Migne. Patrologia Latina Tomus CLI.

Urbain II Odon de Lagery ou de Châtillon, bienheureux (pape). [Leges Edwardi Confessoris (latin). 1853]B. Urbani II,...
Epistolae, diplomata, sermones. Accedunt saeculi IX.

auctores incertae aetatis et anonymi, sequuntur ad saecula IX. et X. appendices... inter alia complectentes S. .... 1853.
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

PÀTROLOGI^
CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS. COMMODA,OECONOMICA,
OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QUI
ABMYO APOSTOLIGO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQ1LE EXST1TEREMONUMENTORUM CATHOLICiETRADITIONSPER DUODECIM PRIORA
.-•'. . ECCLESLOE SPECULA,
JUXTA INTER SE CDMQUE NONNULLIS MANUSCRIRTIS
*EDITIONES ACCURATISSIMAS,
.PERQUAM D1LIGENTER
CODIÇIBUS
CASTIGATA;
COLLATAS,-
DISSERTATIONIBUS,COMMENTAR1IS LECTIONIBUSQUE VARIANT1BUSCONTINENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS POSTAJIPL1SSIMAS EDITIONESQUÊTRIBUS NOVISS1MIS S^CULIS DEBENTURABSOLUTAS
. DETECTIS, ADCTA;
1NDICIBUS PARTICULARIBUSAN'ALTTICIS, SINGULOSSIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUSMOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS INTRA IPSUM R ITE
TEXTUM DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUHMARGINEM
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIA.M SIGN1FICANTIBUS,ADORNATAJ
OPER1BUS CUMDOBI1S TDMAPQCRVPH1S, ALIQUAVERO AUCTOIUTATE IN ORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIÀSTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SC1LICETRERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE IN
PATRUMQUODLIBET THEMA SCR1PSER1T UNOINTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRD?TUR.<E SACREE,EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ETIN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS S1NGULORUH L1BRORUM
SCRIPTURJE TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURÂTISSIMA, CIEIERISQUEOMNIBUS FACILEANTEPONENDA, SIPERPENDANTUR : CNARACTERUM NLTIDLTAS
CIIAKT*QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUM1NUM PERQUAM COMMODA INTOTO
SIBIQUE OPEIUS DECOUSU CONSTANTE)*— -"s.
1STACOLLECTIO,
SIMILIS,PRETIIEXIGUITAS,PRÊSERTIM(JUE USA,METUOD1CA ETCHRONOLOGICA' v/i^\
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS MC ILLIC.SPARSORUM,
i TRIMUM IN
AUTEM NOSTRA B1BLIOTIIECA
, EX OPERIBUS ADOMNES jETATES, * f&>jfè\
t£ \>JV\
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERT1NENT1BUS , COADUNATORUM, ^3 yC'
SERIES' SECUNDA, tr* C y
IN QUAPRODEUNTPATRES,DOCTOKES SCRÏPTORESQUE ECCLESMLATINE *~*\' ^ \c
A GREGOHIO JAAGNO AD1NNOCENTIUMIII. r*\ ^ \:
Stccuwiie 3.^. SDliânt, '^\ g>V
BIBLIOIHECS CLIII UXITIIIX,
SIVE ' \<£\j>
V_>jt
CUBSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI.OE ECCLESIASTICZE RAMOSEDITORE. i
PATROLOGLABINAEDITIONETYPISMANDATA EST, ALIANEMPELATINA,ALIAGRiECO-LATINA.—

VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTA VOLUMINA ET
EDITIONISLATINE; OCTINGENT1S
MILLETRECENTA — MERELATINA
GRjECO-LATIÎLE. UNIVERSOSAUCTORES TUM
TUMOCCIDENTALES,
ORIENTALES
EQUÏDEMAMPLECTITUR; HI AUTEM,IN EA, SOLAYERSIONE LATINADONANTUR
* • PATROLOGIiE TOMUS CLI.
B. URBANUS II PAPA. , r:JECVU XI AUCTORES INCERTI ANNI ET SCRIPTA AAESnoTA.

MONUMENTA L1TURGICA.MONUMENTA DIPLOMATICA.
AD SPECULAIX ET X APPENDICES
TOMUS UNICUS.
EXGDDEBATUR ET YENIT APDD J.-P. MIGNE EDITOREM,

D'AMBOISE,PROPEPORTAMLUTETIÊPARISIORUM
iN VIAlMGTA VULGQVEJS'FEItNOMINATAM
SEU FETIT-MONTROUGE.
1853
SPECULUM XI
•JB.URBANI.ir.
PONTIFIÇIS ROMANI
MSTOII, SIRIOIS
DIPL0MAT1,
ACCEDUNT , .; t. _'
S.ECULI X[ AUCTORES INCËRTJÉ lËTATÏS/.ET ANpNYMÏ . .. .
', ' "' L "' ''• = -"';;-•.'•'""• "
SEQUUNTUR
AD MCULA IX ET X APPENDICES A#LISSM> •
INTERALIA COMPLECTENTES
S. MATHILDIS REGINE EPISTOLAM INEDITAM
IRUD1T1SSIMO
PHIL. ANT.DETHIERI,PHILOS.DOCTOREET SOC. ANTIQUIT.THURING-SAXON;, ,-.-
SODA1.AB EPIST., COMMENTARIOILLUSTRATAM y/!';'C :
NECNON
FORMULARUM VETERUM COLLECTIGNEMfe

Qttam nnper ex codictbns IMSS. adovnavît riv cl. Eugcnins de Kozièï=e 1» gyjçrt-
nasio quodgalllce audit ECOLE DES CHARTES professai-
AGGURANTE
J.-P. MIGNÉ
CLERl UNIVEHSJE
BIBIJIOTHEC/E
-1VE
CURSUÙM IN SINGULOS
COMPLETORUM SC1ENTI.EECCLESIAST1C.E
RAMOSEDITORK
TOMUS UNICUS
VENIT1 FRANCISGALLICIS
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

INVIADICTAOWBOJSE.PROPE PORTAMLUTETIJI PARISIORUMYULGOD'ENFER NOMINATÂM
SEUPETIT-MONTROUGE
1853
ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO^CLI CONTINENTUR.
B. URBANUS II PAPA.
Vita B. Urbam II. Col. 9
Epistoloe et privilégia. 283
Sermon^s. . 561
SJECULIXI AUCTORES ANNIINCERTIET SCRIPTAAAE2IIOTA. 583
MONUMENTA LITURGICA. 807
MONUMENTA DIPLOMATICA. 1021
APPEHDIXAD SBCULUMIX 1259
APrENDIXAD SifcÙLUMX. 1283
(Vide Indicem ad calcem voluminis.)
Ex lypis M1GNE,au Peiit-Monlrouge.

ANNODOMINIMSCIX.
B. URBANUS II PAPA.
VITA B. URBANI II
AUGTOREDOMNOTHEODORICQRUINARTO.
{Ouvragesposthumesde D. Jean Mabilionet de B. Thieiri Ruinait, toni. M inil.)
MONITUM.
Jim ab anno 1706hsecUrbani papoe11Acla preîo parata erant, iîigna sane. qua3în ïueem edereMiir, tiîsï
mors ancloris praemalura lam exquisUo opère frustrala eruditos fnisset. JEgre fuit, faleor, 'videre pre-
iiosas illas magni viri reliquias in musaeipulvere cum blau.is et lineis confliclanles; praesertim cum .ejc
îilleris bene muliis cum ad Mabillonium,lum ad auclorem ipsum scripïis, perspeclumhaberem, opus isliul
expelilnm saepe,exspectalum diu el enixe flagitalum fuisse. Volis loi erudiiorùm nunc tandem faciosalis,
nec dubilo quin laboriosabseccolleclio aliis ejusdem aucloris operibus responderc, eosdemque plaiistis
promereri videatur. Hic cerle lëclor tolum Ruinartum invenîel. Idem labor, idem in invesiigaïidis veieri-
bus monunienlis sludium, eadem in dijudicandis sagacjias, eadem in explanandis simulquecomponendis
ïndustria; lit, etiamsi suum codici non proefixissetnomen, ipsa operis ralio nomen indicasset.
Quamam.iflum causse impulerinl ut Urbani polius quam cujusvis ailerius Romani ponlilïcis acla çolli-
gerel, conjieere, eliam ipso lacente, non difficileest. Altéra ex iis fuisse videUir, quod non solum suninms
ille pontifes pra:slaniissimiingenii animique dotions proeditusB. Peiri- sedem prae muliis el rerum gesta-
rimi numéro et vilsesanclilate decoravit; sed eliam quod professionis, ut auclor, Benediclinaefùerit : et
rialiva quadam propensioneferimur in eos qui in eôdemvitoeinslitulo versali, de illo proeclaremerili sunl,
ïllïque gloriam ac decus addiderunt. Allera sine dubio fuit, quod Urbanus in Remensis Ecclesiardilione,
imo in ipsa fartasse Remorum çivilale natales habuerit suos; auclor autem et ipse Remis oriundus, ec-
<juem polius illuslrandum elegisset quam concivem, praseriim in suprema Ecclesiae dignitatè consli-
iutum?
Hanc autem elucnbraiionem in 1res parles distribuerai. Prima Urbani vilani seu acla describebat;
secunda episiolas, diplomata, privilégia, canones aliaque bujusmodi instrumenta complectebalur; iit
poslreniamrejecerat varia monumenla ex libris edilis aut ex charlariis eruta el pleraque cum anliquis
cpdicibusaut eliam cum autographis collala, quaeprobaiionum loco futura erant.
Primam hic întegrani damus, et ex lerlia omnia quaj auclor- in Actis iaudat el daturum se polliéetur
Secundam, neres eaîdemilerato éditai et ingérèrent fastidium et niinio sumplu lilleralos onerareni, eden-
dam olim reljquimus D. Simoni Mopinot, qui D. Peiri Coustant suecessor Colleçtioriem penliflciarui»
çpisiolanira continuandamin se recepit.
BËATI URBANI II PAP^ VITA.
I. Urbani nomen,palria el parentes, A dioecesiSuessionensi. Cerle eum ' naium Gallum èx

