poteral. Molau. Brixia.
OBSERVATIONES.
Joannes Penarensis, vel Panarensis, seu, ut in supra diximus. De hisce inartyribtis aliqua notat
Aclis nostris scribilur, Paranensis, aliis Pinnensis , R Florentinius, sed multo accuralius et scrupulosius
nec Hieronymianis, necBedse 'ognilus esl, nisi quis " rero discussit llenscheniiis, sic tamen ut lustratis
suspicari velit Rabani verba Bedseascribi possc. Hic imiltis codicibus omnibusque perpensis, cedere
certe de Joanne agit, sed alio a noslris rooilo, et cogalur inarlyrologorum noslrorum , inlellige Ro-
non salis accuraie. ln uostra itaque serie, apud mani parvi, Adonis,*etc, auctorilaii, relicla con-
Romanum parvum primum recurril : In Penarense fusione, qttse ex Hieronymianis seriem lurbaret,
civitate, beati Joannis, magnm sanctilalis viri. Vitain, nomina mutaret, atigeret, transponeret." Superest
seu polius vitse compendiuin, quod superest, viriit Calocerus, ab Usuardo, nescio unde, educttts, forte
Ado , et ex eo sua eduxit, quse a Notkero nonnihil ex praelongo elogio Fauslini et Jovitse xv Februarii,
abbreviala sunt, a Noslro nd solitaro pbiasim con- a Rosweydo ex editione Adoniana revulso. Certe
tracta. Atque hoc ordine rem processisse, mihi cer- Calocerus non huc proprie, sed ad xvm Aprilis
lum videttir, non eo, quem recenset Henschenius, pertinere videlnr, quo die in hodierno Romano el in
quasi nimirtim diversa singuli elogia ex eodem fonte Actis relertur. Sludiose observavit Caslellanus, no-
aecepisscrii. Sic cuindem Joannem celebrat Wan- men Caloceri in pracienso autographo Pralensi.super
dalberlus : inauclione seu rasura ante facta iuscriplum. Caete-
Bis septenaJoanne eremi cultore coruscas. rum cum optimae fidei codices nostri omnes, aique
ctiam receiitiores eum concordiler hac die posue-
Surrentinos martyres, aut sane aflhiia ipsisnonuna, rint, non esl quod de texius Usuardini veritale, tiiiu
memorant Hieronymiana apographa, vertim ut in hic , tum in aliis anniintiationibiis , iillalenus dubi-
textu nostro cxprimuiitur, ex Romano parvo viden- leinr. De Calocero aliqua Papebrochio dicenda fuere
tur accepli, cuin liac diversitate, qupri ibi Martim Q in Responsionibus ad arl. xi, a nuni. 56.
scribatur, pro Jtfarct et vin pro ix de Quintillo,
AUCTARIA.
ANTUERP. et MAX.-LURECin texlu puri sunt, a-t Apud Penarensem urbem, beali Joannis eremilae,
ei subjungiinl: < llem sancti Theodori episcopi. Ipso admirandne sanctilalis viri, qui prophetico spirilu
die Apollonii,Leoncii episcopi. » ptenus, Theodosio imperatori Clirislianissiroo, vi-
Codex PRATENSIS, alius a praelenso anlographo, cloriasde tyrannis prsedixii.i Hoc annolasse sufficiat,
habet in margine : < Apud Yiz.eliacuin, translatio cselera conveniunt. De Surrenlinis el Calocero ut
sanctae Marise Magdalense.> Qu-e Iranslatio eliain LOVANIEN. Sequiiur : < In Csesarea Cappadocise, san-
nolatur in pervelusto Kalendario fiizimlino S. Mag- cti Theodori episcopi et niartyris. Ipso die, Apollh
dalena*,et in Auclariis infra descrihendis. nii, Lcontii et Joannis episcoporuro. Et in Gandavo,
LOVANIEN. iii Joanne mulilus est. ln Snrrcnlinis sancti Landoaldi archipresbyieri el confessoris. Qui
purus. Tiim : < CivilaleBrixia, sancli Caloceriimar- post bealum Amandum, episcopalnni Trajectensera
lyris, qui ingressus ante Adrianum, vidensque «quii- supra Mosam, novem annis adminislravit. Quo tem-
leosvacuos, et miuistros lorqueri, cuiii diceret Ma- pore ipse sanctum Lamberlum imbuens, in viam Dei
gnus est Deus Chrislianoruin, ah ipso consuminatiis induxil, ejusque corpus tempore Stepbani papse
est. Eodem ilie in Bethleem Judse, sancli Joseph septiroi Gaudavum translatiiui est. •
nulritoris Doinini. In Csesarea Cappadociae, natale HAGENOYEN., iii texltt purus, de Calocero habct
saucti Theodori episcopi. Ipsodie, Pollonii elLeoncii . auctarium
> Ytill dicere ul ANTUERP.- 1 jam descriptum. Deinde : < Itein Csesarca
episcopi. Apollonii, legunl sancii Theodori episcopi et confessoris.
MAX.,ULTRAJECT.,LEYDEN., ALRERGEN., DANICCIEDI- Cappadociae,
Ipso die, Apollonii ct Leoncii episcoporum, ltem
TIOULTRAJ.-BELG. qui in hisce Auclariis cum Lova- Cabilone, sancti Agricolseepiscopi ct confessoris. >
nietisi plane conveniunl; in eo puriorcs,quodlcxlum Loco non stto.
integrum piiemitlant. AQUICINCT., post lextum purum : <ltem sanclorum
. CENTULEN. hsec habet : < In Italia, apud Pena- Theodori episcopi, Apollonii ei Leonlii episcopi. Et
rensem urbem, sancti Joannis abbalis, niagnse san- sancti Landoaldi confessoris. >
Ctitalis viri. Eodem die apuil Surrenliim, sauctorum PLESCHIONEU. : < In Africa, sanctorum Lucilli,
Quinti, Quintilli, Quarlilla?, Marci cum aliis IX. > el sancli Leontii episcopi. >
' ANTUERP.-MAJ. a praecedenli non inultum differt. Bassi,
ROSWEYD. textui adneclit: <In Csesarea, Theodori MATRICULA-CARTHUS.-ULTRAJ. hnechabet:<Trans-
lalio Mariae Magdalenae.Joannis coidessoris.
presbyteri niariyris. ltem in Africa, Apollonii mafly- Quinlibeatie et sociorum ejus iiiarlyruut. S. Joseph nulrilii
ris el aliorum qualuordecim. Landouldi confessoris.
ln Belhleem, Joseph nulriloris Domini. > Domini. »
BIGOTIAN. signatus P. 5 : < llem sancti Theodori
BRUXELLEN., primo loco : < In Belhleem, sancti •
Joscph nulritoris Domini nostri Jesu Cbrisli. Quem episcopi. > . .
idem suiisaliiiniius hic in lerris, duodecini prsecipuis . CI.UNIACKN. : < Ilem Tlieoriori episcopi, Apollonii,
lionoribusdecoi-avil,quos (lomimis Pelrus dc Alliaco Lemicii episcopi. >Servo iulerpiinctionem.
•cpiscopiisCamcraccusis,poslca cardinalis, dtjscripsil. YATICAN., iiuin. 5919 : <ln CccsuivaCappadOcLe,
859 USUARDI MONACHl 860
sancli Theodori presbyleri. In'Africa, sanctorum A . el, > ubi adjungttur • t Item translatio sanclse Marise
Lucilli, Bassi el sancli Leontii episcopi. > Magdalenae.>
UGHELLIAN. : <Itcm sancti Theodori episcopi. Ipso GREVEN. : < Desponsatio gloriosa?semper Virginis
die. Appollonii, Leontii episcopi. > Ut supra. Marisesancto Josepb. Transitus ejusdem beati Joseph
ALTEHPS. : < Ipso die, Apollonii et Leontii episco- sponsi genitricis Dei, qui et pater nulritius Salvatoris
Item, sancti Theodori episcopi. Apud Wezze- nostri digne meruit appellari. Ipso die, sanctorum
iacum, translatio sanctse Marise Magdalense, ab Apolonii, Bassi, Sorenti, et Leoncii episcopi. Item,
fiorum.
Aquensi lerritorio, ab loco qui lnpelliacus dicilur. Theodori episcopi Ca?sareseCappadociae,et confesso-
Ubi usque hodie a fidelibus populis condigno bonore ris. In Hibernia, sancli Lactini episeopi et confesso-
frequentatur. > ris. Landoaldi presbyteri et confessoris. Translalio
STROZZ.et MEDIC: < Natale sancli Josephi.... beatse Mariae Magdalenaeab Aquilania ad Yerceliia-
Apud Surrenlum, sanctorum marlyrum Quinii, Quin- cense monasteriutn. >
tilli, Quartilla?et Marci cum aliis octo. Apud Brixiam, MOLAN. < Natale beati Joseph, sponsi bealissimae
sancti Calocerii martyris. Ilem, sancli Tiieodori. Yirginis Mariae. Ipso die, sanctorum Apoilonii et
Apud Verzelliacum, translatio sanclse MariseMagda- Leoniii episcoporum. Item, translalio sanctse Marise
lense. Ipso die, sanciormu Apollonii el Leontii epi- Magdaleme. In Cscsarea Cappadocise, Tbeodori pre-
scoporum. > sbyleri et aliorum septem. Depositiosancti Landoaldi
Editio LUBECP-COL. incipit: <Desponsatiogloriosse episcopi et confessoris. Hic beatum Lambertum epi-
semper Virginis Marise matris Dci sancto Joseph. In seopum in pueritia nulrivit et sacris lilleris erudivit.
Belhleem Judse, natale sancti Joseph nutritoris Do- Q Item, nalale sanclorum sociorum ejus, qui curo eo
mini nostri Jesu Chrisli. > De Joannc, de Surreniinis honorifice quiescunt apud Gandavum, in monaslerio
et Calocero, ut supra : Sequitur : < MonaslerioVer- sancli Bavonis. > In ediiionibos aliis lextni prsefix-t
celliaco, translatio corporis beataeMariaeMagdalence <S. Joseph, >sed litteris Italicis. In fine de Theodoro,
ab Aquitania. In Csesarea, natale sancti Theodori ut supra. Tum : <ln portu Ganda, deposltio sancti
episcopi et marlyris. Ipso die, sanclorum Apollonii Landoaldi confessoris et archipresbyleri. Hic beatum
el Leoncii episcopormn et confessoris. Iteni sancti Lamberlum... ltcnt nalale sanctorum sociorum ejus
Laclini confessoris. > Amantii diaconi, Adriani iniernuniii et reliquorum,
BELIN.,primo loco : <Natale beali Josqph, sponsi qui cum eo honorifice qtiiescunt apud Gandavum, in
bealissirose virginis Marise. > Secundo loco, de Calo- ecclesia sancti Bavonis. Ipso die, sanctorrim Apollo-
cero, quem episcopum facit. Tum de Joanne el Sur- nii et Leontii episcoporum. Vercelliaco roonasterio,
renlinis. Demum : < Ipsodie, sanctorum Apolonis, translalio sanclse MariseMagdalense.>
Leoutii episcoporum. > In altera edilione, < Apolonii
XIII Kal. Die 20.
In Asia, natalis sancti Archippi commililonis beali Pauli, cujus meroinit idem Aposlolus in epistola sua-
scribens Colossensibus. Apud Brilanniam , depositio sancti Cbulberli, qui ex anachoreta, ecclesia?Lin-
disfaruensis antistes lolam ab infanlia ad senium vilam miraculorum signis inclytam duxil. In Syria, san-
ctorum Pauli, Cyrilli, Eugenii cuin aliis quatuor. Ipso die, sancli Vulffani confessoris.
NOTJE.
Ex Pralen., Herinien., Tornacen., Munerat., Greven. el Molan.
' VARIANTESLECTIONES.
ln mendis ferme librariis aut lypographis con- C nacen., Cutberti. De cselero, Siria, Cerilli, toia pro»
sislit. Scripsit Colossensibus, licet coilices passim totam in Munerato, notanda non sunt uti nec apud
legant Colosensibus; pejus Mnnerat. Collocensibus. eunidem Nulfranni, pro Vulfranni, ut, habent codi~
Sic itent posui cum Pratensi anachoreta, cum codices ces omnes, quidquid Pratensis posuerit Vulframni,.
habeanl anachorita; Tornacen., anacorila. Rursus quo foile modo scribendum est, licet nobis magis
Chutberli cumplerisque,melius tamen Iegemlumpuio ptf ceal Wutfranni; non tta Wlfranni, ut alii legunl..
Cuthberli; Beda, Gutberti- Rabanu.s.C/iudfrerti;Tor-
OBSERVATIONES.
Archippi memoria reperitur in Romano parvo, Vila a Beda descripta; quam in Aclis nostris inve-
consueto Adonis ductore, unde et raihi consequens nies. Adonis elogiura Usuardus fere tolum, Notkerus
videlur, ut in Adone ipso exslare ilidem debeat, ut- plane integruni transumpsit. Aliud Rabanus proprio
pote, qui rarissime soieat praeterroittere, quos in iuarle conllavit. Solum Cuthberlum canit Wandal--
codice Ravennse descripto invenerit. Visum tamen berlus :
est Mosandroasieriscum appingere, signum videlicet Terliacnm decimaCuthberitlaudenHentes
exclusionis a germano Adonis texiu : Rosweydus Angldrumductt per mysticagaudiaplebes.
eum seculus, in appendicem rejecit. Recte an secus
id fecerint, examinare htijus loci non esl. Firmatur Martyres Syriex aliqno codice Ilieronymiano pro-
interim conj'eciura mea ex eo, quod Notkerus, Ado- babilissime ab Usuardo educli sunt, etiam a Notkero
nis vesligiis presse inhserere solilus, de Archippo p. commemorati, sed alia phrasi, post Eugenii addendo,
eliara meminerit, idque ipsis illis ferroe verbis, qiue Serapionis, Victorici et aliorum, numcro indetermi-
Mosander ct Rosweydus marlyrologo Viennensi ab- nalo. Henschenius in Actis, praeter Serapionem et
judicarunt. Hoecsunt Romani parvi verba : Archippi Victoricum, adjunxit socios alios quinque, suis
commilitonisPauli aposloli. Notkerus adjeeil tituliim expressos noniinibus, sed de eorura gestis nihil repe-
episcopi, de quo, uti et de martyrii laurea, anliipio- rit. Wulfrannus Bedae. Roniano parvo, Rabano et
rum testimonia quserit Henschenius, nec reperit Nolkero incognilus, Hieronymiano Lucensi ascribi-
Tiltemonlius tomo I, pag. 289. Commilitonem suum tur apud Florentinium. Verosimillimum est soluut
vocat Paulus ipse ad Philemonem scribens, cl de diem ab Usuardo mutatum; ut qui in Adone ad XXIII
ejus minislerio loquilur ad Colossenses, unde appo- Aprilis Wulfrannum repererat, huc ad proprium obi-
sila esl textus noslri formula. Chulberlus, vel Cuth- tus diem, melius translulerit. Unde molus fuerit, ut
bertus Lindisfarnensis, a Beda solo nomine poniiur, hunc potissinium diem seligeret, nolim conjectando
vocalus Gutbertus, ut supra diximus. Insigne elogiuni staluere : sed prodil se citalus codex Lucensis,
ai!j"cit Ado, desumptum, ut profilelur, ex ipsamet olim Fontancllensis seu S. Wandregisili, qui solu*
861 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. Sl4
de Wulfranno agit; uti se Anglicum ostendit anti- A certtim opinor, ut in cnnlroversfam venire non possit.
quior codex Epternacensis, dum ad calcem adjicit : Vide Henschenii commentarium et Acta ab eo illti-
sancti Cutberti. Si ex priori codice acceplum cullus strata, cum quibus confer Observationes Mabitionis
diem volueris, non repugnabo; quamvis cerluin sil sseculo ni Benedictino, parle i, a pag. 355, et, si
Wulfrannum ad genuina Hieronymiaua minime per- potes, utriusque sententias compone, easque con-
tinere, ut fatetur Florentinius. Inlerim laterculum, cilia cum allera Cointii, ad annum Dcciv.
ut a nobis positus est, plane esse Usuardinum, sic
AUCTARIA.
PULSANEN., in textu non nihil mulilus, subdit in sanciitatis viri. CcenobioFontenella, depositio sancti
fine : <Eodein die, vigilia sancli Benedicti abbatis. > Vulfranni Senonensis quondam archiepiscopi et con-
Propriutn id fuisse nonnullis ltalicis monasleriis ex fessoris. >
Plescbionensi infra patebit. AQUICINCT., post Archippi addit marlyris.
ANTUERP.-MAJ. incipit a Culbbertoex Adone : <In PLESCHIONEN., in fine : <Vigilia sancti Benedicli. »
Briltanis, natale sancli Cutberli, qui ex anachorila, MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. deficil In martyribus
ecclesise Lindisfarnensis antisles, tolam ab infantia ris; de reliquis brevissime.
ad seniuroVilam, miraculoruinsignisinclitam duxit. FLORENTIN., primoloco ; <Nalalebeali Joachimi.
Cujus duro undeciro annis maneret corpus huma- gloriosseVirginis Mariseet avi Domini nostri
turo, incorruptum, quasi eadem hora defuncli, Jatris esu Chsisti. >
simul cum veste qua legebattir, invenlum est. Scri- n Codex MONTIS SANCTI.: <Natale vel passio Gere-
bil sanctus Beda presbyter in libello de Vita ipsius. trudis virginis. > Quid codex hic velit non salis per-
Eodem die, sancti Archippi, commililonis Pauli spicio.
apostoli. ln Fontella [ Fontenclla ] monasterio, Edit. LUDECO-COL. convenit fere cum textu codi-
sancti Wlfrani episcopi, prseclari in rairaculis et curo roedia? notse, sed in fine adjicit: <Eodem die
doctrina viri. > Haec de Wulfranno habet Ado xxm sanctorum Sabeani el Pollionis, sociorumque eorum
Apriiis: causam nescio, cerle atium ejus de hoc raartyruni. > De his videndus index Praelermisso-
sancto silenlium, non recte incusat Mabilio in Actis rum.
Benediclinis, loco quem in Observalionibus cilavimus. BELIN.,pro Archippi, legit Atcippi. Secnndo toco
ANTUERP.et MAX.-LUBEC puri sunt, excepla ultima agit de inarlyribus Syris. Deinde : < Monasterio Fon-
annuntiationis formula quam sic legttnl : < Mona- lenellse. sancti Vulfranii confessoris. In Britannia,
sterio Fontinellse, sancli Wlfranui episcopi el con- sancli Gutuberti episcopi. >
fessoris. > GREVEN. Wulfranno subjungit : < Iste Vulfrannus,
ROSWEYD. in hoc solo a puritate etiam deficit. Sic cum esset Senonensis episcopus, ad Frisiam trans-
habet: < ln pago Rotnniagensi, sancti Vulframni, iens, Chrisli Evangelium prsedicavit. Inde reversus,
Senonicsecivitatis episcopi. > in monasterio Fontanellse monaslicum habitum su-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ.,LEYDEN., LOVANIEN., AL- niens, in inulia sanctilale ciiisinn suum contplens,
BERGEN., DANIC.el edilid ULTRAJ.-BELC, elogio Cu- quievit in pace anno DominiDCCXX. Eodem die, san-
tbberli hsec ex Adone posl duxit interserunt : < Cu- clorinn Joseph et Claudii. > Quam apte hi duo con-
jus corpus, sicul scribit Beda presbyler, undecim r'-, jiingaitlur, videinAclis. <Melhis, sancti Urbicii epi-
annis humatum, incorruntum cum vesle, qua tege- scopi eiconfessoris. Senonis, Guerici et Ebbonis, epi-
balur, invenlum est. > lum in fine : < Monasterio scoporuni et confessorum.> Vide Proelermissos. <He-
Fontineliae, sancti Vulfranni (varianl in modo scri- riberli presbyteri et confessoris. Ctii cum sanctus
bendi) episcopi et confessoris. > Cuihberttis episcopus dicerel, se migraturum e se-
BRUXELLEN. uova producit, ila incipit: < Prima culo; illepedibusejusadvolulusrogavit,ut sibia Do-
dies sseculi, el principium lemporis, in quo Deus inino impetraret, qiialenus secum ad gaudia aeterna
coelum et terram creavit. Et ea die Josue, sicco trausire posset; faclumqueeslulpetierat. Item secun-
vestigio, cum Hebrseis Jordanem transivit. Hac die dum aliquos liic, translalio est beata? Mariae Magda-
fuit Dominicain ramis palmarum, qua Cbristus ven- lensc. > De qua in Auctariis xix.
dentes etiminavit de templo. > Sequilur deArchippp MOLAN. de Wulfranno : < Senonum archiepiscopi,
el martyribus Syris, ut in lexlu. De Culhberto fere in Blandinio monaslerio. Sancli Joachim confessoris,
u tcodd. medisenotae,praelerquam quod paulo pressius patrisbeataeMariaeVirginis. >In poslerioribus editio-
verbis Adonis inhaereat. In fme : < Fonlanellse mo- nibus, muiaiur Wulfranni an.nuntiatio. De Joachim,
nasterio, sancti Wulfranni archiepiscopi et cenfes- ut jam diclum. < Die vigesima , sanctorum,_ qui no-
soris. Cujus corpus poslea in Blandinio translatuni minantur patres in monaslerio sancli Sabaeinlerem-
est. > plorum. > Demum lypis niinoribus : < Coloniae ad
HAGENOYEN. parum admodum differt a codicibus gradus, obitus Rixse, reginse Hungariae/neplis san-
mediaenotse.Omitlil Bedse litulum, presbyler; et pro cti Annonis episcopi. Cujus, nou canonizatae, cor-
Wnlfrunni inflectit Wolfframi. pus palel in magnis festis. > De ea agitur inter
CENTULEN., baecslylo suo : <InBritanniis, deposilio D Prsetermissos hoc die et xtx hujus.
beati Cuthherti episcopi et confessoris, admirandse
^" Dieii.
XII Kal.
Apud Cassinum castrum, natalis sancti Benedicli abbatis , hujus vjtam virlutibus et fnlraculis glorio-
sam, beatus papa scribit Gregorius. Alexandrise , beali Serapionis anachorelse, magnartim virlutuin viri.
ln territorio Lugdunensi, sancti Lupicini abbatis, cujus vita sanclitalis, et roiracuiortihi gloria illustri»
fuit.
NOT.E
Conveniunl Pralen., Herinien., Tornacen., Rosweyd., Anluerp., Max,- Lubec, Munetal., Greven. et
Molan. Vix quidqiiam diflerunl codices niedise notse.
VARIANTES LECTIONES.
In tnia alterave transposilione consislunl. Texlus cen. fuit illustris. In Anluerp. et Max.-Lubec decst
habel : Beatus papa scribit Gregorius ; Muneral., sancti, anle Lupicini. De anaclioriim el anticorclm.
Gregorhts scribil. Sic pro illuslris fuil, ponit Toma- diclum. abunde esl.
 803 USUARDI MONACHt £64
OBSERVATIONESv
Celeberrimum magni nigrorum monaehorum pa- A Serapionis monachi , Josippi, etc Hic martyrem
tris Benedicli nomen ab antiquis marfyrologis om- recoli, dubitari haudquaquam polest. Jam Roinani
iiibus hoc die celebratur. Ejus lneminernnt Hierony- parvi lexlum accipe : Et Serapionis anachoretm. ln
lniana apographa, ut Epternacense ad finem laterculi eamdein senlenliam loquilur Ado : Eodem die, beaii
subtexens : El sancti Benedicli abbalis, Corbeiense Serapionis anachoritm. Ego hic confessoremintelligo,
ad calcem eliam : Et depositioB. Benedicli abbalis; Adoni solo nomine cognitum, sine ulla patrise,selatis,
quae in Lucensi primo" loco posita sunt. Beda uoti aut babitationis distinclione, ut, quem inter plures
ntinus simpitciter : sancti Benedicti abbatis, tnd quae Serapiories indicent auctores illi, prorsus ignores.
vlderi potest brevc Flori elogitirii a nosiro diversum. Nec tenebras dissipant Rabanus et Notkerus; hic
Romanum parvttm : In Cassino caslro, Benedicti ab- Alexandriam signans, sic loqiiitnr ,ut Hieronymiana
batis. Ado non longa oralione sanctum ornavil, cu- seciitus videatur, tametsi in Rabano legisset, deposi-
jus potiorem partem niuluavit Nosler, Notkerus totant tio Serapionis.at Quid noster? Alexanariam mioqtie
suropsit et aliquid addidit, non salis apte Casinum legit, faleor, ex loto .sensu patet, Serapionem
Caslrum cum Beheventana civilate connectens, Ra- aliquem confessorem indigitari. Quem obsecro ?
bano satis fuit dieere, qtiod regulam monachorum An Arsinoitem? An Sidonium? An episcopum Th-
scripserit cum magna discfelione. De sanctissimi pa- niueos,'de qriibus hoc die Henschenius? An qtti ex
triarchse rebus gestis, translalionibus et miraculis Baronii mente, ab Ariauis exsilium passus est? An
fusissime tractavit Henscheniiis, quae si non stifli- Sindoneum vel Sindonitem, qtti a Bollando xxm
ciunt, videsis Acta Beneiiiciinorum variis locis a Januarii pag. 508, col. 2, indicatus, nescio qtio casii,
Mabilione desigriatis. Superest Wandalberti enco- JJ in Actis nostris hactenus prseterilus esl? Mutta hic
miaslica versificatio : qiiEero, quse ad xxi Octobris, operosioris disqtiisi-
tionis maleriain praebere polerunt. Vide Henscbe-
Tnm duodenafidc Benedictiel nominefulget; niuiii Iiic, acpaucis Tillemonlium lomo VIII, pag. 618
Cccnobialedecus, duce qno Istalur in orbe. ct alibi. Lupicinum priinus consignavit Ado, brevi
Qui hic secundo loco notatur Serapion, mihi non conleiitus elogio, quod Usuardus allera parle trun-
adeo obvius est, quam pturibus visus fuerit: nec cavit. Notkerus multa de suo addidit ex ipsa, ni
plane liquet, ulrumex Hieronymianis primuni pro- f.illor, Vita, quae a cosevo sc.ripta in Aetis reproduci-
fluxerit. Ex variis Mariyrologiorum efferendi modis tur. Prp textus Usuardiui gerritana simplicitate
faxo id colligas. ln prsefalis Hieronyuiianis, decem abunde sufliciaut citali codices lum mss. lunt im-
circiter sociis prsefigitur, hoc roodo: In Alexandria, pressi.
AUCTARIA.
PULSAN., pro singulari, opinor, in patriarcliam scripsit. Discretionem immundorum nimiam accepit
reverentia,iladeBenedictoenunliat: <Apud caslrum a Domiiio. Abbas factus, durus secundum regulam
Gasinum, sanclissimi Benedicti confessoris alque fralribus dissolutis erat, iinde vitreum vas cum ve-
abhatis. > neno sibi ab cis oblatum, signo crucis confregit; et
BELINUS ilem in hoc solum a puritate deficit, quod ad loctiin soliludinis suse perrexrt, ubi poslmodutn
scribat bealissimi. mtiltis ciaruit virlutibus, ob quas mulli ad eum quo-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ.,LEYDEN., LOVANIEN., AL- C lidie veniebant, et ideo ibidem duodecim monasleria
BERGEN., DANIC, EDITIOULTRAJ.-BELG., puri etiam construebat. Hic eliam praeterca in conlemplationis
sunt, paucissimis exceptis, iis nempe verbis , quae gratia singularis erat, el eliam visiones spirituales
adjiciuut, < in Dialogonim libro sccundo beatus scri- videbat, hoc est animam sororis sua? Scholasiicse et
bil, etc; > Ceruiani episcopi Capuani ab angelis in ccelum ferri
CENTULEN. de Benedicto jam dicta verba etiam vidit. Diem etiam sui exitus ante nnnum sibi Domi-
irtterjicit. ln Serapione purus est. Breve Lupicini nus revelavit, quein et fratribus non abscondit. Ante
elogium rescindit. Tum in fine proprium loci : sextiim vero diem sui obitus febribus languere coepit,
« Ccenobio.Centulatraiislalio sancti Vigoris episcopi etsexio die in oratorium se portari fecit, et sepul-
[Bajocensis] et cOnfessoris.:> Vide Pratenuissos, clirum sibi aperiri, et lunc cominunionem aecepit,
ubi rejicitur ad 1 Novembris. et inter discipulofum mauus, ereclis in coeluromani-
ANTUERP.-MAJ. de Benedicto addit in Dialogorum bns,tiltimunt spirituro inler verba oralionis elflavit.i
libris, ut scripsit Ado. De Serapione cum textu. AMDIAN. : < Ipso die, translalio sartcli Firroini
<"Et in tefrilorio Lugdunensi, sancti Ltipicini abba- episcopi et confessoris. > Colitur xxv Seplembris.
tis Yirehsium (Jurensium], cujus vita sanctiiaiis, et MATRIC-CARTBUS.-ULTRAJ. : <Benedicliabbatis. Se-
miraculorum gloria iliustris fuit. Corpus ejus in rapionis anachorelse. Lupicini abbalis, fratris saiicti
finibus Vesontionum, apttd Latoncnse roonasieriuin Rdmani abbati«. >
celebratur. • Haec est alteraencomii Adoniani pars ab Editio"LuHEco-CoL.vix quidquam diflert a codici-
Usuardo rescissa, in qua lamen legitur Laocense ; bus media?notae.
alii scribunt Lauconense; Mosander Lacioneme. Vi- D GREVEN.:< Josephi. .imraonis. > Ex Hieronyra.
deanlur Acta. < lii Hibernia; Endei abbatis. Amos eremilse el con-
BRUXELLEN. in Benedicto convenit cum codicibus "fessoris. > lnler Prseiermissos rejicilur ad IV Oclo-
niediae notoe. In,Serapione purus, sic de Lupiciiio : bris. < Roraae, Felicitatis viduse. > Ad xxin Novem-
<ln lefritorio Lugdunensi, saricfi Lupicirii abbalis bris. < Hic fecit Deus luminaria reruni. Item beati
Yirensiuminagiiilici.Cujus Vita, Et.corpus ejusin fiui- Benedicti monachi, de quo Gregorius refert 5 Dia-
bus VesontionumiiiLaocensi monaslerio celebratur. > log. quod setate juvenis, sed nioribus grandsevus, a
HAGESJOYEN. hoc peculiare habet, qriod lotam Gothis in clibanum succensum projectiwet iucltisus,
fere sancli Benedicti vitam non longa' lauda- altcra die illsesus penitus inventus sit. > Hic reinii-
Jione compleclalur, hisce verbis : <Hic cum foret tendus esl ad diem xxiu Martii.
juvenis scholas seculares reliquit et scholis divi- MOLAN.agit de solo hoc Benediclo, expressius
iiis se tradidit. Et cuiii tenluiiones sciiliret in- desiguaiis Gregorii locuin, nempe 3 Dialog., cap.18.
ler urticas et vepres se projecii, et curalus esl. lii aliis ediiioiubus : < Die vigesinia priina, saucti
Ilunc solus Romanus in specti latilantem. per tres palris et confessoris Jacobi episcopi. • De ipso vi-
aniios soltts scivit.cm et ille victura minislravit. Hic denda siinl Acla noslra.
spiritu projihelia? claniil et luonichoiuni regulas ' ' ~"
XIA'(i/. Die 22.
Apud .cplimianam civitate Bitcrris, doposilio sancti Afrodisii episcopi et confessoris. Hic a bealo Paula
 8G5 MARTYROLOGIUM.- MENS. MART. SGG
Narbonensi cptscopo eidcm urbi ordinalus antistes, fidei documentis prseclarus virlulumqiic mcrilis ornatus,
quievit in pacc,
F
NOTiE.
Sumilur cx Pralen., Ilerinien., Tcmacen., Munerat., Greven.et Molan.
VARIANTESLECTIONES.
Ad paucissima redit. Pro civitate legnnl Herinien. A nerat., Affrodisii,qttod legit etiam Greven. Oplime,
et MuneraliiscivilaUm. Praten., Byterris; pejus Tor- ni falior, Molan. Aphrodisii, servaia nibilominus
nacen., Bilernis. Superest varia Afrodisii efformalio, manuscriploruni codicum lere omnium scribeudi
pro qua Praten. Afrosidii; Ilerinien., Afradisii; Mu- ralio, quam el in Actis prsehabilamvideo.
OBSERVATIONES.
Aphrodisius, seu Afrodisius, ulcunqtie demum psit, pauculis de suo adjectis. Cseterum Usuardi
scripseris, noinen non explico. jEgyplius is, Grsecns auclorilas a Baronio sociisqtte Romani moderni
an Romanus fuerit, nusquam tradilur. Hoc comper- emenriatoribus, aut contempla aut neglecta est, ex-
tum, a soio Usuardo primum invcntum atque in sa- puncto plane ex lolo Martyrologio Afrodisii Biter-
cris Faslis consignaluin esse : opinnr ex Aclis san- rencis noininc, rcstitutoque Paulo Narbonensiex
cti Pauli Narbonensis, ubi cursiro dicitur, in hujtis Hieronymianorum apographornm , Romani parvi,
lociimBilerrisordinatus, utab Henscheniohic osten- Adonis, reliquoriimque consensu. Nolim cuin Mairi-
riilur, ubi monct, hmc fere omniaesse, qumde sancto ctila Carlusia? Ullrajeciensissuspicari, dubitatuni a
Afrodisio dici secure queunt, cum alim narrationes Baronio, Afrodisitisne pro Epaphrodilo fueril ab
noncareant mendis : qnales non unas ex Maurolyco, Usuardo supposilus ; natn distiuciis utriusque cha-
Galesinin el aliis merilo rejiciendas existimat. Porro racleribus, discrimen apparet inanifest ssiiiium. In-
anliquiorcs omnes martyrologi Hieronym., Rom. lerim excluso Afrodisio Biterrensi, iocuui occupavit
parvuin, Florus et Ado : Rabanus ilem, Wandalber- B Epaphroditns Terracxnensis. Nobis de vera Usuardi
tus, Notkertis et post eos rccentiores alii, de Paulo - lectione nulla prorsns videlur subesse possc contro-
ipso, iion dc Afrodisio hac die meminertint. In Aclis versia, codicihus oronibus cum laterculo convenien-
noslris longa fit enumeralio Martyrologiorum, in tibus. El quamvis ad hodiernum Usuardi lextiim
quibus hac die, et aliorum in quibusPauIus xu De- ininime speclet laudatus Paulus Narbonensis, hic
cembris refertur, at nisi vehementer fallor lota dif- lamen visum est, Wandalberli de eo distichon sub-
ferentise causa, soli ettini Usuardo imputanda est, a jicere :
quo ferme cseieri acccperunt, qtii xn Decembris
Paulutn consignant. Pauli clogium Adoinler Festivi- Undecimaaiuislestribuit pia luminaPaulus
tates aposlolorum retulit, Notkerus lolutii transum- tiuo jure exullal proprioNarbonatnagislio.
AUCTARIA
PULSANEN. lextui puro subdit: <Ilem sancli Pauh tiysium, ut supra. Uemque : < In Afnca, beati Sa-
confessoris : > prselerilo episcopi titulo, ut faciunt turnini et aliofum novero. > •
codices alii, pracserlim Hieronyiniani. IlA«ENOYEN.,de Pauio, ul ANTUERP., supra. Sequi-
ANTUERP.-MAJ. : < In Galliis civitale Narbonise, tur Afrodisius, ut in texlu. Terlio loco de SaUirnino
natale sancti Pauli episcopi et confessoris, quem et sociis. Demum : t Item Fidelis raartyris. >Coiitur
beali Aposioli, ordinatum urbi Narbonise episCopum hic die sequenli.
niiserunl. Apud Chorinlum, beali Dionysii episcopi, C PLESCHIONEN. : < In Africa, sanciorum Fidelis,
cujus erudilione et gratia, quam habuit in verboDei, Saturnini el aliorum novem. >
tnulti fruunlur usque hodie. > Dionysius liic Corin- MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Afradisii episcopi et
Ihiacus, de quo eliani alii codices agunt, speclalad confessoris. > Nolat deinde ad margiuem, in Ro-
VIIIApriiis. Sequiiur in codice : < Civitate Bilerris, uiano Marlyrologio Epaphroditum pro Afrodisic po-
depositio sancli Afrodisii episcopi et confessoris.> silum.
ANTUERP., MAX.-LUREC et UGHELLIAN. a reliquis VATICAN., signatus nura. 5949, oraisso lextu sic
«odicibus Usuardinis dissident; ila enini legunt: <In legit :.< Nalale sancli Pauli episcopi, qui a bealo
Galliis civilale Narbonse,nataiesanCliPauli episcopi, Paulo aposlolo, cuin ad Hispanias prsedicandi grnlia
discipuli aposlolorum, qui a bealo Paulo baptizatus, pergeret, apud urbera Narbonam relictus, prsedicar
in Gallias directus, apud Narbonum episcopali digni- lionis ollicioiioii segniler iinpleto, clarus iniracuJis
tale donatus esl. In Afrioa, Saturnini ct aliorum no- coronatus quievit. > Vide quse dicenlur x» Decem-
vem. > Abest lolus Usuardi lextus. bris : Sequilur : < ln Africa, sancloruro Fidelis, Sa-
ROSWEYD., posl lexluni: < In Africa, Salurnini . turnini el alioruro novero. >
marlyris el aliorum novem. Alexiani diaconi. > FLORENTIN., in fine : < Aptid prsedictam Narbo-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJ.,LEYDEN., LOVANIEN., AL- nani, sancli Pauli episcopi ct confessoris. Iu Atrica
BERG.,DANICet EDITIOULTRAJ.-BELC, priino loco saitcloruin mariyruin Saturnini, cl alidruru no-
cum tribus supra citalis pontint : <ln Galliis civitale vem. >
Narbona, nalale sancti Pauli episcopi, discipuli apo- Editio LUBECO-COL. incipii: < In Galliis, elc > ut
stoiorum, qui a bealo Pattlo baplizatus, > etc. Se- JJ ANTUERP. supra. Sequitur : < In Africa, beali Salur-
cundo,debealo Salurnino marlyre et sociis novein. nini et alioruin novem martyruin, qui pro nominti
Tertio ac ultiroo, lexlura Usuardinum purum subji- . Chrisli occisi sunt. > Terlio loco lexlus purus sub-
ciunl. jungilur.
CENTULEN. hsechabet: <Iu Galliis civilate Narbo- BELINIprima editio eadem planc habet, quse ex
na, sancti Pauli episcopi et confessoris, quem bcatus ANTUERP. supcrius descripsimus; al iu altera, lextus
Paulus apostplus ordinavit et ibidcm direxil. Apud superaddilus cst hoc roodo : < Apud Se^liviaviam
Chorintuiu, beali Dionysii episcopi ctijus eruditione [septiuianiam] civilate Biluris, elc >
et gratia, quam babuit iu verbo Dei, mulli friiunlur GKEVEX. : < In Africa, Saturnini, Dieroni et alio-
usqtie hodie. Civitate Biterris, sancti Afrodisii epi- runi oclo martyrum. Iteni Arionis. > De lus consule
scopi elconfessoris. > Florentinium et Acla hoc die. < Thomsecomiiis Lan-
BRUXELLEN. incipil eliam a Paulo, cujus elogiunt caslriae et martyris. » Vide qua; de eo diciinlur in
cx Adpne nonnihil interpolavit. Afrodisium habct indjcc Prseterroissorum. < Alexiani tiiaconi. Roma?,
sccundoloco, e\ in eo purus cst. Terlio rcferl Dio- Theodukc inailyris.» Quaeut ignola prseleiiniitilur.
867 USUARDI MONACIII S68
< Item secundum aliquos hic, nalale sancti Pauli A hanus VI. Divioni, sancti confessoiis llilarii. Ileni
Narbonensis episcopi, qui in pridie Idus Decembris Carlhagine, Octaviani archidiaconi, niarlyris, cum
ponitur. Calherinse viduaeet virginis. » Miror inler miiltis niillibus virorum ct mulierum, de quibus
Prsetermissos non esse notalam, qunndoquidem in Gregorius Turon. lib. u Hist. Fran., cap. 5, in line. »
Komano hac die expresse ponatur. VideAcla xxiv De Camelianoet Hilario vide Prsetermissos. ln Posle-
Martii. rioribus omittitur Paulus. De Salurnino ut reliqui.
MOLAN. idem habet dePaulo Narbonensi aitclariuni, De Cameliano, ut in prima. Sequilur : < Die vige-
quod ex ANTUERP. dedimris, cui pnclerea subjmigit: sima secunda, sancli hieromartyris Basilei, presby-
<Eodem die, inonaslerio quod Eike dicitur, saucta- leri Ancyranse ecclesia?.In monasterio quod Eike
rtim virgiiium Herlindis cl Reiindis germanarum, et dicitur, translalio sanctarum virginum Herlindis et
religiosamm, gloriosarum in miraculis. Trecas.depo- Relindis gerroanarum. > Dein aliis lilleris : < Par-
silio sancti Cameliani antislilis. > Dein typis mitiu- thenopoli civitate (Magdeburgi Saxonum), beata?
tioribus : < Lese viduse, de qua bealus Hieronymiis Margarelae,quse conlracla dicitur, virginis multae
scribit, qpod viro deftincto conversa esl, et mona- patienlise, de cujus vila liber exstal. > ln Aclis prae-
slerii princepset virginum maler eflecta. Catharinae termitlilur.
viduse, iitiae bealse Birgillse, quam canonizavit Ur-
X Kql. ... Die 23.
In Africa, sancloram martyrum Vicloriani, Frnmentii et allerius Frnmentii ct diiorum germanoruin ,
qui persecutionc Wandalica , ul scribil Viclor Africanus episcopus, sub Hunerico rege, pro constnniia ca-
tholicse confessionis, immanissimis suppliciis excruciali, egregio martyrio coronali sunt. ln Antiochia,
sancti Theodori presbyteri. Civilate Csesarea, sancti Juliani.
NOTJE.
Ita Pralen., llerinien., Tornacen., Pulsanen., Rosweyd.,Munerai., Belin., Greven.el Motan.
VARIANTES LECTIONES.
In codiceRosweydi legitur Frumenlii et Frumentii, B Honerico. Evidens esl agi hic de Hunertco, vel llttn-
cxpuncta voce alterius. Lego Wandalica, utoronino nerico, ut promiscue scribitur. Munerati transposi-
scribendum, et legendum est, eflbrmaiione et pro- lio. coronali sunt martyrio, nihil in sensu iiiiniutal.
nuntialione nobis Germanis, aliisque aflinibus pro- Solus Belinus pro Theodori hahel Theodoli, atque
pria, dequa nil opus estplura noiare. Praten., Pul- hinc Baronii Theodulum prodiisse verosimiie cst.
sanen., Muneralus et alii scribunt Vuandalica; Grevenus el Molanus. In civitaie, redundat prsepo-
Tornacen., Uuandalica; Belinus, Vandalica. Mune- silio. Affrica, Aphrica, marlirum, supplitiis, Cesarea,
rat. pro episcopus,posuit npostolus. Codex Rosweydi menda sont passiro obvia. Codex Rosweydi dcficil in
malepomt Honerifico; non muttomeliusPulsanen., voce tenultima sancii.
Honorio- Belin., Honorico; Munerat. el Greven.,
OBSERVATIONES.
lllustrisAfricanorum marlyrum classisplaneabest presbyter Antiochenus et Julianus Cscsanensis : ille
ab Hieronymianis apograpbis, Beda genuino, Wan- satis distincte posilus, atque iisdein plaue verbis a
dalberto et Rabano. Primus eam consignasse repe- Nolkero expressus: hic aulem ex aliqua cobortc
ritur auctor Romani parvi distincte et clare : < In abstraclus. quae Florentinium et Henschenium non
Africa, marlyrum Yicloriani, Frumenlii, ilem Fru- parumexercuit, tum ut vera noraina, turii ul martyrii
menlii, et duorum germanorum, Wandalfca perse- locum (siquidem orones roarlyres vere fuerunt, ut
culione, sub Hunnericorege passorum. > Hinc eadem G in hisce codicibus supponitur) accitrate designarent.
classis ab Adone emta, brevi elogio exomata est. Ea discutere cum hujus loci non sit, citaios auctores
Adonis sequaces et descriptores esse Usuardum et consulat, cujus plura scireinterfueril. Interim Noster
Nolkerum, jam ssepe dictum el demonstratum est. prudenter lauream relicuit. Unde vero confessorem
Hic prsefatum elogium fere immulatum transumpsit; duntaxat fuisse Julianum cerlo discere Baronins po-
Noster paucula inseruil, nempe, < ut scribit Viclor tuerit, equidem explorare nequeo. Salis nobis et
Africanus episcopus. > Caelera ab Adone accepla abundesit, textus Usuardini iontem,etgcrmanilatem
esse, nimis quam manifeslum existirao. Plura in eomprobasse. Salis mira est Wandalbertina corobi-
Actis circa hosce marlyres annotala et illustrala in- nalio, dum Felicem'A(ricanum cuin TheoderoAnlhio-
venies. Atque inler alia, correclas variorum liallu- chenoel Juliano Cmsariensi dislicho suo ita videlur
cinalioues circa horum sanctorum marlyrum veram innectere, acsi eodem tempore, eodem loco, et eodem
patriam, palseslram, selalem; quse omnia ex ipsis martyrio coronati fuissent; quamvisel alibi hoc re-
gloriosorum martyriorum Actis, ex Victore Vitensi currat. Sic canil:
illic produclis, egregie confirmantur. Ex Hierony- Felix bine decimum,et Theodoruscum Joliano
mianis apographis ab Usuardo eductisunl Theodorus Ornaul,eximiavirlulumlaudefereudi.
AUCTARIA.
ANTUERPIEN., MAX.-LUBEC, UGHELLIAN., et codi- D immanissimisj suppticiis cruciali, gloriose coro-
ces octo alii, quos medise nota? appellare solc- nati snnt. In Africa, beali Fidelis martyris. i
iiius, in prima annunlialione purissiroi oinnes, BRUXELLEN. in VictorianOet sociis fere purus est.
in duabus ullirais, Theodori el Juliani deli- Sequitur: < Adhuc in Africa, natale sancli Felicis
ciunt. martyris. Item in Antiochia, sancti Theodori pre-
ANTUERP.-MAJ. cum prioribus fere convenil, sed sbyteri etmartyris. Civilate Caesarea, sanuli Juliani.
legit cuin CENTULEN. Victorini, et addit in flne: El sanctse Fidis marlyris. > Videtur hsec Fides esse,
< Apud Africam, beati Imdelis, i voluit dicerc Fi- qttae vi Octobris cotilur, ulhabes incatalogoPrse-
delis, socii Felicis. lermissorum.
CENTULEN. sic habel: < In Africa, sanctorum mar- HAGENOVEN. purus ilem in Victoriano el sociis, sc-
tyrum Victorini, Frumentii, et alterius Fruinetttii, cundo loco sic scrihil: <In Anliochia, sancli Tbeo-
el duorum gerroanorum, qtii in roagissimis [lege dorici [Theodori] presbyteri et mariyris, qni alapis
 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 870
roultis eslcxsus. Super scampnum ligatusin lantum A episcopi. > Inter Prselermissos remitlilur ad diem
extenditur, ul octo pedum longus viderelur. Post natalem, xvu Octobris.
haecdua?lampades ardentes, ejus laleri suut appo- Edilio LUBECO-COL. antepenultimo loco inlerscrit s
sitse, tandero occisus est gladio. > Videndum, an hic < Apud Africam, natale sancti Fidelis roarty ris. »
non indicetur Theodoricus, vel Theodoritus Anlio- Csetera satis pura est.
chise sub Juliano aposlata passtts, de quo cum GREVEN. : < In Africa, beatiFidelismarlyris. Item
Usuardo agimtts xxm Octobris. Sequitur in codice Piomoli [alii Thiomoli exHieronym.], Felicis. Theo-
ultima annuntialio pura : < Civitale Csesarea sancli derici marlyris. > Inter Prselermissos rejicilur ad
Juliani. > xxin Octobris, ubi male citalur edilio LUBECO-COL.
PLESCHIONEN. ct VATICAN., signatus num. 5949 : qusc de eo non meminit. < Hilaria?vidua?. > An hacc
< In Anliochia, sancti Theodori presbyleri, Pauli, mater S. Afrae, an alia fuerit, divinari iiecdum oo-
Juliani, Sabini. > Vide Acta, ubi lios roale conjuuctos test.'Vide etiam Praetermissos.
observabis. MOLAN. : < In Africa, natale Felicis et aliorum vi-
ALTEHPS. : < in monaslerio Berkingensi , san- ginli. > Ita prima edilio. In aliis sic habet: <Die
cta? Hildse abbalissa? : Et die sequenti. > Imo vigesima lerlia, sacrosancti martyris Niconis,
vero die sequenti colitur, vocaturque ab aliis < Hit- et ministroriim discipulorum ejus, ciim ipso inar-
delilha. > tyrizatorum. Bergis, elevatio sancti Winoci abba-
BORDEGALEN : < Invenlio sancli Lupi Andegavensis 6 tis, >
IX Kal. Die 24.
Romsc, passio beati Pigmenii presbiteri. Hic Julianum apostalant a puero nutrivit et sacris litteris
emdivit, a quo ipse rposlea in Tyberim pro fide Chrisli necalus cst. In Mauritania, natalis sanclorinn
Romuli, et Secundoli fralrum, qui pro Chrislo Dassi sunt. Apud Syriam, sancli Seleuci. Ilem iu Phrygia ,
sancli Agapiti.
NOTiE.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Rosweyd., Antuerp., Max.-Lubec, Munerat., Greven. et
Molan. Addi possent omnes eodices mediae notse, ul infra patebit.
VARIANTES LECTIONES
Antuerp. et MAX.-Lubec.pro Phjmenii presbyteri, lano, lametsi codtces plerique, ut Herinicn., Tor-
male poiuint episcopi: Pulsanen. nullam digiiilatem nacen., Pulsanen., Antuerp., Max.-Lubec.,Mtinerai.
adjungit. Rursus Anluerp. et Max.-Lubec pro nulri- et Greven. leganlFriata;Pralen.,P/friairt;Rosweyd.,
vit, habent enulrhitt. Lilieris sacris i.n Greven. et Frygia. Fere exciderat monere, solum Muncratum
Molan. perinde est. Frairum omnes codicesleguht, pro Secttndoti, legere Secundi, ut est in Romano
exceptis Antuerp. et Max.-Lubec. Hi elianl scribuiit moderno. Greveniis et Molanus ab aliis in eo di-
Siriam cura Tornacensi. Restitui Phryaia cum Mo- screpant, quod Agapitum Seleuco aitlepoiiant.
OBSERVATIONES.
Pigmenium liic demto ignorant citali pridie mar- C pere poluit, ita Romulumel Secundolum conjungunt,
tyroiogi, apographa Hieronymiana, Berta, Florus, ut vel populares esse videanlur, quamvis uirumque
Rabanus, Wandalberlus; memoranl alii, quorum nomen exprimant. Romulus avulsus est ab insigni
semper antesignanus anclor Romani parvi, a qno manipulo marlyrum, qui cum Timolao in Cmsarea
primum nominatus et relalus est,his verbis.: Rotnm, Paleslinm coronalus est, utex Eusebio in Actis re-
Pigmenii presbyteri et niartyris, sepulti in catme- fertur. Secundolus vero ad aliam plane classem per-
terio Ponliam. His non contenlus Ado, iongitm tinet, i|tiac in Maurilania triurophavit. Potuit for-
elogium coritexuit, probabiliter ex Aclis sanclse. Bi- tasse Wandalberluro vidisse Usuardus, ubi hunc ver-
bianae, in hac parte ul miniinnm valde depravalis. siculuro legerit:
Viderat ea olim Bollandus, notaveralque iv Janiiarii Romuluset nonampariterque Secundolusimplet.
in Daftosa; hujus Flaviani, Pigmenii, Bibianm
et atiorum Aclu permista esse, el ejusmodi, ul haud Itileriin qiialisciinque leclio Usuardi genuina est,
levi emendatione egerent. Henschenius vero boc atque in omiiibus codicibtis luin manuscriplis, lum
die, discussis cum Baronio prsefalornm Actorum excusis plane conformis, eliam in Centulensi, qui,
fictionibus, iisque prsesertim, quse in Adonis elogio ut in Auclariis palebit, soia pbrasi a textu discre-
continenltir.indigna plane censuit, quse operi nostro pat, fratris tamen litulo abstinens. Quid Baronium
insererenlur. Quidsi igitur placeat Tilleiuonlii con- moverit, ut pro Secundolo, Secupdum supponeret,
jeclura lomo Va pag. 119 et pag. C53, de Epigmenio ' nec hic divino. Seleucus item et Agapitus ex Hie-
el Pigmenio, qui ambo boc die in Romano moderno ronymianis apographis proflnnnt, unde a Noslro et
referunlur, in unum conflamlis ? Certe sic mauebit " in Aclis positi absque ullo titulo, qttidqiiid Seleucuni
vera rei subslanlia, rescissis falsis circumslaniiis. confessorem faciat Baronius, Agapilum episcopnm.
Hsecexaminanda remiltirous ad Acta xiv Septem- Nam si de eo Agapito agilur, qtti in Hieronymianis
bris, ubi agelur de Crescenlio puero, a prsediclo etiam sub Agapi nomine occurrit, is vere Timotai
socius fuit, adeoque martyr Csesariensis. An forte
Epigmeniobaptizato. Interim lolam Adonis Iiistoriam aliunde
lransumpsit Notkerus: Noster ita conlraxit, ut ciiiti sumptus, el Synaam episcopus ftierit, non sa-
brevilale sua, non ilem cuin verilale conveniat. tis perspicio : lacet Fiorenlinitis; Castellanus in
Alque hsec hactenus pro textu satis clara et plana Marlyrologio uuiversali ab Hensehenio dissenlit. De
sunt. csetero certa nobis el indubitata videtur Usuardi lec-
At non sequepervium est, RomulumciimSecundolo tio in laterculo proposita, quamvis fortasse sola pe-
connectere, et quidem fralernilatis vinculo, til fiicit nuliima annunliatio vera dici possit, utpote in om-
Usuardus. verosiinillime a vero aberrans, primus nibus Hieronymianis priino loco disertissime posita,
ipsc talis confusionis arlifex, quemadmorium ex Actis ubi si quis tilulus; non confessoris certe, sed mar-
nostris manifesle colligitur. Ncque enim ulli Hiero- tyris apponendus videtur.
nymiani codices, ex quibus solis eos Nosler decer-
AUCTARIA.
In Tyberim necatus esl .egunt codiccs omnes, pro texlus purilate citaii. Melitts Ado, dc ponle practpt-
 8T1 USUARDI MONACHI 874
tatus est, idque iniilati sunl cpdicesANTUEnp.-MAx., A < Pigmenii presbylen et martyris, Romuli et Sccuii-
ULTRAJECT., LEYDEN., LOVANIEN., ALDERGEN., DANIC doli fratrum marlyrum. >
«t Editio ULTRAJ.-BELC, iu quo solum ab Usuardina VATICAN., niim. 5949: < In Syria, sanr.ti Seleucii.
siniplicitale deflciunt. In Atrica, sancli Agapiti, Romuli-et Rngali. >
ANTUERP.-MAX.,hicmulilus est, siclegens : < Ro- Codex STROZZ. : < Apud Prsesidem [Persidem]
mse, nalale sancli Pigmenii presbyteri. Hic Jnlianum sancli Simeonis archiepiscopi. > De quo plura in
apostatam alqtic impium a puero nutrivit, el lilleris Prselermissis.
etiam sacris erudivit. In Siria, natale sancii Eleuci. Editio LUBECO-COL. , de Pygmenio pure usque ad
lpso die, sanctorum Romuli et Secunduli, qui apud erudivil. Subdit deinde : < A quo ipse postea iu
Maurjlaniam pro Christo passi sunt. > Tiberim pro fide Christi de ponte prsecipilalus est.
CENTDLEN., modo suo : < Romse, sancti Pigmenii Cujus corpus invenlum et collectum, sepullum esl in
presbyleri et roarlyris. In Syria, sancti Seleuci. ln cimiterio Ponciani, non longe a sancti Abdon et
Ffigia, sancti Agapiti. Ipso die, sanctornm Romuli Sennen. In Mauritania, sanctorum Romuli el Secun-
el Secundoli.qui apud Maurilaniam proChrislo passi doli fratrum, qui pro Chrislo et fide calholica passi
sunt. i sunt. Apud Syriam, sanCli Seleuci confessoris. In
- BRUXELLEN. Pigmenii elogium ex Adonenon parum Phrygia, sancti Agapili martyris. Opido Tridentino,
inlerpolatuin reprsesenlat. Dein cunt lexlu : < ln passio sancli Simeonis pueri et martyris. >
Mauritania, sanclorum Romuli et Secundoli fratrnm BELIN.,in textu non omnino pnrus, addit in fine :
et maflyrum , qui pro Christo passi sunt. Apud < Apud Persidem, sancti Symeonis archiepiscopi. >
Syriara, sancli Seleucii [vutt dicere Seleuci]. In H Esl is qui colilur xxi Aprilis.
Frigia, sancli Agapili. liein sancti Lini mariyris. • GREVEN. :'< Saturnini, Cirini martyrum. Apud
De quo vide Prseterinissos. Tridenlinum, beali Symeonis pueri, novi martyris,
HAGENOYEN., alia de Pigroenio commentus est, ut anno Domini MCCCCLXXV in hebdomada sancla a
facile fabulosis fabulosa exornanlur. Sed iis repe- Judaeis crudeliler occisi. Gtijus sanclitati Dens per
lendis non imtnoramur. In Romulo et Secundolo crebra miractila lestimoniuro prsebuit. Kanini con-
purus est, nisi quod pro Romuli scribat Remuti. Se- fessoris. Jobia? virginis, filiaeregis Persaruin. i Vide
quilur : < Apud Syriam, sancti Seleticii martyris. catalognm Praeterinissorum.
ltem in Frigia, sancli Agapiti marlyris. • MOLAN. : <Apud Persidem, sancli Simeonis archi-
In AQUICINCTINI collatioue cum Usuardo Molani episcopi. • Sequitur lypis minoribus : < Apud Tri-
secundse edilionis facta, sic habetur : < Post sancti dentum, passio beati Simeonis pueri, novi martyris,
Agapiti, addidit : Ilero sancloruro Agapiti, Romuli anno Domini MCCCCLXXV, in hebdomada sancta a
(vel forte Roniici, nec enim potest coromode legi) Judaeiscrudeliler occisi. Daventrise, obiit Florenlius
et Rogati. > preshyter, qui fratres de communi vita inslituit:
VICTORIN. et REG.SUEC, s'gnatus num. 130, adji- citjus Vitam Thoraas a Kempis scripsit. i Haccprima
ciunt: < Eodem die, sanctorum Victoris el Coronse.> edilio. Alise : < Tridenti, passio beali Simonis
Proprium diem inveifies in Prsetermissis, nempe ptieri. In monasterio Wasteno, sanclae Calharinae
xiv Maii. abbalissse, filisebeatseBirgillse. Die vigesima quarta,
PLESCHIONEN. convenit cum Aquicinctino , clarius prsefestum Evangelismi. > Dein aliis lilteris : < Cse-
exprimens : < In Africa, sancti Agapiti, Romuli, sarese, sanctorum oclo martyrum, Timolai, Dionysii,
Rogali. > Quam apta silea conjunctio, vide in Aclis, C Romuli.Pausae.Alexaiidri, Alexandri, Agapii el Dio-
ubimelius suislocis tribuuntur. nysii. Davenlrise, >etc De martyribus Csesariensibus
MATRIC-CARTHUS.-ULTUAJECT., solita hrevilale : videantur Acta.
VIII Kat. Die 2o.
Apttd Nazareth civltatem Galilaeae, Annunliatio Dominica. In Sirmio, passio beati Hirenei episcopi,
tempore Maximiani imperatoris, qui primo tormentis acerrimis vexaltts, dein diebus plnrimis in carcere
cruciatus, novissime abscisso capile consummalus est. Romsc, sancti Cyrini marlyris, qui a rege Claudin,
post facultatuin araissionem, post carcefis squalorem, post mttltorum verberum afllictionein gladio inter-
feclusest. Nicomedise,naialis Duf.iecujusdam inilitis ancillse, quse pro caslilale occisa est. In Antro insula,
sancti Hermelandi abbatis, cujus gloriosa conversalio miraculorum collaudatur praeconio.
NOTJ:.
CodicemUsuardinum ex omni partc genuinum et verha ex aliquo Beda ms. Tornacensi, inter Bedse
pnrum , nullum hodie reperio. Ex omni, inquam, Auctaria, eliam connumerata inverties. In Torna-
parte; nam multi in paucissimis deficiunt, eaque ! censi Usuardo deesl sotum Irenmi eiogium : ln Put-
ratione viam salis commodam textui cruendo ape-' sanenst expunclus Hermelandus. Alque ilem in
riunt. Sic Belinus sola transpositione aberrat, Cyri- Antuerp. et Max-Lubec, ubi et Cyrini elogium pra?-
num anteponens Irenmo; qua in recum solns et termissum est. Muneratus pluribus mendis, opinor
unicus sit, ab omnimoda puritale certo excluditur. typographicis, deformis est, sed praecipuus error,
Pratensis nsevo infectus est, cum pro Dulm scribat quod post annunliatio Dominica, adjiingat qum atio
Theotm, in quo licet tres alios codices Aquicincti- nominedicitur Incarnalio Domininostri Jesu Christi.
num.Marcirutnenseiu el Rosweydinum consentientes Sic Grevenus et Molanus excludendi, quia soli inci-
babeat, nihilo magis simplicilatem Usuardinam re- piunt hoc modo : Jesus Christus Dominus noster
praesentat: etquidem Rosweydicodexpurus esset, passus esl. Codicum aliorum. accessiones suo loco
nisi tertio loco ineple imniisceret : ilem natale exhibebiraiis. Inleriin ex jara citaiis citandisque,
sanctorum nongentorum. Heriniensis item a purilate germana Usuardi simplicitas ea ralionc elicila, quod
deficit, priroam annuntiationein sic exprimens: Apud in Iaterculi sentenliam plerique omnes ronspirent,
Nazarelh civitaiemGalilmm,ul fides Calholica credit, ut collatis defectibtis excessibusque facillimc dalur
adorat efprmdicat; Vtrginem Mariam Dominum pa- intelligi. His posilis
titutam, Gabriel angeius venerando salulal. Quse
VARIANTES LECTIONES.
Superest fontes indicare, ex quibus Usuardum Hieronymianorum omnium concors hodierna com-
sua hausisse credimus. Ac priroo quidciii, hsec est nicmoralio : Hicrosotymis Dominus Jesus Chrislus
87J MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 874
crucifixus est. At non ita conveniunt in ejus Annun- A Variant Martyrologia. Egp Sirmiensem Irenseum in
tiaiiohe aul Conceptione, quse in Eplernacensi plane Hieronymianis vi Aprilis nullus deprehendo : fateor
desideraiur. Haec in Beda brevissime poiiittir : An- in Floro et Rabano signari, imo a Nplkero utroqoe
uuhiiulio Dominica. Rabanus scripsit: Annutuiqtio die; servamlaiii lamen, ne qoidquam immiilandam
JJontinicmincarnalioriis; Ronianum parvum, Annun- aritiquam Martyrologorum nostrorum lectionem';;
iidiio Domiriica el Crucifixio. Ado auleiri, rescissa' plane censeo.
crucifixione, uec Hieronymiana nec Romanum par- Gyrinus, atiis Qutrtnus, in'. Rpmano parvo et
vuin ex loto secutus-; Bedam nonuihll auxit, praefixa Adbne tertitim locum obtinet. Hic ex Beda , atque
ncmpeciviiale Niizareth, in qua mysterium peracj.tHh' iisdem. verbis sumpsere Rabamis et Nolkerus, quaer
esf; ea plane plirasi, quam ex ipso Nosfer iii later- ex Actis sancti Vaieutini,' seu M*arii,Murthse et Ab'a-
culum stiiini iranslulil. Adonera hic Rosweydi intel- clitim, de eo paucis recitant. Adonem nibilominus
ligo, non qualis a Mosandro eililus e»l,ciim hi quo et deseril Usuardus aliam phrasim ex eodem fonto
crucifixio, et Jacobi apostofi inartyriuin, immtf- subslittiens. Deprsefatis Actissatis alibi dictum est,
latione Isaac aliisqtie Ghrisli typis Iioc die conjun- vide Henschenii comroentarium, et alia, quas recen-
gunlur. Notkerus Bcdse, Rabani el Adonis verba in titis de Cyrino ibitradita sunt,-quorum conmenliuni
tiiitim cbmmisciiil. Dehac solemnitaie nihil est quod habet Tillemontius tomo IV, pag. t377. Dula ex
Henschenii Commenlaiia magnopere snperaddi pos- Hieronymianis reperitur:/«'Arirom«rfia,im«rtfe Dulm.
sit aul debeat. Audi modoYYanilalbertum Romauum parvum : Nicomedim , DuUe martyris.
veaiunun nuntiat ' Beda ct-ex eo Rabantts : Natale Diilm, anciHm miii-
oeuva Agnum.
>Asgclos
Aguuset ipse cruce inuiidipro murle levatur. jo lis; qum pro caslitate occisa esC Ado utrumqrifr
textum conjiinxit, quem ex ipso -sibi veridicarunt
'Qui bic secunio loco est, sic quarto.et tillimo Usuardus et Notkerus,. Nec eortim est, qur
memoratur in Romano parvo: Apud Sirmium, lrenmi Tlteodolam Hierdnyiniaiioruro cnnrqnisquam Ditla, qnse forte
episcopi et marlyris, qtio etiam ordine referlur ab a condilione nomen traxilj eamcleni esse ptilaverit,
Adone cum elogio, quod loturo in Noikerunilransiit, quodtamen visum esl Castellano,m brevi nOltrtaad
a Noslro modice atiemperatum, sic tamen, ut nihil Mariyrologtum universale, inde, meo qtiidem judi-
rion ex eodem acceperit. Irenmi Sirmiensis Acta cio, in textifniin Theotm,se&
vidtt roullis sseculis expiingenda, repositp
procul dubio oJini Ado, quse Dtttm npmine, quod in ipso Romano legitur. tlerme-
rieglecia, a Joanne Gamatisio noslro primum eriita landus antiquioribus omnibus ignoitis, :ib Usnafdo
a
sunl, PiipcbFOchio edila et illuslrala, Grsece etiam esl; et'recte in Aniro Ligeris'
voluminis calcem La- prinium' protluctus
floridiori oralioue, ad adjecta.
a Ruiuarlio insula modo (lutiiinis aquis absdrpta, lton- in Amiio,'
tiua ipsa, inier Sincera et Selecta roerilo tot lerrarum spaliis divisa , quemadinodum tnale
coroputata sunt a pag. 432, de quibus videri etiain codex maximus Ultrajectinus, quem ad aliorum
Tiltemoniius toiito a 250. verp legil
potesl V, pag. Quod Rosweydi, seu Rosweydinuni nuncu-
in
lrenmus Actis edilis passus dicalur vm Idus seu distincttoneni,
solemus.
vi Aprilis, potuit olim lecium csse vm Kal. Aprilis. pare
ATJCTARIA.
ANTUERP.-MAJ. : < In Nazareth civilate 'Galileae,C Damasenum, Abel primtis marlyr projustitia occi-,
Annunliatio Dominica, quando missus est Gabriel sus est. Quem Christtis in Evangelio laudat, et quein
angelus a Deo in civitatem Galilea? ad beatam lios in canone niis-ae quotidie nominamus. Eadem
Mariam virgittcm, et dixit ei : Ave, Maria, gralia die, Melchisetiech primus sacerdos, Abrabse panem
plena,ulDoiuinus lecuro, benedicla tu in mulieribus. et vinum in ligura sacramenti Eucbarislia? imiiiola-
lpsa, vidil eum, mota est in introilu ejus, et vit. Et hic Melchisedech etiam canoni riiissse inscri-
cugilabat qualis esset istasalutalio. Et ait eiangelus. ' ptus esl. Ipso die, Abraham filium sutim lsaac super
Ne tiineas, Maria , invenisli enim gratiam apud- altare obwlit Deo in figura Dominicse passionis.
Deum; ecce concipies in utero et paries filium, et Adhuc ipso die, transitus filiorum Israel per mare
vocabis nomen ejus Jesum. Quse tatito nuntio Robrum. Eadem die, decollaius est bealus, Joannes
clarificata, Spiritu sancto fcecundata, ab illo, qui Baptista. Apud Jerosolymam, Dominos nosler Jesus
de jlla carnem suuiere dignatus est, pra? omnibus Christus pro redemplione mundi crucifixus est. Et
subiimata, in aeternum veiterabiliter est benedicta. sanctus Jacobus apostolus, fralenDomini, ea die
Apnil Sirniium , natale sancli Hirenei episcopi et occisus est. Et sanclus Petrus de carcere Herodis-
martjris, sub Maximiano imperalofe. Romae, sancli per angelum liberatus. Roiiiae,sancti Cyrini marty-
Cirini martyris. > ln duabus iillrmis purus est. Pro ris, qui post multorum verberum afllictionem inter-
Antro insula, videtur legcre Antico, sed pejus in' fectusa Claudio, et in Tybrim jactatus, jn insula
margine corrigitur, in Andro insula. Licaoniac inventus, in ciniilerio Pootiani sepuJtus
-
ANTLERP.MAX.', ULTRAJ., LEVDEN. , LOVAN. , est, ut scribitur in passione sancli Valentiiri. Apud
ALBERGEN., DANIC et EDITIOULTRAJ.-BELG. . ppst. U Smyrniini [SirmiumJ sancti Hyrenei' episeopi et
Dominica, subdunl : < Eodein die , Dominus noster martyris, qtti tempore Maximiani imperatoris sub
Jesus Chrislus Hierosplymis crucifixus est el Isaac praeside Probo, post aeerrima tormenta capitis ali-
imniolaius. i Item post Romm, legunt, < in scissione martyrium consijmmavil. In Nicomedia,
ccemeterio Pontiani. > Deficiunt orrincs in annun- sanctse Dulise ancilte... Et depositio sancti Ermo-
liatione ultiina. lendi abbatis et confessoris, cujus gloriosa conversa-
CENTULEN. : <-'In Nazaret civitate Galyleae, Ari- lio, prxconio taudatiir mtraeuloram. >
nuiiliatio. Dominica, quando augclo aniiunliante et ' HAGENOVEN. : < Aputt Nazaret Galilese, Annuntia-
virlule Allissiirii supervenienie, Virgo intemerata tio Doniinicar. Nota qttod in hac die roulta mirabilia
Filium Dei vivi pafitura conceplt. Eodcra die Jero- facta sunt, quse notanlBPtn his versibus: >.
solyinis , idero Deus Dei - Filius crucifixus esf a Salve, festa dies, qua?vulhera nostra coerces.*:'
In
jiulasis.. Sirmio, sancti Herenei epircopi et roar- 'Aligelus cst missiijs.Ksl Christusin criice passus.
tyris.. Romse, sancli Cirini martyris. Nicometiiae, EslAilamfactuset eod m corpore(alias,lempore)fIJISIIS
sanct* Dullse martyris. In Antro insula , sancti Ob meiilum decimaecadit Abelfrairisab ense.