Nemo est qui ambigal Urbanum papam, hnjus oppidoCastellioais, quod est super Marnam fluviunï
nominis secundum, ante pontificalum Odoneni,seu, in arthiepiscopâiù Remensi, disertis ;??erbis asserit
ut alii scribere soient, Oddoncm,sive Ostoncmaut cardiiialis Pandulfus, qui sûb Gelasio IlytVsilâspôn-
Olhonem, appellalum, et nobili familia in Gallia tiOcum'exàravit. Gonsentit Albericus in Gbfouico,
prodiisse, et iu Remensi Ecclesia fuisse educatuiu; el haéc communior est auclorum, potissimura re-
al non îta exploralum est apud auctores quo in loco cenliorum, sententia : unde cum ex nobili familia
nalus fuerit. Àlii nempe eum Remis, aut in aliquo Urbanum prodiisse omnes conseilliant, visum est
Remensispagi vico natum volunl (circa on». 1042), nonnullisrem ©mnino cerlam esse ac exploratam
alii vero apud Castellionem, célèbre satis supra Ma- bunc ponlificem e nobiji Castellionensium in Cam-
lemam oppidum, quod licel baud procul ab urbe pania Gallica dominorum familia orlundum fuisse ;
Remorum tlistel, pertinuerilque olim, et maxime id Aubertus Miraius in Nolitia Ecclesiarum Belgii
eo léiiipore quô in lùcem prodiît Urbanus, ad Ré- capite 115, et Andréas Cbesniùs, in Histbria singu-
Kiensis Ecclësisedomihium , siiura esi tamen in lari domus Caslellionensîs, ila pro cérto liaïlebaut
PATROE,CLI. 1
11 B. URBANIH PAP;E 12
ut ipsi in slemmale gcniïHtio familial Caslellidnce A deviavit aliùs earumdem paflium, nnperus auclo?
locuni dederinl, ubi Milonis filius, el GuidoriisMa- (G. YIOLE)in Yila sancti Germani-Antisipdprensisy
iiassis ac allerius Milonisfraler fuisse dicitur. qui ex, nescio quibus falsis, aut maie inlelleciis-
Al refragatur huic sententia».Albericus, qui licet monumentis scripsil Urbanimajores monaslerii Re-
Urbanum ex oppidoCaslellionis super Mamam na- gniàcensis- in ditecesi Antisiodôrensi çbndilores
lum fuisse/ul caeterij sçripseril, asseveral tamen, fuisse. Id quippë yèl ex boc solo rejici débet, quod
ex Hugone et Guidone auctoribus quos landat, eum RcgniaeensemonasleriumordinisCisiei;ciêhsislonge
fuisse filium domini de Lageri. Tum de ejusdem post Urbaniobilum exstructum fuer*l. Dehique non
«cognalionesubdit Y Habuit (idemUrbanus) alium immorari juval in refelleiidis i;s qui Odonem,Ur-
fratrem Rodulfum, patrem Gerardi, cujus filius aller t- bani inrOstieiisi episcopàtusuccessorem, ejus fuisse
Gerardus genuil Odonem patrem EgiJii de Lageri nepoienidixerunt, cum id riulloargumento, pr.ïter
monachiRemensis,cujus soror Hersendis fuit mater nominis similitudinem, probent. Cerle id non liabel
Baldulsei, seu, ul habel codex. ms., Balduinipiona- Baldricus, qui hune Odonemin carminibus lomo IV
ic/ii lgniaci. €er;e in Kecrôlogio monasterii Molis- CheshiiHisfartc. Fraiiç. laudat quoil edmmunecuni
•niensisin Campania.JVoniif Junii memoranlur Heu- Urbano Odonis nomen habuerit.eamdem. monacbi
-cAeriusseu Bûcherais, et Jsabellis uxor ejus, paler " vilam iuerii professus, eaiiidera sedem oblinuerit,
*etmater dominipapoeUrbani, quorum,ul ibi habelur, eamdem denique dignilatèm (islum nempe fulurum
•annivertariwmdebemusfacere solemnitér.El in eodem papam. preedicebat) habilurûs sit, nonomissiirlis
Necronologiodieni KalendasAugusti,Urbanusdjcilur coiisanginiieiialem,sialiqua interJllos, iniercessïsset.
fuisse ejusdem loci congregaiionk, id est precum et Neque eliam ..id bâbët Guibertus Jib iî- De sacra
aliorum piorumopêrum particeps; sedsiveEucherhts expediliône, ubi allerius lnijus OdpriisineminiiE...5. -
ille, ï-agêriacà, qui vîcus est Reriiensis dioecesis, Porro Urbani. parentes, quicunqué demum j'flî
dominus, sive Milo GasielHonistpparcha Urbani -, fuerini, domini.erant,yici Bàinspnensisyad iradifïes
paler fuerit, ipsum Remensis provincise alumïium montisin quo sïtùm est CasielHonispppidiim-posifui
fuisse falenduii) est. liiio cum Lageriacum cujus Onde qnis forte non iminenïosuljjicabiiuf eps éisî
domini, ut infra dicemus, fartasse ex Caslellioiien- Lageriacl vîci"dominés, ex sjirpè fameh Çasieïlio-
sibus erli erant, baud prociil ab. tirbe Remorum nensiuni toparcharum, ul inox-^.icei)a.in;'pro.âi.is.sè,:
dislel, et ipsum Caslellionis caslrum, licet extra ' cum non modo Baiîisoiinim,.'sè(i.et Lageriacum.
dieecesim silum, ad Rèaiienseni tamen Ecclesiam qiioqùebaud pro'ciilà Gasiëlliotiensioppidp dislent,
pertinuerit, ejùsque clientes erant et vicedomiui^1 et Urbanus passini, auctorum la ai veteruiia quam
Caslelli'onenses toparclise,ulriqùe Remis ut plùri- rècèmiorum consensu, Lasiellionensisdictus fuerît.
mum-moràbaniur, ob id"pôlissimuni"quod essewl Quod vero Bains^hium ad Urbaiii parentes perti-
.Remensis Ecçlesia; milites; alqueâdeo ex alter- nuerit, ille ipse leslalur indiplpmaie pro ejus loci
'iilrii. Urbanus.: in ipsa Remorum- civitate nasci prioratu, /liiem suprum pnrenium fàcutiatibusdota-,
poluiuld cerle innuil Ordëricus Yitalis libroyui lum fuisse asserii. Elénim bnire Ipcum, qûéni
Historiée ecclesjaslicoe,ubi eum civem Remeiisem Tbeobaidus Suëssionuriiép.isçppùsïprimumsûaeEc4
diserte appellat. Odo, inquit, natione Gallus, no- clesise"attribuerai, ac . posimodiijïJ'àgente'àltéro
'bllilate et.mamueludinè clarus, civis^Remensis,etc. Theobaldo,comité palatinô TTecensi, ut referl Gbe-
fteque hoc ab eo auctore lemere diclum fuisse snius, niona'stenôGpihciaèensliSùVViginiîsoiidortim
aliquis putet. Nam prseterqtiam quod Ordericiis annuo censu canonicis-SiiessionensisEcçlesia: per-
-jiroecaetérisscriploribus accuralus et diligens est, solvendo subjeceral, Clûniàeensibus confirmavit
id ipsum a Jeanne magislro suo, Remis nalo, dis- ponlifex, non modo auctorilaie, qua pollebai, apo-
cere potuerat, illarum verum probe instructo, utpole siolica; verum eliam pbid, quod hic census'cura
qui ex scholasiico Remensis Ecclesiaî, in qua cum patrïs sui consensu insiiltiliis fuisseï, et locus ille
ipso Odone baud dubio fuerat educalus, factus Uti- I) eum ex parehtum jure coniingeret. BainsoneiiEis
jcensis monachus, ejus monasterii scholas lempore aulem prioratus hodiequésubsislil, in calalogogenc-
Orderici regebal. Haud multum ab ea opinionerece- rali benefleiprum ordinis Climiacensis Sancti Pèùi
4it..Guibertus -iSoyigenti-àbjia.s-,et ipse accuralus de Buissoiio appellalus, dioecesisSuc&sionensisin
.-auclor,tenipore et Jpco proïimus, qui Urpanum ex Brin, seu polius in Campania, prope Gasiellionem
Jjlmmin claro.ex germine orhmdùm ex terrilorio et supra Maironam.
clero Remensi,poslniùllosgradus ad summi dehique .11. Urbanus Remis educutussub S.' Brunone.
poiilificaUisapiçein .perligissescrlb.it. Ex bis aulem Odonem in Remensi Ècclesia, qna; tune crat
.palet quam laie aççipienda sint Çuidonis abbatis magnorumvirorum in Gàlliisseïiiinariuni,educaluin
verba, qui lomo.1BibliollieçoeLabbeanoe", inbisloria fuisse omnes uno ore fateniu'r; et quidem sub Bru-
abbaïu.ni sancti Germani Antisiodorensis cap. 8 none magislro, cujus famaillis leninoribuspër tolain
seripsit : Urbanumin Antisiodorensiscivilatisconfinio Europam celebris eral.postea tamen mulibillusirior
natum et educatitm fuisse. Et quidem magna esse fuluia.cumprimùsprdinisCarthusiànonim iiislituipr
non deliet ea in re.ejus scriplpris auclorilas, qui .et parens factus est. Certc Odonem fuisse Biunonis
,s:eçult>xui exeunte vivebal. Al mullo magis a vero discipulum auclorës vulgali passini tradunt, néqufr
:„%£ ,^ ;!..;.. ... ::. : :.:. IviTAv; ; «.
id quisqualhjuré ïiïficiafi •potèft,,cùm seqùe cerium A Remensiscuram dimisilyvix anmim atlvgissètoetatis
,sit, nemine dissentienie, el Brunonemtune temppris su* vigesimnm quinium, aut cértc vigesimum ses-
Remensis,Ecclesiaî scliplisprsefuisse, et Urbanum ;a lum. Cerium qùippe est èum rexisse muliis. annis
teneris in eadem Ecclesia fuisse enuiritum. Ulrum- scliolas,Remenses; quod nonnisi '.ad. .quihdècim aut
que diserte affirmâtvelus auclor libelli De institua duodecimannos extendi-polest, et sic celeberriina-
iionibus Garlhusianqrum, a'Labbeo lomo I Biblio- ram harum.:Scholàrumproefecluramsuscepissetann;»
liiecae novse ex veluslp codice Remigiano edilus; oelatis:suas circiter duodecimo,: aut ad summum
qui eliam addit Brunonem Romani.adiisse çogente quinto dêcimo ^ quod nemo sanoementis, ul.quidem ="
Urbano, cujus quondamproeceptorfueral. Et quidem m'ilii videtur, dixerit. Brunonemvero diu Rèmejisi:-.
hic libellus habetur in codice iris. Garihusia»Poria- bùs schôlis;prxfuisse diserlis. verbis affirmant.inter.
rum,quadraginta circiter ànnis ppslBrunomsnbitum alios ejus Jaiidalores, in rotulis post ejus mortem.
exaralo. .....'', ; . ad varia :loca iraiismissis, Nolieiisismonasterii. ça-;"
Mis opponelfartasse non nenio eorum opinio- nonici regularesi qui visa scliedulà quoe;Brunoni*l
nem qui Brunonem quinquagenariùnïobiisse dicunt incomparabilisphilosophiobilum paiefecilingemuere?
anno 1101. Si enim semel id admillatur, cum Ur*- ob lanliviri occasûm,''qui dudumEcetesioe.sedh fie-.
bnnus anno sui poiilificalus duodecimo obieiit, el '**mensiumsummusdidascalus...el columnalô'.iusmelro-\
quidem ante Brunonem, dicendus erit ipso Brunone polisdiu exslilerat.NoliensibusconseiiliiinlcaiteriEc-
ïolate provectior, aut saltem oeqiialis ei fuisse, ac cïesiàrum et monàsteriorum.conveniusin similibus
proinde non potuîssë sub ejus magisierio eduçari; rotulis, ubi eum variisbonorum lilulis condècorain..
at id falsum esse manifestis arguments facile de- Hune:gemmant sophiçéJappëllant canonici Sanctae;
Hionslrabo. Mariae'Biesensis; lucem ecclesiarum niGnaclii.JielIo.-:
Verum, priusquam de Brunonis oelàle aliquid sta- vàcenises:;Sancti: Luciani;;' , clarissimum.'xopliisiam<
luamus; duo prâmillenda- sunt. Primo, scriptores MiciacehsesSancti 'Maximini; doçtorem uoclorum'i
ferme omnessiveaniiquos, sivéi'écénliores,unanîmi Beviiacerises; niagistrorum] decus, .remtgïum lutbm'
consensu Brunonem Urbani niagislrùm appëllasse.: RemensisParisiehses Sânctse MarijÈrnajorisécçlesise,
Secundo, nonnullos alios e Brunonis discipulis ad canoniciii hùnè-doctrinoe.prceiuisseundam'gefilibiit.
episcopalum, Urbano adhuc vivenle, eveclos fuisse, el cleris, aiunt-Sancli Gerv.asii Va-Iesienses;cuncios,
quod proinde seqne Urbano ac islis' conlingere po- superasse loto in orbe magklros, Sancti Timotïiei,
luii. Sane cerium est de Odone Burgundise ducis' Remenses; ejus doclrinalot factqsesse sapientesquoi
fratre ac principe e regia Francprum' slirpe, qui r mens iièseii.Sançi8ft:Mariae Spulingenses; et mpnaclit
licet litleras, ut ipsemel lestalus est, sub Brunsiie Sancti Nicolai Andegavensisiçjui dpetrinam lotit"
Remis didicisset, anno lamen 1085, monëntè Vigue- fulgerein-orbe; unde ejus sequacesesse ppianlcano-,
rio, Lingonensis episcopus factus est, proindeque nici câl|ie.dra)i.sèccIesise<SançlaeCrucisAurelianen-
trieiinio anlequam Urbanus thronum apostolicum: sis. Nimius essem in cseteriselogiis ejus recensent
conscenderet. Simililer Lamberlus Puliariensis, et dis.Al omiltere non licet canoniconnn Andegavensis
Vernis S. Jpannis V.inearumapud Suessionesabba-, Eçclesise cathedralis sancli Mauricii leslimoîiiuni,
les, qui eliam Brunonis magisierio, ut; ipsi dicuril quo :Brunonem asserunt. magistrum fuisse ,„i)ûli;
in rotulis posl niortem sancti viri transmissis, ado- puerorum, aut. minoriim;cleriçoruni, sed virorum
leveranl, bas dignilales, vivenleadhuc Urbano, obli- graviùm et jam dopiprum, qui sub eo divina,. id:
nuerunt. Cum itaque ha?c omninp de illis ceria sint, est ',- tliëologiaro addiscebanl. Q.upd sane argqit
non video quàratipne.nëgarenlur de Urbano, quem eum jam tune malurai oelalis fuisse cum Remis;
ex. velerum auclorum leslimonio constat faclum ante suum secessum doceret, En aliquol eorum
ponliûcem, cum oeiateniediocrisessel, et ea adbuc versus. . « ... , . ;... ..
florenle morieni obiisse. . Ejus el-eximia.cèlebratur.ubiquesophid,.,
Jam vero si de Brunonis oelat'e.inquiramus, vix D Plusquam Maronislaudatur lingua Brunonis,,
dubilari pplest quiu vilain ultra quinquaginta anuos Gloria Platonis vilescilIçiudeBrunonis.. ,.
produxerit. Quod ut evincalur, primo statuendum Hiepracellebaïdocloribus, hic faciebnl
est lempu.squo.Remis docere desiit. Cerle ex Gre- Summoiidoctores, non instituendo minores: v
gorii Vil litieris, et ex Guiberlo Novigenliabbate," Doclor doclorum fnh hic, non clericulorum: -,
colligi ppsse videtur Brunonem Remensis scholae Namncc konèslas verborum, nec gravitâtes •-.,. .
proefeçluramdimisisse occasione turbaru'm quas in Sumpsiî Brunonis nisi vir nia'gnoerdtionisi ,
ea Ecclesia Mariasses archiepiscopus exciiavqrat, Nunlialegregiam d'minadocendo'sOphiam. - '
proindeque anno circiter 1076, aut sequenii. Et" Ilinc in Cbroiiico MallëacéiisiBruno perfectiis philo-
quidem, inilio anni .1078, Godefridus cancellarius, sop/iusab Adbémaro àppeilalur ; quem"inter alips:
Brunonis in scbolis regendis et in canceiîarii digni- non Berengariiis, ut quidam maie inlelligunl, sed
tate successor, subscripsit concilio Suessionehsi in' Fulbertiis CarnptënsiSianno 1028 defiinctus,iphilo->
causa ecelesioeSancti Qiiintini. At, si Bruno anno' sopbisesuse ha>rcdemreliquerat. ,•••'-'
i 101 quinquagenar'iuç,ùt volunt advérsarii, e vila Jam vero quisdixei'it lantum yirum, quëm omnes
excessisseï, anno 1075 aut sequente, quo scbolye ferme Galliarum, Àiïgiite et ltalfae; Eçclesise'Veluti-
;1« B. URBANIII PAP,E 16
èelcberrimuni-scierîiiarummagistrum certatim eom- A Vero similius est, quod scrips't Àlbericus ki
mendaruntj bas laudes annos viginli aul paulo plus Chronico, Urbanum EcclesiaîRemensis archidiaco-
aut minus nalum promeruïssc? Quis inquam, sibi in num fuisse. Is enim ipse est Odo, si non failli caïa-
aniirium induxerit Brunonem ea anale diu scliolas logus arebidiaconorumRcmensiuma Marloiolomo 1
adeo célèbres cum lanla eruditionis el doctrinse Meiropolis Remensis editus, qui anno 1070 hanc
Tama rexisse, ut posl viginli secessionisannos mors dignilalemoblinebâl Cavetamen ne illum confundaa
•ejus lanquam omnium doctorum magistri a pleris- cum alio ejusdem nominis archidiacono Remensi,
queorbis Ghrisliani Ecclesiis celebrioribusdeplorala qui variis charlis sub Widone el Gervasio arebi-
Puéril. Denique, siîsiones in noslraî causa; subsi- proesulibus inter alios subscripsisse memoralur.
rîiuin adduceve liceat, Bruno senex erat, proindeque Cum enim islebancdignilatem anno 1052 oblinerel,
quadragiula quinque aul eliam quinquaginia annis ut palet ex Widonis archiepiscopi cliarla, quam
major, cum in Calabria morarelur. EieniniRogerius Marlotus tomo II retulit, alius necessario dicendus
cornes, ul ipse in vulgata ea de re chàrla narrât, est fuisse anoslro Odone, qui anno 1088 cum adhuc
CumCapuam obsiderel a sene reverendivullus, qui modicaeoelalis.essel, ut loquitur Ordericus Vitalis,
ei venerabitis Pater Bruno esse videbalur, monitus ponlifex est renuntîaïus. Cerle Odonis nomen com-
fuit ut ab insidiis Sergii cujusdam prodiloris cave- B munius lune temporis erat, ut quis inficiari velit,
Tel. Ex quibus omnibus facile colligilur niliil omnine duos ejus nominis afchidiaconos eo sseculoesse po-
impedire quominus admillatur Brunonem Urbani, tuissc in Remensi Ecclesia. Si quis vero id pernegel,
cum in Remensi scbola lilteris vacaret, magistrum proferemus in testimonium ejusdem Ecclesia-Necro
fuisse, idque anno saicûli undeeimi circiier sexage- logium velus, in quo die quinla Februarii memora-
simo. Unde rerum séries sic or.dinàripolesl : Gerva- tus obitusOdonis arxhidiaconi; divers! procul dubiô
s'iis anno 1055 ibronûm Remensem adeplus, pau!» a nôstro qui, mense Julio desinente, pontifex Roma-
posl Brunonem, jam antea, ul Manassesaffinnavit nus e vita recessit.
in sua apologia, canonicus Coloniensis Ecclesi;c Porro Remensem Ecclesiam sempercoluit ac fovit
Sancti Cbuniberli, Rénios advocavit, eique collala Urbanus etiam posl adeplum ponlificalum, quod ex
cancellarii, dignilate suaeEcclésiaescholarum cura/a variis ejus epistolis, quasstio ordine proferemus,
demandavil; enutriebalur tune inter alios nobiles paiebit. Ejus quippe et illius archiepisenporum
ejusoeialis clericos Qdo nosier, quem si anno 1063 proerogativas iiisigni diplomate asseruil ; cl altero
oclavum decimum circiier aelalis suse annum atli- conflrmavilejusderirEcclesisecanonicorumprivilégia,
gisse admittâmus, quod sane pêne cerium videlur; dum monachos Remigianos adversus Ingelramnum
îiihil omnino obstabit quominus eo lempore sub G Lauduni episcopum tuilus est, m n'ihil dicam de
Rrunonis disciplina enulrilus, et poslea variis digni- Basolianis monachis, quos ab advocati stecularis
latihus decursis, ponlificalum Romanum àdeplus jugo liberavit. Mirum est aulem quantum desuda-
fuerit anno 1088aHalis suseanno circiier 46 modiea verit pius poulifex in resiituendaepiscopali Atrëba-
tenue, cl landem anno 1099 decesserit, arinum lum sede, quse a trecenlis ferme annis proprio
'
àgeiis 57, adhuc florens et vegetiis. Hxc forle paul* episcopo caruerat, quod se ideo fecisse passim
fusiiis quam oportebat traclata sunt; sed id exegil lestalur, ut Remorum metropolim in antiquam suam
Brunonis siniul el Odonis seu Urbani causa, cum dignilatem restituerel. Urbanus quippe, ut lier-
honoriûcum silBrunoiii lanlum babuissediscipulum, mannus habet in Historia restaurationis Sancii
cl Gdoni sub lam sancti viri disciplina educatum Martini Tornacensis, Spicilegii Acheriani lomo Xlh
•fuisse.Quantum vero sub celebri illo magislroin lit- quoniam in Ecclesia Remensieducalus fuerat, valde
lerarumstudiiset exerciliis viitulum profecerit Odo, eam super alias diligebat; el ut antiquam ei dignila-
pauca qua-,ex ejus scriptis supersunl, ac reliqua tem duodecimepiscoporumreddere posset,non parum
.Sllinsvilseprseclaragesla, quaî suis locis exponemus, laborabal. Etenim proeler Alrebatensem, tentaverat-
-ïatis ^bûrideque leslanlur. etiam Tornacensem Ecclesiam a Noviomensis
-1H.'Urbanus an Remensis canonicus el archidia- episcopi subjeclione liberare. Al quod ipse ob
vetmws.'Ejus iiinor in EcclesiamRemensem.
Remensis Ecclesie ingruenleg difliciiliates efficere non poluil, ab
Urbanum non solum in gremio
eliam in nobili Ecclesiaî Eugeuio III post aliquot annos, agenie sancto
cnutritum fuisse, sed ejus
Bernardo, prsestilum est. Erat aulem anliqua
canonicorumeollegiolocum obtinuisse varii auetores in Galliis praerogativa, ul duo-
vero illa Ecclesia capteras non Remensis provinciis
passim tradunt. Cum decim episcopalibus sedibus gaudens, judicia cano-
digniiaie solum, sedeliam morumsanclilalaj.et vilse
observatione tune aniecellerel, nica in proprio sinu, absquealienarum provinciaium
epmmunis ejuscano- absolvere posset. :Coelerum cum periclilanii
nici dicli sunt a noniiullis regulares. Atque iude ope
Ecclesiaî Remensi post- Raynaidi archiepiscopi
nala est ppsleriorum quorumdam auclorum opinio,
Urbanum olim canonicum rcgularem fuisse obitum subvenire voluisset lvo Carnotensium au-
qui Urbani opem imploravil epislola 116, in. qua
et Latèranensis congregalionis, tistes,
Écripscrunt, quidem hanc Ecclesiam non solum quod regni haberil
ut alii addîdere ; adeo proclivis est a prseconceplis ei
ad erroreni lira immorarj diadema, et coeterispêne EcclesiisGatlkqnis exem-
, opinionibus gratlus,vSed
non vacai. ;h sfv.;.
17 VITA. - 18'
p/wmruhsoevelresurreclionisexisleret,commendavit; A f ejusdem Pétri discipulum passim appellat; eumque-
sed eliam quod lila aliquando ejus mater fuissel. ob id polissimum laudat, quod eliam nôntifex lactus
Remensem, iiiquit, metropolim, aliquando matrem hune ipsum Petnim veluli magislrum suuro semper
vestram, eic-., veslris consolalionibusrefoveri poilu- reverilus fuerit. Conseniiunl vêlera alia, maxime
lamus. Et quidem cassa non fuil Ivonisexposlulalio, domestica, monumenla Cavensis monasterii apud
ul palet ex variis liileris, quas pontifes ea occasione Ughellum. Al nihib ea de re habel Venusiniisabbas
conscripsil, in quibus sincerum erga banc Ecclesiam anonynius, qui Peiri et aliorum priinorani ejwsdems
aiùnii sui affecium verbis tenerrimis explicat, et loci abbatum Vitas paulo post illud lempus
aïTeciibuscomprobavit. Insignis est prae cscteris ea conscripsil. Exslal tamen ejusdem Peiri alia Vila,
de re locus in epislola ad clerum, ordinem, milites quam ex eodem ms. Romanopênes nos habemus,,iu
el plebem Remis existenles, ubi sic eos alloquilur : qua Urbanus Peiri condiscipulusolim fuisse dieitur,.
Affeciionisnostroeviscera, fdii in Christo charissimi, atque ilineris ejus cum e Galba Cavam rediit
angustala suttl, quia vos pasloris sollicitudine .cornes. Cerle ulrumque simul apud Cluniacum
novimus desiiiutos. Sed in tribulalione hac per vixisse vix quisquam inficiari polesl, et ipse,abbas-
omnipolenlisDei graliam cliarilalis nostroeproecordia" Vcnusinus teslalur Peirum, cum moraretur CIu-
diluianiur, quia vos, etc., umplmri devolionecongra- niaci, varia s'inul ibi officiaexercuisse.. Ul ul si.t,
iulanmr. ipse Urbanus non modo.se filium el alumnum.beati.
IV, V. Urbanus cogitai de secessue soeculo.Fil mona- Hugonisappellavit, uli jam ex ejus epislola observas-
chus Cluniaci. Romaina Gregorio VII accersitur. viiiius, verum eliam diserlis verbis profiietur se ab-
Qua occasione. eo ipso in monastica disciplina inslitulum fuisse;
Non Raque immerito applaudebal sibi de lanto En ejus verba ex privilégie quod eidem lîugoni et-
nlumno Remensis Ecclesia ; sed ille majora cha- monasterio Ciuniacensi primo ponlificalus sui anno
rismala oemulatnsad vilam perfeciiorem anhelabat; concessit. Est, inquit, proelereaquod nos tibi non
nec dubium quin ea in re Brunonis consiliis et minus, moque monaslerio facial debiior.es,quoviam
adhorlalionibus plurimum àdjutus el confirmatus per le monastica! religionis rudimenla suscepi, in
fuerit. Nam Bruno, ul es ejus epistola, quam mullo tuo coenobioper secundam S. Spirilus graliam sum
poslea in Calabria posilus ad Radulphuinpraepositutii renalus.
scripsit, patel, saipius cum aliis Remensis Ecclesia; Verum oculatior erat S. Hugo quam ul tan.taro,
primoribus, e quorum numéro sane Odo uipole lucernam sub modio delilescere diu sineret. Quare
arcbidiaconus erat, de conlemptu mundi, et de illum Cluniaci priorem insliluil.(cirai an. 1076). Ea
allerius vilse gaudiis colloquia miscere solebal, dignilate se aliquando polilum fuisse ipse Urbanus
quibus invicem ad saeculi fugam auimabanlur. palarn professus est in sennone quem habuit in
Capterasaulem proecessissevidetur Odo. Nain aliquot dedicalione majoras allaris ejusdem loci, uli infra
annis, antequam Bruno Carlhusiensis ordinis fun- videbimus. Id.vero non inultum poslejus conversio-
damenta poneret, ipse, abjectis saecularibus pompis nem faclum fuisse lestaïur Guibertus libro H Hislo-
et curis, in camobium Cluniacense secessii. Ibi ab rioeJerosolymitanae,his verbis ; Is Cluniactisfadtts
Iiugone abbale sanclissimo veste monastica donatu s ex clerico motiachus.... non mullo posl rexit. offichm
est, cujus ideo se filium et alumnum appellat in prioralus, ul scilicel abbaii suo Hugoni, variis ne-
epislola quam ad eum paulo post suam ad pontifiea- goliisoccupato,adjumenlo essei. Quid aulem bac in
lum assumpiionem scripsit. Quo vero id anno con^ dignilate conslitulus proeslileril, ignolum nobis est,
ligerit incerlum est. At, si Odo fuerit Remensis ille nisi quod nonnullis cliartis subscripsisse invenialur.
arcbidiaconus, ul verisimile est, quem ex calalogo Praesens erat apud Avalonem, quando Hugo Bur-
Marloti supra laudavimus, Remis adhuc versabalur gundionum dux ecclesiam Sancise Maria; illius-
anno 1070; quippe qui hoc anno subscripserit castri Cluniaco subjecit. Ibi enim ipse Odo
priot
donaiioni factae Ecclesia; Rtiminiacensi, uli videre .Cluniaci eumdem Ilugonem cum fratribus ejus,
j
j}
est apud eiimdemMàrlolum. Haud (amen diu poslea Otlone, et B-oberto lune clerico, alque Widone
diffeni polesl ejus conversio, si verum sil quod ex comité Matisconensi,aliisqueBurgundioeprpeeribus,
Ciuniacensi Chariario colligi posse videtur, eum qui hue convenerant, in frairum Cluniacensium
anno circiier 1076, jam priorem Cluniaci exslilisse. socielatem admisit, ul scilicel in oraiionibus el
Et quidem hoc ipso anno duo alii arebidiacoui, eleemosynis, vel eliam coeterisjam dicti loci vene-
nunquam aulem pluresin Ecclesia Remensi fuerunt, factis a modo participes existèrent. Habilus est hic
Guido videlicel el Garinus ,'donaiioni Manassis'• conventus xi Kalendas Marlii anno 1078; quod
archiepiscopi facte sancti Basoli monaslerio sub- probat praeier nosirum exemplar indiciio i ibi appp-
cum Brunone cancellario, memoranlur.
fccr/jpsisse sila, quamvis ad anntun prajcedentem in Spicilegri
Odo Cluniaci conslitulus institutorem in vila Acheriani lomo VI, eadem donalio referalur. Corani
«uonaslfcaliabuil Petrum, qui postmodum Cavensis eodem Odone priore Bernardus quidam in capitula
in Ilalia abbas et Policastri episcopus fuit, si cre- dimisit ea qua; Ciuniacensi monaslerio rapueral e
damus veluslo auctori qui dedicationis ecclesia; bonis quoefraier ejus Tosceranus ad.conyersi'onem
ilavensis his'oriam. conscripsil. Is enim Urbanum veniens cpnlulerat, ulnarràlur incharlis 146el605.
M• B. URBANIR PAPJI 20-
éànïm qiiaë'sïilï sancto Hugone faclte .sunl ; idem A,pejus abiréift. Qliare opérai prëtiùni esse eensnitvî-
Odo priormèmoratur in charla 521. gilaniissimiis ponlifëx ut aliquos secum praestoha-
"Quanti aulem inerili fuerit, inde coHîgerepossu- be'relT-iros morum sanciilale ac sapienlia; fam'a-ili
rhus'qubd, ciim Gregorius'VU,qui lune RomanseEc- liisfres, quos proopporiuniiaie, ut Babel' Hërmah-
clesia;, difficillimislemporibus,,praerat, ab lîiigone rins, prxfréerel Ecclesiis viïîuaiis. Elecli ad hoc
àbbale aliquot e suis nionaéliis viros sciehlia et sunt inter alios Odo noster, él Pêlrns qui aille ali-
virïiiie prsesrantes peliisset, quos in maxiinis, qiia; quot annos e Cavènsi prope Sarvirium monaslerio
tuhcurgebanr;.EccIes)3enegotiisadjiitoTesposset àd- Cluniacum iransmigraveraL: vir adeo induslriiis, ut
hiberej inter alios primus, Hermanno teste, eleelus ibi sepfem, cl,-ut alii dieunl, eliam plura officiaSF-
fuerii; Odo; qui bis in àngiistiis ponliîici prresio nml Cluniaci cxërctiëiit.
ëssèl(ari. 1078). Sic ë'nihiihein Hislbria rèstaiïralio- VI. An Cavoemorattxssiï Urbaiïns.
nrisSancti''Martini Tornacensis jam laudala : Tem- nos in-.-ltaliamappulsos, post salulatmn ponlifi-
poredomni Êwgonis Cluniacensis abbaiiSfConligitut cem, Cavanrdivertisse v'ix dubilari potest, cum eos
quidam Remensis Ecclesioecanonicus, màghoeprobi- ibi atiqiiaridin sïmul vixisse diserlis verbis affirmet
lalis vir, nomine Odo, vilam soecularèmreiinqnèret, vems auclor Historiaé dedicationis ejusdem loci :
et m eadem' Ciuniacensi Ecclesia-inohàchus fierel. B née sane âlio liiulo pdlùeril Urbanus, iiiniilii vi-
Cumqueibi per aliquot annos retigiosissimevixissel, detur, inter viros illustres isiius monasterii, ul pas-
et domriuspapa.Gregorius-VÎièidhn dotiino Hv'goni sim fil.reçenseri. Faleor equidem abbalem Venu-
abb!àti mdnd'dtseVul sibi atiquos de monachh suis sinum, qui in Vila sanéti Petii eumdem P'ëtruni e
viros sapientestransmiileret, qicoscmnpelenterépisco- Gollia,permillënie Hugone, Cavani reversum fuisse
pos ordinaré posset , dpinnns Hiigo ei inter coeJcfos seribit, nihil prorsus hàbëre de Odône, aul ejus
proefalvm Odonem transmisii, quempapa urbi Os- sociis a Gregorioexpeiitis : at illius sileniiô prae-
îiensi episcopumconsecravii.Guibërlùs etiam profi- ponderant auclor làudalus Historia; dedicationis
cienle inerito, Odonem civiiati Oslioe Gregorii VII Cavensis.aller Viloesancii Pétri scriplor, et alla
p'apmjusswdestinaiumfuisse iradil. Quibus auctori- mohumerilà Cavensia. Deinde ciim cerium sil ul-
THISconsenliens Oïdericus Vitalis librô iv Historiée rumque, sive sîmul, sive seorsini, his lemporibus
eçclesiasiicoe,addil alios qitoque Cluniacenses irio- e Galliis in ltaliam transmigrasse., verisimile est'
flàcbos Odoiiisocip&.daïps'fuisse, a pènlifieé ânimo eosdem, si quidem ulcfqûe non slaiîm atquë hue
gralânii-siiscrptôs, Odonemqueprae-caeleris- in çon- advenëruni^ ad infiilas. pontificales sunt assumptr,
Siliafïum eleclum fuisse::Posce«(i,inquiî; papa;Hugo - Sliqùôdieniporis inlervallum in aliquo monaslerio
Cluniacensis abbas Odonem proefàti,-Cluniacensis; exëgissë ; et- qiVidèiri? polius' iir Càvensi, quam in;
mottâsleriiprièrent, qui RemensisEcclesioe• nionachus a'IibqùbeuiKfiie,* quod iliud Cliihiâcensi-ordini'àddr-
fuerat, cum aliis ïdoneis coenobilisRomain irànsmi-. ctiim éssèt ; ^troâquë ibi Pétrus,; :cuj«s Odo sâliem-
Ml. Quospapa veliit.à'Beosibi niissos'adjuiôrésovart- amiciiserat, et apud Cluniacum vilaèmonastica; so-
ter-susccpil.Ôdonemnempé-proeeipuum sibi'consilia- cïus vilam mona.sticam' prpfëssiis;•fnisset. Fabuian-
rium elegii, el OsliehsiEcclesiwponliftcemeohslicuif. tur nonnulli, iique nescio quibus decepti scripiorL-
Hàec Ordèricus: ad ahnuriil078, ubi occasiohêele- bus, Urbanum Roniseprimum in Lalerariensi uiona-
etîonïs Gregorii VIIad ponlificalum, mùlla in unum sterio canonicam vilam amplexiini, arclioris deinde
ei-mgëssilvquai, illb sedenle, variis lemporibus con- vitoesludio in Cavense secessissë ; hiiic iransmf-
•ligerunt. Odonem vero;ante annum 1078 Romam grasse Cluniacum,'ibique sub Odilone aut Hugonè
non àdiis-seplusquam probabile est ex donâtione vixisse cuni Ilildébrando, qui tum et ipse Cluniaci
HùgonisBurgundise-dîicrs superius laudala, quam monachus erat ; ab eodem poslea, simul alque is
hoc ipso anno- factam fuisse diximus, cum adhuc Romanus ponlifëx creatus est, Romam accersilùm,
Odoprior essel moiiâslefiiCluniacensis r'n-isr forle cardinalisq'ûedignilate alqué Ostiensis episcopalù
dicalur Odonem pririioanle illud tempos h Gregorio Q ornalum fuisse. Sed hase omnia niérse iiuga; suiil^
Roinam accersilùm, deinde in Galbas rediisse, undë quibus refellendisimmorari piget.
poslea anno 1078-ileruni in. ltaliam profeclus fue- VII. Urbanus fit episcopus Ostiensis.
rit, Osliensem episcopaliim accëplurus. Cerle Pe- Non diu licuil Odoni aul Pelro in Cavensi soliiu-
trus Cavensis quicum Odo in ltaliam âcçéssisse di- dine commoraii. Nain Gregorius hoc ipso, quo iu.
cilur, si alleri ejtis Vilsescriptpri credamus, abHil- lialiam adveneranl, anno 1078,. posl ex'lurb'alum,
debrandonondumponlifiçerevocalus fuerat. Àt riulla _ut tesialur Ugbellus in liàlia saera, Jbannem sçhi.-
videtur esse hiijus duplicis ilineris admitiendi né- smalicum, Odonem episcopum Osliensem creavit ;
cessitas ; Odonis vero cum ejus sociis in ltaliam Pelrus vero non mullo posl suum, ut narrai secun-
accërsendi occasio hnecvidëiur fuisse, mors 'scilicel dus ejus "Vilseauclor, e Cluniaco redilum, Polica-
Géraldi Ostiensis episcopi, c'ui anno, ut seribit Ber- tir'ensis episcopusordinalus est. Neque nos moverc
loldus, 1077 dei'unclo,Herïricus Augustns faciiosuni débet ulriusque VitoeS. Pétri auctorilas, ub'rPetrus
quemdamhbminem Joahnem nomirie substituerai, non soluma^çlero el populPr sed eliam a Gisulfo
Vereb'atùrenim Gregorius, ne,"sisebismatici eomodo Salernitano principe Policasirensis urbis episcop;is
iuvadereiil plures: Ecelesias, res Calholicorum in posiulatus esse diciiùr. Nam Gisulfusjam ab anno
% •". - VITA. _ &-
1075 Saleniiiàho principaiii spolialus a Roberto A psalleriis; aç missis celèbralis, a Dëo audirc iiie-
Guiscai'dbfuerat, ùi seribit anonynîus Càsinensis in rerènlur, ul olim saiiclo Gregorio simili peçasione'
Chronico,aique hoc ipso anno Romam ad G'rego- conligeral, quid de eucharistise fide seiilieridUin.i
îium confugerat. Quid érgb ad elëclionem Pétri, si esset.'
farta fuisset anno T078. prineeps ille exiilus con~ IX. De Wiberto antipapa.
ducere potujt ? Nisi forte âpud Gregorium"inlerces- Cevle difficiliima erant lune tempera ob grave*
serit, utPelrus, qiiem viriinT bdnùnv et sanctum discordias quae inter sacërdotium et impefitim
probenbverat, in PPlipaslrensi solio cbllocarelur, 'tum maxime vigebanl {an.-1080), quas'queTernie
Atque hoc modo facile conciliatur uferque Viise insanabiles reddiderat Hënricus Germanise i-ex elc-
Petit scriplor cura aliis hisloricis. NamGisùlfi ctione Guiberli liomiriis faciiibrosi, quenî jam a
ciiam epalria pulsi multiim «itérerai ut aliquis sibi trieiinio sede Ravënnensi eitrtisùm, hoc aniio in
notus banc dignilalem pblineret. Celle Petrus nôii pseudopontificem;î-eiiiihliari curavit, ut banc lar-
mullo posl suum e&umacd rediium, ùt hahel se- vam Gregorio legitimo ponlificiopponèrel. Id fa-
conda; Vitseauclor, Policaslrerisisepiscopus factus clum est apud Brixinani Norici u'rbemin concilia-
est. Qiia in dignitaie cum parmn temporisexpendis- bulo (liginlaepiscopo'rumscbismâticprumarinb1080,
set, inmenasterium Càvense revërsus, slàtini Leoni B seplimo Kalend s Itilii,Jiil'videre est apud auciorcs.
*""- '* ""''"
abbati-paulpante ejus morlcmyul ex ulroque Vilse passim vulgaiosi
auclore constat;,siibsiitu(iis"esU Léo aulem, uli ex : • X. Urbanus seribit Sinionis épitapHium
Kalendario Cavëïisi et Chronico brevr ad cycles '•' Anno1082 Romse adhuc morabaîur Odo, si1ve-
-'pa'&clialesceriiitB videtur^"obiit meîisë Jiilio"anni rum sît eum Simbnis eCrispëiènsi comité iuhc Ju-
,1€79 : quseomniaSstimintra uniiis anni et aliquot rensis moaachi, eoauno, utiiotat Albëricus, dermi-
iiiensiumspaiiùmfacileconiingere'potuerinl, nostrb cïi, cpitaphiùm "scripsisse ; iiec mirtim esl hune
,calciilooptisic concbrjdanl.Ilis non admodum çon- honprenii'.-Simon!;fuisse'delàlum, cui locus inler
scnlii huila qaain Urbanus in Cavensium favorehi apostolicostumulos in Vaiicanabasilica concessus
-dédit. Verum in' hac huila comphtra, quaé variis luit, non solumob eximiamejus gèneris nobililalem,
tëmporibuseveneruni, simul in unuilï'côngesla sunt. sed, et id màïimev bb; ingenlia mérita in Eccle-
Scinde muliis. in;erpolaiionibus,,ul legénli palet, siam Rnmanam, cui tuendse a' Gregorio, in lta-
deformalaest ; neque ëtiam in variis exëmplaribus liam accersitns fuerat, iiti hârrâtur in;ejus Vila,.
sibi constat, ilautmultain unp occiirraiit quse ni Sseçulp V, parte H. Act. SS, ordinis Benedi-
^'' ," -..-.-'•-
.altère exempte desidëraniur.; ( -ctinj.,,.i >,."..••.;.'.''••.• .'•:•'
-S -' '<• •'"-"''
.Sijàmen cer.tuinçuipiam videalur Pelruni ante Ul: Wiberto in Valicana basilica inlromiato, can-
.<iisiilfi,fugamcrealum episcopum fuisse,",ul cerle :-.. ciHumindicitur.OdoabHenricpcapUur.
jnuuil iilerqne Vilse auclor.'dicendum :eriliPetrum . Ecdesia; caiamitates novo facinore anxit Henri- ,
jnulto ante Odonem; in ;Iiaîiatn fuisse ïeversurn, cusÂugus.ttis,anno 1085, cum ppst .tenlal^m fru-
annis urbem Romam, unaejus
jqueni nonnisl post; aliquot annos Odo subsecutus stra superioribus
-Gavamcoiiyenerît-; errasseque secundum Vilse aù- parle hoc anno pptitus, .capiaque Leonina urbe,
ctpréin qui ill.udiiejp quod bi viri,sancti sèorsim Guiberlum-suum in sancti Peiri basilica sub falso
cpnfecèianl, simul àb lis susceptum..fuisse crëdi- Çlemenlis lllnomiiie ponlificem-proclamai'i cura-
derii. ... .-.;-•.. ' - '": " ; vit ; quem non Osliensis et Albanensis seu J'or-,
... VIII. Fil papte;consiliarius..- tuensis anlisliles, ad . quos id muneris juxlaprivi-,
h:giiim eorum , sçdibus a SS, Patribus concessum,
• Quid vero Odo fàeiiis Ostiensis episcopus primis ul ait BerlpUlus,pertinebat, sed Mulinensiset Ari-
episcopatus sui annis fecerit, nûsquam legilur apud miuensisepiscopijam muliisannis deposiii et ana—,
auclores-antiques ; at eum lune -Gregoriomagnis" themaiixaii inlhronizaverunt,-quod alii ab alîis epi-
negoliispené obrulo semper prsesto fuisse haud dù- jv sçopisfactura scribunt.. Prseferendaessel Bertoldi
biumest. Certe hue rèvocari polesl Ordërici locus, auctoriias, utpole.qui lune,vivebat, el res singulas
jam a ndbïs supra laudalus, in qiio Gregorius dici- per singulos annos accurale digëssil, si. sibi consia.-
lur sibî Odonëna\prajcipUtiniconsiliàrium elegisse. ret.At.ipsemelanuo.108f locô Ariminènsis Aieti-
Qui i-eipsalolo sûr episeôpalus primo quadriennio nuni.nominal ; quod alii qupquç; auçlores habent.
semper ponlificis laieri adlisesit, ul eum suis eonsi- Et quidem-episcoppsMulinensemetiAreliniim non,
liis, suaque opéraadjiivarel.Id innuil Bënnopseudb- benediciioneni, sed damit.aiipne'mfliiàm habebant,
cardinâlis et Gregoriiatque RomanseËcciesiaehostis iniposuissè Wiberto, seribit Gëbehàrdus Salisbur-
infénsissimus,qui Odonem Gregoriipedisequumàp- gensisarchiépiscopnsin epist.iiid Hèrmannum Me-
* pellare soïéi. Idejn ipse auclor narrai in Viia Gre- tënsem. Haûddnbîiim
quîn ëtfAriminènsis et'Arë-
gorii VII,Odoiicnvnosirum el Cunonem, fervente tïniis episcopi- huic cseremonisé adfueriut : nàni
quscslione dé eucharistia contra Bérengarium in Bërtoldus observât, ad annum 1084, prsetér eos
eoncilio Romanoaniiî 1079, missosa Gregoriofuisse quos nominal, coelerosquoqùe episeppos excommu-
ad Sanctam Anasiasiam, ut ibi cum Sûppone ejus- iiicalos Wibërii ordinationi inlerluisse, quam anno
dem Ecclcsise archipresbylero, jejunio el oratioiii- siibsequenti Alberlus Sladensis el»alii auctorês-eau•
bas operam danlcs tribus diebùs, rëcilalis totidem' bignàiU.
' ' ' . i
SS; B. CRBÀSïIII PAP^ tgî
In lantôTrcrum peilurbalionç visum est Ecclesia;iS.DeumUmenlibuspro certohaberi cognovit,Ul eorum
procerib.us opéras pretium esse congregare syn? simplicilatemmeliuscircumvenireposset, ad cattida
odum, cujus statula,inquil Berloldus, de causa regni, seargumentaconr-erlil.Posl capiionemilaque Ostiensis
nec Henrico, irec Romanis , imo aulli penitus Ucerel episcopiel nliorum mullorum,quos recepit, absolulos
proevaricari. Eam Gregorius mense Novembri ha- dimisit; universis Romamvisilare volentibusfirmam
bendam indixit, litteris ea.de re ad omnes episcopos securitatemdédit,quamjxuamcn'.optMiceconfirmnvil.
et abhales dalis. Henricus ve.roin Langobardiam Et ut favorem popvlarem omninoprosequeretiir et
reversus, adhibito jurejurando, pollicilus est oui- graliam,in pxiblicodixit, quod a dominoGregoriopapa
nem securilalem .uni.versis. qui aul ad synodum imperialis cotonoe digw'atem vellet accipere.... At
iiurj essenl, .aut, ea finita, ad propria reverleren- Gregoriusrespondil: iEgo versuliaselcallidilalesrégis
tu/ ,; at prpmissorum suorum immemor, paulo fréquenterexpertus sum. Si aulemvult in iis in quibus
posl-,fracla fide, plerosque eorum qui ad conciJiirm manifestepeccavitDeo et Ecclesioesalisfacere,libenler
properabant, ac inter alios ipsum OdonemOstieiw absolvam,et imperialem sibi coronamcum benedi-
sem episcopum,.quem ad eum Gregorius legalum ctione imponamt... quod verbumcum rex, remordenle
miserai, in itinere apprehendi jussit, alque in ca- çonscienlia, penitus denegaret facere.... Ponlifëx
ptivitale detenlos muliis tonnerais immanilercru- '" difjidenssesein Crescenliicaslrum recepit, etc.
ciari. Audiendusea de re Berloldus, qui rem bis XIII. Henricus a Gùiberlocoronalur; excommu-
verbis exponit : Legaii Theutonicorumprincipum ad nicatiir.
i onciliumire débiteront, sedab Henrico in-via apud Henricus vero qui Laleranensem basilicam ïnva-
l'orum-Cassii capli et foedalisunt circa feslum sancti seral, ipsa Dominicaeresurieclionis die, coronam in
Martini, licet omnibusillam synodiimpelenlibussecu- Ecclesia,non gljrioe, ulail Berloldus,sedconfusionis,
rUatemjuramenlo promiscrit...-. Eranl aulem reli- a suo Gùiberlo suscepil, Gregoriumque legitimum
giosissimimonachi el tlerici., quos in captivkatefeeil ponlificcm in allera urbis parte obsedil. Inutiles
cruciari, cum quibus el OttonemvenerandumOsiien- tamen fuere ejus conalus : nam ponlifëx, Roberli
se.mepiscopumcaplivalum,videlicetad ipsum ab apo- Guiscardi Norllimannoruni in Iialia principis opéra
sloiica sede transmhsum. Hxc ille : verum nec illa, pauloposl liberalus, synodum in ipsa Urbecelebra-
iiec eliam vis acerbior Odonem a Gregorii legitimi vil, in qua scbismalici riirsus excommunicatifue-
poîitificls obedienlia unquam dimovere poiuerunl. runt. De bac synodo Berloldus ad hune annum :
Is ëeontrario cum suis collegis, Albanensi et Por- Dominusautempapa, inquil, collecta synodo, ilerum
luensi episcopis, libenlius,uli ad aiinum sequenïem .n senlentiam anathematisin Guiberlumhmresiarcham,
fiabel Berloldus, exirema. qtisequeSusiinere prseop- Henricumet omneseorum faulores promulgavil,quod
lasset, qnam7om sacrilegai,Gùibërli ordinationilan- el in feslosanctiJoannisBaptislteproeteritojamduduni
quamsùperbissimaiproesumplioniimmisceri.Rocam Romoe.féal, cum Henricus adhuc ibi morareiur.
voluntalem effeclù comprobarunt, si quidemdomino Tum addil hanc sentenliam a. legalis apostolicis,
itppstolicoGregoric*co»/«nc/ieàmdemoïdinationem Petro videlicet Albanensi episedpo in Fraiicia, et
synôdalijudicio canonice condeinnaruht.- Ollone Osiiensiepiscopoin terra Theutonicorumubi-
XII. De'pace agilur, Odotiberatur.- que fuisse diwlgatam. Atque ha-c prima est lega-
{An. 1084,) Tantas vero lamque graves Ecclesiaî lionis apostolicaemenlio, qua Odonosler in Gcrma-
calaraitales oegre paliebanlur viri passini religiosi, nia funclus est.
c quibus nonnulli, qui neutri parti suspecii erant, XIV. Odo
legalus in Germania. Gebehardumepisco-
ad pacem inter pbnlificem et regem conciliandam pum Conslanliensemordinal.
eperam conlulerunt. Hsecex Pandulfo discimus in Ûna aulem e prsecipuisejus curis in ea legalione
Geslispontificum, ubi inter alios signanlër exprimit fuit, ul anlistiles ecclesiis orbalis provideret, animi
Hugonem Cluniaci abbalcm, qui cum aliis viris vigore et probitàle morum prseslantes, quales sane
probis Henricum monuit ne anatheinata a lot pon- D exigebat iniquorum illorum lemporum nécessitas.
lificibus illala parvipenderet. Paruil ille, aul cerle, Ex his fuit Henricus cornes de Aslo, quem Hermanni
Ht innuil ille-auclor,parère siuiulavit; atqùeOdone, régis et cleri ac populi Paderbomensis consensuac
cseterisque captivis libertale redeundi ad propria Odonislegaii aposlolici auctoritaië Paderborna; epi-
douatis, cum Gregoriose pacem inilurum spopondit, scopum inslitutum luisse memoral Schalenus in
si ille sibi vellet impériale diadema imponere. Sed ejusdem Ecclesia; Acnalibus. Hue eliam revocari
eum Gregorius id se facturum negaret nisi sub cerlis débet Reimvardi in Mindensem episcopum eleclio,
conditibnibus, quas Henricus recusabat, res infecta si verum sit, ul idemauctor habel, cum acclamanie
remansil;etille, in schismale obfirmalus,coronama clera et populo ab Ollone Osiiensi episcopo, legalo
suo Gùiberlo solënmiter récepil ; quo facto fas dein- aposlolicoGregorii pontificisper Saxoniam in Egil-
eeps non fuit alrox illud scandalum ab Ecclesia berli demorluilocum subrogatum fuisse. Sed nenio
removere. Libei Pandulfi locum inlegrum proferre; ex his celebrior fuit Gebehardo filio Barloldi ducis,
In temo, inquil, quoque.anno rcx ad obsidendam quem legatus morum -sanclitaie el nalalium splen-
Romam reversus est; sed quia se ipsum excommuni- dore illustrera, ex monacho Hirsaugiensiepiscopum
eutmna Ciuniacensi abbale, alque aliis religiosis Conslanliensemcreayit; postea fulurum sedisapo-
; VITA. W
SS
•stblicoelegalum, et sireniiissimum in Germaiiia \ lucrenlui', synodum indieemlam slatueriml, quse iu
Ecclesisecailiolicsedefe;!sorem.Hune invilum, imo ipsa Paschalis hebdomada apnd Quindeliburgum,
miitlumreclamantemac ejulan'em, clericis el laicis seu,ût illorumtemporum auciores Germani scribunt,
pelenlibusel laudanlibus, ab Odonehoc anno xi Ka- Quintilinebufguin Saxonisc superioris urbem ce!e-
lendas Januavii conseeralum fuisse observai Ber- brata est, cum ibidem Odo legalus, Hermannus rex
loldus. Cum pndie, id est, festo sancti Thomoepre- el alii proceres peregissent testa paschaiia. Hue
shyler, cum ipsomel BerlboldoChronici scriptore et convenere cum Iegalo duo archiepiscopi, Gebehar-
aliis clericis, fuisset ordinatus. Gebeharduma nostro dus Salisburgensis et Hârtwigus Magdeburgensis,
Ollone fuisse cousecratum tesiaiirr eliam Paulus aliique complures episcopi, qui mulla el quidem
Bernrediensis in Vila Gregorii VII; nec audiendus prxçlara, in bac synodo slaluerunt, quse a Berloldo
nonira tantos lestes Bruschius recens auclor, qui ad hi'm'cannum relëruntur.
kb a PctroAlbaiiensi- factura fuisse seribit; El qui- In eàdeiii "synodo condemnatà est Weziliana, uli
dem .anonymus àpolpgiiseilenrici IVau'èibr Otïbiit e'anï vocabanl',hserçsiSjdequa superius diximus.; et
(sic quippe Odonemnoslrum appellare amant séri- syhbdaliju(iicib, ut babet Berloldus, laudala atque
ptores Germani) vilio vertil hanc br'dihàlionem, , cbnlïnhàtafuit brdinatip domni Gebehardi Constan-
quasi hoc faclo canones violassel, qui'id, elsi non tiensis"episcopi, quam Odo anno prsecedenii celeT
essel provincise metropolitanus, absqiiè Moguntini braral ; imo, uli ille auclor prosequilur, hic confir-
archiepiscopi facullale facere ausus fuisset. Erat niata fuere eà oninïa qua; prwfatus sedis àposlolica;
vero, uii omnes consenliunl; Gebehardus vir sffn- legalus, cum essel Constaniioe, ordinaverat. Tutu
cius, el episcopali dignilate baud indigiius, qui, ut analhema diclum esl in cpiscopôs schismalicos,
referi Trilheiniusin Chronico Hirsaugiensi,régula- eorumquë caput Wiberlum sedis aposlolicseinvaso-
ris viloefervorem quem in monaslerio innocenter rem, ejusque pseudocardiuales, HugonemAlbum,
ùvens sermre consueveral,episcopus facius minime Joannem Povluensem, Pelrum cancellarium, etc.;
iniermisil. CaeîerunOdonemConstantia; alrquandiu quam sènlenliarii, ne atiqua solemnilas deesset,
eoismoraluin fuisse, mullaquteibi ad Ecclesise bo- Paires omnes accënsas candelas manibus geslanles
mun ordinasse ex canonibus conciiii Quhidelibur- publiée promulgarunl. Mirum esl in bujus conciiii
gsnsis anno.proximo babili colligitur, s'iib'scri'ptibnibiis,qua; refeninlur in Appendice ad
XV. Odo colloquioin Saxonia inlèresl. touiuini"X conci!ioriim Labbei, Odonem sub solo
Iniiio anni sequenlis (108S),. Odo llermaiinuai, nibnaclii Cluniacensiset leqali Gregorii papoelil'u!p;
quem Saxonës adversus lleiiricum loco Rudolfi in pjrecénseri, 'null'a ponlificalis ejus dignitalis facla
regem elegerant, çonyenit; éi cblloquio'quod inieV mëîilibiie; licet cerium sic eûm lune episcopum-
ipso?Saxoneset Henriciahoshabitum est die 15 post Osliensemfuisse. Episcopivero sançiionis Henricia-
festum Epiplianiseinterfuit. Sed nihii ibi décrétais' naV,-qiïi tërtbâ hëbdpmada posl finilam banc syn-
esi, proplerea quod ulraque pars, posl militas cbii- . oll'JiffMbg-Jnïiaiïi cûavenérai'it,pa'.rîterexcomumnica-
cerlaliones, sibi quasi de Victoriaapplaudensa col- ruril Gregoriiderensoreni,atqucepiscopos catbolicos,
loquio discesserii. Non convenil iniër aucto'res qiib ex susopotëstatis civiïaîibiis expdlerunl, sublcctisjn
in loco habitus fuerit ille convenlus, quem abbas eoriimlecum aliis, qui ipsis adhasrerent. Hitjus con-
Urspergensisel Trilheinius in Chronico Hirsaugiensi ciliabuli episcoporûmnomina proetereo, qusevidesis
apud Berbares oppidum Thuringise, alii Geslrungse in eadem conciiioruniLabbei Appendice: al Caiho-
autGoslariae in eadem provincia celebralum fuisse lici qualuordecim conciiii Quindeliburgensis, quos
volunt. Ibi Gebehardus Salisburgensis archiepisco- illi exconimiinicarunt, ii erant : GebehardusSali-
pus calliolicorumpartes prolixa oratione luitus est; sburgensis, Hardwicus Magdenburgensis,seu Magdc-
cui cum Werilo archiepiscopusMogunlinusin Hêii- biirgi, Adâlbèro Wirlzburgensis, Altmannus Baiha-
l'ici favorem respondissel, res eo deyenit ut non vensis, sëu Palavii, Bernardus, an Wernbarius, seu
modo verbis, sed etiam armis acri1er fuerit pughà^ D Guernerius, Mersburgensis, Gunlherus Citicensis,
lum. EodemlemporeOdoaposlolicuslegalusUdonem Beniïo iïoesianils, sëu^potius Misnensis, Alber'ats:
Hildesheimensemepiscopum, qui reliclis Saxonibus Vaiigionus,id est Wormatiie, Burkardus Halbersla-
ad schismalicorutiiparies transierai, sacrisinterdixii. lensis, Hermannus Mediomairicus,Reginardus Min-
Nihil vero -adeo calholicorum animes permovit ac densis, Wigoldiis Augiislanus,Gebehardus Conslan*
nova Wicelonis archiepiscopi assërlio, qui in pleno tiensis, el Henricus Bambergensis.
couventu verilus non est affirmare quemeunque XVlI. Gregorius Vil morilur.
hominemlandiu divinis legibussubjacere non posse, Iiileréa Gregorius, qui, relicia Urbe, pnmum ia
quandiuillefuerit rébus suis spoliatus. Quam quidem niùnasleiiiim'Casinense secesserat, Salerni moritur-
senlenliamhoeresim,ipsumqueadeoWiceloneinhère- die vin Kaléndas Junii (1085), ubi in ecclesia S;mcii
siarcham deinceps Catholici appellare non dubila* Mat'.hseiab eo: conseefata lionorifice sepultus est.
runl. Cum vero proxifflus essël mbrli, inlerrogalus quid
XVI. ConvocatconcilibmQidndeliburgense. senlirel de futuro sibi succëssbre, hônnullos ad id;
Turbata his rixis Germania, ii qui Gregorio adhse- niunus aptos désignasse fërlur, Hiigonëm"scilicel
rebant, ut sesuosque con'raadversariorum con'alus Lugdùiii archiepiscopum, Aiiselniuiii Lucenseiiis
27 B, URBANIH PAPJE 28
Odonem Osliensem, aul cerle D.csideriuinabbalem A fuisse, utin posterum ejus festivitas die vu Kaleriçlas
Mphtis Casihi: sic. plerique anjiqui auciprcs. fl.Pe- ejusdem mensis celebrarelur.
irus Casinensis ail Gregorium horutu.ni fuisse epir . Hue reypeari débet res mira, quamsanc-lo Hu--
scoposet cardinales ul Desideriuûi eligerenl, aul, si goni aituA;Nantuacum, dum hic Odo nosler moraba-
id fieri non posset, unumuliquem ex.tribus aliis tur, conligisse memoranl. Çum chim ei'relatum
memoralis. Aiiselmumomillil Paulus Bernradiensis fuisset Willencum, qui lum erat prior Charilatis, ex
in Vila Gregorii, sed, recehsilis tribus aliis quos bac vita migrasse^ stalimvir sanclus ad allare pro
ponlifëx indicaycrit,. subjùngit : Yerùm quia Oiio defunclo hostiam vivam Deo Patri-oblaiiinis acces-
nondum a Germania;el Gqllié parlibus redieral, ubi sit. At non passus est tantum virum falli veritatis
aposlolica legationè functus...- et alianonnulla ad auclor,! revelatumque ei es.l, non Willencum, sed
siabilimentumEcclesia;prudenier ordinaverai: Hugo Oriuui faîb fuiictuiu esse. Qiiodsànclus abbas com-
quoque sua lustrons gubêrnàcida prpcul aberal, inté- plelo sacrificipaslanlibtispalanrdecla.ravit: Erat ibi,
rim suasit eligi vicinum Desidjsriumlicel brevissiine inquil Hugo mpnaçhu.s.Vils?sancli Hugonis,auclor
viciurum, etc. Al vix unquaiu adduci'polu.ilDesidç-: icqualis, Odo, qui .pripr fuit Cluniacensisi pôsl -epi^-
fins ut. ponlificalum quem staiiin post Gregorii scopus . Ostiensis, deinde apgsfolica;:sedis.ônlifex
obiium ei omnes detulerunl, assumeret, resque in " summusUrbanus.secundus:quiflègaiionÊtrânsmissa',
lpiigumprotracta est. invenityjuxlamriDeivefbppVinonW^
XV11I.Odo Cluniqcotransit. Nantua; corpus S. Ma- sed Orium, Odo post hsecin Ilaliam rediit, ubi nihil-
ximi élevai. — S. Hugonis miraailnnu. omisil cum caeterisjRomanséJîcclesite-fidelibiis.ut
Odoaiilëin ex Gerinanica iegatione in Ilaliam boç dignus Gregorio successpr darëum
anno reversus Cliiniacense suos in transi tu invisil, - XIX.-Desideriusponlificalum récusai. Odo nomina-
''
ibique infirmorum ecclesiam consecravit, uli discilur,sed\ttbsqueejfecin.'
mus ex bîslpria Iranslaiioiiis sancti Maximi. Quoe (4>|. 10^6.)Effluxeraijam pone annus inleger a
translaiio solenini ritu hoc anno in monaslerio .morte. Gregorii.sine ponlifice, quod nullo paclo De-
Naniuaceiisiahqslrb Odbnefaçla est. Hanc hisioriam siderius Casinensis abbas adduci posset ad Eccle-
ab àuclorcianonymo sed sequaiidescriplam, ex co- sia; rçginien susçipiendum; Ras moras eliam in
dice ins. ejusdem.loci, in hujiis voluminisAppendice scbimalicos rejecit; Bcrlholdus,. qui cum Gùiberlo
iulegram refcremus; sed intérim pauca ex ea deli- suis faclionibus Çatholicos perturbabant. Sed tan-
baiula sunl. Naniuacum, seu, ul vulgo hodie dicilur, dem,, ut. narrât Petriis Diacpnus incbnlinuàliohe
Nanlua",célèbre est monasleriumdioecesisLugduneù-. p Lepnis Ostiensis, libro in Çhronici Casinensis, ca-
sis apud Sebiisianos', olim abbalise lilulo jlpnaliiHï, ])ile.66, quplquot,erant Romse Ecclesise ei.bealo
quod poslmodmn Ciuniacensi monaslerio subjeclum PelroivjriJideleSi siyie ex clerp,. sive ex nobilibus
fuit. Ibi servabantur sancti Maximi, uli putabanl, a.i!t-p.ppi;|o,:ind.iaçpjiiam4AÙ'Plxlii!iciis.cp.iivcnDrunt;,
. Rogiensis episcopijXeliquia;,sëd'absque ullo eultu, ibique, .qiipdjain.semel eiilerum alque iieruin pa-
eo "quod haclciiu's:retëctse terra publiée .fidélium •lamel privaluii^feceraiit,.Dësideriuni milllis preci-
vénération! nondum exbibîise ;fiiissenl. Éxadveniu bus et lacrymis. çoeperunt nrgere ,;;ul,ne; diulius.
'
Odonis,HugoCluniaciabbasNanjuaciquè monasteriii Ecclesiam;Romananij quseeum adporiiificalum ele--
tiim prior, censuit. bppprliinam sibi sacras illas (s gérai, in.tanlp irerum discrimine orbatam pastore-
terra levandi feliqù'ias oblalam esse pçcasionem,. renianere permilleret;: sed frustra.; Quarc illi rogant
qnare consilio çum eo çseterisque, qui ihj forte ad- ut saltem,eum qui ad: laiilum onus susçipiendum-illi
erant, initô",prsemissisquëjejuniis et orationibus, ditî ap.fus videretur; judicarct. Accepit ullro Desi'derius'
vi Ralerîdàr'umSepiemb.rium;\sanc.li.Antistilis oss;i condiUpnenvhabitoque consilioxum Cencioconsule
ë veinslo tumulb in capsam paratam.translata pu Rômano.rum,vslàlimOdonem Osliensem episcopum
bliese populorum yènéralioniexhibuerunt, quod hoi: in ppntificemnominavit. Ibanl omnium suffragia in
anno conligisse colligimusex ipsis historiéelaudalai D;Odonem, cum ecce, inquitille auclor; repentequidam
verbis, ubi Hugo dicilur; die Dominica,ix.Kalendaii de card'inalibus; cujus nomen non rendit, contra-
Septembris, capitulum convocasse..Quippe ab anni3 canones hanc -esseeleclionem affirmons,nequaquani
1078, quo Odofactus fuit episcopusOstiensis, ad an se consensurumxlamavilî cseteris ciJnlra nilentibus,
hum 1088, quo cbnscendil. thronum aposlolicum, et pro tempore, pro neccssilalèhoc ferre'•oportere-
«liesDominicasemel lanlumtiiodo in diem 24 Au- aslruenlibitt. Sed frustra ; nam coeterihune nequa-
gusli incidii, idquè anno 1085 : cui proinde con quaniad, suam sententiam flectere valuerunt. Quid'
signanda est hseccorporis sancti Maximiélévation!s' vero in li.açOdoniseleclione contrarium sacnis ca-
solemiiitas. El quidem •cerium esl hoc ipso anno npnibus invenlumfueril, non exprimil Petrus; al,
Odonem e Gerniania in ïtaliàm rediisse, quo in si bene judico, nihil aliud oblendere poterat cardina-;
ilinere Cluniacumel .Nantuam inyisere facile pou!- lis ille anonymus, nisi quod cum Odo jam esset,
rat. In .veleri Nanluacensi--Kalendarip memoria Ostiensis-episcopus,ad RomanaoEcclesia» regimen
habetur translalionis sancli Maximi, etc.,; sed di;e transferri non possçi absque aliqua canonuminfra-
v:ii Ka.lendas.Septembris, quod videiur esse nosl ri clione, qui passim probibebant episcoporum ex uiia
*xcinpli niendum : nam in hisloria dicilur sialuluim ad aliam ecclesiam Iranslaliones. Verum quod velat
'
29; -."' -VITA;- 30'
Ecclesia ad reprimeiidamambitîosorum aul avare- -j Afericuhim essël, si id Odofuïssel aggressus, ne en
riim ëpiscoporumimmoderaiam ciipidilalem, seu bccasione:Ecclesia,?tot jam "proeéllisagitata, novo
nimiam dominaiidi i;i cierb libidinem, Ulud ipsum s'cbismaie vexarelur. Unde reçle satins jndicavit
quandoqnepérimait, imo et honnunquam exigit, virprudens Vicioris eleelioni unanimi omnium'Ca-
cum alîqtia urget nécessitas : qualis sane lune IhnlicorUmassensu facta; et coiifirmalseconsënsum
maximeihslabât in laiità rerunv periurbatione.Vicit prsebêre,quam specie m'ajorissiudii discipfinsecierc
lamen unici illius obûrmalà in suo sensu pervicacia; novos lumultus. Hinc mërilo Hugo ipse el cardinafis
csêleriqueomnes ei cëdere coacii, iterum unanimi ' Richardus Massiliensisabbas, àriiea legalus aposib-
senteniia in Desiderii eleclionem concurrunl; ac liens,-qui "soli videntur Vicioris ordina'tioniconlrà-
slatim, velil, nolit, eum cappa rubea irïclutumipso dixisse, ifi Benevenlano coheilio a Viciore, cseteris
die Penlecosles anni 1086 poiitificemsub Vicioris Patribus banc sententiam jùdicio el auclofitalé sua,
III nbminc proclamant : verum cum ille rieedum utliabel Pelrus in Chronico Càsinensi, approbantî-
plane ëleelibni sûseconsentiret, ejus consecralio in bus, communione priyati sunt, quod sese ipsi a
sequenlëm arinura dilata esl. eaîlerorumÇaibolicorum unaniniilale sejunxissenl.
XX. Odo VicloremIII consecral. El quidem Màlhildis, quanï duabus episiolis Hugo
Anno inseqiienti (1087) celebralo apud Capiihni 'B sbllicitàverat, a Vicioris obedienliaretrahi non'po-
concilio ad quod Odo nosier Ostiensis Hugonem lu'ii. Hiigbnemvero ipsum bac in re, sicul et Ri-
Lugdunensem invilaveral, Victor episcoporum ac chardum, quod Odoiiiexprobrabant, aliquid humani
priheipum qui ciim eo efanl pveeibus et lacrymis passos. fuisse, eorum. agendï ratio salis superque
'deviclusj pontificlainsighia,. qua? statinrpostsuam osleiidil."'Ele'nim, ut Victor ipse in concilio Bene-
CleciioneniCasinuni remea'ns dsmiserat, recepit ac venlano éoram Patribus exposuil, ànieqnani Victor
die xnKalendas A-prilis"in DominicaPalmarnm in- snse eleclioiii consensisset, ënni ad ponlificalum
dulus purpura, cruce proeccdenie,in puLlicum so- susçipiendumHugo cl Richardus simulaté adhorta-
lemniier processil, celebràlisque irl monte Casino bantur, subjeclionemqueei oriinemlune s-pondebanl;
pascbalibtis festis, Romam'pèrrexil,ubi; posl ex- quod sperarent cum in sua senleniia persevcralu-
pulsum e basilica Vaticana Guiberluui, in ea conse- ruiri, aie sic alterutrum ex ipsis ad ponlificalum,
cralus est ab Odone nostro Osiiensi, Pelrb Alba- quem ille pervicacilcr recusabat, pervenluruni; at
nensi, Portucnsi et Tusculano Romanis episcbpis, cum Victor assensum tandem prsebnissel, nulla eis
aliisqûe, cardinalibusquoque, episcopisalque abba- relicla adipiscendse hujus dignitaiis spe, nisi Viclor
'tibus assisiehtibus; quod quidem ;- ut auclor cslV-, J ipse pelleretur, concepiamanibiiionisflammgm, ul
idem Pëtrus, Dominica posl Asceiisionem, die vu aiebal pontifèx in concilio mox laudaio, clibanus
Idus Maiiïaclum esl. Consecratus lamen Aiissë.'diçi- exluralus evomuit. Illi nënipë sua exspeclatione
\m exeunie'Sldio'apud Bëribldum, sed forte ërror frustrait,"fère in apëï'îum 'scbisnia'ernpënml, Odo-
est Iibrarii,'légendumqueesi iwewiîeJlfn:o.' nëmque,'quod Viclorem ordinassêl, viiupërare et
XXI. OdonisdefeiisiocontraHugonémLugdunensem. convlciis oriefaré ausi sunt. Verum, cum illi hune
Accusai Odonem Hugo Liigdunénsisfr.icloelïdei, mevum poslea, ad: Ecclesia; unilalem rëdeurido,
quod Viclorem contra propriam sententiam cl pro- abluëriiil,' ipseque Hugo in secunda ad Matbildem
niissa sibi aliisqûe facta, humani aliquid passus epislola conlestalus fuerit se nunquam a cselerpruni
ordinavèrit. Plurà habet ea de re in duabus episiolis Calholicôriim communione discessisse, pàrço de
ad comilissamMatbildemquam sibi conciliais alque hujusmodiculpa diuiius disserere, ne cineri illorum
ad suas partes âllrahere nililur. In iis vero lillëris alque ossibus dolorem innrere yoluisse videar".Mo-
ea referi quse adversusVicloremmdchinaiiis"fiierali néo'lanium alteramex duabus Hugonisad Malliildem
Cum, inquil, Ostiensis episcopusnobiscum bene per episiolisinserlam,ab HugoneFlaviniacensi fuisse ir
dm'niaencurrisset,ul vidil quod abbas, sic Viclorem Chronico Verduriensi, âlléram vero ex msy cod.
appellareconsuevit, per polentiamprincipisJordani ID Cluniacensis mphaslerii editani esse loin. H Spici-
ad consècràndumse Romam ire inlendebat; limens legii Achêriani; Acla deniquë conciiii Benevenlani
forte ne sua dignilateprivaretur, si ab aliis prima legi apud Pelruni Diacoiium1. m Ghronici.Casinen-
manus consecralio:ei imponeretur,conversas esl iii sis. Ai Urbani epistolas, qnas sibi ab Hugone Clu-
die belti; el immemorfactus propositi,et facta; nobis niacencinionslràtas fuisse dicebat Hugo, iii quibus
sponsionis, quod dicere pudet, cum abbaie pacem pbrilifexCliiniacensesmonebat, ut sesë'ab ejusdem
fdeiens,reverenliamei v-r omniasicut papa: exhibuït. iîugbnis et Richardi Massiliensis abbalis commu:
Verum quod Hugo in Ouone occasione hnjns ordi- nione removerent, nusquamvidi'inus,
nalionis reprehendit, videiur esse Iaude dignum. XXII. Vicions III mors.A vicariuséi successoi
Nam elsi forte aliquid in Victore reprebendenduni quo . '
designalur Odo.
fuerit, quod non aùsim dicere, non 'lamen lanli esse Digniialem quam segre adeo susceperat Vicloï
paierai momenti,ul eleclio jam facta et ab omnibus, luàuddiu rèlinuit. Elenim cum Beneventi, ubi con-
imo el ab ipso Hugone'ejusque sequacibus'(iii ipsé ciliumcelebrabat, in morbum lapsus, exitus sui diem
falètur, el ei Victor in coicilio Benevehlanoexpro- imminëre persensisset, Casiiîûmsiaiim rëdiil, ihique
bravit) approbatà infirmai deberet; maxime cum Odërisiosibi in moiiaslerriregiminc subsiiltilo, en'r
SI B. URBANIil PAPJE 53
scopos et cardinales qui: in cjns -cpmilalu erant A vesligiasui proedecessoris pioememorioeGregoriipavie
cpnvocavit, eosqne monuil ac proeccpil,uli narrai observalurum denunliavit..tcsl'is esl Domnizo,lib.
Petrus libro m Chronici Casinensis, capile 7<>,ul il, cap. 5, Urbanum tune aul cerle paulo poslea ad
Odonem Osliensem episcopum, post suam ipsius Malhildem comilissam.scripsisse, ul eâm ad perse-
inortem, quam proxime evenluram esse non dubi- verandum in luenda adversus schismalicos sedis
tabal, juxla Gregorii morienlisvolum in Romanum aposlolicsecausa adhortarelur. Ca;lerumnon epislo-
pontificem eligerent : Quem, quia proesensaderat, las modo, sed eliam legalos ab Urbanoin diversas
manu apprehensumcoelerisepiscopistradidil, dice'ns: plagas missos fuisse tradil Ordericus libro laudalo,
Accipileeum et in Rûmana sede locale; meamque m principesChrislianos in fide et unilale confirma-
cicemin omnibus,qnousqueid facerepossitis,habele. ret. Con/isusin Dominocoelontm,ail hic auclor, qui
Piiulo post, mensescilicel Sepiembri,-Viclor mori- non relinquilvirgainpeccalorumsuper sorlemjuslo-
iur; sed ejus successoriscleciio, ob lemporum diffi- rum, misit legalos el epislolas Romanoeauclorilatis
ciiltales, in sequenteni annum dilata est.- Francis cl Groecis,aliisquegentibusper orbemconsti-
XXIll.I/rta! Ill"eleciio. Lilleraseà de rcscribit, ex tuas, ul in fide calholicairrefragabiliterpersistèrent
' quibus dliquol supersunl.' '' el omnemscissuram a lege Dei el corporeChristi,
Decursisa Yiclorisobiiussoxcirciter mensibus.de B quod esl Ecclesia, callide proecàverent.
successore laiidem aclum est. Conventus ea de re Aliquot ex episiolis iliis, ab Urbano slaiim post
apud Terracinam CampaniscRomanseurbem, mense suam eleciionem scriptis, supersunl. Una inscripia
Martin, anno 1088,habitusesi, in quo Calbolicoriim esl Salisburgensimetropolilano,aliisque Germanise
omnium unanimi consensu simul et applausu Odo episcopiscalholicis, quos ad perseverantiamin Ec-
episcopus Ostiensis Romanus ponlifëx yeuunliatiH clesise calholicse obedientia paucis, sed maxime
fuit sub UrbaniII nomine. Nemo aulem.non lauda- efficacibus,verbis adhortalur. Altcram scripsit ad
vii quod Odonisgeneris nobililas, animi mansiietu- episcopos Viennensis in Gallia .provincial,in qua,
do, suavitas morum, vilse innoceutia, iii traclandis posl significatam eis suam eleciionem, illos monet
ni'goiiis prudentia et dexteritas, in adversis con- Ktsua; metropolisuccurranl, quseobdiuiurnam se-
slan;iainsiiperabilis,ali3equevirtules, qua;maximum dis yacationem jaciuras graves palicbatur. Eadem
pontificem décent, omnibus essent notae. Eum ne- occasione.eodemquetempore, ponlifëxad Hugonem
bulosis illis lemporibus, a Deo Israël maximum abbaiemCluniacensem,suum olim in disciplinamo-
principemcontra allopliylosconstUuium- fuisseseribit nastica magislrum, scripsit, qua verbis lenerrimis
Oi'dericus Vitalis libro vin, cui Dominus turrem „ eumadhorlalur, ut quanto cilius fas ei fuerit Re*
David cum propugnaculis contra. faciem Damasci mam accédât, ipsi, ad lam grave omis portandum
committerel.Tuui eum sic reproeseniat: Hic erat na- opem allalurus. Similes lilleras, sed quooexcide
lione Gallus, npbilitaleel mansnetudineclarua, civis runt, Raynaldum Remorum anlislitem ab Uibanc
Remensis.,nionachus.Cluniacensis,oetate mediacris, récépissé conjicit Marloluslomo II meiropolis Re-
eprporevingnus,modesiia discrets, religionemaxi- mensis;ex.charta inilio anni sequenlis data, in qua-
mus, sapïenlia el eloquenlia proecipuus. Urbani Raynaldus, invitante Urbano, se Romamadiré le-
eleciionem laudat quoque Domnizb,lib. H, cap. 7, stalur. An eliam ad Anglorum anlisliles, quorum
ubi eum ob eloquenliamrhelorem appellat, qui, in- primam sedem lune obtinebat bealus Lanfrancuf
quil, Ht Salomon dicebai, et considebalul justus Canluarisearchiepiscopus,scripserit novuspontife.v
leo. Eumdemdoctrinaet sanctilaleviloequovisgrandi haud cerium est : at ex sancli Anselmi Gcsiis col-
magistraludignumfuisse Plalina asseveral. ligilur Urbanum ante ejusdemsanclielectionemnec
Venia aulem dignus esl Berloldus, qui in Germa- admissum née rejeclum in Anglia fuisse.
nla consiiiuiuscontra aliorum auclorum leslimo- XXIV. Urbanumomnesamant.
nium, el ipsius Urbani epislolas, scripsit hanc ele- Tanla aulem erat apud omnes de Urbano opinio,
ciionem.Romoefuisse faciam, al a céleris in celc- D ul nullus eum non amarel, nullusque pro vero el
brandis hujusce ponlilîcis laudibus non dissenlil. oplimoponliliceeum libenier non agnoscerel, prae-
Romoe, inquit, cardinales el episcopi,el reliqui de 1er Henr.icum Augusium, ejusque sequaces : quos
cleroet populo calholico OllonemOsliensemepisco- tamen adeo, pro sua prudentia et lenitate morum
pum, religioneet erudilione'celebrandum, papamCLXI demulsit, utplerosque illorum puderel se lam ama-
ofi/iiiaverunt;eiquenomenUrbanisecundiindiderunl, bili, lam sanclo viro adversari. Hinc sub ejus vila*
iv ldus Martii. Hac ipsa eadem die Urbani electio linem vix aliqui supereranl qui Gùiberloponiificiad-
consignalur in brevi Chronico Cavensi ad cyclos hsererenl. Solus, inquil Ordericus, Henricus Theur
paschales; imo et in ipsis Urbani lilieris, quas ea lônumprincepset pedisequiejusdem Gùiberloadhoe-
de re scripsit. rebanl; Gallivero el Angli, alioequegéniespêneom-
Et quidem Berloldus lestalur novum pontificem nes per orbemUrbano pie obsecundabant.Quin et
stalini posl suam eleciionemlilleras encyclicasper Pisani, ul-liabel Berloldus, Genuenseset alii mulli
Inlum orbem Christianum misisse. Insequcnii, inex Jialia, debellalouno ex Africanis regibus, eum
qn'yi,die, missislilieris omnibusCallwlicis, et suam apostolicoesedistribularium fecerunt.Cujus expédi-
ordinationemomnibus deelaravit, et se in omnibus tions meniinil ChroniconPissnum, in quo dme»!^
53 VITA. 54
nilisstmte urbes die sancti Xixli caplas memoranlur. A episcopus Porluensis, el Benedielus prsefeclus, ré-
XXV. Parliçularis ejus eleclionis descrîplio ex lulerunt el ipsi lam clericorum quam laicorum
ChronicoCasiaensi. fidelium a Roma super hoc negotio legalionem
Hue usque varios auctpres, qui dala oceasione pariier atque consensuel ; videlicei, ut quemcunqt.e
summalim de Urbani eleclione scripseranl, lauda- ipsi lune unanimivolo ad hocofficiumpromovereni,
vimus : jam vero proferre libél egregiam ejus de- eumdem omnes pari et simili consensuin aposi'lica
scriptionem, quam Peirus diaconus libro ivChro- sede slaluenduin reciperenl. Cliniquehujus mona-
nici Casinensiscap. 2 inseruil, ubi omnem ejus se- sterii abbas et archiepiscopus Capuanus, el ad
ricm cum singulis circumslantiis fuse el particula- poslremum qui conveiicrant, bencfacium recleque
tim.explicat. dictum Iaudassenl.... statueront démuni commuui
* Post mortem Vicioris trislilia ingens et despe- consilio, til per très illos dies, id estquiniam et
ralio cunclos nostrsepartis inyasil; etjam fere quid sextam feriam, ac Sabbato triduanum specialilcr
agerenl, vel qualiier se de Ecclesia intromitterent, jejunium celebrarent in abstinëiilia et oralionibus
ignorabant. Episcopis circumquaque dispefsis fré- ac eleemosynis, divinilus oslendi sibi personam
quentes nunlii, crebrique legaii tanr Romanorum tanise dignilati condignam conliiiuis precibus im-
quam Ullramontanorum et comilissseMathildsead pelrareiii. Dominica itaque die valde mane omnej
eosdemepiscopos transmissi, horlabantur pariier ac iterum in eadem ecclesia congregati, cum inter se
rogabant ul... in unum conveniënles capul facere pariier nonnulla de re hujuscemodi traclavissent,
Chrisiianilalls salagwenl: membra Dei auxilio capili exsnrgenles très cardinales episcopi, qui capul
non defulura. Tandem itaque rursum in unum ejusdem conciiii erant, Portuensis scilicel, Tuscu-
coadunati, uria cum abbale noslro Oderisio mise- lanensis et Albanensis, ambpnein ascenderunt,
rait lilleras Romanis clericis ac laicis, Sancii factoque silenlio, uno simul ore pronuntianl Ol-
Pétri fidelibus, ul quotquot ex eis possenl, prima lonem episcopumplacere sibi in Romanum poniifi-
hebdomada Quadragesimse,Terracinam venirent : cem eligendum. CumqUe utrum omnibus idem
quotquot-vero non pussent, assensum suuni in quoque placerel, sicut esl consueludo, requirerent;
persona, quam ipsi concordi volo digèrent, pro- repente mirabili ac summa concordia, omnes ma-
pres lilieris reprsesenlarent. Siinilitcr eliam mise- gna voGehoc sibi placere, dignumqueillumuni versi
runt lilleras universis circumquaqueper Campa- concernant aposlolicsesedis papam exisiere. Tiinc
niam, Principatum, alque Apuliam manehlibus Albanensi episcopo pronunlianle, Urbanum illum
episcopis atque abbalibus, ul quicunque possent ,. placere vocari; mox curïcli surgentes caphint, eum-
absque canonicaexcusalione per seipsos ad prsedi- qùe cappam laueim exuenles, purpureàm iuduuni,
ctumlocumet lempusoccurrerenl ; non aulem valen- el cum acclamatione, atque invocalione Spiritus
tes, aul per idoneas personas, aut cerle per lilleras, sancli ad altare beali Peiri apostoli illum pertra-
consensuinsuum transmitiere persluderent. 'Factum henles, in pohlificali solio ponunl quarto Idus
esl, etquarla feria prima; hebdomadis Quadragc- Marlii : sicque ab eodem ponlifice missa solemniter
simae, vin scilicelIdus Mardi, congregati sunt çélebrala, universi gaudenles, Deoque gratiasrelë-
apud Terracinam Campanise civitalem cum epi- rentes, redierunl ad sua. Hsec Petrus diaconus,
scopis et cardinalibus Romanis supra noniinaiis, quibus jungenda quse ipse Urbanus habel in epi-
atque cum noslro abbale Oderisio, archiepiscopi, siolis suDralaudalis
episcopi, atque- abbales ex diversis partibus, nu- XXVI. Ponlifëx Casini mimculo sanalur. Inde assu-
méro quadraginta; ab urbe aulem Roma, Joannes mif Joannem diacohum.
Porluensis episcopus, omniumcardipalium et cleri- Narrât idem Peirus libro îv, cap. 5. Urbanum
corum calholicce dunlaxat parti favenlium ; Bene- posl suam eleciionem sacrum Casini monlcm in-
dictus vero proefeclus, universprum laicorum fide- visisse, ibique sancli Palris Benedicii meriiis a
Jium legalionem et consensuin unanimem ppr r. gravissimo laleris dolore, quo fréquenter afflieiarï
lilleras attulerunt. Legatorum aulem Ullramonta- solebal, luneque vehemenler afficiebatur, liberatum
norum et Mathildsecomilisssenonnulli inlerfueiiin'l, fuisse. Subjungil Peirus hoc miraculum teslimonium
oranles inslanler ut eidem propter quam convene- sui corporis apiidCasinùm proescniioe a bealo Bëne-
rani rei, cum auxilio et gralia Spiritu sancti, ita diclo patratum fuisse, quod, inquil, ea de rë pon-
sluderent ul Iseta illis a quibus legaii fuerani nuuiia lifëx dubitare videreiur {Bullar. Casin. t. I, p. 12).
referre valerent. Altéra igilur die, convenerunt El quidem vulgati auclores bullam Urbani ea occa-
omnes pariier ad episcopiumprsedictse civltaiis in sions datam laudant. Sed basea Baronio ad annum
ecclesia beati aposiolorumpriucipis et sancli Chris-li 1088, aliisque Viris doclis, vëluii spiiria rcjicilur.De
levilseCsBsaiii.elcumresedissenl,surgensin médium hujus sincèritate alii jndicâbiint : al dissimularcnon
Tusculaneusisepiscopus, retulil per ordinem omnia licet eam ob noiarum cbronologicariim defeclus, et
quse. de ordinalione Ecçlesisej vel papa Grego- rerum in ipsa conlentarum insolenliam, imo ipsuia
rius antea, vel postmodum papa Victor siatue- etiam stylum apud cordalos boulines cl enidilos in
ranl, simul eliam quam ob eausam ipsimel univers! falsi suspicionem non immerito venisse. Elquidenv
tune in eodem loco ..convenerani. Dehinc suvgens- licet.nolimus inficiavi-Urbanumsancti Bcnedi'cii'rec*-
35 B. URBANJII PAP.4S 50
ritis in'sacro monte sanilatein récupérasse, baud,A-manibus hujus monaslerii ecclesiam consecrasset.
lamenadmiilimus, quod ille auclor narrai, sanctum Tum laudani privilégiera,ab eodempontjficeconecs-
Palrcni pontifici apparaisse, ut eum de prsesenlia sum, quod iriginla duobvscalhoticisPatribus innixit
sui ipsiuscorporis.apud Casinum, quam anlea non singulis pastoralibusxirgisi aslanlibus, prsesenleco-
credebal, faccrei cërliorem. Liquet enim ex aliis mitum.el baronum innumera multiiudir.e,roboralum
passini locis, Pelruni rjiismpdi hisloriolas oceasione Tuisse testanlur. Et, ne quid locilulelse firmilatis
iniiacutorum reipsa a saiiclo Benédiclopatralprum deesset, narranl quibus condilionibusid a pbnlifice
passim suis narraiibnibus immiscuisse,quae cum re- .prsestitum fuerit. Monasteriumipsum,'inquiunl,: do-
rum gestarum verilalé stare non possunt. minus papa cemecrare omnino .réunit, priusquam
Si eidem auclori ciëdanius, Urbanusmonasterium idemel omnta sua in noslra et hoeredumitostrorum
Casinènse rursus iuvisit paulo ante Trojanum syn- speciali cura el defensioneomnimodaseciperemus,
odum. Quo tempore,inqiiii, cap. 7, supradictuspapa etconvicinicomitéset barques qui:aderaiit, aposlo-
Urbanus ilerum ad lins parles deveniensJoauhem lica jussione evdngelicissacramentisasiric'i, eidem
Cajelanumloci hujus, id esl Casini, monackumdià- .monaslerioel rébusomnibus suis pacem et defeusio-
conumin Lalèrdnensipairiarchioordinavil.Ai Joan- ncm perpe:uain, el generr.lemliberlàlem se ubique
nis proihoiib, ul in hune locum observât Arigelusde R cus'.odirepromitterent.Tum recensent varias.dona-
Nucet acl primum Urbani'accessumrevocari débet, tiones.a seipsis factas, cpnfirmantqueet augent mo-
idqtiecompluribiïs et ihdùbitalis diplbmalibus.cer- naslerii immunitates.. Quia vero privilegii quod ab
lum esl,.quse a Joannc hoc ipso anno-1088 Urbani Urbano dalum fueral aulographum simul cum aliis
ponlificalus primo subscripla passim reperiunlur. chartis direptum, non ampiius iiiveniebalur, cura-
Cerle hanc nolam diserte habeni Urbani liiterse pro .runl;p.rbvTdiprincipes, ut aliud ejus exeinplarau-
primatu Tolelana;Ecclesisein Hispaniis,privilegiuju tlienlicnmde.scribereiur,;quodprimi;lbcum;e.l.aucio-
Cluniaccnsë, el alia quibus kiibsc'ripsil'Joàiïnésproe- ritalcm haberet,.Digna sunt eorum vërba"quse hic
sighaioris liiulb usque ad annum 1089quo cancella- inseranlur.; NO'SÏaiunt, tàcti do.torèintrinsecus,cl
rii dignijalem obtinuil. . .-," ." exttinsecus aspersi rubore, quonjam labor débita;
XXVII. Bàniinum nionasteriumdedicat et privilégia noslm sollicitudiiiispreiiosumaposiolicuminstrument
donat;quodviolalumdenuofirmatur,:r , tum, nôstris supplicationibusconsliluliim, et sub-
Adbuc in Casinensiimonaslerio versabaluv Urba- reptum tempore nostro nunc usque reperiri non po-
nus,"'euni a Rogerioduce.elfratre ejus Boamundo, tuil;..secun.iiar.quod fideluer ab eo cxemplalximime?
Robërii Guiscardi liiiis, simul et ab Ursipne,a.bbaicP minus, nosira noslrorumquecômitum et baronum
inoiiasierii Baiitini prope Acherunliam Ln Apulia pari memoriaprotestante, praisenshoc simile libera-
silii invitaluscsl, ad ejusdem loci ecclesiam in ho- torium scrotum per manus magislri Theodosiinoslri
norera beaioeMaria;consecrandam.Quod cum-fecis- nolarii scribi mandavimus, et plumbea'bulla, noslro
sel ponlifëx, illorum .principum eorumque comlium solito typario impressaconfirmari, elc. Quse apud
el baronum inieryeniu , idem'inonasteriuminasiniis Barbniuni habehlur ad annum 1090, ubi iiisirumen-
pracïogaïivisdonàvit. Quaefusius in diplomateea de tuni isîud dalum.GanusiimenseJulio,,îndîeiionexin,
re donato ëxplicantur, Illud privilegium inter Liv integnim habelur, çum Rogerij;Boamundialiorum-
bani epislolas primum locum oblinel; in edilione que optimatiimsuLscriptionibus.' .
conciliorumLabbeana, sëd sub hoc falso.litulo : De XX.V1II.De fql.sqinstrumentadcdicalibnhCava;.
ecclesia Sancioe Mariai Casinensismonasterii a se . Ex his aulem facile intelb'giliirquantum a vero
consecralà et privilegïo-munUàrÈ\stànl apûd • Ug-- aberraverit Ughellus;tpmo Vil Ilalîaêsacrse,-ubi in
belium, lomoVil ltalise sacrse, iibi de' Açheruniinïs . catalogo antitisuini Àclie;unlinorum banc Baniihi
archiepiscopis Huera; Pasclialis secundi, quae hoc monasterii deîcationemad annum 1095ex veterij
ipsum Urbani privilëgiuni confirmant. Quin et çum ul putat, mpnumenlo reyoçare çonatur,, Elenim
Apulia;quidam procercs, Rogerioprocujdubioatque rj quamyis inficiari noliniusUrbanumanno 1093i;aut
Boamundoalioinleniisj mpnachosejusdemloci; di- eiiam aliis lemporibus, ul innuit Peirus diaconusin
leptis eliam monasterii bonis et chailis, vexarent, continuationeChroniciCasinensis,Çasinuminvisere
Urbanus éa de re ad Rogeriura et, ejus frairera potuisse, imo el eum in Ap.uliam.cum inempraiis
scripsit, ut sua aucloritate lemerarios illos corope- principibusvariis lemporibus non semelconvenisse,
scerent, minalus insuper se sacrilegosadeo hommes si lamen çerta sunt monumenla qua: numéro supe-
:inatlicmaiisnbjeciurum,, riisi brevi .resipiscevent.; riori laudayimus, el sane illa esse .cerlahaud dubi-
Papsemonilis pbsecundarunipii principes, mpr.a- ia.ri potest; vix,;ultra annum 1088: differri polesl
sleriumque novoprivilegiomunicrunt, quod ab ipsis hujus dedicationisceIebritas;-:Eîenimanno 1090 quo
aliisquecomitibuselnobilibus viris subscriplumest; daî^m esl; secçndum illud Rogerii ë.tBoamundiin-
ne ehartartim et diplomalumquaeperieram jaciura, sirmnenium, jam a celebrata dedicatione-aliquod,
deirimenlum aliqubd locus ille sacer paierelur. In elquiiem salis lorigumlemporisintërvalhimeffluxjsse
novo aulemillo inslrumenip Rogerius ac ejus frater debuerat,,,ulnon solumApiiliai.proçeresimmemores
Boamundusinler cselerasibimel ipsis gratulanlurj suorum promissorum, Banliiii monasterii -b'onaet
quod ëorum opéra summus ipsp ppntifex propriis charias diiipueriiU; sed eliam ut.iemp'us habueril
vg_ }1TA. 58
Urbanus, instante Ursione abbale, jam dictos prin- A consensu pax firma in Ecclesia sancireiur. Hoc
cipes cbmmônendi.ùt iàntuni scandalunisua auctb- quidem, lit refart idem auclor, Rogerius Urbano
riiate comprïraërénï. Quod rë ipsa mense'Julio', uti consulebat; sed verilus pontifes-ne, se absenté,
férl •eorum'diploma, cdaclis lotius prbvincise'viris Guiberlini1,qui Roma;'poientes erant', bmnino prsé-
' valerenl, illud iler àggredi âusus'non est : "et eos-
nobilibùs âhuo ipso 1090jam feceraiit: ".'
Jam vero, si libeat, dicere quid de hoc' Ughelli 'dem àulcerie alios legalos sui loco Urbanus ad im-
monumenlosenliamus. Illud ad Banlihum hionasie- peralorcm ilerato ihisit, qui pacem anno sequeiïfi
rium nihil periinere, sëd alii ab aliqno nebulorie ulcunqiie cum illo composuerunt. Certe urgenlissi-
conficlùmfuisse, àut cerle ad monasterium Càvense mura el quidemimprovisumaliquod magnimonïenti
referri debere, nôbis;videtur. El"quidem monaste- 'negoliiim huic in Siciliam iihieri occasionem prse-
rium sanclai Mdrioede Pàuso.vulgàriter Dovenluum buisseinde colligimiis;quôd ponlifëx, ' qui ante'ali-
mtncupalo,quod in ea charla memoraiur, ne'mono- quot dies Casini vers'abalur,;imo 'el in Apulia' ail
'
vil; nec nisi divinaridoUghellus,acpost eum Lubi- Bahiiiiàm ecclesiam dedicàndam cum Rogerio et
'
nus in Nolilià abbaliarum Italise, el forte alii non- Boainundo comilis Rogerii ex fralre nepotibus nihil
niilli recëiilioresillud essë mbhàsterium Bahtinum aliud cogilans accesserat, Terracinam reversus,
B
conjecerUnt.Sivërb hoc qUalecunqueinslruiuentum repente diniissisomnibus in Siciliam longohinere,
simul ciirnCavensismonasterii privilegiis et dedica- "uli Gaiifrëdùs habelVfafijWus'lran'smiserit,ut cum
tionis ejus hisloria conferatur, ex ils plané illud Rogeriocoilbquerélùr, qiii"hoc anilp caplis, litrefërt
consarcinatunriuisse, quisque facile àdverterepd- Lupus Pro'tospàtà, SyracUsis,Brucë'raïn,'ulex^Ga'ù-
lerit": quodprobant sânciissima;Trinilàlîs meniiby 'fredb dixinius, lune, meiisescilicel Apn'/jj'obsidebal.
indùlgenliae ûlrobiqùé ëaedèni; dedicatio utraque "Aiuiiti.yùlgati apud Rbëchum Pyrrhiim in Sicilia
inëiise Seplembri;fàcia, éoedem:graiise"uiriqué loco sacra auclores Urbàiiuni'eâ; occâsiôné in;"sacëllb .
ac ecclesise.Cbnïpbslellanseindulla;, bulla in'favo- quôdam subiérranëo'caihedralis ecclesia;-Troinensis.
rem novse dedicationis.vilfpbique Sàlërriiinënse 'missàm cëlebrasse', àlqùë' in' ëjus rëi"memoriam
non '
OclPbrkdata,' et alia quse hue appellare yaëat. appbsiiâm fulsië ihscripiipnem; qua: vëiit'ume'sïlie
De Cavéiisidedicalions infra ad amuua-1JQ92agé- "deiiiceps'inlocum illum riiu'lieresingrederënturJ '
mus. -::" XXX. Ànselmo artkiepiscopo Mcd'wlaneusimii:U
' ;_;. '
. XXIX. Urbàiiiiler in Siciliam. '..'"' "". •' pàllium, etc.
Urbanum eodem anno in Siciliam trahsmisisse, Respirabaliuric MediolàriensisEcCIesia sub Aii-
non modoreceniiores auclores, sëd ipse etiam le- selmi calbolici viri pbiïlificafu, qui'ànlë aliquot an-
slalur GaufredusMâlaterra,mbnachusBeriedictimis, nos in locum Tëdaldi sebismatiéi suffectus,baculum
"auclor illorum
lemporumaccuralus, qui res Rogerii ' a rege susceperat, oh id ne, aui cerle ob aliquam
coniitis gesias, ipso adhoriante, quatuor libris aliam càusaui, quam incertain; esse' Ripanïôhiiiis
conscripsil. Is narrai libro iv, cap. 13, Rogerium dicit, iii Gregorii pontificis offensio'nëmincurrefél;
Sicilia;coniilem, fratrem Roberti Guiseardi, adcd- sed' ei posl mbduni pâniteiiii cuipaiii condenavit
que allerius Rogerii ducis Apulia; et Boamundipa- Urbanus, atque ipsi in soli'um,qubd spbnle diniise-
iruuni,' anno 1088inchoanteAprili BucërahiSicilia; ral,- rëstilulo ac Cbnfirmàlb,palliumper' Heriman-
urbem obsedisse, ibique suscepisse Urbani legalos "num ëardinalem inisil cuin ëpisîbla, eûjiis ' soliim
cumlilieris sigillatis, quibus invitabal eum ponlifëx, superesl fragmenlumin Urbani;Vila, quod rëferèliir
ut Troiriam, quo ipse properabal, qùam posset-cé- inter ejus epislolas. Itlem Ternie pisesiilit Urbanus
lerrimeaccederet, secum de rébus gravibus ëollb- erga Heriricum Suessionehsëmepiscopum,qui cum
quium habiturus.Admit,condiclodie, comês,ut pro- episcopatusinvesiiluram a Pbilippo rege accepisséi,
•
sequitur ille-auclor,'et finilo colloquio pontificem Romam venîeiis corani pontificespbnle dignitaleni
muliis donariishonoraiumdimisil.Quid vero negoiji abdicavil:huic tâinen:rc'nilënti et holenli pra&cepil
inter eos agereiur, Gaufredus diserte non rélulit, ]D Urbamis, ut sedem repëleret, acceptojuranientb se
nisi forte id fùeril quod subjungilde Conslanlinopo- nuriquani iis, qui a sede aposlolica fuissent;ëxcom-
litanbimperalorev AlexioComneno, quem Urbanus muiiicati, commùnicaluriim esse, aiit inierfuluinm
missis ante paùcos dies, id est slalim posl siiâm in eoi'um cbiiseCratiohibûs, qui per nefas episcopalus
ponlificalum electionëm,' legàlis NicolaP;abbale vel abbatias occupassent. Idem faclum'fuisseBelva-
Cryptseferralse, él Rbgériodiacono, paterna increpa- censi episcbpo irsidil Pândulfus in Vila Urbahi, id
tionècomnionuerat; quod in provinciis sibi stibjeclis quod etiam Plalina leslalur. Redeo ad Anselmum.
Latines sacerdoles, abjeclis azymis, in panefermen- Medioianensem. '
.
riaiosacrificare cogerel. Addil idem auclor impera- Huic Urbanus >Iîlierasiscripsit dé recoiiciliaiione
'
-lorein, suseepta humililer pontificis incrépalioné, lapsorum, ex quibus Ivo parte iv, ç. 407, decretalem
- eiiin per eosdem/cjatos ex iiinere jam reversos invi- epistolaméxeerpsit, quaa.pàssiinédita', sëd mullum
tasse' charlulis lïueris aureis scriplis', ut- inira, n'niùs ex vulgato Anselme'Lueensi; aucta',' dabilur inlër .
-anni et dimidii terminum in Grseciam venirèl; ad Urbani lilleras ; ctim duobus aliis -çànônibus; i-n
traciandum ea de re in concilioapud Constantino- concilioBèlvacensianni 1114nôsiro poiitificiparilër
: polim celebrando : .'sicquecommun/ ulriusquegéniis 'attribulis, quorumpriiniisclëro, aller p'opûlàMédio-
39 B URBAMII PAP4Î e_u fi^.- x
lanen» insciàplus est. Hune ulrtimque canonem, J]; Pislorio lom. 111Hispania; illustrai» edili Label
etsi nonnuUi eenseant Alexandre II Iribuendum Urbanum AlfonsoAragonioerégi ejusque successo-
esse, Urbano abjudicare visum non esl, cum forle ribus el regni prpceribus condonasse, ut décima;in
simili malo idem onuiino remcdium ab ulroque dilionibus quas a Maurif recuperarent, ab eis ro-
ponlifice adhibilum fuerit. Neque enim insolens ciperentur, exceptis episcoporumsedibuset digu;-
videri débet unum el eumdemcanonem a duobus latibus.
poniifieibuspromulgalumfuisse. Nam canon presby- Al scdenle Urbano, non Alfonsus,sedSancius et
terorum filios, disl. 56, cap. 1, magna ex parie Peirus Arragoniam oblinebaut; quare id, ni fallor,
repetilur c. 11, Nisi aul, qui Urbano ulroque in inlelligendumest de Pelro, cui Urbanusbanc facu.i-
loco assignalur, el reipsa inter Melphitaniet alioruni lalem induisit. Elsi id eliam-Alfanso régi conces-
Urbani conciliorum décréta occurrit : el lamen in sum dicalur, id referri débet ad Aldefonsumseu
concilio Belvacensi supra memoratp dicilur esse AlfonsUmLegionis et Caslella; regem lune inter
Gregorii VI el Urbani 11. Et apud Iyonem parle vi, reges Hispanos eminentem, qui, recepio anle ali-
c. 410, Gregorii VUet Urbani II. Visum est aliquot annos ex Barbaris Toleio, imperalorisHispa-
quando mibi, idem ferri possejudicium de canone nia; lilulum accepit curavilque ut ei urbi Bernar-
clericojaciente disl. 50, c. 37, quod ex Urbani epi- .13 dus monachus Cluniacensis,.qui lum monaslerio
slola ad GuerneriumNarbonensem,antequampon- Sancti Facundi prseeral, archiepiscopusproefiçere-
lifëx fieret, defunclum, decerptus dicerelur. At tur. Alque ea fuit occasiorenovandi hujus Ecclesise
postmodum a viris doclis didici errorein in lilulum anliqui splendoris, quem .diulurna Barbarprum dp-
irrepsisse, legeiiduniquc esse. Guernerio Mersbur- minalio obscuraverat.
gensi, qui reipsa Urbani H tempore vixisse memo- Iriensi Ecclesise, cui lune suberat urbs Compo-
ralur. Quare illum canonem sub sincero ejus lilulo stella, jam ab aliquot annis prsefeccratrex Sancius
referemus in appendice. Quo autem anno hsec ad Didacum, virum haud ignobilem, sed qui, ul ait
Guernerium epislola scripia fuerit, haud liquel. auclor HisloriseComposlellance,adeo exlernis curis
Bucelinus observât Guernerium pro GregorioVII impliciluseral, ut interiora non salis curarel. Hune
sletisse, et tameninler episcoposcatholicos qui con- nescio quo casu commolus Alfonsusin vincula con-
cilio Quinliliburgensi anno 1085 subscripserunt, jecit, unde magna lumulluatio, turbse ingénies in
legitur Bernardus Mersburgensis, an ide'm qui bac Ecclesia concilatse.Cuin ilaque omnia pessum
Wernarius seu Guernerius dictus sil, Bucelinus irenl, nec celeberrimse Ecclesise,!qusejam lune
quippe Bernardum non recerisel. '
beati Jacobi reliquiarum possessionegloriabaïur,
XXXI- EcclesiaCremonoedolatur. " cladem
sequo animo ferre valerent viri probi, Al-
Hoc ipso anno ecclesiamcollegiatamSanctseAga- fonsus ul hanc a se injuriam amolirelur, alium epi-
Ihsc apud Cremonam, quam Gregorius VII amplia- scopum in Didaci locum inlrudere conalus est.
veral, Urbanus dolavit, allribulis ei ecclesiarum Opportunam hujus conciiii exsequendi occasionem
Sancli Valerii et Sancli Cbrislopliori, prope eam- offerebalei, ut quidemipsi yidebalur, synodusapud
dem urbem silarum, reditibus, ul refert Joseph sanclam Mariamde Fusellis, quam lune Ricardus
Bresceanus in Chronico Cremonensim.s.quod proe Sancli Vicioris abbas, legalus sedis aposlolica;a
manibus babemus. Clericos sseculareshujus basi- GregprioVU in Hispaniisinslilutus, congregaverat.
lica; in regulares canonicos mutassecirca annum Quare immissis subornatoribus, persuasum est
1090, dicilur idem ponlifëx apud Mcrùlam, sed illi callide Didaco.iit, si yellel absolvi a vinculis, se
poslea ad ssecularemslalum rediere. Aliu.dprivile- reum in «oncilibfalerelur, et humililate procul
gium hoc eliam anno induisit Urbanus nionasterip dubiocor régis emolliendumfore,nec aliamei super-
Sanclse Crucis Saxivivi, in terrilorio Fulginensi, esse oblinendeelibertalis viam.Assensil ille, sedres
quod Mainardo ejus aucioriel primo abbaii inscri- alio verlit quam ipse putaverat. Quippe cuin Alfon-
plum dicilur in ejusdem loci Chronico iialico. At « sus in concilium venissel, adduclusque,eo jubente,
ejus exemplar habere non licuil, sicut nec allerius fuisset Didacus, atque uli edoclus fueral, virga et
quod hoc ipso anno datuni ferlur Peiro abbati annulo in manus legaii consignalis, episcopali di-
Carrofensi apud Piclones in liallia, quanquam gnilale coram omni populo se indignum proclanias-
istud, si non fallor, aliud non est. ab eo quod anno sel, slalim pronunliavil legalus eum episcopali
1096 eidem monaslerio concessum suo loco di- dignilate decidisse, licentiamque dédit alterum in
cemus. ejus locum subsiiiuendi. Nec mpra, Peirus Candj-
^XXXll. De rébus Hispanicis. Turbo; in Ecclesia diniensis abbas, qui data opéra prseslperat, a rege
Ifiènsi. Conciiii Fusselltnsis tempus. Primàtus designatus in episcopum, slalini assumplus alque
ÈcclesioeTolelanairéslilùlùs. eopsecralus est. Is Biennip rexit EcclesiamIrien-
Quod ad res Hispanicas allinet. Augebatur ibi êm,,ad annum scilicel 1091, quo in Legionensi
quotidie npvis incrementis calholica fides.Christia- concilioa Rainerio apostoliçsesedis legalo exaucip-
iiornmprincipum forlitudine, qui pulsis Maurisur- ratus fuit, cum jam Ricardus, re ad Urbanum de-
bcs prseclar'as, et prby'inciasinterduni iniegras re- latîl, appstolica legatipne spplialus fuisset, Ilsec
cup'éïàbanl. Âiiclorïndiculi rérum Aragbniçaruma çmnia.disç.imusex vcleri: Hisloria ComposleUana;
41 VITA. 42
Ecclesisequse initio ssec.uliduodecimi, jubenie al- Ji quam regebal, reverenliam. Hinc stalim eideni
lero Didaco, primo Composlellse archicpiscopo primalum in cseleras Hispa.niarumEcclesias Urba-
scripta est a Geraldo ejus famiiiari. Ex hacHisio- nus conlulit, data bulla Anagnise Idibus Octobris
riaea quse ad rem nostram pertinent referemus in hujus anni, in qua pallii privilegitim, et; primalum
Appendice excerpta anno 1703exeod. ms. doclis- in Hispaniis se ei conferre déclarât, ad id precibus
siraî Ferrerae apud Madrùum paroçhialis ecclesise Ildefonsi régis excilatus, ob anliquas Ecclesise
récloris, a viro cl. Joanne Le Grand, cum esset a Toletansepraerogativas.Qua de re non regem modo
secrelis illuslrissimo abbaii Eslrseo, qui tum Cbri- aut Hugonemabbatem, sed etiam universos Hispar
stianissimi régis leg'alioiie ad Pbilippum V Hispa- niarum arebiepiscopos certiores feeit. Lilteras vero
riiarum regem in ea urbe fungebalur. quas hujus rei causa.scripsit ponlifëx, etsi.notis
Inter cetera vero quseex eadem Historia disci- chronologicis careant, ad hune annum : perlinere
mus, illud sane obsérvalione dignum est quod inde nemo non videt. Prsemissum Tolelanse Ecclesise.
facile colligi possit quo tempore celebralumfuerit privilegium in Appendice locum habebit, si.c.ut.et
concilium Fusseilense, variis temporibus ab auclo- Gregorii IX de eadem re rescriplum ad Rodericum
ribus Hispanis assignalum. Non enim ad annum Toletanum archiepiseppum, qui privilegiorum Ec-
1135 revocaridébet, utpulavit Sarïdovallius, auiad B clesisesuse exemplaria sua aulhentica -ab eo ponli-
Paschalis II ponlificalum, ut visum est pise mémo- fice poslulaverat. Ipsas aulem lilteras edendas
rise cardinali Aguiri ordinis Benedictini splendori, relinquimus laborioso erudiloque pontificiarum epi-
qui illud cum Palenlino in quo, ut legilur in Vila stolaruhi collectori, ne repelila ssépius éarumdein
beati Geraldi, recitalum fuit Braccarensis Ecclesise rerum editione litteralis librorum emploribus oneri
privilegitim,confudit : sed anno 1088 desinente, aut simus.
sequenlis initio celebralum fuisse dici debei. Nam XXXIII. Arlaldus Helenensisab Urbano consecralur.
Peirus abbas, qui ejus conciiii tempore, aut saltem. Emersil circa illud tempus gravis conlroversia iii
slatim alque finilum fuit, Iriensem Ecciesiam oc- provineia Narbonensi inter Arlaldum eleclum Hele-
cupavit, posl duos regiminis annos exaucloraïus nensem episcopum et Dalmatium ejus metropoliia-
fuit a Rainerio legàto sedis aposlolicae,in concilio num, qui eum ob Simonisesusp.icipnemconsecrare
Legionensi, quod ex omnium consensu anno 1091 rent;«bat. Artaldus hanc repulsam passus Rom.ïm
consignari débet. Ejusdem veleris monûmenti ope adiit, ibique prsestilo sacramenlo, purgatus, , ab
mullum illustraritur aliqu«3t Urbani epislolse, in Urbano ipso consecralus est. Id fusius, uli conjicere
quibus ponlifëx vehemenler conquerilur apud Al- licet, descriplum erat in Urbani Gestis, ex quibus
fonsum regem, de captivitate episcopisancti Jacobi, C canonem Arlaldus in suum decretum Gralianus in-
ac de ejusdem illegi.lima exaucloralione, a Ri- vexil 8, q. 3, c. 2, ubi ille mendose, uli dicemus,
chardo conira régulas attenlala. Hinc eliam disci- episcopus Arelaiensis appellatur. De quo errons
mus cur Urbanus, ablala Richardo legalione, vices cum hic canon ad Urbanum nostrum spectet, juval
suas in Hispania Beriiardo Tolelano antislili com- hic paulo accuratius inquirere. Francisçus Bosque-
miseril. Cselera suis lo'cisexponenlur. lus merilo reprehendit Graliani edilores, quod pro
Cum itaque his lurbis EcclesiseGalliciseagitaren- Arelaiensis, Iegendum esse Electensis censueririt,
tur, Bernardus jam consecralus Toleli episco- cum, inquil, cerium sit Electensem Ecclesiam, elsi
pus, ut plerique exislimant, quod quidem veri- Narbonensi provineia; ab initio subjectam, ante
similius est, aul cerle solummodoad hanc sedem Joannis XXII lempora episcopali litulo ornalam
designatus, si, ut alii volunt, verum sit eum non fuisse. At cseleris felicior non fuit vir erudiins
ab Urbano, quod ipse nunquam dixît, conse- in vulgala lectione propugnanda, quam reiineri.
cralum fuisse, Romani venit adversus Rlchar- debere coniendit, ut inde probarel Arelatenses epi-
dum , si Roderico Tolelano credamus , conque- scopos olim Narbonensi metropolilano snbjeclos
sturus, vel, ut aliis placet, ad visilanda aposlo- n fuisse. Etenim nec Arelatensis Ecclesia unquam ad
lorum Iimina, et ul obsequia sua novo ponlifici, provinciam aul primatum Narbonensem perlinoii,
sive ille fuerit Viclor, ut quidam dicunl, sive nec inter Arelatenses episcopos Arlaldus ulius lis-
snccessor ejus Urbanus, quod magis videtur an- quam memoratur. Alia ilaque solvendsehujus diflî-
liquis monumenlis consentaneum, déferret : eo cullalis via ineunda est, quam videtur invenisse v.it
etiam inlëndebal ul ea oceasione antiquorum Ec- cl. Stephanus Baluzius in additis ad librùm v De
clesiseTolelanse privilegiorum oblineret reslitûlio- conebrdia sacerdolii et imperii cap. 41, ubi monct
riem: quod colligi polesl, imo diserte habelur in Iegendum esse in hoc canone Arlaldus Elenensis
Urbani episiolis. Certe Bernardum cum lilieris episcopus,Helenensis quippe Ecclesia tune lemporis
commendaliliis Alfonsi régis venientem bénigne ab subjecla erat melropoli Narbonensi.Et quidem lune
Urbanoexceplumfuisse lestaiur ipse idem ponlifAx vivebat Arlaldus, qui Elenensem sederiiep sseculo
in epislola ad eumdem regem, qui in allera ad desinente tenuil, ut cpnfirmatur ex his verbis iibri
Hugonem'Cluniacensem,ail Bernardum a se révè- iv MarcseHispanicse,Artalli eleciiepiscopiHelenensh
renter ÎUISSQ exceplum, tum ob ejus cominendatio- tnenlio fil vi Idus Maii, anno 27 régnante Philippo
nem, lum ob ipsius Bernard!, el sedis Tblclanse, rege.'Qiù quidem"Pbilippi alintis si a patris ejus
PATHOI. CLI. 2
« . B. URBANI11PAPJE &i
obitu compuletur, ad annum 1088 revocari débet,, A monaslicam non obscure allerum bapiismum
Arlaldum ap-
quo reipsa electum fuisse crédimus, et
t pellat.
sub ejusdem anni finem Romse, quo post varias' XXXV. Magalonoeepiscopispecialijure ponlifici
peregrinaliones jam redierat Urbanus, consecra» Romano subjecii.
tum. Landal idem Baluzius duos ëodices vclûslos> Ménse sequeriti-ponlifëx Goiofrèdo epïscopo Ec-
ms. : unum scilicet -Puleantim, qui nunc exslal ini clësiam Magajpnensem cum comilatu Subslaniio-
Bibliolheca regia, et allerum quem pênes se serval,• nensi confirmavit, lilieris ea de re hoc anno datis
in quibus hic dicitur,' Arlaldus Alanensis episcopus, Romae xix Kalendâs Januarii. Cur
yero lune
quse leclio etsi mendosa, sincéram lamen quam Goiofrèdonecessaria fuerit Ecclesia; Magalpnensis
propugnàmus confirmai. His adde Urbani epislolam confirmalio, qui mullo aulequam Urbanus ponlifëx
annp sequenli scriptam ad Raynerium aposlolica; fieret, hanc sedem obtinuërat, discimus ex Antonio
sedis legalum, qua ponlifëx ei causant haud dubio de Verdala, ejusdem Ecclesiseepiscopo, in libella
islam, quae inter episcopum Elencnsem et Narbo- De série episcoporumMagalonensiumapud Labbeum
«ensem melropoliianum versabalur, disculiendam lomo I Bibliotbecse novse, ubi ille auclor refert
commillit. Hic exhibendus est locus integer ex Petrum Melgoriicomilem anno 1085Iialendis Mail-
decrelo Graiiani, cum Gesia Urbani secundi, éx B ] dédisse Gregorio. VII ponlifici Romano jus oniné
quibus hic canon depromptus dicilur, modo non quod habebat in episcopatuMagalonensi,simul cum
habeanlur. comitatu Substantionensi in manus"Pétri episcopi.
Post eleciionem, pro indemnitate Ecclesioe, licet Albanensis, sedis aposlolicse legaii,. et Gotofredi
eleclo juramenium proeslare (8, q. 3, c. 2). ejusdem Ecclesise jam lune episcopi. At ponlifëx,
i Arlaldus Arelaiensis [legeHelenensis]episcopus, . accepta donatione, comitatum Pelro ejusque FUC-
Narbonensis-Ecclesisesuffraganeus, Romam conse- cessoribus in feudum reddidit sub sacramentà fide-
crandus ad dominum Urbanum papani venit, suus litatis et censu annuç unius uncice duri optimi; jus
quippe arcbiepiscopus eum cohsecrâre nolebat, vero omne, qùbd aposlolica sedes bac dpna.lione
quoni'amposl eleciionem suam proplcr bona Eccle- acquisierat, iransfudit in Gôlofredum, qui ex eo
sia; conservanda canpnicis juravil. Consecralus tempore vices pontificis ea in re obiinuiî, et ejus
itaque est a domino papa Urbano, ante pùrgalus Ecclesiasub specialiRomancesedis lutela posiia.fuiu
hujusmodijuramenlo. i De juramenlo quod canorii- unde comités S'ubstanlionensesMagalonensiumepi-
cis nostroe Ecclesise feci post electioném, nullam scoporum facii sunt feùdatarii, et ipsi episcopi
conventionem ante ul eligerer fecï. Narbonéiisis Romanis pohtificibùs speCialiler addicli fuerunl :
vero arcbiepiscopus nullius prselef id criminis causa G( quseomnia huic confirmaiïonisbutlse de qua agimus
consecralionem nostram omlsil, me sciente, neque locum prsebuere. Porro Golofredus poslea niullas
niihi criminis conscius sum propler quod a sacra ecclesias el possessiones suse Ecclesia; canonicis
me unclione [mss. a sacerdolio me] répellal. i conliilil, ut eos ad vitam comraunem, et regulam
Contra hanc ordinalioriem Narbonensem archï- sancti Auguslini ampleclendam incilarel. Qua in re
cpiscopum reclamasse discimus ex epislola ad aucloritale Urbani adjulum fuisse docet idem au-
Raynerium modo laudata : quem lamen causa clor , qui observât dalâm fuisse ab Urbano ea
cecidissepalet lum ex isio canone, lum ex eb quod oceasione potëslalem Gotofredo, ejusque successo-,
Arlaldus Ecclesiam Helenensem diu poslea quiele ribus insistendi, quod frustra ab ejus decessore
rexèril, v.ariisque conciliis, ac polissimum Nemau- tenlalum fuerat, ut clerici ad' canonicam el religio-.
sensi, ubi prsesens erat ipse ponlifëx, inter alios sam vilam converlerenlur, qrguendo, obsecrandoet
catholieos aniîstites inlerfueril, ut probat Baluzius increpando.
locis laudalis. Porro Elenensis seu Helenensis XXXVI.Guidonemepislol. Viennensibïiscommendal.
episcppalus sedes post varias fortunas, quas idem ' Hoc ipso anno, ul ex Chronico anlistiium Vien-
Baluzius describit in notis ad Gratianum, translata nensium a Burnone ejusdem urbis àrchiepiscopo
Perpinianum, tandem ante aliquot annos a Tarra- edilo discimus, Viennensis posl diulurnam, quod
coiiensis archiepiscopi jurisdiclione sulilracla, Nar- conqueritur Urbanus in epislola ad ejus prpvinçise
bonensi anliquae siisemelropoli restituta est. episcopps, aliquot annorum cunctalionem, in ar-
XXX1Y. PrivilegiumCluniacense. cbiepiscopumelegerunl Guidonem,eBurgundionum.
Urbanus qui Idibus Oclobris Anagnia;erai, uli ex principum familia, qui confeslim ad Urbanum
privilegio Tolelanse Ecclesise palet, paulo post accessit et bénigne ab eo exceptus^ ac per aliquqd
Romam reversus,. ibi ipso die primo Ralendarum lempus in curia Romana relenius est. Eum poslea
Novembrium amplissimum privilegium sancio Hu- Viennam reveitentem ponlifëx lilieris, ad omnes
. goni ejusque monaslerio Ciuniacensi concessil, ejus urbis ordines dalis, commendavit. Has ad
in quo, inler csetera observalionedigna, poûlifexse hujus anni finem reyocandas esse suaçlel .rerum
sancio abbaii ejusque coenobio debitorem agnoscii, . geslaruin séries.
-quod per eum monasiicoereligionis rudimenta susce- XXXVII. Benediclo episcopo Nannelensi privilégia
périt, el in eo loco per secundam sancli Spirilus concedit.
graliam fuerit renatus; quibus verbis professioncm Circa idem lempus, ut quidem videlur, .Urbanus
45 VITA. . 46
Benediclo Nahnelensium episcopo, qui ei, ul con- A et provinciis, ipse eliam Henricus non semelin vilse
jicimus, recens electo gralulatus fuerat, rescripsit el imperii periculum inciderit. Welpho aulem Ba-
ejusque'EccIesia;, ac monasterii' Kemperlegiensis, variaedux, qui ei adversabatur, jam ab initio hujus
cui etiam abbas prseerat, "privilégiaconfirmavil. At anni, ul narrai Trilhemius, Auguslam Vindelicprupi
canonizationemsancli Garloesiiquam idem anlisles occupaveral, capio ejus urbis episcopatus invasore
efllagitabat,in aliud lempus dislulil, quodhseccausa Sigefrido. Quo eliam tempore alius schismaticus,
in plenaria synodoexpendi deberel. qui Wormalisesedem anlea invaseral, faclipoenitens,
XXXVIII.Romoehiememlransigil in magnisangustiis. relic:o episcopalu,,Hirsaugiam secessilet monachus
Tolam hujus anni liiemem ponlifëx iransegil ibi eûectus est. Inlerea Hugo cornes de Egentheim
Romse,sed in tanlis angusiiis, ut vix ei necessaria Alsatiam recepit; et Melenses, cum audiissenl Urr
suppédilarentur. Guiberlus nempe cum suse faciio- banunl in Vicioris demortui locum suffectumfuisse,
nis hominibus ila ponlificios exagilabal, ut nequi- idque in Germania fuisse promulgatum, pulso Bru-
dem respirareeis lulo liceret. Urbanum, in lurre pone pseudoepiscopo, qui posl allerum.invasorem,
quadam caplivum deientum fuisse, ac poslea a Ro- sed jam tune poenitenlem, hanc sedem occupare
berto Wiscardo inde liberatum iradil Gerohus apud t.entabat,palam protestati sunt nullum se unquam
Tegnagelium,sed hic auctorquod GregorioVII con- B alium episcopum, prseler Hermannum, qui verus et
tigii, iiicaute'ad Urbanum refert. Certius esl Dom- legilimus.eorumpasior eral, ob idque ab Henricia-
nizonis leslimonium, quod in Appendicem nos- nis inTusciacaptivus delinebatur.recepluros. Unde
tram referemus, ex libro H, cap. 5^,ubi ail Odonem Bruno adeo ab omnibus despeclus esl, leste Ber-
quemdam de Tulliere a Guiberto suis ipsius copiis loldo, ut anno sequenli ad Calholicorumparlem repe-
fuisse praefeclum, ut Urbanum bello conlinuo la- dare compulsusfuerit.
cesserei. Atnemo melius ea de re scripsit quam Hocetiam anno, aut certe sequenli, crebrescenti-
Pandulfusin VilaGelasiisecundi. Gelasius porro is bus ad tumulum beati Slanislai Cracoviensis epi-
ipse esl Joannes Cajelanus, quem Urbanus diaco- scopi miraculis, sacrum ejus corpus die 27 Septem^
num cardinalemel cancellariumcreavil, cujus cen- bris ex sancli Michaelistemplo in ecclesiam caihe-
stanliain Pandulfus summopere laudat, ob id po- dralemsolemni rilu translalum fuit. Ei poslea ln-
lissiniumquodpontificem loi tanlisque ferme obru- noceniius IVsacros honores deerevit, etexbinc in-
tum calamilalibus nûnquam deseruerit. Libel hic ter martyres celebralur. Hsec fusius apud Lo:ig>
hujus aucloris verba proferre.. num ejus Vitsescriplorem.
t In diebus igilur illis non, sicul credo, ab-que - At prosperos illos evenlus mors aliquot saneto-
Spiritus consolalorisoraculo, frater Joannes Caje- rum virorum inlerlurbavit. Ex lus fuit Burcbardiis
tanus jam adolescens, inpnachus Casinensis, ab Halbersiatensisepiscopus,quem schismalici ïmmani
omni simul calbolica Romana Ecclesia el Urbano saerilegio die vm Idus Aprilis inlerfecëruni. Hune
papa, qui ei prseerat, in laniarum perturbationum brevi secuii sunt Wigoldus episcopus Auguslamis,
auxiliumac consilium, partemque est sollicitudinis Bernhardus, qui fuerat Consianiiensis Ecclesise
yocalus, etc. Domnus Urbanus... eum accrût, im- scbolarum magister, Berloldus item egregiusdoctor,
minenie perseculioneAllemannica, in lantum mi-, el qui prse cseleris illuslris erat, Gebehardusarch;-
seriarum per Girberlum aslriclus, quod prseier- episcopus, Salisburgensis Ecclesiascaiholicsepropu-
missis aliis, a quodam famosissimoviro alque illu- gnalor indèfessus,ad quem ejusque collegasUih.mue
siri, Petro-Leonis Romsein insula Lycaonia, inlra primam omnium, ponlifëx faclus, epislolani de sua
duos égregii Tiberis ponles, vix ab inimicorum in- eleciione scripserat. Obiit xvn Kal. Julii ut in
ejus
sidïis sustenlàlus malronarum Romanarum, et Vila legitur, édita Augustse Vindelicorum.Librum
aliquando muliercularum pauperum eleemosynis scripsit contra schismaticos, quem Tegiiagelius in
suslentabalur.i Hue, nisi fallor, aut cerle, uljam sua colleclione iniegrum éxhibet. Prseler
hsec,
diximus, ad prima ejus ponlificatus initia revocari Saxpnibus cum "Henrico reConcilaiis, Hermannus
£,
possunt Domnizonis versus ex cap. 5, lib. n, in qui.adversus eum in regem electus fuerat,'compul-
quibus Urbanus a Guibertinis impelilus ad Malhil- sus est in Loihari'ugiamse reciperè, ubi' paulo j'.ost
dem scripsisse dicilur, ul Gregorii prseceplorum defunctùs, Métis sepultus esl. VerUmposteâ, mutàiis
memorEcclesisecausam non deseral., quod quam vicibus, Saxones ileruni adversusHenricum rebella-
viriii animofeceril mulier fortissima, exponit idem runt, et itse
insignibus regiis spbliaius iuipi er
auclor in consequentibus, nosque suis locis,dice- victus fugatusque fuit, ut refert Bertoldus ad innu
mus. liujiis anni, ubi seribit Henricum biduaha obs'idione
XXXIX.Reruni in Germaniaet Henrici status. ad confessionemdnalhemalis ei èxpelilionemrèconci-
B. Slanislai iranslittio. liàiionis adactum fuisse. Al diuturna rtoii fuit "nec
At quanlumvisgraves fuerint Romse et in Ilaiîa sincera luec reconcilialio, et paulo post suorum
Ecclesia;etregni turbse,quas Henriciani et fauiores promissorum'oblilusrursus rediit ad voriiitum. Hsec
pseudopapa; Wiberli his lemporibus excilaruhi, licet Dodochiiius saiieli Disibbdi abbas anno se-
haud tamenminores fùere iumultus in Germania, quènte consignai,in Appendicead MaiïamimScolum,
adeo ut, divisis inler se in varias faclioncs urbibus quem sequilur Trilheinius : prseferenda est B.rloldi
47 B. (iRBANIII PAPÊ 4S
tum'viventis auctoritas, qui hanc cladem Henrico A \ Sancli Joannis in Vineis, éditas secundumregulam
illaiam bis commémorât, sub finem nempe hujus Sancti Auguslini, confirmalsea bonsemémoriseviro
anni cl sequenlisinitio, qnod pro more suo a Chri- Urbano pontificeII quas debemus inviolabiliterser-
sli Nalalium feslivilate repelit. Porro • vicloriam, vare. Duabusautem el quadraginla leciionibus ab-
quam ea oceasioneEkkehardus marchio de Henrico solvùritur, >elc. Cerle Urbanumpontificemspeçiali
1ut dllectione
reporlavil, tanlam fuisse asseveral Berloldus, pros'ecùium fuisse canonicos regnlàres
imperator, perdilis regaiibus insignibus, vix de sancti Auguslini, qui lune recens excilati in Ecclesia
manibus inséqueniiiim' erepius, e Thuringia ubi florebant, probant varia ejus diplomata quse super-
Gleicbamarcem obsidebat, Banbergamusquefugere siint, suis locis proferenda. Ex quibus Gerosius
coaclus fueril, ibique Nalalium Christ! feslivilalem praepositus Reicherspergensis in expositionepsalmi
absque ullo apparalu ingloriussolemnizare. 64 seu libro De corrupto slaiu Eccelsiaead Euge-
XL. Epislola decrelalisad Pibonem. nium III papam, lomo V MiscellâneorumBaluz.
Circa illud lempus Urbanus a Pibone Tullensium edito locum insignem profert, quem seorsum eder>
cum iisdem omnino verbis habeatur
episcopode variis causis inlerrogatus décrétaient ad visum non est,
eum epislolsim,cum consensu synodalis conciiii, rein plerisque canonicorum regularium privilegiis.
scripsit, quam primis Urbani ponlificaïus annis B Porro aliud Sancli Joannis Suessionensis privile-
scriptamfuisse ex eo colligimuSiquod in ea ponlifëx gium ex Sirmondi schedis, quod eliam ex codice
capile 4 innuat se Piboni respondere, anlequam KJS.reginaeS.uecise,nunc Oltoboniano,Romsehabe-
ullum concilium générale célébrasse!; AIanno 1089, mus, edidil Labbeus lomo X Conciliorum,sed quôd
ut habet Berloldus, Urbanus gêneraient synodum prioris excerpluni facile crederemus, nisi prseler
115 épiteoporumcolleqit. Forte Pibo, cum post iler pauca alia, diversam haberet chronicam.nolam.Et
Jerosolymitanumin monasterio Sancli Benigni Di- quidem non omnino insolens esl, ut idem ponlifëx
vione monachum induisset, ad ecclesiam suam duobus diplomalibus, diverso lempore dalis, eadem
redire paulo poslea jussus, lias Urbano difficultates ferme jura uni loco concesseril; quo autem anno
proposuil. lier illud susceperat anno 1085, et Tul- dalum islud fueril, ne conjiciendoquidem expiscari
lum jam reversus erat anno 1088, ubi obiit anno pouiimus, prsesërlim eum in cod. ms. decretaiis
1107. foniiam prseferat.
XLbis. Urbanus Roma;moralur. XLI. PrivilegiumS. ViciorisMassiliensis.
Primos hujus anni (1089)menses, Roinoeininsula, Ad hujus quoque anni initia revocandumest pri-
ut refert Berloldus, quoeinter duos pontes sita est, vilegium quod Urbanus monaslerio MassilienVi
iransegil Urbanus, el quidem bis in angustiis posi- C ( Sancli Vicioris primo ponlificaïus sui anno induisit,
lus,, quas paulo superius ex Pandulfocommemoravi- non quidem indictione xi, ut vulgala exemplavùi
mus, nihil omnino sublrahens ulilium, quominus prseferunl, sed xn, qusehuic anno convenil. El qui-
~
gregi sibi commisso in omnibus prodessel; iia dem arino praecedenti die x Kalendas Martii (nam
majora negotia perlracians, ul lamen ea qua?lanti hoc mense daiu'm' dicilur) nondum Urbanus sedem
non videbaniur esse momemi curaret; ac sic iis aposlolicam conscenderat, et Richardus abbas cui
quse ad universale Ecclesise regimen perlinebant inscriplum est, adhuc in Hispania lune lemporis
inicnlus, ut non negligerelprivatorum negolia, quse morabatur,ubilegalionis apostolicse,quam a Grego-
ad eum referebanlur. Hsecomnia rerum ab eo gesta- rio VII acceperal, munia exercebat, licel a Viciore
rum séries vera esse comprobabit.Hujus anni initio primum defecisset, poslea fartasse ipsi reconcilialus.
privilegium olim exhibendum concessil canonicis At hoc anno Ricardus, illâ dignilate ab Urbano, quod
rcgularibus sancli Joannis de Vineis apud Suessîo- minus caute, ut ait Rodericus, legationis officlum
nas ul eos sub aposlolica;sedis tutela positos-ad obiret, et forte ob alias nobis ig-nolascausas exulus,
arclibrem régula; suse praxim, quam paulo ante et ad monasterium suum reversus, hoc privilegium
susceperant, magis ac magoeobservandam adhorta- a pontificeoblinere poluit. Nec mirum videri débet,
relur : quare super omnia slaluii, ul canonicoecon- lune illi Urbanum gralificari voluisse; necessarium s
stitutiones,pérpetuislepiporibus in eorum Ecclesia quippe erat lantum virum, cujus animus ob ablatam
inviolabilerobservarenlur.Has conslituliones vidisse sibi legalionemexasperari poluisset, conciliare sibi,
el approbasse Urbanus dicilur in veleri ejus loci et reipsa Richardus, sicut el HugoLugdunensis,qui
Chronico, cujus auclor id probatex earum titulo, simul a Vicioris obedientia recesserant, Urbano
qui in auihenlicp earum exemplari, et forte auto-, semper postéa addiclissimifuere. Non itaque sub-
grapbo, suo tempore habebalur. Hsecsunt ejus yerba1 movendum esl ab hoc anno privilegiumillud Massi-
de Urbano loquenlis : Is primusfuit ergq canonicam 1 liense, quod ad cod. ms. Tolosanum bealse Maria;
nostram, sic veteres canonicorum regularium mo- deauraloecollalum alias profereltir;
nasieria appellare çonsueyerani, benediciionttm ' XLIf. De rébus Germanicis.
avostolicarumet largilionumdislribulor, qui conslitu- Nihil aulem magis cordi erat Urbano quam ut
liones nobis prop'ias el parliculares approbaiil et' Germanisasubveniret quam s.ciebat a schismaticis
corroboravil, quemadmodum lilulus illis proefixus s mullum eo tempore conlurbari. Supereranl quidem
connotat. ( Iiicipiunl canonicoeinslitulioncsEcclesise
; adhuc ea in regione prseler Hermannum Meleiisem,
49 VITA. 50
qui anle aliquot dies sedem suam receperat, et alios tA catur in illa synodo generali 115 episcopprumquam
pauc.os, omnino quatuor calholici episcopi, quorum, hoc anno et quidem Romse, ut mulli volùnt.iUr-
inquil Berloldus,inTeutonicisparlibus conforlamenlo banus apud Bertoldum collegisse dicitur, in qua ut
r'etiquïcalholici schismalicisa principio teslitèrunt.\\ idem auctor ait : Ecclesiasiicastaluta suorum proede-
erant Adaibero Niceburgëusis,AÎlmannus Patavien- cessorumàpostolicà auctorilale confirmant. Illud ta-
sis, Adelbeitus Wormaiiensis, et Gebehardus Con- men ihcbinmodi est in hac sèntenlia quod Urbanus
s'tantiens'u.Is ultimus ab Urbano, cum in Germania communicatoquidem fratrum consilioepistolam ad
àpostolicse sedis apocrisiarius esset, in episcopum Gebëhardum se scripsisse dicat, sed paulo inferius
consecra'us, pïobé éi nolus erat :'quare eumdem id in synodogeneralifactura non fuisse aperté fatealur.
pontifex factus apostolicsesedis legalum in iota Ale- Ut ut sit, cerium est ea in synodo Romseaul quovis
maiâa; Bajoaria, Saxonia, vicinisqiteregionibuscrea- àlio in loco habila, quam Bertoldus commémorai,
•vitliiteris ea de re Romoedatis xiv Kdlendas Maii, sicut et Urbanus in epislola sua faciendum decér-
et qu'dem hoc anno, uli docët nos Berloldus, tanta- hit, mitius aclum fuisse cum iis, qui nonnisi ocea-
que visa est earum aucloritas, ul ab Ivoriè et Gra- sione aut melu, aut vi ad schismaticos defecerant,
liano in decrelis suis veluli regulsejuris omnino posteaque ad Ecclesiam fuerant reversi. Uhde Ro-
cerise et approbalse laudari meruerint. DëcrelalemB mani, ut idem auctor narrai, in lanlum adversus
epislolamappellatBerloldus, lilteras synodalescardi- Guibertum efferbûerunt, tit ab' iis lurpiter fuerit ex-
rialis Baronius, quod eas ex synodo scriptas fuisse pulsus et coaclus juramenlo proimttere, quod' non
cxisliiuaveril ul ex ejus fragmenlo,inquit, palet quod arnpliusapostolicamsede'minvaderéproesumeret,adeo
ab Itone laudalur. Sed id jam omnino cerium est, ùt, jam aliquanlulum diulurna regni discordia inter
ex ejus ipsius, quam modo habemus intégrant, Calliolicosel schismaticosexiiide lepescerecoeperit,ut
lecl'one : hancnempé a se seriptam fuisse pontifex non jam bellum ad invicem, sed pacem componere
ieslalur fr'airum suorum communicatoconsilio, diu- sanius judicarént. Imo rës ëo processerat ut, col-
que excontmiïnicalionis,de"qua polissimum in ea loquio inter Henricum et eos 'qui ab Urbano sla-
agilur, quasstioneiractala alque adeo in subsequèn- bant habito, spes aliqua' effulgeret pacis in Eccle-
tibus cohciliis niliil'aliud eà de re, quam quod in sia el imperio restituendae.Isli enim Henrico polli-
ea epislolaprsescribilur, de.crelum.fuit. Prseler alia cebantur se ei auxilio ei consilionusquam non àdfu-
vero benemulta, qusepolissimum in his liiteris novo turos, si dimisso Gùiberlo vellet ad ecclesiasticam
suo legato commendat Urbanus, prseclaras régulas communionem per eatholicum paslorem remeare.
prsescribitde modo recîpiendorum excomniunicalo-'_ Quant condilionemnon mulium Henricus respuebat.
rum ad poeniîentiam. Qua in re àcerbissimis illis Sed resliiere suse ipsius factionis episcopi, quod
teniporibus magna caulela adhibenda érai, ne faci- vererenlur ne pace composila cum Gùiberlo el ipsi
litate recipiéndi lapsbs Ecclesisedisciplina labefacta- exauclorarenlur. Quare el,ei penitus hac vicedissua-
retur, aut econtrario himia auslerilale exacerba- serunl ne sanctoeEcclesioereconciliarelur.
renlur animi eorum, qui quadam veluti neeessitale, XLIII. Schismalicorum fiirpr.. Mors Bonhonis
aut cerle levitate ingenii, polius quam malitia in episcopi.
ëxcommiinicationem incurrërant': quippe cum, uli Ea, uli videtur, oceasione lia crevit schismalico-
observât Berloldus, Guiberiusejusque complices,per rum in Catbolicos odiiim, ut eliam aliquot Calholi-
fas et nefas, ssepe éliam accepto prelio, sectalores corum episcopos inlerimere ausi fuerint. Horret
suos per diversa loca ordinare non cessàrent,excom- animus in referehda Bonizonis Sutriensis crudeli
municationismalum intaniuinpropagabatur,ut etiam, morte, quem et cum propria urbe ejectum Placen-
Calholici vix se ab eorum contagio possent itloesos tini pro episcopo recepissent, sçhïsmâlici, effossis
custodire. Quare providuspontifex et plus complures oculis truncatisque pêne omnibus membris, imma-
excommunicatorum gradus disiinguil, ut et super- niler, uti refert Bertoldus, trucidarunt, quod 14
borum ac pérviçâciùm lemeritaii résistalur, et simul TJJulii conligisse discimus ex ejus epitaphio apud
succurratur simpiicium ac infirmorum imbe.cilli- Ughellum lomo Illialia; 'sacrse: simili fere sup-
tati. plicio affeclus fuit a schismalicis Liprandus.presby-
Quôd'vëro in ea epislola Urbanus déclarât se, in ter Mediolaneiîsïs,CM»nasum.et, aures in conïume-
his poenitenlisegradibus assignandis, Gregorii VII lîam prseciderunt. Porro Bonizonis aliquot opuscula
vesligiis inhsesisse, conûrmalur ex epistolse frag- recenser Lambecias lomo II RibliolhecseCcesarese,
mento, quod Hugo Flaviniacensis in Chronicosuo nempe paradisum Auguslinianumex beali Augustini
refert, in quo Gregorius mbrti proximus dicitur senlenliis et verbis omnino contexlum, quem
omnes, èxceplis Henrico et Guiberto ; ac principali- sancio Joanni Gualberlo nuncupavit; Librum decre-
bus personis quoe consilio aut auxilio favebant ilto- talem, el Epilomenhisloriaeponlilicum Romanorum,
rum nequiiioeet impietati absolvisse et benedixisse. quam Martinus Polonus làudavit. Idem scripsit
Jam vero si quaeratur qua in synodo gravis illa librum De sacrainentisad Gallerium Leonensis mo-
qusestio de excommuriicalis agitata fuerit, de qua nasterii ahbatem, quem in codice ms. Ambrosianse
ad Gebëhardumseribit Urbanus, non admodum fa- bibliotheca;' invenit Mabillonius:- ad rem noslram
cilis eril resppnsio, nisi forte id facium fuisse di- magis spectat ejus liber De gestis' Urbani ibidem
ci B. URBANIII PAP.E 52
niemoralus, quem eliam ipsemet. sub finem Epilo- A i laudandus, quod, uli Trilhemius refert, inter epi-
mes laudat, bis verbis a Lambecio libro, n, c. 8, scppales curas, regularis vilse fervorein, quem sub
relalis : Urbani vero pontificis acla et de ejus Victo- Wiltelmo abbale Hirsaugise hauserat, nunquam
riasi quis scire voluerit, légat librum quem scripsit iniermiserit. Is monasterium Hirsaugiense ab eo-
in Hugonem, cardinalem seiliçet schismalicum co- dem sancio abbale recens restruclum, et. celtam
gnoinenlo Album, et ibi inveniet ad plénum diluci- Richenbacensem aucloriiate Urbani çonsecravil;
dala qua; voluerit. sed sua in defendeudisEcclesisecausis magnaninii-
At islud opus aut periit, aut certe incognitum tas lune polissimum eniluit, oceasione Otionis cu-
alicubi Iatet ; sicut el dialogus Gualfredi episcopi jusdam in Alemannia comitis, quem ob puhlicum
Senensis de ulroque aposlolica, in quo inlerloculo- cum uxpre Ludovici comitis quam vivenle marito
res producebat Urbanum et Guibertum, ut videre sibi copulaverat, adulterium excommunicavil: salis
est apud Ughellum lomo III Italiaesacra?. Sed ad quippe non fuit novo illi Bapiislseadulterum viven-
schisniaticos reverlamur, qui non minus in Germa- teiii arguisse, nisi eum quoque posl morlem quant
nia quam in Ilalia sseviebaiit.Ibi enim ,Hugo cornes impoenilens periuléral, insequeretur. Cum enim
de Egensheimslrenuus Calholicorum defensor, cum Otloni Ludovici milites, qui tanlum domini sui de-
Argeniorati apud episcopum nihil diffidensmorare- "* decus ferre non polerant, caput ampulassenl, ac
lur, ab ejus mrnistris pridie Npnas Septembris, ut ejus corpus in quodam monaslerio ab eo conslruçlo
narrai Berloldus, dolose inleremplus est. Hoc fuisset sepullum; illud Gebehardusforas projicijus-
ipso eliam anno, uli idem auclor refert, Peirus sit, alque. asini, ut ex Scripturse verbis.(Jer. xxn,
Albanensis episcopus, cognpmenloIgnitus, in per- 19), refert Berloldus, sepultura donari id esl absqne
•sequendis Simoniacis nominatissimus obiit, cujus sepultura dimitli : quod rêvera faclum est, el bona
memoriam yi Idus Januarii vulgata. Marlyrologia ejus a miliiibus direpla fuere, ut in eo, ait idem
célébrant.. Eodem.anno die iv Nouas Maii, ul habet auclor, malediclionesProphetsein Judam iradilorem
Hugo Flaviniacensis abbas in.Chronico Virdunensi, Et diripiant alieni laboresejus{Psal. cvm, ll)adim-
tomo II Bibliolhecsenova; Labbeanse, Theodoricus plerenlur.
Virdunensis antistes supremum obiit diem, Eccle- XLVI. Fiscamni exempliofirmatur.
siseRomansereconciliatus a Gerardo antea archi- Haud minori animo sedis aposlplicsemajeslalem
diacono, lune monacho Sancli Viloni, cui pontifex vindicavit in Norlhmannia ipse Urbanus. Quippe
excommunicalos absplvendi poteslatem contuleral, cum Willelmus arcbiepiscopus Rolhomagensisob
ut paulo fusiusnarrât Laurenlius de Leodioin Histo--, sublalum Ecclesise suse a comité Roberto Gisorlii
C
ria episcoporum Virdunensium, tomo XII Spiciie- oppidum, lotam Northmanniarasacris interdixisset,
gii Acheriani. ac monachi Fiscamnenses, quod soli Romano-pon-
lifici subjecti essent, oflicium divinumjntermilleie
HLVf.MalhildisWelphonintibit. noluissent, ab archiepiscopo excommunicali sunl.
Urbanus inlerea, ut novo robore Calholicorum Sed re, ad Urbanum delata, ille archiepiseppum
parles firmaret, votait Malhildem comilissam, Go- ipsum pallii usu inlerdixil : quem non nisi post
defridi ducis reliclam, Welphoni allerius Welpho- militas preces, et lcgaiiones tam ab ipso archiepi-
nis ducis Bavarix filio nuplui iradere, quod reipsa scopo, quam a comité Romam missas ei resliluit;
hoc anno factum fuisse Iradit Berloldus, non tam et ne. quid in poslerum siuiile fieret Ecclesise
pro incontinenlia, nmiquam enim malrimonio usi Fiscamnensis privilégia novo diplomate conlirmavit.
fuerunt, ut ideni auclor asserit paulo inferius, quam Non quidem licuil Urbani lilleras invenire, sed su-
pro Romani pon'.ificisobedienlia,ul nempe Maihil- perest ejus rei noiilia in veteri instrumento lune
dis virilius sanclm Romano;Ecclesia; conlra schi- lemporis, scripta quse in colleclione epist. pontif.
smaticos possetsubvenire.Volunt nonnulli Urbanum intégra exhibebilur. An vero de hac iuterdiclipne
barum nupliarum oceasioneSenas usque.in Tuscisim intelligendus sit Eadmerus lib. iv Novor. quam te-
properasse, ubi Malhildem convenissedicitur, quod ' vatamfuisse inlerventu sancli Anselmi seribit, alii
quidem Bertoldus reticuil; sed testatur Calholico- viderinl.
rum hostes nihil omisisse, ut Welphonem lacesse- XLV1I.MonachosBecciapud Pontisaram urbemlue-
rent, quem lamen frustra impelere lentaverunl: lur.
quare cum, ul idem auclor prosequitur, ei resistetc Eidem Willelmo archiepiscopo Urbanus scripsit
non possenttreugas usquein Pascha àb eo per inier- circa illud lempus in gratiam monachorumBecceh-
venlum Conjitgis ejus imploraverunt. Nec plurs sium, qui in ecclesia Sancti Petni apud Pontisaram
poluit Henricus. De proedicto conjugio irisiatus degebant. Hoc Pontisarensis oppidi accolse, çano-
expeditionem in Saxoniam paravil, ex qua paulo nteis Sancli Mellonis adjuncli, probibere conaban-
posl fraclis viribus sine honore reverti compulsus. tur, ne signa ad officiumdivinum pulsarent. Quod
est. irreligiosumesse ac inhumamùnpronuntiat pontifex,
. XLV. Gebeliardiepiscopizelui. vullque ut deinceps id eis liberuni sit : lillerse daloe
Intérim Gebehardusauctorilate legalionis aposto?- sunt trans Tiberim ni Ralendas Augusii, quas
annum revocandas esse conjici-
lkse, qua initio hujus,anni, ut dix.imus, donatus proinde ad hune
fuerat, gnaviier ulebalur; eo etiam titulo maxime nms.
VITA. S4
53
XLVIII. PrivilegiumS. Ponlii Tomeriarum. A lis, etc. Unde inirari subit Petrum Diaconum in li-
monasterii cap. 31
Taulp ante illud lempus.id esl ipsis Kalendis Julii, bro De viris illuslribus Casinensis
insigne privilegiumconcessil Urbanus Frotardo ab- laudasse Leonem quemdàm cardinalem qui scripsit
baii Sancti Ponlii Tomeriarum in Gallia Narbonen- ex nomineUrbani papaiquampluresepislolas,el fecit
si, quo locum illumacujuscunque episcopijurisdi- registrum ejus: In quem locum Marus, pôst repre-
clioïie eximit, aliisque compluribus prserogalivis hensos Baronium el Possevinum, aliosque auclores,
exornal : illud debemus beneficio clarissimi viri qui hune Leonem cum" Leone Marsicano, vulgo
de quo
Stépbani Bahizii, atque ultima esl, nisi fallor, bulia, Ostiensi dicto, Chronici Casinensis auciore,
in qua Joannes proesignatorisdomini papoe litulo Petrus capite prxcedenli egeral, confuderunl,- sùb-
usus est. jungit,Leonem islum complures epistolas exarasse,
XLIX. Urbanusseribit de reslauranda Tarraconensi ex.quibus, inquit, viginli sub Urbani nomine apud
urbe. Biniumtomo Vit Conciliorum editse sunt. At nùs-
Scripsit quoquë eadem die pontifex ad Çatalanise quamreperire licuit ullam sive bullam sive epislo-
prôceresquosadreparandam Tarraconensêm urbem lam Urbani, quse a Leone scripta fuisse dicalur,
adhorlatur, ut praesidiumsit firmum adversus Sar- sed, ut diximus, plersequé,imo fere omnes à Joahne
racenos, et in ea cathedra episeopalisresliiui possit. B scriplsefuerunt; quod mirum est aPetro, eliam ubi
Tunecommissàerat jam a multis annis episcopo de illo Joanne sub GelasiiII nomine egit, omissum
Ausonensicura Tarraconensis Ecclesise, exsiincla fuisse.
in ea provineia metropolilica dignilate, quoe ad LI. Rainaldi archiepiscopiRemensisiler Romam.
Narbonensem archîepiscopum decrelb comprovin- Circa médium hujus anni Raynaldus Remorum
cialium episcoporumel populorum consensu devo- autistes Romam advenit ab Urbano invilatus, quod
luia fuerat.- Hanc vero reslilulionem potissimum iler anle Maii finem eum incoepisse colligitur ex
urgebal Berangerius AusoriensiSepiscopus,spërans illiuscharta in graliam monachorum Remigiânorum
se eo paclo àd nietropolilani dignilatem haud dubie data hoc anno 1089, indiclione xn, Philippi Fran-
pervènlurum, et quidem eadem causa diu, ut testa- corum régis 30, proindeque anle diein vicesimÙBi
lur ipse pontifex, Roma; moralus est, cum hue ad lerlium Maii. Nam hoc ipso die Philippus" tricesi-
invisen'daaposlolorumlimina, suaque bbsequia novo mum regni sui annum inecèpit, consecralus Remis
ponlifici reddenda, Inijus arini initio, aul sub finem ante sui palris obiliim, die sacro Pentecosiës, sm-
prsecedenlisaccessisset.Data;sunt liselit terseRomse, no 1059. In illa aulem charla, quam Marlolus edi-
KalendisJulii hoc anno. Tarraconensistamen Eccle- dit tomo II Metropolis Remensis, libro n, cap. 4- >,
sia nonnisi biennio' poslea, ut dicemus, dignilatem C Rainaldus, cum expetilione domini papoeUrbani apo-
suam recuperavit. slolorum limina EçclesiamqueRomanam visilare ag
L. Joannes diaconusfil caiicellarius. g-ederelur, ante corpus beatissimi et gloriosissimt
Porro liiterse quas ea oceasioneUrbanus scripsit, patroni sui Remigiioralione facla, in capiiulumper-
datse dicunlur per manus Joannis sancloe Romance rexit de suo ilinere locuiurus, ibique altare de vico
Ecclésioediaconicardipalis et cancellarii, cum anlea, sancli Remigiiabbaii Henrico totique archicoenobii
ul diximus , Joannes proesignatoris domini Urbani Remigiani congregalioni concessil." Cum vero, ut
lilulum semper adhibuisset : unde conjici polest, Berloldus referl, Urbanus hoc anno lilteras Philippi
eum lune-primum RomanseEcclesisecancellarii di- régis Francorum débitantsilbjêclionemei promitlëniis
gnilatem oblinuisse.-Cërte Pandulfus in Vita Gela- susceperit,verïsimile est eas à Raynaldo fuisse déla-
sii II (quiest ipse Joannes) observât eum ab Urbano, las. Erat enim, ut ipse pontifex in quadam epislola
'
qui lune Romseinter duos pontes in magnis angu- testatur , Philippo acceplissimus. Forte reliquum
*iiis conslitutus morabatur, cariccllarium fuisse hujus anni exegit Romse: nam, utinferius dicemus,
insliiulum, proindeque non in Casinensi monasle- amplissimumprivilegium ah Urbanosub hujus anni
rio, quandp primum in pontificis comitatum assum- finemaccepît.
plus fuit, aut reliquo'tempore, quod in variis iline- 0 '' LU. Pax cum Groecisinita.
ribusin'quibuspontilici adhsesit, exaelumest. Hsec Aliquam eliam inter Grsecoset Lâlînosçonçordiam
sunt Pandulfi verba • post enàrratas càlamitates, eodem tempore inïtam fuisse colligipolest ex Reriol-
quas Romseponlifëx sub finem anni prsecëdentis, et do, qui refert Urbanum per suos legalos absolyisse
hujus initio pertulerat; Tune papa litteratissimuset imperatorëm Constantinopolilanum ab excommunt-
fùcuiidusfratrem Joannemvirum ulïquesapienlem ac càlione. Is erat AlëxiusComnerius.qui anno prsece-
prôvidumsenliens,ordinavit, adniovil, suumque can- denti.ut ex GaufredoMalaterra vidimiis, § 29, Ur-
cellariumex intima deliberationeconsliluil:' ul per banum Constantinopolim ihvitaverai, ut'concilio
ploqûenliamsibi a Domino traditam, ànliqui leporis coiigregato,dispuialio inter Groecoset Lalînos fiërel,
et eleganlioesiylum, insede aposlolicajdm pêne om- dicens se libenter'discussion}'caiholicoeassënsûrum.'
nem deperâilum,sancto dictante Spiritu, Joannes Unde vero similê esl, quod etsi id àb temporum dif-
Dei gmtia reformaret, ac Leoninum cursum lucïda ficultales per seipsum proestare non potûerit Urba-
velocilaleredùcerei;Et quidem omnes ferme Urbaiài nus, suos lamen legalos in Grseciam miserit, qui
bullse dalsesunl per manus Joannis diaconi cardina- hahc.qualemcunquepaceminter Latinam et Grsecam
55, B. URRAN1II PAPÊ 56,
Ecclesiam composuerint, forte ulrique ge.nli'suum A i translatant fuisse, nie quippe auctor i.n Hisloria
rïlum permiltendo : nam, de fenhenti usu in eucba- inventionis sancli Sabini de Elisearchiepiscopicon-
ristia polissimumagebatur, donec aliquid firmius in secratibne àgens ait, Eliamin Barensemarchiepisco-
conciliogenerali decërneretur. pum volunlateet consensu Rogeriiducis proindeque
LUI. Depace qgilur inler Roberli Guiscardifilios ejus loci domini, fuisse eleclum. Tum siibjungil Ur-
ab Urbani legalo composila. banum papam, qui eo tempore synodumapud Mel-
Pacem quam Urbanus per legalum suum compp- phiam celebrabat, à Boamtmdo,qui Barum jam suo
suisse dicilur hoc anriO inler Rogerium et Boamun- tenebal.sub doininio, in'vilalum in eamdem urbem
dum Roberli Guiscardi filios, qui ob paternam lise- veriisse,ubi Eliam consecravit. Ex quo locomanife-
redilat'eminler se dissidebanl, ut narrai Roccus slum est Barium paulo ante synodum Melphitanam
Pyrrhus lomoIII Sicîliaesacrsein nolitia vi quseest ad Rogerium perlinuisse, quando quidem Eliasele-
de Ecclesia.Màzarensl.Is auclor profertfragmenlum ctiocumejus consensufacta est; el paulo post trans-
libri iricésimi hisloriarum Leonis Marsicani de iisse ad Boamundum, cum jam sub finem conciiii
Gregorio VII et Urbano H, in quo hujus dissidii hi- eam sub suo habuisse dominio dicalur ; quod cum
sioria memoratur. At illud Leonis opus ignotumest, ex pacis inilce.conditione factura fuisse Gaufridus
nisi, quodquidem verum exislimo, sit Hisloria père- B 1 scripserit, concludendumest eam pacem, quam ille
grinorum quam Peirus Diaconus libro m De viris auctor memorat, aul paulo anle concilium Melphita-
iilustribus monasterii Casinensis,capile 30, eiden» mim, aut. cerle eo durante, proindeque anno 1089,
Leoni tribuil : in ea quippe agitur. de illa pace inler quem etiam Lep in fragmento Iaudato assignavit,
Roberli filios inila. El quidem isti percgnni non fuisse comppsilam. Npstrani sententiam confirmant
vidèntur alii esse ab iis,qui posl concilium Claro- LupusProtpspata etRpberlus Sàlernitanus, auclores
moiUaniiminOrientera profecli sunt ad sacras expe* domestici, qui scribunt bellum Rogerium intérêt
diiiones, ex quibus fuit Henricus monachus ordinis Boamundum Roberli filios exarsisse anno 1088, nec
Benedicliniad banc inter fratres concordiamcompo- tamen asseriiiri possum Peregrihio suspicanti in
nendam ab Urbano legalus, qui postmodum eum castigationibus ad Lupum initam illam fuissecon-
Roamundo ad bellum sacruin profeclus, faclus est cordiam in ipso concilio Melpîiilano.Ea enim, ut ex
primus. ex Lalinis Anliochenus palriarcha; cujus Leonis fragmenio.constat, totervenienle Urbani ab-
in hac expedilione acla Léo qui fuerat ejuseducaior, senlis legalo facta est, non proinde in concilioMel-
in laudatb fragmenlo polissimumnarrai. Sic autem, phitano, cui Urbanus ipse prsesensaderat elprsesi-
posl mullà de illius parentibus prscmissa,sermonem ' debat. Non ideirco lamen dixerim pacem illam diu
"
prosequitur : Henricus jam adolescens anno 1089 ante conciliuminilam fuisse. Quin polius ineo ponti-
transmiltilura.papa UrbanoII, ul pacem inëal inler ficis''èlPalrum aucloritate confirmaiamfuisseliben-
Rogeriumet Boamundumfratres, contendentesde re- ler asseverarem, nisi Léo ea de re in laudalo frag-
gno Calabrioeet Apulia;posl obitum palris Roberli mento siluisset.
Guiscardi; a quibus constiluius arbiter et judex, LIV. Concilium Melphilqnum. Ejus canones. Alia
oequalilance regnumdivisil.Indead Urbanum.rediit, slaluta. — In hac synodoRogerhisfit sancloesedis
ul de feliciIegationeralionemredderel. ligius, el inilra Petro abbaii dalur.
Meniinileliam Gaufridus Malaierralibro îv, cap. Illud concilium ineunte aulumnp prxsenlis anni
10, alicujus dissensionisqua; inler Rogeriumel Boa- Urbanus celebravil apud Melphiam Àpuliseurbem,
mundum, post Roberli eorum palris obitum, orta cui episcopi septuaginta cum duodecim abbatibus
ad biennium usque perduravii. Sed cumidem auclor inlerfuisse dicunlur; hue convenieniibus,uli seribit
capile sequenli innuere videalur hoc dissidiuM, de Lupus Protospata in Chronico, omnibus episcopis
quo Ioquilur anno 1086,ulriusque principesfidetium Apuliensium, Calabrorum et Brutipru.m,cum duce
consiliofuisse compositum, nonnulli fartasse existi- Rogerio et universis comiiibusApulioeel Calabria^
mabunt Gaufriduin de iis quse anle Urbani ponlifi-• jy ac aliarum provinciarum. Hoc est, ul forte nonnul-
calum conligerant, Leonem verp de altéra inter lis videbilur, concilium quod Bertoldus ad hune
fralres allercàiione quamUrbani legalus composuil, annum generalem synodum 115 episcoporum.appel-
scripsisse. Al uirumque auctorem de uno et eodemi lat, in qua Urbanus suorum prsedecessorumslaluta
bello, quod Urbanilempore inlereos principes exar- aucloritate aposlolica confirmavil. Quanquamalii,
sil, fuisse loculum, facile demonstratur. Elenim' et quidem, ut fatendum est, non àbsque aliquo prb-
praelerquamquod nemo dixerit inler Roberli obitum> babili fundaménto, synodum a Bertoldo laudalam
qui anno 1085, mense Julio, contigit, et annum 1086,, Romse liabilam fuisse volunt, ut. supra, num. 43,
biennium inlercessisse, Gaufridus ipse scrupulum i diximus. Conditi sunt in hac Melphitanasynodo câ-
omnemremovel, ubi ait, hujus pacis gratia Barium1 noues sexdçcim in quibus prseclara, polissimumad-
Boamundo cessisse : cerluin quippe esl ex Joanne; versus Simoniamel inconlinenliam clericorum, sla-
archidiaconoBarensi, qui lune lemporis in illis par- luta continentur. Deceriiitur eliam cujus selalis esse
libus vivebat, Barensem urbem paulo.anle synodum i debeant promovendi ad ordines ëacros, quivesint
MeJpbiianam,cui anno 1089 praefuitUrbanus, e .Ro- -. ab iis repellendi; lum prohibenlur clericis-vestesin-
gerii poleslale in Boamundi ejus fralris ditionein î decoraeet sseculares,nonnullaquealia staluuntur de
57 VITA. . S8
.monasteriorum bonis: denique monentur episcopi, i, A i vit ; et tamen ejus sccerdotalis..milroeusum, eliam
ut,a falsis poenitenliiscavealur. royautépapa, ontempsii. Eidemsancio viro.Urbànus;
Praterea Joannes diaconuscardinalisel caneella- a- injperavilut modicovino ulerelur, quod.obdebilila-
rius RomanseEcclesise,in epistola ad abbatemMo- 3- lum omnino slomachumvocem pêne amisisset, ut
lismensem,quse in Labbeanaediliûne hujus conciiii !ii narrât idem auctor,. et post eum velus poeta ano-
canonibussubjungilur,nonnulladeeo eoneijiohabet, t, nymus apud Ugnellnm lomoVII Ilalia; sacne rela-
quseprima fronte in vulgatisejus canonibusviden- i- tus : lisse erat nosivi pontificis. adyersus.sancios:
tur desiderari: ul scilicel, quoeusquead islud con-i- viros cliariias et solliciîudo.Petrum vero MelubUano-
ciliumperprincipes data monasleriisfperan', firma a concilio inlerfuisse discimus ex ipso Urbano, qui
el iu:egra illh permanerent,et de coeteroabbates ab \b in decrelo in causa Carensis monasteriieo tempore
hujv.smodiacquisiiionibusabslir.erent: quo, uti pro-i- lalo teslalur AlfanumSalernilanum arebiepisçoputu
sequitur, l'emperamento, et abbatesab ecclesiaium m et Perlanum episcopum adversus Petrum conque-
invasionibusabslinuerunt, et episcopi non omnino o stos fuisse quod aliquot monasteria, qusead ipsos
spoliare moiwsteriqvolnerunt. Sed bis verbisnihil il perlinebant, invasisset.: quamçausam conciiii lem-,
aliudindicare voluitJoannes, quam ea qusein cano- i- pore cum in sua caméra, assistenlibussibi aliquot,
I- B
nibus quinto et sexto conciiii constitula fueranl ad- I episcopis,expendissetpontifex, seçundumCaronses
versus abbales, qui ccclesiarumbona ipsis data abs-; -. proniintiavit, ut ipse teslalur in laudalo decrelo,
que episcoporumconsensurecipere non verebanlur. quod es.arcfiivoCarensidescripiumexhibebimr, ,
Aliud item hujus conciiii staïutum refert Lupus s Synodum Melphilanam anno 1089, consignariiut
Protospata, quod in canonibusvulgatisnon inveni- vetustissimiquique auclores, quibus consentit brevis
tur, al scilicelsancia trevia relinerelurab omnibus s prsefatioejus canonibuseliam in cod. ms. prsefixa,
subjectis: quibus verbis sîgnificari contendilPere- nec ulla esset ea de re difficullas, nisi Baroniuset
griiiius concordiam.inler Rogeriumel Bopmundum, i, plerique reccnliores eam ad annum sequenlemre-
fralres inilam, de qua superiusdiximus; cui quidem i vocare conati fuissent'; decepti procul dubioau-
senientia;haud refragabor, si hsecLupi verbade foe- . ctoritate Romualdi SaierniUmi,qui, ut ipsis vide-
deris illius anteapacii eonfirmationeetmanutenlione ; sur, hanc synodumad annum 1090 relulit. At ve-
inlelliganlur. reor, nisi sit librarii erratum, ul suspicalurPeregri-
lu eadem synodo dux Rogerius, teste Romualdo > nius, ne. aucjores illi falsi fucrint exinodo çompu-
archiepiscopoSalernilano, ligiusUrbain"factus pro- tandi quem plerique ejus leraporis auclores in illis .
misit jure jurando, se servalurum fidem Romanoe ; „ ulterioris Ilalise regionibus adbibere soiebant: illi
Ecclesioeet eidempapoeejusqite.successoribuscanonice : enim annum îiicboaut cum indictionc Uoinanaa
intranlib'is.;el accepitper vexillumab eo terrant tumi mense Septembri; ila ul vulgarem calculum in
ducalushonore.ConsentitPtolomeusLucensisinlibroi annoru'm designationequatuor inensibus anieyer-
De genealogiisedito a Surit?,, ubi seribit hoc sacra- . tant. Sic anonymus Barensis a Peregrinio editus,
menluma Rogerio in synodo Melphilanaprsesiiîum, aliique passim illarum parlium scriptores vulgati
fuisse, qui se ligium hominemEcclesioeconfessusest annos incipiunt; quos si hic imilalus fuerilRomual-
pro terris Apulioe.Idemauclormuliaibidemcojigerit dus, ut quidemvero simileest, differredicendusest
de Rogerii-successoribus,qui prseslitopari sacra--, a cseterisaucloribusin assignandahujussynodiepo-
mémo se esse Ecclesise feudatarios agnoveruni. eba, utpole quse cxeunle mense Septembri, indi-
quosquepontificesvexilliporreclioneinveslire con- ctione xm, celebraïa fuit. Verumut ut fueril de Ro- .
sueverant. Urbanum et Rogerium cpnjunciissrmos mualdi opinioné, cerium est liane synodum anno
fuisse paiet, quod ulriusque jussu Guillelmus Apu- 1089 habitam fuisse. Quod diserte habenl cum
liensisres Northmannorumproeclarein Ilalia gesias ; LupoProtospata alii etiam aucli.res' sequales.Nihil
versibus descripseril, uti ipse initio sui opens te-, aperlius haberi ea de re polesl, quam Joannis dia-
slatur. j) coni el cancellarii qui huic concilio interfuit, tesli-
y.
Pleriqueeliam conlendunt in hac synodocontigis- monium in epislola supra laudala ad abbatem Mo- '
se, quod de Petro abbale Carensi passimapud yul- lismensem, in qua sic habet : Secundo pontificatus.
galos auclores legitur, Urbanum scilicet ei, cum, sui anno dominus iiosler Urbanus papa concilium
iuler.aliosconciiiiPatres nudocapile sederet, mitram 'apud MelphiamApulioe urbem celebravit.Et post
misisse, qua deincepsJitereiur. El quidemlicet non pauca 1 : Hocsane conciliumMelphilanumcelebralum.
adeo consiel, qua id oceasione aut loco factura fue- eslanno ' DominicoeIncarnalionis 10S9; quoe aulem
;
rit, res tamen ipsa videlur esse certa, utpole relala scribimus, proesentesnosel audisseel vidissenoscatis.
ab anonymoabbate Venusino,in ejusdembeaii viri Idem ' probal Joannes archidiaconusBarensis, qui,
Vila, quam paulo posl ipsiusobitum çonscripsit. uli ' cseteriauclores, diserlis verbis locat Elise archi- '
Noningraiumerii ejus verba hue proferre : In syn- 'episcopiconsecrationem,quseipsoUrbanoleste anno
odo, inquil, ei moresuo nudo capileresidenti,sancloe, 1089, mense Octobri, celebrata esl, proxime nost
memorioepapa Urbanus ponlificaleminfulqmmisil, concilium ' Melphilanum.Sic eninvloquitnrin Hislo-
quam-iniquevir Domini,et pro suinmi pontificisrêve- ria ' invenlionis sancli Sabini apud ,Baronium a-J .
'
renlia venerabililerrecepit, et officiosissimesalula- fannum 1091, el Ughellum"tomo VII llaliae sacraî :
59 B. URBANIII PAPJE 60
Poslobilitm Ursionis successit Elias archiepiscopusA \ soecularestranslata esl, ul narrai UghellustomoVII»"
Barensis , qui prinius abbas fuerat , corpusque et posl eumLubinus et alii. Euslaebioabbaii sancli
sancli Nicolaisua in procûralione absqueordinalione Nicolai insigne privilegium concessil PasclialisII
lenebat.Hocautem elecloin nrchiepiscôpimvolvnlcte anno 1106, in quo pontifex lestatur corpus sancti
atque consensu'ducisRogeriifilii ducis dicli Roberli, Nicolai tempore ViciorisIII, ex iransmdrinispar-
Me!fiantpapam Urbanumadivimus,qui ibidem syn- libus in urbem B'arisinam adveclum, ab Urbano' II
odumcelebrabatinfuse Septembri,qinm ïoçavimus, loca quo nunc, inqiiil,- reverenlia digna servaiur, in
ul nsquè Barum descendcrei, proedîcîumqueconse- crypta inferiori summa cum veneralione', desuper
craret Eliam in arckiepiicopatushonorent, domino aliare in honoreraDomini consecrato, reconditum
Boamundoeumdempapam nobitcuni deprecanle,qui fuisse.
eo temporeBarumjam suolenebat sub dominio.His LVI.An tuneconciliumTi-ojdihabilum sit.
consentit bulla ipsius Urbani ad Pelrum Cava;ab- Allerumin Apuliaconciliumsub hujus anni finem
batemdata hoc anno die xi KalendasOciobris, in Troj;ecelébratunifuissevoluniBarônius,Bintù's,'Cue-
qua prseleralia mulia pontifex Cavensis monastèrio suiusïtiVitisponlificumcseteriqueillorumauclorum
confirmâtea loca, de quibus nuper inqùit, id est in sequaces,qui illud conciliumprimum Trojanum sub
concilio Melfilaiio,ut palet ex decrelo quod lâùda- rg UrbanoII appellant,à Pelro diacono, Ivone Ca'rrio-
tum est num. prsecedehli,habita quoeslio'fuerat.- tensiv'Gratiano,-Magislro senienliarum; aliisque
LV. Urbanus Bari transfert ossa S. Nicolaiet Eliam passim cëlebribus aucloribus, uti aiunl, memora-
episcopumconsecrat. luin. At merito refraganlur alii viri eruditi, qui
Invilalus itaque Urbanus a Boamundo, post uniciimsub Urbano H Trojanum' concilium admil-
finilam synodum Melphilanam Venusia transiil tuiii",anno 1093, uti ex Bërtoldo"constat, celebra-
ubi bullam quam modo laudabamus, conces- lum. Unde primum illud, quod Baronius et alii
sil in graliam Cavënsium; lum iuvisit Bareiï- auclores laudali anno 1089 consignant, expuu-
sciû ecclesiam tune lemporis celeberrimam,ob fre- gendumesse conlendunt: et quidem, nemo unquam
quenlia miracula, quoead corpus sancti Nicolai, hoc anle illos nostroe, aut noslrorum Palrum selalis
an.no'1087allalum, fieri dicebantur. Ibi bealissimi auclores, duo concilia Trojsesub Urbano habita
aiilislilis ossa pontifex propi'iis mânibus in locum laudavil; qusevero a Trojanoconcilio, ùii Labbeus
parali àdili collocavil, et licet hoc fuerit conira observavit, Ivo, Gralianus aut alii auclores anli-
morem,ul ipse Ioquilur, Romanoeet aposlolicoeEc- quiores prolulere,. nullam.habent lemporis nolam,
clesioe,in propria sede Eliam Barensis el Canusina; unde colligipossit ea imo polius quam allero anno
qiisejam tune tinitseerant, ecclesiarum afchiepisco- /p sancila fuisse. Denique nec Peirus ipse cujus lesii-
puni elecluni ob devolionemsancli Nicolai, et populi monio polissimum nili videtur Baronius, duas
id efflagiiantisdilectionemconsecravil. Hsec oniiiia usquâm Trojse s.ynodosagnovil; imo nec cerium
fiisius expbnit ipse Urbanus in privilêgio, mira. 26, lempus Trojansesynodoassigiiavit libro iv, cap. 7,
quod ea oceasione Elise et ejus Barensi Ecclesise ChroniciCasinensis,unde lamen argumenlumsuum
concessildie 9 Ociobris dalum. Porro'ipsum coii- repelunt adversarii; sic enim capul illud absolule
sccraiionis Elisediera discimus ex Chrotdcoano- ïnclioal: Sequenlitemporepapa Urbanusilerum ad
nym'iBarensis ad annum 1095 quem pro more suo lias parles, Monlis-Casini, adveniens,etc. Quo-tem-
a Septembripistcedeïuis anni simul cura indiction'e pore dum apud Trojamsynodumcelebraret.
inclïoat, ubi sic habet : 1080, indict. xm, mense "At, inquies, Peirus loco laudalo Joannis Cajelani
Septembri,id est anno 1089, juxla vnlgarem coni- ordinationemin diaconum eo"tempore ab Urbano
pulaiidi modem, ihiiavii Urbanuspapa in civiiale factam fuisse refert, quo apud Trojam synodum
B'aripridie.K'ul.Ociobris: el in Kal. Ociobris oedi- idem pomifex celebravit. Undecum cerium sit, uti
ficavit confessionemsancli Nicolai. Eadem ferme superius-'probatum-est,- èx muliis diplomalibus,
habei Lupus Protospata ad annum 1089: Urbanus Joannem primo Urbani anno diaconumfuisseordi-
venit in çivilatem Barum él consecravilillic confes- _. natum; inferre licet synodum Trojanam quam hic
sionemsancti Nicolaiei Eliam arçhiepiscopum.Elias Peirus membrat, ad Urbani pontificalus primordia
ex n.onacho Carensi factus abbas Sancti Bene- esse revocahdara; proindequecum sequëcerium sil
diçli propre portum Barensem, primus omniumin eumdem pontificemâiïho 1093 synodum eadem in
suam ecclesiamsusceperatcorpus sancli Nicolaiex urbe célébrasse, duo Trojana concilia necessario
Liçia anno Ï087 advectura, deinde prsefeciusfuerat admiltenda erunt. Verum nihil certi ex hoc -Pétri
ecclesioerecens eidem sancio exslructsein ipsa urbe testimonib'iriferripolest, nempe'qui, uli observavit
Barensi, ul ex Joanne archidiacpno Barensi narrai Angélusde ;Nuce in uotis ad liiinc locum; .eo loci,
:
OrdericusVilalis libro vu, cui tandem in archi- quod et aliàs ssepeei conligit, exàclam témporum
assumpto, suflecius,esl in abbaliserégi- r'alioneinnon servavil.Deinde Joannes ab Urbâiio,
epjscppum
mine Euslaçhius monasterii. Omnium Sanctorum qùando priiiiumad Casihensemonasteriumàdvénit,
eamdemurbem cpndilpr, secunduset ullimus diaconus brdinalus est ; at Pétrus hic non de illo
prope
Sancli Nicolaiabbas: nain eo pariier in arçhiepisco-• sed de secundo pontificis ad sacrum mdnlem:ac-
pum cîccto, ecclesia Sancli Nicolai ad canonicos i cessii diserte Ioquilur,'proindeque non de prima
61 VITA. 62
Joannis ordinaiione, sed de altéra, nempe de illhs A Sicelghaita anno sequenli defuncla, esl, die xvi
in diaconum patriarcliii Lateranemis promotione KalendasMaii, ut ex Necrologio Casinensis mona-
inteliigendusest, qusesane promolip ad annum 1093, sterii discLmus.
quo Trojse concilium celebralum fuit, revocaîi po- LX. S. Bruno Urbanumcomitalur.
lest, sicque, nulla remanet duas Trojse synodos Eadem etiam oceasione Brunonem Cartbusiano-
admiliendi, eliam ex Pétri testimonio; nécessitas : rnm parentem cum Urbano Calabriam perlustrasse
sed ad rerum sériera revertendum esl. plusquam probabile esl. Is nempe a poniifice, suo
LV11.Urbanus ecclesiamBrundusii consecrat. olim, ut db.imus, cum lilleras vir sanctus in Rhe-
Consecraloitaque apud BariumElia archiepiscopo, mensis Ecclesiseacftdemiadocerel, discipulo evoca-
Urbanus Brundusium in ptovinciam Hidrunlinam lus, hoc anno ad illum accessit, nec dubium quin
perrexil, ubi eum anno prsesentiecclesiamdedicasse eliam.eum secutus fueril in Apuliamet Calabriam,
memoral Lupus Protospata auctor sequalis,qui posl cum eo animo Brunonem accersivisset Urbanus,,ut
ea qua;superius de Barensis archiepiscopi consecra- ejus cpnsiliis in rébus difficilliinis, quse tune fré-
lione reiu'limus , hsec subjungil : Et- consecravit quenter emergebant, uterelur. Aliud habelur ejus-
Brundusinam ecclesiamproedicluspapa Urbanus.Ex dem rei argijmenlum, quod nempe Brunonis sancli-
hoc Lupi lestinionio einendandus est Ugbellus B tas ex eo tempore adeo nota fuerit apud Calabrps,
tomo IX Ilalise sacrse, ubi banc dedicationem anno ut paulo post datus ei fuerit locus in ea regio.ne
prsecedenleconsignavit. Eidem ecclesise episcopa- ad inhabilandum, quem reipsa anno sequenli cum
lem dignilatem,"quae ob cladem Brundusio a Sarra- nonnullis e suis incolebal. Id constat ex Rogerii
cenis illalam Urium translata fuerat, restilui im- comitis diplomate quod G. Surianus.in nolis ad
peravil Urbanus, scriptis ea de re liiteris ad Godi- Vitam S. Brunonis, et Ugbellus lomoIX simul cum
num episcopum,qui quod ei Urilana commoralio Theodori Squillacensis episcopi confirmalione edi-
magis arrideret, omisso Brundusii titulo, Uriiani derunt.
episcopi nominecontenlus eral, et quidem Brundu- LXI. Donatio facta Casinensimonaslerio.
s"numnon nisi postUrbani mortem dignitatem suam Ex eo, uli videiur, i.linereUrbanum per Hirpinos
recepit, ut ex Pascbalis ejus successorïs epislola Romam redeunlem invisit Balduinusdominus Caslri
patet apud Ughellumlomo IX. Urbani ea de re epi- Ponlis S. Anaslasii in corailalu Telesino, qui ejus-
stolam, cujus fragmentum exbibet, integram in dem pontificis assensu.elmonilu, consentienteeliam
Hisloria Bruudusina haberi monuit Ughellus loco Rpffrido archiepiscopoBeneventano,dédit Casinensi
laudato. At hanc h'istoriam, aut saltem epislolam monaslerio ecclesiam S. Dionysii prope illud
intégrant invenire nonlicuit. caslrum sitani. non lamen anle quam eam a.funda-
LVIII.Rhegiuminvisit. menlis reparatam muliis donis et possessionibus
Cselerum in exlremam usque Calabriam péné- locupletassel. Hanc donalionem Marius Vipera
trasse Urbanusdicendus est, si eum hoc anno Rhe- in ehronblogia archiepiscoporum Benevenlanorum
gium Calabriseulterioris metropoliminvisisse, atque refert ad prsesentem annum ex Peiri diaconi.re-
ab Arnùlfo archiepiscopo suscepium hospiiio fuisse gistre .et lib. iv chronici Casin. Al quod subjungit
verum sit, uti dicilur apud Ughellum. Vélum elsi ex Falconis chronico de legatione 110 ferme,nobi-
inficiari nolim Urbanum in Calabriam adiisse, hoc lium .Benevenlanorumad Urbanum papam f.cta,
lamen iler ab eo post Trojanam synodum suscepium erratum est. Hsecnempe ad Paschalem II rçv.ocanda
fuisse suslineri nequil. Elenim anno 1093, quo esl ; quod Vipera facile adverlere poluisset, cum
celebralum fuit Trojanum concilium, el quidem uni- ipsè eam anno 1102, scilicet triennio post Urbani
cum sub Urbano, uli probavimus, jam dudum Ar- obitum, consignaverit.
nulfus e'vivis excesserat, sed Ughellus recentiorum LX1I. An Urbanus Farfoe abbaiis eleclioni inter-
duas synodosTrojanas admitlentium opiuione haud fuerit.
dubie praeoccupalusin hune errorem inipegit,sicque Celebrata etiam hoc anno fuit Raynaldi in. Far-
quod hoc anno 1089 factura fuerat, ad alium fensem apud Sabinps abbalem electio, cui Urbanum
transtulit. interfuisse asseverat auctor chronici brevis ejusdem
LIX. EpiscopumMelitoeordinal Urbanus. monasierii, quod chronicon manu exaralum pênes
Ad illud idem iler, si conjecluris uti liceat, revo- ' nos est ; quanquam suspicari licet Urbani nomen
cari débet Gualterii, primi post recuperalam a pro Wiberto in chronicon illud errore amanuensis
Rogerio confite. ,el Saracenis insulam Melilensis irrepsisse. Refert enim Gregorius ejusdem loci
episcopi, ordinalio, quam hoc anno ab Urbano mpnachus el oculalus leslis Wibeiiuni, quem Cle-
secundo celebralam fuisse teslalur Rochus Pyrrhus mentem appellat, omneniiin hoc monaslerio, quod
lomoUl Sicilise sacrse. Cerle Gualterius,.sub finem eralspeciali jure imperatori subjectum, poieslatem
hujus anni, nam indiclio XJHjam lunç çurrebat, babuisse. Imo idem auclor narrans Raynaldi paulo
subscripsil cui.daminslrumento Sicelghaita; uxoris post Berârdo locum facere. coacli eleciionem, ïiibil
Roberli ducis, quodab eodem auctore lomo II. in de Urbanp aut Gùiberlo babet. Et quidem Diacpnius
îiotilia Ecclesise Panorafilanse.referlur : quod qui- el alii inler Guiberti cardinales recensent Theodo-
dem instrumentum differri ulterius. noii potest, nam ricuin abbatem et MaginulfiimmonacbumFarfenses,
63 B. URBANIII PAP.E 04
èiipse Theodoricus sub Sylveslri III nomine - ponti- AA ad Calalauniseprocéres de restauranda UrbeTarra-
ficàtum àmbiit. conensi episldlam suscepil; veritus nfe bac ocea-
LXI1I.ConciliumSanlonense. sione, quamvis id se salva Narbonensis Ecclesioe
Cum hsecinllalià gererentur, AmaliisOleronensis juslitia xdle déclarassel ponlifëx, provineia Tarra-
episcopuset vicarius apostolicsesedis in Aquilania, conensia sua jurisdictiohe sublralieretur. Hoc enim
concilium die quarta Nove.'nbtis celebravit apud se prsesliturum salis innueral ponlifëx, nisi Narbo-
Sanlbnas, in qiio, teste chronico Malleacensi, ad nensis anlisles hanc anliquammelrbpolim auclori-
sedem Burdigalensem, quse jam ab aiinïs ferme tate privilegiiRomani ipsi sùbjeclamfuisse probare
tribus vacua manseràt,' translatas est.' ïlanc transla- posset. Quo privilegio se munitum non esse haud
tîonem nolente,nisi Siterror librarii, forte Iegendum ignorabat Dalmatius. Hocvero iler ab eotuhc lem-
volenlc, Guillelmo Aquitariiie duce factam fuisse poris suscepium'fuisseinde colligimus-,quod mense
lesiatiir Adhemarus episcopus Ecolismensis in Marlio sequenlis anni-concilium provinciale in sua
cliarla donalionis ab eo coram illa synodo.factse melropolilana urbe celébraveril, et quidem redux e
monaslerio S. Maxenliiapud Piciones, quserefertur Romano ilinere. Id ex eo patet q'uod in hac ipsa
a Sammarlbanistomo IGallise Chrisiianse.In eadem synodofinitafuerit conlroversia, inler ipsum Dalma-
forte synodo agilari debebal conlroversia inler IR lium el abbatehi Crasseiisein orla, de qua apud
niohaehos Vintlocinensesel Sancli'Albini Andega- ponlific.emRomseidem Dahuaiiuscbnquesiusfuerat,
vensis mola, de prioratu Credonensi,titi iiinuiiur in quamque Urbanus Raynerio legalo suo componen-;
veteri inslrumenio lomo II Miscellan.Balùz. edilo. dam commehdàverat. Si enim ante Romanurailer
Al ne id fieret, impedivit cornes Andegavensis, nec sopiloefuissent illaecontentiones, ut révéra in isla
p'Iûra rcscire licuit de illa synodo, quam Samniar- synodo sopilàs fuisse déclarant ejus acla, frustra
tliani in Gallia Clirislianaet Lopezius in Burdiga- poslea Dalmatiusillasad ponlificiumtribunal Romse
lensi Historia, anno proecedenle non bene con- detulisset, frustra eliam Urbanusde his sopièndis
signant, decepli haud'dubiè 'cbàrtâAdheraari modo ad legalum suum sefipsisset. Hanc porro synodum
laiidala, quoedala dicilur anno 1088 Nonis Novem- ihitîo anni sequenlis celebratam fuisse ex iisdem
bris, indictionexn, al Iegendum 1089, quod proba- ejus aclis palet apud Baluziumin conciliis provincisc
lur, non modoex chronicoMalleacensimodolaudalo, Narbonensis, et Labbeuhi in appendice lomi X
verum eliam in: cliarla Wiilelmi cujusdamFerrani Conciliorunigëneralium, ubi anno DominiIncarna-
ab ipiis Sammarlbanisrelata; Qui quidemWillelmus nationis 1090 decimôtertio Kalendas Aprilis habita
nonnulla ecclesiseSancti Sevërini apud Burdigalam -fuisse diserlis verbis dicilur.
ablala resliluil anno 1088 tertio Nonàs Dêcembris, LXVI. Varia
negolia Raynerio legato commendat
SimoneAgeiinensiumepiscopo locum Burdigalensis Urbanus.
archiepiscopi-jam 'ante biennium defuncli tenenie. Quid vero eo in ilinere profeceril Dalmalius dîs-
Quod:sahë falsum essel, si mense Octobri ejusdem cendùm est ex lilieris quas ea oceasione conscripsil
anni Amalus in concilioSantohensi factus fuisset- tlrbanûs. Primo eum ponlifëx clero- popiiloqué
arcbiepiscopus. Et quidem post Golcelini archi- Narbonensi, ac eliam comiti et vicecomili com-
episcopiobitum; qui anno 1086contigit; sedës tribus mendavit, eisque prsecepilut illi tànqûara palri. et
circiter aniiis, ut ipsi Sammartliaiii obsërvarunt, Chrisli vicario obedienliamel'honorèm exhibèrent,
vacua remansit, proindeque ad annum 1089. minalus se eos qui Ecclesia; Narbonensis hona
LXIY.' Privilegium
• pro Ecclesia Remensi el pro. refînèrent analbemalis gladio feriturum. Deinde
• monaslerioBalmoe.- • Raynerio cardinal!,' quem in Hispaniam legalum
Anno labenîe Urbanus Romamreversus privilégia miserai, binas lilteras scripsit, quibus maxime illi
nonnullis ecclesiis-etmonasleriis concessil. Insigne commendatut polissimum.inqùirâl de injuriis quas
est prse cseteris illud- qùod Raynaldo Remorum Dalmalius se a Frotardo Tomeriarum abbale perlu-
archianlistiti ejusque• ecclesiseinduisit sëu polius p lisseconmierebaliir. Portasse ille abbas ablitebatur
confirmavil, datuih ;'Romse; die vin Kalendas insigiii pfivilëgio, qùod," Uli diximus, mense Julio
'
Jaiiuârii, ex quo proinde infèr'ré licet pontificem hujus anni ab Urbano açceperat ; unde pontifex
hoc àri'rio'nalalium-Chrisli solemnilalfcni'in Urbe maxime insisiil in ulraque ad legalum epislpla, m
célébrasse. Illud privilegium ex-veteri cbdice ms. banc causam diligentissime éxâminet, pro qiia spe-
descriplum lège, si blium esl, in'Appendice. Hoc cialiler missus fuisse dicilur. Nam Frolàrdus, qui
s'equeiur aliud post dies très concessum Balmensi Romam primus venerat, res mullo aliler, ut ail ipse
'
àpud Sequahos nobili monasterio, quod ex ipso Urbanus in prima epistola, quam Dalmatius, prse-
aùiogràpho descriptuni
' ab ejusdem loci asceiis senle legato ante ejus in Hispaniam discessum,
•'
accepimus.' ponlificirelùlerat. Dalmaliusquippeet Barcinonensis
LXV. JDalmatii Narbonensis iler episcopus ad id Romàm polissimumvenisse vide-
'"'" " " :archiepiscopi
'
Romam.' ''"'
/ bànlur, ut adversus illuin abbatem'ju'sd'ttani sedi*
Vix eliam ultra hujus anni fineriidiflerri polest. jiposiolicoeflqgitarenl.Dehiquead ipsum Frolardum
iier DalnVaiiiarchiepiscopi Narbonensis Romam, scripsit Urbanus, ut se penituslegati judicîo sub-
_ quod',prseler allas caiisàs,' 'ob-pciyulgalaiivUrbani jicial; cl si vera essent ea qusede illo ferebanlur,
65 VITA. 66
pleneel congruesatisfacialambobusillisantislilibus. A i quis ea oceasione inlrudere velit abb.iliam Como-
Deniqueei maximecommendatpontifex, ul Narbo- riensemaliunde igno.'.am; aut denique, ut cardinali
nememantistilemsicut proprium et pastorem spiri- Aguirio accidit, legalum Urbani L. qui nunquam
lualem.,.. reverealurel diligat. extitit, admiltat. In bis porro litter's pr.rclara
LXV1Î.TarraconenseniproviiïciamNarbonensi multa hab.et vigilantissimus ponlifëx de legaii
archiepiscopocommendat. officio,cum Raynerium polissimummpnet, ul ne
Quod vero speclabat ad jus melropoliticum in favore aliquo, aut nimip zelp.aclus, ,in alterutram
Tarraconensem provinciamquo brevi se spolialum parlera contra veri reclique régulas se abripi
iri verebalur Dalmatius, quoniam res erat difficilis, patialur. Hoc ipso anno Aililanus, Zamorse episco-
mandavit legato suo Urbanus, ut dura Tarraconen- pus, ab Urbano canonizatusdicitur in Manyrologio
sis urbs repararetur, nihil prorsus ea de re innova- Romano, quod an verum sit, non una esl apud
ret. Res enim, ut ait V.CI. Petrus de Marca libro iv auclores etiam Hispanossentenlia.
Marcse Hispanicse,eral lubrica et anceps : quare LXV111.Privilegium monasterii S: Joannis de
ausus non est Urbanus Dalmalii querelas insuper Pinna..
habere, qui, uli ipse pontifexloquitur, proejudicium AnlequamHispaniasdimiitamus,paucis agendum
sibi facium de illa Tarraçonensium episcoporumBest de percelebri monaslerio Sancli Joannis Ba-
subtractioneintimabat, quos Narbonensis Ecclesia plistse de Pinna, cujus loci abbatem ' Aymoriçum
per"annos quadringentossine allerius ecclesioerecla- Sancius Aragonumrex Romarainisil, privilegiorum
mationc posséderai.At ex Altéra parte haud iguola sui monasterii confirmationemab Urbanopetiiurum.
erat Urbano antiqua Tarraconensis Ecclesisedi- régis et abbatis petilioni assensil pontifex, et quir
gniias, quse casu, non ob aliquod malum facinus, dem sub hujiis anni finem, aut cerle sequenlis
miserabiliter exciderat; curascilicel ipsa metropoli initio, ul conjicere esl ex ipso diplomate Sancii id
a barbaris occupata, residui provineia; episcopi referentis, quod datum esl ira JICXXXVIII, \ni.ldi-s
cum suis ecclesiis, inconsulto Romano pontifice, Maii,. anno ni ponlificaïus dpmni UrbanipapoeII,
Narbonensis melropolitani, utpole vicinioris, eu-- anno ab Incarnalione Domini 1090, indictionexin,
slodiaeei curae, polius quam jurisdictioni,, mullo etc.. Mirum aulem est qnanlis dpnis et privilegiis
minus servinui altributi fnerant. Quare inhis reriim cumulaverintAragon.isereges locum islum sacrum,
ambagibus,prudens pontifex neminem vel specie- qui ad eoruin sepullurain- erat depulalus.riSed p.rse
tenus laederevoIens,,caule agendum ratus proviso- çseterisenituil polissimumSancius, qui ter quatervè
rio décrète consliluil ut, donec Tarraconensis urbs Romamejus monasterii abbates inisil, ad asserendà
I^
repara-relur,Tarraconensis provjnciseepiscopiNar- privilégia et bona, qu;e a regibus,et praesulibushuic
bonensiarchiepiscopotanquamproprio metropolitano monaslerio cpllata fueranl. Juval -enquae-in linP
subjicerentur. Quiavero, paulo anle Tolelanoareliir iilius diplomatepertinent ad Urbanum bue proferre;
episcopoprimalum, salvismelropolilanorumjuribus, in quo sic Ioquilur: «Sancio. abbale,-defuncto et
in universas Hispaniascontulerat, votait ut.iidem donino Aymerico abbale in locum ejus posilo,
episcopi Tolelano archiepiscopo tanquam privati cïipienshoc coenobiumadeo prorsus niunire:ettueri
obedirent, donec archiepiscopus Narbonensis se aposlolicoque simul el regali patrocinio, domnum
eorum primalemfuisse cerla possilauelorilale mon- Aymericumabbatem Romse ad bealissimuni papam
sirare. DalmaliusquippeUrbano dixerat privilégiade Urbanum misj secundum, obnixe deprecans paler-;
primalu ecclesiamsuam habuisse, ac mulia prolule- nitatem iilius, ut prsedictumlocum in defeiisioneet
rat ad id probandum instrumenta : quare Urbanus patrocinio bea.torum apostolornm Peiri el Pauli
legato suo prsescribitut de illis privilegiisdiligen'er susciperet, et privilegiumtaie eidem loco: conferré
inquirat, non quidem ut de iis judicaret, sed ul ad diguaretur, quo a, rapacitate malorum hominum,
se ipsum hsec causa, magniulique momenti, refer- vel ab invasioneepiscoporum,nec non a prsejudicio
reiur. Atque res eo in slalu mansere usque ad cardinaliumet a'rchiepiscoporum,seu a doniinaiione
annum 1091, quse omnia in episiolis. quatuor mala succedentium regum, locus iisdem tueri aut
Urbani fusiûs exponunlur. Al hic observare juval, defendi possit:el ut abbas ejusdem ,loci Iiber.%
prseler bas Urbani lilteras quse apud Labbenm ipse et sui, ad sedem.Romanamin omnibus causis
tomoX Conciliorumedilsesunl, unam de.his contrp-? et jndiciis ecclesiasticisvel sseeularjbus nec non cl
versiis in ejusdem lomi appendicehaberi, !.. çardi- in ordinalionibus abbalum, ppssint se reclamari.
nati presbyter.odatam, in qua agilur de conlroversia Quibealissimus Pater Urbanus, audita mesehumili-
inler Narbonensem archiepiscopuin.et abbatem tâiis pelitioiie, credo non meis meriiis, sed sancti
Comoriensemnata. Sed hsec epislola ea ipsa est Joannis gratia cpmraotus,locum Iiuncin aposlolica
Raynario^legalo inscripta, sub, quo eodem titulo suseepil protectione, datpque liberlatis privilegio,-
ejus fràgraeiitumjam Labbeus ipse retulerat inler apostplico,,patrociniomuniyil. > Hsec ibi Sancius,
alias Urbani epislolas. Eum fefellit exemplar quo qusepaulo fusius referre:visum est ad supplendum
usus est, in quo. ama.nuensiserrore L. pro R. in privilegii defeciim, quod jnvenire noii licuit. Re-
litulmn irrepserai, sicut ei.Comarietisem,~pro. Tome- giumveroilluddiplomainiegrumcxhibelliieronyinus
riensem. Qua de t;e leclorem monilùin velim, ne Blancain comnieiilariisrerum
Aragonensium.
67 B. URBANIII PAP.E £~, 08
LXIX. Urbanidccrelumde liberlatenuptiarum. A nia in his nolis oplime sibi. cohserént, iiec locus
Idem rex, ' bac aut altéra oceasione, Urbanum nllus essë videtur de ejus înceriiate dubitandi.
consuliiitde sua ipsius neple,'ail invita virù copu- Forie illa errata èx amanûensiùm incûria irie-
ianda essel, cui éam cogeule necessilaie sponsam pserunt. '
prbmiserat. Responditpontifex id nequaquam fieri Nondum tamen Romam reversus fuisse videtur
debere," cujus ea de re rescriptum ab Ivone et die 25 Marlii hujus arini, cum hac ipsa die episcopi
Grâiiaho in suis decrelis adoplalum, et ab Hilde- urbis, id est cardinalesUbaldusSavinensïset Joan-
béHo lib. n, episl. 26, alias -42, relatum. Hiic nes Tusculanensis,ecclesiam Sanct<eMarisead Pi-
revocare visum est, quod nuliam usquam praeferat neain dediéâssé tempore domini Urbani II- papoe
tcmporisïiolam. Sancius, qui ab anno 1067Arago- dicanlur m veteri inscriptione quam Marlinëllus"ih
nib'u'simperabàt, quarla die Junii anno 1094 occu- Ronïa sacra, et Mabillbhiùsreferunt. At paulo post
buil, cum Oscamurbem obsideret; ad eum réspon- Varia Romse consislens diplomata diversis lbcis
sionembabel apud lv.onemDec. pag. 8, cap. 24, et concessil. -,
apud Gratianum 31, q. 2, c. 3, in BullarioCasinensi Ex his esl privilegiumpro monaslerio canonico-
F.;2, prllS. rum regularium Sancli Anlonini apud Rulbëhos,*
LXX. Epislolapro monaslerioPadolironensi. B qiiod daitim est Romsedie v anle Kalendas Aprilis.
Hahetur alia ejusdem pontificisepislola, quam Aliud ibidem ipsis Kalendis Aprilis induisit Guillcl-
sub' hujus anni finem, aut sallem anle Maniûanam mo abbaii monasterii Sancti Theofredi apiid Velli-
obsidionem, inilio sequenlis anni ineceptam, Ma- vos, dioecesisAniciensis, in quo recénsenfur e*
thiidi comilissà; scripsit in gràtiam Padolironensis cbnfirmaniurejusdemmonasterii possessibnes.Quod
ménasiérii adversus Màniuan'iimepiscopum. Hic aliud édidit Baluziiis in s'uisMiscell.;t. II, p. 117in
ecclesiam Sancti Floriaiii ad-illud monasleriiini graliam HûgonisepiscopiGratianopolitani;bac ipsa
-
përtineiiiem injuste retinëbat, adeoque vult Urba- eadem die hujus anni, ut quidem hobis videlur, in
nus , iit Maibildis episcopum ad restiiutionem dultum, licet apud Baluziumut in apogràphonoslro,
adigal. quod ex Gratianppolitana;Ecclesia; chariario babe-
LXXI. TliiemoSalisburgensisarchiepiscopus' mus, annum sequèntem prsèferat, sêd amanuënsis
ordinatur. - enorem esse verisimile esl, non solum quod; àlii
Anni4090 initiocum Calholici,uli narrai Ber'.ol- chronologie!characteresibi "apposiliannum prseseii-
d: s,' in Bajoaria invàlescêrent,'Thiemonen ahtea ICBÎdèsignenl,verum eliam quod-scrip'iumpermet-
Sancli Pétri abbatem ; \n Salisburgensemarebi - num Gregoriiscrihiuriialque noiarii sacrinalatii, ut
episcopumelegernhi, quem slalim solemrii rii'u C prsecedehsbac ipsa eadeiii dié dàtum, sicut ei alia
Allmanhns episcopus Palaviensis sedis aposlolica; nonnullaejesdemlemporis,dicatur, qnod nonhaberl
legatiSi ss"isientibussibi AdalberoneWiriibûrgeusi diplomâlaanni sequenlis, imo nec ulla aliaàiiôrum
et ; Meginwardo Frisingensr cailiolicis episcopis annorum, si berie meinini. Velat pontifex in lire
consecravil.Ille vero Gebehardisanclissimi decés- huila alienaliohes ccclesiaslicoriinibonorum,cl ne
soris sui vesligiisinsistais, uli in ejusdemGebehardi res defuncliepiscopi, vel ecclesisea quopiamrapian-
Vila iegilur, in defensioné venlatis 'talliolicoe et liir, quas.vtilia canonicisintégras reservari episcopo
propagationereligionis divinoe niullum insudavit. suCCcssorifulurO.
Haric ordinaiionem 'vu idus "Aprilis celébràlam Aliud insigneprivilegium,apud Tahibur. Dejiire
fuisse observai auclor-ChroniciSalisburgensis'apiid abb., t. H, p: i68, paulo posl prsecedens,id e-;t
Canisium tomo VI-, qui addit Thiemonem ab sex'ladie ejùsdém meiisis Aprilis, induisit Urbanus
UrbanoH pallio donalum fuisse. Valluiribrdsaiiismonacliis, quo non niodô Yallis-
LXXIL Pi'ivilegia varia.- -"'•' '' ' Umbros* monasterii p'rincipis'juraefpossessiôhes,
Eodemlenipore,'si nullusirï anno et mensedesi- sed etiam toiam muliorum'monasterioriim,quseibi
gnand's error irrepseril," Urbanus -prsepositurarn recenset, congregationem,"ante aliquot annùs a
R,-iiempurcheiisemin Frisingensis Bavàriae urbis D Joanne Gualber'lo institulam, confirmavit-.Tum
dioecesisilaro,aposiolicsesedi a Welphone'Bjriirir> decërni'toonlifëx lil alia monastëfia, qu;ë déinceps
rum duce êjiisqiie conjuge Jùdithâ ablalam, suit navella; huic congrégationi aggregabiintur, lisdem
speciali RomanseEcclesioeluitionesuscepit. fiullam privilegiis gaudeani,-eorunifjue bmiiinm caput sit
ea-dé re refert HiiiidiuslomoIII mèlrOpblisSalis- ipsa Val!is-Uinbïosoe abbâfia; adebqueconstiiiiitlit
burgensis. Ai non sa»:s sibi constant clïrohblogici ad ejus abbaiis elëetioném,prseief lôëi mpnachos,
characteres- in ea apposili; data quippe dicilur sùperibresquoquë cietërorumomniummonasterib-
Anagiiisemense-Februariohujus àhnï, iiidictionexv r'um congregaiioiiis suffragii jus habeaiil; et si
quse eo anno erat xin; deindesenieniia Scripiura quispiam ex' illis abbalibùs, ad générale régimen
sacrx.qusc in sigillo adhiberi solél,-UrbanoIII non éléciUs" fueril, dimissà propria abbatià, ad principaU
Il conven'il.-'UrbanolamenIII hsecbullà Iribui iiotii coehobiuir'traiiseat,/cujus nïilu bmnia.nnilamonusie-
potèsl. An Lanfrancùs, qui illam, absente; aul'. ria reganlur. Dalumest Rbmséhoc anno 1090, indi-
aliasimpediloJoàiine càncellario,conscripsil, aliami ctiohe x'ij'tj'dièviii IttùsAprilis, Urbani pbiiiifica.ns
scnienliam aïMiibueril,-inceriiim. G;ctcraverb om- anno 5, quse notse'omnes apprime sibi cohserént;
69 VITA. 19
.U mirura est in illo privilegio nusquam abbalem, ,(Vut eleclus abbas a Turonensi arcïiiepiscopoconsecra-
lionem accipiat, sed sine omnis professionis ex-
qui Uinc Valli-Ùmbrosà;prseerat, nominatumfuisse;
forte quod, cum in omnis congregàtionis graliam acïione. nanc cîausulani'inserî curavil pbhiifex ocea-
concessum fuisset ad ejus générale regimen staluen- sione "professionis, quam episcopi ab brdinatidis
dum, satius judieaverit pontifex illud omnibus abbâtibùs exigefë luné lemporis volebaiit; cum
universum membris quam. cujquaTriabbatum spe- ecbnlrarib banc pi'seslare renuerent abbates, eiiam
-
cialiier jnscribere. Tune vero Valli-Urabrosaeprse- nbn'èxempti, quod in ea nescio quid Simoniàçi in-
erat Rusticus beati Joannis Gualberti post Rodul- - venirént : prseterea exempli limebant, ne eo pacto
fum.succéssor. . episcoporumjurisdiclioni subjiei viderenlur. De qua
conlroversia actum est fusius in prsefalione ad
LXX1II. -Dëcrelum Ruslico abbaii Vallumbrosoe,
An aliud limilibus.dioecesis primam psirtem Actorum sanclorum ordinis S. Be-
eic, iiiscriptum. pro
Baionoe. nëdicti SseculiXI, § 3vDatum est Majoris-Mpnasterii
Is ipse esl Rusticus, qui simul cum Pëtrô episcopo privilegium -diexvi Kalendas Maii.At magm'sposlea
Pisioriensi Urbanum consumerai, de oidiiiaiione controversiis pecasionem prsebuit. Quippe çum ex
DaimbèTti quem a Wècilone archiepiscopo Mogun- antiqua consiietudine arehiepiscopus el cleriis urbis
tino, schismaiico simul et Simoniaco, diaconum B sblererit paschale feslum in Majori-Monaslerioce-
ordinatum, ipse ponlifëx in episcopum Pisanum lebrare, el ea oceasione multa fièrent illiciia lanise-
consecraverat. Urbani respbhsumia Labbeo tomo X que solemnilali haud congrueniia, quse hoc privi-
Conciliorum èx ms. codice S. Vicioris Pafisiensis legio àbolebanthr, id segre lulerunt clerici, àc nihil
editum'ësl. Cui jungeiida altéra ad eosdem resbbnsio, non adversus monachos inlenlarunt, pbtenta etiani
seu polius, ut quidem yerisimile est, ejusdem re- adversus eos .a Rb.dulphparchiepiscopo excommuni-
habetur cationis s.entenlia,, ut illud priyilçgium irriitim
sponsionis altéra parsqua; apud Graiianum
i. q. 7, c. 24, Daibèrtuin: în utraque Urbanus agno- façerent; exindë veluti .aperlo,- bello in monachos
scit sibi non incomperlum fuisse Daimbertum a ita dessevierurilut etiam annohas, quse in robnasle-
Wècilone schisniaiico diacorïalum suscepisse. Sed rium deferebantur, diriperent. Rodulfo.archiepiscopo.
lamen qui ille,non Sïmoniacefuerai ordinaïus, de morluo, ei aller cpgnpminis in sede el in odio ad-
corpore el spirilu ab'hoerelicisegressus fuerat, eum» versus monachos successit, ei licet Jpallium ab
dem ulililalibus Ecclesioepro virihûi insudànîëtn, ex Urbano impelrare non potuisset, quin prius fuisset
integro, Ecclesioenecessilaie.ingruente^diaconum se polIicitus.se'. Majoris-Monasleriiprivilegio obgditu-
coiisliiuisserespondel pontifex. Nulla est Iir ulroque rum, sponsionisîamen suse.posl paululura immempr,
ilio responso temporis nota, ac cum cerium -sil<? monachos vexare decessoris sui exemple non dosti-
Daimberti ordinalibnèm, cujus oceasione scriptse lif, dp'.iec re variis in episcoporum conventibus
sunt illse lillerse, ad primos ponlificaïus Urbani agitata, tandem in concilio Claromonlano çon.cordia.-
annos revocandam esse, vix ultra bunc annum inila fuit, ul,dicemus ad annum 1.095.Tamen bas
differfi possunt. Quare eas bue referre visum rixas posl Urbani obilum . recruduisse ex Iyonis
epislola 108 facile colligipolest. • .•.. •. .
e.st.
Hue eliam referri ppsse mibî aliquando visum Eo tempore, aut.cerle., ut videlur, jam anlea,
est Urbani bullam, qua ponlifëx Baionensis in Bernardo.ejusdem lpçi abbaii scripserai Urbanus de
Novempopulania.. G'alliseprovineia dioecesis. limues dimjllendo monasterii regimine- cpgilanii, qutid
tomo II nescio quid vitiosi, in suam ipsius prdinalionem
prsescripsissedicitur apud Sammartbanos,
GalliseCbristianse, laudato ea de re scriplo, quod irrepsisse yererelur. - Sed eam culpain si aligna
dalum aïunl v Idus Aprilis,indielioneXÎII,anno 1106. fuisset; ac qupnio.doeunqueconligissel, ei condona-
Et quidem hoc anno defunctus erat Urbanus; sed vit pontifex, ea conditione, ul de coelero fralrunj
ex indielione,, quse anno.1090.convenjt, emendan- suprum saluli vigiianlius-ac ferventiusAnstare non
duni esse conjiciebaméxscriploris erratum. Verum, ' desinerel. Porro ex Ivonis .Car-iioleni epis.tola-73
visis ejus Ecclesise monumenlis, quse mecum' illu- inielligimas, ni fallor, hoc ipsum quod in prdimv-i
sirissimus anlisles Renatus Franeiscus de Beauveau tione .Berflardirepreliendebalur, nihil aliud fuisse;
conimunicarLjussit, depreliendi ev-voremesse Sam- quam professionemvarebiepiscopoab eo cum benev
marihanbrum, qui Paschalislt bullam incaute. ad dieerelur praasljlam. Ibi- enim Lail:;Ivo înirari se
Urbanum. iranstulerunt. In ea tamen Iegendum quod Majoris-Monaslerii Jralres segre suo abbaii
indielione xtv, aut cerle dicendus est pontifex ut obedirent, eam ob.causam- quod.ab archiepiscopo
ssepe alias, seculus fuisse calculum Pisanum, quo exeommunicatp benedicuis, sedi ejus metropoliianse
annus a fine prsccedenlîsMarlii inchoabavj.".• subjeclionem pforiiisisset; Quod frivolum.lvoni vi-
, LXXIY. .PrivilegiumMajorifrMonasterii., deàaîur, -abbatibus ,hae in re;et-mpnacbisminime
Hoc item mense datum est Romse privilegium faventi. ,->...-..;;;.;. ,:,-.-:.
MajoriSrMonasterii prope Turonum urbem, Bernardo . LXXV'.ConciliumTolosoe.
abbati inscriplum; quo Urbanus ipsum monasteriam, Quo lempore hs2c;Urbanusin Iialiagerebat, r-jns
ulijam.a Viciorelli iiidiilmm fuerat, sub speciali legaii apud Tolosanvcouciuuin in Galliiscelebrariint
sedis aposlolica;tulela suscipil; eo pacto, inter alia, circa feslum Penlecosles, qnod Berloldus gencralem
71 B. URBANIII PAÏVE 72
synodum appellat, et ad quam episcoposdwersarum iA.Inlil pontifex, . moxque conscriptis ad Rogeriumet
provinciarumconvertisse, ibique.Urbanum per suos Boamundum,Apuliseprincipes, lilieris, eos cbmmo-
legalos mulia iii ecclesiastiçis.
caùsis guoecorrigendq iiuit lit lam gravi scaudâiô convenions rémedium
erant, correxissc seribit. In eo concilio, uti prose- affërrent. Quod'rêvera ab ipsis prse'siilumest, ut
quilur idem auclor, Tolosanus episcopusde illalis fusiusçiposuimus ad annu'in 1088. Urbani epislola
sibi criminibus expurgatus est, el iegatiopro restau- ea de re nullam habel chronolôgiaanoiam; at eam
randa Clirislianilateiii Toletand civiiate,regeHispa- Jioc anno, et quidem anlè mensemJuiium scriptain
nomm supplicanle,deslinata ftiil. Hanc porro npn- fuisse facile colligiiur ex Rogerii et Boamundijn-
nîilli anno 1089, imo el alii prsecedente cônsigna- slrumenlo, quod Baronius iniegrum rétûlii : Datuni
rant, Cui Bernairdum Toleianum arcliiepiscopum, CanusioannoDojniiiicoeIttcarnationis 1090, ducatuss,
ex ilinere Romano, ut vu'lt Rqdericus Toletanus, menseJulio, indielionexm, qub quidem instruniehio
rëdèuntëmInterfuisse dicunL Àtiiis pTseferéndaest illi principes, .Urbani mpnilis.excilati, convocaiis
•Berloldi,l'univiveniis, aucioriias, qui diserlis verbis apud Canusium provincise•optimstibus Bantini mo-
eam ahnol090 circa feslum Pehiëcosiescelebrâtam nasterii privilégia et possessiones cpnfirn.iarunt.ut
fuisse asserit. Haud lamen dïffitémur Bernardum ép pacto damna' tam sancio loco illaia utcuiiqué
Toleiânum ei iiitérfuisse, quod colligeré licet ex IB iVsa.rcirecbnarcntur.
Urbani epist. ad Gotiliise fidèles, pro monaslerio LXX.VI1I.. De -filio Joi-dpni principis Gupuani: Ex-
Sancti i/Egidii. Qusenamvero Iegatioilla ûï-, qûse in communicaiiirCenomanorumcornes.
Hispaniam, efflagitanté Alfonsprege, ad reslauran- Hue etiam revocare libet aliud éttempluiii",quo
ilaiii TolèlïCIiristianitaiemdeslinata est, vix inieiligi coiiiprobaripoiesi. Urbani studium adversus ëos'qui
polesl, nisi his"verbis indicari diçamùs, librbrdm justilias jura violabant. Illud est judicium, qùod
officiidivin! juxla rilum RomaharEcclesiiéediiofum ppnlifèx in Raynaidum'Rinellum provisorie,tùlit,
reeeplibiiem, lit scilicel dëinceps, abrogalis Gotlhi- accusaïuin,, quod iordani principis Capuani flliam
eis, ilispanicse Ecclesise Romanis libris ulereniur. adolèscentulam rftptu polius, quaiii justi cohjiigii
Cerle" anno sequenli, agénîé Rai.neriolegalo apo- spe, înyiiis parèntibùs sibi des'porisasset.Certéhune
slolico, qui huic qiibqùe'synodo intërfucrat, id Raynaidum liominem violèntum fuisse palet es
in concilio Legionensi, ut ibi dicemus, eautum Chi'onico Casinensi libro iv, cap. 9, ubi dicitur
fuit. "' caslruni Fr'aciarmn dblo a Casinatibus alsiulisse.
•.'.'•'' :..''"':.'.
LXXVl. TarraconensisurbsRomano ponlificidata; t;updpps!ea vi'.el.arinis relinere'cohaius esl. Hoc
Sotata autem Tolosaiïa synodo,Raynërius Urbani . aiitein judicium quod Ivo et Gratianus retuleraiit,
legatus'inHispaniampërgens per Gàtalâuiiiàm'trans-' 'C ideo l'ëvocàmusad prapsentem'annum, quod ipsum
ivit; ubi -RaymundusBarcinonis cornés, aggrégatis ultedus diffërrë prohibèat Jordaiii obitus, quenisub
province optimatibus, urbem Taïraconensem sedi hujus anui'finèm conligisse ex aiitiquis, aucîbribus
sposiblicavsolenïniter dohavil ea eoadUibne, Ut eam' Camillus Pcrëgrinius probat.
él'ur.ivërsa' quse àd'illam altinebànt, ipse ac ejus AliudJleni Urbani in emèndandisviliis sollicitu-
dinîs exemplum suggerit nobis Ordericus Vilalis
posleïi tenerent per mànûm eivocem sàncù Pèhi,
ejusque'vicarii Roiiïanoesedis aposlottci, per quht- libro yiti, ubi;scribil.Hugonem comitem Cenomàiio-
tum ab eodem pontifice hoc anno sacris fuisse in-
quennium përsolventes ei cemunt vig'mti qùinque
libramm purissimi drgenii; quse doiiaiio' facta est tïrJicium, quod legilimam suam ' uxorem Rbberïi
per vianuni domniRaynëriï Ro-manoe Ecclesioecardi- Wiscarïli filiam repudiâsset.
titilis,qui nuiic, imquil-Raymiindos,lëgatibnefùngilur LXXlX. Schismaliçi ob Calholicorum morlem.jnso-
in par'Abusnostris. Aira millesima[cehiesima]liige- lescûnt. lis respondetSlephunusepiscopusHalber-
statensis. '
s'mifi-oètûvà.-anno ab Incarnatin'ne Domini 1090.
llujus'dohaîiônis iustrumentum a Labbeo, Aguirio Finitis indupiis, quse usque ad Pascha, uti anno
aliisque concilibi'um cbllectoribus ediium esl cui superiorë diximus, perdurare debebaïil, cum Her-
inter àlios complures Bërengarius, quod sarie iriî- mannus Melensis.autistes et Bertoldus dùx Aleniaii-
ruin est, nisi id-amanuensis liberàlilali debealur, riise,jacerrimisedis aposlolica;defênsofes, sofprqùe
snb Tarraconensis archiepiscopi!litulo. subscripsil, Berloldi,llung'arorum regina, mense Maio, ut .Ber-
quamvis hac dignilate ante annum seqùentempoti- tcldus seribit, 'obiissent; ac paulo post Eggeberlus
tus non fuerit. Forte Béréngarius AusohensisEccle- Saxpnise nïaTchio OCcubuissël,insidiis, uti aiunl,
sise,cui dioecesisTarraconensisunita éral, episcopus, Quinlilibûrgensls abbaiissse, quai Heinici Augusli
jam iùnc métropolitain noirien assumpseral, cujus soror erat, occisus, 'schismaliçi ad arma recurrëré
au'cioritalemnonnisi anno sequenli'adeptus est.' consliluerunt, tanla cura àniïni elatione, ob ëos.
LXXVIL Urbanus Banlinum monasteriumprPtegit. uti eis videbatur, felices'successus, ut de.pbntificiis
Querelasinterea ad Urbanum delulit UrsoBantini seturn esse palam divulgarënt. Cerle ea cralWa]-
monasterii in Apulia abbas,' adversus nonnullos brarai MagdeburgensisanlisIitis'^Cîcénsem'seu-'Nbyi-
isiius provincise-optimales, qui ejus monasterii resi burgensem episcopumappellat Trilliemius-inCi-.rb-
el'Châtias diripueranl, îpsumque contûmeliis affe- nicbHirsaugiensi)seuieiitia,qui lillcrasadLudbvicuhï
r.tuiiv làlronum morte spôliaveranl. Rem indigne! piincipém eo tempore scripsit, .ul eum desperatis
75 VITA. 7J
ponlificiprum rébus, quorum prsecipui faulores, A ideminstitulum récépissé. Cum vero iis lemporibus
justo Dei judicio, ut ipsejactitabat, misère perierant, aperlo bello ponlificii adversus schismaticos decer-
ad Henrici partes attraheret. At longe ab ea ppi- tarenl, subiil in quoruradam animps scrupulus, an
nione-aberant Calholici, ut ex Ludovici, responso subjiciendi poeniteutix fissent Chrisli fidèles, qui in
discimus, quod ejus nomine Stephanus, qui el Her- çongressibus bellicis, lune frequentibus, excommu-
randus dicebaiur,-ex abbate llseburgensi episcopus nicatos occidissenl. Hue qgippe, nisi mea rne conje-
Halberslalensis, Wallramo dédit. Ulrasque lilteras ctura fallat, revocari.dçbel Urbani rescriptum Lu-
retulit Dodociiinus.abbas S. Disibodi, in Appendice çanp episcopo, quod Ivo Carnotenus et Gratianus
ad MarianumScottum, quseibi videri possunl. Certe in suis decretis relulere. Jnlerrogatus ea de re pon-
is Stephanus locum habere débet in.ler strenuos tifex respondit, quod eisi excommunicatoruni in-
Urbani propugnatores,ob multa alia scripta quibus lerfeclores in justo bel|o, qpale.lunc urgebai, ho-
Ecclesiamdéfendisse apud Trithemium loco laudalo micidse censendi non esseut ; .quia lamen aliquid
dicitur. E re nostra fuissent quatuor epistolse ad sinislri in eorum voluntatem.irrepere potueril, con-
Urbanum pontificem,quas ille auclor memorat. At gruam eis secundum eorum intenlionem saUsfaciio-
exciderunt. nem injungendam esse. Sic antea Paires conciiii
LXXX.Henriciexpedilioin ltaliam. Bononiensiumet B ' provincise Remensis anno 923 poeniteniise subjece-
aliarum Longobardioecivitaium mililia). — Poeni- rant eos qui in prsdlio.Suessionicoinler Roberlum
tenlia mililibus in justo bello permissa. et Carolum de regno decerlanles in.terfuerant, quod
Inter hsecHenricus paraiaexpeditionein ltaliam procul dùbio vix fieri possit, ut in ejiismodi bellis
ingredilur, cui Langobardiam devasianti Welpho intestinis solo pacis aut boni publici intuitu pugne-
Italisedux,Malhildisuxorissuse, uli scribilBertoldus, lur. Et quidem Theodosium Magnum simili ocea-
adhortalionibus confortatus, resisiere conabalur. At sione laudavil sancius Ambrosius, quod posl vicio-
Malhildemsuos exercitus ipsainmet duxisse testatur riam de Eugenio lyranno reporialam aliquandiu a
Domnizo, qui totam hanc expeditionem, rudibns sacris abstimierit. A'idendus ea dere lsidorus Pelu-
licet versibus, egregie describit capite quarto, quod siola lib. iv, epist. 200.
ideo fere integrum retulimus in Appendice.Sigonius
hac oceasione commissumfuissecenset ingens illud LXXXI. Brunonis discipulis Curthusia resliluilur.
Ipse cum aliis in Calabriam secedit. Récusai ar-
prseliumSorberiense, in quo Ebrardus Parmensis et chiepiscopatumRhegiensem.Ejus apud pontificem
Gandulfus Regiensis; epjsçppi, qui. G.uiberti partes auctqrilas.
tuebanliir, a Mailiildis mililibus Victoria polilis Quid inler hos turbines feceril Urbanus non pro-
capli fuere. At fallitur vir erudilissimus : Sorbe- (G dunt veteres bislorici. At Bruno Canhusianorum
riensis quippe Victoria, vel ipso Domivzone lestante, institulor, quem anno prsecedenti, ut diximus,
anle Urbani ponlificalum obligit, quanquam ca- pontifex ad Si-seGalliis evocaverat, lum cum eo
pile 3 nonnulla de Urbano niiscuerit ifte auclor, versabalur, ut eum consiliis suis adjuvarei. Erant
quaeanticipalo retulit. Et quidem Bertoldus,.teslis eliam cum Brunoiie ipsius discipuli, qui cum lanii
omni major excepiione, amborum islorum episco- Patris absenliam ferre non valuissent, eum paulo
porum mortém anno 1085 consignât. Cnelerumcura post ejus discessum, dimissa Canhiisia, in ltaliam
Henricus hoc anno Manluara obsidereî, Welpho, et seculi fuerant, quare Bruno CarlbusiselocumSegnio
Mathildis, hanc urbem ul eam magis ac magis abbati Casse-Dei,commisit. Verum sive quod inler
in sua fide conlinerent, ab omni tributo el vectigali lot lumullusboni illi eremilse regularibus exerciliis
exemerunt, dato ea de re diplomate Mantuse àn- vacare quieie non possent, sive quod Bruno ipse
iio 1090, v Kalendas Julias, quod Sigonius refert ; moleste ferret dileclam suam Carthusiam omnino
sed liseliberaliiates urbis deditionem non impedi- vacuam relinqui, illis tandem persuasil ul illuc sub
vere, anno sequenti factam. Magna aulem, ul refert Landuini, quem yir sancius in sui locum Ca.nbusia;
Berloldus, hoc anno famés mullas regiones repente priorem instituerai, regiiiiine vicluri reverlanlur :
afflixit, quamvis non magna sleri'ilas proecesserilD I acceptis ab Urbano liiteris, queis Seguinum roga-
terroe: unde eam conligisse dubiuin non est ocea- bat ul illis Garlhusise eremum reslitueret. Quod ita
sione inlernorum illorumdiscididruni qùse a schis- factura fuit die hujus anni xv Kalendas Ociobris.
malicis cominovebanlur. Hinc colligeré licet Brunonis discipulos circa men-
.Tradunt historise.Bononiensis scriplores (GIRAR- sem Julium ex Ilalia discessisse. Et quidem non
DACCI, Hist. di Bologna, lib. n), nec disseniil Sigo- niulto posl,Bni.io ipse cum Lanuino et aliis sociis
nius, suseurbis cives in illis bellorum lumultibus in Calabriam secessit, ubi eam a Rogerio Calabrise
egregie pontificis parles adjuvisse, memorantque- etSiciliaecomile inter venandum, uli narrant vulgali
institutam ea oceasione mililiani,in quatuor cobor- , auclores, invenli fuissent, ioGum condendo mona-.
les dislribulam, ex tolidem trîbubus, in quas urbs slerio aplcm ab eo acceperunt- Ut utsil de ea hislo-
divisa fuerat ; assignais unicuique cohorli suis tri- ria, Rogerius ipse in diplomate, quod hoc anno in
bunis el vexillis. Inde Bononiensesvexilliferos ap- eorum graliam edidit, nolum omnibusvull esse, per
pellalos fuisse.volunt.Addit Sigonius cseieras quo- Dei misericordiam,a Galliaruin parlibus ad regionem
que Langobardia; urbes Bononensium imilalione Ca'.abrloesancloereligionis viros, Brunonem scilicel
PiTHOL. CLI 8
7S B. URBANIII PAP.E 76
et Lanuinum cumeorum sociis, pervertisse; qui, con- i\ morise magislri Brunonis successisse cognovimus.
tempta mundialis gtorioe vanilale, soli Deo elegeranl Sit ergo in te ejusdem viri spirilus, idem sil eremi-
militare. Horum itaque, pii principis verba refero, licsevilse vigor, eorum morum et gravitatis con-
desider-iumego cognoscens,et ipsorum meritis et pre- slanlia; quia nos, opilulanle Domino, quidquîd
cibus apud Deum adjuvari desiderans, ab eorum aucloritatis et poiestalis ipsius Magistri probabilis
charilale muliis precibus obtinui, ul in terra mea sapientia el religio ab aposlolica sede promeruit
locum sibi habilabilem eligerent,in quo ad servien- personaliler, hoc libi eodem te spirilu comilante
d-um Deo qualia vellenthabilaculaproepararent.Tum concedimus. i Cérte non Brunonem modo, sed et
eis locum solilarium assignat inler Arena et oppi- ipsum Lanuinum quandoque Urbanus ad se accer-
dum Slilum, cum lola silva, etc., per leucoespalium sebal, ul ex brevi ejus epislola manifeslumest.
in circuilu. Hujus eremi ecclesiam dedicari curavit LXXXIf. UrbanusCampaniaminvisit.—Privileaium
idem Rogerius anno 1094, quod ab archiepiscopo S. Basoli.
Panormitano,.assistenlibus aliis quinque episcopis, Visumesl Urbano circa hujus anni médium, cum
factura fuisse, déclarai in altéra charta, qua; édita ei Romsevix respirare liceret, provincias Rogerio
esl a Roccho Pyrrho tomo RI Sicilia;sacra;. Primam el Boamundosubjectas adiré, ut ibi paulo liberius
vero ejus principis donationem firmavil et amplia- B ' rerum ecclesiaslicarum curam ageret. Cerle eum
vil Theodorus Squillacensis anlisles, in cujus dioe- sub médium mensis Augusli hoc anno in Campania
cesi sila erat nova illa Carlhusia, uti ex ejus charta exslilisse constat ex privilegio sancli Basoli, quod
palet data, die 16 Decembris hujus anni, quam Sinuessse dalum est hoc anno die xvm Kalendas
simul cum Rogarii donalione Urbanus post bien- Septembris, Burchardo ejusdem loci abbaii inscri-
nium, et tandem Paschalis ejus successor conûrma- ptum.
verunt, ul videre esl apud Ughellumtomo IX ltalise LXXXIII. S. Anselmeseribit pro Fulcone episcopo
sacrse. Bellovacensi.—Anselmi responsio.
Quanti aulem Brunonem feceril Urbanus, ex eo Paulo ante, nempe ipsis Kalendis Augusli, nam
palet quod, vacante lune lemporis Rhegiensi Eccle- ex rerum série id hoc anno factura fuisse constat,
sia, quseprsecipuaesl Calabrisemelropolis, ad eam pontifex ex urbe Capua ad bealum Anselmumtune
ipsum evehere modis omnibus conatus fueril, sed lemporis Beccensemin Nonhmannia abbaiemscri-
frustra. Vir quippe sancius Carlhusiam suam om- pseral, ut ei Fulconem Bellovacensem episcopum,
nibus saeculidignitalibusanteponebat; imo el eam antea monachum Beccensemel ipsius Anselmi di-
praaiulisset ipsi eliam pontificis comitalui, si illi p scipulum, commendarel; quia vero ille ad lantum
fuisset permissum, quod ipse conieslalur in epislola onus suslinendum impar, si solus essel, videbalur,
ad suos Carihusieivscsconseripta, in qua sic loqui- bealo abbati mandat ponlifëx, ut ei ipse, aut certe,
tur : De me, fratres, scitote, quoniam mihi unicum eo inipedito, aliquis ex ejus fratribus, semper assi-
pasl Deumest desideriumveniendi ad vos, et quando stai iilius episcopimonitor, correcloratque consullor.
potero, opèreadimplebo.Plura ibi habel de mundi Tum cerliorem eum facil, se, quidquid in ejusdem
coniemplu el eorum felicilale q'.i omnibus curis episcopi ordinatione vitiosum irrepere poiuarai,
exempli uni Deo in solitudinc vacare possunl. Simi- induisisse.Deniquevaria Anselmonegotia commen-
li?, imo et plura habentur, in altéra ejus epislola dat, quse in ejus epislcJaexplicantur. Al ibi, sicut
ad Radulphum Viridem lune prseposilum, poslea el in aliis passim Urbani episiolis, o'.servare licet
archiepiscopumRemensem, suum olim, cuin in ea iilius solliciludinem et curam in accersendis ad se
urbe morarelur, familiarem. Porro ad hune annum viris doclis et piis, qui eum ad ponlificaïus onera
Brunonis ad Rhegiensem arebiepiscopatumeleciio- sustinenda adjuvarent. Respondit posl aliquod lem-
nem, quam vulgati auclores anno 1095 consignare pus Urbanililieris Anselraus, ut ei de Fulconis, per
soient, ideo revocamus, quod hoc solummodoanno quem illas acceperat, eleclione raiionem redderet.
sub Urbani ponlilicatu sedes illa vacua fueril, morte Jj Ei viro assensura suum prsebuisse asseverat cp-
scilicel Arnulphi archiepiscopi, cui, récusante di- aclum Francorum régisel cleriBellovacensis,instan-
gnilatem illam Brunone, subslilulus est sub hujus lia, cum assensu Remensis archiepiscopi, nullo resi-
anni finem Rangerius. Hic quippe privilegium stente; ila ul, nisi, inquit vir sancius, hoc faceretn,
Tbeodori Squillacensisepiscopisupra laudatumcon- Deumlimeremoffenderc.Quare pon'.iûcemrogat, ul
firinavil die 17 Decembris anno 1090, archiepisco- dalis ad archiepiscopum, aliosque provineia; Re-
pus Rhegiensiselectus, ac deinceps ad annum 1106 mensis aiuistiles, imo el ad Bellovacensesproeeres
variis conciliis el publicis insirunientis subscripsisse aliis lilieris, Fulconem jam secundo Romam pro-
memoralur sub archiepiscopi tiiulo, ul videre est fectum adversus malevoloshomines a quibus ferme
apud Ughellumtomo IX ltalise sacrse. Verum elsi opprimebalur, sua auclorilale communiât. Tum
Bruno nulla fulgerel dignilate, nihilo lamen minor compatilur yir sancius in hac epislola, quse est 33
fuit apud pontificemejus auctoritas, ut prseler ca> libri il, ponlifici in medio tribulatiomini posilo,
tera probal Paschalis 11epislola ad Lanuinum ipsius ideoque ipsi suas suorumque fralrum preces po !i-
in Calabricimonasterii regiminesucccssoreni,quem cetur, ul ei Deus mitigela diebusmalis donec fodia-
sic pontifex alloquilur : c Te in locum sanclae me- tur peccaiorifovea.Deniqueprsedicil quod Deusnon
77 ViTA. 78
relinquetvirgam peccalonim super sortentjustorum; IA auctorum eliam sequalium leslimoniisvix inlelligi
quia hoeredilatemsuam non derelinquet, el portoe polest. Nemo quidem nescil GuitmundumseuWit-
inferi non proevalebunt adversus eam. Denique mundum e monacho Sancli Leufredi, ob scripta in
privilegiumpro suo Beccensi monaslerio postulat, Berengarii errores célébrera in Aversanum episco-
quod an unquam impetraveril incerlum est. Quid pum assuraptum fuisse. Id enim prseler Ordericum,
vero postea Fulconi conligerit in consequenlibus Ivo Carnotensis antisles, epist. 78 ; Willelmus Mal-
dicemus. mesburiensis et alii graves auclores passim affirma-
LXXXIV.Confirmâtprivilégia EcclesioeRavellensis. runt. At idem Ivodecreli parte îv, cap. 213; Gratia-
Episcoporumordinationes.Ex his forte Berengarius nus, dist. 8, cap. 5 : Si consueludinem,et alii décré-
Venusii.An GuilmundusAversoe. tant proférant ex Gregorii VII epislola ad Witmun-
Inlerea Urbanus, cum apud Salernum esset, Ra- dum Aversanum scripta, in quem lilulum errorem
vellensis seu RebellensisEcclesise, quam Victor III irrepsisse nemo dixerit, si consulatcodicesmss. et
ejus decessorin episcopalemsedem erexerat, privi- editos, in Baluziinolis ad Gralianum laudalos. Quid
légia confirmavit, dalo diplomate die ipso Nonarum igitur? si divinare licet, aut duo fuère Guilmundi
Oclobrium. Aversani episcopi, ut suspicalus esl Ughellus, aut
Creavit etiam Urbanus diversos episcopos per certe Gregorius noslrum Guitmundumprimo Aversse
illud lempus, ex quibus Peirus in Chronico Casi- urbis episcopum creavit, et Urbanuseumdem pallii
nensi libro iv, cap. 7, duos laùdal ex Casinensi concessione archiepiscopi tilulo el honore condeco-
mnnasterio assumpios, Benedictum scilicet in Sar- ravit; tum ut lantum hominem aliqua prserogaliva
dinia insula, el RaynaldumCaietse, qui hoc anno, singulari illuslraret ; cum, ul Norlbmannis princ'ipi-
ul idem auclor habet capite sequenli, altare Sancli bus, qui hanc urbem exslruxerant et polissimum
Erasmi, et anno sequenli ex anonymi Chronico, colebanl, gralum faceret. Cerle Ordericus innuit
ecclesiamSancti Andréa; in sacro monte consecra- Urbanum nescio quid singularis privilcgii ea ocea-
vil. Hoceodem anno, ul jam diximus, Rangerius sione Guitmundo in Norlhmapnorum graliam con-
RhegiensisEcclesiseregimen suscepil. Is primum in cessisse. Hoec urbs, inquit, tempore Leonis IX a
MajoriMonaslerioprope Turonos monachus fuerat, Norlhmannis,qui primoApuliamincoluerantconstru-
unde Cavam translatus, Urbano notus fuit, a quo, cla est, et a Romanis, quia ab adversissibi coelibus
ul habet Ughellus lomoIX ltalise sacrse, cardinalis oedificabaïur,Adversisdicta... diviliis opulenlaCisal-
tum Rhegiensis archiepiscopus factus esl. Idei» pinorum... Northmannorumoptionesoli papoegralan-
auctor tomo VI seribit amicum sancti Vinceniii de r( ter obedil, a quo Guitmundum sophislam myslici
Vollurno hoc quoque anno creatum ab Urbano decorispallio insigniter redimilumponlificemaccepil.
fu"sse cardinalem presbylerumSancloeCrucis in Jé- Qui archiproesuleam diu rexil, el apostolicisprivile-
rusalem, qui poslea in jEserniensein episcopum giis ab omni mortalium exactioneliber plausit. Hsec
assuinpius, demum Casini lemporibus Calixti II conjiciendo dicla sinl, donec aliquis certiora inve-
eôiit. nial. Huic Guitmundo rescripsit Urbanus, de reci-
Ad huncetiam annum, uti videtur, revocari polesl piendis evcommunicaiorum, modo resipuerinl, clee-
Berengarii promolio ad Venusinum episcopalum. mosynis. Quam epistolara, aul cerle insignem ejus
Hic in UticensiSancli EbrulfimonaslerioNorlhman- parlera, circa Julium mensem, sed anno incerio,
nise sub beato Theodericoabbale educalus, Rober- seriplam Ivo, cl posl eum Gralianus in decrelis suis,
tnm Theoderici successorem,quem Osbernus inva- relulere.
sor e monaslerio excedere eoegeral, in Apuliam LXXXV.Mors AdalberonisepiscopiWirzbur-
fuerat secuius, ubi cum per mnllosannos monaslerio gensis.
Sanctse Trinilalis apud Venusium prsefuisseï, tan- Verum eo tempore quo variis Ecclesiis in Ilalia
dem, uli Ordericus Vilalîs refert libro vu, pro viioe paslores providebatUrbanus, egregium ac inviciis-
verito el sapienlioedoclrina ad ponlificalumproefa'.oeD simum sedis apostolicsepropugnaioremin Germania
urbis a papa Urbano promous esl. Tune lamen a amisit, Adalberonemse-iieelWirzburgensem episco-
plèbe eleclum Yenusinse urbis episcopalum su:-ce- pum, qui licet e palria exlorris fuerii,'ci fréquenter
pisse asseritidem auclor libro m. Et quidem uirum- e sua sede pulsus, ecclesias lamen dedicare, mona-
que potest esse verum. Al mirum est hune Berenga- sleria reslaurare, aul de novo condere, aliaque sui
rium ab Ugbello in çalalogoYenusinorunianlislitum ordinis munia exercere non destilil. Elsi post innu-
lomo VUIialise sacrse rccensilum non fuisse. mera, ul ail Berloldus, et consenlil Vilse hujus
Laudal idem Ordericus Vilalislibro iv Guilmun- auctor, périclita, cl varias perseculiones,in bona
dum monachumCrucis Sancli Buderni, seu Sancti confessionediemclausitexlremujndie sexta Ociobris,
Leufrcdiin Norlbmannia,quem posl varias forlunas sepullus in monaslerio Lambacensi, quod a suis
Gregorius VUcardinalem sancloeRomanoeEcclesioe pareiilibus condilumet muliis a se bonis locupleta-
proefecit,el Urbanus papa jam probalum in muliis lum, ordini Benediclino addixerat. Ejus Vilam ab
melropolilanumAvcrsis urbis solemniter ordinarit. auclore suppari monachoLambacensi scriplain de-
ConsenlilCalixti huila apud Ughellumlomo 1 ltalise dimus inter Acla ssncloruin ordinis S. Benedicli,
sacrse; sed qua raiione id cômponiposs't cura airs parie II, sseculiVI.
79 B. URBANIII PAPJî "— 80
LXXXVI. Canonicorum regularium Aroasiensium -À . fraude ad suas parles allraheret, adeo ut Romanos
inslilulio. sua; ipsius faclionis ad id facinus adduxerit, ut
llluslralus etiam fuit hoc anno Urbani ponlifica- lurrem Crescentii, sic lum S. Angeli caslellum ap-
ïus inslitulione canonicorum regularium congréga- pellabant, quoeeatenus dominopapoeobediebat,dolo
tions Aroasiensis, sic dicta; ab Aroasia principe caplam diruere tenlavcrint. Magnopere eniluit hac
monaslerio in dioecesi Airebalensi, quod sub se oceasione oplimi pontificis animo profonde insila
viginli abbalias olim habuisse perhibeiur. Prirnus mansueludo, qui cum, ut prosequitur Bertoldus,
eorum prseppsilus, nondum enim tune lemporis facile Romam cum- exercitu inlrare, et rebellium
eanonicis regularibusabbales prseesseeonsueverant, contumaciamdomare potuisset,magis cum munsue-
fuit*Hildemarus,qui cum duobus aliis eremilis fun- tudine causam suam agere delegit, cedendo sciliect
dainenla posuit hujus ordinis, cujus vilseausierita- patienter lemporis iniquitati, polius quam armis
lem egregie deseribit Jacobus a Yitriaco in Hisloria dimicando. Illud tamen facinus Henrico, qui tum
occidental-!,capite 23, et post eum Locrius el alii Manluse incubabat, animum adjecit. Imo Mantua
passim auclores laudarunt; sed hsecfusius persequi ipsa post diuturnam undeçim mensium obsidionem,
non perlinel ad nosirum inslitulum. feria sexta Parasceves, die 11 Aprilis capta, civium
LXXXV1I-V1II. Ereclio abbaiioeTauniaci. B prodilione, ut Domnizo habet, aliquot civilates ei
Circa idem lempus ecclesia Sanclse Marisa, quae vicinse,rejeclo Welphonis ducis, seu Matbildisejus
corpore sancli Hippolilimarlyris nobililabatur, apud sponsse dominio, Henrici partes amplexse fuerunt.
Tauniacum Sanlonum oppidum, e clericali ad mo- Unde qui rebelles Romse erant, insolentiores facii,
nasticum ordinem translata est; constituto ibi cum Guibertum hoeresiarchamquem' jamdudum expule-
aliis Angeriacensibus monachis primo abbale Ful- rant, itertim Romam inlrare et sànctam ecclesiam
cherio, sub clienlela monasterii Angeriacensis,cui suis, non benedielionibus,sed malediclionibttsinfe-
nova hsec abbatia subjecta remanere debebal. Hsec slare permiserunt.
facta eslGaufridiTauniacensisdomini,loci conditoris XC, Urbanusin Campaniaversatur.Willelmus abbas
praescriplo, qui ul id ipsum ab Urbano papa obline- Ilirsaugiensis nuntius. Privilegium EcclesioeCata-
niensis.
rel, Romam adierat. Qua de re papa, ul legilur in Urbanus inlerea varias Campaniseregiones per-
veteri inslrumenlo, valde loelificalus,ex auctqritaie
bue illucque pro temporum necessilale
beatorum Peiri el Pauli, et sua, quidquid de ecclesia agrabat,
commearecoaclus. Quod cum referret Trilheinius
fiebat, el danli Gofrido scihcet, et accipienii Odoni sic exclamât : 0 tëmpora, o mores! Romoe,in calhe-
abbaii Angeriacensi,diligenler annuit, seculus anle-
dra sancli Peiri Wigberlus sedebal idolum, el vérus
cessorem suum Ildebrandum, magnoeet admirandoe.,
Chrisli vicariusnullum manendilocum poleral inve-
sanclilalis virum, qui, dum adhuc vivercl,hoc ipsum
nire tutum! El quidem cura lune Willelmus Ilirsau-
Gofrido concessissecognoscilur. Iiaque auctorilale, vir sanctiiale morum et fide in se-
ut in eadem charta legitur, sedis aposlolicoeel privi- giensis abbas,
monachos eo in loco dem apostolicam insiguis, Gebëhardum monasterii
legio Odo insiituit, ex quibus
Fulcherium Ramnulfus in sui priorem ad Urbanum misisseleum supplicaloriis
unum, nomine, episcopus
abbatem henedixil, dala omnibus poteslate ut qui- lilieris, poslulans sibi, vel parum aliquid reliquiarum
beali Peiri deslinari : bénigne quidem Gebëhardum
cunque velleut, possinl nova; illi abbalise bona sua
conferre. Hsec ex ipso veleri inslrumenlo delibavi- excepit ponlifëx, sed Gùiberlo Romam oblinente,
in archivo ei non potuit quidquam ex aposlolorum reliquiis
mus, quod Angeriacensi servalur, dalum
donare. Verumlamen ne nûniius ad lam sanctum
«imo 1090, indielione xm. Gofridus aulem hujus
ob sedis aposlolica; causam fréquenter
aubaliae insliiulor, is ipse est adversus quèm aller virum, qui
vacuus rediret, alias quas secum
Gofridus Vindocini abbas, lib. m, epist. 32, scripsit exagiialus fuerat,
ferre consueveral pontifex sanclorum exuvias ei
ad RaïunulfiunSanlo.nensemepiscopum, quem rogat
Iradidil Hirsaugiam beato abbaii deferendas.Cerle
nt nullas ei inducias concédât, quin prius sibi secun-
dum domini papoedecrelumsatisfecerit. Sed rem de D nonnulla vidimus passim eorum temporum instru-
non menta, eliam in Galliis conscripla, quaedata dice-
qua agilur cxplicai. banlur UrbanosancloeRomanoeEcclesioeproesïdenle
LXXX1X.Hcnriciani Roinoeproevalenl.Mantuam sub perseculioneHenrici lyranni, aut sub similibus
capiuul.
formulis, quse idem aliis verbis exprimebant. Haud
eo
Dominuspapa tempore, id est anni 1091 initio, lamen sine honore erat, eliam in bis
angustiis ponli-
ul Berloldi verbis ular, in pardbus Campanioemora- fëx, quem viri
ulriusque ordinis illustriores earum
balur, el ab omnibus Calholicis débita reverenlia regionum quas invisebat ut plurimumconiitabantur.
colebalur, videlicela Conslanlinopolitanoimperalore, lia hoc anno sub finem mensis Januarii, cum papa
et a Philippo Francorum rege, aliisque diversorum Urbanus Capuoeessel, uti narrai Peirus Diaconus
regnorumprincipibus,,tamecclesiaslicisquamsoecula- libro iv Chronici Casinensis, cap. 9, RaynaldusRi-
ribus, exceplo Teutonicorum regno, ubi multi ex vellus, qui caslrum Fractarum paulo anle in Çasi-
Calholicisin partent excommunicatorumavaritia de- nenses vi invaserat, ibi as,tanlibus multis clericis
cepii sponlesua se transtulerunt. Omnem enim tune alque nobilibus Capuanis, publiée Orderisio abbaii
morebat lapidera Henricus. ul quosvis eliam vi aul discalcealispedibus satisfecit ac indulgeuliam pro-
81 VITA. 82
meruit. Scio equidemnonnullos id facluro ad annum A el archiepiscopum Ariianum seu Bruiidusmumver-
1092, quo dedicata est ecclesia Sancli Andréa;, dis- tebalur. Conlendebal Brundusinus antistes Eccle-
tulisse ex Pétri verbis maie intellectis; sed hanc siam Monopolisdebere esse metropolisuse subdilam.
dedicationem,eodem die, non vero eodem anno, ut Quod pernegabat Romualdus, prolalis in sUsecausse
quidem putarunt, quo Raynaldus Fractas invasit, subsidium veleribus instruments quae illam soli
celebratam fuisse scite advertit Camillus Peregri- Romano ponlifici subjeclam esse probabant. Et
nius in série àbbatum Casinensium, ubi hanc publi- quidem examinalis in pleno concilio illis privilegiis,.
cam saiisfactionem anno 1111 consignari debere Brundusinus arehiepiscopus causa cecîdit, et con-
muliis et quidem inviclis, si bene judico, argumenr- firmai est omnium Palrum suffragiis Monopolilanse
lis probat. An vero poslea Rômam slalim redieril Ecclesiseliberlas, ul teslalur ipse Urbanus in bulla
pontifex incgrlum est; sed ipsum Anagnise initio ea de re Benevenli hoc anno, KalendisAprilis dala,
Martîiexslilisse conslat ex privilegio EcclesiseCala- quam apud Ughellum videre licet. Ex his colligi
niensis, quod in ea urbe -vu Idus Mariii Ansgerio potest bullam sub Urbani nomine dalam Capuoehae
episcopoinduisit. ipsa die Kalendarum Aprilium, De proesenliacorporis
sancli Benedicii apud Çasinum, ad' hune annum
XCI. Concilium Benevenli.Ejus canones , anmts. Ibi "
asserlaEcclesioemonopolislibertas. Bulla Casinen- revoeari vix posse, licel indicliouem xiv,;qusereipsa
sis de corpore sancli. Benedicii. Privilegium S. proesentianno convenit, prseferalin suis nolis chro-
CrucisPictav. Privilegium Crispiniense. nologicis; nisi forte quis dicere velit Urbanum mane
Paulo post Urbanus, fervente licet schismalicorum Bsneventi privilegium Monopolilanum concessisse,
furore,generalemsynodum,uli a Berloldoappellalur, lum profectum Capuam, ibique hac ipsa die sub-
Benevenli collegit, in qua sententiam anathematis signasse illam Casinensium bullam. Sed hoc non
super Guibertumlioeresiarchamet omnesejus compli- unum est islius rescripli vitium, ut fusius diximus
ces synodatijudicio confirinavit.BeneventanamEc- ad annum 1088. Ipsum tamen olim referetur suo
clesiam tune regebat Roffridus episcopus , a quo ordine, ne illud, qualëcûnque fueril, instrumenlum
pontifex in urbem adveniens, ut tradit Ugbellus, Casinensibus nostris ihvidere videamur. Multo ma-
honorificesusceptusfuit. Canones quatuor dé disci- , joris, imo cerise fideies1privilegium quod,'ejusdem
plina ecclesiastica in eadem synodo condili vulgo conciiii Beiieventani tempore, Adhelis, abbalissa
circumferunlur, qui locum olim inler Urbani epi- SanelseCrucis apud Piclavos, ab Urbano oblinuit
slolas babebanl. In quarto prsecipilur omnibus viris Aie iv antë Kalendas Aprilis. Illud ex apograpbo
el feminis, Lamlaicis quam clericis, ul in capile descriplum dabilur inler Urbani epislolas. Denique
*'
jejunii quadragesimalis cinerem supra capila sua .adhuc Henevenli morabatur Urbanus, cum accessit
accipienl. Hoc porro conciliuiïi anno 1091 celebra- ad illum' Raynerius abbas Crispinicnsis in Belgio,
lum fuisse, prsater Berloldum, disertis verbis legilur atque ab eo munimeniumsui monasteriioblinuit, ut
in veteri codice Romano, ex quo Labbeus ejus cano- legitur apud Surium et Bollandum die 7 Aprilis, in
nes edidil, et quidem die y Kalendas Aprilis, indi- Vita sancti Aiberti, tune lemporis. reelusi in eodem
elione xiv, nec disseniit codex Anianensis , licet monaslerio, qui suum abbatem hoc in ilinere comi-
annum 1090 liabeal, sed quem, uli ex noiis chro- tatus est; sed ejus privilegii exemplum nusquam
nicis quas exhibet, facile advertilur, ad paschale inveniré lieuit.
festuni sequenlis anni producit. In ulroque aulem XC1I.Sicilioeecclesioerestauraloe.
codice observalur loi épiscopos et abbates ad illud Ea tempestate, uli discimusex GaufridoMalalerra
concilium convenisse, ut eorum numerus facile adel variis instrumenlis passim editis, Rogerius cornes.
nolari non potuerii. Inter eos vero, si Baronio"cre- pulsis e Sicilia Sarracenis, eo polissimum animum
damus, celebris erat Peirus Cavse abbas, quamvis entendit ut ecclesias qusea Barbaris penitus destru-
alii auclores, ut'jam diximus, aliter sentiant, cui . -cise fuerarit reslilueret. Hinc monasleria passim
pontifex eliam reluclanli mitrae usum concessil. nj reparavit, nonnulla vero de novo construxit. Quse
Verum sive in hoc concilio, sive in Melphiensi,aut omnia Urbani consilio agebai, accepta'ab eo auclo-
etiam in Claromoutano, ut nonnullis placet, sive ritate erigendi novas, «ut veleres episcopales sedes
tandem in Trojano, ul habet domeslicum Cavense reslituéndi, etiam in ipsis monasleriis, cum. res
Chronicon, perinde est ad probandam Urbani erga exigeret. Atque adeo quoliescunque subsequentibus
viros sanctos réverenliam et Peiri abbatis humilità- lemporibus difficuliatesemerserecirca Sicilia; ccle-
tem. Id-autem Peirus fecit, si Venusinoabbaii ejus siarum dispositiones, pontifices Romani, qui tune
Vilseauciori (idemhabeamus, ut quorumdamarro- fuerunt, ad Urbani eonsliluliones recurrendum esse
ganliamhumilitalisexemplo condemnarel. Qui, dum censuerunt. lia Paschalis II in diplomate pro Maza-
se inaniler exlollunt, indebitos sibi sancloeEcclesioe riensi Ecclesiadecernil, ul res eo in slalu perma-
honoresnonmeluunt usurpare. Nec plura se liahuisse neanl,'sfcu{,annuenleDeo,etMàzariensisel coeterarum
de hac synodofatetur Labbeus. parochioeper apostolicumbonoememorioeUrbanum
Discimustamen ex bulla Urbani ad Romuablum dispositoesunt. Et Eugenius III in bulla ad Robertum
episcopumMonopolilanumin ea synodo actum quo- Messarce episcopum, ejus Ecclesiseprivilégia con-
que fuissede conlroversiaquseinler hune episcopum firmavit., Urbani papoe disposilioni inhserens. At
83 B. URBANIII PAP^Ê U
nemo meliushanc rem exposuilquam ipse Rogerius.A ordinavit. Apud Syracusamvero adjiciens, Rogerium
in variis instrumenlis ea oceasione confeclis, ex decanum Ecclesise Troinensis , in provineia
quibus unum inler alia insigne selegimus, in graliam orlum pontificalihus infulis sublimavil. ... Apud
Catanensis Ecclesise dalum, quod integrum refert Sanctam Eufemiam monachum quemdam nalione
Roccbus Pyrrhus. In eo Rogerius teslalur Urbanum Brillonem EcclesiseCalanensi ordinari curavit. > Is
ore suo sanctissimo, haud dubium quando cum in esl Ansgerius de quo modo loquebamur. Monaste-
Siciliam convenerat, uli ex Malaierra ad annum rium vero Sanctse Eufemise, quod hic memoralur,
1088 diximus, sibi prsecepisseet rogasse ul Sicilise prse cseteris eral célèbre, in quo Robertus Wisear-
Ecclesiarum curam susciperet, quare, inquit, per dus Roberlum abbatem Ulicenseme suo monasterio
diversa Sicilioeloca idonea ecclcsiasoedificavijussit ab invasorepulsum constituerai, cumaliis monachis,
sutimiipontificisapostolici,et episcoposibidemcollo- qui suum abbaieme Normannia secuti fuerant. Hinc
cavi..,. ipso laudanle el concedenle,el ipsos episcopos factura ut eo in loco, sicut et apud Sanclam Trinita-
tonsecranle. Tune donat pius princeps Ansgerio tem Venusii, el Sanclum Michaelem Melili, quse
episcopo simul et abbaii urbem Catanensem. In etiam duomonasieriaidem princepsRoberlo regenda
aliera cliarla, quam idem RoccbusPyrrhus exhibet, commireral, consueludinesmonasterii Sancti Ebrulfi
Rogerius, post recensilas militas donationes Cata- B Uticensis'vigerent, ut Ordericus Vilalis observavit
nensi Ecclesisea se faclas, subjungit Urbanum se libro m Hist. ecclesiaslica;.
suppliciter exorasse ut siiam ea de re conslilulio- Jam vero si Rocclio Pyrro credamus, Troinensis
nem confipmaret. Quod ab eo prsesiilum esse ait, sedes episcopalis, cui tune Robertus prseerat, hoc
dira intentante in i'Jos qui eam lam benefactamvio- ipso, aut cerle anno praecedenliMessanam, agenie
larent, vel aliquid inde sublraherenl, aut monachos eodem Rogerio comité, translata est; el quidem Ur-
ibi Deoservienles'unquam perturbarenl. Ea est ipsa bani consilio,ul id ipse Rogerius teslalur in inslru-
huila quam supra num. 90 laudavimus. Ansgerio menlo apud eumdem auctorem relato, in quo idem
episcopoel abbaiiCalaniensi ideo inscripta, quod in princeps ponlificalerasedem in ecclesia sancli Nico-
ecclesia Sanctse Agalhse calhedrali monachi Bene- lai, quam ipse Messanseconslruxerat, a se inslitutam
dictini canonicorum loco, sicut et in plerisque aliis fuisse lestalur. Quin el plerique episcoporum, quos
Sicilise Ecclesiis, tune haberenlur, idemque esset ex Malaierra superius laudavimus, hoc etiam ipso
eorum abbas qui et episcopus : quse consueludo anno consecrali dicuniur apud eumdem Rocchma
hodieque subsistil in meiropolilana ecclesia Monlis Pyrrum, nempe Gerlandus Agrigenti, Stephanus
regalis et in Calaniensi Ecclesia usque ad finem Mazarse, el Ansgerius Calanse; Rogerius Syracusis
sseculidecimisexli observata fuerat. Ansgerius vero G anno 1095ordinalus esl. De his antistitibus el eorum
hic laudalus, qui e monaslerio Sanctse Euphemise sedibus, cum opporluna eril occasio, suis Iocisile-
assumptus, célèbre poslea monasteriumCatanse ex- rum dicemus.
eiiavit cum amplissimo templo', quod, ut refert XCIV.Monasieriareparala. Privileg. monasl. Lipar.
Rocchus Pyrrhus, in iota Sicilia maximumest. S. AngeliMililens. Privileg. généraleRogerii.
XCIII. Episcopalus a Rogerio insliluli. Troini sedes Coelerumhaud minus sollicite religiosus princeps
Messanamtranslata. monasteriis reparandis, ac resliluendis episcopalibus
Qusenamvero fuerint sedes illseepiscopalesa Ro- incumbebâl ; ut probant varia ejus instrumenta apud
gerio comité per id lempus in Sicilia inslilutse, aut Rocchum Pyrrum. Qua in re RogeriumUrbani ordi-
polius resiilulse, docel nos Robertus Troinensis seu nalionem secuium fuisse patel ex duabus ipsius
Messanensisepiscopus, in quadam cliarla pro mo- charlis ; una videlicel pro monaslerioSanctseMaria;
-naslerio Liparensi, apud RocchumPyirum in nolitia de Mili, et ex aliera pro monasleriode Ilala seu Gi-
EcclesisePactensis, tomoIII Sicilisesacrse relata, in tala, prope Messanam, quse charlse referuntur in
qua illserecensentur bis verbis : Primum Traginen- parle iv Sicilisesacrse, ubi de abbatiis. Porro inler
sem ecclesiamin prislinum slatum resliluit Rogerius, alia monasieria, quse lune lemporis reslaurala fue-
in qua dominum et venerabilemRoberlum primum runt, celebris erat abbatia Sancti Bartholomaeiin
consliluit episcopum; deinde Agrigenlinam, et Ma- insula Lipari sila, cui idem Rogerius anno 1088
zarensem; sequenleraulem Catanensem,ac ultimum fratrem A-mbrosiumprsefecit, hune ipsum quem Ur-
Syracusanam consliluit ecclesiam, etc. Plura habet banus Mililiin Calahria hoc anno existonsprivilegio
GaufridusMalaierra, libro iv, cap. 7, ubi exibet no- donavil m nouas Junii. Circa idem lempus aliud
mina episcoporum, qui primi bas sedes obtinuere. privilegium induisit pontifex monasterio Sancli An-
Cornes, inquit, ecclcsiasper universam Siciliam ré- geli Mililensis, quod paulo anle Rogerius cornes
parai Imirbe Agrigenlinapon'ificalibusinfulis exslruxerat. Nullas quidem prseferl chronologise
calhedram sublimai... « Huic EcclesiseGerlandum notas hoc diploma, in ejus apographo, quod ab
quemdam, nalione Allobrogem, virum, ut aiunt, emineniîss. D. cardinali Coloredo accepimus, sed
magnsecharilatis et ecclesiaslicis disciplinis erudi- rerum el locorum convenientia nos adduxit, ul illud
lum, episcopumordinans prsefecit.Haud secus, apud hic simul cum aliis comitis Rogerii benefacliscom-
Mazaram facere addens... Slephanum quemdam memoraremus. Cselerumidem Rogerius générale ab
Rolhomagensem, honeslse vilse virum, episcopum Urbano privilegium babebal, ut quajcunque mona-
85. VITA. 86
sieria in dilionibus sibi subditis dolasset, omnino .(i antistites el abbates, Legionemconvenissent, conci-
libéra essent; cujus rei ipse lestis est in charta pro lium ibi celebrarunt. In eo agilala est DidaciSancli
monaslerio Boicensi Panormitanse dioecesis, data Jacobi episcopi causa, quam Urbanus, ul ex ejus lii-
anno ,1098,in qua locum illum déclarât ab omni teris supra Iaudalis palet, polissimum Reynerio
onere et serviluteet molestia liberum fore; sicut:, commendaverat.El quidemPeirus abbas, quem, uti
inquit, a domino Urbano sanclissimopapa Romaiio diximus, Richardus, anno 1088, in hanc sedem or-
potestaiem et cautetam accepi, ut monasieria mea dinari passus fuerat, in hac synodo exauctoralus
libéra fdcerem ab omni ptrsona. Sed jam ad Urbani esl. Al Didacussedem suam non recepit, sive quod
gestorum seriem reverlendum est. ea indignus essel, sive, quod quidem verisimilius
XCV. EcclesioeCorsicoeepiscopoPisano subjectoe. est, id ausi non fuerint Paires, ne Alfonsi régis, cui
Quo autem ille post absolutum conciliumBene- illè invisuserat, animum eo pacto exacerbarent.
ventanum perrexerit, non omnino liquet. Si verum Quare ejus Ecclesisecura Didaco Gelmindi ilerum
. essel quod ait Ughellus in prsemissis ad calalogum commissafuil; donec, uli conjicere est, statuerel
Pisanorum episcoporum, tomo III ltalise sacrse, Ur- pontifex quid facto opus esset. Id cerle colligiposse
banum bullam in Pisanse Ecclesise graliam m Kal. videtur ex Hisloria Compostellana superius data,
Junii, apud Beneventum dédisse; id certo nobis ]3 cujus fragmenlum, uli jam pollicili sumus, inAppen-
consiaret. At cum idem auclor hanc ipsam bullam dice referemus. Ex ea vero b'.quelDalmaliumabba-
poslea intégrant exhibuerit iv KalendasJulii datant, tem ex familia Ciuniacensi, posl unius anni inler-
res in incerlo manet. Hanc vero ultimam lectionem vallum, omissis Didacoel Pelro, aucloritate sancloe
alteri praeferendam esse plusquam probabile esl. RomanoeEcclesioe, Compostellanum seu Iriensem
Nam, uli ex altéra mox iaudata bulla patet, Urbanus episcopumlandem ordinatum fuisse.
Mileti in Calabria erat m Nonàs Junii. At vix fieri Porro multa in bac Legionensi synodo de olficiis
potuerit, ut lam brevi lemporis inlervallo, tantum ecclesiaslieis slaluta fuisse, Rodericus Tolelanus
iler, nempe ex Campania in Calabriam ulleriorem, libro vi, cap. 30, Lucas Tudensis, et alii passim
confecerit. Deinde prima die Julii Urbanus Capuse, auclores scripsere , quod de muiaiione OfficiiMuza-
proindeque prope Beneventumversabalur. Hinc ve- rabici in Romanum, in aliis Hispaniseconciliis jam
risimile esl eum absoluto concilio Calabriam invi- imperata, nonnulli inlerpretanlur, alque hue revo-
sisse; indeque reversum, insignem banc bullam, cari posse pulant, id quod a Palribus decrëlum
qua CorsicseEcclesisead apostolicam sedem perti- fuisse dicilur, ul secundumrégulant S. Isidori eccle-
nentes Pisano episcopo subjiciunlur, Benevenlidé- siastica officiain Hispaniis regerenlur. At hune lo-
disse. Hanc vero graliam Dagbertus, Pisanus tune 'J cum ad MuzarabicumOfflciumnihil pertinere monet
temporis antisles, meruerat ob suam et Pisanorum pise mémorisecardinalis Aguirius, qui coniendit his
civium fidelitatem in Ecclesiam Romanam, cui dif- verbis nihil aliud designari quam epistolam sancti
ficillimis illis lemporibussemper addiclissimi fue- Isidori ad Landefredum episcopum Cordubensem
runt. scriplam, in qua singnla officiaeorumque sancliones
XCVI.RestitulioTarraconensismetropolis. parliculalim explieantur. Quippe cum hsecob Mau-
Paulo posl nempedpsis Kalendis Julii, cum idem rorum invasionesdiu in Hispaniis neglecta haud du-
pontifex, ut mox dicebamus, esset Capuse, Tarra- bium fuissent, ea synodi Patres ad praxim revo-
conensemEcclesiam in pristiuam suam dignilatem canda esse censueruni. Slalulum denique in eo
omninorestituit. Dalmatius nempe Narbonensisme- concilio fuit ul, omissis liiteris Golthicis, quas
tropolitanus, rejectis a pontifice quas proferebat ad Gulfilasepiscopus adinvenerat, deinceps Gallicani
jus suum slabiliendum Stephani papse lilieris, quse characteres adhiberenlur.
spurise aul saltem interpolalse invenlse sunt, causa XCV1U. Virorum sanclorum in Germania obilus.
cecidit; cum nullo probabili inslrumenlo probare Res ibi lurbatoe.
potuisset Tarraconensem melropolim aliqua aucto- p. Mulii viri illustres lus lemporibus in Germania
ritaie aposlolica suse Ecclesisesubjeclam fuisse. Ea obierunt, inter quos celebris fuit Fridericus cornes
oceasione arrepta, Urbanus Berengarium episcopum et marcliio, egregius aposlolicsesedis defensor, qui,
Ausonse,cujus Ecclesiseanlislitibus dioecesisTarra- ut ait Berloldusad annum sequentem, ubi plura de
conensiscura demandata fuerat, Tarraconensem ar- eo habet, subhabilu soecularimoresancli Sebasliani,
chiepiscopum, quodjamdudum meditabatur, slatim strenuissimimilitis parles agëbat. Hujus obilus con-
renuntiavit, eique pallium concessil, dato ea dé re tigit die m Kalendas Julii. Eum brevi secutus est
diplomate. Hocfaclo Narbonenses archiepiscopi jus Willelmus Hirsaugiseabbas sanctissimus, qui mediis
omne metropolilicum, quod lam diu Tarraconensem in perseculionibus, ut habet ejus Vilse auclor in
provinciamexercuerant, amisere. Actis sanctorum ordinis Benedicuni, inviclo animo
XCVII.Concilium Legionensede causa episcopalus causam calholioseEcclesiseagens, nihil non ad ejus
Iriensis el de offtciisecclesiasticis. defensionemaudebat, &dc>ulplerumque innumeram
Inlerea cumoceasione exsequiarum Garsiserégis, pvopemodum omnis conditioms- bominum, qui ad
ut narrant Hispanici scriplores, Reynerius legalus eum confugiebanl, mulliludinem in monaslerio suo
apostoliciis,BernardusTolcti archiepiscopus, aliique receperit, et aluerit. Hic ni Nonas Julii abiit ad su-
peros, quera posl unum menseni, die scilicelsexta /\ obedire. eliam mitlioemlloeexinlegrosereligioni
Augusli, secutus esl sanctus AHmannus-episcopus contradideruhl;sequeinvieemsanclilate morumproe-
Palaviensis, cujus Vila a monacho Gpiwicensi an- venireincessdbililersluduerunï. Sic ùiïque Deus,ex-
onymoconscripta, alia ab ea quam Tegnagcllusvul- - clamal Be'rthbldùs,sfl»c/amsumnEcclesiamin peri-
gavit, édita.est AugustseVindelicorum, anno 1619 êulo'sotemporemiràbiliter.ëonsolaridignatus est : ut
simul cum Vila sancli Gebehardi Salisburgensis, et de multorumconversionegauderet,quoede ëxcommu-
sancli Adalberonis Herbipolensisepiscoporum,qui nicalorumaversionejamdiu non cessavitdûlere\Hue
omnesin calholicseEcclesisedefensioneperditissimis ni fallor,yevocaridébet quod'Gerolïusin Synlagmale
iis lemporibusmaxime claruerunt. Paulo ante Wil- De slalu Eccclesiseapud0Tegnagellumedilp, rëferl,
lelmumobierant duo alii abbates eliam ob vilsesan- cap. 16, multos'clericoset monachosççcâslprië per-
clitatem, el fidemin apostolicàmsedemceleberrimi, seculionisamplexosfuisse vilam asperiorëm inagris
Wolphetanis scilicelBninwillarensisin dioecesiCo- suburbaniset monaslériis Campestribus.
loniensi-,die 21 Aprilis, et BenedictusClusinus in C. Paviliacensismonasteriirestauràlio.
faucibus Alpiumdie 51 Maii. In Galliis reparato per Gaiiérium Sanctse Trini-
MenseAugustosequenli, ul tradit Berloldus,Wel- ' tatis de
Bavarise Henricum R Monte, seu SanctseCalharinse prope Rolbo-
pho, dux, inLongobardiamconve- magumabbatem, Paviliacensi Sancloe Austreberise
nit, cum eo pacem inilurus, si ille Wibertum dimit- monaslerio, a Northmannis dirutum fuerat,
lere et bona quse'sibiinjuste ablata fueranlresliluere Urbanus quod
Guillelmoarchiepiscopo Rothomagensi,ad
voluisset.Al renuente bas condilionesHenrico, dux dioecesimlocusille perlinebat, scripsit ut eum
in Alcmanuiam reversus est, ubi turbse ila excre- cujus
ad pium illud opus promovendum et absolvendum
verunt, ul paulo post de novo rege eligendoaclum
sit. Quod re ipsa factura fuisset, inquit Berloldus, excilaret, alque adeo universis quieidemeoenobioali-
si quorumdamvigrilia sive malevolenlianon impe- quid conferrent, quartampoenilenliarumab episcopo
disset.Ita ille. aul presbylero injunclarum pariem relaxavit. Dalse
XCIX.Novumin Germaniareligionisgenus. sunt pontificiselitlera;Cestimi;alii legerunt Cossinii,
forte Casini, IV Idus Ociobris hujus anni, quas la-
Mirumautem est tam calamilosis lemporibussiic-
e
crcvisse in Alemannianovamvivendi formam, quse pidi ruderibus ecclesiseereclo insculplas unus e
noslris descripsit. In eodem lapide diplomatiponti-
aposlolicos moressemulàbalur.Hienimelsihabilu nec
ficio subjuncta erat loci donatio facia Galierioa'Iv-
clericinecmonacliividerentur, ut idem Berloldusnarral
bâti per Thomam de Pacisy mililem ; cui instru-
oculalus lestis, nequaquanilameneis dispareseranl...
Q menlo Guillelmus arcbiepiscopus et alii viri nobiles
qui abrenunlianles soeculo,s e cl sua ad congrcgationes dicebanlur.
tam clericorum quam monacliorumregulariierviven- subscripsisse
tium devolissimeconluterunt, ul sub eorum obedien- CI. Urbanilitteroepro S. CyprianoPictavensi.
tia communilervivere et eis serviremererenlv.r.Hsec Eral Urbanus hoc anno, uli ex tempore ordina-
esl religio quadrata , a Paulo Bernriedensi in Vila lionis Ivonis Carnoieni colligimus, apud Altarium
GregoriiVII laudala, quam eum nonnulli, nescio quo Lalii urbem initié Novembris,ibique iv Nonas ejus-
acti li.voreseu invidenlia viluperare ausi fuissent, dem mensislilleras Raynaldo abbaii Sancti Cypriani
tueri aggressus est Urbanus, cui apud Teulones Piclavensis concessil, quibus ei.confirmât: quidquid
aposlolica legatione fungenii, pii ejus institut! san- juris-et canonicoepoléslatishabebat in ecclesiaSan-
clilas. probe noia fuerat. Undehocanno illam so- cloeCrucis apud Englam. Hac caùtioné usus esl in
iemniler approbavilel confirmavil,datis ea de re ad hoc rescripto pontifex, verilus, monenle lvone qui
monasleriorum prseposiloslilieris. Cumvero anno lum in Carnoiensem episcopum eleclus in curia
sequenlii ut idem auclor habet, laicus quidam,no- Urbani eral paulo post ab eoconsecrandus, ne, si
vum id vivendi genus.professus, ab eo lemereresi- Raynaldo hsececclesiasimplicilerconceder-etur,eam
liisset, hune Urbanus scriptis ad GébeliardumCon- n ille pulsis clericis'qui ibi degebanl ad nionachôs
slantiseepiscopumiegalumsuum lilieris, anàlhemaie transferret. Id lamen paulo posl evenissediscimus
lëriri prsecepit, nisi qu'amprimuriiaposlasioesuoeet ex ipso lvone, epist. 36 ad Petrum Piciavensem
lanii sacrilegii crimen poenitenlia eonaigiia diluere episcopum ; in qua graviter atlversus hune antisti-
conaretur. Hinc, crescenle novi ejus instituli fama, lem conquerîtur quod posl expelitura diu et impe-
non solummnumeri viri et mulieres, qui in urbibus tratum clericum huic Englensi ecclesise prseficien-
aut in monasleriorumviciniis commorabanlur,illud dum, eumdem.poslea repulissel, ut in ea inslitneret
lam sauclum proposilum arripuerunt, qui sub cleri- monachos Sancli Cypriani. Tum, laudatis Urbani
corum et monacliorum obedienlia, mancipiorum ea de re lilieris, eas monacliorumcausse patroci-
more iis quotidiani pensi servitium persolvebanl; nari non debere contendil, quod se ab ipso pontifice
vcruin eliam eadem vivendiforma in villiset locis rescivisseconteslatur, cui eas dictanii, prsesensad-
agrestibus, recepta fuit; ubi, leste eodemBerloldo, fuerat, non quidem a lalere, ul se emendassepu-
filioeruslicorum innuméroeconjugioel soeculoabre- lavit Jurelus in notis ad hanc Ivonis epistolam,sed
nuntiare, el sub alicujus sacerdotisobedienliavivere, Alairi, ulvelerescodices habenl,elpmhinoevincunt
cl religiosis cum suinma devolionenon cessaveriuil landaiseUrbani lilierx.
89 VITA. ' 90
Cil.-IvorïisCarnolëniordiiiaiio.Quoiînno facta. A denti. Cum ënim ille fuerit sub finem Novembris, ut
Multumeliam Jaborayitipius ponlifëx hoc annoi quidem constat, ab Urbano in Iialia ordinatus, in
pro ecclesia Çarnblensi, quam Gaufridus episcopusi suam dioecesiraanle sequenlis anni sallem initia,
multorum criminum reus, ut ex Ivonis epislola 81 reversusesse non potuil. '.
patél, labeiaciabal. Hic jam ante aliquot annos ab• Verum etsi hsecomnia rem omiiino'non evince-
HugoneDiensi sedis aposlolicsein Galliislegalo,locoi renl, cerla tamen essè videtur ex ipsiusniet Ivonis
mollisfuerat ; at injuria se condèmnàiumcausatus, testimomo.- Is enim epistola 67 Urbano ponlifici,
Romam tetendii, ubi cum hullus ejus accusator quem adversus se nonnihil commolum audieral,
comparuissel, dâlo supra corpus heali Pétri cor- scribeiïs, rogal eum, ut jam transacto septenio,ex
pore sacramento, eum a. Simonise labe utcunque• quo vineamsibi commissampro suo posse excolve-
purgalum Gregorius VU sedi' suserestituerai. Ve- rat, liceat tandem sibi octavoanno eam dimitiere.
rum renovaiis poslea contra illiim accusaiionibus;; At si anno 1082, quo plerique Ivonem ordïnatum
cum ejus crimina Urbano plane innoluissent, nec: fuisse votant, sepiera annos adjiciamiis, omnino
ille sese ab eis innocuum probâre valuisset, rursus; complètes, habebimusfinemanni i099, quo Ivooc-
e sua sede aucloritate pontificispulsus esl, factai lavum sui episcopatus annum incoepërit. Nammi
Carnotensibuspotestaie aliûm antistilem in ejus lo- B cerium esl, meiise JSToyembrï Romse consecralus
cum substiluendi ; qui slalim unanimi consensui est. Verum id dici non polest, ; cum jam tune Ur-
Ivonem, quem illis Urbanus commendaverai,elege- banus defunctus essei, nempe mense Julio ejusdem
runl. At Ivpnem consecrare recusavit Richerius Se- anni. ad coelosassumplus. Imo cum hsec epislola
nonensis melropolitanus, qui conlendebat Gaufridi post Nalalium Christi fesiivilatëm» ut ipsemet Ivo
exauctorationem contra canones faetara fuisse ob ibi indicat, scripta fuerit, ad annum 1111, proin-
id; quod ejus. causse cognitio primum a se suisque deque longe posl Urbani obitum deflerenda essel,
comprovincialibus"episcopis fieri debuisset, ante- quod sane nemo dixerii. Omniavero juxia calculum
quam ad ponlificium tribunal deferrelur. Hinc Ivo nostrum apprime sibi concordant. lïanfc quippeepi-
nihil se apud Richeriumobtenlurum fore praevidens, slolam initio anni 1099, quo adhuc vigebal Urba-
Urbanum adiit,- a quo, ut ipsemet pontifei, in lii- nus, ah Ivone scriplam fuisse dicimus, cum tune
teris ea de re dalis testatur, salva ecc-letioeSeno- annum sui episcopalus,siqu'idem amio 1091 inc.e-
nensidébita obedienlia, consecralus esl ; et jquidem pit, octavum inehoarei. Res eliam in ëa epistola
sub finem Novembris,ul in iis lilieris e*primilur , relata anno 1099 conveniùnt, cororialio nempe re-
sed absque ullius ânni designalione. Unde incerliim ïns Philippi a Rodulfo archiepiscopo Turohensi in
auclores mansit anno sit G prsecedenti feslo; Nativilaiis Chrisli célebrala, ei
apud quo consignanda
Ivonis consecralio, quam alii, anno 1090, nonnulli Joannis cujusdamjuvenis in Aureliarieiïsemèpisco-
vero 1091, aut ëliam sequeiiti factàmfuisse scripse- . pumeleclio.dié sanclorum'Innocehttam : nam hujus
runt. el ejus eemuli Sanclionis nomine consecralioném
Hanc Labbeusanno 1091 consignavit, quod Ivo Sausseius ex Monumentis EcclesiseAurelianensis
die 15 Novembris, quse eo arino in Dominicaminci- ad annum 1099re ipsa consignavit, seplennio sci-
debat, ab Urbano consecralus fuissedicilur. Et qui- licet, ut observavit; post Ivonis Carnoteni ordïna-
dem, si bene idem auctor Slampensemsynodumad tionein.
annum 1092revocavit, Ivonis ordinalio, quaemense At, inquies, Sigebertus auclor gravis, qui.Ivonis
Novembriexéunte facta esl, ad prsecedenlemannum setatevivebat, ejùs ordînalionem ad annum 1092 in
necessa'rio referri debel ; cerium quippe in hanc Chronicosuo retulit. ,Verum, elsi ,hic locus ila in
synoduma Richerio melropolitanoconvocalamfuisse nonnullis Sigiberti exemplaribus habèalur, hoc
ad rescindendamIvonis ordînalionem, quam contra lamen addilamentum esse palet ex aliis exempla-
canones factam fuisse, ul mox dieebamus, conlen- ribus, in quibus hsecverba non comparent.-Cerle
debat.Favet huie calculo una cliarla a Jurelo lau- jr. desideranlur in-Mirai editione, quse cseteris accu-
dala, qusedata dicitur annoxxv Ivonis episcopalus; raiior est. At faleamnr id a Sigeberto-scriptum
quin et ipse Ivo in altéra charta, quam idem Jure- fuisse. Is sane, sicut et-alius quilibetauctor, scri-
lus refert, lotidemsuiépïscopalus annos commémo- berepotuit Ivonemanno 1092 Carnotenam sedem
rât. At, si ab anno 1115aut sequenli, quo defunctus iniisse, quippe cum sub prsecedeniisanni :fidemCa-
Ivo dicitur, delrahantur anni illi viginli quinque, puse in Iialia. ab Urbano consecratus fueril, rêvera
quos.in episcopaluîntegrds éxegisse aut sallem in- nonnisianno 1092potuitsuoeEcclésisepossessionem
choasse faiendum est, inveniétur ahnus 1091, quo adiré. Hsecadversus eos qui Ivonis ordînalionem
proinde ejns ordinatio consignari débet. His argu- ultra annum 1091 differunt.. . .'"
menlis addendumest velus inslrumenium ab Jîgi- At alii, ut Souchelus in Noiis ad Ivonisepislolas,
dio Bri in Historia Perlicensi relattim, quo Rober- - aliam difficultatem niovenl. Ii quippe coniendunt
tus de Belismo ecclesiam Sancli Leonardi Beli- Ivonisordinationem ulira annum 1090 differri non
sraensis monachisMajoris-Monasleriitradidit anno posse, idque probant ex eo quod anno 1115obie-
1092; cui quidem charlsesnbscripsil Ivo jam episco- rit, cum jam annos xxv episcopatus sallem alligis-
pus, proindeque consecralus anno sallom prsece- sel. Deinde, ipsemet ep; 268 Waloni Bellovacensi
aliisqueepiscopis in concilio, uli videlur, Bellova-A \ phum archiepiscopum Remensem seribit de con-
censi mense Decembrianno 1114 habilo congrega- sanguinilale quse inler Flandrise comitis filium
lis inscripta, diserte ait se jam viginli quinqueannis et filiam comitis Rodonensis iniercedébat, ubi
in cpiscopalu moralum fuisse. Denique in charta présentera se fuisse ait in curia Romana, cum
quadam data eodem anno 1114, Paschalis papa; eorum genealogia, jubente Urbano papa, exaraina-
anmis xvi cum Ivonis xxv componilur. Quse sane retur.
probant Ivonisordînalionemad summum anno 1090 CIII. Flandrioe cleri liberlasvindicata.
debere consignari. Verum si Ivonis obilus ad an- Turbala quoque fuit hoc anno, aut cerle, ul aliis
num 11i 6, ul npnnulla Kalendaria habent, revoce- placel, sequenti, Flandrise. Ecclesia a Roberto co-
tur, nulla erit circa ejus episcopatus annos difficul- mité, cognomenloFrisio, qui pravam consueludi-
las. Tune quippe eliam anno 1091ordinalus, annos nem jam dudum anliqualam renovarc aggressus,
viginli quinque episcopatus emensus e vila exces- constituerai ut, sublala clericis lestandi facullale,
sîsse dici polest. At demus eum anno 1115, ut eorum hseredilasfisco allribueretur. Hanc injuriam
Carnotenlia martyrologia prseferunt, obiisse, cum a»greomnino lulit clerus Flandrensis ; cumque nec
ejus mors, consentientibus omnibus, sub finem abbatum nec episcoporumpreces aul monita apud
Decembrisconligerit"; etiam juxla illum calculum "B comitemprofecissent, imo nec eum ipsa metropo-
Ivo annum sui episcopatus vicesimum quintum lilani Remensis auctorilas a proposilo reirahere
atligisse dicendus est, ac proinde ipse eliam scri- valuisset, res est ad Urbanum delala. Qui slalim
bere potuit paulo ante morlem se jam vigintiquin- lilleras ad Roberlum scripsil, ul eum a lali vexa-
que annos, rotundo numéro, ut fieri solel, in episco- lione deterreret ; datai sunt Castraneii iv Nouas
pali! moralum fuisse. Gravior est altéra diflicullas, Decembris,seu ul babel Locrius, apud Sancium Pe •
si mendum nullum in exemplum charta; a Sou- trum anno 1091. Cerle jam menseNovembriRomam
chelo laudalse irrepserit. Al non tanla videtur esse hoc anno redieral Urbanus, si Ivo in epislola 27 ad
hujus fragmenli auclorilas ut receplam ab universis EuJonem de eo itineri Italico loqualur, in quo-ah
auctoribus, eliam anliquis, qui omnes Ivonis ordi- Urbano ordinalus fuit. Sic quippe habet : De ipso
nationem ultra annura 1090 différant, sententiam vero papa, de quo quoesiisti mense Novembri
elevare possit. Si quis lamen hanc aut simiieschar- cum eo Romampacifiée inlravi, menseJanuario ibi
tas indubilala; omnino fidei esse probaverit, haud eumdimisi. Ibi adhuc moralur, et adversariisRo-
multum rcfragabor, cum Urbanus in,Campania, ubi manoeEcclesioe,quanlumDeo donanle proevalet ob-
Ivonemordinavit, sequeanno 1090 ac sequenli ver- luctsiur. Neminem vero movere débet quoa alii
satus fuerit, el argumenta quse protulimus id po- C Urbanum Romoe,alii extra Romam ob Guiberlifa-
tissimum évinçant Ivonem ante annum 1092, ctionem (uneexslitisse scripserint, Romoeenim no-
quod plerique putaverunt, consecratum ab Urbano mine plerique, maxime extranei, loca eliam Urbi
fuisse. vicina, quseBerloldus Sancti Peiri lerroevocabulo
Pontifex eelebrala Ivonis ordinalione orationem designaresolet, comprehendebant.CselerumUrbani
ad eum habuit, qua ei, pro antiquorum lemporura monitis non parait Robertus, donec anno sequenti
more, prseclarade munere ipsi imposito monila decausa ad concilium Remense delala, ei a Patribus
dit ; hsecinter Urbani epislolasdabilur, cui subjun- denunlialum esl, ul nisi ciio, ponlificiis ac episco-
gentur ejusdem pontificis litterse, ad Carnolensem porum commonilionibus oblemperaret, el ablaâ
clerum et populum scripta; die vm KalendasDe- restituerel, ipse diro analbemati, lola vero" ejus
cembris, et alise,die sequenli, adRicherium meiro- V;rra interdicio ecclesiaslico. subjicerelur. Quas
polilanumCapusedata;, ut eos de Gaufrediexaucto- minas ille veritus Patribus acclero plene satisfecit,
ratione et Ivonis ordinalione ceriiores facerel. At ut ex ejus conciiii actis discimus, quse a Sirmundo
hisnonslelit Richerius, qui anno sequenti, insù- ex codice Monlis-Dei descripla Labbeus tomo X
ganle potissimum episcopo Parisiensi, concihumi _. Concilioruminsérait.
Siampense eo animo celebravit, ut Ivonis ordina- CIVi Gervinusin sede Ambianensifirmalur.
tionemconvellerel.Videndseea de re ejusdemIvonis; Adhune quoque annum revocari deberecensemus
epistola?,8 potissimum, quse esl ad ipsum Riche- Gervini, ex monacho Remigianoabbalis Ceniulensis
rium, ei 12 Urbano ponlificiinscripta. Irrili tameai eleciionem in Ambianensemepiscopum,quam cum
Ivonis adversariorum conatus fuere, et ipse ad1 nonnulliconvellereconarenlur, ipse Romamcum sui
morlem usque Carnotensem Ecclesiam rexit, sed1 metropohtaniliiteris commendalitiiscontenait, cau-
non absque gravibus cl ferc conlinuis animi angu- sam suam coram pontifice defensurus. El quidem
sliis, ev sollicitudinibus, quas passim, polissimum i cum post duos menses nemo accusator adversus
in epistolis 5, 12 et 25 ad ipsum Urbanum daliss cum comparuissel, ponlifëxejus electionemcompro-
commémorai, in iis aulem se ulerinum el specialem <i bavit, dalis ea de re lilieris ad populum et clerum
e Ambianensem,quibus eis mandat ut eum pro vero
sedis apostolicoefilium esse glorialur, ob hoc nempe
quod ab ipso pontifice fuisset consecralus. Porro0 .et legitimo paslore haberenl. Post modum iterum
ad Romanumillud Ivonis iler fevocanda sunt, ul1 accusalus, iterum eliam Roma;purgalus esl,et novis
qnidcm videlur, ca qua; in epislola 211 ad Rodul- lilieris a pontificeimpelralis in sua sede confirma-
93 VITA. M
tus. Primsedalse sunt anenseDecembri,sed annumi A unum e Aliissnis amistsse, qui, in prseliooccisus,
non exprimunt. Haud tamen videniur ultra Iranc: Vcronsesepultns fuit. Ai ejus nomennon refert, sicul
annum differri posse. Noneniin datsesunt anno 1093; nec Domnizo,ex quo hsecmutualus est. Hic vero,
exeunte. Nam hoc ipsoanno Gervinusjam episcopus s libro ii Vilse Malhildis, cap. 7, pluribus describit
subscripsit chartse pro ecclesia Sancti Acheoli;; bella quse per hos annos inter Henricumet Malhil-
imo interfuit concilio Remensi, quod in causa Alre- dem gesla sunt, multumque laudat Joannem quem-
batensis Ecclesisemense Martiocelebralum est, quse• dam abbatem seu eremitam, qui vicloriam, quam
ratio velat eliam ne ad finem anni 1092 revocarii comilissseprsedixerat, ei suis suorumque monacho-
possint. Nonenim verisimileestGervinum intra lami rum precibus mense Oclobri prope Canusiumdimi-
angustum lemporis spatium cum ponlificiis liiteris; canti oblinuit. Eo in prseliovexillumHenrici captum
vix ad sedem suam reversum, a suis exagitalum, est a Malhildis mililibus, qui illud in monaslerio
concilioRhemensi interfuisse, ibique accusatumSi- Sancli Apolloniideposuerunt.
monise, iterum adiisse Romam, ubi sesealtéra vice CV1I. Urbani pars proevalet.
purgasset. Hsec enim omnia intra sex merisesfieri Die vin Kalendas Aprilisapud castrum Monligium
debuissenl, si primse Urbani lillersemense Decem- versabatur Henricus, ut ex uno ejus diplomateapud
bri exeunte, et secundsemenseJulio sequenli consi- B ' Ughellum tomo V Ilalise sacrse. relato palet, quo
gneniur. Quare, si bene conjicio, convenientiusest Petro episcopoComensi Rerinzonamdonat ob fidei
Gervini primum iler Roraanumad finem anni 1091 suoe inlegrilatem et purilalem servilii, nihil enim
revocare, secundumad annum 1093, post concilium Henricusomittebat ut episcopos et alios proceres
Rhemense, atque eo modohic antisles exeunte anno suis partibus assereret. Hoc.tamen Commisesah
1091, vigesima scilicet die Decembris, acceplis ab eligendosibi calbolicoepiscopo revocavit : hinc cum
Urbano liiteris Roma profectus, Ambianum initio Petro Guidonem subsliluissent, Urbano addiclissi-
sequenlis anni redièril, ubi cum aliquandiu degis- mum, passi non sunt ut Landericus, quem impera-
set, iterum exagitalus est. Forte quod clericornm torintrudere conabatur, Ecclesisesusethronumobti-
concubinariorumpravitati, ut Urbanus innuït in se- neret. Et quidem si eos excipias, qui Simoniacalabe
cundis illis lilieris, adversarelur; aul cerle ob ejus aut Nicolaitarumhseresi conlaminali erant, paucos
vilia, non enim jipud plerosqueejus sévi auclores invenies qui Henrico adbseserinl : cum econtrario
oplime audiit. Cerle in concilio Rhemensi initio ex universis pêne orbis Christiani partibus episcopi
anni 1093, cui eum interfuisse constat, Simoniseac- et archiepiscopi, eliam prsecipuarumsedium, simul
cusatus est : quare Romamadiré consliluit, ubi bac , cum abbalibus et aliis omnium ordinum fidelibus
eliam altéra vice purgatus, lilleras a Ponliûce impe- Ch'rislianis ad Urbanum, tanquam ad proprium
travil datasxv Kalendas Augusli, qusesuo loco pro- pastorem, et legiiimnm successoremPétri conve-
ferentur. Ha;c conjiciendo dicta sint, dum quis nirent. Tune qui in AlemanniaUrbano adhserebant,
ccriiora deprehendal, non enim difficile eril has Bertholdum Gebehardi episcopi Constanliensisfra-
lilteras aliis eliam annis illigare. lrem,ducem nominetenus anlea appellalum,Suevise
CV. Urbanusextra Urbem feslum Nalalis Domini ducem unanimi omnium assensu conslilueriml, ad
célébrât. defensionem,inquit Berloldus, sancloemalris Ecc'e-
Hocautem anno ad finem vergenle, ut Berloldus sioecontra schismaticos: Thiemovero, seu, ut eum
scribil, pontifex in terrain sancli Peiri reversus, appellat Berloldus, Dimo, Salisburgensismelropo-
extra UrbemfeslumNalalis Domini celebravit, quod liianus cum episcopis Constanliensiet Wormaciensi
Guiberlus prope Sauctum Petrum incastellatusinde Udalricum in Palaviensem episcopum consecravil
absquesanguinis êffusione,quodpius ponlifëx maxi- die ipso Penlecosles, quse res Bajoarise Catholicos,
me abhorrebal,pelli non poluissel. Henricusinlerea, ul subdit idem auclor, in sedis aposlolica;obedienlia
nihilo milior factus in Langobardià,ubi jam a bien- plurimum confirmavit.
nio commorabatur, susdeque omnia verlebat, nec r CV1II.JEricas rex DanorumUrbani
D opem implorât.
locis, nec personisparcens, ul Welphonemejusque Lundensismelropolisereclio.
conjugemMalhildemab Urbani obsequiodimoveret. Iisdem etiam lemporibus,quod mirum esl in tanta
Sed frustra : cumque bellum magis ac magis exar- EcclesiseRomanse perlurbatione conligisse, Ericus
desceret, impedivitWelpho paler, qui dux erat Ba- Danorumrex ah Hammaburgensiarchiepiscopo,qui
varorum, ne Henricus cura rege Hungarorum ad Henrici partes seclabalur, exagitalus ad Urbanum
colloqnium,quod communiconsilioindixerant, posset venit, ut se suumque regnum contra hujus anlislilis
accédera. conalus apostolico prsesidio lutarelur. Rem narrât
CVl. MalhildisVictoriain imperatoremrelata. Saxo Grammaticus, libro xn Hisloria; Danicse,bis
Conraduslune lemporis, id est anni 1092 initio, verbis : Forte Amburgensisantisles ob inancs et fal-
cum Henricopaire suo in Longobardia versabaïur, sas suspicionesEricum exsecrationemnllandumcen-
eo ulerque intentus, ut AdheleidiscomilissseTauri- suerat, quod verilusrex appellalionesententiamproe-
nensis defunctaebona invaderent, quseFriderici co- cucurril, Romamqueevestigiopetivil; nbicausoesuoe
milis filiodebebaniur. Narrai Sigoniusimperatorem examine diligentius habilo, pontificis accusationcm
hoc auno multa loca trajcclo Pado occupasse, sed polenlerrepulil; cunctisquedefensionispartibus adore
95 B. URBANI11 PAPiE . % l^' »&
superior rediil. Nec salis fuit Erico archiepiscopum A Domininoslri Jesu Chrisli 1091 indictioriexv, tacro-
in judicio superasse, nisi eliam se ac suse ditionis sanctoeRomanoeEcclesioepapa Urbano, sub perte-
populos ab ejus jurisdictione liberaret, quod poslea culione Henrici tyranni, Philippo in Francia ré-
in allero Romano ilinere impetravit. Hue forte se- gnante, bissexto Kalendas Marlii, eqo Raj/nondus
cundo accessit, quod Hammaburgensisantistes Ur- paganus, eic. Nonnulla conferl Andreoepriori mo-
bani, cui non parebat, seritenuse obtemperare no- nacliorum Silvaniaciinfra lucumsuum quod vocaliir
Iuissel.Erecta autem in novaro mètropolimLundensi Corniliacmn. Is ipse esl Andréas Sancti Joannis
urbe, deinceps non Dania solum, sed eliam Suecia Gualberti Wallumbrosanorum monachorum paren-
et Norvegia, àntè creatos ab Eugenio III Upsaliseet lis discipulus, qui in Franciam a comité qupdam
Nidrosisearebiepiscopos, ei sùbjeclsefuerunt, atque Cabilonènsi,utaiunt, adduetus, ibi primum insedit,
adeo Hammaburgensiumanlislitum auciorilas bac ac poslea Casalis Benedicii celebris apud Biluriges
oceasione mullnm imminula fuit. Erat tune, ut ex monasterii primus abbas ac conditor fuit. Ejus
eodem Grammatico colligimus, Ascerus Lundensis meminit Ordericus Vitalis sub finem libri vm.
autistes qui, paulo antequam Ericus Romam primo Cseterum abbas faclus aliud privilegium, ut suo
proficiscerelur, Egino successerat. loco dicemus, anno 1099 ab Urbano impetravit ;
C1X. MelropolisPisandi ereclio. B Silvaniacumvero, seu polius Corneliacum
(Cornilly),
Novam quoque hoc ipso anno metropolim in Iialia hodieque sub prioralus titulo a Casalis Benedicii
excitavit Urbanus, Pisanam, seilicet, cui Corlicse abbatia pendet, in ducalu Sancli Aniani (S.Aignan)
ihsulseepiscopos aiîtea absque niedio subjectos Ro- siium.
mano ponlifici, suffraganeosassignavit; cum anno CXI. Pontifex Tarraconis
reparationem urget. Pri-
proecedentiejusdem insulseEcclesiarum curam Dai- vilegiumS. LaurënliiAversoe.'
berto Pisano episcopojam demandasse!. Id vero se Prima die'Maii, seu, ut alia edïlio habet, sub
fecisse déclarât pontifex cum cleri sui consensu ad finem Aprilis, Urbanus ad Berengarium Tarraco-
Malhildis comilisssepetitionem, polissimum,prseler nensem archiepiscopumscripsit, eumque reprehen-
alias ralîones, ob prseclara Pisanorum, ac eorum dit, quod Tarraconensis urbis restaiirationegligere-
episcopi Daiberti, cui pallii honorem concedil, in tur, quamvis ei anno prsecedenli hac condilione
sedem apostolicâm mérita; quod nempe semper et pallii honorem conlulisset; ut lam ipse quam alii
ubique, eliam inler médias perseculionum et bello- provincioe optimales huic operi absolvendo lotis
ruin tempestates, Ecclesia;.Romana; fideiesexstitis- -nisibusinsistèrent. Use lilterse data; dicuntur apud
senl. Bulla ercelionis apud UglieHiimdata est Ana- Odoricum Raynaldum vu Kal. Maii ; in Conciliis
^
gnisehoc anno x die Kalendas Maii. Hujus melropo-, vero Hispanise cardinalis Aiguirii, lomo II el III,,
lis erectionëm segre lulerunt Januenses quod Corsï-. ipsis Kalendis ejusdem mensis. Sed parum inlerest
canos episcopos Pisa.noaniisliti subjectos esse nol- utra leclio sit alteri ptseferenda. Easdem vero
lent. At licet nonnibil immutala sit hsec suffraga- Anagnisedatas [fuisse inde colligimus, quod adhuc
neorum disposilio, stelii lamen inconcussumPisse in[ea urbe tum pontifex exsiiterit, quippe qui die
privilegium. seplimaejusdem mensis insigne privilegium ibidem
CX. Privilegium S. SophioeBeneventhtoe.Aliud concessil monaslerio Sancli Laurënlii prope Aver-
- . .nioiiachorum-Silvaniaci. sam sito, cujus loci abbas et nibnaclii eum in
Jam ab initio mensis- prsecedentis versabalurr angustiis , quas descripsimus, posilum egregie
Anagnise Urbanus, uti palet ex privilegio quod1 adjuvéraht. Ejus privilegii exemplum quod ex ejus
pridie-inea urbe, Idus Marliiconcessil Madelmoab-. loci archiviis ab amico noslro R. P. domno Erasmo
baii monasterii•Sanctse Sophiseâpud Beneventum.. a Caieta Casini decano accepimus; suo loco profe-
Mense Aprili ibidem aliud privilegium induisitl retur.
monachis seiiicremitis qmbusdam qui ante paucos- CXU.Fulco, abbas Divensis,ad Urbanumconfugit.
annos, apud Silvaniacumlocum deserlum,.in Bitu-. _ Circa illud tempus Fulco ex monachoet priore
rigtim finibus, monasterium cohstruere coeperant. Uticeiisi jam ab annis viginli Sanctse Marisesupra
Duo ex illis ad pontificem accesserant tuitionis3 Divam in Nortmannia abbas, cum monasterium
lilleras ab eo impeiratùri, sed eas nôïmïsi interpo- sibi commissum, ul habet Ordericus Vitalis, libro x,
sita condilione induisit prudens ponlifëx, quod neci rigide rexissel,mullisquemodis ecclesiamprovexisset,
locum, nés monachos ilios probe novissel: lias vero3 -invidenteet instiganleSatana, injuste criminalus et
lilleras ideo ad hune annum, licet in apographo j deposilus,ad Urbanum confugit ; quod quidem hoc
prsecedentem exhibeant, referimus, non solum ob3 anno conligisse ex eodem auctore colligimus, qui
indiclionem xv ibi annoiatam, et quod Anagnioe s Fulconem post annos seplem exsilii, totidemque
datse sint, m Idus Aprilis, ubi tune Urbanus versa-- post suam reslitulionem.exactos, anno 1106, die m
balur; sed eliam quod vêtus instrumenlum ejusdem n KalendasAprilis senemobiissecommémorât. Socius
loci in quo iidem omnino' characteres chronici1 itineris ei a Rogerio abbale Ulicensi dalus fuerat
k'gunlur, dïcatur scriplum anno bissexlili, quse e Joannes ejusdem loci monacbus, vir pielate et
nota huic anno 1092 non vero prsecedenli, compe- doclrina celebris, quem suum-Ordericus magistrum
iîre polesl. Sic autem.habet': Annoab Incarnalione e et in liiteris sacris instilulorem appellat. Is tamen
' - VITA. 98
g? • sed
non solum ob suas ipsius praeclaras dotes Fulconi i homines facere soient, defendereperrexil ejus
.-.-
itineris cornes designaïus fuit; verum eliam, si eonalusirriti fuere.
bene conjicio, quod Rpmis nalus el e scholaslico CXIV-.Urbanus Philippirégisadullerinas nuplias de-
Remensi monachus factus, Urbano notus 'procul : lestatur. lis resislit Ivo, el alii. A quo celebratoe?
dubio et gralus esse sciebalur, atque adeo:polerat Urbanus vero, licet animo lenis el pacis studio-
iii maguis lune constilulus
ejus animum in Fulconis lavoreni incliïiare, quod sissimus fuerit, alque
re ipsa faclum fuisse conjicimus. Nam ille post angusiiis indigere videretur favore principum, ut
aliquot annos in monasterio. Casinensi trans- seipsum adversus Henrici Augusli ejusque sequa-
eorum
aclos, anno 1099, ut ibi dicemus, locum suum re- ciura insidias tularetur, haud tamen unquam
cepit. villa dissimulavit, aut obseculus est pravis eorum
ut sibi illos devincirel. HincPliilippo
CXIII; Concilium Stampcnne in causa Ivonis. Pa- vôluntatibus,
risiensepro S.Cornelio compendiensi.Remensepro Francorum régi, qui dimissa propria uxore ad
cleroFlandrensi.SuessionenseadversusRoscelinum. nuplias adullerinas convolare nilèbalur; nunquam
Ivo inierea èx Iialia, ubi ab Urbano Carnoten- assentalus est : econtrario veluii ne ullus-unquam
sium episcopus ordinatus fuerat, redux, multa a antistes huic muliéri, quam sibi rex copulare illicite
suis semulis perlulii, polissimum a comprovincia- B volebat, coronam imponere aiideal, ipsumque prin-'
libus episcopis qui cum Richerio Senonensi archi- cipem comminalus esl, leste ipsolvone epist. 28,
episcopoapud Slampas convenere,,ut eum synodali sibi, nisi a malo proposito recederet, sacris inler-
judicio exauctorarent : at ille appellatione ad sedem dicturum. Et quidem, cura rex nullis monitis ac
apostolicam inierposila, eorum conatus, ut anno precibus a serael conceplo censilio dimoveri poluis-
prsecedenlidiximus, irrilos fecit. Ad hune quoque set, ab Hugone legato aposlolico, quodrepudiala
annum Labbeus laudat concilium Parisiense, et propria coiijuge Berla, alteràm, scilicel Bertradam
confirmalionem in eo factam privilégii sancli Cor- Fulcanis Andegavensis comilis uxorem, assenlanli-
nelii Compendiensis; sed chronicae noise, quse in bus nonnullis episcopis, publiée sibi conjunxisset,
régis Philippi charta, ex qua sola hujus synodi communione privalus est. Quantum vero desuda-
notiliam habemus, referuntur, sicul episcoporum veril religiosus pontifex, quaraque sollicilus fueril,
scriptiones ibi appo.silse,melius anno 1072 conve- ut regem a lanlo facinore, eum sive per seipsum,
niunt, ut jam observavit Marlotus lomo II Meiro- sive per alios, monendo, obsecrando et eliam minas
polis Remensis; nec dubium quin isto anno cele- intenlando deterrerel, lestes sunt ejus epislolse ea
bralum fueril hoc concilium : quare dicendum est de re, et conciliorum décréta qusesupersuiit. Cerle
erratum ex amanuensis oscitantia provenisse. Aliud Z Urbariuni ad omnés regni archiepiscopos et episco-
idem Labbeus, sicul et lperius in Chronico sancli pos graves de hoc negotio lilleras scripsisse lestis
Berlini, concilium exhibei hoc anno Remis habilum est hac in re omni exceplione major Ivo Carnole-
in causa Roberli Flandrise comitis, qui, ut diximus, nus, qui eas, ut ex ejus epislola 25 ad ipsum Urba-
sui dominii clericis facullaiem condendi leslaraen- num data cerium est, cseieris episcopis dislribuen-
lum auferre moliebalur. Al, licet cerium sit hanc das receperat. lde'm leslatur Qrdericus Vilalis
synodum reipsa Remis coaclam fuisse, haud lamen libro vin Historisé ecclesiaslicse, ubi scripsit pinm
omninoconstat an hoc aut sequenli anno .debeat pontificem ea oceasione legalos aposlolicoe sedis
consignari. Majoris momenti fuit Suessionense in Galliam destinasse, el per epislolas et sacerdolum
concilium, quod Raynaldus Remorum metropoliia- proedicalionemerroneum regem arguisse, obsecrasse
nus hoc anno convocavil, adversus Roscelinum, el increpasse, qui légitimant conjugém répudiaient,
quemdam Compendiensem clericum , qui novos adult£ramque sibi contra legem.Deisociaverit. Haud
errores eirca sanciissimse Trinilatis personas eo verp proecipiii impetu res trac.ia'bal.prudenlissimus
tempore disseminabat. Hune posteriores auclores pontifex, sed omnia mature ponderando nihil-omil-
Pétri Abselardi magistrum appellavere, sive quod tebat ex his quse ad causse cognilionem conducere
reipsa ejus discipulus fuerit Abaelardus, aut certe 3 videbaniur. Unde susceplis a comité Andegavensi
obsimileserrores ab ulroque propugnalos. Qusenam legaiis., qui Bertradam repeleban.l, gradus consan-
vero fuerint illa falsa ejus dogmata, exponit san- guinitaiis coram se compulari ac probari fecit,' ut
;lus Anselmuslibro n, epist. M ad Fulconem epir refert Ivo epist. 211 ad Radulfum archiepiscopum
scopum Bellovacensem, et in libro De Incarna- Remensem, antequam qujdquamprouuntiaret. Non
tione quem Urbano ponlifici nuncupavit. In eo libro enim ille fieri quidqiiam lemere volebat, ita m
Anselmus Roscelinum 1resin Deo personas eodem Ivo, ipse fortasse aliquando fervenlior quani par
modo 1res res esse sicut 1res angelos asserentem esset, ac morse impatiens, ejus hac in retarditalem
refellit; lum calumnias adversus Lanfrancum, et nolare videalur episi. 30.
eliam in seipsum ab eo nebulone hseret.icolemere Idem Ivo a rege ad nuplias Parisios invilalus re-
disseminatas confulat. Is nempe impudenler fuerat nuit illo ire, nisi divorli'icausa anlea fuisset appro-
mentilus tantos viros caussesusepatrocinatos fuisse. bala ab episcopis in concilio generali, ut ipsemet
Al hseresim suam coram synodi Patribus abjurare epislola 15 ad ipsum regem da'ta.declaravit; imo et
coactus esl, quam lamen si Ivpni credamus epist. 7, suse epislolsequam régi.scripserat exemplùm aliis
.in clandestinisdispuialionibusposlea ut ejus farina; episcopis qui ad lias quoque nuplias convocali fue-
"
99 B. URBANIII PAPJE ,0
rant misit, cum aliis liiteris, quibus eos monebal A ejus suffraganeô fieri non prohibuisset. An Odo
ut ne fièrentsicut canes muti latrare non valentes, Bajocensiaul Willelmusprimum interfuerint spon-
scripsit eliam de eadem re ad Raynoldum archiepi- salibus Philippi et Bnrlradoe,quorum postea nuplias
scopum Remensem, cui sese ad bas nuptias non Silvaneclensis episcopus benedixerit, incertum.
ilurum spopondit,nisi ille ipse eas essel celebratu- Certe alios eliam episcoposprsestingit ob eamdem
rus, quod, cum Remensis Ecclesia, inquit, regni rem Hugo Flaviniacehsis, qui asserit Philippum in
diademahabeal, nihil absque iilius anlislitis con- episcopisregni sui invenissequos sibi sociaret,quos-
sensu deberet fieri.Jaclitabat quidem Pliilippuscau- que lanti sacrilegii ministrosefficerel;nempe Philip-
sam ab Urbano papa fuisse definitam, approbatara- pum Trëcensemepiscopumel Walterium Meldensem,
que a Raynoldoarchiepiscopo ejusquesuffraganeis. cui ob hoc episcopalum dédit, ul sacralioni cujus
Al his dictis non credebat Ivo. Et cerle Raynoldum Trecensisesset operalor, hic foret consentaneuset
nunquam Philippi nuptiis consensisse plus quam minister.Et quidem testis est Ivo epist. 66et sequen-
probabile est. Id sane certum esl, lias nuplias a libus Philippum ac pellicemejus Bertradam episco-
Raynoldo,quod tamen privilegiumerat suseEcclesise patus et abbatias vénales reddidisse. At idem Ivo,
antistitum , nunquam fuisse celebratas; Urbanus auctor minime suspectus, epist. 16 tesiatur Walie-
veronon obscure, aul privatim, sed palam et diserlis R riumMeldensemepiscopumadulierino huic conjugio,
verbis non semel eas deleslalus est, ut ex ejus epi- sallem priusquam fieret, non consensisse. Unde
slola ad eumdem Raynoldum cseterosqueprovineia; Hugonemde his rébus non salis accuralë scripsisse
Remensis episcopos data constat, in qua graviter crediderim; maximecum ipse Urbanus in epistola
illos reprehendit quod lanlum scandalum sua au- jam non semel laudala ad Raynaldum Remensem
cloritate non impedivissent.Imo, si Ordérico fidem archiepiscopumejusque suffraganeos, id a Silva-
habere licet, nullus antisles in Galba régis cupidini nectensi episcopo prsestitumfuisse .diserlis verbis
assensit. Quin et idem auclor post verba qusepaulo aflirmet.
superius laudavimus, Gallicanorum prsesulum reli- CXV. DedicalioecclesioeCavensis.
gionemlaudat, quod nullus, ut quidemipse pulabat, Ex eadem Urbani epistola, quse mense Oclobri
exsecrabilemhanc consecralioneindignatussil facere. anni hujùs 1092dala est, certe colligitur divorlium
Ii enim, uti prosequilur, in rigorestantesecclesiasiicoe Philippi cuin Berla conjuge hoc ipso anno conli-
rectitudinisDeo magis quam hominibus sluduerunt gisse,quod tamen alii passim auclores post Chronici
placere; et omnes turpem copulamunanimiterdele- Turonensis scriptorem maie anno sequenli consi-
slati sunt pari anathemate. Tum subjungil quod si gnarunt. Consentit Clarius auclor sequalis. Is in
forle tune Pliilippus in aliquod oppidum vel urbem iG ChronicoSancli Pétri ViviSenonensisdiserle tradit
advenisset, cessabat omnis clangor cainpanarum el Philippumanno 1092, dimissa uxore sua Berla, Ber-
generaliscanlus clericorum,quod apud Senonas per tradam accepisse, quam Pliilippus, uli Iradunt non-
dies fere quindecimfactura fuisse narrai Hugo Fla- nulli, rapuit in ecclesia Sancli Joannis, cum ibi
viniacensis, sed hic auclor ea quse anle el post Ur- canonici Sancli Martini fontes sacros in pervigilio
bani obitum conligere, simul confundit. Hoc quippe Pentecosiesbenedicerent ; qliod quidem hoc anno
faclum est cum Pliilippus morluo Urbano, ad vorai- faclum fuisse, prselerea quse diximus, alia etiam
lum suum reversus, a legatis Paschalis papse in monumenla probant.
concilio Pictavensi sacris inlerdicius fuisset. Nihil Celebrisfuit hoc anno dedicalioecclesisemona-
lamen impedit quominus id sub ulroque pontifice sterii Cavensis ab ipso Urbano facla. Exstat haud
evenerit. Nam WillelmusMalmesburiensislib. v de procul a Salerno oralorium, ubi pontifex subsiitisse
Henrico rege, ail quod cuin Pliilippus ab AposlslicD dicitur, cum Cavam adirel. tëjus loci dedicationis
excommunicalusfuisset, in quameunque villam ve- historiam quod multum ad ejusdem pontificisGesta
niret, nihil ibi fierel divin!servilii. illustranda conférai inlegram in Appendiceproferre
Cerle Ordericuslocolaudalo OdonemBajocensem visum est ex Ughello lomo VUltalise sacrse, et ex
D
episcopum prsevaricationis accusât, quod accepiis Marlio Bollandiano, ubi habetur ex codice ms.
in compensation infausii famulalus Madenli oppidi ejusdem loci descripta ad calcem VilseS. Peiri, qui
ecclesiis, exsecrandamhanc Philippirégis et Ber- lune illud monasterium regebal. Visilur bodieque
iradse desponsationem,quod facere renuebant Fran- in bac ipsa basilica inscripiio incisa lapidi, in tanise
ciseanlislites, celebraverit. Hoca Willelmo archi- solemnitalis memoriam posita, quse in Annalibus
episcopoRolomagensifaclumfuisse iradit.Malmesbu- Baronii, el apiid Chesnium in pontificum Vitis sic
riensis modo Iaudatus, ob idque eum ab Urbano habetur :
sacris inlerdietum ac nonnisi post mullos annos, CKUCEM HOCINLAPIDE SCULPTAHQUAM CERN1S
inlercedentebealo Anselmo, absolutum fuisseseri- SANCTISS1MDS URBANUSSECUNDUS RoMANUS
bit. El quidem cerium esl bas nuptias a Raynoldo PONTIFEX IN SACRA HUJUSECCLESISE DEDICA-
Remensiarchiepiscopo, ad quem ex anliqua sedis TIONE PROPRIISMANIBUS IN SACRESREIS1GNCM
susepracrogativaid muneris, ut habel Ivo, pertine- OLEO LIN1V1TANNO SALDTISMXCUNONISSEPTEM-
bat, celebratasnon fuisse. Reprehendit lamen Ray- BRISINDICTIONE XV.
noldum Urbanus, quod id a Silvaneciensiepiscopo Hujus dedicationis isemoriam prseler Chronicon
101 VITA. 10i
brève Cavensis monasterii ad cyclos Paschales, cé-• Hinc mirari subit, Urbanum, si quidem ejus re-
'
lébrant fasti Benediclini ad diem 5 Septembris,, scripto, quod vulgavil ea de re Ughellus, credalur,
sicut el Ferrarius in Calalogo generali sanclorumi sub susevilsefinem, hsecCavensis monasterii privi-
qui non sunt in MartyrologioRomano. Idem Ferra-- . legia rescidisse, aut sallem reslrinxisse in Alfani
rius in adnotationibusad eamdemdiem laudat duoi archiepiscopiSalernitani graliam. Tamen cum age-
Urbani diplomala in iilius Ecclesisegraliam ocea- retur de concedend'isnostris Casinatibus pontifica-
sionededicationisejus concessa, sed mendose eorumi libus ornamenlis, laudaluni hanc in rem fuit privile-
notas chronicasrefert. Ulrumque prse manibus ha: gium Cavensein congregaiione cardinalium conciiii
bemus. Primum ipsummet esl privilegium, quodi Tridentini interprelum, ut lestatur Tamburinus de
Urbanus, peracla dedicalione, Salernum reversusi jure abbalum disp. 23, qusest. i. Imo quoiiescunque
concessissehuic loco dicitur, ab eo cseterisqueepi- illud idem privilegium impelilumfuit, sletii semper
scopiset cardinalibus, qui ipsum comitati fuerant, statque eliam nuuc inconcussum ac inviolalum, ut
subscriptum. Datum est hoc anno xvm Kalendas: palet ex variis instrumenlis anlheniicis, quse cum
Ociobris,indielionexv, pontificatusanno v, el in eo ponlificiis diplomatibus ac congregationum, seu
Poiilifex privilégiajam huic monasterio a Gregorio commissariorum decretis in ejusdem loci arehivo
VU concessa confirmât cum bonis omnibus quse g| conservaniur. Rescriptura vero Urbani , quale-
Rogeriusdux aliique viri nobiles eidem loco conlu- cunque tandem illud sit, suo ordine olim dabitur,
lerunt. AllerumUrbani diploma, quod eademocea- ne aliquid in nostrorum graliam dissimulassevi-
sione indullum Vulgo circumfertur, edilum est deamur.
tomo 1 Bullarii Casinensis; estque veluli prioris CXVU. Urbani judicium de Ecclesia Credonensi
Breviarum,autcerte prius nihil aliud est quam istud Materamvenit.
amplificalum.At noise chronologicse,quse in priori Urbanum vero hoc mense et sequenli in Calabria
bonsesunt, in isto nec sibi constant, nec huic-anno exstitisse probant nonnulla instramenla aniiqua.
coiiveniunt.Dalum dicilur Salerni hoc anno 1092, His accenseri debei ejus decrelum, quod post multas
die ix Kal. Februarii, indielione xv, pontificalus ulriusque partis allercaliones sancivil in negolio
Urbanianno v, quo tempore, nempe mense Jânuario monacliorum Vindocinensium et Andegavensium
aut Februario hujus anni, dedicala nondumfuerat Sancli Albani, qui pro Credonensi Sancli Clementis
basilica Cavensis. Si tamen lise noise ad annum ecclesia jamdudum intéresse liligabant. Ea de re
sequentemreferanlur, repelendo, ut fil passim, anni jam senteniiam lulèrat Amalus Burdegalensisarchi-
inilium a paschali solemnitaie, modo consiet Urba- episcopus Urbani nomine, cujus legalus erat in
( Aquitania, sed cum ejus judicio ulrique slare no-
num lune Salerni exstare poluisse, nihil in his nolis, Q
imo in tçio illo inslrumenlo prseler indiclionein luissent, causa ad ipsum pontificem delala fuit,
emendandamoccurrit. El quidem, si bene judico, missiqueex utraque parle legaii qui curai» provineia
istud posiremum probabiliorem, quam praecedens, Calabrioeapud monasteriumSancloeMarioequoedici-
sinceritas speciemprseferl; aut certe, si ulrumque tur de Malina, convenerunt. Agitala multum ibi die
admillatur, istud fuit prioris privilegii iisdem pêne primo hsec causa fuit coram pontifice, sed minime
verbis, ul nonnunquamalias faclum est, dala con- absolula : idem faclum die sequenti. At die lerlia,
firmatio, quare primum hoc anno, secundum vero quseerat xn KalendasDecembris,re diu muïtumaue
anno 1095cumaliseejus noisechronieseconveniunl, inquisila, résidente pontifice in Anglone civiiate
datum lueril. Porro iiliussccundsebullaealiud exera- Apulisecum multisepiscopis,cardinalibus,comilibus
plumnuper accepimusex arehivo Cavensi, in quo et aliis lam ecclesiaslicis quain ssecularihusperso-
nulla loci aut lemporis nota habetur'; unde conjici nis, conlroversia illa aniicetandem composita fuil;
potesl, notas illas quse in Jaudatis exemplaribus ha- eo pacto, ul Sancli Clementisecclesia Credonensis
bentur, additas aul viliatas ab aliquo fuisse. Csete- pênes Yindocinenses monachos remanerel, cum
rura prseler duashic memoraïas bullas, unam supra onere unam e tribus ecclesiam in compensalionem
memoravimuscum decreto Urbani in graliam Ca- D I Albinianiseedendi.El reipsa a,Vindocinensibusdala
vensium, quseduo instrumenta mullo melioris, imo esl adversseparti ecclesia Sancli Joannis supra Li-
cerlissima;notsevidenlur. gerim,quam hodiequeAlbiniani monacbi possident.
CXYI. Rescripturapro Carlhusia Calabrensi. Mirumesl Goffridum, qui paulo posl ea Vindocini
Tradunt plerique auclores vulgaii Brunonem abbas fuil, contra hanc lam solemnem concordiam
Carihusianiordinisinstitutorem anno 1092 ab Ur- reclamasse. Id lamen ab eo factura esse patet ex
bano in ltaliam accersilùm fuisse: quod mullo anlea iilius epislolaad Paschalem H.quseoctava est libri i,
conligisse superius demonslraium est. Et quidem in qua ail Urbanum ab Albinianis hoc in negolio
pontifexhoc anno, cum in Calabria esset, donaiiones deceptumfuisse; lum addit judicium anlea lalum ab
a Rogerio comité Brunoni, qui tune monasterium eodem poniifice, visis "Vindocinensibusprivilégia,
Turris in Squiïlacensi dioecesiincolebat, faclas, et retracialumfuisse.Stelilnihilominus primum Urbani
a Theodoroepiscopoapprobalas confirmaviiet lau- decrelum, quod Paschalis ejus successor habilis
davit, additisnonnullis privilegiis qusein ejus re- insuper Godefridi querelis , novo diplomate anno
seripto ea de re H (dus Ociobrisdalo referuniur. 1115 confirmavit, ut videre esl apud Baluzlum
103 _ B. URBANIII PAP^L 104
lomoII Miscellaneorum,ubi illud diploraa cum âliis A t propriuin tandem episcopum obtinuere. Multseultro
ejusdem conlroversia;aclis profertur. Vi.dendse eli m cilroque ea dé re scripta; fuerunt epislolse, habiti
de hoc negolio epislolseGoffridi,seilicet 8 libri i, sunt etiam ea oceasione tum Remis cum Atrebati
et ii libri îv, cum Sirmondi notis. Proeler hsec varii conventus, imo ei nonnulla conciliacelébrala
habeinus Ainali. legaii aposlolici judicium , quod fuerunt, legationesque Romam missae, ex quibus
nomine Urbani, anlequam pontifexquidquani ea de omnibus ea quse ad nostrum institulum spectant
re decrevissel, Burdigalseinitio hujus anni, ul dixi- suis locisreferemus. Sed qui plura ea de re, qnani
mus, prolalum est. Al ipsius Urbanidecrelum quod qusea nobis aut a Locrio, Acherio noslro aul certe
referetur inter ejus epislolas, Tarenliviii Ka- â Labbeo referunlur, cupit, adeat tomum V Miscel-
lendas Decembris , in nonnullis exemplaribus, laneorum Baluzianorum, ubi accuratam totius hujus
anno 1092; in aliis vero anno sequenti dalum dici- negotii narralionem inveniet, simul cuni variorum
lur, sed pcrinde esl quoinodocunquelegas. Certum episiolis et aliis monumenlis, quoe omnia ex veteri
quippe esl ex anno ponlificaïus Urbani, qui.in om- codice ms. Ecclesise Atrebaiensis vir erudiius
nibus exemplisindicalur, quinlo,.el ex rerum gesla-- descripsit.
rum série, illud anno 1092 consignaiidumesse, qui Urbanus itaque, susceplaAlrebatensiumIegalione,
lamen recle in illo inslrumenlo 1093 dici poluil, B 1 scripsil stalim ad ejus civilalis clerum et populum
more plerorumque ejus sévi et regionis auctorum, ut, Cameracçnsium excusso jugo, sibi proprium
qui, ul jam non semel obscivavimu's, aiinum simul episcopum eligant, eleclumque metropolilane suo
cum indielione a mense Septembri in illis ulleriori- consecrandumprsesenlenl. Ne vero' ipse métropoli-
bus ltalise plagis iiichoabanl. taines difficultale aliqua ab hac ordinalione cele-
Eo calculo, uti ex aliis locis palet, usus est Lupus branda dimoveretur, ad eum pariier, is tune
Protospata, cum scripsit: Anno 1095, indielionei, eral Raynaldus Remorum Ecclesise post Manassis
obiit Eugenia abbalissa Sancli Benedicii monasterii exauctoralionem prsefectus, pontifex scripsit velle.
Materiensis,menseOciobris: cl eodem menseUrba- ul reslittito Ecclesise Atrebatensi proprio suo epi-
nus papa venu in Maleiam, et applicuilad coenobhim scopo Remensismelropolis in antiquam suam dig»i-
SancliEustachiï cum grandi plèbe hominuin.De his lalem redinVegraretur; id est ul duodecimepisco-
monasleriis pauca supersunl, ul videre est apud palium seditan numéro exornala, in ferendisjudiciis
Ughellumlomo VU ltalise sacrse, cl Lubinum in canonicis ad provincias.exlraneas recurrere opus
Noiizia abbaiiarum . Iialise; Materanensis vero el non haberet. Quse,ut jam diximus, soliusRemensis
Aclierunlina dioecesissimul junctse unicuni babent provincisain Galliis prserogaliva olim specialis fuit,
^ uli videre est in anliquioribus noiitiis. Binas hac
archiep.
de re.litteras scripsit Urbanus, in quibus licetauiius
CXVIII. Airabatensis Ecclesia a Cameracensi se- diserte non indicelur, facile lamen ex rerum série
paralur. et nullas loci aul lemporis no-
Defuncto m Idus Augusli hujus anni Gerardo inielligipotesl. Quin
Cameracensium episcopo, Alrèbatenses de ecclesia tas habet ea quoe Raynaldo archiepiscopo inscripia
altéra yerp, qua; est ad Alrèbatenses, in non-
sua, quse, Alrebaloa Wandalisdirulo, Cameracensis esl;
nullis codicibusdicilur, data iv Nouas Decembris,
anlislilis, utpole vicinioris,curse demandata fuerat,
iu prislinam liberlaiiein resliluenda cogiiaruni. Et absque aliqua loci designalione.Tamenvelus codex,
habemus prse manibus locum ipsum indical,
quidem, licet res difficilis viderelur, opporluna quem -
lamen lune, si unquam fueril, ad id audendum erat nempeCastraneti, alii mss. el edili babent Romoe.
in ForlasseCastranetuni locus eral prope Romam, in
occasio, Urbano nempe, qui Remensi provineia lune versabatur pontifex, cum nondum ei lice-
nalus et educalus fuerat, probe nota eral antiqua quo
ret ob Guiberti faeliones Urbem ingredi. Elenim
Alrebaiensis Ecclesiseel Urbis dignilas, nec ignora-
Urbanuspapa, uli seribit Bertoldus, hoc anno Na-
bal quantum Alrèbatensesa Câmeracënsibus, Hen- taie Dominiextra Romamin terra Sancli Peiri celé-
rico imperalori, qui sui ipsius hostis infensus eral,
eo nondumRomainabsquearmala manu
addiclis passi fuissent.Favebai Atrebalensiumcausa; bravit, quod
inlrare poluil, Gaiberlistisquidemet excommunicalis,
niiserabilisEcclesiseCameracensis.status, quse lum
multum adhuc ibi proevalenlibus,nec facileabsque
in varias factiones divisa eral ob successoris ele-
violentiainde repelli permiilenlibus.
ciionem. lias turbas. augebal Henricus, persuasuin
CXIX.Conslanliensespseudoepiscopum rejiciunt.
habens sua multum intéresse, ul aliqnis cui tulo
Paulo aulem anle illud feslum Udalricus, qui
iidere possel ea in sede locarelur. Et quidem Atre-
baienses sua ipsorum non fefellii semel concepla cum Aquileioeepiscopalum ab Henrico imperaiore simul
abbalia S. Galli jam acceperal, cpnalus est
opinio. Urbanus nempe banc occasionemrelevaiidse ' eliam episcopalum Conslanliensem, expulso Ge-
ul
pristinse, fréquenter in suis episiolis teslatus esl, beardo, per quemdam e suis •monar.hissibi addi-
RemorumEcclesisedignilalis, îiaclus, exceplis bé-
elum, nomine Arnoldum, occupare; at utriusque
nigne Alrebatensiummissis, nihil omisil ul eorum' conalus fuereirrili. Elenim Conslanlioecives inva-
desideriosalisfacerei. Qui reipsa posl muliashinc et sorem
illum, licel jam ab imperaiore invesliluram
inde concertaiioncs, posl varios labores et curas,'
reeepisset, lurpiler cum ejus socio, qui illucposses-
" :''-'
îi'të' 'VITA. ICO
sioriisiàeuhdoe.caii'sa simul adveneranl, e cm iaie A . mus, magnam pecunisasuiiimamconiûlii. Cerle hoc
paulo ante Natalem Dominiejecerunl. diploma dubise omnino fidei videlur esse; in quo
CXX.Buqoni Lugdunetisireddita aposlolicalegalio. nempe,.prseler ea quoeConlinet bis lemporibus pa-
Eodem anno desinente, aul certe sequenlis initio, rum conséntanea, .maxime displicet quod Stephano
Ivone Carnolërto,'ul ex ejus epislola 12 ad "Urbanum episcopoCadurcensi, alias penitus ignolo, inscriba-
et 109 ad Pàschalem ejus successorem Colligiiur,. lùr. Plura de eo refert Cruceus in Hisloria episco-
intercedënle, reddita est Hugon'î Lugdunénsis ar- porum Cadurcensium; quem , si lubêt; consulas.
chiepiscopoaposlplici in Galliis legaii djgnilas qua Paulo majoris est auctoritaiis privilegium Cavense,
dîu caruerat. Usée ei ablata fuerat tempore Vicio- de quo ad annum proecedenleniegimus, dalum Sa-
ris RI, quod posl probalam et làudaiamcùm eselëris lérnî xix Kalendas Februarii anno v Urbani, indi-
episcopis Calholicisejusdem ponlificiis eleciionem, elione v, anno 1092, quamvis loci cl temporum noise
eanrtamën posteaRichardb abbati Massilîensi jun- haud sibi constantes admiili non possint. Ulrum-
clus irritàhi facère conatus fuisset, imo et abejiis que leclorum eruditorum judicio et eensurse per-
obedienlia recessissét. Quare simul excommunicati millimus.
cl aposlolicalegalïbheprivali in concilioBenèvënlan- Porro etsi loto eo tempore quo Laleranensp pa-
ab eodem ViclbreïHfuerant.Verum etsi lanla fueril. B ' Iatium, ubi praecipuaerat ponlificum Romanorum
ulriusque' aiidaéia5, quain eliam Hugo liiteris ail sedes, in Guiberlinorum poleslale fuit, nunquam
Malliildémdalis approbare"conatus fuerat, ul jam licuerit Urbanointra Ro.manoe urbis moeniaingredi :
sùp loco dlxïmusVïièuler tamen ad schismaticos cum lamen in suburbanis.siye, ul passim, Ioquilur
dëfecii ; sédpaulo posl, Urbariopbsl Viciorisobitum Bertoldus, in terra Sancli Peiri fréquenter tune
iii pontificem assurapto', inviolâbililét"èi adhseseré. moraretur, çensebatur Roma; proesensadesse. Quare
Hugbnl,ob resîiiirtamei ab Urbâiio legalionem, gra- niljmrum est si.quoedam ejus lillerse passini occur-
lûlalUf Ivo epistolà"24àdéùm data; ubi eidem, ob' rant quse Romoehis lemporibus datoe dicunlur,
lémporuiiï dïuiculiàtës hanc dignitalem suscipefp quema.dmodumplerique ejus sévi,auclores scribunl
nbunihll rèjiiîgnaiîti,paréfidum ësse ponlificiprobat, episcoposet abbates Romam lune adiisse, ul Urba-
TéDipusiulèîri quo ïd façtuni fûii indicàt idem Ivo, num aut aposloloramlimina inviserenl, .
cum ait'turic iliîtàlià{dlïerimiAcliab, id est Henri- CXXII.;Fulco Bcllovacensis-episcopus in-sede con-
cùm, et in Galliis;nov'âmJèzabëlëm,nempe Bertra- „ firmalus. ...
dam, ut eam ëiiïm âppèllài Hugo FlaviniacensTs, Ejusmodi, fuerunt..liiiera; .Urbani- ad -Fulconem
surréxisse. Hanc aUtehï ëpïstblàm subanni- finèm, episcopum. B.ellovacensenij .el alise ad clerum ci
aut sequenlis' inïiiô scripiam ' fuisse ëx ëo pâtër ^ popijhim-.ejusdEm urijis, qi)x Romoe.yi.aut xvi fy-
quodln éâHugbhém rôgat lyo fil ci sigiiiïïéét quo. bndas Marlii dalse .4li.cuujur.,llis ;liileïis.cpnfir-mat
Ib'co eiiffi circa Qùàdrâgësïmse Ihiltam eônvenirë aiiiea-po.niifex-a;Gregorio,VH latam sentenliam.de
-- • • Casiellania. Belloyaçensi, ^quas .quidem hoc anno
cbiniiibâë'p.ossit.
OXXI.GÙïbeftùsinÊôiigbbarâià.Rôiiioeàiï Urbâulis scriplas fuisse.probai rerum gesiarum .séries.Elenim
-HOncesteriiprivilegv-Figidci. Privileg. Cavénse. Fulco, de .quO jam supra egimus, apud. Urbanpm
ilis-lempbribùs," ut narrai Berloldus, Guibertus aceusatus quodmaleres sui episcopatus.administras-'
cuiiïimperatoré s'ùoHeiiirico-in Longobardia mora- sel, quodque facinorosorum aliquot homiiium;c.i;inii-
baiur^êl qnidqnidpotuifcùm ipso conird'WelpIionein nibus sese immiscuisset, lilleras illas açcepil mense
clejusèxorëm MatJiildùnt,sancti Peiri filiammàchi-. Februario. Stalimque,;Romam;adiii,suara approbar
nabalur, ul pluribus-nariàl Domnizo,eiijûs exeërpia turns. coram .fpontifice-innoccntlaiii, >el qnocunqne
in Appendice-refer.entur,Consenlil Sigonius.libroix modo causa veriercl, sedem.sji.amdim'iiiere.paratus.
Deregno Iialia^ ubi res liiijus lemporis ex his au- El quidem ea eral sancli Anselmi, ejus olim nia-
cibrTbus^&s.cripsil.' gislri"et abbàiis àpiiii BeCÇuni,.sënieniiâ, qupd'fa-
IJriîanus vero adhuc RoniaVèralmense Fêbfuàrio. .yCile ex ejus epistola bi libri n ail ipsum Urbanum
aiiriùït)95, si iêgifimunîs'il Figiàcense privilegium, scripia, jntëliigilur/q'ûainvis- paiilo àiiléa ,'"néînpe
qubd'à Cruceo relatûm est in 'Hisloria ëpïscppbriim rpistoia prsècëdeiïil, èùm ponlifici "conimënclasset.
Calûrcënsium,et..hùlîus' çrror. ir'repserii ïh notas' Iilëin Ansëimus.fa'ciiispost ''modum afcifiepiscojms
ejus.chro'nïëas.î>àlum nempë dicilur Ldleràiiis hoé C-ânïijarioe,iler'uhv éppplëxp'r'oFiilcoiië"o'fàvilapiid
annb 1Ô93Jppniïficalus Urbani q'uiiild, dië v Idus, po'ntilicem,'libre iii, episi;57, ùi ei 'succurrai,"profil
Fébruarii. Se(l';elsi ilhçnoioebon.sesint, locûs "dali ejas.judicâbiiprudènlià/iiéc vaha fait ianii viri ç'ôîii-
priyilègUvîli'psus esi, cum nonduni li;nc"U.rbanus meritiài.iP.Urbaniis-qUippé"pefspcctaFiflconis Tnno-
Laicranénse pàlaîium.pblinuëtil, coacliis,.jit mti'do,' cënïiàrnpn fërèhs êpiscoptiui iiyiisïè o'ppriini, ëun:'
ex"Bertpidpdiçebamiis',NaiaiiumClîVisfi fésj1vilatejii! Sîmoniaca h'oeresi; quse'ipsi'a nbnni'illis a'ffihg'cliïr-'
tiîrVpurgàliiiS iïi' sedë' 'Bell'ovhcëiisi"
confifiiiàvit, 'ac'
' exlra"u^ni.çeieiji'aVe, quippe quiâlisquéjariguinïs reïnaiierc
effu.sipne,lg»Q'dsçm ju'ssiï. Imo"ciim idem aniislçs'iii Galïias'
eam.mgrëdi nbn7."potti'issëî"./ El "quidem Càtifanum'''* reversus aimo 'sëquënli a'comprbvîncialimis-epïsco-
'
nbnhisïannb' sequenli 'fefcûpferàViï' Urbârius, p'pë pif ïa judicium ea:de;^rè'tbçatus fuissëî.'ilîps pbjiir-
GofridiVindocinensisabbalis, qui ad id,"uli dice-'"'' gâvifpbnlifëx,'qtibd'càùsa'rfi a sédë aposlolica judi-
PATROL.CLI. 4
107 B. URBANIII PAP^ 103
calam ausi fuissent retractare. Exslat ea de re Ur- A instiintum ampleclendiim, excilaTi posse arbitra-
bani epistola ad Raynoldum archiepiscopumejusque batur . .
suffraganeos,quse cum anni 1094 initio Maii, ul suo CXXV. Conradus imperatoris palris sui parlesde-
loco demonslrabimus, scripta sit, -inviolé probal serit. ;'.-.-
binas bas lilleras, de quibus hic sgitur.cum Fulco- Inierea Henrici Augusli hegotia in pejus abibant,
nis purgafione Ronise peraçia, ad.prsRsenlemannum plerisque in dies ab ejus et Guiberli pseudopapoe
1113 debere revocari. , obedienlia deficrenlibus. Tune quippe, refèrente
CXXII1. Concilium Trojanum* Canones. Bertoldo,in Longobardia prudentissimimilites $ancli
' Pétri Welphodux, et uxor ejusMathilda,jam triennio.
"Vere ineùnle hujùs anni, Dominuspapa Urbanus,
contra schismaticosviriliier dimicantes, tandemmul-
Berloldi~verba'Ipsarefero, gêneraientsynodum centum contra
tum pêne episcoporumin Quadragesima ex divertis ipsos, Deo opitulanle, confirmait-siint.
Sed nihil adeo calholicorum parles adjuvii quam
p.rov:'iciisin Apulia congregavit,etdiversisEccïesiarum..
necsssitdlibus'syiiodaliprovisionècompetentersuccur- Conradi, ipsius Henrici filii, a pâtre defectip ad
rere curavit.Hanc synodumapudTrojam, quoeApulioe Wçiphonem ducem, cui deinceps inviolale adhoesit.
civilasest episcopalis, habilam fuisse seribit Ro- " Nullam (am insperalae muiationis causam affert;
mualdus Salernilanus arcbiepiscopus in Chronico,. Berloldus; al ex Dodeehinodiscimus eam oceasione
cui consehliuiit'plerique 6mnès;: sed eam honnulli Praxedis, Adelaidem appellat ille auetor, reginsé
recenliores secundam niincuparunl, quod alteram uxoris Henrici conligisse;,quam ep usque odio tune
eadem in urbe ab"Urbano congregalam anno 1089 habuisse imperalor dicitur, ut eam aulicis suis, imo
admiserini. Al unicam-solummodo,ul jam diximus, et ipsi Conrado, dehonestandam prodiderit. Tantum
ad aiinum 1089 agnoscunt vélerës auclores, quam facinus exhorruil pius princeps, qui, ût ait idem
anno 1095 celebràlam fuisse ex Berloldi lesiimonio, auclor, erat in omni bonitate et prpbitate conspicuus,
aliisque cerlis el indubilatis monumentis cohslare humilisei modestus. At hac repuisa commotus furi-
débet. Ejus conciiii lilulum ex codicibus manu- bundus paler, ila adversus eum excanduit, ut exinde
scriplis descriplum exhibet Labbeus tomo X Con- eum pro filio haberë reeusav'erit, se assèrehs non
ciliorura bis verbis : Anno DominicoeIncarhationis' esse illins patrem. Tune Conradus, relîclo pâtre, ad
1095, v Idus Marlii convenit Trojoe in Apulia .con- p.onlificioscum iis qui- sibi addicti erant confugit.
cilium episcoporumfere 75, dbbatum 12. Totidem Quin et multi alii, mi habet Domnïzp, larn immahis
episcopos et abbates ëi inlerfuis'së legiiur apud Ivo- seeleris horrore perculsi, primo Henricum et Gui-
nem in edilis exemplaribus, quamvis scriplun» a liertum sperhere, liim etiam oiiininp dëserere ejus
Labbeo Iaudatum oclogintaprsëferaù Eamdem syn- partes constiluerunt, qua oceasione.Calholicorum
odum memorai •Pelrus-Diaconuslibro iv Chronici vires iiigens incrementum accepisse niemoralur.
Casinensis cap.7;àl numerumpontificum aul abba- Teslis est Berloldus nobilioresLongobardioe civilités
tum, qui ad eam cbnvenerant, nusquam habet. Duo MediolanumCremonam, Laudam et Placentiam eo
supersunl hujus conciiii canones; quos posl Urbani lempore-foniraHenricumin viginliannosconjurasse;
epislolas proferet iponlificiarum ëpistblarum colle- quo pactû Calholici, occupatis Àlpïum faucibus,
clor. 'Primus, qui de dissolvendisintra certain con- impediverunl ne Henrici fautores e Germania in
sanguinilalis lineam iniiis malrimoniis agit, ab Langobardiam ad eum accédèrent. .Quare Auguslen.-
lvone Carnoteno, Graliano, Magislro Senlenliarum ses, vicinarum urbium exempta excitai!, abjecto-
et aliis passim aucloribus laùdalùr et referlur; aller pseudoeplscppo, quem eis Henricus prsefeceràt,
vero, oceasione. Trevioe-condiius, ejus infraclores catholicumsibi pastorem elegerunl.
excommunicàlionemultandos decernit. GXXyi. LotharingiUrbano addicti.
CXXIV. Urbanus concedit privilegium .ecclesioe Haud minori studio Urbanum colebant LolhaTin-
S, Pauli Narbonensis.
^ gioeurbium populi, Metenses vidëlicet, Tullenses et
Soluto concilio,Urbanus Romam reversus esl, uli Virdunenses, qui Ëgilbërto Treyiroriim ponlifici
colligimus ex privilegio quod ibi Narbonensi Ec- provincisesuoe 'metropôlitànoobedientiahi prseslare
clesioesancli Pauli concessil hoc anno, ponlificaïus omnino abnùerunt, quod ilîe schismalicis commù^-
Urbani vi, die xiv Kalendas Aprilis, indielione i, nione jungeretur. Plus ausi sunt Mèlënses, qui re-
quoe noisenullam habent difficullalem. In eo diplo- jeclo illp, procul diibio Adalberone, sic quippe eùni
mate, canonicosSancli Pauli laudat pontifex ob re-: Meurissius, in Hisloria Melensium episcoporumet
gularem vivendi formam , quam rcceiis aniploxi alii appellanljseu Albertuni, ul dicemus infra, quem
fuerant. Quod quidem vilse genus suscitare, inquil, eis proefici vofebai inïperàlor, Poppbhém ëx arçlii-
non mhiori pêne oestimamlumest meriti.... quam diàcono Trevirensi,'virum cathblicum et sedrapb-
florenlemmonacliorum religionem cuslodire. Similia slolicoe addiclissimitmin aniisliïem sibi ëlëgériiiil,
passim elogia occurrunl in aliis canonicorum regu- eumque, uli Berloldus habet, aGeb'ehardo Constàn-
larium privilegiis ab Urbano indullis, qui eo pacto tiensi episcopo, sedis aposlolicoelegato, consecrari
bonos in propbsilo relinendo confirmari ; alios vero, fecerunl sexto Kalendas Aprilis in medio Qmdr'agë-
quorum ïila non adeo regnlseaslricla eral, ad idem simoe.'.
m. .. VITA. ;. IfO
CXXVH-VHI.Conradusfil rex Lotigobardioe. d ioco, quo Danubius et Uaris amnes in Unumconve-
Una lamen pccasio inopinala toi prospères even- niunl. Quo item -tempore ierliUm haud procul a
tus ferme Iabefactavit, capiïviias nempe Conradi proecedeniidissitum sub sancli Georgii nbminé ab
principis, quem Henricusdolo circumventum cepe- eodem pontifice conseeralum est, in quo sicut et in
rat. At ille paulo post, ul Berloldus seribit, miseri- prsecedenli Otto Sancli ÎBlasii, abbas regulare'm
c.ordiaDei ereplus, luclum illum in gaudium vertit. disciplinantinsliluit. Proeter ea Sigefridus Scaphu-
Paulo post, annuenle Welphone duce ltalise, ac Ma- soe abbas, veritus ne propier, schismaiicoriim infe-
thilda ejus conjuge, elevatus in regem, concurrente- stationes loco cedere cogeretur, impetravit hoc anno
ad hoec solemnitatem magna fidelium Sancli Peiri a Richardo MassiliensiSancti Vicioris abbale cellam
frequenlia, a Mediolanensi episcopo soleraniier co-: Nobiliacumdiciam, uni cum suis, si aliquando in-
ronatus fuit.Jnlerea Welpho B.ajoarioedux in Lango-. siaret monasterii soi deserendi nécessitas, perfugii
bardiam advenit, ubi cum sese Urbani asseclis ad* locum haberet. Et idcjrco hanc domuin omnibus ad
junxisset, ila repentino illo casu Henrici animum regularem disciplinam observandam neçessariis
dejeçit, ut in quqmdam munilionçm, verba sunt inslruxit.
Berloldi, se çonluleril,ubi diu absque regia dignilate CXXXI. Concilium Remis de, reslaurando Alrëbw--
B tensi.
moraluSyiiimioquedolore affeclus,se ipsum,ut aiunt, In Galliis Alrèbatenses accepta ab Urbano
morli tradere voluerit; sed, a suis proevenlùs,ad effe- ponti-
clum venire non poluil. Eum lune Veronsealiquod fice, uli anno superiore diximus, eligendi proprii
ad Raynaldum provincioemétro-
lempus exegisse discimusex UdalsçalcoinVila Egi- episcopi facullate,
npnis apud Canisium lomo II lectionis antiquse, sed polilannmscripsere, utaliquëm clericum discrelumet
in lantis angustiis, ut ei ex omni parte circumven'o nobilem,seu abbateme suo lalere Atrebalum mittat,
nec Langobardiamingredi, oftstantedomna Malhilde, qui electioni celebrandse pro se vicarius iniersit.
licerel, nec Ilalia-excedere, quod TeuipnicLprinei-: At ille rescripsit se Cameracensibus, qui hanc ele-
ciionem inipedire conabanlur, ad Dominicain Oculi
pes ei in Germaniam redilum omnino proeclusissent.
Haud enim minus in illis partibus, quam in Iialia mei semper, id est lertiam Quadragesimoe,quoe hoc
Calholicorumres prosperabant. anno in diem 20 Marlii incidebat, diem dixisse, ut
CXXIX;Welphopaterfit miles. ConvenliisUlmoe. - in concilio tolius provincioe,quod eo tempore Remis;,
Paulo post Welphonem patrem in Germaniam celebrandum indixérat, intercessionis suoeratipnes,
reversant, Gebehardus anlisles, uli narrai Bertoldus, prbferrent. Adeoquehac etiam oceasioneAtrëbatenr
per mqnum in mililem accepit, sicut et proprium fra- ses monët Ut et ipsi quoque ad dictam diem adsint,
trem Berlholdum duçemAlemannioejamdudumfece- *G;causam suam coram conciiii Patribus adversus Came-
rai; lum Ulmoein frequenii Alemannioeprineipuin racensi.umconàiuspropugiiaiuri.Adfueruntitaque die
convenlii, ubi idem antisles cum Berlholdo suo condicloutrîiisque Ecclesioelegaii. Primum Alrèba-
fratre et eodemJWelphonepr.sesensaderat, epromuni tenses laudalis anliquisGallioeproyineiaruniholiliis,
omnium assensu decrelum fuit, ut omnes, omnino prolatisque muliis velerum leslimoniis, polissimum
Gebehardo prsesuli omnimpde secundum slaluta ca- ex Vila et lestamenlo sancli Remigii desum'plis,
nonum, Berlholdo vero duci et comilibus secundum asseruerunt suam urbem, un.am olim'e nobilioribus-
(egeinAlemannorumobedire lenerenlur. Deinde, ul Reîgicoesecundoe civilatibus, propriuni episcopum
idem auclor prosequilur, firmam pacem lam duces quondam Irabuisse atque adeo juxla pontificum et
quamcomités,lammajores quam minores, se observa- cpneiliorum decrela, hoc jus, ei jam,in pristinum
itiros a septimoKalendasDecembrisusque.in Pasclia, splendorem reypçaloe,debere reslitui, maxime quod
el a.Pascliain.duos annosjuraverunl.. Ut vero omnis id ipsum Urbanus ponlifëx dalis,lilieris fieri decre-
infringendoeiilius concordise limor a,fidelium.men- vissel. Nihil ad ea respondenlibus Cameràcensibiis
libus auferrelur, principes, qui cpnvenlui illi inler- legatis, nec quidquam in suoe causse,patrociniùm
fueranl, ad propria reyersi, pacem hanc omnibus proferenlibus, arcbiepiscopus dh-it. eam.:reipsa
quique sub sua pplestale consliluiis tifrifim jurqre 'D Atrebatensis episcopatus restitulionem à ponlifice
fecerunl. fuisse imperalam. Slatimque lilleras Ui'baiii"lumad
CXXX. Monasieriain Alemanniaeondila. se, lum ad Alrèbatenses ea de causa scriplas pro-
r Nonhulla eliam lus lemporibus de novo excitala fèrrijussit in médium, quoeomnia ila esse Bnrebar-
sunt in bis regionibus monasieria, quoe,uti Berlol- dus Sancli Basoliabbas et Dudo capellaiius,. recens
dus refert, a Gebehardo aposloïicaesedis legalo dedi- ecuriaRomana reversi, palam leslaii sunU Deinde
cata facrunt, Primum in Silya Nigra a fundamentis arcbiepiscopus, rogalis episcoporum etalioruin.-qiii
erexil ejusdem antislilis frater dux Berlholdus, quod îbiproesentes.aderànt, consiliis, quamyisiUjinduçias
abbaliaii dignilate auclum, el sub spcciali^bBlolieoe. postularenl, Alrebatensiiim voljs assensum proebere
sedis tuilione çonstituium dedicavit ipse,Gebehar- paralus erat, cumCameracenses.desperata.causa, ad
dus hoc anno, die prima Augusli. Meuse sequenli aposlolicamsedem appellarunl. Hanc appellationem,
idem episcopus alier.iim consecravit in honorem siatini, annuenle universo concilio, admisit archi-.
sancli .Martini, quod Harlmannus cornes et fraler episeppus, ac ulrique parti diem dixit, ad diem.
ejus Odo in proprio àllodio condideranl, eo ipso Dominicamanle Asccnsionem, aul cerle adsequen-
tfi B. URBANIII PAPJ5 112
*|tem hcbdomadam, qua coram pontifice Romano, A Â clorilale inlerdichnus, ne imposîlamsibi eleciionem
.'"1cui ea.de re lilleras scripiurus essel, causam suam dissimulaiione aliqua hujus novoeordinalionis sùb-
î propugnarcnl, alque ila conciliumsolutum est. terfugial : ac sic omnes eleclioni facloe acquieve-
; . CXXXII.Rescoram ponlificeagiiurepisc. runl.
' -Post dies Scriplum stalihi est ad Raynaldum metropolita-
paucos Joannes el Drogo ab Atrebalen-
sibus ad suanveorum causam coram pontificeagen- num, ul diem qua essel novi episcopi faciendaeon-
dam electi Romani pfoficiscunlur, quos Urbanus secratio indicaret; at ille, nulla die slaluta, respon-
bénigneexcepios, exspectatis frustra Cameracensinm dil se rem cum coeleris comprovineialibuscommu-
legalis, post elapsum a concilioRemensi proefiniium nicaturumAnmagno episcoporumet clericorumcon-
lempus, ad Raynaldumarchiepiscopunvremisil,cum venlu,quemin feslosanctoeMarioe,medianieAugusto,
lilieris, quibus ei proecipiebatut électuni ab Alre- Remis haberet. Verum eum die indiclo Alrebaten-
'batensibus episcopum'consecràret ; aut cerle si id sium legaii comparaissent ea de re rogaturi, indu-
nollel, ipsum ad apostolicam sedem iransmitteret, cias iterum postulavit archiepiscopus ad festumom-
a se, salvo Remensis Ecclesioejure, consecrandum. nium Sanciorum. Tôt cunclalionumpertoesiAtreba-
lise lilleroe,sicut el alise, quas eadem oceasionepon- tenses, legatos jam lértia vice Roniammitlunt ad
tifex ad Atrebatenses scripsit, nullas babent élire- ^" Urbanum, Odonem scilicet cantorem, et Joannem
nicasnotas; al ex rébus geslis facilecolligitur,ulras- diaconum, qui ponlifici rerum omnium ralioricm
que una aul altéra die post Dominicaininfra octa- redderent, ejusqueopem iterum implorarent adver-
vam Ascensionis, idesl uliiina aul penullima mensis sus archiepiscopum,quiejusmodi lergiversalionibus
Maii datas fuisse. Legaii itaque in Gallias reversi, mandata aposlolica velle eludere videbalur, Lilleroe
Remos slalimadierunl pontificis lilleras adarchiepi- quas ea oceasione Alrèbatenses ad pontificem scri-
scopum delaluri, quibus ille acceplis, legalis ipsis pserunl, dabunlur suo tempore, sicut el illoe quas
consuluit ut, nulla inlerposita mora, Alrebalum re- ipse ponlifëx, exceplis bénigne, ut solebat, Atreba-
vers! eleciionem urgerenl; sed lilleras, quas illi ab tensium legalis, ad Raynaldum Ca de re scripsit,
eoefflagilabant,ad clerumel populumAlrebalensem, quibus illi proecipiebatut infra triginta dierum spa-
veritus procul dubio ne hoc facto Cameracensiiim tium, poslquam suas ipsius lilteras receperit, aut
animos in se commoverét, scribere recusavit, ea Lambertum ipse consecràret, aut Cerleeum Romam
speciequod necëssariuninon esset, necidotieum, ut transmilleret in Romana curia consecrandum.Ea-
litteris papoe eleciionem novi episcopi jam semèl et dem ferme repëtit in alia epistola, quam eadem
iterum proecipientibus, suas quoque, quod tamen proe-, , oceasioneipsi Lamberlo elècio conscripsil,quoecum"
:**v Idus Ociobrisdata dicatùr, inde
ceperal pontifex, epistolas adjùngeret., Colligimusproe-
CXXXI1I.Lamberluseligitur. ArchiepiscopusRemen- cedentem, quoenullam proefertnoiain, initio quoque
sis differt consecralionem. Ociobris scriptani fuisse.
. Solis itaque Urbani litteris contenti legaii Alre- •Archiepiscopusilaque, receplis circà Novembris
balum redierunt, statîmqiie iridietà est electionïsfa-• niediùm Urbani liiteris, LamberloelecloAlrebalensî
ciendsedies ad vi Idus Julii, quoeDominicaéral. Adl scripsit; ut ad se legdiumaliqueminfra octavassan-
qnam non modo Alrebalensis, sed etiam vieinarum1 ctiAndreoemitleret, per quem quid de iilius conse-
aliquot Ecclesiartira clefici, atque inler alios Insu- cralione cum'aliis provincioe suoesùfffaganeis-sia-
lensis Ecclesioecollegialse cânohici, vel ob majoreraî luerit ci fenuntialurus esset. Et quidem assignato-
solemriitalem, vel ob antiquam consueludinem,
' autt tempore adfuerunt legaii Atrebaiensium, sed neque"
inler ulrosque socielalém convocali sunt. Convëhit t tune cerium responsum'ab archiepiscopohabere po-
ea die in majorem SanclseMariseecclesiam infinitàt lueriint. Quare Alrèbatenses, lot morarum impa-
propemodum clericorum-et laicorum nniliitudo,, lientes, electum ipsum Rémos tandem miilendum
ibique celebralis missarum solemniis, âc proemlssa' Ï esse censuerunt ad archiepiscopum, ut eum Ëtit'pse
sancli Spiritus invocatione, publiée c ptilpiiolecisé é j. proefixoper ipsum pontificem tempore consecràret,
sunt Urbani ponlificis'lilleroede-rëstituendàAtreba- ni jam ssepiusab eo effiagitaversint,aut cërlë cùm
lensis Ecclesioedignilate, et eleclibné episcopi fa-- liiteris commendatitiis Romam juxta apostolicum;
eienda. Cumque a Gualberto proeposito, Gùiberlo o mandatùm mitteret.ubi ab ipso pontificeçonsecra-
decanp cseterisque.omnibus, car.oiiicis in'capilùloô , relur. LaiTîibertus.itaque Remps:profectus, ibi die
uno consensu Lamberlus ïnsùlensis Ecclesisecantpr; r;. Dptîiinica,quai ,.xv seupPlius xv-;KalendasiDécem-
in episcopum-designatusfuisset, si&ûmin:conspeciù u'.-...bris ferat.ret ullimus pra3Ïnîil.fc
a pontifice Romano
totius ecclesioemamfeslaïus est; acsicaclërp elétiïïsS; , ad; ejus- consecraiionemalémporis;:terminus, sùo
'$.-;.
: iA.irebalén,sisicleri
erl8r-l<o-a£(!f(iitN^)(s-:aC''/flitdàtt<t''(tpopu/d;'iEiw;'tnvitu|r:. àcpopuli 'nomine;lilteras;arcliièpi-'
eligïlùr-,capilûr, et in sede pontifiealrintlironizacùr;
v .scbpOrpOTsenfawîqjiibusUltamir^
Ipso vero, cum;aliis Insulanà; Ecclesioecanonieis, ;, ; gotlo altëratfo: modov'Ut ppniifex.jStatueilat,finem
qui tantum; yiram sibi eripi ïegrê -fërebant, récla- i-.. impbneret^êsiraia;^
mante, publiée lecla est Urbani sehientia ex prima fa Alrèbatenses, éx-çëljenlioe(:d^ re-
ejus epislola, quoe sic habet :'Ei vero, qui cpiiohicb
b ferimus gratias, quia bactènusgratan'ter'nobis, tit
consensucleri ël'populi èkclus fueril, aposlolicaau- (- pins paler juvamén exbibuislis ... . sed palerhi-
113 V1LH 114
laiem vesiram miramur plurimum in calce noslri À prsédeçessoribusjam habiierant, ab eo impelrare.
'
negptii inffigidaiam existére, c'iïht ihfrà tcrminum Apostbîicsbsedis pi-oièctipiiÊm "adversus bbriorum;
ab appsiolieo vestroe.;maignificèhl'ioe-:elëcii noslri Ecclesioeinvàsores iiltro concessil Urbanus', datis
:- ëa de relilléris ad' priiicipem"et populum Dolénsis-
cons.e.Ë'ralionus-:1njtipeiùm.<;'';À'ëb:'solein'nn.éï''.Jittèris
•
vestris,:ut:arbitrabàaiur,adconsecratioriëni electum tiihisv; at in concedendb pallii usu, quùd"maxime-
noslrum vocaslis; nec diem cerium infra lerminuni èfflagilàbaiRollandus-,qurse, ni sui ab ânnis plus
designâslis. Nuncautem cum consecralio deinceps quam ducenlis proedeeessores;archiepiscopumiiun-
infra Iriennalem mélam neqnit fieri, sallem lilleras : cupabà't, se- difficiiiorem-exhibuil: verèbalur eniin
vesiroe auciorilalis quoe appsiolieo deferanlur, ul ;oequuspontifex, ne id faciendo, jura Turoncnsis
ipse jussit, pro conseciatione noslri elecli nobis Ecclesioe,quam uuicam provincioeLugdunénsisler-
dare velilis plurima pace precamur. » Cum itaque lioe veram et antiquam esse metropolim sciëbai,.
nullus superesset subierfugiendi locus, Raynaldiis, convelleret : nec quidquam impelrare poluil Rot*
Lamberlo eleclo, Romam adeundi polestalem fecil, iahdus, donec, prolalis Gregorii Vil litteris,'proba-
datis ei ad Urbanum lilieris, quibus ille acceptis, -jn visset 'iisùm pallii sic provisionemàrchiepiscbpalis
ipso Natalis Christi peryigilio Remis egressus est ; "jiiris in'Britanuia minori Irenô proedecessor'isuo.
ac posl varia pericula et ilineris diffieujlales,anni " fuisse concessam. Sed quia exempta lanlummodo
sequenlis initio, ni ibi dicemus, Romam pervenit. harum lilterarumproferebat, ab eo Urbanus exegi«
Lilleroe quas Raynaldus ad Lamberlum.scripserat, ul sacramento proeslilojuraret niliii amplius au'-
et illsequas. tandem bac oceasione ad Urbanum de- minus in Gregorii aulographis litteris quam quod*
ferendas, tum idem archiepiscopus,cura Alrebalen- ipse proteslabatur continéré. Quo faeto pontifex ei.
sis Ecclesia scripserë, in ponlificiarum epislolarum salvo metropolis T'uronensisjure, pallii honorem ac
colleclione r.eferentur,post cas quas Urbanus ipse, archiépiscopales honores, sicut Gregorius pontifex
ut mox dicébamus, utrisque paulo anle conscripse- Treno fecerat, induisit, dalis ea de re lilieris, qùas»
ral. Ex bis porro quas ultimo loco ad Urbanum licet nullam habeant ebronicam notani, ex iis lâ-
Rayrialdusper Alrebatensem eleclum scripsit, sicut • men, quoe anno sequenli de eadem conlroversia
et ex responsionepontificis,inlelliginiusquo consilio dâloesunt, cerium est ad hune annum revocari de-
is antisles novi episcopi consecralionem tam diu bere.
dislulerat, quoevecausa fueril lot ejus lergiversalio- CXXXVI. Radulfus episcopus Turonem.contra,
nuin : quod scilicel vereretur, ne, si Alrebalensis Dolenses.Pallium obtinel.
episcopalusreslilulioni facilemproebuissetassensum, r> Adhuc in pontificiscomilalu erat Rollandus, çum
inde ansam arriperent Cameracensts, qui Henrico Radulfus Turonum archiepiscopus, centra eum in-
imperaiori schismalico parebani, a sua et Ecclesioe lercessurus Beneventum advenil, ubi lune ponlifëx.
Remensis obedienlia discedere: quare matait eam versabaltir. Multa ibi adversus Dolenses prolulil
ordinaiionem a pontifice quam a se ipso celebrari, coram pontifice Radulfus, ut Ecclesioesuoejura in
ut nulla querelarum occasio adversus.se aul Eccle- Dolensem et alias Brilannioe Ecclesias stabilirel;
siam suam Cameracensibus proeberetur. Hue spe- quibus cum Rollandusnihil aliud responderel quam
ctant alioepeculiares ejus lilleroead pontificem, de se non agendumvenisse,quamvisparalus esset cum-'
rébus Cameracensibus,ad quas Urbanus, ut dicemus episcopisprovincioesuoecongruotempore rèsponderc,
num. 145, respondit. Urbanus ex partium consensu lempus utrisque
CXXXIV.Gervinusin episcopioAmbianensifirmalus. consliluit ad médium Quadragesiinoesequenlis, quo
Jam supra, § 104, egimus de Gervino episcopo res finirelur, Hoecfuse refert ipse pontifex in sen-
Ambianensi, qui ab Urbano insuper habilis ejus leniia quam adversus Dolensesanno sequenli; ul ibi.
oemulorumaccusalipnibus,in thronoAmbianensicon- dicemus, lulit.
hruiatus fuil. Al poslea a suis ilerum exagitalus Eo in ilinere Radulfocontigi(,.quodde eo legitur
pontificem rursus adiré coactus esl, a quo, etiam n in Gestis episcoporum Turonensium et abbatum.:
hac vice bénigne exceptus, secundas lilteras obli- Majoris-Monaslerii.Narrât horum Gestorumauctor
nuit, clero et populo Ambianensi, uti prima; erant, Radulfusab Urbano pallium quod eiiixe postulabal,
inscriptas,quibus proecipilut illum a Sinionia pur- nunquam impelrare poiuisse, quin pnus ab infesla-
gatum pro vero el legitimopaslore Ambianenses lione Majoris Monasterii se cessaturum, priviieg'o
baberent. Data;sunt xv KalendasAugusli,hoc anno,
ejusdem loci consensurum, el ponlifici prorsus
si bene conjicio, quare eas a cl. viro SteplianoBa- obediturum
spopondissei. Quodcum coram ejusdem
luzio acceptas referel ponlificiarumepislolarumcol- monasterii
aliquot monacbis, qui ibidem âderani,
leclor.
proestitissei, pallii lionor a pontifice donatus esl.
CXXXV.Dolensisepiscopuspaniumimpelrat. Haud tamen sletit promissis suis, nec deslilii mb-
Circa ejusdem anni, uti videtur, médiumaccessit nachos Majoris-Monasleriipersequi, lit suis locis
ad UrbanumRollandusDolensisin minori Brilaunia dicemus.
anlistes, pontificisopem adversus Dolenscm princi- CXXXV1I.Pausensis monasterii dedicalio.
pem, qui ejus Ecclesioebona invaserat, iniploralu- Ugbellus lomo VII'ltalise sacrse,in calalogo ar-
nis; tum etiam, ul pallium, quod nonnuili ex suis ciiiepiscoporum Acheruntinorum ad hune anmuu-.
115 B. URBANIH VAPM Hg
profert velus, ut ipse pulal, instrunienlum de de-:A A 'clesiis concessil Urbanus. Unum ex bis est pro
dicaiione ecclesioe monasterii Sancloe Marioe de monasterio i novo Piciavicnsl;quo privilegiumeidem
. Pauso, vulgarilernuncupatiDevenluum,quem"loeuin loco ] a Gregorio VII, indultum côiifir-Wàtursimul
ipse pontifex, si huic inslrumenlo aliqua sit fides, cum , ecclesia Sancli Nicolai,quoe,pulsis exinde cà-
paulo ante consecraverat, inagnisque indulgèntiis nonicis maie vivenlibus, in concilio provïnciali
cumulaveral, alque hoec omuia confirmata fuisse .eidem monaslerio fuerat altribula. Hoecbulla éx
dicuiilurbulla pontificia, hoc anno xvni Kal. Ocio- arehivo ejusdem loci descripïa, dala esl die.xyi
bris apud Salernura data. .Sedhoec, ul jam diximus Kalendarum'Novembrïum,Ceperani, qui locus est
ad annum 1088, nullius sunt aucloriiaiis; quoeob in lalio dioecoesisVerulansead Lyrim fluvium.Ce-
id solumhic memoramusul nulli fucum faeiant. perano digressuspbniifex Ahagniàm veriit,ubi eum
ÇXXXVIII. U rbanus collectasfieri rogal Concilium aliquod lëmpiïs egisse ex variis diplomaiibuscollV
Burdigalinse. Priraum ex bis dalum est in graliam cano-
Circa hoec lempora curii recuperandseRomanse gimus. nicorum regularium Sancti Quintini prope Bell.o-
urbis spes aliqua affulgcret, quod sanguinis effu-
vacum, die m Idus Novembris; altèrum die 20
sipne nunquam fieri voluerai mansuetissimus.pon- , ejusdem mensis
et pro monasterio Burguliensi dioe-
tifex, pccunia muneribus id se assequi posse in B cesis
animuminduxil. Quare scriplis in varias provincjas Andegavensis,cui loco lime proeëratcelebris
lilieris episcopos el abbates inviiavil, ut Romanse Baldricus, poslea Dolensis autistes; teriium Roge-
rio SyracusanoeEcclesioe in Sicilia episcopo iii-
Ecclesioesuis bonis ea oceasionesuppetias aliquas cui a se recéns consecraloUrbanus omnia
ferre non abnuerenl. Binas ea de re epislolashabo- scriplum,
omnino confirmai quoe Rogerius cornes'.Ecclesise
mus.quarum pïior die iv Nouas Novembris él qui- conlulerat. Error irrepsit apud Roc-
dem hoc anno, ut probat rerum séries, data est Syracusanoe chum Pyrrhum in Sicilia sacra, ubi hoec'..bulla
et abbalibus G uasconiam data
episcopis per Aquitaniam, dicilur indielione xv; nam coeleroenoUe chronicoe
et inferiorem Burgundiam constituas; altéra vero
abbaii Sancti proesenli anno, quem diserte reipsa indicat, omnino
Raynaldo Cypriani prope Pictavos, conveniunl.El
ad ejusmodi colligendas quidem Rogerius lune in conquestu
quem pontifex pecunias Sicllioeepiscopalesecclesiasordinavit,ul ille ipsemet
cum Gcrvasio Sancli Saviui abbale destinaverat.
teslalur in duabus ehartis ejusdem anni, ab eodem
Forte hujus colleclionisoceasionehabiluni est con-
ciliumBurdigalseab Amalb,ejusdem urbis archiepi- -Roccho Pyrro relàtis, quârum una pro Ecclesia
altéra pro Ecclesia Mazariensi, mens-j
scopo et aposlolicoesedis legato, convocalum,, de Agrigentina, Octobri dala Jjiil.
quo in CbronicoMalleacensi legunlur hoecverba : p
C
CXL. Chrisliuni in Ilispania proevalent.Rescriptum
'
Anno1095... conciliumBurdigale fuil. Plura de eo • pro Suncïb Salurnino.
conciliohabentur, in Chariario Sancli Peiri de Ré- QuodRogerius in Sicilia, hoc ipsum,varii prin-
'
gula, in quo exhib.elur inslrumentum reslilutionis cipes Chrisliani apud- Hispanias in calbolieoereîi-
coenobiiSancli Caprasii Pantonis monaslerio Flo- " gionis augmentum praeslabanl, eo scilicel inteni:
riacensi, a quo Regulônsependet, in hoc concilio ni, Maurîs pulsis, simul cum regno terrenb etiam
facloeper Bernardum episcopumAquensem,agente Chrisli
el abbates huic iniperium in his regionibus redintegraretur.
Osgeriopriore. Compluresepiscopos Teslis est ejus rei locuples, Bertoldusad huhc an-
concilio inlcrfuisse ex hac cliarla discimus; huic' num, qui seribit Aldèfonsum,regem Castelloeet lc-
quippe subscripsere Amatus archiepiscopusBurdi- gionis, quem ille auctor Cluniacensisabbalis obe-
galoe el sedis aposlolicoevicarius, Willelmus Ber- dienliarium appellat ,\ paganis soepe prostratis el
nard! Auxiensis; episcopi, Simon Agenni, Rey- mullas ecclesias, quoeab illis barbaris de-
fugatis,
naldus Petragoricoe, Ademarus Egolismoe, Hodo siructa; fuerant, his lemporibusréparasse. Haud
Bigorroe. Bcrandus Convenarum, Peirus Aduroe, ' minori animo
agebat in' MaurosSancius Âragonen-
Stephanus Vasalum el Bernardus Aquensis. Quid j) * sium rex, quem Urbanus in rescripto ad abbalem
vero ex his colleclis profeceril Urbanus, non ira- Sancti Joannis de Penha, charissimumamicumsuum
.
dont auclores, nisi hue referatur, quod sub finem aulem tempore datum fueril hoc
\. appellat. Quo
hujus anni Romam ingressus est, ut mox dicluri rescriptumhaud biquet;al cum anno sequenli San-
sumus; et quod Goffridus, hoc ipso anno institutus cius rex, quem Urbanus in cp scripio salyerejubel,
abbas Vindocini, qui quairiduana febre detenlus inilio mensis Junii oecubùeril in Oscoeurbis obsi-
nondumaccedere ad pontificempotuerat, ut ex ejus vix ultra proeseniemannum polesl differri.
dione,
epistola1, lib. i ad ipsum Urbanum dala patet, hisS In eo abbalem Pinnensem reprehendit pontifex,
lilieris, ut videtur excilalus sub hujus anni finem "
auod décimas ecclesioeSancli Saturniui Tolosani
aut inilio sequenlis cum magna pecunioesumma canonicisdébitas invasissel.
Romam advenerit, ponlifici, ul dicemus auuo se-
futuriis. CXL1, Decrelalis ad Dominkum palriarcham
quenli, inagno adjumenlo Gradensem.PrivilegiumLirinense.
CXXXIX. Privilégia pro monas-eriis novo Picta- Haud dissimili ra'tione ad hune quoque annum
viens', S. QuinlinianoBellovacensi,Burguliensi I]
et
EcclesiaSyracusana. revocaripolesl decrelalis Urbaniepistola'ad D»miini
Nonnullaprivilégiahoc anno labenle diversisEc- :- cum Gradensempalriarcham, de excludendisa suo-
lïT VITA. 118
tum graduumdignilatesubdiaçonissi continentesesse A ex Bertoldo.auclore oequali'.et accuralo^ constat,
nolunt. Ejus epislolsefrâgmentum Gralianus retulit non ab imo, quanquam id post unum- annum inte-
in decretodist. 39,.cap. n, Erubescant. Dominicum gruma.suà eléctione faclum fiierit, sed'alrihus
autem; cui inscribilurhsec epislola,.sub hujus anni episcopis calholicis, quorum nomina idem auclor
•
finem,.aut initio sequenlis obiisse colligimusex eo.. recenset, consecralus fuil, ut suo loco dicemus.
quod, teste Ughelloin Iialia sacra\ Joannes-et Pe- Hoecoceasione obilus Ariselnii.
irus, unus posl allerum ei anno 1094 ïn.Gradensi .GXL1II.Anselmusfit episcopus,Canluarioe.
' Cum.wge
Ecclesia successerint. Deniquead hune annum re- dissidei.i
farimus privilegiummonasteriiLirinensis Aldeberto Jacluram, quam morte Anselmi Mediolanensis
abbaii inscriplum, quod,. etsi. in yulgatis:exemplis perpessa est. Ecclesia Roniana, egregie resarcivit
nullam chronologjsenotam prsefcratï a Barrali ta- alterius Anselmi.in Cantuariensemarchiepiscopum
men, qui vêlera ejus- monasterii instrumenta con- ardinatio, quoe hac ipsa die celebrala est, id est H
spexerat, hoe anno consigneiur in. chronologia Nonas Decembris, qua MediolanensisAnselfiiuse
Lirinensi. Ad eumdem annum, si bene conjicio, vivis ..excessit. Hanc tamen graves dissensiones
. revocari débet bulla pro parlhenone SancloeMarioe (subseculoe,sunt inler-. ipsum sanctum virum et
in Campo Marlio ordinis Benediclini Romoe, qua Henricum regem oborloe,. quse diu mulliimque
Urbanus duos abbates Romanos et unum .A.rimi- AnglicanaraEccIesiam alllixerunl. .Remanseral Ec-
nensem conservalores ejus loci possessionum de- clesia Cantuariensis.episcopo orbala posl Lânfranci
signât, ut habet Cbronicumejus loci apud Mar-tinel- . morlemloto quadriennio, cum pridie Nonas Marlii
; tam-Dala dicitur apud sanclum Pelrum 28 No- hujus anni, Dominicaprima Quadragesimoe,eleelus
vembris, anno vi ponlificaïus Urbani-, quem. maie est in ejus locum, summo lolius regni .ac ipsius
inlerpreialur annum 1094: Hiàeynihus'de Nobili régis appjausuAnselmiis,,luncBèccensis"abbas, qui
Chronici. auclor. Id tamen incommoda est, quod obqusedammonasterii sui negolia faite- in Aiigliâm
ex bulla pro. Ecclesia Syracusan'asuperius-laudala transmiserât, nihil iale cogitans. Omnem lapidenv
Urbanus Kalendis ipsis Decembris adhuc Anagnioe movil vir sancius, ul a se lautum onus amoliretur,.
versabatur. . ad quod se minus aplum essesineero animo repu-
CXLII. Anselmi archiepiscopi Mediolanensismors. tabal.Visa est ei. opporluna declinandsehujus di-
Arnolfus ëisuccedU...."... jmitatis occasio, schisma quod lune Ecclesiam
Amisilsub hujus anni finem Urbanus papa stre- Romanam aOIictabal. Quippe cum nondum iifAn-
nuissimumparlium suarum prbpugnalorem, Ansel-,f, glia, sic .rege votante, quis pro vero pontifice esset
mum Mediolanensemarëhiepisc'opijm, a quo, ul "habéndus,declaràlum fuisset, ipse palam.denun-
diximus, Conradus anle aliquot menses regni liavit se semper, quoeunque modo res verlereï,
Langobardioecorona insignitus fuerat. Ejus raorlis Urbano,jsicuti usque mine feceral, obedilùrum.
annum indicat Berloldus, diemvero discimus ex Idque conleslatus est, quod rêvera sic inanimo
veteri catalogo archiepiscoporuuiMediolahensium, haberel, lum quia ex deelaralidne sperabàt se ab
quem nosler Mabillonius lomo l MusoeiItalie! vul- Anglis rejeelum iri. Al nihil omnino profecit. Illi
gavit, ubi Anselmus sedisse dicilur annos vu, enim conslanter in.proposiloperseverarunl. Quod
menses v et dies iv , ac obiisse pridie Nouas. ipse teslalur in epislola 24, libri m, sic ad Hugo-
Decembris,sepultus in basilica apostolorara. Sub- nem Lugdunensem scribens : Anlequam proeberem
stitùtusest ei.Arnulfnsseu Arnolfus,quem Berloldus assensum,palam dixi. me favère domino papoeUr-
'
Arrioldumde Porta argenlea nuncupat. Plura de his bano el Gùiberlo,adversari. El feci.ei dixi per sex
babent Puricellus, Sigonius in Hisloria regni Ilalici, mensesquodpolui sine peccalo,ul dimitlerer. Illuslre-
et Papebrochius in calalogo Mediolanensium epi- pauloposl et publieum suoe erga Urbanum ponli»-
scoporumtomoVUMaii Bollandiani;quoead noslrum ficemrevereniioe et obsequiiargumenlumproebuit,
inslitulum non allinent. Arnulfus nonnnllis fartasse JD cum ei librumde fide, seu lncamalione Verbi, quod
'
videbilur, ul quidem plerique censenl, is ipse fuisse conlra Roscelinum hoereticum conscripserat, nun-
Mediolani archiepiscopus, qui, ut in Urbani Vita cupavii eo pacto, ut ipsumejus censuroecomroilte-
legitur, abunolantum episcopocatliolicoordinalus ret. Nonabs re eril hue proferre ipsa Anselmiverba
fuit, muliis aliis proeseniibusquîtlem et assenlien- quibus hune ei librum resçripsit. c Qominoet Pairi
libus, sed manum, quod sebismatici èssent, non universoe Ecclesioein lei-ra peregrinanlis suinino
imponentibus : quique investiluram ab Henrico ponlifici Urbano fraler. Anselmus, vita peccator,
récépissé dicitur, ob idque a legalo aposiolico habitu mpnachus, sive jubenle, sive permillenie
exaueloralus in monasterium secessisse, ibique Deo, Canluarioe metropolis vocatus episcopus, de-
persévérasse, usque dum ab Urbano Ecclesisesuoe bilain subjectioncmcuin humili seryilio etdevotis
reslilulus ac pallio donalus fuerit; sed hoc melius oralionihus. Tum librum suum pontificisjudicio
Anselmoejusprsedecessoriconveniunt: nam cnnst.it committilhisverbis : Quoniam, inquit, divina pro-
' Anselmumab Henrico huic sedi imposilum fuisse; videniia veslram elegit sa.nciitatem, cui vitam et
iuamvis poslea, ut diximus, ad annum 1088ad , fideinÇhrislianam custodiendam,et Ecclesiamsuam
Urbani parles accesserit. Et quidem Arnulfus, ut regeudam commii.teret, ad nulliim alium reclius
119 B. URBANIil PAPJE 120
refertur, si quid contra calholicam fidein'orilur iirj!A eorimi injiistitiaïn dd tenipus Toieràre,quaniRômanos
Ecclesia, ul ejus aucloritaie Corriga.tiir.Opusvero cives armâta manu inqiiietare. j
suum esic ei xaminandum propouil, ut si quid in CXLV. 'Guibertinoruminsidioe. '"»
eo corrigendum est, ejus. censura casiigetur, et '"Mirumest tanlam pontificis lenilalèm Guiberli-
quod regulam veritalis lenct, ejus.aucloriiaié robo- iiorum anirnos non ëmolliisse. Quin éCorilraTio-cum
relur. » ipse prope sanclamMariam-Novaminquadàmfirmis-
Cum itaque nihil Anglos ab efflagitaiido in archi- sima munilione niorarelur, illivero,iurrim€rescëntii
episcopum Anselmo revocare posset, accedente ar- feu Adriani molem,id est castrum Sancli Ange'î, ad-
chiepiscopi sui, id esl Rothoirïagensis, in cujus huc occtiparent, pyratarum raore omiiern yiatofibùs
dioecesiBeccum silum esl, auetpritàte, omiiiumque perTiberispontem ad ponlificem accedere volenli-
bonorum consilio, Canluarioe tandem consecralus bus aditum intercludebant; adeo ut, si qui forte in
esl pridie Nonas Decembris:anno 1093, ac paulo manus eorum inciderenr, caplivi ab eis more pius-
post'Gliristi Nalalium fesliviiaiem solemniler sîraul quain barbare detinerenlur, et pessime haberentur.
cum rege celebravil. Mirum quidem est eum ab Id conligilabbati eelloeSancli Pétri in Alemahnîa,
Anglicanisepiscopis, qui adhuc aneipites eraiil an . quam GebehardusConslantiseepiseopus;et dux Ber-
Urbano papoe, aut Wiberto ejus oemulo obedire B i toldus ejus fraler Urbano légatuni miseranfc.Hitic
deberenl, ordinalum fuisse, cum ipse' palam pro- Egino, qui poslea abbas SancloeAfrse Auguslénsis
teslareturse ab Urbani" obedienlia, ul moxdiceba- fuit, laudaliir ab Udalsçalco,ejus Geslorum scri-
mus, nunquam recessurum. Sed néino tamen, nec plore, quod-ab codera Gebehardo non semel adUr-
ipse pontifex, id aut Anselmo, aut Anglicanis epi- banum missus, deposila vesle monastica, s-eculari
scopis yRio vertil. Unde cum poslea W7allerusillud habilu indutus, sub ea sp.ecie GiiiberiiiiQvuindili-'
ipsum Anselmo exprbbassel, ille hoc polissimum gentiam failens ad ponlificem ac.cesserii. Epdeja
argumenlo se défendit, quod id sciens ponlifëx non modo Goffridus Vindociniabbas libro i, epist. 8, ait
solum non improbaveril faclum, sed etiam ei postea famuliimfamuloriimsuorumsefëcisse, ne ab Urbani
pallium absque ulla diffieultale concesserit. Hoec hoslibns agïiosceretur. ,
fuere ponlificaïus Anselmi lata initia, sed quam CXLVI.Alrebalensisel CameracensisEcclesioedivisio
brevi in amariludines conversa fuere! Quippe cum .firmata. ... -.
Anselmus régi millelibras denqriorum,ut Eadraerus Hoecinilio anni 109.4Romoeagebantur, ubi Urba-
nus cum audissetLamberiumAirebaiensem ejectum e
refert, pro agendis munifieeniioesuoe grains dare
Galba in Urbem adyenire, ut ibi Çpn.seçrare.tur,quod
renuissel, in iilius indignalionem ineùrril. Prima f
G.ut jam diximus, ve'rilus essel Rayupjdus, ne si ipsa
hoecWillelmum regem inler et sanctum anlislitem
dissidiorum germina, paulo post multum excrevere, ei imposuisseïmanus, Cameracensesa RpmensisEc-
cum eidem régi in transroarinam expeditionem clesioeobedienlia recédèrent, ad enmdeinarchiepisco-
pum tuilionemadver-
processuro sancius autistes monita salulis dare sus scripsit, poljiciluseiaposlolicam
voluissel. Hoec anno 1093 et inilio sequenlis acla quemeanque, qui Cameraci episcopum prseler
in Remensem metrqpolitanum ordinare agg.re.dereiur.
fuere; quid inde post régis Angliam redilum
Posl hoeceidem archiepiscopo injungit, ut lam A(r.e-
cousecutum fuerit, dicemus ad annum 1095.
baiensi quam Cameracensi Ecclesioe,unieuique suum
GXLIV.Urbanus Romoedegit. propriuin episcopum incardinare non différât, nisi
Romam sub hujus anni finem reversus Urbanus, forte Cameracenses velleni Romam yenire ad prpxi-
ibi Nalivitatera Domini, déficiente in diès Guiberti mam sequeniem .Quadragesimam,causamsuam proe-
faclione, solemniler celebravil, ut habet Bertoldus sente Lamberlo Atrebalensi eleclo acluri. Denique
initio anni 1094; solel quippe hic auclor annos Manassisarchidiaconi Remensis in episcopum Ca-
a Chrisli Nalalibus exordiri. At Guiberlus simul meracensem eleciionem, quam a Cameracensibus
cum Henrico imperaiore tuncVeronse versabatur, generali omnium consensu faclam fuisse ipsi scri-
1
ila animo fractus, ut eodem Berloldo leste, papalum pserai Raynaldus, confirmavil eo paclo, ut Caniera-
se libenier dimissuriim simulaveril, si alio modo pàx censes Alrebalensis Ecclesioereslilut.ionemnpniur-
in Ecclesia recuperari non potueril. Multos tamen barent, quamvis ad id sese lemerario sacrauiento
adbuc habebalRomoe homincs. suoeparti addiclos, obligassent. Hsecomnia babentur. in Urbani epistola
qui servienles teinpori, occasionem lalenlerexspe- ad ipsum Raynoldum, qui ei de iis rébus seorsïm,
clabanl, ad novos motus ciendos. Al lisee dissimti- Ut jam diximus, scripserai, quam pontificis resppn-
labat Urbanus, quod absque militari expeditione sionem, et si nullam habeat temporis nptam, hue
abigi ab urbe non potuissent. Nihil quippe, ut jam tamen referri debere, ea quoecompîectilur salis in-
soepecum Berloldo, qui el illud singulis ferme annis. dicant. Et quidem anno sequenli, rçjecio Gnalche-
repelit, diximus, adeo aversabaïur mansuelissimus rio, Maiiassiseleclio confirmata fuil in Claromon-
• .
ponlifëx, quam ut arinis decertaretur, el suam au- lano concilio, ut suo loco dicemus.
ctorilatem sanguinis effusioneampliaret, quare, uti CXLV11.Lamberlus electusAlrebalensisRomainqd-
idem auclor prosequilur, cum absque militari manu venil.Ab Urbano consecraturacprivilegiûmoblinel.
Varioeea de re lilleroe. .-.-.
adversarios suos non facile poinerit ex-pellere,maluil. Intérim Lamber-msposl mulia vf'afuniit'-Meihis:
m .::,m:m^^-, i 122
iA,
discrimina,,quoefuse^nqus.ljbelta; apud : Locrium'g\ eârdinalium:-:preëiytbrofunv el'iiïaxirnoetnùliiïûdiii'ê'-
et Bataztam tomp-V.Miscellan.,de$criimntur, Romam ft R'omànomni.t.PGSlaliqùotîdiès'Wbâhus"'LSmbëfib•"••'
advenit,ad porlicum, Sancti Petrij feria, sexla anle. .privilegium insigneîidrstabilieiidamEcclesiseAtfe-'
DominicainEstq mÛtiin-..Deum.jpiiOlectorm;:mqmt: balehsîsî restituiiohem'conccssit;: qùod'pôsteâ- ii1 '
ejus Gestpruinscriptor,:jdesl-die.,l-7"Februarii,:bi- ;. Vrariissyiiodis.,aodemumin Glaromontanoconeilir"
duo anle DominicamQuinquagesimoe,quoeeo anno recitatumet cohfirmalum fuit, illudque Paschalis 11
in,djem29 ejusdem mensis iacidebal. Cum vero ob ac'deniumpontifices subséquentespassim iâudàrùni
Guiberlinoruminsidias difljcilisesset ad ponlificem, eiapprobaruntî Datum est x KalendasAprilis, Indi-
qui lune apud sanclamJI.ariam-Novamcommoraba- elione H, anno 1093, quod scilicet, ut modo diceba-
tur.adilus, summomane sequenlis diei Lambertus, mus, in instrumenlis de eO negolio datis, anni ini-
relictis ad Sauctun}Petrum. sociis, solus ad Urba- lium a Paschate passim desumal'ur,qùod lamen Ur-
num accedii, < cui se proslernens cum lacrymis hanus.in aliis bullis eo tempore datis non servâvit,
petiil ab eleclione absolvi,impatem se esse assevë- ut in senlentîa pro Turbnensi Ecclesia adversus
rans ad lam imporlabileonus, tum pro Henrici înfe- Dolensemaliisque observaré licet. Coelerùmhoc pri-
staiione, ad quem Caméraeus perlinebat, tum pro vilegium inler Urbani epislolas dabiiur, sicut et
infeslationeCameracensiumclericorum et laicorum B quatuor epistoloe,quas eadem de causa diebus se-
diyilum.,ëlc, ac deniqueproipsius Alrebatensis Ec- quenlibus ponlifëx ad archidiàconos EcclesioeAlre-
clesisepaupertale et nimia vastatione. Sed bealissi- balensis, ad ejusdem dioecesisabbates et abbatissàs;
mus papa (ul auctor ille prosequilur), faclaabsolu- ad Raynoldumarchiepiscopumcseterosquéprovincisé
lione, et data benediclione, sicut mos est apostolicoe Remensis anlisliles, ac demum post aliquot dies ad
sedis, suscepît eum in osculo sancio, el fioccipen- Roberlum Flandrise comitem conscrips'.ï. Exiu;!é
dens.hoecomnia, dixit ei : Fraler, non sunt condi- stelitsedes Alrebalensis, cujus reslilutionis bùllanî
gnoe.passioiieshujus lemporis ad fuluram gloriam cum Paschalis H liiteris, in quibus se a sancioeme-
quoe,reyelabiiur in nobis, et coeleraverba consola- morioe pràedecessoris sui Urbani ea de re institiiiio
Ipria, quse, inquit ille, ad plénum mémorise' non nunquam recessurum fore proleslatus est, Remisin
occurrunt. » Tum ab eosciscilatus ponlifëx ubi ejus Ecclesia bealoeMarioeconservari ail auctor Geslo-
essent socii, DaiberloPisano archiepiscopo deman- runi Lamberti, in sacrario , in locello aureo, qui
davit, ut simul cum Petro Leonis curam haberet vulgodicilurBerceolum,\xiividere esl apnd Baluzium
Lamberti soeiosad se e porlicu Sancti Pétri, ubi tomo-'VMiscelïaneorumpag. 275, ubi vir erudilus;
remanseranl,adduci in proeparalum hospilium.qnod ut jam monuimus, illaGesla cum instrumenlis ad eà
slalim factura fuit. Ac deinceps Lamberlus, aliique pertinentibus intégra exhibuit.
qui cum eo adveneraul liberum babuere ad pontifi- CXLYIII.Dolensis, el coeteri, episcopi Britanniaf,
cem accessum. Turonum resliltiunlur.
Exspeetalum est ad aliquod tempus, si forte Ca- Hoc ipso tempore quo Lambertus Romoeconse-
meracensesadvenirent causam suam defensuri; sed cratus est, Radulfus Turonum archiepiseopus ibi
tandem cum jamdudum terminus proefixus ad cau- litem prosequebalur adversus Dolensemepiscopum,
sam dicendamtransaclus fuisset, Urbauus accepto qui, uî anno superiori diximus, meiropolilani Bri-
episcoporumel cardinaliuin suorum et Romanorum iannioeminoris lilulum et jura suorum aliquot proe-
consilio.. . omnem EcclesioeAtrebatensis aclionem decessorumexempta ambiebal. Verum cumleinpore
fccil reciiari, dienique slaluit quo Lamberlus in condiclo nec ipse Dolensisautistes, nec quisquam
episcopum Alrebalensem ordinaretur. Hoec fuil alius pro eo comparuissel, Turonensis vero archir
Dominica Quadragesimoe, quoe, post exspectaios episcopusadversus eum varia proecedenliumponli-
frustra per inlegruni mensemCameracensium lega- ficum ac etiam conciliorum prolulissei décréta, S3n-.
tos, ul ipse pontifex in bulla sua declaravil, Lamber- tentia adversus Dolensempronuntiata fuit, restitue
lus in episcopumAlrebalensemab ipso Urbanocon- taque est in suum pristinumjus Turonum melropo-
secralus est. Ejus ordinationis circumstantias refert D lis, asserta ei jurisdiclione in Dolensem aliasque
jam laudaïus auctor Gesloruni Lamberli his verbis: Briiannioe minoris Ecciesias. Hoc decrelum bulla
Ille, Lambertus, inquit: tandemrequiescensordina- sua firmavit Urbanus, in qua tolam conlroversise-
lur Romoeapud Sanctam Mariam-Novama domno seriem retulit, quoeNonis Aprilis hujus anni data
apostolicoUrbanoanno Dei Chrisli 1095, anni ini- suo ordinereferetur,cuih ejusdempontificis episiolft
lium a Paschate repetil, nam et characteres omnes ad universos Briiannioe minoris episcopos, qua eos
chronologici ab eo prolati, quod et ipsa rerum sé- monel litem hanc landenvfinilam esse secundum,
ries nëcessario exigil, annum 1094 désignant, xiv Turonensem archiepiscopum; adeoque illis prsecipit
KalendasAprilis, quoelune DominicaL'xlare Jérusa- ut ipsi tanquam vero.et proprio suo*meîropolitano
lemhabebatur,idest quarta DominicaQuadragesimoe, obedianl. HocaulemUrbani decrelum ila invaluit ui,
die vero 19mensis Marlii, sub lesîimonio venerabi- snbsequenlibuslemporibus,quotiescuuque recruduit
lium episcoporumJounnis Tusculani, Humbaldi Sa- hoecconlroversia, quod non semel eomigit, ad illud
binensis, Joannis Porluensis, Brunonis -Signensis,- recurri deber.e pontificessemper ccusueriiîl,iit post
domniquoque Daiicrli Pisanorum archiepiscopi, cl alios ipse Innocentius 111fceil.'qùi "selcùiuiUuidcia
123 B. URBANIII PAP/E iU
senlenlia Dolensesepiscoposab omni spe recupe- A derans supplere inopiam,quod et Dei gralia fecK
randoeunquam melropDlica;dignilatis prorsus re- Mala quoe in ilinere et in civitale passus sum,
i
movit.Porro acta intégracelebris hujus causse cum noslrorum per omnia, ne agnoscerer, factus famu-
variis episiolis cl aliis antiquis nionumenlisquoead ilus famulorum,longum est ennrrare. Quasi alter
hanc controversiainallincnt, edidit nosler Edraun- iNiçodeniusad.dominumpapam in domum proedicli
dus Marlenein novacolleclioneyelerum scriptorum, Joannis nocte veni, ubi eum pêne omnibus lempo-
quoeanno 1090 édita est Rolhomagi..Al nec ibi, ralibus bonis midatum, et alieno oerenimis oppres-
nec alias usquam reperire licuit, Urbani epislolam sum inveni.Ibi per Quadragesimammahsicuin illo;
quam Turonenses in responsionibus.ad Dolensium et, si fas est profiter'! veritatem, ejus onera, in
objecta ibi laudanl pag. 148, in qua pontifextesla- quantum potui, charitalis bumeris supporlavi:
lur Brilsnnorum ferilatem cl perlinaciam tanlam Quindeciin vero diebus anle Pascha, Ferruchius;
fuisse, ut non solum ulia excommunicationead Tu- quem Lateranensis palatii custodemGuitbertus fe-
ronensis Ecclesioeobedienliam revocari poluerini, cerai, per intcrnunliosIocutusesl cum dominopapa4
sedeliameosChrislianamfidemse deserturosdixisse, quserens ab eo pecuniam, et ipse redderet illi
si ad id quovis modoadigerenlur. .; liirrim cl domum illam. Undedominus papa cum
CXL1X.LamberlusAlrcbatiinlhronizalur. " episcopiset cardinalibus qui secum erant loculus,
His ila Romoeperactis, RadulfusTuronensis el ab ipsis pecuniamquoesivit;sedmodictim quid apud
Lamberlus Alrebalensis episcopi simul in Galliam ipsos, quoniara persecutione et paiipertate simul"
repedare consiiluerunt. Roma egressi, feria sexta premebanliir, invenire-poluil. Quem ego cum non
de DominicaQuasimodogeniti, id est die 21 Aprilis, solum irislem, verum eliam proe nimia angustia
apud Ostiam mare inlrarunl. Die vero ipso Pente- lacrymanlemconspexissem, coepi el ipse flere, et
coslesLamberlus Atrehalum reversus ante horam flens accessi ad eum dicens, ut secure cum Ferru-
tertiam in ponlificali sede, summo totius cleri et chio iniret pactum. Ibi auruin et argentura, num-
populiconsensuel applausu, inlhronizalusfuit. mos, mulas el equos expendi; et sic Laieranense
CL. GoffridiVindocinensisexpensoepro Romana habuimuset intravinius palatiuni', ubi ego primus
Ecclesia.Urbani anguslioe. osculatus,sum domini papoepedem; in sede videli-
Verum priusquam Romam dimillamus, agendum cet aposlolica, iii qua longe anle calholicus non
est de Goffrido abbale Vindocinensi,qui etiam eai sederat papa.) Epistola sequenli ad éunidem
lempestate in Urbe morabaiur, quo ad suppetiasi Pascbalem scripta, sibi ipsi gralulalur qiiod post
ponlifici summis in angustiis conslitulo deferendas i papam Urbanum, et proecipuumsancloe Romanoe
anle aliquot lempus advenerat. Is anno proecedenti i C ecclesioefilium Pelrum-Leonis Guitberlo abslulei-il
XIIKalendas Septembri, ut habet Chronicon Vin- Laieranensepalatium, pecunioescilicet ingenli sura-
docinense alias Andegavense a Labbeo edilura,, ma, quam eam in rem expenderal. Eadem compen-
Vindocini abbas ab Ivone Carnolensi episcopo 3 dipsus passinirepelit GofTridus, .potissimumepistola
prdinalus, audilo quod Urbanusin somma pressuraa 13, ejusdem libri ad Calixtum papam, ubi de
essel, opem ei conferre slaluil. Quare Romanisla- iinpensis a se in Romanum pontificem serviliis
lim profeelus, quantum ibi ponlifici profneril exi ilerura loquens, ait se plusquam duodecim millia
ipsius epislola 8 libri i ad Pascbalem Urbani suc- solidorumex oceasione consumpsisse,qiloesumma,
cessorem scripta diseendum esl. In ea posliuam see eo ipso teste, cenlummarcasargenti valebal.
" CLI. Privilegium Vindocinense.
proprium el specialem, non adopiivum ponlificis s
filium, ac monasterium suum beaii Pétri prqpri,:m n Paulo anlcquam Urbanus Laleranum Gofl'ridi
alodium el palrimonium ex fundalorum ipiorum n ope recnperaret, nempepridie Idiis Marlii, insigne
volunlale esse proemisisset, subjungil se tredecim n privilegiumconcessil Vindocinensimonaslerio, quo
millia solidorummoneloe,inquil, noslrmin Romanoe v ejus jura et possessionesasserunlur. Id coufirmaluin
H poslea.fuitjn concilio Claromonlcnsi, uli suo loco
Ecclesioeserv'uium,sola dilëelione, non ulla quolibet
necessilalecomp.ulsum expendisse.Poslea lolam remn .dicemus,'quodiniegrum éx arehivo ejusdem n:ona-
enuclealius exponil, cu;us adeo ipsa verba referre e serii, inter Urbani epislolas dabiiur. Une quoque
opersepretium esl, quod Urbainet EcclesioeRomanse se revocari debenl dua; ejusdem pontificis epislola?,.
ca lempestatestatuai egregie rcproesenlent.t Inter T qure Romoe dat'oe dicuntur 2 Kalendas Aprilis.
coelera,inquil, quoeinca humiliias RomoeEcclesioe ;e Priinam. scripsit.pontifex Willelmo Piclavicnsium
in sua necessilale fecit servilia, unum, quia ccle-3- comili, ut illum ad restiluendam Vindocinensibus
berrimum fuil, nec possum, nec debeo silere.... monacbis ecclesiam Sancli Georgiiin InsulaOlcro-
«Primo anno, quo,. Deo volonté vol peruiiitenle, 3, nis si.am, quam ille euidam Ebloui, uni e suis mili-
nomen abbalis suscepi, audivi pioe recordalionis is libus donavera't,adborlaielur; aliera Amalo legalo
dominum papam Urbanum in domoJoannisFrica- i- aposlolicoesedis aliisque.duobnsepiscopisinscripta
panem latitare, el contra GuiiLeriissam lioeresira ni esl, quibus ponlifëx injungil ul Guillelmum pro
virililer laborare. Licel locus nosler pauper essel,
il, excoinmunicalo habeanl, nisi inIra lempus a se
Romamlamen veni, iilius perseculionumel laborum m proefmilum-bonaVindocinensibusmonachis injuste
volens pariieeps fieri, el suam pro posse mco desi-
>i- ablala réstituere facial. Usée duo rcscripla ultra
123 VITAr 120
praesenlemannùra- differri non posse ex-eo colligi- A plerique pro sua condilione vix ac ne vix quidam
mus, quod Willelmus iii quadàm çharla, éa de re vilare poleranl,: eam Iraiiquiilitàtem perturbaret,'
edila, leslelur se- Lasi Urbani lilleras accépisse, lia excommunicaiionis senlënliam Gregorii 'VII
priusquani ille in Galiias concilia,celebralurusad- exempta tèmperàvit- pruderitissitnùs: pontifex, ut;
venissct, quam;quidem chartam cùm multumcon- leste eodem ' Berloldo, viatoresi rustici, servi et
férai ad illuslranda Urbani Gesla, el : complectatur ancilloe, uxorésqué ac filii excommunicalorum iis
lolam . Iiujus controversise, quoe; soepe récradùit, communjeandoin eain labem non i'ncurrererit, nisi
sériera, jam habes-apud Besliumin probaiionibus forte illi prava sua - vdlumate sese ipsôs vinculis
hislorioe comilum Piclavensiùm,, sed rursiis ad éxconimunicaiionisasiringerentv - :,.-<-
veleres.Vindocinensismonasterii membranascollala CLV. Synodus'Conslahtioe. • ': s
dabiiur ; ulrumque vero ;pohlificis- rescripïum ex Hoecpublica traiiqùilliias proeelàram resarciendsu
ejusdem: loci archivio profereiùr inler ejus.epi- in bis,provinciisécclesiasticoedisciplinoeoccasioneni
slolas. . .... proebuit Gebehardo Constantisé;aniistili, et sedis
CLII. Goffridusdb Urbano-fil- presbyïer. S. Priscoe apostolicoevicârio, qui eoanimo,ùtreferlBerioldus,
ecclesia.'•..., cui soli hujosVcPnvertlu'snoliiiam debémusj m'agtiam
Urbanus, ilaque adepla Laleranensis palalii pos-:B sj/no(/«niConstaùlioe, hèbdomadamajore anle Pascha
sessione, Goffriduro, qui anno proeeedenti, cum •cumdbbatibusei clericisAnnUmeris,- ac ducibus"Vfél-
diaconus solum essel, ab ïyone Carnolensi. epi- plione 'Bajoarioe, Berloldo Alemanriîoe, cl rëliquis
scopo in abbatem benedictus. fuerat, hoc anno Alemannioeprïncipibus canonice celebravil, ibiquë
presbyterum ordinavit, eique ecclesiam; Sanctse multa, qùoecorrigenda erant, corrèxitiIn' eâsynodO
Priscse, ex qna Vindoçinenses mpnachi a; Guiberti- prësbylerprum ihconlinenlia et viblenliaSimonia-
nis, ejeçti fueranl,, resiiluil. Hoec in yatiisl libri corum dammiioefuerunt, siaiutunique esl ul mensis
primi episiolispassim leslalur ipse Goffridus, polis- Marlii jejunium jùxla sànctorum Pairum stalula in
simum epislola 14 ad Honorium papam; item cpis priiaa hebdoraada Quadragésimoe,et jejùiiium Jiinii
Stola n Calixo H scripla, se ab Urbano tanquam in ipsa hebdomadaPcntëcosies celebrafehlùr. Cerle
unicum filium dileetumfuisse glorialur. Quod vero varioe erant éb tempbre in variis Ecclesiis obser-*
ad-ecclesiam: Sancloe Priscoe atlinet, litutas esl vândorum iliôrûm jejunio'runi consueludines, qua
presbyteri cardinalis, quem Vindoçinenses abbates de re scripsit Sigeberlus traclatum singula'rem,
diu relinuerinit, locusque ejus,a monachis Vindoci- qùem ex ms. codice descriptum,: sialiquandb sese
nensibus inhabilabalur, sed de his locus hic non est bpporiiina -obiu'Icril bccasib,':in'lucerii proferemus.
fusius disserendi. Plura de bis habet Sirmondus:in 'C Exstat etiam déeadém re conciiii Claronionlahi
notis ad Goffridi epislolas. Cerlejam a muliis annis 'decrelum, ât plura habeniùr apiid Sirnioiidunrin
Vindoçinensesmonachi eam aniiseruiit, alquehodie notis ad GoffridumVindocinehsem'lib.m, epist. 25,
nominelenus abbates Vihdocini cardinales nuncu- quoeIlildeberto Cenomaiinénsiinscripta esl.- •
panlur, qua nomen dignilate eos adhuc tempore - Resecala quoque fuit in eadeni synodo peculiaris
Constantiensis conciiii ornatos fuisse observai idem disâcesis Consia'niiensis consueludo eclebran'di fe-
Sirmondus, < stive lolam Paschalis hebdomadanr,'in Penlecosie
CL1II.EpiscopiRavellensis ordinaiio. auienv unica'ni lânluiiidiem, conlra Vicinarum, el
Porro eum ex Goffridiordinalione conslel Urba- pêne,omnium orbis Chrisliani Ecclésiâruni réce-
num eo tempore in Lâlerano'palàlio ordhies publiée ptum niorein, defiHitùm'quefuit ul tam in feslo
contulisse, hue forte revocari polest Consianlini Pentecosies" quath in Paschate dies omnino très
Ravellensis episcopi consecralio, qui hoc anno observàrentur. Actuiii denique de Praxede r'egina,
Ursoni successisse,et ab Urbano,:quod;Iisececclesia "quoe dimisso clam Henrico "ihiperatore, 'qui .tum
Roniano ponlifici absque medio subjècla sit,--ordi- Veronoemorabaiur, ad Maihildemhujus amii initio.
nalus fuisse dicilur apud Ughellum lomo i ltalise : ul habet i;dem Bertoldus, confugeral. Hsec ipsa
sacroe. : • -diciliir vciiisse âd hanc synodum, ubi cum coram
CLIV.Urbani parstin Germania proevalet. -omnibus univ'ersa quoe. a siio mariio. perpessa
Haud minus res Urbani eo lenipore'in Gérùrania fueral exposuisset, omnes in sui cominiseraiionèm
quam apud Iialos prospère sucoédebani, quod con- facile perniovil. Ejus fugam dcscripsil quo;jiif
ligisse observât Bertoldusob summam concordiani Doninizoin suis versibus, al de iilius ad'synodum
quoe inler WelphonemBajoarioeducem, cl'BerlpI- .Conslanliensem accessu nihil habet.
dura ducemAlemannioevigebat,- ila ul inde,;;«.<! CLVI. Cladesin Germania.Mulii converlunvr. ,
Frância, Teulonicaet Alsalia, usque ad Bajoariain Multa subiungit BerloIdus.de cladibas quoe.hoc
imo et "Hungariampropagata fuerit, quam quidem anno lotam ferme Europam, sed potissimum Ger-
pacem ideo firmam ac coiislaniem fuisse observai maniam afilixeninl.Tanta fuil Ralisponoe,ul narrai
idem auclor, quod principes quisque in sua pole- ille auclor, morlalilas, ul intra duodecim liebdoma-
slate jusliliam facere non cessareiit; inler quos das hpniinuin belo millia cum quingentis in ea urbe
Berloldum ducem proe coeleris eminuisse seribit. .inlerierin'. In una villa, cujus nbmen idem auctor
Ne verp commercium quod cum excomniunicaiis reliçuil, homincs mille et cenlum inlra sex hebdo-
\e4 B. URBANIII PAPJG 128
madas, et in altéra quadr.'jgtala hpmines una die A ^Fulc,?> Idejn .^piitifex.in.Laiigobardia mense.Maip.....
"
obierunt. ;'At liséc corppriim ciades sajus erat ; longe ab;'j)i'(?einoraba'tur. pbrço ""
bac^pcçasibjpçlvp'
aniniarum."'Qiii;'enim illo rpprbo,impelepantur, "Çarnoiensis*piscbpus,!quiëpist>'30Fuicpnëni.ip^ ]'^.
quasi certi éssént se brevi inôriturps, lia proepara- . monuerat, ut sui oificiimemormundananisupërijâm ,,
bantujl'àd ékituie,ut id tune ultvo prséslarëùi, quod non armis mundanoemalilioe,quod videtur''fuisse'
alio témpprç, inquit Bertoldus, vix a sâhciioribus accusatibnis in eum intentatoeproecipuùm capul,
viris .exspéçlari potuisset ; qui vero supèrsiites • sed armis Christianoemililioe superare decertareï,-
era.nl,ila. pereellebanlurmetu immiueniis raprbi, ut audila ppst modumejus per pontificem absotaiidnë;
a viliis el peccalis omnino absiinerent, sicque multi ferre non potuit, ut iilius causa a Belgicoeepiscopis
ea oceasionead-meliorem ad.ductifrugem fuerunt ; in convenlu provinciali relradaretur. Id -ex ejus
imo, plerique ad seipsos revers!, a schismalicis epist. 3 novoeedilionis inlelh'gimus, in qua post
defecerunt. Celebrisluneerat in Alsatia Manegoldus commendatum Urbano, cui scribebat, -Fulconem,
de Lulenbach monasterii Murbacensiscanonicorum sic de eodem prosequilur : MUtinonvidetur rationa-
regularium inslitutor. Is auclorilale sibi ab Urbano bililer posse fieri ut a minori persona debeat reira-
cpllala mulios, etiam ex provincioejiobilioribus, ad clari, quod sub veslri judicii examine finem sortirt
jpsura.çalervalim conyeiiientes ecclesiaslicaîcoin- "B meruit. Et quidem, ut idem Ivo paulo anle
Jiiunioni resiiluil, qui accepta salubri poenitentia scripserat, et confirmât ipse Urbanus in-litteris ad
ileinceps, ;Simoniacorum et iucontinenlium presby- Anselmum suo loco laudaiis, Fùlco, qui alias vir
terorura contubernia exosi, fidèles fuere in sancloe erat mirse simplicitatis, nec omnino sufficiens ad
jedis et legitimi pontificis obedienlia. Hinc., -ut tanloe dioecesis regimen obeùndum , a plerisqùe
observât idem Bertoldus,oecclesiastica religiojamdu- tamen impelebalur non tam zélo justiiioe,'quam
dumAnillis partibus exuincla mirabililer reaccensa viriulum'oemulaiione:Tamen Ecclesioesuoeauclori-
est, monasleriis eliam rcslauratis-, aut de novo lale pomificia reddilus, eam usque ad vilse finem
conditis. Nam prseler Murbacenae a Manegoldo,ut rexit. " •
mox dicebamus, conslructum, et alia, de quibus CLYlii. Lis inler Viennoeet episco-
archiepiscopum
supra diximus, monaslerium Sancli Blasii in Nigra ^ pum Gratianopolis. -'-'
silva hoc anno, m Idus Septembris a mndamenlis Emersit eodem fere tempore in Galliis gravis
a;djficari cceptuinest sub Olloneabbale ; qua etiam conlroversia inler Guidonem archiepiscopum Vien-
ipsa die, idem abbas Harmannum priorem rcum nensem et HugonemGratianopolitanumepiscopum
aliquot sociis in orientale regnum , in marchant P de pago Salmoriacensi, quem ulerque ad suam
Ilungaris collimilaneamdirexil ad novamabbatiam dioecesimperlinere conlendebat. Ea de re libellum
in episcopalu Palaviensi, in loco, qui Colheriç edidil ipse Hugo, quem inscripsit : De injuriis quas
dicilur, inslituendam. Ibi, ut habet Berloldus, fecit Guido archiepiscopusViemiensisEcclesioeGra-
habilabanlprimilus cierici regulares, sed illi postea tianopoliianoeÏÉIC,in quo libro vir sancius parlicu-
a Romano pontificeet per eunj a proprio episcopo1 lalim explicat tolam hujus controversioeseriem, ac
impetrarunt, ul deposiloelericali habilu vilam mo- refert poiilificias lilleras, quoe ejus oceasionescri-
nasticam profiterenlur. Célèbre est illud monaste- ptoe fuerunt. El quidem illud opusculum, non modo
rium, Golwicense diclum, quod a sancio Altmannp ' ea compleclitur quoead hujus controversioefloliliam
"
episcopo Palaviensi, ul in ejus Vila legitur, con- habendam necessaria sunl, verum eliam multum
structum, hodieque sub régula Benedielina persé- conferre potest ad iltaslranda alia Urbani Gesla,-
vérai. Nominalissimum etiam tune eral in isiis3 caque suis quoequelemporibus consignanda. Unde
partibus sub sancio Theogero ab.bate, poslea epi- cum nihil fere contineal quod ad inslitutum vtù'-
scopo Melensi, monasterium Sancli Georgii in1 srum non debeat revocari, visum est illud ex
Hercinia silva, hodie Yillengam translatuni, quod' codicems. ad Jacobi Petiti editionem collaiam in
'
pontifex, dalis litteris hoc anno, sub speçiali apo- rj Appendiceintegrum referre, episiolis Urbani, qu;e
slolica; sedis lulamine recepit. Certe Urbanus Theo- in eo habentur, collectori relictis. Hoec aulem
gerum, ut in ejus Vila legitur, aposlolisel apostoli- Iota summa est celebris iilius lilis. Pagum seu
cis viris comparandum esse censebat. itrchidiaconalum Sabnoriacensem possidebat Gra-
CLVII. Fulconem episcopumBellovaciUrbanus tianopolitana Ecclesia, quando GuidoViennoe ar-
prolegit. chiepiscopus conlendenseum ad suoeEcclesioejura
In Gallia hujus anni initio episcopi Remensis s anliquitus perlinuisse, litem ea de re movil adver-
provincioeFulconis episcopi Bellovacensiscausam, i, sus HugonemGratianopolitanum episcopum. Cum
quoe, ul anno prsecedenli diximus, ab Urbano o vero nec Viennoe^, nec apud Romanos, posl diversas
judicata fuerat, reiractare ausi ab ipso pontifice e concertaliones res compoui potuisset, Guido vi
reprehensi sunt, datis ea de re litteris ad Raynol-I- pagum invasit. Ea de re commoli Graiianopoliiani
dum melropolilanum ejusque suffraganeosLalerarii t canonici ad sedem aposlolicamappellarunt, quorum
iv Idus Maii, proindeque hoc anno, nam annis is querelas excepitUrbanus, slalimque HugoniLugdu-
proecedcnlibusLaleranum in Urbani potesiale non n nensi suo legato dijudicandsehujus causseprovin-
erat ; aimo autem sequenli, quo dcfunclus est U ciam commisil. Hic apud Baonem audilis partibusr
1-29 VITA. 150
provisionemGralianopolitanisadjudicavil,pollicilus A . norum episcopus, ni abbales Guillelmus Sancli
se hanc litem in proximo concilio, quod in Galliis Florenlii , Bernardus Majoris Monasterii.,-aller
célebraturus esset, plane dirempturum. At Guido Bernardus Sanclorum Sergii et Baccbi, Girardus
his proelermissispagum retinuit, misilque. Romam Sancti Albini, Nualdus [forte , Nalalis] Sancti
legalos, qui ab ipso'pontifice, nulla hujus contro- Nicolai, Buldricus Burgùlii et Goffridus Vindocini,
versioe menlione facta, generalem Ecclesioe suoe qui omnes uno animo censueruni Fulconem absol-
iirivilegiorumel possessionuraconlirmationempo- vendum esse sub cerlis conditionibus,quarum una
slularenl. Quod facile ab Urbanonihil maii suspi- erat, ut absque legati consilio uxoremnon duceret,
canie impetravit. El quidem id ipsum esl for- de quarum nutnerositate culpabatur.Id actum fuisse
lasse , quod Goffridus Vindocini abbas innuit hoc anno 1094 ipso die Nativitalis Sancti Joannis
lib. i, epist. H ad ipsum Guidonem jam Pon- Baplisloe, probat velus instrumenlum ea de re
tificem sub Calixti II nomine scripla ; ubi ei confeclum,cui omnes supradicli episcopiei abbales
in memoriam revocat quantum, cum olim subscripserunt. Editum est a Sirmondo in prse-
Romoe esset, pro eo ejusque legalis apud niissis ad Goffridi Vindocinensisabbalis opuscula.
Urbanumlaboraverit. Cerle Guidonis legalus pri- Tune Urbanus Romoe adhuc erat, elenim die 29
vilegium qualeoplaverat breviconsecutus est, atque "'s ejusdem mensis Junii, quoe beaii Peiri mariyrio
in eo, quod forte pontifex controversiam illam de consecrata est, ibidem privilegium concessit mo-
Salmoriacensi pago aut nesciret prorsus, aut certe nasterio Monlis Belliprope Placenliara, ul palet ex
quid.de ea a legalo statulum fuerit, ei dissimulatum Hisloria ecclesiasticaejusdemurbis, a; Peiro Maria
fuisset, inler coelera Viennensis Ecclesioe jura Campicanonico Placentinoédita. Hocvero monaste-
inlerseri curavit, omnemin archidiaconiaSalmoria- rium, quod olim ad noslrum BenediclinumcrJincm
censi poteslatem.Nequeid Viennensi legalo difficile perlinebat, unitum tandem est'au. 1484ab Innocen-
eraty quod Warmundus Guidonis decessor, simiie tio Vi!I congregalioniEremiiarum sancti Hieronymi,
prorsus-privilegidin.a Gregcrio Vil apposita lamea* uti observavitLubinusin notitia abbaliarum ltalise.
condilione, quoein isto reticetur, jam impetrasset. CLX. adulterinoe nuplioe.Concilium
Quin et idem semel a sub- Philippi régis
privilegium.non poslea Remense. Professio Lamberli Alrebatemis. Con-
seqnenlibus
' ponlificibus confirmatumfuit, potissi- firmgta divisio AlrebalensisEcclesioed Camera-
mum a Guidone ipso, cum papa sub Calixti II censi.
nomine factus. esl. Quod quidem mirum esl, cum Graves aulem lurboe tune Galbas exagilabant
Urbanus ipse in variis passim episiolis, fueum sibi:.„ «ccasionePhilippi régis qui, puisa, ut jam diximus,
eo in negolio faclumfuissecontesiatusfuerit.Elenim -! uxore sua, Bertradam adulierino conjugiosibi copu-
Gratianopolilanidétecta fraude, Romanislalim ad lalam, insuper habilis episcoporumac pontificis
Urbanum legalos miseront, qui de hac frauduienla ipsius monilis, retinere perseverabat. Plura ea de
privilegii subreptione, apud eum conquererentur, re passim habenlur in Ivonis Camolensis episcopi
eidemque renunliarent quod Guido, contempla litteris : nec dubiura quin ea oceasione babiiuni
apostoliesesedis legaii aucloritate, ejus judicio non sit conciliumRemensequod hoc anno xiv Kalendas
paruisset. His auditis, ponlifëx slalim lilleras ad Octobris convocatum est. Et quidem cum Berta,
I.IugopqmLugdunensem, lum alias ad Hugonem légitima Philippi uxor, hoc anno, uti Clarius in
Gralianqpolilamimepiscopuntscripsit, eisque proe- Chronico Sancti Peiri Vivi habet, mortua fuerit,
cepit ut, nulla habita ralione privilegii, quod sperabal forte Philippum episcopos;de sua in Ber^
paulo anlea Guido obtinuerat, Iota illa conlro- tradam superinductam severitale aliquid esse rc-
versia de pago Salmoriacensidirimerctur. Coelerum niissuros, Nihil enim non movebat, omniaquepol-
Hugo Lugdunensis, receptis Urbani liiteris, rèm licebaiurj ut sibi hoec millier sallem ad aliquod
lolam ad concilium jEduense, quod post aliquot lempus, ut in epist. 47 Ivo adWidonem dapiferum
menses eral célebraturus, référendumessecensùit: .n scrib'it, relinquereiur. Nihil tamen in his quoe ex
quod ila faclum fuisse ihferius videbimus1. concilioRemensi supersunl, legitur de Philippinup-
CLIX. Fulco cornesAnaëgavensîsabsolutus iitcbii- tiis; nisi forte quod ad hanc synodum invitatusIvo
ventuapud.Florenliuin.Privilegium.Mqntis'BeUi. ire f enuit, ul patel ex ejus epistola 35 ad.Richerium
Idem HugoLugduni anlislés mandatum aliud ëo Senonensem-et alios Paires ih ea ; congregaios
tempore ab Urbano recepit^ nëmpe ul F'ulcorieÉ scripta potissimum ob id,,quod^proevideb.'it::non sibi
Rechinuni:Andegayprum comitem qui jàmdùdùm fas fùturum hac iii syiiodbveritàtëm dicéndi. Unde
pb captura i« belloêt carceri mancipatum fralrém' ' coeterisépiscopisniiriiàni eorum indulgeniiam:exr
suum'Gaufridiim, exëommunicatùs fùerât, si sàjvà probratj régi ipsi'-himisëxîliOsam: ttoénï nempe, si
'
j'ûkiîjâ.''''fieri;posset, cbmmuriièni réstitueret. Àt remédia -ejus irialo cbhveniehtia'étcaulcriâ, juxta
illud,.negoltamnon. Ieyis.esse momenti ratus•Hugo,' niorenr perilbrûm'medicorùm•adhibërevvbluissent,
atiqupt episcopos;et àteies^n^fa^ti:ût"êcunpea *';:^petdMusënï' a%pèrfëciâW"WtiitûtemS'ïiiMiùs vero
deriè tractârenl. ÏCo^vlène'runiliàija^'çum;'eo apud "epï^bp^s*ièt;pjrincïpe;s ^d TilùdRemense Concilium
'
coenobiumSancti:Florenlii Aldëbérlusavënièpisêo-';convcniÉétes'fis-éWïpSé!ftâîm1dùs; archiepiscopus
pus Biiuricensis, Ouvcïitas, seu Iveltas Cénômàn- Rémorùm in 'e^sMà'-au'-cm*riiléiff;if'liiridrise : nec
131 B. URBANIII PÀP;E 132
niirùm çum ei ipse rex inlerfueril, el episcopos1LSuessionensis m'ôrtém, ulpote quorum primum
qnampliires hue;adësse voluerit, ut discimus ex illustris et venërdndoe memorioe,allerum. dignoe
jam laudalo Clario,'qui ad hune annum 1094 refert memorioedoinnùmappellat, coeterisvero absque ulio.
Philippum regem congregasse archièpiscoposei addito recenset, nisi quod Hugonemgloriosum ' "
Sil-
episcopos regni sui in civilale Rémeiisi,eumque a vaiicclensemepiscopumnunciipavit.- • ''
Richerio melropolilahp Senoncnsi, segre ferenie In eadem synodocomprobàtam fuisse divisionem
illud concilium extra suam provinciam celebrari, ulriusque, Cameracensis scilicel et Alrebalensis
impelrâssë, uiRe'mos quoque cùm coeieris'episcopis Ecclesioe, innuil ipse Lamberlus in epislola ad
coirveniret, quod Raynoldus podagricodolore con- Odonemepiscopum Cameracensem, qui vellevide-
tractîis-prâgredinon posset e sua sede. Très archi- baiur lerminos inler ,-utranique Ecclesiam çônsti-
episcopi'el'épiscopi sepleiiiqui huic synodo inter-' tuios aucloritate iniperaioris' convellere. In bac
fuere, recensentur in codice ms. quem proemanibus epistolaLambertus lesiaitir divisionemAlrebalensis'
babeinùs.'Ii erant Raynoldus Remensis,'Richerius Ecclesioea Cameracensifaclam fuisse, per consi-
Senbnensis, et Ràulfus Tùronensis métropolitain; lium el auxilium Rqbërti comitis, in cujus 'polëstale
episcopivero GaufridusParisiensis, Gaulerais Mel- Alrebalumerat; neenon per licenliam et assensum
densis, Hugo Suessionensis, Ilelinandus Laudunen- 'B Philippi Francùrum régis de cujus regno Alrebalum
sis, Rabodùs Novioniensis,Gervihus Amhiahensis,' esse dignoscilur, et per conciliasub Raynaldo ar-
ei> Hugo Silyaneclensis. Quid aulem ab eis statu-"- chiepiscopoRemishabita, et per auctoritalemaposlo-
tum fùèrit, nec in isio codice habetur,-'nec liquel lica;sediset Urbani RomanipontificisII. Undepatet
ex' ullo alio monuménlo. Ai ' nonnihilde eadem banc episcopalis antiquse sedis rëslaùrationëm
synodo dicimùs ex géstis La'm'bèrïiAlrebalensis absqùè [legitimis coriditibnibùs.'quodaliqui recèn-
episcopi, quem aùlistiiem ci iniérfuisse conslai ;; liores exisiimaruiit, haut! con'sùmmatamfuisse.
undemimni est-illiim'inter coeteros,quos supraéx Unum"proetereaéx noslro, ilem cod. ms., disci-
cod.ms. recensuimùsyibcûirïnoh;hàbere. Hic quippe mus in eadem synodofactura; Manâssemscilicel ad
post adeptam die Pentecosles, ul diximus, sedissuoe Cameracensem Ecclesiam etaclum, nescio quibus
:
possessi.onem;cuin Reraos non yenisselsolilamcbm- occulte eum iricit'ahlibus, peliissè ut Atrebalum
prbyincialium Belgicsësecundoeepiscoporum matri rëstitueretur EéclësîoeCànieracensi.Rëferenda sunt
ecclesioeel ejus archianlisijti subjeclioneni' jùxta aucloris noslrivérba*.«Pùmërgo, inquil, Remorum'
canones professeras, cbnquësiùs'est ea de ré Ray- venerabilis- archiepiscopus Raynoldus Manâssem,
lioldùs melropolila,ulpaiët/cùm ex lilieris excusa- , archidiaconum Remensem,-'Cameràcénsi;Ecclesioe
loriis Lamberli ad ipsum Raynoldum, lùm etiani C jamdésignatuni episcopum,commOnëfacérel,! ut ad-
ex aliis ad "mètr.bpôlitâhoe ecclesise clerum dalis, liluIumCamerà'cèùsisEcclesise'Sàcros-ordinesepi-
quibus proleslalur sibi nondum licu:ssë iler illud scopalëmqueconsécraiionemsuscipere prbcùrafëi,
aggredi, qùod se loto .animo faciurum pollicctur, horlatu quorumdamsuorum ail :Reddilë mihi Alre-
quampriniumèi facullas data fueril ; el reipsapaulo balum, cui providus éi sapiensarchiepiscopusquasi
postea Reines venit ac professioiiem fecit;'?)iense invective respondit : DomineManasses, viiliis esse
Septembri xi, Kalendas Ociobris, die Nalali beali primus excommunicaiusab aposlolica'sede,- el ejus
MaUhoeiapbslpli el èvàhgelisloe,indielione ii, anno decrelorunret constiliilionumviolalorexislere? pro
1094 et-quidem in ipso concilio, quod jam a xv hac ergo prsesumpluosa Atrebati reclamalione et
Kalendas ejusdem' mensis inccépluni:eral, utex obloçutione ad increpationemarchiepiscopiculpaiii
Raynoldi epislola ad Robertùm cpmitcmFlàiidrioe recognovit.'veniam.peiiit, et in concilioabsolution
pâlèt.' Lamberli auieni consecralio post >susc'cp!âm iiem saiisfacienssuscepil.»Nec plura de hâc-synddo
ejus nïore ecclesiastico"profé'ssionem, :a Raynaldo habet.ille auclor, nisi quod .Lamberlus anleqùam
ùiëlrbpolilanocoeterisqùeprovincioeèpisç'opis; jiixta Remisegredereiur, invitatus adconcilium JEduense
donihi"papoeUrbani proeceplàéohfirmâla"fuît, ul fueril sib '..HugoneLugdunensi archiepiscopo,;qui
lëslàùir idem ipse Raynoldus in epislola mox lau- illud ad diêm lduum Octobris celebrandum jiixta
dala ad Flandrise comitem, idebquè -rëferenda Urbani mandatumihdixerat. Manassesvero nonnisi
inler Urbani lilleras. Reëilatum quoque,ibi fuisse post longumlempus ordinatusfuit ob schisma;G'ual-
AtrebatensiEcclesiseprivilegium'discimusex noslro cherii Cameracensis.archidiaçoni,. qui a factionis
jam laùdàtb ms. codl, ubi JegUur-id'tn'ttié'lrq'po/tfaiiasuoe hpminibus cleçtus Cameracensem,Ecclesiam,
basilicabeatoeMarioesempervirginisdominainostroe invadere niiebaliir.'•;.
fàctum fuisse, in provinciali el celebri concilio,cui CLXI. ConciliumOsîionensfiseu JEduense. Exconir,
interfuit Pliilippus rex Frdncorum, quod célebravit ' municulur Pliilippus rex. PrivilegiumAtrebatense.
concilio ar- ArchiepiscopiJiilroiiénsis causa cum nionachîi
Raynoldus, consédënlibusejus duobus Màjori»- Moiiasterii; et lis prp- pago SulmoriW:
chièpiscopiscl episcopissepiem, quos supra memo- censi. ; ,,; .-. ,.,- :. --,.,.-.. .;..'-.-•, ;;..';";-.'
raVimùs; archidiàcônis quoqueet dbbalibusprpvin-, Primam AugustodunçnsiS; synodi;nptiliam .;debe*
cioeRemensisin eodemconcilio.cùmJwnestocleroet mus Bertpldo,«cribenli,généraleIconcUiumÂn Gai-
populo'cohsisteniibns.Hoecséribebat vêtus auctor liartim civilale, quam Oslionemîvulgatiler, dicûpt,-
paulo post Raynoldi.Remensiset Hugonisepiscopi hpc anno vin Kalendas Novembris, congregatum
133 - VITA ...-' 134
fuisse ab Hugone Lugdunensi archiepiscopoel apo-- A . cxiluiïiin hac .'Ëduensi synodo, si Rodiilfusarch;-
slolicoesedis legato, cum archiepiscopis et abbalibus
s episcopus concordioe, cui videbalur consensisse,
dhersarum provinciarum,qax quidem verba Baronio 0 slare voluisset. Etenim.ctim ex uiia parte ipse'
ejusque sequacibus ansam proebuere concilium n Rodulfus, et Joellus Cenomannensis episcopus, ex
Osliense, alias omnino ignolum inlrudendi. At illudd altéra vero Bernardus Remensis prior Majoris-Mo-
ab Anguslodiinensi concilio, quod hoc anno habi- naslerii , Hilgodus Suessionensis episcopus tune
tum fuisse ex auctoribus oequalibus constat, aliudd ejusdem loci monachus,qui ipsum privilegiumRomoe
non esse ceriissiniumest : qùod quidem Osiionense e impelraverani, el ejusdem Hilgodi fraler. Andréas
Berloldus, homo exterus, appellavit ex urbis Augu-- multum ultro cilroque decertassenl, pax tandem
slodunensis vulgari vocabuloAutun, seu ut pronun- i- inler eos inila est, sed quoebrevi poslea fracla
tîari solet Oslun, vel potius Otun, ex quo illi quii fuit, ut ex colloquio Dolensi colligimus.Ibi enim.
poslea in hune errorem impegerunt Ostionemurbem(i coram eodem Hugone, ac Amato. Burdegalensi, arr
effinxëre. Hugo Flaviniacënsis in ipsa Auguslodu- cbiepiscopiset aposlolicoesedis legalis p'roesenlibus
nensi dioecesi abbas, auctor illorum temporum i Pictayiensi et Cenomannensi, aliisque mùllis epi-
gravis et accuralus, Anguslodunensisseu jEduëhsiss ' scopis eadem"causa cum multa contenlione rursum
iilius synodi meminit in Chronico Virdunensi, ubii B agitala fuit, Bernardo abbale cum suis nionacbisex
triginla duos episcopos cum pluribus abbalibus ett una parie, el Rpdulfoarchiproesule cum suo clero
viris religidsis ad eam convenissé narrât; sed nihil1 ex altéra stanlibus. Sed nihil quoque ibi profectum
habet de his quoea Palribus ibi slaluta fuere. Non-- est, lisque indecisa mansit ad annum.sequenlem,
nulla tamen ex ejus decretis exeerpla refert Ber-- quo, ut ibi dicluri sumus, in concilio Claromonlano
loldus, qui ait renovalam fuisse in ea synodo )' omnino fuit absolula. Hsec fusius referunlur in
excommunicationemin Henricum regem, et in Gui-. Iibell) de rébus Majoris-Monaslerii per Bochellum
berlum eorumque complices; Philippum quoquej edilo ad calcem IlisloriseGregoriiTùronensis, quem
regem ibi, quod, vivente sua ipsius uxore, alteram, librum qui plura cupit consulati De eadem re
superinduxisset, excommnnicatum fuisse'; itemi .• Radulfa Turonensï scripsil, Ivo Carnolenus, epist,
damnatam sub excommunicatione fuisse Simoniacarn, 255, ex qua jnlelligilur id polissimum in hac causa
hoeresim,el presbyterorum incbnlinentiam; ac de-. archiepiscopodisplicuisse, quod ei Bernardus abbas "
nique vetilum monachis ne parochialia sacerdolumi subjeclionis professionem facere detreClaret
officia in parochiis usurpent; quoe omnia, inquitt Coîiveneranleliam ad illam synodum ^Ëduenseni
idem auclor, ibi sunt constitulaet apostolicalegatione. GuidoViennensis archiepiscopus et Hugo Graliano-
' •••'
firmala. .Ct politanùs, quorum lis de Salmoriacensi pago ïb|
Ad eamdem synodum invilalus, ut jam diximus, quoque coram synodi Palribus ventilata fuit, sed
Lambertus Alrebalensis anlistes, ei inlerfuit, ut ex; minime composilà. Nam cum Guido prolatis falsis
noslro ms. cod. discimus, in quo legitur eum ibi aL litteris jamjam esset condemnandus, pollicjlus est
DommoHugonebénignesuscepium,recitasse privile-. se Hugoni quaniprimum Viennoe salisfacturuni
gium venerabilisRemorumarchiepiscopi,id est quodI esse; sed nec ipse suis promissis sleljt, ut videre
ab eo anlisliie impelràverat ad sedis Alrebalensis, est in Hugonis libelle, ' qui in Appendice hujus yo-
restilulionem confirmandam, coram numerosa ar-. luminishabetur. '.....
diiepiscoporum el episcoporum, et abbatum, clerii CLXII. TurboeoceasionePhilippi régis.
quoqueet populi non parva multiludine consistenlis. Haud dùbiuin quin excommunicalio adversus
Quare statim Hugo Urbani nomine ad comitem. Philippumregem in eadem synodo jEduensï inien-
Flandrisescripsil, ul Lambertumpro Veroet lëgitimoi tala aliquot in Gallia motus excitaVerit.Cerle mode-
Atrebalum episcopo haberél; èumque adhorialus, raiiorés fuerunt Patres conciiii Remensis, quod
est ut ipsi-ad recuperanda EcclesioeAlrebalensisi ibrle Philippo magis addicti essenl : et quidem
bôna, adjulorium irapenderet; hoec epislola, inter _ RaynoldusRemensis arcbiepiscopus,qui illi synbdô
Urbani, cujus nomine scripta est, lilleras prbferelur "proefuil,
. magna apud regeni pbllebai àuctoritaie,
ad nostrum codicemms. collata. unde Urbanus HugoniLugdunensi scribens de causa
' Aclumeliam est in eadem synodo de gravi con- pagi Salmorianensis,eum m'onël,uipio cbmervandà
troversia, quoejamdudum verlebatur inter Rodullum pace et regotio facilinsperagendo, ulaliir concilié
Turonensemarchiepiscopum, et monachos Majoris- Remensis archiepiscopi, quod in ejus manu ftimilia-
Monasterii, oceasione privilegii, quo isii, ut ad rius causa régis versarélur; ob scilicel ejus sedis
annum 1090 diximus, ab Urbano donaii fuerant. dignilatem, et farte propria mérita :".'hài'ri'hiihc
Hoeccausajam paulo anlea verililata fuéràt in con- ànlistitem ipse Urbanus, et alii qùoquë ejùs"sévi
cilioBrivâlensicoram eodem Hugone legato, assi- viri illùsires muliis laudibus sunt' proseculi.Cpàn-
dentibus ei duobus aliis archiepiscopis, Auxiensi rùhi, si bene cbnjicio, oceasione linjiis ëxL'.oirtiriurii^
scilicel et Narbonensi,cum muliis diversarum pro- catioiiis indiclâ fuit synodus Trecënsis.'quse, ut
vinciarum'episcopiset abbalibus; assisientibuseliam habet Ivo, epist. 46, ad Urbanum data célebraii
diversorumgraduum ac dignilàlumpersonis. Sedquoe debèbal Dominicaprima pbst fesliviialem omnium
ibi compbriinon potùërat, feliciorëmassecuta fuisset Sanclonim, ad quam Remensis,et Senoiiénsis^èt
135 B. URBANIII PAP;E 136
'
ruronensisarchiepiscopi suos suffraganeosinvitav-A A Treconsi, el eidem Wallcro Mcldensiepiscopis,qui
erant.. Cum lamen nullam tune synodum Trecis pravaricali, j ul ille auclor scribil, fueranl, non niodo
•iclebratam inveniaraus, hoec ipsa forte est, quoe tculpam remisil; verum etiam Hugonem legalum
îpud Remos hoc anno mense Septembri,ul vidimus, isuum eo adegit, datis Romoeliiteris, ul eos in com-
ab ipsis tribus archiepiscopis habita fuit, baud munioneet pacis osculo reciperet. Nemotamen sibi
dubium in hanc urbem translata, quod, utéx Clario persuadeat Urbanum unquam illis Philippi nupliis
observavimus,Raynoldus Remensis antisles, inlir- consensisse, aul sallem cupiditati regioe,ob huma-
mitale. delentus, exlra urbem suam progre.dinon nos timorés non salis virililer reslitisse, ul ibi
valerel : atque eo pacto illud concilium, non ocea- innuere videlur Hugo Flàviniacensis. E cbnlrario
sione jam latoeexconimunicalionis,nam iEduensem ceriumest eum hac in re nunquam a vero el recto
synodum proecessit, fuisset indictum; sed quod deflexisse,ut palel ex ejus epislola ad Raynoldum
Pliilippus id ut ficret in synodo jEduensi, quod Remensemarchiepiscopumac ejus suffraganeosea
rêvera contigil, vererelur. Ul ul fuerit, ex laudala de re data. Imo ipse Ivo, quem nemo dixeril hac
Ivonis epislola discimus, Pbilippum hac senlenlia in re Urbano, aut cuiquam hominum pepercisse,
exasperalum legalos ad Urbanum misisse, qui ëpisi. 50 ad FuUoncin Bellovacensem episcopum,
impunilalemhujus flagilii, sic Ioquilur Ivo, a pon- B lalia fartasse cogitanlem, ad perseveranliam ad-
iificeposlularent, minas inlenlaturî, ul nisi régi ab horlalur, eique exemplar lilterârum pontificis post
analhemalesoliilo corona, id est, coeremciiiacumin Iégaiorum régis discessum conscriptarumtransniit-
proecipuisfeslivitatibùs coronandi in Ecclesia re- lil, ut scialis, inquil, quia domnus papa, etsi non
stituerelur, eum brevi ab ejus obedienlia discessu- aniecedit, non tamenrelro cedii. Al qui régi fave-
rum. Ivo inlerea, qui huic conciliointéresse nolu'ii, banl id spargebani in vulgus, quod ansam proebuil
limais ne quid contrajusliliam, aul sedem aposloli- Hugoni FlaViniacënsiel forte aliis nonnullis paulo
cam molirelur ille convenlus, quique adullerinas liberius hac oceasione de Urbano loqùendi, sed
Philippinupliaspalani et privalim,scriptis el verbis, immerîto plane. Nec defuerunt eliam qui conaren-
impugna'renon cessabat, ab eodem rege ad plaeilum luf Ivoiiém ad régis parles ait'rahere, aut sallernei
'invitants, ire recusavit, ob inierdictum, ul ipsi pérsuadëréut rëm dissimularei.Id probant duoeejds
régi seribit epist. 28, ei ab Urbano lorum mulieris epislolse25 scilicel et 47 ad Widonem régis dapï-
adulieroe,quam uxoris loco illégitime habebat : in feruiri, qui eum ad concordiamsub hac specie cuin
cujus rei odiumidem antisles in carcerem induclus rege ineundam invilavcràt, sed incassum. Cbeptis
est, él éjus Ecclesisebona dirëpta sunt, ut ex variis , quippe forîitcr lisesil inlrepidus anlistes, Urbani
ejus episiolispatet, non qûideni régisjussù, sed qui GC litteris, quas ea de re ad archiepiscoposet episcopos
hoc ab aliis factura dissimùlabat. Imo vero, cura Galliarumidempontifexscripserateommunitus;unde
rex eumdem Ivonemàdconcîlium invitasse!,tamen Ivo, sicuti semperféceral, invehi non deslilit in eos
non solum ei, qua de re epist. 55 cOuqueriiur, episcopos,quos credebal régis pravitati nimiumin-
commeatum prbvidere rënuil, sed etiam vetuil, dulgére,
ul ipsemet testalur Ivo, epist. 28, ne ullumei,quod CLX1V.LilleroeUrbqui ad comilentTolpsanum
pro
tamen proeceperàt ponlifëx, sacramentumde secu- Moissiaco, e l coemeleriob eatoeMarioeDeauratoe.
ritaie fieret. HincIvo toedioaffeclus,et toi lurbarum1 Pauca anlequamhune annum absolvamusdicenda
perloesùs Urbano non semel scripsil, ut ei ab' sunt,de nonnullis .Urbani episiolis, quoe etsi.-notis
épiscopalibus curis àbsoiuto, privatam vilam agere' çlirpnicis destiluloesuit, ex-iis tamen quoeconiple-
perinitleret. çlunlur, yidenlur polius anno proesentiquam alieii
CLXIII, Urbanuscum rege moderaleagit- debere illigari. Cerle ex iis nonnujloeultra hune
CoeterumUrbanus post concilium JEduense,.,re- annum .diffem non possunt. Prima ex iisr esl ad
copia Pbilippi Iegatipne,quam ex Ivonis,epist.M3 GuillelmumcomitemTolosanura,in qua hune priiw
supra memoravimus,rçmissiuscum eo egissé vide-i -
D eipemlaudat, pontifex .ob pia quoedamejus opéra,
lur; quod forle,hanç causam, quoe.sane difficilis s et luilionem in monasieria Moissiacense,et Leza-
erat -él maximi mojiienli,. in.Placenlina synodo p tenze irrogatam.Tum ei. radulgel, ui coemelerioin
aecuralius çum coeteris.episcopis ex.aininarejamn beatoe Marioeecclesia;insiiiuio, ibi cum sua omni
decrevissel: exinde lamen .nonnulli,episcopi, quiii ejus progenieliceal sepeliri. In.haê epislola,mernoi
anlea régi plane adversabantur, aliquanlum liiu- rat Urbanus alias, hueras a sein Asquiliniiabbatif
bare coeperunl,quos Ivo,in primo.proposilo,confir- Moissiaçens.isgraliam datas episcopo Calurcensi,
mare ;nisus;.esl.,-Hjç nempe reypeari debere. non n quas ..proenianibus habein.us exycpd.ims.iin quo
.:, dubitamus,ejus epjs.tolaro.16, inqua .Waltero Mel- l- Gidllelm.pT. ejus urbis -episcopo:mscriploe.habciiitir;
: densi episçppp.sic sçribitv yoMs,consulp,,ul régis is sed.çum njillus-ejusrnoniinis^vivenlecUirba.no; Caî,
c- conjUgiuma-,quods'anie âfilumâiiQUe^sht^nie npii il - tjirçeiisifEGebîsjoe;pxoefiiçrilïêpisçopuSj;::yereor.;njf
..-';...luudasVKi-y.ppslifpeitim^: %- i.i|;,rcf!!rcnx!o;:CO;ppmine;errérJrfc,codicemànepseritj
: ^«pj)mfecfe,Jl.de%:4 d .. ; legendjimjîain.tdubiéGfMrrfd,,,.quiîio.:to;Ui'baniviioe
:i:'vEulcpiicmJîel^v^censenitijiferiuslaudanda,;Quin;et il:. -.içmjppre^rcmdwnç^.E^
pontifex, si HugoniFlaviniacensicredamus, Pbilippo o in Drimariis ejus cpisioloeexemplisprimam solum-
to7 VITA. là»
modo ejus neminis Jilteram G. apposilam fuisse, A à CLXVI. Urbanus in Tttscia proevalet. Henricus in
quam amaiiuenses lemere ad Guillelmum pro Ge- Longobardia. Placeniina synodus indicta.
rardo deflexeruiil. Certe Aymericum Peyrai abba- Roma jamdudum exieral, ul Bertoldus seribit,
tem Moissyaci in Chronico qui eas, uti ait, refert Urbanus, cum sub hujus anni finemNotaient Domini
ex originale, sed quod vix legi pplerat, in muliis ..er- in Tusciq gloriosissime celebravil; ubi indefessum
rasse ex ipso ejus auihenlico,palet, quod in Biblio- suarum partium defensorem habebat Dagbbërtum,
theca Colberlina asservalur. Porro ideo bas lilleras seu Daibertum anlislitem Pisanum, quem idem
ad prsesenlem annum revocamus, quod hoc ipso, pontifex,.ut.diximus, pallii honore aliisque arebi-
aut cerle anno sequenli, Guillelmus comilaliim episcopalibus insignibus ac juribus jam anlea dona-
Toiosoe abjeeisse videatur; proecedenii vero, non- verat. Ociobris inilio Pisis versabatur Urbanus, si
dum ecclesia SancloeMarioead sepeliendos comiles çredinius (et pur iis ea in parle non crederemus?)
denutata fueril, ut palet es veicri inslrumenlo anni iis litteris quas Humbaldus Lemoviçum episcopus
1093 apud Catellum relaii : quo post longas inter falsavit, ul ad inilium anni.1096 dicemus. Henricus
ecclesias Sancti Slephani el Sancli-Saturnini-pro inlerea, id est sub hujus anni finem et sequenlis
jure coemeterii concerfaiiones, statulum ex partium R inilio, ul prosequilur Berloldus, in Longobardia
consensu ab Isarno Toiosano coelerisquecomprovin- morabaiur pêne çmni.regia dignilale privalus, quod
cial'ibus episcopis fuit, ul episcopi, comiles, milites, Conradus ejus filius, qui anno 1093 ineunlé rex
ac eorum uxores, ac filii et filioe apud Sanclum Italioe renun.liatus fuerat, Matbildi comilissse,çoele-
Saturninum; cseteri vero omnes apud Sanctum lisque Sancti.Pétri,,uli eos appellabanl, fidelibus
Stephanum sepelirentur, nulla beatoe Marioe meti- çonjunclus, tolum robur palerhi exercilus iu Lon-
lione facta. Hinc nonnisi posl inilam illam concor- gobardia .oblinerel; quare pontifex, cujus res adeo
diam, Guillelmus,qui erga sanctam Dei Genilricem lune prpsperoe erant,. hac temporum oppôrluniiale
bene affeclus eral, ab Urbano impelrasse dicendus bene ulendum ,ratus, in média Longobardia, ait
esl ul lam ipse quam sui posieriin ejus percelebri Berloldus, in .cmtale-.Placéntina,inler ipsos schisma-
basilica lumularenlur : quam JJrbani concessionem iicos,et confra ipsos gêneraient synodum condixit, ad
Paschalis H ejus successor poslea confirmavit. Visi- quamepiscoposItalioe, Burgundioe,Francioe,Alcmai.-
lur hodieque in ea ecclesia, vulgo Bealse Marioe nioe,Ilajoarioe,,aliarumque provinciaruin çanonka et
Deauratoe{La Daurade) dicta, quoe nostroe congre- aposlolica aucloritaie missis liiteris convocavil. lias
galioni Sancti Mauri ordinis Benedictini addictaesl, ad meiropolitanos uniyeisps Iransmissas fuisse, ut
epitaphium unius ex Alfonsi comitis filiis,. soeculoP ( ksi, suos .suffraganeos cura abbalibus eis subjeclis
sequenti in cunis morlui, marmori iiiscripiuin, in ,ad concilium inviiarent, discimus ex epistola Ray-
quo Urbani ea de re decrelum laudatur his ver- noldi Remorum archiepiscopi ad Laraberluin Aire-
sibus : batensem episcopum ea oceasione scripta, quse adeo
inter Urbani epislolas, cum ipsoepontificioelilleroe
i'ir sacer.Urbanus Romanus papa secundus amplius non egisiant, referelur.
Esse£imeleriumproecipithoc comitum.
CLXV1I.Urbanus Bononiam venit.
ul
Insuper,, djdici, jubel illos hic.sepeliri, Ponlificem.e ïuscia profeelum Bononiam adiisse.
-Sacro mandata civibusindedalo. seribit Ghjrardaee.us, in ejus urbis Hisloria, ubi
Circa idem lempus monachis Siïvse Majoris qui asseril euni.magno cum apparalu ibi fuisse aciv.ibus
apud Sauclum.Antonium dëgebant induisit ponlifëx susceptum, slqup inde abeunlem seplum fuisse tri-
ul in propria ecclesia sepeliri possent, contra quain bus.equiluraBonpiiiensium cohortibus, quoe ipsum
a Simone episcopo slatuiuni fuerat, ut ex ejusdem Claromoulem usque:cpniitaloefuerunt, prsesidii pro-
Simonis inslrumenlo. palet, cui S. Geraldus Silvoe cul.dubio simul et honoris causa.
Majoris abbas subscripsit anno 1095 defunctus. CLXVII1.Urbanus synodum Guasiellensemcélébrât.
D Canusii a Malhilde.excipilur.
CLXV. Bilionensium canonicorum repressa teme- Eumdem lune lemporis magno cardinalium, epi-
rilas.
scoporum ac principuni Italioe,comilaiu slipalum
Ad hujus quoque anni finem revocari posse yisum apud Guardescallpm, seu ut vulgo appellatur Gua-
est ejusdem pontificis epistolamDuramio Arvernensi slallum, synodumhabuisse narrât Sigonius, libro ix
episcopo,qui anno.sequenti moi'iuus est, inscripiam De regno Italioe; quod eliam alii auclores babent.
adversusBilionensescanonieos,quiimmani sacrilegio .Elquidem Pandulfus in Urbani Vita, inter alia con-
ecclesiam, omnemque sacrant el communem.suppel- cilia,,quoe ab eo celebrata fuisse memorat, unum
leciilemprioratusSancliLupi, a Cclsinianensiordinis oçcurril, Euiprdastallense in Langobardia: in quo
Cluniacensis"monasterio dependeuiis, diripoerant. ..faclam.fuisse, praefationem de beata Maria seribit,
Hoeccontroversia,quam-Durannusnon composueçat, . quoeyulgo ipsi tribuitur. Verum cum nihil ibi statu-
paulo post ejus morlem. recraduit, re ad Guillelmi lum fuisse usquam legaïur,. pb id solum hanc syno-
iilius successoris-curiam delala. Bilionenses causa .dum coaciam fuisse,verisimile est, ul quoe,adGalli-
prorsus cecidere,ul fusius narraïur in.veteri,inslru- canum lier, el ad concilium Placéniinum, quod
menlo quod ex chartario Celciuianensi vidimus. jamjam ponlifëx erat célebraturus, necessaria érant,
PATKOI..CLI.
rite disponcrcnlu*.'.Favel huic conjectura; Sigonius A
. ejus Acla apud Holstcnium et Labbeum leslanicr
ipse, qui eamdem synodum ad hujus anni 1094 fi- , concilium primo ac lerlio die in campo sedisse,-qnod
nem revocat; lum suhjungil Urbanum inde profe- tanins populus ad illud convenisseî, ui nulla eos
clum magnifico apparaln Canusii a Malhilde comi- ecclesia capere valuerit.
iissa exceplum fuisse. TVardaslalIùm acCanusium CLXXI. Quo tempore habitum sil Placentioe ;oncir
pontificem adiisse teslis quoque est Ripamontius, lium, el qui eiadfuerint.
ciii alii auclores aslipulanlur. Nonnulla habet Dom- Hanc synodum circa mediam Qnadragesimam
ni'zo de Urbani in Longobardiam advenl-u,sed locum celebratam fuisse-seribit Bertoldus. id est ipsis Ka-
non exprimil ubi a Malhilde fuerit suscepius, nec lendis Marlii, ut habet velus codex a Labbeo kuda-
aliam proeler Placenlinam synodum commémorai. lus, et consentit Doronizo in versibus quos in app.
At Ciaconius synodo Placenlinoe proemitiit aliam referemus. Eam vero d.iebusseptem perdurasse Acla
apud Willam Rastallam super ripùm Padi, cui Ma- jam laudala perhibenl his verbis: Septimô tandem die
tbildem ïnlerfuisse seribit. posl traclationem diuturnam synodi capitula prolala,
GLX1X.Urbanus Cremonq'. Privilegium dat S. JEgi- et assensu tplius conciiii comprobata fuerë.Cerle eam
dioetParlhenoniCremonensi. ultra dies oeto non produclsm fuisse colligimus ex
Placenliam pe.rgens Urbanus Cremwa transivil, B ! Urbani epislola ad Noviomensesdata die vu Idus
ibiqne scripsil epislolam ad universos Golthioefidè- Marlii, posl absolutam synodum. At uusquani legi-
les in graliam monacliorum Sancli jTCgidiïVallis tur quoi vei qui episcopi ei interfuérint, nisi quod
Flavianse, quibus Raymtindus cornésnonnulla resti- in veteri Chronico Saxonico, quod ras. habemus,
tuerai, quoe huic monaslerio ipsë et ejus anleces- dicatur Henricus in ea.synodoa ducenlisfere Palribus
sores injuste abslulerant. In ponlificiis ea de re communione eccletiastica privatus fuisse. 1 cm
litteris, quoeposlea in synodo Placénlina relecloeet teslalur Albertus Sladensis abbas in suo Chronico.
confirmaloe fuerùnl, dalis Cremoiioe hoc anno xu Acla vero quoemodo ex Labbeolaudabamus, babent
Kalendas Marlii, menlio fit Herviroe uxbris Ray- hanc synodum proesidentedomino Urbano cum epU
r.iimdi, cujus nomen hic commemoramiis,qnod illud scopis el abbalibus lam Galliarum quam et Longobar-
varie apud variés eliam aniiquos auctorës refera fur. dioe et Tuscioe.fuisse celebratam ; sed nonnullos
Idem pontifex privilegium concëssit Gisssoabbalissoe quoque episcopos ex Alemannia, Bnjoqria, aliisque
monasterii Sancli JoannisEvangelisloeprope eamdem provinciis hue convenisse Bertoldus affirmât, ex
Cremonam urbem, quod cum nullum bancal in quibus Dimouem, seu Thiemonem SalisburgeBsem
codice ex quo illud habemus, chronologioeîiotam, archiepiscopum elUdalricum episcopum Palavieu-
3iuc revocare visum esl. Mirum aulem est nullam C sem ex Bajoaria, Gebëhardum Consiantiensem ex.
-hujus monasterii mentionem inveniri, ne rraideai Alemannia el Udalricum Augioeabbatem, data ocea-
apud Lubinum in Notitia abbatiarum Italioe, cujus sione, recenset; cerle Udalricus illis lemporibus, ut
condilores' fuisse Bernardum comilem, et Berlbam idem auctor seribit, ab ipso ponlifice in abbalem
ejus uxorem tempore Gregorii VU ex hoc diplomata consecratus fuit. Aliorura quorumdam antistitum
discimus. nomina ex aliis monuinentis discimus. Sic Hoellus
CLXX. Concilium Placentioe. Cenomannorum antisles in Aclis ejus Ecclesioeepi-
Sub finem Februarii pontifex Placenliam advenit scoporum, editis lomo III Analeclorum Mabillonia-
concilium mox célebraturus, quod hoc anno liabilum norum, dicilur eo lempore Romam adiisse, alque
fuisse omnes consentiunt. Si vero concilium Placen- bénigne ab Urbano acceptus cum eo apud Placen-
iinum auclor Chronici Malieacensis, aliique nonnulii liam apostolico interfuisse concilio. Idem colligimus
ttùclores anno 1094 consignarinl, hac in re seculi de Radhodo episcopo Noviomensi ex epislola mox
et de Hugone Gratianopolilano, ex episiolis
" sunt veterem Gallorum compulandi morem, qui laudala,
anni cxbrdium a Paschate repelebant. Placenlinam de conlroversia pagi Salmoriacensis. Haud dubium
ïîcclesiam lune regebat, si Ughello credamus, Addo ',j. quin eidem synodo interfuérint Narbonensis et Are-
seu Aldus, Henrici Augusli consiliarius, cui, posl latensis archiepiscopi cura episcopis Nemausensi ei
Bonizonem Sulriensem, proemitiit ille auclor Vindi- Magalonensi,quibus Urbanus Psalmodiensiumcausoe
cium anno 1091 el Walrium, nalione Gallos, quos cognilionem adversus Massilienses Sancli Vicioris
forte huic Henriciano episcopo Urbanus opposuerat, monachos hoc anno comiiiisit, si non fallit iustru-
co modo qno ipsius Urbis cives EcclesioeRomanoe mehlum ea de re coufeclum.Atprobabiliusesl aiinum
addictissimi Bonizonem anlea adoplarant. Porro ad 1094 pro 1096 initio ejus instrumenli irrepsisse.
=conciliumtanta convenit ex omni nalione quoe sub Alios fartasse nobis suppedilabunt slia antique mo-
coeloesl hominum muliitudo, ut eos nulla ecclesia numenla, sed nullum pliures indicat quam priyile-
Jiùllave donius publica aul-privata, imo nulla eliami gium Sancli jEgidii jam laudalum, quod in hac
plâlea urbis continere poluerit; quare ponlifëx synodo cum Urbano confirinarunl m.ulti cardinales,
synodi conventus extra urbem in campo celebravil, episcopi et 1res abbates, quorum;nomina huic pri-
ipso testante Berloldo, qui eliam paulo inferiusi vilegio subiieclunlur. Ponlifici, i-n eadem synodo
seribit ad eam clericorum quatuor fere millia, laico- consiliarium adfuisse sanclum Brunonem; parenlem
rum vero plus quam trîginla millia occurrisse. Hinc: 'Carlhusianorum, omnes ferme vulgati auctorës
Ul VITA. 142
tradiderun'., nec animus esl hanc opinionem iinpu- A cedenli convencral, cique nomine palriarchoe Jero-
al illis assentiri non possum qui asserunt solymilani exposuerat quam necessarium fore1 ut
gnandi;
huic sancio viro lune lemporis oblalum fuisse a Chrisliani principes, simul in unum conjunctisyiri-
in
pontifice archiepiscopatum Rhegiensemin Calabria. bus, sacram expedilionem suscïperenl Orientem,
Hoc enim ad aliud lempus revocandumesse, ul jam ad loeorum saerorum récupéralionem el lulamcn
alias diximus, ex eo evincitur quod lune ejus Eccle- Chrislianorum, qui in his regionibus posili sui
sioe sedes vacua non fuerit. Ut ut sit, cerium est infideliumjugo opprimebanlur ; quare dum Urbanus
Brunonem, etsi Urbanum Placentiam usque comila- absotala Placentina synodp, aliani celebralurus
lus sit, in Galliascum eo non rediisse; quod forte ei eadem de causa in Gallias veniret, Peirus ipse
grave fuisse! per loi civilales ac provincias perer- varias provinciaseo animo peragrabat, ul populorum
rare : quare in Calabriam secessit, ubi jam lum et polissimum virorum nobiliumanimos ac principes
ordinis sui fundamenla posuerat multisque donatus ad'lias expediiiones amplcciendasproepararet.
fuerat possessipnibus, ut pâtel ex Rogerii comitis CLXX1II.Hoeresesproscriptoe.
et aliorum instrumenlis, quoepas.simin libris edilis Proscripioein eadem synodo hoeresesquse Eccle-
occurruiit. siam lune lemporis perlurbabant. Praecipuoeerant
CLXXU. Quid in eodemconcilioIraclalum. De di- ^ Simoniacorumel eorum qui ab ipsis, quos uti taies
vorlio Praxèdis Augustoe.ExcommunicalurPliilip- noverani, fueranl ordinâli; item Nicolaiiarum, seu
pus rex. Expediiionessacroe, aliorumque majorum clericorum
Aucloresl Ordericus Vitalis, inilio libri ix, Urba- presbylerorum
inconlinenlium. Renovala sunt etiam ibi, ut refert
num papam in concilio Placenlino depece .aliisque
Sed Bertoldus, dira In"Berengaridnam hoeresimjam ab
ulilitatibus sanctoe Ecclesioediiigenter tractasse. aiiathemitazalam; et .contraeam
antiquo soepissimc
quoe hic auclor summaliïn prolulit opefoe preliurn senlenita cathoticoefidei firmaia fuit : videlicelquod
est paulo accuralius ex aliis scriptQribiis,ac polis- e: l'inumcum in altari consecrunlur,non solum
panis
simum ex Berloldo; singulaiim, proul fas eril, ted eliam vere el essènlialiterin corpus et
figurate.
expendere. Ad hanc synodum veneral Praxèdis sanguinèmDominiconverlaniur.Deniqueanathcmala
Augusta, a chronographo Saxonico, quem jam lau- cum candelis ardënlibus iirGuiberlumet ejus com-
davimus, el a Dodechinodicta Adheleidis, cujus ab plices, quod iain non semel faclum fueral, iterum
Henrico imperaiore secessum approbafunl Paires, pronunliata el renovala uno omniumPairum voto et
cum ab ea audiissent varias conlumclias.ef inaudi- consensu fuerunt.
Ejusdemel Henrici fada damnata
tas fornicaiionum spurciiias quas a niarilo passa ., a Palribus fuisse narrât Domnizo,
qui refert Hen-
fuerat. Hinc commissorum deliciorum-quoe nonnisi rici iîi Praxedem flagilia in publicum evulgaia,
invita perpétrasse videbalur, venià ei data est, et . muliis occasioncmdeserendi iniperatoris
proebuisse:
remissa poenilenlia quoeinjungenda fuisset ad lan- quod Urbano animum adjeceral ad iler in
Longo-
lorum facinorum expialionem , quod delicta sua bardiam susçipiendum,ibique synodumcelebrandam.
palamnon erubuissel confileri. Hoecvero, recepia in Vidcsis ejus aucloris versus in Appendice.
concilio absolulione, in pairiam suam revertisse CLXXIV.AugiaepiscopoConslanliensisubjecla.
dicilur, ubi reclusa in monasterio vitoe religiosoe Testis esl BertoldusUrbanum in ea synodoomnem
exerciiiis operam navans, sanctofine quievit. potesiatem in clerum et populum Augiensisinsulce
Pliilippus Françorum rex, qui anno proecedeiiti, Udalrico A.ugioeabbaii, quem ipsemet eo tempore
ul diximus, ab Hugone legato sedis aposlolicoeob consecraveral, inlerdhissc, eamque concessisse
adullerinas ejus nuplias excommunieatùs in Augu- Gebehardo Constaniicnsi episcopo,qui concilio
proe-
slodunensi concilio fuerat, legalione ad hanc syno- sens erat; hinc cum paulo posl Udalricusde illa sese
dum missa, inducias a pontifice accepitad feslum intromisisset liiteris Urbani redargulus est. Sed ilioe
Peiilecostes; ipse vero Hugo,quod, ab Urbanovoca- lilleroeinterierunt.
tns ad synodum, nec ipse nec nllus ab eo missùs j CLXXV. Canones. De Ecclesioedisciplina.
inlcrfuissel, a legationis aposlolicoeofficio suspen- Proeclara eliam in eadera synodo circa mores el
sus esl. disciplinam ecclesiaslicam inslilula et promulgata
Adveneruntad eamdem synodum Alexii Constan- fuere, quorum nonnulla capila recenseï idem Ber
tinopoliiani imperaloris legâli, ad implorandam loldus. « Inter alia, inquit ille auclor, eautuni esl ut
pontificiset Chrislianorumprincipumopem adversus ad pceniieniiamnon recipianiur qui concubinas, et
infidèles,qui ad muros usque Conslantinopolilanos odium ex corde, et quodlibet morlale peccalum di-
omnia subjugarant. His in concilioexposilis, multi raitiere iiollenl. Ul nullus presbyter, nisi proprius
ad expeditionemin bas regiones snscipiendamjam episcopus hanc ei curam commiserit, quempiam ad
tunese asti inxerunt; qùod famosoeiilius, quoeposlea poenitenliam recipiat. Ul iis qui corpore non vero
in Claromontanoconcilio décréta fuil, expedilionis mente inter excommunicalos moranlur, ad confes •
aliquod veluli prseludium fuil. Et quidem Peirus sionem rilé venienlibusEucharislia non dehegelur;
eremita, ut scribunt vulgati auclores hisiorioeexpe- modo excommunicalôrumsacramentis non coramu-
diliotium Jerosolymilanarum, ex Orienlé reversus nicaverint; Ut éorûm qui ab éxcpmmunicatisfii'di-
ponlificem,anlcquam Roma exiret, jam anno proe- nati fuerint irrita non sit ordinalio, modoprôbare va-
143 , • B. URBANI II PAPJE. «i
lear.t se nesciisscsuosordinalbres fuisse excommuni- A Placenlina, lib. su ad an. 1095; quoecuin non salis
catos : > ex quo canoiie patel ejus conciiii Paires sibi consienl, hue referre visum non est.
non censùisse ordinalibnes ab excommunîcalis fa- CLXXVH. Confirmatum. S. JEgidii privilegiiim.
cias, invalidas ësse. « Siatutum quoque fuit ut pro Item Çluniacense.Lis de pago Salmoriacensi.
chrismale, baptisrao et sepultura nihil uhquam exi- Actuin eliam in Placenlina synodo de aliquot pri-
galur : denique, ùt jéjuhia Quatuor Temporum vatis monasleriorum et aliarum Ecclesiarum nego-
custbdiantur slatis hebdomàdis, quoe ibi designan- liis. Certe jam supra observavimus.Urbani.diplpma,
tur. » Ejusdem conciiii canbnës quindecim haberi quo bona qusedarn monasterio Sancli JEgidii a
in colleclîone Anselmi Lucehsis episcopi scripsit Raymundo comité resliluia, coram hujus cpncH.i
Baronius, qui reipsa passim in codicibus mss. ejus Palribus recilamm ac îaudatum fuisse. Confirmais
aucloris occurrunl, sed id intelligendum esl de ad- eliam ibi fuere privilégia monasterii Cluniacensis,
ditionibus ad hanc collectionem faclis, quippe cura ut ipse pontifex teslalur in diplomate ea de redato
Anselmus novennio anle illaiîi synodum ad. coelos post aliquot dies, sancio Hugoni, inscriplo. Liierj
ahieril. Illi auiem canones Anselmiani, H.ipsi sunt de Salmoriacensi p.âgo inler Guidonem Viennoeet
quos Labbeus ex variis codicibus mss. yulgavil to- HugpnemGralianopolis episcopos jam in variis con-
mo X Conciliorum: quippe qpi omnino eqnveniunt B veniibus, ul diximus, ventilatam, in liae'qùôqiie
cuin iis slatulis. quoeex Berloldo laudavimus. lidem synodo agilalam fuisse discimus ex ipsius Hugonis
passim in variis Graiiani et aliorum compilaiorum libellé, in:qùb r'èfert ponli'ficisépistolam ad Guido-
dccreiis occurrunl-, Ex bis scplem priores. condili nem dalam Plàcentisedie iv Idus Marlii, ut eum ad
sunt adversus Simoniacos, auteos qui ab illis ordi- meliorem sensum fevocàret. Sed frustra; at die
ncs, suscéperint; quinque sequentes eos.langunt prsecedenli scripserat ponlifëx ad Robertum Flan-
qui ab ipso Gùiberlo antipapa. .aut ejus complicibus drise comilem, ul Lamberlo episcopo Atrebalensi
et aliis schismalicis fuerani ordinal!. Decimus quin- suppetias ferrèt ad rècuperanda'suse ipsius Eccle-
tus, qui in aliqùoleodieibus desideratur, et lamen sioebona, quoeob ejus cura Ecclesia Cameracensi
Jaudatur a Gralianb, vètat ne quis ordinelur absque unionem dislracla'fuerani. Ilac eliam ipsa die, lit
tilulo, aut lie ordinalus in tina ecclesia ad aliam codex nosler ms. proeferi, alias lilleras scripsil
transmigrel,neve àliquis duabusin Ecclesiistiluletur. idem po'nlifex'Gualcheroelecto Cameracensi, ut no
Addunt nonnulli codices cànonëm unum passini a iinpetéret quod a sede aposlolica de divisione Came-
variis aucloribus laudaium, contra clericosqui in- racensis et 'Alrebalensis Ecclesiarum const'nulum
vesliiuram dignitalum ecclesiâslicarum a laicis re- fiiërnl; ex quibus episiolis colligere licet actum
G'quoque fuisse in concilio Placentino de.resliûuione
cipiunt.
CLXXVI. Proefaiiodc B. Maria. . Alrebalensis''Ecoles.-jam in miiltis conciliis contir-
mata. ..
Recepia est -'apud auclores vulgatos tradiliô, Ur-
banum papam in hoc concilio deciraam prsefationem CLXXVHI.Urbanus synodo abso'hilaparia conççdil
est de beala Maria, novera anliquis ;addiuis<e. privilégia..Hirsaugiense, etc. Epislola ad .Novib-
quoe menses. Duoepro Alrebàteh'siEcclesia. Ulia pro
M diserte habetur in velerf codice riis. archiniona- lite Salmoriacensi. Privilegium Maga'lo'nense.Pri-
slerii Remigtani apud .Remos, ab ..annis circiier vilegium Clunidcense.
qiiihgenlis scriplo, ubi posirelalum sub Pclagii p.a- Hoecde negoliis quoein ipsa synodo traclata fue-
" nomine de novém
pa; praefaiionibusdecrelum, eadem runt, quantum licuil collegimus, al hinc inferre non
'manu àddnnlur hsec verba : Décima addita fuil in licet epislolas quas laudavimus, durante adhuc con-
conciîio Placentino sub Urbano papa ce!ebralo.,l\cm cilio consëriptas fuisse, cum cerium sit ex ea quoe
vero sic conligisse feruni. Cura pontifex apud San- ad clerum et populum Noviomjde Radbpdoepiscopo
c'.amMariam de Canipaniu, velusiisêinioe piélaiis lem- data esl, hanc synodum splutam fuisse die MI
plum, sacris operaretur, ul Deus incoipla.conciiii . Idùum Marlii, lu ea quippe Urbanus seribit se Rad-
bene verierel, junique prëfaiioriem offèrrel; repente rj bpdum reroandare ad suam ipsius urbem, cura ad
ex inslinclu divinoin illa dulcissima verba j;opulo concilium, quod, inquil, Plàcentioe,annuenledoinino,
de'miranie prertipit : « El te in veneraîione bcaloe egimus, pervïnissci. Ponlifëx itaque non slalim posl
Marioevirgiirs coîlaudave, beiiedicere elprsedicare; conciiii ûnem Placenli'a excessit, sive quod nondum
quoee; Uuigeiiitam i'ium sancli.Spiriius pbumbra- omnia ad ejus iler Gallicanuni necessaria disppsila
tioue coiicepll, et v,<rginilaiis,gloria permanente essent, sive propter alias quasvis raliones, qu'as
huic mùndo liuùe.'ioeternùmeffùdi.lJesum Chrislum divina.re nihiî ipteresl. Eo vero lemporis spatio,
Domiiuim-nos-jriim,per.quem,;». eiç, quam proefa- quod iïi esegiî, de variis rébus lilleras scripsit,
liouem universalis posl'modum Ecclesia adoptandoi quaïu.ti non:>uHas,quod ad synodum Placenlinam
probavit, et etiam nunc retinei. Hanc nonnulji a spectareni,.supra memoravimus. De coeleris vero
beato Brunone cdilKm fuissevolun.t: al- eam ab ipso juxla tempprisserieni paucis bic agendum.
Urbano faclam fuisse diserte tradi'. Pandulî'us in Primo pçcurril nobis,insigne,privilegiuiii Hirsa.u-
ejus Vila, nonquidem.in .Placçi.nina, sed'in Ev.w- gien'.i monasterio, quod Gebehardus sancli Willclmi
dastallensi, utjammomvimus, synodo. Plura de hac discipulus, cui inscriptum est, lune regebai, con-
proefatiope habet Peirus Maria.Campus in Hisloria cessura die vin Idus Marlii, proindeque ultimo con-
Ug VITA. 146
cilii Placenlini die, aul certe, si intra dies seplem A potestatem vero utendi mitra et aliis ponliCcalibus
absoluium luit, die proximo post ejus celebrat.io- ornameniis, quoejam Hugoni abbaii pro octo fesli-
nem. Nihil aulem mirum est Urbaniim monachis viiaiibus proecipuis concessa fueral, ponlifëx àd
HÏrsaugiënsibus adeo favisse, cum cerium sit ne- iilius quoqûé successores extendil.
minem in Germania ferventiorem,illis' in insequen- AdhucPlàcentioe eral Urbanus inilio April's, ubi
di.s verbo et scriplo schismalicis fuisse, ni ex apo- pridie Nonas ejusdem mensis sihiile fere privilegium
Ibgia Henrici Augusli palet a Frehero in coljecione monasterio Sihciï Vicioris Massiliensis concessil,
auclorum Gerroahica; h'Morioeédita. Quin. el Hir- Richardo cardihàli et abbaii inscriptum , 'qui diu
saugïé.isë monaslerhyu. semper lutissimum asylum apostdlicse sedis legaii inùnere funbtus fueral in
tempore Wslî.etaii abjialis fuisse omnibus qui prd liispania. 'Datum iiinosiris exemplis dicitur anno
Gregorio VU stabant, discimus ex ejusdem sancli 1096; sed mendu m est âb snianuensibtis commis-
Vila, quoeSoeculovi Benediciino yuigaiaest.'Trilhe- siim, quod facile ex aliis chronicis nolis sanari
inius aliique îionnullialiud etiam vulgarunl ejusdem polesl, nisi annus, ul in plerisque aliis hujus et
loci privilegium, sed mullo minoris, si recle jùdico, sequenlis anni diplomalibus bbservare Iicebil, ibi
nucioritalis, quod lamen omnino omilterè visura a Martiomense proece'denii, ' "'' ' in islo privilegio in-
non fuit, ne, quod alii pro legitimo habuerint, le- B cboëlur. : '• ;' :
mere videar rejecisse. Maxime qnod Trithemius in CLXXIX. Richerus episcopus'Virduni Urbano paret.
ejusdem loci Chronico lesielur hoc ipsum a Ri- Quo tempore hoec in Iialia agebanlur, Richerus,
cbardo Mogunlino metropolilano probatura et ad- qui âb annis seplem in Virdimensem episcopum
niissum fuisse. eleclus bàculum àb Henrico Àuguslo accéperat, ad
Die sequenli, id est nona Marlii, scripsit Urbanus HugonemLugduiii archiepiscopum accessit, a quo
épistolam ad Novionienses quam jam non semel posl ejuraiuïn schisma" consecralus est ipso die
laudavimus, pro Radbodocortini episcopo, ut eum sancio Resurreclionis 'Dominica:,- ac paulo posl,
in paslorem recipianl. Et quidem eum nemo, quan- Dominica scilicel secunda posl Pascha,: Virduni
diu in euria Roniana fuerat versalus, cujusquam cum ingenli"civium applaùsu Tsusceplu's'fuii,agehte
criminis accusavérai. Rodulfo Sancti Vicioris abbalci qui Urbani par-
Post duos dies, scilkel undecima ejusdem mens"s tium erat defer.sor acerrimus. Hoec discimus ex
Marlii, idem ponlifëx épistolam unam Gualcherio Laurentio de Leodio in Hisloria ejus urbis epi-
clecto Cameracensi, et allerani Rpberlp comili scoporum', quse lonio XII Spicilegii Acheriani édita
Flandrise conscripsil, in graliam Alrebalensis Ec-
cesl!' .' Y '.' ''
clesioe,ul diximus numéro prs3c.ede.11li. Has sequi- CLXXX. Urbanus a Conrado reae excipi'.ur Cre-
lur ejusdem pontificisepislola ad Guidoaem Vi n- • ''"-"; " : :mouoe.'
nensem archiepiscopum oceasione Salmoriacensis Poiilifex vero Placentia inilio Aprilis egressus, •
pagi, ilidem superius laudala, quoeiv Idus id est 12 nuiiias ùrbes, ul ha'bèl Dbmnizo, pèragravil ; ac
die Marlii çonscripla fuit. primo, ut quidem exigere videlur iiîneris séries
Pridie Idus ejusdçm mensis Urbanus varias pps- cum aiiliquorum auclorum relaiioiiibus composila,
sessiones a Goiofrèdo episcopo concessas Magalo- Cremonam rursus adiit, ubi CohradùmHenrici filium
nensibus eanoniçis, qui regufarem vilam juxla rega- lialise regem iv Idus Aprilis, ùt Berloldus refert^
lam Sanç.liAugustini amples.}fuerant, çonfinnavil, babuil obyium, qui ei siratoris offichtmexhibuit,ac-
dala eis sua benediclione,el pecçqlorum absolulione. fecilfidelitateni juramenlo de vita, de membris el de
Hujus rescripli me.minitAnionius de Verdalla ejus- papalu Romano. Urbanus vero recepit illum in filium
dem Ecclesioeepiscopus, qui sedis suoe antistilum sancloeRomanoeEcclesioe,eique consilium et adjuto-
Ilistoriam scripsil edjlam tomo 1 Bibliol.l.iecseLab- rium ad oblinendum regiium, et coronam imperii
beanse. An .vero Guipfredus ipse, qui forte lune acquirendam coram poptilo firmissimepromisit, satva:
\ quidemjuslitia iilius Ecclesioeet slatutis aposlolicis;.
Plàcentise erat, illud ipse impetraveril, non expri- j,
mitur, quod tamenyerisimjle est, cum ipse multum .maximede iuvestiluris in spirilualibus officiisa laico
desudasse dicatùr in resliluenda Ecclesioe suoeca- non usurpandis. Uséeeum accepisset Ivo Carnolen-
nonicorum regulari vila. siuin aniistes lilteras ponlifici scripsit quibus et
Hoc privilegium aliud sequituramplissimum quod gralularelùr. -Hueenim revocandam esse non dubilo-
post duos dies, id esl 16 Marlii, saiiclOHugoni Ciu- ejus épistolam 43 ipsi Urbano inscriplam, in qùa»
niacensi abbaii pontifex induisit. In eo recensentur gaudium suum nuîlis syllabarum meiis expikuri-
Ecclesioeeidem monaslerio in variis provinciis sub- posse affirmai, « quod audieril Romanam Ecclesiam
jeclse, confirmaniurque omnia alia privilégia supe- sub ejus regimine ila prosperare, ul ad porium
rioruni ponliitcum ; tum inlerdicit, sicut, inquit pêne pervenla, Ilalisë regnum jamdiu rebelle in
pontifex, a Gregorioin Romaiia synodo, et nuper a conspeclu ejus lolum pêne couliceai, el novns rex,
nobfs in Placenlina s'.atulum fueral, cuilibet ar- (procul dubib Conradus) sesé omnino 'ad' Dei,-ejus-
chiepiscopo, episcopo, aul eliam legalo aposlolico que voluntalem in ejus manus dederil. » Et qui-
onuiem faculiateni Cluniacenses interdicendi vel dem, ut observavit Sigonius, cum Henricuf, im-
excommunicandi, aul cognosceudi eorum causas,. perator ex Iialia excessisset, brevi oiiuies ad
147 B. URBANI II PAP.E US
Conradi partes accurrerunl, cum jam inilio hujus JA proceribus proeclarajura concedit in ecclcsias, qùss
anni, ul ex. Berloldo diximus, idem princeps Ma- vel liberaverinl a Saracenorum jugo, aut certe dé'
thildi junclus lolum palerni exercilus robur obli- novo exstruxerint. Hoc privilegium, ex histbricis
uuissel. Ilispanicis dabiiur inter Urbani epistolas; in quo
CLXXXI. Welpho in Malhildem movet. Conradus quidem salis sibi constant chronicoe noloe,sed id
Rogerii comitis filiam uxorem ducit. habet incommpdi, quod datum dicatur Romoe16
Novum tamen hosiem eo tempore suslinere com- Aprilis hujus anni •' quo lempore cerium est Urba-
pulsa Malhildis,Welphonem scilicel patrem, ducem num in Longobardia versalum fuisse. Joannes eliam
Bavarioe.qui segro aninio ferens Welphonem suum ibi prwsignalor domini Urbani dicitur, quem lilu-
liliuin a Malhildis ejus uxoris loro sequeslratum lum, ul observavimus, primis lanlum Urbani annis,
vivere, veriius ne eo pacto bonis ejus frustrareiur, quibus Peirus nondum regnabat, usurpavit. Verum
ad Henricum descivil, ul ea bona si non sponte, vi hoecex amanuensium incuria provenire poluerunt :
sallem abea exiorquerel; sed irrili fuere ejus cona-r quod eo verisimilius est, quo coelerain hoc monu-
lus. Malhildisquippe, animo imperlcrrila, arles ejus mento rerum veritali, cl lempoium ciixumslaiiliis
elusit et polentiain fregil; nec mirum. Rla enim, apprime conveniant.
uli refert Willelmus Malinesburiensis, qui nec CLXXXIH.Privilegium S. Leonis Tullensis canonïci
Urbano nec Malhihli favere consuevil, oblita sexus, regulàres primo abbates obliuent.
nec tiispar anliquis amazonibus , ferrata virorum Varias lune peragrabal Longobardioeurbes pon-
agmina in bellum agebal femina. Nec felicior in lifëx, teste Berloldo, ul nempe eas sibi devincirei,
Alemannia Welpho fuit, ubi multum. teste Ber- ac sua prsesentia coiifirmaret , nec posl suum iii
loldo, cum aliis principibus nonnuilis frustra Gallia discessum ab eo deficerent. Cerle in illis
laboravii in procuranda Henrici reslitulione in partibus versabatur cum Lulolfus Tullensis Ecclesioe
decanus ab eo privilegium impetravit pro monasle-
regnum.
Intefea Conradus, crescenie in dies ejus potenlia, rio a' se recens cohdilo prope eamdem urbem in
Pisas cum apparalu regio adiit, ibiqne Rogerii eo- honorem beati papoe Leonis IX, qui anle adéptûm
Tullensis episcopus fuerat. Eo in tac»
milis Siciliseet Calabrioe filiam cum inaudiia pecu- ponlificalum
canonicos regulàres Auguslinianos sub proepositi
nia in sponsam accepit: quod Urbani et Malhildis
instituerai Lulolfus, sed hune proeposilùiB
consilio faclum fuisse teslalur Gaufridus monachus regimine Tullensis antisles poslea in abbalem solemniler
libro iv, ubi lilleras a ponlifice ea oceasione ad Ro-
consecravil. Quid vero in Urbani privilegio conli-
gerium scripias commémorai. Sed hoe exciderunt, (** haud cerium est, cum ejus exemplar recu-
summa earum ex illo auclore hoec eral : Urbanum nerelur,
sibi honori et perare non licueril. ; al ejus oceasione rem notalu
Rogerio scripsisse magno proficuofit- observavil Berloldus : nempe hune niorein
et dignam
turum, si filia filio régis fuluro sponsojungalur ; in illis partibus invaluîsse, ùl monasleriorum
sancloeRomanoeEcclesioe primo
juvenis fidelilale adlioerens,
sëd simiplibus, quibus contra patrem, qui eum in- clericorum, quoeRomani canonica appellabant, re-
minus dores, anlea proepositi solum dicli, nominaTenlur
juste oppugnabat, sufficiens,quos paler.cum abbales, lilulo cousecrarenlur, hoc laniuin
eoque
filia daret, viribus viclus [f., auclus] ad debell.andos excepto quod ba'culos non gestareni. Hic usus post-
inimkos sancloe Dei Ecclesioe proevaleret. Quod a modum in alias et ca-
fuisse missa ad quoque regiones penelravit,
Rogerio proestilum subjungit , nonicorum
hanc rem ingenli classe cum muliis ihesaurorum xe- dimisso regularium prseposilideinceps non modo
- proepositi lilulo sese abbales nuncupave-
niis'. > .
ruut, sed etiam îuitrse usum et alia abbalum iusi-
CLXXXU. Peirus rexAragonum sedi aposlolicoead-
dklissiinus. gnia, permittenlibus ponlilicibus , ul alii, usur-
iv in regulamSancti
Hoc ipso tempore suscepit Urbanus lilteras a parunt. Videsis Rupertura libro
a Friderico
Petro Aragonuin rege, quibus ille prseler obedien- Benedicii, ubi épistolam ea oceasione
tiain filialem papoe débita in, sese eliam obligabat archiepiscopo Cdloniënsiscriptam refert.
Urbanus Mediolani privilegiumEcclesioe.
ad eensus iilius sotalionem, quem olim suus paler CLXXX1V. Carcassoncnsi dai. Epist. de lile Salmoriacensi.
Sancius lempore Gregorii VII sedi aposlolicoered- Humbaldus episcopus Anlissiodori consecratur.
dendum insliluerat. lias lilteras ex Joanne Briz Arnulfus Mediolanensis. Herlembàtdi transiaiio.
Martineio abbale Pennalensi laudat vir illustrissimus Mediolani magnam mensis Maii parlera exegil
Peirus de Marca in Hisloria Bearnensi, easquehoc; Urbanus, ubi die 21 regulàres canonicos, quos Pc-
anno scriptas fuisse dicit. Et quidem hune annumi trus Carcassonensis episcopus in sua cathedra!!
proefcri.insignis Urbani bulla, barum liiterarumi aliisque ecclesiis instituerai confirmayil, dato ea
oceasione, : uti videlur, in ejusdem régis graliami de re rescriplo, cui aliud olim subjungetur posl
data. In ea Urbanus regem de ejus in Ecclesiami aliquot dies ad clerum et populum Salmoriacensis
veverentia et propensione graiulalur ; tum conque-• archidiaconatus datum, quo eis prsecipît pontifex
rilur quod nonnullos anlisliles, qui ei favere de-• ul episcopo Gratianopolilano obediant, donec aliud
buissenl, adversarios palerelur ; ac denique muliai a sede aposlolica decrelum fueril. At jam ab initio
ei ejusque prosapioe principibus, ac aliis regnii hujus mensis Urbanus Medioianum advenerat, si
143 VITA. - - < 150
non fallunivêlera monumenta EcclesioeAntissiodo- A -foraac vias, mananlibusproegaudio lacrymisdurent.
rcnsis, in quibus leg'lur llumbaldum ejus urbis Hoecille auclor, qui lamen falsus est, ul jam ad
episcopum ab ipso pontifice Mediolani vi Nonas annum 1093 observavimus, scribendo Arnulfum ob
Maiiordinalumfuisse : et quidem hoc anno, ut ha- id a calholicis episcopistune, ulpulal, reordinalum
bet brève Chronicon a Laloeo edilum tomo I Bi- fuisse, quod ab uno lanlum episcopo calholico ma-
bliothccoenovoe,cui consenliunt antiqua alia docu- nus imponenieconsecralus fuisset. CselerumArnul-
menta. Hinc emendare oportet ChronicumHugonis fus, si Ughello,Ripamunlio el aliis nonnullisyulgalis
moiiachiSancli Marianiejusdem urbis, ubi legitur auctoribus credatur, Urbanum in Galliam profici-
llumbaldumanno 1096, posl Roberlum Ecclesiam scenlem comilatus est, ac concilio Claromoniano
Aniissiodorensemrexisse, si tamen boecverba de cum eo inlerfuii. Verum priusquam ex ea urbe ex-
ejus regiininis initio accipienda sint, aut si annum cédèrent, Herlembaldi seu Hernebaldi, cujusdam
non ïnceperil a mense Marlio. Hune enim calculum martyris, calholicorum ea in urbe ducis, qui lem-
plerique alii auclores Gallicani, maxime cum de pore Gregorii VII a schismalicis inieremptus fueral,
Urbani ilinere agilur, secuti fuerunt. Quod vero in corpus traustulere in ecclesiamSancli Dionysii, ubi
Geslis abbalum Sancli Germani legitur primo jus.ta allerum istorum leirporum marlyrem, Arial-
Hun.'baldi regiininis anno, concilium Nemausense B dum nomine, diaconum Mediolanensem,deposilum
ab Urbano fuisse celebralum, inlelligi débet de est. Ejus epitaphium ex- Ughellohue referre visum
Hurabaldiinlhronizalipne : quippe qui mense Maio est, sed mirum. videri potest ejus memoriam nus-
in Iialia consecralus, anle Juiium mensem, suoe quam in Marlyrologiisreperiri ;. sic vero habet :
sedis possessioneminire non poluil a quo tempore
Hic HEUNEBALDOS milesChristi revercnd't's
ejus regiininis anuos ille auctor repeliit. Ul ut sil,
cum conslel eum anle Urbani iler in Galliam Me- Occisuslegitur,qui coelisede polilur;
diolani fuisse consecralum, ejus ordinatio ultra Ince.tos reprobat, simoniasel quia damnai,
Maium hujus anni differri non polesl. De ea sic Hune Venais serviperimunlSimonisq-ue maligni.
habet hisloria çpiscoporumAnlissiodoreiisium,cap. Urbanussummusproesesdktusque secundiis,
Noslerel Arnulfus, paslor pius alque benignus,,
55, a Labbeoédita loco laudalo : Ilumbaldusa clero
el populocivilalisAntissiodorit» Ponlificemeligilur;. Hujus ossa viri lumulanl beali..
electusquidemapud MediolanumItalioecivitatema CLXXXV.Urbanus Comidedkal ecclesiam-et Asioe-.
clericispapoeUrbano,qui pro quibusdama sana do- Fruciiiariensis monasterii vriviiegium confirmai;
clrina declinantibusin Lombardiamdescenderat,con- hem Pinariolensis.
secrandus proesentatur,el ab eodemibidemconsecra- G InitioJunii Urbanus Comum venil, ibique eccle-
lus ad propriam civilalemreducilur, elc. siam Sancli Abundii ejusdem urbis episcopi et pa-
Al, proe caîteris quoeMediolaniperegil Urbanus, troni, qxem proecipua religione, ail Sigonius. illa
celebris imprimis fuil Arnulfi ejusdem urbis archi- civilas colit, magna coeremoniadedicavil; el quidem
episcopireslitutio, seu, ul verius dicam, prima ejus tertia die Juni},_ut fert anliqua ejus urbis tradilio,
insiilulio in hac sede, ad quam biennio antea ele- cui rerum gestarum séries omnino convenil. Inde
ctus fuerat. Is nempe, ut narrât Berloldus, anno progressus pervenil Vercellas, uli colligimus in
1093in locumAnselmidefunctisubsiitulus, a legato Hisloria HierosolymilanaAlberticanonici Aquensis-
apostolicointerdictus fueral, quod annulum el bacu- Tunc Astam Ligurioeurbem adiit, si vera est anli-
ium ab imperaiore recepissel; quam poenam oequo qua patrise tradilio qua dicitur ejus urbis majorera
ille animo ferens in monasterium secessil noxam ecclesiam ab eo pontifice consecratam fuisse. Id-
hanc expiaturus, ibique yi.vitprivalus, donec, con- quidem Ughellus ad annum. sequeniem refert, in
cedenle Romano.pontifice,ul habet idem Berloldus, reditu Urbani eGallia. At verisimilior esl Auguslini
a Thiemone Salisburgensi archiepiscopo, Udalrico ab Ecclesia opinio, censenlis hanc dedicaiionem,
Palaviensi et Gebehardo Conslantiensi, episcopis.,]D ponlificemcélébrasseanle suuminGalliasadvenlum,
qui ad concilium Placenlinuin properabant, conse- quam tamen ineunte anno 1096 consignavit, secuius.
cratus, ac paulo post ab Urbano pallio donalus, fartasse inscriplionem ab Ughello relalam , quoe
plenam Ecclesioe possessionem adeplus fuerit. In eumdem annum prsefert, baud dubie juxla Pisanum
veteribus ejusdemEcclesioeaiuisiilum calalogismss. calculum, quo annus a Martio proecedentiincboalus-
legitur, referenle Puricello, Annulfumin fesioSancli annos vulgares mensibus novem proevertit.Et qui-
Georgiisuper quodamequo albo se-Jeulemuna cum dem dies Kalendarum Juliarum, quo hsec dedicalio
confanonariisMediolanensibusnuméro duodecimab facta fuisse dicitur in illa inscriplione, anno 1096;
ecclesiaSancli Dionysii in sedem suam processisse. convenire non potest : cerium quippe est Urbanum.
Et quidem ejus ac Urbani paulo posl Mediolanum ea die anno 1096adhuc in Galba exslilisse. Eu ipsa
advenlus ila rerum statum ea in orbe mutavit, ut inscriplio, qualem illam Ughellus ex veteri Kalen-
ejus civesUrbani aucloritate, inquit Sigonius, victi, dario, ut ipse ait, relulil lomo IV Italioe sacrse in.
qui anlea inler se deçerlabant,veieribusposilissimul- catalogo episcoporum Asiensium. Kalendis Julii^
tatibus, in graliam lanla animorum, facta mulatione annoD. Incarnalionis1096, dicata est Astensiseccle-
sedicrunt, ul nobilesac popularesoscula inter se per sia a D. Urbano papa, qui omnibusvere poe\ûlenlibus%
15' B. URBiNI H PAP.-E 152
et confessisad diclam ecclesiam, el reverenliamDei i scenderat; ai rex ci infensus, ut
jam diximus,
et-bedlie Marioevirghiis venériniin die dedicationis^ monila veluti injurias aversabatur. Unde ciinïejus aîi
ipsiiis,et per lolam octavamunum aUniim el 40 dies- eo receiis in Anglianf reversé Anselmus:hoc anno
dé injuncia"poeniiènivi-relaxtiml cl induisit; D. vero "pontificemt adeundi licenlidm
pro pallii peiilione
episcopusÀsiensis, 40 dies. J'ahi' vero uirunï hoec proposuissël, ac scisciianti ipsi quem papam vellet
iriscrinliooin.'jiïiocena si't et a'iiîiqoâ, aliis judican- adiré, Urbanum respondisséi > ad Urbani nomen
duùi iélinquo. Otîo tïiiic Ëécicsiam'Asï'enséinre&e- infremuil rex, dixitque, ùi. EaJmërns
eséteriqueÂu-
bai, cujus invnaiu Urbàints'hanc ecclesiam d'edi- glicàni scriptores referuni, se liùnc nondum. pro
casse dicitur apud Ugbëllum. intercedénlé Br-.itiohe aposiolicorécépissé,-ac nec suoenée palernoeconsue-
Signeiisî episcopo,'Urbani conïiïé i'ndividùoet fidcli liidinis ëssë ut absque sud elecUbnealicui licéret in
amico, qui in urbé Asiènsi haiùs el ejus' Ecclesioe regtio suo papam nomiriarè. Cumqué Anseliiius ci
Canonicusfueralanteqiiam episcopuscreatus fuisset. frustra conarëtur in mémoriam revocare quod-apiid,
Cùmvero ibi adhuc essel pontifex,-privilégia nioha- Rbveceslram, cuin iii arebiepiscopuin peter'etnr,
slérii Frucluarierisis, cui urne prseerat Ubértiis seu conlesiaiùs fùissel se minquàm ab Urbani obedien-
Guiberlus abbas, cbnfirmavitet amplïâvil, si Àugu- lia discessururti; et ex aliera parie rèx ipse Anselmo
slino ab' Ecclesiacrédaniùs, qui id ass'eriliii Chro- jj B persuadëre non posset ouinimodam sibi fidëm et
nologià Pedëmonlana, cap. 27; at fallitiir in aiino bbedientiamdëbèri etiainsi TJrbaniimpro pbniifice
1089 designandoqiib id conligisseseribit, qiiahqûam non haberéf, visum est' reiii ad gèneraléni totius
hune errorem, deperdiio îibccë privilegio', cërio regni episcoporum et prbeerum convèntunï re-
einendare difficilliinumsit. ferre.
Eliam Pinariolo Urba:.um transisse conjicimusex Ilàbitus'ëst hic convenlUsanno 1095 Rochiriga-
bulla hoc anno concessa Uberlo abbaii Beats Marioe niise, die v IJùs Marlii, in quo Anselmus, lesie
monasterii prope banc urbem sili qua ei omniabona Eailméro,qui ïïoec fusins narrât, i'ariiaCùm ariinu
confirmantùr quoe;ab-Adélaïde comRissa et aliis cOnstânliaâc vigore episcbpali de sua ipsius ele-
quibusvis collata fuerani. Tum vetat pontifex ne ctiohe et dé obedieiiliaponlifici Romano, lum eliam
quidquani ex .illis a quovis liominùm .in ppslernni régi débita peroravil, ut ri; qiiain volebat rexiu-
distrahalur. Non licuil hujus diplomatis exempluni fecla, convënius pbsl triduum fuerit solutus, datoe-
habere, quamvis éa dé re séiiïel et iterum per ami- 'qûé siiit inducioead Pentécosten; episcopis inter ea
cbs Piiiàriotam scribi curâvimus, haud dubie qnod plerisqiiè Ansélino, cui videbant regem esse iùfeii-
istud monaslerium, nunc a Fuliensibuspossessom, suni, bbèdiëiiiiam,qùod iaici proceres non fecere,
in hësternis beilis coiiflagraverit.An etiam CiusinUm^ denegàniitius. Àrixius quid in taiiio rerum discri-
célèbre Sancti Michàelismonasterium inviseril lune mine ageret Anselmus, sedemdimilteremeditabatur,
pontifex, incerlum est : at constat ex subse'quenlium cum nulla spes affulgeret, ul ei videbaliir, flèctéiidi
poniificùm bùllis htiriciocum privilégié Urbani dé- régis' animum, nec obtinendiab eo licentiamadeundi
natura fuisse, sed qùod deperdilum est. Icgîtimii'ihpbiilificeiii,a quo nondum pallium exce-
lïsee de Urbani Gestis siiiieqùàmin Gàlb'às advé- "perat. CbiisùlùUéa de re HùgoiiemLiigduni arc'ni-
liirbl, quantum licuit. ex Variisdocùmerifis collegi- episcopùni, qui iù'nc teraporis pontificis vices in
mùs, quid vero pr'se'sliteriiïii hoc ilin'éfe dicemus, Galliis agebat, scripta ad eum epistola, quoeest 24
pbsiqùam nonnulla jïroemiserîmusde Anglicanis re- libri m, in quà ei AiiglicânseEcclesisesialiim egre-
luis, valdé liée àiinb Oceasionesancli Anselmi per- gie reprsésentat'. Verum cùm hséc aiiîmo agiiarel,
turbàlis. duo clerici qùos Willelmus, Anselmi cbùElaiitiàm
CLXXXVI.AiigliednoeiitrboeobS. Ansëltnum. Çon- frangi posse desperànsi Romam miserai, ùt explo-
vëntu'sRochingainioe.Ahselinûs Hugonem Lugdu- raient Urbaimsan-Guibertas ibi potëptibr éssét, iii
nensemarchiepiscopumconsulu'it.Accipilpallium. cum Wâi'téro cardinale Albànëns',
Papoe seribit. Aiigliamrediere
..qui pallium afferebat, Urbani notnine Anselmo ar-
beficientibus itaque ferme universis ab Henrico 1
Clementem chiepiscopo déstinàtùm, quoe res speiii aliquaui
ejusque pseudoponlifiee Gùiberlo, quem slalimedixit ui in
ÏII appellabal,solus supereral Guillelmuscognomenlo pacis habëndoe attulit. Rex quippe
solus Urbanuspro Verbel Iegilimo pon-
Riifus, Anglioe rex, qui licet Guïberto non oblem- loia Anglia
tificehâberetur.
peraret, Urbanum tamen nondum pro Iegilimopon-
tifice palam agnoscere voluerat, adeo ul duo essent, ' Verum. cum omisso Anselmb ïè'ghtus ad régem
ut in Anglia ferebatur, inquit Eadmerus, libro i No- pailiùin dëtuiisset, speravit îlje se ab archiepiscopo
vorum, qui dicebanlurRomani ponlifices,Urbanuset( pecuniam alïquàm accépturùm, eam sàltèm sum-
Clemens,quoeres in'tantum ÀnglioeEcclesiam occu- ma'mquam, si Romain archiepiscopus adiisset,
. pavit, ut a morte Gregorii VU per plures annos nutli'i fuisset in èo'itinerë expensùrùs, aùl saitëm sibi rèd-
loco papoe subdi aut obedire voluerit. Conieslatus s déret quidqùid ipse ail pallium ab Urbano iiiipe-
lamen fueral Anselmuscoram rege ipso el universis s trandum insumpseral ; sëd nihil àb Anselmoextor-
regni ordinibus, cum in archiepiscopumanno 1093 3 queri poiuït. Imoicuin ab eo.'pelilum fuisset ùt;ro
expelilus fuisset, se nunquam nisi soliUrbanoobedi- i- regioemajeslatismagnificenliapatërëfor sallem sibi
turum alque ea condilione Canluarioethronumcon- i- a rege palliumsolemnitëFimponi, illud quoquepîane
"
1^3 VITA. 154
reiiuil sancius antisles, conleslatus se nec peeurnas A. discimusex ipso Anselmolib. ni, epist. 20 ad eum-
ullas pro pallio unquani daluruni, nec unquam com- dem Osbernuni, ubi etiin adhorialur ni monachos de
mfssurum ut sibi a quoquam honiimim illud sibi Batailla in ejus urbe comnioranles adversus clerico-
inîponalur. Et quidem ila faclum fuit. Etenini posl rum injurias tuealur, eisque perniillat signa ad
varias hinc et inde concerta liones, quas Eadmerus, officiumdivinum pulsare, ut ordo raonasiicus, quod
WillelmusMalmesbùriensisél alii passim' auclores ille fieri prohibebal, exigit. Sedjam ad Urbani Gal-
referont, landem convenit inter parles ni-pallium licanum iler reverlendurti-esi.
supra allare deponereiur, illudqne exinde àssmn- CLXXXYIH.Urbanustransit in Gallias.
pium Anselmus, sibi ipsi aptarei; alque ita Ansel- Urbanus itaque Alexii Graecorura imperaloris
mus absque UlloSimoaioenaevo,pallium suscepit, et precibus, ut Guiberlus teslalur initio libri n Historisê
rrbaiius absque ecclesiasticse lîbertalis jaclura, a Jerosolymilanoe,aliique passim auclores consenlium,
rege el pppulis pro vero et logitimo ponlifice iiî excitalus ac mullo magis generalis Chrisiianha-
Anglia habericoepii. Seribit Willeimus"Malmesbu- nis-périclita, quoequotidianis barbarorum incursio-
riënsis WaltèfO Canluariam veniënli, qui pallium nibus deperibat, iiicensus, imo et sacrorum locorum
in arcùia ârgeiilëa defefebaf, Anselnïuminler popu- recuperandorum, quod omnes efflagitabant, deside-
loruui applaùsùs nndipedem', et sacerdoialibus 13 ; rio polissi'mum acius, rébus in Longobardia bene.
vesiibiis rediniitum obviasse ; cumqùe palliumsupra disposiiis, marino ilinere, uli habet Berloldus, s>eù
allare Sancli Salvàloris fuisset deposilum, illud transcensisAlpibus,quod alii passim auclores votant,
sibimétipsi super bUmei'osapiavisse, ac deinum in Gallias divertere coepit: et quidem mense Julio
piocessissè ad sacra peragenda : quod cum die vertenle, ul ex Hugone Flaviniacensi colligere licet.
Dominicaiv Idus j'ùnii factura fuisse observaverit, Nam is in Chronico refert HugonemLugduni archi-
il bocabno 1095, quo hoecdies incidebal in Doraini- episcopum die lei lia ante oclavam Sancli Joann;s
cairi, conligisse constat. Baptisioe ex urbe Composiella reversum nunii s
Accepte pallio AnseïiniisUrbano opislolam scri- habuissepapoeurbis de Apulia veniënlisel ad Gallias
psil, hsecest 57 libri ili ùl ëi ob tanuim beneficiuni fesiinantis. Favet eliam iraditio Asicnsium, qui, uti
graiias referret, éxcusàretque se, qùod Romamillud diximus, pulanl majorera suoeurbis ecclesiam Ka-
ab eo ipso i'ecepturus non accèssissel; sed hic mi- lendis Julii hujus anni ab Urbano in Gallias p:opé-
rai e beali viri modestiam el charilalem, qui inler rante consecratam fuisse : unde falli necesse esl ;oos
alias excusationis causas, ne verbùm quidem habet qui aiunt, quod nemo veierum dixil, pontificem'
de molesliis quas èà oceasione a rege et episcopis in pervigilio aposlolorum Peiri el Pauli Magalonam.
gravissimas perlulërat. G hoCanno advenisse; et quidem id ad sequcnlem
CLXXXVII.Anglia pacala, Herberlussedi Thelfor- annum re'ferri debere suo loco ostendemus,
deiisiresti'.uUur.Privilégiapro monasleriisS. Ivo- CL'iXXIX. Anicii feslum Assumplionis célébrai.
nis, Belii. EcclesioeValenlioededicalio.
Exinde vero liberinn fuît inter Urbanum él An- Id porro cerium esl ex Berloldo aliisque auclo-
glos co'mm'ircium.elllérbôrlus, qui, quod Urbanum ribus, Urbanum, qui in Gallias ad celobrandum
ponlificemagiio'vissëtsede sua pùlsus a regils uiini- concilium adveucrai, apud Anicium Vallavoruui
slris fuerat, èam reeepil. Hic e monacho Fiscâm- urbem vulgb Podium [Le Puy en Velay.] dictam,
nensi abbas Ràniesîensis factus episcopalum Tbel- Assump:ibnemDupirse Virginis célébrasse. Consen-
fardensem haud sine Simonioe suspicione adoptus tit Gaufridus prior Vosiensis in Chronico, tomo II
fueral; cumqùeea de causaRomam adiisset, uisesè BibliolhecoeLabbeanse, ubi addil Urbaiium, quem
Urbanicensure subjicerel, a rege incrèpitus fueral, virum proedicandum appellal, per Burgundiam el
et baculo, qiiè'ni "ei poeuiienli reddiderat pontifes, Franciam in Gallias venisse, quibus verbis tolum
privalùs. Sed rébus eo modo qîOdiximus, composo- ejus iler comprehendit, quod ab eo ante cpneilium
ns, sedi suoerclictus est, qnam anno sequenli, Noi- Q Claromonianumconfecium est. Si taracn non fallit
wiomii, conslrucia ibi nova basilica, Iranstuîit, chronica nota epislolseipsiusmel pontificis ad Lam-
eamque ùsqiie ad morlem pacifiée lenuit. Circa berluin Alrebalensem episcopum, ille jam sub mé-
idem lempus Willelmus prior Sancli Ivonis in comi- dium Julii Anicii versabatur; hoec quippe dicitur
tatu Huntidoniensi a Ramesioe abbatia peudeniis data in ea urbe xvin Kalendas Augusli. Al fallor
privilegiumaccepit ab Urbano, quo omnes ejus loci ego ipse nisi Iegendumsil xvin Kalendai Septembris,
possessiohes ac immunitaies confirmaniur. Illud quoe ipsa dies est Assumplionis Jjealse Marioe,ab
habetur in MonasticoAnglicano,ubi 'inillamchroni- aucloribùs ejus oevi, uti dixiuius, memoraïa. El •
cam iiolam habel. Idem pontifex, ut habet Eadme- quidem mendum hoc loco in Urbani épistolam ir-
rus, concessil monachis abbalise Beili apud Exce- repsisse fatendum est, quod in mense Julio., qui sex
striaui commorsnlibus, ùl in proprio monaslerio Nonas habet, nullus dios oceurral xvm anle Augusli
scpelifeniur. Lilleras ea de re ab Urbano scriptas Kalendas; nisi îiola/lus appellaveril xvm Kalendas
ad Osbernuni episcopum Excesiriensem laùdat Pa- Augusli, diem ipgara 15 ejusdem mensis Augusli,
schalis II epist. 97; seil iiloeexciderunl. Cerle ejus quo Kalendoe in Augusto, etsi a sequenli mense
loci monachis infeiisos fuisse -clcricos Esonienses vulgo dicanltir, reeenseri incipiuut, cujus rei fortassç
11.5 B. URBANI11PAP^L" '- 5s6
alia xîxeuipUiproferri posscnl. Id sane dicendumesl, A / apud Podium convocare disposuerat , S"d cum, uli
si verum sit majorera Valenlioeurbis basilicam ab conjicere esl, nondum res.essent dispûsiloe,ipsam.
Urbano, cum ad concilium Claromontanum prope- tandem, cum Anicii essel, apud ClarummonlemAr-
raret, NonisAugusli dedicilam fuisse; quodquiJem vernorum civilatem eclebrandam indixil. Cerle lil-
verum esse certis argumenlis constare videtur. leroe quibus Lambertum Alrebalensem pontifex ad
Primo Ghronicum velus episcoporum Valentino- hoc conciliuminvitavit, Anicii, ut mox dicebamus,
rum sic deGimtardo episcopohabet: Eo.proesidenle, datoe sunt; et Bertoldus de Urbano loquens apud
bonoememorioeUrbanus II ponlifçx Romanus Ec- Podiumyersante, si/Modtim, inquit, ad Montemclarum.
tîesiarum Chrisli curam gerens, dum ad. générale in octavamSancti Martini aposlolicaaucloritate con-
ejncilium iret Claromontemper hanc urbem iterfa- dixit, ad quam diversarum provinciaruin episcopos,
ciens, etc. ldipsùm diserte teslalur Hugo Gratiano- . missis litteris; canonicavoçaiioneinvitavit. lias litle-
'
pol tanus episcopus, in soepe laudato libel'o, quem ras ad nietrppolilanos scriptas fuisse, ul ipsi non
iiiiegruru in Appendice referemus. Quod vero hoec solum suffraganeos suos episcopos aul abbales, sed
ecclesia Nonis ipsis Augusli dedicafa fuerit, probat. eliam alios Ecclesiarum proepositos,imo el soeculares
annivei'saria ejus solemnil.as,hoc ipso die in veluslo principes ad concilium pontificis nomine corivoca-
Missaliassignala; imo quoe•eliam nunc quolannis B rent, -discimus,ex. epislola Raynoldi archiepiscopi
eadem die Valenlioecelcbratur. His omnibus suffra- Remensis ad Lambertum Alrebalensem ea occa-
galur velus inscriplio, liiteris ùncïalibus lapidi in- . sione data. Et quidem operscpietiuni eral ut etiam
sculpta, et uni ex ejusdem. ecclesioejanuis allixa, principes ad concilium venirenl, cura ob id poiis^
quoe Calviniaiiorumfurorem, quaravis nonnihil vio- sinium celebrari deberet ut expeditio bellicà ad-
lala, cuin banc. ecclesiam soeculoxvi diruerenl. versus infidèles decerneretur, quoeeos maxime spe-
evasii. Sic vero habet : ctabat. HoecRaynoldi melropolilani epislola, quod
ANNO ADINCAKNATIONE DOMINI MILLESIMO eucyclica Urbani perierit, dabitur inler ejus ponli-
NONAGES1MO .... NONAS AUGUSTI , ù'eis lilteras, quam sequelur altéra jam superius
URBANUS' PAPASECUNDUS CUM DOODECIM
EPISCOPIS INUONORE BEATES MÀR1£VIRCINIS laudala, quant, ponlifëx ad Lambertum scripsit, ul
ETSANCTORUM S1ARTYBUM CORNELII ET paratus sit Ecclesioesuoecausam adversus Camera-
CÏP.HIAM HANC ECCLESIAM
DEDICAVIT. censes ;u concilio mox fuluro propugnarc.
Quinani autem fuere duodecim illi episcopi, qui CXCI. Varias régiqnes peragrat Urbanus. Feslive
huic cclebritati cum Urbano inlerfuere divinare.non ubiquesusceplus.
licet; at ex Hugouis libello discimus Guidonem ar- Cum itaque pontifexres non ita dispositas invenis-
chiepiscopum Viennensem pontifici Valentiam ad C set ul concilium possil intra paucos dies celebrari,
dedicandam majorera ejus urbis ecclesiam accedenti varias urbes ac provincias ïntérduin iuvisere consli-
ooeurrisse, ibique ponlificem ci diem dixisse apud luit, in quibus ecclesias dedicarel, aul negolià, quoe-
Romanos, ubi volebal litem de Salmoriceusi pago, jamdudum excitala terminari non potueranl, coram
quoejamdudùra inler ipsum et Hugonem Gratiano- posiius facilius componeret, quod ab ipso faclum
politanum episcopum vcrlebatur, omnino definire. fuisse discimus ex variis passim instrumenlis anli-
AdfuitHugo, ul ipse de se Ioquilur, diecondicla : al quis el ponlificiis diplomalibus. Mirum aulem est
Guido, haud dubium quod.caussesuoediflideret, occu- quanto animi affeclu, quantave reverenlia pontifex
pala loci Rotmanensismunitione, commiuatus est se: ubique receptus fuerit, pro innala in Francoruui
papam ibi reteniurura, si contra ipsum sententiam. i. meniibus ergà sedem apostolicam et ejus anlisliles
l'orrel; quare pontifex, ni niitissjjaus erat, judiciumi sincera devolione, quoe eo major lune luit, quod
hujus Illis ad fuluram synodum réseryavit. An veroi pontifex ex ipsa Francicoe gentis nobiliiate exorlus,
Rotmaniios tune adieril, non adeo cerium est; idI sancliiàté ac virlute el doctrina celebris essel, el
tamen innuere videtur Hugo, sed observai pontifi- proeclarisanimse ac corporis dotibus probe instru-
cem haé oceasione suo jure, abbàlia videlkel Rct- clus. Addit Guiberlus aliam tantoe loetitioecausam t
maneiui, quoe ad Romanam Ecclesiam oerlinebatl " Papa, inquit, regni noslri finesingredienslanta ur-
exspolialumfuisse. bium,oppidorum, villarumque loelitia et concursione
CXC.Anicii'induit concilium apud Glarummonlenù excipilùr, quanto omnium qui adviverenlmemoriis
Ex his palet Urbanum post dedicatam iiiilio Au- incompcrlumfueral quod aliquando aposlolicoesedis
gusli Valentinam -ecclesiam, sivé per Rotmanénsc; autistes in regiones lias venisse viderelur. Nullus
oppidum',',sive alia qualibet via, paulo ante médiumi quippeponlifëx a Leonis IX lempore in Gallias ad
ejusdem mensis AugusliAniciùraadvenisse, ubi con- Urbani lempora venisse memoraiur.
cilium quod poslea apud Clarummonlem habiluni1 CXCH. EcclesiamCasoeDei dedical.
Privilégia con-
est, celebrare constituerai, Id ultinium diserte ba- cedil. Item Blasiliensiparlhenoni.
bent auclores eliam oeqùales. Transaclis Alpibus, , Urbanus ilaque Anicioegressus, primum in mo-
inquit Alberlus Aquensis libro i HistorioeJerosoly- nasterium CasoeDéi divertisse videlur, ubi ad preces
milanoe, conventumtolius occidenlàlis Francioe, cll Ponlii ejus loci abbalis ecclesiam a sancio Roberio
conciliumapud PodiumcivilatemSancloeMarioefierii primo monasterii abbale et cond.lore incoeplam el
decrenit. Hanc synodum/si Willclmo Tyrensi archi- ab ipso Ponlio lune absolulam, in honorera sancio-
episcopocredamus,primant apud Vigiliacum,deinde e mm Vitalis el Agricoloemarlyrum solcmnitur dedï-
: VITA 158
157
ca'vil xv Kalendas Septembris. Id ipse. pontifex: A rectums primum diverterit, incertuui est. Habemus.
teslalur in bulla quam paulo posl eidem monaslerio( quidem proe manibus privilegium x Kalendas Se-
Sanctum concessil. De his vêtus au- ptembris hnjus anni conçessum canonicis ecclesioe
apud .-Egidtam vilam recens
ctor Historiés ejus loci sic loqultur : Anno 1095; cathedralis Calurcinoe,qui regularem
Urbanus papa ad preces abbatisnoslri Ponlii, basili- amplexi fuerani, sed cum in vulgatoexempta Romoe
est omnino impossibile, nihil
cam Casedeensema beatoRoberioincoeptam,tuneque da'.umdicalur, quod
farte pro Romoelegalur
absolutamet consummatamsolemniritu die 18 Au- fere lucisafferre potest, nisi
monasterium liberum el Romanir, qui locus est in Dallinalu,dioecesisVien-
gusli dedicavit,ac.paulopost ubi pontifex, uli diximus,
immuiieab episcoporumjurisdictionefecit, ut palet: nensis, abbalia insignis,
litem de Salmoriacensipago dirimére constitueras:
ex diplomatepontificio. Consentit Gaufridus prior
ait Urbanum hoc anno verum illa restitulio magis arrideret, si data fuisset
Vosiensis, qui in Chronico
hoecbulla initio hujus mensis, quo cerium est, uli
monasteriumSancti Roberli de Casa Dei in honore
e l Viîcfis, quorum reliquias ibi- probavimus,UrbanumValenliamadiisse, a qua urbe
sqnctbrumAgricoloe baud multum Rbmanensemonasterium dislat. Hue
dem quondum Renco episcopusArvernensiscolloca-
consecrasse.In veteri tamen bullam illamrevocare visumest, quoeannum
veral, xv Kalendas Seplembiis st-ilicelanni iniiium a Marlio proecedeuli
nolilia quoe.subjicilurbulloepontificioemox landaise, B 1Û9Gejus
ul pterumque alioe, proeferl: cerium
meraoranlur quidam episcopi qui ponlifici in hac repeiendo,
Faclaesl ibi quippe ex aliis nolis ea.-ii ad proesenlemannum
solemnilaliadfuerunt. aulem,'M legitur, nec sequenli compeiere posse.
dedicationishujus solemnitasxv KalendasSeptembris peninere,
domino Urbano CXClV. Nemauso transieril. Apud S. JUgidiumver-
e t
proesentibus cooperantibus papoe salur. PrivilegiumCasoe-J)ei.
reverendisepiscopisHugone Lugdunensi, Aldebertt Sub finem mensis.Augusli pomifex Ntreausum
Bituricensi, Amato Bûrdigalensi, Durando Arver- adiisse videlur. Elenim licet nonnisi anno sequenli
nensi, HugoneGrâlianopolilano,Giraldo Cadurcensi, ejus urbis ecclesiam dedicaverit, ut ibi ostensuri
Joanne Porluensi, Daiberlo.Pisano, Brunone^Si- ssnnùs, cum tamen auclor Chronici Maleaceisis
gnensi. In ejus beneficii memoriam Urbani nomen scripserit Urbanum tune, id est anno 1096 Nemau-
non solum in CasoeDei principe monasterio, sed sum remeasse,salis inuuit eum jara ante invisisse
eliam in cellis ei subjeclis célèbre evasit, ut ex hanc urbem. Et quidem cerium est ponlificem
NecrologioSancli RoberliCornilionisprope Gralia-: fesium sancti jEgidii prima die Septembris in ejus-
nopolim palet. Proeler bullam superius laudalam, dem sancli monaslerioYallis Flavinianoe,quod ad
aliud privilegiumconpessitUrbanus eidem monasle- dioecesimNemausensem perlinet, hoc anno célé-
rio in ista memoralum,quod forte etiam oceasioneP brasse. Id
quippeipse pontifexteslalur in privilegio,
hujus dedicationisdalum est. Nullamhabet in no- quod Odiloni abbaii ejusdem loci paulo post con-
slro exemptaclironicamnotam, quod ideo hue re-
cessit, in quo ait se erga bealumJEgidiumdevolione
vocare visum est. In eo recensenlur proecipuamo-
ferventëtncoercuisse Nemausensemepiscopum, qui
nasieriaCasoeDeitune subjecla,acejus possessioncs
ejus loci monachisinfensus erat. Ibi adhuc eral die
confirmantur; lum velat pontifex ne ejus loci 7 Septembris,
quoemonasterio CasoeDei privilegium
abbas çuiquam subjectionis professionem faciat, concessit, in quo, ut modo dicebamiis, allerum
salva tamen débita episcopo-Ar-vernensireverenlia. eidemloco jam indullum, addilis nonnullisin gra-
Eo ipso die quo consecratafuitecclesiaCasoeDei, tiani basilicoea se recens consecraloeproerogalivis,
Urbanus ad petitionemFlorenlioeBlasiliensis par- confirmavit.
thenonisabbatissoeapud Arvcrnos privilégia ejus- CXCV,Tarasconelocummonasteriibenedicii.
dem loci confirmavit, ac monasterium ipsum quod Inde Tarascone, quod oppidum est Provincioein
ab Ermengarde comitissa ejus condilrice sancto sinislra Rhodauiripa paulo infra Avcnionemsitum,
Petro.oblalumfuerat, sub spectaliaposlolicoesedis transiens, quemdam locum a Stephania comitissa
tulela anteeessorum suorum exempta suscepit. At . monasterioSancli Vicioris Massiliensis,ut. ibi ec-
D
nihil hahel pontifex de querelis quas ejusdem loci clesia
conslruerelur, dalum, assistenlibussibi tribus
sanclimonialesel clerici ad eum detulerant conlra cardinalibuset abbalibusSancli Vicioris el Montis-
CasoeDei monachos,qui, ut illi dicebanl, ecclesiam
Majorisaqua lustrait aspersil, manu propria benedi-
Sancli Slephani et Sancli Leonisad Blasilioemona- xit,
ibiqueemeemerexil die 11Septembris, concessa
sterium pertinenlem, vi ereplam relinebant. Blasi-
indulgentiaiis, qui ad ecclesioeconstruclionem ali-
liênsiumlilleroeea oceasionescriptoe,inler Urbani
quid conferrent, ul ibi monasterium in honorem
epislolasreferenlur,easquesubsequètur privilegium . Sancli Nicolai cum coeii.eterioinstiluerelur. Prio-
ipsum, quod a se visum el pro sineero agnitum ralus vero S. Nicolai hic memoratus liodiequosub-
PhilippusBiluricensiumarchiepiscopus in Gallicam sistit prope Tarasconem,Sancto Vlclpri Massiliensi
linguam translulit, et suo lestimonio confirmavit subjectus.
feria quinta;majorishebdomadoeanni 1243. CXCVI.Avenionedat privilegiumS. JEgidio.
CXCIII.AnabbaliamRotmanensemadierit Urbanus. Die sequenli, quoe erat 12 Septembris, Urbanus
Quo Urbanus post Casoe-Dei dedicalionem ad Avenioneprivilegium,quod jam supra laudavimus,
exiremos usque Occilanioeel Provincioefines per- monaslerio Sancli jEgidii, in quo hospilatas fuerat,
«9 B. URBANIli PAP/E ÎGO
«ùnceiisit. Eo diplomate pontifex Odiloui abbaii AL deposi.lunieis tradidit. Postmocum fervente morb.o^
ejusque 'monachisabbati?.m Sancti Eusebii et alias qui Ignis.San.clUA.nlo.nii vnlgo appellalur, adj.unr
possessionesconfirmai,vulique eos subspeciali sedis cuim est monaslerio xenodpchium, ubi pauperes
aposlolicoetuitioue haberi, ae. tanquam oculisui undequaque advenlantes rccif.erentûr, fratresque
pupil'am cuslodlri. npnnulli in eorum mi.ni.sl.erium depiitali fuerunt, .
CXCVII.Tricaslri privilégiadat canonkis S. Rufi. qui cura primum monachis per aliquod lempus pa-
Ejusdemmenais die 19 pontifexapud Tricaslren- raissent, poslea, oh ingénies eleemosynasquoe ero-
sem Sancti Pauli urbem Dalphinaïus bullam dédit gabanlur, elatiores fa.çti,eis subesse delreclarunl.
in gratiam Alberti, seu polius Arberii abbalis, et Graves inter utrosque rixse èl. dissensiones ortai
canonicorumS. Rufi, quorum monasterium, con- siml, quibus. in dies çrescentibus, res eo devenir,
gregationis cognominis capul, lune prope muros ut hospiialarii illi potenliores effecti, jugo mona-
Avenionensessituni, poslea ob Albigensjumçlades cliorum penitus excusso, sui juris esse
coeperinl,
in suburbium Valetit'oe, ac landem in eam urbem ac tandem in o.vdinem.insignem excreverinl,
qui
soeculoxvi translalum est. In eo diplomateUrbanus hodicquepersévérât. Hanc esse priginem abbatioeet
Ecclesias Sancto Rufo subjecias recensel, easque ordinis Anip.nia.niaiunl. Sed - ponlifieii: iiineris-
cuin aliis ejus possessionibusconfirmai, salva Ave- B seriem persequamur,
nionensis episcopi canonica reverenlia. Alwd item CXC1X.UrbanusMatisconeconceditprivilégia.
Urbani resoriptum ad Alberlum eliam Sancti Rufi Urbanum Vienna et Lugduno perlransiisse virt-
abbalem,sedsine ulla lemporisnotaexcod.ms.babe- simileest, àtnullis inslruraentis probare possunius;
mns.iuquoproeclarahabenlurcanonicoeviloe.elogia, ça eum vero die 17 OciobrisMatisconeexsiiiisse colli-
omninoquoein aliisadalios canonicosregulàresepisio- gimus ex veteri nolilia privilegii,quod hac
ipsa die,
lis elbullis passimhabentur; sed Sammarthaui tomo et
qijidem anno 1096 pro 1095, uti habere soient
IV GallioeChrislianoe, in catalogoabhatumsanctiRufi pleraque ejus oeyiinstrumenta, monaslerio canoni-
Arberiumel Adelbertum, ae si duo diversi abbales corum regularium Sancli Peiri prope liane urbem
fuerinl, distinguant, ac priori tribuunt privilegium silp concessil, ae slalim Cluniacumprofectus esl.
primo loco a nobis laudalum,ejusquemasimara par- Hujus privilegii exemptant reperire non licuit,
lera exhibent; de Adelberloaulemnihil aliud habeni, quare visum est ejus lpep iilius iiolitiam in
Appen-
nisi quod ei Urbanus II direxil rescriptum; qnod in dice referre,ex veteri cod. ms. a Severtiorelaiain,.
scriniis inquiunl, hujus abbatioeservalur. Al fallor CG- Cluniaci dot privilegiumepiscopoMatisconensi^
nisi idem ipse sil cui ulrumque Urbani rescriptum Alïare dedicat.
iribuenduiu esl, licet ejus' nomen, uli fieri solel, ct Ppstridie, id est 18 Octobris,pontifex Cluniaciexi-
alii ali'.er expresserinl. Ulul sit, parum noslri inle- stons Landrico Malisconensi episcopo, qui eum
rest. Proelerhoecapud Ivonem,Gratianumi et alios haud dubie seçutus fueral, tuilionem sedis aposlo-
decreioruin colleclores, duo occurrunl canones licoeeffiagilantilibenter induisit, data bulla, qua ei
ejusdem ferme argument-!,prior apud Gratianum, ei ejussuccessoribus omnia MatisconensisEcclesioe
c. 19, q. 2, c, 2. Duoe sunt, càpilulo Sancli Rufi, bona et privilégia confirmantur. Velat eliam ponti-
aul Rufini, inscriptus, in Urbani lilieris non habe- fex ne quisquam ejusdem Ecclesioe clericis, aul
iur ; aller vero eadem causa 19, q. 3. c. 5, slutuir clauslro, seu ejus domibus audéat violentiamali-
mus abbaii Sancli Rufini, ex secundo ex laudalis quam irrogare. Data'est xv Kal. Novembris.
privilegiisexcerplus est. Hune prsecedil alius canon Cum advenit Cluniacum Urbanus, jam a seplem
de eodem anrumenlo, sed nemini inscriptus. annis insignem basilicam exstruere cceperaisancius
CXCV1II.Monasteriiet ordinisAntomi origo. Hugo ejus loci abbas, quam ab ipso pontifice dedi-
Tradunl auclores vulgali Urbanum lune lemporis cari cupiebal. Verum cumnimiumlune adhuc esset
condendopercelebri Sancli Anionii monasleriooc- imperlëcta, curavit sancius abbas res ila disponi,
casipnem proebuisse.Cura enim, uli illi aiunt, Vien- y. ut sallem majus allare, advenienie pontifice, eo in
nensera provinciam î-l-loanno peragraret, audivil slalu esset ul posset ab iîlo consecrari, quod re-
virum quemdamnobilera, Guidonemaliis Guigonem i ipsa faclumest die 25 Octobris. Hujus dedicationis
Dcsideriiappellatuin, solere secum per diversa bac: meminit auctor Chronici Cluniacensis ad annum
illacque ilinera corpus sancli Anionii, magni quon- 1095, et Ordericus Vitalis initio libri ix, ubi ait
dara iilius eremitarum palriarchoe, déferre, quod[ Urbanum multas sanclorum basilicas in Galliisde
Conslanlinopoliab aliquot annis adveclum a niajori- dicasse, quas privilegiisaposlolicoesedis s.uhlimavit.
bussuis acceperal.Id indigne lulissedicilur pontifex,, Tumsignanler laudat consecrationemallaris Sancli
ac sub analhematis inlerminatione veluisse ne idi Peiri apud Cluniacumcoenobinmab eo faclam. At
in poslerum fierçt, imperassequeul lam venerabiles s quod isle auclor àliiquepassim, dala oceasione, uno
reliquiae,in ecclesia aliqua,quam ipse-Guidomallet,, verbo laudaveruni, fusius exponitur in veteri iri-
sub monacliorumbene viveniium cuslodia depone- strumento quod sub litulo liberlalis loci Cluniaci
relnr. Urbani jussis obleniDeravit Guigo, advoca- - edilumest in BiblioliiecaCiuniacensi.Ibi legitur non
lisqne a Monte Majori prope Arelatem monachis, :, solum majus, sed et malulinale allare ab Urbano,
sacrum corpus in vico Mota Desiderii nuncupato o alia vero tria a tribus aliis episcopis, nempe Hugo-
ICI VITA. 102
ne Lugdunensi, D.dberloPisano el Brunone Signien- ,li tum ul paratus sit in concilio Claromonlanq sua;
si consecrala fuisse. Tum relërlur prolixa salis ora- Ecclesioereslilulionem nnper faclani tueri, quou'ibi
tio, quam pontifex inler missarum consecralionis- aslituri essenl Cameracenses adversus eam deceria-
quc solemnia habuisse dicilur, in qua limites juris- turi. Denique in ejusdem Lamberli Gestis, ubi cors-
sdictionis monasterii designavit. Prseler ea invcni- tinuata rerum hoc anno gestarum 'séries, cum-
nius in veluslo cod. ms. aliam ejusdem rei notiliam, ilinere Remensis provincioeepiscopornmad Claro-
ubi, post recensila mulia bénéficia quoe Urbanus monlanam synodum accurate et singulalim descri-
monaslerio Ciuniacensi contuleral, slalulum a san- bitur, nihil omnino de hac synodo occurril, quam
cto Hugone fuisse dicilur ut ejusdem pontificis proinde ficliliam esse merilo credendum est. Haud
commemoralio, quandiu viverel, in generali missa magis cerium esl quod Souchetus in Notis ad Ivonis
specialiler ageretur; et nt post ejus morlem, proe- epist. 78 et Robertus ex Amalrico Bilcrrensi in
ler débita singulis ejusdem loci monachis suffragia, veteri Gallia Clirisliana aiunl, Urbanum ecclesiam
ejus anniversaria deposilionis dies solemniler in abbatial Dolensisapud Biturigeshoc anno dedicass.e.
perpeluum celebrarelur. Coeterumbanni seu jurisdi- Vix enim id ferre polest poniificii itineris séries;
clionis Cluniacensislerminos ab Urbano pnêstilulos et quidem -hoecdedicalio a Paschali II Urbani suc-
ooiifirmaruntsubseqnenlespo'nlific'es.acpolissimum rj I cessore faclafuissedicilur in ChronicoTuronensi.
InnocenliiisII qui, hoc ipso die quo Urbanus majus CC1I.Silv'miacicorpusS.-Majolilransfërl.•Privilegitim
allare consecraverat, hasilicam ipsam dédicavit, ut dal apud Moftticulum.
ex ejus el alioru'mponlifieùm diploilialibus palet in Ctaniaco itaque egressus Urbanus Silvihiactrm
Bibliotbeca Ciuniacensi-edilis. Hinc ulriusque dedi- prope Molinas Burboniensium oppidum venit, ïibi
cationis memoria simùl in a'nliquis aliquot Màrlyro-,' corpus sancti Majoli translulil in locum decentio-
logiis recolitur. Hsec poslrcma dedicalio anaollSO rem, el Archimbaldum super lumiilum ,pairis-sui
non sequeiili, Ulfallit chronographus Cluniacensis, Archimbaldi quarli jurare fecit se loto viloe-suse
peraçlaesl. lempore bona, quoea p;;lre aul a majoribus suis
Coelerumnon modo Cluniaci principis inoriasterii, raonasierio collata fuerani, illibala servalurtim. Id
sed aliorùm quoque ad illud speclantiùm jura el ipsum lesialur pontifex m bulla quam ejus loti mo-
proerogalivas assereresluduil Urbanus, ut p'âtet ex nachis Idibus Novembrisapud Monliculumconcessil,
muliis, quoepassim occurrunf, monumenlis.Lauda- in qua déclarai se proesenleDuranno episcopoAr-
tur hanc in rem ejus bulla dala octavo ejus ponlifi- verneiisi. monasterium Silviniacuni sub speeiali se-
caïus, id esl prsesenli anno qua Cbaritatis Beatoe dis aposlolicoetuiiionesuscepisse, ejusque possessio-
Marioe supra Lige'riiivmonasterii jura èl exemptio- C nés, quas singillatim recensel, confirmasse: hanc
nem confirmât. Al excidit hoecbulla, cùjus nbtitiaîpa bullam j'oellus Remorum arcllianiisies, peleniiijus
debemusAclis controversioe,quoesub RoIIando'abbàie Sjhiniaci monachis, a se visam et collalara anno
Cluniaci exoria esl, anno 1220 oceasioneeieciibnis 1245 inlegram ac iiïibatam in.ventamfuisse declara-
prioris de Charilale. vit publieo i.-tl.-umenlo, quod sigillo suo munivii.
CGI.An Remisconciliumcélebràverh.Dolensem Ponlificem in eo loco dies fere ccio exegisse disci-
ecclesiamdédient. mus ex veteri inslrumenlo charlarii Silviniacensls,
Si AndreoeChesnio credamus, Urbanus, mënse oceasioneArchimbaldiBurboniensis principis modo
Oclobri hujus anni, Remis haïrait concilium, in qiio, meraorati facto, qui malas consueludiiiesa pâtre suo
analbema «jam anlea adversus -'Philippum regem exactas, el ab eodem morli proximo relaxalas'ré-
lalum conlirmavil, expeditionera sacram adversus novare nioliebalur. « Eodëm lempore, verbaipsius
infidèlesdecrevil, sancivitque ut deinceps inAssum- cliarloe refera, facto inlra Gallias pro quibusdam
plionis Deiparoe virginis përvigilio jejuiiium àb sancloe Ecclesioeuiilitaiibus adveiiiu demnr Urbani
omnibusobservarelur ; ac denique indixil aliud con- papoeII, cum : apud.Silviniacuni fere per dies oclo
cilium apud Clarummonlem prbximo mense haben-]p. moraretur, et quodam die in capiiulo rcsidcrel,
dum. Hsec ille in Hisîoria Romanorum pontificum cunclorum circuuisedentium fralrum crains - ejus
Gallise édita. Al quantum a vero vir sane eruditis- pedibus'provoliilus"auxiliùra implorare coepil super
siraus aberraverit, paie! non solum ex aliorum malis quoejamdiù fuerani perpessi. Sùscepta eorum
'
auclorum, veterum et recentiorum silenlio, sed pètiiione benignissime domiius papa, rum aller.»-
etiam ex Urbani itinéruoe série, ac omnibus ejus die rogarelur a: jam dicto Archimbaldo,;utpalris
oeviinsirumentis'a nobis prolalis, quoenullam tune sui àr.i'mam aposlolica absolverei aucloritate, posl
lemporis synodum Remis habitam fuisse super sa- expletàmabsotanonem, anlequama seArchimbaldus
tisque probant. Ei quidem Raynoldus/Remorum idem a se disceds.rei, aniéquam eliam a'lumulo
tune meiropolilanus suos suffraganeosad concilium pedes removerel, monilis ipsius princeps proefatas
Claromonlanum ex Urbani p?sa5criptoinvitavVl; omnes malas consueiudines ;quas injuste quoerebat
revoçalo ob hanc rationem, quod inilio Noven;;)ris reliquit; élut '.incitas-suidicii inemor esset.osculùm
celebrandum indixerat, concilio provinciali, uî ipse pacis ao eodem papaaccepit. > Sed eorum'immènior
dieil in epislola jam laudala ad Lambertum. Deinde eas','pa'uio.-post renovavil : quàreres ad concilium
ipse pontifex peculiaribus lilieris monuli Lamber- Claromontanumdelala esl, ut infra dicemus.
165 B. URBAN!H PAP<E 164
CCRI. Ctai'JimniOHteiHoat'emt Urbanus. A num, cum apud Clarummonlem esset, aona ac
Peragralis Urbanus his provinciis Clarummonlem legalos iransmisil, teste Laurenlio Leodicnsi in
die Novembris 14"aul seuuenli advenii, cum inler- Hisloria episc. Virdunensium. Nullus vero ex An-
e'a episcopi ex'variis orbis Christiani regîonibusbue glia episcopus hué advenisse nsquam memoratur:
properarcnt. Ex his Lamberlus Alrebalensis e sua Bbso lamcii monaclius, qui posimodumBecci abbas
urbe die 28 Octobris profectus, Pruvino Senonum fuil, a sancio Anselmo Canluariensis archiepiscopo
Iransiit, quo ex oppidbegressus vin Idus Novembris missus, ejus nomine ibi interfuit, ut" ex ipsius
a Guarncrio qùOdam'milite castelli de Pont capliis BosonisVila discimus.
est. Al ea de re monitus pontifex Guarnerium sla- CCV. Eorum numerus
lim litteris ob tantam lemeritatera objurgavii; Berloldus tredecim drehiepiscoposcum suis suf-
simulque alias-lilteras Richerio Senonum archi- fraganeis, ad hanc synodum, quam gêneraient
episcopo scripsit, ul eumdem mililem eommonefa- appellat, convenisse tradit in qua 205 pastorales
clum, si non resipisceret, simul cum suo ejus loco virgoenotaloesunt: Urbanum omnesepiscoposGallioe
excommunkalioni subjiceret.Verum priusquam eas et Bispanioeapud Clarummonlemcongregasse, ibi-
recepisset Guarnerius, a Philippe episcopb Trc- *' que conciliumingens célébrasseail Ordericus Vitalis
censi suo fralre inerepitus jam salisfeccral Lam- inilio libri ix, cui, inquit, interfuerunt archiepisco-
berlo; ëumque sibi.reconcilialum Antissiodorum pi Iredecim, episcopi ducenli et viginli quinqùf,
usque, ubi die v Iduùm ejusdem mensis advenit, cum multitudine abbatum, aliarumque personarum,
bonorifice fueral comilalus. Oceasionelamen hujus quibusadeo sanciariim curoe delegatoesunt Ecclesia-
facinoris videtur condilus fuisse canon 52 conciiii rum. Consentit auclor Gestorùm Lamberli episcopi
Claromonlensis, ut suo loco dicemus. Porro Lam- Alrebalensis, qui tolidemarchiepiscoposet episcopos
bertus Anlissiodori prseler Richerium Serionensem, cum Romanis cardinalibus ad hoc généraleconcilium
comprovincialesac vicinos suos Gervinum Ambia- convenisse tradit, etproeter eos abbates nonagintaet
nensem el Gerardum Morinensemepiscopos reperit, eo amplius,excëplishoneslis et religiosisdiversarum
quibuscum reliquum itineris confecit, el Clarum- regionum el prov'mciarum clericis el laicis. Idem
monlem advenit die xv Kalendas. Decembris, quoe poslea in fine repetit; nisi quod archicpUcnposqua-
Dominica eral, ubi a pontificebénignein osculo luordecimhabeal in aliquot editîs et mss. Unus lamen
sancio susceplusbenedictionem aposlolicam recepit. codex nosler, et quidem veluslior solummodotre-
CCIV.Simul et alii episcopi, etc., 'a;:nd Clarum-' decim proefert. In veteri notitia ejusdem conciiii
monlemconveniuni. g apud Labbèiim ex codice CenciiCamérarii conse-
Cum itaque omnia ad celebrandum concilium disse cum Urbano dicuutut archiepiscopiduodecim,
disposila essent, ad id enim tango anlea Urbanus episcopi ocloginlaet innumeri abbates. Clarius vero
Henricum Siculum, qui pést varias' forlunas cardi- seribit in Chronico Sancti Pétri Vivi Senonensis
nalis cl palriacha Aniiochenus tandenvfuit, proemi- huic concilio proesentesfuisse trecenlos episcoposet
serat, convenerunt aulem condicto diè apud Cla- abbales. Novus scripior Gestorùm Dei per Francos,
rummonlem ex omnibus ferme Europse plagis cum trecenlos et decem tam episcopos quam abbales.
Urbano papa archiepiscopi, episcopi, abbates, Denique Guiberlus hoc concilium lanto celebrius
aliique omnium ordinum viri illustres pêne innu- fuisse dicit, quanto excellenliset inusilatoepersonoe,
meri. Auctor Chronici Sancli Viloni Virdunensis, Urbanum intelligit, ora cernere, verba audire erat
lomo I BibliolhecoeLabbeanoe,ait ad illudconcilium desiderabilius.Tum subdit : Ulic proelerepiscoporum
episcopos pêne tolius orbis congregalos fuisse, et abbatumexamina, quos circiier quadtinginlos per
excëplisLotliaringis,AlcmanmS et Hungaris, Hoc prominentesfendas fuissealiqui numeraverant,tolius
lamen celeberrimumfuisse seribit Robertus libro i Francioeel appendicium comitaluumlilieralura con-
Hisloria; Jerosolymitanoe, conventu Gallorum ac fluxi!. Nec mirum si Franci tanto cum ardore ad
Germanorum tam episcoporumquant principum. Al _ illustrera adëo et iiiusitalum coetum confluxerini.
Alemanni, quorum nonnulli Urbano erant addiclis- Elenim prseter naùviim fervorem, Pliilippus rex, ul
simi, hue forte non conveneranl, quod ante paucos Urbani vptis obsecundaret, omnibus regni sui epi-
menses Placentino concilio, uli vidimus, inlerfuis- scopis. et abbalibus polestatem fecerai hue cura
sent. Ex Lolharingis autem, si Meurissiocredimus omni securitalé commeandi, quod ipse pontifex in
el Sammarlbanis, huic concilio adfucre Poppo Me- l'nteris ad Garnerium supra laudalis leslatus est.
tensis episcopus, el Pibo Tullensis, qui Pibo, si P. Cum vero hujus conciiii Acla accuraie descripta
. BeiicdicloCapuCino, auclori novoeTullensis Hislo- non habeantur, nihil mirum est si varii quandoque
ria;, crédamus, in suam dioecesim c concilio, cui fueriuS:auclores in assignando'episcopdrumqui huic
cum Renardo Tullensi comité el Petro ejus fralre concilio interfuere numéro. Qui autem minorera
intcrfueral, redux, ad sacrain expedilionem susci- quam coeleri numeram assigriarunt, id fecisse vi-
piéndam plerosque islius regionis viros nobiles deniurquod, cum omnes proesulesomnibus séssioni-
adduxil. Richerius vero Virduni episcopus, qui bus proesentes non fuerint, illi eos -lanltimrecen-
paulo ante illud lempus, cjurata Henrici secla, ab suerinl qui singulari alicui sessioni inlerfuerant.
Hugone.Lugdunensi fuerat consecralus, ad Urba- Et id soepiusoccurril in instrumenlis polissimum
1G5 VITA 106
de aliqno parliculari negolio confeclis. lia Urbanus: A i episcopus eral. Archiepiscopi, proeler Pisanum et
ipse in decrelo pro confirmaiione primatus Liigdu- Rhegiensem supra memoratos, erant Hugo Lugdu-
nensis, huic definilioni inlerfuisse teslalur, proeler nensis, Amatus Burdigalensis, uterque in Gallia
Richerium Senonensem archiepiscopum, duodecim pontificis vicarius, Bernardus Tolelanus et ipse Ur-
archiepiscoposcum episcopis bctoginta, abbalibus bani vicarius in Hispaniis; coeleri Raynaldus Re-
nonaginlaet eo amplius. Sed magis ad rem pertinet, mensis, Adebérlus Bitnricehsis, Rodulfus Tùronen-
quod auclor Gestorùm episcoporumTuronensium ei sis, Richerius Senonensis, Dalmatius Narbonensis,
abbatum Majoris Monasterii paucos omnino recen- Guido Viennensis, Berengarius Tarraconensis, et
seat antislitës qui privilegioejusdem monasterii in [Peirus] Axiensis, seu forte Aquensis.Noniiulli, uli
concilio subscripserint, q'uamvisipsum concilium jam supra obsérvavimus, addunt Anselmum Medio-
in proesenliaquingenlorumferme Pairum celebralum lanensem, quod an verum sit asserere non ausim.
fuisse ipsemet antea observasse!. Rolandus vero Dolensis, qui ob pallii honorem di-
CCV1.Sedes el nomina nonnullorum. Minii'.ri ^ cehatur archiepiscopus, non videlur locunihabuisse
. • papoe. % inîer melropolitarios.Episcopos vero invèni, ex Re-
j|* mensi
Hoec de numéro episcoporumqui ad Claromonla- provineia Lambertum Atrebatensem, Gerar-
nain synodum convenere; ai quinani illi fuerinl, IB dum Morinensem,GervinumAmbianensem,Rogeruin
quarumve sedium antislitës, nemo est, nt pùto, qui -Bellovacensem, Lëlaldiim Silvàneciensem, Gna'l-
riivinare velil, deficientibus probis instrumenlis. ; cheriuni Cameracensein, et cseteros ejusdem mé-
Nonnulloslamen, qui passim in revolvendis eorum tropolis suffraganeos , ut habel auctor Gestorùm
temporum monumenlis occurrerunl,reeensere baud Lamberli, ipseque ponlifëx innuit in epislola ad
ingratum pulavimus; alios forte alii indicabunt. Cameracenses, scripta. aliera die post soluium con-
Ex bis aliquot erant cardinales ex pontificis Comi- cilium. Ex quibus haud. dubium eral Hugo Suessiô-
lalu, ejus nempe officiales, scilicel Joannes Por- nensis, ut monei Dormasius Suessionensis Hislorioe
luensis episcopus, Bruno Signensis, Waltcrus seu scriptor. His addendus esl Hilfodus ejusdein Eccle •
Gualicriis Albiensis,. seu polius Albanensis, qui sioeanlea episcopus,qui luncdimissa sede in Majori-
paulo anlea in Angliam legalus fuerat, Daimberius . Monasterio morabaiur; is ipse quem poslea in ab-
archiepiscopus Pisarum. His addit liber De geslis batem eleciumnonnullirursus benedicendumesse an-
archiepiscoporuraTuronensium mox laudatus Ran- tumabant, reclamante Ivone epist. 88 adPascalem II
gerium archiepiscopum Rhegiensem, Richardum, ea de re scripla. Ex provineia Trevirehsi inlerfuisse
cum forte qui lune abbas erat Sancti Vicioris et dicuntur, ut supra obsérvavimus, Poppo Meténsis,
cardinalis, aul illuin archidiaconum Metensem,*Cet Pibo Tullensis , cum legato Richerii episcopi
infra ex Meurissio mémorandum; Joannem Galtel- Virdunensis. Ex Lugdunensi, Aga.noiEduensis, et
lum seu polius Gaelanum, cancellarium pontificis, , Landricus Maiisconensis. E\ Rolhom'agcnsi, Odo
Gregorium Papiensem diaconum et Hugonem Vir- Bajoeensis, Gislebertus Ebroicensis et Serta Sa-
dunensem diaconum RomanoeEcclesioeminislros. giensis, suis et aliorum ejusdem provincioeanlisti-
Gregorius, hic memoralus, is est ipse, nisi fallor, tum, quorum legaii erant, nominibus, ui habet Or-
hujus nominis cardinalis, qui, teste Roberio, in, dericus libro ix. Ex Turonensi, seu Lugdunensi
Hisloria sacrse expeditionis, post Urbani oralionem tertia,' Iloellus Cenomànnensis, Gaufridus Andega-
omnium nomine in concilio confessiohem fecil et vensis, Benedictus Nâmnetensis, el Rolandus Do-
absolulionem oblinuit. Alibi inventa Teusonem et lensis, qui locuni inler meiropolilanos ambiebat.
Ranchionem eliam cardinales, quibus addendi ex Ex Senonensi seu Lugdunensi qnarla, Ivo Carno-
pontificis minislerio Mita ex monacho Sancli Albi- tensis, Joannes Aurelianensis, et alii provincioesuf-
-nii'poslea. ejus legalus, el Henricus Sieulus, jam, fraganei ex Urbani bulla pro priiriatu Lugdunensi.
'supra.laudatus, quem pontifex ut necessària ad Ex Viennensi HugoGratianopolilanus, el Guniardus
synodum disponeret, Plàcentise adhuc existens in, Valentisé. Ex Arelatensi, Desidcrius Cavellicensls
Gallias proemisëral. Prseler hos, si lamen ex illis. P defunctus conciiii tempore, et Willelmus Arausicen-
non fuit, Meurissiusin Hisloria episcoporum Meten- sis, qui Adhèmaro Podiensi sacree expeditionis du-
sium Richardum archidiaconum Metcnsémmemo- ctori socius adjunctus esl. Ex Biiuricensi Durannus
rat, quem ab Henrico imperaiore olim cumHerimàn- Claromonlensis,; cui defuncto siihsiiinliis est Guil-
no episcopo sup pulsum, et a Gregorio VIIepiscopalui . lelmus, ab ipso, ut quidem aiunl, Urbano conse-
Albanensidonalum,in easynodocardinalemeilegatumi cratus llHinbaUlusLemovicensis,Adheiiiarùs P«dii
in Lotharingiam et Germaniam ab Uvbano factura, seu Aniciensis, qui crucesignatoium dux seu antesi-
fuisseseribit.Elquidem Ugheliiisin catalogoAlbanen- gnanus inslilutus fuit. Ex Burdigalensi, aller Adhe-
siuin episcoporumRichardum recenset, sed ab Ur- marus Ecolismensis, Peirus Pictavensis, Ramnulfus
bano presbylerum cardinalem et a Paschale II epi- Sanctonensis, RaynoldusPetracoricensis, qui iii sa-
scopumfaclum, quem cum Richardo Massïliénsiab- cra expeditione martyr occubuisse dicilur, et Ray-
bale confondit. Et fartasse Ughellus ut
personas, mnndus Ruienensisi Ex NarbonensiGoiolredusMa-
ila Meurissiuseliam varia lempora in unum miscuit. gJionensis, Berlrandtis Nemansensis61, uivolunl,
Nam Gualterius non Richardus lune. Albanensis Bertrandus Lulevensis, qui in sacra expediltane
167 B. URBANIII PAP..E 1C8
obiisse dicitur anno 1099. Ex Hispania vero.Dalma- A j abbates, -qui cum episcopo suo Lamberlo Alreba-
lius Iriensis seu Composiellanus,el Peirus Pampilo- lensi et s.liis ejusdem dioecesisprimoribus ad conci-
nensis. Papebrochius in Propykco, seu Conatu ad lium profecli fuisse .dicuniur in ipsius -Lamberli
calalogum Ponlificum Roman., ait de Urbano il Geslis. Adorai eliam ex Taurinensi provineia Er-
sanclum Oldegarium . Barcinonensem, solum ex mengaudus allias Çtasensis, ,ut ex ejus,epistola
Hispania episcopum Claromontano huic concilio discimus, quam mis, habemus; .in,ea quippe Ram-
inlerfuisse, cujus Acla, inquil, Barcinonemrepor- nulfum episcopum Sanlonensem rogal ul negotiura
tavil. Al fallilurvir eru,dilus,;ac ea quoein Vila ejus de Ecclesia Vallis, quod contra Angeriacensemab-
sancli die 5 Marlii,de alleroconeilio, Claromontano balem habebat, componeret,.sicut ei in concilio
sub IimocenlioII papa celebrare.habenlur, ad islud Claromontensipoliicilusiueral.
•Urbani concilium incaule retulit, ut ex ipso Vilse CCVII.Conciliuminchoaljir.
Oldcgari'iloco , quem ilaudal, scilicel cap. i nianife- Congregalis itaque ex omni parte ponlificibus,
stuin est. Urbanus xiv Kalendas.Decembrisconciliuminchoa
Jam vero inler abbales qui eidem;concilio inter- vil ipsa die oclava fesli sancti Martini, ut observai
fuernnl, hos ex variis momimenlis colligimus,;Ri- fB.ertoldus,;cuiconsentit Clariusdn Chronico Sancli
chardum nempe Sancti Vicioris Massilioe,-qui;erat ilB PeiriiVivi Senoiiensis,sicut et ipsius conciiii nolitia
RomanoeEcclesioecardinalis; Gervinum Genlùlen- ex,cod. Caiperarii jam.laudatocrula. Cerle Urbanus
sem abbalem simul et Ambianensemepiscopum,qui ipse in epistola ad Lambertum Alrebalensem illam
abbaliam dimillere in-conciliocoactusfuil;Guiber- ;synodum in octavis^sancli 'Martini eelebrandam
tum Sancli Germani -Anlissiodorensis,. au eadem fore denuntiaverat; quod de ipsa die oclava .intel-
.synodo, aut certe in Nemausensi anno sequenti ligendum essepatet éx Raynoldi Remensis epislola
exaucloratum, Roberlum archimonasterii Remigiani inviiatoria nomine;Urbani.ad eumdem;:Lambertum,
apud Remos abbatem et,primum auctorem HisSorise in qua diserte legitur, .concilium in octavis.sancli
Jerosolymilanoe,:qui et ipse poslea ;sui monasterii îlarlini xni videlicel.dk Kal. .Decembifscelebrari
regimen. dimittere Compulsus est. Acifuit eïiam debere. Hinc. eniendandum esl ChroniconMallea-
Lamberlus abbasrSancli Bertini, ex Hisloria Mori- . censé, .in quo illud-m ildus Novembris coacium
. norunij Lauzo Sancli Vinceniii Meiensis,cui Urba- fuisse legilur.
nus anno sequenli privilegium induisit. Baldricus CGVHI. Durandi episcopi Claromontanimors et ex-
tum Burgùlii-abbas, poslea;Dolensis episcopus, qui .sequioe.
'
et ipse ilisloriam Jerosolymilanoeexpeditionis et ïanlam ..solemnilalem.-paulo ; Urrbav.it Durandi
. alia opuscula scripsit; Hugo Cluniacensis,vel suo C ipsius Arveraaicoe.urbisepiscopi-mors,, quoeprimo
nomine çlarissimus, quod proeler alia indicat Pa- - couGÏlii.dieconiigii. Hie ex CasoeDei abbale factus
schalis bulla ad eum ipsum data pro subjectione . episcopus,lum ClaromoulanamEcclesiam regebat,
sancli Cypriani Pictaviensis, quam habet Soucheius quandOihuc.advenit: ponlifëx.ul.concilium celebra-
in notis ad Vilain Bernardi Tùronensis. -Bernardus re.l,,sed in jiece.ssariis:ad ponlificem aliosque epi-
Majoris Monasterii, et .Stephanus Nucariensrs ex , scopos, el decebet excipiendos;;proeparandisdefaii-
dioecesi Turonensi, GoffiidusVindocinensis, rcbus . galus: est,; utrconlracto gravi:-morbo, advenienle
geslis et scriplis. celebris, ;Jarento Sancli Benigni ; papa, jam :de ejus vita,pêne :desperarelur..:Elqui-
Divioncnsis, Gimiardus Gemciicensis sub fineni : dem,.ut,habel Hugo:Flaviniaceiisisin Chronico Vir-
conciiii, ul habel Ordericus'Vitalis libro x-,'defun- dunensi, ab Uxbano:v.isitalus.et.absolutus cum-jam
ctus, quem .ad eoncilvum-cum coeleris collcgissuis extremumspiritum Iraheret, nocie sequenli primam
Korthmannioepas'.oribusperrexissè idem auclor nar- sciljcet; conciiii diem , ,spirilum<Crealori reddidit.
rai libro îv ; unde colligiiur plures ex eadem provisi- Euneris curam suscep.ereHugoGratianopolisepisco-
cia abbales.huic synodointerfuisse, quorum ntuaina pus, Jarento Sancti; Benigni, et Pontius CasoeDei
excideruni. His addendi Nalalis,Sancli Niéolai abbates, qui1res sub eo apud CasaraDei monaslicam
prope Ândegavos abbas, Guillelmus;Sancli Floreniii vilam duxeranl; nec;unquam .celeb.rioresexsequioe
ex eadem dioecesi; Gausmarus Sancli Pétri Insulse vissefucrant, ad quas nempe cum pontificeRomano
Germanicoeiseu de Ceîla prope Treoas, Raynaldus loi anlistiles et omniiim ordinum, et.illustres viri es
. Sancli-Cypriani, Gervasius Sancli Saviniel Peirus loto pêne orbe Chri.siiauo convenisse videbaiitur
Carrofensis apud Piclones; Peirus. Anianoein dioe- lias; paucis verbis : Hugo ; Elaviniaci sic descripsil
cesi Msgrdonensi,Ademarus Sancli Marlialis apud loco laudato.; Lotus inquil, «î çuraius. summa filio-
Lcmovicas, et ex eadem dioecesi Gerardus-Useer- rum, Adesl abbatisDivioncnsis, .abba'lis Casoe-Dei,
censis Auscultas Sancli Joannis Angeriaceusis ex f.pu.copi.GrâljanopoHraai,et aHorum.-diligenlia.Ei
dioecesi.Sanloncnsi. Ex Arvernia vero, proelerPe- sic aniequapi.concUium-.mciperstur laloorbe.ad ejus
irum Sancti Ulidii Claromontani, aderant Peirus exsequifispccurrënie,ab ipsopapa.-et episcopislerroe
Auriliacensis ci Prultus CasoeDei abbales, anony- est mandalum cum gloria ; eh sedem ejus Willelmus
inus Sancli Sjmphoriani de Tbigemo, et decanus de Basia adepluscst laude cleri et populi pra'.ceplo
Sancli Peiri de Mauriaco, quibus jungendi- sunl ejusdemaposlolici.Duplex ejusdem antistilis epita-
. Aiodus Sanciv Yedasti, el llamericus Aquicenlcnsis phium scripsit Baldricus lum Burguliensis abbas, in
,|g9 VITA. 1*0
. quibus ejus exsequias triumpho sîmiles fuisse, eum- A Philippum vero regem ibi ob illum raplum fuisse
que;13die anle Decembrcm obiisse teslalur bis excommunicalnm non. Bertoldus solum, sed et Ivo
versions: Carnolenus episl. 21.1,Willelmus. Malmesburiensis,
Exsequias célèbres,quoeforma fuere triumphi, Sigiberlus etalii passim asseveranl. Al frustra, mo-
Dispensavilei^ralia summa Dei. . vent inde quoeslionem nonnulii, an eliam Gai,ioe
Urbanus synodogenerali papa vocala, . _ regnum lune lemporis. interdiçlo subjeclum.fuerit,
Paires bis centum movilad obsequium. ..cuin cerium sit hnjusmodi excommunicaliones nihil
Terlia. quoedecimam lucemproeitanle Decembrem, unquani,populos,affecisse,.ac mullo minus aliquid
-.Viloepr.oesenlislumen ademit ei, etc. ex débita-regibus obedienlia aut reverenlia de-
in aliero epitaphio inler caeterasic habel:' iraxisse, ut ex Ivonis aliorumque, qui ferventius in
» adullerinas Philippi nuplias invehebantur,. scriplis
Ipsius exsequias dicas similasse triumphum,
Et dispensants signa fuisse Dei ; . . pater: quanquam Urbanus, ut lanluni scandahim ab
A.dfuitUrbanus cenieno proesuleseptns, Ecclesia aniolirelur, censnerit eum communioneesse
Abbatumveromujor eral numerus, etc. ; privanduni, abslinendumque a solemni ejus corona-
a
-GCIX.Quid in concilio Glaromontano gestum. Cur "I Jiohe, quse lune lemporis, Remensi archiepiscopo,
. diversea diversiscanonesreferunlur, aut eo absente, ab aliquo alio episcopo in prsecipuis
Multa el quidem gravis niomenti negptia in con- . fesliviiatibus fieri solebal. Nec aliud -quidquam
cilio Claromontano traplaia fuisse îîemo est, qui intelligunt Ivo similesqoe ejus oevi auctorës cum de
non fateatur; al illa singillalim expendere difficili- roronoe privatipne aut resliliitione. loquuntur.
inum essêt, cum pleraque monumenla ejus lemporis CÇX..Ç«noii«>nClaromontaniconciiii collecliones.
exciderint, et ea quoesupersunl in variis aucioribus Porro Inter eôs, qui majorera in colligendis cano-
dispersa non..semper uno modo res représentent ; .nibiis Claromonlanis diligenliam.prae cseteris adhi
imo,.qnod magis mirere, canones ejus conciiii di- buisse videulur, censeri débet auctor codicis Lam-
versi sunl.in diversis aucioribus. Ne lamen in ani- , berli Aire! aleiisis episcopi, qui ejus conciiii canones
Vmiminducas éps qui supersunl ab isiis aucioribus , triginta "duos exhibet. Labbeus deceln adjecit ex
fuisse conficlos, memineris, quod uni aliquot cano- . veieri .membrana Pétri Pilhoei, novem ex codice
nes, alii alios, coetaris omissis, quos ad se speclare Ceiicii Camerarii, aclredeçim ex codice Dionysiano,
non pulabanl, relulerint ; imo nec ipsi canones, ;quos Gallicêa Belibreslio libro iv Aniialium Franco-
quos omnes, aul plerique exhibent, eodem.ordine ac rmii descriplos, Serarius in Laiinuin transtule'rat.
iisdem verbis reproesenlantur, quod eorum lanlum Viginli quinque omnino apud Ordericnm Vitalem
substaniiain, non ipsa verba referre auclores illi initio libri ix. recensentur, ac ferme totideni -apud
in animo habuerint : unde breviaria seu .summaria WrillelmuraMalmesburiensemetMalthoeumParisium,
canonum, polius quam. hujus conciiii canones appel- Anglicanos scriplores. Proelerhos omnes, alii etiam
lari debent. Berloldus paucis verbis tria e proecipuis nonnulii passim occurrunl apud varies auclores îlaia
hujus synodi capitibus ila exhibet : In ea synodo oceasione laudali, qui cum ad res privaiarnm.eccle-
doiitjnus papa, inquil,, eadem slatula, quoe et in siarum aul personarum perlineani, . simul cum ea;-
'
proetèrila synodo Placenlina confirmavil; insuper et leris non habenlur. Hos omnes" simul collcclos
Philippum regemG,aUiaruiii.excommunicavit,eo quod, habebis inter Urbani epislolas.
propria uxore dimissa, mililis sui uxoremsibi in cou- CCXI. Quidineissiatutum.Debeneficiis. De invesli-
jugiuin sociavit; ibi eliam allant synodum in terliam ,: .tutis. De ireugis.
subsequen'.isQnadragesinioehebdomadqinTuronis ee- Eo aulem potissimum intendebal in condendis
lebrandam dènunliavil. Al non solum quoein Placen- hujus conciiii canonibus pontifex, ul adversus vilia,
linam, sed eiianvqua; in pripribus synodis Melphise, quoe lum in Ecclesia, maxime Gallicana, vigebant,
Beneventi el Trojse décréta fuerant, Claromonli çon- remédia opportuna proepararet, quod jam olim ob-
lirmaia fuisse, proeler alios diserte exprimit canon 5 "rj servavit Ordericus Vitalis libro ix. Hinc in plerisque
ex codice.ms. Céncii Gainerarii. Imo et nonnullps an- illis decrelis vilia carpunlur, quoelum in be'nëficiis
tlqiiiprum coricilioruni .canones in eadem synodo ecclesiasticis adipiscendis aut retinendis ul phiri-
leçtos ei confirniàtps fuisse innui.i Lambertus Alre- . mum admiitebaniur; a quibus proinde arcentur
balensis in cliarla dpnationis priora.tus Ambrisiioe Simoniaci, çoncubinarii, spurii. Velanlur etiam
Gualiepo abbaii-Sanctse Trinilalis Rolhoraagensis beneficiorumpluralitas, el ex uno in allerum irans-
faeioe,in qua slaluit, ut monachus, qui ei loco prse- laliones ; slatuitur ut, qui dignilatem aliqiiam in
fiçeréiui', eo quod foret ex aliéna dioecesi, sibi Ecclesiis voluerit adipisci, eo ordine decoratus sit,.
suisque suçcessoribns promiltere debeat canonlcami qui ad illum gradum conveniens est ; ut nullus ex
obedienliam,îcMf in Chalcedonensi,inquit, concilio' laicis aul clericis infra diaconatum consliiulus ad
legitur coufirmalum, et in Claromonlensidignoeme- . epîscopatum assumatur ; ul laici décimas solvant,
jnqrioe venerabiliUrbano II est renovalum..Nonnuliii ,nec bona ecclesiarum, aut ecclesiàslicoruin homi-
ajunt FulconemAndegavorum comitem. eo in conci- nura, posl eorum morlem spolia rapiani. Jejiiniornm
lio-adversus Françorum regem litem movisse obi atque ordinalionum lempora slatuunlur. Investituroe
Berlradaiir sibi ab eo ereptam, quod alii silenl;; prohjbenlur vulgalis canonibus 15 et.16, ila tamen,
PATROL. CXI. 6
i7l B. U11BANI11PAP/E 1/4
nt i.ilerpretalur, et se ah Urbano ipso audivisse iA vero quoe nullam proeslationem debebanl, cense-
asseveral Ivo epist. 00 ad Hugonem Lugdunensem, bantiir impersonaliter leneri. Asl cuin posl aliquod
ul concilium reges tantum a corporalï invesiilura lempus aniraadversum fuisseï a viris piis etoen-
excludat ; non ab eleelio:ie, in quantum sunt capul lalis lias pensioncs absque aliqua Simonioelabe
pop'uli,vel concessione,etc. Qua in re cum Frauco- dari non posse, ul scripserai Ivo episl. 12 ad ipsum
rum reges pontificibusconsenserint, nulla de inve- Urbanum, ponlifëx primum in Arvernensi eoncilio,
slituris conlroversia Gallicanam Ecclesiam pertur- tum eliam in Nemausensi, ac demum alii ponlifiees
bavit. At canon sequens, contra eos qui regibus exempta vcluerunt, ne deinceps pecunia ulla pro
fidelitatemIigiamproeslanl,nullumunquamin Galliis allarium redemplione episcopis darclur. Ne tamen
babuil vigorem, ut ex ipsius Ivonis epist. 190 palet bac oceasione episcopi, quod nonnisi cum onere
ad Paschalem II scripta, qua de re agunl Juretus in solvendoe iilius pecunioeconsensuin suum proebuis-
' allaria monasleriis
notis ad hanc épistolam, el Peirus de Marca lib. vm senl, donala auferre, sibique
Concordioe,cap. 21, atlribuere molireniur, stalulum in concilio fuerat.
Provisùm eliam in hoc concilio fuit publicoeseeu- ut monasleriis, quoe per annos triginia ejusmodi
rilaii, maxime eorum qui sua condilioneaut nalura allaria, seu décimas posséderont, quieie possidenda
ab omni armorum slrepitu abslincre debebani. Hinc JJ ] relinqucrenlur. Atque eam conciiii et Urbani meii-
canone, quo cerli induciarum dies statuuiitur, san- lem fuisse ex ipso pontifice discimus, qui ea.de >e
cituin fuil ut omni lempore monachi,clerici, feminoe, scripsil ad Ingelramnuni episcopum Lauduneiisein,
et qui cùm eis fuerinl, «npace permaneant. Célèbres tuiii étiani ad monachos sancli Bertini.
poslea liseinducioe sub irengoe et pacis nominibus Verum cum hoc decrelum, salvo episcoporum
potissimum oceasione sacrarum expedilionem fue- annuo censu, quem illi ex aniiquo jure hahere in
runt; de quibus crudité pro suo more dissent, prse- dioeceseon suarum ecclesiis, seu, ul appcllahani,
ler alios quamplures auclores, illuslriss. Peirus de aliaribus,.consueverant, saneitum esse ponîifex dc-
Marcain nolis ad hune canonem; qui in aliis notis clarasscl, nonnulii episcopi hac oceasione pecunias
ad hoc conciliumClaromonlanum multa eliam habel illas quas ad singulas personarum, uli diximus,
rie communione, de chrismatioiiibus, etc., sicul et - niulaliones pro allarium redemplione percipiehani,
in libris De concordia, et in opusculoDe primatibus, ' ad veterem illum censum annlium quem sub syno-
quoeomnia hic fusius perlraclare ad noslrum insii- dici, circadsr-,procuralionis aul alio quovis nomine
lutum nihil spécial. habere soliti erant, conati sunt adjungere, illud
CCXU.Canon de redemplioneallarium. Ejus ocea- scilicel velus debilum novi census accessioneadarc-
sione lurboe excilunlur. Goffridus VindocinemisC gemlo : al reclamarnnl abbales et monachi. Nec
abbas vindicatur. diibium quin hue revocari debeal Goffridi Vindoci-
Mirum aulem est canonem de allarium redein- nensis epislola 12, libri m ad Ulgerium episcopum
ptione, qui adeo apud auclores cclebralur, in vulgatis Andegavensem, el aliera ejusdem ad G. legalum
passim hujus synodi caiionunicolleclionibusdeside- aposlolicoesedis, lib. i, episl. 27. Imo ponlifiees
-rari. Et tamen proeler codicem Cencii Camerarii ipsi monacliorum bac in re palrocinium suscepe-
apud Labbeum lomo X Concil. el aliiim Ananiciisis runt, uli patel ex una Paschalis papoeepistola ad
monaslerii apud Baluziumin nolis ad cap. 51, librivi Ivonem Carnolenum el Raninulfum Sanionensem
De concordia saccrdolii et imperii, hune canonem episcopos,et ex alia quam Gaufridnsitem Carnuium
laudanl GoffridusVindociniabbas libro m, episl. 12 episcopus et apostolicoe sedis legalus de eodem
ad Ulgerium Andecavensem episcopum, et Pascha- argumente scripsit (ex Goffridi lib. i, ep. 27) ad
lis II papa ad Raninulfum Sanloncnsem et lvoncra R. archidiaconum el lin. decanum Andegavensis
Carnolensem episcopos,qui buic concilioinleifuc- Ecclesioe; quas lilleras Baluzius retulit in notis
rant. Sed forle ii canonum collecloresisluni omi- ad lib. vin, cap. 51 De concordia sacerdoiii et im-
scriint, quod in concilio Nemausensi iisdem omnino perii. Quare ul in hac quoestionenihil confuiidatur,
verbis ex isio Arvcrnensi repelalur. Ul ut esl, D apprinie dislinguendum est novi census exactio,
occasionem hujus canonis condendi eam fuisse ob- aut addilio ad veterem oceasione redemptibnis
servant viri erudili Peirus de Marca el Jacobus allarium, a velcris census debilo. Falebanlur enim
Sirmuiidus, quod cum mulli anlea pii homineseccle- omnes, si non fallor, veterem censum, de quo mox
sias a se condilas, aul quolibel modosuo juri subje- loquebamur, episcopis reddendum esse; al con-
clas monasleriisconlulisseni,id permiseranlepiscopi troversia eral inter aliquot episcoposel abbales, an
dioeeesani(necessariusquippeadJiocerat eorumcon- loco redempiionis allarium quam syriodus abole-
sensus) ea lege, ul statis lemporibus, nempe singnlis verat, introduci deberet aul possel novus aliquis
vicariorum, seu uli appellabaut, personarum aut census, aut antiquus debilus augeri. Id contendebant
presbyterorum, qui videlicet nomine abbatis aut aliquot proesules neg.inlibus abbatibns, el merito
monacliorumejusmodiparochioecuram sustinebanl, quidem, ut ex episiolis Urbani el Paschalis supra
mulalionibus certa eis pecunioesumma penderetur : laudalis palet, in quibus pontifices monacliorum
qui census allarium redemplioappellalusest, et hoec palrocinium contra episcopossuscepere. Etquidem
allaria sub peisenatù concessa dicebantur; alia de novi ejus census exaclione salummodo agebalur
ATi .VITA. m
inler Goffridum Vindocini abbatem et Ulgerium J\ oda!i,.i\Li.qua supcrcssel in eo canone difficultalis
Andegavenseni'et alios episcopos. Unde licel Pa- uiiïhra.- ';.
schalis in epistola daudata edilionfs Baluzianse ali- .CGXIII. Canotasde redemplioneallarium appendix.
quéhi annuuin censum episcopis dehilum admiseril, Canon 7 vnigalarum collectionum videlur esse
aibique tamen rejieiendum esse prpmioiiavii eum proecedenlisde allarium redemplione appendix,.Eo
censum quem Ivo el Ramniilfus simplicitaii incon- quippe cavemr, ul allaria quoe canonicis aul mona-
jruas duplicilalesinneclcnlesex personarum redem- chis per personas data fuerinl, post personarum
plione mulalis nominibus exiorquere conabanlur. . morlem ad episcopos redeanl, nisi ipsi episcopi ea
Nèc iis episcopis imponi poierat, utpole qui ipsi per lilleras aul privilégia monasleriis coufirnieni.
concilio Arver.nensi,.uli posl Urbanum ;Paschalis Hue enim revocatur possessio triginla annorum.
ibidem asseril, inierfueranl. Goffridus aulem nus- quoein canone de allarium redemplione, ad allaria
quam veterem illum censum impiignare aggressus monasleriis asserenda proescribilur. Quod vero in
est, aul ullo modo unquam coniendit eum fuisse in . eo slatuilur, uivicarii a monachis.-insiitnli in pa-
Arvernensi concilio velilum ; sed eum censum re- . rochiis, curam animarum; ab episcopis quidem
probabal, quem Ulgerius de novo nitebalur indu- suscipianl, sed monachi reddanl temporalium ra-
cere. Conlendebal entai Goffridus, ut : ille ipse B lionem, nullam patilur diflîcullaiem. Si tamen
scripsil, lib. i, episl. 27 ad Gaufridum episc. Car- plura quis cupial ea de re, adeat Baluziumin addilis
noiensem annullari decrelum Urbani in concilio ad cap. 51-libri vi De concordia sacerdolii et im-
Arvernensi conlra Simoniam redemplionis allarium, :perii illnstriss. viri Peiri de Marca, el alios canonici
quoe inilio magno concilio pravilas hoereticavocata juris interprètes. ....''
fueral, saiieiluni, si id quod nonnisi. semel per vi- CCX1V.Alia décréta.
. carios anlea solvëbalur, sub nomine censés annut.de Proeler hos canones, Goffridus Vindocini abbas
novo insliiùti ab episcopisdeinéeps exlorquerelur : . lib:,n, episl; 29 el 50.ad Goffridumepiscopu.nv-Ciir-
quod paru'nt-inleresset ad Simoniam confiandam, notensem, i laudalprolalani ab Urbano papa in con-
an illa peeunia rarius, siculi anlea fiebal, scilicel ...ciliorArvernensi senlenliam, oninibus episcopis et
laniiinimodoin personarum -mnlalionibus, an: fre- abbalibus, qui aderanl, laudantibus, ul quicunque
qiientiûs, -"nempe-- singulis annis, sub alio nomine sine vocatione et judicio exspoliarenlur, eliam
penderelinvEadem ferme rëpelH Goffridus in episl. sine Vocationeel judicio investirentùr ; ne sci-
. 12,1. m, ad ipsum Ulgcrtain scripta. Al in his con- licel sub oceasione vocationis; et judicii inter-
troversiis nunquam ulla qusesliofuil de veteri censu veniret dilatio , el per dilationem aut diulurna
episcopis debito; unde immeriloGoffridumlemerila- C aut sempilerna mancrcl exspoliallo. i Gonsule-
tis videretur notare eruditus Baluzius in nolis-ad notas in episl. 172 • Ivonis Carnoleni. Idem
Gralianum 1, q. 5, c. quoesitum,quasi ille abbas Ivo aliud laudal ejusdem conciiii decrelum , quo
mata animo clausulam cxpunxisset e canone Claro- siincitur ut excommnniealus ab uho episcopo, a
inoniano, quoe salvum esse volebat episcopis an- vicinis quoque episcopis excommunicetur. Hoecde
nnuiii censum, ut eis omnem omnino censum, sive canonibus illis observafe visum est. Plura cupienli
.veterem synodalem,- ul ipse Baluzius appellat, sive proes'.oeniiit libri De conciliorum decrelis edili. Al
iioviim denegaret. Cerium esl enim ex ulraque notas singulares in Claromontahos canones fecit
- epistola Gpffridi.laudala, ul jam diximus, quod illnstriss. Pctrjs de Marca lom. X Concil.
Labbei,
eliam cuilibel illas epislolas attente Icgenli, ul rcor, ad quos etiam spécial liber ejus De primatibus.
palebil, eum nonnisi de censu novo, quem loco CGXV. l'«rite causoein synodoClarôniontanairactaloe.
iilius exaclionis, quoe ad singulas vicariorum inii- Primants Lugdunensis.
taiiones anlea fieri solebal, episcopi inlrudcre vo- Inler varias causas, quoe in synodo Claronïonlaiia
•lebant; lociiliim fuisse. Unde et episcopi adversus agitaloesunt, celebris ea est quoead primalum Lug-
quos agebal Goffridus causa ceciderunl, el abolitus dunensem perliiiel. Oblinucrat Gibuinus Lugduni
csloraniùo auctorilale ponlificum novus ille census archiepiscopus lilteras a Gregorio VII, quibus ci
quem illi exigeretenlaverant. Cur vero clausula primalum in quatuor Lugdunensesprovincias,id est
illa salvo uliquecensu,etc., in Charlario Vindocinensi- in ipsam Lugdunensem, Rothoniagensem, Turonen-
desil, nihil juval divinare, cum de ca nulia unquain sem, et Senonensem confirmabal, scriplis eliàm
fueril inter Goffridum, seu ejus successores el aliis liiteris ad illarum provinciaTuinmetropolilanos,
episcoposconlroversia. Non enim auctorilale iilius quibus eis injungebat, ut LugdunensiEcclesioehono-
.canonis se unquam a quolibet censu! sed lanluni a remet reveienliam, a majoribùs, inquit ponlifëx,
novoillo solvendo,qnera loco redemplionis altariuni nostris, de ecclesiisveslrisproefixam,exhibèrent. Pon-
-iuirudere episcopivolebaiil, libèros esse contende- tificiislillerisslalim pafuilRodùlfusTùronensis, farte
runi Vindoçinenses, quod reipsa verum erat. Et quod eo pactoDolensemaccoelérosBrilannioeminoris
fartasse noii sublala sunt a Vindocinensibus hsec episcopos, qui sese ab ejus Ecclesioeobedienlia-sub-
verba; sed ab aliis àd majorera canoiiis intelligen- duxerant, facilius resliluëndos, favenle pontifice,
tiam ista in aliis codicibusaddila:fuerunt, ut aliquis sperarel; al Richerius Senbnensis, qui et ipse 'ex
in.codice sancti Albiniad vocemcensu addidil si/n- Joannis VIII privilegio primalum se habere conten-
17S B. URBANIH.PAP.-E 176
débat, omnem prorsus fCccfesia;Lugdunensi subje- A lifice et cselcris conciiii Palribus conqueslis mona-
cttonem denegavii. Hune imiialus esl Rotliomagensis cïiis, arebipiscopus faclum negavil, si monacho,qui
autistes , cujus provineia lune Francorum dominio libellum De geslis archiepiscoporum el abbatum
suhjecta non erat, alque adeo nihil fere lune profuit Majoris-Monasteriia Bochelleeditum scripsil, (idem
GebuinoGregorii decrelum. Al Hugo posl Gebuini habeamus, responditquequod, si laie aliquid unquam
obitum e Diensiad LugdunensemEcclesiam iransla- ex ejus ore évaserai, plus ex commolionecum indigna-
lus, qui ob vicarialum sedis aposlolicoesibi deman- tione animi, qaam ex deliberationeprocessisse.Visum
dalum maxima auctorilale pollebai, omnem movit itaque est, omissis eircumslanliis, causam ipsam
lapidera, ul primalum sedi suoeassereret, nactusque accuralius examinare. Quare repetilis iis, quoe in
proeclaramhuju» rei proeslandoeoccasiouem, causam variis conciliisac convenlibus agitala et décréta de
ad concilium Claroinonlanum delulil, quoejam in hae re fuerani, pontifex privilegium a se Majori-
variis mino-rihus conciliis agilata fuerat. Citalus Monasleriocoucessum coram omni consessu recita i
Richcrius Senoiiensis, qui prsesens aderat, post va- fecit : lum cum panels verbis demonslrasset, nihil
rias tergiversaliones, cum de die in diem respon- in eo conlineri, quod a sede aposlolica indulgeri
dere differret, sexta die causa cecidit; ac post duas non polueril, illud auctorilale Dei, et beaii Peiri
alias dies, cum adhuc obedienliam proinilleniibus R uposloli, omniumqueaposlolorumel sua, modoindis-
ejus suffraganeis, eam promiltere deireclarel, pallii solubili firmavilet auciorizavit.Latura esl hoc decre-
iisu el jnrisdiclione in suos suffraganeos privaius lum prsesenlibusex una parle archiepiscopoel ejus
esl, donec dccreio obtemperaret. Eadem poe.nain clericis ; ex altéra vero, Bernardo abbale Majoris-
archiepiscopum Rolhomagensem, qui concilio non Monaslerii cum ejus monachis, inter quos îecen-
intereral, décréta esl, nisi intra 1res menses priuiali senlur Rangerius cardinalis el archiepiscopus Re-
Lugdunensi subjeclionem scriplo, siquidem viva voce giensis, Gausmarus abbas Sancli Petit Trecensis,
non posset, pollicerelur; atque eo pacto primalus Slephànus abbas Nucariensis, et H'.lgodusqui Sues-
Lugdunensis in eas ecclesias iiivaluil. Hoecomnia sioncnsein episcopalum dimiserai. Ex curia vero
fusins exposita sunt in bulla Urbani ea de re post Romana proescnlcs erant Porluensis, Pisensis, et
aliquot (lies data. Signiensisepiscopi, Richardus Sancli Vicioris Mas-
CCXVI.Lis de Salmoriacensipago. silioeabbas , Hcro, Albertus cardinales, el alii. Es
Haud.minori contenlione agebalnr lune temporis, Gallicanis episcopis Hugo Lugduni, AmalusBurdi-
licet nor lar.lî fueril momenii, conlroversia inler galse, Raynoldus Remorum, Richerius Senonum,
GuidonemViennensemmelropolilanum, el Hiigitnem Rollandus Dollensis, Narbonensis, Axiensis, et es
Gralianopolitanumepiscopumde pago Salmoriacensi, C Hispania Toleianus , archiepiscopi; episcopi vero
quem ulerque suseesse dioecesis conlendebal. Rss Hoellus Cenomannensis,el GaufridusAndegavensis,
secundum Hugonem, ul jam non semel faclum fuisse qui duo ex Turonensi provineia huic controversioe
diximus, judicala esl, qui a Guidonis sui métropoli- componendoe,ul refert Ivo epist. 251 multum insu-
tain obedienlia absolulus fuil, donec ille decrelo daveranl; ex aliis vero provinciis, ipse.Ivo Carno-
conciiii obedirel, ul ipse pontifex in lilieris ad Gui- leusis, Johannes Aurclianensis, Rogerius Bellova-
goneni comitem ac clerum et populum Gralianopoli- censis, Namneiensis, Piclavensis et alii episcopi,
tî.num dcclaravil. cum nonnullis abbalibus et proceribus, qui omni's
CCXVll.De Dolensi archiepiscopatu. Fiat, fiât ad confirmaiioiiem privilegii arclama-
Acluni quoque ibi est de causa DolensisEcclesioe, verunt.
cujus episcopi a Tùronensis melropolis subjeelioue CCX1X.Alia item privilégia assena. Vindocincnse.
se stiblraherc conabaulur. El quidem res jam ab Airebalcnsa.
. Urbano delinila fueral, uli diximus; sed, quia Rol- Approbala ilem fuere in eo concilioalia aliarum
landus Dolensisautistes pallio donalus, archiepiscopi ecclesiarum et monasteriorum privilégia. Certe bec,
tilulo el insignibns utebalur, verebatur Radulfus sicul el ipse Urbanus in variis rescriplis, de sui mo-
Tùronensis, ne ejus quoque successoresidem anihi- " naslerii privilegio affirmai Goffridus Yindocincnsis
reut: quare effecilul Urbani de subjectione Dolensis abbas, lib. u, epist. 17 ad Gaufridum episcopum
Ecclesioedecrelum in concilioconfirrnarctur, el qui- Carnolensem, in qua Urbani ea de re decrelum ex-
dem Rollandus Radulfo mciropolilano suo obedirc hibet, quod suo loco inter ejus pontificis epislolas
compulsus esl, ul teslalur WillelmusepiscopusPicla- proferelur. Tune etiam excommunicatus fuil Eblo ,
viensis,qui anle episcopalum haud dubium iu epi- omnium religiosorumqui aderant assensu, eo quod
scopi sui comilalu eidem concilio interfueral. Inslru- Oleronisecclesiam , quoead Vindoçinenses pertine-
mentum ea de ro Marieniusnosler retulit in veieruni bai, injuste retineret; cujus rei lesiem habemus
Scriplorum nova colleclione p. 08. GuillelmumÀquilauioeducem, qui id in charla sua
CCXV1II.De privilegiis Majoris-Monasterii. affirmât.
Ad eamdem synodum delala fuil causa jam in Tempore ejusdem synodi privilegium insigne
muliis agilala convenlibusinlor eumdem Radulpbum concëisit Urbanus parlhenoni sancloeMarioeSanto-
et monachos Majoris-Monasterii, quos ille uli ex- nensis, qui ab ipsis loci condiloribusRomanoeEccle-
communicalos haberi yolebal. Ea de rc coram pou- sioejnri mancipaius fuerat. Privilegium Arsendi ab-
177 VITA. 178
haiissoe inscripliim, dalum est die vi Kalendas De- .A et comitissa Monlensicontra legilimos episcopos ei
cerabris, anno 1098 pro 1095, ut pleraque alia ejus favente, schisma in ea Ecclesia foveret, ul discimus
lemporis monumenla,jiixta calculum Pisanum proe- ex libello De resiauraiione Sancli Martini Torna-
ferunt. cencis Spicilegii tomo I, el ex variis episiolis lomoV
Observandaomninosunt ea, qusede confirmatione Miscellaneorum Balu'ziirelâlis. Hoelurboe Sammar-
vrivilegiirenovalionisel restitutionisEcclesioeAtreba- thanis errandi occasionem proebuerunt in Gallia
tensis narrât auclor Geslorum Lamberli. Is referl Clirisliana, ubi duos Manassesduosque Gualcherios
ponlificemdie iv Kalendas Decembris, cum jamjam admiserunt his lemporibus, ob varia instrumenta,
concilio finem essel imposilurus, jussisse, ul illud in quibus Manasses, tum Gualcberius, et posica
recilarelur in conspectutolius conciiii, in quo cardi- Manasses, ac iterum Gualcberius memorali ha-,
nales Romani ei conscdebant, el archiepiscopi14, et bentur.
episcopi22S, el abbales nonaginlael amplius, aliisque CCXXI.GervinusepiscopusAmbianensisabbatia Cen-
propemodumiufinilis personis. Recilalumautem fuit, tuloeprivalur.
et distincteet aperle tectum, alque ab omniconsessu Ambianorum Ecclesiam in eadem Remensi pro-
conciiiisub magno silenliointente auditum, collauda- vineia tune regebal Gervinus, qui ex monacho Rc-
tum et confirmatumanno DeiChrisli 1095. Hinc mi- B migianoapud Reraos factus Cenlulensisabbas, banc
ni in non est, si exinde inconcussa semper sleteril sedem non absque Simonioesuspicione adeptus fue-
Alrebalensis Eccle.ioea Cameracensi exemplio, quoe ral. Uicunque tamen eo viiio purgatus, uli supra
a loi lanlisque proesulibus,posl varias synodospro- ss. 114 el 134 diximus, abbaliam simul et episcopa-
vinciales ei Romanas in generali tandem concilio lum relinebat, magno monasterii damno cujus bona
coiuprobala ei confîrmata fuerat. ab eO dilapidabanlur. Cura ilaque nulla subesset
CGXX.Scldsmain Cameracensiecclesiacompressum. emendationis spes, fratres Ceniulenses, a Remensi
Alrebatensiumcaussefavebalschisma in Camera- Ecclesia consilium acceperunl, ul domino papoe Ur-
censi Ecclesia his -lemporibus exciialum, scilicit bano, qui eo lempore concilium in Claromonio erat
inler Manâssem,ex archidiacono Remensiepiscopum de proximo habilurus , loci desolalionem aperirent
elecliim, in quem Remorum antisles, provincioeme- el majestalis ejus clemenliamimplorarenl. El quidem
U'opoliianus,propeudebal, el Gualeherium qui hanc res prospère eis successil. Nam ponlifëx -inconcilio
sedem Simonia ambiissedicebalur. Venerat quidem résidais prolala in eum senlenlia, baculoabbalis cl
Lie ad concilium,suoeEcclesia;, uli aummabal, jura monacliorumcum spoliandoabsolv'u.H.aecdubio pro-
coii'.ra Alrèbatenses propugnalurus; al, cum sua cul causa fuit condendi canonis 4 apud Ordericiimet
C
ipsius causa exarainata fuisset, invenliis est episco- alios auclores relali, quo vetatnr, ne quis episcopus
pali gradu iùdignus; quare fuga elapsus, cl tertio simul et abbas sil. Sentcnliani in Gerviiium pontifi-
frustra adinôniliis, ut coram patribus ipse agerel cis ore prolalara refert llariulfus donicslicusauclor,
causam suam, cum minime comparuissel, ab omni inChronicoCeniulensitoi.no IV Spicilegi, ubi si:,
sacerdotaliet episcopaliofficio,ul in Geslis Lamberli habetur : < Tu abbatiani Sancli Richarii, quse no-
legitur, approbala Manassiselectione, depositusesl ; bilis olim el dives fueral, lam pessime traclasli, u«.
inlenlala in eum excommunicatione, si se ullerius suis ecclesiamornamcnlis spoliaveris, et monachos
de Ecclesioe Cameracensis proelatione inlromillere mullos luis vitiis resislenles exsuies lëc ris : unde
leniaret, ul habel Urbanus ipse in epislola ea de re dignus eras ul oiiuiem graliam ecclesiasticoe digui-
ad Cameracenses scripia, Is quidem Gualcberius in taiis ex loto perderes, veluli ovium Chrisli macla-
episcopum a nescio quo consecralus fueral; sed, lor, et s-anctoeEcclesioedissipator; sed, ne bina le
quia banc eleciionemet episcopalem Cameracensis ultione-ferire videamur, esio conteiiiusAmbianensi
Ecclesioebenediclionemsubripuerat per invasionem, episcopalu , quem lam dure acquisisli, monachis,
et per manus Henrici excommunicali imperaloris; aulem Sancli Richarii sil copia eligendi abbai's
sanclum concilium adjudkalo Manassi episcopalu, f. cui tu contraire nulla ralione proesumas, qiiod in
decrevil, ut in CameracensiEcclesia , rejeclo Gual- virlule Spirilus sancti le observare jubémus. >Rediil
cherio, ordinaretur episcopus; qui lamen nonnisisub i'.aque Gervinus in suam sedem abbatia Centuleiisi
finem anni sequenlis ob comitis Flandriseabseniiam, privalus, qui eliam posl aliquol annos episcopalu
ei turbas ab ipso Guakherio excilatas consecralus cedere coactus in Majiis-Monasieriumseccss.il, ubi
esl, ul ex Manassis Remensis archiepiscopiepislola postea defunctus est, Godefndosancio viro, in ejus
ail Cameracensespalet, quamvis dies ad liane con- locum ex abba:e monasterii Sancli Quimini prope
secralionem celebrandam, in octavis Penlecosles Peronam, ppslquain hoec sedes ferme biennip va-
dicta fuisset, ul ex alia ejusdem métropolitain epi- cassel, subsliluto in concilio Trccensi anno 1095,
slola ad Lambertum Atrebaieusein invitatoria disci- ul referl Guiberlus Novigenti lib. n Vilse sua;,
mus. Manassi poslea suffeelus esl Odo ex abbale cap. 2.
Tornacensi Sancli Martini, qui eliam a Manassè CCXXI1.luio monasleriorum
Figiacensisel Conchen-
melropolilaiio,assislenlibusei Lamberlo Alrebalensi sis firmula.
aliisque provincioe episcopis ordinalus est, cum Confirmala fuit in eadem Claroniontaiiasynodo
"înlerca Gualcberius,Henrico imperaiore adjuvante, CoHchensiscl Figiacensis monasleriorum sub unico
179 B. l'RBARI H PAP/E 189
abbale tinio ; et, quia contra illud insiiiutum .A lurura, quod reipsa paulo posl fecit coram iisdem
Coiichenses abbalem proprium sibi elegerani, inemoraiis viris apud Silviniacuni, quo ad plaeiiuin
hune conciiii Patres exauiloraverunt. Verum cum ea de re indicium convenorant, ut ejusdem plaçai
boecrerum disposilio conlroversiarum perenne esset publico inslrumenlo constat. In eadem synodo Ste-
seminarium, in concilio Nemausensi sequenli anno phanus prior Sancli Flori apud Arvernos conquestus
mulala fuit, ut ibi dicemus. est adversus Bernardum ac ejus filios, quos Urbanus
CCXX1II.Anianoeabbatis proesumpliorepressa. excominunicavil ob invasam ecclesiam Sancli Mar-
Conquestusesl coram synodi Palribus Bertrandus tini de Calidis-aquis, ut infra num. 232 dicilur :
MagaloncnsiS'autistes, mi referl-Gariet in ejusdem similem poenam pertulit Eblo, ul jam diximus, qui
Ecclesioe episcoporum Hisloria, adversus Petrum ecclesias Vindocinensiumin Olerona insula inique
Anianoeabbatem, quod ille, se ipso episcopo dioece- occupabal. Asserlseeliarn in eodem concilio fuerunt
sano insuper habilo , exteros antislitës iuvitaret ad Ciuniacensi monaslerio varioepossessionesquas sin-
consecrandas ecclesias aliaque ponlificalia munia in gulalim recensere inutile foret. Nec plura dicere
siio monasterio exsequenda ; imo el excommunica- vacat de socieiaie precum quas nonnulii abbales ex
los propria auclorilate solverel, aliaque auderel variis provinciis ad hoc concilium congregati inler
contra jus Ecclesioe Magalonensis. Quant quidem 'R sese inierunt, ut discimus ex veteri notitia ejus rei
pfoesumptionempontifex, salvis lamen Anianensis in ms. codice monasterii lliidiani ejusdem urbis re-
monasterii privilegiis, repressit, confirmala sen- lata. In ea memoranlur cum abbale Sancli lllidii,
leniia, quam olim Alexander II in simili causa jam abbales Sancli Florenlii, Sancli Nicolai Andegaven-
tulerat. sis, Sancli Cypriani prope Pictavum, Sancti Savini
CCXXIV.Varia alioecausoeminorismomenli: item apud Piciones, Casoe-Dei; lum monachi Portus-
Pluiesalïoe controversioead concilium Claromon- Dei, Sancli Peiri Mauriacensis, el abbas ac monachi
lanum delaloe fuerunt, sed quoelanli momenli visse-, Sancli Symphoriani Thiernensis.
non sunt antiquis aucioribus, ul eas proferrent, aut CCXXV.Expedilio sacra ibi décréta. Orationes ponti-
cerle taies non sunt, quoedebeant hic fusius exponi. ficis. EpiscopusPodii exerciluum dus eligilur.
Ex his fuit querela canonicorum Sancti Slepbani Verum niliil adeo conciiii Claronionlani famam
Toipsoe,qui ecclesiam bealoeMarioe,quam sui juris posleris comniendavit ac celebris illa in terrain
esse contendebanl, a Cluniacensibus repetiisse di- sanclamexpedilio,quoeibi primum communiomnium
cnnlitr. Varia;etiam erant inter HugonemCluniaciet ordiiium consensu et applausu sapcila e; promulgata
Ponlium CasoeDei abbates conieniiones, quoeibidem fuit. Urbani bac oceasione in dicendo facundiam
Urbani auctorilale, ac Hugonis Lugdunensis et Al- 'E laudanl passim vulgati auclores, quem reipsa veluli
deberti Bituricensis arcliiep'scoporum inlerveniu iv.bamcoelestemintonuisseseribit Eugenius Ul ad
compressa fuerunt, ut palet ex inslrumenlo ea de LudovicumFrancoruin regem, ut ei ad similem ex-
re confèclo iv Kalendas Decembris.Forte hue eiiam pediiionem suscipiendamanimum adjicerel. Audien-
revocari débet id quod Paschalis II habel in privile- dus ea de re Guiberlus Novigeniiabbas, qui post lau-
gio S. Hugoni an. 1100concesso edilo in appendice datam pontificis in ea expedilione promulganda ma-
Bibl. Cluniacensis, ubi ponlifëx confirmai omnia de gnanimitalem, sic eum concilio proesidenlemreproe-
quibus in concilio Claromontanoadversus eum nulla senlat : Erat ibi speefare quam serena gravilate,
quoesiiomota esl Idem sancius Hugo ad concilium ponderosa cpmilate proebiderel; el, ul Sidonii verbh
detulit Silviniacensiura iiioiiac.boruincausam adver- ular, quam piperata facundiaad objectaquoelibelpapa
sus Archimbaldum Borbonii principem, eos, ul su- disertissiinus detonarel. Nolabalur quanta vir claris-
pra jam diximus, vexare pergenlem exempta palris simus modeslia lolerabal suas lumulluose causas in-
sui, qui frustra a bealo abbale fréquenter monitus, gerenlium loquacitatem, quam parum appreliabalur,
et in synodo Cariloci ea oceasione habita reprehen- nisi secundum Deum,cujuspiampersonalitalem; quod
sus, nonnisi morli proximus resipuerat. Ille vero in eo maxime apparuil, uli prosequilur ille auclor,
palris sui, imo el suorum, ut supra § 202 diclum quod Philippumregem tanla auctorilale excommuni-
est, promissorum ponlifici factorum immemor, Sil- cavit, ut inlercessiones speclabilium personarum , et
viniaco adhuc erat infestus : quare Hugo ut in In- mulliplicium munerum illaliones contempserit; et
slrumenlo ibidem laudalo referiur, in illa iaaqna quod intra regni ipsius demorabalur limites non exti-
synodo,quoeapud Arvernensemcelebraldesl civilatem muerit.
rtomni papoeauribus hoec intimavil. At vero isdem Fiuilis itaque variis negotiis, quoe ad concilium
vapa, ul semper paratus erat in omnibus jam dicii delata fuerani, ponlifëx, ul Roberlus Remigianus
oatris obiemperarevotis,evocaload conciliumArchim- abbas referl, qui proesensaderal, exivil in quadam
baldo, ad hoc coegil, ut promilleret se juxta consi- spaliosoelaliludinis plalea, quia non paierai illas ca-
'ium archiepiscopiBiluricensisel episcopi Aniciensis, pere cujuslibel oedificiiclausura, ubi oraiionem,quam
Guillelmi quoque de Bafia, is esl qui in locum Du- idem auclor summatim refert, habuil, ul ad illamex-
ranni episcopi Claromontani dei'uncii sulfeclus esl, pedilionem aslanlium animos excitaret; quos rêvera
et aliorum quorumdam nobiiium virorum cuneia ita permovil, ul slalim omnes conclamaverint Deus
prave a se contra domuum abbalem ge.-,taei'ncnda- iiludvult, Deusillud vuit, quoeverba postmodum m
ISi VITA. 182
tesseram peregiinanlium, veteri gallico ïdioniaie Deu A GesiaDei per Francos. Earum vero smcerilaiem ne-
lo wollassumpta fuere, quibus militeset alii peregrini mo in dubiurarevoearë débet quod varie apud varios
in gravioribus ilinerum et viarum difficultaiibus,seu auclores referantur, plerique enirn eorum ilias, ut
in niediis cërlaminibus adversus infidèles, sese invi- quidem Baldricuset Guiberlus de se ipsis falenlur,
cem ad slrenue agendumeohortabaniur. Idemauctor sensu solummodoel inlenlione, ut audiendo relinere
narrât Gregorium cardinalem (is poslea ponlifëx potuerant, non ipsis Urbani verbis repi'iésenlaruiii.
facius, Innocentais II diclus est), slalim post finitam Deindecura non semel ea de re pontifex serinonem
Urbani exhorlaiioiiem pro . omnibuslerroeproslratis habueril, uni unam, alii aliam ejus oraiionem retu-
cenfessionemsuamdixisse, el sic omnespectora sua lisse quis inficiabitur? Quas vero ex iis magis ger-
tundeniesimpelrassede Ms, quoe maie commiseranl, .manas invenire poluerimus, in appendice refere-
•ibsolulionem ; et facla absolutione benediclionem,et inus.
benedklioneconseculaad propria remeandilicenliam, CCXXVI. Urbani in
promulganda hac expedi.
m scilicel quoead tanluin iler, quod deineeps Via- loco insliluta pro-
lione magnanimilas. Poenitenlioe
Dei appellatum fuit, neccssaria erant sibi provide- feclio ad expedilionem. Preces'eadem oceasione
reni, ac alios, qui absentes erant, ad eamdem expe- instiluloe.
diiionem suscipiendam adhortareiilur. B Ex isiis porro scriploribus, quos quidem hislorioe
Poslridie conyocalis, ut idem auclor prosequilur, sacroestudiosos evolvere non poenilebil, videre est
episcopis, Urbanus deeligendo sacrse expediiionis quanta ab Urbano proestilafuerintad banc promul-
duce agendum esse propesuil, ae unanimi omnium gandam, .promovendamque expedilionem. Eum a
consensu electus est Adhemarus Podii episcopus, Deo Israël maximumprincipemcontra Allophyloscon-
ulpote qui humanis rébus ac divinis valde esset stiiutum fuisse ea oceasione prsedical Ordericus Vi-
tdonens, el ulraque scienlia perilissimus,suisque in talis libro vin, eut ille turrem David cuin propugna-
actipnibusmultivividus.Qui slalim licet invilussus- culiscontra faciem Damascicommiseral.Plura habet
cep'uquasi aller Moses ducatum ac regimen Donti- libro ix. Eumdem ponlificem apud omnes illustre
nici populi.cum benedklionedomini papoe ac tolius sua; magnanimilalisargumenlum ea oceasione pra>
conciiii. Vices suas ipsi super Chrislianum populum buisse ail Guiberlus, cum e-vhujus profectionis in-
quocunque venirenl ppnlificcnicommendasse tradit cenlivo,quod dum primas ipseproebuit,quonam paclo
Guiberlus, unde, inquit, el manus ei aposlolorum id fieret lotus mundus obstupuit. Et quidem mirum
vwre, data pariier benedklione, imposuit. Quam vero est ponlificem pauperem, uli lum eral Urbanus, abs-
egregie hujus legalionisparles impleverit Adhema- que regum ope, sine ulla exaelione aul iribulo,
rus, probal, inquit ille auclor, mirabilisoperis tanii C' lantani principuin viroromque nobilium ac coetero-
exitus. Et quidem egregia iilius anlistilis facinora runi ex omni ordine, statu el regno muliitudinem
passim apud auclores memoranlur. Ejus vero exem- congregassé, qui ad difïïcilem adeo expeditionein
ptant alii episcopi subseçuti, expedilioni sacrse po- sponte él animo alacri properarent; quibus pro sti-'
slea nomen dederunl; quod in ipso etiam Claro- pendio spla proponebatur pccealorum indùlgentia, et
monlano concilio fecisse dicilur Willelmus Arausi- pro proemiospes viioeoeternoe.
censis. Eodemetiam se voto obstrinxeral Bernardus llaliobant aulem, ut jam diximus, pro tessera
Toleti archiepiscopus, sed abep voto absolvit eum bas voces Deu lowoll, pro militari signo crucém,
ponlifëx,quod turbalis in Hispania rébus satiusesset cujus imaginera sibi in veslibus super scapulain
ut ibi remorarelur. Ejus absolulionis meminil Pa- dexteram inipriraebant. Hinc crucesignatoruni, ëi
schalis II in epist. ad clerum et populum regni Al- crucialorum nomma inolevèriiiit. Referl Hermannus
fonsi, apud Taniaiam die5 Aprilis, ubi dicilur Urba- in Hisloria Sancli Martini Toriiacensis, Urbanum
nus Bernardi votuin commutasse in resiauratonejn in concilio Claromontano episcopos monuisse, ut
urbis et EcclesioeTarraconensis proniovendam. Si cum ad suas dioeceses reversi fuissent, subjeclis'.
Boiiûnioel aliis hisioricis credamus, in ejus expe- sibi populis pro peccatorum reraissione injungerenl
ditionis ducemelectus est sancius Ladislaus Hunga- iii poenitenlioe locum nomen his expedilionibus
ria: rex, eamque, uli aiunl, provinciam jam rece- dare.' Hinc in canone 2 vulgaloeedilionis legitur, u!
perai; ac domesiicis lùmullibus,ac eliain ipsa mor- qui ad liberandain Dei Ecclesiam Jérusalem profe-
te, qua hoc anno fuuclus esl, ne id exsequeretur cius fuerit, iler illud pro omni poeuilenlia repule-
impedilus fuit. lur. Consenlil Ordericus, cujus verba hue referre'
Orationes, quas ea oecasione habuil ponlifëx, ex non gravabor. « Providus, inquil, papa omnés, qui
anliquis aucioribus, el veleribus schedis ediloesunt congrue arma ferre poterant, ad bellum conlra'
a Baronio et in variis conciliorum edilionibus. Eas inimicos Dei exciyil; et poeniteiilescuiictos ex illa
relulere Willelmus Malmesburiensis, Ordericus Vi- hora, qua .crucém Domini sumereni, ex aucloritale
talis, Roberius Sancli Remigiiet Guiberlus Novigeuli Dei ab omnibus peccaiis^suis absolvit; et ab omni
abbales, Willelmus Tyriensis et alii auclores anli- gravedine quoefil in jejuniis aliisque maceralionibus
qui, qui dala opéra hujus sequenliumque.expcdillo- carnis pie relaxavit, » etc. Alius insuper in crucesi-
iitiin-sacrariun hisloriam scripserunl, simul editi gnalorum graliam canon condilus passim legitur,
anno 1611, Hanovioe.lypisWcchelianis-sub liluly ul scilicel omnia eorum bona semper ei ubique
133 B. URBANIII PAP/E Î8i
salva essent, rejecia quavis rationis specie, usque A l CCXXVII. Urbani apologia in his expedilionibut
ad eorum reditum. Quoequidem duo privilégia alii promulgandis.
pontifices subsequenlibus lemporibus iis qui, simi- Hic vero locus essel Urbanum tuendi a nonnnllo-
libus expedilionibus nomen darenl, confirmaverunt, rum conviciis, qui ei immerilo exprobrarunt, quod
et id Urbani exempta, ul diserte habetur in concilio hanc expedilionem, aul injuste adversus génies, in
Laleranensi, quod anno 1122 sub Calixio II cele- quas, uti aiunl, nul'uin jus habebat, aul certe
bralum esl. lemere edixisset, quoe principes el populos Chri-
Vidi in cod. Bigoliano, nmic regioe Bibliolhecoe, stianos in lam arduis el pèriculosis bellis implicuii.
épistolam Paschalis If ad archiepiscopos, episcopos At ulramque criminalioiiem ab Urbano amoliri
el abbales GaUioe,qua ponlifëx posl caplam Jero- facile est : cum illa bella el jnsla el pêne orbi
solyniani jubel fralribus , qui posl perpeiralam Christiano necessaria fuisse nulle negolio demon-
divinitus vicloriam reverluiitur, sua omnia reslilui ; slrari possil. Quid enim oequius cogitari polesl,
sicul beatoe memorioe Urbano synodali definilione quam ut paler communis omnium fidelium vires
sanciinm fueral. Ne vero aninii levitale aut cujus- Chrislianorum in unum recolligal ad relundendos
cunque causoeoblenlii, milites qui crucém accepe- communis hostis insoleseentis impelus, qui nihil-
raiil, medio in ilinere relro aspicienles, ab exercicu g] non adversus eos machinabalur; quid vero magis
recédèrent, Urbanus, inquil Ordericus, lib. x, necessarium ad Chrislianoe reipublicoe lulamen ,
generalisanxerat auctorilale, el apo tolicojussu invio- quam ul armis arma eorum repellantur, qui pleras-
labilité)' teneri coegeral in omni Laliniiaie, ul unique Chrislianorum provincias jani devastarant,
vers; qui Chrisli crucémacceperanl, neciler in Jérusa- aliis imminebanl, omnibus vero infensissirai erant.
lem pro defectionevolunlalis peregerant, in nomine Alqui lalem tune orbis Christian! statum fuisse
Domini reciprocum callem inirenl, aul anathemale nemo esl qui ausit iuficiari, si vel laviier dolibare
percussi extra Ecclesiam poenasluerent. El quidem voluerit hislorias illorum temporum. Nam ut de
Stephanus Blesensis cornes, ut omnes iiorunt, cum Hispaniis, Sicilioe el Iiall.e regionibus laceain ,
nescio quo pav.oreperlerrilus exercilum deseruisset, loiiun ferme Orientem, in quem praecipue indicta-
poslea ad expedilionem redire compuisus est, in illa expedilio fuit, Mahumelani occupabant. Non
qua obiil anno 1101. enim sola Jerosolymorurn civilas sancla, aut Nicea,
Ferunl eliam hae ipsa sacroe expeditionis ocea- Anilocliia, alioeque civitaies celeberrimoeel vastis-
sione pièces horarias. beatoeMaria;, qusejam anlea simoe regiones iis urbibus viciniores sub eorurr.
a Peiro Damiano in suis monasleriis erant instituta-, tyrannico jugo gemebanl; sed et mulioeetiam alise
a clericis imo el ab ipsis Iaicis ex Urbani proescri- C < imperii Constantinopolitani provincioeab lis barbarie
plo frequenlari crépisse; ul eo paclo, qui expédi- vexabanlur, quarum plerasque suo jam subjugave-
tion! suscipiendoe inhabiles essent, bis sallem ranl imperio; adeo ul ad muros usque Coustanlino-
precibus milites adjuvarent, eis lanloe Virginis politanoeregioeurbis omnia depopularentur. Urba-
palrocinium promerendo. Addit Gofridus Vosiensis nus, inquil Fulco cornes, in ssepe laudalo Hisloria;
prior Chronici cap. 27, ejusdem beatoe Virginis fragmente, admonuil genlemnoslram ul irent Jéru-
ofiicium, quod hodieque Sabbato. celebrari solel, salem^ expugnaluri genlilempopulum, qui civilatem
eadem oceasione fuisse inslilulum. Quin el nonnulii illam et lolam terrain Chrislianorum usque Conslan-
sanclum Anloiiinum laudant, referenlem hoc a pon- linopolimoccupaverat.
tifice in concilio stalulum fuisse, ulab ipso die Quid igilur mirum esl si. lanlp lamque urgenli
quo exerciius esset profeelurus in expedilionem, Chrislianoe reipublicoe periculo subvênire conatus
vespere et înane in omnibus ecclesiis cathedralibus fuerit communis Chrislianorum paler et paslor,
et monasleriis signum irino campantepulsù daretur, maxime cum ab éo ipse imperalor, et orientales
quo excilarenlur poptili ad orationes pro felici ex- Ecclesioe ac populi, auxilium repelilis frequentis-
peditionis successu fundendas. Quod. quidem insli- ^ sime precibus per lilleras- el legalos efllagïlassent.
lulum mori pulsandoe salutaiionis angelicoe, qui Id verum esse non solum probant Acla conciliorum
postmodum apud omnes invaluii, occasionem proe- Placenlini et Claromontani, sed ipsi eliam oequales
bere potuît. auclores Berloldus, Guiberlus el alii passim leslifi-
Proeler hoecRobertus de Monte in accessionibus eantur. Et quidem Urbanum de Ecclesia oplime
ad Sigeberlura, quas nosler Acherius posl Guiberli hac oceasione ineritum fuisse, una semper fuit
opéra edidil, decrelum fuisse seribit in concilio omnium sententia, quod publiée teslatum fecit
Arvernensi authenlico el nominalissimo, ul quoecun- velus inscriplio juxta sanclum Petrum in palatia
que civitas mari magno transilo , a pagunorum apostolico insculpla his verbis :
:
possetexcuti jugo, sine ulia conlradiclionesub sunctoe URBANUS II, ÀCCTOR EXPEDITIONIS IN INFIDÈLES.
Jérusalem dominiovel dilione perenniler oblineielur. CCXXVIIbis. Claromonti Urbanus
etiam in concilio • privilégia , etc.,
Quod paulo post Anliocheno ecclesiis dat. S. Dionysio Novigenliuo. Molismo.
confirmalum ab omnibus fuisse teslalur. Epistola ad Gratianopolilanos. Acla contra Ania-
nenses.
Soluia est Glaromontana synodus die iv Kalenaa-
rum Decembris, quo, uli supra obsérvavimus ex
185 VITA. 186
codice Lamberli, privilegium Alrebalensis EcclesioeA Cluniacensisordinis celeore monaslerinra subsiiii',
coram omnibus recitalum alque confirmatum fuit. ejusque ecclesiam solemni ritu- dedicavil, uti ipsu
Complura alia privilégia concessit Urbanus diebus testatur iù bulla posl aliquot dies dala. Tami bene-
sequentibus apud Clarummonlem, ubi usque ad ficii memores loci iilius monachi nomen Urbani
mensis Decembrisinitium substitit. Die in Kalenda- cum elogio in suo Necrologio inseruerunt, bis ver-
rum Decembrium confirmavit Ctaniaceusibus mo- bis : < iv Kalendas Augusli, ofliciunï pro domno
nasterium Sancti Dionysii de Novigenlo, cujus Urbano papa II. Hicvenerabilis et Deo dignus apo-
possessiones in variis dioecesibussitas singillatim siolicus, inter coetera laudabilia opéra sua, eliam
recenset. Eadem die Molismensemonasterium, cui islud monasterium cum magna auctorilale el devo-
lune sancius Roberlus prseerat, sub aposlolicoesedis iioneui Nonas Decembris dedicavil; in qua consc-
tulela suscepil, salvo Lingonensis episcopi dioece- cralionis die per successiones temporum, omnibus
saui jure, ad cujus petilionem ponlifëx hoc privile- peccata confitenlibus, et ad islius diei fesliiKicon-
gium concessil. Scripsit quoque hac ipsa die épi- venieniibus, alque vola sua persolvenlibiismaxiniam
stolam ad Guigonëmcomitem, clerum et populum ae desirabilem absolulioneni fecil.
Gralianopolis,qua eos, uli diximus§ 216, certiores CCXXXI.Brivale vrivileginm dat Cluniaco.Allerum
l'acil de Salmoriacensi arebidiaconatu EcclesiseB Compostelloe.
Gralianopolitaiiseasserlo. Eadem item die, si Ga- Inde Brivatem, ubi nobile et velus-habetur cano-
riefi auctori Historioeepiscoporum Magalonensium nicorum, qui vulgo comités nuncupanlur, collegiiun,
fidemliabeamus, idem pontifex AlexandriII diploma progressus ponlifëx, ibi quarla die Decembris,,
in graliam Berirandi Magalonensisepiscopi datum ecclesias, allaria et décimas quoe Cluniaceusibus
contra Petrum Anianoe abbatem in Acla conciiii monachis haetenus dala fuerani, insigni rescripto
Claromontani referri curavit, ne deinceps Anianoe sancto Hugoni confirmavit. Hac ipsa die bullam
abbales quidquam extra suse potestalis limites induisit Dalmachio episcopo Composlellano, qui
«uderent. Qua de re, uti suo loco diximus, querelas concilioArvernensi proesens adfueral, ejusque suc-
ad synodumidem Berlrandus detulerat. cessoribus inscriptam, quo diplomate calhedram.
CCXXVUI.Seribitad Cameracenses,ad Ecolismenses. episcopalem quoe Irioe bâclerais suhslilerat, Com-
Die sequenli, id est pridie Kalendas Decembris, postellam iranslulil in honorera sancti Jacobi, cujus
ibi asservari jam multo anlea credebaiur.
pontifex scripsit ad Cameracenses, juxta quod in corpus
slatulum fueral, ut eos de sententia in Tum novo hanc ecclesiam privilegio exornavit,
synodo
Gualcheriumintrusum lala commoncret ; qua de slaluendo scilicel, ut ejus antisles, nullum prseler-
re multa superius§ 210 obsérvavimus.Alias eadem G Romanum ponlificem meiropolilanum agnosceret.
die ad canonicos Ecolismensesdédit, quibus ponli- Quo tamen in gràdu haud diu substitit Coraposiel-
fëx eis confirmât prseposiluram de Juliaco, quam lanà Ecclesia, quoejure et dignilate melropolis
illis in commune viventibus Ademarus episcopus paulo posl aucla fuil a Calixto H, cujus ea de re
concesserat. litieroeexslanl anno 1124 datoe.
CCXX1X.Decretumde primatu Lugdunensi. CCXXXI!.S Flori ecclesiamdedical, el privilegium
Kalendis Decembris data est celebris Urbani dut. Privilegium pro Marciniaco. l'iperucum fit
abbatia. Mors Joannis episcopi l'or.uensis apud
in
bulla, qua post relalas varias concertaiiones de S. Florum.
priinalu Lugdunensi in concilio habitas, primalum Reliclo Brivale Urbanus ad Sancli Flori oppidum
huic Ecclesioein quatuor Lugdiinenses asserit et a
Stephauo ejusdem loci priore ordinis Cluniacensis
confirmât. Cui definilioni archiepiscopos oclo, invilalus accessit, ibique, ul habel velus noiilia,
episcopos ocloginia, ac nonagînia abbales el eo édita a Mabillonio in appendice lomi VI Annal.
amplius inlerfuissedieil. Hanc bullam primus illusl. Benediclinorum,num. 25, ecclesiam Sancli Martini
Peirus De Marca publici julis lecil. Coelerura ex de Aquis-Calidis, quoe in concilio Claromontano
Orderico Vilali lib. ix colligimus synodales lilleras monachisSanCti Flori centra quosdani ejus invaso-
D
ad absentes episcopos scriplas fuisse nomine con- res asserla fueral, eisdcm perpeluo habendam et
ciiii, sallem ad eos qui excusaloriasmiserant. Nam possidendam firmq concessione donavil, et donu'm
cum Odoet alii Norihmannioeproesules cum excu- illud sui privilegiidliciorilale finnavit. Illud est for--
saloriis apicibus comprovincialiumsynodo interfue- lasse privilegium, quod Peirus prior et ejusdem.
ranl, cirai benedklione aposlolica regressisynodales loci monachifereconsumplumprosui nimia vetuslale,
einstolascoepiscopissuis delulerunt. renovandnm Urbano IV oblulere, ulex eorum'li-
CCXXX. Urbanus Celsinianrimecclesiam dëdicat. hello supplici observavit vir cl. Stephanus Baluzius
Dimissotandem Urbanus Claromonle varias rein notis ad Vil-asPap. Avenion., pag. 740. Neuirius
giones, ut anle concilium fecerat, peragravit, in exemptam habere licuit. Tuncautem ponlifëx, comi-
quibus ecclesiaset monasieria passini consecravil, latue saciocardinaliumcollegio,ut veteres locischedsa
liles diremil, lpcorum sacrorum quieli providit, referiml, basilicam e novoexslruclam dedicavil B.
concilia celebravil. ac denique omnium animos confessons Flori, ejusque rehquioe posl allare in
hiimanilate el morum innocenlia sibi devinxit. loco eminenli reposiloesunt in capsula tribus seris
Primum die tertio Decembris apud Celsinianas clausa : quod die 7 Decembris faclum fuisse colli-
187 B. URBANIII VkPJE 188
gimns ex anniversaria ejus dedicationis soleranitate, A-
-j scopus, qui lune forle adhuc in
pontificis coinilalu
quse hac ipsa die eliam nunc in illa ecclesia, a eral, hominem induslrium el aplum ad magna ne-,
JoanneXXIl inepiscopalemsedemerecta,celebratur. goiia gerenda invenisset, ei ut secum in Hispaniam
Eadem die ponlifëx duo privilégia ibidem coucessit transirei pcrsuasil. Quid de eo postea faclum fuerit
in graliam Cluiiiacensiuni, unum pro sauciimonia- oranes norunt. Is nempeposl obientum episcopalum
libus MarciniacensisParlhenonis a sancto Hugone Conembricensem, Braccarensis meiropolis sedem
condili, allerum pro monaGhis Celsiuiacensibus,, a.deptus,ac legaiione aposlolica honoralus, démuni
jam superius a nobis laudaluni. ab Henrico imperaiore contra Gelasium papam
Hac, uli conjicere licet, oceasione, Bernardus, Roiiiaiiiis pontifex diclus est, el faniosam vilam
qui sub proepositi nomine Piperaci ennonicis regu- posl varias forlunas, misero landem cxiiu, in car-
larihus prseerat, suam Ecclesiam in abbatioelilulum cere conclusit. Sed ad Urbanum redire oporiet,
ciigi oblinuit. Id enim ab Urbano circa istud lempus qui lesle Gaufiido priore Vpsiensi in feslo sancli
faiium fuisse feruiii; el quidem Piperacum haud Thomoe, scilicel die 21 hujus mensis, Uzerchioe
1Higca Sancio Floro dissitum est; et Urbanus, ul
hospilaïus esl. Alque inde profeotus, Lemovicas
ex Berloldo observaviinus, canonicorum regularium
' posl biduum advenit : quid vero in ea urbe prse-
pra'posilis ahbalialem lilulum, absque tamen baculi - stiterit ex GaufrediVosi.ensisChronico parle i, cap.
iisu, induisit. Urbanum vero aliquandiu apud san- 27, lomo U Bibliol. Labbeanoe referre juval, ubi
clum Florum demoraium fuisse ob segiiludinem sic habet :
Joannis Porluensis episcopi, qui ibi defunclus ac CCXXXIV. Urbani
gesla apud Lemovicas.S. Mar-
sepullus fuit, verisimile esl. Cërie etiam nunc vi-. lialis dedicalio.
silur Joannis iilius sepulcrum in dextera calhcdralis Decimo Kalendas Januarii Urbanus Lemovicas
ecclesioeala inter priinam el secundam columnam devenil. In feslivilale Nalalis Chrisli, missam de
positum, sed absque ulla, uli mihi asserlum est, Galli cantu DominicoeNativilalis in ecclesia puella-
iiiscriplione. MonasteriumSancti Flori sanc'Àssimus rum sancloe Marioe,quoedicilur ad Regulam, nobile
Urbanus, uli in supra laudalo libello habetur, non est monasterium ordinis Benedictini hactenus sub-
solum ob sancti Flori devolionem, et consecrationis sistons, decantavil. Missamde luce in basilica regali
ejus loci a se facloe revereniiamprivilegio dohavil, apud Sanctum Mariialem celebravil: inde trinm-
sed eliam pro dilectione veri Palris Joannis cardi- phaliler coronalus ad sedem aposlblicamepiscopalem,
nalis episcopi Porluensis ibidem lumulati, singulari sic calhedralem ecclesiam appellat, quod sanclum
affeciu prosequebatur. Mariialem primum ejus sedis episcopum inler apo-
CCXXXHI.Urbanus pontifex Auriliacotransit. Mau- slolos aiinumerare gaudeant Lemovicenses, rediit,
ricii Burdiui forluna. ubi reliqua solemnitalis officia peregil. Aliera die,
Urbanum poslea Auriliacum adiisse ex veieri quoeesl posl feslum Innocenlium, calhedralemeccle-
Chronico ejusdem loci tomo 11 Analecl. Mabillon. siam in honore prolomarlyris Stephani dedicavil,
edilo discimus, in quo hoec legimus de Petro Solia- sequenli die quicvil. Pridie Kalendas Januarii basi-
censi, ejusdem monasterii, quod ex Benedic.iinoor- licam régalent, scilicet monasterii Sancli Marlialis
dine tandem ad soeculares canonicos defecit, tune ut jain supra eam appellaveral, inlionoremSalvatoris
abbale : Hic Urbanum papam posl Claromonlense mundi consecravil, ejusque antiquam liberlaien,
concilium,cui idem abbas inlcrfucral, Auriliacum nobilemqne proerogalivam novis privilegiis rbbora-
devexit. vit. Urbani huila de privilegiis Sancli Marlialis post
Inde Lemovicum provinciam ingressus pontifex, aliquot menses apud Sanlonas dala fuil. Istud aulem
Uzercam, invitante Gerardo abbale, divertit, ibique monasterium e Ciuniacensi ordine ad canonicos
monasteriiecclesiam jiixta quod ei fuerat polliciius, soecularesdevoluluraest. Sed Gaufredi narralionem
dedicare constituerai; at Urbanum ab eo consilio prosequamur. « Huic, inquit, Sancli Marlialisde-
Huinbaldus episcopus Lemovicensis, nescio qua r, dicationi, quoeperacla esl anno DominicoeIncar-
ralione, avocavil. Forle quod Nalalium Chrisli lionis 1095, interfuerunt plures episcopi, quorum
solemnia apud Lemovicas a pontifice celebrari nomina silenlio non sunt legenda. Hugo Lugdu-
rupercl. Urbanus quippe, ut mox dicebamus, paulo nensis, Audeberlus Bituricensis, Amalus Burdega-
araplius quam credideral ob Joannis Porluensis lensis, Robertus, seu notius Daiberlus Pisensis,
oegriiudiiieuiin ilinere moratus est. Ob hoc la- Rangerius Rhegiensis, hi omnes archiepiscopi,
.înen, si chronici ejus loci domesticoauctori cre- primus Bruno Signiensis, Peirus Piclaviensis, Ar-
dainus, Gcrardus in episcopum comraolus Adhc- nulfus, imo Ramniilfus, cognomine de Barbesillo ,
mai'o Sancli Marlialisabbaii sese adjunxit, a quibus Sanclonensis, Raynaldus Pelragoricensis, Ray-
coram pontifice accusaïus episcopus, paulo posl, mundus Ruihenensis, Huinbaldus Lemovicensis,
uli dicturi sumus, a sua sede dejeclus fuit. Ai Ge- hi omnes episcopi. Hi, postqua.mRomanus ponlifëx
rardus mense sequenli, ipso die feslo sancti Mauri aquam benedixeral, circa basilicam more ecclesia-
excessit e vita. Usercse quando illac transiïl Urba- slicoaspergebant; dominuspapapropriis manibusve-
nus lune degebal Mauricius Burdinus, ejus loci ncrandum allare consecravil, missamquesuper illud
monadius, quem cum Bernardus Toleti archiepi- solemniler celebravil, Inde ad benedicendospopulos
189 VITA. 1S0
in puhlicum processil, quorum lanta illic erat A CCXXXVI. Urbanus varia dal diplomala. îuonasterio
mullitudo, ul in circuilu civitaiis, citraiinum mil--' Augeriaco subjicit Bnssacuni. ' S. Epdrclihim.
liarium nonnisi hominum capila vidérentur; obla- Figiacum luelùr. Ecclesias S. Marliali reslilui
curai. -
lionum vero' lanta copia -fluxii, ut arca sepulcri
apostolici, id esl Sancli Marlialis,quoe\u\g6 Gauieau Hoeporro ïolenlnitatesUrbanum non impeiliebani,
appcllabatùr, proeler alias pleiia redundaret. > Hoec quominus aliis eliam negolîis vacârel, quod probant
Gaufredus, qui paulo antea, si lamen locus ille ex varia ejus diploùiala his ipsis diebus data. Ex his
alio ms. erulus ei tribui debeal, scripseral Urbanum unum esl inscriplum Ansculfo Angeriacensi abbaii,
Sancli Slephani ecclesiam, et beati Martini mona- cui subjicit nioiiaslërtam Basiacense. Dalum est
kierium dedicasse, ubi pro Sancli Martini; Iegendum apud Lemovicas die xiv Kal. Decembris. Eodem die
haud dubie Sancli Marlialis, quànqiiam apud et codera loco scripsil pontifex lilieras'ad Àdhenia-
Lemovices hàbeatur quoque monasterium Sancto rum Ecolismensëm episcopum, quibus ei injungit,
"
Martino sacrum. At nihil ulrobique habel de dedi- ut monacliorum Sancli Eparchîi proesumpiionem
caiione Sanctse Marioede Régula, quam tamen ab réprimât, qui abbaii Angeriacensi, cui moiiasierium
Urbano, qui'quidem ibi ex ipso Gaufredo missam .eorum- suhjeclunVésse (lebèbat, obedire deirecià-
médisenociis cantavil, factura fuisse legimus in duo- " haut, etiam- pùst latam in eos ex'cbmmunicatioiris
bus veleribus chronicis mss. Sancti Marlialis. sententiam."Porro Adheriiarns ul jiissis ponlificiis
Coeterumhoecomniaferme iisdein verbis narran- facerçisalis Ahsculfum Angeriaci abbalem inpleno
lur in veieri noiilia Lemovicensis Ecclesioeea'dé re; capitula, videntibus canOnicis suis, inveslivil de
facta, quam post Beslium varii auclores edideruiii. abbatia Sancti Eparchii, tradiie ei pastorali baculo ;
In ea quippe legitur pontfiees omnes supra re-- et ille domnum Hiigonemmonachum Angeriacensem
cénsilos Nalalium Chrisli solemnitatem simul cum in Sancli Eparchii abbatem ordinavit, ut in inslru-
Urbano apiid Lemovicas célébrasse, eumque ad menlo èa de re confeclo narratur.
Sanclum Mariialem euntem, el exinde hahito prius Hac ipsa die, uKal. Januarii, qua Sancli Marlialis
ad pnpu'tam sermoiie, coronalum ad majorera basilicam consecravil pontifex, proecepiumibidem
ecclesiam redeunlem comilatos fuisse. Hi omnes, ut dëdil in graliam Figiacensis monasterii, Caturcensi,
ibidem dicitur, die sexla Nalivitatis Domini, quoein aliisque vicinis episcopis inscriplum, adversus eos
Dominicain incidebat, ilerum cum Urbano ad qui loci hujus possessiones'"maie invaserant. Quo
Sanction Mariialem, ubi dies ocio exegit, conve- etiam lempore, uli ex Gaufredi Chronico discimus,
nér.r.iit, cumqùe die sequenli basilicam aqua, ab P papa Urbanus inveslivilsolemniler ecclesiamS. Mar-
i pu pontificeprius benedicta, inlerius exieriusque lialis el abbalem ipsius Ademarum de ecclesiaSancli
l>erlusirassehl, ipse eadem aqua ''allare Domini Peiri Monlandrensis, et de ecclesiis de SaAonio
Sàlvatoris lavit, chrismale et oleo sancto perunxii, cum përlinèniiis suis, ubi requkscil corpus S. Mar-
pignora sanctorum ibi reposuit, ac demum, asianle tini abbalis, iilius quondam lerroe principis, cujus
innumera pùpùlorum mulliludine, inissa ibi canlala, sancli Vilamlempore Northmannicaruui iucursioniim
sancivit ut hoec dedicationis dies 11 Kalendas deperdilam fuisse déplorât idem auclor, in magnum
Januarii solemnis in poslerum singulis annis habe- ejusdem monasterii detrimentum.
relur. Hanc basilicam a Ludovico Pîo olim exstru- CCXXXYIbis. Privilegium Tulelense.-
ctam, sed variis cladibus attritam, in pristinum Anno sequenti, die secunda Januarii, Urbanus
splendorem restituerai Adhemarus ejus loci abbas, adhuc Lemovicibus exislens privilegium induisit
paulo aniequam ponlifëx Lemovicas adyeniret. Willelmo Tutelensi abbaii, quo bona ejusdem mo-
nasterii sub aposlolicoesedis lulela suscipil; meminil
CCXXXV.Urbanus hoc anno Arelalum non adiit. in eo pontifex nonnullorum mililum in ea urbe
EpiscopiWirceburgensisreconciliatio.
commoranlium, ob mala sua faciuora excoinmmiica-
Ex his vero, quibus alii eliam auctorës suffra- torura,
p quorum oceasione vetat, ne inonaslc'rium
gantur, palet quantum aberrâverit a vero Berloldus, ipsum excoinmunicëlur,nisi forle ibi ad officiadivinâ
auclor alias omni exceplione superior; qui in exeommunicali illi admillerentur.
Chronico scripsil Urbanum hoc anno Nativilatis Lemovicensis
CCXXXVH. Humbaldus episcopus '
Dominicoe diem Arelalicum diversarumprovinciai'um . dëponilur.
episcopis gloriosissime célébrasse. At licet in hoc Ecclesioe Leniovicensiùm lune prsce'rai ILimbal-
erraveril, non lamen est ei deneganda fides nardus, qui in hac sede post varias côncérlàiiones,
ranti Wirciburgeiisem episcopum, qui ei probe oblenlu litleraruin apostblicarum, sed ah eo ipso
notus eral, circa hoeclempora reliais schismatico- adulleralarum, firmalns fuerat. Verum, Cura pon-
rum partibus, ad Urbanum accessissê'absohilionem lifëx
apud Sanclum Mariialem versaretur, forte
ab eo pelilurum. Quam, inquil ille, ab eo consecuius Ademarum abbalem aliquando reprehendit, quod
esl; ila lamenul eademmiseiicordia a legalis papoein hune episcopum absque suo nutu admisisset, contra
Teulonkis partibusperficerelur eidem.' id quod Romoe dé eo staliitum fuerat Qua de FC
alionilùs abbas lilleras apostolicas sibi ab liuni-
baldo redditas ponlifici oslëmîii; unde ille, fraude
191 B. URBANIII PAP.-E ino
agnita, slalim Ilurahaldum publiée deposuit, in A Atificis Urbani H, »elc. In allcro codice hoecleguniur:
cujus locum posl aliquod lempus subslitulus est « Diexi Kal. Februarii Urbanus II cum tribus archi-
GuillelmusSancti Marlialis prior. Hoecnarrai Gau- episcopis,
totidemque episcopis, lemplo in honorem
fredus Yosiensis in Chronico, cap. 28 el 28, cui sancloe Dei
genitricis et bealorum apostolorum
consenlil Chronicon Malieacense. Al lilleras ab Joannis et Andreoe
dedicalo, hoc allare majus in
IJurabaldo (alsalas nondum haclenus quisquam honore sanciorum
marlyrum Stephani prolomar-
viderai; quas simul cum aiuiqua ejus rei notilia ex tyris, Laurënlii, Vincentii, et Darioe
ms. cod. EcclesioeLemovicensis qui fueral pênes V. venerabiliter Chrysanli
consecravil,el rcliquias eorum posuit. »
Cl. Anton. Faure Ecclesioe Remensis prsepositum, Porro
ipse Urbanus in suo diplomate teslalur hanc
nobiscuma V. Cl. Baluzio communicatas referemus ecclesiam a se fuisse
consecralani, adeoque sub
in Appendice.
specialiaposlolicoesedis luitione esse debere.
CCXXXVIH.Carrofi allare consecrat. CCXL. Andegavosa Milone ducilur. Ibi crucialam
Cum aulem Urbanus pridie Kalendas Januarii proedical.
accesscril ad Sancli Marlialis monasterium, ibique,. Posl hoec, uti prosequilur auclor Chronici Mal-
uljam obsérvavimus, oclo dies Iransegerit, hinc leaceusis, pontifex perrexil Andcgavisel benedixit
facile colligiiur eum ibi Epipbanioe feslivitalem »* monasterium Sancti Nicolai, quod prope hanc ur-
célébrasse, an veré die sequenli in urbem redieril, bem silum esl. Urbanum a Milonesuo ipsius legalo,
noscinuis. At cerium est eum feria quinta anle anlea monacho Sancli Alhini, hue perduelum fuisse
feslum sancti Hilarii, quoe mensis Januarii dies est legitur in Chronico Andegavensi apud Lahlieimi
décima lerlia, Carrofensis apud Piciones monasterii tomo I Bibliolbecoe novoe, cl quidem ul ecclesiam
basilicoehujus allare propriis manibus a Petro ejus Sancli Albini consecràret. Sed id monachi cj.is
loci abbale invitatum consecrasse assistenlibus ei loci, nescio qua causa, uoluerunl, ul habel allerum
plurimis episcopis. Id discimus ex veteri notilia, Cbroniciim in velusto codice Christiiise reginse Sne-
quam ex archivis hujus monasterii erutam in Ap- cia;, qui nunc in Bibliolheca Otloboniana Romoe
pendice dabimus. Idem habetur ex Sirm'undische- asservalur ; sic quippe ibi res exponilur : i Anno
dis in lomo II Bibliothecsenova; Labbeanoe pag. 1096, Urbanus papa apud Andecavara civilatem
755; sed ibi omissa vocula mue, liane consecralio- descendit, et ecclesiam Sancli Nicolai consecravil.
nem die feslosancli Hilarii faclam fuisse memlose Monachienim Sancli Albini, ulsua ecclesiaconsecra-
legitur. Caelcrumipse Urbanus in privilegioejusdem iclur iiolueruni-,pro qua re maxime papa veuerai,
inonasierii, quo ejus bona el privilégia a Leone IX . addiiclusa Milone anlea beali Albini monacho, tune
et Alexandro II concessa confirmai, decemit, ul lemporis legato suo. * Hujus Milonis meminit Hugo
nemo proelerpontificem Romanuin in illud al tare, Flaviniaccnsis abbas in Chronico, ubi eum episco-
quod ipse suis propriis manibus cousecraver.it, pum factura fuisse seribit. Sed ejus sedis nomen
audcal excommuuicalionis aul iuierdicli proferre in Labbei editione non exprimitur, ob deiriluin co
senientïam. loco codieem ms.; al hoec lacuna ex domesiies
CCXXXIX.Piclavis célébrât feslum S. Hilarii, etc. Sancti Albani instrumenlis facile suppleri polest,
Benedicii monasteriumnovum. in quibus nempe Mita Proeneslinusepiscopus fuisse
Sancli Hilarii feslum, quod die 13 Januarii oc- haud semel dicilur. El quidem is est ipse qui post
currit, Urbanumin ipsaPiclavoruin urbe célébrasse, Bernardi obitum ad hanc sedem contra Hugonem
leslis est auclor Chronici Malleaceusis. Quo lem- Caiididuin, famosum schisnialicum, provecius esl,
pore Peirus ejusdem urbis episcopus conlroversiam ac co uoniiiie inlcrfuil eleelioni Paschalis II a quo
inler monachos Trenorcliiensescl canonicosSancloe in Galliam legalus missiis esl, ac démuni anno cir-
Crucis Lausdunensis {Loudun) nalam direrait, ciier 110!, ul seribit Ugbellus, e vivis excessil.
ejusque senlentioe ipse pontifex subscripsil cum Aliam Andegavensis hujus itineris ab Urbano
Amalo Burdigalensi el Hugone Lugdunensi archi- _. suscepli causam affert Fulco cornes Andegavorun
episcopis,Girardo Engolismensi episcopoet aliis, utii in fragmenlo Hisiorisetomo X Spicilegii Acberiani
in veteri apographo legitur. Aliud placiluin Jiabuitt edilo, ut nempe ejus provincioe incolas ad susci-
ipse ponlifëx in ecclesia Sancli Hilarii, sed quod ad1 piendam sacram expedilionem exciiarel. Quod etiara
meiisera Marliura, quando Urbanus ilerum Picta- habel vêtus Chronicon Sancli Albini. Nec mirum;
vos adiil, référendum est. Verum hue revocarii nam ubicunqneponlifëxfuil, inquit auclor Chronici
débet benediciio monasierii novi in eadem urbe, Malleaceusis, proecepil cruces farere hominibus, el
quoenon vi, ul habel Chronicon Malieacense,sed xi, pergereJérusalem, et liberarc eam a Turcis el aliis
Kalendas Februarii , ul ex veleribus domeslicis s geniibus. Consentit velus auctor apud Cbesnium
instrumenlis constat, ab ipso pontifice facla est. Id1 lomo IV, pag. 90, qui referl Urbanum omnibus epi-
evincilur ex veteri Martyrologio ms. ejus loci, in, scopis imperasse, ul singuli in suis dioecesibus
quo hoec ecclesia die feslo sancli Vincemiiconse-. hanc expedilionemprsedicarenl, idque reipsa ab eis
t-rata dicilur, his verbis : i Abbas domnus Gcrardus5 fuisse prsesiimm. Et quidem, ut omnes norunt,
H sub cujus lempore ecclesia noslra fuil dedicala ett proecipna liste eral ponlificii in Gallias itineris
sacraïadie sancli Vincentii per manus summi pon-. causa ; cujus rei alius proeler Urbanum ipsum leslis
193 VITA. 194
: quoerendus non est, qui eo auimo ad principes et A cornes, qui pressens aderal, diserlis verbis referl in
coeterosFlandrioe fidèles lilleras scripsil lune lem- fragmente Hi-lorioe Andegavensis, hane basilicam
poris, ut eos de re décréta in concilioClaromontano iii Sepluagesimadedicalam fuisse ; et Urbani bulla
sacra expeditione, indulgenliisqiiu iis qui illam in qua dedicationis menlio habetur, dala est mense
susciperenl concessis, facerel certiores. Unde uni- Februario, proindeque anle initium Quadragesimsc,',
versos monel, ut si qui ad illud verbum proficisii ul nihil dicam de concilio Turonensi, quod proesi-
Voluerint,parali sinl omnino ad prpxiniani Deiparse dcnle Urbano in média Quadragesima, qui adeo
assumplionis feslivitalem; quo tempore Aclhemarus Andegavis tum non eral, celebralum fuit. Quam
episcopus Aniciensis, vicarius pontificis in illa ex- vero solemnis hoecdedicalio fuerit ex eo colligi
peditione instiluius , iler cum aliis cruce signaiis potest, quod varias charioe passim occurranl in
aggressurus essel. Andegavensibusmomimenlis, ab anno vel die ejus
CCXLI.ManâssemRemensemelectum confirmât. dedicationisdatse. El quidem ob id maxime làudaiiir
Lis Trenorcliiidilata. Nalalis abbas in versibus Bablrici Burgnliensisapud
Andegavi, quo eppropinquanteQuadragesima, ut Chesnium, tomo IV, quod eam a ponlifice fieri
teslalur Fulco cornes, venil Urbanus, morlein ac- oblinuerit. Ut vero eliam ad posierosejus celebriiaiis
cepil Reginaldi Remorum pontificis, qui, ut ex niemoria propagarelur, idem ponlifëx in laudala
epislola cleri Remensis ad Lambertum Atrebalen^ huila eos, qui ad anniversariam iilius solemnilatem
•sem, et ex Balderici Burgiiliensisversibus, ubi eum convenire voluerint, ab omni hostium incursu libé-
palriarcham appellat, discimus, xii Kalendas Fe- ras esse proecepit, muliisque graliis donavil. COJI-
bruarii defunctusest. Unde niirari subit ejus obitum stiiuit eliam, ul lestatur Fulco cornes in fragmenio
ad annum proecedentenia Labbeo revocari, cum cer- Hislorioemox laudaio, idem aposiolicus, et. ediclo
tain sit, ut de muliis veleribus instrumenlis laceam, jussjl ul in eodemlermino, quo dedicationemfecerat,
hune anlisiitem Claromontano concilio mense No- indictum publicnm celebraretur uno quoque anno
vembri inlerfuisse. Manassisejusdem Ecclesioeproe- apud Sanclum Nicolaum, el septima pars poeniten-
positi, qui inejus locum substituais est, eleciionem tiarum populo convenienliad illam celebrilalem di-
cum elogio slalim Urbanus approbavit, uti paîet ex milterelur.
tribus ejus episiolis, ea de re Andegavivin Idus Eadem oceasione pontifex a Fulcone comité, qui
Februarii dalis, in quibus suum erga Ecclesiam, prsesens aderat, regalus, Goffridi Marlelli, qui jn
clerum, milites ac plebem Remeasem, affectum monastico habilu defunctus el in ejusdem monasic-
amanler exprimil. De eadem re in Manassis gra- (.. rii capilulosepnllus fuerat, corpus transtulit in
liain Urbano scripseral Ivo Carnotenus, episl. 48, ecclesiam a se dedicalam, ul ipse Fulco narrai in
in qua maximi esse momenlidicit, ut non differalur fragmente laudalo, qui a ponlifice monitùs parlera
ejus eleclionis confirniaiio, ob insignes Remensis forestoeCaiioeSancio Nicolao pro ejusdem Goffridi
Ecclesioe, quse olim ipsius Urbani mater, inquil, anima; requie dedil. Sed hoecdonatio magnoelitis
tune vero filia eral, prscrogativas. Quod nempe hoec segelem,poslea pioebuil inler ejus loci monachos,
sedes haberet regni diadema, et cseleris Ecclesiis el Albinianos, quod isii siIvan; illam inlegram ad
Gallicanisin ruinoeaul resurreelionisexemplumpro se pertiiiere conlendereiil. Sopiia esl tandem ope
sua dignilate esse solerel. Gaufridi Meduanensis Andegavorum episcopi el
Eodem lempore monachi Trenorchienses ponli- Willelmi abbalis Sancti Florcnlii, ui videre esl
ficem adiereâ conquesluri adversus episcopusi et apud Pelieterium in Hisloria Sancli Nicolai, ubi
canonicos Andegavenses,quod Ecciesias Dnadi ça- inter alia mulia monumenla, concordia; hujus iniloe
stelli quoe.ad monasterium suum pertinebal, injuste instrumenlum proferl. Al non salis sibi constat in
sibi arrogarent. Verum cum eeonîrario canonici assignando loco, quod tumiilus Goffridisuo lempors
cas sui juris esse contenderent, viderelque pontifux silus erat. Hodievisilur haud proeul ab altari majori
litem illam alicujus esse momenli, eam ad futurum rj lumba, sed absque ulla inscrlpliPne, quam ip-i s
concilium Turonense reaiisil; ubi reipsa, ut suo Goffridi esse pulant. Dicitur lamen in veteri in-
loco dicemus, agitata fuit. slrumenlo pag. 29, in navjm Ecclesioetune Iransla-
CCXLII. Dédient Urbanus basilicam S. Nicolai. tus fuisse et sepnllus; et paulo anle pag. 25,
Transfert corpus Goffridicomitis.Scribil monuchi's scripserat ipse Pellelerius : Hujus sepulluroefidem
S. Viioni. et lapis a terra circiter ad très pedes
' facit piclura
Die iv Idus, id esl décima Februari;, ded'eata est elevatusanleriarqllaris sanctiAndreoe,quod estadsi-
ab Urbano basilica Sancti Nicolai in Aiideg.ivorum ' nistrum majus altare cumhoc elogio: Dum viguil,etc.,
suburbio sila. Hanc ipsain diem, quoe hodieque in quoeomnia hodie non comparent.
hoc monaslerio celebris est, proelervetus Chroni- Hac ipsa dedicationis Sancli Nicolai die, id
con ms. Sancti Albini, assignat charta fundallonis est iv Idus Februarii, Urbanus lilleras ad Philippum
beatoe Marioede'Rota prope Credonium: quare Caialaunensem episcopum scripsit, quibus eum ad-
emendari débet Ordericus Vitalis, qui libro ix horialur, ut monachos Sancli Viioni Virdunensis
scripsil Sancli Nicolai dedicalionera in medioQua- qui in ejus dioecesisprioraiu SancliNicolaimoraban-
dragesimoefactam fuisse.Cerle Fulco Andegavorum tur, a nonnullorum parochianorum suorum vexa-
195 B. URBANIII PAP.B 198
liouibus liberarel ; el in poslerum sub ejus pro- A liherandi Goffredi Barbati olim Andiiimcomitis, qui
ieciione sccuros esse juberet. ibi a muliis annis Fulconis Bcohini comitis jussu
CCXL11I.Fclipsis. MonasteriiRoloeconfirmalio.Ejus cap'ivns delinebaltir. Hune quippe, ait ille auclor
loci abbas Robertusde Arbrisello. libro x, Urbanus hortalu et poiestale a vinculislibe-
Poslridie, ut in Chronico Andegavensiapud L'ah- ravit. El libro îx seribit eumdem GoffredumUrbano
beiim edito legimus, scilicet m Idus Februarias, papa prwsenie el imperante absoliilum fuisse, qui
cum proedictuspapa in Andecavaurbe residerel, luna apud Cliinonem caslium per annos ferme triginla
cum essetxm lerribiiemëclipsim passa est. i Qua die in carcere rechisus fueral. HoecOrdericus : at si
idem pontifex in caméra Gaufridi episcopi ejusdem alios passim vulgalos auclores audiamus, aul nun-
urbis manus suoe imposilione confirmavit fundalio- quam e carcere liheralus fuit Gauffredus, quod
nem monasterii canonicorum regularium beatoe diserte habel llildeberlus, qui ibi tune vivehat, in
Marioede Rota, prope Credonium sili, die pra>ce- Vila sancli Hugnuis; aul certe id mullo posl Urbani
denli, a Renaldo Roberli Bnrgundi filio faelam. advenliim in Galliam contigil, ut videre esl apud
Fundationis lilieris subscripserunl Hugo Lugdu- Menagiiini libro m Historioe Sabloliensis, cap. 16 ;
nensis, et Amalus Burdigalensis archiepiscopi; epi- , sed bas difficuliaies fusius persequi nihil iioslrunv
scopi vero, Ivo Carnotensis, Iloellus Cenomannen- iuleresi.
sis el Gualierus Albanensis. Cum Urbano vero eam CCXLVl.Sublolii bullam dat pro S. Nicolao.
firniaveruiil Gaufridus Andegavensis, el Bruno Die xvi Kalendas Marlii, id est Februarii 14,
" Urbanus
Signiensis episcopi; Teulhio, Albertus el Rangerius Sablolii, quod oppidum esl in Andegaven-
cardinales; Eniorrandus de Seissuns él Miloraona- siumel Cenomannorum finibussilum dalo diplomate
clius Sancli Albini, clerici papoe,> qui omnes dedi- confirmavit privilégia et possessiones monasterii
cationi ecclesioeSancti Nicolai ad quam magna se- Sancli Nicolai Andegavensis,cujus basilicam anle
iiatus Romani pars occurrisse dicilur, inlerfuerant. paucos dies manibus suis consecraverat. In hac
Edita sunt ejus rei instrumenta tomo IV Gallioe bulla, mn•la bénéficia decernil, uli diximus, in
Chrislianoe a Sainmartlianis, et lomo H Miscelîa- eorum graliam, qui eamdem basilicam die anniver-
nen.runiBaluzianorum". sasio ejus dedicationis inviserint.
Roiensis coenobii abbas, el quidem primus fuit CCXLVU.Cenomannis tribus diebus moratur Urba-
Robertus de Arbrisello, Fonlis-Ebraldi monasterii nus pontifex.
et tolius ordinis paulo poslea fulurus inslilutor sub Cenomannorum quoçue urbéni adiisse Urbanum
extremis Urbani annis. Hujus vero cum fainain au- leslis esl Fulco cornésin fi'agmenlo"ja'm'lau.dàTOv ubi
"
diisset Urbanus ipsum Andegavos accersivit, ac in iriduum Hoellis episcopi sumptibus uxegisse dicilur
dedicationis Sancli Nicolai solemnitaie, ad quai», in Actis ejusdem urbis episcoporum tomo Ul Ana-
inquil Baldericns ejusdem Roberli 'Vilse auclor, lectoruin Mabillon. editis, qua oceasione laudalùr
coufiuxissepulares lolam orbis amplitudinem,sermo- ille anlisles, q'uod inler omnes anlecessorumsuorum
nem haberi jussit, cujus verba, ul idem auctor pro- t'Uulossolus universalis papoeel sacerdolumomnium
sequilur, valdeDomino papoe complacuerunl; unde principis sacrosanclo hospiiio honoratus fueril. El
injunclo ei proedicalionisofficiosecundum a se eum quidem adeo celebris apud iilius regionis populos
sialtiit Dei seminiverbium: qua legatione funclus in Urbani CenoniannosaJvenliis evasit, ul inde in pu -
variis dioecesibus,sui monasterii regimen diinisil, ut blicis inslrtimentis quandoque pro epocha fue.it
liberius ministeri.o verbi insudarct. adhihilus. Hac, uti videtur, oceasione, aut certe
CCXLIV. Urbanus ponlifëx S. Maurum invisit. cum Andegavi essel, idem pontifex Hoello curam
Reliera aulem Andegavorum urbe, ponlifëx Glan- demandavii restitution is Loconaci monachis Sancti
TiafolienseSancli Mauri olim célèbre monasleriura Albini faciendoe, quem locuin, olim a Cbildeberla
invisit, quod lune lemporis Fossatensibus monachis rege illis donalum, viri quidam nobiles invaseranl.
ab annis ferme ducenlis subjeeluin eral. Ea de re ]D CCXLVIH.Vindocinidies undeeimcoinmoratnr.Pro-
loci monachi cum vicinis incolis et provincioema- fessionemepiscopo faelam irrilain facil. Consectat
gnalibus conquesii sunt apud Urbanum, ab eo effla- allare Crucifixi.
gilantes ut lam illustrera locum ab exieroruni jugo Vindocinuminde profeclus pontifex, ibi dies -unde-
liberarel. Sed ille causam banc, quoevidebalur esse eim coiiimoraïus est, leste Goffridoejus loci lune
«dicujusmomenli, ad concilium Tui'onensc sequenli abbale, qui libro t, episl. 18, hoec ad Cononem
mense celebrandum, delërendam esse censuit, ul episcopum sedis aposlolicoelegalum scr.bil : Oplima;
dalo Fossatensibus sese lueiidi loco, res, mature memorioe papa Urbanus, et qui nunc est dominus
perpensis ex utraque parle momenlis, judicarelur. Paschalis papa, in Ecclesia noslra, ubi suoecharila-
Quod reipsa faclum esl, el Fossalenses causa, uli tis gralia per undeeim dies manserunt, privilégia no-
infra dicemus, çeciderunl. slra viderunl et ore proprio legerunl, et suoeauclori-
CGXLV.An Cainone Goffredum Barbalum liberavit. tatis decrelo firmaverunt. Ea proeul duhi'ooceasione
Hinc Cainonemin (imbusTuronumversus Pictavos Urbanus didicit ab ejus loci monachis Goffridum
progressus est pontifex, si verum sil eum illud op- abbalem, cum ab Ivbne Carnoteno benediceriiiiir,
pidum adiisse, ul iniiuiî Qïdericus Vitalis, causa professionein ei tanquam dioecesano episcopo fe-
m VITA. 198
cisse; quod oegre tulit pontifex, abba'.emque ve.he-A Norlhmannioe ducem, qui paulo post ad sacrum
menler increpavil, columbamseduclam cor non ha- bellum prbfeclus est, composuii. Sed ad Urbani iler
bentemillum appelions, quare quod illicite commis- refïectenda est oraliii.
su m fuerat, irriiuni fecit, ac postea Romam rever- CCLI. TuroiiosUrbanus ponlifëx advenit.Seribit
Publiée
pro
Manasse archiepiscopo Remensi. proedical.
sus lato decrelo sancivil, ne quis poslmodum Vindo- monasterii-basilicamdedicat. Slaluta pro
Pa- Majoris
cini abbas cuiquam episcopo profilealur, quod S, Marlino.
schalis succcssorUrbani iterum sua aposlolicaaucto- Inilio mensis Marlii Tnronos advenit, ubi primum
rilale firmavit. Hoec omnia narrât ipse Goffridus hospilalus fuisse videtur apud Majus-Monasierium.
épis'. 7 et 11, lib. n, ad Ivonem scriplis. Decrelum Hue enim accessit die lertiâ ejus mensis, uti cclligi-
vero ipsum proferl episl. 27 ad Gaufredum Ivonis lur ex narraiione dedicationis ejùsdemloci basilica1,
successorem, quod suo loco proferemus. quoevi Idus Marlii, die octavo ejiis'deiii adventus in
Hue quoque revocanduni est quod de illo mona- monasterium, facta est. Hinc habemus lolam die-
slerio legitur in Chronico Andegavensi, apud Lab- rum serieni quos pbnlifex eo in ilinere exegii. Erat
beiinilomo 1Bibliolhecoenovoe.ubiad annum1095ve- quippe, ul vidimiis, die 14 Februarii Sablolii, unde
ter-istylo,quo scilicel novi anni exordium a Paschaie posiiïdie profecliis Cenomannosadvenil, ubi diebùs
desuinilnr,hoec liabet :. Eodem anno iv Kalendas tribus, id est dëcimo sexto ël dubbus sequenlibus
Manias consecravilUrbanuspapa CrucifixumSancloe commoralus est. Decimbnono perrexit Vindocinuin,
Trinilalis Vindocinensiscoenobii,atque perdonavit ubi cura ex Goffridi episiolis, dies undeeim trans-
sëplimam.parlent peccatorum suonim omnibus, qui egeril, exinde ante diem secundamaut lerliam Mar-
unoquoque anno anniversarium ejusdem consecra- tii pvoficisci non poluit, quo reipsa allerulro die
tionis diem ibidem celebrarenl. Idem omnino legitur Turonos advenisse dicendus est..
in veteri cod, ras. Vindocinensismonasterii ; Cruci- . Die quarià ejus mensis ad Remensis Ecclesise
fix! autem noinine intelligendum est allare Sancloe suffraganeos episcopos scripsit; ut ne diulius Ma-
Crucis, quod hodieque relro majus hilare subsistil, nassis electi ebruni meiropolilani ordinationem dif-
vulgo Maïuiiiiale appellalum,,ul constat ex veteri ferrehl. Quibus liiteris illi mbrem gessere : nam
Missali ms. ejusdem monasterii, in quo dedicationis Manasses in basilica archimonaslerii Remigiaiii
hujus festivitas sub hoc lilulomemoratur. De allari die x Kal. Aprilis ab'Hiigone Suessioiiensi, astanii-
Malulinali, etc. Notiliam inlegram referemus in bus et manus ei imponenlibusquinque aliis ëompro-
' vincialibùs
Appendice. episcopis consecralus est. Hic vero
CCXL1X.ConciliumRolhomagensc. constituerai slalim posl suam inaugiirationem pon-
Quo lemporel pontifex lias regiones invisebat, lificem adin1, iit ex ejus epistola ad Lambertum
Norlhmaniiioeproesûlescum abbalibus el aliis cleri- Alrebalensem apud Baluzium tomo V Miscellaii.
cis, ac provineia; opliinallbtis a Willelmo melropo- edila palet; sed ulrum id prsesliteril, inçërtùm est.
lilano Rothomaguni convocaii ad concilium provin- . Urbanus vero interea Sancli Martini, ecclesiam
ciale, mense Febrnario, ibidem capitula synodi, ut fréquenter invisebat, mode in ejus castello, modo
narrai Ordericus libro îx, quoeapud Clarummonlem eiiani in ipsa urbe, aut in vicino Majori-Monaslerio
facta esl, unanimiler conlemplatisunt ; scila quoque . coiiiinorans, quandiu versaius el apud Turonos.
aposlolica confirmaveriinl,addilis oclo canonibus, Die aiilem vu Idus, id est Nona Marlii, qu;e
quos idem auctor- referl, et habenlur apud Lab- Dominica erat, celebralis in Majori-Monaslerio'
beiinï. ...... missis, ad gradum ligneum, qui supra itavii Ligcris
CCL. Jarenlonis abbalis in Angliamlegatio. ripam paratus fueral, accessil pontifex, ibique
Ad idem lempus revocanda esl Jarenlonis abbalis . oralionera habuil, cui cum Fulcone Audimn comité,
Divioncnsis in : Angliam legatio aposlolica, quam .. lune lemporis Turonum domino, et aliis proceribus
describil Hugo Flaviniacensis in Chronico Virdu- •:iiilerfuil innumera omnis condilionis et letatls ho-'
nensi. lmpelraveral quidem Willelmus Anglioerex a ryminum niultitiido. Ponlificem ea oceasione de sacra
Wallero episcopo Albanensi, qui pallium pro sancio expediiione taculum fuisse plusquam probabile est.
Anselmo nomine Urbani altiilerat, ut nullus a se .'e .Et quidem hue, nisi fallor, revocari débet quod de
aposlolica in Angliam legalus mitleretur absque ré- Hugone de Calvomoiile, el Hamerico de Currone
gis proeceplo; at Jarenlonis fama adeo celebris eral, , legitur in Hisloria Ainbasioetomo X Spicilegii, qui
i.aniaque fuit ejus in alloqucndo regem inadulata ibi dicuntur ht ecclesia beati Martini Màjoris-
mentis constanlia,. ul rex ei palam eonlradiccre . Monasterii in proeseiiliapapoe,muliis sibi adjunclis,
verilus, consiliis.ejusac volis acquielûrum promitte- : vestibussuperamiclis-sancloecrucisvéxillumconsuisze.
rel. Sed fallere volebat callidus rex ëa.specie viri pii Postridie, seu vildus Marlii; pontifex cum aliis
incaulam sinlplicilalem; jam quippe ad Urbanum episcopis et cardinalibus majorem ejusdeni mo-
imnliosclani miserai, novasah eo peiilurus inducias, -nasierii basilicam solemniler dediéavit, etdie se-
quas cura reipsa impelrasset, idque Jarenloni dé- quenli benedixil coemelerium; Quas coeremonias,:
clarasse!, ille, infectis rébus, ex Anglia statim dis- relaiis eorum ponlificum qui présentes aderant
cessii. In Galliamreversus subsiilii in Northmannia, nominibus, egregie descripsit velus auctor apud
ùbi pacem inler eumdem regem ac fralrem ejus Bocliellum,cujus ea de-re opuscùtam in Appendice*
irO B. URBANIII PAPJ1 200
inlegrnm referre visum esl, addila veteri notilia de A monachi Sancli Albini, in epislola encyclica de ejus
aliquot juribus, quoe ea oceasione Hugo de Calvo- morte, quam diraisso episcopalu monaclius inter
moiiie supra laudatus monasterio cessil. Celebriia- eos factus subiil anno. 1123.
tein vero ejus dedicationis lestanlur varia ejusdem Inter alias vero causas quoe ibi agilaite fuerunt,
loci instrumenta, quoeab anno quo facia fuit, data celebris restilutio esl Glannafoliensis nionasteiii
dicunlur. Ferunt lune ponlificem in capilulo mona- S. Mauri in prislinara libellaient, quam ei ab annis
cliorum ingressura cura iis sedisse, ae facla exhor- plusquam ducenlis Fossalenses abbales ademeranl.
latlone, iisdera absohuionem pro more illoruin tem- Ejus rei meminil auclor Chronici Malleaceusis;
porum imperliisse. Peirus Diaconus libro iv Chronici Casinensis addit
Cum itaque per dies seplem et amplius, Urbanus Glannafolium ea oceasione priueipi monasterio
fréquenter heali Martini ecclesiam invisissel, die u Casinensi, ut semper anle Fossatensium-invasionem
IJus Marlii in ejus casiello exislens proecepluui fuerat, fuisse reslilnlum ; sed nemo melius banc
dédit, quo modus in çam basilicam suscipieinioruin rem exposuil quam îpseUrbanus in duabus taillis ea
aposlolica: sedis legaiorum ordinalur ; el quia in de re dalis : prima Gerardo novo abbaii inscr'pla ;
quihusilam ejusdem Ecclesioeprivilegiis concessum aliera Orderisio abbaii Casinensi, cui rcsiitulio
ejus canonicis erat proprium habere episcopum,B facla fuit. In bis bullis quadraginia quatuor Paires,
sancivit Urbanus, ut ejus vice deinceps Romano archiepiscopi scilicet, episcopi, et abbates concilio
specialiler adhoererent ponlifici et graviores eorum Turonensi interfuisse dicunlur, quibus de hoc
causoeejus peuderenljudicio. Alque hac oceasione negolio aliquid absque accuralo examine el delibc-
hic referre juval quod in veteri ms. cod. legitur de ralione maiura proniintiare, fuerat religio; unde
caienis ferreis, quoe hodieque quatuor majores cum poslea Fossatensium insligatione conlra hoc
coluranas chori ejus basilicoe prope fornicem colli- judicium Ivo Carnolensis epistola 159 Pascbalem
gare conspiciunlur. Sic habet : Urbanus papa II ponlificem interpellasses nihil poluil oblinere, et
in signum unionis episcopi proprit hujus Ecclesioe Glannafolienses deinceps a Fossatensium jugo liberi
Romano ponlifici el EcclesioeRomanoe,quatuor proe- fuere. Corpus tamen sancti Mauri in Fossatensi
cipuas chori ejusdem Ecclesioecolitmnas calenis qua- monaslerio rétention est, quod inde sensim sancli
tuor ferreis cingi jussil. In Chronico Turonensi Mauri nomen accepil, hodieque rétine!, duabiis cir-
dicilur idem pontifex per dies seplemel co amplius, ciier leucis a Parisiorum urbe dissilura, monachis
ul jara diximus, invisisse sancli Martini sepulcrum, in canonicos conversis.
ac receplus quolidie solemniler fuisse in porla Actum eliam fuil in synodo iila Turonensi de
Ibesaurarii a clero ejusdem ecclesioe. rC Cormaricensi monaslerio
, quod injuste a sancti
CCL1I.ConciliumTuronense. Ibi ordinalus Marbodus Martini snbjectione avulsum fueral ; quare siatu-
Rèdonensis episcopus. Glunnufoliensis munaslerii lum est,m ei resliluerelur, el ul deinceps, defuncto
S. Mauri restilutio. Cormaricum S. Martine asser- abbale
lum. Quinam concilio inlerfuerint. Primants Lu- Cormaricensi, ejus baculus supra sancti
gdunetisis episcopi confiriniitus. An Pliilippus rex Martini sepulcrum deponerelur, quem exinde com-
ibi absolutus. Eblo excoininunkalus. Privilegium muai decani el capkuli jussu, qui successor légitime
IJainsonense. Privilegium Telrorchiense. Lis Te- electus fueril
irorchienses inler cl canonicos Andegàvensescom- reciperel, anlequam ab archiepiscopo
vosila. llotoe fundatio confirmalu. Privilegium Turonensi in abbalem secundumcommunemEcclesioe
S. VincentiiMétis. consueiudinem bencdiccretiir, Hoecfusius habenlut
llebdomada sequenli, quoe terlia erat Quadrage- in bulla Urbani, ea de re posl aliquot dies Pictavis
sima;, dominus papa, ul habel Berloldus, synodum data, ex qua sicul et ex veleri inslrumenlo dedica-
celebravilcumdiversarum episcopisprovinciarumin; lionis ecclesioeMajoris-Monasterii,quod supra lau-
civilale Turonensi, ubi iterum suorum proelerilorum : daviraus, habenlur nomina aliquot episcoporum qui
staluia conciliorumgeneralis synodi assensionerobo- hùic concilie inlerfuere. Al nec ibi, nec in al';o quo-
ravit. Idem habel Ordericus Vitalis inilio libri ix: j) ] l'tam veleri monumento reperire licuit nomen Ber-
quod concilium in monaslerio Sancli Martini cele- nardi Tolelani archiepiscopi, quem lamen ad hanc
bralum fuisse affirmaiauctor Chronici Malleaceusis. synodum venisse nonnulii recenliorcs votant. Et
An aulem novi in eo canones conditi fuerint, incer- quidem inlerfuit mense Junio sequenli dcdicaiioni
lum, cum nusquam ulli invenianlur; et eo aninio> ecclesioeSancli Salurnini apud Toiosam, el mense
polissimum a pontifice celebralum fuerit islud con- Julio concilio Nemausensi, uti suis locis dicemus.
cilium, ut proecedenlibus synodis robtir adjicerel. Cerle cum nulla habeanlur ejus conciiii gesla, nil
Varia tamen in eo nègolia perlraclala fuisse, ett mimm si plerorumque eorum nomina ignoreinus
causas Imitas-ex veteribus aucioribus el inslrumen- qui hue convenere, qui enim noti sunl, id casu, ut
is discimus. Ubi eliam Marbodus, ul ex Chariario3 plurimum faclum est. Sic Benediclum Naraneieu-
Sancti Albini referunt Sammarth.ni in Gallia :i sera anlislitem, el Raynaldum abbalem Sancli
tlbrïsuaiia, ex Andegavensi arebidiacono episcopus s Cypriani lune Turonis exsiitisse discimus solum ex
Rèdonensis, electusareverendo papa Urbano in Tu-' -' ejus episcopi donaiione tum facla Sancio Cypriauo,
ronetistconciliosanctissimosedis aposlolicoeEcclesioe, , cujus donalioiiis notiliam in Appendice dabimus.
annuenle.Deo, ordinalus esl ponlifëx. Idem icslauliirr Eodem-modo ex bulla Urbani, quoe in graliam
'201 VITA. 202
HugonisLtigdunensis episcopi anno 1099data est, A A apud Ancegavosapprobata fuerat»Qua quidem die.
nobis liquet hune aniislilem querelas ad istud con- quoeOb sancli Benedicti festiviiaiem celebris erat,
cilium ilerUmdëtulisse adversus Richerium SenO- ut in veteri inslrumento legitur apùdSammarthanos,
riénsemriielfopolitanum,decrelode primatu Lugdu- el tomo II MiscelIaneorUmBahrzii, vir aposlolkus
nensi in suam Ecclesiamobedireadhuc detreclanii. devolissimemïssàm ceîebravit. Hac item ipsa die
At falluniur ii qui aiunt Philippum refera eo in pontifex privilegiumLanzoni abbati Sancti Vincentii
concilio ab excommunicatione absolutum fuisse, apud Metasconcessil, quoeei, ejusquesuectssoribus,
fcumcerium sit ex ipsius Urbani epistola quam paulo post bonofuni ac possessionum assertionem, con-
post ad Francise episcopos conscripsiti id tune len- firmât, ut absente episcopo Melensi, sicut jam a
lare quidem voluissé aliquot Galiicanos episcopos, suis anteeessoribùs slaiiilum fuerat, abbas Sancti
sed eis cum ponlifice restilisse hujus synodi Patres. Vincentiifeslivis diebus in calhedrali urbis ecclesia
Cbnfifmalaeliam ibi fuit excommunicatio jampri- cùm sandaliis et dalmalica missarum solemnia ce-
dem lata in EbloneminvasoremecclesioeS. Gregorii lebrare possit.
insuloe Oleronis, quoead Vindoçinenses monachos CCLIII. Conciiii Turoheiisis finis. Sblehmis vro • i
peninebal; cujus rei leslem adducimusGuillelnuihi cessio.
Piclavorumcomitemin soepe laudalo inslrumento, tB Nusqùâni me legisse memini qua die absolutum
qùod fèferëtur suoloco. fuerit Turonense concilium, quamvis ipsum in ler-
Diexni KalendasAprilis, id est 20 Marlii, ponti- lia Quadragesimoe hebdomada fuisse celebralum
fex monaslerii Bainsonensis, quod haud proeul a omnes consentant. At; si bon fallor, conclusuni
caslellione supra Malr'onam siiiim et pareniùm fuit celebri illa processione quam Fulco cornes
suorum hserediiate, sui juris esse dicit, liberlalëm Andegavensis, qui proesens âde'rât, describil in
réscripio apostolico asseruil ; qua eliam ipsa die fragmenloHistorirejam laudalo, his verbis : « Dalis
aliud privilegium concessil Pelro Trenorchiensi venerabili concilio decretis, pontifex média Quadra*
abbaii, quod posl confirmationemejus loci et bono- gesima coronatus est, et cum solemhi processione
rum et possessionum asséril eidém monaslerio, ab ecclesia Sancti Mauricii, ipsa est archiepiscopi
ad ecclesiam Beali Martini déductusj ubi
juxla quod iii ipso Turonensi concilio judicatum sedes-,
mihi florem aureum, quem in mànù gërebat, dona-
fueral, duas ecclesias Lausduni silas, quas monachi •
Sancti Florcnlii sui juris esse conlendebanl. Prseter '_ Vit, qùem ego eliam ob memoriam et amorèm iilius
hanc bullamexslal ea de re velus instrumentait! in in Osanna, id est in processione Palmarum, uti
mihi meisque su'ccëssoribusdefe«
pr'obalionihus Hislorioe Trenorchiensis ex veteri ,G conjicio,semper
rendum constitui. Chronicon Turonense refert eum-
apographo a Chifïlelioedilum, unde habetur unum
dem ponlificem in niedia Quadragesima in ecclesia
hujus synodi decrelum, alias incognilum; Hocporro
Urbani judicium cùnfirmavil CalixlusII in privilegio beati Martini more Romano corona palmarum se
missam ad altare Dominieum
quod anno 1122 Franconi abbaii induisit ab eodem coronasse, >ibique
Chiffletioibidem pag. 409 edilum. célébrasse. An vero id proestileritipsa feria quinlâ
Liieni quoe inler idem monasterium et episco- medioe Quadragesimoe, aut die sequenli, qua, ut
canonicos ecclesioecathedralis diximus, in feslb saheli Benedicti missam devolissi-
pum alque Andega- me
ceîebravit, aut certe Dominica insequenti, qusê
vensis verlebalur de quibusdam Doadi castelli ec-
prima eo anno erat post médium Quadragesi.mse,ut
clesiis, ad synodumTuronehseih ab Urbano delalam ex tabulis
fuisse diximus. Sëd quemnam illa exilum habuerit temporariis constat; non omnino liquet :
lamen verisimiliusest. Etenim proeessio in qua
discendum est ex cliarla Gaufredi Andegavensis quod
in Trenorchiensis Hisloria; pOnlifex rosam auream gestare soletj hac ipsa Domi-
episcopi quam probaiio* nica medioeQuadragesimoe,in qua scilicel Loetare
nibus videre iicet. în ea Patres Turonos convenisse
Rodulfo Turo- canitur , fieri consuevit eliam anliqtiilus,. ut éx
dicunlur coram Hugone Lugdunensi,
Hildeberto Bituricensi Veieribus ordinibus Romanis, a Mabilloniolomo II
nensi, Guidone Viennensi; ]
Brunone Cenomani MusoeiItalie! editis, et ex GlossarioCangiano, aliis-
archiepiscopis, Signiensi, Hoellp
que passim aucioribus palet.
nensi, Guillelrao eleclo Arvernehsi episcopis ac CCLIV.PrivilegiumCorbeioe.EpiscopiStrasbufgensis
Adalbertoet Theulone cardinalibus, aliisquejudici- reconciliaiio.Epistola ad episcopos^Francioe'.Con-
bus a ponlifice delegalis, ubi post multa hinc et inde ciiii Arelaiensisjudicium.
allata ,,-cum judices sententiam essent prolaturij Feria tertia sequenti, vm scilicelKalendasAprilis»
iisdernintercedeiilibus ulrique in hoc concordarunt quoedies ob Annuntialionis Dominicoefeslum celé-
ul, reservalis EcclesioeAndegavensiquibusdamjurir bris est, Urbanus adhuc apud Turonos existens
bus ac censibuSjquoein charta referan.ur, Ecclesioe privilegium concessil Nicôlaoabbati Gorbètasi, qùo
Doadimonachis remanerent, in quibus, post canoni- insignia ejus loci jura et proerogalivâsConfirmavit,
corum qui ibi supererant obitum, monachos pos- Forte ibi adhuc erat pontifex, cum lloit mullo
post
senl subsliluere. conciliumTuronense, uli habet Bertoldus, episcopuni
Die XIIKalendasAprilis in eodem concilio confir- StrasburgenSemde excommunicatione
resipiscentenij
mala fuit fundalio monaslerii Rolensis prope Cre- recepitin communionem,ila lameiiut déillatis'cïimU
doniiirn, quoe, ul supra diximus, jam ab Urbano nibus serpurgqrei. Ad idem quoque lemmis revocari
PATBOL,CLI
SOS B. URBANIII PAPJE fûï
potest Urbani epislola ad Richerium Senoiiensem A nasterium, quod oppido nomen dedii, hospilaïus est
aliosque Francise episcopos scripta, qui exconnuu- Urbanus, ubî novo Sancli Mauri Glannafoliensis
nicationem adversus Philippum regem, ob ejus monasterii abbati Gerardo amplissimumprivilegium
adullerinas nuplias decrelam, insuper habere vide- concessil, cujus jam supra laudali exemplum ex
banlur. In hac epislola convocat poiilifex eosdem arehivo monaslerii Casinensis erulum inter epislolas
antislitës ad concilium, quod sub finem Junii habere pontificias olim dabiiur.
apud Arelalem decreverat. El re auidem ipsa, sed CCLVll. Angeriacotransit Urbanus pontifex'el privi- '
légia coiicêdii.
Nemausi, celebralum est.
IXLV. Piciavis papa privilegium S. Martini finnat. HincSanlones ingressus pontifex ad Aiigeriacense
Placitumpro lile canonicos.S. Hilarii inler et mo- oppidum divertit, in'monasterium Sancli Joannis,
nachos Monaslerii Novi. Privilegium Anglense. uli ipsemet teslalur in rescriplo, quo cjns loci
Sub finem mensis Marlii Pictavos ponlifëx rursus possessiones et polissimum Buriacensem Ecclesiam
adiil, uli docent nos tria diplomala pro canouicis in dioecesi Bellovaeensi silam, Anseulfa abbaii et
Sancli Martini ibi tune dala. In primo teslalur cseteris ejusdem monaslerii monachis confirmavit.
ponlifëx se Simonise labem, quoe in proebendis Illud rescriptum, quod in chariario Angeriacensi
EcclesioeManinianoeadipiscendis mvataerat, peniius B nolis chronicis destitutum est, hue referimus : at
resecasse; tum laudal el confirmât privilégia isliiis ibi seplimam Aprilis diem exegisse docet nos privi-
insignis basilicoe,et repetil quod .jam alias ab eo legium Monasterii Novi Pictavensis, quod bac ipsa
conslilutum fuerat, ul scilicel, suppresso proprio die Angeliacidalum dicitur. Ibidem renovala iterum
iilius ecclesise, ipse.-.et sui successores ponlifices fuil in Ebloiiem invasbrem ecclesioe-SanctiGeorgir
Romani ejus loco futuri essent. Data esl hoecbulla iv in insula Oleronis excoramunicalio, uti in ssepe
Kal. Aprilis, quam Innoccntius papa Lugduni xviu laudalo Willelmi Aquitanioe ducis inslrumento le-
Kal, Maii, ponlificaïus sui anno v de verbo'-a! gitur.
verbum ex ; auiographo descriplam el collalaifi
el nova -bulla'-confirmavit. In altero CCLIX. Apud Sanionas célébrai P'aschd.Privilegium .
approbavit, S. Marlialis.' Privilegium S,'.Albini. EcclesioeRe-
rescriplo, quod die sequenli, id est -m Kal. Aprilis. mensis usus confirmai. Màledkilur Eblo invasor.
dalum esl, Urbanus omnes archiepiscopos et episco- S. Eulropii allare consecrat.
pos Gallioeadhoriaïur ul privilégia et bona ecclesioe Inde profeclus ponlifëx apud Sanionas adveniî,,
Sancli Martini in suis quique' dioecesibus sita ubi sacrara resurreclionis Dominicoe festivitateiu
tueantur. Quo itéra die datum est lerlium privile- '_ solemniler ceîebravit, uli habel Fulco cornes in
g-iumquo, juxta quod in Turonensi synodo sancilum l'ragiuenlo HislorioeAndegavensis,el probant.vêlera-
fueral, inonasierium Cormaricetisè Sancli Martini passim instrumenta. Consentit auctor -Chronici
basilicoeasserilur. Huic diplomati cuni Urbano papa Malleaceusis, qui posl meinoralum concilium Tu-
subscribunt alii archiepiscopi et episcopi ibi re-' ronense subdil ; Inde reversusest Sanionas civilatem,
censiii. et celebravil ibi sanclum Pasefia. Quibus verbis
Haud dubiuni quin el eadem oceasione B. ponli- hic auclor pontificem semel et iterum Santouum
fëx sepulcrum sancli Hilarii iterum inviseril, cujuss urbem adiisse iiinuit, quod alii scripiores non ha-
leslivitatem meiise Januario solemniler jam cele- benl. Eum a Ramnulfo episcopo ibi suscepium fuisse
braveral. Hic enim cum muliis episeopis$eioptinia- Idus Aprilis scripsit Sirmundus in notis ad Gdffri-
libus placilum habuil in capilulo Sancli Hilarii, ulL dam Vindocinensem. At id uno saltem aul altero
coniroversiam dirimerel inler ejus ecclesioecanoni- die anlea faclum fuisse vel ex hoc solo conjicerc
cos el monachos, Monaslerii Novi, iiatam oceasione; licet, quod verisimile non fueril Urbanum ipso die
ecclesioeSancti Nicolai, quoe his monachis, ut jarai Paschoe sese ilineri commisisse. Cerle ante dies
liixiraus; aliribula fuerat. Sententiam ëa de're lulitt oclo, uli vidimus, Urbanus Angeliacum appuierai;
pouliléx assideniibus sibi tribus archiepiscopis, loli-- -r, el quidem constat eum sallem in Paschalis pervi-
dein episcopis,duobusabb'alibus.elaliisquampluriraiss gilio apud Sanionas fuisse, ul ex ejus bulla colli-
ex ulroque ordine viris illuslribus, ut ipsemet narrâtt gimus quoe dala est hoc ipso .die in graliam Adlie-
in rescriplo eade re post aliquoi dies dato apudi mari abbalis Sancti Marlialis Lemovicensis. insigne
Sanionas. Porro, si ex locorum vicinia illud conji- esl illud privilegium, quopost confirmalas huic
cere liceat, hue eliam revocari polesl Urbani pri- monaslerio varias possessiones et ecclesias, quas
vilegium coenobib Angleusi apud Piciones canoni- siugilSaliinrecenset ponlifëx, t slaluil ul, ansenle
corum regularium dalum, quod ex Inno.centiililil Lemovicum episcopo, abbas Sancli Marlialis cuin
bulla a Sammarlhanis lomo IV Gallioe Chrislianoe c inajoribus ecclesioe canonicis proecipue dioecesiseu-
laudalur, nec plura de ipso dicere fas est, puni illudd ram gérai, tum ut episcopalis eleclio ex ejus polis-
recuperare non licuerit. simum arbitrio disponatur ; ac denique ul proecipua
CGLY1.Apud S. Ma'xentiumdat privilegiumGlanna- ;, ejusdem Ecclesioenegotia, eliaai proesenleepiscopo,
. -
folenses. ejus consilio peragaiitur. » Hanc bullam, quam ex
Pridie KalendasAprilis apud sanctum Maxentium n auiographo Lemovicensi nosler Slephanotius de-
iu eadem provineia uobiie ordinis Benedictmi nio- i- scripserat, et ex aliis"quoque mss.êl editis'habe
205 . VITA. âoc
inus, vir clarissinius Stephanus Baluzius"ad aliud iAconscripia, quam in hujus voluminis Appendice re-
quoque, ut ipse mihi teslatus est, aulographum feremus. Unde çolligilur.duas circiter hebdomadas
c'onlulit in monaslerio Ciuniacensi, sed quoe ibi. Urbanum apud Sanionas exegisse. '._>-.-
habetur absque. bulla plumbëa , et nonnulloeoccur- : CCLX.An Inculismamadierit Urbanus.
runt varioelecliones. In ulroque autem auiographo , An,inde Inculismam adieril, incertum. At ex Hi-
data dicilur anno 1097 pro 1096, quod et in aliis sloria ejus urbis episepporam et çomitum caput 5S,.,
plerisque indubitalse prorsus fidei instrumenlis ob- lomo 11BibliothecoeLabbeanoeédita discimus resli-,
servare licel; in quibus scilicel juxia Pisanum tulionem cujusdam proeposilùroe ecclesioe Sancti
calculum annu.s ab Incârnalione Domini, mense Peiri, id est calhedrali, faelam, Adhemaro episcopo
Martio proecedenle annum eurrenlem incipit. Idem ; efflagilariië,ab eb ponlifice çonfirmalara fuisse.
privilegium Paschalis H altéra bulla, quoeanno 1105 CCLXI.Burdigaloededicat majorentecclesiam.
Romoe data esl, ; et. plumbo. sigillata, confirmavit. ; Verum, ut ut sil,ea.de re, cerium est Urbanum .
Ulriusque aulographum a se Ctaniaci visum fuisse ; sub finem Aprilis Burdigalam appulisse, ubi primo
mihi teslatus est erudilus Baluzius. . die Maii Majorera ecclesiamsplemni rilu dedicavit :.
Feria secunda Pascboe, quoeldies 14 érat Aprilis, id discimus ex veleri codice apud Lopesiumlaudato ;
confirmayit'ibidem pontifexpëssèssionës omnes mo- B qui licel hanc consecralionem anno 1026 faelam
naslerii Sancli Albini Andegavensis, data bulla. .: fuisse mendose proeferat,eam; tamenannoproesenli
Diploma eadem die et in eadem urbe datum, in- consignandam esse reruin geslarum séries inyielis- .
gratiarii MonasteriiNovi Pictavensis, in quo ea re- .- sime probat. Certe Urbanus. ipse in rescriplo ad
fert ponlifëx'quoe in conventu apud Hilarium ha-;; canonicos Burdigalenses, teslalur ejus. urbis •Majo-
bilo,'de quo supra diximus,'statula fuerànt, ocea- rera ecclesiam a seipsp consecratam:fuisse;- et qui .
sione conlroversiarum quoeinler canonicos'Sancli Nin eo scriplo recensen'tur, ejus itineris comités
Hilarii et monachosMonasleriiNovi in ptioralu S. erant. Atnpn abs re eril hue.proferre ejussolemni-
Nicolai degentes exorloe fuerani. Denique, eodem lâtis descriplionem ex veleri illo. codice, prout a
eliam die ponlifëx consuetudinesEcclesioeRemensis Darvalio in supp|emento.clironicoe;Burdigalensis, et
confirmavit ad peiilionem canonicorum ejusdem a Lopezio cap. 5 Hislorioe,ejusdem;urbis exhibelui,
Ecclesioe,qui ad Urbanum aliquot e suis, quos ille « Anno Incarnatipnis Doniini 1016, Iege.1096, vide-
bénigne excepit, ëa dé causa legaveïant. Ponlificias licet Kalendis Maii, dedicala fuit Ecclesia Burdiga-
lilleras referl Guillelmus Marlolus, qui censel con- lensis, quoeest domus Domini,-inhonorem bealorum
suetudines in co réscripto memoralas illas ipsas „r aposiolorum Andrese et Pétri, et beali Joannis
esse quoe ab eb tomo U melrop. Remensis editoe,- Baptisloe, sancti Slephani, Laurentii, Vincenliique
sunt. martyris, el beali Macharii confessoris, sanclarum- .
" In eaoëm urbe
ponlifëx Ebloni jam lot vicibus ob que virginum Agalhoe, Eulalioe, quarum reliquioe
invasioiiemecclesioeSancli Georgii Oleronis insuloe condiloesunt in majori altari in ipsa consecratione
excoramunicato maledixit, quod judicio archiepisco- a domino papa, et ab Amalo sanctse Romanoe Ec-
porum, episcoporum, abbatum et religiosorumcleri- clesioelegalo Burdigalensique archiepiscopo. Adfue-
corum comprobdlhmfuisset jamdiu injuste terrain runt quinque decani, Simeon Agennensis episcopus,
monacliorumVindocinënsiumienuisse. Quâre a papa Bruno Signensisepiscopus, Alberlus ( Valterus)Alba-
malediclus discessit; datumque Amaio Burdigalensi nensis el alii cardinales. » Mirum est ëjus dedica-
archiepiscopo mandatum ut Guillelmum Aquitano- tionis anniversarium die 21 Aprilis celebrari, farte
rum ducem adiret, eum adhortandi causa ut ejus- ob concursum feslivitalis bealorum Jacobi el Phi-
dem terra; reslitulioiiem Vindocinensibusfaciendam lippi, aul forle ob aliam ejus ecclesioeantiquam
procuraret, qùod reipsa faclum est. Hoecomnia in consecralionem.. -...••
ejusdem ducis charta' referunlur, quam, elsi jam a CCLXIl.Neracidedkat ecclesiammonasleriiS. Thoinoe.
Beslio ediiam, recudere tamen ex cliarlario Vindo- D ï Pontifex Neraco, quod Vasconioeoppidum est,
ninënsi visum est, quod in ea toia hujus rei séries transiens, ibi solemniler, consecravil ecclesiam in.
perspicue habeatur, mullumque ad illuslranda Ur- honorera S. Thomoeet sancli Nicolai, in qua Arsimis.
bani Gesta conferre possit. de Albione, data eo pacto Loci villa, monacho e
His lemporibusmonachi Cluniacenses, qui ab ali- Sancti Peiri Condomiensismonaslerioacciloslocavit,
quol annis velustum Sancti Eulropii monasterium precibus Raymundi ejus fratris, qui lune Condomii
Sanlonëiisè incolebant, el renovarant cryptam in abbas erat. Ejus loci coenobiloesseculodecimo sexto,
qua sancli mariyris reliquioe continebantur, cum monachos ecclesioeCondomiensis,quoein calhedra-
duobus altaribus : quare proeclaram hanc nacli oc- lem a Joanne xxn, erecta fuerat, imilali, togam '
casionera, pontificem adierunt, eumque rogarunt ut soecularemin canonicos conversi induerunt. Brcyem
unum sallem ex his altaribus propria manu consè- ejus dedicationis nolitiam e chartario Condomiensi
crarenondedignarelur; quorumpelilioniilleannuit, dabimus in Appendice.
relicta allerius altaris consecratione Ramnulfo epi- CCLX1II.Leiraci monasterii MonlisAlii confirmât
scopo dicëcesano.Hoc aulem faclum fuisse Dominica Cluniaco.
in albis legitur in veteri notilia ab auclore oequàli Nonis seu 7 die Maii idem ponlifëx Leiracuni
207 B'. URBANIII PM>M 208
iiivisrl-,ubi priora'tus est ordinis Cluniacensis, ibique jA cura aliis deeem ronsecravit ecclesiam Sancti Sa-
rescriplo ad HugonemCluniaci abbalem dalo cellam lurnini marlyris Tolosoeepiscopi, et allare in hono-
S. Michaelisde Moule Allô cum omnibus ejus ap- rem ejusdem marlyris gloriosissimi, et sancti Assi-
pendiciis Cluniaco a WillelmO,poslea archiepiscopo scecli marlyris; posuiique maximam parlera capiiis
Àusciensi, eum nionachus faclus est, collalam con- gloriosissimiSaturnin!, reliquiasque sancti Assisce-
firmavit. Iltad rescriptum olim dabiiur inler Urbani cli marlyris et aliorum sanelorum, et reliquias
epislolas ex veteri apographo, forte auiographo, sancli Exuperii episcopi Tolosani. i
descriplum. Adhuc in ea urbe mbrabaïur pontifex, cum cano-
C6LXIV. Tolosoedat privilegium Moyssiaeo*t rivi" niei calhedralis ecelesioe Sancli Slephani ad eurii
legium S. Orienta. qiierelas-deiulërunt adversus niortachos Sancti Mi-
Eadem die, si non fallunl cbronicoenoloe'inexem- chaelis de Clusa, qui ecclesiam Sanctse Gavelloe.,
plis noslris, aut cerle locus dali rcscripli sincerus EcclesioeTolosanoecollatam sui juris esse contende-
est, Tolosamadvenit pontifex, ubi lilleras,-num. 192 bant. Placitum apud Sanclam Mariam Electi indixil
ad vicinos episcopos dédit in graliam monaehorum ponlifëx, in quo lis ista dirimerelur; sed renuenti-
Mbyssiacensium, ul eorum bona, quisqùe in sua bus monachis ad illud venire, negotium tune infe-
dioecesiiluerentur. '" ct'um rem'ansit, cujus lotam seriem, sed quoenihil
-Post aliquot dies monasterium Moyssiacenseipse ad nosaltinet, videre est in veteriinstrumeiHO'apHâ1-
ponlifëx invisit, ibique in Idus Maii alias lilleras Calellùm libro vCommenlariorum historiée Occita-
sancio Hugoni scriosil in graliam monaehorum Cta- nise, pàg;. 875. Certe Glusino monasterio complura*
niacensium S. Orienlii prope urbem Ausciorum," harum partium monasieria sulijecta erant, inter'quoe
quibus, ut jam a Leone IX sancilum fuerat, confir- ex Urbani bulla quoeexcidil, recensent monasterium-
mai jus coemeierii. lias lilleras idem pontifex alio Mansi Garnerii propë Virdunum ad Garumnam itë
rescriplo eonfirmavil, ut inferius suo loco.dicemus. dioecesiTolosana, hodie eongregatibni Sancli Mauri
Ejusdem-monaslerii allare S..Sàlvaloris consecravil aïldicturti.
Urbanus, si Chronicocredamus quod Aymerieus de CCLXVI.Carcassonamadrl Urbanus ponlifëx.
Peyrac hujus loci abbas conscripsil. Idem refert
Urbano ibidem existente unum cardinalem obiisse, Relicta Tolosa, Carcassonam ponlifëx adiil, uli
ac in arcu monaslerii fuisse tumulalum, ad cujus exigere videtur locorum siius et dierum séries. Hue
sepulcrum se vidisse teslalur in alluin pendereca- vero qnarla'feria, die II Junii advenisse, alque in
pellum suum. limita veluslaie quasi penitus consum- ^ ea urbe exegisse quinque dies discimus ex veleribus
plum. hislorioeejusdem urbis eenionibus, qui sic habenl :
CCLX\. To osa: dal prmletpum Beililffci. Dedical Anno DominicoeIncarnalionis 1096, indielioneiv,
ecclesiamS. Saturiiini. Lis canonicos Tolosoeinler Exx-iv lôrfe, htna xxi-vj/erirt quarta, Urbanus papa
et Clusinos. Carcassonam'ingressus esl, et missas ibidem célébra-*
Tolosam reversus pontifex Bellilocensemonaste- vil ; vivosel defunctos benedicensabsolvit, eliam ec-
rium apud Lemovieos, quod nulla ibi servaretur clesioeBeali Nazarvi, id est calhedralis, saxa bene-
disciplina regularis, Ciuniacensi ordini addix-it, dixil; qiioescilieet,ut inlerpretalur Beslitis, ad per-
dalis ea de re lilieris ad sanctum Hugonem die 23 ficiendam liane ecclesiam jamdudum anlea inchoa^
hujus mensis. tara, parala fuerant ; et subseqnenlisexla feria super
Die autem sequenti, id esl îx Kalendas Junii, Ur- beatoe Marioe semper virginis sanclique Sàlvaloris
banus ecciesiam Sancti Salurnini in eadem urbe allare missas celebravil,sermonemnobis,fecit; coeme-
solemniter dedicavil, ul varii auclores observarunt, lerium propriis manibus salis aspersione absolvit; et
ipseque ponlifëx in bulla ad ejusdem Ecclesioe'cano- sic diebus quinquenobiscumcommoralus,vivis ac de-
nicos posl aliquot menses data teslatus est. Cerle fnnclis consignalis cum lande el graliarum aclione
Paschalis 11 in epislola ad Aragonum regem ail ec- .. discessil. His eonsenliunl Besltas in Hisloria epi-
clesiam Sancli Salurnini ab Urbano decessore suo scoporum Carcassonensiiim, el Sammarthani in
enm sfpiemdecim archiepiscopis el episcopis eon- eorumdem catalogo lomo H Gallise Chrislianoe.-
secralain, el privilegiis apostolicis muniiam fuisse, Porro abbatia SancloeMarioecl Sancli Sàlvaloris,-,
cl AméliusTolosanus anlistes confirmavit privilégia cujus hic allare memoralur, in suburbip Garcass©'-
a Grcgono VU, Urbano H elPaschali II delibertate nensi sita, soeculo sequenli irânsiit ad canonicos
ecclesioeSancli Salurnini concessa. Sed rem fusius soeculares; quse posiea in Albigensium bellicis tu-
cxpoml aniiquiChronici auclor apud Galellum, libre muliibus destrucla, landem, seu polius, locus ubi
n Hislorioecomilum Tolosoe,cap. 3, et in Appendice sila eral, Palribus Capucinis eessii, qui ibi convei:-
ex veteri cod ms.,in quolioecleguntur : « Anno Do- tum babent. Huic loco, uli observai Restais, proeerat
mini 1096, indielione iv, nono Kalendas Junii domi- anno Î085 Pontïus abbas; sed an tune adhuc in
nus papa Urbanus cum archiepiscopo Tolelano, vivis esset, quando Urbanus hue accessit, incom-i
Bernardo, el Amalo BurdegalisarchiepiscopoPisano- periura esl. Peirus vero EcclesioeCareassonensis
que archiepiscopo et Tisano (Albanensi)archiepisco- lune episcopus erat. Exslal in ejusdemurbis dioecesi
po, Galiero Albiensi cl Petro Pampilonensi episcopo, nobile monasterium BealoeMarioedeCrassa; cui eliam-
ât3> v VITA. ^:0
Uraanus privilegium, sed quod excidil, induisisse .A alia privilégia eidem Ecclesioedonavit, el secundo
dicitur in subsequenlium oonlificumbullis. loco posl Romanam Ecclesiam honorificandamde-
locis ibidem
CCLXVI1.Adit tum Tcmerias. Privilegium Pampi- crevit, el ut se fidèles de quibuscunque
lonoe. sepeliri facerenl diligenler monuit. Et tune consti-
Inde profeclus Urbanus nativilalem sancti Jo- lutum est ab ipso Gotofredo episcopo ut, in comme-
annis Baptistoe in Tomeriarum oppido, nomineet moralione ac veneraiione processionis bujusmodi,
monasterio Sancli Ponlii, quodin calhedralem eccle- singulis annis a clero et populo hac die in circuitu
siam postea ereclum est, insignilo celebravil, ubi dicloeecclesioe proccssio solemnis fiât, et duodecim
bac ipsa die confirmavit privilégia aliaque jura pauperes rcficianlur.
EcclesioePampilonensis,cujus dioeceseoslimites sin- CCLXIX.Apud Monlempessulauumagit de eleclione
gulaiimexpressit. Bulla pontificia ea de re Petro de episcopiParisiensis.
Roda seu de Rola ejusdem urbis episcopo,qui anlea Apud Monlempessulauum,quoeurbs hodie Maga-
Tomeriensismonachus fuerat, inscripta est. lonensis episcopi sedes esl, pontifex roganle rege
CCLXVUI.MagalonamconsecratUrbanus. Philippo de eleclione Guillelraiin episcopum Pari-
Ui'banumexindead Monlempessulauumdivertisse siensem inquisivit; quippe qui nonnullisoh id fidei
ex IvonisCarnoleni episiolisfacile colligilur; al non R dubioe habebatur quod Guillelmus ille electus Ber-
ila conslans est apud mulios, an insulam Magalo- iradoe,quam Pliilippus, uxore repudiata, sibi copu-
nensem, quod ab eo ponlifice hoc aut prsecedenli laverat, fraler esset, ac proinde locus eral suspi-
anno faclum fuisse consenliunt omnes, lune conse- candi ne a clero Parisiensi favore aliquo aut timoré
craveril. Cerle si anno 1095 Aslensem ecclesiam hmnano ille poslulatiis fuissel. Rem in partibus
Urbanus in Gallias.properans, uti diximus, dedica- exainiiiandamIvoniCavnolensiepiscopo, viro inlegro
vcril Kalendisipsis Julii, dici non polest eum exe- et ah omni adulaiione valde alieno, qui tune in
unle Junio ejusdem anni Magalonoeexslitisse. Et Roraana curia versabalur, commisit Urbanus, ila
quidem si sibi conslarel Arnaldusde VerdalaMaga- ut si omnem Simonioesuspicionemjuramenlo amo-
lonensis episcopus iu série suorum antecessorum, lirentur canonici Parisienses, Guillelmus a Richerio
nulla superesse videretur difiicultas. At ille res el Senonensisuo ipsius métropolitain)ordinari posset,
tempora confondit. Is enim hanc insuloebeuediclio- induit» ei hac solum oceasione, pallii utendi licen-
nera anno 1096 consignât, sed slalim ei subjungit lia, quoe ei in concilio.Arvernensi, ob denegalam
conciiii Arvernensi» celebralionem; quod quidem HugoniLugdunensiprimali obedienliara, inlerdicia
concilium anno 1095 habrruin fuissenemo inficiari fueral. Et quidem cum dalo sacramenlo clerici Pa-
"
potest. Si tamen notis chronicis, quas ille auctor risieiises eleciionem a seipsis faelam purgassent,
profert, siare velimus, et cerle mullo faciliusin Guillelmus anle feslum sancti Remigii a Richerio
assignando anno quam in nolis chronicis referendis, ordinalus fuil. Id narrai ipse Ivo in episiolis 50 et
quas ipse non videlur excogilasse, falti poluil; id 54, qui jam anle illud lempus in ejusdem elecii gra-
pb Urbano proeslitum fuisse hoc anno 1096mullo liam scripseral, episl. 43, quod.ille, utpole in Ec-
verisimiliiis est, cum scilicel in ltaliam repedaret. clesia Carnoiensi eniiirilus, probe ei noms esset.
Hic nempe auclor ait ponlificem in apostolorum Hic porro observare juval quam Urbaniis sollicilus
pervigilio Magalonam advenisse,- ac secunda sui fueril ne in ordinaiionibus episcoporum aliquid
advenlus die, quoe Dominicaerat, insulam benedi- sinistri obreperet; lias enim ob id solum adhibuit
xisse ; quoe quidem noise nequaquam anno 1095, •cauliones vigilantissimus ponlifëx, ut vel oranem
omni;:o vero 1096, conveniunl. Hoc quippe anno, maii speciem ab bac electione amolirelur.
dies 29 Junii, sanclis Putro et Paulo sacra, in Domi- CCLXX.Nemausi concilium célébrât Urbanus. Ec-
nicain incidebal.Sed referrejuvat integrum Arnaldi clesiam calhedralem consecrat. Lis episcopum
locum, in quo omnia Urbani apud Magalonamgesta Tolosoeinler el canonicosS. Salurnini? Privilégia
S. Salurnini confirmata. Figiacenses inler et Con-
paucis verbis reproesenial.< Anno, inquit, 1096, in !D chenses controvers'a.
Rayinundi cessio facla S.
vigilia apostolorum Peiri el Pauli, Urbanus papa H, Egidio. Rivipullensismonasleriijura servata. Pri-
qui ad visilandas et confirmandas Gallioeecclcsias mulus Lugdunensi episcopo asserlus. Guiberlus
Alpestransierat, ad pièces Gotofrediepiscopiintravit abbas Anlissiodorensis depositus.AnselliBellova-
censn elecii causa suspensa. An Pliilippus rex ibi
Magalonam, ibique stetit per quinque dies; et tune depositus ? Monachi vindicnii. Privilegium S.
secunda die advenlus sui, scilicel die Dominica, Manini a Campis.
cpngregato tolius pêne Magalonensis episcopalus Ineunle mense Julio Urbanus Nemausi, quoe
clero et populo, sermone facto, assislenlibus ar- nobilis esl Narbonensis provincioe civilas, con-
chiepiscopis Pisano et Tarraconensi, ac episcopis cilium habuit, quod ab eo primum Arelalam in-
Albanensi, Signensi, Nemausensiet Magalonensi, diclnm fuisse ex ejusdem pontificis epistola ad
proesentibus comile Substantionensi, Guillermo Richeriuni Senonensem modo laudala jam obsér-
Monlispessulaiiidomino,confluenlibusundique lerroe vavimus. In eo concilio nonnulla quoein prioribus
nobilibus, tolam insulam Magalonensemsolemniler synodis-sialuta fuerant, confirmata fuere, nonnulla
consecravil, et omnibus in ea sepullis el sepeliendis eliam de novo sancita, qux simul sexdecim canoni-
ahsQtaiionemomniumdeliclorum concessil, cl multa bus in vulgatis conciliorumedilionibus comprehen-
Sil B. URBANIII PAPJE., 212
: duiitùr,' ai ejus Acla' përierunl. Quare ùt aliquid A Sancli Salurnini. Ulrumque suo loco referetur-
- meraoralos canones, qui cum aliis Urbani CoelerumUrbani judicio oegreconsensissecanonicos
proeler
' conciliis olim
dabuntur, hic exbibeamus, juvat hic ecclesioecathedràljs Tplosanoe palet ex yeleri illO"
- ea referre quoein variis antiqiiis monumeiiiis de bac rum de eadem re inslrumento, quod Calellus, et
-
synodo reperire licuil. Et primo quidem nonnulii post eum Labbeus lomo-XConéilioram edidere",ubi
irecensèniur antistites ex his qui Nemausensicon- Calixtum, II' ponlificem, qui. Nemausensi concilio,
- cilio inlérfuerunt, in charta Raymundi comitis, qua tum archiepiscopus Viennensis, interfuerat, indu-
monaslerio Sancli Egidii valIemFlavianamconûrma- cunt ita ea de re disserenlem : EgoAn concilio Ne-
vil. Ii sunt melropolitani omnino sex, Daimberlus - mùusensis in quo dominus Urbanus papa proefuit,
Pisarum, Hugo Lugduni, Amalus Burdigaloe,Ber- cum muliisaliis inlerftii, ibique clericos Sancli Sa-
nardus Toleii, qui 1res aposlolicoesedis legaii erant, lurnini dominumpapam inlerpellaiilem audivi ; qim-
Hugo Bisuntinus-et Guido Viennensis archiepiscopi: lenus quarlam parlem oblalionum altaris beati Sa-
episcopi quinque scilicel, Gaulerais Albanensis, lurnini episcopolsamo, qui lune lemporis '
eam in
Bruno Signensis', Golofridus Magalonensis, Hugo dominiosuo tenebat, aufërrel, et sibi darel ; el do-.
; {Huinbaldus)Anlissiodorensis etBerlramnusNemau- - minus papa petilionibuseorum condescendividebalur,
- sensis; cardinales non episcopi quinque, inler quos quibusepiscopusIsarnusmagnatiimiter resislebat,etc.
- erat Richardus.abbas Massiliensis..Chartam ipsam Tum subjuiigùnt'Guidonem ipsum cum-fralre suo
- ex Spicilegio Acheriano ubi iulegrior habetur, quam archiepiscopo Briassensi, legenduni Bisonlinensi,
in conciliis Labbeanis, habes in Appendice..Porro -Isarni pariçs egregie iri ipsa synodo suslinuisse, ila
très eliam alios episcopos Hispanos, scilicel Bereii- ut idem Isarnus nonnisi post absolutum concilium
garium Tarraconensem,' Bernardum Gerundensem, Urbani judicio consenserit, promisso ei quod de ec-
: el Arlaldum Helenensem; el tolidem abbates, Pe- clesia Sancli'Saturnini semper-cum suis viclum habe-
.-irum Coxanensem; Benedieium Balneolensera et ret, quod et dum vixii habuit. Fateniur lamen iidem
Bernardum Riyîpollens'eiiiad eamdem synodum con- eanonici quod,rursusexaminata poslnioduminproe-
: venisse seribit Pétrùs de Màrca in Marca Hispanica, sentia ipsiusmet Calixti isla conlroversia, ecclesia
col. 472 et ex eb cardinalis Âguirius tonioIII Conci- ' calhedralis'post varias concerlaliones ea de Te
liorùm Hispahisé.;At plùres ex- ipsius-Urbani diplo- -'muliis in locis habitas nihil obtinere potueril. Al id
; mate in causa episcopi Tolosani el canonicorum negligentioeepiscopi, qui lune Ecclesioe Tolosatioe
-.S. Salurnini dalo habemus.-Nam ibi, proelerseplem proeeral, iribuendum esse asseverant. Sed ad con-
inetropolilanos supra memoralos, alii 1res archie- Q ciliùmrevertamur.
. piscopi, nempe Radulfus Tùronensis ; Gibelinus In éo confirmata sunt omniaprivilégia el jura quse
Arelatensis, et Ebr'edunehsis;nominantur, qùos cum Urbanus et Raymundus ' cornes eidem Sancli Satur-
.episcopis el abbalibus86 eidem concilie ' proesentes niHi ecclesioein'ejus dedicationë indulserant. Quod
fuisse lesiatur pontifex. Aliorum nomina ex aliis non solum ex ponlificiis bullis, sed eliam ex aliis
monumenlis, quorum nonnulla quoesupersunt infra veteribus instrumenlis constat. Duas ea de re
. laudabimus, erui po.lerunt. Cerle exempli causa chartas exhibelCalellus in Hisloria comiluni Tolo-
nemo, ut quidem mihi videlur, negabit Ivonem sanbrum, in quarum priori Berlrandus cornes sic
Carnolenum eidem concilio inlerfuisse, qui, seipso ; deeernil, pag. 153 : Ecclesiam Sancli Salurnini li-.
leste in episiolis superius laudatis, eplloquiùm tune beram ab omnibus slaluo , sicut meliusillam feil
; lemporis cum Urbano habuit apud Monlempéssula- . libérant papa Urbanus cum suis episcopis, et pater
'
num de eleclione . Guillelmi in. Parisiensem epi* .-meus Raymundus cornes in consecratione ipsius ec-
scopuni. ••... clesioe,el in.concilio -Nemausensi.Idem omnino ha-
Quo autem die incoeperit vel absoluta fuerit illa bel, pag. 106, Willelmus cornes Piclavensis cum
synodus, nemo, quod quidem sciam, diserte adno- . uxore sua Philippia, in aliera charta, quoeanno 109S
tavil. At ponlificem sëxia die mensis Julii jam apin D.data est. '
. Nemausum exstilissé; ex domeslicis ecclesioe ejm Die vu Idus, id est 9, Julii actum esl in concilie de
urbis calhedralis instrumenlis discimus, in quibui conlroversia inler Figiacenses et Conchenses mo-
,.* eam ecclesiam hac ipsa die ab Urbano consecralam nachos oceasione conjunclionis ; facloe ambôrum
fuisse legitur, aslanlihus comptarihus archiepiscopi: nibiiasierior'um sub ùnico abbale moia, quoeuiiio
el episcopis, cum comité Raymundo. Forle haï mullorum dissidiorum origo fueral. Quid ea de re
, sojeranilate synodus inilium accepil; certe vu Idus ab Urbano saiicilum in concilio fueril, dicemus
. id est die 8 Julii in ea aclum esl de conlroversi;; infra, ubi de ejus rescriplo apud Vallem Flaviamâm
quoeinter episcopumTolosanum el canonicosSançt' . ea oceasione dato agendum erit.
Salurnini jamdudum verlebaïur, quseque, ul testa
iaudala bulla die v Die 12 J.ulii laudatus cornes Raymundus, coram
lur ipse pontifex in superius Idu
varias définit poiitificeet uniyerso concilioVallem'Flavia.nam,cum
ejusdem mensis post allerçalipnes
omnibus honoribus el consueludinibus, quas in ipsa
fuit. Tolam vero sériera hi ,
hujus conlroyersioe
cum liabeatur in laudal \ \Villa Flaviana et exlrins'ecislam juste quant injuste
exponere superfluumesset, Odiloni abbati el monaslerio Sancli Egjdii
Urbani diplomate, et in alia ejus bulla ad canonico lenueràl,
' VITA. " '
gj3 2Ï4
dimisit, palet ex ejusaem comitis inslrumento, A j causa hoecGerardo injuria illata fuerit, nec ibi nec
• et Urbani bulla illud confirmanlis. in aliis episiolis t. V Baluzianorum Miscellanebrum
Eodemfere modo satisfecit Berengarius Tarraco- editis usquamexpriniilur. Malbranchusait, libro i.<
nensis antisles Bernardo abbati Rivipullensi, qui De Mprinis,cap. 7. Gerardurnde Siiiioniaaccusalum
adversus episcopumquerelas ad concilium delule- fuisse, ac-etiam conviclum quod pecunia, sed ec
privilegiis, inscioj ad procuraiidum ei hïinc episcopalum dala
ral, quod insuper habitis sedis aposlolicoe
ecclesias' Rivipullensi monasterio' subjectas inler- fuerit. Rem aperitas ëxponil auctor Vilsebeali Joân-
'
, dixissel. Berengarius quippe hoc se inscio faclum nis, qui Gerardo in ea sede successit. Hic nempe ait
fuisse declaravit. Forle id fecerant eo inconsulto Gerardurn a clero quidein eleclum et a populo ex-
ClericiAusonienses, in quorum dioecesi,hodie Vî- petiiuin fuisse ; sed régis assensum eb quidem
censi, quoeTarraconensi ecclesioe,tune unita erat, inscio, paciioiie pecunioeoblcntùm fuisse, qua,rape-
siium est Rivipullense monaslerium. Quare salis cuniara Gerardus poslea solvere coactus fuerat. Id »
fuil episcopopblliceri sese de coeleroprivilégiaapo- proeul dubio ignoraverat Gregorius VII, qui lib. n,
slolica fidelilercusloditurum.Id narrai illusl.Peirus epist. 1 Roberio Flandrisecomili Gerarduriicunonice
de Marca libro iv MarcoeHispanicoe,et .ex eo cardi- eleclum et per oslium in ovile Chrisli ingressum
; nalis Aguirius tomo III Conciliorum Hispanise.Al 'B commcndavil. Ul ut sit, causam ejus episcopij-udi-
plura habenlur in. veleri ejusdem loci Hisloria, quoe calu difficilemfuisseex laudalis 'episiolis colligilur,
- édita est in Appendice ejusdem Marcoe Hispan., ex quibus nempepalet Gerardurn ab omni episco-
:-iium. 44. Berengarius.quippe, ut ibi dicilur, ne pali officiosuspensumquidem, sed non exauclora-
-quid. siniile in poslerum allentarelur, monaslerii tum fuisse. Unde ipse Lamberlus Alrebalensis anno
.privilégia laudapit, corroboravit et pronria manu sequenli ejus causam ponlifici commendare veriius
. finnavit, facla ea de re charta. Et paulo posl idem non esl, ut infra videbimus.
_abbas Bernardus Urbanum ad monaslerium Sancli Similem ferme sortem eo in conciliohabuit An-
. Egidii seculus fuisse dicitur, ubi insigne ab eo pri- : selliBellovacensiselecii causa, quoeibi.agjlala qui-
- vilegtamoblinuit, quo omnia ejus jura et bona con-
dem, sed minime definita fuit. Qisanivisenim mulli,
. firmanlur. : , . inler quos erat Hugo Lugduni antisles, pro AnseLlo
Conquestus etiarn est in synodo Nemausensi intercédèrent, notait tamen pontifex ejus eleciionem
}HugoLugduni autistes adversus Richerium Seno- approbare; sed nec eam irriiàvit, ut ex Ivonis epi-
_neiisem melropolilanum,qui nondum adduei polue- slola 55
colligilur, in qua Urbanum adhoria'.ur ut
- rat ut, juxta conciliorum Arvernensis et Tùronensis Ansello favere
pergat, succurratûe EcclesioeBello-
décréta, primalum EcclesioeLugdunensis cognosce- vacensi hune ambienli ac propter ejus ordinalionis
ret, el quidem confirmalusiterum fuit Hugonipri- suspensionem magnis lur.bis agilatse, aut rein per
: malus in hac synodo, sed nunquam ei sese Riche- seipsum absolvendo, aut cerle permiltendo ejus
rius subjecit, qui ea de causa inierdiclus paulo post judicium metropolilanocselerisqueprovincioeepisco-
_e vivis excessit, ul ex Urbani ipsius rescriplo anno pis. De eodem Ansello scripsil Urbanusad Hugonem
1099 dalo.colligerelicel.- epist. 200. ...
Ihebdém concilioGuiberlusSancli Germani Anlis- SiChronicoMalleacensifidemhabeamus,.Phili,ipjis.
sibdorensi abbasl ah Humbaldoejusdem urbis epi- rex Francorum eo in concilio ab Urbanp Ecclesioe
Lseopo cilalus obvaria erimina quseei impingebanlùr, reconcilialus esl. Nec dissentil Berloldus , licet
. loco cedere coaclus esl ; ejus baculum Urbanus epi- locum ubi id faclum fueril non exprimai, hoec in
: sco'potradidit,;eo pacto ut huic monasleriû aliquem Chronico scribens : Philivpus rex Galliarum,japi-
:e Casa Dei, aut Majori Monasterio, aut.Cïtiniaco dudum pro qdulleriq exçonimunkalustandemdomino
. inohachum proeficeret;qui in loco lam illuslri, sic papoe,dum adhucin Galliis morarelur,salisliumililer
- elmerito quidem appellalur,
disciplinamregularera [ad]salisfaclionemvenil;el abjurata adultéraingmliant
• reslaurare nilereturl Id fusiusnarrât Guido
£ receplus est, seque in servilium domino papoe'satis
ejusdem rj
loci abbas in geslislanlecessorum suorum tomo I promptum exhibuil.Ex quibus verbis nonnulii infe-
- BibliolhecoeLabbeanoe.
Atque ea occasio fuilClunia- - runl Philippum Nemausi synodo prsesentem fuisse,
censes in hoc monaslerium'inducendi, uli colligilur quod.ian.ien, silenlibus aucioribus, yerjsimile non
- ex Urbani de quo inferius dicérnus;Aliam est,-maxime cum ejus nomine .Ivo adieriLUrbanum
- causam rescriplo, eadem
insignem-in synodo agitalam disci- alque cum eo apud Monlempessulanumlune collo-
• mus ex epislola Lamberli.
episcopi Alrebalensis ad . cu.tus fueril. Imo Pliilippus. ante , anni sequenlis
Paschaiemll papam, in qua ail Gerardurn Morino- initia non'videlur plene fuisse. Ecclesioeréconcilia"
; mm
episcopum in Nemausensi synodo'ab-omniepi- lus, uti patet ex ipsiusmet pontificis epistola ad
scopali bfficiosuspensuma beatoe memorioeUrbano ManâssemRemensemcoelerosqueFrancise episcopus
fuisse Et quidem ManassesRemorum archiepisco- ea oceasione dala, quoein Colleclione dabiiur. IIhs
pus eidem Lamberlo scripsit, ut ei curam Morino- adde canonem 10 hujus conciiii confra adullerinas
: Tumecclesroead se, inquit, devolulam
comroilterel, nuplias, qui Philippum langere videlur. Fabulas
• quod exsequendi offtctt sut
poleslas Gerardo ejus narrât canonicus Tùronensis in Chronicis, çuni ait
. iicclesia; episcopo, non esset concessa.Qua aulem de Philippum ea oceasione amisisse omnes regni sui
gI5. B. URBANIII PAPJE 516
episcopatuumeleclionés, oc eleciionemAndegavensis.A slica; abbalissoein dioecesi Trevirensit iù lauda-
episcopi comiti Fulconî tum collalam fuisse.. luni (in1 in placilalione an. H28 ink:i. Lanzonem
Monaehorum etiam partes m.oaastica;que. vitoe abbalem Sancli Michaelis ad Mosam el Hàrduidem
dignilatem el saiictimoniamegregie luili sunl Patres abbalissam Juviniaci, a Baluzio édita tomo IV Mi-
Nemausensis conciiii adversus eorum sémulatores, scellan., ex qua colligilur Hàrduidem anno 1124
qui ipsos temerario autii, ut anliquiorum exempta electam fuisse decem et oclo annis posl Walburgis
aiunl, a clericalibys functlonibusarcere îiilebanlur. mo.rlem, quoe proinde anno 1106 obiisse dicenda
Id dnobus potissimum canonibus proeslitum est. est.
Hoecde concilioNemausensi. Sequenli die Urbanus adhuc in monasterio Sancli
Solulura eral, ul videlur pridie Idus Julii, qua die jEgidii versabatur, uti indicat ejus diploraa pro
Urbanus monasterium Sancti Martini a Campis ecclesia Sancti Salurnini, in quo ponlifëx causam
prope Parisios orditii Ciuniacensi asseruit, ejusque inler canonicos ejus ecclesioe et Isarnuin Tolosoe
possessiones,quas singillalim recense!, confirmavil, episcopum, in concilio Nemausensi, uti supra dixi-
indullo ea de re privilegio quod Hugoni Ciuniacensi mus, agilalam fuse exponil.
abbati inscriplum est. CCLXX1I.Avenionealiud dalum ab Urbano privi.-
ÇCLXX1.Uij/anusapud S. Mgidium, Ejus proeceplum13 legium. Item pro S. JEgidio. Item pro monasterio
. pro Figiaco. Privilegium Rivipullense.Privilegium .. S. Andreoe.Avenionisecclesiaçanomeisregularibùt,
Balneolense. dala.
Hac ipsa die aut certe sequenli, Nemausoegressus Eadem ferme repelit in bulla ad canonicos ejus-
pontifex , divertit ad Sanctum jEgidiura in Valle dem ecclesioepost duos dies dala apud monasterium
Flaviana, ibique ea quoein synodo Nemausensisan- MonlisAndaonis, seu Sancli Andreoesilum in sub-
cita fuerant de conlroversia inter Figiacenses et urbio Avenionensi, quod hodie Villanovaappellalur.
Çonchenscs monachos rescriplo confirmavit, dalo in Qua etiam ipsa die, scilicel 22 Julii, confirmavit do-
ipso monaslerioSancti jEgidii Idibus Julii, quod ex nationem valHsFlavianoe a RaymunJo comité mo-
veleri memb.rahaedidit noster Joannes Mabillonius . naslerio Sancli jEgidii faelam in concilio Nemau-
Soec.III Rened,, parle n, pag. 448, ubi legitur sta- sensi, uli suo loco diximus. Ne vero ipse erga sués
tiUura fuisse ut pterque locus proprium, seu, ut ibi hospites ingralus viderelur, die sequenli monaste-
Ioquilur pontifex, cardinalem abbatem baberet, ila rinm Sancli Andreoe,in quo tune degebat sub apo-
lamen ni Figiacum, quod Ctaniacenscs repelierant, slolica luilione suscepit ac priyilegiis munivit, data
sub cura et provisione Cluniacensis -abbstis rema- ea de re bulla Petro abbaii inscripta, Aiunt Sam-
peret. At in alio apographo, quod ex arehivo Figia-12 marthani tomo I GallioeChrislianoeex publias £c-
çensi descriplum nobiscum communicavitvirclaris. clesioeAvenionensis labulis ejusdem urbis principa~
Stephanus Baluzius, proelermissaabbalis Cluniacen- lem ecclesiam ab Urbano II canonicis regularibus
sis menlione, defimlum in concilio dicilur fuisse tradila.ni fuisse, ac inter illos Alfonsura Aragonise
ul ulrumque monaslerium sisterel sub proprii sui refera, qui tune provincioecornes eral, annumerari
abbalis cura. Ulra aulem leçlip sit proeferendaalii voluisse; quod inficiari nolimus, at qua id occasions
yiderint; at cerium est Figiacense monaslerium sub factura fuerit non referunt, nec yacstl diyinare.
Ctaniaçensi ordine persévérasse usque ad soeculum CCLXXIU.An pontifex Arelatemadierit.
xvi, quo- ejus loci monachi, abjeclis cucullis, in Haud magisliquet an unquam idem pontifex Are-
soecularescanonicos mulali sunt. Rescriptum illud latem adierit, ubi lamen a Gibelino ejusdemurbis.
cura lectionum yarietatibus inter Urbani epislolas archiepiscopo,qui lum in ponlificio çomilalu erat,
dabiiur. çum e Galliis in ltaliam rediret, magnificoapparalu
Die xyii Kalendas Augusli, peçasione eorum quoe exceptus fuisse dicilur. Hoc quidem nonnulii cum
adversus Rivipullensis monaslerii ecclesias facla Saxio et Sammarlbanis scribunt, sed non ex cerlis,
fuerani, uli paulo anlea dicebamus,Urbanus ejusdem monumentis, cerle nulla omnino in ejus rei confir-
monasterii privilégia , recensilis etiam singulalim 1D mationem ferunt. Constat quidem ex ipsiusmetpon-
ejus possessionibus,firmavit insigni bulla, in mona- lificis epistola.jam non semel laudala ad Richerinm
s'erio S. jEgidii dala. Poslridie, idemUrbanus mona- et alios episcopos Gallicanos, synodum eam in ur-
sterium Balneolense apostolieo privilegio, quod bem ab co indictam fuisse. Ai haud, minus liquet
Bene.diçio abbaii inscriplum est, ibidem munivit. eam synodum ibi non fuisse celebratam, quod qui-
Porro islud privilegium, sicut et proeçedens,iîl.ust. dem confirmari potçst ex Ivonis epislola 56 resppn-
Peirus de Marca libro iy MarcoeHispanicoead annum denlis Philippe régi çonquerenli adversus Hugonem
1097 retulit. Sed noise alioe chronologicoe,rerum Lugdunensem, quod posl duo hoc anno in Galliis ab
et
geslarum séries et locus in quo data fuerunt, inviçle ipso ppnlifiçe habita concilia, id est Turonense
probant ea ad annum 1096 rçvocanda esse, licel Nemausense, lerlium, videlicet post Urbani disce>
1097 proeferunt,juxla calculum Pisanum, quo, ul sum conyocassel. Unde conjicitur synodum quse
jam non semel obsérvavimus, anni inilium a Manio Arelatem ab Urhano conyoçata.fuerat, hanc ipsam
proecedenledesnmilur. esse quam idem pontifex Nemausi celebravil. Haud
Die xiv Kal. Augusli insigne privil.egi.umconcessil lamen plane inficiari uolunins Urbanum Arelatem,
Galbnrgiseu Walburgi Juviniacensi SancloeScliola- a, qua urbe unie haud procPl aberai, invisisse.
217 VITA. 218
CCLXXIV.MontismajorisprivilegiumCubellione A CCLXXVI.An Massiliaminviseril.
datum. Si Guesnaio et aliis recenlioribus aucioribus fidem
Forle tune ibi erat ponlifëx, cum ei Guillelmus habeamus, Massiliam quoque invisit Urbanus, cum
Montis Majoris prope eamdem urbem abbas libellun: e Galliis in ltaliam repedarer, ubi, ut aiunl, a Sancli
supplicem obtulil adversus ecclesioesuoe bonoriin: Vicioris celebris monaslerii coenobitismagno appa-
invasores. Et quidem Urbanus post aliquol dies, ralu receplus esl. Al altinn esl ea de re'apud veteres
tertio scilicel Kal. Augusli, apud Cabellicujuejusdeir sileniium ; imo nec liquet qua via, quove die e
monasterii privilégia et possessiones ad Guillelmi Galliis excesseril, quamvis cerium sit ipsum aliquot
abbalis pelilioncmconfirmavit data bulla, quoesimul hebdomadas in regionibus illis maritimis exegisse
çum laudalo libello supplici dabiiur. In ea verc CCLXXVU.Crucesignatorumprofeclio.
bulla non omnia bona.monaslerii recensenlur de Dies 25 Augusli, uti discimus ex ipsius Urbani
quibus abbas in libellosuo conquestus fuerat, quod, epistola ad Robertum Flandrioe comitem superius
ut quidem opinor, noluerit pontifex inaudilis parti- laudala, indicla eral ad crucesignalorum profeclio-
bus ali.quidde iis quoe conlrovertebanlur, aut quoe nera, quoe forte prseseiue adhuc in Galliis Urbano
in privilegiis superiorum ponlificum non diserte inila fuit. Sic dé ea inler coeleros Ioquilur Fulco
exprëssa eranl, prônuntiare. Hic vero observare B cornesAndegavensisin fragmento historioe,ubi, post
libet quod in Ijac Urbani bulla, pro consueta ejus recensita varia itinera quoe pontifex liujiis "anni
Seriplurse sacroe senlénlia, liabeanlur simpliciler initio confecerai, sic prosequilur : s Sequenli oeslaie
hoecverba legimus,confirmamus,quoeeliam in aliis ex proeceplo ejus inicrunl iler Jerosolymiianum
pjus bullis simililer adhibila invenimus. non solura populi, sed eliam duces populorum,
CCLXXY.AptoeecclesiamS, Eusebii consecrat quorum nomina ad evidentiam posterorura hic
Urbanus. adnotala sunt, Hugo Magnus fraler Philippi régis
Initio mensis AugusliAplani Juliam adiit pontifex, Gallorum,Rotberlus dux Norihmannoruin,Rolberlus
ubi, testante AnasiasioIVsummoponiifice,ecclesiam cornes Flandrioe, Raymundus cornes de sancio
suburbanam monaslerii Sancli Eusebii consecravil. jEgidio, Stephanus cornesBlesensis filius Theobaldi
Sic enim ille habet in bulla anno 1154eidem mo- Campanioecomitis, Godefredus Loibaringorum, et
naslerio concessa : Omnemlibertâtem, franquesiam palerejusEustachiuscoraésBolonioe:quorumsocietati
supradicti monasterii per anlecessorem nostrum Po;liensis episcopus, Adhemarus expeditionisdux ab
Urbanum, qui ecclesiamS. Eusebiiconsecravit,privi- Urbano instituais in concilio Arvernensi, esl adjun-
iegium conlribulumproesentisprivilegiipagina robo- „ dits, mullique alii magiioevirlulis proceres el epi-
ramus. Hanc vero dedicationem anno proesemi scopi... Muliiperl'annoniam causa breviandi itineris;
faelam fuisse colligimusex domeslicis instruments coraptares porlum Sancli Nicolai, id esl Barii in
ejusdem loci, in quibus Urbanus Guilafredi abbatis Apulia, Consiantinopolim pervenerunl. » His con-
lempore basilicam Sancli Eusebii a fundumenlis de seniiunt alii auclores qui habenlur in unum collecti
novo erectam Nonis Augusli solemni pompa ac rilu in libro De geslis Dei per Francos. Ex quibus Ful-
consecrassedicilur. Cerle Urbanum hoc anno in ea «Iierius refait complures per lurraas singulis men-
regione exslilisse cerium esl; dies vero Nonarum sibus a Martio ad Oclobrein profectos fuisse, prout
Augusli, quem hic lemere designatum nemo dixeril, sese opportune offerebat occasio, quod eliam adno-
indicat id ad hune polius quam ad proecedenlem tavit aiionymus, sed requalis auctor quem hac enus
annum revocari debere, Nam ipsis Nonis Augusli iiiediiura nosler Mabilloniustorao I Musei Italie!
anni proecedenlis Urbanus Valenlioe calhedralem evulgavit. Coeterura nonnullos lemeritalis arguil
ecclesiam, uli suo loco diximus, consecravit. Com^ laudaius Fulco, quod coeteris non exspeclalis mare
niunis esl aulem in his partibus opinio, non modo iransmiserinl, cl ea oceasione ab infiilclibus fusi
ecclesiamSancli Eusebii, sed etiam alteram priera- victique fuerinl.
ient vicini vici, qui Clarusmons dicilur, ubi olim ) Jam vero Urbanus e Galliis excesserat, cum epi-
insigne erat caslrum, ab eodem pontifice fuisse scopi, qui ab eo designaii fueraiit ad lilem dirimen-
consecratam, in cujus rei signum, ul quidemputant, dam, quoe inler Psalmodienses, et Sancli Vicioris
visebalur manus dextera quasi populum henedicens Massilienses monachos veriebatur, in Caissaro
ad parietem in utraoue ecclesia exsculpla, quoe Castroaggregali die 16 Septembris eam definierunl,
figura licet apud Sanclum Eusebium, in basilicoe Psalmodiensibusa Viclorinorum subjeclione libéra-
insiauraiione excisa sit, perstal tamen eliam nunc tis. Hujus rei inslruraentum quod sane proeclaruni
supra majorent porlani ecclesioeClarimontis, quam est in Appendicereferemus.
reipsa in dedicationis ejus memoriam apposilam CCLXXVHI.Urbanusin ltaliam reversus.
fuisse ipnuit inscriptio ei vicina veieribus characte- Itaque dominuspapa, inquit Bertoldus, bene dispo*
ribus : 11IDUSJANUARIIDEDICATIOECCLESIA. silis rébusin Gallia, post reconciliulioncmrégis Gal-
Sed quoeUrbano compelere non polesl, nisi forle lorum.et postmulia concilia,tandemin Longobardiam
posila sit post aliquod lemporis inlervalhun ab uno . cum magno triumpho el gloria repedavit; el exalla-
aliquo, qui cum Berloldoputaveril, Urbanum Nata- tionem sancloe crucis apud Hortoiium [forte, Mor-
lium Chrisli feslivilalem Arelate célébrasse. larium], qui locus iusignis est inter Ticinuni
219 B. URBANIII PAPÊ 220
eti.Novari.artrin duealu Mcdiolanensi,prope Papiain A compressa erat prolervia, peregrinorum ad Vatica-
solemnilercelebravil,mullosqueepiscoposet principes nani basilicam accedentium' donaria rapiebant,
in suo comitalu habuit. occisis eliam nonnullis quos Urbano sciebanl addi-
Paulo post, id est vin Kal. Octobris, ex veteri ctos esse. Verum illi lalrunculi post pontificis in
calalogo apud Mabillon. tomo I Musci llalici edilo, Urbem adventum brevi fngati dissipalique fuerunt.
Arnulfus Mediolani antisles excessit e vila, cui CCLXXXII.Urbano obviai Malhildis..
Anselmus de Buiz subslitulus stolam seu pallium Eidem e Gallia redeunli obviam ivisse comiiissam
archiépiscopaleper legalumdominipapoesibi delatam . Malhildem teslis est Dpmiiizo, qui ejus reditum in
induit, ut narrai Laudulfus de Sancto Paulo apud l ltaliam et in' Urberii advëntùm barbaris versibus
Puricellum el Ughellum.lomolYIlalioesacroe.Vereor expressif. Sigonius libro ix <De regno Italioe,ait
tamen ne hoecpallii per legalum dclalio ad allerum Urbanum a Malhilde coeterisquëin Lombardia sum-
Anselmum, de quo diximus ad annum 1093 revo- . mis hmor'ibus exçultum RonVamadiisse.At Berlol-
canda sit, ul ex Pandulfo in Urbani Vila ibi obsérva- dus ejus in urbem reditum triumpho comparât,
vimus. annum 1097 pro more suo a Nalaiibus Christi in-
CCLXXIX.Cremonoeprivilegiumdal S. Basolo. choans his verbis : Dominuspapa tandem ad apostc--
"
Pridie Idus, seu die 14 Ociobris, Cremonoepon-^ licam sedemcum magna glori'ael iripudio reversus,
lificem hospitalum.fiijsse colligimus ex bulla ibidem Nalivilalem Domini Romoe cum suis ' cardinalibus
concessa monaslerio Sancti Basoli in agro Remensi. gloriosissime celebravil; quippe iota Romana urbe
Etsi enim annum 1098 in veteri apograpbo, quo usi pênesibisubjugala, proeterlurrun Crescenlii, in qua
fuimus.'proeferat, hanc tamen ad prsesenlemannum adhuc latilqliant Guiberlini. Guibertum ipsum a plèbe
referri debere persuadent, proeter Iocorum circum- pulsum fuisse canit Domnizi, cujus ea de re versus
slanliam omnes noloe chronplogicoeibi apposiloe. Videsisin Appendice. Malhildem vero, quod tamen
In ea, sicut et iu proesenli, pro Scripturoesententia, non habel ille auctor, Romarn nsque Urbanum coaii-
hsecverba referunlur intersertis crucibus, legimus, talam fuisse ex ipsiusmel pontificis epislola ad Hu-
(irmamus, sancle Basole, quoe forle ponlifëx adhi- gonem Lugdunensem posl aliquod lempus scripta,
buerit ob singiilarem ejus affectuni in Sanclum colligipolest, in qua nempe hoec leguutur : Usque
Basolum, in cujus monasterii vicinia nalus. aul ad Urbem cum comitissa M. pacifiée venimus, Urbem
certe educatus fuerat. Èa nempe advocati ejus mo- honestissiniecum proecedenliumslipaiione frequenlis-
naslerii sseculares penitus abroganlur; qui quidem, sima inlroivimus. Et quidem Fulcherius testal;;r
si Urbanus ex Casiilionensium dominorum familia ponlificem ejusdem comilissseauxilio Urbem, quam
fueril, sui ipsius consobrini erant. adij-icGuiberlini tenebanl, tempérasse, quam Sigo-
•CCLXXX. Lalini episcopiGroecisin Calabria nius, loco jam laudalo, a Gùiberlo occupatam, sed
subsliluli. ab Urbano II expugnatam fuisse referl, pseudopnn-
Ris lemporibus mortùb apud Calabros Tlieodoro tifice in àrcem compulso auxilio eorum. quos ad
Squillacensi episcopo, Rogerius cornes in animura sacram expedilionem ponlifëx aniinaverat. Idem
sibi induxil hac in ecclesia, omissisGroecis,e quorum habèni coeleri auclores cum Fulcherjo, qui observai
génie ultimes fuit Theodorus, episcopum Laiinuin, Urbanum eo ipso anno, quo Franci Jérusalem ituri
'
quia mulip plures Lalini, scilicel Nprlhmanni, ' per Romain transierunt, lolam omnino aposiolkâm,
quam Grseci, lum ibi habitàbànt, inslituere. Quod polesiaiemadeplum esse. Tanlum enim fuisse nume-
el reipsa prseslitit, assentieiitibus aliis episcopis rum principum et militum qui Bomam eo anno
Lalinis, quos ea de causa e Sicilia advocaverat,et adieriml teslalur Robertus libro II Hisloria; Jeroso-
potissimum Saxoneseu SassoneCassanensiepiscopo, lymilanoe, ul ex lus multi extra urbem, cum domus
qui Urbani in Calabria erat vicarius. Joannes ilaque non sufficerent, lehloria figere coacii "fuerint : Cerle-
slalim e decano Militensi huic Ecclesioeproefectus Roberlum Norllimannioeducem el Odonem episco-
esl, uli legitur in Rogerii charta quam Ughellus X)puni Bajocassmum Romoe cum Urbano colloquium
tomo IX Italioesacroepag. 591 edidil. Hoecomnia ab tune habuisse leslis est etiam ipse Ordericus Vitalis.
Urbano confirmata fuere, qui etiam ea oceasione libro x, quos ejus percepta benedklione in Apulia
hanc Ecclesiam Romanoe sedi, omisso quoçunque-, hiemasse seribit. De bis aliisque peregrinis eadem
metropolilano, proxime subjecil, uti ex Paschalisi omnino narrant alii quoque auctorës, quos post
' monasterium
bulla ibidem pag. 597 relata inteliigimus- nam Ur- visiiata Romanse urbis loca sacra,
." bani ea de re diploma ainissum esl. eliam Casinense adiisse seribit Petrus Diaconus in
CCLXXXI. Lucoe-Urbanum crucesignati invisunl. Chronico Casinensi libro iv, cap. n, ut se suaque
Cum vero ipse Lucara Tuscioeurbem pervenisseï,, sancto Patri Bénédicte, ejusque monaehorum preci-
eum bue adierc Robertus Norihmannioeet Stephanus> bus comnieiidarent.
Elesarum comités, qui per Ilaliam ad sacram expe- CCLXXXUI.Henricimiserabilisstatus.
dilionem properahant. Hoc secuti complures alii,, Haud magis prospéra erant in Iialia Henrici quam
ut narrai Fulcherius', qui ei ipse ex illis eral, ac-- ejus pseudopontificis negolia, qui quidem absente
ut habet
cepta pontificis benediclione, slalim Romani perre-- Urbano Nogeram obséderai, sed frustra,
xcrunl. Al Guiberlini, quorum tune nondum bene; Domnizo, qui hanc obsidionem désertait. Malhildis
I 221 " VITA. ; 222
• vero>qùoe_,verba sunt Berloldi, pêne sola cum suis A CCLXXXV.-Daimbertiepiscopi Senonensisordinatio
-contraHenricumet hoeresiarchamGuibertumcompli- - .• . • dilata. .
: cesqueeorumjam Morluo autem sub finem Decembrisprsecedenl'.s,
seplenniopugnaveral; tandem hoc
anno imperatorem, proeul dubio loi laiilorumque ul jam observayimus,Richerio Senonensi archiepi-
- hominum,qui Urbani horlaïuad sacras expediiiones scopo, Dainibertus in ejus locum subslitulus est;
sui decessoris vestigia secutus, prima-
properabant,advenlù in ltaliam exlerritùm, rëeupe- sed.cuni ille,
: ratis suis bonis, penitus éLongobardia. fugavii; et lui Lugttan.ensisEcclesioesubjici nollet, Hugo archi-
ille. cum p'àvcis Iïutisbondmvenienstolam ibi exegit episcopusintercessil ne ab episcopiscomprovincia-
'. oeslatem,el circa c'astrum Nuremberg salis privaie libus ordinaretur.
- Qua oceasione Ivo Carnotenus,
moratustandem Nemeïummigràvit, ibidemsalis pri- . qui a Daimberlo, ut çum consecrarei, inviiatus
' fuerat, Urbanum quid facto opus esset, consuïuii
. vsle diumoraiur. - .." ;
epislola 165. In ea excusai se Ivo apud ponlificem,
CCLXXXIV.Urbanus'conciliumLaterani célébrai. quod post suum ah ejus comitalu discessumnondum
Cura itaque Urbanus Romoeproevalérel, ubi, ut licuissel ad eum redire, aut sallem per nuntios ipsum
ipseiiiscribit:ad Hugonem Lugdunéùsem,, honesle, \. satalare; lum, ei commendat Parisiensem episco-
.iule et alacriier versabatur, visum est ei, ad Urbem B pum Romam profectum, cui abbas Laliuiaceusis,
sibi magis.magisque asserendum, ejus civesel regio- "sub'specie novi privilegii a ponlifice impetrali, obe-
nes omnessacramentis suo officipadslringere. Cerle dieiiiïani, denëgabal..Cerle proe manibus habemus
. jam ab ipso anni 1097 inilio Laieràneiisi, palalio privilegiumiliud Laliniacensè, quod, cura, in apo-
poliebalur, ul palet ex ejus bulla ad HugonemClu- grapho nullam habeai chronicam nolam, hue revo-
uiacensem abbatem dala Laterani y Idus Januarii, cari posse ex hac Ivonis epislola censemns, atque
indielioney, ta qua"privilégia et possessionesniona adeo in Appendicea nobis exhibendum.Porro Ivonis
steriî Cluniacensisae-Iocorum ci subditorum con épistolam inilio hujus anni scripiam fuisse inde
. firmavil: qui utpole vigilanlissimuspontifex suarum colligimusquod nondum tune quaiido illam scripsil,
rerum prosperilaiem ad Ecclesioe.commodum refe- au.dieralquid Urbarip.Romain'ingreilie'nli.accidissel,
rais, concilium stalim convoeavit, proeul dubio ut ut ipse teslalur his verbis : De pace sancloeRoma-
ea qusein Gallicanis synodis consliluia fuerani, in noeEcclesioeel veslra prôsperilate dei nobis Domi-
ltaliam quoque propagaret. Istud générale appellat nas àudire qiiod optamus.^ -,.,-.
Sigoniuslibro îx Deregno Italioe,cui Otto Frisingen- ! CCLXXXVI.Gerardusêpjsc. Morinprumsedem di-
sis et alii auclores consentirait, ipse pontifex in , miltit.
epislola mox laudala ad Hugonem LugdunensemG Circa eadem lemporaeum Mprinorum Ecclesia
banc ipsam synoduniLaterani solemnilercelebratam variis turbis agilarelur, quod Gerardus ejus sedis
, fuisse teslaiur. Porro etsi nullas proeferatchronolo- episcopus in concilio Nemapsensi, ut diximus, ab
gioe notas hoec epislola, ipsam lameii hujus anni officio suspensus fuisset, Lamberlus Alrebalensis
. initio çonsigiiandamesse ex eo facile colligilurquod autistes, cui Manasses melropolilanus Remorum
in ea mentip fiai Daimberti recens elecii in archi- ejus.ecclesise.curam cominendaveral, in Gerardi
episcopum Senonensèm,quem hoc anno iuiranie in graliam Urbano scripsil. Quid responderil ponti-
Richerii locuni subslitutum fuisse constat. Idem fex .ignoramus. At Gerardus tôt forte niorarum
prpbat causaLemovicensiselecii ibi memorala ; nam pertoesus,et quod, excusare se, ul habel auclor Vilse
. paulo posl Guillelmusepiscopus ordinalus esl. Cerle Joannis ejus successoris, sallem ex brani parte HO»
. insignis est epislola, ulpote. quoe multa et grayia . possei,.episcopalu çessit, ut refert ille auclor et
variarum Galliaî ecclesiarum negolia compleclilur, posl eum Malbrancus, alque.in monasterium Monlis
el Urbani in seryandis Ecclesioe regulis studium Sancli Eligii prope Atrebalas se recepit, ubi, sub-
probat. Hoecolim dabiiur ex ms. Baluzianodescri- , stiluto ei paulo postea, uti infra dicemus, Joanne,
, pia. Porro etsi ex dictis cerium videalur Urbanum reliquura vilse suoein pace egit. Lamberli ea de re
, haud mullo post suuin .in urbem reditum concilium épistolam, déficiente Urbani respoiiso exhiberc in
-istud apud Laleranum; célébrasse, vix lamen quid- Appendicevisura.est. Eidem Gerardo anlea Urbanus
quam ex ejus Aclis ;autdecretis .superesse faiendum rescripserat adversus canonum contemplpres, sed
r est, quod forte, nihil novi ibi sancitùm fuerlu Hue solum superest ejus episloloefragmenlum apud Ivo-
solumrevocari posse censemus.(nullamquippealiam nem. .
; Urbanus synodum Laterani habuit) fragmentum . CCLXXXVH.Pontificis affeclusin monachos, quos
epislolsead Gothfredum Magaloneiisemepiscopum, . ad clignilales_..eveldt.
tin quo pontifex slaluit, juxta quod in Lateîanensi Hujus anni inilio, aul cerle sub prsecedenlisfinem,
conciliopromul'gaveral,qua ralione dividendoesint nam 1096 proeferlChroniconCavensems. ecclesiam
.:eleemosynoemorluOrumqui in monasleriis sepeliri Sancli Pauli dédit Urbanus papa Petro abbaii San-
- desideràveraiit. Illud statulura, quod in nonnullis cloe Trinilatis de Gava. Haud dubitim, ut in lam
- exempiaribùs'post caiionem'12 Quest'a,apud Gratia- ; celebri...loco regulaïem disciplinam firmaret, aut
•uum 15, q. 2 habetur, inler alias Urbani epislolas forte, aliquaiiluiu tepescenlem restauraret. Nihil
num. 210 proferelur. enim omiuebai religiosuspontife^ ul in monasleriis
223 B. URBANIII PAPJE / . 22i
potissimumBeiiediclinlordinis reguloeobservano ac- JA bano ipso in ltaliam reduclus ; ille vero qui ab Ead-
curala scrvarelur, qùod probant variseejus hulloe,in • mero laudalur, causa stttdii lillerarum fa Franciam
quibus eo potissimumanimo sepri.vilegiamonasleriis venisse dicilur, ac fama Anselmi permolus Becci
indulgere déclarât,ul monachi, asoecularibusrébusel monaslicam vilam suscepisse, unde post aliquot
cùrisliberi, fcrventius adcoelestiaanhèlarenl. Sciebal annos ab Urbano accersilus fueral, ul eum mona-
quippeejusmodi.Iocasacra, cum a monachis boniset slerio Telesino proeficerel.Cerle, ex his palet nihil
piisinhabitantur, esseveluliseminaria inâgnorunivi- omisisseUrbanum ut viros religiososad se c\ omni
rorum, qui Ecclesioelabùrantiauxilioëssëpossent. Et parle accërseret, quorum opéra in difficillimis-ne-
quidem id maxime atlendebat ul, si forte alicuhi gotiis uleretur, qua.de re, ut jam obsérvavimus, ad
lalerel ejusmodialiquis monachus, cum ad Ecclesioe ipsum Anselmumlum Becci abbalem scripserat, ut
dignilales promoveret. Jam nonnullos ex his lauda- si aliquem ejusmodi in sua eongregalione haberei,
vimus, sed duo nobis prsecipueoccurrunl hic mémo- eum aut adduceret secum, aul cerle, si ipse venire
randi : Alberlus nempe qui, ut Ughellus refert non posset, ad se millerel. Idem pontifex epislola
lomoVU ltalise sacroe, hoc anno ex monachoSancti 48 Joannem quemdam, ex clerico Romano ecclesioe
Savini de Placenlia prcsbyter cardinalis, ac tandem inbnachum Becci faclum repetit. DeniqueEadmerus
archiepiscopus Sipontinus faclus est, aller fuit san- i"in Vila sancli Anselmilaudal Petrum alium niona-
dus Bernardus, ex Ubertorum familia nobilis Flo- chum Cluniacensem,magnoeauclorilalis-virum, qui
rentinus, quera seincl et iterum Urbanus frustra Urbani aé poslea Paschalis poiililicum éamerarius
commonilum, tandem adhibitis censuris ecclcsiasii- fueral. Hune nonnulii, sed immerilo, suspicanlur
cis, ut in ejus Vila legilur, ad se venire coegii, fuisse Petrum célébrera, poslea abbalem Cluniaci,
euinque hoc eliam ipto anno presliyterum liluli Venerabilem dictum. Is nenipé anno 1092 jam se-
sancti Chrysogoni cardinalem creavit. Muliis fun- dente Urbanon'atus est.
clus legaiionibus, cuin Parraoe episcopus factus CCLXXXV1I1. ConciliumSanlonense.
fuisset, miraculis el sanciilale illuslris ex bac vita hiler hoecAinalus Burdigalensis.archiepiscopuset
migravil sub Paschalis H ponlificalu. His duo alii legalus sedis aposlolicoevi Nouas Marlii concilium
adjungi possunt; Milo, ex monacho Sancti Albini apud Sanionas ceîebravit, a Labbeo et aliis anno.
Andegavensis, de quo'jam diximus, qui circa hune prsecedenli consignatum, quod reipsa indiclioncm
annum ab Ughellodicitur Bernardo Proenestiiioepi- iv et annum 1096 in cliarla Vindocinensi, ùnde ha-
scopo subslitulus fuisse contra Hugonem Album betur, exhibeal (Vid. Anecd. Thés. t. IV, p. 125).
pscudocardinalein,famosum schisraaticura,cl Joan- At, ut ut fuerit de indielione, quoehic inendosa est,
nes Marlicanus, quera ab Urbano Tusculanum epi- G * si nullus error in annum
irrepserit, repëtendum est
scopum creatum fuisse Ughellus tradit. Is forte ipse in ea charta, sicul passini fieri solet, ejus, iniliuin
esl Joannes monachus, quem Hugo Flaviniacensisin a Pascbali festivitate. Cerle annum 1097 diserte
Chronico memorat. Hic lamen, si sincera sit ejus proeferlinslruinenlum SilvoeMajoris, in eo concilio
auctoris narralio, aliquanto post hune annumfactus faclum , pro reslitutione terroe de Doerià el de
est episcopus,nam abUrbano, eum e Galliis Romain Toscoquam Acbelmus ejusdem loci abbas ibidem
rediret, secum adduclus dicilur, et primum abbalia, impelravili Non dissentil Chronici Malleacensis
lum episcopalu donaïus. En ipsa Hugonis verba : auctor, qui, licel ad annum 1096 hanc synodum re-
Anno Incarnalionis Dominicoe1181, Joannes Tuscu- vocal, eam tamen nonnisi sub finem hujus anni
tanus episcopusa papa in Angliam missus est pro- local, post recensila scilicel multa alia quoe per
pter censumS. Peiri. Hic canonicusSancli Quintiui lotum ejus decursum conligerant. Uno verbo, om-
Bellovacensis regularis professione violala, habiln nino cerium est hanc synbdum mense Mariio anni
fieposiio,adsoeculumrediii; et cumimproperiumferre 1096 celebratam non -fuisse. Tune enim Amatùs,
ncquuct, Becci monachus factus, cum esset nalione qui ei proefuissedicitur, apud Sanionas esse non
Romanus, papa Urbano ad Gallias venieniefamilia p. \ poluil, utpole qui èo lempore in pontificis comilatu
fitaiem ejus adeplus est, Romamquereduclus, et de- oegrolabat apud Turonos, ubi concilium ab ipso
funclo Lavieanoepiscopo,cumjam de abbatia quadam Urbano celebrabatur, ut videre esl in inslrumenlo.
pmneralus essel, de abbale in episcopumpromolus dedicationisbasilicoeMajoris Monaslerii, et ex aliis,
est. Si vero is ipse sil Joannes abbas Sancti Sàlva- mpnumentis indubitatis constat. DeindeRaymundus
loris prope Telesinam urbem, apud quera sancius Ausciensisarchiepiscopus, quieidemsynodo Sa'nlo-
Anselmus divertit, ul anno sequenli ex Eadineri nensi interfuisse dicilur, nondum mense Mariio
bbro H Novorum dicemus, vix dici polest ab Urbano anni 1096ad hanc ecclesiam promolus fuerat, anno.
factus fuisse episcopus, cum id Eadmerus, ul qui- 1097 a ponlifice.pallio donalus. Deinde Marbodus
dem conjicere esl, reticere non debuisset. Nonnulla unus etiam ex Patribus Sanionensibus in ipso con-
autem momentaeumdem, alia diversos fuisse ejus- cilio Turonensi ab Urbano fuit consecratus; eidem
dem nominis viros probare videntur. Cerle uterque synodo inlerfuit Hildebertus episcopus Ccnoman-
Romanuseral génère,ei Becci monachus, et quidem nensis, qui Johello anno 1098, îv Kal. Auguslide-
uno eodemlempore sub abbale Anselmo.At Joannis funcio successil, ut habenl ejus ecclesiseAcla, tomo
Rugonis, canonicus Bellovacensisfueral, et ab Ur- RI Analecl. Mabiilon., pag. 302. Ex quo loco, si
225 VITA. 22$
mendum non obrepserit, hoec synodus anno 1098 \ perendinansnon muliis diebuscuni episcopiset baro-
consignanda eril; quod vero rem omnino evincil, nibus de via Jerosolyniiiana liabuissêcommunecoilo-
hanc anno 1096 habiiam non fuisse, ipsa charta quium. Hac oceasione usus Raynulfus, qui tune
Vindocinensis, unde proecipuam ejus notiliam ha- Tbealinus episcopus erat, confirmalionein a ponli-
bemus, mulia recenset per banc synodum facla, fice accepil multaruin ecclesioe suoe possessionum,
quoe lamen mense Maio el sequeiitihus ad finem quoe ei nupef reslilutoe aul donaloe fuerant, dato^
usque anni 1096 conligisse memorat. Ex ea disci- uti inferius dicemus, ea de re rescriplo. Tunccliam
mus45 lam episcopos quam abbales ad hoc conci- lemporis Grimoardus Piscariensis seu CasoeAurese
lium Sanionas convenisse, inler quos, proeler Ama- monaslerii electus abbas, variis calamitalibus a
lum, oclo episcopi huic inslrumenlo subscripserunt, vieillis Norlbmaiinis aliisque viris proepoienlibus
cum tribus abbalibus Gaufrido Malleacensi, Guar- affectus, cum nec ad iniperalorem contra eos rc*
nerio Sancli Maxeniii, et Goffrido Vindocini ; alii enrrere, nequë apud aliuin quemquam confiigiùni
duo abbales memoranlur in inslrumento cencordioe habere posset, ad Urbanum accessit, a quo bénigne
quoelune inler Angeriacense et Carrofense monasie- acceplus, receploque ex ejus manu baculo pasiorali,
ria ibidem iiiita est, nempe Peirus Carrofi, et An- cum hactenus pro pedo hujus loci abbates sceptre
scùîfus"Angerlaci. In illa aulem synodo imperatiim B regio usi fuissent, ab co in abbalem benediclus esl;
est,ut habet ChronieumMalieacense, omnibusvigiliis elinde hoecabbatia, quse hue usque soli imperaiori
apostolorum jejunare, Ibidem aclum de gravi con- parueral, sjib aposlolicoe sedis luilione, uli refert
lroversia, quoeinter monachos Nanlonienses et ca- Berardus, esse coeprt. Hac oceasione in aulhenlico
nonicosSancti Emiliani vertebatur, ni discimus ex ms*cod.-ejus Chronici, qui inBihliolhecaRegiamodo
eorumdem canonicorum epislola ad Urbanum ponli- asstrvalur, reprsesenialur Urbanus Griraoaldo abbaii
ficem ea de ie SGripta,in qua lam grayia facinora pedumporrigens, eumque alloquens his duobus ver-
Nântoniensibiis monachis imponunt, ut vix credi sibus:
pûssinta viris religiosis admissa fuisse. lias lamen Coesarisob sceplrum baculum tibi porrigo dexlrum,
lilleras, déficiente Urbani responso , dabimus in Quo benesis freins: plus Coesaredut UbiPeirus.
Appendice. . CCXC11.Crucesignuli ex omni génie in Orientem
CCLXXX1X.GlannafoliumCasinoconfirmalum. solvunt.
Eodem mense Mariio Terracinoe bullam dedii in Cseterum plerique ex m'Ililibus diversarum gen-
graliam monaslerii Casinensis, Oderisio abbati et liunif qui ad sacram expedilionem profecli per lta-
cardinali inscripta, cui monaslerium Sancli Mauri liam iler susceperani, tune lemporis in iis marilimis
Glannafoliense, uti in concilio Turonensi slaliilura regionihus quas visitabal Urbanus versabanlur, ex
fueral, a Fossatensium jugo liberatum resiiluil. quibus Robcrlus Northmannise, et Stephanus Ble-
CCXC. Ufbanus Capuam, etc., invisit. sensis comités cum suis mililibus el copiis paulo
In eo ilinere, uli conjicere esl, ponlifëx Capùain, post, nempe die Nouas Aprilis Brundisii e portu
cujus lune episcopus erat Sennes, invisit, ubi, teste solverûul. Urbanum cum iis proficisci voluisse
Ughello,octodies hoc anno iransegissedicitnr. Cerle asserit Ciaconius, sed a Calholicis retentus est, qui
vix inficiari potest Urbanum lune Beneventum usque nolebanl Ecclesiam Romanain lot lurbis agitalam
accessisse. Id probalur ex ejus rescriplo ad Petrum pasiore deslilui. Concurrebani vero eo tempore ex
Aragonensium et Pampilonensiuni regem , dalo omni Europa ad expediiiones illas principes et po-
Benevenliiv -Nonas Marlii, quod ad huuc annum puli, Francorum exempta, et Urbani adlioriatlo-
revocari necessario débet. Dalum quippe est posl nibus, aul cerle ejus rei fama incilati. Observât eaf
annum 1094 quo Sancius Peiri régis paler mense oceasione Peirus Diaconus in Chronica Casinensi/
Junio sagilta con.fossusinOscensi obsidione inleri.l; quod jam anle eum Robertus libro il HislorioeJero-»
nec revocari polest ad ttaos annos sequentes quos solymitanseac alii auelores domeslici scripseranl^
ponlifëx in Tùscia el fa Gallicano ilinere exegit, U Boamundum el alios in Apulia, Calabria et Sicilia,-
nec etiam ad annos 1098 el 1099; nain eo mense, iniermissis aliis bellis, aul suis propriis negoiiis
wlroquc illo anno Urbanus Romoeversatus est.Solus dimissis, sese sacroe expeditionis mililibus qui per
flaque superesl annus proesenscui hoc rescriptum ltaliam transibant adjunxisse. Plura habel Ordericus
cohsignari possil. In eo ponlifëx Ecclesiam Pampi- Vitalis, qui Anglos eliam, Brillon.es, Wasconcs, et
lonensim multum régi coeterisqueearum regionum ipsos in exlrema Hispania Gallicios, hue convenisse'
fidelibuscoinmendat. seribit; sicul et ex Iialia Venelps, Pisanos, Januen-
CÇXCI. Expedilionem proedkat Theatoe. ses, aliosque qui Mediterranei maris aiit Oceani lit--
Forlasse hoc iler susceperat Urbanus, ul Roge- lora incolcbant. Nulla ferme urbs est in 1ta "lia,quse'
rium Apulioeducemconveoirel ; aul cerle bas partes ad id milites se suppedilasse non glcrictur. Quatuor"
tiivisëbal, ut qnemadmodiimin a.'iis rcgioriibu.s,ila Apuliensiuramillia sub Tancredo duce, et iriginUl
eliam illic sacram expediiioni.ni promulgaret, quod Longobardorum et Mediolanensium itidem miilva-
ïnnuere videtur Berardus ,libro m Chronici Casau. sub Boamundo militasse affirmai idem auclor libre
rïensis tomo.VSpieiiegii, ubi Urbanus banc expedl- ix, ubi proeelara omnino habel de hac expediiione
ftaaem proedieansThiëtumaccessisse dicitur, ibique et de iis qui illi nomen dederuni; consemiunl cseîeri
2-2? - '
B. URBANIII PAP/E t "_ 228
eorum temporum scriplores. Legendi ea de re Ful-j A in Sagona el borariis fluminis Sallioe ; quam litem
conis cujusdam poeloeejus oeiatis versus, qui tomo prosecuius fuerat in curia comitis Matisconensis
IH Chesnii Hislorioe Francorum scriplorum edili Hugo Cluniaci cellerarius. At cum Trenorebienses
sunt. In iis ille, sicut el alii passim auclores, hos nullo judicio acquiescere vellent, res ad Urbanum
etiam laudat qui alia via per Germaniam perrexere. delala est, qui slalim Hugoni Lugdunensi archie-
Bertoldus commendat comitem Harduanura de Ale- piscopo rescripsit ulPeiro Trenorchiensi in cathe-
mannia, el Odonem Slrasburgensem episcopum, dra abbaliali sedere interdiceret, donec satisfecis-
licet schismalicùm, quod cum coeteris hanc viam set Cluniacensibus. Cui mandalo hic tandem paruit
inierit. Is esl ipse, nisi fallor, qui ex eodem Ber- anno 1097, indielione v, ordinationis Hugonis 49,
toldo, ut supra diximus, Urbano anno superiori ul habel velus inslrumenlum ex quo hoec descri-
reconcilialus est. Celebris est eliam ob hanc rem psimus.
Ulricus episcopus Curiensis, qui, relicta Geroldo CCXCVI. Privilegium ecclesioeArvernensis.
monacho Fabariensi suoedioecesis cura , cum aliis Idem ponlifëx die 18 Aprilis insîgni bulla confir-
muliis ad illam expedilionem profectus est. mavil omnia privilégia ac possessiones Ecclesioe
CCXCill-IV. Romoepro cruccsignatisscribil Urbanus Arveriiensis ; slatuilque ut ejus Ecclesioe antisles
i . Alexioimperalori. Privilégia Casini augel. 1 in ordinalione meiropolilanï Biluricecsis primum
B
! Cum vero lias expeditiones, insliganle potissimum locum obtineret.
Alôxio Conslanlinopolilano imperaiore, promulgas- CCXCVH.Bona ThealinoeEcclesioeconfirmata.
scl Urbanus, visum est ei de felici ejus successu Sequenti die scripsil idem pontifex ad. clerum et
scribere, ul scilicel cruccsignalos ei commendarel. prbeeres comitaïus theatini, de his quoecoram po-
Alspeni Chrislianorum fetallit versipellis ille impe- situs, cum Theati mense Mariio proxiraeëlapso esset,
rator : verilus quippe ne a lanla homihum extero- cônslitueral. Rescriplum, seu polius ejus fragmen-
rum mullitudine opprimeretur, insidias eis occultas tum exhibet Ughellus, sed omnino mulilum ; at
paravil, et subduclis passini quoead victum nëces- facile suppleri polest ex bulla Paschalis II, quam
saria erant subsidiis, in causa fuit ul multi ex iis idem auctor referl lomo VI in calalogo Theatinorura
perierint. Paulo lamen postea societalem cum ipsis episcoporum, in qua ex Urbani scripto singillaiim
ulcunqiie inivit, posiquam ei, ut refert àndnyinus recense! varias possessiones a comilibus Roberio
Barensis, securilalem de suo iilius rcgno Constanti- el Tassione ejus fralre reslilutas auj datas, quas
nopoli fecissenl. Multa demùm eis contnlit dona, et Raynulfo episcopo, et ejus Ecclesioecum aliis ab eo
navigia suppedilavit, quibuscum in infidelium terras acquisilis Urbanus confirmaverat.
,-' CCXCVIII.Pliilippus rex absoiulus. .
penelrarenl. Alque hoec fuere famosariim illarum
expedilionum initia, quse per lot annofum spalia Eo lempore nunlius a Philippo Galliarum rege ad
inler varias forlunas conlinuata deinceps fueruil. Urbanum missus Romam advenit, qui dato sàcra-
At de earum evenlibus fusius agere non est noslri meiilo affirmavit regem ad Bertradam, quam ju-
instituii. Legendi auclores, ut jam non semel rao- benlô ponlifice diraiserat, minquain rediissel Quâre
nuimr.s, qui simul sub lilulo Gestorùm Dei per Urbanus Gallicànis episcopis, ac prsecîpue Manassi
Francos edili s'unt. Remensi arcbiep'iscopo, ad quem polissimum regni
Reversus aulem, ùt modo dicebamus, Rômam diadema perlinebat, scripsit, regem ab omni inlerT
Urbanus ibi insignem bullam Oderisio cardinali et diclo esse absolutum ; atque adeo posse uti coronaj-
abbati Casinensi concessil, in qua nova privilégia pro illornm temporum more, in magnis solemnita-
monasterio Casinensi muliis jam anlea concessis libus. Hoecepislola, quoein Spicilegio chronica nola
adjecil, et possessionesejus, singillatimul ptarimum carebat, vm Kal.' Maii, Laterani dala dicilur in
'
récensilas, confirmai. Hoecpartira jam édita in Bul- noslro cod. ms.
lario Casinensi, ex chartario Pétri Diaconi, quod in CCXCIX.S. Orienta jura luelur.
bibliotheca principis Pampbili habelur, inlegra olim , Paulo post, id est terlio'Kal. hujus mensis, Ur-
inler Urbani epislolas profereiur. Dala est hoc anno banus Raymundo, qui hoc anno Ausciensem melro-
\i Kal. Aprilis. polim regendam susceperat, scripsil ut audaciam
CCXCV. Cluniacumprotegit. Urbanus. ejusdem Ecclesioe clericorum reprimi "satageiet,
Mense ipso Aprili pontifex Cluniaçens'u.n mor.a- qui contra Leonis papoe,et sui etiam ipsius decre-
choium, quos nonnulii perturbabanl, palrocinium tum, coemcterium Sancli Orieutii violaverani.
suscepit, dalo rescriplo ad Hugonem abbalem, quo CCC. Udalrici mors.
sialuil ut, etiamsi inierdicla loca vicinà essent, Sub finem Ociobris Cdalricus cornes, Urbani in
aùt etiam dioecesesintegroe in quibus Cluniàcenses Germania partium propugnator acerrimus, e vivis
degunl, ipsis liceret januis occlusis divina officia excessil ; qui vi Kalendarum Novembrium die se-
peragerc. ' pulius est apud Brigantium, ubi, lesle Berloldo, ad
Emerserat eodem lempore gravis conlroversia hû'nc annum, monachos instiluérat.
inter eosdcm Cluniàcenses ei Petrum abbatem et CCC1.NarbonensisEcclesioejura confirmata.
nionachos Trenorchïenses. Coniendebani 'Clunià- Defuncto etiam hoc anno'archiepiscopo Narbo-
censes abislis injuste usurpalam' fuisse pisajwam nensi, Urbanus Bei'lrandum, quem anlea ipse Ne-
229 VITA. 230
nïausi episcopum eonsecraverai, ad hanc metropo- Aille ad sedëiii aposfolicam appellavil, ac .Romain
lim eleclione comprovincialium episcoporum, èxi- : pelivll suam causam defensurus. Et quidem, illo
gente necessilale iransiulit, quod nulli se deinceps audilo, ponlifëx- ea- quoe lum a Bernardo, tum a
permissurùm teslalur. Id ex ejus diplomate disci- conciiii Remensis.Patribus facla.fuerani rescidil;
mus, quo ipsi Berlrândo meiropoliianoeNarbonen- assereiis nionachiim, slalim alque allerius .mona-
sis Ecclesioe;jura, et ejus in Aquensem metrop'olim slerii abbas faclùs est, einancipatàmëssé, nec de--,
primalum confirmavit. Dalum dicitur Laterani viii bere amplius prioris monaslerii abbati subjacere.
Idus Novembris, quod jam ab illustrissime Petro Hoecomnia ex laudalo inslrumento et tribus epi-
de Marca in Appendice ad ljbruni De primalibus siolis eà de.re scriplis.djscinuis. Primum scripsit
edilum esl. Isli alia duo rescrîpta ex iisdem codi- Lamberlus Alrebalensis episcopus ad Urbanum, in
cibus subjungenlur, quoe ad eamdem melropolim qua hujus omnis negolii rationem eireddit;secunda
et nullas chroriicas notas. : est
pertinent, prséférunt ipsius pontificis conciiii séiileiUiàm irrîtantis ;
Ulrumque adversus Aquensem archiepiscopum, qui ténia denique Roberli ad Lambertum,' ùt èuiii ad
Narbonensipfimali obëdire delrectabal, dalum est ; suoeçausoe, quam pontifex"boiiam jùdicavcr-at,pa-
unum ipsi Aquensi, allerum HugoniLugduii'cnsivi- lrocinium susçipiendum invilarel. lias omnés in
cario sedis aposlolicoeinscriplum. " Appendice referre visum est. Porro ad hanc etiam
CCCII.PrivilegiumEcclesioeVërulensiSi conlroyersiani;, si rëcle jiidicb, revocari debènt
Ad idem quoque lempus revbeaudum estVeru- Baldrici Burguliensis abbalis versus ad Odonem'..
lense privilegium",.'quod Urbanus Albani, si non Osliensemepiscopum.cl Cardinalem lomo IV'.Ch.c-
fallit ejus.-exemptant"ab Ughello edilum, hoc anno snii Hisl. Fraiicoriini edili, quibus ci commendat
el quidem.desinente, uli prohat indictio sexla ibi causam abbalis Remigiani, queni, etsi à ponlifice
apposila, Alberto ejusdem Ecclesioe episcopo çon- confirmalùni, Remorum archiepiscopus e inonasle-
cessit. Cërtë huic'privilegio sicul et Narbonensi, de rib expiilerai. Cerle iion videtur Robertus'unquam
quo numéro prsecedenli diximus', Lanfrancus vices ta' suam dignitâlem rëstiiùlus fuisse ; qui forte per-
gerens cancellarii suhscripsii, unde conjicimus loesus ob bas lurbas Burchardo locuni fecit," àc
ulrumque eodèmferme lempore, nempe circa raesi- Jerosolymilanum iler suscepit, cujus el sacroe'ex-
sera Novcmhrem,absente aut segrolauteJoanne can- peditionis. Histofiam, in cclla Remigïanâ Senùco
cellarlo, fuisse conscriplum. dicta in Franciam reversus poslea conscripsil. Anno
CCCiiî. Robertusabbas Remigianusab Urbano con- ta-men'1111 in concilio Piciavensi, ul'habel Hiigo '
firmaïus. _ Fiaviniacensis in Chronico, rursus de 'ejus injus'ta
Hoc ipso eliam anno, ut diserte habet velus m- ex'pidsioneet illicila Burchardi subslilulioneiràclà-
sirumentum quod ex ms, Mauriaçensi habemus, cl tum esl ; sed, licel ejus promotioaulhenlicaet cano-•'''
ex tabulario arebimonasterii Remigiani apud Re- ' nica, iùlroilus legili'inus, éi con'vëfsaliosanelà in-
mos cruit cl. memorioeCangius in Glossario Laiino venta iuissenl, nihilbniinus, cum, oceasionelitlera-
edilum, Urbanïisè GalliisRomam reversus judicium rùin" aposiolicàriim qusë nonnullisdubioe fidei Csse'
lulit in Robert! ejusdem monasleriiabbalis graliam, viilebaiitiir, dilficultaiesâliquolemersissènl, eariiin
adversus Bernardum MajorisMonaslerii abbatem. examine ad sedem aposiolicamremisso, res infecta
RoborlusMajoris Monaslerii nioiiachiis'in abbatem remahsit ; Burchardus lamen paulo post locum
a Remigianis'in Henrici locum ante aliquot annos cedere coaclus est, sed non ideo;resiiiùiiis est Ro-I
expetilus, ea condilione a Bernardo concessnsfile- bérlus. Nam hoé ipso anno Azenarius ex Trimo-
rai, ut, si âliquandb ille professionissua; iinmeraor liensium dominbrmnnobili familiafaclusëst abbas
contra rcgulam quidquam ageret, correciioni Ma- Remigianus, uti Màrlolus in nielropolis Reniensis
joris Monaslerii abbalis subdei'ëlnr. Res ita'cveiiil. Hisloria ex variis charlis colligil. Quin el Robertus
Robertus nempe factus abbas Claromoniaiidconcilio eliam Sënuceiisiscelloe administralioiié, quoeei ad
cum coeteris inlcrfuil, ac poslea, jure an injui-ia,D vilam iransigenda'm indulla fuerat, poslmodumi
incertain, mihi est, maie apud Bernardum aùdiil, privatus est, ul idein auctor probal Callisli rescri-
qui, ùl ipse dicebal, inordinala'et irregulariâ ùb eo plo, quod esl dalùm Laterani,,xVm Kaleiidas'Junii,
midla fieri acceperal. Roberlum itaque primum lii- proindeque post annum 1120 quo primum Calixtus
teris niônùil, cum nihil responsi acciperel, diehi Romainmense Juliio advenit.
per ïdoneas pèrsona*ci dixil, ut ad Majus Monasle-
rium yenirel, de sua viia el cohversaiionein capi- ; CCC1V.ConciliumGerundense. ;:':..
1 Slib.currenlis anni finem, id esl Idiblis Decem-
lulo ralionem reddilùius. Quoecum, insuperhabilis
eliam archiepiscopisui moiiiljs, ilibiloille pendefel, bris, Bernardus Toleti antisles, qui in Hispaniis
exconimunicâlùs a Bernardo luit, el hanc senten- Urbani vicarius erat, conciliumhabuit apudGenuir
tiam Manassesinelropolilanus et eseferi Belgicse dam, uli in Marca Hispanica, et in Coilcciionecbn-
: cilioriim cardinalis
provincioeepiscopi et abbales' in concilio apiid Re- Agiiirii legilur,ad forroboraii-
mbs'ccnfirniarùnl, cènsiiërunlqûe Robertùm ad ab- ' dam ëcclesiastkoeliberlatis 'dignilatem:^ Huic synodo
batem suum remitli debere, qùod ejus disciplina; proeterBeriiardum' inlerfiiere Tarraconensis nietro-
etiam lune'' ex priori volo stibjèctns.'essét: Verum ' poliianus, Rotensis,' Barciiioneiisis et Gerùndct-
231 B. URBANIII PAPÊ 2g«i
sis ëpiscooi, ac farte alii quorum memoria exci- A aliud sit a Chronico Cameracensi, quod onmes
dit. norunt.
CCCVI.UrbanusBomoedegit, fugienteGuibertb.
CCGV.Baldricus fil episcopusNoviomiet Tornaci.
Domiiiiis papa, uli habet Bertoldus ad annum
In Galliis Ecclesia Noviomensis, quse loto hoc 109S, quem pro suo more a Nalivilate Chrisli ordi-
anno variis agilala lurbis fuerat, pacem recepit. tur, RomoeNotaient Dominicelebravil,maximamque
J:im quidem ab hujus anili exordio in locùm Rab- pacemin
ipsa urbe el ejus fiiiibus finhissimecoinpo-
bodi defuncii Baldricus e canlore Morinensi ejùs suil ; ibidemquePaschaleihsolcmnitalemcum magna
Ecciesioeepiscopuselectus fueral, diesque ad ejus gloria iiidemsolemnizavil.Addit idem auclor Gui-
consecralionemoctava Pentëëostcs S Manasse Re- bertum
pseudoponlifieem, lum in Ravehnsb par-
mensi mëlropolitàno fuerat indicla, ut ex ejusdem tibus, quo se, ut canil Doranizo,.advenienlc Ro-
archiepiscopi lilieris ad Lambertum;Alrebalensem mam Urbano receperat, t demoranteni ; aniisiséë
palet. Verum, intcrcedenlibus nonnullis, qui ex niuniijonem quaindam supfa Pa'dùm, nomine Ai-
Urbani nescio quibus lilieris autiimabaht ea ocea- genium , in qua maximam semper spem hab.ue-
sione reddenduni esse Tornacehsibus, ni Alreba- rat, quod ex ea suis facile esset iranseunles di-
lensibus indiillunl fuerat, proprium episcopum, Bal- »' slringefe. »Sigonius lamen scribii Guibertum Roma
derici ordinalio ad sequenlem annum dilata fuil. Et clam elapsum Albam Marsoruin lune lemporis se
quidem non eral absque aliquo tandamenio mota récépissé, ubi firmum proesidiumhabebat. Al ubi^
illa difficullas. Tornacensium quippe civitas anle cunque loçorum fueril Guiberlus, cerium esl, ut
su.am ruinant proprium babucrat episcopum^ nec narrai Eadmerus libre H Novorum qui el ipse péri-
nisi provisorioe Noviomensis anlistitis curoe com- cu.lumillud fuerat expertus, eum lune Roma pulsum
iniss'a fuisse videbatur ; deinde hoec urbs haud omniréligiosoepersohoeRomampeleiiliper se suosqiië
minus ampla aut populosa erat, quam Alrebattinij quocunqiie valebal modo iiisidiasstruxisse : unde,
r.ui, agcnle Urbano, proprius episcopus restitiilus inquil idem auctor, quidam episcopi, monachi et
fueral : el quidem banc suam esse ipsius meniein religiosiclericiea soevienieperseculionecapii,spolia-i,
déclarasse videbaïur ipse pontifex, in lilieris 'ad multisquectiiiiutneliisaffecli necalisunt. Unie rei, ut
Noviomenses,ubi ea lantum privilégia Noviomen'' Eadmerus prosequilur, hommes potissiinum-Ale-
sibus episcopisconfirmaral, quoe a legilimisponti- mannia fegis inlendebanl : unde col|igiUir haud
ficibus indulia fuerant. Quare visum est Remensi minus in Germania quam in isiis balise palribus
archiepiscopo Baldricura ipsum eleclum Romam soevisseillam perseculionem ; nec dissëntil Berlol-
lnitterc, ulipse Ecclesioesuoe causant coram ponti- dus, qui observai Manegolclumproeposilum Marna»
fice agerel. Al Urbanus nescio quas ob causas, forle censem Urbani egregiura defensorem lune lemporis
ob graves labores quos Oceasione festilutionis ab Henrico inleiceptum,*diuin captivilaie delenlum
Alrebalensis Ecclesioe devorare coaclus fuerat , fuisse, quod nollet schismalicis adhoerere. Hoc
pcrlsesus, nihil ea vice miilandum esse duxit, dato eliam ipso anno Rulbandus. Moguntioe autis.ics.
rescriplo provisorio ad Manâssem Remensem ar- Henrico imperalori, ul referl Dodecbiiius, favere
chiepiscopum,ut secundumDeummeliori quo posset nolens, profugus in Thuringiam seçederc coaclus
modo vacanii jamdudum Ecclesioehac vice provi- esl; quem Ecclesioecalholicoefuisse reslilutum per
dërei. Ille vero nihil cunclalus, Dominicain prox-i- domnum Urbanum leslis esl ipse Paschalis ejus
inam post Theophanioefeslum ad Baldriei consecra- successor in epislola ad Gebëhardum Constanlien-
lionem slalim indixit ; dalis ea de re lilieris, quas sem episcopum, a Serario lib. v, Rerum Mogoniina1-
Baluzius cum aliis qualuor ejusdem argumcnli ex rum, exms. cod. descripia..
cod;.Lamberli edidit lomo V Miscellaneofùm.Ex CCCVI1.Gebehardusex abbale cuslos S. Sepulcri.
his illam quoeUrbani esl ad bujils anni finemrevo- Tum elianij ul narrât Bèriol.dus, Gerbardus, seu
candam esse ex co colligimus, quod in ipso ejus p polius Gebehardusabbas Sehaphusensis, annuenle
epilaphio Baldricus defunctusdicatur pridie Kalend. Urbano papa, monaslerii sui regimen diinisit, alque
Junii, anno 1092 suoeproelalionisxv, quam proinde cum aliis crucesignatis ail sacram expedilionem
anle mensem Junium anni inierai, cl lise noloe profectus est. Capta anno sequenti a Ghrisiianis
calculo noslro apprime conveninnt, quo Baldricus exercilibus Jerosolymorum urbe, prinius sepiilcrî
Dominica prima posl Epipbaniam a Manasse con- Dominici cuslos insiiiulus fuit, ul apud eunidem
secralus dicilur, cum paulo anlea , nempe sub auctorem legitur. Hic idem ipse est Gebehardus,-
prsesenlisanni 1097 finem, ponlificiumrescriplum cui Bernarduspresbyier librum suum nuncùpavil De
suscepisset. Is porro esl Baldricus auctor Chronici vitandis excommunicatis et lâpsis reconciliandis, et
Cameracensisel Alrebalensis, in quo resaClodbveo de conciliorumac poniifiçuin aucloritate, edilum a
I ad .annum1050 geslas prosccuius esl. Ë.idem.tri- Tegnagello.Berloldus vero ad annum 1091 laudat
builur Chronicon Morinense, quod in monaslerio alium librum ejusdem Bernardii,eumque mulia alia
quodam Cenomannensi ms. dicit Vossius libro n suiingenii monuinenia reliquisse seribit; sed eum
lie hisloricis Latinis, et typis edilum esse Marlplus reprehendiï qùod eos" qui ab excommunicatis
ail in metropol'i.Remensi. At. fallor si hoc opus ordinàti-fucruirt rebrdtaari debere censuerii.
535 ^TA» 254
CCCVni. Daïmbertus Senonensismetropolitanus A t litteris palet hune abbatem Urbano maxime addi-
•, consecmtur. ctura.fuisse,;cujus monaslerium lempore schismalis
Interea Daimberlus jamdudum in Senonensem commune calholicorum asylum erat.
melropolïtanum electus, qui post multas tergiver- CCCX1I.Ordinis Cislerciiinitia.
saiiones primalum Ecclesioe Lugdunensis tandem Nihil vero magis annum prsesentem illustrasse
agnoverat, Romoeab ipso ponlifice consecratus est, videlur, quam Cisterciensis monasterii el ordinis.
el Senonas cum pallio archiepiseopali reversus, ibi primordia, auctpre sancio Roberio Mol'smensi ab-
xiv Kalendas Maii solemni pompa in ecclesia sua bate. Hic dimisso sui monaslerii regimine cum
recëptus fuit. Àt non hic fuit de primatu Lugdunensi viginli duobus C suis discipulis in soliludinem
controversioefinis; quoe nempe brevi postëà recru- Cistercienseminitiohujus anni transmigravil, ibique
duil, segré ferentibus Senonensis Ecclesioe.archi- die 21 Martii, sancio Patri Benediclo sacra, celebris
episcopis aUeri subjici, qui ipsi Galliseet Germanise ordinis prima fundamenia jecit annuenle Wallerio
prima tus tilulo gloriabantur. dioecesano episcopo Cabilonensi, suppetias ferenle
CCGIX.Rescriptumpro S. AndreoeViennensis Odone duce Burgundionum, omnia vero confirmante
monachis. Hugohe Lugdunensi metropolilano, sua et Urbani,
Ad hujus quoque anni inilium revocari posse-.P.cujus vicarius in Galliis et aposlolicoe sedis legalus
«ensemus Urbani lilteras in graliam monaehorum. eral, aucloritate, Hugonis épistolam ea de re
Sancli AndreoeViennensis, quos et eorum bajulos in Labbeus tomo IBihliot. novoe, Manriquez et alii
ïanlum vexabal Guidoejusdem urbis archiepiscopus, ediderunt. Quid exinde Roberio conligerit, suis locis
lit eliam ex iisnonnullos in carcere relineret. Da- exponemus.
• lum est hoc rescriptum Laterani n Idus Februarii, CCCXIII. Privilegium Urgellense.
sed, annus non exprim'ilur; unde cum mensem Quod autem ad res Hispanicas attinet, Urgellensïs
Februarium Urbanus Laterani anno 1097etduobus Ecclesioe possessiones confirmavit ppniifex dalo
sequentibus exigere potuerit, haud omnino liquet diplomate ad Odonemejusdem Ecclesioeeplseopuni,
«uînam ex bis tribus annis consignandoe sint ponti- vin Idus Aprilis, indict. vi, anno ponlif. xi, quse
fieise illse lilterse. Si tamen conjecluris uti liceat, noloehuic anno conveniunt. Ejus tamen exemplum
«uni monachi Viennenses Romam adiisse diçantur in Marca Hispanica editum annum Incarnationis.
querelas suas contra archiepiscopum ad Urbanum 1099 indicat. Sed hoc est aman'uensis erratum ;
delaluri, in anni 1097 initio, quo vix Romam perti- aut cérle, ut alias soepefaclum est, annus a Mariio
gerat pontifex, factirm fuisse non videlur. Mediam ,„ prsecedenli ibi inchoalur. Paulo post, id est v Idus
viam eligimus; ita lamen illud rescriptum anno 1098 Maii, Oscensem urbem, quam anno 1096 Sancius
«onsignando, ut si cui alia senlentia magis arriserit, Aragonuni rex Mauris eripuerat, in rprislinam
multum Tefragari nolimus. dignilatem reslitui votait Urbanus, ei episcopali
CCCX. Monasterium S. 'Vigorts' subjectuni S. Be- sede, quoeJaccam translata fueral, reddita. Insignem
nigno. ea de re bullam edidit proe memorioe cardinalis
Ponlificem"veroRomoeloto mense Mariio hujus Aguirius lomo HbConcil. Hispanioe.In qua pontifex
aimî sùbslitisse pTobant privilégia -ibidem variis donaiiones a variis Àragonum regibus eidem Eccle-
ecclesiis indulta. Primura Laterani dalum est pridie sioe.factas confirmai; sed et alia multa scilu haud.
Idus Martii, qno confirmalur donalio monaslerii indigna complectitur.
Sancli Vigoris Bajocensis abôdone episcopo facla CCCX1V.Anselmi iler Romain. Secedit in solilu-
Jarenloni abbaii Sancli Benigni Dîvionensis. dinem.
Eadem die, et quidem eodem anno, si bene con- Jam vero lempus est uiad AnselmumCantuarien-
jicio, scripsit pontifex épistolam ad Ivonem Carnô- sem redeamus, qui ineunte vere hujus anni Romam
tensem et RamulfumSanlonumepisçopos in graliam , accessit. Cum enim novoe,ul Eadmerus fuse
expo-
monaehorum Vindocinensmm , quos ab omni D nit, diflicullates quolidie inter ipsum et Guillelmum
«f iscoporura subjedione immunes esse déclarai. Anglioeregem orirentur, Anselmusa rege pelierat
Alias ejusdempontifîcislilteras ea de re post aliquot ul sibi Romam adeundi lioenliam concederet,
quam
dies omnibusEcclesioefiliis inscriptas refert Goffri- tandem post multas rixas oblinuit Idibus Octobris
dus ejusdem loci abbas epist. 27 ad Goffredum anni proecedentis.'Nec mbra, disposilis Ecclesioesuoe
Ivonis sticcessorem.- rébus, iter parât, ac Doveram adiit, ubi jussu régis-
GCCX1.Lilleroepro S. Michaele ad Mosam. -sarcinoeejus visitatoe fuerunt; lum iransnrisit in
Tune etiam monachis Sancli Michaelis supra Franciam, ibique Natalium Chrisli feslivitatem cum
Mosamin dioecesiVirdunensi induisit Urbanus, ut sancto Hugone abbale Cluniaci ceîebravit. Inde
omissa sepeliendorum fratrum suorum in veteri Lugdunum progréssus, cum magna pompa ab altero
monasterio consuetudine, eos prope monasterium Hugonehujus urbis archiepiscopo exceptus est. Ibi
uovum sepelire in posterum licite possent. Epistola veritus ne forte boc iter ponlifici displiceret, anxius
pontifieis ea de re data est Laterani vu Kalendas hoerebat, nesciens an deberet ulterius progredi;
Aprilis, hoc anno, inscripta Udalrico abbati, qui quare nuniium cum liiteris ad Urbanum misil, ut
Hum ea decausa consuluerat. Ex ulriusque vero quid facto opus esset, ab eo ipso edocerelur» Hoec
PATRGX.CLI. .8
233 R- URBANIII PAPJE 258-
est epistola in vulgatis edilionibus 160 libri tenii, .A CCCXV. Rogerium ducem adit pontifex.
quam iniegram exhibet Eadmerus libro n Novorum, Obsidebat bis lemporibus Capuam urbem Roge-
cura bac inscriplione : Domino et Palri cum amore rius dux Apulioe, qui, audita beali viri fama, eum
reverendo, et cum reverentia amando, summo ponli- ul ad se accederet invitavit, advenientique obvius
fici Urbano, fraler Anselmus,servus EcclesioeCanlua- ingenli nobilium lurha slipatus processit. Mansit
rioe, débitant subjeclionem el oraiionuni devolionem, cum eo aliquot dies vir sanctus, sed proeul ab auloe
etc. In.ea vir sancius posl exposilas ponlifici varias strepitu in toco solitario, quem princeps ei ut
iribulaliones, quibus ab inito episcopalu agitatus faverel, proepararijusserat. Urbanus interea, ne hoc
et pêne atlritus fueral, petit ab eo ul sibi dimilten- bello llalioe res lurbarentur, ad castra Rogerii
doe sedis licenliam inttalgeat. Al litteris tanli viri gratia pacis compoiiendoeeliam accessil, quam cum
acccplis pontifex gavisus est, nibilque aliud ei lune conciliare non poluisset, ibi, aut cerle in
respondit, nisi ut, posiposila omni excusationis vicinia, uti Eadmerus habel, euro sancto Anselmo
causa, slalim Romam accederet. Cui absque mora usque ad urbis dedilionem remanere consliluit,
vir sancius obtempérons, illico profectus esl; ac dum hoec discidia facilius componi possent. Orde-
celebratis prope Segusium in monasterio Sancli ricus libro x coinpendiose Anselmi gesla replicans ,
Jusli Vallis-asperoe,tum' apud Sanclum Miehàelem ]B scribil eum in Apulia Urbanum invenissë, alque
de Clusa Passionis ac Resurrectionis Dominicoe cum eo concilié Barensi inlerfuisse, ac apud Cla-
solemnlis, evilalisque féliciter Guiberlinorunï, quoe rumraoïiteni crùcem Domini proedicasse.Sed res
paraioe ei erant, insidiis, Romam tandem cum ibi ac lempora confundii auctor alioqui accuralus
duobus lantura sociis pervenil. Postridie Urbano in et diligens, qui lectores ad Eadmerum merito
palalio Lalerauënsi, ubi eo jubenle hospilalus fue- remittit, in hoc multo magis audiendus, quam cre-
rat, proesentalus, humiliât se pro more ad pedes dendus in iis quoeipsemet ea de re narraverat.-At
summi pontificis, sed slalim ab ipso erigitur ad Gaufredus Malaierra, auclor ejus lemporis, qui et
csculum ejus, et.Ansella sedere jubelur. Aderal ibi ipse rébus geslis prsesens aderal, refert Urbanum,
cuncta Romanoe urbis et curioe nobililas lanluni cum nihil in Rogerii caslris proficerel, ecclesiasiicis
virum videndi desiderio aggregata, cumqùe ab eo negbtiis plusquamexpeditionalibusnegoliisihlenliim,
pontifex itineris ejus causas audivisset, mullaque in lolalibus lumultibus mente declinatis, data principi-
ejus laudes palam fuisset persecutus, plenam ei bus, nam ibi Rogerius ulerqué cum Richardo Capuse
tubvenlionempollicitus est, lum mandavil ul inté- principe aderanl, et omni exercitui aposlolica hene-
rim in Lateranensi palalio secum vir sancius corn- /7"*diciione, Beneventum secessiss", ibique perseve-
jriaiieret, ubi subvenlionis ipsius effectum proestola- rasse ad solulam Capuoeobsidionem.
retur. Intérim lilleras Urbanus ad Anglorum regem CCCXVI.Beneventum.serecipit.
scripsit, quod et fecit Anselmus. Al rex utrisque Forle pontifex lempore hujus obsidionis, cum
susceptis, nequidem digilo tangere eas quoeAnselmi nulla pacis compoiiendoespès afl'ulgeret,Benéven-
eront dignalus esl. Hoecet alia, quoe de Anselmo lum, quoe urbs, ut idem auclor observât, erat
referimus, Eadmerus ejus socius, et itineris ac ditionis aposlolicoe, adiil, ac posimodum capta
laborum comes'individuus, qui rébus geslis prsesens Capua ad Rogerium reversus esl. Cerle Beneventum
fuil, fusius narrai in ejusdem sancli Vita, et in hisce lemporibus se invisisse innuil ipse Urbanus in
libris Novorum, in quibus mulia plura habel de epistola ad Ansonein ejus urbis dominum, mense
summa veneralione quoe ei ab omnibus in urbe Novembri sequente scripta, de qua iiiferius agemus;
exhibebalur. Al loedebat Anselmum bis honoribus qua quidem oceasione ponlifëx Ansonemin princi-
excoli ; quare, Iransactis Romoediebus decem, ïnvi- palu Benevenlanoe urbis confirmavil, quo nonnisi
laïus a Jeanne olim suo ejus apud Beccum discipulo, posl annos 1res a Paschali II exulus est, uti fusius
lune vero abbale Sancli Sàlvaloris prope Telesium expon.ilPeregrinius inilio Casiigalionum ad Chroni-
urbem in Terra-Laboris, ad eum divertit, a quo 1D cum FalconiS. Ejusdem itineris meminisse eliam
duclus in villam sui monasterii, nomine Sclaviam, videtur Urbanus ipse in rescriplo ad Casinenseshoc
in vicino monte silam, aliquandiu ibi vilam a curioe anno exeunte dato adversus Cinglensem abbalissani,
ttimullibus omnino imraunem duxit, exerciiiis spiri- cum ail litem quoe inler hanc abbalissam el Oderi-
talibus polissimum addiclus, el studio sacrarum siura Casini abbatem vertebatur, se Roma pro èpcle-
rerum.. Hoc olio oplime usus Anselmus egregium siasticis causis egressumin ulriusquepartis proesenlia
opus, quod jamdudum in Anglia inchoaverat, sub tractasse. Hoc rescriplum, sicut el "epislola ad
tilulo Cur Deus homo, penitus absolvit. Cum vero Ansonem, suo ordine sub finem hujus anni in
ibi penuria essel aquoe,foniem vivum suis precibus noslra colleclionehabetur. Porro Capuoeobsidionem
a Deo oblinuisse dicilur, quod miraculum Peirus Lupus Protospata, anonymus Casinensis, et al.î
Divensis cum aliquando Becci hospilaretur, inler auclores commémorant, sed variis annis ob diver-
alia ejus gesla versibus, quos aliquando in ms. sam ab iis adhibitam compulandi raiionem, nisi id
codice legimus, salis déganter pro tempore ex- librariorum errore evenerit, ut videre esl in Pere-
pressif grinii Casligationibus.
«•-, " • VITA. 238
CCCXVU A mus sedem dimillere non f, *C sibi aliquem proeficeret,cujus jussis obedire tene-
-,:*'... enniilitur. *
retur, proepositoque ei Eadmero obtempérasse, ut
Eadmerus aù'te seribit Anselmum statim post absque ejus venia vix ausus esset laïus invenere.
solulam Capuoe , sidionem simul cum Urbano CCCXVUI.Urbani cum-Rogeriocongressus.
A.versampeliisse, ubi ponlifëx in ipsa urbe, Ansel- Intérim capta Capua, cum pontifex accepisset
mus vero in vicino Sanbli Laurënlii monaslerio ùlrumquè Rogerium Salernum divertisse, hue eos
crdinis nostri hospilatus est. Cum vero ibi quadam adiré consliluit, anlequam Rogerius cornes in Sici-
die Anselmus a ponlifice poslularel ut sibi, dimisso liam rediret. Urbano advenienli cum archiepiscopis
episcopalu, privato licerel in monasterio degere, et coelerocomîtatu. obviam itum est cum solemni
non solum non assensit Urbanus, sed etiam ei acrio- processione. Ibique dies aliquot exegit frequenti
ribus verbis reprelienso in virlute obedientise proe- colloquio comitis Rogerii : nam amicissimi erant
cepit ut ne unquam commissi gregis curam abji- recreatus, uli habet Gaufredus Malaterra, lib. iv.
ceret. Verba ipsa pontificis hue referre juvat. Ea oceasione, ut idem auctor seribit, cum Urbanus
e Audit, inquit ille auclor, papa quod ille postulat,et advertisset Rogerio displicere, quod Robertus Trai-
illico mirâtes exclamai: 0 episcopum! o pastorem! nensis episcopus eo inconsullo legalus apostolicus in
nondum coed'es, nondum vulnera perpessus es, et R Sicilia inslilutus fuisset, mulala rerum disposilione,
mm Dominici curam ovilis subterfugère q'uoeris. hanc dignilatem ipsi Rogerio ob proeelara ejus in
Chrislusin cura oviumsuarum probat Pèlri amofem Ecclesiam mérita hoereditalilerallribuit, pollicitus
ergà se ; et Anselmus, Anselmus, inquam, ille san- se neminem unquam legalum aliurn in Siciliam illo
cius, ille lalis ac lantus vir, solummodo quiescere favito ;missurtim -, dum ipse cornes advixeril, vel
volens, ovesChrisli et ante pugnamluporum morsi- qliquis hoeredum suorum zeli paierai ecclesiastici
bus dilaniandas non veretur expoiiere. Ah! quid exsecutor, supersles fuerit. Hinc famosa illa consti-
dicani ! quo amore speralDomino copulari, qui hoc tuiio apostolica ea de re emanavit, dala hoc anno in
fugil quo ipse Dominus se leste probatur, amari! Nonas Julii, quoe,post Gaufireduma diversis aucio-
Absinthsec a. le, absint a tua religione, dileclissime ribus édita ad mss. eliam codiçes eollala proferelur,
fraler Anselme, polius ne me in isiis ulterius sed etsi sineeroesini cacteroeejus chronologicoenoise,
inquiètes. Scias quod non solum non concède tibi adulterala tamen in ea est indictio. Porro multa
facere quod petis ; imo ex parle Dei omnipotentis; hujus constiiutionis oceasione hinc et inde scripta
vice beatissimi Peiri apostolorum principis, tibi per sunt, quoead nos nihil ailinet fusius indagari. Ea,
sanclam obedienliam prsccipio, qualenus curam si lubet, videsis apud Baronium tomo XI ; Rocchum
"
Anglici regni tibi çommendatam, quandiu retinere, Pyrrhum tomo II Sicilisesacroe,pag. 452 et Beqq.,ae
ut bactenus, poteris, non abjicias. Quod si propler alios auclores. -An vero hoeclegatio sese etiam in
lyrannidem principis, qui nunc ibi dominatur, in Calabriam, ubi lune Sasso Cassanensis episcopus.
terram illam .redire non permiiteris,-jure tamen legaiione apostolica fungebaliir, exlenderif, incer-
Chrislianitaiis, semper iilius archiepiscopus eslo, tain!est, quod innuere videlur Gaufredus. ,
potestalem ligandi alque absolvèndi super eam CCCXIX.Primalus EcclesioeSalerni dalus.
dum vixeris .obtinens, et insignibus pontificalibus Paulo posl id.tempus, die scilicel 20 Julii sequen-
more suintai ppiilificisutens ubicunque.fueris. >Ad lis, pontifex ad .allerius Rogerii, nempe ducis Apu-
hoec.Anselmusobédiëntiàm pollicitus, respondit se lioe, et AJfani archiepiscopi preçes, insigne privile-
nec coedesfugere, nec vulnera, imo neque ipsam gium Salernitanse Ecclesioe concessil, collato ei
morlem; al se ideo voluisse rëiiuniiare suoesedi, priinatu in duas métropoles C.ompsanamet Ache-
quod sibi iropossibile visum esset integram bealo runtinam, quoeolim ipsijure metropoliiico subjecloe
Peiro obedieùliam exhibere simul cum fide, quam fuerani. Data est bulla die xui Kalendas Augusli,
régi lerreno debitam esse Angli conlendebanl. Cui anno 1099, ul prseferunl ejus exemplaria, sed qui a
ponlifëx : « Ralione, inquit, duceris ; ego quoque, JJ ] mense Mariio anni proecedenlis inchoandus. est, ut
ne de his aique aliis tibi non jure illalis videar non ad proesenlemannum revocari possit. At indictio iv
curare, eaque gladio sancli Pétri nplle vindicare, quoe ibi apponilur exeusari ne.quit, nisi error in
mone.o,qualenus concilio quod apud Barum anle Amanuenses rejicialur. Locus hic esset de altero
corpus beat! Nicolai Kalendis Octobris celebrare Urbani rescriplo agendi, quo in graliam ejusdem
constitui, proesenliam luam exhibeas, ut quod de Ecclesioeprivilégia Cavensismonasterii revocantur,
ipso rege Anglico, suisque ac sui similibus, qui consi dalum Romoenon diceretur, et indictio vu quam
tra liberlalem EcclesioeDei se erexerunt, mediante proefert, huic anno convenire'posset. De eo ihfe-
iequitalis censura me facturum disposui, audilu ïius. .. , -
visuque perçipias. i His audilis, vir Dei, ut prose- CCCXX. Rescriptumpro sancio Britnone.
quilur Eadmerus, Sclaviam reversas est, ibi usque Ai sincerum omninoet penitusindubium est illud,
ad fiarense concilium eommoraturus. Quanti vero quod mense Septembri hujus anni Urbanus sancto
obedienliamfecerit vir sancius, ex Willelmo Mal- Brunoni Carihusianorum parenti, qui tuncin.Squil-
mesburiensi accipiendum est ;. qui libro i De geslis lacensi eremo morabaiur, concessit, ad ei. confir-
ponlificum narrât eum ab Urbano impelrasse ut manda et asserenda omnia bona q«oe a Rogerio
539 B. URBANIII PAP^L \ 0ia
comité et Joanne Squillacensiepiscopo ipsius mona- £A videlicel venerabileni Theobe.i
se Ecclesioe
sterio collala fuerani. Illud dalum esl Salërni, hoc archiepiscopum, qui et illis ii> ,;J|.mnlmij àpostoïiea
anno, mense Septembri, indielione vi, unde conji- vice adesset, el ecclesias in locis nde paganiexpùlsi
cimus Urbanum ea in urbe usque ad Barense coi.- sunt insiauraret. t Is postea s plis
cilium permansisse. Jerosolymis,
Arnulfo locum eedente, ejus urbis patriarcha pro-
CCCXXI. Crucesignali Anlochiamcapiunt. clamatus est, ul passim alii auctorës observamnl.
Cum autem hoecin Iialia gererenlur, crucesignali Januenses eo lempore sancli Joannis Baptisloe reli-
post varia proelia,et multas passim urbes hoe et quias e Myra Licioeurbe domum relulisse memoran-
précèdenti anno expugnalas, Antioehiam mense Ju- lur, quas etiam nunc habent in ecclesia nietropob>
siio hujus anni occuparunt. Verum paulo post Bar- tana. lias Chrislianorum viciorias*,solus inter Chri-
bari ex variis provinciis, hujus lanloe suorum cla- stianos principes Constanlinopolilanus imperator
dis faina excili, simul convenienies quasi pro com- periurbabat, adeo ut, inquit Berloldus, etiam urbes
niuni sàlule dimicaluri Christianos in ea urbe adeo quoe ab occidenlalibus captoefuerani incendio deva-
arte circumdederuni, ul jam nulla evadendi spes eis slarcel paganis reddere non dubilaverîl; et iler Je-
affulgeret. At bumano déficiente supernum adfuit rosolymitanumper suam potestatemomnibusperegri-
"
auxilium, cum inventa, haud absque miraculi opi- nis, quantum poluit, omninoprohibuerit.
nione, sacra lancea qua lalus Christi Dominiperfo- CCCXXII. SchismalicorumRomoeconventus.
ralum fuisse credebatur, adeo excitali sunt nost'ro- Porro etsi illis temporibus, quibus omnes ubique
nim animi ut, proelatohoc quasi cerlo Victoria;signo, gentium in Urbani obedienliam uno animo consen-
milites in harbarorum exercitus effusi, eos ingenti lire videbantur, res schismalicorum despèraloeom-
clade affecios omnino fugaverint ac prostraverint. nino esse debuissenl, haud lamen illi a suis conven-
Hoecomnia, proeler auclores hislorioe sacrarum ex- libus, absente licet Guiberto, abstinuere, quod ex
pediiionum, réferunt ipsi Chrislianorum ducès et eorum pseudosynodica epistola universis Deum ti-
principes in epislola ad Urbanum eo tempore scri- mentibus, ut ipsi menlinnlur, et salulem Romanoe
pla, in qua post hujus viclorioe narrationem, ei reipublicoe diligentibus inscripta palet, quam ex
morlem annuntiaut Adhemari Aniciensis episcopi, Bennone in Vita Hildebrandi Baronius ad hune
qui sedis aposlolicoelegalus et dus expeditionis in- annum et Labbeus in Appendice tomi X Concilio-
slilulus, post superatos mullos laborés, jam pacatis rum relulerunt. Ex bac vero discimus quinam tune
omnino' rébus, Antiochioe ipsis Kalendis Augusli e Romoefuerint proecïpui factionis Guibertinoe fauto-
vivis excesserat ; lum ponlificem rogant ut ille „. res, quorum nomina et dignitates hoc ordine in ea
ipse, qui sacroe expeditioni auctor el promulgalor recensentur. Adalberlùs episcopussancloe Rufinoe
proecipuus fuerat, in Orientem veniat eorum dux SilvoeCandidoe, Joannes episcopusOstiensis, Hugty
et princeps fulurus, ut post adeptam. RomoePétri episcopusProenestinus,AlbertusepiscopusNepesinus,
cathedram, in qua jam ab aliquot annis sedebat, Benno cardinalis presbijter urbis Romoe,Octavianus
simili quoque lionore in aliera ejusdem aposloii ca- presbyler cardinalis designalus, Paulus primicerius
thedra Antiochioe frueretur. Hoec epistola scripla Romanoe Ecclesioe, Nicolaus electus abbas Sancti
fuit 11 die iniranle Seplembrio,indielioneiv, ut indi- Silveslri urbis Romoe,N. abbas Sancti Panerai»
cat edilio Baluziana libro i Miscell. pag. 419, ubi urbis Romoe, et clerus, et clarissimi principes Théo-
integrior habetur quam apud Fuleherium in libro bgldus Chinebii, et Udalricusdé Sancto Eusiachio et.
de geslis Dei per Francos. Ipsam autem integram populus Romanus. i Illi ter se convenissein diversis.
referre visum non est operoe pretium, cum apud urbis Romoeecclesiis aiunt, ad destruendas hoereses-
ïllos auclores facile liaberi possit; quare sufficiat ab Hildebrando, sic etiam tune Gregorium VII ap-
hic tilulum ejus exhibere : « Domino sancto ac ve- pellabanl, adinvenias; primo quidem Nonis Augusli
nerabili papoeUrbano, Buamundus, et Raymundus apud SanctumBlasium, tum vnildus apud Sanctum
sancti jEgidii cornes, Godefridus dux Lothariensis 0; Celsum et postridie apud Sanetam Mariam, quse
et Rolbertus cornes Norlhmannise, el Rolbertus dicilur Rotunda (1res itaque has ecclesias Romoe
Flandrensium cornes, et Eustachius cornes Bolonioe, adhuc possidebant), ibique illas hoeresescondem-
salulëm el fidelia servilia, et ut filiisuo pàlri spiri- nasse. Tum pollicentnr securitalem cuilibet occur-
luali veram in Chrislo subjectionem. Volumus au- rere volenii ad proxime futuram syno"dtimrquam
lem omnes el desideramus vobisnotum fieri quam circa Kalendas Novembres celebrare disponunt. »
magna Dei misericordia, quamque evidenlissimo Data est hoecepislola Romoecontra schismaticos,ut
ipsius Dei adminiculo a nobis capta est Antio- vocant, in sacro convenlu,anno ab Incarnaiione Do-
chia, > etc. Quid vero his litteris responderit ponti- mini 1098, indielionesexta, vit Idus Augusti. At
fex, nobis esl ïncomperlum; at certum est eum nun- cum nullos e Calholicisad suum ipsorum convenium
quam ullumiter in Orientera suscepisse. Necdubium adventuros esse certb proeviderenl, « lestés advoea-
quin hic rçvocanda sil Daimberti ad crucesignalos runt coetam et lerram, se neqnaquam eorum per-
legatio, quam hoc anno commémorai Berloldushis versitaii (sic de Calholicis loqùebautur) eonsenlire.
verbis : i Dominus papa, inquit ille auctor, ad quod ut re etiam probarent, slalim eorumdem Ca-
eamdem multiludinem suam legalionem direxit, lholicorum libros, quosproe manibus habebant, in
' - " " '
-24! VITA. 24&
quod variis conciliorum • A 1098 consignatur, aliam ab ea non esse quse anno
conyoca-1
ignem projecere,
lionibus per annos sesdcVim faclis et ilera lis, illii subsequenli, ut auclores oequajesréférant, celebrata
nunquam ipsorumi monitis aures proebere votais- çst; quam Baronius et Labbeus ex maie locata.
sent. > Hoecde schismalicïjs,qui cùm Bennone pseu- synodo Barensi uno anno lempus prseyertentes ad-
docardinali poùtificemnoétrum Turbanum appellarei annum 1098 cum ejus canonibus incaute retule-
amabant, obid,quod Gregorii vesligiis inhoerens, runt.
lurb.as, ut ipsi éatamniabanlur, continuaret. Sed CCCXXIV.Barensis synodi acla.
lalium hominum.'[convicia, tôt sunt veri pontificis : Porro licet proecipuameorum quoein Barensi syn-
elogia.Et certe Urbanum pacis aniantem, et omnium odo gesta sunt noiitiam Anglicanisbisioric.isdebea-
bominum, qui tune, ul de MoyseIoquilur Scriplura, mus, qui de ea oceasionesancti Anselmiscripserunt,
in terra morabantur, mïlissimum fuisse, etiam ipsi haud lamen, m jam obseryatum est, aliis aucioribus,
schismalici faieri vel iiperiticègebantur. Quoenam et quidem gravibus, locO et oetate proximis,.ignoia
vero hoeresis-illa erat, quam schismalici Gregorio fuit. Certe mulloscleri et nobilium proceres.àd eam
'
VR impingebant, disçjroiis ex eodem /Renoone in convenisse seribit anonymus Barensis his verbis :
Gregorii Vita, ubi sic habet: * GloriosusHildëbran-. Anno 1099, quem sicul el indiclioneina SeplembrL
dus et pedisequus ejus Turbaniis nova potesiale B proecedentisanni, ut mox dicebamus, inchoal, indi-
solventesdécréta.Chalcedonensis conciiii,nonsolum elione vu, tertio die.inirantemenseOctobri, venit papa.
verbis, sed et scriplis publicis' cons'enserunt extra Urbanus cum pluribus archiepiscopiset episcopisel ab--
ecclesiam communicare et baplizare, quam coeci batibûs,et comilibus,et iniraveruntin Barri, et suscepli.
essent, quam hoeretici propriis scriplis deprëhensi, sunt cum magna reverenlia, et proeparavit domino.
eic; uterque in hoeresim.Lïberii incidit, qui posi- Helia, sex.tumpco recto casu adhibei, ul ex Malmes-
quam publiée communicavii excommunicalis, duas buriensi infra patebit, nosiromchiepiscopo,rnirificam,
Ecclesias faciens unilalem scidit, > etc. Sic ipsi sedemintus in ecclesia bealissimiNicolai confessoris.,
schismalici auclores caiholicos et unitalis amalores Chrisli, et fecUibi synodumper unam hebdomadam.
schismaticos appellare baud dubitabant. Posl completisdiebusodo perrexit in pace, el in mense-
CCCXXHI.ConciliumBarense hoc anno celebralum. Julii obiit ipse Urbanus. Huic synodo quam «inver-
* Calholici vero die condicia Kalendarum Octo- sant Urbanus ipse in rescripto.de Cinglensi cella,
brium, seu, ul habet anonymus Barensis, die terlia plenariam appellat, cenlum et ocloginla episcopos
ejusdem mensis, apud Barium celehrem Apulioeur- inlerfuisse asseril Lupus Protospata, sed quinam illi
bem ad concilium ab Urbano indiclum convenere. fuerint nemo lilieris prodidit. At quo loco, quove
Hsec synodus polissimum ad id coacta videlur, M C habilu in concilio sederil pontifex ex Wilelrao*MaI-
Groeeosinter et Lalinos de fide conveniret, ut rie mesburiensi discimus. Ergo, inquit, ventum est ad:
scilicel sacris expedilionibus noceret in credendo concilium. Apostolicus anle corpus sancti Nicolai,.
diversitas. Hanc synodum anno prsecedenliBaronius conslrqlus tapëtibus et palliis, ipse casula cum pallio.
el ejus sequaces, imo et Labbeus. tomo X Concilio- amictustribunal ascendit; coelericumeappis sedebam.:
rum, consignayerunl : at merilo alii refragantur, Paùlo inferius observât archidiaconum Romanum>
Lupum Protospatam et anonymum Barensem sequa- anle papam sedisse, ut moris est.In concilio Remensi.
les et domeslicos auclores seculi, qui eam initio anno 1094 Léo papa sacerdolalibusquasi ad celebran-
Octobris anni 1099, quem scilicel suo more a Se- dam missam infulis redimilus processifad concilium,
ptembri proecedenli,anno 1098 inchoant, celebratam cum çruce et Evanqeliilibro anlecedenlibuscum sacri.
fuisse testanlur : alium habemus ejusdem rei leslcm ordinis minislris, etc. In isla juxla Urbanum Ansel-
omni exceplione majoreni, Eadmerum, qui eidem mus Canluaria? archiepiscopus honoris causa, sive
concilio interfuil. Is nempe, ut jam diximus, refert pliam ut facilius adversus Groeeosdispulans auscul-
l.bro ii Novorum,.Anselmummense Qclobri anni ,. taretur, sedere jussus esl: cum anlea, ut seribit,
1097 licenliam.a Willelino regeAiiglorumexiorsisse rj, idem auclor, ingruenle tumullu, oblitus fuisset pon- "
Romam adeundi, el posl hsecrerjim a beato antislile iifex locum ei specialem et honorificum designare...
gestarum seriemparliculatimprosequilur adBarense Jdem habel Eadmerus de Casu-laet pouliiieum cap-
concilium, quod anno subsequenli,proindeque 1098, pis; sed ail Anselmum primum ordine suo inter eoe-
convocatumfuisse narrât. DeindeUrbanus, ul idem teros antislitës sedisse, dum incalescenle disputa-
auclor habet, post illam synodum reversus Romam lione dietum ei esset ut propius accederet. Dum,.
Willelmorégi inducias concessissedicitur ad feslum inquit ille auctor, in ipso concilio plurima de fide -
sancli Miçhaelis anni subsequenlis, quem quidem calholica summus pontifexfacunda ratione, raliona-
lerminum nec rex, nec ipse ponlifëx altigerunt. At biliquefacundia disseruissel, mota qutestio est. a
si illseinduciseslalim posl Barense concilium anno Groecisde processioneSpiriius sancli, quam ponlifëx.
I09T indulioe fuissent, ad earum finem ulerque muliis argumeiilis, elquidein ul plurimum ex An-
periigissenlel Willelmus et Urbanus. Cerium quippe selmi epislola, quam illi olim de Incamatione Verbk
esl ulrumque ad annum 1099 pervenisse. Ex his, inscripserat, petitis approbare nisus est. Idem refert,
quoequidem omnino certa sunt, colligere eliam li- Joannes Sarisberiensis in ejusdem Anselmi Vila.
cet, synoduni Romanam, quoe a nonnullis anno Verum, inquil Eadmerus, cflm res longius procède--
245 .- - B. URBANIII PAPJB _' î âi|
deret, adhucque Anselmus in ordine coeleroruminlet A ea nempe non comparentej, caussejudicium ad aliud
primos conciiiiPatres pro suoesedis dignilate conse- lempus dilatum est, ut ïipse-poniifex teslalur in
deret, clamavit ponlifëx : Pater et magister.Anselme, inscriplo ad Casinenses, (quod inferius memorabi- .
Anglorumarchiepiscope,ubi es? Qui slalim adniten- mus, j •'._
tibns, qui ei proximi erant, episcopis ad aposlolici-^ ? CCCXXV.Privilegimii.Ecclesia;Agrigennnoe-.
consessmn, ul liabet Willelmus,levalus, juxla archi- Die vi Idus Ociobris Bai'ii adhuc versabatur pon-
diaconumscdere jussus est. Hune ponlifëx, referenie tifex, cum dioecesis Agrigënlinoe limites, prout a
Eadmcro qui prsesens erat, sic lune est affalus : Rogeriocomité conslitmi ïueranl, confirmavit dalo
« Quid, quoeso,facis; enr in aliorum sileniio degis? diplomate, in quo Roberli ducis et comitis Rogerii
Veni, veni, obsecro; ascende usque ad nos et ad- ejus fratris oplima in lïlcclesiam mérita multis
juva nos, pugnans pro maire tua etnoslra, cui suam laudibus, et quidem jure, ^prosequilur. Hanc bul-
integrîtalem vides Groeeosistos conari adimere, et lam habes apud Roc-elîiusf,Pyrrhum, sed nonnihil
nos iii idipsumnefas, si faéullas eis iribuilur, prse- emendendam in nolis ctaronologicis.Non enim in-
cipilare. Succurre igilur quasi vere pro hoc a Deo dictio vin, quoe ibi nolalnr, huic anno convenil ;
missus hue. » Quod sequenli die egregie praesiilit sed ad summum seplima a mense Sepiembri aut ab
Anselmus,regenie, ul seribit idem auclor, cor el lin- "M Octobris initio. Al hic error ex Amanuensiumculpa
guam ejus Spiriiu. sancio ; atque eam quseslionem forte conligit ; qui cum adveriissent hoc privile-
ila iraciayil, dissertai et absolvit, ul in ipso convenlu gium finem anni 1099 proeferrc, indiclionem anno
nemo exisleret qui non sibi inde salisfactum con- vulgari aptare voluerint. At, exeunie illo anno, jam
senlirël. Cum vero dicendi finem fecisscl sancius e vivis abierat Urbanus. Quare dicendum est in
antisles, in eum pontifex intendensail. s Benediclus ea bulla ponlificem adhibuisse Barensis regionis,
sil cor el s.ensus tuus, et os el sermo oris lui sit be- in qua lune versabatur, computandi inoduni, qu»,
nediclus. i Coelërum hoec ipsa argumenta quoe ibi uljani diximus, annus, sicut et indictio, ab Oclo-
coram Patribus proseculus fuerat vir sancius, posl- bri anni vulgaris proeccdeniisincipiebai. Alii for-
ea rogaiitibus amieis , et polissimum Hildeberio lasse dicenl in eo diplomate annum ab Incarna-
lum Cenomannorum episcopo, ut patel ex iilius tione, id est a mense Mariio anni proecedentis, ul
epist. 22, et Guillelmus Gemetici monachus refert alias passim factura est, inchoari, sed perinde est,
libro.vi, cap. 9,enucleaitas tractavit in libro Depro- cum ulroque modosconslel ;annum 1099 hic pro
cessiqneSpiritus sancli, quod ab eo proeslilum est, vulgari 1098 recle assignari.
ul doçlrina-calholica per lolura orbem Chrisiianum „, CCCXXVI.ConciliumBurdigaloe.
perv.aderei. Et quidem cum poslea a "Waleramno i In Galliis eodem mense, m scilicel Nonas Octo-
episcopoNeuburgensi de illis qusésiionibusfuisset bris, Amalus aposlolicoesedisin Aquitania legalus
interi;ogalus,hnncad illos iraclatus reniisit ponlifëx. concilium habuit Burdigaloe,cujus urbis lune erat
Qua.oceasioneres admtaalione digna conligit, quodl- archiepiscopus; ad quod convenissecum eo dicuù-
Gcilicethune episcopumnequidem more solilo saln- tnr Rolandus Dolensis, Peirus Aginnensis, el alii
Lari.voluerit Anselmus, ob id solum quod adhuc; diversarum provinciarum episcopi. Sed quid in eo,
eum. crederel Henriciano schismati addielum, utt slatntuni, quave oceasioneconvocatumfuerit, plane
ipsemet teslalur. Videsis ejus epislolas seu respon-. inconipertum est. Nec plura habet ipse Labbeus
siones ad islius Waleramni quoestioneset querelas ; lomo X Conciliorum.
nos vero.quoein synodogesla sunt intérim prose?, CCCXXVH.UrbanusBenevenlotransit.
quamur. Urbanus vero posl synodum Barensem Romam
Venlum est itaque ad causam Anselmicum Wil- rediens Benevenlo iransivil, ubi;Cinglensis mona-
lclmo Anglorum rege, quam cum pontifex corami sterii cum Casinensibus, qui illud sibi subjicere
sacre convenlu ae illalas bcato viro injurias palami volebant, litem dirimere constituerai, scriplis eo
exposuissel, clamalum est ab omnibus AVillelmum i p animo ad abbalissam ejus monaslerii lilieris, ut
regem.beali Peiri gladio feriendum esse; sed id nee causam suam aclura comparere coram eo ultra
fierei solus Anselmus obslilil. Audiens enim hoec c non différrel. Sed lamen eliam lune res infecta
vir sanctus, uli Eadmerus narrai, et consentirait il remansil, ul ipse ponlifëx fusius exponil in diplo-
coeleri Anglioescriplores, illico surrexil, el jlexis ge-
i- maie jam laudalo, quod suo loco refëreiur. Ibidem
nibus cor.anipapa proefatunïregemjam lune excom- in monasterio Sancloe Sophioe,ubi forle hospilium
municarè paralo, vix oblinuitnein regemfaceretquod d habebat, causam ejusdem loci abbatis, qui Casi-
communisomniumsentenliapromulgavit. nensi abbaii obedire delrectab.al, examinavit, sed
• Ex Urbani epislola ad Ansonem Beneventanum n non absolvit.'Elenim paulo post die nempe in
dominum dala, discimus monachos Casinenses add Nonas Novembris sequenlis cuin Ceperani esset,
idem concilium venisse, ut monasterium Sancloe j; scripsit ad AnsonemBenevenli dominum ut,.audilis
Sophioe Beneventanum sibi assererent. Sed cum n partibus, litem banc dijudicarel, aut si forte mé-
ejusloci abbas conciliose subtraxissel, lis indecisa la nachi Sancloe Sophioe. coram eo, ulpole hômine
yemansit, Parem exitum ibi liabuil aliera Casinen-- [• soeculari, ea de re respondere noluerini, diem eis,
lium conlroversia adversus Cinglensem abbalissam, i, dicat, quo Romam convenireni a seipsô senteriia.ni
' '
%M
°': " îTA- •' • ' 2i 6
Hoc est Urbani rescriplum jam passim j
A memoral) de primait! Lugdunensi,-quoeomma sibi
accepturu cohserént.Jam vero cum hoecIvonis
laudalum, quod die 5 Noverabrisr et quidem hoc omnino invicem
anno inchoanie, ut
anno consignandum esse, ex menlione Barensiscon- epislola ociavo ejus episcopalus
silii nuper celebraïi, cerlo cëlligitur, ipsemet teslalur, paulo post feslum Nalalis Chrisli
CCCXXVlH,Roiiioeseribit pro Vindocinensibus. scripla fuerit,. necessario ad anni 1099 initia, ut alias
Reversus Romani Urbanus, sub finem.Novembris dixiraus, débet revocari, ac proinde eliam ipsa
privilégia Vindocinensis monaslerii confirmavit va- Goffridi epistola. .
riis diplomaiibus, quoe omnia uno eodemque die CCCXXX.Pliilippus rex iterum inlerdiclus.
dala dicunlur; undé conjicimiis Gofridum ejusdem Coelerura ex eadem Ivonis epislola colligimus
loci abbatem, qui magna apud Urbanum auctorilale Philippum regem Francise post suam reconciljaiiô-
pollebat, lune' lemporis Romoeversalum ïuisse in nem haud diu in poeniienlia persévérasse, siquidem.
suo Sancloe Priscoe tilulo, ubi Vindoçinenses mo- ilerum hoc anno ob revocatam Berlradam a legato
nachi habilabant; qui hoecomnia privilégia facile a aposlolico sacris inlerdiclus est, Qua tamen inter-
ponlifice impelrare poluerit; non uno quidem com- dictione poslhabila Rodulfus Turonum archiepisco-
prehensa diplomate, quod ad varia negotia périmè- "' pus ei"coronam in Naiali Domini imponere yerilus
rent, elpotius veterum confirmaliones quoejam in dinon esl, ut ex eadem Ivonis epislola et sequenli ad
versis rescriplis habebaniur, quam-novorum privile- Hugonem Lugdunensem palet. Hinc colligoid quod
giorum concessionesessent. Unde.complura ejusdem legitur in quadam charta Sancli Juliani Tùronensis,
ferme lenoris, et quidemuna et eadem die, ut diximus, Philippum annO'1091Rodulfi archiepiscopi manibus
data occurrunt. Qualuor ejusmodi ex Vindocini Turonis coronam suscepisse-, aulesse mendosum,
archivas eruimus; quinlum ipse Goffridussuppedi- aut, quod verisimilius est, de alia ejusdem régis
tal ta epistola 27 libri u : quoe omnia in ponlifi- coronatione debere inlelligi.Reges quippe lune lem-
ciarum epislolarum colleclione referentur. poris in magnis solemnitalibus ab archiepiscopo
GCCXXIX. Romoe Goffridus Ioquilur de episcopo Remensi si prsesens esset, aut eo absente, a dioece-
Andëgavensi. sano melropohtano, aut quovis alio qui, jubente
Adhoc etiam, ni fallor, Romanum Goffridi iler rege, Remensis vices supplehal, solebanl coronari.
revocandum esl, quod ille de seipso referl lib. i lnterdielum autem a legato in regem lalum ab Ur-
episl. 28 ad Hugonem Lugdunensem, ubi faletur bano confirmalum fuisse innuit Ivo episl. ,8-4 ad
se a papa de Gaufredo Andegavorum episcopo in- Joannem allerum legalum et cardinalem, paùlo post
terrogalum, quoedarade illo antistite ipsi dixisse, ,r Urbani obitum. At hanc secundi inlcrdicii senien-
-quoeponlificem celare non poteranl. El quidem ea liam ante finemanni 10.97dari non potuisse ex Ur-
non levis momenli fuisse, ex hoc colligimus, quod bani rescriplo ad Manâssem Remensemde quo supra
paulo post idem Gaufredus monente Urbano epi- 1098 cerlo colligi pol'.st. Regem vero ei non pa-
scopalu cesserit faclus monachus Cluniacensis, uli raisse discimus cum ex prsedicta Ivonis epislola,
ex Chronico S. Albini observarunt Sirmondus in tum ex iis quoein concilio Piciaviensi poslea gesla
noiis ad epist. 1 lib. m ejusdem Goffridi, el Jure- sunt. Certe fréquentes fuisse Philippi régis lapsus et
lus in epislolas Ivonis Carnolensis. relapsus indicavit Guiberlus lib. i De pignorlbus,
Idem Goffridustune lemporis defensionem susce- ss., cap. 1, ubi observai Philippum regem curanda-
pit Jvonis Carnoleni episcopi, quem nonnulii apud dafum scopharum circa juguluni privilegium ob
Urbanum papam insimulaverànt. Hue enim revocari incidentes culpas amisisse, quo Ludovicus- VI ejus
debere non dubito ea qùoe ipse Goffridus scripsil de filius, adbibiio crucis signo, passim utebaimv
illa accusatione libro n, epist. 18, quidquid- dicat CCCXXXI.PrivilegiumS.Xucuphalis...
Sirmondus, qui hanc épistolam ad Paschalis il'lein- Die prima Decembris hujus anni concessil Urba-
pus periinere in suis notis conlendil. Cerle si hoec nus insigne privilegiummonaslerio OclaviensiSancli
Goffridi epislola simul conferatur cum epislola 07 C i Cucuphalis prope Rarcinonem, in quo singea; ejus
Ivonis ad Urbanum ipsum inilio anni sequenlis scri- loci possessiones recensenlur,
pta, nemo non adverlet, ut quidem mihi persuasum Posl aliquot dies aliud rescriptum quod jam ssepe-
est, utramque ad unum el idem negotiumperiinere. a nobis laudalum esl, dédit pontifex, in.quo>posl -
Goffridus nempe in sua seribit se papam Romoe varias coneerlationes, quas singulatim recensel, de-
iiivenisse, qui eam urbem lune et Romanam Eccle- cernil monasterium Cinglense apud Capuam cum
siam cum magna pace possidebal el magna tranquil- sanctimonialibus in eo degenlihus Casinensi abbati ,
litate. Et hic quidem lune erat rerum status Romoe debere esse subjeclum. Scripium dicilur Ronioedie 7 :
sub Urbano, ut ipse Bertolduset alii diserte tradunl, Decembrisper manum Peiri scriniarii ; el postridie
sed adversus Ivonem maie affectum oceasione haud dalum per manus Joannis diaconi. cardinalis, qui
dubium primatus Lugdunensis, ul ex iis quoe in modus fréquenter in subsequentibus diplomaiibus--
eadem epistola sequuutur facile colligi potest. Ivo occurrit.
autem in epislola laudala ait parilërseaeeepisse pon- CCCXXX1I.' Rex Angiioeinducias oblineu
lificem adversus se CQmmolum fuisse oceasione Inler hoecAnselmus, quem posl Barense concilium >.
quarumdam litlerariim (quas etiam Goffridus côra- simul cuns Urbano Romam retinsse memoral Ea'd-i-
"9i7 - a""~~""" ' ' '
B. URBANIII PAPÊ :2S» -'
nieras, caussesuoeexitiim prseslolabalur; at nunlius,, \A causa adventantes patienter admiltere. Ilàec. erat ,
qui ex parle Willelmi régis tune in urbem advenit,, ulriusque sancli viri humilitas, el in aiteruirutn |
omnem ejus spem frùstravit. Is nempe post multass iharitas.
hinc et inde disceplaiiones, tandem in festiviiate> GCCXXXIV.Anselmicum ponlificecolloquia,
Nalalis Domini inducias a ponlifice régi impetravitl Ad hoec Anselmi cum pontifice colloquia, quse
ad feslum sancli Michaelis archangeli, sed hune3 Eadmerus laudat, pertinent haud dubtam aliquot
îerminum neuter alligit. Innuit Eadmerus eas ai ejus sancti viri epîstoloe, in. quibus variis duhiis
Willelmi régis ministre obtentas fuisse mimera iiss rèspondet justa id qùod a papa Urbano audierat. Ita
dispertiendo et pollicendo, quibus ea cordi esse3 episl. 130, lib. ni, P. monachum Sancti Martini Sa-
animadverlêrat, quod ad Urbanum quoque exten- giensis ab adeunda Jerosolymorum urbe dehorlatur,
dere non verelur Willelmus Malmesburiensis, tai quod laie iter voto stabililatis et obedientioe, quoe
Roraanos péntilificesnonnunquam magisquam decel,( apostolico débetur.conlrarium esset. Is enim, inquit
iniquus. Et quidem qua raiionë proefracte aliquass Anselmus, magna auctorilale proeceperat,ne monachi
inducias régi Willelmo renuisset dare ponlifëx, quas5 hanc viam arriperent absqueproelaliobedienlia. Ego,
iiemini homini, quaniumvis vili et abjeeto*vix neut subdit, proesensadfui quando islam sententiam
gare potuissel ; lanlumdem enim lemporis require-. R " apostolicuspropugnavil. Apostolicum
vero, cujus hic
batur ad evocandos ex Anglia lestes, advehendaque; Anselmus nomen reiicet, Urbanum fuisse diserte-
documenta, quoe necessaria esse videbanlur ad1 asserit Goffridus Vindocini abbas episl. 21, lib. iv,
causse examen. Cerle Urbanus, qui lerminum ad1 in qua Odonem abbatem Majoris Monaslerii, uli
causam dicendam in primo cum régis nunlio eon- ceuset Sirmondus, ab eodem peregrinandi desiderio
gressu ad Paschâ proefixerat,non polerat induciass retrahere conatur; « quod Urbanus, qui eundo,
illas ad, aliquod.lempus non proirahere, cum ipse} Jérusalem peregrinari proeceperat Iaicis, ipsani pe-
rex per suum nuntium ex ullimis orbis partibus, se» regrinationem monachis prohibuisset, quod se ex
eliam post causoeexamen satisfacturum pollicitus,t ipso ponlificis ore audivisse teslalur. i Alia vice-
id enixiùs peleret : rex, inquam, quicum ut mitius5 Anselmus ab Urbano postulavit, ut sibi quandoque
"
ageretur, poslulabani Ecclesioe nécessitas, rerum, liceret canonum rigorem paulo lemperare, cum id
temporumque eircumslantioe; rex denique, qtii non, rerum statui in Anglia conducibilius sibi videretur.
ita pridem, ad pontificis obedienliam, spretis schi- Quod lum ab eo ponlifice, lum eliam a Pascali fa-
smalicis, accesserat. Cerle nec lune, nec posl illudI cile impelravjl, ut ex ejusdem Paschalis epislola
tempus Urbanus pravis Willelmi régis voluniatibuss palet, lib, m, num. 45 inler Anselmianas. Inlerdum.
connivere unquam visus est, nec in posterum minuss ^ quoestiones eliam de variis ecclesiasticoedisciplinse-
quam anlea Anselmofàvil ; imo, ut ipse Eadmeruss caphibus in his colloquiis familiaribus miscebauiur.
ïeferl, cum vellet vir sancius Lugdunum redire, aj His accenseri débet, ut quidem videtur, ea quam
papa prohibilus est, propler concilium quod lerliaj tractât Anselmus lib. m , episl. 159, de allari quod
hebdomadaPaschoeRomoese habilurum slaluerat. e suo loco motum fuerat, an deberet iterum conse-
CCCXXXUL. Honores Anselmodelaii. crari. Eo loci, sicut et Ivo epist. 72 et 80, atque alii
Quo aulem loco habilus quove honore sil donaluss ejus oevicanonistoe,non modo altare, sed et ipsam,
in urbe vir sanelus lolo eo lemporis inlervallo, ex- ecclesiam ea oceasione de novo eonsecrandam esse
ponit idem auctor tum in ejus Vita, tum in libriss censeut, quod Lobiis faclum.fuisse discimus in Ge-
Novorum, his verbis : < Morati itaque sumus, inquitl stis ejus loci abhatunvtomo VI Spicilegii, pag. 609;
ille auctor, ferme per dimidium annum, continuee at iste ritus modo in desuetudinem abiit. Hoecau-
circa papam degentes, et quasi in communeviventes, lem quaestio assislentibus quibusdam episcopis, ut
nec enim duse, sed una videbatur amborum curiaa Anselmus teslalur, coram Urbano agilala fuit,,
esse. Unde e! ipse papa fréquenter ad Anselmum n cunctis ea quoe sibi recla videbanlur libère profe-
veniebal loeie sese çum eo agendo, et curiam ei fa-_ Q renlibus. Unde palet complures in ejusmodi collalio--
eiendo. Dédit quoque illi hospiiium, in quo conver- nibus, et quidem diversi ordinis homines adfuisse..
sabamur..... Ipse Anselmusin convenlu nobilium, , Certe, ut modo videbamus, el Anselmusarchiepisco-
in processionibus, in stationibus semper et ubique a pus, et Goffridus abbas proesenteserant, cum actum
papa secundus erat, proecunctis honoratus, cunciiss fuit in ejusmodi ponlificis consessu de monaehorum
acceplus. Rem subdit in Vila memoratu dignam. l# Jerosolimilana peregrinatione. Forle uni ex bis
Angli illis lemporibus Romain venientes pedes An- colloquiis interfuerat arehipresbyler Andegavensis,
selmi ad instar pedum Romani ponlificis sua obla- ... -mi Roberio Arbrissellensi, ut in ejus Vita, habetur,.
lione honorare desiderabant. » Nec vero invidiara u /iroponenti Pelronillam viduam ut abbatissa fieret^
ea de re aliquam passus est Urbanus, aud id segre 6 palam teslatus est, ne id remorarelur, se audiisse
unquam lulit; imo cum rescivisset Anselmum huicc cum Romoeesset ab Urbano II viduam quatuor viro-,
Anglorum devolioni acquiescere nunquam voluisse, rum pro necessilale abbaliseproefici-posse.
admiralus in homine humililalcm- mundique con-" .-* CCCXXXV.Schismalicorumin Anselmumreverentia.
temptum,jussit ei sesein se tenere, el nullumbene fa-•- Tanla vero sanctilalis et doclrinoe fama, qua
cere ultra volentem proJiibere; sed omnes pro lalifi Romoe poliebat Anselmus, haud inuiilis Ecclesisç
2i 9 VITA. 250
fuit, cum mulii schismalici ea perliioti ad Urbani A papoe, qui locus, uli Eadmerus prosequilur, non ob-
obedienliam lanli viri exempta accesserint, fremen- scuri honoris in tait convenlu solct haberi. Cerle in
tibus, uli observât Joannes Sarisberiensis in ejus concilie Remensi anno 1099 sedebant Patres in
Vita, Henricianis. Mirum esl quod ea de re habet modum coronoe dispositi-, ita ut Léo IX pontifex
Eadmerus. Quid,* inquit, referam nonntdlos cives sedens verso vullu ad sepulcrum sancti Remigii, ha-
Urbis , quorum ingens multitudo propter fidelilatem beret ex opposito ante oculos Remensem el Trevi-
imperatoris ipsi papoe erat infesta, nonnunquam in rensem arcbiepiscopos.qui primas sedes occupabani.
unum conglobalos, Anselmum a Laleranis ad sanctum In velerihus Remensis provincioe moniimentis Ca-
Petrum euntem cum suis propter odium papoe capere meracensis episcopus, ex opposilo métropolitain
volenles; sed mox viso vullu ejus lerrilos projeclis locum habere eonspicilur, ut et Dolensis iii provin-
armis terra procumbere, et se iilius benedklione de- eia Turonensi, quoe duoe Ecclesioe eis! sunt illustres
poscere insigniri. Hoec in spécimen dicta, plura ha- inler alias, neulra lamen sùoe provincioe post metro-
benlur apud Eadmerum et alios auclores Anglicanos, polim, prolothronus seu primaria sedes est. Nain
quos considère licel. in Belgica secunda hanc dignitalein Suessionensis,
CCCXXXVI. Urbanus Romoesynodum indiçit. et in Lugdunensi ténia Cenomannensis Ecclesia
Urbanus itaque, deficientibus in dies RomoeHen- B semper oblinuit, uti ex velustioribus Galliarum no-
ricianorum viribus, magis ac magis in adversarios tiliis constat.
proevalebat, ita ut Nalali Domini eam magna pace, Concilium in basilica Sancli Peiri celebralum
inquit Berloldus, Romoe celebrato, Urbem omnino fuisse diserte habet velus codex ejus canonum ,
eub suo dominio lune habuerii. Nam et, ul prose- Lamberli Alrebatensis dictus, el quidem hebdomada
quilur ille auclor, castellum Sancli Angeli cum aliis terlia Paschoe, seu post Pascha, ut Berloldus et
munitionibus in sua potestate delinuil, omnesque Hovedenus babent; et aperte omnino codex Lam-
oemulos suos in civilale cum Dei adjulorio salis virili- berli, in secunda Dominica post Albas, qua miséri-
ter aul placavit, aut vi perdomuit. Unde cum e re cordia Domini causalur. Is cum subjungit ejusdem
Chrisliana censerel esse pontifex générale concilium synodi décréta pridie Kalendas Maii dala fuisse, in-
convocari, synodum suam in terlia hebdomada nuit synodum perdurasse iota hac hebdomada. Unde
Romoecelebrandam post Pascha, missis litteris usque- nec Chronicon Malieacense aberravit, ubi legitur
quaque denunliavit, Eum vero reliquum teinpus hanc synodum vu Kalendas Maii celebratam fuisse;
usque ad synodi celebrationem in Urbe iransegisse nec codices a Binio, Sirmondo, aul Labbeo laudati,
ex Eadmero et Berloldo facile colligilur, licel ea qui diem 7 aul 6, aut eliam u Kalendas Maii prsefe-
quoe tune ab illo gesla fuerint ignoremus, nisi quod C rant. Cerle ipsa Dominica lerlise hebdomadse, quse
illo intervallo duo privilégia lotidem monasleriis hoc anno in diem 24 Aprilis, seu vm Kalendas
concesserit, quoe supersunt. Primum est monasterii Maii incidebat, complures antislitës Romoe simul
Anianensis in Occilania, inscriplum Petro ejusdem congregati rescriplo ponlificio in graliam Hugnnis
loci abbaii, datum Laterani die 14. Allerum die 19 Lugdunensis pro primatu contra Daimberlum Se-
ejusdem mensis in porlicu beali Pétri, quo mona- nonensem decertanlis subscripserunl. Ex hoc re-
sterium Sancli' Saturnini in dioecesi Urgellensi, cu- scriplo, discimus Daimberlum tune temporis prima-
jus Petrus lune abbas erat, insTgnibus privilegiis et lum Lugdunensem agnovisse, et comperta habemus
juribus decoralur. Hoec duo privilégia a Petro scri- aliquot anlisiitum nomina, qui Romano illi concilio
niario scripta, et per manum Joannis diaconi data inlerfuerunt. Ii sunt, proeter Daimberlum Senonen-
dicunlur. Aliam Urbani bullam laudant, qua Gello- sem et aliquol cardinales Ecclesise Romanoe presby-
nense Sancti Guillelmi de Deserto monasterium an- tères , Anselmus Canluarioe, Leodegarius Bilurigum
lea Anianoe subjeelum, ab eo jugo liberatur. Sed el Amalus Burdigaloe melropolitani; episcopi vero
eam videre non licuit, nec in allerutrius monasterii Gualterius Albanensis, Odo Ostiensis, Guntardus
arehivo habetur. „ Tundanus, Leuialdus Silvanecicnsis et Ismeon Dien-
CCCXXXVH.Concilium Romanum. sis, qui etiam ullimus eral Hugonis Lugdunensis le-
Interea Romam conveniebant ex variis provinciis galus. Quamvis aulem unicus hic memorctur Re-
episcopi ad concilium ab Urbano convocatum, quod mensis provincioe Lelaldus episcopus, plures tamen
magnum concilium Hovedenus, gêneraient synodum inlerfuisse huic synodo e sua provineia Manasses
codex Lamberli, Berloldus, auclor oequalis Viloe metropolitanus lestalur in epislola quam infra lau-
Joannis Ternannensis, et alii appellant. Huic 150 dabimus de Morinensi episcopo. Certe id diserte
episcopos et abbates, innumerabilesque clericos inler- habetur, in codice Lamberli tum ms., lum edilo
fuisse seribit idem Bertoldus, ad quam primates, lomo V Miscellaneorum Baluzii, id quo hoec verba
archiepiscopos et episcopos convocatos fuisse legitur legunlur : Huic quoque concilio cum coeteris Remen-
in codice Lamberli, quosque ex Iialia et Gallia consis provincioe episcopis inlerfuit Lamberlus Alreba-
gregalos, in modum coronoe, sedisse Eadmerus obser- lensis episcopus. Ibi eliam aderani, uti ex iis quoe
vât. Anselmo autem Cantuariensi archiepiscopo, cum modo dicemus palebit, Bisancius arcbiepiscopus
nullum sibi assignaium locum haberet, sedes jussu Tranensis, Reingerus Luccensis, Humbaldus Antis-
pontificis in corona posita esl, id esl ex opposilo giodorensis ei Gotofredus Magalonensis episcopi,
231 B.-URBANt IIPAPJS 252
quibiîs adjnngi débet Norgandus Jïducnsis, cui a A lur ipse Ansfdmus 11b.nr, epist. 73 ad Pasehalem 11.
lloma reverso apud Sedelocum, occurril Hugo jam El quidem Boso poslea Becci abbas, amicus et
tnnc Flaviniacensis abbas, uti ipse narrât in Chro- discipulus saneii Anselmi, nunquam adduci potuit
nico. Der.ique iis eliam annumerandus esse videtur ut hominium régi Henrico, qui Norlbmaniiiae eliam
Hugo Gralianopolitanus autistes, qui post redilum dux erat, prsestaret, quod id se-nunquam l'aclurum
Urbani ponlifieis in Italiam duobtis annis in Apulia pplliciius papa fueratut in ejus Vita legitur. Neque
iufirmitale delenlus eommoratus esl, ut ipse leslaïut^ -hic omitlendum est quod Reingerus Luccensis epU "
in libelle De conlroversia, quam habuil cum Gui- scopus in eadem synodo fecisse ab Eadniero dicitur.
done Viennensi occasione Salmoriacensis arcliidia- Hic quippe a ponlifice propier sonoram, qua polle-
cbnalus. bat, voeem designaïus ad legenda publiée qua? in
lïa'c, porro synodus convocaia diçitur in codice synodo statnta fuerant, cum id exsequerelur; re-^
Lamberti pro errore ei hoeresibusGroecorum, ad qnos pente interrupla decrelorum série, mulato vultu ac
ejus décréta etiam spectare subjungit his verbis, vocis et totius corporis babilu, terrant pede suo ver-
apud Baluziura relalis : Qnalia aulem décréta proe- berans multa inlerseruit in Anselmi honorèm, et-de
diclus papa Urhanus de Lalina et Groeca Ecclesia el his qua? ille a rege Anglorum passus fùerat, gravi-
de ministres alluris, et de ordinalis a Simoniacis, et de " 1er conqnéslus, quod post tanlain ,in urbe moram
beneficiis et officiisecclesiastieis per pecuniam adeplis non ei fuisset saiisfaclum. Sed, monente papa, le-
anie corpus beati Pétri dederh,sludiosus leclor legendo clionem canonum persecutus, qua? décréta ea de re
.invenire polerit. Unde mimm est nihil spcciale de fuerant, ut mox dicebamus, tandem"cum ca?leris
Grsecoruin erroribns in vulgalis hiljus concilii cano- approbavit.
nibus occurrere. Id forte evenit, quod liorum can-o- Interea porilifex haud negligebat eorum causas,
num collectores, cum Latini fuerint, ea tantum quoe qui ad ipsum recurrebant, quibus vel ipse solus
ad occidentales pcrlincbaiit relulerinl-; quemadmo- providebal; aut eerte eas referebat ad synodum, si
dum id quod occasione sancti Anselmi decreium ibi- tanii essent, ut id opéra? pretium esset. Et quidem
dem fuit, a solis Anglicanis scriploribus memoratur. durante concilio, riempe die 26 Aprilis ad petiiio-
Sic etiam Bertoldus et alii passim àuclores de bac nem Andréa? abbatis monaslerium Casalis Benedicli,
syiiodo soliinimodo habenl, Ur'oanum in ea praede- quod ille apud Biluriges juxla Yallumbrosanorum
eessorum suorum slatula coiiGrmasse, itérasse ana- inslitula sub régula sancti Benedicli conslruxerat,
themala in Guibcrtnm ejusque complices jam ssepiiis bona ac possessiones confirmavit, dala bulla. Aliud
lata et conlirmala, egisseque de proniovenda Jeroso- _ privilegium die sequenli ad pelilionem Amali Bur-
lymilana expedilione. Canones vero septemdecim digalensis arebiepiscopi, ei Fulconis abbatis, qui
linjus cOncilii, qui vulgo circumferuniur, jam in prio- forte cum eo anlisiiie Romain ad concilium venerat,
ribus conciliis ut plurimum promulgati fuerant, ut concessit monaslerio Sanctie Crucis Burdigalënsis.
legenti palebit. Al nusquam invenire licuit, quod de At negolia majoris momenli in concilio iracla-'
eadem synodo refert auctor Chronici Malleacensis, bannir. Ex iis fuit canonizatio sancti Nicolai Pere-
in ea scilicet a pontifice decreium fuisse, ut singuli grini : taies enim causas juxla illius sévi discipli-
Christiani omni feria sexta servarenl jejunium pro nam plenarioe synodi communi assensu firmari debere
peccatis suis, el maxime pro Mis quibus non confessi ipse Urbanus jam antea ad Benedictum Nanineten-
sunt immemores. sem, ut suo loco diximus, statuerai. Alque aileo
Quod ad res Anglicanas spectat, Eadmerus libro H Bisancius Tranensis archiepiscopus, qui Nicolai
Novorum, et post eum Rogerius Hovedenus, scri- canonizaiionem prosequebatur, miracula ab eo
bunt, « Urbanum in eadem synodo sententiam ex- palrala, praecipiente Urbano, coram universo con-
communicationis protulisse in adversarios sanctae cilio recitavit; quibus leclis pontifex ei faculiatem
Ecclesia;, ac in omnes laicos, qui investitures da- concessit ut quidquid bac in re melius viderelur,
bani, aut clericos qui eas accipiebant, aul ejus- „ ad Dei gloriam instilucrei, datis ea de re lilleris ad
modi liomines ad officiumdati honoris consecrabant. cleruin, nobiles et plebem Tranensis civitaiis, et
Denique in eos, qui pro ecclesiastieis honoribus quidem ad hune annum, ad quem pertinere, etiam
laicorum liomines fiunt, quod exsecrabile videalur, absque ullis chronicis nolis, qu'ivis facile ex dictis
inquit pontifex, sacerdotum manus, qua?. in tanlam inlelligit.
eminentiam excreverunl, ut, quod nulli angelorum Gompressum etiam bac in synodo fuit Tarven-
concessum est, Deum cuticta creantem suo minisle- nensis Ecclesiae s'ehisma, condrmalo in ejus uibis
rio créent, et eumdern ipsum pro redemplioneet sa- anlislite Joanne, quem dioecesani abbales, rejeclis
lute totius mundi summi Dei Patris oblulibus offe- aliis, delegeranl, postqnam Gerardus qui, utf dixi-
rant; in liane ignominiam delnuli, ut aiieilla? fiant mus, in Nemausensi concilio a suis muniis suspen-
earum manuum, qua? die ac nocte obscenis conlagiis sus fueraf, in monaslerium Montis Sancti Eligii
inquinnnlur, » etc. llac prolaia sentenlia acclama- secessisset. Hujus rei praîcipuus auctor fuit Lam-
tum esl ab omnibus : Fiat, fiai, el in his consumma- bertus abbas Silbicnsis, saiicii Anselmj amicus, qui
tum esl concilium. 11secomnia se in concilio a vene- ca de re, ut Malbrancus refert, orationem coratii
r&Atis memorioedomino papa Urbano audivisse lesla- synodi Patribus habuil. Litlcras de hoc negotiù
' WA. 254
2SS
abbalum colligilur, illîiïs euram llugoni «tbbaliClù-
scripsit pontifex ad Manassem Remensem archi- A
niàcensi ad Stephani comilis ejusque uxorïs preces,
episcopum,tum ad Tarvënnenses, ac eliam ad ipsum
Joannem, cui prohibet ne electioni sua? contraire commillere. Exstant ea de re Urbani iitlera?, quibus
àudeat; sed ha? soluni ullinia? snpersunt, quas ex pontifex id exseculioni mandari pracipit, iia tamen
locus proprio abbate non careat^ Quantum
ejusdem Joannis Vita, olim prxferenlur. Loco aulem ul ille
earum qua?ad Manassem scripta? erant, dabimus in vero laborandum fuerit ui ha?o,abbatia a Cluniaeen-
ex'Guidone discenduin est iii
Appendice ejusdem archiepiscopi epistolam ad ipsos sium jugo eximeretur,
Tarvënnenses, qua eos ad Joannem juxla ponlificis Gestis abbalum Sancti Germani lonio'I Bibliolheca?
et concilii mandata suscipicndumadhortslur, quibus Labbeana?'.
reipsa eos paruisse ex-ipsorunimet litteris ad Lam- Discepiatum est 'poslea coram ejusdem synodi
berltmi Atrebatensem, a Baluzie lomo Y Miscellan. Patribus de coemeleriijure in urbe Burdigala, cujus
'
relaiis palet. Ibi enim se papoelilteras accepisse possessionènï ecclesia? Sancti Andréa? catiiedralis
aiunt super confirmalione electionis' dotnni Joannis cânonici sibi deberi conlendébant, contra nitenlibus
archidiacovi Airebalensis; quibus se corde el aniino clericis Sancti Severihi. Sed hi iillimi causa ccci-
obtemperaluros prodteniur. El quidem paulo post, derunt, ut ex Urbani rescriplo discimus, quod post
videlicètn nouas Junii hujus anni, Joannes presby- aliquot dies ea de re ad canonicos Sancti Andréa?
ler ordjnatus est; lummense sequenli xvî Kalêndas dedii.
Augusti.,Remis a Manassemelropblilànô cônsecralus Hue quoque advenerunt nionachi Molismenses,
episcopus, tandem Tarvenna?sunimà cleri,procerum conquesturi adversus Roberlum sùum éorum abba-
et populi exsullalione susceplus, JX liai, ejusdem' tëm, qui ipsis dimissis ad Cislcrciensem eremum,
mensis calhedroeponti/icâli inthroiiizaïus est, ut renova ibi erêcta abbaiia, transmigraverat. Eorum pe-
fert Joannes ejus Vita? auctor a?qualis apud liol- tilioni aiinuerunt concilii Patres; et ipse porilifci
lahduin die 27 Januarii, quo ejus memoria in aliquot infaligabili Molismensium, ut in Chronico Arela-
Mariyrologiiscelebraiur. tensi legitur, querela actus legalo suo in Galliis
Pôrro Lambeitus abbas, qui pro electione Joannis llugoni scripsit, ut Roberlo ad suos Molismenses
ïn synodo pérorasse dicilur, Cluniacensium fama redilum persuadere conaretur ; aut si id fier» non
iîlectus, eos in suum Sancti' Berlini monasterium,' posset, res ita componat, ut ulriusque mbiiasterii
in quo disciplina regularis intepueral, iiiducere fratres in sud quique loco deinceps quieti perma-
jampridem medilabatur; opportuna hujus itineris neant. Dato éa de re decréto, quo cayëiur ne dein-
Romani usus occasione, id impetravit ab Urbano, -• ceps'monachi eorum monasteriorum e locoad locuin
inler-venienteClemenliacomilissa, cujus ad eumdem fransmigrare pergant. Urbani epislola dabilur ex
pontiflcemlilteras éa dere deferebat.Et quidem abs- variis scriptis et edilis; èl postea ejusdem ea de re
queulla mora lilteras ad llugonem Cluniaci abbalem debretum ex Orderico Yiiali. Ca?terum Hugo, re-
scripsit ponlifex, eumque monuit ul Sancti Berlini ceplis Urbani litteris, rem cum. aliis provincia?
Silbiehse monaslerium sub sua cura reciperet, quod episcopis et abbatibus in çolloquio.apud Portum-
Robertus Flandrensium cornes an. 1106 ex pere- Ancilla?tractavit, aique ibi decreium est uiRobenus
grinalione Jerosolymitana reversus, Atrebati con- reddii'a episcopo Cabiloiiensi virga Cisteriensis ab-
firmavit, ui ex èjus charla patet, relata in Biblio- baiia?, relaxaiisque ab obedientia? proniissione sibi
lheca Clunîac, col. 538. Quin el ipse Lamberlus, fàcta monachis Cisterciensibus, Molismum. cum iis
post pauca relicto monaslerii sui regirnine, CUwia- qui eum sequi vqlueritiFreverlerçtiir; ita ul hulli
cum secessil, ac nova professione sese régula? deinceps, nisi juxla quod permiiiit sancti Benedicli
6irictius astrinxit, unde postmodum ad suam abba- régula, [trarïsiius ad aliud monaslerium licites sil.
tiam remissus, ejus ciiram usque ad vita?finenï egit. Robertus ilaque, Albericoin Cisterciensemabbalem
CsQlerummônachi Berliniani, imo et ipse Lamber- sibi substitulo, Molismumrepeliit, ibique ad finem
lus haud diu Clnniacensisabbatis post beali Hugonis vita?perseyeravil. Ha?c initia sunt ordinis Çister-
moriem jugum ferre valuerunt, uli fuse narrant ciensis, quibus sicut et natalibus sancti Bernardi
Iperius in Chronico ejusdem loci, et Malbrancus à'nno1091 exorti illuslralus est Urbani poiilificalus.
lib. ix De Morinis. Exstanr ea de re Honorii papa?II De his consulendi Maiiriquez in Annalibus Cister-
liltéra? in graliam Pelri Clnniacensis, ad abbatëm ciensibus, Ordericus Yitalis, anonymus auclor a
Sancti Bertmi, qui ei ôbedire détrectabat, sed ha?c Labbeo lonio I Bibliolheca?edilus, qui éliam vêlera
fasius prosequi non vacat. instrumenla, sicul' et alii passim Historia?ecçlesia-
Eamdem fere fortunam, sed ob. diversas. causas, stica? scriptores passim exhibent.
expertiim est in haç synodo monasterium Sancti Eodem anno et forte etiam in èadem synodq
Germani prope Anlissiodoruni, cujus abbas in Ne- restitutus fuit in gradum suum Fulco Divensis,
mausensi concilio exauctbràlus fueral. Cum enim Sancta? Maria? monaslerii in Nortbmannia abbas,
perdiù, sed semper frustra, len.tata fuissèt. ejus qui insligarJe Sàlana, ut jam ex Orderici libro x
abbalis reslitutiq, locusque adeo insignis absque diximus, injuste criminalus el depcsititsfuerat ante
eâpile in pejus omnino abirel, visum est concilii annos septem, quos in monte Casino, monitu ut vi«
Pairtbus post triennium, uli ex Gestis ejus loçi delur Urbani, ad quem confugerat, transegit. Eju$.
253 B. URBANIII PAP.E ,«»
destitulionis et reslilulionis lempus ex eodem au- A llione, qua? omnia rescriplum illud valde
dubium
clore colligimus, qui scribil Fulconem anno 1106 ffaciunt, ne dicam falsum. Imo anno 1089
pontifex
Gueula?, id esl in
Wintonioe, Anglia obiisse m Nonas iidem, visis ut vjdimus carluHs et pactionibusex
Aprilis, sua? reslitutionis anno scplimo qua? facla — \
-ulraque parle prolatis in concilio Melphitano, se-
fuerat post alios seplem annos quos exsul Casini cundum < Cavenses pronunliaverat. Quin et nuper
exegeral. Hune vero mm in abbaliam suam rodiisse saccepimus viri cujusdam in his partibus eruditi
cum papeeapiçibus affirmai idem Ordcricus; al ha? observaliones
( in hoc privilegium, quod accurâte
litlera? perleront. «expenderat faclas, in quibus ail se illud quidem
CCCXXXYIII.AnselmasRoma exil. i archivo .archiepiscopali Salerni inspexisse in
in
Prima autem post solutum concilium die Ansel- pergameno| scriptum integro et sano, sed charactere
mus, teste Eadmero, recepta a pontifice licentia < qui his temporibus non convenit, cum notis chro-
abéundi, Roma exivil, ac superaiis yiarum, quas nicis i sed falsis, ahsque ullo signo, aut sigillo et
Henrici el Guiberii faulores occupabant, periculis, isubscriptione. Et quidem
nunquam ab eo lempore
Lugdunum peryenit incolumis, ubi ab Hugonear- suis ! privilegiis excidit Cavensisabbaiia. Qua?eliam
chiepiscopo summo cum honore exceptus est. Ad peculiari rescripto expresse confirmavitpost multos
nostrum insiilulum non allinet fusitis ejus Gesla variorum lemporum ponlificesGregorius XIV. Illud
persequi, qua? ex Eadmero aliisque Anglicanis au- lamen qualecunque sit Salernitana? Ecclesia?scri-
cloribus repeleîida sunt. ptum ex Ughellodabitur, de cujus sincerilate judi-
CCCXXX1X.Privilegium Psalmodiense. cium aliis permittimus.
Hac eadem die, nempe Kalendis Maii, pontifex CCCXL. Archidificonalus Salmoriaciensis Hugoni
monaslerii Psalmodiensis in Seplimania, posses- Gratianopolilanoasseritur.
siones el privilégia confirmavit, dato diplomate, Initio Junii Urbanus, e Valicano Lateranum re •
quod ex aulographo, làcero quidem et pêne conversus, Hugoni Lugdunensi suo in Galliis vicario
suroplo, sed lamen indubia? lidei dabiiur. Hoc mo- rescripsit JI Nonas ejusdem mensisin graliam Gra-
nasterium post varias fortunas ad Aquas morluas lianopolilana?Ecclesia? adversus Guidonem Vien-
(Aiguesmortes)translatant et sa?culari loga dona- nensem archiepiscopum, qui rursus Salmoriacensis
lura tandem ab aliquot annis Alesiensi, (Mais) archidiaconatus Ecclestas invaserat. In fine littera-
novo episcopalui, ex Nemausensidetraclo, unilum rum falelur religiosissimus pontifex se hucusque
esl. Posl duos dies pontifex rescriptum dédit pro, in permiltendis apud GalHas episcoporum Iransla-
canonicis Burdegalensibus,quod modo laudavimus. oQ tionibus nimis facilcm fuisse; lum addil se deinceps
Et die sequenii, 10 Maii, privilegium insigne con- juxla Nica?noesynodi slalula ab eo abusu abslentu-
cessit monaslerio Conquenli apud Ruthenos, quo, rum, aique hoc est ultimumrescriplum quodquidem
ejus jura et possessiones conûrmantur, reseeaio, cum notis chronicis supersit, ab Urbanodalum: huic
abusu qui in illis partibus invaluerat, sanclorum, aliud subjungelur ipsi Hugoni Gratianopolilano
reliquias, etiam invilis monachis, ad placita publicaY inscriptum, quo eidem, et Magalonensiepiscopo,
deferendi. Paulo posl, id est die ii Maii, pontifex £ cognilionemcausa?qua? inter Yigiliensesel Clunia-
Rulhenensis malris ecclesia? canonicis, qui regula- censes monachos verlebauir, commiUil: sed caret
rem yilam amplexi fuerant, privilégia concessit, ett omni lemporis nota. Exstant in Charlàrio Calme-
varias possessionesad vitain communem ducendam a liacensi alia? Calixli littera? eidem Hugoni et P.
cis asseruit, dato diplomate. Eodem mense Maio, Diensi episcopisde eadem Yigiliensi Ecclesia, quas
nulla assignata die, consignatur Urbani rescriptum „ 'in uno cod. Urbano tributas invenimus, sed perpe-
ad Alfanum Salernitanum anlislilem, quo revocalis s ram, ut ex aliis duobus exemplis constat, et ejus
a se per subreplionem, ul ibi dicilur, concessis s data, PrivaitITaliMon,quaîUrbanoconyenirenequit.
monaslerio Cavensiprivilegiis, Hludet alia ejusdem n Gralianus 55, q. 2 el 3, laudat fragmentumalterius
dioecesismonasteria arebiepiscopo reddil et confir-•- j)
i rescripli Urbani ad eunidem Hugonem de exiraoi>
mat. Dalum fertur Roma? anno 1098, indict. vu,i, dinaria pollutione, quod suo loço inler.ejus décréta
mense Maio, qua? nota?sibi non coha?rent. El qui- i- proferetur.
dem anno 1098, mense Maio,jam ul quidem vide- >. GCCXLI.Rescriptum'pro Corbiniaco.
tur, profeclus in Apuliam, erat Urbanus, quare e Ad exlrema quoque Urbani pontificatustempora
polius visum est illud ad proesentem annum, cui ii revocandumesse credimus ejus rescriplum in gra-
indiclio vu convenit, revocare. Mirumest aulem, si tiam monachorum Sancti RemigiiRemensis, quos
rescriptum hoc sinecrum sil, Urbanumin ea dixisse.;e^ Ingelramnus Laudini antisles vexabat occasione
is altaris. Corbiniaci. Et quidem cum anno tantum
sibi subreptum usque tune, fuisseea in re, et visis
tune primum Roma?privilegiis Ecclesia? Salerni- i- 1098 Ingelramnus banc sedem iniisse, Elinando, qui
tana?, qua?hactenus sibi incomperta fuerant, emen-il- Manassis melropolilani ordinationi anno 1096
dasse sentenliam, cum Salernum anlea non.semél él inlerfuerat, defunclo dicatur, baud minus quam
ia unius cireiler anni spalium exigilur, ut ille antisles
adiissçt post concessa Cavensimonaslerio privilégia
et jura anno praîcedenii in hac ipsamet résidons is monachis negoiium facessicrit, et ipsi ad Urbanum.
confirmasse!, nulla hujus subreplionis facla men-i- recurrerint alque impelrarinl jllud rescriptum.
257 VITA. 258
CCCXLII.Adalberlns abbas Seha(fusât. 1A,tum etiam ob ejus aucloris f'amam. Ilunc enim esse
ïnterhoec die 24 Junii, Nalivilale saneli Joannis Hildeberlum mUllis aliis scriplis celebrem, et lem-
Baplisia?, Gebehardus Urbani in Germania legalus porum circumsianlia?, et;siyli,;si mea me non fallit
Adalberlum in Schaffusensis monaslerii abbalem conjectura, conformitasv vix dubitandi lociini relin-
solemni ritu benedixil loco Gerhardi qui, annuente _, quunl. An vero aliquid.ea.de je staln.erii Urbanus,
curam meertum, et forte ;riîQrteinierceptus id non poluit,
puritïficé; ut ex Berlbïué dixlmusVmonaslerii
«limiserat. - al in ejusdem moriasterii Gharlaripjiabclur concor-
Si Theobaldus, ut vulgali catologi habenl, hoc dia inter canonicos et ejus;loci jnonachps. lemporc
tanium anno monaslerii Malleaçensisregimen susce- HildebertL episcopi. et Ranulfii abbaiis inila, qua
ut canonici sepeiirenlur quidem
pii'j hue quoque consignandumesl Urbani decreium* conventum fuit,
quo jussit ul ille -abbas Hugoni Cluniacensi, quem in coeraelerio Vjncenliano, sed, in loco bonesliori,
procul dubio offenderal, saiisfacerel. Quid reragei atquea laicorum sepultùrissejunclo, quam«onven-
relur haud nolum est. At Urbani sententiam ex tionëm hujus occasione discidii faclain, fuisse haud
Paschafis H ejus successoris epislola ms. ad Petrum dubilamus. ...•,-..
Pictaviensem dicimus, in qua post rionnulla de mo- CCCXLV. Drbaniob.ilus Romte. „ . .
naslerio Saneli Cypriani pra?missaha?c subdit : De " Hue denique. revocari polesl Urbani epislola, ad
Malleacensi quoqueabbate proeeipimusul juxla do- Alberlum episcopUmMetensem, a Graliano 1, q. 5,
mini Urbani prceceplum abbaii Gluniacensi satisfa- c. 3, relata, de quodam qiii: oblata pecimia saccr-
cial : alioquin vide ne tu pro eis sedis aposlolicoe dotium fuerat adeplus.: Hic némpe AJberlus, isipse
indignationèmexperiaris, et ipsi tondignam senten- esl Adalbero seu Albero, qui post, Hermanni obi-
tiam non effugiant.Forte ille abbas, sicul et Gyprià- Uun ab Henricb imp. in sedem Slelepsem contra
nensis, Ciuniaçosubjici recusabat. ;Popponem fueràl inlrusus..(Jlide ^Chronicon Si-
CCCXLIII. MagalonensisEcclesioejura Vindicata. ihiense, p. 600.) Gerie ex Yila Sancti,Theo^-
Circa eadem leinpora Raymundus cornes MelgOr geri, quàm sa?c.Xll in Aciîs SS. prd. saneli Bene-
Tiensis a GolofredoepiscopoMagalonensi,quod ejus dicli dabimus, sicut et hac Urbani epislola,. colligi
Ecclesia?jura invasisset excommunicatus, Romam polesl hune Alberlum seu Alberonem aliquandopr»
perrexil; Golofredum, qui paulo ante illum, procul episcopo habitum fuisse. Dejioç fuse agit praîdicla?
dubio ut concilio inleressel, profectus fuerat, secu- Vita? auctor ejusque deposilionem jn concilioRer
•tus. Cum vero ambo coram pontifice causanr suam iaensi anno 1115 pra?sidenteConone legato deerc-
egissent, cornes paierai testamenli violali rèus lam narrât, cui ipse Theogerus subslilulus est.
eonvictus eît ab episcopo; quare ea qua?,invaseràt G Ca?terum post banc, epistolam alia? nonnulla?, et
in proesehtia cardinalium et aliorum virorum il- aliquot Urbani décréta subjungenlur, qiiaîcu.mnuli-
lustrium guerpivitin manu domini papoe;a quo post lam aut cerle indelerminatam noiam proeferant,
factum ipsi homhiium, comilatum recepit, ea con- alicui cerlo anno consignare fas non fuit.
-ditione ul Romano ponlifici singulis annis auri Urbanus posl inflnitos labores pro Ecclesia supe-
nnciam persolveret. Hseç aulem omnia in patriam ralos, rébus jâm'emnino sedalis, reciiperalisque
leversus die Nalivilalis Sancla? Maria? in publico quas in .Urbe ipsa schisma.tici tandiu occupayeranlf
placitocoii.es confirmavit, et statim ad sanctum Ja- munilionibus, ac Romanis omnibus sibi conciliatis,
cobum profectus est. lnslrumenlum ea de re hoc ipsaque universali Ecclesia ..in tranquilliprem, ultra
anno 1099confectum referunt Arnaldus de Verdala qùam longe antea fuisset et sperari, poss.et, sialum
tomo I Bibliolheca?nova? Labbeana?, in Histeria revocala, tandem meritorum niullo niagis qnam dle-
episcop. MagalonensiumGariel, et ex parie Sam- rum plenuSfmorte ejus, ul npnnulli auçtpres pbser-
marthani tomo II Gallia?Christian»?. varunt,.eclipsi aliisque visiscceleslibus pra?nunt!iatar
CCGXLIV.CoemeteriumS. Vincenlio Cenomannis ad superes evoiavit ep ipso tempère, quo Iji
asserlum, T) Oriente sacra Jerosolymorum ciyilas a Chrislian&-,
Eïortà est.circa idem lempus-gravis contentio rum exercitu, quam ad hanc expediljonem pius-
apud Cenomannos.inler canonicos ecclesia? cathè-, -pontifex summopere incitaveratj capta est. Romar
dralis et Sancti Yincenliî monachos occasione inmorbum inciditr ut leslattir ©rdericus: Viialîs
unius canonici defuncti, cujus corpus quidam e libre x, initioy.ubi mereedema Beo percepturus pro
eanonicorum grege faeliosi in terra, profana se- bonisstudiis, quibus opprime floruit, ex hac vita nii-
pélierant ; cum lamen jus esset monachorum Saneli gravit.iv Kaiendas- Augusti. Cerle eum Roma?hsm.
Yincenlii, prisca consuetadme-simul ei lege fîrma- die pbiissë anno 1099 constat ex Pasohalis ejus
tum, ut episcopi et canonici in eorum, caïmcierio successoris epislola. ea de re scripta ad Hugonen»
iSepelirenlur.Post jnultas rixas,. cum ba?c contro- abbatemCluniacensem, quam in Appendice,nostrai
. versia episcopi auctoritale componi non potuisset, *referemus.. Ponlificaliim tenuit annos xi t men-
rem monachi ad Urbanum detulere, ad quem epi ées iv, dies XVIII..Berloldus numéro rotundp mense»
scopus in.eorum.gratiam epistolam scripsit. Banc quinquescripsit, atque de :his nulla est apud veleres-
in Appendice a Charlario Yincenliano exhibere vi- - aut [ recen'.iores dissensio, etsi nonnul.Ii eb varias
:£um est, tum quod in ea iota rei séries exponaiu.r, computandi rationes ejus mortis annum aliter çx-
,259 B. URBANIII PAPJ1 260;
presserint.-HunC lamen die m Kalendas Augusii A.quam laudabilia {ueitint, niîo're f'arnaquenmgnitn*
forle errore librarii, vilam finiisse legilur in Chro- dinis suoe per orbem late divulgalasunt, inimhotum
nico lvemperlegiensi tomo I Baluzii Miscellaneorum. eliam lamenta eo defuncto contestala sunt. Et paulô
Ca?teri passim aucleres Chronicorum diem iv assi- inferius dicit : Urbano papa in domohomini lucème,
gnant, quibus monasteriorum et aliarum ecclesia- VItenebras de cordibus mortalium proedicationibuset
rum Necroiogia consentiant, excepto Molismensi, exemplisdignitate effuganlc, Guiberli conatus fuisse
in quo die m memoratur, ejus loci congregalionis irrilos. Ipsum denique sancle tripudtanlem obiisse
dicius. Celebris vero deinceps fuit in plerisque asseverat, lanla erat ejus in Dei misèricordiam
locis ejus memoria, ob recepia ab eo bénéficia, vel- ûducia ! Eumdem morti proximum inslinctu divino^
uii in Cluniacensi, in Casa? Deensi apud Cornelio- cardinalem Reimerum abbalem Romanuoe sibi
nem, in Flavianensi Saneli Êgidii, in Lemovicensi successorem désignasse refert Albërlus SladensiSj
Saneli Marlialis, in Pictavensi Monaslerii Novi, in quod alii eliam scripiores observarunt. Al Fulche-
Nanluacensi, in Divionensi Sancti Benig-ni,el in aliis rius Carnotensis Baldufni régis Jerosolyniilani
aliarum Ecclesiarum Necrologiis quas ipse sacra- capellanus in libro De expedilione Jerosolymilana,
veral, aut privilegiis munierai. ail Urbanum virum egregium visa et moribus fuisse,
"
Corpus ejus ex a?dibusPétri Leonis apud sanctum qui semper Ecclesioesancloeslalum sublimiusprômo-
Nicolaum in carcere Tulliano, ubi supremum diem vendum super omnia consulte ac slrenue nwdérâfi
ebierat, per regionem Transliberinam delatum est sategh. Postea eum cum Guibeito comparans, ail ?
in basilicam Yalicanam, in qua honorifice sepullum « Urbanum virum prudentem et venerandum.pacem
ïsl. In Geslis Lamberli Atrebatensis episcopi, di- rénovasse Eeclesioequejura modos in pristinos resli-
gnoememorioereligiosus papa Urbanus dicilur anno luisse, el per regiones incedentem, populos in ali-
1099, îv Kalendas Augusii, indictione vu ingressus quanlis devios Deo conciliasse; » et quoniatn,inquit,
tiam universoe carnis et sepultus in ecclesia beati cuncla quoeDei sunt éxallare omnino sladèbal, mimes
Pet fi aposiolijuxla sancium Leonempapam et Epke- ferepaternitati suoe sub ejus obedienlia libenter sese
sini concilii auctorem. Maiilius el alii qui de Vaii- dediderunt. Tum addit : « Eumdem reete eleetum et
cana basilica scripsere, mcmoranl Urbani sepuliu- ab episcopis cardinalibus corïsecralum, a majori et
ïam salis ptdckro schemate constructam fuisse, qua? sanction populi parte aceeplalum fuisse; licet ejus
liodieque prope oraiorium Adriani "primi visilur, a opéra adversarii ipsius velul irrita et nulla vilipen»
ïi'Jelibus frequenlala ob memoriam, uli refert Baro- derenti » Denique ait : Urbanus prosperhr et jusiioi
nius, lanli ponlificis, adeo de universa sancta Ec* ,„ erat, imo el fortior, utpote qui cupiditales ianqùam
clesia bene merili. Etsequias ejus célèbres fuisse hosiessubjecii. Ex alia vero parle « Guiberlum re-
Icstalus est ipse ejus amicus, qui eas curavit, proe~ pra?sentat superbioestimulo irritatum, qui populum
cipuus sancloe Romance Ecclesioe fdius, uli eum ad confusionem auxilio imperaloris suffullus con-
appellal Gofridus Yindocini abbas lib. v, ep. 9 cilabal, quem licet suam inler sibi cônsenlienles
Petrus Léo in ejus epilaphio, quod in Appendice ex potestaiein exercerai, et polentia ac diviiiis afflue-
Orderico Vitali referemus cum aliis carminibus et ret, » nunquam lamen populits melior sequi voluit.
clogiis, qua? cum ejus Yila ex Pandulfo, Domni- Consenlit anliquus auclor Gestorum Francorum
r.onis versibus et aliis analeclis hue polius rejicere expugnantium Jérusalem, qui eumdem poniificem
Visum, quam hic exhibere, ne nimium interrumpa- fuisse ait virum egregium, vita et moribus omnique
lur narralionis séries. Ejus exsequias totius urbis prudeniia scienliaque edoctum, etc. Eum adhuc vi-
Romanoe luclu el trislitiu celebralas fuisse asserit venlem virum scienlia et religione proeslantissimum
Paschalis ejus successor in epislola jam laudala, ob appellavit Deusdedit lune cardinalis presbyler Sancti
scilicet amissum lantum poniificem docirina cl vita Pétri ad Yincula liluli Eùdoxise, qui alleram cano-
•tam clarum. num collectionem sub ejus ponlificalu edidit. Adel*
Hune in florenli adhuc oelate ex hac luce fuisse -. ferius vero auclor etiam oequalis in Aclis Sancti
ereplum legilur in altero ejus epilaphio, quod Nicolai Peregrini parte n, cap. 1 apud Bollandianos
Philippo Bona? Spei abbati iributum item ex Orde- die il Junii, sichabel : « Cum Romana?sedis secun-
rico ad calcem dabimus. El quidem gravissimi dus, forte saiicliis, gloriosissimus Urbanus, opère
labores, quos loto sui pontiflealus tempore pertulit, et docirina proepolens, et cloquenlia?fonte redun-
variaque iiinera in extremis vita?sua?annis confeela dans aposiolorum et aposlolicorum vestigia prose-
salis indicanl eum lune temporis senio fractura quens, ac pastorali cura inlentus ecclesiarum féli-
non fuisse. Ejusdem coiporis et anima?dotes paucis citer gurbernarel regimina, > etc. Paucioribus ver-
exponit, ut jam diximus, Ordericus Vilalis libro vm bis omnia concludii elogia Gerohus in Syntagmale
ubi scribil : Eum corpore magnumfuisse, modestia cap. 16 apud Tegnagellum : « Urbanus sicut in digni-
1
discrelum, religionemaximum, sapienlia et eloquen* taie, ita quoque virlule Gregorii VII, imo el ipsius
tia proecipuum,quem aposlolicamsedem slrenue viri- Pétri legilimum se successorem exhibuit. i Et
lilerquc rexisse ait initio libri x et mercedem.aDeo Berardus Chronici Casaurensis scriptor, eum sicuti
perceplurumpro bonis sludiis, quibus opprimeflorue- alii auctores passim sancium et sancloe seu beaioe
sat, ex hoc mundo migrasse. Cujus, inquit, opéra recordationit virum appellal, in quo Ecclesia habnit
WTA.. 262
261
Romani in suis episîo-
boiium pastorem Christianilalis amalowm et fidei A plores, sed etiam. ponlifices
Unde sua? oelali gralulatur Joannes'de li.sac decretis passim appellant, a cujus semila riun-.
defensorem. successor variis in
Colle Medio auclor Vita? beaii Joannis Tervanensis, quam recessurum Paschalis rjus
est, ac polissimum in ea
quod sub Urbani, quem paulo aniea fortissimum occasionilius proleslatusin concilioLaieraneiisi
Simoniacoepesiis.impvgnaloremappellaverat, ponli- fidëi professione, quam anno:
ficatu ecclesia polissimum Gallicana religione el 1112 emisil, quam universi Patres suis acclaniaiip-
sancti viri litulo do-:
scientia pra?stanles episcopos habuerit. « 0 tempora, nibus;approbaverunl. Eodem
ab auclpre Yila?san-
inquit, lelicia, quibus snperne indulta probanlur natur a GpffridoYindocinensi, aliis
bénéficia! Ecce Urbano praîsidenle, Urbano pasio- eli Pétri Cavensis abbatis.ei ab passinu Sanctm-
ralibus supra gregem Dominicum excubiis invigi- memorioepapam Urbanum pàndenlem plane et vere.
virum appellal Peints Diaconus libro iv
lante, el per singula oiilis sui laie sollicitorum apostolicum
custodias excubitorum 'prudenier ordinanle, .ab Chio.iiici Casinensis. Plùra babet Domnizoin suis;
versibus quosJiabes ad-calcem. Sancium Urbanum:
ovibus, quas libi, Chrisle, : redemisli, rapacium
Berardus jam laudaîus in Chronico
morsus luporum prohibét efficaciter. » Hune ipsum absolute appellant
Casaurensi.et;vetuslissiinus auctor Historia? Jerpso-;
pHvilegii «cclesiaslici a.rdehlissimum defensorem B Iialici M.abillonianieditus.v
felici obilu excessisse scribit Laurentius de Leodio lymitana? lomo I Musei
Vita scribit eumdem, con-,
in Historia episcoporumYirduïiensium, ejus morlem Denique Pandulfus in ejus
Chrisli alhletam. Deo animant.
in conspeclu Domini pretiosam fuisse (eslalur Pa- fessorem el bonum
in vita Paschalis ejus successoris,:
schalis ejus successor in sa?pe laudata epislola h's reddidisse; quem
dominumUrbanum papam magna-.
verbis : Urbani,-inquit, doctrina et vita, quamsancla, solemnismemorioe
. exiius melior nhnumdicil. : ..-•'. •,'
quant grata'Dëo exsliierit, profeclo
approbat. Unde Deo ea de re gralias agendas esse Non ilaque mirum videri débet, si Urbani nomën
concludit. DeniqueAymèricus de Perac abbas Moi- in plerisque Marlyrologiis aûl -sanclprùin calalpgis
siacensis post enarralas in Chronico militas ejusdem dië 29 Julii, quo excessil e vitâ inscriplum reperia''
pontificis aciiones, çiura pâucis verbis concludenda tur ; quamvis ejus feslivilaiem nuriqUàinin Ecclesia
esse dicil < eum felicem proedicàndoob impensam celebralam fuisse fateridiini sit. His verbis'ejus..me-'
ejiis in res sacras et loca Deodicala curam, ob schis- morià in Marlyrologio Benédictiho Arnbldi Wipnls
matis exstirpaiionem, regum poleniissiniorum-cor- ei Hugonis Menardi habëiur: Romoedeposilio beaii
rèctionein; ac mulio ob suas vîrlutés et mérita Urbain papoesecûndi, quoiidam nîpnachi Clùniacènsis
feliciorem qua? ei coelestis gloria? fruilionem Dei r Crucialoead recuperaiionem terroe sanctoe auc'.orii
misericordia acquisierunt; quare ampfissimo studio libertalisqueecclesiaslicoedefénsorïsâcerrimi; quiposi
esse loetandum,quod ejus sanclissimi viri precibus frtultasab Henrica impeïàtore IV acceptasvtjiiriàs,
sublato pestifero schismale., ulceris invetërali fo- post exsiiium et graves oefuriinas, alïaque id genus
mentum, et sub obtènlu unius vâleniissimi domini. tandem sanclilaie clams, confessor occubuit: Idem
veram pacis et redinlegratipnis uhionem ecclesia sahctiîateclari elogiunveî tribuilur in Dorganii Ka-
acceperii. » Cauera ejus elogia, qua? passim apud léndario,ubi proelérea Officiibeala? Maria?inslitulor,
auclores occurrunt, recensere nil ju'vaf,' cùm ha?c él pulsus campanoeniaiie et vespere.ad Salutiationenï
qua? protulimus ad assereiidam ejus sanctilalis fa-, àngelicam inventai fuisse dicilur. Mempraiur ëtiam
mam abunde sufficianl. '
cùm beaii liiulo apud Philippum Fefrarium in ca-
Eumdem vero post obilum claruisse miraculis talogosanctorum, qiii non habentùriir Marlyrologio-
testis esl Guiberlus Novigenli-abbas, vir minime Romanp. Plura habenl Biicelinus'in- MenologioBe-
el a nmliebri multum alienus. '
crediilus, religione nedictino, Saussayus in Marlyrologio Gallicano,
Sic aulem de eo scribit initio libri H Historia?Jero- Arnoldus Wion in Ligno vila?^His addendi Yincen-
solymilana?. « Alleslatur stalui menlis finis ejus tïns Bellovacensis, sanclus Antonirius, Trithemius,
splendens miraculis. Defunclo enim ac sepullo eo, D Plalina, Michael Buchingerus Colmariensis, Onu-
sicul succedensei-Ostiensis episcopus, cum plurima frius-Panvinius; Ciacnnius el alii, qui de viris san-
signa jam fièrent, asiitil quidam sepulcro illius ju- clis aut depeniificibiis Romanis aiiquid scripsêruht,
venis, et membrorum dàmnum sibi imprecatus esi, sed qnes s'ingillatim recenserenëc'vaCat-, hec est
si per Urbani mérita, qui Odo dicerelur signum: opéra? prèlium. Une verbo , nullus fermé occiirril
unquam faclum fuerit, ac fieret. Necdum pedeni e aucler Chrpnicprum, aut Historia? Ccclesiasiica?',
loco exlulcrat, cum officio sermonis amisso, el al- velus aut recens, qui data opéra, aut certé pro pc-
tero Ialeruni paralysi intercurrente correpto, postri-, ? casione, noslrum Urbanum faudibus proseculus non
die Urbani virlutum tèslimonia mortuùs ipse perhi- fuerit. Eos saltem prsacipuos, Iaudàvini'ussuis locis
liuit.) Idem niiraeulum auctor veieris Cbroniciapud cum sese opporluha obtulit id faciéndi occasio. '
Chesnium in probaiionibus Historia? domus Castel- Locum eliam iriter scripiores ecclesiastiébs me-
lionensis cap. 8 narrât. Hinc non mirum si ejus ruit Urbanus, cui non solum varias episiolas, sed
sepulcrum a fidelibus frequenlalum olim fuisse di- alia quoque opuscula nonnulli tribucrunt, ul Videra
catur. Certe ëum sancloeaut bealoe memorioevirum est apud Platinam, Wionem el similcs auclores.
et poniificemMonsolum veteres ac rccenliores scri- Carolus a sanclo Jacobo in bibliolheca ponlificia
263 B. URBÂN!II PkVM 264
refert illum scripsisse contra ha?relicorumdogmala, A sub Urbani ponlificaluclaruerunt, aut de cardinali-
el de injuriis sibi ab Henrico imperatore illalis bus quos ad hanc dignilalempromovit. Ast cum de
Cum Gregorii VII legalione fungerelur, pra?ler primis, cum sese obtulit occasio, si quando aliquid
oràliones nonnullas et varias epistolas. Ejus oratioad Ecclesia?utililalem conlulerunl, suis locis egi-
nes quas in concilio Claromonlano pronuntiasse mus, et cardinales memoravimus, quos ex pro-
dicilur cum paucis aliis, habemus; necnon epistolas babilibus sallem argumenlis ab Urbano creatos
salis magno numéro ; at ca?lera opuscula nescimus. fuisse deprehendimus, non opus esl hic de ulrisque
Ha?cforle ex Platina ille aucler hauscrat, qui ait: fusius agendi. Cardinales omnino iriginta et septem,
Urbanum sanctissimumponiificemnon opère solum praîler ignolos, ab Urbano promolos recensent
et exemplo,verum eliam scriplis, contra lioereticorum Ciaconius, Onuphrius, et ex iis alii. Sed quorum
dogmalaEcclesiamconfirmasse.Similia ferme habent plerorumque nomina nuda referunlur. Ex iis se-
Bergemensis libro xii el Trilheinius in Chronico plem episcepi, quorum quinque Paschalis elcctîoni
Hirsaugiensi ad aimum 1087 ubi de Urbano ila inlerfuerunt : Odo scilieet Osliensis, Urbani in ea
scribit : Vir fuit docirina et sanctilale proecipuus,qui sede successer, qui Paschalem censecravii. Gualte-
verbo el opère simul ac scriptis contra insullus rius Albanensis, beaii Pétri Ignili successer, Milo
hoerelicorumforliter defensavitEcclesiam, mullaque B ex Albiniano monacho episcopus' Praînestinus,
. tcripsit atque slaluil ad ulililatem communem,qua? Mauricius qui Joanni Portuensi in Gallia defunclo
sane Urbano oplime conveniunt, et si plura non successil, et Crescentius Sabinensis, cujus decessor
scripseril, quam qua?nobis supèrsunt. Verum ul ut Ubaldus eliam ab Urbano promolus fuerat posl
sit de ejus scriplis, certo consiat eum fuisse virum Gregorii moriem. Septimus ex illis ëpiscopis fuit
dodu m et erudilum. Rhetorem absolule eum Dom- Joannes Tusculi episcopus, de quo multa diximus
nizo passim appellat. Litleratissimum el facundum supra. Presbyleri 16 fuere Oderisius Casini abbas
Eandulfus in Gelasii H Vila ; el doclofem, quo ex diacono presbyter ab Urbano ordinatùs, Rober-
morienlc diserta lingua orbis mit Baldericusin ejus tus tiluli Sancti Clcmenlis, Albertus postea ar-
epilaphio in Appendice relato. Idem Pandulfus in chiepiscopus Siponlinus; Raynerius qui Urbano
ipsius Vila, quam eliam ibi inveuies, eum ait virum sub Paschalis nomine successil, liluli Saneli dé-
fuisse slrenuum, divinis Scripturis eruditum atque mentis; Rangerais ex monacho Majoris Monaslerii
ecclesiastieis tradilionibus imbutum, et in earunt archiepiscopus Rhegiensis ab eodem pontifice ordi-
observalioneconstantissimumperseveratorem.Infini- natùs; Albericus lituli Eudoxia? Sancti Pelri ad
ius sim, si ea omnia qua?passim apud auctores de _ Vincula , proindeque Deusdedit celebri canonum
ejus docirina et eloquentia habenlur hue congerere " collectori suffectus ; Petrns liluli Equilii, seu
velim, quas polissimum in eo laudaverunt ejus Sanclorum Pétri et Martini in Moniibus; amicus
oeialis auclores, qui de sacris expedilionibus scri- abbas Witurriensis lituli Sancla? Crucis in Jérusa-
psere : unum pro omnibus audire sufficiat Guiber- lem; Paulus liluli Saneli Xisli ; Bonifacius liluli
tum Nevigenti abbatem, qui de his ila loquitur : Sancti Marci; Joannes tiluli Sancta? Anaslasia?,
« Ejus scienlia? lillerali, eloquentia? cooperabatur Robertus Parisiensis Gallus, tiluli Saneli Eusebii ;
agilitas. Nonenim ei minor videbatur in Latina? Risus liluli Sanclorum Laurenlii et Damasi, qui
prosecutione loculionis libertas, quam forensi cui- archiepiscopus Barensis fuit ; Bernardus Uberlinus
îibet polesl esse in malerno sermone pernicitas. ex Camaldulensi ordinë, lituli Saneli Chrysogoni,
Nec allercanlium mulliludo oblendebat, concinnan- tum episcopus Parmensis; Theodericus Germar.us
tis ingen'mm; sed, licet proedicabiliumgrammati- lituli Sanclorum Joannis et Pauli, postmodum
çorum elegantiis ambirelur, et oralorum su- mullis legalionibus in Germania celebris ; Laudul-
perexundare copias, ac sermonum quorumeunque! fus tiluli Lucina?Sancti Laurenlii. His addendus
facelias superequitare lillerali luculenlia pulaba- GoffridusVindocini abbas, atque eo nomine cardi-
lur. » Ejusdem epistolas succo plenas Iaudat Bergo-• rD nalis Sancla? Prisca?, quem ipse Urbanus presbyte
niensis, quas lanli fecit Baronius, ut eas tel fuisse' rum ordinavit. DiacOni recensentur 13; ii suni :
gemmas quoi apices non dubitaverit asseverare : Bernardus, Gregorius abbas Sublacensis', liluli
quarum magna? partis jacturam ideo déplorât',, Sancta?Lucia? ad seplem Solia, Damianus, Joan-
referendo in spécimen aliquot fragmenta illius,i nés, Azo, Léo Marsicanus, monachus Casineiisis,
•qua?ad Lucium pvoepositunisancti Juvciilii inscri- qui Urbani nomine complures epistolas scripsisse
pia est; in quibus rêvera pontifex recenditami dicilur; de eo egimus § 51 ; Jonatas liluli Sancto-
magnam eruditionem exhibe! in proferendis sacra? î rum Cosma? et Dainiani; Theodinus Casinensis
Scriplura? el sanclorum Palrum teslimoniis adI monachus, lituli Sancta?Maria? in Pnrlicu; Theo-
slabiliendam de valore baptismi et aliorum sacïfi- baldus liluli Sancla?- Maria?Nova?; cornes lituli
menlorum Ecclesia?catholica?Iraditionem. Verumi Sancta? Maria? in Àquirio; Gregorius lituli Sancti
ha?c epistola omnino intégra cum aliis permulliss Angeli, qui poslea sub nomineInnoceniii II pontifex
anlea ignotis in ponlif. episl. colleclione profe- evasil; Joannes liluli Sancti Adriani, ac denique
relur. Joannes Cajetanus Sancla? Maria?in Cosmedin,
LOCHS hic esset de viris illuslribus agendi, quiii Urbani cancellarius, et tandem pontifex Gelasius
<2G5 "VITA.— APPENDTX. 266.
sccundus dictus. Hos illi auclores recensent, alii in A sed qui forte a proecedeniibusponlifieibus promoli
his quiç diximus, cardinales memorati açcurnini, eranf. '.-''i;
".: & VjïAM. ..SRBÀNI". "%l MÂRM. :: :