Erculandi abbatis. > Habes supra verum no- Ollert Melcliisedecb.Isaacsupponituraris.-,
men. , . Est decollauisBapiistaOuistiJoauues(aii'as,f'.hri;,til!a-
BRDXELLEN., solito auctior, mnlla hic congerit : [ptista Dealt.s;.
< Apud Nazarfelb civitatem Galilaese, AhiiuntatiP Est Pelrus ereptus, Jacobussub Herode pereinpius.
Corpora sanctotUDI cum Clirjstomulta resurgunl.
bealse Mariaesemper Virginis» Eadem die. plasma-1 Latro dulcetamoncum Cbristo(alids, pef Cnristum)su-
tio Adse et ejectio ejus de paradyso. Apud agrunt -•' (siipil antin.••
FATROL.CXXUI. 28
 8"S USCARDI MONACHI 870
<•Qui latro cum Ghristo crucifigilur, ubi Christum A clarificata, Spiritu sancto fccundata, qui de illa
verum Deum confiletur et veniam postulat et im- carnem sumere dignatus est, ab illo prae omnibus
• petrat, et confractis cruribus in cruce spiritum sublimata, in a?ternum venerabiliter benedicta. >
,' teddidit Creatori. In Syrimo [Sirmio] passio beati Secniitur de crucifixione, de Isaac, de Hyreneo,
Hyrenei episcopi el raarlyris, ete... > cum lexlu.Pro
' Anlr.o de Cyrino, de DuI3, fere ut in BRUXELLEN , supra.
insula, legit Nutro. < fn Antro insula, saiicti Hermelandi.... > ril in
YICTORIN .-. addil : < Eodein die , sanclonim textu.
Taraci , Probi et Andronici. i Spectanl ad v Oc- GREVEN. : < Passio sancli Jacobi Majoris apostoli.
tobris. Item Josise scribse et manyris cuin beato Jacobo
MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJECT. : <Anniinlialio Do- dccollali. > Vide Praelermissos.' <In Nicea, Viclo-
minic.B,Incarnntionis. Romae,Cirini marlyris. Her- rini, Akxandri, Eufrata?, CastuI.T,Nicostrali, Lu-
roelandi abbatis. » cillse et aliorum quadringentorum marlyruro. Immo-
REG. SUECI^.signatus num. 130 : < Eodem die, lalio Isaac filii Abraha?palriarchse. Item Abeljnsti,
sanctorum Taraci, Probi et Andronici. Apud Smir- Veteris Testamenli prbtomartyris. Transitus filiorum
tiaro, beati Traseae episcopi et martyris. > Remitli- Israel per mare Rubrum. Victoria beati Michaelis
tur ad xv Octobris. contra dracpnem. Itcm , Symeonis abbatis. > Vide
FLOHENTIN. : < Ipso die , consecralio cathedralis Prselermissos. < ln Altona castro comitatus de
ecclesiseFlorenlinae, sanclaeMariaeFloris, per sum- Marka, sancti Eynanli eremiia? et confessoris. Ve-
mttm pontificem Eugenium IV, anno Domini ronica? saqclse malrona?, cui Dominus imaginem
nccccxxwi. > Quseseqiiuiiiur obscura sunt : < Anno g faciei sua? sudario impressam reliquil. > De hac
verp MCCCCLXXXI Sixlus IV ponlifex juhileum hoc tera icone consnle Prsetermissos, Responsiones
a [pulo dicere veile hoc est] plenariam indiilgen- Papebrochii variis locis , et alios ab ipso ci-
tiam concessit, et Iniioccniins VIII successor, primo latos.
annp
' ppniificalus conftrmavit. > MOLAN. lilleris Italicis, post gladio interfectus esi,
DIVIONEN. S. Benigni : < Bajocas, sancti Ragno- inserit ex Beda : < Scriptum est in passione sancli
berti episcopi el rjonfessoris. Ad xvi Maii. Valenlini. > Aliseediliones adjungunl : < llem ipso
EDITIOLBBECO-COL. : <Iu Nazarelh civiiale Gali- die, depositio saiiclissimi Humberti, episcopi et
lea?, incarnalio Filii Dei. Et annunlialio beatse confessoris Christi, virlutibuset miracuits gloriosi.
virginis Mariac, quando missus esl Gabriel angelus Eodem die, genesis mundi. > Tum de Isaac, de
ad eam, et dixit ei : Ave gralia plena, Dominus transilu maris Rubri, et vicloria Michaelis.
tecum, benedicla tu in inuUeribus. Quse tanlo nuntio
Yll.Kal. Die 26.
Apud Pentapoliro Libise, nalalis sanctorum Theodori episcopj, Hirenei Diaconi, Serapionis et Ammonii
Ieclortim. Romsevia Lavicana, sancti Casioli martyris, qui, ul in gestis beati Sebasliani legitur, a persecu-
toribus terlio appensus, tertio auditns, in confessione Domini perseverans, missus estin foveam, el dimissa
super cum massa arenaria, martyrio migravil ad Christum. In Sirmio, sanctorum Monlani presbyteri et
Maximaein marc mersoruin.
NOT^E.
Convettiuht hodie Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Antuerp., Max.-Lubec, Munetal., Gte-
ven et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Penthapolim habent Munerat. et Greven. Scio le- i2 possumus. Atqui ila exprirouni Praten., Herinien.,
asl in consensu codicum oinnino Tornacen., Pulsanen., Munerat. et Greventis, quos
gendum Libym, Molano
onroium, solo excepto, putavi eorutti hic seqnimur, eliam erranles. Pulsanen. forle
lcclionem in texlu servandam. Sic iidem orones ad majorem emphasim addil, lerlio in confessione:
habent Hireni vel Hyrenei. Prsetuli modiim priorera, alqtie item mqrlyrio coronuius migravit. Turpiler
quod ita legant Praien., Heritiien., Tonracen., et labilur in fiue, scribens : In Sirmia, sancli Vincenlii
Greveiius, quidquid alibi legam Itentvi. Greven. et presbiteri et Maximi. Reliqiisc variantes lectiones,
Molan. pro Ammonii male ponunt Ammonis. Praeci- mera sunl librariorum sphalmata. Sic Munerat.
pua difficnllas in nomine Castoli vel Castuli. Cer- Maximmin Maxime in mare, etc, frustra repetito
tum est, antiquos omues tegere Ca*/u/i. Verum nomine Maximm. Sic lertio, harenaria , Syrntio,
seque certnm videlur Usuardum legisse Casloli,niti si Smyrnia, elc.
vetusliorum nostrorum codicum auctorilate
OBSERVATIONES.
Prima martyrum Pentapotilanortim classis non latii. Hisce superaddilum ab Adone elogium ex
obscure signatur in apographis Hieronymianis, sed Actis sancti Sebasliani, apud nos cap. 22, num. 83,
Ittxatis hiiic inde nominibus el lacila posiiione seu verbalim desumplum. Quoil hic lectorem monitum
loco eertaminis, qui in solo Eplernacensi clarissime volui , ne forle Flori elogium Iegens , ea existimet,
expriniilur : In Penlapoli Libim, Theodori episcopi, allerum alleri unquam fuisse cognitum, nempe
Ilereuei, ^etc. R.omaiiumparvura socios non novil, causa, quod in plerisque hic amho convenianl. Di-
est, uterque ex eodem ibnte eadem
autcerte sludiose exchisil, ita Iegens : Apud Penta- D cam quod res eatcnus
noslra hausit atque belle concordant, at ex solis
polim Libyat,Theodori-episcopi.In Adonetotaex
annnntialio ad verbum posila est, quam ipso reliquis constarc polesl, proprio singulos marte sua
Nolkerus qiioque deduxit. Nec quidquam praelerea disposuisse. Notkerus de more Adonem seculus esl;
de his sanclis memoralu dignum reperilur, nisi cui Nosier solita compendii ralione utitur; Rabanus
adliibcat cx Dexlrinis aut id genus conmientis, spe- cx aliquo codice Hieronyroiano pauculi sua dc-
ciosas fabellas degustare. scripsit.
Gastulus in laudatis codicibus Hieronymianis In Monlano et Maxima consignandis , prsceunt
prhno locopoititur, cum ea diversitale seu nominis, denuo Hieronymiana, concordes sunt reliqui marly-
scu toci sepullurse, quae ab Henschenio et Floren- rologi omnes, solo Roriiano parvo exceplo. De ipsis
liuio abunde. explicalur. Primo item loco est in et qtiadraginlaBeda eorum sociis agunt Henschenius et
Romano paryo : Roinm, sancti Casluti Zmtarii pa- Florcnlinius. sic noial : In Sirmio, ilontani
877 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART, 878
presbyleri, Maximm uxoris ejus et atiorum xi. Ra- A civitaleni esse plane medilerrn;ienm, eiim ignorasse
baiius ultiniam clausulam expunxit, qua? a Nostro diceiuus? Id fatendum aibilror, curo eiulibi geogra-
quoque omissa csi, scrvala a ca?teris. Inio coiyuges phiac non salis periltimdefuisse Usuardum, sais oslcn-
fuisse tradunl pncler Bedam, Hieronymiana, Ado', derimus. Nulla etiain hissanclis Acta supcrsunt:
Uabaiius, Noikerus, Wandalbertus el recenliores neque cnim Firmium, vcl Firmum Ilaliae, aut
plurimi.Cnr i;I Usuardus retieuerit, faieor me hand Sexli Firmium Hispanx, salva verilate, cos trans-
satis coitjicere. Miims etiam inleltigo , quid enm ferri posse existimamus. Sit ctiam locus sacris
movere potucrit ut, neglectis Adunis verbis, qni Wandalberli Musis :
eos in fluvium prmcipitalos disertissime asserit, ma- Seplima Monlanuininemirat cum coajugoSincta,
luerit ipse seribere, in maremersoram. An Sirniium Alqne sim.ilquaJraguuoeiiuimariyre passuro.
ACCTAKIA.
ANTUERP.,MAX.-ULTRAJECT.J LEVDEN.,LOVAN., Mauroruro urtus. i An ex Thebaeis?vide Proetermis-
ALBERG., DANICet EDITIOULTRAJ.-BELG. post textum fos. De Theodoro el sOCiis pure. ln Caslulo quero
purum subdunt: < Eodem die, natale sancti Lugderi Palatii oratorem facit, non multum differtu BRUXEL-
(Luidgeri, Lutgeri, Luidegeri) Monasteriensis epi- LENSI.Item in Sirmiensibus,nisi quod addal: < Cor-
scopi et confessoris. > Addil prseterea ALBERGEN.poraeorum non longe aburbe inventa siint. Trevcris,
< Qtii verbum vita? longe Iateque disseminans mullis beaii Felicis vicesimi primi ejusdem loci episcopi et
claruit virlutibus et miraculis. Naro in ejus felici R eonfessoris; In monasterio Verdensi, deposilio san-
transitu.circa medium noctis, lux de coelo veniens, " eli Ltilhgeri primi Monasteriensis episcopi et con-
lotam iilustravit provinciam. Floruit lemporibus fessoris. Eodem die, sancti Mohaliok «piscopi et
Caroli Magni, qui et ipsum primum Mpnasleriensi confessoris. >
praefecitecclesise. Sepullus quiescit in Werdeha. > BELIN.prima editio proxime ad puritatemaccedil;
ROSWEVD., tertio loco : < Eodeni die, sancli Luil- in secunda hseciromiscenlur: < In Sebastia civilale,
geri, episcopi et confessoris. In Syrinio, sanclorum Petri episcopi. In Aracleo, sancli Martialis episcopi.
Monlani presbyteri et Maximse uxoris. ejus, [quij In Celer, sancli Cassiani episcopi lu Aiitiochia,
comprelteiisi ralssi sunl in fluvium. Et aliorum qua- Timothei, Diogenis, Macharii, et Maximiel Theodori
draginta marlyrum.i episcopi. In Atrica, Vicloris, Salurnini, Soluloris et
ANTCEBP.-MAJ. el CENTCLEN. incipiunt: < Romae, aliorum duodecim,» Dixi jam supra, de hiscocorisu-
passio sancti Castuli marlyris. Eodem die, apud lenda Acta et Prsetermissos.
Penlapolim....> pure. < Apud Cyrinium [Sirmium] GREVEN. : < Serolinimartyris. ItemPelri, Martiani,
sancti Montani presbyteri et Maximaeuxons ejus, in
mare mersoruni.i Capini, Kyliani. * Vide indicem Praeterniissoruir^
BRUXELLEN. : < Septima dies seeuli, in qua per- < Romse, sancti Quirini martyris, lempore Claudii
fccti sunt ccelumet terra, et omnis ornatus eorum, et pro Christo gladio inlerfecti: An Cyrini, de quo xxv.
in qua Deus Cessaviiab omni opere quod patrarat. Felicis secundi, archiepiscopi Trevercnsis etconfcs-
Unde et ea die Christus quievit in sepulcro. Romse soris. In monaslerioVerdensi, depositio saueli Luth-
via Lavicana, in ceineierio ejusdem, sancli Castuli geri, primi episcopi ecclesia? monasleriensis et
confessoris. Qui erudilus ab Alcuino abbate, viro
marlyris. Qui cnm esselZecharius palacii et ho-pes Q doctissimo, Eboraci diaconus, Coloniaeveropresbyter
sanctoium, ut in gestis sancti Sebastiani legitur, a
persecutoribus lenttis et crucialus, dum in confes- prdinalus, genti Saxonum et Frisonum Cliristi Evan-
sione DoroiniJesu persisteret, missusestin foveant, gelinm inannuntiavil, vitaque> et miraculis clarus
el super eum massa arenaria dimissa. Et sic cum quievit pace. Item sancli Moballock episcopi et
confessoris. In Hibemia, Mottelogi abbatis el coufes-
paima roartyrii migravit ad Doininum. Apud Syr[- soris.i Mochellocumsive Kellenum unum admitlunt
iiium natale sanctorum Mpntani presbyteri et Maxt-
ina? uxoris ejtis, in roare inersorum. Et depositio Acla, sive is episcopus, sive abba fuerit. < Apud
saricti Lutgheri episcopi et cOnfessoris. > Coloniam Agrippinam, in ecclesia heremilarum sau-
. HAGENOVEN., in priina el secunda annuntiatione de cti Augiistini, cotnmemoratio Conslantini mariyris,
salis purus, de Castulo post migj-avit adf Dominum, societate sanctorum Maurorum. i Vocatur liic
addit, quod satis legere ncqueo, nec usquain alibi supia Constantius in Actis pnctermissus.
reperio : < Ilicvero ainanuesuranslalusin Messbg. > MOLAN.de Castulo iit textti litteris Italicis ex
De, Montano el Maxima cum lexlu. Sequitur : < Eo- Aclone ponit: < Cuni essel Zeiarius |Ktlatii et bospes
dem die in monasterio YVeslpbalia?civitate, tlepo- sanctorum. > Tum in fine: « lteni in Uverdena,
silio saucti Lugderi ejusdem civitatis episcopi, qui deposilio sancti Ludgeri episcopi et confessoris,
legilur fuisse Capelianus Karoli Magni et soeius qui fuit episcopus primtis Monasleriensis, tem-
saitcli Mullibrordi [Witlebrordi]. Hic aucas [anseres] pore Caroli Magni imperatoris. Eo tempore Carolus
silveslres in domum suain, pro damno sibi ab eis pra?di<'ltismorabalurin Aquis palalio, diun sanc us
illato, agilavit. Ex quibtis unaro morluani restituit, p. Lttdgerus m:gravit ab hoc seculo. Qui eadem hora
et oinninus interdixii ul nuroquam in bereditaie progrediens foras curo ab aliquo, noinine Aquo,
cjus damnum facerent, quod adbuc durat. > De mi- astrologii, ul cognilionem perciperet stcllarum, iu-
raculi veritate et dnratione alibi inquirendum. speclione intenlus maneret, vidit splcndorem ignis
AQUICINCT. posl < Gastuli martyris, i habetur: tnagnum de ccelo venientem, et lulaui provinciani
i Zetarii palatii.> illustravit: et eiiam in oculis totius terrae Francise,
PLESCUIONEN. et VATICAN., num. 5949, adjiciunt: lumeii apparuit visu mirabili. Verum aliquanto
< Saticti Longiiti marlyris. > Vide snpra, xy. lempore elapso, contigit Grifridum, nepolem sancti
SIATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJ., eseterisomissis, ita ha- Ludgeri, qui in exequiis sancli viri interfuit, ad pa-
bet : < Ludgeri episcopi et confessoris, patroni latium fegis venire. Quem cum rex de sancti viri
ecclesia?in Loenen, qui fuit de sociis beali Gregorii transilu interrogasset, etdicni et horain requisisset,
Trajeclensis episcopi. > Ct ille cuncla per ordiiiem retulisset, agnovjt rex,
ALTEMPS. :<In Africa,Victoris, Saturuini, Solutoris eodem momento suura amatorem ad Dominum nii-
et aliorum duodcciin. ln Sebaslia, sancti Pctri epi- grasse, et qurid ipsuro lumen ei, fuisset a Domiiio'
scopi. In Eraclep, Marlialis episcopi. In Anliocliia, coelitus osiensuin. ProiitdCiirtelligi dattir, qiaiii
Tliiinothei, Theogenis et Macharii. > Similia tiabet clara.ejus anima in conspecliiDomini venerit. Eadenv
Bcliniis infra. Consule Acta et PraHermissos. dic, beati FeliciS episcopi Treberensis. In Laubaco
Elitio LUBECO-COL. incipit: <Colonia Agrippina, ccenobio, elevatio corporis sancti Ursroari episcopi
in ecclesia sancli Aiiguslini, niemoria sancti Con- el confessoris. > ln editionibus aliis de Ludgero,
staulii ntariyris, qui fuit de societatate sanctoruin paucis. A,I Felici: Irevcrcnsis, ajildilur secuiidi.
 879 USUARDI MONACHI 880
Demum : < Lobus, elevatio sancii Ursmati episcopi A Baplistse. * Melius haecad diem natalem, qui celebra-
qnrc agilur Dominica ante nalalem saircli Joannis lur xviii Aprilis.
VI Kal. Die 27.
In jEgyplo, depositio beati Joaniiis heremitae, qui inter cselera virtutum insignia, etiam prophetico spirilu
pientis, Tbeoilosio imperatori Clirisiianissimo viclorias de lyranno prsedixit. In Pannonia, sancti Alexandri
marlyris. [Addit Bouillart.: " Ipso die sancli Eucherii Turonensis episcopi.]
NOTJE.
Magna codicnm consensio Herinien., Tornacen., Max., Ullraject., Leyden.,Lovanien., Alberg., Danic.
Pulsanen., Antuerpien., Max.-Lubec. Munerat., Be- et Edit. Ultraj.-Belg.
tin., Greven. et Molan. Quibus accedunt Antuerp.-
« Hoc die sanctum Eucherium debtiisse ab Usuiir- in dyudicandis scripturis plane bospes, negaverit»
<1ocollocari, non male negant Carstellanus et SoIIe- Si peccavit Usuardus, suo periculo. BOBILI.ART.
rius. Sed collocalum fuisse, nemo nisi pertinax, aut
VARIANTES LECTIONES.
Parum suggeritnotatu dignum. Joannis primi legit R in litteris ad me datis, sed expressis terminis, in
Max.-Lubecana, errore, opinor, lypographi. 17eremiim primo suo Bimestri ad xx Februarii. Faietur item
scribunt pissini codices omnes, quoruin eliam sphal- anniinlialioiiein non enormalam,cmn Em herius nori
mata, nimis fortasse scrupulose, sectamur. Beliiius Turonensis', sed Auretianensis episcopus fnerit, ut
transposila nonnihit phrasi, posuilprophetico plenum recle liabent Auclarii noslra, ad cilalam dit-in -xx
spiritu. In Anlucr; iensi ante Alexandri, deesl sancli. Februarii. Quod si supradicla verba ad vernm sen-i.
Fere exciderat inonere codices aliquos, pro vicio- sitni reducere volueris, pro Turonensis, scrilte Tru-
rias, scribere viclorinm. De Egipio, Eqypto, liranni, rfownsis; timleinlelligi dabitur, Eucherium Autelia-
marliris el hujusmodi ininittiis diclum esl aiibi plus- nensemepiscppum,a locoexsiiii aliifiiando Trudonen-
^quam salis. Est in. Pralensi aiigmenlum, et inale sem fnisse nunctipatrim, addita posl Trudonerisis,
expressum et perperam hoc ifc posiliiln, irisver is : yirgtila, hocpacto : Ipso die, sancti Eueherii Tru-
Jpso die ; sancli Eucherii Turonensis episcopi. Fale- donehsis; entscovi elc.
tur ipse Castellanus aridiumentum esse non solum
OBSERVATIONES-
Joahnes, patria et anacttoresi Lycopolita, cogno- Adonr seqne et Notkero atque ipsonim duci ignoto;
mento propheta,- atibi abbas, hic erenrita diclus, lit nec divin.ando satis explorare queam, umle de-
absolutissimiim obedientise, ut a S. P. N. Ignatio ad iri;:m Usitardns eum accersere poluerit. Huc facit
^tivura depingitur, cacterarumqne proinde virtuliim r apposita Henschenii observatio, quse pluribus atiis
exemplar cl speculum, ul loto Clirisiiauo orbe notis- synonytnis sanclis aptari potest. iiulti, inqult, no-
simus fuit, ita sanclosPalres prope omnes laudalores mine Alexandri insigniii coronam martyrii oblinue-
habuit. Nihilominus primns euni ex Rufino siio, runt, et aliquam sacris iabulis confusionem pepere-
libro ult., cap. 19 et 32, hoc die, nescio an salis runt. Subinde unus idemque esl, quamvisdiversis die-
proprie, in sacros Fastos retulit auctor Romani bus quasi a se ipso dislihclus foret, reperialur Fasiis
parvi : Apud Egyplum, Joannis eremilm, prophetici inscviplus.Nonnunquam unus idemque statuiiur, cum
spirilus viri. Adopaulo clarius ex laudala liistoria teipsa pitires exstilerint, ad diversos dieste.erendi
loctiius est; citjus non quidein verba, sed scnsum. quod uttimum hitic Alexandto evenisse plane arbitra-
reddiderunt Usuardus et Notkerus. Vita ejus vulga- mur. Pergit.id ostendere in comparaiiotie Alexandri
tissima est, nec, ut pulo,. Origenismi suspecta, quam hujiis ctim allerp, qui colrtur xui Maii. Quaeriiuusi.os
illustravit Papebrochius : Gallice contexta u Tille- qtiibus monuinenlis Parinonium prodiixerit Usuar-
ruontio tomo X.a pag. 9. Caeterura, ut jam innue- (lus, sed fnistra. Certissiniuin tainen nianet, nibil
bam, de tam illustri sancto, nibil habent apographa nisi Usuardum a nobis iu lalerculo.posituin, ut evi-
Hieronymiana, Beda, Florus, Rabantts, aut Wan- ' denler osteiiduiit taro exctisi quain ross. codices no-
dalbertus. slri, de quocunqUedemuni Alexandro verba ejus ac-
Nec item quidquam de Alexandro isto Pannonio, cipienda censueris.
ACCTARIA.
' ANTUERP.-MAX. Adonianusest: < Aput Egiptum, J) Mariiani episcopi, spcclat ad vi Martii. Rnotberli
nalale beali Joannis heremita?, admiraudse sanclita- episcopiet confessoris. Inlelligil Rudberium sive Itu-
tis viri, qui etiam prophetico spirilu plenus, Theo- pertum SaKshurgensem. Vide Papebrochii commen-
dosio imperatori Chrislianissimo viclorias de tyran- lariuni et Vilauv<ab eq illuslralam.
nis prsedixit. > Deest Alexander. Sequitur : < Apud CENTULEN. : Jerosolymis, resurrectio Domini
Smirnam, nalab beati Trasa? [Thrasea?] episeopi et nostri Jesu Christi secundum carnem. In ^Egypto,
martyris, cujus meminit quinius liber ecclesiasli- sancli Joanuis nionachi, magtise saneiitatis.et pro-
cns. > In tabula Praetermissorum remittilur ad v pltelici spirilus viri. Apud Zuiirnam, beati Traseae
Oclobris, qtiia eotlie recolitur in Martyrologio Ro- eptscopi ei marlyris, cujus memiuit quinius liber
maho, quod sequimur. ecclesiastjcus. > Remissus est snperius ad diem na-
ROSWEVD. iricipit : < Resurrectip Domihi noslri lalem v Oetobris.<
Jesu (^hristi. > De qua sola meminit Wandalberius BRUXELLEN. : Jerosnlymis, resurreclio Domini
boc unico suo versiculo : nPstri Jtfsu Cbrisli. > Dd Joaune, ut texlus. Seqni-
lur de Thrasea, ut supra. Tum de Theodoro, et
.'Agoisurgeutisresplendetseita triumpho. sociis Penlapolitanis, beii al>ipso omissis. De Aie-
De Joanne, ut textus. Sequitur : < In pago Hasbanio, xandro betie: < llein alilri, sanciorum Pastoris et
sancii'Eiiclicrii Turonensis episcOpiet confessoris. > Romuli. > Hic est roartyrum Afrorum anlesignanus.
Hic in Variis codtcibus recurril sub eadem illa for- De Paslore vide Prsetermissos.
mula Turonensis epitcopi, dc qua supsrius in Varian- HAGKNOVEN. de Joanne breyem, sed prseler roorein,
libus abimde diximus. De Alexandro, recte. Tnm : satis exactam vita?svnonsim. hoc modo receitsuil :
8$1 MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 882
< Apud /Egyptum,beali Joannis eremitse, qui, ut in A Romuli, Aculi, Moralf, Succressae, Matulinse, Do-
Vilis Palriiin legilur, Thcodosio imperatori de ly- nali, Saturnini. > Haec in Actis patrio dislinclius.
ranno victoriam prsedixit, et eumdem non longe < Romae, sancti Calixli papae. > Colitur xiv Octo-
posl propria morle esse moriendum. Cujnsmonaste- bris. < Apud Smyrnam, beali Thrasea? episcopi et
riuin a quadraginta aelalis sua? anno usque ad no- .. marlyris. •
nagesimuro nulliis intravit. Advenienlibus aulein Fi IRENTIN. : < Item sancti Marlini episcopi, et
viris, raro et cerlis lemporibus per feneslram se marlyris. > Annon Martianum indicat, de quo in
videiidum aedificatiunisvei consqlaiionis gratia pras- Aclis vi Manii?
bebat. Mulier vero nulla ad i jus conspeclum acces- Edilio LCBECO-COL. Post lexlum subdit : < Aptid
sit. Cellam hospitalem pro adventanlibus e longiitquo Smyrnam, beali Thrasese episcopi et martyris, cnjus
habuit, sed ipse inlrinsecus soli Dco vacabat : meroinit qnintus liber eccleslasticus. Caslro Con-
quanto naiuque se magis ab humanis curis et collo- flando, sanctseHohorinse virginis. i InAclis esl xxvnt
quiis sequeslrabat, taitto vicinior illi Deus erat. Hie Februarii. < Eodem die, sancii Ruperti episcopi in
propter jugent consuettidinem, jam cibum recipere Wormacia et confessoris. i Idem est, qui Salisbnr-
nisi in vesperenon polerat, et hutic exiguum. Ga- gensis supra dicilur, de quo vide erudilum Papebro-
pilli ejns et barba rari erantet lenues, utpotequem chii coinmentarium inActis hoc die.
nullus cibtts sufliciens nutriret. Observabal etiam GREVEN. : < Resurrectio Domini. Apud Smyrnam
idem, cunv nonagenariant ipse ageret vitam, ut Trasea? episcopi et marlyris, cujus meminil quin-
lnillum paratnm suroeret cibuin. Obilus aulem ejus tus liber ecclesiaslica?Historise. Item Agtiti, Missise,
talis erat, ut, per triduiim., nullum ad se introire per- JJ Romuli. > Nomina sunt a Greveno, uli pa^ssimsolet,
milierel, et posilus in oratione spiritum reddidit. male transposita et efibrmata : < Anunisepresbyteri,
In tiiiiitio [ccemeterio] Pontiani Romse, sancti Cy- et Peiri ac aliorum septem niiliium sub Diocl.etiano
rini, > de quo ad xxv bujus. < In Pannonia, sancti submersorum. > Acta passioriis ipsorum data sunt
Alexamlri marlyris. ln episcopalu Zaltzburgensi,' xxv Fehruarii. < InAfrica, sanclorum Romuli, Ma-
sancli Ruperli episcopi et confessoris. > Vide quse roli et Snccessi. > Multa conftisa de qtiibus vide in
de illustri hoc praesule inter hodierna Auctaria jant Actis. < Derthonsc, sancti Marciani episcopi el mar-
non semel diximus : ubi alii Salisburgeusi, alii Wor- tyris. Eucherii episcopi el confesforis. t lii priori
matiensi ecclesia?ascribunt. edilione MDXV addebatur Turonettsis. < Ruperti epi*
VICTORIN., in fine : < Apud Smirnam, beati Tra- scopi civitatis Vangionuni, quie nunc Wormacia di-
sese, »etc, ut supra, in ANTUERP.-MAJ., ubi nolavi- citur, et confessoris. Eustachii abbatis el eonfesso-
mus hunc sanctum pertinere ad v Octobris. ris. Caslro Conslartdo, sancla? Honorinae virginis. >
PLESCHIONEN. t In Africa, sanclorum RomuFl, Do- De his vide dicta superius. < ltem Ncminise virgi-
nali, Saluriiini. > Jam dixi Romulum lurinse Afri- nis, et Cyriaci diaconi; i inler Prsetermissos. < lieni
canse antesignaniim : Donatus ordine septrmus esl, Joannis-monachi mirse obedienliae viri. Qui jussu
Saluruinus ultimus : vide novem alios in Aclis no- abbatis sui lignum aridum anno integro sine inter-
slris, suis nominibus expressos. missione irrigavit, non dijudicans senioris praicc-
MARCHIANEN. addit : < In pago Hispanis [Hasba- plum. i Dc quo in textu.
fiiol saucli Eucherii Turonensis episcopi. > MOLAN.< Hierosolymse, resurreclio Domini no-
MAT>JIC.-CARTHCS.-ULTRAJECT. : <Joannis eremitse, _ stri Jesu Chrisli. i De Marciano, ut Grcvenus. De
qui ul refert Augiisliiius, claruit spirilu prophetise. i *-' Thrasea, ut editio LUBECO-COL. De Ruperto, ut Gre-
Ad marginem Resurreclio Domini. venus, sed litteris minoribus. ln editionibus aliis,
VATICAN. iiuin. 5949 : adjicit < In Africa , sancto- de Resurrectione, et Marciani niliil immulalum.
rum Romuli, Donati, Sauiniini. > . < Wormaciae, sancli Ruperti.episcopiet confessoris.
ALTEUPS: < Saucti Eustachii abbatis. > Videtur Qui temporiljns Childeberti, in Bavaria, Austria,
esse < Eustasius Luxoviensis, > de quo in Actis xxix Styria.el toto Norico, doctrinam Christi.propagavil. >
Martii. Videatleclor qtia? ibi de prsefaio Euslasio in Tum lypis minults; < Constantinopoli, sancli lsaa-
Observalioiiibusiiostrisdiciurisuiitiis. <ln pago Has- cii, Viri Dei. > Vide Prseiermissos. < Perside, novem
banio, saucti Eucberii Turonensisepiscopi.In Africa, marlyrum. > Eorum nomina in Aciis exprimuntur.
' ~ ~
V Kal.. Die 28.
In CsesareaPalestinse, sanctorum martynim Priseij Malchi, Alexandri, qui perseculione Valeriani, divino
itdei calore succensi, ullro judicem adeunles, de saeviiia inpiorum sanguinem objurgani; quos ille coniinuo
pro Chrisli noroine bestiis Iradidit devorandos. Apud urbem Cabilonensium ,. deposiiio sancti Gunlraroni
regis, qui ila se spirilalibus actionibus roancipavil, ut relictis soeculipompis, thesauros suos ecclesiis et
pauperibus erogaret. Tbarso Ciliciae, Castoris et Dorothei..
NOTiE.
Textus sumitiir ex Pralen., Herinien., Tornacen.iJ) Adde Anluerp.-Max., Leyden.-Belg., Lovanien. et
Anluerp.,Max.-Lubec,Muneral.,Greven. el Molan. Edit. Ultraj.-Betg.
VARIANTES LECTIONES.
Greven. et Molan. omitlunt copulatn inler Malchi Cabulonensem; in Herrnien., Calonem. Re.iqni in
et Alexandri. Prseciptia hic difliciiltas utrtim Usuar- textu Guniramni, laroetsi anliquus scribendi modus
dus, Adonis Iecl>onem seciilus sil, in hisce verbis, poslulel Gunthramni. Interim Herinien., Tornacen.,
tur tanlum, in saitguinempiorumrfesmviret,ulhabent Anluerp., Greven. et Molan. legitnt Guntranni, Max,-
Aiiluerp., Lov.ro., Max.-Lubec., Greveh. et Molatr. Lubec. pejus Guntramii. Rursus, in textu est spiri-
PrsBtuli ego anliquioriim codiciun aucloritatem, tatibits ciiin Pralensi, Max.-Lubcc, Munerat. elGre-
nerope Praten., Herinien., Tornacen. el Mnnerati, ven., quamvis non parum dtibitem, an prsehatienda
ex quibiis lexlum compostii, licel Herinien. aliquau- non sit.aliorutn cum Adoneleclio. Ulrum
UilumdilTeral,legens, piorum sunguinemfundentium, sus deque habebo. Tornacen. pro aclionibus, pracluieris
halict
et Tornacen. scriptorio sphalmate, impiorum san- actibus. Herinien. repetit parliculam et, hoc modo,
guine. Sic, inquain, Usuardum posuisse plane exi- et ecclesiiset pauperibus. Tharso scribunl omnes, ex-
sliino. Antuerp. et Max.-Lubec.cum multis recentio ceptis Herinien., Anluerp.-Max., ctc, et Mtineralo,
rihus, habent Cubilonensem, prsevalent. alii, bic ubi Torso.et melius legilur; turbam sequi co,;impr :
Adoni conformes, in Cdbilonensium.ln Lovan. est. IWax.-Lubec, pessiine Therso, Intcr receniiores sunt
 833 USUARDI MON.VCHI 88i
i{ui'scribapl,,S«Vi/i(r, Caitera, ut Cesarea. smvicia, A quia miivcrsira codices omnes ita efformanl, cxcepto
inarlirum, Dorotei et similia negligenda siinl. Non solo Moiaiio.
omiaerim tnmcn dtcere, fn tcxtu rehelum Patestina?,
OBSERVATIONES,
Hac etiam die Romano parvo cx Rufini lib. vii,i, consignatus esl, iis verbis, quaj minus scrupulose a
cap. II, debeiiliir, qui primam in laterculo classein n Noslro quaro a Notkero transcrihuntur discrimine
consiiuiiiiit martyres Palsestini,, persecuiione Vate- '.- tamen perexiguo. SciP equulem-in aliquo Hierony-
riani bestiis.traditi. Quam rem paulo diffusius Rufini li miano. apographo-, inventum : Canillonno, ileposiiio
fernie verbis exposuil Ado, et qui hunc seculus esl,l, Guniherttnni regis, al vero idplane adjectiUum esse,
Notkerus : Nosier siylo breviori, sed qui eamdem n recte censuit Floreniinius. De optimo rege nihil di-
sententiam, ct eadem ferinc verba, nonnullispraele-s- cendum reiiquil Henschenii Commenlarius praevius,
ritis, referat. Dcrhis jam supra egimus in Varian- t- el Vila per Gregorium Tiironensem scripta, ab eo
'^titim lectiopiim examine. Nec pltira iu Aclis reperit it illiislrata, cum appendice Fredegarii. RecietteCa-
Henschenius. lnler Sincera autem cl Selecla, pag. 5. slor el.Dorotheus Tarsi conjungantur, slaluere non
362, sola Eusebii verba riescripsit Ruinarlius, quse ae usque adeo-promplum, mi nee'ex. qitu apographo
Gaflicc reddita sttnl a Tillemontio lomo IV, pag. 17. I. Hieronymiano, et quidcm seorsim, accepli sint. Id
Wandalberlus dislichp suo primas noslras duas an-1-' si discutere tua interest, consule Acloitim commen-
nuiitialioncs sic metrrce e:;primil : _ tarium. Al.cur Sixlus yel Xisius sive Xyslus, istius
" nominis Papa 111ab Usuardo prsetermissus,
0uiuta,Priacus,Alexander, MiMiusnueCQ!un'ur. quem
tam clare in Adone ?
expressum reperit OEdipoopus
JfancquoqueGuiilr3m'nusrr.igrans rex optimus.ornat. esf. Cselerutn Usnardini textus veram simplicilatem
Porro rex. sanetus Gunthramnus ab Adone primum 11 couslare existimo
hTARIA '
AUCTARIA.
BELIN.in ropurusest, sed exclusus ob transposiiio- M-ARCfliAN., iu finc: < Civilate Nicomedia?, passio
nem, et qttia pro Dorothei legit Theodori. sancioruui Pasloris ct Viclorini. > Vide xxix.
PULSANEN , cactera ferme purus, planc deficit iii MATRICLXA-CARTUCS.-ULTRAJ. sola nomina lextns
anniinlialione nllima. v . referl, GuiHhrainnum primo loco, Csesarienses ul-
ULTBAJECT., LEVDEN., ALBERGEN. et DANIC.inci- timo.
piuni: < Romae, nataie. beali Sixti III papa?, qui VATICAX,, signalus num. S949, adjicit: < P.omic,
sedit annisocto. llicincriiniiiatus a quodam, nomtne saneli Xisti pap*. qui sedit in episcopatu annig
Bassp, cxpurgavitsecuin quinquaginta sexepiseopis; tclo. > De Caslore el Dorolbeo, nihil.
crimiiialorem vero suum, postea morlpnm, propriis Jn ALTEBIPS. atJ.CastQris et Dorotiiei, subnectitur
manibus cmn linieaniinibus, ct aromalibus sepelivit, Adauctw. Yide in Actis coromeiilarhim.
llic consliluil, ut nnllus episcopiis in paroclria alte- FLOHENTIN. : < llomae, saucti Sixli papae. >
rius ordinarc prsesumat. > Reliqua piirt»sunt. Eililio Lct>EGO-Cot.iiicipil : < Apud Colonp.n
CENTDLEN. L<
: « Apud Caesaream Paleslinse, sancto- Agrippinam, translalio sancU Evergisli, archiepi-
rura martytum Prisci, Malchi et Alexandri. Tarso scopi et marlyris, de civitale Toitgerensi, per domi-
Cilicise, Castoris el Dorothei. Cabillonc, sancli Guu- num Brunonem Coloniensis civitatis arcbicpisco-
thramni regis, qui relicla funditns inundi pompa, pum, ad ecclesiam sanctae Csecilix virginis. Itomse,
Domini servitio se ex inlegro mancipavit. > natale sancti Sixii..... > ut ULTAJFXT.,nisi quod in
ANTBERP.-MAJ. in prima classe, ul CENTDLES.: fine ajddatur-post prmmmat, < ei ut nullus clericus,
< Aptid nrbero Canillonensem, dompni Gulrandi... > [in] parochia aiierius episcppi, ordinationes acci-
rectc; omisso in firie Castore et Do<-Qtheo. piat. > Riirsns dc Ciesariensibus in fine additur, post
BBUXELLES. : < Apud Caesaream Palestinae, natale devotandos : < Quorum aitimse ab angelis stutt rece-
satictorum martyrum Prisci, Malchi et Alexandri. pta?, Ht Jn ecclesiasliea s<ribitur llistoria. Apud
Qiti suli perscculione Valeriani, cum sanctosDei urbem Cabilonenscm, deposilio sancti Guntraninimi
mariyrizari conspicerent, divino fidei calore suc- [Gunthfamni], regis Francorum , viri religiosi
-
censi, uliro juqiccm adeujiles, cur tantura ,in qui..... >.Reliq'u;tpure.
sanguinc piorum saeyiret, objurgarunt. Quosdevo- ille GREVEN.':, c Item, sanctornm Audacti, Castoris. 1
corilimio pro Ctiristi nomine, bestiis tradidit Ea connexip In Aclis explicata est. < Romse, beali
randos; et sic ipsi martyrium compleverunl. Romse, Sixli...<. > ut UtTRAjEOT.,sed post prmsumat, sic
beati Si^li terlii, papae et marlyris. Qui consiituit, habetur : 1 Nee elericus in parpchia aliena; ordi-
ut nullus cpiscopus in parochia alterius ordinare naliones accipere. > Mefius edilio prima, < alterins
proesumal. Tarso, > ctc, ut in texln. < Apud urbem D ordjnaliones accipiat. Felicls, episcopi Treverensis
Cabiloncnsium , depositio sancli Gunlranni regis et confessoris. > Deeo actum xxvi Martii. < Rogatse
Fiancprum religiosi. Qui ita se sp.iritualibus aclio- virginis. > An Rogati? Vide Prselermissos. De bcato
riibus maneipavit, ul reliclis secuIi;pompi6, ihesau- Evergislo, fere ut proxime dictttm.
ros stios ecclesiis et pauperibus erogarel. Quique MOLAN. : < Romac, Sixti papse, qui sedil Romse
dum aliquando venando fessus juxla rivum aquac •annis oclo. Et iu castro Monte, deposilio snnctse
dormiret, vidit armiger ejus parvum animal de ore Waldetrudis. > Remiltenda ad ix Aprilis. Elquidem
ejus exire el properare ad rivum, Cuj ille ad autem
itum, io edilionibus aliis omiililur, ubi ita halvetur :
< Apud Naxum, sive Npsum, Cicilise[Sicili*] oppi-
etreditum gladium imposuil. Expergcfaclus
rex dixit, se per somnum ponlem ferreum transisse dum, sancti Cononis, Basiliaiti monacbi, absiiiientia
Ct intnoute invenissp thesauros. Quos ipse arniigeri el sanclilale clari; lempestate Rogerii secundi, anno
sni ductti reperiens, ecclesiis dcdlt. 1. millesiroo ducentesimo trigesimo sexlo. Die vige-
HAGENOYEN., in prima annuntialione salis purus, simaoctava, sancti Slepbani tbaumalurgi, el sancti
6ecundo loco de Sixto, fere ut ULTRAJ.,etc. De Hilarionis junioris. > De hoc m Actis hac die, de
Gnnlhramno.rccte; proDoriHheo, scrihit Thorolheo. iilo xxv htijtis. < Romaj, Sixti papae,tpii sedil annos
ln line: <Colonia Agrippina, sancti Eugis|i episcopi octo. Coloiiiae, ex Tungris trausportatio corporis
et cor.fessoris. 1Vide infra. sancli Evergtsli episcopi. >
IV Kal " Die 29.
Apud Africam, natalis samjtorura confessprum Armogasti, Arcliinimi et Salyri, aui tempore Wrandalicae
perseculionis, sub Geiseripo rege, pro confessione verilalis mulla et gravia perpessi supplicia atquc o:pro-
 «85 MARTYRQLOGIUM.— MENS. MART. fcSG
Lria, cursum gloriosi certaminis impleverunt. Ipso die, depositio Eustasii abbalis monaslerii Luxoviensis,
qui Palerferme sexcentorum extilit monachorum el vitse sanclilate conspicuus, eliam miraculis claruit.
[Bouillart., post martyres Africanos : a Civitate NiComedia,passio sanctorum Pasloris et Yictorini.]
NOT,-.
Ex Herinien., Tornacetu, Palsanen., Antuerpien., Max.-Lubec, Munerat., Greven. el Molan.
« Poslrema haec sanctorum Pastoris et Victorini A solus Pratensis in vilio esl. Practereo quod addit,
commcmoralioin litura scribitur eadem manu, quai duos illos marlyres ab aliis codicihus prsetermitti.
reliquus articulus: posiea spatitim duonim versuumi Nam id primo lalsuro est; illos cnini referunl inter
cum dimidio relinquitur omni scriptura vacunro, alios Rosweydinus et Aquicinctiuus, qnos oplima)
imo ita scalpello rasuro, tit ntillum ullitis lilerulae: notse censei esse Solleritis. Refcrl etiam Gellonense
vesligium vel lyncci oculi subsenlire possinl. Aliii mariyrologium a noslro Dacberio juris pttblici fa-
codices carent Pastore etjViclorino, et Africanis con- clum. Pratensia exempla non adjungo : nuinerus
fessoribus longam siibjiciunt S. Euslasii coromemo- esset, non aucioritas. lllos babent prseterea Matri-
ralionem. Hinc Scllerii querelse, Pastorem et Vi- culaCarthus.-Ultraject. et editio Galesiniana. Deindo
ctorinum additos, expulsum S. Eustasium fuisse, licet in onuiibus Codicibus desiderarentnr, nihil
adeoque depravatum fuisse codicem. Si mulatum lamen inde conira Pratenscm. Corrcclio cst, de qua
dixisset, nihil reprehenderem; nam ullro fateor aut admonita?non fuerunt alia?Ecclesiae, aulquam
Caroliuo autographo Nicomedienses martyres de- admonita? neglexeruni. S. Eusiasiuro non dtihito
fuisse, adfuisse S. Eustasium. At idcirco codicem quin juslis de causis Usuardus in secundam Aprilis
fuisse dcpravalum qui probaret Sollerius? An quod, diem reservavcrit : quamvis illum hoc die Ado
ut ait, Pastor et Viclorinus a majori cohorle sunt Viennensis posuerit. Acla procul dubio vidit quue
avulsi? sed ex codicibus, quos magno numero citat, nunc excidcrunl. Forie eliam ad id inducltis fuit
vix duo sunt, qui de illa cohorte secum invicem Hieronymianis indicibus, quoruin coilex veterriinus,
consentiant, ut ipsi Sollerio numerus pro arbilrio queni pra? oculis haheo, Euslasium hodiu silel,
mutari videatur. Nimirum alii codices impune po- R secunda Aprilis memorat. BOUILLART.
tuerunt pro arbitrio augere el minuere cohortent;
VARIANTESLECTIONES.
Armogastipro Armogaslis.egunt codices Usuar- vitio, opinor typographi, caret vocibus exsliiit mona-
dini omncs. In Archinimi; non ita conveniunt, nam chorum. Isque, mendo consimiii, pro confessorum iu
Pulsanen., Muncral. et Molan. habent Archimini; principio habet conversorum. Phrasim sibi aliam
Greven., Archimimi. in Greven. et Molan. esl Sa- efformavil Pulsanen. sic legens : Qui paler ferme
turi, forlasse bene : in Tornacen. el Munerato Sa- sexcenlorummonachorumexistens, Vita et sanclilaie
tiri. Sequor alios, Romano parvo et Adoni confor- conspicuus, etc Variatiunculas alias in scribendi
mes. De Wandalicm cl Guandalicm, vide qna?fusius moilo, consullo negligimus.
explicabimus ad xxm Maii. In Geiserico concordes Pratensein codiccm praetense aulograplitim, ra-
sunt codiccs passim omnes. Sunl qui malint Cense- lione non una hac die depravalum manifeslissiuie
rico vel Gensericho, ul Molanus ; non Gerserico, ul oslendunt addili martyres Nicomedienscs Pasior et
Muneral., mttllo minus Honerico, uterral Pulsancn. Viclorinus, a majori cohorte perperaro avulsi, ncc
Obpropria medii sevi orlhographiam redolel, quam in ullis aliis codicihus posili, prselerquam in Belin.
cxhibent Hcriniensis, Tornaccn., Anluerpien., Max.- Rosweyd. Aquicinct. el Florenlin. qiii cerle medio-
Lubecana el Greven., liccl alibi varienl. Ptilavi cam cris noltc scriem non Iranscenduul. Expuricla prse-
in lexlu non incoiigrue scrvari posse. Compteverttnt terea csl el plane crasa lota Eusiasii Lttxoviensis
impleverunt, habet solus Pulsanensis; qui el C annunliatio, itl in apographo noslro observavit
Sro
'eustasii pro Euslasii. Quseritur, an Usuardus no- Sirmondus, et recentius per litteras superius uou
men sancii prseposuerit? Id non habet Ado; non scmet cilalas, milii indicavit Clar. Caslellanus. Nos
habent Hcriuicn. et Muiieratus. Neque ego adjim- lexlttm vcrc Usuardinuin , sed prscler etiro niliii
gendtim crcdidi. Male omisil Muneral. parliciilant gciitiiiitimhodie agnoscimus. DeEustasio, ad n Apri-
ferme; pejus Anluerp. et Max.-Lubecana, pro sex- lis in praefalo Pralensi codice translato, dicelur ibi.
ceniorum, lcgunt ducenlorum: imo ooslrcnuis codex,
OBSERVATIONES.
Nobilissima trium Africanorum confessorum (ita riam ex Viclore Vilensiejusqtic accuratiori Pelri Fran-
singulari tilulo decoranuir) classis, a Rouiano parvo cisciChillleiii editionedesumptam.Defsustosioabbatc
rursus procedil, taceniibus Hieronymianis, Beda cl Luxovicnsi ncmo anle Adonemlocolus est. Ipsissimis
ejns sequacibus. Breve sc;l roagniiicum clogiiim iis cjusverbis, nontaroenpracciseomnibus, uliturUsuar-
tribuil Ado, sequenle Notkero. Ejus medullam dus, et fereeliam Nolkerus. Priroas soluiiivocesNoster
Nosler resecuit, caelcra ad verbum servavit. Jam transposuit, ailer el capulct caudaro inulavit. Vide
supra diximus quem nomina cfformandi modum, cx cl hic Ilenschenii commenlariuni cum dnplici Vila
codicibus Usiiardinispraeferamus; quis porro reipsa abeo diligenlissime illustrala. Eustasii laudcs niiide
pra?rereiidus sil, in Henschenii comroentario lalins exsequilur Wandalbertus.
exponitur, ubi circa secundum nomen nonnulla?dilli- Kiislathiinquaru virtulislaude coruscal,
culialcsexplanantur. Habesillic lotam martyrii histo- D AbbaColambano nituil qui rite.magislro.
AUCTARIA.
DSPRATENSI el ROSWEVD. jam salis dictum esl; de CENTULEN. : < Apud Africam, sanctorum Arinoga-
Belino el aliis infra. sli, Arcliiinini et Satiri. Ipso die, deposilio beali
ANTUERP.-MAX. , ULTRAJ., LEVDEN.,LOVANIEN.,Euslasii abbalis, discipuli sancti Columbani. >
ALBERGEN., DANICet EDITIOULTRAJ.-BELG. parum ANTUERP.-MAJ. de Eustasio fere textum referi.
almndum a puritate receJunt, addenles Eustasio. Marlyres Africanos solo nominc appellat.
liiiibini ab Adonc expressum, discipuli sancti Co- BRUXELLEN. : < Nicomediae,sancloruni niarlyriinj
ty.ib:ini, cl p-o sexcentorum,scribentes duceniorum. Vicloris. Viclorini, Pastoris, Saturnini. Juliaui ct
 887 CSUARDl MONACHI : 8S8
j
aliorum qualuor. Apttd Africam, ssinctortrm marly- A eremila? rionaginta annorum, qni Ka altsrinenlia*<Ie-
nim ATmdgasli, Arehrroiniel Satirr. Qul tempore ditus, qttod nitluim terrenum,. sicut de eo legilur,
Wandalicse .persecutionis, sub.Geyserico, rege, pro triennio integro^sumpsitcibum. Qui pianlario arho-
confessione veritatis mulla et gravia perpessi sup- inm coriserens, ne riiio torperet, silvam fratribus
plieia, cursum gloriosi certaminis compleverunt. ". nulriebal. > Vide indicem Praelerinissormn, ubi ejus
Ipso die, deposil.ip sancli Eqfragii, abbalis monasle- aeta ad alios dics exculienda remiiiuulur. < Itein
rii Luxoviensis, discipuii sartclijCbltltiroani,viri Dei. sftncise Sophia? "virginiset.marlyris. Jitiam sancli
Qui paier fernte sexcentprum cxtitit roonaehorum, jMacovallseabbatis. > De utroqne agitur inter Prae-
et vilse. sanclitate conspicuus, etian) roiraculis cla- terinissos.
'
ruit. Rotiwe, ordinaiio beati Gregorii papse. • De BELI$.pro 'Luxoviensis, scribit Lugdunensts : pro
qtiacunque S- Gregprii merooria luc asitur, rcdi ad iexceritprhm, ducenlorum. Additque in fine: <' Civi-
xn Marlii. iafe Nicoraediae, passio sariclorum Pastoris et Viclo-
HAGENOVEN. a textus puritate non miillum diffeft, rini. >Ita prima editio. In atlera accedunt: < Sa-
naevos ejtis proetermittimus. trirniiii, Jiiliana?, et aliorum qualuor. • Vtdeantur
. AQUICINCT. post impleverunt, lextui inserit: < Ci- Acta, ubi dubius numerus determihatiir.
vilate Nicomedise, passio sanctorum Pasloris, ct ?GRE"VEN. : < Nicomedise, sanciortim Yictorini, Da-
Yictorini. > sioris, Salurni, Juliani et aliortira qmtluor. Naiale
. MARTRic.-CAR.THUs.-rl!LTRAJ. iiPastprisetVictoris. beatiAchadi riiaVtyfis, cujus passio habetur. > De
•Eustacliii abbatis. Achacii episcopi et confessoris. > eo supri,''< Stepbaiii papseIX. i Vhle Praetermissos.
,AdmaraUiem corrigitur Victoririi, Eustasii: addun- n < rtemt!regoWiepiscopi : > Ari Naziarizeni? < Maco-
.larque naec vcrba : Usuardus sctibit Achacium inar- yallsealibatis. Eodem die, beati Or, eremitse, qui
Jtyrem. Nojajiae salteiridie,; ajtsequeriti? ibi videbi- tartla? abstinentioe friit, ul inlra inlegrpm triettnium,
lur. Colitur proprie xxxi Marlii, rit videre est in iitdhini leireiuint sunipsisse cibum tegattir. Ne au-
Praetermissis. ttjm P^o, tprpefet, plantaTia arborritn conserens,
. PLESCHIONEN. el VATICAN.,sigriatris hum: 5949 : silvain fWtriblisifeuifiebai. Bomse, sancta? Sopnise
< Nicomedia?, sanclorum Pastoris, Yictorini, Ju- Vifginis e;t martyris. i De bis dictum esl, < ltem
liani. > Numeriis pro arbilrio inulari videtur. Dpl?e, Jtiliana?Vir^inis. > Aij fbrle Nicomediensis?
UGBELLIAN. prb sea-cenioriim, " babet ducehtorum. Sed toca safis tflspafiiia suni.
Iti quo convcnil cum duobus solilis sociis ANTUERP. MOLAN. : rNiCOriiesdise...>'ut altera BeBntedilio.
ct MAX.-LUBEC. - .•; < Et passio sancli Achanii. > Tum alio charactere,
ALTEMPS.: < Tn Anliochia, Theodori presliyteri, < cujus passio habetur. Eodem die, sanciorum Jonae
jHliana? et Acacise. > .etRaracbisii roartyrpm, sub Saporip Persarum rege.
FLORENTIN. : < Njcomedia, passkt saBctorura Pa- Quorum histQiiam coiiscripsit Esaias Adami filius,
storiset Viclorini. > eques,regis Saporii et auditor aique spectator eo-
Editio LUBECO Cor,. : < Apud Africam, sancto- ruin, qii3?iiebanl. Eodem dje, sancli Berlholdi con-
rum- Armogasli, Archinimi, Satyri confessoruro. fessoris, ordinis Carmeli. i In cdiiionibiis sdiis, de
;Qni cum essent lucidissinta roembra Ecclesiae: Chri- Nicomediensibus el Bci llioldo, ut supra. Seqiiilur;
sti... > Adonis hsec postrcma verba suut, cselera < ;Die vigesima nona, sancti patfis Marci episcopi
ptire. De Eustasio scribil, dueentpfum. Tum : <;Ni- Arellinsii. Et Cyrillt diaconi et aliorum qtii sub Ju-
comedia?, sanctorum Vicioriiti, Pastoris, Sattirnini, ^•-liano tyranno ccriayerurit, > De Jona el Barachisio,
Juljani et aliorum quatuor. Eodem die, beali Or, paulo brevius, et aiiis litleris.
' '
Ul £al. ..- , . ^-^-. .' . Die 30.
Romae via Appia,passio beali Quirini tribuni et marlyris , qui, sttb Aureliano imptjralore, ppst i.iiiguaj
abscisioriem et fcquulei suspeiisioiien», manuumqueac petlum detruncaiionem, agonem maflyrii gladio Con-
summavit. Thessalonicse , natalis sanctorum Domrrfni,' et Victpris. [Bouillart. * Thessaloiticje, rialalis
•sanctorum Domnint, Filapoli et Achaici, scqventia omiiiem.] Apud caslrum Savaneclensium , deposilio
' '--.
saiicii Reguii cpiscopi
F et tonfessoris.
. NOTJ::
•' Puri sunt Herinien., Torttacen., Pulsanen.,Munerat., Gteveh. et Motan.
» Plerique codices Domnino comitem addunt Vi- lus igilur ct Achaicos non sunt Ustiardt. Uamie Pra-
etorem, qui nunquaro Domnini comes fuili Noster tensiscpdex autograpbi tituloexfiderit, quod Usuar-
priiuus, qjiem seculi stint. Rosweyd., Marchiari., dtis, ttbi prinium quidpiam emendaverai, id non
Pfafenscs 1B', D', 'E, el CoiichenSis, Veros comites coravit ouniibus oronium urbium, corapilis aflujen-
iridicavft, nempe Filopolum cl Achaicuni. Sed nescio dimi, ut quod ipse correxerat, alii ctiam corrigo*
tftto fato accidit, ut eos primum non cognoscens D«nt. .
U^uardris,' nescio quem iliic poneret; postea voro Necidsolum in hoe articulo viiium reprehendit
hpva notilia instfuctus, iilo exchisp, duobus aKis Solleriusi Idctiam siomachaiur erasiim fuisse S. Re-
locuro dederil. Atque liffc satis esl Soilerio, nt Pra- gttfcm SiKanecienseiii cpjscoptim. Erasusest certe,
lerisein codicem e pnrorum albo expungat, Usuardi- et rejectus in tx Kal, Maii, qua die .depositirinem
'niiiri seirsum evanuisse afiirmet, et 'sciolo quiiiam ejus colit Silvanecteitsis Ecclesia. Qua causa com-
correctionem ascribat. Fruslra monum camdem memoraliotiis locum Usuardjus mutaverit, ibidem
ostenderis : sui cbdice» Vietmem referunt. Filopo- dicelur. BOUU.LAM.
VlRlANTES LECTIONES.
Martyris et tribuni lcgunt Greven. et Molan : pe-. dixiraus. In Pu.sanensi deest gladia, el pro Domnim
jus Muneralus pro et murtj/ifs, nosnil martyrum. le^itur Oonwiii,qupd Munera.1. sic efformal, Doni :
Abscisionem habent passim omnes. Quod alibi, Wc mihi.
uarilormiter sefvandum fuil. Dc ecuieo alibi ctiara
OBSERVATIONES, • . r
Romani parvi auclor beatum marlyrem Qnirinum et martyris, pairis lanctm Bqjtbinm. Ado prolixius
hodie praedicSt his vefbis: Romm, Qukiiii, tribuni dogituu ex Actis S. Alexapdri papse concinnavit,
 8jt> MARTYROLOGIUM.— MENS. MART. 890
quod apud Notkenim eslhacdie, inet Aclis m vnlgatoBeda A fuere. At vcro conjunctionem illam Domnini et
ad xxx Aprilis referlnr. Lcgo pag. 811, fktoris Usuardinam esse. eainque antiqtiissimair,
num. i, lisecverba : At x$x Aprilis inBeda excuso, probat eliain versiculus Wandalberti pfo hac die :
desitmploelogio ex Adone, qnod smculo xi anl xu Terlii Domuino,comiteel Viclorerpfu'gct.
faclum esl, postquam corpus shncti Quirini, Nove-
' tium, ul infru dicelur, fuisset trnnslalum. Hsr-cIta MutatioiiPtn jam dictam agnovit Caslcllanus in
veliui intelligas, ut non elogium Adoniaiium tunc lilteris ssepe alibi r^eilaiis. Jam exptinctio alia nrt-
f.icluin suspicemur, quod esset absonum; sed'eo vum in Pralensi codice vilium ostendll. Quippe
cir.ciier leinpore acci 'isse. ul feslum transiatiim s t erasa est lola Regnli anivniliilio, qna? in cndicibiis
quem Beda vnlgalus nniavii. Qiioriail eiiatn omnibus, saltem alicujus liota?, Roswoydino
in ciiin'i'!ieM<,
rem nosiram propius spectat, Usuurdii.ssiinnia:ini diintaxat ei Marchianensi exceptis, clurissime expri-
cx Arione decerpsil, quaead inarlyris laudcro puta- milur; sic ul de vera Usnardi leclione controverti
vil suflicere, servata temporis desigiialinnn, qiiaeab liiiuime possit. Noiavit in apographo noslro Pra-
Henscbenio hic cOrrigitnr : de qua ad 111Maiidenuo lensi Sirmoiidus, expiinclam rursus esse lineain,
recurrei sermo, ubi loco proprro (fici poieril, quid seri disiiiictius asserit Casicllaimserasa esseOiniii.i,
de sanc.tiAtex-.liiririActis sentiendum existimemiis. quse ad Regulimi Sil<aneciensem spcclabanl. Est
Ca>leiuni iu prima hac lalercuti nostri pane, stinima' ergo Regulus ab Usuartio primum a^ljtiiiciiis,utpote
est codicum oiiinino omiiium consensio. Non ita in qui inaiitiquioribtis, autei syuchronis iiou invenia-
seqtu'iiii (i sse mariyrum Thessalonicens uin, ulii tur. H;ec ail probandam germanam latcrcqli nostri
Pratensisdeniio corruptus esl, vcl si niavis, ab ali- g simplicilatem dicta sint satis. De Regulo ileriiin re-
qiio, qui nimiuro sapeic voluil, ita correclits, ut ctirret sernio xxm Aprilis, ad quam diem in Pra-
Usoar.iiiius setisus plane disparuerit. Fateor equi- lensi translatus legitur, sed, Caslellano tcsle, nianu
dem uie prorstis non capere. qua ralinne Usitardus non valde anliqua ascriplus : unde eiiam evincitur
Domnimtm e\ Thessalonicensium iiumero uiiiim, additioncm Filopoliel Achaici, diu posl Usuardi lem-'
CIIIII Yictore,qtii iit Hicrouyin. apograpbis diserte pora factani fuisse. Multa de Regulo vable dubia et
alibi poiiitur, conjunxerit, quod taroen ah eo facti- implcxa dissolvere conalur Hcnscheniiis, genuinas
taluiu, todices noslri manifesle evincirot. Alquelioc Vitas proferens, qnse a Tillemontio et recerilioribus
esi, quoil diccbam ab aliquo sciolo obscrvatum, in aliis plane rejiciiuiutr. Dislinguit hic Arelatensein
Pratensi codice, subinde perperam resiiluluro esse; Regulura a Silvaneclensi, aliaque saiis critice exagi-
eraso n mpe Victoris nomiiie, ascriptisque Filopoli tat lomo IV variis locis verbo Regulus et Rtcule, de
Cl Achuki qui vere Domnini, vel Dominki socii quibus alibi.
AUCTATAIA.
PRATEN.Excessuni ejus et defeclum jam salis beaium Marcianum, teiiltts esl a Sapricio prsesidei
indicavimus. Cum eo iterum oronimode conveuit co- el vestibus nudaliis et equuleo lortus, et a Domino
dex Rosweydi, ut sa-pius in decursu ostendemus. sanains, et dcmum incarceratus, et ab angelo solu-
ANTUERP. el MAX.^LUBEC. textui superadduni: lus ; appareitie sibi Doniiiio(onloilalus, et ad Calo-
< Aiirclia: is Pasloris cpiscopi palalini. i . cerum est ab angelo deduclus. Deiiium praeses pices
. ANTUERP.-MAX. , ULTRAJ. , LEVDEN.,LOVANIEN.,.et resiuaiu supercapita eoruirt et oorpora fuiidi jus-
ALBF.RG., DANICet editio UI,TRAJ.-BELG. de Regulo Q sit biillienteinel [e.x] eodemfecit eos hibefe. El iimc
scribuitl : < ejusilein loci episcppi. i Quam hoc sil Secundus esl decollatus, et. ab angelis veneiabiliter
verisiinile, vide in Actis. Deinde ailjuiigunl: * Au- scpiiltu-. Calocerus vero apud Abyganum roittitur
. relianis, saiicli Pastoris episcopi palaliui, vel palcn- el ibi piniiiiir. > Vide Acla.
tini. i Ulrum scligas perinde esl, eliam Valeniini, ,AQUICIN':T. Pralensi similis esfin Domnino,Philo-
si ita yolueris. Error esl recentioribus Usuanli codi- polo ei Acbaico, iu (ineaiilem addit: < Aurelianis,
cibtts coiiiiminis, qtiique eliain in tlicroiiyiiiiaiiis sancti Pastoris cpiscopi palaiini. >
apographis aliisque reperilur. Error, iiiquam, nam , PLESCIIIONEN. et VATICAN. num. 15949: < Thessa-
Aurelianis nec Paslor quisquam, nec Palalimis, nec Iqnicfi, sanctoruro Doronini et Victoris, Marcelli et
Palentinus episcopus. Vhle de hac re accuralura in- . sancti Reguli. > Inepta csl horuni oiiiniam conjiiri-
Actis Comuieiilarium, pag. 829. ciio, ut in Actis vhlere est.
ANTUERP.-MAJ., in prima routiliis, sic scribil : MARCHIANEN., in line : < Sanclorum Domnini,... Phi-
. t Romae,sancli Quiritii tribuiti, inarlyrtim [promar-- lopoli et Achaici. i
tyris] suh Trajano. • Secumla deest. De Regulo, in DAVERONEN., UGHELLIAN. et BURDEGALEN. : t Aure-
fine afi'it, < primi civitatis ipsius. i lianis, Pastoris episcopi palalini. >
CENTULEN. < Roniae, s.iiicli Quirini marlyris, sub MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Romse, Quirini
Trajano hnper .tore. Thessnlnnicac,sanctoiuin Do- trihmii ei marlyris. Secundi mililis el marlyns. Ve-
niini et Vicloris. In Fraucia, civilate Sdvaneclis, roni confessoris; Reguli episcopi et confesSnriS. i
sanrti Reguli episcopi el confcssoris. > ALTF.MPS. post Domnini, addil : < Pliitopii et
BRUXELLEN. Quirini -elogiura, Usuardino longius, ~ Achaici cl Vicloris. Aurelianis, Pastoris episcopi pa-
fenne e\ A lone accepii. De Thessalonicensibiis satls latiiii. Eodem die, passio saiiciorum Acescamse et
pure. Sequitiir : < Aiireliauis civitaie, sancti Paslo- Eulalise. > Nomina sunt male.-ni fallor, efformala.
. ris arcbipp.csulis palatini. Apud caslruin Silvane- < Apud Orientales Anglos Iranslaiio sancli Edmnndi
ciensiun, deposiiio saricti Reguli episcopi et confcs- regis et martyfis, iu basilica sanctse Mariie Virgi-
soris. Ileui sancli Qiiiniini. Iteni, sanclai Eulalia? nis. i Reiuitiiiur ad diem natalem xx Novem-
virginis. > Crediderim nomina hsec ex iiiariyrihus bris. •
Hierouymianis laevigata. Quintinus colilur xxxi Oc- STROZZ. : < Aurelianis, sancli Pastoris patatini. >
tobris. De Eulalia egimus xn Februarii : alia Eme- Meilicaeusinlerjicit, episcopi.
rilensis colitur x Decembris. Editin LUBECO-COL. De Quirino pleraque hahet
HAGENOTEN. in elogio Quirini nihil magnopere ' ex Adoue : qua? vero de lingua accipilri exhibita ,
habel, quod non melius in Ail.onelegaliir. De Thes- de sex paribus boum, elc, snpcraddit, in Aclis di-
saloniceiisibus purus esl. Seqtiitur : < In civiiale scussa invenies. < Thessalonica?, natale sanctorum
Asieusi, pasMiosancti Secundi, qui fiiit miles slre- Domnini et Victoris martyris. Apud Castrum Silva-
nuus, alhleta Dei egregius, el mariyr gloriosus. Hic tiectensiiiro, deposiiio sancli Reguli ejns :em loci
a be lo Calocero fidem Chrisli edoclus esl, el lesti- episcopi el conlessoris. Aurelianis, sancti P.i^loris
inonio angelico niiillipliciler esl comroendalus, Ct episcopi et confessoris palaliiii. Eodem die, beuli
angelico minislerio perFauslinum etJoviiamde nube Achani cpiscopi et confessoris. >
prsebenle aquaro baplfzatUSest, qili Cliili sepelisscl -BELIN.penullimo loco : < Apud^ivitatcm Aslen,-
m CSUARDI MONACHI
sem, sancti Secundoli marlyris : • in ulraque edi- A rensis, confessoris. > Ad xx Aprilis. t Yeronis con-
iioue pro Secundi. In fine autem prima editio habel: fessoris. > Polius Veroni.