jfePEIMX";
(DijilomaiaUrbani qua?Appendix
' ' istacompleclebalur, locumobtiuent
.-- ôpporluni&reminter «pislolas
• beaii
.-..'-•
..'•j- .---•- ponlifieis,)- -:; .•••.
Ï11STORIATRÀNSLATIONIS
" ' . Exms'.codiciNaniuacensi.
, Miiltis r.ulîlanl.ibus.signisquibus,.constate polpral B raret,.qiia? neçessaria lali negpllo pularet, quale-

MaximûnVessèiroiresliusatque sulflnniu's côllocan iiiis qua.hora çonvenius àssi.stèrêt, iuilja'-morà in-
dum, cônlïgil adesée venerànduiiiPairem\Çlûiiiaçën- i'eryeniret qua? irahslatioms agenda?-op.ns jmpedirëii
*Ts mbiîiisiërii. siinùlquë réciorein Nivriluàçènsis, Sert et fralribus injiinxii *iii et
çànëi.'enl psalmpdià?
ïiugoiiëiii, de quo supeiiiis "priëlibavi,;quod rëveja- Vàcarent, nullusqUe accèdérét iiisi qui''j,iissusfprei.
lionem suam Maxinmsad ejus leoeporaprotelandàm Porrp dbmno Odoiii episcopalis ordiiiis Jure cëdeiis,' "
differendaniqueeensueril. Hieergo, la-mmirifiea gesta îniposuit cùràm prlilcipalêm maiium inittendi eî
comperiens, cl ea qua?de Maxime RegicnsLaudierat prima ossa revcrenlià debila cpntingendi etjextra-
virtuium magnalia eis conférons, insuperel de cor- liendï, lotiusque operis ineundi ac finïendi usque-
pore ejus fuisseyienneiisibiisinipeililum ipsum quod rquo reppnereiur in aîio suo locello venerabile cor-
erat de Naniuaceiisiliusper quemdamclericoriiînqul <cpus;vnonlamen se exc'piens quin juravet manusque
illud perdideranl dicens [nL, differensj, in«apitu- suas post episcopales adhih 'ret.
iiim venil die D'onimieà,,.ix Kalendas Sepiembr.is, -Igitur salulo,sic isiocapittilo fecerunï cuncii so-
ibiqiie eum fralribus lraciavil deinslanli negptip, lemnem processionem, neê in basiliea?grëmium de
qualiter videlicel iteri posset Xam saneli virili'unii mullïludine maxima, qua?ad hoc conlluxeral, quem-
jacciilis exalialio; ul qiii in cceloeral sublimis non quam admiserunt, sed semper ipsi «rcnmsiaiilcs
p-e^màn'erfii-Tnilenra"^ ''r^s'àllerecoep'érunl}.-atque.'in'éque^p'propinquafe;v.olën-
aHJ-eujr-qiii-ço.nsutelioni:'.«iaiit,Hbstieiisislimc;0.ip tibus [al.,- atque appiopinquare deb'enlibus] locum
.«pisèn'piis,qurnime.esl- sanclus papa Urbanus, vir dedei'uiit. Tuiic.-ye.ro;'@sli.eiisis priesul, dealbatûsfo-
niagme in liltcris priidenliie etin diviuis caùsis au- C ris et inlus pra?paraius a.ique acçincliis fide, jion,
cuiiiiâtis/ëi gratis, lauslàvii ipse^ël qui aderanl ca?- minus quam perhibébai.veslis. candprej açeedil et
lei'llninc sulrljmai'i'et.in-âocoledilojcanclis mirant exorcisniuin, pro sculo rassmnit, atque aucl.Oïitatc
ïliini- spêclandunique .praïberi, qui talibus inrijciis' epis.copaliiulerdiciliié, -sipariis erat sïnisira?,:au-
mërïïisset iiivcniilvihvcniusque'lol-insignirialiira- deret apparerej siye exir^liendumi pra?bere sé.;.si
•"--
ClijiiS..--'--'---:"'---"-". - • -- '•'. -' autein niëriti /illjiis cujus piiiabaiui-; se '.esse reco-
•'Sed iPaîer cgregiiis, in -omnibussibi agendismo- gnoscebat,;cujuscaro'ha?evfue.ral apparent
rosus- atque di.sefciiis; rem difterendam judicavil, liamhaberetrexiraliendique.-praîbcret.vûiil plura?
quousqite .«oiisuleret;Jliligenii" examinali.one,- per .Quo[l:[a/..vquoet quisj doiiiniabbaiisôrleligerai,
jejunioruirî et precum vota, superna?voluntatis ar« ipse etiam -taiigehsepiscopi nicuiein sic, a/Davit, ut
Jiiiriiiin.;Pra?ccpiliiaqnc:hanc iliscussipnem:fore iu ipse.peilliberei-qiiodpro,cerlo in, illo ;Jocoirtivinum
crasti.mim, ul eo die jejunando et. I lamas ciim.pi'o- al.iqi.iidjacerei,unite ialis'benedicliospiriiualiserUmV
cessipneagéndo .lierei unile jiomiiiibus iiinolesceret peret, qua?accedeniium~corda sic vivificaret ac si
qiiiii ..JOeoexijjdè placërel. lpse.vero, ..cumeoiiyenlu ipse auctor siià.vilalis..pra?sensessel. .,.,. .
intérim x;apiiuhïin subit clanculum se. ab aliis se- Jnieli.igens.ergoipse quvd significaret-qui.per sj-r
grcga'nsilocum; sepulçri adivil-, seque in oraliont'in gna lofluebaïur, -doninus appropinquavjt huinilitef
(lediUlanlp liberius quanlp secreiiiis,.lan|âmqUe ibi mai;«niqueimniiitens rêyereiiier exiraliënd.èi'iiincnsT
devolioiïisûaniipain' concepit et coinpuncliDiiisgra-, siuin. ,pi-in.cij)ium dédit, ac deinde. paii;i,-suo;Jpciim
Jiani.sçnsiiiit iniJlaieims ainbigendunipuiarel quod praibiiii ut sectiiidiisextraçipr fieret qui pjmmusesse
ille apud Dbmhïuin^vere maximûs essét,-qui ibijaV D nblui.sset.Ita paulàlim frairibussibi sticcedërilibus,-
ceiis-tantmn secMinsdi.vina? habend. ut; pru- et.illis quibus:acce!l.ere,,idquefac.erelicebii^facium:
yîrXii.iîs-
nas.eÛieerel quos -carbones letigisset,. ac, meilups est dil.ige.nliaqua deçuit •ui,prel;osa.;-çorpprïs;iîliûs,
visis ïiiler niorluos vivons, in Deo [adeo] ardoem maigarila, de imo:iiif,qucjaëuérat-lolîereiur.,, et in-
spirilus caloi'emquepieialis infuuderei.Inde igitur èxcelsO;^^^^lpcoponenda; -vàsçii'iqiAi>^TâciQ.'^j.q.i.|ie:'èj:us:,
se refeijensexploralor oçcdlusad suos rediit, jussil- mpJulo cooptàlo rccipereiur, sic cum 'laùdibus dï-
<quëpiaipârâïi quo sUscipièndiisforet am reponen- viiîis'ievarelnrubi deceniitis;poslmodum colerélur.
diis, cum translërreiur venerandi ijlins corpuseuli . Quibus sine,.tuinul.lu populari in pace complelis,
ihesiiurus.Transactoquesequcniidië eipbstjejùiiimn pra?missaturba' irruens, quid tripudiaverit, quid ju-
celebralumlucelértia suceedeiile, in capiliilum-vur- bilaseiil, quid laudum, quid graliarum reddideril,
:sus veniens Pater veneiandus ex consensu omnium quid votorum feceril cum sufficiat pprpenderè ex
deûnivil.ul fiei-etqupd.distnlerat,' ul cpnsiiltiuslieri yi.rlutuin factarum cire'mquaque audiia opinione,
possël. Pracepit cuidam Ira'tri, Ricarilo ndriiine^ stipei'fliuim videlur verbis iiiculCare auï liliëris
qui loçùin nïivei'at, ubi illud cuni Guiilernio jam cainmendare. Vjx nâmque silentiuiii iriïpeiraïirpo-
(liclp .reposiierat, qiiandp ad .ecclesiam. rév.ècium' tiiil.'iii bmnus ipse lpqueretùr et sermocinandp'a'ii-
Juerai, ul di[igënie.r,fbssamâpéfiëns cunclâ pra?par direlûr, yèlde Grëg'prioVII papa, cujus causa tune-
PAÏBOI.. ÇLÏ.
ISBT B URfSAMH PAPJE 2'C8
igener-liter per lolum fere orbem venlilabaïur, vcl A tribus non hoec licenlia darelur ut ab eis agerttnr,
de Maxime lioc loi signis compcrto, cujus Iransla- nisi vu Kalendas Seplembris, quandoesl dies; traiis-
lionis recens negolium Iraclabalur, etfeslivitas pri- lalionis, sicul lune fuit,
iniliva celebrabalur, el celebranda in posteruin ju- clesia infirmorumdedicata aiinosciliceleodeniquo.ee-
esl ab eodem luncpra?sule
bebalur alque inventum esse non dubilarelur, qui venerabili Odonc in monaslerio Cluniacensi.
.«entiii in beneueio.non-soleba;, nec vi.leri in se'pso Hic igilur-Maximusprimo coepilquasiiucifer oriri,
poicrat, Dalo lamen silentio post îniilla lalia quàe deinde instar selis radios exlendere quoùsque meri-
praelihavinianifeslanda, hoc quoque insiituiiim no- dianum fulgorem posseï translalus per lam latida-
scitiirindictumque fuisse ui in reliquum eo die cele- bilium persenarum inanus expandere. Sequuniùr in
britas liujus translatioiiis a populo Irequenlareiiir codicems. aliquot miracula quoepost eamirunslulio-
quo circa ejusdem mensis Augusti finein tertio, vi- nem conligerunl. Sed ea millimus quod ad Odonem
delicel Kalendas Seplembris, nundina? soient apud niliil ailineanl.
Nantoacum ex antique leinporceonfluere, licet fra-
EX HISTORIAECCLESIiE SANCTI3AG0B1DÉ COMPOSTELXA,

Auctorilate Didaci, secundi Compostellanoe sedis episeopi et primi archiepiscopi, auctore
Giraldo ejusdem atilistitis fatniliari.
Porro in eadem cathedra (Sancti. Jacobi) Didacus plicitus exstilit quod eçclesiasïici liabitus no'rmseïn-r
Pelais a doininb rëgc Sancio sublimaïus.est. In hoc lernain Inlenliohcm, uldchuit, non sei'vavii. Uiidè
lempore apud Hispanos lex Tplëlana oblîterala est, a dominorege Adefonso suis exigeniibus meritisca-
el lex Roinana recepla ; et pra?diclus quidem Dida- pius spatio quindécim -annorumpermansit in vin-
cus multo tempore. uobilitale àc generosilale in bac culis.
pia?senli vila floruil, sed adeo curis exterioribusïm-
PROMOTI0
I*el>riCaidinensis naonasterii tnonachi in GocapostollanuiH episcopum,
' Inter ha?csi

quidem dominus rex Adeï'onsus, w B quipridem ComposleHanumepiscopumcaptioiïî man-
calholicus, intima consideraiione comparions quod c-ipalumpra?judieio gravaveral et injuste deposue-
beàiissimi aposloli Ecclesia, in periculo viduitatis ral , proinde ipse quoque legalione qua lalia-pra?-
posila, nisi in paslorali munirël providenlia, sine sumpsëral gravatus est.
damno ullomôdo consiare posset, alium in pontifi- Rex aulem Adcfonsus, communi consilio sapien-
oalëm ecclesia?:beaii Jacobi sublimare calhedrain luin virorum Hesperia?, qtiemdam abbalem Cârdi-
satagebal. Célébrante ilaque Richardo. sancla? Ro- nensis monaslerii, nomine Petrum, huic aposlolica?
màna? Ecclesia?cardinali atque I gato apud San- pra?tulit.Ecclesia?,qui pro comniissi gregis fegiinine
clam Mariant de Fusellos concilium, idem rex Ade- biennio in episcopalu perir.anens quia sine consënsu
lbnsits adfuit et pra?diclumepiscopumquem diutius nialris noslra?sancta? Roinaiia?Ecclesia?ad lânti.ho-
vinclis ntanciparifecerai, quasi soluium, sed lamen noris arceui proveelus fuit, in (juodamconcilio Le-
sub cuslodia ad •conciliumvenirejussit, videlicel ut gione a domino cardinali Regnerio celebrato (1091),
eum a ponlificali dignilaie dejiceret. Tunç pra?di- qui poslea in urbe Roma factus papa sortilus est no*
cius episcopus metu régis el spe liberalionis proeju- nieu Paschalis, juste el caiionice deposilusest.
dicium Romani cardinalis passus est, el cor-âniomni Praiceptis domini Didaci secundi Coinpostellanas
concilio se indignuin épiscopalu proclamans annu- sedis episcopi libenli et deyolo animo obiemperansi
1uin et virgam pastoraleni cardinali reddidii. Caiv ipsius pi'iedecessorumgesla quam verissime potui,
dinalis aulem alium, videlicel Petrum noiiiiiie, Car- hue usque pagina?comniendavi.Nunc vero reverendi
dinleilsemabbalem in ponlificalemecclesia?BeaiiJa- episcopi successus quos in hoc honore habuil, et
cobi calhedrain iiithronizandi licenliaui concessit.-C adversa qua?in eodem virililer perlulil, alque ea qua?
Posiha?c idem episcopus, quanquampraîjudiciogra- ipse ad Dei lionorem el sua? Ecclesia?utiliiatem, Do-
valus caplioni lamen régis ilerum mancipaiùs est; mino coopérante, discrète et sapienler peregit, de-
ea propter his demum Roma?ventilalis proedielusRi- scribere et ad posterorum memoriam revocare di-
chardus sancla? Roinana? Ecclesia?cardinalis alque vina praîvenienle graiia aggredior. Adjutorium no-
legalus confùsionisatque ignoininia?jaculo confossus strum in nomine Dumini, qui fecit coelumel lefram.
esl. Hune enim papa Urbanus alque sancla Roinana Amen.
Ecclesia admodum objurgavit alque confudituipole
DE PRjELAtlONE DIDACIGELMIRID^.
Cuni ilaque dominus Raymundus vir idoneus al- Tudensi, Pelro Auriensi, quosdam seniorum et po-
Ecclesi;e ex aflectu inlerna?piélalis sic
que discreius, condolens Compp.siellana?Ecclesia?, pulmn hujusdicens
non juxla canonum inslitula, ut supra,.exposuiiiius, alloquilUr, : lie, el vobismel ipsis consulen-
videlicel les, quemcuiique a me repelere voluerilis protecio-
ordinale non inconsullis quatubr,a?itïsc,ppis,
.^ctrOj Lucensi, Gunsalvo Mîiiîîp'effsi,- Ruderico rem et defensorem,Dbminomiseranle, imprasèiilia:
2G9 Y1TA.— APPENDÏX, 27Ô
rum habere ppieriiis. Ha?c ergo audientés , seorsim A conies, viscère tenus condçseendens, domnum Dida-
suiupto cbnsiïio, in'conkp'eclù domini ïlaynîimdi locuin"Ecclesia?S. Jacobi caiioiïicum, quem per- nia-
liusprincipes Gallecia?pariter advehëfeiii,~et corani nuinellicenlia oinniiim cauonicoruiii pro caiieella^
eo assisienles suiiimis preeibus ab eo quemdam cle- l'ioel secreliuio suo secnra.in curia honorifine reii-
l'icuin, nomine DidaeumGehiiirideni, honeslum et nebal, omni terra? et bonori reverendi^simi Jacobi
mngua?discrcl'onis virum à'n'o oie petieiunt. Cujus'; pramosiiil, qui, juce inexpngnabilis inteiiiionis suf-
paireni Iliam el ci vicinam provinciam, vidclhel in- iiiltus, nobiliorum virorum prudenli consilio adjulus,
ler duos HuviosLUiamcl Tamazeiii, mirabili discre- coepii destrucla resiaurareelrestaurai» cooservare,
lione el suiiiniorigore nioileiAniinisinullis annis gii- cpnservala quati ad stauim i<ecl!t;idî..ismultolabore
bernassc recolebanl. Quorum pclitionî vencrabilis peiducew.
DE DALMACHIQCLUNIACENSIMONACHO
in «pascopiiffl Gompostellaî promolo*
Proeteroi delapso unius ïihni spalio veiierandus B sinms episcopnsapndClafuminonlemcottcilitimceîa-.

rex Ildefbiisïis,ëjus gèiier dominus Rayniiinriiis et brarel, religiosus idem • Dalmatius cum quibusdant
nxor sua nbbilissinïa dbnihià: Urraca, consilio ei comprOvinciâliani episcoporum, qui germana juiieli
oleri elpopiiii beaii Jacobi, àïielori sancla?Rbnianaî charilalëejussaiiclitâli inbaîserâiit, îneoilemcpiiciliî».
Ecclcsiieqûêiiidam nibiiactuimCliiiiiacensis retigioV domino papa? se pra'sentavil; ufciab omnibus valde
nis D. (Daîmaciuni)pudicum et rëiigiosuiii viruiii el honoratus lioc privilegium, in sequeiiii série >cou-,
abbalis-beiiediciioiieet Ikeniia . Coinposlellana?Ec- seripluni, quod nemp praedecessoi-uiiisuoruni inipe-
clesia?, Dominoauxilianie, fecerunlepiscopum.Hic, irare poluerat, cum ipsis siiLseqnenlilius lilleris de
sedcm quasi hicullani reperieus viiieam, sicul for-, 'confraiernilale hujus Ecclesia?scriplis apud gr-.lhim
main sancla?dociriaa? noveraintilitati sancla?Eccle- domini papa? suinmis precibus impetravit.
sia; ardenlissiuio amore insludiuM.Nain cum donii- Libertas ComposUllmioe EccUsioe.
sius Urbanus saueke Roaiame Ecclesia?providenlis- Urbanus episcopus, etc.
DISSÔI^TIO DALMATIIEP1SGOPI"ET PRÊLATIQSECUNDADIDACI«ELMIRIDJL
"-finie lanlo dono redieifs decoratus, Gompeslellaî !G nnm jldejonsum, generumque ejus piissiinum cor
nain Ecclesiamlibertalis robore deeoravil; sed.quia miiem domnum Raymundiim cù'iii uxore sua domina
non durai quemmors pmsiernere curai, oclo dies Urraca diyiiii.tiijs. animayit ut eos de hujiismodiassî-
durai qupd nos dolar ejus adiira'. Clerici ergo qui se duis incursibus ad povlum iranqiiilillalîs inisericor-
de lolperieulis ac irJbulalimiibiisad porlnnï quietis diler relraheret. Quod-sicfacinin fuisse recle ordine
pervcuisse putabant, quasi, navis in iiiedio maris describitur. Çlerus et pop.ulusEcclesia?beaii Jacobi
ingruenle lenipestale de littwe solel excuti, sic in 1er omnium benélicioriim qûae domînDs Didacus Gelini-
proceJlïîsliiijusniuiidiibue ilïiicque se quasi conspi- rides eispriinitus feceral non immeniores existen-
ciuul. Sedoninipolentis Dei cieinenlia , qua?;seciiii- tes, lani imporluna peiitione januam misericordire
dum sua? provideiifia?dispQsi.i-ionc.iu dissolula nave proedicloruinprincipum siippiiciier pulsâre sludue-
naufraganlibiis maiiuni perfeela? eonsolalionis pbr- riiht, quid apud eoruin graliam eumdem doniniini
rigii, gubernaiorem nostrum caiholicum regenidom- Didaeum pro giibernalore ei domino impelrarunl.
SEMOTIODIDACIPRBII AB EPISÇOPATU.
Domnus ilaque Didacus Pelais praîdiclus episco- R eumdem Didaeum Pelais calumnîas adhuc in eum
pus, a caplione régis jam liberalus, audiens sanclis- injuste devolveniem propalaturos el perlraciaturos,
sii'nuinDalniacitimèpiscopum iiaiiirsadébita persol- qui Romain pia, intenUoné pervenieiiies bbna?ine-
vissç, et buiic alium solum lotiim honorëm non moria? papam Urbanum, ad quem .millehantiir de-
pnnlificalidignilate, sed vicaria polestate pro lem- functiim,êl Paschalem ei in honorem jam subro-
pbre obliriere, Rbuiain percità feslinalienë petiil, galum inveneriint. Hic Paschalis ante papams ade-
ibiqiie dignitaienii ponlificâlem se injuste ainisisse plione'm, Ranerius -dictus,':in. Hispania fuerat jam
el viiii passuai fuisse importunis clamoribus con- legatus, et lotain haiic.dissënsioncui.el beaii Jacobi
qneslus est, Unde sic facluïri est quod; post inoileiii Eiilesiie
' calaniilaiem certissinie iioverai;
donui.iDainiacii, Ecclesia isia, Snier diversasaiigu- Revèrendis^ïinusïgilur sancla?Rnmana?Ecclesia?
stias posila, hoc'negbtiuin bualuor annoruin spalio episcopus P. eorum rationes, et, objeciiones-patula
periiiansil iudëfiiiitiinï ; per ilibs autem quatuoi' cordis aure pei'spicacius audiens, ac .tanta?inquietiH
aniios coiiligubsdbinims DidacusGehiiiridesviCàrius dinis, sunimam subiili consideraiionc discernens^,
loiuni.hujii| Ecclesia?lionorem communifbônonlïn DidacmnPclagidem tanta?digniiaus pra?l.aiioneindi-
consilioëx àsseiisugoberiiavii, divina tandem piétatè giitim esse dictante jusliiia censuit; unde ha?cEccle-
inspirante et ad communem uiilitalenl providenlia sia, quse spalio.quindécim anuoium in supradiclis
persuadent*,, excelleniissimus idem rex Adefbnsns îuisei-iisiquasilaiiguida perinanseral. Dominoniise-
volens diffinite,pra?fati negptii causas tara diutiua' SAraiite^||bJifala, idem papji venerabili régi nostro,
piotelatione agitalas, misit Romani nuntios suos :Sclero'ètSpopulo beaii Jacobi subséquentes remisit
cum clericis lwjnsco Ecclesia?suas rationes conlra1 Hueras. '; .'' - ;, ;
2ïf, B. URBANIil PAP/E VJ9.
Proscquilur ille auctor htsloruim eleclionisDidaci, A a Galixto secundo, ttt ecclesia Compottellanain me-
yui Romainadienspallium vrimo oblinuit,ar tandem tropolim augeretur.
EX DOMN.ZO.NE
DE VITA MATHILDISDUCATRICIS.
(Gap. 4 lib. 11.)
Rex ul llcnricus factus gravis esl tniinicus Castra vocal densa, descendit ad Itala régna.
Ecclesia?sancla?domina?queMalhildisamanda?, Terlius el mensis fojiis florebal el herbis,
lu quocunque loco poierat sibi lollere, loto Urbs domina?quoedampra?dicla?chara nianebai,
Nexu tollebal lerras ubicunque lenebat, Tempore longajvoyocilainr M;.ntua vero,
Proeserlim villas ac oppida, qua?comilissà Ex nuillîs rébus dives salis ac speciebus»
lla?c ultra montes posséderai a génitrice, Rex cupiens ipsam, fixit lenloria circa,
Abstulil omnino, nisi caslrum Brigerinum, Quam mox athletis de sumplibus alque rcplevit
Forte quod magnum, locuples erat undique largtun. Nobilis et forlis Malhildis, maximedoctrix(duclrix)>
Hoc Rex aggressus nequit intus ponere gressus. Ipsa lenens montes, inimicos despicil omnes
Cum bis quiuque quasi transirent jam Minulanui Régis bella phalanx dabal urbi siepiusalia,
Rex quod ab llalia discesseral, armai equina Exsjliuni cives, simul athlela?comilissà?,
Dorsa viris, jurans per seplem tempora, supra Occidunl, frangunl, coeium pellanl Alemannnni
Malhildisterrain persisiere, pacc neglecta, Urbs benc protecla, etc.
PRIVILEGIUMECCLESIA MATISCONENS1S.,
In nomine Yerbi incarnaii. Omnibus sancla?Dei B tionis existant, qui pra?falum monaslerium, cano-
Ecclesia?(iliis sil noium quod, anno ab lucarnatione nicos el omnia ejus membra lemere el indebile nio-
Domini noslri'Jesu Chrisli millesimo nonagesiino '/Meslanl,alque qui eorum privilégia, liberlales, bona,
sexto, el die xvii mensis Octobris, apud Matisco- possessiones, décimas, oblaliones, instruiiienta,
nein, felicisrecordalionis domnus Urbanus Dei pro- immunitates, slalula, rcddilus, prxdiaet exempliones
vidcnlia papa secundus, per suas apostolicas mulia iuordinaie el injuste relinenl. Cunctis aulem eidem
el laudabilia privilégia alque indulla monaslerio S. monaslerio sua bona el jura servanlibus, sil pax
Pétri prope civilalem Malisconensem conlulil cl Domini nosiri Jesu Chrisli alque aposto!oruni Peiri
hiier ca?iera motu proprio excomiminicalet maledi- el Tauli. Amen.
cil a?lernaliler omnes liomines cujuscunque conili-
ORATIONESAB URBANOHABITA IN CONCILIOCLAROMONTANO.

(Edimus seorsiminfra.)
NOTITIA
De consecralione Dominici altaris Carrofensis monaslerii, ab Urbano papa II facta

anno 1096. i
•Quoniam ab anliquis temporibus nros prndenler C exigebal aposlolicani. Qui ul pius semper cxsiitîl,
obtinuil ecclesiaslicus qua? Chrisiiana? rcligionis magnoruni virorum babilo concilioad abbatis preces
ulililalibus profmura credidit ad poslerorum memo- cura? pastoralis inclinando aures cum iilp suorum
•riam sCribendoreducere, congniuni fore decrevimus Siinclissinio comiiaiu Carrofum divino dnea'.u tan-
per sciiptum snecessoribus noslris, quasi vivum dem pervenit. lu cujus advenlu quanta qualiave no-
ac recens, delegare, qualiler Dominicumaltare apud biliuin n.eçnon pqpulorum occurrerint gaudia tain
Carrofum a domno papa Urbano secundo tempore venerabilis loci, ipsiusve Romani pontilicis débita
donini Pelri, posl Fulcradum abbatis consecralum reverentia ininilu perspicaci[..competenterconside-
fuerit. Pra?dicioigitur papa concilium apud Clarnm- rala facilius poteril perpendi. Hic quippe locus a
monlem célébrante, proefaliabbalis prudenlia ipsius prisco tempore, utpoie Régi regum hoiiori spëciali-
apostolici viri majeslatem hnmililer adiens, rogavil ter dediealus, non solum a finilimis, verum.eliam a
qualcnus specialis ejus benignilas Carrofense mo- longe remotis usque ad id lemporis maxime est in
naslerium visere alque consolari dignarelur ; sum- honore babitus. Ca'lerum omnes niminm loeiabanlur
niumque ejus altare ecclesia? ab ipso solemniler divina? pietati graiias agenles noslris in partibus
consecrarelur. Jam ctenim multo ante Léo sanclis- lauluni pastorem perspexisse, cum suorum perpau-
simus papa, Magni Ciroli conlemporaneus, aliud in cos aulecessor.umcomprobari possil taie quid cpn-
eodem coenobioauctoritate aposlolica benedixeral, ligisse. Ad tantam ilaque novitalem rei meriio
super ipsum aulem aliam Carrofenses coiisiruxeraiit undique hilari mente coniluebaiit populi ; vix.enim
aram. Ad hujus ergo altaris consecralionemlolius- oculiisvisu, el auris saliatur audilu. Arbitrabaniur
que monaslerii recoiicilialionem dexleram abbas vero semsgnam suorum peccalorum indulgentiam
273; VITA. — APPENDIX, 214
adcpluros si, - ul decebat, ad lam gloriosa? offlcium A. De akarijnalKlinali.
<onseeraiionis coadunari quoquo modo valerent, Ha?c consecraiio débet celebrari a fidelibus ad
q,uod el 'Domino* efficientead eCfeclunip ius illoruni sancta? et individu»?Trihilatis iv Ralend.
a'ffeclus mililavil. Religiosus tandem aposlolicus honorenv
summi Salvaloris- aram Spiriïus sancti virtiitecon- Marlii, qua?fa'Ha fuîl a doinno Urbano papa in ho-
nore victoriosissiina?crucîset saneli martyris atque
secraiums, altaris grad'us conscendens, anle ipsum Xanlonensis Eulropii, qui in-pra?seuti ec-
slelil, gyranlibusiilum non vilibus personis simul- pontificis
clesia requiescit. Ibi doninus papa Urbanus ediclum
q'ue in lanlo mysterio huinili cum devotione coope- sancivit mémo-
ranlibus, quorum' noniiua sigillalim subsciibenliir. promulgaviigénérale, peipeluuinque
riale, quatenus in aiiniversavia eonsecratione fu-
Quam speciosuni, quam salutilërum episcnpales, tur»? nationes semper conveniaiU, et doninni Dei sur
archiépiscopales,illas insuper papales manUsintueii
arliûciose, aflecluose, suum honorificent ob peccaiorum suorum iadulgentiam..
quam sancte, quam Induisit enim papa sa?pemeinorandus omnibus Chri-,
cerialim exerceiido inouerareniur offlcium ! Ipse slianis ad hanc consecralionem convenienlibus
lianique paslor Urbanus urbaneac curiallter omnia
sicul omnium caput et magisier iiicipiens, sacrata scpiimam pariem poeniteiitiarum, ut quanti voluni
liabuerint la Ii1er et ipsa conveniendi-
lârgiflue Iympba chrismaie eum oleo copiose ipsum dillicullas prodessel. poenilenlibus .
aliaré irrorahs propriis manibiis-infundens atque
liriïens1, fib'isquéin Dominout-idem agennii moitcsio cebalur. Sequilur Missade hac sokmnilale, qua?ea:die di—
vultu iiidicens, douce, ul mos appstolicus in lam
sublimi observai offîcio,cuncla viriliier peregil loto i. In ejusdem monaslerii charlario invenilur velus in-
mentis ac corporis nisu elaborabat. Peracla igilur slrumenlum donalionis faetoeconsilio, uli conjicére
more ecclesiastico conseeralione, super..ipsumaliare est, ejusdempontifias; sic quippeincipit:
solëmnem isdem pontifex Rouianus missaro célébra-, Cum quodam tempore domnus aposlolicus Urba-
vil. Huicsi quidem operi adfuerunl doninus Amalus nus, Dei forte disposilione islam noslram regionenis
Burdegalensis archiepiscopus, sancteque sedis Ro- peiagraiido visilarel, in monaslerium Sancla? Tri-
inana! legatus, Hugo.Lugduneiisis archiepiscopus nitaiis, quod ibidem situm est hoiiorificeab abbate
similiterque Jegaiiis, Daiiiibertus Pisarum archiepi- atque nionachis ibi Deo servientibus susceplus esl.
scopus, Riiingerus quoque [RegieHsisârchiepisco- Quo cum îiiorarelur, quidam miles Ilubenus filius,
pus, Pelrus Piclavorum, Bruno -Signensisepiscopus, Manuuni noniine, ad eum veiiil, cujus filiusquadam
Joannes cardinalis diaconus. Facla sunt autem b;ec dudum inforiunia proeventiisdefunçlus fuerat. Cum-
i,vIdus Januarii feria scilicet quiuta, qua?lune anle que niulium moeslus de illo cum . nposio'Iicopliiia-
beati Hilarii festum fiu'l, anno ab Incarnalione Do- perorasset pro absoliilione illius anima?, imo sua'
mini 1096, poniificalus domni Urbani II papa? anno palris quoque ac malris pbiulil Deo, id est Sancloe
octave.; Trinitaii médium capelbe, etc.
TEXTITS
De.dedicalione ecclesioe htijus sancti Maôris nos-tri monasterii.
Anne ao Incarnalione Domini 1095, sexto ldus' C genitricis perpetua?quevirginis-Maria?,ac sanclorum

Marlii, lima si', epacta xx.iu, concurrenlibus H, qui aposloloruin Pelri et Pauli, neenon el beaii Marlini-
esl annus Philippi Fianiorum régis xxxvn,,et Ber- niajurem basilicam nosiri hujus Majoris--Monaslerii?'
nardi hujus monaslerii no -tri abbatis ab ordinalione in qua flaires die nocluque divino servilio iiicum'-
sua'annus xin, Urbanus seoundus papa gloriosus, fiunt..
el in nullo aposiolica dignitale iiidignus, ab urbe Pridiesiquidem.qua? fuerat dics Dominica, cele-
Roma venions et sola chariialis gratia G'allias bra.lis ex more missis ab eodem, adierat gradum.
invisens, cum in Claromonlanoconcilioin proesentia ligneum sibi ad loq.uendumpopulo, ul esl consuelu-
quiugeiilorum ferme Patruin, areniepiscoporum dinis,.in litlore Ligeris pra?paraium, et super eum-
scilicet,.ponlificum eUabbatum, ipsis nniversis una cum archiepiscopiseiepiscopis et cardinalibus sians,%
eum Radulfô Turouensi archiepiscopo acclamanlibus diulissime populo infinjlo,-qui ob hoc ipsum unde-
et auctorizanlibus privilégia liherlalis ei immuni- quaque silienler convenerat, solemniler exhorla-
lalis, qua? ipse papa nobis et coenobio nostro.per tionis verbum faciens, el monaslerii noslri prdiuem
manns reverendoreni fralr.um noslrorum domni ac religionemvaiiemenlissimecollaudansel exlollens,
Bernardi Remensis, cognomenloPonlii, lune prioris atque àdversariorum noslrorum, canonicorum vide-
noslri, dominique Rangerii, qui poslea presbyxer licel, non minus exsecrans conversalionem, ac
cardinalis sancta? Roinana? Ecclesia?,ac deiiîde Re- pra?cipueipsoruni deteslans in nos actam decennio
giensis-archiepiscopus fuit, et in pra?falo concilio lyrannidem, inuccenliam noslram in auribus lam
ul archiepiscopus et cardinalis sedit, ab urbe Roma egregii Andegavorum comilis, Fulconis junioris et
miserai, auctorizassel,. anno aposlolalus suiviu., id. Di-proeerufliejus,. qui sermoni ipsi inlererant, quam.
est in octavis festi hiemalis beaii Martini, tandem, omnium, qui illuc undeeunque confluxeraut, ipse
pacis et concordia? gralia inter nos el Turonenses papa exposuerat et assignaverat, et adopiatos nos
È. Mauriiiicanonicosjam iuiic decennio nos perse-, ab ipso in,spéciales sancue Romana?Ecclesia; filios
qui non cessantes faciendoe(occasione slationis par edixerat, quos nulla prorsus de causa deincepspossei
schalis sublaioet.dequa ad-xm. 1090 diximus),^mouii- aliquis- arGhiepiscoporum veî episcoponim absque
sterio npsiro ab eodem visilalo, ipsoque ab exigui- ipsius aûtsuçcessorum. siiprum. iicentia excommii-
latenosira proiempore coinpelenter.salis, uldecuil,. nicare; et. ad ult-imum,coenobio npsiro et 'npbjs*
exceplo,,et apud nos diebus-septem non sine mullis praîfa.o eomili ac proeeribus ejus, caueroijne po-
expen;is repausalo, sive refiigeralo, ocl'ava demum pulo comniendalis benedixerai,.ex pra'faiorum pri-
adventus sui die (videlicel vi ldus Marlii},:qui esl vilegiornni'tenore,. et absolyeral puînés qui nos et
lerminus in' prima frbiiié pagina?adnolatus,.dedica- universa nostra custodirenl fideliier., et luerenlur
vii Deo in honorem sanclie crucis ac bealissiuia?Dei alque honorarenl.'Omnes vero qui nos et nostra
B. URBANIII PAP<£ 276
qiia?Iibolinquietarenl, moleslarent, affligèrent el A Signiensi visu paprr. lu crastino vero sacravil ip-j.»
whônorarenl maledixeral, et donec imle saiisfa- papa coeiïieieriumSancti Nicolai spargens aquam
cienles Deo alque nobis poeniterent, perpelui ana- benediciam, el jubenle eo, dominus Hugoprimas et
themalis calena ligaverat. Unde rediens, sermune dominus Rangerius sacraVerunl coemelerium, undi-
finilo, ipsa die in refeelerio nosiro cum duobus que per margincni Ligeris spargentes aquam-bene-
archiepiscopis el 11no episcopo [al., quatuor episco- dictam usque ad ligneam crucein, qua? est supra
pis] alque cardinalibus surs refecit, et, sicul dictuni niolendinos nostros, et inde per viam versus eccle-
esl, in crastino ecclesiam noslram solemniler de- siam Sancti Joannis, usque ad limitem coemeteiiï
ilicavit. Gui dedicalioni Ttironensis archiepiscopus, pridie sacrali, et inde versus oecidenlem inter viri-
Aurelianensis Rodolphus in.lerfuil, qui propris suis darium nostrum et vineam usque ad viam qua? de
mahibus pignora sanclorum, quorum nomina snh- Sancto Nicolao ducii ad portam monaslerii noslri;
scribunlur, sub Dominico altari, jubenle ,papa deinde per vineam, videlicel usque ad Moreviim
coHocavit, et iwia cnm archiepiscopo Lugdanensi et burgi, aquam spargentes per pasiieum et vineam
primate Hugone ab infirmorum capella , piidie a extra burgum usque prope ecclesiam Saneli Gor-
ferunone Signiensi episcopo jussu papa? dedicala, gonii, ilenique iiide usque ad ïpsam Ligerim iiidir
rcliqnias sanclorum, qua? inibi pernociaveranl, IHI- rectum, atque ilerum inde ad locum unde spargere
meris propriis in majorem basilicam deportavit, el aquam eoeperant in gyro sacrantes coemcierjuin,
una cum domino Rangerio supradicto alphabetum ui dictuni est,, redierunt.
latinum, illo Gra?cum facienle, fecit et basilic»
ipsius parielibus, jubenle papa, crucis vexillum ex g
oleo iniposuil, alque aliare de Crucifixo jussu papa? Hugo de Calvomonte,filius Sulpicii de Ambaziaeo,
mox sacravil. cum puer adhuc essel, el ma1er ejus qua? neplis
In altari ergo Dominico est ineffabile corpbris erat Gaufredi de Calvonionle, eonseiiseriini vendi-
Chrisli saeranicntnm coll.icalum cum horum pigiï'-- lloiii facla?monachis Majoris Monaslerii de duabus
ribus sanclorum. l'articula scilicet vicloriosWinin? quarlis terra: apud cullurjm Ratlionis. Poslea cum
cruels Chrisli, et de vestimenlis gloriosa?Dei Geni- faclus essel juvenis et patri successisset in honore,
riicîs, de capillis et barba Pelri apostob, de vcs'i- el cum Ambaziaeo simul Calvummonlem loco Gau-
mento Joannis Evangelista? el refiqniis sancto uni fredi avimeuli sur possiderel, easdeni quarias repe-
niartyriini Slephani, Mauritii, Cypriani, Ermclis-, leie virumvoluit. Contigii intérim Déi ntrlu Urbanum pa-
Saturnini, Ferreoli, Nerei, Aohillcï, Pniicràlii, ron- pam gloriosuui humilitatem noslram dignanler
fessorumaulem Mauritii, Avili, Sulpilii, Gundtilphi, rnvisere, et posl paucos dies vènire ad Majns Mo-
Desiderii, Virginum vero Auaialia? el Praxedis. naslerium et basilicamnoslram solcmniter dedicare,
Localis ergo de more saiic:orum pigiinribus, cl cui dedicalioni iiilerfuit ipse Hugo. Sacralo âuieln
sacrale altari Dominico, dnla-.cruni ipsum, jubenle ex more el iniinclo allaii, papa residens advocavit
papa,, cornes Fulco et Robertus de Rupibus, alque Fiilconcm (scilicet comiiem Andegavenseni, qui
nuper Turo'iiiam Blezensi Theobalde eripueral) et
Hugo (1) de Calvomoiile, sed el coelcri proceres, circumstantium
quorum ibi copia milita oral, doia quatiaui admo lurbmi procerum nionei s eos, ul
diim nobis gr.la, id est auxilio, lui.ijiie il consilio ecclesia? el altari noviler dedicatis providerent do-
fiio. tein secundum niorem solitum. Submonitus ilaque
Nomina sane ponlificum, qui dedicalioni huic G a nobis supradiclum Hugonem ad se vocavil, cl
inlcrfuerunt, ha?c suul: Hugo primas et lègalus menuit ul quartas illas nobis relinquerel. Quod ille
Lugdunensis archiepiscopus, Radulfus deAurelianis gralanler fecil;cui rei inlerfuit niultiludo, utpote
archiepiscopus Turoaeusis, Rangerius supradictus, ad lanlam celebritilem undique congregala. Inter
Bruno Signiensis episcopus. Dominusvero Amaïus cieleros hi nominatim censenlur. Ex cleritis primas
(archiepise. Bur.iigala?)a?groia!)alapud nos, fnris el archiepiscopus Lugdunensis Hugo, Radulfus
scilicet in caméra, sed ejus lamen ope et consil0 Turonensis archiepiscopus, Rangeras cardinalis,
facia est dedicalio ipsa. Cardinales isii adfuerunl: qui fuerat archiepiscopus Régimes, Bruno Signien-
Albertus presbyler, Thesto presbyler, Gregorius sis episcopus, Alberius presbyler cardinalis, Tezo
diaconus Ticinensis, Joannes Garcellus diaconus et presbyler cardinalis, Gregorius Papiensis diaconus
cardinalis, deinde domnus Bernardus de sancto
primiscrinius , qui omiies in Clar.omantanoconcilio Venaniio
fuerant. Dominus etiam abbas nosler Bernardus, el abbas nosler, elc. Ex iaicis vero : Fulco
abbas Puilliensis Olho adfuerunl. cornes Andegavonsis, Sigebrannus consiabularius
Ipsa die sacratum esl coemeteriuniultra muriim ejus, Robertus de Rupibus».Gausbeilus pra?posilus
noslri coemeterii usque ad viam qua? ducebal ad de Calvonionle. Tandem sorores Hugonis prajfali
molcndinos, a domino Rangerio et ab episcopo Adenordis el Ermensendis idem concesserunl.
SYNODUSHABITAANNO 1096,
In qua absolutum fuit a dominio et regimine abbatum Saneti Victoris Massiliensis coeno-
bium Psalmodiense»
Notilia dsfinilipnis qua?facta esl in'tcr Richardum abbate suisque monachis, et quod contra aposloli-
abbalem Massiliensemet ejus monachos, el Psalnio- cam attclorilalem Psahiiodiense monaslerium sibi
diensis c'oenobiiàbbalënv videlicel Fulconem ejus-^ sùbdidissént, quod audiens venerabilis papa Massi-
dëmqtie monaslerii monachos. liensem abbalem, Richardum -videlicel,qui lune in
AnïioDominica?Incariialiohis109i, Psalmodicnses his partibus Ifegalusejus fuerat advocavit, pra?ci-
monachi vëneriinlanie domini Urbani papa;pra?sen- piens ei ul hié'c preclamallo Berlranrii Narbb-
tiain el fecerunt ei querinioniam super Massiliensi neiisis melropolitani (2) et Gibelini Arelalensium
(1) In Hisl. episc. Turon. et abbat. Majoris Mo- inslrumentum sequens.
nasl. Hugo Ambaziacensis, Rainaldus Ferlerisis de (2) Dalmatitislune erat Narbbna?archiepiscopus,
Gastello-,el Raguellanus de Malliaco.Jed.; elc. Hugo cui Berlrainiitis successil, Raymundo ei in Nemau-
rie Calvomonte et Ambaziacensis idem est. Vide sensi sede subsiituto, an. Io96. Unde emendanda
§17 VIIA.— APPENDIX. 278.
areliiepisconi, alque episcoporuniRaymundi Nemau- A / oslenderenl, atque jusserunt sibi reddi privilégia et
sensis el Gotofredi Magalonensisjudicio, qui tune proeeepta regalia, quibus dîcebatur nulli alieri EcT-f
in prresentia ejus cranl, ibi audirent et diffinitenl. clesioePsalmodiunidebere sulïmillù nisi Roinana?.^
QM.-H res non minimum Massilienses monachos et Sicque considéralis ulriusque partis i-aiionjbns et
eliam ipsum Richardum ad lanlain iracuiidîam congruenliis, el Psalmodii auctoriialihiis perspeciis,
pwvocavil ul non solum violenter Psalmodiuni al lîertrandus el Gihelinus archiepiscopiel Gotofredus-
relinerenl, verum etiam monachos, qui pra?diclani tue Raymundus episcopi, proefalo Richardo in
medio eorum existente, quia Iegalus erat, judica-
qiifiielam domino papa; feceranl, de suo monaslerio verunl
expcllèrenl. Unde accidil. quid Psalniodienses, ni- pra?latam querinioniani ul sequilur :'
înia coacti neccssilate, Romain reclaniaales Mas i- Licet, domine Richarde, vices domini papa? in
lienses de medio sui ejecerunt, a miuimo usque ad noslris partibus vos habeatis, lamen ex auclorilaie
maximum, jurantes super quatuor Evangel'hi se ejus el veslro assensu, nobis datuin esl ul ad peipe-
eum Massiliensibnsnullain parlicipalionem in pra?- luam paceni ponamus lotain conirnversiani Psalmo-
diclo monaslerio habiluros se amplius fore. Q;io diestsium et Massiliensiuni.J'udi'ium laie esl : Se--
paclo pra?dicliisRichardus prienominalos archiepi- cuiidum privilégiaaposlolicorumJoannis cl Slephani,_
scopos et e iscopns adiit, coranique justitiam-,ex et praîcepla regalia Cardi, Lmlovici, aliorumque -
régitm; soliiis Romana?Ecclesia?'jus aiiliquissimum,
parte domini pap;e sibi fieri poslnlaYii,qui consilio est
acrepto convenienies in ununi, prius Psalmodiai» domino Psalmodiuni, el nemini débet subjici nisi solfc
Massiliensibnsreddidcrnnl, Psafmodiensibuspropter papa?, ac pro causa isla Psalmodienses, ut?
"jiisjnrandum de monaslerio egressis omnibus; j5 | causa eorum velocins definiretiir, firmiter jurasse
deinde diemet locumstatuerunl quo lanlus clamor minquam amplius se habiluros esse socieiatem in
audirclur el diffîniretur. praidicto Psalmodio cum Massiliensibns, et ideo
'/ Ad statulum denique diem Massilienses et Psal- omnes de suo monaslerio, posiquain Massiliensibus.
niodienses venerunl cum piacdictis judicibus, in per iuvesiituram reslilutum esl, egressi sunt jusli-.
quorum judicio dominus papa definiiionempra?dicia? liam quaireiiles. Vobisigitur, domine Richarde, non
quer monia? posuerat. Omnibus ilaque ex ulraque expedit jura beaii Pétri apostoli minorari, qui ejus
parte circiimsianiibiis, Gihelinus Arelalensis archi- vicarius esfis, nec eliam defendere vel relinere qua?.
episcopusila îoeulus est : Prima pars placila laudal maie commissaseu acquisila siml ab anleeessoribus.
nt- Psalmodienses dicanl unde de Massiliensibns veslris; sed potins coiivenil canonice conigere et
conquoruniur.
' Ad einendare-. El quia non sufficiunl Massiliensibns
liaecsurrcxernnt Stephanus Calcalellus, cui a aacioritales, quibus P.ialniodiiunper jusliliam pos-.
coeleriscommissuin fuit ul respnnderel pro se el sini habere, dècernimus ul Psalmodiensibus suuih -
pro aliis, et ail : Fratrès noslri Psalmodienses cou-, nieuaslerium libère el absolu.iereddalur, nuliamqmj...
queruntur Deo et sanclo Pelro, el vobis archiepi- dominaiioiiem Massilienses ibi haheant amplius..
scopiset episcopis,qui jubenle domino papa rios'.ram Pracipimus. eliam,. si vobis placel, ul hoc judicium,
qucrelam difiinire debetis de Massiliensibns, quo scribaïur, el domino papa?prasenlclur, el si ipse.
Psalmodiense monaslerium per violenliam, per laudaverit, teuealur, et in Psalmodio reservetur,,
manum laicam, per sanguinis elfusioneni, per mn- nec deinceps inde aliqua inquiétude inter eos as-.
nachorum expulsionem, ad uliinmm per pecunia1.(Q'surgat.
enneessienemsibi atlraxerunl, et nobis abstuleniiil Ad .haie Richardus, habito consilio cum Massilien-
quamvis Psalmodiunisecundum privilégia aposlo-, sibns, inquit, judicium vcslrum laudatnus et suspi-
lica, scilicel Joannis et Slephani, et per pra?cep'.a ciiiius, atque Psalmodiumcum omnibussibi perlinen-,
regalia, id esl Caroli, Ludovici, aliorunique regum, libus Deoel sancto Pelro et domino pap;n ejusdem-
quorum auclorilales hic nos habemiis, liberum sem- que monachis-cumehartaet sinechana in perpeluum
per fueril, el nemini debeal subjici nisi Ronîarue sulvimus.
Ecelesiae.Adhuc conqueruntiir fralrcs noslri Psal- " Faclum esl publiée apud Caislarum caslrum, in
modienses super Massiliensibns,quoniam praidiclam loco qui dicilur Toirozi-lla, régnante Philippo rege
querimon'am, domino papa; deposnerunl,,. el, eo Fraucoruin, anno ab lucaruaiioue Domini 1096,
iiibente, res deberet perduciad fiiiem,.dominus iste xvi Kal. Ociobris, die sanclorum Lucii el Geminiani,
Richardus, qubpraîsens est, monachos Psalmodien- indictione îx [iv] concurrente îv, epacla xv, clave -
ses, qui pra?diclamquerelam feceranl, de proprio xi, in praisenlià supradiclorum judicum el Ebrardi.-
monaslerio expulii, alque in exleras naiiones ahire abbatis Sancti Tiberii, Fulconis ejusdem monaslerii
el mori fecil. Ha?c est querimonia unde fra1resno- Psalmodii abbatis, Slephani. Calcalelli, Raymundi
slri Psalmodiensesconquerunlur super Massiliensi- Stcphani, Guilb'bniArchimiberli, GuiilelmiBonasus,.
bus, pra?ter alia mala qua; Psalniodio intiilerunl. Guillelmi de Albanis,- Raymundi liherii, Guiilelmi
Ad hsec Richardus abbas Massiliensis, sedisque Bernardi, Slephani Beruardi, Ponlii de Nocelo, et
aposlolica?Iegalus cum suis Massiliensibns ila re- Pétri Beruardi; nionaclicriim, Juliani Gondrici.
sppndil : Nullidubium est, fr..1res mei, Psalmodien.-rv.Goniherii
] pres'.iyleri; laicoriini Raymundi, de Cavi,
ses monachos sa?culariter el exira rcgulam vixisse Raynerii tralris ejus, Ponlii Gaucelini, Gaucelini,
usque ad tempora proedecessoris noslri Beruardi fralris ejus, Ponlii Breumudi de Sommedrio, Bre-
Massiliensis abbatis, qui volens eorum vitia corri- mundi fralris ejus, Ponlii Pétri de Sancto Juslo,
gere, Kaymundo comité deprecanle, suorumque Raymundi de Sanclo Juliano, Bremundi de Leslran-
proeernm consilicuadepiusesi.jam diclum monasle- cb.erii.s,Beitlrandi fralris. ejus, Raymundi Gallerii,
rium, el de irregulari fecil eum rcgulare, et ila Raymi'iidi Eldrici, Raymundi Rainonis, Guiilelmi
lenuit eum usque ad diem ebitiis sui. Ex lum ego Ulierii,
qui in locum ejus successi,. lenni eum usque in Ego Richardus Massiliensis abbas octava die
hodiernum diem sub regularibus disciplinis, niona- snpiadicia? definitionis, vin Kal. Ociobris, apud
chis ejusdem loci accipientbus abbales el. priores Moniem-Pessulijnuin, laudo hanc definiiionem cum,
de noslro monaslerio per bonas successiones..Hanc hac charla monachis Psafmodiensibusin perpeluum.,
contra eorum qnerimoniam responsionem facimus. S. ego Pontiiis Slephani firino. S. ego Bernardus.
CliniqueMassilienseset Psalmodienseshaieel alia Pcliti firmo. S. ego Guillelmus firino. S. ego Ar-
multa in1er se conferrcnl, priniali ( legalo aposlo- maiinus firino. S. ego Àrnàldus firino. S. ego Pon-
11o) judices dixerunt ut, si quid aliud aucloritaiis lius.lirmp. S.',ego Ebrardus Qrmo. Isti omnes mona-
Massilienses adversus Psalmodienses habebani chi Massiliensesfueruiit.
nomina hic illorum episcoporum,qui lamen ii ipsi lamen initio linjus instrument legilur an. 1096 pro
lias sedes oblinebani, cum i|la causa finiia csU Si 109.4,omnia sibi concordabunt.
279 B. URBANIH PAPJE 280
Laudamenlum hoc jussu pra?nominaii Riehardij Hsèn definilio missa fuit ad dbminnm. Urbammi'
in praîsenliâ Bertranni archiepiscnpi, Golofredi papam secundum, qui eam confirmavit huila sua,
Magalenensisepiscopi, Angerii archidiaconi, Gau- data Roma; apud Sancium Petrum; per manunr
celini de Lunello, Raymundi Rainonis el mullomni Joannis diaconi cardinalis Kalendis Maii, indictionc
aliorum. Golofredo episcopo dictante Pontius scri- xii, anno 1099, pontificalus sui anno XH:,quam ha-
psil. bemus.-
EXCERPTA EX LIBRO DOMNIZONIS
DE ViTA MATBILDIS
Lib. II, capp..3,8, 10* 11, 12, 13, ubi mulla de Ufbano j apa.
(Vide Palrologia?loin. CXLYHI,Opp. S. Gregorii VIL).
DONATI0ARS1N1DE ALBIONE.
Nolumsil omnibus Chrisli fidelibus quod Arsinus el dominium villa?, qua?dicilur Nerag,in prasentte
de Albione, ad pièces Ray.i.undi de Albione fralris prsedicti Raymundi abbatis fralris sui, el in manu
ibi abbatis Sancti Pelri de Condomio, accersil* domini Urbani papa?secundi, qui el ibidem "inho<
consuliu totius nobililalissua? provincial, dédit Deo, nore saneli Thoma? apostoli cl sancti Nicolai epi-,
et Sanclo Petro de Condomioel habilaloribus ejus- scopi et confessoris Chrisli nobis ecclesiam dedi-
dem loci, lam proesenlibus quam iuluris, fundum cavit.
EP1ST0L;E LAMBERTIATREBATENSISEPISCOPI
ADURBANUMPAPAM.
(Videin Lamberlo ad an. 1115.Y
EPISTOLAROBERT!ABBATISS. REMIG1I
AD.LAMBERTUM ATREBATENSEM..
(Vide in Lambeflo.)
EPISTOLAMANASSEARCHIEPISCOPIREMENS15
AD M0RIN0S.
(Vide in Manasse Remensi.)
EPISTOLAHILDEBERTIEPISCOPICENOMÀNENSIS
ADURBANUM PAPAM.
Videin HildeberloCenomanensi.)
EXCERPTUM EX LIBRO FULCOMS

COMITISANDEGAVENS1S
Quo generis sui originem, et majorum ac proprias res gestas describit.
(Apud Acherium, Spicil. t. X, p. 593.)
In fine islius anni 1096, appropinquanleQuadra- idem aposlolicus, el ediclo jussil, ut in eodem. 1er-.
gësima, venil Andegavumpapa Romanus Urbanus, mino quo dedicalionem anno fecerat, indictum publicum
el admonuit gentein nostram ut irent Jérusalem celebrarelur unoquoque apud S. Nicolaùm, et
expugnaluri genlilempopulùm, qui civitatem illam' seplima pars poenitënliarum populo convenienii ad
ci lotam terrain Chrislianorum usque Conslanlino- illam celebrilalem dimillerelur. Unde discedens
polim occupaveranl.Tunc in Sepluagesima dedicata Cenomannumvenit, el inde Turonum; ihique dalis
est ecclesiaS. Nicolaiab ipso papa. Consliluil etiani, vencrabili concilio deerctis média Quadiâgcsimà
«81 EPISTOL/E ET PRIVILEGIA.— NOT1TIAD1PLO.MAT1CA/ 282:
c ironalus est, et cum solemni proeessione ab ec- donavil. Quem ego eliam ob memoriam et aniorem
ilesia S. Mauriciiad ec lesiam Beaii Martini dedu- illiusin Hosannasemper mihi meisquesuccessoribus.
MUS,ubi mihi floreni aiireum quem manu gerebat deferenduni constitui. , -
NOTITIA MPLOMATICA
IN EPISTOLASBEAT! URBANIII PAP^l.
(JAFFÉRegesla pont. Rom., 448.)
' In Urbani H
bullis.leguntur modousilati Inearnationis anni, quorum înilium a nativilatc Chrisli fii.il,
modo anni FJoreuliiiorum (a. 1094), qui tribus uiénsibus posl nativilalem, modo Pisanoriim (a. 1095 et
1096polissimum), qui mënsibus novemanle eam coeplisunt. Neque indictionumpar ratio ubiqùe. Elcnini
qua priores ponlificcsnsi erant, Conslanfinopplilanaindiclione prorsus ul Videlur abjecla, nolarii alias
Constat)linianamseu Coesareamadmiserunt, qua?die 25 m.Sept.; aliasPoniificiam seu Romanam, qua; die.
1 m. Januarii liabebal priiicipium.
Senieniia addila haieesl : BENEDICTUS DECSETPATERDOMINI NOSTRI JESUCURISTI (5,9, 65, 83, 93, 106,
113, 126, 167, 179, 218, 219, 256, 289) ; pro qua nonnusquam sic esl inter duos circulos : LEGIMUS,
FIRMAMUS (211).
Subscripserunl :
EpiscopusAlbanensisPeints (22), Oddo (66), Gualterins (292).
» OsliensisOdo(292).
i PortueusisJoannes (127).
» PrceneslinusBernardus (66).
i SabinensisSlinulus (22), Vbaldus (66).
• SigniensisBruno(22,177).
Presb. eard. (ex lii. Qualuor Coronalorum) Hermanmts(66).
- i (lit. S. Yilalis) Gregorius(66).
> (lit. S. Susanna?)Benedictus (66).
» de lit. SS. Joannis el Pauli Bonus Senior (127), Teuzo (292).
i ex lit. S. ClemenlisNunerius [1. Rainerius] (292).
t ex lit. S. Anaslasia?Joannes (292).
> S. Ri E. etMassiliensis abbas Ricfiardus (127).
i Albertus (127, 177, 186), Teuzo (127, 177, 186).
Diac. Card. Gregorius(127, 186), Hugo (127), Herimannus(127
> Rogerius(127, 177).
Card. Rainerius (2il), Joannes (241).
Scripta?huila?sunl p. ni.
Gerardinolarii regionarii el scriniarii S. R- E. (22, 24-0).
Gregorii scriniarii alque nolarii sacri pulalii (55, 37, 38, 40, 41).
Lanfranci nolarii sacri pulalii (49, 220).
Lanfranci vice agenùs cancellarii sacri palalii (58).
BonikominisScriniarii sacri palalii (106).
Pelri nolarii regionarii el scriniarii sacri palalii (115, 218, 219, 224, 233, 247, 290, 291, 299).
Joannis S. R. E. scriniarii, Constanlinifilii (254).
Data?:
A die 15 Oct. 1088 ad diem 1 Julii 1089:
P. m. Joannis diaconi S. R. E.et prosignalorisdomini Urbani H papoe(5, 9, 10, 12,17, 18, 19).
Meuse Julio 1089 :
P. m. Joannis S. 71. E. diaconiel cancellarii (20, 22).
Ca?tera?;
P. m. Joannis S. R. E. diaconicardinalis ( 26, 27, 28, 55, 56, 58, 59, 40, 41, 48, 49,
•50, 51, 52, 59, 60, 61, 62, 65, 65, 66, 67, 79, 84, 87, 93, 9),
108, 115, 118, 126, 127, 128, 129, 131, 155, 156, 157, 158, 159, 141, 143, 145,
148, 149, 151, 152, 155, 154, 157, 158, 159, 160, 161, 104, 165, 166, 167, 168,
169, 170, 175, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 185, 186, 186 bis , 188, 189, 190,
196, 197, 200, 20i , 202, 202 bis, 205, 204, 205, 211, 218, 219, 220, 255, 234,
257, 258, 259, 240, 242, 247, 289, 290, 291, 292, 297, 299),
P. m. Holesculicipresbyleri vicem gerentis cancellarii (37).
> Lanfranci vicem agenlis cancellarii (224, 256).
Scripta?el data?p. m. Lanfranci, vicem gerenlis cancellarii (227, 228).
«285 B; URBANIH PAP;E .284
BËATI URBANI il
PONTIFICISROMANI
EPISTOLA ET PRIVILEGIA.
I-, * riai Gvegorioscinper ostendislis fidelilale el devo-

A,
Epislola Urbani papa; Il ad SalMuirgenscmaliosque Ilione, et benevolenlia firmiier nianealis, sanctam-
episcopos..— Eos. <fesua in summum poniificem ,que Romanam Ecclesiam malien» veslram, oin-
éti'clioue cerlos facil, horlaturque ul virililerpro
Ecclesiacertenl. nibus.quibus valealis auxiliis et cousiliis adjuyelis,.
] me porro ila in omnibus confidile, cl crédits
De-,
(Anno1088.)
sicul de bealissimo Paire noslrô pspa Giegorio,
[Dom MAUTÈNE AmpL.Colleci.I, 520, ex ms. Saneli
Germania Pralis.] cujus ex loto sequi vesligia cupiens, omnia quai
UimAjeusepiscopus,. servus serveiuiiï Dei, vene- Eespuit respuo, qua?,damnavii damno, quai dilexit
vero rata-el calholiea duxe-
rabili Salzeburgensiarchiepiscepo, caiterisque reve- promus ampleclor, qùa?
rit conlirino el approbo, el ad posircmuni in ulram-
rendissiinis episcopis, Pataviensi, Wirceburgensi,
Wormaliensi, Augusiensi, Conslantiensi, etvene- que parlent qualiter ipse sensil in omnibus oninino-
senlio atqué consentie Nnnc ergo precor el am-
randis abbalibus, cl gloriosissimisWËLPHONI B. et
fraternitalem veslram , ul, agalis virililer
B atque omnibus majorionset miuoribiisbeaii Pelri pleclor
(idelibus, saluiem cl aposlolicam beneiliclionem. alque conslanler, et conforlemini-inpoteniia viriutis
Dei ascendenles ex adverso et opponenles îmirum
Nosse volunius bealiludinem veslram, qua?circa "j}
ul slrenm'ssimiDominibellatorcs
nos gesla sunt noviier : reverendissimi srqiiîdem pro domo.Israël,
sic:is in pra.-Iio-.indie ipsius.,Vos ergo qui spiritua-
fralres noslri episcopi el cardinales, Saviansis vide- liler
estis, eos qui inslrucli non sunl-verbis el exem-.
licel, Tusculanensis, Albanensis,Signensis pra?lcrea- el exhorlamini.siçul sciiis el nécessi-
et Portuensis legaiionem, el conscnsiim, et pélitio- plis instruite,
tas periculosi temporis. Cum enim apud
ncin ferons omnium lidelium laicoriini noslra?parti vosexlgiihujiis laies vos omnes inveni, ut voce ipsius.
faventium clcricorum Roma? eram,
eligeniium, el religio- Domini possem clamare : Amen dico vobis, non in-
sissinius abbas Casincnsis omnium diaconorum, et venilanlam
R. cardinalis liluli S. démentis omnium cardina- in fideniin Israël ; qui.aulem perseveraverit-
finem, hic.salvus eril. Insuper apud omnipoteiuis
liuin , nec non el B. pnefectus omnium lidelium Dcimisericordiam continuas
pièces effundiie, qua-
laicorum, una cum 21 episcopis et qualuor abbati- • tenus et Ecclesiam suam sanclam in gradmn pristi-
bus apud Terracinam coadunati, el iriduane jejunip num misericordilcr restaurarc aulem
cum inuliis precibus conimuniler cclebraio, Domi- Deus digneiur. Ipse
pacis coulerai Salanam sub pedibus vestri ve-
iiico landcm die iv ldus Marlii mihi omnium ilidi- Iociltr. Gralia Doiiiiui noslri Jesu Chrisli sil cum
gnissiiiio contra onine volnm et desiderium, Deus , omnibus vobis, dileciissimiin Chrislo.
scit, et plurimum reniienii regimen sedis aposiolica*G Dalum
apud Terracinam m ldus (3) Marlii..
conimiserc, et omniumlam prasemiiim quam et ab- H.
sentiuin praidictoriim fideliumconsensu me éPgen- Urbani 11 papoead Huganciu abbatemGlu-
Epislola
les, el auctoiïlaiem alque Jmpcrinm sancla: mémo- niacensem.— Ponli/icatum sibi. d&lalumnunlial.
rial praîdecessorum nicormn Gregorii et Vicions Ri'gat ni ad se venial.
habere se super hoc assereuics, longe iniparviribus;• (Anno 1088.)
meis imposueruiil; sed quoniam, ut anle Deumlù- [MABILL., Annal. Bened. V, 251.]
quar, nulla honoris ambilione, nulla omiiino prac- URBANUS.episcopus, servus servorum Dei, HUGONI.
sumplione, sed sola toi lantorumque religibsorumI reverendissimo abbaii Cluniacensi, omnique ejus
virnruni non absque periculo conlemncndaobedien- sancto convenlni saluiem el aposlolicambenediciio-
lia, confidens insuper de misericordia oninipotenlis > nem
Dei, lanliim enus in praisenli in lam periculoso» Quoniam sanclilatem veslram salis avidam e*al-
lempore subire sum coaclus. Rogamus et obsecra- lalionis Romana?Eeclesiienoviinus, ea qùa?circa nos.
iniis in Domino Jesu, lit in ea quam coepislis elt acta sunt compendio vobis nolificare curamus. No-
quam domino cl prxdecessori nostro beaia?meiiio- - tum
ilaque facimusdileclioni vcslra?,quodapud Ter--
(3) Crcalus rs!. summus ponifex Urbanus II decessoris pioememorioeGregorii papoeobservalurui.i

quarto ldus Mariii, anno 1088. Die allera, id est m denunliavil. lias porro lilteras a Bar.oniodesideratas
Mus Marlii, inquit Berloldus ad hune annum, missis; eo libenlius evulganiiis, quo plura de crealione Ur-
litteris omnibus calltolicis, el suam onlinaiionem : bani H continent, qux aut legunlur nusquam, aut
omnibusdeclaravit,el se ht omnibusvesligiasui uroe- plane aliter rel'ermilur.
2?5 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 285
racinam Campaniai civilatem sancta? Romanai Ec- k Gralianopolilano (Ilugoni), Diensi (i'smioni) el Vi-
clesia; episcopi el cardinales, Pertuensis videlicel-, variensi (Joanni), ei uuiverso clero el populo Vien-
S'binènsîs, Tuscùlamis, Albanensis et Signensis, nensis Ecclesia.', saluiem el aposlolicam benediclio-
cum aliis episcopis numéro scxdecim el aiibalibus nem.
qualuor, aliisque quaniplurimis vîris religiosis con- Nolumus lalere fralernilalem veslram, nos soin
venientibus ; cum Porluensis episcopus omnium gralia Dei, nullis noslris praîcedenlibus meritis, de
Romanorum elericorum calholiea?'parti favèmium unauimi ei universali calholicerum consensn ad
se legatum diceret, abbas vero Casinensis cardina- Romanam Ecclesiâmac Romani ponliuYalisciiluicn
lis diaconus cieleroruni diaconoruni ; P, quoque elcctos. Unde quoniam, ul Scriptura lestatur, fraier
cardinalis liluli Saneli démentis omnium cardina- fralrem adjuvans, civitas munita et [ortis (Prov.
liiim; praferliis aulem Utbis laicorum omnium se xi m, 19), rogamus vos el obsecramus in Domino
ferre asscreret legationem, eumque posl liiduanini Jesu" Chrislo, ut lam pro nobis quam pro sancla.
jejiinium -, supplicationibiis mullis maguisque ad maire veslra Romana Eccb.'sia incessanter Domi-
Deuin precibus vehenicnler insistèrent, quod egb îium exoretis, quaietfns quod ejus nutu inclioare po-
quidem o'mniiiodignus non fui, landem me sibi luimus, universis inimicorum obstaculis superatis,
quarto ldus Marlii in poniificem elcgerunt. Quibus, ad dignos sibique placenlcs eifeclus perduceie va-
Deum testor, non nmbiljonis causa, nec alicujus di- leamus. Nos aulem pro cerlo scialis Eccle-iam
guilalis desiderio assensum praibui; sed quia toi vesirain înullum diligere, eanique inler ca?leras
laiilisqne viris inobediens esse verebar, lalique nostra? providenlia? commissas Ecclesias magno
quali tempore si quantum ad me perielilaiiii Eccle- amoris voto cupere honoraré. Quoniam igitur jam-
sioenon subvenirem, Denm me offendere metuebam ; diu veslra metropolis paslore cognoscilur desliluta,
praiserlim cum proedecessores ineos viros omni apostolica vobis proeccpiibne mandamus ul eidem
veueraiione dignos, Gregorium scilicet atque Viclo- Ecclesia?, quantocius poterilis, aplum et idonciini
rcm, hoc sibi divine praicepisse asseruiii. Rogo igi- pasturem rligere procuretis. Tanla enim dilalio ma-
l'ir, desideraniissime, iiiiniumque le deprecor ut, gnum delriinentum, magnam animaruni solel atterre
si qua libi sunt. pielalis viscera, si qua filii el alumni perniciem. Canonica eliam aucioiitate caulum esse
lui esl tibi memoria, me mulitini id cupieniem lua noslis, quod ultra Ires menses episcopo suo Ecilesia
pra?senlia consolari, sanrlamqne nialrem tuam vacare non débet; quanlo igitur minus per toi anno-
Roinanam Ecclesiam, si unquam possibile fuerit, luo rum curricula! Et quoniam soliinm esl, in spalio
multum nobis optahili adveniu visilare digneris. At ; quo vacal Ecclesia, a nonuullls irreligiosis boni
vero, si id lieri nequil, ut laies de filiis luis confra- ejus ac bénéficia diripi, apostolica hoc omnimode
lribus meis le ad nos mandare non pigeai, in quibus aucioiitale inlerdicendiim mandamus.; hoc quoque
le videam, le suscipiam, ma?consolaiionis in im- specialiler prsecipïentes ul Ecclesia Roaianensis et
mensis perlurbaiionibus posilus verba cognoscani, EcclesiaB.Pelri de Campaiiia,qua?s'ubjure acdilioue
qui luam (haritatem luaeque dileclionis affeclum Vie nensis Ecclesia; anliquilus fuisse nosc.unlur,
mihi représentent, qui qualiter el lu omniumque eidem Ecclesiai quiele permaneanl, el iiullà ma-
frairum noslrorum se habeat congregalio mihi de- gna parvaqiic.persona vel ipsas Ecclesias, vel earuni
nuntienl. Precor aulem ul omnem sanclorum fra- bona Vienna? Ecclesia?, absque alicujus' persona?
lium cbngregationem commonere facias, ul apud uioleslaiione seu diminulione, q'uiela el'illib'ala per-
oinnipoleulis Dei clemenliam preces effundant, qna- manere sub sui ponlificis apostolica auctcritale de-
lenus et nos et Ecclesiam suam sanclam, qua?tantis cerhimus. Obtempérantes ves jussioiiihus noslris
videlur subjacere periculis, in pristinum restaurare
omnipolens Deus benedical.
slalum dignelur. Noveris enim omnibus specialius
hoc negolium super le pendere. Vale. IV.
Dalum m ldus Maii apud Terracinam (3*). ) Urbani II papoeepislola ad Lanfranrum Caiiluarien-
sein archiepiscopum.— De Ecclesioeangusliis ac de
111. susceptoponlificatu.
Urbani II papoeepislola ad episcopos,clenim el po- (Anno 1088.) ......
pulum Viennensis provincial. — De Viennensi [Edidil TiiEiNEBDS, Disquisil. crilic, p. 207.]
arcliiepiscopoeligendo. cum hoec metropolis jam
diu paslore esseldesiituta. URBANUS episcopus,servus servorum Dei.LANFRANco
(Anno 1088.) sancla?CanliiariorumEcclesia?reverendissimo arclii-
[D. BOUQUET, Recueil, lom. XIV, pag. 689, ex Bi- episcopo salutem et aposlolicam benedielionem.
blioih. Floriac, parle 111,p. 74.] Non latere credimus prudenliam luam, chaiissime
URBANUS episcopus. servus servormn Dei, venera- Pater, quot procellis, quot lempcslaiibus ex longo
bilibus episcopis el confralribus, Valentiiro (G011- jam tempore palitur navis Pelri jariala seu ncgli-
fere sub-
tardo), Genevensi(Guidoni),Maurianensi (Gonrado), geule illo seu poilus dormiente ad ipsam
(3*)Ha?cepisîola scripta videlur postridie ejus ele- reverlil, unde in Siciliam Iransmiserit. electionem
Quanquam
clionis, adeoque forte legenduni 111ldus Marlii, nisi liaud verisimile est Urbanum lam sero
si post dedicationeniBaniini mouas'erii Terracinam suam amaniissimo Palri significasse.
*487, B. URBANIM PAPÊ 2S&
mersionem pemlucla sil. Pervenisse etiam ad aures j^ mus, ut et ei in servilio beaii Pelri et adjulorium
icligionis luai non dubitamus, quod expelente nos in omnibus, quibus indigueril, tribuasexoramus.
alque cogenie universa caibolicorum dunlaxatEccle- Dala apud Terracinam quarla I'dus Aprilis.
sia, praicedenie quoque gemina doniinorum proede- V.
cessorum noslrorum Gregorii alque Vilelliiineviiabili Primalus EcclesioeTolelanoein Hispaniis restituitur.
praiccplioiie, temporis etiam hecessilaie permaxima (Anno 1088,)
constringenie, ad summum Romana?sedis sacerdo-- [MABILLON et RUINART, Ouvr. postli. III, 544.]
lium indigni omnino cl prorsus lanto offieioinipares URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve-
quo ncscio de judicio provecli sumus..Quodvidélicet rendissiinpfmiri BERNABDOJ arebiepiscopoTolclano,
quomodoet qualiter gesiuni sil, si non forsitan plene «jusque siiGcessoribusin perpeluum,
addicisli, dileciissimus filius nosler Rogerns, cardi- Cunclis sanclorum decretales scientibus insiilu-
nalis Ecclesia?noslita?.subdiaconusvordine loioreferre tipnes liquet quanta; Tolelana Ecclesia dignilalis
valebil.. Nunc ilaque,.quoniam sancla?Romana?Ec- fuerit ox aniiquo et quaniai in Hispaniciset Gallicis
clesia?matris videlicel luai iinum te hoc icmpore de regionibus(4) aucloritalis exslilerit,.quanla?que per
primorihus fiiium nobilissimum et verissimum seU eam in ecclesiastieis nego.liisutililales accreverint,
mus, ad ejus servilium, ad ejus defensionem,ad ejus B ] sed peçcato populi prometente a Saracenis eadem-
denique dcbitam obedientiam fealernilalëm luam civitas capta, et ad nihilum Clirisiiana?religionis
litteris proesenlibusinvilamus, el ul ei in lantis ne- illiclibellas redacla est,.adeo ul per annos trecentos-.
cessilalibus lanlisque periculis et consilii.et auxilii pêne sepluaginla nulla illic vigueril Chrisiiani pon-
lui dexlcram porrigas,. enixius fiagilamus. Religio- lifieii dignilas. Noslris autem temporibus divina.
siquidemprudcnlia el fides egregia tua ubique ler- populumsuum respicienleeicmeulia^sludioIldefomv
rarum Dei gralia famosa et celebris est. Ecclesia gloriosissiinirégis, lalore pnpuli Chrisiiani Sarrace-
vero, cui praisides, quam spccialius.esse Romana?- nis. expulsis,, Clirislianorom virihus [al., juribus]
debeat Ecclesia?obediens ac devola, per quam scili-- Toletana.civilas est reslilula. Igitur volmitate et cm;-
cel calholiea?fidei rudiments suscipiens a servitule sensu unanimi GomprovinciaHum populorum , pon-
est daimoniacalibérala, non est incognilum. Sludëat lificum atque principum , et Ildefonsi excellents
igitur ac salagat prudcnlia tua pro scire pro posse régis le, fraier charissime Bernarde,.primum illius.
Romana?Ecclesia?modis omnibus subvenirc, sludeal urbis posl tanla lempora praisulem eligi divina?--
nostras Ecclesias locorum scilicet diversitale di- placuit examini majeslatis. El nos ergo-miserationt
stantes, caibolicorum moriim ùnitate connecterc, cl superna?gralia? respondenies,.quia per tanla lerra-
si quid in partibus illis apostolica?sedi contrarium, IC rum mariumque discrimina Romana? auclnrit.alem
si quid. forte ejus auclorilali repugnans invenicris Ecclesia?suppliciter expelisti, aucloiilalem Chrisiia-
secundum dalam libi,divinimssapientiam redargue, nam Toleiana?Ecclesia? restituere non negamus.
fortiter réprime, sagaeiler cura corrigere. Regem Gaudemnseliamcordefn/.,gaudenlesergoconle,clC;]
etiam ipsum nosirum charissimiim fiiium, auclora- lielissimo, el magnas, ut decet, Deo gratias agimus,
bilis fraternilas tua convenial, hortetur el moneal, quod laniiim noslris temporibus, dignalus est Chri-
ul et ipse quoque pro modosuo pro ofticiosuo inultis sliano populo donare vicloriam, slaiumque ejusdem
periculis et maxiinis necessilalibus laboranletn ma- urbis quoad nostras eliam facilitâtes slabilire alque
trem suam Romanam Ecclesiam consilio el solalio angere,: ipso adjuvante, praiopiamus, tiim benevo-
suo adjuvare et honorare sludeal. Di quoniam, ul Ientia Ecclesia?Romana? solila, et dig.na Tolefana?
Scriptura loquitur, amicus in>necessilale probatur, Ecclesioereverenlia, luin charissimi filiinoslri pra?-
el iicm : Non cogiroseilurin bonis amicus, nec ce- slantissimi régis Ildefonsi precibus invitai!, palliuni
lulur in malis inimicus, riecessïtatis hoc lempus mi- libi, fraier venerabilisBernarde, ex aposiolorùmPe-
nime negligendum ducal, sed si quam fidem, si quam lri et Pauli benedietione conlradimus, pleniludinem
Romana?Ecclesia?amiciliam débet, mine cum oppor- , serlicel omliis sacerdolalis dignilalis, leqiie, secun-
lunum quamniaximeest, liberalis cl dévolus osien- *' dum quodejusdemurbis anliquiiusconslalexslitisse
dal. Pccuniam porro, quam de regno eodem bealus ponlifices,.in lotis Hispaniarumrégis primatem pri^-
Petrus consuetudinalilersolebat accipere, per hnne vilegli noslri sahelione slaluimus. Primatein te uni-
supradicium (iliumnosirum Rogerum sive per alium versi praisulcsHispaniarum respiciant, el ad te, si
suum fidelem legaium una cum eo vel usque Clu- quid in1er eos qua?slione dignum exortum fuerit,
niacum quantocius polueril transmutai, ul et gra- réfèrent, salva lamen RomanaîEccIesiaîauclorilale,. '
liam ejusdem beaii Pelri adipisci valeai, el nos su- cl melropolilanorum privilegiis-siiigulorum. Toleî-
per augmcnlalioneelexallalione regni sui promp.tos lanam ergo ecclesiamjure perpétue libi luisque, si
semper et paraios invcnial. Prailerea oralionibus divina praistileril gralia , successoribus canonicis
sanciitaiis mai nos devolissime comniiiientes, prai- lenore hujus privilcgiî cenfirmamus,elc.
senliurolatorem Rpgerum tibi plurimum commeiida- Dalum Aiiagnia?per manus Joannis S. R. E. dia-
(i) Id de Gàllia?parle intelligcnduni qua? Wesigoltliisparebat., nenipe Narboiieiisiproyincia

SS9 EPISTOLA"Éï PRIVILEGIA. 290
coni cardinalis erproesïgiialoris domini Urbani se- Acaplum, etiiieapliOiieab episCopalidignilate depo-
cundi papa? ldibus Ociobris, anno Dbniinica?Incar siliim, quod'Cahcnibiis hbveris oninîno contiarium,
iialioi!isl088, indictionéxi, àmîoubiilificaliisdbinin et calholicis-aufibus noh-ferendum, quod lanlo nos
"Urbanipapa?primo. amplius conirisiavit, quanlo le ampliori affeciione
VI, ïomplèelinitm Nuiie tibi^rex gloriosissiiiieIldefonse,
Dei el aposloloriim vice mandamus, orantes, qua-
•Urbani II epislola ad Ilrfefonsiim•Gallecioeregem ,
— ToleianamEcclesiamSarràcenïs ereptam'gralu 'lcnus eumdem episcopum sua? intégra? restituas per
lalnr.CommendalBernardiim, arcliiepistopimiTo- Totetanum archiepiscopum dignilati ; neque id per
lelanum, a sese pâllio donatum,- primatemaue h Richardum cardinaléin sedisapbstoîiei!efactuniexcu-
lotis Hispaniarum regnis constilulum. saveris; qûia cl canonibus omiiiho'est contrariuni,
. ^-_ .'..' (Anno .1088.) . et Richardus lune legalionë sedis apostolica?minime
plABiutONet RWNART-, 'Ouvragesposlh. 1H, 546.\ . fungebatur. Quod êrgo ille tune gessil, quem Victor
ÏJRBANUS-, elc-., ILDEFOKSO- régi Galliciae. lerlms lëgà'îpné privaverâi (5),
papa sancla?iri'èhîpfiai-
Duo sunt, rex. Ildefonse (4'), quibus principaliiei nos irrit'uni judicamiis. lit rèniissionem peccatorum
imindus hic rcgilur, sacerdolalis diguilas et regalis éisôdis apostplicsëobedie.nlïamsuaidigniia'tiepiscopo
polestas; sed sacerdolalis diguilas, fili charissime; " resiitiitô (6), et ad hostrâin praisentlam cùm legatis
ïanlo polcslalem regiam anlecedit, ul deipsis regi- luis ipsi? perveniat cànoniçe judicaitdus.; sin.âuiein
bus .omnium ralionem posituri sumiis régi univer- fàcere uoserga dilectienem'lùâ'mcbmpelleres invites,
sorum.-:Qiiapropler- pasloralis nos cura co.mpellii, quod iios quoque fecisse nnlîemus. Mémentoreligiosi
«on solum de minorum,.sed de majoriini quoque principis Constanlini, qui sacerdotum jûdicia nec
salule :pro viribus providere : tmam : pastori vero audire voluil, indignumjudicans diclos (7) ab liomi-
suas oves -illoesasresilluere, qna? nobis commissa? nibus judicai-i. Audi ergo in nobis Dominum et
sunt valcanius, tua? praicipue debeinùs saluti pro? apbslblos ejus, si le ab ipsis velis, et a ivobisin ils
spicere quenvChristiana?fidei propugnalorem Eccle- quai postulaveris exaudiri. Rex rëgnin Dominus cor
sia? Chrislus cS'ccit. Mémento ergo, mémento, fili îuum gralia; sua? fulgore illiislret, viclorias libi îrl-
mi amantissime, quanlam libi glpriam divina? con- bual, rcgiium tuum exaltel, ilaque le semper viyéié
iulil gralia majeslàtis, Cl.sicul ipse luuni pra? cailcris concédai, m'et" temporal! regno perfruaris feli'c'ïthr,
regnuiiKnobililavit, ila lu ei sludeas pra? caleris et oeiernoperehiiiter gratulèris. Amëni
di'volius ac faniiliarius deservire. Dicit enim. ipse " '
: me hono- ... i-",.' Wl ':': ?'-.V- '.'
Dominus per proplietam Ilonorificantes
eriinl ^ Urbanus II archiepiscoposBispanioenionei de. resli-
rificabo; qui aulem me contemnunt, ignobiles lutione primalus Toletani.
(./ Reg. II,;'50). Graiias ilaque Domino et laboribus
:'. - '^(Anno 10.8S.) :.';'.
luis agimus quod de Sarracenornm jureTolelana est
[MABILL. el RUINART, Ouvr. poslh.ni, 549,]
Ecclesia liberaïa. Frairem aulem venerabilem Bcr-
narditm ejusdem urbis praisulemluis exhortalionibus URBANUS,, etc., Terraconensi (8) et çxtcris-Hispa-
invilaii digne ac reverenter excepinius, et ei palliuin niarum archicpïscopis. : - '-?;-
contradenles, privilegium quoque Tolelana; Ecclesia?. Quisquisyoluntatem gerit, ul sibi alii SulijiciànUir,'
anliqiîà?màjeslatls imiulsimus, Ipsum enim in lotis: dedignari non débet, ul ipsi;quoque aliis sit;sub- '
Hispaniarum regnis primaiem -slaluimus, et quid-; jeelus; /Hic: enim ordd -r.egiminis alque prailaiiùnis.*
quid Tolètana Ecclesia anliquilus noscitur habuisse,-: non-solum; in lerrestri, sed in superccelestiqjioque
mine, quoque -ex apostolica?.sedis liberalilate in Ecclesia:observalur, rege omnium disponente,ut:si
poslerura .habere censuimus. Tu . illum ut patrons omnium principe alii aliis principenliir; Tolelanuni.
charissimimi exaudias, et qùa-que libi ex.Domino; siquidem archiepiscopum privilegii noslri aucioritaie
miniiaverit, obedire curato ; et Ecclesiam ejus leni-: primatem in,lotis Hispaniarum regnis .fore deçrevin-
poralibus non désistas auxiliisaebeneliciis exallare. : mus, salva sedis aposioliote auctorilate,elmèlropo-
Inler eailera yerolamlum tuarum proeconia.pervenit litanorum privilegiis sihgnlôrum.Si qiiid îgiiùrïnter
ad .mires nostras, \quod -sine-gravi dolore audire> vos grave contigerit; quia àb apostolica sede procul
'
nequivimiis, cpiscopum sciiicel. sancti Jacobi a le; estis, ad eum velul ad primatem v'esirtini omnium
(4*)Alias Aldefonsiisseu1Alfonsus,.//i's;ww'(B
impe-, (7),L:\bb. Aguir..,etc., deos, legendum forle diçlps,
ra'ior diçlus. Fërdiiiiindi filius, et fîràler San'cif- deos, v, Rùfin,' etc. '
Castella?-régis, qui anno 1072 successil ad an-- (8) Vereor ne Terraconensi irrepsérit. Quippé'cum
hum 1109. ... anno 1088 BernàrduslToIeli autistes primalum re-
(5) Ricbardus abbas Saneli Vicions Mass.ilioeaGre- cepil, nonduin Terraconensis Ecclesia.in metropolitn.
gorio Vil posl Bernardum suum fralrem in Hispaîiias reslituta fueral. Npn enim videlur in subséquentes
legàllis, in cbneilioHeneveiilanôan. 1087éxeomniu-: annns pbssê rejicî haie episibla/quie non uni -Ter-
nicatus Tuerai cum-Hugone Liigdunensi, quod post raconensi, sed universis ilispaniai um archiepiscopis
appnibatani. y.icloris, electioneui, sese poslmodum, inscripla est, ul eos .moneat.de-Toletani primalus,
ejus ohédienlia? sûbduxeranl, ul in Gestis Urbani restilulione, qua? hoc'anno'facla est. Calislus H,
dïximns, ëx ChronicoCasiiiensi lib. lit, cap. 72. cpisl. 5i Oveténsem'el Legi'onen&em Ecclesias Tûlë-
(6) De hoc Composlellaniepiscopi negotio agimus" lano' archiepiscopo ab Urbano concessas - fuisse
in Urbani Gestis, vide excerpia ex Historia Conroo-' scribit. -.-.-. '. :
siellana supra. •-.--.
«fll • B.lRBANl II PAPiE 292
.recurrelis, ejusque judicio qua? vobis sunl gravia. i apostolica?faniiliarilale, quam ex nobilissima tua?
lermiiiabiiis. -Quodsi quid forte ipsius quoque judi- tuique coenobii religionis revereulia, singularisa
cio nequiverit définir!, ad aposlolicam sedem, ut nobis debetur pracrogativa dilectionis. Esl piacterea
digniim esl, velul omnium sedium principem refe- quod nos libi non minus, luoque. monaslerio faciat
retur. Qui autem-veslrum.sine métropolitains pro- debitores, quoniam per le monasiica? religionis ru-
pres sunl, ipsi intérim velul proprio subesse debe- dimenla suscepi. In luo coenobiopersecu, dam saneli
bunl. Yalete. Spiriius graliam suin rcnalus, cui haclenus iinpcu-
VIII. siori gralia RomanaEcclesia dilectionis ac proleclic-
Urbani 11 epislola ad Hugonem abbalem Glunhiccn- nis curam impendisse dignescitur. Quidquid igitur
sem de primat» collato EcclesioeTolelanoe. liberlalis, quidquid immuiiilalis, quidquid auctori-
(Anne 1088.) latis libi, luisque successoribus, luoque coenobio,
[MABILL. ei Mmx.,Ouvr.jjiosth, Hl, 550.] per anlecessonim noslrorum privilégia conressum
VRBAKUS, etc., HUGONI, abbali C.luniacensi,e!c. fuisse conslai, nos quoque hujus noslri decreti pa-
Venerabilem fratrem nosirum Bernardiim Tole- ginaconferimus,iradinius, confirmainus.Hcc insuper
lana? Ecclesia?pra?sulem lam pro lux pnstulaiiuue adjicienles, ul monaslcriiiin Sancta?Maria;de Cba-
dilectionis, quam pro ipsius revercnlia religionis et B rilaie, monasterium S. Martini de Campis apud
Tulelana? Ecclcsiie honore reverenter excepimus. Parisios,.monaslerium Saneli Dionysii apud Nun-
Ipsi eliam ad sedis apeslplica?el Romana?Ecclesia; geuiiini, S. Maria?de Nazara, S. Gervasii de Exis,
ut malris omnium majeslalem, queniadniodumdi- S. Maria? de Arulis, S. Pétri de Campo-rotundo,
gnum est dévoie ac simpliciter cononrrciiii antiqua S. Genesii in Elnensi episcopatu, S. Pauli iu Yalle
Ecclesia?sua?proul rogasti niunimenla concessiimis, olei, S. Maria?'de Cubaria, S. Mariai de Salella,
el privilegii noslri paginant prislina plenam digni- S. Maria? de Tolôsa, S. Trinilatis in Marciuiaco,
laie, libenier indulsinius. Primatem episcoporum quod tu in alodio proprio ai'ilicasli, nunquam luo,
omnium, qui in Hispaniis sunl effccimus,et quaque tuoiumque successbrum irgimini ordinalione sub-.
super eo lua nos chantas flagilavil, cum pallii cla- Irahaiur. Gailcravero omnia qua?aniecessorcsnoslri
lione conlradidimus. Tibi ergo par esl amoris noslri vestro monaslerio privilégia iradiderunl, nos quoque
studio rcspondere, el noslris ac Romana?Ecclesia? conlradiunis alque firniamus. Moisiacense sai;e
auxiliis fideliter deservire. Nos enim el praicipua le coeuobiumjin en, qua nunc esl, in poslerum liber-
ac fralres luos affeciione diligimus, et omnia mo- taie permaneat, nisi forte episcopus admiserit,
naslerii vesiri loca, ubi liberum fuerit, in iioslia? propice.quod ejus dcbeal dilione privari. Quicunqne
specialitcr inanus proicclioneui suscipimus; ita ut auteiii înilioris vila; appe.titu,veslrum volueril adve-
nec episcopusquilibel, nec Iegalus, nisi cui a nobis nire ca'iiobiuni, libéra libi, luisque succcssorib:;s
idipsum spccialiler iiijunctum fuerit, prtcler voluii- facilitas maneat, secundumlenorem régula?S. Pal-ris
latem luam de veslris audeat negoliisjudicare, salvo noslri Benedicli eus suscipere. Pî;a?lereadceerniinus
lamenjure episcoporum,-quod iu eis haclenushabi.isse alque siabilimiis ne qm's ultra legaluS:Romani,aii-
noscunlur. Vos ergo noslri semper in omnibusveslris lisiilis vices in veslris purtibus agens, absque ipsius.
ad Dominumprecibus niemores silis; et sicul nosvos licentia vel pra?ceplione,buccani in vos, aut veslra
el veslra specialiler fovcinus,ila vos nos àpud Do- monasleria audeai apei ire, vel nisi ad idipsum spc-
minum spirilualiler cnmmendare curetis; nosque ac cialiler dirigalur. Episcopis'vero, in quorum dioecc-
Romanam Ecclesiam, ubi oportel, et ubi facilitasest sibus veslra?sunl faculiaies, oinnino non liceat de
adjuvetis. Dominusomnipoienssua nos gralia fovcal, veslris monachis aut inonasieriis judicare. Salvo
conservel ac prolegat. Amen. canonjen illo jure, quod in eis haclenus iiabueruut.
IX. Si quid autem causa; in ees habiierini, le, luosve
Urbanus II monaslerii Clnniacensis possessioneset successores appellent. Quod si per vos lis nequiverit
privilégiaconfirmât,etHugoni abbali milroe,dabna- n diifiniri, ad sedem aposlolicam rcferalur, ejus solius,
licoechirolhecantm, sanduliornmusum cpneedit. vel lcgali ejus-judicio deûniendum. 'libi plane pe-.
(Anno 1088!) cuPari devolione concedimus, ul in processionum
[BibliolhecaClnniacensis,p. 514.] missarumque soleninibusmilra uiaris episcopali. In
URBANUS episcopus, seivus servoruin Dei, HUGONIpra-cipuisvero feslivilalibus, id esl in quinque, quas
sanclîssiino abbali Cluniacènsi, ejusque successoi'.- proecipuashabelis, et in Tbeopbania, el in Asccn-
bus in perpeluum.. sione, nec non el in Dedieatioijeveslra? Ecclesia?,
Cum omnibus sancla? filiis Ecclesia?ex sedis apo- dalmalicam, chirothecas et sandalia iuduaris. Et
stolica?auclorilale, el lienevoieniia debitores exisii- hoe ad tua? leligionis evidenliam alque oslensionem
nius, venerabilibus lamen personis alque lccis, nostiai peculiaiis dilectionis, quam ex sede aposto-
maxime qua? apostolica; sedi semper specialius lica magis mentis exigentibuspromereris. Tuam de
adhaiserunl ac devolius, quaique ampliori rel'gionis cteiero condeect sanciitalem, quemadmodum ab
gloria eminent, propension nos convenit charitalis Romana Ecclesia specialius honoralur, ila ejusdem
studio imniinere. Tibi ergo, sanelissime, revereu- Ecclesia?servitiis eiutilitaiibussingulariier insudare,
lissime ac dileelissime fraier, lam ex anliqua? sedis qitalenus et haciemts vobis ab eadem Ecclesia cou-
SOS EPISTOL/E ET PRIVILEGIA. £94
cessa slabili lenoie permaneanl, et diguius veslrum A , igitur episcopalus cl Substanlionensis comilatus in-
sil cu'iiobium in luliiio majoris praimia gloria? adi- vcslilui.im o\ manu fialcruitalis tuai vice pra'dicli
pisci. comilis per annulum reripienles, cl ejusdem coini-
Da uni Roma1 per inanus «oanuis diaconi sancla? lilus donalionis couslilula icligiosa fiimanies, pijr-
Romana- Ecclesia?, prosignaloris domni Urbani II diciam Ecclesiam alque omit.ilum sub B. Pelri et
papa?. Kal. Nmeinb., indicl. M, anno Domimc.e Roman.? Ecclesia-pinipc'ionc specialilcr confo\en-
lucain 10S8, pontificalus \cio ejusdem domni Ui- duni suscipiinus, sal\a Mailonensis mrliopolil.'iii
bani,papa?primo. . aucloritaleac rev.ereiilia.,.siqujdein légitime oi'di-
.,.' .- .-X...--,, - natus fueiil. P<)rro jpsa.ni Ecclesiam libi luisque
Urbani ILpapoe epislolaad Gollia)'rèâUmSldghlonett- succëssôribus çanonice substilulis; regendam perpe-r :
sem episçqpum.— Snbstantiotiensk comjtuluS'et luoçonfirniamns, et qua?eunque ad Magalqnensem
Magalonensis.episcopalus inveslùuram de manu episcopalum;.velad fralrum ibi dêgenijuni conimu-
èjiis feiipït.'Qiiapfopter eamEcclesiariï et comïta- niam, reginn comilumve liberalilaie, vel,quoriini-
-tum sub speciali Romane Ecclesiaî prolectidnêfà-
nil,: el rçwrfliiipercipiendi .censum annum miius cunque fidelium oblatione juste haclenus perliiiuissc
liiicioeauri deproediclo comilaïueidemandai. npsçunlur, quteque iii.posterum juste poteritaili-
',. Z .( Circa anmini 1088.) . -, JB jusci inm-bibus et municipiis,in ecclesiis, m d>-émis,
..',''. Xp!§beûuET, fi«cuei/,,it;;XlV.,,p. 690»] caiterisque reddilibùs-, contrailen !o contradinius,
URBANUS episcopus, servus seryorum -Dei,,GOTHO- et, praiseiili- jipslri -decreii pagina cpnstituiimis.
ÏREDOMagaîpnensi episeppp ejus.que sucçessprihus alque sancimusquatemïs nullus oinnino sacerdotum
In perpetunin. aut cujuslibei ordinis clericprum, nullus imperalo-
Univcrsùm sancla? Ecclesia? corpus miseranle rnm, regum aut cpniilum «le his qiue eidem Magar
Deo, per unigenilj Filii sui Redemploris noslrisan- Ionensi Ecçlesiai a quibuslibel donala fuerint, vel in.
g'uinem propria constat el perpétua 'liberlaiedonar fuluro donabunlur, suii:.cujuslibei 'causa? occasior
lum; sed piavorum Iioniinum astu,pas,!orum negli- nisve specie minuerevel aùfcrrç, vel suis jui-ibus
gemia, quiedam per orbem Ecclesia? ditioni sunt applicare, vel aliis quasi piis caasis pro suai avaiiija?
sajculariuin ppicslauim addicta?. Siiperna? aulem ex.cusalio.ne:audeal.djslrahere. Quia vero >s;epius
iniseralionis respeçlu ideirco ad ; universale sedis çonlinger.e sole!,' ut, invilo clero.et populo,, steçular
apostolica?regimen promoti sumu>, qua tenus debea- res poles.lalesiieijiiïiei' niiuniur inihronizare persov
iiius omnibus modis qua? ad earum speclanl saluteia nas, decerniiniis alque :ênsemus ul te (nii-episçor
et gloriam providere, ul, àb omni servilulis vinculo pus es, vel luprum quolibet pbeunle, insiitulione
libéra?,sua semper libèriate gaiideànl. Ad lîucaulem ^ pontilicis nullum sibi honoruni, niillum fas polëslas
oimvpoiens Dominos Romaiiam Ecclesiam Ecclesia- quoelibetarrogët sa?cularis,:sedissecundum canonUin
rum niairem principenique cbnsliluii, m ea dépo- staluta constiliialur, quem elcrns elpopulus gratis
nente ébrriganlbr qua?.inala suni-, et qiia? tecta commitni consilio el sine prayilale-elegeril. Prseier-
sunl coufinnenlur. Tibi ilaque, fraier Golhofrede ea fraleinliaii- tuai .luisque,succëssôribus, quandiii:
Magalonensis episcope, Magalpnensem Ecclesiam, taies fuerint,ul sedis apostolica?-commtun'oiieniet
tiiistjiijè:successoiibus'Canpnicis, sub Romana li'bêr- graliam liaberemereantuiv proediçliSubstanlipiien--
jale speclaliler periiians.uram.jure perpelub confir- sis comilatus curam , injiiiiginius, ut vos çensnin
niamtis ; quam iiimirum Ecclesiam;.paslorum .qui aimuum exigatis. Ad .oslensionem autem' specialis..
in illis partibus fuerant, permitienle 'mania, mullis hiijtisaçcepia;ja Romana Ecclesia. libertalis; exepir
temporibus exconsuetiidine iiefanda.Siibslanlioncnsis scopalu unam auri,unciani-.quolannis Laleranensi.
comités sua? jugp servilulis allraxeraiil.. At bona? palalio tu liiique successorespersolvelis.,
niempria?comes .[Melgpi'iensis]Pejnus, Dei l'impie Dalum Roma?, xix Kal.. Januarii; per manuin
compnnclus, B. Pelro ejusque yiçariis ex lolpcpi- Joannis diaconi sancta?.RomaineEcclesia;praisignar!
seqpalum .rëddidil, et, scripii aclioue refulavit; - lorisD; Urbani:-U-;-....anno .Domini 1088, ponliliC.alUs
çpmllaluni. qupque, qui sui juris .e.ral^snb.jiire B. ejusdem.D- Uibani primo.,
Pelri ejusque vieariorumpér leslamenti .paginamde? ; XI.'-
reliquil, eo videlicel lenore Ut hairedes.sui Romani Epistola Urbani 11 ad Pisiofiensem:eV Rnsiicurn
ponlificis milites fièrent, et ex ejus manu comilalum VallisUmbrosoeabbaies. —De Wezelone'(9),Mo--
pblineient : qupd si hairedum successip destiiissel, gunlino arcltiepiscopoob simonfqmdepqsito.
sub Romani, ppntificjs ordinatione et. Magalonensis (Circa an. 1088.)
cura episeppi habereturj quin eliam censum Laie.? '..".. '..[' [MANSI'Cqnçil.XX,'664..] '..
raiiensi palatie persolvendum ob ejusdem halredi- URBANUS secundos papa Pistoriçusi et, BUSTIÇQ
bus auri unçiam quolannis instiluït. Magalonensis Vallis Vminosa?abbalL'ius..
(9) Guezelonemhoe.relkumfuisse. Hanc epistolam Quaiçu.nihaclenus nullibi impressa fuerit, el -quant-*
Uruanï sécuîidi papa- ex mànuscriplo bibliothecai dam île simoriia.decrelalem cpnsiilutioiiem cbiiti-
Sanclï Yïcloris Parisiensis cum aliis pluiirais, de neal, dignam judicayi quai in lucem emiliereiur..
quibus supra descriptain misit ëxcudendain leve- Hic Gtiez.celb,,iii béne npiandum esse; nionuil dir
reiulus dominus Joannes Picardus Saneli Vicions Ctus doinihus Picàrilus, idem est queiii passim Ur--
Parisiensis ecclesia?saipe dictai canonlcils regularis. spergënsis abbas uniicupat YVicelonem SigefridL
^95 H. URBANI H PÀPM 296
Scripsistis nobis maxhnum apud vos seandalum iA siis ad jus veSlrHmpertiirenim'iïs.pai'lër synodales,
eiircrsissé, quo Pisanum episcopum consecraverl- liceal aliquid exigere, nnllique îiceat lievam eccle-
'nuis, quod a Guezéloiie haireiieo diaconus fuerat siam vel atrium in ira lerininos parochiarum vesira-
•ordinalus. Et uns profeclo scimus Guezelbnémhai- rum,i*sinë/vestro el episcopi veslri consensu, cbh.-
telîctim fuisse, Moguntiiiùinqûe cpiscopatiim Siino- stifuëre. Sialuïmiis etiani qiiod pàrocliianps eççlë--
iiiaco crediinus facinore in'vasisse propter quém aut siarum Veslrarum sine parochialium saçerdoluiii
alium acquireuduni régi sub analbemale pôsilo diu consensu, nulli Iiceat sepelire, vel servos veslrbs
servieral, et propter acquisilum omni vila? sua? sine consensu vestro in fralrem recipere. înterdi-
tempore deservivil. Eumdem et ipsi nos prp eadem cimus eliam ne aliquis termines parocbiariim de
causa, qui au excommunicalis cpnsccratus esl, in laiea vel eeclesiasiiea manu, sine -consensu vestro
synodal! concilio exeohimtinicavimus, condëmnavi- Tecipial.Si quam eliam lerram de qua vobis"dé-
>nius,cl ab omni ecclesiaslieo offlcio sine -speresli- cima coiisdévirëxsolvi,
' ad aîiam manum Iransferre
îtulibnis aliqua depbs.iinius. conligeril.; nibi.lominus inde vobis décima tri-
XII. bualur. - Sarie novalium Veslrorum quos propriis
Urbani II pape privilegium pro abbaiia ' S. Joannis manibus vël sumptibus colilis, décimas' nemopi;;e-
de Vineis. i8 sumat exigere. Decernimus igiliir ut nulli omnino
{ Anno 1089.) liceal veslra vel auferrè, vel aliquibus ëxàctionibus
;[DE LotES, Histoire dé f Abbayeroyale de Siiinl- infeslare. Porro si quis hoc privilegium noslra?
Jean-des-Vignés, Preuves, pag: 281.] sànçlioiiis temeràrib ausu iiifringère pràisu'hipseril,
URBANUS episcepus, servus servbriimBéi, charis- a Chrisli cum et Ecclesiaicorpore segî'ëgàmus a'u-
siinb frairi RPGERP, abbali Cànbmca?Sancti Joaiihis, cibritale apostolica; conservaniibus aiitëiii pax a
tjui cognominalur de Vineis, juxla -Suessibiieni, Domino et misericordia coiiservénlur. -Ât'ncn,'amen,
fratrihusque ibidem sub régula beau!Augustin! cbn- amen. -
slilulis et ceiislituendis saluiem et aposlolicam Dalum Rbniai për màniis ïeànnis, sanclai Rb-
behédiclionéin. mana?Ecélèsià?diaceni cardinalis el prosignaioris,
Juslis volis assensum pralbcre , justisqué pëlilio- Dbminica?"Incarnai, millesimo ocinagesinïo nono,
nibus aures accommbdare nos convenit, qui,' licet indiet. ta, ni Idibus Jan.,' anno pbntificatiis dohinî
ihdigni, jûstilia? pra?cones,-alque custodes in cx- Urbani primo.
celsa aposiblorum Pelri el Pauli spécula; dispeu- XIII.
satione sumiis divina ~cons'ii:uti.Quia igitur inspi-
rante dcmiup, diciam canonicam seciiiiiliinr beaii C 'Urbanus Ji, monasterio S. Wiclorh Massiliensi
iiul am tribuil.
Augustini regulam dclegislis, liôno ac làûdàbili voto ( Anno 1089.).
devotioue debila coiigaudeinus, et ùt laudabile pro-
làudabiliora [ Vide MABILLOS et RUINART , Ouvrages posthumes,
po'silum siibscquanlnr increineiila pa- " m, 5i. j '
lerna vos' alleetionè , ut filios charissimbs , cuiii
omnibus appehdieiis veslris , sub proiectibhe sedis Urbani II . . , :'%W' ...
el epislola ad Gnufridum Conslanûensem
apostolica? suscipiinus, scripti noslri privilégié episcopum.— Perfugatn e monaslerio ScJiafht:-*
commUnimus : slaluenies siquidem în primis, ni sênsi tertio revocâri-mandat, et parère recusanteni
J9rdinis veslri c'andnica? iiistitutiones secundum anuthemali iradit:
Deum elbcati Augustini regulam ? pêrpèiuis in ( Anno 1089. )
ecclesia veslra temporibus, inviolabiliier observen- . .,. [ MANSI:,Concii. XX, 707.j
lur : pra?tcrëa quasennque possessiones, qua:cuii- URBANUS episcopus, servus servoriim Dei, dilecto
que boaa, in futurum vel reguln, alque pbnlîlicuni frairi et-coepisciopoGABFRIBO CbilslaniJeiisîsaluléin
liberalilale; veloblalipne fidelium poierilis adipiscî et aposlolicam benedictioiiem.
( salva dioecesa'noruni débita reverëntia ) intégra Q Dileclissimus filius noster N. conqïiestus ësrno-
vobis vestrisque possessoribus, et illibala perina- bis qiiod quidam vir, iiPiïiineN., poslquaih se sùâ-
neant. Adjicienles proelerëa inlcrdiciinus ne aliquis que omnia'super allare Bbniiiii Salvatoris-et Om-
saiculaiïâ in parocliialibus ccclësiis vêsliïs: subs!> nium sanclbruni in Schafliu'sën ohtolërat; insiihciu
tuatu'r presbyler, nisi qui ab abbale vestro, cum dîaboli àpbslalando se suaque ab èodëmnionaslerio
consensu capiiuîi veslri, dioecesâiio fûeril j)l'a?sen- alienaré prxsiiinpseril. Yotiimus ergo; luâique iclia-
lalus episcopo. Vobis aulem clauslri veslri- cano- rilati injungîmus , ul eumdem virum securïdum
nicos per paroeliiales ecclesias vestras liceal ordi- evahgelicam auctbriiaiénï secundo et tertio eânb-
iiare. Praiseiiii eliam decrelo siatuimus ùt iriilliec- iiicëut revertalur commoneas. Si vero, quod absit,
clesiaslici ordinis personai, vel a vobis, Velab cccle- in Dravitate sua përstHeiit ; iu in prbmptu ulcisci
Mo'gunliniarcliiepiscopi demortui successorem, seu appellal ; nam familiàre esl Gûllis àliisque nailoni-
potins Moguhlina; ecclesia? invasorcm ab llenrico bus ut nmiiina omnia propria,-qtiaeapud Germanos
rege inirusuui, ut palet ex iis qua?supra dicta s'ilni scribunlur iu prinCipio per geniinum W, ipsi pri-
iu concilio' Quiïitilinébûrgensi sub Gregorio sepii- raatn litleram V in G convenant, adeoqtiepro AYé-
ino. Nec obslat, quod apud Urspergensëin Wécilp zelone scriptura fuerit Guezelo. SÈV.BIN.
noiiiinelur,- quém Urbanus papa hic Guezelonem
293 EPISTOL.C ET PRIVILEGIA, S'jà
liabens omncm iïiobedieniiam pro olïicii lui debiln A; Quarto. Porro de cJerieis qui ab'exeoiumrinicatis
gladiuin ëxcommunicaliouisi» iiluni evaginare non episcopis ordinati sunl needum quidem sentenliam
différas, ul si ipse incorrigibilis pennanseril, ca-ieri (ixiimis, quia generalis maii coiilagium generalis
limercm habeanl. Laborcs et ànguslias universalis synodi est caulerio comburendum. Tua; lamen pa^
malris Remanie Ecclesia? libi lanquam fideli filio lernitati hoc respondemus adproesens ul ab éxeom-
commeiidamus. Dat. Roma?s April. municatis quondam lamen caiholicis episcopis or-
-.'"•-'" XV. dinalissi quidem non Simoniaccordines ipsos susce-
Urbani II epislola ex synodo Romana scripta ad Ge- perint et si ipsos episcopos non sinioniaeos fuisse
behardum Constanlioe episcopum canonica, qua constilerit; ad hoc sieoruin rcligiosior vita el do-
eidem legationem apostolicam, ei procurationem cirina?
Ecclesiarum in Saxonia, Alemannia, defert el con- pra?rogalivavisa fuerit promereri.poenilènlia.
coufirmal. indicta quam congruam duxeris in ipsis quos acce-
' ' perunt ordinibus manere pennilias, ad supériores
(A'nnO1089.) .
(MANSI, Concil. XX, 715.—Ex cod. Valic. 382 «mit autem àscendere non concedimus, nisi nécessitas
'-ikhaimal., ex quo llarihzeim conc- Germ. l.lll, cl militas màxima fiagilavérii, et ipsorum .sancla
p. 210.) conversalio promoverit, et hoc lamen ipsum rarius
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, GEBE-B cumcautela pra?cipua est concedendum.
HARDP Cpustaniicnsi episcopo,saluiemèl aposlolicam. Quinto. De presbyleris, diaconisaut subduiconis
benedictionem. qui post acceplum ôrdinem in aliquo crimiue lapsi
, Quia le spéciale,posl Dominum, manuum..noslra-'. fuerinl, sive palam si-veclam, constat quidem ca-
rum opusesseperpendimus, el quia specialein in le nonum censura ab ecclesiastieiseos «fiions inliiberi;
religionis graliam esse "cognosCinius,ideirco le ad- tua? tanien discrétion! providentia?quecomniillimus
juvare luisque necessilalibus specialiler subyenire, Ulrum aliqui, qui lamen infamia? notis non fuerint
Domino annuenle, salagimus. Qmesliones aulem aspersi, necessilale 'Ecclesia? urgente, et ipsorum
quas luislitteris significasli veslris in partibus agi- sancta ocmversaiionepromerente, in suis gradibus
iari,apud nos quoque salis fréquenter noveris çons- recupérari debeanl. Hoc aulem secundum indulgen-
moyeri.; liam dico, non secundum imperium, ul veslra major
Fralrum ilaque communicato consilio, diuque veslris in partibus contra hoerelicos habealur aii-
excommunicalionis quoesiione traclala, sancti pr;c- ctorilas, salva lamen auctoritaie canonumet sanclo-
decessoris noslri Gregorii seutenliam confirmantes, -iiin Patrum deerctalibus instilulis. Si quem vero,
ila eain Dominoinspirante dclerniinavjmus. ^J qu»d absit, aut post acceplum, aut anle acceplum
'
Primo quidem gradu Jiavennalem liairesiarcliam, ofiicium, conligeril peremptorio, sive clam sive pa--
flomana? Ecclesia? invasorem, cum Jlenrico rege, lam, occupaïuui crimiue inventai; eos maxime, qui
ejusdem perversilalis eapile, ab omnibus Ecclesia? mundoadhuc vivunl, ab omni altaris ministerio se-,
calhotica?membrisâlienum eiexcomniunicaium esse questramus- . -•
censemus. Sexto. Sane insulam Augiam subiurisdiclione B.
Secundo, eos qui arniis,pecu«'ia, consilioaut obe- Pelri ac Romanai Ecclesia;constat specialiler con^
dientia, ccclesiasiicos maxime prdines aut honores lineri ; sed quia -eorumprivilegium,quod ab Romana
ab eis aut eorum fauloribus accipiendo„ eorum ne- Ecclesia olitinent, non salis meniinimus,: causan»
quilia?adminiculum subminislranl : bos igitur prin- facile determinare non possumus; salva lamen ejus
cipaliter anaihemalis vinculo astringentes. privilegii auciorilate, libi singulariter in clerum et
lu lertio gradu communicantes eis nos quidem in populunvillic habilantem, praiter monachos, om-
«on excommunicavimus, sed quia ipsi se cornai nem concedimus episcepalem regiminis pelestalem.
commuiiionecommaculaut, in noslram eos speieva- CaderUmulin eotlem abbalem calholicum -regulari-
lem nequaquam sine pçenileiilia?uliione et abselu- ler vice nostr'a pra?siiiuere stndeas, tua?«bedientiie
lione recepimus. Sanclis quippe canouibus eautiim ,x iniperamus; nec solum in eo, sed el in S.Galli cce-
cpnslal ul qui exccmmuuicalis eommunicaveril, neshio,et in ca?ieris,,si qua?sint, propriis abbaiibus
excommunicelur. Ipsius autem peeniteniia?alque deslitula, nostra frelus auciorilate , cum consilio
absolutionismpdpsea moderaiionc discrevknus, ut quorum Interesse noveris, abbates eligere alqne
quicmique seu ignoranlia, seu liniore. seu necessi- eleclosconsecrare procura. Idem etiam libi studen-
lale negolii cuiquam maxime necessarii eorum se dum de AugustensieiCuriensi episcopalibus injiin-
conviclu, sahiiaiione, oralione., osculationc conla- gimus; nec non et de ca?teris ad qua? Palavienslâ
minaverit cum mineris poeniteniia?absolulionisque episcopusadvocarivel adesse nequiverit.
medicina- secietalis nestra? parlicipium sorliatur; Seplimo. Et ipsi enim, quemadmodumet tibi,
eosvero qui aut. spontanée aut negligeiiter incide- Saxonia?,Alemannia?,aul ca?lerarumqua?prope sont
riui, sub ea volumus disciplina? coercilione suscipi, regionom, vice noslra procuralipncm injunximus,
ul eoeierismetus inculiàlur, cujus disciplina?mode- ul crdinalipnes imprebandas iràprpbelis, rùborandaï
raminâ, quod ad luam curam speclat noslra?provi- roborelis, et quidquid eeclesiastici negolii dispo-
deniia?, preul ppprtere videris, prp, lemppribus et neudum fuerit, communicale religiosorum virormu
personarum cempeienlia servanda cemniillimus. consilio, disponenles, quoad usque-privalionem,
PATROL.CLI. 10
299 "B.ÛRBAlSlII PAIMS 500
annuenle Domino, legaluni sedis. apostolica? suscl- JA Juslis pelitionibiis atirem accommodare, juslisqûe
pure valeaiis. Vos qui Dei zelo fèrvelis, el scicntia volis assensum praibere nos convenit, qui auclore
doetrinaque praicellitis, omni cura alque sollicîlu- Domino, licet indigni, utque proeconesin excelsa
dine militaiibus ecclesiastieis insudale, scienies aposlclorum principu'm Pelri, et Pauli spécula posili
quoniam et nos in ipsis veslris uiiliiâlibus libenlis- sumiis. Quia igitur, inspirante Deo, charissime:fra-
siiiie annuemus : labores autem Roihana?Ecclesia? ier, B. Joannis abbaliam secus Teserem fluviumqiie
comiiiunicare, eosqne épis veslra? auxiliosublevare Rivipollensis a soeculari domiiialione eripiens, ca-
nulle modp pigri sitis. Benediclionnmsuarum vos nonicos ibi secundum B. Augustini regulam sta-'
omnipotens Deus ubertale perfundal, incbluniës luisii : nos, eorum p'rofcssiônereligionis providentes
cuslodiat, et ad vilain perdiical alternant. augmenta, pelilieni tua?Dhenier aniiiiimus, et ëam-
Dal. Roma?xiv Kalend. Maii, anno ab incarnai. dem ecclesiam specialiler in sedis apuslolicai lute-
Domini nbstri Jesu Chrisli 1089. lam prolectionesque suscepinius; quam videlicel ec-
. XVI- clesiam Bernardus Bisuluùnensis cernes per m.amis
Urbani II epislola ad episcopos Gennanioe.— lllis preppsila cautiene sua potesiate exutus, sua eliam
iitdical pro éxeommunicalisqui liomines habendi liberalilale donatam, luis in manibus Dominore-
sint. B cusavit, luâmque tu pfaidiclis canonicis ad sancla?
Ânno 1089.) vita? conversationem conférais alodioruui tuonîm
[MANSI; Concil. XX, 719.) collalione dilasli. Quandiu igitur religionis lianiiiem
URBANUS -episcopus,servus servorum Dei, episco- secundum aposlolicam disciplinamipsi ipsorumqne
pis Germanise in unilaie Ecclesia? ônslilulis salu- sûccessbrés servaverini, pràidiclatn èis ecclesianràd
tem et àposiolicain beuedictionem. honorem sedis apostolica? confirmamns, et ab ea
•Fralrum noslrorum commuiiicalo concilio,diuqne Omnem saicularem domina'tionem excludimus, vir-
exeommiinicalionis qiiaislioue Iraclala, sancti prai- tule saneli
Spiritus ei apostblorum Pelri et Paul!
decessoris noslri Gregorii sentenliam confirmantes, auctoritate sancientes, qu'alenus omnia qua? hodie
ila cam Deminn inspirante delerininavimiis. Primo per tuam concessioncm velper supradict! comilîs
siqiiidem gradu /Raveniiatem ha?rcsiarcham , Re- donalionem, vel per aliorum oblationem fidelium
mante Ecclesia? invasorem, oum-ejusdem perversi- pessidel, sive qua?in fulurUm
jiislepoteril, iârgieiiie
tatis eapile ab omnibus Ecclesia?calholiea; menibris Dpmipp, adipisci, intégra èis et illibata permaneanl.
alienum et exconiniunicatum esse censemus; se- Eos autem qui bena ad locum ipsum penineniia
cundo qui armis, pëcunia, consilip aut ebedienlia volenles reiineni, agnito préesentis tenore privilégia
ecclesiaslicos maxime ordiues.aul honores ab eis ^ secundo terlîove comlnonili, nisi ihlra XLdiësea
aut eorum fauloribu* accipiciido eorum nequilia? resliluerint, aiilpaclo coiigruo sàiisfecerinl, abec-
adminiciilum subminislrani : hos igitur principaliler clesiarum eos liminibiis coercemus. Tu
vinculis in ilaque, ve-
analhemalis aslringeiiies, tertio,.gradu nerabilis fraier B. q. . . . ., eaindem ecclesiam lua
eommunic.uiuis'eis nos quidem non excommuiiica- induslria luis etiam collationibus locuple-
nuis, sed qui se eorum conimiinione «îmmaculant lasse dignosceris, vice neslra eis omni vite tua?tem-
nequaquam in noslram socielalem sine poeniteivlia? pore, patrociiiium el dominiiimexhibebis. Posl -tuuni
iiltione el absolulione recipimus. Sanclis.quippe traiisiluiiî nullus- eis in abbalem
pricstiluatur, nisi
caiionibus saucitum ul
-constat qui éxeommunicalis
quem ipsi consensu commun!, aul ipsorum pars
coininunicavenil, excommiiniceiur. . Ipsius. lamen praislanlior, ad honorera -sedis aposiplice cum con-
piMnitenlia?et absolutionis rnodos ea-inoderaliot.e sensu Beriiardi coinilisBiSiildunensis,secundum Dei
discrevimas, ulquisquis seu ignoranlia,' seu timoré., limoreni, elegerint; salva lamen Aiisonensinmponli-
seu neces.sitalcnegolii cujiisque' maximi et maxime ficum caiioiiica
reverenliai quandiu proediclam ab-
necessarii eoruni se conviclii, salulalione, oralione baiiam
bénigne Iraciaverini. Vos igitur, charissimi
vel osculo conlaminaverit, cum uiinoris poeniienlia?.
- filii, oportel regiilaris ordinis trainilein fervenier
absolulionisqiic medicina noslra; socielatis partie insislcre, ut quantum ab sascularibns-lumuliibusli-
pium sorliatur. Eos vero qui sponianee aul negli- beriorcs
estis, tanlo divinis sludiosius servitiis in-
genler iucidcril sub ea,.nohinius disciplina?coerci- sudelis.' Ad indicium aulem
liene suscipi ul ca-lcrisinclus incu iatur. peicepla; hujus a Ro-
mana? Ecclesia? îiberlalis, diieclieni veslra; dignum
XVII. est mancusos m YalenlianaimcneiaiLateranensi pa-
. U-rbani papoe 11 bulla pro canonicis regnlaribiis S. latio
Augustini in coenobio.S. Joannis liivipollensis a quotannis exsolvere et Roiiiaiiorinn ponlificum
. Derengarioproesuleiimlilutis. diligenlius décréta servare. Sane hoc nostrai privi-
. (Anno 1089.) legium sanctienis si quis in crastinuni archiepûco-
[FLPREZ, Espana Sagrada, f, XXVIII,p. 292, pus, aut ëpiscepns, rex, princeps, aux, marchio,
ex chariularip S. Joannis liivipollensis.] cornes aul vieeeomes, autperspna qjuelibet magna,
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis- vel parva, poiens aul impotens, scienler infringere
simo frairi BERENGABIO Ausonensi episcopo fulur.is- aul lemere violare praisumpseril, el consiilutmn
,queposl eum recioribus in abbaiia Sancti Joannis pr,edicl:e abbatix ordinem evertere, vel ejus bona
Rivipollensi in perpetuiiiu. invadere, .molesiare, aul suis usibus ncquiler appli-
301 EP1STOL.E ET PRIVILEGIA. 302
care lenlavertl, secundo rertiove commonitus,si non A Pampilonensis rex, eccresiam veslram in domini
saûsfaclionecongrua emendaverjl, a Chrisli el Eccle- npsiri Jesu Ghrisli Nazareni nomine per ipsum
-sia?corpore aucloritale apostolicasogregamus. Cou- aidificalam, in Romana? Ecclesia? lutelam specia-
scrvaniibus pax a Den, et u.ercedcm(sic)praisenlibus, liler suscipi poslulavil, etc. Y prosigue la dicha
el fuluris saiculisconservelur. Amen.Amen.Amen. bulla, la quai entre otras clausulas que liene favo-
Dalum Roma?per matins Joannis Sancla?Dei Ec- rables o esta casa, son tas siguenies. Consliluimus
clesia?diaconus cardinalis el prosignaloris domini enim et aposloliea aucloritale decernimus ut ab
Urbani papa? II, an. Dominica?Incarnai. 1089, in- omnium omniuo homiuum cujuscunque sil ordinis
ilict. xn, xiv Kal. Junii, anno poulificatus ejusdeni jugo liberi manealis, solique sancla? el aposloliea?
domini Urbani II. Romana?Ecclesia?.subditi, tranquille et quiele Do-
Ad calcem legunlursequentia. mino omnipotenli servialis, elc. Conlirmamus, etc.,.
In concilio apud-Tolosam habilo, cui inlerfuerunl omnia qua? idem rex vobis, vel quiconque fidelium
xx episcopi el abbaies complurimi, Renerius, car- de suis possessionibus contiilerunt, aul quoe de jure
dinalis el Iegalus sancla?Romana?Ecclesioe,el Ama- suo ponlificum qiiilibet concesserunt, quaique in
las archiepiscopus el Iegalus Urbani papa?, cum ca?- fulurum, annuenle Dominp,juste ac légitime pple-
leris episcopis, judicavcrunl de negolio el queriino- B ritis adipisci, elc. Porro nulli episcopo liceat ejus-
niis qua? cierici S. Joannis deposueranl coram eis de dem Ecclesia; fratres quos in Romana? Ecclesia?
Ricardo abbate etejiis Massiliensibns monachis, ul filios spcciali elecliene assumpsimus, excemmuni-
idem Ricardus el monachi ejus redderenl beato care, aul divinum eis efficiuminierdicere, sed sub
Joanni et ipsis clericis omnia praîdia el possessiones, sola sedis apostplica?proiectione judicieque Jiberi
et ornamenla, el caitera mobilia qua? ipsi eo tem- annuenle Domino securiqùe permaneant, elc. (Con-
pore quo tenebant ecclesiam ejusdem S.r Joannis, cluye esta bulla, cum eslas palbras) : Hoc igitur,
abslulerunl, et donaverunt, el donare ffccemnt-,et noslri privilegii sanclionis, si quis in craslinum
rapioribus censuerunl. agnoscens archiepiscopus, aul episcopusîmperator
El infra. aul.rex, prinçeps, dux, vel marchio, cornesaut vice-
Renerius, cardinalis S. R, E- el Iegalus ejusdem, comes, judex, caslaldio, vel persona quail.ibelmagna
venerabilibus episcopis B. Gerunden.,'B. Auson., vel parva,.potens aul impolens, contra eam.temere
alque B. Urgellen., siveA. Elnensi,ei B. Barchinon., venire pra?îumpseril, et ejusdem ecclesia; bona in-
saluiem. Volumusesse nolum dignilali veslra?, cle- vadere, moleslare, vel suis usibus applicare tenta»
ricosB. Joannis Rivipollensisdeposuissequerimoniam , verit, secundo teriipve çoinnionilus, si non salisfa-
in concilio Tolosano super parochianis veslris, qui, J clione congrua emendaverit, a Chrisli eum et
omni reverenlia posiposila, auferunl B. Joanni ec- Ecclesia? corpore aucloritalis aposloliea? polestaie
clesias el iiennullaecclésiaslica proedia. Unde mené- segregamus, el honoris sui piaculo snbjacere decer-
unis, elaucluritale apeslolicapraicipimus, ul ecs ab nimus : conservantibus auteni pax a Deo et mise-
hac rapina cessare admenealis, el B. Joanni qua?sui ricordia praîseniibus ac fuluris saîculis conservelur.
juris sunt proedicaiieneet excemniunicaiipiiereddere Amen, amen, amen.
faeialis. Qued si neluerinl,sciant se excemmunicatos Data Roma? Kalendis Juin per manus Joannis
cl ab omni Christiana communicatlone éjectes au- sancta?Roinana? Ecclesia?diaconi cardinalis prosi-
ciorilate BB. apostolorum Pelri el Pauli, et reve- gnaloris domni Urbani papa? II ; anno Dominica?
leuiissiini papa? Urbani el convenais totius concilii lncarnalionis 1089, indiclione xn,anno n ponlifi-
Tolosani, quoadusque resipiscanl, et qua? invase- catus ejusdem domini Urbani papae.
runt dimillant, quos eodem modoa vobis excommu- XIX.
nicari S. R. Ecclesiaiauciorilate praicipimus, donee Urbanus II Froiardo, abbali S. Ponlii Tomeriarum
ad dignain salisfaclionemvenianl. privilegiumconceditquo locuma cujuscunqueepi-
scopijurisdielione eximilalihque compluribiisproe-
XVIII. , ) rogalivis exornal.
Urbani 11 papoeprivilegium pro monaslerio Jesu
(Anno 1089.)
' Nazareni. [RUINART, Vita Urbani in MABII.L. el RUINART Ouvr.
(Anno 1089.) poslh. ni, 57.]
[AÏNSAÏ, F undacion, excelencias, grandezas y cosas
mémorablesde Huesca. Huesca, 1619 fol. 1, pag. XX.
454.] Epislola Urbani II papoe ad proceres provincioeTar-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis- raconensisde reslauralione ecclesioeTarraconensîs.
simis in Christo filiis regularibus fralribus ecclesia? (Anno 1089.)
«piaidicilur Jesu Nazareni, eorumque succëssôribus ÎMANSI,Concil. XX, 701, ex charlutario ecclesiai
regulariter vicluris in perpeluum. Tarraconensîs.]
Jusia fidelium pelilio effeciu débet proséquente URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis-
compleri, ut et laboranlium in Ecclesia devolio simis filiis BÈRENGARIP Barchinonensi. comiti mar-
sancla clarescat, et militas ecclesiastica Domino chioni, ERHENGAUI'O Urgellensi, BERNARDO Bisuldu-
semper largiente prolicial. Quia igitur charissimus nensi comitibus, omnibusque Tarraconensîs et
nosler in Christo filius sanclus Aragonensis sive Barchinonensis provincioeepiscopis, vieecomilibus-.
503 B. URBANIII PAPJE 304 ;
et coelërisnobilibiis el poientibus, sive clericis sive A / xxii.
làicis.salulèm et aposlolicam benediciionem. UrbaniH privilegiumpro clericisel laids Vellitrensibus.
Dileclissinius el reverendissimus fraier nosler (Anno 1.089.)
Bercrigarius Ausonensis episcopus devotione et la- [BORGIA, Isloria délia Chiesae cilta di Velletri,Noceia
bore maxinio ad aposlolorum limina veniens, dit! 1725, 4% p. 204.]
iiobiscum moralus est; cujus IIPSprudeniia el bonis; URBAKUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
moribus, ul digmim esl, deleclali, privilégia quibus Vellitrensibus clericis, et laicis healo Petro lidelibus
siia, videlicel Tarraconensis Ecclesia per Romanam saluiem et aposlpîicam benediclipnem.
1Ecclesiam denala est Nec ignolum, dileclissinii fralres, vobis esse co-
diligenler inspeximus, et quod
ad nos est, eamdem Ecclesiam lum pro sanclorum gnescimus qua immani crudelitale Guilbertus ha?re-
i-evcreniiâ, mm pro praidicli fralris noslri dileclione, siarcha sedis apostolica?invasor, antiquus hosits,
pront jusùiia exegeril, honorare el exallare opia- noslris lemporibus per aposlalas et tyrannos sancla?
n'msi Quia - igitur corporalia spirilualibus, lempe- Ecclesia? Hugonem Album, el Joannem Porluensem
ralia aitcriiâlibus, coeleslibus dignum esl lerrëslria anliepiscopps, et Petrum quondain cancellarium,
famuïari; hortamur el obsecramus in Deminu pru- Uvezelonem, el Otloiiem lyraiinum membra diaboti
déniiam veslram ul summa epe nitamini Tarrace- B > seduxeril filios Dei, cogilans eos blandiliis et alroci-
nensis urbis slalum ealenus rcparare, quatenus ibi late suis pedibus posse subinitiere. In eum vero
cathedra habcri possit episcepalis. Vobis ergo in spcranies qui suos non despicit, constanier per vos
poenilcnliampcccalorumque remissioném mandamus et alios filiosiiostrosilloruniinciirsum comprirncnius.
Ul potenlia et diviliis veslris in restilulionem ejus- Quapropler de proesenti dilectos Rainerium presby-
dem ecclesia?dévotissime et inlentissime desudelis. lerum, Formosum nosirum dapiferum,, et Fornicein
Eis autem qui vel in Hierusalem vel in parlés alias noslruui emissarium cum praiseniibus scriplis vobis
poeniieiilia?spiritu.vel devoliohis ituri sunl, suade- mandamus,'a quibus Velut a nobis audietis quania
mus lolàm illam via?el sumplûs operam restilulioni prailia noslri fidèlesslrenue conimiscere, el quomodo
ecclesiai Tarraccnensis impendere, qualenns auxi- ad Chrisli sponsai utililatem ultra inouïes acceleiare
lîalUë Dominoel cathedra inibi lulo habeatur epi- dispbsuîinus. Nos ilaque, quïa pro Ecclesia ludibria,
Scopalis, el civilas eadem Saracenorunv opposila verbera, vincula, carceres...,. . (qui il pergameno
pcptiLs in muriim el anlemurale Chrislicola?populi elecero) diversas mortes experli estis, aucibiiîata
celebreiur, quibus eamdem ex Dei miscricordia in> apostolica el corroboralione episcoporum, elnobi-
dulgciiiiain poUicemur quam promerereptur si in— lium Romanorum peniiusremotis a vobis omnibus
dicia?via? prôlixilalein expièrent. Nos siquidem, si quai aliquomodo impediri possunt; confirniamus
vestra? bona? voluiitatis effectuni et ferventis studii vobis omiies vestros usus, el diuturnos mnres pro
sollicitudinem cognoverimus, proediclo frairi noslro vpbis a quplibet iiitreductps in perpetuum. Liceal
et Tarraconensi ecclesia? qua? ad anliquam ejus aulem vobis faceie convenlum veslris
episcopis, et
dignitalem speclanl libeniissime impendemus, cl sine verborum obligaiioue reddere aposloliea veslris
corporalia vestra spirilualibus infulis prosequemur, episcopis, vel suis ordinalis, scilicet lerliâm parleni
salva linnen Narbonensis Ecclesia; juslilia. Si enim leslamenloriim, terliam oblaiionSs panis laiiium, et
Romani auciorilate privilegii Tarraeonenseni pro- cera? de tribus missis, quartam decimarum, et si
vinciam canonice vindicare Narbonensis antisles veslra; Ecclesia proprio caret episcopo, jus episcopi
nequiverit, nos omni querela liberi Tarraconensi Ecclesie, et clericis accrescat. Viaticum el eleemo-
Ecclesiai jus suum resiituereet frairi noslro Beren- synas specialiler Vobisatiribulas urbis concedimus.
gario pallii digniialemconferre non proelermillemus, El salvo ul vos clerici cum episcopo sicut in more
prout mereri sludia veslra videbimus. Ilerum ile- habelis, et meclim egistis compendiosum unius
rumque vos, charissimi filii, admonemus nt fraircm coineslioiiis dispendium îiostra? curitc solvalis; vos
nosirum Berengarium in restilulionem Tarraco- vere, laici, cemmuniler exhibeatis nobis alierius
nensis ecclesia? adjuvclis, quatenus cl in pncscnii p cpmestionis
dispendium, et hostem, etparlaïuenluni,
gloriam el in fuiuro vitam percipialis a?lernam. hoslem per maritimam el Campaniam. Prailerea
Porro si nosler ad vos Iegalus Domino aiiiiuente confirmamus ul sine ulla
coi:tradiciionepossideaiis
ei
pervenerit, pro sedis apostolica; revcrenlia delii- terras cullas cl incullas, silvas, montes, colles, pla-
tam obedieuliani exhibere curate. nities, paludes, et omnia qua? conliiientur in anli-
Dalum Roma? Kalend. Julii per manus Joannis
quis privilegiis vestra? civitatis nobis cognitis. Ma-
sancla? Romana? Ecclesia? diaconi cardinalis et neaiis sub
quieie, pace ac vesiro jure in perpe-
cancellarii, anno secundo domni Urbain papa?Il; tuum. Quicunque autem, qucd Deus ayerlât, hujus
indiclione duodecima. nostri cdicli violalor cxsliterit aut alieujus condi-
XXI. lionis forma super hoc inducere icnlaveril, analhe-
i.
Urbanus 11 monaslerio SS. Antani el Laurenlii bnl- malis vinculo religetur. Qui vero custos et obser-
Jam-tribun. vator,- benedictipnis graliam consequatur, et ape-
(Anno 1089;) riente clavigcro Petro, cujus vicarii-sumus, culmr-n
[In tabular. Yatic. Y. PERTZArchw. VII, 21.] coeliconscendat.
305 EP1STOL.OE -ET PRIVILEGIA. SUS
Scripium per manum Girardi sancloe Romana?,A sancla?mémorial Gregor'.o legalionem in Anglor'.iui
Ecclesia? s.çritiiar.iLjanno Dominical Incarnalionis regno acceperil, mulia ex censu beaii Pelri dicilur
niillesitiiortclitagësitfioïio/io, ind. xir. collegisse; quai si apud vos sunl, cilius ad nos vo-
f EgoPeirus Dei gralia Albanensis episc. iiiter- lumusdestinari necessitali sancla?Ecclesia?profiitura.
fui el subscripsi. Data Capua?Kal. August.
f Ego Minnl. Dei gralia Lavicanensis episcop. XXIV.
f Ego Bruno Sigiicnsisepisc. assensum per Lune Urbani II epislola ad PibonemTitllensemepiscopum.
lriann'ulumpiaubui (Anno 1089.) .
[MANSI Goncil. XX, *.">76.] ',V''
\ Magnus Dominus/ URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dil'eçlo
• \ nosler, el / frairi PIBONITullensi episcopo, saluteih ei aposloli-
\ magna / cam benediciionem.
\ virtus / Super quaislioiiihusquas ad nos Adalbero, veslra?
\ejus/ Ecclesia? filius, delulil, liaica nobis sunl in syimtfà-
' ' ' lis assensu concilii capitula per Dei graliam coufir-
R
] mata.
Dal. Romai vin id. Julii per manns Joannis S.
Romana;Ecclesiaicard. cl cancellarii. CAP.1. Episcopus omnia sui episcopalus.memlira,
videlicel archidiaconattis, archipreshyleralus, de-
XXIII.
canias, vel aliquas proeposituras Ecclesia;suai cano-
Urbani II epislola ad AnselmumabbalemBeccensem,
— Ul episcoporerum ecclesiasticarum impeiiliori nicas, gratis absque omni venalitaie distribuât.
' adsil. Ut non différai sedem aposlolicam visitare, et Qiiisquis aulem ea Drelio dederit, déposition! sub-
ad eam millere quoe Hubertus subdiaconus ejus jaceat.
Iegalus collegerai ex censu B. Pelri. CAP.IL Eos qui a subdiaconalu uxorihus vacave-
(Anno 1089.) rinl ab pmni sacro*ordiue reniôvemus, ofliiioque
[Opp. S. Anselmi, p. 553.] alque beneficioEcclesiaicarere decernimus. Si vero
URBANUS episcopus, servus servorum Dei,ANSELMOe|iiscopi consenserinl ëarum pravilalibus, a suis se
venerabili el dileclissimo abbali, saluiem el aposto- noverinl olliciisinlerdicles.
heam benedic ionein. CAP.111.(D. LVI, Prcsbytcrorum.) Presbyteroruin
Religionis ac scienliai luai proerogaiivamscientes, filins a sacri altaris minisleriis'removendos decerni-
Belvacensi episcepp qua? in ejus ordinalione jnjus.a mus, nisi aul in coinohiis, aul in canonicis religiosc
videbanlui', indiilsiinus, el in tua-studio iiiduslria? probati fuerint eonversati. Absqueproejudiciolamen
confidentes ciirani ei episcopalusinvito renilenlique capilulorum islorum, eis qui praibéndas aul ipsi
injuiixiiuus. Nunc ergo libi eiim commendamus ante liane sedis aposloliea?inlerdiclionem cmerunt
ailenlius, quatenus ei in omnibus ut filio luo adju- aiît emptas se nescienlibus possiderunl, habeiidas
tor, îuonitor, correclor atque consulter assistas; et eas pêrmitiimns, si eorum persona? tuo arbitratu
cum ipse adesse nequiveris, quemlihel ei fralrum visa; fuerint promereri. Eis autem qui fideni posses-
luorum (qui super ipsum spiriluali zelo sollicilus sionis sua? irritant facienles, post subdaccnilus
sil) pra?sentcm esse mandabis, ut quod in ejus ini- acceptionem vacare tixoribus praisumpserini, et
liis minus canonicum eernilur, bonis in posterum officium et conjiigiumpenilus inlerdicimus, eisqie
profeclibus valeat operari. Si quid autem tii.i vel per quoniam seipsos apostalando desiriixerunl, el vo
eunidem Belvacensein episcopum, vel per fiiium ltiplalem corporis Domino prâilulerum, omni vila?
nosirum Rogerum de servilio S. Roinana; K cle*ia? sua? lenipore aut in coenobiis,aul in canonicis resu-
mandabiinus, ul talem virtini decel, inipiger el pa- hlribus poenitenliam deceriiinius iiijungendam. Pre-
ralissimus exsequeris. Sane monachum luum Joan- -sbylerorum vero fiiios,qui secundum praicepli noslri
nem liostra?Ecclesia?fiiium apud nos relinere volui- r> i coudiiionem aut iu coenobiisaut iu canonicis r<li-
mus : super quo in \os querela Roinana? peiulet gioseprobati fuerint eonversati, quia paltum peccala
Ecclesia?,quod ipsius clericum monacharç, et altio- cum sacculo[/'. sieculi] possessionibus abdicarunl,
ribus gradiLus provehere praisumpsisti. Verumla- pro religionis ac scienliai pra>rogaiiva apbslolico
nien Belvacensis episcopiprecibus iiiclinali, eum ad moderaininetolerandos durimiis, el ad sacros ordines
"tesub hoc lenore remiiiimus, ut anle exacium a et ad honores ecclesiasticos permiliimus provehen-
proesinli Quadragesima anniiin aut illmn ad nos rc- dos.
miiias, aul ipse veniens iccum ducas, et si qu.-m CAP.IV. Porto de clericis qui ab éxeommunicalis
alfum dé veslra congregalioiie nobis iililem noveris. episcopis sunl ordinaii ne.edumquidem seuientiam
Porro quanlo ipse cilius polueris, sedem aposloli-^ fiximus, quia generalis maii coulagium gênera is
cam visitare ne différas, ul dilectionis mutine pra?- synodi esl caulerio comburenduni. Tua?lamen fra-
seniia devolione débita perfruaniur. Huberti vero ternilali hoc respondemus ad praisens, ul fi, e. i,
noslri suhdiaconi, qui àpud vos defunctus dicilur, Ab éxeommunicalis) ab éxeommunicalis quondani
si c|ua? res apud.le dîinissa?sunt, ad nos cilius desli- lamen calholicis episcopis ordinales, si quidem non
nabis, Cum enim a domino pra?decessore noslro Shnoniacé ipsos ordines acceperunt, et si episcopos
'3Ô7 B. URBANIII PAP^S 508
islos non Simoniacos fuisse consliieril, et adhuc si A veslram pro beati confessons Nicolaidileclioiiepra?-
eorum religiosior vita et docirina? pra:rogaliva visa cipua visitavimus : cum magna undique convenien-
fuerit promereri, poenilen.liaindicia quam congruam tis popttli frequentia, ia-liliaque B'. Nicolai reliquias
duxeris, in ipsis quos aceeperunl ordinibus manere lu loctim parali ailyti conferenies, contra morem
permilias. Ad superiores amem ascendere non con- noslra?Rouiana?el aposloliea? Ecclesia;, te, dileclis-
cedimus, nisi nécessitas vel militas maxima flagita- sime fraier, in sede propria consecraviinus, B. Ni-
verit Ecclesia?. Hoc lamen ipsum rarius et cum colai reverentia, et lui populi dileclione devicii. Te
caulela e<t praicipua concedendum. igitur in speeialem Romana?Ecclesia; fiiium ampfe-
CAP.V. Episcopos ac clericos quos Simoniacos cienles amoris inlimi brachiis, luamque, cui Deo
esse constat, a saeris oDficiisel beneficiis removen- auctore praisides, Barensem, qua?et Canusina habe-
dos omiiino decernimus. In ecclesias veto qua; ab tuT Ecclesia, exaltare,- et populuin tuum lam lem-
liujusmodi Simoniacis exsecralai sunt, non aliter poraliter quam oelernaliler glorificare, largienle
quam in locis orandum videlur, donec subversis tëomino el favenie juslilia, cupienies, confînnamus
allaribus benediclioiie et unctione calholici anlislitis tibi pra?seniis pagina? auciorilate iniegrum Baren-
consecrenlur. sem, qui el Canusinus est, archiepiscopalum, ul lu
CAP. VI. De his qui sine titulis ordinali sunl, licel B tuique successores episcopalijure itlum regas, dispo-
ejusmodi ordinatio sanclorum canotium sanctioni nas alque possideas, salva Romana?auctorilale Ec-
conlraria judicelur, ulrum lamen aliqui in acceptis clesiai, quai insliluenle DominoEcclesiarumomnium
sinl ordinibus perniiltendi, discretioni tua? pro prai- princeps est, cuique m malri summa débet ab unf-
senti Ecclesia? necessitale co.nimillimus, si lamen versis reverentia exhiberi.
alias sine pravilale eos ordinatos fuisse consliieril. Absque praijudicio ergo juslitia? quarumlibet Ec-
CAP.VIL Bigames et viduarum maritos a saeris clesiarum, sequentes tenorem qui noslrorum coniï-
ordinibus, secundum communem Ecclesia?consuelu- neiur privilegiis praideeessoruin, Barensis sive
dinem, aucloiilaje noslri ollicii segregamus. Ha?c Canusina?Ecclesia? possessiones sive dioeceses tibi
universa lanquam apostolica?sedis praicepla sanclo- luisque succëssôribus perpeluo possidendas regen-
rum conciliorum senlenliis consonantia, religionis dasque contradimus. lia? aulem sunt : Canusina,
tua? slrenuiias el in Ecclesia sibi commissa Deo Bîsliclum, Bitouum, Midunium, Juvenalium, Melfi-
juvante cuslodiat et cuslodienda aliis innolescat. Cta, Rubum, Tranum, Canna, Minervinum, Aqua
Nec senectutem luam oblalraniium canum mulliludo lecla, Mons meliorus, Lavellum, Rapulba, Melfis,
perlerreal. Major enim esl qui in nobis est quam qui ' Bilalbis, Salpicupersanum, Palimarum , simul et
in illis. Ipse siquidemconfirmans discipulossuos ail : C cailera qua?intra mariui ulloris oranî sïia esse co-
« Nolile liinere pusilius grex, quia complacuil Palri gnoscunlur. Haievero et alia niunicipia, siveiivitaies
vestro d.are vobis regimm. t Ipse misericordia sua proediclis civilatibus adjacentes, sive longe posila?,
no&confirmelac protegai, et ad coeleslia régna per- sed ad eas pertinentes, conlirmamus vobis, el omnes
ducat. Amen. fundos eteasales una cum casis et vineis, cmn
servis et ancillis, cum niassis el massaritiis atque
XXV
* Urbanus II monaslerii Cavensis mclendinis, cum pertubus, mpntibus et pralis, simul
possessiones cum plebibus sive ecclesiis, cum omnibus litulis
confirmât.
sive capellis suis, simul eliam cum monasleriis v,i-
(Anno 1089.) roruin seu feminarum, Graicis aut Laiinis, cum
[Dam RUINART, Vita Urbani H. et
MAIUM.. RUIKART,
Ouvr. poslh., 111 65.] universis ordinibus ecclesiastieis, et quidquid hono-
XXVI. ris, possessions seu dignitatis, per legalem'largi-
Uxbani H epislola ad Eliam episcopumBarensem. — lionem el juxla concessionem aniiquitus lenuisset,
De reliquiarum sancti Nicolai translaiione, el Ba- el quidquid jusiilise non conlradicit, el aniiquilus
rensis ecclesioedignilale el juribus. superaddilum esse probalur, el iu futurum juste
(Anno 1089.) poteril Barensis el Canusina Ecclesia adipisci. Alque
* [MANSI,Concil., XX, 645.] hujusmodi privilégia praisenli aucioriiatis nostroe
Urbanus episcopus, servus servorum Dei, chaiïs- decrelo indulgentes, slaluimus nullutn regum vel
simo frairi Elite archiepiscopo, saluiem et aposlo- iinperalorum, anlislitum, nullum quacunque digni-
licam benedictionem. lale praiditum,vel quetnquam alium audeie minuere,
Quia noslris temporibus Ecclesiam quam Deo alienare sive suis usibus applicare de iis' qua? eidem
•.uiclorerégis, fraier charissime, Barensem, qua?el Ecclesia? a quibuslibet hominibus de proprio jure
Canusina dicilur, omuipoieus Deus beati confessons jam donala sunt, vel deinceps, Domino favenie,
sui Nicolai corpore visitare dignatus esl, nos aucune donari conligerit. Praiierea fralernilali tua? pallii
Deo aposlolorum Pétri Paulique vicarii, propter ec- usuin ex more concedimus, ut eo inier missaruin
clesiasliea negolia exsequenda in Apulia?provinciam solemnia, iis dunlaxat feslivilalibus utaris, yidelicet
descendenles, charissimoruin filiorum Romana? natiyitate Domini, S. Slephani, Epiphania, Coena
Ecclesia? Rogerii ducis el fralris ejus Boamundi, Demini, Resurreçiione , Ascensiene, Penteçcsie,
alque veslris deprecationibus invilali, civilalem nativilalc S. Joannis Baptista.-,Nataliliis aposlolo-
309 , EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 310
rum, et tribus fcsiivkaiilius sancla? Marias, feslîvi- A Quacunque ligavens super terrain erunt hgatq m
latibus sanclernm Nicolai el Sabini, fesiivîlate om- coelis, et quoecunque solveris super terrain erunt
nium sanclorum, in anno ordinaiionis lua? die, in soluta et in coelis(Malili. xvm, 18). Ipsi quoque et
ordinaliopc episcoporum seu eait'erorum clericorum, propria? firmitas, el aliéna?fidei confirntalio, eodem
in consecialione eliam ecclesiarum, in translalione Deo. auctore, pra?slatur, cum ad eum dicilur :
eliam Domini confessons Nicolai.iflortamur ilaque Rogavi pro le ul non deficiat fides tua, Petre, el lu
fraternilatem luam ul honor lanta? dignilalis, sup- aliquando convenus confirma fratres luos (Luc. xxii,
plementum inique lolîus sacerdolalis ordinis, mori- 52). Oporlel ergo nos, qui, licet indigni, Pelri
bus luis convenial; et non solum exteribrî boinini residemus in Io"o, praya corrigere, recta firmare,
luo décorera praîslet el graliam, sed et intériorem el in omni Ecclesia ad inlerni arbilrium judicis sic
quoque multiplici virlute corrobore!. Siquidem isla disponenda disponere, ul de vullu ejus judicium
sunl pallii, isla sunt hùjusmodi indûment! ul Deiim hos.lrum prodeat, el ocuii noslri videant a?quiia-
ex loto corde, Iota aninia et omni virlute diligas, et lem. Fraiernitatis igilur tua? juslis pelitionibiis
proxinium luum sicul le ipsum. Nain licél ad usum aniiuenies ex anliquo Remensis,Ecclesiai ,usu, apo-
pallii omiiiiim virïutuin urhamenia sint necessàrià, stolica? sedis auciorilate ac benevolenlia concessuin
iriseparabililer lamen charilàs , qua? primés super- B libi pallium hujus decreli nostri pagina confirnia-
excedit, hac pollenieni dignilale comilari convenit. mus, primatemque totius secunda? Belgica?provin-
Ail imilanda igitur omnium bonorum instrumenta cial secundum aniecessorum tuortim dignitatem esse
vila et scienlia tua subdilis luis sil forma et régula, censemus. Statuimus etiam ul nulli, nisi sclumniodo
ai, si quid in' eis ex humaria fragiliiate reprehensi- Romano poiilifici, subjeclionem et obedientiam
bile depreiienditur, iiiluim coiiversaiionis lua? ad debeas, omnisqtie causa? tua?judicium solius Ro-
recliiudinem siiicerilatis lua; c'drrigalur. Quibus sic mani pontificis diffinialur arbilrio. Primam pra?lerea
studeas dispensalionis tuai jura moderàri, ul in cor- praicipuainque libi luisque succëssôribus polesla-
rîgendis viliis el zelo réclitudinis ferveas, et modum tem contradimus Francorum reges consecrandi : ut
tempei'ânl':» non excédas. El ul ntulta paucis éxpH- siculbeatus Remigius ad fidem Chlodoveo cenverso
cemus, quid in sanclorum Palrum dictis repeïeris, prinnini illi regno rcgeni Chiistianuni insliiuissé
ad luam et eorum qui libi subduntur utendum cen- cognoscitur; ita lu quoque, Inique successores, qui
seas aidificatibnem,'quatenus documeritisluis iisstru- ejusdem saneli Remigii vice in Reménsi Ecelesja,
cli, alque boni pa'slotis vestîgia consecùti,ad re- Domino disponente, fungimini, ungendi régis et
gnum Summi PaSloris lecitm vàlearit perlingere, et ordinandi sive regina?, (9*) prima pelestate funga-
perpeluai vila? felicilalem Deo ahiflienle péreipére. ^ mini. Slaluimus eliam praisenlis nostra? paginée
Amen. aucloritale lirnianl'es, ut sicut primum diadematls
'"
Ilis inox subjickur sigillum. insigne per veslra? manus imposilionem Franco-
Dalum apud Barum per inanus Joannis diaconi, rum reges siiscipiunl, ita quoque [/. add., epus] in
anno DominicalIncarnation^ ntillesimo oclogesimo solemnibns processionibus quibus eosdem reges
nono, anno vero poniificatiis domini Urbani papa? fuerit cerpiiari, le proesenle, vel tuerum Catbnlicc-
secundo, indictione décima lérlia. noiio Ociobris. rum quomodnlibel successoruni a nulle alio ar-
XXVII. chiepiscopo vel episcopo corotielur (10). Veslram
Urbani lî èpis'ola ad Rainoldum archiepiscopum ergo dileclionem aposloliea? sedis gratise vicem
Remensem.— i//i pallium tribuil actoiiùs SCCUIÏ- décréta in-
doeBelgicoeprovincialprimalumjusque consecrandî debila subjeciione rependere, ejusipie
. Francontm reges asseril. violâbililer obsèrvare, f/v add., monemus] ul a
(Anno 1089.) siibjeciis libi Francise popiilis ul observcnlur pro
[MABILLON et RUINART, Ouvr. poslh. III, 532,] viribus. exigere. Nos siquidem aiiliquam omnem
devo-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, RAI- vestrse Ecclesiai diguilatem servare speciali
KALDOçliarissimo frairi Remorum archiepiscopo r. linuis inluilu cupienles, lolum honoris, loium
ejusque succëssôribus legilimis in perpétua m. 'dignilalis el excellenlise libi, luisque legilimis suc-
Poleslatem ligandi alque solvendi in coelis el iu cëssôribus manere deceruimus, quidquid (il) beâlo
terra beato Pelro ejusque succëssôribus, auctore Remigio prâedecessor nosler Ormisda legilur conlu-
fraier
Deo, principaliter traditam, illis Ecclesia verbis lisse. Ilaque •dilectionis Une reverentia,
anlecesserUni tuc-
agnoscit, quibus Petrum esi Dominus alloçulus : charissiîiie Raynolile, secundum
(9*) Philippus du Bec senio confecius hujus cou- pneier primalum, sub quinam eliam nunc archi-
secrandarum reginarum prarogaliva? îneininit ii episcopi Remenses legali-nali tjlule, pb IIPC
litieris excusatoriis ad Henricum magnum, quod passim primates in Gallias appellâli, et duoeRiluali cru.ces
annos 86 natus ejus uxeris regina? coronationi ôlihi anle illos deferebanlur, ut in vetuslo.
intéresse non posset. legilur. Hanc concessionem ad Hormisdam referl
(10) Hanc Remensium archiepiscopprum .pra-ror iUrbauus ex ilinemaro, qua? polius abAnasiasio
ne
galivam propugnavil sanclus Bernardus ad Euge- -collala dici débet. Caîlerum reges- Krancorum
nium lil scribens episi. 217. Vide notas fusiores in ponliiicibus parciores erga Remigii sedem, quam
hanc epistolam, el Marlol. De iuaiiguraiionibus nieiropolini appellarunt, viderenlur, Remorum ar
Regum. cliiepiscopum. primuiu -Francis? ducem el parcin
îij-ïkaïialuju scilicet aposloliea? sedis.,, quo coiislUucrunl.
SU B. URBANIH PAP.-E , 512
rum consueludines pallio uli noverii ad missarum xA charissimo filio Balniensi abbali, ejusque succëssô-
solummodocelebrationes dicbus .lanlûm deicrmina- ribuslegilimis in perpeluum.
lis, videlicel Dominica?.Naiivitatis, Circ.umeislonis- Potestateni ligaiidi atque solvendi in coelis.el in
et Ep:phania?, Sabbalo sanclo, Resurrectioue ci terra bealo Petro ejusque succëssôribus, auctore
'seconda feria, Ascensione, Penlêcoste, in solémni- Deo, principaliter tntdilam illis Ecclesia verbis
latibus sancla? Dei génitricis et virginis Maria?, agnoscil, quibus per eum Dominus alloculus esl.:
Nalaliliis quoque Joannis Baptisla?, alque omnium Quoecunqueligaveris super terrant erunt. ligata et in
aposiolorum, el fesïis sanclorum Nicàsri, Remigii, coelis,et quoecunquesolveris super terrain erunt solula
Martini; iii commemoratipneeliam omnium Sanclo- et in coelis(Matth. xvm, 18), Ipsi quoque et propria?
rum, in coiisecraiionê Chrismaiis, ecclesiarum et firmitas , el, aliéna?fidei eonfirniaiio, eodem Deo
lam episcoporum qiiam alioriim clericonim, in anc'.ore, praistalur, cum . ad eum. dicilur.: .Rogavi
lienediclione régis ac regina?, in ànnivcrsario lua? pro le ut non deficiat fideslita, Petre, et tu aliqnundo
eorisecraiioniset ecclesiarum Saiicta; Maria?,Syn- conversps confirma fratres luos (Luc. xxu, 32).
dique Remigii dedicationis die. Cujus iiidumenti Oporlet ergo nos, qui, licet indigni, Pelri residemus
lionor quoniam inodesla"aciuiini vivncilaie serVai;- in loco, prava corrigere, recta fiririare, el in omni
dus est, horiamur ut ei niorùm tuorum 'ornaincrila B ] Ecclesia ad interni arbilrium judieis, sic dispor
eerivenîanl; quatenus, àuclôro Dêb, récte utrbbiquc nenda disponcre, ul de vullu ejus judicium nosirum
pbssis:essc cohspleuiis.'Quàmobreni,oiiàrissimëfra- prodeat, et oculi ejus yrdeant sequitalem.Tuis j,gi-
ier, quém pàsloraHs :cura? Coiislriiigit olïicium, iur. çharissime fiîi Hugo, BisuiHiniqnearchiepiscopi
ililigc fratres, ipsi quoque adversarïi pi-oplerman- Ilugonis piis pelilionibus annuens, libi luisque legi-
daliim Domiuièiim tno circa le copulenlur affeclu; liinis succëssôribusBalmense.'Coenobium"((2) rcgen-
paccin sèqiiere cum omnibus; sanctimonia?, sine dum ac disponenduinpiaiseniis decreti npslri pa-
qua riciiïo videbit Deu'm, piis vaees ôperibus; gina eonlirinamns, eiinctaque lam in monasteciis
virlulibus polleas, îulgeal in pectore luo rationale quam in ecclesiis ad idem Balmense monasieria-m
judicii cum superliuincralls.actinnc ccnjunclum. lia perlinenlia. Videlicel monaslerium Sancla? Mariai
procédas in conspeclii Dei et lolius Israël hujiis'modi Grandis-fonlis cum omnibus appendiciis suis, mo-
gregi commisso pra?beàsexempla, ul videaiit opéra nasterium Sancti Pelri Gande cmn omnibus appen-
tua bona et gloïificerilPairem nostriim qui in coelis diciis suis, monasleriumSancla?Mariai infra urbem
est. Sil in lirigtià scrmo, sil zêli fervor in animo. Bisunticam, <iuod voealur Jus.anum (15), euro
Crédilum tibi agrum Dominicum exerce dùm licet, appendiciissuis, monaslerium Saneli Eugendi Eiicai
semina in timoré dum tempiisesl, bpniira faeiendo **cum omnibus appendiciis suis, monaslerium Saneli
»e -deficias, iemporesuo mêles indeficiendo.Vigi- Lauteni cum omnibus appendiciis suis ; ecclesiaui
lanler ilaque lerrena negolia relinquendo coelèslibiis Saneli Joannis Balmai cum capella Françel ; eccle-
anhela, qua?relro sunt obliviscens, in ea qua?an'.é siam Saneli Gervasi Ylclprisçum appendiciis.suis,
sunt teiiielipsuin cnixius éxtende. Mens lua "h! ecclesiam Sancti Nicolai Carneli; ecclesiam Layi-
stcculari vaiiitaie non diffiual, in uniiin currat niaci. Montis Huin Caveriaci Cayaniaci, Brariaci
atque conllual lin.em,quem mira suavilâle David cum appendiciis suis; ecclesiam Saneli Desideralir
respexcrai, cum dicébal : Unam pelii a Domino, Hanc La?donis,Sisinliaci, Laracni, Desnensis cum ap-
requiram, ut inhabitem in domo Domini omnibus pendiciis earum; ecclesiam Duniblensem cum ap-
dicbus viloe meoe(Psâl. xxvi, 4). Sancla Trinilas pendiciis suis; ecclesiam de Guars, Moniis-Tolosa?,
fratcrnitalem luam gralia? sua? proleçlione circum- Asnensis, Moiiiis-Alacris, Neblensis Caslrî cum
dcl, el ad linem qui non fmitur pervénlre con- appendiciis earum; ecclesiam Sarraacia?^Sabbna-
cédât • . riie, ûlaefracla?, Coslumna?,Mulnet, Ver, Biyiliaci,
Dalum vomaiper manus Jeannis' sancla?Rbniana? Saneli Mauritii et"Sancti Germani Gravai. Baensis,
Ecclesia? diaconi cardinalis, anno Dominica;Incar- rj Bellimonlis, Monlis Rpplenis,
' Esiconis, Raïicinaci,
nationis 1089, indictione xiti, viii Kalend. Januarii, Gelerengis, Bénevenli cum omnibus appendiciis
anno p.onliïicatusdomni Urbani II papa?secundi. earum ; ecclesiam Bcllai-Yavrai, Ciensisvillai cum
_,'..' -XXVIII. capella Caslri, Sancti Reneberli, Sancti Slephani,
dé Poule, Donl-Peiri de Arlico, Wislrùciici,' cuiii
Urb mui II monaslerii,Balmenstsapud Ssqiignospos-
.sessiones,pelente Iiugom.,.arctûepiscopoS'esouliq- appendiciisearum ; ecclesia Poloniaci, cuin capéllis-
nensi, confirmai. scilicet Caslri Mariaci, Plalani, Saneli Sabini, et
(Anno 1089.) cum omnibus appendiciis suis; ecclesiam-Aqueu-
[MABIIX. el RUINAKT., Ounr. poslh., 111,555.] sis, Solciaci, Spinclcnsis cum appendiciis earum.
URBANUS episcopus servus servorum Deir HCGONI Pra?lerea per praiséh.lem!.nbst.ri privilegii.pàginaih
(12) Célèbre est illud monasterium quod posleâi BibliolhecamCluniac. col.