< Attreliani, Pastoris episcopi. > Editio allera : MOLAN.:< Aurelianis, Pastoris episcopi. Eodem
< Aurelianis civitate, depo^ilio beati Pastoris epi- die, passio beati Simonis pueri de Tridenle; > de'
scopi. > quo superius xxiv. < Apud civitalem Astensem,
, GREVEN. : < Civiiaie Asiensi, beati Secundi militis sancti Secundi martyris. Et deposilio sancti Veroni
ei martyris, lempore Adriani imperatoris. Qui post confessoris: > Tum litteris minorihus : < Eodem die,
picem curo rcsina liqualam super caput atque os ejus natalis sanclse Maxentiaeviduse, matris sancli Yigilii
lUsain, capilis oblruncalionc marlyritiin complens episcopi Tridenlini. > Speclat ad xxx Aprilis. lta
ab angclis esl sepiiltus. Pasloris, Victorini et aliorum edilio priina. In aliis, post Aureliano, lilleris Italicis
qualuor deposilio. In Alexandria, Pastoris episcopi inlerjicilur, < Coroite ulriusque militiae,et Trajano.>
et aliorum viginti quatuor ignibus combustorum. > In fine: t In pago Braclibantensi, villa Lemhecse,
J)e his duabus classibus vide Prsetermissos. < Itera transilus sancli Veroni. Apud civitatem Astensem, >
Filipoli, Eulaliae virginis et aliorum sexcentorum et utsupra. <Eodemdie,natalissancta?Maxeiiliseviduae,
iinius. > Vide Acta in cohorte marlyrum, cujus dux matris sancti Vigilii. Aurelianis, Pastoris episcopi.
est Victor. < Aureliartis, Pasloris episcopi Palalini Die trigesima, sancti patris Joannis, qui scripsil
et corifessoris. Acharii episcopi el confessoris. Ma- Scalam; hoc est Climaci.i
mertini abbalis monasterii sancti Germani Antisiodo-
Pridk Kal. Die 31.
Amos propbeise, quem Ozias, rex Israel, vecle per tempora iransfixum necavil, ac poslca semivivus
palriam deveclus ibique sepullusest. Romse, sanclse Balbina? virginis, filiae0_airini marlyris , quse post
deviclum sseculi hujus cursum, sepelitur via Appia juxla palrem suum. In Africa, sanctorum Diodoli ct
Ancsi.
NOT^E.
Ila Pralen., Herinkn., Tornacen., Rosiveyd., Muneral., Greven.e\ Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Yix quidqiiam prsehel notatu dignum. Timpora in B transfixum legunt confixum. Codex Rosweydi pro
Ilerinien. el Greven. pulo esse niendum librarii. Anesi scribit Anesii. Muneral. nomen truncavit, ha-
Pairiam devectns, omissa praeposilione ad legunl om- bet enim Ansi.
nes, exceptis Greveno et Molano; qui etiam pro
OBSERVATIONES.
Brevi coramentario in Actis noslris expediuntur, rentinius, disptttal in Actis laudalns Henschenius:
quse de Amos propheta, quem hic primo loco Usuar- non usquequaque conveiiiunl. Tariant martyrologi
dus nominal, riici potuere ubi hecis auclorem clarius alii. Nec hnjus loci est de nnmero aut serie Africa-
dislinctuni invcnies. Certum est, nullum antiqnnriini norum islornm marlyrum disquirere. Mihi dubium
inartyfologorum, ut sunt Hieronymus, Beda, Florus, non est, (piin Usuardus ex aliquo Hieronymiano apo-
Auctor Roroani pafvi, Ado, Rabanus, Nolkerus, grapho eos primum acceperit, vel solos, vcl aliis
Wandalberlus, de. eo meminisse. Verosimile est conjiinclos, non sniilus examinare, rectene an secus
Usiiardum cx Isidoro, in Aclis cilato, ea sumpsisse, seligeret. Cerle leclionem ej'us qualemcunqne ex
quse hac riic de propheta memoral. Eum subindc se- nnanimi codicum consensu lalem exislimo, ut clarior
Ctiti suut recenliorcs cum hodierno Romano. Balbi- haberi non possit., Wandalbertus hic denuo suffra-
nam aqcepil Ado ex Romanoparvo, historiam ampli- galur, ita scribens:
ficans, quam Nolkerus nonnibil conlraxil, Noster bre-
vissinie complexus esl. De sanctse Baibina? rebus C Diodolipridie emical Anesiisquebeati.
geslis, idcm quo:l de S. Alexandri Actis jtidicium fe- Porro ex recenlioribiisUsuardi codicibus, Diodolict
renduni cst. Caelera quse al ipsam ntlinenl, dabil Anesi non eodeni ubique ordine enuraeratos,
Henschenii commentarius. De Diodolo (quem Baro- slaliin socios, dabiinus. >
nius Theodulumdicere maltiit) elAneso dispuiatFlo-
AUCTARIA.
PULSANEN., cselera ptirds, defic.it iterum In ullinia licis, Corneliae, Valeriae, Porli et Abdac.> Apud
annuntialtone Diqdoti et Anesi. < Coloniam Agrippinam , nalale sancti Agilolphi,
ANaruERPiEN., MAX-LUBEC, ipcipiunt: < Auios pro- ejusdem civilatis episcopi et martyris. > Recurrit
phetae, > resccto tolo elogio. Finiiinl: < ln clAfrica, •
eiiam infra, sed ut semei dicaro remitlendus eslad
sanctorum Diodoli, Anesi, Felicis, Cornelia? V-ile ix Jtilii.
rise, Porli et Abdse. t Aique. hi socii sunl, quos nu- CENTULEN. : < Nalalis Aroos propheta?2quein Ozias
perrtme dieebaiu in apographis Hieronymianis repe- rcx Juda, vecte per tempora transfixo, necavii. Ro-
riri, mutalo hinc inde iiomitium ordine. Suspicaii mae, sancta?Balbinsevirginis, DliseQuirini marlyris.
liceat socios illos ab aliquo sciolo fuisse resijiulos, ln Africa, sanctorum Diodoli, elAnesi. >
sic lamen, ut Usnardo perperam allribuanliir. In BauxELi.EN.,purus in Amos, sic pergil: < Romse,
ANTUERP. pro Balbinmesl Babillm. Et sie eliam. sinctieBalbinse virginis, filisesancli Quirini marlyris.
• ANTUERP.-MAJ. : < Romae, natale sancla? Babillse ~ Quae poslquam a bealo Alexandro papa sanata,
virginis, filia?Quirini martyris. Eodem die, natale baptizata et instructa est, plena operibus bonis in
Anios prophet*, quem Oiias rex lsrael vecte irans- virginitate permansit; elhujus seculi cursu peracto,
fixo per tempora necavit,, ac poslea semevivus pa- sepclitur juxta patrem suum via Appia, in caemeterio
liiain deveclus, ibique sepultus esl. >Ila? dusean- Prsetexlali. In Africa, sanctorum Diodoli, Anesi,
nuntialioncs, si nonien Babitlm excipias, salis purse Felicis, Corneliae, Valeriie, Porli ct Abloe. Apud
suni; deesl oronino lertia de Diodolo, elc. ColoniaroAgrippinam, nalale sanctiAgilolfi, cjusdem
ANTUERP.-MAX. , ULTRAJ., LEVDEN.,LOVANIEN.,civitatis arcbiepiscopi. Quem Karolus Martellus, avus
ALBF.RGEN. et DANICin Amos et Balbina puri, sic Karoli Magni, misit causa pacis tractand:c, ubi crn-
^-^T/inl: < in Africa, sanciovum Dyodoli, Anesi, Fe- deliter peremptus et martyrio coronaius, icultis
 8t5 MARTYROLOGtUM.— MENS. APiUL. 80i
claruil uuraculis. Et Roroani monachi. > De hoc vide A Anesi, Fclicis, Corneliae, Valeriae, Porli el Abdae
Prsetermissos. niarlyrum. Apud Niceam Bilhynise, sancli Arsacii
HAGENOVEN. novi aliquid profert : < Apud Sama- confesspris, ex inilile heremitae, qui dsemoniacum
riam, Amos prophela?, quein Iheroboain rex Israel, cnravit et draconem interfecil. > Est hic, opinor,
quoniam male ei prcphelavit, propler ydolalriaui qui jam non semel Acharitts, Acltatius, elc, dictus
quain exercuit, vecte ferreo per lempora transfixit, esl, forle Acacius Melitenensis, de quo videndus
ac postca semivivus ad patriam suam devectus, Henschenii commeniarius.
ibique a suis honorifice scpultus cst. Romse, sanctae' BELIN.,in lcxlii non plane correclus, tertio loco
Baibinse virginis, filiae Quirini mililis el inariyris, inserit: < Eotlem die, Felicis papa?el inartyris. > Et
quam Alexander papa a morbo slruima? curaverat. pro Diodoli scribil Theodoli, Dc Felice papa agilur
Qua?virginilatem Deovovit. Quaepost deviclura, elc xxx Maii.
lu Africa, sancloruro marlyrum Diodoli el Anesii, . GREVEN. : < ln Africa, Felicis, Corneliaect Vale-
Felicis el Cornelise, Uleriae, Porii et Abdse. Apud riae, Porti el Abda?.Nalale beali AgiloJphi, Agrippi-
Colouiam Agrippinse, natale benti Agillolli, ejusdem nensis Colonia?archiepiscopi et marlyris. In Spira,
civitatis episcbpi et inartyris. i Guidonis abbatis. Parisius, Catnlla?.malrona?.i Yide
AQUICINCT. in fide addil: < In Britannia, sancti Prsetermissos. < Apud Niceam Bilhiiiiae, Arsacii mi-
Aldclmi episcopi cl confessoris. i (Ad xxv Mai.) litis, heremita? el confessoris. lteni Amos abbalis iu
PLESCHIONEN. : <In Africa, sanclorum Felicis, Ane- deserto Scythi, patris quingenlorum fernie mona-
sii et Diodoli.i chprum. Atiimonii abbalis, qui ad se pro conversione
MARCHIANEN., in fine: < In Brilannia, dormilio r>veiiicnlibus, cellulas non motlo diligenti cura. sedifi-
sancii Adelmi episcopi el confessoris.i carc, veriim etiaro propriam cellulain, curo oronibus
MATRIC.-CARTHUS.-ULTR.UEC : < Amos prophela?. qtisein ipsaerant, rclinquere frequenter solebat.Bea-
Balbina? virginis, qtia? fuit lilia Quirini marlyris, ta? menioria?I.auduini, piioris maj'oris Cariusia?.Qtti
iribuni snprascripli sepulta apud eurodeni. > unuscxsociissaiictiBrunonisfuit.alqueposteumprse-
Codex D. DUCUEVAL. signatus B : < Apud Colo- falam domuni regcm, a schismalicis carceri manci-
iiiain Agrippinam, natalis sancii Agilolli ejusdem ci- patus quievit. i De tribus hisce ullimis eliam agilur
vitalis episcopi el inarlyris. > in indicc Proelermissorum.
VATICAN. : < Africa, sanclorum Anesi, Felicis et MOLAN., de Agilolfb habet, ul HAGENOVEN. De Fe-
Diodoli. > Yidequa? supra de sociis Diodoiiel Anesi liee, ul BI.LIN.Tum : < Elevatioel transla.lio sanclo-
diximus, nd aticiarium scctinduiu. rum Wandregisili abbatis, el Ansberli atque Wul-
UGHELLIAN. Posl Anesi, aJd t: t.Fciicis, Corneliafi franni archiprsesulum. i Vide supra. Postca roinori
ct Valeriae,Porti ct Abdac. > Ut sunra. characlerc : < In spira, Guidonis abbatis primi Poni-
ALTEHPS.: < Apu.l ccenobium Fontinellensium, posa? roonasterii. Cujus corpus, non integrum an-
translaliosanclorum Wandregisili, Wulframni, An- nuni defuncti, plurimis gloiilicatum roiraculis, de
sberti, a healo Babino.episcopo, in ccclcsia sancli P.irniensi civitate magno honore Spiram transtulit
Pelri apostoli. > Ad diem naialcm proprium singuli ilenricus impcralor. i Alise ediliones sit legunl:
remilluiilur, in indice Praeterinissoruin. .< Die trigesiina priina, sancli et miraculis clari Hy-
FLORENTIN. : < Nalale sancli Julii papa?et confes- palii, episcopi Ancyrse. > ln indice Pra?lermissoruin
soris. Tanien feslivitas ejus habetur pridic Iriusv, -vocatur.Gangrensis episcoms , rejiciturque ad xiv
Aprilis. > Yide ibi Usuardi textum, etc. Novembris. Est et alter Hypalius, de quo vide ibi.
Edilio LUBECO-COL. iitcipit a Balbi.ia, elogium < Eodem dic, Felicispapa? el marlyris. In Blandiui»,
texens Uagenoyensi non roulluin absimile. Sequilnr clevatio et iranslalio, elc >
de Amos, pttre. < Iu Africa , sanclorum Dioiloii,

MENSIS APRILIS
IIABETDIES X?X.
Katendis Die I.
Roma?, passio heaiissimse Theodorse, sororis illustrissiroi martyris Hcrmetis. Haec sub Aureliano priiH
cipe marlyrizala, sepulta esl juxta fralrem via Salaria, non longe ab urbe Ronia. Eodem die, sancti ve-
nantii episcopi el roarlyris. In iEgypto sanctorum Yictoris ct Slepaani.
NOTJ2.
Pro texlu sunl Praten., Herinkn., Totnacen., Munetat., Belini prima ediiio cl Molan.
VARIANTESLECTIONES.
Munerat. el Belin. pro beatissimm, lcgunt siropli- D die ex purorum numero exc iisimus, qnia textui ad-
ciler sanctm. Idem Belinus h»bet seputlaque, el post neclit: Gratianopoli, beati Hugonis episcopi et con-
fratrem addil suum, quod etiam facit Molan.; ab fessoris, pncligendo sigmim I.L, quod et alibi recur-
tirbe Rommpro Roma posuii Tornacen. De caetero, rit, ut v et xx Augtisli, eic Debuit ea annuntiatio
Egipto, Egyplo, Rhoma, Venancii, Marliris, niinti- inier Auclaria relegari. ubi plara de eodem sancto
lia?sunt. Verbum snperest de Greveno euem hoc invenies.
OBSERVATIONES.
Romanum parvum hfinc mensemsic auspicatur : nam et Theodora hsec iitde accepta est, totaque
Romm, Theodorm, sororis martyris Hermelis, qttm Adoniani elogii maleria. In hoc vero id prsecipue
sub Aurelinnomartyritavit, sepntta via Salaria. AdO . mirandum occurrit, quod ubi locis aiiis, eadero
saiiclam brevi sed insigni ornavit encomio, ex quo, Alexandri papae Acta referens, semper nolat Trajaui
qtineiu lextu dicnnlur, ab Usuardo desunipta sunt; tempora, hic expresse asserat, sub Aureliuno impc-
Nolkerus immutatum transcripsit. Vides hic tribus raiore martyrizavisse. Vide qua? dicimus 111Maii. De
successive diebus Acla sancli Aiexandri auctorl Theodora tacent Hieronymiana, Beda, et qui in ejus
Ro:iiani Darvi,et iis qui eum sequuntur, pracltixisse,' serie sunt, eliam Wandalbertus, qui oirines hoe die
 893 USUARDl MONACHI 895
agunl de AgqjteelGhioma, seorsira ab altera sorore, A corum fabcllas rnerito computal. Vklpr eiStephanus
qujectti'' biabus illis, jn Actis conjungitur III Apri- ex HieronymianiS ab Usuordo solo accepli sunt,
iia quaiH.trde iisilem me^Kttieremarlvrologr nostri, diversi, ul recle censuit.Barpniiis, a Vidore cl Cd-
-Btibi tllcemus; nisi foftasse divefSsesinl jrodierna? rontr, de qniltus agiliir xiv Miii, «ed qtronim nuda
Ciiionia, Agupe, ctc, et in niimero Iferaticensiiim •fermesuptjifsiiirtnoitiuia. W.alericumhoc die posuit
irominanda',qtipiKn umbiguorelinqtiinins. Venantius Ai|o, tuiri Mosandri, lum Rbsweyrii; pe*tfii ex eo
puie Adoiiianus esl, eptscopi el-manyris titulis Notkerus, Nosler rejecit ad xii Deeembris, in quo
lionoralus, cum interim muquam explicelur, inqiiil .pTobaiiOTescpdices.pro lexlu eiiaii, aliiijue conve-
lletisrhenins, cujtis sedis fmrii episcopus, quo per- hiunt. DisseiUiuntalti, quos inter Pitlsanen. qnem,
functus margrio\rinm ei inimortttu», an superstes, 01 Ulftstre Martyrohgium membranaceumex Itilia
Attpropterea etiam confeSsordkalur, ut patebit in allatum, liic prsedicat Heitseltetuiis, titer dnorum
Auclaiiis. Usuanius et fiotke.rtis, nihil ullra mda- vertis obiliis dies fuerit, satis accurate examinans,
ganies, satis haliuerni t Adonis-verba transeribere. Sonviitief codices, ut Ceritirlen. et Ambianen. qui
Utrum^exIstria vel Daiinatia Veiiantii hujus corpits tiodie translatiohem astrtianl. Plura si cupis, Hen-
transiatnm ftieril Romam, examinat Henschenilis, «clieniuni eorisule, nobis sat est evicisse, primscvajn
setl episcopaitun Toleianura inter ficloruni Chroni- hanc Usuardffuisse lectionem.
, ! •„ AUCTARIA.
1« HEHHIIENSI codice, recentiori manu ad margi- RosWEtD, in Theeddra piirits, in cvcteris ab
Ttem ascripnim : < Civitate Gratianopolitana, depo- |8 Usuardo recedit. Secundo loco habet ex Beda : < fn
-sitio-beati Hngonis episcopi el -confessoris. > Satis -Thessalonia, Agapis et Cliioniae,quse sub Diocle-
'ceftum est bacc ab ' aliquo Cartusiano monachio tiano, post carcerem, tn ignerti missa? sunl, sed non
adtltta foisse. : lessB; post orationem spiiilutn reddidcrunt. > Se-
PULSANEN., sectindo Ioco: < In pam>Vhtimaiistiper qnitur de Venantio. Tum t-.t Natale sancti Quinii-
•ttiaris !iransihmi, beati "Giialeriei'{Walefici] abbalis niaiii ct Aliaslasii. Ilem Walerici abbaiis. In ^Egy-
'cfcVjiifessoris-.Ilic in puertli setate rellqmt patrem -pio.i elc.'lTi Thessaiottia, sancti Agapiti, Quiiini
suiim iei>reiinm,el adluesfl mililalurus regi rcelesti. mariyrum. i Ex Hierouymianis.
Cnmque csset senex el pteniis diernm, heremilicam . AQUICINCT. in line addil: < Sancli Walcrici con-
-tilam diiig'ens,'Hnivitin Domino. > ln reliquis plane fessorts. > Vide quae hic noh semel dicunttir.
est purus. YICTORIH. ^.'t Inttium prsedicationis Christi. >
ANtCERfiEN.et MAX.-LUBEG. texiui suhjungunt: AMBIANEN. : <:Inpago Vimacensi; translatio sancti
< Eodem die, sancti Walerici abbatis. > Malescribit Walarici. > Plures natalem poiiunt.
Max.-Lubec. ValeriU. MATRIC-CARTHUS.-IILTRAJECT. incipil: < Hugonis
ALBEHOEN ,>post testum eliam pnrnm : < In pagp ^piscopi et conressoris. Tlteodorje-virginiset inarty-
Vinaeensi snperinare, beatt Wah?rici abbtttis et con- rlSj eororis sancli'Hpfmetis manyris. Venantii epi-
fessoris. > In LOVANIEN. aceedit: < Hic puerili setate scopi et mariyris. Walerici ahbatis. >
reliquil patrem terrenum, et adhaesit inilitaiurus CAMRMEN. S. Mariie: < FftSardihia, beati Mili-
Tegi 'ccelesti. >- ANTCF.RP.-MAX., ULTRAJ.,LEVDEN:, tonis prxsnliselValericl abfoatis.i Rectadieiquidem,
DANICei EBifiP UiTRAj.-iiELG.supradictis addont Q sed niin iteroloci coitjunciio.
cum PULSANEN. : < Cuhtque -esset senex et plenus ln VATICAN.,sign. iium. 5M9, desunt Victor et
dierum, liereniilieani vttam dtligens, finitur in Do- Slephanus. Adjieituf : t Itr Thessalonicar, naulis
-mino. Pbstefibrei coulceB scribunt : Vimhtff- saitclse Eihioniae, sub Oiocletiano imperatore, qua?
, censi, elc, . . priittoiii carcere inacentla, postea iri ignem inissa,
CENTULEN. < Romae, sanctissimacTheoqorse virgi- ibi oraiione fusa peiTexit ad Doininum. i Puto lric
nis el martyris, sororis sancli Hermetis, Urbis indicari Chioniam.
p1f»fePiT.1ir^a^d"V1macensi;ifaPs1atrosancli Wa- UfemmiAir.,in fint?: t Eodem die, sancti Vaiericl
lerici abbalis mira? sanctilaiis viri. Thessalonica;, abbatis. > Videsoronium ferme codicum csse.
sanrtartim virgimim et niariyrum [Agapis,qutein- ALTEBPS.< In Arm. [Armenia] Panini, Qnintia-
ferius alia manu upposita etl] et Cbioniaesororum. ni, Vicioris, Secundi. 1 nessal. Ingeniani, Satiirnini,
ItiiEgypto. sanctorum Vicloris el Stephani. In Sar- Pattinii, Dionysii, Partenii, Ahxandri. > Vide no-
djnia, heati Merilonis episcopi, cujus actiis inler mina riteliusin Actis elTormata. < Civiiaie Gratianp-
homilies celeberriiin exliierunt. Eodem die, sancli politana, sancli Hugonisepiscopi confessoris. >
•
-Venantii. episcopi et cdnfessoris. » Duo hodie in FLORENTIN. : < Transiuis sancit Walarici ahba-
Actis Venanlti, sed ulerque ntartyr. Vide Observa- lis et confessoris. > Alia hsec est annuniiandi for-
tiones. mula.
ANTUERP.MAJ. in nonriullis CENTULEN. siinilis, in EditioLcBECOiCOL., in Theodora roodicnm iriter-
eo difiert, quod de Walerico, Venanlio, Viclore et polala, in Venantio pnra, de Slephanp et Victore
Stephano silcal. n silet. Setjuilur : < In pago Vimmaceiisi super mare,
BRUXELLEN. u
de Theodofa, lextui inlerserit i beati WaHeriei alibatts et confessoris, «ujus sepul-
< Quam Alexander papa instruxit. bapiizavit, atque crum crebris miraculis illustralur. Ipso die, sancli
fidem Cbristi docuit. In Sardinia, beali Meritoriis hitgonis episcopi el confessoris, ordinis Carlusien-
epjscopi, cujus actus inier horoines celeberrimi ex- sium. In Sardinia, beali Militonis episcopi el con-
tiVsrupl. > Cujas fuerit Meriton, verpotius Meli- fessorjs, cujus ac.lus inlra bomines celebenimi ex-
iqti',..,vi.de in Actjs, Sequitur : < In jEgypto... i titenint. |n lerritario Trecassino, saucti Leulhonii
Tum Veiiantii, etc. < In pago Vinimacensi super ejiiscopi el coufes*oris. >Iu Aclis vecatur Leucomus.
mare, ctc.,. i ut supra : seri pro finhii, vel finitur, BELLINIeditio allera. lexliit puro subjicit : < In
pontl obdormivit. < liem, beati Hitgonis, de orriitie Armeiiia, nalale beati Parljui, Quiuciani, Victoris,
Carlusiensium, episcopi el coitfessoris. > Yide ' Seciindi. In Eraclea civitate, Vicioris, Chionise,
Acla. Agapieet Hyrenae. In Thessalonica, liigemamr, Sa-
HAGEN0VEN.,.in lexlu noniiihU inlerpolaius. addit turnini, Paterni, Dionysii, Panierii, Aiexaiidri. > Ex
ht iine : t Item conversio'beatae Maria? Magdalense. Bieror.ym. accepli sunt, ' in Actis omnes uielius et
fnpago Yiniinacerisi,etc., i iil ANTCERP.-MAX., eic; distinctius expressi.
feed prp militaturus, absone' scribil, mtlilericiis, GREVEN. post signum LL, el supra cilala verba,
4 Apud Caslruin Silvanectensiiim, deposilio sancti < Graitahopoli, beali Hugonis episcSpi et confesso-
Kcgiili episcopi et coiifessoris. Aurelianis, depositio ris; >adjoiigit: < Hugoisle vjr sanclissimus, vidil in
Faslofis episcopi ot confessofis civitaiis ejusilem. • soliludjne Carlusisb Deuiivdtgnatmiii suae babilacula
Perperain Jtsecposita sunt. Vide «licla superius. cousiruentera, sepleroque stetlas tiucalum sibi. ili—
 S97 MARTYROLOGIITM. — MENS. APRIL. 808
ncris prapstantcs: postquam visionera statiro aSiiil A gore micabat. Gilberti episcopi Cathanensis et COR-
Rrnho cum sex sociis, locum quaerens heremiticsc fes*oris. Item beatae. memorito. Hugonis archiepi-
vitas congnium. Qnos Hugosusceptos in loctiin sibi 1 sCopi Viennae, qui ex mnnacho Carltisise, sancto
diviniius oslcnsiim duxit; consiliis et anxitiis frivit, ifugoni in episcopalu Gratianopolilano primo, ipso
ac inter eos vehit unus ex eis couversabaiur. Tan- vivente successit, ac posiearoh vitae suse roeriluin,
dem plenus dienun et sanciitalis quievit in pace. Viennensis archiepiscopus factiis quievit in pace. >
Quintiaui roartyris. In Arroenia, Parlini, Victoris. Esl inter Prsetermissos. < Ipso die, bonae memoriae
In S.irdinia, beali Mililonis, episcopi et confessoris. Hitgonis abbalis Bona?Vallis, ordin » Cisterciensis. >;
In pago Vimmacensi super mare, sancli Walerici Itein <heatseGcrlruJis. > An Genetrudis: Vide Prae-
ahbatis, discipuli I eali Columbani Hujiis vilam san- termissos.
clissimam Vincenliiis lib. xxiv, cap. 21, pcrstrin- * MOLANUS : < GratianopoU, beati Hugonis episcopi
gens, dicil inter alia quoriejus beuigiiilas et humi- et confcssoris, qui anachoretictun vitam exegil m.ul-
titas modum excedehal. I.-iianttim divina coinpun- t» anuis el iniraculoruin gloria elarus migravil ai
ctione et gralia plcniis eral, ul qnotiens djscipulis Chrislum. Ipso die, sancti Yalerici eonfessoris. > In.
prsedicaret, vel Deo psallens cceliim aspicerel, 10- editionibns aliis, de Hugone eadem, de-Walerico
tiens lachryinas efitinderel. Facies qtioque ejus pal- . arttem: < Ipso die, Iranslalio sancli Vualerici cou--
lida et macie confecta, ciim per CIIIHDuminus lan- . fessoris, cujus sepulcruin crebris uiiraculis. illtistra-
gnentibus curam conferebat, vel fulura prsedicebat, tur. > Jain notavi ab aliis natalem scribi, uti hodie
aut occulta revelabat, roseo cdlore nimioque fui- tii Actis refertur/ Vide HenscbehiHt».
Vi Non. •
Drei.
Apud CaesareamCappadocise,passio sanctae TheodosisBvirgiuis , quse Diocletiani.lempore ultro se conr.
fessoriLus in cuSlodia sociaiis , tenla et nictiilOmihus in eqmileo cruciata, Dei virtuie post de viiiciiris,,
aquis, bestiis erula, novissime mariyriuin capitts abscisione compfevit. Eodeiri die, nalaljs beati Nicetil
Lugdunensis episcopi, cujus vila miraculis claruit, ,et pretiosa mors nicbilomiitus. miracnlis contmenda-
tur. Apud Palestinam, « sanctse Ma.ria?iEgyptiaca?, qhaepeccalrixappellatur. [Addit Bbnillart. rltem sancti
Eustasii abbatis monaslerii Ltixoviensis.1
NOTiGi
Ita Tornacen., Pulsanen., Antuer*ien<,Max.-Lu* llject:, Leyden:, Uavanien.+A4btrgen.,Dtmic ct edit.
bec, Munerat., Greven. et Molan. Aceedunt Ulttw- Ullraj.-belg.
« Sirmondus olim legerat Mariam yEgyptiacam berem fidem. Jam Sotleriu.mdoceo, quoraodo liabeat
tertio loco, quarlo autem S. Eustasitim. Poslea Ca- codex hoe loco. DuseuUiiiiaesytlabse verbi commen-
stellanusad Sollerium scripsit, Mariam iEgypliacam dqtur, lAta Mariae jEgyptiacte commemoialio, et
expitnctaro esse et Eiislasiiuii ejus loco positiim. hsec vefba, iiem sqncii huslasti iii lilura.versanlnr:
Equidem dnleo vicem auctoris, qui alienis oculis, ex islis aulem, abbalis monaslerii Luxovknsts, pri-
utiliir. Nam qtio pacto hsec conciliari possunl? si iiium in marginem iiileriorero'CxCu.rrit,reliqua duo
Mariam ^Egyptiacam lcgit Sifiiiondus, quomodo ex- in iaferiori marginc. Oiiiiiia eadeni. ntanu, sed alip
puncta est? si expuucia est, quomodo Siriiiondiis alrainento; afio aulem, quia iitopiuor, prinium J'u-
legil? Ego enimvero, si loco Solierii fuissem, vel gere iiicipiebal. BOUILLART.
hoc soium fecisset, ut mUlaniCaslellani oculis bu-
VARIANTES LECTIONES.
Nkhilominus in hoc lexlu bis repetilur imniisla prisset, utriimne ipsa ab Usriardo ipso hoc die sacris
utrobiqiie liticra e quaro expriuiuut Toriiacen., Pitl- Fasiis priroum ascripta fuerit, njsi cpdices saltein
sanen., Antuerpieu., Max. Litliec, Munerat. el alii.. plerique, lu-.n exantiqnis, tuin ex recenlioribus in
Qiram scribetxli ralionem, ul nl viliosam, minutia- id tnaguo consensu conspiiarenL Inleiiin in apo-
rnm lmjiismodianliquartim curiosis servandam pu-, grapbonosiroPraieiisi mira hodie letctio; neicaa
tavimus. Greveu. el Molan. legu.nt vinculis el best.is,. tertio loco jEgyptiuca Mnria, el quario EustuJtus
omissa voce aquis. Reliquiiims eliain ubsciiione;.ul C L.uxoviensis.Sirnioiidi aciem, duinJinefiluiri «cgra-
habetil codices fere orones, noti abcisioneu.l Greven. pliiuti recenseret, aliquidpfftigisse necesse e«i; iian>i
el Molan. In Mtinerato pro Nicetii esl Nececii, ar- qiii in mei gratiaiu prseteiisum auiogriipbtim non
chiepiscopi, pro episcopi. Ilera Mtinerat. et Mplaiw: setnel sludioiie lustr.av.itClar. his Caslell.ut/is iiiiluclatn
repetunl parlicnlam et, majoris quasi emphasb»gra- Mariaiti, novissime teslaliir vcr./is, ex Galtico
tta, cujus et tita : ut in Adone legiiur. Tomacen. Latlne reddilis: Secunda.Aprilis, sahcld Maria /E-
otitittit miracirii* ante coiuraeiidatnr, inqno lamen gyptiaca expuncia, et sanclus Eustdsitis, ejus loeo
vis aiiipia esse videlur. In PalesUna scribunt aliqui, poiitus. In Herinien , Rosw.eyd. el Antuerp.-Max.
pteriqiie lanten, Apud PaJestinam. Muuerat. omisit njiila boilieJEgyptiacm iiienniiia, in ix Aprilis ii-ans-
sanctm, -Greven.et Molan, legtuit beatm..Ue ineinlis ljita, ut ibi dicetiius. Atque ex his aliisque ciidicibus
scriptoriis alibi dicliini esl. Palestinam scripsiVa- ul, profluere polesl dubilatio, iion taincti ila Ipndala, ui
hahent rodices oiunes. His prxinissis, superesl iaierciili germanitalein cvertat, quaiH veram cense-
mtk> pneCipua. t . ,# mtts esse et simulicem.
EteHJnade celebri veccairice jEqypltaca dubilari
OBSF.RVATKJNES.
Egregium praeconemhabtiit Theodosia, Eusehitrm D lebrant Hieronymiana omnia a Florentinio edita :
ipsitin.Caesariensem,lib.de MM. P.ila?slriia?,cap, 7, Cmsarem Pqlmstinm,.nalalis sanctm Theodosim,vir-
o hnibus pr:e- ginis; ubi videri potest laudali Florenliuii nolaiio,
ctijus breve eiiconiium Aclis Latiniscxstanl
ttJit Hensclienins, apu I quem plura ex Me- ex_qua forte solvi poterit, difhciiltttsaj> Hensclicnio
nseis aliisqiie Graecis monunientis, quamvis non eo-: proposila' de DominicaResurrectionis, in qua Secun-
dem die, destinrota. Ex his aulem minime dubium dunt Eusebiuiii, Theodosia nostra mariyrium sttb-
relinqnilur, quitf Theodosiaacerbis atque horrendis iisse diciltir, sed qua? cum expresso persecutionis
tornienlis excruciala fueril Cmsarem, non Cappado- Dtocleiiante dnno qumto, nec n nec. iu Aprdis coa-
cia, sctl Pxitmsiinm,nt seqnenti die cl.arissime.ee- Icscere poluit, ut eiiam expemiit Ttflejiioiiliustbttta
899 USUARDl MONACHI 900
V, pag. 85. Inlerim textus noster aliunde profluxisse A perspicias, quanlum et re et slylo Florus ille ab
videlur; nam aucto» Roraani parvi ita primus lo- Usuardo nostro remotus sit. Csetera vide apud Hen-
cutus est : Apud Cmsaream Cappadocim, sanctm sejienium, cum Yita ex Greg. Turonensi ab eo re-
Theodosimvirgiuis et marlyris, capitis cqism. Yaria censita. Wandatbertus, haud dubie rrietri gratia,
tonnentoruro genera ab Adone enumerantur, et ex ex NiceUoformat Nicelum, soluni ipstirn ila hoc die
lioc a Notkero : Noster tion omnia coinplexus est, celebrans:
illudque imprirois recte cavit,-ne Cmsateam-Cappa^
docim, urbem marilimam faceret; studio id an casu, LugJuui quartis NonissScer urbe Nicelus.
nott divino, certe in tota nostra Marlyrologornm Lalinis martyrologis igaola fuisse videlur, de
serie signatur ea positio, quse nec in ipsis Actis La- caetero notissima, Maria JEgrjptiaca; a iiemine
tfnis reperitur, in quibus aquse ac in Eusebio, pa- Usuardo anliquiore aut ;eqit:ili, in sacros Fastos-
Isestra vere dicitur Cmsarea Paleslinm. Rabanus, Quod enim nomeu ejns in Adone Mosandri
dum die seqtienli cum longiori bistoria Theodosiam relata. ix Aprilis, recte, mea quidero sententia, a
recolit, simplLciter legit Cmsaream, ac si dubilaret, legatur
ad quam Ca?saream virgo revocanda sit. Wandal- Rosweydo rejectum est; idque vel ea ralione mihi
a Adonis assecla,
bertus etiam die sequenli, Evagrio el Benigno Theo- probatur, quod Noikero.fideli|tassim
dosiam subjunxit omninoinscriptumiion fuerit. Itaque Usuardo solilri-
buenda est prtefata Maria, cum peccatricistilitto.nescio
Atque pari fuiget 'fheodosiavirgo nitore. iinde deducta, nescio qua catisa liujus diei laterculo
irtserla, cum a Gfa?cis, Zosimw ptesbytero monacho
Nicelias Lugdunensis, Bedseet Rabano prseteiilus, Bcoitjuneta, diversimode colatur; imo nec ipsi qui-
abest etiam a Romano parvo. Certum lamen esl, dem cbdices Usuardini sibi satis consienl, qticmad-
repefiri in omnibus Hieronymianis apograpbis apud modum in Variantibus dicluin est, patcbitque dcin-
Florentinium, ullimo vel penultimo loco signatum. ceps ex Auclariis IX Aprilis et alibi. De hac sancia
I» Adone priuiQ loco ponitur, sub vulgari lauda- Cgregie meritus est Papebrochius, variis disserta-
tionis formula, ab tfsuardo et Notkero ad verbum tionibus setatem ejns ealenus niale subduclam, alia-
translata. Alia pbrasi a Floro ornatus est, nempe; que ad ipsam speclanlia felicittr erucns, curiose
Qui vir tolius sanctitatis, conversationis castissimm, digerens et copiose illtislrans. Hsec pro nostro insli-
charilalis eximim vita perfunctns est; ut hic denuo tuto abtinde sufliciunt.
AUCTARIA.
DE PRATENSIet HERINIENSI nihil ultfa dicen- Herenei episcopt, Andochii presbyleri. Benigni pres-
dum. bylefi, TyrsiDia.coni, Fellcis negotiatoris. >
ROSWEVD. immiscet secundo Ioco : < In Africa, DAVERONEN. : <tuipnis , translalio beati Antonii
Amphiani et Victoris roartyruro, et alioftim mar- confessoris. • Yide Pfa'lermissos. Goliltir i Maii.
lyruni decem. i Quidni quatuotdecim, ut diserte MATRic'.-CARTnus.-UTRAJECT.:<NiceliiLugduiie:is
legunl llieronymiana, ex quibus priores duo ac- episcopi.i Nihif praeterea.
cepti suut. Sequitur Nicetii pure. Et in fide : < Iteni ALTEMPS, : <Turonis, beati Antoniiconfessoris. Item
saiicli Eustachii abbatis monaslerii Luxuviensis. > C sancti Eustasii abbatis Luxoviensis. i
Inlelligit Euslasium, dc quo jam ssepe; sed oroit- FLORENTIN'. : < ltem sancii Niceti Lugdunensis
tit aiiiiuntiationein tertiam de Maria jEgyptiaca, episcopi, cujus vita virlutibiis et roiraculis claruit.
quie etiam deest ih codice ANTUERP.-MAX. ; caatera Item apud Comum, sancti Abundii cpiscopi et coa-
puro. fessoris. i Hic in impresso deest.
CENTULEN : < Nalale sancti Nicetii Lugdunensis Editio LUBECO^COLV Adoms elogiitmdeTIieodosia,
episcopi. In Achaia civilate Thomis, sanctorura Eva-> sed valde intcrpolalum exhibet. ln Nicetio pura esi.
grii et Benigni. >Achaiam pro Scylhia posuit, et boc < Apud urbem Palestinam, deposilio sunc.a? Ma-
die perperain relufit, quod ad sequenlem spectat, uti ri;«,> etc.
Theodpsiam in crasiinum dillfert, qua? hodie consi- BELIN.tn utraque editkme de Maria JSgypiiaca
gnandai est. agit secundo loco. Tum : <Eodero dte, nalale Nicetti
ANTUERP.-MAJ. : < Nalale sancti Nicetii, Lugdu- [in i Nicenii] Lugduiiensis episcojii. > lu priori:
nensis episcopi et confessoris. Apud Palesiinam, <Ilem, sancli Abundii episcopi et confessoris. > ln
deposilie beata? Mariai jEgypliacse^ quse peccalrix posteriori : < Itein apudCotuuni,>eic
appcltalur; cujus actus valde mrrabiles et omni GREVEN. : <Arophiani, Yictoris, UrJiani, Nierli
latide digni inveniunfur. > De Theodosia etiam dic marlyrum.i Disparatorutiicoujunclio. < Baiiaam he-
Sequenli. remitae et cOnfessoris.i Igttotus est, nisi is sit, qui
BRUXELLEN., in Theodosia et Nicetio satis purus, cum-Josaphal colitur xxvii Novembris.
in fine addit : <Et sancti Eustachii abbatis. Itein. MOLAN. de Maria Egypliaca iromediale stibdit :
Urbani episcopi. > Lingonensis, opinor, de quo vide JJ <Cujus aclus valde mirabilcs et oiuni laude dignis-
Auclaria xxiu Januarii. Adjeclum pbrro recenliori sirai inveniuntur. Itero -apud Coinum, sancti Abuudii
manu ad primum locum asterisco reinissum, ut se- episeopi et confessoris. Comniemoratio venerabi-
quitur : <Apud Paleslinam, depositio beataeMarise lium Christi coufessorum Ursaiari et Ermini.quaudo
jEgyptiacie, cujus, primo peccalricis, conversio a Ilungris liberali sunt Laulitenses. > Sequitur ini-
mirabilis fuit, pcenitentia slrcnua et Deo valde ac- itoribus litteris : <Eodem die, sancti confessoris
-
eepia. > Francisci de Paula, ordinis Frairuni Minimorum
HAGENOVEN. In Theodosia utcumque prirus, de iniliatoris : qui inler celeros Christi atbletas suis
Maria iEgypliaca longiorero historiam, rit aliis locis meritis et exeropiis, diviua cooperante graiia.san-
t-x singulari pietate solet, seu vitac compendium ctant Ecclesiam multipliciler decoravit, prtcsen-
attexjl, sed quod bic non videlur describeudum. tisiptei.emporis caliginem su:e lamjiaflis fulgore mi-
Tuin : '<Eodem die, sancti Nixecii Lugdunehsis epi- rabiliter itluslravii, qtiique ionutnerjs in vita pariter
scopi, cojus vita miraculis claruit et virtutibus in- et posi inorlem niiracuiis claruit. Ilunc Leo X san-
signis [fuil]. > ctoruro catalogo ascripsit. Sancta?.Musa?virginis, dc
AOUICINCT. ex eorum nnmero est, qui Mariam qua in DialogisGregorius. tloc (lie pbiit Nodgerus
iEgyptiacarodifferurit ad IX Aprilis. Leodiensis episcopus, cnjus gesia praeclara haberi-
YicTORiN.et REG. STJECI^, signatus num. 130. luf. > Vide nidicem Prtcicrinissoruiii. Posleriores
Nescio quos bic sauctos in tinum coiigregent, quibtis ediliones de Mariaet Abtiudiq, ittsipra. Dein : < In
in indicc Praeterraissoriint proprius singulis dies as- Gttllia agro Ttt:onensi, sancli Francisci ,t!c Paula,
sigiiatur.Ila habenl in fine : <Em!em'die, sanciornm Ctlaitrifc oppido , ordinis MiuiiuQrum fundaloiis.'
f,OI MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 902
LoViis , commcmoratio merilorum venerabilitim ,4. ginis Tyriae; quam libru oclavo scribil Eiisebins
'•'.hrisli confessorum Ursroari et Erniini, quando a Csesariensis. Hoc die transiliis viri Dei Nodgeri epis-
liungris liberali sunl Laubienses, per merila eornm. > copi Leodiensis, cigus proeclara gesta haSenlur. >
Itnrsiis typis minoribus : < Lingonis sancli Urbarti Non alia est ista Theodosia, ab ea quae in textu re-
cpiscopi el confessoris, magnarum virlulum viri, qui" fertur. Fefellit Molanum diversa positio, seu Iocus
vincas precibtis suis saepius conservavit. Apud Ca?- mariyrii. De variis personis su.b Notgefii nomine
saream Palestroae,passio alterius Theodosise, vir- confusis, vide Praelermissos x Aprilis.
'll Non. DieZ.
In Scitbia civitate Thomis, natalis sanctorum Evagrii et Benigni. Thessalonicse, passio sanctarum vir-
ginum Agapis et Chionisesub Diocleiiano, qua?primo in carcere macerala?, post in ignem missa?, scd
iuiacta? a flammis, post orationem ad Dominum fusam, animas reddiderunt. Apud Tauromenium Sicitise,
beati Pancratii.
NOTJE
Ex Pralen., Herinkn.,Pulsanen.,Anluerp., Max,- Bden., uovanten., Dankus, et edit. Ultrai.-Belg.Dz-
Lubec, Munerat.,Belin. prima editione, Greven. et ficit Albergen. in solo Pancralio.
Molan. Accedunt Antuerpien.-Max., Ultraject., Ley-
VARIANTES LECTIONES.
Scithia scribunt probatissimr codices Pratens., Max.-Lubec, uLi sic legitur: Sub Dioctelianoinignem,
Herinien., Pulsaneii., Munerat., Greven. et alii. Mo- etc.,mediisvocihus omnino praeleritis.ContraPulsa-
lan.habet Schylia; Belin., Schilia; Antuerp., Scicia: nen. Excedil dnm post a ftammis, interjicit permanen-
aliorum modi sunt varii, nullus recte legit Schytia. tes. Fusas pro fusam, in muneralo typographi, fallor,
Priores codices in textu secuti snmiis. Itero iii Tho- vitium est, sicul in Max.-Lubec. Thauromentum, pro
mis, qualiter scribunt omnes. Munerat. pro Evtmrii Tauromenium, ut habenl codiccsllieronymiani. Iidem
posuit Evagii: Chiomm, proCMonim; Piilsan., Cyo- ipsiproPancratii habent Pancracii; Pulsanen., Pan-
niw; Greven., Scionim. Maj'ordefcclus in Anluerp. et e/iraiu ;alteraBelin.edilio addit., Pancratii marluris.
OBSERVATIONESw
Tota Evagrii elBenigni dislinclior nolilia ex Mar- diernurit, et illud Notkeri elogium, quod v Aprilis
tyrologiis noslris promanat. Sic hodie secundo loco ponitur, ex iis Aclis desumpta esse, quse oiim pro-
legit Romanum parvum : Tomis, Evagrii el Benigni. consularibus ipsis supposila, usque adeo Henschenio
Texlus Usuardinus, non multo aroplior, ex Adone placuere, ttt illa hisce prsetulerii, contra Sirleti, Li-
desumptus est, et iisdem ferme verbis a Nolkero pomani, Surii el Baronii judicium, qui omnes Grseca
quoque descriptus. Nihil de ipsis Beda, Florus aut ipsa ex codice Cryptae-ferrala?Latine reddita, since%
Rabanus. In Ilieronymianis vero magna perplexitas, G riora, imo unice autlientica existimaverant. Habuit
qua non facile sese expedit Florentinius. En textus harum rerum longe periiissimus arbiter, magister
varios. Epiernacense ponit : In Sicilia, natale Eva- noster rationes suas cur ita slatueret; lego el ex-
gri, Benigni... sex alii noroinalim exponuhtur. Cor- pendo, nec lamen lales invenio, ul non potius Sirle-
beipnse : ln Skilia, natale sanclorum Thomm Eva- tiana prsehabenda censeam, adeoqtte cum doctis-
gri, Benignm, et rursus aliorum sex. Lricense : In simis recentioribus fateri cogar, hac saltem vice,
Nicea, natalis sanctorum Thomm,Evagri, Benigni; virtim alias perspicacissinium nonuihil dormitasse.
adde commililones qninque. Hsec, si possis, apte Prasjudiciis non agiraur, veritatem unice seclamur,
concilia. Et quidem haclemis primo loco. At quid eiqtte reperla? ultro cedimus, ultroque hic cum Ba-
sibi modo vult in iisdem codicibus, quod in finc le- ronio ad anniiin ccciv, a num. 40-, aliisque citatis,
girur: Theumis, vel Eumis, vel Heumisiter; Evagri prxfaiorum Actorum proconsularium germanitatem
et Benigni ? An iidero illi, an a priino loco appellalis agiioscimus; de qua vide enuliie traclantem Rui-
diversi? Poslreroiiin censet Florenlinius; primuro narlinm inter Sincera et Selecla apag. 419 et Tille-
Heiischenius: lu cui volueris accede; nobis certura nioiiliiun tomo V, a pag. 240. Porro insignium harum
est, noslros legisse, ut in lextu reiulirous ; quibus marlyrum ceriaminis diem, ex laudalis Aclis sic de*
accinil Wandalbertus. finiendum putamns, ut lrene i Aprilis coronata
Evagriusternis splendetroartyrqueBenignus. fuerit, aliaedicbusaliquot cilius, proiudeque exeunte
Marlio. Expressus autem dies Kalendarum Apriliiim,.
In Eraclea civitate, Vktoris, Chionim, Agape et antiquiores
Ilerenei, legunl Hieronymiaua i Aprilis : et ejusdem die consignarent, martyrologos induxerit, utomnes eodem
mensis v. In Thessatonka, natalis sanctarum virgir "n sotis duabus prioribus quos Secutus esl Waiidalberttis, de
num Chionim, Herene ei Agape; utro die melitis, terliatn per verbuin socia expressitts loquens, et forte
Florenlinii arbilrio relinquo. Dictum est iu Observa- indicans :
tionibusi Aprilis,diibilari posse, an utrobiquc de iis- VirgineoinsignesAgape et Chioniasertc
dem agattir,quod bicexaminare non lubet, dum alia Aprilissociasacrantsibi jure Kalendas.
expenitenda supersunt. A Romano parvo sic hodie Tertia item nostra, Hieronymianorum aiinunliatip
primo ioco scribilur : Thessalonicm,virginum Agapes est : Apud Thauromenium in Sicilias, natatis sancti
et Chioniw.Beda adi.Aprilis rectius forlasse titulum Pancralii; e\.hoc fernieinodo,absque ulleriori elogio,
virginis omiserat, in quo eum presse sccutus esl Ra- .rmo brevius ponilur a Rontano parvo, Adone,
banus. Bedseverba descripsere Ado, ex hoc Usuar- Usuardo et Notkero ; reliquis roartyrologis, aut ig-
dus et Nolkerus, qui cum prsecursore, virginis, vel nolOs, aut prseteritds. Primum fuisse Sicnlorum
potius wivjfinBtn appellationem retinent, inio tiltimus apostoluin, recepta opinio est : vide 'quse de eo di-
lrenem adjunxit, quaui rursus cuin longiori elogio ligenler collegitel ab apocryphis discrevit Hensche-
repetit vAprilis, nt ibi ex nostris sermo iteruni re- nius. Satis uobis sit, ipsum, aeque ac reliquos in
curret. Id jam prsecipue atlendciidum est, Beda?hO- fextu telatos, vere Usuardinum esse.
AUCTARIA.
Habct hic TORNACENSTS codex peculiare auctarium corporis sancli Madelupi sacerdotis. > Vide qua? in*
eseteris omnibus, prseterquam Molano incogiiitum. iridice Prselermissoruro observata sunt. Cselera di-
Sic scribil : <ln tnonaslerio Altovillari, transialio centtir xx Decerobris.
903. ,.:, TJSUARDI MONACHl 90*
Evagrio etfenigno, atque item Pan- A sancli Hserenis yirginis, etprirao in carcere per varia
^Roswjp). in et CMoriia egiti hujus^j tormenla macerata?, deinrie in ignem missae, sed
tfa^ip piirus est.De' agape
"
litibi dixiniiis. intactae permanentes a fiamitiis, pnsl oralionem ad
' : «Csesarea Cappadpilse*sanctsc Thcor Doniinum fnsam, animas roelo reddideriiiit. Apud
CENTULEN.
dosiae vlrgitiis. Apuri Tauroiiienbttii, Sicilbe, beati, Ttiauromeniuui ci ilalein Sicilise, sancti Pancralii
Panciaiii raartyris. Turonis, sancti Autonii coufes- episcopi el confessoris [Melius dixisset mariyris].
soris.i Vide Auctaria die praecedcnti. Eodero die, sancli Riyhardi episcopi et confes-
ANTUERP.-MAJ. agil de sola Theodosia cum etogio soris. > •
forme ex Adone.desiimpto. GREVEN. : < Nicomedise, sancti Donali. Item san-
BRUXELLEM. purilati hodie proximus et est. Incipit ctoriim Sixli, Benigni, Ruti, Patricii. ln Anglia,
ab Agalpe et Chionia. Tuni de Evagrio Benigno: • sancli Rrchardi episCopi Cicestrensis el confessoris,
<Apud Tauromeirium civitalera Sicilise, saucli Pan- Biirgundororte aubatisste et virginis. > De hac et
cralti inartyris. > Sixto cum.sociis, vide Praeiernii.-sos.
HAGENOVEN. in pririia, et secunda aiintintiatione MOLAN.,litieris parvis : < ln Anglia, sancti Ri-
purus, tertio locohabei de Nicetio, ut nos pridie. Se^ cltariii episcopi Ciceslricnsis et confessoris. Burgtin-
quilur de Pancralio, pure. Turo : <llein in Anglia, dofora? abbalissse el yirginis. Sancii patris ac con-
Richardi episcopi. ln Alsatia, sancli Florentri epis- fessoris Nicela-.inquenioraliouem fiiHebremscripsit
copi et coiifessoiis. > Inler Praelerniissos reinitiiiur Theostericlus, illins bealissinii viii discipulus. i In
ad vn Novertibris. editionibus aliis post- Paucratii, iilteris li.iicis im-
VICTORIN. et REG. SUEC, sign. num. 130, in fine JJ tuediate subdil; < episcopi, ab Arcbagano pagnno
addunt : < In Csesarea Palaestinse, sancla? Theoido- iiileifecti,.cHJus Vilam scripsit Evagrius ejus disci-
sise. • . . pulus. i Sed qua? pnssiin ul fabulosa repudiatur.
MARTRic.-CARTflus.-ULTftAJ. : <Theodosise yirginis Vide Heiischeniuro hic el Tillenioniiuro tomo I,
et martyris gloiiostc.ciijus varia lormenia el victoria? pag. 190. < In Anglia, Richardi, > etc, nt supra.
tegutittir. Agupes el Chionia?virginuni et sotorum beali i ln nionaslerio Allovillari , traiislaiio corporis
niarlyrum. i Madelnpi sacerdolis. Die lertia, sancti pairis
VATICAN., signatus num. 5949, in fine : < Nico- Niceiae, dticis nionasierii Medini. > Rursus forae cha-
medise; sancii Donali. > Vidc Acla. raclerealio :"«Item depositiobcalte Bunli gundte
. Edilio LURECO-COL. in primti anminlialione pura virginis et abbatissae Evoriacensis/.de qua in Vita
est, luni sic pergit: < Tfiessalonicse, passio sancla- beati Coluiiibaiti abbatis. > Jaro diximus con-ulen-
rum virginum Agapis et Chiouise, sub Diocletiano duin c.laloguui Praelermissorum, in quo reraillilur
imperatore, Comite Sisinnio; quae eranl sotores ad vn Deccmbris.
" " -
ttiVon. Die 4.
Mediolani, depositio beali Ambrosii episcopi et confessoris, cujus sludioinler cselera docirinse et mira-
culorntn insigtiia, leniporc Arrianse perfidia?, tota llalia ad catholicam fidem cenvecsa est. Apud Hispaliin,
deposilto
• sancli Isidofi antistitis.
NOT^:.
Ex -Pralen., Herinkn., Totnacen., Pulsanen., Molan. Adde Antuerp.-Maj. et codices omnes medise
Antuerv. Max.-Lubec, Munerat., Belin., Greven. et notae, de quibus infra.
VARIANTES LECTIONES.
. Antuerp. et Max.-Lnbec. scribunt Mediolano, nt a C Hyspatim, pro Hispali, et Rystdori pro Isiaori. Tor-
Beda et aliis faclum subinde palebit. Arrianm legitnt nacen., Aninerpien., Max.-Lubec et Muneratos lia-
omnes, roaliro Arianm, sed codices seculiis sum. benl Ysidori. Greven. et Moltm. pro sancli, ponuttt
Greven. voces transposnit ad' fidem Catholkam. beati, pro antislitis, episcopi, quod postrcmuin etiam
ftejus Molauus Catholkam omisit. in Pulsancnsi est habet Belinus.
OBSERVATJONES,
<J<10^ere anno, quo die consignandus sit magtii nymiana, soius conex i.oroeiensis, in hne latercnli
Patris Anibiosii obilus, inler eruditos con rovcrti- aiiexuil, quod litleris alits, tairquam piirum addita-
lur; et qnamvis hoc die in Actis, Amhrosianaoinnia menlum, dislinxit Acherius : Medioland, deposiiio
remtssa sint ad vti Decembris; quo pertotam Eccle- sancti Ambrosii episcopi>etponfessoris. Hoc certins
siam feslivhis recolitur inclytissimi Docloris memo- esl, nolari Ambrpsium in Hieronymianis omiiibus
ria; voluit lamen Henschenius exercitatione singii- xxx jxove.mbris.stibhac lere fditnula: ln Mediotano,
lari, anie tomum I. Aprilis pag. 58, disputalioni sancii Ambrdsii episcopi, de perceptione'baptismi. Et
quodammodo proludere, opinionem suam (ut alii, in soio^Lucehsi apographo, m Decerobris: Natqtis
inquit, poliiis suam (eranl-sentenliam) prsevie expo- sancii Ambrosii, Al vero die vn ejusdem mensis De-
nens, qua ex MarccUiui Coinitis Clironico, cum cembris, nullus eorum codiciiin Ambrosium nominal.
expressa Coiisulurii. nota pluribusque aliis inonu- Addiem obilus accedanius. Ven. Bedacelebrai primiis boc
roentis, pra?sertim Mediolanensibiis, eviiicere cona- die iv Aprilis Ambrosii soleiniiiltiteni : Me-
iur, Ambrosii obitum, noti adiv Aprilis anni cccxvu, D diolano, deposilio 'sancti Ambfosii confessork; ubi
rit conlra anliquissimam Mediolanensiiiiiitradilionem nemtreris. litulum episcopi reticeri, iiam id Bedae
staluerat Buronius, sed ad xviiAprilis anni cccxcvm satis fainiliare esse,.,ex non iino deinceps !<>coco-
referendum. Coutra Hensclieniiiiii stat major receii- guosces. Florus de sub addidii : Qui ingentihus
iiorum iiumerus, qtios iiiter lono decretorio Pagius, doctrinis coruscdvit el virtulibus. Rabanns lcgit :
ad aniiuiji cr.cxcyn, a nuni. 19, et modesiior Tille- Mediolano, deppsilio beati Ambrosii episcopi el con-
moniius tomo X, nota 56, a pag. 761, pro Baronii fessoris, cujus vita el doctrina insignisprmdkulur in
seiiteiitia, ex ipsa eiiaiiimartyrologoruiii noslroruin Ecclesia. £>edel hic Ambrosium ex Hiero. ymianis
arictorilaie, acrius decerlant. Video miliiareutriinque repetil xxx Novembris; nulla baplismi facta nien-
gravia rttlionum moinenta, graviora forlasse, qusc tione Sic autem in serie nosira habet Romanum
favenl Marlyrologiis : sedtle ullnno libralionis scrU- parvtim : Mediolani, beaii Ambrosii episcopi el con-
pulp jtidicium lerent, qui mensem Decembrem fessoris. Breve, sed elegans Adonis elogiuui,et ex Hie-
de Actis elaborabuni suceessores noslri; rips hic in ronymo acceplum, a Baronio IV Aprilis rursus
Marlyrologioruin cancellis hserebimus. Inter Hiero- vii Decerobris, in notatipnibus ad Marlyrologium
905- MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 906
cxplicatum, in texlu nostro ad verbura describitur; A ronii, Hermantii, Tillemontii, PP. Benediclinorum
Nolkero, praeler morem.Yiennensisphrasiromullum S. Mauri, aliorumqtte de incomparabili lidei Zela-
aroplificante. Atque hi oranes Ambrosi natalem hoc tore liicubrationes, totius vitse series operosius et
die unanimiter collocant, suffragante eliam Wan- accuraliits digerctur.
dafberli versiculo: Nullus antiquorum marlyrologoruni Isidori His-
Ambrosiuspridie (Nonas)aethereumpenetravithonore. palensis meminit, unde verosiinillimum est, eum ab
Usuardo ex Hispania, quo ad procurandas sancti
De Ordinalione vero, vn Decembris, nullus est, Yincenlii reliquias profeclum novimus, in Gallias
qui vel verbo meminerit. Quaeroprimam solemnioris primum allatum, cum aliis tum confessoribus, lum
illius fesli in universa Ecclesia inslitutionem,verum martyribu.s, praesertim Cordubensibus, ut suis locis
nec apud Baronium, nec alibi satis certa prima? ejus observare non negligimus. Reliqtta ex Actis require,
originis vestigia haclenus deprehendo, prseter ea, ubi Henschenius diligentissime contulit, quidquid de
qua? subobscure ab Henschenio in laudata exercila- nobilissimi antislilis sanctilale, cultu et doctrina
lione cursim indicanlur. Plura scrutari, hujus loci Nicolaus Anlonius, aut-scriplores alii Hispani melio
non est, remitti commode possunl ad prsedictam ris notse suggerere potuerunt, quibus jungenda ap-
diem vn Decembris, ubi in Actis, post. eruditas Ba- pendix in eodem tomo, pag. 900.
AUCTARIA.
ANTUERP.-MAJ., ANTUERP.-MAX.,ULTRAJ.,LEVDEN., B MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : <Isidori Hispalen-
LOVANIEN., ALBERGEN., -
DANIC et EDITIOULTRAJ sis episcopi et docloris, eximii , qui mtiltos edidit
BELG.puris omnes codicibus annumerari possent: libros, quorum qtiidam sunlsatis noli. >
etenim de Isidoro Hispalensi lisec solum textui puro In VATICAN. , signalus num. 5949, deest Isidorus.
superaddunt: < Fideet doctrina praecipui. > Adjectum : < In Syria, sanctorum Taraci, Andro-
ROSWEYD. Ita legit: « Mediolanis, depositio beali nici et Probi. > De liis eliam alibi; remittunlur ad
Ambrosii episcopi et confessoris, qui de laico, Aria- xi Octobris.
nis simul et Chrislianis conclamantibus, cleclus est ALTEMPS. addit: <Ipso die,depositio sancti Sener-
episcopus,cujus studio.... > Csetera pura sunt usque tbi episcopi. >InAclispra?teriniltilur,curiosoindaga-
ad finem iaterculi. tori propositus.
CENTULEN. : < Mediolano, depositio beati Ambrosii Editio LUBECO-COL. in elogio Ambrosii post con-
ejusdem civitalisarchiepiscopi, cujus studio, > etc, fessoris inseritur, < ac doctoris Ecclesise catholicae
pure. < In Hispaniis civilale Hispali, sancti Ysidori praecipui, cujus studio.... Apud Hispalim, depositio
episcopi et confessoris, vita et doctrina iliustris sancti Isidori anlistitis, viri fide et doctrina prse-
viri. > cipui, fratris heali Leandri, ad quem [Leandrum]
BRDXELLEN. : < Mediolani, deposilio sancti Am- beatus Gregorius sacram exposilionem super libruni
brosii archiepiscopi et confessoris. Qui prseses exi- Job scripsit. i
stens, nondum baptizalus, consensu tolius populi in GREVEN. : <In Thessalonica, sanclorum Agathonis
archiepiscopum electus, annuente et jubenle Valen- diaconi, Theodoli, Pauli, Malutini et Orbani. Item,
tiniano imperatore, gratiam Baptismatis simul et _ beati Successi. > Laciniaeex Hioronymiauis bene,vel
episcopatus dignitatem percepit. Cujus studio, lem- L>male consulae. < ln Hibernia, Beghani abbatis. Item
pore Arrianse perfidiae, tota Atalia ad calholicam Ambrosii diaconi, qui ul Hieronymus de viris illus-
fidem conversa est. Hujus Vilam beatus Pattlinus tribus refert, primum Marcioniles fuit, sed. ab Ori-
Nolanus episcopus ad beatum scripsit Augustinum gene correctus, confessionis Domini gloria insignis
[recenti manu, episcopum]. Apud Hispalim, depositio fuit. In Scotia, Tigernagi episcopi et confessoris,
sancti Ysidori Hispalensis, insignis episcopi, fide et secundum alios die sequenli. i De his agitur in in-
doclrina praecipui. Qui inter cetera sua opuscula, dice Prsetermissorum.
librum naturalis historiae, quem Ethimologiarum MOLAN. : < Eodem die, translatio sancloruni con-
nominat, ordinans, seculi setales diligenter distin- fessorum Ulgisi, Aroulguini, Theodulphi, Abel, atque
xit. > QusenamChronici Isidoriani et libri Elymolo- Hildulphi. i Yide Prsetermissos. Sequitur minoribus
giarum aflinilas sit, vide in Dissertationibus
" hislori- lypis: <In Perside, sancli Benjamin gloriosi marlyris:
cis Labbei lomo I, pag. 645. Triparliia? lib. i, c 33. Ilem Ambrosii diaconi, i
HAGENOYEN. longum nimis pro institulo nostro de elc, ut Grevenus. In edilionibus aliis, solum addi-
sanclo Ambrosio sermonem texit, ubi inter alia non tur : < Die quarta, sanclorum patrum Joseph hym-
salis probata immiscet, quod Valentiniano imperatori nographi, et Georgii, qui fuil in Malaeo. i De hoc
resliterit, etingressum ecclesim illi prohibuerit, qua? Georgionon multa in hodiernis Aclis collegit Hen-
ad Theodosium referenda, vulgo noturo est. Hsec, et schenius. Joseph vero die prsecedenti reltMusest, ubi
similia, prsetermittenda censuimus. Tum : < In His- longior Vita traditur, et reliqua ad eum spectantia
pania, apud civitatem Hispalem, depositio sancti diligenti opera a Papebrochio explanantur. Satis est
Ysidori episcopi et confessoris, fide et doctrina prse- D hsec indicasse, videat ibi lector caelera.
cipui. >
Nonis. Die 5.
Apud .dEgyptum, nalalis sanctorum marlyrum Martiana?, Nicanoris, et Apollonii. Thessalonicse, sanctse
Hirenis virgrois, quaepost tolerantiam carceris, sagilta percussa est a Sisinnio coraite, sub quo et sorores
ejus simu! Agapes et Chionia martyrizaverunt. Apud Csesaream Licise, sancti Amphiani.
NOTJE.
I Ex Praten., Herinien.,Tornacen.,Antuerp., Max- Molan. Quibus acce&ilAntuerp.-Max.,Leyden.-Belg.,
Lubec, Munerat., Belin. edit. vrima, Greven. et Lovanien. et edit. Ultraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Prima difDcultas in propriorum nominuro scri- cerlo mihi persuado, nisi propria auctoritate ducto-
bendi ratione occurrit. Codex Pratensis legit Mar- res suos Romanum parvuin et Adonem deseruerit.
tiani, Nkandri, ubi reliqui omnes, solis Molanoet Appollonii, Appolonii,Apolonii, male scribunl-codi-
Lovan. exceplis, diserte ponunt Martianm, Nicano- ces aliqui, inelius in lextu cum Pratensi, Heri-
ris vel Nkhanoris. Atque ita scripsisse Usuardum, niensi, eic, Noii minor in virginis nomine varialip.
PATROL. CXXIII. 29
 90i USUARDI MONACHl 908
In Hieronym. est Herene; in Romano parvo et A Hirenis, licet nos aliler scribere soleamus. Solus
Adone, Irene, quo modo scribendum exislimo. De Belinus posuit Sissinio, atque ilem, passm sunt: ple-
Usuardina lectione quteritur. Praten.habet Hirenim, riqite omnes marlyrizalm sunt, Herinien. martyriza-
reliqui omties Hirenis vel Ilyrenis. Solus Muiierat. runt, Pralensis martyrizaverunt, quoil Adoni satis
scribit Herenis. Pro prima ratione stant Herinien., frequens est, quem cum tam presse hodie secuius sit
Tornacen., Antuerp. el Max.-Lubec. quam nos, ut Usuardus, niliil mirum videatur, si et hoc tran-
verse proximiorem, pfsetulimus. Munerat. post virgi- sumpsisse supponamtis. In Molario recle legilur
nis, addit et marlyris, contra cseterofuro torrentem. Lycim, cseleri babenl Licim, ut in texlu reliquimus,
Jam supra ex codicum inflexione in textti posuiinus Lkinim, error est in Herinieiisi; Cilicim, in Be-
Agapis, a reclo Agapes, ut hic ab Hirenes fofmatiir lino.
OBSERVATIONES.
Salis mirum ct insolitum est, quod nullus ex prse- Nonisvirgopia de niorte refulget Hyrenis.
misso latercttlo sahcttts, hoc die in Aclis referalUr.
Non marlyres JEgyptii, quia ab aliis, et prsescftim Dcmum nec Amphianus in hodiernis Aclis locum
Romano hodierno coiisignanlur v Juhii, ad quem occupat, espresse lamen in Hieronymianis notaiiis :
diem ab Henschenio reinissi sunl, tanquam iidem, In Cesarea, vel Cesaria Licim vel Lucim, Amphiuni.
qui lilriusque Nonis, lum Aprilis, luni Junii, srib Alitis ibidem Amphianns in Africa lcgitur, n, alius
iisdero ferine nominibus r.ecolaniur, ul ibi ipse.con- ]4 in Nkomedia, 1.11 Aprilis. Non dubilanl Baronius,
tra Florenliniitm censet. El vero in nonnullis Hiero- Hensciieuiiisel Floreiilinius, qtiin hic imlicetur ovi-
nymianis iidem ntroque die signari videniur. Sic cula innocens,divinusmarlyr, porlentosa;fortitudinis,
hiihenl hoc die seciindo loco codices Lucensis, et intrepidus, admirandus, sanctissimtts el bealissimus
Corbciensis Acherii : In JEyypto, natalis sanciorum javenis Apphianus,ctijus gloriosam de tyranno viclo-
Marcianm, Nkhunoris, Appollonii. ln Epleritaceiisi riain accurate descripsil Eusebius, durissiini certa-
solum legilur : In jEgypto, Marciani. De ipsis nihii minis oculatus testis, ex quo relali tituli accepti
in serie Bedae; al in Roroano parvo, AdoneetUsuar- suut, libro de Maflyribus. Palsestinse,cap. 4, quod
do, iidem lres et eodem modo aiinuiiiiaiitur, Notkero toluin in Ac.tis, lolum a Ruinarlio reproducilur a
Marliani, pro Martianm, subslituente, ul esl etiaro pag. 334. Gallica series exslat apud Tillemontiiini
in nounullis nostris codicibus Cseicra Usuardinis. lomo V, pag. 386, qul in nota pag. 737. Eusebii
Reliqua ad supradiclura diem v Junii dabuntiir, ubi chronotaxim componere conatur, pt ad ulieriorem
de lernorum islorum duplici classe idcniificaiida, an disquisiiionemerudilis proposuerul.Henschenius pag.
dislittguenda dispulabilur. 59, litt. F. Quod Nosler hic Cm^qreapiin Lycia per-
Neque de Irene seorsim in opere nosiro agitur, peram collocet, non tam ipsi quain Adoni vitio ver-
qilod cuin sororibus Agape et Chionia, iuemdrala sit tenduro est, imo imperitis li.brariis, qui Hieronymia-
iti Aprilis, tttpote quarum Acla cominunia suni, uti num transcribentes, aliquid delraxeriiit, addiderint,
ibidero abunde diximus. In Hieronyuiianis sorores atit routaverint. Utrum vero liieroiiyiiiiaiiuin textura
tres lioc quoqtie die repeitirilur. Romanum parvuiit bene restilual Florentinius, per ln Cmsarea et Lycia,
legit: ThessalOnkm,sdhclm Irenes virginis. Adonis C respiciendo ad martyris palriam et,culliim aliis ex-
etproihde Nostri elogium cx Beda descriptum est, pendendunt relinquo. De JEdesio .Anphiani fratre,
modite a Rabano aucium, fuse a Notkero : quoruut cum lion agant hic inartyrolbgi, ad Nostrum etiam
omnium seiitenlia ex Actis proconsularibus paiilo nihil atlinet: salis est, genuiiijjmex Qinniparle ejus
severius exigenda est, expiiiiclo percussionesayitia;, texluiu exhibuisse. Vide de JEdesio Uomaiium ho-
qubd iniror Baronium, reliqua bene corrigehtem, diefnum, vui Aprilis, et ibi. Acta noslra, quse ex
in textu suo reliquisse. Wandalberlus Bedani, ni Eusebio martyriuin ejus reierurjt.
fallor, secutus est:
AUCTARIA
PULSANEN. Deest uttiroa annuntiatio, in reliquis tius sancti Cyprlani diacorius, de quosuperius actum
purus esl. .... est vtii Martii.
ROSWEVD. post Amphiani,••'adjicit, < et atiorura. i et MATRIC-CARTHCS.-ULTRAJECT. : <Hyrenisvirginis
Tum : < Claudiani martyris. Ex Hieronymianis. maftyris, sororis Agapes et Chionise. Didimi
ULTRAJECT., LE\DEN.-LAT.ALBERGEN. et DANIC Alexatidriiiiconfessoris, cujus meminil Hieronymus. •
iextui ctctera puro siibjiciunt : < In SColia, sancti Estne forte <martyr, de quo in Actis?
Tygernagi episcopi et confessoris. > STROZZ. Natale sancii Vincemii, ordinis Praedi-
CENTULEN. : < Apud Thessalonicam, sanctse He- eaiortim, palria Valentim cl pra?dicatoris clarissiroi,
renea? virginis et marlyris. In ^gypto, saiictorum [qui] in Brilanniis urbe Venetensi recubuit, cujus
Nichanoris et Apollonii marfyrutri. Csesarea Licise, sanclitalem crebra miractibi protestanlur. >
sanc.tiAmphiani. > ii REMRNS. sanctorum Timothei et Apollinaris : < Ca-
"
ANTUERP.-MAJ. : < Thessalonica, natale sancta? Hi- lalaunis, depositio Arulfi episcopi. i ln indice Prse-
renea? virginis et niarlyris. Apud ^Egyptum, nalale tcrmissorum omitlilur tanquam ignolus.
sanclorum Marcianse, Nichanoris, el Apollonii, quo- Editio LUBECO-COL. primo loco agit de sanclo Vin-
ritm gesta habentur. i centio, sed elogiuni babct alicubi mutitiim, quod
BRUXELLEN. de niarlyribus yEgyptiis et Amphiano, infra ex Greveno correctius' dabinius. De ^Egyptiis
nihil, In lrene satis purtis esl. Sequiiur : < Apldd textu. addit, < qtfoTum gesta fiaberitur. i CasieVa ut in
Scotiam, sancti Tygernagi episcopi cl Confessoris. In frne: <In Scotia, sahcti Tigernagii episcopi
llem Marina?virginis. Et sancli Vincentu de Yalen- et BELIMedilio confessoris. >
lia, docloris de ordine Prsedicatorum, qtii taro in altera in fine subdit: < Kem apud
vita, quain prisl moriem miraculis claruil. i Quse civitalemordinis Venetensem Britauiaejbeaii Vinceitlii con-
Marina hic indicetur, igitoro. fessoris, praedicatoruin, sanctitate, doctrina,
HAGENOYEN. <
lexlui hodie puro, solura addil: Ipso roiraculisque clarissimi. i
'die, in Scotia.deposiiiosancliTygerilagi[Tigernagi] GREVEN. : < Nicomedise, natalis sancli Claudiani
episcopi et conlessoris. i confessoris. i.Cur non mariyris? < Item, Didimi
VICTORIN. et REG. SUECIJE,num. 130, ro iine: confessoris. Marliani, Quinti. > Indicat, ni fallor,
< itein Carthagine, sancti Ponliani diaconi. i Nullus Alexandrinos marlyres. < in Britannia minori, civi-
Irodieapud alios Pontianus, ne inter Prsetermissos late Venelensi, natale beati Vincenlii presbyteri et
qAtideiniiolus. Mulluin fallor, si non indicelur Pon- confessoris, ordinis Pracdicalorum. Qui Valenlinus
909 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 910
origine, angclica vita, et salutari doclrinn pra?ful- ,& diuro de inonle Cornelion, obiit Juliana virgo et
gens, diu singulos Hispaniaeet Galliaepopulos divini priorissa ejustlem Ioci, et translala quiescit in iuo-
verbi alimeiito refecit, et supra viginli millia Juda?o- nasterio Vilariensi, nbi et Yiia ejus habelur. > In
rum et Maurorum ad Chrislum convertit. Omniunt editionibus aliis, de Vincentio ut supra. < In Scolia,
denique signorum genere clarus, in numero sanclu- iaiicti Tigernaci, etc Dic quinla, sanctorum marty-
ruin refcrri ct amplissimo canonizaiionis honore de- runi Theotiuli et Agalhapodis. t De iis in Actis iv
corafi promeruit. > Aprilis. < Lauduno Clavato, > Ctc Tum minoribus
MOLAN. : < Item apud Venetiam Britannia?, beali lillcris . < Eodem die, sanciorUln inartyruni, sanctse
Yincentii Valentini, cogiiomenlo Fcrrarii [Ferrerii],' Thermes cum sorore ct aiicilla. i Inter Praetermis-
eonfessoris, ordinis Pi-oedicalorum, sanctilaie, do- sos remittilur ad xxu Aprilis. < Apud Leodium iit
Ctrina, miraculisque clarissiini. Hic super vigiuti monte Coriielion, obiit Juliana virgo, Ct prsefecta
millia Judseorum, ac Maurorum ad Chrislum con- ejusdem loci,qua? lertio obitus stii die ad coeuobium
vertit. Lauduno Clavato, prima translalio sancl.se Villariense translata, illic iiiler corpora sacra est
Celinise, malris sancti Remigii episcopi. > Vide Prse- sepulla. Ubi el ejus Vita habelur. > Data in Actis et
tennissos. i In Scotia, sancli Tigernasi episcopi et ab Henschenio egregie illustrala est.
confessoris. >'Dein minoribus typis: < Apud Leo-
VIII Idus. Die 6.
Romse. nalalis beati Sixti papse et martyris, qui temporibus Adriani, ut sibi Christum lucrifaceret,
libenter morlem suslinuil lemporalem. In Macedonia , sanctorum Timothei el Diogenis.
NOTJE.
Ila Praten., Herinkn., Tornacen., Antuerp.-Maj. lan. Quibns proximi sunt Antuerp.-Max., Leyden-
Anluerpien.,.Max.-Lubec, Munerat. Greven. et Mo- Belg., Lovanien. et edit. Ultraj-Belg.
VARIANTESLECTIONES.
In solis"S/a;li el Timothei nominibus consistunt. B quidem Pratensis, Xysti posuit. At cum caeteri co-
De poslremo salis certum est, male legere Herinien- dices ouinino omnes legant, Sixti, cum Ailotie, eair
sem et Edit. Lubecanam maximam, Timothei. Pro scribenili ralionem hic censuimus praeferendam : si
Xysto vel Xisto slare videiur scribendi nioilus anli- atibi altera .praevaleat, ea ibi uti licebit.
quior apud Hieronym. et Romanum parvum. Et
OBSERVATIONES.
Binos hoc die Sixtos vel Xislos nomiiiant aliqua Idibus OctavisXixlUSmartyrquesacerque
Hieronymiana apographa ; de Papa tamen , islius Prteminet,Adrianomortemsub Cesure passus.
nominisprimd.noii agere, probanimarlyriim classes, Conveniunt hoc die Hieronymiana in annunlia-
quibus immisti sunt, loco et verosimiliter tempore, tione riostra tillima de Timotlieo et Diogene, quam
a Sixto hoc nostro multuni disjunctse. Itaqtte, qlfi ex aliquo hiijusmodi codice certo extraxisse censen-
in laierculo annunliatuf, itj-a Roinano parvo acce- dus est Usuardus, quandoquidem martyrologis aliis,
plus est, cujus ha?c stiiit vefba : Xysti papm et tnat^ tiirn anliqtiioribus, titni syticlironis plane ignoti sint,
lyris, temporibus Adriahi passi. lireve est Adorris' si Noikerurti excipias, t^ui eosdem codices mafe de-
Rosweydini etogium quod multo auclius reddidit scripsit, pfo Maceddnia,Nkomediam legens, Theoge-
Nolkerus ; nisi praehabenda sit Mosandri edilTOyhr nem pro Diogene, in quo ab Henschenio et Florenli-
qua pene ad verbum reperiunlur, quaeNotkeri pro-, njo recte corrigitur. Synonymi duo marlyres Timo-
pria esse, facile qtiis sibi jfcrsuaserit. Noster Adoriis'L<
„• tlteus etDiogenes, si non iidem sint; in Hieronyinia-
phrasim, ut iri Rosweyilo cst, Conlraxil et nonnibil nis illis Faslis die sequenli legunlur, ctim hac liitte-
emollivit. Ex libro pontificali primani Sixli notitiaro rentia, quod hic dicantur passi in Macedonia, neque
a Romano parvo desriinptain CreUiiiius,qui Ul htar- Olli jungantur socii; at sequehti die cum sociis
iyr colitur, quiilquid nomiiiili de eo tilulo dubilent. duobus aul tribus dicunlur iii Antiochia Syriw mar-
Expressiora habet Florus ad mAprilis, quaeinnostra tyrium subiisse. Unde Maurolyco occurrit certa no-
Beda? editione, el hoc die in Actis proferunlui', ubi slroruin martyrum palseslra Philippi, nescio, nec sa-
de ejus ciiliu, aetalc, Actis, sepullura, transtalione tis palet, an utraqtie ea classis confundi debeat.
et invenlione collegit Henschenius, disliiixiique Latent Acta, e quibus, inquit Henschenius, certiora
omnia, quae de Sixto I dici possunt, aliis res ejus possemusproferre, eosque(nempe hodieruos) a war-
geslas vix obiter langenlibus, ut iiiAlexandro Tille- lyribus Anliochenis solidiori argumenlo secernere.
montiuo touio II, pag. 238 et 240. Hoc eum disticho •Nihilo plus clarilatis suggerent notse Florentinii,
celcbravil Wandalbertus. ulroque die. Quae Usuardina sunt, integre dedinius.
AUCTARIA.
PCLSAKEN., in Sixlo purus, Timotbeum, et Dioge- rus est. Tum secundo loco : < In Nicomedia, Firmi,
nem praeierit, quoruin loco sic habet : < Eodem die', episcopi martyris, et aliorum viginti octo. i An re-
sancti Coeleslini papse. i tndicat Coelestinum I, de cte Firmo tribualur episcopi dignitas, quotve ejus
quo ssepius infra, el in Aclis hoc die. fuerinl socii, accurate in Actis exainiuavit Hen-
ANTUERP.-MAX., LETDEN., BELGIC,LOVANIEN., et. n schenius. < In Africa, Epipbanii episcopi el alioruiu
EDITIOULTRAJECT.-BELG. texlum sic augent: < R6- " quatuordeciro. • De hac classe cum Usuardo agemiis
mse, natale sancli Sixli primi, papa? el martyris, die sequeiiti. < Ilem, Coelestina?virginis ctim aliis
qtii post beaturo Pelruni sexlus, lempofis Adria- oclingentis. i Hujus fere codicis aitctoritate prse-
ni, i etc clara hscc ttirnia in Actis ponilur. < In Nicoroedia,
ULTRAJECT., LEVDEN.,ALBERGEN. et DANICfdent sanclorum Tirtiothei et Diogenis. >
habenl, sed praeterea, post temporalem, adjiciurif: BRUXELLEN. huc rejicit niagnam hesterni textus
< Hic conslituil ut sacra mystcria nori tracieritur partem. Priirto lOCPrfgitde Martiano, Nicanore, et
nisi a sacris. > Apollonio. Tuin de Airiphitino. Sequituf de Sixto,
CENTULEN. Texturo contrahit hoc modo : < Romse, ubi post texluni purum subjicit: < Hic conslituit,
passio beati Sixli papa?et martyris, leropore Adriani ut Sanclus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sa-
imperatoris. In Macedonia, i etc, pure. baoth, iiMiiissa dicerelur. i < lnMacedonia, > eic,
ROSWEYD. cseteris omnibus auctior, in Sixto pu- pure. < Iteni beali Flofentii martyris. i Eslne hic
 911 USUARDI MONACHI. 912
Florenlinus ex numero martyrum Sirmiensium? A rexit Ecclesiam annos decem, menses duos, riiem
Haclenus non satis liquet. unum : et ut sibi Chrislum lucrifaceret, libenter su-
HAGENOVEN. : « Romae, natale beali Sixti primi, stinuit monem teroporalem. Hic conslituit, ttt sa-
papae et raariyris, qui posl beatum Pelrum sexlus crala mysteria non traclarentur, nisi a sacris mini-
erat, et lemponbus Adriani imperatoris, postquam stris, et ut corporale altaris non fieret de serico,
sedem aposlolicam rexerat annis novem et mensi- sed de purissimo lino contexlo, non tinclo. Hic
bus quinque, ul sibi Christum lucrificaret, libenter eliam conslituit, ut terdicerelur Sanctus, Sanctus,
suslinuit mortem temporalem. Hic conslituil, • ut Sanclus Doininus Deus Sabaoth in missa. Hic apud
sacfa misleria non traclarentur, nisi a sacris mini- porlam Appiam decollatus, ubi Dominus apparuit
stris. > beato Petro quando dicebat: Domine, quo vadis?
< ltem ipso die, natale sancti Hyrenei Syrniien- In Macedonia, > elc, pure. <Trecas, sancli Prudentii
sitim episcopi et martyris. Hic multis diebus in episcopi et confessoris. > De quo vide plura in Prse-
carcere maceratus, tandem gladio occidittir et cor- termissis. < Eodem die, beati Vermebandi abbatis.i
pus>ejus.in flumen projicilur. > Inter Sirmienses Lege Winebaudi; aliis Winobaudi.
marlyres nullus hodie Irenmus, nednm episcopus. BELINIulraque editio, in fine subjicit : < Item
Nicomediensiuro anlesignanus est Firmus, quem sancti Coelestini papae. > De quo j'am toties supra.
turpi lapsu in Sirmium transformavit Rahanus, GREVEN. : «Firmini episcopi el marlyris >(de hocet
primumque Firmi socium Irmnmum, alias episco- sequenlibus consule Acta et Prsetermissos, ut erro-
puiii, ejusdem loci anlistitem fecit, ut ante me ob- res et confusionem distingttas < et sociorum ejus
servavit Florentinius, id Nolkero tribuens, qui Ra- p xxv. Apud Syrmium, sanctarum Rufinse, Moderatse,
bano junior, ex hoc verosimiliter episcopalum illum Maximse, et Macharise. ltera, sanctorum Herennei,
acceperit. Potuit HAGENOVENSIS scriptor hunc ex Romani, Donati, Clusii, Quiriaci, Hyrenci episcopi
alterutro errorem hausisse, nisi forte Florum vidit, Smyrnensis. Ccelestinse virginis et aliorum LXXX
qui de Irenseo illo hodie meroinit, aliud elogium martyrum. Lucia? viduseet martyris. Anegra Gala-
ei tribuens. Tu de IrenaeoSirmiensi vide xxv Martii. tise, beati Theodori episcopi, sapientia et sanctitate
Seqttilur : <In Macedonia, sanctorum Thyinotei et insignis. In Dacia, Wilhelmi abbalis el confessoris.
Dyogenis. > Trecas, Prudenlii episcopi et confessoris. Verme-
VICTORIN.et REG. SUEC, signatus num. 130, in bandi abbatis. >
fine subjiciunl: < Trecas, sancti Winobaudi presby- MOLAN. : < llero, sancti Ccelestiniabbatis. >An non
teri. > Alii aliter elferunt, tii mox palebit. papm?t Et beati Werroebandi abbalis. > Dein typis
MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJECT. : <Hyreneiepiscopi, roinoribus : < In Hybernia, sancti Celsi Ardinar-
et marlyris, Timotliei et Diogenis. Sixti papse et chensis archiepiscopi et confessoris. De quo B. Ber-
marlyris.i nardus in Vita Malachise. Conslantinopoli, natalis
VATIGAN.,signalus num. 5949, de Timolheo et niagni et beali patris nostri Eutycbii, pairiarchse
Diogene silet. In fine siibdil:» SanctiCoelestini papse, Constantinopolitani, cujus Vita et miracula conscri-
qui sedit Romse annis oclo. > pla sunt abEuslachio humili presbylero. > Hactenus
STROZZ.: < Item sancti Cuiestini papae. > prima editio. In aliis brevius: t llem, sancti Ccele-
REMENS.sanclortim Timolhei et Apollinaris: slini papse. Et beati Wermebandi abbatis. ln Dacia,
< Trecas, sancli Winobattdi presbyteri et confes- Wilhelmi abbatis Roscbildensis et confessoris. Die
soris. > p
^
' Edilio sexta, sancti patris Eutycbii archiepiscopi Constan-
LUBECO-COL. : < Roma?, natale sancli Sixti tinopolilani. > Omittitur elogiuro, quod in prima
prinii, papse et martyris, qui posl beatum Petrum editione appositum erat. Vide csetera in Actis.
aposlolum sextus, temporibus Adriani imperatoris,
VII Idus. Die 7.
Apud Africam, natalis sanctorum Epiphanii episcopi, Donati et aliorum tredecim. Eodem die, Egesippi
Viri sanctissimi, qui vicinus Apostolorum temporum, omnes a passione Domini usque ad suam setatem
ecclesiasticorum actuum lextuit historias , ul quorum vitam sectabatur, dicendi quoque exprimeret ca-
racterem. In Alexandria, sancti Pelusii presbiteri.
NOTiE.
Puri sunt Praten., Herinien., Tornacen., Antuerp., et edil. Uliraj.-Belg. Accedit item Belinus, in eo so-
Max.-Lubec, Munerat., Greven., et Molan. Adde An- lum- discrepans, quod Pelusium Hegesippo antepo-
luerp.-Max., Ultraiecl., Leyden.ulrumoue, Lovankn. suerit.
YrARIANTESLECTIONES.
Pro tredecim sociis Epiphanii elDonali, codices 0 bene descripserat, vicinus Apostolorum temporum.
non pauci ponunt quatuordecim, ut Antuerp., Max.- Sequitur in codicibus omnibus vox omnes, a Gre-
Lubec, codd. medise nolse, elc Standuihne pro nu- veno ct Molano prseiermissa, qui ambo cum aliis
inero textus, vide in Aclis; cerluro pulamus ita mediae nolse codd. adjiciunl, sermone simplki, ex
scripsisse Usuardum, ut patel ex codicibus proba- Adone potius quaro ex Usuardo sumplum. Caractere
iioribus. Hegesippi legeiiduin plane. assentior, uti scripsil Munerat. quem easum servat Romanura
posuit soltts codex Tornacensis, male Praten. Heje- modernum. At quotquot vidi codices oranes utunlur
sippii, non roelius Herinien. Eksippi. Reliqui inte- accusativo, et iidera omnes legunt, ut in textu ser-
rini in texlu cuni codicibus omnibus aliis, post Ado- vatum est, si nimis scrupulose, per me licet, corri-
ncm in utraque edilione, Egesippi. Eusippi in Mu- gatur. Ubinam Greven. Peteusippi invenerit, nescio:
nerato typographi vitio tribuendunt. Tornacen. et Molan. praefert Peleusii, cum Antuerp. et Max.-Lu-
Max.-Lubec. et codices medise nota?, pro Apostolo- bec Nobis prscplacet communior scribendi ratio in
rum lemporum, nilidius legunt Apostolorum tempo- texlu expressa. Menda scriploria salis esl indicasse,
ribus. Cseleri omnes ut in lextu; iu quo Usuardus ut Affrkam, Aphricam, historias, elc
ductorem non recle seculus est, qui ex Hieronymo
OBSERVATIONES.
De Epiphanio et sociis brevera, sed accuratum rum Marlyrologiorum sententias, <Arcacertaminis
Commenlarjum elaboravit Henscbenius, in quo vario- diem et sociorum numerum relatas'invenies. Ea htc
913 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 9U
repetere snpervacaneum esset. Hoc notandum, pri- A tur, haud dubie profluxit, inde ab Usuardo excerplus.
mum videri Usuardum, qui eam classem martyrum . Pitosum nominat Rabanus, alii aliter efferunt. Wan-
hac die collocavit, cum Hieronymiana passim vm dalberti versiculus ex Hieronymianorum sensu pro-
Idus annuntient, uti Notkerus etiam posuit. Beda cedere videtur, ubi Diogenes et Timolheus eliam ho-
vero, Romanum parvum, Ado et Rabanus neutro die die ponuntur. Ila sonat:
de ea mcminerunt. Hegesippus a Romano parvo pri-
mum tnemoratus, tanquam vicinus apostolicorum DiogenesseptenisPeleusiusqueferuulur.
temporum, abAdoneinsigni encomio exornatur, quod
ferme ex sancti Hieronymi libro de Script. eccles. Censttit tanlisper Henschenius, non idern par marly-
acceptum, Noster in pauciora contraxit, iis pruden- rum esse, quod in heslerno laterculo Macedonim,hodie
ter omissis, quae propius ad sanctum Jttstinum per- ab Hieronymianis AnliochimSyrim tribuitur. Sed de
tinere,'recte in Actis observavit Henschenius. Not- his salis die praecedenti. Pro textus veritate dicla
kerus in elogio Hegesippi, .solito etiam brevior est, sufficiunt. Scrupuliis, qtti Henschenium vexat, num
rescissa controversa periodo, qua Ado verba illa, Peleusius, Peleusus, Pelensius, Petusus, etc, inler
qua? plene habes in auctario Greveni : Nam et «30 tot nomina eliam Clusius dicatur in anliquis Marty-
ipse, seclis Platonicis institutus, audiens infamdri rologii Hieronymiani apographis ad diem prseceden-
Chrislianos et videns eos impavidos, etc. Hegesippo lem; item, an unus ideniquesil/S/eusiuset Peleusius,
perperam tribuit, cum Juslino ascribenda esse , hic summa ea diflicultate involvilur, qua lot alii marty-
paucis insinuet Henschenius, 1'usius id probans ad resex iis codictbus accepti; quorumcum nulla tilte-
xin Aprilis : qui hoc die plttra ad Hegesippum spe- _ rior notitia alicunde acquiri possit, vix tantum nobis
ctantia ex variis Eusebii locis componit, qttse histo- H retinquunt, ut vel probabili aliqua conjectura uniim
rice deducta sunt a Tillemonlio tomo 111,pag. 47. ab altero salis secure distinguamus. ld mihi videtur
Pelusius vel Peleusius Romano parvo et Adoni tutissimum, landiii marlyrologiorum nostrorum vesti-
ignotus, ex Hieronymiano aliquo,ubi Pilusus voca- gia premere, donec ceriius aliquid elucescat.
AUCTARIA.
CLSAN. sic hodie loquitur : < Apud Africam, san- Pelrum constituit, ut psalmi David CLante sacrifi-
ctorum Epiphanii diaconi, Donali et aliorum trede- cium anliphonatim canerenlur, nam antea Epistola
cim. In Alexandria, sancli Pelusii presbyteri. Ipso tantum et sanclum Evangelium rccilabniilur.»
die, sancli Victoris. 1 Quis hic sit, bescio, nisi inter MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : <Egesippi confes-
Libycos marlyres connumeretur. soris, viri sanctissimi, qui scripsithistoritisti passione
ALBERGEN. et DANICita incipiunt: < Rorase, nalale Domini usque ad suam aetaiem. Peleusii presbyteri
sancti Celeslini papse, qui conslituit ut psalroi David et confessoris.i Cur non martyris?
CL ante sacriliciuilPantiphonalim canerentur, nam YATICAN., signatus num. 5949, praeierit Pelusium ;
antea Epistola tantum et "Evangelium recitabantur. > addil autem : < In Antiochia Syria?, sanctorum Ti-
Simitia habet Ado Mosandri, unde plane sit verosi- motliei et Diogenis.i
mile, ex aliquo Adonis apographo huc transisse. De Editio LUBECO-COL.:« Rorase,sanctiCeleslinipapa?
csetero puri sunt citati codices. et confessoris, qui rexit Ecclesiam aunos oclo.»
CENTULEN. : < Egesippi viri sanclissimi, tempori- C Sequuntur qua? ex LOVANIEN. supra dedimus. Ttim :
bus apostolorum vicini. In Alexandria, sancli Pelusii < Hic eliamconstituit utpsalmtts Judica me, Deus, et
presbyteri. In Africa, sanclorum Epiphanii episcopi, discerne causam meam, anle Introiium nrissaedice-
Donati et aliorum.i relur.i In Africanis satis pura esl. De Hegesippo
ROSWEVD. : <Apud Africam, sanctorum Epiphanii eadem fere habet, quse Bruxellensis. In fine : < ln
et Donati martyrum.r Sequitur de Hegesippo salis Alexandria, sancti Peleusii presbyleri et confes-
pure. Tum : < In Anliochia Syrise, Timolhei marty- soris.i
ris cum aliis sex. In Alexandria, Pelusii episcopi. > GREVEN. : <Prsedictus Egesippus in libris suis hseo
In texlu inelius est presbyleri. refert. Nam et ego in seclis Platonis institutus, au-
ANTUERP.-MAJ. Hegesippum primo loco refert cum diens infainari Christianos et videns eos impavidos
longiori elogio, ferme ex rjdone descripto. De Epi- ad suscipiendam mortem atque omne supplicium
phauio pure : de Pelusio nihil. tolerandum, considerabam quod impossibile esset in,
BRUXELLEN. multa habet qua? curioso lectore digna malilia eos et libidine conversari.» Hoecex Adone
exislimavi. Incipit : < Egesippi confessoris, viri san- desumpta sunt, sed qua?Hegesippo abjudicanria dixi-
ctissimi. Qui vicinus aposlolorum temporibus, omnes mus. < In Ariglia, Salvatoris roarlyris. » Anglis
a passione Domini usque ad suam setalem ecclesias- ipsis ignotus est. t Item Eleusi, Macharise, Phili-
licorum actuum texens historias, multaque ad utili- berti.i Quid de hac conjunctione dicendum, vide in
latem legenlium pertinentia, hinc inde congregans, indice Prselermissorum. < Celeslini papse et conies-
quinque libros composuit sermone simplici, ut qrio- soris, qni rexit Ecclesiam annis oclo. Hic, 1 elc, ut
riiui vitam sectabatur, dicendi quoquc exprimeret JJ ALBERGEN. < Aliiponunteum,> inquit,« die sequenti.>
caracterem.i Hactenus ex Adone : qua? sequuntur, Imo diebus variis. < Brandani episcopi et confessoris.
de suo addidit: < Romse, beati Cetestini papse. Qui Translatio sancti Timolhei apostoli et martyris.">De
rexit Ecclesiam annos octo. Hic constituit ut psal- his vide Praelermissos. < Itent in Eyflia , monasterio
mus Judka anle inlroitum misssedicatur. Et ex ej*us Steynfelt, sanctae memorise Hermanni, qui et Joseph
instiluto lnlroitus, Gradualia, et Offertoria, quse in propler simplicitatem dictus est.>
missa anle sacrificium dicunlur, de Psalmis extracta MOLAN.typis parvis de Hermanno habet jam
siint. Sub ipso etiam terlia synodus Ephesina Nesto- dicta : < Eodero die, sancti Aiberti inonachi et pres-
ritim hserelicumcondemnaviu Hic etiam papaCelesli- byteri Crispiniensis monasterii, cujiis vilara scripsit
ims sanctum Patricium filium Conches, sororis beati quidam archidiaconus Austromandiae.i Aliae edilio-
Martini Turonensis , misit in Yberniam , qui omnes nes adjungunt : < Die septima, sancti patris Georgii
ibidem ad fidem Christi convertil. > In Epiphanio et episcopi Melitines.i Melius Mitylenm. Minori deiiuo
Pelusio purus est. Addilur in fine : < Item sancli charactere : < Crispinii, obiit Dominus Aibertus in-
Macharii monachi. > Prsetermitlilur. clusus, cujus memoriam facit Crispinium in Litaniis
HAGENOVEN. in textu, prseter morem, tantum non monasterii. Feslum vero in sacella vicino, in quo
purus est, de Ccelestinoeadera habet, qua?superius quiescit, postridie dedicationis ejus oratorii, quod
ex ALBERG. et DANICrecilavi. est secunda die Maii. Pompeiopoli, sancti Calliopii
REG.SUECqui fuit principis Ursini in Bohemia : martyris. In Eiflia, monasterio Steinfeli, sancta? roe-
iRomtc, sancti - Cseleslini papae. Qui post beatum raoria?, elc,» ut supra.
 915 USUARDI MONACHI 916
VI Idus. Die 8.
Apud Corinthum, beati Dionisii episcopi, cujus erudilione et gratia, quam habuit tn verbo Dei, multi
frpuntur usque hodie. Claruit autem item Christi electus temporibus Marci Antpnini et Lucii Aurelii.
Turonis, sancti Perpetui episcopi, admirandse sanctitatis viri.
NOT^E.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Munerat., Aject., Leyden., Lqvanien,, Albergen., "" Danic et edit.
? "
Greven et Molan. Adde Aqtuerp.-Max., Ultta- Ultral-Betq.
VAftlANTES LECTIONES.,
In paucissimis difterunt codices, iisqpe vix obser- quamyis Dionysij scribi debeat. Thuronis male ha-
vatu dignis. Cpririlum scribit solus llerinien. Alii bent Greven. et Molap. ' Sic»'ammirandm
"-•'•' jn soto Gre-
paulo aliter, plerique ut in texlu et bene. Omnes veno.
legunt Dionisii, et nos ita legendum pulavimus,
OBSERVATIONES.
De Dionysio Connthiorum episcopo, de scriplis ab verli solent, ad prsesentem Lnslitulionemnon per-
eo cpistolis, deqne ejus sacri corporis ad Sandiony- tinent.
sianuin coenobium facta sub Innocentio papa III De Perpetuo meminit Romanum parvnm et post
translatione, agitnt hodie Acta nostra, ubi Marlyro- eum Ado, ex quo id tanliim desumpsit Usuardus,
logia nonniiila citanlur, in quibus hac die feslivitas quod pluribus aliis sanctis coromiine supra vidimus,
Diouysii recolitur. Ast ea inter nultum Usuardo an- iis rescissis, qusein solum Perpetuum privatim qua-
tiquius, nullum ei synchronum reperire"est. Waji- drabant. Fidelius sua praestiiil Nbikerus, et quidem
daiberti versus a textti recedil longissiroe : B Adonis dicla , angelka demonstratione ampliavil.
Maximuset senas Idus tenetatque Solulor. Adonis lextum tanlum non inlegrum dalitint Auctaria
codicum Bruxellensis et Hagenoyensis infra. Hacle-
Qui.duo sancti ex solis Hieronymianis procedere nuspro noslro Usuardo, qui hic, ut passim solet,
possunt. Est ergo Usuardi tara propria haecannun- Adoni adlisesit. Aliter scribunt Hicronymiana aliqua
liatio, quam certiim est earo a nullo superiore mar- apud Florentinium , in quibus ad xxx Decembris
iyrologo acceplara. Nihil in elogio peculiare tradit ultimo loco legitur : Turonis ? Perpetui episcopi et
TJsuardus, quod non rie antiquis omoibus Ecclesia? confessoris. Addjdit Rabanits eodem : Q«t sancli
scriploribus dici queat, ut ex diclis perspectum est, Marlini ecclesiqm cedificavil.Plusculum dixerat Flo-
et magis ex dicendis palebit. Polerat certe ex Euse- rus , quem vid.esis atil in fpntjL a^it in Actis. Quod
bio proferre aliqua, huic soli Dionysio magis accom- atitem de Perpetuo iri Adonis coaicibiis repertum est,-
inodala, ul in Aclis ordine exliibentur, ab iis expur- recte , me qujdeni judice, Mosander et Rosweydus
gata, qua? illi non debile ascribi solebant. Hensche- pro additamento habuefe. Cler dies praeferendus
niuni pra? oculis habuit Tillemontius tomo II, a pag. sit, non facile statues, cum GregoriusTuronensis, cx
448. Porro quse de praefalo corpore , in Sandiooy- quo Perpetui vila sumitur, eum, qui ipsi ultimus in
siano coenobio quiescente , silrie Areopagjlae Athe- terra fuit et nataiis in coelo, indicare neglexerit.
nieiisium, an hujus Corinlniorum episcopi, conlrp- Caetera vide apud HensQhenium.
AUCTARIA.
PULSANEN., AHTUERPIEN.-MAX., LUBEC.et BELIN.C lemplum, supcr ossa beati Martini episcopi per-
puris codicibus annumerari possurit, a quibus in eo fectum est, el ep ipsius cprpus translatum est. >
soluro deficiunt, quod brev.issimuro Perpelui Turo- Haec ex Adone, sed non a^ verbum desumpta
nensis elogiuro oroitlant, ita scribentes: < Turonis, sunt.
sancti Perpetui episcopi. f HAGSBOVEN. in Bipnysiu etjam ferme purus est.
ROSWEVD. eiiam purus esset, nisi inter Dionysium De Perpetuo, ppst virj, subdit :' « -0111ecclesiaro ,in
et Perpetuum insereret sequenlia : .<In Afrjca, Ma- .honore 'beati fliartini episcopi sedificavit, et ossa
charii marlyris et afiorum novem-t Unde sociorum beali Marlini translerri fecit, et in eadem ecclesia,
prsecise novem manipulum codicis hujus scriplor illa .bonprilice , ut decuit, collocavit. Tandem
eruere potuerit, doceri cupio. tnujlis perpetratis vjftutihiis, ipse obiil in pace tran-
CENTULEN. : < Apud Tolosam, beali Exuperii epi- quilla,' t
scopi et confessoris. Quibeatus vir, fuit valdeparcus AQUICINT. in fine, post viri, addll: < Roma?sancli
[opinor subinteltigi sibi] et indigentibus extitit Caele.stinipapse. Hic conslitu.it, pt psalmi David ante
[largusl et pius. >jHsecraeiius ex Usuardo tradit A.N- sacrificiunj anliphonatim canerentur , nam antea
TUERP.-MAJ. statim referendus, sed quae speclantad EpisXpIa fanmnj recitabalur, et sanctum Evange-
xxvin Septembris. Sequilur iu CEWTULEN. -. < Apud Jinm. » Viijes, vermifi esse, auod diximu.s, nempe
Corinthum, beati .Diouysii.episcopi. Turonis, ^aucli VAriisdifibps pupc s|ancttim referri.
Perpetui episcopj^t confessoris. > MA>TRIC.-CA||TPCS:-ULTRAJECT. : t Dipnysii epi-
ANTUERP.-MAJ. , pmissjs Pionysjp ej Per,peiuo , SCPpi jf^ritilbioituflii. Pe,rpetuj episcopi Turonen-
Exuperii elogium supplet lioc modp ; < Apud Tolo- D ^is- •»
sam, sancli Ezuperii episcopi pt coti/essoris. Qui }n YA.TteAi*., sign, n,um. 5949, adjecium est :
beatus vir quantum sibi exiiiit parcus, quanturoque ,< lo Ajffica, sajictprum ' Macarii, Connexi, Con-
aliis largus, sanctus Hieronymus piemprabiii prose- jcessi ej ^air^na?. |> Ex HJeropymiajiis accepli
culus est relatu.j
BRDXELLEH. de Pionysio ea fere refert, quse nps ALTEMPS.: < Item Cpricessi, ^mitxpnii et Suc-
in textu, sed inverso paululuni prdine. Sqquitur de cessi.,» Ex eodem fpnte. Vidp' 'iij ^clis recte con-
Exuperio, ut codex proxime superiof- Tunt: .<Itent juncla. '
Romse, Calixti papse et inarlyris, ciijus principalbis FLORENTIN.: t Roma?in cceraeleriosancla?Priscillae,
festum cadit n Idus Oclobris- > Unde ergo feslum ,via Salaria, natale saricli Cselestiniprimi, papseet
hoc minus principale, aliis incognitum? An ex aliq.ua uiarlyrjs. >
translalione! Vide Praeterroigsos, ubi rejicitur ad Edilio LCBECO-COL. in Dionysio pttra est. De Per-
dictara diem xiv OcLobris11 TurOflis, sancti Perpe- peltio sie habet: < Turonis, sancli Perpeltii episcopi,
tui episcopi, admiranda? santf^is yiri, cujus ope admiranda? saitciitalis viri. Cujusope templum super
 917 MARTYROLOGllIM.— MENS. APRIL. 918
reverenda ossa beati Marlini episcopi perfectum ,A burga, Grevenum transcripsit. Seqtiilur : < Deposi--
est, et plurimaruro aliarum cxtitit fundalor ecclesia- lio beati Redetnpli, Ferenlinse civilatis cpiscopi et
ruin. i confessoris, de quo in Dialcgis Gregorius. > Hacte-
GREVEN. : < Apud Africam, nalalis sanctorum Ti- nus editio prima. In aliis : « Ilem, beali Alberti,
mori, Macharii, Connexi el Maxima? et aliorum. palris ordinis Carmeli, episcopi et confessoris Hiero-
Item Concessi, Saltttaris [quidni Solutoris], Successi. solymitanae ecclesiae. Marchianis , elevatio sancli
Januarii, Pinnarii inartyrum. • Ex diversis Hiero- Jonali, confessoris Chrisli. > Rejicilur ad i Augu-
apographis. < Celestini papse, sectiiidum alios sti. < Die.octaya, sanctorum >apostolorura. Herodia-
njrmi
die prsecedenti. Exuperii episcopi Tholosensis et nis, Agabi, Rnii etsociorum. Ila a Grsecis etsimul,
confessoris, qui ponilur intra xxvm Septembris. hac die coluntur; conjuncli eliam in Kalendarip
Gemmari abbalis et confessoris. > An Genepiari? Moscovitico :"a Latinis seorsim, ut videre est in ip-
Putat Henschenius esse <Geremarum i abbatem Fla- dice Praelermissoriim. Sequitur aliis lilleris. < Itero,
viacensem, qui jcolilur, vel saltcm ab aliis refertur sancti Bariemi archimandrita? et marlyris, cnjus
xsiv Seplembris. < Sexburgis reginae et abbalissa?, marlyrium habel Metaphrastes Simeon. • Inter Prse-
cujus Beda meroinit lib.ny. Hislprise jjentis Anglo,- terinissps reniittitur ad diem sequen|,era, ubielBa-
rum. » Dies nalalis esl vi Julii. dimus vocatur.
MOLAN. typls minoribus, de Sexburge vel Sex^
~! ~~~
V Idus. Die 9.
Natalis beati Procori, qui fuil upus p septem prirais diaconibus; hic fide et miraculis praeclarus apud
Antiochiam martyrio consuuimatus esl. In Sirmio, passio sanclarum septent virginum, qiuc dato simttl
prelio sanguinis, vitam mercata? sunt aelernam,
NQT^E.
Ex Praten.,Tornqcen.,Pulsanen.,Antuerp.,Max.- B Max., Ultraject., Leyden., Albetgen., Danic eledit.
Lubec, Munerqt., Greven. et Molan. Adtle Antverp.- Ultraj.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Plerique codices legpnt Procpri, quos seculus texttt. In Pulsanen. deest septem, ante virginum.
sum : veraro leciiouem. habent Pulsanen. et Molaii. Ca^ie saiie, si id consulto factttm est, ut ex dicendis
Munerat. omisit vopeip septem, anie prmis diaconi- pa.lcbit. Sft'us Muneratus post virginum, addit et
bus. Greven. et Molan. nialunl sctiberc, diaconihus maftyrum, dyaconibus, martirio, mercata, eternam,
primis. Pulsapen. prq prmclarus, soluin ppsuit cla- sefatpin reclQient qua scripta sunt.
rus. In Pralensi mn S§rmio, melius cum reliquis iri
OBSERVATIONES.
Ad x Januarii diqcon,osillos qttqtuor de primis t\o- nolata, eiiam cum singulari |n nonnullis codicibus
minatim retulimus, quos"ab abis oinnibtis martyrq- characteristica, cum titulo nempe Canonicarum, in-
logis prseterilos, a soio Romaiii pary; auctore certig teliige sacrarum virginum, ut recle, nisi falloi', con-
diebus afiixos liiisse existimamus. Inter hos, ordjpe jectat Florentinius, cujus notationem consulat cu-
tcrtius Prochorus, hunp sib.i sacrurp diom oblinefl riosus leclor. lnterim tamen et Beda, et Rom. par-
ita .ibj signatus : Anliachne, prqchoxi diaconi, quj, vnm, et Ado Rosweydi, quos Usuafdus seciilus est,
unusest deseplem. Adp in Maiiyrplogip iion discre- 'C diserte virgines numero septem Sirmio ascribunt, ut
pat, nisi quod secundp Ioco posuerit. Breye encomitim faciiint eliam Rabanus et Notkerus. In quo martyro-
inter feslivitates apostolorum ila referiur : Beaii logi passim omnes, etiam revisoresRoniani hotiierni,
Prochori diaconi, prmclarissimi fide et rniraculis virt, Usuardi vestigia unaniiniler premunt. Male, opinor,
apud Anliochiam pwlyrio consunimali, ibique cjuie- nisi quis vetuslissimos Hieronyniianos cpdices, inter
scentis. Hac eadem pbrasi usus est Notkerus, quam se plape consentieiites, receniioribus aliis postha-
ttescio cur Noster iminutaveril. Ipsani codices aliqul bendos conteiiderit, quod neniini harum rerum pe-
in Auctariis citandi, ii|i.egram relinenf. Unde sujt rilo, probalum iri existimo. Mosandri Adoniana
Ado eruerit, minime constal; nec quidquani satis edilio a citala' pluriinuin differt, utpote qua; utrum-
certi de Prochoro tradiltir, praeterejusad diaconatunt que yirginum numerum, servafo posilionis errore
electionera ex Actorum cap. 6. Nec aticlor dici exprimal, variaque confundat , ab Adone Ros-
potest libelli apocryphi, fabulis mendaciisquereferli, weydi suis locis discreta. Plura de his in Actis et
de Vita, miraculis pt assumpjione S. Jqunni$ eyqn- apud laudalum Flprentinium ; nobis sat est, fontero
gelklm. Cseterum de Prochoro inter rriartyrologos vel fontes indicasse, unde sua Noster acceperit, ne
nostros eorumque sequaces satis coovepit. is prirous errasse censealur. Decaetcio genuinura ejus
De septem virgmkus major. esl controversia. Jij textum in laterculo referri piane persuasum habeo.
apographis Hieronyniianis ilislinclissime expriniuri- Superest ex Wandalberto adjicere distichon, quo in
trir classes virginum' binse, et priina quidem, quae eamdem senientiain ab eo honorantur.
Sirmii, vel in Syrmia colloca.tur, non septem, sed
solas quinque complectilur, quarum nominaDominuf. p. Lampadeseptemquinis micatIdibusalta
v Virgineusradianssimula?thereflosquedecorque.
lipuif, vel De.usscit; cohpr^e allera seplenaruin alibi
AUCTARIA.
Jain supra indicavimus, codicem HF.RIMEN. ca?lcra nonicaruui, • etc, bene. < Eodem die, natale beati
quantumvis probatissimum , a reliquis dissidere', Procori, qui fuit unus de septem diaconibus. • Cse-
quod in hunc diem rejiciat: < Apud Palaeslinam, tera ut in lextu.
sanctse Maria?Egyptiacse. • Vide Observaliones no- CENTULEN. : < Natalis beati Prochori diaconi, fide
stras ad n Aprilis. CtiniHERIISIEN. coiisonant codices et miraculis prseclarissimi viri, Antiochiam consura-
alii mox cilandi. mati, ibiqueqiiiescentis. Apu.dSirmium, septem virgi-
LOVANIEN. purus est nisi quod post consummatus num,qua? in uniim merueruntcoronari. > Hicphrasis
est, addat, ibiquequiescens. Adonis,Usuardinaeprsepositaest. <Eodem die, trans-
ROSWEVD. incipil : < Apud Palxstinam, transitus itus beatissima? Maria?iEgypliacx, quse juvante glo-
sanclse Mariae iEgyptiacse, qua? peccalrix appella- riosa domina nostra semper VirgineDeiGenitrice.reli-
tur. > Sequitur : < In Sirmio, septem virginum ca- qui t omnes illecebrascarnis el facla est vas electionis.»
 919 USUARDI MONACHI 920
ANTUERP.-MAJ. agit cuni lexlu de Prochoro et A culttts : < Ipso die, translatio sancta? Monicae, vi-
septem virginibus Sirmiensibus, in quibus cura CEN- duse, matris eximii doctoris Ecclesiae sancti Au-
TULENSI ferrae convenit: nempe qui jam ssepiusAdo- gustini episcopi, de Ostia Tyberina ad Romanam
nem, non Usuardum transcribere soleat. Ad purita- urbero. >
tem dcinceps raagis accedet. BELiNi.ulraqueeditioila incipit: <Translatio cor-
BRUXELLEN. : < Apud Antiochiam, natate beali poris sanctse Monicse, matris sancti Augustini ex
Procori diaconi, viri fideetmiraculis clarissimi; qui Ostia Tyberina Romam, pontificatu Martini quinti
fuit unus de septem primis dyaconibus martyrio co- papse, amto lertio deciroo sui ponlificatus, recon-
ronatus. Apud Sirmium, nalale sanclarum septein dilumque apud sanctum Augustinuut. > Reliqua
virginum, qiise simul coronari meruerunt, et dalo salis plura sunt.
pretio sanguinis , Vitam aeternam mercala? sunt. GREVEN. : < Item secundum aliquos hic, marly-
Apud Palsesiinam, transitus beatseMarisciEgyptiaca?, riurn Jacobi majoris apostoli, Demetrii, Diaconi,
quae peccatrix poenitens appellatur : cujus actus Hilarii, Concessi, Marii, Fouunati. >Ex Hieronym.:
valde mirabiles, et omni laude digni inveniuntur. < In Galliis, civitale Rotomagensi, beati Hugonis
Apud Montes Hannonia? , depositio seu transitus ejusdem urbis archiepiscopi et confessoris. Dioscori
beatae .Waldetrudis, neptis bealse Gudulae. > De qua abbatis, qui fere, etc, >ut supra. < Depositio beatae
vide in Aclis. MariseiEgypliacse,quam Usuardus iv Nonas Aprilis
HAGENOVEN. <Natale sancti Procori marlyris. Qui ponit. Ipso die, translalio sancta? Monicse, malris
fuit de septem primis dyaconibus unus, qui statutus beati Augustini ex ostiis Tyberinis ad urbero Ro-
erat ab apostolis ciim sancto Stephano ad ministe- JJ roanam, teropore Martini papse quinti. Waldetrudis
rium viduarum. Hic fide et miraculis praeclarus viduse et abbatissse. >
eral, et apud Antiochiam marlyrio coronaius est. > MOLAN.: <Translaliocorporissanctae Monicae,etc,>
In virginibus Sirmiensibus purus est. <Roma?,pas- ut editio LUBECO-COL. < Apud Palaestinam, sanciae
sio plurimoruni martyrum, quos sanctus Alexander MarisejEgypliacse.In Galhis, civitate Rolhomagensi,
papa, dum in vincuiis tenerelur, baptizavit in car- beali Hugonis praefatscurbis archiepiscopi et con-
cere. Hos omnfesAurelianus princeps, navi veluslse fessoris. > Prosequilur alio charactere : < Ejus cor-
imposilos, in alluro mare deduci, ct illic ligatis ad pus roagna reverenlia asservatur et fulget in Prae-
colla lapidibus mergi in profundum maris fecit. > posilura sancti Vedasti, Haspris dicta, in dicecesi
Haecad diem sequentero perlinent. Cameracensi. Dioscori abbatis, qui fere, > etc, ut
AQUICINCT. etiaro ^Egyptiacaro Mariam huc refert, habent edilio LUBECO-COL. et GREVEN. Qua? laraen
liis verbis : <Apud Palsestinam , sanctse Marise in aliis edilionibus a Molano prudenler pralermissa
^Egyptiacse,quaepeccatrix appellatur. > sunt. Sequilur: < Civitale Diensi, sancti Marcelli
VICTORIN, et REG.SUECI/E,signatus num. 150, in ejusdem civitatisepiscopiel confessoris. de quo Gre-
fine : < Romse, sancti Cocleslini papse, qui rexit Ec- gorius Turon. Acacii, Aroidarcivitatis episcopi et
clesiam annisvn. Hic constituit, > etc, ut heri et confessoris : In Tripartita lib. xi, cap. 16. >Hactenus
nudius lertius inter Auclaria. editio prima. In posterioribus, incipit: < In Galliis
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Septeravirginum civilate Rothomagensi, etc, > ut supra. <In castro
martyrum. Maria? iEgyptiacse. Prochori diaconi. > Monte, transilus beatse Waldetrudis. Quse ex Vin-
Vide qua?de iis jam non semel dicta sunt. p centio viro nobili genuit sanctas virgines, Alde-
ALTEMPS. '
: <Item Fortunati et Donati. > Adjecta ^ trudem et Madelbertam : deinde ab illo, servala
sunt hsec nomina ex aliquo Hieronymiano apogra- charitate, separata, in Castriloco ad exercitium spi-
pho, ut alia pridie. rituale multam sanctarum virginum militiam adu-
STROZZ.et MEDIC.< Translatio sanctac Monicse, navit. Die nona, sancli marlyris Eutychii. > Yoluit
ex Ostia Tyberina Romam. > dicere < Eupsychii. Eodent die, translatio corporis
Edilio LUBECO-COL. in Prochoro solum adjicit: sancta? Monicse, malris sancli Augustini, ex Oslia
< Ibique quiescens. In Sirmio, etc, > puraest. Se- Tiberina Roroam, pontificatu Martini quinti papse,
quitur: < Eodem die, beati Dioscori abbatis, qui anno decimo tertio sui pontilicatus. >Tum typis mi-
fere centum exslilit pater monachorum. Hic com- noribus : < Apud Palseslinaro, secundura historiam ,
municanles fratres ssepe monebat, ut ad commu- depositio sanclaeMaria?^Egyptiacse,qua? a nonnullis
iiionem Eucharistiae non aliter accederent, quam hoc die recolitur, ab aliis quarto Nonarum Aprilis,
diligentissime ad morlem pracparali. >In Actis prse- ubi ab Usuardo est annotata. > Ulroque die satis
termittitur, defectu sufiicientis probationis antiqui diclum est.
IV Idus. Die 10-
Ezecbielis prophetae, qui a judice populi Israel apud Babyloniam interfectus, in sepulchro Sem atque
Arfaxad est sepultus. Romse, bealorum martyrum plurimorum, quos sanctus Alexander papa baplizavit
cum teneretur in carcere. Hos omnes Aurelianus princeps navi velustse imposilos, in altum mare deduci,
et illic ligatis ad colla lapidibus mergi in profundum maris fecit. Alexandrise, sancti Apollonii presbyteri
et aliorum quinque.
NOT^E.
Ita Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., D Max., Ullraject., Leyden., Lovankn., Aibergen.,
Muneral., Belin., Greven. et Motan. Item Antuerp.- Dank. et edit. Ultraject.-Belg.
VARIANTES LECTIONES.
Solus Pulsanen. scribit Hezechielis. Praten. et Hosautem omnesValerianus. CurPraten., Herinien.,
Belin. Babyloniam ; Greven. et Molan., Babylonem; Munerat., Belin., Greven. et Molan. legant navi ve-
utrovis inodo, non male : posui tamen curo cseleris, tusta, haud saiis intelligo; rectius, opinor, Torna-
ut in textu. Pro Sem, habet Pnlsanen. Emath. cen. et Pulsancn. post Adonem navi velustm, et ita
Tornacen. et Pulsanen. legunt Arfaxat; Munerat., in laterculo. Pulsanen. in hujus periodi fine omisit
Arfaxath; Belin. et Greven., Arphaxat;Praten. Molan., maris, sic legens : Mergi fecit in profundum. De
Arpaxat. Elige quod vis, ego lectionem et Apolloniinomine alibi egimus : male habent Tornac,
Herinien. praeluli, non quod meliorem existimem, Apolinii; Munerat., Appolonii, et Belinus Apoloniij
nam legendum est Arfaxad. In Pulsanen. omissa Minulias alias prsetereo.
est vox papas. Turpius erravit Belinus dum scripsit:
921 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 922
OBSERVATIONES.
De propbeta Ezechkte ejusque apud Bedam an- A Martyres Romani a oeato Alexandro papa baptizati
nuntiatione, plura hodie in Actis observat Papebro- et ex ejus Actis cum Quirino et Balbina desumpti, in
chius, inter quse hoc plane exploratum pulo, videli- Romano parvo atque ex eo in Adone meraorantur.
cet laudatum mariyrologum prophetas, si quos ap- Nosler ductorem suum de more secutus est, elogii
pellet, solo fere nomine indicare; asthoc non magis totius substanliam, non verba ipsa scrupulose secta-
ipsi peculiare, quam Romano parvo, Adoni et Ra- tus, quod Nolkero familiarius esse, saepe diximus.
bano. Aliam Usuardi esse ralionem cx decursu roa- Advertat curiosus leclor, horum captivorum marty-
nifestum est. Quse autem hodierni ejus elogii veritas rum numerum ex cilatis sancti Alexandri Actis ; qna?
censeri debeat, apud prsefatuin Papebrochmm inve- constanter sincerissima prsedicat Henschenius, haud
nies. Ea porro quse in Auctariis' suggerit codex Ha- dilficuller ad viginti circiter definiri posse. Item
genoyensis, non minori admiralione digna sunt, ut Aurelianum, qui hic princeps dicilur, supra ad
per te statim perspicies. Ut paucis dicam; prseter xxx Martii, ubi de sancto Quirino agitur, imperalo-
sacerdotis titulum, qui ex ipsa ejus prophetia erui- rem ab Usuardo compellari, qui tamen unus idcin-
tur, caetera, qua? ad ejus gesta, vitse tempus, raortis que prmfeclus sil, seu Comes ulriusque militim, ab
genus spectant, in obscuro delitescunl, nisi quod imperalore Trajano , de Seleucia Isaurim ad inter-
Athanasius pro populo passum memoret, quia populo fectionem omnium Christianorum evocatus, ut in lau-
ventura prmdicabat. Non hinc, sed ex quibusdam datis Actis diserte exprimilur. lnterim nec hi mar-
apocry.phis, de Ezechiele circumferri solilis, sua tyres qtiantumvis celebres, nec propheta Ezechiel
mutuasse Usuardum, salis verosimile est; unde in apographis ullis Hieronymianis noti sunt. Ex his-
solum sepulturse locum ex vero prodi existiraat Pa- T>ce tatnen Apollonius certo profluxisse videtur, a
pebrocbius, ut pole cujus diu permanserit inler Ju- Nostro primum consignatus, adjuncto sociorum
dmosel Chrislianos memoria venerabilis. Quod autem quinque consorlio, quos ex senis ibi nominalis, seli-
eodem in loco sepulli olim fuerint Sem et Arphaxad, gere non satis potuit Florentinius. ForleActa noslra
id gratis iradiium a Rabbinis, aut poiius confictum felicius distinxerint; nos controvcrsiaro in roedio
arbitratur. Milius dicamus, valde incertum esse, et relinquimus. Erraverit nec ne Usuardus, aliorum
sola ferrae Usuardi auctoritate subnixum. Wandal- esto judicium, texlum ejus purum et simplicem nos
bertus Beda?brevitalem imitalur : rcddidisse.codicum ferme omniuroconsensus abunde
Kzecliielvatessanctodicatore quaternas. evincit.
AUCTARIA.
ANTUERP.et MAX.-LUBEC hodie Bedam, Rom. dices melius die prsecedenti retulermit. Sic legit
parvum et Adonem potius quam Usuardura secuti simpliciler absqueelogio: <Ipso die, depositiodomni
sunt, ita primo loco annuntiantes : < Ezechielis pro- Hugonis archiepiscopi Rotomagensis. >
phetse > simpliciter. VATICAN.,signatus num. 5949, adjicit in fine
ROSWEVO. texlui puro attexit ex Hieronym.: < In ex aliquo apographo Hieronymiano : < In Anlio-
Africa, septemdecim martyrum. > chia, sancti Theodori presbyleri. Apud Africam,
CENTULEN. : <Ezechielis propbelse, apud Rabylo- sanclorum martyruro decem et septem. >
niam lapidati, et in sepulcro Sem atque Arphaxat C LUXOVIEN. : < LugduniGallia?, deposilio sancliSia-
sepulti. Romse, marlyrum complurimorum, quos grii. > Deeo eliam Greven. infra.sedabaliisponitur
beatus Alexander papa baptizavit, quos princeps die sequenli.
Aurelianus in inare prsecipitavit. Alexandrise, sancti Editio LURECO-COL. in textu modice inlerpolata,
Apollonii presbyleri et aliorum quinque. > in fine subnectit : < Hic Apollonius Phileinonem
ANTUERP.-MAJ. ferme ptirus est, sed deficit in convertit, et judicem Alexandrise, qui omnes pro
Apollonio. Chrisli gloria submersi sunt. >Melius hsec prseter-
BRUXELLEN. etiam in textu satis purus, in fine ad- missa fuissenl, ut pote qua? hodierno Apollonio mi-
dit : < Itein sancti Macharii archiepiscopi Antio- nus quadrent, ut apud Florentinium et in Actis os-
cheni. Qui laboriosa pro Christo peregrinatione tenditur.
suscepla, Gandavum venit, et ibi in monasteriobeali
" GREVEN. : < In Africa marlyrum septemdecim. In
Bavonis moriens, sanclo fine quievit. > Thracia, nalalis sancti Gaiani. Anlonii martyris.
HAGENOVEN. ita incipit: <Apud Babyloniam, Eze- ItemSaturnini, Grani. > Ex Hieronymianis de more
chielis prophetse. Qui de Jerosolyma dalus est obses accepti sunt, prseter Anlonium, in Actis merito prse-
regi Nabuchodonosor a Joachim rege Juda, cum Da- termissuro. < Macharii palriarchse Antiocheni et
niele et tribus pueris ac Mardochseo. Qui propheta confessoris, juxta Gandavuin in monaslerio sancti
magnus erat in contemplatione ad Deum. Qui et mi- Bavonis quiescenlis. Apud Ljigdunum, Siagrii con-
rabiles visiones vidil, el solus ipse inler omnes fessoris. > De quo supra. < Theodori presbyteri. >
prophetas, filius hominis a Deo vocatus est. Qui An et martyris Antiocheni ? Vide Prseiermissos,
sacerdos erat et populum transmigranlem more D ubi el de eo qui sequitur : < Mutii heremitse. Joan-
pontificis arguebat, mala eis prsedicendo. Et quia nis Baplista? decollatio. i Remittitur ad xxixAngus-
quibusdam praedixit quod redituri non essenl in ter- ti. < Transtatio sanctse Gertrudis virginis. i Vita
ram Juda, ipsum per cardos el tribulos trahendo ejus et translationes illustrala? sunt xvn Martii.
inlerfecerunt; queiii omnis populus sepelivit, pro MOLAN., lypis minorihus : < Malachi episcopi Les-
gloria prophetiae,quse in ipso erat, in sepulcro Sem morinensis el confessoris, de quo in vita sancti
et Arphaxat filii ejus. Alexandrise, passio sancli Malachiae.• Hsec quidem in prima editione memo-
Apollonii martyris et aliorum quinque marlyrum. > rat Molanus, sed in sequentibus, uli et in Actis
Martyres Romani hic prsetermittuntur, quos heri nostris, praeterita sunt. Porro editiones posteriores
perperam collocatos diximus. habent : < In Gandavo, deposilio beali Macarii epi-
MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Ezechielis pro- scopi elconfessoris. Diedeciraa, sanctorum marlyrum
phetse. Romse,plurimorum martyrum. > Terenlii, Pompeii et sociorum. • Martyres Afros
CODEX BIGOTIAN., signatus D 9, hoc die sanctum intelligit, secunda classe in Actis signatos. Tu ibi
Hugonem Rotomagensero consignat, quem alii co- vide iioroina distinctius expressa.
III Idus. Die 11.
Romse,natalis beati Leonis papse, cujus temporibus extitit sancla synodus Calcidonensis. Apud Crelam
urbe Gortina, sancti Philippi episcopi, qui magnis virtutibus et oplimis studiis prseditus fuit. Floruit
 923 USUARDI MONACHI 924
autem temporibus Antonini Veri et Lucii Aurelii imperatorum. In Dalmatia, civitate Salona, sancti Do-
mionis episcopi cum militibus oclo. Nicomediae. sancti Eusforgii presbiteri.
NOT^E.
Puri sunt Pralen., Herinkn. Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Calcedoneysisscribunt Miinerat., Molan. et jiieri- A phano aliisque subinde convictus legendum esse
qiie codices alii; seQUlus sum Praten., Herinien. Chalcedon. Hsec obiter hac occasione dicla sunlo.
et Greven. .quodpritem eam fuisse medii sevi scri- Domionis habenl codices passim omiies; Acta pomint
bendi ralionem. Nejilra valet, titi necvirorum caetera Domniivel Domnionis. Munera.t. male Eustergi pro
eruditorum iila, quse pridem iuvaluit, legendi Cat- Eustorgii. Nkhomediw, sinodus, preditus, etc, indi-
chedon, quam et ego alibi secutus fueram, ex Ste- casse sat est.
OBSERVATIONES.
Romm, Leonis papw et confessoris, verba sunt tenderupt, quos inte.r Tillemontius tplius vitse se--
genuini Bedse. Nihil de eo in apographis Hierony- riem latius sed rion sine parlium siudio,' pioseqiiitiir
mianis hoc die, nihil in Romano parvo, nec proinde tomo XV, a pag. 414 ad S32, tolis 175 articulis,
in Adone, ut cliani Mosander faleltir. Kabanus quos nec evolvere otium, nec in omnibus probare
Bedaeverbis aliquid detrahens, elogiuin concinna- animus est. Accipc modo breve, sed satis elegans
vit nonomni ex parte sincerum, quod a Nolkero fere metricum Wandalberti encomium;
ad verbura transumplum est. Nosler paucula de suo Pontificeet summcKeriiseirradianleLeone
deprompsit, qua? nolissimum ponlificis verc maximi Splendet,ore, manu, Chrisli qui pavitovile.
decus uiiice prsedicant. Et qtiident fafendum esi,
prsecipuamjaro olim aptid Lalinos fuisse hodiernam Philippus Gorlynensis in Romano parvo hodie
magni Leonis solemnitalein, Itiinclsi constet, hunc unicus : Gortinw, Philippi episcopi, qiii claruil Anto-
diem, nec natalem ordinalionis, aul consecrationis R "
nini Viri et Lucii temporibus. Niliilo plus dicit Ado-
ponlificalis, nec raagis nalafcm iu cceto, aut depo- nis elogium a Notkero descriplum, a nostro para-
sitionis, dici posse ; ut proinde translalionis alicu- phrasi paulo nitidiori translatum. Gortinm satis rec-
jus, aut elevalionis celebritatem recoli existimcnt le scripsit Romani parvi compilator, meiius alii
Henschenius et Papebrochins. Porro diem ipsura Gortynm, cur autem in Cortynam id mutaverinl Ado
depositionis, posl ultimum operum S. Leonis edilo- et posl eiim Noikerus, nec divinare lubet, nec exa-
rem, xxx Octobris afligcnduropula.nl laudatus Pape- minare. Nec illud inquirimus, cur idein Philippus
brcchius et Caslellaniis; quod mihi 'nullo modo pla- in Roraano parvo, Adone et Notkero repetatur ad
cet. Quidni enim prsevaieat x Novembrisanliquilale vm Octobris, ibi ab Usuardo melius prseterilus, cum
ciillus, in Hieronymianis eo die concorditer asserli: uirobique de eoilem agi manifestum sit. Quse in
Romm deposilio sancti Leonis episcopi. Certe ipso Philippi virtutum, et doctrioa? commendalionem
illo die x Novembris, non a Nolkero, sed a Rabano ab lrenxo, Eusebio, Hieronymo, aliisque tradila
repetitiir, atque is optirae cunt Hilari successoris sunt, sub unum aspeclumab Henschenio exhibentur.
ordinalione, ab Henschenio et Florentinio compo- De Satonilaniepiscopi nomenclatione conlrovertilur:
nilur : neque haclenus video, ctir anliquissimorum at ccrltim videtur Usuardum sic scripsisse, uti in
roarlyrologorum, a lot aliis confirmata senleniia, aliquo Hieronymiano, ex quo eum Verosimillime
deserenda sit, m.ullo minus, cur hic sibi lanloper.e accepit, repererat, et nos in lextu servandum om-
.quasi de eftbsso thesauro plaudat Pagius, ad an- nino pulavimus. Si Domnionis mavis cum Nolkero,
jium CCCCLXI , coptra reliquos, more suo rotunde quod certe prseferenduro esse fatemnr, cavesis, ne
(lefiniens, tnors ejus (Leonis) quo4 huc usque omnes etiam millium oclo scribas, pro militum oclo. Silne
Jaltiii, conligit pridie Nonas mcnsis Novembris, seu C vero hic ipse oclonus nume.rus, plane ad verilaiem
die quario ejusdem mensis. Quem calculum ineat, exactus, docebit te Florentiniiis; plures in Aclis
ipi palaraest, uos bona ejus venia alifer scntienclum nosiris numeranlur. Cseterum haec Usuardi lextus
putamus. Qua? hic praeterea expendi possenl, ad puritati nihil quidquam ofiiciunt, quemadmodum
xxvin Junii remilieiida sunt. Non salis ample Lconis nec omissi, Eustorgii Nkomedknsis socii, in Hiero-
res gestas tractasse videiur Henschenius, Vitam a uymianis dislincte nomi.nati, ab Usuardo non satis
Canisio primuui adornalam ,et cditam secutus; at scrupttlose, ut passim solet, prsetermissi.
conatuin ejus erudili alii magis explicticrunt et ex-
AUCTARIA.
Defeclibus Iiac ,die laborant jcodices,cselera ple- ANTUERP.-MAJ. deficit in Eustorgio, cujus annun-
r^jiuqiie puri. TORNA,CEN. Domnionem omisit. PcLsa- "tiationera tolam expunxit, et Adonianum Philippi
NEN.Eustorgturo ptiflcroque elpgii sancti Pbilippi elogium pro Usuardino supposuit.
ANTUERP. et MAjt,7lHuipcLepniS papae elogium r,e- BRUXELLEN., in Lepne et Philippo modice interpp-
scindunt. latus, de Domnione habel : < Apud Dalroacbiam ci-
ANTUERP.-MAX., ULTBAJECT., LEVO.EN.,LOVANIEN. vilate Sabaria, etc > In Enstorgio purus esl. Tum
el EDiTtoULTRAJECT.-BELG. puriscodicibusaccedere subdit : < In Britannia, sancti Gutlachi confessoris
possenl: exciusi lamen sunt, quia de Leone scri- el anachorite. >
bunt . < Roma?,palaje beali Leonis papa? primi et HAGENOVEN. incipit a Pbilippo. Sequitur Domio.
rpnfessoris; cnjus lemporibusexiititquarta synodus, D Dein de Leone ferme, ut ALBERGEN. et DANIC.De
scilicpt Calcedoneusis. > Eustoi^giopure.
ALBERGEN. et DANICbis superaddunl: < ln qua ROSWEVD. Secundo loco posl Leonem : <In Bri-
congregati suntquingenli el iriginta episcopi, expo- tannia, depositio sancti Guthlaci confessoris Christi
nentes fidem calbolicam et conlitenles contra bsere- et anachoretse, qui pro Christo niulla el inaudita
sim Eulychianam, diipficein in Chrislo naluram, tormenta a malignis spirilibus perpessus, ad iillimum
Divinam scilicel el humanam. > Csetera etiam puri eorum inacliinamenta stiperans, in oplima conver-
sunt. satione roigravit ad Dominum. > Seqinroiur Philip-
CENTULEN. hoc solo dcfeciu a puritale recedit, pus el Doinio. Tiini : < tn Africa, lionttti, marlyris
.quori in elogio Philippi ea prsetermiltat, quse inci- curo aliis ducenlis quadraginla.Lugduni, Siagricon-
piuiii: < Floruil autem, etc • fessoris. > Demumde Eustorgio.