Cluriiacofilial sua? subjecluni est, ob S. Beriioriem
i (15) Jussano nionast. regulam fere ex Benedi-
i-jus loci abbalem,qui exinde iransmigrans, primusi clina emnino excerplam iradidil S. Denaïus Veson-
1.ait Cluuiaci abbas, el S. OdOnisinslilulor, hodic- tinnis antisles de Sa?culoVil ineunle. Nimc hic
que subsislil iu Burgundia?comiiatu, de quo vide; locus PP. Mininiiscessit.
313 ,,-'-"" 7 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 314
aposioliia auciorilate s!aluiunis ul quauiiingiie nuiic iÂ bus episcopis noslra auciorilate proecipïtcul intérim
idem ccenobium possidet sive iu crastinum largi- Narbonensi, lanquam proprio melropolitano, obe-
tione prineipum, concessione ponlificuii) vel obla- dianl, donec, parante Domino, Tarraconensis re-
lione fidelium legilimis modis polerit adipisci, firma stauretur ecclesia : Tolelano autem; sictit primaii,
tibi luisque succëssôribus et iuibala-permaneanl. reverentiam exhibeant, donec Narbonensis archi-
Decerninuis ergo ul -nulli omninb hominum liceal episcopus se eorum primatem fuisse cerla possil
idein coeriobiumtemere pérlurbare, aut ei subditas auctorilaie monsirare. Novil siquidem tua fraierni-
possessionesauferre, minuere vel leuiera'rïis vexa- tas primatem a nobis Tolclanuni sic instilulum, ut
lionibus faiigare; sed omnia intègre conservenlur salva sint metropolilanorum privilégia cailerorum.
eerum, prp quorum sustenialioue concessa sunl, Abbalem quoque, ul sancla? opinionis virum, ad-
nsibiis prolutuia, salva Bisunlini aréhiepiseopi ca- moneas,prxcipiens ne ullerius qua?episcopalisjuris
«onica reverentia. Sane si quis in crastinum s mt sine
episcopi concessione recipiat, el de iujuriis
archiepiscopus aut episcopus, imperalor aul rex, Narbonensi archiepiscopo illatis compeienti emen-
princeps aul duxj cornes aut judcx, aut persona dationesalisfaciat : de cailero ul proprium et san-
qua?libel, magna vel parvn, potens aul impeiens, cla?conserralionis reverealur antislitem, el pacem
hujus noslri privilegii paginani sciens contra eam "i cum eo fralcrnai cliarilalis inviolabililer rélinere
lamen venire lenlaveril, secundo lerliove commo- - procurel. Tu autem in omnibus Romanaiauclorila-
nilus, si non salisfaclione congrua emendaveril, lis memerem te exhibe, ut nulla de le pessil suspi-
Chrisli et Ecclesia? corpore cum aucloritale poie- cip remanere. Quia vero Narbonensis archiepisco-
stalis aposloliea?segregamus; ccnservantibusauiem pus privilégia de primalu ecclesiam suam habiiisse
pax a Dep et iniserieerdia praisenlibus ac futuris memoravit, quae a suo praidecessore translata, se
saiculis conservelur. lamen sperat, parante Domino, reperturum : lu
Ego Urbanus calholiea; Ecclesia?'episcopus. causam diligenter inquire, inquisitam ad nos re-
Dalum Roma?v Kal.. Jan. per manus Joannis ferre procura. Quod si privilegiorum, auclorilas
S. R. E. diaconus cardinalis, anno Dominical nequiverit reperiri, lu cum principibus lerra? de
Incarnaiionis 1088, anno ponltlLatus domini Urbani reslauraiione, Tarraconensis ecclesia?stude. Intérim
papa; H secundo. lamen Tarraconenses episcoposei, tanquam melro-
XXIX. polilano proprio, obedire pra?cipilo. Elnensis quo-
Urbani II evistolaad Raineriumcard'nalem presbij- que episcopi causam diligenter inquirilo, el inter
terum. —-Multa niandai ad res Hispanicas ipe- Narbonensem episcopum et ipsum jusio omnia
clanlia. I
judicio diffinilo. Idem quoque le de Crassensi coe-
(Anno 1089.) nobio inter Narbonensem archiepiscopum el mona-
[MANSI, Candi. XIX, 698. | chos ejusdem coenobiiexercere.prscipimus.
'
Quantum de icligione tua confidentes, qua fide, XXX. . . _ , ,
qua charilale, in partes illas reduximus, ipse lu, Urbani II epistola ad S. R. Ecclesioe
fraier dilectissime,.recognoscis. Age ergo pro spe Raijnerium
—
presbylerum el legalum. lltum inter episcopum
quam de tua providenliagerimus, et negotia quoique Barcinonensem[Berlrannnm] el abbalemS. Ponlii
Tomeriensem[b rotardum] judicem conslituil.
poteris, Domino adjuvante, canonice difDnire pro-
, . (Anno 1089.)
cura, et ea maxime pro quibus missus es, videlicet
[MANSI, Concil.XX, 679.]
qua? inter Narbonensemantislitem el Conioriensem
abbalem jaclanlur. Yeniens si quidem ad nos cum - URBANUS, servus servorum Dei, chirissimo alque
-Baichinonense fraire- noslro venerabili episcopo. dulcissimofrairi Râynerio sancla?Roinana?Ecclesioe-
reverendissimus fraier nosler Narbonensis archipresbylero alque legalo, saluiem et aposlolicam,
episcopus,quemjamdudum vita et religione specla- benedictionem.
lum habemus, plurima adversa contra Comoriensem _ Poslquam a nobis, fraier charissime, discessisti,
abbalem conqueslus est, scilicet quod ecclesias sine fralres charissimi noslri Narbonensis et Barcino-
dioecesis, sa?cularibus poteslatibus fultus, invadal;,. nensis antisliies pervenerunl atl nos jusiitiam sedis.
quod excommunicatos ab eo sine omni ejus absolu- apostolica?super suis qtierimoniisflagilanles iu ab-
lione recipiat; quod in Jacensi sede sine sui liccnliai baiera beati Ponlii. Barcinoucnsisquerebatur dicens
ffceril episcopum consecrari; quodque audilu hor- se posl susceptum episcopalus ofiiciumsub maint
reudum esl, morluum quemdam sub analhematc,i propria quiète coenobiumSaneli Cucufaiis anno in-
ab ejus monachis cxlumulaium, el inter monasle- tegro, ul spéciale sua? Ecclesia;benelicium posse-
rium liimulatumasseruil. luler caitera, praljudiciumi disse abbalenique inibi perse electum, conênlienie
sibi faclum de Tarraconcnsiuni episcoporum sub- el laudanie legalo Romana?Ecclesia;Ricardo, regu-
Iraciione per RomariamEcclesiam suppliciter inli- lariter fuisse, quem peslea Temeriensis abbas uca
mavit, circa eos [jf. cum eos ac deinde possederit]| cum monachis, rciiitente episcopo, violenter mona-
Narbonensis melropolis per aniios quadringentosi slerio exlurbavit. Porro quam diversa bis le adhuc
sine allerius reclamatione prius sedérit. Noslrai nobiscum posilo beati Ponlii«abbasrcuilerit lua fra-
igitur vice in partibus illis fungens, Tarraconensi- ternilas recognpscil. Tua? erge prudeiilia? inlcrerit^
315 B- URBANIil PAP2E- 316
cui hujusmoli negolia in partibus illis disciitienda A XXXIL
el definienda commisiinus, causam hanc diligenter Urbani 11 epislola ad Raymundumcoinilèm, Aymé-,
inquirere, el ila Domino,douante agere ne locum ricum vicecomitem,clerum populumqvte Narbo-
nensem.
juslilia perdat, neve favore cujuslibei àulzeloin :
parlera alleranl supplanleris. Memor esto consilii (Anno 1089.)
[.MANSI, Concil. XX, 678.]
quod a nobis tibi datum esl abeunti, et consilio reli-
1 URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cléro
giosorum virorura conimunicato sic disponeuda cl
dispone, ul Romana aiquilas nulli sil oblocuticni populo Narbonensi, RAYMUNDO videlicel comiti
AÏMERICO vicecomili eharissimis filiis, saluiem
obnpxia, sed in omnibus judicium luum verilalem alque
et aposlolicam benedielionem.
exsequens discretionis apnslolicaesemitam non relitt-
quat. Sane his te suspccluni esse noveris quia in Veiiientem ad nos reverendissimum fratrem no-
domo adversarii commoraris. El soient plerunique sirum Daluialium, vestralem archiepiscopum,debila
officiaa rigoreanimosccmmulare. Pra?cipimusergo veneratione suscepimus, ejusque probilatem et reli-
dileclioni tua? ne abbatis aul ullius hominis causa gienem jamdudum agnescentes, ipsum-dileclioni
oinilias quin hanc causam senienlia irrelractabili vestriviaposlolicoe sedis apicibus commendavimiis,
omiiino décidas, nec eorum aliquem super hoc ul- H " Vos ilaque ei ut dilecto et ealholico Palri, dileeti
terius aposlolicam sedem appellare perniittas. De filii, obedite, reverentiam et débitant subjectionem
ecclesia quoque Beati Sylveslri, quam Salmodien- ul domini vicario in omnibus exhibele, décimas i»ni-
ses nionachi Beato Rufo absiulisse dicunlur, juslum cuique ecclesia? pertinentes ex integro reddile, et
nmnino et irrelraclabile delerminato judicium. qiiaicuiique episcopalis juslilia? sunl, intégra sibi
Coeleravidentur desiderari. conservale. Qua? aulem vobis ex Domino dixerii,
dévote ac libenler audite et obedite. Pro Christo
XXXI. enim Iegaiione, fungitur inter vos obsecrans pro
UrbaniII epislola ad Frolardmn Tomeriensemabba-
lem. — liortalur ut de illalis arcliiepiscopoNar- Christo ul. recoriciliemini Deo. Ipsum ergo sicul
bonensihijuriis salisfacial. Christum audienles el honorantes mores vestros
(Anno 1089.) corrigile, a viliis abstinete, Deo iu omnibus placcre
JMANSI,Concil. XX, 678.] curate. Si enim Deo placere sluduerilis, paslorem
URBANUS episcopus, servus servorum Deicharissi- profecto Deo placentem habebitis, et suminiim pro
mo el reverendissinio frairi FROTARDO vobis judicem inierpellans, nisi vestra delicta im-
Tomeriensi
abbali saluiem et aposlolicam bpnedictionem. pediant, copiosius audiciur. Eis aulem .qui bona
Venienles nuper ad nos reverendissimi fratres C.Narbonensis Ecclesiai injuste delinenl el violenter
Narbonensis ac Barcinonensîs aniislites Dalmalius aufer'unt, denuntianius in nomine Domini Jesu et
et Bertrandus adversus fialernitatem luam multum apostolica auciorilate pra?cipimusquaienus aut ea
couqucsli sunl. Narbonensis enim ee.lesi. s suas a arcliiepiscopo reddant, aut pacluni cum eo laie fa-
le invasas el excommuuicalos a te receplos et in cianl, quod ipsi debent complacere, ne bona injuste
Jacensi sede per te sine sua licenlia asserebat epi- delinendo, et auferendo lerrena, el anima?incurrant
scopum consecralum. Morttium quoque sub anaihe- periculum el bonis privenlur a?lernis. Qupdsi noslra
inate monachos Ittos exltimulasse,et intra coenobium pra?cepla conlempserint, eum iterala ad nos que-
luniulasse dicebal. Quod audiln quoque videlur rela perveneril, nos canonuin uliionent el gladium
horrendiiii!. Super his omnibus si vera sunt tuam spirilus exeremus; obedienles veto moniiis noslris
religionein ei congrue salisfiicerelegati.noslri judi- . .misericordia divina cusiodial.
cio, el ab invasione eorum qua? sunt episcopalis ' XXX1I1.
juris de ca?:ero abslinere, et pacem cum eo firmam Urbani II papoeepislola ad clerum el plebem Vien-
habere ul dignum est vebis deprecamiir alque pra?~ nensem.—ArchiepiscopumViennenseincommendai,
el proecipilut ea resliluamur qnoede bonis Ecclesioe
cipimus. Barcirioiiensisprailerea querebalur coeno- Q j VieunensisAlaldus proepositusdissipaveral.
bium Saneli Cucufalis, quod sui juris est, te inva-
(Anno 1089.)
denie sublatum monachis violenter expulsis ; idem [D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 691, ex Biblioth.
eliam de coenobiosaneli Laurenlii factura asiruxît. Floriac. parle m, p. 70.]
Quia igitur el vir lalis eslmorum dignitate et ponli- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
ficali gralia ut ei discredere non possimus, et lu filiis, clero et ordiui monaslico, nec non nobilibus et
ol'un nobis aliter relulisli, causa? hujus judb juini plebi Viennaicousisteitlibus, saluiem et aposlolicam
irrelractabili senienlia lermiiiandum légato.noslro i benedictionem.
inandavimus, et le ei judicio volumus obedire, ulI Beati Pelri fiiium, nosirum aulem fratrem, vene-
neque lu, neque ille ullerius super hoc sedemi rabilem alque ebarissimum archiepiscopum veslrum,
aposlolicam permillamini appellare. Prailerea ro- venienlem ad nos congrua reverentia et debila dul-
ganles rogamus, quemadmodum de lua- speciali ett eedine charilalis excepimus. Quia vero aulebac
familiari religioneconfidimus, ul Narbonensem an- nobis lacie ignolus exsliierat, morum honeslaiem et
tislitem sicutpropriuni el Pairem spiriltialeai respe-- indolis èjus egregia? volet-îles iiiduslriam experiri,
ciu ejus cujus vice fungitur reverearis et diligas. îiobiscum eum aliquandiu njon_ei>.siori affeciione du*
"
517 EP1ST0L/E ET PRIVILEGIA. 318
xinius deiinendum. Gralias aulem Deo, quia in eo et A aposlolorumpriucipum Pelri el Pauli Spécula positi,
scientia?saporein el honeslalis odorem bonum inve- Domino disponenle, exisiimus, quod igitur necessi-
nimus. Morum igitur ejus malurilale, indnslria? latibns peregrinorum charitaie débita pro-identes,
probilale , animique prudentia pluriinum delectati, hospitalemdomum, juxla portam veslra?Pislorieusis
cum jam de charo chariorem, de familiari familia- urbis, qua? S. Pétri dicilur, adjuvante Domino,
riorcm effecimus, adeo ul débine non lanquam veslris impe.isis aidificaslis; nos, prout dignum est,
Gallum, sed lanquam Roinanuin in Roinana curia vestrum sludium collaudamus, pnesenlisqne paginai
ccuseamus. Unde el revcrtentem ad vos noslris lit-? auciorilate decernimus ul deciiiiarum, quai vobis a
leris proseculi, cbaritati veslra? aitentius eommcn- populo danlur, pars décima, el laborum veslrorum
damus, ul qui per se vobis charus haclenus et vene- décima, quemadmoduma vobis uiianimiter est sti-
rabilis habilus est, per nos deinceps charior et lulum, eidem hospilali domui deinceps in perpeluum
v. nerabilior habeatur. Nos enim cum pro generalis confeiantur. Prailerea apostolica auctoriiale cense-
aiquilatis dcbilo, lune pro speciali ejus dileeiibne, mus ut quaicunque hodie eadem hospiiaiis dontus
quidquid honoris, quidquid dignitatis, anlccessores jusle possidel, sive in crasiinum concessione ponli-
noslri Vienna? Ecclesia; cenlulerunl, Domine lar- ficum, largilione priucipum, vel oblalione fidelium
gienle, firmum perpeluumque servabimus. De bonis B juste alque canenice poterit adtptscij firma ei et
autem Ecclesiai vestra?,quai Alaldus praiposilus dis- i'.libala permancahl. Decernimus ergo ne ulli omnino
sipavit, ut in ejusdem archiepiscopi manus resli- hominum liceat eamdem- domum temere perlurbare
tuantar dmuino praicipimus; si qui vero conluma- aut infra earh aliquem capere, aul eis snbditas pos-
citer bon.ieadem relinere praisumpserint, apostolica? sessiones auferre, minuere, vel lemerariis vexalio-
profecto juslilia? sentient ultionem. Neque enim nibus faligare. Sed omnia intégra conserventur,
Yiennensem Ecclesiam anliquis bonis mïnuere, eorum pro quorum conservalione concessa .sunt
sed per Dei graliam conservare et augere, juslilia usibus, eorumque saluli qui obtulerinl profulura.
dictante, disponimus. Omnipoiens Deus polenlia? Ejusdem tenoris privilegium caileris quoque, qui per
suai dexlera inlerius vos exleriusque custodiat. veslrum episcopaium sunl, hespiialibus indulgemus,
XXXIV. ei videlicel, qua?juxta Yillam Quarratam esl cedifi-
Urbani papoe II epislola ad suffraganeos Ecclesioe cata, eiqunejuxla Capariam oppidum',eiquai in pralo
Arelalen&is.— Illis sicjnificalexlorla ex Guibilino quod dicilur Episcopi, ei quai juxla locum qui dici-
episcopojuramenta irrita a se facla esse; quemqui lur Crux Braiidelliana , ei quoque quae in Bliscelo
ceperinl, eos infâmes déclarât. veslris studiis impcns'squeaidifica'a est. Quaiveslra?
(Circa annuiii 1089.) C illi juxta porlam S. Pétri domui hospilali, sicut
[MANSI, Concil. XX, 700]
hodie esl, iu perpetunm.subjecla esse praisenlis au-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, suffra- cloritale pagina?çonfirmamus.Qua?vero extra urbem
ganeis Ecclesia?Arelalensis saluiem et aposlolicam bospilalcs domus consislunl, hujus privilegii decreto
benediciionem. staluiinus ul ijifra unutu siadium nemo juxla cas
1
Illa omnia sacramenla qua adversus Ecclesia? aliquem capere, pnedari, aul hostililer dislurbare
jusliiiam alque rcligiouein confraier Guibîlinus ar- pra?suniat; quorum omnium orJinationes ae dispo-
chiepiscopus vcsler iuvilus et omnibus modis co- s liones vobis vestrisque succëssôribuscotnmiliimus,
aclus jurasse cognpscilur, quia, ul proedlximus, ut eorum, qui in vobis spiriiuales ae religiosiores
Deo et Ecclesioeconslilulionibus adversanlur, de- fuerint voluntate conimuni, communicato eliam
creti noslri aucloritale-irrita omnino esse censemus fralrum VallisImbrosianie consilio, consensu eliam
et Arelatensi Ecclesia? annuenle Domino perpetuo veslri episcopi, si calholicus fuerit el religiosus, ad-
permanere decernimus. Eos autem qui pra?dictum hibito. R°clores cisdem doniibus pta-ponitmis, qui
virum caplum gladiis et membrorum detrtincalio- secundum Deumearum curam habere, el pauperibus
nibus perierrenles nefandis sacrameniis ausi sunt. eleonvenienlibus sollicite minislrare proéuret. Sane
iniplicare, infâmes in perpeluum esse sancimus ; " si quis in crasiinnni tpiscojms, archiepiscopus, iin—
et nisi congruam pqenilentiam egerinl, a Chrisli peralor, aul judex, princeps,.aui dux, cornes, aut
corpore el sanguine ab ecclesiarum inlroitu segre- viceconies, aul persona quailibel, parva vel magna,
gamus. polens aul impolens, hujus noslri privilegii[pagi-
XXXV. nam] sciens, coniracam temere venire tcniaverii,
Urbani II bulla pro canonicis Pisloriensibus. secundo lertiove commonilus, si non salisfactione
(Anno 1090.) congrua emendaverit; a Chrisli et Ecclesia? corpore
[ZACHARIA, Anecdolamedii oevi,222.] eum aucloritale poleslalis aposloliea- segreganius.
URBANUS episcopus,servus servorum Dei, chans- Ili aulem qui, ob Dei proximiquedileciionem el se-
simis filiisPisloriensis Ecclesia?canonicis, eorumque dis aposloliea? insiiiulionem, pra?dictas domos suis
succëssôribus in perpeluum. Louis ditare el exallarecuravcrinl, Dei apostplprum-
Juslis volis assensum pra-bere jusiisque pelilioni- queejus benedicliene, et peccalerum abselulione
(nis auresaccommodarenos convenit, qui, licet indi- ditenlur, sive donenlur. Qua ailjttli ad vitant perve-
çui juslilia? cullotes alque praicones in excelsa ttiant scinpilcrnsm. Amen,
559 B. URBANIII PAPJL 320
Scriplum per manum Gregorii scriniarii alque ,A nibus. faiigare; sed omnia intégra censerventur,
nolarii sacri palalii. eorum pro quorum susleiilalioi.ieconcessa sunl usi-
B. V. bus profutura. Vos igitur, fifiiin Christo charissimi,
. DalumRomai per inanus Joannis, S. Rom. Ecç. oportet regularis disciplina? insiiluiioni solliciiius
diaconi cardinalis, anno Dominica; Incarnationis ac devotius insudare, ut quanlo a sa?cularibusoslis
millésimeocluagesimo nonp, indiçlipneterliadecima . tumullibus liheri, lanto studiosiusplacere Deototius
[duedeeinia], quarto ldus Januarii, anno vero ponti- mentis el anima?vjrlutibus anhelelis : pnècipue slu-
fical, domni Urbani papa; secundo. ilentes Romana?Ecclesia?décréta veneranda servaio,
, XXXVI. cujus patrocinip ab omniumjugo, vivenlium esli.i,
* Urbanus II monasleriiRailenbnchensis,a Welfone, annuenle Domino,praemuaili. Ad; indicium aulem
Bavarioeduce, ejusqueconjuge Julla coridili, pro- percepia.»hujus a Roma:a Ecclesia liberlaiis, p.-r
iectionemsuscipit. aiinos singulosquinqne solidos monela? illius terra?
(Anno 1090.) Laleranensi palalio persolvelis. SJIICsi qnis in cra-
[LANG,Regesta,I, 104 j stimiin archiepiscopus aul episcopus, imperalor aut
XXXVIL ^ rex, princeps. aul dux, cornes aul i'icecomes,:aul
Privilegium Urbani' papoe 11 pro canonicis Sancti judex, aut persouaqua?libei,,magna vel parva, po-
Anlonini, dioecesisRuthenensis. tens aut impolens, hujus neslri privilegii paginam
(Anno 1090.) sciens, contra eam temere venire tenlaverit, secun-
[D. MARTENE, Thesatir. Anecd., I, 248.] do terliove ebinmouilus, si non satisfaelione coiigruà
URBANUS episcopus, servus servorum Dei,charissi- eincndaverii, a Chrisli et Ecc'esia?-corpore eum
nio (ilio PETRO, proeposiiocanonicai S. Anloninimar- aucloritale poteslalis apostolicai segregunius. Ihee
lyris in Cpndacensi termino sili, ejusque succëssôri- autem conservanlibus pax a Deo et misericbrdia
bus canoriieeordiuaudis, in perpeluum. praisentibus ac fuluris saiculis conservelur. Amen,
Cum universis sancla?Ecclesia?filiisex apostolica? amen, amen.
sedis auctori:ale ac benevolenlia debilores exisia- Scriplum per inatium Gregorii-scriniarii alque
inus, ili's lamen locis alque personis qua?specialius nolarii sacri palalii.
ac familiaiiu'sRomana?adha?rent Ecclesia;, qualque Dalum Roma? per manus Hoies'culici presbyieri
•ampliorisreligionisgralia?eminent, propension nos vicem gerentiscancellarii, vKalend.is Aprilis, anr.o
convenit charilalis. ;.,..'. Quia igitur, Domini1090, indiclione xm, anno m domui Urbani
vcnerabili Iratre nostro Amalo episcopo nobisrefe- 'C papa?IL
renie, cognovimuspraifatam canonicam, jussu bca- . XXXVIII.
lissimse recordaiionis papa? Gregorii YII, tara ipso
Privilegium Urbani papoeII pro Ecclesia Gratiano-
Amalo episcopo.quam reverendissimb fralre nostro politana.
Ilugpiie Lugdiinensiarchiepiscepp niedianiibus,cum (Anno 1090.)
omni nipnasiica el canenica religiene desliluta [BALUZ., Miscell.edit. Lue, III, 8.]
essel, institutam,. lam bonis iniiiis oporlel nos be- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis-
nevolenlia? manum porrigere, ac religionis quieij simo fratri HUGONI Gratianopolilanoepiscepp ejus-
prospicere. Propter quod luis, charissiine fili Peirei que legilimis succëssôribus in perpeluum.
juslis pèlitionibus annuenles proe.liciifralris nostri Ppleslaiem ligahdi alque selvendi in coeliset in
Amali episcopi litteris-exorali, prainominatam S. lerra bealo Petro ejusque succëssôribus auctore
Anlonini canonicam in jus, lulelani proteçlionem- Deo principaliter traditain illis'Ecclesiaverbis aguo-
que sancla; Romana; Ecclesia-suscipinius, pr.xsenii scil quibus Pelruni esl Dominusalloculus : Quoecun-
ei decreto privilégia confirmantes omnia quai vel que ligaverissuper terrant, erunt ligata et in coelis,-
nunc juste'possidel, vel in posierum, largienie Do-,.;;«<quoecunquesàlveris super iefram, erunt solula el
mino, jusiepoierii adipisei, et ab omniumomnino"3« coelis. Ipsi qïioque el propria; firmilas et aliéna?
Jiominum poles:ale sub sancta?apostolica?sedis lui- 'tïidei confirniaiio eodem Dominoauctore praislatur,
tione libcram permanere aucloritale apostolica san- vcum ad eum dicilur : Iiogavi pro le ut non deficiul
ciimis, salva cpiscopalijuslilia canonica, qupusque fillestua, Pelre. El lu aliqiiando convenus confirma
vel qui ad praisens ibi DeminpDeonostro famulan- fratres iuos. Oporlel ergo nos, qui, licet indigni,
îur canonici, vel qui fuluris ibidem temporibus Pétri residemus in loco, p'rava corrigere, recta
sunl serviluri, regulariler vive.re, el coniniiiuiter firmare, et in binni Ecclesia ad interni arbilriuin
vivendo, propriumque non habendo, lam aposlblicas judicis sic disponenda disponcre ul île vullu ejus
quam bealorum Hieronyini ei Augustini de conver- judicium nosirum prodeal, el oculi noslri videaul
saiione comtnuniter vivenlium clericorum studuc- aiquilalem. Tuis igilur, dilectissimein Christo fraier
rint slaluta servare. Decernimus ergo alque slalui- Ilugo-Gralianopolilaneepiscope, juslis pèlitionibus
inus ul nulli omnino hominum liceal eamdem annuenles, libi tuisque legitimis succëssôribusGra-
canonicam temere perturbare, aul ci subdilas pos- tian.opolîlanum episcopalum regendum, dispenen-
sessiones auferre, minticre, vel lemerariis vexatio- duin, et jure perpeluopossidendumpraisënlisdecreti
321 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 322
Romana A XXXIX.
pagina confirmamus, salva in omnibus
Ecclesia?aucloritale; Consliluimus ergo ne ulli om- Urbanus II monaslerii S. Theolfredi Calmiliacensis
bona confirmai.
nino hominum qualibel subrcptionis aslulia liceal
(Anno 1090)
veslri episcopalus possessiones invadere, minuere, Acta SS. ord. Bened., Y, 274.J
vel auferre, aul episcopalus veslri décimas sine ve- [MABILL.
XL.
slra concessione subripere aul subreplas lenere,
Privilegium Urbani 11 pro Vallumbrosanis.
neque veslri juris ecclesias per manum laicam obli-
' (Anno 1090.)
nere; sed omnia quaijuste haclenus veslra pos'sedil Anecdota médit oevi,225 ex archive S.
[ZACHARIA,
Ecclesia, sive in futuni m Domino adjuvante juste Mïchaelisde Furculis.J
alque canonice polerit adipisci, in lua luorumqnc- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis-
successorum manu intégra semper et illibata per- siniis filiis, universai Vallis Imbrosanai congrega-'
maneaht. Prailerea ecclesiam Saneli Donaiiin ar- lioni, saluiem et aposlolicam benediciionem.
chicpiscopalu Viennensi silam, quam a lyrannica Cum universis sancla?Ecclesia?filiisex aposloliea?
poieslate auciorilate episcopali adjuvante Domino sedis auciorilate ac benevolenlia, debilores exista-
exlorsisti, tibi luisque succëssôribus regendam, dis- r, mus, illis pra?cipue locis alque personis qua?specia-
poneudam, ac jure perpeluo possidendam hujus liusaefamiliariusRomana?adhairenlEcclesia?,quaique
auciorilate privilegii coiifirmamus,consliluenles, ne ampliori religionis gralia eminenl, propensiori nos
ulli successorum luorum liceal eamdem ecclesiam convenit charilalis studio imniinere. Quia igitur
alicui persona; vel ecclesia?gratis pretiove concedere,
prbposiluin nosirum, divina praivenienle ac subsé-
sed semper iucommutabililer cum omnibus ad ipsam quente clemenlia, religionis vestra? sin.plicilas bona;
perlinenlibus in Graliânopoliiàni episcopi poieslate opinioiiis odorenï, el prope el longe posilis aspi-
et pcssi'ssipnepermaneat. Quia verp perversa quo- ciùnl, nos vestro provectui annuenle Domino pro-
ruradain pra?sum'piioinolevit ut defurictis episcopis veclus adjungerecupient.es, coenobium veslrum pro
res ecclesiaslica?peryadanliir, aucloritale aposlplica Léala? Mariai semper virginis reverentia, ,cni dica-
prehibemus ut currivila?lua?luorumve successorum tum est, in Romanai Ecclesia?proprietaiem,- et tu-
terminus contigeril, Ecclesia? veslra?rés et pesses- lelain alque proleclionem aposlolicarsedis âccipimus,
sienes diripere iieinô proesumal,sed cuncta libéra él et, aposlolicseillud auclorila'tis privilégie munientes,
inconcussain canonicorum poieslate persistant, illi ab omnium principuhi jugo liberum pemiariere de-
ex iiitegro conservanda qui eis canonice episcepus cernimus. Per praisentem igitur noslri privilegii
ordinabitur. Pnrro sanclorum canonum décréta
] pagtham, aposloliea aucloritale slatuimus ut quai-
ubique inviolabililer conservari cupientes, conslilui- curique hodie veslrum coenobiumjure possidet, sive
mus alque censemus ut inlerdiclos a vobis aul exin crastinum concessione ponlificum, libéral.iMé
communicatos iu commuiiionem recipere aut mor-
principum, vel oblatione fideliumjure alque cano-
luos sepulturai liadere nemo pra?sumal. Veslra nice polerit adipisci, firma vobis vestrisque succës-
sane, ebarissime fraier, inlenlio eritgregi coramisso sôribus el illibata permaneant. Illis succëssôribus,-
curam vigilanter impendere el Roinana? Ecclesia? dico, qnîseonrdemreligionis usum, et fidei constan-
decrela inviolabililer observa e; quatenus iiiuliipli- liam pbservare et slrenue omnipolenii Domino in
cato labnrum fruem, ad vilain valeatis perpeluam ebdeni' proposilo deservire salagerint. Chrisma,
pervenire. Sane si quis in crastinum archiepiscopus ôleum sancium, consècratibnes altarium, sive basî-
aul episcopus, iinperator aut rex, princeps aut dtix, licas,forflirialiones clericorum liceal vobis a quo—
cornes aut vicecomes, aut judex, aut persona qua?- cûn^lîlfplueriiis calholico episcopo Romana?Ecclc^
libet magna vel parva, pelens aul impotens, hujus siaifgraliam alque communionem optinente perci-
noslri privilegii paginai» sciens, contra eam temere pérjé. Qui, noslra fullus auclorilale; qu;e postulant
Venire leniaverit, secundo teriiove commonitus, si indîilgeat. Ad ha?c censemus alque slnluimus ne
non saliàfaclione congrua emendaverit, a Chrisli ) ulli omnino hominum liceat idem coenobiumemerej-
Ecclesia eum aucloritale poiestatis apostolica?se- perturbare, aut ei subdilas.possessiones aufer;e,
gregamus. Conscrvantibus autem pax a Deo, mise- minueré, vel leme'rariis vcxaiionibus faiigare; sed
ricordia pra?senlibusac fuluris soeculisconservelur^ ' omnia iniegra observeniur eorum pro quorum sus-
Amen, amen, amen. tentaiione ac gubernatione concessa sunt usihus
-Scriplum per manum Gregorii scriniarii alque profutura. Nec ulli episcopo polestas sit excominu-
oiarii sacri palalii. nicalionem aul inlerdiclioncm vobis iugeminare, ut
DalumRoma?per manum Joannis, sancla? Roma- qui in spéciales esiis ftlios apostolica?sedis, nulliiis
na? Ecclesia* diaconi cardinalis, anno Dominica? tdlerius judicio temere cxpbnamini. Quia verp plura
lncarnalionis 1091, indielione xm, pontificalus sancta mpiiasteria, cengregatib videlicel dicta Salvii
domni Urbani papa? II anno ni, die Kalend. juxta Flereniiam, Sancti F'idelis de Strumii, Saucii
A'prilis. Salvalcris de Sephena, Sancta? Maria?de Nerana,
Sancti Cexiani de Mente Scbalarie, Sancti Angeli
de Passiniano, Sancti Laurenlii de Culluboni, Saneli
Salvaioris de Ficiele, Sâncli Angelijuxla Pistoriam,
323 B. URBANI11 PAP;E 324
Saneli Salvateris de Yadcno, Saneli Pelri de Mische-J.i unde hoe exemplum scriplum esl, vidi et legi, el, "
to, Sancti Pàuli de Rasolo, Sancla? Reparaia? de proui ibi inveni, hic inde transcripsi, el fideliter
Marradio Faventinai dioecesis, el congregalio de exemplayi, et ad majorera fidem habendam signuni
Rivis Caisaris, el congregalio de Fonlana Taonis, mea?inanus apposui ex auciorilate mihi eoncessa,
et congregalio de Monte Avmalo in Bononiensi et data a venerabili Pâtre domino Thoma, Dei
dioecesi, inspirante Domino in eamdem vobiscum gralia Pistoriensi episcopo in episcopatu Pisloriensi,
formam religionis consenserinl, nos, el ipsis el om- pra?senlibusdpinino Ticcio plebano plebis de Laiati-
nibus qui se in crastinum eidem religionis usui ex co, pt presbytero juncla capellano plebis proedicta?,
integro sociare voluerinl, praiseulis privilegii liber- ei Annaleone quondara Infrangipanis et Curso Boni
tale aposloliea aucloritale concedimus quandiu in lestibus rogalis el vocalis ad ba?c, sub aimis Domi-
eadem religionis el consueludinis unilalô persisiere nica Nativitate 1288, indiclione secunda, die vige-
procuraverini. Cnnsliluimus aulem ul eorum om- sima Seplembris.
nium caput veslrum, quod in Valle Imbroxiane si- XLI.
tum est, monasterium habealur. Sane cum terminus
Urbanus 11 Majoris-Monaslerii luidam suscipii
vila? pastori vestro divina disposilione conligeril,
et vobis cl possessionesqueejus confirmât.
qui ejus loco subslituendus fuerit, quia ]\i (Anno l'OSO.)
aliis omnibus pra?esse debebit, omnium, qui eteteris
[MABILL.,Annal. Bened. V, 272.]
proesunt monasleriis, conseil ,u el judicio eligatur. Hoc ipso anno Bernardus, Majoris-Monaslerii
Qtiod si forte ex ipsis abbalibus quilibet Domino
ad hoc electus abbas, amplissimum ab Urbano U privilegium obli-
disponenie générale regimen fuerii, riuit. In eo pra?fatur pontifex, cum universis eccie-
ad veslrum principale coenobiumprincipaliter lians-
siis débiter sil, illis lamen locis atque personis qua?
eal, el ejus mox judicio, siculi in diebus venerau-
da? memoria? Joannis prittii abbatis veslri faclunt ampliori religionis gralia eminent, se propension
charitalis studio consulere debere, adeoque Saneli
constat, caîtera omnia unila vobis nionasieria dispo- Martini
nantur. Vos igitur, filii in Christo diîeelissimi, no- monaslerio, cum pro beaii confessoris de-
liie negligére graliam, qua; in vobis est, qua? data velipne ac reverentia, lum pro religionis praerogaliva,
sacri iUius loci monacbi proecellebant. Quam
esl vobis per unitatem sancla?observalipnis el reliqua
Haie in his ni ob rem ail se omnes ejus possessiones confirmare,
gionis. meditamini, cstole, prefèctus
vester manifeslus sit omnibus (I Tint. îv, 15). Parti- êumdemque locum in suam lutelam suscipere ; ve-
effecli lamen initimn sub- lare ne missa?illic publica?ab episcopis celebrenlur,
cipes enim Chrisli estis, si, neu monacbi ad exlernas stationes aut exsequias,
stantif ejus usque ad finem firmuin relineaiis (Heb. „
in, 14). Memenlnte (|uod Dominus ail: Qui persé- pra?ler ipsorum abbatis volitntalem coir.pellantur,
aut a quovis excommunicenlur; sed praicipere, ut
véraient usque in finem, hic salvus eril (Matllt. xxiv,
sic luceal lux vestra coram omnes eorum causa? graviores ex apostolica; sedis
13). Ilaque liominibus,
ul videant opéra veslra bona, et glorificent Patrem judicio pendeanl. Ut libéra sit abbatis eleclio, qui
veslrum qui in coelisesl (Mallh. v, 16). Ad judicium ab arcliiepiscopo Turonensi, si eommunionem sedis
autem perceplai hujus a Romana Ecclesia liberlatis apostolica! habeat consecrationem gratis accipiat,
ulla professionis cxaciione : sin minus, aut
per annos singulos duodecim sagi cilicii brachia absque
Laterani palalio persolvetis. Sane si quis in crasti- ad Romanum poniificem consecrandus accédai, aut
num archiepiscopus, aul episcopus, imperalor, aut a quoeunque episcopo consecrandumse ofl'erai.Idem
rex, princeps, aul dux, cornes, aul judex, aiit per- sancit pontifex de sacro chrismale. de consecralipne
sona quailibelmagna vel parva, potens aut imjîpïens, allarium seu basiiicarum, et de ordinalionibus sa-
linjus noslri privilegii paginant sciens contra eam eris. Tuni subdit monachos alloquens: Vos igitur,
temere venirc leniaveril, secundo terlioque.cemrnn- filii inCliristo diîeelissimi,oporlel regularis disciplinoe
nittis, si nen satisfaclione congrua emendaverit, a institution"!sollicilius et devolius insudare : quatenus
Chrisli cl Ecclesia?corpore cum aucloritale polest.ilis 0 quanio ab soecularibuslumultibus liberio>esexislilis,
lanlo amplius placide Deodevolius menus et animoe
aposloliea; segregamus. Conservaniibus autem pax
a Deo, et misericordia praisenlibus et fuluris soeculis virtulibus anhelelis. Denique pro hac libertale sin-
conservelur. Amen. Amen. Ain n. Scriplum per gulis annis unam auri unciam persolvi jubel. Scri-
manum Gregorii scriniarii atque nolarii sacri pa- ptum per manum Gregorii scriniarii alque nolarii
lalii. sacri palalii. Dalum liomoeper manumJoannis S.R.
Dalum Romai per manus Joannis sancla?Romana? E. diaconi cardinalis, anno DominicoeIncarnationis
Ecclesia? diaconi cardinalis, anne Dominica?Inc.ir- 1090, indiclione xui, pontificaïus domni Urbani
nationis 1090, indiclione xm, ociavo ldus Aprilis, papoeII tertio, sextodecimoKal. Maii.
anno pontificaïus domni Urbani papie secundi XLII.
lenio, i Urbanus 11 Burchardo S. Basoli abbali bullum
Bartholomeus, quendam Barpnis impérial! auclp- tribuit.
riiale judex ordinarius atque nolarius, scriplum (Anno 1090.)
urivilcftium,el apostolicas lilteras, el omnia scripta, [MABILL, el RUINART, Ouvragesposta. III, S7,j
XLIII. A devolioneet reverentia, lum pro noslri offleiï dehito,
Urbanus II Eccleùoe Ruvellensisliberlalem ac pos- Ecclesiaiveslrai dileelionem, proleciionem et curam
sessiones,peienie Ursone episcopo,confirmai. specialius impendenles, ejusque labores diulurnos,
(Anno 1090.) quos a Gaiifredo quondam episcopo passa esl, pro-
[UGnELLl,Ilalia sacra I, 1185.] pensiore animo perpemlenles , rei veritate diulius
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto alque diligentius perlraclala, largienlc Domino, ju-
in Ghrislo frairi -URSO Ravelleusi episcopo, ejusque slilia?satisfecimus. Bonam ilaque animi veslri vo-
succëssôribus canonice insliluendis in perpeluum. lunlalem proevenienlesac subsequenles, venerabilem
Sancla?Romana? et aposlplicoeuniversalis Eccle- virum lvonem presbylerum, quem, Gaufredo per
si;e dignilas exigit ul sibi fuleliter adhérentes nos deposito, calbolice alque canonice secundum
remunerel, et exallel. Quia igitur Reniana?Ecclesia; noslra monila elegistis, ne quod ullerius hac in re
lidelilalem ac libellaient ardetiler requisisli, et ob- delrimentuin vestra Ecclesia palerelur, sine mora?
scquiis prxvenisili, ad id veslra civilas, Dpmino longioris obslaculo ennsecravimus.
praistanle, pervenil, ul praidecessoris noslri révé- Nunc eum ad vos rémittentes, lanquam B. Pelri
rends? mémorial Victoris III tempore episcopum manibus consecralum, B. Pelri vice vos rogamus et
merueril adipisci. Nos ilaque nihiloniinus exaltationi B obsecranius quatenus eum bénigne suscipienles dé-
vestra? congaudenles, el antecesspris npslri slaluia bita ul pasloris veri membrum obedientia honorelis;
firmamus, el eam vobis liberlalem adjicimus, ul debila sollicitudine qua? vobis annunliaverit obser-
Ravellensis Ecclesia deinceps ab oinnis potestatis velis ; el ul ipse Deo placere, el eum pro veslris
eubjecticne libéra, in selius Romani poniiticis jure valeat excessibus digne intercedendo placare, vos
dominalioueque consistât. Digmim quippe esl ul quoque placere Deo lotis coiianiinihus procurale.
qui iu corporalibus rébus vcbemenlcr excrevislis, Si enim placere Deo stalueritis, paslorem procul
spirilualium quoque munerum perceplione, Domino dubio Deoplacnilem habebiiis, nos quoque in ve-
largiente, crescatis. Veslram igitur Ecclesiam in slris opportunitaïibus ad exaudiendum paratos in-
aposlolicai sedis gremio specialiler confovenies tibi venielis. Porro de Gaufredo, qui sine condiiione
légitime conlirmamus, coepiscope Urse, luisque omni npslris manibus episcopalum reddidit, indi-
legilimis succëssôribus, omnem Ravellensera dioe- gnum se patenter-agnescens, praiccpimus et praeci-
cesis ambiliini pra?senlis auciorilate pagina? confir- pimus ne quis ei uli > modo ad episcopalum reinva-
mamus, poteslalem vobis indulgentes inlra eam dendum vel infestaniluni assensum aecommodare
absque ullius conlradiclione clirisma conficere. .. praisumat, alias et ipsum et ipsius faulores excom-
(Mulla désuniin privilégia, quia fuit recisum, el cum J imniicalionisubjacere censemus. Obedientesvos vero
filo consittum, ut ad proesensexstal.) Slaluia Eccle- monitis noslris gralia divina ciisiodiat.
sia? praislanie Domino irrefragabiliter observare, Dala Capuai oclavo Kalendas Decembris.
ejusque houori pro viribus semper insistere. Si quis
aulem in craslinum archiepiscopus aul episcopus, XLV.
imperalor aul rex, princeps aut dux, aul pàlriliiis, Urbani II papoeepistola ad Richerium, archiepisco-
cornes aul vicccomes, aul judex, aul persona quai- pum Senonensem. — lvonem, episcopumCarno-
libet magna vel parva, polens aul impolens, hujus tensem Mi commendat Gaufredum, si invadere
episcopalum lentaverit , anaihematizalum décla-
noslri privilegii paginam sciens, concessam vobis rât.
liberlalem auferre lentaverit, secundo lerliove (Anno 1090.)
commonilus, si non saiisfactione congrua emendave- [MANSI,Concil. XX, 651.]
ril, is, ul a-Chrisli et Ecclesia?corpore segregandus, . Quantas pro Gaufredo quondam cpiscnpp Carno-
honorisque sui el officiipericnlo subjacere debebit. lensis Ecclesioe mplesiias susiinucrit , quatiiai ad
Conservaniibus aulem h;ec, pax a Domino et mise- apeslolicam sedem querebc perlala? fuerinl, dele-
ricordia praiseulibus el fuluris soeculisconservelur. ciionis tua?slrenuitas recognoscit. Tandem rei veri-
)
Amen, amen, amen. la-le diligentius perquisila, largienteDominn, juslilia?
Dalum Salerai per manus Joannis S. R. E. salisfecimus, et ab ipsp in nnsiris manibus sine
diaconi cardv NpnisOciobris, ind. xiu, anno Incam.
cujuslibei lenore ennditionis episcopatus refniatus
Dominical1090, ponlificalus vero D. Urbani papaill est. Tandem ad luam îralernilalem scripta direxi-
lerlip. mus, rei gesia? ordinem indicantes , et ut luum
XL1V. ad eligendum et consecrandum anti-
Carnotensibus
Urbani II epislolaad clenim el plebem Carnoiensem.
— De Gaufredi episcopidépositions el Ivvnis con- slilem auxilium contribueres flagilantes. Noslra
secrati in ejus locumsubroguiione. ilaque fulti licentia Caniotenses venerabilem virum
(Anno 1090.) presbyterum lvonem canonico ordine in episcopum
[MANSI, Concil. XX, 650.] clegerunt. Cum aulem a le consécrations graliam
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis pro mpre Ecclesia? pelivisseni, tua fraternitas ei
in Christo filiis clero el populo Carnolensi, saluiem manum impenere recusavit. Ad nos igitur ipsis ve-
et aposlolicam benediclionem. nienlibus, et consecralienis ejusdem graliam de
"Nosquidem lum pro beats?Mariai semper Yirginis poscenlibus, nos; qui viri rrligioiiem jam dudum
521 B. URBANIII PAPJï 328
noyeranius, et ejus éligendi licenliam dederamus, A CAPUTXLVI1L
pelilioni justa? déesse nequivimus. Censccralum Urbanus U parthenonis S. Crucis Piclaviensis
igilur çuni salva lua? Ecclesia?cbedienlia remilten- possessionesconfirmât,
. les, dilectionis tua? dulcedinem poslulamus, ut (Anno 1091.)
emniliiis foinilecpnsopilo, beniguitate eum debila [MABILL.,Annal, ord. S.Bened. V, 282.]
compleciaris, et ad Ecclesia? regimen auxilium Pictaviensi Sancta? Crucis nobilissiino parlhe-
tuum ci largiaris. Porro Gaufredum, si episcopa- noni posl Pclronillam abbatissam praifuil Adélais,
lum invadere, aul Ecclesiam infeslare lenlaveril, qua? ab Urbano 11sedis apostolica? tnitionem el
ipsum ipsiusqtie famores aiialhemali subjacere de- cpiifirmalipneni ppssessipnum oblinuit, diplomate
çrevimus. dalo Beneventi per manum Joannis S._R. E. diaconi
Data Capua;seplimo KalendasDeceinbris. cardinalis, iv Kal. Aprilis,' anno DominicalIncarna-
XLVl. lionis 1091, pontificaïus Urbani anno iv. Sub ftneni
Urbani II epislola ad Alimannum Paluviensem epi- diplomalis abbatissam el sorores Commonetul apo-
scopum. stolica? sedis benignilall sanctis aclibus respon-
(Fragm. — Anno 1090.)
deanl, regularis disciplina?insliiulionibus sludibsius
]"Vila Altmanni ap. BOI.LAND, t. H, Ang. p. 174.] B dent
operam, et ad oelernam gloriam lotis virlbus
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cha- anheleiit. Eodem diplomate staluit pontifex, 'ul col-
rissinio frairi ALTMANNO, episcopo Pataviensi, salu- legiala B. Radégundis ecclesia Sancla? Crucis
iem el aposlolicam benedielionem. in perpeluum, uli anlea, subjaceat. Quod
Sirenuiialeni luam in Dei rébus el Ecclesia?la- regimini definierant
jam prius Amalus Ellorensis et Hugo
boribus audienlcs, in Domino gaudemus; et ideo
"Diensis episcopi, aposloliea? sedis legali, in conciLo
preces veslras iu bis quai contra morem noslra; Sanionensi; idemque Gregorius Vil litteris suis
videnlur Ecclesiai, audivimus, elc. '
confirmaveral, Hugoni et coeleris clericis ejusdem
XLV11. ; •'
ecclesia?ïnscriptisi
Urbani II epislola ad Lunzonemel Rodulfumabbales,
el Adalberonem primicerium. — Confirmai eiec- CAPUT XLIX.
tionem Metensis episcopi ab eis faciam. 11 epislola ad Romualdum Monopolitanoe
'Urbani
Ecclesioe episcopum.— Ex concilii Benèventani
(Anno 1091.)
MANSI , Concil. XX, 705. senienlia episcopalum Monopolitanumnon Eççle-,
[ ] sioeBrundusinoe sed R'omanoesedi subjeclumdé-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileelis clarai.
in Chrisle filiis LANZPNI,- ROBDLFO abbatibus, ADAL-C (Anno 1091..)
fcERONi piïmicerio, archidiaconis, cl omni caiho-
lico Metensis Ecclesiai clero ac populo saluiem cl [MANSI, Concil. XX, 759.]
aposlolicam benedielionem. URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
Gaudemus, filii in Christo charissimi, quia vos lrairi ROMUAI.DO, Monopolitana?Ecclesiai episcopo,
gaudetis in Domino,quia calholiea?lidei Iucernani, suisque succëssôribus canonice subsiiiuendis in
quai in Heriinanno sancla; mémorial permansil epi- perpeluum.
scopo , needum exslincta esl; quia pra?decesscri Sacrorum canonum el dcerelorum ponliDealiiiiu
iiono successorem probabilem providistis. Et nns deppseit auclcrilas ut majpres Ecclesiarum causa?
igitur bonis volis veslris robur pra?slantes auclo- aposloliea? sedis judicio lermineniurj cui nosJicel
rilatis apostolica?devoiionem, el electionemveslram indigni divina? disposilionis arbilrio proesidenles,
litteris praiseiitibus apprebamus. Yestris quoque eamdemsôlliciludinemuiùversisper erbem Ecclèsiis,-
postulationibiis assensum conferimus, ul vestri in- prout nobis apostoloruin suorum divina? dignalio
lersit arbilrii, a quibus polissimum calholicis de- majeslatis scire el posse impendil, impendimus.
beat episcopis consecrari. Illud sane omni modo Cum ergp pra?slanie Domino Ineariiationis Dpmi-
requirendtim esl utrum per manum Trevirensis n nica?anno 1091 synodale concilium in Bencveiiiànii
Ulius dicli archiepisc. Simuniace fueril-in diacenem essel Ecclesia sub noslra pnèsenlia congregaliim,
ordinatus. Quidquid enim ab ee extraordinarie incl adversus fralernilatem luam Brundusinus, seu
digueque snscepil, nos sancti Spirilus judicio irri- Orilanus conqucrereUir episcopus, et lux et illius
lum esse censemus, ut eesdem ordines ab aliquo Ecclesia? munimenta perspe<-la sunt. Quibus in
sorliatur episcopo cathplicp proesenl'i auciorilate conspeclu nostro concilii universi diligeniiori in-
pra?cipimus. Talis enim ordinalor, cum nihil ha- dagine perquisilis a venerabilibus nostris,episcopis
buerit, dare nihil poluil. Vus itaque filii in Chrisio presbyterisque cardinalibus adjudicatum est Mono-
charissimi, perseverale in his quai a reverenlissinio politanam Ecclesiam majeri scriplorum ppnlifica-
confralrt? nostro, nunc angelorum concivi, Heri- Iium auclcrilale fullain Brundusina? Ecclesia?sub-
manno episcopo didicislis. Agile quai agilis, quia jectienem et obedienliam non debere. Quorum nos
serpentis caput calcaniibus oelernaa Dominocorona sentenliain approbanles noslra; auctoritalis robore
praibebilnr. Ipse vos sua gralia fideliler certare tri- confirmavinius, et per praisentis privilegii paginam
bual, el ailerni mercédem bravii dignetur. le luosque successores ab Orilanai seu Brundusina?
Data Bcncve'nliKalendis Februarii. 6 . Ecclesia?subjec ione liberos sub solius aposloliea?
S-21 EPiStOLÊ Et PRIVILEGIA, *$m
sedisôbedicnlia ïn perpeluum pcrmanere decerni- A aceolarum rarilas non merelur, monaslerium ta-
mus, stalnenles ul qiiacunque MonopolitanaEccle- men illi habere, et totius insula? ainbilum possi-
sia haclenus juste possedit-,aut hodie possidetj sive dere pra?sèiitis pagina? anctcrilaie sançimus. Ipsum
in crastinum juste aiqué'cahenice polerit adipisci in etiam niohasieiium, cui fraterniias tua, auctore
«astéllis, villis, sitvis, in eedesiis, in monasleriis Domino, proesidel, In B. Barihol.oma!!lipnpre et no-
libi luisque suecessoribns episeopali jureregenda, mine consecfaium, in S. R. et apostolicai sedis
dispbnenda ac possidenda firma et illibata persi- favcnduin spécial! prolecliene suscipimus. Per pra?-
slahl,-salva iiioiniiibtisRomahaiTetapostolica?Eccle- sentem igilur neslri privilegii paginam apostolica
sia? reverentia. Obéunle le, vel tiiorùm quolibet auciorilate staluimus ut quocctinque hodie idem
successorum, clero populoque Monopolilano facilitas •coenobiumjuste pnssîdet, sive in poslerum conces-
sit.rsemola omni pràvitale, *episcbpumcanonice éli- sione ponlificum, libèraîilate principum, vel «Ma-
gendi, eleclus autem a Romano pontifice consecra- trone fidelium, juste alque canonice polerit adi-
bilui-. Sane si quis in crastinum archiepiscopus pisci, .firma tibi luisque succëssôribus et illibata
aulepiscbpus, imperatoTaut rex, princeps aut dus, permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino
cornes aut vicecomes, judex aut persona qua?libet hominum liceal idem coenobiumtemere perturbare,
magna vel parva, polens aul impolens, hujus no- *• aut ei subdilas posséssipnes auferre, vel ablalas
slri privilegii pàgihàmi sciens, conira eani.temere retineré, vel minuere, vel. lemérariis vexalîonïbtis
venire lentaverit, secundo lerfjbve commouitus îaligare-; sed omnia intégra conservenlur eorum
si non satisfaeiiene congrû'a emendaverit, etiiii pro quorum sustentalione. et gubernatione coneessa
honoris sui et offi'ciipericulosubjacere decernimus, sunt, usibns proîulura. Obeun'le le nunc ejusdem
el à Chrisli alqué Ecclesiai corpore aucibritalé pc- loéi abbate, vel tuorum quolibet successorum-,nul-
leslàlis aposloliea! segregamos ; conservaniibus lus ibi quaîibet subreplionis astutia vel vîelenlia
iuilém pas"a Deo, él nicrîtd praisenlîbus'ac futtiris proeponatur, nisi quem fratres commun! favoreveï
saicolis conservelur. Amen, aihen, ameri. fratrum pars consilii sanioris elegerit, eleclus au-
•Scriplum- per manus Lanfranci nolarii sacri tem ad Rom. pont. conseeraiidUsaccédât. Yôsfla-
p latii. que, filii in Christo dilecti, oporlet regularis disci-
Dalum Bëiievenli per manus Joannis' S. 11. E.f plina? iàslitutioni feryenter. insisïere, et divina?
diaconi'ca«l.,"annbDprhitii iiicarn. 1091, in'dieL iegis pr.oeeepia studiosius observare, ut quanlo a
xiv Balï Aprilis, anno poirtifi-calusD. Urbani pa- soecularibus lumullibus liberiores estis, lanto soler-
pa? Il quarto. ' '- lins placere Deo lotis mentis et anima?viribus.an-
-- ' L- ' '
- . . . heleiis. Ad indicium, autem percépla? a R.omana
tlrban'iis II monasterium S. Barth'olomoei'ifi Liparq Ecclesia liberlalis, unam auri u.msi.am.per annos
iitsula luenduin suscipit et ejus bona confirmai.
' singulos Lateranensi palalio persolvaiis. Sane sî
{Anno Wfll.) quis in crastinum archiepiscepus, episcopus, im-
[UGHEILI,ltalia sacra, I, .775,} perafpr aut rex, princeps aut dus, çomes aut vice-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclô comes, aut judex, aul persona quaîlibel, magna vel
frairi AMBROSIO, àbbàli Liparilanp, ejusque succës- parva, peteiis yel impplens, iiujus nos.tri privilegii
sôribus regulariler subsliluendis in perpeluum. "
paginam.sciens.contra eam temere. venire tenlaye*
TGUIII universai insula?secundum insliltila regalis rit, secundo •tertioye commonilas, si non.salîsfa-;-
juris sint, constat profectp quia religipsi i'mpera- ctione cengrua emendaverit, eum lienpris êijiveï-
loris Constantin! privilegio in fus prppritîm 'B. Pe- officii peiiculo subjacere decernimus, et apSiisti
tro jusque succëssôribus occidentales bmiiés insula! alque Ecclesia?corpore auciorilate aposloliea%&rç-\
condonàla? sunt,: maxime quai circa" Ilalia? orain gamus. Conservaniibus aulem pax a Dep, el m^r/1
«abenlur, quorum niulioepéccalis exigenlibus àéco- rieprdia pra?senlibus el fuluris saicpîisconservelurï"*
Jarum a Saracenis capta Chrisiiani nominis gloriam i[5 Àmen, amen, amen.
amiserunt. Inter quas Liparis B. Bài-tholbma?i Datpm Milili per manus Joannis S. R. E.diac.
apostoli corpore quondam insignila, erenii instar card., in, Nonas Juini, ind. xviii, incarn. Domini.
redacla cognoscilur,- quam mu'llis'artilorumcurri- 1,091,pont, vero D. Urbani II fliuiO;quarto.
«ulis evolutis, cum Saraceiiorum vires divina? mise- LI.
ricordia? petenlia repressisset, religiosi fratres
Urbanus II Corsicaminsulam, mb GregorioVIl in
divina?servilulis studio eamdem ingressi insulam, prislinam Ecclesioe Romanoeditionem redaclam,
monasleria Uli -domiciliaconstruere CUravérunl, él Djtimberlo, episcopoPisano et e$ussuccëssôribus
plurimos in eamdem insulam colonôs sua induslria commiltil.
conslituei'unl-.Nos ilaque, quibus ex divina?arbilrio {Anno 1091.)
voliintalis per apostolica? sèdis culmeh eùnciàiûm [UGHEtu,Italia sacra, III, 569.]
solliciludo immiuel Ecclesiarum, licét in eadem URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilcclo
insula episcopalum qubndan» fuisse in S. Gregb- frairi DAIMBERT,O, Pisanorum episcopo, ejusque suc-
riana? pagina? regisîris agnoscamus, quia tamen cëssôribus canonice subsliluendis inperpeluum.
episcopi dignitalem -mine ipsius leei éxiguitas et Cum omnes insula?'secundum slaluia legaliajtiws
PATUOT . CLI. U
*« B. URBANI11PAP/E 552
public! liabcanlur, constat eliam eas rcligiosi impe- ALnensem
i melropolimtranslato, ejusque succëssôribus
i
raioris Cbnstanlini liberalilale ac privilegio in beati canonice subsliluendis in perpeluum.
"Pelri yicariorumque ejus jas proprium esse cclla- Inter primas HispaniarumurbesTarraconem fuisse
tas. Inlercidenlibus aulem plurimis divina disposi- insignem el genlilem, eliam Çhristianai pagina?ju-
tiône judicïoruui calamilalibus, proprielatis hujus diciis demonslranl- Juslns autem Dominus in viis
tn quibusdam passa est Ecclesia Romana jacluram. suis, el sanelus in omnibus operibus suis, qui, cum
'Eteïerumet 'canonicis",et legalibus iiisliluiis Ro- in plerisquejudiciis ineomprehensibilishabeaiur, in
mana?dignilalis proprieias non prolixitate tempo- nulle unquam valei rcpreliensibilis a:stimari, ipse
rum, non divisione regnomm u'ïïa dinlurnîlalë transfert régna el mutât lempora ; ipsi visum esl in
possessionis excludiiur. Licel igitur aiinis plurimïs eadem urbe olim Tarraconensis urbis gloria-m'exal-
Romana Ecclesia Corsica? possessione carueril, tarc; ip;i visum esl in ,eadem urbe peccata populi
prtedecessoris lamen noslri Gregorii Yll in ejusdem sui visitare. Cum enim in ea Chrisiianoium popuîus
jus noscilur auctore Domino rediisse. Nos igitur liabilarel-, visilavil in virga iniquilales eorum el in
dileefiss. "fr. noslri Daimberli Pisanorum episcopi, verberibus peccata eorum. Sed ecce jam iransactis
ac nobiliumcivium, et ebarissima? beaii Pelri ftlia? trecenlis nonaginla annis, ex quo praifalam urbem
Malhildiscomilissà? poslulalionibus inclinaii, quia B " Agarenorum gens prope soliiariam-feceril, priuci-
muliiim jaln duduiii obsequiis Pisanorum gloriosa pum suorum cordibus inspirare dignatus esl ui ejus-
nobiliias Romanam sibi Ecclesiam fecit obnoxiam, dem urbis restitulioni, secundum piwei'plumaposto-
praidiciam insulàni vice ncislra Pïsanai Ecclesiai lica? sedis, cui aucloritale Dei [f-, atic-loreDeo]?
consilio cîericbrurii cardinalium, aliorumque no- licet indigni, praesidemus, insistèrent. Bcrcngarius
slrorum fideliumcbminitlimus et condonamus, ita siquidem,Barchincnensiscernes, aucioritatis noslra?
videlicel ul quandiu eadém Pisana civilas episco- persuasione commonilus, pro animai sua? salute,
pum nen invasione lyrannrca, sed éleri el populi cum sua? poteslalis magnalibus non solum rcslilu-
electiene canonica per Romani ponlificis manus tioni pra?fala?urbis insistit [inslitit], sed et iirbcn»
acceperil, quemadmodumLandulphum, Gerardum, ipsam, el omnem suoe polesialis terrani; B. rétro
el te, charissime fraier Daimberte, accepisse digno- ejusque vicariis legali slipulatione tradidit, censimi-
scitur, el quanSiu inea quam hodie exhibet Eccle- o;ue quinque libranim argenli Laleranensi palaîio
siaiRomana?fidelitale persliteril, hujus noslra?do- [add., singulis] annis solvendum insliluit. Nos ila-
naiipnis Ipcalipnisve gralia perfungalur, ea scilicet que, praisianle Deo, resliluliouis hujus oplamus co-
cendilione inlerjecla, ul pérannossingulos Lucana?: operalores existere, praidicli comilis insiilulum,
monela? libras quinquaginla Laleranensi palalie, libertatesque et consuetudines,quas nevis Tarraco-
remeia qualibet occasione, persolva't.Hujus ergo» nensis urbis colonis proniulgassc cognosciliir, eol-
nostra? localionis lenorem inconcussiim omninoi laudamus, el râla manere aucloritale noslra deecr-
manere noslra apostolica aucloritale sancinms,, nimus. Cum universa siquidem ipsius comilis terra
quandiu ac ipsi praes'cripia-fidelitalis pensienisquei quam Bi Petro oblulii, et Tarraconensem urbem ac
lenorem debila devotione servaverint. Qitocirca x pspulum, Domiiip sibi aspirante, ccllectum, sub
suecessores nostros rogamus ut lam pro beaia? ? appslplicai sedis lutela specialiler confovendmrr
Maria?semper virginis reverentia, quam pro nobi- suscipimus, îibérlalemque illius per comilis Beren-
lissima? civilalis Pisanorum amore ac lamiliarilate? garii scriplo [f. scriplum]. collatan?ealenus confii-
eamdem honoriiiceiiliam Pisana? Ecclesia?semperr mamus, ul nemini quidquam ultra pcrsolvanl, nisi
impendanl : rogamus, el Daimberli proesenlisepisc. sponle propria Romanaise faciant Ecclesia?debiio-
suecessores, et universos Pisana?urbis cives postt res. Ut igitur ha;c omnia, Deo aucune, ineoncussa
pra?senlialemporaseculuros, ut eamdemfidelitatem a pcrmaneanl, nos aniecessorum noslrorum privilégia
eamdemque devolionem Romanai Ecclesiaisemper r sequenles, qui AusonensemEcclesiam.Tarraconen-
exhibeanl, ut firma in1er utrosque fides, bsnignilas
s p sis quondam instituera vicariam, libi, o charissime
amicitiaque, Dominoannuenle, permaneal. fili Berengari, quia luo polissimum studio haie est
DalumBenevenli iv Kal. Jul. per manus Joanniss reslilutio insliluta, ex Romanai Ecclesia?liberalita-
S. R. E. diaconi cardinalis, indicl. xiv, anno Do- lis gratia pallium, totius scilicet sacerdolalis dignila-
mini incarn. 1091, ponllf. autem D. Urbani papa?II [I lis pleniludinem, indulgemus.
quarto. Proelerea libi luisque succëssôribuslegilime sub-
LU. sliluendis, qui in Tarraconensiscivilalis et ecclesia?
restauraiioiiem pari studio insudaveiinl, prsefalam
Urbani II epislola ad BerengarhtmAusonensemepi- l" Tarraconensemecclesiam
—
scopum. Eum consliluil Tarraconensem archi- jure proprio possidendam
episcopum. per hujus privilegii paginam cenfirmanius, una cum
(Anno 1091.) omnibus ecclesiis quas proprio jure noscilur anli-
[MANSI, Concil. XX, 648.] quitus possedisse, pnccipienles de his quai Sarace-
norum ad proesenssubjacenl ditioni, ul cum cas
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo
0 Deo placueril poieslali populi Chrisiiani
frairi BERENGVRIO, Ausonensi episcopo, in Tairaco- [deeslre-
)_ stiluere. HARD.],ad debilam ecclesia' veslra;obe-
dicniiam reJeranlur, salva tamen in,omnibus Roma- A gimini commissis, salutem et aposlolicam benedi-
ns Ecclesiai aucloritale. Porro Ausonensem eccle- elionem.
siam tibi luisque succëssôribus- landiu concedimus Religionis veslra? zelum nicrito collaudamuset
possidendam,;donec, auctore DCP,ad prislini status gralias aginius, quia cenlra Simonlacam pravilalem
plcnitudineini.veslro .studio Tarraconensis ecclesia îmmenso fervore ardetis, et alios etiam ardere com-
rcformelur.; Fallio ilaque in missarum solemniis pellitis. IHujlaùtem in vobis miràmur, illud argni-
inlra.ecclcsiam solummodo uli debetis,-in proecipuis mus quod contra; sanclorum Palrum constiuiiicnes
lanlum fesUyilalibus, videlicel nalivitale Domini, anle prebalam rem> anle negetium definltum
Epiplianïa, Hypapanie, Cceua Domini, Sabbalo san- sanctiiaiem veslram a communione confralris noslri
clo, Resurreclionis prima et secunda ferra, Ascen- Pisani antislilis, suspenditis. Neque enim vos decel,
sione Domini, Pentecosle, tribus féslivitalibus sa«r assidue divinis vacantes servitiis, aliter agere quam
clai Mariai, sajiçli quoque Mich.aelis, et sancti divinis instruimini disciplinis ; ipse qui'ppeocculin-
Joannis Bàpiista?",'in nataliliis omnium apostolorum.i ram cegnitos DeusSodomorum mala noluil aiidita
et eorum marlyrum quorum {.ignora in. veslra. ec- judicare priusquam manifeste quai dicebanlur agno»
clesia continenlur, in commeinorationenjhi.lomi.nus sceret : Descendant,ail, et videboutrum clamofeni
omnium sanclorum, in consecralionibns ecclesia- qui venit ad me opère complevefint; unde bealits
rum, episcoporum, clericorum, in annue ccnsecra- martyr cl pontifex Evaristus ail : s Mala audila
lionis lua? die, in solemnilalibus eliam sancla! vir- nullum moveanl, nec passim dicta absque certa
ginis Theclai, sanciique marlyris Frucluo i ac probalioiie quisque unquam credal, sed anle audila
sociorum ejus. Te igitur, revereniissime fraier, diligenter inqiiirat, ne praicipilaudo quis aliqitid
affeciione intima exhorlamur quatenus dignum te agat. t Si enim Deus omnium Sodomorum mala
lanli honoris ponlificiosemper exhibeas, Christianis quorum clamor perveneral usque ad coeluin,omnia
ac Saracenis sine offensione esse procurans, ad fi- sciens, nec credere prius, nec judicare voluil quam
dem infidèles qiioerere,Deo largiente, verbis sludeas ipse eam cum fidelibus leslibus diligenter inv'esli-
el exemplis. Sic exlerius pallii dignitate proecellas gans, qua? audîcral ex opère veracil'er cognosceret,
in oculis hominum, ul inlerius virlulum excellentia multo magis nos humani et peccalores, quibus inco-
polleas coram superna?oculis majeslalis. gnito sunt occulta judicia Dei-, haie praicaventes,
Plane per jiraisenlis privilegii paginam oflicii no- nullunranle veramjustamque probatiouem judicare
slri aucloritale decrevimus-ui quicunque se Tarra- aul damnare debemus, manifeste Apostolo dicenle :
conensis ecclesia? bona injuste haclenus oblinuisse *, Tu quis es qui judicàs aliénumsérvum? Suo Domino
cognoscunt, ea deinceps eidem ecclesia?resliluere slat, aul cadit ? Quod capitulum Àposloli, beatus
pra; judicii divini formidine el sedis aposloliea? Auguslinus exponéns ail : i Noluil enim hominem
reverentia sludeant. Si quis autem in crastinum ab homine judicari ex arbilrio suspicionis, vel eliam
archiepiscopus aul episcopus, imperator-aut rex, exlraordinario usurpalo Judicio, sed polius ex lege
princeps aiit dux, cornes aut vicecomes, judex aul Dei secundum ordinem Ecclesia?,sive ultro confes-
quilibel magislralûs,, vel persona ecclesiaslica, vel sum sive accusalum, alque convielum; alioquiii
saicularis, hujus privilegii paginam sciens, contra illud cur dixit : Si quis frôler nominalur, aul forni-
eam venire lemere lentaverit, secundo lerliove calor, aut idolis serviens,etc., nisi quia eam nomi-
commonilus,. si non salisfaclione coadigna emen- nalionem intelligi voluil quse fil in quemquam, cum
daverit,eum honoris sui et officii periculo subjacere senienlia ordine judiciario atque inlegritale pro-
decrevimus, et a Christo alque Ecclesia? corppre ferlur ? Nam si nominatio suflicit, mulli damnandi
segregamus, conservaniibus aulem pax a Deo et sunt innocentes, quia saipe falso in quoquam cri-
misericordia prsesenlibus,et fuluris saiculis conser- mine nominalur. > Decuit erge VPSdie ac noele in
velur. Amen, amen. lege Dcmini méditantes isla el linjusmodiplura eb-
Dalum Capua?Kalendis Julii, per manus sancla?y servasse, nec anle légitimant disrussioném, aut a
Romana? Ecclesia?Joannis diaconi cardinalis, indi* communione vos Pisani. antislilis subiraxisse, aut
ctione quarla, anno Dominica?incam'alionis mille- lanla eum iiifamia dénotasse. Quia lamen vox ex
simo nonagesimoprimo, pontificaïus autem domini religionis meritovencramur, et ex amore jusiitix id
Urbani U anup quarto. egisse credinius, veslra?in hoc simplicilali benigni-
LUI. tate apostolica parcimus; maxime cum in litteris
veslris alios hujus Criminationisauclores ostende-
LilleroeUrbani il
papoe ad, V aliis Umbrosoe
et Camal- et vosab ejus inteniione removeritis'. Roga-
duli priores, ne a communionePisani episcopise ritis,
aliènent. mus autem vos,- et lanquam obedientiaî-filiisprseci-
(Annpl09I.) pimus ut eos nobis ex nomine designare curetis,
quatenus auctore Deoaccusaloribus oognilis ihfamii
[MITTAREI.LI, Annal. GamaldulAW,append.,92.] . haie aut
comprobelur canonice aut removèalurc
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, vene- Prailerea notum vobis -volumus ipsos jamdudum
rabilibus in Christo filiis R . . . . Vallumbrosano a nobis per communes Pisani populi lilteras evo-
M . .. Camaldulensiet congregalionibus eorum re- calos. Si ergo necdttm venire coeperunl vos eos vice
335 B. URBANIII PAPJïï S5Ô
"fiosira,Ut ad nos venianl per apostolica!sedis obe- À LYI.
dienliainadmonele, et ne forte causenlur ad priorem Urbani 11 epislola ad proelcitosItiicorttmcommunein
terminum lion posseoccurrëre, usque ad proximam vilam agemium.
B. Maria? Nalivitatem inducias prolelamus. Quod -: (Anno 1091.)
si vel lune venire conlempseriiil, canonica se no- [BERNOLDI Glironicon,ad an. 1091;]
.verint ullionc pleclendos; si aulem illi venerini, Quosdam accepimus morem veslrorunï coenobio^-
omnino volumus, ul ex vobis duos vel 1resad hujus rum corrodenles, que laicpssa?ciilcreniiniianles et
rei definiiionemperspiciendam cum eis pari ter anle se suaqué ad communein vilam transferenles, rc-
noslram praisenliam dirigalis. Intérim vos a con- gendos in obedieniià s'ùscip'itis.Nos auiem eamdem
fralris ; noslri difiamalia desislite, et ejus cOmmu- êonversatienem et consiiéludinem, sicul oculisno-
nionem nutlo .modo recusale. Qtiicunque eliam slris inspexinius, laudabilem, el eb perpétua con-
veslrum in Pisanai Ecclesiai dioecesicommorantur, servaiione dignissimam quo in priniiliva?Ecclesiai
debilam ei obedieuliam impendere non récusent. De formant impressa est judicanles, approhamus, san-
-cailero;obsecraniusul veslris ncs apud emnipelen- clairi et calholicam noiniiiamus, et per prxseuies
tem Deum oralionibus ccmmendelis. lilteras apostolicaauciorilate Confirmamus.
Data Trejai u ldus Julii. B -
LVIL.
L1V.
Urbani.II .epislolaad G[cbharduni],episcopumCOH-
Urbanus H, Guillelmiim, archiepiscopumRoikoma- slantiensem, Welfonem el B\enholdum] duces el
, gensem, ad resliluendum.monasleriumS. Austre- B. comitem.— lllos horlatur ul abbalemmonasle-
berloe Paviliacense excilat, « alque iiniversis qui rii S. Salimloris Scliafhusensis'lueanlur contra
eidemcoenobioaliquid conférant, quaflam poehilen- Tiilonem,- donatum monaslerio proediumauferre
liarum ab episcopo aut presbylero injunciarum conantem.
parlent relaxai, i
. (Anno 1092),
(Anno 1091.) ,?
Vif<I JIABH.LON et O'Ù- [MANSI,Concil. XX, 708.]
[RUINART, Urbani, RUINART,
vrag. poslh. 111,105.] URBANUS episcopus, servus servorum Dei, Con-
LV. -.. . s-là-nlieusi.
..episcopo N, et N. coinilibus saluiem cl
....
Urbani-ll epislola ad clerum et populumAmbianen- aposlolicam.benedielionem.
sem. — Significal se Gervinum episcopum san- Yenerùnl ad nps littera?àbbaiis monaslerii Saneli
xisse. fealvaioris, conquerentes Deo cl-saiicto Petro quod
{Anno1091.)' vir quidam nomine N»venions ad praidieluni mo-
[MÂBILL., 'Annal. Bened. V, 280.] naslerium, saiculp^renunliavit, promissionem slu»
URBANUS episcopus, servus servorum .Dei,clero et bililalis secundum eonsuetudinènimonaslerii fecil,
populo Ambianensi saluiem et aposlolicambenedi-. el sua eidem ecclesia?secundum' legeni Suévortiin
ctionem. multis coram teslibus Irâdidil cl cciifinnavil; ahbiis
Reverenlissimus fraier noslerGervinus, vesier aulem , lit est dévolus et prudéns dispénsator et
episcopus, ad sedem aposlolicam veni.enSj.causai fidelis, in eodern praîdib moiiasieriiim venûslê con-
suam cum lestimonip liiiçrarum revereniissimi ebn- slruxil, fratres ordinavit,el csetéra quai ad mona-
frairis noslri Rer.iprum archiepiscepi Rainpldi el slieam pertinent regulam instituit. Praidi'ctusaulem
legalprum ipsius nobis i>oiiXieav.it. Nos autem ele- N., ut'omnia vidit abbatis labore el sludie ordîriata
ciicnem ejus canonicam approbanles, el illum qui atque perfecta, poslquam praidiclûin mohasterium
ex transverso se jnjecil, reprobanles, simùlquediu idem proediumper sépteuiiinm el; eo amplius sine
nobiscum eum reiinendo, et si qui contra eum ve- omni contradiclione oblinuill ilisiinclU diaboli,
nire véllent attendendo, poslquam in duorum inen- nunquam se tradidissé fiiéiur, él :si qUidquamob
sjum .sp.alium, quo nobiscum degnil, nenio contra hoe molesliai suslinuerii, non sblum aiiferre, sed
eum quidquam aliulil ; et condescensionemiseri- g et-ipsum monaslerium minaïur everlere. Quapro-
cordiai rigorem juslilia?tempérantes, in locoeum et pler, filii cxcellehtissinii, obnixe vos exbramus ul
ofiicio suo confinnalum vobisreniitiimus. Propiêr pro DominiSalvatoris dévolioneac reverentia beati
quod fralernilalem veslram aucloritale apostolica Pelri et nPslri ampre eumdem virum a lanta apo^
cpmmpnemusul cmnem ci obedienliani,velulidoneo slasia prehiberc el abbali et monaslerio curelis
paslori, exhibeatis, omnem consilio et auxilio ad assislere. Dicil vero lnnocenlius : Error cui non
relinendum el regendumepiscopalumsolliciludinem resislilur approbalur; ac Aposlolus: Non solum qui
impendaiis, ul cum ipso lam de docirina sua quam fqciunldigni sunl morte, sed qui consenliunlfacien-
de obedientia veslra -gauderevalealis.. Quod si posl tibus. Yolumus aulem, fili, le eumdem peslilenlem-
hanc commonilionem quisquam ei de episcopalu : virum, si jam non facium esl, secundo et tertio
conlradicere pra?sumpseril, eique sicut episcopo canonice commonere ul resipiscal; quod si con-
suo subdi recusaveril, sentenliam, qua ipse pro ino- icmpseril, ul ca-leri mëlum babeant, gladium aiia-
bedienlia eum multaveiit, nos aposloliea auciorilate ihemalis in illum evaginare, qualenus in inlerilum
Gonfirmamus. carnis traditùs-Salanai.discal non blasphemare, et
Data xni liai. Januarii salvus sil in die Domini.Incolumes vos el roenilis
35-7 EMSTëLiE ET PRIVILEGIA. 338
noslris obedïentes divina gralia custodial, cl ab A ac gubernalione concessa sunt tisibus profulura.
omni malpdefendal. ' Obeunle nunc ejusdem loci praiposilo, vel luorum
LYIIÏ.. . , quolibet successorum, nullus ibi quaiibe.lsubreptio-
€oitfirinalio ereclioniscaiionicoeS- Marinein Retlen- nis astulia praiponàlur nisi quem fratres- communi
bacli, quoesub apostolicoe sedis proleclione fe- consensu_vel fralrum pars epnsiii.i.sanioris elege-
cipitur; confirmalisque bonis omnibus ad eam rint, Censecrationes ailarium sive basilicarum, er-
spectanlibus,.-noumtllaeidem- concedunlur privi- dinatipnes
légia. clericorum, ebrisnia, oleum sancium, et
coeleraadepiscopale offlciumpertinentia ab episcopo
(Anno 1092.)
[ICCCQUELINES, bidlar., privileq., summ. pont. ampl. Frisingen ., ., in cujus-dioecesicslis, aceipiclis, si
Collcct.Il,'67.] tamen catholicus est, et graliam ac comniunibnem
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis- aposloliea!sedis habueril et gratis el sine pravilale
simp filip ULDARICO praiposilo eanouicai, quai i» loco impendere yoluerit.; Alias yei;o, vobis liceal. catho-
Raïtenpuech ad honorera S. DeigeuUricis et virginis liciimquem vohierilis adiré anlislileui, et ab eo con-
Maria;sila est,, ejusque succëssôribus canonice sub- secraiionum sacramenta. suscipere, vel ad sedem.
sliluendis, in perpeluum. aposlolicam recurrere; :qnijful.lus:apostolica auclo-
Potestaiem ligandi alque solvcndi in coelis el in B rilal.e sine ambiguitate posiulata concédai. Proelerca,
terra, B. Pelro ejnsque succëssôribus, auctore Deo, advocauinr vebis sive proleclorem conslitnimus.
principaliler tradilam, illis Ecclesia verbis agi;oscil Gulfonem egregiae.str.enuitalisducem, ejusque post-
quibus Pelrum est Dominus alîoeutus : Quoecunque eum filios, si ejusmodi, Deo.proestanle,fuerint, utec-
tigaveris super lerram, criait ligala el ht coelis; et «lesia?vestra! utiles el paleruai insiitutioiiis existant
quoecunquesolveris super tenant, erunl solula et in exseculores. Sin, autem, veslri,erit.arbilrilquem
coelis'(Matih. xvi, 19). Ipsi quoque et propria? lir- placuerit.eligere veslra?Ecclesia?.idoneumproleclo-
mitas etalienai fidèiconfirnialio, eodem Debauclorc, rem, qui sine lucri sa?cularis exactione id divina?
praeslatur, cum ad eum ail : Rogavi pro le, Pelrè, ut servilulis,obsequium slrenue ac reverenter exhibeat.
non deficial fides tua, et ta aliquando.convenus con- Omnipotent! aulem Domino, çujus melior est niise-
firma fralres luos (Luc. xxii, 52). Oporlel ergo nos ricordia super viclimas, gralias agimus, quia vos
qui, licet indigni, Pelri residemus iri loc©, prava eslis qui SSi-Païrum. vilam .probabileui, renovalis,
cotrigere, recta firmaie et in omni Ecclesia ad et aposloliea! inslilula disciplinai, in .primordiis Ec-
oelerni afbilrium Judiui sic disponenda disponere clesia? sancla? exorta, sed crescente Ecclesia jam
ut de vullu ejus judicium prodeal, et oculi noslri vi- pêne deleta, jnslinctu sancti Spiritus suscilalis. Duo*
deaul a:quilaiem (Psal. xvi, 2). Quia igitur fidelis- ^ enim ab Ecclesia?sancla? primordiis vita?,ejus filiis
simi Romana?Ecclesia?filii, Welfodux Bavaripruim, sunt inslilula ; una, qua infirmerum débilitas reli-
el conjuxejus Jj.idilba, pro animartim suarum salule neiur, allera qua fertiprum. yita beala perficilur;
canonicam fratruni secundum regulam B. Augustini una remanensin Segerparvula, altéra.ad monlis.
vivenlium,. in loco qui Retlenbach dicilur, consti- altipra. conscendens ; tina lacrymis, et eleemosynis.
tuenles, eamdem domum B. Petro devoliône obtu- quolidiana peccata redimens, altéra quolidiana in-,
lere, nés lum pro reverentia et devoliône B. Dei stanlia mérita alterna eonquirens; alteramlenenles^..
genilricis semperque virginis Maria?, cujus nomine inferiorem terrenis bonis utuniur ; alteram sequen-
locus ipse dedicatus.est,. tum pro dilectione praidi- les, superiorem bona lerrena despici.unt ac relin-,
clorum filiorum noslrorum, etiam pro fralernilalis- quunt. Haie aulem qua?-a lerrenis divino fa-vorc
veslra? religione pr:cfalam canonicam, cui,. Deodis- diverlitur- in duasunius pêne ejusdemque proeposiii
ponente, proesidere cognosceris in, prolectionem- dividiturportioneSj.canonicorum scilicet atque mo-
perpeluam ac in lutelam apostolica! sedis specialiler. nachorum. Harum secunda per divinam misericor-
suscipimus. Tibi ilaque luisque legilimis succëssô- d'iamjam frequenlia facta eliam in sa?culouniverso
ribus eamdem. regendam ac disponendamproesenti, elucet;. prima vero de calescenle fervore .fidelium
decreti noslri pagina confirmamus, cum omnibus jam,peneomnino defluxit. Hanc martyr el pontifex.
qua?ei jam el pr,à?diclorunv ducum facullatibùs,, seu. Urbanus insliiuil, banc Augusiinus.suis regulis or-
aliorum concessa sunt oblatione fidelium.. dinavil. Hanc Hieronymus suis epislolis informavit,,
Quamobrem,.per présentera noslri privilegii pagi- hanc Gregorius Augusiino Anglorum arcliiepiscopo:
nam, apostolica auciorilate slaluinius ut quoecunque inslituendam proecepit.Ilaque non minoris oestiman-
hodie idemcoenobiumjure possidet,sive in poslernm dum est meriti,. hanc vilam Ecclesia? prihiitivam-
concessioneponlificum, liberaljtale priucipum,.obla- aspirante et prosequente Domini spiritu sustenlare,
t'piie fidelium jure alque canenice pnterit adipisci,. quam florentem monaçhorum. reljgioriem ejusdem
firma libi tuisque succëssôribus et illibata perma-. spiritus,perseverantia custodire.
neant. Decernimus ergo ut nulli omnia hominum Veslrum ergo propositum noslri auctoritaie olïicii
liceal eamdem canonicam leinerc>perlurbare, autei: confirmamus, el firmos vos in eo persistera adhor-
subdilas possessiones violenter auferre ,, minuere tainurei tanquam Deo per nos exhortante obsecra-
et temerariis v.exalionibusfaligare, sed omnia inté- nius. Quamobrem omnibus in vestro coenobiovilam
gra conserveutur,. eorum, pro quorum suslcntationc canonicam.secundum hujus tenorein ordinis profi.-
559 B. URBANIII PAPiE 3iO
leniibus, el in ea, adjuvanteDomiuo,pcrmaneniibus, Ael illic, el per alias universai provincial civilalca et
ues, licet indigni appstolorum vicarii, eorum ac no- episcopalis gloria peliit et Christian»; fidei digniias
slrorum benedielionem, peccalorumque absolutio- inleriit. Posl annos vero fere quadringenlos, divina
nem poieslate illis a Domino indulla concedimus, populum suum respicienle clemenlia, per strenuis-
consliluenles, necuiquam liceat omnino hunevestri simum comitemRogeriumChrislianorumjuri ealcm
slalum ordinis commutare, de quo in Domino confi- est insula resliluia. Porro idem egregius cornes,
dimusmullum fruclum excrescere. Sialuimus eliara RomanaiEcclesiaidevolissimusfilius, ubiqtte urbiuin
ne professionis vesl-raiquispiam, poslquam Deivice anliquai dignilalis anhelans pro tempore gloriam
super capui sibi hominem imposueril, alicujus levi- reformare, B. Agathai malrem ecclesiam Catanai
tatis inslinclu vel disiriciioris religionis obtentu, ex sitam, monasleriumfore disposait,quatenus illic fra-
eodem elausiro audeal sine pra?posiii toiius congre- tres, Dei servitiis iusistentes, pro ipsius sainte, pro
gationis permissioue discederc; discedentem vero uxoriSjdefuncla?el înililum animabus, qui eamdem
nullus abbalum, vel episcoporum et nullus mona- terrain Chrisiianorum dilioni suo sanguine repara-
chorum sine communium liilerarumcaulione susci- verunl, omnipoleiilis Domini misericordiani implo-
piat, décimas quoque novalium ejusdem canonicai rarent.
ad eamdem perlinere decernimus, salvo vicinarum " Nos ilaque tanli viri devolioneni, proul dignum
jure ecclesiarum. Vos igilur, filii in Christo charis- est, approbantes, monasterium quidem illic perpeluo
sinii, oporlel regularis disciplina?insiitulione sollici- permanere proesenlis pagina?auciorilate sancîmus.
titis ac devolius insudare, ut quanlp eslis a saicula- Sed enim, quia, ul praîdiximus, episcopaliquondam
ribus tumullibusliberi tanlo sludiosiusplacereDeolo- pra?rogalivaCalaniensium civitas illusiris agnosci-
lius mentis et corporisviribus anhelelis,praicipuestu-
lur, adjicimus el praisenli decreto sialuimus.ut no-
. dentés Rcmana?Ecclesia?décréta veneranda servare stro
quoque tempore ad eamdem prairogativam red-
cujuspalrocinioab omni jugo vivenliumeslis douante eat, et quicunque in praidicla ecclesia a monachis
Domino pranmunili.Ad indicium autem hujus a Ro- eleclus fuerit in
ad no- abbalem, idem populoquoque proe-
mana Ecclesia libertalis, per annos singulos esse debeat in'a.nlistilein. Porro. et civitas universa
sirum nostrorumquesuccessorumusum quotidianum et
el siolam Lateranensi quai circa, vel civitates, vel vilhe, vel oppida,
albam lineam palalio pcrsol- quai proediclus conies eidem monaslerio el bea'.o
vatis. Sane si quis iu crastinum arebiepiscepus, Pelro obtuliti vel oblaturus est, et ad Cs»
quidquid
episcepus, imperalpr, aul princeps aut dux, cernes laniensem ecclesiam -ex anliquo jure perlinuisse
aul vicecomes, judex, persona qua?libet, potens aul polerit comperiri, tain in dicecesi quam in posscs-
P
impotens , hujus n'ostri privilegii paginam' sciens sionibus in abbatis et episcopi jurisdiclione ex ints-
conlra eam temere venire, et eorum quai concessa semper esistanl ; ideinque abbas el episcopus
facere tenlave- gro
sunl vel slaluia, quidquam irritum el monaslerium regulariier, et clerum el populum
ril, secundo lertiove ccmuipnilus, si npu saiisfa- universum canonice regere, Dominoopiiulaute,pro-
etiene cengrua emendaveril, eum honoris et oilicii curet.
sui periculo subjacere decernimus, et a corpore Te igilur primum post lanla lempora Calaniensig
Chrisli el Ecclesiai auciorilate apostolica; poloslatis urbis antislitem noslris, tanquam B. Pelri manibus
segregamus. Conservaniibus aulem pax et miseri- consecratum, proesenlis privilegii aucloritale do-
cordia a Deoprtesenlibus et fuluris sxculis conset-
nanles, luis quoque succëssôribusdecreium hoc ra-
velur. Amen. tura perpeluo permanere decernimus, ul semper a
Dalum AgnaniaiKal. Feb., anno Dominicalincar-
Romano pontifice consecrentur, semper et mena-
nationis 1090, indicl. xv, pontificaïus domini Urbani
chis in abbalem el populo praisint in antislitem.
H papai. ut ha?c perpeluo lirma, intégra et 'illibata
Denique
Scriplum per manum Lanfranci vices gerenlis consistant, ebarissimo filio nostro Rogerio comiii,
cancellarii sacri palalii, cum signo ejusdem.
D Chrislianai fidsi propugnatori, ejusque uxori et filiis
L1X. et militibus, pro quorum redemptione Calanienseni
Bulla Urbani 11 papoepro Calaniensi coenobio(14). urbem cum toia dicecesi sua B. Pelro apos.ioloru.nt
(Anno 1092.) principi, suo labore restilulam, o.btiilil,Dei et apo-
[Acla sanclorum Boltand. Febr. t. I, 655.] stolorum ejus graliam, el benedielionem et peçca-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo torum absolulionemex aposlolicoaauctorilatis quam
frairi ANSGERIO Calaniensiepiscopo el abbali ejusque indigne gerimus vice benevolenliamque donamus,
succëssôribus canonice insliluendis in perpeluum. quatenus et in proesenlieorura Iriumphi, eorumque
Sicul bealissimi Palris el docloris eleganlissimi acla magnifica, doua oblalionesquevigeant, el in
Gregorii l scriplis veridicis edocenlur, constat Cata- fuluro praimia alterna?bealiludinis inveniant.
niensem, ubi B. Agatba el orta et passa est, civiia- Si quis autera (quod absil) his noslris aposlolicis
lem dignilalis episcopalisanliquitus gloria claruisse. conslilulionibus perlinaciter obviara ire lentaverit,
Capta aulem a Saraceuorum populis Sicilia?insula, secundo lerliove commonilus, si non salisfaclione
(14) Nota?lemporis sunl viliosoe.
3*1 EPISTOLA ET;PRIVILEGIA. .,...' 5^
coi.igrua emeiulaverit, noveril se omnipoteittis Dei A adipisci, firmamus libi luisque succëssôribus, illi- "
et sanclorum aposlolorum indignalionè graviter •bala ut permaneant.. "\
puniendum, et sedis apostolica? quam contempsit, Decreyimus ergo ut nulli omnino hominum licea-fc
anathemale cohfbdienduni. CphsérVanlibus autem, idem coenobiumtemere pcrlurbarc, aut èi-subdilas
hoecpax a:Deo et misérîccrdia pra?seniibus.etfuluris ppssessiones auferre,. vel ablâta relinere, vel mi-,
saeculis censervelur. Amen, amen.. nuere, veLlenierariis vesâlion-ibus mo'estare, aut
Dalum Anagnia?v;i; ldus Marlii,: ihdict. x.jv, per, eliam fa.ligare; sed omnia. intégra ce'nservenlur,
manus Jeannis sancia? Romanai Eeclesjai diàcQni eorum quorum subslanlia ac gubernatibne con-
cardinalis, anno •Dominica?incariiâlibiiis 1091, "pon-- cessa sunt, usibus.ouiui-modo profutura; Obeunte ,
lificatus vero domni Urhani il papa?quarto'^ , autem nui'c.aljbate, vel quolibet successorum, nùl-
; ... LX, ".-'.,'. : .-:.yi -"---'- lus .ihi qualjbet; subreplioiiis asituia Vel violentïa
- pra-ppiialur,. nisi quém fratres communi consensu,.
Urbanus H monaslerium S. Sophïoe BeiBvenianum-
tuendumiiuscipit,et ejus possessionesjuxaqv.ficoth vel frairum pars censilip sanieri elegerint; eleclus
firn±at. ' a Renianp pnntifice consecreiur ; cbrisma, cleum
..-.'.' (Anno.l092.)v sancium,.conseeralienes altarium sive basiliearum,'
[MANSI, Concil. XX^ 699.] erdinalipnem monacherum qui ad sacros sunl jam
URBANUS episcppiis, servus servorum Dei, diiècia" nunc ordines promovendi, ab episcopis in quorum
in ChristofilioMADELMÔ, abbali venerabilis monaslerii dioecesib.usestïs, accipielis;- siquidem -graliam et-
S, Sophia?inira Benevenlum sibi, suisque supces- comrauuionem aposloliea?sedis habueiinl, et si gra--
soribus regulariler substituendis in perpeluum. lis ea et sine pravilate impënderinl. Si quid autem
Pplesiaiein ligaiidi alque' solvendi in coelisel in horum obslilerit, liceal vobis-a quocunque volue-
lerra, sanclo Pelro aposlolo suisque succëssôribus, ritis calholicp episcopo, quaeproedicla sunt sacra-.
auctore Domino, principaliler tradilam ilîis Ecclesia menia percipere, Tibi, vero-, quem propensiore-
verbis agnescit, cujus iïerum est Dominus Iocuïus charitateampleclimur, ex apostolica?sedis peculiari;
[/.quibus eum est Dominus alloculus] : Quoecunque benignitate id muneris personaliter indulgemus, u\;
ligaveris in terra, erunt ïigala el in coelis; et qua.'cun-'. per aunura quinquies, id est, in die sancta? Resur-
que sslveris super terrant, erunt soluia el in coelis reclionis, et Pentecostes, et Nalalis Domini nos'.n-
(Maith. xvi). Ipsi quoque et proprie firmilas, et. Salvalorisque Jesu Chrisli, solemniiaiis'quéduo'de-
plena? fidti eonfirmatio, eodem Domino auctore, cim sanclorum fratrum, necnon et sancti niartyris-
proestatur, cum ad eum dicjiur : Roqavi pro le ut ri Mereurii, admissarum lanlumsolemiiia, chiroihecis--
ïton-deficialfi'hs lua, et tu aliqùàndo convenus con- amie eliamcampagis ularis. Sane si quis in crasti-
firma fratres tuos (Luc. xu). Oporlet ergo nos, qui, num archiepiscopus aul episcopus, imperator aut*
licet indigni, Pelri residere videmiïr in loco, pra va
dux, rex-, princeps, aul:cornes, aul vicecomes, ju-
corrigere, recta firmare, et in omni Ecclesia ad dex, aul persona quailtbet, magna aul parva, potens
selerni arbilrium judiçis, sic disgonenda disponere, aut juris noslri privilegii paginam
elianrimpoienSj
ut de vulUrejûs judicium nosirum prodeal, et oculi sciens contra eam venire temere aul primaria
*
noslri videant aequilaiem. Tnisigilur, filiMadelme,. mente,lenlaverit, secundo lertiove comtnonilus al-
juslis pèlitionibus annuenles, Bealai Sophia? coenp- que adhoriatus, si non satisfaclione congrua emen-.
bium, cui, Dcniino auclbre, praisidere cognosceris, daverit, eumdem honoris sui et officii periculo-
sub lutela et jurisdiclione sedis apostolica?, sicul
subjacere, necnon el submpvere decreyimus, et a-
haclenus mansil, perpeluo permanere praisentis Chrisli Ecclesiai cerporc auciorilate.aposlo-
atque
pagiupe aucloritale sancimus :. ut soli Romanai liea? poteslatis segregamus : conservaniibus aulem
Ecclesia? subdit.ûm, ab omnium ecclesiarum seu ea, pax a Domino et misericordia proeseiHibuset
personarum jugp liberuni habéatur.; cuncta eliant fuluris saiculis-conservelur. Amen. Bene valele.
quai praidecessoribus tuis, vel tibi, ad ejusdem D' Dalum Anagnia? per 111 anus Joannis, S. R. sedis
monaslerii immunilalem vel pessessipiiem, npslip- diaconi, prid. Id. Mart., indicl. xv, anno por.lifica-
rum praidecesserum sunt privilegiis all.rib.uta, nés. lus domini niaxïmi Urbani II,papa? quinlo, iiicarna-
qypque libi ae succèsseribiis luis, regulariler, pro- tionis autem Domini noslri Patrisque aelerni Jcsu-
movendis proesenij privilegio coniribiiimus. Cellas Chrisli anno 1092,
praiier.ea, vel. ecclesias, vel villas, qupeaut induslria
praiiliclo videnl.ur coenobio juste ae raiionabililer. LX'I.
acquisila, possidendas in perpeluunj lipnfirmamus, Urbani. H. papoe prjvitegium pro. inomslerio, Rein.'
id est,, ecclesiam, elc. hardsborneusi.
(Enumerat coeiiabnpossessiones.,) (Anno 1092.)
Per praeseutem igilur noslri privilegii paginam [77<uringtasacra, Francofurli, 1757, fol.; p. 61.]
apostolicaauctorilate consiituimus ut quoecunquehOi URBANUS episcopus, servus,servorum Dei, G'ISIL-
die idemcoenobiumjuste possidet, quaèquein crasli- BERTOdileclo in Christo frairi, abbali venerabilis
huni concessionepontiftcum, liberalitate priucipum, monaslerii Sanclai Dei genitricis et Virginis Mariai
aul oblaiioue fidelium, juste alque canonice polerit Sanctiquc Joannis evangelistai, quod in loco siluiti
345 . B. URBANIII PAPÊ S»
est qui Reginherisbrunmimdicilur, ejusque succès- A
soribus -regulariler snbsiilueiidis , in perpétuai». LX:.ï.
UrbanusII monachorumSileuuiacensiumpossessiones'
Juslis volis ussensum praibere, juslisque pèlitioni- confirmai,« licet, inquit, congregalio veslrael ,'oct!S;
bus aures accommpdarenos convenit, qui, licet in- '
adhucnobisincognilussit. » .
digui juslilia? custodes alque proecoaes in excelsa (An.no1092.)
aposlolorumpriucipum Pelri el Pauli spécula positi, [MAEILÈ., Annal. Benc.il.V, 297.}
Doininp dispanenlc, viderais' exislerc. Tuis igilur, Diîeclisfiliis in loco qui Silvaniaeum dicilur, ad
fili in Chrisio venerabilis alque charissime, juslis omuipoieniis Dei servitium et monasticai disciplinai
pelilienibiis annueincs, monaslerium Reginheris- mililiam cougreg.alis.,saluiem el aposlolicam bene-
bruniuim cui, Deo auctore, praisides, ad honorem dielionem.
sanctai Dei genitricis et Virginis Mariai sanciique Duoad nos ex vestris fralribus venienlcs, aposto-
Joannis evangelisla?,quorum nomini,dediealu-mest,' lica; sedis suppliciler expelivere suffragiumul vide-
sub tutela aposloliea-sedis specialiler confovendum licel locovestro aposloliea;luRionisprivilegiumme-
proiegendumquesuscepiraus; q,uod nimiriini mona- rerentur.-Nos,- licet congregalio vestra el locus
steriuni Ludovicuscoines infta silvam quai vocalur- adhuc nobis incognilus sit, quia (amen magnis ad
Luiba, propriis sumpiibus aidificansel propriarum B nos Iaboribus pervenerunt, pro, solila aposloliea;
possèssionum collatioue dilans, pro anima? sureac sedis misericordia pétition! eorum et veslra?omnino,
parenluni suorum sa-hiie beaiis aposlolis Pelro et déesse n'einimus.Per praisenlis igilur decreti pagi--
Paulo nosciiui' obtulisse, ae in Romani pontificis nain concedimus el confirmamusquidquid vobis et
defensionemjure perpeluo delegasse..Ejus ergp vo- locovestro usque in banc horam juste el ralienabi-
lum asseriicnis noslra; favore Armantes, pro bu-jus liier coHcessuBiest,,et quidquid in futurum juste et
noslri privilegii pagina apostolica auciorilate stalui- legaliter concedetur. Qnineliam., ul, annuenle Do-,
nius ul quidquid idem religiesuscernesin ma.icipiis, niino,.mohaslica?religionisvigor, qui illic jam irien-
in campis, silvis, pralis, aquis aquarumque decur- nio inolevil, et premnvealur cl cresçat, vicines et
sibus, in niolendiiiisac in înansiscirca silvam L.ûiba? longe positos adhortamur ul locuni ipsum ad salu-
pra?diclampraifato coenobiocontulit, quidquid prai- tem animarum suanim, bonpium suorum colla-i
lerea hodie juste possidet, sive in crastinum couces- tipnibus honorare, dilare el exalta.reprocurent, elc,
sipne ponlificum,liberalilaie principùm veloblalione Dalum per manum Jeannis diaconi cardinalis
fideliumjuste alque canonice polerit adipisci, firma m ldus Aprilis, indiclionexv. Anagnia?.
libi luisque succëssôribus ac illibata permaneanl. LXII1.
Decernimusergo ut nulli omnino hominum liceat C Urbanus 11EcclesioePisanoe, ob civittm
erga Roma".
idem coenobiumtemere perlurbare, aul ei subdilas nain Ecclesiammérita, episcopalusCorsicanoss«6-
possessionesauferre vel ablala relinere, mkiuere vel jicil, petenleMathilda comilissà.
lenierariis vexationibus faligare, sed omnia intégra (Anno 1092.)
conservenlur, eorum pro quorum suslenlaiione ae [UGHELLI, Iialia sacra, III, 56.9.]
gubernaiionè concessa sunl usibus omnimodis pro- UBBANUS episcopus,servus servorum Dei, dilecta
lutura, salvo episcoporumjure canonice; sane prai- iu Chrisio frairi DAIBERTO, Pisanorum episcepo,
diclum coiniieni veslri coenobiiadvocalum, sicul a ejusque succëssôribuscanonice subsliluendis in per-,
vnbis esl cl c:us, permanere, quandiu vixerit, ejus- p„luum.
que posieros, si idonei fuerint, siatuenles de coelero Cum universi.ssancla?Eeclesia?filiis,ex ape^lplica?
sancimus ul nullus unquam veslri monaslerii advo- sedis aucloritale,ob benevolenliamdebilores nosexi-
catus esse praîsiiniat, nisi quem fralres communi; stamus, illis lamen lotis alque personis qua?specia-
ennsensu prpviderint eligendum; ad indiciumautem lius ac familiarius Roinana?adhaireniEcclesia?,quoi-
percepla?hujus a Remana Ecclesialiberlalis, secunque ampliorem ejus graliam cbedieulia gralieri,,
duin jam dicti comilis ccnslilulinnem, per annos officiisfrequentioribuset auxiliis amplioribusprome-
singtilos, dups nioneiai vestrai solides Laleranensi: jyrenlur,
1 propensipri IIPSconvenu charilatis studio
palalie persplvelis : si quis aulem in crastinum ar- imminere. Ipse enim per prophelain Dominusait ;
cliiepiscppusaul episcopus,imperalor aut rex, prin- « Honorificanlesme bonorificabc; > discipulisquo-
ceps autdnx, cornesaut vicecomes, judex aut perque suis angustiarum, quas pro eo pertulerant, re-
sona quailibet, potens aut impotens, sciens conlraa tribuliouem promitlens dixil : i Vos eslis, qui per-
eam lentaverit, secundc lerlievecenimpiiitus, si non1 mansislis mecum in leiilalionihus meis, et ego
salisfactione congrua em'endaverit,eum henpris suii disppnpvobis.,sicul disppsuil Paier meus regnum. >
et cfliciipericulc subjacere decernimus, et a Chrisli; Quia igilur in lanta lamque diulurna schismatico-
atque Ecclesiaicerppre auclprilale ppteslatis aposto-„ rum tempeslale, Pisanorum gloriosa civitas, mullis
lieae segregamus; censervanlibus autem pax a Dee 0 jamdudum Iaboribuset ebsequiissanciam Ronianam
el niiserieprdiapraisenlibus, el fuluris sa?culiscon-- et apestplicam Ecclesiam sibi fecit obnoxiam, tua
servelur. Amen. quoque fraiernilas divino charilatis ardoresuccensa
DataAnagnia?per manus Joannis sancla!Romana? e ob ejusdem S. R. E. libertaleio.non solum impendit,
Ecclesia?diaconicardinalis, x Kal. April.»indicî. xv, sed et ipsa super intpendi parala est, et noslris h-.
amto Dominica!lncarnationis 1092. boribus cooperala, mullis'quo modis tribulatiouinii
345 EPlSTttL^ ET PRIVILEGIA, M®
partiçeps effccta , coopérante Do.nino, bençfieiorum.A ComnienipralibneOmnium Sanclorum ,-'Cbnsecra-
meritis respondereçuramus, ul, sicut nos praoterito- tione basilicai et .suffraganebruin episceporum, ae
Jt-iinimenior.essuint.is,ita et ipsi tanla?gralia? l'avore clericorum,. el annuo n'alalilii-luidie, h) so!fiiniiila:e:
donati fiiiuris lenippribiis S.. R. Ë. fideliores ac de-, etiam,beau' martyris alque, ponlificis Sixti,, ciijus
voliores existant, et benigniori inatri semper auxi- imliiuiciuihonor effîcaciaciuu.mvivacilaleservandus
iiandn, adjurando, obsequenderespondeant. Divinai est. .Ejus ergo le vblumus per omiiUigeuiùm vindi-.
siquidemmajesialis di.s.posîiioPisana; ui.bis gloriara.; c.are. Hujus enimindunienli honor, buniilitas at(|iie!
noslris temporibus , cl Sarâçcnorum triiimphis illu--; juslilia est: Tola igitur meule fratcrniia.'slua'seex.--
strare, el sxcularium reru.m pr.ivectibuspromovere, hibere feslinel in prosperis huinileni, et in ailversis,.'
u; pr.e comprovincialibiiscxallare dignaia esl. Ea-. si quai.idocveniuni, cum-juslilia erccluin, âtuicutii
propter el nos divina?pielalis prosecutorcs el coope- . bonis, perversis coiitrariuui; uiillius liuqiiamfacicm,-
ralores, eam in, spirilualibus;quoque glorilîeare depro verilate loqueiilein preniens (sic, ul infra in-.'
creyimus, sicul praidecessQr.es,npstrosinullis civita- sislens, etc.), misericordia? pperibus juxla vir/utem*
tibus o'.im feçissp, scriplorism ecclesiasticonini substaiilia?insislens, et lamen insisiéro 'etiam'supra-,'
teslimoniis coinprobatur. Consilioilaque çpnfratrum-: vij-tmem.cupiens, inuïniis compaiiens, beiiévoléiil!-.
noslrorum episcoporum-,presbyicrortnn aç diaeono- B bus çongaudens, de alieiiis gâudiis, lanquam de pro*"-'
rmn cardinalium, aliprumqiie noslrorum fidelium; priis exsailans, in corrigeais vitiissteviens, in frucifc--
assensu, imo.precibus incilali, çharissima?quoque. dis_virlulibtis atidilonni) animtnn deinulcèns,' in.j
beati 'Pelri filialMalhildis.comilissà?,qua?se extre- iracundia. animl sine ira lerrens. Hoc est, fraier
mis quibusque pro causa apostolica?sedis exposait . charissime, pallii accepti dignilas, quam si sollicite
o'wixis poslulaiionibusinclinai!, ad .honorera sanclis- ; seivaveris, quod foris accepisse oSteiAlcris, intus
simai dominai nostra? Dei genitricis Mariai, sancl©- habebis. ^ , ,• : -
rumque Pelri cl Pauli.aposlolorumpriucipum Corsi- Dalum Anagnia?pér inannnr Joannis S. R. E. dia-
canai insula?.episcopalusrcgendos, ne disjioncndos coni cardinalis, x Kal. Maii, indict. xv, ahn'b Do-
sancla?Pisana?Ecclesia?,cui, auctpre Deo,charissime îuinica.'iucariiaiionis 1092, pontificaïus vero D; Ui- -
fraier paibcrie? praisides, praisentis decreli auctori-, liani papa?II, anno.v. ;-"•
late commiiiimus alque subjicimus, leque, fraier : "• :
LXIVV
venerabilis, in archiepiscppiim ejusdem insula?pro- UrbiniJI epislola ad B[erengarium]Tarra'conensem
mpvemus, idem juris ei idem honoris luis quoque, archiepiscopum.— ilonel ne in eriycuda ecclesia
Tarraconensi ncyligenleragat, utque.prhmtli, ar-
succëssôribus.perpeluo.indulgentes,qui cleii ac po- C chiepiscopoToletuno,uun.c suo.'inIlispania unicersa
puli eleclione legiliina per Roman! ponlilicis manus et in Nurbonensi
' ' provinciaconstilulo
" vicario,obediat.
iniraverinl,qiiemadmpduinLandulpbum, Gerardum, (Anno:109â.)
et le ipsum prdihalos esse cognoscitur. Corsicana [MANSI, Concil. XX, 682.]
elenim insula, lam prolixilale spaiiorum quam ne- Novil dileclio tua, Xrater in Christo venerabilis,,
gligenlia pastorum, lam insoleiiiiadoininoi'utnquam quo tenore, qua conditione pallium libi privilegium-
noslrorum dissueludinc legatorum, inullis jale-rve- - que concesserimus : quoinodo nobis et lii'in fide lua,
iii'nlibusimpedimenlis,ab aposloliea?sedispbedieniia et comprovincialesprimates per scriplum promise-
as devoliônedefcrbuil, et dissolutioni aç dissipation-!' rilis vos in reslitutioncm Tarraconensis ecclesia?
dedila, ccclesiaslici ordinis pêne deservil discipli- omnimodis iusiituros; mine aulém frequenli fara*
nant, quam profecto lua luorumqup successorum audimusveslram illam induslriam, veslrum studium
yigilaniia, quia.es illis vicinior, el sedis. aposloliea? jam cessare, et Tai'racnnensein resiiiûlionem jam
familiariores, in juslilia? regulam, et Chrislianilalis pêne deficere. Te. igilur litteris prseseniibusadinone-
vigoreni,,annuenle Domino, reformait, optamus almus ut hujus boni bperis perfectionis sedulns ope-
que pra?eipinius.Unde, fraier in Chris.tocharissime, ' rator existas. Ménrnerïs lamen ila te arcbiepiscppuin.
ves ra? jurisdîclj.Qiii',disposition-!,procurationiqueT) inslilutum, ut tam lu quam universi'provincialTar-
commiitimus ecclesiarum illarttm bona secundum : raConensisepiscopi Tolelano lanquam primat! de--
Deum regenda, defendenda, el qua? maie deslrucla, : beaiis esse suïijccli. Sic enim a vobis in Toletanae:
el illicite usurpala reperieri.tis, in usus ecclesiasticos Ecclesiaiprivilegio constituluni esl, ({uqdnpsomnino-.-
reslituenda, ul, auctore Deo, illic ecelesiasiica?reli- ralum volumus permanere. Nune autem niulio am-
gionis disciplinareferveat.Palleum igilur fraternilali plius, quia ei noslrai sollicitiidinisvices.in Ilispania;
tua?, pleiiiludinem videlicel ponlilicaljs officii ex universa et in Narbonensi provincia minislrandasi;
apostolica?sedis liberalitale concedimus, quo jure injimximus.
ecclesiastico lanlum ad missarum çelebranda so- Dalum vu Kalenlas Maii. '
lemnia libi, ac succëssôribusluis uli licebil, iis tan- - -'
'.LXV. - '.''..' _, '..
uini qui subseripli sunl diebus solemnibus, id est Urbanus 11 Guarino, monasleriiS. Laurenlii Avcr~-
Nativitale Domini, Epiphania?,Hypapanlon, Çoena?. sani abbali, milroeel annuii usum cbneaiit.
Domini, Paseha, Ascensionis,Peniecosle, tribus.so- . (Anno1092.)
leinniialibus sancla?Dei genitricis ac virginis.Maria?, [MABILL., vlmiar. Bened., Y,'292!]
SSataliiiisS. Joannis Bapiisla?ac SS. aposlolorum, Anagnia?vcrsabâiur nonis Maii Urbanus papa liofr
547 B. URBANIII PAP-« 54S
anno quo tempore apostolica?protectionis graliam A^ confirmavit, sic pra?slanle Deo ab omnium viven-
imperliil Guarino abbali monaslerii Sancti Laurenlii lium jugo liberUm usque ad lempora nostra per-
marlyris, quod juxla urbem Aversanam situm, juris "mansit. Noslris autem diebus Alphanus, Salcrniianai
beati Pelri esse dicilur, et iisdem temporibus de Ecclesiai archiepiscopus, confrater nosler, ad ejus-
parvo ad magnumexcrevisse.Aihoc vero privilegium dem loci subjeclionem modis ccepit omnibus auhe-
indulgeudum ideo se induclum ail pontifexquod il- lare< Nobis ilaque disppnenlibus basilicam ipsius
litis monaslerii fratres llomaitoeEcclesioetribulationi- loci dedicare, ille sua?Ecclesia?minui jura clamila-
bus el angusliisfideliter communicaverant.Inter alias bat, cui nés ex abundanli salisfaclionem juris ob-
ejus lociprxrogalivas,Guarino abbali ejusquesuccës- lulitnus : ille aulem, cum ad postulalum et accepta-,
sôribus concedit usant milroeubilibelin celebralioni- lum aetionislenuinuiu pervenissel,aclionem aggredi
bus divinorum; awiuli vero lanlum in celebrulione refutavil.
viissarum proecipuarumfeslivilalum,el consèssucon- Sic nés praîsenlibus fralribus nestris reverendis--
ciliomm. simis episcopis Ubaldo Sabmensi,OddoneAlbanénsi,
Dalum Anagnioeper manum Joannis, S. R. E. Berardo Pra?neslino,Jpanne Tusculanensi, Brunene
diaconi.cardinalis, indiclione xv, Nonis Maii, anno Signine, Rangerio Regilane,GerardbTrojauo,Joanne
Dominicoeincarnationis 1092, pontificaïusanno v. E Rioppolano, et cardinalibus Ecclesiai nestrai Her-
j}
LXYI. mamip presbytère ex titule Qualupr Coronalorum,
Urbani II epislolaad Petrum abbalem Cavensem.-- Gregorio presbytère liluli Sancti Yilali.s, Benedicio
D.eprivilegiisejusdem monaslerioconcessis. presbytère Sancla; S'usanna;, Gregorio ex diaconia
(Anno 1092.) Sancla?Mariaiin via -Lala, Jeanne ex diaconia San-
[MANSI, ConciLXX, 652.] ctw Maria? in schola Groeca, Pelro ex diaconia in.
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve- Sancto Adriano, Jacobo ex diaconiaSancti Euslachii,
reulissirao frairi PETRO,coenobii Cavensis abbali, et Tencrone ex diaconia Sancti Georgii ad Vélum
et succëssôribus canonice proraovendis, saluiem et aureum, diacenibus, astante eliiun dilectissimefllîo
aposlolicambenedielionem in perpeluum. noslro duce Rogerio cum iiinumera clericorum el
Cum universis sancla?Ecclesiaipartibus pro sedis' laicorura lurba, praislante Dominonoslro JesuChri-
aposiolicoe auciorilate ac benevolentia debilores sio, cujus vicem, licet immei'iti, gerimus in terris,
cxislamus, illis lamen locis aique personis qui spe- ad honorera summa!el individua?Trinilalis manibus
cialius ac familiarius Romana? adba?serinlEcclesia;, noslris propriisJn eodem loco, qui Metelliana Cava
quique amplioris religionis gralia eminere nescun- vulgariter nuncupalur, basilicim dedicavimus die
lur, propension nos inducunl charilatis studio im- C ( Nonarum Seplenibrium, indulgentes' eidem mona-
niinere. Apostolica? ergo mémorial praidecessoris slerio contemplalione cujusdam pra?rogaiivaispe-
noslri Gregorii seplimi inslilulis lenacius adhairen- cialis charilatis, quam experti fuimus in eodemcoe-
tes, Cavense coenobium, cui summa. religio viget, nobio , imo poiius perfeclani religionis observan-,
quod ipse singularité!' dilexit, et sua? insliluliouis tiam, dum adhuc essemus in mînoribus ordinibus
privilegiocommunivii,
" nos quoque hujus noslri pri- csnsliluli.
vilegii pagina communimus, et ab omni lam sa?cu- Ut quicunque in statu poeniienlia?,Dominoopiiu-
laris quam ecclesiaslica?persona;jugo liberum esse lanle, fuerit posilus, el ad dictum locumaccedens,,
omnino decernimus. Idem namque aposlolicuspon- fuerit ibi une die anle ipsius basilica? consecraiio-
tifex, dum in Romanasancta Ecclesiaarchidiacoiiatus nem, el per lelum diem sequenlem, nec nen in die
adhuc efficiufungerclur, praidictum lecùm a Gisul- Jovis sancti, alque per lelam diem Yeneris saneli
pbp, Salernilano lune principe, in cujus manu fue- sequenlem, de omnibus peccalis, de quibus vere
rat, poslulavit. Cellasquoque plurimas, quas usque ceniritus fuerit et conféssus, illam indulgenliamet
ad id teinporis spaiium idem princeps in manu veniam a Domino consequatiir, quam mereretur in
propria delinueral, ab ipso acquirens, eidem sancto eundp él redeunde ad sancium Jaccbuni Composlel-
loco conlulit absolulecttm omnibus habitantibusel D ; lanum, reliquis verp temporibus et diebus singulis
habitaluris, laminCilenli monte ejusque pertinen- causa develionis illuc accedenles quatuor annorum
tiis, quam in locis Pasciano, Melelliano,CastroSan- et tolidem quadragenarum indulgenliam suorum
cti Adjuloris, el pertinenliarum eorumdemlocorum, peccalorum oblineant de sedis apostolica! gralia
cuiii juribus , angariis , parangariis, pensionibus speciali. Qui vero ad capellam luam sitam in eodem
solulis, lam ralione lerrarum quam pre quolibet monasterie, ac eedem die censécratam per venera-
l'eeulariipsorum locorum, sicul nos ipsi in regislro bilem fratrera neslrum proedictum Brunonem epi-
ipsiusprincipiscnuclealius vidimus conlineri. Quam scopum Signinum, iu diebus el feslivilalibus supra-
dcnalioncm nos auciorilate apostolica ex certa dictis venerit, seplem annos el tolidem quadragenas
scientia confirmamus. Prailerea Cluniacum locum de indulgenliapro suis peccalis confessis a domino
ilium faniosum dirigens, inde te ut abbalem praedi- consequalur. Accedenles similiter ad ecclesiamcon-
"c',omonaslerio praiponcrel ascivit, quem deinceps slruclam in casali eidem monaslerio adjacenti et
cum universis subjeclis sive locis, sive personis, emiiienti, dedicalam ipso die per jam diclum vene-
singulariter dilexit, fo.vit alque tuitus esl ; inox rabilem fratrera nosirum Rangerium episcopumRe-
pontifex inclus, eorum liberlalem docicli sui pagina gilanuiii, in dicbus lestis pnediclis,. nec non cl in
549 EPISTOLA ET PRIVILEGIA, 550
omnibus feslivitalibus Virginis gloriùsai, ad cujus; A jure commun! super hoc edito in aliquo non ob-
vocabulumconslrucla est ecclesia memorala.seplem s'tanle.
annos et quadragenas lotidem de indulgenlia a Do- Insuper menïbraïus excellénlissimiis dux, visa
mino proiiiereanlur. hujusmodi dedicatibnis solemnitaie, compunctus, ut
credimus, divino Spiriiii, nobis el nestrp.appsto-
Cpncedenlesel édicté perpeluo ccnfirmantes, ut lalui attenlius supplicavit, ul dpiiatipnem et confir-
lam tu quam suecessores lui per terras lui mona-
matienem, quam ipse eidem monaslerio facere ob-
slerii habitas et hahendas libère possis ecclesias reverenliam sanclse cl individua;Trinitalis ; et suo-*
censiruere, cum cruce signare, aliaque ponlificalia rum peccaiorum remediiim,;iiilendebal, digriaremur
et spiritualia exereere, sacrorum ordimun collatio-
aucierilaie apestplica cpnlirmare, iipstrpqué man-
nis , basilicarum et allarium consécralionis, ac
daremus inseri privilegio diligenter. Nos igitur suis
thrismatis confeciionis, libi luisque succëssôribus in hac parte precibus'justissimis inclinali, in favb-
dunlaxat abdicata penilus potestale. Decernenles rem
ut lam ipsius .-coeuobiicaput, quam ecclesia?quas ipsius loci, quemspécialiprosequiinur dilectiene
pariter el devolipne, cencéssienes et donaliones
nunchabet, sive plebana? fuerint, vel rurales, in. ipsas in noslro proeseutiprivilegio inseri-fcclmus ad,
civilale etdioecesi lantummedp Salernitana siluala?,.]{ cautclami
ab emni jure el jurisdictiene épiscppali sinl exem- Privilegium Rogerii ducis monasiefioCavenst.
pla?, de plenitudine peleslalis et gralia spéciali ; ila Concessit siquidem proediclusdux éidem mona-t
ul nulle jure seu foro conlenlioso lu vel lui sueces- slerio in
perpeluum, ut patres dicti -monaslerii
sores fraircs-ipsius monaslerii seu clerici soeculares, absque qualibet conlrarielale ha?redum et succes-
in proedicla civilale et dicecesi per Salernitanum sorum suorum
possint exigere et rec'ipere integram
ac
^praîsulem capituliiraaliqualenus eonstriiiganiur, decîmam, partem piscium qui capti fuerinl in -mari
qiiiuimo ecclesiai cum omnibus suis juribus el a-vallone -qui de Gallocauda [Gallocauta] dicilur,
perliriéiiliisplenojureipsi monaslerio sinl subdilai. usque ad fluvium de Câilra [Ca?lera],qui est de
Si vero aliquos de luis, monachis, seu clericos soe-
teirilorio ipsius monaslerii per quinque millia pas-
culares, in ecclesiis civilatis praidicta; et dioecesi smim in ira mare. Praedicium vero monaslerium
commoranlesad sacros elegeris ordines promoveri, încrcimonià sua
liceat libi luisque succëssôribus quemeunque ma-' seu absque omni-datipne, selulipne,
exitura, libère vendat, néduni in suis lilloribus
lueris episcopum convocare, dummodo catholicus
vel porlubus, imo per tolum suum ducaliini lain
fuerit, sed in aliis dioeçesibus requisilo dunlaxat ipsum coenobium
dioecesano: de ecclesiis sitis in quam émeutes ejus niercimonia
primilus quibus C liberos conslituil perpeluo a qualibel praiparaiione;-
jam dicta civilale el dioecesi nihil dioecesanus Iiidulsit eliam
quod'omnes liomines quos diclura
exigere prsesumal, imo polius lam monacbi, si coenobiumhabel-et habebil in locis, Me-
clerici defuerinl, quam ipsi clerici, absque quorum- praidiclis
libet conlradiclione totum officjuin sacerdotale, telliano, Pasciano, villula adjacenli, Castro'sancti
Adjutoris in Cilenli monte, et pcitinentiis eorum-
quod animarum cura exigil et' rèquirit, éxer- dem locorum, lam clerici quani laici -sempersinl
ceant.
liberi ab omni exactione pecuniai, ' Vel rerum qua-
De his aulem qua?a calholicis Chrislianis eideia rumlibet aliarum, quas pro aliqua opporiuiiilate vel
monaslerio lam inter vivosquam in uliima volun- causa ipse, sui hairedes velfet] suecessores ali-
laie donala fuerinl vel legala a quoeunque, vel quando duxerint a suis homiiiibiis faciendas, etut
ubicunque, nulli episcoporumdioecesanorumlicilum de ipsis hominibus liberam curam- [curiani] ci fo-
sil, quartam vel terliam partem in ipsis legatis seu risfacturas omnes sine ullo suo bajulo vel rainisiro-
donalis, lam in siabilibus quam in mobilibus, exi- habealis , et in curia ipsius monaslerii per ejus
gere pra?iextu consueludinis cujuscunique. Et si summosam veniant ad jusliliam facieudam et a
processu lemporis per quoscunque contra lenorem judicibus quos eis slaluerilis debeanl- raiionabililér
"
hujusmodi noslra? concessionis fuerit per aliquos judicari, quos et noiarios publicos slaïuendi liberam
atlentatum, illud ex nunc decernimus juribus va- vobis tribuit façultatera, tara in causis civilibus,
cualuin, proescripiiene in hoc longi tempôris non quam in criminalibus omnibus prailermissis causis,
çurreule. Si quis vero ad eumdemlocum vel ejus de, quibus condeninati légitime debeanl mbri, de
ecclesias sibi sepulturam clegeril, licilum..s'il tibi aliis aulem criminalibus oninibus, de quibus poenain
luisque succëssôribus et fralribus iii ecclesiis ipsius aliain absque morte subii'e debeanl, quidquid vo-
coenobii çommoraniibus ipsum iu suo eoemetcrio luerilis faciatis. Similiter el de duellis, si ex ipsis
sepelire absque cujuslibei conlradiclione, dummodo causis iniervenerint. Appellalionesvero si fuerint
Chrislianusel catholicus hâbeaiur. Sialuimus in-, veslris hominibus ppppriunai, ad veslram curiam
super perpelup valiturum, ulquoties inlér vassallos appelletur,quoniam quidquid in prsediciishominibus
ejusdem monaslerii orla fuerit qmcslio, quod ipsum locorum ipsorum, clin lenimento in qupmorantur, .
quamvis çonlihgat coencbïum, liceal libi luisque posset ipse dux et ejus suecessores erigere, etsia-
successpribus et partibus [forte palribus] ipsius luere, et ordin'are., slaïuendi et erigendi vobis
q.uerelas hujusuiodi decidere, juslilia mediantç, perpeluo tribuil polcstalem. Coucessi! etiam vobis i».
35t . B. URBANI11.PkVM 55^
[ierpelunni, ul in qtiacunqne parte sui ducalus lu A suum sacramenium lune nobis praisemibuspraisli-
vel suecessores lui pcrsonalilcr fueritis, el iinus vel. itim, el per suam hanc sanctionem conSliluit, ut
plures liominesibifuerinlad morlem, vel ad quod- prorstis irrita reputeltir : et quoeunque tempore
libci supplicitimjndicali,possiiis eos, sicul volueriiis ipsum hamedcniet successeres suos super hoeduxe-.
b'bcrarc, cl ubicunque per suuni ducalumtransi'.um r-itis postulandes, dédit et reliquit eis omnibus sub
feceritis, obviosqne Iiabueritis in vestro transita divina?noslraque benediclionis oblenlu firmiler in
condemnatos, qui ad suspendium vel decollalionis. mandalis, ut ipsas omnes concessioneset e.xceptio-
suppli'ciumdeporlenlnr, v.alealiseos, si vobis pla- nes per eorum vobis privilégia debeanl eonfirmare
cuerit, faccre liberari. sine omni prelio el laidio lardilalis; et nullus ipso-
Si vero liominesvassalliipsius monasleriivendrait, rum proesumatcas infringere vel mulare,.sed ipsas,
offerunt, donani, et motlis aliis aliénant tersas quas ilhcsasservare debeanl et lenere, donec vos in sua,
ab eodem monaslerio tenenl, asseranlque eorum ha-redumel successorum subrum fide sincera fue-
consueludines esse ul id possinl facere, sancivit ritis permanentes. Quas concessiones, conftrmatio-
cl firmiler iuliibuit praidiclus dux, ui emnes terras, nes, exceptiones , et indulgenlias ccllatas eidem
quas ipsi domines ab. codein coenobio-tenenl, el menasterip per ipsum dilectissimumfiiium ducem
qua?alienanlur absque ipsius rcqnisilione,dummodo 1B.Rugerium ratilicamus, approbamus , el ex ceria:
ev.identer appareal .quod ipsius. monaslerii sinl, scienlia confirmamus, auciorilate apeslpljca et ple-
liceal vobis cas capere, et ad-.dominumipsius coe- riitudine peleslalis..
uobii revocare, consueludine aliqua. non obstante, Decernenles et édicté perpétue rpbprantes, ul -
nisi forsan, quod terras ipsas habuerint psacseti- qiiicunque diclum monaslerium in suis juribus,
psienibus legilimis vel aliis juslis rallonibus inde possessionibus et libertatibtis loeserit, aul etiam
valeani se ttieri. perlurbaverit,. liceal libi , succëssôribus tuis, et.
Largttus est quoque jam diclus dux ut si quis patribus ipsius monaslerii, cujuscunque proeemi-
ex suis comilibus, baronibus, mililibus aliisque neniia?sive slalus fuerint, ipsos auciorilate pra?-
caiholicis hominibus totius sui ducalus,, de ep quod senlis nostri privilegii canonica monitionepraimissa.
ab ipso, in feudum lenent, volucrjnl in partem vel excommunlcare, et 'excemmunicatps fpre denun-
in.lolum dicto inonasierio.offei'reet alienare, pote- liare, atque qued abselvl non possiut, nisi digne-
sutem illud haheant faciendi qualiler voluerinl, salisfecerint ; privilegio eis concesso, vel cence-
dictunique monasterium bona ipsa ad ipsum laliter dende quod excommunicari el inlerdici non possinL
(Icvoltiiasine omni sua hairedumqueel successorum aliqualenus, non distante, nisi de induite hujus-
suorum conlradiclione liceal percipere, valeat in ^ mudi plenam et expressam fecerint mentionem..
suo dominio relinere, el a quolibet servitio, vel Si quis aulem contra banc nostri decreti auclori-
pi'a;paraiione femiuin ipsum, vel pars ipsius, dein- talem venire lentaverit, salva sedis apostolica;,et.
ceps sil inimuiic. Si vero aliquis tara de vassallis îegatorum ejus reverentia et dignîiate, sciai se B.
ipsius monaslerii, quam de aliis, tén'ensde bonis Pelri apostoli gratiam aniissumm, el indignalioue-
suis stabilibus vel mobilibus, sine ha?rede legitimo aposloliea feriéndum. Obedienlesvero el hujusmodi
vel nalurali decesseril, vel. forisfactum fecerit, per privilegii scripta servantes dignam a Deo retribu--
quod ipsa ad manus reipuhlica? de jure pussent lionem recipiant, el benedielionem aposlolicam
applicati, licilum sil vobis per-ves eadem bona adl eonscquanlur.
veslrum dominium revecare, omni sua hoercduni, SUESCRIPTIONES-
successorum suorum, offîcialiiimconlradiclionere- Ego Urbanus catholicaiEcclesia?episcopus sub-
moia, nulla super bonis ipsis poieslate sibi vel scripsi.
leipublica?-réservai». Tenenles nihilominus bona1 Ego Ubaldus Sabinensis-episcopûssubscripsi.
ipsius monaslerii concessit vos posse ad veslram1 Ego Berardns Pramestinus episcopus subscripsi,.
ctiriam vocare, ad docendum qualiler bona ipsa1n Ego OddoAlbanensisepiscopus subscripsi.
teneani : et nisi ralionablliter docuerinibona eadem1 Ego Joannes Asoulanusepiscopussubscripsi.
ad se speciare, vel se prxsCripiione légitima, vi- Ego Bruno Signinus episcopussubscripsi..
delicel cenlcnaria, oslenderinl se munilds; bona1 Ego Joannes Rioppolauusepiscopussubscripsi.
ipsa valealis laliter oecupala ad dominium ejus-.'.em 1 Ego Rangérius Regitanus episcopus.subscripsi.
snonasicj'ii aucloritale hujus indulgenlia?revocare,, Ego Gerardus Trojanus episcopussubscripsi.
|ure communisuper hune artïeuium penilus revo- Ego Hermannus presbyler cardinalis subscripsi.
calo. Ego Gregorius presbyler cardinalissubscripsi.
Concessitinsuper vobis in perpeluum, ul si lua,, Ego Benedictus.presbyler cardinalis subscripsi.
successcrum et patrum ipsius monaslerii manifestai Dalum Salerai per manus Joannis sacra; Romana?
culpa non intervenérit contra eumdem ducém, hic Ecclesiai diaconi cardinalis octavo decimo Kalendas
mies et suecessores suos, et proediclaisua; congre- Ociobris, quinta décima indiclione, anno Domi-
gitionis fuluris temporibus propter quamlibet cau- nical incarnalionis millesimo iionagesimo secun-
sam aliam ftierinl, vet iii 10lum, vel in partem obli- do, pontificaïus domini Urbani papa?secundi anno
7ioni tradita; vel omissai, et procscriplioipsa perr quinlo.
S'SS" EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 551
LXVll. Â
A Lxviii.
Urbanus II S. lïriinoni, Carihitsianérum fundaiori', ,. ...
el Laiiino asseril locum a Rogerio comité corices- Urbani 11 epislola. àd Rqijnçlduik firchicpiscopum
sum et a Theodoro,episcopoScyllacinoconfirma- Reniementel suffruganeosejus. — ïifos feprehen-
(iiiii. dit quod a regeel uxorem dimilli el altérant duct
passi sinl.
(Anno 1092.) . (Anno 1092.)'
[Acla sanclorum. Bolland. Ociobris lom. III, die 6,
pag. 645.] [MANSI,'.Conàl. XX', 68G.]:
URBANUS episcopus, servus servorum Dei-,diteelis . URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera-
•in Christo filiisBHUNONI el LANINO saluiem el apo- bilibus .confratribus el coepiscopis RAVN&LDtf Re-;
slolicam benedielionem. niénsi, et,siiffraganeis ejus, saluiem cl aposlplicanï
Pia; velnnlalis affecius studio débet prosequenle benedielionem. .
«ompleri. Quia îgiliïr noslri oftlciiinierest, servorum Si sacerdotale quod gerilis pfficium considéra-
Dei quieli, proul Dominus.possé dederil, prbvidere, lione rdébita pensarelis, lanli facinoris iufamia ail
pèlitionibus veslris', fili! in Chrisio ehaTissimiel re- aures neslras saltem împnnila .rien pervenissei.
verendissimi, clementer annuimus. Per hujus ergo . Cum enim, domui Israël speculalores a.Deo dali,
;aposloliciprivilegii paginam aposloliea aucloritale B * impiis impielales suas anmintiare el
pro domo Is-
^sialuimus ut locus ille, quem inhabilaliohi vestrai, raël, murum opponere deberelis., qualibel ralione
disponente Domino, elegisiîs, a jugo, polestale, in- vos pâli ppluisse niiramur,ui tain inclyii regni rex,
juria, moléslia omniuni hominum omninoliber cura huroani pudoris oblilus, divinj. timoris immemor,
iota silva et monte, terra el aqùa in spalium unius contra jus,.contra fas, cpnlra legiimet canenum
îeugse [al., leucai] in omni parte adjacenli in veslra sanctipnes, contra lolius calholiea?Ecclesia?'eonsne-
omnimpdis et successorum veslrorum dispositione ludiues, elsuaiii uxorem inordinale relinqiierel, et
permaneal, sicul vobis a dileclonosiro filio Rogerio propinqui sui coujugem a more sibi nefario copu-
•comitécondonaïus esl, el a confratre noslro Théo- laret. Quod facluin ulique et regni totius confusio-
dore, Squillacinoepiscopo, ccnfirmaïus. Nemini in- ,nein, et Ecclesiarum vestrarnm dissipa.lioneni.poi.v
tra proediçtum spalium liceal pascua?, agricullura? lendit, et ad. animani veslram redundat infamia,
«eu piscatienis aut lignorum occasione aul quacun- Peccanli enim, cum possis; non conlradicere, con-
que ex causa vebis aùl veslris succëssôribus inju- sentire est. Te aulem, charissime, confralerRay-
riam aut molesliam irrpgare, sed tolum secundum noldo, noxa haie maxime impclii,.pro eo quod Sil-
Vblûnlalem veslram possidealis, disponatis, ordiiie-, . yaneclensis subjeelus tibi, episcopus, hoc public!
lis cl erogeiis. Si quid pra;lerea episcopalis-olficii adulterii crinien, suo, ul audivimus, firmavit as-
indiguerilis, ad quém polissimum vieinerum antis- sensu, cum moechis illis benediclionis sacerdolalis
titum vblueritis reeurrendi proesemi décrète liberam manum imposuil. Qiiod etsi licite nubei.x'iil,higamis
liceiiliam indnigenius. Decimarum quoque usum ex tamen impendi secundum çanones non lieeret : nunc
veslris, vel puerorùm veslrorum Iaboribus veslri ju- igilur vpliis apostolica aucloritale praacipiinus ul his
ris essè censemus. Quod si qua? puerorùm veslro- visis apicibus., qupd eliam uon.jiiheiii.ibus nobis
rum offensa cûiiligéril, in veslra lanlum manu oni- jamdudum , feeisse veslram, piiidenliam decuissel,-
his-eorum correctio maneal. Nec ullus se de his jnaiure. convenire curelis regem , el ex Dei. nostra
qua?ad vospertinent, sine veslra voluntaie occasione panier el yestra parte insianler coininoiieaiis, ar-
aliqua introinillat, quaienus omnipotenits Dei spé- guaiis,::obsecrelis, iiiçropetis, cl[,a. lanlo lanique
culation! liberis mentions insisialis, el ad ejus f.iciei horren.dp faciiiore desistere compollaiis. Qupd si
dulcedinem, ipso pra?slanie, pervenire valealis.. çoniempseril, et nobis cl vobis nécessitas imniine-
Sane si quis iii crastinum archiepiscopus aul epi- bil, ul adviilciscendas dlvinai legis injurias pro nc-
scopus, imperater aut rex, princeps aut dux, cenics stri ofiicii debito accingamùr, cl Phinees gla.dioMa-
aul vicecemes, judex aul persona quoeiiberpoiens.j- ,JJdiaukas-adultéras pcrf'oreunis. : .. ; ,, ...
aul impelens, Inijus noslri privilegii paginam sciens, , Eamdem. quoque iiislaiitiain jiro ercpiioue COET
centra eam temere venire tenlaverit, secundo ter- fralris- noslri Cariiolensis episcopi adliibete. Quoa
iieye commoniius, si non s.atisfaciibiie cbngr::â si monilis veslris,. qui eum cçpil,obleni|)erare çon-
emendaveril, eum honoris sui et officii periculo sub- iempseril, vos cl ipsum excomuiunicaiioni subjicitCj,
jaeere decernimus,, et a Chrisli alque Ecclesia?cor- eicaslellisin qiiibusciiiiqueeum reiiniieril, el leriîe-
pore aucloritale potcslalis apostolica?:segregamus.- ejus divinum officium interdieite, ne siiriilin deîn—-
Gonservantibns aulem pax a Deo et misericordia ceps in viris hujus Ordinis prabsUmaniur. Ul onhV
praisenlibus ae fuluris sseculis censervetur. Amen, nem veslrum diligilis, ila hoc accelerare oinnibu?
amen, amen. mpdis satagelis. Yalele. -,
Dalum pernianuni Joannis S. IL E.-diacom car- ; Daia sexte Kalendas -Novembrisj anno videliceS
dinalis, pridie ldus Ociobris, indiclione prima, anno Dei Chrisli 10-32.
Dominical incarnationis millesimo nonagesimo se-
cundo, pontificaïus aulem domini Urbani II anno
quinio.
55S B. URBANIH PAPJB Sort
LXIX. A docinensium fralrum refularunl : Vindociiienws
vero unam supradiclarum ecclesiarum in manus
Urbani 11 epislola ad Goffndiim, abbalemS. Albini
Andegavensem, et Bcmonem, abbalemS. Triuilalis nostras reddiderunl, el per nos eosdem monachos
V.indocinensis.— Illos horlatur ni suam de eorum inveslierunt. Praisentiigilur auciorilate fralernitaleni
conlroversiasenlenliamobservent. vestram admonemus, el prateipimus, nlhocpaclum
(Anno 1092.) a nobis inienlione pacis el quielis disposilum et
[MANSI, Concil. XX , 684.] stalulum, omni tempore deinceps ral'um ei incon-
URBANUS episcopus,servus servorum Dei,dileciisin cussuin leneaiis el observelis. Quaietinque autem
Christo filiis GOFFRIDO abbali Sancti Albini Andega-
abbali Saiicla?Triuilalis Yindoci- pars hanc nostrai decisionis senlenliam non susce-
vensis, cl BERNONI peril, vel transgredi pra?sunipseril, lam canohum
nensis, saluiem el aposlolicam benedielionem.
severilali subjaceat, quam légitima? composition!;
Anno Dpminica? incarnalionis 1092, pontificaïus id est atiri centum librarum suslineal et a
noslri v , indiclione i, cum essém in' poenam,
provincia causa cadat.
Calabriie apud monasterium Sancta? Mariai qua! penitus
Data Tarenli vin Kal. Decemb.
dicilur de Matina, monacbi Sancti Albini, Girardus
LXX.
prior, Milo, Slephanus, adversus monachos Sancla?
Triuilalis de Yindocino , Frolmundum priorcm , Urbani II—epislola ad RvberlumFlandrioecomilem.
aderant con- Ul a vexandisclericisabslineal.
Ingebaldum osliarium, qui pra?senles
(Anno 1092.)
quesli sunl quod Vindocinenses fratres ecclesiam Concil. XX, 74-S.]
Saneli Clcmenlis Credonensis, quai a monachis [MANSI,
Sancti Albini juste secundum illorum lemponlm
URBANUS episcopus, servus serverum Dei, dileelp
filio suo ROBERTO, totius Flandrïa? slrenuo militi,
cnnsuelUdinemacquisiia,c;iper Iriginta annos quiele saluiem el
el sine inlerruplione possessa, violenter ablatam apostplicam benedielienem.
detinereni. cum suis instrumenlis et Mementn, charissime fili, quantum pmnipplénti
injuste Qui Dep debeas, qui le centra vcluntalem parehium lub-
ralinnibns causam suam defendere niterenitir, primo riim
de parvo magnum, de panpere divitem, de lin-
die prcclamalinnis res diu el niultum venlilala nulle
niili glbribsuinprincipem fecil, el quod maximum
poluil fine lerminari, secundo veto die similiier
inler saiculi principes rarnm, dole lillerarum,
niullum discussa, ad nulliim lamen est finem dedu- esl,
scienliai alque religionis doriàvit. Ejus igilur memor
cia, die aulem teriio.xn scilicet Kalendas Decembris, te lalem fecil el omnibus modisélabora ut
residenlibus nobis in Anglone civilale Apulia?, eslo, qui
r lanlis beneficiis non inveniaris ingralus. Honora
pra?sideulibusreligiesis cl venerabilibus lam episco-
pis. quam sancta? Romaine Ecclesia? cardinalibus, occasione igitur eum in Ecclesiis suis, et ulterius sub aliqirt
sive diaconibus; aslauiibus etiam nobilibas Rpmanis eos qualescunque sint. vexare minime
eo-
et cnmiiibiis Apulia; gloripsissimis, Boamunte et praisumas, nec eorum praidia in tiios usus post
'
Guillchno ; re iteruin diu elinnlium inquisita, taii*- rum exitum redigas. Nec pectiniam seu quaicnnqiie
auferas.
dem inspirante Dce lueidius eluxit in quam polius de palrimonio suo eis dimiliunt, violenter
declinarel. Cum enim Sed libéra sit eis faoultas el Deo serviendi, el res
partem juslilia ulraque pars sui
suis nobis allegationibus obviarci, et bine pactionem patrimonii cuicunqlievoltierinlimpendendi.Quo.l
si praiiendis hoc ex aniiquo usu in lerra lua proces-
abbalum, confirmaiioncm ponlificum, Romanai Creatorem luum dixisse ; e Ego
Ecclesia?lcgaloram, illincvero legilimum inlroituni, sisse, scire debes
• non aulem usus vel consueludo. Qua?
el canonicam iriginta annorum possessionem nobis sum veritas,
nos omnium fidelium ergo diximus, fili charissime, volunins el per heati
opponerent, qui causas aiqua
lance pensare debemus, ulriusque ulililati providen- aposlolorum principis claves prsecipimus ul obser-
el libertaie clericorum le Chrislum ho-
les, ipsam lilem concordia? convenienlis aiquilate ves, super
decidere maluimus. Omnes igitur qui nobiscum nerantem heriprifices; ipse vere altestatipiie sui ip-
aderant banc senlenliam collaudanlcs, consentienii- r. sins honorificantemse honorificabit. Yale.
bus pra?diclis ulriusque coenobii fralribus , et in Data Caslraneti iv NonasDecembris.
manus nostras fidem pollicendo firmantibus, con- LXXI.
cordia el pax inier eos hoc modo posita esl ; ut Urbani II epislola ad devant el populum Atrebalen-
sem. — Ut, excussojugo Camerncensisepiscopi,
scilicet Vindocinensesmonachide bis tribus ecclesiis, episcopumeliganl a melropolitanoconsecrandum.
aul ecclesiam Manililium vel Saneli Salurnini, sive (Anno1092.)
Sancti Joannis supra Ligerim, iinara quam congre- [MANSI, Concil. XX, 671.]
gatio iota Sancta? Triuilalis elegeril, cum omnibus URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cleroet
qnne ad eamdem ecclesiam tara mobilibus quam populo Airebalensi, saluiem et aposlplicam bene-
ininiobilibusinlerius exleriusque ad praisens perti- dielienem.
nent, infra dies Iriginta poslquam domumredierint Alrebalensis Ecclesia, una ex nebilipribus Eccle-
monaslerio Sancti Albini in perpeluum tradanl. siis ccmprpvincialibiisRemensis metrepalis, solem-
Fraires ilaque S. Albini omnem lilem omnemque nibus canonum monumentis fêla, élira principalis
ealumniamex causa bac in manus noslras el Vin- sedes episcopalus fuit, proprium poniificem habuil;
557 EP1ST0LJL ET PRIVILEGIA. 5SS
suam dioeeesimel cailcra poiilifiealîajura firmis an- A cemmunicavimus, nec --mprlniscommunicare debe-
tiquilale rationum instriimentis oblinuit, Yohimus mus]. Constat érgo qupniani quibus vivis (ul ex
ilaque cl aposloliea aucloritale pra?cipimus ut, jugo opposilo loquamur) commiinicavimus, mortuis quo-
Cameracensis subjeclionis ab Ecclesia veslra excus- que conimunicare ppssumus. Nés plane inter dup
SR,et recepla dignilale primis temporibus ralipna- eppugnantia posili, inler impies videlicel et schis-
bili firniita'c possessa, cardinalém episcopum vobis malicos, schismaticis ullo modo conimunicare non
ci Ecclesia? veslra? iliilcm eligere, et eleclum per possumus, aul licet : pecçaloribus vero, et pra-.dn-
manum métropolitain veslri cbusecrare, et .Eccle- nibus dispensalive proplerea coinniunicavimus,quia
sia?veslra; incardinare sludeatis. Ei vero qui cane- et Ecclesiam haclenus sustçntavérnnl cl se fidèles in
nico consensu cle.ri el populieleclus fuerit, aposlo- poslcrum pollicenlur. Alioquin epprtet nos de hujus
liea aucloritale interdicimnslie impnsilam sibiele- mundi partibusexire. Sub qua eliam sponsione nos
clibnem dissimulalione hliqtia hujiis nova?ordinalîo- ei niiper in beati Pelri nalaliliis absolulionem in-
nis stiblerfiigiat. S'olet enim lieri ul Ecclesia?perse- dulsimiis.Quia ergo praidictusvir neque nominative
culionis tempère suis erdinibus, suis pppulis, subsi- ,exçommuniealus,neque communicans.cum éxeom-
diis eliam lemporalibus destiluta?, aliis temporaliler municalis ex nemine exiit, sed; in Domini sni
conimillan.iur Ecclesiis ; poslquam vero bis quibus B fide alque serviiio permansit, licet nobis dispensa-
imminula?'fuerant, Deo donante, nbundare co;pe- live, id esl, quandiu eos palimnr, ejus eleemosynis
i'fm, prislinam recipiani dignitaïem. communicare et defoneti animam Cbrislianai reli-
Cuslraneti, iv Nonas Decembris. gionis modis omnibus adjnvare. ....:•
LXXIL LXXIV.
Urbani II épislo'â ad RainoldumRemensent archiepi- Urbani II epislola ad Anselmum Mediotanensem
scopuifï. — Mandai' ul, quem clerus populusque archiepiscopum.-^.De reconciliationelapsorum.
.Atrebatensisdegerinl,episcepum
' consecrel.
- ,(Anno1092.) (Anno 1G8S-1095.)
Concil. . [MANSI,Concil. XX, .645'.]
[MANSI, XX, 670..]' Disereiioiii nostrai videlur, quatenus secundum
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo praicepti nostri lenorem, quando secundum ecclesiai
conlralri RAINOLDO, Remorum arcliiepiscopo, salu- vestra?morem sacrosdaturos
benedictionem. quibuslibet aliis ordi-
iem et aposlolicam nes benedicere coeperis, eos, quos lua duxeril so-
Noverit lua fraternilas quod Atrebatensis Eccle- lerlia
reconciliandos, inter benediceiidnmet manus
sia una ex nobilibus Ecclesiis Remensis metropo-
imponendum facias intéressé; quibus coeiera omnia
lis fuit, et ponlifices viros religiosissimos et cailera C çonsecraiionisinslrumenla
firmis rationum monimeiitis obti- prailerunelionisexplebis,
poulificalia jura cl sic ac sancla ministeria reeonciliabis.
nni.l. Mandamus-ilaque libi atque pra?cipimus ul il- -" '
LXXV. ;
lum, qnemEccIesia illa canonico consensu cleri et
Guemerio Mérseburgetisi concedilur ni clericus qui
populi sibi in episcopum elegerit, consecrare et ei- lapide jaçto puerum inleremef.at, svscepta sempi-
dem Ecclesiai incardinare non différas. Solel enim lerna poenilentia, in.suo ordine permaneal.
fiei;i ul Ecclesia? persecutionis tempore suis ordi- '
(Frâgmen.lum'.—Anne 1088-1095.) ,-,
nibus, suis pppulis, subsidiis eliam lemporalibus , [GRATIANI, Décret., causa I, disl. 50, cap. 57.]
deslilula? aliis temporaliler comniillanlur Ecclesiis; Clerice jacienle lapidem puer dicilur iiiteremptiis. -,
poslquam vero bis quibus .imminula? fuerant, Deo Nés pro amore luo in suo,ordine eum- pçrnianere
dispoiiente, abundare coeperint, prislinam recipiani permittimus ; ut-.lamen seniper in poenilentia et ti-
dignitaïem. Solius etenim apostoliei est episcopalus moré permaneal.
conjungere,.conjunclosdisjungere, aut etiam novos LXXVJ,;,-
construere. Frelus ilaque noslra aucloritale id ne Urbani II epislola ad Alberlum episcopumMelensem.
liuieas adiniplere. Yeluntalis élenim neslrai esl Re- — Ul in sacerdoiem qnemdam, dignitaïem Simo-
jnensis [f.jRemensi et nios,episeopatuiim.HAM>.] Ec- D niace adeptum mahsueiudiiteutàlur.
clesia?olim xn episcopalumdignitaïem, Deo coopé- (Anno 1091-1095.)
rante, in pristinum gradum revocare. [GRATiAKi^Decref. C. I, qu. 5, c. 5.]
LXXII1. Praisenliiim poriilorem, quem pareninm incuria
non episcopo, sed cuidain principuin
Urbani II epislolaad Giâmundunl episcopumAversa- per pecuniain
num. — Id quod de Richardo, filio Burrelli, fece- ejus dalam, invjIUmsacerdolii dighiialem obiinulése
rit,probal. significasti, lice! sancti canohès deponendum esse
(Anno 1088-1095.) lestentur, lamen, quia culpam islam nesciens-et
Décret., causa xxiv, qu. 2, cap. 5*] coactus commisil : et quia ab eodemordine ul depo-
[GRATIANI
Sane quod.super Ricjiardo filio Borelli vestra fra- neretur, supplicavit iiltrbrieiis , ex coiisideraiibiTe
ternilas egisse ;inno'luUpro zelo Dei, et animarnra 'diserctibnis (qua? mater est omnium yiriulum )•
vi-
chariiale, laudamus. Sed non adeo limendum, non magis quam ex rigoreçanpnuni, misericerdia?
adeo est vobis. ab ejus eleemosynis abstinendum. scera adhibende ipsum in codera ordine esse, fra-
Iniercaileros quippe noslra fidei patres beatus Léo . ternitati tua?çonstilinius ; ita lamen,,ul si -[-.Ecclesia
papa doctor egregi'.is [quibus vivis, inquit, non illa, cui deseruit-J- sacerdoiinn penuriam non pati-
53!) B. URBANI II TAP^ 500
lur , suspensus a sacerdotal! officio permaneat : A V dem Ecclesia?frater noster Dolensis archiepiscopi's
quod si ferlasse Ecclesiaimilitas exegeril, ul ctiram R. [RoIIaiidus] valeal obiincrc. Mandamus igitur
rogiminis assumai, liceal ei ex concessione sui dileclioni vestra?ne ecclesia? ipsius bona ulterius
episcopi fralruinque obedienlia sacerdotali officio relinere invito episcopo pncsuiiialis; alioqiiin sedis
.'iingi. aposloliea?indignalioheminVenietis,el qnamcnnque
LXXVÏl. in vos scnicnilahi idem fraier nosler canonica
Urbani papoe11 epislola ad unibersos episcbposBri- auciorilate diciavcril, nos aucloritale aposloliea
laiiuia:— Dolensiepiscopoconceditpallium, salvo confirinabimus.
jure TuronensisEcclesioe.
(Anno 1095.) Lxxtx.
Thésaurus aiiecd*,III, 878i] Urbanus II tanoiiicorum Saneli Pauli Nàrbonestsis
[MARTEN.,
coiifraler nosler R. propositumvilain regularemprofiiendiconfirmai.
Expeicndipallii gralia [Roi*
(Anno 1095.)
landus], Dolensis episcopus npsiro se conspeclui
sancti noslri [ Gallia Christiatia, lom, VI, Inslr.; p. 26, ex archiv.
repraiscniaiis, praidecesseris Gregerii archiepisc. S; Pauli Narbon.]
YII lilteras eblulit, quas idem aposlolicus poniifex
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecli-i
pro Evtiio Dolensi episcopp veslra? fraleruilaïi T
B in Christp filiis GUILLELMP
mandavcral. Illarum ilaque lillerarum leliore conli- abbali, el ejus fralribus
in ecclesia Beâli Pauli secus nitircs Narbona?sila,
neb.alur quod eidem Eveno praidiclus pontifex pallii vilam
usum pro veslra el totius provincial dileclione con- in regularem professis, et eorum succëssôribus
reguîaris vitoe'o!scrvaniia permausuris in pciji''-
cesscril, ea conditione intersilautoppoflunolempoié luuin.
exhibere se nullaienus recusarel ad discutiendam Pia? voliinlatis alfectus prosequenle débet studio
qiierimoniam quam Turonensis archiepiscopus*.de confoveri, ul ecclesiaslica ulllilas
appslolictc sedis
subjeclione sedis ill'uis»et de negâla sibi obe.lientia, favorc vires
suam el antecessoruni suorum fe- accipial el accrescat. Omnipeienti Do-
jamprideni apud melioresl misericordia super vilas, gra-
cerat. .nudicniiam. Seqnilur post haie in eisdem mino, cujus
lias cgimus, quia sanclorum Palriim vilam probr-
litteris -.:.« Quod si rai ione el juslilia demonslraiile,
bilem renovare proposnistis, el apostolica?insliluta
ul ci sulrecia esse debeal. apparuerit, nos quidem
doeliina? primordiis Ecclesia? sanclai insolila, sed
sancla?Turonensis Ecclesia?jus suum conservari, et
crescènle jam pêne deléla, resuscitare- iiisiincdi
debilani subjectioncm a Dolensi Ecclesia exhiberi
volumus et apostolica auciorilate censemus. Usum sancti Spiritus devovisiis. Dua? enim ab- Eccles'uc
lamen pallii non minus huic suisque succëssôribus, G i sancta?primordiis vila?ejus sunl filiis insliluta?; una
donec eorum imroilus el vila probabiiis fusril, cor.;- qua infirmorum-débilitas reiineùir; altéra qua for-
cediraus ei firmamus. Si vero ab hujus subjeclionis liorum virlus beala perficilur ï~una rcmanens in
eam solulam esse Segor parvula, allera ad mnnlis allipra eonscendens;
jugo legaîi defçnsione consiilerit, allerani tendîtes
sibi de caiiero com- inl'erioem,.bonis ter-renistilunlur;
qusecunque dignilalis privilégia alteram bina Icrrena despi-
{iclercvisa fuerinl, aposloliea non denegabit aucio- ciunt sequeules superiorcui,
rilas, alque intérimuleisicut arcliiepiscoposubjeciio- éirelinqutint. Haicaulém-,quai a lerrenis divine
nem el obcdientiani exhibealis pncsenii aucloritale favore divertitur, in duas pêne ejusdem proposiii
eonstiiuimus. > Praidiclus ilaque confralcr el coepi- porliones, canonicorum scilicet et monachorum :
Roli.cornm haec seconda per divinam misericordiam frequen-
scopus fralribus noslris super Evangelia .lal'a salis
-sancla juravil quia papa Gregorius -VIIliarum lilte- jam saiculb universo clucet; prima' vero,
raruni senlenliam niiseril episcopis Brilaiinia;, et in decalescenlefer'vorë fidelium, jam pêne omnino de-
flux.it: liane martyr et pontifex Urbanus instiluil,
cxemplari illo nec minus nec amplius haberctur
hanc Augusiinus suis regulis ordinavit, liane Ilie-
quara in litteris quas ipse raisit. Sic nos de aposlo- suis epislolis informavil. Iiaquc non miiio-
licariim lillerarum vcrilale firmali, praidiclo conl'ra- ronymus
aistiniahdum esl meriti vitam hanc Eccîesbe
tri noslro sub eadem conditione pallii munus ex u rispene
et prosequenle Domini Spiritu
aposloliea!sedis libcralitale concessimus, Eum ergo pnmilivani aspirante flbrenlein monachorum relîgionem
ad vos auxiliante Domino rémittentes, dileclioni' stiscitare, quam
cusiodire. Veslrum
vestra! l-tleris praisenlibus commendamus, ul ipsum ejusdem Spiritus perseverantia
volum, veslrum proposilum noslri aucloritale
.«uni omni honore et reverentia suscipientes, ad re- ergo oflicii confirmamus, et firmes vps in ep persislcre
slititcudiiiii suscepla? Ecclesia? slatum fraiernis
adhprtamur, el lanquam DCPexhortante per nés
affeclibus el officiasadjuvelis. Dbsecramus. Quandiu igitur in' hujus religienis
LXXVIII. obsërvantia vos ac veslri permanserint suecessores,
ad
(Jrbani papoe11 epislola principes populum et Do-
iensis Ecclesioe.—Uiablaiu DolensiEcclesioebona( nos Ecclesiam vestrara sub aposiolicae sedis lui-
iresliluanl. lione foveiidam recipimus, salvis lamen privilegiis
(Annpl095.) cljure canonicoNarbonensis anlislilis. Quia vero in
[MARTEN. ubi supra, ccl. 879]. vobis adhuc quidam sunl qui ne dura se huic propo-
AudivimusDnlensisEcclesia?bona ila per -veslram î silo devoverunl, sialuimus alque censemus ut, illis
Violeiiliamusurpari, ul nihil juslilia? de rébus ejus- aut ad regularem vilam cbnversis,aul de saculo cini-
561 • EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 582
granlibus veslra! Ecclesiaibona omnia, qua? nunc in A A- LXXXI.
poieslate ipsorum delinenlur, el quai deinceps ve- Urbani II epislola ad clerum el-populumAlrebaten-
slra; Ecclesia?coll.ala fuerint, in usum regularium sem. — Quoe superioreepislola Rainaldo arcliiepi-
codant, nec ullus ibi fiât vel erdinelur canenicus, scopo, eadem Mis scribit.
nisi qui canunice se viclurum prefessus fuerit. (Anno 1095.)
Abbalem, qui et proepcsitus dicilur, alium eispra?- [MANSI, Concil. XX, 671M
ferri aucloritale apostolica prohibemus, nisi quem URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis
sua? professionis communis eleclio fralrum regula- filiis clero el populo Alrebalensi saluiem etaposto-
riler vivenlium de suo collegio vel de alie.no, si ' licâm benedielionem."
necesse fuerit, cum archiepiscopi consilio secun- Duo Ecclesia?veslra? clerici confralris nostri re-
dum Deum decreverit eligendum, et hoc ad oedifiça- verendissiini Reiiioriiriiarchiepiscopi Hueras offe-
tionem, non ad destruclionem. Vos ergo filii in Chri- rentes anle noslram prsesenliam redierunt pro re-
sto cbarissimi dilectionis noslra? sludjis semper stilulione Ecclesiai vestrai suppliciter implorantes ;
proesianlioribus respondenles, strenue qua? Deo sustinuerunt aulem Cameracensiumclericorum ad-
prom.isjstis implere salagite. Luceat lux veslra co- venlum usque ad tempus quod utrisque fuerat in
ram hominibus,ul videanl opéra vestra bona, et.glo-*B provinciali concilio constilutum. Caiterum Camera-
rificenl Palrem veslrum qui in coelis esl (Malllt. v, censium anle nos nullus advénit. Nos igilur id ipsum
16), cujus Palris, ha?cut firma permaneanl, el Filii, repelilis litteris significaiiius, idipsum prseeipimus.
el Spiriius saneli virlute sancimus. Omnino enim volumus ul Remensis metropolis ad
Dalum Troja?per manus Joannis, sancla? Romana? iniegritalem anliquse dignilalis, annuente Domino,
Ecclesia? diaconi cardinalis, xiv Kalend.' Aprilis, reducalur. Ideoque omnino proeeipimus in Ecclesia
indiclione prima, anno Dominica? incarnalionjs veslra episcopum ordinandum, nisi ferle ejusdem
1095, ponlificalus autem domini Urbani papa? se- 'urbis veslra? pessessionem Çameracensis Ecclesia
cundi anno vi. valeat. Romana? auctorilalis privilegio vindicare.
Quod si se ab hujus nostra? praeceplionis effectu ve-
LXXX. sler archiepiscopus provida dissimulalione sublra-
Urbani II epislola ad Rainaldum archiepiscopum
Remensem.— Itérant mandai ul EcclesioeAlreba- xeril, vos qiiemcunque in pastorèm vobisipso consen-
tensi episcopumproeficiendumcuret. tiente secundum Deum elegerit, ad nps cum cem-
(Annp 1095.) îtnunidecreio et ejusdem archiepiscopi litteris Irans-
[MANSI, Concil. XX, 670.] millere procurabilis; nos eum, salvo Remensis
URBANUS C Ecclesia?jure, opilulante divina gralia, consecrabi-
episcepus, servus seryerum Dpi, dileclo
iu Christo frairi et coepiscopo RAINALDO mus.
Remensi
saluiem el apostolieani benedielionem. L XXXII.
• Atrebatenses clerici cum fraterni.lalis lua?litteris Urbani 11
epislolaad clerum etpopulumAmbianensem.
ad noslram proesentiam redierunt pro restiliilione — lllosjubel Gerewinoepiscopo,de Sintonia pur--
Ecclesia?sua? supplici1er implorantes, Sustinuerunt galo, obedire. ...
aulem Cameracensium .clericorum advenlum usque ,' .'. ;( Anno 1093.)
ad tempus quod utrisque in provinciali conciliojiie- [ BALUZ.,Miscell.edit. Luc; II, 176.]
rat constilutum. Cailerum Cameracensium anle nés URBANUS episcopus,servus servorum Dei, clero et
nullus advenit. Nos igitur jdipsuui repelilis litteris populo ..-Ambianeiisisaluiem et aposlolicam bene-
fraiernitati tua? significamus, idipsum praici.pimus. dielionem. ,
Omnino enim yolumus .ut Remensis meiropplis ad Açcusaiionem Simoniaca?pravilalis venerabili fra-
iniegritalem antiquai dignitatis. annuenle Domino ,. (ri noslro Gerewino vestro episcopp, ceram meiro-
reducalur. Ideoque omnino prseeipimus in Alreba- polita.noet comprovincialibusepiscopis intenta tain,
tensi Ecclesia episcopum ordinandum, nisi forte T^ ]" nos quidem vires nullas habere censuimus, quia ad
ejusdem urbis possessipnem Çameracensis Ecclesia unius, proesertim infamis aut minus idonei, vocem
valeat aiictcrilaiis Rpmanai privilegio yin.dicare- coiiiemneiidum neminem arbiiramur. Ideoque cum
Hoc enim juslilia? ratio exigit, .aiiimaruiii militas nullus ad nos adversus eum canonice açcusaiionem
pcsiulal, Ecclesiai henor implorât. Quod si Ibne aiiulerii, nos nullam ab eo expurgalionem duximus
aimulorum vereris invidiam, et ebsequenlium la- exigendam. Ipse lamen, opinipnis suoereligionis in
iratus prp gravitate tua? religionis horrescis, quem- ppslerum prpvidens, ultrp se lacli.s sacresanclis
cunque in prsefata Ecclesia. le annuenle clerus et Evangeliis expurgavit qupd pro abbaiia Sancti Ri-
pojmlussecundum Deum elegerit, ad nos cum com- charii aul pro Ambianensiepiscopatu pecuniarn ipse
mtiiii decreio el solliciludinis tua? litteris transmit- nec dédit nec promisit, nec pro se ipso alius.se
laiur. Nos cum diviua?gralia? adjulorio, salvo Ec- sciente. Quamobrem a praisensis accusationis la?-
clesia? lua? jure, eum lanquam B. Pétri manibus sione lib.erum arbitrantes, ad ves cum ncslrai gra-
" '
consecrabim'us tis; plenitudine remandamus. Vebis ilaque efficii
nestri auciorilate prseeipimus ut eum lanquam pa-
storèm proprium pbedienlia debila yereamini et
PATUOL.CL1. 12
565 B. URBANIU PAPJ3 3ÔJ
ejus nionilis obsequaniiiii, ut errata 'praiteiita car- , Lpelenlibus fralribus eadem saeramenla gratis et
rigeiiles, ad Dominicorum praiccplorum observan- sine aliqua pravitate exhibeant. Insuper autem B.
liam cbnverlamini. Clericos qups centra sanetnrum Pelri apesiplorum principis aucloritale sancimus ut
canenum disciplinam mulierihus cepulari, cen- onines cujuscunque cendiiipnis bemines clericcs et
lempte cathclica?Ecclesia? usu, accepimus, apcslp- laieps, qui in mprle vel vila ad praiscriplum mo-
lica auclcritate proecipimusut ab hujusmpdi aliis- naslerium, et ecclesias ejus, et loca cum rébus suis
que quibus involvuntur fiagiliis pmninp désistant, Irahsiré, aut in suis domibus coiiimorantes quailibet
et secundum antislilis sui judicium divina?se man- bona temporalia sua eleemosynafumlargitione con-
cipent serviluli. Si vere, qupd absit, npstra prse- ferre voluerint, nullius conlradiciio inhibeat, et
cepiicne ccnlempta, veslre anlislili ad salmis ve- iisdem qusecunque coniulerint, patrocinio aposto-
stra?jacturampertinacilerresisiere ulierius prsesum- lica! sedis - iidem fratres quieie et generaliter libéra
pseriiis , quameunque in ves senlenliam juslilia perpeluo possidebiint.
diclanle prelulerit, nps auclcritalis npslra? ppndere Decernimus etiam ut nulli omnino hominum prai-
cenfirmamus. falum monasterium temere perturbare, aut ejus
Dala xv Kal. Angusli. possessiones auferre, minuere, vel ablatas relinere,
LXXXHI. seu quibuslibet vexalionibus faligare [dêest forte
Urbani 11 ad omnes — De audeant], omni lilulo super ea re quarumlibel op-
Ephiola papoe fidèles.
ecclesiaSancloe MarioeCasinensis monaslerii a se posilionum' semper excluso. Indulgemus autem eis
c
consecrala, et privilegio
'
muiiila. haec omnia apostolica! sedis patenta pielate, in-
(Anne 1095.) ducli et confralrum npstrprum discrète censilio, et
[MANSI, Concil. XX, 645.] praîdictorum virorum nobilium: slrenuo inlervenîii,
URBANUS episcopus, servus serveruni Dei, univer- et quia nionaslérium ipsum posl inlrpilum Nprth-
silaii Chrisli fidelium îioliim in perpeluum. mannprum cum intrinseca sui exspolialione, et
Divina?miseralienis intuilu, cujus niunere, licet locorum suorum miserabili depopulalipne cum sa-
immeriti, calhclicse Ecclesiai praisidemus, et uni- crilegiis usurpalicnibus episcepprum innumera lu-
versai fidelium ,pclesiales consistunt, condecet genda delrimenia el indigna susiinuit, quai brevia-
apestplica?sedis piam solliciludinem et benignam lini in privilégie comilis Amici notaniur. Talibus
principurn magnificentiam ecclesiarum debilam cu- ergo rationibus aperlis commota visecra pieialis
ram gerere, el pre earum pace el quieie cum apostolica? sedis, monasterium idem cum rébus
-omni diligenlia misericorditer insùdare : qualcnus ç, omnibus suis habitis el habendis, lanquam beaii
id divina opérante clemenlia, qnique jura sua Pelri ppssessionem, cujus est et jus el proprielas
a?qup moderamine ppssidenles, pra?lati simul et a juribus universis, alque serviliis cujuslibet digni-
subditi, pariier altingere valeant ad promissa fide- lalis vel ordinis omnium hominum, analhemati?
iibus gaudia sempilerna. Nos ilaque in Casino gladio digne sublrahunl et defendunl. Ad indiciuin
monte filiorum noslrorum Rogerii ducis el Boa- autem percepta?hujus a Romana Ecclesia liberlalis
mun.di fralris ejus, et Ursonis abbalis, precum per annos singulos auri unciam nobis noslrisque
inslamia fatigali, cum miïllitudine confralrum no- successcribus ejusdem monaslerii abbates per-
slrorum episcoporum ad consecrandum'Bànlinura splvenl.
monaslerium in honore Dei-Genelricisconslruciuni Si qua igilur in fulurum ecelesiaslica soecularisve
eadem auxilianle perveniraus ; cumque opilulalione persena banc nostrai conslitutionis paginam sciens,
Domini consecralionibus ejus noslris devolis ma- contra eam temere venire - lentaverit, secundo
nibus rite peraclis, eorumdem virorum illuslrium teriiove commpnila, nisi reatura suum digna satis-
et suorum cemitum el baronum iiilervenlionibns faclione correxerit, ppleslatis honorisque suidigni
luis, ad summam ejusdem liberlalem, securilaiem late careat, reamque se divino judicio exislere de
el pacern, a monasterio ipso, el ecclesiis ejus, et D perpelraia iniquilale cognoscal, et a sacralissimo
rébus ac lecis pmnibus suis hâbiiis el habeiidis, corpore ac sanguine Dei et Domini redemploris
omnia episcepalia jura et publicas cmnes exaélienes noslri Jesu Chrisli aliéna fiai; atque in extrême
apcstplica auclerilate gênerai perpétua censtiiu- examine divina? ultioni subjaceàt. Cunctis' aulem
lione exclusimus. Altamen a sbla lanlum Achc- eidem sua jura servanlibus sit pax Domininoslri
ronlina ecclesia Sancue Anastasiai intra mures Jesu Chrisli, quatenus el hic fruclum bbna?aclionïs
civilalis ccnslructâ Acheruniinp arehiepiscepp an- percipiant, et apud dislrictuni judicém {iranuia
'
nis singulis unam auri unciam suscipere indulge- ailernai pacis iiiveniànl. Amen, amen.
mus. Haie inlerea irrefragahililer slaluentes, ut
altarium Sequebanlur isla subscripliones alque sigilla.
chrisma, cleum sancluin, censecratienes Porro ponlificium signum, in quo aposlolorum no-
séu basilicarum, ordinaliones cleriorum suorum, mina , et. a tergo imagines plumbo fusoe habenlur,:
' ejusmodi m exiimo circula inscriptione legilur
et cailera spirilualia saeramenla , ab episcopis cum BENEDICTUS DEUSET PATERDOMININOSTRI JESU
dioecesanis , vel quibuscunque catholicis Banlini CHRISTI.
monaslerii fratres accipianl, qui mandalo aposlo-
liea!sedis el auciorilate suffulti faveant, et cisi'cni
565 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 56Ô
LXXX1V. JA LXXXV.
Urbanus11 statuil ut qui diebus certis monaslerium Urbani 11 epislola ad Raynolditm Remensemarchie-
'S. Mariai adierinl, peccalorum absolutione fruan- piscopum.— Illum vitupérai quod eleclum Alreba-
tur. tensemnondum consecraveril.
(Anno 1095.) (Anno 1095.)
[UGHELLI, Italia sacra, Vil, 27.] [MANSI,Concil. XX, 671.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, ad per- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve-
pétuant rei memoriam, ad honorera summa?et indi- rendissimo confratri et coepiscopo RAYNALDO Re-
vidua?sanciisssimoequèTrinitalis. raensi, saluiem et aposlolicam benedielionem.
Perpetuis temporibus duratura? ipsa? staliones et Quod de Atrebaiensi Ecclesia constituimus, cum
iudulgenlia?per Urbanum papam secundum religiosp pro animarum salule multiplie!, tum pro veslrai
et venerabili monasterio Sancla; Mariai de Pauso, metropolis redintegratione, tum eliam pro juslilia;
vulgariler nitncupalo Deventuum, cujus ecclesiam exhibilione perl'ecimus. Elsi enim in tempore fraier
idem summiis ponlifex manibus propriis consecravit, frairi. soror sorori vel annis minor, vel infirmjtaie
die nono Kalendas Seplembris, concessa! contem- g defectior commillalnr, lion lamen ideirco cum atl
plalione cujusdam prserogalivaîspiritualis sanciita- emancipationein venerit, tutela? ejus vel cura? lega-
(is, quam expertus fuit in eodem coenobio, imo po- libus sanctioiiibus subjacebil. Gravàmur igitur quod
tins propler perfectam religionis observanliam dum huic noslra? conslilulioni, ei tua?metropolis resiitu-
esset in eodem coenobio in minoribus ordinibus lioni landiu lam obslinaciler resiilisli, et eleclum
constitulus, videlicel quod omnes fidèles causa de- Atrebatensis Ecclesia?consécrare usque hodié distu-
votionis diclum monasterium visitantes proedieta lisli. Tua? igilur reverenlia? prsesenlium litlerarum
die NonasKalendas Seplembris, et per totum diem aucleritale prseeipimus ut eumdem electum, pesi-
sequenlem, necnen in die Jbvis sancti, et perletum quahi lias lilteras videris, infra iriginta dierum spa-
Veneris sancti, el per cctavam, el festa Resurrectic- lium censecrare precures, omni lorlitudine sempta,
nis sequenlia, et in omnibus feslivilatibus beala? pmni dissimulaliune pestppsita. Qubd si fprlassis
Virginis Maria?de omnibus peccalis de quibus con- pccultiuri aliqup consilio adimplere nolneris, eum ad
fessi fuerint, vel sallem centrai, cm»1 proposito nos cum liiterarum luarum aslipulalione transmil-
confitendi, plenariam consequanlur indulgenliam, él te. Si vero el hoc contempseris, nos eum ad nos ve-
gaudeanl omnibus indulgenliis plenariis perpetuis, nire prseeipimus consecraiionis graliam receplu-
el lemporalibus gratiis el remissionibus, quibus ç rum.
gaudent personaliter civitas et ecclesia Sancti Jacobi
de Composlella; reliquis vero temporibus et diebus LXXXVI.
festivis, causa devolionis illue accedenles, quatuor Urbani 11 epislola ad Lamberlum Atrebalensemepi-
annos et tolidem quadragenas de vera indulgenlia scopum.— Uli gralutalur ae desuperioribus ad
Raijnaldum litteris significat
consequanlur, de sedis apostolica! gralia spéciali.
Qui.vero capellammajorera ipsius monaslerii eadem (Anno 1095.)
[MANSI ubi supra,- col. 672.]
die consecralam per venerabilem fratrera Brunonem
episcopumSignanum, in diebus festivis et omnibus URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
diebus Domiuicis tPtitis anni visitaverint, sepleui confralri et consacerdoli LAMBE'RTO, Ecclesia?Atre-
aimes et lelidem quadragenas de vera indulgenlia baiensis electo, saluiem el aposlolicam benedielio-
censequantur. Visitantes eliam ecclesiam consiru- nem.
etam in casait ipsius monaslerii, consecralam per Laiiamur prbpier te in Domino, fraier charissime,
venerabilem fralrem Rogerium episcppum ipsp quia ipso disponente in Alrebateiisi Ecclesia, quse
die ix Kal. Seplembris, el omnibus diebus Domiuicis landiu proprii pasloris solalio caruit, nunc tandem
el festivis, et etiam in diebus festivis beatse Virginis D secundum nosirum prseceplumnovus pastor eleclus
Mariai, ad cujus hohorem construcla esl cl suo vo- es. Speramus etenim per divinitus libi dalain scien-
cabulo nuncupaia, praidiciam intlulgcnliam annorum tiam et religionera quorumdam vestralium relatibne
seplem et tolidem quadragenarum consequanlur. nobis insiiiuaiam, maximum eidem Ecclesiai eteor-
Apparent hoecomnia ex bulla plumbea, poralium et spirilualium rerum commodum adfuii:-
Dalum Salerni per inanus Joannis, sanclai Ro- rum. Scire autem le volumus de cbnsecratione tua
mana? Ecclesia? diaconi cardinalis, decimp octavo _ arcliiepiscopo scripsisse. Tu igilur ejus conspeclui
Kalendas Ociobris, indiclione prima, anno Domini le prsesenlare precura. Qupd si ille infra iriginta
'
millésimo nonagesime tertio, pontificaïus Urbani dies poslquam nostras lilteras acceperit, te cense-
papa?secundi anno sexto* crare nelnerit, lies te quanlocius pplneris ad nés
venire prseeipimus. Intérim cemmissai libi Ecclesioe
bona interius exteriusque cuslodi. •
Data'v ldus Ociobris. -
507 B. URBANI11 PAPÊ 3G8
LXXXVII. A laris disciplina? ordini sollicite insudare, ul quanto
Urbmii 11 papoeepislola ad GerMitm abbatem Mo- a saicularibus lumullibus liberiores eslis, lanlo ain
. -iiasleriiNovi Piclaviensis. — Adjudicalam canoni- plius placere Deo toiius mentis el jinimae virlutibus
cis in concilio Sanionensi ecclesiam S. Nicolai anbeletis. Si
secus muros urbis Piclaviensis confirmai Mona- quis vero regularium, sacerdolum,ju-
slerio Novo ejusdemurbis. dicum atque ssecularium persona hanc meai consti-
luiionis piaginamagnoscens, contra eam, etc.
(Anno 1095.) Dalum.... per manus Joannis sancta? Romana?
[Dom BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 706.] Ecclesia? diaconi card., xvi Kal. Novembris, indi-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, in clione prima, anno Dpminica?Incarnaliciiis 1095
Chrisio filioGERALDO abbali Monaslerii Novi quod pcnlilicalus aulem Urbani papa?Il annn vi.
in Piclayiensi suburbio.silum est, ipsiusque succës- LXXXVIH.
sôribus regulariler subsliluendis in perpeluum. Urbani II papoe epislola ad Raynaldum abbalem S.
Ad hoc sedi aposloliea;, omnipotente Deo et bealo Cypriani Piclaviensis. — Quidquid juris et cano-
Pelro coopérante, prompt!ccgnpscimur, ulpro data nicoe polestath acquijierat in ecclesiam Sancloe
Crucis apud Englam, eidem concedit, el aposloliea
divinilus facujlale injusliliam opprimere, justiliam auciorilate confirmât.
erigere et religionem augere eureraus; unde servo-1B (Anno 1095.)
rum Dei quieli providere magnopere salagimus, ut, [D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 696.]
a saicularibus lumullibus liberi, divina? contempla- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecio
lioni ardenlius inhairere prsevaleant. Tuis igilur, in Christo filio R.., [RAÏNALDO] abbali B. Cypriani,
charissime fili Geralde abbas, piis volis, et reveren- saluiem et-apostplicambenedielionem.
disshni confrairis nostri, quondam aulem Palris raei, Ex noslri officii debilo commonemur servprum
Hugonis Cluniacensis abbatis juslis pèlitionibus Dei quieli prespicere, ut a saicularibus lumullibus
annuenles, emncin liberlalem sive immunitalem separali, cmnipplentis Dei serviliis valeani liberius
vestro Novo-Monaslerip, post apo^lolicai mémorial insudare. Ea prppter nps luis precibus, fili in Chri-
Gregorii Vil praideeessoris noslri privilegium attri- sto charissime Raynalde, annuimus. Quidquid enim
biiluni, nos quoque prsesenlis decreti auctoritate -juris, quidquid canonicai poteslatis in ecclesia San-
conferimus. Pra?lerea B. Nicolai ecclesiam, secus clai Crucis apud Englam vel ex concessione eorum
muros Piciavis ab Agnele comitissa a?dificalam,libi quprum aniea juris fuit (15*), vel episcepali tradi-
luisque succëssôribus perpeluo, pessidendam conce- liene veslrp coenobio concessum esl, nos quoque
dimus, sicul a legalo nostro Amalo Burdegalen.si concedimus, et prsesenliarum lillerarum auciorilate
'
episcopo, el a reverendissimoconfralre noslro Pelro firmamtts.
Piclaviensi episcopo,.prscsenlibusepiscopis et abba- Data apud oppidum Alalri, iv Nonas Novem-
tibus, cum filii nostri Guiilelmi comilis favore in • bris.
concilio (15) definitiim esse cognovimus -, sicut LXXXIX.
cl venerabilis filius nosler ïlainaldus, monaslerii Urbani II papoeepislolaad episcoposet abbalesAqui
B. Cypriani abbas, se publiée consiituluni veridica lanioe, Guasconioeel inferioris Burgundioe. — Ul
'
ad comparandam aposlolicoesedis liberlalem pe-
coram nobis asserlione teslalus est. Quia enim sta-
cuniarum subsidia corrogari faciant, et ad se
luti canonici secundum accepli a Romana Ecclesia iransmilti per manus Rainaldi abbaiis S. Cypriani
privilegii lenorem vivere coniempserunt,.et ab ipsius Piclaviensis.
civilalis episcopo.sive alegatis-noslris admpmli, ad (Anno1095.)
sua? régula? proposilum connili pertinaciter renue- [D. BOUQUET, Recueil, tom. XIV, p. 697,]
runt, non immeriip, juxta evangelicum judicium, URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis-
regnum Dei-ab eis ablalum; el fnielus ejus lacienli- siniis fralribus, episcopis, abbalibus per Aquila-
bus datum est. Vestra itaque interest, filii in Chri- niam, Guasconiam el inferiorem Burgundiam con-
sto charissimi, apostolica? sedis liberalilali [éd., Ii-.n slilulis,,saluiem et aposlolicam benedielionem.
'
ertali] et gralia?dignis actionibus respondere.regu- Dilectissimus ac familiaris nesier filius R. [Rai-
(15) Forte in concilio Sanionensi, quod an. 1081 clericprum apprnbanl, mnnacberum vero S. Cypriani
ab Amalo celebratum fuit, vel éo quod ibidem anno inlrusionem piorsus improbanl. Ad hoc enim pra-,-
1089celebratum tradit chronographus Malleacensis. dictus abbas mpdis pmnibus nitebalur, ul pra?dici*
(15*)Eadem ecclesia clericis quoque regularibus ecclesia? prieratus ei a demnp papa cencederelur;
data fuerat; sed *i lillerarum islarum ejecli posl- qued dpmnus papa, nnbîs reclamanlibus et liberla-
niodumfiiere clerici, ïnsllliilique S.: Cypriani monà- lem clericcrum prp ppssi? nestrp défendenlibus,
clii. Qua de re gravera Ivo Carnotensis deiulit qué- facerë neluil, praîcavens (sicut ipse dicebal) ne sub
relani ad Pelrura Pictaviensem episc, epist. 56, in hac cccasicne prsediclus abbas .clericcs melirelur
qua laudaiis Urbani papa? liileris, eas mpnachorum excludere, el mehaclios suos. intrpduceré. Clerice-
causa?patrbeinari non debere contendil. Ait enim : rum autem ordini publicani infertis injuriani, qiii
i Née salis luentur vestrain fràlernitatëm littera? nionachorum prdinem ad lam ruinnsam superbiam
domni papa? quibus dielandis a lalere [legendum erigitis, ul elerieps eis subjngare studealis; quorum
Alalri] interfuimus, qua? confirmant abbali .S. Cy- - lanta débet esse excellenlia ut, secundum B. Augu-
priani jus illud pra?dicta? ècçlesià?, quod se habere'[ stinum, vix eliam bonus monachus bonum clericum
dicehal ex légitima concessione quorumdam mona-, faciat, » elc.
choruip, qui (ut audivimus) quieiam possessionem'
naldus] "monaslerii B. Cypriani abbas, nobiscum V sua abûndanlia supplere non negligant. Ad qued
aliquandiu commoralus, et oppressionem quam Ec- exsequendumcharissimumfiiiumneslrum G. (17) ab-
clesia Romana palilur, el consolalionem quam in balem -S. Sabini laboris lui comitem esse consti-
proximo [al., in Chrisio] sperat, diligenter intuilus luimus, ut maluratius valealis pressurarum noslra-
est. Per ipsum ilaque charilatis vestra? sollicitudi- rum angusliis subvenire. Quod igilur quisque corde
neni admonemus, el bealorum aposlolorum Pétri et suo deslinaverit, alacriter beaiis apostplis Petrp et
Pauli vice deposcimùs, ut circa veslrum omnium Paulo offerat ; et prseholalis nominibus suis apud
matrem sanciam Romanam Ecclesiamdebito vigore vos coïlalionera deponant, quatenus per vos eerum
conferveat; De oinnipolentis siquidem Dei misera- charitas Rpmana?Ecclesiai innotescal, m et Romana
lionibus per sanclorum aposlolorum mérita oratio- Ecclesia in suis eos debeat necessitatibus velut pius
nesque confidimûs, quod in proximo (16) apostolica? et honprabiles vires exaudire. lia igitur studeie ht
sedis1liberlas restiluetur, et per eam cseleris per miniino, quatenus elucescat qued de vebis debeamus ,
orbem Ecclesiis diu optata tranquillitas reparabilur. eliam in maximis niex sperare. Prselerea vpbis in-
Studeat ergo unusquisque veslrum prsesenlibus ejus jungimus ut coenebiprumquse npstri juris sunl, spe-
Iaboribus pro data sibi divinitus facullale succur- cialiler censum (18) exigalis inslanler.
rere, et quod, aspirante Deo, corde hilari deslinave- B * XCI.
rii, per fldelemminislrum lalorem prseseniium diri- Urbanus11 canonicisregularibus S. Quimini Belh»
vacensisbullamIribuit.
gere non cuncletur, ita lamen ut quod quisque
contulerit, ascriplio sui nominis titulo noslra? no- (Anne 1095.)
litise reproeseniel; quod si forte charilatis veslra? IRUINART in Vita Urbani. MAB.et RUINART, Ouvr,
viscera circa sedem aposlolicam effundere debila poslh., 111,159-140.]
XCII.
devoliône neglexerilis, id saltem quod ex censu an- ' Item- monaslerio
nue Laleranensi palatio vos debere cognoscetis , Burguliensi.
(Anno-1095-) ''>'
laleri prseseniium.reddere, el per eum nebis trans- ubi supra, p. 140.] :
[RUISART
millere nullo mododetrectelis. Si qui vero abbalum XCI1L
suam.bealo Pelro juslitiam reslituere aliqua occa- Syracusana Ecclesia, a RogeriocomitéejeclisAga-
sione renuerint, confra1res coiscopi hoc sibi bac renis, confirmatur, indictapoenaexcommunicalionis.
nostra noverint auciorilate injunclum, et per ipsos contra eant quqmodolibetperturbantes.
quod reddendum est reddere compellanlur; obedien- (Anne 1095.)
tes vero monitis noslris misericordia divina cuslo- [CPCQUELINES, Bullar. Gollecl., II, 77.]
' URBANUS
dial. episcopus, servus servorum Dei, dileclo
Dataiv Npnas Seplembris. fratriROGERIO, Syracusana?civilalis episcopoejusque
XC. succëssôribus canonice- promovendis in episco-
Urbani II vnpoeepislola ad Rayhaldum abbalem S. patu.
Cypriani Piclaviensis. — Curant ei demandai col- , Universis fere per orbem Chrisiianorum populis
ligendoepeçunioein subsidiumRomanoeEcclesioe. nolum esse credimus Siciliaa insulam, mnllis quon-
(Anne 1095.) dam el nobilibus illuslralam Ecclesiis, opibusque et
[Dpm BPUQUET, Recueil, l.XlV, p. 697.] populp cepipsam, multprunique religienc effulsissc
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis- virorum, et quarumdam sanciissimàruin. niartyruin
simp filioRATNALDO (16*),abbati S. Cypriani, saluiem et virginum claruisse marlyrio. Verum, peccalis
et aposlolicam benedielionem. exigentibus, tanla species rerum lantaque probilas
De religione tua etpnidentia confidentes, apostoli morumadnihilum subito redacta est; effera étenim
Pauli obedienliam dileclioni - tua? injungimus, ut, Saraçenprum gens, praifatara insulam ingressa,
sicut de ministerio quod fiebal-ih sanclos quilliero- quoscunque ibi Chrislianai fiJei cultores-reperit
solymis habitabanl, genliles Paulus quos Deo opé- n alios gladio pereinit, quosdam exsilio deputavit,
rante cbnverlerat admonebat, ila lu quoque epi- plures miserabili servilule eppressil, sicque'Chri-
scopis atque proceribus ca?terisque calholicis lerra? sliana religio per cçc fere annns a Dei sui cultura
vestra?fideliier dévolus insistas, quatenus pauperum cessavil. Dqminator aulem rerum omnium Detis,
Romana?Ecclesiaimemores sinl, eorumque inopiam cujus sapienlia el fortiludo, quando vull, regnum
(16) Quod scilicet recuperanda?Romana?et Late- curia bene noliis el acceplus erat, et in Aquilania
ranensis palalii ubi Guibertini prsesidia sua Ioca- fainesissimiis hàhebâiur. i
rant, spes àUqua'effulgeret: cujus rei gralia mullam (17) Gervasium, qui tum in S. Cypriani monasle-
peeuniaivim expendil Urbartus. rio vilam agebal, vir summoeabstinenlioe.omniimir
(16*)Rainalde de que Gaufridus dessus in Vila que virtutum ornamenlo proeclarus, inquit Gaufridus
B. Bernardi Tirpn. abbatis :. « Est autem ab ibidem, Quem lamen acriter reprehendit Amalus A.
hac civilale ( Piclâvien'si)'" non longé pbsilunî S: legaïuê.
S. Cypriani monaslerium, quod eo lempore re- (18) Pleraque monasteria qua?juris erant aposto-
gebai abbas quidam, cui vocabulumRaynaudus, vir lica? .sedis, seu qua? privilegio exemplionis polie-
apprune. litteris crudilus, tanla sapienlia prsediius baiilur, censum unius unciaiauri, vel etiam quinque
-ut in publicis conciliis causarum pcroralor èsset solidoriim, quotannis pendeïé lenebantlir Romana?
eiegamissimus. Cujus rei gralia in Romana eliam Ecclcsise.
571 . B. URBANIII PAP/E 572
transfert, et mutât lempora, quemadmotiumcxocci- J\ DominiRedemptoris nostri Jesu Chrisli alienus fiât,
demis partibus militera Rogerium, scilicet virum et alque in extrême examine distriela?ultioni subja--
'
consilio optimum, el bello slrenuissimum, ad eam- ceat. Cunclis aulem eidem Ecclesia?justa servan-
dem insulam transtulit, qui mullo labore, frequenlibus sil pax Domininoslri Jesu Chrisli,-quatenus
libus prseliis, et crebris suorum militura csedeet et hic fruclum bona? aciionis percipiant, et apud
sanguinis effusione regionem prsediclama servitule districtum Judicem a?terna? pacis prsemium inve-
'
gentilium epitulante Deminp liberavit. Syracusanam niant. Amen, amen, amen.
ilaque Ecclesiamnovissime reslaurans, venerabilem Dalum Anagnioeper manus Joannis sancla? Ro-
fiiium nosirum Rogerium Traginensis Ecclesiai de- manai Ecclesioe diaconi cardinalis, Kal. Decembris
canum, consilio episcoporum illius provincia?,ponti- indict. i, anno Dominica?Incarn. 1095, pontificaïus
fic'em Syracusa? elegit Ecclesia?,nostrisque ebtulit aulem domini PP. Urbani secundi anno vi.
manibus consecrandum. Illius igitur pia? devotipnis XC1V-
affeclum sacerdetali sludip prosequentes, ejusque Urbanus II
congregalioni monaslerii Vindocinensis
juslis pèlitionibus annuenles, Syracusanam Eccle- scribit relatum sibi esse episcopumCarnoiensem
siam cui, Deo auctore, Rogeri fraier in Chrisio ve- (lvonem) a Ganfrido, eorum abbale, « in conse-
cratione professionem extorsisse. » Hanc profes-
nerabilis, prsesides, libi luisque succëssôribusregen- B sionem rescindit, ac, s ne abbasmonatlerii eorum
dam, disponendam et largienie Domino propagan- deincepsepiscopoprofessionemfàciat >proecipil.
dam prsesentis privilegii aucloritale concedimuset (Anno 1095.)
confirmamus. Quaicunque igitur a praedicto filio [Opp. Godefridi Vindecin., edit. Sirmond., in-12,
nostro Rogerio comité eidem ecclesiai concessasunt, p. 87.]
infra hos terminos adjacentia : a Castro videlicet URBANUS episcopus, servus servorum Dei, vene-
Limpiadosusque ad flumen Salsum, ubi in mare rie- rabili congregalioni Yindocinensismonaslerii salu-
fiuit, sicut ostendit supra inlra divisionescaslri Joan- iem et aposlolicam benedielionem;
nis Auaor; indeque lendens ad Mauraneum ascen- Relalum nobis esl quod Carnolensis episceptis a
dit ad flumen de Calhaelfar, et vadil inde ad Pon- charissime filic npslrp Gaufridp veslro abbale in
tem Ferreum, lendens Heuihachayn, quod vadit in conseeratione quam accepil ab eo professionem.ex-
flumen de Palernione Nalenius;et sic hoc flumen torserit. Quam quia contra Romana?Ecclesia?auclo-
ourril Visam cadens in mare, inde per marilimam rilatem façtani agnevimus, abbali quidem nés mi-
usque Syracusam,Syracusa usque ad castrum Lim- sericerditer hujusmodi noxam induisisse noveritis.
piados quod est Caltba, ubi coepit lisecdivisio ; infra Professionem vero ipsam ita annullamus, ut nullas
quas divisiones Syracusa est cum omnibus perti- penilus vires obtineat. Insuper eliam, ne abbas mo-
nenliis suis Lentina, Nota, Pantegra, Cassibuln, naslerii veslri deincep» episcopo professionem fa-
Bizinias, Ess:na, Callbsealphar,Lespera, Isbarbia, cial, el noslra! anciorilalis privilegio firmalumest,
Modica, Sclicla, Auaor, Ragusa, Bulera cum omni- cl pra-senlibus litteris probiberuus. Si quis autem
bus eorum pertinentiis, el alia castella el casalia in posterum contra hsec venire lentaverit, a sancta?
qua?infra prsedictos terminos, sedificala sunt vel ecclesia?liminibus arceatur, et maneal excommuni-
asdificabuntur. Et quidquid deinceps eidem ecclesia? calus, donecresipiscal, elRomanai Ecclesiai salisfa-
juste a quoeunque concessum fuerit, firma libi ciat.
luisque succëssôribus, et illibata manere, pra?sentis DalumRomai vin Kal. Decembris.
decrëli pagina decernimns, el sancimus ut ex iis xcv.
omnibus ecclesiis décimas, et consueiudines eccle- Urbani II epistola ad Rainaldum archiepiscopumRe-
siaslicas perpétue habealis, jura ponlificalia. mensem. — Monet ne CameracensibusEcclesiam
Staluimus ut nulli enminp hominum liceatpra?di- Atrebatensemad se vindicanlibusaurem proebeal.
clam Ecclesiam temere perturbare, vel lemerariis (Anno 1095.) ,
vexatienibus fatigare, sed emnia, sicut snperius de- [MANSI, Concil. XX, 672.]
signala sunl, immcia perpelup cpnservenlurel in- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo
tégra. Tu autem, fraier in Christo charissime, cora- frairi et coepiscopo RAINALDO Remensi, saluiem el
missum tibi cflicium debila selliciludine attende; apestplicam benedictipiiem.
cura in conspeciu Dei esse qued diceris, luceal lux Decuerat fraternilalis tuaeprudenliam ad reparan-
lua, ni non credentes luis bonis exemplis et assi- dara dignilalem cemmissai tibi Ecclesiai diligentius
duis exhortalionibus au Dominumcenverlantur, el insudare. Miramur ergo quod nunc quoque Camera-
credentes Deum Patrem, qui in coelis est, glerifi- censium injuslis clanioribus aures inclines, ul eis
cenl. Si quis verc sacerdelum, regum, priucipum, Atrebatensis subjiciatur Ecclesia, cum constel eos
ducunï, cemilum, judicum, aul qucrumlibel saicula- ipsum quoque Ecclesiai suai clericum quem secun-
rium, banc nnstra? ccnlirmatipnis paginam sciens, dum lillerarum vesirarum lenorem sibi unaniniiier
centra eam temere venire lentaverit, secundo ler- elegerunt, non nisi per manum excnmmunicali et
tieve cemmpnitus, si non satisfaclione congruai bcerelici velle suscipere. Propter quod solum debila?
emendaverit, poieslalis honprisque sui dignitate; etiam dignilalis merenUirdelrimenla perferre. Illud
careal, cl a sacratissimo corpore el sanguine Dei cl. aulem nullomodo verearis, ut sub hac occasione
373 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 574'
suum in Canîeracensi.Ecclesia jus,metropolis Re- A Favel Poncii. Asseril enim Hugo de Coiichis, nosler
mensis amiltat. Quisquis enim illic nisi per Remen- clericus' in Romana'Ecclesia salis dileclus, quod;
sem. archiepiscopum praisumpserit prdinari, una abbas pramominatus, cauSaulriUsquêaudila, paceni
cum ordinatore sue dislrielionis appslpliea?gladip inier té et Hugpnem cempbsuit, et qued parlera'
ferietmv Quamebrem luam sellicitudinem expedit illam deciniarum unde lis erat inter vus canenici
vigilanter insistere ut utraque Ecclesia cardinali Beati Saturnini haberent judicavit ac laudavit. Hanc
non deslituatur episcopo, nisi- forte Cameracenses pacem -retinende décimas eeruni rupisti. Litteris
privilegium Romana?auctoritatis ostenderint, quod abbatis lui mbnenlibus ulemendares nen obedisii.
eis Airebatensem subdal.Ecclesiam. Unde, fraier, Quaprepler monemus le et per bbedienliam prseei-
virlus lua eos prcemonere procurai, quatenus in pimus ni prsedietas décimas canonicis Beaii Satur-
proxima Quadragesima cum Alrebatenses pro electi nini deinceps non auferas, et eis judicio Pampilo-
sui confirmatione ad nos venerinl, ipsi quoque cum nensis episcepi de illis quas relinuisti salisfacias.
Ecclesia? sua? aucloritalibus nostra? se audienlia? Qued si infra triginia dies ppstquam lilteras lias
reprseseiilenl. Porro electionem quam de communi videris, non emendaveris, confralrem nosirum Pam-
filio Manasse eos generaliter fecisse significasti, pilonensem episcopum monemus ut vice noslra ita
collaudarous et confirmamus, nisi quselibet lalia B te et monachos luos conslringat ne vinculum ana-
obvient qua? sanctis debeanl canonibus eoerceri. iheniatis qued in privilegiis Beaii Saturnini firmalum
Quod ut ad effectum veniat, Cameracenses ipsos a est, vos incurrere permittat, aique ne amplius que-
sacramenlo illo. leinerarie parati sumus absolvere, rinioiiia ad aures nostras redeal. Regem Sancium
si lamen el ipsi eleclum suum recipere, el de leme- charissimum atnicum nosirum ex noslra parle sakila,
ri.taie illa parati fuerint secundum tuum censilium et comilissam sororem ejus,
poenilentiam exhibere, Alioqui datam in eps frater- XCVilI
niiali tua? interdiclionis sententiam confirmamus.
Urbani papoe epislola ad Viltelmum archiepiscopum
XCVL Rolhomagensemet canonicosS. Mellonis de Ponie
Isaroe el Itabilalores ejusdem caslri. — Proecipit
Urbanus papa super Arragonum régent, qui neplem
suam cuidam militi se dalurum sub fidei promis- « ne proltibeant monachos Beccensespttlsare signa
sione firmaveml, canonicum proferl capilulum. sua ad horas secundumprdinem suum. i
(Inlra an. 1088-94.) (Anno 1091.)
[MANSI,COHCI7. XX, 715.] (MASSI,Concil. XX, 701.]
De neptis luseconjugio, quam le cuidam dalurum URBANUS episcopus, servus servorum Dei, WIL-
necessilalis instante arliculo sub fidei pollicitalione " LELMO dileetc frairi Rpthpmagerîsi arcliiepiscopo et
firmasti, hoc aiquilale diclanle decernimus, ul si canenïcis Sancti Mellcnis de Ppnte Isarae et habi-
illa virum, ut dicilur, omnino renuii, cl in eadem talpribus ejusdem caslri saluiem et apeslolicam
volunlalis aucloritale persislit, ut vire illo prorsus benediclicnein.
se deneget nupturam, nequaquam eam inviiam el Significatum nebis est quia prohibelis 'monachos
reniientem ejusdem viri cegas ccnjugip spciari; Beccensesqui sunt in ecclesia Sancti Pelri de Ponte
quprnm enimunum cerpus est, débet esse etanimus, lsara? pulsare signa sua ad horas secundum ordihem
ne ferle cum viro alii invita fuerit cepulala centra siium. Quod, nisi vobis parcereinus, quam religib-
Domini apostolique pra-cepluni, autreatum dissidii, sum et inhumanum sil, et de qua radice procédât,
am ci inien fornicalionis incurral. Cujus videlicel détegeremus. Palerna igilur moniiione et praesemi
peccali malum in eum redundare conslet, qui eam aûctoritate praicipimus ne ulterius banc proliibilio-
coiijunxilinviiam. nem faeialis aut fieri permitlatis, sed illos secun-
dum ordineni monachicum el signa pulsare et per
XCVII.
omnia ordineni suuin servare absque omni inipe-
Urbani II epislola ad abbalemS. Joannis de Pinna. dimenlo concedatis.
— Proecipitne décimasquasdam canonicisecclesioe
' SJ Saturnini Tolosanoeauferat. Data trans Tiberim m Kal. Augusti.
(Intra an. 1088-94.) XC1X.
[BALUZ., MiscelL, edit. Luc, H, 180.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, abbali Bulla Urbani II
- comitissa faclampapoe, qua donationenta Maihilda
Sancti Joannis de Pinna, saluiem et apestplicam be- monaslerio S. Btasii confirmai.
ncdiclicnem. (Anno 1094.)
Clanior canonicorum Saneli Saturnini de injuria [GERBERT, God. diplom. SilvoeNigroe, t. III, p. 55,
ex archiv. S. Blasii.]
qitam a le paiiuntur jam ad nos rediil, nen lbngitu-
dine ilineris, nen asperitale remansit laboris. Pam- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, -uni-
pilonensis episcopus, vila? venerabilis vir ac reli- versis per Sueviam fidelibus, saluiem et aposlolicam
• • •
giosus, dédit eis in episcopalu suo quamdam eccle- benedielionem.
siam, cui tu aufers maxiinam partem deciniarum Sicut irrationabilia poscenlibus n'egari débet as-
contra jus et contra voluntalem praedictiepiscopi et sensus, sic jusia peleiilium volis benigna dehemus
contra voluntalem et diflinitionem,ut aitinl, abbatis assensione. concurrere. Idcirco cbaiissima? filioe
573 B. URBANIU PAPJE 376
noslra? M.aihildsa(19) coiniiiss:e devolioni duximus \ communicato confralrum noslrorum episcoporumet
aniiuenduin.Jn pago naniqueSpireiisi juris sui prie- cardinalium ac nobilium Romaiiorum consilio, eum
dium, quod.Tiieiisheim (20) dicilur, pro salule sua- annuenle Domino coiiseCravimus. Oporluit siqui-
anima? in B. Blasii nipnasierium, qupd in Suevia dem nos pro commissi nobis sei'vilute officii tam
silum est, el nonnulla alia oblulit, qua? noslra po- diulinam ejusdem ecclesia? desolationem0allendere
stulat-aucloritate firmari. Nos igilur proesentisde- et lot animarum saluti largiente Dohiinpprovidere.
creti auctoritaie sancimus ul tam prsefalumproe- Hune ilaque noslri laboris socium cum lillerarum
ditim quam caetera omnia, quai comilissà eadem prseseniium commendalione-remitiimus, obsecran-
BealoBlasio oblulit, intégra semper et illibata per- tes pro Christo, alque praecipienlesul ad evellendas
maneanl servorum Dei, pro quorum suslentalione ; Dominici agri sentes communi consilio et auxiiio
ac gubernatibne Concessa sunt, usibus omniinodis insudemus.-Nulla vos dissimdlalio relràhat, nulla
profutura. Nulli omnino hominum liceal praofalo segnilies impediat, quin ipsum ad recuperandam
monaslerio illa subtrahere vel minuere, vel quasi ecclesia?sua? sedem virililer adjuvelis, et ei re-
piis de causis suis usibus applicare. Si quis vero, sislentes tam clericos quam laicos potenlia veslra
quod absit, huic nostrp décrète in perpeluum man- coercere curelis. Illum nimirum qui se in Halbersia-
suro:contraire lentaverit, analhemale feriatur, et Bdensem Ecclesiam post canonicam hujus eleclionem
honoris atque officii sui periculum palialur, nisi prsesumptiiose et irreverentër ingessit, nos eum
prsesumplionemsuam digna salisfactione correxerif. pro p-irsonaeinutililate, lum Ecclesiai ipsius neces-
Observantibus aulem hoec pax a Dominoet miseri- silaie ab usurpalîone indebila per prseseniis decreli
cerdia perenniier censervelur. Amen. paginam sequestramus, el omnes qui ei sacranienio
Dala Renia?vm ldus Februarii, indicliene m, per astricti stinl quanlum ad episcopatus honorem a
manum Joannis sancta? Romana? Ecclesia?diaconi * vinculo ipsius fidelilalis absolvimus. lu illis sane
cardinalis, anno Dominica?Incarnalionis 1095, pon- partibus, catholici non habenlur parochiis episcopi,
tificatus vero domni Urbani II papa?anno sexto. unde si quid ex abundaniiori appslolicse gratise et
C. lioslra; auctoritatis pleniiudinedisposueril, raiiim
Urbani II epislola ad Saxonescalholicos. — Nunliat habelete, ipsum etdivinerum et ssecularium nege-
se Halbersladensemeleclum consecrasse, neqlecio liprum consiliis socium adhibete. lia contra eum
Mogunlinomelropolitanoob schisma. vos in-omnibus agile, ut et nos pro eo vobis graiias
(Anno 1094).
Concil. debeamus, et calholiea? verilalis lumen contra
[MANSI, XX,. 710].
servus servorum . uminiquemquc resplendeat. Fralernitaleni veslram
URBANUS episcopus, Dei, dileclis ^ superna dignalio per lempora multa servel inec-
fralribus N. Magdeburgensi arcliiepiscopo el N.
lumem.
Yirdunensi episcopp, et caclcris episcepis cl abba- Dala Rema? vm ldus Februarii.
tibus Saxeniai in cathclica fide persisientibus salu-
iem et apesiplicam benedielionem; CI.
* Urbanus 11 omnibus
Qualiter in Halbersladensi ecclesia venerabilis per Saxoniam Ecclesioeca-
lliolicoefiliissignificat11e[rrandum\episcopumHal-
fraier nosler IL [ HERVAUDUS ] cui nps Slephani bersladensemconsecraluma se esse. Cuiut obedianl
nemen imppsuimus,jam dudum electus fuerit, quem- proecipit.Omîtesab invasoris fidelitatesolvit. (Ad
admedum dnlis, el blandiliis, minis ac lerreribus consecralionemHerrandi referendahoecverbasunl :
i Aclum Romoein ecclesia S. Marïoequoedicitur
ab eadem Ecclesia sil exturbalus, prudenliam ve- Nova, iv Kal. Febr. [Dominicadie 29 Jan.], anno
slram lalere non credimus. Respexit tamen popu- Dont.Inc. 1095,ponL an vi). »
lum suum niiseraiioiiis suprema? dignalio cum ( Annn 1094).
eumdem eleclum ad sanclorum aposlolorum limina [•WEBEKIND, Nolen zu einigen Geschiclitschreibem
et ad noslram praisenliam adduxit, el quia in des detilschen Miltelaliers. — Hamburg 1825,
Mogunlina? Ecclesiai sede pro tanla in-S\ III, 295, leste Jaffé Regesta pontif. Rom.,
melropolitana
scliismaticorum lerapestate ordinari non poleral, D 'p. «9].
eum in ipsa caibolicorum omnium malris Romanse CIL
Ecclesiai sede consecrari concessit. Cum vero vc- Urbani 11 epislola ad clerum el populum Halbersla-
densem. — Laudat quod episcopo in schismade-
nisset ad nos , quibus licet indignis , aposlolorum lapso alium loco ejus elegerint, quant eleclionem
principis vice ac loco cunctarum per orbem Eccle- approbal (21).
siarum cura ac disposilio cernilur imminere, ipsius (Anno 1094).
eleclionem jusiani alque canonicam cognoscentes, [MANSI,Concil. XX, 708].
praisenlisque lemporis necessilaiem considérantes, URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
(19) Malhildis base alia haud esl quam celebris Burchardo H, Halbersladensi episcopo, anno 1088,
Tuscià? comilissà, tum in vivis adhuc dcgeiis, quai Thielmanim diaconum pars calholiea elegilj.sed
ex baireditaie materna, seu ex primo cum duce eo veneni propinalione a schismalicis haud diu ppst
Loiliaringiai connubio, uciinulla adhuc bena in illo exslinclc , in eamdem calhedrain assumitur lier-'
lerrarura tractu habuil. . yaudus, qui et Stéphanus abbas llsineburgensis;.
(20) Locus hic in pago Spirensi in Paulini pagis quem in hac epistcla respicere Urbanum censeo
Germanisedicilur Didinesheim, hodie Deydesheim. Haie desumpsi ex Annalisla SaxoneEccardi.
(21) Neci iradito ob calholiea?partis defeiisionent
577 EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. 578
filiis, clero ac populo Halberstadensi , saimem et A siliis obedile. Sane quse caibolicorum in veslris
appsipliçam benediclienem. partibus episcoporum magna esl raritas, si, quid
fllen exigua salulis, vestra? jaciura perpendilur et in alienis parochiis disposuerit, ex abundanliori
qued tandiu Ecclesia veslra pasleris est selalio apostolica!gratiàî, et nostra? auclorilalis disposuerit
destituta. Venerabilis siquidem frater nosler, quem plenitudine , ratum inconvulsUmqne permaneat.
communi consensu secundum sanclorum canonum Omnipotens Dominus aposlolorum suorum meritis
scita in poniificem vobis elegeralis, schismaiico- vos a peccalis absolvat, et eteniai vila?consorlcs
rum vi cogente, pariim dolis,,et blanditiis, partim efliciat.
lerroribus el minis,- a vestra est Ecclesia contra cm.
sancliones canonicas et consueludines ecclesiasti-
cas conturbalus. Neque vero licuit susceplam semel UrbaniII epislola ad FulconemepiscopumBelvacen-
seiit. -r- Mulla et gravia recenset capitula quibus
juste et canonice pro aposlolicse sedis -licenlia vel accusabatur. Proecipit ul purgandi sui causa aut
permissione deserere. Respexit lamen vos supernai ad [Rainatdum] archiepiscopumRemensemaut ad
miseralionis dignalio, cum eum ad sanclorum apo- seseaccédât.
slolorum Iimina, et ad prsesenliam noslram venire (Anno 1094.) . '.'.-
concessit. Nos igilur, quibus, licet indignis, pro B [Doni BOUQUET, Recueil, XIV, 706.J
-aposlolorum principis vice ac loco cunctarum per URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
orbem lerrarum cura ac disposilio cernilur immi- frairi FULCONI, Belvaccnsi episcopp, salutem.'
nere, ipsius eleclionem justam atque canonicam Mulla et gravia adversns frateniilalem luam ad
cognoscentes praisenlisque lemporis necessiiaiem,» nés pervenerë capitula,, unde salis mirari nen suffi-
quod a Mogunlina sede accipere consecrationem in cimus et graviter cendblemus. Npsêiiim ciim pro
lania schisuiaticorum lempestale non posset, con- lua
egregia indole, tiirii pro monastici ordinis disci-
sidérantes , eum in prima primorum aposlolorum
plina, non minimam de le cbnfidëutiàm gessimus;
principis sede, annuente Domino consecravimus, quoderuditionispraiteritse régula simplicitatem luam
consecratum ad vos cum prseseniium lillerarum a saïcularium negotiorumpravilatibus cohibet. Nunc.
commëndalione remiitimus. Vos iaque antiquai aulem, contra opinionem nostrarii, nonniilla audivi-
fidei et obedieniise memores lanto eum devolius mus sacerdolalis ordinis. puritall valde contraria,
illic usque suscipile, quanto amplius vos vestrse Diceris enim (quod absit!) homicidiis el hominum
salulis et fidei vestra? apostolica?Ecclesia?debilores proditiohibus commisceri. Commissaî namque Ec-
esse cognoscilis. Sancta? siquidem mémorial, nosler clesiai lua? clerici conqueruntur,, quqd Hubertum,
in sede aposloliea prsedecessor Gregorius II pri- '" Silvanectensisepiscopi (22) fratrem, infra ireugani
mum veslra? gentis archiepiscopum beatum Boni- Domini prd exspoliatlone pecunia?in vincula conje-
facium pallie donans, et vicis suse auclorilalis cor- ceris, el ipsius bona, effraclis domibus, diripueris,
roborans vestrai ecclesias inslruxit religionis. Et landem régia? tradidéris caplioni: Quamobrem Bcl-
nos igitur diuturnam veslne Ecclesiai desolalionem vacensis Ecclesia jam diu destituta officiis ingemi-
pro noslri officii debilo perpendenles., liunc ad vos scil qupd nequàm éxeemmunicationibus yariis te
salulis vestrse dirigimus instruelorem. Quem vos inimisceri clamitanl; quod analhem i a regni veslri
eo reveremius suscipere et obedienlius convenit episcopis prb communi pace sancilum parvipendis,
exaudiré', quo eum ab ipso fidei et salulis veslraa- et à Pàrisiensi Ecclesia excommunicatum in com-
fonle conspicilis deslinatum. Omnis aulem qui eum : munionem recipis, alque ipsius aposlplicse mémorise
'
ul pastorem suum debito honore alque affeciione proedecessoris nostri Gregorii de Odoiii castellàni
iraclaveril, -nos omnipolenlis Dei el aposlolorum rébus, prsesente proedecessore luo Guidone, confir-
ejus donanius benediclione; qui vero huic consti- maium temerarius infregisti. Mùltasenim de eadém
luiioni noslraa obviam ire lentaverit, clericos qui- caslellania per le sibi illatas injurias idem Odo con-
dem a clericatus officio removemus ; laicis autem querilur. Tuo enim insiinclu, sui servi ac servienies
gratise aposlolicse consortium inlerdieimus. Illum ^ eum anle domum propriam sunt aggressi; et cum
nimirum , qui se in vestram Ecclesiam posl hujus homicidium et prodilionem perfecisse non ppsseut,
eatholici pasloris eleclionem prsesumptuose, ac ir-; apud le facineris sui lutaraen sunl adepli. Eunlem
reverenter ingessit, nos cum pro persona? inulili- eliam ad cenjugem déducendam fraier (25) tuus et
late, tura pro vestra?Ecclesia? necessitale ab usur- milites insidiis circumvenire meliti sunl; sed spe
patione indèbiia per prsesenlis decreli paginam frustrata, quia alia-iste via regressus est, le tulo-
omnibus modis sequeslramus, et omnes qui ei sa- rem, le patronum tanla? nequilia? habuerunt. Sexto
cramenlo adstricti sunt, quatenus ad episcopalus prseterea anle nativilalem Dominicain die, doinus
honorem ab ejus fidelilate-absolvimus. Hune ergo, ejus fores obsideri fecisli'; et quia ibi lune capi in-
diîeelissimi in Chrisio filii, lanquam angelum Do- lerficique non poluit, urbis eliam portas, ne egredi
mini et catholicxi fidei legatum exeipile, huic lam pessel, observari usque in diei alierius meridiem
in divinorum quam in soeculariuninegotiorum con- prsecepisli., porlarum claves, quas ipse ex merc-
(22) E' al tune Silvanectensis episcopus Ursio.
(25) Lancelhius , Domini Martini (Dammartiu) c:omes.
S'9 B. URBANIH PAPyE 580
tcnueral, adeniisti ; Ancelberlumejus,famulum, et*.A e;usdem mililis, quai in querimoniam vénérant .uni-,
Isabellam famuli conjugem,ipsius ancillam, ac Ileli- versa resliluil : quod ipsum domnus
Isabella? eum aposlolicussua
nandum frairem, qui tibi predere. ce- aucloritale firmavit, constituons ut, si
nati sunl, cum hoeredibussuis violenterab eo liberos iiilurbarcl quis eam
definiiionem,et Odonis Castelianires per
et inimunes fieri compulisii; capellanum ipsius, vim
oblineret, el ipse el ipsius fautores excommu-
qui prodilionem ejus medilalus fuerat, luis subsi- nicati habeantur, et dum in urbe vel in Castrofue-
diis foves, lue munimine quasi insontem proiegis. rint, divinum illic non celebretur
denec ad
Nune igilur prseseniium libi lillerarum aucloritale satisfaclionem redeanl. Et nés efficiuni,
visis quoque sub eadem
prseeipimus,ut, bis litteris, infra quindécim excommunicatione eamdem caslellaniam praidicio
dies sues ei serves in propriam restituas polesla- militi et ejus hoeredibus
confirmamus, nisi forte
tem. Nullum enim invilis dominis liberum fieri et quid comniiserit propter quod caslellaniam amitiere
regalibus et canonicis provisum est inslilutis. Quod in Remensisepiscopi vel Romani ponlificis proesen-
si pro eisdem servis abbas S. Pelri de Dimegio(f. liajudicelur.
Jumiége), eut eos captiose subdidisti, adversus hune Dalum Rernse,etc.
agere voluerit, coram Reniénsi archiepiseopo agant, CV>
m cum anle hic amissa possessiene maneal investi- B ¥ Urbanus11
monasleriiVindocinensis jura el posses-
lus; vinum et quod ejus domo diripuisti, el eselera sionesconfirmai.
quaiinjuste sibi ablata probaveril, vel ipsa, vel quod (Anne1094.)
laiilumdem valeat, infra prsescriptumlerminuin re- [RUINART in Vila Urbani. — MAB.et RUINART
sliluenda censemus,^ël Ecclesiseosliumrescrandum, Ouvr.poslh., 111,151.]
quod ejus odio seris et lapidibus obslruxisli. Capel- CVI.
lani vero supradicii "causa coram arcliiepiscopoRe- Urbani II epislola ad LamberlumAirebalensemepi-
mensi cohvenienli lempore pertraclelur : de quo scopum, sive.privilegium AtrebatensisEcclesioe.
intérim te soHicilum esse convenit, ne judicium . (Anne 1094.)
subterfugiens alio secedat, el quibus liber esl eis [MANSI, Con«7., XX, 668.]
inimicus àdha?reat.Posl rerum aulem suarum resti- URBANUS episeppus, servus servorum Dei, dileclo
lulionem, infra dies quindécim confratri noslro Re- in Christp fratri LAMBERTP Alrebatensi episcopo
mensi arcliiepiscopote oninino proesenlàrecuralo, et noslris manibus consecralp, ejusque succëssôribus
de clericorum querelis et hujus injuriis juxta ejus canonice subsliluendisin perpeluum.
judiciumsatisfaclufus, nisi forte eum lama infirmi- Liquet sanclorum canonum institulis- inicgram
las iinpedivërilut hujusmodi negotium diffinirenon " esse provinciam, el mctropplitanum prpprium de-
possit. Quod si forte conligerit, nos le infra trium bere sorliri, quse dupdecim ccnsl.al episcepalibus.
mensium spalium ad noslram audieuliaminvitamus. Secundamigilur.Belgicam censlat iniegritalem prp-
Cailenim si ùlrumque neglexeris, et hujusmodi fla- vincise cbtinere , qua? dupdecim quondam- sciluv
giliis luam cognoscisconscienliam coinquinalam, a episcopos babuisse, el Remensem Ecclesiam jure
sacerdolali le cpnvenitofficioabslincre. Porro illud metropolilanam haberi, qua?tôt soteal suffraganeis
le expedil sollicite meminisse qued in manus ne- eminere. Csclerumpeccalis exigenlibus accolarum,
slras, cum te in episcepalispfficiiplenitudinemresli- cum irruentibus barbaris urbes qusedam delrila?.
tuimus, preniisisli, qupd videlicel quandeque libi a sunl, duodecimusille numerus imminutus est.-Inter
nebis proeceptumfuerit, ab episccpalisis efficioces- quas Atrebatensis nebilis quendam el pepulosa civi-
salurus. lia ergo praiterila corrige, et futura prse- tas,-qua?per B. Remigiumepisc. Yedastumebtinuii,
cave, ne quodsppnte pellicitus es, invitus queque posl nonnullorum anlislilum obitum episcopalis ca-
(qued absillj implere cegaris. ihedraeperdidit dignitaïem, elper nonnulla lempora
Dalumvi Kal. Marlii. Cameracensi.episcoposubdila obedivii.Porro noslris
y. temporibus superna; miserationis respeclu praidicta
CIV. civilas in ejusmodi statum reducia est, ul et pppuli
UrbaniII papoeepislola ad clerum populumqueBel-
lovacensem.— Caslellaniam Odoni milili a sese frequeniia et diviliarum abundanlia Cameracensem
asscrlamnunliat. supercl civitatem. Digiïum igilur Spirilut sanclo et
(Anno 1094.) auctorilali apcslplicsevisum est ul Alrebatensi Ec-
[BOUQUET, Recueil, lom.ll, p. 707.] clesiai cardinalis resliluerelur anlisies. Sanctum
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis enim Sardicense cencilium statuil nen passim epi-
filiisclero el populp Belvacensi, saluiem et apeslp- scopum erdinari, nisi aut in civitalibus quseepisep-
licam benediclienem. pos habuerunl, aut qua? tam populossesuiu ul ha-
Ex appstplica? mempria?Gregorii prsedecessoris bere mereaillur episcopum.In secundo quoque con-
noslri litteris novimusdiscordiamquamdam et lilem cilio Africano deçernilur, ul illa dioecesis quse ali-
de castellania inter Guidonem, veslra! civilalis epi- qnando habuil episcopum, habeat proprium. Et si
scopum, cl Odonein caslellanum fuisse promolani, accedenie lempore, creseenie fide Dei populusmul-
quse videlicel lis in conspeclu ejusdem appslolici liplicalus desideraverit habere proprium reclorem,
consummala esl. Guido enim episcopus in manu ojus videlicel volunlale in cujus peleslale esl dioe-
EPIST.ILiE ET PRIVILEGIA. , 582
581
et confirmalum est iv Kalendas
cesis conslilula, habeat proprium episcopum. B. A ditu ccllaudatum
Decembris indiclione iv, anno dominical Incarnalio-
quoque Gregorius in Sardinia apud Phausianam op- autem domni Urbani'papoe H.
secundum prislihuin modum reordinari proe- nis MXCV, pontificaïus
pidum
Ecclesioe
cepit antislitem, et nos ergo Atrebatensis CVII.
restitulioni, et Remensis metropolis redintegratioui Urbani II epislolaad Alardum Alrebatensem,Bernar-
cha- dum Obstrevandensemarehidiaconum, ete. —llor-
pro nostri officiidebilo imminentes, te fraier tatur. ut Lamberlo episcopo Alrebatensi deinceps
rissime Lamberte cleri plebisque consensu eleclum
obediant.
unanimi, B. Yedaslo et sanclis qui in urbe ipsa (Anno. 1094.)
quondam proesedere poiilificibus consliiuimus suc- [MANSI ConciV.XX, 674. |
cessorem. Per prseseniis ilaque privilegii paginam URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
legitimum perpeluum sialuimus, ut Atrebatensis filiis ALABDO Alrebatensi, BERNARDO Obstrevandensi,
Ecclesiadeinceps cardinalem semper episcopum sor- archidiacouis, et omnibus proeposilisatque décanis
liatur. Quidquid aulem proedieia?Ecclesia? B. Re- cum cmnibus clericis qui in proediclis archidiaceniis
niigius conlulit, quidquid anliquis temporibus dum sunt, saluiem et aposlplicam benediclicnem.
episcopali dignilale polleret eam possidere consti- Apesîplicoesedis nés ccmpellit auctpritas univer-
terit, sabis legalibus institulis et Romana? ecclesioe sis per erbem terrarum Ecclesiis previdere, et sua
privilegiis, ratum libi ac [mis succëssôribus sanci- jura pescenlibus paterna cempassipne succurrere.
mus permanere. In quibus nemiiialim archidiacn- Quia igitur Atrebatensis Ecclesia multis jam tempo-
nias duas, quarum una'Alrebatensis, aliera dicilur ribus prepria carens dignilale Çameracensis Eccîe
Obslrevadensis, proefata?Ecclesioe cenfirmamus, el sioe jugum pertulit,, dignum prefecto duximus ut
illes omnino limites inter Alrebatensem et. Camera- propilianie Domino amissa ei dignilas ex aposlolicae
censem Ecclesias fore proecipimus,quos autiquilus sedis dignilate restilueretur. Neque enim subjeciio-
fuisse vel scriplorum monimeniis vel lerriieriprum nem Alrebalensis Ecclesioealiqued Rpmanai aucto-
dirempiione, vel cerlis aliquibus indiciis poterit rilaiis chirpgraphum. Cameracensibus vindicat, et
ccmprpbari, ut annuenle Dee Ecclesiarum pax nulla Alrebalensis urbis populcsitas longe illam cui hacle-
cccasicne turbetur, et qua?pro fideliumsaluie sla- nus subdita fuerat anlecedit. Et canonum ilaque
luia sunt, perenni tempore inconvulsa stabilitale decrelis, et proedecessorum nostrprum exemplis
persistant. Sane si quis in crastinum archiepiscopus, freli, nunc tandem annuenle Deminp Alrebatensiiim
episcopus, imperator aut rex, princeps aut dùx, vêtis justis et pelilienibus impnrlunis effeclumdedi-
cornes aut vicecomes, judex aut persenâ quselibet ., mus, et venerabilem virum Lamberium, quem
J
magna vel parva hujus noslri privilegii paginam cemmuni assensu- eleclum ad nés rum cnmmuni
sciens, contra eam temere venire lentaverit, secundo " deçrelo dediixèranl, in episcopum consecravinîus.
lerlicve ccmmonilUs, si nun salisfactiene congrua Et quoeque ad Alrebatensem parochiam amiquitus
emendaverit, poiestalis henprisque sui dignitâle ca- periinuisse noscuntur, ipsi el ipsius successeribus
realjjreumquese divhrejudicio existére de p.erpetratâ perpeluo regenda, et episcopali jure possidm'da
iniquitale cognoscat, et a sacralissimo' corpore et privilegii aucloritale firmamus. Nominalim archi-
sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jesu diacenias duas,, quarum una Atrebatensis, altéra
Chrisli alienus fiai, alque in'extremo examine di- dicilur Obsirevandensis. Veslram ergp dilectipiiem
siricia? uliioni subjaeeat. Cunclis eidem ista loco litteris. p'roesenlibus admonemus alque pfoecipimus
servaulibus sit pax Domininostri Jesu Chrisli, qua te- utei deinceps lanquam cardinali episcopp, tanquam
nus et hic fructum bonoeactionis percipianl, el apud B. Pelri manibus cpnsecralp subesse et cbedire
d sirielum judicem proemia oeierna pacis iiiveniani. curetis. Unde et ves et clericos universos qui iu
BenedictusDeus Scriptura per manum Boni- proediclis archidiaconiis sunl, a professione Ecclesioe
el Pater hominis 'scriniarii sacri pala- Çameracensis absolvimus. Si qui vero inter vos
S. S. lii. Dalùm Roma? per manum hujus noslroe conslilutionis tenore pérspeclo proedi-
Pelrus Paulus Joannis, S. R. E. diaconi car- * clo confrairi nostro Alrebatensi episcopo obedire
Urbanus. dinalis, x Kalend. Aprilis, in- CPiitempserint, quameunque in ecs senlenliam ipse
PP. II. dictione n, anno DominicoeIn- episcopali moderalione diclaveril, auclorilalis noslrcs
Domini noslri carnalionis 1095 (24), ponlifi- pondère firma permaneal. ' .
Jesu Chrisli. catus autem domini Urbani U Dala Romoeix Kal. Aprilis.
papoeseptimo. CYIII.'
Recilatum eslautem hoc privilegium in Claromon- Urbani II epislola ad AloldumS. V.edasti,Richardum
icnsi concilioex proeceplo domni Urbani H, cui ipse Marcianensem,Alberlum llasnoniensem, Uameri-
cum Aquicinctensem,abbales, et S. Ragenfrcdis et
proesedit, el cum eo cardinales Romani, archiepi- Strumensem abbalissas. — Iîlos parère Lamberlo
scopi XIII,episcopi GCXXV , abbales vero xc el eo episcopoAlrebatensijubet.
amplius; exceptis honestis et religiosis diversarum (Anno 1094.)
regienum el provincialum clericis et laicis.El inlente [BALUZ., Miscell.edit. Luc. H, 155.]
et sub magne silentio ab omni concessit concilii au- URBANUS episcopus, servus s'.-rvoriimDei, dileclis
(21) Falsa nolatio temporis UARB,
585 B. URBANIII PAPÊ 58i
filiis ALOLDO Sancti Vedas'.i,Richardo Marcianensi, A prosequi, ut quicunque in duabus archidiaconiis,
Alberto Hasnonensi, Hamerico,Aquiciuensi abbati- videlicel Alrebatensiel Obstrevandensi,clerici sunl,
bus; ilem abbalissoe Sancla? Ragenfredis, el abba- a professione Çameracensis Ecclesioeabselvantur.
lissoeSirumensi, saluiem el aposlolicam benedielio- Si qui vere obedire contempserinl, quameunque in
nem. eos senlenliam ipse episcopali moderaliene dictave-
Aposloliea?sedis, elc, u! supra usque digimm ris firma permaneal.
duxinius ut ejusdem Ecclesioefiliis amissam repé- Dala Remoevm Kalendas Aprilis
lenlibus dignilatcin, noslroebenignilatis inclinare- CX.
mus assensum. Neque enim, etc., ulsupra usque
Urbani II epislola ad GuillelmumPiclaviensiumco-
episcopalijure possidehda firmaviuius,noniinatini, initeni. — Horidiur ul ablata monaslerio Vindo-
elc, ul supra usque diclaveril firma permaneal. cinensireddal.
Dalum, -«!supra. (Amip 1094.)
CIX. [Opp. Gpdefridi Yilidpcin» éd. Sirniend., in-12,
Urbani II epislola ad Rainaldum archiepiscopum not., p. 91.]
Remensemet ejus sitffraganeos.—:Làmberiumepi-
scopumAlrebatensemillis conïmendal. , URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecio
(Anno 1094.) filio GUILLELMO Piclaviensium comiii, saluiem el
[MANSI Concil.XX, 673 ] apostplicam benediclienem.
URBANUS episcopus, servus Servoruin Dei, dilectis Soepe luam indelem cpmmpnuimus ut egregii
fralribus et coepiscopisRAYNALDO Rémensiél siiffi-a- principis palris lui devolionem alque prudentiam
imiteris. Ipse principatus sui ecclesias devolissime
ganeis ejiis, sâïuléiu et apbslbiicàhi benedielio-
nem. coluil, plures rébus suis ditavit, novas eliam a fun-
CumAtrebatènses clerici eleclum suûm cura de- damenlis exsiruxit. De te vero miramur : qui Cum
creio communi proesénlia?nosira?exïiibuissehl, nos aliis-bonis studiis quantum ad militera polleas, in
eps apud nos inlegro mensis' spaïio retin;:iiitus, hoc a patris lui prohitate degenerare perhiberis,
Canieraceiisium proeslolantes advenluni; si forte - qued ecclesiarum jura perturbes, et quas ille fnn-
davil exspelies. Pervenil ad îles qupd monaslerio
aliqupd munimeuluniafferréht per qued Câhieiafin i
Ecclesiai Alrebalensis viderelur esse subjeclii. Ipsi Yindocinensî ecclesiam Beaii lïeorgii, in Olercnis
autem sicul in jiroeierilis terminis,iia et lune non insula silam, cum quadam pplima terra absluleris.
' Te ilaque, charissime fili, proesenlibuslitteris adinc-
ver.erunt, nec causas ctïr non veneranl direxéiuni.
nemus ut Sicul sanclorum aposlplprum et -nosiiam
Nos igitur juslam omnino càus'ain"Aïrcbr.-lcn.>iuKii (
ellabores pro Ecclesioe suoerestiiuliere graliam diligis, ecclesiam illam et coeleraquoeVin-
perpeiidenies, dpeinensibus monachis. in.eorum pniest;;-
jam diûiiiios aposloliea"màiisuetiidiiie réspicientes, tem omnino restituas. abslulisli, Res enim eorum paret.tum
sanclorum canonuin decrelis .et apostolica? sedis
luorum eleemosynoesunt elapeslpliCaesedis alodium.
auciorilate munît!, religibsum ac sapientem viiurn
si infra dies Iriginta visis-his Jiileris qund
Lamberlum, quém ad nos dedûxéranl, B. Yedasto Qupd.
et sanctis aliis pontih'cibusqui liiAtrébatënsi Eccle- mandamus adimplerecentempseris, et indignalienem
et aposlolicoesedis analhemale
sia quendam proesederunl, tandem largieiiie Domino neslram.incurristi,
le percussum indubilanler agnoscas. Monaslerium
insliluinius successorem. Salva in omnibusRemen-
Yindocinenseet res ad ipsumpertinentes ila aposlp-
sis metropolisrévércnliai quam videlicelmuliis rétro
lica au.cipritale corroborais noscuntur, ut si quid
temporibus iinminulam, iiunc tandem per humilita-
inde ablalum vel distraclum a quoquam fuerit, a
lera noslram omnipotens Déûs in parle hacredin-
est. Eum ad vos cum litteris proedecessoribusnoslris excommunicatum non du-
tègrarë dignalus ilaque biles ; et quem beaii illi viri excommunicaveruni
proesenlibus remitlenles charilali veslra? allcnlius
non possumus solyere, nec debemus *.sed quod fc-
coinmendamus, rbganles ac prsecipienlesut ei ad
cerunt, nos eadem aucloritale firmamus,
redinlegrandum commissoesibi Ecclesioeslatuni lan- ji Dalum Romoen Kalendas
quam cenfralri et.ccepiscepp solliciteassislalis. Nés Aprilis
siquideiii aucioré Deo légilimum sempiternum sia-' CXI.
ut
tuimus, Atrebatensis Ecclesia cardinali deinceps
potialur episcopo. Qupd annuente Deuet religionis Urbamts lit Amalo, legaloaposlolicoe sédis, aliisqne
duobus episcopisinjungit ul Guillelmum(comite'm
augmenlo el animarum saluli, el temporali ipsius' Pictaviensem)pro excommunicalohabeant,nisiinira
Ecclesioerevelalioni plurimum credimus profuluruin. tempus a se proefinilumbona Vindocinensibusmo-
Nunc tuas solliciludinis interest, charissiine frater nachisablata fesliluere façiat. i
Rainolde, qui lam Airebalensi Ecclesioe quam Ca- \ (Anno 1094.)
meracensi metropolilani aucloritale proesidcreco- [RUINART in Vifa Urbani. — 'MAB.el RUIN.Ouvr.
gnosceris, eos omnts qui secundum privilegii noslri-, poslh. 111,151.]
lenorem ad Alrebatensem videniur perlinere paro-
chiam, ad episcopi Atrebai'cnsisobediëniiamluis lit-
teris inviiare, et senlenliam noslram luis suflragiis
5ft5 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. •&<$
CXU. A causa scUicilius agilaremr, el siquidem peralienjûs
Urbani11epislola ad Rètberiùiit,Flàndrensïum comi- calhelici et legalis papa? auclorilateiii aulhenlicam
lem. — Jlli Ecclesiam el episcopumAlrebatensem se lueri Dolensisnequiret episcopus ; de coelcre et
commendal. ipse et coeleri Brilannorum anlistites Turoiiica?
(Anno 1094.) Ecclesioe lanquam melropoli proprioe obedirenl,
[MANSI,Concil. XX, 674.) ipsius quoque in episeopalu suecessores niinquam
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecle ulierius pallium oblinerenl. Osiensa esl eliam lega-
Ulip RPTBERTP,Flandrensium cemiti, saluiem ei lorum qui in provincia concilium egcranlperpelrala
apestplicam benedielionem. definitio,^qui cum Dolensis nulla causam suam
Magna libi exsullatione gralulandum est quud auiheniicà auciorilate- pouiisséldcfeùderc, Gregorius
ecclesioe qua? in tua ditione sunt luis tempérions papa senlenliam..... scriplis el subscripiionibus
amissam récipient dignitaïem. Ecce enim civitas omnimodis slaluerunl, ul videlicel lam Dolensis
Alrebalensis, qua? in cemilatu luo principalis est, quam coeleriBritannerumepiscepiTuronicoesèmper
ex aposlolicoe sedis dignilale cardinalem recepil Ecclesioesubjacerenl. Cum ad boec Dolensis, qui
1
episcopum. Eum ergo et ei commissam Ecclesiam adhuc aderat, responderet se non ad agendum
nobililali luoelitteris proesenlibus commendamns, " venisse, paralum lamen cum episcopis provincia?
el in peccalorum luorum remissionem praicipienles congruo lempore respbndere, nos, utroque consen-
ut eum débita obedientia venereris, tuearis, adjuves, tiente , disposuimus ut in proximi anni média
alque ad resliluenda ipsius Ecclesioe bona auxilii Quadfagesima uterque noslro se Cbnspecluiproesen-
lui brachium modis omnibus porrigas larent : qui aulem se lune sine canonico- inipedi-
Dala Romoen Kalend. Aprilis. mento subtraheret aut deficerel, causam -amitterel.
Stal'uto autem lempore, cum nos in Urbe morare-
ÇXIIL
mur, Dolensis neuliquam venit , lua fraiernilas
Urbani papoe II senienlia.de subjeclione Dolensis proeslofuit. Quoesita est in regislro B. Gregorii pa-
Ecclesioead Turonensem.
poe VII senienlia. Et ita omnino sicut audieramus
(Anno 1094.) inventa. Osiensa sunt eti-am Nicolai el Joannis
[MARTEN. Thesaur. Anecd. III, 879.] Romanorum ponlificum mbnimerila id aslruentia ;
URBANUS episcopus, servus serverum Dei, dilecle Leonis quoque IX'décrélum eamdem causam sub
frairi RADULPHO , Turonensi archiepiscepp, ejus- analhemalis addilione confirriians. Audiloe sunl el
que successeribus canonice subsiitUendisin perpe- fralris nostri Dolensisepiscopipér quémdamnuntium
luum. J excusaliones : non tune légitimaividebaniur. Omni-
Sanclorumcanpnum decerniiauclcritasui. majpres bus îiaqUe périraclàlis, iiiconcussa confralrum
ecclesiarum causseaposlolicoesedis judicio decidan- noslroriini Joannis Portucnsis , Ubaldî Sabinensis,
lur. Qualiter igitur Turonensis Ecclesioe contra Joannis Tuscnlanensis,"BrunoiiisSigniensis,Daiberli
Dolensemepiscepum querela noslris sil temporibus Pisani, Lâmbeiti Atrebatensis episcoporum, et non-
pertraetata, el proesénliumvelumus notifia? cerium nnlloruro nostroe Ecclesioeclericorum , Romanorum
fieri, et futurorum memoriam non lalêre. Dolensis quoque judicuriretaliorum consularium : ex com-
siquidemepiscopus Relandus anno Dominica?Incar- muni consilio visuriïest harum rerum, quoeper lot
nalipnis 1095. ad noslram proesentiam veniens, apostolicospontifices confirmaloefuerant, definiiio-
palliumquasi Brilannoruin archiepiscopus expetivil. nem pleiiam non debere diflerri, liée illum lncrari
Cujus cum-preces diulius aversaremur, aposloliea? debere absenliam, qui se'arguia Caîlidilaiesublï'axé-
memorioeGregorii septimi lilteras proeferebai.quibus fil." Et nos igitur sanclorum, quos proeiliximus,
ostendebalurIvane cuidam Dolensi episcopo et ejus prsedecessonim nostrorum slaluia firraanles, proe-
successeribus pallium ab èedem appslolico conlribu- senti décrète sancimus ul, Sicut ab ipsis decreium
lum, salva lamen querela Turonensis Ecclesioe,ul si esl, lam Dolensis qiiam coelerideinceps Brilannorum
quando aclione légitima potuisset probare Dolensem * episcopi Turonensem-Ecclesiam suam esse : nielro-
eoeterosqueBritannia? citerions episcopos debere polim recdgri'oscant,étdebitain ei revërenliam seïri-
metropoli Turonicoe subjici, subjicerëntur quidem, per exbibeani : nec hllo ulierius lempore post
Dnlensis,lamen usum pallii oblineret. lias lilteras Rolandi obilum' ad pallii usum Dolensis aspiret
Gregoriipapoe nec mines nec amplius quam papa episcopus. Tuam itaque sollicitudinem, frater in
jusseratcbnlinere, cum frater nosler Dolensis epi- Chrisio charissime, adhorlamur,ut iantai dignilalis
scopusjiirejurando firmasset, nos ei pallium sub gralia dignam se semper slùdéat exhibere. Quanlo
eadem conditione eoncessimus. Veniens post boec aliius proeeminet, tanlo àllius bonorum operum luce
ad nbs dum Benevenii essemus lua strenuitas, proefulgéat.Pacem cum omnibus sequalur et sancti-
charissime frater RadulfeTuronensis archiepiscope, moniam : in profperis humilis, et in adversis, si
ejusdem papa? Gregorii noslro convénluî lilteras quando éveniunt, inVenialur cum juslilia erècta
proeseritavit,qiioesignificabanl causam banc Romoe arnica bonis, perversis contraria, nullius unquam
in concilio reiraclalam, ubi post discùssionem facienï conlra verilalem recipiens, nullius unquam
diulinam dispesilum fuerai ut a legatis sedis ape- faciem proverilate loquenlemprenions. Misericordia?
slolicoeconcilium in prcviiiciaeonvccarenl, in que operibus juxla virtutem subslanlla? ins"siens, et
587 B. URBANIU PAPJÎ 588
lamen insislere supra virlulem cupiens, infirmis Atjudicum et aliorum consularium adjudicalum esl,
compaliens, bene volenlibus congaudens, de alienis haruin rerum quoe per lot aposlolicos ponlifices
gaudiislanquam de propriis exsullans, in corrigendis confirmatoefuerant, definiiionem plenam non de-
viliis pie soeviens, in fovendisvirtulibus audilorum bere differri. Igilur el nos eorum slaluia Armantes,
animum demulcens, in ira judicium sine ira tenens, proesentiumvobis aucloritale proecipimusut, sicut
in iranquillilale severitatis jusloe censuram non ab ipsis decreium est, Turonensi deinceps arcliie-
doserons, ul offlcium quod forinsecus administras, piscopo eam, quoe metropolila.numdecet, obedien-
inlerius coram divinoe majestalis oculis impleas. liam exhibere curelis.
Fraierniiatem tuam superna dignalio per lempora Dalum Romoem ldus, Aprilis
longa conservel incoluinem. Scriptura per manum
Pelri scriniarii sacri palalii. . CXV.
S. Pelrus. S. Paulus. Urbani II epislola ad Rainoldum Remensemarchie-
Urbanus papa H. piscopum.— Quod FulconemBelvacensemepisco-
Locus monogrammalis. pum coram se purgalum a crimiue ilerum purgari
volnerit, querilur.
BENEDICTUS DEUSET PATERDOMINI NOSTRIJESU
CHRISTI. E
B (Anno 1094.)
Dalum Romoeper manum Joannis sancloeRoma- [MANSI.Concil. XX, 711.]
nai Ecclesioediaconi cardinalis, Nonis Aprilis, in- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cha-
diclione n, anno Dominicoe Incarnalionis, 1094, rissimis fralribus R. Remensi arcliiepiscopoejusque
pontificaïus vero domni Urbani II papoeseptimo. suffraganeis saluiem et aposlolicam benedielionem
CXIV. Fralernilali veslroe nolissinium credimus quem
Urbani papoeH epislola ad universos episcopos per admodum anno proelerilo ad aposlolorum limins
Brilanniam consliluios. — Confirmai senlenlias Fulco Belvaceiisisepiscopus veniens uliro in ma
aliorum sumntorum ponlificum, proecipilqueeis ul nibus noslris episcopatum ex integro refutavit. Nos
Turonensi archieviscooo lanauam melropolilano aulem necessitali ecclesiaslicoe
pareanl. dispensaiione apo
(Anno1094.) slolica providentes, eidem fratri nolenli el reni
[MARTEN. Tlics. Anecd. III, 881.] lenii episcepatus curam injunximus, relenta lamen
Pro confralris nostri Dolensis episcopi et aliorum pontificalis officii pleniludine; quoniam quidem
ex vobis quorumdam obedicntia Turonensi Ecclesioe patrem ejus pro ipsius eleclione peçuniam obiulissf
denegala, fréquentes querelas ad sedem aposlolicam J rumor eyslileral. Coeterum post aliquanluni lein,
provenisse, multas ejusdem rei discussiones perpe- poris et pater ejus et Odo venerabilis Belvaceiisis
tralas esse, fraiernitaiem vestram ignorare non Ecclesioecanonicus ad noslram proesentiam perve
credimus : cum sciamus proedecessorisnostri Gre- nienles, lactis sacresanclis Evangeliis ab omni
gorii papoeduplices ad vos lilteras super hoc nego-,. eum Simoniacoepravitatis suspicione liberum red-
tio deslinalas, quin eliam Sanclonensi concilio diderunl. lia nos Ecclesioenoslroe fralribu/s saiis-
plerosque veslrum inierfuisse exislimamus, in quo factum justitioe judicanlibus,' pleniludineni illi pon-
a legalis ejusdem apostolici causa eadem diligenli lilicalis efiicii restituimus.
invesligaiione discussa, ubi cum Dolensis causam Cum igitur nemini unquam apestplicoesedis liceal
suam nulla poluisset aulhenlica aucloritale. defen- reiraciare judicium, cum nemini de se cenfes o
. dere, secundum proefalipapoe senlenliam omnino creli debeal ; cum ad unius accusatienem nemo
staiulum esl ul tara Dolensisquam coeteriBritanno- valeat légitime cendemnari, miramur qua proesum-
rum episcopiTuronensi semper Ecclesioesubjacerenl. ptiene post dalam a Pelri vicario sentenliam proe-
Qualiler aulem nos anno proelerilo Dolensi episcopo judicium inlulislis, quo spiritu proediclumconfra-
pallium indulserimus, noslris lune fuistis litteris irem et coepiseppum npstrum pb unius accusalie-
informait. Porro lam ipsi quam Turonensi arclii- n nem honiinis addixistis, qua lemerilale eidem uni
episcopolerminum consliluimus.quc uterque se cum semetipsum Simoniacum accusanli adversus al'mri
suoe Ecclesioeînuiiimenlis pro quereloe hujus deci- adec erediderilis, ul quem de causa eadem cane-
sione noslro conspeclui proesenlarei. Cum Dolensis nicp prdine discussum Ecclesia Reinana absplveral,
non veuirel, Turonensis in lempore proeslo fuit. VPSin ejus injuriam ileralo illum judicio purgationi
Tune in audienlia clericorum simul et laicorum canouicoesubjiceretis. Quia ergo adversus mairem
RomanoeEcclesioeretraclala sunt, quoe vel noslro veslram Romanam Ecclesiam brachium exlendistis,
vel Gregorii papoelempore super hoc.negolio gesta magna eslis animadversione dignissimi, quippe ul
recurrerunl; recitata sunt etiam Romanorum auctpriiatera sanclorum canonum conculcantes. Te
ponlificumNicolai, Joannis et Leonis scripta, quibus proecipue, charissime ac reverendissime fraier R.
decreium est ul universi Brilannorum episcopi Remensis archiepiscope, salva dilectionis inclytoe
Turonicoe debeanl meiropoli subjacere. Quibus: reverentia, te super hoc ducimus arguendum, quod
omnibus diligentius exquisilis, ex communiconsilio> iu conspectu luo tanlam pâli potueris aposlolorum
lam confralrum noslrorum episcoporum et nonnul- principi injuriam irrogari. Nos ilaque.açcusaiionem
îoruin noslroeEcclesioeclericorum Romanorumquami illam, et senlenliam illam cunira sanclorum cano-
589 EPiSTOLtë ET PRIVILEGIA. 590
nuin insliluta prolalam omnino irritam esse cense- A CXVH.
mus, el Belvacensem episcopumreligicsoe et sim- Urbani II epislola ad Hugonem Gialianopolitanuni
vitoevirum Iccp SUPel efficie reslilulum fir- episcopum. — Uli de sùperioribus ad Hugonern
jilicis
mamus. Sane quicuiique ex vobis adversus eum Lugdunensemepislolissignifical.
non judicium, sed proejudieiumprotulerunt, nove— ,g (Anno 1094.)
[RUINART, Vila Urbani, ubi supra, p. 560.]
rint se auctore Pelro et judicium usque ad salisfa-
clionem congruam subiluros, et jacturam quam URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
frater ille perpessus est, oeslimaiione légitima solu- frairi HUGONI, Gralianopolilanoepiscopo, saluiem et
benedielionem.
luros. Illum autem ila absplulum esse censemus, apostolicam
ut si qua in eum deinceps quoestioemerserit, solo Pro negotio Itio confratri noslro Lugdunensi Hu-
Romana?sedis judicio lerminalur. De coelero ro- goni archiepiscopo rescripsimus quod enim ipse
noslra vice slaluil, nos noslra asserlione corrobo-
gamus le, reverendissime fraier Remensis archie-
ul Belvacensem noslroe ramus. Si quas vero noslroe auclorilalis lilleras
piscope, episcopum gratioe
Viennensis archiepiscopus opposueril, nihil causa?
plenitudineni oblinentem in suis tara spirilualibus
lua?officerearbilreris. Nosenim nihil ipsi, aul Eccîe-
quam corporalibus opporluniiatibus adjuveiis.-
Data Laleranis m ldus Maii. R sioeViennensi concessimus, nisi quodjuste haclenus
possedisse cognoscilur, sua enim cuique volumus
CXVI. jura servari. Oranlem pro nobis fraiernitaiem luam
miseralio divina custodiat.
Urbani II- epislola ad Hugonem archiepiscopum
Lugdunensem, Dala Romoexvn Kalend. Junii.
(Anno1094.) CXVIH.
[D. RUINART,Vita Urbain. MAB.et RUIN.Ouvr. Urbani 11 privilegium pro canonicis Pisloriensibns.
poslh. III, 559.1 (Anno 1094.)
URBANUS episcopus,servusservorumDei,dilectofra- [ZACHAUIA, Anecdolamedii oevi,p. 224.]
iri et episcopoHUGONI Lugdunensi,et sancloeRomanoe - URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
Ecclesioe legalo, saluiem el apostplicam benedi- in Christo filiis UGONIpraiposilo, el coelerisPisto-
elionem. riensis canoniesefralribus, eorumque succëssôribus
Sollicitudinisnoslroe vices, el agendorum consi- in régularis vila?observanlia permansuris in perpe-
liorum prpvidentiam strenuilati luse pure simplici- luum.
lerque eemmisimus. Sed pro conservanda pace et Pioe voluntalis affeclus studio débet prosequenle
"
negelio facilius peragendo, utilius oestimavimuscon- compleri,' ut ecclesiaslica utililas aposlolicoesedis
fratris noslri Remensis archiepiscopi (25) consilium favore vires accipial et accrescat. Proinde religiosa
conciscere, quia in ejus manu faniiliarius causa vola veslra accipimus, et oequispèlitionibus liben-
régis versalur. Tua vero inlererit sive cum ejus, ler imperlimur assensum, ul canonicoeviloe ordi-
sive sine ejus consilio, prout tibi a Domino copiam neni, quam professi eslis, auclorilalis noslroe privi-
minislrari conspexeris , injunctoelegalionis pfiicium légié niuniainus. Proesenl! igilur decreio sialuimus
exercere, et pullulantes vitierum palmiles divin! ut nemini vivenlium liceat vos et suecessores ve-
verbi falce recidere. Inler Viennensem archiepisco- stros a viloecanonicoecommunione disirahere, neve
pum Guidonem, et Graliaoopolilanum episcepum alicui veslrum posl professionem liberum sit a con-
Hugonem quid rerum sit, sagacitas lua longe mèlius gregatione discedereellalioris via?proeruplaseciari.
intra provinciam invesligare proevalet, quam nos Quamobrem decernimus ut, si ex vobis quispiam a
qui lam Iongis lerrarum spaliis absumus. Quod proposilo aberraverit, ad corrigendum eum, et se-
igilur de eodem negotio lua fralernilas statuil, nos cundum disciplinam reguloe coercendum, libi, vel
de lua? juslilia? iniegrilaie securi noslra assertione succéssoribus luis, et coeleris,qui proefuerint,nulla'
linnaiiius. Si quas vero noslroe auclorilalis litières • debeat persona obsislere. Obeunle le, vel Ca;ieris
Viennensis objecerit, nosse nos volumus quia nos canonicoevestroerectoribus, nullus ibi qualibel sub-
nihil ipsi aul EcclesioeViennensi concessimus, nisi reptionis astulia, vel violenlia proeponalur, nisi
quod juste haclenus possedisse cognoscilur, eliamsi quem regulares fratres secundumDei timorein, vel
per subreptionem forte, quod absil, aliquid videatur de suis",si talem inter se repererint, vel de alienis,
extorlum ; sua enim cuique volumus jura servari. si oporluerit, cum consilio episcopi, qui canonice
Tu hanc eorum dissentionem quanlo citius poleris, eleclus, et per Romanàmfuerit Ecclesiam ordinatus,
adjuvante Domino, sopire procura. In lus el in aliis elegerint. Quoe omnia ul opitulanle Domino firma
qua; Dei sunt, in prnir.ptu habeas te Dei minislrtini semper, et illibata permaneanl, praisenlis decrcli
spiritu fervenlissimo éxhibere. Oranlem pro nobis aucloritale sancimus, ut nemini omnino liceal ve-
sanctitatem tuam gralia divinactistodial. stram canoaicam temere perturbare, vel ejus pos-
Dala Romoexvn Kal, Junii. sessiones auferre, vel ablatas relinere, minucre,
(25) s erat Raynoldus, oui pro suoesedis dignilale el propriis merilis, mulia auciorilate apud regera
Dollebat.
591 ' B. LRBAN1II PAP.E 392
vel lenierariis vexationibiis faligare; sed, lam ea j^ miîucoeIncarnalionis 1094, pontificaïus vero domini
quoe ex episcoporum dopalione quam el ea quoe ex Uroani II pp. seplimo.
quorumeunque fidelium oblalionibus hodie possi- CXIX.
detis, perpetuo vobis intégra conserveuur. Ex qui- Urbani II—epislola ad Durannum .Internera)! episco-
bus nominaiim hoec designanda duximus. Plebem pum. Mandat ul a canonicis Biliomensibus
et de S. coenobiumB. Lupi reslilui monachisCluniacensibus
de Yiliano cum omn-idecimatione, plebem jubeat.
Quirico similiter, elcoeleras decimaliones sive infra
(Anno 1094.)
civkalem sive exlra ab episcopis vobis concessas, Annal. Bened., V, 556.J
offe- [MABILL.,
et quarlam portionem oblalionum, quaslitanioe URBANUS episcopus, servus servorum Dei, DURANNO
runt, et decimaliones de Gropole, et de Collina, et charissimo frairi Arvernorum episcopo, saluiem et
ecclesiam S. Blasii cum lerris posil-is in aqua vi- aposlolicam benedielionem.
vola, et in Yirsano, el 10 Fâlagrano, él in Barzani, Adversus fraiernitaiem tuam pro Biliomensibus
el in Glandaria, sicut eas dédit Girardus filius Ba- canonicis, tua? dilionis liabentur, non exigua
qui
conchi (26), et Ronaldus cum Davizzo genero suo. querela provenit. Hi nimirum Beati Lupi coenobium,
ïïlud eliam, quod ab episcopis veslris staïutum esl, sub Cluniacensis eoenobiijure multis jam ultra
quod
noslroe auclorilalis assertionè firmamus, ul si qui nostram memoriam temporibus est relenlum, inva-
ex ordinariis clericis»adbuc in domo sua manenti- horrenda, et calholicis auribus non ferenda,
bus soeculo emigraverint, quidquid eorum 'ordini conlra omne tsione
jus et fas usurpantes, altare ipsius
perlinere videlur, in usum canonicorum regulariler eoenobiidiruerunl, reliquias in eo latentes diripiie-
vivenlium redigalur, ea nimirura diligentia curaque
runt, quodque dictu et auditu nefas esl, ipsum quod
adhibila, ne rerum augmenlis in liberlalem carnis.et super altare ad infirmoruni usus reposilum fuerat
velamen maiilia?tabuianiim, ne quoquo modo res au- Domiiiicum, ipsis supercoeleslibusvirtuiibus
corpus
gere, el fralrum debealis numerum imminuere ; sed reverendum, .humo dispergere minime limuerunt;
lantus canonicorum nuinerus conservelur, quantum et coelera
ornamenla, omnemque monaslerii su-
hier veslri faculias pati posse videbitur, ne religio- in usus proprios asporlaverunt. Hoec
nis el servitii debili detrimenlum Ecclesia patiatur. pelleclilem
ul hodie vestra cano- quam gravia, quam horrenda, quam calholicis au-
Ad hoecadjieimus quoecunque ribus imporlabilia. videanlur, fralernitalis tuoenon
nica juste possidet, sive in futurum juste alque ca- inulîa
- nonice, episcoporum concessione, li'beralitaie priu- credimus latere prudenliani. Quomodo igitur
boec pati sollicitudo'tua polerat, non minimum, si
cipum, vel oblalione fidelium poieril adipisci, vobis, ila se rei verilas habeal, admiramur. Proesenlibus
veslrisque succëssôribus, qui in eadem religione " ergo litteris officii lui debilnni admonemus, m prse-
permanseriril, firma semper el illibata persistant, diclum locum, el ex eo direpta ulensilia universa,
eorum, pro quorum substenlaiione el gubernalione Celsifiiacensibusreslilui facias : quibus reiiivcslitis*
concessa .sunl, usibus omnimodis profulura. Vos si in loco illo jusiitiam se habuisse canonici
quam
igitur, filii in Christo charissimi, oporlel regularis Biliomensesconfiienlur, lempore congruo cura Celsi-
viloeinsliluiioiiibus diligenter insislere, et in omni- niacensibus monachis noslro se
conspeclni reproe-
bus ' aposlolicoesedis decrela servare, ut post viloe
senlent. Si aulém noslra?huic jussioni Biliomenses
proeseulisanguslias opilulanle Domino ad superna? canonici obedire contempserint; divinum iis olficium
latitudinis gloriara méreamini pervenire. Sane si
in crastinum aul inlerdicilo, quoadusque resipiscenles, Celsiniacensi
quis archiepiscopus, episcopus, el fralribus quoe diripiierunt restiluani.
. imperator, aul rex, marçhio, cornes, vicecomes, proeposito
aul aut Quod si episcopalisauclorilalis judicium neglexerint,
-judex, câslaldio, persona quoelibelmagna noslra se a divinis officiisaucloritale noverinl inier-
velparva, hujus privilegii. paginant sciens contra ut nec ipsi uspiam, nec alii in eorum ecclesia
eam temere venire lentaverit ', secundo lerlioque diclos,
id éxhibere proesumant, quoadusque hoec a nobis
cemmonitus, si non salisfactione congrua cmenda-
veiil, poleslalis honorisque sui dignilale c'areal, ;rj proeceptaperficianl. CXX.
reumque se de divino judicio existere de perpeirata Urbani II
a sacratissimo epislolaadGuillelmum,comilemTolosamim.
inquitaie cognoscal, atque corpore — Illum de expulsis abbalibus Moissiacengiet Lesa-
él sanguine Dei el Domini Redeluptoris nostri Jesu lensi objurgat.
Chrisli alieuus liai, el in exlremo examine diclrieia? (Circa annum 1094.)
iiliioni stibjaceal. Cùnclis aulem eidem loco justa [BALUZ. Miscell. edit. Luc., H, 481.]
servanlibus sit pax Domini noslri Jesu Chrisli, URBANUS episcopus, s rvus servorum Dei, GUIL-
quatenus et hic fruclum bona?aclionis percipianl, LELMO,comili Tolosanc, saluiemel aposlolicam
cl apud districliun judicem proemiaoelernoepacis benedielionem.
inveniant. Amen, amen, amen. Super religione et eleemosynis quas erga Deum
Dalum Pisioria?. Per manum Joannis S. R. Eccle- el ejus famulos diceris éxhibere- maximo gaudio
sioediac. card., xiv Kal. Jan., indicl. ni, anao Do- exsultamus, maxim'as agimus loetilias. Est aulem
(26) Forte Raconii; sancti ouippe Baconli apud Pislorienses célèbre nomen.
Sg3 EPISTOLA ET PRIVILEGIA, 391
quod noslram beneyolenliam te... afficial quod adeo A CXXli
jusiiliam exsequi le audiviiiHis.Hoc aulem éx eo Urbam Ii —
epislola ad Godefiidum*Lncamimepisce-
quia MoyssiacensiselLezalensis puni. Quod non sinl homkidoe exislimattdi.qm.
accipiiâugmenWH» excommimicaloszelo Ecclesioeocciderhu.
eoenobii abbates injuste expelli et in eorum locis •
(Inlra an. 1088 95.)
inique alios subrogari paît nullo modo polaisli. [MANSI,Concit. XX, 7I3.J
Nblum autem tibifâcimus «juodvenerabilem Cratrém Excommunioalorum inlerfecloribus proul moreui
iios'trum Ansquilinum in Moyssiacensem ablialem
ex RomanoeEcclesioeirosli secundum ipsorum inlen-
coiisecravimus, Hunaldum aulem invasorpni
lotum lionem modura congruoe saiisfactionis injunge. Non
eodem coenobiorecedere decrevimus; idque enim eos homicidas arbitramur, quod adversus
episcopo Calurcensi noslris 'litteris. -inlimavjmiis.
cscommunkalos zelo «atholicoe malris ardentes,
Sludeal ergo retigio lua sedis aposlolicoe decreïis eorum trucidasse conligerit. Ne lamen
élut noslris affeclibus quoslibet
vigiîanler.insudare proecèpio-
ejusdem Ecclesioemalris disciplina desoevial, léhore
-rum delur insislere. Sane quia, te sancloe îârioe
quem diximus, poeniîenliam eis indicito congruen-
-deaura'loe.apud "Toiosàmommno ecclesiam. dillgôre
lem, qua divinoe simplicilalis oculos adversus se
el honorare accepimus (27), luis asseniienies pre- siforte quid.duplici.la.tispre
concedimus B complacere-pervaleani,
cibus,-luai dilectionis religion! qualénus humana
fragililale ineodemflagitioconiraxerunt(27').
libi luoequeprogeniei illic coîmeièriiim cbnstrnas el
CXXII1. ;
behédici fa'cias. Ul aûlem beala? Marioe beaiiqiie Urbani
sludeas devotis serviiiis te lleptel&laad Cgriacum,episcopumJanttensem,
Pélyiapasfoîi incubare, —tiuijurejurandopropinquilatemfirmare debeanl.
«tombes qui in eodem ioco religionis gralia opia- (Inlra an. 1090-95.)
verint scpeïiri, pèr beaii Pelri-graliam ab omnibus [GRATIANI Décret. C. xxxv, qu. G, c. 5.]
absolvimus vineulis'deliclorum. Episcopo autei» Notificamus libi, ot poslquam 1res, aut duo ex
civilalis ul illud eonsecrét -ex noslri parle man- propinquioribus jam; defùneloeuxoris ejus, qui accu-
idabis. salur, vel vivoe, hanc pr-opinquiiaiem jiirejurande
CXXL firmaverinl, vel 1res, aut duo ex ariliquiorihus Ge-
nncnsibtis, quibus lioecpropinquilas «nota est, qui
Urbani fi ephlola ad Guillelmtm {Gefaldum?J ept- bonoefamoeet veracis testimonii remolo amore,
scëpum Galur-censeiii. — Mandai ul, expulso Hu- sint,
naldo, Ansquilihum
' in monaslerium Mqissiacev.se, timoré, prelio et omni maio studio, supradicto «iode
reducal. •consanguinitaiemfirmaverint, sine omni mora cori-
(Cirça annum 1094:) 2 jugia dissolvanlur. Quod si propinqui, aut exlranei
ifBAraz.Misceil.edil. Luc, II, 181.] verbis lanlUnipropinquitaieni lestanlur etjuramenla
probare, vel nolueriiil, vel nequiverint, conjugîuni
URRANUS episcopus, servus servorum Dei, GODL-
nullalenus dissolvaiur : sed cqmpeieiis eis poeniîen-
LELMO, Calurcensi episcopo, saluiem et aposloliciuhj lia
propter infamiam, vel peccati maculam(si forte
be.uediciioném. in bac re eonlraxerint aliquam) injungalur.
Quamvis supra malrem suam el Ecclesiarum cxxiv.
«muium ftomanain Ecclesiam calcaneum elevaveril Urbani II epislola ad Rogerium dneem<elBoamun-
-îlunaldus ex monaslerio Mbyssiacensi,qui in ipso ditm f mires. — Monacliàsab in.'asombusdéfendit.
coenobioabbas faclus.contra Romanai Ecclesioeyo- (Inlra annum 1094-95.)
lunlatem Ansquilinum ejecit, tamen ex sedis aposle- [ MANSI,','Concil. XX, «47. |'
licoebenignilateacpatïen luisenlenliam suspendiiiius URBANUS episcopus, seiviis sérvoruhvDei, ROGERIO
. el tanloe parcimus proesumplioni..Jubemus aulem dtici et BOAMUNDO fratri ejus, saluiem et aposloli-
ut Hunaldum ab eodem monaslerio repellas et fra- cam benedicîioiiem.. •
liem. nosirum venerabilem virum Asquilimim in Proclamaïionem ahlé iibslram proesenliain fècit
eodem loco restituas in abbatem, el hoc infra qna- 3 Urso Bantinus abbas de quibu'sdam cbmitibùs' et
draginla dies poslquam Hueras nostras acceperis baronibus, qui càllîda invidiosà [invidiosaqué] epi-
a nobis. Quod nisi infra proescriptum perfeceris scoporum machirialione seducli, ipsum et ejus mo-
terminum, eliam invitera ab omni lé suspendemus naslerium nostris manibus consécralum modo pliis
officio.Ut autem omnino salagas, noveris te Domini , conlurbant. Unde, quia proedielummonaslerium ad
nostri or is benedielionem noslroemanus disposilione jus B. Pelri-perlinere veslram non làiet notiiiàm,
asseculurum. Si .ergo noslris obedieris proeceptis', ex aucloritale B. Pelri et nostra motiaslerium et
apud nos bene judicaberis. Sin aulem, te jaculis abbatem vobiscommendamus, qiiateiius cuslbdiatis,
noslris feriemus. Qualem ergo le exhibueris, lalem adjuvêtis,"et a malis hominibus, sicul B. Pelri pro-
nos habebis. priétatem, fideliter defendàtis, et neque deprâîda-
lîOnes, neque aliquam sui 'juris diminulionem a
qubcunque fieri patiamini.,
(27) Histoiredes comtésde Toulouse, pag. 125. ,
(27*)Hoecipsa verba ex epist. Urbani ad Sancium decerpsil Gratianus 52. q. ,2, can. De neptis. '
PATROJ..CLI. 13
595 . B- QU'UNI n iAÎ'Ji 596
Semperrecordanles,quia in [fortecl] eonsecratione Avos Ecclesioehostes, validis verborum jacnlis im-
ejusdem monaslerii abbalem, el ipsum in manus pelere, el ntilanlem ralionis eorum inurumtarietc
vestras specialiler eommendavimus. Ilaque e priore fidei pulsare, el alhleias Dei, qui in acie Clirislianoe
comraendallone, el harum lillerarum jussionc, ab religionis defeceranl, cbnforlare. Nuncd'go dovo-
omnibus monasterium noslrUm,el proecipuea Gof- tionem veslram pielas divina inspexil, cl. tandem
fiedo, Amici comilis filio, sicul fidèles B. Pelri dé- majeslas excelsa dignalurut pro eo patiamini, qui
fendue. Qui abbali, eiiarn pro defensionesuoererum pro vestra gloria crucis ignominiam ferre non eru-
Ecclesioeparles maritimas conlerenli, cbnslipatus buit. Huic lanlo coeleslisgra'lioebenelicio prudentia
lalronibus sese obviam corilulil : atque ab eo sub vestra débet respondere aliquid, et calice salutarl
reclo \forle subrepio] prelioso, privilegionoslro; ve- gratanler accepto gloriam el honorera oeierni régis
slris supplicalionibus consliluio, et aliis scriplis, quoerere,et in omni viloe vestra?statu nomen ejus,
spolia ejus diripiens, ciim suis confralribus salialum qui vobis tribuil inlelleclum, irtvocare, laudare,
opprobriis cum pedilein dereliquît : ac inde quoeque benedicereet magnificare. Nec damna rerum teni-
jam a paire suo coniile eidem monaslerio debiloe poralium vos debent movere, nèque quod H. (28*),
restanralionis gralia condonàla, ad suas manus sa- homo Clirislianoe pacis eversor el ecclesiarum
crilegas-néquiter revocavil. Quod si privilegium cl C sacrilegiis venditor, Romani imperii deslruclor, hoe-
quoequedirepla sacrilcgus ille renuerii reddere, et relicorura auctor el defensor, vos de Ecclesia veslra
abbalibtisac fralribus dignissime saiisfacere, proe.i- per satellitem suum Oberlum (29) episcopum ex-
piraus ul cogaiis. Alioquin ipse el faulores ejus pulit, curare. Nam si Palrémfamilias Beeizebnb
•analhemati subdenlur. invocavil [leg., vocavit], quanto magis domesticos
CXXY. ejus? * (Matih. x,25.) Si Romanoesancloeet aposlo-
licoe Ecclesioefunestas manus iuinlit, mirum vobis
Epislola Urbani 11 ad Beringerum abbalemS. Lau- videlur, sic usque ad vos gladius insanioe ejus per-
renlii Leodiensis,Simonlacorumcl Wibertislarum
inseclaiorem, ab ll[einrico] impcralore el Obertb vènil. Si sacérdoiem summum, cui omriipqtens
episcopocxpulsnm: Dominusper Pelrum singulari privilegiopolestaiéni
(Inlra annum 1094-95.) aperiendi et claudendi quibus volueril jarmas coele-
[MANSI, Concil. XX, 915.] slis regni dono dédit, de cathedra ponlificalilyran-
"URBANUS cpiscoj-.us,servus servorum Dei, diléclo nice exlurbavil, el pro eo. siatuam auream in loco
In Chrisio frairi BERINGERO (28) abbali saluiem et sanclo erexit, el ad adorandum eos quos potesi
-aposlolicam benedielionem. cogil, turbamini "quod vos violenter expiilit, et in
Gralias agimus Deo pro vobis in gralia Dei quoe loco veslro fictile el confialileidolum abominaiiouis
dala esl vobis, qui in hoc maio lempore, cumomnis collocari fecil. Imo potius gaudele, quia Deus labo-
.pêne Gallia erroris caliginë jacel immersa, oculos rum sanclorum suorum consortemvos viill esse. Si
mentis vestroead cognilionéni verilatis illuminavit, rapinam bonorum içmporalium pro Chrisio ferre
ut ad amoremjuslilia?, et caiholicoefidei dèfensio- non vullis, quomodo mortis âsperilatem pro Chri-
nem, igtic sui spiritus cor 'veslrum accendat. Gra- . sliana verilate sustinere gauderetis? Credo quod
lias illi qui vos proeclarocalice gralia? suoeinehria- volunlas Dei est, imo divinoepropitialionis opus, ut
vii, et Spirilum Domini in ralione veslra ferven- aliqua vis bumana fossam illam malediciionis et
lem ad loleranliani mulliplicis injuria?paralum red- nequitioevos eompellat exire, ne juslus Lot pereat
-didit, et ad perferendos labores el pericula pro de- cum injustis, ne sanctilàti's vestroespéculum admit-
fensione verilalis excilavit. Quod Deimunus spéciale lal quidquamcontagionis ex cohâbilalione malilioe
esse non dubitamus, qui provida dispensalionissuoe circumslanlis. Quis enim munis slarel inconcussus,
.gralia'electos suos perscculionis tempore millier quoe mens immobilis in sua firmilale permaneret,
probat et discutil; sed ne peiiilus aberrent, aul la- ubi crassi sues grunnirent assidue, ubi innocentioe
befactali funditus dejiciantur, potentia virlulis suoep veslroe simpiicitalein turba malignanlium obside-
. sustentai, ul ad omnia propter se suslinenda pararel? Oberlus, Anlichrisii signifer, Salanoejumen-
tiores fiant, fortiores excilat, anlehac ut pro cerlo lum, perfidioeSimonis manifeslus seclator, aposio-
compertum babemus, aliis pro defensioneverilatis licorum judiciorum cbntemplor,-Ecclesioequantum
cl juslilia? laboranlibus, cuni orani officiochariiaiis in ipso esl conculcaior, ecclesiarum quas in suam
subvenire solebalis et cum magna cordis loel'uia,et perdilionem temerarius emptor invasii, proedo et
vullus hilarilale, sanclorum necessitati supra vires ,deslruclor el profanus vendilbrnunc minis inlona-
vestras minislrare- Simoniacos, el Wiberlislas, no- ret, nunc diaholicis blandimenlisaslulioecapul ve-
(28) Bcringerusex priore Andaginensis monaste- in sedem sancti Pelri sublimato Wiberto. et extur-
rii S. Aubcrli faclus priinus priôr S- Laurenlii bato Gregorio Vil sanctissimo.ID.
Leodiensis, deinde abbas creatus in locumYolbo- (29) Olberlus Leodiensis S. Crucis proeposiiiis,
donis abbalis ab Heriricoepiscopo'dc'posiliJinnium defunclus anno 1090, Henrico episcopo, ad Henri-
fralrum suffragiis suffeclus esl anno 1075. MAR- cuin regem confugit, et magna pecunia ep scopatuin
TENK. ab eo comparavit, qui statim Beringerum abbalem
(28') HenricusIV, rex Romanorum, hujus nomi- expullî, el Wolbodoncm resliluit, uli scribitauctor
jiis iiitucralor Hl, qui schisma in Ecclesia suscilavil, cooevusHislorioeS. Huberli. ID.
mi EPISTOLA ET:PRIVILEGIA. 59$
strï rigoris incùrvare cbnlénderèl. Quem nos:ex A CXXVl.
decreio 'concilii a nobis wiper aeli ^damn.a'lumau- jBidlà U?bani papoeII pro .monaslerioS. Pelri Me
cloritale DeiJetS. Pelri-, et sancloe'RomanoeEccle- Puteolis Lueanoe dioecesis.
sioe,cui âiispïce;Deodesérvio, jam exeemniunieavi- (AnnolÔ95.)
-miis,êt-çuirisuo Wiberto,- beslia "lerribiliel varia, [MiTTARELii,Annal. Cmnqldul. tam, 1ÏI,
•'''.''•"'.;-. AiyR.enfl"i P- &&'•] •'.' '
quoe ascéiiditde mari, et facil bellum cum sanclisv URBAIÏUS episcopus, servus servorum Dei, dïlcclo
rçu am«dorant quorum tion 'sunl; in
iranïin'a-.--•scripta "filio MARTINÔ
libro viloeel agiii, porlionem malbdictibnis*! dedi- priori monaslerii "S. "Pétri, quod in
nius pro eo quod Simonisciis est,-et episcopalum Lueanoe.Ecclesioeparoçjiia si.tum est, loco qiiod vo-
catur Puleblis, ejusque succëssôribus .iii pcrpe-
datapeemiia iisurpavit, et quia vos injuste de loco iuum. ' ' '.. ';.
vesiro ex proeceplo sui régis expniii, -et eum xpii
el Desidcrium quod ad religiosiim proposilum et
propierconluinaciam inobedienliain publicoju- animarum saluiem
dicio adjudicalus et condemnatus erat, accepta ab p.eriinere mohstralur,. auctore
cuidam et Domino, siiie aliqiia est dîlalione compïendum. Ea
-eo-pecuriia supposiiît, elquia Lupo (50) fili in 'Clirislo charissime, luis peiilloiiilius
Simoniaca hoeresi, el aliis capitalibus culpis publiée propter,
«t juste danmaib manus imposait. sShriilileret illum r, annuenles, monaslerium Saneli Pelri, cui Domino
-Ecclesioe;profanuin pervasorem daninaviraus, et auélore proesides,,proesen'lisdecreti suçlorîiate mu-
vexcômmunicavimusWolbodonem, /quia Simoniace nimus. Sialuimus enim ul, quoecunque liodie idem
•ac iyrannica poieslate per maie acquisilam pecu- coenobiumjuste possidet, sive in çrasliinim con-
niam abbaliam veslram; el locum unde.per insolwi- cessione. ponlificum,- lïberalitale principum, vel
•tiam «iiam, sicut diabolus ;de coelo déciderai, obîa'lioae fidelium, juste atque canonice poterit adi-
invasil- (51) el -camJeo omnes jriilkioe-ojitsadjutores pisci, firma tibi. luisque succëssôribus et illibata
-et faulbres.-4)innes qilbque quibus ipse oblationés permaneant. Possessîontim etiam, quoein monasle-
"fidelium res ecclesioe,et. proedicta divinis usibus rii pr-ppriéiate continCniur, décimas absque nlla vos
4radila;velvendidît vél dédit, pariler cm» iHo a .moleslia pbssidere perpétuo vbhimus. Sepulluram
ejusdem loci omnino.liberam haberi saiicï-
gremio sancla?Ecclesia?"apostolica auciorilate pel- qupqneut eorum
limiis, anathemalizamus, damnamus, et saerilegos mus, qui. illic sepeliri deliberaverinî»
dura sua -Ecclesioerestituant. Vos devolioni et exlremaevo'luntali nullus -obsislal salve
jiidicamus, nsquc ecclesioe debilo. Decernïnnis ergo ut
aulem, frater charissime, gaudëté, quia rex Israël parochianoe
fiiium suum vult super flumiha.Babylonis sedere et nulli omnino hominum liceat idem coenobiiunteinere
aut ei subdilas possessiones auferre., veî
flere, él adcedîtam. -in'.-terrainpromissionis lilierb'g perlurbare
cordis affeclu susplrare, non in ipsis fluniinibus et oblata relinere, minuere, vel temerariis vcnalioni-
sludiis soecula'ribus"implicitum inlerire.-,.Summa bus ïâligare, sed omnia intégra conseryenli.il'eorum
noslroe voluntaiis esl ut teneal prudenliâ vestra pro quorum snstenta'tâone ac£ubcrnatione concessa
divina sunt,. usibus omnimodïs profutura , salva Lucansa
quod'ratio persuadet, Scriptura lestatur,
sancloe religionis brdo reqùiril, marlycum sanguis -.. ecclesioedébita,et canonica reverentia. Saiie si quià
in-craslinum archiepiscopus aut episcopus, impéra-
insinuât, mater noslra, sancla scilicet Ecclesia,
lor aut rex, contes aul vicecoraes, judex aul castal-
proecipitel conimendat. Yérilàs ipsa ul ad verilaleni
«os convenérel niori. voluil, nihilque animas né- , dio, aut persona quoelibet magna vel parva linjus
nostri privilegii paginam sciens contra eam leniere
stras, nisi soia Veritas a poieslate diaboli libera- secundo lertiove conihionilus, si
bil. Salutant vos iri Christo et qui vobiscum sunt .venire lentaverit,
non salisfaclione congrua emendaverit, poleslaiis
fratres.veslros in proesenîi, nobiscum congregati
careat, renraque. se divino
episcopi, clerici, abbales el monacbi, ni.mèriioriam honorisque dignitate
noslri in veslris saiiçlis orationibus habealis, ut judicio exislere de perpelrala,.iniquitaie cognqscat,
noslra el sahcloe eum nalus et a sacraiissimo corpore Dei el Domini Rèdempto-
pro pace Ecclesioe qui D ris nostri Jesu Chrisli alienus-fiât, alque in ex-
pacem lerris atlulil, quiqûe suo sanguine eam sBù
Iremo examine districloe uliioni. subjaceat. Çun-
desponsavit, rogelis suppliciler exorahius. Charissi-
mus filius poster Gerberlus, haruni lillerarum ctisj etc.
BENEDICTUS DEUSETPATERDOMINI NOSTRI JESU
gériiliis, quaridé, ubi, quomodo, cum quibus ad CHRISTI.AMEN.
nos sine inipedinienio Salàna? venire possîtis,
Dalum Floremioe per manum Joannis sancla?
secrcio indicabit vobis. Bene valéte.
"RomanoeEcclesioediaconi cardinalis, Kal. Februarii
indiclione ni,, anno Dominica?lnearnationis 1095,
pontificaïus vero domni Urbani secundi pp. se-
plimo. ......
(50) Sïve Lnponi abbali Trudonénsi qui âb Heh- fPècuniam, inquit, multâni a mercaibribus hujus
ricb Lebdiensi pulsus sua dignilale fuerat. Vidé patrioe mutup accépit, qiikm de ecclesîaisla persol-
Cnron. Trtid. Spicilcg. t. VILID. i vere't : unde ipse rex trecentas marcas habuit. Olier-
(51) llinc de eo'antiquus auctor HislorioeS. L. lus aulem npn parvam inde partem accepjt, >le.
Liiurenlii a nobis cdendus (èdidit l. IV Vel. M'onum.)
399 B. URBANI11PAP/E 400
cxxvii. A Ego Bonus senior presbyler cardinalis subscripsi.
Urbani II bulloepro monaslerio Sancti ALgidii,con- Ego Teuzo presbyler cardinalis-subscripsii
firmaloein concilioPlaccnlino. Ego Gregorius diaconus cardinalis subscripsi.
(Anno 1095.) Ego DaiberlusPisanus archiepiscopus subscripsi.
[BALUZ.,Miscell. edil. Luc, II, 177.] Ego Rodulphus Turonensis archiepiscopus sub-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, univer- scripsi.
sis per Golhicam provinciam fidelibus saluiem et Hugo cardinalis diaconus sanctoe Romanoe Ec-
aposlolicam benedielionem. clesioesubscripsi.
Notum omnibus vobisvolumus quia dileclus filius Herimannus cardinalis.
nosler Raimundus, Tolosanus cornes, tara noslris Ego Philippus Lunensis episcopus subscripsi.
quam aliorum religiosorum virorum monilis exci- Ego Aurasicensis episcopus Gilelmus subscripsi.
latuset omnipotenlis Dei limore compunelusparlera, Ego Rogerius sancloe RomanoeEcclesioediaconus
imo rapinam quam ex parenlum suorum invasione subscripsi.
in altari Sancti jEgidii el reliquis ipsius altaris ec- Ego Joannes Portuensis cardinalis episcopus sub-
clesioeallaribus habere solilus eral, Deo ac sancloe scripsi.
Dei Gcniirici Marioesanclisqueapostolornm principi- " Ego Willelmus Ausciensis archiepiscopus cum
bus Pelro ac Paulo el bcalo confessori iEgidio red- meis suffraganeis, scilicet Dodo Bigorrilano epi-
didit. Quoereddilio sive dimjssio in Tolosana sy- scopo, SancioLascurreiisi episcopo, Ottone Olorense
nodo facta esl coram legalo nostro Bernardo, To- episcopo, Willelmo Consorano episcopo, subscripsi.
lolano arcliiepiscopo,et pluribus tam episcopisquam Ego linolensis episcopus Ollo subscripsi.
abbalibns. Item in festivilale sancti ./Egidii coram Ego Rodulfus Reginus archiepiscopus subscripsi.
eodem legalo nostro aliisque quampliiriniisepiscopis Pclrus Venetus palriarcha, Pélrus archiepiscopus
vel abbalibus eamdem reddilionem cum uxore sua Mediolanensis, Gotafridus episcopus Magalonensis,
Hervira cl filioBerlranno super altare beati Jigidii Berengarius episcopus Forojuliensis, Ainatus archi-
confirmavil, duobus illic nummis iEgidiensis monetoe episcopus Burdegalensis, Aldebertus archiepiscopus
positis. Igilur nos secundum ipsius comilis postula- Biiuricensis, Petrus archiepiscopus Aquensis, Fulco
lionem pro sua et parenlum suorum salulc factura Belvacensisepiscopusinierfiierunt.
hoc auciorilate apostolica confirmamus et omnipo- Telbaldus Berecllensis abbas laudavil. Pondus
tenlis Dei misericordiam deprecamur quatenus quod abbas Casoe Dei, Frolardus abbas Saneli Ponlii.
de rerum ecclesiasiicarum usurpaiionc haclenus ad- Isti el omnes archiepiscopi, episcopi el abbaies
miserunt, sua eispropilialione indulgeat el a suorum in Placentina synodo residenles banc diiiiissibnis
deliclorum vinculis per sanclorum aposlolorum et charlam proeceptodomini papoelaudaverunt et con-
sancti iEgidii mérita el preces absolval. Porro lam firniaverunl, ac hujus dimissionis deinceps invaso-
ipsum quam ejus posleros universos, si allarium obrem vel subreptorem perpeluo analhemati subdide-
lalionem ulierius invadere lehtaverint, analhemati runt, et monasterium omne, si aliquando invasio
subjicimus el ab universo Ecclesioeconsorlio segre- acciderel, ab omni divino officio inlerdicendo ces-
gamus. Quicunqueeliam vel ab ipso comité vel ab sare jusserunl.
rllqub quolibet de oblalionibus illis feudum lenet, CXXV1U.
hujus decreli lenore cognîlo nisi omnino Ecclesioe Urbanus II pontifex monasterium D. Georgii in
reddiderit, eidem analhemati subjaceal. Ipsis eliam Nigra Silva in suam proteclionem recipil atque
monachis sub analheniale interdicimus ne nllo uii- insignesei libellâtes c-oncedit.
quam lempore Iaicorum cuiquam in ipsis allarium (Anno 1095.)
oblalionibus parlera habere permiitanl. Alioquin et [SciiOEPFLiN.,Alsat. dipl., lom. I,p. 177.]
qui dederi| elqui receperit analhemati quod propo- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dïlecio
suimus subjacebil. filio TUOGERIO abbali monaslerii Saneli Georgiï,
Dala per manum Joannis, sanétoe RomanoeEc- D quod silum est in Silva Nigra, juxta flumen Briga-
clesioe diaconi cardinalis, Cremonoe xu Kalendas nam, ejusque succëssôribus regulariler subsliluendis
Marlii, indiclione m, anno ab Incarnalione Domini in perpeluum.
1095, pontificaïus vero domni Urbani papoe se- Desiderium quod ad religiosum proposilum el
plimo. animarum saluiem pertinere monslralur, auciorc
(52) Relecla vero et eonfirmata in concilio quod Deo, sine aliqua est delalione complendiim.Quia
idem papa Placentioecelebravit. igitur nobiles viri Herilo et Hesso in episcopaiu
Ego Joannes Portuensis episcopus cardinalis sub- Constantiensi, in pago nomine Bara, in comiiatu
scripsi. Ascheim,in silva quam dicunt Nigram, juxla flumen
Ego Albertus cardinalis subscripsi. Briganam, in honore sancti Georgii marlyris mo-
Ego Richardus presbyler cardinalis sancloe Ro- naslerium oedificaverunt, el bealo Pelro apostolo
manoeEcélesioeet Massiliensisabbas subscriosi. id ipsum cum universis quoe illic obluieranl dele-
'52) Sequenlia addila poslea sunt.

WI EPISTOLA ET PRIVILEGIA. im
gaveront, nos secundum eorum devotionem proefa-A i oem proemiaoeiernoepacis inveniant.
tum locum sub aposlolicoesedis tutela specialiler amen. Amen, amen,
confovendum suscipimus. Per proesenlis igilur pri- Dalum Placenlioe per manum Joannis sancloe
vilegii paginam apostolica aucloritale sialuimus .Romana?Ecclesioediaconi cardinalis, vm ldus Mar-
ul quoecunqueproediasive possessiones proefativiri
lii, indicl. m, anno DominicoeIncarnai.-1095 (55),
vel alii quilibet ex suo jure supradicto coenobio
pontificaïus aulem domni Urbani secundi papoe
oblulerunl, qiiemcunque in fuiurum concessione septimo.
ponlificum, Hberalilate principum, seu oblaiionè CXXIX.
fideliumjuste atque canonice polerit adipisci, firma Monasterium
tibi luisque succëssôribus et illibata permaneant. -Hirsaugiense Spirensis dioecesissub
protectione sedis. apostolicoerecipitur, bonàqne
Nulli proeleréa sacerdotum, regum vel ducum omnia èidem confirmanlur. '
aut coniitum, seu quarumlibet personarum liceal in (Anno 1095.) -
eo loco aliquas sibi proprieiaiis condiliones, non [COCQUELINES, Bullar. collecl., II, 80.]-
lioeredilarii juris, non advocalia?, non cujuslibei URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
polestatis ustirpationem, quoe liberlali monaslerii filio GEBEHARDO, monaslerii Hirsaugiensis abbati,
noceat, vindicare. Advocalum sibi constîluendi, B ' ejusque succëssôribus regulariler subsliluendis, in
quem voluerint, abbas cum suis fralribus liberam perpeluum.
habeant polestatein. Et si is poslmodummonaslerio Cum universis sancloe Ecclesioefiliis pro aposlo-
inutilis fuerit, reinolo eo alium constituant. Obeunte licoe sedis auclsrilale ac benevolenlia debilores
te mine ejus loci abbale vel luorum quolibet suc- existamus, illis lamen, locis ac personis, quoe spe-
cessorum , nullus ibi qualibei subreplionis astutia cialius el familiarius RomanoeadhoereiitEcclesioe,
vel vioientia proeponatur, nisi quem fraires com- quoequeampliori religionis gralia eminent, pro-
muni consensu vel fralrum pars consilii sanioris pension nos.convenit charilatis studio imniinere.
secundum Dei limorem el regulam beaii Benedicli Unde nos, bonoe memorioe proedecessoris noslri
elegerinl. Ut aulem fratres in eodem loci»collecli Gregorii formam sequentes, eadem libi luisque le-
omnipolenlis Dei serviliis liberius valeant insudare,'t gilimis concedimus succëssôribus, quoe ipse proede-
decernimus ul nulli omnino hominum liceal idem cessori luo Willelmo el ejusdem monaslerio preci-
coenobium lenlere perlurbare aul subdilas ei pos- bus Âdalberli comilis, concessit et confirmavit;
sessiones auferre, minuere vel lemerariis vexalio- qui oeiernoerelribulionis amore succensusin prsçdio
nibus faligare, sed omnia intégra, conservenlur, suo quod dicilur Hirsaugia, monaslerium a proge-
eorum pro quorum suslenlatione ac gubernaiione C niloribus suis anliçuis conslruclum, nuper- amissa
concessa sunt usibus omnimodis profutura. Vos restiluens venuste reparavit, et in usus fralrum
vero, filii in Chrisio charissimi, oportet regularis inibi Deo servienlium pluribus possessionibus, et
disciplinoeinsliiuiionibus diligenter insistére, et to- redditibus aropliavit. Quam suoeïiberalitaiis inslilu-
tius anima; ac mentis virlulibus anhelare, ut per lionem ne ulla in posierum perversorum hominum
arclam viam gradiei.ilésomnipolenli Deo placere et audacia minuere aul vioîare proesumat apostolicoe
âd supernam beatiiudinem perveriire valealis. Ad auclorilalis privilegio muniri, et sancloeRomanoe
indicium aulem perceploehujus a Romana Ecclesia Ecclesioetuitione roborari posiulavit. Quamobrem,
liberialis per annos singulos auréuni Bizanliura La- proefalum monaslerium sub aposlolicoe sedis pro-
leranensi palalio persolvetis. Sane si quis in craslir tectione ac tutela specialiter amplectentes, proesen-
ntiin archiepiscopus aut episcopus, imperator aut lis privilegii pagina sialuimus, ut quoehodie idem
rex, dux aul marchio, cornes aut vicecomes, aut coenooiumjuste possidet, sive in fuiurum conces-
persona quoelibeiecclesiasliea.vel soecularis hujus sione ponlificum, libertaie principum, vel oblaiionè
noslroe conslilulionis paginam sciens. contra eanr fidelium, juste et canonice polerit adipisci, firma
temere venire tenlaverit, secundo terliove commo- libi, luisque succëssôribus, et illibata permaneant.
nilus, si non salisfaciione congrua emendaveril, ^ In quibus hoec nominatim designanda duximus :
poleslalis honorisque sui dignilale Careat, reumqué cellulas S. Georgii, quoe dicilur Riçhenbac, et S.
se divino judicio existere de perpélrata iniquitate Martini, quoedicilur Yisehbahajb, el proediiiRÏquod
cognoscal, atque a sacralissimo corpore Dei ac Do- dicilur Gilslein, quod dalum est pro cella S. Pelri;
mini Redemploris noslri Jesu Chrisli alienus fiai, consiiluenles,ne vel tu, fili charissime Geheliarde,
et in extremo examinedislrictoe ultioni subjaceal. vel quilibet luorum successorum, proefalas cellulas
Cunclis aulem eidem loco justa sèrvaniibus sil pax destruere, Veiea, quoe illis concessa sunl seu con-
Domini noslri Jesu Chrisli, quatenus et hicfruclum cedenlur, temere pra?siimatis im'minuere. Proelérea
bonoeactionis percipiant et' apud distrielura judi- decernimus^ ut nulli omnino hominum. liceal idem ,
(55) Errant qui EugenitimIV omnium primnni nis IX.asiate sera Incarnaiionis subinde usi fuerunt,
oeram incarnaiionis in rescriplis suis adhibnisse as.t sub Eugenio IV ejusque suecesspribus usus ille
sibi persuadent, alque adeo omnes huilas ante Eu- constans esse coepjt..(MARILLON. .De ri Diplom.,
gcniiim IV annis Incarnaiionis nolatas interpola-, lib. ii, cap. 25; PAGI, Vitoeponiificum lom. II,
iionis rcddunl suspectas. Ponlifices jani a Leb- pag. 550.) ';. ...";,,.
"
493 B; URBANIH PAPiE' ma
coenobiumtemere perlurhure, vel-ejus possessiones JA judex aulpersbna quoelîbelmagna vel parva, linjus-
auférre, minuere, vel temerariis vexalionibus fati- privilegii noslri paginam sciens, contra eam lemere
gare;. sed omnia intégra conserveiitur,-eorum pro venire lentaverit, et eoruin quoe concessa sunt veî3
quorum siislenlalione concessa sunl, usibus omni- slaluia, qufdquam ïrrilum fècerît, secundo leriiove
umdo profulura. Conslilulionis quoque immunilalis, commonilus sinon satîsfàctione cbngrtia emenda-
et libertalis modos, quos proeralus eomes illuslris verit oeienio se innodatum anatfieraater et a cor-
Adalberlus scriplo suoetradilionis inseruil, et regio pore Chrisli, el Ecclesia , ex aucloritale p.oteslati&
sigillo imprimi curavil,, ad posterilatis caiilelam, et aposlolicoe segregatum cognoscat. Censervanl-ibus
arcendos infeslantium impelus diligenter sialui- autem hoec pax a Deo et miseiicbrdta proesenlibus
mus, uti nec de. promissis' quidlibet negiîgaitir,, nec el futuris soecutisconservelur. Amen.
de velïtis quidlibet proesumatur. Obôunle vérole, CXXX.
nunc ejus loci abbate, vel tuortim quolibet succes- Urbain II epislola ad' ctentm el populum Novio-
sorum,- nullus ibi qualibet subreplionis astniia vel mensem. •—Remandai ipsis cum gralioesuoepleni-
tudine Radbodum episcopum, qui Placenlino
vïolenlia proeponàlur, nisi qiiein fratres communi concilio inlerfueratt et confirmai privilégia Eeele-
consensu, vel fratrum pars sanioris consilii, secun- sioe Noviomensia proedécessoribussuis,concessa..
dum Deum, et beati Benedicli regulam elegerinl. B I (Anno 1095.)
Consecraliones allarium sive basilicaruin,. Ordina- [D. BOUQUET, Recueil, t. XIY, p. 712.J
tiones qUôque clériéorum, oléum sancium, et coe- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
tera ad épîscopale ofliciiuriperiinentîa; ab episcopo filiis clero et, populo Noviomensisaluiem et aposlo-
Spirehsi, in cujus eslis dioecesi, accipielis si lamen licam benedielionem.
catholicus fuerit, et coujinuiiionem aposlolicoesedis Noverii dilectio veslra fi'atrem nosirum Radbor
Iiabuerit; si ea' gratis, sine simonîaca pravîlale dum, anlistiicm vesuum, ad, concilium quod Plar
impendere voluerit; alias vero liceal catholicum, «enlise (54) annuenle Domino egiuius,.pervenisse,
quem voluerilis, episcopum adiré, et ab eo çbnse- Quandiu autem apud nos fuit, neinb adversus
crationum saeramenla accipere ; qui apostolica cum' (55) aliqùid protulit. Eum igitur ad vos cwn
fullus auciorilate, quoe poslulastis, indulgeat. Ad- gralioenostroe pleniludine remandamus. Si quoela-
vocatUm proeterea sive proléetorem vobis Godfri- men vel de episcopatus introitu, vel aliunde, ad-
dum, proefali comilis Adalberli fiiium, instiliiimus,. versus cuiii querela emerseril, apud (Hiigoneni)
si hujusmodi'Deo proeslanle fuerit, ul Ecclesioeet legalum Lugduiieusem diligentius andialur. Eccle-
servis Dei"honarem debîlum exhibeal, el praidirti sioe autem sua? aulheiilica privilégia, qua? anle-
monaslerii utiîîs el studiosus defenser fuerit; sin ** ' cessores
ejus a noslris legilimis proedécessoribus
aulem îiiveslra sit poteslate eligere vestrai eccle- nieruerunl, nos rata inanere el inconcussa. servari
sioe idoneuin proléetorem, qui sine lueri soecularis saiicimus.
exaclî'one id divinoeservilulisobséquium slrenue ae Dalum Placenlioe,vu ldus Martii.
reverenter exhibeat. Vos igilur, filii in Chrisio CXXXI.
cbarissîjiu, oporlel regularis disciplina? instiluiio- Bulla Urbani II pro abbaiia S. Pelri in Nigrar-
lubtts sbllîci.llus et devolius metilis'et anima; virtu- Silva.
tibus anhelelis;. proecipue studéntes Romanoe Ec- (Anno 1095.)
clesioedécidai veneraiida servare, cujus palrocinio [SciiOErPLiN, Historia Zaringo-Baaensis. Carlsruhoe
ab omni jugo vivenlium eslis aiinuenie Domino, 1765, in-4°, V, 29.]
proemuniii.' Ad julicium auteiii perèeploe hujus a
URBANUS episcopus, servus servorum Dei; dileclis
•
Romana Ecclesia liberiatis per annos singulos in Christo filiis in loco.qui Cella S. Pelri dicilur,.
Bisanlium aureum Laleranensi palatio persolvelis. sub B. Benedicli régula dimieaiiiibns, eorumque
Sane sf quis in.craslinum épiscdpns ei archiepisco- succëssôribus regulariler subsliluendis i'n perpe-
pus, imperalor aut rex, cornes aut viceeoines, D luunu
(54) Placenli'nura concilium an. 1093 celebratum mullis intervenientibus, concessum est ut sua manu
fuit, Kal. Marlii, ex Beiiholdi Chronico. - se purgarel, Hugo Lugdunensis archiepiscopus, cl
sedis legatus, vidons eum velle j'urare,
(55) Radbodus reum se simouioeconfessus fuerat aposlolicoe eoram omnibus : <Quidfacis, inquit, iiife-
Hugoni Diensi episcopo el A. S. legalo, prout surgens
narrât Hugo fpsein epist. ad Greg. VIL Cum vero lix, qui maie jurande animam luam interficere
res ad concilium P-iciav. anni 1078 perlala fuissel, quoeris! Desine al) hoc juranienlo, el nos impelra-
causa- definilio. pennissa est arbitrio Gregorii VU bimus ut modo non deponaris, sed per bienninm
habens postea ponl'fftcaiurasponle quasi
qui nihil définisse videlur. Urbanus autem hac dilalionemvel senecluiis causa, lioiiesie- dimiites :
epislola rem reliquit in pehdulo. «Cum vero judi- religionis
catuni fuissel ul cum duobus episcopis se de simo- si enim juraveris, ecce libi proedicoqupd de hoc
nia purgarel ùiiquit Herimannus in Hist. re- anno cum honore non textum exibis: t Episcopus, sicut
siauraia? Toruacensis S. Martini ecclesioe, nuni. cceperal, manum super evangelicum posuit;
Anselinus, lune L'audunensis
ien.iper.is' et se innocenlem dé simonia.juraus, seciiriis de
72)magistvr rediil- Post pancos
s lioloedbcior proecipuusel per tolam Fanciam pro concilio exivit, et Tornacum
sua scientià lamosissinius, auxilium episcoporum dies Brugisdié abiit, etc., ubi repentiiio fato d«T
ci consilio-sue abstulit, cônsc'us eos secure non iunclus esl, Dominica inlra octavam Epipbar,iaj
Gallico. ..-.:.
yossc pirate ctttu inuoeentem foru. Obi-vero ei, 1097, vcll 098 înore
Desideriumquod ad religtosynipropositum pi ani- l Lindict. m, aiiup DominicalIncarnat. .1094,pontificà-
marum saluiem pertinere monslraïur,.auctore Deo lusaulem domni .Urbani î! papoevu. :
sine aliqua est -dilalione compleodunn Quia ergo Cxxxii:
egregioe nobiliiaiis vir Bèrtholdus dux in comilalu Urbani II epislola ad Rotbertum Flandrensium co-
BrisaquenSi, in Cbiisiaiiliensi episcopaiu, in Silva , milem,elejusroptimales. —Ilorialur ul Lamber-
lûm, episcopum Alrebatensem.', in recuperandis
quoedicilur Nigra ad honorem sancti Pelri, aposlo- Ecclesioepossessiohibusàdjuiet.
lorum principis monaslerium oedificavil,ipsum quo- "
(Anno 1095.) s.
que, allodiuin Romanoe Ecclesioe ju ri mancipavit. . '. . [MANSI,
Nos ejus devoiionem noslra auciorilate firmantes Çondl. XX, 675.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
locum ipsum sub aposlolicoesedis tutela specialiler filio Flandrensium comili, et oplinutli-
ROTBERTO,'
l'ovendtim suscepimus. Per proesenlis igilur privi- bus
suis, saluiem et aposlolicam benedielionem.
legii paginam aposloliea aucloritale sialuimus, ut Pro cliarissimo fralre nostro Lamberlo, Atreba-
quoecunqueproediasive possessiones'proefalus dux, fensi episcopo, repelilis vos litteris exhorlaraur et
vel. alii «riex suo jure vèsiro monaslerio oblule-
branius, ul ei ad reparandam renovaii episcopalus
rinl, sive in fuiurum concessione'ponlificum, libe- ii digiiilaiem consilii et auxilii veslri manus porrigalis,
ralilaie principum, séu oblaiionè lidelïumjusie alque et
possessiones ejusdem episcopalus a Cameracen*
canonice poterilis adipisci; firma vobis, veslrisque sibus
episcopis, quibus ecclesia, eadem, commissa
successorihus et.' illibata" permàneanU Decernimus fueral,, mate- disiractas, de manibus tenenlinm eri-
ergo ut nulli omnino lioniinuin liceàlidem ccénobium pere, et'eidem ecclesia? resliluere pro veslrorum
lemere pérlurbare, ivel ei subdilas possessiones àu-
péceâloruin remissione omnibus inodis laboivtis.
l'erre, niinuere, vel lenierariis' vexaiionibus fali- Vblunius proelerea, et apostolica auctorilate jubp-
gare, sed omnia intègre consei'ventur/ veslris,' mus, ut nullo deinceps lempore proefatamEcclesiam
vestrarumque successorum usibus omnimodispro- alicui Ecclesioesubjici vel infestari paliamini, sed
futura. Obeunte' eo qui in vobis abhalis fungitur ipsam lanquam .malrem veslram el domiuam, salvo
îniuisterio, nullus ibi sub' qualibet subreplionis Remensis Ecclesioe jure honorare, ab injuriis luéii
aslulia vel violénlia proeponàlur, nisi quem veslri et defendere procurate,
cbllegii universitas, vel sanioris coiisilii pars secun- Data Placentia? v ldus Marlii.
"
dum timorem Dei, elB. Benedicli regulam elegerit: CXXX11L '
Advoeatus, quem vestns juribus decreverilis, nul- Urbani H epistola ad GualclierumepiscopumCame-
lani in monasierio veslro aliqiiid disponendi habeat " racensem. — Hort.alur ne EcclesioeAlrebalensis
potestatem : nulli etjam soecularipersonoein eodem jura loedat.
iocolicealhabitare. . . (Anno 1095.)
[MANSI, Concil. XX, 675.]
Vos aulem, filii in Çhristp charissimi, oporlel re- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
gularis disciplinoeinstiUitipnibus'diligenlerinsislere, filio GUALCIIERO, Caméracensi eleclOv saluiem et
et totius anima? ac meiilis^virlulibus anhelare, ut
arclara viam Deo aposlolicam benedielionem.
per gradientes omnipolenli pla- - Meminissele convenu quod jurejurànuo promise-
cere, etadsùpérnam laiiiuiiinem perven'ire valealis. ris
Ad indicium"autein percepioe hujus a Romana Ec- aposlolicoesedis décréta lefidelilerobservaiuruni.
de Alrebatensi Ecclesia sedes aposloliea
clesia liberiatis. aureum bysanlium per singulos Quod igitur
annos Laleranensi palalio persolvelis.. siatuit, cave ne .lentes, qualibet occasione lurbare.
Imo volumus alque proecipimusùt ea omnia quoead
Sane si quis in crastinum. àrehiepiscopus. aut jus illius Ecclesioe secundum privilegium nosirum
episcopus,imperalorautrex, princeps autdux, cornes pertinere cognoscis, quieie ab ea possideri et inédit-,
aut vicecomes,judex.aut persona quoelibetmagna vulsa manere pcrmillas. •>*''''' : '.
vel parva, soeoularisyél ecclesiaslica, hujus noslroe '' ' '" .' "
D" ;cxxxiYi-
conslilulionis paginam, sciens centra eam temere Urbani II
epislola'• ad Gnidonem Viennensemarchi-
venire .léntayeril,' secundo, leriiove commonilus, -s . episcopum.
si :non-,salisfactione coiigrua'emeiidaverif, pole- ': ''•• (Aniib Ï095.) -
siatis hpnorisque sui dignilale careat, reumque se [D. RUINART, Vila Urbani, p. 565.]
divino judicio existere, m a sacralissimo corpore el - UBBANUS episcopus, seryus servorum Dei,GuiD&Ni,
sanguine Dei ac Domini Redemploris nostri Jesu Viennensium arcliiepiscopo, saluiem el aposlolicam
Chrisli" aliénus fiai, atque in exlremo examine di-, benedielionem. "!•'
slricioe ultioni subjaceat. Çùnclis aulem eidem locp i.Necessiiali et ulilitati Ecclesioe providenles, in
•juxtaservaniibus sit pax Domininoslri Jesu Chrisli, promolione tua quod oetati dééral, loleravhnùë;
quatenus et hic fruclurn bonoeactionispercipiant, conlr.i Ecclesioenoslroe iliorém, absenli tibi pallium
et apud disiricium. judicem proemia oeternoepacls conlribuiuius, privilegium quoque concessiinus, in
in veinant. Amen.
quo-lamen legaïuslUus id per subrepiionera fecit
Datum Placénlioeper mahum'Jôannis, sancloeRo- ascribi'quod usq'ue-ad tua terapora Gralianbpoliia-
manoe Ecclesioe diaconi cardinalis, vi ldus Marlii, nûs episcopus posséderai,"quem in Romana Ecclesia
407 B. URBANIII V\PM 40S
plurimuin earum habemiis. Qua de re cum soepe;A quoe per caibolicorum principum testainenla Bur-
apud nos et apud legatum nosirum venerabilis con- gensi ecclesioecollala noscunlur, semper in tua, eha--
fralc'r nosler supradiclus episcopus conquestus fue- rissime fraier, et luorum successorum disposiiione
rit, lu, lanloriim bencficioruni immeiuor, neque ac possessione permaneanl. Quidquid etiam in fu-
noslris, neque legati nostri litteris vel proeceplo iurum eadem Burgensis ecclesia juste et canonice,
«ibedisli. Niipcr aulem ad concilium quod annuenle sive libenilîlate principum, seu oblaiionè fidelium
DeoPlacentia célébravirons-,idem episcopus veniens, polerit adipiseil perpeluo ei jure possidendaproesen-
de eadem re, de Salmoriacensi pago videlicel, in tis decreli auctorilaie praecipinius»Sane si quis irr
coininuiii audienlia conquestus est, pliir'.inorum crastiuum archiepiscopus aul episcopus, imperalor
eliam asseriionibus patuil pagum illum sub nonnuî- aul rex, princeps aul dux, cornes aut vicecomes»
iis episcopis Gratianopolitanani Ecclesiam posse- judex aut persona quoelibetsoecularis,asl ecclesia-
disse. Illam igitur suhreplionem, per quam res sub slica, hujus noslri decreli paginam sciens, contra
querimonia posilas quasi per privilegium vindicas, eam temere venire lentaverit, secundo leriiove
m.s irrilam esse, et vires uuUasoblinere decernimus. commonilus, si non satisfaclione congrua emenda-
Unde syuodali judicio eum de pago illo, salva lua? veril, poiestatis honorisque sui dignilale careai,
Ecclesia juslilia, reinveslivinius, et libi proesentiumB 1 reumque se divino judicio exislere de perpetrata
lillerarum aucloritale pra?cipiu>.up ul eamdem inve- iuiquilale cegnoscai, et a sacratissimo corpore ac
stiiurain adimpleas el cuiii quicte possidere pcrniil- sanguine Dei el Domini Redemploris nostri Jesur
tas, donec aul anle nos, aul anle legalum nosirum Chrisli alienus fiai, alque in exlrerao examine di-
canonico judicio decidatur; quod si conlempseris, stricloeullioni subjaceal. Cuneiis aulem eidem loco
"
profecio HOvciiàbeati Pelri ac noslram le graliaui- justa servanlibus sil pax Domininostri Jesu Chrisli,
atnissurum. qualenus el hic frucluni bonoeaciionis percipiaiit,
Dala Placénlioe quarto ldus Marlii. el apud dislricium judicem premia oeiernoepacis
cxxxv. hivernant.
Urbanus papa 11 transklioiiem Aucensisep'ucopalus Dalum Placénlioe per manum Joannis, S. R. B.
parochiurumquedivisionem iu Fusellensi concilio diaconi cardinalis, pridie ldus Marlii, indiclione m,
[aclum, confirmul. anno Dominica;Incarnaiionis 1095, pontificaïus au-
'
(Auno 1095.) tem domini Urbani secundi papoeannooctave
[FLOREZ, Espuna sagrada, XXVl, 403.| CXXXVI.
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto Bulla Urbani II pro eonfirmationeviloecanonicoeitt
frairi GOMESANO, Burgensiepiscopo, ejusque succès- G ' Ecclesia Magalonensiinslituloe.
sotïbus canonice subsliluendis in perpétuant. (Anno 1095.)
Claruisse plurimas quondam in Hispanhicivilates [Gall. Christ, nov., t. Vf, p. 552.J
Clirislianoereligionis gloria et episcopaliscathedra? URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
dignilale, el sanclorum martyrtini seu confessorum, in Chrisio filiis ORGERIO archidiacouo, RAIMUNDO sa-
luoiiim'enla déclarant, el Toletauorum couciliorum cerdoti, et DEODATO subdiacono, coeterisquein Ma-
frequeulia nunicrosa sigtiifical.Ex quibus nonnulias galonensi ecclesia canonicam vilain professis, eo-
eversas esse cpgnosciinus. Miseratione lamen ouini- rumque succëssôribus in eadem religione victuris
poleulis Dominiraulloeposimoduni ii»Chrisll.inortim in perpeluum..
jus icvocaloe,prislinoedignilalis infulas rcccperunl. Pioe volunlalis afieclas prosequenle débet studio
Aliarum quoe soloienus eversoefuerant, dignilas in confoveri, ul ecclesiaslica militas apostolica?sedis
urbes proximasesi translata, lui nimirum cum Auca- favore vires accipiat, el accrescal. Oninipolemi Do-
civilas episcopalis quondam defecissel, ne ad eam mino, cujus melior esl inisericordia super vilas,
perlinens dioeeesisuniversa pastoris proprii solalio gratias agimus, quia vos eslis; qui sanclorum Pa-
carcret, per Chrislianos princeps Burgis civitas Au- n trum vilam p.robabileiu renovare proposuistis, el
cx esl vicaria insliluta : ubi videlicel charissimus aposlolicoe instltula doclrinoe primordiis Ecclesia?
nosler filius Hdefonsus rex episcopalein ecclesiam sancloe insolila, séd crescenle Ecclesia jam pêne
suis sutuplibus oedificavit.Quam iiisiilulionem ut in deleta, inslinclu sancti Spiritus suscilaiis. Veslrum
perpeluum pairante Dominosiabilis perseverel, nos ergo volum, veslrum propositum noslri aucloritale
proesentis decreli pagina aucloritale apostolica con- officiiconfirmamus, et firnios vos in eo persîstere
firmamus. adhoriainu-r, et lanquam Deo exhortante per nos
Paroehiarum eliam divisiones, quoeinler Bnrgen- obsecramus. Quamobrem omnibus in veslro coe-
.semel Oxomenseni ecclesiam coram sedis aposlo- nobio vilam canonicam secundum beaii Augustin!
licoelegalo Richard^ cardinali presbyiero, et M'an- regulam profiienlibus, et in ea adjuvante Domino-
!-ilîcnsi abbale, in synodo apud monasterium de pernianenlibus, nos licel indigni aposlolorum vica-
Fusellis constiiuloesunt, sicul ex ejusdem confra- rii,eorum ac noslram benedielionempeccatorumque
îris nostri assurlionc didicinius, vira perpeluain absolulionem poieslate illis a Domino iiidullà con-
oblinere mandamus. Proelerea sialuimus ut lam cedimus, consliluenies ne cuiquara omnino liceal
Valeraniccnse quam coetera monasteria, seu villa?, hune veslri staluin ordinis commulaic. Sialuimus.
409 EPiSTOLÊ ET PRIVILEGIA. il(J
eliam ne proféssionis canonicoequispiam, poslquam A succëssôribus noceal, oedificare.Si quis in craslinum
deifice super capul sibi hominem iiuposuerit, alicu- archiepiscopus aut episcopus, imperalor aul rex,
jus Jevilatis inslmcliî, vel dislriclioris religionis princeps aut dùx, cornes aut vicocomes, jiulex auî
obtenlii ex eodem clauslro audeat sine proepbsiti persona quoelibel, soectilarisvel ecclesiaslica hujus
loiiusque cohgregaiionis permissione discedere : noslri decreli paginam sciens contra eam leinere
discedentem vero nullus' abbalum, vel episcnporum, venire lentaverit, secundo leriiove admonitus, si
el nullus monachorum sine communi lillerarum non salisfaclione condigna emendaveril, poteslalis
caulione suscipiai : proeposilum auteni, vel archi- honorisque sui dignilale careat, reumque se divino
diaconum, seu cujuslibet dispensalionis ecclesiaslw judicio exislere de perpelrata iniquitale cognoscat
ea?minislrum, nisi quem suoe proféssionis commu- el a sacratissimo corpore el sanguine Deiac Domini
nis fratrum elecliô regulariler vivenlium secundum redempioris noslri Jesu Chrisli alienus fiai; alque
Deum elegerit, vobis proeferri aucloritate apostolica in exiremo examine districioe ullioni subjaçeal;
prohibemus. Quia vero nonnulli in vobis adhuc cunctis amem jnsla servanlibus sit pax Domini
sunl qui necdum quideni vilam canonicam elege- nostri Jésus Chrisli, quatenus et hic fruelum boni
runt, sed ipsi vos lanquam inter ultimos fraterna operis percipial, et apud dislriclum judicem pt'oemia
susiinent çharilale, ipsos quidem ad propositum " oeiernoepacis inveniat, amen, amen, amen.
veslrum transîre non cogimus, sed illis aul ad re- Dalum Placénlioe per manum Joannis, sancla?-
gularem vilam conversis, aut Sicculo emigrantibus Romanoe Ecclesioe cardinalis, pridie ldus Maii, in—
eorum honores sive possessiones ccclesiaslicas cum dieu- m, anno DpminicoeIncarnat. 1095 ; pontifi-
suis aiigmenlis sive mclioraiionibus, el terras quoe caïus aulem domni Urbani secundi ponlilicis
deincepsvestroeEcclesioedaloefuerint, in rcgularium anno vin.
fralrum possessionem cedere proesenti aucloritale CXXXVII.
censemus, el nullum deinceps ibidem fieri vel ordi- Pr'vilegium pro monaslerioCluniacensi.
nari canonicum, nisi qui se canonice viclurum pro- (Anno 1095.)
fessus fuerit. Quidquid proelcrea confraler nosler [Bibliolheca Cluniacensis, p. 516.)
Godefridus vester episcopus in usum dédit, eccle- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve-
s:as videlicet de Yillanova, de Monlepessiilano, de renlissimo frairi HUGONI , monaslerii Clnniacensis
Gigeano, cum decimalione villa? Paderni, ecclesias abbali, ejusque succëssôribus regulariler subsli-
S. Enlalioe et Leocadioe.de Valle, S. Michaelis de luendis in perpeluum.
Monleilio, S. Joannis de Cucone, S. Marcelli de Cunl omnibus sancloe Ecclesioe filiis ex sedis
"
fralribus, S. Andréa?deMaurone, S. Pétri de Monle- apostplicoe aucloritale ac benevolenlia debitores
Arbcdone, S. Hilarii.de Ccntranegis, S. Slephani exislamus, venerabilibus lamen personis alque '
de Bezanicis, S. Joannis de Yedace,. S. Felicis de locis, maxime quoe aposlolicoe sedi semper specia-
Veruna, S. Slephani de Pignano, S. Joannis de lius ac devolius adhoesertint, quoequeampliori reli-
Buia, et S. Andreoe,et S. Diouysii de'Monle-Pistcl- gionis gloria eminent, propensiori nos convenit
lerelo, S. Martini de Prunelo, omnes cum "capellis, charitalis studio imminuere. Tibi ergo, reverenlïs-
cum decimis el oblalionibus, el allodiis suis, et quoe- sime ac dileclissime fraier, tam ex antiqua sedis
cunque deinceps dederit, nos vobis firme, et intègre aposlolicoefamiliaritaie, quam ex nobilissima luoe
permanere concedimus. Proecipimuseliam ne dein- Inique eoenobii religionis reverentia, singularis a
ceps episcopo liceal sine vestro consilio aliqtiid quod nobis debetur proerogaliva dilectionis. Quidquid
ad jus malris Ecclesioeperlineal, cuiquam vel mo- igitur liberiatis, quidquid iinraunilalis, quidquid
nachorum, vel canonicorum in possessionem con- auclorilalis libi tuisque succëssôribus. tuoque coe-
fédéré, aliter vero acceplum irrilum habealur. nobio, per antecessorum noslrorum privilégia con-
Decedente episcopo, quoecunqueejus sunt sub ve- cessum fuisse constat, nos quoque hujus noslri
stra provisiane permaneant, donec aller in ejus loco j» decreli pagina cohferinius, Iradimus, confirmamus.
'
canonice subrogelur, quam subrogalionem veslra Ea propter nos capelloeilli quam in honore el no-
potissimum volumus eleciione constitui. Ul aulem mine S. Odonis lua slrenuitas extra burgum, ad
opitulanle Domino propositum viloe canonicoe, quod orienlalem parlera oedificavit, eam omnino liberla-
cepis'is, perseveraiiler et inviolabililer teneatis, lem, eain inimuniialem proesenlisdecreli auciorilate
nos oninein immûnilalem a sanclis canpnibus et le- concedimus, quam aposlolicoe mémorise proedeces-
gibus generaliler ecclesiis decreium, oninem liber- sor nosler Gregorius capellis coeleris ejusdem burgi
lalem catliolicorum prineipum, et proecipueLudo- suo privilegio confirmavit.
vi'ci impeialoris proecèplis ad Argimirum episcopuni Ad hoecadjicimus ul monaslerium S. Slremonii
datis vestroe Ecclesioesingulariler impensam voiiis de Mauzaca, S. Maria? de Yerziaco [Vizeliaco], S.
vestrisqiie succëssôribus in canonicoe viloeobserva- Pelri de Alla-Pelra , monasterium qupd dicilur
l'one mansuris proesenlis decreli aucloritale finna- Sales, nunquam tua? tuorunique successorum ordi-
mus. Ad hoecadjicimus ul juxla Yillam novam quoe nationi et regimini snbtrahalur. Hoc ipsum de
vestroefacullaiis est, inflexis insula?nemini unquam universis quoe inferius scripta sunl monasleriis
liceal munilionem aliquam, quoe vobis yeslrisque ccclcsiisyc st.aluiinus, videlicel ; In episcopalu Lug-
411 B. URBANIHPAPJE m
dnnensï, ecclesia S. Jusli, S. Desiderii; ecclesia de j\ Saneli Laurenlii de Cuiniiiiaco. In Laudensi, mo-
Fronleilaico, de Rorterio. In Malisconensi, ecclesia naslerio Saneli Marci, cum his cellis, Sanclorum
de Meleto, de Ol'gers, de Saviniaco, de Seniciaco, Firmi et Ruslici de Fratta . Sancloe Crucis de
de Berziaco; ecclesia S. Hippolyli, S. Martini, Yicodardo, SancloeMarioede Calvenliano. Monasle-
SancloeMaria?de Casellis. In Augusiudinensi eccle- rio Sancti Joannis de Vertumadecum suis ecclesiis,
sia de Monrisalt, de Pulignio, de Blanchiaco, de Sanclorum niarlyruin Cassiani et Hippolyli de
Monte S. Joannis, de Luciaco, de Crupeîlis, de Ulzade, SancloeMarioede Lavcno, et SancloeIlelioe
Milpbiil: ecclesia S. Mamnietis, S. Chrislophori. In de Monte Vcglimo cum universis appendiciis et
Lingonensi, ecclesia S, Eulalioe. S. Joannis de perlinenliis suis.
Laona, de Trualt, de Arcu, de Vandovra, de Mar- Hoecomnia, vel quoe in fuiurum, Domino adju-
*
maissà, de Allais. In Basila ecclesia Saneli Albani. vante, juste poterilis adipisci, tibi luisque succës-
In Cabilpnensi. ecclesia de Yiniules, In Arvernensi, sôribus ita perpeluo regenda, disponenda ac possi-
ecclesia S. Amandi, S. Sepulcri de Lavennaj S. denda firmanius, ni nemini unquam liceal eorum
Maria?de Castello, de Canariis, de Monlania, de aliquid a eoenobii Cluniacensis unitate sublrahere.
Nigro-Slapulo, de Angerolis de Arumna. lu Vien- Porro sicut a healoe memoria? papa Gregorio in
neusi, ecclesia de Artaz, Moras, Mantula, Loleng, B '. Romana synodo, el a nobis imper in Placeniina
Monie-Casiahéto. In Graiiauopolitano, ecclesia de slalulum est, proeseniisprivilegii auciorilate decer-
Alavari, de Avalun, de Teies, de Yalbones, de nimus, ut nulli sit arcliiepiscopo, nulli episcopo,
Visilia. In Vale'niiniensi, ecclesia de Cabelul, de nulli apostolicoe sedis legalo facilitas, sine ceno
Castellis, de Aies, de Urz. In Dicnsi ecclesia Sancti Romani ponlilicis proecepto, adversum vos aut
Sebastiani, Sancloe Eufemioe, Saneli Pelri de veslrum coenobiumexconimunicaiionisaul interdi-
Trefrorl, de Arun, de Aurel, de Calciun , de ctionis proferre senlenliam, neque vestra, vobis
Castello-iiovo.In Tulensi, ecclesiade domna Maria, invilis, judicia venlilare. Dalmaiicoe, coinpagorum
de Frondonis. villa. In Metensi, ecclesia de Tihen- (sandaliorum), chyroiecarum et niilroe usura in-
curi. In Lemovicensi, monaslerium quod dicilur fesiivilaiibus octo proecipuis, sicul libi concessus
Boort. In Belvacensi, ecclesia Sancti Lupi, Saneli est, ita luis quoque succëssôribus, pro tuoe religio-
Chrislophori.'.In Meldens'i, ecclesia Sancloe Marioe nis ampliori dileclione, coucedimus. Si qua vero
de Nanlolio. In Parisiensi, ecclesia SancloeMarioe ecclesiaslica soecularisve persona hujus privilegii
de Longoponle, de Aines. In Ambianensi, eccles'.a paginam sciens, contra eam lemere venire lentave-
Sancti Pelri de Lehun. In Morinensi, ecclesia r'.i, secundo leriiove coiiinibniia, si non satisfa-
Sancti Michaelis. In Suèssionensi, ecclesia Sancti Q clione congrua emendaverit, poteslalis honorisque
Pelri de Cusiaco. In Longobardia, monaslerio sui dignilale careal, reamque se divino judicio
Saneli Valeriani de Castello Rotbobio, Sancti Majoli exislere de perpelrata iniquitaie cognoscat, et a
dePapia, S. Michaelisdé Mucharione, Saneli Majoli sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini
de Caslemola, Sancloe Marioe de Feraria , cum noslri Jesu Chrisli aliéna fiai, atque in extremo
omnibus quoe in Lomello et Lomellina Gonieranus examine districtoejiltioni subjaceat. Cunciis aulem
dédit : ecclesia Sancloe Maria?de Lacu. In Vercel- eidem loco justa sérvantibus sil pax Doinini nostri
leiisi episcopalu, monaslerio Saneli Pelri de Caslel- Jesu Chrisli. Amen.
liiio, Sancti Joannis de Baina, Sanclorum Joannis Dalum Placenlia! per manum Joannis, sancloe
et Pauli de Sandaliâno, S. Martini de Salamone, RomanoeEcclesioe diaconi cardinalis, xvn Kalend.
Sancloe MarioeFerminiana : ecclesia dé Parione, April., indict. m, anno DominicoeIncarnaiionis
de Calvallio, Sancti Pelri de Sade. In Pergamensi, 1095, pontificaïus aulem domni Urbani secundi
monaslerio Saneli Jacobi de' Ponlicla, cum lus papoe annoviii.
obedienliis, Presiale, M diolaco, Portiziana', Mau- CXXXVIIL
ringo, Glariola, Yerziliano, Maglo, Sala, Vultnlina : Privilegium Urbani papoeII pro ecclesiaS. Pelri de-
Sancti Pauli cum his obedientiis, ' SancloeMarioede D Guaslallu. •
Sarnecho, S. Pelri de Umbriano, SancloeTriuilalis (Anno 1095.)
de Cremina, Saneli Pétri de Madegniaco, Sancti fAFFO,Isloria délia cilla e ducalo di Guastalla.
Michaelisde Sencino, Saneli Martini de Rudiliano, : Guastalla 1785, in-4°, t. 1, p. 525.]
Sancloe Julioede Cazacho, S. Thomoede Quinliano, URBANUS episeopus, servus servorum Dei, dileclis
Sancti Salvaioris de valle Camonicha, Saneli An- filiis ANDREW, archipresbyiero EcclesioeBeati Pelri
dreoe Brigniano, Sancloe Marioe de Canluri, S. quoein Guastallensi pago sila esl, ejusque fralribus
jEgidii de Vergesima. Monaslerio S. Pelri de Ro- tain proesenlibusquam fuluris canonice subsliluen-
diugo, Sancti Pelri de Provallo cura his cellis, dis in perpeluum.
Trigulis Alfianello. S. Gabrielis de Creraona cumi Juslis volis assensum perhibere justisque pèlitio-
cellis suis quoe siloe sunl in Castro Fontanelloe, nibus aures accommodàrenos convenit, qui, licet
Trigulo, Gruniello, Scandolario, Brixiana juxlat' indigni, juslilioecustodes atque proeconesin Ecclesia
Yirolam. In Placenlia, monaslerio Saneli Gregorii,, aposlolorum principum Pelri el Pauli spécula Do-
cum his cellis, ecclesia Saitcii Lconis de Miradolo,, mino disponenlc videmur exislere. Quapropler, fili
413. EPISTÔLJ; ET PRIVILEGIA. 414
in Christo charissime Andréa, dévoliouis lua? pre- iisubjàceàt. Cuiietis aulem'eidenifoco, jiisla servaiui-
cibus annuenles, beati Pétri aposloli, cui Domino bùs sit pax Domini noslri Redémpioris Jesu Chrisli,
auctore proesides ecclesiam quoein Gùasïalla in suo qu'aïenus et hic fruçlùin bonoe aclipnis percipiaht
p?oedie eonsfUula a dileclissima beati -Pétri filia et apud dislriclum judicem proemia oeiernoe pacis
'"'"
Ermengarda regiiia el a domino Garimano ejusdem învenianl. Anien, ameli, aiiien. '."/ '','"""""
ecclesioefulidalore Deo ac beato Petrp objata est, Ego Urbanus câlholicoeEcclesioeepîsébpus.
et a praidécessore nostro felicis mémorise papa Dàluin Placénlioe per manus Joannis sancla?"
Gregorio quinte ïn plebem de capella. promolam RPmahoeEcclesioe cardinalis, pridié Kalend. Apri-
el consecralam sub apostolicoe sedis proiectione lis , ' ilidicl. ni, anno^ Dominica? lncarnationis;.
specialiler confoveudam suscipinius, et tibi eam 1096, ponlificaius autem domni Urbani seCundï
''
tuisque succëssôribus canonice' subsliluendis-jure PP. oetaVo. - - ' ' •'.'
'
perpeluo concedimus àique firmamus' cum tribus exxxix. :
capellis, videlicel S.: Barlholomoei, S. Georgii et Urbani U papoe ad Richardum sancloe Romanoe
S. Martini,, et cum-omnibus suis possessionibUs Eèciesioecafdinalem epislola.
seu deciniis ad ipsas*pertinèritibus. Constiluimus ut* -.-' " .'' (Anno
f095!:)
1
nullus infra terminos veslroe parochioe;ecplesianv1'? [DcciiESNE(Fr.), Histoire dé tous les cardinaux
oedificare proesumal nisi per veslram h'eeiïiiainet français; .Paris,; 1660,' in-fol., I. llj p. 40.]
qua? vobis debeal esse subjeela. Et quoecunque . URBANUS' episcopus, servus servorum Dei, dilecto
proesenlialiler veslra ecclesia juste ac legaliler- in Christo frairi et compresbylero RICIIAR-DO, sanciie
possidet, sive iu fuiurum concessione poniiticum,: Romanoe Ecclesioe cardinali el Massilieiisi-abbali,
liberalilate regum vel principum, seu oblaiionè ejusque' succéssorihus regulariler subsliluendis iu
fidelium juste et canonice poleris adipisci, firma perpeluura.f '-''
vobis vesirisqûe succëssôribuspermanere proeseniis Juslis volis assensum proebere, justisque pèlitio-
privilegii aucloritale sancimus. Decernimus ergo nibus aures eommodare nos convenit, qui licet in-
ulnulli omnino hominum liceal eamdem Ecclesiam digni.juslilia? cùslOdës atque proecpnes in excelsa
lemere perlurbaré aut éi:subdilas possessiones au- aposlolorum .principum Pelri et Pauli -spécula Do-
ferre vel abbalas relinere, minuere, vel lenierariis mino disporienleyideinur exislere. Quia igilur, et
vexalionibusfaligare; sed omnia intégra.conser- anleeessorum luorum et lui strenuitas in réparandb
venlur. eorum pro quorum sustenlalione et guber- quorumdam ccenpbiorum statu slrenue 'ac.sollicite
nalione concessa surit usibus omnimbdis profûtura.' vigilavil, pelilioni tua? duximus annuendum îioif
Obeunte;auleni le -mine,ejus loci i-proepbsilovel C immeriiO, ul in eisdem. monasteriîs disppnehdis,
luorum quolibel sucçessbruni nullus ibi qualibet abbalum scilicet ordinaiionibus atque correciiOni-
subreplionis asiuiia vel violeulia proponalur nisi bus.noslras libi luisque legilimis successoribiis-vices
quem fratres communi consensu vel fralrum pars commitlere debeanlus, sicut proedecessori luo ve-
consilit sanioris secundum De! timoreui regulariler nérabili viro Bernardo ab aposlolicoe mémorisé
elegerinl; nec. ipsis vobis, nec: alicui loci illius G.regorioproedeces'sorehpslro comniissoe'suiit/et-a
ministre facultas sil ecclesioe bona in feudum niili- réligiosis episcopis ac principibus coiifiimaioeViii
tibusvel aliquibus personis soecularibus Imperliri; quorum parocliiis habenlur monasieria : Vidélice»
Hoc quoque proesenlicapitula subjungimus ul ipsa monaslerium Sancloe Marioede Riupoly in episco-
ecclesia el ipsius Ecclesioe canonici ab omni soecu- palu Ausoniensi. In Cirondeiisi monaslerium. Si
lari&serviiii sinl infeslatibne securi onmique gra- Slephani de Baleolis, el S. :Pelri de Bisalduiîo. In
vaniine. mundanoe oppressionis remoii in sancloe Elnehsi monaslerium S. Michaelis de Coxaho. In
religionis observaiione seduli alque quieli, nulli Bigbrritano iiionasterium S. Savini el-S. Severi. In
alii nisi :Romanoeet aposlolicoesedi cujus juris est Albieiisi mona&teriumS; Benedicli de Casiris, tibi
aliqua teiieantur occasione subjecii. Chrisma vero, bealus Vineenlius -lev-i-iaet. martyr reqii.iescii. In
oleum sancium^ consecraiiones ecclesiarum, ordi- f: Tolosano episcopatu monaslerium SancloeMarioe(le
naliones clericorum, et alia ecclesiaslica mysieriâ" Soricino.ln Rhulehensi monasterium S. Ainantiit
a quoeunque voluerilis calbblico libère suscipialis et Yàbrense. InÇarçassionerisi monasleritim SMiictai
e{)iseopo.De coetero nullus archiepiscopus, episco- Marioede Crassa. In Nemausensi monasleriiini S;
pus, abbas, vel abbatissa, dux, marchlo, cernes, Pelri de Psalinodio. In Arelalensi, S. Pétri de
vicecoines,judex, gastaldio, aut quoelibetecclesia- Moule Majori. In quibus omnibus defunclo abbate,
slica soecularisquepersona hujus privilegii paginam libi luisque succëssôribus cura sil, communi reli-
sciens, contra eam venire tenlaveril, secundo giosorum fralrum consiliOî de ipsorum congrega-
lertiové commonitus si non saiisfactione congriiâ tione regulariler eligere successorem. Quod si inier
enieiidaveril poteslalis honorisque sui dignilale ipsos huic regimini nequiverit idoneus inveniri, de
careat:. reumque se divino judicio existeniem pro veslra, id ésl Massilieiisiicongregalibnesibi tibbiiiem
pairala.iniqniiâle cognbscal, ela sacralissinio ebr- assumant, unde; iiisliiulionis suoe ac religionis vi-
pore él sanguine.Dei el Domini noslri Jesu Chrisli deiitur sunipsisse -prinelpra. Si vero, quod absit,
alicuus fiât alque extremo examine districli judicii prdinaïus abbasia sui ordinis recliiudihé deviavéiity
4Ï5 -B.-URBANIII-PAPiE 4î8
veslra inlcrier.il cum parochiani episcopi consilio k\ Acium Placénlioe per manum Joannis, sancloe
abbalis ipsius debcta regulari ausleriiale corrigere. RomanoeEcclesioediaconi cardinalis, pridie Nonas
Qua in re episcopis ipsis non liceal vobis aliqua Aprilis, indiclione m, anno Dominica?Incarnaiionis
pravitale resistere. Porro ea quoeper episcoporum 1096, pontificaïus aulèm domni Urbani II papoevm.
concessionem, per principum liberalitalem, vel per
oblationem fidelium lua sirenuilas acquisivit, nos CXL.
libi luisque succëssôribus ad usum fralrum veslro- Urbani II decreium quo slaluit ul Ecclesia Arausi-
cana posl G[uillelnii] episcopimortem conjungalur
rum perpeluo possidenda proeseniisdecreli auclori- cum Trieasiinensi Ecclesia.
tale firmamus, salva episcoponnn canonica reveren-
tia. Videlicel juxla Avenionem civilaiem cellam (Anno 1095.)
Sancti Saturnini. lu episcopatu Uzetico Saneli [MANSI, Concil. XX, 809.]
Mamnietiscellam Luroe. In archiepiscopaiu Aquensi URBANUS, elc. Ad proesenliumnotitiam et fuluro-
parocliialem ecclesiam de Cretis, el parochiam de ruui meinoriam non lalere volumus quoniam inter
Afiuel, el parochiam de Boch cl de Caudalongacum Tricastinos el Arausicos diuturna conleniio habita
eodem casiro, parochiam de Roselh, ecclesiam pa- est. Tricaslinis quidem de unilione, Arausicis vero
rocliialem de Sparo, el Arhga. Castruin de Papia f. , de parochiaruni ecclesiarum divisione conlestanti-
juxla Marimanam cum poriu de Bagueras, paro- • bus. Et concerlalio cum reverendissimo poutifici
chiam de Cofors. In Forojuliensi ecclesiam paro- Gregorio proedecessorinoslro ... Arausici ... lilteras
chialeni de Grimai, parochiam de Aix el de Flayo- dirigens, legaluin pro hujus rei discussione ad eos
sco, ecclesiam Saneli Pétri cum parochîali ecclesia se missurum pollicilus esl : quod lamen poslca ...
de Saleniis, ecclesiam SancloeMarioecum alia con • indagare nequivimus. In bac aulem suspensione
ligua ecclesia de Cabaza, parochiam de Luch. In G ecclesiam episcopus eleclus et conseeralus
Caipenlerasensi episcopatu ecclesiam S. Felicis. In esl. Tricaslinns ergo episcopus Ponlius Aratisicen-
Ebrcdunensi archiepiscopatu parochiam de Turries. sem ecclesiam asserens per niullos annos a suis
lu Vapicensi ecclesiam Saneli Erigii in casiro de proedécessoribusfuisse possessam, querelam hanc
Modoiloapud Zeniani. S. Vicioris cellam in proprio cura ad nostras aures pro mullis EcclesioeRomana?
Massiliensiseoenobiijure consiruclum. In Sardinia, perseculionibus proferre non posset in pluribus
in Gallnrensi episcopatu ecclesiam Sancti Slephani Transalpinis conciliis exponi proeuravit. Novissime
de Pausada, cum coelerisecclesiis quas tam episcopus cum ad noslram noliliam pervenisset, nos quoque
quam judex Mallilieni monaslerio contuleruiil. In eam ad concilii proxime celebrandi audienliam-
Calarifano judicatu ecclesiam Sancti Luciferi cum r( differri proecepimus.Intérim venerabili fratri noslro
suhjeclis ecclesiis. Ecclesiam SancloeCalelliiioe,in GuillelmoArausicensi episcopo significare curavi-
Scmellia; monaslerium quoque Saneli Saturnini et mus ut ad synodum veniens, se ad defendenduni
Sancti Amiochi a Caralitano episcopo vobis tradi- hujusmodi negolium proepararel. Cum aulem venis-
tum in perpeluum vesiro coenobio firmamus, ila sei, ipse quidem divisionis istius canonicas causas
videlicel ut pro decreio quod a nobis venerabilis proferre non potuit. Tricaslinns vero post diutur-
idem frater noster el coepiscopus Hugo proraeruil nam et plusquam centenariam possessionem vene-
supra episcopalis obedieulioe jus nihil sibi in eis rabilium ponlificum Romanorum, el Gregorii, et
Cataliîani episcopi debeanl vindicare. Episcopis Alexandri privilegiis, causa? suoe parles luebatur.
aulem interdiclain volumus, ne inconsullis vobis Quare nos de Gregorii decreio , qr(o ab ipsa fuit
aut locorum proeposili loca veslra vel ecclesias Ecclesia politum, quoedain inter fratres nostros
excommunicenl aut iniertlicant. Porro in ecclesiis: quoeslio orla esl, placuil alium adhuc definiendi
inlerdielis vobis liceniiam indulgemus, cum ad eai causoeterminum adhiberi, in quo el Arausicensis
loca venerilis, seorsum divina officia celebrare. episcopus, si quam posset, defensionein nancisce-
Sane si quis in crasiinum archiepiscopus aut epi- retur, el Tricastinoe Ecclesioe clerici de eodem
scopus, iniperator aut rex, princeps aut dux, mar-. j) privilegio nos jurejurando faccrent certiores. Cum-
chio, cornes, vicecomes, judex aul quoelibet eccle- que convenissent et confrater nosler Arausi-
siaslica soecularisvcpersona hujus decreli paginam! censis episcopus,sicut promiserat non venissel, nec
sciens, contra eam lemere venire tenlaveril, secun- excusationes aliquas proemisissel, el tune nobis
do el lertio commonilus, si non satïsfaciione conplacuil negolii finem in lempus aliud prolelari.
grua emendaveril, poleslalis honorisque sui digni-. Coeteium clericis et itineris difficullaies,el. rerum
lale careal, reunique se divino judicio exislere de» longa dispendiaproelcndentibus,nec longiores posse
? moras pâli inslanlissime proclamaniibus, visum est
pcrpelraia iniquilaie cogiioscal, et a sacratissin,-o
corpore ac sanguine D.'i et Domini redeinptoriss fralribus noslris, tam episcopis quam el noslroe
noslri Jesu Chrisli alienus fiât, alque in exlremoi aposlolicoeEcclesioe cardinalibus, ut Tricastinorum
iSslricloe ullioni subjaceat. Cunclis aulem vestroi clericorum salisfaclionem suscipere deberemus.
coenobiojusta servamibus, sit pax Domini noslrii Très ilaque TricastinoeEcclesioeclerici super Evan-
Jesu Chrisli, quatenus el hic fruciuiii bonoeaclioniss gelia sacrosancta jurarunt se vidisse el legisse
pcrcipianl, el apud disuïctum judiccui proemia a Romani ponlificis Gregorii bullarum privilegium
oeiernoepacis invcnianl. Amen. Bonifacio Tricaslino eniscopo attribulum, per quod
4Î7 - EPISTOL* ET PRIVILEGIA. 418
proedicla?Ecclesioe fuerant couniloe.Cujus videlicel,A conservenlur eorum pro quorum snslenlalione ac
privilegii lenorem seculus sancloememorioepontifex gubernalione concessa sunt usibus omnimodispro-
Alexander H praifalas ecclesias censueral sub uno fulura; salva RomanoeEcclesioecanonica reverciiiia.
semper episcopo permanere. Posl hoc Araùsieensis Sane si quis in crastinum, archiepiscopus' aut epi-
episcopuscum Ecclesioe suoe clericis veniens, eas scopus, imperalor aut rex, princeps aut dux, mar-
quas proesignavimusGregorii papa?' YH lilteras, chio, cornes, vicecomes, judex, aul ecclesiaslica
delulil; alia quoque charlarum monimenia inon- quoelibetsoecularisvepersona, hujus decreli paginam
siravii, quibus el rerum verilas cerlius claruit, et scienS, contra ëàm lemere venire leniaverit, se-
Tricaslinorum relalio vires accepil. Et nos ergo cundo leriiove Commonilus, si non salisfaclione
iiislrunieniis lalibus roborali secundum fralrum congrua emendaverit, potestalis honorisque sui
noslrorum judicium proesenli decreio sancimus uf, dignilale careat, reumque se divino judicio exislere
defunclo fralre noslro venerabili episcopo qui ad de perpetrata iniquitatë cognoscal, atque a sacralis-
proesens Arausicensi Ecclesioe proesidet, utraque simo corpore, ac sanguine Dei ac Domini redem-
mox Ecclesia in prislinam redeal unitalem, nisi ptoris nostri Jesu Chrisli alienus fiai, el in extremo
forte posl proximam quam proeparanie Domino ex- examine dislrictoeuliioni subjaceai. Ctinciis aulem
spectamus Penteeosten infra unius anni spalium....., D eidem loco jusla servantibus sil pace Domini noslii
consliieril eas ccrlo Romani ponlificis proecepl'oel Jesu Chrisli, quatenus cl hic fruelum bonoeaelionis
decreio fuisse divisas. Alioquin omnis sopiatur.i. percipiaht, et apud dislriclum judicem 'prasiria-
ut defunclo confratre noslro supCrius nomi'na'lo oeleriioepacis hivernant. Amen( amen, amen.
episcopo eadem Ecclesia ad aliam Iranseat. Illa Dalum Mediolani per manum Joannis, sancloe
vero quoe hacletius prima habita est, ei deinceps RomanoeEcclesioediaconi cardinalis, xvn Kal. Junii,
principalum oblineat. lia lamen ut episcopus qui indict. m, anno DominicoeIncarnaiionis 1098, p»n-
utrique proefuerit nihil de proveiiiionibus clerico- tificatus aulem domni Urbani secundi PP. octavo.
rum, reddilii, onialu, minisleriis,'quoevel quoino-
docunque in alterins palrimoniis hahenlur, modo CXLH.
quoeunque vel occasione qiialicuhqué pàîialur irir- Liiteroe aposlolicoeUrbani II, quibus insiinilam a
minui. Si qûis vero hanc noslroeconslilulionis pa- Pelro Ctiicassonensiepiscopoclericorumregnlariiini
ginam,'etc. norinitm in ecclesiaS. Nazarii et aliis confirmai.
Aclum Crémonoexvn Kal. Mali anno Dora'. (Aniio 1095.)
Incarnat. 1095. \Gall. christ, t. VI, Insirum., p. 451.]
p
CXL1. URBANUS episcopus, servus servoram Dei, dilecto
Privilegiumaposlolicum Urbani Ii papoe pro mona- frairi PETRO,Carcassonensi episcopo, saluiem et
slerio S. Abundii Comensis. aposlolicambenedielionem.
(Anno 1095.) I*'elilïonis luoe jusliliam- agnpscenlcs, instiluiio-
[TATTI,Annali sacri délia cillàdi Como.Como,1663, nora regularium clericorum, quam luoe prndenlia?
loin. H, pag. 864.]
solliciludoapud malricem ecclesiam S. Nazarii et
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, filio
apud ecclesias S. Marioe, seu B. Slephani Domino
JOSEPH , monaslerii S. Abundii abbali ; quod juxla
Cumanuni urbem silum est, ejusque succëssôribus eooperanle disposuil, proesenlium lillerarum aucio-
in rilate firmamus, el eam sub aposloliea prolectipne
regulariler subsliluendis perpeluum. et per virlulem S.
Desiderlum quod ad religiosum pfoposilum et susfipinnis. Proecipimus ergo ,
ut nulli successorum luorum,
animarum saluiem pertinere monstralur, auctore Spiritus inlerdicimus,
nulli soecularis vel ecclesiaslica- potestalis liceat
Deo, sine aliqna est dilatione complendum. Quia easdem
dilectio tua sedis canonicas-evertere, el per le illic disposilum
igilur proteclionem apostolicoe
nos tuis regulare propositum diinovere. Universa eliam quoe
suppliciter expelivit, juslis pèlitionibus D canonicis
Abundiiconfessoris ipsis ex ma liberalitate collala sunl, aut
annuenles,-beati monaslerium,
Domino decreli deinceps confereniur, sive quoedeinceps alii quilibet
cui'largiente proesides, proeseniis fidèlesex suo jure conlulerint, firma semper et illi-
aucloritale munimus.-Sialuimus enim ut quoecun-
baia permaneant, clericorum ibidem sub regularis
que hodie idem coenobiumcaibolicorum pontilictini vitoeobservanlia servienlium usibus omnimodis
pro-
concessione, liberalitate principuni, vel oblaiionè fulura. Si
fidelium possidet, sive in fuiurum, Domino adju- quis vero, quod absit! hujus decreli nostri
canonice jare cognilo obviara ire tenlaveril, animadversione
vante, juste alque polerit adipisci, firma ferialur. Observanlibus antein hoc
spirilualis gladii
libi, luisque succëssôribus, et illibata permaneant. a Deo et misericordia perpétua conservelur.
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat pax
Dalum Mediolanixn Kal. Junii, anno 1088 (56).
eumdemlocum temere perturbare, aut ejus posses-
siones auferre, aul ablalas relinere, minuere, vel
lenierariis vexalionibus faligare. Sed omnia inlegra
(56) Nota temporis falsa. JAFFÉ.

119 Ç. URBANIU VkPM 420
, . . - .. CXLIII. A volueritis catholico episcopo, eas accipere libcruiu
Urbanus II ecclesioeS. Pelri Slandalnwntensis, a sit.
Maihitde comilissàB. Petro iradiloe, protectionein Ad hoc adjicimus ui episcopus locum ipsum gr.i-
snscipil el bona confirmai, ea lege ul clerici quoi- vare non audeat, nec aliquam consiietiidinem quoe
annis denrtrium anreum, aul quarto quoque anrio
èisautiunt, palatio Laleranensi persolvani. rcgularium fratrum quieli noceat, irrogare. Porro in
' ecclesiis quas per diversos episcopalus sub jure
Âniio 1095.) veslri loci habelis, de congregationis veslroe fralri-
'[Dom CALMET, Hisl. de Lorraine, PreWes, p. 505.] bus redores instilucndi iberam vobis concedimus
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis facilitaient, salvo jure catholici episcopi in cujus
in Chrisio filiis LËUBRICO el GUACELINO, coelerisque dioecesiecclesioesitoesurl. Ad iudicium aulem per-
Dei servis, lam clericis quam. seciim manenlibus .• ccpioelinjus a Romana Ecclesia liberiatis, supradi-
laicis, in loco qui dicilur Slaiidalinonl in episcopatu Ctunicensura per annos singulos, aul in quarto anno
Meiensi, eorumque succëssôribusin eadem religione bisanlium, Laleranensi palalio persolvelis. Si qua
perniansnrs in perpelunm. sane in crastinum ecclesiaslica soecularisvepersona,
Desiderium quod ad reigiosum propositum et hujus decreli paginam sciens, conira eam lemere
animarum saluiem pertinere monslratur, auctore 'B venire tenlaveril, secundo leriiove ccmnioiiila, si
Deo sine aliqua dilatione est complendum. Veslris non saiisfaciione congrua etncnda.veril, poieslalis
ergo, filii in Chrisio venerabilcs, precibus, et charis- honorisque sui dignilale careal, reamque se divino
*'imoebeaii Pelri fifioeMalhildis coniitissoeinterces- judicio exislere de perpelrala iniquitate cognoscal,
f-ionibus inclinai!, vestroe habilalionis locum, qui alque a sacratissimo Corpore el sanguine Dei ac
dicilur Staiidalmont, el desiinalam aposlolorum Domini Redemploris nostri Jesu Chrisli aliéna fiât,
principis romini ecclesiam, sub jure el proteclione et in exlremo examine dislricloe ullioni subjaceal .
sedis aposlolicoespecialiler confovendamsnscipinius,. cunclis aulem eidéni loco jnsla servaniibus sit pax
Qu'em videlicel locum cerlis ïerminis circumscri- Domini noslri Jesu Chrisli, quatenus el hic fruclum
pium, proefala beati Pelri filia Malhildis comilissà, bonoeaclionispercipiant,el apud dislricium judicem
veslroe religioni ad agendam commuriem et cano- proemiaoeiernoepacis in.veniant. Amen.
nicam vilam tradidil, sub censu denarii aurei annub Dalum Mediolani per manum Joannis, sanctas
"Laleranensi palatio persolvendo. Per proeseniisergo Romanoe Ecclesioe diaconi cardinalis, vu Kalend,
privilegii paginam apostolica aucloritale sialuimus Junii, indict. m, pontificaïus aulem domni Urbani
ut quoequedoua quasque possessiones eadem comi- secundi papoeociavo.
lissà vestroecoululii ecclesioe,vel in fuiurum-DominoG
CXL1V,
inspirante conlulerii, quidquid eliam fidèles quilibet
in quoque episcopatu de suo jure pro suarum ani- Urbani II papoe e.pisiila ad Salmoriacenses, tmn
marum salule deinceps oblulerinl, quidquid proe- clericos quant laicos.
terea concessione'ppniificunvliberalilate principum (Anno 1095.)
juste canonieeque polerilis adipisci, firma vobis [ D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 760.']
vestrisqiie succëssôribus el illibata pernianeanl. URBANUS episcopus, servus servorum Dei; dileclis
Decernimus ergo iu nulli omnino hominum liceat filiis lam clericis
quam laicis, in pago Salmoria-
eumdem locum lemere perturbare, aul ejus posses- censi commoranlibus, saluiem el
aposlolicam bene-
siones auferre, vel ablatas relinere, minuere, vel te- dielionem. . .
merariis vexaiionibus faligare, sed omnia intégra
Quoniam frater Viennensis archiepiscopus nostro
conservenlur, eorum pro quorum sustenlalione ac et concilii quod largiente Domino'Placénlioe cele-
gubernalione concessa suri),-usibus omnimodis pro- bratum est judicio obedire conlempsit, ut videlicel
futiira. Obciinte congregationis veslra? proeposito,
Gralianopolilano episcopo Salmoriaccnsem archi-
nullus ibi qualibet subreplionis aslulia vel violentia diaconiam
D resliluéret, sicut de ea fuerat investilus,
pra'ponalur, nisi quem fralres communi consensu, nos vobis prseseniium lillerarum aucloritale proeci
vel fralrum pars eonsilii sanioris, secundum Dei Viennensis archiepiscopi sub-
limoreni inslilulioiiemque canonicam providerint pimus ul, ejusdem
jeclione posihabila quam a vobis videlur violenter
eligendura, Sialuimus etiam ne. cui fratrum, post exigere, Gralianopolilano deinceps lanquam proprio
professionem exhibilam, liceal ex eodem claustro episcopo obedialis, donec utrisque proesenlibus
sine proeposiliseu congregalionis permissione disce-
idem negotium in nostra vel legali noslri audienlia
dere : discedenlem vero nullus abbalum vel episco- canonico definiaiur. Si vero eliam nunc
judicio
porum, nullus monachorum seu canonicorum sine Viennensis archiepiscopususque ad cahonicum judi-
comninnium caulione lillerarum suscipiai. Conse- cium investilione hac inquietare proesuinpserit,
super
crationes.ecclesiarum, ordinaiiones clericorum ab nos intérim ab illius obedicniia subira-
ipsum
episcopo in cujus dioecesieslis, accipielis ; siquidem liiinus.
catholicus fueril, el si graliam et communionem
Dala Mediolanosepiimo Kal. Junii.
aposlolicoe sedis habuerit, et si eas gratis impen-
dere ac sine pravitate volueril : alioquin a quoque
421 EPISTOLJE ET PRIVILEGIA. 422
CXLY. A nullius unquam faciem contra verilalem respirions,
Urbani II privilegiumpro Ecclesia Vesoniiensi. nullius unquam faciem pro yerilate loqnenlem
(Anno 1095.) premens, misericordia? opibus juxla virllilem sub-
[ D'UNOD,Hisl. des Séquanais, loin. .11,,p.585.] slànlioe insistens, et lamen super virluiem irisisierc
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto cupîéns, infirmis compaiiéiis, beiiéValéntibiis con-
•filio HUGONI, tertio sancloeVesoutioneiisis Ecclesioe gaiidéns, de alienis gaïidiis lanquam de prbpriis
arcliiepiscopo.', ejusqûé succëssôribus , canonice cxsufiaiis, in corrigendis Viliis soeviens,in fovelidîs
subsliluendis iri perpeluum. viriniibiis audiiorum animes dèriiulcens , iii ira
Poléslatem ligaiidi atque solvehdi in coeliset in judicium sine ira tenons, in Iranquilliïàlé autem
terra, béatb Pelro ejusque snccessoribus, anclore severiiatis jiisloe censuram non deserens. Hoec.est,
Déb, pririeipaliiér traditam, Ecclesia verbis illis fraier charissime, pallii accepti digniias, quam si
agiioscit : Quoecunqueligaveris super terrain, erunt sollicite servaveris, quod foris accepisse ostenderis,
iigata et1in célo^ et qitoecùnquésolverissuper terrain, iiitus habebis. Fralërnitatem luam superna digiialio,
erunt solûlàel in'coelis; ipsique firmilas et aliéna? per lempora longa conserVetinéolumeii;.
fidei confirniatio eodem auctore Déo proeslalur, cum Data apud Osliam, per niaiium Joannis, sâneia?
ad illum dicilur : Rpgavi pro te ul non deficial fides j5 Romanoe Ecclesioe cardinalis, quinto Kal. Jnlii,
nia ; lu aillent .coniersits confirma fratres luos. indiclionem, anno DominicoeÎncarnaiionis 11)96,
Oporlel ergo nos, qui, licet indigni, Pelri residere pontificaïus aulem domni Urbani II papoe vin.
videmiir in loco, prava eorrigere, çerla firmare, et - , - - CXLYL - .-
îii bhini Ecclesia, ad interni arbitrium judicîs dispo- Urbani II epislola ad Lantbcrlum Alrebatensem.
nendo sic dispoiiere , ul de'viiîtii ejus" judicium ' episcopum. ........
aioslriim prodeai, el ociili vide'anl oequitatèni. Tuîs .. ( Anim 1095: )''
ergo, fili in Christo charissime Hugo, juslis pelilto- [ MANSI.Goncil. XX, 694. ] '"'.'''
ïiïbusf ahniientes, sanclam Bisuntinam Ecclesiam, URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
cui Déoauctore pvoesidereet aposlolicoesedis aucio- frairi LAMBERTO, Atrebalensi episcopo, saluiem el
rilate videris, sialuimus; quascunque ilrbes, quas- aposlolicam benedielionem.
cunque parochias, quas decessorum tuonim lempore Noverit dileclio lua nos in proximo Novembrï,
prsefatoe metropoli, aposlolicoesedis concessio subin oclavio videlicel S. Martîui, apud Clariimmoh-
,didit, perpeluo subdilas permanere. Abbalias eliam tein, anniiénle Domino, synodale concilium sta-
inlra urbem, quas Bisunlina Ecclesia antiquo jure luissé, ad quod luam providenliam invilamus, ul,
possedisse agnoscilur, in éadeiri semper concedimus C emni occ;isione seposîla, staiulo in tempore, proe-
pbssessione pertinere. In his autem quoeextra ur- dicio in loco, non omillat occurrere. Noveris
bem sùiit sitoe; vidélicèt Bâlménsl, Caslri Canonis, proelerea Camëracense n eprscopum missis ad nos
Laonensi, Allé Pelrensi, Cusaténsi, Vâlléclusensî, litteris ac nuntiis pro Alrebatensi Ecclesia velie-
Paimensî, Liixoviensi, Luirensi, Faverniacensi, menler interpellasse, dieentem se et Ecclesiam
Sancti Urcissini, id juris tua fraternilas habeat, suam Romanis privilegiis esse rauniiam ; unde
quod proedecessoresluos consiat, permissione sedis oportet prudenliam tuam ad hujus negolii respon-
•
aposlolicoeliabuisse. Ad hoec quascunque possessio- sionem paralam cum luis clericis convenire.
nes, quoecunquebona, proedeéessbrumluorum, vel lui Data apud Anicium xvinKal. Augusii (57).
ipsius induslria, sancla! Bisûnlwia?Ecclesioe jugiter - CXLVIL
ae legaliler acquisivit, vel,in fiituWm, largiente Do- Urbâhi.II papoe privilegium pro'mohàitèrio nionia-
mino, polerit adipisci, firma sêhiper habere et illibata - lïrliumS.PelriBlaziliensis.
sàncimus. Proelerea pallium, lolius videlicel ponti- :\ (Anno 1095;) ; ; -:
fiealis dignilalis p'enitiidinem, "libi ex apbstblic'oe [GocQUELiNES,Bu//«)'.,pm'i%. sunim. pont. Collect.,
' .11,108.].:.
sedis benignitate ac gralia, indulgemus, quo lua
fraternilas, inlra ecclesiam luam uli ad missariim J) URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilectoe
solemnia celebrandà memiherit, illis solummodo iii-Cbristo-filia?FLORENTINE, abbatissoemonaslerii S.
diebus, quos proedécessoribus luis aposlblieornm Pelri deBlasilia.[a/., deBleffe],,et eis quoein:ipsiùs
privilegiorum aucloritale conr.essum.Crucem quo- loci regimine suceesserint regulariler, in perpe-
que anle faciem luam secundum anliquam luoe l'ium. -. _
ecclesioeconsueludinem bajulandam luoe dileclioni Ad hoec nos disponenteDomiiio in'apostolicoese-
concedimus. Pallii vero genium, te volumus per dis servilium promolos agnoscimus, ut ejus filiis
omnia vindieare, hnjusqiie indumenti honorem, auxiHum'implorantibus efficaciler subvenire, elci
humih'talem atque juslitiam. Tola, igilur mente obedienies tueri ac protegere, prout Dominus de-
Iralerniias lua fesiinel, se éxhibere in prosperis . deril, debeamus. Unde oportet nos venerabilibos
kiimilem, et in adversis si quando emerseriutfor- locis nianum protéciionis extendere; ei servorum
i£.m, cum juslilia boni arnica perversis contraria ; alque ancillarum Dei quieli aiteulius providere.
{i.} keg. xvm Kal. Sept.

425 B. URBANIII VkP.M 424
Tuis igilur, dilecla filia iu Chrisio Florenlia, pro- A de clanslro discedere liceat , interdicimus, el lam
cibns annuenles, B. Pelri de Blazilia monaslerium vos quam veslra omnia sedis aposlolicoeproleclioue
in Arvernensi comilatu siluu*, oui Deo auclorc proe- îiiunimus. Vobis ilaque, veslrisque succëssôribus in
sides, ab Erinengarda eomitissa consirucium, et eadem religione permahsuris, ea omnia perpétua
RomanoeEcclesioetraditum, sub jure et proieciione possidenda sàncimus, quoevenerabilis fraier nosler
sedis aposlolicse suscipimus, quemadmoduma proe- Giraldus Calurcensis episcopus ad gubernationis
d cessoribus noslris constat esse snsceptum. Per veslroe solalia noscilur conlulisse; ecclesiamsciliccl
proeseulcraitaque privilegii paginam apostolica au- S. Juliani de Bovena, ecclesiam S. Pelri de Mor-
C'.orilalcsialuimus, ul quoecunqueidem comobium trado; reditus villa?, quoe dicilur Pardinas, medie-
hodie jusle possidet, vel iu fuiurum justeet canonice laiein oblaiionum ex altari beaii Slephani, meiiie-
possidebil, et poleril adipisci, in cellis, in ecclesiis, laiera census moneloe Calurcensis, qui episcopo
in vîilis, el in coeleris rébus mobilibus sive immo- compeiere videlur, lertiam parlera paralarum, quoe
bilibus, libi luisque sororibus lam proesenlibusquam paroehiani soient episcopocomparari, coeleraomnia
fuluris, regulariler vicluris, firma semper el illibata quoe idem episcopus vel jam vobis coniulil, vel in
permaiicanl. fuiurum est largienle Dominocollaiurus. Ea eliam
Decernimus ergo, ul nulli omnino hominum li- B U quoeolim ad Caiurcieiisium canonicorum usum col-
ceat, idem coenobiumlemere peruirbarc, aul ejus laia, sed posl eorum negligentiis delrila, et iu
possessiones auferre, vel ablalas relinere, minuere manus militum coelcrorumque soeculariumdissipala
vel lemerariis vexationibus faiigare; sed omnia insunl. Decernimus ergo ul nulli omnino hominum
tégra conservenlur earum, pro quarum sustenla- liceat eamdem canonicam temere peilurbare, vel
lione el gubernalione concessa sunl, nisibus omni- ejus possessiones auferre, vel ablalas reliner.-, mi-
modis profillura, salvo canonico sedis aposlolicoe nuere, vel lemerariis vexalionibus faiigare; sed
jure. Ad indicium aulem hujus perceploea Romana omnia intégra conservenlur eorum, pro quarum
Ecclesia liberlalis, per singulos annos quinque susieniatione ac gubernalione concessa sunl, usibus
moncloe veslroesolidos Laleranensi palalio persol- omnimodis profulura. Illud eliam supranominaii
vclis. Si quis sane in craslinum archiepiscopus, episcopi conslilulum proeseniis decreli pagina sia-
episcopus, imperator aul rex, nul princeps, aut dux, bilinius, ul proeposilura, sive arebidiaconatus, et
aul cornes, aul vicecomes, judex, aul quoelibetec- coeleri ecclesiasiici honores Calurcensis ecclesioe
clesiaslica vel soecularis persona, sciens hujus pri- veslris veslrorumque successorum consiliis ordi-
vilegii paginam, conlra eam venire temere tenla- rtenlur. Si qua vero in fuiurum ecclesiaslica soecu-
veril, secundo leriiove commonilus, si non salisfa- 'G larisvc persona hujus noslroeconslilulionis paginam
clione congrua emchdaveril, potestalis honorisque sciens, contra eam lemere venire tenlaveril, se-
sui dignitate careal. cundo leriiove commonita, si non satisfaciione con-
Rcliqua desideranlur. grua emendaveril, polestalis honerisquesuidignilale
CXLV1IL careat; rearaque se divino judicio exislere de per-
Galurcensis ecclesioecanonici confirmanlnr in pro- petrala iniquilate cognoscat; alque a sacralissimo
fessions viloe regularis, quam reeens professi; carpore ac sanguine Dei el Domini redemploris
erant.
ii*slri Jesu Chrisli aliéna fiai, el inexlrenio examine
(Anno 1095.) disiricioe uliioni subjaceal. Cuuctis aulem eiiîem
[COCOUELINES, loin. 11,p. 84.] loco jusla servanlibus sil pax Domininoslri Jesu
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
Chrisli, qualenus el hic fruclum bonoe aclionis
ïn Chrisio filiis, GOSBERTO priori, ejusque fralribus[ et apud disirictum judicem proemia
in Calurcensi ecclesiacanonicam vilam professis, el percipiani,
eorum succëssôribus, in eanidem religione peniian- oeiernoepacis inveniant. Amen, amen, amen.
. . . . Joannis tancla? RomanoeEcclesioediaconi
suris, in perpeluum.
Pioe poslulaUovolunlatiseffeciudébet prosequenle' ] cardinalis, x Kal. Sept, indicl. ni, anno Dominicoe
Incarnaiionis 1096 (58), . . . . bani secundi papoe
conipleri, qualenus et devotionis sinccrilas lauda-
biliter enilescal, et militer poslolala vires iudubi- octavo.
tanler assumai. Quia igilur vos, o filii in Chrisio, CXLIX.
charissimi, per divinam graliam aspiraii, moress Privilegiumpro monaslerioCasoe-Dei.
vestros sub regularis vitoe disciplina coercere, et1 (Anno1095.)
communiler secundum SS. Pairum insiiiuiioneni1 [MABILL. Annal. Bened., V, 557.]
omnipotent! Domino deservire proposuistis ; nos5 URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
volis veslris atque pèlitionibus paterna benignitate! filiisPONTIO abbali monaslerii quod Casa-Deidicilur,
împerliniur assensuni. Viloeqtiippe canonicoeordi- et universoe congregalioni saluiem el aposlolicam
neni, quem professi eslis, proeseniis privilegii au- bene lictionem.
ciorilate firmamus; cl ne cui posl professionem 1 Cum omnipolenlis Dei gralia veslrum monaste-
exhibilara sine prior's seu congregationis licenlia* rium per nos visilari, et in honore ac nomine san-
(58) Leg. 1095.

ciorum niarlyrum Vitaliset Agricoloeipsius eoenobiiA l roboramus el quidquid super ea nos vobis bactenus
basilicam dedicare disposuil, dignum duximus ut concessisse cognoscimur. Unde etiam vestroequieli
lam pro beati Roberli merilis, qui coenobiumsua attendus providenles , Nemausensem episcopum
quondam opéra fundavit, et nunc suis merilis pro- vobis infestum noslra siuduimus aucloritale coer-
legit, quam pro religionis veslroe reverentia, vobis cere. Cum enim vos super ecclesia S. Andreoede
veslrisque succëssôribus in regularis disciplina?ob- Bernice et aliis quibusdam, quas aniecessorum
servalione mansuris spirilualia sedis aposlolicoe suorum lemporibus possederalis, inquielaret, nos
dona largiremur. Vos igilur in spéciales Romanoe ei omnino ab hujusmodi molestiis cessare proeeipi-
Ecclesioefiîios suscipienies, etc. mus, et sic vobis omnia quieie dimillere, sicut an-
Dalum apud burgum Saneli jEgidii per manus iecessorum noslrorum tempore vos possedissecon-
Joannis, S. R. E. diaconi cardinalis, vm ldus Se- sisterai. Abbatiam proelereaBeati Eusebii et omnes
plembris, anno Dominica;Incarnaiionis 1095, ponti- possessiones, quas hodie jusle possidere videmini,
ficaïusaulem domni UrbaniII papoeanno vm. vobis veslrisque succëssôribusperpeluo possidendas
CL, apostolica auciorilate firmamus. Statuinius eliam
Urbanus universosper Goihiamet Provinciamfidèles ulde coeleronulloarcliiepiscopoliceat super veslrum
horlalur ut conférant ad ecclesiamS. Nicolai con- B
1 vel abbalem manum excommunicationis
slruendamin praidio a Stephania comilissàmona- e«3nobium
slerio S. ViclorisMassiliensiper ipsum apud Ta- aut inlerdietionis extendere, sed in B. Pétri et ejus
rasconem tribulo. vicariorum manu quieli semper ac liberi per oirini-
(Anno 1095.) poieulis Dei graliam maneatis; poenilenlibusvero
[MARTENE, ampL Collect.I, 556.] qui pro scelerum suorum venia eoenobiiveslri basi-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, univer- licam, in qua beaii yEgidiicorpus quiescere digiio-
sis per Goihiamet Provinciam fidelibus saluiem el scilur, expeiierinl, eam inirare, el illic Domino
aposlolicam benedielionem. sua concedimus vola persolvere. A conjugiis etiam
Dileclionemveslramnoscere volumus,Slephauiam liberosad inonachalumadmilli sine episcoporumcon-
comilissam cum nobilibus suoeterrai, pro animarum lradiclione concedimus. Vos enim pro ejusdem B.
suarum remedio, proediolum quoddam Massiliensi jËgidii merilis et religionis veslroereverentia quietos
monaslerio B. Vicloris marlyris apud Tarasconem omnino persislere, et lanquam oculi nostri pupillam
per manum noslram concessisse, ad conslruendam volumus cuslodiri. Hoec omnia ut in perpeluum
ecclesiam B. Nicolai confessoris. Vosigitur firma et inlemerala permaneant Dei oranipolentis,
fdilecii] filii, litteris proesenlibus admonemusut ad Patris, et Filii, et Spirilus sancti judicio el poieslate
ejusdem conslruendam [conslru.ctionem],et fralrum "^ sàncimus.
illic Deo servienlium sustenlalioncm, opem veslram Dalum Avenioneper manum Joannis, sancla?Ro-
et auxilium impendalis. Quicunque vero locum RinnoeEcclesioediaconi cardinalis, pridie ldus Sept.,
illum eleemosynissuis de suarum rerum jure ampli- indict. m, anno Dominical incam. 1096 [1095],
ficare, quicunque monachos ibi Deo servienies ope pontificaïus aulem domni Urbani II papoe anno
sua cl consilioadjuvarecuraverit, alque coemelerium oclavo.
quod juxla proedictam ecclesiam constilutum est,
tiberum illibatumque servaverit, suorum indulgen- CL1I.
liam peccaiorum a Domino consequalur, ipsiusque Urbanus 11 papa confirmât regularem disciplinai»
canonicorumS. Avenionensisecclesioe,qui cumbonis
Deigralia et aposlolorumPelri et Pauli benediciione omnibus ad canonicamipsam speclantivussub pro-
dmetur. ieciione sedis apostolicoesuscipiuniur.
CLI. (Anno1095.)
Bulla Urbani II papoepro monaslerio S. JEgidU. [COCQUELINES, lom. II, p. 81.1
(Anno 1095.) URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
[Gall. Christ., t. VI, p. 185.] filiis SVLVESTRO proeposilo, el ejus fratribus, in
URBANUS episcopus,servus servorum Dei, dileclis Avenionensis ecclesia canonicam vilain professis,
in Chrisio filiisODONI,abbali monaslerii S. Jïgidii, eorumque succëssôribus, in perpeluum.
el universoe congregalioni saluiem et aposlolicam PioeposlulaliovoluntalisefTecludebei prosequenle
benedielionem. compleri, qualenus el devotionissincerilas laudabi-
Gralioesuperna?miseralioni lam per nos quam et liler enitescat, etulililas poslulataviresindubilanter
per vestram religionem agenda? sunl, quia nos ad assumai. Quia igilur vos, o filiiin Christo charissimi,
veslrum coenobium pervenire, el una vobiscum B. per divinam graliam aspirali, mores vestros sub
Êgidii solemnitatemcelebrare disposuil. Unde nos regularis vita? disciplina coercere, et communitei
erga B. jEgidium ampliori devoliône ferventes, lam secundum SS. Patrum inslilulionem omnipotetili
vos quam vestra omnia ampliori sedis aposlolicoe Deodeservire proposuislis; nos volis veslris paterno
inunimineprolegere el confirmare curamus. Omnem congraiulamur afieclu. Undeeliam pelitioui vestroe
igilur liberlalem seu imniunitalem vobis ac vesiro benigtiilale débita impertimur assensum, el viloe
coenobio per aniecessorum noslrorum privilégia canonicoeordinem, quem- professi estis proeseniis
eontribulain nos quoque proeseniis decreli pagina privilegii auctoritate firmamus; et ne cui posl pro-
PATUOI..CLI. 14
î-27 -B. URBANIH PAP.E 423
-fessionem exhibilani proprium quid habere, neve , i igitur, filiiin Christo charissimi, per oninipolcntis
sine prscposili congregationis liccnlia de clauslro Dei graliam aspirai!, prinia.ni nasceriiis Ecclesioe
discedere liceal, inicrdicimus, et lam vos quam conversationem mollis jam leniporibus deslilnlam
^veslra omnia sedis apostolicoeproleclione munimus. renovare proposuislis, ut secundum SS. Patritm in-
'Vobis -ilaque veslrisque succëssôribus , in eadem sliluta corde uno cl una anima sub jugo reguloeoui-
religione .permansuris , ea omnia perpeluo possi- nipotenti Domino servialis ; nos religioni vestroe
denda sàncimus, quoeimproesentiarumprocommunis paierno congratulamur affeciu. El ul semel in-
viclus snslenlatione possidere videmini : ecclesiam choala religio, auciore Deo, semper inviolabilisper-
scilicet S. Agricoloede Lupera, et saneli Pauli de severet, tara vos quam veslra omnia sedis aposto-
Palnde, S. Domi. ... et S. Columboede Cortedune, licoegremio confoventes, proeseniis privilegii auclo-
el S. Georgii de Garriga, pagi de Mairranica parlera ritale munimus. Statuimus enim m nemini inter
quartam, el insularum ad ipsum perlinentium. Uni- vos professione exhibila proprium quid habere, nec
vcrsas proelerea Avenionensis -ecclesioeproebendas sine lua, fili Arberle abba, et eorum qui posl le in
el honores seu dispensaiiones, quas hodie possidetis eodem regimine successerinl, aul sine communi
vos, qui, auciore Domino, vilam canonicam ducilis; congregationislicenlia de claustre discedere lilerum
sive quas clericorum quidam oblinent, qui necdum \ i sil; et si decesserit, et commonilus redire canleni-
rpropriis obrenuniiaverint , communitaiis veslroe pscril, libi luisque succëssôribus facilitas sil ejus-
usibus confirniamus, quoeunque in lempore illas modi ubilibet a suis officiisinterdicere: inlerdicinm
aperiri conligeril, et quoecunquedeinceps conces- vero nullus episcoporum abbalumve suscipiat. Proe-
sione ponlificum, liberalitate principum, vel obla- lerea per proeseniis decreli paginam aposlolieavobis
iionè fidelium,juste alque canonice poterilis adipisci. aucloritale firmamus ecclesiam SancloeMarioeinfra
Ad boec decernimus ut, defunclo Ecclesioeveslroe urbem Lugdunensem; ecclesiam Saneli Pelri secus
episcopo, successoris veslrum clectio polissimum Diam, ecclesiam S. Jacobi de Melgorio, ccclesï.im
svestrorumque successorum qui canonice vixerint, de Buxa, ecclesiam de Turre, ecclesiam de Caney-
-deliberalione persisial. Id ipsum eliam el universoe rag, ecclesiam de Vcnees, ecclesiam deAunazana-
Ecclesioe,seu clauslri veslri proeposilis,sive dispen- zas cum capella, ecclesiam de Boterita, et omnia
Sîloribuséligcndis perpeluo observandumcensemus. quoe episcopi AvenionensisBenedictusRostagnus et
Si qua sane in crastinum ecclesiaslica soecularisve Gibillinus veslroe Ecclesioe conlulôrunt. Ad boec
persona, hujus noslroeconslilulionis paginam sciens etiam adjicimus ul quoecunque hodie veslrum' coe-
conira eam 'lemere"vouire lentaverii, sectinda ler- nobium juste possidet, sive in fuiurum concessione
liave commonitione si non salisfaclione congnia <' ponlificum liberalitale principum, et oblatibne
emendaverit, poieslalis honorisque sui dignilale fidelium juste ac canonice polerit adipisci, vobis
careat, reamquë se divino judicio exislere de per- veslrisque succëssôribus, qui in eadem religione
pélrala iniquilaie cognoscat, a sacralissimo corpore permanserint, intégra semper illibataque perma-
el sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu neant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum
Chrisli aliéna fiai, et in extremo examiné districloe liceat idem coenobium lemere periurbarc, aiil ejiis
ullioni subjaceal. Cunciisamera eidem congregalioni possessiones auferre, vel ablata relinere, minuere,
jusla servantibus sil pax Domininoslri Jesu Chrisli, vel lemerariis vexalionibus faiigare; sed omnia
.qualenus el hic frucluni bonoe actionis percipiant, intégra conservenlur eorum, pro quorum suslenlaiio-
et apud dislrictum judicem proemia oeternoepacis ne el gubernalione concessa sunl, usibus omnimodis
linvenianl. profutura, salva in omnibus Avenionensis episcopi
-Dalum Avenione per manum Joannis, Romanoe canonica reverenlia.
Ecclesioediaconi cardinalis, xvn Kal. Oclob., indict. Dalum Tricasl., per manum Joannis, sancloeRo-
Ui, anno Dominica?Incarnaiionis 1095, pontificaïus manoeEcclesioediaconi cardinalis, indiclione lerlia,
domni Urbani papoeanno oclavo. deciinotertio Kalend. Ociobris, anno DominicoeIn-
carnaiionis millesiinononagesimosexto, pontificaïus
CLlil. Urbani H papoevm. :
vero domni
Privilegium ab Urbano 11 ecclesioeS. Rufficonces-
sum, salva in omnibus Avenionensisepiscopicano- CLIV.
.nica reverentia. Urbani II papoe privilegium pro Ecclesia Malisco-
(Anno 1095 ) tiensi.
[Gall. Christ, vel., l. IV, p. 802.] (Anno 1095.)
"URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis [Gall. Christ., I. IV Opp., p. 284.]
iïn Chrisio filiis ARRERTO abbali, ejusque fralribus URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
iin ecclesia S. Ruffi canonicam vilam professis, et frairiLANBEICO Maiisconensiepiscopo suisqué suc-
eorum succëssôribus in eadem religione permansu- cëssôribus canonice proniovendis in perpetuum.
ris in perpeluum. Juslis volis assensum proeberejustisque petiiion!.-
Desiderium quoci ad .religiosum propositum et busaures accommodarenos convenit,qui, liCetindi-
'
animarum saluiem pertinere môiisiralur, auctore --gne,cuslodes alque proecones in èxcelsa aposiolb-
Deo, sine alîqua est dilalîonc complendum. Quia •riiniprincipum Pelri et Pauli spécula posili, Domino
419 EPISTOLA "ET PRIVILEGIA Ï3>
flisponenle, videmur exislere, Tuis igilur, fraier in A .dédit. Unde liiteris. le prscsenlibus ul captum com-
"ChristorevcrendiSiime Landrice, juslis pèlitionibus monemns episcopum pro reverentia B. Pelri. ae
annuenles, sanclam MatisconensemEcclesiam, cui, noslro amore cum suis omnibus liberum adira
auciore Deo, proesides apostolicoesedis auciorilate permillas; alioquin quandiu illum lenueris, et le et
iiiunimiis. Slatiiimus enim -ul ecclesia de Prisciaco, terrain luam excomniunicaiioni subjicitnus.
de Fahricis, de Verchessolo, de Mardubrio, ecclesia
Sancti Araoris él coeleraomnia.qua?tna ïraterriitas Urbani CLVL
11 epislola ad "àfcliiepiscopumSenonehsem.
ex liosiiummanibus erepia rpparavit, universa eliam — Mandat, commànealGuarnerium til episcopum
<jua?juste ad eamdem ecclesiam pertinere noscun- Alrebatensem•dimitiat. .-..,.'.,
tur, tibi luisque succëssôribus libéra semper el (Anno 1095.)
iilibala servenlur. ïnlerdicimus eliam ut, le ad Do- '
[MANSI, C oncii. XX, 695.']^. '. "\
tninum evoealo, vel luorum quolibet, successorum,
nullus omnino invilis veslroe ecclesia? clericis aut , . URBANUS episcopus, servus servprum ;Dei, cha?
'episcoporum aut ecclesioe res auferre; diripère vel rissimo.fraliï Senonum archiep. RICHERIO, 'saluiem
liïslraheré audeàl; ipsum' autem -.ctericorumclau- et aposlolicam benediçlionem. .-...,„
«irum, el elaiislri domosila sêmpèr libéras perma- B . Audivimus Guarnerium, Poniionis fiiium, venera-
nere sàncimus ut nemini illis violéntiam liceat bilem fratrera nosirum. Airebalenseni episcopum
:
ïrrogare. Ad hoec adjicienies .decernimus ut quoead concilium venieulem cepisse, caplumque reti-
eiinque in posteront liberalitate principum velobla- Jiere,ea propter.-litteris le jroesentihus jubemus ut
'lione fideliiirii vestra ecclesia juste et canonice eumdem Guarnerium captura .praisulem. cum,suis
çoterit adipisci, firma tibi luisque succëssôribus et omnibus liberiali restituere commpneas. Quod si
•illibata permaneant. -Si quis sane archiepiscopus, .çpnlempseril, quandiu illum lenueril, -et ipsum et
•aul:episcopus, aut imperaior, aut rex, dux, cornes, locum suum exeomniunicalioni subjicias.
•vicecomes,judex, aut ecclesiastica- quoelibel soecu-
"larisve persona1, linjus privilegii paginam sciens, CLVIL
contra eam lemère venire teiitavêrii, 'secundo ler- Privilegiumpro monaslerio Silviiiiacensi.
iiove commoniliisv si'non saiisfoctioiie congrua (Anno 1095.)
eniendaverily potestalis honorisque sui dignilale [Bibliolheca Cluniaeensis,p. 509.] " . -
careat, reumque se divinojudicio exislere de pèrpé- URBANUS
Irata iniquilale cogiioscat, âtque a sacratissinio episcopus, servus servorum Dei, filiis in
el Dei ac Domiiii C Dominoéharissimis Silviniacensiseoenobiimonachis,
'corpore sanguine Redemptoris saluiem et
-noslriJesu Chrisliàlienui'fiat; et in cxtrômbdisli'ictoe aposlolicam benedielionem.
vliibni siibjaceal. Ciinclis aulem eidem Ecclesioe Quonlani supernoe benediclionis digiiilale îiiiilii-
nioda actum est ut nos ipsi monaslerium veslrum,
j'usia servantibus sil pax Domininoslri Jesu Chrisli, et beati
et hic fruclum bonoe el Majoli corpus inlra ecclesiam ad "locum
•qualeiitis actionispercipiant, alium transferre
apud dislriclum jtidicem proeraia oeiernse paeis 'euni Cluniacénsis meruerimus, dtgnum duximus,
jnvenianl. Amen. eoenobii, cui laiiquam menibra
Dalum Cluniaci, per manus Joannis, saneioeRo- càpiii. singiilariter iiïaoerelis, dilectiohe proecipua,
manoe Ecclesioe diaconi cardinalis*, xv Kalendas lum religionis veslroe reverentia, vos et locum
indiclione ailnb veslrum specialius sedis aposlolicoe prolectione
-Novembris, m, Dominical Incarna-
iionis millesimo -nonagesimo sexlo , pontificaïus mimire. "Eapropler.proesentecon'fratre noslro venp-
-
•aulemdoniini Urbani II papoeoclavo. rabili Duranlio, Arvernensi episcopo, conslilumius
ne pro 'commun! parocliioe excommuniçaiionp., vel
inierdici.ione, ullo .unquam lempore coeiiobilinij.ve-
Urbani Jl epislola ad Guarnerium de Castellifiite.— slrum inlerdietionis alicujus jacturain seniiai, nec '
llli'sùb ëxcàmmuhictilionisp'oeïïaproecipitul Lam- D ; ulli vivenlium facullas sil infra monaslerium, seu
%ertnm\ episcopumAtrebalenseni,in itinere ad'
synodumcopiant dintiitat. - villoeadjacenlis anibilum, aut assultum facere, aut
'' '' '" quemlibei horainem capere vel. deproedari, Unde
','''.' . (Anno 1095.) etiam egregium militera Archîmbauldumsub manus
:•','. [MANSI, COHCC.XX,'695.] proprioe slipulalione in manum noslram polliceri,,
. URBANUS episeppus,. servus servorum Dei, dilecto supra parenlis proprii tumùlum feci.mus, ut uni-
filio GcARNERip, Ppntipms filio, saluiem el aposlo- versaijuoepaieraul avi ejus loco veslrp contuieraiii,
licam .benedictjoiieni,si obedierit. Jtam in rébus ,qnam in immunitalibus el consue-
.Venerabilemfratrera nosirum Alrebatensem epi- ludinibus, pnini ,vi.toesuoelempore debeat illibata,
scopum ad con.ciliunivenienlem le çepisspaudivi- ser.vare, etc.. .... , -... .'
mus, et cur eeperis plurimum miramur. Rex enim Dalum apud Monlicnîum, per manum .Jpannîs,
Francoriini non splum venire ad, nos alios non sancla! RomanoeEcclesioe diaconi cardinalis,;-Idibus
prohibe!, verum eliam omnibus suoe poléslatis Novembrisîndict.m, ânno DominicoeIncarnaiionis
episcopis ei abbatibus venire ad concilium liceiiliam 1097, pontificaïus aulem domni papoeUrbani VIII..
431 B. URBANIII PAPiE 45â
CLVIII. JA manus Joannis, S. R. E- diaconi cardinalis,. anno
' DominicoeIncarnaiionis niijlesimo nonagesimo quin-
Befinilio quoefuit inler GoihofredumMagalonenseni to, indiclione tertia, anno
episcopumel Petrum Anianensemabbalemin con- pontificaïus domini Urbani
cilioCtaromonlano. papoeII oclavo.
(Anno 1095.) CLIX.
[MANSI,Concil. XX, 910.] Bulla confirmalionis privilcg'wnimmonaslerii
"Cumapud Claromonleni, Arvernorum civilatem, Ceisiniacensis.
dominus papa Urbanus H in concilio residerel, (Anno 1095.)
eonsedeniibus in eodem concilio diversarum pro-
vinciarum primalibus, archiepiscopis, abbatibusque [ BALUZ.,Miscell. II, 175.]
quamplurimis , veniens anle venerabilem papam URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dile-
Golbofridus , Magalonensis episcopus , clamorem clis filiis Ceisiniacensis eoenobii monachis saluiem
fecil super abbale Petro et monachis Anianensis et aposlolicam benedielionem.
monaslerii, quod monachorum et abbalis ordinalio- Ad hoc nos disponente Domino in apostolicoese-
nes et consecrationes ecclesiarum aliunde quam ab dis servilinm proraotos agnoscimus ut ejus filiis au-
Ecclesia Magalonensiquoererenl aut acciperent, el B ' xilium imploranlibus efficaciter subvenire et ei
quod contra fas proesumptione illicita sub obtentu obedienles lueri ac prolegere proul Dominusdede-
.'
privilegii poenilentia dandi excommunicandique ac rit debeamus. Unde oportet et nos veneralJlibus
absolvendi seu reconciliandi vel alienos parochianos locis manum proleclionis extendere et servorum
undecunque passim recipiendi ad sepuliuram inau- Dei quieli attendus providere. Igitur lam pro vestra
dilo more licenliam vindicarent. Quod narralum in spéciali religione quam pro venerabilis fralris noslri
eoncilio valde displicuit omnibus. Placuil aulem do- Hugonis Cluniacénsis abbatis dileclione, ad cujus
mino papoeUrbano et universo sancto collegio ut curant ex Cluniacénsis eoenobii jure locus veter
taie privilegium cassarelur et abraderelur, et ut pertinet, veslris, filii in Christo ebarissimi, preci! us
abbas Anianensis Pelrus in medio concilii anle annuenles, monaslerium veslrum proeseniisdecreli
Migalonensein episcopum veniens in manu ejus aucloritale munimus. Sialuimus enim m quoecun-
obedientiam débitant promitteret EcclesioeMagalo- que hodie veslrum coenobiumjuste possidet sive in
nensi de ordinationibus el consecraiionibus et jndi- fuiurum concessione ponlificum, liberalitate princi-
vel oblatione fidelium juste alque canonice
ciis, suivis lamen privilegiis Anianensis monaslerii, pum,
firma vobis veslrisque succëssôribus
inquanlum secundum canones pro salute et slabi 'polerit adipisci,
lilate ipsius monaslerii constitiila fuerant. Quam 'Q semper el illibata permaneant, in quibus hoecpro-
flefiniiionem inter utramque Ecclesiam Alexander U priis nominibus duximus exprimenda : in ipso vide-
papa antea fcceral, sic scribens : Alexanderepisco- licet burgo qui monaslerio adjacet SancloeMarioeet
Saneli Martini, in pago Ucionensi ecclesiam Sancti
pus, termit servorum Dei, abbali el universoecongre-
galioni Anianensismonaslerii saluiem et aposlolicam Remigii de Carniaco, Sancti Jacobi de Yarennis,
benedielionem.Pervenil ad nos querela Magalonensis Sancti Quinlini, Sancti Slephani, Sancti Juliani de
episcopisuper inlolerabili proesumpiioneel inobedien- Paleariis, Sancloe Marioe de Masliaco, Saneli Ger-
•lia veslra, quod, quamvis Romanam Ecclesiam epi- mani Brennacum, ecclesiam novam in Luridensi
scopum eum censere el tolerare cognoveritis,nultius pago, coenobiumCalcidi monlis, SancloeMarioede
lamen episcopalis reverentioehonorent sibi altribuilis, Beverias, ecclesiam de Monlerevello, de Yiverolo,
imo -et contempla ejus, illicita vobis usurpantes, in de Balla, de Grandirivo, de Zalmanlanias, dé Am-
corpus totius Ecclesioegraviter ac nefandedelinquilis. berl, de Marcac, de Teulerias, ecclesiam Sancta?
Nam quod excommunicalos illius nulla aucloritale Marioede Monte, Sancti Ferreoli, Sancti Eligii, iu
fulii suscipilis, el quod ejus manus impositionecon- Privalensi pago ecclesiam Sancloe Florins?, Sancti
templa ordinaliones vestrasad libitumveslrumaliunde Gervasii, ecclesiam de Abulnac, de Burnunculo, de
pelitis, in hoc el canonicoetradilionis insliluta cor- D Leulon, de Lendan, de Clais, de Vescon, de Gir-
'Wurhpitis, et èxemplo reprobo grave scandalum in mac, in pago Talendensi ecclesiam Sancti Hilarii,
•'Wïttlesia
generalis. Unde vos auciorilate apostolica Saneli Marliaiis, ecclesiam de Chidrac, de monte
écommonemiisul-hoecel alia hujusmodi penitus relin- Aculo, de Plauzac, de Ozac, de Soleils, capellamde
quenies f'foefaioepiscopo veslro ddneeps totius sub- Monte, in pago Todornensi ecclesiam Sancti Lupi,
jectiônis et -reverentioedebilum exliibealis, scientet Sancti Juliani et Sancloe Marioe apud Cauriacum,
4/uoniam si hoecquerela ulierius ad nos delala fuerit, ecclesiam de Malesc cum ecclesiisad ipsum locum
ditlriclam in te lemeritatisveslroepertinacia vindictam perlinenlibus,in pago Tahiensi ecclesiamSanclorum
provocabil. Ne autem inler utramque Ecclesiam Marlyrum Cyrici et Juliloe, Sancti Pardulfi, Sancii
Magalonenseni et Anianensem dissensionis aut dis- Donati, Sancti Vicloris, ecclesiam de Cingulis, cum
coïdioeoecasio ulla remaneret, dominus papa Ur- universis possessionibus et appendiciis eorum. Proe-
banus hanc definiiionem scribi jussit, scriplaniquc lerea decernimus ul nulli omnino liceat eamdeni
ïigillo apostolicoesedis Armavit. ecclesiam lemere perturbare aul ejus possessiones
Dalum apud Arverniam xîn Kal. Decembris, per auferre, vel ablntas relinere, minuere, vel icmera-
*33 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. iSJ
riis vexaiionibus faiigare, sed omnia intégra con- A trum conimuniler in Engolismensi ecclesia viven-
serveniur eorum pro quorum suslenlatione et gu- lium gubernationi el viclui sublrahatur, ila ul nec
bernalione concessa sunt usibus omnimodis profu- episcoporum Engolismensium alicui liceat illius
lura; salva lamen in omnibus débita abbalum villoe, seu proepositura?reddilus in usus alios vindi-
Ciuuiacensium reverentia. Nulli eliam facultas sit care, sed lam ipsa quam coeiera quoejusie hodie
adjacentem monaslerio biirgum invadere, deproe- possidelis, et quoecunquevel de amissis recuperare,
dari, vel noxias a tiquas consuetudines exaclionis vel aliunde légitime polerilis acquirere, vobis ve-
iraponere. Porro sepulluram ejusdem loci omnino slrisque succëssôribus in communi vila permanen-
liberam esse decernimus, ut eorum qui illic sepeliri tibus intégra semper et illibata permaneant. Si quis
délibéravérint devolioni et exlremoe volunlati, nisi vero constitution! huic et decreio noslroeauclorila-
forte excommunicati sinl, nullus obsistat. Et quia, lis perlinaciter contraire tenlaveril, per convenien--
largiente Domino, monaslerii vestri ecclesia-noslris les inducias monitus, nisi salisfaclione congrua
manibus esl consecrala, hoc quoque prsesenti capi- emendaverit, sancti Spiritus giadio et apostolica?
luio subjungimus, ut pro beati Pelri el noslroe dïstriclionis ultione plectatur.
eonsecralionis reverentia nullus deinceps audeat in Dala apud Giaruniraoutem Arvernioe xi Kalen.
idem monaslerium excommunicalionis aul inler- B I ©ecerob.per manum Joannis, S. R. E diaconi car-
dictionis proferre sentenliam, qualenus ab omni din., indict. m, ann. Dom. 1096 [1095], ponljf.
iservilii singnlaris infestaiione securi omnique gra- domini Urbani II PP. VIH.
vamine inimdana? oppressionis remoli in sancta?
religionis observalione seduli alque quieli omnipo- CLXI.
lemi Domino placere totius mentis et anima? virtu-
Créahus H papa monastèrii Aubechiensispossessiones
libus]anheletis. Si qua sane ecclesiaslica soeciilarisve el jura confirmai.
persona hanc noslroe conslilulionis paginam sciens '
contra eam lemere venire lentaverit, secundo ler- (Anno 1095.)
iiove conimonilasi non salisfaclione congrua eme-a-
[Gall. Christ. 1H,Inslrum., 17.]
daverii, potestalis honorisque sui dignilale careat,
reamque se divino judicio exislere de perpetrata URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
iniquilate cognoscat, et a sacralissimo corpore et filio RoGERio.abbalimonastèrii quod siltim est in pa-
sanguine Dei et Domini Redemptoris noslri Jesu rochia Cameracensi, in insula quoediçitur Abbaiias,
Chrisli aliéna fiât, alque in extrême examine salutem el aposlolicam benedielionem.
districts? ullioni subjaceal. Cuiictis autem eidem Ç Ofiicii noslri nos liorlatur auclorilas, quoe réete
Jocojiisia servantibus sit pax Domini nostri Jesu slatuia sunt, slabilire. Quamobrem, charissime fili
Chrisli, qualenus et hic fruclum bonoeaclionis per- Rogéri, luis pèlitionibus aposlolicoe benignitalis
cipianl elapud disirictum judicem proemia oeiernoe aures inclinantes, monaslerium. sanctissimoeTrimV
pacïs inveiiiant. Amen, amen, amen. lalis, cui, auctore Deo, proesides, proeseniisdecreli
Dalum apud oppidum Saneli Flori per nianum auc{*rilate munimus, et quoecunquebona venera-
Joannis, sancloe RomanoeEcclesia?diaconi cardina- bilis confraler nosler Gérantes Çameracensis epi^
lis, indiclione m, vu ldus Decembris, anno Domi- scopus, cujus nimirum donalione locus ipse insii-
née Incarnaiionis 1095, poiitlucalus aulem dorai»! lutus esse cognoscilur,, proefaio monaslerio con-
Urbani H papoevm. tulil : quoecunque proelerea quilibet 'fidèles de
sue jure concesserunl intégra semper et illibata
CLX. manere apostolica auciorilate sàncimus. Decrevir
Urbani
' II papa>. epislola ad canonicos Engolismenses, mus ilaque ul nulli omnino hominumliceat eumdem
qua pru'positnr-oede Juliaco. aliributionem ipsis ab locum temere perlurbare, vel ejus possessiones au-
.' Ademaro j'aclam confirmai.
ferre, minuere, vel lemerariis vexationibus fati*
(Anno 1095.) JDgare; sed omnia intégra conservenlur eorum. pro
, [MANSI,Concil. XX, 919.] quorum suslentaiione ac . gubernalione concessa
URBANUS episcopus, servus servorum Déi, dileeîis sunt usibus omnimodis profutura. Quisquis aulem
filiis Engolismensis Ecclesia? canonicis saluiem et locum ipsum pro divini limoris reverentia, vel rébus
aposlolicam'benedielionem.- spis ditare, prolegere, vel pro sua faeuliale. exal-
Officiinoslri nos hoilatur auclorilas pro Ecclesia- lare sluduerit, oninipoleiuis Dei misericordiam. ej
rum statu .-sollicitasesse, et quoe recte slaluia sunt apostoloRim ejus graliam. consequalur., Qui ^yero
slabilire. Illam igilur consiilulionem quam venerab. contra hujus nostri. decreli lenorem, pertinaoiter
fraier nosler Âdemarus episcopus 'de proepositura agere tenlaveril,.saneli Spiritus giadio .plectatur.-
illa constiluit, quoe est in villa Juliaco in page Dalum apud ClaruinmontemArvernia; per manum
Sanctonensi,,nos lilterarum proesenlium auciorilate Joannis, sancloe Romanoe Ecclesioe diaconi cardi-
firmamus. Conslituhnus enim ut proeposituraeadem nalis, m Kal. Decembris, indict. m, anno D.ominic,
nulla unquam venalilate dislrabaliir, nulla unquam Incarnaiionis 1095 ; poniificalus autem. dpnini:Ur-
vel coiisaiiguiuitaiisvel succession!» occasione fra- bani 11papoeanno vui. .....: .
?m 6. URBANIII PAP/ET £36
CLXH. i lorius, terra unius aratri. In Morisim villa unius
A
Confirmalio S. Dionysii de Nogenlo, per domnum aratri terra. In fracla vallc deeem agripenni vineoer
Urbanum II papam facla, molcndiiium dé Riiitaria. Terra de Bremuncurtc,
(Anno 1095.) terra Bonnaci cura mediaioriis earum. Pîscaiïa
[BibliolhecaCluniacénsis,p. 544.] in lognioefluvio a vado Bellivilaris usque ad aquam
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, uni- quoedicilur Edera, medielas Bebanisvilloe, el silva
vcrsoe congregalioni monaslerii S. Dionysii quod quoedicilur Oslenganis. Décima teloneiMaiirilanioe
silu'm est inter flumen Igunoecasirumque Nogenti, caslri. Toionei quoipie décima Nogenti caslri. Dé-
saluiem et aposlolicambenedielionem. cima eliam Pasnadii silva1, quoe nominafur Resno-.
-Sicut irralionabiiia poscentibùs negari débet Ilcm ecclesia S. Slephani, et S. Joannis in Nogenti
ascensus, sicjusl'a peientium votis benigna deDemiis casiro. S. Hilarius, S. Joannes, S. Stephanus, S.
asseniidne concurrere. Idcirco diîecli fili! noslri Maria in Castro Noiotni. S. Martinus de Magone,
Gaufridi comilis dé Mauritania, et ejus conjugis S. Albinus de Campo rolondo, S. Albinus de Cbdri-
Beairicis devolioniduximus annuendum. Is siquidem cellb, S. Maria Magdalene de Ferraria, S. Hilarius-
cornes B. Dionysii mariyris monasterium in Carno- de Belénvilla. S. Joannes de Pëtrafixa, S. Petrus-
lensi parochia inter Igunoe fmviumel caslrum No- B 1 de Aponviller, S. Anasiasius de Ronviller, S. Sal-
genir ab avo suo Gaufrido fundatum, el a paire vator de Campo rofundo, S. Petrus de Boscnilelo,.
suo Rotroco ex parle oedificalura, sua laiidem in- S. Martinus de Unverre, S. Leobînus de Flacci,
siaitiia consiinirnavit, consummalum et rehus suis ecclesia Oralorii cum appendiciis et decimis omni-
(louatuni, annuenlibus venerabilibus viris Ricberio bus. Hoechabenlur in episcopatu Carnotensi. In
Scnonensi arcliiepiscopo, el Gaufrido Carnotensi Cenomanensi episcopatu ecclesiam S. Pelri de Ce-
episcopo, collaudanlibus et subscribenlibus lam tone, ecclesiam S. Ulfaeii, S. Petrus de Mauvis,
uxore ejus supra nominala Béatrice, quam filio Ro- S. Prejectus de Vileris, S. Hilarius qui esl juxla
lïoco, sanclis apostolis Pelro el Pauto el Clunia- Sanctam Ceronnam, S. Maria do Bure, S. Martinus
censi coenobiosub reverendissimi confrairis noslri de Loiseel, S. Gérnianus de Loisilz, S. Maria, S.
Hugonis abbatis proesentia oblulit.Quam oblaiionem Joannes, S. Macutus de Mauritania, S. Audoenus de
noslra poslulaver-iinl aucloritale firmari. Nos igitur Tesval, S. Gervasius de Feris, S. Audoenusde-
tam proefatum beaii Dionysii monaslerium, quam Verreriis, S. Martinus de Belolo, S. Martinus de
omnia ad id perliiienlia, sub jure cl disposilionc Bcrziis, S. Martinus de Jamagiis, S. Petrus de
Cluniaccnsium fralrum perpeluo permanere sàn- Brueria. Proelerea quoecunque veslrum eoenobiuin
cimus. Proecipienles et sub dislrîclione aiiaihema- hodie jusle possidel, sive in- fuiurum juste cano-
lis interdicentes,.iie quis unquam enmdeni locum a nieeque polerit adipisci, firma vobis, veslrisque
Clnniacensis eoenobii unilalc sublrabat. Aposto- succëssôribus el illibata permaneant. Decernimus
lica etiam auciorilate sialuimus ni quoecunque ergo ul nulli omnino hominum liceat idem coeno-
donn, quascunque possessiones praifali comités vel bium lemere penurbare, aut ejus possessiones au-
alii quilibet fidèles dé suo jure eidem monaslerio ferre, vel ablalas relinere, minuere, vel lemerariis
conluleruni, sub aposlolicoe sedis, tutela intégra vexalronibus faiigare, sed omnia intégra conser-
semper et illibata permaneant. Viens scilicet supra venlur eorum, pro quorum susientalioiie ac guber-
mcmoraloeadjacens ecclesioe cum decem prali agri- nalione concessa1sunl usibus omnimodisprofutura,
liennis, et iota in circuilu ecclesioe lerra usque ad salva canonica Carnotensis episcopi reverentia. Si
Roduani Ûuvium, et super- ipsum duo molendina. qua sane in fuiurum ecclesiaslica soee.ularisveper-
Terra Burchardi cum broilo. Terra de Belseria, de sona hujus decreli paginam sciens contra eam
Asconis villa. Ecclesia S. Ililarii cnm dccinii'scl temere venire tenlaveril, secundo leriiove commo-
appendiciis suis omnibus. Ecclesia S. Leobini dé nila, si non saiisfactione congrua emendaveril-,po-
Flaciaco, S. Leobini de Brade, S. Ililarii de Beba- r> lestalis honorisque sui dignilale careat, reamque
nisuilla, S. Albini de Cofdreciolo, S. Marioe de se divino judicio exislere de perpelrata iniquitale
Margone, S. Pelri de Bruyeria, S. Martinide Ber- cognoscal, et a sacralissimo corpore ac sanguine
duys. EcclesioeS. Joannis de Mauritania, S. Maculi, Dei ac Domini Redemptoris noslri Jesu Chrisli aliéna
cl S. Germani. Ecclesia S. Albini de Camporoîundo fiai, alque in exlremo examine districtoe ullioni
ciim lola Nigelloeterra et appendiciis suis omnibus subjaceal. Cunclis aulem eidem coenobiojusta ser-
super Eram fliiviolum.Tu loco qui dicilur Yivariis vaniibus, sil pax Domini noslri Jesu Chrisli,
terra omnis culia cl. inculta, éxquisila et inqui- qualenus et liic fructum bonoeaclionis porcipianl,
renda, ctim pralis, silvis, el servorum rébus, ibicl apud disirictum judicem proemia oeiernoepacis
que, et in comitatu Mauritanioe morànlium. In inventant. Amen.
Ccnomanensi episcopatu ecclesia S. Pelri de Cc- CLXilf.
• Urbani II papoeepislola ad Guigonemcomilem.
tonc, sallus consueiudinarii tam ad usus ecclesioe,
quam ad usus monacborum el hominum suorum, (Anno1095.)
proelcr sallum Perliculi. In omnibus saltibus pascua |D. BOLQUF.T, Recueil, t. XIV,p. 761.]
Ijorcorum monaslerii gratis. lu loco qui dicilur Ora- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, Gui-*
'isl . • EPISTOLJEET PRIVILEGIA. 43&
GONicomiii,clero et populo Gralianopolilano,salu-• A i datis. Neque vos laleal Giialchcrium aiiathemali'
loin et aposlolicam benedielionem. esse subjectum, sise ulierius de Ecclesioeveslrav
Querclain venerabilis Gonfralris noslri Hugonis> proelationeprofana proesuni{»tione inlromiltcre icn-
veslri episcopide Salmbriacensi pagojam diu agi- laverit, Si quis igilur deinceps-hîs dccretoru.m no-
lalam, concilii quod apud Clarunimonlemcivilalemi sirorum proeeeplis conlrairé proesumpseril, omni—
Arvernioecelebravimus, auctoritaie' noveritis defi- poientis Dei, cl aposlolorum ejus indignaiionem.
'
nitam. Quia enim confraler: nosler Viennensis; invenietet uliionis aposlolicoegiadio ferielim Omnes.-
archiepiscopusGuidosoepeet noslris litteris ci vîvai aulem qui Gualcherio fideiitalenr juraverùhi, ab
noslri'oris-voce'commonilus, de eadem causa obe-: -: ejusdem sacramenli vinculo apostolica auciorilate
dire conlenipsil, el inveslitiirani quam eidemvestroi absolvimus.
episcopo Placénlioe fecimus,..exsequi noluil,- nosj Data apud Arvcrnium u Kal.Decembris.
possessionem illam quam et idem fraier Hugoel1 CLXV. '-
iioiinùlli suorum aniecessorum possedisse noscun-
Urbani 11 decreiumde primalu Lugdunensi..
Uir, supradiclo frairi nostro el Gratianopolilanoe '"
Ecclesioe reslituimus, et quandiu Yienneiisis ar- .(Anno 1095.)
chiepiscopushuic définition; obedire conlenipseril, B I [MANSI, Concil. XX, 828.],
tïimipsum quam Gratianopolitanam Ecclesiam ab} URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera-.
ejus obedientia sublraximus.. Omnibuseliam in eo- biii . fratri HUGONI,Lugdunensi arcliiepiscopo.et;
dem pago commoranlibuslam clericis quanvlaicis, primali, ejusque succëssôribus.canonice prpmoven.T-
ne Viennensi arcliiepiscopo obediant intérdiciinus, dis in perpeluum.-
donecaut judicium quod factura est exseqiialur, autt Ex aposlolicoesedis debilo et sanclorum eauonunv
querela hoecanle nos canonicojudicio inter utrum- aucloritale impellimur, in omnibus ubique terra-,
que coinprobala, cerliorem finem accipial. rum Ecclesiis, prave acla corrigere, recte slaluia
Dala ni Kal. Decembris apud Glaruiiimonleni ! firmare. Unde cum nos in Ga.lliarumpartes venire
Ar.v.emioe, superna? dispositionis dignalio concessisset, çuroe
nobis fuit apud Clarummontem Arvernioe générale,
CLXIV. conciliumconvocare. Ibi inler alia quoe ad synoda-
Urbani synotlîca ad'clerum poputumqueCaméra-- le™audienliam disculienda perlala sunl, fraternilas
. censeur.
lua de primalu sancloeLugdunensisEcclesioe: quere-.
(Auno 1095.) lam Cxposuit,mullis jam aille provincialibus çonci-
[MANSI, Concil. XX, 917.] ( His agiiatam. Lccla sunl in eodemeoncessu eumdem
C
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, univer- primalum-aslruentia Romanoe et aposlolicoeauçto-
sis in clero et ' populo Cameracensi salutem ett. riiaiis privilégia. Cum .igilur Richerius Senonensis
aposlolicambenedielionem. archiepiscopuspro causa bac die allero respondere
In concilioapud Clarummonleni Arvernioe cele- proeceplusesset, nullamque excusaiionis ralionem
bralo.cumpro electione dilecli filii noslri Manassiss légitimantreddidissel, placuil lanien nobis ex apo-
el item Gualcherii a vobis facla quoesliohabita, ell slolicoemansueludinis abuiidanlia, ad deliberandum
diligenii fuissel investigatione Iraciala, paluil Ma- de subjeclione hac, in diem lertium inducias indul-
nassem quidem a vobis canonice eleclum, Gual- gere. Tertio ilaque die, cum se ille partira pro
iheiium vero contra sanclorum canonuni auctori- negolii grayamine, partira pro oegritudrnisoccasione,
laiem in veslram se ecclesiam inirusisse. Totiuss synodali convenlui,subtraxisset, per légales requi-
igilur concilii judicio placuil Gualcherium quidem,? situs, et obedire renuens, adhuc deliberandi indii-
taiiquaminvasorema vestra Ecclesia propellendum,, cias fîagitabat. Definilionis eliam jam imminente
Manassem vero eleclioni suoe.et Ecclesioe veslroe > senienlia, rursum ab Senonensis ecclesioesuffragà-
restiluendum. Gualcherins itaque, suoe conscienlioe > neis in diem alierum, ut eum familiarius conveni-
malefideiis, et juslilia? senteniiam audire penne-. D f reni, inducioe impelraloe sunl; ea nimirum pollici-
tiiens, concilio se subtraxit. Tertio igilur evocalumi laiioue proemissa,ut si etiam ille lune perlinaciter
cura omnino subterfugissét, nos ejus fugam prs> reniterclur, i{>silamen (lefiniiioniconcilii unanimi-
confessione habentes, secundum universalem con- ler obédirenl.
cilii senlenliam ex sanclorum .canonuni aucloritales Porro "die jam sexto concilii evolulo, cum ille
prolalam ab omni episcopali ordine deposuimus, el adhuc inducias expeiendp resisteret, ex totius sy-
Manassem.eleclioni suoeet vestroe Ecclesioeresii- nodi favore et judicio sancilum est Senonensem.
luimus, collaudanlibuset corroboranlibus tamme- archiepiscopum Lugdunensi lanquam primali sub-.
Iropolitano vestro Remensi anlisliie quam et uni-. jeciionem obedienliamquedebere, quia el caialogo-
versis ejusdem metropolis suflj'aganeis. Nunc vosi rum aucioritas, et sedis aposlolicoeidipsum conle-
Iiilens proesenlibuscommonenius, el aposloliea au- siabalur auclorilas. Cui profectosenlenlioese humi-
ciorilate proecipimus,ne Gualcherium ulierius reci- 1ïter obediluros , Senonensis Ecclesioesuffraganei
pere proesumalis, Manasseautem lanquam veslroi propria quisque voce professus est. Idipsum etiam
vere calholicoepiscopoobedienliam plenius impen- do Roihomagensi Ecclesia confirinaium est.- ûe
m B. URBANIH Ï'AVM tffl
Turonensi enfin, quia jam a relroactis temporihus ^ cLxvr.
sineirefragaiioneobedierat, nulla jain qnoesliomo- Privilegiumpro ecclesiaS. Jacobi Composlellana.
vebatur. Dievero concilii oclavo, lua itemm frater- (Anno 1095.)
nilas questa esl Senonensem archiepiscopum a [FLOREZ, Espana Sagrada, XX, 21.]
legalis luis, Aganone scilicet jEduensi cl Lamberlo URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecle
Alrebatensi episcopis admonitum, nutlam adhuc frairi DAI.MACHIO, Composlellanoepiscopo, ejusque
Lugdunensi Ecclesioepro primalu reverentiam pro- succëssôribus canonice promovendis in perpeluum,
fiieri. Eapropter'nes, loto consenttenle concilio, Yeteruin synodalium et gestorum ponlificaliuia
pallii usum cl snflraganeorum obedienliam, donec séries confitetur semper sedi aposlolicoe licuisse
ipse ohediret, Senonensiarcliiepiscopoinlerdiximus. ul et pro temporis raiione conjiincta disjungeret,
In Rolhoniagensem quoque, qui aberat, eamdem el disjuncta conjungerel, el sedes sedibus commu-
senlenliam promulgamus, nisi infra 1res nienses tarel. Hac igilur proecedentiomPatrum auctorilale
post senlenliam cognilam, siquidem viva voce non firmati, libi, frater in Chrisio charissime Dalmalr,
posset, subjeelionem debitam scripto polliceretur. luisque succëssôribus, decreli proeseniisauciorilate
îpsius itaque suffraganeis, qui proesentes aderanl, concedimus pro B. apostoli Jacobi reverenlia, ut
senlenliam noslram debila humililaie suscipienli- B sient episcopalus caihedram proedecessores veslri
bus ac ohedtentiam promillenlibus, sic tandem in urbe quoeliia (59) dicilur'habuerunt, ïla perenni
Lugdunensis Ecclesioequerela diuturna , annuenle deincepstempore in ea quoeCompostelladicilur, et
Domino, terminata esl. Per proeseniis igilur pri- ecclesiam commet in qua B. Jacobi corpus requie-
vilegii paginam, Lugdunensi Ecclesioe luoe prima- scere créditer, habere debeatis. Universa ergo ad
tum super quatuor provincias confirmamus, et per proefatoeIlioe civilalis dioecesim peninentîa, tibî
eam libi luisque succëssôribus , liis lanlum qui luisque succëssôribus iniegra semper et illibata
eo ordine coque lenoie electi vel promoti fue- permanere decrevimus. Ad hoec pro singulari B.
rint, qui per sancloememorioeGregorii Vil privile- Jacobi devoliône concedimus ut lam lu quam lui
gium-proedecessori luo Gibuino proefixus et proe- deinceps suecessores, nulli proeler Romano melro-
scripius esl. Provinciam aulem illas quas vobis polilano subjecti sinl; et omnes qui libi in eadem
confirmamus, dicimus Lugdunensem,Roihomagen- sede successerint, per manum Romani ponlifieis
sein, Turonensem et Senonensem, m hoevidelicel lanquam spéciales Romanoesedis suffraganei con-
provincialcondignamLugduiiensiEcclesioeobedien- secrenlur. Proelereamansuro in perpetuum decreio
liam solvant, et honorera quem Romani pontifices sàncimus ul quidquid haclenus juste beaii Jacob!
reddendum esse scriplis propriis proelixerunt, de- C ecclesioelestamenlis regalibus oblalum est, quidquid
vote humililerque, salva in omnibus sedis aposto- calalogislegilimis continelur, quidquid parochiarum
licoereverentia el auciorilate. Si qua sane in cra- Iriensis cathedra juste habuisse cognoscilur, tibi
stinum ecclesiaslica soecularisvepersona, hujus pri- luisque legilimis succëssôribusComposlelloeperma-
vilegiipaginam sciens, contra eam venire tentaverii, nentibus fi'rimimsemper integrumque servetur. Ve-
secundo leriiove coninionita, si non salisfaclionc slram de coetero condecet sancliiaiem, sancloeRo-
eongrua eraendaveril, potestalis honorisque su! di- maine Ecclesioedécréta in omnibus observare, el
gnilale careai, reamque se divino juilicio exislere ila virtulum lUce inlerius exleriusque fulgere, ut
de perpelrala iniquitale cognoscat, et a sacraiissimo videant omnes veslra bona opéra , et glorificent
corpore ac sanguine Dei el Domini Redemptoris Pat rem veslrum qui in coelisest.
noslri Jesu Chrisli aliéna fiai, atque exlremo exa- Sane si quis in crastinum archiepiscopus aut epi-
mine dislriçloe ultioni subjaceal. Cunclis aulem scopus, imperator aul rex, princeps aut dux, mar-
eidem Ecclesioejusla servantibus sil pax Domini cbio , cornes, vicecomes, judex aul ecclesiaslica
noslri Jesu.Chrisli, qualenus el hic fruclumacikmis «juoelibetsoecularisvepersona, hujus decreli pagi-
pei'cipianl , et apud disirictum judicem prcemia nam sciens, contra eam temere venire lentaverit,
oeiernoepacis inveniant. Amen. D secundo leriiove commonilus, si non salisfaciione
Intcrfueriinl aulem delinilioni huic archiepiscopi eongrua emendaveril, potestalis honorisque sui di-
(liversarum nrovinciarum numéro duodecim, cum gnilale careat, reumque se divino judicio exislere
episcopis octoginta , abbalibus iionaginla , cl eo de perpelrala iniquilate cognoscal, el a sacraiissimo
amplius. corpore ac sanguine Dei el Domini noslri Jesu
Dalum apud Clarumnionlcm Arvernioe per ma- Chrisli aliénas fiai, atque in exlremo examine di-
num Joannis, sancloe Romanoe Ecclesioediaconi slriçloe ultioni subjaceal. Cunclis aulem hoecobser-
cardinalis, Kalcndis Decembris, indiclione tertia, Yantibus,el proefatamB. Jacobi ecclesiam veneran-
anno DominicoeIncarnaiionis millésime nonagcsinio libus, sil pax Domini nostri Jesu Chrisli, qualenus
quinte, poniificalus aulem domini Urbani secundi et hic fruclum bonoe aciionis percipiant, et apud
papoeanno oclavo. disirictum judicem proemiaoeiernoepacis inveniaul.
Aaien, amen, amen.
(59) Passim llia vel Hilia scribilur , quoe Iri~ sicut et Iriensts, vel portes i riensis), in eodem
codice noiniuatur.
»-. EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 442
Dalum apud Privalam (40) oppidum per manum \ Nonis Decembris, indiclione ni, anno Dominicoe
vero domni Urbani II
Joannis, sancloeRomanoeEcclesioe diaconi cardina- IncanialiPnis 1095, poniificalus
lis, Nonis Decembris, indiclione terlia, anno Domi- papoevm.
nicoe Incarnaiionis 1095 (41), poniificalus autem . /cLxyni.
doaiini Urbani secundi papoevni. Diploma Urbani II papoe, quoprivilégiaet bona om-
CLXV1L iiia pripralus Ma'rciniacensisconfirmai.
'
Urbani II epislola ad HugonemCluniacensemabba- '.'- (Annb/1095.) .V'!
lem. — Clttniacensibusmonachisfacidiatem tribuii [BiblioiliecaClunigcénsis,Append,, p. 86.]
allaria el décimas reliuendi quoeprëtio comparas- 'URBANUS,seryus seryprum Dei, Marciniâcensiscoe-
sent et décimas e manu làicorum ràïahendi si noliii sàiiclimonialihus saluiem, et aposlolicam be-
secundum Deumfieri-possil. nedielionem.
(Anno1095.) Ad hoc nos, disponehleDomino, in apostplicoesedis
[D. BOUQUET, Recueil, XIV, 716.] servitium promotos agnosçimus,, ul ejus auxiliiiiii
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera- knpioranlibus efficaciler,subveniro, el ei pbedienies
bili frairi HUGONI, Cluniacensiabbali, et fralribus lueri ac prplegere, proul Dominus dederit, .debea-
sub ejus regimine coiisiiiutes.salutem et aposlolicam mus. Unde oportet nos yenerabilibiislocis proleclio-
benedielionem. nis manum porrigerè, et Deo seryientium, quieli
Sedis aposlolicoebenignitas omni sémpër tempore àlienlius providére. Igitur lam pro veslra r spéciali
consuevil Dei serves taliquam mater filios confoyere, religionequam pro venerabilis fralris nostri Iliigonis
el in perlurbationibus posilis consolalionis maniim Clu-iiiacensisabbalis dilectione. ad cujus.curain ex
clementer alacrilerque porrigerè. Quia igilur per Cluniacénsis eoenobii. jure locus. yesler pertinet,
omnipoientis Dei graliam jam diu longe laleque veslris, filioe in Chrisio .ebarissimoe, precibus an-
religione proecipua floniislis , et bonoe opinionis nuenles, monaslerium veslrum' proesenijsdecreli
odore plurimos aspersislis, dignum nobis est quieli auetorilate munimus. Sialuimus enim ul quicunque
vestroein posterumprovidére, el contra oehiuloriim hodie idem cpeiiobiunijuste possidet, sive in fuiurum.
inseclationes monaslerio veslro, tam capiti quam concessione ponlificum , jiberaiiîale. principum ,
membris, clypeum aposlolicoeproleclionis opponere. eblalione fidelium juste atque canonice possit, adi-
Proeseniis ilaque decreli auciorilate sàncimus ut pisci, vobis et iis qui posl vos in loco eodem aç
nulli deinceps episcoporum facilitas sit pro aliaribus religione successerini, firma semper et illibala per-
et ecclesiis sive decimis quas anle interdicla noslra „ maneanl. lu quibus hoecprppriis noininibps duximus,
VelpapoeGregorii vobis cognîtà'possédislis, seu posl expri'menda..In episcopatu Augusipdinensi ecclesia
episcoporumconcessione acquisislis, gravamen ali- de Yarennis, de Biiano et de Sarorio, de Begiaco,
quod aut molesliam irrogare; sed sicut, eorum de Camboliaeo, ecclesiam S. Niçeiii,.S. Fidei, S.
permissione, quoedamex parte, qiioedainex intégré Cbrislofori, S.. Leodega.rii, S. Maria? ,ex..pppidp
habuistis , ila ul in fuiurum. perehniterfhabea- Senimuro.çum deéimis et coeiiieteriissuis :,.quarlani
lis (41*).ipsarum quoque quas non hab lis eccle- parlera ecclesioe S. Martini exira Semmurum. In
siarum décimas, quoe a laicis oblinenlur, si secun- episcopatu Matisconensi ecclesiam S. Jacobi. In
dum Deum eorum polesiaii sublrahere vestroe Lugdunensimedielaleni viîioeVitriaçi, ecclesiam S.
religionis reverentia polucril, ad veslram elpaupe- Martini, ecclesiam S. Reveriani, apud Briànoiiunt,
rum gubernalioiiem vobis liceat possidere. Hoec ecclesiam S. Romani, capellam de Çelerias, terrain
omnia ut omnino firma el immobili slabHitate per- HugoiiisLetbaldi, cum aliis quibusdam apud Çasic»
sistant, oninipolentisPalris, et Filii el Spiritus san- lum. In episcopaiu Arvernensi, eccles'ain S. Pelri.
cti poieslate el apostolica aucloritale confirmamus. deLodda, S. Vincentii de Lodessa cum'decimis et
Si quis vero decreli hujus tenore agnilo, pertinaciter coeiKueriis,S. Nicolaiad Très Fontes. In episcopatu
ei obviare proesumpserii, ejusdem Palris et Filii n Diensi apud oppidum seu lerritorium de Orello,.
aposloloruinque ejus, indignalionem inyenial, et ecclesias quatuor. In Yalenliiio episcopatu eccle-
sancti Spiritus giadioferiatur; cunclis aulem vos ac siam S. Slephani de Balmam. In comitatu Bqar-
vestra fovenlibus misericordia, pax et gralia ab déiisi, ecclesiam S. Fidei, apud villam quoedicitur
Auciore omnium in perpétua soeculaconferalur. Furcas. In episcopatu Pictaviensi ecclesias duas. In
Dalum apud Brivalam oppidum , per manuni Sanclonensi ecclesiam de Montoso. In Leodiensi,
Joannis, sancloeRomanoeEcclesioediaconi cardinalis, villa quoedicitur Argules, cum ecclesia et decimis,,
(40) Privalium aliis dicitur, in Yavariensi Gallioe Marlii calhedrain asceodit.
Iractu, non longe a Rhodano. (41*) Nimirum recenlis concilii Placenlini ca-
(41) In codicibus quos mihi videre licuit, annus none.2 sancitiim erat, quidquid in saeris ordinibus
1116 scriplus : corruplissime abs dubio, cum Urba- vel in ecclesiastieis rébus, vel data vel promissa
nus anie ann. 1100 détendus sil. Inversi ego nu- pecunia, acquisilum est, irritum esse et nullas un-
meri ex pro xc, el non vi, sed v, addendus , ut quam vires obtinere. Inde peruirbationes quas ab
sit ann. 1095, qui solus ex adjunclis evincilur, episcopis paliebantur Cluniacenses, quibusque di-
nempe ex concil. Claromonlano, ex indict. m et ex gnum duxit Urbanus clypeumaposlolicoeproleclionis
oclavo pontificaïus ejus, qui anno 1088, die 12 opponere.
415 B. URBANIII PAP;E 414
cl aliam quoe dicilur Raicampas. lu Roihomagcnsi,A nobio Angeriaconsisuhjeclum. sed pravoruni mona-
viilam quoe dicitur Aqua-dtella. In Pelragqricensi chorum proesumpiionibus esse subreplum; quos
niansos quindécim Agilmodispriorissoe,apud viilam. nimiriim monachosin nonnullis conciliis pro eadem
Maurensem. In Calurcensi, ecclesiam Sancti Con- proesuniptioneexcommunicatos, testante venerabili
sianlii. In Vivarensi [Yaurensi] episcopatu, villas confratre et vicarîo noslro Amalo nieiropolitano
1res, Villela, Alaid, Glângla, cum universis posses- episcopo, cognovimus. Tuoe igitur slrenuitaii per
sionibu's et appendiciis suis. Proelerea decernimus proeseniisscripta proecipimusul eamdem excommu-
ul nulli omnino hominum liceat eamdem ecclesiam niiaiioneiii in tua parocliia "fa.ciasobservari, doiiec-
lemere pcrlurbare, aul ejus possessiones auferre, iidem monacbi supradiclo abbali regulâriter obedire
aul ablalas relinere, minuere, vel lenierariis vexa- c0113enlia.nl.
lioiîibus faiigare : sed omnia intégra conservenlur Data apud Lcmovicas, iv Kal. Januarii, per ma-
earum, pro quarum suslenlalione ac gubernalione num Joannis diaconi cardinalis.
concessa sunt, usibus omnimodis prolulura, salva CLXX.
in omnibusdébita abbalum Cluniacensium reveren- Bulla Urbani U papoepro monaslerioTulelensi.
tia. Sepuliuramejusdem loci omnino liberam esse (Anno 1098.)
sàncimus, ul eorum qui illic sepeliri deliberavcrinl, B
" [BALUZE, Historia Tuielcnsis,Appendix,p. 457.];
devolioni et exlremoe volunlali, nisi forte excom- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
municati sinl, nullus obsistal. Hoc quoque proesenli filio WiLLELMO, monaslerii Tuielcnsis abbali, ejus-
capitulé subjiingimus ul nulli jam liceal congrega- que succëssôribus rcgulariter 'subsliluendis in per-
lioni veslroevel excomniunicationisgravamen infer- peluum.
re, vel divinumofliciiim interdicere, sepulturoe de- Pioe poslulatio volunlatis elfectu débet prbse-
biluiii prohibere, aut interdicli cujuslibei molesiiam qucule .compter!,.qualenus cl devotionis sineeritas
irrogare : quia pro Dei timoré clausoe, el soecitlo laudabililer enitescal et ulililas pbstulata vires in-
jam eslis emortuoe, quatenus ab omni iufestatione dubilnnlcr assumai. Quia igilur dilèclio lua ad sedis
securoe,gravamine mundanoe oppressionis remoioe, aposlolicoeporlum confiigiciis ejus (iiilionemdevo-
ad oeleriii Sponsi semper desidcrabileni visioncm liône debila requisivil, nos supplicalioui luoe elc-
totius mentis et anima? viribus anbcielis. Si qua meiiler annuinius el Beati Martini Tiitelensc niona-
sane in poslerura ecclesiaslica soecularisvepersona, stei'ium, cui, Deoauctore, proesidcs,decreliproeseniis
banc noslroe conslilulionis paginam sciens, contra aucloritale munimus..Sialuimus énim ul quoecunque
eam temere venire lentaverit, secundo leriiove com- hodie idem coenobiumjuste possidel, sive in poste-
inonila, si non salisfactionc eongrua ciiiéiidaveril, CG rum concessione ponlificum, Iiberalilate principum,,
potestalis, honorisque sui dignilale careal, reanique vel oblaiionè fidelium juste alque canonice polerit
se divinojudicio de perpelrala iniquilaie cognoscal, adipisci, firma libi luisque succëssôribus el illibala
et a sacraiissimo corpore ac sanguine Deiel Domini permaneant. Decernimus ergo ul nulli omnino ho-
Redcmploris nostri Jesu Chrisli aliéna liai, ac in minum liceat proefalum coenobium lemere pertur-
exlremo examine dislricloe ultioni subjaceal. Cun- bareaulejusposscssionesauferrevelablalas relinere,
clis aulem eidem loco jusla scrranlibus sil pax Do- minuere, vil lemerariis vexationibus faiigare, sed
mini noslri Jesu Chrisli, qualenus el hic fruclum1 ontria intégra conservenlur, eorum pro quorum
bonoeaclionis percipianl, el apud disirictum judi- suslenlalione ac gubernalione concessa sunl usibus
cem proemiaoeiernoepacis invciiiant. Amen, amen,, omnimodis profulura. Si quoe vero ecclesioe vel'
amen. Benedictus Deus Paier Domini nostri Jesui proediaTulelensi monaslerio perlinenlia per irreli-
Chrisli. Amen. giososabbates vel monachos haclenus laicis dala vel
Dalum apud oppidum Sancti Flori per manumi perlaicos in aliorum monasleriorum facullatemcilra
Joannis, S. R. E. diaconi cardinalis, indicl ni,, légitimant possessionemusurpata s-inl, vestro peni-
anno DominicoeIncarnaiionis 1096, poniificalus s tus monaslerio resliluenda proecipimus.Ad boec
aulem domni Urbani H papoe vni,.vu ldus De-- adjicienles sialuimus ne pro malefaclis milimm
cembris. Tulelensi casiro liabilanliiim-monaslerium ipsum
CLXIX. cxcommunicclur, ea lamen conditione, ul iidem
UrbaniII papoeepislola ad AdcmarumEngolismen- milites, si excommunicaii fuerint, ad divina illic
sem episcopum.— Ut monachosS. Eparcliii per'' officia non admiilanlur. Possessiones eliam Tuie-
excomniunicationiscensurantobedirecompellalab-
baiiS. Joannis Angeriacensis. lcnsis eoenobii pro ipsorum mililmn offensis depo-
pulari aul infeslari auciorilate aposloliea prohibe-
(Anno1095.)
BOUQUET, Recueil, l. XIV, p. 717.] mus. Porro sepuliuram loci illius secundum anli-
[D.
URBANUS (. quam et canonicam consueiudinem permanere de-
episcopus, servus servorum Dei, vencra-
b'.li frairi ADEMARO, n cerninius, salva Lemovicensis episcopi rcvcreniia.
Engolisniensiepiscopo, saluiem
et aposlolicambenedielionem. Obeunlc te nunc ejus loci abbale velluorum quolibet
is successorum, nullus ibi qualibet subreplionis aslulia
Clinrissimusnosler in Chrisio filius Angeriacensis
abbas (Ausndfus) propria nobis rclaiionc suggessit il vel violenlia proeponàlur,nisi quem fratres commun!
S. Epardiii' mmiasteriumluo quondam favorc cce- e- consensu vel fralrum pars consilii sanioris sectui-
443 EPIST0LJ5 ET PRIVILEGIA. Jffr
dirai Dei tiinorem et beati Benedicli regulam elege- A filiis clero, ordini, mititibus et plcbi Remis consi-
r.nl. Unde sub dislricli analhemalis inlerdiclione stentibiis, saluiem et.aposlolicambenedielionem.
sàncimus ne ulli omnino personoefaculias sil regu- Affeclionisquidem noslroe visecra, filii in Chrisio
lari" âbbalis élection! obsistere aul pro ea niuhus charissimi, angusliala sunt, quia vos pastoris sollî-
qûodlibet exigere, ut ipsius monaslerii fratres ciludine, nos vero cpnfralris et coepiscopiRainoldi
omni gravàmine niundaiia? oppressionis rémoto in solatio novimûs desiilulos. Sed in iribulalione hac
saiicta? "religionis observaiione seduli alque quieli peromn'polenlis Dei graliam charilatis noslroe,proe-
oiiinipolenli Deo placere lotis mentis Cl -anima? cordia dilalantur, quia vos splliciludinc debita,.affe-
virtutibus anhelenl. Si qua sane in crastinum ciione sollicita, sine dolo, sîne.pravilale de veslroe;
ccfclesiaslicasoecularisvepersona hanc noslroecon- Ecclesioefiliispaslorcm elegisseconiperimns. Asserit.
stiluiibnis paginam sciens contra eam lemere ire autem spei vestroe fiduciam unaninii.laiis. vestroe
lentaverit, secundo leriiove commoiiila si non consensus.Ubi enim universoriimposiulaliocongruil^
eongrua salisfaciione emendaverit, potestalis hono- dubilare nos nequaquamoporlel ibi DominumJesum
risque sui dignilale careat, reamqûe se divinojudicio et volunlalis auclorem et pelilionis arbili'um fore cl
exislere de perpelrala iniquilalé eognoscal, et a ordinalionis proesulemei-lgrgitprem gralioe. Bonis
sacraiissimo corpore ac sanguine Dei et Domini " ergo.sludiis veslris.ampliori ileyolionecongratula-
Redemptoris noslri Jesu Chrisli aliéna fiai alque in mur, et qupd secundum aposlolicse sedis décréta
extrême cxaminedislrictoeultioni s'ubjacea't.Cunclis juste.,sancteque cçepislis, nos per omnipotentis Dcj
aulem eidein Ioco'jusla servanlibus sil pax Domini graliam sedis aposlolicoe,asscrlione finnajmus..YTos
néslri Jesu Chrisli, quatenus et hic fruclUnïbonoe siquidem"in aposloliça;.sedis liberlatetn coiisurrexi-
aclionis percipianl et apud disirictum judicem proe- siis, ulsiciii capui regni-existilis, ita eliam religio-
niia oeiernoepacis invenianl. Amen,amen, amen. nis et auclorilalis caiholicoein eodem regno princi-
Dalum Lemovici, per manum Joannis, sancloe pium existilis.. Nihil ilaque super vos iniquorum
Romanoe Ecclesioediaconi cardinalis, îv Nonas Ja- verba proevaleant,nihil terrenoepravilas inleiitionis
nuarii, indiclione-quarla, Dominica? Incarnaiionis obfuscel. Quod enim oninipolens-Doniinus'aspirandp
1096, poniificalus aulem'domni Urbani papoesecundi proevenit, per mérita el precés beatoe cl gloriosa?
anno viir. semper virginis Marioe sanclique Palris veslri Rs-
Benevalcle. migii adjuvando proseculuruni. fore cpnfidinius. In
CLXXI. ipsoigilur confidentes quod siniplicitcr et sinepra-
Urbani 11 epislola ad suffragancosEcclesioe-Remen-„ vitale [coepisiis] prosequi procurale.
sis:— lllos Iwrlalurul Manassi, in locum kaiuoldi ' vobis in Neque enim
demorlui obedianl. parte bac aposlolicoesedisbrachiuni conlra-
archiepiscopi suffecto,
helur. Nullusin hoc negotio idolplairioefucus inierve-
(Anno 1096.)
[BALUZ., Miscell.,edil. Luc. Il, 158.] nial, nulloeminoe,nulli lerrores nobilitaiem veslram
URBANUS ab hac lihertate dimoveant; ne forle, quod absil '.
episcopus, servus servorum Dei, dilectis-
simis eonfratiibus el consacerdotibus Remensis cum spirilu coeperilis, carne consuininemiiii.
Ecclesioesuffivganeis, saluiem et aposlolicam bene- Ecclesioe veslroe suifraganeis auclorilalis noslroe
dielionem. scripta direximus ul in eleclo quod sui est officii
Defunclo venerabili confratre nostro, veslroe me- nulla ncgliganl occasione cpmplere.Quod si forlassis
Iropolisarcliiepiscopo,ejusdemEcclesioeproeposilum illi sealiqua, quod non arhitramur, pravilale sub-
Manassen communi cleri plebisque consensu secun- liaxerinl, vos eum lemporecongruonoslro conspeclui
dum sedis apostolicoedécréta cognovimus ad ipsius proeserilabilis. Novit enim beati Pelri libertas cl
metropolis regimen esse proveclum. Quoe scilicel gralia in se confidentibus non déesse. Dedilcelionu
el obedientia erga eum .vivacilcr exhibenda vos
provectio, quia sanclis videlur convenire canonibus,
non grata nobis esse non potest. Eam igilur auclo- cohorlari minus necessarium duximus. Neque enim
rilalis noslroe pondère confirmantes, dileclionem 'D amhiginius quod qui lantam vobis in ejus elcclionc
veslram litteris proesentibus exhortamur ne ab uiianimiialcra, lanlum studium, tanlani flagranliam
ejusdem clecti persona quod veslri officii inlcrcsl aspiravil, ipse etiam mentes vestras ad diligeiiduni,
dissimulationc qualibet subtrahatis, sed omnino ad obediendum, ad serviendum artlpre sui spiritus
sa'lagilem quod bene iiicoepluinesl, largiente Domino, illusirabil. Ipse vos sua gralia benedical, ipse cor-
iiielius complçatur, ne diulius tanla Ecclesia officio- robore!, et paslorcm clgregçm ad oeiernoercfcclionis
rum episcopaliuraadminislraiione privelur. pascua introducal.
Dala Andegavivm ldus Februarii." 'Data Àndcgav.ivm ldus Februarii.
, CLXXU.
Clerum, ordinem, militeset plebem RemenscmIwrla-
lur ut Manassi elccio arcliiepiscopo [idem proe-
stenl.
(Anno 1096.) '
[BALUZ., Miscell. Il, 159.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei dileclis
CLXXIIl. A filio NATALI,abbali monaslerii Sancti Nicolai,
Manassi eleclo archiepiscopo Remensi gralulalur. quod secus Andegavum silum esl, ejusque succës-
Monet < caveal prorsus el vigilel ne regioesuperbioe sôribus rcgulariter subsliluendis.
qualibet incomianlia subjicialur. » Adjuiorium
pollicetur. Religiosis desideriis dignum est favorabilein
(Anno 1096.) proebereconsensum, ul fidelis donalio coelorumsor-
[BALUZ.,Miscell. II, 159.] liatur effectum. Tua? igilur devotionis, ac Fulconis
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto egregii Andegavorum comilis precibus aurem ac-
filio MANASSI , Rcmensium electo, saluiem cl aposlo- commodantes, Beati Nicolai monasterium , quod,
licam benedictionem. disponente Domino, noslris manibus consecramus,
Omnipotenti Deo gralîas agîmus quia personam proeseniis decreti auciorilate munimus. Sialuimus
luam, de cujus probilate plurimum confidimus, ad ul ea quoeproediclus cornes in ipsius Ecclesioededi-
Remensis Ecclesioeregimen elCctam sine pravitale caiione nostris exhorlaiionibus per nostras manus
cognovimus.Nunc igilur dileclionemluam aposlolicoe oblulit tan:uni scilicet terra? in Silvacane, quantum,
gratioelitteris visilanies, hbrlamur ut bona initia tribus sufficere debeat, el terra de Avallo, quam
sludeas provectibns melioribus exaltarè. Nulloeigitur , idem cornes Guillelmus Aurelianensis dederatr
ininoe, nulli lerrores prndenliam tuam impediant quidquid eliam immunitalis seu donationîs de suo
quin in coepla simplicilate ac liberiate persistas. jure, ipsius proedeçessorescomités Joffredusel Fulco
Cave prorsus et vigila ne regioe superbioe qualibet eidem. ecclesioe conlulerunt, et quoecunque hodie
inconsianlia subjiciaris, ne cum spirilu coeperis, juste possidet, sive in fuiurum juste alque canonice
carne consummèris. De aposlolicoe sedis adjutorio polerit adipisci, firma libi luisque succëssôribus et
in nullo diffidas, quia si in ejus libertale perman- illibata permaneant. In quibus hoecpropriis duximus
seris, ejus per omnia auxiliis munieris. nominibus exprimenda : Ecclesiam de Ariaco, de
Dala Andegavi vm ldus Februarii. Sancla Comma, de Caslillio, So.gregio de Bulleio,
CLXXIV. de Paucio, deAracaio, deCupollio; in pago Picia-
Urbani 11 epislola ad Philippum Calaiaunensent viensi ecclesias de Monasterolo , de Alaneio, de
episcopum.— Commendalei et frairi ejus llugoni Rilliaco, de Borchiaco, de Pusanviis; in episcopatu
comiliCumpanioemonachosS. Vitoni Yirduneitsis, Cenomanensi ecclesias de Geprona, de Polroniaco;
ab ecclesiaS. Nicolai in Silva Lugolli per paro-
chianos èjus ejectos. in episcopatu Saneli Machuti ecclesiam Saneli Pa-
lerni; in Naunolonensi ecclesiam Sancti Lamberli,
(Anno 1096.)
de de Cornioqueiise, de Pru-
[Dom BOUQUET, Recueil, XIV, 719.] <„u capellam Donacelli,
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto gniaco; inAnglia, in episcopatu Lincobensi eccle-
siam de Gniongta, de Spalmeta cum ecclesiis quoe
frairi PiiiLippo, Caialautiensi episcopo, saluiem et
benedielionem. ad eam pertinent de Guilguenna; in episcopatu
aposlolicam
Fraier is'le laloi' proesenlium apud nos conquestus Coslronensi ecclesiam de Quirchcberia; in Gual-
est et se el fralres suos a quibusdam parochianis lis, in episcopatu de Glumnorganl, ecclesiam de
Caillouc cura appendiciis et possessionibus ea-
luis, tara clericis quam laicis, in ecclesia S. Nicolai, rum.
couslriicla iu silva quoedicitur Lugolli, mollis inju-
et eoruni de eadem Ipsum ilaque locum visilandum, hoiiorandum ac
iiis aû'eclos, priorem ecclesia
universis fidelibus coinmendamus, pro
exturbrtluln. Qtiamobrem dileclioni tuai proesenlia proiegendum
ut eosdem cujus devotionis bénéficie, et omnipotenlis Dei mise-
sïripla dirigimus, proecipienles paroebia- et SS. aposlolorum aucloritale lidentes per
nos luos super hujusmodi injuriis ipsis fralribus ricordia,
beaii Michaelis merila, judicii pro peccalis accepli
saiïsfacerc, el in poslerum cessàre conipellas. De illis remillimus, qui in dediealio-
coeleroeliam rogamus ul fralres ipsos pro amore partem seplimani
die aniriio devoto hue convenire curaverinl;
B. Pelri et noslro sub alarum tnarum munimine iiis
n eo nimirum tenore, ul die ipso pauperes abbas et
lucaris, et eos sub dispbsilione venerabilis' Rodulfi 1
îiionachi pascanl, el die altero psalmos cum litaiiiis
Yirilunensis abbatis quieie el stabiliter facias per-
in coiivenlu décantent, el niissam publicam
manere. Fratrem quoque - luum- Hugonem comitem seplcm omnes eundo et redeundo
célèbrent, quos profecto
[Trecensem] tara per nos quam per te rogalum ab adversariis cujuscunque sectiros esse proecipimus.
volumus, ul eumdem locum pro anima?sua? salnie Ad hoec decrevimiis ut nulli omnino
adjicientes
lucatur et prolegat, et infeslalores ejus bracbio hominum liceal id coenobiumlemere
perlurbare,am
suoe potestalis coerceat.
ejus possessiones auferre, vel ablalas relinere,
Dala Andegavis, v ldus Februarii.
minuere, vel lemerariis vexaiionibus faiigare; sed
CLXXV. omnia intégra conservenlur eorum pro quorum
Privilegium ab Urbano 11 monaslerio S. Nicolai suslenlalione elgiihernalione concessa sunl, usii us
concession, salva episcopi Andegavensiscanonial
reverentia. omnimodis profuiura, salva Andegavensis episcopi
(Anno109a.) canonica reverentia.
[PETIT, Theodori Poeniienliale, loin. Il, p. 012.] Dalum [apud Sablculium per manum Joannis,
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto sancloe Rumuna?Ecclesioe. diaconi cardinalis, -svt
iiq EPISTOLJE ET PRIVILEGIA. 430
Kalend. (42), indict. iv, anno Domini !096,ponlifica- A1 sludipse nniaviraus, nos!ris cardinalibus, Teuzone
las aulem domini Urbani IIpapoe vin. Alberto, Gregorio Papiensi, Rausgerio, et llugone
CLXXVI. Luffdiinensi primate, el aliis tam episcopis quam
Urbani II epislola ad su/fraganeos Ecclesioe Re- aliarum diguîlalum personis, proesenlibusBrunone
mensis. Signiensiepiscopo, ;et Ingeliamno Suessionensisec-
(Anno 1096.) clesioearchidiacono. :-.
[BALUZ., Miscell..II»159.] Porro nos .tanla aucloritale refecli, eorum anli-
URBANUS episcopus, servus-servorum Dei, dileclis. quam consueiudineni, eorum--scriplis siiffiagantes,
fralribus et coepiscopis HUGONISuessionensj , auciorilate nostra çorroboravimus in proeseniia
LAMBERTO Alrebatensi , PHILIPPOCaialaunensi, noslrorum proediclorum..fratrum. Et quia filius
CERARDO Morinensi, coeterisque Remensis Ecclesioe noster Amatiis, Buidigalensis archiepiscopus, uniis
suffraganeis , salutem el aposlolicam benediciio-- erat de legalis RomanoeEcclesioea Gregorio scplimo
nem. proedecesspre nostro in Galiiàm destinâtes-, non
Seripsimus nuper fraternila'.i vestroe, eleece ite- ab hac Ecclesia processionis soleranilaie susceplus :
ruin scribiraus, ne cujuslibei occasionis obtentu unde eliam.. graviter .contra epsdeni cl.ericos com-
venerabili confralri nostro Manassi in archiepisco- B i motus in Exuldunensi concilio eos exconiniunica-
puni veslroemetropolis per divinam graliam elecio tione perfoderat ; eum in conçordiam. et paceni
quod veslri officii intéresse cognoscitls siiblrahalis. eorum refprmayimns, Nequeeps ad,ullam,,satisfa-.
Per obedienlialii igilur quam sedi apostolicoe vos clionem , quia aucloritale :pollente sese munie-
debere non ignoratis dileclioni veslroe proecipimus rant, compulimus, neque qualibet pro lali excessii
ul quoeunque in tempore ad ôrdinalionem seu con- absolulione purgan.dos.censuiinus,denique quoniam
secralionem-suamvos advocaveril, alacriler ad hoc in quibusdain suoe ecclesioe privilegiis,-.proprium
ipsum et vivaciler occurrâlis, sicul et veslri or- eis habere episcopum concessum est, ejus .vice
dinis iniegritalem et gralioe noslroe pleniludincm nos Romano eos sàncimus specialiler adhoereie
desideralis. pontifici, el graviores éorUmcausas.ex ejus pendere
Dala Turonis iv Nonas Marlii. judicio.
Si quis sane in crastinum cardinalis, aut legatus,
CLXXVll. •
Urbani II epislola ad clerum Turonensem. — Privi- aut episcopus, aul quilibet a npsiro latere missus,
légia TuronensisEcclesioeconfirmai. hane noslroeconfirmalionis paginam sciens, contra
(Anno1096.) eam lemere venire lentaverit, él noslram perlrin-
Concil.XX, 656.] 'C gens auctoriiatem , processionéiii ab ïpsii sancti
[MANSI,
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, uni- confessoris ecclesia expelierit, si commonilus non
versis sancloeEcclesioefiliis saluiem el apostelicam destiterit, potestalis honorisque digriitate careat,
benedielionem. reumque se divino judicio exislere de perpelrala
Nolumfore volumus lam fuluris quam proesenli- proesumpiionecogrtoscal ; cunclis aiileni isla scr-
bus quoniam omnium bonorum largi tor Deus devo- vanlibus sil pax Domini noslri Jesu Chrisli. Àrnefi,
tionem noslram ad B. Martini tumulum visilandum amen, amen.
sua miseraiione perduxit. Quia vero in ejusdem B: Dalum Turonis in castello Saneli Martini per
confessoris ecclesia quoedam inoleverant quoe in manum Joannis, sanctoe Romanoe Ecclesioediaconi
melius proraovenda salulis falce exslirpanda vide- cardinalis, u ldus Marlii, indiclione quarla, anno
banlur, nos per septem dies et eo amplius immo- Dominicoe Incarnaiionis 1097 [1096],' poniificalus '
ral!, medicinam animarum, frequentius inter eos autem domini Urbani II papoenono.
intranleset exeunles eis imperlivimus, et nobis in
CLXXV1H.
omnibus obedientes et benevolos, Deo aspirante et
in eis coopérante nobiscum, experti sumiis. Sed Urbani 11 epislola ad monachos S. Pelri Bainsonen-
ad D sis. — Bainsonensem ecclesiam a parènlibus suis
quoniam nostras aur'es perveneral quod legalos
Cluniqcensi coenobiodonalam, auciorilate sedis
RomanoeEcclesioesuscipere cum processionis beni- aposlolicoe-munit,et Suessionensis Ecclesioe,jura
gnilaie snpersederanl, neque eliam eis, videlicel déterminai.
legatis, auclorilas hujus Ecclesioeper notitiam pri- (Anno Î096.) ...,,.....
vjlegiorum ejus innotuerat, succensuimus, et gra-
viter eos increpavimus, cur laiilam inobedientioe [Dom BOUQUET, Recueil, i. XIV, p. 720.]
UBBANUS episcopus, servus servorum Dei, mona
offensionem incurrerent. Illis ilaque liiimiliier
chisS.,Pelri apud,Bainsonum, salutem elaposlolicam
nobis scripta patrum noslrorum Romanorum
pon- benedielionem. -.
lific'omproeiendenlibusdiligenter altendimus eorum
Et religionem augere, et Teligibsoruni quieli
privilégia. Et quia proeter aposlolicum, et regem,
et Turonensem archiepiscopum, sernel in vita sua pnospicere officii nostri nos,:impellit auclorilas.
neminem ad processionis suscepiionem admUiebant Religionis igilur conservanda? gralia iios Bainso-
nensem locum, in quo per Dei graliam conversa-
.'42VVidelur déesse Manias.
451 B. URBANIil -PAPJ2 45S
.•mini,qui nos ex parenlum jure comingii, Clunia- ;^ mata sunt, conQrmamus. Querelani aulem mona-
censi coenobio conlradenles, lam vos quam chorum S. Florentii, quam de ecclesiis Lausduni,
saccessores veslros decreli proeseniis aucloritale SancloeCrucis videlicet el Sancti Nicolai, contra le
inuniniiis. Ipsum enim locum, sicul ei coeieraCln- et Ecclesiam luam faciunl, quamque in proesentia
niacensis eoenobii nicmbra, liberuin perpétué per- noslra Turonishabilam diligenicr-pertraclavimus,
manere decrevimus, ul quoecunque hodie juste, debito fine , Deo auciore, lerminaniiis : aposloliea
vel ex parenlum noslrorum dono, 'vel ex aliorum ilerum aucloritale proecipienlesquatenus nullam
lidelium oblaiionè possidel, sive in fuiurum possi- libi vel Ecclesioemolesliam ex his iuferre proesu
debil, sive juste cl canonice polerit adipisci, fuma niant, sed absque eorum inquicludine proefaïas
vobis semper et illibata permaneant, nec parcellise ecclesias, tu successoresque lui jure perpeluo po.ssi-
ipsius episcopo, nec episcopi archidiaconis liceat, deatis. Si quoesane ecclesiaslicasoecularisvepersona
aut vobis aul capellanis veslris moleslias aliquas contra hanc noslroe conslilulionis paginam venire
vel injurias irrogare, nec aliquid prorsus exigere lentaverit, potestalis honorisquesui dignilale carcai,
proeler annuos solidos viginli, qui ex proecedenlium et a sacraiissimo corpore ac sanguineDomininoslri
episcoporum et palris mei consensu instiluii sunl, Jesu Chrisli aliéna fiai, quousque digna satisfactio-
Suessionensibus canonicis persolvendi. Alias lam 1nsne resipiscal. Cunclis aulem eidem loco jusla ser-
vos quam capellani veslri quieli semper ac liber!, vanlibus sil pax Domininoslri Jesu Chrisli, qua-
salvo episcopalis reverentioe debito, permanebiiis. tenus et hic fruclum bonoeaclionis .percipiant, et
Si quis aulem , proecepli linjus lenore cognilo, apud.disirictumjudicem proemiaoeiernoepacis inve-
contraire proesumpserit, lanquam sedis apostolicoe niant. Amen,amen, amen.
conleinplbr Ecclesioejudicio el Spiritus sancli.gladio CLXXX.
feriaiur. Privilegiumpro monaslerioS. VinceniiiMelensi.
Dalum Turonis per manum Joannis cardinalis, (Anno 1096.)
xtii Kal. Aprilis, anno Incarnat. Dominicoe1096, [Dom CALMET, llisl. de Lorraine, Preuves, p. 507.]
poniificalus domni Urbani II nono, indicl. iv. URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
CLXXIX. filio LANZONI, abbali monaslerii S. Vinceniii, quod
Urbanus II papa Trcnorciensis monaslerii bona Meiii siium esl, ejusque succëssôribus regulariler
juraque omnia in tulelam aposlolicoesedis re- inslilueiidis in perpeluum.
cipil. Pioe posiulalio voluntalis effeclu debei prosc-
(Anno 1096.) „ quente conipleri, quatenus et devotionis sinecritas
'
[COCOUELINES, om/)/. Collecl., Il, 87.] laudabililer enilescat, et militas poslulala vires
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto indubilanlei' assumai. Quia igitur dilectio lua ad
filio PETROTrenorciensi abbali, ejusque succëssôri- sedis apostolicoeporlum confugiens, ejus luiiioiieni
bus regulariler subsliluendis in perpeluum. devoliône debila requisivil, nos supplicalioni luoe,
Pia posiulalio voluntaliseffecludebei prosequenle lam pro beati Vinceniii marlyris devoliône, quam
conipleri, quatenus el devotionis sinecritas lauda- eliam pro luoe religionis reverentia clemenier an-
bilitcf euilescal, cl militas poslulala vires indubi- nuimus, el ejusdemmarlyris monaslerium, cui, Beo
lauler assumai. Quia igitur dileclio lua ad sedis auctore, proesides,proeseniisdecreli auciorilate mu-
aposlolicoeporlum confugieus,ejus tuitionem devo- nimus : sialuimus enim ul quoecunquedona, quas-
liône debila requisivil, nos supplicalioni luoe clç- cunque possessiones idem coenobium hodie
juste
nicnter annuimus et Trenorciensis coenobium,cui, possidel, sive iu fuiurum concessione
poiilificuni,
Deo auctore, proesides,cum omnibusad ipsum per- liberalitate principum, vel oblaiionè fidelium jusië
lineniibus, sub tutclam aposlolicoesedis excepimus. alque canonice polerit adipisci, Jirma libi, luisque
Per proeseniis igilur privilegii paginam aposloliea succëssôribuset illibata permaneaul.
auciorilate sialuimus, ul quoecunque bona, .quoe-
0 Decernimus ergo ul nulli omnino hominum liceat
cunque possessiones caibolicorum imperalorum seu proefatum coenobiumlemere perlurbare, aul ejus
coeierorumpriucipum largiiione, episcoporum'-con- possessiones auferre, vel.ablalas relinere,
minuere,
cessione, seu -coeteroruni-fidelkiin oblaiionè, ad vel lemerariis vexalionibus faiigare; sed omnia in-
idem coenobiumimproesentiarumpertinent, sive in tégra conservenlur, eorum. pro quorum sustenta-
fuiurum juste polerit adipisci, firma libi luisque lione ac gubernalione concessa sunt, usibus omni-
succëssôribus, el illibata permaneaul. -Decernimus modis profulura, salva Metensis episcopi canoniea,
ergo ul nulli omnino hominum liceat idem coeno- rcvereiilia. Obeunle le nun.c ejusdem loci.abbale,
bium lemere perlurbare, aut ejus1-possessiones vel luorum quolibet successorum, nullus ibi quali-
auferre, vel oblaliones relinere, minuere; vel le- bet subreplionis aslulia vel yioleulia proeponàlur,
merariis vexalionibus inquielare, sed omnia intègre nisi quem conventuscommuni consensu, vel fralrum
conservenlur, eorum pro quorum suslenlalione pars consilii sanioris, secundum Dei limorem cl
concessa sunt, usibus .omnimodis profulura. Coe- beaii Benedicli regulam, elegerinl. Proelereasecun-
iera eliam quoe per reverenda? memorioeJoannis dum venerabiliuiiiproedeccssoriimnoslrorum Joan-
papoeprivilegium Trenorciensi monaslerio confir- nis el Benedicli slaluia concedimus, ul si episco-
SiSS EPISTOLJI ET PRIVILEGIA. iU
-pus Meili defuèril, liceal libi luisque succëssôribus, A seu niulaiis clericis quos personas voranl; nos
in feslivis dicbus, ad sedem episcopaleniaccedere, auciore Deo venalitalein pinneni tara ex niinistris
-iniquecum dalmatica et sandaliis, missarum solcm- quam ex rebus ecclesiastieis propellenles, hoc ulie-
•nia celébrare. rius fieri auciorilate apostolicaprohibeinus.
• Sane si quis in craslimim archiepiscopus aul epi- Porro quoecunqueallaria vel décimas ah annîs
scopus, imperalor aut rex, princeps aul dux, co- iriginta et supra -'sub hujusmodi redemplione mo-
rnes, vicecomes, judex, aul ecclesiaslica qualibet naslerium veslrum possedisse cognoscilur, quieie
soecularisvepersona, hanc nostroeconslilulionis pa- deinceps el sine molestia qualibet vobis veslrisque
ginam sciens, contra éam lemere venire tenlaveril, succëssôribus possidenda firmamus; salvo: ulique
secundo leriiove commonilus, si non salisfactiono episcoporum censu anntio quem ex bis haclenus
eongrua emendaverii, potestalis honorisque sui di- habiieruiit. Ecclesiam videlicel de Stenkeica in
rgniiaie careal, reumque se divinojudicio de perpe- Taruanensi parochia, ecclesiam de Gueninga,'ceck-
lrala iniquilate cognoseài, cl a sacraiissimo corpore siam de Brogurgli cum capellis suis; ecclesiam
el sanguine Dei el Domini Redemptoris noslri Jesu Sancloe Margareioe, Sancti Joannis; Saneli Martini,
Chrisli àlienus fiai, alque iii exlremo examine di- ecclesiam de Pitariiessc; de Longanessa, de Gisnes,
strieloeultioni subjaceal. Cunclis aulem eidem loco l', de * Piparingehcni cum ipsa villa, de Arcas, de
jusla senanlibus, sil pax Domini nostri Jesu Chrisli, -Arbella, de Coiea, dé Helcin, de Gucserna, de
qualenus ei hic fnictuin bonoeactioiiis pércipianl, Aqiiina, de Bofrichem, de Scasas, de Ilnnéla, cum
et apud disirictum judicenï proemia oeiernoepacis villis earum, ecclesiamde Turbotesheni. in -Novio-
inveniaiil. Amen, anien, amen. mensi.-parochia ecclesiam de .Calniuiit; in Torma-
Dalum Turonis per manum Joannis, sacroeRo- censi ecclesiam de Rukesheni, de Hellingeliem,
manoe Ecclesioediaconi eardin., xii Kalehd. April., de: lluminkebem, de Gucsikercke. In' Colonîcnsi
indict. îv, anno DominicoeIncarnai. 1096, poniifi- parochia cçclesiàni de'Frckena,:de Guildéidorp In
calus aulem domniUrbani H papoeanno ix. Belvaeensiterrain, liuboisîn idictam, cuni omnibus
'
ppriinenliis earum, seu appendiciis earum:
CLXXXI. -..-Decernimus ilaque :MI nulli omnino hominum
Urbanus U confirmaiabb'alioeS. Berlini ordinis-S. liceal veslrum coenobium temere perlurbare aul
-Benedicli Awlomaropoliomnia allaria sua alque ejus possessiones. auferre. -vel ablalas relinere;
possessiones. ... vel lenierariis vexalionibus -faiigare, sed-émula
- intégra conservenlur, eorum p''o quorumstisienia'-
(AnnolOOO.) "'
Q tioiie ac gubernalione concessa sunt usibus omni-
[MHUEUS, Opp. diplom., III, 21,]. modis.profulura;-salva. caiionica episcopi Moiïnen-
URRANUS-episcopus, servus servorum Dei, dilecto sis reverentia. ;
filio LAMBERTO, • Pliennle le nuiic ejus loci abbale, vel luorum
abbali monaslerii confessorisChrisli
Berlini ejusque succëssôribusregulariler subsliluen- quolibet successorum,nullus ibi qualibet subreplio-
dis in perpeluum. - nis aslulia proponaitir, nisi quem fratres communi
. Pioe posiulalio voluntalis - elTeclu débet• prose- consensu velfratruni. pars consilii sanioris secun-
quenle compter!, quatenus .et devotionis'sinceriias dum Dei linioreni cl. beaii Benedicli: .regulam eler
lautlabiliter enitescat et militas postul..la vires in- gerint. Vos igilur, filii jn Chrisio ; dilecii, Dei sem-
dubiianier assumai;. - . : -• .- per iimorem.ci.a-mo.reniin cordibus veslris habere
: Quia igitur dilectio tua, ad sedis aposlolicoepor- satagiie, ul quanlo a soecularibus lumullibus libe-
tum confugiéns ejus tuilionem devoliône débita riores.eslis,. tante...ampliusplacere Deo (oiius.men-
requisivil, nos supplicalioni luoe clemenier aniiui- tis et -anima?yirlulibus anhclelis. Si qua, sane in
nius, el Beati Berlini confessoris monasterium, cii!, crastinum ecclesiaslica soecularisve persona hiijîis
Dep auctore, proesides,quod videlicel miouasleriu-i». piiyilegii paginain sciens, contra,eam tenierc,venire
idem B.-Beilinis in--lionorem-SS.aposlolorum Pelri D tenlaveril-, secundo leriiove commonita, : si non
el Pauli fondasse cognoscituiv-el omnia ad ipsuiia salisfaçtioneico.ngruaemen.daveril,polesiaiishoiio-
pertineniia sub tutela aposlolicoesedis excipimus. risque sui dignilalercareat, reamque se divinojudi-
Per proeseniis igilur privilegii paginamâpostolica cio exislere de; perpelrala iniquilate:coguoscal, et
aucloritale sialuimus ul quoecunquehodie veslruhi a sacraiissimo coi'pore'acîsanguine Dei et'Dbniiii'i
coenobiumjuste possidet,sive in-fuiurum conces- Redemploris nostri-Jesu Chrisli aliéna fiai, afqiie
sione ponlificum,liberalitateprincipum vel oblaiionè in 'extemp êxamine districts; ultioni stibjacéaï.
fideliiinvjusteaiquecanonice polerit adipisci firma' Cunclis 'auteni eidem loco jusla servântibus sit
libi luisque succëssôribus el illibata permaneaul; pax Domini noslri Jesu Chrisli ; quatenus- et liïe
Quoniam;vero quidam,Simoniacoe pravitatis Ta- fruclum bona- actionis. percipiant, et apùd distri-
nins in .GalJiarumpartibus.jam diulius'adolevit, -ut citim judiceni proemia oeiernoe pacis inveniaii;.
ecclesioequoe vulgari vocabulo apud vos .'allaria Amen. • :' -, '•-' •-'•'• '.':""
ntincHpanlur,monasteriis data? soepius; ab-episcopis • Datum Turonis per mahun!-Joannis, S. Romanoe
sub palliala avâr-iliaveiiundcntur, mortuis liimirum Ecclesioe'diaconicardinaliSj ix Kal. Aprilis, iiulict
455 B. URBÀNÏU PAP,« ISS
îv, anno DominicoeIncarnaiionis 1096, poniificalusA AJesu Chrisli, quatenus et hic fruclum bonoeaciionis
aulem domini Urbani II papoevu. percipiant, et apud disirictum judicem proemia
CLXXXU. oeiernoepacis invenianl. Amen , amen, amen.
PrivilegiumUrbani II pro Marbacensiecclesia. Dalum Turonis per manum Joannis, sancloeRo-
(Anno 1096.) manoeEcclesioediaconi cardinalis., ix Kal. April.,
[Gall. Christ, nov., t. V, p. i'i.] indict. iv, anno DominicoeIncarnaiionis 1096, pon-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis iificalus aulem domni Urbani11papoeix.
filiis in Marbacensi ecclesia canonicam vilam-pro- CLXXXIII.
fessis, eorumque succëssôribus in eadem religione * Urbanus II monaslerii Corbeiensis
permansuris in perpeluum. privilégia
desideriis esl Jacilem confirmai.
Religiosis dignum proebere
(Anno 1096.)
«msensum, ul fidelis devolio célébrera sorliatur Annal. Bened. V, 572.]
eûectum. Proinde nos veslris per familiarem no- [MABILL.,
CLXXXIV.
sirum, veslrum aulem proeposilum Manegaldura f
annuenles, lam vos veslra omnia Gerardo, novoabbali monasleriiS. Mauri Glanna-
precibus quam r, (oliensisi amplissimumprivilegiumconcedil.»
sub.luilione aposlolicoe sedis et
excipimus, proesen- B
lis privilegii aucloritale munimus. Sialuimus enim (Anno 1096.)
[D. RUINART, Fifo Urbani, p. 254.]
ul-nemini inler vos professione exhibila proprium
quid habere, nec sine proeposiliaul sine communi CLXXXV.
congregationis licenlia de clauslris discedere libe- In concilioTuronensi controversiaminter canonicos
rum sil. Quod si discesseril et redire contempserit, S. Martini et monachosCormeriacensescomponit
ci ejusque sucessoribusfaculias sil ejusmodiubilibet Urbanus, senienliasecundumcanonicos-lala; qua
slaluil v,i àbbales Cormeriacensesbaculum pasto-
a suis officiis inierdicere, intcrdicium vero episco- ralem de sepulcro S. Martini, communidecani et
porum vel abbalumsine ejus consensunullus absol- capilulijussu sumant.
vai. Proelerea per proeseniis privilegii paginam (Anno1096.)
aposloliea aucloritale sialuimus, ul quoecunque [MANSI, Concil. XX, 926.]
hodie veslra ecclesia juste possidet, sive in luturuni URBANUS episcopus, servus servorum Dei.
concessioneponlificum , liberalilale principum vel 'Querelam de Cormaricensi coenobio inler B.
oblaiionè fidelium jure alque canonice poteril adi- Martini canonicos et illius loci monachos diulîus
pisci, firma vobis veslrisque succëssôribusel illibata r agjtalam, qualiler in conspeclunoslro, archiepisco-
permaneaul. .Decernimusergo ut nulliomninoliomi- porum abbalumquejudicio delinila sil ad ulrorum-
num liceal eamdemEcclesiamtemcreperiurbare,aut que quielera perpétuant, noslroeauclorilalis litteris
ejus possessiones auferre, vel ablalas relinere, mi- proecipimusadnolandum. Lectis enim in «inspecte
nuere, vel lenierariis vexalionibus faiigare; sed publico B. Martini privilegiis, ipsius eliam eoenobii
omnia intégra conservenlur eorumj- pro quorum nionumentis, patuil locum illum ex supradicia? ec-
suslenlalione et gubernalione concessasunl, usibus clesioestipendiis, canonicorumipsorum sludio fuisse
omnimodisprofulura. Ad hoec adjicientes sialuimus atilificalum.Qui poslea per Andegavensemcomilem,
ut nullus vobis violenlia vel aslulia qualibet in advocatioeseu defensionis occasione, ex canonico-
proeposilum conslituatur, nisi quem fralres omnes rum poieslate sublalus est. Ex considentiura igilur
communi consensu, vel fralrum pars consilii sanio- fralrum qui nobiscum Turonis ad ecclesiaslicanc-
ris secundum Dei limorem regulariler providerint goiia finienda convenerant, délibérations' alque ju-
cligenduin;chrisma, oleum sancium, consecraiiones dicio, Cormaricensis abbas Guido, baculum non
allarium sive basilicarUm,ordinationes clericorum ordinale acceplum B. Martini canonicis reddidil.
ab episcopo in cujus dioecesieslis, accipielis, siqui- Qui mox super B. Martini tumuium pôsiius est:
di-mgraliam alque communioncniaposlolicoesedis rv poslea lamen ex eodem lumulo eidem abbali, quia
habueril, et si ea gratis ac sine pravitale volucril religiosoeconversationis habebalur* reslitmus esl.
éxhibere, alioquin liceat vobis calholicum quem Perpeluo ilaque décrète ratum esse proecepimusne
maluerilis adiré antislitem, et ab eo consecrationnm deinceps iu Cormaricensi coenobioaliter eligatur
saeramenla suscipere. Si qua sane ecclesiaslica quam in supradicia? ecclesioeprivilegiocontinetur.
soecularisve persona, hanc noslroe conslilulionis Eleclus autem supradiclo lenore de B. Martinise-
'
paginam sciens, contra eam venire tenlaverit, pulcro baculum sumat : -itemdefunclo abbate, sem-
secundo leriiove commonila, si non satisfaclione per ad eumdem locum bacuJus referalur, ul super
eongrua emendaveril, potestalis honorisque sui illa sanctissimaconfessorisapostolic!membra, com-
dignilale careat, reamque se divino judicio exislere muni decani et capiluli jussu, signum illud pasto-
de perpelrala iniquilate cognoscat, et a sacraiissi- ralis regiminissemperaccipiaiur : salvo Turonensis
mo corpore et sanguine Dei el Domini Redemplo- archiepiscopijure, quod in abbatis ordinationese-
ris nostri Jesu Chrisli aliéna fiai, atque in exlremo cundumcommunem Ecclesioe consuetudinemexer-
examine dislrictoeultiojii subjaceal; cunclis aulemi cendumesl. Si quis sancloeconslitulionihuicobviam
eidemlocojusla scrvaniibiis sil pax Domini nostrii ire, cl CormaricensecoeiiobiumecclesioeB.'Martini
subtrabere lentaverit,-apostolicoeindignalioiusgiadio A ilorum igitur gralia; rcspon.lentes, et fulurorum
et sancti Spiritus judicio ferialur. spem-longe nieliorèm gerenles, secundum proede-
Signum Urbani papoe. cessorum noslrorum Romanoe Ecclesioeponlificum
SignumHugonisLugdunensis arcliiepiscopi. privilégia, vos in spiriluales filios apostolicoesedis
Signum Radulpbi Turonensis archiepiscopi. assuinpsimiis, et eadem aucloritale sialuimus nul-
Signum GuidonisViennensis archiepiscopi. luni ponlificum, nulium regum, nulluni cujiisque
Signum Hildeberti Biiuricensis archiepiscopi. dignilalis aut ordinis, proeler proeposilos veslros,
Signum Amali Burdegalensis archiepiscopi. iu veslra Ecclesia vel ejus pertinenliis polestaiem
Signum Heuzoniscardinalis. aul dominium exercere, ul Romanoe Ecclesioeprse-
Signum Albert! cardinalis. cepta servantes RomanoeEcclesioelibertaie perpétua
Signum Gregorii cardinal.s. gaudeaiis , salvo nimirum jure seu consuetudine
Signum Ivonis Carnutensis episcopi. quam haclenus erga vos Turonensis noscilur ar-
Signum GoffrediAndegavcnsis episcopi chiepiscopus habuisse.
Signum Hoelli Cenomanensis episcopi. Quoecunqueigilur venerabilis illa B. Martini ec-
Signum MorvaniVenetensis episcopi. clesia legilimo jure vel ponlificum collalione, vel
Signum Benedicli Nannel. episcopi. E regum et principum liberalitate, vel fidelium obla-
B
Signum GuiilelmiArvernensis episcopi. iionè possidel, seu in fuiurum proesiante domino
Signum Brunor.is Signiensis episcopi. juste poieril el canonice adipisci, firma vobis sem-
Signum Marbodi Rhedonensis electi. per el illibata permaneant. Nullusin vlllis, aut nian-
Signum monachoruni Cormarieensiuin, Siinonis sionibus, sive territoriis, sive ecclesiis, aul pagis
prioris, Bernerii. ad veslram ecclesiam periinentibus, invilis vobis
. Signum Burcbardi proecenloris S. Marlisi. judicia agere, ingcnuos servosve soeculi.poieslate
Signum Fulcherii proepositi. , constringere, nec teloneum aut naulum proesumat
Signum Matlhoeiproepositi. exigere. Possessionum vero vestrarum deeinioeseu
Signum Sichardi proepositi. novoe[nonoe] in pauperum usus omnino proficiani.
Signum Alexandri subdiaconi. Episcopus autem in cujus dioecesieoedempossessio-
Dalum Pictavis per manum Joannis, S. R. E. nes sunt, ordiiiandortiin clericorum lanlum curam
diaconi cardinalis, ni Kalendas Aprilis, indiclione gerat, nihil de coelero gravaminis clericis inférai,
iv, anno Domini 1096, poniificalus Urbani papoe ix. neè ecclesiarum allaria, vel alia boita, per regum
proecepla vobis aiiiiqniius' daia, et poiiiifîcuiu Rb-
CLXXXVl. C nianoruin privilegiis confirmaia, vel aliis dare, vél
'J
Urbani II epislola ad canonicos.S. .Martini Turonen- venalilale-dislrahcre,-vel mo.lo quolibet aliénai'e
sis. — Contra Simoniacos.
pr;«su;ual.
(Anno 1096.) Quidquid proelerea liberiatis, quidquid'imnnlili-
[MANSI, Concil, XX, 658.] talis, vel pnedecessores nostri Romaiii ponlifices,
URBANUS episcopus servus servoruni Dei'dileclis' vel Turonenses-archiepiscopi, vél Gallicanariim ec*
filiisecclesioeB. Martini canonicis lam proesenlibus clesiariMi apud Tussiacuin in Tullensi parochia gc*
quam fuluris in-perpeluum. ., neralis synodus congregala pro béail aposloliCi
Bonorum omnium largilori Déo gratias agimus, confessoris-Martini reverenlia veslroe écclésia? ve-
qui devoiionem noslram ad B. Martini luniulum slrisque proedécessoribusconlulerunt, nos p'roeséiilis
visiiandum sua miseràlione perduxit. Quia vero in decreli pagina confirmamus.'El quia in quihusdani
ejusdem beaii confessoris ecclesia consueludo pra- veslroeEeeie'ioe privilegiis proprium voids habere
vitalis ejusmodi inoleveral ul honoresseu proebendoe episcopum concessum esl, nos ejus vice Romano
omnes prelio acquirerenlur, nos locum sancium vos sàncimus specialiler adhairere pontifie!, et
emundare ab hac peste exsecrabili Cupient.s,, reli- iIjgraviorès veslri causas ex. ejus pêndere judiéïb. SI
giosos viros ad proeraoniiionemnoslram decrevimus quis sane iii érasiinuin archiepiscopus autèpîscopiis,
prauniiiendos. Quibus eslis lideliler, Domino inspi- iïnperator aul rex, princeps aul dux, cornes, vice-,
rante, pollicili et proeceplis noslris omnimodis obe- conies, judex aul ecclesiaslica quoelibel soecularisve
dire, et Simbiiiacoepravitatis inquinamenla dese- persona. hanc nosii'oecnnsliiuliouîs paginam sciens,
rere. Quod et proesenlibus nobis per Dei graliami contra eam le.iiere'venire tenlaveril, secundo terliove
perlécistis, in noslra lanquam B. Pelri manu Ar- commonilus, sinon satisfaciione eongrua enienda-
mantes, nihil vos ulierius honorum, nihil proebcn- veril, potestalis honorisque siîi dignilale çareal,
«Urumvendiiuros aul empluros, nec ut vendaulur reumque se divino judicio exislere de perpelrala
aul emantur aliquando consensuros. Adjicientesi istiquitaie cognoscal, et a sacraiissimo corpore ac
etiam nulltim deinceps in canonicorum numerumi sanguine Dei et Domini Redemplorls nosirirJesii
adiiiiileiuium, nisi eamdem sponsionemjurejurandoi Chrisli alienus fiai, atque in exlremo examine di-
firniaveril, Quoe videlicel uuiversa nos sanclorumi sirictoe uliioiii stiiijacéal ; cunclis aillera eidem
,'Eç-
aposlolorum-auciorilate firniavinius, et violaloresi clesioejusla servanlibus sil pax Domininostri Jesu
cmnes aaatliemalis miicioiie confôtlimiis.Et proeier- Chrisli, qualenus el hic frucltlin bonoe acliunid
I'ATIUIL.CLI. 13
459 R- URBANIH PAPJE 4G0
percipiant, et apud disirictum judicem proemia/* CLXXXViL
«îernoe pacis inveniant. Amen, amen, amen. Urbani II epislola-ad Rkherium Senonensemet coe*
Dalum Piclavisper manum Joannis, sancloeRo- leros Francorum episcopos.— De rege excomnw-
manoeEcclesioediaconi cardinali», quarto Kalendas nicalo non absolvendo.
Aprilis, indiclione quarla, aniio Dominica?Incarna- (Anno 1096.)
iionis 1097[I096], poniificalus autem dominiUrbani [MANSI, Concil.XX, 665.]
secundi papoenonp, URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilec:o
frairi RICHEBIO Senonensi, et coeleris Francorum
CLXXXVI-bis. episcopis, saluiem el aposlolicam benedielionem-
Vrbatti 11 papoeprivilegiumpro S. Martini Turonen- Auditumesl apud nos quosdam confratres nosiros
sis canonicis. in laniain atidaciam prorupisse, ut asserant se nc-
(Anno1096.) quaqnam a régis socielate absenluros; imo eliam
loin. regera ipsum ab excommunicalioiiisvinculo soliiin-
1[LAUSOII Opp., III, part, u, pag. 59-] ros, quanquam feminam illam, pro qua per nos ex-
'URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera- communicaïus fuerat, non dereliquit : sed qui hoc
bilibus fralribus archiepiscopis et episcopis per ]B loquunlur aul profeclo Scripluras nesciinil, aul per-
Gallias constilutis, saluiem et aposlolicam benedi- linaciier excedere nequaquam periiniescunt. San-
ciioiiein. clorum quippe canonura sanxil auclorilas, el ea
Bealuni confessorem Maiiinum quanta per mii- passim Ecclesioe consiieludo serval, ul a quolibet
versam Clirisiiaiiarum .geniium huiiudinem gloria juste excommunicalir.nepiscopoalius alsolvere don
Chrislus exlulerit barbararuni quoque nationum proesuniai. Ipsa etiam suffraganeorum Iigamenia
teritas aiiestatur, et lam Groecoequam Latinoe lin- métropolitain, qui videlicel eorum majores sunt,
guoeveneralio unanimisassevcrat; inler quasbealus sancloriim Palrum insiilulionibus prohibenlur ab-
idem confessor, secundum sancti doclorisAmbrosii solvere. Quod si a quibuscunque id servatur episco-
proedicalionein,aposloli vicarius oestiniatur. Yere pis, videant venerabiles fralres noslri quemadmo-
enim apud Galliarum populos aposloli vicem obli- dum aposlolicoesedis valeanl acia dissolvere, cum
«ere proineruil, cujus polissimum docirina el virlu- profeclo luce jam clarius conslel aposlolicoese.lis
-libus ad lidem convcrsi sunt, cujus posl sanclos pnnliiici non solum episcoposel primates, sed ipsos
martyres merilis a Domino prolegunlur. Unde et eliam pairiarchas, divina instilulione suhjecios, cum
venerabiles aposlolicoesedis ponlificesecclesiam, in noveriiit ab omnibus ad ipsum, ab ipso aulem ad
'
qua ejus sanclissiraum corpus,' disponenle Domino, ^ iieminein appellandum, cum sciant ei soli fas esse
requiescil, ampliori benevolentia prolegere el insi- de omni Ecclesia juiiicandi, ipsum vero nullorum
gnioribus curaverunt privilegiis communire; el nos su jacere judicio. Nec eos illud credimus ignoraro
eodem spirilu erga sanciissimi viri devolionem •quo.1soia, nulla synodo proecedenle, se !es apostn-
flagrantes, cum iu Gallias pro ecclesiastieis negotiis lica valeat suo sialui resiiluere quos synodus inique
.Iransissenius, ejus venerabilem luiiiulum visitare, damiiaveril, ipsius vero nemini liceal relrahere
.eliam fragilitalem noslram ejus quasi proesenlius jndicia. Ccne cum de leprarum, id est de criminum
merilis comincndare curavimus. Ipso aillera propi- varieiatibus ad Moysen Dominus loquerelui". Coiisi-
•tianto, cum illudsuum egregium domiciliuma feimo- derabil, inquit, leprosumsacerdos, etimmundumju-
niacoe peslis sordibus emundare summo desiderio dicabil (Levil. xm), ac deinde subjungil : Et clausus
optarenius, congregationis ipsius fralres obedientes tenebilur ad arbilriumsacerdotis (ibid.). Vidolis ergo
inveninius. Universis ilaque confralribus noslris quia ad illius sacerdotis arbilrium clausus teneri
-noluinforevolumus quia nos eos, secundumantiqua proecipiiur, cujus arbitrio judicatus esl iiuuiundus.
Romanorumponlificum privilégia, in spéciales apo- Quomodo ilaque ad aperiendum manum porrigeul,
stolicoesedis assumpsiinns; eliam lanquam Romanoe_. ad quem c.laudendumos aperire non attsisunt. Cum
Ecclesioedécrète servantes, Ronwnatueri proleciio- qualriduauuin Lazaruin Dominus suscitasse!, non
ite decrevimus. Ea propter veslram charilalem lit- legilur ad absolvenduiii eum circumslanlium ali-
teris proesenlibusdepreeamur, m omnia quoeeorum quis se injecisse, dum ipsius Salvatoris proecepio
sunt per dioecesesvestras lueai'nini, nec-eis aul per jam viventem, jam slanlem, discipuli absolverunl,
vos, aul per personas aliquas, injurias inferri vel ni profeclo seculuris darelur exemptera, quia eliam
-molesiiaspatiamini. Qui enim pro beaii confessoris poenitens quis solvendus non esl, nisi per illius ar-
Chrisli .Martini devoliône, el aposlolicoesedis reve- bitrium, cujus voce vel gemilu a sepulcro crimino-
reniia adjulor eis et prolector exsiitcril, aposlolicoe sus educiiur. Sed neque illud venerabilibus fralri-
jsedis graliam pronierebitur; qui vero ipsos, aul bus arbiii-amur ignoium,quia Deus superbis resistil,
vqua?eorum'sunl, impugnare proesuinpserii,indigna- prope est aulem obirilis corde. Super quem enim
liunis apostolicoegiadio feriatur. respiéiam,ail Dominus, nisi superliumilemet quielum
Data Piclavii, ni Kalendas Aprilis per manum el iremenlemverba mea (Isa. LXVI).Viiierint ergo
Joannis sancloeRomanoeEcclesioecardinalis diaconi, qno paclo peccaiorem conenlur absolvere, proeter
indict.'iv, anno Domini 1096. illius vel proescniiani, vel proecepimn, cujus est
ifil EPISTOLA ET PRIVILEGIA. £62
judicio in général! synodo'-compeditus. Nobis A t aslulia vel viotenlîa proeponalnr,nisi quem tu Inique
sane, et omnibus qui Turonis nobiscum Deo suecessores secundum limorem Dei elegerilis. Ele-
-propiliante convenerunt, liqaido paruit, et legis clus aulem a Piclaviensi episcopoconsecrelnr, omni
et Evangelii et sanclorum canonum documenlis, proféssionis exaclione seposila. Consecraliones al-
nullani solvendi quem nos ligavimus fràlernitati larium sive basilicarum, ordinalïones monachorum
veslroesuppeiere poleslaiem. Unde et fiiium noslram sive clericorum, qui ad sacros fuerint ordines pro-
Francorum regem, donec Deo in nobis et sancloe movendi, ab eodem episcopo accipia'nl; siquidem
RomanoeEcclesioesalisfaciat, excommunicalum as- graliam alque conimunionem apostolicoesedis ha-
serimus, etiam episcopos, quam alios queslibel ei bucrit, si ea gratis ac sine pravitate voluerii éxhi-
pertinaciler communicantes esse sàncimus, el pri- bere : alioqiiin, liceal eis catholicum quem maliie-
vilegium potestalis amiltere, si quis inejus abso- rint adiré antislitem, et ab eo consecralionum sa-
lutione inconcessa abuti pfoesumpserilpoieslate. De eramenla suscipere. Quia vero ejusdem monaslerii
icoeterouiiiversos vos Arelatem /4o) in oclavis apo- ecclesia, largiente Domino, noslris est manibus con-
slolorum Pelri'el Pàuli ad concilium, omni seposila secrala, hoc quoque proesenti capitulo subjungimus
©oeàsibiieV inviiâmus. ul nec episcopo, nec episcopi minislerio cuiquam
,"
facilitassit lemere cilra noslram vel legati noslri
CLXXXVÏII. licenliamin locumillum excommunicalionisproferre
sBulla Urbani p-apoell pro monaslerio -NovoPicla- senlenliam, qualenus el abhaies ejus et monachi, ah
vieim. — Monaslerium Novunt, cujus ecclesiam omnis servilii sinl infestaiione
dedicaveiat, sub sedis aposlolicoepfoteclionesus- securi, omnique gra-
dpii, illudque Cluniacensimonasleriosubjicit. vamine nnmdanoe oppressionis remoli, in sancta
(Anno1096.) religionis obscrvalione seduli, quielique persislanl,
[Dom MARTENE, Thesaur. Anecd. I, 267.] nec ulli alii nisi abbali Cluniacensi aliqua lencaniur
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve- occasione subjecti. Si qua sane ecclesiaslica soecula-
rendissimo frairi HUGONI, Cluiiiacensi abbali, salu- risve persona banc noslroe conslilulionis paginam
tem el aposlolicam benedielionem. sciens, contra eam venire lentaverit, secundo ler-
Ad hoc nos, disponenle Domino, in aposlolicoe iiove commonila, si non salisfactione eongrua emen-
sedis serviliiim promûtes agnoscinius, ut ejus filiis daverit, poleslatîs honorisque sui dignilale Careal,
auxiliiim iinplorauiihus eliicaciter subvenire, el ei reamque se divino judicio exislere de perpelrala
"obedienies luevi ac proiegere, proul Dominus de- iniquilate cognoscat, et a sacratissinio corpore et
derit, debeamus. Unde oportet nos venerabilibus , sanguine Dei et Domini Redemptoris noslri Jesu
locis manum prolcctioiiis porrigerè, el servorum Dei Chrisli aliéna fiai, atque in exlremo examine di-
quieli atientius providére. Proinde venerabili mo- sirictoeultioni subjaceal; cunclis aulem eidem loco
naslerio q«od bonoememorioeGuillelmus, Piclavo- jusla servantibus sit pax Domininoslri Jesu Chrisli,
rura cornes, in ipsius urbis suhurhio, ad uonorem quatenus el hi fruclum bonoeaciionis percipiant, et
bealoe Marioeseiiiper virginis, el Sanclorum aposio- apud disirictum judicem proemia oeternoepacis in-
îorum Joannis et Andreoe conslruxil, nos tam pro veniant. Amen, amen, amen
ejusdem dominoenosiroej et sanclorum aposlolorum Dalum apud Angeliacum per manum Joannis,
devoliône,quampro luoereligionis eximia?dileclione, sancloeRomanoeEcclesioediaconi cardinalis, vu ldus
hujusmodi privilegium ex benignilale sedis aposlo- Aurais, indiclione iv, anno DominicoeIncarnaiionis
licoe indulgemus. Sialuimus enim ut quoecunque 1096, poniificalus aulem domni Urbani secundi pa-
bona, quascunque possessiones supramemorates poeIX.
'
cornes, seu fidèles alii de suojure eidem monaslerio .. CLXXXIX.
conlulerunt, et quoecunquehodie juste possidet, sive Bulla pro monaslerioSancti Martialis Lethovicensis.
in fuiurum juste et canonice poleril adipisci, firma (Anno 1096.)
semper et illibata permaneant, tam a le quam ab D | [BALUZ.,Miscell. edit. Lue, II, 178.]
eis qui in luo officio locoque successerint, perenni URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
tempore, sine inquicludiiie aliqua possidenda, re- filio ADEMARO, abbali Lemovicensis eoenobii quod
genda ac disponenda, sicul a proedecessore nostro in honore beati Martialis sedificalumest ejusque suc-
sancloe memorioe Gregorio VII juxla peiitionein cëssôribus regulariler subsliluendis in perpeluum.
supradicti comilis insiituliim est. Decernimus ergo Ad solliciludinemac benignitatem aposlolicoesedis
ut nulli omnino hominum liceal eamdèiy ecclesiam perlinet et religionem augere et religiosis locis sive
lemere perlurbare, aut ejus possessiones auferre, personis auxiliunisuoeproleclionis impendere. Quam-
vel ablalas relinere, vel lemerariis vexalionibus obrem devolioni tuoe,fili in Christo charissime Ade-
faiigare; sed-omniaintégra conservenlur éprum pro mare abbas, non minimum gralulamur quod in
quorum suslenlalione el gubernalione concessa sunt Beaii Martialis apud Lemovicas monaslerio per le
usibus omniinoijis profulura. Item constiiuinius ul, polissimum, proeceploscilicet
alque industria reve-
obeunte abbate, non.âlius ibi quacunque obreptionis reniissimi Ilugonis Cluniacénsis
abbatis, religionis
(43; Ncmatisicelebratum fuit mense Julio, anno 1093,
463 B. UKBAMli PAPiE 464
siatus largiente Domino instaurâtes esl. Quam in- A Burdegalensi ecclesias Saneli Pelri de Toriirac et
siauralioneni per beati et apostoliciconfessoris Mar- de Fornel et de Petrafiçia. In Diensiecclesias San-
tialis mérita augeri et provehi eupieiites, per proe- cloeMarioede Sermea et de Soanl cura pértinenliis
seniis decreli paginam slabilimus locum ipsum sicut et appendiciis suis. Quoecunqiieproelerea in pras-
hodie est, et sicul ab episcopo alque canonicis Le- senli veslrum coenobiumjuste possidet, sive in fu-
movicensis Ecclesioe noscilur inslilulum, semper iurum juste alque canonice polerit adipisci, firma
sub disciplina, disposîlioneel custodia Cluniacénsis vobis veslrisque succëssôribus el illibata perma-
abbatis pérsislere, et ul obeunte abbale nullus ibi neani.
qualibet subreplionis aslulia velviolenlïaproeponàlur Decernimus ergo m nulli omnino hominum liceal
nisi queni proefatusClnniacensisabbas illic vél sue- idem monasterium teni.re perturliare, aut ejus pos-
cessores ejus secundum Dei timorein elegerinl. Quia sessiones auferre, Velablalas relinere, minuere, vel
vero disponenle Domino et sancti ejus confessoris lemerariis vexalionibus faiigare, sed omnia intégra
dignaliorié factura esl Ul.per nos ipsos ejus itinitilum conservenlur eorum pro quorum suslenlalione et
visitare et loci ipsius ecclesiam in honore saneli gubernalione concessa sunl usibus omnimoJis pro-
Salvatoris consecràre meruerimus, nos pro ejusdem futura. Salva Lemovicensis episcopi eanonica réve-
confessoris apostolici devoliône et revereiUissiniiil ' renlia, siquidem catholicus fuerit et graliam et
eonfrairis noslri Hugoriis abbalis dileclione, pro communioiiem aposlolicoesedis habiieril. Alioquin
luoeeliam religionispetilione. et monaslerium ipsum quandiu forte, quod absil, Lemovicensis ecclesia
et quoecunqueipsius sunt snb tutela aposlolicoesedis pastore carucrit,' vobis veslrisque succëssôribus li-
perpeluocoiifoveiidasûscipimus; in quibus hoecpro- ceal ordinàliouum sive consecraiipnumquaruinlibet
iriis nominibus duximus expriraendà. In Lemovi- gralia calholicum quem malueriiis episcopum adiré
e.nsi pago monasterium Sancioe Yaïerioe, Saneli et ab eo quoesunl opportuna suscipere. Item con-
Valerici, Sancloe,Marioe,quoevocatur Sublérranea, sliluimusul secundumanliquoecoiisueiudinisniodum,
capellam de Buxo,"ecclesias de Valera, videlicel absente episcopo, Beaii Martialis abbas proecipue
Sanclî Sulpitii, .Sancloe Marioe, Saneli Martini, cum majoribùs canonicis Lemovicensis ecclesioe
ecclesiamSaiicti MartialisdeRociaco, SancloeMarioe curam gerat, et episcopalis eleclio ex ejus polissi-.
de Claravalle, apud Pàir'aCecclesias Sancti Martini niumarbiirio disponatur, Proeseulequoque episcopo,
él Sancti Dionysii, itéra Saneli Dionysii de Murs, non sine ejusdem abbalis consilio gravipra ipsius
Sancloe Marioede Roera, Saneli Pétri de Parazol, ecclesioenegotia peraganlur. Hoc quoque proesenti
Sancti Silvani de Castel, Sancti' Martialis dé' Rot, capitulo subjungimus.bepro..communi parochioein-
••'-
Saneli Martialis de Roser, Sancti Pelri de Yernol, tC terdicto velexcommunicaiiouemonaslerium veslrum
Saneli Alpinianide Tarne, Saneli Martialisde Ma- inlerdiclo excommunicatioii.ivesubdatur, .ul lamen
îiave, abbaliam Sancti Pelri Vosiensis, monasterium excommunicatiillic.vel iiiterdicli nequaquam ad di-
Sancti Pardulfi de Arnaco, capeliàs de Colrei et de vina officia adinittanliir. Si qua sane ecclesiaslica
Monzac, ecclesiam de Sirac, SanctoeMarioeMag- soecularisvepersona hanc noslra; conslilulionis pa-
dalenoe de Quadris, Saneli Martialisde Cosei, ca- ginam sciens, contra eam temere venire tenlaveril,
pellam Sancti Michaelis qua? dicitur'Anteana, el secundo leriiove commonita, si non salisl'aciione
caslellùm vestro monaslerio circumsïlumcum uni-, eongrua emendaverit, potestalis honorisque sui di-
versis pértinenliis suis, sicul illud religiosus impe- gnilale careai, reamque se divinojudicio exislere
raterlllodouvicusbeaio Martial! iradidissecognosci- de perpelrala iniquitale cognoscat, et a sacraiissimo
lur. In Sanionensi monasterium Sancti Martialis corpore ae sanguine Dei et Domini nostri Redem-
apud caslrum Colesium, Saiicti Pelri de Monie ptoris Jesu Chrisli aliéna fiai, atque in exlremo
Andro, Sancti Martinide Saliono, Saneli Salvatoris, examine dislrictoeullioni subjaceal. Cunclis aulem
quoedicilur Vita alterna, Sancti Pétri de Anesio, eidem loco jusla servanlibus sit pax Domini noslri
ecclesiam de Doaz. In Arvernensi ecclesiam Sancti ] Jesu Chrisli, qualenus et hic fruclum bona?acliouis
Martini de Vernojol. In Bituricensi monaslerium percipiantet apud disirictum judicem proemiaalterna;
Sancti Martialis apud Rosiacuni, ecclesiam Sancti pacis inveniant. Amen, ameu, amen. .
Leodegariide Malvera, Saneli Martialis de Duiio. Daium Sancionis per manum Joannis, saiiela?
In Piclaviensi apud caslrum Monmorde ecclesiam .Romanoeeeclesioediaconi cardinalis, n ldus Aprilis,
Saneli Martini de Monzac, et juxla casleiltimnoyiim indiclione îv, anno Dominicoe ..Incarnaiionis 1097,
beaii Martialis ecclesiam. In Ruienensi ecclesiam poniificalus aulem domni Urbani secundi papoeix.
de Teuciac, SancloeMarioede Pànesa, Sancti Mar- C.XC-
tialis de Rivo pelroso. In Bilerrensi ecclesias de Urbani II papoeepislola ad RaimundumAusciensem
archiepiscopum,— Adversusclericos qui coemeie-
.Laurenc el de Paiinolo. In Narbonensi ecclesiam rium S. Orieniii violuverani.
•Saneli Cassiaiii. In Petrogoricensi monaslerium (Anno 1096.)
Saneli Martialis apud Palnalum. In Engolisinensi [Dom BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 725. ]
ecclesiamSancti Martialisde Mullcneet de Cantra- URBANUS episcopus, servus servorum D;i, dilecto
ittc, el capellam in silva Biarga, et aliara in bosco frairi RAIMUNDO, Auxiensi..arcliiepiscopo,saluiem et
JMigrelo.,et Sancti Ililarii in casiello de Roca. In aposlolicam benedielionem.
m EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. «6
Cum in Auxiensi metropoli per Romanam Eccle- A L.Xx,V,
siam noviler sis ordinatus, sedis apostolicoedecrclis * Urbanus II Ecclesioe Pampilunensis privilégia,
obedire le irrefragabililer oportet. Mandamus ergc pelcnle Pelro de Roda episecipo,confirmai.
fiaternitaii luoeut de clericis sedis luoe, qui cseme- (Anno 1096.)
lerium quod beati papoe Leonis et noslro décrète [RUINART,Vita Urbani, p, 260.]
ecclesioeBèali Orientii ' finnattim fuerat, violave- cxcvi.
ritnl, jusliiiain faceré canonica oequilale procures. Bulla confirmutionisprivilcgibrummonastèrii Moys-
Dé coelero et leipsum et luoe sedis clericos ila siacensis.
cuslodias, ut RomanoeEcclesioedécréta inconvulsa (Anno 1096.)
apud. vos, Domino largiente, conservenlur et in- [BALUZ.,Miscell. Il, 179.]
tégra. URBANUS episcopus, servus servoruni Dei,.dileclis
Dala Romoe,m KalendasMaii» fralribus el coepisco'pis1*ARNO Tolosano, SIJIOM
CXCI. Agennensi, GERÀLDO Calurcensi, RAYMUNDO Lçcio-
* Urbanus II monaslerii S. Albini rensi, salutem el aposlolicam benediçlionem. ,
Andegavensis Fraternilalein veslram non ignorare credimus-
. . possessiones confirmât. "
( Anno .1096. ) quod Mpyssinccnscmonaslerium magnoe.quondam.
[RUINART,Vita Urbani, p. 236. [ religionis el magnoe fama? magnoequefuerit cxeel-
lentioe.Puslmodum vero cum illic babilanliuni ne-
CXCII.
giigentia religionis gloria decrevissel, subslanlia-
"Refert quoe in conw.nlu apud S. llitarium babilo rumque copia' diminula et pene ad nibilum redacla
slaluia sint occasione conlroversiarum quoe inler noslris temporibus. per
eaiit.nicos S. Ililarii cl iitonachos nwnasicrii est. Grillias aulem Deo, qui
Novi Piclaviensis.in pr-oratu S. Nicolai degenles Cliiuiacensiiim abbalum industriam religioneni, iu
exorioefuerant. eo locoabolitam reparare dignalus est. Oportet ergo
''"' el veslram fraiernitaiem pro bealorum Pétri el Paul!
(Anno 1090.)
[RUINART, Vila Urbani, p. 255.] devoliône, quorum nomini locns ipse dicalus esT,
CXCl'.I. operam dare quatenus anliquarura possessionum
Urb/tni II papoeepislola ad AnsculpliumAngeria- siibstanlias recipere el quas in praiscnti tenenl reli-
cénsem abbalem. — Buriacensem ei ecclesiam^ nere.firmiler, ad usus servorum ibidem inanenlium
doiio episcopi-Belvaceiisis.acqitisitam,et aslipula- merealur. Proinde monasteria vel- abbatias quas
liviie régis Francorum munilam confirmât, - nunc usque tenueruul vel lenenl confirmamuseccle-
(Anno 1096.) sioe Moyssiacensi a{iostolica auciorilate, ut possi-
[ Dom BOUQUET, Recueil, l. XIV, p. .721. ] deanl el leneanl sub dominio Cluniacénsis abbalis^
UREANUS épisrppus, servus servorum Dei, d lectis scilicet in episcopatu Tolosano abbatiam Lczaten-
filiis ANSCULPIIO , Angeriacensi abbali, et ejus fra- sein, in Agennensi abbaliam Saneli Gcrvasii Exieu-
lribus, saluiemel aposlolicam benedielionem'. sis, in Elenensi Sancloe MarioeArulensis, in Ge-
Quia disponeiile Domino locum veslrum per nos- rundensi Sancti Pelri Campiroluiidi. Sed in hac-
iii lipsos visitare meruimus, digiïum duxiuius consliluimus el mandamus ul non ibi amplius abbas
quieli veslroeauclorilalis noslroelitteris providére. ordineiur, sed a Moyssiacensiabbale ibi prior proepo-
Oumia igilur quoe iinpratsciiiiaruin juste possidere nàlur. Prioralum etiam Sancloe Marioe Tolosoe,
videinini, firma vobis el intégra perpeluo manere Saneli Pelri de Coquinis, el SanctiGenii Leclorcnsis,
sàncimus . In quibus vobis nominaiim Buriacen- et Durivollis et Yilloenovoe iii Rutlienensi pago, et
sem (44) ecclesiamconfirmamus, ul sicut reverendoe
cbnqueias cum appendiciis suis, el omnia quoenune-
memorioeWido Belvaccnsisepiscopus vestro eam in
proeseiililenenl, ut in oeternumpossideanlin paee
monaslerio conlu'Iil, conseniienlibus videlicel Bel- volumus'el mandamus; et hoc ex bealorum aposlo-
vaceiisis Ecclesioecanonicis, et. sicul eamdem do- ^ loriini Pétri et Pauli aucloritale et noSlra--adjicienles.
iialionem Francorum rex sua aslipulatione firraavit, ni in abbatiis eniimeralis sine Moyssiacensis..
sic eam, ex noslroeauctorilatis roboresinepersonoe supra
abbatis consilio et vohintaleabbasnullateiiuséligatur
alicujus inqiiieludine'possidere in perpeluum de- vel abaliquo ordineiur. Quod si conligerit ausu te-,
bealis, salva niniiriim Belvaceiisisepiscopi çaiionica merario ab aliquo fieri, el eleclus et eligéntes,
reverentia-. ordinatus el ordinalor, excommunicenlur el a suis
exen. ordinibus ex beati Pelri auciorilate sub anathemalis
*
Urbimyj 11 monaslerioCluniacensicellam S. Mi- inierminalione deponanlur. Conquerunlur eliam.
chaelis de Monte Alto usseril.* ipsi fralres Moyssiacenses plurinias sui juris ecclesias:
'
(Anno 1096.) a laicis hominibus occupai'), in Tolosano quidem
[ RUINART , Vila Urbani, p. 258V] episcopatu ecclesiam Sancti Martini de Melzago
(ii) Buriaeensis ecclesia ( Bury-sur-le-Térain), nibns; cujus concessionis, necnon coùfirnlalionis

?;uio 1084, Vi Kal, Marlii, adeoque anno iOSo, régis Francorum niominil M'ahilloniusl V Annal»
imccssa fuit Aiigeliacensibus monachis in Sanio- Beuedict., p. 144.
m- B. URBANIn PWM m
[al., Mansacho], Saneli Juliani,. Sancti Ruslici, A infestatione inrbeliir ; sed, sicut sanclissinii proe-
ecclesiam de Affiniano, de Cordnba, de Bisingis, de decessoris noslri Leonis IX, auciorilate sanc-iium.
Monte Berlerio, in Agennensi ecclesias Sancti est, quieie in perpeluum persévère!. Proind^nee
Amancii de Trangen \aL, Tairago], de Verhegaria, extra urbem, nec inlra, Auxiensi arcliiepiscopo et
de Angairiago, in Calurcensi ecclesias Sancti Mar- ejus canonicis liceat.novumcoemelerium instituera;
tini ei Sancti Vinceniiide Anlejago, Sancti Pelri de • sed tara archiepiscopi quam regulares, aut irregu-
Biolo, Saneli Slephani de Liciaco, SancloeL.iheratoe, lares clerici, sive laici de quibus cousueludo hacle-
Saneli Amancii, Sancti Martini, Sancloe Marioe,et nus fuit, sepulturoe locum apud vos fuluris. tempo-
Sancti Pelri de Casces; Sancti, Salurniui de Des, ribus sorliantur, etc.
Sancti Joannis de Perlica, ecclesiam Saneli Satur- Data apud Moy.ssacum,per manum Joannis.,.S-
nini quoe conjuncta esl ecclesioe Saneli Pelri, el RomanoeEcclesioediaconi cardinalis, m IdusMaii,,
ecclesiam d'Anliago, Saneli Pétri de Brugarias, indict. iv, Dominica?Incarn. anno 1097 (45), ponti--
SancloeMarioede Troilo el ecclesiam de Cogornago,. fi.calus.autem domni Urbani papoeil, aniio îx
de Gralacumb», Sancti Lupi de Malausa, ecclesiam
cum curîa quoedicilur de Sais, ecclesiamde Arduno, CXCY1II.
ecclesiam Sancti Sulpieii, Sancti Manricii, item in B Urbani papoe11 diploma de donalione abbalioe
Lectorensi episeopaiu, in parochia Lomnnioe, ec- Belli-Loci.,
clesiam de Sarraciago, de Flamalingis, de Aliçiano, (Anno 1096:>
de Oriols, Ecclesiam Saneli Martini, Saneli Qui- [Bibliolheca Cluniacénsis, p. 525.]
riaci, Saneli Ililarii, Saneli Saturnini Manclonis URBANUS episcopus , servus servorum Dei,.venp-
villa. Veslram.igilur prudeuliam litteris exhorlamur, rabili frairi HUGONI , Cluniacensi abbali,. saluiem.et,
alque prseeipimus. ul siipradiclarum ecclesiarum apostolicam benedielionem.
occupaloi'es pro veslri officii debito commoneaiis. Relli-Loci monaslerium longis jam Cemparifms
ul quoeDei servis vel ipsi vel,ipsorum parentes per- sine monaslicoereguloedisciplina fuit, el sicut rerum-.
pèr m ahslulerunl restiluere compelhi'.is. Quod si, soeculariumdelrimenlis , ila eliam animarum per--
veslris nolueriut commoniliouibus obedire, noverint dîtionibus paitiil. El monacbi enim abbalem Simm-
se bealorum aposlolorum indigiiaiionem sicul eccle- soeculari,proesidio.fultiexpulerant, et adversus mo-
siasticarum rerum pervasores in pervasione ipsa nachos abbas assiduis clamoribus quercbalur. Unde
coMiiimaeiter permanentes habere el excp.mjnun.i- etiam locus ille per eonfratrem nosirum Bilnricen-
caios esse. „ sera archiepiscopum atiqiiandiii excommunication!
Dala TolosoeNonis M;.ii, indiclione i.v, anno Da- addictus fueral; et miles ille Hugo, qui contra fas
Biiuicoe Incarnaiionis 1097, per manum Joauuis eidem monaslerio inctimbebat, etiam monachis ad'
S:uic:oeRomanoeEcclesioediaconi cardinalis. prave vivendum palronus exstiierat, post seeundam
CXCVII. vel terliam admonilionis noslroe dulcedinem beaii
Epislola Uribuiù 11 papoe ad Hugonem abbalem Pelri giadio, et canonicoedistrielionis. ultione per.-
Cluniuceusem* cussusest. Nunc secundum omiiipotentis Dei dispos,
^ (Anno 1096.) silionem, el frater ille quem a monaslerio mena-;
[iDom BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 322. chorum nequilia exlurbaveral, humanis rébus ex-,
URBANUS episcopus , servus servorum Dei, vene- emplus est : el miles ille qui soeculari potcslalo-
lahili frairi HUGONI, abbali Cluniacensi, salutem et monasierinm occupabal, proesenle domino suo.,
aposlolicam benedielionem. comité Raimiindo, quidquid ille haclenus polesialis.
Apostolicoe-sedissollicitude nos admonel religio-. exereuerai, noslris manibus refulavil; et locum,.
sorti»), Ipcornm quieli allenlius providére. ldcjrco ipsum per nos Deo ae bealo Petro resliluil, rogans ;
titias-, charissime fraier, per communem fiiium , et obsecrans ut per luam et fralrum luorum solii-
Giiidoncm S. Orienlii priorem et fralres ipsius, ]Q ciludinemin eodem loco vigor monaslici ordinis:
procès nequaquam conlemnendas iluxiinus, lum repareiur. Cujus .pétition i assensum proebentes,,
juslilia? univeisilalis iiiluitu, lum spéciali illa dilc- eumdein locum tam luoequam luorum successorum-
«iione quam libi,, aub, cujus cura el sui monaslerii curoeperpetuo regèndum ac disponendum proeseniis,;-,
jura, consistent, onnjibusque fralribus, luis pro am-, decreli auciorilate eonimillimus, roganles ajque
uliori, religione debemus,, Sancti igilur Orienlii proecipienles ul Belli-Loci monaslerium omnino ,
monasterium in Auxjensj subprbip sjtimi, cui. expe- deinceps, lanquam Cluniacénsis eoenobii meinbrum,.
rieiilioeluoeproeceplOjacdl-positione proesidel,cnni, sollicite regas; el abbatem illic de Cluniacen-i
universis ad id periinenlUius. per decreli, praeseniis, seniper congregatione consliluas, qualenus, auxi -
paginam vestro Cluniacensi coenobio confirmantes^ liante Domino, per veslram.solliciludinem,vigor illic
aposlolicoe sedis auciorilate munimus,; illud proe- regularis,disciplina?reslaurelur, el conservelur.
cipue ae singulariler slatuenles, ut anliqua ipsius. Dalum Tolosoe,x Kal. JtuiAU
coemoteriicoiislitu.lip.nulla oemulorumquorunilibet.-
(45) Aiinp, 1096,, qui more Pisanorum cpmpulabalur
-.'-.'- annus 1097 , inçoeplus a, dlcJUartii 25 UUuà
:.-•...'
MUU.
409 EPISTOL.4SET PRIVILEGIA. 47ft
A CA., l
CXC1X. Bulla UrbaniII papoepro S. Mar.ltnode Campis.
(Anno 1096.)
fn concilio apud Nemausum, abolilo Gregorii VII
Figiacense et Con- [ FÉLIBIEN
proecepto,Urbanus monasleriamonaslerium ,. Hisloire de Paris, -Preuves, lome III tK_
chense unhi vêlai. Utrumque guber- p. 12.]
nari a propri<iabbalejubet. URBANUS episcopus, servus servorum Dei, vcne-;
Anno. 1096. rabili frairi HUGONI, Cluniacensi abhali> salutem et'
( )
aposlolicam benedielionem.
[MAB.EL ,Acf« SS. Bened.,.Sxc UL,p. n, p. 448.]' Pioe posiulalio voluntalis effeclu débet prose-
UBBANUS episcopus, servus servorum f)e;. quenle conipleri, quatenus el devotionis sincerilas
Cum pro negolii».ecclesiastieis in partes Gallioe laudabiliier enilescal, el ulililas poslulala vires in-
venissemus, apud Arverniam largiente Domino dubitanler assumai. Tua? igilur volnnlaii el com-
plemiriam synoduni convocavimus. IHic a Con- munis filii Ursionis prioris poslulationibus annuen-
cbensis. monaslerii fralribus reverendoe memorioe les, beati Martini monasterium quod de Campis
GG. VU PP. lilleroe proesenlatoesunt, proecipienlis dicilur in Parisiensi parochia situm, proeseniisde-,
Figiacense coenobium Conchensi coenobio unien- B creli auciorilate munimus, ul quciiiadmo.dumcetera.
dnm. El quia per idem tempus ulrique loco abbaies Cluniacénsis eoenobii niembra semper sub aposlo-
proprii proesiaebant, allerniro defunclo eum qui licoesedis lulcla permaneal, et cuncla quoead locum
supersies essel, ulrique monaslerio proeferendum. ipsum im proesenliariinipenincre videnlnr; ecclesioe
Conchensis ilaque eoenobii abhas, quia contra lit- videlicel de Agonvilla. de Nova Villa, deMarcio, de
terariim ipsarum tenorem subsiilutus fuerat, in Monte-Martyrum,de Loveriis, de Castenio, de Noa,
eodem concilio deposilus, el Figiacensis, qui su- Saneli Remigii, de Noa Saneli Martini, de Renzegio,
pervixerat, ulrique loco proelalusesl. Coepit ergo de Bolbineio, de Caleio, de Confluenlia,de Copeyo,
inter utrumque monaslerium discordia tanla ver- de Fonlanis, de Flamma-Regia-Villa; de Vallé-
sari , ul el bona plurima disiraherenlur, el anima- Yillaris, de Monciaco, villa quoe dicilur Bonzeia,
rum salus detriraenlis maximis pessumdaretur. Nuceiuni magnum, Nuceium minus, Ànelum, Majo-
Proelereacum ad aures Clnniacensisabbalis hujus- riolas, Sancla Gemma, Rodanivilla, Ursionisvilla,
modi consiilulio pervenisset, coepit supradiclas Clamardum, Sorvillare , Penlinum , Ceurennum,.
GG. PP. lilteras lanquam subrepiïlias calumniari, Sanctus Hilarius cum ecclesiis et perlinenliis ea-
et definiiionem ejusdem negolii se proesente aliter rum, ecclesia eliam de Cona, de Bonella, de Prin-
. pcrpetralam teslari : quandoquideni ab eodem geio. Quidquid proelerea idem locus hodie jusle
pontifice Figiacensis locus Cluniacensi monaslerio possidel vel collalione bonoe memorioe Henrici
per privilegium fuerit confirmaiiis. Igitur cum lar- Francorum régis, qtîi ejusdem loci fundalor exslilil,
giente Dominoterlia per inslanliam noslram apud vel filii ejus Pbilippi, cujus donalione cella eadem
Nemausum synodus convenisset, coepit ejusdem ad veslium coenobium noscilur pertinere; quidquid
negolii qtioesiiograviter agilari. Posl longuni vero a quibuslibet fidelibus de suo jure eidem loco col-
super hac re episcoporum abbaluinque tractation, laliini est, vel in fuiurum conferri conligeril., firma
placuil cura pro apostoliciprivilegii cônservatione, semper el illibala permaneant, lam a le quam ab
lum pro communi monasleriorum salule, ul ulrique bis qui per le vel suecessores luos eidem loco proe-
loco, sicut antea fuerat, abbas cardinalis reslitue- positi fuerint, perpeluo possidenda, regenda ac dis-
relur, el Figiacenses monacbi sub Cluniacénsis pnnenda.
abbatis cura deinceps et provisione persistèrent. Decernimus ergo ul nulli omnino hominum liceat
Et nos igilur commune concilii decreium aposto- idem coenobium lemere perlurbare , aul ejus pos-
licoeauclorilalis pondère confirmantes, delinilionis sessiones auferre, vel ablalas relinere, minuere,
hujus ordineni perpeluo perinansuruni nostri no- j) vel lemerariis vexalionibus faiigare; sed omnia in-
minis litteris adnolari, et sigllli nostri proeeepimus tégra conservenlur eorum pro quorum suslenlalione
impressione firmari. Si quis aulem hujusce defini- ac gubernalione concessa sunl usibus omnimodis-
lionis lenorem temerario ausu fiierit conatiis in- profulura. Si qua igilur in crastinum, ecclesiaslica
fringere, sciai Se apostolicoeindignalionis ullionem soecularisve persona linjus decreli paginam sciens
incurrere, et delrimentum sui ordinis vel officii contra eam temere venire tenlaveril, secundo ler-
invenire. iiove commonita, si non Saiisfactioneeongrua emen-
* Aclum m concilio apud Nemausum in ecclesia daverit, potestalis honorisque sui dignilale careal,.
Sancloe Marioevu Id. Julii, anno DominicoeIncar- reamque divino judicio se exislere de perpelrala
naiionis 1096 [leg. 1096], indict. iv, anno vero iniquilate cognoscai, et etiam a sacraiissimo cor-
poniificalus domni Urbani H PP. ix. pore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris
Dalum apud Valleni Flavianain in monaslerio nostri Jesu Chrisli aliéna fiai, alque in exlremo,
Saneli Egidii, Id. Julii. examine dislrictoeultioni subjaceal. Cunclis aulem,
eidem loco jusla servanlibus sil pax Domininosni
Je-UChrisli, quatenus el lue (inclum,lmuai.aciiQn.is/
" B. URBAKIil PAP.E
471 472
pireipianl, et apud disirictum judicem proemiaA lus, ad Aticenseni sni juris proprielas revertatur.
à lérnoepacis invenianl. Amen, amen, amen. Porro paroebioeparlera, quam Burgensis episcopus
Dalum Nemausi per manum Joannis, sancloeRo- posl legati di finiiioncm sibi subtraeiam reclama-
manoeEcclesioediaconi cardinalis, n ldus Julii, in- bat, idem archiepiscopus asscrehat ab ipso episcopo
diclione iv, Incariialioni.s Dominicoeanno 1097, in manum suam sponte el episcoporumjudicio refu-
poniificalus aulem domni Urbani secundi papa? ix. laiam. Cum vero episcopusgravalum se el coactum
CCI. in eo negotioresponderet, Nos.lamen, ne confratrem
Urbanus Bttrgensem Ecclesiam Romanoeimmédiate nosirum Bernardum archiepiscopum vidéremur
subjicit, illam ab aliarum mélropolcon absolvais vehcmenlius aggravare, causam banc sicul erat, sic
obedieniia. esse permisimus, donec refutalionem ipsain sponie
(Anno 1096.) el.judiciar.ioordine perpeiratam idpneis lestibus in
[FLOUEZ, Espana Sagrada, XXVI, 46i.j noslra posset audientia comprobare.
URBANUS episcopus, servus servorum Dei. Datum apud Vallera Flavianani in monaslerio S.
Poslquam apud Nemaiisum proesideniibusnolits Egidii ldus Julii, indiclione iv, anno^Dominicoeln-
per omnipbieniis Dei graliam plenaria fuissel syno- carnalionis 1097,
dus cclebrala, Tolelani archiepiscopi Beruardi ad B pontificaïus autem domni Urbani
papa; 11anno ix, per manum Joannis S. R. E. dia-
nudieniiam noslram querela perlala esl, Burgensis
coni cardinalis.
ipiscopi lanquam suffraganei proprii obedienliain CCII-
reqiiirenlis, quasi in Oximoe parochia Burgos esset Urbanus II papa confirmai bona monaslerii Rivipol-
oedilicaia: Oxima enim pars Tolelanoe provincial lensis, cui nonnulla immunilalis ac exemplionis
non incerla cognoscilur. Ille veroad Tarraconensem privilégia conceduntur.
potins nielropolim suam Ecclesiam pertinere pro- (Anno 1096.)
leslabatur ; quam quidem nos Burgensem urbem [COCQUELINES, II , 99.]
Aucoe'decreveramusliaberi vicariam , quoe, ut di- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
citur, aniiquilns Tarraconensi fuerat melropolitano filio BERNARDO, abbali venerabilis monaslerii San-
jure subjecla. CoeternmAlfonsus, HispanioeCiterio- cloe Marioe quod Rivipollense dicilur, in comilatu
ris rex, Burgeiuem episcopum Tarraconensi melro- Ausonensi inler duo flumina eonslitutum, ejusque
politano îiequaquam patiebatur esse subjectum, ea succëssôribus regulariler subsfiuendis in perpeluum.
de causa quod infra regni sui terminos Burgus sil, Aposlolicoesedis aucloritale debitoque compelli-
Tarracon autcni in Baicinbnensis comilis poieslate. mur pro.universarum ecclesiarum statu salagere,
Il'S ergo de causis noslroe et fralrum qui nobiscum C et earum quieli auxilianie Domino providére. Ea
aderant discieiioni visum esl ad Ecclesiarum illa— propter pèlitionibus luis, fili in Chrisio charissime
Lumsedandaai sedilïonem, ni Burgensis deinceps Bernante, non immerilo annuendum esse censui-
episcopus manu lanlum Romani ponlificis regeretur, mus, ut Rivipollense monaslerium, cui Deo auciore
el Ecclesia illa suorum aiilislitum consecralioiiem proesides, ad proedeeessorum noslrorum Sergii cl
ab apostolica sede percipercl, nisi archiepiscopus Agapiliexemplar aposlolicoesedis privilegio munire-
ipsa eum ad se pertinere aiilhentica posset raiione m'us.Per proeseniisigilur decreli paginam aposloliea
nionslrare. Intérim eum ab ulriusque metropolis aucloritale sialuimus ut quoecunque hodie idem
obedieniia et subjeclione absolvimus. coenobiumjuste possidel, sive in futiirum conces-
Posl hoec Burgensis episcopus Gomizo adversus sione ponlificum, liberalitate principum, vel obla-
eumdem archiepiscopum querelam exerçait, quod iionè fideliumjuste alque canonice polerit adipisci,
posl primam Massiliensis abbalis definiiionem, qui firma tibi luisque succëssôribus el illibata perma-
per id leinpns aposlolicoesedis vice iilis in partibus neant; in quibus hoecpropriis duximus nominibus
functiis fuerat, parlera quamiiam Burgensis paro- adnolanda : ecclesiam Saneli Pelri eidem monasle-
"
chioeusurpasse)..NomiiiaiimveroBurgensisEcclcs'oe. n| rio adjacenle'm cum coeleris ei subjeclis ecclesiis :
proprielaiem ac dominium occuparel viilam, quoe in Castro Cervarioeecclesiam Sancti Martini, capel-
Fenicularis dicilur, Valeranicense monaslerium, lam Sancti Nicolai, cellam Saneli Pelri cum ecclesia
cellam S. Marioede Ravenaria. Super bis tribus; caslri de Moule Palalii, cellam Saneli Quinlini,
quod Ecclesioe Burgensis seu Aucensis projiriclasi monaslerium Sancloe Marioequod dicilur Guallerii,
esset}iarchiepiscopus ipse concessit, el episcopumi Saneli Andreoe inler Ponlonos, SancloeMarioede
in noslra proesemia revesiivil. Rogatu lamen nosr ',, Panizaris, Sancloe Marioe de Monte Serralo, eccle-
coiisenliente episcopo, Valeranicense monasleriumi siam Saneli Slephani de Grannolariis, Sancti Sle-
usque ad annos 1res eidem melropolitano haberes pbani de Ripa cum alodiis Beruardi vicecomitis,
permisimus. Viilam vero Fenicularem, el cellami quoecoenobiodelegavil; mercali vero quod pênes
S. Marioede Ravenaria landiu leiieal, quandiu Oxo- idem monaslerium fieri consuevil, leloneum et om-
niensem,in manu sua Ecclesiam reiinuerif,. in cujus; nem justiliam libi luisque succëssôribus confirmai
parochia eadem loca sila sunl, sed Aucensi Ecclesioe ; mus : caslrum quoque Mensléi cum lerminis et
In proprielaiem proeceptis ailribula. Quod si Oxo-- perlinenlKSsuis, caslrum de Torsa cum ecclesiis el
jgte.&sj, cardinalis fuerit episcopus restilu- domiuicaluris, cl porlibus maris, piscalionibus,et.
ELccl.esi.ee
473 EP1ST0LJEET PRIVILEGIA. -174
omnibus sibi perliiieniibus; piscaliones aquarnm Ajusta servanlibns sil'pax Domini noslri Jesu Chrisli,
de Tezer a R'pa main usque ad Spalam, el de flu- quatenus el hic ffuctum bonoeactionis percipiant,
mine Freverii a ponte Cor; a nsque Tezer : bmnehi et apud disirictum judicem proemiaoeiernoepacis
eliam domiuicaliiram,quâm Bëriiardns Bisuldnnen- ihveniant. Amen.
sis BeaioeMaria?iradidit tara in Rivipollensivalle Datnm in monaslerio Saneli jEgidii per manum
quam in aliis locis. Quidquid proelerea pnssessio- Joanuis, sancloeRomanoeEcclesioediaconi Cardinalis,
îiiiin, villarum, sive ecclesiarum, cura decimis, pri- xvn Kalendas Augusii, indiclione iv, Incarnaiionis
iiiitiis, vel oblationibùssuis per anlecessoruni no- Doniinicoeanno 1096, ponlificains aulem domini
' ' "
slrorum privilégia in quibuslibelregionibns possi- Urbani secundi iionb.
rietis; quidquid authenlicis ponlificumscriplis, vel CCI!bis..
principum, vel quorumque lideliumjuste eilegaliler Urbani 11 papoe privilegium pro monaslerio
vel in proesenlihabelis, vel in fuiurum Dominolar- Balneolensi.
'
giente habiliiri eslis, soepefato BeatoeMarioemona- (Anno 1096.)
slerio confirmamus. [COCQUELINES, Bullqr. Rom. pont. Collect.,II, 91.]
Decernimusergo ut nulli omnino honiiuum liceat URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilcclo
idemCoenobiumlemere perlurbare aul ejus subdilos B filio BENEDICTO, abbali venerabilismonaslerii sancti
proeterabbatis et fralrum volunlatem soeculariju- protomarlyiis Slephani, quod silum est in loco qui
dicio vel poieslate consiringere,.aut ejus possessio- Balneolisdicilur, in comilalu'B'isuhliih'ën'si,
ejusque
nes auferre, vel ablatas relinere, minuere, vel leme- succëssôribus regulariler subsliluendis in pp.rpe-
rariis vexalionibus faiigare; sed omnia intégra luu'ni.
conservenlur eorum, pro quorum suslenlalione ac Apostolicoe sedis auciorilate debiloque coni-
gubernalioneconcessa sunt, usibus omnimodispro- pellimur pro universariim ecclesiarum statu sata-
fulura. Obeunle le niinc ejusdem loci abbale, vel gere, el earnm quieli aiixilianté Domino providére.
luorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet Ea propter pèlitionibus luis, fili in Chrisio charissi-
, subreplionis aslulia, vel violenlia proponaïur, nisi me Bénédicte, nonimmerilo annueildum cençuimus,
quem fralres communi assensu, vel fratrum pars Ut Balneolense monaslerium, cui Deo auciore proe-
consilii sanioris secundum Dei limorem, et B. Be- sides, aposlolicoesedis privilegio m.uniremiis.Per
nedicli regulam elegerinl. Chrisma,oleum sancium, proeseniisergo privilegii paginamapostolica aucio-
«msecrâiionesallarium sive basilicarum, ordinaiio- rilate sialuimus ut quoecunquehodie idem coeno-
nes clericorum ipsius loci veslri, seu monachorum ' hium juste possidel firmà libi luisque succëssôribus
. qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a quoctm- et illibata permaneant: parochia videlicel de ipsa
que volueritis caiholico accipielis episcopo. Ad hoec yalle.Balneoli, ecclesia Sancti Benedicli el Sancti
adjicimus,ut episcoporumquilibet claustronsipsum, Pelri de Agemal, Saneli Romanide Millanicas,cura
et illic Donu'noservientes, temerario ausu excom- coemeieripsuo, Sancti Chrislophori, Sancti Jacobi
municare, sed noqué "capellas qua? circa ambiium cura decimis el primil'is feuis,et cum medietnle dé-
monaslerii siloe sunt, sine Romani ponlificis vel co?"arum seu primitiarum de villa Figerolis et de
legati ejus audientia interdicere vel excoininumcare Eremilanis, ecclesiaSancloeMarioe,Saneli Laurenlii
non debeat; neque coeleris ad vos perlinentibus cum cimelPiip de Porcarii, ecc'esia Sancti Mauritii
locis sine cerlis causis proejudiciumcanonicoeul- <!eCalvis, Sancti Quiriçi, Saneli Martini de Campa,
lionis inferre. Sepuliuram sane ejusdem loci om- majori in valle de Milliariis, ecclesia.Sancti Pelri,.
nino liberam esse decernimus, ul eorum, qui illic Saneli. Andréa; de Rilulis, Saneli Vinceniii de
sepeliri deliberaverini devolioni, el exlernoevolun- Salienle, Saneli Juliani de Augusiino, Sancloe.
lali, niïi forte excomnuinicalisinl, nullus obsislal. Marioede villa Azert, Saneli Martialisde Quaran--
Missas quoque publicasproeterabbalis el fralrum lela, cella Sancloe" MarioedeRivo d'Azar, cum deck
volunlatem in eodem monaslerio ab episcopo.celé- rp mis, oblalionibus, ac coeleris perlinenliis suis. Ii%
briri, vel slaliories fieri prohibenius, ne forte in comilalu Pelralalensi ecclesiaSaneli Martini, Saneli;
servorum Dei reccssibus, popularibiis occasio proe- Sylveslri. In yalle mala, cella Saneli Joannis de
beatur ulla conventions. Si quis in craslinum archi- Crosis, Saneli Cypriani de Pinela, cum decimis,,
episcopus aut episcopus, imperator aul rex, prin- oblalionibus, et coeleris earum perlinenliis ; in>
ceps aul dux, cornes, vicecomes,judex aul ecclesia- comilalu Erapurilanensi, cella Sancloe Crucis,.
slica qnoelibel soecularisvepersona, hujus decreli Saneli Nicolai cum coemeleriisel alodiis suis, et
paginamsciens; eonlra eam lemere venire tenlave- caslrum Colcpodinincum perlinenliis suis. In comi-
ril, secundolertioqiiecommonims,sinonsatisfactione lalu Gerundensi, ecclesia SancloeMarioede Fene-
eongrua emeiidaverit, potestalis honorisque sui slris, Saneli Felicis de Buadacum decimis, oblalio-
dignilale c'areal, reumque se divinojudicio exislere nibus, et coeleris earum perlinenliis. In comilalu
de perpelrala iniquilatecognoscai, et a sacraiissimo Barchinonensi nioiiasleriiini Saneli Martialis de
corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu MouleSigni; in Ta/.ilano ecclesia Saneli Salvato-
Chrisli alienus fiai, alque in exlremo examine <ii- ris : mercati quoque quodpencs,veslrumcoenobium
Slricloeullioiii subjaceal. Cunclis autem eidem loco fieri solct, Icloueum el omneni justiikun, libi lui.-.-
475 B. URBANIil PAPJK 478
que succëssôribus'confirmamus. Quidquid proeier- A \. indiclione quarta, lucarnatioiiis Dominicoeanno
ea vel per aniecessorum iiostrorum apostolicoe 1096, poniificalus aulem domni Urbani secundi
sedis ponlificumprivilégia vel per aulhenlica regum papoenono.
seu principum scripia vel ex qiioi'umcunquelide- - CCIII.
lium -oblalionibus loco vestro juste el legaliler PrivilegiummonasleriiJuviniacensis.
collalumesl, vel in fuiurum largiente Dominohabi- (Anno 1096.)
turi eslis, ratum vobiset integrumservari proecipi- [MABILL., Annal. Bencd., V,i'658.]
mns. Decernimusergo, ut nulli omnino hominum URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecla?
liceat idem coenobium lemere perlurbare, aul filia?GAI.BURGI, abbaiissa?monasleriiJuviniacensis,
prailer abbalis et fralrum yolunlatem eorum fami- el coelerisquoeposl eam regulariler in ejusdemmo-
liam soecularijudicio el poieslate constriiigerc, naslerii regimine subslilueinloesunt.
aut eoenobii possessiones auferre, minuere, vel Apostolicoesedis auclorilaie debiloque compelli-
lemerariis vexalionibus faiigare ; sed omnia inté- mur pro universariim Ecclesiarumstatu satagere ,
gra conservenlur,eorum pro quorum suslenlalione el earum maximequoeejus sedi specialiusadhoerent,
ac gubernatione concessa sitnt, usibus omnimodis et lanquam proprio jure subjecloesunl, quieli, auxi-
profulura. Obeunie te nunc ejusdem loci abbale, B lianle Domino, providére. Qnapropler, filia in
vel luorum quolibel successorum, nullus ibi quali- Christo charissiinaGalburgis,devotionistnoeprecii-
bet subreplionis aslulia vel violenlia proeponàlur, cibus clemenier aiinuimus, et beatai Scholasiica?
nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum virginismonasterium, cui, Domino auciore, proe-
pars eonsilii sanioris secundum Dei limorem. et sides, apud viilam qua; Jiiviniacumdicitur conslilû-
beaii Benedicli regulam elcgerint. Chrisma, oleum lum, sub aposlolicoesedis proleclionemspecialiler
sancium, consecrationesallarium, sive basilicarum» confovendumproeseniisdecreli aucloritale suscipi-
ordinaiionesclericorumlociveslri seu monachorum, mus. Quodvidelicelmonasleriumegregioememorioe-
qui ad sacros fuerint ordines promovendi,a quo- Bonifaciusmarchio, et ejus uxor Beatrix, cum in-
eunque voluerilis calholico accipielis episcopo, signi filia sua domina Malhilde,bealo Pelro el epi-
sicul a nonnuilisproedécessoribusnoslris monaslerio scopis sancloe RomanoeEcclesioeoblulerunt. Per
veslro esl concessum, el a comprovincialibusest proeseniisigilur privilegiipaginamaposloliea aucio-
episcopisconlirmalum.Ad hoecadjicimusut episco- rilale slatuimus ut quoevisbona a proediclisprinci-
porum quilibet clauslrum ipsum, et illic Domino pibus eidemmonaslerio dala, fir na el illibata sera-
servientes, lemerario ausu, aul sine Romaniponti- r„ per permaneant: ipsa videlicel.Juviniacensis villa
ficis vel Iegaii ejus audientia inlerdicere, velexcom- intégra cum utrisque medietalibus suis, quarum al-
ninuicare non debeat, neque coelerisad vos perli- térant proefatusmarchio el ejus conjux in vila sua,
nenlibiis locis sine cerlis causis proejudiciumcano- alteram posl obimm eorum comilissà Malhildis
nicoeullionis.inferre. Missas vero publicas proeter bealoeScholasticoetradidisse cognoscilur: Reinonis
abbalis el fralrum volunlatemin eodem monaslerio villa cum perlinenliis suis el reddilibus, niedielas
per episcopumcelebrari, aul slalibnes fieri, vel ad villoeYerinoli Magni, Yreia cum duabus ecclesiis,
agendas causas populares convenlusaggregari pro- Bosonisvilla cmii appendiciissuis, MinusVirolnuiii
hiberons, ne in servorum Dei recessibus populari- lotum, in villaVisniolimansi duodecim,in Mareeio
bus occasioproebeaturulla conveiitibus.Sepuliuram 1res mansi cum ecclesia, in Clymenccioterra eum
quoque ejusdemloci omninoliberam esse sàncimus, quarta parle .ecclesioe, in Hasloit mansi quatuor et
ul eorum qui illic sep liri deliberaverini,devolioni, lerlia pars ecclesioecum molendiiïo,in Bclrui-mansi
cl exlremoe volunlali, nisi excommiinicaii sinl, duo cura ecclesia, in Yellanismansi duo el semis,
nullus obsislat. Si qua igilur in crastinum eccle- sexla pars mansi ecclesioeet molendiniel piscalio-
siaslica soecularisvepersona, hujus decreli pagitwm nis ; in Gualkeringi mansus unus, apud Âse juxla
sciens conlra eam lemerevenire lentaverit, secundo D [ Masenceium lerroe, apud aliud Ase quarta pare
leriiove commonila, si non satisfactione eongrua mansi, apud'Ncmachiummansus, apud Ham man-
cmeudaveril, poiesialis honorisque sui dignilale sus cura quarla parle ecclesioeel molendini. Confir-
careat, reamque se divino judicio exislere de per- mamuseliam vobis ecclesiam de Surreio cum alodio
pelrala iniquilatecognoscat, el a sacraiissimo corel municipiis,novem perlicata viucarum Loesura,
pore ac sanguine Deiel Domini noslri Jesu Chrisli .quadraginla et seplem diuinala boum in Reraoni-
aliéna fiai, alque in exlremo examinedislricloeul- villa, quoelua prudenlia ab Arluino prelio compa-
lioni siibjaceat. Cunclis aulem eidem loco jusla ravil. QuidquidproelereaidembealoeScholaslicoemo-
seivanlibus sil pax Domininostri Jesu Chrisli, qua- nasleriumjuste possidel,aul in fuiurum concessione
lenus el hic frnctuni bonoeaciionis percipiant, el ponlificum, liberalitate principum, vel oblatione
apud disirictum judicem proemia oeiernoepacis infidelium juste atque canonice polerit adipisci,,
veniant. Amen, amen, amen. ralum vobis illibàiumqueservari sàncimus. Decre-
Dalum in monaslerio Saneli Êgidii apud val- vimus ergo ul nulli omnino hominum liceal supra
lent Flavinianainper manum Joannis, sancloeRo- dieti eoenobii congrcgaiionem lemere pe lurbaré,
manoeEcclesioediaconi'cardinalis,xvt Kal. Aiigusti, aul ejus possessionesauferre, aut oblala.|n/.,idWata]
477; EPISTOLA ET PRIVILEGIA. 478
relinere, minuere, vel lemerariis vexalionibus fa- i Sicut injuste poscemibiis nullus esl iribuendns
iigare,. sed omnia intégra conservenlur, earum pro eflecius, sic légitima desideranlium nonesl differenda
quarum suslenlalione ac-gubernalione concessasunl, peiilio. Cornes nimiruin Tolosanoruni ac Ruibenen-
usibus omnimodisprofulura,salva TrevirensisEccle- sium, et marchio Provincia1, Raimundus, polenlatus
sia?canonica reverentiai Obeunte le, mine ejus loci sui parlera a Romana Ecclesia detinens, honores
abbaiissa, vel earum quoecunque post te in ejusdem omnes ad beatiini Êgidiuni pertinentes-lam-in valle
loci regimine successerini, nulla ibi quoelibetsub- Flaviniana quam exlrinsecus, quidquidjustesivein-
replionis aslulia vel violenliaproeponàlur, sed juste videbaïur leiiere, omucs reelas sive pravas
quam soror.escommuni consensu, vel sororum pars coasueludines , quas . ipsius aiiiecessores aul ipse
consilii sanioris secundum Deuniet beat! Benedicli habiieranlj ob honorera Dei et beati Êgidii reveren-
regulam providerint eligciidanii adhibiio eliam dioe- liam dereliquil. Quam videlicel missiouem, apud
esani episcopi consilio, si catholicus religiosusqne Nemausense concilium jurans in manu noslra, Odi-
exsiitéril, uijam omnino non liceal infra. abbaliam loni abbali, cl ejus fralribus fecil, in Hierosoîymi-
ipsam aliquid Violenlia? vel prava? consueiudiuis lanam expediiionem iturns, seque el universos suc-
vindicare, aul gravaminis quidquam, quod ancilla- ce sores suos, si forte hoc donum irritum faeere
runl DominiDei quieli impediat, irrogane. Advoca- * perlentarent, quod ad se erat, damnalione el male-
tum quoque ejusdem loci non alium fore statuimiis, diciione muilavil. Quod igilur suggerenle ipso, el
nisi quem monaslerio utilem abbaiissa cum reli- mbiiachis exorantibus, in totius concilii «inspecte
giosarum suarum- volunlale poposceril. Nec ipsi firinavimus, necnon et per auclorilalis noslra? Hueras
aut abbatissoe,nec alicui loci ipsius minisira facul- slabilimus. Si quis ergo ecclesiaslica soecularisve
tas sit ecclesias-bonavel in feudum personis soecula- persona liane siipradictî comilis missiouem, et no-
ribus dare, Tel sub censum redigere-,vel modjs qui— slram atque totius concilii confiniialioneni evacuare
buslibet alienare. NuUumproelerea clericum in mo- aul perverlere proesumpserii, usquequo saiisfaciat,
naslerio vestro minislrare permiuinnis, nisi dere- cxconimunicaijoni aiiaihemaiique subdalur, el ho-
guiariorum canonicorum numéro quos apud beat! noris alque officii-suievacuatione plectatur.
Moniani (46) ecclesiam religionis veslroesollicitudo Posl hoec-divina?volunialis dispositione aclum esl
consliluil, quibus delegalum ex vesirarum faculta- e: apud B. J2gidii monaslerium, basilics?-nova?aram
lum porlionibus victuin , ne qua in posierum per- omnipolcnti Deo noslris manibus dicaremus. Sanxi-
sona sublrahere a.udca-1,inlerdicimus. Ad indicium mus igitur el sàncimus, el ad posierum memoriani
aulem perceploea Romana Ecclesia liberiatis, Yirdu- , litteris designamus, ne quis ulierius archiepiscopus
nensis inoneta?sex argenleos quolahnis Laleranensi 'aut episcopus, adversus eamdem ecclesiam audeai
palatio persolvetis. excommunicalionis aut inlerdiclionis proferre sen -
Si qua igilur in crastinum ecclesiaslica. persona lenliam. quatenus idem monaslerium ex ipsius
soecularisve hujus decreli paginam sciens, contra ,B. iEgidii tradilione saneloeRomanoeEcclesioejuri
eam lemere venire lentaverit, secundo leriiove proprio subdiium, Romanoesemper liberiatis gralia
commonila, si non saiisfactione eongrua emendave- pei'frualur. Si quis aulem, decreli hujus lenpre
rit, poleslaiis honorisque suidignitaiecareal, ream- cogiiilo, obviam venire lentaverit, honoris el officii
uue se divino judicio exislere de perpelrala iniquî- sui delrimenlum paliatur,: alque a sacraiissinio cor-
taie cognoscat, et a sanclissiino corporeel sanguine pore et sanguine Dei ae DominiRedemptoris noslri
Dei et DominiRedemptoris noslri Jesu Christialiena Jesu Chrisli alienus fiai, alque in exlremo examitia
fiai, alque in exlremo examine,districiai ultioni sub- dislricioe ultioni subjaceal. Cunclis aulem-eidem
jaceal. Cunclis aulem eodem loco jusla servaniibus loco juxta servaniibus pax et misericordia a Deo et
sit pax Domini noslri Jesu Chrisli, qualeims elhic Paire noslro et DominoJesu Christo proesenlibusac
fruclum bonoeaclionis-percipiant el apud disirictum fuluris soeculisconservelur. Amen, aiuen,,amcn.
judicem proemia oeiernoepaeis, inyeniant. Amen, ) Dalum per manum Joamijs, S. R. E. diaconi car-
amen, amen. dinalis ac biblioihecarii, apud Avenionem in mo-
D.Uuinin monasterio S. jEgidii, apud vallem Fla- naslerio S. Andreoe,xi Kalendas Augusli, indiclione
vinianam, per manum Joannis, S. Romanoe.Ecclesioe quarta, Incarnaiionis Dominicoe1096, poniificalus
diaconi cardinalis, xiv Kal. Aiig., indict. iv, Incar- autem domini Urbani II papoe ix.
naiionis Dominicoeanno 1096, pontificaïus autem
îx. CCV.
domini Urbani H papoe
CCIV. Bi/Ia pro ecclesiaSancti Saturnini Tolosa?.
Privilegiumpro monaslerioS. jEaidii, (Anno 1096.)
(Anno 1096.) [BALUZ.,Miscell. 11, 179.]
Concil. XX, 938.] URBANUS episcopus, servus servorum Dei dileclis
[MANSI,
URBANUS servus servoruni Dei. in Cbrislo filiis canonicis in ecclesia Beaii Salurninf
episcopus,
ul '. duo
(46) Superest haud procul a Juviniaco ecclesia S, Montai», qui S. Remigii oiluai proedixerat,
«trcmila?degunl sub clicutcla înouaslcrii.
B. URBANI1! PAP.4Î " 130
479
regularem vilain professis, et eorum succëssôribus A ulmillaeiseiga proeposiluiiisuuminobedienlioecauja
iiiéadem religione vict'iirisiii porpeteum. el snperbia; relinquaiur. Porro proeposituroe,deca-
Sicul injuste poscenlibus; nullus est (ribuendus nia1,sacrislioe,cap'iliscdlai-, el caetera ecclesioevesîrj?
effeelus,ila légitima desiderantium noii esl di-lferenda bona bnmia vobis veslrisque -surecisorihus- colifir-
pelilio. Querela siquidem illa quoeinler vos et fra- mamus. Arcliidiacon'ainséliam dignitaïem et coeme-
irera nosirum Isarnum, Tolosamim episcopum, de leiiuni, sictit in episcopi et caiïonicprlim Saneli
oblalionuni altaris el ecclesia; parte quarta prolixis Slephani cliirograplio coiitinctur. Candèlas quoque
lemporibiis agebatur per omnipplcniis Dei graliam cereas, quas filius ihoster R'ainiundus,-Tolosânns
proesenii us nobis (17) synodique <si judicio per- cornes, iii ecclesioe-dédicalionc-nobis proesenlibus
Iraclala et -legiliinorùm lèslium qui audieranl et abdieavil, rie quis Ulierius exigere andeal iulerdi-
viderant jurejurando finilaesl. Paluil enim clericos cimus. Prohibéinus eliam np-quisejusdeni ecclesioe
quondam, qui apud beati Saturnini ecclesiam-aine clauslruni violenter insilire, aul infi*aid rapinam
veslra lempora cilraeanonicam disciplinanVvixéranl, aul injuriam" audeai, irrogare. ">Ad,hoec ecclesias
oblationiim altaris seu ecclesioeetqnarlam eica'leras Beaii Pelri de*Valefiis-el de Arhixeha , abbaiia
portiones intégraslenuissei Quod videlicellune tem- quoque Saiicli Avili ,• Sancti Cypriani, ecclesia
poris- ita acluni eliam anle lestium probationem V Saneli Pelri de-iSlainacô-elde Mr.scarano,^quiilquid
ipsemel episcopus faiebalur. Quoniam antePctriim proelerea eadem ecclcsia-juste. possidet sive in. fuiu-
Rogeri, Tolosanura episcopum,qui pblationesomnes rum juste alque canonice-polerit..-adipisci, vobis
causa oedificandoe'iiovoebasilicoe rccollegit.in suis veslrisque succe-ssoribnsregulariler vivenlibus eon-
ilomibiis vivenles clerici libère Beaii ,-Saturnini firnianius. Si quis igilur in crastinum archiepiscopus
oblalionibus fruebaiilur. Iniquum ilaque Visuraest aul episcopus^ iuiperalor aul rex, princeps aul. dux,
m qiiod saicularibus clericis auleriores episcopiper- cornes, vicccoiiies, ,judes,.raul éceleslastica qnoelibct
îniseranl vobis jam per Dei graliam communiter-et soecularisve persona 4iitjus-d.ecr.eti.paginam sciens,
sub régulai! disciplina vivenlibus auferrélur. .Unde citra eam-le-mcrevenire.tcntaveril, secundo leriiove
etiam idera fraier nosler Isartiusjn proepositi et cotWncniiup, si-non saiisfaclioneêongrua emenda-
oiiorumd.iii de vestro collegioqnarlam parlera illam Vei'h, "po''csiai-is»honorisque •sui dignilale careat,
quam tenebal in '«inspecte noslro cl fralrum qui reumque'-stv AUVÎIÏO judicio exislere de perpelrala
-nobiscumaderant refulavit, atque ul id noslro pri- iuiqiiitate "t'ognbscat, et a -sacraiissimo corpbre ,ac
vilegio firmareiur suppliciier cxerav.it. Secundum sanguine-Bei-ac'Domini Redeiuptoiis noslri Jesu
ipsius ergo el veslram pclitioiiein, et quarliiui illam (Q Cbiisii aliemis fiai,'atque in exlremo examine di-
et Caueras oblalionura altaris vel ecclesioeportiones sil'kila; filtioui subjaceal. Cunclis aulem eidem' loco
in iniegi'Umvestro vesirorumqiic successorum usui jusla servaniibus sil pax Domininostri JesirChrisii,
per proeseniisdecreli paginam apostolica auciorilate qûaiéniis'-oi hic fruoluni botioe-aeiimiis'pen'.ipiani,
perpeluo confirmamus,- el ne quis episcopus eas et apud. xiisliiciunl judicem pttvmia interna; paris
deinceps 'exigere debeat inleidiciinùs. .Praieréa iuveniaiiii Amen -.-'.. • -
quoniam largiente DominoBeati Saturnini ecclesiam -'Dalum'apud Moulent Amîaoîiis in iniCvasicrio
noslris manibus coiisecravimus, el sanximus et sàn- -SaiictiAjidrcoeper-i.ftMiiuni'Jo.iinih;, S. H. E. i'i.icoui
cimus -ne-quis 'episcopus aul'--archiepiscopus suie cardinalis',. -Xi=Kal. -Ang-iiSii! iifdioiioi.e-tv, lin-ai-na-
•tiôstra velii'g:;ti noslri audientia interdictibiiis vel lioiiis Doniinîcoe-anno 1097 , poniilkaïus amem
'excéiiinuiiiicalionis:in locum audea't-prpferrc seii- doiniii. Urbànivll papoe ix.
teii'liain,-necalicnHicéal>eumq'ui illic liodiehabcltlr •**'-''' "'" "' '
OCVI."
-statinn ordinis cOnnïiutare;:nec posl possessionem * Urbanusmonaslerii
canonicorum cuiquam facilitas sil aul propriinii " S..AnçlreoeAvenionensisprivile-
' gia et °possessionesconfirmai.
habere aul sine proepositivel congregationis licenlia c'- '*' ' '
f Aimoi-096.)
de claustro discedere. Quod si discesseril, cl c m- i) • 270. "
'p-R-tiiij'AgT;"'Vtf<!Urbani, p; ]
liioniuis--redire contcmpseril, proepbsiti inlersit,. si
ÇCVU.
«pporlurïum-viderit^ einii iibilibet a suis offi iis
inicrdiceie. Inleniiclum verb ejiiscoporum veiabba- Epislola Urbani papoe11 ad Colomaiwm lluugarioe
tum sine ipsius perniissipne nullus absolval. Obeunte regpm, adversus Guiberlum anlipapanr, vel Cle-
mehiem 111.
ejusdem loci proeposilo,nullus ibi qualibet subreplio- (Anno 1096.)
nis aslulia vel violenlia pra'ponalur, nisi quem
Histoire de
fraires rcgulares communi consensu vel fralrum [^MÉNARB,' l. 1, Nîmes, Paris, 1750, in-i*,
Preuves,-15.]
pars.consilii sanioris secundum Dei lîinoreui provi- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
derinl regulariler cligéndum. Si qui sane clerici cum in Chrisio lîlio COLOSANKO, magnifiai Ungarorum
episcoporum suorum licenlia Conversionis gralia régi, saluiem el aposlolicam benedielionem.
Ibi'iim ipsum adierinl, pra'posito iiberum sit proeicr Auilieilies magiiificéiiliara luam omnipotéiïtis Dji
onmcm episcopiTolosani coiilradiclionem suscipere, dispositione ad Ungarici regni regimen esse pro-
(47) Niinirum in coiifjlio Ncmausensi.

' EPIST0L.4: ET PRIVILEGIA. 482
4SI
vec.tanv, gaudio non inodico exsuitanius. Réiulit A.nain luaiii divina, ni credimus, gralia sublimavii.
enim nobis venerabilis filins nosler Odilo, "S. Mg\- UnJe nos quibus, licet indiguis, pro apostolicoe
dii abbas, slrenuilatem luam, proeter sàicularem .sedis niiuislcrio Ecclesiarum -omnium sollicitude
qua proecellis industrlam, Scriplui-is eliam eccle- iiiiuiinelj quia Groecis.élbarbaris, sapientibus cl
siastieis erudilam, et quod polissimum judiciariam insipieiitibus debitores sumùs, luam super his-prii*.
coiidecel, poteslatem, sanclorum canouum pollcre dentiam duximus admonendanï : lui profeclo aninii
'«ciehlià.^yndèoportéïie, fili in Christo cliarissinié, voluntalem agnoscere ulrumad sâliitein regni tfii
supra eoeieros qui te in ejusdem regni regimiue ei ad populi lui erudîtioném aposloliea!sedis, apo-
proecesserunl, tara pi1©tua quam pro coniuiisso- :erisiarios desliiiari conseiiti'as. Ad liijiis videlicel
runi libi popiilprum.sainte curani gerere. El poienles operis minisleriuin snpradictum beati iËgidii abba-
enim, ul divina Scriptura pronunlial, polenier len) coopeiatorCm proedesliuavimus.Super hoc ergo
lonnepia patienter.; ei-cui plus dater,, plus.profeclo négblio- certain lui, aniuii -volunlatem nobis' per
exigitur. Erige igilur, o rex, vexillum ealholicâ? laibrem proeseiitium rescriptis luis inlimaré- iion
fidei gloriosum. quod.soeculaiibus regni lui vexillîs différas. Porro de nobis ila luam excéllenliam confi-
jrictoriaiu. .debeat ,el glpriaui eoniparare, Jam diu dêre volumus, lit quidquid honoris, quidquid digni-
enintUngaroruni populi errorum dévia seculi sunl, " talis pi'oedecésso'r mus Slephànus - ab aposloliea
et dereliclis suoesaluiistpasioribus, alieitorura grei- nostra Ecclesia pronieruisse cognoscilur,-"certa de-
giini vesligiis adJ)a?serui!.i.Reminiscal lune strenui- voliône exquiras, plena liberalilatis benignitaie
ta.s lua religiosi principis Slephani, qui generis lui percipias, dummodo in unitaie ejusdem aposloliea?
prinius.a sancla Romaiia;el apostejica Ecclesia fidei Ëcclésioefirma slabililaiè perraaneas, el ei quid-
religioneni suscepil, et regularis dignilalis jura- per-' quid honoris, quidquid reverentioe, rex proef.ilui»
m'erujl. Quanip enim amplius le divini disposiiione insiituil, fideli benignitaie dévolus exhibeas. .
jiidicii in terra dignilaleproveciuni inlelligis, taulo Dalum vi Kal. Augusti. , ,
humilias de.bes.potestalis divina?principibus, Petto , - . - CCVil'l.
ac Paulo, fili cliarissinié, obedire, el eorum ecclesioe Urbani H .P.,M. ep-siola ad Gebehardum episco-
subjeçiipneui.'eiJjonpreiii-a p.roefatoprincipe iusli- pum Cbnstanliensem,ul a Reilaibuchensbus quem-
Nulla le pscudpaposio.Io- dam monachum Scafhusensibusmonachisrestiluen- '
luluni .fid'elil.er.e.xiijiiere. duwfcurel. --- -
runi qui. epruin, ecclesiam iuvaserunl, - venena cor- '' Anno 1096.)
(
riimpant ; nulla pei-versitas a vera religione sodiical. [ PEZ,tlm. Anécd. VI, i, 297. |
Nec enim.lalei'e lejoredimus.hoeresiarchaiu Guiber- URBANUS servus servbrum Dei, vené-
p episcopus,
liiiii,,ab-Qninibijsnbicunque, calholicis excoiiimuni rabîlifrairi G. CONSTANTIIÏNSI salutem et
calura alqup damuaium, qui contra,-divina? legis episcopo,
contra apostolicani benedielionem.
seila, conira, Evangelii, slatpla, sancioruni Inter Scafusensiuni el Reiienbuébensitini coùgrc-
canoHUindécréta, yivenlis palris; ac domini cubile
galiones qcare et -qu'au) diutina dîsëordià fuerit,
ascendii, et Gregorii sepiinii apostolicoe memorioe fraiernFta.i luoe liquido palet. Nuper cum Turonis
ponlificiscplhedi'a!iiiiipsil,n)alrçn)fide!iuinoniniuin essemus, per liliuin nostruin Mauegoldiini, niagi'
RoiiiaiiamEcclesiam inçeglavii : sed fureni.euiii et Slriim scholarum,
pacifi'cos eos aiidierainus. Com-
lalronem exislere per. diyinoe,clariOeati.o.uiscausam mun is autem filius Gerard-is, Scafiiseiisismonachus
loius peiie jaiji .orbisa.gflp&çU.. Quid eliam in Hen- veniens , eamdem apud nos quére'Iain replicavil-,
aticloreui
•ricun).b:t.ijusce.,i,iiiquil.aiis.etpist!sui!iplionis qiiia videlicel fratios illi nionachuinreddere nidue-,
divinoeniajestelisr juslilia. operala sit et opetelur,, r'unl. Mandamus itaque dileclioni luoeut ad refor-
ad'tuant exisiinianius no.iiiiain peryenisse. In seusuni nianiiain inler
ipsos ce.nconiiani cum religiosis
enim rcprobuin datus et ea quoe iipu conveiiiunl, adhuc
invigiles. Quod si modo obedire couteuipse-
imo quoe Dep et hominibus exsecrabilia sunt ppe- rinl, el
posl noslraiiini Iilleraitim acceptioncm
irans, publicis est exposiius igpominiis. 1-n-ifionimi- infra dies'xxx niouacmun illum pro quo inler eos
.riiin iiliiijquodainmododivina; Scriptura?imjileium 3 diseordia
crevil, Scafusensi abbali iron restiiueiinti
videlur elogium, vQuid.ssuperbit icria.el cinis, > eos nostra senlenàa novèrrjinteidiclos.
deinceps
t|uia in vite sua, Nprojicil intima sua. Ipsi -quippe - Data vu Id. Aug. apud Forma Cliolchcr.u
quos i.uliinos.- habueial,. quos tynquain, sua viscera ceix. • --
diligebat,.non laniuni familiales, sed ipse .eliam Ejusdem papoeepislola ad Odidricum,seu Udalricum^
filius,,.prp,-.suiseum abominaiion.ibus.exsecrali, ab . proeposilum Reitenbmc.liensem..—- De étalent.re.
'
ejus se conso.rtjpsequesti'aruni. Jam per Dei Jiiise.- ' ... (Anno .1096.) . ,. ..
ricordiain ..et judicium priueipalem. illani : regni suj , [ PEZ, tibi supra, p. 288,] . ..
pariem-perqjiam RomanoeEcclesioeincubabai auii- - URBANUS '
episcopus, seivus servorum Dei, dileclis
sit. Inter Jias .diabblicoe perseculionis .pwcellas, filiis 0. proeposilo,M. licçanp êiienbii.cJiensiiini,
jain.diuregnum Imim àb aposlolicoesedis obcdi.en- saluiem et aposlolicam beuedicliouein. ,
liadesçrvil, ieternoris liujus^principibusadministris, Jamduduni dil;cciioncni.v,estraiii.missis.acremis-»
dedilumvpenrlaiioris ,via? dévia seduelutu esl. Nec sis litteris exhorlati sumus çxhprtaiioujbus;,et .pri-
tandem' ad-ejus.populivelaineii./ajulcreudum, perso- ées adjeçimus, ut cura veneiabili., Scafusensùnu
483 IL URBANIII PAP.E 484
abbale vel congregaiione in pacem integrain redi- A amore corrobore!, et ab universis peccalis el erro-
relis, restiluto eis fraire quem ex eorum clauslro ribus absolulosad summoecharilalis et veroepielatia
dolosis circuniveiUioiiibus eduxisiis. Vos autem, perdueatinluilum.
qupd.religipiieni veslram.minime decuit, et prcces Data Papioe, xiii Kal Octob.
nostras sprevislis, et auctoritaiem iu nobis sedis '" " '
/ CCXl.
aposlolicoe parvipendislis. Quiu eliam Deum, qui
eliarilas esl, offendisiis, cum religiosos viros ad Urbani II papoebulla, qua mqnialibus Ciemonensi-
bus Saneli joannis Evangelisiai, omnia lllarum
rcconcilialionein veslram,eongregatos, ,elvenerabi- jura confirmâti ..-,
lem Scafusensiiini abbalem, solpchariiatis inluilu
(Anno 1096.)
in çoiispeetu vestro huniilialiim, irridere el propo-
[MURATORI-, Anliq, îlnl. V, 809.
sila. proesumpsislis pollicilalione fruslrari, Quam URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecta?
inobedieniioe et dolosiialis culpam, qua.dcberemus filioe GJSILJE,abbaiissa? -monaslerii Sancti -Joannis
auslerilale perscqui, veslram ipsorum prudenliam Evangelista?secus
Cremonam-, et post eam regu-
in confis tabula légère non dilïidimus. Posl haruni lariler in eodem loco subsliluendis in
pèrpetuuin.
igilur lillerarum acceptionem, nisi infra dies xxx Desiderium quod ad retigiosum propositum et
eidem abbali saiisfeceiïlis, divinprum deincepseffi- 15 B animarum saluiem pertinere 'hionslraiur. àiictora
ciorum Deosine aliqua est dilaiione complendum. Tuis igi-
OCX. lur luarùmque sororum volis aposlolicsebenîgiiitàiîs
Epislola Urbani II papoead Bononienses.— Eorum anres palerno inclinamus affecte; et beati Joaniiîs
fidem limitai. Omnibus gui bello llierosolymitano
interfuerini, p'ecculorumvèniam proponit. Evangelistoe monaslerium, oui auctore Déo-proesl-
'(AnnO1096.) der.e dignoscéris, Rorpanoe aucloriiatis .'.privilegio'
[SAVIOLI, A'nnali Bologiièsi. Bassano, 1784, in-i", communimus. Quod viileliéél inPiiàsiéi'inm Bernar-
1, II, 157.j r dus cornes;,et uxor ejusêrta>sûh)pritiùs suis oedi-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis ficaveruni, el in niàhus rèvérehtissimoe meiiioria?
fi.i s Calholicisni clero, populo Bouoniensi saluiem Gregorii seplimi, p'roedécëssbris-noslri,beato Pélro
Cl aposlolicam bcucdielioiieni. elSancloeejus Rpmanoelîcélèîoeobtulérunt. Sialui-
Boïiilali veslroe gralias agiintis quod inler sc.lii- mus ergo ut quoecunquebona eidënï loco per supra-
smalicos et hoereiicos cpnsiiiuti, quidam semper in dictos comités vél fidèlesquoslîbel désuo jurëtibla a
lide calholiea permansistis, quidam vero per Dei sunt,vélin fuiurum largiente Dbmino offerri coit-
graliam yeriialc comperla et errorum dévia dimi- . lîgeril, vPbis et lis quoe post vos successuroesiint,
sislis, el jam quoe catholiçoefidei sunl sapilis. Hor- firma-semper illibataque permaneant. Decernimus
lamiir ergoin Dominodiîeelissimi, ul in verilatis via ergo ul nulli omnino hominum liceat-eumdemlocum
virililer incedalis el bonis iniliis meliores eveiilus temere perlurbare, aul ei subdilas possessiones aii-
addere proeurelis. Non piv.m qui cpepei.il,sed qui férre, minuere, vel lemerariis vexalibhibus faiigare ;
perseveraverit usque in finem hic salvus erit. Vene- sed omnia intégra conservenlur earum pro quaruin
rabilem fratrera iioslrum et coepiseppumBernardum, suslenlalione et gubernalione concessa suiil, Usibus
quem paslprem vobis per manus nostras divina pro- oiniiimodis profulura; salva cànoniea juslilia Cre-
yidenlia conferre dignata est, charilaii vestroeallen- mohënsîs episcopi, siquidem catholicus fuerit, -et
lins commendamus ut si Deum diligilis in ejus vi- communioneniei graliam apostolica?sedis habueril.
cario oslendaiis. Ipse enim de hujusmodi dixil : Qui Cui, lamen omnino non liceat idem monaslerium
vos audit, me audit. Nonnullosveslros in Iiierusa- proegravare, aut exactionem vel consuetudinem, quoe
lem ciindi desiderium concepisse audivimus quod liberiaii et quieli monasticoenocéat, sororibus illic
nobis plurimuin coniplacere noveriiis. Sciatis.autem vivenlibusirrogare. Sânead indiGiuinhiijiisperceploe
eis omnibus qui illuc non lerreni conunodi cupidi- a Romana Ecclesia prolecliohis, per annos singulos
taie, sed pro sola aninioesuoesainte et Ecclesioelibe- Dj Mediolanensisinonetoedenarios duodeeïm Lalera-
ralioneprofecli fiieriul, poenitentiamlotani peccato- nensi palalio persolveiis. Si quis igilur in crasiinUm
runi de quibus veram cl perfeclain confessiouem archiepiscopus aul episcopus, împeraior aut rex,
leceriul per omnipoientis Dei niisericbrdiam et Ec- princeps aul dùx, cpmes, vicécomes, judex, aut ec-
clesioecatholiçoe procès, tam nostra quam omnium clesiaslica quoelibetsoecularisve persona, hanc nb^
pêne archiepiscoporum et episcoporumqui in.Galliis stroecoiistitulioiiis-paginain sciens, contra eam le
sunl aucloritale dimiitimus, quoniam res et personas mère venire tenlaveril, secundo leriiove comnioifita,
suas pro Dei et proximi-cliariiale exposueiunt, ne- si non satisfecerit emeiidalione congrûa,\poleslaiis
que clericis vero, neque monachis sine episcoiiorum honorisque sui dignilale careal, reainqiie se divino
vél abbalum licenlia illuc eundi concedimus facul- judicio exislere dé perpelrata iniquilate cpgnbscai,
lalem. Porro episcopis cura sit ne parochianos suos; el a; sacralissinufèorpore el sanguine-Deiet-Domini
sine clericorum consilio el provisione diniillanl. Ju- ac Redemptoris nostri Jesu Chrisli aliéna fiai, atque
venibùs eliam conjugalis providendum est ne léuierc in exlremo examine disiricioe ultioni, subjaceal.
lanunn iler sine connivcnlià uxoriim suarum aggr'e-.' Cunclis aulem eidem loco jusla sérvanli.bussii pax
«lianiur. Oinnipolens Deus in site.vos .timoré éll Domininoslri Jesu Chrisli qualenus el hic fnlctum
'
ISS EPISTOLJE ET PRIVILEGIA. 486
ooiioeaclionispercipîanlv et apiid disirictum judi-AA ra-hili frairi HUGOM , Cluniacensi abbali, ejusque
cem proemiaoeiernoe-pacisinvenianl. ~- succèssoribus regulariler subsliluendis in perpe-
Ego URBANUS, calholkoeEcclesia? episcopus, sub- liinni. ''-/'
scripsi. ''..''• 1- Cum omnium fidelium .pèlitionibus-et'nécessiter
Datera Cremonoeper manum Joannis, sancloe Ro- libussubvenire debeat aposlolicoecharilatis gralia,
manoe Ecclesioediaconi cardinalis, xvn Kalendass mullo inagis his est imperlienda ejus beneficiicler
Novembris, indiclione v, Incarnaiionis Dominicoe ; nsenlia, quos sihgular ICT filios se gaudel habere.
anno 1096, poniificalus aulem domni Urbani secundii Romana mater Ecclesia. Inter quos quoniam Cln-
papoenono. niacensis congregalio , 'divino charismale. coeleris
CCX1Ï. imbula plenius, ut aller sol enitel iu terris, adeo ut
his nunc -temporibus ipsi polius conveniat quod a
Urbani 11 epislola ail AlexinmCoii&ianlinoyolitanitm
imperaloreni. —De expedilionein terrain saiictuin, Dominodictuni esl, Vos eslis lux mutidi, eo inagis,
#l de cruce suscipiend'i. o charissime fraier Hugo, sublimiialis aposlolicoe
(Anno 1096.) auclorilas cogilur proebere veslris pèlitionibus as-
•[MANSI, Concil. XX, 660.] sens.um; cum eliam pro sanclimonu viloedesideriis
"B veslris
URBANUS secuudus, Romanus pontifex, ALEXIO, parère noviniiisAuctoromomnium.Ea propter
Conslanlinopoiilaiio iniperalori, elc. quidquid liberiatis, quidquid luiliouis, quidquid
Cum slalutumfuissel ad Clarum monteraArvernioe . auclorilalis proedecessorcs nostri EcclesioeRomanoe
ulconiinunibus vo:is belhuii adversus Sanacenosj ponlifices, proeserlim aposlolicoe nicmorioe Grego-
«gereretur, laiiia hominum muliiiudo cruce signala, riiis Vil, vestro monaslerio el locis ad id periineii-
esl, ut ad trcceuia hominum inillia ceusa fuerint. libus coiilulerunl. Nos quoque proesenti decreio
Ducuni aulem forlissimorum tanins ardor, ut de. auctore Deo confirmamus, scilicel ni. cuncla loca et
rccuperandallierosolyma multum sperare debeanms. înouasleria ad Cluniacense coenobium perlinenlia,
Primas omnium Petrus eremila innumerabilibùsi quoe ab aliquibus fidelibus Cbrisiianis, regibus,
se ducem proebuii, cui Godefredus, Eustacbiiis ell episcopis, ducibus, comitibtis seu principibus, eidem
Balduinus fralres, Bolionii comités, se addideruut, loco sunl concessa, et ab aiilccessoiïbus-luis acqui-
majores eliam copias paraverunl, llinc Podiensis; sila, cl qua'cuiiquc ad euindeni locum aliquo modo
«pis: opus belli dux, el Raimundus Saneli Jîgidiii pertinere videnlur, vel in posierum dabunlur, sive
cornes, inde Hugo Magniis, Philippi Francorumi lerroe, sive ecclesioe, sive decimoe, et quoecunque
régis fraier, el Robertus Northmanniae, et aller• _ quorumcuiique bénéficia fidelium, absque ullius
Robertus Flandrioe,el Slephanus Carnuii comiies. conlradiclione cum magna quieie et securilate tu
-Quiddicam de Boainundo ipso qui ingenti auiinii et lui possideatis, el per le nniversi suecessores
niagnanimiiaie ii« se coniitem adjuiixil cum seplcnii , lui iu perpeluum. Necnon sub divini judicii pro-
iiiillibus delecioe juvenlutis Italicoe, relicta frairii inulgalione, et confirmalione, el anaiheniaiis in-
rerum omnium cura, quo eum diu belloconlenderai?? lerdictione corroborantes decrevimus ul nullus
Ad hos belli maximos appaïaïus iinum illud- ini- episcopus, seu quilibet sacerdoles in eodem vene-
primis est necessariuin, m tuo proesidiocoiumealu- rabili coenobio, neque .omnino in aliquo loco huic
que lantoecopia?juvemur. Quareab le peto majorerai sub.iilo pro aliqua ordinalione seu consecraiione
in modum, ulquibuscunque rebus.ppt.erjsjusiissimoi altaris, vel ecclesioe,
presbylerorum, vel diacono-
hello gloriosoque-fa-veas. Illud autem, lametsi nont rtini
missarumqiie celebratione, nisi ab abbaïc ejus
dubilein abs le curalum iri, volui lamen le per,-, eoenobii, vél prioribus eidem coenobio siibdilis
-lilteras nostrasscire id railii cl universa?Clirislianoe
; invilatus fuerit, venire ad agendum proesumal. Sed
-reipublicoejueundissiintim fore. Vale. liceal monachis luis ubicunque posilis, cujuscunque
Romoe, elc. voluerinl-ordinalionis gradum suscipere ubicunque
CCXIil. DP tibi et aliis veslrisque succëssôribus placiierit.
Urbani epislolaad Gerardum Tarvannensem.— Cano- Inlcrdicimus aulem sub simili anallieinaiis proniu!-
nuni eonlemplaresexcommunicaitdosesse galione, ul neque Cluniacum, neque loca ad id
(Inlra annum 1088-97.) perlinenlia ubicunque episcopi vel sacerdolis de-
[Ivo, Décret., iv, c. 219.] prinianlur inlerdiclionis lilulo, seu excomnmnica-
Canonumconlempiores e.vcoromiwicandisunl el lionis vinculo vel analbemalis. Non enim pai-itur
damnandi, qiiandoqiiidem a saeris altaris înyslériis sedis sancloe aposlolicoeauclorilas, ut ullius cujus-
esl removendus qui saeris non vuit obedire cano- cunque persona?obligaiioiie proscindalur a se cui-
nihus. libel concessa liberiatis poleslas. Non igilur fratres
CCXIV. lui et monacbi, ubicunque, cujuscunque episcopi
Urbanus monaslerii Clnniacensistiberlales el privi- vel malediclionis, vel exeoiiimunicaiiouis, seu in*
légia confirmai augetqiie. lerdieiioiiis vinculo teneantur asiricti.
(Anno 1097,)... Quod si quis sciens hanc noslram paginam, contra
[Bibliolh. £lamac, p. 520.] banc, facere proesuinpserit, auciorilate-beaii Pelri,
URJANUS episcopus,sci'vus...servorum Dei,-vene- cui Condilor omnium ligandi alque solvendi pote-..
'
-m ;-.i?-. URBANIn PAPJE -_'':,-im ,'.
'
iiSialcnieommisil, ecclesia veslra cl ipsi niùnaclii A rii-episcopus advoceiur. proelerea cbùtituiriiusut
absolyanlur. El is quicunque Sil, qui. apostolicoe nulli omnino hominum liceal yestruni vencrauile
sedis fiiium ligare, s'ive raaledicere contra decréiuni -coenobium et loca.-""ei-; subdila lemere perturbare;,
-n'osiium; volucril,. malediclione perpétua, ligetur,. sed eorum ecclesioe,deeimoe,possessiones et bona ,.-
«anailienializelur, condemneiur. Si qua vero com- coelera, quoe;pro aiiiinaruin saliite jara donata sunt,
peiens/.ralio -adversus quidquam movcrit, et hoc vel in fulurtiin, Domino miserante,- donari conlige-
aliter delerminari w.ldiffiniri nequiverit, judicium ril, firma vobis veslrisque succëssôribus. et illibata
apostolicum, quod nulli. proejudicium proel.endcra permaneanl. Si qua igilur ecclesiaslica soecularisve
paiilur, super hoc -patienter proeslolelur, et hnuiili- persona hanc noslram conslilulionem sciens, eonlra
ler rcquiralur. Liceat quoque vobis.seu fralribus in eam lemere venire lentavcrii, secundo leriiove
ecclesiis veslris presbyierps digère,- ila lamen ut commonita, si non salisfaciione eongrua emendave-
ab episcopis, vel ab episcoporum viéai'itf'aiiiiiiarum rit, polcsiatis honorisque sui dignilale careat,
curam absque venalilale suscipianl, quas si cpm- reamque se divino judicio exislere de perpelrala
îniltei'fi illijjpipd absil, ex pravilate nolueriiit, lune iniquilate cognoscal, el a sanciissimo corpore et
presbyler! ex aposlolicoe sedis benignitaie officia sanguine Dei, el Domini Redemptoris noslri Jesu
celebraudi licenliain àsseqnanlur. Ecclesiarum vero, "* Chrisli aliéna fiai, atque in. exlremo examine
seu allarium consecraliones ab episcopis in quorum dislrictoe ultioni subjaceal. Cunclis jusla eidem
dioecesibus sunl, locorum veslrorum ; fralres acci- .coenobio stiisque locis servaniibus sil pax Domini
pianl; siquidem gratis ac sine pravilate voluerinl nostri Jesu Chrisri, qualenus hic, fruclum bona?
exhibere. Alioquin acalbolico, quem nialucrilis, actionis percipiant, et apud disirictum-judicem
episcopo consecratioiiiiin ipsarinu saeramenla sus- proemiaoeiernoepacis invenianl. Amern
cipianl. ,..-.. Daiiiiii La.le.raniy ldus Januarii, indiclione v.
Decernimus eliam illius cujus vice, quanivis in- -
, eexv..
digni, fiingimiir, cl .auciorilate .sàncimus, ul idem Urbani11 papoeepislola ad-clerum et populum Tra-
locus el loca ei subdita -omnibus ob salutem nensisEcclesioe.
confiigienlibus sinl miserieordioe sinus, sinl lolius . {Anno1097.)
.pieialis el salulis portes; oblineat ïn --iis locum [Acla sanclorum, t. 1 Jim., p. 249.]
justes, nec repellalur poenilere volens -injustes; , URBANUS episcopus, servus servorum Dei, clero et
proebeatur imioceniibus chantas muluoefraternita- ,erdinij.nobilibus el plebî Trani c.oiisisleniibus,sa-
lis, non uegetur offensisspes salulis ci indulgenlia Js, luleni el .aposlolicam benedielionem.
pieialis. El si aliquis eliam cujuscunque obligalus Cum largiente Dominp miper cum magna episco-
auaihematc eumdem ,locum vel loca ci .subdita porum abbalumque frequenlia synodale concilium
expetieril, sive procorporis: sepullura, seu alterius agerèmus, venerabilis frater nosler Bisantius, ve-
uiiliiaiis ac salulis gralia, minime a. venia et oplàta slroe ciyitalis arçh'episcopus, venerabilis viri Nicolai
niisericoraia excluJalur, sed oleo, medicamenli (qui apud vos Peregrinus nominalur) nonnulla nii-
s,aluiaris fovendus benigniler obligelur, quia el racula coram universo concilio -scripte édita reci-
jusluni sic est, ul in domp.pieialis et juste.proebea- lavii, et eumdem Dei houiineni, aucloritale noslra,
lur dileçlio, sancloe fialeriiitalis, el, ad veniam in sanclorum calalogoannumerari inslaulissinie po-
confugienii peccaiori non uegetur medicainentuni .stulavil. Nos igiter causam ipsâm eidem frairi no--
indulgenlia?- pi- salulis.. Sil aulem .omnibus ibi .stro cpnimisimus., de ejus nimiriiin p'robilate ae
advenieniibus causa salulis'-.hic et in perpeluum, scienlia nihil hoesitantes, ul quod ei révélante Do-
divina? îiiiseraiionis et pieialis refugium,. ei aposlo- mino visuni fuerit, maturiori deliber.itione cousii-
licoebenediciionis et absoluiionis proesidium.'llanc luai; ad laudein et gloriam illius qui gratuilami-
eliam-vobis proerogalivam concedimus ul quisquis.i- scricordia famulos suos mirifice grailiicare co;i-
ad vos alieni monaslerii luonachus pro viloemelio-: r» suev'1-
raiione trans'ieril, lieenler•- recipiatur , -remolis' CCXVL
pi-ioris loci queriijioiiiis , .ut, largiente Domino, Urbani U epislola ad Hugonem archiepiscopum
salulis quam quoerere videlur apud. vos. potialur . Lugdunensem.
tffeclit. Clcricos quoque regulares, quos canonicosi (Ai.mo.1097.)
Vocant, qui vel in locis suis salvari- non possunl,, [BALUZ.,'Miscell. cdil. Luc. H, 180.]
Velpro necessilatibus ad loca veslra confugiunl,r , URBAKUS episcopus, servus servorum Dei, vene-
Bitscipiondi,cl yesii'uni.proppsiium ailmiiiendi, li-- .rabili frairi et coepiscopo.HUGONI, :-pos.ibU'oesedis
ceiiliam iniperlinmr. Decernimus proelerea, et om-- légale, saluiem el aposlolicam beiiediciioneni.
nino consiiluiinuBjul proeiiiçiiloci obeunte abbale,, Quod de GuapiceusiscuDieiisi ebépiscopispruden-
non ibi alicujuseuiique personoeviolenlia cbnslilua- liam luani egisse significasij nobis adinodum gialuiii
tiir ordinaudus, sed ab ipsa congregatione loeii esl, el si jara amplius acium èssel",:graiius lialsero-
iseçiiiidura,liinqieiûDei el.liislilulioneni iegisialoriss • mus, ut et Gu'ajensis ab ineubanlis porci fa-u'éUns
.Benedicli, Paicr -qui,siln proecsséd.ebeai,.eligalur,, eruereiur, et Dîensis paslbreûem appétit frueietur.
iïiqr.esademn ordinandum qiialiscimque illis placue- In Ecclesia Lemovîcensi nil poicstatis cbafiairiuo-
4S9 EPISTOLA ET PRIVILEGIA. i90
stro A. nos dédisse eoghbscas, nisi quod cuiii ab iA perveniens monasterium quod Glamiafoliumdicitur
ipso pro éadém Ecclesia rbgaremurrut apud cbmi- in Andécavensium dioecesi, divina gralia prose-
lem Leniovicemcotisulerëtproampliori Tamiliarilate quenle, cohstruxit, quod Casiriensicoenobio, nnde
prseeipimus. Eleclionem igilur sive consecraiionem p'rodierat, "commisit,ubi cum plurimis viriulum in-
illic non jure faclam nos quidem irritam habemus, signibus, coopérante Domino, effulsisset, Beriulfura
sed adhuc senlenliam pro non' spernenda domni discipulum suum abbatem substituens, monachis
palris noslri Cluniacénsisabbalis poslulalione distu- Casinensibus qui una secum veneranl super eum
limus.SuppIicilerenim exoravit ne in fralrem illum sblliciiius invigilare proecepil, ne in aliquo a recli-
impatienter agerèmus. Nos aulem in nullo legationis ludine regularis tramiiis deviaret, sicqtie lemporalis
tusejus operaiile Dominominuemus, et quoedictante viloefinem sorlilus est, ac sepulius. Posl nonnulla
juslilia oris nequaquam per nos suo robore cessa- igitur annoruni curricula, peccalis exigenlibus, idem
bunt. De Aurelianensi quod slaliiisli et nos statui- monaslerium a Gaidulfo quondam destructum, sed
mus, siquidem quoede eo lam apud nos quam apud postmodum religiosorum Virorum studio repara-
le allegata sunt vera esse consliieril. Quod auleni îtrai. Eo itaque tempore venerandoemeinorioeAdria-
de Senonensibus clericis ppslulasti libenlhis exse- ritis papa simul cum Cârolb,regé Francorum etpatri-
B
quemur, si clerici ipsi pro elecli sui causa ad nos tio Romanorum, proefatiim monasterium Glannafo-
forte perveneiinl. De Belvacensi eliam quod egisti liense venerabili Theodemârio Casinensi abbali
nobis omnino non displicet, quia pro personis nullis super bac re querimoniam facienli, cognila ratione
sanctes canones volumusaut impune proeslanle Do- reslituil, alque auctorilale aposloliea confirmâvil.
mino pâtimur conculcari. Pro causa Cluniacénsis Yerum quia Dei judicia abyssus mulla, jani dicluni
monaslerii slreiiuitatem luam sollicilam volumus, coenobmmbarbarorum incursUvastalum iterum et
ut cum a domino abbale requisilus fueris, de duce déstructura asseritur. Depopulationisergo illiusbar-
Burgundioe,de Aimone Borbonensi, qui eos acriter barie* soliludioe permanente, UtaslrteaLprincipuni
molestant,congruenlemjuslitiamexsequaris.Deslaiii studio provisum fuit quatenus Glannafoliénsislocus, .
noslro «obiscura Deo gralias âge, quia usque ad monachicoe tune quieli incongruus, per Fossalen-
Urbem cum Coin. M. pacifiée venimus, urbem ses monachos disponerelur; quoequidera disposilio
honestissime . eum procedenliùm stipatione fre- usque ad lempora nostra immobilïter perduravii.
quenlissiraa iniroivimus. Urbem ipsam majori jam Coeterumcum Fossatensis etiam' locus ab observa-
ex parle habemus. Synodum Laterani solemniter lione religionis desiisset, Glannafoliénsis ecclesia
celebravimus.Cives nobis et regiones omnes sacra- p< per loci ipsius proepositosnon lam disposila quam
mentis aslringimus. Gralias Deo, honeste, Iule, dissîpala diulius videbalur. Conligit aulem divina?
alacriier sumus. Vos nobiscumDeo gralias agile, et dispositioneclemenlioe,cum pro ecclesiastieiscausis
pro nobis ejus misericordiam exorate, neque inler in Galliastransissemus nos locum illum cum confra-
hoecmalri veslroeRomanoeEcclesioesubvenire alten- tribus noslris episcopis et RomanoeEcclesioe cardî-
lius negligaiis. alibus visitasse. Fratrum igitur Deo servienlium
iilic et circum habitantium nobilium virorum nos
CCXVII. turi.)a circumstetit super dissipalione mullimpda
* Urbanus Pelro
Aragonensium et Pampilonensium coiiquerentiuniquoeab his inférebatur, quorum eos
régi coelerisqueearum regionumlidelibusecclesiam oporluerat induslria gnbernari; adjecioe his sunt
Pampilonensemcommendul. communis filii noslri Joannis, S. RomanoeEcclesioe
(Anno1097.) diaconi cardinalis, el veslri Casinensiseoenobiimo -
[RUINART, 1
Vila Urbani, p. 282."
nachi, pro parte lua et venerabilis fràtris nostri
CCXV11I. GolfridiAndecavensis episcopi, et filii nostri Ful-
Urbanus Oderisio, cardinaliEcclesioeRomanoeel ab- conis Andecavensiscomilis preces,
bali monastèriiCasinensis, a sese consecralo, mo- proprium loci
nasterium Glannafoliense,monachisFossalensibusn] illi abbalem sub ditionem Casinensisecclesia?aucio-
adjudication resliluil. rilate sedis aposlolicoe reslilui postulaniium, nec
(Anno 1097.) parum in brevi profeclum loco evenlurum spera-
. [MANSI,Concil. XX, 928.] banl, et delricesimo, qui nunc inerat, monachorum
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve- numéro, repente ampliorem fuiurum, siquidem a
renlissinio el charissimo frairi ODERISIO,nostris Fossatensium ereplityraniiide abbatis propriî regi-
per Dei graliam manibuset in cardinalem sancloe mine fruerentur. Proinde Fossatcnsibus monachis
RomanoeEcclesioe sacerdoli, et in abbalem Casi- diem certum sialuimus, quo se noslroeaudienlioe, si
nensis "monaslerii consecralo, ejusque succëssôri- habentes privilegiisproesenlarenl.
bus regulariler subsliluendis in perpeluum. . Considentibusergo nobiscumin Turonensi ecclesia
Pater et princeps monachicoeinslilutionis, gralia archiepiscopis, episcopis et abbalilius, numéro qua-
et nomine Benedictus, discipulum suum beaiissi- draginta quatuor, facla de hoe negolio quoestione,
mum Maurumob religionis studium docendum et chailam nobis proedictifralres in communiaudientia
augendum in Gallias deslinavil, sicut in eorum ge- pi'oeseniaruiit,quasi Romani ponlificisAdriani, quoe
stis iuee clarius reperimus, aui ad loca deslinala omninofalsa manifestisest indiciiscomprobata,Pla-
PAruoL. CLI. 16
M B. URBANIII PAPJî Â<>%
cuit ilaque Cunclis in commune fralribus qui cou- A slat. Si qua sane in crastinum ecclesiaslica, soecu-
sederani, quandoquidem in Fossalensi monaslerio larisve persona hanc nostroeconslilulionis paginam
religionis observamia jara per lempora loca [f., sciens, conlra eam temere venire ientaveril, secundo
longa] defecerat, et Glannafoliénsis locus per eos leriiove commonita, si non satisfactione eongrua
non melipralioni, sed delerioralioni videbalur expo- eniendaverit, potestalis honorisque sui dignilale
situs, cessante causa eliam cessaret effectus, el careat, reamque se exislere divino judicio de perpe-
Glannafoliensibus monachis abbalis cardinalis so- Irata iniquilate cognoscat, et a sanctissimo et sa-
latiuni redderelur. Et lune ergo communi décrète craiissimo corpore et sanguine Dei et Domini Re-
sàncimus, et mine per proeseniis privilegii paginam demptoris Jesu Chrisli aliéna fiât, alque in exlremo
legitimum sempitefnum apostolica auciorilate sia- examine disiriela? ultioni subjaceal. Cunclis aulem
luimus, ul in loco illo venerabiîi soepesuperius no- eidem vestroque coenobiojusla servaniibus sil pax
minale cardinalis abbas perpetuis temporibus ha- Domini nostri Jesu Ghrisii, qualenus el hic fruclum
bealur, salva per omnia reverentia, et obedieniia bonoeaclionis percipiant el apud disirictum judi-
matrïs suoe ecclesioe Casinensis. Proedecessorum cem proemiaselernoepacis inveniant; amen, amen.
noslrorum ergo Romanorum pontificum Adriani el Scriplum per manum 'Pelri, scriniarii
'
sacri pa-
Nicolai vesligia comilanles, proeiiominalumGlannia-B " latii. .
foliense coenobium'cum omnibus perlinenliis suis, Data apud Tarracinam per manum Joannis, Si
salva liberlale et dignitale ejusdem loci, tibi luoque R. E. diaconi cardinalis, xu Kal. Aprilis, indi-
Casinensi monaslerio proeseniis nostri privilegii clione v, anno DominicoeIncarnaiionis 1097, anno
pagina cum omnibus possessionibus suis confirma- autem poniificalus domni papoeUrbani secundi x.
mus. In quibus hoec propriis du'ximus nominibus CCX1X.
adnolanda. In prirais villa Blazon, elc. Sialuimus Urbanus 11 papa sacrum Casinense coenobiumejus-
eliam ul obeunte Girardo nunc ejus loci abbale, . detnque bona ab omni jurisdiclione liberum sub
sanctoe Romanoe Ecclesioe prolectione confirmai,
nullus ibi subreplionis aslulia vel violenlia proepo- coeterisqueper Occideniemmonasleriisproeferendum
nàlur, nisi quem fralres communi consensu, vel esse déclarai.
frairimi pars consilii sanioris secundum B. Bene- (Anno 1097.)
dicli regulam elegerini, apud Casinum secundum [MARGARINI, Bullar. Casin., t. H, p. 119.]
lenorem privilegiorum suorum benedicendum.Quod URBANUS episcopus,.servusservorum Dei, reveren-
si forte, quod evenire vix credimus, in ipsa congre- tissimo ac charissimo frairi ODERISIO, noslris per Dei
gaiione aliquis ad hoc offlciumidoneus non reperi- graliam manibus, el in cardinalem sancloeRomanoe
nir, de Casinensi coenobioabbalem sibi eliganl ibi- Ecclesioe et sacerdotem, et in abbatem Casinensis
dem simililer benedicendum, sicque proeposiiuram monaslerii consecralo ejusque succëssôribus regu-
Casinensem el vicarialura ejusdem Casinensis ab- lariler subsliluendis in perpeluum.^
balis perlotara Galiiamaccipiensadsuumcoenobium Proeter générale charilatis débitera, proeiersin-
redeal. Omnibus aulem quinque annis limina B. gularem veslri eoenobii proerogalivam, quoe in
Benedicli Casinensis visitet, in Maûri loco résideat monaslicoelegis laiione, et Iaiore sanctissimo Béné-
in Casino, el in omnibus cellis ejus super eum nullus dicte, universorum per Occideniem moiiasieriorum
abbas sedeal, et nulli aliô loco, nisi tantum Casi- captila Dominoinslilutura esl; illa eliam benigni-
nensis subdalur. Si quid vero de ordine monastico latis magnificentia, quoesera, er, el noslris proecipue
iractandum fuerit arbilrio tam proepositiCasinensis , temporibus, congregalio veslra , sancloeRomanoe
quam et abbalis B. Mauri disponalur. Insuper autem subvenit Ecclesioe, mulium nos eidem loco fore
pïoesenli privilegio supradiclum locum una cm» coinpellil obnoxios. Is enim locus, noslrorum pau-
omnibus suis perlinentibus, ecclesiis el possessie- perum relevatio, fugieniiiim refugium, fessorum
nibus per louini orbem roboramus, atque ul nullius sedis apostolicoe filiorum requies indefessa perman-
. sit el permanel. Et nos ergo lam divinoeconslilu-
alterius ecclesioe, vel episcopi, nisi Casinensis ec- -.
clesioe dilionibus submitlatur, aucloritale apostolica lionis, quam et fraiernoe benignitatis dulcedini
inlerdicimus. Quoecunqueproelerea in fuiurum sive respondenies, locum ipsum, et universa ad eum
concessione ponlificum, sive liberalitate principum perlinenlia, quiela semper, omniummorlaiium jugo
vel oblaiionè fideliumjuste atque canonice poterilis libéra permanere, et sub solius sanctoeRomanoe
adipisci, firma eidem loco et illibata permaneant. Ecclesioejure ac defensione perpétua haheri decer-
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat; nimus. Sed proedecessorum nostrorum munimina
idem coenpbiuintemere perlurbare, aul éjus posses- Casinensicoenobiocollala,proprium robur oblineani.
siones auferre vel ablalas relinere, minuere velI Eorumdem el nos vesligiis insislenies, Casinense
lemerariis vexalionibus faiigare; sed omnia intégrai coenobium coeleris per Occideniem coenobiisproe-
conservenlur eorum pro quorum suslenlalione ac; ferendura asserimus, et lam le quam suecessores
gubernalione concessa sunl usibus omnibus modiss luos in omni convenlu episcoporum, seu principum,
profulura; sepuliuram quoque ejusdem loci liberami superiorem omnibus abbatibus consedere, atque in
esse facimus, ul eorum qui illic sepeliri delibera- omnibus judiciis priorem coeleris-lui ordinis juris
verinl devoiioni el exlremoevoluntati nullus obsi- scienliam proferre sàncimus. Si quis sane in cras-
linum archiepiscopus aul episcopus, imperator aut A episcopus, vel episcoporumminisler, super his mp-
rex, princeps vel dux, cornes, vicecomes, judex aut lestiam vobis ingerere, et noslris conslilulionibus
ecclesiaslica seu soecularis persona, hanc noslroe obviant)ire proesumpseril,pro sedis aposlolicoecon-
constilulionis paginam sciens, contra eam temere lemplu, secundumbeati Gelasii senlenliam, sui erit
contraire lentaverit, secundo lertiove commonitasi se ordinis el honoris elisor.
non salisfaclioneeongrua emendaveril.honorissuidi- Scriplum per manus Lanfranci, nolarii sacri
gnilate careat, reamque se divino judicio exislere palalii.
de perpelrala iniquilate cognoscat, et a sacraiissimo Dalum Lalerani per manum Joannis, sancloeKo-
corpore, el sanguine Dei el Domini Redemploris manoe Ecclesioe diaconi cardinalis, xv Kalendas
noslri Jesu Chrisli aliéna fiai; atque in extremo Maii, indiclione v, anno DffiuiuicoeIncarnaiionis
examine districloeullioni subjaceat. Cunclis autem 1097,poniificalus autem domni Urbani pspoesecundi
eidem loco justa servaniibus, sit pax Domini noslri anno decimo.
Jesu Chrisli, qualenus el hic fruclum bonoeaclionis CCXXI.
districlum oeier- * Urbanus 11 EcclesioeArvernensis
et
.percipiant apud judicem proemia privilégia et pos-
noe pacis inveniant. Amen, amen. sessiones confirmât, « statuilque ul ejus Ecclesioe
aniistes in ordinatione melvopoliianiBiluricensis
Scriptura per manum Pétri scriniarii sacri pa- " primum locum oblineat. «
lalii. (Anno 1097.)
Dalum Lalerani per manum Joannis, sanctoeRo [RUINART, Vila Urbani, p. 28S.]
nianoe Ecclesioe diaconi cardinalis, iv Kalendas CCXXH.
Aprilis, anno DominicoeIncarnaiionis 1097, anno Urbani II papoeepislola ad Raimundum Ausciensent
aulem poniificalus domni Urbani papoeII decimo. archiepiscopum.— Adversus clericos, qui coemele-
rium S. Orienlii violav$ranl.
CCXX.
(Anno 1097.)
Privilegium Urbani 11 papoe ad S. Hugonem pro
immunitate celtarumCluniacensium et inierdiclo, [Dom BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 725.]
ac libertale convocandiapud Cluniacum quem vo- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
tuerit antislitem ad chrisma conficiendumet oleum fratri R. [RAIMUNDO] , Auxiensi archiepiscopo, salu-
benedicendum. tem et apostolicambenedielionem.
(Anno 1097.) Cura in Auxiensi melropoli per Romanam Eccle-
[Bullar. Gluniac, 28.] siam noviier sis ordinatus, sedis apostolicoedecreiis
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve- obedire le irrefragabiliter oportet. Mandamus ergo
renlissimofrairi HUGONI abbali, el universis Clunia- [j fraternilali luoeut de clericis sedis luoe, qui coeme-
cénsis eoenobii fralribus, saluiem et aposlolicam terium quod beati papoe Leonis et noslro décrète
benedielionem. ecclesioeBeati Orienlii firmatum fuerat, violaverunl,
Quoniam abundante iniquitaie refrigescil charitas justitiam facere caftonica oequilate procures. Ds
multorum, oporlel nos pro locinobis divinilus com- coeleroel leipsum et tua? sedis clericos ita custodias,
missi regimine paucorum, id esl servorum Dei reli- nt RomanoeEcclesioedécrète inconvulsa
apud vos,
gioni atlenlius providére. Per illos enim plerisque Dominolargiente, conservenlur el intégra.
in locis servi Dei el monacbi perlurbantur, per quos Dala Romoe,m Kalendas;Mali.
polissimum eos foveri ac protegi expediret. Quoe CCXXIII.
nimiriim culpa nonnullos noslri temporis episcopos Salmoriaci pagus EcclesioeGralianopolilanoe
respicit, qui dum lerrenis initiant, eos qui'terrena asserilur.
videnlur despexisse perturbant. Quorum profeclo (Anno 1097.)
molesliis per aposlolicoesedis dispensalionem duxi- [RUINART, Vila Urbani, III, 366.]
nius obviandum; qualenus opilulanle Deo a soecula- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve-
ribus lumullibus liberi, lam pro nobis, quam cl pro reniissimo frairi et coepiscopoHUGONI, apostolicoe
ipsis, et universis Chrisli fidelibusexorare sollicitius D sedis vicario, salutem et aposlolicam benedielio-
valealis. Proesenli igilur constilulione sàncimus, ne nem.
cellarum veslrarum ubilibet posilarum fratres pro Quamarroganter, quam indigne adversus nos et
vicinarum dioecesuminterdiclione, vel excommiini- sanclam Romanam Ecclesiam frater nosler Vien-
catione divinbrumoflîciorumsuspensionempaiianlur, nensis archiepiscopus Guido se habueril, scientiam
sed tam monacbi ipsi, quam et famuli eorum, qui veslram nequaquam lalet; proeter coelera vero cer-
videlicet monaslicoese professioni devoverunl, clau- vicem suam adversus humililatem noslram adeo
sis ecclesiarum januis, non adraissis dioecesanis, susiulit, ut et Romanensemabbaliam a nobis inler-
divina? servilutis officia célèbrent, et sepuliuroe diclam reinvaderel, et fratri nostro Gratianopolitano
débita peragant.Vobisproeterea, qui in ipso Clunia- episcopo ecclesias quas nobiscum ipse restituerai
censi coenobiocommoramini, licenliam indulgenius sine judicio reauferret. Tuam ergo fraiernitaiem
ut ad chrisma conficiendum,sive oleum benedicen- pro nobis omnino ad justitiam excitari proecipimus.
dum veslris veslrorumque usibus, quem maluerilis Sentiat ul adamanlem et silicem faciem tuam, re-
catholicum episcopum advocelis, qui nostra fullus motaque proeterila? lenitatis reverentia, omnino
auciorilate quoe postulant indulgeal. Si quis vero secundum justitiam GralianopolitanoeEcclesioesua
4SS B. URBANIII PAPÊ 496
jura restituas, et apostolicoesedis injurias ulcisca- Ai aposlolorum omnium, in fesloB. Martini, in soleni-
ris, in episcoporum mulationibus haclenus nimis niiaiibus S. marlyrum Jusli el Pastoris, ac Pauli
Jenis pro aposlolicoemansuetudinis gralia Gallicano- confessoris, in consecratione episcoporum et eccle-
rum pèlitionibus condescendimus, deinceps autem siarum , in ordinalione clericorum. In quo quid
id penilus proecaveriproecipimus, neque enim Nicoe- ponderis libi ac solliciiudinis injungitur considerare
iioesynodi, quani oequeul sancium Evangelium ve- le diligentissime convenu. Hujus enim indûment!
neramur, auclorilatem hujusmodi occasionibus eva- honor humililas alque juslilia est, etc.
cuari ulierius patieniur. Scriplum per manum Pelri, scriniarii sacri pa-
Data Laleranis n NonasJunii. lalii.
CCXXIV. Dalum Lalerani, vm ldus Novembris, per manus
Lanfranci, vicem agenlis cancellarii, anno Dominicoe
Urbani 11 papoe epislola ad Berlrandum Narbo- Incarnaiionis Î097, indiclione vi, poniificalus aulem
nensem archiepiscopum. — Ecclesioe'Narbonensis
privilégia corroborai. domni Urbani H papoeanno x.
(Anno1097.) CCSXV.
[D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 727.] Urbani 11 papoeepislola .ad Petrum GoffrediAquen-
URBANUS servus servorum. Dei, dilecto B sein archiepiscopum. — Mandai ut Narbonensi
episcopus, archieniscopo,lanquam primali, reverèniiamexhi-
in Chrisio frairi BERTRANDO, Narbonensi arcliiepi- beat.
scopo, perpetuam salutem in Domino. (Anno 1097.)
Polestaiem ligandi .alque solvendi in coelisel in [D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 728.j
terra B. Pelro ejusque succëssôribus, auciore Deo, URBANUS episcopus, servus servorum Dei",dilecto
principaliler Iraditam illis Ecclesia verbis agnoscit, fratri Aquensiarcliiepiscopo, salutem el aposlolicam
quibus Petrum est Dominusalloculus : Quoecunque benedielionem.
ligaveris super terrant, erunt ligala el in coelis,el Frater nosler Naibonensis archiepiscopus con-
quoecunquesolveris super lerràm, erunt solula el in questus est super le, quod ei jure primates obe-
coelis(Mallh. xvin, 8). Ipsi quoque et proprioe lir- dire cohlemnas. Proesenlibus igitur lilleris luoe
mitas el aljenoe fidei confirmalio, eodem Domino dileclioni mandamus ul Narbonensi Ecclesioe re-
auctore, proestalur, cum ad eum dicilur : Rogavi verèniiam debitam exsolvas; alibquin, lanquam
pro te, ul non deficial fides lua. El iu aliquando con- aposlolicoesedis contemptor, apostolicoesedis judicio
venus confirmafralres luos (Luc. xxn, 52). Oportet subjacebis.
ergo nos, qui, licet indigni, Pelri sedem videmus G , CCXXV1.
habere, prava corrigere, recla firmare, el in omni Urbani II epislola ad Hugonem Lugdunensemarchi-
Ecclesia ad- oeterni arbilrium judicis sic disponenda episcopum.— fJf Aquensem archiepiscopum pri-
disponere, ul de vultu ejus judiciute nosirum pro- mali suo Narbonensi arcliiepiscopoobedire com-
deat, el oculi nostri videantoequiialem.Fraternilatis pellat.
igilur'lua? juslis pèlitionibus annuens , sanclam (Anno 1097.)
Narbonensem Ecclesiam, cui divina largiente cle- [D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 728.]
menlia proesides, possidendam, regendam, ac dis- URBANUS episcopus,servus servorum Dei,venerabili
'
ponendam proeseniislibi decreli pagina confirma- HUGONI, aposlolicoesedis vicario salutem el, aposlo-
mus. Nos enim te in Nemausensi Ecclesia episcopum licam benedielionem.
consecravimus, et, exigente necèssilaie, ad luam te Firatér nosler Narbonensis archiepiscopus con-
Iransferri ineiropolimper suffraganeorumeleclionem questus esl superAquensi archiepiscopo,quod ei jure
auclorilalis noslroe scriplis permisimus; quod nulli primatus obedire coiitemnat. Unde fraternitaii luoe
deinceps concedimus permiltendum. lias igitur proesenliascripta dirigimus,proecipientesul eumdem
civilaies eidem Ecclesioeluoefraternilati sàncimus Aquensem archiepiscopum juxla sedis apostolicoe
esse subjectas, Tolosam, Carcassonam, Elxam, Bi-. insliluta orimali luo obedire comoellas.Yale.
terrim, Aydam, Magalonam, Nemaus'am, Uticém, CÇXXVIl.
Lugdevem, salvo tamen in omnibus sedis aposlolicoe Privilegium pro Ecclesia Verulana
jure. Proelerea primalum Aqùensis metropolis, quoe Anno 1097.)
est Narbonensis secunda, el quidquid dignilalis vel [U.GHELLI, Italia Sacra, 1, 1390.]
honoris eamdem Narbonensem Ecclesiam aniiquilus:. URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
jure habuisse consliieril, nos'quoque proeseniis lratri ALBERTO, Yerulensi episcopo,ejusque succës-
decreli pagina inconcussum el -invioîabi.Ieperpeluo sôribus canonice subsliluendis in perpeiuurr.
manere decernimus. Pallium aulem fraternitaii luoe Juslis yolis assensum proebere, juslisque pelitio-
ad missarum tanlum solemnia celehranda ex morei nibus aures acconiinodare nos convenit, qui, licet
concedimus, quo in subscripiis libi solummodoi indigni, juslilia? custodes atque prseconesin excelsa
licebil uli diebus, in epipliauia,in omnibus B. Marioe, i, aposlolorum.principis Pelri el Pauli spécula posai,
fesiivitatibus, in coena Domini, in resurreclione! Domino disponente videmur existere. Tuis igitur,
Dominiduobtts diebus, in Ascensione'Domini, in; fraier in Chrisio charissime. Alberle, juslis peliiio-
Penlecoste, in hativilale B'. Joannis. in natalitii'si nibus annuenles, S. Verulanam Ecclesiam, cui au-
clore Deo proesides, aposlolicoe sedis auciorilate ,A rumque personaruin , hanc noslroe conslilulionis
munimus. Sialuimus enim ut quoecunque eidem paginam sciens, contra eam iemere venire proesuni-,
venerabili loco a quibuslibet hominibus de proprio pseril, potestalis honorisque soi dignilale careat,
jure jam donata sunt, vel in fuiurum concessione reunique se divino judicio exislere de perpelrala
pontificum, liberalitate principum , vel oblaiionè iniquilate cognbscat, et nisi ea quoe ab illo sunt
fidelium, Deo miseranle, collala fuerint, firma libi maie ablata, restiluerit, vel digna poenilentia illicite
tuisque succëssôribus et illibata permaneant. Vallis acte defleverit, a sacraiissimo corpore et sanguine
scilicet de Literana cum affinibussuis ; lacus cura Deiac' Domini redemptoris noslri Jesu Chrislialiènus
perlinenliis suis, Aslianum, Pattena, Mundezanum, fiât, alque in exlremo examine districta? ultioni
Palernum, casale, Criptoe Anselmi, Cassianuni eam subjaceat. Cunclis aulem eidem loco jusla servan-
eorum pertinenliis; ecclesia S. Crucis, S. Marioe, iibus, sit pax D. N. J. C-, quatenus et hic fruclum
qua? dicilur Rolunda, S. Archangeli, S. Marioede bonoe aclionis percipiant, et apud disiriclum judi-
Paretis cum pertinenliis suis, Molendinum,quod est cem proemia oeiernoepacis inveniant. Amen, amen,
in Masena, cum perlinenliis suis, ecclesia S. Sle- amen.
phani, et S. Yili cum pertinenliis earuin, ecclesia ' Scriplum Albani, et datum per manum Lanfranci
SS. Cosma? et Damiani, cum pertinenliis suis, ec- B vices gerentis cancellarii, anno Domini 1097, indi-
clesia S. Angeli de Forgna cumsilvis et terriloriis clione sexla, domini Urbani II papoeanno x.
suis, ecclesia S. Joannis in lerrilorio Frusinonis, CCXXVIII.
quoesila est juxta flumen casam cura omnibus ad Urbanus II ecclesioeS. MarioeBuronensis
ipsum perlinentibus. Lacus de Masciano,et quidquid proleciio-
nem suscipit; bona confirmai, privilégia constitua,
in lerrilorio Surricis per aulhenlica chariarum 010- impositofratribus bîzantii aurei censu annuo.
numenla eidem YerulanoeEcclesioe pertinere co- (Anno 1097.)
gnoscilur. Per ipsam ilaque lam libi, quam luis [PETRUS,Suevia ecclesiaslica. Aiigustoeet Dillinga?
succëssôribus episcopalijure regenda perpeluo, ac 1699, in-fol., p. 212.]
disponenda concedimus, alque firmamus civilale URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
Yerulanoecum omnibus adjacenlibus Eccl. intus, filio BERTUOLDO proeposito,ejusque fratribus in ec-
vel foris Frusinonem, cura omnibus suis. Oppida clesia cui vocabulum est B. Martini, quoeconse-
Turricis, Larnaria, Paphen cum ecclesiis S. Pelri, cranda est in honorera B. Marioe Virginis, in loco
et S. Columboe,monasterium S. Sylvestri. Ripas, qui Buron dicitur, inler duos montes, super ripam
Castruin, monte Nigrum, Fabrateriam cum finibus fluminis Danubii, in territorio Conslanliensi, cano-i
et pertinenliis earum, Ceperannum, Cannetum,' ^ nicam vilam professis, eorumque succëssôribus in
Castellum novum , Strangulagallum , Carpenum, perpeluum.
MonleniS. Joannis, cum ejusdem nominis mona- Sicut irraiionabilia poscentibus negari débet as-
slerio. EcclesiaS. Pétri de Arenula, S. Pudentianoe, sensus, sic jusla peientium volis benigna assensio
Babucum cum omnibus ecclesiis eidem castello coneurrere. Tuis igilur, fili Bertholde in Christo
adjacenlibus.Duoproelereacanonicorummonasteria; charissime, juslis pèlitionibus annuenles, ecclesiam
uuum videlicet S. Palerniani, allerum S. Pelri de Dei Genitricis el semper Virginis Marioe,quam filius
Cannelé. EcclesiaS."JoannisinCe.perano,etS. Magni nosler Peregrinus in proprio fmido consiructam B.
cum omnibus alii>. Ecclesia S. Benedicli inler Ca- Petro ejusque sacra? RoraanoeEcclesioein allodium
slrum, et montera Nigrum sila cum suis omnibus proprium oblulit, cui auctore Deo proesides,sub
pertinenliis. Ecclesia S. Angeli de Merulela, el S. apostolicoe sedis protectione specialiter confoven-
Slephani cum omnibus aliis, tua?, luorumque suc- dam, lanquam jus proprium suscipimus, el contra
cessorum disposition! perpeluo subesse sàncimus. pravorum omnium nequiliam auclorilalis ejus el
In monasterio monachorum, quod dicilur SS. Joan- noslroeprivilegio communimus. Proesenliilaque de-
nis el Pauli, quidquid adanliquum Yerulani episcopi p. creto sialuimus ul quoecunquehodie.vesira ecclesia
jus canonice pertinet, integrum vobis perpetuo-ser- juste possidet, sive in fuiurum concessione ponlifi-
vari censemus, salva nimirum nostra?S. R. Ecclesioe cum, liberalitate principum vel oblaiionè fidelium,
reverentia. Ad hoecper proeseniisprivilegii paginam, juste alque canonice polerit adipisci, firma vobis
aposloliea aucloritale decernimus, ut nulli omnino veslrisque succëssôribus et illibata sub aposloliea?
hominum liceat eamdem Ecclesiam temere perlur- sedis semper tutela permaneant; ad hoecadjicientes
bare, aut ejus possessionem auferre, aul sub cujus- sàncimus ut nemini inter vos professione exhibite
libet'causoe occasionisve specie minuere, sive suis proprium quid habere, nec sine lua, filicharissime
usibus applicare, vel aliis quasi piis de causis pro Bertholde, vel eorum qui poieslate in eodem regimi-
suoeavaritioe excusatione concedere; sed omnia ne successerinl, aut sine communi congregationis
intègre conservenlur, tam vestris quam clericorum licenlia de claustro discedere liberum sit; quod si
ac pauperum usibus omnimodis profutura. Si quis discesserit, et commonilus redire eontempserit, tibi
igitur sacerdotum aut clericorum, imperaloruin aut tuisque succëssôribus facullas sit ejusmodi ubilibet
regum, principum aut ducum, comiltini, vicecomi- a suis officiis interdicere; interdiclum vero nullius
lum, judicum, vel quarumlibel magnarum parva- episcoporum abbalumve seu proeposilorunisusci*
piat. Obeunte véro te, nunc ejusdem loci proeposito,iA pimus, el ideo sub potestalem abbatis redire non
vel tuorum quolibet successorum, nulliusibi qualibet debere judicamus.
subreptionis aslulia vel violenlia proeponàlur, nisi CCXXX.
quem fratres communi consensu vel fralrum pars Urbani 11 papoeepislola ad Bernardum Bonomensem
consilii sanioris secundum Dei limorem, vel ex episcopum. — Commendat fratres quosdam ab
eadem congregatione, vel ex alia ejusdem profés- hoereticisinvileordinalos.
sionis providerint eligfendum.Decernimus ergo ut (Anno 1097.)
nulli omnino hominum liceal eamdem ecclesiam [SAVIOLI, Annali Bolognesi, 1.1, p. n, p. 158.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera-
lemere perlurbare, aut ejus possessiones auferre,
bili fratri BERNARDO, Bononiensi episcopo, salutem
ablatasve relinere, minuere, vel temerariis vexatio-
et aposlolicam benedielionem.
nibus faiigare; sed omnia iniegre conservenlur,
De ordinaiionibus ab hoeresiarchaGuiberlo faclis
veslris veslrorumque succëssôribus et panperum
usibus profulura, salvo, si catholicus fuerit, Conslan- poslquam a beatoe memorioe Gregorio papa et a
Romana Ecclesia damnâtes esl, quoeque eliam a
tiensis episcopi jure canonico et reverentia. Ad in-
eum poslea ordinatis perpelrala?
dicium autem percepta? hujus a Romana Ecclesia pseudoepiscopisper
sunl, Placenlinse synodi generali judicio definitum
liberiatis, bizanlium aureum, aut ejusdem prelii I est ut irriloe habeànlur, nisi
probare voluerint se
argenlura jjuotannis Laleranensi palatio persol- etnn ordinarenlur eos nescisse damnâtes.
vciis. Quia vero
fralres super quibus rogas religibsos asseris et om-
Si quis igilur in crastinum archiepiscopus aut epi-
uino vim passos et tractos ad ordinandum confite-
scopus, imperalor, aut rex, aut dux, cornes, vice- ris, eliam Ecclesioetua? necessitalem con-
magnam
cornes, judex, advocalus, vel cujuscunque ordinis utrum eis in sacerdolali ordinecondescen-
hoino hanc decreli noslri paginam violaverit, aul quereris,
dendum sit, luoe providentioe pro graviori opportu-
sciens contra eam venire tenlaveril, secundo ler-
niste commiliimus. Veslra vero experienlia caveat
iiove commonilus, si se salisfaclione eongrua non
ne in eis aut scandalum, aut infamiam Ecclesia
emendaverit, potestalis honorisque sui dignilale paliatur: in aliis, eadem religionis gralia et
quando
careat, reumque se divino judicio existere de perpe- violentioe illalione excusabiles non
lrala iniquilate cognoseat, et a sacraiissimo corpore sunt, omnino
senlenliam persequereris. Si quos
ac sanguine Dei et Domini redemptoris nostri Jesu synodalis judicii
lamen propension necessilate resiiteeris, non sine
Chrisli alienus fiât,, atque in exlremo examine remedio patieris; et ipsos
poenitentioequolidianoe
dislricloe ultioni subjaceal. Cunclis autem eidem aulem inter eos
„
' quibus ordinandis manum imponis,
loco sua jura servaniibus sit pax Domini noslri Jesu dum orationum solemnilas
agiter intéresse proeci-
Chrisli, qualenus et hic fruclus bonoeactionis per- Quod lamen omnino proecipimusne sine gra-
pito.
cipiant, et apud disirictum judicem proemiaoeternoe viori Ecclesioe necessilate el personarum mérite
pacis inveniant. Amen, amen, amen. ullalenus proesumatui
Scriplum et dalum per manus Lanfranci, vices Data Lalerani xv Kal. Maii.
agemis cancellarii, anno -DominicoeIncarnationis
millesimo nonagesimo seplimo, indiclione quinla, CCXXXI
poniificalus aulem domini Urbani secundi papoe * Jarenioni, abbali S. Benigni Divionensis, Urbanus
anno decimo asserit monasleriumS. VigorisBajocense,ab Odone
episcopo donalum.
CCXXIX. (Anno 1098.)
Urbani II epislola ad Manassem Remensem arclr [RUINART, Vila Urbani, p. 292.]
episcopum. CCXXXIL
Anno 1097.) Urbani epislola ad Udalricum, abbatem monaslerii
S. Michaelisad Mosam. — Concedil ul circa ec-
[Dora. MARLOT, MetropolisRemensis,II, 2âl.] clesiamnovamcoemeleriumconstituât.
D
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera- (Anno 1098.)
bili frairi MAKASSJE, Remensi arcliiepiscopo, salutem [BALUZ.,Miscell. edit. Luc., III, 61.]
el aposlolicam benedielionem. URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto
Abbalis S. Remigii causa in proesenlia noslra et filio UDALRICO, abbali Sancti Michaelis, saluiem et
confralrum noslrorum episcoporum el cardinalium aposlolicam benedictionem.
diligenliori discussa est inquisitione, et ad hune Benignilati luoegratias agimus quia .^.leraoilibus
tandem finentproducla. Judicium episcoporumpro- fralribus et coabbatibus, Rodulpho scilicel el Lan •
lalum super eum hac ralione reprobalum noveris, zoni, fraternoe charilatis sinum expandis, el perse-
quia poslquam filius a paire émancipâtes est, sub cùlionjs oestu laborantes luoe quielis umbraculo
curam et dominalionem patris redire districtione protegis, sicul nos ex ipsorum relalione comperi-
legum non cogitur, nisi (48) sponte ipse rogaverit. mus. Unde et rogamus ul quod coepisli nunc magis
Promotionem enim abbalis emancipationem acci- pro noslroe poslulalionis revcrenlia vigilaniius ac
(48) Vide S. Bernardum, epist. 87.