925 MARTYRQLOGIUM.— MENS. APRIL. 920
AomciNCT. : < In Britannia, sancliGullaci confes- ,\. cum Julianus , avimculus Juliani apostatos, coro-
soris et anachoretse, qui mullis virtulihus fulgens prebensuni crudeliter mactasset, novissime gladio
reqnievit in pace. • prsecepil occidi. » De hoc Thcodoro, nt semel di-
MATRIC -CARTnus.-CLTRAJECT. : < Gtitliltici con- cam, videndus imlcx Prtclerniissoriini. In seeunda
fessoris et eremita?. Leonis papa?lertii et confessoris. editione iilcm recurrit; et prselerea post Calcedo-
Zenonis Veronensis episcopi ct confessoris. • An nensis -addiiur : < Sexcenlorum triginta episcopo-
non mariyris? Yiile in Aclis xn Aprilis. Leo III qtti runi. > In fine itcm accedunt: < Lugiluno, Siagrii
ciiaro in ediiione LUBECO-COL. hodie perperam nota- episcopi : Turonis, Agirici abbatis. »
lur, speciat ad xu Junii. GREVEN. : < In Africa, sanclorum Forlunali, Do-
In VATICAN., num. 5949,omilitturDomio. Artjicilnr nali ct aliorum CCXL. Slanislai episcopi Cracovicnsis
antem : < In Maurilania, sancti Domnini episcopi et et roarlyris passio. • Colilur vn Maii. Sequilur de
mililitmnovem. • Confusio facile retegi, et corrigi Theodoro, ul BELIN.,sed pro mactasset, nielius le-
potest. gilur sauciasset. « In Brilannia, Gitlhlaci presbyleri,
ALTEMPS. : < Turonis, sancli Agrici abbalis. Lug- anachoritse et confessoris. Isaac monachi et confes-
duno Siagrii episcopi.Ilem Fortnnati et aliorumdu- soris, qtti, ut refert S. Grcgorius 5 Dial., cap. 14,
centorum quadraginta.i de Syria veniens , apud Spolclanam urbem humili
Codex CASTRI CAROLI : < Lugdnno, depositio Sia- roiisiruclo habitaculo , virtute abstinenlise et con-
grii, Patricii. • H:~?cin actis duo sunt nomina, ubi temptu rernm transeunlium , prophetiae spiritu ,
de Siagrii episcopaiu nulla fit mcntio. orationis inlenlione incomparabiliter prseditus. U-
MONTIS SANCTI : < Sancli Agreslii marlyris, qui g num crat quori in eo reprchensibile esse videbalur,
fuil socius sancii Romarici, cujus corpus requiescit quod nonniinquam tanla ei laetilia inerat, -ut illis
in isto sancto monlc de Romhech, qui aiiliqiiitus vo- lot viriutibus, nisi sciretur esse plenus, nullo modo
cabatur Habeiidi-castrum. • Dehoc Sancto nibil ali- crederetur. Didimi heremitne et confessoris, in quo
bi reperio, forle aliquid recurret invita S. Romarici multa gratia erat contra venenata. » Ccrtiora qtta?-
vin Decembris. runliir venerationis argiimenla, adeoque in Actis
Eriitio LUBECO-COL. sic incipit : < Roma?, natale praetermiltitiir. < Ilern, beatae memorise Reyneri
beali Leonis III papa?et confessoris,qui sedit in epi- soliiarii, qui apud ecclesiam Osnaburgensem reclu-
scopatu annos viginii, menses quinqiic, (iies decem sus, vila et miraculis adroodum efiulsit. Ipso die,
et sex, temporebeaii Karoli Magni, et eidem Augu- beata?Godeberlaevirginis. »
sto diadema impcrii contulit. Hic legilur visilasse MOLAN. de Tbeodoro , Siagro et Agirico plane ut
beatum Severinum in Colonia Agrippina, in ecclesia BELINUS. Tum minoribus lypis : < Ipso die Novionii,
ipsius el prolixiorem oralioncni ibiilero fecisse : si- beata? Goileberloevirginis. » Sequilur de Stanislao,
militcr suis comilibus baec verba dixisse : Doininus Gulhlaco, Isaac et Reynero, ut GREVEN. Denium:
Severinus domi est, et itleo non ausus sttm illtitn < Eoilem die secundumMetapbrasleri, sancti Antipse,
prselerire insalutalum. Hic Roma? sepiiltus est tipud Pergami Asite episcopi et marlyris, de quo Dominus
sanclum Pelrum. » Dc Leone magno, nihil. Dc Pbi- ait : Antipas lestis meus fidelis, qui occisus esl apud
lippo, pure. De Domion•', ponit, < cum militilius vos, ubi salanas habilat. » Htcc in prima; in aiiis
octo, martyribus, qui Cliristum uegare nolenies, pro ediiioiiibus : « In Britannia, sancti Guthlaci confes-
cjus noinine occisi $unl, gloria el lionorc. » De Eu- soris ct anachoritse, qui inultis virlutibiis fulgens,
siorgio aririit : martyris. < In Brilannia, sancti Gu- C rcquievit in pace. Novionii, sanclse Godebertscvir-
thlaci presbyleri ei confessoris.Eodem die, sanclorum ginis. Lugriiiuo, Sicarii episcopi. Turonis, Agrici
Fortunali et alioruni ducenlorura quadraginta mar- abbatis. Die undecima, sancti hicromartyris Antypae,
lyrum. Ipso die, bcata? Godebertae virginis. Ilem, episcopi Pcrgami Asine.In Bronio monasterio, ad-
sancli Didimi eremila?, in quo erat multa gratia venttis sancti Leodegarii episcopi et marlyris. llepi
contra venenata. > beata? memorise Reineri solilarii, > elc, Yide supra
BELIN.Prima editio post imperatorum, inlerserit: GREVEN.
< In Antiochia , sancli Theodori presbyteri, quem
II Idus. Die 12.
Roma?via Aurelia, nalalis heati Julii papse, qui sub Conslantio imperatore decem mensibus tribulaliones
et exilia perpessus, post mortem ejtis, cum roagna gloria ad suam sedem reyersus , qtiievit in pace.
[fnlerseni Bouiltart. : Eodem die « sancti Zenonis episcopi, qui inler procellas persecutionis Veronensem
urbem mirabiliter rexit, ac temporc Galieni martyrio coronatus est.] Vapiugo, deposilio Conslantini
episcopi.
NOT^E.
Puros undequaque codices solum reperio Herinknsem et Tornacensem cum primri Belini editione.
o Zenonis mentio, quamvis in alio folio facta, ila Dpcriclitahiiur? Procnl dubio Solleritts codices vidit'
earodero litlerarum formam , idcm atramenlum, quos Pralensi opponeret. Ita est, dtios vidit, Heri-
eaindein membranam exhibet, ut nisi esecus, aut niensem el Tornacensem; addat et Dervensem, nihil
imperitissimus scripturarum seslimator, illaro post ad me. Cura?non fuil aliis Ecclesiis, ut quaeciinque
Usuardum inlrusam cffulire possit. Nulla litura, ni- ab Usuardo einendala fuerant, ea cmendarent et
tidus character, nihil quod vel morosis judicibus ipsa?. Sed codicibus desiitutus, argiimentis fortasse
suspicionem injicere queat. Codices ferme oinnes pugnat, el iis quidem qua? solvi non possttnl. Au-
Sollerio noti suffragantur. Quos ego luslravi, ho- dicndus esl. Rarissime, inquit, Usuardus sanctos
ruin nulliis dissidet; pratensesquatuoroptiiiia? notse, Traiisalpinosaccersit. Quid lum sodes? si rarissiroe,
quorum duo quingenlos annos superanl, duo Victo- ergo aliquando. Atqui Zeno uims erit ex illis. At
rini, Conchensfs, Ponlisarensis, Fulienscs A, B, plusquani dtibia esi Usuardi narralio. Cur ergo
Colbertini A, B, C, D, Fossaiensis : libri castigatius dubiiis btcsil Hensclienius Zenonem pontificem et
el accuialius euili consenliiint, falente Sollerio : coiifcssorem solum, au c.Uanimartyrem asscreret?
antiquuin innrlyrologiiiin iindcciroo ineunte stcculo nunquid novi compcril Sollcrius? At Henscbcnius
exaraluro el Parisiis in prioralu regio sancli Mar- diserle proiiuniial, ntillo quidein argumento, sed
lini studiose asseivalum cauidera lecliouem refcrt: lamiMi(liscrle pionuiitiat, Zenoiieni a posteris intru-
Martyrologium Rumanuni ejusdcm Zcuonis eodem siim 1'uisse. Rcspondere non ausim. Et de isla Sol'e-
dic uieminit. Et lectio lot adminiculis fulla nutabit, rii urbanitale quid leclor senliet? suspkari uusun
 '
9^7 USUARDIMONACHI 928
non neminem Usuardi symmistam exslitisse... qui stylum suum Usuardino atlemperandum censuerit.
BOUILLART.
YARIANTESLECTIONES.
Inter codices mss. nulla est, praeter soliturn di- A Quid per jugo velit, nescio : nara Vapincum non
pblliongorum in Tornacensi defectum, de quo alibi roontis jugo impositum, sed, si recte memini, ad
diximus. Relinus pro Constanlio, male legit Con- radices situm est.
siantino. et nro Vapinao, apud Vapingum, iuqo.
OBSERVATIONES.
Non uno roodo in apographis Hieronymianis an- Natalibus arguit, quasi non recte dixisset Conslan-
nuntiatur Jufit pupm memoria. Epternacense vetu- lium clarere pridie Idus Aprilis. Certe nullo modo
slissimum simpliciter habet : Roinm, depositioJulii dubium quin Usuardinus sit, codicibus plane om-
episcopi.Corbeiense utrumque : Via Aurelia, lerlio nibus in id conspiranlibus, cum sanclos praeserlim
milliario, depositio Julii episcopi, ubi Calepodiicce- Gallicos, aut ab Hieronymianis mulualos, aliis Ado-
meterium, quod in Lucensi, Julio, hic Lupkino ali- nianis subnectere passim consueverit.
cui tribuitur atque adeo oplime convenit annuroia- De ZenoneVeionensi non ita censuerunt majores
lio ciiin verbis Kalendarii Bucheriaiii, sic legentis : nostri et notanter Henschenius, qui hac die Zeno-
Pridie Idus Aprilis, Julii in via Aurelia, milliario in nem in lextum Usuardinum intrusura diserte pro-
in Callisli. Atque hsec clare et plane de Julio prsedi- nuiiiiat, taraelsi in prselenso Pratensi autographo
canlur iion item ca, qua? elegantius qtiani verius aliisque multis expressus sit, iis verbis qua?infra
suo elogio inseruil Beda, ex quo transcripsil Raba- referemus. Cttr ab Henschenio discedendum non
nus, transcripsit eliam Ado, ex Adone Noster, ser- 1B pntein, facit imprimis Heriniensis et Tornacensis
vata tamen Bedse positione, seu loco sepuliurae. codicum auctoritas, salis alibi stabilila. Facil indi-
Notkerus Adoniana referens, iionnultatuperadriidil, cala jam ralio, quod rarissime Usuardus sanctos
quse ex Aquicinctino codice in Auclariis dabimus, transalpinos accersat, nisi eos apud aiiliquiores re-
nisi Ibrle et illa Adoni tribuenda sint, ul a Mo- pereril, quod alias a roe non infeliciter observatum
sandro factuin, expeditione ab eo procurata intelli- liiemini, praesertim xvi Januarii in Titiano Opiier-
gimus. Rectius Adoni prseluxerat Romanum par- giensi, ubi clar. Caslellani testimonium snbinde al-
vum : Via Aurelia, Julii papm et confessoris, sub texui, duorum codicum noslroriiiii genuinam sim-
Constanlio Ariano; nam qua?de ejus exsilio el tri- plicitatem egregie confirmans. Facit denique, ut
bulationibus in textu commemorantur, a Baronio et caetera laceam, totius elogii plusquam dubia narra-
eruditis omnibus merito reprobata sunt. Vide Hen- tio, ab Henschenio salis discussa, quseque Molanum
schenii commentarium et scriplores alios a Tille- olim impulisse videlur, ul nonnulla ex prima edi-
montio citatos tomo VII, a pag. 269. Wandal- lione in sequeniibus rescinderet. Suspicari ausiin,
berti elogium sincerum est: non neminem Usuardi symmistam exstitisse, qui in
Rabano ejusque hic transcriptore Notkero, Zenonis
Julius antistes pridie Bomanarevisit menlionem forte inveniens, slylum suum Usuardino
Moenia,cttholicoclaruspro dogmatepastor. attemperandum censuerit. Siquis melius me edo-
Constanlinus, aliis Conslanlius, Vapincensisepi- ceat, solidis rationibus acquiescere haudquaquaro
scopus, haud dubie ex apographis Hieronymianis refragabor; ast solius codicis Pratensis, quem cae-
ab Usuardo acceptus est, reliquis jam citatis plane {Q teri secuti sunt, auctoritate non magnopere moveor,
ignotus. Sic in illis ferme omnibus a Florenlinio utpote quam supra tolies convulsamostendimus, et
editis legimus: Jn Vapingo civitale, depositio Con- porro convellendam demonstrabimus. Manebil sem-
stantini episcopi.An recte ab Acherioel Florentinio per vis argumenli, in prsefatione nostra propositi,
inter adjectitios computetur, de voce qusestio est. nempe eo magis, cseteris paribus, codicem aliquem
iEtalerit ejus contra Baronium et Saussayum bene, ad primigeniam simplicitatem cujuscunque Marty-
quantum fieri potest, determinat Henschenius, sed rologi accedere, quo texlus ejus paucioribus sanctis
in fine exerrasse videtur calamus, dum Petrum de circumscribitur
AUCTARIA.
PRATEN.,PULSANEN., ROSWEID., ANTCERP., MAX.- sedem suam cum gloria reversus, quievit in pace, et
LUBEC,MUNERAT., BELINIedilio altera, ^GREVEN., sepultus est via Aurelia, in cimiterio Calepodii, ab
MOLAN. et codices cseteri ferme omnes secundo loco urbe milliario tertio. Hujus tempore celebrata est
annuntiant: < Eodem die, sancti Zcnonis, episcopi, synodus Nycena, qua?haeresimArrii condemnavit. >
qui inter procellas persecutionis, Veronensem ur- In cseteris ferme purus est. At ubi invenerit, syno-
bem mirabiliter rexit, et tempore Gatlieni marlyrio dum Nicsenam, ad Julii pontificatum differendam,
coronalus est. • Eadem habent ANTUERP.-MAX. , ncc scio, nec examino.
ULTRAJ.,LEYDEN., LOVANIEN., edilio ULTRAJ.-BELG., HAGENOVEN. primo loco de Zenone, cui nonnulla
qui praeterea ex Adone aliqria restiluunt. Ita inci- ascribit, non lanta? fidei, ut hic repeti mereantur.
piunt: < Romse via Aurelia, in cimiterio Calepo- De Julio prseter jain dicla, adjicit : < Ilem consli-
dii, natale beati Julii papse, qui sub Constanlio I) tuit, conjugiuro a sacerdote in ecclesia benedici. >
Arriano imperalore, UlioConstantiui Magni, decem Reliqua intellige, ex Auctariis pramissis.
mensihus, » etc. AQUICINCT. post TOin pace, additquaedam, quae ex
ALBERGEN. et DANIC.post qukvit in pace, adhtic parte lacera sunt; ha?c autem supersunt: < Hic
adjiciunt cx Nolkero : < Hic conslituit, ut nulltis constituit, ul.. causa qttalibet in publico agerel,
ctericus causam publice ageret nisi in ecclesia. » nisi inecclesia... per Notarios coliigeretur .etsive
CENTULEN. : < Romae,sancti Jutii papse et confes- cauliones vel strh.. donationes, vel commulationcs
soris. In Italia, sancti Zenonis episcopi et marlyris, aut traditiones, vel testamenla, aut allegationes vel
qui.sub Galtieno passusesl. Ilem, depositio sancli manumissiones a clericis in ecclesia celebrarentur.i
Constantini episcopi. > Hsec ut ex Notkero sumpta, ita supplenda sunt.
ANTCERP.-MAJ. agit hodie dc solo Julio papa non Prirao loco, < ut nullus clericus causam quamli-
multum a textu discrepans. bet, • elc i" < Ut notiiia fidei per Notarios, • 5°
RRUXELLEN. ita incipit : < Romse, natale beali < vel instruraenta aut donaliones, • elc
Julii papa?etconfessoris.Qui sub Constantio Qrriano MATRic.-CARTHus.-ULTRAjECT.heri egit deZenone,
imperatore, filio Conslantini, mulias tribulationes ut confessore.Hodie: < Julii papse.Zoziraaeabbatis.t
et lengum exilium perpessus, post ejtis morleni ad De eo igitur in indice Prsetermissorum. < Ermiirildi
 929 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 950
regis et marlyns: > speclat ad diem sequentem, A termissos eum nominari. < Zenonis riionachi, disci-
vocaturque Hermenigildus. puli abbatis Silvani, qui in ^Egyplia regione in ar-
In VATICAN., sub num. 5949, deest Constantini. denlissimi solis caumate quinque diebus se desiccans
FLORENTIN. : < Ilem, sancti Lazari inarlyris, qui stetit, probare volens ulrum lorroenta fulura? vitse
passus lempore Anlonini imperatoris apud Tergasli- tolerare posset. i Rejicilur ad xix Julii. < Ilem, san-
nam civitatem subpraesute [praeside] Pompeio. Qui, cta? memoria? Engebtirgse virginis, filise regis An-
cum esset diaconus et Udelis Christi, et in domo sua glise. • Vide indicera Praetermissorura.
coniinue convenientes libenter reciperet, accusatus MOLAN., post coronalus est, litteris Ilalicis inter-
quod esset Chrislianus, cum fidem Christi coram serit: < De quo Gregorius in lib. Dialogorurn re-
prseside constanter praedicaret, jussus est ore con- fert, Monaslerio Sithiu, depositio sancli Erkenbo-
tundi, deinde virgis csedi, ad ultimum capite trun- donis, Morinorum episcopi. » Tura minoribus typis :
catus ad seterna regna feliciter pervenit. > < Ipsu die, rupti sunt fontes abyssi el facluro est
CODEXREHEN.SS Thimolhei et Apollinaris: diluvium. Eo die, saiicii Sabse Gottha?marlyris. Hic,
< Remis translatio sanctorum Timolhei el Apolli- cum Gollhise inagistratus Cbristianos cogeret edere
naris. > idolis immolata, et gentiles quidam propinquis suis
Editio LUBECO-COL. de Julio fere habet, ut AL- pro immolatis, qua? immolata non essent ptopone-
BERGEN.et DANIC; sic autem in fioe legil: i Hic rent, re cognila, beatus Sabas protestatus est oiiini-
conslituit ,• quod nullus clericus causam publice bus : Si quis ex carnibus illis commederit, Christia-
ageret, nec ad eampublice ducatur, nisi in ecclesia.i nus esse non potest. Scribit (tom. VII, Aloysii) Ec-
De Zenone etiam aliquid interjicil post imperatoris, _ clesia Dei quseest in Golthia,Ecclesise in Cappadocia,
< pro Chrisli ovibus sibi creditis martyrio coronatus H et omnibus Ecclesia? catholica? Chrislianis. Relatio
est. '» De Conslantino addit, confessoris. Tum in sancti Renati Andegavensis episcopi, de Italia ad
fine: < Eodem die, sancti Zozima? abbalis, de quo suam civilatem. > Hactenus prima edilio. ln aliis
legitur in geslis sanctse MarisejEgyptiacae.» Vide n servat quse de Gregorio dicta sunt. Dein : < Mona-
Aprilis, quo die utriusque Acla illustrantur. sterio Sitliiu, depositio sancti Erkenbodonis Mori-
GREVEN. : < In capua, natalis sanctorum Cypriani, norum episcopi el abbatis Sitliiensis. Die duodeci-
Novelta? et Silvani. Item, sanctorum Carpi, Julii, ma, sancti patris et confessoris Basilii episcopi Pa-
Agapi, Pauli. » Lacinia? Hieronyhiiana?. < Erken- rii. > Rursus minori characlere : < Eo die, sancti
bodis episcopi et confessoris. Zosimse abbalis, de Saba? Golthi roarlyris, > etc, usque ad, < Chrislia-
quo in gestis beata? Mariae.<Egypliaeaelegilur. Joan- nus esse non potest, > omissis reliquis supra re-
nis heremita? et confessoris.» Mirum nec inter Prae- latis.
Idibus. Die 13.
Apud Pergamum Asia?urbem, natalis sanctorum Carpi episcopi, Papirii diaconis et Agalhonicse, oplimse
feminse, aliarumque multarum, qua? pro beatis confessionibus marlyrio coronatse sunt sub Anlonino Vero
et Aurelio Commodo. Curo quibus et vir mirabilis Justinus philo.sophus, pro religione Chrisli plurimum
laborans scriptu, remuneralionero lingua? fidelis martyrii munus accepit. In Hispania, sancti Erminigildi,
qui ob fidef catholicse confessionero, securi in capile percussus, regnum cceleste pro lerreno, rex et
martyr inlravit. [Bouillart., ad oram paginm: Eodem die apud monaslerium S. Germani, consecratio altaris
in honore sancta? et individuse Trinitatis atque vivificse crucis, simul et beatissimse Dei genitricis Mariae,
sanclique Guandregisili, necnon omnium sanclorum.]
NOTiE.
Ita Praten., Herinkn., Tornacen., Rosweyd., Mu- Q traject., Leyden., Lovanten., Albergen., Danie. et
nerat., Greven. et Molan. cum Antuerp.-Max., Ul- edtt. Ultraj.Jielg.
VARIANTES LECTIONES.
Papirii cum textu Iegunt Pralen., Herinien., Tor- sctiptuta; Muneralus, ut passim erroribus lypogra-
nacen. et Munerat. Fortasse melius Rosweyd., Gre- phicis fcedatus est, ila hic turpiler labitur in scti-
ven. et Molan. Papirii, ut diserte habent Rom. par- plure muneralionem. Quod ex aliquo coclicePratensi,
vum et Ado. Sunl qui Papiri scribant, ut medise a nobis signato B, cum allero collalo, profluxisse
nolse codices ullimo loco citali : at inter Usuardinos videlur. Rursus reliqui in textu Erminigildi cum
omncs, nullum prorsus invenio, qui Papily efferat, Pralens., Herinien. el Toinacensi, cui aspirationem
ut faciunt Romanum hodiernum et Acta nostra. prsefigunt Munerat., Antuerp.-Max., elc Rectius
Nobis ea lex est, ut codices nostros antiquiores, Creven. elMolan., Sed male interjicit
etiam errantes sequamur. Hoc ipsum, locum habet Munerat., regis. DeHerminigildi.
caetero, dyaconi, Antonio, Justi-
in scriptu, utesl in Pralensi, Tornacen., Greven. et nius, ejus ferme solius errores sunt.
aliis. Heriniert. et Molan. ponunt scripto; Rosweyd.,
ORSERVATIONES.
De hodiernis Perqamensibus marlyribus, nihil in I eodem fonte, probatis confessionibus martyrio coro-
genuino Beda aut Rabano legitur; nihil item clare natos, tradit Ado, nullo quidem hic expresse signato
memorant, sallem hoc die, Hieronymiana apogra- martyrii tempore, sed quod per borram consequen-
pha, uisi quis per analogiam non satis, meo quidem tiaro ex Juslini elogio eduxit Usuardus. Non sola
judicio, verisimilem, ex Polycarpo Hieronymi, Car- hsec Adonis aberratio est, cui et aliam Notkeri ad-
pum nostrum, et ex ejusdem Paulo Papirium effor- junge, qui pro probatis confessoribus, scribil vro
matum conlendat: nam quidquid Papyli vel Papuli, beatis confessoribus. Caeterum nolala Antonini Veri
quod magis ad Pauli accederet, moderni ex Eiise- ei Auretii Commodi nomina, inde in Marlyrologia
bio praeferanl; Carpi et Papyrii disertissime legit, irrepserunl, quod cum et horum Pergamensium et
qui primus annunliationem, non ex Hieronymianis, sequentis Justini roartyria ex laudato Rufino de-
sed ex Rufino, diem pro suo benepiacito seligens, suropta sint, ubi sancli Polycarpi passioni fere sub-
accepit auctor Romani parvi : Apud Pergamum neclunlur; Ado absque ullo discrimine martyres
Asiw, Carpi episcopi et Papyrii, Agathonicm et alia- omnes lib. IV, cap. 15 et 16, memoralos, ad eadem
rum multarum; quidni et aliorum, quos omnes ex lempora perlinere censuerit, adeoque coutinuala
551 USUARDI MONACHI £32
quasi periodo, citm quibus et vir mirabilis. Jusiinum Ajitcunque encomiasticam deduxit Tillemontius to-
cuin Pergamensibns copttlaverit, ut de Pionio cur- . mo 11, a pag. 344.
sim insrmiavimus i Februarii. Et hsec toia el unica Hermenigildi ante Adonem iitillus martyrologus
confusionis ratio est, soli Adoni, vel si ila vis, Ru- rocmiiiil; laudalionein ex sancto Gregorio ab eo con-
fino, crrandi quodammodo viam commonstranli, cinnalam, si non totam, certe pro majori el elegan-
non Usuardo, ut facil Pa|>cbrochius i Junii, aul aliis liori parte, in lalerculum suum translulil Usuardus,
inarlyrologis impuianda. Ut jain ordine prosequa- Nolkero el hsee et superiora omnia ferme ad verbuin
niur;" forle Carpus, qui in Hicronymianis die prtece- transcribente. De iiiclylissima Ariani furoris vicli-
denli cum aliis divcrsiroode Pergami refcrlur, idein ma, nihil dici posse videtur, quod ab Henschenio
ipse est qtiem ex Rufino a noslris acccpluni dixi- diligenter collectutn et erudite illusliaturo non sil.
mus, ex cujus Aclis, a Metaphrasle, nt roiiiinium Ctiltus ejus in Galiiis ix saeculo celebritatein probant
exornalis, constat ipsttm et socios gloriose certasse etiam YVundalbertiversHS:
sub Decio, ut pluribus oslendit Henschenius hic et IiiibusHermingildepatremrex alme furentem
alibi, consentiuiitque Florentinius in notis et Tille- Persemis; veiuotrefereus de morte Iriumplium.
monlius toitio III, a pag. 346 el pag. 711.
Alia esl, de viro mirabili Jusiino, vulgo antono- Recolunt hoc quoque die ex Hieronymianis Raba-
maslice martyre, controversia a Papebrochio ex nusctNblkerus Euphemiam, celebrem illani Cbatce-
Grsecis monumenlis primum mola, quod ei hoc die donensem marlyrem, qtiain Mosander Adoiri, sed
suborta sit dubilatio, indemne Justinus hic ab asterisco dislinclain, hoc est ul dubiam adjecit,
Adone Usuardo et Nolkero proponatur, qui ab aliis i g recte conjicicns perperam hoc die solo noniine ap-
Junii colilur (an etiaro ab aliquo xn Junii ut notavit pellari, quae xvi Septembris insigni oratione ab eo-
Caslelianus in Marlyrologio universali, nescio). Eo dem laudalur. Una vero, an plures Euphemiw fue-
aulein inclinat, ut variis arguroentis binos Justinos rint, hoc an aliis diebus celebratida vel celebrandse,
staluat. Al geniinalionera illain impugiiavil Ruinar- in Aclis breviter disculilur. At nec ego conlenliosuin
tius, inter Sincera et Selecta a pag. 38 et Papebro- ftinem trahere cupio, cum ad Usuardum hoc die
chius ipse ad i Junii,priusquamRuinarlii opus vidis- nihil spectet, Iicet in Auctariis toties recurrat. His
sel, haud obscure ad comniunem sententiam acces- ila posilis, quid de texms veritate dubitari possit,
serat. Componanlur, quae utroque die diligentissime prorsus non video. Qute autcm de consecrationibus
exquisita suut, in primo invenietur Vita ab Halloixio altarium, etc, in Pratensi codice ad marginem, hic
operose cOmposila, a Papebrochio iilustrala; in.al- el alibi ascripta reperimus, monasterii illius tam
tero Acta ipsa Laiino-Graeca, vel Grseco-Latina au- propria sunt, ut cum llsuardi Martyrotogio niliil
thentica, quibus el Justini cl sociorum cerlameu comiiiune babeant; ac proinde roerito deinceps a
breviter, graviter et sincere exponitur. Ex utroque nobis praelerinillanlur, nisi qui ex iis observatione
loco aliisque docunienlis multo longiorem Viitun dignuni occurrat.
AUCTARIA.
PULS^NEN.,quarttum conjicere Iicet, aul purus UGHELLIAN. : < ltem sancta? Euphemise vtrgints. »
esl, aut ad puritatem accedil proxiroe; verum cum VICTORIN. et REG.SUEC,nuin. 130, oniittunt eliam
exesus lextus legi nequeat, malui codicem e puris p marlyris, sed prsefigunt: In Calcedonia. •
Cxcludere, quam dubia pro certis vendiiare. Editio LUBECO-COL. In principio satis pura, de
ANTUERPIEN. et MAX.-LUBEC puri sunt in texlu ; Hernieiiigildo sic habel : < In Hispania , sancii
asl in line addunl : < ilem sancla? Eufemia? virginis Herniinigil.fi regis et mariyris, quem paler ejus
et martyris. • Quomodo etiam legunl codices FLO- Lconigildus Arrianus, rcx Arragonum et Golliorum,
RENTINI. ob fidei calholica? confessionem inexpugiiabileni,
CENTULEN. : < In Calcedonia, sancta?Eufemia?vir- nocle sancta Dominicseresurrectionis securi iiiterfici
ginis el niartyris. Apud pergannim Asia? urbera, jussil,el tali marlyrioregnum coeleste rex et mariyr
SaiiCtortim CaYpiepiscopi, Papirli diaconi, et Aga- inlravit. Calccdocee [Cbalcedonia?]translalio sautite
thonica? optimse feminae, aliarumque roflllarura, qua? Euferiiia?virginis el niartyris.» Utruiu vere transla-
pro bealis confessionibus, niariyrio coronala? sunt. tio aliqua Euphemia? Chalcedonensis facla fueril,
Apud Hispanias, nalale sancli Hermiuegildi, filii compertum non habeo. De Eupliemiruin imilate
regis Leovigtldi, quem pater suus rex Gothoruiri vel multiplicitate, vide qua? in Aciis hac die dispu-
Arrianus, ob insuperabilera Catholicaefidei confes- tanlur.
sionera inleriraere fecit. i BELIN.: < Eodero die, sanclse Eupheinise virginis
ANTUERPIEN.-MAJ., in Euphemia el Pergamensi- el martyris. »
bus CENTULENSI similis est, prselermisso utrobique GREVEN. .: < Prsedictus Hermenigildus Lungildi
Justino. In Hermenigildo, quem Hermibaldem vocat, regis Vusigotiiorum filius, ut refert Gregoritis III lib.
ad Adonem magis accedit. Dialog. prseriicanle beato Leandro Hispalensi epi-
BRUXELLEN. ila incipit : < In Chalcedonia, natale scopo, ab Arriaiia hseresi ad fidero cohversus, a patre
sanctae Euphemia? virginis et niartyris. Qua? tor- D Arriano ttocte sancla Paschae martyrio coronatus
inenta et carceres, verbera et arguraenla rolarum, esl. Iiem sanclorum Eucapi , Seculoris, Pattli. •
ignes el pondera, bestias ei plagas virgaruin, >secures Corrupta fernie ex Hieronym. noniina : <In Calcc-
et sartagines igneas prtrChrislo superavit. ln re- donia, nalalis [vel secundum alios translatio] sanclse
liquo lextu, si sphulmata scriploria excipias, Adonem Eufemisevirginis. Donani abbatis. Godeberla? virgi-
secutus est. nis. Itero, sancla? memorise Nicolai confessoris, in
HAGENOVEN. jn prima purus est. In Hermenigitdo Nussia quiescenlis. » De postremo inter Prauer-
verba, nori rem inulliplicavil. ln fine : < lpso die, missos agitur. Godeberta ad xi hujus periiuel. De
sancta? Eufemisevirginis et roariyris. > Donano nihil usquam invenio, ne quidein in imiice
AQUICINCT. et CLUNUCENS. : <Item Euphemiaevirgi- Prscleiroissoruin. An is sil, de quo in Actis agitur
riis el martyris. > Exigua Varialio est. xvn Qprilis, ut qui cum discipulis duobus et quiu-
MATRIC:-CARTHUS.-HLTRAJECT. : < Carpi episcopi, qtiagiiila marlyr lucrit, an polius Donanus aller, (jui
Papiri diaconi el aliorum pluriraorum. Justini phi- siiupliciter ibidero abbas in Scolia dicitur, aliiri
losophi et martyris. Godeberta? virginis. Ydaeco- examinabiiur.
mitissa? Bolonise, viduae. > MOLAN. : < Eodem die, sanclse Eupbemise virgiuis
CODEX D. DU CHEVAL,signatus C, qui fuil PP. et martyris.» Tum minoribus litteris: <In lerritorio
Francis. : < llein, Eiipheinia? virginis et marlyris. > Arvenernensi, sancti Mariri abbatis ct confessoris,
VATICAN., num. 5949 : < Sauclae Eupheinia*. vir- de quo Gregorius Turonensis. » Vide in Aclis.
glnis 61 tuariyris. > lla plerique ouines.
 933 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 934
XVffl Ka.. Die U.
Roma?via Appia, natalis beatissimorum martyrum Tiburlii, Valeriani et Maximi, Almachio prsefecto,
quorum priroi fustibus coesi ct gladio percussi, ullimus tandiu ad plumbatas est verberatus, donec
exalaret spirituro. Apud Alexandriaro, sancii Fronlonis abbatis, cujus vita sanclilate et miraculis exslilit
gloriosa. Interamnis, beali Proculi martyris. Item , sanctse Domninsevirginis cum sociis virginibus co-
ronatse.
NOT^E.
Puri snnf Praten., Herinien., Tornacen.,Rosweyd., A Leyden., Lovanien., Albergen., Danic. el edii. Ul-
Anluerpien., Max.-Lubec, Muneral., Belin., Greven. Iraj.-Belg., nisi ex Adone inlerjecissenl, tn ccemelerio
et Molan. Accederenl Antuerp.-Max. , Ullrajecl., Prwtexlati.
VARIANTESLECTIONES.
Tyburcii in Heriniensi, Tiburcii in Tornacertsi, vix Praten.
nomine virginisultimo locopositse? Pro Dommna*stat
notanda stirtt. Major est diluculias, servaridumne (de quo tamen dubito) Anttierp., Rosweyd.,
ad plumbatas, ut ex Pratensi, Heriniensi el Torna- Greveu. et Molaii.,etc Rtirsus stat usus communis,
censi in textu posuimus, an plumbalis , ut caeteri queni sequi coacii fuimus, ex recenlioribus omni-
ferroe legunt, non a plumbaiis, ut Munerat. Certuffl hus, Roinano moderno et Actis nostris. Ego tamen
esl phrasim illam, Iicet duriorein.exstare in Roswey- vere existimo usuiii illuni roale invaltiisse, legcn-
dina Arionis editione, atque tnss. nostris, excepto dumiiue non Domninw, sed Domnw, ut disertissime
solo Lobiensi. Nobis hic sufiiciat trium codicum faciunl apographa Hieronymiana , titraque Adonis
probatissimoruro auctoritas. Sic iidem cum An- editionon el coriices ejus mss. omnes. Pro Domnm au-
tuerp., Max.-Lubec el Murterat. scribunt exalaret, tem absurde scribunt Heriirien. el Tornacen. et
quod in textu reliquirous. Codcx Antuerp. stiperflua? Munerat. Dominw.Ast in ;VIax.-Lubecana,Dominina;
clarilalis gratia, in ipsa periodo posuit duo primi. in 1 Belini Doninw, in altera Donninw, aperla sunt
Pro mirdculis extitit gloriosd, male in Belino B sphalmata. Sic idem Belinus plus justo sapere vo-
tegitur miracitlis tldruit. Ileiii male ileranis, pro quo liiil, dum pro sociis virginibus scribere iiialuii, so-
Muneral. iterarihis, Tornac interampnis. At quid de ciabus.
OBSERVATIONES.
•
Quamillustre est tolo orbe ChristiafnoCmcitimnd hic, nec oiiunt est, controversiani i.am expendere,
men, in anliquis Kalendariis el Sacramentariis,, de qua in Actis nostris disputari polerit xxn Novein-
irao in ipso missae canone , perpetua celebritaKs bris. Interim certum videtur, cum reliquis mariyro-
consecratufflt tam sunt venerabiles mariyrii ejus! logis sensisse Wandalberlura, dum ita cecinit:
socii Tiburtiust Valerianus et Maximus, in oiiinibus Oclavaet cieciinaMaiassuperanteKalendar.,
Hieroiiymiaiiishoc die prirao loco sic ferme consi- Valerianusovat,fraierqueTiburtius,ipsos
gnati: Rommvia Appia cmineterioPfmlaxtati, nata- Hixiinusellusoco.nitatursanguirierriiles.
tis sahctofum Tiourliii Vuleriani, Maximi; sed cum
pluribus passim sociis , de qtiibus videri possunl Qua? de Frohtone, Frontoho aiit Ffohtdhio, abbate
solilo prolixior Florentinii nolatio, cum alia ad xxi ./Egyptio, irt latercdlo dicurttnr, plane Adoniana
Aprilis, dum iidem sancti in illis apographis repe- Stint; mullo longiorem hisloriam ex Vilis Patrum
tuntur, et Henschenii coinmentarius curo Analectis ; texluit Rabanur , quem paulo conlractiorem fecit
apucl quos trartslalionese( id g^enusalia excutiuntrir, G Notkerus. Ex Hieroiiyroianis procttt dubio acceptus
quse huc non pertinent. Eadem sanctdrum liomiria, est, in quibus sic ferme ad lalerculi finein legitur :
et quidem sola, hoc die refert auctor Romani parvi. InAlexandria, Fronlonimohachi.Viiam ex Rosweydi
Beda? est, quidquid prselerea in lextu additur, ex edilione prjiduxit Ilenschenius; occasione ultirose
ipso in Rabanum, Arioncm, Usuardum et Notkertim Clatisula?, niullis difiicuttalibus irrelitus , quibus
translatum, quo ex Celeberrimis GaiciliaeAclis prse- ipstim, non reluctantem , feliciter expedivit Pa-
fatus Beda desiirapsil. Laudat ipsa Henscheiiius his pebrochius xiv Maii, in Vita sancli Pachomii, ut
verbis : Hwc pervetusta horum sanclorum solennis pliiribus deriiictum invenies in Responsionibus ad
veneralio,plurimum crevit ex cerlissima virlulum, ac ariiculuro 1S , § 15, a niiiii. 196, qua? hic satis esl
marlyrii nolilia, quam dabant antiqua S. Cmcilim indicasse. Ejtisdem Adonis est aiiniiiiiiaiio lertia, de
Acta, qum lunc temporis (qiiinlo circiler sseculo) saucto Proculo martyre Interamnerisi, ab ipso ex
omniummanibus lerebantur, el hactenusin prmcipuis nunierosiori Hieronyinianorum lurma avulso quem-
et perantiquis membranis conservaniur. Et hscc qui- admodum et Domnina vel Domnia virgo, quse ul-
dero favorabilis Henscbenii senlentia , a qua mulli, timo loco ponitur, cum sociabus cbronata, rie qui-
praesertim recentiores cura Tillemonlio lomo III, a bus nihil habeo, quod addam brevi, sed accuralo
pag. >250,et in nola, pag. 689, certatim recedunt, Henschenii commentario : nec quidquaro Usuar-
Actorum aniiquilalem haudquaquatn inftcianles, sed dus Adoni adjunxit, soluin ejus textuni ferroe re-
ca, ul vera aut sincera renueutes adroiltere, usque censens, routalo duntaxat nonnihil sanctoruro or-
adeo, ut Ruinartius, vel a Cwcilia noniinanda, loto dine.
suo opere studidse abstinere visus sit. Nec locris D
AUGTARIA.
PULSANEN. sblus.deficit in Proculo et Domnina , Proculi roartyris. ltem, sancta?Domna?virginis, cuin
in altera parte omninopurus; ubi noto, eliaiii scribi sociis virginibus coronala?. Alexandria?, beati Fron-
ad piumbatas, ul nos in textu legiinus. lohis abbalis, virtutibus et miraculis gloriosi. >
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVANIEN., ANTUERPIEN.-MAJ. in prima classe elogium re-
ALBERGEN. et DANICel edilio ULTRAJ.-BELG. pau- secat. Sequitur : < Inferamne,' > etc., pure. Tutn :
cis lantummodo excedunt, ut diximus : nempe; < Dompnse,> pure. < Fronionis, > pure. < Eodero die,
jn cmmelerioPrwlexlati. dedicalio basilica?sanctiGeorgii msfrtyris.Squanlii. >
CENTULEN. : <Roina sanctorum mariyrum Tiburlii Quis bic Iocus indicetur, villa, Castrum , vicus ,
et Valcriani fratrum et Masiini, qui per heaiaui ccenobium, nescio.
Cseciliaiuad lidem conversi, sub Almacbio procfecto, BRUXELLEN. : < Romse, via Appia in cimilerio
gladio csedente coronatt sunt. Inleraronis, sancti Prsetextati, sanctorum iiiatyrcimTvburcii, Valeriaiit
935 USUARDI MONACHl 956
et Maximi, sub Almachio prsefecto. Quorum primi A sancta? Domninse virginis, cum sociabus suis virgi-
Tyburcius et Valerianus fratres, ab Urbano papa bus aliis martyrio coronatarum [melius legeret co-
baplizati, jubente Alniachio prsefectot-fuslibus caesi, ronatse]. >
gladio lransverberaniur;Maximus verotandiu plum- MATBIC.-CUHTHUS.-ULTRAJ. : < Tiburtii, Valeriani
batis csesus est donec spiritum exalaret. >Sequitur: et Maximi martyrttm. Fronlonis abbatis. Domnina?
Interamne, elc., pure.Tuftt Domninm, dein Frontonis. virginis cum ceteris. >
Denique in fine : < Et transitus sancti Lamberti Editio LURECO-COL. prseter dicta de Tiburtio et
episcopi Lugdunensis, discipuli sancti Wandregisili, sociis, addil: < Quorum corpora, beata Cecilia ve-
et secundi post ipsum rectoris ccenobii Fonlauel- nerabiliter sepelivit. > De Frontone, pure. < Inter-
lcnsis. > amnis, beati Proculi et Mephibii, ac Apollonii mar-
HAGENOVEN. : < Romse, via Appia, natale beatorum tyrum, discipulorum sancti Valentini episcopi, et
marlyrum Tyburcii et Valeriani fratrum, qui con- roartyris, sub consulari Hennutio decapitatoruro. >
versi sunt per beatam Cseciliam, et per bealura Vide de his Acta nostra. In Doronina, recte.
Urbanum papam in fide instructi. Qui, postquam GREVEN.: < Item cum sancto Proculo prsefalo
angelos viderunt, et omnia sua pauperibus erogare discipulo sancti Valentini episcopi et martyris, passi
cceperunt, et multos Christi marlyres sepelierunt, sunl Mephibius et Apollonius condiscipuli ejus sub
ab Almachio praefecto tenli sunt, et interrogati sunt consulan Hennucio. Lamberti episcopi Lugdunensis
de fide. Qui primo jussit eos fuslibus caedi et in- et corifessoris. Itera in Hollandia, oppido Schiedam,
carcerari, et demum decollari. Ilem Romoe, beati sancta? memorise Lydwydt virginis, quae inaudilas
Maximi cornicularii, qui per Tyburtium et Valeria- « tribulationes, amore conformitatis passionis Domi-
ntira converstis est, cum ad permissionein illorum nica?, gaudenter perferens, nullo multis annis cor-
temporum.animas de corporibus videret egredi.sicut porali cibo utens, innumeris revelationibus a Domino
virgines ornatas de thalamo in , ccelum. Unrie cum crebro visitata, plena operibus bonis quievit in pace
ille hoc miraculum pnblice confiteretur, ab Alma- anno Domini MCCCCXXXIII. >
chio plumbatis J'USSIISest csedi, donec deficeret. MOLAN., typis minoribus, rie Lamberto et Lyduuyt,
Apud Alexandriam, natale beati Fronlouii abbatis, ut supra; addens de hac : < Cujus vilaro venerabilis
cujus vita sanctitate et miraculis extitit gloriosa ; Tbomas Kempis scripsit. Deposilio sancti Ahundii;
cujus precibus octuaginla fratres [Ratamts et Notke- . de quo Gregorius Dial. lib. m, cap. 25. > In Actis
rus, qui hanc hislotiam fusius desctibunt, legunt LXXj citalur Dialogorum lib. m, sed caput 22. In posle-
in deserto degenles et panem ac cibum terrenum co- rioribus edilionibus, iisdem typis repelilur de Lam-
medentes, a peccato murrouris custoditi sunt, per berto, ut habet GREVEN.Sequitur : < In Hollandia,
canieles oneriferos, divisis cibariis a Deo sibi mis- oppido Schiedamis, obitus Lydwydt virginis, patien-
sis. Interampnis, beali Proculi marlyris. Itein, tise singularis. >
HVIiKaL Die 1S.
Apud Persidem civitate Cordula, natalis sanctorum Olympiadis, et Maximi nobilium, qui jubente Decio
fustibus csesi, et deinde plumbatis, ad ultimum capita eorum securibus sunt tunsa, donec emitterent spi-
rilum. In Italia, beatorum martyrum Maronis, Euticetis et Victorini, qui primo ad insulam Ponliam , in
Christi confessione longum ducentes exilium, poslmodum sub principe Nerva, cum convertissent plurimos
ad fidem, jussi sunt variis interfici pcenis.
NOTiE.
Ex Praten., Herinien., Tornacen., Pulsanen., Q Lovanten., Albergen., Danic. et Edit Ultraject.-Belg.
Rosweyd., Munerat., Greven. et Molaiv. Puri eliam Imoet ffafje»ot/en.,solisfermescriploriissphalmalis
hoc die sunt Antuerp.-Max., Ultrajecl., Leyden., irispersus.
VARIANTESLECTIONES.
Pro Cordula Herinien., Rosweydus et Molanus quomodo legendum ommno censeo, cum Romano
legutil Corduba, sed male, cum plerisque codicibus parvo, utraque Adonis editione et Notkero. In textu
sequioris notse. Neque enim dubitari potest quin nihilominus seryanda fuit lectio, quam ex cseteris
Usuardus Bedam, Romanum parvum et Adoncm Usuardinis codicibus, aucloris nostri propriam exi-
secutus sit, apud quos diserte ponitur Cordula. Cur stimamus. Codex Rosweydi omillit Pontiam, pro
Rabanus Beda? lectionem viliaverit, nihil ad nos qua corrupte posuit Munerat. Pontitiam. Pulsanensis
atlinet. Herinien. et Tornacen. forte sseculi vitio nimium scrupulosus videlur, dum post fidem adjun-
pro tunsa scribuut tonsa. At multo corruptius Pul- git Chrisli, quod ex sensu nimis quam perspicuum
sanen. securibus sunt cesa. Rursus idem codex, pro esl. Muneral. contra, demit quod necessarium est,
Eulicetis ponit Vectkeris; Rosweyd. vero Eutychelis, omittens vocem uariis, quseperiodum complet.
OBSERVATIONES
Geminam hujus diei annuntiationem in Romano D urbe Cordula , Corduba, an Corduena , ul mavult
parvo invenit Ado, ubi paucis : Cordulm, Olympiadis Baronius, agonem compleverint, non facile quis
et Maximi; lum : In Italia, Maronis, Eutychelii et hodie dixerit, prseserlim cum loca hujusmodi aut
Vklorini. Et primam quidem ei eliam suggessit bis afltiiia, geographis ignota videantur. Ex Hen-
Beda, cujus elogium invariatum, in suum Marlyro- schenii Commentario disces, quam apposite hi mar-
logium transtulil; Noster ex allerutro, nisi mavis ex tyres trahanlur in Hispaniam, et Cordubensibus
ulroque, ad verbum descripsit; addens de suo ini- annumerenlur. Cseterum receptissimum eorum cul-
tium, Apud Persidem. Ex Aclis sancti Laurentii, de tum probat eliaro YVandalbertus, dum hosce solos
quibus xvn Februarii in Polychronio egimus, accepti praedicat:
sunt etiam hi duo martyres cum aliis, xxn hujus SeptimaOlympiademdecima?coojunctabeatum
referendis, qui omnes jussu Decii in Persia pro lide Monstrat,eamquesimuldefenditMaximusalter.
necati dicuntur, quantum declarat praefalorum Aclo-
rum valde incerta auctoritas, de qua utcunque De tribus aliis marlyribus apud Florenlinium et
statuas, cerle ex Martyrologiis, de eorum antiquis- Henscheniuro quaeritur utrum ad primatn Hierony-
simo cultu conslare mariifestum est. Porro ulrum in roianorum ciassem reduci possint. et utrum alii, qui
937 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 938
ibi Maronis comites sunt, tribus hisce connecli A Laudatus Notkerus hoc die describit, qua? de
debeant? Quod valde incerliim esse, examinanli ad mattyribus Cmsaraugustanis memoral Ado in utraque
ociiltini patebit. Hoc indubilalum, quod jam ostendi, cililione et in codicibus mss. An ex apographis
nempe ires riostros diserte exprimi in Romano parvo, Hieroiiymianis? Non ausim asserere, cum nec mar-
alque item Adonem eos inde acceplos, longa oraiione lyrum numerus, nec eorum nomina omnino. conve-
ex Aclis martyrii sanctorum Nerei, Achillei et Do- niant. Putat Henschenius, eos octodecim numero
mitillac,in quibus nominatim exprimunlur, ornandos colligendos, qtii xxn Januarii, ciira sancto Vincentio
suscipere , cujus encomii medullam , more suo , innominati coiijungunlur. Mihi non satis promptum
JNosterin laterculo repraesental; Nofkerus historiam est divinare , unde lanla in nominibus variatio.
inlegraro, sed quam non plane intactam relinquit. Patet qnidem Adoneni, cohortem suam delibasse ex
Fons ipse, ex quo omnia primum profluxere, pande- hymno Prudenlii, qualuor Saturninis instructam; at
tur ad vn et xn Maii. De lempore, quo seorsim cur hunc diem selegerit; cur Usuardus sequentem,
passi; de variis locis ubi sepulli fuerint; de diversis non satis explicalum invenio. In eo for-teNoster
item, quibus colunlur, diebus; ea tradit Henschenius, prsecellit, quod noroinum seriem ex Actis desumpse-
quse ad verosimilitudinem proxime accedunt. Vkto- rit, ut die proxime sequenli evidentius elucescet.
rinus ex Marlyrologiis nostris iterum recurret Interim lotius textus nostri germana simplicitas
v Seplerabris. extra conlroversiam esto.
AUCTARIA.
ANTUERP. et MAX.-LUREC in prima annuntialione B Merciorum. > Yide quse de eo dicuntur in indice
puri, secundam mutilanl hoc modo : < In ltalia, Praetermissorum. Ejus vita data esl XXVIII Februarii,
passio bealoruro martyrura Eulicelis et Victorini. » et nos ibi de co egimus.
Et
Nihil amptius. sichabet etiaro Codex UGHELLIAN. Codex REMEN. SS. Timolhei et Apollinaris : < In
curit his passiro conveniens. Reomago cceuobio, sancti Silvestri, discipuli sancti
CE.NTULEN. : < In civitale Cordula, sanctorum Joannis confcssoris. >
Olympiadis et Maximi nohilium, qtii sub Decio con- Editio LUBECO-COL., post texlum satis puriiin,
sulibus[«nnonsecuribus?] csesi, spiritum emiserunt. subdit : < In Helmerbreizhusen, translatio sancli
ln Ilalia, sanctorum Euticelis et Vietorini, qui cum Modowaldi cpiscopi Treverensis et confessoris, qui
beatissiina Domililla longuro exiliuin passa [potius per dominiiin Brunonem, illius ecclesia? episcopus
passil landem agenle Aureliano, diversis necibus facta [faclus] est. > ln *Praetermissis assignatur dies
pnnili suut. Coenobio Rehomensi, sancti Sitvestri, nalalisxn Maii.
discipuli sancli Johannis. > f, BELiN.,in (ine : < Ipso die, beati Quirici episcopi,
ANTDERPIEN.-MAJ., in Olympiadeet Maximopurus; qui invenit Dominicam crucem. >GREVEN. Quirinum
secundam annuntialionein plane truncat, ac dein vocat; alii cciisenteumdemessecumsancioQuiriaco.
tertiaro addit de sancto SilveslrO, qualem ex BROXEL- Vide Praetermissos.
LENSImox referemus. GREVEN. : < Quirini episcopi, qni invenit crucem
BRUXELLEN. puro principio • subjungit martyres Dontini.Item sanctorum Carcellai, Diogenis.Georgii,
Caesaraugustanos,alio qtiam Usuardus ordine : < Et Messoris, Franconis, episcopi ct coufessoris. > An
in Hispaniis civitate Csesaraugusla, sanciorum decem rFrontonis ?Plura de eodicunlur inler Prsetermissos.
et oclo marlyrum Oplali, Luperci, Successi, Mar- <Maximi episeopi Constantinopolilaiii, qui uisanctus
ciani, Urbani, Jidii, Quinlilliani, Publii, Frontonis, Hieronymus referl, tcmpore Graliani, doclrina ct
Felicis, Ceciliani, Evoti, Primilivi, Apodemi, Cas- sanclilale dtutiil. >Virie indicein Prtetermissorum.
siahi, Fausli, Januarii el Salurnini. li omnes sub <In Hiberniti, Candaui episcopi. » I.Ieitt cst qui in
Daciano Hispaniaruro prtcside diversis pcenis alflicti Actis vocalur i\o:Umnsvel Ruadanus. <In Reomago
atque inlerempli sunt. Apud Ilaliam, natale sanclo- coenobio, bea'.i Silvesiri confessoris. Translatio sau-
rummarlyruro Maronis, Eulicis [Euliceiis] et Victo- cti Modowabli episcopi Trevereusis et confessoris.
rini. Qui cuin beata Flavida et Doroitilla, apud insu- Eugaria? virgiuis et martyris. Transilus sanctse He-
lam Ponliam longiim ducentes exilium, earoque in lense imperatricis. » Vide quse de ulraque dicunlur
confessione Chrislf pio foventes solatio, invidia et inter Praeterniissos.
inseclalioue Aureliaui sponsi et persecutoris ejus, MOLAN. : < Ipso die, beali Cyrici episcopi, qui in-
quem illa ob Christum contempseral, postmodum a venit Domiiiicani crucem. iri Reomago ccenobio,
principe Nerva, eidem Aureliauo in servitulera tra-' deposilio sancti Silvestri, discipuli sancli Joannis
diti sunl. Cumque pluriinos convertissent ad fidem, confessoris. » Tum lypis minoribus : < Miximi epi-
jussi sunt variis pceiiis interfici, sicque ipsorura scopiCousianlinopolitani,qui,uisanclusHierouymus
mirabilis passio babelur. In Reomago coenobio, de- referl, tempore Graliani, doctrina et sanctilale da-
posilio sancli Silvestri, discipuli beali Joannis con- ruit. Franconis episcopi Yuormaliensis. » De hoc in
lessoris. > poslerioribus editionibus silet. Vertim textui aliqua
VICTORIN., el REG. SUEC, signalus ntiro. 130, in _ inseril litleris Ilalicis posl principe Nerva; nempe :
fine : < Eodera die, translalio sancli Eptadii presby- ** < Traditi sunt in serviiuiem Aureliano sponso, quem
teri el confessoris. > Colilur xxiv Augusti. Ul niar- Flavia Domililla ob Cbrislum contempserat. Quos
tyrem refert Casteltanus xxn Augusti, nisi forte jussit terrara fodere per tottun diein, ad vesperam
synonymus sit, a priori diversus et Martyrologis vero canlabrum manducare : deinde, etc ln Reo-
incognilus. mago ccenobio,» etc, ut supra. < Ipso die, Helnone
MATRIC-CAHTHUS.-ULTRAJECT. : < Olympiadis et monaslerio, susccptio crucis gerainse, quse duobus
Maximi marlyruro. Marouis, Eulicelis et Viclorini in locis de ligno Dominicsectucis habens, a Vualte-
martyTum. > rio Vuariniaco, nobili milite de Hierusatem allata,
VATICAN., num. 5949 : <In Hispaniis ciyilate Cse- et ibidem ecclesise oblata, ab abbate et convenlu,
saraugustana, sanctorum decem et octo lnartyrum. cunusoleiini processiorie est recepla, cum gaudio et
In Mesopotamia, sanctorum Archelai, Cyprianiet extiltatione. » Ista bic arijecta sunl, licet ad Marty-
Diogenis. > Vide socios in Actis. . rologium, prsesertiro Usuardinum non spectent; uti
ALTEHPS. : < Trauslalio sancli Oswaldi episcopi nec quod scquitur de inchoalioneNicwni i concilii.

XVI Kal. DielQ,

Apud Corinthum, nalalis sanclorum Callisti et Carisii, cum aliis seplem, omniiim in mare mersortim.
Csesaraugustse,sanctorum decera ct oclo martyrum Quintiliani, Cassiani, Mattitini, Publii, Urbani, Mar-
PATROL.CXXIII. • 30
930 USUARDI MONACHI 940
tialis, Fausti, Successi, Felicis, Januarii, Primitivi, Evoti, Ceciliani, Oplati, Fronlonis, Luperci, Apodemi,
et Julii. Hi omnes simul suh Datianp Hispaniarum praesidepcenis affecti alque inlererapti sunt.
NOTJE.
Ita Praten., Herinten., Tomacen., Pulsanen., Rosweyd., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTESLECTtONES.
Chotintum in Pratensi, Cortiilum in Heriniensi, A nen. spbalmata stint: nec in usu est CmsareaAugusti,
male scripta sunt. Ita hic Ccelestipro Calisli, qtietn iit habet Rosweyd., ubi etiam octodecim pro deffem
posteriorem modum servant Praten. et Rosweyd. et octo. Iu martyruin noininibus noiinulla variatio :
el jta exigere videntur Hieronyro. qiiidqui.d Rom. Quintiliani ei Marcialis scribunl Pulsanen. et Gre-
parvum et Atlo legant Caltisti; reliqui coriicns.toslri ven. Ille rursus Evochi, Apodemii,Juliani: hic, Lu-
passim Calixli, ut raagis jam receptum esl. Uoi li- perli; Miinerat. Fusti, Molan. Eventi. Evoii legunt
berum est, liceat nobis puriores fontes iniilari. Pra- mss. anliqua omnia. Hii, Hispaniorum,primo affecli,
ten. habet Charisii et ila Acta : roalo cum Rom. OTQVCenisaffecli, proprii Pulsanensis errores sunt,
p.irvo, Adone et cxteris codicibus nostris Carisii, ul Ryspariiarum.in Heriniensi.
non Carisi, ut Muneralus. Mari et Cesereein Pulsa-
OBSERVATKVNES
De solis marlyribus Corinthiis agit hodie Roma- Sext»el.den» CbarisoCaJisldque refulget,
nuni parvum: Apud Corinthum, Callisti et Carisii Quosmare seplenamersoscuin plebe lieavit.
cum aliis in mare mersorum. Ado eadem phrasi uti-
lur, nisi quod de suo inserat vocem omiiium.Pulat De secunda annuntiatione marlyrum Cwsaraugu-
Florenlinius, ex his verbis omnium in mare merso- stanorum, j"am fere satis dictum est die praecedenti,
rum, plane confirmari, Adonemex aliquo apograpbo ctioribus quo ab Adone, et pluribus codicihus Usuardinis au-
Hieronymiano Martyrologiumsuum adomasse, Irun- B veritale dubilari menioratur; nec video, de lextus nostri
caiis sepleinnominibus, qua? in vetusliori illo expri- posse. Quaerendumsuperesset, qtiis
mebanitir. Quando et quousqueea Florenlinii opinip maitynim illortim ordo praferendus; Adonianus
lociim habeat, ex coniinualig per singulos dies Oii- nimirum, an Usuardinus? illum jaih di\i ex Pru-
servationibus nostris curiosus l.ector intelliget. Mihi denlii hymno acceptum, qui ver.osimilitermeiri ra-
verosimilius est, titrumqueoiilud Marlyrologium, tioni polins quaro anliquae nominttro seriei servandse
viriciicetet Hieronymianuro,quoilRomunummagnum consuluit. Vetustiorem ipsam, ni fallor, exhibent
appellare licet, et illud quod Parvum dicimus, hoc Acta a Papabrochio recensila.ex quibus eam pridem
el aliis quantioque diebus Adonem usurpasse. Ut- Usuardtis acceperal, non mulltim dissimilem ab ea
cunque sit, Ailonis texiuro Noster ad verbum descri- qua? in Hieronymianis exstat XXIIJanuarii, multis
psit. ln Rabano expressa sunt sex roai lyruin Corin- aliis nominibiis aitctiore. Sed de his, cum in Actis
tliioniin iiomina, quaeferrae eadein ex ipso Nolkerus nostris abunde expiicata sinl, operse pretium non
transumpsil, addens quod omnesin mart mersi sunt, est pluribus dissererc : id solnra constat, Daciani
ubi Rabanus scripserat, ei aliorum plurimorum san- carnifices, velut agnorum multiiudines prostravisse,
ciorum. Sex alios supranumerarios comiles vide non resistenles sibi, el mortuorum inhocentum san-
apud Hensclieniuni. Consonat iiostris Wandalberli guine, insanientes cruentatas.
dislichon :
AUGTARIA.
TORNACEN., lolo textu purus, ultimam clausularo C baro, sed habeat coronam in modum sperule [sphse-
dc Daciano prwside relicet, forte quod scriptor can- rulse], Itero, Paterni episcopi. > Haud dubie Abrin-
cellorum suorura limitibus nimiura fuerit coar- censis.
ctatus. HAGENOVEN. in texlu purus esset, nisi martyrum
ANTUERPIEN. , MAX.-LUBEC , BELIN., ANTUERP.- npmina deformaret, atque bsec post Hispaniarum
MAX.,ULTRAJECT., LEYOEN., LOVANIEN., ALBERGEN.,prmside insereret, < Tempore Diocletiani el Maxi-
DANICet editio ULTRAJ.-BELG. in eo omnes conve- miani imperatorum, diversis sunt afflictipcenis alque
nitint, quo;l in eiiuiiieraiione inartyrura Ca?saraugu- ab eodem morle crudelissima interfecli. >
stanorum, non Usuardi, sed Aclonis hesternuin le- AQUICINCT. , in fine: < Romse , Auiceti papae et
xliim seqiianlur, hoc modo : < Caesarauguslae[aliqui niarlyris. Hic constituit, ut clericus coroam non nu-
Csesaraugusla] natalis sanclorum decem et octo iriat, secundum prsecepttim Aposloli. > Hie ssepe
martyruiii, Optati, Luperci, Successi, Marcialis, hodie recurrit, sed colilur xvn.
Urbani, Julii [aliqui Julia?]Quiiililiaiii, Publii, Fron- VICTORIN. : <Ronise,saricti Eniceti papae, qui sedit
tonis, Felicis, Ceciliani, Evoti, Primilivi, Apodemi in episcopalu annis xi. Hic constiluit, ut clericus
et aliorum quatuor [alii melius reliquonira qualuoi] comani non nuiriat, secundum apostolicum prsece-
qui orones Saliirnini vocali esse referunlur. Hi oiu- ptum. >
nes, >elc. AHBIAN. : < Itero dedicatio [ecclesia?] sancti Mau-
CENTULEN. . <In Hispaniis civilate Csesarea Augu- rilii sociorunique cjus Atnbianis.i
sta sanctorum decem et octp martyrum, qui Daciani MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : t Caesaraugusta?,
persecutione diversis tormenlis consuinpti sunl. _'-' sancloruro xvn piariyrum, quorum passionem Pru-
Apud Corinthum, > etc.r ut in lextu. dentius versibus exequitur. Celesli et Carisii. Bassi
ANTUERP.-MAJ. incipil a marlyribus Csesaraugu- martyris. • Forle Vasii martyris Sanctonensis.
stanis, quoruro nomina nec omnia nec integra re- CAMBEBIEN. : < Eodein die, sancti Isidori marly-
fert. Tuni: i^Eodemdie, natale sancti Tiburtii Ce- ris. i Inier Praeleimissos remiltitur ad xv Maii.
nomanensis urbis episcopi et confessoris.»Ist hic VATICAN., nur». 5949: < Romse,nalale sancti Ani-
Thuribius, ut in"Actis ostenditur. Uliimo loco de ceti, qui, i etc
Coriiilhiacis satis pure. IN UGIIELLIAN. alius est martyrum Csesaraugusta-
BRUXELLEN., in prima amiuntiatione pitrtis, subdit: norum ordo, et pro Julii scribilur Julim, ut ex aliis _,
< El Romae,sancti Aniceli papse et martyris, qui etiam supra indicavinius.
seilil aiinis undecim, el temporibus Severi marlyrio Editio LUBECO-COL., in prima annuntiatione pura,
coronatus cst, et in cimiterio Calixli sepultus. Hic sic prosequilur : < Colouia Agrippina, translatio san-
conslituit nt, clericus comam non nulrial seu bar- cti Albini maityris. Quero beatus Gerroanus Antlii
 m MARTYROLOGIUM,-»- MENS. APRIL. 042
siodorensium <?piscopus,de Britania ad Romanam 4 beaturo Germanum episcopumAntisiodorensemprimo
urbem transtulit, sed postmorium pia Romanorum Rpmam, deinde per augustam Theophanium Ottonis
iroperatrix Theophaiiiiim, uxor Oltonis prinii [se- secunrii uxorem, Coloniam translatse, posittc sunt in
Cundi] imperatoris, eumdem per papam sibi dou.a- monasterio sanclissimi Panthaleonis roartyris, ubi
tuni, ad Coloniam duxit tempore Dorotni Brunonis Ctinctispie qutcrentibus opem conferunt salularem.»
Coloniensis archiepiscopi, anno Dornini oclingente- Tum typis minoribus : <In Clivia Xanthis, nalalis
simo octogesimo quiuto, et in ecclesiam saucli Pan- martyris, quem vocant martyrein sine nomine,cujus
thaleonis medjci honorifice locavit. * In anrio erralur corpus inventum esl xvi Kal, Maii, purpura vesti-
toto saeculp,vide in Aclis, qiioAlhinus colitur xxu tum cum calccis, capite prseciso, qtiod transtulit
Junii. Sequitnr : <In Hispaniis, Caesarangusta, san- Philippns archiepiscopus Coloniensis. Eodem die
ctorum decem et octo martyrum, quorum uoinina Palentite in Hispaniis, natalis sancti Turibii episcopi
ha?csunt, Lupertus, Successus, Marcialis, Urbanus, Asloriccnsis, ad quem scripsit Leo pontifex episto-
Julius, Quintillianus, Publius, Fronto, Felix, Ceci- lam contra Priscillianislas, Hic innumeris claruit
lianus, Evotus, Primitiviis, Apodemus, et reliqiiorum miraculis, et Christianam religionem ac fidem ma-
qtiatuor, Cassianus, Matulinus, Fauslus el Januariiis, xime juvit. Yilla Sebtirck prope Valencenas, sancti
Hi onroes sub Dacjano Hispaniannn praeside pcenis Drogonis confessoris, quimiro morio calculosis, et
afOicli variis alque interempti dinoscuiitur. Ccnonia- rnplis invocalus subvenit. Ejus actus habentur. »
nis, beali Tiburcii episcopi et confessoris. Iiern san. Huc usqne cililio prima. Aliaehahent: < Ibidem, En-
cti Amonis, de quo legilur, qtiod duos draconcs anle gralia? sive Encralis, virginis nc martyris, et Caii
osiium cellula? collocaveri1,, ne latrones panem ei „ atque Creinentii, qtti secundo confessi, gustarunt
aiiferrent, quo solo vescebatur. > In Prselermissis ** saporem martyrii.» Viiie Acta nostra. Seqnilur de
rejicilur ad iv Octobris. Turibio, ut supra. Deinile adjungit: < Juxta Vnlen-
GREVEN. : <Bassii roarlyris. • De quo jam supra di- cenas, in pago Sehourclt, qniescit sancliis Drogo
xinitis. < In Dacia, Magui, comitis et martyris. »Quae confessor inclylus, qui miro modo calcttlosis et ru-
Dacia hie assignelur, vide in Actis. < Luperli epi- ptis invocatus snbvenit. Dcpositio ejus xviAprilis
scopi. i VidePraetermissos. < Paterni episcopi Picta-r anno. Doinini MCLXXXVI. Jn Sicilia, jtixta Castelluin
viensis. • Est Abrincensis, apud Pictones naius. < Ce- bonum, sub Marone<inonle ac gemellis collibus, in
nomannis, Tibtirlii episcopi et confessoris. Item, ccenobio sancta? Maria; a partu, depositio beati Gni-
sancli Ammonrs atsacboritseel confessoris, de quo lelmi confessoris. ln Dacia, sapcti Mtigni, comitis
legitur, elc. Apud Coloniain Agrippinam, translatio Arcariia?et martyris anno MCIV. » De eo superius rii-
sancli Albini piptoinariyris Anglia?,quem sanclus Clum. DeAlbini translalione, eade-n qua? suprn. Tu
Germanus Autisiodorensis episcopus de Briltiiinitt viile Acta noslra lomo IV Jiiriii ;i pag. 172. < Zanthi
Rbomant et postinodum Theophaiiiuui imperatrix, fesium mtirtyris, quero transtulil archiepiscopus
uxor Oltonis prirai a papa sibi donatum, Coloniaro Philippus, inveiituin in piiipura et calceis, ampulala
transtulit, anno Dqmini DCCCCLXXXV, el in monaster summilate capilis. Nos qui floccellos sanguinis co-
rio saneti Panthaleonis marlyris honorifice collo- hserentes pilis in iiionumeiilo cjus viriimus, scripsi-
cavit. In Mauriciana, sancla? Basilise. » De qua ia mus hsec, ut vos credalis, et per annorum revoluiio-
Actis. O^em hocdie et assidne eura in veneralione habeaiis.
MOLAN. <
incipit ex Notkero ; Romse, sancti Ani-> Nec conturbet, quod nomen ejus non habetur, cuiu
ceti papse, qui sedit in episcopatu annos undecim, C Legenda Tliebseorum vix dtiodeciin iiiarlyniin no-
et lemporibus Severi et Marci martyrio coronatus, iniiia contineal. > Deroum niinori charactere : < ln
sepultus est cosroiterio Calisli. Hic constituit, ul cle- pago .Consiariliensi, sancti Paterni episc pi Apiin-
rus comam non nulriret, secunduni aposloli praece- ccnsis et confcssoris, ex abbate Scisciacensi.» Vide
ptuni. Cotoniae, translatio sancli Albini inartyris. GREVEN. supra; et Acta hoc die.
Hujus Dep digni martyris retiquiae de Rritannia per
' '
XV Kal. . . Die 17.
Apud Africam, natalis sancti Mappalici mariyris, qui, ut beatus scribit Cyprianus in epislola ad inar-
tyres et confessores, cum aliis pluribus coronattis est. Antiochise, sanctorum martyrum Petri diaconi et
Hermogenis. [Interseril Bouillart.: » In Orienle, beati Nicephori , sub Valcriano el Galieno ob Cbristi
martyrium coronali.] Item Corduba, sanclorum martyrum Heliae presbileri, Pauli et Isidori inoiiachoruin.
NOT^E.
Texttis suroitnr ex Herimen., Tornacen., Putsan.,Antuerp., Max.-Lubec, Muneral., Greven. et Molan.
* In Pratcnsi codice Antiochenos inter el Cordu- erasus est, et alia manu, quamvis Usuardi tctati
benses nvattyres, Nicefori fit inenlio. Ibidem ejus-] proxima, alioque atramento reslilulus. Suas revol-
dem roenlion.ero fecerunt mss. Aquicincl., Bruxell. vat Schedas Sollerius. Forlasse de illis marlyribus
et Rosweyd. tres Pralenses B, D, E, Concliens., dixit suus roonitor, quod ipse de Nicephoro inlelli-
Montisburg. et edilio Lubeco-Colon, Dignus tainen gil. Deinde duo pagina? sequenlis prtini versus, ubi
Pratensis non ftijt, queni sequeretur Sollerius, cunt ntinc Ieguntur Niceforus et Corduhenses monachi,
propler alios codices, qui Niceforo carent, luin simililer erasi suut. Al milii iirics aputl Solleilum
maxime, quod adriionuit Casiellanus, ea quae de sit, manum , qua? sanctos illos exaravit, ipsissiinam
Nicefuro dieuntur, oroiiino esse intritsa-, et quiriem esse rciiqui cotlicis; ininuliori lamen liiterarum
manu non valde antiqua. An ego tolies de eadera forma, quo spalium daretur Niceforo, quem Usiitir-
re audiam? an tolies de eadem re lectorem ob- cliis btic inlulii deceplus dubio procul Aclis quibus-
tuntliim? sed bic volo, ut ex me plura discat dam, qua? Nicefori feslum hoc die coli roeiitiebanlur.
de uoslro codice Sollerius, quam ex Caslellano Cerle in niss. Aclorum Collectipne biinc lilidimi Ac-
didicil. Ultimus pagina? versus, ubi nunc videnlur tis S. Nicefori prsefixuro lego : Pqssio S. Nkefori
Petrus diaconus et Hermogenes, fere lotus olim mqrtyris qum cotilur x\ k. Maii. BOUILLART.
VARIANTES LECTIONES.
Yix quidquain exhibet notattt dignuin. Pro Mappa- ven. el Molan., reliqui, ut in lextu. Helim seribenduro
lici, seribitPulsanen.4*B/>i.'ici. Sed Ittrpius pro Pelri docent probaliores codices, non Helei, tu Antuerp. et
Peio. Sic Munerat. Hermogeni. Cordubw.legunt Gre- Molan. nec Helym, ut Munerat. Sic Herinien. mtlj
943 USUARDI MONACHI 944
habet Isydori. Tornacen., Antuerp., et Max.-Lubec A tensi alioquin istius autographi summus palronus,
et Munerat. Ysidori. Pulsanen. Hysidori. De pre- obluctari ausus, aperte fassus est, ea quse de Nice-
sbyleri, Aphrkam; Cipriani et hujusinodi aliis, satis phoro dicuntur, omnino esse intrusa, et quidem
diciuni est. In editione Max.-Lubecana per lypogra- manu, inquit; non valde antiqua, ajoute de main
phi oscitantiam, ita legilur : Antiochiw, sanclorum peu ancienne. Hoc nempe excusandi codicis gralia.
martyrum Helei presbyteri, Pauli et Ysidori mona- At falendum prseterea, aliqua alia priori, si qua
chorum, Petri diaconi, etc In fine aulem annuntia- fuit, roanu eo loci scripta fuisse, qua? subinde erasa
tio.martyrum Cordiibensium ordine suo recurrit. sint, ut hsec de novo supponerentur, cujus tamen
Delenda itaqne verba omnia inter Anliochiwet Petri. rei nullum prorsus vesligium in aliis nostris codici-
En varialionem pauio difficiliorein. bus apparet. Neque de expunclione, ut alias solet,
In apographo uostro Pratensi, loco penultimo, vel verburo meminit laudalus Caslellanus. Quis autem
hoc : est inter Antiochenos et Cordubenses mar- satis inlelligal, in medio texlu manura recentiorem
tyres, ita legitur : In Oriente, beati Nkeplwri sub velusliori inuecti poluisse, nisi velspatium relictum
Valeriano et Gallieno ob Chrisli marlyrium co- (quod absonum videlur) vel certe aliqua erasa fue-
ronati. Alque bsec ipsa legunlur in codicibus rint? Quidquid demtim in codicis patrocinium afferri
inss. Aquicinctino, Bruxellensi et Rosweydi, seu possil; an id genus additiones, ut Castetlanus mitis-
polius vetustissimo ecclesia? sanctse Marise Ultra- sime vocat, ejus aulheiitiam magnopere conimen-
jecli, in quo aeqne ac in Pratensi habetur Nicofori, dent, hujusmodi rerum periloruin juclicio relinqui-
in Bruxeiiensi Nycofori. Ego ex alioruni codicum mus. lnterim taterculi nostri primseva simplicitas
auctoritale eam annuiiliaiionem Usuardo plane ab- R ex aliis codicibus ad oculura demonstratur.
judicaiidani, pridem censui; nec Castellanus, pra?-
OBSERVATIONES.
Hac iterum die sanclos aliquos consignat Ado, qui Tilleroonlius tomo III, a pag. 378. De Mappalico sic
in Hieronymianis apographis eliam inveniuntur, de loquiturWandalberlus, nt eum ferme cum Petro et
quibus tamen omnino dubiles, utrum ex illis accepti Hermogene, Antiochia? ascribat:
sint. Mappalkus imprirnis inter Africanos martyres
in prsefalis apographis connumeratur, sed alia pror- Mappalicusquinta decima, HermogenesquePetrusque
sus raiione, nimirum, nec solus , nec ut sociorum Collucenl,merilo, virtule etsanguineclari.
antesignanus. At vero in Romano parvo solus est : Vix dubium esl, quin ex eodem Romani parvi
Apud Africam, Mappalici, unde probabilissime eum fonte derivati sint Petrus et Hermogenes, qui toli-
sumpsit Ado, coelera , quse in elogto attextiiitur, ex dem verbis et ibi et in Adone et in Noslro annun-
Cyprianiencomiaslicaepistolaadjiciens. Noslersolum tiantur; quamvis non diflStear, ipsos illos Anlioclie-
Adonis elogium,'exclusa epislola , in suuro textura nos martyres., sed aliis rursus conjunclos, in pra?-
translulil; Notkerus epislolsepariem truucavit. Apud fatis Hieronymi apographis recenseri. Additur a
Bedam , Florum aut Rabanuni, nec Mappalicus, nec Nolkero, Petri, Forlunati et Martiani, ubi lainen
sociorum ejus quisquam notus est. At longeantiquior in Rabano, posl Hermogenis, legerat et in Africa,
illustris manyris memoria exslat in vetustissinio Ka- Foriunati et Martiani. Praeferenda cx Hieronymianis
lentlarioCarthaginetisi, xni Kal. Maias, (proxy Marly- Nolkeri lectio , sed nostra inde processisseexnon vide-
ris Mdppalici; ubi cum solusetiam notelur, probtibilcm n tur, quiriquid fateri cogar, me nescire, quo de-
facit conjecturam, ex aliquo hujusmodi Kaleudario, inum fonle eorum nolilia, qua? modo nulla praeter-
vel ex ipsa Cypriani epistota, a Romano parvo, quam in Marlyrologiis Superesl, olira hausla sit.
hinc ab Adone accipi poluisse, verosiiniiiiis quain Sequitur in Adone Pantagathus, ex ejus decessori-
ex Hieronymianis, qua? saltem sociorum ine- bUs Vieiinensis episcopus, qui cur ab Usuardo prse-
nioriaw, aliquam injecisseiil. Habes in Aclis laudatam leritiis sit, neque hic divinamus. Caelerum in ejus
Cypriaui epistolam et plura rie sociis, in stihjuiiclo lociiinsevo stiffecli sunt marlyres Cordubenses, Usuardi
capite , ab Henschenio eruderala. Videsis praeterea ipsitts a Sarracenis obtruncati, quoruro el alio-
insignem Ruinartii Adinoiiilionem ad Vitain et pas- ruiii inultoruro ad notiliaro, ut alibi diximus, iu ipsa
sionein gloriosissimi episcopi praeviam, jiag. 198. Hispania, quo impelrandas illustrissimi martyris
At nemo accuratius Mapjialiciatque aliorum niarly- Yincenlii rcliquias ablegatus fueral, facile acquisi-
rum el confessorum Catihagiiieiisium sub Deciopas- verit. Pauca de ipsis ex Eulogio relulil Henscbenius
sorum hisloriain deduxit, quain fecisse videatur pag. 494.
AUCTARIA.
De PRATEN. et ROSWEVD. jam superius satis diximus. In Mappalico et Antiochensibus purus, interjicit :
ULTRAJ.,LEYDEN.,LOVANIEN. et Edilio ULTRAJ.- <In Oriente, nalale beati Nycofori, sub Valeriano
BKLG.sic incipiunt : « Rotnae, sancti Aniceli papae. j. el Galieno ob fidem Chrisli marlyrio coronati. >
Qiii deciiniis post bealum Petrum, cum Romanaro Sequitur : <In Corduba, > etc, pure. Tum : < Apud
rexisset Ecclesiaro undeciin atrois, teroporibus Se- Viennam, sancli Palagoti [Pantagatbi] episcopi
veri et Marci roartyrio coronalus, sepultus est in gloriosi. >
cimiterio Calixti. > Non ominino convenit ANTUERP.- HAGENOVEN. in Mappalico nonnihil interpolatus,
MAX. secundo toco oronia ferme congerit, qua? heri et
ALBERGEN. et DANIC. jam diclis superaddunt: < Hic bodie ex variis codicibus de Anicetoest. relulimus. In
constiluit, ut clerus comaro nun ntilriat secundum Antioclieiiis et Cordubensibus purus
prseceplum Aposloli, sed sit ejus tonsura sperica et De AQUICINCTIN. supra cum PRATENSI,elc, dixi-
rotuncla. Hinc est decrelum Martini papse, ut clerici mus. Vide in Aclis ix Februarii.
tonsis capilibus el palentibus auribus incerianl. > ^IATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Mappalici cunt
Alii aliter idem commeinoranl. pluribus inartyribus. Anicetipapae.martyris. •
CENTULEN. : < Apud Africaro, sancti Mappalici , In VATICAN.,num. 5949, deest cororoemoratio
qui cuni aliis pluribus inartyrio coronatus est. An- inartyrum Cordubensium.
tiochia?i saricloruni Petri el HeiinOgenis. Corduba, FLORENTIN. : < Ilem, sancti Majoli abbatis, palris
sanclorum Helyae presbyteri, Pauli et Isidori inona- mullorum ccenobiorum, requiesceutis in loco Silvi-
cborum. » Solila hujus coriicis contractio. niaco. • lnler Praetermissos rejicitur ad diem naitilem
'• ANTUERP.-MAJ. superiori fere similis, ultimam xi Maii.
annuntialiouem omitlil. Edilio LUBECO-COL. de Aniceto ea conjungit, qua?
BRUXELLEN. incipit: < Ingressus Noe in archaro. > ex ULTRAJECT. el ALBERGEN., elc, supra postiimus.
945 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 946
Sequilur totus textus purus. Tum : < In Oriente, A nalia .animantia ad nuturo sibi obedierinl, et cum
beati Nychophori sub Valeriano et Galieno, ob haerelico disputans, ignem ingressus, illicsus per-
Christum martyrio coronali. In Vienna , sancli Pan- manscrit. ln Libia, Pauli abbatis, qui quingentorum
lagati episcopi et confessoris. ln jEgyplo, sancti monacliorum pater extilil, quos et monitis -saluta-
alterius Amouis, viri incredibilis abstinentia?, ac in- . ribus et exemplari vila in viaro salutis direxit. Non
nuinerabilium monachorum patris. > Vide indiccm manihus operabalur, neccibum sumebat, donec tre-
Prseterniissorum. cenlas orationes genibus flexis Deo solveret, quas
BELINIntraque editio et vitiosa et perlurbala est. numero lapidum colligebat, ad singulas oraliones
De Mappalico post marlyris, inserit, qui verberalus. lapidem in sinum remitlens. • De duobus his
Antiochim legit loco Corduba; el Corduba loco . ullimis vide indicem Prseierroissoriira. < Noe ingres-
Antiochiw. In fine prima etiilio : < ltein Roma?, Ana- sus, • etc
ceti papa?et niartyris. • 2 edilio : Anacleii. Voluil MOLAN. : < liem Romae, Anacleli papa? et marly-
dicere Aniceti. ris. • Creriiderim id ex BELINO accepisse, quod se-
GREVEN. < Romse, Aniceti papae, • elc, ut est in cirodis curis resliluit, pro Anacleti, scribens Aniceti.
ULTRAJECT., etc < lullalia, sancii Domniiii mar- < Deiihonse, sancli lnnocenlii, >ut supra. Sonegias,
lyris, qui fuit unus de LXXIIChrisli discipulis. > natalis sancli Lanclrici episcopi et confessoris. • ln
Yide in Pnetermissis. < In Orienlc, beali Nicophori, etlitionibiis aliis, sic habel : < lletii Roinse, Aniceli
sub Galieno et Yaleriano ob Chrisli confessionem papa? et martyris. Hic consliluit, ut clericus co-
nianyrio coronati. Itein Marciani, Doni. > Ex Hie- niain iion uutiirei, secunduin Aposloli prncceptum.
roiiyni. < Jobila? maiiyriset aliorum iriuin decolla- g In Oriente, beali Nicephori, sub Valeriano et Gal-
torum. > Vicle Piaeiermis.sos. < Magni nianyris. > Iieno , ob Chrisluin inartyrio coronati. Dertonu:,
Hesterni, opinor, fruslranea repetitio. < Viennae, sancti Innoceniii episcopi et confessoris. Sonegias,
sancli Panlagati ejriscopi el confessoris. Derthona?, natalis sancti Landrici episcopi et confessoris. Die
sancti lunoceniii episcopi et confessoris. In jEgypto, (lcciinti scptinia, sancli Acacii episcopi Meliiines. »
Aroroonis allerius, incredibilis abstinenlia? viri, ac Vide quse de eo dicunlur in Calalogo Praetcrinisso-
innumerabitium uiouachoruro patris. > De quo supra. riim. Cseierum Vila ejus in Actis uostris data est
< Heleni abbatis, cujtis tanla tides erat, ut irratio- . ad xxxi Marlii.
XIV Kal. Die 18.
Apud Messanam Apnlise civitatem, natalis sanctorum marlyrum Eleulherii episcopi el Anihia?matris ejus,
qui cum esset et sanclimonia vitse, et roiraculorum virtute illuslris, sub Adriano principe lectum ferreuin
ignilum, craticulam et sartaginem, oleo, pice, acresina ferventem superans, leonibus quoqiie projeclus ,
sed ab his illaesus, novissime una cum matre jugulatur. Romae, beati Apollonii senaloris, qui sub Commodo
principe a servo proditus, quod Christianus esset, insigne volumen composuil, quotl in senatu legit, ac
deinde sentenlia senatus, pro Chrislo capite truncalus est. Corduhse, sancti Perfecli presbyteri et
marlyris.
NOTJE.
Siimitur ex Praten., Tomacen., Rosweyd., An- C Albergen., Danic, edit. Ullraj.-Belg. et fere hage-
luerp., Max.-Lubec, Munerat., Greven. ei Molan. noyen.
\lemexAnluep.-Max.,Ultrajecl.,Leyden.,Lovanien.,
VARIANTES LECTIONES.
Scripsit Messanamcum codicibus fermeomnibus, renda est latercuh nostn lectio. Hiis error est Max.-
qtiamvis Messanam liullam in Apulia usqtiam repe- Lubecanse valde familiaris. Appoloni esl in Mune-
rerim. Pro Anthiw, Max.-Lubec legit Anihyw; Ros- rato. In Rosweyd. pro senlentia Senuius , legitur
weyd. el Anluerp. Anciw. In MuneralO, per tiirpem secundnmsenlentiam Senalus. Rttrsus Muneratus pro
typotlietd? errorem , babetur matrium pro mattis. Perfecti, legil Prwfecti ; Anluerp. et Max.-Lubec,
Idem cura Antuerp., Max.-Lubec, Greven., Molano Corduba pro Cordubm.
et aliis scribit oleum, picem ac resinam, setl praefe-
OBSERVATIONES.
Apographa Hieronymiana diserte hodie expri- Ado : demum ex Floro aut Rabano, riiliiI videnius
munt: Roma; nalatis sanclornm Eleulherii episcopi lucis obvenire sanctis, aliUnde lenebris niniiuni of-
et Anchim, vel Antltiw, vel Antim malris ejus, Par- fusis. De Usuardi textu niliil laborandum esl. Recte
lheni,Calocefi, etc, qui oclo aut novem nuinero suis is an sccus scripscrit, nitiil interest; ceiiuin prita-
noroinibus appellantur. Roroanum parviiro socios . mus, ita cura scripsisse, ut in perpetuo aiitesignano
noii novit, solum scribens : Apud Messanam Apulim, suo rcpcreral. Raiiicis, ex qua laro iniilla, tit miui-
Eleulherii episcopiet Anthim malris ejus. Paulo aiiter mum valde suspecla, pulliilariinl, judiciosani cen-
Ado : Apud Messanam Apuliw , etc, cum elogio, siiram tulit Papebrochius, oppugiialain a Josepho
cujiis substantiam nosler descripsil. Dc Mesuna, Perex-ioBeuedictino monacho S. Facundi, ut habes
Messana, Misena, aliisqtte locis, mulla-in nolalionibus in rcsponsionibiis ad articulum xi, niiin. 232, scd
Baronii, multa apud Floreutinium, multa in Actis probattim a Tillemoiitio tomo II, ptig. 227 et 587.
noslris disquisitio, conjecltira? roultse. Aliae ilein ex Ego in Perezii dissertalionibiis nihil repcrio, quod
Floro, Rabano el Nolkero diflicullales; primus enim magistri noslri arguinenta concutiat, nediim con-
Romw passionem tribuit, ciiro elogio ab aliis diverso. veltal. Maneat nihilominus vcra el cciia illuslris
Rabanus posiliouem omittens, dicil, Eleulberiutn in martyrum memoria, a Wandalberto qtioque olim
Aquileia episcopttm ordinatum; ex Aclis, ni fallor, decantata.
Realiiiis cselera delibans , quse Adonianis praetulit Bis spptena?Eleutherius,maier quoque.sancla
Notkerus, nolala taroen Misena Apuliw. Haecoronia Antbiaprsecellent,vilaminoriendosequuti.
tricis varie iroplexa, nec de inlegro examinare, nec
refellere pio:i:pLuiii est. Antiqiiissimiim martyrum Cerlum videlur Apollonium senuiorem Romanum,
ciillum indubilatuni staluirotis : Acta alia prteluxisse de qtio in lalerculo, non etim esse, qui interEleu-
Hieronyinianis, alia auclori Romani parvi , ctijus tbcrii socios in Hieronyniianis connuineralur , sed
MartyiHjlogiuin, foiie e\ aliis eiiain Aclis, aiixciil ab eo diversissiintim, atque ab <*.|,tc!oreRomant
947 USUARDIMONACHI 948
parvi ex Rufini Enyebiolib. v, cap. 21, primum in A geri cavillationem, de qua meroinit Ruinartius, inter
sacros Faslos relalum, cui Adobrevem laudalionem Selecta, pag. 75. Sequitur in MartyrologoVienneiisi:
aptaverit, aut ex prsefato Rufino aut ex Hieronymo Transitus sancli Ursmari, quem trimenUsuardns iu
de script. Eccl. cap. 42, quidni ex utroque concin- diem sequentem transferre maluit, haud dubie,
nalam. Cerle, qua parte Senaloris Romani digni- qttod istum verum obilus diem existiraaverit, sicuti
talem altingil, Hieronymum prse oculis habuisse et multi alti censuere. Locum ejus hoc die occu-
iiianifeslum esl : nec niinus evidens, Nosirum sua pavit Perfectus martyr Cordubensis, aliis oiiinibiis
orania ex Adone mutuatiim, qusefere inlegra tran- antiquioribus et sequalibus ignotus, sed Usuardi
sumpsit Nolkerus. Csetera de inclylissimo senatorii tempore, recenli gloriosi certaminis roemoria, la-
ordinis fidei defensore et martyre exquirit hic Hen- bulis ecclesiasticis dignissimus, cujus Vitain ex Eu-
schcnius.et satisexacte digerilTillemoiitiuslonio III, logio illustratam Acta nostra exhibenl.
a pag. 55, nihil magnopere curans Josephi Scali-
AUCTARIA.
HERINIEN., in lexlu purissimus, in fine adjicit: elevationeagitur?In Prsetermissis remittilurad xxvn
< Treveris, sancti Materni episcopi el confessoris. » Aprilis. < Item sanctorum Septimi, Victorici, Do-
Unde colligilur , hujiis sancli memoriam peculiari nali. > Disparalortim ex Hieronymianis coiroexio.
cultu pridera recoli solilam in ea ecclesia vel cceno- < Caloceri martyris. Ursmari episcopi et confes-
bio, cujus hic codex olim fuit. Agunl de eo etiam soris : secuiidum Usuardum vero die sequenii. La-
alii hac die, sed plerique xiv Seplembris. ceriani episcopi et confessoris. Petri diaconi et con-
PULSANEN. Eleulherii elogiuni cxpunxit ; caelera IJ fessoris. > Vide conjecturam, qua? in Prsetermissis
purtts esl. ponilur. < In Hibernia, Lafriani abbalis el confes-
CENTULEN. : < Apud Messanam ltalise civilatem, soris. > Mulium fallor, si is iriein non esl cum
sanctorum marlyrum Eleiitherii episcopi et Anliae Laceriano, vel Lafreano sive Molassio, de quo supra,
raatris ejus. Roroae, Apollonii senatoris. Cordubse, qui et abbas fuit et episcopus. < In liuibtis Hermo-
sancti Perfecli presbyteri et roarlyris. ln pago Sam- polis, sancli Apollonii abbatis et confessoris, ma-
brico, ecenobioLaubias, sancli Ursmari episcopi et gnse sartclitalis viri. • Vide qua? de hoc el allcro
confcssoris. • Vide die sequenti. Apolloiiioin iiulice Prselermissorum uotaiilur.
ANTUERP.-MAJ., in Eleutherioel Apolloniomiililiis, MOLAN. : < In ccenobioquod Laubias dicilur, de-
de Perfecto lacet. In fine autero addit: < Antisio- posilio beali Ursmari episcopi et confossoris, cujus
doro, dedicatio aitaris ecclesia? senioris sancti Sle- gesta habentur. Eodero die, sancti Caloceri niarty-
pliani protoinarlyris. i ris. i Ttim typis minoribus : < Csesaraugustae,sancla?
BRUXELLEN. : < In Laudiaco, sancti Ursmari epi- Encralia?, sive Encralis roarlyris, de qua scribit
scopi el confessoris. Qui prseparalis ad usuin mo- Aurelius Cleroens in libro Coronatoruin , quod in
nasterii necessariis, ccenobiuroLobiense, quod Lan- horrenduro modum laniata, servata sit in vinctilis
delinus fundavit, a Pippino rcgenduin suscepil. • In donec vulnera et corpus putrescerent. • De ea in
reliquo texlu satis purus est. Actis xvi Aprilis. Alia? ediliones texlni Usuardino
VICTORIN. ; < Corduba?,sancti Perfecti episcopi et arijuiigunt : < CoenobioLaubiis , depositio sanctis-
confessoris. • Lege ut supra. < Eodein die, sancli siroi Ursmari episcopi el coufessoris. • Ha?c tan-
Leonis papae. • Postrema ista verba etiam habet co- (j quam jiars textus, nisi quod vox una et meJia lit-
dex REG. SUEC, signat. nuni. 130, sic ut mirum sit teris Italicis expressa sit. Sequitur Anctarium :
de eo inter Praelerniissos nullaiii licri mentionem. < Cujus gesta praeclara habenlur. Meriiolani,depo-
Sermo esl de Leone IX, ut die sequenti paiebit. sitio sancti Galdini, quse semper celebratur in Do-
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Apollonii sena- minica secunda post Pascha. Die decima octava,
toris. Materni episcopi et confessoris. Eleulherii sancti Patris Joannis, discipuli sancli Gregorii
episcopi et mariyris et Anchiseinatris ejus. » Decapolitae. Eodem die, sancli Jubini episcopi et
In VATICAN., signalo niim. 5949, deest Perfecti confessoris, cujus corpus requiescit Lugduni supra
presbyteri et mariyris Cordubensis. Rhodanum. » Hic in Aclis, ut ignotus, praeterroit-
Codex MONTIS SANCTI : < Translatio sancta?Maria? titur. < Antisiodori, dedicatio allaris senioris eccle-
Magdalenae.» Quo el quanlo, nescio. sia? sancti Stephani, protomartyris Christi. Nam
Editio LUBECO-COL., in lextu salis pura, subdil in anliqua dedicalio , qua? a beato Amalore celebrata
line : < Eodero die, sancti Laceriani episcopi et con- est, quinlo Nonas Octobris in antiquis Marlyrolo-
lessoris. » Vide in Aclis de Lufreano sive Molassio. giis reperitur. » Tum typis miiioribus : < ln Mon-
Dicitur fuisse legalus ajtostolicus. libus, Ayaecomitissa?Hannonia?,tam sanguine qitam
BELIN. texlum purum referl, sed inter Apollo- vita prseclara?,cujus raemoriam facit ecclesia- Mon-
niuro el Perfeclum immiscel : < Eodem die, sancli tensis in Litaniis. » Hsec prima, quae in Maiiyrolo-
Caloceri marlyris. » Agil, opinor, de Brixiensi, cu- giis reperiatur sanclse hujiis Comitissa?, Hidulphi
jusAcla hodie illustrantur; nisi quis velit ex Hie- itidem sancti uxoris, memoria. De cullu ejus, vita,
ronyro. accepmin, atque Eleulherii et Anlia?socium n reliquiis, patrocinio in lilibus, ouinia ab Henschenio
esse, cum Parlhenio aliisque. accurato Commentario elucidata sunt.
GREVEN. : < Anaslasii papse el martyris. >An de
XIII Kal. Die 19.
Beali Thimonis diaconi de septem primis, qui primum apud Beroeam doclor resedit, ac deinde verbum
Domini disseminans, venit Corinthuni, ibique Judaeiset Graecis, ut traditur, primo flammis injectus, sed
niliil Isesus est, deinde cruciaflixus martyriuro suum implsvit. In Armenia civilate Militana, naialis san-
clorum marlyruiii Hermogenis, Gaii, expediti, Aristonici, Rufi, Galatse, una die coronalorum. Civitate
Caucoliberi, passio sancli Vincenlii marlyris. Coenobio Laubiis, sancti Ursmari episcopi et confessoris.
[Bouillart. :... Vinceniii martyris. a In pago Hainoensi, sancti Orsmari episcopi et confessoris. Et cha~
raclere cursivo : Apud monasterium sancli Germani, dedicatio ecclesisein honore sancti Sirophoriani mar--
tyris et bealissirai Nicolai confessoris.]
NOTiE
Sumitur ex Tornacen., Munerat., Belini prima edilione, Greven.et Motan.
» Soilerius duas hic reddit causas cur Pialensiiii codicem Usuardo exuriineiido niiuus accommoduui
 949 MARTYROLOGIUM.-- MENS. APRIL. 950
exislimaverit : quarum quidem alteram inutilein ipsc A naslerio, qiioi in pago situm est, ul affectasse vi-
juriicat : altera vero omnibus praeter Sollerium sa- dealur. Sic pitcter istiiin locuin IV Kal. Jan. In pago
tis fuissel nt Pratensem efigerenl. Una igitur earum Oximensi. vi Kal. Maii, in pago Pontivo, pro in ino-
esl quod Pralensis praesenli articulo addit Dedka- naslerio Ccntula. v Id. Jul., in pago Cinomannico,
liouem ecclesimin honore sancli Symphoriani mtrly- pro Aninsiihc monaslerio. xi Kal. Aug., in pngo Ro-
ris el bentissimiNicolai Conf. Slntimquc qnanli ra- tomagensi, pro in monasierio Fontanella. 111Kal.
lionein illaro pulare debueril, uobis ipse deciarat llis Sepl.., in pago Metdensi, pro monasterio Resba-
verbis : quanquam hanc dedkalkmcm tecenliori co, eic. Verum quitiero est nibil Sollerium non tcn-
manu udjeciam testetur Castellanus, idemque indicel lasse, iil o.nniti luec loca nobis exlorqueret ; sed ca
Sirmondtts, lineas subducendo,nec etiam inficientnr jatn cjus iiidustrise specimina dediinus, ut procul
auiographi custodes. Altera est, quia pro Cmnobio dubio lector prsesential, quo exitu omuia impugna-
Laubiis, habet, Pago Hainoensi. Alqui nihil est verit. BOUILLART.
Usuardo usitatius, quam pagum indicare pro mo-
VARIANTES LECTIONES.
Thimonis legunl Tornacen., Belin. et antiqui co- ralio ; pro Caii, plerique legunt Gaii, ut Tornacen.,
dices alii, quos sequimur : melitis Molan., Timonis; Muuernl., Belin., Molan., elc. Greven. cum aliis,
male Muneral., Thinonis; Greven., Tliymonis. Sic Gagii. Turbtiin sequi placuit codicmn velustioriim.
Betin. male incipit : Nntale satwii Tliimoris; Mune- Toiiiacen., Greven. et Molan. lcgunt Galathx, pra?-
ral: Apud Corinlhum. In Greveuo el Molanodesile- T>tuli moduni reliquorum, Galatw. Ruffihahcl solus
ratur, verbum Domini. Mitneralus sensiini iionnihil Bclinus. Rursus iilein, In Hyspania civitute, etc Cul-
invertit, pro ibique aJudwis, etc, scrihens, ibi, ul coliberi ct Vicentiierrores s.uiil Munerati. Posui Ur-
tradilur a Judwis. Posl twsus, in Greven. el Molan. smari, ne a conimiiniori appellatione dellecterem ,
omiitituresl. Scripsi Militana cum codicibus oinni- licet Tornaceu., Muneral. elGfeven. legant Orsmari;
bus, quo modo etiam habenl apographa Hieronyro., Belin., Ursmari. Nkhil, dyaconi et id genus alia
Rom. parvum, Ado, etc Melitinam intelligi nulliis prseteriri possunt.
dubito. In Marlyrum nominibiis, non una scribendi
OBSERVATIONES.
Qui plerosque ex priinis diaconis, ut x el xx Ja- ter quod Acta nulla viderinl, qua? nec raodo exstant,
nuarii ac ix Aprilis ostendimus, idem Timonem pri- nisi receiilius fabricata. De Yincentiorum niullipli-
liius omnium Fastis ecclesiasticis inseruit auclor Ro- citate, et itleniitale in Actis disserilur. Yide quse
roani parvi Apud Corinthum, Timonisdiaconi de se- riiximiis xxtt Jancarii, et Vinceniii, Orontii atque
ptem, ex quo etira Ado translatum, inter festivitates Vkioris Acta ibi a Bollando illustrala. Caucoliberim,
aposioloruin eo ornavit elogio, quod Noster fere ad non soiiim roarlyrologis, sed et geographis nolaiii,
verbum descripsil. Ast iu stio Martyrologio simpli- miruiii est Florentinium ignorasse. Vide de caelero
cilerannnnliai, ut facit Nolkerus, hic primo loco, Papebrochii nnimadversioues hoc die pag. 632, ct
ille iillimo. Henscheniuroet hicet iionnunquam alibi adde notulam Tillemontii tonio V, pag. 012. De Ur-
levicula?cujusdam negligeiitia?alius incusarei, quod £ smaro ad prsecedentem diem dicerc coepiinus, quia
fcsiivitates apostolorum 11011consuletis, Usuardo ab Adone tunc refertur, non sub Onmari, ul nlicubi
ascripserit, qua? ceiio Ariotiiana stint, ttt vere est legimus, sed sub Ursmari nomine. Sit ne autem ah
totum hodiernuro Tiroonis elogium, iu Rosweydi Usuardo consigiiatus, dubitare me cOgunt codices
edilioiie pag. 36. Pauca, qiia? de Tiraone, uno an ge- Usuardini plurimi, vix unqtiam solili ab auctore suo
iniiio. dici possunl, eliam tniiuis probata, cougessit quidquam delrahere, in quibus tamen plane desirie-
ipse Henschenius, nec ab aliis quidquara additum ratur. Dubitationem augel varius annunliandi mo-
reperire est. Marlyres Armeni in Hieroijymianis in- dus, Pratensi et Rosweydino scribenlibus; Pago
veniiintur seque, ac in Romano parvo, sed cuni Tiac Hainoensi (intelligeHainau, Hannonia, Hannoniensi,
diversitate, quoclprsetlicta apograpba alios denuo,et quod salis vage dictuin est) : caeteiis pro textu cita-
quidem-repetila eadem posilioiie; adjmiclos iiabeant, lis, ptessins el distiuctius : CmnobioLnubiis; quam
de quibus Roroaniim parvum non nieminit, nec ob causam ex purorum codicum numero cxclusus
proiude Ado, ex quo eos etluxil Nolkerus, iisdem est Pratensis, addens praeterea dedicalionemecclesim,
ubique terminis nolalos, cuiu iiulla rie ipsis aniplior in honore saucti Simphoriani, etc, qtiaiiquam hanc
tisquam exslet nolilia. Wandalbertus eosdem oranes reccnliori roaiiii adjecltim teslelur Castcllanus,
duobus versibus ita conclusii: ideroque indicet Sirroondus, lineas subducentlo. Ul-
Gaio,Aristoiiico,Rul'q,Hcrmogeneatque Galata, cunquc tanien se habeat, ea Ursmari annunlialio, in
Terlia cutn deciuia,Expeditoet niarlyre fulgel. laterculo servata est, Usuardo, post Adonein, proba-
bilius ascribenda, sailein prout a uobis exprimilur,
Vinceniiusin Hjeronymianis eliam notus est, non i» licet Ado paulo aliler legerit, nempe : Laubaco mo-
ilero in Romano parvo. Ex prioribus eum sumpsll nasterio, transitus sancti Ursmari episcopi el confes-
Ado, nitrii adjungens, uli nec Usuardus, verosimili- soris.
AUCTARiA.
De Pratensi abunde dicluro est. sancli-Elphegi archiepiscopi et martyris, qui a pa-
HF.RI.NIEN. hodie a reliquis discrepat, Ursmarunj ganis captus elnecatus, in Lundonia sepultus est. >
excludens; ejusque loco substiluens : < Eodem die,
apud ecclesiain beatiPetri Romse, dcpositio Domni DANIC ANTUERP.-MAX., ULTRAJ., LEYDEN.,LOVANIEN.,
Leonis papa?noni, qui ecclesiam beati Remigii de- Eilitio ULTRAJ-BELG. Ursmari non meniine-
dicavit. > runt, in reliquo lextu ferme puri sunl. ALBERGEN. in
PULSANEN. in Timone purus esl; imnredrate sub- eo defectu convenit, sed praeierea Vincentium Cau-
excludit.
jungens': < Civitale Cattcoliberi, elc. i De Militinen- coliheritanum
sibus tacet, atque etiam de Ursmaro. BRUXELLEN. et hic Ursmarus deficit; de csetero
ANTUERP. et MAX.-LUBEC. deficiunt eliam in Ur- proxime ad texltis puritalem accedit. ln fine autem
smaro. subdil: < Eodem die, sancti Leonis papa? noui et
ROSWEVD. pro Timotrisscribil Timothei. In caete- confessoris. Qui primum episcopus Tullensis, ab
ris lexlunt sequilur, nisi quod tegat: < In pago Hai- imperatore Henrico ad papatum promolus, el ex hoc
noensi, i et in fine suhjiciat : < In Canlia, passio conscientiam babens, reshjnavit. Et denuo rite ele-
?,5l USUARDI MONACiH 9551
ctus, post laudabilero vitam, in ecclesia sancti Pelri A in Praelermissis. < Eodem die, sancti Alphegi epi-
lurnulalur, clarens miracttlis. > scopi Canluariensis et martyris. >
HAGBNOYF.N. neque hic a lextu multum deviat. De BELINI.edilio altera textui superaddit : < Romse,
Ursmaro eliam lacet. In fine subjungit: < Caniua- sancli Leonis papa? et confessoris. •
ria?, sancti Elfegi episcopi et martyris. > GREVEN. : < Donali, Vitalis. • Ille ex Hieronym.
CENTULEN. incipit a Meliiinensibus, in quibus pu- acceptus est, cnjus sit aller, nescio. < In Cancia,
rus est. Sequitur : < Apud: Septimaniam, civilate sancti Alphegi. Qui, ut refert Vincent. libro xxvi,
Caucoliberi, sancli Vincenlii confessoris, ctijusgesla claris natalibus ortus et lilteris tradilus, cum legis-
babenlur. Eodem die, s rocii Thimonis diaconi de set qua? ad salutem sufficere videbantur, lotum phi-
seplem prirois, qui crucifixus Chorinto quiescit. > losophia? sluriitim convertit ad diligenduro Deum,
Quae Vincenlii Acta supersunt, docet Papebrochius primumque Wintonise episcopus, deinde anno Do-
hic mini MVICanliiariensis arcliiepiscopus faclus , ob
ANTUERP.-MAJ. inArnienis etVincentio, priori non vila? sanclimoniani, ad palinam marlyrii meruitpcr-
muitum absimilis, ita prosequitur : < In coenobio venire. Dulcissiroi et Charissimi manyrum. >De
quod dicitur ad Laudibas, deposilio beati Ursmari his vide Prselermissos. < Apud Arabiam, sancli Ty-
episcopi et confessoris, cujus gesta habentur. > In monis episcopi et martyris. • Nec inter Praetermis-
Timone textura abbreviat, servata tamen rei sub- sos nolus esl. Vide de allero Timone. < Solemniaco,
stantia. Tyllionis episcopi et confessoris. Romse, depositio
MATRIC-CARTHUS.-ULTR.UECT. : < Elphegi Cantua- sancti Leonis papse IX et confessoris. Qui Aleman-
riensis episcopi et raarlyris cum multis aliis. Thimo- JJ nns natione, prirao episcopus Tullensis fuit, Bruno
nisdiacoui et roarlyris. > Et in margine : < Feslivi- diclus. Ciiin enim Roniani ab iroperatore postulas-
tas sacrse .lancete celebratur feria sexta post octa- sent pontilicem sibidari, el ille nullum episcoporum
vam Paschae. > Teulhonia?ad hoc onus assumendum iuclinare pos-
VATICAN., signatum num. 5949, inter Armenos scl, landem iste consensit, el laudabiliter regensEc-
oinittit Rufi. De Ursmaro etiam nihil. In fine autem clesiam, miraculis clarus quievit anno Doniini MLIV.
adjicit: < Romse, depositio sancti Leonis lXpapse, Apud Wesaliam superioreui, in dioecesi Treverensi,
qui sedit in ponlificatu annis quinqite. > passio beatsemeraoria?Wernheri pueri annorumxiv,
In UGHELLIAN. deest Ursmarus. qui annoDomini MCCLXXXVII ajudseis in die Prasce-
FLORENTIN. : < Florentise in partibus Tuscise, ves suspensus, flagellalus, in nieinbris omnibus in-
sancti Crescentii, subdiaconi sancti Zenobii, ejusdem cisus, crudelique rooiie interemplus, inultis slatim
urbis episcopi, cnjus vita, virlute et miraculis claruit claruit miraculis. In Dacia, civitate Olhoniensi,
an. Doniini ccccxxiv, a Zeuobio tuncibi praesule, ho- translalio sancti Kanuli regis et prolomartyris Da-
noriiice in ecclesia cathedrali sepullus, ac Iitieris cise. >Colilur x Julii.
sancli Ambrosii Mediolanensis prsesulis', nuntialo MOLAN. de Leone adducit ipsissima verba ex HE-
ejus obitu, laudatus. > Palet encomiasta? impe- RINIENSI supra relala. < In Blandinio monasterio,
ritia. elevalio corporis sancti Florberli, primi ejusdem
BURDEGALEN. : < CceoobioLaubiis, sancli Ursmari coenobiiabbatis. > Colitur x Novembris. < Ipso die,
episcopi. > sancli Alphegi episcopi et marlyris. > Tiitn litteris
BIZUNTICEN. : %Romse, depositio Leonis papa? et minoribus : < Qui primura Wintonia?.,. > ut supra.
confesspris, cujus vitam esse sanclissimam, crebra C < Apud Wesaliam superiorem... > etiam ex GREVEN.
lcstantu.r miracula. > Editiones postremse Ursmarum omittunt, pridie me-
EclilioLUBECO-COL. in textu fere pura est, scribit mnraturo. De Elphego ut supra. ltem de Leone. Se-
tamen : < Irt pago Hamcusi, ccenobio Lambiis, beati quitur : < Die decima nona, sancli patris Joannis de
Ursmari, > etc. Tum : <Solemniaco, sancti Tillonio vetusta Laura. >In Florberlo et Wernhero nihil
[Tillonis] episcopi et confessoris. > Quis hic sit, vide immutatum invenio.
XII Kal. Die 20.
Romse, nalalis sancli Vicloris papse, qui post beatum Pelrum quintus decimus rexit Ecclesiam annis
decem, et sttb Severo principe martyrio coronatur. Item Romse, sanclorum marlyrum Sulpilii el Serviliani,
qui pra?dicatione et miraculis Domitillsevirginis , ad fitlem Christi conversi, cum nollent idolis immolare,
a prsefeclo urbis Aniano capite caesi sunt. In Galliis civitate Ebredunensi, sancti Marcelli, ejusdem
tirbis episcopi et confessoris, qui, divino jussu , cum sanctis sociis Vincentio et Domnino ex Africa
veniens, maximam parlem Alpium maritimarum verbo et signis admirandis, quibus usque hodie refulget,
ad fidem Christi convenil. [Addit Bouillan., charactere cursivo : Eodem die , apud monasterium sancli
Germani, revelatio corporis sancli Georgii Rethleemitici monachi et martyris, et saneti Venantii abbatis.]
NOT^;.
Puri sunt Praten., Herinkn., Tornacen., Rosweyd., Munerat., Greven.et Molan.
VARIANTESLECTIONES.
Codex Rosweyd. pro coronatur, solus legit coro- D Marcetli. In Herimensi superius ascriptum «i. Gre-
natns est. Sic Tornacen. et Munerat. pro Sulpitii, ven. habpt Marcelli primi. Munerat., Dominio pro
Suppticii, ut aliqurscribunt Sulpkii. Rosweyd. male Domino. De caetero Rliomm,naiale, Ydolis, Ebredu-
prsefigit Publii. Item Munerat., Greven. et Molan. nense, Affrica, Aphrica el hujusmodi mintitia? facile
Domicillm. Salviano pro Anianoin Muneralo error condonanda?.
esl. Molan. legil Marcellinusel recte, opinor; cseteri,
OBSERVATIONES.
Vktorem episcopum cum tribus sociis, in Hiero- Romanum parvum, Viclorem episcopum el marty-
nyroiatiis referri pespicuum esl: Romw, deposilio rem invenio, sed.incoinilaltim : Romm, Viclorisevi-
S. Vktoris episcopi, Felicis, Alexandri, Papim. An scopi et martyris. lsne Rotnanse, an alterius civita-
hic ul martyr siguctur Viclor, non satis cerluin esl. lis episcopus fuerit, disputat Henschenius, alia epi-
nisi sociorum causa id ertii posse videatur. Apud scoporuro exlraneorum Romse passorum exempla.
953 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 954
commonstrans; atque una probare nititur Victorem A reprsesentare cdnamur. Beda totis septem diebus
in Hieronymianis apographis hoc die memoraturo, vacat, hodiernum Flori supplementum, uon Victo-
quiscunque sit, Romanum pontificem istius nomi- rem, sed Ankelum papam commemorat.
nis non esse, utpote qui xxvm Jtilii deftinclus cre- Sulpilius et Servilianus solo noraine a Romano
ditur, quo die a Rabano, Notkero, aliisque martyro- parvo appellantur, Hieronymianis incognili. Ado ex
logis, et praeserlim Romano moderno, colitur. Id a Aciis sanctorum Nerei, Achillei el Domililla?, de
Molano pridem observatum, fecit, til in posteriori- quibtis alibi non semel agendura est, insigni eos ex-
bus Usuardi editionibtis texlum mulilaverit, translato ornat encomio, cujus poliorem partem suam facere
in roensem Julium eo Victore, qui cerlissime hoc satis habuit Usuarrius. De eorum martyruin transla-
die ab Adone pro Viclore papa sumilur; sive ipse a tionibus, de variis Servitianis, aliisque eo speclan-
sciolo forte aliquo, ut suspicatur Henschenius, in tibus plura annotavit Henscbeiiius, Marcellinus et
errorem inductus, seu primus omnium lapsus fuerit. socii, solius Adonis sunt, ex cnjus elogio suum
Adonis elogiura Noster, et alii eura secuti, pauculis formavit Noster, Notkerus lotam messem colligit.
mutatis, tulotranscribendum existimarunl. Longius- Acta a nobis edila Adonem vidisse oporluil, quo-
cnlum est, qttod in Mosandri editione legilur, et rum, si non auctorem, sallem scribam detexit
adliuc paulo auctius a Notkero exbibetur, ubi au- Mabilio in Diplomatica pag. 172, lilt. E, cx codice
clor illa ipsa adjungit, quse xxvm Julii apud euro- ab octingentis annis descripio, a Deodalo presbytero.
deroex Rabano iterum descripta sunl. De Hetischenii Vilam paucis decurrit Tillemonlius tomo VII, a
mente dubium non est; Papebrochius diem xx Apri- pag. 561. Cur atitein Marcellinum Adonis, plcrique
lis praeferendum putavit, alque adeo cum Floren- nostri, iiqtte proliatissimi codices in Marceltum
linio censuit, ipsum Victorem papam esse, qui hoc B transmutaverint, non habeo unde conjiciam : scripsi
die in Hieronyni. celebralur : quibtis subscribit Til- Marcetli, quoniam ita scriptum iiivenicln codice
lemontius, Victoris Vilam per octo articulos dedu- Hcriniensi, ut jam indicavi, desuper adj'ectam vi-
cens tomo UI, a pag. 100. Pagius ad aniium cci, dere est syllabam ni, setl recentiori et.atranienlo et
num. 5, vix audet diem obitus definire, licet aperte calamo. Ha?c pro laterculi primjeva simplicitate
suppon.it, in Hieronymianis Vklorem papam xx dicla sint satis; seqnantur Wandalberti prioresbini
Aprilis annuntiari. Variorum opiniones hic cursim versiculi, qui Marcellinum el socios celebrant, po-
attingimus, ad xxvm Julii in Actis examinandas. sleriores duo in Auctariis subjicientur :
Nos interim, ut ssepe monuimus, Usuardum sive Marcellinus,Domninus,Vincentiusatque,
errantem, sive vera prsedicanlem, nativis coloribus Nominebissenam radiant festoquefideque.
AUCTARIA.
Est in PRATEN.,ad marginem, ni fallor, adjecta Maii. Synesium aliquem hodie canit Wandalbertus :
< revelalio corpus sancli Georgii Belhteemici, mo-
nachi et marlyris, et sancli Venantii. abbatis, > sed Feslaque Synesiicelebrantur martyrisalmi,
Pontificistiiulo, doctriuaet niorte beati.
hujusmodi additiones plerumque negligimus. Ita quidem poeta martyrologus, sed necdum satis
PCLSANEN. et LOVANIEN. ultinias lextus lineas de- explicaluin invenire licuit, quis ille Synesius sit, epi-
truncanl, sistendo in, episcopi et confessoris, sup- r^*, scopi et murtijris tilulo insignilus. Non lubet
pressis reliqnis. hariolari, doceat nos, qui talein. Synesium uspiam
ANTUERP., MAX.-LUBEC puri sunt, sed in fine adji- repererit. Forte corruptttm fuerit iiomen, sed et lioc
ciunt: <Antisiodori, sancti Mariani. >Hocnomen varie seque incerturo esl; ut proinde salius sit, aliquid lu-
tortum et deformaturo est, non solum in codicibus no- minis alicunde exspectare.
stris, sedetiam inHieronymianis, de quo vide Floren- AQUICINCT. sie incipil: < Romse, nafalis sancti
tinittm. Castellanus censet legendum, ut hic habetur. Yicloris papse, qui post beatum Petruro tertius de-
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEYDEN. , edilio UL- cimus, rexit Eeclesiam annis decera et sub Severo
TRAJ.-BELG. texlui puro etiain subjungunt : < Apud principe martyrio coronalur. Hic constituit, ut san-
Antisiodoruin, deposilio sancti Marciani [ila multi ctum Pascha semper die Dominico celebrarelur, et
scribunt, pro Mariani] presbyteri et confessoris. > a quinta deciraa luna primi raensis, usque ad vige-
ALBERGEN. et DANIC.in Auctario cuni duobus prse- simam primam observaretur. Constituit eliam, ut
cedentihus conveniunt, sed sancti Vkloris annun- necessitate faciente, sive in fluinine, sive in mari,
liationem diflerunt in xxvm Julii. seu in fontibus, sub Christiana confessione, qui-
CENTULEN.,'inVictore purus, ita prosequitur : bominuin, ex gentilibus venientes, bapliza-
< Ilem Roroae, sanctoruni Sulpitii et Servitiani, qui cumque
reniur. > Haecex aliquo Adonis aucliori apographo,
hortatu beatae Flavise Domilillscad fidem conversi vel ex Notkero desumpta sunt.
et pro Chrisli amore sub Aureliano [Aniano]passi DAVERONEN. : < Anlisiodoro, sancli Marlini. > Et
sunt. Antisiodori, sanclorum confessorum Mainer- sic habet etiam AQUICINCT. supra.
lini et Mariani presbylerorum. > MARTRIC-CARTHCS.-ULTRAJECT. : < Victoris papae
ANTUERP.-MAJ. a CENTULENSI , phrasi paululum D I et martyris. Maroertini abbalis. Maciani [Mariani]
differl. Pro Mamertini, scribil Martini. presbyteri. •
BRUXELLEN. de Victore addit: <Hic lerminum Pa- VATICAN., num. 5949 : < Item Romse, via Numen-
schalem, et quod Pascha semper in die Dominicace- tana, saiicloruui Aralaci el Donatse.>Vide totam co-
lebretur instituit. >In secunda annuiiliatione purus hqrlem, et primi noinen recte scriptum in Actis.
est. in tertia ex Atlone subjungit: < lta ut baptiste- UGIIELLIAN. : < Anlissiodoro, sancti Martiani. >
riuni, quod ipse apud praefatain urbem condidit, in FLORENTIN. : < Anlisiodori, sancli Marliarti. >
sacrosanctis Paschalis fesli vigiliis, divina virlute DIVIONEN. ecclesia?sanctiStephani. <Antissiodori,
singulis annis, aquis subilis iirondeiur, et per seplein sancloiiim coiifessoriim Mamenini el Mariani pre-
ejusdem solempnitatis dies gratia exuberahte per- sbyteri. Et translatio sancta? Exuperia? virginis. >
maneat. Apud Antisiodorum, sanctorum confessorum Lege Exuperuntiw, ut infra. Colitur xxvi Aprilis.
Mamertini et Marciani presbylerorum. > REMENS. ecclesiaeSS. Timolhei et Apoli. < Trans-
HAGENOYEN. incipil: < ln Missia sancta? Hillegun- Ialio' corporis sanclse Exnperanliae virginis. •
dis virginis. • Sequilur tolus texttis salis purus, Editio LUBECO-COL. Victorem remitlit ad xxvm
Tum : < Anlhisiodoro, sancti Marliani presbyteri. > Julii. Altera lextus pars salis pura esl. In liue:
Jam diximus melius vocari Mariuni. < In Ycomedia, < Anthisiodoro, depositio sanclorum confessorum,
sanctorum Sevelii et Tbeophanii : ii sunt translaii Mamertini et Mariani presbylerorum. »
in Cellam Ratolfi. > Sinlno hi forlasse Sijnesius el BELIN.,in ullirna annuiitialione Marcellini socios
Theopompus,vide ift inclice Prtcterroissorum el xxi expunxit; csetera purus esl. In line addit priina
 ,955 USIIARDI MONACHl 93«
cdilio : < Anlhisyodori, sancti Martiani. » Allera A sancti patris Theoriori, qui fnil in Tiichine. i Rur-
subriil, <confessoris. • stis minorihus lilteris: < Scontuigite, obitus Hiltlc-
GREVEN. : < Item, saiictorum Jobannis, Vicloris, guntlis virginis, ordinis Cisierciensis, quseel Jnscpha
Donali. i Ex Hicronym. < Ailclarii episcopi el inar- dicia esl. • Quidni Josephum polins appcllat, ut-
tyris. » Vide in Prseierniissis. <Auiisiotloro, sauclo- pote qua? siib virili liabitu inler nioiiachosadmissa
riim Marciani. et Mamertiiii presbylororuni. Iiom esl, ibidemque sanclissime vixil, post mulia ct
sanclsc memorise Hilriegunriisvirginis, sancliinoiiia- gravia pericula, quibus anle religiouis iiigrcssum
lis Cislerciensis ordinis, qua? ct Josepha dicta est. » exposiia fuerat. Videatur mirabilis Vita, a couno-
MOLAN.: < Antisioilori, sancti Mtirliani. i Typis vitio, rerum oinnium in monaslica professione inier
r. inoribiis dc Hilriegumle, tit GREVENUS. III aliiscli- viros gestarum, leste ocnlato scripta, ei a Papebro-
tionibus, ut jaro supra dixi , expuuclus cst Viclor chio iiliistrata.
papa. ln fine de Martiano eadem. < Die vigesima,
Xl/fn/. Dieil.
Apud Persidem, nalalis beali Syroeonis episcopi et martyris, qui jubenle Sapore Persarum rege com-
piebensus ferroque onustus, cum de Domino voce libera et constanlissima testaretur, prinium carcerali
crgtistulo cum aliis cenlum, e qiiibus alii episcopi, alii presbiteri, alii diversorum ordinum clerici, roa-
ccratus, iiovissimecum omnibus jussus est pariter decollari. Passi sunl cum eo etiam clarissimi quidani
viri Ustazadis, Abdella, Ananias et Pusitius, cuni filia, qua? erat sacra virgo. Alexandrise, sanctoruin
Araloris presbileri, Fortuni, Felicis, Silvii, Vilalis, qui in carcere quieverunt.
NOTiE.
Ita Pralen., Herinkn., Tornacen., Anluerpkn. et Max.-Lubec, Rosweyd., Munerat., Belin. prima edi-
tio, Greven. el Molan.
VARIANTESLECTIONES.
Simeonis scribunt Pralen. et Molan. quos cunt B omnes, excepto solo Belino, in qno Ustozadis. Acta
pluribus codicibus alibi seculi sumus : coilicum prseferuiit Uslhazanes ex Sozomeno, attamen Ro-
aliorum aucloritas hic alio nos divertil. Si lnnc mantim oarvum el Add legtint ctim textu. Epusilins
inrie flucluemus, ipsoruni, non nostrn culpa est, in Beliuo, ponitur pro et Pusitius. In solo Herinicnsi
setl facile conrionanila. Apprehensus pro coinpre- invenio, cnni fitia sua. Consenliunt Pralen., Heri-
liensis solns Belinus legit, apud quem et Persi- nien., Tornacen,, Rosweyd., Greven. et alii in
dmn pro Persidem. Conslaiitissime adverbialiler Fortuni, quod adeo i« leuii servandtim putavimus,
pnsuit Molanus. In iioiinullis codicibus ad, alii epi- licet melitis, ni fallor, alii legant Foriunali, Munerat.
scopi, alii presbyleri,atii, elc, inseritur verbuni erant, Forlunii. Snnt qui ponanl et Vilalis, sed praktiis-
-asi. iu lexlu, cum codicibus probatioribus, stilis in- simi hoc prseiermilluiii, ut Usjiardo familiare esl.
liiligi supponilur. Ustazadis, legunl codices omnino Honustus, FeUcts, elc. notalione non indigent.
OBSERVATIONES.
Ronianum parvum ttnicam hoc dic aniiuntiatio- Apriiis certo passos esse Symeonem et socios. Id
ncm ponit : ln Perside , sancli Simeonis episcopiei uiique stipposuit Hensclieiiius, sed recte stqiposuisse
marlyris cum aliis cenlum, el Uslazadis, et -Abdellw, ei concedere noit possttmus, nimis gnari auclorem
et Aiianim, et Pusicii. Atqiie ibi nobilissiiiia niarty- Roinaiii parvi et Arionciii, ttl alias palam fecimus ,
ruro acies in sacris Faslis priroum iiinolescil, procul ssepissime dies selegisse, aul ex mero arbitrio, aut
diibio ex Sozomeno aul ex Tripartita acccpta, cui ex conjeclura aliqua; qualein suggerere hic poltiit
ex eisdem moniimenlis clogium suum concinnavit IC ipsa illa Sozomeni periocha de die, quo memoria sa-
A<io, ciijiisque mediillam Usuardus satis eleganter lutaris Chrisli passionis quolannis recoli solet, quem-
decerpsit; Nolkerus ferme iniegruhi de more Iraiistu- que ipsi cum xxi maiiyrolog;i.alii, luni Lalini liim
lit. Plura, tiim qute atl reclaro norainum expres- Grseci (Chronologi non boni) curo alio Aprilis die
sionein, tiim qua: ad diverstun Vsthazanis et aliorum composuerint, ut clare ilerum patebil diesequenti,
ohilus diem spectaiit, viriesis in Actis nostris expli- et alibi fnsius poterit demonslrari. Ne pluribus ab
cnta ei itluslrala; ubi iil prtccipne sliiriuissevidelur inslituto deflectam, candide fateor, me subduclo ab
Heiischeiiius, ul acerrima? perseculionis, quaro ad- Henschenio calculo fidere omnino non audere, ur-
vcrnus flarescenlem Persidis Christianitalem ntovit geiilihiis pracserlim aliis rationibus, quse Symeonein
liosiis ejns iiifeiisissimiis Sapor, Initium probtibilius et socios, sub principio grassantis Saporiana? per-
ex Hteronymo ad Constaniii leropora reducerel, seculionis.anno circilercccxLiv maiiyriuin subiisse,
qwodad Conslanlini aelatem roale a Sozoraeno rela- verosiniilius oslendanl; in qrio fallit Pagii in Baro-
tum probanl cuni ipso eruditi recenliores Ruinartius nium "criiica ad annum cccxmi, dum Henscbenii
inler Sincera el Seleota a pag. 652, et Tilleniort- senlentiam describit et sequitur. Nolim lamen cum
lius lomo VII, a pag. 76, nbi lota historia lale, ei ex Caslellano hac ralione induci, ut soleinnilatem a
ordine digerilur. Allnmeu Heiischenio niiiiime con- raarlyrologis nostris, totjam sseculisslabilitam, loco
senliunl lauduli Ruinartius, Tillemoiilius el-Slfi iu suo dimoveain, quam eiriem eliani afiixil Wandal-
eo, quod Symeouis et sociorum martyrinro differat bertus, Cuium diei sequentis huc relrahens :
ad annuni CCCXLIX. Fccil hoc niagister nosler plau-
sibili ralione duclus : cum eniro in Sozonieno Per- j UndecimaGiius, pariterSimeonquecoluulur.
saiiiiu islorum iiiartyriuin accidisse dicatur die, quo Altera classis marlyrum Alexandrinorum ex apo-
tnemoria salufaris Christi passionis quolannis recoti graphis Hieronymianis proficiscitur, in quibus non
solet, recle censuil, quserendum esse anmim, quo ontniinoda invenitiir conformilas, ut recle observa-
xxi Aprilis curo die Parasceves concursuni habeal; vit Florentinius. Manifestepalet, quinque duntaxat
is vero cum ante anniira CCCXLIX non recurrat, ibi ab Adone selectos, a quo eos Csuardus accepit,
Syrocoiiiselalioruniceriaroen (Uslbazanes pridie co- ordine paululum iminutaio, varialoque roiius no-
roiialus eral)collocandumomnino putavii. Recie,in- mine, quem nola?optimse codices nostri non Fortu-
quaiii, censuitjSi recle supposuisset,in martyrologiis natum, til Ado legil, sed Fortunum consianier ap-
uostiis verum seraper el propriura passionis riiem , pellanl. Nomen depravalum inquies; eslo; a codi-
. wiartyfum fesliviiati assignari, alque bic clicxxi cibus noslris nequaquam recedere certum est. ut in
957 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 958
Ustazade, qui Uslhazades vel Chustazaies , vulgo j^ tas, niniium forte religiose prsestilimus. Alquehinc
Usthazanes vocandus est; et Abdeila, qui Abedecha- abunde patet texlus Usuardini integritas.
AUCTARIA.
PDLSANEN. mutilus est.omitlens ea, qua? de Usiha- berg : < Leodii in ecclesia beali Laurenlii, deposi-
zane et sociis in lalerculo dicunlur inler decolluri et tio beati Valbonis, ejusdeni ecclesia?episcopi. »
Alexandrim. MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT.:» Sinieonis episcopi
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT.,LEVDEN.,ALBERG., el maiiyris cum aliis pluribus sub Sapore Pcrsarum
DANIC.eteditio ULTRAJ.-BELG., in lextu puri, snb- rcgc, sub |quo] xvi millia diversis in locis et tem-
dunl in fine : < Leotlii in ecclesia beati Laurenlii, poribus niarlyrio coronali sunt. •
deposilio beali Walbodonis [Walboiiis scribit DA- VATICAN., num. 5949, in fine: < Romae, nalalis
NIC ] ejusdem urbis episcopi. • ldem Auciarium sancli Soteris papa?, qui sedit in episcopatu an-
habei LOVANIEN., sed deficit in iisdem, in quibus de- nis ix. •
ficil PULSANEN. supra. Editio LURECO-COL. in Simeone ferme tit BRUXEL-
CENTULEN. : < Apud Persidem, sancti Symeoni.s LEN.inierpolala, in Alcxandrinis pura est. Sequi-
Selencise [ Seleucite ] et Thesefonlis[ Clesiphoiuis] tnr : < Leoriii in ecclesia beali Laurenlii, depositio
regalium civitatum episcopi, qui persequcnle rege sancti Walborionis, ejusdem urbis episcopi el con-
Persarum, post aiia lormenia capiie plexus esl. Ciiin fessoris. ln Anglia, civiiale Cantuaria, sancli An-
quo passi sunt Uslazades cunuchus, Abdella, Ana- celmi episcopi el confessoris. •
nias senes, Pusicius cum filia virgine. Alexandrise, ]8 BELINIsecunda editio : < Eodem die, translatio
sancloruin Foiiunati, Araloris presbyteri, Felicis, sancti Osualdi episcopi Eboracensium. > Colitur
Silvii, Vitalis, qui in carcere quieverunt. In Galliis, xxvin Feliruar.
civiialeEbrcdniio, sancti Marcellini, primi ejusilem GREVEN. : « Romse, beati Sotheris papa? et mar-
civitalis episcopi ei confessocis, Vincenlii [ udde (yris : secuiirium Adonem vero, diesequenli. » Imo
Domnini ] sociorum ejus. i De quibus nos pridie. hac die ponilur a Mosandro : in edilione ROSWEVDI
ANTUERP.-MAJ. in Simeone lextum ex Arione inter- nolus non est, nisi male in appendicem rejecttis sit.
polavit. In Aiexandrinis, cum CENTULENSI convenit. < In Anglia, beali Anselmi archiepiscopi et doclo-
Sequilur uliimo loco, de Marceilino, sed pure, ut ris prsecipui. Hic ex confinio Lombardia? el Burgun-
heri in lextu legirous. dioeortus, venil Beccum, allectus fama raagislri
BRUXELLEN. incipit: < Ronia?, sancli Sotheris pa- Lanfranri, factusqueestibi primomonachuseldeinde
pa?. Qui sedit annis novem, et lunc martyrio coro- prior, poslrcroo Canluaiiensis archiprsesul effectus,
naius esl. Hic coiisliluit, ul niilla monacha pallas vila cl (ioctrina excellenler claruil circa annum
sacratas tangereli sed ut veluro poiiet. » Multi alii Doniini MCLuciani Viennensis episcopi. • Polius J«-
Sotherem hac die referunl, qui ad sequenlem per- liani, de quo vere poliiil dicere, poni ab Adone
linet. Seqiiitur de Sinieone, ubi ex Adone inserun- dic sequenti, qno colitur. i Apud Leodium, Wal-
lur hsec verba : < Scleucia? et.Theseplionlis rega- burionis cpiscopi et confessoris. Ilem beala? memo-
lium civitatum episcflpi, • elc In Alexandrinis pu- rise Vicloris papse III et confessoiis. De quo inler
rus est. ln froe : < Leodii, depositio beali Walbodo- alia legitur, quod in magna corporissui continentia
nis, ejusdem civitalis episcopi. » C vixerit, cilicio asperriroo ad carnem semper indu-
HAGENOVEN., in Simeone salis purus, sequentes duas tus. 111niensa convivarum freqiienler. fallebat ocu-
airouiiiialiones tiirpiierconftindit, hocntoilo:«Alexan- los, cibos tangens, non gustans. Noclu modico som-
drise, sauclorum martyrum AratorisprcsbylerietFor- no acceplo, lalcnler de lecto surgebat, oralionibus,
iiinati. ltem Leodii in ecclesia beali Laurenii, sancti veniis et lacrymis vacaus. Claruil eliam miraculis.»
Walbodonis episcopi ejusdem urbis, Silvii, Felicis Reiniltitur atl xvi Scptembris.
et Vitalis, qtii in carecre quieverunt. • Annunliatio- MOI.AN. ('e Oswtiltlo, ut BELIN.: <Eodem die. san-
<
nuni conliisio. Rotnse, sancti Agapiti ptipa?,qui niul- cli Ansclmi episcopi et confcssoris. Romse, sancti
lum in geslis poniilicalibus laudalur. llic iiigressus Soteris papac : qui seilil in episcopalu annosnovein,
csl Consiaiilinopolim el Jusliiiiaiiiim imperalorem sepulius in ccemelerio Calisli, Hic constituil, » elc.
ab errorc revocavit Arihemii [Anlhimi ], ipsuni t In Africa, ntilale Maxiinini maiiyris : Qui leinpore
Arlhemiuin destiiuentlo, elMcnani caiboliciini viruin Decii, post alia lorraenla, lapidibus oppressus esl. >
eonsliluenrio. Hic Aiihemius in Chrislo duas ncga- Ita cuni vocat Rabanus, cujtis elogiuni describit
bat naiuras. Et obiit papa Conslanlinopoli et trans- Noikcrus. In Actis, sub nomine Maximiani, rcmitli-
fcrtiir in Romam, et cum gloria sepelitttr in ecdesia lur ad xxx Aprilis. Pergil MOLAN , sed lilleris mino-
sanctiPetri 3posloli. Hiceliaro consliluliones fecit. i riliiis : < Liber anniveisariornin ad S. Laurenlium :
Hic impoiiiiiieinlriisus eslAgapiius, qui xx Septero- Doininns Wolbodo Leocliensis piissimus episcopus
bris colitur; quidquid a multis aliis, cum Nolkcro, a seculo migravit, qui huic loco res sacras dedit et
die sequenti referalur. in eo hiimnri elegil. » Ilacteims priina editio. ln
AQGICINCT. incipil ; < Romoe, sancti Sotheris pa- j3 aliis, de Ansciino, ul supra. Tum : <Die vigesiroa
pse. Hic constituil, ul nulla nionacha pallain sacra- prinia, sancti bieromarlyris Januarii et comitatus
tam contingeret in ecclesia, nec incensum ponerel.> ipsjus, el sacrosancli martyris Theodori, qui fuit ln
Sequitur texttts. Pergc. i De his duobus agitur in elencho Prsetermis-
VICTORIN. post virgo subdit ; <Ilem sancti Sotbe- sorjiiu; quserilurque, an vera sint, et non polius
ris papa?. Hic consiuuit, ut nulla inonacha pallaro inversa noroina. Rursus lypis minoribus : » Apud
consecralam conlingeret, neque incensum offer- Leodiuin, in ecclesia sancti Laurentii, Domiuus
ret. » Vuolbodo, > etc, ut supra.
REG.SUEC. qui fuit principis Ursini a Rosem-
X Kal. Dk 22.
Roma? via Appia, natalis beali Gaii papte, qui ctun Ec.clesiam undecim annis, mensibus quatuor, diebus
duodecim rexisset, martyrio coronatus est sub Diocletiano principe..Apud Persidem,sanctorum martyrum,
qui pro Chrisli nomine gladio jugulati sunt sub rege Sapore. ln qtto fidei certamine passus est Melisius
episcopus, Acepsimas quoque episcopus, cum presbilero Jacobo. Mareas et Bicor nihiiominus episcopi ,
cum clericis fere ducentis quiiiqtiaginia , niouachis etiam etsacratis virginibus plurimis. Inler quas et
Symeonis episcopi sordr, nomine Tarbua, cura pedissequa stia, serra scissa esl. Civilale Cordula, nataiis
 959 USUARDI MONACHl 960
Parmenii, Helimenae et Chrisoteli presbiterorum, Lucae et Mucii diaconorum, quorum triumphus maiiyrii
in passione beali Laurenlii habetur. Lugdiini, sancti Epipodii, qui persectitione AiHonini Yeri, post illata
sibi gravia tormenla, marlyrium capilis abscisione complevit. [Addit Bouitlart. : a Senones, sancti Leonis
episcopi. Et characlere cursivo : Eodem die invenlio sanctorum martyrura Dionysii, Ruslici et Eleutherii.]
NOT.E.