SOI EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. 502
dcvolius prosequavis. Quod vero nobis Iegatione A cujus dioecesiestis accipielis, siquidem gratiam et
pelitoria suggessisli, de consiruendo videlicet circa- comrnunionem apostolicae sedis habuerit, elsi ea
novamecclesiameoenobiivestri cimelerio, siquidem gratis, ac sine pravilate voluerit exhibere, alioquin
fralribus laboriosum et reïigioni conlrarium est, ut liceat vobis catholicum, quem maluerilis, adiré
scripsisti, ad veteris- eeclesiae Iocum, quia longius anlislitem, et ab eo consecrationum sacramenla
sita est, fratrum funéra deportare, nos praesentium suscipere, qui apostolicae sedis fullus aucloritale,
lilterarum aucloritale concedimus. quod postulalur, indulgeal. Obeunie te nunc ejus
Data Laterani vu Kal. Aprilis, anno ab Incarna- loci abbale, vel luorum quolibet successorum, nullus
tione Domini, secundum Dionysium, millesimo no- ibi qualibet subrèptionis aslutia seu violentia prae-
nagesimooctavo,sècUndumvero certiorem Evangelii , ponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel
probationem millesimo centesimo vicesinio primo, frairum pars consilii sanioris secundum Dei limo-
indiclionevi, epactaxv, concurrente iv. rem, et D. Benedicli regulam elegerint. Ad judieium
CCXXXHI. autem perceplae a Romana Ecclesia liberlalis Bi-
VrbaniII papa) bulla pro monaslerio Wiblingensi. zantium aureum singulis annis Lateranensi palalio.
(Anno 1098.) persolvetis.
^ Si qua igilur ecclesiastica saecularisve persona
[D. GERBERT, Historia,Nigroe-Silvoe,III, 54.]
URBANOS episcopus, servus servorum Dei, dileclo banc noslroeconstitutionis paginam sciens, contra
filio WERNERO, abbali monasterii S. Martini, quod eam lemere venire tenlaverit, secundo tertiove
Çfiblingendicilur, ejusdem suceessoribus regulariler commonila, si se non saiisfaciione congrua emenda-
promovendis in perpetuum. verit, poteslatis honorisque sui dignitate careat,
Religiosis desideriis dignum est facilem proebere reamque se divino judicio existere de perpelrata
çonsensum, ut fldelis devotio celerem sorliatur iniquilate cognoscax, et a sacraiissimo corpore ac
effeclum. Quia igitur Romanae Eeclesiae filii Harl- sanguine Dei et Domini redemploris noslri Jesu
mannuscornes et Oibo fraler ejus B.Martini eecle- Ciirisli aliéna fiai, atque in extremi judicii examine
siam in loco qui dicilur "Wiblingen suis sumptibus districlse ultioni subjaceat. Cunclis autem eidem
ajdificalam B. Pelro et S. sedi apostolicaetradide- loco jusla servantibus, sii.pax Domini noslri Jesu
runt, eam in jus et lulelam suscipienies apostolicae Chrisii, quatenus et hic fructum boni acius perci-
aucloritalis, privilegio communimus, statuentes piant, ei apud districtum judicem praemia soiernae
ut quaecunque prsedia, quaecunque dona, lam ex pacis invenianl. Amen, amen, amen.
ipsorum frairum largilione, quam ex devolorum C Scripta per manum Pétri, scriniarii sacri pa-
fideliumoblalionesupradicta B. Martini ecclesia ina- lai'i- .
praesentiarumpossidet sive iii fulurum juste atque Data Laterani m Nonas Aprilis per manum Joan-
canonice adipiseï poterit, fîrma libiluïsqùe sucees- nis, sanclaè Romana; Eeclesiae diaconi cardinalis,
soribus fit illibata pernianeant. anno Dominicae Incarnationis 1098; ponlificalus
'
Decernimus ergo ni nulli oinnino hominum liceat vero domni Urbani II papaexi. ,
idem jnonaslerium lemere perlurbare, aut ejus CCXXXIV.
possessionesauferre, vel ablatas retinere, minuere, Butta Urbani II pro Ecclesia Urgellensi.
vel lenierariis fatigare vexalionifius, sed ômnia (Anno 1098.)
intègre conserventur eorum, pro quorum sustenta- [MARCA, Marca Hispanica, Append.,.p. 1207.]
lionefit gubernatione eoneessa sunt,salva Constan- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo
liensis [episcopi] eanonica reverenlia, cui lamen fratri ODONI, Urgellensi episcopo, ejusque successo.:
non liceat omnino exaclionem aliquam, vel coïi- ribus canonice promovendis in perpetuum
sueludinem, quairegularium-quieti noceat, irrogare. Juslis voiis assensum praeberejuslisque petilioni-
Advocatiam ipsius monasterii posV Hartmannum bus aures accommodare nos convenil, qui, licet
religiosum comitem, liserés ejus, quem abbas cum D indigni, juslitiae cusiodes atque praeconesin excelsa
fralribus elegerint, administrât ; qui si postmodum aposiolorum principuin Pétri et Pauli spécula po-
monaslerio inulilis fueril, remolo eo alirim prae- siti Domino disponenle videmur. exislere. T.uis
ficianl. Sepulluram quoque ejusdem loci omnino igitur, frater in Cbrislo cliarissime Qdo, juslis pe-
liberam esse decernimus, ut eorum, qui illic sepe- litionibus annuenles., sanctam Urgellen3em Eccle-
Hre deliberaverint,- devolioniélextremaj voluntali, siam, cui auciore Deo praesides, aposiolicae sedis
nisi forte excommuBicati sint, nullus obsislat. aucloriiate munimus, Slatuimus enim ul universa
Proeterea tnansuro in perpetuum decrelo sancimus, quae juste ad eamdem Ecclesiam siv.e parochiaU
ut nulli omnino vivenlium liceal, in veslro mona- sive proprielario jure perlinere aoscuntur, libi
slerio aliquas proprielatis conditionnes,non haeredi- tuisque suceessoribus libéra semper et illibata
larii juris, non investiture,' nec cujuslibei potesia- sèrvenlur, scilicel Cerdaniensis pagus, Libianensis,
lis, quai libertali et quieti fratrum noceal, vindicare. Bergitanensis, Paliarensis , Ribacurcensis, Gesta-
Chrisma, oleum sauctum; consecrationes altarium, biensis, Cordosensis, Anabiensis, Tirbiensis, el Io-
sive basilicarunv brJiaationes mouachorum, qui ad cum Sanctae Deodalaecum finibus suis, caslrum de
sacros ordines fucfinl proniovendi, ah, episcopo, in Gisona cum omnibus lerminis suis, caslrum de
503 B. URBANIU VhVJE SOI-
Lanera cum finibus suis, eastrum Celsonaet eccle- A[ * CGXXXV.
sia Bealae Mariae Celsonse cum omnibus sibi per- Urbanus Landul(o,proeposiloeeclesioeS. Ambrosii
linenlibus, caslrum Aguda de "Valleariacum finibus Mediolane7isis,asseril « allaris majoris oblaliones
el coeterorumallarium quw mira parieles ecclès'w
suis, caslrum Clusa cum finibus suis, caslrum Fi- B. Ambrosiislalula suntvel slaluenlur. > '
gerola et Fonlaned cum omnibus eoruni perlinenliis, (Anno1098.)
caslrum Perarua, caslrumSallent, etvilla Montaniocel [GIULINI,Memorie di Milano. Milano 1760, in-4°,
et de Cubilar cum finibus earum, caslrum Corneliana t. IV, p. 542.]
cum lerminis suis, et villa Tossen cum finibus suis, CCXXXYI.
eastrum Turris et villa Biscaran, et villa Arçhavel Bulla Urbani II papoepro monaslerioJesu Nazareni
cum earum perlinenliis, et vallemAndorra cum om- (Montis Aragonensis.)
nibus finibus suis, caslrum Rivi Malrici, caslrum (Anno 1098.)
Colomers, caslrum Sarred, caslrum Arnoll, caslrum [A\'NSA,Fundacion, excelencias, grandezas y cosas
Archalis, cum omnibus eorum perlinenliis, et villa mémorablesde Huesca, p. 455.]
Saort, et villa Languanes, et villa Aquatepida, Cal- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cha-
biciniano el Feners, et sub monte et Alass, Lelon, rissimo lilio EXIMIKO proeposilo,et coelerisfralribus
Clopedera, Ges, Sardine, ambae Nocolonae,ambo g1 canonicis Domini noslri Jesu Nazareni eorumque
Boxedera, villam sancli Stephani, et villa ipsius suceessoribus in perpetuum, etc.
sedis Ùrgellensis, cum omnibus earum perlinenliis. {Es su data... Laterani per manum Joannis, san-
lu Ausonensiparoebia caslrum de Tuiizella, castel- ctse Romanae Eeclesiae diaconi cardinalis, îv Nonis
leto subtus Menresa, salvo parochiàli jure Aust- Maii, indiciione vi, Incarnaiionis Dominicaeanno
nensis episcopi. Confirmamus etiam tibi tuisque 1699, ponlificalus autem domni Urbani 11 papae
suceessoribus lerliam partem lelonei sive mercali anno xi. :
in omnibus lotis ad vestrum episcopium periinen- CCXXXVII.
libus, primilias quoque ac décimas secundum ca- Wrbaniepislola ad Pelrum Oscensemepiscopum,—
nonicas sanclionesdislribuendas. Quidquidproelerea OscensemEcclesiam capul Jacensis Ecclesia:eun-
t' stituit,
imprsesenliarum vesira Ecclesiajuste possidet, sive
in fulurum jusle alqué canonice poterit adipisci, (Anno 1098.).
tibi tuisque suceessoribusfirmum semper inlegrum- [MANSI,,Conri/. XX, 702.
URBANUS episcopus,,servus servorum Dei, venera-
que permaneat. Ad haec adjicientes statuimus ut bili fralri PETRO,Gscensi
paroebiaeveslrae clerici nullius saecularispolestalis soribus canonice episcopo, ejusque succes-
districlionibus addicàntur, sed juxla sanclorum Q prompvendis in perpetuum
MiserationibusDomini multipliéesa nobis gratia-
canonum inslitula episcopali semper.sint. subdili
rum babentur aciiones, quia post multa annorum
Si
disciplinai. quis sane in craslinum archiepisco- çurricula noslris
polissimum lemporibus Chrïstiacii
pus, imperaior, rex, princeps,. aut diix, marebio,
populi pressuras relevare, fidem éxallare dignatus
cornes, vicecomes, judex aût ecciesiastica quaelibet est. Noslris
saecularisvepersona, banc noslrae cons'iitulionispa- siquidem diebus in Asia Turcos, in Êu-
contra ropa Mauros Chrislianorum viribus debellavit, et
ginam sciens, eam lemere venirc lenlaverit, urbes
secundo tertiove commonita, si se non saiisfaciione quondam famosas religionis sliaecullui gralia
propensiore resliluit. Inter qu'as Oscam quoque
congrua emendaverit, potesialis honorisque sui di-
se divino existere ponlificalis caihedroeurbem Saracenorum tyrannide
jaiitale careat, reamque judicio filii nostri Pctri Aragonensis
de perpetrala iniquitale cognoscat, el a sacratissimo liberalam, çharissimi
régis inslanlia catholicaesuae Eeclesiaereformatit.
corpore ac sanguine Dei et Domini noslri redem-
Jesu Chrisli aliéna in exlremo iEquum igilur fore perpendjmus-ut-el nos omnipo-
pioris liât, aique tentis Dei benignilalem. ipso proeslanleliberalilate
examine dislricloe ullioni subjaceat. Cunctis autem
sanctsesedis apostolicaeprosequamur, et cui mulii-
eidem loco jusla servantibus sit pax Domininostri
miseralione ipse fidei suae,reddiditliberlatem,
Jesu Chrisli, quaienus et hic fructum bonaeaciionis j>plici
el et nos quoque resliluamus episcopalis cathedra
percipiant, apud dislriclum judicem praemia
i aelcrnsepacis ihveniant. dignitalem. Praeseniisergo decrel.i auctoritale sta-
tuimus ut eadem .Oscjtanaecclesia, lolius parochiae
Scripium per manus Joannis, sanctse Eeclesiae nunc Jacçensi Eeclesiaesubdila est, et ipsius
Romanae scriniarii, Constantin! filii, in mense et quse
Jaccensis Eeclesiae,cSpul deinceps lemporibusper-
indiciione subscripla.
habealur. Locus autem episcopaliscathedrae
Da.tum Laterani per manum Joannis, sanclaeRo- petuis in majori illa mezeita servelur, quam Sancii régis
manae Eeclesiae diaconi cardinalis, vin ldus Apri-
dono Saracenorum lemporibus canonici Domini
lis , indiciione VIÉ,anno DominicaeIncarnaiionis
noslri Jesu Chrisli Nazareni possederant, sed Petrns
1098, ponlificalus autem domini Urbani secundi
XJ. ejus filins rex luae fralernitali capta civitate con-
papoe cessîl; cujus eliain dona caetera veslrae eeclesiae
collala, non prsesenlis decreii aucloritale firmamus,
et universa prsedia, sive possessiones, aut reddilus
vecligalium seu Iribulorum, quae.bonae nienioriae
505 EP1STOL/EET PRIVILEGIA. 506
Uanimirus rex praeseniisrégisipétri in Dominocha-,A Praler Iioc universa decimarum seu primitiarum
rissimi filii avus cum filio suo Sanclio Jacçensi débita lam ex ipsa civilale Osca quam ex cselerù
Eeclesiaeper regalis excellentiaescripia concessil, finibus quos ad eam episcopali jure perlinere con-
nos largiente DominosupradictaeOscitanaeeeclesiae stiteril, lam tibi quam tuis suceessoribuscanonice
illibata in perpetuum permanere censemus, sicut ordinatis seu calhedraeipsius çlericis confirmamus,
eliam idem rex Petrus in oblalionis suae liiteris prseier illam reddiluum parlera quam supradicti
optasse ac staluisse cognoscilur, exceplis.nimirum régis Pétri precibus fraternitas tua Jesu Nazareni
bis quaeprsefatusejus filius Sanclius rex una cum canonicis benignipre Iiberalilate concessit. Si qua
filio suo Petro ssepesuperius nominalo, consenlien- igitur ecclesiastica ssecularisvepersona hancnoslrae"
libus praedecessoribusluis Sanclio et Garsia, le constiluljonis paginam scions, conira eam lemere
qupque id ipsum confirmante, de illa .Ranimiri pa- venire lenlaverit, elo.
rentis sui conslilulione mutavil. Ilem lam libi quam Datum Laterani per manum Joannis, S. R. E.
suceessoribusluis, et eeclesiaeveslraein perpetuum diaconi cardinalis,:v Idus Maii, indict. vi, Incarna-
slabilimus quidquid ab egregio rege Sanclio oblalionis,Dominicaeanno 1098, ponlificalus autem do-
lum cognoscilur, bis exceplis quai de ipsius chiro- mini Urbani H papaeanno xi.
grapho praifalus rex Sanciii filius, consentienlibusB ecxxxviii.
eeclesiaetuse çlericis, et eximio praeposilocanonicae
* Urbanus WiUelmorégi Anglorum scrxbiti ut res
D. N. Jesu Nazareni, teque idipsum confirmante
Anselmi (arcliiepiscopiCanluariensis) libéras ht
mutavil. regno suo facial ac de suis omnibus illum rcuC-
Venientesenim ad nos sedis tuae arebidiaconus Sliat. i
Lupus, et idem eximius EeclesiaeD. N. Jesu Naza- (Anno 1098.,)
reni praeposilusin nostra audienlia coilaudaverunl, [Vide Eàdmeri Hist. nov., I. n, p. 51.]
et mutuoconsensu confirmaripelierunl diffinilionem CCXXXIX.
illam quaeinier le et filium noslrum Petrum Ara^- Urbam** epislola ad Rogerium comitemSiciliai.—
gonensem, seu Pampilonensemregem aela est apud De privilegiomonarchioeSicilim.
eastrum Calasanz, de rébus ac redditibus eeclesiae (Anno 1098.)
tuaeet canonicaeD. N. Jesu Nazareni. Dilectio si- [MANSI, Concil.XX, 659.]
quidem tua quarlam deciniarum parlera de tolo URBANUS episcopus, servus servorum Dei, charis-
monte Aragone, cl quidquid praeter animarum cu- simofilioROGERIO, comitiCalabriaeel Sicilise,salutem
ram, et eçclesiarum;seuclericorumconsecrationem et aposlolicambenedielionem.
ad se episcopalijure perlinebat, intercedente su- ^ Quia prudenliamluam supernsemajeslalisdignatio
pradilo rege illius canonicaeçlericis tradidit, et multis Iriumphis el honoribus exallavit, el probilàs
scripli caulionefumavit. IHi vero medietalemdeci- tua in Saracenorum finibusEcclesiamDei plurimum
marum quam deOscilana civitate per manum ejus- dilatavil, et sanctae [sanctiequè] sedi aposlolicae
dem régis açcipere consueverant, luse tuorumque devolam se mullimodîs semper exhibuit, nos iu
sucçessorum dilioni restiiuerunt. De laboribus specialem atque charissimum filium ejusdem uni-
autem domui régis decimarum medietas libi et versalis Eeclesiae te assumpsimus. Idcirco de tuas
episcopaliscalhedraeçlericis, altéra autem medietas probilalis sinceritaie plurimum confidentes, sicut
canonicis D. N. Jesu Chrisli mutua charitate con- verbisvpromisimus,ita litlerarum aucloritale firma-
venit. Caeleravero omnia secundum Sanctii bonae mus ; quod omni vitoetuae lempore, vel filii lui
mémoriserégis, et supradicti ejus filii chirograplium Simonis, vel alierius qui legitimus lui'baeres exsli-
communî.concôl'dia staluistis, et a hobis eadem terit, nullum in lerra polestatis veslrae, praeter
siabiliri'per supradiclos riuntiosposlulasiis. voluntalem aut consiliumvestrum Iegatum Romanae
Ad liaec adjicientes staluimus ut parochiarum Eeclesiae slaluemus. Quinimo quoe per legalurii
fines qui adhuc Saracenorum oppressionibusdeti- D acluri sumus, per veslram induslriam legati vice
nentur, adOscitanam Ecclesiam aniiquojure perti- cohiberi volumus. Quando ad vos ex lalere nosiro
nentes, in idipsumreferantur, cum eas omnipotentis mitlerémus [al., miserimus] ad salulem sanctarum
Dei dignatio Ckrislianserestituent dilioni. Hasién [oL.videlicel] eçclesiarum quae subveslrapPtestate
[ecclesiam] quoque canonicam nostri juris, quam consistunl [a/.,exislunl], ad honorem B. Peiri san-
supradicti Ranimiri régis, filins* Pétri vero régis clsequeejus -apostolicaesedis, cui dévote hactenus
avunculus, Sancius cornés suo studio oedificatam obedisli, quamque in necessitatibus suis slrenue et
sanctseRomanseEeclesiaeoblulit, nos tam libi quam fideliier adjuvisli. Si vero celebratur [al., celebr'a-=
suceessoribus luis, et eeclesiaeveslrae canonicis, bilur] concilium, et tibi mandavero quatenus epï-
apostolicae sedis décréta servanlibus et graliam scoposet abbaies tuae terrae mihi millas, quos el
oblinentibus,regendam séu disponendamsecundum quos volueris milles [at., mitlas], alios vero ad
fundaloris votum comiUillimus;eo videlicetlenore servitiom eçclesiarum tuarum[ul. add. et ad tutelam]
al et regularem illic disciplinant servari attenlius retineas. Omnipolens Deusaclus luosin beneplacilo
facialis, et ex loco ipso cen'sum annuum Lalera- suo dirigal, el te a peccalis àbsolulum in vitam
nensi palalio auri unciam dimidiam persolvalis, aeternamperducat,
507 B. URBANIII PAP^ SOS
Dalum Salerni per manus oannis, sanclae Ro- A noslri Gregorii, ob pëlilionem nilillominus lam luani
• manaî Ecclesia?, diaconi, icriio Nonas Jiilii, indi- quam charissimi.filiinoslriducis Rogerii,qui semper
clionis seplima:, anno ponlificalus nostri unde- apostolicae sedi fideliier obsecutus est, velerum
• cimo. eliam Eeclesiae veslrae privilegiorum rationibus
informali, tibi, deinceps tuisque suceessoribus,
CCXL.
super Consanam et Acherunlinam Ecclesias, éi
, Alphano,archiepiscopoSalernilano, ejusque sucees- earum suffraganeos primatum gerere ex apostolicae
soribus Aclieronlinoeet Çousentinoeprovinciaiyim sedisliberàlilate concedîmùs.lias nimirum'Ecclesias,
primatum asseril, petenle Rogerioduce. sive civilales Eeclesiae veslrae privilégia continent,
(Anno 1098.) vestrae meiropoli olim ex apostolicaesedis
llalia sacra, VU, 593.] tanquam
JUGIIELLI, concessione subjectas. Verum,et.ij)sae,quajneseîmus
URBANUS -episcopus,servus servorum Dei, dileclo _jalione,iet;î)alI"eiïlignitalem,et privilegiorum auclo-
frairi ALPHANO, Salernilano archiepiscopo, ejusque rilalem
praelerilis lemporibus a sede aposlôlica
suceessoribus canonice promovendis in perpe- merUerunt.
tuum. Verum quia praedecessôrum noslrorum slatuta
Singulare semper sedis aposlolia» privilegium B inconvulsa el intemerata maneré cupimus, eis qui-
claruilsubjeclas sibiperorbem lerrarum Ecclesias, dem proprise dignilalis graliam coiïsérvamus, -xit
el aucloritale disponere, et benignilate clemenlius archiepiscopali honore ac nomiriepotianlur. Veslrae
confovere. Quibus autem supernaemajestalis digna- vero Eeclesiae suorum privilegiorum integrilalem
lio gratiae suae pleniorem conlulit largitatem,, jpsa hoc ordine reslituimus. Quidquid igitur ïevéreniise,
eliam consuevit excelleniiorem contribuere dignila- quidquid subjeelionis priniatibus pérsolvendùm
lem. Undenon immerilo oeslimamus'Salerniianam sacrorum canonum deeretâ conslituunl, tibi deinceps
amplioribus noslraebenignilalis muneribus honoran- tuisque suceessoribus legilimis a Consano, et Ache-
dam, quariiomnipolens Dominus eximiae suas do- runtino archiepiscopo persolvatur. Quin eliam ex
naiionis praerogativaper misericordiam gratuilam abundanlia gratiae plenioris adjicimus, ul eiiàm
sublimavii. Ex novissimis namque lerrarum finibus praesente Romanae legato Ecclesise in suprâ'diciis
B. Matthsei apostoli et evangelislaecorpus ad hanc duabus melrùpolilanis urbîbus, cum tuo semper,
deferri, apud hanc haberi clemenlissima suae dispo- aut successorum tuorum consilio archiepiscopi
silionis dignalione permisil; enjus scilicet -aposioli eliganlur, cum vestris eliam lilteris, aut huntii
quanla sit in Deoel Ecclesia gloriseexcellenlia col- consecrandi ad sedem aposTolicanidiriganlur, et
lalorum divinilus munerum gralia cumulât? démon- C iiem ipsi ad successorum tuorumelectionemniliilo-
trai. Hic enim primus inler caeterosEvangelii seriem minus advocenlur. Post consecràlionem vero, vel
scribere inspiralione divina exorsus est. Hic in pallium ab aposlôlica sedé pérceplum, libi tuisque
divini seminis fructit irium ordinum coronam cen- suceessoribus, tanquam primali, obedienliam pî-o-
lesimam singulariler reporlavil, ut simul aposlolus, millanl et exhibeant, salva in omnibus, secundum
evangelisja et martyr existeret. Adjëcil ad haec canonicas sanctiones,-Romanaeauctoritate Ecclesise,
omnipolens Dominusut eamdem Ecclesiam glorip- ipsarum eliam urbium privilegiis robur proprium
sorummarlyrum,Forlunali, Gaiiet Anlhes Iriumphis oblinènlibus. Gporlet igitur et vos propensioi'em
simul et coi-poribushonorarel. Apposuiteliam lerlii deinceps apostolicaesedi devolionem et obedienliam
muneris clarhalem, ul eam, noslris lemporibus, exhibere, ejus in omnibus décréta efficacius obser-
Gregorii apostolicaememoriaepapse VII lam exsilio vare, ut quanto per eam allius supra caeteros subli-
quam lumulo iiluslrarel. Cujus quam egregia vita, niamjni, lanlo eihumilius, el cordis afféclione; et
quam praeclara doctrina, quam miranda conslanliaj operisexhibitione subjiciamini.Vitam etiam veslram
fueriijRomana Ecclesia praedicat,Ocçidensuniversus et mores sollici.tioriexpedit custodia nioderari, ut
agnoscil, tyrannorum perlinacia lolerala el concul- qui aliorumjudiccs eliginiini , vosmetipsos prius
cata testatur. Nec illud tanquam ingrali praelerimus D secundum Apostoli senienliàm distrielius judicetis.
quod, inler mullimodas sedis apostolicaeperseculio- Mandalum Pomini sine macula, et irreprehensibile
nes, quas noslris lemporibus pertulit Ecclesi conseryale, ul cum apparueril PrinCeps paslorutn,
eadem, gloriosissimorumducum Rpbertj el filii ejo. percipialis immarcessibilemglorisecoronam. Fralerr
Rogerii devolione,acstudio filiorumsedisapostolicae, nïlatem vestram superna dignalio ,per tempora
nonnunquam eliam noslri ipsius r.equies el portus multa conser.var.è,dignelurincolùmeni. Si quis autem
fuit. Cum igitur,per omnipolenlis Dei graliam, sedis banc noslrae constilulionis paginam sciens cPntra
apostolicae, Hçel indigni, moderaniina leneamus, eam temere venire lenlaverit, secundotertiove eom^
tamis divinae gratiae beneficiiset veslraedevolionis monitus, sise non salisfactione congrua emendaye.rit,
officiis,per senlenliaeRomanae Eeclesiaeliberalila- poleslalis honorisque sui dignilate careat, reumque
lem 3 concurrendum et respondendum arbilrali se divinojudicio existere de perpetrala iniquïlate
sumus, ob reverentiam siquidem S. el gloriosae cognpscat, atque. in extremo examine districtse
semperque Virginis Dei geniiricis Marise, et B. uliioni subjaceal. Conservanlibus aulem haec pax
apostoli, evangelislaeac marlyris Matihaei,ob de- Domininoslri Jesu Chrisli et miséricordia co'nser-
voiionem reverendissimi l'alrïs ac praedecessoris velur, quatenus el hic fructum bonaeaclionis per-
£09 EPISTOLiE ET'PRIVILEGIA. 510
cipiant, et apud dislrictum Judicem prsemia selcnue3A î CCXL1I.
pacis invenîant. Amen, amen, amen.
S. Pêtrns, S. Paulus. Urbanus PP. II. Urbanus consecrato Gerlando 'episcopo fines resti-
luloeecclesioeAgrigentinoeconfirmât.
DatumSalerni per manum Joannis S. R. E. diaconi'
(Anno 1098.)
cardinalis, xm Kal. Aug., indiciione vi, [vu] Incarn. [MANSI, Concil. XX, 951.]
Dom. lanno 1099, ponlificalus aulem D. Urbani II' URBANUS
xi. episcopus, servus servorum Dei, dileclo
papae fratri GERLANDO, Agrigenlino episcopo, ejusque suc-
CCXLI. eessoribus canonice promovendisin perpeluum.
UrbanusII Brunonisel Lanuini {eremitarum)posses- OmnipolentisDei disposilione mulantur lempora,
sions concessas a [llogerio] comité el Joanne , transferunlur régna ; bine est quod magni nominis
episcopoScyllacensi,confirmai. nationes dirutas el depressas, viles vero alque exi-
(Anno1098.) guas nonnunquam legimus exallalas; bine est quod
[UGHELLI, Italia sacra, IX, 427.] in quibusdam regionibus Christiani nominis potesta-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis. lem paganorum ferilas occupavil, in quibusdam
in Christo filiis BRUNONI el LANUINI, saluiem el aps- j iteriim paganorum lyrannidem Chrisiianaepoleniiae
slolicam benediclionem. dignitas cohculcavil. Sicut noslris lemporibus glorio-
Quia igitur noslri officii.inlerest servorum Deii sissimorum principum Roberli ducis et Rogerii co-
quieti et commodis,prout ir Domino possibile erit, mitis fortiludine supremae dignalionis miseralio
providere, petitionibus vestris, filii in Chrislo cha-. omnem Saracenorum molesliam in Sicilia insula
rissimi ac reverendissimi, clemenler annuimus. Perr expugnavil, el anliquum Ecclesioe sanclae slalum
hujus igitur apostolici privilegii paginam apostolica( pro volunlalis suae beneplacito recuperavil. Unde
auclorilate concedimus, el firmam et stabilem et in, et ipsius ineflàbili misericordiae gratias agimus, el
perpetuum permaiisuram confirmamus donalionem, ipsius graliam super illos egregios fralres, alterum
lerrarum quaevobis datae sunt in Squillacensi terri-. jam defunctum, alterum ipso palrante supersliiem
torio, et conscriplaeet deierminalae, et desigiialae , imploramus, et ad eçclesiarum quaein eadem insula
per lerminos cerios a dileclonostro filio R. Comité, sunt, restilulionem, seu ordinationem pro nostri
et Joanne confratre nostro Squillacensi episcopo, ofiicii debito anhelamus. Sicut igitur annuente Deo
concedente et confirmanle. Quocirca prsedicta au- caeteraruni jam parochias disposuimus, ila et Agri-
clorilate praicipimus, slatuimus, el ea quae vôbis, genlinae dioecesis-praeseniisdecreli aucloritale dis-
C poninius; slatuimus enim, charissime fraler Ger-
concessa sunt, licentia interdicimus ul a die in ailles Q
neque comiti ipsi, neque alicui baeredum suorumi lande, quem omnipolens Dominusin ipsa Ecclesia
supradiclam vesiram donalionem et banc noslram[ noslra tanquam B. Pétri manibus consecrare digna-
confirmaiionemviolare vel dearclare liceat. Nequet tus est, ut libi deinceps tuisque legilimis suceesso-
de lus quaeconfirmamus aliqua re intromillat per- ribus episcopali jure regendum ac disponeiidum
sonam sine vestra voluniaie, quatenus omnipolentis; perpétue maneat quidquid infra fines subscriptos
Dei specnlalioni mentibusliberis insislatis, el ad ejusi continelur, videlicet a loco libi oritur Dumensublus
faciei dulcedinem ipsoproeslantepervenirevaleatis. Corilionem usque desuper pelram de Zineih, et
Si qua vero persona aut baeres comitis ipsara viola- inde tendilur per divisiones Jalinae et Cephalae,et
verit, nisi ad condignam venerit salisfaclionesn,eum deinde ad divisiones Biccari; inde vero usque ad
honoris vel officiisui periculo subjaeere decernimus, flumensalsum, quod est divisio Panormi, el Ther-
et a Christo ac Ecclesise corpore segregalus, atque marum, el ab ore hujus fiuminis, ubi cadit in mare
in oelernoexamine dislricie subjaceat uliioni sine prolenditur haec parochia juxla mare usque ad
inlermissione et remedio. Conservantibusaulem pie flumenTortum ; el ab hoc abinde unde oritur, ten-
a Deo el misericordia ejus praesenlibus el fuiuris dilur ad Pyra sublus Pelram Elise, alque inde ad
saeculis conservetur. Amen. Si vero lam legalis D allum monlem, qui est supra Pyra; inde autem ad
cornes, aut ejus haeres, addere aliquid huic voluerit flumen salsum, ubi jungitur cum flumine Pelrae
donationi, sub hac noslra confirmalioneraturai esse Elise,el ex hoc flumine sieui ipsum descendit ad
slaluinius Lympiadum, qui locus dividil Agrigenium et Bule-
Urbanus catholieseEeclesiaeepiscopus. ri.im, atque inde per marilimam usque ad flumen
Ego Rainerius card. subscripsi. de Bilichi, quod est divisio Maxariae,et adhuc len-
Ego Joannes card. ss. diiur, sicut hoc flumen currit usque subtus Cori-
-EgoAlphanusSalernitanus archiepisc. ss. lionem, ubi incipit divisio, exceplis Biccaro, Cori-
Ego Amalus capellanus el sacerdos ss. lione, et Tbermis. In proprietate autem lam lui
Ego Dis. capellanusss. quam successorum luorum jure Casale Calhal cum
Ego ConstanlinusCalacensis "episc.ss. cfnium villanis, sicut a supradiclo filio nostro co-
Datum Salerni mense Seplembri, indici. vi, anno mité Rogerio tradilum est, conserventur. Praeterea
ab Incarnaiione Dominica1098. qusecuuque in posterum liberalilale principum vel
oblalione fideliumeadem Ecclesia Agrigenlina juste
atque canonice poterit adipisti, lirma tibi luisaue
511 B. URBANIII PAPiE 512
suceessoribus et illibata permaneant. Decernimus A clissimi, quia jam lahto lempore vestram Ecclesiam
ergq ulnulli omnino hominum liceal eamdem Ec- errorum lenebraecontegunt, et a véritale sedis apc-
clesiam lemere perturbare, aut ejus possessiones slolicsealiénant. Unde vos tanquam viscerum meo-
auferre, vel ablalas relinere, minuere, vel lemera- rum filios paterna dileclione corripimus, admonen-
riis vexaiionibus faligare, sed omnia intègre con- les et obsecranles ul ad meu» verilalis lumen men-
servenlur tam luis quam canonicorum, et clerico- tium veslrarum oculos elevelis. Auferïe malmn ex
rum omnium, ac.pauperum usibus profutura. Si quae vobis ipsis; lupum illum dico et, furem, qui non ad
aulem ecclesiaslica saecularisve persona hanc no- salulém veslram per ostium introivit, sed aliunde
slrae eonslilulionis paginam sçiens, contra eam ascendit, ut mactet el manducel et perdal. Ani igi-
venire lenlaverit, secundo lerliove commonita, si tur Eeclesiaeinvasorem et occupaxorem, Obertunl
se nonsalisfaclione congrua emendaverit, poleslalis dicimus, Henrici complicem et Guiberti, ex vobis, si
honorisque sui dignilale careal, reamque se divino quo modo possibile, pellite; aut ei tanquam a sancta
judicio existera de perpelrata iniquitale cognoscal, RomanaEcclesia alieno, et excommunicalo;obedien-
alque a sacralissimo eorpore et sanguine Dei et liam veslram consortiumque vestrum siiblrahite.
Domini redemptoris noslri Jesu Clirisli aliéna fiât, Hocipsum de Wiredo pseudoabbate prsecipimus,qui
et in extremo examine dislriclse ullioni subjaceal. ^ per ejusdem pseudoepiscopi violentiamArduennense
Cunctis aulem eidem Ecclesisejusla servanlibus sit monaslerium B. Huberli occupavil. Si quis autem
pax Domini nostri Jesu Chrisli, qualenus et hic deinceps eis communica'reproesumpseril, donec eç-
fructum bonae actionis percipiant, el in loco judicii clesiarum quibus incubant ppprëssione déserta, Deo
prsemiaselernaepacis inveniant. Amen, amen, amen. et sedi apostolicae salisfacianl, sciant se ejusdem
Datum Barii per manus Joannis, S. R. E. diaconi excommunicalionisvinculo innodaios. Vobis sane et
card., vild, Oclobr,, indict. vin, Incarnat. Domini .cseteris omnibus noium sit quia religioso abbali
1099, pontif. Urbani II PP. xi. Theoderico licentiam dedimus ul a schismalicis
CCXLIII. conversos, qui ad ipsum confugerinl, a vinculo ex-
Urbani ÎI epislola ad fralres'S: H'ubêni Anda- communicalionis absolvat.
ginensis. Datum
(Anno 1098.) CCXLV.
[MARTËNE, amplissima Collect., IV, 1013.] Urbani II rescriplum pro Casinensi monaslerio.
URBANUS episcopus, servus servorum Dèi, Arduen- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cha-
nensis monasterii B. Huberli caiholicis fralribus, , rissiino filioANSONIBeneventanorum domino, salu-
lem ei benediclionem. '
el
salulem apostolicam benedictionem. aposlolicam
Audivimus,et audilum non dplere non possumus, Cum Buper a te discessimus, nosli sub quanta
quia Olbeni pseudoepiscopi violentia venerabilis le affeclionedimisinius : in eadem vero affeclione,
filius nosler TheodericuSj vesler abbas, pro caiho- in eamdem benignilalem elnos libi maiiere, el le
licsefidei gratia de vestro sit monaslerio expulsus, nobis volumus permanere, quoniam quidem nos
et Wiredus pseudomonachus per ejusdem Otberli honorem tuum servare, el in melius augere cura-
violentiam super çapita veslra sit ingestus. Quod bimus, si el lii in beali Pelri apostoli et noslra
omnino nobis displicere scialis. Unde vos liilerisi curaveris fidelilate el amore persislere. De mona-
praesenlibus salulatites, ul veslraefidei constaniiam slerio Sanclse Sophiae quoties et ex quantojam
conservetis hortamur, ellieentiam indulgeo ut si in lempore Casinenses monaehi reclamaverinl, te
monaslerio vestro secundum regulam beali Benediciii ipsum ignorare non credimus. Nuper in Barensi
el apostolicam verilalem vivere non valetis, ad quod- concilio cum scripiis el monimentis eeclesiaesuae
cunque religiosum voluerilis mcnaslerium sêcedalis,, jusliliam suam aslruere parali fuisseni, abbas
doncc omnipoiens Deus locum vestrum respicial, ett Sanctse Sophiae occasione lui causoeaclionem fugit.
secundum beneplacilum suum in prislino statu re- ;j) Cum Beneventum eliam venissemus in ipsa beau»
formet. Illum autem Wiredum monasterii veslrii Sophiaedomo, fraires ipsi quantum quesli fuerint
invasorem cum suif omnibus subditis, quandiu ab> audisti. Quid nos libi de eadem causa dixerimus
ipsius monasterii- invasione non deslilerit, a sanclai memini&li, lune nobis pro volunialis tuae placilo
Romana Ecclesia excommunicalum esse scripiis5 respondisti. Nos aulem diulius pati nolumus ut
Vobispraesenlibusiniiotescimus. Casinense monaslerium de bis quae ad ipsum
CCXLIV: pertinere videnlur, injuriam diutius paliatur. Locus
ineriiis
Urbani II epislola ad Leodienses pro Theoderico enim ipse per Dei graliam beali Benedicii
abbale. non lantum nobis, qui prope sumus, sed universse
(Anno 1098.) eliam Iialiae opporlunus et necessarius est, roullum-
[MARTEN., ubi supra.] que nos deceretut, si possibile essel, locum ipsum
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, calho-i- de noslris eliam dicaremus, neâum sua, favenle
licis omnibus in clero Leodiensi el ipopulo S. et:t juslilia, non recipiat. Tibi igitur, tanquam charis-
A. B. simo et fideli nostro mandamus ut venerabili frairi
Dolemus pro vobis graviter, filii in Christo. dile: noslro Casinensi abbali el eius fralribus de Sancloe
513 EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. 5*4
Sopbise monaslerio vice noslra jusiitiaui facia.s, ,A Monle-Majore cum ipso moule, ecclesiam Sancioe
Quod si anle le quasi ssecularempolestatem causam Mariaede Toldelo, ecclesiam Sancli Felicis de Villa
agere excusaverint, lu eos ad praesenliam nostrain de Milanos, ecclesiam Sanclae Mariaeel Sancti Peiri
venire compelle.Qiio aulem lermino anle nos pro quod caslrum Félix dicilur, ecclesiam SanctaeMariae
causa bac conveniredebeant, nobis anle signifiea,' et Sancli Joannis quod Monasleriolumvocant, eccle-
ul el nosCasinensi abbali significemus.Porro quid- siam SanctseCrucis el Sancli Sylveslri de Vallerana,
quid nos exinde sialuerimus, tuum eril, Jais etiam- ecclesiamSancli Cucuphaiis de Moi.a,et aliam eccle-
renilenlibus, adimplere ; alioquin aucloritalis no-. siam Sancti Cucuphaiis de Garriga, ecclesiam San-
straeinjuriam diulius palinequibimus,quinadversus cli Benedicii de Spiselis.ecclesiam Sancli Slephani
contumaces quod oflicii nostri est impleamus, et de Casielleto, ecclesiam Sancli Jùliani de; Sancla
Casinensi abbali quae sua sunt resiituamus,quëm, Oiivacum caslellp, ecclesiam Sancli SaivatorisBac-
in quanlum videtur, plenam uabere juslitiam cre- lensis cum possessionibus.et perlinenliis suis; ec-
dimus. clesiam Sancli Pétri et SanctaeCrucis de Mosquefa,
Data Ciperani tertio Nonas Novembris. ecclesiam Sanctae Marise de Capelades, ecclesiam
Sancli Felicis de Castro Odilione,ecclesiam Sancise
CCXLVI. B Marise de Caslello de.Clâriana cum ipso caslello,
Buila Urbani II papoepro monaslerioSancti ecclesiam Sanclae Mariae de Aqualala,, ecclesiam
Cucuphaiis. Sancti Peiri de Viri,; caslellum Sancti Vincentii
(Anno 1098.) cum ipsa ecclesia, caslellum de Albiniana, cum
[MARCA, Marca Hispanica, Append.,.p. 1203.] ecclesia sua, ecclesias Sancli Sepulchri et Sanclae
URBANUS episcopus, servus servorum Dej, dilecto Marisa de Amposla cum universis possessionibus
filio BERENGARIO, abbali monaslerii Sancti Cucupha- el perlinenliis eorum., ;ecclesias Sancli Martini et
iis quod Ocloviense dicilur, ejusque suceessoribus Sancti Felicis, et Sancli'Genesii;quaesunt ad ipsam
regulariier subsliluendis in perpetuum. curtem de Faio, ecclesiamSancli Genesiiet Sanclae
Piaeposlulalio vohinlalis effectudébet prosequenie Eulalioe quam vocant Tapioles, alodium quod est
compleri, qualenus et devotionissineerilas laudabi- iulra muros ciyitatis Barcinonse, scilicet cum domi-
liler enitescat, et ulililas poslulata vires indubilaa- bus, curlibus, bonis el.hortalibus, vel quanlum infra
ter assumât. Quia ergo dilectio lua ad sedis aposto- , lerritorium prsediclae civilalis praefatum monasle-
licaeporlum confugiens ejus tuilionemdevolione dé- rium habere videlur, alodium quod est infra termi-
bita requisivil, nos supplicalioni tuae clemenler annos de casiro Fonte rubea, et de Monle-Aculo,et de
nuimus. Beali siquidem Cucuphaiis venerabile mo-1Z Piniana, et de Carolo, el de Castro Virli, alodium
nasierium , cui disponente Domino in abbalem de Olorda cum ipsa lurre, et alodium quod est in
praeessedignosceris,'nos juxta venerabilium praede- duodecimosive in Misano, alodium.quodhabet infra
cessorumnostrorum exemplar sub apostolicaesedis lerminum de Terralia et de Çastellaro, et in Ar-
pi'oleciione specialiter in perpetuum manere sanci- raona et in Barbarano et de palalio Àusity et de
mus, et lam ipsum quam universa ad ipsum perli- palatio Palalano, et in villa de Mogodoel de Molelo,
nentia libi tuisque legilimis suceessoribus possi- et in palalio de Aries, et in Lisiano superiore et
denda, regenda ac disponenda firmamus, alodium inferiore, et in parochia de Parietes, et deGalIegos,
scilicei quod in monasterii ipsius ambitu cireum- et Plegarnanis el.de Peliaco, quod dicunl bellum
silum est cum ecclesia Sancti Pétri et Sancti Se- dilinum, et de Bililona, et de Palumbare et de Otlo
veri, cumomnibus finibus perlinenliisque suis, sicut et de Rivopulloel de Yalle de Ariolfo, el deGrannu-
in praedecessorumnostrorum privilegiis continelur, larios, et de Lerpna, et de Moserata, et de Samatus
monaslerium SanctaeÇaecilisede Monle-Serrato cum et de Canovas et de Corrone superiore et subie-
lerminis et possessionibuset perlinenliis,suis; ec- riore, alodium de Turres Beses, .cum alio quod
clesiam Sancli Laùrentii cum ecclesia Sancli Sle- Nelma femina ibi obiulil, alodium de Ausôna, alo-
phani el caslellari cum lerminis, adjacenliis, posses- 1D dium de Slorria, el omnia alodia quaehabet et ha-
sionibus perlinenliisque suis; ecclesiam Sancti bere débet in'prsediclo comitalu Barcinonensi ,-Ge-
Pauli extra muros Barcinonse cum alodio.quod ibi rundensi, Ausonensi, el in comilatu Minorisa, cum
obiulil Girbertus et uxor ejus, cum omnibus quse universis lerminis suis ; ecclesiam Sancli Quirici
modo possidel, et inanlea acquisieril; ecclesiam cum decimis et prim'iliis el oblalionibussuis. Dé-
SanctseMarisede Fonle-Rubea cum alodio quod tibi cimas quoque quas de bis sive de aliis locis anle
obiulil Geraldus Mironis; ecclesiam Sancli Pétri de triginta annosmonaslerium vestrum praedecessorum-
Clariano, ecclesiamSancti Vincentiide Aqua-Obba, nostrorum concessione possedil, nos in perpelum
ecclesiamSanclaeMariaeet Sancli Stephani de Pa- veslris usibus omnino quietas et inlegras couservari
lalio; ecclesiamSancti Cucuphaiis de Rifano, eccle- censemus. Praeierea per praeseniisprivilegiipaginam
siam Sancli Siepuani de Rivipullo, ecclesiam Sancti aposlôlicaaucloritale slatuimus ut quoeciinquebona
Asisclide Villa Auziri, ecclesiam Sancti Martini et sive possessiones in praesenti coenobiumvestrum
Sancli Romanidé Monle-Galo,ecclesiam Sancli Fe- juste possidet, sive in futurum concessione ponlifi-
licis de Castellario, ecclesiam Sancli Sebasliani de cum, liberalilaie principum, veloblaiione fidelium.
Sj5 B. URBANIII PJM'M 51€
?uste ac canonice polerii adipisci, firma libi tuisque,/i culionis onpoilunitale promplius ac benignius ad
suceessoribus ei illibata permaneal. fuit, ldeoque opporlunum duximus, secundum pe-
Decernimus ergo ul. nulli omnino hom'mum liceat lilionem venerabilis fralris nostri Oderisii abbatis
uanidem Ecclesiam lemere perlurbare, aut ejus pos- vestri, noslris in poslerum litteris adnoiare qualiler
sessiones auferre, vel oblalas relinere, vel juste Cinglensis cellae causa, unde vestrum coenobium
datas suis usibus vindicare* minuere, vel temerariis diulius inquietalum est, nuper in noslra sit audien-
vexalionibus faligare; sed omnia intégra cohserven- lia nostro judicio difluiita.Quodenim dileclio vestra
lur eorum pro quorum susienlalione el gubernaiione plenius novil, saepede eodem negolio in Romana
concessa sunt usibus Pmnimodisprofulura. Sepullu- Ecclesia, inler synodales aclus, anle prsedecessores
ram quoque ejusdem loci liberam omnino esse de- noslros quaestio àcta est a sanclse memoriaeDesi-
cernimus, ul eorum qui se illic scpeliri deliberave- derio (Viclore III papa), apostolicaesedis presbytero
rinl devolioni el exlremae voluntali, nisi forte ex- cardinali et monaslerii Casinensis abbate, qui posl-
communicali sinl, nullus obsislal. Obeunle le nuuc modura divinaedignationis gratia ad summi ponli-
ejus loci abbale vel luorum quolibet successorum, ficalus apicem pervenit, sed exiguo lempore super-
nullus ubi qualibel subrepiionis aslulia seu violen- vixit. Noslro eliam tempore in synodalibus geslis a
tia praeponatur, nisi quem fratres communiconsensu B confralre veslro, quem superius nominavimus,
vel frairum pars consiliisanioris secundumDeiMino- Oderisio, sanctoenoslrae Eeclesiaepresbytero cardi-
rera el beali Benedicii regulam elegerint. Eleclus nali, de causa ipsa coram noslra est praesenlia
autem a dioecesano episcopo consecretur, siquidem ssepius proclamatum. Accidit aulem ut Roberlus
graliam et communionem apostolicaesedis habueril, cornes ad beali Benedicii devolionem promplius
el gratis ac sine pravitale id exhibere volueril. conversus, locum ipsum ad vestri monaslerii jus
Alioquin ad Romanum ponlificem recurrat, aut ab pertinere cognoscerel, qui mox eumdemlocum in
alio quem maluerit calholico anlislite consecretur. manum praefaii fratris noslri Oderisii reddidil : eo
Idemel de ordinalionibus fratrum, de chrismale, de siquidem tempore abbaiissa, quaein cellam violenler
allarium sive basilicarum consecralioiie slatuimus. ingressa fueral, pro ejusdem comilis timoré dis-
Ad indioiumaulem praesiitaea RomanaEcclesia iib&r- cesserat. Coepit inler haec illa nostrseauclorilatis
talis pro ecclesia Sancli Pauli, morabalinum unum aures, dumin urbe essemus, crebris clamoribus
quolannis Laleranensi palalio persolvelis. Si qua appellare, unde nos ex lalere noslro viros slrenuos
sane ecclesiaslicasaecularisve persona liane nosii'33 usque Capuamdeslinavimus, qui diligenler causam
conslilulionis paginam sciens, contra eam lemere ulramque cognoscerent et pacifiée définirent; quo
venire lenlaverit, secundo tertiove commoniia, si '^ tune quidem quibusdam occasionibus ad effectum
se non salisfaciione congrua emendaverit, polestalis pervenire non poluit. Posl aliquantum pro causis
honorisque sui dignilaie careal, reamque se diviuo ecclesiaslicis Urbem (49) egressi, cum eamdem cau-
judicio existere de perpeirala iniquiiale cognoscat, sam diligentius in ulriusque partis praesenlia iracta-
el a sacralissimo corpore ac sanguine Dei el Domini remus, cognovimus prsefalum venerabilem frat'rcm
Redemptoris.noslri Jesu Chrisli aliéna fiai, alque in noslrum Oderisium abbalem vestrum, non malili.T.
exlremo examine district» ultioni subjaceal.Cunclis inlenlione, sed justitiae respectu locum illum, ian-
aulem eidem loco jusla servanlibus sit pax Domini quam sui juris, de quo ssepius proclamaverat, récé-
noslri Jesu Chrisli, qualenus el hic fructum bonae pissé. Enimvero el pontificalibus decrelis, el rega-
aclionis percipianl, et apud districlum judicempr;e- libus inslrumenlis, el lerrse principum scripiis, et
niîa seternsepacis inveniant. loci fundatoris chirographo cellam ipsam ad vestrum
Scriptum per manus Gerardi noiarii regionarii et oslendebàtùr monaslerium pertinere. Quia lamen
scriniarii sanclseRomanseEeclesiae,anno Dominicae sine judicio prsecedente receperat, aequum nobis
Incarnaiionis millesimo nonagesimo octavo, indi- visum est ut abbàtissa, quae se quaerebaturexspo-
ciione seplima, mensis Decembrisdie primo.
j. liata.reinvestirelur; post reversionemvero nostram,
CCXLV1I. in ulramque parlem lëgitimum judicium agerelur.
Urbani II bulla pro Casinensimonaslerio. In iis diebus, largienle Domino, pîenarium in Ba-
(Anno 1098.) rensi urbe concilium celebrare disponebamus. Post
Bened., V, 665.]
[MABiLL.,ili!Hfl/. menses igitur sex abbalissam illam el lilteris et
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis nostri oris invilalione vocavimus; venire quidem
filiis Casinensis coenobii monacbis, salulem et apo- renuit, sed nunlium deslinavil : cum aulem minus
stolicam benediclionem. plenas, nec satis raiionabiles causas de illius ab-
Ex officiinoslri debilo el aucloritale compellimur sentia coram concilio reddidissel, nos, ne quod
Eçclesiarum saluli et paci, prout Dominusscire et illa gravaminepâli quererelur, ejusdem causa?,aclio-
possc dederil, providere, vestri proecipue mona- nem usque ad noslrumredilum duximus diflerendam.
sterii, quod sanclsenoslrae sedis apostolicaesemper Porro Benevenlum venienles, iterum noslras ad
familiarius ac devotius adhsesil, et in omni perse- illam litleras deslinavimus, diem el locum quo
(49) Cum scilicet lias parles adiit ante aliquot: menses, quo tempore Capua a Rogerio obsideba-
tur.
5i7 EP1ST0L.« ET PRIVILEGIA. 518
causa venlilanda fueril, désignantes. Cum aulem A;non amhigamus (non enim in vila lanliim venerabi-
nec lune venissel, ad locuma'liumeam lerlio vocalis fralris noslri Rabbodi uniialem ipsarum Eçcle-
vimus. Venit illa, sed causam aggredi recusavit, siarum sanxeramus, el aulhentica lanlum Novio
asserens senequaquam omnia Cinglensis cellaemu- mensium privilégia rata manere decreveramus), nil
nimenla et lilteras récépissé; ad quod frairum lamen ad prsesens super bac re vel mulandum vel
nostrorum quidam sacramenlis asserere parali slabiliendum duximus. Fralrem aulem Baldricum,
fuerant, se nec plures, nec alias in loco eodem char- quem ad nos misislis, Noviomensem eleelum nos
las, quam quas reddideranl, inveriisse. Illa secrel.o tuae fralernilal.i remiliimus. Tu. ipsi et Ecclesise in
nonnullis fratrum qui nobiscum erant munimeula qua electus est secundum Deum alque salulem luse
sua prodidit, nobis autem oslcndcre detreclavil. èl ipsius animasprovidere débita solliciludineprocu-
Cumquejudiciario ordine causam nec vellel agere ra lo. Vale
nec valeret, nos eam ul ad abbalis et fratrum ve-. CCXL1X.
slrorum concordiam satagerel, commonuimus, nec Bulla pro abbale Majoris MonasteriiTuronensis.
monila suscepit,eljudicium penitus subierfugit. Ile- (Cirçaan. 1098.)
rum coenobii vestri munimina vidimus ; ilerum [BALUZ.,Miscell. edil. Luc, II, 181.]
ponlificum Romanorum privilégia el irnperalorum B URBANUS episcopus,servus servorumDei, venerabili
scripla perspeximus; ilerum fundalorisloci chiro- filio BERNARDO Majoris Monasleriiabbali, salulem el
graphum, elBenëvenlani principis, qui tune tempo- apostolicam benedictionem.
ris fuerat, concessionemaudivimus : quibus omni- Sic apud bonos viros est servanda numililas, ut
bus instrucli el prius sumus, Cinglensemcellam ab veritaiis ac jusliliae non deseralur auclorilas. lia
ipso fundationisexordio ad Casinense coenobium ergo humililalem luam suscipimus ul verilatem ac
perlinuisse, et per Casinensis abbatis volunlatem justiliam leneainus. Te siquidem per omnipolenlis
sanctimonialium ibi congregationem fuisse dispo- Dei graliam calholicum ac vere rcligiosumiiabemus.
silam. Sic post multas landem dilaiiones, negotii Si quid-vero in ordinaiionis tuae primordiis vel per
veri;ale perspecta, communicato cum fralribus ordiiianlis culpam vel per luam negligenliam deli-
nostris episcopis, seu RomanaeEcclesisecardinali- quisti, nos libi, beali Marlini meritis confidentes,
bus, judicibusqueconsilio, venerabili fralri Oderi- beali Peiri viceét auctorilatedimillimus, Hanc aulem
sio abbali vestro Cinglense monasleriumex in legro libi poeniienliamindicimus ul de caetera commisso-
restituinms;ita lamenut de loco ipso sancliinoniales rum fratrum saluli vigilanlius ac fervenlius inslare
minime expellanlur, sed semper illic puellarum Dei non desinas. In hac siquidemparte omnibusadversus
congregalio converselur, lanto, ul speramus, reli- C te oblocutionisvocem auferimus cl perpeluum silen-
giosius, quanlo sancîiori palrono monaslerioquc lium imperamus. Universis aulem vestri coenobii
commissaesunt, salva in omnibus sedis apostolicae fralribus praesenlium lillcrarum aucloritale proeci-
reverentia. Quam scilicet reslilulionem litteris piintts ul devotione plenissima debitam libi reveren-
praesentibusratam el inviolatam perpetuo manerc liam obedienliamquepersolvanl, quatenus annuenle
censemus, dico decernimus. Si quis aulem posi Deo et ipsi de luse solliciludinis gralia el lu de
baecvhujusce aclionis tenore cognito, consiiiutioui ipsorûm obedienlia pariler gaudere possilis.
noslraelemere obviare lenlaverit, aposlolicseindi-
CCL.
gnationis uliione pleclelur; qui vero conservalor
Urbani
~—'JYe11 epislola ad episcopumMagdeburgensem.
exslilerit, divinse benediclionis gralia perfruaiur. vacillel, sedrecloecausoeinsistât, hortatur.
Scriptumper manum Peiri scriniarii nostri sacri
palatii, indiciione septima, mensis Decembris (Intraan, 1098-1099).
die vu. [ MANSI , Concil. XX, 711.].
Datum Romaeapud Beatum Petrum per manum URBANUS episcopus, servus servorum Dei, N.,
salulem et apostolicam be-
Joannis, sanctse Romanse Ecclesisediaconi cardina- Magdeburgensiepiscopo.
lis, sexio Idus Decembris, indiciione seplima, anno j) nedictionem.
DominicaeIncarnaiionis 1098, ponlificalus aulem Indolis luse, dilecie in Christo frater, sirenuita-
domini Urbani II papaexi. tem miramur, imo aliquanlulum circa pielalis vi-
scera limemus, ne incurrenlis erroris persuasio
CCXLVIII. infra prsecordia jamdudum tibi pullulasset, quod
Urbani II epislola ad ManassemRemensemarchi- absit; quandoquidem per ntriusque sexus fidèles
episcopum. religiosos veraciter libi exoptalos aliquoties noslras
(Anno 1098.) direximus litleras tuae, ut speramus, fidelilaii,
[BALUZ., Miscell. edit. Luc, II, 144.] nullumque, aut' prorsus raro, uti lalem ac ta m
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, reve- strenuum , decet virum, nobis dedisli responsum.
renlissimo fralri et coepiscopo MANASSE, Remensi Cave ergo, cave intérim, quseso, ne collum luum
archiepiscopo, salulem et aoostolicam benediciio- Pharaoni subdatur quo decidenle veteri conlro-
nem. versia, quse, peccalis nostris exigenlibus, magno
Quamyis clericorum Noviomensiumlitleras de temporis spaiio Ecclesiam Dei per diversa orbis
TomacensisEeclesiae conjunclione falsas ex parle climata, pêne per inleriores medullas fatigavil;
Si9 ' B. URBANIH PAIVE 520
salvo (amen paucorum inleriore ..omine, Baal pau-Ai qualibet cas audeat a proefati monasterii proprietaie
.alim confusus est el mundo absordel donorum subtrabere vel alienare, sed in èo orâine semper
episcopi sancli fraudulenlus mercator. Tu ergo qui, maneant; quo a le, ebarissime fili N., inslilulaesunt,
ut a Deo, ila el ab hominibus culmen accepisli, nec tibi nec successorum tûorûm alicui liceat eas
quod magislro aposlolorum , cujus vicem adeplus distrahere, vel earum bona lemere aut violenter
es, suisque suceessoribus spopondisli. Quod si per- minnere vel auferre. Si quis vero hactenus eorum
sèverare valeas salvus eris. Nemo enim miltens qiiidquam abslulit, donec restituai, ab omnipolentis
manum suam in aralrum, si relro prospicial, fa- Dei gralia alienus existât. Praelerea mansurô in
ciens injusium sulcuui, apius est Tegno Dei; elqui perpetuum decrelo sancimus, ut nulli omnino vi-
leligeril picem, inquinabilur ab ea. Sunt autem ventium liceat in vestro monaslerio aliquid pro-
alia non modulo cbartulse commendanda , quseDeo prielatis, eondilionis, hoereditârii juris, advoeatiae,
disponenlé praesenslegalus verbis auri secrète inli- invesliluraeaut cujuslibet potestatis, quae îibenaii
mabil, quaeprecamur honesie remitlas quantocius et quieti fratrum noceal, vindicare. Abbas sane
poieris. Gloriosus Deus menlem luam alque pro- cùm fralribus advocalum sibi, quem utîliorem pro-
videat luos acius. viderint, instituai. Qui si poslnmdum monaslerio
B
" inutilis
CCLI. fuerit, remoto eo alium prseficiant.Sepultu-
Urbanus II Harlmannum, abbalem Gollwicensem, ram ejusdem loci liberam omnino esse decrevimus,
, i Gcbehardo,Consiamiensi episcopo, in aposlôlica ut eorum qui ibi sepeliri deliberaverrnt, devot'o:i
legaiione adjulorem consliluil.» el extremse volunlati, nisi forte excommunicati sim,
(luira an. 1088-1099.) nullus obsistal. Si quas vero décimas pertinentes
[Vide Acta sanctonim, Aug. t. Il, p. 576, in Vila ecclesiis, quas habelis el habehilis, a laicis recupe-
Allnianni, episcopi Palav*]
rftre, annuente Domino, potuerilis, veslris usibus
CCLII.
perpetuo mancipandas absque omnium episeppo-
Urbanus 11 monasterii Gotltvicensisprivilégia, rorum conlradiclione censemus , salva
gante Hartmanno abbale, confirmai. episcopali re-.
verenlia. Laicos seu clericos sseculares ad conver-
(Inlra.an. 1088-1099.) sionem suscipere, nullius episcopi vel praepositi
rVideActa sanclonim ubi supra,]
conlradiclio vos inhibeat. Ad hoc adjicimus ut
C.GL1II. nulli episcoporum facilitas sit sine Romani ponli-
Privilégiant immunilatis Schafhusano in Hirsaugia ficis licentia loca veslra vel monachos
monasterioconcessum. inierdictioni,
vel excommunicationisubjicere. Nulli praelerea ho-.
(Intra an. 1088-1099). ^( inini liceat
[MANSI,.COI!CI7. XX, 706..] ssepeiatum monaslerium temere pertur-
vel ejus possessiones, seu res cseleras auferre,
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileeto bare,
in Christo filio Schafhuscnsi abbali, ejusquesuc- ablalas retinere, minuere vel lemerariis vexationi-
cessoribus regulariier substiluendis in perpetuum. bus faligare ; sed oninia intégra conservenlur ,
Cum universis sanctae Eeclesiae.filiis et aposto- eorum pro quorum sustenlatione ac gubernatione
licae sedis auclorilale ac benevolentia debitores concessa sunt, usibus omnimodis profulura, qua-
cxislamus, illis tamen locis alque personis quae tenus illic Deo servienles fratfes ab omni poîesiale
s-pecialiusac familiarius Romanaeadhaerent Eccle- liberi Romanae liberalitatis gralia poliantur, et a
sise, quoeque aniplioris religionis gralia eminent, ssecularibus lumullibus alieni , ômnipolenlis Dei
propension nos convenitcharitatis studio imminere. spéculationi licentius vacare praevaleant. Obeunle
Igitur tain luis el tuorum frairum, quam et religiosi te nunc ejusdem loci abbale, vel tuorum quolibet
comitis N. piis votis et peliiionibus annuentes, successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astu-
Sancli Salvatoris venerabile coenobium,abN. quon- lia, seu violentia praeponatur, nisi quem iralres
dam comité apud villam H. sub honore omnium communiconsensu vel fratrum pars consilii sahioris
sanclorum sedificatum, ei, bealo Petro oblatum, in: _ secundum beali Benedicii regulam elegerint. Con-
jus pefpeluum el lutelam recipimusapostolicaesedis, secrationes allarium basilicarum, ordines clerico-
sicut a piae memoriaepraedecessorenoslro Grego- rum, chrisma, et caetera ad episcopale ôflieium
rio VII constat fuisse susceplum. Quidquid eliam pertinentia ab episcopo Consiamiensi , in cujus
immunilalis idem poniifex loco ipsi conlulil, nos estis dioecesi,accipialis, si tamen catholicus est, et
et communionem apostolicaesedis habuerit.
quoque concedimus , el prsesenii decrelo corrobo- graliam
ramus. Aposlôlica ilaque auclorilale slatuimus ui Alias vero liceat vobis calholicum,quem voluerilis,
adiré aulistilem , et ab eo consecralionis sacra-
universa qua?praefaliComitésvel alii quilibet fidèles
menla suscipere > vel ad sedem apostolicam reçur-
ctenobiP veslro de suis fàcultalibus contuierint,'
rere : qui aposlôlica fulius aucloritale, quaeposlu-
quaoque hodie possél, sive in futurum concessione
lantur indulgeal. Ad indicium autem percepisè, a
ponlificum, liberalilale principum, vel oblaiione Romana Ecclesia liberiàlis àuri unciam
fideliumjusie alqiie canonice polerit adipisci, firma quoiannis
Laleranensi palaliopersolveSs. Si qua sané deinceps
libi, luisque suceessoribus et illibata permaneant.
De cellis aulem Beataî Agnetis el BealseMariaein ecclesiastica saecularisvepersona, hujus prîvilégii
villa N.nominaiim inlërdicimus, ne quis occasione paginam séiens, contra eam temëre venire lenla-
521 EPISTOLJE ET. PRIVILEGIA. 5i2
verit, secundo tertiove commonila, si non salisfa-A CCLVII.
ciione-congrua emendaveril, potcslaiis honorisvei Urbani 11 epislola —
ad Hugonem, ephcopim Gra'.iuno-
sui dignitate careat, reamque se divino judicioj politanum, Exlraordinaria pollulio in nuluridi-,
bus non impedil malrimonium.
exisiere de perpeirala iniquilale cognoscat, atque a
sanclissimo corpore el sanguine Dei ac redemploris (Fragm. —Inlra an. 1088-1099.)
noslri Jesu,Chrisli aliéna fiai, et in exlremo exa- [GRATIAN., Décret., C. xxxv, qu. 2, cil.]
mine dislriclse ullioni subjaceat. Cunctis aulem Exlraordinaria pollulio non nisi in naluralfhns
vel saepius reiterala, cilra mariialem affc-
eidem loco jnsla servantibus sit pax Domini nostri adinissa,
si sacramenlis ila esse con.sijtcijt
fesu Chrisli, quatenus et hic fructum bonaeaclionis clum, proebitis
percipi.ant,-elapud districtumjudieem proemiaoeler- non quemadmodum nobis luis significaium est liltc.ris,
nae pacis inveniaiit. .. . videlur malrimonium impedire, quamvis ijisa est
crimiuosa el dainnabilis.
CCLIV.
CCLVIIJ.
Urbani H ephtolà ad Rodulphuni comilem. —Pro Urbani II papas epislolaad Ilugonem Clnmacentîm.
immùnilalcecclesiaslica. abbalem.—S. Berlini monasleriumei juxla con-
(Inlra an, 1088-1099.) sueludines Cluniacenses informandum concedit.
. [MANSI, Goncil. XX, 659.] U
(Inlra "an. 1088-1099.)
Nossele volumus quia nulli saecularium domino' (D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 757.]
poteslaiem in clericos habere licel ; sed omnes' - URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera-
"clèrieîepiscopo soli esse debenf subjecii. Quicun- bili fralri HUGONI., Cluniaeensi abbati, salulem et
que Tero aliter praesumpseril, canonicae procul' apostolicam benediciiouem.
dubio scnlenlisesubjacebit. -
Juslis precibus niinislerium noslhim déesse non
CÇLV. -. . , débet. Idcirco Flandrensis comitissse preces, quas
Urbani II epislola ad Ilugonem LugduKense-m abbale B. Beriini suggérante mandavit, adniitlendas
. archiepiscopum. fore decrevimus. Poslulavil (50) enim ul B. Berlini
(Inlra an. 1088^1099.) monaslerium tuse luorumque successorum provi-
piANSi,Concil. XX, 677.] denîiaedisponendum curandilmque commilleremus:
URBANUS HHUGONI Lugdunensi archiepiscopo. quod.,nos, qui pro commîsso Jflîcio «aluli. omnium
iugdunensis paroeciaeclericos, quos contra slâ- providerè ,deheinus,dementer annuimus.':Tuamergo
tma canonum elab aliërius paroeciseepiscopis'ordi- fraternitatemauclorilale praesenliumlilterarnni com-
natos lillerarum luanmi significàtione monslrastj,,, „ monemus, ul monaslerium ipsum in tua deinceps
cu'm graduum suorum honore recipere religion!» provisiohe suscipias, abbatemque, si disciplinaimo-
tuae prudenlia poterit, si" eos alias canonice et naslicseinconveniens fueril, amovere facilitas vobis
sine gravilale aliqua ordinatos consliléril, si tamen libéra permittalur, salvo quidem dioecesaniepiscopi
çorum vitam probàbllém id indulgenliséprospexe- jure, scilicet ut vobis in monaslerii correclione ob-
ris promereri. Leginiusquippe sanclum Epiphanium viare non valeat.
«piscopum ex dioecesisancli Joannis Chrysostomi CCLIX.
quosdam clericos ordinasse,: quod sanclus vir om- PrivUegiUm Urbani II papoe Raginero abbali mo-
nino non fecissét, si eis detrimentum ferre pèrpen- nasterii S. Pétri Crispiuiensis Romoe.cmceisunu
disset. Quos igitur recipiendos moderatio tua arbi- (Inlra an. 1088-1099.)
trai fueril, injuncla salisfaclionis gralia propler [Gall. Christ., tom. IU, Insirum., p. 26.]
Ecclesiam quam offendernnt congrua poeniteiuia URBANUS episcopus, servus servorum Dei, cliaiis-
miseralipnis inluitu in-sup quemque honore recipias, simofilïosuoRAGINERO, abbatimonasterii SancliPeiri',
salva in omnibussanclorum canonum disciplina, quod est situm in villa quse vocatur Crispiniuin
' superlliiviumllon, iii pago Hainau.
CCLVI. -' ••- :
n Tuis igitur, dilëclissimein Christo fili, juslis po-
Urbani II epislolaaâ Ebmdunensem, V-ap'wcensem ei-' slulationibus
Diemem £pisço]ws.r-?-:Antenuam reçoncilienfur,fi- annuéntçs p'er pfifesentisprivilegii pa-
. deliialem excôjmmunicalhnullitsservare cogitur. ginam Beali Pétri mbhasieriùm.'ïn qiio bèalus Chri-
(Fragm.—Inlra an. 1088-1099.) sli conféssor'Landelihus quiescit, situm' iii villa quae
; [GRAWAN. , Décret., G. xv, qu. 6, c. 5.] dicilur Crispïnium, super fluviiim Hon, in pâgo Hai-
...Juralos, milites Hugoni cpmili., ne ipsi, quandiu nau, regendunrac disponendumtibi tuisque Icgiiiinis
excommunicalus.estj.serviant, prbhibeto. Qui si sa- suceessoribus confirmamus. Adjacenlein eliam yil-
cramenla.praelenderjiii,moneantur opprtére Deonia- lam suprânoinitiatama Novo P^ssatôf.um omnibus
gis seryire quam homin.ibus.Fidelitalëm enim qiiam possessionibussuisinpralis, in agris cullis aiit in-
Chrisliano principi jurarunt, Deo éjiisque sahctis cultis, in aquis aquarùinve decurSibus, el silvam
advcrsanli, et eorum praeceptacaicanli, nulla cohi- quseAmbligisdicilur, sicul a bonaemémorisecomiie
beniur aucloritale perspivere. '
, Balduino et maire ejus llicliildè beato Landelino
(50) Quse prius Cluniacèrises ad informandum vires et aninium applicuit. Be quo legcndus Ipcrius
Sitliiense S; Berlini monaslerium advocaveral Cie- apud Marteniuiii,.tom. 1.11
Anecdol., col. 608.
nieniia, eadem anno 1112 ut inds ejicerenlur illi
PATBOL.CLI n
°
823 B. URBANIII PAPyE g2i
reddila, el a venerabili viro Gerardo Cameracen- A minuere vel temerariis vexalionibus fatigare, sed
sium episcopo confirmala sunl, intégra pror- omnia intégra conservenlur, eorum pro quorum,
sus et omni exaclione libéra praefalo Beali Pé- susienlalione ac gubernalione concessa sunt usibus
tri monaslerio in perpetuum possidenda manere omnimodis profutura, salvo scilicet Parisiensts
decernimus. Praelerea aposlôlica auclorilale slatui- Eeclesiaejure canonico, ila tamen quod neque ejus-
mus ut' quaecunquehodie idem monaslerium juste dem Eeclesiae episcopo, neque archidiacono liceat
possidet, sive in craslînum concessione ponlificum, lemerariaeexcommunicàlionisvel exseculionis aut
largUione principum vel oblalione fidelium jusie cpnsueiudinis gravamen aliquod fralribus irrogare,
alque canonice poteril adipisci, firina libi tuisque Qbeunic le nunc ejusdem loci abbale, vel luorum
suceessoribus. illibata permaneant, saiva Camera- quolibet successorum, nullus ibi quibusvis subre-
censis episcopicanoiïîca reverenlia. Decernimusergo ptionibus aslulia vel violentia prseponatar, nisi
ne ulli omnino bominum liceat idem monaslerium quem fratres communi consensu, vel frairum pars
temere perlurbare, aut ei subdilas possessionesau- consilii sanioris, seu secundum Deitimorem el beali
ferre, minuere, vel temerariis vexalionibus faligàre, Benedicii regulam elegerint. Elecius vero, a Parr-
nâdpmniiio intégra conservenlur eorum pro quorum siensi episcopo consecretur..Ad judicium aulem per-
susienlalione ac gubernalione concessa sunt usibus B ceplae a Romana Ecclesia liberlalïs auri unciam
profutura. Sane si quis in craslinum archiepiscopus quotannis.Laleranensi palaliopersolveiis. Vosigitur,
aut episcopus, imperatpr aut rex, princeps aut dux, fili in Chrislo dilecti, Dei timorem et amoiein in
cornes aut vicecomes, auljudex, aul.personaquaeli- cordibus habere salagile, ut quanlo a saecularibus
bel magna vel parva, poleiis vel impolens, hujus lumulliblis liberiores eslis, lanlo amplius placare
noslri privilegii paginam sciens contra eam venire Deo totius mentis et animae vlrlulibus anheletis.
icntaverit, secundo tertiove commonila'''si non sa- Sane<siquis in craslinum archiepiscopusaul episco-
tisfactione congrua emendayeril, a Chrisli Eeclesiae pus, imperaioraut rex, aut dux, cornes, vicecomes,
corpore cum aucloritale potestatisapostolicaesegrega- judex, aulecclesiasiicaquaelihelsseçularisvepersona,
nius. Conservai!libusaulem pax aDeoel misericordia hanc nostrse auclorilalis paginam sciens, contra
praesenlibus ac fuluris saeculisconservelur.Ameri. eam lemere venire lenlaverit, secundoleniove com-
. -.CCLX. moniius, si non saiisfàctione çohgrua emendaveril,
Urbanus II i camobiumGénéreusein Guasconiain jus poleslalis honorisque sui drgnitaie caieal, réumq-ue
et proprietateniaposlàiiciesedis fècipiiet privilegio se divino
•cbmmunil sub ànnuo censù 11 unciûrum auri. i judicio de perpelrata iniçpiitalecognoscal,
an. et a sacratissimo corpore ac sanguine Deiet Domini
(Inlra 1088-1099.)- ^ Redemploris noslri Jesu Chrisii alienus fiai, atque
fCenliiCamerarii Liber censualis, apud MORATORI
....... , .; Amiq.,llal.,y, 885.] in exlremo examine districiae ullioni subjaceat.
^CCLXI. Cunctis aulem eidem loeo.jusià servantibus sit pax
Urbani 11 papm privilegium pro monaslerioLalinia- Domini nostri Jesu"Chrisli, qualenus ethic fructum
censi. bonseaclionis percipiant et apud districlum Judicem
(Inlra an. 1088 1099.) prsemiaseiernsepacis ihvenianl..Amen. ' '
.. [MABI.LLON el RUINART, Ouvr. poslk., III, 4QI.]. '.'.'.. .'.'. CCLX1I. .'
.URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo Urbani II. epislola..'ad Jlolgerjuin Suessionensera
filio ARNULPHO Laliniacensi abbali ejusque suceesso- épiscopum.— Ul in pàrocliiahiè ;-,
ecclesiis canoiiici
in .= regulares -ordinéiilur.
ribus régulariter promovendis perpetuum. '
débet te (Inii-aan. 1088-1099.)
Pioeposlulalio.voluntaliseffeeiu prpsequen
[MANSI, cônci/iXX, 677.]
compleri, qualenus ei.devolionis sincerilas laudabi- Suessionensiabbati.
liler elucéscat, et militas postdata vires indubitan- URBANUS papa ROTGERIO
ter assumai. Quia igitur eleclip tua ad sedis aposto- Juslis votis asserisum prsebere, jiisiisqîié pbstula-
licae porlum confugiens, ejus. tuitionem devplione lionibus aures accommodarénos convenit, qui, Iicet
debila requisiyit, nos supplicalioni clementer an- indigni, jusiiliae custodes alque praeconesin excelsa
nuimus, et,beali,Pétri. Laliniacense monaslerium, apostolorum principum Peiri et Pauli specjila positi
cui Deo auclore proesides, et lam eiadjacenlem Domino disponenle vidëmur existere. Vi igitur
villam quam caetera pmnia ad.ipsum pertinenlia sub propositi vestri ordinein sécunduni bèali Auguslini
tulelani aposloliçae,sedis cxçipimus. Per praeseniis regulam commissi tibi fratres tranquille valcant
, ergo privilegiipaginam.aposlôlica.auclpritale,slalui- absquë ssecularium tiimultuum perturbalïonïbus
mus ut lam prsefata;Latiniacensisvilla quam -caetera annùeiile Dominocustodire, posiulaliohituse libën-
oinnia. quoe vestrum hodie mpnasierium ppssidel, ler annmm'us,et praesëniiùmïitierarUm auctorilate
ve-
:sive,in fulurum.concessione ponlificum, liberalilate concedimùs';'ul in parochiahis 'ecclesiis qusè'âd
oblalione canonice strum monaslerium per'lînént.'règùlarcs vobis Kcéat
principum.vel fidelium juslealque
firma libi suceessoribus, el claustri yestH clericos [cànonicos] ordinare, qui et
peleril,adipisci, tuisque
illibata permaneant. Decernimusergo utnulli omnino ecclesiis ipsis-religiose serviant, et àdjacèniispo-
•hominum liceat eumdëm locum temere perlurbare, puli parochiam, secundum limorem.Dei, salvoepi-
aut eiûs oossessiones auferre -vel -ablatas' rci'meré, scopijure dtibilo. sollicite«procurare,non negligani,
52a" EPISTOLÂî'El PRIVILEGIA. mSz
qualenus omiiia quse domus Dei sunt a sapieiit'ibus\'X seruiit, redire omnino ad monaslerium, et .votum.,
et sapienicr administrentur. sihim adiniplere cogaittur. . ; : •.. i:, .
• ' * '" •
Data il Wùs'Jiiiji; "Dalum; etc. :.;:;:': .,
'' "" •• .'--'' ": : " CCLXV. :
CCLXliL , :. :. /Lr.:.,i
_ "':_~
Urbani papa; epïslda «d' Bèrnardnm archiepiscopunï Urbani JI papmprivilegiùmpro /Ecclesia Jacçensi.
Tolelûnutn. ''- "- (Intràan; 1O88-1099.)- ': \ '%:",'f .f
(Inlra an. 1088-1099.); [AVNSA; Fundacion, excelencias,-grandezas y tosas
• '• ' mémorablesde Iluesça, p. 559.] "..,
[MAssi/'Conti/; XX, 701.]
, URBANUS episcopus, servus seryprum Dei-'jPETRO..
URBANUS episcopus, servus'«ervorum Dei, dileclo
fralri et coepiscopo BERNARDÔ -Tolelaho salulem cl Gscitano episcopo, ejusque suceessoribus 'canpnicê'!
apostolicam béne'dictionem. promovendis in perpetuum. ; •:, '
Litierarum prsesenlium lalor ad nos veniens ab < Blisericordisemater et, jusliliae custps sedes Ro-
exorcista usque ad sa'eerdôiium nullum ordinem se mana a Doniino-Jesu Christo, qui. bcatis apostoli»
nccëpisse cpnfessus est. Quod audienles plurimpm Pelro et Paulo ligandi alque.solyendi;pplesiat,ém:
mirali sumus. El quia ejus- persona' nobis ignoia coilcessit, observare juslitiam et'niisericordiamini-
sine litleris et sine iillis indiciîs nostro se praesen- B pendere didieil.. Seque'nles igiiurjConstil.utipniS'pa-
lavit çonspeciui, e'um slrenuitaii tuae remisimus, ginam prsedecessoris noslri" PP. Gregorii Vil, de
proecipieirtèsUl causam ejus diligenler-inqUirâs; et terminis Oscen. cpiscopalus et Jaccen. quos ips'e
sj^qwôïfreferl vë'rum esse constiteritj a sacerdotio jure'anliiuitaiis-summae .et precibus' gloripsi régis
maie et inordinale acceplo, indicta" qùaiii dignam Ranimiri filio ejus et nostro charissimo Garsiae
dùxeris poenitëniia, peï aiintinï. cesssre jubebis. episcopo Oscen.et Jaccen. in parlebrientali conces-
Atïnoverô Iransacto.si ejus vitaètcbhversatiô lalis sit; sicul CincaFIuviris â Piraniïis monlibuVdescen-
visa fuërit et alla non iinpediiin't ul horiorë^digna dciis., për'môhtànà et plana discurrit, usque:.';-a(j
sit -làïiîo, omnès Prairies quos non accèpit cum îps'o vallem Lupàriain, infra quOslerminos eliam éccie?
pariteï' presbylerâlu, siquidempresby teratum gratis siàs dëBelsa,eli-dé Cestariï el 'de*Alquezari èl .de
' •''"- - -"' BaVbastr'ôeiûem antëcessôri'tuo.'opetrej'episcopo
assumpseril, illirestituas. '-'
Oscen.'*privilegii assëriiône.confîrmavit: : et nos
-''-.:: Z'- S.. V','tçLXiyV."",.',":'•.".V'Z-, ". qôpque pari spiritu éosdemïerminosicnm-prâîdj.cii»
Bulla Urbani II papm ad Pelrum episcopum Jae- ecclesiis ëï lerminis èâriim'i êi canonicis -tuisprse-
censem. senti aûcio'ritïité cofroborahius. el' oïiïnes;alias tEc-
: . (ïiilraàn.^0S8-1099.) ',' '1J
Clesias,qUaeliac in dië suntintër duofluniina Alcana-
JMARTINÉZ", Ijislqria de la Jfundaeîphy antiguèdadcs irë videlïcët/et Giiicai,vel in poSlërûm-Déormlsëran'le
.'(le. Sun Juan' delàPcfw.-Çaïaguca,
" "'''" 1020,"in-fol.,
'"p.'235.]' : //.[ '"'' -'''' in:-;'p'rsescrip'lô';-iërmiii'io^''xâilicabûttlûr{-ut'..^'ilibet'
URBANUS episcopus,'serviis servorum Dei, venera- deinceps querela, quani'.archidiaconi lui Luppo
bili fralri PÈTR'O Jacçensi episcopo, saliiiem et apo- Fortunionis el Lnppd-Eneconis fecerUnt^npbîs;prp
stolicam beiiedictjonem. . i ! ';'. :. occlteîis,- .quasj'de sedis ïù* paroebia condignis
Cum inbiïasticîe religioriis iiirélïgibsb clauslïb' pbsiulaiiônibus Sanciii Régis, quia ierram cunigla-
rudimenta suscëpëfis, miramur plufimiimrquodèjùs- dio acqûisierat^ çâpelloe suae Monlis-Aragohiscon-
Ticmrêligiônis viros pluriniuni âflvefsêris:Qîierilur cësseramus, jn posterum omnino sppireiur : cl
enim veneràbiîis filius noster abbas Sahcli ïbarïms .Ecclesise tuae.proêp quod praedècèlsor tuûs Garsiâs
. iii'Pjii'nà quod ipsius loci cpeineteriumvëhemëniér episcopus contra, çensurani privilegii Rbmahi, de
liupughes, et' âb eo yirôs' retralïâs s|»cûlàrës ; tjuod Ecclesia jam praenominala, videlicel. de Âlqùezar,
.quam p'raye fàcias; éîiàm SDeéuiafibus' poies îegibïïs .peivyiolentianvfueral expulsus, per iipsiram mânùm
'îiifprniàri,'qua! sariciis coenbbiis;cpnsbiiàhijés,eStrë- , illas ecclesias puni suis pertinenliis libère, et sine
m.asdeficieftiïumvblûntàlës ratashàbëri ConsTiluuril.j,.inquiéta tiojne,^; quorumlibet posterorum in pace boiia
Dixefit.ëiiâm.''iàvp^f h^bnaliM6'*vliiis,:pfav'|r'îlliiïc ppstmodiim^pbtineat. In(pârle eliam seplehlripnâli
suasibne, 'relraiïërë, (jeyquibus'nîalnbpgrë'mëtiieiï- .eodeni,,iienpre, qûb per ejusdem,régis "Raiiimirï
*(lùmest, ne sëcuffijùnïApostolidictiimdaninatïoûem simililer. hislantiarn, cum supra ppsilis. assighalis
incurrant, quia primam fideih; irritam fécëruhl» lerminis ,videlicel, et,usque ad locum qui vùlgpiiii-
Tuam igitur dilectionemlitleris praesenlibusadmone- .citur',.Planamaypr inclusa, tpla terra Pi'ntaria, et
mns. atque prsecipimus', ne ulterius quorumlibet yalle.Orsella, cum ecclesiis supppsitprmn é^sjelifl-
.sjjasione, tôcûm illuïn," qui^sub beaii>Peiri jure r.uin/de Us sçiliçet, et de^Sps, el de;Lusft!i ètjîe
speciàlilercontinctiir, huju.smpdi;vexalionibus flefa- .Bel, ei,4le;Àguerp14|t.ij'e.ôr4eJ.iQ.: ein.os..,.,,epsdem
liges; nec a convérsiohe devolps,::nec a çoemeierio ;Çscen.,el Jaççëp. jfeççlesié:in pprpeluum cpneedi-
înoriuds'ulterius retrahi paliarisj. Super, Jelrimento musî dignum judicanies lit lam ]stà ijuam alia.-.pmt
i*tiam, quod, per bujusni.odi.pcçasiones .monasierip .nia quse prsefatus rex die qua canpiiiéa ih.Jâeça
iilàlum-esi-,aut juslitiam inlegram^ aiitcônveniéniem ;jfujt.conMiluta, episcop, et,canpnici^ ïn';pra-sèntia
concôrdiam, supradielo:abbali praecipimusexhiber], ..novem ponlificum, ad.jOrdinissustentaiipném liçerp
llfi vero iquiîcontra YOlumsiium-amonaslerio reces- donavit, scilicel Lieftia*;vi|am,.etSesave? et locum
'27 B. URBANIII PAPJE MB
qui dicilur septem fontes, cum omnibus eorum per- A pcllanus populum illius lerroe regebat, baptisma
linenliis, cultis et incullis cl cum decimis omnium celcbrabal,cl quidquidad animarum curam perlinel,
rtdiluum regalium, et eorum qui quibuscunque ex permissione Manluanorumepiscoporum ibi rcgebal.
causis regibus unquani persolvenlur in Jacca, et Volumus ilaque et praecipimusul monaslerium nc-
circumquaque per tolam Aragoniam, illibata dein- slrum, quod suum eral, quodquejure lenebal, ex
ceps servitio canonicorum per infinila ssecula ba- integro recipial; nullamque bonorum suorum di-
beanlur. Si qua sane in poslerum ecclesiaslica, minulionem ullomodo de bis quse lenebal palialur.
saecularisvepersona, hujus noslraeassertionis teno- Oportet igitur ul in praesenliaRegiensis episcopi, ei
rcm sciens, conlra eum lemere venire lenlaverit, aliorum prudenlium virorum, Manluanum episco
secundo tertiove coinmonitus, si non congrue salis- puni conveniens eique prsecipias ul ea qusemona-
fecerit, poteslaiis honorisque sui dignilale careat... slerii fuerunl sibi resliluat el alia in paee ipsup)
Divinojudicio de perpeirata iniquilale cognoscal, et possidere perniiilat.
à sacralissimo corpore ac sanguine Domini noslri CCLXVIH.
Jesu Chrisli aliéna fiai. Cunclis aulem prsefixa Ec Urbani 11 epislola ad clerum populumque Salerni-
clesiae Oscen. el Jaccen. jura servanlibus sit pax lanum. — Pro immunilaleecclesiaslica.
Demini nostri Jesu Chrisli, el vila «lerna. B (Inlra an. 1088-1099.)
CCLXVI. [MANSI, Concil. X, 660.]
UrbanusPclronium, episcopnmLegionensem,ex ma- URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis
ire non légitima édition, ab hujus peccaii vinculo filiis clero ei populo Salernilano salulem el aposlo-
nbsblvil. licam benedielionem.
(Inlra an. 1088-10990 Lanzonem presbylerum, qui ecclesiam Sancla?
[GRATIAN., c.
Décret, i, dist. 56, 14.] Marise per manum laicani invasil, cxpulso eo qui
Quia simpliciler ad sedem apostolicam veniens légitime possidebal, noverilis senlenlia noslra officio
hùmiliter peccalum confessuses quod ppntificii lui el bénéficieinlerdicium.Omrtespraptereaqniecclesias
videbaluroffi.ciumimpedire,videlicel,quod ex maire vel ecclesiaslicabénéficiaaut capellaniassineepiscopi
non légitima procrealus sis, quam vivente propria sui coiisensu per manum laicam oblinueriril, donec
«jxore pater luus cognovissedignoscitur; -|. Nos, salisfaciant suo episcopo, secundum sanctoruni
•îposlolicaemansuetudinisgralia admonenle,a coeleris canonum conslilula, ab officio et beneficio iiilerdi-
quse sacerdolium impediunl çriminibus lam lui cimus.
prbfessione quam frairum lestimonio,'qui tecum CCLXIX.
sunt, immunem te agnoscenies et vilam luam reli- c
ab le vinculo abso- Urbani II epislola ad Godinum, antislitem Uriia-
giosam: audienles, hujus peccaii num. — Mandai ni sedem episcopalem, in urbem
hiium in susceplo sacerdotali officio confirmamus. Uriam quondamtranslatant, Brundisionrbi reddal.
CCLXVH. . (Intra an. 1088-1099.)
Urbanus 11 papa commillitâlathitdi comitissa:resli- [UGHELLI, Ilalia sacra, IX, 30.]
tùlionem.ecclesioeSancti-Flqriani, faciendam ab URBANUS II episcopus, servus servorum Dei, dile-
episcopo Mantuano ad favorem monasleriiSancti
Benediciide Padolyronè. clo in Christo fralri GODINO,Orilanp anlistiti,
(Inlra annum 1088-1099.) salulem.el apostolicam benedielionem.
Bullar. Casin., 11, Quia nobis virorum veracium assertione, qui rem
[MARGARINI, 118.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, inclylae diligenier iiivesiigarunl, compertum est càlhedram
MATIIILDI, uniese beali Peiri filise, salulem el apo- luam, quae nunc apud Oritanum municipium liabe-
stolicam benediclioneni. lur, apud Brundusii civilalem aniiquilus exslilisse,
est filmsnosler coenobii Sancli Bene- poslea civitale desolala in Oritanum municipium
Cpriquesltis
dicii abbas super quadam ecclesia Sancli Floriani a . esse.translatant, nunc, miserante Domino,Brundusii
bealse mémorise paire luo B. in prsedio ejusdem est civilas restilula, volumus et praeseniispaginai
monasterii fundata, et a religione tua jam dicto aucloritale sancimus ut eadem episcopalis cathe-
coenobib poslea reddita. Quain cum monaslerium dra Brundusium referalur, eo .lenore ul Goffridus
illùd quieie tenuissel cl a capellanis suis eam régi, egregius cornes nosler in Christo .filius ppllicilus
etc.
uipbtc qùbd siium eral, sine inolèslia et aliëujus est,
coiilrôversia administrari fecissei'faclâ commulà- ' CGLXX.
tionë inler jlanluaiiuni episcopum,et.monaslerium,
Urbani epislola.ad Vilqlempresbylerum [Brixien-
de.monasleriiscpiscepalus, et de ecclesiis abbâlioe, —-lit Aigniialèservanda Simôriiaeis niise-
sicut bènë noyit prudenlia tua, cùmque poslea id 'sera].
ricordiapotest impendi, si eôsklitacommendal.'
deslrùctum fuisset, ulrisque parlibiis,quod proprium (Inlra an. 1088-1099.) -
'eral, fccipiënlibus, hanc solam ecclesiam, de qua [GRATIAS. Décret., G. I, qu. 5, G. 2.]
fil querimohia, episcopus sibl retinuil, eanïque mo- Eos qui ecclesiam èmerunl , si persona talis
naslerio reddere rioluil. Quando eiiam monaslerium • fueril. quam vila commendet, videlicet ul in cano-
""illùdEccîcsiseSancli Pétri, cui, licel indigni, praesi- liiis, vel monasteriis regulâriler vivat, in sui hono-
demus, concessione tua'traditum es''; abbaiis caris officio, misericordiler condescendendo, miBj-
529 EPISTOL/E ET PRIVILEGIA. '530
. slrare cohcedimus, absque tàmeii sahclbrum cano-'ASpirilumsancluini q'uoipSfciudigmis erai(quoniani
num pbejudiciP. ul scriplum est, Spiritus sanctus disciplina; è/fugiet
CCLXXÏ, fictûm\Sap. i]), sed îdeo,. quantum in ipso erat,
Ad eumdem.'—' Filii, iel fdioeanle vel poit conîpd- einere'voluit, ut ex vënditiohe signbrum quseper
<ïernilalem\genililégitime conjungi possuiit. eumdem fiebant mulliplicatam pecuniam qu'âm
' {Inlra-an. 1088-1099.) oblulerat" lucraretur. Nec aposlolus emptionem
[GRATTAS. Décret.^C; xxx, qu.-3,c. 4'] Spiritus sancti quam bene ribverat fieri non p'o'sse,
Super quibus consulit nos Cuà dileclip, hoc sed ambitionem làlis quséslus;id est avariliam, quod
vidëtur nobis ex senlenlia respondendum; ui et est idolôrum servitus, in eodem Simone exliorruit,
baplismusait, si instante nécessitât©femina'puerum et maledictionis jaculo perculit.
in nomine Trinilatis baplizàverit, el quod spiritua- Quisquis ilaqne res ecclesiaslicas qiisé Dei doiia
lium parenlumifilii, vel filise,anle, vel post compa- suiit, quoniàm à Deo fidèlibus et a fidelibûsDe«
teriiitaiem genili pPssUnl'legilimeconjungi- praeter dbnanlur, quaeqûeâb eodem gratis accipiunlur, et
"illam;persônam;per quam compatressuni effecti. 'idèo gratis dari debent, propler sua lucra vendit
":':"' CCLXXH;''.-'- ''- vel émit, cuin eodem Simone donum Dei pécuiiia
Ad 'eunïdem.— Uxor simul cunv viro filium aliëujus Bpcssïderi exislimal. Ideo qui eàsdem res non ad
in baptismaleiwn suscipiati hoc ad quôd instilutse surit, sed ad propria lucra,
(Intra an. 1088-1099.)- raunere linguse, vel indebiti obsequii, velpëcunia
[CRATIAN. Décret,, G. xxx, qu. 4, c. 6i] Iargitur vel adiplscilur, Simôniacus est, cum prin-
Quod aulem uxor cum marilo in baptismale simul cipalis iritenlib Simonis fueril sola pecuhiae avari-
non debeatsusci'perepuerum, nulla aucloritale repe- tia.'id est idblolalria, ut ait aposlolus Pâulus. Àlh>
rilurprohibilum.Sedulpùritasspirilualispaternilalis qpin cur synodus Chàlcedonehsïs sexcenlorùm tri-
abomniiabe etinfa'miaconserveluriminunis, dignut» ginta ;éniscoporum procuralorem -vel deferisbrèm
esse.decernimus.ul ulrique insimul ad hoc aspi- Ecclesise, vel quemquam riegulsesubjëctum, adëo
rare minime praisumanl. Quia vero piaculare flag].- per pefcuniam brdiiiari •prohibeij;ut:inierventores
tium commisit., qui duabus commalribus velut quoqiie lanti scelëris arialhematizel, nisi quod cos-
duabus sororibus nupsit, magna juxla moduiu dem Simoniàcps judlcet ? Quod. si prsefati milites.
culpsepoenitëntia sibi debei injungi. Ecclesiseob hnjns scelus talilër percellunlùr, nemo
CCLXXHI. sapiens negabit non militantes Ecclesisemullb dam-
Ad Lùciunif'proepositum SancliJuvenlii.—De valore' nabiliushanc; pb causam, id est venditionis vel cm-
bdptismi aliorumque sacrumenlorum a criminosis C ptionis, debere pércèllii •.
sacerdotibuscollalorum. -.
Sed et bëalûs pfsedecessor nosler Paschalis (51)
(Inlra an. 1088-1099.) de cônseersilione, el de rébus quse prbveniunl ex
'' [MÂNSI, Cenci/. XX, 660.] coiisecralibne,affirmât quodquisquis alterum eorum
URBANUS episcopus, servUs servorum Dei, dileclo vendit, sine quo alterum habere non polest, neut-
filio Lccio; praeposiloecclesiseSancti Juvenlii apud rum npù vèriditum'dereliiiqUit.Acper hoceum qui.
l rem Ecclesisevendit vel émit Simbniacum
Tieinum, salulem et apostolicambenedictionem.. iritélligit";
Salvator praedixit in Evangelio circa fineru saeculi in nomine vero procuratofis intelligit prsRfata1 syno-
pseudochristos etpseudpprophelàs sùrgere,-et mul- dus quêmlibel ecclesiasticarum ;rerum admiriistra-
los sëduceré, et fidèles suos in inundo ihullas habi- loreni; ut ver. gr. prseposilum, ceconomum, vicedp-
lurbs pressuras ;sëd tamen portas inferi adversus minum : defensoris nomine advocatum sive caslal-
Ecclesiam non ' praèvaliluràs.'1Prbin' quia , ut ail dum, el judicem : in subjeclo regulaearchipresbyte-
"Aposlolus (/ Cor. xi), oportet hoeresesesse, lit qui .runij ^rchi'diacorium, canb'nicùm, monachum,-.vel
probati sunt vianifesti fiant, op'ortet nos cum prb- quemlibet ecclesiaslico mancipalùm officio. Quod
phela ex adverso ascëndërè, et mur'um oppoiiere ' ver'b Spirilum sanclum," quantum iin se est, vendat
pro domo Israël, el cum eodem aposlolo përmullas D vel eniat qui praeposituramvel hujusmodi-vendit vel
Iribulationesintrare iri regnum Dëi, unde non sunt émit, audi Auguslinum super Joàunem -. c O quot
condignse passiones hujus tempbris ad"' futuram proposila fecernnt ! Alterum proposilum habet Car-
'
gloriam quae Tevelabilur iii nobis. Igitur quia lliagiriePrimianus, >alterum babët Maximiànus, al-
innotuislinobis quod tibi objicitur : Ulrum vëndér'e terum habet in Mauritania Rogatus, alterum b.a-
ecclesiasliCamremSimoniacumsit? hocSimoniacum bent in Nnmiilia illi elilli quos jam nec nominare
esse patenter colligilur ex hoc .quod B; Pelrus ïulUciinus. Circumit ergo aliquis-cmere columbam ?
'aposlolus ail Simoni :'Pecunia tua lecunxsit in •unusquisqueproposilum suûm laudat quod vendit,»
perdilionem, quia exislimasli donum Dei pecunia etc.
possideri(Act. vin). Donum quippe Dei est Spiritus Ecce venerabilis Augustinus de praeposilurai.dis-
sanclus, et donum Deiest res ipsius ecclesiseoblala. iraclionê agens, in nomine -columboesancli Spi-
El si bene adverlis, Simon Magus, qui ficte ad ritus vendilionem vel émptioriem accipit, sicul cl
fidem accessit., pon Spirilum sanclum propler ounies hujus cvangclici capituli iraclalores. Peu-
(SI) Paschalis primus.
7551 * B. URBANIII PAP^S .532
.;
snndum vero esl qua poena mulleiitur qui jam Deoel-}A cum zabulo çompulalur, .sed- per illum Chrisli sa-
.Ecclesiaîsuaipbl'ttavendunl vel emunl, si.cumflagellis crameutum non contaminalur. Quod per illum
a Dei,lemploejecti.sunt, .qui quaeDeoeranl offerenda . fluit, purum esl, quod per illum transit, liquidum
vendebanlvelemebanl.Si de pfferendorumyendiiori- est. > Item : < Spirilualis vero vir(us„saerameii.ii
,]»is velemploribus.diçlumesl : VosfecistisdomuwPa- ila est ut. lux, quse ekab illuminandis,pura excipi--
tris met.domumnegotiationis, et speluncamlaironum lur, el, si per immunda Iranseat, non jnquinatnr.
(Joan. H,16; Marc, xi, 17), quid dicelur jam de Quos baptizat. ebriosus, quos baptizat homicida ,
Ecclesiseoblalorumvendiloribus vel emploribus? Et quos.baplizat aduller, Chrislus baptizat. t Et «tétera
ne quis insanus objicial merilo hos Dpminumlam 'liujusmodi. Allamcn decessores noslri Nicolaus et
acerbe vindicasse, quia lune illa in Dei lemplo,ec- .Gregorius a.inissis sacerdotiim,: quos laies rêvera
clesiasticaevero,res modo extra lemplum dislrahan- essë consliteriti fidèles-abslinëre decreyeruntj ut
,iur, ai.len.dalsuper bis Augustin»non delcrmi.nanlem ' et .peccandilicepliam eseteris anferrenl, ethujus-
locum venditionis vel emplionis proposilorunij-sed niôdi. ad dignse poeniienliae. lamenta, revocareni.
.lanlum indeûnile diceniem : < Circuniit, aliquis Scripsîl. hoc praedecessor.nosler Gregorius Rodu!,-
.emere columbam? i ùnusquisque proposilum suum pho el Bertboldo ducibus inter cselera (GREGORIUS
laudal quod vendit, non adjiciens, in lemplo vel;|B VII, 11b.n, epist. 4S) : i Oliicium Simbniacorum,
extra lenipluni. Hsecconlra venditores vel emplores et in fo'rnicalione jacenlium scienles nullo modo
sacrarumreruni. ... , ..,.-... recipialis, et quantum poteslis , laies sanclis
Ad hoc vero quod in epistola tua s.eguilur,id esl: deservire mysleriis vi, si oporluërit, prohibëatis, i
Ulrum obedire lenlan'ibus ad morieni nefas sit ? et 'elC. ' '" ' ":' : .!• : ... '. ;'.-."
circa fmem ejusdem epistolae hoç idem ilerum in- Porroadhsec qûce tibi. syllogislice in eadem epi-
.culcalur, illud beali Peiri respondemus : Obedire slola objiciunluvi id est, si corpus et saùguis Chrisli
.Deo oporlel magis quam hominibus(Açl. \). In quo non.sunt-, et' alla quse proedixiriius;propriàs• non
. exemple notandum est hominibus inlerdum pbediri habenl virlulis digniiales, quid agenlibus obsunl ;
.debere, sed magis Deo ;.hominibus quidem in bis quod si habeiil, cirr spcïnunturi sicubi ab indigno
.quai contra fidem et religionem non sunt, quoniam .prsesumuhlur ÎAd-haec, inquam, ila respondemus-:
cives .Jérusalemleginius Babyloniscivibus militasse, Proprias quidem habenl virlulis digniiales, ui.prae-
,ul sanciuni. Joseph et speiosDanielis ; quorum pri- fatus AugustinuS ail super-Joanueni' conlra Dona-
mus sluprum dominse, sequenles vero idololairiam listas, sed agenlibus vel •suscipienlibus eadem sa-
perhorreiiles, rem publicam et alienigenaruni prin- cranienta conlra praefatorum ponlificum insliiutii,
cipum strenue gubernaverunt. El in Eyangeliohabes Ç | (52) nisi forie sola morte inlervenienle, nlpoie ne
(Matlh. v), .Ciimeo qui te.angariaveriluiio inilliario, sine baplismate vel comniunione quilibel hmnànis
alia.duo ainbulare debere, et reddere quae sunl.Cae- rébus excédai.: eis, inquarn, in lanlum obsunl, ul
sarlsCaisari,..et.qu3e sunl Dei .Deo. Item Hierony- veri idololairse sini, cutn lalibus ei ordinaiionum et
-mus. super epislola ad Philjppenses : i Si dominus saçramentprum çonfeciio, et aliter quam praemis-
ea jtibel quae non .sunt adversa Scripiuris sanclis, sum est.. scienler susceplio, vehemenier a sanclis
subjicialur. domino .servus ; si vero conlraria pra> canpnibus prohibealur. Ait panique Samuel pro-
cipil, magis obediat spiritus quam eprporis.domino,i phela : Quoniampeccalum liariolandi esl repuguare,
et infra : s Si.bonuni esl quod praeeipit iniperalor, .et (juqsi scelus idplolatrioenoli acquiescere (I lieg.
jubenlis. exsequere yoluntalem ; si .mahim, re- xv),; Haecde inalis calholicis qui inlra Ecclesiam
spondere : Obedireoporlel Deo magisquam homini- sunt. Cceierum schismaiicoruniel hsereticnruni sa-
ÛUS (Act.v). » cramenta, quoniam extra Ecclesiam sunl juxla san--
Ad hoc vero quodsubjungilur. in eadem epislola, ciorum Pairum Iraditiones, scilicel Pelagii, Grego-
id est : Ulrum sit utendum ordi'nalionibusetreli- rii, Cypriani, Augustin], Hieronyini, fprmamquidem
quis sacramenlis , a criminosis exhibilis, :ur ab sacrainenloruin, non autem virlulis effecluni habeie
,adullcris ,: vel sanclimonialium viplaloribuS;, vel D profilemur, nisi cum ipsi, vel eorum sacramenlis
' hujusmodi? ad hoc,.inquam, ila respondemus: Si iniliali, per manus impositionem ad catholicam re-
schisinale vel haeresi ab Ecclesia non separanlur, dierinl unilalen).
eorumdem ordinaliones, el reliqua sacramenta san- Sciendum vero est quod canones aposiolorum,
cia el veneranda non negamus, sequenles- bealuni quorum auclorilale Orientalis et ex. parte Romana
Augustinum, qui super Joannem de bjijusmodilam uuilur Ecclesia; el insiguis manyr Cyprianus, et
copiosequam veracilcr disseruil. Ail enim : i Ba- octoginla episcopicum eodem baplisnium haireiico-
plizet servus bonus, sive servus malus, non sciât rum lavacram diaboli appellant. Siepbanus vero et
se ille qui baptizalur bhplizari ab eo qui non sibi Cornélius martyres et ponlîûcos Romani, el vene-
renuil baptizandi poteslalem ; i cl paulo post : rabilis Auguslinus in libro De baptismale eunidem
« Non horreal columba minis.teriummalorum, respi- Cyprianum, et praelalpsepiscopos hanc ob causam
ciat Dominipoteslalem. Si-fueril superbns minjsler, vehemenier redarguunt, affinnaïUes baptismum
(52) Nisi in casu necessitalis « Qui a prseciso peccat, non item qui a malo. i (THOM, p. ni, q- fy
accepit sacrameutum extra castim necessitalis , art. 6 ad 2 ; el i*. 6 7, art. 2.)
B53 EPISTOLvË ET PRIVILEGIA. £34
sive abhoerelicosive schismalico ecclesiaslico more A iniquitale cognoscat, alque a sacralissimo corpore
celebralum ralum esse ; 'et .merilo,-quia alià in et sanguine Chrisli Dei ac Domini Redemploris
J-aplismb, et alià in reliquis sacramenlis {considéra? nostri. Jesu Chrisli aliéna fiât, et in extremo
lio est.: quippecum-,el ordine prior et necessarioi- examine, dislriclse ullioni subjaceat. Cuiiclis aulçm
sit; subito énim moriluroprius baplismate, quam oidem Ipcp juslaservieniibus sit pax Domini npslri
fiominici corporis communiorie-velaliis-sacramenlis Jesu Chrisli, qualenus,el hic fructùs bonaeaçlioiiis
consulilur; Etdum forte câlholicus non invenitur, percipiant, et apud djslrictum judiçem prsemia
salius est ab hseretico iaplismi sacramenlum su- acterneepacis inveiiiant. Amen.
:"
ïnfire' quam in setèrnûm: perirè"' Et liane sentén- , .-'. CCLXXV, ; ,,. •;_
tiam praescriptôfum ponlificum Corhelili Slephani, Urbanus papa in epislola ad poputum'S. Viiicenlii
- - ... Vulturiiensis.juxla Gapuam. .
et AùgUslini; sécùli 'siint Iniiocerilius, Siricius-,
Léo,' AiiSslasius et màgtius Gregorius, et omnis "(liilra;an. 1088rl099.)' '""'.': r-
Ëcclêsià càlnbiicâ.' 1Et ûbniam "ej5istolaris^firei :, J;MANSI', Coneil.JX. ,;714.)^ i Z Z
Si adulteri vel alias criminosi hseresivël-scliisiria-
iVitas proposilis tibi qUsestlonibus' ferlasse non
: eorûnîdem nëmerilalëm ad- sedenv apo- le, id est prsecisionevel depositione aï) Écclësiâribn
sufficil, sacramenla eorum sancta non negamus,
su-licàmi*insïrtféndahv mille- aut, jûxià Aposto- g separantur,
lum, :veluïï'Mnoe'~-docïrintè'âdvè~rsàriuto''po$i--iècUn- sic.Auguslinumsequenles ; sed prsedecessoresnoslri
1 et Nièolausa missislaliumabstinereprai-
dàfn el' lerliant correpiiônem devilà (Tit. iii). "Tu Gregorius
ut hoc lerrore et pepeandi licentiam çse-
vero ësto fideîis usque' ad^morlém, utperçipiàs co- ceperuul,
ronam'vilsei : teris aiïferrent, et ipsos rubpre sui conlémptus ad
: Dâlâ'Romàî. - '."' '•*.' digna poeniienliselamenta reypearent.. .
' ' ' '" El post modicum : Prpprias' habenl criniinosbrùm
çc'Lxxiy. ','-.'. 'V saçramenla.virlulis,digniiales, utbeaius Augusiinus
Urbanus ecclesia}S. Trinitatis, in loco qui Pons Joannem conlra Donalistasait; sed agenlibus
Guiîiizëli dicitùfj privilégia instituit,: eà lege ut super
clerici « Mediolantnsis monetoe>nummossex qua^- cl suscipienlibns eadem saçramenla conlra sanclb-
luor annis Laleranensipalalio persolvanl. > rum ponlificum inslilula, nisi forte sola morte in-
(Inlra an. 1088^-1099.) lervenienle, ulpotene sine baptismale velcommu-
piuRATdiii,"ii!ei% liai. "Script:,V, 479.]" nione quilibet, bumanisirébus excédât, eis inquam,
. -URBANUS episcopus, servus sèryprum Del, dilecto in lanlum obsunt, ut ye'ri idoloïalfse sint, cum lali-
filio LiMANDO, etc. : bus et ordinàtionum, et sacrameiùorum coufeçtip,
1 Sïatuimus:ecclesiam illam cum "
praediolo, in quo et.aliler quam' praemissumsuscëptip, vehemenier a
fundala est . . .. yel per alios fidèlesillic Domino sacris ordinibus probibeantur.. .
largienle collala rperint, ab omni saeeulari opposi- Item post pauca : Hsecdemalis cathpliçis qui iiilra
lione quielam perpeluo manere, et lïbëram. Çlericis Ecclesiam sunt. Cselerum schismaticqrum.et hsere-
vero ibi viciuris"'Vivendi regulariter concedifnus licorum-sacramenla quoniam extra sunt, juxta.saii-
facujlalem,'eosqup decernimus' tara- propriâs ordi- ctoruni Palru'm iradilipnes, Pelagii scilicel,"Gre-
natipnes, quam àllàrium et eçclesiarum çbrïsécra- gorii, Cypriani, Auguslini, Hieronymi, formain qui-
lionés, cseierorumque donâ sacïamenlorum a Me- dem sàçramen.lorum, non auiehi virlulis effeclum
diolanensi archiepiscopo suscipere, si quidem câ- h.abere'profilemiir, nisi cum ipsi vet eoruni sacra-
lholicus fueril, et cbmmunionemac graliam aposto- menlis iniliati per manus imposilibnemad catholi-
licae sédis habuerit, et si ea gratis et non pravjtale cam verilàlem redierint, k •
indulserit,' alias autem liberum eis arbitrium sit ICCLXXVL
saçramenta eadem a
suscipere quoeunque "voluerint Urbanus 11 permillit ut Jordani ,principis filia,
çalholicp episcopo. Decernimus ergo ut neque Me- infanlula Rainaido, Rodeli filio, invilis maire et
diolanensi archiepiscopo, neque alicui viventiuin parenlela,desponsata, alii vira nuplumdelur.'
*
liceat eamdem ecclesiam, et fratres qui illic Deo ) (Inlra an".1088-1099.)
serviérint, quolibet occasionis jugp deprimere, aut , [GRATIAN. Décret., C. xxxi, qu. S, c. 1.,]' -
bona eorum distrahere et suis usibus applicare, vel Si verum esse constilerit, quod nobis Icga.lt'
temerariis vexalionibus fatigare, sed omnia inlegre Jordanis principis relulernhl, scilicel, quod ipsè
conservenlur vobis,-el suceessoribus veslris omni- Coaclus et dolens filiam suam infanlulam iioienlein,
iviodisprofulura, salva ejusdem Mcdiolanensis ar- flenlem, et pro viribusrenilenlem, non assentienli-
chiepiscopi catholica reverenùa. Adindicium autèm bus, sed yaifle dolenlibus maire et parenlela.Ray-
hujus perceptaeliberlalis. a Romana Ecclesia Medio- naldo, Rodeli filio, desponsaveril; quoniam canonum
lanensis monetaenummos sex quatuor annis Lale- et legum auctorilas lalia sponsalia (ut infra osten-
ranensi palalio persolverilis. Si qua igitur in cra- dilur) .non approbat',. ne ignoranlibus leges et
slinum ecclesiaslica saecularisve.persona , hujus caiiones, nimis durum, quod dicimus, videalur,
de*;reiipaginam sciens, contra eam temere venire ila seulenliam lemperamus, ut si prir.ceps cum
lenlaverit, poteslalis hpnorisque dignitale careal, filise,malris, et parentelaeassensu, id quod cosplum
reamque se diviho judicio existere de perpelrala est, perliccre voluèrit, concedamus., Sin . autem
S.5S B. URBANIII PAPJS : 536
iegalus nosler ulrasque parles audial; et si nihil À \ sanctse exorta, sed crescéntè Ecclesia jaïn pêne
fueril èx parle supradicti' Raynaldi amplius, quod délecta iiistinclu sanctf Spirilus suscilalis. Duse
impediat, ab ipso Jordane sacr; menlum, quod ila enim ab Eeclesiaesanctae primordiis vilse ejus filiis
consle.nl hsec, ut dicta sunt, accipiat; ei nos sunt institulse, una, qua infirmorum débilitas reli-
canonum ac: legum stila sequenles, deinceps non nelur :-altéra, qua forliorum virtus beala perflei-
prohibemus, quin alii virosi vdlucril, prcedicta tui\ Una remanens in Segor parvula, allera ad
illia ejus nubal, lanlum in Domino. mentis- altiora conscendens.Una lacrymis-et elee-
CCLXXV1I. mosyiiis quolidiana peccata ïcdimëns; allera quo-
Alind Urbani II deerelunu ' lidiana instàiilia: mérita selerna;Conquireiis.Allerani
(Inlra an. 1088-1099:) . lenehles in'feriôremvilerrenis bonis uliinlur, alleram
[GRATiii*.Decretum, C. xix, qu. 2, e. 5.]. sequenles supe-riorem, bona.ni lerram despiciunl ae
Nullus episcopus clericos suos, nisi forte, quibus reiinquunt.-Ha?C:autem quse a lerrenis.diyerlilur,
ecçlesiasiicaruni rertim dispensatio eommissa fue- in duas pêne ;unius «jusdëirique ipropositi divjditur
' '
ril, sibijùràrecompellat. portiones,: canpnicorunr seilicet .et monachorum.
CCLXXVIIK Mai-uni secunda pér diyinam aaisericordiam,frer
Alind Urbani 11decretum. ^B quentalu salis jam sçepulo uniyersp elucël. Prima
(Inlra an. 1088-1099.), vero decalescenle fervpre -fidelium}.jaiiipêne om-
- niiio
[ MANSI, Concii.XX, 714. . defluxjl, Hanc martyr et poniifex Urbanus
Urbanus papa seciindus, Duae,inquit, leges sunl, insliluil. Hanc Àugustinus suis regulis ordinavit.
una publica," allera privais.; publica lëx est quaeà Hanc Gregorius Auguslino Anglorum archiepiscopo
sanclis Palribus scripla est firmala, ni est lex ca- insliluendam prsecepit. Ilaquè non .minorls oe.sii-
nonum, quoequidem proptëf iransgressoreSesl tra- mandum est merili, .banc vilam Eeclesiae priini-
diia ; verbigralia, decretum est in canonibusclerîcum livséaspirante.ac prosequenle Domini Spiritu susci-
rioii debere dé suo episcbpalu ad alium Irahsire, tare, quam florentem monachorum religionem ejus-
nisi commendaliliis litleris episcopi sui, quod pro- dem Spiritus perseverantia cuslodire.
ptercriminosos sic stalulum est,.necvïdelicetinfâmes '
|ÇÇLXXX".".
ab aliqub episcopo susçipiantur persbnae. Solebant Urbani epistola ad Bernardum Tolelanum arehiepi-
enim officia sua 'çiini,non potèranl in suo>in èpï- scopum.-1- Cûm Ricardo Massiliensi episcopo sit
scppat'u aitero çelebrare, qiïod jure praceptis, el àdempta legaiioi ipse invigilei omnibus : archiepi-
scopus Compostellanut vinculis solulus, suo resti*
scripiis deiëslaliim est. Lex'vero privata, 'quod in- Q iuqlur.ofîicio. Mqneal cui commitlmdamlegalionem
sliriclum est sâiicli SpirilUs, in eorde scribilur, sicut putet.
de quibusdam dicil Aposlolus, qui habenllegem Dei (Intra an. 1096-1099.)
scriplam in cordibus suis, et sibrël ipsi sancti sunt [MANSI, Concii. XX, 697.]
lex. Si quis bprum in Ecclesia sua sub episcopo sub Semper le mcinoreni esse opqrlel benedictionis
propriuni reli.net, et saficulariter vivit, si afflaniè el gratiae, exçellenlisque liberaliiaiis quam a sede
Spirilu' sancto in aliquo monaslerio se sàlvare vo- aposlôlicaaccepisli ; semper le quanti géras cuhnén
lneiil, quia lëge privata ducilur, huila ratio exigu ofïicii, et rébus oslendere ; "rivum le a fonte Peiri
ul ad publica "ccnstririgai [/., ut a publica cbnstrin- apostoli descendisse, et flammam quam ab ignis
galur] ; digii'iorest enim privata lëx quaiii publica1. ejus camino suscepiam foves, seniper in aîtiora
Spiritus quidem Dèi lex est, et qui Spirilu'Del producere. Nunc praecipiiefraterniiatem luam am-
agunlur, lege Dei ducunlur. El quis est qui possît plioiem principum Peiri et Pàuli disciplinant.'in-
Spiritu sancto digne résisterë? Quisquis ergo hoc slruere, luique officii opbrtet exhibere censura'm;
Spirilu ducilur, et episcopo suo contradicënle, eat nunc praecipue, cum nullus in vestris par'tibus apo-
liber noslra auclorilale. Justo enim lex non eslpo- stolicaesedis legatus existil. Ricardo enim legatio-
sila, élubi Spiritus Dominiibi libertas, el si Spiritu D nem, quam haclenus habuit, dencgaviinus, neqùe
Dei ducimini, non eslis sub lege. alii cuipîam veslrarum pàriium legalionem injunxi-
CCLXXlX. ' nuis. Te igitur, ul prudentem ac relîgiosum virum,
Urbanus II canonicis regularibus quibusdam scribit hortaiiîur cl obsecramus in Domino ul quae dicla
de caiwnicorum disciplina resliluendd. sunl studiose exerceàs, bonos in melius acuas,
I luira an. 1088-1099). pravos corrigas, et canonicam in omnibus discipii-
[MANSI, Concii. XX, 712]. nam ad Romanae Ecclesise gloriam luique sludii
Oporlel nos, qui, licet indigni, Pétri residemus iirercedem, ferventer el indësinenler observare
in loco, prava corrigere, recta firmare, el in onini procures. Adeslo, invigila , insla cum fralribus
Ecclesia arbilrium judicis ejus judicium noslrum noslris episcopis, regibus, principibus. ac populo,
prodeat, beuli nostri videant sequitalem. Omnipo- qualenus aberrantes ad*rectum proposilum redeant,
tenli ergo Deo, cujus melior estmisericordià super maneutes in fideiveritale ad exitum usquë viriliier
vitas, gralias agimus : quod vos esiis qui sanclo- persévèrent. Id vero praecipue le laborare volumus
rum Patrum vilam probabilem renovatis et aposlô- el rogamus, ul'Sancli Jacobi episcopus,emancipàlùs
lica ihslituia disciplina*, in primordiis Ecclesise vinculis, suo resliluatur officio. De quo puidauîd,
557 EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. 538
auxifiante Domino,' egeris, luis pobis litlerisindi- i\ , Relatum nobis esl quod Carnolensis episcopus a
cabis. De cseleris, et quse in Hispaniarum regnis charissimo filio nostro Gaufredb, vestro abbale, in
"
per nos disponenda provideris, et cui polissimum consecralione quam accepil, ab eo professionem
committenda sedis aposloliçse legalio videalur, luis exlorserit. Quam quia conlra Romanse Ercïesise
nos nunliis et apicibus informabis. Labores aulem aucloritatem faclam agnovimus, abbati quidem nos
quos m membris suis aposloloriim principes quolidie inisericordiler bnjusmodi noxamindulsisse noveritis.
patiuntur, nolito ullo modo oblivisci ; sed os semper Professionem vero ipsam ila adnullamus, ut nullas
in corde bajulans, et fidelibus omnibus commen- penitus vires obstineat. Insuper eliam ne abbas
dans, solaliorum vèslror'um ope lenire feslina. monasterii vestri deinceps episcopo professionem
'"''", CCLXXXL facial, et noslraeauctorilaiis privilegio firmaluni est,1
Urbani II papai epislola ad Gdlonèm, S. Quiniini : el praesenlibuslitleris prohibemus. Si quis autem in
Bellovacensis prmposiliimi>—Confirmaidona.io- ppslerum conlra hsec venire lenlaverit,-a sanclae
neni terroetfeAlnella fàctama GuillelmoParisiensi Ecclesiseliminibus
••-" arceatur, et manearexcpmmuui-
episcopo. caitis donec resipiscàl et RomaiiacEcclesise satis-
.(Inlra an. 1096-1099.) -....- "
laciai. -
. [Dom BOUQUET, Recueil, XIV, 754.] . ]B Datum Roma*
vniKal. Decemb.
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo CCLXXXV.
filio GALONI (g5), prèpositp ecclesise Si jQninl.ini, Urbani epislola ad archiepiscoposet episcoposFrau-
quse Belvaci sila'est, salulem et apostolicam bene- dai. — Pliilippum regem, qui dimissa uxore.sese
dielionem. ..V adultérai addixerat, gaudel ad cor rediisse.
Et commissi oflieii nps cpmpellil aucloritas, et, (Inlra an. 1097-1099.)
specialis chantas exliprlatur, ut quse recle statuta ., [DACHËRY,, Spicil.j l. III, p. 431,]
sunlconfirmare, et eis quse sub lulela noslrae sedis .URBANUS episcopus, servus servorum Dei, çliaris-
sita sunl, propensiorem debeamus proleclibnem simis in Christo fralribus MANASSE Remensi archi-
inipendeie. Idcirco dpiiaiionem ierrae quae dicilur episcopo, el cselerisper Franciam lam archiepiscopis
Alnella, a Parisiensi episcopo Guillelmo(51) vestrse quain episcopis, salulem et apostolicam benedielio-
eeclesiae faclam, .praesenliuin lilterarum assertione nem^
firiiiarous: quam videlicet terram proediclus episco- Charissimi filii noslri Philippi Francorum régis
pus a canonicis S. Germani Antissiodorensis aeçc- nuntius ad sedèni apostolicam venions, débitai hu-
peral, data iiiniirum in commulationem.prsebenda raililaiis litleras ac devotionis altulii verba; alque
quadam Paiisiensis' Eeclesiae,praesenlibus et sub- (C de iHius mulierîs culpa, pro qiia venerabilis con-r
sefibentibus fralribus ulT.iusquecapiluli. Nulli dein- frater nosler Lugdunensis archiepiscopus interdi-r
ceps cbuimuiaiionerhbanc viojare liceat, nisi forte çtlonis in ipsum senlenliam protulerat, secundum
apostolicaenoslraesedis ' judicio relractelur, frairum nostrorum cpnsilium satisfecit. Juravii enim
CCLXXXIL ,--..:• quod idem rex niiiliC!*emillam! posiqnam in manu
* Urlianusmiltii «
Hueras in.graliam monachorum noslra, jmo per nos in beali Peiri manu réfuta vit,
S. Andreoe Viennensisquos et eorum bajulos in nunquam eam carnaliier habuèrit. Poslea vero cum
tuntum vexaveràl Gùido,:ejusdem urbis archiepi- confralribus nostris consilium
scopus, ut éiiamex hishonnullos in carcere reti- ulrexde habenles, slaluimus
nerct.'i episcopis et regni sui.primatibus.usqûead
.^" . (Int'raan. i097-109§-.) ieslivilatem Omnium Sanclorum aliquot, ad nos
. '-. [Vide RUINART ,inVila Urbani H, p. 292.] dirigal, qui hpç ipsum quod- nuntius ejus juravit,
debeant affirmare. Ejusmddi igitur per legalum
CCLXXXIII.
satisfaclione accepta,,eumdem filium noslrum
Urbanus lvoni Carnolensi et RamiiulfoSantonensi ipsius ab
episcopisscribil i »ii graliam monachorum Vindor regem inlerdictionis, qusepro bac. causa in eum
cmensium', quos ab pinni, episçoporum subje- _. prolata fueral, vinculo ;absolVinius, el uiendi prp
clione immunesesse déclarât, t moêregni corona auclorilalem ei prsebuimus
(Inlra an. 1097-1099.) Data Laterani vin Idus Maii.
[Vide apud RUINART ubi supra,]
CGLXXXVI. •
CCLXXXIV. Urbani epislola ad Ilugonem, Cluniacensemùbbalem.
Monaslerii Vindocinensislibertas confmnalur. — Illi significal i in Romana nuper synodo> se
. (Inlra an. 1097-1099.) decrevisseul monasleriumS. "Germani Antissiodà-
Sirinundi, lll, rense, ab' abbale in çoncilio"Nemaiisensisibi"i •re-
[Opp. i68.] fulalum,i'ei commilterelur.
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, venera- (Inlra an. 1097-1098.)
bili congregaiioniVindocinensismonasterii, salulem Miscell.edii. Luc, H, 177.]
[BALUZ.,
et apostolicam benedielionem. ' URBANUS
episcopus, servus servorum Dei; vene-
(55) Seu Waloni, discipulo et successori Ivonis Bcnrada*quse régi Philippe nupsit. Hic in Ecclesia
Carnoi., qui el ipse evasil Pitrisiensis episcopus Carnolensi educalus sub disciplina Ivonis, ipso
anno 1101. agenie Parisiensem episcopatum aïlept'us est an,
(54) Guillelmode Monlefotli, fralri famosa*illiiis 1090, licel infra requisilos xtatis annos eleclus.
i£9 B. URBANIII PAPÊ 550
rabili fralri HUGONI,Cluniaeensi abbali, salulem et A lioue avarilix renovatio, el ecclesiaslicarumrerum
apostolicam benedielionem. disiractio conlingebat. Porro aliaria quaeper xi seu
In Nemausensi concilio monaslerii Sancli Ger- xxx annos moriasleria
possederunt, sicut in synodo
iiiani,'quod Altissiodori situm est, abbas-eamdem conslitulum esl, immola eis per'manere volumus.
abbaliam in manu noslra refulavit, et ssepe ab eo
CCLXXXIX.
rogali locum ipsum ei resliluere noluimus. Filius Urbaiiiis11
confirmai monaslerium Blaubeurensc in
praelerea nosler Slephanus cornes cum uxore: sua dioecesi Consiamiensi,ac donaliones omîteseideni
nos deprecatus esl ut idem monaslerium libi com- ab Adélaïdepalruisque faclas. .
inilleremus. Hoc ipsum in Romana nuper synodo (Anno 1099.)
coram ejusdem Civilatis episcopo et praedicli loci [COCQUELINES, bullar. Rom. polit. Colleçt.H, 105.]
fralribus a nobis slalulum est. Fraternitali igitur URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo
tuaelitleris praesenlibus mandamus ut prsefalamab- AZELINO, monaslerii Blaubeurensis abbali, ejusque
baliam in lua dpinceps,provisione perpetùo dispo- suceessoribus regulariler subsliluendis in perpe-
nendam suscipias et monaslicam ibi religionem tuum.
secundum fratrum tuorum conversationem instituas, Sicul irralionabilia poscentifius'negari débet as-
ita. tamen ul locusidem prbprio abbale non ca-I B sensus, sic jusla pelehtiuin volis benigiia debemus
real. assensione coricurrerë. Ea propler cliarissimae fiiiae
ÇCLXXXVII. noslr*e Adelaidis comiiissae desiderio ac pclilior.i
Bulla Urbani II qua Barbastrensis sedes duximus aruiiiendurii. Haec nim'irum"ad îiniina sar:-
consitiuitur. clorum aposlolorum veniens, et tuam, el viri, et
(Circa annum 1099. eilevirisui dëvolionehi strenue adiniplere curavii :
[FLOREZ, Espaiia Sa'gràda, t. XLVI, p. 245.] . Burrhonensem namque ecclesiam, cui nunc auclorc
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo Deo tua fralernilas' praesidet, socëri sui studio a
filio PONTIO,Barbastrcnsi episcopo. fundamenlis sedificatuin, secundum ipsorum vota
Miseralionibus Domini multipliées debenuis gra- supra sacrosanctum B. Pétri allare obiulil, et per
tiarum acliones quod nostris lemporibus Ecclesia maniim noslram in proprium sedis apostolicaî allo-
propagalur, Saracenorum dominalio diminuii'ur, dium delegâvil : quam videlicel ob'lalionem sçripto-
anliquûs cpiscopàliumsedium honor, praestante Do- rtim noslrorum peliii aùctorilalc conGrmarî. Nos
mino, restanralur. Inler quas Ilerdé urbis parochia igiiur praeseniisdecreii auclorilale sancimus ut lam
Pétri Âragbnum régis studio majori jam ex parte prselatùs locus qua'm lïhiversa quse ibidem supradi-
Chrisiianorum est reddiia poieslaii, unde et nos ctorum comitum Heiirici cl'Hiigonis, seti praenpini-
ejusdem régis poslùlationibus annuentes, apud Bar- hatie Adelaidis comiiissaelar'giliciiecollata sunl, vel
bastrum, quod praecipuum oppidum apud Herde in futurunr ipsorum aul aliorum fidelium oblalioni-
adjacet, episcopalero sedem nianere slatuimus. Om- bus confereiiliir, suli apostolicaesedis luièla intégra
nes eliam ejusdem Barbastrensis lermini vel fines semper et illibata permaneant, servorum Dei illic
ad Herde dicecesim pertinentes qui in Chrisiiano- degentium usibus omnimodis profulura; salva Con-
rum reducli sunl vel fuerinl potestale, tuae luo- slantiensis episcopi canonica reverenlia : ut tamen
rumque successorum disposilioni episcopali jure ex eodem loco unius.bisaiitii census annuus Lalera-
subjacere praîcipimus cum oppido'Alquezar. Quod nensi palalio persolvalnr.
ut perpetuus (sic) firnium inviolatumquepermaneal, Decernimus ergo ul nulli omnino homrnum liceat
omnipolentisPalris, Filii, et Spiritus sancli auclo- idem cbenobiumlemere perturbare, aul ejus pos'ses-
rilale firmamus. siones auferre, minuere, vel piis de causis suis usi-
bus applicare. Obeunte te nunc loci abbate, vel tuo-
CCLXXXVHIH
Urbani epislola ad lugelrannum Laudanensemepi- rum quolibet successorum, nullus ibi qualibet sub-
scopum.— Ilorialur ul fralribus B. Remigiiallare, j. repiione vel violenlia prseponalur, nisi quem fra-
Corbinincenserestituai. tres communi consensu, vel frairum pars consilii
(Anno 1099.) sanioris, secundum Dei timorem et B. Benedicii
[MANSI,Concii. XX, 678.] regulam elegerint. Si quis igiiur sacerdotum, cleri-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, INGEL- coruni, ducum, comitum etjudicum, vel saecularium
RANNO, Laudunensi episcopo,salulem el apostolicami personarum, hanc noslrae constilutionis paginam
benedielionem. agnoscens, conlra eam venire lenlaverit, secundo
Quanto familiarius ab Ecclesia Romana diligeris,, tertiove commonilus, si non satisfactione congrua
tanlo charius quos ipsa diligit favore debueras ett emendaveril, poteslatis honorisque dignilale careat,
amplecli. Idcirco ab infeslalione frairum Beali Re- reumque se divini judicii exislere de perpetrata
migii fralernilas lua cessel, el allare quod in villa
a iniquilale cognoscat, et a sacratissimo corpore ac
quae Corbiniacus dicilur iidenT fratres habuisse e sanguine Dei et Domini Redeinploris noslri.Jesu
noscunlur, eis restituas. Elenim personas removi- - Chrisli atienus fiât, alque in extremo examine di-
mus, non tamen anliquaepossessionisjus monasle- i- slriclse ullioni subjaceat. Cunctis aulem eidemJoeo
riis abslulimus. In illa siquidem personaium muta- i- jusla set'vanlibus sit pax Domiuinostri Jesu Cliristi,
£41 ËP1ST0L;£ ET;PRIVILEGIA. 54?
qualenus el hic fructum, bonae'açtionis.pcrçipianj Açoiisensu,yel-fralrpmparssanio.risconsilii secun liiin
et apudi'districlum judicem 'prsemiaôeteriiae:»p.aciiDeLliniqrem.-et B. Benedicii regulam.elegerint. Si
iuvenianl.-.' .=';.. .>';;•;:(;:;:,:..•:'v: ;-r» «;'..; .qua igiiur ecclesiaslica ssccularisvcpersona banc
Datum Laterani;per manum Joannis, sanclaeRp: npstrae çonstitulionis paginam sciens, eonlraeam
nianseEeclesiaediaconi cardinalis,1 VJII;Kal. Februa; venire altenlavcril, secundo.,tertiove commonila, si
,rii,: indict. seplima,\"aimo DominicaeIncarnalipni* n.onr.sa.lisfaciione..congrua. eniendaverit, polesialis
1099,: ppniificaius. autem dpmni .Urbani seçuiidj honorisque sui dignitate careal, reamque se diviup
• .-..'..; - judicio de perpélràla iniquilâiç cognoscat; cl a sa-
,pap« unJecimo anno. *.. ..-..., •; ,
,...',.'. ;' ; ,: .' 'CCXG.!,;,,.',, :MZ: ZZ :Z: - "graiissiino corpore et sanguine Dei et DominiRc-
.Urbanill papa: bullà, qua monqsteriuinvS.SIqsiiM demploris ^noslri .Jesu Chrisli aliéna fiai, -nique,in
sedis iiposlblicaiproteçlionemrecipil. '...'. extremp examine dislriclse.uliioiiis.ubjaceal.Cunctis
ZZ.. Z- Z:-.- (Annp'1099.) -.. ,-.,,""=.f .= ZZ" aulenv eidemJoçojuslaêryaniibus sil pax Domini
.'.'...-. [D;;GERBERT, J3)>(.N:igroe,Sih'oe,ÎIIj 36.] nostri Jesu Ghrisli, .qnatienus.et hic fruclym bonsc
URBANUS "episcopus,servus servorum Dej, venera- acljpnis, perçipjaiil, et. apud; disiric.lum jud.icem
bili filio HuTONi(55), abbali monaslerii - S. Blasjij praemiaseternsepacjs jnveniant; Aincn, amen.-
quoi).eslsitum in Nigra Silva, ejusque suceessoribus B Jiériplum per.manum Peiri, nolarii rcgioiiariiet
regiilariterproniovcndis, in perpcluum. -, -, scrimàrij saçrlpalalii.. , . ,.,:,...
, Piae pos;ulalio,vbluntaliseu<'ectu,débetprosèqneuié .Datiim.Laterani per manum Joannis,,sanclse Ro-
cpinpleii, qualeiiusel devoiioiiissinceriias iaudabi- niai&..iEççlesi.a3..'djacbn|.'.c.ar.dinali'B,. vu Kal. Aprilis,
lilpr cresçat, el militas .posiulala,vires,indubitanier indiciione yii, anno Dominicaeincarnaiionis 4.0,9.9,
assumai.. Quia igiiur dilectiolua ad sedis apostolicae 1 ponlîjfiçaiusautem domni Urbani 11pap-e XH., . ..
praesidium cpnfùgiens ejus tuiiionem devbtipiie der - *>! ':-. '-ZZ -r-. '; ccxci.;.. '..,- ,..,,;'. v. j':..
tuae
bita i-equisivil,nos supplication-! çlémenler anf Bulla .Urbani II pro vionqslerip.Sanclj Salurnini
nuimu", el monaslerium cui Deoauciore pViesides", ..,-' "" in pagp Urgellensi. '
•"'""'
cum omnibus ad eum perlineiiiibus sub,tiiiela apo_- '.'.'.'(Àrinp'109.9.):'. \ ;.' Z.'Z.,
stolicaesedis excipimus.Per praeseniisigitur privi- ..".:.-,- [MARCA, Marca llispaniça, p.. 1208-] ,
legii paginam aposlôlica auclorilale sialnimu.'slit „ URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo
qiiaecimquehodie idem coenobium possidet, slv.é in filio PETRO,abbali monaslerii Sancli Salurnini, quod
fuliiruinconcessione ponlificum, liberalil'aie pririç'r- situïii ësl prope amnem Valeriae in. paroebia Ùrgçl-
pum..veloblalione fidelium juste el canonice ppterit .leiisi, ejusque suceessoribus regulariier ' ' promoyen-
adipisci, fîrma.libi iiiisque suceessoribus et illibata J dis; ili p.erpeluum. - , . .
permaneant. ','..' ," • ' Piaë postuiatio, vplunlatis elfeciu débet pros::-
Decernimusergo ul nulli omnino hominùm liceat qùeiiîe compleri, qualenus cl dévo'tiojiis siu'cerilas
idem •iior.asleriumlemere perlurbare, aul ejus pos- lâudabijiler' énilescaï, et iilililas posiulala, vires
sessiones , auferre, vel : oblatas relinere, minuere, itidubilanter assumat. Prbiiule nos poslulalioiii tu:o
vel temerariis vexalionibus'fatigare; sed omiïia in- paterrisebenignitàtis.accommodaniesasserisum,beali
legra conservenlur eorum pro quorum sustentaiione Salurnini venerabilë monaslerium, cui auciore Deo
et gubernalione concessa sunt, usibus oninimodis prsesides, sub appslolicse sedis tulela siiscipimus, et
prpfulura. Consecralionesàltarium sive basilicarum, in ea semper liberlale manëre decernimus quaiii
ordinaiipries monachorum, chrisma,. oleum san_- ,egregise memoriae Càrolus iniperatbr instituit, et
;clum.,et caetera ad episcopale officiumpei'linëhlia, 'Leb, venèrabilis sanctse sedis àposiolice ponlifex,
ab episcopo.Conslanliensi, in cujus di.decesiestiSj privilegii saiiclione firmavil, et provinciales episcopi
accipie.lis, si .lamen calholicus erit, el graliam ae scriptbruin' assertionibus cbrisenserutil,"utViilelicei
cpmmu.nionemapostolicaesedis habuerit, et ea gra- sub jure semper et proprielate sedis apostolicae
tis, et sine pravilale impendereyplueril : alias liceat. locus ipsb serveiur, huila super cum lâicalis persona
vobis quem. volueriiis adiré anUsiitem, et ab éo' dominatum exerçeal, sed placila omnia"sive jùdicia
consecraiionum saçramenla suscipere, vel ad sedem et dislrictiones omnium eidem in inohaslèrio p-.rii-
apostolicamreeurrere, qui fullus auclorilale aposto- neniium in abbatis peieslalé persistant, nec dioecc-
Jica sine ambiguilaie postulata concédai. Sanë se- :sàtaô episcopo liceat aliquanV èidein nionasicrio
pulturam ejusdem loci.omnino liberam esse deceiv excommuiiicaliônem inferre, nec molesiiam irro-
nimus, ul eorum qui illic sepeliri deliberaverini gare, sed qusecunque in prseseiuiarum quiele iu
devolioniet extreniaevolunlali, nisi forte exeom- aulhenlica possessione possidere cognoscilur, quae-
municali sinl, neino obsistat. Laicos sive clericos cunque in futurum concessione ponlificum, liberali-
ssecularesadeonversionemsuscipere nullius episcopi tate principum, vel oblalione fidelium juste alque
vel praeposili conlradiciio vos inhibeat. Obeunlete canonice poteril adipisci, firnia tibi tuisque sucees-
nuiic ejusdemloci abbale, vel tuorum quolibet suc- soribus et illibata permaneant, ea praesertim quse
cessorum,nulliisibi qualibetsubreptionis asluiia seu venèrabilismemoriaeErinibaldus Urgcllensis et Ar-
violentia prseponatur, nisi quem fratres communi nulfus Ripacorcensis episcopus in dedicalionë ejus-
(55) Esl IticUdo, sèn Utlo, quartus S. Blasii abbas, Grsilbérlian. 1088successor usque ad an. 1108.
543 B. URBANIH PAP& . 545
dem monaslerii Iradidisseei concessisse leguntur in A nibus, quantis clamoribus, et noslro el anlecessorum
ecclesiis, eçclesiarum decimis, primitifs et oblalio- noslrorum tempore-sedes aposiolicainterpellala sit,
nilius sive ccerneleriis per Urgellensem sive Ripa- non est necessarium memorare : quoniam et anle-
corcensem parochiam, per Cerdaniam, Bergilanum, cessorum noslrorum scripla iiidicant, et conciliorum
sivé Paliarum, ecclesiam quoque Sancli Pétri de quaenos auciore Deo in Galliis celebravimus, com-
Villanita, apud quam slalum disciplinaimonaslicae munis membria proteslalur. Ea siquidem causa in
reformaslis, cujus caslello suo Carogio, el rocha plenario Arvernensi côncilio lraclala ac definilaèst.
quae'dicilur Sancli Romani, el caeterisad eam per- Ei cum Richerius, Senonensis archiepiscopus,syno-
linentibus, vestro, sicul hodie est, monaslerio in dali definilioni minime acquievissel, in Turonensi
perpeluum subjcclum esse concedimus. Ad haec parîler ac Nemausensi côncilio per luam est indu-
adjicientes decernimus ut nulli omnino hominum slriam repeiita; el supradiclus quidem Richerius
liceat pramomiiialumSalurnini monasleriumtemere pro sua pertinacia inlerdiclus obiit, suffraganeis
perlurbare, aut ejus possessiones auferre, vel ab- ejus libi tanquam primali èl synodàli judicio obe-
latas relinere, minuere, vel temerariis vexalionibus dienliam jam professis. Fraier autem nosler Dàîm-
faligare, sed omnià intégra conservenlur eorum bertus, qui eidem nunc Eeclesiae, disponente Do-
pro quorum susienlalione el gubernalione concessa,'" mino, praesidel, sicut libi nostris significatum est
sunt usibus omnimodis profutura. Obeunle nihilo- litleris, sub eadem querela per minislerium meum
minus ejusdem loci abbale vel tuorum quolibet suc- graliam consecralionis accepit. Nuper aulem, cum
cessorum, nullus ibi qualibet subreptionis astniià ad apostolorum limina, lam pro ejusdem causaè
seu violentia prseponalur,nisi quem fraier communi aciione quam pro communi synodica vbcatione,
c.insensu.velIrairum pars consiliisanioris, secundum rediisset, praesenlibus legalis luis, Ismeone Diensi
Dei limorem et beali Benedicii regulam elegerinl. episcopo,Girinodecanoel itemGirinocapellano,sedis
Ad indicium aulem perceptse a Romana Ecclesia apostolicaecogente judicio, omni demum lergiver-
liberlatis, quotannis unam argenli librant Lalera- salione cassata, in manu noslra professus.esl se et
nensi palalio persolvelis. Lugdunensis Ecclesise super Senonensemprimatum
Si qua sané in futurum ecclesiaslica saecularisve agnoscere, etdccselero libi tuisquelegilimis sucees-
persona hanc noslrae eonslilulionis paginam Sciens, soribus lanquam'primalibus obedire. Simililer eliam
conlra eam temere venire lenlaverit, secundo ter- pollicilus esl slalulo a nobis lempore, id esl usque
tiove cornmonila, si non salisfaclione congrua ad proximam beali Dionysiisolemnilatem, se ad vos
eniendaverit, polesialis honorisque sui digiiilale rP venlurum, et in conspectu Lugdunensis Eeclesiae
cai cal, reamque se diyino judicio exislere de per- idipsum ore proprio professurum, nisi canonicuin
pelrala iniqiritale cognoscat, et a sacralissimo cor- impedimentumeveneril : quo transacio infra triginta
pore ac sanguine Dei et Domini Redemploris noslri dies idipsum implere curabil. Sic enim vicariis
Jesu Chrisli aliéna fiai, alque in exlremo examine vestris, per eos libi ac Lùgdunensi Eeclesiaein ma-
disliiclae ullioni subjaceàt, cunclis aulem eidem loco num assignavimus, praesenlibus fralribus noslris,
jusfa servantibus sit pax Domini noslri Jesu Chrisli, quorum infra scripla sunt nomina: Anselmovide-
qualenus el hic fructum bonae aclionis percipiant, licet Cantuariensi, Leodegario Bituricensi, Amalo
cl apud dislriclum judicem praemia aclerna?pacis Burdigalensi, archiepisco'pis; Gualterio Albanensi,
hivernant. Amen, amen, amen. Odone Ostiensi, Gunlardo Fundano, Leulaldo Silva-
Scripium per manum Peiri, nolarii regionarii cl nectensi, episcopis; Nunerio de.lilulo Sancii Cle-
scriniarii sacri palalii. mentis, Teuzone de lilulo Sanclorum Joannis el
Dalum Romaein porlicu Beati Peiri per manum Pauli, Joanne de lilulo Sanclae Anaslasise, noslrae
Joannis, sanclaeRomanaeEcclesise diaconi cardina- sedis aposlolicse presbyteris cardinalibus ; Petro
lis xiii liai. Maii, iiulict. vu, Incarnaiionis Dominicae Leonis, Joanne Frejapane , Romanis proceribus.
anno 1089, ponlificalus aulem domni Urbani II j.i Tua ergo fralernilas quid aposlolicse sedi debeat
papai su.' propensiori deinceps et amoris et obsequii exhi-
CCXCII. bilione perpéndat.
Datum Romseapud Bealum Petrum, per manum.
Urbani epislolaad Ilugonem,archièpiscopumLugdu-
nensem. — Nunliat tandem primatum ejus a Joannis sanclaeRomanaeEeclesiae diaconi cardina-
Dtiimberlo,archiepiscopoSenonensi,agnilum Romoe ; lis, indiciione seplima, vin Kalendas Maii, anno
çsse. DominicaeIncarnaiionis 1099, ponlificalus domini
(Anno 1099.) Urbani papaexn.
[MANSI,Concii. XX, 877.] CCXCIII.
UUBANUS * Urbanusin monaslerioCasalis S. Peiri t eam sem-
episcopus,servus servorum Dei, venera-
bili fralri el coepiscopoHUGONI, Lùgdunensiprimali,1 per disciplina; regulàris instilutionem conservari
salulem el apostolicam benedielionem. jubet, quamjuxla Vallumbrosanorumfrairum con-
sueludinemAndréas, monasterii condilqr, stabi-
Pro querela quam adversus Senonensein Eccle- lierat. i
siam et praedecessorum tuorum el tua hactenus; (Anno 1099.) '.' , .
fralernilas vehemenier exercuil, quanlis contenlio- [Vide MABILL, Annal. Bened,,V, 406.]
545 EPISTOLyEET PRIVILEGIA. sie.
CCXCIV.i Aquod altercalionem.quam clerici S. Severini vobis-
' MonasleriiS. Crucis
posseshiones,roganle Amato, cum diu habuerunl de çcemelerio malris^vèslrre
archiepiscopoBurdigalensi, confirmai. ecclesisea nobis per Dei graliam consccratsé,au*ju-,
(Anno 1099.) sluin et legi'imum perduximus finem. In côncilio
[Vide MABILL. ubi supra.] enim Romano, quod Dei voluntate ante corpus
CCXCV. bealissimi Peiri aposlolorum principes solcniniter
Urbani epislola ad HugonemarchiephcopnmLugdu- celebravimus, raiiouibus vestris per Petrum deea-
neiisem.~—De RobèrloabbaleCisterciensiex eremo rium enarralis, el adversariorum veslrorum
rèvocando. opposi-
lionibus diligènter perlraclatis, decrevit saiicta
(Anrio1099.) Synodus malrem vesiram, Burdegalensem scilicel
piANSi,Cohcil., XXi 666.] Ecclesiam,filiam vero noslram unico privilegio amo-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, vene-
ris nobis semperadjunclàm,.suum, quod requirebat,
rabili "fralri el episcopoHUGONI,apostoliese sedis
' debere in perpetuum habere coemeterium. Igiiur
vicario, salulem et aposlolicam benedielionem.
' communi decreloconcilii, coeméieriuni,quod requi-
Molismënsiumfrairum magnum in cbnsilio cla- rebalis ad
morem accepinius,'abbalis sui reditum vehëmeniius » slrae sepulluram fidelium, eeclesiaestatim ve-
resliluimus, èi jure perpétue aucloritale apo-
postulaniiuni. Diceb'anleriim religionem suo.choro slôlica
abbalis illiusabsenlia odio possidendum concessimus: subindcPctruni
eversamyseque pro apud deçanum vcslruni in
et caeterosvicinos haberi. Coacli tandem conspeclù concilii manu noslra
lirincipes iiiveslivimus. Neque persona contra hanc
a fralribus noslris,; dilëctioni- luse per praesenlia concilii definilionem elergo noslram concessionem ali-
scripla mandamus, sïgnificantesgratum. nobis. exi- quando venire prsesuniat, .auclorilale Dei
slefe ut, si fieri possel, abbas ille ab ereriio ad mo- omnipo-
et bealorum aposlolorumPeiri cl Pauli alque
naslerium reducalur. Qiiod Si implere nëquiveris, leiiiis,
et modisomnibus inlerd.'cimùg.
curaelibi sil ul el qui eremum diligunl-conquiescant, Andrese, noslra,
Datum Romae.apùd S.. Petrum, v Nouas Maii,
et qui in c'enobio sunt regularibus disciplinis inser-
indict. vu, Incarnaiionis Dominicaeanno 1099, pon-
vianl
lificalus aulem domni Ûrli.aniII papae xii.
CCXCV1. ÇCXCIX. '_".. ,. '.
Urbani 11 epislola pro Joanne archidiaconoAlreba- Epislola Urbani 11 papoead Petrum
tensi.. . ....:.: prwposiium et
canonicosecclesiwRùlheneiisis.
'" • .(Anno 1099.) (Ânnbl099.)
Dom BOUQUET, Recueil,.t. XIV, p. 259,] -*."' [BALUZ.,Mncell. III, 91.]
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo, URBANUS episcopus, servus servorum Dei,pETRp:
filio suo-JOANNI, Alrehatensi archidiacono, salulem et ejus fralribus in ecclesia Ruthenensi
praeposito
et aposlolicambenedielionem. . cànonicam'vilàm prôfessis, eorumque suceessoribus
Quoniam relainm est in auribus nostris le comin eadem religioriepërmansulis in perpetuum.
muni voio*religiosoruni.virorum, lam çleriçi quam Piseipostulatiovolunlaïis eflecludébet prosèquenle
populij in Ecclesia Morineilsî esse éleelum, pluri- conipleri, qualenus et devotionissincerîtas làudabi-
niuiri congaudemùs,-auclorilale igitur aposlolicse liier enilescal, et ulililas posiulala vires indubitan-
sedis eleclionem illam confirmamus et corrobora-
eam 1er assumai. Quia igiiur vos, o filii oharii-simî, per
nius,' et ne: aliqua oeçasionfe subterfugial, divinam
graliam aspirati,'morës vëslrbs subregul.i-
eadem aùctorilaie omnino.inlerdicimus..... ris vilaedisciplina coercereelcommunilër secunduni
CCXCVII. ••• -
saiiclbrum Pàtruni insiilulionem pmnipolênli Do-
* Urbanus moiiasierii Psatmàdiensis libellaient con-.
xn'ino.deservire proposnisiis,
' nos'vplis Vestris pa-
firmal « ne<lilhim dominalionemMassilienses ibi
habeanl. > ternb cprigràliilamur affeciu. Unde' eliarii"petitiouï
.-;., ' '" vestrsê 'nèhigriil'àlê' débita impertimur àseûsum;
<Anno,1099Jj "/',] 1
relaiionem MABILLOS* Ou- Viloe namque canonicae ordinem, quein professi
[Vide apud el^RuiNART.
vrages posih.,,111, '595, et infra in appënd'. ad estis, praeseniis privileg]] auclorilale firmamus; et
epislblas Urbain.] ne cui post professionem cxbibitam proprium quid
ccxcviii. '.;;' habere, neve' sine praeposru vel congrégationis
Urbani 11 papoeepislola ad canonicos 'S. Andrew licenlia de clauslrp discedere liceat, inlerdicimus.
Burdegdlensis.--N6ttimfaciieorum controversiam Quod si discesserit, et commohilusredire contem-
cum çlericis S. Severini ita. definilam -fuisse_iti libi tuisque suceessoribus fàculias sil ejus-
côncilioliomano, ul ecclesia S. Andrewproprium pserit,
habeal coemelerium in perpetuum.- modi ubilibet a suis officiisinîcrdicere; -inlerdictnm
(Anno 1099.) vero nullus episcoporum abbatumve suscipiat, quan-
[DomBOUQUET, Recueil,XIV, 756.] diu scilicel illic canonici ordinis ténor Dominoprse-
URBANUS episcopus, servus servorum Dei, diledis slante viguerît. Vobis itaque veslrisque suceessori-
filiis canonicis S. Andreai salulem el aposlolicam bus in eadem religione permansnris ea omnia per-
benedielionem. peluo possidenda sancimus qusein praesenliarumpro
Notum s'il, fratres charissimi, dilëctioni veslrae, çommunis viclus sustcnlaiioue possiderc videmini,
547 B. URBANIïl PAPJÈ 548
ecclesiam vîdelicet Sancli Salyatoris de Yeirieiras, ,\S. SaleruilanseEcclesise archiepiscopo,suisque suc-
el ecclesiam Sancli Peiri de Coiriac, et ecclesiam eessoribus.
Sancli Geraldi de Salas, universas praelerea parafas Quia monaslerio S. Trinilatis , quod in veslra
sive symbolas, quas synodos vocant, tam eçclesia- parochia silum esl, precibus P. abbalis ejusdem
rum jam diciarum quam ex cseleris'ecclesiis qiias monasl. pro charilale frâlrum in eo rebgiose viven-
Rulhenehsis Ecclesise anlistiiès," Petru's quondam tiuni libertalem concessimus, el illud sub luiiione
Berengarii, Poncius Slephani, RaymundusFrblàrdi, et subjeelkme solius S. R. É. recepimus, el ipsi
el Adernarus, qui inprsesenliarum eidem llutlie- abbali suisque suceessoribusconcessimus, ul abbalis
nënsi Eeclesiaeprocsidel, vobis in sumplus véstium benedielionem a Romana tantumEcclesia reciperent,
c.oncesserunl. Praeposiluram quoque dignariàm Ru- el eçclesiarum, etaltarium, et clericorum consecra-
theneasis parochkc , archjdiaconiariï, bblaljones liones a, Salernilano .archiepiscopo .acciperent, si
quoque veslraemaIricis Ecclesise, quas dono pracl'ali calholiciisessel, el noslram, sucçessorupique noslro-
Adcmari confratris nostri et' eoepiscopis possidelis, rum graliam haberet.aljoquin prsefato abbali suis-
veslrae communitaiis usibus confirmamus, et'quodque suceessoribus liceret a quoeunque -vel|enl epi-
cunque deinceps vos aut sucçessbres vestri cbricës-' scopo prsedicla recipere. • Modo veslra Eeclesiae
sione ponlificum aul liberalilalô principum Velobla- " privilégia .yidenles, quse prius ignorabamus, in v.'-
lione"fideliumjuste atque canonice polerilis adipisci. î'ilale comperimus quod anlecessores nostri Ecclesise.
Ut autem omnipotenii Deo quielius' 'déservirc' et vestioecohcçsserinl onines ecclesias, et omnia mo-
canonici ordinis disciplinam disiriciiûs obsëjvàrè' nàsteria, lam çoiislrucla qnam.xpnslruenda, sive
possilis, coemeierîumvobis apud mairëm ëeclèsïàni, infracivilalem, sive extra, ut eidemsubjeetseEeclesiae
ubi comniuniler vivilis, juxi'a praefàti''fràlrW'riôsïrï' veslrse, éliiulegrum jusin ipsis, et in çlericis earum
Adcmari vcsiri episcopi petitionem habere cbnee-' haberet,;sicut canones:SS. Patrum prsecipiunl. Ad-
dimus, in quo fratrum vesirorum sive p'aro'ciiiàiiP- yërt-itnus''tandem- nobis persuasum fuisse contra
rum, quibus vivehlibus mysieria divina .miriîslràlis, eâiiones sanetorum Patwim, et conlra aucloritalem
dcficieiiiiunicorpora lumulënfur. Si qûâ'sahe écçlë-' anlecessorum noslrorum de omnibus snprascr.iplis-.
siaslica. saecularisve persona, hanc noslrae coiïsli- quseproefaloabbali suisque suceessoribus conces-
lulioiiis paginam sciens, conlra ëam lemere venire seràmus,ldep.que supraseripla omnia per subrepiio-
lenlaverit,•secundo,leniove commonila, si non sàiis- neih nobis suggesta. adverlimiis, el advertentes
factione congrua emendaveril, polesialis honorisque irrita...
deinceps foi'edecernimus, et Eeclesiaevestra»
sui (ligniiale careal, reamque se divino judicio exi- r ac vobis veslrisqiie suceessoribus de praedictp ino-
slere.de peipeiraia in'iquilaie cognoscat, et a sacra- nastério, et dë-aliismonaeieriis, pi de omnibus ee-
lissiriioçprpore el,sanguine Dei el Domini rédem- cles'iis-,-vel'cierreis eoriim-secunduui canpnes san-
p'.oris.npslriJesu Chrisli aliéna fiai, alque in extremo etorum Patrum, el secuudiim,privilégia ;anleçes-
examine districts; ullioni subjaceàl. Cunciis aulem sbriiin noslrbrifïn veslrae Ecclesigi.facla cnueniçum
eidem lor.o justa servanlibns sit pax Domini ribstri im integrum. Pra?lerea si : praidiçlum
jus;reddi.iïius
Jesu.Chrisli; qualenus et hic fiucium borne àclionis mbnasteïium vèl'alia monasleri'a aliquas ecclesias.
percipiant, ci. apud dis.lncluïn judicein prsemiaàeier-* " bàbuerurit iri pài;bchiaveslra : anle ..dDMCta..vcnpra,--.
iise pacjs inventant. -
bilisnïëm.:Giëgorii:^VH-papae,.ântecessoris.noslri,
Scripium per manum Peiri, notarii r;ëgiÔiiarii illas.-liàbëàiil. ""Quod si; prsedictpni. mp;;aslerium
sacrfpalatii., et reiiqua-mônàsiërià cliquas ecclesias post décréta
Datum.Rornse.apudSanclum Petrum per nianurii
prsefati papsein veslra-iparpcliia sive vestra conces-
Joannis, sanctaeRomanseEeclesiaediaconi cardina- siohe,ivelpTaedeeessorum.clsuccessorum vesirorum
lis n,, Idus Maii, indiciione vu, Incarnaiionis Domi-
quomodblibëtaëquisierunt, vel acquisieriirl,Ecclesiai
nicaeanno 1099, ponlificalus aulem Domini.Urbani , veslrae illas reddimus et slabilimus. Tantuni si
papse secundi dubdeciinp. D praediclo monaslerio , aut reliquis nionasteriis
"' ' *
CCC ' -. •- • quanijibët injusiiti'am aliqïiis fëcerit, cl praelerea
ad auxiliûm Romanse Eeclesiaecon'fugefiiif, a "t'ùi-
Urbani epislola ad
' Alfanum, SaieriitUinum
'*'"•'' * ' archiepi-
• ""• lïone noslra, et sucçessorums noslrorum illa non
scopum.
repcUimus. :
..",'," (Anno 1099;) -DalumRpïriaianno, DominicaiIncarnaiionis 1098,
[CGIIELLI, Halia sacra, VIII, 393.J mens: Maii, ind. vu. •
URBANUS episcopus, servus.seryprUm-Dei,ALFANO,
S4S EPISTOLiE ET PRIVILEGIA |50
A principis, cui Deo aUclbrè, licetindigni|admiiiislra-

CCCI. -;':
el mus, lolius Dominici gregiS ciirani gerere, paslorali
'ÏSullà'Urb.ànfTJ papas qua beatissimi Icgislatoris soliieiludine compellinnir, Casinensi congrégation!
me'naclïorumpatriarche Benedicii corpus Càsini
. qnwscere,ex ejusdemS., Patris revelalioneiet signo divipo'cullui perpeliip juri mançipataDî tanlp-nos
resiiluloesalulis, déclarai. plus debere gratiae scimus, .quanto per Palrem Bë-
(Inlra an. 1088-1099.) nediclum nos sanïlaii prislinae..-reddili sumus ,, et
[MARGARINI, Bultar. Casin., I, 12.] illos ab omni sseculari. inquieludine convenit esse
'"' URBANUS
episcopus, servus servorum Dei, omnibus re.molos, quatenus fidelis mens, expedila impedi-
EcclesisecatholicaîfiliisRedempioris nostri sanguine nientis mundialibus, et eliam intensins crealoris
prelioso redemplis, salulem et aposlolicam benedi- sui laudibus [insistât), et nos sanctarum orationiim
elionem. suffragiis peçcatorum onere sphleycinuri;Quocirca
Scripium est, sine poenitenlia sunt donaet Vocalio sequenles ;statu la sancloïum', prsedecessor'um; np-
bel. Illud yerb 'donum quod omnipotens Deùs beâlis- strorum,confirmamus.in perpetuum sànctoCasinensi
simo Palri noslro Benedicio, et per eura suo Casi- coenobio.quidquida iemporibus Justin' ei Justiniani
nensi concessilccêiïobio, nuila poièst ralibne' c'on- innperatorum usque ad hune diem eidem loco per to-
. velli, huila violenlia permutari, quin ipse omnium R tum orbem lerrarum obla'liim,concessum,venditum
inonacîionim Pater, et ejus jam dicium Câsiiiensé vel commutalum est, sive qùodamodoelinfulurum
. i'noiiasierium,;caput omnium mbnasteribrum"përpë- lempus juste 1et canonice polerit adipisci. "Gonfir-
iiio hab'ealur; et ïneriio : nain ex eodem *loco de manles insuper omnia privilégia Romanorumpon^
Benedicii pectorè :ràonàsiici brdinis veheranda re- lificum, praeGeptà impëratoruni,'reguni,' marbhio-
Jigibj quasi de paradisi"fonte manâvil ; quém "etiairh mim,. ûucum el principumi';el oblationes quorum-
idenivenerabilis Pater virlutibus et sua corporâli cunque fidelium, quse B. Benedicio et pereum Ca?
réqùie'membrâbiiem lolo brbî èffêcit. Ciijus*duni - sinensi coenobiocoiicessa sunt; Si qnsé ;sané in pp-
saCràlissimaliminà, 'mbrë proedëcèssorum nosirp- sierum, ecclesiaslica• .sseculaVisquepersona, banc
rii-nii ipso; die vigiïiarum ejusilem' Patris vïsitasse- noslrae.Conslitulioni.ssciens paginam, conlra éani
inUsïbobsuetudinaiùBialbrfti dolorë -àiiâclidëvjeni- lemere venire tentaverif; secundo lëriiove:cbinmo-
mns ; cûmqué jain sàlùtis spes fundilus'nbbisadimi nila.-secundu'msalisfaclionem'iCongrhani;hon«men-
"
videre!ur,'ac de corporâli ejusdemPalris Benedicii daverit, polesJ.atis,;honor.isve'sui:;dignilale:careat;
in eodem loco prsesenlia, in nostro, ahimb dubietas reamque se divino judicio. de perpeirala iniquitalb
vc!"Sai'Cîur,1)o'cië qùa ejusdem Patris âgébàlUr SÇHr cognoscalyet aisanctissimo èl«acraiissimo'saiigiiitio
leniiiiiasVidèin sanciissiinus Beiiediclus nbsl'rseéxi- Dei eliDpmini Redenïploris noslri JésuGhrjsliiaîiënà
gtïflàii vïsibliiler appa'rëns' dîxit : '« Cur de' nPsîfa fiai, àlqueàn.iexlremo examine dislriclse-ullionisub-
' dubitas? *
corporâli praeâë'niia Quem dura quis jaceat. Cunciis àulem eidemfocojusla servantibussjt
esseï inlerrogassemus,,sanctus Domini 1 fespPndit: paXjDpminif.Jesu^hrisli, qualenus -el. in fulurbiii
€ Ego sum fraier Benedicius,' hujus Càsineïisis'c'oë- bonaeaclionis mercedem percipiantj et-.tpud'dislri-
nobii custos el. habilalor in sempilernum? Quia au- çlum judicem prsemia aelernsepacis hivernant.
lem tu me hic dubilasti qniescere, id ne amplius Daium,ëib. '-': '"• :" !! l~'-<'* ,"1:- **.'.
dHbiies,-meumquehicquiëscerecorpusculum-eredasj" '
hoc tibi signum erit. Cum primura ad noclurnale CCCIL , -
,_ /
'officium pulsâlum- fueril,.;ulierius; dolbré istb'nph* L
Mrbànus' Peiro'Hispàriiàrum"régi ejusque successo-
laborahis; > et bis diclis disparuit. Adveniente au- ribusjite substituendis concedit i uf.ecclesiasvilla-
tem hora (juxla quod sanclus Domini dixefat)"saiii- rum, lam earum quas in Saracenorum terris capere
lati prislinae reddili, cum episcopis et cardinalibus, j, poluerint, quam earum quas ipsi inregno oedificure
Deo eisanciissinio confessorî Bëné'diCfogrates per- fecerint, per qum voluerint. monasteria, sedibus
. dunlaxaf epis'copalibutiéxeeptisy distribuant'-; regni
maximasrêferénlës "ejus fesiivilatem" digiià" cum , proceribus eamdem Jicéniianiièoncedensiiiiécdc-
-"''" ^-•"^ TJ\ sias
-.;.:
vener.itione'peregimus.'- qàas vvSaracéitorum lerris jure bélti'acqiri-
• Ob quam*.rem rogamus et bbsecràmtis in Domino • sierinl, vel in propriis hoered'àatibtisfiindànérin',
sibi suisque hoereaibus.cum primiliis el-decimis
Jesu qui pro nostra' saluteinCarnari ël morr'digrïatus
propriarum duntaxat- hoereditalvm retineant, vel
est,-et ex auctoriiale B; Peiri aposlolorum principis, quurumlibel cqpellarum'vel monasleriorumdiclioni
"' "'
cujus viceRomanaeEcèlesisepraesidemus, ef in vir- subdani. »
''' ' '"
tute Spiritus sancti expresse 'prsecipimùs, ne [quis c":;' (lïitiîa an., 1088-109^.) . v
uiteriusïalsam Pairis Benedicii translatîohenreele- [ARRUÉGO, Càledra episcopal de Zaragoza. Zaragoia,
:'
brareipraisumàt, eônlradictoribùs hujus 'noslri apo- Ï655, iîj fol.,;659.] . T'*
stolici insiituli diviritim jùdicium inlenianies, et
aiiathemâiisvinculo innodanles. Et quia ex dispèn-
sntione sacraiissima*sedis beati Peiri aposlolorum
551 B. URIJANih PAPA -"59
CCC1I1(56). A praesenlia convocari,Stirpensis F. et J. Floriacensis
rjrfcflnus.clero elpoy.ulo Lemovicensiproecipit vl abbates pariler, viti nimirum religiosse vilse cl
llnmbaldo episcopode Simonia purgalo, a seque famseinlegrae, cum aliis tribus çlericis suis, sacra-
ininiegrumreslituto,obedianl. meniis asseruerunt.Eum iiaque ad vos cum nosir*
(Anno1094.) .. gralise et episcopalisofliciipleniludine remandanles,
[BALUZ,, Miscell.,II, 182, ul ipsi tanquam pastori proprio obedialis praesen-
URBAKUS episcopus, servus servorum Dei, clero et libus apicibus admonemus. Obcdieniesvos' miseri-
populo.universo Lemovicensiumsaluteni et aposio- cordia divina cusiodiat.
licam'bënediclionem. CCCIV.
Universos vos scire credimnS quemadmodum anno Clero el populo LemovicensiBumbaldnm episcopum
prscierilo vester episcopus, cum senosiro conspeclui ilerum commendal.
proesentassel super quibusdam capilùlis accusalus . (Auno eodem.)
quae secundum sanclorum canonum regulam ;tam [BALUZ. Miscell., Il, 182.]
electioncm ejus quam consecrationem.ejus,praesenle URBANUS episcopus, servus servorum Dei, clero
eliam. Bituricerisi archiepiscopo; qui eum consecra- el populouniverso Ler.tovicensiumsalulem ciaposto-
U
veral, infirmabant, super quibus omnibus cum se licam benedielionem.
canonice cxpnrgare nèqliiveril, impàratus quippe Veniens ad nos confrater nosler Humbaldus vc-
sine defensoribus vénérai, ille, episcopalu, sub. spe strse civil.atis episcopus multas malri Ecclesicea
licet misericordise, -abdicalo-,'".
Jerosolymam peliilj filiissuisquestus esl injurias irrogari. Quidam enim
redicnsmisericordianvimploravil, nos mullis multoi militum cl Eçclesiarum bonis violenter abutunhir
rum filiofuni noslrorum precibus inclinai! eamdem et honores
tanquam possessionem liaeredilariam
causam reverenlîssimo.confralri noslro il. Lùgdu-
inlra evigunt, el non consenlienli episcopotanquam hosli
nensi archiepiscopo permisimus provinciam molestias ingerunt. Unde nos, dileciionem .vesttam,
diligentiori examine quaerendam,ubi et accusatorum cum litleris praesenlibus exhorlamur alque pracci-
personaenolpe sunt, et episcopusde teslium absentia pimus ut a pracsumplione bac abslinere deinceps
'
conqueri nullo modo valéret. Causa igiiur diligen- omnino satagatis. Quod si post hscecontempseriiis,
tius requisila, cum Simoniacum eum accusalores
quameunque senleiiliam in vos episcopus vester
probare nequiverint,'misericordise et ecclesiaslicse çanonica auctorilale diclaverit, assensus noslri
pacis înluilu facultas ei concessa esl ul se ab hoc auclorilale confirmamus. Nos enim univçrsas dioe-
una cura idoneis teslibus expurgàret. Igiiur cseleris, Q cesis ecclesias episcoposuhjecias esse el canonicam
licet deposilionem-solamasserant, aposlolicseman- volumus reverentiam exhibere, salvis, si qua sunl,
sueiudinis pietale propler paeem el Iranquillitatem RomanaeEcclesise privilegiis. Universis sane tam
veslrae Ecclesise indullis, Simoniaco scelere jusju- çlericis quam iaicis eum commendalum volumus,
randum proes'.ilil quod prb àdipiscéndo episcopalu tanquam ad vos cum benignilalis nostra* gralia
peenniam nec ipse dederii aut promiseril aut pro reverlenicm. Obedienies.vos monilis noslris mise-
ipso alius se scîeiilè. Quod videlicel sacramenlum, ricordia divina cusiodiat.
quia per taillas hujus lemporis augusliàs compro- Data Pisis vi Idus .Ôc'lobrisC'.
vinciales episcopi coram noslra neutiquam possent
(56)Supposila, ul et sequens, ab HumbaldoLemovicensi.
EPIST OL.E DÏVERSQRIJM AD URBÀNÇM II
- " ".
;.' "ï::\ ; .'.'..''.' ; . Volumus omnes el desideramus notiim vobisfieri
Epislola Boamundi principis Antiochioe,Raymundi quam.jmagna Dei niisericprdia quamque evidenlis-
comilisSancti Mgidii,Godefrididucis Lotharingioe,- simo
Robérli coniïtis Norlhmaunioe, Roberti coin'uis ipsius Dei adminiculoa nobis capia est Anlio-
Flandrensis, et Eustachii comilisBolonioe,ad Ur- chia, el Turei»qui multaDominonoslroJesu Christo
banum 11 papam (57-9). inlulerantopprobria, -capti et inlerfecli sunl, et nos
(BALUZ. Miscell.èdii. Luc. III, p. 60.) HierosolymitaniJesu Christi injurias, summi De]*
boniino Clvenerabili papse URRANO BOAMUSRUS et vindicayinius., pi nos, qui Tnrcos prius obsidendo
RAÏMUNDUS cornes Sancli jEgidii, ac GODEFRIDUS deviceramus, qualiler pbslea a Turcis de Chorasan
duv, ROBEUTUS que cornes Noiilimannise, alque Ro- et Hierusalem et Damasco multisque aliis terris
RERTUS cornesFlandrënsium et çômes Bolonise,sa- venienlibus obsessi fuimus, et quomodo lande»)
lutein et fideliaservilia, cl ul filii suo Palri spiri- misericordia Jesu Christi liberati sumus.
tuali veram in Chrislo subjeelioném. Cum igitur capta Nicsca, illam maximainmuliitu-
(57-9)ExslatapudFuicheriumCàrnolensem,cap. 15.
553 EPISTOLIE ET PRIVILEGIA.' ..'."< g^
dinem Turcorurn,sicut audistis, in Kalendis Junii À exercilu noslro bellieo, ad portas ëxivihius ; âc lam
nobis obviam in valle Dorëiillae dëvicissemus, et pauci érainus quod nos ipsi non nos ptighare contra
illum magnum Sulliuiannum fugavisseinus, suisque eos sed fugëre affirmant. Nos autem omnibus para-
hominibus et terra ac rébus exspoliassemus; acqui- lis, et tam pédilibus qùam mllitibus Cerliscrdinibus
sila et pacificata Iota Remania, ad obsidendam disposilis, ubi major virlus et, fortitudo eoruin"erat
Antiocliiam venimus. Qua obsessa, multa mala per- audacler requisivimus cura Doniinica lariceà, .et a
pessi sumus, lum de bellis summorum Turcoruni et; prima belîi slàtione fugére'coegimus. Ipsi autem,
paganorum nobis lam fréquenter et copiosë irruen- ut nios eorum esl, se undique dispergere coeperiini,
tium ut vërius dicerémur obsessi quam quos in An- et colles occupando et vias ubicunque poterant
tiochena civitale obsedëramus. Tandem omnibus; appetendo, nos gyrare voluerunl, qiiia sic nos om-
bellis superalis, eorumque eventu Chrisliana fide: lies interficerë pulaverunt. Sed nobis mullis bellis
•exallala, ego Boamundus conventione facta cumi contra eorum calliditaies el ingénia edbctisita gralia
quodam Tureo qui mihi ipsam iradidit civitatem,, Dei et misericordia siibveriit, ut qui paùcrssimi ad
scalâs parum ante diem cum mullis Christo niilitan- eorum comparalionem eramus,' oinnCsilloS'iii unuiri
Ubus muro applicui, el ila civiialem antea Christoi coegimus, el coactos, dextera Dei nobisCum dimi-
resisteniem m Nohas Junii accepimus, et ipsumi B cante, fugere et castra cum omnibus qiisé in castris
Cassianum ipsius civilalis lyrannum cum mullis erant relinquëre compulimus. Quibus victis iblaqué
suorum millibiis inlerfecimus, eorumque iixores et, die insêcutis, et mullis millibus eorum interfectis,
filios ac familias cum auro et argenté et omnibus ad civitatem Isetiet hilares remeavimus." A*ylum
eorum possessionibus relinuimus. Asylum aulemi autem suprascriptum Admirabilis quidam qui in eo
AiiliPclienunià Tur'cis praemunifumhabere non po- eral cum mille hominibus, Bbamundo reddidit. Et
tuimus. Sëd eum in crasl'mo ipsum asylum aggredi ila Dominusnoster Jésus Chrislus lolam civilateni
vpluissemusK inùnilam multitudinem Turcorurn , Antioehenam Romanae religioni et fidei-maheipa^
quam mullis diebus ad nos bellandum veiilurain vit (62).- Sed quia semper solet aliquidunoesium
exlra civiialem exspeelaveramus,per omnes campos Isetis inlervenire rébus, ille Podiensis episcopus;
discurreniemvidimus. Qui lerliadie non nos obsede- quem . tuura vicariura nobis commiseras, bello
ï'ïuii, el asylum prsedielumplusquam centum milb'a peraclo, in quo honesle fuit, et pacificata civitale,
eorum iniraverunt, ac per portam ejusdem asyli ad Kalendis Augusti mortuus est.
civiialem sub asylo conslitulani nobis illisque com- Nunc igitur filii mi Paire commissp.orbali, libi
inUiiemirrunipere volueruiil. Sed nos in alio monte spiritualLPalri nostro mandamus ut qui banc viam
consistentes ipsi asylo opposilo, viam inler ulrum- C incoepisli, et sermonibus luis, nos omnes terras
que exercilum ad civiialem descendeniem, lie ipsi noslras et quidquid in terris eral relinquëre fecisii,
«obis mullo plures irruinpëreiit, custodienles, et et crucem bajulando Christum seqni pr'aecepisii, el
iuius et exlra noete et die debellanies portas ad Cliristianum nomeii exallare commpnuisti, coiu-
civitatem asyli intrare et ad castra remeare compu- plendo'quai borlatus es ad nos renias,, etquoscunqiie
linius. Cum ergo vidissenl quod ex illa parte noccre poteris ul lècum venianl submoneas. Hme enim
nobis nihil potuissentyita nos ex omni parle circum- Chrislianum nomeh .sumpsit exordiuin. Postquam
ierunt ul nulli ex noslris exiie vel ad nos venire enim bealus Peirus ,în cathedra quam quplidie
poluei'inl. Quare ila desolati etâlflicii fuimus quod cernimus inthrpnizatus fuit, illi qui prius vocaban-
l'aine el aliis mullis angustiis morienles, ëquos et lur Galilsei,hic primum et principaliier vocaii sunt
asinos-noslios famelicos iiilerficîeiiles inulii noslri Chrisliani. Quid igitur in orbe reclius esse vidçtur
coiueoérufil. quarn ul lu, qui Paler.el capul Christiàiisereligionis
Sed intérim clcmenlissima mîsericordia omnipo- existis, ad urbem principalem et capilalem Chri-
lentis Dei nobis suhvenienle et pro nobis vigilante, sliani nominis venias, et beilum quod luum est
Dominicainlanceam, qua latus Jesu Chrisli Longini proprium ex tua parle çonfiçias. Nos enim Turcos
manibus perforatum fuit, sanclo Andréa aposlolo ^' et paganos expugnayimus.,Hsereljcosaulem Grsecos,
cuidam fainulo Dei 1er révélante (60), el- ipsum él Armenos, atque. Syrios, Jacobilasque espugnare
locum ubi lancea jacebal demoiiàlraiile, in ecclesia nequivimus. Mandamus igiiur et resiiandamus libi
Beat! Peiri aposlolorum principis invenimus. Cujus charisimo Palri noslro.ut,iu,Paier, ad lusepatenii-
invenlibne el mullis aliis divinis revelalionibus ila lalis locum venias, et qui sancti Pétri- es vkarius,
conforiali el corroborali fuimus ul qui anle afflicli in cathedra sancli Pétri.sedeas et-nos filios.tuos in
el liïuidi fueïamus, lune ad beilum faciendumauda- omnibusrecte agendis obedieiites;habeas; eipninçs
cissimi prompiissimique , alii aiios horlabamur. - hsaresesi Cujuscunque gealis ,sint, tua- auctoritate
Igiiur tribus hebdomadibus et quatuor diebirsob<- et noslra virlute .erâdices et deslruas ;-;:et sie
sessi,.-in, vigilia aposlolorum Peiri el Pauii- (01), nobiscum, viam Jesu Christi a nobis i-iceptam et a
in-Deo confidentes, et de' omnibus -iniquilatibu's le praédicalamperûcias, eteliam; portas -ulriusque
nostris eonfëssi, peienles portas civitatis cum omni Hierusalem' nobis. aperias $. et;"sèpulerum Domini
(00) VideWilel. Tyr. lib. vi,"".c.14. (62) Idem, lib. vi, cl.,
(01) Ibid., c. 220.
PATBX'L.CL1 18
;.PS B- URBANIII PAPÊ 55G
liberum, atque Christianum nomcn super omne 1k.Rcniorum episcopum,perque venerabiiem Hiigoiiem
exallalum facias. Si.,enim ad nos veneris et viam Lugdunensemprimalem el hujus RomanseEeclesiae
per.le inceplam nobiscumperfeceris, lotus mundus legatum, in senlenlia quam lenebamus confirmaii,
libi obediens eril. Quod ipse le faeere faciat Deus adeo provocavimus adversum nos iram Otberli, ut
qui yivit et régnai in sacculasaeculorum.Amen(65). publiée quasi inobedienlessibi nos excommunicarel,
Mihi quidem relalum est unum, quod valde Deo et iocalo judicio quorumdam abbatum et archidia-
omnïbusque Chrislicolis. contrarium est, quod si- conorum sirorum officium abbalis omnino nobis
gnati sancia cruce a le licenliam habeant inler inlerdiceret. Inde juvenem quemdam Lobiensiscoe-
Chrislicolas morari. Quod multum miror. Quia tu nobii sine regulari electione loco noslro substiluil,
incepior sancti ilineris cum sis, différentessanclum eumque contradicentibus fralribus violenter ingessii.
iler a le consilium vel aliquid boni habere non Cujus juvenilibus ideoque incomposilis moribus,
debent, nisi coeplum iler adimpleant. Et non esl quibus per biennium fere quo prsefuil, dissipaiis ré-
nobis opus ul bonum quod cuepisti diêlurbes, sed bus ecçlesiasticis, religio quoque quaein loco eodem
eliam tno advenlu et omnium bonorum virorum, gloriose vigebal deperiit. Unde compulsusOtbertus
quoscunquepoleris adducere lecum, nos corrobores. a duce Godefrido aliisque provinciac pvincipibus
Decet.enim ut nos Dei auxilio tuisque sanclis pre- B quos gravabat ejusdem lpci dispersio, illum sumu
çibus acquisilores lolius Romaniae, Cilicise, Asise, ejecit ex eo. Sic nobis patente loco reverlendi, cum
Syrise, le habeamus posl Deum adjutorein et sub- rediremus ad fratres noslros, revocaniibus eis, indi-
vcuienlem. Tu vero nos filios per omnia libi obe- gnatus adversum nos Otbertus, cum audisset nos
dientes, Paier piissime, debes separare ab injusto forte infirmari, sepulluram communem nobis, si
imperalore, qui mulla bona promisit nobis, sed moreremur, inlerdixil, minislris abbaliae ne nobis
minime fecit. Omnia enim mala et impedimenta pbedirenl prohibuit, monachos ejicere et pro eis
quaecunquefaeere poluit, nobis fecit. clericos reponere, et possessiones ecclesiasticas nii-
,. Hacccharla fuit scripla die xi intranle Seplembrio, liiibus suis dividere, nisi recederemus*,juravil. Nos
indiciione iv [vu]. vero dames locum irse, cum imminens ecclesise
II. nostroepericulum Lamberlo Atrebalensi episcopo, el
Theodorici
' abbalis el filiorum EcclesiasB. Huberli dpnino Rodulfo Virdunensi abbali, aliis
Andaginensis libellas supplex ad Urbanum papam muliisque
conlra Vireduminlrusum. sani cbnsilii viris deploraremus, ad hune tandem
ampl. Collecl.IV, 1010.) finem devenimus, ut sppnle nostra privati baculum
(MARTEN.
Domino et universali papse URBANO filiiEcclesise pasloralem loco noslro fralribusque rcmiiieremus,
" ne
B. Huberli pro defensione verse fidei ejusquelegilimi propler nos eis evenirel quod limebamus. Huic
tamen noslrae privalioni ex consilio prsediclorum
apostolatus passi dispersionem in oculis Dei quod
dicilur esse. virorum ea condilio est inlerposita et signaiis litle-
DormienieDominoJesu, navis aposlôlica in medio ris frrmaïa. Aie eo pactp privari çonsensi, si com-
maris jactabatur fluclibus : ipso quoque nunc dissi- munis consensus frairum loco meo eligeret praeesse
mulante, peeçalis exigenlibus : sanclseEcclesiseuni- sibi quemdam Beringerum abbatem S. Laurent»,
las a schisinaiicis perturbalur; et amarissirais perqui prius monachus.nostri coenobii,eamdemsenlen-
seculionum lempestalibus passim verilas eljustilia liam quam luebamur, videbatpr lueri. Hoc. idem
confundilur. Hujus perseculionis procellam jam per fieri censuimus, ul idem Beringerusa domnoHenrico
septem aiinos sine refragatione passi, tandem ad venerabili ponlilicc consecralus in abbatem, ilerau-
consiliumRomanseEeclesiae confugimus; quod qui- dae consecrationis ab Otberlo vilaret necessitaiem.
dem jam diu ideo dislulimus, ne vobis essemus Quod cum omnino faeere nollet, et tsedio hujus
oneri, cum usui non fuerimus. Posl decessum domni dilalionis Otbertus eligendum abbatem fralribus
Henrici Leodiensislegilimiepiscopi,Otbertus quidam indicerel, et illi quemdam suorum communiler eli-
dono Henrici dicli régis, cum quo in expedilione p gerenl, fraier Wiredus nobiscum olim causa luendse
contra RomanamEcclesiam morabatur, episcopalum fidei egressus de monaslerio, et Otberli lune acer-
invasil, el hic sine canonica electione cleri et populi. rimus impugnator, prsediclsequoque eleelionisspon-
Qui cum se fautorem el defensoremGuiberli hsere- laneus assertor, eidem electo persuasif, ut intérim
siarchse publiée jaclarel, et quamplura quse non .domi cessarel, ne gratiam eleelionis suae dpno ex-
sunl noslraeaccusationis conlra sacros canones ad communicaliinficeret, ipseque ad Olbertum se co;r-
confusionem ecclesiaslicam lemere exordinaret, tulil, et prseler conscientiam noslram el Trairûm
causa limoris Dei et aposlolalus veslri visum esl eleelionem de manu Otberli abbairam invasil. Cogî-
nobis subjeclioni ejus nos subirahere, cujus violen- lationibus aulem ejus se invicem accusanlibus, eum
tiie non poleramusresislere. Educlisnobiscumautem se aliquandiu a suscipienda consecratione Oiberli
quibusdam fratrum nostrorum, per cellas nostras .subtraheret, et,Otbertus hoc ipsum inlelligensc eum
diverlimus,quas in Remensi el Laudunensiepiscopio ad consecrandum ssepiusevocarel, fratres commu-
babebamus. Ibi intérim per domnum Raginoldum nionem et subjeelionem.suam conlradixerunt ei, si
(65) Uséenon exsiant apud Fulcbcritim.

517 EPiSTOCE ET PRIVILEGIA. 558
ab Otberto palerelur consecrari..Praeter omnia au- iA tissa, uxor Bernardi comilis Piclarornm, pro saline
lem qusesupra diximus, gravabat ecclesiameastrum sua ulriusque sui el pro animabus liliorum snorum
qiroddam non longe ab ea situm, quod Henricus defunclorum, Warini scilicel et Willelmi, monaste-
episcopus deslruxerat, el ne quis illud reslruerel, rium Blasilisein praediissuis constituil atque circa
perpetrroanalhemale damnaveral. Hoc analhemate. adjacentibus campis et villis el ecclesiis sanclimo-
postposilo, ad oppressionem monasterii illud refor- niales Deo servientes ibi unde viverent hserediiavit.
maverat, et fralres corpus B. Huberli, quasi ad Diiade, diligenier Romam pelivit, ipsumque coeno-
oblinendam misericordiam illo déférentes, usque ad bium bealp Pelro apostolo atque episcopo qui tune
ranguinis effusionempropria manu màclaveral. Hsec temporisaposlolicse sedi praesidebat in propiio jure
omnia cum de Oiberlo Wircdus nosset, raplo tamen . concessit. Jpse autem papa huic dono bénigne favens
semel honore privari limuil, et mutala senlenlia, , quinque solidos monetoePictaviensis sanclo Pelro
quam nobiscum tenuerat, Dei gloriaro conlempsjl, semel in anno fdari] deerevil, insuper eliam apo-
et suam qusesivit, sicque consecratus ab Otberlo, stolici privilegii auclorilate. idem coenobiumabba-
inviiis fralribus, pro" paire se violenter ingessil. > tiam mpnacharum in perpetuum çonslituit, allare
Hac indigmiiione fralres dispersi, cum- insequeren- eliam quod adhuc habemus sua prppria manu con-
tur ab eo, quibusdam ssecularibusconductis confu- B secralum per ipsam matronam nobis iransmisit.
gerunt auxilium EcclesiseBemensis el Laudunensis. Aposlolicamquidem abso|ulionem et benedielionem
Eo quoque illos prosequente, cum in praesenlia noslris benefacloribus; excommunicalionem alque
domni Manasse Remorum episcopi et Engelranini analhematizalionem, calumniam aique inquieludi-
Laudrmenseni episcopi rerum gestarura inler nos nem nobis iriferenlibuspropriis litleris semper nobis
ratio fierel, ex decrelo ulriusque firmala est nobis notavit: His igiiur firmissimis decrelis et conslitu-
senlenlia, adiré nos Romanaesedis audienliam, et lionibus noslrum monasleriumoedificatumcum om-
super bis vestrum exspeclarejudicium et juslitiam. nibus nobis appendiciis diu in pace et magna in
Veirimus ergo hue muliorum religiosorum impulsi prosperilale permansil. Slalim ni Roma capul no-
consilio, quorum maximaexspeclalio ex nosiropen- slrum et defensio nostra inquielari et perlurb'ari
det spectaculo, ut vel ex noslra consolaiione ad coepit,insurrexerunl monachi CasaiDei, et ecclesiam
d fensionemveraefideietvestrae fidelilatisproficiant, Sancli Stephani protomarlyris et Sancli Leonis
vel, quod ahsil, ex nostra desolalione et defeclione papse urbis Rouise, quem Romani, quia Carolus
et ipsi deu'eiant. Consulite igitur veslrae justilise, imperalor elegil eum, excoecavcrunt, corpus cujus',
veslrae famae, vestrsequeauctoritati, nec infidelium uteredimus, ibi.requiescit, manu ac violenlia cir-
aut rebelliumviolentiam per impunilatem crescere jusdam poientis Stephani Mercoriensis nobis con-
sinalis (64). tradicentibus abslulerunt, et auxilio dominiDurand!
m. Claromonlensis episcopi ipsum lenuerunt quandiu
Epislola monialiumBlasilioein Arvcrnisad Urbanum vivit supradiclus Stepbanus. Posl morlem vero ejus,
papam 11 (65). judicioprseposili el abbalis Claromonlensis sepiem
(BALUZ., Miscell.edil. Luc, H, 181.) presbyteri nostri juraverunt alodium esse ' sancli
Summo domino papseRomanaeEeclesiaeURBANOPeiri, ul allaris Blasilise, recipiente episcopo hoc
liumilis grex monialium seu clericorum monaslerii sacramenlum. Ipsi tamen monachi, adhuc rebelles,
Blasilisein Dominooplimamgraliam et saluiemaïqrie rectum quod firmaveriinl per sepiem milites leneiu,
in omnibusobedienliaesibi servilutem. el excommunicationeepiscopi illamecclpsiam desi'p
Aposlôlica et venèrabilis lua dignilas, domine lulam el absque minisierio faciunt esse, minisirum
Pater, manifeste sciât el credat nos quotidie flexis eliam ejus in modum sacrilegi extra ecclesiam.
genibus Deum prareut te tuosque salvos et incolu- ldeoque suppliciler el bénigne rogamus et obsecra-
nies cusiodiat nec non digne el Iaudabililerregimen mus ut consuetudinem quam lui anlecessores fece-
vestrum omni Ecclesise vigere et prsesidere conce- iD rnnt-, facias, et ecclesiam quam amaverunt alque
dat. Veslra enim larga nobis arma et sculum Inex- monasterium noslrum cum omnibus rébus suis -ab
pugnable débet esse. Vesiriaulem privilegiiauclori- invasione et ereptione supradiclorum monachoriim
«as nos tuios ac liberos ab omni aliorum servituie
eripias et nos a servituie omnium aliorum in perpe-
sibi in perpetuum débet habere. Temporibus igiiur luumprolegas el defendas.Vale.
priscis malrona quaedamnomine Ermengarda corni-
(EpislolasS. AnselmiCanluariensis, Ivonis Camolensis,Uugoms Lugdunensis,Hugoms Llumacensis,liay-
nnldiRemensis,Lambeui Atrebatensis,GoffridiVindocinensis,ad URBANUM papam, videmier eorum scripla
moxedenda.) .
(64) Recitala in praesenlia Urbani papaehujus forle advenrente Wiredo cerlior herei agenda d s-
clamoris pagina, et a Romanis saepiusel diligenter cussio. Illo domi rémanente, probalus est quasi
vcnlilala, abbatem sic deslilutum ob fidelilatem conscius culpaecondiclam sibi audienliam sublerfu-
eeclesiaeRomanae condolueiunt, el W. nisi rcsi- gisse. ldeoque in solemnilale Omnium Sancloriïm
piscerei, el loco cederet, excomniuuicandumsine excommunicatione a jiapa formaia, et data coram
dilalione decreverunt. Sulfraganle autem Rainero, se ejusdemexcommunicalionisepistola.
qui Urbano in ponlificaiu successil, lune quidem (65) Vide lib. i Hisl. geneal. geuiis Arverti.,
dilata esl senlenlia haec excommunicalionis, usque cap. 1.
in diem inler utrosque praeslilutoediscussionis si
ibO B. URBANIH P. PyE. 560
r *' '
r*ï.'T™'™"- ' -M i,....^ .,_ " ' . "* i .. i..^—_.—.—_ „—__—^
IN SEQUENTES URBANI SERMONES

ADMONITIO
(Histoire littéraire de la France, t. .Vil, p. 546.)
On a recueilli, en tout ou en partie, quelques-uns desdiscours du pape Urbain ; il entre dans noire dessein
d'en donner une notice. Si l'on avait été soigneux de nous transmettre tous ceux qu'il fil dans le corirs de
son pontifical, il y aurait sans doute de quoi en faire-un volume entier. On sail effectivement qu'il ne
dédiait point d'église, ou de simples aulels, qu'il né parlai aux assistants sur quelque sujet d'édificaiioii.
Il en usait de même à l'ouverture .des conciles auxquels il présidait, et parlait même de la sorte à diffé-
rentes reprises pendant que.durait la même assemblée.
Nous n'avons cependant que fort peu de tous ces discours, et peui-êlre aucun en entier. 11ne reste
qu'un ircs-pelit fragment de celui qu'il prononça à la consécration du grand autel del'églisede Cluni{Cluu.
Bib.app., p, 98). L'on y reconnaît sans peine la douceur de son style, et c'est dommagequ'on ne l'ait pas
jinprinié.eiilièrëment'. . ,
Foucber de Chartres nous a conserve,un morceau beaucoup plus considérabled'un autre discours que fil
Urbain à l'ouverture du concile de Clermonl (FULC,Geâ. Fr., lib. i, p. 816,,817); mais il ne le rapporte
qu'en un style étranger, ce qui en diminue le mérite. L'auteur y ad resse la parole aux prélats de l'assemblée,'
cl, après leur avoir exposé le irisie état auquel l'Eglise se trouvait alors réduite, il les exhorte pathétique-
ment à y apporter uii remède efficace, comme étant le sel de la terre. Entre les moyens les plus propres à
cet effet qu'il leur propose, il insiste principalement sur le bon exemple, sans lequel l'on réussit rarement
à recommander la pralique.de la vertu el la fuile du vice.
Le même Foucber cl les autres historiens de la croisade nous ont conservé six ou sept autres discours'
bii plutôt fragments de discours, pour la plupart, comme tousfaits à l'occasionel sur le projet de ce grand
événement qui eut tant de suites dans ce siècle, et encore plus dans les deux suivants. En les rapportant,
ces-historiens donnent à entendre ou disent même expressémentqu'ils furent lous prononcés au Concilede
Clermonl. Mais il y a;beaucoup plus d'apparence que la plupart le furent en d'autres assemblées, comnm
celle de Plaisance el les autres qui la suivirent, soit en France ou en Italie; car on sait que notre pontife
prêchait partout la croisade depuis qu'elle fui solennellementconclue.
H y a cependant trois de ces discours qui ont certainement été prononcés à Clermont. Ce qui le per-
suade, c'est qu'ils sont rapportés comme tels, l'un par Guillaume de Tyr, écrivain judicieux, exact, fidèle,
et les deux autres par Baudri, alors abbé de Bourgucil, et par Robert de S. Remy de Reims, qui étaient de
l'assemblée. Il serait au reste fort difficilede prononcer définitivement lequel des trois précéda les autres.
Maisil ne paraît point y avoir dedifficuliéque cène soient trois discours différentsl'un de l'autre, quoiqu'on'
n'ait pas de raisons suffisantespour assurer s'ils,soni entiers, au moins ceux que rapportent Guillaume de
Tyr el Baudri ;..car, pour celui mit, rapporte l'abbé Robert, il est visible que ce n'est qu'un simple fragment
d'une plus longuepièce (ROB.,Gest. Fr., 1.1, p. 51, 52).
Celui-cisemble fait pour les Français en particulier, à qui le pape adresse la parole, et dont il relève
extrêmement la valeur. C'est d'eux effectivement qu'il attendait le plus de secours pour celte grande en-
treprise. Les motifs qu'il y emploie sont pris de celle même valeur, de la réputation qu'ils s'étaient acquise
autrefois sous Charlemagne el Louis le Débonnaire; des maux extrêmes que souffraientles fidèlesd'Orieu:,
leurs frères, sous la tyrannie des Turcs, de Ja sainteté des lieux que Dieu avait choisis pour son héritage,
et que Jésus-Christ avait consacrés par sa présence, sa mort, sa sépulture; enfin, du mérite qui leur
reviendrait de celle expédition, où ils trouveraient un moyen assuré d'expier leurs péchés-.
Le discours rapparié par Baudri (Gest. Fr., 1. i, p. 86-88) est le même que.le second imprimé dans
Bàronius (an. 1095, h 45-49), et.la . Collectiongénérale des conciles.(loin. X, pag. 514-5.16),et le premier
dans l'appendice de la Vie du pape Urbain, par dom Ruinarl (Urb. Vit. app., p. 569-575). Il esl un dos
plus.prolixes de tous, el commence par ces. mois : Audivimus,fralres dilectissimi.Les motifs que le pape
expose pour persuader ses auditeurs sont en partie les mêmes que. les précédents, mais plus étendus el
plus pathétiquement touchés, auxquels il en ajoute encore .d'autres. 11n'y parle ni de valeur ni de répu-
tation parce qu'il n'y adresse pas la parole à une nation en particulier, comme dans le précédent, mais à
tous lesChréliens généralement, en la personne de ceux qui l'écoutaieni. Outre l'oppressioncruelle où se
trouvaient leurs frères d'Orient, la profanation des, saints lieux, leur ancienne dignité, le moyen d'expier
leurs péchés, il leur dit que les croisés, en chassant les Turcs de. la Palestine, accompliront la figure de
ce qui s'était passé parmi les Israélites, lorsqu'ils détruisirent les Jébuséens.U les flatte del'espéranee des
dépouilles de l'ennemi dii nom chrétien; motif, an reste, fort déplacé. Enfin, il assure la couronne
du martyre à ceux qui mourront dans cette guerre. Urbain y rappelle la merveille des cierges allumés
miraculeusement, et finit par exhorter les évoques el les prêlres à prêcher aussi la croisade dans leurs
églises. ,
Le style de ce aiscours, tel que nous l'avons, représente assez naturellement celui de notre pontife; d'où
il suit qu'il esl hors de doute qu'il a été recueilli à peu près tel qu'il l'avait prononcé. Nous n'entrons après
loul dans ces détails que pour qu'on puisse mieux distinguer ces discours les uns des antres, el juger que
leur diversité vient plutôt de leur multiplicité que de ce que chacun des historiens qui les rapportent
aurait fait parler le pape suivant ce qui lui aurait paru plus vraisemblable.
Celui qu'a copié Guillaumede Tyr (1. i, n. 15), le mêmeque le premier dans Bàronius (ib., n. 55-42) et
dans la Collection générale des conciles (ib., p. 511-515), elle second dans dom Ruinart (Urb. Vit. ib.,
p. 573-577', commence ainsi : Noslis, fralres dilectissimi.Le pape le prononça après la lecture de laletlre
du patriarche de Jérusalem, que Pierre l'Ermite avait apportée ; ei les motifs qu'il y emploiesont les mêmes,
en substance, que quelques-uns des discours précédents, mais différemment tournés, et quelquefois plus
chargés de circonstances. Tels sont en particulier les motifs pris de la considération que les saints lieux
étaient l'bérilage du Seigneur et de l'oppression qu'y souffraient les Chrétiens. Non-seulement Urbain y
exhorte, mais enjoint encore de se porter à cette guerre sainte pour obtenir la rémission de ses péchés,
promettant aux croisés qu'eux et leurs biens seraient sous la protecliondu Saiiit-Siége.Le style du.d:scours
paraît fort conforme à celui des autres pièces de notre pontife.
361 SERMONES. , 562
Guillaume, moine de Malmesburi(De Reg. AttgL, 1. iv, c. 2, p. 151,152), en a fait entrer un quatrième
dans son Histoire des rois d'Angleterre, lequel a été réimprimé d'après lui par dom Ruinart (Urb. Vit.
ibid..,p. 577, 581). Ce discours est le plus long de tous, et fort différent des trois autres. Mais on n'y re-
connaît point le style du pape Urbain. H Tauldonc dire que celui qui le rapporte n'a eu égard qu'au fond
des choses, et ne Ta point copié tel qu'il avail été prononcé. Le pape y débute par exposer le déluge de
péchés qui inondait le Christianisme, et dont la guerre contre les Turcs deviendrait le remède, ajoutant
que les travaux qui raccompagneront sonl beaucoup au-dessus de ceux qu'il y a :à commettre le péché. l'Es-
Après quoi il entre dans le détail de tous les pays que les Turcs avaient envahis l'Asie,lesl'Afrique, Il
pagne, les îles Baléares, et oppose ces vastes régions au peu de terrain qu'occupaient des Chrétiens.dit
passe de là à opposer le courage et la valeur des Européens à la lâcheté el à la poltronnerie Turcs,et
un mol de la bravoure des Français en particulier. Mais il s'arrête principalement à élever les croisés au-
dessus de la crainte de la mort, jusqu'à leur en inspirer du mépris, et la leur faire regarder comme un
grand avantage, et finit par fixer leur départ au printemps prochain.
Guiberl, aCbé de Nogenl (Gest. Fr., I. n, c. 2), produit un cinquième discours de notre pape, encore
différent de tous les autres. 11a raison d'avertir que, s'il ne le, rapporte pas lel qu'il fut prononcé, il con-
tient au moins ce qu'Urbain s'était proposé d'y établir. Il est visible, en effet, que ce n'est point là la ma-
nière de s'exprimer de ce ponlife. Au lieu d'un style nel, coulant, naturel, lel qu'élàit le sien, c'en est un
embarrassé, rude, affecté.*Les motifs que l'auteur fait valoir dans ce discours sont pris de l'excellencede
l'Eglise de Jérusalem au-dessus de toutes les autres, comme en étant la mère; de l'exemple des Machabées,
qui soutinrent si généreusement tant de combats en'faveur de leur nation et de son-temple; de l'extinction
presque entière du Christianisme en Orient,, de l'espérance de l'y rétablir, et de repeupler de Chrétiens
cette partie du monde, pour combattre l'Antéchrist, qui'devait s'y élever; enfin dés contributions acca-
blantes qu'on exigeait du peu de Chrétiens qui y restaient, el des avanies cruelles-qu'on faisait à ceux qui
allaient visiter les lieux saints. L'auteur s'étend principalement sur ces deux derniers motifs, et entre sur
le dernier, en particulier, dans un détail qui suppose d'horribles cruautés de la part des Turcs.
c Frizon (Gall.purp., p. 20-22) el François du Cliesnè (Hist. dé lous les cardinaux français, t. H, p. 45, 44
nous présentent un sixième discours, qu'ils ont lire de la Chronique de Jean Naucler, mais qui paraît avoir
été inconnu à lous les anciens historiens de la croisade. Quoiqu'il en soit, il esl encore différent de lous.
les autres, non seulement pour le fond des choses,, mais aussi pour l'ordre et la manière de les dire. Il n'y
en a aucun où il se trouve lanl d'élégance, el déplus grands iraiis d'éloquence' Le début annonce qu'il
fut prononcé au concile de Clermonl; ce qui paraît encore par la.suite du discours. Après une courte
lirais vive description des maux inouïs que les Turcs et les Sarrasins faisaient souffrir aux Ghréliens du
pays, et à ceux qrri y allaient d'ailleurs en pèlerinage, Urbain passe à l'énuméralion des diverses régions
de l'Eprope que ces infidèles avaient ravagées : l'Espagne, partie de l'Aquitaine, l'Italie jusqu'à Rome.
Puis apostrophant les principales nations chrétiennes, les Français, les Allemands, les Saxons, les Polo-
nais, les Hongrois, etc., il leur fait observer que leurs pays auraient déjà subi le même sort, sans l'empire
de Couslantinople qui leur servait comme d'un mur. de défense, et les mettait à couvert des mêmes
incursions. Le pape a encore glissé dans ce discours le motif des dépouilles sur l'ennemi. Il le finit par
accorder l'indulgence plénière à ceux qui * se croiseraient, el• les assurer qu'eux et leurs biens seraient
sous la protection de l'Eglise Romaine.
« FoUcherde -Chartres,(ibid. p. 817, 818), à l'imilaliou des autres historiens de la croisade, a aussi
inséré dans son ouvrage un morceau d'un discours d'Urbain sur ce sujet. Mais le style de celte pièce
informe n'a aucune ressemblance avec la manière dé s'exprimer de notre pontife, quoique les motifs
qui y sont employés se lisent, mais un peu diversement exprimés, dans les autres discours, dont nous
venons de rendre compte. De sorte qu'on né peut s'empêcher de juger que ce morceau aura été com-
posé après coup sur les autres discours d'Urbain, soit par Foucber même, ou par quelque autre qui le lui
aura communiqué. C'est le même morceau, mais un peu plus abrégé, que rapporte l'anonyme (Gesli Dei
per Fr. 1.1, p. 561), qui, dans le recueil de Bongars, suil immédiatement l'abbé Guibert.
« Pierre Tudebode (Gesi. Fr. 1. i, p. 777), autre historien de la croisade, cile un simple passage, qui
se lit un peu plus étendu dans l'anonyme publié par dom MabillonJ(ilf«s. lt. t. I, p. 159), comme faisant
partie du discours de notre pape au concile de Clermonl. Mais cet endroit, lel qu'il est rapporté, ne se
*
trouve point dans aucun des autres discours précédents. Louis Jacob, auteur de la Bibliothèque poniificale
(I. i, p. 222), a avancé qu?il se trouve un de ces discours dans la chronique de Berlholde de Constance.
Mais s'il y avait régardé de plus près, il aurait vu qu'il n'y eu a point.
m' i—- ' " ' '. ' "'
URBANI ÎI PÂPJB
•
SERMONES
SËRMO POST CONSECRATIONEM ECCLESLE CLUNIACENSIS.

(Bibliotheca Cluniac, 518.)
Anno Incarnaiionis Dominicaemillesimo nona- et allare secundum hiissoemalutinalis. Lugdunensis

gesimo quinto, indiciione ni, vin Kalend. Novemb., aulem archiepiscopus Hugo, Pisanus archiepiscopus
domnus et venèrabilis Urbanus papa secundus sa- Daberlus; episcopus Signànus Bruno eodem die in
cravil altare primum et majus novi noslri mona- ipso monaslerio, juberiiè papa, tria in tribus primis
slerii in honorera Dei , in memoriara bealorum cancellîs sacrar.unt altaria. Tune papa inler sâ-
aposlolorum Peiri et Pauli. Sacravit eliam perse crando missasque agendo, post alia salutis hoïta-
£63 B. URBANIII-PAPiE 5tjî
nienla, coram episcopis et cardinalibus muliorum- A .; slrata versusBetlumiocumterminus est, contra quai-
que personis, hujuscemodi sermonem babuit ad ruvium, quod est desuper molendinumcellerarii Clu-
p'opulum: niacensis dira Viengias. Ultra Cluniacum versus
Sancli Paires el majores noslri Romani pontifices, Masilias, terminus est ad bivium, unde una via
qui sanclw sedi avostolicoeproesederunt,ex quo locus lendit ad Masilias, allera ad Sanctam Mariam de
Cluniaciis inslilulus esl ab inilio , el monaslerium Bosco. Super Rufiacumterminus est ad summilàlem
istud fundalum, lam locum hune quam redores, vel defensi, ad bivium, unde una via tendit ad Bezomia-
hubitalores ejus propensius dilexerunt, foverunt, el cum, altéra ad Carellam. VersusSetgiacum terminus
curaverunl attentius. El merilo. Nam pius ille Wil- est inlra quarruvium, dira locumubi dicunl Adtur-
lélmus, istius olim monaslerii instilulor , nulli alii gum. In slrata versus Cabilonensempagum lerniinus
advocalo, nulli palroiio, nulli régi, vel principi curam esl ad grossam Cassaniam super Mariiaeum. Versus
ipsius tulelamque conimendavit, nisi Deo el bealo Brancedunum terminus esl in via super Boscum
Pelro, ejusque vicariis. Romanis scilicelponlificibus. Bannedum. Versus Trinorchium terminus esl super
Quorum numéro vel ordini divina me dignalio, licet rivulum quem dicunl Longam Aquam, inler Blano-
indignum,-associavil,me olimmonachumprioremque scum et Donziacum. Versus Perronem vel Laziacum,
monaslerii hujus sub domno ac venerabili llugone, B ' terminus est ad Très Fagos ; ubi partiunlur, nosler
Dei misericordia adhuc superslile et benevalenle. boscus de Cluniaco, el boscus comilalis. Versus
Igiiur sicut ponlifices summi anle me succedebant Igiacum, terminus esl ad Carmos, super montent
sibi in aposlôlica sede, successerunteliam ad luen- médium. Nos igiiur lerminos sacrali banni huic mo-
dum curandumquepropensius locum islum. Verum- nasterio Cluniaco, et villoe ac burgo pariter proefi-
tamen nullus eorum per suam corporalem proesen- gimus, hos limites plena cerlitudine assignamus,proe-
tium locumistum haclenus visilavit. Mihi veto, sicut cipientesin nomineDomini Dei omnipolentis, et au-
improesenliarumcernilis, id divina concessitctemen- clorilale bealorum aposlolorum Peiri el Puuli, uni-
tia. Deniqueinler alias causas quoenos ad visitandas versos vos atque omnem hominem qui hoec lecturus
€ allias impulerunt, hoecprima et proecipudfuit ut vel audilurus est, contestantes ul bannum hune
locum islum el congregationem hanc speciali nob.s scienler non infringatis, ul ejus legemet singuli el
cognationegermanamnostra proesenlialoelificaremus, omnesleneatis. Si quis vero eam in uno horum quoi
notiro'accessu el alloquiojuvaremus , el ad omnem supra velila sunl scienler infregerit, et ab abbale,
ulilitalem vel commodumnoslram eis opérantimpen- vel priore, vel camerario, vel decano Cluniacensis
deremus. Ilaque hic vobiscumhodie prwsentes,allare . convenlus, et sicut visum fueril ab eis, induciatus,
primum et majus cum coelerisquoeparala sunl, novi congrua satisfactione. non emendaveril, jam lune,
hujus monaslerii sacramus, et ad eam quoede eodem quisquis ille fueril, excommunicationi subjacebit.
monaslerio restât slrucluram, veslrosanimos incita- Eliam si qui vestrum contra illum talem, ab abbale
mus. Placel eliam nobis, vobisqueplaceat suademus vel fralribus inlerpetlali fuerint, coercereeum, et ad
emendaiionem urgere debebunt. Excommunicalus
( nam hoc ipsum et bonum videturel juslum ), huic
banno fraclo, ubi emendaiionemcongruam
loco, qui vobisel coelerisChristianisin v'eneralioneet autem pro
cura bona hab'endus est, quosdam certos limitesim- fecerit, absolvalur. Lex aulem banni hujus non vobis
munilatis ac secuvilalis, circumcirca undique assi- solis ponilur qui proesentesestis, sed et cunctis absen-
limites sacri banni. ler- tibus et filiis el posleris vestris. Sed jam finem rei,
gnais, ipsosque Infra quos. nunc satagimus, videainus. Omnesigiiur loco
ininos, nullus homo, cujuscunque condilienis ac po- pro qua
lesialis unquam invasionem aliquam grandem vel huic Cluniaco malefacienleset conlra congregationem
islam digni erunl, et beali
parvam, aul incendium, aul proedam, aul rapinam Pétri hùqjie agenles,qna>hemale ad emendaiionemcoiî-
faeere, aut hominem rapere., ul aut gladio feriendi usque
per uamferire, Omnes aulem loco huic Cluniaco benefa-
quod mullo gravius esl, homicidiumperpetrare, vel gruam. et
iruncalioncmmembrorumhominis, sacra auctoritaie n dénies, erga congregalionemislam recle agenies,
pacemque servantes, graliam et misericordiamChrisli
arcenle, ullalenus audeat, née audendo perlenlel, DominiDei noslri
consequanlurperpeluam, et beùlos
Ilaque termini sacri banni sunt hi. Versus Berzia-
cum terminus esl ad bivium dira Sarralam ; mule apostolos Petrum et Paulum primos el proecipuosad-
una via venit ad Cluniacum, allera ad Masilias. In julores habeanl apud Deum. Amen.
II.
ORATIOAD 1VONEMCONSECRATUM.
Quoniam, ul credimus, divîno te nutu vocanle nis animarum, et commpdîs. deservire mullorum,
clerus et populus civitatis illius Unanimiler elege- omniumque fieri-minimum alque minislrum, el pro
runt reelorem, et nos usque perducenles petierunt credilo libi lalenlo in die divini examinis ralionem
consecrari episcopuin, et ideo, Deo annuenle, per reddilurum. Nam si Salvator noster dixit : Non
manus nosiroe iniposiliouemepiscopus consecraïus veni ministrari , sed minisirare , et animam suam
es, amodo, fraier charissime, scias le maximum ponil pro ovibus suis (Dlatth. xx), quanto magis nos
pondus suscepissclaboris, quod est sàrcina regimi- (îesidiosi servi summi patrisiàniilias tlebèmus
SC5 SERMONES. 566
maximo sudore incumb^re oves Dominicas nobis a À tuum elevetur, nec adversis in aliquo dejicialur,
sumnio Pastore consignâtes ad ovile Dominicum, sed omnia et in omnibus eaute el cum discretione
Buuraganle divina gralia, absque morbo et maneba agere le volumus, ut absque reprehensione ab
[macula] perducere ? Exhortamur ilaque dileclio- omnibus vivere comproberis. Sanctâ Trinitas fra-
nem luam ul ficlemquam in exordio luse consecra- ternitalem luam sua.prolectione cusiodiat, ut, dum
tionïs breviler dilucideque digessimus, illibatam tali moderamine in Domino nostro onus quod sus-
et iriviolabilem cusiodias, quia fides est fundamen- cepisti peregeris, in die aHernaerelribulionis, eo
lum omnium virlulum. Scimus autem quod ab dicente,. audire merearis : Euge, servebone el fide-
infantia sacris litleris erudilus, el canonum insli- lis, quia super pauca fuisli fidelis, supra multa te
lutis edoclus; atlamen breviler ad le noster e=t constituant; inlra in gaudium Domini lui (Matth.
dîrigendus sermo. Nullus te favor extollat, nulla xxv.\
adversilas altérât, id esl, non in prosperis cor
III.
ORATIONESIN CONCILIOCLAROMONTANO HABITA
. De expeditione Hierosolymitana
î dacta, beique serviluli, ad ignominiam noslram
(Ex lomoX Conc. LABBEI,col. 514, et D. RCINART, dico, subducta esl. Quod enim snperest imperii
Vita Urbani, Append. pag. 569.) noslri lantillum est, Christianorum qui isl.a pro-
Âudivimus, fralres dilectissimi, et audislis, quod meruimus esl dedecus. Gui servit nunc ecclesia
sine profundis singullibus traclare nequaquampos- bealse Marisein qua ipsa pro corpore sepulta fuit
sumus, quantis calamilatibus, quantis incommodi- in valle Josaphat ? Sed quid lemplura Salomonis,
talibus, quam diris contrilionibus in Jérusalem el in imo bomini, proelermiltimus, in quo simulacra sua
Antiochia et in cselerisorientaiis plagaecivitalibus barbarse nationes contra jus el fas modo collocala
Chrisliàni nosiri, fratres noslri, membra Chrisli veneranlur ? be sepulcro bominico .ideo reminisci
flagellanlur, Ppprimuniur, înjurianlur germani fra- supersedemus, quoniam oculisvesirisvidisliS quantae
tres noslri, conlubernales vestri, coulerini vesiri : abominalioni Iradilum sil.
nam et ejusdem Chrisli et ejusdem eliam Dei filii Inde violenter abslrahunt quas ibi pro êullu illius
eslis : et in ipsis suis domibus hseredilariis ab alienis mulloties intulistis oblaliones. Ibi nimirum mullas
dominis mancipaulur, vel ex ipsis êxploduntur, aut et innumeras religioni nostrse ingerunl irrisiones.
inler vos mendieant, aut quod gravius esl, in ipsis Et tamen in illo loco (non ignara loquor) requievît
suis patrimoniis vénales exsulant et vapularit. Ef- iJ beus : ibi pro nobis morluus est. Neque equidem
fundilur sanguis Christianus, Chrisli sanguine re- ibi beus hoc annuatim praeiermiilit faeere mira-
demplus, et caro Chrisliana, Chrisli coosanguinea, çulum, cum in diebus passio'nis suaeexstinclis om-
nefandis ineptiis et servilulibus nefariis mancipalur. nibus et in sepulcro et in ecclesia circumcirca lu-
Illis in urbibus ubique luctus, ubique miserise, ubi- minibus, jubare divino'Iampades exstinctaî reaccen-
que gemitus. Suspirio haecdico : ecciësiaîin quibus duntur. Cujus pectus silicinum factura lanlum mi-
olim divina cêlebrala sunt sacrificia, proh dolor ! raculum non emolliat ? Crédite mihi, bestialis homp
ëcce animalibus eorum sunt stabula. Nequam boel insulsi
càpilis est, cujus cor virlus divina lam
mines sanctas occupaverunl cîvilates. turese spurci proesensad fidem non verberat, et cum genliles cum
el immundi nostris fralribus dominantur. Ànliochiaï Christianis ila videanl commùniter, nec emendan-
bealus Pelrus praesedit episcopus : ecce in ipsa lur. Perlerreniur equidem hi, nec converluntur ad
Ecclesia genliles suas collocaverunt superslitiones, fidem: nec mirum, quoniam raenlis obcaecatioillis
et religionem Chrislianam, quam polissimum co- dominalur. Quantis afflictionibus vos qui adeslis,
luisse debuerant, ab aulâ Deo dedicata turpiter eli- qui redislis, invaserunl, vos ipsi melius noslis, qui
ininarunl.
n substanlias veslras, qui sanguinem vesirum ibi beo
Praedia sanctorum slîpeiidiis dedila, et nobilium immolastis.
pàlrimonia suslenlandis pauperibus contradita, pa- Haecideirco, fratres, diximus, ut vosipsos sermo-
ganaelyrannidi subjiciuntur, eisque inproprios usus nis noslri lestes haheamus. Pluros sunt et fratrum
redactis domini crudeles abuluntur. Sacerdolium noslrorum miserise, et eçclesiarum bei depopulalio-
bei humolenus conculcatum esl, sancluarium bei nes, quae sigillatim possemus referre; sed instant
per nefas ubique profanalum est : si qui adhuc ibi lacrymaeaegemilus, et instant,suspiria etsingullus.
Jalitant Chrisliàni, ubi audislis, exquiruntur tor-
Ploremus, fratres, eia ploremus, et cum Psaïmisla
menlis. De sancta Jérusalem, fralres ..... Ioqui medullitus ploranies ingeniiseamus, nos miseri, nos
dissimulavimns quodvalde de ea loqui perlimesci- infelices, quorum tempore Dei prophetia. isla com-
mus, quoniam ipsa civilas, in quà, prout omnes pléta esl : Deus, venerunt génies in hoeredilalem
noslis, Jésus Cbristus pro nobis passus, peccatis luam, polluerunl templumsanctum luum ; posuerunt
noslris exigenlibus. sub spurciliam paganorum ic- Jérusalem in pomorum cuslodiam. Posûemnimorli-
507 IB. URBANIII PAPÊ JC8
rina servorumtuorum escas volalilibus coelt,carnes A i Sarracenos gladium vibrare singulare bonum est,
sànciornin':tuorum bësliis terroe. Effudcrunl sangui- quia el charilas esl pro fralribus animas deponere.
nem ipsopim langyqm aqnqrn in circuifu Jérusalem, Ne vero de crastinis eveniiombus splliciii silis, scia-
et non crqi jul s'epelirei (PsaL LX&WU). Vsenobis, lis quia limenlibus Denm nihil deesl, nec lis
qui
fralres, nos. qui. jani facli sumus opprobrium viciais eum dilîgunl in veritale. Facullales eliam inimi-
nostris, suvsahnalio'etillùsio hisqui. in circuituiioslro corum noslrorum vestra- erunt, quoniam et ifioriiu*
sunt (Ibid'.)-Condoleamuset compatiamur fralribus ihësauros exspollabjlis, el vel vïcloriosiad propria
noslris, saU'em'in lacryinis. Nos abjeclio pleins remëabitis, ,vel sanguine veslro purpnrati perenne
facli, etômnibus détériores, immanissimam san- bravium adipiscemini. Tali imperalori mililare de-
clissimaelérrae plànganiusdevasialionem.Quam ter- betis, cui panis déesse non poiest, cui queerepçndat.
ram mérité sàiiciani diximus, in qua non est eliam nulla désuni stipendia. Via brevis est, labor
permo-,
passus pedis quem non illustraverit etsanclificavcrit dicus est, qui iamen immarcescibilem vobis repen-
vel corpus vel'uinbrà Salvatoris, vel gloriosa prae- dat coronam. Jam nunc ergo auclorilale
loquamur
senlia sanctae bei Genilricis, vel ampleclendus prophelica : Accingere,homo unusquisque, gtadioluo
aposlolorum commealus, vel marlyrum ehibendus super fémur luum polenlissime(Psal. XLIV).Accingi-
sairguis effiisus. Quam beati, o Stéphane prolomar- B ' mini,
àccingimini, inquam, el eslote filii potenies,
lyr, qui le lanreaverunt lapides ! Quam feliceSjo auoniani melius -est nobismori in belloquam videre
tune Baptisla Jpannes, qui libi ad Salvalorem bapli- mata gentisnosiroeet sanctorum(I Mach. m). Non vos
zandum semeruni Jordaiiici latices ! Filii Israël ab demulceant illecebrosa blandimenta mulierum rv7
/Ëgypliis'ediicli, qui Rubri maris Iransitu vos praefi- rumque veslrarum, quin eatis; nec vos deierreant
gnraverunl, lerram illam armis suis, Jesu duce, sibi perferendi labores, qualenus remaneatis.
viïrdicaverunl; Jebusoeoset
'
alios convenus inde ex- Vos, fralres el coepiscopr,consaeerdoteset cohai-
pulcruiit, et instar Jérusalem coeléslis Jérusalem redes Chrisli, per Ecclesias vobis commissasidipsum
lerrenam excôluerunt. annunliale, et viam in Jérusalem loto ore universa-
Quod dicimus, fralres, audilë el inlelligile. Vos liter praedicate. Confessi peccatorum suorum jgno- |
accinclf cîngulo miliiiai fnàgno supercilio fralres rantiam, securi de Christo celerem impeirehi ve- \
vëslros dila'niatrs, aique inier vos dissecainini. Noii niam. Vos aulem qui ituri estis, habebitis nps pro
est haecïhiliiia Chrisli quaedesiruil ovile Redémpto- vobis oratorps, nos habeamus vos pro populo Dei
ris. Sancla Ecclesia ad suorum opilùlationem sibi pugnalores. Noslrum est orare, vestrum est contra
reservavit mililiam (lit véritalém faleamur) cujus ^„ ÀR-alecitas pugnare. Nos exlendemus cum Moyse
'
praeconésesse debemus. Non lènetis vere viàm per manus indefessas orantes in cpeUim; vos cxeriie
quam éaiîs'ad salulem et vilam. Vos pupillorum ei vièrale inlrepidi praeliatores in Amalecgladium.
oppressôrèsj vos viduàrum praedaiorès, vos homi- Amen.
cidae, vos sacrilegi, vos alieni juris di'rèpiores, vos IL
prb ëffundendo sanguine Chrislianb exspeciatis la- (Concii. ibid. col. 501; D. RçiNiRT, ibid., p. 573.),
trocinanlium stipendia, el sicutvullurcs odorantur Noslis, fratres dilectissimi, et veslram nosse id
eadavera', sic iongiiiquarum parljunvauspicamini et expeditciiariiatem, quompdo humani generis Repa-
scctainini belïa '.'Cèrie via isla pessinïà ésl, quoniam rator pro noslra omnium Salute carnem assumeiis,
a Deo ojniiinb remola est. Pprro si viillis aniinabus ethoino inler homines conversaïus, lerram pro-
vestris' corisuli.'isiîusmodi mijilise einguliimquan- missionis, quam pridem palribus proniiserat, pro-
locius déponile ,' et ad defendendam oriehlalem pria iHustravil praesenlia, et assumpta*dispensaiio-
Ecclesiam velocius concurrilç. Haec est enim de nis operibus, et crebra simul miraculoruui exhibi-
qua loilùs veslrae salulis èmahàvèrunt gandia, qua? lione reddidit specialiler insignem ; id enim et
dislillavîi !ïri os veslrum divini lactis ubera,'quaé Veleris.et Novï penë in omnibus syilabis docel séries
nobis propinâvit evangeliorura saerosancla dogmata. D 1 Teslamenti. Quadam sane dileelionis praerogativa
Haecideo, fralres, dicimus,, ut et manus honiieidas certum est eam dilexisse, ita ul eam orbis parlera,
a fraterna nece coniineaiis, et pro fidei donieslicis imo parliculam, haereditalem suam dignalus est
vos éxiernis naiibnihus opponatis, el sub Jesu Chri- appellare, cum ejus sit oninis terra et pleniludo
sto duce yestro acies Ghrisliana, acies invictissima, ejus., Unde per Isaiam ait : Hoereditas mea Israël
meliùs qua'mipsi veieresTsràelitoe pro veslra Jéru- (Isa. xiv). Et item : Vinea Domini sabaoth domus
salem dècerletis, et Turcos qui in ea sunt nefan- Israël est (ha. v). Et Iicel loiam in partem praeci-
diores quam.Jébusaeiimpugrielis et expugnelis. piiam sibi dedicaverit ab inilio, peculiarius tamen
Pulchrùm sit vobis in illa civitale mori pro Chri- urbem sanclam sibi adoptavit inpropriam, .testante
sto, iri qua'pro vobisChristus morluus est. Caeierum prophela qui ait : Diligil Dominusparlas Sion super
si vos ahlea mori coniigeril, id ipsum aulumate omnia tabernacula Jacob (Psal. LXXXVI). be qua
mb'ri in'via, si tamen Christus in sua vos invènerit gloriosa dicunlur, videlicel quod in ea docens, passus
milïlïaV.'Déiis enim denarii relribulor est prima et ei resurgens Salvalor, salutem operatus est in medip
hora séxta.TIbrrëndum est; fràtrès, horrendum est terrai. Ad hoc a saeculis est prseelecla uttanforurn
VPS£iV,Ç.boii ïanos. ripacem •-manumextendere. In esset conscia et cella familiaris mysleriprum. Ejecta
569 SERMONES". 570
nimirum, quod ipse qui elegil leslalur dicens : Et A vianl, et nomen Dei vivi abriegenl, vçl ore blasphè-
de Jérusalem civitale quam elegi véniel vobis Sal- ment sacrilego compelluntur : aul impia delesiauies
valor.. imperia csedunlur gladiis more bidenlium, sanclis
Quam etsi,' peccaiis ïnliâbirantîonr id exigcntibus, mariyribus. sociandi. , Non est sacrilegis locorirm
justo judicio suo in manus impiorum saepius Iradi diflcrenlia, non est persoriarum respeciiis. In,sàn-
perinisêril Dominus, et dura jugum servilutis ad cinariis occidunlnr sacerdolcs et leviloe, cogùniur
lenipirsea.in sustînere passus sit, non tamen'arbi- virgines fbrnicari, aui per lormenia perire, nec
trandiim esl quod eam quasi a se repudiatam abje- matroiris aîias malurior sirlTragaliir.
ceril, cum. sçripl.umsil '..Flagellai Dominus omnem Vse ^nob'isqui in hanc lam periculosj Icmporis
filium quem recipit (llebr.. xn); illi vero thcsauri'zat descendinius niiseriam, quam in spiritu ,pra*videns
iram cui dicilur'.:'Récessif zelus meus'a le, jam eleetus a Domino Dayid, rex fidelis, déplorai dicens ::
amplius non irascar libi (Ezech. xvr). Diligil ergo Deus, venerunl génies in hoerèditalemluam; pollue-
eam, nec inlepuit erga eam.diîëclionis fervor cui mnl templumsançtum luum (Psal. LXXVHI). Et item :
dicil i.Ëris corona glorioe in manu Dominiei dia- Populum luum humiliaverunt et hoerèditalemluam
dema regni in manu Dei lui; el non vocaberisam; lius. vexaverunl. Utquid, Domine,irasceris in finem, ac-
desolaln, sed vocaberis volunlas meaquia complacuilB.cendelur
} velut ignis ira,tua? (Psal. xcnr.) Ubi sunt
Dominoin te (Isa. LXII). miseiicordioeiuoeanliquoe,.Domine?(Psal. LXXXVHI.)
Haec igitur salulis noslrae cunabula, Domini pa- Verunme esl quod dicilur : Non obliviscelur mise-
triani, -religionis malrem , populus absque Deo, rai Deus, non continebil in ira sua misericordias
ancillsefilius ^Ëgyptiae,possidet violenter, el capti- suas? Recordare,Domine,quid acciderit nobis, intuere
valis liberae filiis extremas imponit condiliones,, el vide opprobriumnoslrum (Thren.y). Voenobis!ut-
quibus versa vice merilo servire lenebatur. quid nqli suiïius videre corruptionempopuli noslri et
Sed quid scriplum est? Ejice ancillam et filium contritionemcivitatis sancloeel sedere illic, cum-dan-
ejus (Gen. xxi). Sarracenprum .enim gens impia et tuf m manibus inimicorumsancta (1 Mach. n).
mnndanai'um seclalrix iradilioniim loca sancta, in Vos igitur, dilectissimi, armaminizeloDei, ac-cingi-
quibus: stçle.riinl pedes Domini, jam a mullis retrp miniun;-:sqiiisquegIadiosuo super fémur suum poten-
lemporibus violenta premit lyrannide; subaclis li- lissime(Psa/.XLIV).Accingimini,el estolefilii"patentes:
delibus, et in servitutem damnalis, ingressi sunt. meliusesl enim nobismoriin bello quam videre rnala
canes in sancta ; profanauim est sanclnarium, hu- genlis nostroeet sanclorum(l Mach. m). Si quis zelum.
milialus, est cullor Dei populus, angarias palitur Içgis Dei habet, adjungat se nobis. Subveni.aimis'f;ia-
indignas genùs eleclum, servit in litto el in lalere.* tribus noslris, dirumpamus vincula eorum et pxoji-
régale saçerdolium, princeps provinCiarumfacla est ciamus a nobisjugum ipsorum (Psal. n). Egredimini
sub irjbu.to civitas Dei. Cujus non liquéfiai anima? ei Dominuserit vobiscum. Arma quae caede.mulu a.
cujus bon labescanl praeeordia iis ad animimi re- illicite cruentaslis, in hostes fidei el nominis Chri-
curreniibusï Quis hxc siccis occùlis audire polest, sliàni converlitp. Fnrla, incendia, rapinas, honiici-
fralres".çliarissimi? Templum Domini, de quo zelans. dia, el caetera qnalia qui agrrnt regnum Dei non
DominUs yendenles ejecil et ementes ne domus possidebunt, hoc Deo beneplacilo redimile obsequio,,
Patris ,ejus. fierel spelunca latroimm, factnm est ut deliclorum quibus Doininum ad iracundiam pro-
sedes daemoniorum.Id ipsum enim el Matihalhiam vocastis, celerem indulgenliam pro vobis obiineanl
saçerdôtem magnum, sanciorum prôgenitorem Ma- haec.pietalis opéra et deprecalio coll.la sanciorum.
chahaipriim, ad zclum acçendil commendabilem, Monemus igitur et exhorlamur in Domino, et in
sicut ipse leslalur dicens : Templum Domini quasi remissionem peccalorum injungimus, ul fralribus
vir ignpbilis, vasa gtorioe ejus abducta sunt captiva noslris el coelestisregni cohaeredibus (omnes enim
(1 Mach. n). Civitas Régis regum omnium, quae invicem sumus membra, hseredesqui jem Dei, cohae-.
aliis régulas inlemeralae tradidit fidei, genlium- rodes audem Chrisli [Boni,vin]) qui ilierosolymiset
superstitionibus cogilur invita deservire. Sanclse infinibusejushabitant, alfficlionicllaboribuscompa-
rcsurreciionis ecclesia, requies dormientis Domini, tienies, infidelium.insolenliam,qui sibi régna,princi-
eorum suslinet imperia, foedatur spurçiliis eorum patus eti-otestales subjicere conlendunt, debila com-
qui rcsurreciionis non habebunt parlicipium, sed pescalis animadversione, et illis lotis viribus occurra-
siiprrla ignis aelerni percnnibus deputabuntur incen-, tis, quibus est proposilumnomendelêre Chrislianumv
diis. Loca venerabilïa divinis deputala mysleriis,, Alioquiu fulurum est ul in proximo Ecclesia bct,
quaeDbniinumin carne susceperunl hospilem, signa jugum indëbilae praeferens servilulis, fidei.senliat
videru'nt, senserunt bénéficia, quorum omnium"in dispendium, praevalente genliliuni supersliiione. In
se plena Dde proetendunt argumenta, faeta sunt quania enim positi sinl affliclione noverunl ex vobis
gregrrm praesepia, stabula jumenloruni. Laudabilis nonnulli qui haecqux loquinnir oculata ( on.spexerunl
populus, cui benedixii Dominus exerciluum, sub fide, ei praesensilloruui per manum Peiri viri venè-
angariarùrn et sordidarurn praeslationum pondère rabilis, qui prsesens ' est, ad nos deïala docel epislola.
gémit fatigulus; rapiuntur eorum filii, maIris Eccle- Nos aulem de miser-icordiaDei el healorum Pétri,
sise ch.arapignora^ ut genlium imniuiniitiis descr- el Pauli aposlolorum auclorilale confisi, fidelibus.
571 B. URBANIfi PAP.Ë 572
Chrislianis, qui conlra eos, arma susceperinl, et, A omnem poslremo Àsiam minorein (cujus proviiicias
onus sibi hujus peregrinationisassumpserinl, immen- sunl Bi'thynia, Pbrygia, Galatià, Lydia , Caria,
sas pro suis deliclis poenilentias relaxamus. Qui. 1-ampbylia,Isauria, Lycia, Cilicia)occuparunl; nunc
autem ibi in vera poenilciilia decësserint, elpecca- lllyricuin el omnes inferiores terras insolentes in-
lorum indulgentramel fructum oelernsemercedisse qu'elanl, usque ad maie quod brachiUmSancli Geor-
non dubitenl habituros. Intérim vero eos qui ardore gii vocalur. Quid quod Dominicum monumenlum,
fidei ad expugnandos illos laborem islum assum- unicum fidëi pignus, dilioni suoevindicant, et ejus
pserint, sub Ecclesioedefensione el beatorum Pétri urbis introilum peregrinis noslris vendilant, quoe
el Pauli proleclione, tanquam veroe obedienliae solis Chrislianis paiere deberet, si aliquod solilae
filios recipimns, el ab universis inquiélalionibus lam virlulis vesligium eis inesset. Hoc si solûm esseï,
in rebus quam in personis slatuimus manere secu- frontes noslras onerare suffleerel; jam vero quis
ros. Si vero quispiam moleslare eos ausu lemerarïo ferai nisi multum iners, nisi Chrisliansë glOriaein—
pi-esurnpseril, per episcopum loci excommunica- vidus , quod non ex aequo divisirims orbem. llli
tione feriatur et landiu senlenlia ab omnibus obser- Asiam, lerliam niundi parlera, ut hsereditarium
velur, donec et .ablala reddantur, et de illalis dam- nsduni inbabilanl, quse a majorïbus noslris aequa
nis congrue satisfacial. ' duabus residuis parlibus et tracluum longiludine,
B
Episcopi vero et presbyleri, qui talibus fortiier et provinciarum maguiludine non immerilo aesii-
non restiierint, officiisuspensionemulclenlur, donec mala esl.Tbi olim dèvotionis-noslrse rami pulluïa-
mUericordhim sedis apostolicaeobtineanl. runi, ibi apostoli omnes, prseter duos, mortes suas
111. consecrarunl ; ibi modo Chrislicolae,si qui super-
(Ex WILLEHIO MALMESBURIENSI , 1. iv, cap. 2, sùnt, pauperculo agricolatu "transigenles inediam,
p. 7-f.) nefandis illis vecligal pensilant, vel lacilis suspiriis
Mulla, fratres ebarissimi, diebus bis vobis dicla vestrae liberlalis desideranles conscienliam, quia
recoliiis, quaedamin côncilio noslro jussa, qnaedam perdidere suam. llli Africam, alteram orbis parlera,
inbibila.. Incondilum et confusum scelerum. chaos ducentis jam annis el eo amplius armis possessam
exigebal muliorum dierum intersiiiium; veternus tenent, quod ideo Chrisliàni honoris periculum
morbus volebat cauierium, Dum enim indulgeiili pronirntib, quia fueril terra illa olim praeclarorum
furie clemenliai dimiilimus lineam, multa modo apo- ingenioi'umallrix, quse divinis scripiis omnem velu-
siolalus noslri offendii pflic'uimqui» prsesciirderet, stairs situm a se repelleiil, quandiu fueril qui Lali-
nulla quibus paroerel. Sed fueril hacleuus humanie.,p nas litleras légal. Nbrimt lillerati quod loquor.
ii'agililalis quod peccaslis, quod illecebrarum invo- Terlium mundf clima Europa restât, cujus quanlu-
lucris sopiti, coelestem exasperasiis miserieprdiam, Iam parlem iiibabilamus Chrisliàni, nam omiiém
suspensamparvipendehdo iracirndiam. Fueril mun- illam barbariem quae in remotis insu'lis glacialem
danati lemulenliae quod , légitima non curantes fréquentai" Oceanum, quia more belluina victitat,
matrimonia, alieni cubilis non pensastis injuriam. Chrisiiànam quis dixeril? Hanc igiiur nostri mundi
Fueril aviditatis nimjse quod fralres veslros, illo ppriiuucul'am Turci et Sarraceni bello premunt,
magno.et eodem prelio euiplos, ul quisque polerat jamque a ireceiitis annis Hispania el Balearibus in-
illaqucantes, coiHumeliose pecuniis ermihxistis., sUlis subjugatis, quod reliquum est spe dévorant,
Nunc vobis inler is'la peccatorum naufràgià consti- hommes inertissimi, et qui cbminus pugnandi fidu-
lulis porl'usplaçidaequielis aperilur, nisi nëgligàli's : ci.amilon habentes, fugax beilum diligunt. Nunquam
paryi laboris in Turcos compendio relribuelur vobis enïni Turcus pede coriserlbmariera audel ; sed pùl-
perpétua; slatio salulis. Coinpai'alenunc labores quos S'.rsloco longe tendit nervos el perniiltil vulnera
in scelerum exercitio habuislisèt eos quos in itinere venli's; et quia habel tela nrortifero succo ebria, in
quod prsecipiohahituri eslis.Plures vel adulterii vel hominem quem perculil non virtus sed virus mbrtem
bomiciiiii medilalio d.al limorcs (nibîl enini liniiilius j) facit. Quidquid igitur agit, forlunae, non forliludiiii
nequilia, ut ait Salonion [Sap. xvn]), mnltos labo- àtlribuerim, et quod piignat fuga, veneno [al.,
res; quid enim iaboriosius injustilia? Qui aiilem quod pùgnài, fuga: el veneno]. Constat profecto
qmbulat simplidler, anibulat confidenter(Prov. x, qribd omnis nalio quse in ea plaga nasciiur,.
9). Ilorum laborum, hbruni limorum exilùs eral nimio solis ardore siccala, amplius quidem sapit,
peccalum. Siipcndiumautem peccaii mors (Rom. vj, sed minus habet sanguinis; iilèoquëvicinampugnam
25), mors vero peccatorum pessima (Psal. xxsiii, fugiunl, quia parum sanguinis se habere norunl..
22). Nunc a vobis par labor atque inclus pielio* Conlra populus qui oritur in arCtPspruinis, et remo-
meliore peluntur. Ilorum laborumprit causa chan- i.u'sésl a solis ardoribus , inconsultior quidera, sed
tas, si. sic, praiceplo Doniinicoadmonili animas pro largo et luxurianii supefbus sanguine, promptissime-
fralribus ppnatis ( / Joan. ni, 16); charilatis stipen- pugnal. Vos estis gens in lemperalioribus mundi-
diuin prit .gralia'Dei; Dei graliam sequelur vila provinciis oriunda, qui sitis et prodigi sanguinis ad-
aelerna. Ile ergo féliciter, ite confidenter âd inimi- moriis vulirérumque conlemptum, et non careatis
ços Dei persequendos. IIlï enim jam pfidem (proh prudenlia; namque modesliam servalis in castris et
quanlus Christianorum pudor!) Ryriam, Armeniam, irr dimicatioue utimini consiliis. Ilaque scienliaet
575 SERMONES. 574
forlitudine praediti aggredimiui memorabile iler, A cognatione multa futirra pravideal. Cur ergo mor-
lotis saeculis praedieandisi fralres vestros periculo tpm limctis, qui somni requiem, quae instar nioriis
exueritis, praesenlibusex Deinomine prsecipio,abseu- est, diligitis? Res eslnimirum dementiaepro cupidi-
libus mando. lturi el Chrislianitalem propugnaluri, taie brevis vitse iuviderè sibi perpétuant. Quin po-
spécimen :crucis vestibus insignianl, ut inlesiinoe lius, fratres eharissimi, si ila conlrgerit, ponile pro
fidei foras amorem proelendanl, hahentes per Dei fralribus animas v-eslras, vacuaie ab impiis Dei sa-
concessumet beali Peiri privilegium omnium abso- crarirrm, exlrudile latrones, inducite pios, nulla vos
lutionem criminum; el bac intérim lsetitia laborem necessitudinis pielas conlineat, quia prima bominis
ilineris allevienl, habiluri posl obilum felicis mar- pietas in Deum. Nullum nalalis soli charitas triéet-',
lyrii commercium. quia diversis respeclibus Chrisliano lolus est mun-
Ponentes ergo ferias seeleribus, ut saltem in Iris dus exsilium et lolus nrundus palria , ila exsilium
regionibus liceat Chrislianis pacifiée vincere, vadite, palria et palria exsilium. Nullum patrimoniorum
illam forliludinein, prudeniiam illam quam in civili amplitudoremprelur, quia ampliora sunt quae pro-
confliciuhabere consueslis,jusliori effundenles prse- miiiunlur;.neç ea qme inani spe miseris adulenlur,
lio. Iteprsedicabilesperprbem milites, ile et prosler- vel ignavam mentein pigro rerum medicamine pal-
nite ignavas génies. Eat famosa Francorum virtus " pent, sed crebris exemplis exhibita , frequenli usu
cum appendiciis sibi, gentibus solo sui nominis ter- cpnrprobaïa. El haecquidem sunl dulcia, sed caduca,
rore lolum orbem moiura. Sed quid diulius vos im- et quaecum lemporibus suis cenluplicatum prelium
morpr, ul foriiiudinem gentilium verbis exlenuero. importent» Haec edico, haec mando, terminumque
1 noproponite animis vestris deificam senlenliara, proximi veris affigo. Aderit Deus ennlibus, ul eis
Angusla esl via quoeducil ad vilam (Malth. vu, H). bonus arrideal annus, cum copia frugum, lum scre-
Esio ergo ul sit semila ilineraniiuni arcta,. plena nilate lemporum. Moriltiri coeliinlrabunt triclinium,
inortibus, su&pecla periculis; sed haeceadem vos viciuii videbunt sepuhrum Doniinicum; et quaema-
amissam ducelaJ patriam, per multas enim Iribii- jor félicitas, quam ut bomo in terris agens videal
lationes oporlel vos ingredi in regnuni Dei, Spéciale loca illa in quibus coeloriim Dominus conversatus
ei'goanimo, si prensi fueritis cruces, spectale cale- esl humanitus. Felices qui ad haec vocaniurmuiiia,
nas, quaecunque,denique possunt lormenla infligi; ut illa nanciscantur numera; fortunali qui isla me-,
operiiniui pro fidei veslraerobore horrenda suppli- ditantui' praelia, ul illa çonsequanlur praimia.
cia, ut si. neeesse fueril, danino corporum agalis IV.
animarum remedium; mortem ne linieiis, yiri fortis- RpiNART,Vita Urbani, Append.,p. 581, ex Ili-
Q (D.
sirni forlitudine et audacia.praestanles? nîhil.cërte sloria Ilalim HieronymiBBIANI, 1. vu.)'
poleril com.minisci iji vos humana nequi-lia quo , Gratias ago Deo maxîmas quod vos lanla anima-
superna pensetur gloria. Non enim sunl condignoe rum consensione alque alaerilale arma pro Christo
pnssiones hujus lemporis ad fuluram gloriam quoe Redemplore veslro susceptiiros esse oslenditis. Nos
revelabilurin nobis (Rom.vin^ 18). Annescilis quod autem, ul sludia veslra,quoad possumus,adjuvemus,
yivere hominibus est calamitas, raori félicitas? Haec miseriCordiaDei, et bealorum Peiri ac Pauli aucto-
vobis doctrina, si recordamini, cum lacle malrum ri la le confisi, omnibus.qui ad hoc beilum prodie-
afïusa est sacerdolum verbo, banc majores yestri rint, omnia pro deliclis suis piacula relaxamus, eos-
marlyres praelenderunlexemplo. Mors enim a. coe- que sub Eeclesiaetutelam ac bealorum Pétri et Pauli
nuleiilo carcere libéral animas ad proprium locum clienlelam tanquam verse obedientiae filios suscipi-
pro nieriiis evolaluras; mors accélérai bonis pa- nius, et ab omnibus vexalionibus corporum foftu-
triam, mors praesciditreis maliliam; per.moriem uàruinque lulos esse slatuimus. '
ergo liberaeanimse vel oblectaniur gaudiis, spe me- Z-,. :- :.'; ',/-Y','.. , ,, , ZZ
Iioraprsesumentes, vel fruuntur suppliciis, nihil pe- (DCCHESNE, Scripl. Franc, IV, 816, Hisloria Hiero-
jns limentes. Dum aulem vinculis corporum irre- r, solyinilanaFvLcaEjmCarnotensis,Wb.f,csip.i.) .
liuntur trahunl ab ipsis l'errulenla conlagia, el quod Dileclissimi fralres, aposlolatus apice Dei per-
veraciter quis dicat, morluae sunl, Nec enim luleum missu prbi terne praelaurs,pecasione peCessaria su-
coelesli,nec divinum mpriali pulchre cohserel.Plu- pereihinenle, lanquam mpnilipnis divinaelegalUs,ad
rimum quidem polest anima elïam nunc corpori vosDei serves bas iri partes condescendi Urbanus.
juncta; insirumenlum enim suum vivificat, lalen- Et qUPsdispensatores minisierionim Dei oesiimavi,
ler id movens, et, ultra mortalem naturam geslis laies et fidèles, simulalionis explosa eluvionë, repe-
producens. Verumtamen cum sarciiia qua in ler- riri opiavi. Qiiod si aliquid gibbos'umvel lorlubsum,
ram trahilur absoluta, proprium locum recepërit, modestia ralionis juslitiae semota, contra legém bei
beatam el undique liberam participai forliludinein, obsistat, prase.nle subfragamine 'divine, diligeijler
quomodocunquedivina?naturae inyisibilitali conimu- expedire satagam. Dominus enim supra familiam
nicans. Gemino ergo functa officio, corpori vilam suam, ut ei pro lempore pabula modesto sapore
ministral cum adest, causam vero mulaiionis, cum çondila mipisiretis, vos dispensatores cbnstiiuit.
recedit. Videtisquam jucunde anima in dormienle Beali arriéra erilis, si fidèles tandem dispensalionis
corpore vigilet, et a sensibus seducia pro divina exaclpr vos invençiii..Pasiores eliam nuncupamini:
575 B, URBANI11PAIVE 576
vklelc autem ire nicrccnarii more fungamini. Veri l,^ a prsedonibus, vel nocle a latronibus, aul vi, aut
ergo paslorcs, el baculos semper in manibushaben- ingenio maligno, in domo vel exlra subripialnh
tes ,cstpie; nec dormilanles, gregem vobis commis- Quïtpropier treviam, sic vulgariter diclam, jam du-
sum undiqne conseryale. Nam si per incuriam ve- dum a sanclisPatribus noslris delerniina'tam, refor-
slram aut 'negligcntiam ove.mquamvis lupus nbri- mari oporlel : quam firnrissimcunusqnisqueveslrum
pueril, inei-ccdeni: îiiniinim vobis paralam apud in episcopalu suo leneri facial, monendo flagilo.
Domiuumnoslrum amîlletis.: et dclictoturo flagris Quodsi aliqnis sive avidilale, sive superbia sedrretus,
primiliis asperrime caesi.poslmodum vero in custo- eanr sponlc infregeril, bei auclorilale et hujus con-
diani fiinesîaecorivcisaiionistrucnlenter subrucmini. cilii decrelorum sanClioneanalhemalizelur.
Vos vero juxta scrinonem evangelicum, sal e'stis Quoniam,o filii bei, si pacem apud vos lencndanl
terrw;, quod si defeccrilis, ambigilur quomodo cl Ecclesise jura fidêlilcr conservanda sustenlare,
saliatur.; O quanta salilîo! vere necesse:est *\'os pie- virilius soliio beo pollicili eslis, exslat operaepre-
hem idiotam, et mundi lasciviae supra modum in- lium ut insuper ad quoddam aliud negolium Dei et
bianlcm, sapienliai sale corrigendo.salire,ne deliclis veslrum emendaiiohe Dominica nuper vegelati,
puirefacta, .dum eam alloqui quandoque voluerit, B ] probilatis veslraevalitudinem versetis. Necesseenim
Domino insalsa puleat. Nam si verm.es,hoc esl pec- est qualenus cum fralribus vestris in oriental]'parle
cala, causa desidiseprocuralionis veslrae,in ea repe- habilaniibus, auxilio vestro jam saepe proclamai»
rerilj illico vilipensam in praecipitium:spurciliar.um indigis, acceleralo iiinere succnrratïs. lrivaserunt
eam subigi;praicipiet. El. quia lanlum perdilum ei enim eos, siculi plerisqrre veslruni jam diclum est,
rcstaurare hèquiverilis, vos judicio damnalos'afami- usque mare Medilerraneûm, ad illud scilicel quod
liariialc dilectionis suae prorsus'exlerminabit. Sed BraclûiimSancti Georgii vocant, Turci et Arabes,
hnjusmodi salilorem oportet esse prudenlem, provi- apud Roinaniaefines : et terras illorum Chrisliano-
sorem, modestum,edoclum, pacificum, scrutatorem, rum magis magisque occupando, lile béllïca jam vice
piuin, jusium, aequum, mun'dum.Nam quo'roôdo, septuplicata viclos superaverunl, mullos occidendo
indoclus doclos, immodeslus modeslos , immundus vel caplivando, ecclèsiasqUë subverlendo, regnûm
mundos efficere valebil? Quod si pacëra oderitj quoque vastando. Quos quidem si sic aliquandiu
qnomodb pacificabil? Aut: si quis habucril marins quiète permiseritis, -mullos Ialius fidèles Dei super-
suas sordidas , quomodo sordcs allcrius coinquina- gredienlrrf. Qua de re supplici prece borlor, non ego,
lionis tergere poteril? Lectuni est eliam quod si sed Dominus, utcunc.tis cujrrslibelordinis tam pedi-
cccus caecumduxerit, ambobuscavea-palcbit. Caete- C i tibus quam eqnilibus, lam pauperibus-quam diviti-
mm vos ipsos prius corrigile, ut irreprehensibililer bus, ediciô frequenli vos, Chrisliprsecones, suadëa-
snbdilos quealis emendare. Siquidem amici bei tis, ulad id genus nequam e règionibus iiostralibus
virllis ésse, quaesenlilis ei placitalibentcrexercclei extermiiiandumlerapesliveCbrislicoIis opilulari sal-
Res ecclesiaslicas praecipue in suo jure conslare aganl. Praesenlibus dico, absenlibus mando : Chri-
facile; et ut Simoniaca haeresisnullatenus apud vos stus autem imperat. Cunclis aulem illuc eu'niibiiSk,
radicel, cavete ne vendcntes autemenies pariier si aut gradiëndo , aul Iransfrelando, sive contra pa-
flagrisflagellati bominicis, për angiportus ad ëxler- ganos dimicando; viiarn firrierini, peccamiiiumre-
niinium coiifusionis miserabiliier propellanlur. Ec- missiopraesënsaderit: quod iluris annuo, dono lanlo
clesiam suis ordinibus omnimode libéram ab omni investilus a Deo. O quanlum dedecus, si gens lam
saccularipoleslate;suslenlàle,'decimasque beo pro- sprela, degener, et dsemonibus ancilla, genlcm
prias de omnibus tërrae cultibûs frdelitèr dari facile; cunclipolentis Dei fide prsediiam, et Christi nomine
nec vcndantur, aut retineanlur. Quod qui episcopum "plendidanii sic superavéril! O. quanta improperia
ceperil, omnino exlex habcalur. Quod qui monaehos nobis ab ipso Domino impulabiiniur, si eos non ju-
vel clericos, vel sanciimoniales," et eorum famulos' vcrilis qui professione Christiana censenlur, sicul et
ccpcril.aut exspoliaveril, vel percgrinos velmerca- nos! Procédant conlra infidèles ad pugnam jam in-
tores, anathema sil. Raptores, el domorum combu- cipi dignam, tropaeoexpléndarn, qui abusive priva-
storcs, et eorum consenlienles, ab Ecclesia exlorrcs, lum cerlamen conlra fidèles consuescebanl dislen-
arialhëniate feriantnr. Summopere igitur conside- dere quondam. Nuncfiant milites, qui dudum exsti-
randum est qua niuliandus sit poena qui aliéna di- lerunt Taplores. Nunc rile contra barbaros png'nenf,
ripil, si inferni damnâlione perculitur qui propiia qui olim conlra fratres et consanguineosdimicabant.
non Iargilur. Sic eniriidivili in Evangeliomemoralo Nunc seterna praemianânciscaiilur, qui dudum pro
contigil : qui non idcirco piinlius esl quod aliéna solidis paucis mercenarii fuerunt. Pro honore du-
absiulisset, sed quia rébus acccptis seipsum m'aie: plici laborenl, qiii pro detfimento corporis el animaî
dereiiquit.- His vero, Utdiclum est, iniquilalibus; se faiigabânt. Quininio hic tristes el pauperes, illic
cliarissimi,*munduïn vidistis gravissime diu confu- locupleles; hic inimici Domini, illic amici ejus
sum fuissev adeo lit nullus in aliquibus provincia- erurtl. Iluris aulem mora non-différai iler : sed pro^
rum "vêslrarùm, sicul nobis a refcrenlibus patefa-• priîs locaiis, sumptibusque collcclis, cessante
ctuiiiIest, per inibecillitatem forsitan justificationis; brama, verno subséquente, Domino praevio tranii-
vesiiic vîrlute jior viam gradi audcal, quin vel die( lem âlacriler intfênl.-
'
«77 .' SERMONES. m
VI. A ruislis. Nuncvobisbellaproponimusquoeinse Iiabent
(Gesta Dei per Francos, Opp. GUIBEBT!,S. Marioe gloriosum laudis inariyrii muniis, quibus restai praisentis
Novigenliabbalis, edil. DACHEUY,,pag. 577.J el aclcnrse lilulus. Ponamus modo in Jérusa-
Si inler Ecclesias loio orbe diffusas alise prae aliis lem Chrislum neque.morluuni, nec sepuitum, .née
reverentîam pro personis locisque merenlur : pro ibidem vixi»se aliquando. Certe, si haec deesserst
personis, inquam, dum aposiplicis"sedibus privilégia omnia, soltrin illud, ad subveniendum lerrae et civi-
majora tradunlur ; pro lotis vero, dum regiis urbi- laii vosexcilare debucrai,. quia de Sion exiçril lex,
bris eadem quae personis dignilas, uli esl civitas el verbuin Dominide Jérusalem (Isa. n, 5); sieniiu
Constanlinopolitana, pracbelur : illi potissimum Ee- ex Jcrosolyniitano, quidquid Chrisiianse piaedica-
clesiaedeberemus, ex qua gratiara redemplionis el lionis est fonte manavil, rivuli , quaquaversum
tolius originein Chrislianilalis accepiaius. Si enim loto terrarum orbe dispersi, calholicaeinuhiiudiiiis
verum constat quod a Dominodicilur, quia viJelicel corda relprqueant, ul, splerlpr aliendanl quid fonli
Sains ex Judoeisest (Joan. îv, 22) el Dominuin Sa- lam irriguo debeanl. Si ad locum unde exeunl, /7K-
baoth semen nobis reliquisse coirsial, ne s'eut So- mina reverlunlur, ul iterum (luant,]uxla, diçlum Sa-
doma simus et Gomorrhse similes fiamus (Hom. lomonis (Eccle. i, 7), gloriosum vobis videri débet,
ix, 29), el semen noslrum Chrislusesl, in quo salus B si ei loco repurgium possilis impenderej unde bapli-
el omnium geniium benedictio est, ipsa terra et sniaiis purgamenlum, et fideidoeumeulum vos cpn-
civitas in qua huhiiavii et passus esl, Scripiuraruiri"* siitit accepisse.
lesiinipnio sancla vocalur. Si enim haecterra, Dei El est voliispraelereasumma deliberalione pensan-
haereditas et templum sanctum, anlequam ibi ob- dum, si ipsam malrem Eçclesiarum Ecclesiam, vobis
ambularel ac paierétur Dominus, in sacris el pro- elaboranlibus,ad Chrislianilaliscullum reflorerc,Deo
phelicis paginis legilur, quid sanctilalis, quid reve- perv.osageiileôntigeril, ne forte conlra propinqua
renliai oblinuisse lune creçlilur, cum Deus inajeslalfs Anlichrisii lempora ad fidem partes Orienlis aliquas
ibidem incprporalur, nulritur, adolescit, et corporâli reslitui velil. Perspicuum namq.ueest Antichrisluni
végetationé hac illacque perambulal aul gestalur? non conlra Judaeos, non cpiilra genliles bella façlii-
ei,ut'euncla quae longo yérborum gyro narrari rum, sed, juxla elymologiam sui nominis,, Chri-
possunl, digna brevilalé conslringam, ubi Filii Dei slian'pspervasurum. El, si AnlïChrislusibidem Chri-
sanguis, coelo lerraque sauctior, effusus esl ; ubi slianuin.ncmincm siculi hodie vix aljquis habclur
corjius, pavenlibus elcmenlis mortuum, in sepulcro invenial,Tnoneril qui sibi refragelirr, aut quem jure
quievit, quid putamus venerationis emeruil? Si, „* pervadal. Juxla enim Danielera, et Hieronymurii
ipso Dominonoslro recens interfecto, el a Judseis Danielis inierprelem, fixurus est in Olr'vçii monte
adhuc civitale possessa, sancta civitas ab evange- lentoria, et Jerosolymis, in Dei lemplo, tanquam sit
lisla vocalur, cumdicilur : Mulla corpora sanciorum Deus, certuin est, Aposiolo dîcenie, quod .sedeat
qui dormieranl, surrexerunt, el venerunt in sançlam (II Thess. n,'4), et juxla eunidein prophciam, très
civiialem, et apparuerunt mullis (Mailh. xxvn, 55); reges (Dan. vu, 24), 42gypti yidelicel, Africoe ac
cl a propheia Isaia dicilur : Eril sepulcrumejus Êihiopiae,haud dubium quin pro Cbrisliana fide
gloriosum (Isa. xi, 10), cum ipsa sanelitas, civilaii .primos inlerficial. Quod quidem nullaienns fieri po-
semel Deo ipso sanclificalore per seipsum indita, terit, nisi, ubi nuire paganismus est, Çhrislianilas
nullo malo snpervenienle exinaniri valeat, et eodem liai. Si ergo piorum praeliorumexercitio studeatis,
modo indivisibiliter sepulcri gloria consiel, suminis ut sicut ab Jerosolymis Dei nolitiae seminarium ac-
Sludiis, fralres charissimi, vobis elaborandum .est, çepislis, ila illic muluate rcdhibitionein gratiae resli-
ut sanelitas civitatis, ac sepulcri gloria, quaegentj- lualis, ul per vos nomen calholicum propagetui-,
liuiri frequenlaiione quanlum in ipsis esl crebro quod Anlichrisli.Aniichiisiianoruinque perfidiai. i.e-
polluilur, si ad Aucloremillius sanctilalis cl gloriaî fragetur. Qrris non conjicere polest quod.Deus, qui
aspiralis, si ea quae in terra sunl vesligiorum ejus ]) universorum spern exuberaut'ia virlulis exsuperal,
signa diligilis, si expetilis, Deo vos praeeunle, Deo per sciuliljam veslram .lanlaepaganitatis arundiiieta
pro vobisprseliante,mundelur. consumai, ul iEgypliini, Africain jEilriopiamque,
Si Machabseisolim ad.maximain profuil piclalis quaea nosirse credulilatis commirnionedescisçirril,
laudem, quia pro caeremoniiset templopugnarunl, inlra Unjus rudimenta lçgis includal, cl. bpmo pec-
ci vobis, o milites Christiani, légitime concedilur ut cator, filius, perdilionis aliqups rebelles inveniai?
arnioruin sludio liberlatem palriae defendatis, si Et ecce Evangèlium clamai Jérusalem calcandani
limina eliam aposlolorum, vel sanciorum quorumli- agenlihus, donec impleanlur nalipnum.temppra(Luc.
bet, lanlo sudore pelenda putalis, quid cruccin, xxi,24). Bifariatninlelligi-.possuntlemporaJiaiionum,
quid sanguinem, quid monumenluin eruere, quid aut quia Chrislianis domiiialaesunl.ad.-placituin,.ct
-çisilare, quid pro bis eruendis animarum prelia pro suis libidinibus lurpiludinum omnium yolutabra
ïmpendere, deireclalis ?Indebila hacienus bella ges- seclatae.sunt, et in cunclis bis .nullum.obiçe.mliabue-
sisiis, in^muiuascaedes,vesana aliquolies icla so!ins ruut,' lempus enini suum habere diciinlur quibus ad
cupidilalis aut superbiae causa torsislis ; ex quo volumcuncla suppetuirl, ul esl illud : Tempusmeu;*,
perpeluos inleritus, el certa dainnalionisexilia mc- nondum advenif; lempusaulemveslrum semperpans
579 B. IRBÀNI H PAP.'E 580
fui» esl(Joan. vu, fi), Undeet volupluosis soletdici : A clis locis agite, unde vobis pietalis rudimenla vene-
Vos habelis lempus vestrum: aul rur'sus",lempora runi; anle vos, in sua bella mittendos, Cbrislum
nalionuni sunl plenitud'mesgeniium, quaeahlcquam fore signiferum indubilanler crédite, eipraecursorem
Israël salvus fiât, subintralui'c sunl; haec lempora, individuum.
fralres charissimi, modo forsilan implebuniur, dum VII.
per vos, beo coopérante, paganorum potenlix (Peiri TUDEBODI, sacerdolis Snriacensis, Historia de
repellenlirr, et fine saeculijam propinqùo, el si liierosolijmiianoilinere, 1. i, c. 1, apud DDCHËSNE,
desinenl converti ad Dominum, quia, juxla Script. Franc. IV, 777.)
génies
Aposlolum,oporlelfieri a fide discessionem(11 Thess. Fratres, oportet nos mulla pâli pro nomineChri-
H, 5). Primum lamen necesse est, juxla prophelas, sli, videlicel miserias pàuperialiim, persecuiionum,
anleadvenlum Anlichrisli, in illis partibus, aul per egeslalunijinfirmitatum, nudilatis, famis et silis, et
vos, aul per quos Deo placueril, renovari Chrislia- alias hujusmodi, Sicut idem Dominussuis ail, di-
nilalis imperium, ul omnium malorrim caput, qui cens : Oporlel vos pâli pro nomine meo; et : Noiite
Ibidem regni thronûm liabilurus esl, fiilei aliquid erubescereloqui anle faciès hominum; ego vero dabo
conlra quod pugiiei reperial nulrimeniura vobisos el sapieniiam, ac deinceps subsequelur vos
Cogilale iiaqueapud vos quod vos Omhipbtensad B larga reiributio.
hoc fortasSe provideal, qualenus Jérusalem per vos VIII
a lanta conculcalione restituai. Rogo, perpèndile (DIJCHESNE, Histoirede tous les cardinaux français, l.
quibus cordihus gaudia illa poterunl concipi, cum H, p. 45, et FRIZO,Gallia purpuruia.)
sanclam civiialem - vestro adininicîilo viderinsus Exislimaslis forte, qui hic loci ad nosaccili con-
suscilari, el prophetica nostris lemporibus, im'o venistis, veri Chrisliàni, solam fuisse rei ecclesia-
oracula divina,coriipleri. Movealmemoriani veslram Slicaeadnormamfideireligioniscomponendaecausam,
quod voce ipsius Dominiad Ecclesiam dicilur : A6 quaeme ab Urbevenire conipulerit; fuit equidem in
Orienteadducamsemenluum, el ab Occidenlecongre- eo aliquid causae, sed.alia urgenlior, et qua major
gabo le (Isa. XLIH,5). Semen noslrum beusadduxr't ulla dici non possil, nec excogilari, nos Iraxit.
ab Oriente, quia duplici modo orienlalis illa prbvin-• Paucos anle annos, gens a Perside Agarena, quam
cia editlil primiliva increinenla nobis Eeclesiae.Sed corruplc Sarracénam diciiis, sanclam civiialem
ab Occidenleeam congregal, dumper eos qui uilinri, Hierusalem, sanci'amque lerram invadens, cepii,
Fidei documenta cceperunt, Occidentales scilice' diripuit, incendil, sacrosanctum Domiiii sepulcrum
(quod per vos, praesUnte Deo, fieri posse pulamiis),, (quod sine lacryniis dicère nequimus)profànalum,
Jerosolymitana damna restaurât. feedataeliam eeclesiaesacella,lemplaquerilus noslri
Si Scriplurarûm vosnon excitant dicta, neenPslrai aul solo aequatasunt, aut in profanos usus commu-
veslros animos pénétrant monita, excitet Sallemvos,i lala. Abacli inde Chrisliàni, pars fragilis, el cru-
èerum qui sancta loca adiré desiderant magnai ciatuum impatiens saluti àbrenunliavit, cîrcumciso
miscria. Perpcndilé eos qui peregrinanlùr, el per praepuiiofada est Sàrracena, pars, in fide constans,
Mediierranea illuc vadunt, siquidem opulenliores ï per varios morlis modoslacerati lanialique, ul felix
siinl, quantis redhibilionibus, quantis violenliissub- fuérit, quem carhifex pelitum gladioobtruncavit.
jacent, dura pêne per singula milliaria pensiones s MulieresChrisiianae,in urhibus oppidisquefrequen-
coguntur, el tribula dependere, per quasque civit.;-" tissima?, quas ex vestris quorumdam, qui astatis,
tis poi-tas,per eçclesiarum el lemplorura ingrèssus urhibus el oppidis dëvotio ad sancta inspiciendaet
redenipliones exsolvere; ad quasque de locis aJ1 adoranda loca per loi lerras traxeral, omrriapassai
loca demigraliones, inflicla qualibet accusàlione, adi sunl quai dictu obscoeriacrudèlis Christi hoslis, non
redemplionemcompellere?darc *veroniUneradeir. - ad suam magis explendam libidinem, quod ad Chri-
ctanles, quomodo genlilium proefeeiiconsueverint,, slianorum dedecusexcogilarepotuil. El, si Christia-
verberibus iruculenier urgere?' Quid de lis dicturii .p, ni, imo si viri estis, nec aequoaudire animo pole-
sumus, qui nihil prorsus haleines îiudx fiduciai stis, nec patienter tolerare. In quaeomnia, ut illis
pauperlaiis, durariil praeter corpora vidcnlur haberei pro dignitate nominis Chrisliàni providerè velilis,
quod perdant, iler illud arripiurrl? Dumab ëis pecu- niajorum exempla, maximum, quoil imminel negli-
nia, quae non esl, suppliciis inlolerandis exigitur,, genlibùs, periculum, el praeriiiorumspes, vos non
dum callos laloruni ne forte quidpiam ibi insuerinl,, ducer'e magis quam irahere debebunt. Elenim
dissecandoac revellèndorimanlur, crudelitas nefan- subjeclas quondam Rornanorumimperio civilales,
dorum ad hoc usque perducïlur ul auriim vel argen . cl lerram sandam a Turcis Sarraçenisque noslris
tum miseras absorbuissepulantes, aut data in polum i boslibus possideri, neminemesse vestrum qui igno-
scamonia, usque ad vomilum, vel eliam einptioricm m ret cerlum habemus. Quas vero Europaeprovincias,
eoSvitalium urgent, vel ferro, quod dici nefas esl,, quas urbes iïdemi preinant, occupent, lacerenlque
discissis vënlribus, intestinorum quorumeunque in— - infidèles; si omnes simul iguoratis, unusquisqirë
volucra distendentes, quidquid habet natura seçreli,i in sua provincia novil, nisi forte vos, Galliremo-
horribili coricisione aperiunl. Recolite, precor,', liores, bece non sënlilis, qui HispanorrrmAquitano-
eorum millia qui delestabililer periciunt, et pro san- rumqiie, ab ea génie oppressorum, dum inserviirr-
B81 EPiTAPilIUMS1M0N1SCOM1TIS-CRESPEIENSIS. 532
tem rapiunlur, in Africain abducunlur, clamores A . num quod nostris lemporibus ad parvum orbis an-
cjulatusque singulos per dies audire debelis. Sed gulum coangustari, et quolidie de excidio perrcli-
nunqiiid vos, Germâni, Saxbnes, Poloni,.Bohemi, rlari videmus.'Se.djpi-ppinquiora aitinganius, Carolus
liungari, elsi Turcas el Sarracenos inlra viscera iste, cognomenlo niagnirs vesler, Germaui, pêne
saevireveslra nondum senlilis, quam a vobis disleul, avila origine1:Vester, Franci, rex veslrum ingens
vel frelis, vel fluminibus ignoralis? Ilaliam mine décris, Ilispaniai, Aquitaniaeet ipsis Francise finibus
alloquor, quam mullosanle annos Sarraceni riimi- incumbentesSarracenos infinita morlalium examina
diampene occuparunt, in eamque adeopenelrarunt deturbavii. Carolus Sarracenos Ilalia (ut fama vos
ut Chrislianorura caput, Peiri sedem Romain, mar- vulgatis) terra sancla Hierosolimisqueexpulil. Et
tyrum sanguine adhuc madentem, invasam'obsede- quo audebilis paclo post haecdicere, solam esse vel
rinl, caplasque aposlolorum Peiri ci Pauli basilicas primariam genlem Fianciam, quam vere Cbrisiia-
inquinaverint. Veneioshic video, Dalmàlas, et alïos nam appellarë liceat, si in éa quaevobis adesi, opu'•
sinus Adriaiici accolas, qui, dura perpétua cum lentia, Sarracenos el Turcas, post captuni ihquina-
Sarracenis praelia, ut se lueanlur, exercent, quod lumque Domini' sacrum sepulcrum, populi eliam
esl Ilaliae reliquum defensanl. Quid mullis ? fuit Chrisliàni reliqniàs capi opprimiqueper ignaviam
hactentts in extremis ad seplenlrionem pârlibus '" permiserilis ? Expergiseimini, obleslamur, el per
Europas Consianlinopolilahumimperiuifi obex et viscera misericordiaeDei nostri pramus, viri fortes
tanquam munis, qui Turcas atque Sarracenos con- orbi Cbristiano exemplum înciiamenliimque fuluri,
linuil el prohibuit, ne Hungaros, Polonos, Bobemos, arma capîte, lurmaSj cobories, legiones educiie,
ipsosque Alemannosprimo, deinde caelerosobrue- lam mullos habiluri sequaces, quam id ardenli
renl .Chrislianos. Pulsus vero antc paucos annos animo faeere bslendelis. Aderil vobis omuipolens
Asia imperalor, de relinendis Constanlinopolilauis Deus, angclos suos anle faciem veslram, qui cliri—
"
Europae regioiiibus laboral. Si nunc ea respicilis gant gressrrs veslros, coelo'diniitlèt, .Capiicigitfir
consideralisque sola quaeanle oculos srinl., si iï- el arripite arma, Chrisliàni, Dominieunïsepulcrum
ruiluro brevi Turcae et Sarracëno obsislere^non ÎHsGraluri, in quo omnes seternam vobis compara-
pergitis, qui sacrum Domini sepulcrum, sanàm bifis glbrhim, 'uni eliam rerum saecnliincompara-
Jesu Chrisli lerram pedibus conculcatam a spurcis- biles diviliasparabitis. Nos denique de niisericordia
sima génie lot -annos inquinarfneglexislis,,eau/idem; Dei, heaioruni Pétri pi Pauli auclorilale confisi,
in veslrum caput irrûëre brèvi seniietis, niaironas . lidelibusrChfis.lianïs, qui conlra pagano.Svenera-
a complexuveslro, veslras virgines, ah earum sinu, fp bilia loca hujusmodi delinenles arma susceperinl,
'
pueros et adolescentes vestros in servitulem vo- cunclas sibi pro deliclis suis poeniientias relaxa-
biscum rapi dolentes moesiiquë videbitis. Melius el mus. Intérim vero, eos qui ardore fidei laborem
majori cum gloria nostri progenitorés inchoalam isliun assùinpserinl; sub EeclesiaeRomanaeproie-
Romae et in Ilalia et per Europam dignilaiem, ad ctione, tanquam verre obedientisefilios suscipimus,
totius orbis monarchiam exlulerunt, per^ctijusopi- &l.,ab...pnivejrsis; inquietationibus lam in persona
nes provincias et regiones nomen floruilChristian.. qrranrin rebiis statrrimus manere securos.
;EPITÀPHIUM SpON'IS-'-
"
COMITISCRESPE1ENSIS
Scriplumin pyramideejusdem, a domnopapa Urbano, cognomentoOdone(66).
Simonhabens nomen, majorum sanguine Claro, D Olim facla patris renovans diclamine fratris
Francoruili procerum, pars ego magna fui. Discipulis normam scripsi sub paupere forma ;
Pauperlaiis amans, palliant mundumquë reliqui, Sed quia nec spernil beus haie, nec pauperiofa,
Christuni diviliis omnibus anteferens. Oslendit Moyses, qperi capiéndo ininora.
Posl ad aposlolicam coeleslisprincipis aUlâm Quare lectorem cupicus auxilialorem,
Exiniius tanti me palris egil amor. Me légat absentera posco virtule carenlem.
Quo duce promerear tandem super aslra levari :
Hospitor bic sacras condrlusanle fores.
(66) Illud epilapbiiim habeiur eliam in cod. ms. =viden'luresse arictoris Vitre, qui eos prioribus ab
monaslerii Clâriinariscensis in Flandria cum ejus- Urbano po.niificeedilis adjunxit.
dem Simonis Vila. Venrm sex versns.posleribr.es.
S83 SiEC. XI AUCT. 1NCERTIANN! ET SCRIPT. AAiîsn. SU
*~" *"-' ' ' '' "•— ''™i' '* - - '" ."' "'«.
B. URBANI EPITAPHIUM DUPLEX
(D. RuiNART,Vïla l'ifc., App., p. 280.)
I. i^ Génies sunl viclae, crescit in oi'be fides.