Ex codicibus noslris omnibus nullum invenio,. A firmioribus argumentis ullro cedam. Hoc etiam ab
qnem undequaque purum ausim asserere. Singulo- rerum liujusmodi peritis observari vehin, ad exclu-
rum colbitio textura dabit, qtiain lieri polerit, sim- sionein Leonis non parum conducere, quod Greve-
plicissimum. Grevenus et Molanus purilaii accedunt nus el Molanus in prima sua et piiriori editione, ncc
proxime, utpote qui de Melisio haec soliim interse- in Auctariis suis de eo meminerinl. Sequitur in
rant: Sanclitate et miraculorum gloria insignis. At- praefalo codice Pralensi: Eodem die, inveniw san-
que hsec in Adone legi equidcm faleor; ast Usuar- ctorum marlyrum Dionysii, Bustki et Eleutherii. Sed
dina non esse, probat silentium aliorum codicum hsec ad margineni, ni fallor, addila, licet anliqua
omiimo omnium, lum mss., tum typis editorum. manu, ut leslalur Castellanus, textus puritati nihil
Afltne aliquid priraa fronte reperilur in Tornacensi, oflicerent, si caetera essent integra. Heriniensis pu-
ubi, Melisius Deo acceplissimus; in Rosweyd. et rissimus esset, nisi secundo loco insereret: Pari-
Belin., Melius acceplissimus. Sed antanuensis osci- sius, translalio beatorum marlyrum Dionysii, etc
tantia palpabilis esl, dum Acceptissimuspoiiilur pro Tomacensis naevisaliis non caret; capilale vitium
Acepsimas. Jam cur reliqui cpdices excludanlur, esl, quod in fine adjicias : Ipso die, invenlio sanclo-
atlende. Pratensis, solilo deformior, subdit prseterea rum martyrum Dionysii, ctc Atqne ita plane
in (ine : Senonis, sancli Leonis episcopi. Usuarriine, Muneralus, his verbis non satis castigalis : Ipso die,
iiiquies. Non ila existimo : obslant enim codices inventio bealorum corporum Dionysii, Rnstici el
alias integerrimi Heriniensis, Tornacensis, Munera- Eleuiherii, de quorum corpora [melius diceret quw]
tus, Grevenus, et Molanus, quorum aucloritas coni- requiescunt in cmnobio divi Dionysii in Francia.
binnta, caeteris omnibus, roe quidem judice, anlepo- n.Eodemdie, sanctm Oportunm virginis. Codex Ros-
nenda est. Adde Rosweyd. et alios non ignobiles, weydi, cselera etiaro purus legit in line : Invenlio
quibus taroen non innitiinur. Si cui aliter videbiiur, sanclorum marlyrum, etc
> Pauci sunt articuli, si qui tamen, quibus apographutrt,
quod apud se scrvat, et illttd exscri-
adornandis magis desndarit Sollerius. Quos codices psisse saltera tisque ad Senones. Tolum exscribere
perlustravit, perlustravit auterii prope ocloginia ; ii debuil. Non fuit quidero postrema hsec commemora-
oinnes ita vitiosi cranl, ut nulli oinnino fidere ausus tio Carolini aulographi. Caret enim illa Dervensis
fuerit, collatosque sinml omnes oporluerit, ut ex codex. At cjusdem esse manus ac reliquum articu-
singulis textura erueret. Singulorum collalio, inquit lum ne Sollerius quidem diflitetur. Atque hoc ipso
ipse, texlum dabit, quam fieri poterit, simplicissi- die memoriam S. Leonis coliuSenoneiisis Ecclesia,
mnm. Laborem laudent alii; ego acuinen eljudicium anliqttiora Martyrologia referunt, Saussaii recen-
vehementer admiror. Nam in tajita codicuin depra- tius elogio celebrat. Is ipse est sanclus Leo, qui
valione, quis non miretur Sonerium ila Usuardi Childeberto regi episcopuro Meloduni, ubi nunquam
sensttm callere potuisse, ut ab eo ne lalum quidem episcopus fuerat, consliluere volenti, generoso animo
ungiiem discederel, aiilograpbum ipsuin verbum pro restitit, scripta ad eum epistola, quani Sirraondus
verbo redderel? Cerle, suspicabilur aliquis euro, edidil tora. I Concilioruro Gallise.BOUILLART.
dum htiic articulo operam dabal, ob oculos habuisse
OBSERVATIONES.
Ex bis evinci puto, lexlum hic genuinum et C desumpsit. Elogii Adouiani fons idem, qui die prse-
simplicem a nobis repra?sentari, lametsi ex nullo cedenti, nempe Sozomeni, vel poiius Tripaiiita
seorsiro codice eum depromere hac die licuerit. Sa- hisloria. Notatur illic diserte annus sequens post
lis nimirum el abun.de est, quod in eo conveniant occisos Symeonem et atios, atque is ipse dies, quo
apographa pleraque, eaque notse optimse, licet memoria passionis Christi recoli solet, quo non qui-
aliunde nonnulla fuligine inspersa. Si quis iromerito dero passi marlyres, sed quo exiit edktum Saporis
exclusos putet Grevenum et Molanum, haud gra- crudclissimum in universitm Persidem. De roartyrum
vate paliar eorum brevissimura encomium Usuardo illorum ingenli numero ei cruciamenloruni genere,
ascribi. Porro reliquos omnes plane excludendos, vide in Actis Sozomeni, num. 7. Annus ex dictis
nemo, opinor, diffitebitur. Superest, ul more nostro die prsecedenli determinandus est, verosiiuilius
Usuarduni curo antiquioribus conferamus. Caium CCCXLV. Singulorum certaminis dies procul dttbio
commemorant exempla Hieronymiana, ad quse vi- diversissimus; nihilominus a martyrologis nosiris
dendus Florenlinii Commentaritis. Esl et in Rnm. consignali omnes hoc xxn Aprilis : cuni interint
parvo. Beda ipsum condecorat elogio brevi, ab cerlissimum sit, feriam sextam passionis Doroiiiica?,
Adone non nihil aucto. Caelerum ijisissima, qua? hic ne tolo quidem sseculo quarto, cum eo die concur-
in textu retulerunt, verba in prsefatis Beda et rere pottiisse; ut rursus manifeste jialeat, diem
Adone, alque iterh in Rabano, ad apicero lejutittir. xxn Aprilis, pro mero Romaniparvi, et aliorum
Sic taroen nt multo plura habeat Ado, quae hic et in arbitrio, deJectum esse, quod bic Henschenius
lolo textu Notkerus adopiavii. Yidirous d:e praece- fateri cogitur, apud quem vertor est nominum or-
denti, ipsuro ibi a Wandalberto cum SymeonePersa n thographia, seorsiraque relata et illuslrata Acta
decanlari. Yila ejus ex Actis sancli Sebastiani et "iionnuUorum parlicularia, quoriim aliqua, inler Se-
sanclse Susanna? ab Henschenio desumpia esl, lecla nuineravil Ruinanius a pag. 639. Qua?sequitur
iisqne notis illustrata, ulnihil magnopere desidere- alia Persarum cohors, Cordvtm a Beda tribuiiur, a
ttir. Quid de ea censeanl recentiores critici, oppor- Rabano aliisqne perpeiam Cordubm; quod el supe-
luniiis expcndi poleritin majori opere ad xi Au- rius ad xv hujus, ab eoriem Rabano ftictuni observa-
gusti. vimus, ubi de ipsa illti poaitione ageiidiini fuit. Tota
Hesterna? Persarum lurma? subjungilur altera ad Babyloniam spectare videtur, ciim Polychronio
mqrtyrum plurimorum, ut Romannm parvum brevi- ad xvnFebruarii. Pluia virie in notalioiiibiis Baro-
ter. indical. Ab Adone, si 11011 verius, saltem distin- nii, Florenlinii, Henschenii et in Observationibus
ptius, quorumdani nomiiia enuineranlur, ex qtio nostris xvn Februarii,' xv Aprilis, x Augusti, et
Kpsier, conlracta paululum phrasi, sua omnia locis aliis, ubi de Laureniii Actis sermo recurril.
961 MARTYROLOGIUM. MENS. APRIL. 962
Cseterum classis illius encomium habent Beda, Ra- A ctare, supra ostendimus. Epipodius in Hieronymianis
bnnus, Ado, ex quo ullimo pauca Usuardus deliba- cerio consignalus esl, additusqne ab Adone Alexan-
vit. Satisne clare Cordtilenses mariyres in Hierony- der socius, cum ulriusque taudatione. Nosler aulem
mianis denotenlur, dubitari potest : diserte eos ea lantummodo decerpsit, quse Epipodii erant pro-
niemorat Romanum parvum; quorum priores tres pria, negleclo coroite Alexandro, qui lauquain tertio
prirois suisduobtisversibuscanit Wandalberlus: post die passus, ab Adone pouitur xxiv Aprilis; vide
ibi. De Juliano, qui in Adone etiaro ponitur, nec
Terni presbyteri decimam,ternaque corooant Usuardus, nec Nolkerus meininerunt, forle quod in
Palma, Parmeninsque,Elimenes,Clirysoielusque. antiquioribus apographis expressus non fuerit, aclje-
Tribus aliis versibus ludit in lernario numero, cius subinde, cuiii aliis nOminibus sanctoruro epi-
occasione inventioiiis sanclorum Dionysii, Eleuthe- scopornm, ad urhem Viennensem propius sjiectan-
rii el Rustici, quam ad texlum nostrum non spe- tiiiin.
AUCTARIA.
De prsecipuis noslris codicibus PRATEN.,HERI- clari. > In Epipodio purus est. In fine : < Item Se-
NIEN.,TORNACEN., ROSWEYD., McNERAT.,GREVEN.et nonis, sancli Leonis episcopi et confessoris. >
MOLAN. in stiperiori notalione abunde dictura cst; ut AQUICINCT., post Diocteliano principe, subdit ex
plane superfluum sil, siiiguloruniAuctaria aulpolius Adone: < Hic conslituit, ut per omnes gradus prirauni
variationes bic seorsim describere. ascenderet si quis episcopus fieri mererclur, ostia-
PULSANEN. hac die praeter modum defectuosus est: rius, lector, exorcista, acolylhus, subdiaconus, dia-
agit enim tantummodo de CaioinetCaio Cordulensibus, B conus, presbyler. Eotleni die, sancli Agapili papse.
ANTUERP. et MAX.-LUREC. lextum muti- Hic ingressus Conslantinopoliro Anthemiiini ejus-
lant. Pro, ir. passione B. Laurenlii, habet, Abdon el dem urbis episcopum, qui duas in Christo naluras
Sennis. Denique in fine : < Senonis, sancli Leonis negabat, ricposuit, et Menam calholicum ejus loco
episcopi. • consecravit.»
ULTRAJECT., LESDEN.,ALBERGEN. et DANIC.sic MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Caii papse et
incipiunt: < Roina?via Appia , natale sancti Sotheris martyris. Plurimorum martyruin apud Persidem.
papse, qui posl beatum Pelruni undecimus, cum Translatio beati Dionysii et <sociorum ejus. » san-
Romanain Ecclesiam rexisset octo annis, marlyrip BIGOTIAN., signalusP 5: Enonis [Senonisl
coronalus, sepullus est in cimiterio Catixti. Romse cti Leonis episcopi. > De quo etiam codices CLUNIA-
via Appia, nalale beali Gaii papa? qui vicesirous CENSIS et UGHELLIAN.
nonus posl beaturo Petrum, cum Ecclesiam unriecim REG. SUEC, siguatus numero 428 : < Parisius, in-
annis, etc Eqdem die, sancti Agapiti papse. Apud ventio corporum bealorum Christi martyrum Dio-
Persidem, > etc. In fine: < Senonis, sancti Leonis nysii, Ruslici et Eleutherii. Eodero die, sancla? Op-
episcopi. > porlunac virginis. >
ANTUERP.-MAX., LEYDEN.-BELG., LOVANIEN. et edi- Codex D. DUCHEVAL, signatus B : < Leodii in ec-
lio ULTRAJECT.-BELG. de Sothere, nihil. De Caio, ut clesia beati Lttureniii, depositio sancti Walbodonis,
supra. ln marlyribus Persis puri non sunt. In fine : ejusdem uibis episcopi. > De quo heri.
< Senonis, sancti Leoiiis episcopi. > VATICAN.,niim! 5949 : < Roinae, sancti Agapili
CENTULEN. : < Roroa? via Appia , in cimilerio Q papae,qui sedit Roma? mensibus xi. Eodem die,
Calisti, sancti Gaii papae'et manyris. In Persida, sancti Joaiinis inariyris Tetensis, vel Teatentis. >
sanctorum maiiyruin quainplurimorum sttb rege Hactenusigiiolns est.
Persarunt, inler quos Melesius episcopus, Accepsi- ALTEMPS : « Senonis, sancli Leonis episcopi. Sil-
mas episcopus, Jacobns presbyler, Marcas et Bicor vanectis, sancli Reguli coiifessoris Chrisli. Itent
cpiscopi, clerici eorum ducenli quinquagiiita, mona- sancLa? Oportunse virginis. Romae, sancti Soleris
cfii el virgines perplures, Zarbua quuque virgo, papa? el martyris. t
soror sancti Simeonis episcopi el martyris. Pari- STROZZIAN. : < Senonis, sancti Leonis episcopi.
sius, inventio sunclorum Dionysii, Rustici et Eleu- Itera in raonasterio sancli Georgii majoris Yenetia-
therii roarlyrum. Iu Corduba civitate, saitelorura ruiii, trauslalio sancli Eustachii palriarcba? Cou-
Parmenii et Helimense, etChrisosloli presbylerorum, • slanlinopolitani, anno D. N. J. C. MCCXLVI. > Acta
Lucae el Mucii diaconorum, sub Decio passorum. ejiis danlur vi Aprilis.'
Lttgduni, sancti Epipodii roarlyris. Senonis, sancti Editio LUBECO COL.de Sotbere repetil snperius
Lconis episcopi. • dicla, beri et boiiie : addens quod niarlyrio coro-
ANTUERPIEN.-MAJ. lextum relert non nihil .corru- natus sit, sub Commodo Aurelio. De Caio prseter
ptum el coiilractum. In fine : < Seuonis, deposilio dicta, sic ait: < Hic constiluit, paganos et haereti-
sancii Lconis episcopi, cujtis vila miraculis claruit, cos, Christianos non posse accusare, nec nolam in-
et niors pretiosa iiichiloiiiiuus miraculis conimen- fainaiiouis inferre. llcni staiuil, ut nenio episco-
dalur.-i puin aut reliquos clericos apud judiccs seculares ac-
BRUXELLEN. de Caio addit : <Hic conslituit, ut „" ciisare prtesumat. » De Agapito, quod ptocessiones
nemo clericos apudjudices seculares accusare prse- fieri constituerit. Sequitur : <Treveris, sancti Ab-
sumat. Eodem die, sancli Agapiti papse, qui seclit' runculi episcopi el confessoris; qui nunc in niona-
mcnsibus umlecim. Hic diebus Dominicis processio- sterio, quod vocatur Sprenckgyersbach, requiescit.i
nes fieri constiluit. Aputl Persidem . . > textura pro- In Cordulensibus el Epipodio tere purus esl. < Seno-
sequitur satis pure. ln fine : < Senonis, saneli Leo- nis, natale sancli Leonis, cpiscopi et confessoris.
iiis episcopi el confessoris. liem inveiitio corpo- Vieiinae, sancli Juliani manyris. Apud Persidem,
rum sanclorum inartyrum Dionysii, Rustici et Eleu- saiicioiiiin, etc, suii rege Persarum, Sapore, arroo
therii. > Yide dicta in nolalione. die, quo passiouis Dominica? merooria celebratur. >
HAGENOVEN. incipit a Sotere, dequojam satis di- Csetera pure.
ctum est. Deinde de Cordulensibtts. Tum de Caio, BELIN., in Caio, Persis et Cordulensibus fere pu-
ubi post Diocletiano,additur : < imperalore cogmito rus, subjtuigit : < Senonis, sancti Leonis cpiscppi.
suo. Ilic consiiluit ordines clericorum ; scilicet, ho- Ipso die, sancti Solheris papae, natione Campaiii. »
stiariatum, leclorialum, exorcislalum, acolytatum, Tum de Epipodio, bene. <liein iu monasteiio san-
subdiaconaluin, ciiacontttiim et presbyteratum. »in eti Georgii, i etc, ut supra ex STROZZ.Porro in
inaiiyribus Persis interpolatus est. Post, illos sequi- secunda editione praeterea addilur. « Parisius, san-
lur : < ltem Camarie [voluit dicere Canluarise] beati ctorutn roarlyrum Diouysii, eic Apud civilatem
Anshelmi episcopi et confessoris, vita et doclrina Silvane.ctensein,sancti Reguliepiscopi et confessoris. >
 983 USUARDIMONACHl 964
GREVEN. : < Agapiii primi papa? et confessoris, A -.onlessoris, in monaslerio Sprengersbach qniescen-
qui nl Ado (quahs a Mosandroesl editus) dicit,• se- (is. Ipso die, natalis sancti Viiolphelmi abbatis
dit Rorase mensibus undecim. Hic ingressus, etc. Bruwillercnsis. Sancli ThcorioriSiceorum archiman-
t Philippi episcopi et sociorum ejus niarlyiiini. • driitn, cujus Vilaro scribit Georgius presbyler ejus
Vide Prseteniiissos, ubi rejicilur ad xxii Octobris. discipiiliis. » In edilionibiis aliis incipil: < Eoriero
«Leonidis marlyris.patrisOrigenis. Pimoli martyris.» die, sancta? Oporhtna?virginis. Senonas, sancli Leo-
Primolus est vel Primulus ex Cordnlensihiis. <Tbeo- nis cpiscopi et confessoris. Et alibi,. deposilio Ah-
dorici presbyteri el marlyris. » Vide Prsetermissos. runculi episcnpi. Eodem die, Agapeti pontificis qui
< Vieiina?, sancli Juliani episcopi et confessoris. se.il, etc. Die vigesima secunda, sancii palris Theo-
Abruncnli archiepiscopi Treverensis confessoris, in dori Sicei. » Vocntur superius Skeoritm archiman-
monaslerio, quori Sprengersbach vocant, requie- driln; setl melius in Actis noslris exprimitur uomen
scentis. Ipso die , inventio corporum saiiclorum ct riignilas. duin appellatur « Theodorus Sicuota,
Dionysii, etc Alexanriria? [Alcxandrse] regina? Pcr- episcopus Anastasiopolitanus, archiniaiiririta cceiio-
sarmn et martyris qutc in confcssione beali Georgii biorum in Galatia. » Virie ibi Yilam satis cnpiosc
crodidisse legitttr. » Vide iierum Prsetcrroissos. deduclain. « Iiein in, monasterio sancli Georgii roa-
< llem sancta? Oportunse virginis. » Melius scribitnr jor .... Ipso die inttenlio healoriim corporum Din-
Opportunw, cujus vita hotlie illustratur. nysii > ut MUNEIUT. Tum minoribus typis : < In
MOLAN. : < Agapiti pontificis, qui seriit Rorna? Hannonia, Dononio roonasterio, obilns sancti Arial-
menses undecini. Hic ingressus Conslanlinopolim berti [Adelberli] coriiitis Ausirovaniliseet confesso-
ad Justinianum, etc Item in monaslcrio sancti g ris, non lanien canonizati. Ctijtis corpus quiescil in
Georgii majoris Veneliarum, » etc, ut STROZZ. et suminoallari in ttiroba argentea. > Daiur ei in Ac-
BBLiN.Sequitur: <InventioSS. Dionysii, » etc. Item : lis tilulus beati, unaque nolatur, uxorem hahuisse
< Oportunse. »Ex MUNERATO descripta stint. Sequi- beatam Reginam, el filiaro sanclam Ragemfredem,
lur minoribus lilteris : < Leoiiidis martyris, palris de quibus alibi. < Eodem die obiit beatus Yuolphel-
Origenis. Abrunculi archiepiscopi Treverensis et mtis, abbas Bruwillerensis. >
IX Kal. Dk 23.
In Perside civitate Diospoli, passio sancti Georgii martyris, cujus gesla passionis etsi inler apocriphas
numerantur scripturas, taroen illuslrissimum ejus martyrium inter coronas manyrum Ecclesia Dei veue-
rabiliter honorat. In Galliis civitate Valentia , natalis sanctorum Felicis presbiteri, Forluuaii et Achitlei
diaconorum, qui cum maximam partem supradicttc ttrbis ad fidem Christi convertissent , a duce Corntiio
in carcerem trusi sunt, dein diutissime verberati, cruribusque confraclis circa rotaruin vertiginem siricti,
fttmum quoque in equulei suspensione perpessi, ad extremum gladio consummati sunt. [Addit Rouillarl. :
a Castro Silvsepectis, sancti Reguli episcopi et confessoris.]
NOT^E.
Puri suiitHerinien., Tornacen., Antuerp. Max.-Lubec, Greven. et Molan
» In Carolino autographo scriptum erat: apud Ca- G et niorlis diem sltidiosius memorisemandare debuit.
strum Silvaneetensium depositio sancli Reguliepiscopi Haecautem ita pariini cum Carolino auiograpbo
et confessoris. Hic simpliciier, episcopiet confessoris. convenit, ut depositionem hoc die, translalionem 50
Cur omisit depositio? Nam salis supererat spatii ut Marlii veneretur. Quid faceret Usuardus? Delevit
adderetur. Hic Usuardi aciiinenet sagacitatem agno- quod xxx Martii scripserat. Et ne, signata deposi-
sco. Legil profectoS. Reguli acla : sed ea cunt vi- tionequam hoc die inemoraut Acla, falleielnr, satis
dissel fabulis referta, nec ullam tuto eis haberi posse habuit diem S. Regulo sacrum adnotare. BOUILLART.
fldem; consuluit Ecclesiam quse res gestas Reguli
VARIANTESLECTIONES.
Vix attentionem merentur. Persida rn Anttterp. et pius accedunt, dum scnbunt apocriphas , uli in
Max.-Lubec pro Perside, satis alibi obviuin est. C«- lexlu scriptum reliquimus, licet Molanus melius
jus gesta passionis, legunt codices passim; cilali au- habeat apocryphas. Ecclesia Dei, legenriuin esl; in
tem Antuerp. et Max.-Lubec ponunt, cujus passio, Anluerp. et Max.-Lubec deest vox tillima. Equuleis,
etc Apocrifas in Herinien. el Tornacen. saeculum pro equulei, in Heriniensi; in aliis ecttlei, Valencia,
suum sapit. Coeteri ad verain orthographiam pro- Fwlicis ei similia, uihil nos morari debent.
OBSERVATIONES.
Utrum et quo die in apographis Hieronyniianis D bant. Plusciilum praestitit Rom. parvum, adtlita Ioc1
pvimittis expressus fueril megalomaiiyr et Florenli-
tropseo- vaide controversi posilione , ne.rpe . In Perside,
phorus Georgius, salis operose disquirit civitate Diospoti, Georgii martyris. Hujiis vestigiis
nius hoc et sequentibus diebus. Hujus saucti cultits insislit Ario, a quo profeclum qualecunqiic elogiuro,
et singularis in universa Ecclesia festivilatis anli- quod Noster verbotenus transumpsit, Noikero vcris
i|uilatero aperte demonstrant Kalendaritim a Sacra-Fron- falsa comroiscenle, duin solilum duclorero non sa-
loiie editum pag. 55 el 71, necnoii Gregorii tis prudenter deserit, ut Rabani fabulosa sujierindu-
iiientaritim, et plurimaalittargumenla a Papebrochio cat. Nolandus atilem dicti Nolkeri locus xxv Aprilis,
in Actis prodiicta, ubi curiosus lector copiosissime ubi ex Catendario sagacissimi Hieronymi, Georgium
et accuratissime eruderala inveniet, tum in Commen- eo die celebrandum conlendit. De vero maiiyrii
tario praevio,lum in analeclis,omnia, quaecelebcrrimi loco aliisque circumslanliis, videndus quoque Papa-
Sanrti diffiisissimam tolo orbe Cltristiano veneralio- brochii supra laudati commentarius. Bintc nostra?
nein concernunt a pag. 100ad 165,quieque a Tilleroon- annuntialiones sic Wandalberto melris conslrictse
lio conlracla sunt loino V, a pag. 185. Nec plnribus sunt, ut altera alteri pra?ponatur; ita habel :
bic opus est; ad Martyrologia nostra redcamus. De
Beda,, res ipsa loquilur, hic eniin diserlis verbis in Felicemquesacrumgeminodignumqueniinistro
sacras labulas Georgimn refcrl: Nniale sancti Geor- Nonadocet,•Forlunaturnque ct Acbilleaiunolns.
gii martyris, iis nierito prtctennissis, qua? ex apo- llticet am invicl»muticliiinqui sanguineteiimis
cryphis Aclis lcnebras poiius quaui lucem alTcmtle- Iiilinitarelers Geurgisanclatropliaea.
 965 MARTYROLOGIUM. — MENS. APRIL. 966
Porro martyres Vatentiniin praeciptiis qtiibiisque A Valenlia?in Hispania, sed Yalentia? in Delphinatu
Hieronymi ecgrapliis recensenlur, nnde in Adonem martyno coronatos, constanler et vere asseranl.
transisse minime dubium est. Hic ex Aciis, marly- Eslin Arioneanniintiatio lertia de sancto Wulfranno,
rii seriem niiide exposuit, ipsumque lotideni verbis quem nos cum Usuardo ad xx Marlii reittlimus.
Notkerussequilur; Usuardus paulo compcndiosius. Rursiis xxx Marlii ex codicum nostrorum consensu
Cselerumlatercutumlotum et Arioniaiiuinet Usuar- Regulum Silvaneclensem consignaviraus, eiimque
dintim esse, nemo, qui utrumque legcril, diflitcbi- ex Pratensi ciini aliis expunctum, et huc perperam
lur. Haccpraecipuainler Heiischcniuiii ct recenlio- remissum, ibidemobservavimus. Patet igilur ratio,
res(ut Tiliemontiunitomo III, pag. 97, aiiosqtie) di- cur ex purorum codicum numero prsefalus codex
screpantia, quotl ille Acla a cosevo scripla censue- Pratensis etiam hodie fuerit excluden.dus.
rit, isti plane negeut : in eo conveniuiit, quod non
AUCTARIA.
PRATEN., ut jam diximus, in fine atidit : < Ca- VICTRORIN. et REG.SUEC,signatus num. 150, in
slro Silvaneclis, sancli Reguli episcopi et con- fine : « Ronise,sancti Agapitipapae. » De eo superius
fessoris. > satis dictum.
PULSAXEN., in Georgiopurus, elogium marlyrum MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. <Adalbertrepiscopi
Valenlinoriiinplane rescindit. et marlyris. Felicis, Foiiunati el Achillei niarty-
MUNERAT., in textu purus esi, sed inter utramque rum.i Foiie primoloco,Gbrgoniipro Georgii,roarty-
annuiiiiaiioiiemliaecperperaro inserit : < Apud Sil- 1$ K ris. ita pouitur, nt de loco dubiuin sit.
vaneclis urbem, deposilio aliui Reguli confessoris CAMBERIEN. Convenl. S. Marise: < Apuri Silvane-
Christi atque prsesulis. Qui MicenisGrsecia?ortus, ctenseui rirbem, sancti alroi Reguli, i.etc Sicnt
a bealo Jobanne evangelisla cst doclus. Postea si- MUNERAT., sed lantuin usque ad posl cujus exclu-
mul ciim sanclo Dionysio, priinn Rouiani, dein ad sive.
Arelaiuin venieiis, ibi orclinaiusesl cpiscopus. Post Alter coriex REG. SUEC, signalus niim. 428 :
cujtis iiiarlyriunijain dictam Silvaiieclensem urbeni < Apuricastrum Silvanect. Irahlsatio sancti Rcgtili,
adiens, plurimis in eodem loco virttiiiim signis, episcopi el confessoris. •
usque hoilie venerandus, refulget. • Vide quae di- VATICAN., sub num. 5919, in froe:« Sancli Adal-
ximus xxx Maiiii. berti cpiscopi et martyris. »
RoswevD.,posl texlunt puruni : < Castro Silva- " STROZZIAN. « Eodem die Praga, nalalis sancti
nectis, S. Reguli cpiscopi. llero sancti Adalbcrti Adalberli episcopi eticonfessoris [ potius niar/<y-
episcopi martyris. » tis ]. »
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., ALBERGEN., Codex LUGDUN. ubi de Valenliiiis, pro a duceCor-
DANIC , et edilio .ULTRAJ.-BELG. , tcxlui satis puro nelio, scriuil ajndice Cornelio.
subdunl: < Ipso riie in pago [DANICin Praga] Boe- LUXOVIEN. « Tulii, depositio sancli Gerardi epi-
mia?,natale sancti Adalbcrticpiscopi. Hic cuin gcuii scopi. » Videinferius in GREVEN.
Sclavorum verbiimvilse praedicaret, a paganis se- REHENS.sanclorum Tiinolhei el Apoflitiaris :
plies perfossus ei capiie truncalus, tribus diebus ab « Fonttinella inonasterio, sancli Wulfranni episcopi
aquila custoditusest. > n et confessoris. • Vide dicta superiiis in Observa-
Q
LOVANIEN., in textu nonnihil mutilus, in fine so- tioiiibus.
Itiro habei : < Ipso die, in pago Boemise, natale Editio LUBECO-CQL. in fine posl textiim ptirum :
Adalberli episcopi. > «Ipso die in Praga Bohemise,naiale beati Adelberli
CENTQLEN. : < NataleLeali Georgii fainosi el g!o- episcopi, • eic, ut codd. medisenotse. « lpso die,
riosi inartyris. In Galliis, civitale Valencia, sancto- sanclaePusytina?virginis. •
rura raartyrum Felicis presbyleri, Forluriali et BELINItitraqtie edilio, in fine : < Eotlcindie Bru-
Achillei diaconoruro, qtii a bealo llereneo ad pra?- ciae[opinor pro Pragae, vet Prussiae], natalis sancti
dicanduro missi, a duce Cornelio, gladio consum- Adalberti episcopict roartyris. • Edilio altera per-
mali sunl. > peram hodie repelil : « Seiiouts, sancli Leonis epi-
AXTCERP.-MAJ., solifo purior, in fine addit: < Ca- scopi et confessoris. »
siro Silvanectis, sancli Reguli episcopi et confesso- GREVEN. : < In Praga Bohemiae, natalis beati
ris. • Vide supra MUNERAT. Adalberli episcopi. Qui cum, etc Ilem sanctoruro
BRUXELLEN., lexlui nio lice intcrpolalo subtexit: Catulini, Victoris etUrsi. » ExnuroeroAfricauoruii).
« lu Praga Boemite,nalale beati Adalberti, > etc, ut < Geiniaiii abbalis el martyris. » Yide inter Prse-
supra. « lpso (iie, rieposilioArnulphiJerosolyroorum termissos. < In Fonianella monaslerio (ut dicil Ado),
palriarchse. • De liocviriePrsetermissos. beati Wulfranui episcopi, prseclari in roiraculis ct
HAGENOVEN. Georgii elogiuni innuineris t'irmcnlo- doctrina viri, qiient Usuardus habet xm Kal. Apri-
ruro generibiisfarcit, qiioruui hicpartemspeciniinis lis. Renobeiii cpiscopi Baiocensis, qui vila et niira-
gralia descriho : < Qui a Daciano Persarum irope- culis cjtirus, \L annis in episcopalu explelis, quievil
raiore, in equuleo suspenililur, et roembraiiropost- D D iu Douiino. » ln Actis remittilur ad xvi. Maii.
ea corpus ejus laceratur ; latcribus ejus laroparies < Tulli, stinctfGeriiardi episcopi et confessoris. Qui
applicauiur, ita ul interiora ej"usvitierentiir, post ex Coionia Agrippina ortus, aimo DomiuiDCCCCLXIII
hsecad verbera exlenditur, el cliversisplagis cruen- prtel.iitecivitaii ordinalus antisles, in sauctis acli-
talur, et sal iu cjus vulnera coropriniilur, et cilicio bus cmsiim siHimcouiplens, a Leone papa IX qui et
asperrinio conliicatur, et in his oinnibus roarlyr Dei . ipsc Tiillcnsis episcopusfueral, sauclorum catalogo
pon riplel. Deinde veneriopolalur, quod sibi non est aiisciiirttis. Lugen, decimi epiiCopi Trajeccnsis
nociiil, el veneualorad fideniconverlilur, et capite et confcssoris. » Hic prseterniittituf. « Ilem seciin-
truncalur, qui vocabatur Atbanasius. Post haic in riuiu alttjuos, hic ileposiiio saucli Reguli Sitvanec-
rota poniiur ex rasoriis et gladiis facla, sed ipse orat teusis episcopi et confessoris. Qui Nicenis Grae-
et rota coinroinuia esi, el pupulus niiiltus periit sub cise, » elc, (ferme ut MUNERAT.; < Usuarrius eum
roia pagtinoruiii. Post ha:c iu saiiagiiieiu pienani habet III Kal. Aprilis. ln Hervordia, Piisinnte vir-
plumbo liquefacto missus cst, • elc In altera an- ginis. Item Nigiindisvirginis. » An Niyundw? Utro-
nuntiaiioiie lextum purimi exhibei. vis modoscriiias, hacleiins incogoila est.
AQUICINCTIN., pro/n Perside, habel In Pr.twstina. . MOLAN. : « Eodcin ciie Bruija [nn in Borussiti?],
In iinede Regulout PRATEN. Notabis hic, eodicera natalis sj;.cli Adclberti episcopi et martyris. Se-
jiunc, uli et stcpe Aiiliierpiciisem--Maj'orcm et Ro- noiiis, stincli Lconis episcopi et confessoris. Ipso
sweydinum cuiu Pralensi conveiiiie, ulalibi etiam die, bealse Pusiirotc virginis. » Deindc minoribus
observo. lilteris ; « Tulli, sancii Gcrardi, i etc, plane ex
 967 USUARDI MONACHI 968
GREVENO. Aliae ediiiones , post Georgii martyris, A sancti Gerardi episcopi et confessoris. Ipso die,
inlcrjiciunt lilteris llalicis : < Gloriosi antesignani, beata? Pusinnae virginis, quse tempore Garoli magni
clarique miraculis. > ln fine : < Eodera die Prussise, Hervordiam est translata. >
naialis sancti Adalberli episcopi el marlyris. Tulli,
'
VIII Kal. Die ii.
Lugduno Gallia?,natalis sancti Alexandri martyris, qui persecutione Antonini Veri, post carceris custo-
diaro, primo ita laniatus est crudelitate verberanlium, ut crate soluta costarum, patefaclis visceribus,
interiora corporis panderentur. Dein'crucis affixus patibulo, bealum spirilum exanimatus emisit. Passi sunt
cum eo et alii numero triginla qualuor. Eodero die, depositio sancti Melliti episcopi m Britannia. Item
civilate Heliberri, sancti Gregorii episcopi et confessoris.
j NOTiE.
I Sumilurex Praten., Tornacen., Pulsanen., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
Cuslodia, pro custodiam, in Pulsanen. error est,. g iim spiritum, emisit. Quare Molan. pro emisil, ,po-
Sic Molan. sensum facit imperfectum ; primo laniq, suerat reddidit, scire niliil magnopere interest. Li-
tus est, addenda curo codicibus omnibus particula, hrarii inscilia factum est, ut in Pulsanensi, post
ita. Crate soluta legunt onines, niroium sapere vo- Mellili episeopi, finiatur sensus, novusque a majus-
iuil Molanus, dum subslituit carne. Usiiardus Ado- cula rubra inclioelur hoc modo : Jn Britannia civi-
nis Iectionem seculus est. Male scribmit Tornacen. lale Eliberi, elc Lego Heliberri , cum plerisque,
et Pulsanen. examinatus, pro exanimalus, roale itera non Heliberni, ut Tornacen. nec Heliberti, ut Mu-
Tornacen". eam vocem transposuit, examinatus bea- neratus. Britania, forle ex sseculi gustu scribiltir.
OBSERVATIONES.
Qui de Epipodio meminere xxn Aprilis, hodie post Epipodiuro die, seu boc xxiv gloriosi certa-
Alaxahdrum referunt Hieronymiani codices, plerique minis finem consecutus sit. Audialur Wandalbertus,
cum sociis xxxiv ac dedkalione criptm, ubi eorum solum Alexandruro canens, el a reliquis una lineola
corpora requkscunt; de quibus nonnulla conjectat dissenliens in numero sociorum :
Florenlinius observalione digna. Hoc interini cer-
liim est, Acta ipsa, quse ab omnibus etiam maxime Marlyr Alexandertriceno martyre Iaatus
Ac terno, oc.lavaLngduuimceriiasancit.
criticis, lanquam gravia el sincera arimittiinlnr, ut
videre estapud Ruiqartium a pag.65, el apud Tille- Mellitus a Beda primum producitur, cujus eliam
monituin toino III, a pag. 50, certum est, inquam, est Viia ab Ilenschenio nolis illustrata, adjectis ex
nullos Acta socios commemorare. Vacat prorsus C Capgravio nonnullis miraculis. Ado brevissimum
Romanum parvum, de quo hic repeli possent, quse aptavil elogium, at Nostro satis fuit, ipsissima Bedae
diximus in Observalionibus xxvm Februarii. Beda et verba transcribere. Forte in codice Rosweydino
Rabanus solius Mellili memoriam agunt. Flortis au- legerit Hcrischenius titulum archkpiscopi. Sequitur
tero, contra Actorum seriem, Alexandrum cum in textu Gregorius Eliberiianus, de quo legi debet
Epipodio, hoc eodem die conjunxit, elogium suo Papehrochii (lissertalio, Tillemontius variis locis
inotlo coroponens, quod ex eisdem Actis desuniplum tom. VI et VII, sed prsesertim in hoc VII, pag. 767,
esse apparel, licet in ipso principio, praefatos socios ubi cuin Pagio ad arinum CCCLXXXVHI seiuit, ut
anonymos xxxiv inserat, quos credibile esl ex ali- minimum duhiam esse hujus Gregorii, vulgo Rwtici
qua traditione ctitn Epipodio et Alexandro Lugdiini sanctilatem , ut pole quem non omnino conslet a
recoli solilos, aul ex Hieronymianis ascriptos. Asti- schisroale Luciferiano ante obitum resipuisse. Igno-
pulalur Adp, prsefala Acta, et xxn Aprilis, et hic, lus is est martyrologis oninibiis Usuardo antiquio-
seculus, sic tamen ut xxxiv comiles illos quoque libns, aut ei sequalibus, ut proinde ab illo primum
adjiingal, prseler gloriosos quadraginla octo marty- in sacris tabulis consignattis omnino eenseatur ;
rum agones, quos Epipodii passioni prseroiserat, di- quod evincunt velusiissiini nostri codices, quidqnid
cta die xxn Aprilis. Usuardus, quem ibi de solo absil a imlltis secundse notse manuscriplis, verosi-
Epipodio egisse vidimus, hic fere ad verbura Ado- militer a sciolo amanuensi, in aliquo codice prseler-
niana omnia describit. Nolkerus supra ductorem ilus , ex quo hi subinde descripti fuerint. Tales
sapicns, aliqua addidit, vel polius confudit, melius stint Antuerpiensis , Maxima et prima edilio Lube-
rescindenda. Acta nostra ulrumque martyrem refe- P cana , aliique recenliores codiccs, inler Auctaria
ruiit xxii Aprilis, quia laudata jam Acta ambobus recensendi. Nobis nullo modo dubia est germana
communia sunt, licet Alexander, lerlio priraum Usuardini latercul) simplicilas.
AUCTARIA.
HERINIEN., textu purissimo, subdit feslura proprium (erritorio Blesensi, nalalis Deodati abbatis et Le-
Remense, ut supra eliam aliquando factum obser- vitse. • Auclarium ejus infra suo loco dabimus; hic
vavimus. Sic habet : < Rerais civilale, sanclarum ponitur, quod ad lexium spectat.
virginum Bova?atque Dodae. » ANTCERPIEN.-MAX. , ULTRAJECT. , LEYDEN.,LOVA-
ANTCERP. et MAX.-LUBEC Gregorium, ut dixi, prae- NIEN., DANIC.el edilio ULTRAJ.-BELC,incipiunt:
lereunt, ejus loco subsliluentes : < Eodem die, Si- < Apud Lingones, Sidracb, Misach et Abdenago. •
drac, Misac et Abdenago. » Reniittuntur in Actis ad In line omissus cst Gregorius.
xvi Decembris. ALBERGEN. idem augmentuin habet cum eodem
ROSWEVD., in fine sic habet: < In Babylone, Sidrac, defectu. At praetcrea hdc initium praefigil: < Apud
•Misac et Abdenago. • 5urapii sunt ex Hieronym. in Werdenani, deposilio sancti Ludgeri, Monasteriensis
[ quibus addilur, < ilerato noinine, qui et Ananias, prinii episcopi et confessoris, cujus sacratissimum
' Azarias, Misahel, in Babylonia civitale inagua, de corpus in Monasterio, in ecclesia beatseDei geuitricis
camino ignis ardenlis sunt liberali. • Vide ibi Flo- Marise, post ejus felicem transitum, conservalum,
rcntinii observationem. nullum sensit corruptionis vesligium, donec de man-
GREVEN.,lexlui caetera puro inlexit et adjicil: < In dalo Karoli Magni apud praedictum loctim, trigesimo
969 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 970,
die venerabiliter fuil tumulaluin. Ad cujus sacrum j\ BURDEGALEN., posl Mellitum el Gregorium:«Item,
lumuluin, divina creberrime facla sunl miracula. • sanclsc Coronaevirginis: >
Numeranlur dies a xx.vi Marlii, quo de Ludgero DIVION.S. Benigni: < In terrilorio Arvernensi,
superius aclum est. depositio sancti Roberti, primi abbatis Casse Dei. >
CENTIJLEN. : < Lugduno Galliae, sancti Alexandri, Edilio LUBECO-COL. in Alexanriro, ut textus.
qui roulla passus, ad ultimura crucifixus, spirilum rum Subjicil: < Apud Lingonas, translalio trium puero-
Dnmino commendavit. Eodem die, deposilio beati Ananise, Azaria?et Misaelis. Apud Werdenaro,
Melliti episcopi et confessoris, quem cum sancto deposilio sepultursc sancti Lutgeri, Monasleriensis
et confessoris. Cujus sacralissimum
Auguslino venerandus papa Gregorius de Roma in primi episcopi
Briianniam misil. In civitate Heliberi, sancti Gre- corpus in Monasterio oppido, in ecclesia beata? Dei
gorii episcopi el confessoris. • genilricis Marise, postejus felicem Iransitum, usque
ad tricesimum diem inbumatura nullum
ANTUERP.-MAJ,, in prima anniintialione purus, sic sensit corruptionis vestigium : reservatum, donec de roandato
prosequitur: <In Britannia civilaleDorobernia, de- Karoli Magni, a devotissirao fralre suo Hildegrino,
positio sancti Mellili archiepiscopi el confessoris, qui sicut ante obiium suum optaverat, et aliis quoque
tertius post beatum Augiistinum, genti Anglorum, pluribus clericis et religiosis, ac nobilibiis, aptid
verbum Dei virililer prsedicavit. Item civitaie Heli- prsediclum locum, iricesimo die venerabiliter 1'uit
beri, > elc < Eodcm die, sancli Wilfridi archiepi- tumiilatum. In qua lumulatione, sicut sanctus prscsui
scopi et confessoris. > a naribusejus recens sanguis effluxerat.
BRUXELLEN., sic incipit: < Apud Lingones, trium prsedixerat,
Ad cujus eliam sacrum lumuluin, divina creberriine
puerorum Ananiae, Mysael elAzariae; qni mutalis Jg facla sunl miracula. In Brilannia, deposilio sancti
noniinibus dicli sunt Sydrac, Mysaac et Abdenago. Melliti, i elc De
Hii cum slaluam, quain Nabugodonosor erexerat, Gregorio, pure. < In terrilorio
nalale sancti Deodali abbatis et Levilse.
nollenl adorare, apnd Babiloniara in fornacem ignis Blesensi, Remis, sanclarum Bonaeel Dodse virginum. > Lege
ardentis missi siml. In qua illsesiuno ore psallebant Bovm.
ymnum, quo nos in festis ad Laudes Matutinorura BELINIprima editio, penullimo loro inlerjicil :
benedicimus Domino. > De Alexandro sub finem ex < Eodem die,
Adiine adjicit: < Et ipsi ambo Epipodius et Alexan- liuic aiuiunlialioni Sydrach, > elc Secunda vero cdilio
der sepulii sunt ex utroque altaris- lalere, in crypla, anlcponit: < Eodero die, natale
sancta? Coronse virginis. > In fine aufem : < Blesis,
qua? in colle supposita civitate [superposilo civitali] sancti Deodati abbatis. >
pulcro et antiquo opere exstrucla est. >ln Mellilo GREVEN. : < Apud Lingonas, translalio, > etc. < In
et Gregorio purus est. Africa, natalis sanclorum Faustini/.Victurini el Va-
HACENOVEN. in prima annuntialione purus, subdit: lerii. > Ex Hieronym. t Roberti pueri marlyris. In
« Eodero die, sancli Agapiti martyris. Item in Bri- Siria, Sara?
tannia, deposilio sancli Meltili episcopi et confesso- papa? et confessoris. virginis et marlyris. Benedicli primi
>
ris. ApudPragamBohemise, natale sancii Adelberti. > missos. < In Hibernia , Vide de his tribus Prseter-
bcaii Egberechli monachi
Speclalad dicm praecedentem. Sequilur deGregorio, presbyteri et confessoris, de quo Beda, lib. HI tesla-
pure. Tandem fine : < Apud Lyngones eodem die, tur, quod vitam duxerit in magna humilitate, man-
in
Sydrat, Mysralh et Abdenago. > sueludinis, continenlia?, simplicitalis et jiistitia?
AQUICINCT., in fnte : < Iiem nalajis sanclae Coronse iC perfectione. Rerois, Bonaeet Dodsevirginum. Apud
virginis. > lllius, opinor, quse Alexandrinorum anle- Werdam, deposilio sepullurse sancti Luthgeri primi
signana est, ut in Actis invenies. Monasteriensis episcopi. Cujus corpus cum usque
VICTORIN. el REG. SCECI£,num. 150 : < Ipso die, ad xxx diem iiihumalum reservatura fnissel, donec
sanctorum Sidrac, Misac et Abdenago. In Syracu- de mandato Karoli Magni, apud praefalum locum, ut
sana, sanctorum Evadi el Calixli. > Yide Prsetermis- ipse optaverat, sepelitetur, nulluni sensitcorrupiionis
sos, el diein sequeniera. < Eodein die, Coronse vir- vesligium. >
ginis. > De ea jam dixirous. MOLAN. : < Eodem die, Sidrac, Misac et Abdenago.
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : < Melliti episcopi Eodem die, naiale sancta? Corona? vtrginis. Blesis,
in Anglia. Alexandri marlyris cum sociis numero sancti Deodati abbalis et Leviise. Remis civitate,
xxxrv. > Vide quae superius dicla sunt. sanclarum virginum Bonse et Dodae. > Minoribus
CODEXD. DU CHEVAL , signatus R, primo loco : typis: «In Hybernia, beati Egberti monacbi presby-
< Apiid Lingouas, Sidrach, Misach et Abdenago. > teri et confessoris, de quo Beda, > elc. Recte hic
Idero bic ssepe repelitur. vocatur Egberlus, qui a Greveno Egberechtus, vero-
In VATIC, num. 5949, omitlitur Gregorius. similiter non confundendus cum Hegberado vel
UGHELLIAN. Gregorium etiam praeterit. Adjicit Hecheracto, de quo hodie in Actis mulla diligenter
aulem : < Eodem die, Sidrac, Misac el Abdenago. > inquirit Henschenius. Alia? ediliones : < Eodem die,
ALTEHPS.: < Invenlio corporis sancli Yvonis ar- natale sancta? Coronse virginis. > De Deodato, Bova
chiepiscopi et confessoris. > Remillilur ad x Junii. et Doda, ut supra. < Die vigesima quarta. sancti
< ltem translatio sancli Wilfridi archiepiscopi et TJmartyris Sabbse, ducis exercitus, et sancta? Elisabeth
confessoris. Item sancta? Coronse virginis. Blesis, thaumalurgse. In Hibernia, beali Egberti monachi,
sancti Deodali. > presbyleri et confessoris. In territorio Arvernensi,
FLORENTIN. : < Item, sancli Uldifrii cpiscopi et depositio beati Roberti abbalis Casse Dei et confes-
confessoris. > Lege Wilfridi. soris. >
VII Kal. Die 25.
Roma?, Letania major ad sanctum Petrum. Apud Alexandriam, natalis beati Marci evangelisla?. Hic
discipulis etinterpres apostoli Petri, rogatus Romsea fratribus scripsit Evangelium, quo assumpto, perrexit
iEgyptum, primusque Alexandria? Chrislum annuntians constituit Ecclesiam, ac postea pro fide Christi
tentus et graviter afilictus, primo angelica visitalione confortatus , deinde ipso Domino sibi apparente, ad
ccelestia regna vocalus est. Mortuus est autem oclavo Neronis anno. Civilale Siracusa, sanctorum Evodii
et Hermogenis. [Bouillart., ad oram paginm: Ipso die, Parisius, translalio corporis beati Droctovei abbatis,
discipuli beatissiini Germani confessoris atqtie ponlificis.]
NOT.E.
Ilahabent Praten., Ilerinien., Antuerp.-Muj., Anluerpkn., Max.-Lubec, Muneral., Greven. eiMotan,-
PATROI.. CXXIIl. 31
 "'""'
971 USUARDlM0NACHI 97*
VARIANTESI.ECTIONES.
Modica hodle codicum dtscrepanlia. Greven. el A aKqui melius Syraeusa. Enodii Iegere videtur Pra-
Molan. male legunl, Hic FUITdisciputus, sensumque ten. t nos cum cseteris et recte Evodii. His duobus
aliter inlerpnngunt. Sic Munerat. pro scripsit habet adjungenda erat Callista soror, sed ea ab Usuarrio,
scribit. In textu est Siracusa cum veluslioribus : nescio ob quam causam.omissa est.ut raox dicemns.
OBSERVATIONES.
Litania major ad sanctum Pelrum, nulli marlyro- ro- st cupis, vidcsis qna? de Marei apostotatu, et obilti
logo anle auctorem Romani parvi nota, inrieab ab drsserutmus in Tractalu chronologico de palriarchis
Arinne,ex hoc nb Usuardo iisdem verbis describitur, ur, AlexaRilinis ante lomnro V Junii. Non in omnibu»
iiullaMe ejns origine, aut inslilulionis causa facta cta nobiscum convenit Tillemoniius : cseterum Marci
nienlione. Eain a Gregorio Magnorepetunt codices ce» Vita ab eo Gallice concinnata, exstat tomo 11,a
Usuardini recenliores in Auctariis citandi: vertroi ini pag. 89. Observat autem laudatus Fronto pag. 72
Gregorio Magnoanliqiiiorem, ex ipsiusmet Registro tro neque in Gregorio M. nec in veiustissimislibris quid
probat Fronto, in nota ad Katendarium, pag. 71. H. quam esseS. Marei evanqelistw; itaque aniiquissima
Qua?de Rogalionum (Litanius minores aliqui vocant, nt, ejus memnria n inariyrologis nostris repetenda est,
licet majoribus debcant esse antiquiores) quae, iu- in- quibus accinit Waudalberlus :
quam, de Rogationum primordiis fuse hac die ine- le-
morat Notkerus, quid ciiin Lilania majore commune ne n Moi evangelrcoMarenstonrt ore beatus,
habeant, non viclco. Palani est prscfatam Litaniam
ini Septimaquocapit eximiumreditmtanitorem.
festo sancti Marci seu xxv Aprilis stabiliter, Roga-
;a-
tiones aulem mullarum olim discordiaruin causaro, m, PraeterLiiaiiiain et Marcum,est in Romano parvo:
inore fesforum mobiliuro, triduo anlc Ascensionem >m Erminonis confessoris,omnibiisaliis plane incognili.
Domini, non pari ubique ritu celebrari solilas. De Suspicor, Erminum inriicari abbaiem Lobiensemet
Jiis consulat curiosus leclor Hensclienitim ad xi Maii aii episcopuii), lexlui priroigcnio ab aliquo inlrusiim,
de S. Mamerto Rogaiionura iiistilutorc, ct Papebro- •o- nisi quis corruptum pulel ex Evodioel Hermogene,
chiuin xxvu Jiinii de S. Arialrio cap. 5, etc Mirtim im qnotl probabilc non est, ctim in Adone niliil rie eo
est in apograptiis Ilicronymianis evungelistnmMar- ir- reperiainus. Evodius itaque et Hermogenesex Hie-
cum, non hac riie, sed xxm Scptembris consignari, ri, ronymianis a Caltista sorore avulsi et a Nostro
el quidem ab aliis aliter, ulapud Florenlinitini et in iu arijccti sunt, quidquid in nomnillis Usuarriinis codi-
Aclis invenics. Sed maximc notanda esl Nolkeri jri cihus prseleritos observemus.Veram bic dari Usuardi
usserlio, qui dk priori Marci festivitatema S. Hkro- •o- lectionero, ncmo, opinor, in dubium revocabil. Cur
Htjtno, aucloriiale Eusebii, designaiam contendit. it. autero Clatentium Vknnensem episcopum,ab Adone
Roninniiiii parvuin Marcum hac die collocat. Qucm :m posiltim, praetermiserit,non aliaoccurrit conjectura,
prsecessil Bcda , cujtis elogiuro auctius reddidisse se quam quod ab eo coriicefortasse abfuerit, quo Usuar-
videtur Ado, non in Martyrologio, sed in festivitali- i- dus usus est, ut supra de similibus Viennensibus
bu» aposlolortim. Hunc auleni secutus Noster, sua ia episcopis, lanquam verosimile, nonsemel innuimus :
oronia ex ipso delibavil. Conslanter ubique notaluro ro nisi magis placeat aiia cogilalio, quod Usuardus
udvcrlo martyrii tempus anno Neronis octavo. Plura ra C Viennensium episcopomm ralionem non habuerit.
AUCTARIA
JCTARIA
PRATEN., interpuroscodiceslocum servat, lieet in fere pure iisqtte ad anno, ubi subtexit, < ipso die
margine, atitiqua manu ascripta habeat verba se- Pascha? Alexandria? ad ioca bubali tractus et dis-
quenlia : < Ipso dic, Parisius, translatio corporis cerptusab et sic ad cceleslia regna vocatus est. Cuj"us
beali Droctoveiabbatis, discipuli beatissimi Germani corpus Alexandria negoiialores postroodumVene-
confessoris, episcopi alque pontificis. > Alleruler tiam transtulerunl. >De Litania, ut ULTRAJECT., etc.
titulus sufficerepoterat. < Civilate >
Syracusa... pure. < Apud Venetiam,
ROSWEVD. el BGLIN.a puritate tam parum absunt, sancti Clarenli episcopi et confessoris. Lugduno,
ut vix excludi debuerint. Primus deficil, ex eo quod sancli Rustici episcopi. Ipso die in pago Pontivo,
in principio ltsec solum verba ponal Letania majot. sancli Richarii presbyteri et confessoris. > Vicledie
BELIN.vero textui conformior, totam quidem annun- sequenli. < Et transitus sancti Erimini confessoris. >
tiationcm exhibet, scd pro Liiania majot, legit Le- Melius Ermini.
tanim majotes. Prseterea de Marco, post hsec verba, HAGENOYEN. : < Romse,Letania maj"orad sanctum
apostoli Petri, inseril, et in baptismate filius, quod Pelruni, quaro iustituit bealus Gregorius papa, pro-
in poslerioribus edilionibiis eiiaro itabet MOLAN. plcr pestem inguinariam, qua? tunc Romse inaxime
divcrso tariicn a texlu characlere. viguil. Apud Alexandriam, nalalesancti Marci evan-
Hic disctpulus et interpres Petri eral apo-
TORNACEN. nt PULSANEX. puri sunt, sed ultima gclislae. el in baplismaie lilius : Roma?rogatus a fra-
annunliatione oinnino carenl. nu sloli,
Irihus scripsit Evangelium. Hic prius socius erat
ANTUERP.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVASIEN., Pauli et Barnabse, a quibus propter persecutiones
ALBERGEN. et DAMC. et EDITIOULTRAJ.-BELG., primo fugit. Poslmoduro apud Aquilegiam, Evangelium,
locp de Marcosicul BELIN. Sequitur : < Eodem die quod Roma?ediderat, Deinde sibi substi-
Romae, Lelania major ad sanclum Petrum, prsedicavit.
quam tuit alium cpiscopum Hermagoram nomine. Et as-
beatus Gregorius papa, pro cessatione peslis ingui- siiroplo Evangelio, perrexil iEgyptum primusque
naruc, qua?Roma?desaevit, instiluit. > ln Evodio et Alcxandria? Chrisluni aiinunlians, sibi conslituit
llermogenc puri sunt. ecclesiaro, Post pagani videntes eum in rerbo Do-
CENTOLEN. : < Alcxandrise, passio sancti Marci mini convalere et miracula roulta facere, in dic
evangelislse, quem baplizavil et docuil bealus Pe- Paschse inter uiissariim solemnia lenuerunt euro et
trus apostolus, cui etiam, pontifici ordinato, com- funein niiseriint in cnllum ejus et traxeriint eum per
ntisil tolain iEgypturo et finilimas regiones, uleas saxa, ittiquc cames ejus fluehant in lerratn. Et lunc
Chrisli gloria sublimaret. Roroa?,Letania roajor ad vespere niissus est iu carcerem, ubi ah angelo est
sancluro Petrum. > conforlalus. Poslea Cbristus ipse sibi apparuit et
BRUXELLEN. incipit: < Apud Alexandriani, natale eiim ad coeleslia regna inviiavil. Mane vero cum
beali Marci evangelislse, de iribu Levi. Qui fuit ilerum traheretur, Deo gratias egit el commenriaiis
discipulus et intcrpres beati Petri aposloli, el ejus eis.uum spiritum, feliciter obiit, octavo Neroiris au-
in baplisinale filius.Hic ne in saccrdolem proroove- no. ln Sicilia civilate Syracusa, etc. > Pure, ul ba-
jelur,pollicem sibi abscidit el rogatua a fralribus... > betur in lextu.
973 MARTYROLOGIUM.- MENS. APRIL. »7*
AQUICINCT. : < Laubiis, transilus sancl. Ermini, \ « Apud Lcodium, natale gancli Floriberlr ejusdem
episcopi el confessoris. > Ssepius bic recurrit. loci episcopi et confcssoris. >
MATRIC-CARTH.-ULTRAJECT. : <Marci evangelisla?. GREVEN. : < Alexandri martyris, Evoti, Fortu-
Floriberti Leodiensis episcopi. Ermini episcopi et nati. > Snlila confusio. Clarenli < Liigduni sancii Rustici
confesseris. • episcopi. Viennse,sancti episcopi et confes*
soris. Floribcrli episcopi Leodiensis et confessoris,
In VATICAN., num. 5949, dcest Evodii et Het- Ermini et confessoris. ltem beala? Francaj
< Cieti > ex se- cpiscopi
mogenis. Adjectum papse, etc, Virginis, ordinis Cislerciensis. Bedse et Deodali con-
qiienli. fessorum. > Addil priina editio etiaro Marci. Vide
FLORENTIN. : < S. Marci... deinde anno Domini Praetermissos.
quadringenlesimo sexagesimo sexto [vel seplimo] MOLAN. : < Binchii, Ermini episcopi et abbalis Lo-
Veneti, corpus sancti Marci pra?dtcti,armala manu successoris sancii Ursmari, in crjenohioLo-
«ieAlexandria Venelias iraiisuiierunt, ubi ecclesia in biensis,
hiensi. • Tiiin litteris minoribus : < De quo leslalii.
bonore^ancli Marci evangelista?, mira? puichrilurii- est ejus Flacberlus noroine, et plenius
nis fabricata est. > Speclat ea translatio probabilius lilier(liscipulns
«esloruin cjus. Transferlttr Bincliii in sequen
ad iiuiiura ssec ix, ut ex ejus liistoria in Aclis osten- tem diem
ditur. propler fesltim Marci. Ilem beatse Francaj
LUXOVIEN. < Translatio sancti Mansueti episcopt virginis^mlinis Cislerciensis, civilale Placenlia. Na-
talis sancli Maris, Dolicliae episcopi. Tripartitse lib.
el confessoris. > Dies natalis est III Septembris. ix, cap. 5. > Hic in aliis editionibus prsetermissus
REHENS..sanctorumTimolheietApoHinaris. <Lug- r> esl, uli el in Aclis. In illis imroiscetur, ut dixi, et m
duni depositio Rustici episcopi et confessoris. > baplismatefilius, aiquc in fine, el Calisti mariyrum,
Editto LUBECO-COL. de Mareo salis clictumest : pro Calista. Auclarii Inco est : < Laubiis, transilus
item de Lilania. « Civitale Sjracusa... > pure. sancli Ermiui cpiscopi el confcssoris. •
VI Kal. Die 28.
Romse, natalis beati Anacleli papse qui secundus post apostolum Petrum, cmn rexisset Ecctesiam annis
dnodecim, persecutione Doinitiani raarlyrio coronatus est. Item Romae,sancli Marcellini poiilificis , qui
cnm Ecctesiam novem annis et mensibus qualuor rexisset, a Diocletiano pro fide Christi cum Claudio ,
Cirino et Anlonino capite truncatus est. Quo tempore fuit magna persecutio, ila ut inlra uniiiri menseni ,
decero et septem millia coronarenlur. « Monasterio Centula [Bouillatt., in pago Ponlivo], sancli Richarii
presbiteri et confessoris.
NOTJE.
Solus et unicus ex omni parlc purus est codex Hetinknsis.
a Hic inler puros locum a Sollerio non poluil obti- ab eodem scriptore, alio lamen et magis fiavescenla
nere infortunaius Pralensis coiex, idque propter aliamcnto inonitus est esse factani; sequiiatem illius
sancti Richarii mentionero, quaro etsi non dilBtetur jinlicis! BOUILLART.
VARIANTES LECTIONES.
Dnoshsec potissimum arliculos complectitur. Pri- sed de Usuardi lectione quserimus, quam ille, seu
mo itaqite ifon Cleli, nt reccptissiroa ct forte vcra vcram, seu falsam, ex Arione, hic ex Romano parvo
ieclio exigit, sed Anacleti posuimus; camqne' leclio- evidenter accepil, quaeque proinde servanda a nobis
neni oinnino Usuardiuam arbilramur, ex Praten., Jiiit, tanquam germana et primigenia, exclusis codi-
Herinien., Tomacen., PuIsan.,Muneral.ctAnluerp.- cibus, qui pro Anatleti, quaciinque demum ratione,
Mojore, quibus accedtml plures alii inlcr Auclaria aut auctoritate, restitucnduni censuerunt Cleti, quos
recensendi, qui constaiilissime ila scribuni, licel C in Auclariis recitabimus. Ariiculus aller in ultima
codex primus corrupliiis, vet forle anliqiiioti modo niinuntialione versalur, qtiain ita forroat Pralensis :
iiabcal Anencleti, ultimiis, lilteras Ana fere crasas ln pago Ponlivo, sancii Iticharii, Clc, contra quam
exliibcat. Falsam, ais, eam lectionem ex ipsomet scribant rtiiqui fcrme omnes, et nos lcgimus : Mo-
verborum conlexlu, ubi aperle elucet conlradictio, nastetio Cenlula, elc. Consullus hac de re Castella-
in, qui secnndus post aposlolum, clc, vel ut Florus iius, reposuit, niliil in codice illo erasum esse, ast,
teriius (utrumque vario respectu inlelligi polesl) inquit in lilleris dalis vi Junii MDCCIX, clare apparet
quae ad Cletum duntaxal, non ilcin ad Anaclelum spairoin uiiius lincc reliclum vacuum inter xxvi et
refereuda esse, scries ipsa chronologica Romano- xxvn Aprilis, impletum subinde alio tempore, ab
rum poniifieiiin nianifeste edocet. Recte, opinor, ex eadem manu, sed alranienlo magis flavcscenle : In
coromuniori sententia arguis, eamque existimo ra- pago Pontivo, etc Iloc nobis suflicit, ut a gcnuinis
tioncm fuisse, cur in posterioribus codicibus, expun- etiaro excludalur prsefalus Pralensis cum Roswey-
clo Anacleti, inveniatur Cleii, ul Redam scripsisse dino etAntuerp.-Majore, quos solos inter tot codi-
mox dicemus. Al nos non ferit ea qtialiscunque op- ces, ei conformes reperio : quod deinceps sscpe
positio et contradictio, nequc eniui dc rei vcritale, recurret.
OBSERVATIONES.
De Anacleto, aut Cleloet Marcetlinonihil hoc die oiiinata est, ut pro genutna Adomana censeri non
niciuorani codices Hicronymiani; nec uspiam alibi, "j, possil. Noikerus, licet noii ita presse Aclouisverbis
quori sciam, aut Cletus aut Anacleius, cuni episcopi inhtr.serit, Anaclelum lanien elinni, non Clelum hoc
aut Pupm litulo, tolo eo Marlyrologio reperinntur. die iiominavit: sed ipse de Clelo agit xm Jutii. Ra-
Beda, ut jam indicaviraus, Cletum annuntiat, cui banus Bedam bic deserit, imo ab omnibus Maliyro-
Marcellumpro Marceltinoconjungit; perperam sane, logis dissentieiis, Cletum celebrat xxix Aprilis, Ana-
utpotc qui de Marcetlo distinclissime egil xvi Ja- ctetum vero xi. Junii. De nominum CLETIet ANA-
niiarii. Roroanum parvum, hodierui lalerculi scatu- CLETIRomauorum. pontilicum facta a Grsecis confu-
rigo, Anacletidiscrte meniinil: Rotnm,Anacletipapai sionc, ertiriilc ad huitc diem disputavit Henschenius,
el martyris, quod secutus Ado, elogium adjecil a nnliquissimam tol sseculorum in Ecclesia opiiioncin
Noslro ad verbunt transumplum. Faleor equidem in propugnans, secultts prtidcntissiinam Baronii regu-
Mosandri cditione alilcr legi, at ca tol erroribus in- lani, qua jiidiciose slaluit: Inhis qum tuni Romattm
 975 USUARDI MONACHI 976
Ecclesim, mujorem esse adltibendamfidem ejus ntum- A quomm identitate aliqni ex iis certant, qui Cleti et
nis, quam cmieris; ex qua regula Anacletus a Clelo Anacleti disliiictioncro totis viribus evertcrc conan-
plane distinguendus esl. Contra vero critici reccn- tur. In eoruin numero Riit Clar. Castellanus , ut pa-
tiores multi,quos sequilur Tillemontius lomo II, pag. tet ex ej'us notatiuncula hoc die Martyrologio uni-
555 et alihi, Cletum ex Pontificum catalogis expuu- versali apposila. Ast hic in ullimis suis litieris,
gendum, vet, quod eodem recidit, utrumque in unura aliena manu ad mc datis xxxi Januarii HDCCXI plane
eoiiflandum, aeriter pertendunt, quorum senlentiam retractavit quse AeMurcelli et Marcellini praelensa
alia vta explicare conatus est Papebrochius, ut bre- identitale scrijiseral et hoc die ct xvi Jantiatii, ut
viter expositum habesin Responsionibus ad art. 17, pluribus ibi ostendit. Atqtte ut iterum dicam, qnid-
a ntim. 20. Legi et expendi argumenla pleraque quid pugnet Pearsonius, Marcellns a Marcellino oro-
olnnia, etiam ea, quse maxime urget Pearsonius, nec tiino separandus est, quod, si optis fueril, operosius
tameii moveor hacienus, ut ab Henschenii placitis demonstrari poterit. Hic ego me fecisse satis exi-
recedam, aut curo Pagio ad annum ci, num. i, non stimo, quod purum et simplicem Usuardi texlum re-
eenseam tnlius esse, tn re incerta a communi opi- prsesenlaverim. Qtisede Marcellino calumniati stint
nione non discedere; quarovis si ad martyrologos, Donalistse, ita ab eruditis bodie venlilata sunt, ut
Bedam prsesertim, Romanum parvum, Arioneroet hic frustra idein saxum volverelur. An ejus marty-
Usuardum atteridamus, unus duntaxat in safcris ta- rium satis cerluin sit, non pauci dubitant ; virie
bulis eolendus proponatur, ut est etiam Waridalberti Acta; Respon. Papebrochii ad art. lt, nttm. 48;
sententia inferitts recitanda. Ego hic neulram opi- Pagium ad annura ccciv,.num. 11. et Tillemomium
nionem amplector, rem totam, Deo bene favente, ad n lonto V, a pag. 612, a quibus alia, Marcellino per-
XIIIJulii, quo die Anaclelus reeolitur, accuralissime peram tributa, excutiuntur.
discussurus. - De Rkharia Centulensi riicere supra coepimns:
Marcellinum ilidem annuntiat laudatum Romanum notanduni superesl, eum ab Usuardo recte signari
parvnm : El Marcellini papm el marlyris : annuntiat cum solo litulo presbyteri, male a Notkero ul episco-
eliam Beda cum elogio; ex Reda, Rabanus, qui non pus, sine peculiaris loci designatione. Non ausim
Marcelli, ut in noslra Bedse editione male legilur, dicere, euro ex apographis Hieronyinianis acceplum,
sed Marcellini scripsit, servato reliqno elogio; quod lametsi in nonnullis adjectus videatur. Vila ejus ali
in Adonem, Usuarduro etNolkerum transiit, sic ta- Henschenio illuslrata est, eliam relala a Mabilione
men, ut soli posteriores, cum Adone, eam perico- stec. n. Renediclino, apag. 187. Audiamus Wandal-
pen adjiciant de Septemdeeim marlyrum millibus, bertum, ipsum cum Cleto celebraiitein :.
uno mense coronalis. Recurrit iterum lacla supe-
rius dilFtcultas, de confusis Romanorum ponlificttni SexlaquePonltlicisrecolitcerlainrnaCteti;
uomiuibus in Marcello uuoque et Marcellino, pro Riuharloqueuitel vita?cultorebeata?.
AUCTARIA.
PRATEN.Jam notavnnus, pro Monasterio Centula, tyris. Qtii secundus post bealum Petrnm rexil Ec-
in eo legi: In pago, elc, quod secuti sunt CODEX clesiam, et sub perseculione Domitiani marlyrio co-
RQSWEVD. et ANTUEJIP.-MAJ. ronalus est, et sepullus juxta corpus beali Petri in
TORNACEN. Post textum purissimum, adjicit:«Ipso Valicano. Et fuit prirous qui invenilur in suis lille-
die, sancti Aulharii confessoris. > Yide quae de eo ris posuisse, Saluiemet aposlolicambenedictionem,
dicunlur inter Prseternrissos. commendavitque peregiinaliones ad sanctos et ma-
PULSANEN., ultima aiiiuintiatione omnino caret. xime ad liinina sancli Petri: et qui illas inipediunt,
De caetero in reliquis satis purtis esl. vel dissuadent, execratur. • De hiselsequenlibusfa-
MUNERAT., eliam cselera purits, in fine subdit: cile est hodie judicium ferre. Ita pergil : < Romse,
< Parisins, dedicalio sacrtc cappellse regiae, sacris. sancti Marcellini papa?. Qui cum Ecclesiam noveiit
hoslrtt? redemplionis insigniis, mirifice abeatoLudo-" annos et menses quatuor rexisset, a Diocletiano
vico rege ditalte. > compuJsus, insensuro posuit idolis. Poslea synorio
ANTUERP.,ROSWEVD., '
C
MAX.-LUBEC,BELIN.,GRE- facta, seipsum condemnavit, et pergens ad Diocle-
VEN.et MOLAN., cuiii recenlioribus passiin, pro Ana- lianuro, se Christianum confilens, pro fide Chrisli
cleti, legunt Cleli. ciini Claudio, Cyrino et Antonino capite truncaius
LOVANIEN., ciialis siroilis , sic de Cleto scri- est. Quo lempore magna fult perseculio, ila ut, etc.
bit : < Qui cuin annis seplera rexisset Ecclesiara, Itein Trecas, sanctae Exuperanlia? virginis. Apud
marlyrio CDronalus, seputtus est juxta corpus heati Rabascum, sanctorum Aucharii el Algaeconjugmn,
Pctriin Vaticano. > ln reliquis purus est. parentum Atlonis, Rarionis et Audoenii archiepi-
ANTUERPIEN.-M.VX., ULTRAJECT. , LEVDEN., ALRER- scopi Roihomagensis. • Vide Pra?termissos. Itein ad
CEN.,DANicel EDITIOULTRAJ.-BELG., jani riictis ad- finem in margine addilur : < Et translatio sancti
dunt: « Hunc Clettiro et Anacleluro, Eusebius Cse- Modoaldi arcbiepiscopi Treverensis. • Nalalis esl
sariensis el plures alii pro eodero accipiunt. Sed xu Maii.
Damasus in Chronici poiitifictimRomanorum, qtiam HAGENOVEN. : « Rorase, natale heali Cleti papse.
scribit Hieronymo, ponil eos pro duobus, dicens Qui cuni sepiem aiuiis rexisset Ecclesiam, passus
Cleluni fuisse itumanum , Anacleluni aiHeii) nalioue esl sub Nerone csesare. » Patet ballucinatio. <Hic
Grxciim. > f)e reliquo puri siroi, iiisi quod primus constiluil viginli quinque presbyteros in urbe Romae,
Richario tribual tiiiilum episcopi. cl peregrinationeni adsanctum Petrum commenda-
CENTULEN., pioprium paironi feslum ila prinio vit.» Sequilur discordiaeconcilialio : < Lem Romse,
Ioco.celebrat: < In pago Pontivo , coenobio Centula, sancli Anacleti papa? el marlyris, qui ctira rexisset
natalis sanclissinii Patris noslri Richarii sacerdotis Ecclesiam anuis novero, roensibus duobus, passus est
el fundaloris loci uoslri, qui mirse abslinenlise el D j sub Trajano imrjcralore. Hic conslituil in inissa
inCessabiiis prsedicalionis sectalor, longe latequo dici, Pax vobis, episcopis; et Dominus vobiscum,
miraculis claruit, ac landem Dominosibi revelante, simplicibus sacerclolibus : Et responileri utrique, Et
vitain relinqiieiis, cceleslia regna conscendit. Romse cum spirilu tno, et Amen. lpso die Roroac, sancti
sancli Cleti papse etmartyris.quijiersecutioneDomi- Marcellini papa? et marlyris. Qui primo propter
tiani, mariyrio coronatus est. ltero Romse, sancli persecutioncro lintidus effectus est, idolis thura oh-
Marcellini papa?, sub Diocletiano cum tribus clericis tulil, ot postea coraro CXLepiscopis pcenituit, el se-
tfecollati. Quo tenipore lam saeva persecutio incan- ipsuin Diocletiano ad perimendum obtulit, qui cum
duii, utinlra iiiium mensem, decero cl seplero inil- Claudio, Cyrino et Anlonio fecit etim capitalem sub-
lia niarlyrum passi geslis scriberenlur. > ire scuientiam. Quo lempore fuit, • etc De Richario,
URUXF.LLEN. : « Roniae, saricfi Cleli papte et mar- pure. «In Italia, sancla?Tytse virginis. > Pulo, Ziiam
977 MARTYROLOGIUM.— MENS. APRIL. 978
Lucensem indicari, de (|iia in Actis die sequenti. A abbate reverentissimo, in villam Rufianam transpor-
< In nigra silva, sancli Trutperli marlyris. > lati, signis et virlutibus claruerunt. lnde, divina
AOUICINCT., pro Cteli, nl alii habent, legit nobis- disponenle misericordia, Olbonis comitis lempore
Ciim Anacleli, et pro mensibus qualuor, legit tribui. in Belnenium translali sunt, ibiqtte usque ntinc,
VICTORIN. Pro marlyrum millibus seplemdecim, ha- fideliter poscentibus, pro qtiibusque necessilalibus ,
bet seplem et viginti. clemeiiti pietate securrunt. i Vide quae de his dicun-
AMBIAN. <CceuobioCenlulse, natalis sancti Richa- tur in inriice Prselerinissoiiim.
rii confessoris. • Edilio LUBECO-COL., de Cleto habet, sicut codd.
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. : <Anacleti papaeet media? nota? supra. Sequitur : < Item Roraa? via
raartyris, secundi posl beatitm Petrtim. Marcellini Salaria , sancti Marcellini, etc > fere ut in lexlu.
papa? et martvris cum eaeteris. • Deinde : < Trecas, sancta? Exuperanlise virginis. In
AUGENSIS. Monaslerio sancli Laurentii : < Ipso pago Pontiano, monaslerio Centula, sancli Richarii, •
die, sancti Autbarii confessoris. • presbyleri et confessoris. i .
In VATICAN., num. 5949, de Richario nihil. Adji- GREVEN. : <In Africa, sanclorum Honorati, Pauli,
citur : < III Africa, sanclorum Vicloris, Siricii, Ho- Maxiroi et Appollonii. Ilem sanclorum Aurelii, Leo-
norali. • Videnlur ex Hieronymiano aliquo accepti. nidis, Viri, Cirici, Gttidei. • Nomina iis aplanda sunt
UGHELLIAN. , lcgitetiam Anacleti, non Cleti. marlyribus, quiin Hyeronym. enumeranlur. < ltem
STROZZ.: < Apud Rabascum, sancti Aucharii el beata memoria Frederici episcopi Leodiensis et
sancta? Agia? ejus conjugis, et filiorum ejns Adonis martyris. • Remitlitur ad xxvn Maii.
et Redonis, inler quos fuit natus Augdonus [Audoe- JJ MOLAN. : < Eodem die, apud Legiam, sancti Flo-
niis| Rotomagensis cpiscopus, ab eodem patre, el •riberti episcopi ejiisdem loci ct confessoris. » Obiit
matre. • Cprrupta el inlorta aliqua de quibus vide xxv Aprilis. <Parisiis, dedicalio sacrse cappel-
iudicero Prsetermissorum. lae, etc, ex MUNERATO. Viei.nae sahcii Clarentii
Codcx BELNEN. S. Marise: <Belno castro, exceplio episcopi ct confessoris. •: De eo heri. Sequilur mi-
sanctorum Flocelli et Hernsei; e quibus gloriosus noribtts lypis: < Sancii Basilei episcopi. Amasese,
Christi alhleta Flocellus, sicut passio ipsius scripta cujus niarlyrium scribit Joanrou presbyler Nicome-
lestalur, a ficlelibusChrisliana? religionis cultoribus, dise. > ln edilionibus aliis ; < Endem die, apud Le-
in villa Durrunnensi, qua? est in pago Constanlino-, giaro, > elc De Clarentio, idem. < Trecas sancta?
digna veneralionc sepultus, et a Deo magnis est yir- exupcrantise virginis. Die vigesina sexla, sancli
tuiibus clarificatus; sed cunt invalescenle gentilium raartyris Basilei episcopi A.masi e. Parisiis dedi-
furore, eo in loco debiti honoris religione sanctis-^ catio, • elc. Ut jain dixiinus ex MCNERAT. acceplum
sima membra carerenl, a quibusdam prsedicti castri esse. -
mililibus, pariter euro bealo Hernseo, Cenomanensi
V Kal Die 27.
Romse, deposilio beati Anastasii papse, de quo sanctus Hieronymus venerabili testatur eloquio , quod
ejus vita diuturna mundus immerilus sit frui. Apud Nicomediam, natalis sancti Anthimi episcopi el iuar-
lyris, qui persecutione Diocletiani ob coufessionem Cbrisli, ut in historia ecclesiastica descriplum est,
martyrii gloriam capilis oblruncaiione accepit. Secuta esl quoque illum universa pene gregis sui multitudo,
per eamdem marlyrii viam, quorum alios judex gladio oblruncari, alios iguibus conflagrare, alios naviculis
iinposilos pelago imroergi fecit. Tarso Cilicise, sancti Casloris.
NOTJE.
Puri sunt Praien., Herinten., Antuerp.-Maj., Rosweyd., Munerat., Greven. et Molan.
VARIANTES LECTIONES.
In Molano ante Hieronymus, deest appellalio San- ii"*Anttierpien.-Maj., forte ex Adone. Utrumlibet selige,
etus. Reliqui in tcxtu, Hkronimus, ut scribunt Pra- per me licet. At niroium sapnisse exislimo Rosweyd.,
tens, Munerat., Greven., etc De, Iheronimus vel 1e- Greven. et Molan., qui substituerunt concremari.
ronymus, el iJ genus aliis, non est opera? prelium Consiructioiiem deiroo mutat Muneralus, a reliquis
pluribus agere; uti nec de, Nkhomediam, hysloria, omnibiis deflectens, scribensque, in pelago mergi fe-
Anlimi, Anihymi, elc Notabilior est Munerali error, cit, pro pelago immergi fecit. Sunt qui fharso scri-
dum scribit, ul in historia leghur, pro eo quotl in la- bnnt cuni Muneralo el Molano, melius iri lexlu ex
lerculo recle posiiimus,«( in hisloria ecclesiaslica aliis. Mira in Herinicnsi coministio duarum vocunt
(tescriptum est. Sic codex Rosweydi seiisuro vitiat, Tarso Cilkiw,\n Thessalonicm,aroanuensis, ni fallor,
pro quorum alios, Iegens quos alios. Conflagrare ha- oscitanlia, qui vocibus media fere parle confusis aut
bent Pratens. ct Munerat., et ila opinor legisse corruptis,» ansatn alteri reliquerit, male supplcndi
Ustiarduro, polius qtiaui conflagrari, ut Herinien. et caetera atraraento recenliori.
OBSERVATIONES.
Anastasium ponlificcm primus in sacros Fastos re- et sociis elogium concinnavit Ado, ex quo prsecipuos
tnlil auctor Romani parvi: Sancli Anaslasii papm. lanlum flosculos decerpsit Noster, ut ex utriusque
Seciilus est Ado, sed, quod roirere, nullo eum or- texlus collalione clare perspicies, Verosimillimura
navil encoroio; soltim addens, quod sederit annos esl ex Rtifini Etisebio' lib. vni, cap. 6, drsuraptum
tres,dies decem. Diligenlior fuil Rabanus, quem hic ab auctore Romani parvi Anihimum, eique hunc
Nolkerus, ut alias ssepe, ad-verhuni descripsit, in- diem pro arbitrio assignatum, ut de aliis, eodem
serlis eliaro cilatis Adonis verbis. Qua? igitur in D primo Diocletiani fiirore crudelissime necalis, alibi
Anaslasii laudem breviter sed nervose textus expri- non semel dicilur." Eusebii verba in Actis referun-
inil, Usuardi nostri propria censeri debenl. Plura . tnr, qtiac vere insignis inarlyris et innumerabilium
in Actis ex Hicronymo et atiis ab Henschenio riili sociorum triumphum denarrant, quibus addi pos-
genter exquisita suggerunlur. Anthimus Nicome- sunl, qttse a Laclantio praeclare scripta sunt, ex quo
dknsis in apographis Hieronymianis merooralur, et aliis historia? seriem exponit Tilleinontius tomo V
sed aliter Roinanum parvum annunliat, innumeram- a pag. 25, iiulla habita ratione Aclorum particula-
aue jtmgit marlyrum mulliludinem. Porro Anlhimo riuni, Laline ct Grsece a nobis eriitoruin, quae a)>
 979 CSUARDI MONACHl 080
enidllis recentloribus non magtil seSJhn.iiiliir,nec a A nisi veliementer fallimur, ptane dislinctura; hoc ni-
Ruinarlio adroissa siinl, qui snluin Ensebium se- iniruin Tarsi, Stepiiano Nicomedisecoronato, quem-
quitur pag. 320. MelricumWandaltierli elogium An- admodnm diserte ferunl laudata Hieronymiana, apud
thimuin cum Anaslasio mcinoral: Florenlinium. Non ignoro Henscheniiiro aliler in
aetis posuisse, ut se conformarel Baronio, Bclinum
QuinlaAnast.isiumpapam rclebramus: eldcm forle et Manrolycum sectilo. At non riissimulat ibi-
Anthimosaottstes digna\irlule tolieeret.
dem Henschemus, qnid sibi roagis verosiniile vi-
Castor Tarsensis prininm locuin occupat in citalis deatur. Ego certe ntitiqiiissimorunimarlyrologonim
Hierouymi apograpbis, unde etini, proctil chibio, el codicum auctorilalero, Belino et Maurolyco longe
Usiiardus accepit; el sniuni quidem, ut probalissimi praeferendam censeo. Ha*c obiler, occasione con-
codices noslri cum Nolkcro acl ociiluni demoiislraiil. nexionis illius, lexliii nostro contrarise, dicla sunto.
Alii secuudse nota? coriiccs, nt Anliierp. ct Max.- De^ vera et simplici Usuardi leclione, non video
Ltibec. Belinus et roiilti, in Auctariis citandi, Ste-' quidquani dubitari posse.
phanum Caslori conneclunt, el loco et tempore,
AUCTARIA
TORNACEN. lextum mutilat, expuncta parteelogii B Mgypto, sanctorum Vicloris, Maximi et Marlini. >
B. Anlhimi, incipiendo a quorum alios, etc.: csetera Potius Marciani. Quibus in Hieronym. adduntur
purissimus est. Paulus, Germanus et alii sex.
ANTBERP. etMAX.-LoBEC,ANTUERP.-MAX, LEYDEN.- MATRic.-CA*TH.-ULTRAJECT.de Anastasio, fere lia-
BELG.et editio ULTRAJECT.-BELG., post Castoris, ad- bet, ul est in textu. Ttiiu : < Anthimi episcopi cum
(liint el sancli Slephani martyris. sociis, de grege suo ntarlyribus. >
PULSANEN., et in parte elogii B. Anlliimi, et in ul- VATICAN.,num. 5949, in fine adjicit : Ursicini,
lima anminiialione delicit. ciim longa narratione de sanclo Vilale. De Ursit ino
LOVAN.,etiam mulilus est in ologio Anlhimi. vide in Aclis in Castore el Stephano. Rursus de eo-
Porro-Sfep/wnimi Castori cotijtingi'.. dem et Vitalc die sequenli.
ULTHAJECT., LEVDEN., ALBERGEN. et DANic.post UGHELLIAN., in fine : < Et sancli Stephani marly-
immeritus sit frui, intersernnt. < Hic constituit, ne ris. > Ut suprn ANTUERP., MAX.-LUBEC, etc
sine sui fccnlia cpiscopi ad clericalum ascen- ALTEMPS. Ad Casioris, adjectum, < el sancti Ste-
at. ct ne quis sedeat, cnm sacra Evangelia in pbani:>
§nis
ecclesia recitantur. > In fine : <Tharso Cilicia?, STBOZZ.: < Castoris et Slephani. Apnd civiiatcm
sancli Casloris et sancti Stephani marlyris. > Fiilginatem , sanclorum martyrum Eraclii, Jusli,
CENTULEN. < Romse, sancti Anastasii papaeel con- Mauri el Vitalis, qui sub Daciano prseside marty-
fessoris. Nicomedise,sancti Antimi cpiscopi et mar- riuiii passi sunl. > In indice Pra?lerniissorum Vilafis
tyris, cum quo de clero el populo multi coronati ad dieni sequentero, tres alii Fulginates ad iv Maii
sunt. Tarso Cilicise, sancti Castoris. > In hac annun- p^ reniillHiiiur.
tialione purior est quam codices proxime cilali. Ediiio LUBECO-COL., de Anastasio, post frui, sub-
RRUXELLEN., de Anaslasio, aliis verbis sic inserit: jiingit : < Hic consliluit, ne quis sine licenlia sui
<Hic constiluit, nc quis scdeat, sed stel, dum sacra episcopi ad clericatum ascendat. Et qui carerel ali-
Evangclia in ccclesia recilantur. > In Anthiroo, non- quo membro, non posset fieri clericus. Et ne quis
nibil ex Atlone iiilerpolalus esl. In liue : < Tarso Ci- sedeat, cum sacra fcvangelia in ecclesia recitaniur. >
licise, sancti Castoris et sancti Stephani martyrum, > De Anlhimo satis pure. In fine : < Tharso Cilicise.
HAGENOYEN., primo loco de Antbimo, salis pure. sanctorum Casloris e.t Slepham marlyrum.
Sequilur: < Tarso Cilicise, passio sanclorum mar- GREVEN. : < In Lydia, sanclortim Genesii, Sodatis
tyrum Castoris et Stephani. Romse, deposilio sancti et Marini. Itein sanctorum Hermetis, Vicloris Ger-
Anaslasii papa?,qui quadragesimus posl beatum Pe- mani. Apud Civilitanam urbem, sancti Pulionis.
trum eral, de quo saiictus Hieronynuis, > elc, fere lectoris et marlyris. > De his distinctiora in Aclis
nt supra. < In territorio Lomovicensi [Lemovicensi], invenies. t Tarso Ciliciae,sancti Stephani martyris.
sancli Alpiniani confcssoris. > Vide Acta. Romse, Evcllii martyris. > Remillitiir ad xi Maii.
AQUICINCT., posl friii, sic subdil: <Hic conslituit, < Civitaie Aliinensi, sancti Liberalis confessoris. >
ut quotiescumque Evangelia snncta recitarcnlur, sa- Yide in Aclis geminas ejus vita? synopses.
cerdotes nort sedeanl sed curvi stent. El constiliiil, MOLAN.in prtma editione, post Cosioris, litteris
transmarinum hominein in clericaltim non suscipi, llalicis iirimediate subdit: <Et sancti Stephani mar-
nisi quinque episcoporum designarelur chirographis. lyruro. > Dein lypis minoribus: <Civitale Altinensi,
His ultramarinorum in legitimos damnavil ordines. > sancti Liberalis confessoris. > Posteriores editiones,
Pulo legendum esse inlegitimos seu itlegitimos. in D de Slepbano , idem. Rursus minori charactere :
fine, pro Castoris, habet Pastorif, additque, c et < Civilate Altinensi, sancli Liberalis confessoris, ab
Stephani martyrum. > Heliodoro episcopo ntitriii, qui civitate Allino de-
VICTORIN. el REG. SCEC, num. 150, in fine : < In strucla, Tarvisitim est translalus. >
IV Kal. Die 28.
Apud Ravennam , nalalis sancli Vilalis marlyris, qui ctim corpus beati Ursicini sublatum, lioneslale
sepelissel, tenlus a Paulino consulari, posl equulei tormenta, jussus est deponi in foveam profundam, et
lerra ac lapidibus oppriroi, talique mariyrio migravit ad Chrislum. Alexandrise, sancta? Theodoraevirginis,
quae sacrificare cOiilcranens,.cum esset in lupanar tradila, repente quidara ex fralcibus, nomine Didimus,
miro Dei favore, illam eripuit, ac postea cum eadem percusstis, et siinul coronatus esl. Eodem die, Afro-
disii, Carilijipi, Agapii et Eusebii martyrutn. In Pannonia, sancli Pollionis marlyris.
NOTi2.
Siiniilurex Praten.,Herinien., Anluerpkn,, Max.-Lubec.,Munerdt., Greven. e-tMolan.
VARIANTES LECTIONES.
Ursicii, pro Urskini, error est in Munerato; alque particiila et, post eqnutei. Greven. aulem et Molan.
itwn cum bonestate. in Pratensi et Bclino re.lundat coiistruclioneni sic cfformant: Tentus ESTa Puutino
 »31 MARTYRQLOCIUM.— MENS. APRIL. 932
consnlari et posi, etc. Sed ca scribendi ratio codici- j'*inostroruni oraniuin lectionem retinendam censui-
bus omnibus Usuardinis ct ipsi Adoni repugnat, mus. Aiiiuerp. ei Max.-Lubec duas voces oinitltint,
quamvis rccte sit ordinata. Librarii Ileriuiensis iienipe, nomine Didimus. In apographo nostro Pra-
oscilanlia vocem profnndam oinisil. Beliu. pro de- tcnsi legilur Apltrodisii, caeteri codices, Afrodisii;
, poni, scripsit poni; Muneral., demitli. Greven. et Belin. et Greven. Affrodisii. Caetera coltigo, potius
Molan. legunl, ad Chrisium migravit. Post Theodorm corrigenda quam nolandn : equule in, eculei, con-
pirginis, inseruil Molanus, sed litleris Italicis : De tempnens, Karilippi, Caralippi, Agapiti, Agapeli
gua bealus Ambrosius. Irieni solus et forte melius Apollonii, Apolti-onis,sanctas Apolionis, etc.
scripsit Didymus, ut babet etiam Ado. Nos codicum
OBSERVATIONES.
Vitalis marlyr Ravennas,' de quo m iaterailo, Usitardus vere breviori nrethorio rem complexus
Hieronymianis aul ignolus, aut praeteritus est, aut est; sic lamen, ut sua omnia el in boc et in prsece-
studiose Gervasio el Protasio xix Junii conj*unctus: denti encomio, ex Adone prorsus accepisse inani-
nam de alio, foriasse Pannouio, ibi indicato, nulla feslum sit. Cseterum ita elogium ab Adone priniuni
nobis quaeslio. Beda posiiionem, seu inarlyrii locuin conlextum est, ut ipsa anliqua Acta genuina et pro-
•reticet. Romanum parvum rolundc enuntiat : Ra- consiilaria videre debuerit, e* una comroiscere, qute
vennm, sancti Vitalis mariyris, patris sanctorum U sancius Ambrosius de pari certamine virginis Au-
Gervasii el Prolasii. llis longiorem narralionem tiochensereiulit libro n dc Virginibus, capite 4. An
Florus adjiinxit, aliam Rabanus, aliam Ado; Nolke- satis recte, necdum inter eruditos definituin invenio.
rus Rabanum et Adonem descripsit, Noster pauca Cum Barouio in Annalibus censuit Papebrocbius,
decerpsit, stylo suo . convenientia. Id vero notan- diversas esse virgines, quemadmodum diversa sta-
dum, raarlyrologos illos, tantetsi in elogiis suis non tuunlur loca et lempora,qiiibus certasse referuntur;
oronino conveniant, cx eodera lamen fonle hausisse nec salis perspexit, an Theodota hax nostra, co-
omnes, nirairum ex passione, quse sseculo ix anli- ronae martyrii particeps fuerit, cum id Acta uon
quior esse riebuit; non tamen ea selate composita, expriroant. A dum Papebrochii sententia non abhorret
ut magnam fidem merealur; ceiie Bcda? ignola Ttllemontius, passionis historiam Gallice ex-
fuisse videtur. Nec cam ttielur celebris epistola, plicat loro. V, a pagina HA. Nihilominus Rumarlius
qnam Arobrosio supposilamplerique hodie fatentur. inler Sincera et lueri Selecta, admonilionem prsemittit
Pauca de Vilale Tillemontiustoroo Il.pag. 75, plura pagina 425, qua couatur eorum opiuionem,
in notis pag. 496. Nihil tamen obest criticorum de qui Ambrosianam virginem anonymum, curo hsec
Actis eensura, quo minus velustissimum cultum tioslra Theodora Alexandrina confundendani existi-
probent certissima monumenta, inter quse Fronlonis niant, quidquid certe suam Ambrosius Antiochenam ap-
Kalendarium, aliaque a Papebrocbio in Aclis pro- pellaverit. Ego apud Ruinartium non reperio
ducta : quibus «01180031 metricum Wandalberli en- sbluliones argumenlis pares, nec video, cur idera
comium: divini amoris astus pluriuro virginmn tuianda? pu-
r dicitia?servire non potuerit, ut de aliis recte osten-
QuartavitalemClirislipro nominecaesum ^1 dunt citati Papebrochiiis et Tillemontius. De duabus
Commeoiorat, viuta meruit qui mortenerennem. postremis annunliationibus, id solum dicere possu-
Cur hac die apud laudalum Bedam et Rabanum mus, ipsas Roroano parvo ignotas, ad verbum ex
legalur Christophorus, et apud Florum el alios prsefato Adoue descriplas esse, primitus ex Hiero-
Eusicius, baudequidem conjicio : in indice Praeter- nymianis eductas, quamvis varie immiitala el male
missorum ad proprios dies remittuntur. Theodota connexa videantur nomina, ut ex Aciis intelliges.
et Didymus a Romano parvo primum producli, ab Nobis cerlum est genuinam Usuardi leclionem in
Adone insigni elogio ex Actis contraclo exornati texlu noslro reprsesenlalam.
sunt, quod rursus integruin transurapsit Notkerus,
AUCTARIA.
Rursus defeclu laborant TORNACEN. et PULSANEN.Vitalis. > Tum alia manu et recentiori atramento
In illo abest elogium Theodora?. In hoc vero, et inlruditur: <El depositio sanctse Monachse[Monica?]
Tbeodorseelogium, el quaesequunlur. malris saucli Augustini. > Remiltiiur ad iv Maii. In
ROSWEYD., textui puro stibuectit: < llcmPamphili Theodora et cseleris satis purus est. In fine adjicit.
confessoris et episcopi. • Sulmonensis, elc < Item, translatio sancti Lamberli episcopi. > Vide
ANTUERPIEN.-MAX., ULTRAJECT., LEVDEN., LOVA- diem natalem xvu Seplembris.
NIEN.,ALBERGEN., DANICcl edilio ULTRAJ.-BEL., HAGENOYEN., in Vitale modice interpolalus est.
puri ferme sunt; sed interjiciunt verba Rtiniani Tum : < Eodem sancta?Valeria?conjugis saucti
narvi, nempe : < Patris sanclorum Gervasii el Vitalis marlyris.jdie, Quse quia jejunare cuni idololalris
Protasii. > Et post, migravit ad Christum, interpo- j) noluit, dicens se esse Chrisiianam, finem vitse ver-
nitur : < Ipso die, sancta? Valerise conjugis saucli beribus sortita est. > In Theodora, nonnulla adjicil
Vilalis. > salis nota. : < Ipso die, sancti Aflrodosii,
CENTULEN. : < ApudRavennam, sanclorum Vitalis Carilippi, Denique
et Yaleria?marlyrum, quorum filii bealus Gervasius ulliroa anntinlialio Agapi el Eusebii martyrum. > Deest
de Pollione.
el Protasius prseclari martyres exsliterunt. Alexan- AQUICINCT. In fine : < Et sancli Winwaloci confes-
dria?,sancla?Tbeodora?virginis, cuinquaqiiidam fra- soris. > Jam dixiinus, de eo actum ut Marlii.
ternomine Didimuspassusesl. lpso die, translatio S.
Wigualoei abbatis. ltem sanclorum Afrodisii, Cari- fine VICTORIN. et RF.G.SUEC, signatus num. 130, in
lippi, Agapili et Eusebii martyrum. In Pannonia, adjiciunt : < Item Alexanririse, sanclae Euphro-
sancti Pollionis roarlyris. Eodem die Mediolani, syna?virginis. > Vide xi Fehruarii.
sancti Petri roarlyris ab ha?reticis coronati. >Ab aliis DAVEnon.: < Deati Svingraloci abbatis. » Salis
passira recolitur xxix Aprilis. patel Wiuwalocumindicari, de quo supra.
ANTUERP.-MAJ., purus est in texlu , sed in fine MATRIC.-CARTHUS.-ULTRAJ. : < Vitalis martyris et
addit: < Eodemdie, sancti Winwaloci abbatis. > miiitis, qui friit paler sanctorum Gervasii et Pro-
Deeo egimus III Martii. thasii, Theodorse virginis et Didyroi, qui illam
BRUXELLEN. In Vitale fere purus, secundo loco e periculo liberavit, et postea cum ea occubuit. |
habet: < Et sancti Ursicini medici, sub prsediclo Afiiodisii martyris et aliorum, Transtalio sancti
judice passi. Ipsodie, sanctseValeria?,conjugis bcali Lamberli episcopi et confessoris. »
083 USUARDl MONACHI 984
CODEXBIGOTIAN., signatus P 5 : < In Pannonia, A uxoris sanctiVitalis supradicti. Qusc sacrificarc con-
sancli Apollionismarlyris. » Lege Poltionis. lemnens, usque ad lnortem inaclata, coronara marty-
REG. SUEC, signatus num. 148 : < Mpnasterio, rii adepta est. AptitlLeodium, translatio sancti Lam-
sancti Winwaloci. » Pulo agi deBlandinio. berli episcopi ejusdem loci et martyris. Apuri Pader-
IN VATICAN. , num. 5949, crirrupte adjicilur : bornaro, translatio sancti Liborii episcopi Cenoma-
< Eodero die, Epii, Afrodisii, » etc. nensis et confessbris. >
UGIIELLIAN. pro Pollionis, scribit Apolionis. MOLAN. : « llem egressio Noe de arca. In Leodio,
ALTEMPS.:<Inmonaslerio S. Eburnensisecclesia?, transtatio sancli Lamberti iiiarlyris. Ipso die, sancla?
traiislatio sancli Wulsini episcopi et confessoris. • Valerise conjugis sancti Vitalis. Eodem die, elevalio
An non indicatur Wilifridus Eboracensis junior? de sancti Amaii episcopi et confessoris. > Vita dabiiur
quo in Aclis xxix Apnlis. xui Septembris. < Lauduno clavato, translaiio san-
BIZUNTICEN. : < Bellevalli, sancli Bernardi con- ctae Proba? virginis. > Vide Acia. Editionesalise, sic
fessoris. » Hactenus nobis ignplus est, saltem ut liabent : < lpso die, sancta? Valeria?, • etc <In Hi-
sanctns. Forle aliquis plura docebil. spaniis, sancti Prudentii episcopi Tirasonensis et
Edilib LcBECO-CoL.,.deVitale posl texlum inter- confessoris. Metis civitate, sancti Adelphi. episcopi
polalum, adhric addit: < Corpus vero ejus posl trans- et confessoris. Die vigesima oclava, sanclorum mar-
tatioiiein requiescit Colonise Agrippinse, in ecclesitt tyrum Dadse, Maxiroi et Qiiiniiliani. • De his et
sanctse Dei geriitricis Mariae,in Capilolio. Ipso die, Adelpho vide in indice Praelermissornm. <In Leodio,»
sahctaeValeria? conjugis sancli Vilalis praedicli, quse el « Lauduno clavato, • ut supra. « Eodem dieDuaci,
sacrificare noluii [nolens] usque ad mortem eiiam JJ elevatio sancti Amati, episcopi et confessoris. Ad
macta fuit.»Reliqua texlus satis pura sunl. Sequilur: lianc elevalionero sacri corporis , quod perdide-
< Aprid Leoditim, translalio sancti Lamberti, ejus- rant, Dominus reddidil multis sanitatem, vitle-
dem loci episcopi et rnartyris. Genomanis, translalio- licet segrolis : lumen et auJiium csecis et surdis :
saricti Liboiii episcopi el confessoris iu Paderbor- inde vero viri prius confra.cti rediernnt, nimirum
nani. » Dies natalis est xxm Julii, quo hodie de exullantes, vesligia pediim admiranles. Itero egressio
jiraecepto celebralur. Noe de arca. > Tum lilteris minoribus : « Eodero
GREVEN. : < Victoiini martyris, Victoris, Luciani, die, marlyrium sancli Papluiulii abbalis el quingen-
el Aliorum. • VideAcla.« Pamphiliepiscopi Corfmii.» toriroi quadraginta sex, qui una cum ipso maiiyriuin
Idem est quisupra Sulmonensis.«lteni beatoeValerise passi sunl. > YiriePraelermissos.
lllltaf. Diei9.
Apud Faphum, sancti Tychici diaconi, discipuli beali Pauli. Hujus meminit in suis epistolis idem Apo-
slolus, pronuricians eum fratrem carissi.mum ac conservum suunt fore in Doniino. In Numidia apud
Cirtensem coloniam, natalis sanctorum marlyrum Agapii et Secundini episcoporum, qui persecutione Ya-
leriani, jiost longuro exilium, aprid praefatam urbem, in qua tum maxime gentilium rabies ad lentandain
juslorum fidem inhiabat, ex illuslri sacerdolio effecti sunt marlyres gloriosi. Passi sunl in eorum collegio
Emilianus miles, Tertulia et Antonia, sacra? virgines, el qusedariimulier cum suis geminis.
NOT^E.
Puri sunl soli Praten., Herimen., Anluerp.-Maj., Greven. et Molan,
YARIANTES LECTIONES.
Scripsi Tyclnci cum Praten.et Molano. Et ita vere C lan. Cireerisem..Secutus sum Praten.,Hcriuien., etc
scribenduiii esse nemo difliteri polest; quasi dicas SecundiiyOroSecundini, error est in Antuerp.-Maj".
Fortunatus, sed hic Grammaticas qusesliones eno- Ubi iterum collegio, pro sacerdolio. Temptandam
dandas noii suscipiinus, citatos codices, ut proba- habet ettam Herinien. Gtoriosi martyres legiint
tiores seculi sumus. Fateor tanieii in Pralensi sic Greven. el Molan. Et primus eliam supra, sancti
scripttim esse, ut dubium maneat sitne prima littera Pauli discipuli. Emilianus legunt omnes, excepto
T tin G Herinien. cum aliis legit Tichici ; pejus solo Molano, qui JEmitianus; ut pleruinque solet
Greven., Titki; pessime Antuerp.-Maj'., Titi. Idem nonnulla pro suo arbitrio corrigerc, praesertim in
codcx oroisit particulain in, ante Domino; Molaiius diphlongis, elc
fore. Cirthensemhabent. Greven. et Antuerp.-Maj. Mo-
"^rOBSERVATIONES
Apiid Paphum, Tychiciupostotoruindiscipuli.Vefb». fuisse. Sed nobis sufiicit Latinorura noslroruro
sunl Romani parvi , ex quo ulraque hodierna niartyrologorum difiicullales explanare.
aniruntialio profluxil, inde niroirum per Adoiiein, Agapius el Secundinus eliam a Rom. parvo, ut
a Noslfo accepta. Cur hoc potins die quain altero dixirous, suhtpti sunt. Elogium novis circuinslanliis
hic sanclus recolalur, puto ab auctore Romani dislincluro, ex Actis Mariani el Jacobi, de quibus
parvi pro mero libilu determinaluin. Qusc vero ex 0 die postera, adjunxil Ado, ex hoc Notkerus, satis
ipso jam citavimus, nullo ferme apice ininiiitato, oniale et eleganler. Usuardus autem, quidquid
transunipsit Ado et ex lioc Nptkerus. Asl Usuardus habet, inde ad verbum accepit, ita ut mirum sit,
breve ex Pauliepislolis, praesertim atl Coloss., ctip. voces paiiculas ab eo fuisse prsetermissas. Cseterum
ultiroo , coropilavit .elogipm , quale in lalerculo toia ea marlyrum classis ideo in Actis hodie prseter-
extiibemiis. Brevis de Tycbicp Hensclieiiiicommen- mittitur, quod eoruro gesta cuin Mariani et Jacobi
tarius, ex.aliisepislolarun.' Pauli locis, ea colligit, triumpho connexa sint, ut ibi die xxx legi potest.
qute Tillemontius ioinp'l in• vit.a Apostoli, propriis Satis nobis est purus et siroplex Usuardi lextus.
locis inseiiiit. Plrira de ipso inerarjrant Graeci, qui- Qui loianr cohortem contcmptari cupit, Hensche-
bus quadrat Henscbeiiii nostri observalio; nempe, nium adeaf praefalo die, quo praeclarissima omnium
tesiimonia e sacris litteris assumpta; tam alium de Acla illustrantur; a Ruinartio etiam cdila et novis
Tt/chko ingentiisse sensum , ut ' cum variis urbibus observalionibus explicata pag. 224. Gallice autem
videatttr prwsiitisse beneficiiim fidei pfopagandm , a Tillemontio lomo IV, a pag. 215, ubi recle adver-
plures eum inter primos suos episcopis crediderim tit, eoriini festivitalem probabilius recolendaui
985 MARTYROLOGIUML - MENS. APRIL. S8C
yi Maii, quo in Kalendario Cartbaginensi referuntur A bpdiernos episcopos sic metrice cauit. WandaJ-
Jacobus et Marinus, alius Murianus, ul dicemus die bertus.
sequenti. Ex quo.iierura colligas auctorem Romani
parvi , hisce eliam marlyribus , a reliqua turma Tertia pontillcesara meritisque ditalos-.
avulsis, arbilrarinm diem consecrasse. Inlerim Agapuui,pariterqueSecuiidinum.vene.-alur.
AUCTARIA
TORNACES., liic denuo coutractior, posl episcopo- natalis bealissimi Hugonis, piissimi patrisj mona-
rum, immediate*subdit : « Qui Cx illustri sacer- chorum , cujus vita raullis virlulibus est decla-
-
dolto, omissis inlermedtis, qui perseculione Va- rata. > .
leriani, posl longum exilium, apud prsefatam VATICAN.,num. 5949, primo loco : < Transitus
urbem, etc > sancta? Euphrosynse virginis. >
PULSANEN., in prima annunliatione salis purus, UGHELLIAN. : < Eoclem die, deposilio beaiissiini
secundo loco habet: < Apud Alexandriam , sanclse Roberti, primi Cisterciensis abbatis. Mediolani,
Euphrosynse virginis. Sequilur : In Numidia ...... passio beali Pelri marlyris. i Hoc ultimum fuit
usque ad episcoporum, inclusive. mbrica ab ipso scriptore cancellaluro, et scriptum
ANTUEBP. post textum : < Item translalio sandi ad diem sequentem, ut notavil Papebrochius, ipsius
Roberli, primi Cislerciensis abbatis. > codicis oculatus inspector el coliator.
<
MAX.-LUBEC: ln lerrilorio Lingonensi, apud
Motiliraum [MolismumJ beati Roberli primi abbalis IJj Eidmundi ALTEHPS.: « In Britannia, translatio sancli
Cistersii. > regis et martyris. • Remiltilur in Aclis
MUNERAT. eliam in fine : < Apud Mediolanum . ad diem natalem xx Novembris. < Pelragoricas,
Fronlasii martyris. > In Aclis retrahilur
sancti Petri marlyris, ordinis Fralrum Praedicato- sancti > De quo
Tuin. > In "muliisaliis recenlioribus codicibus cele- ad n Januarii. < Et Torpetis marlyris.
bratur, sed nusquam copiosius, quam in LEYDEN. et supra.
FLORENTINIS. FLORENTIN., primo Toco: < Roma? sauclse Catlia-
ROSWEYD. itidem post lextum : < In Tuscia, rinse Senensis virginis , ordinis praedicalorum ,
annulo Jesu Christi et magnis revelaiionlhus deco-
Torpelis martyris, rainistri Neronis. > Celebrius ratae. Roma?occubuit, ibique sepulta esl in ecclesia
colitur xvuMaii. sancla? Marise ad Minervam. Pius vero papa II eam
LOVANIEN. purus esl usque ad martyres gloriosi.
Caetera omitlit, substituitque : < ln territorio Lin- . catalogo sanrtorumsancli adscripsit. lpso die, apud Me-
heati Roberli confessoris, diolanum, passio Pelri marlyris, patria Ve-
gonensi, apud Molismtim, ronensis , ordinjs Praedicatprum , cujus vita,
primi abbatis Cisterciensis. lpso die, in territorio. contra hsereticos prsedicatione, ac miracu-
Meuiolanensi, passio sancti Petri, de ordine Prsedi- coiislanli lis claruit. In Tuscia civilate Pisa, sancti Torpetis
calorum. > Caesar Nero verberibus afflictum,
ANTUERP. MAX.,LEYDEN., BELG.et EDITIOULTBAJ.- martyris. Quem urbem duci et decollari fccit, el ila
BELG. post lexlum salis purum, eadem prorsus extra prsedictam
cura LOVAN. Auctaria subnectunt. migravit ad Cbristum. In lerritono Lingoriensi, in
LEYDEN. textui puroadjicit -. < In lerritorio Lin- r monasterio Molismensi, sancli Roberti abbatis Cis-
terciensis. Apud Ravennam, sancti Liberii archiepi-
gonensi, apud Molisonum, bealiRuberti confessoris, scopii. Ccenobio Gluniaco, S. Hugonis abbatis. •
primi abbatis Cisterciensis. Ipso die in lerritorio
Mediolanensi,passio sancti Petri, de ordine Pra?- Nonnulla quandoque in hisce codicibus, inter se et
dicatorum, qui ctim per parles ltalia?, conlra viros cum cum GREVEN.collalis, descrepantia occurrit, quss
non salis dislincte ab Henschenio descriplore
[virus] haereticse pravitatis verbum Dei longe late- notata sit, fieri facillime potest, ut nonnunquam
que prsedicasset, tandem gladio hserelicorum inte- allerius verba alteri perperam, sed innoxie, a nobis
reinptusesi. >--'
ULTRAJECT-., ALBERGEN. et DANIC.incipiunl: < In Iribuantur, quod eliam in prsefatione : prsemo-
nuimus. , » >
lerritorio Mediolanensi, etc., > ut jam ex LEVDENSI
retulimus. Seqtiitur lextus satis purus. In fine au- REMENS. SS. Thimothej et Apollinaris, : < Apud
tem : < In territorio Lingonensi, > elc. Avenniacum , sancti Gumberti regis. > Melius in
CENTULEN. I ln Thuscia, sancti Torpetis martyris. Actis Gondeberlus appellalur, libn rex sed mar-
In Papho, Tythici apostolorum discipuli. In Numidia .tyr-
apud Circensem coloniam, sanclorum Agapili et Edilio LcBEco.-CoL.incipit: < Colonia Agrippina,
Secundini episcoporum. > translatio sancti Annonis archiepiscopi et confesso-
BRUXELLEN. , post lexlum fere purum, subdit: ris. Quse statim post decessum ejus faeta est, de
i ln lerritorio Lingonensi, etc > Tum : < In terri- civitate Coloniensi in montem Sibergensem. Sed
torio Mediolanensi..... > etiam ut supra. Denique : post obitum ejusdem sanctissiroi viri anno tricesimo
tAlibi Germani episcopi.i [an itm martyris Alexan- j) octavo , et anno Domini millesimo octogesimo
drini, vel Nicomediensis?} ' lertio , per venerabilem Joannem presbyterum,
HAGENOYEN., in textu satis purus, adjicit: < Inter- sanctse Romanse Ecclesiae cardinalem et Petrum,
ritorio Liogonensi, in roonasterio Moltismensi, Lunensis ecclesise episcopum, solemniter ac reve-
sancti Ruberti abbalis. > Sequitur longa de Petro. renler est iit capsaro ad sanctuarium locatus. >
martyre historia, melius in Actis ,legenda. ln fine : De Pelro, fere ut LEYDENSIS supra. Sequitur :.
< Item mpnasterio Cluniacensi, sancli Hugouis < Romse sancta? lialharinse virginis. Haec de civi-
abbalis. > tate Senensi oriunda, in adolescentia sria habitum
AQUICINCT. post getninis, addit: < Et sancli Ger- de pcenitenlia S. Dominici assuroens, et crebris
mani eprscopi. > Deinde recentiori manu : miraculis et doctrinis clarens , anno aetalis. suse
< Eodem die, in Burguudia, sancli Roberti ab- tricesimo tertio Romae quievit, sepuUa in ecclesia
batis. > sanctac Marise supra .Minervam. Dominus autem
VICTORIN. et REG. SDEC., num. 130 : t Apud Pius II papa, qui eam sanclorum cafalogo adscri-
Ctuniacum, traPstlris sancti Hugonis abbatis. > . . psit, mandavit feslum. ipsius prJroa Dominica Maii
MATRIC-CARTHUS.-ULTRAJECT. :.< Petri marty-' perpetuis temporibus solertnilei*celebrari. >,Vide
ris. Hrigonis abbatis Cluniacensis. Roberti primi Acta., Sequitur textus. satis purris. Trim de Ro- '•
CislercienSis abbatis. Titici diaconi, discipuli apo- berto, etc: < Eodem die, beatorum Ursipnis et
slolorum. Agapii et Secundini marlyrum cum Maurilii confessorum. > In Pra?tcrmissis ad proprios
sociis. i dies rejiciunlur. < In Britannia, castro Beatrtcis,
CLUNIACEN. : < Eodem die, apud Cluniacum, translatio sancli Edmundi regis et martyris. In
 987 . USUARDIMONACHI 9S8
Tuscia, «ancli Torpetis raartyris. > De his superius A eem sibi apparentem liberatas, tune spiritum Deo
abunde dictum est. reddidit, cum in Ittania diceret: Omnes sancli qui
BELIN.,in line : <Eodem die, apud Mediolanum, bic adestis , orale pro nobis: Ipsps enim sanctos,
sancli Petri martyris, de ordine Fratrum Prsedicato- quos ipse pneseiites aspieiebat , cum magna
rum. Ccenobio Cluniacho, bealissimi Hugoni [se- exultatione, digito elevato, demonstrabat. > De
eunda editio Hugonis] abbatis. > hoc nihii in prtma edilione. Videsis Prseter-
GREVEN. : < In Tuscia, sancti Tprpetis. inartyris missos.
jubente Silvio, foras civitalem Pisanam ductus, MOLAN. : c Eodem die, apud Mediolanum, > etc,
ecollatione capitis marlVrium eomplevit. Hujus la- fere ut LEYDEN.
3ui < CcenobioCluniaco, bealissimi Hu-
raen solemnitas xn Kal. Junii feslivius recolitur. gonis abbalis. In territorio LingonensL..> ut ibi. <Et
In Africa, Grali cnm aliis sex. In lerritorio Medio- deposilio sancti Prudenlii. r. Ponitur hic absque ti-
lanensi, sancti Pelri presbyteri et martyris, ordinis lulo aut martyris, aut confessoris, sed nisi fallor,
Prsedicaloruro. Qui in virginitale Chrislo serviens, non alius indicari potest, quam Prudentius ille, qui
curo per partes Italise, etc ln Alexandria, Germani inter Nkomedieusesmartyres primunt loctitnobtinet,
presbyteri. Nicomediae,Prodoci diaconi. In Perusio, ex qua eadem lurma male colitur Prodocus rccte
Valenti, Grati el Prodenti. > Yide Acta. < Leonis Urbanm apud GREVENDH : vide Acla. Lnedilionibus
in
episcopi et confessoris, qui Samo insula primum aliis, dePeiro, ut jatn non seroel riictum est. De
quievil, ac deinde Veneti illuc applicantes, mira- Catharina itidem usque ad supet Minervam. Tum
culo admonili, sancti corpus securo asportaverunt. addit: < Differlur auteni ejus. feslivitas ui Domini-
Jlaxentii confessoris. Viti confessoris. Ursionis et JJ cam diem ppst Invenlionem sancLaeCrucis. >Notissi-
Haurilii confessorum. >Yide Prsetermissos. < Uem inum est slabili jam.cullu fcstivitatem ejus recoli
Urbani. Eodero die, beali Hugonis abbatis Clunk- die xxx Aprilis, Petrum vero mariyrem hoc die. De
censis, inagnse sanctilatis Viri, quiab beato Odilone Roberlo et Hugone ut supra. t Die vigesima nona ,
educatus, eidem in regimine dignus suecessor fteri sanclorura novemmartyrumiuCyzico. >Videpropria
meruit. Iiem, sancti Roberti abbatis el confessoris. singulorum nominain Actis nostris, accepta ex Me-
Hic cum esset abbas in monasterio Cluniaceusi,. nologiis Graecorum, quorum verba recilat Hensche-
divinu Spiritu excilalus, regulam districtius ser- nitisin brevi suo Comnienlario. < Et sancti Memno-
vare cupiens, cum aliquot ejusdem zeli fratribus nis thaumaturgi. > Et hic etiam ex roonunientis.
egressus, monasterium el ordiuein Cisterciensem Graecisdesumptus est, sed hoc die perperam consi-
inchoavit anno Domini MXCVUI clarusque vita et gnatus, cum ad xxvm Aprilis perlineat, ut in Actis,
miraculis quievit in pace. Autissiodori, sancti Ma- mvenies. < Eodem die, "feslivitas sancla? Ava?vir-
riani monacbi el confessoris. » Eslne hic Marianus ginis. > Et minoribus lypis : < Quae in Dononio
Scotus ? Quis alius hac die stt, nescio. < Romse, quiescit.non canonizata. > Yide qute deea super-
depositio sanctse Katharina?dc Senis virginis. Quse sunt, ab Henschenio coliecta, ubi Molani observa-
in adolesceulia sua habitum, etc, >ut supra. < In tioiiem e.xplicat, circa anniversarias preces pro ipsa
Britannia, Castro Beatricis, etc. Item, beala? memo- Dononii persolvi solitas, qua? necAvae, nec alionim
rise Petri Faverii, ordinis Carlusiensis , Prioris sancioruin, quibus siinili olficioparenlatum novimus,
domns sanctse Crucis.in Urbe. Hjc cum tn exlremis cullui quidquam prsejudicaul. Vide lomo 1 Junii,
laboraret, et ab anliquo adversario pene in despe- c pag..810, num, 4*
ralionem praecipitaretur per gloriosam Dei Genitri-
' ' -
Pridie Kal. . , Die 30.
I Apud Lambesitanam urbem, natalis sanctorum martyrum Mariani lectoris et Jacobi diaconi, quorum
prior, cum jam pridem infestationem Deciana? persecutionis in confessione Christi evicisset, iterum cum
carissimo collega tentus. Deindepost dira et exquisita suppUcia, divinis revelationibus mirabiliter secundo
conforlati atque allevali, novissime cum mutlis aliis gladio consummati sunt. Civitate Sanctonas, beali
Euprobi martvris, quem sanctus Cleraens, ponlificalis ordinis gratia consecratum, dixerit in Gallias,
peractaque praedicalione, ob Chrisli tesliraouiura, illiso capite, vtctor occubuit.
NOT^T
Puri sunlPra'.en.,Antuerp.,Max.-Lubec,Munerat., Ultrakct., Leyden., Lovankn., Albergen., Danic. et
Belin., Greven. et Molan. Accedunt Antuerp.-Max., edil. Ultraj.-Belg.
VARJANTES*LECTIONES
In Munerato sensum obscurum facit omissio vocis;0 textu reliquimus, an potros Eutropis, ut habet Ado ,
prior. Belini vel ejus typographi error est mfeslina- vel Eutropii, ut Acta et codices passim. Pro.lectione
tiones, item Datianw, quod etiam habet Munerat. sostra staot codices vetuslissiini, Praten., Herinien.
Codices rionnuMiscribunt clarissimo , at ipsa , ni et Tornacen., quorum auctpritate, etiam cum er-
fallor, constructio exigit carissimo,ut legunt Praten., rant, potissimum nitimur. Male legit Molanus, quem
Herinien., Tornac, etc, cum Adone. El sic eliam cum sanetus, alii pejus direxisset, pro direxil, quae
allevati, non oU«i*i«tfi,vutmulli codices habent. N.o- sensura perturbant. ln Belino est Gatliam, omissa
vitsihve tamen, in solo Munerato esl; satis patet prticula in, ubi male adjicitur demum. Greven. et
VPcem tamen redundare. Santone, pro Sancionas Molan. ponunt peracta diu; Praten. , peractamque
scripsit Belinus. Et haec quidem satis clara sunt. prcedkationem. Beliuus cesoeamte. Recto in textu
Maior quaestio est legendumne Euprobi, ut nos in omnia.
OBSERVATIQNES
Marianum et Jacobum, cum aliis multis decollatos, nensi pridie Nonas Maii sigtiari, die prsecedentl
distincle hodie producit Rom. parvum. Utrum tam abunde indicavimus. Porro horum martyrum cum
clare expriraantur in apograplris Hieronjrmianis, hesternis Cirthensibus societatero, pridie etiam ex-
mihi cerle nonitaliquet, eos lariiencura sociisibi in- posuimus. Sociorum plerorumque ioci et temporis ?'
dicari.ex Florentinio et Aclis;colligereest. Vetusiio- martyrii singulorum, uberiorem notiam tradit Hens- *
rem utriusaue meraoriam ex Kalendario Carthagi- chemus. Ehcomium in laterculo positum ex Adone
 989 MARTYROLOGtUM.— MENS. APRIL. 990
acceptum, est; hic ex stncerisslmis Aclis, ul die A Sequitur in Adone : Apud Asiam , passio saneH
pnceedeeti diximis, sua delibavil. Superesl adden- •Maximi marlyris, cujus gesta Jtabenlur. Et tfuidem
dum bie Wandatberli elogitim : in Actis nostris synonymusalius Grsecus adjurigitur.
Jtartyrii Jacobtusimilemet Marianushoaojeta An vero Maximus ille Asiaticus , vere Adonis sit,-
Sortiti prhJielioomtuelanturAprilis. . dnbkiro ingerit Mosandricditio, in qua ct Quirinus,
Ex Gregorio Turoncnsi sumptus est, et ab Ariono et Sophia adjecti sunt, qtii procul dubio in addita-
consignatus is, qui sequitur Euprobus , Eutropes menlis censenlur; quidni ct prsefalus Maximus a
potiiM,vel Eutropius, cujus elogium eliam ex lau- Nolkero, sedulo atias Adonis descriptore, eliam
dato Adone transcripsil Noster, re, ut solet, miniine prseterilus? De Maximo et Quirino roeminit Florus.
discussa, inhaerensque receplae tunc traditioni de Et de postremo, Rouianum parvuro, in quo praeterea
missis a S. Clemente primia in Galliam episcopis, Vigilia aposiolorum signatur, verosimillimea recen-
quod tamen Gregorkis Turonensis non nisi per liori aliquo superaddita, seque ac Quiriuus, qui in
verbum FERTUR, narraverat, ut solerter animadverlit codicem illum , olini Coloniseasservatum, irrepse-
Henschenius, ex qup facile intellig.es, veram csse rit, occasione translaliortis Novesiana?. VidesisAcla
plurimorunt niodernorum opinionetii,.qui de Ejilro- npslraad ari dicm xxx Marlii, ubi discussa invenies,
verum Quirini tilulum pertinent. Iternni
pio nibil undequaquecerti admiltunt, prseler cullum quse
et reliquias, de qutbus paulo asseverantius loquitur Maximi Asiatici Acta Ruiuartius ex Actis nostris ,
laudatus Gregorius. Vide qua?in Aciis de ejus niira- ut sincera extraxil, et eruditam admonilionem prse-
culisfuse tradita sunt. Atque hic hactenus germanus fixit a pag. H5.
Usuardi textus est. B
AUCTAMA
HERINIEN. Proprium provincia?Remensis, de more Dorothei presbyteri. Pomoliani et Rodociani diaco-
inlerserit, secundo loco sic scribens : < Eodem die, norum, qui igne exusli el in mare missi sunt, cum
natalis sancti Maderniani, Remensis archiepiscopi, aliis xxiv. Apud Asiam, sancli Maximi mariyris. >
«trii sexlus eaiitdem rexil ecclesiam. > ln Aelis est Videqua? dicta sunl in Obseivationibus.
JfnltTnianus. Aliler tamen codices euuntianl. ALTEWPS. :•< bi Saxouia, Oswaldi episeopi et con-
TORNACEN. texlus maleriam cancellis suis, potius fcssoris, cujus meininit Beda in geslis Angloruni. •
quam cancellos materise aptare videtur. Purissimiis De eo acturo est xxvni Februarii. < Iiein sancti Cy-
essel, nisi omitteret ea qua? sequunlur posl, sup- rini marlyris. > Aliis < Qtiiiini. Apud Asiam, sancti
pticia-,usque ad cum mufits. Maximi martyris, cujus gesta habeutur. >
PULSANEN. magis mutilus est.rescisso loto Mariani FLORENTIN. priino loco : < Apud Nusiam, in pro-
et Jacobi elogio. in fine autem post vktor, sic scribit: vincia Coloniensi, sanctorum martyrum Quirini cum
< Et martyr migravit ad Doininuro. > xu suis sociis. Item, saucta? Maxentiseviduae,roalris
ROSWEYD. in line : < Item Alexandria , Pastoris saucti Vigilii >
episcopi, cum aliis xxiv igni corabustis et in mare SALINEN.S. Anatolii : <In territnrio Bizunlino,
missis. > Vide in Aclis tolam seriem. transiatio corporis sancli Eustasii Luxoviensis ab-
ANTUERP.-MAJU etiam io fine : < Apud Londoniam, balis. > Vide xxix Martii.
deposilio sancti Erchenwaldi episcopi et confesso- 'C CABILLONEN. S. Yincentii : t Sancti Flavii. Et
ris. > Nomen varie formatum invenies. Cabillonis civilate, natalis beatissinii Desiderati
CENTCLEN. : <Natale sanclorum Mariaai et Jacobi, presbyteri et confessoris , qui fuit eximia?conver-
Daciane cum aliis. multis consumpti sirot. sionis [an non conversationis ? 1et miraculorum, in
Siiisub
anctonas, sancti Eulropii episeopi et martyris. monaslerio Gurtonensi, ubi etobiit : quem B. Agri-
Apud Asiam, sancti Maximi marlyris, ctijus gesla cola, ejusdem antisles, tumulavit in basilica B. Mar-
habenlur. > tini, quse est in suburbio praefala?urbis, ubi cujus
BRUXELLEN. prkno loco de Eutropio, secundo de apud Deura sit meriti adeplis saiiitatibus experiun-
martyribus Lambsitanis, satis pure. Sequiliir de tur infirroi. >,Etiam Flavius, inActis, Cabilonensis
Haximo, ut supra. Tum ; < Jerosolymis, Quiriaci,, episcopus dicilur.
qui et Judas cognominatur, quique crucem Clirisli EdUio LUBECO-COL. incipit: < Nusiae,super Iitus
invenit, et quem baptizaturo, Helena regina fecit, Riieni, lerrilorio Coloniensi, trauslalio sancti Qui-
Jerosolynioriroi episcopura ordinari; quiquejnoslea rini tribuni et martyris. Ciijusvenerabile corpysno-
sub Juliano Apostata imperatore, pro ftde Christi bilis, ac religiosa Domiiia Gepa abbatissa a summo
celebre martyrium duxit. > Remitlitur ad diem,se- ppntifice postulatum, de Roma ad civitatein suam
quentem et ad iv Maii. < Romse, via Appia, elevalio Nussiara transtulil, et in sutim lnonaslerium hono-
sancti Quirini marlyris, cujus passio tertio Kalend, rifice collocavit. > Sequitur textus satis purus. Tum:
Aprilis celebratur. Et deposilto sancti Eremberli c In Anglia civitate Londonia, natate saticliErken-
pontificis.) vvaldi, ejusdem loci episcopi el confessoris. Apud
HACENOXEN. posl textum puriim subdit: < Eodem JJ 'i Asiam , passio sancti Maximi roarlyris cujus gesla
die, sancti Quirini miblis et tribuni translalio, quo habentur. >
die sacrse ejus reliquise de Roma per episcoprim GREVEN. : < Apud Asiam, teste, Adone, passio
Coloniensem, ad civitalem Nussiam deportalse sunt, sancti Maximi martyris, cujus gesta habenlur. In
unde adhuc ejus capsa eodem die deponilur, el i» Alexandria, Elfrodisii presbyten et marlyris alio-
crastino circumferlur. Apud civitatem Auscium rumque xxx. Item sanctorum Dorothei, Crispini,
sancti Orientis episcopi el confessoris, qui omnibus Poraodiani. Eulicise martyris sub Lieinio. Rouiau,
virlulibus ornatus, sancto fine quievisse dicitur in Quirini episcopi. Ercanwaldi episcopi Londonia? ct
pace. >Vide die sequenti. <In Brixia, beatsc Maxen- confessons. De quo Beda lib. ivila dicil: Ejus vero
tia? viduse. > Infra dicilur niater Yigilji. viri in episcopalu el ante episcopalum, vita el con-
AQUICINCT. in fine: <•Et sancliEreroberli episcopi.,» versalio fertur fuisse sanctissima, sicut etiam niinc
Colitur iv Maii. < ln Brilannia, civitate Londonia, coolestiuinsigna virtulum indicio sunt. Maderniani
sancti Erconpaldi, > etc , uthabet MOLANUS in poste- archiepiscopi Remensis et confessoris. Eodem die
rioribus ediliouibus. Sedpro, veritatis in codiceroale sancti Laurentii presbyteri Novariensis. Apud San-
legilur vere virulualis. clonas, Eustellae virginis, filia? regis ab Eutropio
MATRIC-CARTH.-ULTRAJ. : c Quirini martyris, Eu- eonversse. > Vide in indice Praelermissorum. < In
tropii episcopi et martyris. Jacobi martyns et Ma- Anglia, Tybbse virginis. > De ea in Actis vi Martii.
. riani lectoris, cum aliis multis marlyrizatis. Mader- < Item Maxentisenobilissimse feminsc, matris sancti
biani Remensis archiepiscopi, sexti ordinc > Vigilii cpiscopi Tridentini. In diocesi Coloniensi,
YATICAN. num. 5949 : < Alexandria?, sanctorum oppido Nussia, translatio,» elc, lcre ut supra. <Item
931 W&) RERUM 892
in dipcest Lugdunensi, sancta? Margarelha?<S*ginis,,A quando sacra? reliquia? corporis ejiis ab urbe Roma
orfliuis Caiibiisieutiis. Htcc ciiro ttliqiiaiido Missse ad civiiatem Nmssiensein supra Rhenum translalse
oflfcip iitteresset, el sacris niysteriis participari ar- siint. Eodenulie, natalis sahcli Maderniani, elc., >
denlissimo affcctu desidcrarel, stibilopiissimusspon- phtne ul HERINIEN. De Maxini»', Latirentio el Ercan-
sus Doroiniis noster Jesus Christtis, qui eam fre- waltio, ut GREVEN.supra. In edilionibus aliis:
quenler visitare et consolari consiieverat, parlem • < Romjg,•saricii Quirini tribnni et martyris. Htijus
hosii.e vivilici corpori* stii e manibus sacerrioiis in Deo dftecti, eic In Rriiannia , civitaie Londonia ,
os lain dilectse spoiisie suas trajecit. Ipsa landem sanctj Erconwalili episcopi el conicssoiis. Qui in
plena operibus bouis quicvil in pace.i ln Aclis intcr aciiva jam degens vila, lotis viribus theoricairi di-
Prasienniasos recenseliir. ligens, subdilis sibi plebibus, callem veritatis verbis
MOLAN. : « Roma?,sancli Quirini tribtiui, etc. », atque exenipbs nionslravil: mullisque ornatus vir-
ad verbuni, lil hab'<$**&ri<> xxx Marlii. Tuni subdit : lulibus, roigravit ad Chrisluin. > De Maderuianp,
« Hiijus-JJeo dilecii e-fipreliosi roartyris passio, Iicet Maxititoel Latireiuio, ut siipra. ,
iil Kal. Aprilis facta sil, hic lamen leslive recolitur,

ORDO RERUM /

QVM IN HOG TOMO CONTUNEPfTUli

SANCTUS ADO, ARCIIIEPI- MensisOctober. 5/1 rologiumnon iucongrue vocari posse

SCOPUS VIENNENSIS. MensisNoveniber. • 3**7 Romanum,conlra Valesiumet Floren-
MeusisDpct>mbf>r. 407 liniutnstaluiiur. - 501
SatiriiAdoniselogium-liislOricum. 9 Precalio Adoiiis.^ 419 ART. I I. — Frnstra nitunturadver-
CHRONICON. i 23 sarti ostendereRomanuni parvumillnd
APPENDIX AD MARTXitOIO- ipsuuinonesse Marlyrologiiini qun se
— Ab
iETAS^pRiwA. origine mundi GIUM. 419 adjuluinfatetur Ado,quodque Marlv-
usQiifod diblvium. •' 25 rplogio— suose praelixissc asseverat 507
if.TASSECCRDA.-- AdUtivio ad Abra- PASSIO SANCTI DESlDERli I. Retelluntur Andreas Sans-
v'' §
haminativiialem. 25 EPISCORI VIENNENSIS. 435 sayus t>t JoannesFronto. 507
AhAbrabara »a'i)a- Pnefaliuncula. —
435 8 If. Diltiunliirea quajspeciosius
vid/E**»TEBT;*.—
usque.
' 53 IneipilPasstosancliDesideiii. 433 objicit Floreutinius. 514
JETASQCARTA.— A Davidis regnoad PfUVILEGHJM ecclesiam ART. I II: —Romanum parvum sir
Iransuiigrationem Hebraeorum Baby- quo delineavil Ado, tit ex ejus praefatione
loniain. 43 Vetnensem abbatite S. Engendi oslendatur ipsis-imumesse quod auo
iliTAsQCIHTA — Abeademtransmi- jurensis confirnial. > 443 Martyrologio prseliiit. 5191
gratioue ad Chrislutu salvatorein no- VITA SANCTI ART. I V. — Romani parvi auctort-
slrum. 49 BATIS VIENN^:THEUDERIIAR-
1NGALLIA..443 las, ex charactcribus propriis, st.vlo,
/KTAS SEXTA. — A Cbrisload niuodi geuere, aetatedemoustralur. $ii
linem. . 75 APPENDIX AD S. ADONIS
CAPOT lli.—De Adoniset Utuar-
ADONISMARTYROLOGIUM. 139 OPERA. m
531
Ei isloladediratoriaPauloVpontifict Translatioseu elevalk)S. Barnardt, dipropagine,..."..
nraxiino., episcopi Vienneusis. 419 A«T.I. — D«}Hailyrologiosancli
..-.-. **>9
LrCOrjmonilum. •'"•) 141 Miraculaejusdem. 451 Adonis Viennensisepiscopi. .531
ART. I I.—De MartyrologioIsuardi
De veteri lloaianoMarlyrologio elo- USUARDUS •
gia. 143 MONAGHUS SAN- monaclii. — 537
GERMANENSIS.. ART.III. Antiquiores Usnardi
VICTIS ROMANUMMARTYRO- Martyrologii editionesrecensentur. 512
I.06lt;M. '113 MARTYROLOGIUM. 453 ABT. I V. — De codicibusUsuardiiiis
MensisJannarins. 1(3 554
MensisFebruarius. 147 PRyEFATIO. 489 mauuscriptis.
§ I. — De codicibuspurioribus, ac
MensisMarliiis. 151 CiPUf.PRlMCM.,— Marlyfotqgio- primiim.deUsuardoPralensi.' 551
MensisAprilis. 153 rum anliquorum inter se ac cum , § II. — De noslro primario Heri-
MensisMajpis. 157 Uttiardo propinquilas et connexio. nienslcodice. 561
MensisJntiius. 159 § III. — De Tornacensi aljisque ve-
MensisJtilius. 161 ABT.I. — fie MartyrologiiHiero- tustioribus maximeprobalis. 564
MensisAugnstus. 165 —
§1V. De codicibusquos m dite
MeiisisSeplembris. 167 nymiani eiemplaribus. 467 notas appellamus. 569
MensisOcober. 169 § 1. — De majoribusab Acberioet ART. V .—De eodicibusquorumsola
MensisNoveniber. 173 Flprenlinlo ediiis. 467 babemus extracta seu lectiones va-
. § II. •— De Hieronymianis minori-
MensisDecemher. 175' bus, luin tum ex- riantes. 573
QQOgenere cul us sancli mar- manuscriplis, tjprs Exlraclaex variisMartyrologiis a K.
tyres vene.raiidi suiil. 179 Ciisis. 472 P. Petro Francist»Chitfletlo. 577
Rosweldusbenevololeclori. 179 lyrofogiis ABT.II. — lle Bedaaet Flori Mar- CoJicesalii
novaeconjectura*. 482 in liocopere nonadhi-
lilBELLUSDE FKSTl\ITATIBUS ART.III. — De uribusaliis Marlyro- bili. Notandapro indicibus.
579
SS. APOSTOLOllUM. 181 logiisLlsuardicogiiatis. 4-89 582 '
— l)e Vandalbertimelrico. 489 TII. • P.ROLEGOMEHA BDITIOSIS J. BOCILLAR-
INCIPIT MARTYAOLOGIUM.201 § I. lf.—De 583:
Menss Decembcr. - §
,,201. § III. — De Marlyrologio R abani. 492 Prajfatto. 583
MensiM Januaiius. .205 MartjrologioNolkeri. KevereodoPatri Joanni Baplisise}
MensisFebruarius. 323 ' .494 Soilerio. 587r
McnsisMtirlius. 233 CAPOT11. — De Marlyrologio INCIPIT MARTTROLOGtnn,.' 599 ;.'
MencisAprilis. 2i3 quod VETUS ROMANUM appeUavHpri- Hrotogus.adCarolumCalvom. 599-
MeusisMaius. 255 musque edidit Heribertus
MensisJiinius. 273 dus, Roswey- . Prtrfogus aiter..--- 599 :f
. nosiautisper ROMANUM PARVUH: Meiisj,s Januarius. 601 t
Meutjs Julius. .295 MensisFebruarius. 717 i\
MiusisAugustus. 313 vdcari posse censemus. 495 M.ensis ariius... ' 807 !
MeusisSfpietiibris. . 313 ART.I. — ParvumRosweydiMarty- MensisM Aprilis. 893 [•
FINIS TOMICENTESIMl VICESIMrTERTIt, -