\
CanonicusRemensis Odp, quem Clumacensis Sed cilius rapitur rosa, quaeplus vernat in hoflo,
Hugo faciiinouachura, papa fil eximius? •"
Sic et florentem fata tulerc viruni.
Hic vivons lux Urbïs eral, nox morte perènnis, Mors hoiniuem, requies aniuiuin, cislerha cadaver,
Urbs stelil Urbano slanle, cadente cadji [ al,, . Solvit dura, fovet grala, profunda legit.
[ruenie ruii]. . Suscipil, ihler nos, nll nisi fama ma'nél.
Lege regens, elpace fbvens le, Rprna, beavit, n. :"" ":;
. Servans a viliis intus, ab hoste foris. Urbanum papam,'quem Frahciâ dixil Odorieni,
Non flexil, non extulil hune, non lè.rruillinquàm Quaeregio ienerum protuléràlprierum,
Divcs, lama, polens; munere, lande, minis. Vitalesaurai moricnlein deseruei'e,
Eloquium liiiguam, sapienda pecius, boneslas In quo sic orbis lingua diserla ruit,
. .Mores ornabant, exteriora décor, . Ul simili careat doctore supersiîiè inuudus
Ecce per hune urbs sancta palet, lex noslra triom- Hic igiiur posilil flens sua Roiiiasuuiii.
*
phai,
.': "SiEGULIXI .
AUCT ORES AMI IIÏCERTI

" - " ;' ".
ACCEDINf
SCRIPTA ÀÀESnOTA
IN LOTUARINCIAMONAC1IUS
MEDIAN!MONASTERII.
NOTITÎA m VALCANDUM
(Histoire littéraire de la France, tom. Vil, pag 250.)
Valcande, inconnu à tous nos biographes, mêri.ienéanmoins oelen.r rang entré" les écrivains ecclé-
siastiques. On sait peu de chose de sa personne, mais on est plus instruit des productions de sa plume.
Il était moine de Moyeninoulier, au diocèse de Tout en Lorraine, el floiissaii encore après fan 10*4
(MAKT.Apec, t. 111,p. 1109-1124). Les preuves de ceci se tirent de ses propres écrits. En parlant de
S. Hidulfe, fondateur de celle abbaye, il le -nommeson père*el-son nourricier.-Ailleurs'il rapporte -phï- .
sieurs:miracles opérés.sous l'épiscopat de BeiilroM, et le gouvernement-,de l'abbé Nardulfe, quiconrinença
m 1011 .elliniien 1026 ou l'anncç suivante..Parmi ces événements il y en a un arrivé en 1014,' ce qui
montre que l'auteur n'écrivait qu'après celle époque (CAL.llis. de 'L'or,"'l.IV, par. nj p. 61").Si cependant
on s'arrêtait à un autre endroit où il est parlé de Lambert, un des successeurs de Nardulfe, vers le
milieu du même siècle, on croirait que Valcande aurait vécu jusqucrl'i (MÀRT.,iïi., p. 1121.".).Maisdom
Calinct (ib., p. 56), -ayant imprimé cet endroit-entre deux crochets el en Içilres italiques, nous fait juger
que c'est une addition (ailé après coup. Cesi aussi ce qui paraît visiblement par1 la'lecture dé l'ouvrage.
Le nom de noire auleur n'a. été connu du public qu'en l'année 1721. Pour ce qui-est tic ses écrits,
1°. On a de lui une Vie de S. Hidulfe, d'abord évêque de Trêves, puis, fondateuret abbé de -Moyen-
inoulier. Gel ouvrage, dans les manuscrits, ne porte le nom d'aucun auteur ; cl Jean-Jacques Cliifllel a
'.enté de le donner à Brunpn, depuis pape sous le.nom de Léon IX, de quoi dom Martene el dom Duranrl,
les premiers éditeurs, lie paraissent pas éloignes".Mais c'est"un. seiiliinént purement hasarde, é'tqui "ne
peui se soutenir. Brunoii n'était point encore en âge d'écrire pour '.a poslérité lorsque l'ouvrage est sorti'
des mains de son auteur. 11est plus juste de s'en, rapporter à donvllumberl Belboiiime, abbé dé Moyen-
inoulier, qui, ayant travaillé à l'histoire de son abbaye, el fait à ce snjei des recherches particulières', a
découvert que l'auteur, qu'il croyait d'abord anonyme, n'est aune que Valcande
SSS VALCANDUS.— N0T1T1A. . 5S6
Son écrit est proprement un commentaire d'une Vie de S. Hidulfe, faite eu 964, sur une autre beau-
coup plus ancienne et fort prolixe du même saint, dont elle n'est, qu'un simpleabrégé. Celte première Vie,
qui passait pour être une production des disciplesde S. Hidulfe, el que dom Mabillon souliailaitextrê-
memenl de recouvrer, est perdue depuis qu'elle fut abrégée; de sorte qu'il ne nous reste plus que l'abrégé
qu'en firent en 964 les moines de Moyeninoulier, et le commentaire'dont Valcandel'a illustré, en y con-
servant presque loin le texte de l'abrégé fait par ses corrfrères. Il y en a, à la vérité, encore un autre beau-
coup pluscourt, mais qui ne mérite presque pas qu'on en parle.
Celui-ci,~donlon ignore le lemps et i'auleur, a été d'abord imprimé dans le supplément de Surins, par
Mosander, sorr confrère, qui en a changé le style ( SUR., suppi 11 Jul., p, S7S, 576 ). En 1725, les conti-
nuateurs deBollandus l'ont réimprimé au IIIevolume de leur mois de Juillet, sur un manuscrit d'Ulrecht, à
la faveur .duquel ils'lui ont" rendu sa première intégrité. L'année suivantp, dom Belliojnmp.le fit entrer
dans la première parlie de sou Histoire de Moyeninoulier, qui parut à Strasbourg en un volume
in-'°. ''•.'..''
Dans l'une el l'autre édition ce plus court abrégé est précédé de celui qui fut fait vers l'an 964, el suivi
de l'ouvrage de Valcande. On donné le premier sur un manuscrit de Moyeninoulier, ancien au moins de
sept cents ans, el l'autre sur les manuscrits de Moyeninoulier,d'Eplernac et de Paderborn.
Le tout est accompagnéd'amples et savantes observationspréliminaires, et de noies historiques el critiques
de la façon de dom Bélhommeet des autres éditeurs. On s'y ai'.ache à montrer el à rectifier les fautes énor-
mes, surtout contre la chronologie, qui se trouvent dans l'un et l'autre ouvrage. Dès 1717 doïn Mariène et
dom Durand avaient publié celui de Valcandesur le manuscrit de Paderborn dont on vient de parler.
2° Cet ouvrage dans le seul manuscrit de Moyenmouiierest immédiatementsuivid'un, sermon du même
auteur, dont les éditeurs n'ont pas jugé à propos de charger leurs recueils. C'est une invective contre là
corruption des moeursde ce lemps-làTd'où Valcande prend occasion d'exhorter ses confrères à imiter "
les
vertus de S. Hidulfeel de ses disciples. '
5° Au lieu de ce sermon, les manuscrits de Paderborn et d'Eplernac contiennent loutde suite un traité
des successeursde S. Hidulfeen Vosge. 11est hors (le contestation que cet autre écrit appartient à l'auteur
du précédent (1), qui l'y promet en termes non équivoques. Nous avons trois éditions de cet ouvrage de
Valcande.DomMarlènê el dom Durand l'ont d'abord donné à la suite de la Vie de S. Hidulle. Mais ils en
mil retranché plusieurs chapitres vers la'fin, sur ce qu'ils'leur ont paru peu intéressant?. Ils ne contiennent
en effet que quelques miracles. Dom Bélhommel'a inséré depuis dans la seconde partie de son Histoire '
de Moyeninoulier,et enfin dom Calmel parmi les preuves de l'Histoire de Lorraine. L'ouvrage est entier
dans l'une el l'autre édition. Valcandel'emploie à donner la succession des abbés de .son monastère, depuis
.S. Hidulfejusqu'à Nardulfe, avec quelques traits de leurs Vies. Il y en a joint'quelques "autres louchant les
divers élats dans lesquels s'est trouvé Moyenmouiierpendant cet espace de lemps. S'il n'en rapporte pas
davantage il faut s'en prendre, selon lui, au défaut de monuments qui pouvaient l'en instruire. Son ou-
vrage, au reste, n'est pas exempt de fautes. Valcande y parlant d'un Forlunal, à qui Cbarlernagire donna
l'abbaye de Moyenmoutier,le représente comme patriarche de Jérusalem. Mais les savants sont persuadés"
qu'il l'était de Grade, ei le même que celui qui, se vôv'âiil
" poursuivi par les Vénitiens, se retira çn Fiance,
vers 805. , _ ...
4" Ou croit avec beaucoup de probabilité que Valcande a aussi retouché la Vie de S. Dié, ou Diey,
d'abord évêque de Nevers, puis fondateur et abbé du monastère du même nom en Lorraine (UO'LL.19
Jun., p. 885, noi.). Ce qui sert à appuyer ce sentiment, c'est que l'auteur de celle Vie, telle que nous
l'avons, renvoieses lecteurs à cellede S. Hidulfe, retouchée par Valcande, comme on l'a vu, ei que d'aik
leurs ce sont les mêmes fautes contre la chronologie dans l'une el l'autre._ On peut ajouter que les lemps
y conviennent, puisque l'auteur ou réviseur n'écrivait que quelques Minées ap.rèsl'élévation du corps de
S. Dié, qui se fil en 1005 (Spic. t. III, p. 515).
En remontant plus haut, on trouvera que celle Vie de sainl Dié aura eu les mêmes aventures que celle ;
de S. Hidulfe (BOLL.ib. p. 870, 871, n. ,5, 6). La tradition du xi" siècle: portait -effectivement que les
actes de.ce.saint avaient été originairement recueillis par ses disciples, el ensuite, remaniés par un saint
el savant abbé,de Moyenmouiier. Celle secou.le circonstance, il est vrai, ne peut se soutenir en tout, mais
elle subsiste pour le lond. Il esl clair par le texte que le dernier réviseur y a conserve celle circonstance
remarquable, que ce fut non un abbé de Moyenmouiier,mais un moine de Val-Galilée,aujourd'hui Saint-
Dié, qui remania ces acies. Il l'avait l'ail par conséquent avant 980, qui esl le lemps auquel les chanoines
prirent la place des moines. Enfin Valcande les revît à son tour, el les rendit tels que nous les avons. Il
y promet uue relation des miraclesdu saint. Mais, cet écrit projeté est demeuré en idée, ou il faul dire qu'il
est encore caché ou entièrement-perdu. Dans la suite ces actes furent envoyés au pape.Léon IX, qui-les
approuva dans un concile tenu à Rome en 1049, la première année de son.pontifical.
Nous en avons plusieurs éditions, et quelques traductions en notre langue. Mosanderles a fait entrer
dans soir Supplément à Surius (SUR.Supp. 1.9Jun., p. 559-546). Mais, outre qu'il en a changé le style; la
préface et la fin manquent dans son édition. En 1619 (BOEL. ib. p. 870, n. 3) ils furent réimprimés à Nancy
en leur entier. Dès 1594 Jean Ruyr, secrétaire du chapitre de,Saint-Dié, les avait traduits en-français et
(1) AbbalumMediani-Monasleriiin Vosagositi, nùnc Moyenmouiierappellaû, historia, Vitaesancli HilduLI
ipsius ctejrobii fundatpris ailjecta, nonnisi ad Hardulfi abbalis, qui anno 1016 depositus dicilur, lempora
est deducta. ldeo jam arrte anno.1020 opus confectum et Valeando cuidam monacboesse Iribuendum, Bel-
liouinieminus reele slaluil. Cum.ep façit Rjvel Hist. litl. VU, pag. 240, qui hanc rein nimis leviler di-
judicavii. Nam scriplor ille Brunonis Tullensis tempora vidit el diserte anni 1045 me.itionem facil; quaë-
quominus posl aduila esse cum Belbomniio pulenius, codex antiquus el fere coaevusimpedil. Eidem au-
ciori Vitani S. Deodatiinierpolalâm deberi constat, qusecum anno 1049 Brunoni jani papae ordinal! .pro-
banda sil porrecta, auclorem, sive abbas, sive monachus Mediani-Monaslerii fueril, eodem fere tempore
uiruiiique opus conscripsisse et Lepni IX papae transniisisse verisimile est. — Vitani S. Ilildulfi anliquio-
• rem auxjl atque interpolavjt eique alterum librum adjecit, quo el successorum Gesia et miracùla ab
ipso sancto facta narravit, priscis lemporibus traditonem quamdam monasterii seculus, ppstea rerum
ibidem gestartim salis gnarus. Liber lamen neque rerum quas coulinel gravitate neque n rrrahdi ratione
se conimendal. Richerius in Hislo.ria Senoniensi et Joannes a Bayono,qui sseculp xiv majorera Mediani-
Monaslerii hisloriam èdidil, ex hoc fonte quampjurirna hausèrun'l. (G. WAITZ,Prooem.ad lit. De suce. S.
liidulphi, ap. PERTZ,Mon. Germ. hist., Scripl. i. IV, p. 86.)
PATHOS *-LI. 19
587 SJFX. XI AUCT.1NCERTIANNIET SCRIPT, 'AAESH. SSS
publiés à Troycs. Il les inséra depuis dans son ouvrage des Saints el antiquités de Vosges, imprimé à
Epinal en 1054. François Riguel, grand prévôt de Saini-Dié, les publia à son leur, en 1679, sur l'édition
de Nancy. Enfinles successeurs de Bollandusles ont donnéssur plusieurs manuscrits, collationnésaux édi-
tions précédentes, el les onl enrichis de savaules noies el observations préliminaires.
VITA SANCTI HILDULPHI

EPISCOPITREVIRENSISET FUNDATORISMEDIANI-MONASTERII
IMAUTEN.
Anecd. III, 1095.)
CAPUTPRIMUM. A,videlicel si de mundi scientia quidpiam alligerint,

A
S. Hildulfi primordia. — [Quoniam] quicunque inde isle adhuc bonaeindolis puer, omnibus excel-
baptizali Chrislum induli sunl (Gai. îv, 27), el lenlior faclus, in dies proficiebat inleger ab bis viliis
hoeredilatem animo suspirarunl oelernsesalulis, ul quibus juvenilis aelas implicatur; dum enim mulli
aljquando illam valerent çonsequi, usi sunl lumine lalium controversiis forensibus, alii ludis muliipli-
charilatis per quam unicus Dei Filius, cum solus cibus, alii, licet admodum rari, in iiivestigandis
essët in'regno Pàiris aelerni, ut cohaeredeshaberet saeculariumnodis disciplinarum, inlenli obstupe-
homines, fralres sibi adoptavit, quibus in domo scant, hic pervigil in orationibus, assiduus lecliont
Patris sui mansionescollocaret. Ad banc ergo fesii- erat, alque ullra vires operibus misericordiseinlen-
nantes, viros Dei solos venire puduil, cum scirent lus succurrere laborantibus, opéra ferre egenis,
•eosqui secum alios traherent cerlam manere mer- miseris assistere diligebat. Talium ergo virlulum
cedem, adeo ul quo plures veherent, eo majori prae- incremenlis quid fulurus pastor Ecclesise faceret
mio cumularenlur, fisi illa alleslatione, qua servus permonslrabat.
ille evangelicus, talêntum sibi credilum cum luçro CAPUTII.
referens, gaudio domini sui donalus est. Ad hujus Fit clericus nec mullo post monachus.— Inlerea
ilaque gaudii ineffabilem dulcedinem ille bonus B ! moribusecclesiaslicisassuefactusapud urbem vulgo
Paler familias omnes volens iniroducere, missis in Regensburg (2) diclâm clericalus honore donalus
mundum servis suis, cunclos praecepilinvilari, et, esl. Quia vero semen rectaeintenlinnis semel jece-
ne in via deficerenl aut errarenl, trilico vitac et rat onmipotensAgricolain bono arvo pecloris illius,
lampade charilalis geminaesuslcntari; cumque hoc paulatim assurgebat in eo robustaeoperationis cul-
-Omnipolentisdivinilali diu agere placuisset, ul con- raus, allonitus nempe et avidus nec surdus audilor
servis suis suo in lempore Iritici mensurameroga- existens Evangelii, non remissus obaudiior ardebat
ret, ad laborem proesenlis vilae futurum paslorcm fieri, illud Bominicum sine iniermissione ingerens
pop'ulis, Hildulphum nomine, jussil prodire, qui sibi : Qui reliquerildomum,aut palrem, aul matrem,
claro Nerviorum génère orlus, inler scholares alas aut fratres, aul sorores, aut agros propler nomen
sacrse mililisealilus esl. [Circa illius lemporis seta- meum, eentuplumaccipielet vilam oeiernamposside-
lem Garibaldus regebat eamdem Npriccrum, hoc bil (Mallh. xix, 29). Talia enim quaevidebat sibi
esl Bavariorum, gentem, cujus filiam, nomine adesse, plurimum suae arbilrabalur perfeclioni ob-
Trudelindam, Agilulfus,rex Longobardorum,sorti- esse; uxoris vero filiorumqrrecausa non ejus ani-
lusiueral uxorem. Hujus eliam Agilulfiad obsidio- mum slimulabat, quibus liaclenus carebat. Non
nem urbis feslinanlis prsecellenlissimus domnus '^ deniqueper illud lempus lam indiflerenterdislribue-
papa Gregorius menlionem facil (In comment, in banlur ordines ecclesiastici sicut cernimus bac
Exechielem).Ea quoque lempeslate Auslrasiis ira-' noslra selate dislribui, sed perpetuumprofessoribus
perabal Theudeberlus, ex Chidelberto Br.unichildis caslimoniae aut virginilatis. Sed vir isle beatus,
filio procrealus, cujus in aula educabatur beatus Spiritus sancli.gralia praevenlus,a cunabulis illiba-
Amulfus, Arnoaldi vel Arnoldi sub Clolario vel tum a corruplione carnis servavit pectus, in cujus
Dagoberto illustris viri. filius, ex majoredoinuspost lalebris mentem suam informabalet alebat. Prae-
modum Mcdiomatricseurbi ponlifex deslinalus ; missis et aliis evangelicaeinstilutionis verbis, pru-
aut
quïque ad extremum.renunlians apiei tanti ponlifi- denter advertens non solum sanclis haecdicla
calus, anacborelicaevitse.sectator effeclus est dé- donala aposlolis, yerum eliam cunciis in unitate
volus. Verum puer bei ab ipso Conditore perelectus fideiaposlôlica suggeslionefundatus, landem exem-
misericordiler Hildulphus]et mox futurus Chrislia- plo fidelis Abrahse,terra, cognatione.domoque pa-
naedefensor religionis ac doctor sludiis litterarum rentum egressus, iler arripuit Sicambriam versus,
tradilus,-divina gratia cooperanle, in brevi efûca- subiiique civitatem Trevirim, quam lune copiosus
ciS'Jiméclaruit. Alque "Undemulli=perahrupla vitio- incolebat populus; .monachorum etiam bonae opi-,
rLim.deftuunt., et in coeno superbioe dcyplvuntur, nionis odorem circumcirca spargeniium decorabat
* i2) In vet. ras. leg.
Req'enesbuorch.
5S-9 VALCANBIVITA S. IIILDULPffl. gg6
convenlus. Quibus, spem saeculi irridens imper- A omnium sonuit, quod vir esset nobilis, scientia
terri lus agonolheta Chrisli, sociatus-, monaslicam eruditus, lingua urbanus, vita moribusque [Deo
normam professione explevit et açtibus; adeoque placita, hominibus approbala ac moribus clero et
frixura sancli zeli, circa monaslicam perfeclionem, plebi proficuis congruisque composilus.] Mox sermo
exussit cor ejus ut lerrori et exemplo minoribus, in aula régis percrebuit, atque exiit edictum ul vir
venerationi vero et amori fuerit majoribus. Ilaque lalis ac tanlus pastorale subiret minislerium. Quo
Milo (5) reverendi Lutroini filius tune arcbiepisco- completo, vir bei in diversa nitens [versus nativi-
pus,-perpendens hune sanclum virum scientia liil- talis suae solum fugam arripuit; siquidem anxia-
lum, diseretione malurum, conversatione angelicum, bundus suspeclo honore sublimandus refugiens in
diversarumque virlutum lendere gradibus ad per- peregrinis quasi ignobilemse posse delilescere suspi-
fectionis cumulum, coenobioahslraclum secum re- cabatur in propriis] nam eremum concupierat, nisi
linere voluit, atque secundam a se sedemei induisit, populi dévolio praecavens obstilisset. Ab Hislria
qualenus vice ipsius pastorale subministrarel ofïï- igitur raptus Galliam Belgicam usque deductus est.
cium, sarcinam perferendo sibi ereditarum ovium, [Cujus secundum desiderium, licet fuerit dilalum,
sanis et debilibus consulendo secundum quod sen- non tamen est ablatum.] Fit convenlus lolius regni,
serat congruuim Quod quam pie quam sirenue ex- accurrunt principes cum episcopis, coelus clerico-
secutus est, sequentis séries leclionis declarabit. rum monachprurnque cum populorum lurbis, una
CAPUT 111. omnium acclamalio Hilduîphumesse honore episco-
Trevirensi sedi proeficilur.— Sub hoc lempore, pali dignissimum, cum vir Bei e diverso se omaino
apud GalliasFrancorura regibûs a solila forlitudine reclamaret indignum; nam [persaepe(5)] fragililatis
et scientia degeneranlibus, hi qui majores domus robustus prospecter semetipsum in se meliendo sibi
regalis esse videbanlur, adminislralione regni po- limebal, quia quaeet qualis sil ralio animarùm red-
lenliam, et quidquid regibus agere mos est cepe- denda cogilabat, quod si nunc homines perpendere
runt; quippe cura coelitusessel dispositum ad horum vellent, dum liberi el quiele vivere possunl, regimen
progeniem Francorura transvehi regnum. Eralque ecclesiaslicum, ad quod viri sancti vix cogcbanlur,
illis in diebus in regio palalioAngisus, Arnulfi filius, nequaquam lani prompte pecuniis mercalum irent.
-de nomine Anchisae quondam Trojani, ut putatur, Sed tandem vicit devota populi acclamalio fidelis
appellatus, adminislrans principalum sub nomine alque [apostolicaeper omnia conformatus fidei post
majorisdomus, cujus quoque setatem atligil Hera- bealum Eucharium Peiri apostoli discipulum trice-
clius, Romanae reipublicae Augustus, qui revexil G simus lertius] communi omnium voluntate Trcviro-
sanclissimaecrucis lignum a Chosroaetyranni par- rum corrfirmalusanlistes. Qualis vero jam fuerit, et
tibus. [Pippinus post mullum lemporis patri Angiso qualem se cunclis praebuerit, quia difficile explica-
decedenli succédons, rempublicamGalliarum guber- bitur, allenlare veremur.
navil florentissime, vir magnae potentise, miraeque CAPUT IV.
pielatis el audaciae,qui hostes suos statim aggre- Ejus in episcopalu virtules. — Igitur bealus vir,
diendo conlrivii saepissime; nam super quemdam non modo de boni operis [seu monaslici rigoris]
suum adversarium Rbenum iransgressus, cum uno proposito semel arrepto aliquid non minuii, sed
tanlum satellite suo irruit, eum in suo cubieulo veîut cenlnplicalum au^mentavit. Enimvero quasi
residentem cum suis trucidavit; bella quoque multa puer aut adolescens quidquid ubiquejacetscelerum
cum Saxonibuset maxime cum Ralbbodo Fresonum perpétrasse!, sic in poeniludinem conversus se
rege fortiler gessit. Hic et alios filios habuit, sed ex conlra se erexit. Videres hominem exesum jejuniis,
bis praecipuusCarolus exslilit, qui ei post in prin- vix ossibus haerere, ad sanciorum memorias inde-
cipalù successit. Quod ideirco forlassis plus juslo l'essum jacere, inundanlia lacrymarum sedulo ma-
visum est prosequi, ne similitudo nominum decur- dère, nocles insomnes ducere. Quid enim dicemus
sioque lemporum in sequentibus injiciat scrupulum ' eum pauperes, médiocres et djvites summo studio
leclori, nempeprsefatus dux Carolus primi ex Fran- omnique diligenlia curare? Quidquid sibi erat om-
cis magni imperatoris Caroli exslilit avus. Publicis nibus commune faciebat, divitibus et egenis idem
igiiur uiililatibus invigilanle Angiso jam dicto (4)] semper erat. His praecipiebat non superbe sapere,
et Milonearchiepiscopo Trevirensium rébus huma- neque sperare in incerlo diviliarum, sed in boinino
nis exulo, Trevirenses praesule indigebant. Grex qui dat omnibus omnia aflïuenler (l Tint, vi, 17),
ilaque bomini, paslore destitutus, conversus ad et ut rerum abundanlia pauperum inopiani supplc-
bominum lotis precibus incumhit, et ut Eeclesiae ret, qualenus in fuluro pauperum abundantia divi-
suae, turbine saeculi flucluanli, redorera tribuat lum inopiaefieret supplementum (Il Cor. viiî, 14).
exposcil. Tune subito Hildulpbi nomen per ora Omnino aulem. pauperes rébus admonebàl ut
(5) Milo iste pseudoarchiepiseopus exslilit lar- in Vita ms. legunlur. Pippinus ilaque lune temporis.
diusque vixil quam ut vices suas Hildulfocommis vir magnoepielatis, geniior videlicelCaroli Magni,
lere poluerit. ..Ilaquelapsus esl auctor in nomine rempublicam Galliarum florentissimamgubernabat.
antîsiiiis. (5) In vel.' ms. leg. proprioe.
(4) Pro his quai ansulis claiu!unliir,.haeclanlum.
591- S.CC. XI AUCT.1NCERTIAiNNIET SCRIPT.'MES-T, 592
scircnl spirilu pauperes esse,-el in humiliiate graliàs A lationibus se admoneri, qualenus sedificata basilica
agere Deo, dicenle ipso Domino : Beali pauperes corpus sanclum indè iransferrel, omni diligentia.
spirilu (il/a»/i, v, 5). Perquirebat quem sanciorum perficiendum id censel. Ergo maximis impendiis
in aliquo bono imitari valeret, cum-diem se perdi- conslruclo oralorio, vigilanlique studio ad ungnem
disse querebatur, quo parum aliquid non profecisset productP, àdesi clerus cunctus cum pôpulb. Nec
in aclibus, seu in mandalis Dei. Sacrilicium pro mora venèrabilis autistes cum ,duobus coepiscopis
salule mundi tolius el requie defunclorum, nullo surs Clemerrte et Gbolberlo enormis magniludinis
offerre Deo praetermittebat die, sciens se Domino cooperculo manus admovet, quod lanla celeritate
dicëre : BenedieamD'ominum in omni lempore,semper sublatum est ceu pondère carerel ; ipsum lame»
lan'sejus in ore meo (Psal. xxxin, 2) ; el : Voluniarie cooperculum, posl a- Irècenlis viris el quadraginla
sacrificabonomini luo, Domine, quoniambonumest boum paribus tenlalum, mansit immotum. Tandem
(Psal. un, 8). Quidquid vir Dei igitur fieri sibi veneraridisartubus honorifice, ut decebal, in arca
volebal, juxla evangelicum pracceplum,nulli nega- recondilis cypressina,-et sic in marmorea, quarto
bat, sed omni poscenti se libenlissime tribuebai, Kalendas Junii, oratorio inlulit, quod a fundamen-
portum scilicel laborantibns, consolalorenï moeslis, lis sUscëperat el ad perfectum produxerai. In quo
. nudis cooperlofem, susceptorem viaioribus. Quis ' pariler imposita sunttrecenlorum martyrum Tbebeae
enim unquam cxpeliil et ejus bonilatem expert-us legiorriscorpora ; quem locum sic nobililavit su-
non est? Quoliiliana illum solliciludo animarum pelleclili àc fundis, replevil coenobilis,ul ex lune
aliquO pereunte eompellebal gemere; qiianquam nuilatenus inferior videatur episcopio ipsius urbis.
lanlae essel pielatis ut, quovis scandalizante se, Circa queni locum dum vir beatus de die in cliem
crèdcrel oiïendisse; et quoniam irieolamse et pere- nimio insudassel pietatis afïectu, prsevidens futura
grinum hic noverai (Psal. cxvm, 19), ubi non sagaci spiritu, verilus superfluàs lyrannides suc-
habere se manenlem civitatem sciebat (llebr. xm, cessorum, praedictum lotum régio jure nobilitati
14), oslium suum vialori nunquam clausil, neque tradidil, ut habelur in praesenli.
buccellam suam solus coinedebal. [Ut dulcissimus
filios dulcitèr CAPUT VI:
paler spiritua'les adnionêndo, quàte-
nu's coelestispalriaa baeiediiaii inhiarent non clesi- Episcopalûm dimittit. —Et post lam .mullipliees
stébal; divinae legis graliam in pectore geslahai, pro gregë Chrisli labores, licet in ponlificatuiiosiî.us
ex cujus sale sermonem sui oris condiebal. Vani- nihil (6) possidere volui'l, quidquid lamen illud erat
latem mundi sic horrescebal ut crederet ac proli- |-.quod [occasione seu prsciexlu régimirris] babsre
teretur miseros esse amalores ejus. Eleëmosynis [vel proesumpsisse sibi] videbalur relitiquens, ut
maxime insudabal, hospilalitaii lafgissinie",ac si olim animo conceperai, eremum pelere deslinavil.
hanc ipsi Christo cxbiberet, insislebal. Quem vide- [Monaslici]-siquidem[non immemor voli] repulabat
bal iristem-el dolcnlem, corrsolaiionis"verbe el acirls suos sibi minus posse sufficerê ad salutem,
subsidio liecessario exhilarâbat, discordantes ad cum Dominosdixeril : Nisi quis rennntiaveriiomni-
cOncbrdiamreducebal.-] Caelerum omnibus omnia bus quoe possidet, non pàlest meus esse discipulus
se faciebat, ut omnes salvos faceret (1 Cor, xi, 22), (Luc. xiv, 55). [Oculali]quippeicoeieslisquasi aui-
el ul bonus pastor, quidquidgregi dicebat agëndum nialis circunispectionem relinen's, non revertebat
openim exhibitione monstrabat. incedens, ac eorum quae rétro sunt oblilds, in anle-
CAPUT V. riôra ferebatur exlensus (Phil. iii, 15). Equidem
CorpusS. Maximini transfert. — Cum uujusmodi noveral plurimos anle humana judicia inleiim stan-
caeterarumqùcvirlulum eminënlia anlislili congrue- lés videri pèr bonorum operum exsecuiionem, sed
renl, omnium mira colebalurveneratione. Vir eral anle omnipolentis Dei oculos corruisse per melio-
enim nobililale gencrosus, religibne praecipuus, rum dëlibëràtionem, eo quod, bonum opus talium
consilio caulus, operibus famosus ; inler magnifica D minusDeo foret placitum, quo per mentis delibera-
namque opéra, quaeroultipiicia gessît, corpus beà-•' lionem in mëliorl gradu incunctanler est posilum.
ti'ssiini [alque gloriosissimi] praesulis Maximini Ne ergo poslmodum frustra quae.rerelnrhujusmodi
deli-
[cujus ipse successor habebatur jam tune vicesimus delrimenlum suae menli subrepsisse, unicam
noriusj ex Crypta ubi illud beatus Paulinus praesul1 berationem quam sibi suspirabat adhuc déesse ,
rumor
magni merili ex Aquitatiià reveclnm tûmulâvéral,, accelerabal perficere. Quod cum primum
in domum qua nime veneralur tfanstulit. Quia» adaures v'ulgideiulitj quasi barbarisinsequeiiiibus,
enim eadem crypla ihsolitas evomebal aquas, quae i omnis ietas oninisque sexus in urbem mil, visoque
tribus alliores cubilis superficiëm•Ibtiiis paVimenti i viro Dei, clamof in coelumallollilur, et quasi omni
fere-
ejus occùpaverant, nec tamen ad mausoleum reve-- provincjèeexitium immineret, unus omnium
rendorum arlùum licenliam habebant, sed soUde Î baiur Inclus. Cur (7) gregis libi cuslodiam com-
sicul munis bine inde illud tangebani, perpendens5 inissam deTelinquis?quare, qnare lanlaruni futurum
vir bealus lam signo hoc quampiurimis àliis rêve- discrimen non meiuis? pulasqui erunt hujus,Ecc.'e»
(6) In vet. ms. licet in omnivita nihil: (7) In vet, ms. leg. cui, Païen.
595 VALCANDiVITA S. H1LDULPHI. 594
srai saevissimivastalores?namque dilaniabunl gr.e- A simus archiepiscopus, ci.rca (emptisillud Sënoniense
gem luum tapi rapaces.-.Taltbusilaque vir sanetus coenobiumin Grandiavio,a se conslructum ex reli-
lumenlaiionibus, praecipue piarum supradicti loci ctaeurbis vocabulodenominavit. Primus Bpd.oeliàni
oyium commoins, ul erat pietate plenus, in lacry- jam dicli Jacob decessor Leucae bonus pastor virgi-
mas resolvitur. Conversusque ad plebem sic lan- neis calervis, quibus locum studio suo ad iinguem
demprofalur: «Vos populus Dei et oves pascuae. produclum repleverat, quemque sub de nomineiiun-
•Jus eslis ; ipse vos cuslodiet, qui nobis promiltii, cupalum ,'iri censuera't, praeesse voluit Christi fa-
dicens* Ecceego vobiscumsum omnibusdiebus usque mufam Tietbergam, quam anle pontificale decus
dd consummâlionemsoecuH(Matlli.n%xm,&($).-Nam susceperat ex debito conjugïi filiam.) Inler lws ergo
cuslodiamea haelenus shulli'profuit, qui me ipsum alhleta Chrisli Hildulphuspracdicli viri Jacob con-'
minusicireumspexi,si quid aulem deinceps insuper sullu adminiculante locum habilalioiiis ' "'' elegil.
csltemporis, sinjle.ut oxplpamquo el mihi et vobis ''"''.'.' ,' '..' ÇAPUT:VÏII:'
prosim. [Obfirniatus]igitur, adversus lugubres que? Medianuir-Monasteriumcondil. — Enimvero est
relas gregis se prosequentis, quasi lenacioribus.yin- loeus in Vqsago monlibus undique septus, quem.
.eul's, quselibertatem animi ejus sibi subi.gere leri' fluvius quidam ob validum corsum, Rabado nomine,!
sibi successorem, B praelerfiuil(11), super quem [.vir sanclus] Spirilu
t;iban!,,disruptis,. Ni.C:Oniadum,-(8)
oyi.birsvero suis designans pastprem, ppsl. u.llimiim sancto dictante ecclesias fundavit, prîmam videlicet
vale, anim.um, oculos ac pedes acceplo itineri reslk nomine bealae béi genitricis el semper vîrginis
t.iil, tantum elevalusscieulia, assumptus vita, indi- Mari;e, quam et [vin Eal. Marlii] dedicavil, eam-
gnatioiie spirilus sui araarus abicns, penuas sibi que Medianum-Monasteriumappellavil ; aliam vero
dari colum.bibgemëbumlus expelebat, quibus "vo- ex nomine beali Peiri principis omnium aposlolo-
làndo re'quièseeret, et quibus elongando fugiens in rum honore [x'ynJial. Novembris] porïsecravit. ïlis
soliiudinem maneret (Psal.'Lit, 1, 8).. Quemadmo• ila slalutis , Deo sibique vivere ceep'u ; cumque
dum enim Deo digrius papa Gregorius ail: Duleè praeeonium sancti nominis ejus fama niullorum
est esse in rébus humanis, sed ei adhuc qui de coe- longe lateque deférret, viri pote.ntes et nobiles vi-
icstibus gaudia nulla gustavil ; al si quis jam cordis sïlalionis gralia ad eum saepiuseonfluebani, cumque
ore guslavérit quse sil illa dulcedo coelesliumprae- e diversis parlibus raulli accurrerent, aliquanli ad
miorum, huic qrranlo illud dulce sit quod inlus vi- yitaeiler accensi cum viro Dei matière decreverunl r
del, tanlo in amariiudines vertunlur quotquot foris Quod cum vir'Deo plenus videret, a Domino id fieri
suslinët. Rixâlur secum de rememoralis in'njuitali- arbrilatus est ; et, quoniam ipse olim professus mo-
l:us, repreliendil se de cogitalionîbus, inseqùilur de C nachum fueral, habilaiiones monachis utiles ccepiî
verbis, et punit fleridode Jadis.' Itaqne nisi hoc oedificare.Id vero populus cum comperisset, devo-
modo Spiritus sanetus nieniem viri hujus in amari- tione çrescens, plus solilo confluebat ; nam per
tudinem temporalium et deleetationem aeteruorura mérita viri sancli sibique subjeclorum, çaëcî. ïbi il—
commovïsset, lerram deseriani et inviain lanto aestu luminabantur , elaudi convalesccbanl, dasmones
cordis non qusesisscl. fugabanlur. Unde lurbas confluentium vix ferre
CAPUT Vil. valens, extra claustra ecclesiam S. Joannis Baplislae
FavenieTullensi episcopoin Vosagum secedii.— oedificansdedicavit, alque domos, in quibus super-
Per illud lempus Jjcob (9) vir conversaiione mori-. venientes reeipereniur, inslituil..
busque admirabiKs Leucam regebat [eçclesiarum] CAPUT IX.
urbe-m,qui [cum pro sui sanctil'ale. in o'r'a omnium Congregatis discipulis abbatem proefeeit Leubal-
pendeiet, îègrbus quoque] stupeudus erat. Ad quem duni. — Cernens inlerea vir fidelis Domini servus
cum vir Dei Hiidulpbus venisset, ut cbaritale me- hujuscemodi soliludirris parfera non minimam ad-
-«liante secrelum illi provideret locum libentissime ventus sui oecasione paulatini excultam, 'ac"'yelut
collaboravil. Si quidem a prsedecesssoreejus quon- 'p. novellis plivarum spirilualibus filiis in circuilu suo
. dam panlifice, Cirba'dj (10) nomine.,,yiro asque veslitam,. anima ejus super Domini salutaris sui
sanciijsimo, Deodatus ,vir summaesanciitaiis olim praesenliadeleetationem concipiehat maximaïn. Cirm
Nivernensis episcopus renuntians sscçulo,in saHu vero dudum déserta et impexa eremus aleret Chri-
Vosagilocum oblinueral, ubi sanclissime çonyersa- sti pauperes singulprum annorum proventibus, lie
tus [est], roonasleria statuit, atque post diulinam in- deficerent in via saeculi islius, eliam juxla litteram
Christi agone niililiam-vitae senalum Jaurealus in compleri gaudebat quod olim propliéia de veieris
travit. Iii.quo .eliam sallu virorum .sanciorum cel- legis iiiysteriis et novi populi refectione praedixe-
lulaeinerant..[Denique Sauciivagiumjam lune erat rat.. Deseria in uber.talem versa advenae comedeni,
spirituali .monachorum exerçitio inslili.iUrm. Porro frequensquoque vulgus fidelium sedulo virum Dei
douruus buiidelberuis , olim Seponuni praeclaris- iûvisenlum numerosa conslruxerat babitacula circa
(8) Inrecenliori nis. leg. Weomadum. (11) Hujus capitis initium ila legrt codex anli-
(9) Fallilui'hic aucior in assignando episcopi no- quior : Quem videlicet locum.monlibus undique. se-
'mine, qui longe posl Hilduliumvixii. plum fluviolus quidam ob validum cursum, Rapida.
{40) In vet., ms. le;;. GuribuMo* nomine,pmterflaii..
50S &ALC.XI AUCT. 1NCERTIANNI ET SCRIPT. AAEsn. 590
cellas sanciorum propler vicînitatem eorum velJA praeeonii ejus circumpositas terras transvolans, re-
habiliiafem locorum. Sed vir Dei quoniam jam gu- moliores quoque penetraverat ; cumque e diversis
starat el viderat suavem esse Dominum, ni! dulcius panibus multi ad virum Dei venirent, Erhardus
habebat, quam vacare et videre ineffabiïiter esse vita eliam sancliêsimus, carne quidem bealo Hri-
Dei... praecellil. Noslrorum ilaque accrescenle ibi dulpho germanus, ordine vero coepiscopus nomine
numéro frairum, sanetus ille, ut semper circum- hujus [ascitus (12)] accurrit. Diu ilaque qu-esilum
spectus, custos sui metuens erat, cura eonim aut cum invenissel, labori ejus congratulans, inquit :
frequenlia saecularium â dilecla quiefe suae co'n- Ecce, fraier, desiderium cordis lui tribuit libi Deus,
templationis quoquo modo divelli, quapropler do- et voluntale tua non te fraudavit (Psal. xx, 5).
mnum Leubaldumvenerabilem virum abbatem de- Quem enim diu concupisli locum tuaeconversalioni
signavit , quem divinarum et hunianarum rerum habilem invenisli. Tu ergo sta viriliter in fide, et
noiitia haud parva praeditum intellexil, qualenus confortare in Domino (Psal. xxvi, 14), el in poien-
fralribus paslorali vigilantia praeessèl, advenlan- tia virlulis ejus certus, quod qui perseveravevit
tium sese negotiis impertiret ; qui quamque de- usque in finem hic salvus erit (Matlh. xxiv, 15).
vote, quamque strenue id ofïïcii adminîstrarit, au- Per [annos] igiiur aliquot [conlinuos] secum ma-
clorilas pfomoventis credulis menlibus satisfacit, B 1 nenles, aeternsevitaevicissim resonabant [fralribus-
quoniam sauclus autistes hune nequaquam laniae qrre (15) congregalis ulrique vitae necessaria praevi-
catervie monachorum promoverel, nisi prae; cseleris debant, el labernacula erigebant.]
ad hoc dignum judicasset. CAPUT XII.
CAPUT X. Olilioe Eliconis ducis fitioe visum et baplismum
Spinulum Joannem el Benignumviros pios reci- confert. —Ad eorum merila vero oslendenda reno-
pit. — At vero cum rumor frairum ibi accrësceret, vanlu'ra Deomiracula slupenda. [Viris elenim Dei
inler reliquos vilae coelestisamaiores 1res venerunl, ibi adhuc
pariler conversanlibus,] Eliconis ducis
quorum primus Spinulus ; reliqui vero qui carne et Elisacii filia caecanata ad viros Dei defertur,
uique
spiritu germani erant, prior Joannes, aller Benignus misereantur a meestis parenlibus humili prece
vocaiï sunt, [qui ex coenobiobealissimi Maximini, ejus
Pater poseuntur. Quam cum adhuc genlilem(14) esse res-
quod praediclus fundaverat, advenisse refe- cissent, more ecclesiaslico calechizaverunt %tque
ruulur, siatueranlque pênes virum Dei degere, quod aderalioiiem proslrali pro sainte
conversalione et charilate nimium puellaeclementiam
ejus delectaren- Dominiprecabantur. Monilis ilaque calholicaefidei
lur. Ilorum vero miracula in subsequenlibus mulli-
r edoclam, sanclus Hildulphus baptizavil, eamque de
plicibus quoedam explanabimus, ût quanti sint me- J sacro fonle menle el carne illuminalam beatus Er-
rili apudDeum fiât luce clarius ] [nam] a viro Dei hardus
excepit, et dalo nomine Otiliam vocavit :
bénigne suscepli, paterne instrucli, ipsique dévote [quae in sanctimoniae sanclilate permanens, boni
conversantes, ad viam vitaeanhelabant,elquanquam reclique imitatrix non mediocriler exislens, nunc
omnium virlutum negotiis se vicissira proecedëre
jam cum Christo regnans dal in terris innumerorum
vellent, bumililate tamen et obedientia' se allërii- signorum miracula dielim.] Quae res intantum va-
trum vincere festinabanl. Assidue in ore illorum luil ut non médiocres, verum eliam
personaepoien-
Chrislus, jugiier vitaeaelernae praeconiaresonabant, tes virum Dei Hildulphum venerarentur ac dilige-
uique monachos decel, juxla praeceplumPatris om- rent, eique ad augmentum loci auxilia proeberent.
nia exercebant [absque pusillanimilate,,rancore vel
[Erat enim tolius honesiaiis décore tcompositus ,
amariludine, subjecli in limore el amore Christi, oequalilerse affabilem exhibens omnibus.]
jejuniis el vigiliis semet macérantes, oralionibus1 CAPUT X1IL
conlrili, Iiumiîilalique cordis indefesse instanles,
malebanl quidquid usquam putalur intolerabile per- De Begonisdonis et pio obitu S. Spinuli. — Qui-
ferre quam Christum in aliquo ofïendere.] El quodam [enim] vir Bego, didus nomine, sancli viri
niam invidia diaboli mors introivit in orbem ler-. " necessilali communicans, rerum suarum aliquid
rarum (Sap. n, 24), sciens Dei' athlela Hildulphus j Usibus fratrum sub beato viro Deo militanlium de-
se suosque quandpque Adae debitum reddiluros, legare slatuit, alque locum qui usque hodie Begonis-
sepullurae locum quaerere deslinavit. Sed quia utt Cella dicilur, et parlera Vosagi quae Folchodi-
in convallibus jiplëf, circa monasterium aquarumi Rupes appellalur, deslinavit.. Denique vir Dei Hil-
erat abundanlia, minime aptum ccémeteriolocumi dulphus in cella jam dicta- sanctaescilicet cruci di-
judicavit ; ad auslrum vero collis monaslerio immi- cata vïrum summi»humililalis et obedientiae Spinu-
net, super quem vir sanetus ecclesiam construens,, lum, nomine consliluit, in qua idem homo fideliter
ex nomine beati Gregorii papae consecravit, atquee Deoserviens post muitiplices in Chrisli agone labo-
circum hanc coemeteriumbenedixit. res ac numerosa miraculorum insignia vilaeaelernai
CAPUT XI. consecutusest praemia.Quem omnipolens Trinitas
Ab Erardo episcopo visilalur. — Fama Mlere:a apud se glorificalumin terris, gloriosum osleiidere
(12) In vet. ms. excitatus (14) Gentilem hic improprie appellal auctor, non
(15) In vet. ms. per dies. quasi idola colcret, sed quia noudum erat bapiuala..
597 VALCANDI VITAS. HILPULPHL _ 598
volens in coelis, per minislerium angelicum bealo A Deo propilio slabililus, pcssumdabilurfumlilus.Li-
Hildulphonotificat, ul glebara sancli ad monasle- cet enim, Deo coopérante, subsidiâ corporumnostro
rium lumulandum revehal, [sicut ipse beatus adhuc conferanlur loco, lamen animarum limemus peri-
vkens fralribus cum multa prece mandaverat.j cula ; unde' concurreniium comprime lurbas , ei
Nec inora senex imperauti obediens cinerem quo hilarem affluenleniquedatorem Deum implora, ut
faligalos arlus collocaverat excutit, convocatisque benediclionis ejtis senliamus graliam, qualenus
fralribus hominis bei nunliat obilum , qui licet penuria necessarii victus ac vestitus expulsa, occa-
tanto fralris auxilio desliluti mcererent, lamen sioneque Iaqueos decepiionis optandi invidissiino
gloria? ejus congaudëbant, accensisque cereis ad diabolo sublala, impleamusnoslroeprofessionisvota»
beali [viri glebâm1exsequias properabant. Tune vero videres spirilum carne solulurn, et vita
CAPUTXIV. potitum obedire morlali, ac si.idem leneretur vin-
morlis. Nam signis cessanlibus, venisque_co-
Ad cujus lumulum puni miracula. — Vis itaque culo
hihitis salinarum, frequenlia quoque desinit pofrn-
ventorumplus solilo inhorruerat, adeo ut non modo
lorum. Ad confulandum lamen impudentem gai>
fiutices, verum etiara annosas quercus excelsasque rulilatem invidorum et incredulorum/datur ibidem
abieles eradicaret. In lali ergo,turbine anle sancli ]
hodie prospici evidenlissima indicia triuiii
viri glebara ardentes cerei usque ad locum sepulcri "usque
sanclus finila pfece-
delati sunt. Sepullumigiturterris, ut apud se vivere quondam t puteorum. Denique
ac querimonia, alacer ac fidens se jam consecûtum
beus demonstraret in coelis,omnibus infirmanlibus
fralres regressus sollieilos vigilesque
ad sancli viri lumulumvenienlibus voluit subveni- optala, ad
orationi insistere hortalur, quo repressa concur-
re. Quanti ibi paralytici venis redinlegralis solidaii
sanle turba ab Omnipotente consolatio voluntarise
sunt, verbo aul scriplo non facile explicabitur, om-
nis caecitasclarificata [est, cum] lumine diemmirata pauperlaiis aliunde eorum dirigeretur.
CAPUT XVI.
obslupuit, universa débilitas ibi recuperatis usibus Dànaliones factoe monaslerio,S. llildulphi morli-
robur amissum persensit ; unde lurbis irruenlibus
• ficatio, sibi fuga consulil. — Precibus namque beali
reperla esl aqua salsissima.
Spinuli meritisque beali viri mox subsecula esl be-
CAPUTXV, nedictio Domini. Nam noiidum seplem diebus-de-
Quoecessareimperai S. Hildulfus ne fratrum Iran cursis, Hagio vir illuslris, qui el Flariulphus (IS)
quillitas lurbetur. — Cupidilale igitur salulis, habi- solebat cognominariadfuil, ac cujusdam nobilis prse'-
litaleque loci, aquaruin abundanlia populiconfluen- <- p dii Bercbem (16) dicti maxiraam partem conlulit
les, forum ibi slatuere tenlaverunt, quam inquie- loco S. Peiri; cujus tradilio solemniteracta, exiem-
ludinem vir bei Hildulphus senliens îndoluit, [ba- plo est litleris innodala, prsefaloqueLeulbaldo lune
culoarlus régente] ecclesiam beali Gregorii, ul ei temporis abbati est crédita, quibus convinceretur, si
moris eral oralurus inlravil, deinde oralione cx- aliqua quandoque bine machinarelur violeniorum
pleta surrexit, el ad tumulum S. Spinuli venit, al- controversia. Multi deinde nobiliumjuris sui praedia
que, ut eral piae mentis, ora perfusus Iacrymis, praefatoloco contulerunl, nec multopost aliqua por-
inquil : Gralias, fraier Spinule, beo agimus, quod lio villoeHundinis-Heymnuncupataeeidem loco cesr
te in pacis regione quiescere crédimus, et apud sit jure p.ossessoris. Perpendat digne, qui valet;
omnipoientem Deum posse plurimum eonfidimus, quarn profunda vir isle morlificalionesui, Deovilae-
nosce te eliam scimus, quomodo et quare nos [sci- que suai inhaesisset.Aposloloequidem, quodqueesl
licel desiderio liberius vacandi orationibus ac de- excellentius, ipsi Christo videtur crucifixus, potens
serviendi Deo] lumullu populorum relicto hanc dicere veris aniini vocibus : Mihi mundus crucifixus
soliludinemdevenimus.Tu igitur tranquillilate po- est, et ego mundo (Gai. vi, 14). El : Vivo,jam non
tilus, noslri qui in via morlis sumus, el inler ejus ego, vivitvero inme Chrislus (Gai.n-, 20). Crucifixus
pericula flucluamus, miserere oramus, quin eliam ID quippe ipsi fuerat mundus in maligiio posilus
si fas esl exigimus illa ipsa virtule praeclaraemaxi- (1Joan. v, 19), qui nec adversa perlimescebat.nec
maeqrieobedienliae, quse in te refulsit dum lempo- prospéra appelebal. Ipse deindemundo quem abo^
raliter viveres, cujus quoque merilo aeternaliier, minabalur morluus, ex parte diaboli, cujus blan-
ul evideirtibus et quolidianis signis liquet, gaudes, dienlis viscum vilavit, saeviënlis irnpetum -non
ne popularibus negotiis religioni monasïicae indîci- horruit, honorari verens in propriis, conimisil se
bilis periclilalionis procellam suscites. Si enim hac peregrinis, in-quibus se glorificari poslquam inlel-
populorumconfluenlia pressi fuerimus, non parum lexit, fugaeconsuluil; sed tandem insecutum gloria;
a proposilodeclinabimus,quin paulaiiru saecularium flentemet reluclaniem violenter retinuit, qua tamen
jurgiisel causis ac si nimio pulvere infecti alque se non multo post excutiens, hanc eremi habiiairi--
foedali, omnium mundissimo minime inhaerebimus cem fore diffidens, invias exploravit sedes. Uluc
Creaiori, quodque àbsif! ordo monaslicus hic jam etiam nec tune quidem gloria ab inseculiorie tam
(15) In recentiori ms. legilur Hariulphus. legitur in cap. 19 ; codex,lamenPaderbornensis legii,

(16) lia in ms. Mediani-Monaslerii,ila eliam infra Berenfini.
593 sJE.C. XI AUCT.1NCERTIANN1ET SCRIPT. rx&E':n. 600'
landabilis fugitivi fatigaïa. quasi sallem egenlissimo A . tins commillit, ut eis pro posse ïntra et exlra fidèle
lotius opis fae'.liuspursuahiu-a,çl quod roajus eral jugeque praesidiumsit, quod vir Deo plenus liben-
subjcciorum peeuniaria , qui nequaquam mpvebalur lissime aiinuil]. Tandem dulces in amplexus men-
suasio quoi|ire iion slal confisa paralu, subrepere tes, ac mutuis multisque flelibus se perfundentes,
ilii quaisivil (17) divinorum signorum amiclu, qua- oratione pariier fusa, non sine maxima cordis contri-
lenus vercretur vir ille se culpalum iri, si repudia- lionemulua visionecàruere.Beatus auteriiErhardus,
ret quasi divirritusprocura lis intérim fulciri. Quis, Rlreno trahsvadato, Regensborg(18) civiialem suam
qiiaeso,réligiosorum-hac nostra tempestate non am- sedem videlicet tara sancto praesule célébrera.futu-
bial negotiis saeculires suasaugeri, advenianlium ram subiil. lu qua non post plUrinia temporunir
co;rcursibus extolli? quis porro talia sibi suppetere curiicula sexto Idus Januarii de morte ad vilam
viJens.-non credat se.coelitûs honorari, enumerarrs trarrsiit. Sanclus vero Hildulphus ab opère Dei non
sibi-vel potins fingeus de se quaedani maxima, quae deficieba.1,sed jejuniis el laboribus laligatos artus
jam apud Deumconstant iiiinhna aut nulla? Verum spiritui servire cogebat, fralribus sibi subjec-lisac
Deicolainstar beali Abrahaenon casurus leutabalur maxime Joasni et Benigno [quorum mentidnem
a.Domino sciênle Vel quid ipse esset facturus, vel ." supra fecimus], quos quotidie ad meliora*tendére
quid Ialerel in famulosuo, qualenus nobis aperiretur gaudebal, quos eliam -non solum publica exhorla-
minium intima ejus morlifiealio, sed jam calarmis tione, sed inlerdum privala ac amieabilicolloculiorre
reddalur operi coepto. sui memores fore monebat, pro statu Eçclesiarum
CAPUT XVII. Dei, pro pace regum et salule populorum orare
Uejunctoabbale Leul'oaldoresumil curam paslora- suadepat, viam vero vitae quam semel arripuëiant
lem in monaçhos.— Dominustandem Leulbaldus lideliler currerc, et bravio supernaeremuneraiioiris
lideliler atqire prudeirter a.lmiirislialo dispensalionis scienler anhclare, illud Dominicumsollicito corde
«ibi créditai officio:,ex hujus vitaesubiraeius lubrico, assidue replicando : iVemomiliensmanumsuam ad:
arlus solo, spirilum reddidit coelo,pereniiiler inhae- aralrum el respiciensrétro, aplas est regno Dei (Luc.
surum Domino, cui -nihil praelulil in mundo. Mox ix, 62). Aiebat enim : Fidelis est Deus, et meniiri
monacliorum anxia uirba idonei pastoris provisione neseil, Louis moribUs corrsuefieri sluderenl, viciu
temporali desliluta, ad pielatis ponlificeinrecursitalj ac vestitu mediocri contenti esse discerent, obe-
el eum lucluosa reflociere precc quaîritai, ne ded'r- dienliam huinilera muluo sibi ac solerler exhibe-
gnaiclur ovium resumere sarcinam,pro quibus pa- renl, Chrisli vesligiis anle orania insistèrent, iusii-
sioruni Pasior.probrosae -morlis amplexus est inju- Q < intioni beali Benedicii alacriter insudarenU discre-
liam. Verumvir doçihilis, Dei cedere gnaruspietati, lioni per omnia docebal invigilare, quam s-epius
non autem emeritoejam senecluti haudquaquamju- iriculcabat nialrem (19) viriuluiii esse; inurmura-
dicavit refutandum quod animadverlebal Christum lionis, aniniosilaiis, verbositalis, delractionis, olio-
jubere, de suorum prascordiis pauper pastoralis. silalisque nialum nec in plèbe fideliumdicebat dc-
Ilaque .gregis grave oirere denuo suscepto, tribus piehendendum, quanlo minus in cluustris mona-
solummodoaunis quibus supersles fuil in saeçulo choruni. -Sic beatus senex per ordincm cuncla dis-
inslanlcr porrexit fralribus virgam correplionis curri [lonens, plusque exemplo fratres quam verbo in-
•susienlalionis baculo, eo siquidem ad emeiienduM slruens, ad omne opus borrumprompios et alacres
curriculi pauxillumquod reslabat reddebalur ala- reddebal, namque niaiiuum suarum labore cibùm
ciior .quocorrepto spalio coeperalbravio fieri vici- suaesancl* senceluli erat conquirens, jugiler tain
nior. sibi quam aliis illam aposlolicam sententiam inge-
CAPUT XVIH, lens : Qui non vult operari nec manducei(11.TJiess.
Si Erardus ipsi valedicit.—Indebeatus Erhardus m, 10).
conslrucla ecclesia ex nomine S. confessorisApri CAPUT XIX.
non procul a morraslerio, ad laivarn scilicel jam D Ejus disciplinoese subdit vir illustris Theudoaldus.
clictiflumiuis, fralri suo viro Dei posl cxhorlaiioneia — Cumque luculentae conversalioriisejus speculare
irr Creatoris militia dixit : boiniims possedit libi jubar, veri solis trajeclum quaquayersum evibraret
locum,adfulurus omnibus quaeegeris : tamen moneo lucem virlulum ad arguendum iiociem mortalium,
et pelo ul noyissimorum jugiler noslrique memor îionnulli saecularium fallaciter sibi arridenlem de-
sis, .me sane pporiet separari a te, aspeçlu non ridenles roundum, ne ipsi.ver.acitera mundo irride-
corde, facie non menie ; airgelusautem bomini bo- rentur, post modicum facullales suas pauperibus
nus juxta beneplaçilumejus cornes fiai meae pere- jurique S. Pétri contradidere,
atque'slultaesapieniiai
grinalionis sedem propriam revisere disponenlis. edomita cervicositate, sapieniem siuliiliarn Chrisli
[Cui conlra, fraier, beatus antisles inler caetera sub bealo viro militaluri suscepere. His diebus
secrelorum coelesliumcolloquia, fratres quos Deo quidam vir, nomine
Theudoaldus, jmer regni pro-
venerabilique palrono Maximino aggregaral, altcn- ccres illustris habebàlui-, qui tenax glutiilum mundi
(17) In ms. leg. quoeshil. (19) In ms. Paderbor. legitur Mereedein.
(18) lh ms. Médian. Renesbuorch.
601 VALCANDI VITAS. HiLDULPHf. 602
ntolfiter séd exiliabïïiler preliosas animas incscare A bellanie narium delruncaiioiie deforruair, quinta
quserenlis, prudenli declinans oculo, consensu indiciione, Sergio venerabili.papa,,cujus duo proxi-
uxoris jam inilialacsancliinoniaeproposito, deposilo miores successores nonien Joaniris possederunt,
militari cingulo, beali viri se subdidil magisierio, Romanam Ecclesiam régente, qui invenit iirirara
cum suo nalurali filio, nomine Abbo. Hic inler poriioirëm ligni salutaris in sacrario beali Peiri.
caetera collationis suae xenia conlulit eliam huic [Hujus diebus Theudobaldus, rex Anglorum, qui
coenobiobasilicam honori perpétuai yirginis Mariae inulla in. sua palria bella gesserat, ad Christum
dicatamin jam dicto praedioBerChem silam raulli- conversus properavil Romani, qui per Cuniperium
plicilate rediluum praecipuam. Longobai'dorum regem veniens roirifice susceplus
CAPUT XX. esl. Is cum Romani perveni=sel., a prasdiclo papa
S. Hildulphi obilus ci sepidtura. — Huic negolio baptizalus , Petrusque appellalus, adhuc in albïs
eximius Paler insislens, nec omnino annis proprïo- coustilutus, ad coeleslia régna migiavit (20).].Quin
quecorpori parpens, niagnopere sàtagebat lain prae- eliam-hac tempeslate domnus Beda, vir înonasticae
seniium quam etiam fulurorum ibidemccenobilaruiii religipnis praicipuusin doclrina et aile calculatoria,
necessilati et quieli providere, ne cujuscunque rei florebal magnificus, el floruit diu posl obilum Pa-
indigenlia se minus regUlari aciioni posse inservire B iris noslri Hildulphi, et licet videres discipiiïoruin
excusationem quantulamcuiiqupvalereni pbtendere. examina bine inde cerlalim confluxisse,piique Pa-
Quod maxime desidiosis et arclam vilam remisse tris el magistri funus pio cum gemitu cons.i-iass^,
tenentibus esl faniiliare; cumque jam laboribus qui licet pie gauderenl lam praeclari insiilutoris sibi
eflèlo corpore spiritus fervenlior esss't, pius Deus non defore coebtùs palrociuia, lamen pie defiebanl
eurn vocare voluil ad coronam juslitiae. In vigiliis liBs-ianilalisconsueia sibi subtracla solalia. Tandem
ilaque constituais, febre est correplus ; qua per dîcs officiose cnraio cadavere sernper reminisçendi Pa-
ingravescente, fralres turbali ad slr.'rlumsenis ac- tris , hiiinaverunt illud in basilica beali papae Gre-
eurrunl, qui rramque, ulcunque polerat, semper gorii a dexlris allaris, adulla jam luce sëcundaeferiae
Christum annunliabàt. Qui cum moesiifièrent, et se anno iricesimo sexto habitationis suae in liujns
desolari dolerent, una erat omniumvox plangentiuni lerrihilis eremi vastilate,.quadiagesiino vero a glo-
precanlumque ne paslor ovium [/"., oves] desèieret. riosa domini ponlificis Maximini iranslatione, quse
His querimoniislacrymisque commotus, ut erat jam exslilit sub hoc nostro archipraesule, Pippino sur
exlrema parle corporis praemortuus, in exlrerna perius dicto jam lune Gallias gpbernanie. Verum-
lectuli parte resedit, el cir'cumspectis fralribus, , lamen cum lux mer'itorum beati Hildulphi crebris
Pax, inquil, vobis. Demumnianu elevala, his eos clarescerel miraculis, relatum ab ecclesia sepullurae
verbis liencdixit : O Deus omnipolens, benediciio suas mirabile corpus, devolione ac studio fratrum
démens, praesenlesquetuosserva per saeculaservos. lemplo bealse Mariae Virginis esl illalum, in quo
His igiiur finitis, bumîllimusprece huinillima fralres dexirorsuni eleganii formée aliquanlo deliluit tem-
exoravit conlinuaiim ad altarè Christi in omnique pore, cujus in praesenli laudibus pecupari, meiitis
divino officio menioriam Telin'ere sui nominis, né sublevari, vesligiis. inforinari, el in futuro gaudiis
coniirrgerët eum suosque, quos hic lemporaliter valeamus copulari, praevenienle ac subseqrrenleel-
rexil, alnii Patris Benedicii abesse cbnrurberiiiis,' ficacissimamisericordiael misericordissimaefficacia
alqué supradictis milleque solaliis aliis quieli ovi- Factoris Refectorisque noslri poienlissimi ac bè-
cularum suaruni impigre provisis, virlutum plenus nignissimi, qui crucisnudai ex'peditossequaces prao
afquë dierùm, mundo' qui jam lalem habere non filiishoniinum glorifical, cum eos securos non inodo
merebalur, "subfrabilur Pater venèrabilis, securus suorum nierilorum actilal, sed judices alienorurn
in porta rcgrri cum- serratoribus terrae inler quos babendos denunlial. :
irobilishabebilnr Cbrislus vir sanclaeEeclesiae.Isle CAPUT XXI. -
ilenique vir bealus Hildulphus quoniam exemplo fj I De félici obitu sanciorum Joannis et Benigni.—
Dominicaeparabolae in arvo conirili et humiliali Post beatum gloriosi Hildulphi tnarisilum Revmber-
cordis spaisefat semen reclae intentionis, quod lus vir speclabilium oniamenlis decenter prsedilus
uilro l'rucliiicans, prirnum herbam leneracaciio- oior-um, concordi voto frairum regiminis subiit
his, dein spicam provecliorris, pervenerat ad ofîicium. Hujus lempora ;et opuscula sub regibus
fruincrrtumperfectionis divina falce, lemporaliter -Theodorico alque Childerico Juniore, Pippinoque
ejus vita déserta, ul grânum a paleaium rècremen- -filioducis Caroli sunt decursa, restant sane quam-
lis selecium, inducilur in seternae vitae borfea. plurima Deo dignissimi Patris noslri -Hildulphi.sue-
Ehilcuit lamen ab oerumnabiliincolalu hujus nostri cessorumqueejus acta ineritisilliuscondita, quaepro
cxsilii piissimuspaslor ac nulrilor nosler sanetus fastidio lecloris intérim differenda, et alio opuscule
Hildulphus,quinto Idus Julii, cum ageretur annus judicavimus deleganda. Praeclarissimum verp in-
ab Incarnalione Jésu Christi 707, consuiatu Jusii- Vicise cliarilalis in vila, in morte ac post mortem
niani Minoris Augusti, a Leone contra ëuni re- •iriexstinguibiliter conservatae experinsentum nos
(20) Ansulisinclusa désuni in ms. Paderborn

605 S^LC. XI AUCT. 1NCERTIANNljET SCRIPT. 'AAKsn. 604
viiieinr impracsenliarum differendum, omnibus sui A j uno decenler recondili mausoleo-, sepuilurae sunt
dilectoribus caslis dulce omnino ac proficuum. Duo tradili in Beali Gregorii oratorio, quod sociale dé-
siquidem discipuli laudabilis magistri Joannes et çus noslris adhuc dalur et dabilur futuris prospici
Benignus, quos, ut-praedicium est, germanos exsii- diebus.
lisse carne ac spirilu, quorum pfior presbyleratu, CAPUT XXII.
aller vero fungebalur diaconaïu. In cujus jugiter Ad eorum lumulum sanclimonialis manus arida
solili assislere obsequio, quolidianas Deo hostias sanatur. — lnnumeris post mortalitalis hujus. eva-
nobilita-
redemplionis noslrae et mortificalionis suaemaelan- sionem sanctos islos omnipotens majeslas
les, latidabili initio laudabiliorem jungentes finem, vit miraculis, quibus pateret quam bonus thésaurus
ad coeleste regnum secnti dilectum instilutorem, in agro cordis eorum, dum advixerunl, laluit. Sed
pridie Kalendas Augusii ad Chrislum pariler migra- sufficiant pauca subjecta de pluribus. Sub eodem
vcruni, videlicet post migraiionèm sancti v.igesimo lempore exslilit sanclimonialis quaedam,Hymeldru-
sed opima
primo die. Quod indultum fuisse intiinoe charitati dis nomine, lenuis quidem facultate,
trium, non vero exslilisse forluilum nemo refra- fide, quse sive peccalis exigenlibus, sive ul mérita
alios horum amicorum suorum in ea manifeslaret.coelica
gabilur fidelium, cum legamus fralrem inler '"
non vocalum precibus venerandi Anastasii obiiu virlus, nalurali sua subduclione deslituta gestabat
suo praeveirisseejus diem seplimum. Hinc.jam cala- inutile et cruciabile pondus manus aridoe. Haec
itium dum nimium inhial mente, pigeai enucleatius sedulo excubans erat in proefalooratorio, ubi advo-
percurrere sériera rei geslae.Bealo ac semper remi- luta tumulo eorum subveniri petebat sibi prece,
niscendo magislro Hildulpho ex lubrico hujus vilae fletu ac gemitu imporluno. Igitur mulierculaeisti,
senalum regni ingressuro], in commune cbarissimis nullalenus ab incoeptisquiescenli, nocte quidam vir
filiisque monens fralernilalis soeieiatisque sanclae asiilil fulgidus in habitu monachali, inquiens ei :
congregalionis alrni praesulisMaximini, ul decebai, Hymeldrudis, aderit luse incomraodilali medieina
lam spii'ilalilcr quam corporaliter meminisse, sub coelesiis. Verumtamen. cave de caetero aliquibus
Chrisli Ecclesiaeque testimonio his duobus gerroa- implicari fiagiliis, ne pereas cum eis. Et, manu
nis se seculuros ad coelestia gaudia innoluit spirilu ejus contreclata, sanavit eam ope praestaniissima,
propheiico. Qui extemplo ulrique languore depressi Isdem autem vir asseyerabat se Joannem esse pênes
decubuerunt leclulo (21) [cum Agno vicluri]. Quo quem aller junior illo videbatur pulcherrimus starp,
per dies'augmenlum capiente, dissolulioni corpo- qui una protesiabalur velle se inde exire.
rum se senserunt propinquare, cum repente S. CAPUT XXIII.
Joannes, qui el major nalu eral, unum e fralribus Muliercoeca illuminalur. — Aliud itidem miracu-
direxil, seiscilalur qualiter se haberetseorsum de- lum inibi osiensum est. Ne alicui forte videalur
cumbens dilectissimus frater. Quantocius ergo onerosum, succincta narralione est aggrediendum.
perficiens imperala monachus, repcrit Dei famulum Non longe a monaslerio quasi curriculo milliarii
sacramenlis Dominiciscommunilum evasisse nexus vix dimidii degebat, nomine Agnes, anicula, mullo-
morlalitalis hujus. Cucurrit, renuntiavit. Beatus rnm decursione annorum visu multala, quaegesta-
vero ille, quem solHcitabatadhuc suspeclus exces- l*rio aselluli et duelu suorum adiré ecclesiam illam
sus junioris et dilecli fralris, si post obilura ejus eratsolita. Die quadam igiiur de more adveniens,
conligisset;eum aliquandiu interesse/rebus humauis, seque post expletionem missae tumbae sanciorum
audilo jam discessuejus, laetabundus,inquit? «Maxi- proslernens, diuli.us erat orationi insis.tens, exlae-
inas luaepielali, piissime formater bominis, gralias dialis landem ,ejus çomilibus précis prolixitate,
rependo, quod fralrem meum ad. regnum luum aggressi sunt a loco eam dimovere, asserenles ho-
anle me miilo, el jam securus et gaudens bine ram regressionis praeleriisse. Quae'surgens profile-
posl eum ad te vado. i His explelis, inlerrogalus a tur se suos praesentesquecunclos oplimeperspicere.
fralribus an singulatiiu essent lumulandi, adjecit: D Gralulanlibus ergo omnibus, gratesque Deo refe-
Absil, domini mei, ut separemur ab invicem, et in rentibus, ipsa per se lune et deinceps repelivil sua,
futuro-el inpraesenli! unius enim nos gemliïcis in magis magisque aestuans laelificatori suo placere
banc lucem effudil utérus, una et sub uno insiructi aclione recta.
sumus monaslicis actibiis, unus uni Deocommendat CAPUT XXIV.
ab bac luce exilus, unus omnimodis recipiat et Terlium nibilominus miraculum suhneclilur se-
claudal lerrae malris omnium nostrum sinus, qupad- cundo. Poêla quidam Dominocecinit gaudere pari
usquû veniens nos excitet Dominus. Tandem ubi numéro (VIRGIL.Egl. 8, v. 15). Quaquaversumper-
hune finivit sermonem, pariter eliam lucem lem- vaganle horum juslorum faraa, quos semper hâbebil
poialem , subsecutus sanetus. sanclum fralrem, et aeterna memoria ex praedio S. Stephani Danorum
ulrique dilecli dilectum praéceplorem olim coelesti- opus solilo vocilari, quod corruple nunc Danpbriura
bus inhiare monentem, nunc promissis majorai vocitant cuncli Mosae fluvii adjacentes liltori.
exiiibeniem. Verum quid mullis diu hic haerebimus? 1 Quidam caecus se immiscens frequenliae poprrlari
(21) Paulo aliter et brevius sic hune locum legil• subtraclo, proefali duo germani parili languore de-
codex Mediani-Monaslerii: Hildulpho morlali viloe pressi, inox decubuerunt leclulo,.
605 . VALCANDIVITA S. DEODATI. 603
hue properanti, excilus gravi, incommodo sui et spe A leliim vocilalo, delersa caligine caecitalis, se siba
beneficii affuit cum munere manuali. Nocle igitur liberum itineris ducem reddilum ex insperalo sensit,
precibus inipënsa nec sperata exhilaratus medeïa, ac.oblitus querelaejugis, verbis affeclibus mutalis,
facto mane bbnke satagebat revisere propria. Sed repente duci suo gralulabundus inquit : t Video le,
quid agel miserabilis quibusque feslinanlibus se silvasque hinc inde, elin cunctis me sentio compo-
reddere propriis, hic slipendiis haerebat alienis, et tem viae. Tolis ilaque animis ingénies gratiarum
dupliei anx.ius modo, sive quod carebat speralo actiones divinae Omnipotenliaî, ellicacibusque"san-
beneficio, vel quod familiari lugurio vecordium ab- ciorum quos miserrimus adii meriiis rel'ero, quod
jeclus ludibrio, quidam lamen frairum manum illi me mihi donalum agnosco. » Lsetus ergo fraier
porrigens, ad locum qui dicilur Visio-Vallisusque laet'umdimisit ad sua. Ipse coenobii repetens clau-
médium deduxil. Ubi tandem homo erumpens in stra, ulrique laelos efficientes, hic monachos, ille
querimoniam, miserabiliter deteslari Infelicilatem populos, ubi narrarunt gesia in via. His innumeris-
suam bis"verbis coepit: Heu piget aut pudel me mi- que [aliis miraculis haclenuS locus idem divinae
serum altigisse bas partes et adeo difl'amalosadesse dighalionis opitulanle munère claruil. Quaepro sui
palronos ac Patres ! divulgabitur cunctis me infe- copia, scriplorum quoque inopia, ac lectorum so-
licissimum el nequissimum] mortalium esse, sicut B cordia prior aelas aut funditus'altingere exhorruii,
nunc experior el faleor intègre. O quot et quand aul vix alicujus inculiae argumenlationis exemplaii
pariliveliemeniioriqueinforlunio detenli per sanctos nolificare saliera extrema valuit vel voluit; ipse
illos sunt adepti, nunc me unum, uii perspicuum vero manus dare inobedientiae verilus qualicunque
esl, infelicioreminfelicissimisredire conligil absque leciione incomplalalere futuros minime sum passus.
effeclu voli. Haec alque hujusmodi plura animosis [Si quis vero librum miraculorum super liaecirans-
cum prosequerelur querelis, obtinente praeslanlis- currere sluduerit, evidentissimis agnoscëre indi-
sime ubivis praesentia amicorum Dei, unum effeclo- ciis poterit, quantus hic beatus Pater noster Hil-
rum cum illo et in ijlo qui et ubique et praesens et dulphus exsliterit, qualesque viros dictante Spiritu
potens existi.t in loco ex nrovenlu genuino, Cori- sancio sanclae Eeclesiaeeducaver'u.|]
DE SUCCESSORIBUS S. HILDULPHI
IN MONASTERIOMED1ANENSI
(Vide Patrologioe tom. CXXXVIU,col. 205.)
VITA SANCTI DEODATI
DE SANCTO DEODATO
PRIMUMEPISCOPONIVERNENS1,DEINABBATEVALLISGALILÊ,EIN VOSAGO
GOMMENTARIUS PRJ1VIUS
(Acta sanciorum Bolland., Juuii t. III, die 19, p. 869.)
De sancti cultu,' vita, eelate ac monaslerio.
l.Vosagns nions,salius,silva,eremus per confinia C quod poslea ad ; ordinem Praemonslraiensem est

Àlsaliae,Biirgundiaeet potissimum Lotharingiae ex- translaium. Ibidem eliam invenilur «Médium seu
ipndiiur ; praebnitqne olim variis sanclis, lam ere- Medianum Monaslerium',a S. Hildulpho, dîmisso
miiis, quam coenobitis, domicilia seu monasteria. arcliiepiscopatu Trevirensi » ereetrun ; de quo ejus-
Inler haecpolibra quinque censebanlur in modum que fundalore plurima infra dicenlur Ipsum modo
crucis dislenta; ex quibus in capite erat ad septen- cum Senonensi aggregatum est BeiiedictinaeS. Vi-
irionem. Bodonis monasterium a S. Bodone Tul- toni congregaiioni. Monasterium demum Vallis-Ga-
lensi episcopo,cujus infra lalior fit menlio, con- lilaeae,quod Juncturas dixerant, ad meridiem, quasi
siructiim, jam dirulum. Inde ah orienie est c Seno- in pede crucis, quam isia coenobja formant, a S.
nense monaslerium, a S. Gumberlo seu Gundo- Deodalo, cujus hic Acta illustramus, conditum et
doberto archiepiscopo » Senonensi conditum, uti excultum fuit; obiluque ejusdem, et sepullura ac
latins ad hujus Vilam , 21 Februarii esl relalum, miraculisclarum ; unde ab illo jam pridem nomen
quod modoexslat sub BenedielinaS Vilonicongre- accepit oppidum,'quod eidem paplalim accrevit, ad
gaiione. Ë regione ab occidenle visitatur monasle- diclum fluvium Moriham, vulgo Sainl-Dié-en-Lor
rium Slinagium,vulgoEslinan, ad Moi'lhanrlluYium, raine mmcupatuni (est enim aliud ad Ligerim
C07 SMC. XIAUCT. 1NCERT1ANMIET SCRIPT. 'AiESn. 60&
Saint - Dié-sur - Loire ubi pro monachis inlroducli A potius iiriputandas; alias inlegrumfére saeculumdif-
acculo x canonici, eumdem S. Deodalum palronum ferendus obilus isle essel, prouteum dislulit noster
veneranlur. P. Labbe, jubens pro 679 scribi 769, qui fuit Ca-
2. Coltmlur die xn, hujus mensis Junii SS. Nabor roli Magni primus; nam ea Zyfrarum cpnversio,
et Nasarius; quorum sacra corpora S. Crodegandus quam est facilis scriplu, lam est impossibilis pro-
episcopus MetensisRoma delulit, et corpus quidem balu;; neque Labbeo venisseï in meulem, si cogi-
S. Naboris posuit in monaslerio Hilariaco per S. tassel, apud Doublelium in San-Dionysianisexsiare
Fridolinum (uli ad ulriusque Vilam vi Mardi dixi- ipsius Caroli lune datum diploma, quo déclarât se
niris) in liodierna Loibaringia conslruclo; in cujus donare - ad casam S. Dionysiiniarlyris.... mo-
monaslerii, jam dicli S. Naboris, ms. Martyrologio, nasleriolum qui nuhcupatur a S. Deodalo, infra
ad hune 19 Junii isla legunlur. « Eodemdie S. Vosago silva, sicut eum Pippinus genitor in sua in-
Deodati, episcopi el confessons, J Grèverais in Au- veslilura lenuisse comprobatrrSesl. i bridera ergo,
ciario Usuardi anno 1515 et 1521, excuso, célé- eliam anle Pippini regnum, obierat sanetus, a cujus
brai « Deodalum, episcopum Nivernensem et eon- nomine dicebalur monasteriolus isle, quem non
fe.-sorem.» quem longissimo encomioexoniat Saus- putamus ësse alium, quod ipsum de quo agimus
s-'ytis in M.n'tyrologioGallicano. Tritliemitts lib. ni Vallis-Galîlaeae. Noneliam admiserinrquod illo ipso,
De viris illusfribus ordinis Benedictini, cap. 504, quo bic dicilur sanetus, obiisse anno, e sua abductus
isia scribit : i Adeodalus, abbas monaslerii Vallis- ererno sil, ul cum S. Wilfrido Romam proficiseere-
Galilaeae,ac'postmoduni episcopus Nivernensis, ma- lur. Caroli le.Cointe opinio illa fuit hanc ob causam
gnis viriuiibus et merilis clarus emicuit, et quam- 1}coacli differre ejus obilurn usque ad annum 681.
vis ponlifex essel, lamen monachi proposilum in Confudil ille hune, de quo agimus, S. Deodalum
nullo violavit. Cujus festum agilur xm Kalendas cura Adeodato Tullensi episcopo, qui anno 680
Julii. i Thrilhemium sequuntur Wion et Dorganius, Romanaesubscriplus synodo, sicut fusius explicuit
ilemque Menardusel Bucelinus, qui Deodatum ap- ad Vilam S. Wilfridi Henscheniusxxiv Aprilis,cap^
pelant, el ex ejus Actis accuraie docent, episcopalu 4, S. Wilfridum fuit coinitatus. Prioris corpus, uli
rclicto, decessisse ad jnonacbatuni. Eumdem epi- apraedicto lluyro scribitur, a BertoldoepiscopoTul-
scopum Nivernensem Adeodatum MenologroScolico lensi elevatuin fuit anno 1005 die 17 Junii, adni-
25 Marlii et hoc die ascripsit camerarius ; et tenie beatrice vidua-Frederici Lothariiigioeducis
Tlreodatum appellal F-ilz-Simon in Kaiendario Ifi— cum filio Theodorïeo, qua de translalione est, cap.
bernico. Sed haec ipsis Actis ultro ref'utaniur. In 15 Chroiiici'Senonensis, producli-ferme ad finein
ms. Florario ad diem u Jarruarii celebratur deposi- saeculixiv.
lio Deodati, Nivernensis episcopiet confessoris. 5. Francisais RlgiretusMagnus, S. Dcodali prai-
5. Acta ejus nacli sumus, a Joanne Gainansio posilus, juxla Nanceiainrm velus exemplum, pnv-
descripia ex papyraceo codice ms. BibliolhecaePa- diclam illius sancti Vitani recudi fecit ; recusameue
trum CapuccinocumPaiicrbornae,el collala cum ms. Ilensclienio misit anno 1679, ascriptis manu sua,
piM'gamenoPassionali coenobiiBodecensisin eadem tara in margine quam ad calccm Iibelli, Gallicabri-
Paderbornensi dioecesi, canonicorum regulariura S. gua observalionibus suis, minime corrlemnendis;
Airgusiini; sed in hoc desideralur caput 4. Eadem bas vero sequenti deinde anno cumulavit nob s
babuimus in ms. Ultrajectino S. Salvaloris, sed in ç eadem lingua nremoriishisloricis ac chronologicis,
hoc désuni quaesub initium num. i, cl quae sub simili cura Anluerpiam missrs. Non vacabal He:i-
finenia num..2-7narranlur. Simile exempter habuit schenio recognoscere ad illas surrnihnne praevium
Mosander, in quo ëadern, sed stylo non nihil emerr- coinmentarium , noiasque ad Vilam paraïas. Id
dato, pro supplenienio Srrrii edidil. Integra eliam ego nunc facio, simulque auctori reddo debitam
baecAcia edila sunl Nancaei aiinp 1619;, e quibus commemorationem sludii erga sanclurn suum pa-
omnibus ea damiis more noslro distincia et illu- trorui-ii,
strata. Eadem poslea Gallice translulit Joannes 6. Praefaiur ille, in primis observalionibus, au-
Rnyrus vel Ruerus (nam utroque modo nomen im- clorern Vitae sibi videri « monacbum Yallis- Gali-
prirni fecit) secrelarius Eeclesiaeet capituli S. Deo- lseae, > qui num. 11 dicil « hujus monaslerii > et
dati ; edidilque 'Précis anno 1Ê94^ ac postrnodum num. 20. « lu hanc Yallfiin-Galilacam ; > ubi cum pro
iuseruii operi suo itidem GallicoDe sanclis et an- inopachis canonici sint inlroducli circa annum 980
tiquilalibus Vosagensibuspar. n lib. n, excuso Spi- cousequensvidelur, ut illa Vita anle diclum annum,
iralti anno 1654. Hic in epislola dedicatpria primas aul eliam mullo prius scripla sil. Phrases praedicUe
edilionis ad Gabrielcm de Reynelle, magnum praa- (ut verum faiear) aptiores sunt illius monaslerii
posilum, et canonicos iusignis eeclesiaeS. Deodati, quam Medianimonacho. Sed dum ad calcem Vitae
asseril haecActa ex prima colleclione a discipulis îfoialumlego-quodipsam, anno 1049, Rorrraein sy-
S. Deodati facla, fuisse postinodum conscripta a nodo leclam, Léo papa IX, in Ecclesia Dei recilaii-
quoilamviro docto el sancio, ac Monasterii Mediaûi dam decreverit; duuiqne ex Riguelo inlclligo, in
autisiile, postquam tertiaevisione ad id fuissel divi- R Deodatensiarebivio eliamniim servari membraneum
nilusincilatiis. Illud ipsum esse alteslatum in epi- Légendarium, ubi eadem Vita in lectones verbote-
slola carminé descripia , atqhe cum hisce Aclis iins digesta fuisse inlelligiiur,ex poliori parle eliam-
directa Waldrado niagno praeposilo el venerabili num ibi residua, cogor opinari quod non habeamus
collegio S. bcodali. Exstat Ilistoria Senonensis ab- piirnam Deodaiensis monachi composilioneni,siylo
batial, aUcloreRicberio ejusdem coenobii înonacbb, forsilan mullo simpliciori exaratam, el verosimiliter
a Luca A.cherio,loin. 111Spicilegii, el par. n, sec. nullis vel paucioribus mendis chronologicis obfusca-
tu, Benediclii.i vulgata, unde aliquod niiiaculuui el lain. Ea meuda Medianensisautistes, sanctior quam
iranslationis noiitiam subjungimns. Reliqua ibidem' doeli.or, lanlo operiosius cumulâril, quo magis co-
legi possunt. . nalus est aplare. se cuidam Tullerrsiuniepiscoporum
4. Haclenus paircis anle mprtera annis Ilcnsche- corruplissinio (ut apparel) calalogo, unde nomiua
nius, cujus coepta prosequens, noto, quod < irausiil huciirferënda accepil, de quibus infra in notis. Sane
de morte ad vitani domnus Deodatus (uti num. 20 Vi'aldradusille proeppsitus,ad quem directam Vitani
dicilur) tertio decimo Kalendas Julii Douiinicodie, liuyrus scribit, idem esse videlur, de quo.praîdictiis
s'-xeéntesimosepluagesimb nono anno a b. N. Jesu Léo papa, aniio 1051, Uduni Tullensi sics.ciib.it:
Chrisli lncarnalione. i Qui characteres cum inler « Fraier-noster charissimus Weldradus, praeposilus
se conveniant optirae, iiolini ab illis dimoveri pro- coenobiiS. Deodati, cum quibusdam fralribus suis
pler quasdam in aliis ejusdem Vitaj circumslantiis' nobiscumprjesenies.* in curia Henrici III, sub ('fiin-
iiallruiiialioiies quoad nomma e'piscoporum, nescio pus quo ibi ipse papa elccius fuit, « noslrum inipio-
an Auctori Deodaiensi,au iiiierpolatori Mediaiieusi ravcruul auxilium.» Idem ergo caderu occasions.
Gft'9 VALCANDIVITAS. DEODATI. 610
Leoni ohlulcrit, qualem a Medianensi antistile ac- A apud nos gessif, factum credilnr ut suceessoribus
cppcral Vilam, Romaein synodo prima-approban- ponlificalilcr ofïicianlibuspedum ac milra sil, cum
dam ; sicqtie transierit in membranas praedïctas, sed peculiari quoque'..ornamento sericeo, in formam
absque epislola, cujus meminit Rityrus; quam ipSe piscatorii-'relis coo'pft'ieiHealbam, lunicellam atque
mina m edidisset, nunc enim nuspiam inveniri indi- dalmaticam, a cingulo usque ad pedes, quod vulgo
cat Riguelns. rete vocant, relmtum Latine.riieeremus. » El haec
7. Utendumintérim isla qualiqualî Vila, et cae- opinioconfirmari polest ex privilcgio pallii el rnilra-
tera aplanda erunt anno morlis : Qui annus, cum rurn, qrrod idem Léo IX in memoriam Clemcntis II
suis indiclionis Doininicaequeadjunctis, potuil cer- decessoris sui , antea Babcnbergensis episcopi,
lins fuisse cognilus. Ita quamvis Vitae auctor vel . concessil episcopo, et dignioribus canonicis istius
interpolator dicat saepiusvenisse sanclum in Vallem- ipsius Eeclesiae Babenbergensis. « In lali ornatti
Galilaeamanno 669, eo lamen hic veneril deeennio assisii't prsepositifssolemniorumd'e.rtimoffieii?,alias
citius. Causamerrandi dederii privilegiuminventum adesse non lenetur; si tamen adesso velil, obliga-
sub nomine S. Hildulfi Trevircnsis episcopi quasi tur venire in habitu episcopali; hieme quidem in
datum S. Deodato lali anno, pro suo in Valle-Gali- cappà violacea, pelliculis mûris Armeirii farta,
laea monaslerio; exislimanle auciore, hoc. fuisse oestaievero linteatus cum epomide el pruçe peclo-
initium monaslerii; neque ad "manus habente aut rali. "
Childerici régis donationes, Ad monasterium jam 9. « Episcopalem quoque jurisdiclionem habet
condi coeptnm collalas circa annum 1160 (quorum proeposilus,non solum, in op'p.ido"S. Deodati^ sed
ne nunc quidem inveniuniur charlse) neque S. Nu- J3 per totam vallon, a liuiiianeis dioeoesibusArgenti-
meriani episcopi Trevirensis, Ilildulfo prioris, privi- nensi, Tullensi, atque Basileensi ahjunctam, com-
legium veiuslius el anno ul summum 665 datum ; plexamque duodecirn magnas parochias; quibus
quod in MedianoMonaslerioinvenisse sibi gralula-- dëcimam lerl'iam ego addidi, pro majori comraOdi-
lur Riguetus, ulpote-exempter, ad quod, alterum tate parochorum ;. quos ad synodos meas voco,et ad
Hildulphiposlea vel factum vel confictum.fuit. Agit quorum insiilulionem concursus celebro, habens
autem illud de jam plenc consiitulo monaslerio, îiiinislros curiaemeaespiriiualis, a quo non nisi Ro-
quod ul sic habcrelnr, qui'nqueut minimum vel sex niani appellatio est, officialem, p'romolorenr, alios-
anni requiruniur. Porro aliorum ibidem *i opinio que, plane sicul episcopi. In,iis, quse Roma ad nos
fueril (oui, inqirit auctor num. 14, nec refragaiiiur, veniunt,birllis simpliciler dicimur provinciae Trevi-
nec suflYagamur,quoniam penilus refellere aut de- rensis, mrila dioeccsinominala,et ad eas funclioncs,
fendere non valemus) B. Deodalum, post trîginta ad quas cOiiseeratio epfscopalis'rëquirilur, liberînu
annos.ab egress i ipsius ex -Frància, banc valleniin- nobis est rogare -episcopum quci'r.cunque, nemiiie
trasse. > Qui triginla anni, simul cum prioribus non admitteiue diniissoriales ordinandorum a nobis
"viginli,constituuni annos quinq'uagiula,inler Vosagi signalas. Teiriioriiun noslrum, ex donaiiono Tbeo-
soliludines, loco non uno, nec uno monaslerio corr- dorici II facla S. Deodato, per monlana.ex'lendilur
diio aclos. Sic aulem inléHigetur DeodatusVenisse seplem Ieucis m jongiludinem, in Ialituclinemqua-
exFraneia, ubi aliqnanlulis saltem anriis episeopa- tuor ; merum olim desertom, nunc, oecasione rao-
lum adminislrarat, sub annum 650 jam quadrage- nasieriorum el cellularum a. sancto exstruclaium,
nario proxinius, aut major , adeoque obii'l'Vere r- habilationibus eliam ssecularium frequens; quorum
« grarrdaevus, i uli num. 16 dicilur, - emerilaeque omniumdécimas Ecclesia nostra percipît, licet ii'unc
niilitiai yeleranus » circa annum 590, natus. Quae pars solum tertia lerrrlorii supremae jurisdiclionis
omnia in nostris ad Vilam adnolatis, multo quam lilulo nobis pareat. Prioribus eliam saeculis regalia
Ilenscbenius reliquerat prolixioribiis, probaburrlur nobis competebant, ul sunt jus monelae cudentlà?,
optime cohaerere cuni cerliori hisloria, praeiucenli- militiaeconscribendaé, et iribuli exigendi aliaqire
bus Rigueli observalionibuset rnemoriis. hnjusrnodi. Invcnimus. aulem in' regislris noslris
8. Ordilur is primas describéndo praesentem ee- Magnililulum proeppsitis datum fuisse jam inde a
clesiae suae siatnm,, qualem non incongruum fuerit saecuîo xiii^ goque usum; Lotharingiae ducem in
adnêclere huic praeviocommeirlario, < Canonicis, cbarla quam nobis signavit anno 1272. i
inquit, viginli quatuor-constat bodiérnum colle- 10. HaciPhus ille, qui deinde ad posteriores me-
gimn, atque insuper praepositoraajori, qui caput est morias sic praefatur :'.:i Sequar, quateiius poiero,
omnium, suô numéro complecieiilium decanun*, anliquam Vitani, a Leone IX probalam ; cogar nihi-
cantorem alque scholaslicum, "quorumpro ratione lomjnus adjungere quaedam jbi omissa,. et r.efulare
emiiïeniioris super esteroï dignitalis, pfaeb'eïida nonnull.1,prorsirs incompaliuiliâ cuni aliis ejusdem
eliam amplior.esi. Olim triginta mimerabanluï; sed Villelocis, sollicitus imprimis; ut falsa secernam a
majores nostri. prsebendarum Irium suppressionem veiis. Qua in rehaud paulo. meliorera suecessum
impetraverunt Roma, conservando orgân'o, alendo- spero quam habuerii.it alii, me quidem doçtiores;
qne organistae,cum quatuor pueris choralibus musi- sed qui rnajofibirs luctibratibnibus intenli, aut lon-
cseqrie înagistro : quariam praebendam'auclorilale r, gius positi, olium non babuerunt singulas circum-
pontifiera abslulerunt principes nostri, pro crigenda stàntîas expendendi , neque facultatem scruiaudi
nova Nancaeiecclesia, quam primatialem dicunt. monumenla arebivii noslri, .ipsaque loca in quibus
Olliciumin ecclesia persolvrrni canonici, una cum res acloe pcrsonaliter adeuudi; quapropler alind
vicariis; quorum nunc neque numéros,-neque sli- faeere'non potuerurit; quam sese referre ad liane
pendium-est definiium; anle bella pleriiroque.unde- Vilain, velut omniS'iiolitiae<a:se sperandoe unicum
cim vel duodecimerant. Ex inslilutione Lëonis l££ foniem. t Ad haecergo subsidia aggredior Adnotata
qui majoris praeposi.'ililulum et ollicium aliquando llenscbeiiiana recognosçereet augere.
til S^ÎC. XI AUCT.INCERTIANNIET SCRIPT.'AAESH. ÔÎ2
VITA S. DEODATI
Primuro a Deodatensi monacho scriota, dein a Mediolanensi abbale interpolais

Ex ms. codicibuset éditionsNanciana.
CAPUT PRIMUM. A be virtute in virlutem ilaque, per aeiaiisincremenla

Omis, episcopalusNiversensis, vita solilaria. gradalim eundo, gralum se ex geniina charilale ex-
hibebat beo et populo, divilias salulis, sapientiam
1. Catholica fides, el Cbrisliana pietas, quanlo videlicet ac scienliam, pariterque timorem Domini,
vivaciusaciem menlis in invisibilibus defigit, lanio infaligabililer eompleclehs, pro incorruplibili the-
segnius visibilia allendil, quia eorum vanilale se sauro. Tandem pari el unico assensu cleri et plebis,
posse caecari animadvertit; nec mulcetur qualiciin- a Deo (cui se lotum dederal) juxta nominis sui
qùe spëcie caducorum, quae miratur el ambit fluxa exempter donalus est pontifîcio Nivernis, ne san-'-ta
carnalium curiosilas exlerius, quouiam aut foeda ejus aclio diulius lateret sub modio, velut lucerna
inierdum, aul vaeua novit inlerius. A quibus ideo praeclarissimadecenlissiniopraefigeridacandelabro,
oculos avertit qualenus veri el solidi boni oblecla- ut lam verbo quam facto lucerel omnibus in Do-
mine in selernum perfrui possil; cujus sobrio vino mini sancluario. Quod quanta devolione et indu-
sicinebrialur ut ignoret quo tramile ad haecinfirma stria, sub inTula pontificali, illuslraverit, nemo
reverialur. Ad lïujusmodi merum sic nos hortalur priorum ambigil, quando omnem ejus laudem fiii;s
Canlicumcanlicorum : Bjbite, amici, et inebriamini perfeclus canit. In quo pernoscilur clarius luce eum
charissimi (Cant.x, i). Animseebrietas gcminaesl; _ in episcopatu non sua, sed quae sunt Jesu Chrisli
aul enim inebriatâ amore soeculi, oblivisciturCrea- lanlum quaesisse(25); nec saltem ab hominibus re
loris sui, autinebriala prseclaro calice charila'tis verenliam debilam, sed a Deo remuneraiioneilliba-
Dei, sic ardenter adhaerei Conditori ul non senliat la'mex honore illo optasse cui lam perfecte valuit
quiilquid esl mundi. Quod fréquenter audimus el renuntiare.
videmus faclum, quando nonurilli pro desideriovilae 5. Denique sanclissimus antistes, sagitla chari-
aeternae,parentes carnis et palriam suam, nullo lalis divinae salubriler vulneratus, trahi et cur-
compellenle, sub jugo Pairum spirilualium victuri rere post Jesum expetebat lotus (24) ; perpendens
fngiunt; et quondam elati, cupinnt esse quod paulo mundum in malrgno positum (1 Joan. v, 9), se--
anle despexeranl, el odisse incipiunl quod fuèrânl. que in medio scandalorum . Elenim sicut super-
Aniarescunl eis olim dulçia, el dulcescunt-amara ; borum est minimum, seu cette nil boni agere
prospéra formidanl, adversa exoplant, ohliti facul- el semet perfeclissimbsin oculis Dei aeslimare, sic
talum suarum, omniumque carnalium affectionum; profecto humilium est, quïe praecepta sunt omnia
nec importunis fletibus cpnjugum revoeanlur, seu faeere, seque inutiles servos (Luc xvn, 10), et om-
pietaie parvulorum, sic festini ad laborem quasi ad nibus hominibus inferiores ac viliorés, non solum
requiem. Hoc sancli Spiritus nruslo quidam pléni, fj suo ore pronuntiare, verum eiïam inlimo cordis
opulenlarum nrbium suarum sunl oblili in hac affectucredere. Quippe a malilia conversi, et effecli
paupere Vosago, famé et frigore tabescere con- in oculissuis parvuli, Doniino par-vuloscuslodienti
tenti. De quorum numéro piissimus Pater nosler (Psal. exiv, 6) deflenl mente supplïci : Imperfeclnm
Deodalus, prsecipuo nobis praedicandus est praeeo- meumviderunloculi lui (PsmLcxxxvm,16).Hoc uti-
nio (22). que pacto, vir summaî sanctilalis Deodalns in civi-
. Bealus beodatus generoso occidentaliumFran- (ale Dei humililale perfecla radicalus et fundalns
corura sanguine -procréants', morum et acluum (Psal. XLVII,2, 5), neenon respeclu distridi Jodicis
pracrogativain suaeprosapiaelinea eminuit primus, exlremaeque discussionis allonilu, et sciens quia
qfiamvisex-corporis.selaiula censeretur postremus. cui plus commillitor, plus ab eo exigitur (Luc xir,
(22) Hinc incipit ms. Ultrajectinum praeposilishis,- conjectura illa ; aeque ac Sammàrthanorum, qui
verbis : < Piissimus Paler noster Deodalus, praeci- episcopatumejus diiTertmlusque ad an. 668, quem
pno nobis hodie pra-dicandusesl praeeonioqui gene- praecesseritGilberluspro anno 665 ex ms. Nivernen-
roso, » etc., el seculus Mosairder. sis Eeclesiaenotus. Quare mihi videlur Deodalus
(25) Carolus le Coinie ad annum 657, num, 16, assnmplus posl Agricolum qui primis suis annis
proferl i privilegium, quod Emmo archiepiscopus j) prassenssynodo Malisconens'ranni 581, facile poluit
SenonensisS. Petri-Vivr in synodocollecta conces- ultra 620, Vilam prolrax'rsse.
sit, > cui subscripsil inler alios episcopus Niver- (24) Apud Mosandrumapponunlur ista : « Dicens
nensis, quem le Coinie arbilratur fuisse hune S. ei cum sponsa : Trahe me post le, curremus simid in
Deodalum; sed (si is, ul vull Riguetus, sub an. 640, odorem unguentorumluorum (Cant. i, 5). i
ut aulem ego, 650, episcopalu àbiii) longe exerça
C!5 VALCANDIVITAS. DEODATI. 614
4S), ad sequendumChristum perfecte est anïmatus. A episcopium. Sed, quia sunl inlimis inleriora, jam
Deliberalioneergo lanlae rei prorsus arrepta (25), venialur adsequenlia.
abnegavit sua et aliéna negotia, successore sibi 4. Igitur lerque quaterque beato beodalo, cenlu-
delecto ad suaedioecesisgubernacula (26), ne navis - phim a Christo et vilam Eeieraam càpessenli, prie
EcclesiseChrisli periclitarelur, tara idoneo rémige caeleriscomités lanlae mercedis cohaesisse feniniur
privala. Sic frequenliaesui gregis, piis ad se reli- isti, Arbogaslus el Florenlius (28) quorum prior in
nendum armatae flelibus, valedicens-, cum aliquol sacro nemore (quod Teulonico idioniate Heilige-
sibi unanimis regressus Niversensi oppido, sponle storst vocilalur) eremilica vita est funclus; indeque
exsulat a naturali solo, concivis et cohaeres adnu- "ad episcopaium Argentinae civitatis raptus. Cui
meralus Christo. Quem exspeclare cupiebal in soli- decedenti altéra solitudine Hasale abslractus suc-
tudine mansurus, salvus et immunis factus a pusil- cessor esl dàtus .(29). Hi postquarn plurima terris
. lanimilale spiritus et tempestale popularis lumultus monslravere suorum insignia meritorrrm, vocali a
(Psal. uv, 9). Hic jam non pigeai nos agere, quod Domino requiescunt spirilu in coeli aula, corpore
pretiosorum metallorum vesligatores et eflbssorcs autem in locis, quaeinslituisse eos diximus supra.
constat aclilare; quibus si qualitas terrense venae Tune Willigodus, domnolus, et univocus ejus Deu-
arriserit, atque per se ad divitem massain venlum il datus, quos a sancto viro labor non disparavil ulfus,
iri promiserit autrenuntiaverit, extemplo animosis -cerlalim iiisislendo obsequiis, el parendo jnssis
vangis.(27)et marris cuncla rudera egerunt, donec illius, satius duxerunt cum eo inler ignotos Iribu-
ad cupilum melallum perveniunt."Sic nos hujus viri lari, quam cum notis in terra suae nalivilalis ke-
sancli animura , huic mundo morluum, et cum lari.
Christo in Deo absconsum, meliamur et perpenda- 5. Domino ilaque Girbaldo (50) viro sânciissimo
mtis, si pcssumus, ex qualilate exteriorum ejus praisidente dioecesisanctseTullensis Eeclesiae,fidelis
actuum. Consideremus quand aeslimaverit praesens Domiposervus Deodalus,renunlians saeculo,decrevit
sseculum, cui valefecit quando ei arridebat pluri- in sallu Vosagi locum habitalionis eligere. Veniens
mum, secuius ad lamenta spiritus contribulaii et tandem cum suis Romonum (51) (quod lune haere-
contriti cordis DominumJesum (Psul. L, 19) qui, ne ditaria sorte duo fralres sibi diviseranl praedium)
hic périremus, ad hanc vallem descendit laeryina- qualis vir essel nutu divinitalis est declaratum. Nam
rum. Nec pauperculus quilibet homunciolanta ala- inibi prior illorum fratrum, Asclas dictus, localis
crilate reliquit vile (tuguriolum, culmo et cespile - artificibus, insistens erat aedificationi
' novae domus.
conteclum, quanta hic Dei cultor urbem Niversen- Quibus supremo propinquantibus operi trabalis
sium, cujus in summa rerum copia adminislrabat niateries trarisversim medioximo imponenda apici,
(25) Impressa abrepla, credo' (pro usu medii oevi, dicanlur ex Scotia oriundi ; sed maxime quod S.
praepositionemad invariatam scribenlis) fuisse in Arbogaslus dicatur Obiisseanno 668, crrni27 annis,
originali expressum, adrepla. aileoque ab anno 641 Argentinaepraifuissel; aiqui
(26) In ms. Bodecensiet Ultrajectino désuni haec non esleleclus episcopus, ni-i posl probalam annis
de successoredelecio,elc. Is aulem, ex Rigrieli sen- pluribus Alsaliis virtuiem suam, proinde ad illos
lenlia, deberet censeri Rauracus, ad an. 650, côn- poiuil, si non debuii, anle S. Deodalumvenisse.Quod
cilio Cabilonensisubscriptus. Nec obest, etc. Vide pluribus ad ejus Vilam licebil examinare.
append., t. VI Junii pag. 216, c. 2. (29) Scilicel S. Florentins, qui sibi oralorium
(27) lia ms. consule quaede vangis disseruimus condiderat prope Haselium Alsatix rivulo ; « nec
xi Aprilis ad Vilam S. Isaac, ex in Dialogorum S. procul a Bruschio percelebri amne, » inquil Gaspar
Gregorii. Idem nomen habelnr eliam xiv Januarii, Bmchius in episcopis Argenlinensibus; sed inler
in Vita -S. Felicis Nolani. Est
- autem vanga genus utrumque sanclum médium ponil Rodtharium, ex
ligonis. Mosanderexplicat, marris et inslrumenlis equestri ordine assumptum; et eos qui lerlio loco
aliis. >Impressa legunt iinsis.Censetporro Riguetus, sedisse hune dicunl, falli asserit loto coelo, idque ex
anale aucloris fuisse minera in montanis islis, c qui- veluslis diplomaiis ceriissimo demonstrari posse.
bus, inquit, eruendis vidimus noslra a'iale frustra (50) Girbaldus hic amandanduS esl ad sseculum
allaborari. Intérim chartularia noslra docenl an., ~. '
u proxirnum, et substituendus videlur Bodo de qrro
1290,solutasfuisseEcclesisenoslraedécimas argeirli, Richerius lib. i Chronici Senonensis cap. 10, isla
quod eruebalur. Nonallegoautem ecgraphumcharlae, scribil : « Elapso modico lempore, poslquam Tir
lanqnafrisignataean. 989, quia sinceritas ejus mihi beatissimus ille Deodalus in liane subinlravit Vo-
valde esl suspecta. > lia ille. sagum, erat vir aeque sa.nelissimns, uoinirie Bodo,
(28) Colitur S. Arbogaslns 21 Julii el S. Floren- Tullensis episcopus, qui Dei duclus zelo, in quodam
tins 7 Novembris, ambo Marlyrologio Romanp in- praedio suo, qirod ejus nomine Bodonis monasle-
scripti. Quaede lis hic. dicuntur, exposui in Dialriba rium appellalurj adunalo non modico convenlu
de tribus Dagobenis, lib. n, c. 5. Floruërunt aulem sanclimonialium clauslnmi ibidem staluit, el eidem
sub Dagoberlosecundo, filio S. Sigeberti, qui (uli monaslerio pluribus collalis reditihus ordo sancli*
exposui in Dialriba Dagoberlina innovaia et -anle monialiurn mullo tempore ibidem perseveravit. -
tomum III Aprilis excusa) regnavil ab anno 661, in Colilur S. Bodo11 Septembris,quando haec accura-
Adrhenanisprovinciis, et post occisum Childericum lius erunt disciriiendà, uli el 29 Decembris ad
in reliqua Auslrasia usque ad annum 680, quo el ipse Vilam S. Hilduarbi qui crcdiilrr Girbaldus ab aliis
occisusest. Dubilat tamen- Riguetus an hi sancli appellari.
beodalum seculi Nivernis sint, el mavult credcre (51) Vulgo Romonl, él sic ipsum Riverius appel-
Richerio, Chronici Senonensis auctori, aliisque as- lai; Riguetus addit respectu oppidi S.'Deodati ion
sereniibus eorum amicitiam in Alsalia coaluisse, gius quam Remberli Vrllare siiurh"esse,spalioparvaî
cum jam leriium anachoreseos suae locum încole- leucae,adeoquë leucis v ab illo.'
rei sanetus. Movet eum, non solum quod ambo
OIS S.SC. X*lAUCT. IXCERT1ANNI ET SCRIPT. AiEStl. 6Î6
cui cuiicla contignatio habebal inniti, nulla artc A^ usurpaluro fnndos corrinr, ernnl enim cl apprime
per 1res dies eidem poluil aplari, modo obstanle miliiares, sed libejlalem quasi veteinenmalitiaesî;ac
breyilale, modo curvitaie, seu aliqua alia toriitu- babenlcs. Quorum prolerviam mox ul Dei servus
dine. Unde dominus ille opificibus iralus convicia . humililer declinavil et fugit, ira coeleslis aleo
ingessil, quod qui silvam in prompl.u habucrirrl, . super eos incubuit, qualenus lam ipsi quam euh"*
velut inertes diu sub illa materie et frustra sudave- cla posteriîas eorum, aul juvéniles annos el sibi
rinl. Sed his jam fessis opère el moestis eunlibrrs tune dulcissimos non exiissenl, aut c<rle minuti
pransum, conligit sanctum virum eamdem subin- imelleclu affinibus suis despicabiles el îidiculi re-
trasse domum, et in eaderriresedisse ex itinerc fes- .mansissent, doucencquamslirps .lia de m-idioablala
sum. Qui causai illius seriern a quodam pneru'lo firissel. .
edoclus visceribiis misericpr.diai,ab infanlia secum 7. Hinc venèrabilis vir posl nimios aviaeet an-
adultac,cl dcmalris utero secum egressae.commolus, fracluosav sojiiudinis circuilus, Elisacium (56),
tcnlavil subvenire meerentibus,aeciloque bealoWil- inlroiit; ubi inlerAmalricivrllare. el Ungisi,villan',
ligodo cum ea'leris, nialcriem opporliino loco pan- apud VVilram (erecto sibi haUlaculo) consedil;
l.alini aptavil (52),'ac sempx coepio ilineri rèddidit. cujus bodieque ibidem oslendunlur plurimae parie-
Adhucnon longedigressns, reducitur, tara bcnevolo IB linae, et fons perspicuns alque saluberrimus, ejus
ejus; opère, compçrlo a primate fundi illius. Hic ut fainosusnomine. Ubi cum circumcirca quasi quidam
peregrinalionis (ejus voliimpereonlalus acecp.il,vel iulelleciualis sol radios bcneplacitse Deo' aciionis
„quis fueril, praedium ipsum eidem -conlradidil, usa evibrarel, et docilesanimosreligiosorum bono odore
lanlum inde sibi relento, dum advixerit, a]ipensuru's Christi ad se lr*aberel;.aliquiseximiorum procerirm
sancloviro quinque argenti siclosannis singulis (55). Ilunus, cumconjugeHunadum-inviciniacommanerël,
Nec dubilavit pauper Chrisli suscipere aliéna, qui magisque ëx debilo quam ex inientione huic muni'o
abdicaverat sua ; qualenus merces cumularelur deserviret ; Dei servo in amiciliis junclus est fand-
devololaico ex eleemosyna, qua proeviderat susten- liariter, similis qUippe simili cohaeret,dissimilisque
lari possepauperes, quos Christo aggregavit poslea; dissimiles refugere solel. Accessit inter, eos et illud
aut ulique dubium,-quia in spiritu noverat, lociun ad solidae dilectionis plenitutlinem, quod praescl
illum nobilitatum iri, sui dilecli discipuli Willigodi sanetus el bapîizavil, el a salutaris fontis lavacro
srpullura. Ad cujus ëxanimum corpus, illic nunc suscepit ejus pr-olèm (57). Sed sanclae charitalis,
usque lot cl lanla monstranlur miracula (54) ut toliusque bonae'operalionis osor diabolus, ul vidit
pajam sit. ejus spiritum perpétua in coelisremune- non parvos Domino posse assurgere fruclus, ver',o
*-
rari gloria. etexemplo illius, si tanins colonus religionis ultc-
6. Inde progressns ponlifex devoiissimus devenit rius in impia illa gente et steriii bonorum operum
Argentillam (a rivulo suo sic vpeilalam (quam laincu .remorarelur.; ad eum inde efiuganrium releyavit
nunc ruslicum viilguseorruple Arenlellamdicil(55). nefandum.caput. Rcpenlino denique furore slolidum
ljilabore tarilaèviaeexlaedialus, demorari consensil, et indocile vulgus ailversus sar.ctum , qua j i.lieni
atque impensas ad sibi cpirstruendum nionasleriirm juris.pervasorcm,'concitavil; per quod patroiios
ïnibi pra?paravit.Cujus lundamenia dum ad aliquod regionis inllaminavit, donec conliuiiis lacessilus
perduxisset fasiigium,offendicoepitac laedîpravilate jurgiis ac minis, illinc egredi compulerit. Cui dum
clinjuriisaccolarum, eideminvidenlium,quasi in dies siius compater Ilunus humillinie supplicarct, ne se
(52) Richerius, cap. 4 : c Ipsam magnas nobis primo pervenisse sanctum ail *ad quemdam locum,
liabeni ipsius domus in cxcelso, nulla. toriiiudine qui Teuionico idiomale Hcligt'woist,Latine stmctnm
obstanle, ubi poiîi debu.erat,cdllocavit i deserlum vocalur, juxla oppidum, quod Hagenowii
{35) Ex Ricbcrio, qui seribebal anno 1205, el dicilur in Alsaliaeinl'erioris finibussitiim, ubi.se sui
ex Mëdiaiii Monaslerii chroiiico, quod anno 1526 voli requiem reperisse crétleiis, aliqunnlum deliiuit ;
èonipilayil Joannes de Bajoiîà DoiniriiCamisjprobat sed inde-invidooim injuriispropulsus, ad clàusirum
Rigueurs, cjusmndi censura,' ipsorum 'quoque aetaië r) quodAbregeunisten vocalur, venerii; t ubi primaiii
suivi soliluin ; sed dubilat an ëjusmodi.census non familiarilaiem conlraxeril cum sanclo Arbogasto.
sil posterions temporis, imo negal proprietateiu loci Intérim bene Riguetus censel imperitia librariprum
unqnam à Domino fuisse alienaiam/.qui haclenus Teulonicam linguam ignorantium, ex Ebersheim
eonsliluit parlent marchipnalus Gerbervillariensis. munster id est Doinus-Apri-Monaserium, factura
Pi'ioratum vero, quem ibi poslea consiiiirii S. .\Vil- Abresennislen; esl aulem abbalia ]lte.,cujiis primum
ligodus, ait non ad ecclesiam S. Deodati, sed ad abbalem ipsum S. Deodatunifacinnt aliqui, in loco
abbaiiarn Besiiensernpertiirèr.e. olim dicto Novielum,ut Ailicns, qui hujus monasterii
(54) Mirùra proindeesl.anliquis faslîs non inveniri fundalor fuisse dicilur, Pater S. Otiiliac, diu posl
ascriplurn sWilligodi nomen; natii cullus mernoria haactemporaj reslauralor potius sit quam funda-
nullain praesensibi superesi; lor ; quod vcrosimile mullis. de -cousis Riguetus
(55) Rtryrus inler Marivillampi Angivillamsilrrm censel; etinprimis, quia ibi haberi dicilur.corpus
fuisse locum ait. Rigueurs iaielur. situm ignorari, S. Peodati.. Hic est socins et discipulus Deodati
sed rivuluni, a quo 'nomen traxit, ait biiri sub- Nivernensis,>amagislro «uo, posl locum jitcunque
Bruariis, alque transire Gran-Villare, Peirï-Pbft- ordinaturii ibi collocalus, et cum illo confundilur a
icm, alque Stagnum (ila diclrrm praediumad jus> mullis.
canonicoruinperiinens) sanclreque llelense.cl Ger- (57)"Ruirus lib. n, c. 1, ail Adeodaluin.v.oeatwm
gonae-vicos,donec sub Remb'erii-Yîllari.Majori se! pucrum, ac poslea sub ipso sanclo monachuinfa-
arrini tnisceat. ctum. -""
(56) Richarius, nulla facla Arentcllaemeulione.
617 VALCANDlVITAS. DEODATI -19
desereret, eique gralanlér sui juris possessiones ai1A Inlerea Dominus, sollicilus oe servo nil cogr-
commânendum offerret, vir Dei respondit lacryma- tanti de craslino, religiosum virum Hniium aliter in
bilitër : Ut quid toi annis cxsul et profugus banc; somnio suo dignatur alloquio. Cpr famé permiliis
provinciam habeo oberrare, cum in ea (peccalis; in solitudinè perire compatrem luum, Deodalum
meisfacientibus)nequeam pedimeooptatam requiem, Nivernensem' episcopum, causa mei exsnlem et
reperire? Jam ad moriendum dabo me vastae et: inopem factum, qui prae huinililale vix minimi s i
ignolacsoliludini; viderit pietas Domini cujus desi- aclus te fecit conscium? Cui respondenii se nescire
dero patriam respui, et hos fines expelii;Hoc dicto quorsum eum quaerere deberet,
prsecepit dicens :
datoque pacis osculo, sub amplexu mutuodiscessum Obéra saginarios (42) tuos bonis, quoe tibi praestiti,
est, non sine fletu ulriusque plurimo. et, invocata majeslate divina, eos per se dimille
8.,Sed fannilo suo perseculionem pro justitia istud iteraggredi; mihi crede, ductor non deerit.
patienti miseralio divina non defuil; quae ei habî- Hoc exspergefaclus cum relulisset devotoe conjugi,
lem et optatum locum providit, el perseculores ejus oinniniodis accelerandum
câepithoriari.Quid plura?
conltimeliosa el miserabilî plaga in sua sobole Sagmarii, ut jussum fuerat, abire
perraissi, per
përcussil. Nain primatum illorum dies dimidiavil, inviam eremum, recli itineris iinea pervenerunt ad
eosque ab bac luee in dulcioribus sibi annis rapuil. B speluncara sancti : quorum via nolata ab bis, qui
Quod nunc usque in posterilaie eoi-umexercuit in pêne pedëtentim fuerant eos illue usque preseculi,
lanlum ul aliquoties eximii proceres ac 1resillustres reperilur famulus Dei. Quos
prior pr-rconlatus, cur
malronaî, lam dolendamcondilionera suaigenealogiae venerinl, omnem rem seriatim discil. Nec îr.ora ;
meluenles sibi, capita sua de fundos mullavei'int grales affecluosis lacrymis cbnditas Deo reddidil.
sanclo isli, ne pro iniquilale patrum suorum mere- quem sui non oblilum in necessitalë
coniprobavil.
renlur a Deomullari. Quotquot autem ruricolarum Deiri tam eos quam jumenla necesSariis refocillatos
in eadem villa (donec mansit) nati fuere, cuni cibariis, suo Domino gralîas
ageris remisit. Sic
slrumosb gulture jugiler vixere (38), quo dedecore viri Dei reperta casa, non soluiri
ipse Ilunus, sed
prorsus caruere quotquot in ulleriori Iittore inier- et aliquot alii religiosi ministraverunt ei poslea.
fluëniîs lorrentis nasci potuere. Quod animadver» Bine si recolamus antiquorura Patrum
vilam, ne-
lentes enixurae feminse, lorrenlem illum solebant quaquâm iis imparem in- hoë facto beatissïinum
iransire. reperiemus Deodalum; cui, «t sanclissimus Fron-
CAPUT II. lonio, Benedicio, alque Coluinbano (43), deslinavit
Dominus necessarium vicium.
DiscessusinVallemGalikeam.Ecclesia etmonasleriumC 10. Hac ergo benignilaie Domini, lam bene
conslmctum, ac privilegiismunilum. pro
sesolliciti, vir perspicacissimus, inielligens gressus
9. Tune miles Chrisli, infatigabili quidemcorde, suos illuc relortos divinitus, ad insliluendara sibi
sed nimiura faligalo corpore, per scopulosa juga cellulain est animatus. Qua ibidem erecta, et B.
arduorummonlium,perc0ncavasqualidarum vallium Martini (44) antistitis vénération! dicata, reposait
replabundus, tandem Vallem nuhcupalam Galilaeam illic et alia pretioiissima sanciorum pignora, secum
(59), anno ab iucarnato Verbo sexcentesimosexa- a patrio solo delala. Cumque opinio sanctilalis ejus
gesimo nono (40), subiil anhelus, quara interluit dialim, non soluni huic noslraevicinisecomniigrariit,
et irrigat Mortha piscosus el vastus fluvius (41) ; verum el ulleriores terras avide peragrarei, fiebr-t
pênes quem in Australi ejus ripa (reperla spelunca, ul fidèlesad eum catervalim undecunque allraheret.
el ainoeiiissimofonte) aliquanlo inibi delituitiem- Ex quibus nonnulli hîlariter conferêbant praedia,
pore, hei'barum lanlum agrestium et pomulorum plurimi ad monasterium conslruendum pecunias, et
esu Corporeaesuccurrens inediae, optarij exemplo quaeciinque alia poterant impendia, aliquando vero
sanciorumPatrum yiv.ere qui degenles insolitudirri- non lanlum sua, sed insuper accensi ad imitandurn,
bns, .erraverèin monlibusel speluncisetcavernis terras , subdebanl seipsos ejus discipulalui nimia iiisiainia;.
(58) Jam-enim nullam esse viilam nionet Rigue- fuisse monasieriumante annum 664. Abundnvitfor-
tus ; vereor auienv, ne fabulosïtaiis aliquid ad- lassis denarins unus in numéro lilteralilcr srr'pio
mistum huic narràlioiii • sit, fundàmenium naelae apud Deodatensem monachum, aut traiispositis li -
ex frequenli invocatione sancli conlra ejnsmodi teris lëgebatur 649..
iiialum. (41) Paucos fluvios vidisse auclorem oportet,
(59) Dësèribiï eam Vaflem Richerius, cap; 6>- Rigneius ail, t (|iii vastum iluvium Morlham appel-
t speeiosanvet spaïiosaiw, nemoribus undique' con-: fei. s Perdidit ille nomen suum, duabus leûeis infra
silam, aquis irriguis el piscosis copiosam; quam JSancei"imillabens.Moselloe.
cum vir Dëi diligenter conspiciendo perluslrasset, (42) Impressa,,saginarios; sed. asagmis sermone
tandem in quôdam-loco,juxla monleni qui Comberg- rustieo- saumes;, id est clitellis, sagmarios dici,
dicilur, resedit; inique-Orâlorium in honorera S.: equos,; mulps, asinos, oneribus fereridis destinaios,-
Martini, quod usque hodie perdurât, erexil el con- notum est.
secravit. » RigiietuS'ait), prius venissead locum cui (45) In Vita S. Frontonis 14 Aprilis haecleguntur
a bono homine nomen eliam nunc sil, forlassis ab n. 6. Noti sunl eliam Benediclus et Columbanus. -
ipsometsancto ibi moraio. (Ai) Nunc appellalur C/tv««rseuCollisS. Martini,
(40) Errorem in numéro esse monct Riguetus; Gallice ta Cb'.eSaint-Martin.
cuni ex. charlulario loci possil decerni slabilitum
PATUOI..CLI. 20 ,''.,..'
619 S.EC. XI AUCT.INCERTIANNIET SCIUPT. 'AAEsn. 020
non enim crubescebal fama ex bonis,quasde absai:c j i cura transire Morlham pigerel, nique maiurius re-
disserninabat, quia in proesenli adhuc meliora ex- verti ad opus oplarel, in colliculo Juncturas niincu-
bibebal. Illis in diebus, jain saepe diclus Ilunus pa-iocorrtigit, ut sub noclem raaneret. Qui collicuhrs
praedia, et a se agnoniinalun* HunivMIarecum ideo sic vocilari putalur, quoniam Robacliet Morllia
ecclesia eidem concessil dévolus. In qua ipse cum non longe a pede ejus jungunlur. In quo fraier ille
çonjugesancia monstralur sepultus(45), sed miracu- reclinalus somno,oratorii ibidem construendi bealae.
lis vivere pariier in coeliscomprobanlur. Tuncet'am Dei geiiiiiici perpetuaeque virgini Mariaein visu
liberalis munificcutiaChil.lericiexccllcniissimirégis accepit praeceptuma Domino.Quodcum mane rclu-
(46), a fisco abscissam eamdem Vallem Galilseam, lissel sanctissimo magislro, in loco ostensaevisionls
curu omni inlegrilale, viro Dei successoribusqueejus lapidonr erigi prascepil pro signo; cui non mullo
anuiilo suo firmavil. in aevum, ab exorlo-•'. . . post lempore circumaedificaiabasilica fuit, imposita
cunrtorum rivuioruin seu omnium praefatamvallem ara, et honori piissimae Matris Domini omniuuiquc
inlranl'um, usque ad ipsorum ab ea exilum, quale- aposlolorum, pariierque praecipuorum Trcviricae
nus irtibi conslrueret coenobium,etservicnlium Deo urbis ponlificum,Eucharii, Valeni, Ma'lerni (47), et
aggregarel, quem censerct, numerum. Credcnles Maximini(48) consecrata. Propter hancpostmoduni
'^
pro lam mullis molestiis, quibus eolenus cingebatur alterum fabricalur oratorium, quod bealo Maurilio
el angebaïur, quando exsul hac et illac fugatus (49), ipsiusque devolissimocollegioconstat dicalum,
pervagabalur, quod ejus animant sanclam Dominus in quo facto apone dalur animadverli beatissimura
modo ad plénum conSolarelur, eique bis verbis Tlidulphumarchiepiscopum(50)exslitisse familiaris-
sancli valis Isaiae quasi blandirelur : Paupercula, simum sanclissimo Deodato praesuli, a fundamenlis
tempcslale convulsa, et absque ulla consolatione, hujus sui monaslerii, quem evedilur donasse reli-
cece ego sternam per ordinem lapides luos (Isai. quiis praediclorum praesulum Trevirensis populi,
i.iv, 11), quia ad'punclum in modico deretiqui praeserlim S. Maximini, cujus dignissimos arlus
Se, et in miseralionibus magnis congregabo le nuperrimetranstulerat in aedem,qua nunc dignissime
(ibid., 7). . veneraniur, quando scilicel ab incarnalo Domino
.. 11. Hoc vir Dei docibilis intelligens, ac si divini- sexcentesimus sexagesimusseptimus annusvolveba-
tus et humanilas juvari videns, ibidem prope S. lur, et famulus Dei Deodalus in Elisacio moraba?
Martini oraloriolum conslruendo monasterio eral iur. Namanno ab Incarnalione Dominisexcenlesimo
insislens. Sed aliquis discipulorum ejus, dum ultra sexagesimo nono, Vallem Galilaeaminirasse com-
amnem inUrimonie(qui nunc monaslerioprseeminei) n probalur (51).
J 12. Non ab rcenim fuisse
operariis maleries aedificioilli necessarias succi- dignoscitur devolissi-
dên.libus ac laeviganlibus per diem intenderet, mum Deo praesulem,loi el lam pretiosa sanciorum
vesperi aulem ad cellam redirel, quodam vespero patrocinia suae Franciae prselennisisse. Equidem
(45) Agit de hPrUm sanclilale Ruyrus, pag. 2, peresse ; sed ejus fidem probat ex infra nominando
lib. n, cap. 1, asseriique Hunani a Leone X papa privilegio Nuraeriani Trevirensis, quod ipse anno
anno 1520, in sanciorum numerum relalum 15 664 adscribit. Meminil illud quidem Thedorici, ut
Aprilis, quo die Ferrarius incalalogo generali refert cui Trëviri suberani, sed non ut çlolatoris; quare
memoriam S. Hunae in Alsalia, citalo Kalendario ealenus nihil prohibel donationes illas factas esse
regionisejusdem, et hoc sequilur Arlurus, uli dixi- posl obilum Dagoberli, el scripiuin a Numeriano
raus inler praelermissos.Riguetus eadem confirmai privilegium. Magislamen placelsenlenlia prior, nec
ex Herculano, canlore et cauonico Ecclesioesuae, enim,nisi jara slabilito regia a'ucioritate monaslerio,
qui vivebal et scribebal de loci anliquilaiibus paulo privilégia lanta videlur induisisse Numerianus. Con-
posl dissipationem reliquiaruin ab hoerelieis factam sule Diatribam noslram de tribus Dagobertis regibus
anno 1540, quique dicit quod annis 20 prius relir innovalam.
' .
quiae istaefuerinl ex sua luniba elevalae, mandante (47) De hisce Iribus primis Trevirorum apostolis
Leone X, ad insianliam Ulrici ducis Wiltenbergen- egimus 29 Janiiarii ad Vitam S. Valerii, al seorsim
sis xvi Kal. Maii. Addit eliam ex Herculano Ri- D colunlur, S. Eucbarius 8 Decembris, el S. Maienms
guetus laiitara fuisse S. Hunaeerga pauperes chari- 14 Seplemb.
ialeni ut lavandis pauperum linleaminibus solita (48) Acla S. Maxiraini illuslravimus ad diem 29
accedere ipsa ad remotum a domo sua fontem, me- Maii, cum iranslatione mox indicala.
ruerit alium viciniorem sibi a S. Deodato elici, et (49) S. Maurilius cum suis Thebaeis colitur 22
in hujus ecclesia magnam illius esse venerationem; Septembris. .
reliquiamque in allari baberi, quae singulis annis (50) DejS. Hidulplrireclius Hildulfi selale egimus
exponi soleal populo. in Dialriba proecitala 1.iv, c. 5, oslendimusque eam
(46) Childerieus rex posl moriem S. Sigeberti perperam ad lempora Pippini régis lranslatara,quod
coepcrat regnare in Austras.ia, anno cireiler 659,: liincîprobalur. Colitur9 Julii. ,,
reverso aulem ex Hibernia sub annum 661.- Dago- , (51) « lmo ex privilegio Numeriani anni 664
berto, Sigeberti filio, relinquens ei post aliquam cerlo constat, inquit Riguelus,jam lum plene funda-
çoiilenlionem Alsaliam, cum provinciis transrhena- lum monaslerium fuisse : > sed hoc fortitan anno,
nis, praeeral reliquae Austrasise. Poslea ab anno allero post S. Maximini translalionem, excurrerai
671 oblinuil eliam Neuslriam el Burgundiam, oc- Treviros Deodalus , novum archiepiscopum salri-
cisus an. 675.' Quidquid ergo conlulii S. Deodato, lalurus., ab eoque impelraturus confiripaiionem
conlulisse debuit anno cireiler 660. Plura dicere ampliaiioiiemqueprivilegii, a S. Numeriano prius
non possumus, dura Riguetus fatelur neque origi- obtenti. •-..:.
nale, neque ecgraphurn chai'lae Childeiicianài su-
021 VALCANDlVITAS. DEODATI. 622
poieral vir Domini Ilidtrlphus, eremiticam vitam , dem sub evangelica perfectione degenles, pertinere
duclurus, Arduennae vaslissimos expetere salins videitlur, cl quoeab ipso Paire Dcodalo episeop
(sicut aliqui vicinorum ejus fecisse inveniunlur), aut acquisila fuerint, aut regio munere, seu reliquorum
Hislriae(52) deserla revisere, a quibus ad pr.Tsula- fi.leliumcollalione, lamin sanclis voluminibusdona-
tnm Trevirorum olim fuerat raptus; sed nimium. riisque altaris el ccclesiaslicis ornamenlis quam in
intimo araore dulcissiini Deodaiiad banc noslram his quaedeincepsipsi servi Deiproprio labore adderc
Vosagiumfuit allraclus. Cui opinio si quis caium- po:uerini. Et quandocunque saepe diclus Deodalus
niosornm relucialur, privilegiis Vallis Galilaeaecon- (qui nunc est Pater ipsius monasterii) a Deo fuerit
vincetur; ubi mulua charilas noslrorum charissi- vocalus, quem ilin congregatio ex sese unanimiler
morum Patrum evidenler monslratur. Al nobis quia elegerit abbas subrogelur, et ad allaria benedicenda,
occasiose obtulit apte, de anliqna imiminitate sive vel sacros ordines percipiendos, quem voluerint
libertate ipsius loci hic inserantur aliqua. In qui- episcopum expetant ; ullaque ecclesia absque pri-
busdam jam saepedicii coenobiichirographis, regali vilegiis vivens qiridpiam spei are, vel auferre ab eis
el ponlificali aucloritale firmatis, beaii Patris Hi- praesumal,et nemini (nisi invitatione aut permis-
dulphi nomen rcperitur procfixum,litulis duodecim sione lolius congregalionis) liceat monasterii ipsius
subscribentibusepiscopis.Inibi sanclaecompassionis B septa intrare. Quod si quilibel ponlificum, ab eis
vir archiepiscopus, imo patriarcha (quia patriarchae conimuniler postulatus, pro ipsorum utilitate ac-
lanlum debelur ponlificum turma) profiielur san- cesserit, mox secundum voluulalem congregalionis
clam el compunclam religiosamque pos'ulationcm (expleto suo ministerio) abeal absque requisitiorre
venèrabilis viri Deodaii episcopi suarum àurium ullius muneris, qualenus sub sancla régula vivenlcs,
intima pénétrasse, et viscerali affeclu pielalis ila de percepla quicle, juvanle Domino, per lempora
cor suum charilativa peliiione emollivisseut volun- exsullenl, el pro sialu Eeclesiae eatholicae plenirrs
latem ejus libenlissime non implere nimis irreligio- Deum exorent. Si aulem aliquam transgressionem
sum pulaveril fore. regulaesuae fecerint, et a proprio paslore objurgari
13. Consequcnier eliam ibidem adnolalur (53), noluerinl, eliamsi episcopus eorum, qui el abbas,
quoniam sancli desideriiardore succensus reveren- seditionem congregalionis sedare nequiverit, lune
dus Deodalusepiscopus, in Valle Galilsea,quam ex alios abbates eaindem regulam professos, ad ipsum
régis fiscopromeruerat, coenobia(54)apudJunciuras monasterium convocet, qui senlenlia regulari scan-
(sicut siiprailiximus)construxit primus. Ubi mona- dalum deprimere curent. Quod ulique privilegium,
chos, vel peregrinos sub sanctissimorum Patrum qui infringere ausus fuerit, praesentium aucloritale
Benediciiet Columbanirégula vicluros (55), delibe-1^
praesulumanathemale innodalur, et per venerabiles
rabat collocaredévolus. Cui tandem communi de- viros Bibliobaldrira et Lahinum dia-
crelo sanciorum anlislitum concedilur(56),ut nullus presbyterum,
vel aul conum absentibus ad subscribendum delcsiauir.
rcgum, principum, episcoporum, seu quo-
suis usibus audeat Quod et dévoie fuisse factum superius est dictum.
rumcunque dericorum, aliquando
usurpare quidquam eorum quaead [Dei famulos, ibi- Hactenus ad islud; janijanij quod restai, agalur.
(52) Nulla verosimililudinedicilur ex Isiria abs- episcopiNumerianus et Gisloalduspridem Ecclesiis

traclus Hildulphus, qui nalus in Bavaria, a Ratis- praesiderent.
(54) Fa monasleria, seu poiius eremiloria, per
ponensibus scliolis immédiate Treviros iransivit ; VallemGalilaeam
an aulem in Vosagojunior videril S. Deodalum, ex sparsa,esse conversain parochias,
indeque ei alfici coeperit, in rnedio relinquo; dum praeposilosubditas, nolat Riguetus.
nilril habeo, unde id probem. (55) Numeriani charlam a sex episcopissrrbsigna-
tam, ail Riguetus, el esse fontem alque principium
(53) Fatctiir Riguetus hujnsmodi S. Hidiilpbi jurisdiclionis
charlam, seu veram, sou fictam, nusquam exslare quasi episcopalis,quam abbates sui ac
in archivo, sed in Mediano Monaslerio anleriorem poslea praepositiobtinuerunt el oblinenl; Carolus
S. Nnmeriani invenisse se in p. le Coiniead an. 671, n. 15, relalo hoc loec isla ad-
aliqunm gratulalur, j^ notât : t Valli.s-Galilaea non procul distal Luxovio,
qua haec eadem conlineantiir; cujus, ulinam! ec-
misisset descriplum, verboienus ubi vigebat inslitulum S. Coluinbani; cujus me-
grâphum integrum nroria per vicirras regiones tune eral celeberrirna. ,
imic loco apte inserandum, et examiiiaudum. Quan- Nomen
tum enim ex missis a Rigueto fragrnenlis coliigo, nolu'ii S. Benedicii, quod in ea provincia minirs
nominatur quidem ibi rex Childerieus, cui scilicet eral, inlrusit auctor Benedictinus. Similcs
Treviri suberanl dum privilegiumdicilur indulgei'i; inlerpotetiones saepe jam redarguimus. J Haec le
* qualenus monachi pro sialu Eeclesiaeeatholicae, Coinie. De rei verilale j-u.dicetlector, cum prius.
cl pro desiderabili salule Childerici principis, pie- legerit (jiiaein suorum defensionemhabel Mabilio,
nius Doininmnvaleanl exofare ;. > sed non expri- anle saeculaBenediclina agens de regulaediffusione,.
miiurannns regni, neduiiiChristi, ignotus ejus teii*- contra ipsum le Coinie.
poris Franeorum regibns. Tola igitur. ralio adscri- (56) Simili modo Numeriani privilegium com-
beni ipsum anno 664 Rignelo fuit, subsignalus milli Blidoaklo presbytero el Vabiiiodiacono defe-
r episcopus VirilnnensisGisloaldus, > quem Was- rëndiim absentibus, Tullensi scilicel Metensi, ac
seburgiussialuilobiisse an. 665, quod ubverum sil, Virdunensi, nolai Riguetus, ut videanlur eadem
solum probal non'esse serins scriptum privilegium noinina a librariis corrupta, majoremque ingérant
rsimi, licet poluerit ipso anno 660 datum fuisse; snspicionemfictionis.eosolum ordinatae,ut quidquid
Cum nerdirm reibissel ex Hibernia Dagoberiiis, et ulira Numeriani privilegium juris acquisiverunt
Childerieusadiinc Alsaiiani oblinehal, ipsi autem abbates, id successor Numerianidediss'ëcroderclui". 1.
«25 S.EC. XI AUCT.INCERTIANNIET SCRIPT. 'AAESH. 624
\ sent; atque in primo anno pervenlus sui ad nos,
CAPUT ni. Boiio penullimum sui saeerdolii annum ageret. Qui
Màlua charitas SS. Deodaii, cl Hildulphi; illius defungens subséquente anno successorem accep'it
obitus, el sepullura ei hujus succcssio. dominum Jacob; cujus,ul diximus, i anno qui erat
14. Igitur deciirrenle sexcentesimo sepluagesimo jam in. S. Deodalo in hac Vosago, athleta Dei
primo anno, ab advenlu aulem domini Deodaii ad Hidulphus se credidit eremo, licel quidam veliul B.
Galilacamlertio (57), semper imilandus Pater Hi- Deodalum, post xxx annos ab egressu ipsius ex
dulphus (archipraesulalu Trevirorum abrcnuntialo Francia, hanc vallem inlrasse, quibus cum deeem
(58), semel ad eommoriendum Christo addicens, islis expletos addunl, procul dubio quadraginta
huic aridaeercmo duicissimus vicihus, el pacalis- fiunt. Sed nos huic opinioni nec refragamur, nec
simus affinis accessit suo beodalo, Jacob (59) rêve- suffragamur,quoniam penilus refellere aul defendere
îcndissimipraisulisLeucorum collaborante suffragio. non valemus(61).
Hic nobis ne (brie succenseat ullus, el duos ponlifi- 15. Ilaque beali. ac Semper reminiscendî Patres,
ccs Leucorum (Godonemscilicet et Bodonem) fuisse Hidulphus et Deodalus, in erëmo (ut oplaverani)
inler Girbaldum(cujus diehus B. Deodalus reliquisse vicini facli (62) non dormilaverunl, sed alacriier
cpiscopalum fertur) et inler Jacob, cujus lempore B vigilaverunt erga custodiam amoris mutui atque
(venil) dominus Hidulphus; nec convenire rationi, sinceri, tanto familiariores effecli quanlo yicirriores
ut quatuor episcopi adminislraverinl ponlificium vix sibi. Ut enim ampliorem splendorem, vel ardorem
annis tribus, breviler quacstioniobviamus. Brevila- suscites, si luminare luminari, vel ignem igni àdji-
tem humanaevitae, et vicissiludines considcramus, cias, sic sanclis viris ex vieinitale, visione el coî-
eliam inlra annum plurcs quam quatuor sibi ordine loculione amicabili erevîï sancta charilas. Quibus
succedenles posse defungt, non denegahius. Sed nos quarayis maxima jucunditas essel simul semper
ali incerlo argumentum non assumimus, praeserlim conversari et esse, indignum lamen eral lanios
cumB. Bodonemplurimisannispraesedisseepiscopio, hospiles, velut duo mundi clarissima lumiiiaria, sub
atque in Vosago monaslerium virginum iusiiiuisse nnius cellae angusiia Ialilare, cum vix capereut
noverimus. Ergo dicendum est iri'um episcoporum stngulossingula, praeserlim quia plurimos ad Dêum
priorura inlèrcessisse obitum, a lempore quo B. poterant secum ducerp. Unde charissimi ponlifices
Beodatus reliquil pontificale decus, usque m annum slaluerunl semel in anno (dum in hac vita înan-
ingressus sui in banc Vosagum,atque sic conligissë, serint ), aller alterius cellam invisere, atque ibi sub
ni i anno B. ponlificis Jacob vir Bei Hidulphus nocleni conj.nianere.Quaminsomnes totam in sanelis
veniret hue poslèum. Demonslraïur hoc ex praedieio colloquiis et divinis laudibus solebant expendere,
privilegio, el B. Bodonis subscriplione, anno ab diluculp aulem ad suam redire. Porro discipuli
Incarnaiione Boïnini670 et ex advenlu domini Hj- eorum intercu.rrebanl, et velle, ac toile, seu posse
dulplii ad nos, anno bomini 601. Nam. bei amicus alterius alteri inlimabant. Et dominus quidem Hi-
beodatus,. sub praefalis. tribus episcopis (60) non-, dulphus. non procul a cella cum suis occurrebat
nullis annis mansit in locis (de quibus eum fugatum venienti ad se DominoDeodalo et suis (65), quem
fuisse supradiximus) landemque intravit Vosagum data manu ducebat ad orationem secundum anti-
quasi in novissimis suis diebus; sicque cônligil ut quorum Patrum consueludinem, et inSl'UUlionem
Dei famulp. inlerdum remoranle, interdum bac et sançlissimi Benedicii abbatis; sicque pariler ora-
illac fugilante, Girbaldus et Godo hominem quaesis- lione fusa salulabant se invicem cum spiriluàlî
aul Numerianosubslilulus sit Hildulphus, tanquam auctorem. Maîimdicere ipsummet Bodonem, anno,
in Vosago noius sanetus. Adde quod slylus Nume- Ul infra "dicilur, 670 adhuc vivenlem.
riani, ut magis bârbarus, sic magis sincerus sit. (60)-lmo potius sub Eudolo, ïbeufredp.Bodone.
aucloris hujus
lmo dubilat Rigudus an. S. Hildulphus unquam (61) « Grande, inquit Rigudus, nobis indicarit.
fuerit plus quam Numeriani arcliiepiscopi chofepi- p beneficium.quod hanc opinionem
scopus, de quo videbimus alias. fassus eliam nil habere se quo illam effiçacilcr
(57) lmo facile décimo lertio. refularei. i Non.sum ego, ul ille,. sollieit.us',-qua
(58) Vel saltem vicaria adminislratione dioecesis raiione servari possltdeceiininm, quod ei auclor in
Trevirensis. Valle-Galiteaauclumsuperaddit, ex proprio suo cal-
(59) Circa episcopos Leucorum, id.est Tullenses, culo ; sedlibenter concedamvicenniumibidemactum^
loto coelo hic aberral auctor, fruslraque se lorquet, quo ad iricennium a majoribus acceptum addito,
nescio quibus catalogis manifeste lurbalis procul fient anni quinquaginla, quos inler Vpsagisolitudines
abreptus; hic enim uoniinaius Jacob (uli ad' ejus egeril Deodatus.e Francia adveçlus circa an. 629.
Natalem 23 Junii dicemus ) sub Pippino floruit, (62) Medianuma S, Hildulpho inchoalum mona-
anno 756, subscriplus Gorziehsis eeclesiae privile- slerium, a monaslerio S. Deodaii distat leucis dua-
gio; successeratque Girbaldo, vel Garibaldo : hune bus, médium (unde et nomeii accepil) inler Sliva-
praegressi erant eodem sseculo S. Godoet Dodo: lensem et Senonensem abbatias, a quibus ulrinque
Bealus auleiP Bodo, alias S. Leudinus, successerat decerptos fundos, ac S. Hildulpho donalos, scribit
Theufredo, ad annum 640 nolo. Alque posl hos Riguetus.
Eborinus, vel Ebroinus, tum Adeodalus, sub Aga- < média quoque via, in loco.
(65) Addit Riguelus, ubi
thone papa anno 680 norninaïus; dein Ermantheus, cui Belli-Campinomen, sibi mutiro solebanl pc-
Magnaldus, solis nominibus rndicanlur. Ruyrus, currere, ereclum ah, iis fuisse sacellum, hodieque
Eborïnufn putnl S. Hildulpho fuisse secessus sui subsistere, nec.nisi a paucis annis inlermissam cpn-
625 VALCÂNDIVITAS. DEODATI. S26
gauaio, cl liim démuni sociabaulur sibi in sanclo} A islos gallinas esse inlellecliiales, et parvulos pullos
illibalsepacis osCulo, et in reliquo charilosae alfe- alis meritorum et roslris oralionum suarum ab
ctioniso.fficib. . invisibilium milvonimrapaciiate defensare, nianibus
16. Idem piissimus Paler Deodalus dëvolissinié acpedihusalimoniaraeispi'ovidere, alque frigides Deo
plurimis exemplorum fovendo calel'accre. Praelerea
facïobal cbarissimo suo Hidulpho, cui cum suis occi extra nidulum
currebat Monha transito, nain, quoad vixit, cellarh proprium amabanl inlerduin pennas
exlendere, dura vicissim satagcbanl aller alterius
piiorem apud S. Marlini oraloriolum nori desei-uil. pullis prodesse, ex Dei el proxim/.dilectione. Mulala
Vir qsnppe eral grandaevus, cnieriiscquë militiae
voce, et dissipala sui corporis specie, rrifiimabanliri'
Christi jam veteràmis, nec poieratsufferre poptilarës in infirniis, ul habes in
Aposloliverbis : Quis injir-
concursus,irairunique interesse sludiis exteriorihus ;' malurel ego non infirmor? (11 Cor. n, SicPalres
29.)
maxime qui n'il dulce habebat, nisi vacare el videre noslri ad
ci lempus vixere sollicili ut filii eorum lam
quoniam Dominus ipse esl Deus (Psal. xi.v, 11), praisenies quam fuluri forent quandoque securi.
gustare et videre, quoniam suavis est Dominus
Nec piguileos laboris el sudoris sui dum lanlum
(Psal. xxxnr, 9). St.ilura quidem, ul feriur, proce- successores sui remarièrent in tuto locali. Hoc
clemen- exige-
rissimus, forma eleganlissimus, cordéque bant eorum structuras, hoc quairebant illorura fugae,
lissimus, sed jam nimio labore et annis çonfectus beali Deodaii Palris noslri
inlerdura ad fralres praecipue, qui lot loca
eral et incurvus (64). Qui sibi niagno sudorc construcia. mutavil, donec filiis
opérantes transibal; alque considerato ac disposilo spirituali.bus sedem quidam iiivenit. Nam si sua
opère singulorum, ad cellam noclu redibat. Unde tantum riu-csissenl, facillime requievissent ; viclum
eliam hodie demonslraïur semita (65), qua solebat enim el vesiilum sibi habenles, his essent
cpnlcnii
monaslerium adiré apud Juncturas. Al conlra , ïim. vu, S), maxime qui abrenuntiando divitiis,
(/
Hidulphus slalura médius, facie angelicus, mente ad paupertatem summo cum desiderio pervolassenl.
compunctissinius, volunlarise pauperlaiis amicissi- Veruin haec alias. Igiiur Deo dignissiini anlislites,
inus; quem proinpium et alacrem ad omne opus spiritual! insisienlcs negolio, nullaienus ab incoeplis
bonum reddcbat adhuc viridis seueclus, el in Deo
deficiebant, aul deviabanl a proposilo de. die in
suspensus aninius; nain eliam in extremis vitae suae diem
suarum.vixil. Moribus sëmeiipsis meliorcs existêndo. Elenini tànto
annis, labore manuum qui- reddebanlurquoliclie alacrioies ad laborem, quanto
dem ambo lares, sed aetale impares, aller alterum viciniores ad
Hi- requiem, nec sentiebanl in Chrisli
sibi invicem praeferebal,el humillimus quidem
sanclissiraurasériera ex famulatu Q vinea pondus diei el oeslus, quibus jam prope eral
dulphus Deodalum, ul reddereliir nummus.
Chrisli el emerito senio priorem censebal; sed 18. Tandem Ubi in hac Vosagp panier in corde
devotissimusomnipolenli Deodalus, in juniore Hi- uno et
anima-una, seplem conliiiuos expleverunt
dulpho digniialem palriarchii alque înorum.maturi- annos cum sex mënsibus, largus reiiinnerator Deus
lalcm attendcbai (66). beaiissimo Deodalo decrëvil laborbm suorum red-
17. Qùan'idulcë eral el delectabile piis animabus dere fruelus. Percurso enim praeseniis vitaesiadio,
jugiler aiîendere drias coelestisfabricaecolumnas à jam slrenuus aihleta inbiabat coronae,.et supernae
D-îbdccenier erectas, el non conlra Deum, sed ad rémunerationis bravio. Unde vocalus a Domino,
Domiiium pie dévalas, quae solido et inflexibiii accessu laiiguoris correpius, dëiiiieiur leclulo. Quod
robo're meule sic assisiebanl summo Opifici ùt cum absentibus discipulis trisiis atlulii nuiilius,.
oplarenl mâxillara lapilloftiincongeriem sibi imponi, esiemplo moesticoncurruntad cellain ejus; mêmes
pro parlé in qua meruere locari. Denique quasi enhnpraesagaeluclusfuluri, audila.ejus infirmiiaic,
cërlatim multitudine minîraorum Chrisli , lam et non poleranl. non turbari. Fientes ergo jacentis
praèsënlium quara d futurorum, gaudenles epislilia magislri gràbalb assislebant, ne lam dulcis Pa.cr,
sua, id est capitella gravari (duiiimodo sint qui D ^~filios desereret, communi ei ululafu elgemituaccla-
possint Dominolucrari) pusillitatem aliénas fidei, et mabanl. Quos sanclus ille verbo salulari coninionens.
gravedinem alienorum peccaminumin su» charitatis compescebat, el 'ad regulae sanclse observanliam el.
latiliidinesuscipientestolérant, ulyiribus meritorum sui memoriam, quahlumcunque poleral, aniinabâi,
suorum, et suaeIonganimitalis labore sublevalos ad ac super omnia Ch'rislobono Paslori pie commen-^
aidificium coelesle ferant. Putâres sanclos Patres dabau
suetudinem, qua hinc canonici inde monachi ad (65) Post conslruclum S, bcodati oppidum, non;
praediclum sacellum quolannis'deferebanl suorum amplius exslare hanc semitgm,ail Ruyrus.
sanciorum fundalorum corpora, eaque vicissim (66) Omnino exislirnal Riguetus, posiquam Apri-
commutabanlnec restituebant nisi sub rediluin posl Monasleriumvidit, el loci iradilioues ac morruraenia.
mullas utrinque decanlalas preces. t >ailenliusconsideravit, verp S. Deodalumislic mullis.
(64) Ulpole ex noslro calculo fere nonagenarius annis vixissej ac tmrdera cognomineni sibi discL-
curn obiii, nec mullrim a sepluagenario disians, pulum.ibi collpcasse,cujus ibidem defuncii reliquiaé-
quando in Vallem-Galilaeamvenit, quadragenarins occasionemdederint confundendisyiionymossanctos».
cireiler egressus e Francia, ut vel panels annis epi- De aliis locis snperius acluin est..
scopus fueril.
627 SJEC. X! AUCT. 1NCERTT ANMET-SCRIPT.'AAKIH. 628
19. Super boc facto et tam sancli viri "obitu, A } Ebroinus excelieiiiissimum martyrein Leodegarium
dileeiissimus ejus Hidulphus in visu îioclis divinilus Auguslodunensemepiscopum(71),diversis tormenlis
coinmonelur, ut ad eum properaret quanlocius ; prius maclalum truncavit ense. Omni autem cum
decebal enim ut amicus amico ad Deum praecedenli reverenlia curalo lanli Pairis funere, uimium lacry-
extremum valediceret, sui non oblivisci dévote mosis exsequiis a discipulis deporlalur ad ecclesiam
snpplicaret, coramendalioneraecclesiaslicamfacerel, bealae Dei genitricis Mariae, ubi pro eo immolaia
viaiicum praeberel ; os et oculos, manus et pedes salulari hostia a devolissimoarchiepiscopo, et ex-
ejus rite componeret, funus ejus, débita veneralione plelo rilu calholicaeEcclesioe,pretiosissimumcorpus
procuralum, deduceret, atque in sepulcro caulis- vilissimsecommiliilur lerrae (72),quia aquosura erat
si'wecollocarei. Quae cuncla, Dëovolente, a Domino coemeterium prioris ejus cellulae, Utpole situm in
Hidulpbo constat circa piissimum Patrem Deodatum convall.e,et oportebat tanli palroni corpus in prae-
iniplela. Nam ut evigilavit, ad beatum quanlocius, senlia fratrum, laudes etpreces Deo persoiventium,
sicul a Dominojubebalur, properavit; quem adhuc adesse ; quem etsi noverant piae animée non esse
vivuni reperit.,Gujus optato visu sanetus recreatus flendurn, cohibere tamen nequibanl inundaritiam
(67),'vehemenier est in Domino gavisus, qui famulo laerymarum, quas non impetus carnis, sed spiritus
suo Hidulphoejus obilum.revetere, et eum ad suum B eliciebat ab intimis praecordiorum. Neque enim
funus curandnm desiiuare est dignatus. Nec niora, deflebaut, quia obierit, sed quia ad, Deum illos prse-
dtscessurus (ab bae vita), ad suscipiendum regimen cesserit, sicut doclissimus Pater Ambrosiusde seipso
ovium, quas ibidemhaclenus nutricbal obedientia et dixisse consuevit; née invidebanl ejus gloriae, sed
chantas, supersiitem amicum compulit, suisque cupiebant cum eo esse, cum perpendérent se in
maiiilavil, ut domnuni llidulpbum vice^sua Patrem luclu remansisse, cum serrent se fuluram palriam
îeiiuerent, quandiu vixeril. Hinc communiler jam inquirere, nec hic manentem civiialem habere
omnibus quae charissirnus ebarissimo islinc profi- (Hebr. xm, 114). Praelerea sub gaudio Spiritus
ciscenli débebat a Domino Hidulpbo explelis, inter sancli pios emiliebant flelus, cura recolerent (rac-
ejus manus anirnam sanclam, multa prece Deocom-- moriam) dulcissimae paleruitatis et familiaritatis
inendalani, innumeris et continuis laboribus pro ejus, qui currus et auriga fucrat eis benignissimus
Dei regrro el jusiilia ejus exercitatam et eliraatam, (IV Reg. n, 12), portando eos in sui» manibus, et
plurimisque virtulibus ref'ertam et adornatam, lse- hortando ad meliores actus. Hujusmodi lacrymae
lissinius coelo refudit, sed loelior futurus in per- quantum distant ab bisquas carnales homines soient
veniione, qua Peum facie ad faciem sine fine videre pro cliaris suis vel pro damais inconsolabililer fun-
"
promeruil. Qui (ut in Ecclesiastico scribilur) mordere, effreni audacia non metuentes ad divinorum
tuus esl, el quasi non est morluus, similem enim sibi judicioruni publicara deleslationem prosilire! Qute
reliquil post se-.In vilu sua vidil, el Ueiatus est in enim sempiternis bonis non inliiant, post lempora-
ipso, et in obhu suo non est contrislatus^tec confusus liui'nanrissionein quid ultra sperent, ignorant; et
est coram inimicis ; reliquil enim defensoremdomni ideo quos (neglecto Deo) inutiliier amant, noluivt
snoe.conlra inimicos, el amici reddentem. graliam bine lolli, quia eis in. voluptatibus carnis et usu
(Eccli. xxx, 4-6). mundi opîanj, si possent,. in seleruu.m perfrui. In
20. Transiit autem de morte ad vilam, de exilio lales^Jercmias sanclus sic invehitur : M.alediciusvir
ad palriam amabilis Pater, donnais Deodalus, tertio qui confidil in Iwmine, et ponil camem brach'mm
decimoKalendasXulii(68) Domiuica die, sexcenle- suum et a Dominorecedilcor ejus (Jer. xyn, 5).
simo sepluagesimo nono anno a Domini noslri Jesu 21. Ilaque vir Dei Hidulphus sic paruil extremae
Cbrisli lncarnalione, seplima indiciione, abingressu peiilioni defungentis amici, ut viginli pclo annis et
vero ejus in hanc vallem Galilaearaanno uudecinio dimidio (quibus illi superstes fuil in saeculo)invigi-
inedianle (69), Tbeodorico filio Clodovei fralreque: lasset ejus gregi, per praepositosadministrans uiili-
Childerici regnante(70), subqu.opesîimus et aposlala lalcm ipsius loci, et quamvis pro se abbalem (73)
(67).!mpressum velus,,optato vir sanclus crealus,,- lur major, quae incbpala habebalur ecclesia S. Mau-
Riguetus correxilobtulu .... recreatus. rilii, nunc S. Deodati dicta, ubi anle allare S.
(68) Conveniunl characleres, lil. Dominicali B; Crucis conditum in eadem arca corpus esi. » Sed
([nos characleres si ex anliqua tradilione vel sc'ri-• quid si primo terra nuda conditum corpus in arcam
plur.i ancior habuit, nihil certius poiest pro annoi islam composiium credalur in ipsa Iranslalione?
679 alieri cuicunque praeferendorequiri. Esto bancs s Non tamen lune accepil formant crucis ecclesia
certitudinem obscuraveril ille, maie corappsiio epi- noslra, quam nunc habet, quamque constat ex
scopaluGaribaldi cum excessu Deodati ex Frauda, , huila Nicolai 1U opus esse anni 1278, i iiiquit Ri-
el Jacobi cura advenlu Hildulphi in Vosagium. guelus.
lmo t >
(69) vigesimoprimo.
Thêodoricus caedemChilderici * (75) Hic fiiiiunlur in memhranis loci lecliones de
(70) post rcceplus sanclo, per octavam distribuiae,et haclenus de verbo
anno 075, deiu ab anno 680 monarcha, morluus est- ad verbum eoedem cum impressis. Abbas aulem a
anno 693. coiislilulus , dicebalur Leirlebaldus; sed
Hil.dul.fo
(71) Leodegarius occisus est anno 688 , die 2 pramortuus illi necessilatem irnposuit sanclo rosrr-
Oe.lob.qua colitur.
- Inlra arcam lamen lapideam, inquil Ri- urendi per ul.limosires a nuos regimiuis, uli.scribit
(72)
!V;-!><M'<>-Ruyrus.
guetus.,quae servaltir eliam nunc., do,!f*i*
029 VALCAND1VITA S. DEODATI. 630
suie corrgregaiionipraefecerit(quia desideriosupernceî A dulcissirnumpignusamici exoscnlairs,amplexabatuF,
conleraplationisaccensus, exlerioribus negotiis oc- et in veste nomen sancti illius duleissime venera-
. cupari refugerit) lamen Vallem Galilieain a curaj balur, eumquein ea sibi videre vk'ebaiur. Hocipsuiii
sua non expunxil, quandiu in hac luee mansit (74). faciebal, quaru!o ph.ciio lempore ea a discipulis
Vis enim perfecti amoris erga sanctissimuinDeoda- sancli ad Médium Monaslerium referebalur. Et
lum faciebalei loleranliamlaborum.Neclassescebatt quidquidvenemlionis inipendebal insensibili tunicae,
ad cuiaiidum aliéna, qui pra? lassitudine a!ii impo- ebarissimo suo Deodalo se itnpendere iaelabalur;
suerai sua, quia quod recusabat suflerre imbecillis; quem sentire devolamsibi chariiaiein arbitrabatur,
senecius, et soli Deovacare cupiens animus, desi- enjusque efficacibusmerilis seipsum, adhuc in sîadio
derabililer amplexabalur fralernae dilectioiiis affe- hijus vilae decerlanlem, atque spirituali palaistru
ctus, et sanclae obedientiaevirtus, lanquam jugiler desudanlem, suslenlari inler dulcia suspiria preca-
sic seipsum adhorlarelur : Qua fronte ibis ad anti- balur. Confidebal enim illum, jam proslralo alque
curn, si ejus ullimum refulaveris mandatum? Pro proculcalo adversario, palina el corona a Domino
- cujus perenni vita in coelisel
gloria, primo déposi- donalum; el apud eum posse plurimum, ulpole in
tions illiusanno coenobiumVallisGalliloeaemullolies ordine coelesliscuriae indelebiliter. ascriplum. Sed
adirc solitus, frequentabat ad sanctum corpus mis- B ' cura viri sancli lemporalis.vita in mullos annos (Deo
sarum solemnia; sciebat enim scriptum : Nescit disponente),.lenderelur, qualenus ejus exemplo ad
homo ulrum amore an odio dignus sit, sed omnia selernam vilam pluriuri accenderenlur, factum -est
in fuluro reservan!urincerla(Eccli. ix, 1, 2). El illud ut circa ulljmos annos, senio jam praegrayalus et
acutissimiPalris Auguslinidictum : t Voelaudabili fraclus continuatoque labore debililatus, cellaia
vilie hominum, si remota pieiale judicalur. Nam suani, nec solitaevisilationis gralia,, egrederptur-;
quis hominum audebit dicere : Venilprincepsmundi non tamen ideo diseipuli beatissjini Deodaii pra*ler.-
hujus, el in menon habet quidquam (Joan. xiv, 30) ; n.iseranl ad eum ferre lunicam magistri, sicut erant
,. nisi inler morluos liber'r (Psal. LXXXVII, 6.) Qua- solili..
propter, quod soluin el singulare beneficium defun- 23. Cumque divina miseralio emerilum militem
ctis fore noverat-,posl amicuia viam universoecarnis suum Hidulphum a nimio labore decrevissel ip
ingrcssum transmittere non cessalial.Quod quamvis oelermnnrequiescere, per'dilectissimuni sihi.beoda*
pia mater Ecclesia post fi.iios suos cûnctos indiffe- tumdignatusesleidem iransilus sui diem deimntiare,
rontpr raillai, quia occulta judlcia Dei nondum pe- et ul saiageret ambas eorum celtes (sicul res pos,ce-
ne:'rai, jnslus tamen Judex sic suorum vola acceplat bal) disponere. Unde vir sanclus mulium in bomino
ne omninofruslrala doleanl; cum juxla sanciorum esl laeialus, quia ex lurbulento confliclu mundi ad
Pairum sentenliam, pro valde bonis sinl gratiarura perpeluaepacis Iranquillilalem mox eral ilurus, ubi
aciiones, pro non valde rnalis propilialiones, pro omni lacryma ab oculis ejus abslersa (Apoc. xxi,
valde malis autem qualescunque vivorum conso- 14), perpetim consolarelur. Ilaque fralribus sua?
laiioncs. Sed quia in bac vila dmne. meritum ccllse designalo abbale dorano Raimberto, Valli
comparaliir, quo post hanc vilam unusquîsque aut aulem Galilaesc,domnoMarcinanno, emicuit ab-hoc.
rclev.eturaut gravelur, constat devolissimuiuChrisli exsilio, ab lnearnalione Jesu.Chrisli anno seplingen-
faniulura Deodalum islic pio comparasse merilo, lesimoseplimo. Cujus quidem sanclam.menlioneui
qualenus omiiis pro co supplicalio fieret illic gratia- islic tenore narralionis ducti, vix summaLira alliii.-
rura aclio. gere curavimus,nefasli.diosisauribusescas collegisse
CAPUT IV. el inculcasse arguainur ; avidum laracn leclorem ad
VeneralioSS. Deodati, el Hidulphi in luniçis el coiy Vilam sancli deslinamus (75). Porro#domnus Mar-
poribus. Elevatioeorumdem.Vilaapprobala. cinannus, quem praelalum bealissimi beodali ,coe-
22. Elapso tandem anno a glprioso obitu domini nobio supra memoravimus, in provisione coenobii
Deodaii,in quo bealuspalriarcha Hidulphus assidua D rj taiis utililalis fuit sludiosissimus. Is quippe longo
visitalioneet freqùenli irnmplalionesalularis hostiae superfuit lempore sub regibus Theodorico atque
curabal prodesse ejus spirilui, deinceps prislinam ChildericoJuniorë, a quo eliam Aquisgrani prome-
insiilutionem resampsère fralres ulriusque loci. De- ruil descriplionem totius .abbati-jesuaeroborari regia
nique ut prius semel in anno solebantsancli anlisii- ancioriiate.
les suas celtes invieemvisilare, sic posteasluduerunt 24. Deinde tara sanetprum decessorum idonei
faeere. Sed viro Dei Hidulpbo invisenii Vallem sucçessores Raimberius et Marcinaiinus, charitaii-
Gablafiamvice domni Deodati, occurrebant ejus vam sociclalcm, a sanclissimis magislris susceptam
diseipuli, praeferentestanii magistri lunicam. Quam el sibi quasi lege haereditaria reliclam, non imm'i-
revorenier suscepiani sanclus poniifex, lanquam iruerunt, verum.potius augmeiitaverunl. Quod ulique
«(74) Hicdesinilnrs. UHrajectinuni et Vila a Mo- dulphi, dum Mrioni eum successisse facit, aliaque
sandio edila. mulia in cbronologiampeccat, hujus Vilaeinierpola-
(75) Riguetus suspicalur ipsummet composuisse lorem in crrorespertraxil, quibus confundi vidimu."*.
Vilain Hildulphia Mosarrdroediiarn; corte vel iilcin sauculaduo.
ulriusque est iitlerpoluiur, vel auctor YilacS.. Ilil-
6'51 S.'EG. XI AUCT. INCERTI ANNI ET SCRIPT. 'AAESti. 652
ex breviariisvel syirgraphis illius temporis haclenus A \ sorem Dpodatum vindicat sibi, cui domnius Hidul-
inonslrabalur, in quibus nomina frairum -ulriusque phus attribuerai prioralum sui loci, inibi eum di-
•monaslerii, tara defunctorum quam et vivorum, gni;ssinie suscipiendo, du.madvixit, et nihilominus
diligeniissime adnolata et allaribus superposila lunicam ejus, poslquam obiil. Super haec eliam ac-
conservabantur; pro quibus in missarum solemniis cumulant eorum charilalem muluam, qua effeplum.
verissimedicebatiir, quod sic in librissacramentorum est ut omnia illis forent communia. Sicut philosOT.
passim reperilur. Et quorum nomina super sanctum phiça insinua,!sentenlia : -, Viçinorumpleraque sunt
altare luum scripla adesse videntur. Inierea a devor communia, amicorum vero omnia(AWSTO.T. lib. vm
tissimis (discipulis) inviolabilités fuit obscryalum, Elha. cap. 9). t Quocirca sicul lune,splebanlmutuo
quod a piissimis magistris recolebant tradilum, suscipere horum sanciorum lunicas, scilicet corpo-,
videlicet, ut semel in anno, et isti invisereni celtes rum exuyias; sic nunc quoque suscipiunt eorum
eorum, et illi islorum, lanquam praecipua pignpra corppra, anjmarum utique exuvias. Quorum per
praefereiidotunicas magislrorum (siquidem et disei- mèriium pax nobis nunc et in oeyum. Igiiur liaeç
puli. doinni Hidulphi ipsius lunicam relinuerant jara sulfiçiant religiosis anjmis, quae paupercula
sibi) quibus cum lanla devolione occurrebatur, et sçrmone çursira explicuimus de piissimi Patris nostri
tanta veneratio exhibebatur ul dulcissimiPaires ad "^ Deodati gesti.s,yix altingenles
pauca de innumeris,.
lilios redisse pps.llpnga saeculpruinyolumina crede-, niinima dp raaxhnis : Quibus, sànçta
Trinilas in
rentur. terris glprificayit d.lpclum suum pro sanclaeyiiat*.
25. Quod si peçcalis facientibus, coelestlsira in ineritis. Caeterura lot el tamis quolidie miraculis,
populu.n grassaretur, et siccilate seu nimia imbrium venerabile corpus ejus nobiliiatur, quot et quanta
refusjone, aut peslilenlia vel qualicunque plaga vix, ut pulalur, sufficit aliquis facundissiinus (ena,r-
feriretur, mox bine inde cbnglobalus (convenlus) rare) (76).
tunicas palronorum suorum cum luctuosis preçibus, 27. His adeo djffamalus mupdp innotuit ut haç
offerebat et ïngerebal divinis oblulibus, moxque noslra jejuna et slerili narralione praedieari non.
leniPvebat pielas.quod pfomerUetal impîeias. Nam indiguerii. Sed quoniam Chrislianaeperspicaeiae est
conlra,desaeviëniisflagelli impetum lanlum valebani magis requirere atque atlendere opéra quae iriiuni-
sanciorum mérita el plêbis fidesut neq mora mise- qpemque sancluni faciunt, quam quse sanctum
ricordissimus Condilor jusli. judiçii sui severitatem oslehdunt, deleclatur quidem visi.bilibussauctorum.
•a populo,cohiberet, alque optaïae misericprdiae con? faclis, sed lamen ad invisibilia ep,rumfacta pervenîrp,
solalionem eis disiillaret. Sic denique temppralis pç omnimodis appétit, et silibunda mavult ex fonte
et parva consplatio fidei fiebal maxima provectio, quam ex rivo suam reslinguere sitim; unde enim
quaeuiiuniquemqoe.prorno.duIosuOiadcorrectionem gaudendum sit, a Domino Jesu didicit, qui suis ait
pravitalis suae et iiiiitaljonem sanciorum, alque ad discipulis ; In hoc nolite gauilere quia spiritus vobis
(lebilam.veneralionehi horlabalur assurgere, quos subjiciunlur; gaudele aulem q.od nomina veslra
intelligebanl lanlum de Deo meruisse; quo possent scripla sunt in coelis(Luc. x, 20). Quod utique me-
iram ejus a peccatricç.gente avertere, el laies cupie- reamur animaesanclilaie, non miraçulorum oslënta-
banl esse quales divinabenignitasdignalur clementer lione, maxime cum in die judicii diciurus sil mullis,
respicere. Jam perpendamus, si possumus, quid qui in ejus nominevïitûtes multas fecerint : Nescio.
mer ili vel virlulis hàbuerint horum Patrum nostro- vos (Mallh. vu, 22-25). Hinc est quod omnes labo-
rum sanclaeanimaeinterius, quorum yilissimoetuniese, ranles el oneratos ad se invilans, non ait : Discite
oculis Dei repraesentalaeex.lerius,, a populo, pleno a me signa faeere, sed quia milis sum et humilia
peçcalis suspenderent iram ejus.. corde,el invenietisrequiemanimabus vestris (Mallh.
26. Ergo haec copsuetudp, tara pia et religiosa xi, 29). Hoc plane quod dicimus a capite, debemus,
inlegerrime Gonservala,esl inter hsecduo ccenobia, et ex praecipuismembris ejus discere, quia ardentius,
donecsancta corporaplurimismiraculis declaratasub- j) ] exquiril fides Eeclesiae quales illi, quos veneraïur^
levarentur de terrae gremio, divina disponenlegratia. fuerit ex invisibilibusanimaevirlutibus, quam quales.
' Tune
quod co.nsuever.antfaçerein lunic.issanciorum, ex signis visibilibus, quaeprofecio suui lac parvplo-
usque ad haec noslra lempora, conseryar.unt.incor- rum, non solidus cibus robustoruiri. Sed sicul a
poribus eorum, cum eis invicem se visitando, aut lacle ad solidum cibum peryenitur, sic a signis,
sibi complacito loco dulciler oeçurrendo, Ubi inler imperfeclio fidei noslrae vegeiata, ad solidas animae
se pias commutando sarcinas , aliquandiu velut virlules quandoque perduçilur ; ut jam necesse.
proprios dominos geslare amant; nec queralibet non haheal suggère, sed lanlum rumiirare. Hinc
eorum a se credunt alienura, quando çonçio Valjisi istud est, charissimi, quod cum pasceremini quo-
GalilaeaeB. Hidulpbum recognoscit suum, ulpoles lidianis et eximiis miraculis dignissimi confessoris
viginli odo annis et dimidiosibi prailatum ; e diversot Chrisli Deodati, ad lanlum robur mentis eslis per-
piebecula Medii monaslerii insignem Chrisli confes- ducli ut his soluinmodo jam non esselis conlenli,
(76) Theodericus praefuit ab anno 720 ad 737,,- vingorum assumplus est anno 745, abdiealus aima,
et posl inlerrcgiiuni, Childerieus ultimus Mero- 751.
657, VALCANDIVITA S. DEODATI. ~- 651
sedanxie quaerereiissanclamesuriem veslramsancta A excludamus. Quodcum fecerimus, sanciorum palro-
vila illius refici. Nostis enim apprime inler miracula ciuiis nos ubique juvari non ambigamus, quorum
animum vesligari debere, et quod merilo cessante vestigiiSpromplO'corde inhiamus. Quia vero exle-
bono, miracula nil sunt. riora miracula teslimonidm dani bonsevilae, in sub-
28. Jam nunc piissinib Condiloriomnium gralias sequenlibusconabimur (77) (si Deus permiseril) ex
agamus in communi,non usquequaquevos fraudalos his aliqua posteris transraitlere, ut ex paucis colli-
lam bona volunlale; ex paucis elenim, quae praemi- gatur quanta piissimus h'ufcrilpf'hPster Deodalus
simus, qu.-tmbonus fuerit thésaurus cordis ejus gloria sublimetur in selerna vità;' ad cujus moriua
agnosciinus(Eccli. LX,14). Qui, proegaudio invenlae ossa tanta coelituscouferunlur corporibus el anima-
margarilae, omnia quae habuit sic vendidit (Mallh. bus solatia. Ipsius tandem merilis innitenles et pre-
xiu, 46), ul eliam seipsum àbnegaverit, et exsul in cibus, cuni-fidueiaad thronum glpriae divinaeacce-
labore el aerumna, in vigiliis niullis, in famé et sili damus (Hebr. iv, 16), postulantesnobis débita nostra
et jejuniis mullis, in frigore et nuditate, àppslolum dimilli (Mallh,,vi, 2), et.lemp.li palrpni exemplo ad
Paulum iniitalus (11 Cor. xi, 27), mullis annis pro beiieplacitamDeoeonversalionemperseveranter ac-
Christo obcrraveril; nec dulcedinem geminaechari- cingi, praevenien.leac subséquente nos misericordia
laiis, in qua tola lex pendet el prophela"(Mattli. b Patris aeierni, cum coessentiali sibi Filio el Spirilu
xxn,40), ulla miindi pressura eiextorquerc'vâliieritj sanclo, in trina Uniiate, et'una Trini.laleinseparabi-
Ilaque, juxla libri Eeclesiaslici monila, Laudemus Jiter dômihaulis,viveniis atque regnanlis in sseculum
viros -gloriosos,Paires .noslros, in générations Sita saiculi. Amen.
(Eccli. XLIV,1) : sed sic laudemus, qualenus eorum 29 (78). Anno ab Incârnaiione Domini noslri
exempte pravilatem vitae noslrae dirigamus alqué jpsu Chrisli millesimoquadragesimoh'ono,indietione
informemus. Ut enim doclissimi P. Augusiirii se n, concurrente sexio, epacta xiv, régnante Henrico
Jiabet senlenlia : < B.eneloqui, et maie vi.vere,nihil iilio Cpuradi impèratoris anno'x, ac imperanle m,
estaliud quam seipsum sua voce daninare; - Prae- Iiseç gesta, quai de piaememoriaeponlifice Deodato
cipue aulem Pairuiri nostrorum vilam conluendo scripla sunt, ad summum-aposiolicaë sedis apicem
ad conlemptum mundi armeraur, cosque in lam delata sunt, alque in provinciali Synodb-ejusdem
perfecto opère iniiiemnv>Nolimusdiligere mundum, sanctse RomanceEeclesiaeest constituium ul in prae-
neque ea quaesunl in mundo (/ Joan. n, 15), quia, senlia episcoporum, abbatum,. eiericorum et laico-
ul B. evangelista Joannes proteslalur, quidquid in rum recilarentur, et cum recilala:.fuissent, dataiau-
mundo est, concupiscentiacarnis esl, et concupiscent cloritale ab ipso summo papa Leone noiio(79), primo
lia oculorum,el superbia vitie (1 Joan. H, 16), quae " anno sui apôslolàtùs, decretum est quaiëntis in
non.sunt a Paire. Hsectria utique reliquorum viiio-. Ecclesia Dei legêrenlur, et firmissime servareiiturj
ruin sunt causae, quae sic calescunl ex mundi ad laudem et glbriam Doniininostri Jesu Christi, et
amore, ul a charilate Chrisli prsevaleant innumera- honorera ipsius beaiissimi pàlroni nostri'Deodaii,
bilem populum separare; a quibus omnino immunes et ad aedificationemmultorum per cuncla saeculasae-
erinius, si dileclionemmundi a pectoribus nostris culorum.
(77) Conatumne hune volunlatis ad operis effe- (79) S. Léo IX papa colitur 19 Aprilis, quo die
çlum deduxerit auctor, ignoramus; nulla certe rai- dedimus ejus Acta, el oslcndimus synodum hic
raculainscriptisreperitRiguetus,paucissiina Ruyrus; indicaiani fuisse Roinae pôst Dominicam in Albis
de quibus infra. celebralara ; ei conveniunl characleres omnes hic
(78) Quod sequitur haud dubic poslea ascriplum rëteli. #
|uit.
635 SJEC. XI AUCT. liSCERTIANNIET SCRIPT. 'AAESII. CS5Î
^1,i...i ..î.\I Ii I ' i -,.,., ... i. " .— ' -—,— ....-1'- ' ' - ..
i .,.-jy.,..., T7V
GUDINUS LUXOVIENSIS
GUDINI PLANCTUS RHYTHMIGUS
Super morte Constantii monachi Luxoviensis.

Analecl. nov. edit, o. 217,)
(MABILL.
Tam ignotus est Gudinus, islius rhylhmici planctus scriplor, quam ignoralus Conslanlius, cujus hic
moriem luget. Ulerque sine dubio monachus fuit Luxoviensis Rolberto rege, sub Miloneabbale, el Con-
slanlius quidem Luxoviensibus scholis^prajfeclus,quem celebrem fuissehinc intelligiiur.
Érgo plange pium cantor naodulandomagislrum, \ Plangunl urbes et castella pro pio Conslautio :.
Haclenus lelendi lyram musicseper semilas : Inslat passim coenobilis.flebiliscompassio.
Nunc nieum exlendam cursum charas ad exsequias,. Moeretplehs Luxoviensis.lacryjnis conlinuis,
Quas deprimit lamenlando moeslicordis charilas. Plangit Milopius abbas planclibus piissimis,
Grande pondus, magnum Inclus vim constringit Amplius.non babiturus lanlaejirbar lampadis.
[prislinam, Jam moerore fatigaia luget urbs Chrysopolis(1),
Quam non valeo supplere, quod prius decreveram -. Firma Stephani iriumphis, vallo cincla fluminis :
Nudîs tamen dicam verbis pectoris augusliam. Tangunt coelum Strasbirrgenscs queslibus diutinis :
Coelum,stellte, terra, mare, homiriesac beslice, Obslupescil et Liigdunum, laus magnarum ur-.
Ad lamentum hujus rhylhmi auditum exlendile, [hium :
Et Cpnstanlio sophistaefidos planctus reddite. Cabilon ac Maliscensis admirantur plurimum,
Cujus nomen nunquam dico sine mente Ingubri,. Pias aures inclinâmes ad tam durum nunlium.
Cujus mihi vullum fingo forma non dissiraili, Gloria regum Robcrlus cl corona saeculi.
Quem ampleclor, cui jungor corde semper vigili. Regiumdeponil vuliura fiiucre Constanliis..
Cujus exitus dellendus cingit orbis spalium •', Quem prudentem cognoscebatfamulam Domini"
B Francia,
Sapientibus regnorura immittensjustilium, regnorura decus, felix esl et florida,
Quo-primaleset coloni perlurbanlur himium., Plus Gpnstantjo refulgens, quam valens pelenlia,.
Nunquam vidi, nec videbo lam pium philoso- Ejus sorte sepulcrali peimansiipulchei'riina.
'
[phum, Amisislis, Liiigonenses, sociale gaudiura,
Qui cibus discipulorum exislens post Dominum, Cognosceniesjam obisse praeclarumphilosophum,
Blandimentis, non tcrrorê, niinistrabal sludium. Monachorummargarilain, eiericorum prelium,
Haecdum duo valde gemo, lacrymas et provoco, Mà\\Anon impar ulli pielatis raunere,
Irisiii plenus moerorislanguore deficio, Votofacili dissolveviscera clemenliae,.
Tam praeclarodestituais ac lali consilip. Et Constantio clementer,jam defuncto censule.
Lacrymcnlur ergo tnecum codices eximii, Henricus in Romano résidons palalio,
Quos descripsil pulchra manus inclyli Conslanlii, El arcana sapienlumcomprobanl ingenio,
Se plangentes negligendosdocloreconsimili. Dolel nusquam inveniri similem Conslautio.
O Jesu Redemptor mundi, quid comniisil saecu- Slaiit in luclu el in planciu principes Burgundiae:
[lum, Mundi plangunl deirinieninm praesulesGermanise:
Dum in terris lulisli summum vilaedesiderium. AUemanni, Longobardi locum dani irisliliae.
Necne spera doctrinae purae,pbilosophiaefilium? Ecquis famam lanii viri, quis nomen el audiel,.
Corruisset plaga mundi magno sub interilu, Qui non illi benedicat, cl affedu visilet?
Clarilas et clari solis palluisset habilu, Nullus, credo, praeteripsum, cui Christus displicel.
Anlequampius magister raptus essel obitu. Quis es-l homo el non bomo dissent jocundius?-
Permutasscnl nox et dies qualilates leniporum, Clarior quis eril rhelor càris sub sermouibus?
Repulissenl undaemaris vêla naviganiiura, Malheseosin doclrina quis valcbil melius?
Ne Gudinus perdidissetdominum Consianiium. OCorrslaniimi, diserip,-summa parsel animi,
Credo coelumdoluissc laiitum ad exiiium, Inexbansta cura mei pectoris ac sludii,
Dum liK-entisglobi Ionae mutans vuliura prisliniini
Quarcjaces proedamorlis sub clansura lumuli?
lnnuil mundo verrturumlam grave naufragiuin.
Semper inihi proniiliebas, quem lugens dësideiOi
Plangii Oriens el Ausler, Occidens el Aquilo. ModoiiiisLi'ctinfelix, le vel ipsis carea
(1) Besançon.
657 WIDONISEP1ST. AD HER1BERTUM. 638
Proh dolor ! cur me vivenle lu non vivis sx-culo! A Aula pulcbri paradisi fiai libi requics :
Tu magisler magislrorum,doclior, doclissimus, Dextra Chrisli sis proleclus milliesac millies.
De virilité in virtutem melior te optirirus, Ecce lyra planctum dedi cunclorum charissimo,
Jure es ex meritorum factus Constaniissiraus. Aiidientes nunc imploro dent ul preces Domino,
Omneslaudb sapientes, le sed cunctis praéfero: Veniam qui deliclorum tribuat Conslanlio.
fui animant commendoFiamini sanclissirao " Prcestànte DominoJesu Christo, cui est bonor et
Quo duclore perfruaris sanciorum consorlio. [gloria in sseculasaeculorum.Amen.
Sis beatus, sis et felix centies ac millies;
CIRCAAN. M. '
WIDO MCIMil.CHUS
WIDONIS EPISTOLA AD HERIBERTUM

COLON.ARCHIEP.
(BAIUZ.,Miscellaneaedit. Luc, lom. II, pag. 114.)
Tria anliqua epislolae sequenlis, quae ab Ivone quoque in parle secunda Decreli, cap. 84, édita est,
cxemplaria habuimus, unum ex bibliotheca Regia, reliqua ex Colberlirra. In uno istoriun ea nullum lilulum
Simoniaca
habet, in alio vero hune :- Epislola sancti Paschasii papoe ad Mediolanensemarchiepiscopum
hoeresilaboranlem. Constat sane aevoPaschalis secundi, qui Paschasius quoque dictus esl a nonnullis, Pe-
trum Grosulanum Mediolanensem archiepiscopum accusalum fuisse quod arcbiepïscopalem dignilatem
pretio mercalus fuisse!. Verumcum de istiirsmodi Simonia non agaïur in hac epislola, eaque scripla vi-
deaiur ab homine qui minoris essel dignilalis quam is ad quem scribebatur, facile adducor ut credain ve-
riorem esse inscriplionem quam praeferl codex regius, in quo sic Iegitur : Epislola Widi monachi ad Ileri-
bertmn archiepiscopum,Colonienseinnimirum. quem variis calumniis impetilum fuisse docet in Vila ejus
Rupertus abbas Tuitiensis. Ob eam vero causam in primis nos illam hic repraesentare voluimus, ul eam
auciori suo iniegrara restitueremus.
Fralernae morlis Crimen incurrit quisqùis, cum ... niaca et neophytorum. liaeresis exprimalur, quod
potest, fratrem a morte, minime défendit. Nos quo- aclerna morte dignissimum crimen sit apertissime
que, 'qui excellentiae vestrae summum discrimen declaratur, protestante per Augustinum divin» ora-
audivimus, summi.reatus poenara ineurrimus si, la- culo ae dicenle-(FULGENT. De fide ad.Pëlr. c. 391) :
ceamus, Domino per propheiam lerribililer atte- Firmissime lene el nullalenus dubites omnem hoere-
stante (1) quod profeclo sanguinem fundil qui ira- ticumvel schismalicum,quamvismullas eleemosynas
piorum iniquilalem lacendo dissimulât. Audivimus facial, vel eliam pro Christo sanguinem-fundat, cum
enim, quod valde miraraur, quod sacri apud vos or- diabolo el angelisejus oeterni ignis incendio manci-
dines pecuniis dislrahunlur, dum quicunque taie pandum, nisi anle finem hujus viloecalholicoefueril
aliquid altentaverinl, omnino haerelici comproben- incorporalus et redinlegratus Ecclesioe. Hinc est
tur, sanclo Spiritu per Gregorium inlonante quia quod Dominus vendentes el ernenles de lemplo
quisqùis per pecunias ordinalur, ad hoc ut fiât bae- ejecit, Dathan et Abiron ambientes terra glulivit,
reticus promovelur. Et ut hujus nostne paginulae Simonemqueleniantem Pelrus damnavil (4), omnes-
non praesumptionein sed timoris causam fuisse que in eo Siinoniacos ecclesiasticis jaculis Pelrus
monslremus, beatus idem prosequîtur (S. GREGOR., _ perpetuo analhemale condemnavit. Et turpe ni-
lib. iv, episl.-51, 55, 56, et lib. vu, ind. n , epist. miura est ut in plenissimo jam vigore(5) confirmala
810; i. q. 1, c. 5, Quisqùis): Quisqùis(2) contra Si- Ecclesia tara ferai! inimico succumbat, de quo in
inoniacamet neophytorumhoeresimpro ofjiciisui loco primordio suae irrfantiaetanta virlute triumpbat. Si
vehemeniernon arseril, cum eo se non dubilet habi- quis (-1,q. 3, c. 7, Si.quis objeceril)autem objecerit
lurumporlionem(b")qui prius commisilhoc piaculare non consecraliones sed res ipsas quaeex consecra-
flagiiium. Quibus in verbis cum baerelica et Simo- lione proyeniunl vend!, videtur (6) quidem aliquid
(1) Terribiliterallest. In unocodiceCoiberlino Ie- (5) Plenissimojam vigore. lia codices Colberlini.
gitur iulestanle, in alio inlonante.In ulroque aulem At regius habei plenissimumjam vigorem.
deest vox lerribililer. (6) Yendi, videtur. Relinuimus Ieciionem codi'cis
(2) Quisqùis. In Colbertinis scriplum esl : Quia regii. In uno Colberlino scriplum est,, vendi videtur
quis. .' quid esl aliquid dicerenisi aul penilus nihil sapere. \\\
(3) Habiiurum port. Eadem ëxemplaria habenl alio, Ubi vox vendinan exstal, ila legilur hic locus
portionemhabere. quid ul atiquis at'.ud dicere, nisi autem penilus nihil
(4) Damnavil.Haec vox et quaesequunlur usque sapere. >
ail vpceui condemnavitnon exslanl in eisilcni exem-
plarLus., cl videntur supcrflira.
639 SMC. XI AUCT.INCERTI ANNIET SCRIPT. AAE**n. 640
dicere, nihil autem penilus sapere. Nam cura cor- ;\ missas audimirs,cum quibus si vel semel oramus(8),
pondis Ecclesia aut ;episçopusaut abbas aut laie excpmmunicationemsubimus? Quos quidem sacer-
aliquid sine rébus'.çprporalibiis el exierioribus, in dotes esse saltem cred.ereomnino errare,esi cum Pe-
nullp prbficiàt, sicut-nec anima siiie corpore lempo- trus Simoni dical : Pecunia lua lecumsit inperditia->
raliter vivit, quisqùis horum alterum vendit sine quo nem, quia oeslimasli donum Dei pecuniis possideri
alterum habere non provenit, neulrum vcndilum (Acl. vin). Ubi cum oeslimaslididler, palet quia non
derelinqult (7). Quam lamen objectionera sacer pe- pro eo quod fecerit, sed quia faeere se posse credi-
nilus canon exterminai (candi. Chalcedon., c. 2), derit eondemnalur, cum tamen m'ums sil oestimare
cum procuralorem vel defensorem Eeclesiaevel re- quam credere. Cum itaque haereticum qualemcun-.
gulaesubjeclum adeo per pecunias ordinari prohi- que esse sit certa et indubitala damnalio, quid
beat ut inlerventores quoque•tanti sceleris anathe- valet Arianos, Sabellianps, Pholinianos impiosque
malis mucrone succidat. Quid pl.ura? Si ahathema- Mânichseosôrbë pêpùlissé, si Simoniaca el neophy-
tizati et excommunicati et ul vére liaerélici Simo- lofum haerësis, qliae, lit bealus Gregorius dicit,
niaci et neophyti a numéro sunt fidelium Eeclesiae anle omnes in Ecclesia diaboliça fraude subrepserit^
séparât], quis non yideat quia hujusmodi ;sacérdo- . quasi primam et maximam Eeclesiaexasiitaiera
luin vel clerieorum missae et oraliones Deum ad 1B fisda r.imiiim pollulione contaminél? Igiiur iJ
iraeundiam super populumprovocent, quem piacari propler Deum, yestram excellenliaraet omnes fidè-
lalibuscredebamus? Scriplum est enim : Omnequod les Chrisli rogamus et obtestamur, ^si habere par-
non est ex fide peccatumest.(Rom. xiv). Et item : tent!in Christo cupitis, summopere inslaie ut tara
Veri sacrifiai locus extra catholicamEcclesiam non saevapèslis, quaeinnumeros populosjam usqucqua-
est (i, q. 1^ c. 71, Exlra). Unde.et dieitur ; llwre- que saeviendoaelerna inorte mulctavit, vestra auclo-
ticum hominemposl primant et secundam ebrteptio- rilale et exemple penilus deslruatur, ne ullérius,.
nem devila (Tit. ni). Quomodo ergo taies episcopos quod âbsil, in Spiritu sanclo peccare, neque hic
vel abbates vel reliques clericos devitamussi eorum neque in futuro saeculoremiltalur.
(7) Neut. vent, derel. lia Colberlini. Rêgi.Us,>ieu- (8) Semel oramus. Colberlini, siinpliciler, «a-
truin non venditlion'defelinquit. diinv.S:
RAYDÏUNDUS ARNALLI
EPISTOLA R* MONACHI S. VICTORIS
AD B. ABBATEM SUUM
Excusât se quod nonâum redierit exIttilia, aratqueiït studio legitm operam dura sibi liceat
. . AmplissimaGollectiOiI, 469.)
(Dom MARTE-"!*,
;''MONITUM. .
(Histoire littéraire de la FranW, l. VII, p. 570.)
Intéressante pour les premiers temps où l'étude de la jurisprudence fut renouvelée, l'inscription montre
qu'elle est écrite à un abbé de Sainl-Victpr.deMarseille, dont le nom n'est exprimé que par. un.B, el que
fauteur, dont le nom n'est désigné que par un R, était un moine du, même monastère. Mais il y a louie
apparence que le B marque l'abbé Bernard, et l'R, Raymond Arnàlli, nio'inë solis le même àlilié. Dairs
celle supposition, qui n'est rien moins que hasardée, te lettre fui écrite en 1065, qui est l'année de l'élec-
tion de Bernard, ou l'année suivante : car il est visible par le texte qu'il y avait peu de temps que cet-
abbé était à la tête de la communauté de Saint-Victor.
Le but principal que s'y propose Raymond est d'obtenir la permission d'étudier là jurisprudence, et île
quoi subsister pendant le cours de cette élude. Il nous apprend lui-même avec ingénuilé ce qui lui en lit
naître le dessein. Ayant été député à Rome pour quelque affaire importante de sa maison, et sa monture lui
ayant manqué eu chemin, il s'arrêta en divers lieux d'Italie. Il y fut témoin du concours extraordinaire
d'étudiants que ce: nouveau genre d'étude attirait de toutes parts, de Provence même coinnïe dés antres,
pays, et ce qui lui avait fail encore plus d'impression, c'est que les moines en augrnentaient mênie le nom-
bre. Frappé de leur exemple, il conçut le désir de les imiter. En conséquence il marque à son.abbé qu'il
va à,Pise attendre sa réponse. Maisafin que Bernard fît moins de difficultéde lui accorder sa demande, il
a soin de le prévenir, en lui protestant que, bien loin d'employer les connaissances qu'il espérait acquérir à
faire le métier d'avocatdans les tribunaux séculiers, comme c'était alors là coutume de quelques moines,
il ne s'en servira que pour soutenir ei défendre les droits de Saint-Victor Contre quiconque tenterait d'y
donner atlei.n.le .
C4Î ALWALONISEPIST. AD L. T'ONTIF. 642
~ ~~
, EPISTOLAR. MONACHIADB. ABBATEMSUIM.
B. (1) Suo reverenlissimo domino summseqmA taie dimisisse, Romam cum exlrantis profecïum
lundis dignîssimo monasterii Massiliensis divinrè fuisse; sed quia divinae voluntati me coepium iler
largilalis munificentiadispensatori quam oplimo,R. complerenon libuit, animal cujus vebiculo Romam
ejusdem servus omniumlicet sibi famulantium hu- usque tendere salagebam,in ilinereprius infirmalum
millimus,non in .dilectione lamen minimus. debilse prorsus ibidem mihi defuil. Quapropler ullerîus
servituiis obsequiura. incedere quia non valerem, infectoqnenegolio statim
Evangelislatesianie, liquet ab angelis fuisse de- redire vehementer erubescerem, prius quidem tiiu-
claratum quod in terra pax hominibusbonoevolun- barecoe-pi',postremolamen Hllerarumstudiis operam
talis. Et alibi scriplum est : Sufficitbona volunlas. dare disposui, ibiquepaucis Dei gralia inierpositis
Jure igitur, sicutvolunlas aliquodperûciendi bonum, moris, hadepus anim.um.cxercendomoralusfui. Haec
ctsi proficere nequeal, sutficiens esse perhibealur, est igitur causa, duleissime domine, cur poslquam
eadem quoque mihi quam erga vos semper habui, illudquod anima mea diu qplaverat, evenisse con-
snfficcreproculdubiocredalur. Namposlquamvestrse cepi. ad vos.feslipare distuli. lmo magis ac magis,
inagniludinisfama, quae jam diu meis intonuerant uimeliusvobis ainpdovila comité deservire valeam,
arrribus,corporeis oculis videre promerui, veslrae studere proposui. Nunc autem quia per tolam fere
dileclionis immensilali, prout multis scire licuit, 5 Ilaliam scholares et maxime Provinciales, nec non
mère parvilàlis ingenium inseparabililer adhibere ipsius ordinis de qup suni,,quiaplureslegibus cater-
studui, sedut probalio dileclionis quae infra pectoris vatim slridium adliibenles incessanter conspicio, et
sepla aestuandolatilabat, operis exhihilione quan- m.pnasteriumnpstrum a çlericis et a laicis sine inler-
doque redoleret, àdmodumoplare solebam.Necideo missione plaeila.ndpiacessiri, alque juslarum pos-
quia Deus plebem suam visitavit, quoniam vos ad sessionum detrimenlum pati considero, aliquantu-
oplimam, quam elegil sibi Maria, parlèm sublima- lam hujusmodiscienliam habere desidero. Nam si
vit, et monasteriumMassiliense jam reclpris indi- quid in hop opère, divina largiente gralia, praevale-
cenlia peuilus offuscatum veslrarum illustralione rem, nec ssecuiaiibus placilis iiihiarem, sed solaiu
virlulum mirifice decoravit. Quantum constat nie nostri monasleriijuslitiam, quanlum pbssem, adju-
gaudere, si omnes artus in Iinguas verlerentur, im- vareni. Si veslrae igitur, summe Paler, dignitali pla-
possibileest cuiquamexplicare. ceat ul in hoc opère sludium pro posse meo exer-
Si aulem vestrae solilaebonilaii placeat, attende : ceam, quaesoel suppliciter obsecro, qualenus super
ubi vosad prsediclum,Deo ducente, gradumprpve- Iioc negolio charilaiivam mihi licentiam impendalis,
ctum fuisse conipcri, uli vestris oblemperaremjus- et'Pisano priori vestris litleris, ut mihi subvcni.it,
sibus, cur venire disluli, causam tamen elsi non mandare disponatis. Si enim quod exspecto apud
sufficienlemreddere sum paralus. Noscat ilaque vestram misericordiamimpelravero, Pisas ad exer-
veslra, desideranlissimePater, clemenlia, me quon- cendum ibi sludium, si Deus concesseril, adiero.
dampraedicti coenobiifrairum accepta liccnliay pro Intérim aulem usque ad feslivilalem sancli Mi-
quodamnobis imminentietinlolerabili negolio salis, chaelisvestraeconsolalionispraeceplumexspectavero.
ul credo, jam vobis nolificaio, Romam,ire crépisse, Valete;
ic usquePapiam sine collegaproprip nimia pauper-
monasterium rexit.
(I) Forte Bernardo, qui ab anno 10.65.ad 1079 MassilienseS,.Viçioris
EPISTOLA ALWALONIS AD t. PONTIFICUM

TAcs.Anecd. 1,105.)
(MARTEN.,
Hanc et sequenlemepistolamerpimusex velericodice ms. pratorii T'recensis, cujus'charactsr annos 600

supêrâre videtur. Quisnàm fuerit primai auctor Alwalo et]L. summus ponlifex ad quem scribit, needum
divinare potui. Si conjeclurisaliquid tribuere liceai, L. lion Romanusjpoiitifex,sed simplexepiscopus fuit.
Certe in sequenli epislola nudum episcopi lilulum accipit..Nec vacal exeniplis quibus simplic.esepiscopi
appellanlur summi ponlifices.Ita Bruno Coloniensisarchiepiscopus summus ponlifexappellalur a Wî'drico
in Vila S. Gerardi Tullensis episcopi. Heldricusvero abbas. ad quem isle scribit, is esse videlur Hel. con-
gregalionis monaslicsePaieri ad quem exstat epislola*Briinûiiis episcopi fragmentum, qui.Bruno anno;980
Lingonicaesedis thronum ascendit, Hildricus scilicel Anlissiodorensis, S. Germani abbas, qui anno 99b
praeerat.
.043 SMC. XLAUCT.INCERTIANNIET SCRIPT.'AAESn. 644
I. i que ejus congrcgaiioniepiscopus pcccalor L. salu-
A
EPISTOLA ALWALONIS ADL. P0NT1FICE5I. lem ci.saniiatem.
Petit absolviab excommunicatione injlicta ob iltalas Grattes reddo vobis, fralres charissimi, quod
proeposiluroeCapuleiensiinjurias. sanclseauclorilalis amore ferventes, a commupione
AI.WALO, miscrrirnusplus caeterîsmorialibus,pec- sanctae Eeclesiae privalum Alwalonem suscipere
caiorum onere pressns, L. summo ponlilici, nostris noluistis in sepulturam: sed hune quo tenorc ah-
lemporibusunicopêne Dominicaevineaeprocuralori, solveriranotum faciam vobis. Misit namque ad gra-
quidquid patri filinsdominoveservus. liam noslraemajestatis uxor cum filiis duos viros
Dominicaeanimadversionis, propriis exigenlibus ferenleslitleras proiiiiileniesomnememendaiionem,
peçcalis, ultione percussus, morlis limore lerritu.s, el pelentes fieri absolutionern.Quorum ego verbis
animaelanlum salulis cupidus, ad vos seu ad uni- non
credens, nolui assentiri, donec ipsi sacramenlo
rum animarum medicum confugio, et quaé meis uxor cum filiisusque in festivila-
juraverunl quod
uiccribrisadhibendasinl medicaminasalubriier in- lem S. Martini,
ipsi bealo Marlinoejusque canonicis
timari exposco. Noslis namque ipse quahto excom- recla fide emendarenl
quidquid principum censura
municalionisaslriclus teneor anathemale.ob Capu-
judicarel eos debere emendare, et secundummorom
leiae praeposiluramS. Martini scilicet polcslatem. ^
legis persolvercnt : quod si faeerenoluerini, isti duo
Undesi miliivilaeprolelali fueriritdies, canonicorum viri
qui pelitores sunt absolutionis, in obsidioneca-
ipsius sancli me decrevi examen expelilurum, et nonicorum et in poleslale se iradenl die feslivitalis
juxta consiliivestri decretum in omnibusme spon- S. Andreae.Hoc ergo lenore absolvimusAlwalonem
deo aclurum. Caderum si spe vilaefrustralus exsli- auclorilalePatris, et Filii, el
Spiritus sancti, et sancti
tcro, uxori el natis meis sub Chrisli lestimonio in Martini,omniumquesanctorum et noslra, cl damus
eorum fidehaecagenda commilto; eo tamen lenore, vobislicenliamin
sepultura recipiendi. Vobisaniom
ut obsequiaqrraeChrislianis exhibendasunl morien- mandamus ut et vos eum absolvalis,sicque Roris
libus, mihi abnegare non pérmitlalis. benedicat vobis. Uxorem vero et filios scialis non
II. esse absolulos,donecemendaliosilfada cl persolnia,
EPISTOLA L. EPISCOPI ADHELDRICUM ABBATEM. et sine ejus praesenliael filiorumjubemus cummitii
Sgnificat qua ratione Alwalonem absolvent ab in terra, ul per hoc sciant se excommunieaios.
excommunicatione.
Dieclione Chrisli fervenli abbali HELDRICO omni-
. ANSELLIIS SCHOLASTIGUS
NOTITIA
apud Fabric. Bibliolh.med. et inf. lai., 1.1, p. 111.)

(MANSI,
Hune Ansellum credo monachum. Hujus est opusculùm in cod. 57 S. Illidii Claromonlensis,apud
P. Monifancon,Bibl. mss., pag. 1265. Esl vero operis litulus : Visio cujutdam monachi in monaslerio
S. liemigii, descripiaab Ansèllo,discipuloS. Abbonis,abbalis Floriacensis,jussu Oddonis abbalis.
VISIO ANSELM SGHOLASTIGI.

Poédes latinespopulaires,1.1, p. 200.)
(Edidil D. EdeleslandDUMÉRIL,
In Salomonisferculo, Spiritale convivium Et convalliumlilia

Quod construxil de Libano Reperias quam plurimum. lnter floresdulcissimos
Ex lignis mirabilibrrs, Ibi cum plenp copia Ac mellis guslus sapidos,
Myslicasignans altius, Cornu infert cibaria Unum quiddam reperies
Ubi reclinaloriura Ut noslràs querelas level," Quodguslabis suaviler.
Ex aufo slruxit optimum Diversiscibis satiet,
Ascensuquepurpureum, Quo cesset hunianum genus Esl civitas melropolis,
Ob Ilierusalem (ilia*, Flere miseros exitus. Remis dicia pernobilis,
Quaedésignant Ecclesiam, Sed carpens poma dulcia Quam Rcmus quidam condidit
645 ANSELLI SCHQLASTIC1VISIO. - 646
Qui fraier fuit Ronruli, Diaconi officium In momenlotune oculi,
Urbis Romanaeprincipis. Minislrare me video Quod nec sperare polui,
Hujus urbis praecipuae Coram spectanle populo. Ad inferna progreditur,
Et quondam magnaegloriie Eral dies Dominica Crucem gesians in manibus.
Pracsulfuit cgregins Qua Ju.laeorumplinima Ego sequor impavidus,
Magnusolim Remigius; Turba processit obvia Nihil babens quod payeam.
Qui dum ponlifex legilur Cbrislo, Filio hominis, Tanli ducis fiducia.
Ac digue benedicitur, Et vere Fil'.o Dei Tune lenebrarum principes
Dumdeesi liquor olei Non narrât Evangelium, Ac pallidaemorlis duces,
Quo ungalur pontificis Poslquam vcnil in sacciilinn, Torioresque saevissimi,
Sacrum caput a praesule, Quod lairtus honor fueril Pervasoresque rapidi
Columbavolans aère, Illi dalus a populis Diffugiuntcilissime,
Rosiro defert cilissime Quanlus ipso die fuit. Non audenles altcndere,
Amprrllamplenam oleo, Hosanna ! clamant pueri, Neque ausi conspicere
Ore portai milissimo Benediduset qui venil Aspectumlanti fulminis,
Quo ponlifex perungilur (1) In nominenunc Domini! Atque lam clari Iuminis.
Digims semper Remigius. Hujus honoris gralia, Per carnpos el convallia
Hujus feslum dum populus, Plebs invida Judaica, Ssevi spargunlurdaeniones,
ki KalendisOclobribus, Christum cruci adjudicans, Nigriores fuligine,
Dum dévolus concélébrai Passioni subjiciens, Telerrimi nigredine,
Tripudiansqueadvolat, Lalus tencea pungitur, dunlur?]; El discolores specie;.
Inler fidèlescaeleros Sanguis el aqua fundilur [t. fuu- Ululanlque ac mugiunf
Et in Christo calbolicos Anima corpus deserit, Dira voce ac rugiunt;
Quidam affuil monachus, In manus Patris abiit. Velut leonessaeviunt,
Oratum verritsedulus, Hanc passionemtimidus Dum perdunl suos catulos;
Ul deplorans facinora, Dum replico devolius, Fient per nnctem alque diem
Sua defleat crimina. Finitamque dum defleo, Et carnien miserabile (2)
Hic inlra monasterium Et descendode pulpilo, Telro diffundunl gullure.
Dum possidet hospitium Sinisira Evangelium Tune occurrunt el angeli,
Et copulaïur fralribus In ulnis gestans propriis, Applaudirai lselo Judici,
Ei chariiale jungilur, Videre mihi videor Excipienles animas.
Dum membra local leclulo Descendereimaginera Quas a icnebris liherans
Ac dormil dormilorio, Chrisli de cruce propriam, Chrislus ducit ad gaudia ;
In visione placida Atque signum vicloriae Tune coelolaudes résonant .
Hoc quod vidil sic intimai. Quod crus vocalur hodie Et melodiasintonanL:
Adesionuuc mihi, Deus, In forli geslare manu Quod non vidil quis ocrilus,
Qui es unus alque trinus, Mequehis verbis alloqui : Nec auris audila capit,
Et visiones gravidas t Si credis quod fideliter Nec in cor polest cadere
Ezechielis aperis, Tu, fraier, legîsti nuper ? J Quanta fuerint gaudia
Ac Danielis abditas Ego supplex ac humilis Vel quam grandis laelitia
Visionesélucidas! Verum responsum reddidi ? Dumredeuut ad superos
Pande salutarem viam < Cumsimipulvisexiguus Morlis ereplae lumulo.
Ut laudes luas nunliem, Alque cinis sim lerrcus, O Jesu, boue Domine!
Qualiier ruplis inferis Ut ore legi, Domine, Quis le laudare congrue.
Animas inde luleris, Sic corde scito credere ; Usquara polesl vel polerit,
In passionis lempore, Nec est ulla dubietas Qui miserais miseris,
El in Paschaesacro die, In cordis mei intima Qui ingralos et perdilos
In qua lotus tripudiat Quin le credam verum Deum Reduces facis superos ?
Orbis simul el consonal! Natum, passiun ac mortuum, Ad visionis somnium.
Dum sopor premit oculos Ac revixisselertia Siylum flectamusindi.eem
Et corpus cubât leclulo Die, credo per saecula.> Qui vere narrât ordinem
In pulpilo Remigii, . Ille sic slaiim imperal : . - Visionismirabilem.
Pontificisegrègii, i Sine mora me sequere Cum ergo, dum haeccernerem
Me subilo transposilum Quo me vides incedere. » Et gaudenspede oergerem,
(1) Les historiens placent ce miracle au baptême rosiro déferons amprillam coeleslis dom clnismaie
de Clovis:- Sanclificalo denique fonte, nulu divino repletam. i Flodoard, Historia liemensis, I. i, ch.
cirrisma défuit : sanetus aulem porilifex, oculis ad 15; voyez aussi Hincmar, Opéra, l. 1, p. 744.
coelumporrectis, lacite iraditnr- orasse cum lacry- (2) C'est une réminiscence des Géoigiques, 1. iv£
nris, cl cece subito columbaseu ttix advolat candida, v. 515 :
617 SMG. XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'AÀEHI. 648
Garnis putans me pbndere Plus labescant in tenebris. Dus nie malus noii deserit
Jam liberalum corpore Dentés stringunt cum freniitUj Usque ad locum lécluli.
Sereno vultu placidus Voceslorvas cum gëmilu Statim cl evesligio
Me tune respexit Dominus: Dànt, lormentorum socios Corpus in slratum colloro.
< Quo tu laetusprogrederis ? Diro clamore concilant, Aslatcum nigris dentibus
— Te sequor, splendor luminis» Aduncis ut me manibus El cum solutis crinibus,
Admirans tantam gloriam, Et unciniscandenlibus Cum oculis sanguineis,
Cujus oploparlicipem Me rapianlallenlius, Urso pede consimilis,|
Me fieri ac socium. i Unum pro mullis ut captil Unguesleonum similans,
Ille bénigne inlulil ; Poenaslual non méritas. Nigramcapram pilogerens :
— c Sisle graduin quantocius Sed, si fraclus orbis ruai (5) — f Fac me consorlem lectuli
Ne procédas ulterius. El coelumcum terra cadat, Qui fui dux ilineris;
Sed redi monaslerium', El omnesimul pereat Ne verearis socium
Nondum tempus venit luum. >—- Quod nalura corisolidans Recipere in gremiuri :
Ego nil au'susdicere, Slringil irresohibili Quis in via non nocui'
Quid enim contradicere Vinculo, nexu quadrupli (4) In leclulo non poierit. •>
Vel quid mulire cuperem ? Meferienl impavidum Ego audax, non limidus,
Uno verbo conticui, Christi régis diaconurm Christo fidens, non virihus,
Totus in me contreinui : Tune ductor malus caelero Verlor in dexlro latere ;
— c Qua via pergam, Domine! Alloquioterret suo : Locum do quam cclerrims,
— Qua venisli regredere, i Si vos hune solum laedere Pedem ponitin siramine
— Toi hoslés vias saepiunl! Malovultis conamine, Os ori pêne jungitur,
Si solus hinc regredior, Quidfacielis, miseri, Alternis verbis loquimur.
Nonreverlar ad superos. >— Dum Christus hue redieril ? Securus dé Christo meo,
Ille lune diclo citius, Ne langatis prohibeo, Illum haud nihil metuo :
Sinislram partëm intuens, Nec laedalisvobis vélo. — t Die, sodex [sodés] el dux
Trucem cernit imaginera, Sinilole hune pergere [pessime
Nigram el diabolicam; Quo jussum est a principe Verilaiisconlrarîae[veri'taticon'.ra
Innuit huic digito :' Qui nos lerrel sua cruce, [rie?],
-
— Serve nequam, accedito ! Cujusvirlus terribilis- Quaecauscenunc exslitërint
Serve maie, hoc facilo ! > — Esl nobis formidabilis, Vel quaeraiie fuerit
Poiesiative imperat : Quam sufferrenon possumus Quare ChrislUsad inferos
— t Hunesanum et incolumem Nec nominarevolumus. Descenderil, quo animas
Fratrein rëduc ad palriam, Noster prineeps non sapiens, Vobislolleret miseras,
El ad sanctum Remigium Dum carnis videt tegunien El de servitutisjugo
Redirecilo hune moiiachum. Purum puiavit hominem, Tanlos redderet liberps,
Vide ne quisquam noceal, lgnorans DeiFilium Peccati mole gravidos
Sed impavidus redeat, Carne esse absconditum. » Veslro lolleret jugulo.
Neque lui consimiles His verbis duros miligans, >Iiror equidem nimium
Illum langanl vel leviter. i — Taulum pavoris inculit Tam validum imperium
Comiianie diabolo Ut per ignés teterrimos Sic fraclos postes ferreos
Sic dimissusa Domino; Et per lelorum acies, Unius Christus digito. »
Commiseralovem Iupo, Ac per nigras voragines, Ipse infrendens, barbarum,
Sed fauces malas strinxeral lllaesusel incolumis Horrendum, resonans, telrum,
Et Leviathan vinxeral, Sancli sislorRemigii Ore dislorlo incipit
Cujus fauces saevissimas Infra sepla coenobii Labrisque frémit tremulis :
Atque gultur nequissimum- Tuloris ope pessinii — « Audinunc, mâle monaehe,
Ilamo perforavit suo. Qui me nondum deseruit. Aure cordis el percipe,
Tune simul chaos Erebi Super allare praesulis Vera invitbs inlimo :
lotranies; occUrrimimaii Textum depono Domini, Quod (sic) eelare sed nequeo :
Spirilusque ncquissimi, Deindepono casulam Nam meum non -est dicere
Qui redeuntes proprias, : Super allaris tabulam Quod verum est omnimode
Sedes habenl, sed vjtçuas; Cum stola, albani pariler Ponlificessacrilegi,
Unde magisalque magis Tum deponoceleriter; Abbates norraaenescii,
rlclnoctem, ramoqu&sedensmiserabilecarmen Si fraclus iltabatur orbis,
Intégral,et moesiislaie loca queslibusimplet. Impavidumferienl ruiné.
(5) Aiiseilus se rappelle ici la sir. 2 du poème 5 (4) Peut-être faut-il lire :
du liv. m des Odes d'Horace :
Dux inquieli turbidus Hadrioe, Vinclo,nexu quadruplici.
Nec fulminanlismagna manus Jovis, Quadrupli manque dans lous les glossaires.
"'
649 ANSELL1SCH0LASTIC1VISIO. 650
Infelïcës presbyleri . * Nobis semper sed limida; l'oscendo portes veniam? —
Scorlatorcs nequissimi Sic constievilfaeere Ille spernens lïaecmonita,
Mendacesquediaconi, , • Non veritus nos vincere (8) ; Rursus respoiidil laite : j—.
El nonaemerPtricuiaè. .... Sed in uno iaiidabilis Errasv nescis quid rooneas;
Cum clericellis parvulis . . Nobisest gralus invidis Nescis quidvesuadeas;
Et moiiacliissal invidis Quod eos qui criminibus Altende, paucis indico [indicam]
Murmuralores lurbjdi Dirjs lenentur arclius Quaesil mea sentenlia.
Instant dies alque noctes Slricli malrsoperibus, Mecasus clarum genuil*
A Paschaecursu celcbri . lîomicidae, adulieri, Sed dignitalem perdidi,
Quoadveslrum Pascha redit; Rapières, praedaefer.vid!„ Haeredilalecartii.
Seriiperorantes Dominum Sodomiia-quepéssimi, Vosqui de terra genili,
Cum missarum solemniis Assucli perjuriis, Et monales et fetidi,
Pro-animabuspefdilis; Quos faeere non puduit Morlis débita solvilis
El laboraiores maii Quod lex veslra prohibuit, Pi'ogenieslerrae faecis
liant suas eleemosynas Neque eos preniluit, Haeredilalcmtollitis,
Egerrisel pauperibus. Hos non lulit, nec libérât Quam nos habere deeuit.
Hinobis tollunl animas In hoc ul justus manedl : Qui serviredebuerat,
Noslra fecerunt [quai] opéra (S) Juslis promisil praemia Ille nunc nobis impcràiv
Horum plaçaUisprecibus (6) El pessimissupplicia O pudor! b miseria!
Alque malis operibus, Si mutaret senlenliam, Ut dominus subservial
Vobis bonus, nobis malus Facerel injustiliam. —« El servus jussa facial,
— O perdile ! respondeo", Inter servum el dominum^
Jésus, nostri sàl aeniulus,
Sic nobis aufer.lanimas Ctii-luies sic immémor? Si servus toliil prsemium,
Quaefécefunt placentia. Cur poenilënsnon fiecleris? .. Die quae pax esse pqlcril,
Poslquamsurgens a morluïs Et cur veniam non pelis; Vel quai fiel concordia?
lieu! proh dolori.nbs superans Ut quodperdis superbia Inter nos et vos, hoc.scias
Imperiuin comminUit > Et lumoris audacia Et pro certo hoc tene.as,
Noslrumquedecus abstulil. (7), Humiliants habeas,
Semper eril discordia
Dum redeunl Pascliâlia Ac dignilatem perdilam,
Insaniaque maxima,
Eliam [/.>et jam] deepî-amglpriam
Vobisgrala solemnia, Qua'ndiuvester Dominus
(5) Quoequi se trouve dans lé ms. 4587 est, né- A Terrilns, allonilus fugil ad inia donius.
cessaire pour le sens; niais à moins d'être éliminé Non lamen evasiltenebrosaper anira tyrànnus.
par uneélision tout à fail'exceplionnelle,il
' donne au Forlior iiitravil qui sua vasa tulït.
vers une syllabe dé trop. Ailraclus, caplus,vinclus, strictisquecat'enis
''(6) Dû temps de saint Grégoire, qui mourût en Delentus,dàmitus,pulsus ab arce prius
à
60£, on croyait déjà l'clïîcacilé du sacrifice déTa Qua mundi princepselalilssederelolim
messe pour délivrer les âmes du purgatoire ;'Dia- Bestia sceva,vorax; alque diu indomïla.
Uigoruml. IV, cil. 55, t. Il, col. 464, édil. de Paris, Sed victor mundi, proeslantioromnibusitnus,-
1705.
' Totlim collisil comminuilquecaput.
(7)L'orîgine-dc celle croyancepopulaire esl daiis Joannes Scolus, Christi descensus
f Evangilede Nicodème.t Et cuni haec ad invicem ad inferas, y. 5; ad. Mai,
loquerentur Salan et pi-incepsinforma sub.ilp fa.cta' ; Classicorum auctorum fra-
est vox ul loniiruuin et spiriluàlis ctepibr : Tollile .
portas, principes,vesiras, el èlevaminiporioeoeierna- gmenta, t. V, p. 459.
t E miegd'ifern a mes Sathan,
les, et introibil Rexalorioe. Haecaulem cura audisset Al col tipauza. i. Carcan;
princeps lartarii dixil ad Salan : c Recèdea me et Los pes eUsmns forts fa lialz
exi de meissedibus foras; si poiens es prxlialorj E miegd'ifem escrobantatz.
pugna* adversum Regem glorise ; sed quid libi eum |
islo? El ejecil foras Satan de sedibus suis. Et Evangile de Nicodème en vers
dixil princeps ad suos impios ministros : « Claudite provençaux, ap. Raynouard,
portas, crudeles, aereas, et vectesferreos supponilè, Lexique Roman, l. I, p. 511.
el foniler resistile, ne caplivi ducamur in captivita- (8) Nousn'avons rencontre nulle part celle idée,
tem.i.. Supervenit in forma hominis Dominus ma- mais on croyait généralement-, qu'en -souvenir de
jeslatis, et aeiernas.'lenebras illusiravii, et indisso"- la résurrection du Christ les souffrancesdes damnés
l'ubilia vincnla disrupit, et invincibili viriule visi"; étaient '
i3-vit'Kcdenlesin.profiindis tenebris deliclorum, et suspendues :
in umbra morlis peccatorum. > 6 (NicodemiEvan- Suniel spirilibussaspe nocenlibus
PoenarnmieUbres sub Styge ferioe,
geiium,c\)a\).21, ap. Fabrieium, Codex apocfyphus Illa iiocle sacer qua rediit Deus
Novi Teslamenli, pag. 282.) On ne saurait douter
de te grande publicité de ce passage, puisqu'une Slagnis ad superosex Acheronlicis.
partie esl entrée dans l'officedu dimanche des Ra- Marcent suppliais larlara milibus,
meaux; nous en citerons quelques autres preuves Exsultalque sui careeris olio
empruntées à différenteslangues : Umbrarum populus liber ab ignibus,'
1lie dein princeps baralhri peut arma sueta Nec fervent solilo flumina sulphure.
Queisgenus humanum subdiditipse sibi; .(AURELIOS PRUDENT! us , Cathe-
Sed mox ut viditruilantia limina (racla, merinon, hymn. v, vers. 125.)
PATROI..CLI 21
05Ï &EC. XI AUGT. INCERTIANN1ET SCRIPT. 'AAsstf 6S2
Nobis fiieril acmulus, Si vobis plàcet, domini. Contra regulam fàciant
Et vos nôltîs pnclulcril, Tune nequam inquit spiritus :; Quaejubet nos mox-surgere*,
El chariores fccerit. — i Jam maluiinis terminus, Ul tinnitus signierit
Ad haecrespondil monachus, Appropinqual Remigius, Àurilus (10) ab aurieulis
Conslans alque inlrepidus: Quo laudes 'vesiras habëal Tune esl necesse fralribus
Tu pro lua superbia "-Elleclionesaudiat. Ut occurrant quam eilius ;
Alque cordis audacîa, Sed le monel quoe'[quam] iiesëio Si quid lu maie, pervigil,
Vanaque exioilaiïlia Consueludoimproba Duradormitinl suaseris,
Perdidisii coelestia, Ul poslquam tinnitus tuas Hocdefleant cum Iacryrais
Dum putans [putas] Deosimilis Percusserit :au"ricutes*, Ante conspëdom-Domini,
Per superbiam fier]; • Stalim lecio exffias, Sed quid te noslram csnere
Et de claro arcbangelo Et primus in ecclesFa Spécial, lupe irux pessime^H)*—
Faclus es nigcr jffitliiops. Si potes, cilus abeas; "—Ego curro per omnia
Si nostri Dei bonitàs Nam dum potes quiescérëï El volo velox acra î
Aique misericordîâ Et membra somno traderè ' Sum velocior-'Euro
Nobisdonat quod (umidus Ac.dulciier quîescere; Elluslro monasiçria*"
Alque lu perdis lùrgidus, U,l slullus, monaslerii - Si quem meum reperianr,
Noshumiles a'cquifamùs.- Primus pelis iulroiturn. Quidquid vblô hoc facial. —
Dum Veniteprolfahilur, — Tandem modum nequiliss
Quid referi.nl lu dolea's.
Nos fieri quod fueras ? > — "Quarluset noiiagesimus(9). Jam lu mendax, fige lua?',
Hures sermones sparsimus : Qui morose dum caiiilUr, Et desinas blaspliemiis. >
Ac de mullis questi sumuà Tune salis pôles surgerë Allernis cessamus loqui,
Quoelulerunl insoinnia Ut occurras m ordine. '—. Evauescii ex oculis,
Et à cordis memoria — 0 casligalor improbè Sumnus gravis me deserit;
;
Obliyioni Iradita. Iinperet libi Dominus Copulatus cura càeteris"
Adhuc unum quiddam niàlict Nusquam lii ïjene habea's, OroDeum Remigiî
Quod vobis slylus defèrët Sed semper bonis careas, Ul visioni somniunï
Ut audiatis eeduli, Qui suades ut dormieiis Facial esse congruum'ï
(9) Il vaunrait mieux pour le sens que l'on chan- aura sonne, Pu vieil allemand smg, Cloche,qui s'est,
geai ces deux vers de place : conservé dans tocsin
Dum VESITEprolrahilur, Les clercs à haulle voizet,clere
Qui morosedùm .canilur, TÊ DEUM LACDAMUS chantèrent
Quartuseï noiiagesimus, ' Les SEINS et les clochessonnèrent
Tune salis pôles surgere. '.. (11) Dans rhymiiè dé Flavius, Ad Iqtionempèduhi
Maisles deux -manuscritsles placent de 1amême in CoenaDomini, Opp. S. Gregorii, t.";RI; p. 534, il .
manière, et l'on s'écartait alors sans aucun scrupule y a: '"'., . .
de l'ordre grammatical des mots. Trux lupe, Juda pessimê.
(10) Probablement il faut lire audilus; signieriti ] Fers agnbmili basia.
DE MUSIGIS OPUSCULÏS^ SEQUEMBUS
MONITUM. .
(Ôov[i'GsRbEiT,Scripioresecclesiastmde-musica\tî,-VsxS'ii.}--' -
Cteudimus inquit D. Gerberl, primum hoc Colleclionis nosli-aëvplumen variis dimensîdnibus meno-
chordi, quod inslrumenlum suo ex nomine.unius cborâae in thebria musicaecéleris post maliens' Pitba-»
goroe cerluin et infàllibile fuhdamenlum fuit ad inveniendas demonstrandasque eonsonanlias et inleryalla
inusica. Alque inde mUsica scienlia ad certiiudinêm malhemalicam assurgit, radiosque Diviniiulis nobis
oslenlat in operibus naluraei corporibus nempe quibuscunque sonoris; in quibus ësedem constanter ra-
lionès inveniunlur innumeris tara harmonicis quam arithmeticis, el eadem quidem demonslraiionuiiï
evidenlia in pondère et miensura, qualis in geomelria habetur : quibus_omnibus ad- Deumrerum condi*
lofem erigimur, prout omniain mensura,^l numéro, et pondèredisposuit (Sap. xi, 21)
6X3 BERNEL1N1MUS1CA 654
» . i ... i i , , . . , ^^^
BERNEÙNI
CITA ET VERA DIVISIO MONOCHORDI'

IN DIATON1COGENERE.
\ Ëdimus seqiiens opusculum ex Cod. membranaceo reginae Suëciac Chrislinae, qui asservalur in bibl.
Valicana signalus olim 480; nunC 1661. In fronle haie habet Abaci régulas et alia quoedam. Characlere
recenliori additur : G. ScholastiAbacus'. Bernelini Abacus, musica. Arilh. et Geom.Gerberti ad Adalbol-
dum nonnulla, etc. illum nimirura Adelbôldum,qui.adhuc sçholasticus, faclus poslea episcopus Trajecfen-
sis, Gerberlo jam pontifie! sub nomme Silveslri II vicissim iuscripsil libëllum. Gerberlus vero se schola-
slicum nominal in régula de Abucocompuli, quaein laudâlo codice legilur post Bedaeversus De coufe-
clione, etc. Sequilur p. 18 proefalioAbaci, quem.junior Bemelinusedidil Pdrisius. DominoAmelio Ber-
nelinus suus oeieruoefelicilalis munus. Mirari, Pater sancle, non desino exaclionis luoeinslanliam, etc. Ap-
pellalur in eadem pr&'fatioue Ameliusvenèrabilis sacerdos ei monachus : raenlionem quoque facit operis-
dni pp. Gerberiï: p. 54. Opusculode Abaco raox slibjungitur praesens Cita el vera divisio monochordi.
Dimidium proslambanbmenosesl Mese,hujus au- A irardi prius-lonumet semitonium,poslea duostonos.

teiii dimidium esl béte hyperboleon, cujus terlia Concordant aulem prima specie diatessaron, ex-
pars sibi. addiia esl hele dié*îeugmenon.Ejusdem ceplo, quod Teirardi est inferior (7). Deuteriuset
îiele hyperboleon medietas simili1er ei addha, est trilus omnino conirarii sunl; cum diapente Deuleri
paranele diezeugmenon; cujus quarl'a pars (1) est prius 1res lonos habeat, et poslea semiipnium'; dia-
paranète hyperboleon, hnjus aulemmedielas sibi ad- pente vero triti prius semitonium, poslea 1reslonos;
dita esl frite diezeugmenon,. hujus autem qûarta et dialessaron deuleri sit duorum lonorum et se-;
pars (2) esl trite hyperboleon. Neie diezeugmenon initonii, dialessaron aulem triti sem'uoniicl duorum-
autem tertia pars sibi addiia est paramése. Ecce lonorum. Si Converlerisdiapente proli, ellicitur dia-
Iiabes oclo divisiones, quarum unicuique adsuam pente tëlrardi. Rursus letrardi diapente conversa
diapason, scilicet usque proslambanomenoti,el ha- resonat diapente proti. Dialessaron vero ipsorum
bebis quindecim sonos, in bis diapason conslilutos. non convertilur. Si converleris diapente deuleri,
Prima species dialessaron constat ex lono, seini- eflïcilui-diapentelrili.,Rursuslriii diapente conversa
tonio el tono (5). Seconda ex duobus lonis el semi- resonat diapente deuleri. Sirailiier el converti polesi '
lonio. Terlia ex semitonio ël duobus lonis. Prima dialessaron eorum.
species diapente constat ex prima specie diales- B
' MENSURA FISTDLARUil ETMONOCUORDI
saron ailjeçlo lono stipeiius. Secunda ex secunda
dialessaron adjecto lono superius. Terlia ex lerlia Rogalus a pluribus quam saepe,pro eaplu ingenii
dialessaron adjecto lono inferius. Quarla ex prima demonstrare, quae ratio sil ui mensuralftati mono-
chordi nequeal responderc, aut si istud inler sécréta
specie diatessaron adjecto tono inferius. Prolus
constat exprima specie diapente, et prima specie adhuc latenlis' nalurae interceptum deficiat, saltem
dialessaron superius; subjugalis ejus ex eadem ne alia quaelibelinveniendiearum mensuras régula
ne taulum aiirium illud côinmitla-
specie diapente, et eadem spêcië dialessaron suse offerat, judicio
perius(4).Deuierusconslalexseeundaspeciediapente, mus, et ArisloxenO jirpximare videainur, a Boelio,
et secunda specie dialessaron Superius; subjugalis aulem el Pylhagpricis condemnemur. Primùm dico,
ejus ex eadem specie diapente,: el tertia (S) specie Boelium non culpandum, quasi non experla dixisse,
dialessaron inferius. Trilus constat ex terlia specie maxime cum Pythagoraeinventis videalur instilisse,
diapente, et terlia specie dialessaron; (6) subjugalis sed et Macrobius,el Censorinusad Cerellumde na-
ejus ex eadem specie diapente, et éadem "specie tali suo, videanlur his consentanea reliquisse, sed
diatessaron inferius. Telrardus constat ex quarla foric alio modo forâmina fistularumad inspifandum
specie diapente, et prima specie dialessaron su- 'C!formata apud eos fuisse, quod-etnps ulrum curiosi-
perius : subjugalisejus ex eadem specie diapente, et late adhibila perscrutali fuerimUs, nec ne, super-
eadem specie dialessaron inferius. Omnis tropus sedemus dicere. Sed quia hoc forte plures lecluiï
•
subjugalis eamdem habet. diapente et dialessaron, . sunt, et aliquibus eliam ipsa monochordi cpmmen
quam aulhenticusejus. Differl aulem, quod auihen- suralilas ignota eril, numéros, quibus constat nle-
ticus diatessaron habet supra diapente, subjugalis tiendi régula, el quomodo paulalira ad eam plura-
infra. Protus cl Içirardus conirarii sunt, eo quod lilatem perventum sit, compendiose prosequemur,
. diapente proli habet prius duos icuos, el poslea ut et ad eos quibuslibet additis, fistularum eliam
-seniitouium,et in fine toiiura; Diapente vero te- numeri et raensuraepalescant, el hi refcllaiitur . qui
(1) Adde: ex eademsublala. , (4) Lege : inferius.
(2) Hic deinuoaddendum: eidem sublala. (h) Melius : secunda, seu eadem.
(3) Haec.el sequenlia conferenda sunt cum Mono,- (6) Adde : superius.
chordo Guidonis, lit facilius iiilelliganiur (7) Melius: siweriar.
655 SiEC. XI AUCT. INCERTIANNI ET'SCRIPT. 'AAEsn. Éê
pulaiit, Boetium majores, quam necesse fuerit, nu- A dàm, quae duobus lonis et semiionio constat/ vel
méros in armonica régula mensurandaTcpinrhenla- ' quatuor lerminis, id est, tribus inlervallis, hi
tum esse. Numeri enim, qui inlerruplim symp'ho- numeri, îd est, LXIIH.LXXII.LXXXI. sufficerent, nisi
iiias oslenderenl,-pene inlra duodenarium, vel ma- quod primus eorum terlia parle caret, quae eidem
xime inlra xxim. inveniri poteranl, nt subjecia de- addita quarlum lerminum constituera deberet. Quo-
scriplio docel(8). •• '• -- eirca ter eidem humer! dueli efficiuïii eos,
quos
Sed conlinuandis xv sonitibus, vel eliam Irium constat Bodium a Timeo Plalonis intimasse, id èst-f
-
generum telrachordis ompibus*muIlonumerosiores c. xcii.) ce. xvï., ce, XLIII., quorum primo si
exslant neccssàrii. Ad inveniciidosehinr duos eonli- lerliam sqam addideris, ce' LVI.,id est, quarlum
niios lonos in diatessaron, vel 1res in diapénle, vel terminum supplesli, Ut sil intégra diatessaron c;
sex (9) contra, Arislosenum vel quaslibet alias , xcîi., çc, xvï., ce.xLm., ce. LVI.,quoruni primus
superparticularës proportiones, possunt sufficere vel per bis oclo duodecies, vel per 1er oclo octiés,
Icolibnës Bpëlii vel ht musica, vel in Arilhmetica. vel per qualer octo sëxies, qui omnes musicaè
Ul aulem paulalim progressi ad il. ccc. un., qui cpiigruunl, irumeris solidatur, vel si qua est alià
primus est irium generum numcrus, pervenlum ejus nalura docenle Calcidio (12) paiebit. His vero
esl, sic ccpluhv est. Primus, et quo minor, qui B alii epogdoiea ralione usque ad integrum diapason
eppgdoiim -constituai, non inveniatur, oclonaiius possunt aplari, nisi quia seplimus terminus integrb
esl, ejus .oelayasibi addiia efficil noyenarium, qui non polcst niimerp. (lividi.Ponantur per ordinem
stalini epogdoiea .ralione deslituitur, ac per hoc laies numeri in infinilum, ul sub aspectu paleat,
si (10) duo conlinui toni hic sibi sueeèdunt; quos quoliens eos necesse fuit lamdiu produci, donec et
si. per.qupslibel usque ad oclonarium multipliées, Irite synnemmenon, vel pàramese, el ionum (13^
nihilo plus perfides, Juin vero per oclonarium non modo diatonicum , sed et chromalicum, et
pctonarius LXMI. fiunl, ; quorum oclava,, quas est enarmonium genus iiilegris possil numeri» desi-
vin. eisdem addita, txxli. facitj (11) qui el ipse gnari (14)..
epogdoi ralione caret; ad dialessaron vero supplcii-
!-(8)Deest description Forte lalis cssë debei'el.-
(9) Supple : in diapason. . . et inler singulos numéros singulas interposui differ

. (10) Melius : nec. i'enlias, ut tam lonorum progressio, quam diffëren-
(il) Numerus LXXII.ëpogdops cum sit, hie stip- trarunr et rnihutiarumredùelio magis paleat. Con- .
jj.eri débet : horum {nempe LXXII.)d ottavq,'quoe suilum quoque duxi, signa minuiiarrim, quse in
est VIlli, eisdemdeuuo addatur,.efficitur LXXXI. sequenlibus occurrunl, ex Regulis Dni Oddonissu-
qui el'ipse,. etc., '_ „ • : per Àbadim, hië apponere, adjuticlo cujuslibet
Potius : calculo. -"
' (12) Melius valore cyfris Arabicis; sùperpositis; insuper alii?
(15) : tônoriini. signis ,.- quse./ob--defectam aliorum in lypis , in
(14) Ut sequens labella fieret elàrior,: èosdem sequenlibus adhibenlur. -,'.'
numéros in allera columna cyfris.Arabicisexpressif
• Numeri qu.inciiplici.tcr'bisdiapason
J iidem Numeri cyfris arabicis.
* ostendentes cum differénliis. '
g. vin.,' Néle by- .g, 8., Nele h.y,per- ,
boleon. i. boleon.
T, f. Min.' • t. f. 9- Ai
j, ff;.': T e 10 I- ' i—~ '
T. e. x. <t. ——-r-.
T. d. xt. ç. cr. etc. i. s. ç. &. T fl 11 IiJ- \ L' 4• 6i • 4 i 1 I
"S. c. XH. - . -—: — S. c. 12. J-pJi-il
• • ,'ï.b.
T. b. xni. ç.-: i3.f. -T^ri-- :
T. a. xv. <r.e. .". f. ' T. a. 15.^.- iVT1- 2,4
S, g. xyi. Mese. '——~*— S, g. -16. Mese. b'"*''"'
657; BERNELINIMUSICA. 658
Non, queraris, aut: ignorasse putes, nos, quod proesignaremits,ut (15) cum propler minutias nu-
literas vel notas, quibus Boelius utilur; non merorum, id est bisse, semis, triens, quadrans, et
posuerimus, quod propler-facililalem, et ut melius Caetera, propler quae fere indivisibiliajam liquet,
agnoscerentur, factum est,, ut eis polius litleris, Boeliuni,' vel potius anliquos, majores numeros
quibus organa noslra noiala sunt, hos numéros excpgilasse, quiiibel homm nuniérorûm .non facile
T. f. xviil. ,, r T. f. 18. x
T. e. xx. ç T. e.' 20. ii* . a \_ i' . -
/;»-.
r-^— 99 li_L'. . &•.s -."*>': . .q. i i
T. d. XXH. f. ç. etc. ni. «. ç. •.-• T" d
S. c XXIIII. "—- s. c. 2i. f-*: 8 "•;»»•
T. b. 27. J-
T. b. xxvn. r—-
T, a. XXX.Ç,.-ov \ Y. T.:-'a.: so.ï.-f;- j J--|-r- '. :
S. g. 32. T^^-
f. T. f. 36. » ' ' !- :
T, xxxvi. „,,,,. 4
T. e. XL. f. ——— T.- e 40-i —'-^——'
XLY.f. g. , vu. .* . '
1. d. T. d. tt.*.*..'-. .
S. c. XJLVIU. '•—— ' (2^.^ " '
S. c 48. c
T. b. m». •— '"
r T. b. .54, "iï-TT-
-s-" "
T. a. LX. t. X. T. a. 6o.fi. 5;r- 10. ,
g. LXIIH. !-- , .fi. S- 64.
|.T. « "
f. LXXII. Tim. T. f. "72, / 9.' "'.'''
T. e. LXXXI. r-^ ï. e. 81... ÎTïTT—
T. d. xci. <t. ÏV.
»
T. d. 91. f. J"VV, -18 -
.
S. c. xcvi. . S. c. 96. Ln'5'"'-
T. b. q. vin.. Jlh—-. T. b. 108, .. ,' , .
'
T. a. c. xxi. s. xx. T. a. 121. f. 20,
' •— J,7-
S. g. c. xxviii. S." g. 128. te" '
f. f. Q. XLHH. T. f. 144. is!
T. e. c. LXII r-———- T. e. .162. flcH—"
T. d. c. LXXXII.Ç. xxx. 'Ti d. 182.|. 9 iï 30-
S. c. c. xcii. I S. c. 192
b. ce. xvt. -S-1-?"- 24^-^-
% T. b. 2i6;
xxvn- -w~
T. a. ce. XEui. TI ï. a. 243. ig-.-iO,
S. g. ce. LVI. Lxm •"•-' S. g. 256,
t. f. XXXH. , -331..'. . .
CG.LXXXVIH. T. f. 288, UZ
T. e. ccc. XXIIII. XXXY 1, 324.
T. e.
*h' *• ~WT~
T. d. ccc. LXIIH.-ç. T. d. 364; £." tg'1' 60;
S. c. ccc. Lxxxiui. xv""' :: LX. , : .
S. c. 384:
T. b. cccc. xxxii. XLVHI. "^g1^ '
T. b, .432., . 1 „, :.
T. a. CCCC.LXXXVI. LI111' r™* T. a. 486. 5*- 80- .
S. g. D.XII. :, l^nj***-
T. f. D.LXXVL. LXIIII. T. f. 5T6.
T. e. DC. XLVIIl. LXXtI. 72
ï. e. 648. -
ï. d. DCC..XXVHII. LXXXI. j8.'
j T. d. 729. . 39; 120.
S. C. DGG.LXVIII. XXXYn".- j
xcvr- S. c. 768. gg—
T. b. Dccc. LXIIH. , ï. b. 864.
c-' vni" C. LX. i-77^
ï. a. DCCCC.LXXII. T. a. 972. 59 160,
S. g. îT XXIIII. . : S; g. 1024.
T. f. r. c. LU. c- «vin. LÏW—
T. f. 1152. {(I'
T. e. r.cc.xcvi. c- XLIIII.
T. e. 1296. ,".;; ,
T. d. t. CCCC.LVIII. C- IjXI1- r-o V.T T. d. 1458.
S; i^.- 240.
C. UD. XXXVI. . Jj™.€<3'ÏL- S. c. 1536. J± -/:
T. b. i. DCC.xxviii. c- xcu- . T. b. 1728. w^-
T. a. f. DCCCC. XLIÎII. ce. xvi. T. a. 1944.
S. g. TÏÏXLVilI. • C-IUI. CCC-XX- S. 2048.
?îf-320
i-3»- — ''..'
*' g.
CC. LVI 256.
(lo) Melius: .-k

059 S.EC. XI AUCÏ.INCERTI ANNIET SCRIPT.'AAEïn. 6CQ.
division! patuerit, nisi ineipias a majoribus; verb] Agit, ut si una habuerit in se"(15*),altéra habeat
gralia avûïï. ce. xvi. cui sùpeiponatur F, cujus Irienlem, quse redinlcgranlunum, sicut ç et ç, et
medietali superponalur aliud F, id est, numéro ça et té, et caclevasecundum ralionem unciarum,
lui. ne. vin. Quarts* superponalur lerlium F, ïî. Diligens vero compuiator polerit eas separare adhi-
ccc. mi. Oclavaef. quarlum, i. c. LII. Sextaedecimac bita ralione, ut a majoribus, ubi discrelae sunt,
f. quinlum, D.LXXVI. Trigesimaesecundaef. sexlum, incipiens, descendensque per médias dividendo, vel
id est, ce. LXXXVIII, Sexagesimaequarloe f seplir quarlas, et oclavas, et csoleras secundum praenota,-
muni, id est, c. XLIIII.Cenlcsimae vigesimaeoclavae lionemsimilium a b e darii lilerarun,vad indivisib]-
f oclavum, id est, LXXII.Duceiilcsimsequinquagesi- Iia usque diminuai.
maesextaef nonum, id est, xxxvi. Quingenlesimse
duodecimsef decimum, id esl, xvin, Millesimae SUPERIORUM NUMERORUM KPTATIO'
vigesimaequarlae f undecimum, id est, viui-. Haec Quia superiorum numerorum descriplio fere ila
quidem exempli gralia de inlegris numeris posila decurrit, ut modo quidem duos lonos, modo
monent, idem posse fieri eliam de his qui ullimas 1res (16) séqualur. Sed placuit et talés "hic subscri-
habent resoluliones in minuliis; quales sunt, qui- bere, qui continua duorum lonorum superius et
bus supernolanlur a el d, quia hi propler semitonia B semilonii oslendant letrachorda , ut ad liorum
divisionesliabent diffioiliores, dum denominaliones simililudinemquilibet quincuplum nolalum dis dia-
augentur, quanlitas minuilur. Quod in quadraturis pasonpossit continuare,,vel inlendendo per superius
irium lerminorûm duae suul difierenliacinclusaD,in ostensam regulam , hos ad duplos , quadruplos.,
majoribusquidem numeris sunl discrelaî, in minori- octavos et reliques ; vel remiltendo ad subduplos,
bus vero, quia propler minulias, quas affermit subquadruplos, suboçtavos et caetera, ut aut deno-r
semitonia, non facile discerpunlur, conjunctaesunt minalio augeatûr, et quanlilas minuatur, aul duça
ubique per semitoniun)et tonum, quia saepeconlin- quanlitas augelur, denpminalip miuualur;
F. c. XC.II. '. F. 192. 24
ce. T. E. 216. '
T. E. xvi. IXVIÎ- 27
T. T). ce. XLIII, VI,T T. D. 243. tV
C ce. LVI. S. G. 256. - 00'
ï. B. ce. LXXXVIII. xxxvï T. B. 288. ofi'
T. A. ccc. XXIIII. vvrr ;_ T. A. 324. ?«*i
S. G. ccc. XLI. fo-, XLII " S. G. 341.1. taV
T. F. aec.Lxxxim. ^- T. F. 384/ fâ*
1. E. cccc. xxxii. L T. E. 432. M
ï. D. cccc. LXXXVI. yxV£' T. D. 486. afi'
s-'c. D. «.i. LXII1;. S. G. 512. H[
ï. B. D. LXXVI. rxxu T. B. 576. ™
T. A. j>c. XLVHI. nn-ii. T. A. 648. M.
«, S. G. C82.f.
S. G. DC.LXXXII.«. LXXXV gl*
T. F. DCC.LXVIII. 'S. F. 768, . '5-'*
Igitur hi, quorum estjnilium c. xcu., ce, xvi, ul vero;deinceps'diapente inlegrisperDcialur niinie-
çc. XLIII.,ce. LVI.,implent integrum dialessaron, ris, quibus duabsû symphphiisinipleaiùr diapason,
T. F. n. ccc. ira. ce. LXXXVIII. T. F. 2304. 288.
T. E. n. D. xcu. ï. E. 2592. |Q .
T. D. lj^ DCCCC.XVI. jccc.xinii. CCCC.LXXX. ï. D. 2916. VKR 48°-
c LVI
S C. m. LXXII. S. C. 3072. ; .
'ccc. Lxxx.iii. T. B. 3456. Iî—
iEÎ
1. B. m.
— ccec." LVI.
' I :—--
„ •» CCCC.XXXII.
T. A. III.DCCC.LXXXVIII.cc • y • DC.XL. T. A. 3888: & 640.
S. G. mf. xcvi. ' S. G. 4096. \ '—
Tonus d._ Tonus
S. Illi, CCC.LXXIIII. Icc LXXVIir visus Per S. 4374. Tri te 1278. KiCi div!fus
T True synnemenon. 00! rr.
T. MI
2-14. 5l2.- per duo
m„„-..^duo synnemenoft. gem-l0.
S. F. mi. DC. vin. DLXX'VI. nia. S. F. 4608. "576. nia.
T. E. y. c. Lxxxii.i. T. E. 5184. u.o- -
DC.XLVm.
1. D. V. DCCC.XXXII. CCC.XII. B'iCCC.LX. T.». 5832. 312 8Ç0-
S. G. VI. C. XLIIII. DCC. S. C. 6144. -ijgô-
' LXvTlI.
T. B. vi. DCCCC.XII. ". T. B. 6912. jjjgT-l
m . -r- DCCC.LXUII.--
1. A. VIL.DCC.LXXVI. CCCCXVI t-CC.LXXX T. A. 7776. ^6 J28°*
S. G. ym. c. -xcu. S. G. 8192.
'rxxuu. LÏÔ2t~
*•
T. F, vint. T. F. 9216 ,.
(15*) Legendum : bisse. Conferan'lur Régula* Dni (16) Polius legendum : séqualur semitonium,,
Oddonisde Abaco. .;.placuitet laies hic subscribere,etc. : ,
«61 BERNELINLMUSIGA. 661
fieri nequit. Sequitur *2nimnun*erus çc. LXXXVIII. A cum (19) eveniat, diligens compuiator proevidebitin
quem perficit numerus-ce. L\I. cum ©clava sua. Is numeris ordinalim dispositis, vel ad efficiendum
igitur cum oetava sua explet numerum ccc. XXUIL, dialessaron quarlum numerum anle parameses lo-
quorumquiaoctaya noninv£nîl'-rvsuperior nume.rus, cum, id est, nele diezeugmenon, non habere
id est, ce. 'LXXXVIII. oelies muîliplicatur,, et in ïï-j tertiam, vcladeCiciendum diapente, nec proximum
ccc. nu. consurgit. Non quia, anle hos, scilicetîî. anle posse dividi per oclavam, id est, trile diezeug-
ccc. mi. non possint alii inveniri, in quibus menon, nec quintam, id est Irile hyperboleon per
apparère possit diapason inlegris numeris; sedqùia médium; (20) ad ïï.-'ce. mi. pervenlnm est, omiies
nêcdum chronialicum, et enarmonium, (17) sed nec sympboniae,et omnia telrachorda vel penlachorda
saltem trile synnemenon vel paramese diatonici omnium generum in infiniium occurrenU Qui vero
anle hos numéros pleniler, id est, ïï.- ccc. mi. allenlior factus dixerit, a i. c. LH. eliam incipienli-
possit inveniri. Insuper talis esl is numerus, scilicel bus omnîa tetrachorda "omnium generum bene
ce. Lxxxvici.,ut divisus per médias,,quartas, octa- successura? et nos concedimns. Sed forte quia
vas et deinceps, irigesimam seoundam.babe.atviiii.,, numerus trile synnemenon, id est, ïï. c. LXXXVH.
qui aique ad Irigesimam sepundam superipris, ce. impar erat casunss, auctoreni: et hos subduplos,
LVL,quae est via. epogdoa ralione jungalur, inler B sicut et superiores subquadrupios et suboctuplos
quos.duos numéros ce, LVJ.,et ce. LXXXVIII., iquos .devîtasse, cûm incipienli a ïï. ccc. nu. nullus
constat esse Blalonicos, et' finis est dialessaron, et peineeps, sed nec octavoevel dijferetilioeeorum codant
inilium diapente, qua3 duae diapason perfleiunt' in imparem, numerus, his breviler adscriplis oslen-
symphbniam. Incipienlibus ilaque prim.umdiapason dvndumest, jam (21) qui ex supra brdinalis numeris
a c. xcu.. occurrit sexlus terminus, id est, ccc... propinquius per quémlibet communem unum efJG-
XXIIII.qui non habet octavam ; incipienlibus aliud ciant quindecim lonorum in omni génère "differen-
diapason a DCCC. LX&XIUI., {1%)vel inciplentir iks, et îs sit eommunis duodenarius, quem omnino
bus quarlum diapason a i, p.. xxxyr. in nulle - consiat.-musicum ,' ut ad- eamdem similitudinern
bof um, sicatnee in primo.occurrit paramese, id est, eodem pro existimatione paulum augmenlato, sci-
non possunt conlinuari duo telrachorda. conjuncla licel duodenario^ proescripli quilibet ad-diapason
Iiyperboleon el diezeugmenon. Ilem incipienlibus vël bisdiapason J numerî. pertinentes, fislularurçi
diapason a ce. LXXXVIII , vel. aliud diapason a D, oslëndant figuras. - - • .
S-XXYI.in neutre occurrU irile syi'j-enieaon ; quod
G
F. n. ccc. nu. . fl(jui ce ^xyio*.

'p_ xn XXIin>
h. ii^ D. xcu. xn XXvii. fiuni ccc. XXIIII.
D. u. DCCCC.xvi. Sm fiunt c.LVi.
"£ xn
-P- *»' xxx»- Gunt. ccc. LXXXHII,
V. ECC^LVI.
A. Si. «ccc. LXXXVIII. P'"-1»- XXXVI- fluo .cccc, XXXII.
P'- xn- xyu- :a- fiunt cc> vm-
G un xcvr
P- .*&' ÏU,-îf- D*XM-
F,' mi.'Dc.TOi. 5unî D. LXXVT.
P-xn. XLVI.I. fmn
E. v.c.Lxxxinr.
nD. rr P. xn. Lira. fiunt ne. XLVHI.
v. DCCC.xxxii. fiunt ccc.xil.
u. vi. G. XLIIII. £- xHt xxyi#
-. xir
p> Lxmi> fmnt DCC.LXVIH.
«. VI. DCCCC.XII.
r xil. LXXII. fiunt DCCC.LXIIH.
A. VII. DCC.LXXVI. ri
G. viù.c.xci. P" *"• x."ini.«. fiuo CCCCÏVI.
F' vTÏTi P* XÏI- LXXXV^- fiunt I.XXIHI.
viiii.ee.cr xvi.
xvi
.D. XH< fiunt ,;0iUI>
^-^
(21) Ab isto; qui subseribilur, numéro, ab excel- Igitur verbi gralia per xu. XXIIII.duel! faciunt
leniissimo doctore W. reperto, potest intendi mo- differentiam ce. LXXXVIII. qui sunt oclava prinïi,
nochordum cum fislulis organorum sine ulla adje- numeri ïï. ccc. im., quaediflerentia primo lermino
eUonpminuliaruni, ûï.'LXXII. - juncla efBcit secundum lermiuum ïï. p. xcii, sic
(17) Adde: genus. i» imparem. Numéris his breviler'adscriplis oslen-

(18) Legi débet : DCC. LXVlll. déndum est jam, qui ex, etc.
{lyj Melius : <•«)-. (22) Hsocverba; Ab isla, etc. usque 7/7. TXXll.
(20) Legendum.puto : Quando vero ad, etc. non videntur ad cpntexium perlinerê, sed fbrie tu
(21) Sensus omnino obscurus est; Jbrie ita le- Msbi alla manu sunt addiia.
gendum: sed nec octavoevel differentioeeorum tadant
663 SMC. XI AUCT. 1NCERTIANNI ET SCRIPT.'AAEzn. 664
deinceps. Sed hanc oclavam primi'numeri quasi A differeiilia*vél numeri a primp ad quinlum, yel ab
communcm vocemus diamelrum. fistularum, sicut oclavo ad duodecimum;simul juncli, non .effieiunt
dicluui est de chordis, ut ad taciluroiialem usque plur'es quam 1res «que numeri ypl difTerenliaesi
gravitas ipsa descendal, atque in aeumine nervi junganlur vel a quinto ad octavum', vel- a duode-
nimium lensi vocis teiiuilate rumpanlur, ita et in ciino ad quinlum decimum. Hoc idée, diçtum sit,
fistulis haec râla videlur mensura, ut minor oelies, quod quanluralibet in inensuris'fistularum .oclava
média decies sexies, maxima tricies cl bis banc sûpèrgredilur primam, vel quinla,décima oclavam
oclavam vel dimidiam (23) habeat. lia F. oelies pluSquamduplum, differentiam lamen lolam.quacrit
diamelrum habeat ; E. novies; P. decies diamelrum vel a prima ad oclavam, vel ab oclava ad duoder
et septimam'fâi) diametri; C. decies diamelrum el çimam (29). Quinlamin primo diapason, vel duode-
bisse diametri ts; R. duodecies diamelrum; A decies cimam in secundo divide mediam, el enique parti
cl 1er diamelrum et roedielatem; G. decies et quit- wquam ex ea relinque portionem (30). Rata igitur
ter, diamelrum, et duas nonas diametri; F. decies primas vel minori fislulae qualibet longiludine , sed
sexies diamelrum ; E. decies oelies diamelrum; D. melius videlur, diametro faraminis oelies' longiiu-
vigesies diamelrum, et quartam diametri; G. vi- • dsni dato; ubicunque deinceps ioniis est faciendus,
gesies et semel diamelrum et terliam diameiri<; R. major habeat miiiorem lolam, et diamelrum, et
vigesies et quater diamelrum ; A.' vigesies septies diamelri ejus -oclavam.In diatessaron major mino-
diamelrum. G. vigesies oelies diamelrum, el quatuor rera et ejus terliam, et insuper diamelri' lerliam.
iipnas diamelri; id est, ta. \. et u (25) ; F. trigesies In diapente major minorera, et ejus médian*,;et
et bis diamelrum. Liquet igitur, quod numeri prajr insuper'diamelri mediam. In diapason major, mi-
sçripîi a xxnii. usque ad duplum XLVHI. efliciant norem duplo, et tblum insuper diamelrum. Caetera
diapason, cl' differu»t (2G) poi;dupddiarium com- vero facile per numéros oeeurrent. Est autem dia-
piilati, quae differenliae-singùlisjam invenlis a ïï. meti'um vel circùlij qui est in foraniine ,ex am-
ccc. nu. numeris addilae, cffiçiiint quosque.séT pliori parte,-medielaSi vel foraminis transversitas
quenlès, quaequein unum junçlac (27J eiïiciunt eun- ex deductiPri parle, qua inspiraïur fislula, et cui
dem ïï, ccc. un. numerum; sicut et illi, a xxun; foramini7 subjacet una. Ut autem minoribus id
qui per dubdenarium ducli eas cffieiunl, si jt»i- oslendatur numeris, séd lamen interruplis. secun-
ganlur, c. xcu. repraesentaiit, qui et ipsi duodecies dum syniplioiiias, ita eril ligurâhdum.
ducli, ïï. ccc. un. resliluunt. Jîque in ali« dia-
pason evenit, iidem numeri a XLVIIÎ.usque ad du- c
xvi, viui
plum, id est, xcvi. e'fficiuntsecundum diapason el viiii.
differenlias per duodenarium compulali-,qiiaediffe- xx,v.
renlise singulis jam invenlis a ïîiï. DC. VIII.(£8) xxxim. XVI1II.e.
numerum ,"sicut'et illi a XLVHI..quiper duodena- LUI. -r. xviiii. <7.
rium ducli eas efïiciunl, si jungunlur, repraesenlant LXXII.K:
ccc. LXXXHII. qui et ipsi duodeciesducliïïiî. DCVIII.
resiiiuunl. Médius aulem in iurpque diapason ta ni Hi numeri inlerruplim positi sub exemplo conso-
in numeris , quam el in mensu.risvel monochordi na'ntiasïanlqm mpnslrant, xyi. Panique ad xxxim.
vel fistularum is est, qui ad primum qùidëm vel primum diapason; xxxnu, ad: DXXII.et quadrans
octavùm esl quinius, adoctayuin vero vel quintùm sécundiiin diapason; -xxv. in medio primi diapason
decimum est subquarius, ila.ul ad alterum sil scs- ad alterum diapente/ ad alterum dialessaron est,
quialter vel diapente, ad alterum sCsquiteriius vel sicut et LUI.cl oclavum o-,.in medio' secundi dia-
dialessaron, et uiius.dica.tiir sescuplaris, aller pason ad al-lerumdialessaron.^ ad allérum diapente
• et <r. sunt
triplus, ulriusque vero diapason sibi cpmparaius est; viiïi. el \IIII., et xviiu. o-. XVUJI.
sit duplus. Sicut enim octayus ad primum, sieut p differeniiai. Sed si posilos lios" numéros mullolies
quinius decimus ad, oclav'um, ila duodecirnus ad 'duxeris, qui inlerpohendï sunt, mox integri occur-
quinlum duplieilalis oblinel.raiionem. Medios au- rent, secundum regulam infra demonslralam. Sicul
lem in ulroque diapason quinlum et duodecimum in monochordo monsirauim esl, ila erit et in
esse, oslcndere possunt vel différent:'», vel numeri, fistulis, ut in primo diapason quirrta, in, secundo
per duodenarium ëasdem facienics, ul quatuor vel dubdecima suit médite (31) el in' lerminis'scilicel a
merum, etc. : - : ,. '
(23) Polius : Diamelrum, '
(24) Lege, oclavam. (29) Forte qu'mlamdécimant.
(23) | id. esl, -j cl ££. conferaluriiolal4,col.0û5'. (50) Quidaucibr per lioecdicere velit,"inlellîgere.
(26) Melius : El differenlias non dossnm, forte aliqua sunt oniissa.
. . (27) A ÇC. LXXXVIII.ad DXII. inclusive, seplem (51) Legerem ego: Sinl medioelam elin lerminis
- videlicet lerm'mi;' quod eliam in inox sequenlibus scilicel,quam et in differenliis, et nihilo minus (non
omnino'
nolandutn. / minus) m mensùris, id est,: etc. Alias eiiim
(28) Clarum esl, hic oniissa casé seqnenlia : Nu- • nullus en senstis. Forsitan aulem qnac'dam.sunt;
ineris addiiai ejftdnnt qitosqiiesec[uenies,quoequein omissa, unde sensus redditur-obsenrus..
ununi juncloe effichnl eundem UIL DC. VIII. m:«
065 '-'.. BERNEL1NIMUSICA. Rfir,
qiiratam diffêT0iliïs, et nihjlominus.inmensuns, id >& tro , însuper et, oclava dismeu'i superari. Aliler
est, inler primam. et oclavam sit quinla, inler enim non fieret, ut sicut ab oclava prima (33), vel.
oclavam et quiniam decimamsit duodecima, et sicut a quinla décima oclava; plus qùam duplicilate
oclava non solum duplicilate, sed et diamelrp vincatur. Habel anlem (3i) dinerenliam -primi dia-
vïncit primam, ita et .quintadecima non modo du-, pason duplo, et insuper diameiro.et oçtava, dia-r
plicitale sed (32) et diamelri duplo, et insupei diamelri. Disponantur et hi. numeri fistulis .apti cum
melri ipsius ocfava superat oclavam, ac per hoc differenliis, quas quidam communes numeri' per
contlnget, primam a quintadecima non lanlum alios ex supradiclis constituant, sicul et in. mono
quadruplicilale, sed eliam qùadruplicalo diarae- chordo.
r . . . . '..
xiii. ?. '••• x-xiitt.- 5 fiunt céc XXIIII. ::•

E iï DCC'XXYI*II p
îï. DCCCC.XCI'I.t. P XUI- •'• • ; Txm- ccc- r'x,UI- <-•
J)'. ?uo| . e. Lxxv, f.
r iFc Lkvm P XIII-f- Xl«- fiunt
B lÏÏDc P xiii. f. xxxu. fiunt cccc. XXXII.
.' T-'r-rï'vYvr ' P X"-1' f- XXXVI. fiunt CCCC.LXXXVr.
P* TTirrrr P •«»• «• XVIÏ. f<r. fiunt CC. XXXIIII.
*'«• ' ' XLn- * «unt D. xxxyi.
-F nTTDCCC xcv, P
E V™V" ' P *««•-<- * X- x"i». fiunt DC. LXXXVIII.Ç.
T)' v? rée LVIIII etc P xim. f<r. ot z. • uin: fiunt DCC. LXXIIII. t. etc.
C VTDCC'XXXII' P XIHI. f--. et X. XXVI. fiunt CCC.LXXII. fff. etc.
B* vTÎ DC'L P xmi- "••• et %• «ïïiî. fiunt DCCCC.xvm.
A' vnT nr LXXXII f et f P " xna- ftr- et Z-'' Lxx"- fi«nt T. xxxu. f, et ç.
ir" v^ri r Sf P xn.i. f<7. et x. xxxim. cr. fiunt cccc. XCVII.ç. *
Fi x. "CCC. mi. p x»«--r-r- e-X- J-xxxv. -rir. fiunt 7.'ce. XXIIII.
lidem numeri el dijferenlïoecyfris arabicis. '
£' îllï' P 13,- i. 24. . fiunt 324.

-n' OQQO"• P 13-V 27- fiunt 364.|.
r QIP«'.'"" P *3-?• 13- fiunt 175. ±.
n* Qfinn P ' 13- i- 32- filin' 432-
A fnïr p 13-4. 36. fiunt 486.
c S' P -13' *• 17- 3- fiunt 234.
v SoS' P 13'^' 42,1.' fiunt 5-76. -..'.'..
p w'i p. 14,*. etfr. 48. fiunt 988 f.
S" fiî?q'H P' I4.fe'tk- 51- fiunt 774 f et ;a-
p aiU'ss' P.. 14.-f.etio- 26. , fi-unl 372.. H- et M- hoc est f-f.
ï* TCSO P 14-r-et^. 64. fiunt 918.
A «R'R9 ':''- P '14. fr. el fr; 72. fiunt 1032. f et f. •
P 14-î-eti.'- 34. f. fiant 497 i
G 9180*"
10404 P U-i-'*h- 85. J.-- fiunt 1224.:
F
.Et hic sicut in superioribus per xni er. multipli- 1B primi diapasonjunctas, quoe medielalenr sui dant
càlus est numerus xxiiii. et cseleri,. et fecerunt a prima ad quintam et a quinta ad octavam, in se-
differenlias, queeinvenlis numeris vel lerminis ad- cundo diapason eodem modo quanlulum dèsit, facile
diia*, fecerunt sequenles lerminos in primo d'un- possit agnosci. Si enim differenlias, quae sunt ab,
taxai diapason; in secundo vero per xim. el triën- oclava ad quiniam decimam collegeris, et niediela-
lem et. nonagësimam sextara niulliplicali îr.imeri tem earum odavse ad elïïciendam duodecimanr
XLViiii.LIIII., et e-eteri Ridera fecerunt; (35) sed addideris , item alias medietatem inventée duode-,
quia difficileeraldivisioni minutias bas /, id est, cima*ad elïïciendam quintam decimam atljunxeris,
nonagësimam lam bisse addere, vel inviceni ducere, invenies, propler minulias negle'ctas duodecimaïii
placu^ : termitière, (56) cura per differenlias non plus quam unicam duodecimam(TJ.), el deci-
(32) Hoecverba : et diametri duplo, et insiiper,

' __(3G)Inlermissai sunt hoe minutia; in lermino-D.,
absque dubip in describendo fuériml oraissâ. VI. CCC. LY-IH.,ac in differenliis DCC. LXXIIII^*
' et CC'5. LXXII*.,ubi nimirum sigiium, etc, additun*
(33) Melius : Ita. .,
:
(34) Sup'ple Secundum diapason. est, ut palet ex tabella, in qua eosdem mimcios.
(35) Adde : Differenlias,quoeinvenlis numeris vel cypliris Arabicis expresSi,'ubi omiieS ininuliDC
sum,
terinint'sadditoe,fecerunt sequenleslerminos,. apposiia*;
667 SJEC.XI AUCT.1NCERTIANNI ET SCRIPT.'MISII. Cfig
màm quiniam non plus quam duas duodecimasi L-vam (rj.) queeras;invenlam intégrai summa*adjun-
(TÏ. seu j.) perdidisse. Poleramus et nos eas nii- gas, et semitoniumbabebis (38).
riutias computare, sed lol'tensquilibetpracscriplum Deinde -Apotomeinvenire si vis, scmilonii diffe-
nOnierumpoiest dnecre, ul omnia inlegris numeris renliai terliam, et terlia*cenlesimani quartam, quse
valeat definire. Igiiur ul breviler-el inlefruplim per est lolius differenliseIrecenlesima duodecima, cum
symphoniasperstringaiiius, liàbët prima oelies dia- ipsa iota differenlià ullimo lermino componas, el
melrum, quarla undecies, quinla duodecies et se- tonum ad primum (terminum), Apoiome ad.secun-
missem; vel ita, oclava decies septies diamelrum, dum habebîs (39). < - .,
duodecimavigesiessexies diamelrum, et semissein, Ad tonum .et semitonium continijandum, cuj.us-
et insuper decimam sextam.;diamelri, quinla décima cunque numeri dali sexInni sumas,?deinde sexlai
trigesies sexies diamelrum, et ejus oclavam. Ca*le- nonam, quse esl tolius quinquagesimaquarla, bas
rarum , qua*inlerrupUe.sunt, numerum, el multa simul parles (40) in unum conjungas ' el tonum cum
necessariâ pranermillumus, ut el fastidium devi- semilonio babebis (41). '
temus, et ad minutias inveniendaslecloris aninium Ad duos lonos conlinuandos qupcunquë numéro
acuamus (57). dalo quartam ipsius accipias , deinde quartre deci-
A sunima quacunqu.e locala vigesimam septi>*B main sexlam, id est, lolius sexagesimamquartam,
main (^f.) sublralias, ex relicta decimam Pela el bas simul par,tes (42) et duos lonoshabebis (45).
PIATOKICUM
OENÇS.
' F, Nete hyperboleon.^
ce. LXXXVIII. JF. ccc un. 'II. 0 IM;
- ^D' xcn- Hft- o"' E" Paranele hyperboleon. M.
ccc. XXIIII.
ïï: DCCCC.xvi. FF. g" D. Trite hyperboleon. N,
c tyit
m-LXXII. -DP. 0' C. Nete diezeugmenon. IM.
ccc LXXXIIII
-"• cccc- L-Y-" - —' o." B- Paranete diezeugme.no.n. M.
cccc xxxu.
T Trlte diezeugmenon. N.
m. Dccc LXXXVIII. ¥. s" A.
cc VIU T
nu. xc vi. X. 0j G. Paramese. ; IM.
DC XL - TT IM.
m. cccc LVI. V. o B. Npte synemmenon.
cccc. xxxu.
-"• DCCC"LXX-XV!I1- T- o' A- Paranete synemmenon, M.
cccc. LXXXVI.
' N.
cc. xxxim "" ccc- LXXI1"- Q- s Cj< Trite synemmenon
"
HU-DC. VIII.. 0. J* F. Mese. IM.
D. LXXVI.
T ' '
v. c. LXXXIIII.' M. 0* E. Licuanos meson,- ME.
DC XLVHI
• I. T" D. N.
ccc xn v."'DCCC-xxxu. .s Parnypate meson.
VI- C' xum- H. 0 'G. Hypale meson. rM.
i>cc LXVIII.
" M.
vi.-DCCCC.xn. G. .. 0 B. Lichanos hypalon.
DCCCLXIIH.
— T
vu. DÇC.LXXVI. - E. A. Parhypate IM.
CCCC;XVI. ' . ...
s'
T ' *,.nypaton.
-
j
vin. c xciï. B. 0" G. Hypate hypaton. IM-
ï." XXIIII.
•* ' "- ""
T"" IM.
vu», ce. xvi. A. F. Proslambanbménôs;
(37) Hic finemesse arbilror hujus iraclalus. Qua* differenliai trccenlesimam duodecimam, qua: eslf.
sequmilur, cum sine ord'me jàm de monochordo, cum ipsa tola differenlià 208. uttimp lermino,
-jam de fistulis agant, in modum suppleniemi vel nempe Paramese 4096. addas, habebis 4574. Trile
annotalionum addit'a videntur, et quidem non ea- synemmenon, quod esl Apotome et Paramese, a
dem manu, cum éa, quai hic usque ad labellam sc- Irite, diezeugmenon vero,. seu Paranele synemmej
quenlem legûnlur, in fine denuo vix non iisdem non, lono dislans. .
verbis repetanuir. (40) Adde: Unacuninumérodata.
(38) E. g. in tabella pag. seq. ex trile hyperbo- (41) E. g. Si ad Lichanos hypalon 6912. ejus
leon 2916. ejus vigesimamsepiimam, qua*.est 108, sexlam 1152. et hujus sexlse nïmam 128. addas,'
sublralias, remàneiil-2808, horum decimam ocla- habebis 8192. Hypale hypaton, a Lichanos•.-..
hypatoi"•
,vam, nempe 156, adde 2916,et.habebis 3072 ; quai lono cura semilonio.dislans.
est nete diezeugmenon,a Irite Jiyperboleon seini« (42) Adde : Numérodalo conjungas.
lonio dislans. (43) E. g. Numérodalo Hypatemeson fi!4i. àdcle
sex-
(59) lia differenlià semitouii inler. trile diezeu- ejus quarlam 1556., et hujus quarla*decimani
gmenon 3888, el Paramese 4096, esl 208. si igitur lam, 96., el Cet "776. Parhypate liypaiori, al)ihy-
"-
Uujusdifiercnii-eterliam, 'quae est 69£. ci ejusdem patemeson duobus tonîs dislans..
669 ~"
BEaNELlNlMCSICA. 670
••-." CIIE0MATICCÏ
GENCS
SDBCONTINETUR, ,
' "7CCC-I:11- '
cocc xxxn. II. g s s Nete hyperboleon. M.:
etxxx. JTDCCXXXVI. GG, g Paranete hyperboleon. 'M..
•— T
c Lvi. n. DCCCC.
xvi. FF. s' Trile hyperboleon. N
- T
D. LXXVI. II1, LIXU PD. S S' S "Nete diezeugmenon. I M.
ce. XL. îïï. DC XLVHI. BB. g Parancle diezeugmenon. M
ec vm ÏÛ>DCCCC.LXXXVIII. AA, g Trite diezeugmenon.. N. l
DC XL. ïïu. xcvi. X. 0T'S Paramese. I.M.
ïïï, CCCC LVI, - V.- ' Nete synemmenon. I M.
DC XLVHI. s Tj s
cc Lxx. ïïïï. C HIÏ. S. - Paranete synemmenon. M.
g
nu-ccc. Lxxiiii. *" Trite synemmenon.
cç. xxxim. Q. M.
DCCC LXWI, "»•DC-Tm- °- s I' s Mese- IM.
ccc LX. V. cccc LXXII. . N. g Lichanos meson. ,' M.
v, DCCCxxxin. •
ccc xn. I. jj* Parfiypate meson. N.
'
i~c. Lii. ïîTc. XLIIII. , H. g' s Hypate meson. IM.
"s
cccc Lxxxi vil, ce xçvi'. F. g Lichanos hypaton. M.
• T
qece xvi. vii' DCC-LXXVI. C. g Parhypate.hypafon. N.
. -' T*' ' • '
T xxmi. vin.-c, xc, n, B. Hypate hypalon. I M.
-- '
vin-. ce. xvi. A. .' T Proslambanomenos. M.
- ESA.KHOKIUM
CENBSSCBCONTINETUR":
- ilTcec I'IÏI. II. Nete hyperboleon. M.
c xn oo
j '-•'-.• T T'
! .rv'viu "• DCCGC.xvi. FF.. . Paranete hyperboleon IM.
TTTVITT îïï DCCCC.
xciiii. ËE. Trite hyperboleon. N.
' xvi- - "' 1LXXI1" DD- oo Nete diezeugmenon. IM.

DCCCC
_ T T'
im ni. DCCC LXXXVIII,. Y. ... \ Paranete diezeugmenon. M.
. iîT. DCCCCXCII. - Z. •'•."**-* Trite diezeugmenon N.
niI
DC XL ïïïï-xçvi. X. QS Paramese. JM.
T. t.
p vel
DCCCC.xviii. :ïiï-cccc. LYL. Y- T'0Q*oQ" , Nete synemmenon. IM.
' M.
„'„ iîïï. cec.
' LXXIIII. R, Paranete synemmenon.
tj* AVU*
„ VVIT ïïïï. cccc. xci. P. ^' Trile synemmenon'. N,
ïïï.. BC. vm. 0. 'Mese. , I M.
{TCC.XXIII,. 0Q'Q
• T Lichanos meson. M.
LVI y. DCCCxxxu, L.
'
c tvI v. DCCCCLXXXVIII. K. ®'.~ Parhypate meson. N.
vT.c XLIIII. . H. Hypate meson. IM.
f.DC xxxu 0Q'0
T- T* " M.
ce. vm. vïï. nec LXXVI. •--. G. Lichanos'hypaton.
- vîï. DCCCCLXXXIIII,: D. ft' Parhypate hypaton. N.
ce. VIII.
vïïïïe xcu. • B. -V Hypate hypaton. IM
f, XXIIII. £'
TÏjïi. ce xvi. A. T*„ Prosiambanomenos. IM
671 BMC. XI AUCT. INCER.T1ANNI-ET SCRIPT. 'AAESII. 672
(44) Si tonum, quairis , major fislula minorera A eequod est ténus, vei lolum D el ejus lei*lium,quod
hàbéal, el ejus ociavai)*..Si dialessaron, major mi- et e dialessaron, vel lolum E et ejus médium, qupd
norem el ejus terliam, et tertiae decimam, el unde- est e diapente. G-habel lolum C el ejus lerlium, quod
cima?sexlam. Si diâpenlej major minorera, et ejus est e diatessaron. G aulem, quod est Irile synem-
mediam, et medietalis oclavam, el octavaioclavam nmenon, habel lolum P. primi diapason et ejus mé-
Si diapasonmajor,,mihorem duplo, et insuper ejus <3 dium, idest, diapenle. G. G.. A. B. Ç. D. E. F.
unam oclavam, et oclava*oclavam. Si diapason-et
IN SECUNDO DIAPASON.MENSURA.
diapenle, major niiiiorem triplo, el cjusduas octa-
vas, id est, quartam. Si bis diapason, major'mino- F habet lolum G, (48) et ejus oclavum, quod est
rera quadruplo,-et iiisûper ejus 1res oelavas. ttonus, vel ' lolum B et ejus lerlium , quod esl dia-
ITEMIDE».AL1Q .MOD.0. 'lessaron, vel lolum Ç et ejus. médium, quod est
' vel aliud F duplo, qupd est diapason. E
Si; fislula* scqualis grossiludinis erunt, major diapente,
ininoris longiludinemquater in se habeat, él insuper lolum F et ejus octavum, quod est tonus, vel tolum
A et ejus lerlium, quod est dialessaron, vel lotum
diamelri (45), quod ht cohcayoest, quater mensu-
ram contineat, (46) bis diapasonconsonantiamreso- .- B et ejus médium, quod est diapenle, vel aliud E
B
nabil. Si major minorera in sua longiludine bis 'duplo,-quod est diapason. D lolum E et ejus ocla-
hàhuerit, et iusuper concaviiatis. ejus semel dia- vum, quod est tonus, vel lotum G trile synemme-
' el est diatessaron, .vel
melrum, diapason ad se invicem resmiabunl. Si non, A ejus lerlium, quod
ipturn el ejus médium, quod est diapente, vel
major minorent in se lolam babueril, el insuper[
cum mediclaie aliud D duplo, quod est diapason. C lolum' F et
longiludinisejus niedielalem, simul
ejus lerlium, quod est diatessaron, vel tolum G
diamelri, quod in concavo est, diapente resonabil.
Item si fislula major minorera fislùlam in se lolam paramese, et ejus médium, quod est diapente, vel
aliud C duplo, quod est diapason. B loium € et
babueril, el insuper longiludinis oclavam parlera,!
cura oclava diamelri, lotiuni resonabil. Item si ejus oclavum , id est tonus, vel lotum E et ejus
fislula major minorem in se "habeat totam, et insu- lerlium, quod est: dialessaren, vel lotum F et ejus
est diapenle, vel aliud B duplo, quod
per longiludinisejus sexlam decimam parlera, cum médium,quod
sexla décima diamelri, semilonium fere conspnabit. esl diapason, vel aliud F triplo, id esl diapason el
Sed lamen melius sumciùr semilonium per diaics-] diapenle. A tolum B etejiis.octavum, vel lolum D
6aron quam per sextas décimas. el ejus lerlium, vel tolum E et ejus médium, vel
aliud-A, duplo, G lolum C et ejus lerlium, vel
.KCNSURA MONOCHORDI ET ORGÀNORUM IN GENEREC ^ lotum G paramese .duplo. F lotum G et ejus octa^
DIATON1CO, liSEEIMO DIAPASON. ;
" vum, vel lotum B et ejus terlium, vel lotum Cet
(17) E habet F el ejus oclavam, id est, sesquioctar ejus médium, vel aliud F duplo, vel lerlium F qua*
vuni. D lolum E et ejus oclavum, id est, epogdoum. • druplo. F. G. A. B. C. P. E. F. G. G A.B. C. D.
C tolum F el ejos terlium, quod est sesquilerlium,' E. F
vel.epitrita, id esl dialessaron. B lolum C et ejusS : :" ,.
octavum, quod est tonus; vel tolum E et; ejus tër- MONITUM ADSEMITONIUM INVENIËNDEM.
lium, quod est dialessaron, vel lolum F el ejus mé- 1"
A,summa quacuriqueIocata vigesimam seplimam
dium, quod et diapente. A lolum B et ejus oclavunij '*„ sublralias., ex reliçta octavam decimam quteras,
(44)Quoehic sequu'nlui-, cum p.roecedenlibus. et't talis. oclavam(e). Si bis diapason, maior .minorem
sequenlibus non concordant; igitur corrigenda, util quadruplo, el insuper ejus quatuor oelavas,et octavoe
6equilur : Si tonum quwris, major,fislula minorem n oclavam (/'). Majoris clariialis gralia singulorum
); exempla subjungo, qua), cura labella fistularum
habeat, et,ejus oclavam, el ipsiusoclava;oçtavam(a);
si dialessaron, major minorem et ejus terliam, et it col. 66S, 666 cohferri délient.'
terlioedecimam,elvigcsimoesexlam; (b). Si diapente,;» (4S) Qui fil oclava pars iongiludipis.
:-'D (46) Adde ; Cum oclava diametri,
inàjor minorent, et ejus mediam, et medietalis ocla-
vain (c). Si diapason, major.,minorem duplo\ el inr (47) In his et" sequenlibus
" ' conferalur tabella
> super ejus unamociavam (d). Si diapasonel diapente,:, col. 667, 668.
major minoremtriplo, et ejus duas oelavas,.id estj r, "(48)Paramese.
quartam et insuper octavoemediam, el hujus medie-
(a) F. minorfislula. > 2501

)l (d) minorisDstula* 2301duplum. 46C8
ejusoclava.•• •. . •;' ' " j'g
288 ejus octava. 288
oclavaoctava-. 56
>6 - F. diapasonadF. 4896
" 6912
E. lonodislansab F. , *8 . ; (e) minorisfistula*
2628 2504Iriplum.
' 576
(p) F. minorfislula. )4
2504 ejusquarta. 1**
ejuslertia.. 768
38 oclava* 288média.
terlia*décima. s_ . hujus medietalisoctava. , 1°
76^- B. diapasonet'diapentead F. 7650
vigesimae sexla . i.
19-rg
[.•
5168 2304quadrqplum...
(/) minorisfislula* 9w.
C. diatessaronadF. „, : ejusquatuoroctavoe. *!
(ï) F. minorfislula. 2304
ejusmédia. 1152
£| oclava*o ctava. -: -
medietalisoclava. 144
M F. bis diapasonadF. iuiOt
'
f B, diapentead F. - 3600
00 :"•' ' ' '•". ''V" '•''
£73 ANONYMIIMUSICA. 674
nvenlam inlegra Summte adjungas, el semitoniuni ADTOXÙM ET SEMITONIUM CONTINIJANDUM.
' ' ' : "
ïabëbis. „ .:'•'. ,lermini
..',,. dati sexlam
. , . ,
ADAPOTOME INVENIENDASI
. Cuiuscunrjuc sumas, deinde
'.',,'"...nonam, bas. simul
, s.exue parles, intégra* summio
Peinde Apotome invenire si vis, semitonii .diffe- afijungas, et tonum cum semilonio habebis.
..enliseterliam, et tertia*ceniësimam quartam, vel - ADsECUND0S
(j9- T0K0SC0}iTmvmms,
.plius differenlià*'irecenles.imatn duodecimam cum Quocuiique numéro dalo quartam ipsius accipiàs,
ipsa tota differenlià ultimo lermino adjungas, et deinde quarla: dëciinam sexlaiii, vel lotius sexage-
tonum ad primum lerminum, apotome ad.secmidum siiiiam quartam, et bas simul parles intëgracsummai
'
jinè ulla ambigitilale im'enies. . adjieias, et duos lonos invcnies. .
(49) Melius: Duos. .. . : - '' '-' '
. -:^: : ANONYMI I MUSICA. ;;

-
'.iiawitpMt'.'-,, z.':: '.:;.'
Ex Msc. Bililioliiecâîndstràï San-Biasiansedamiis Scripla qnaïdani Anôiiyma, Primum, breviler id qui-
dem, proeler genus dialonicum, soi! usui eeclesiasiieeLconseërâidrii, eliam chromaiicum et enharmo,..
iiicum altingii. AHeri subjungilur Tonariiis sat amplus, ijuêm phe. coeteris ejusécmbdi edcpdum duce-,
renïtis, siquidem licërët typis' nostris vétercs cliaiii nolas musicas "expriinërë,'quibus perpeiuis csl'per-
scriptus. Conlineiiter-subdilur carmen ,, qua ralione in digiiïs manus oclo loni—seumodi nuisicj apte
disponantur.,Sequilur monochordi deseripiio divisioquè. Quoe.vcroproxinia est in cotlcn* coilicc oclo
lonorum explicalio, omitlenda nobis visa est, quod magnam paricm ex Aureliano sit cxscripia. Nec
ablu'dit;quodibi'sequii'ur sub lilulo : quid sint illa VerbaNonenoeahe.Proximum esl Fra'gmeii'lummusicesj
quo cahbnës quidam musiccèBoelianaedilucidantur; Sequitur'cjusdem'Boeiii'êl id'gcnlis alia*dimensiohés
monochordi, Gnidonis eliam. et Otberli Kaiis[idnensisex Msc. Olloburano : schèmala demum nionochor-
dbrum Boeiii triplicis generis dialonici, cliromalici, el enharmoiiii ; Oddonis item ad instar nolarum pnchU
ridialium pi Guidohis Arclini, ''.'•
ÀMUSIENTUM. — 1. Triplicis genèris divisio in mo- A monia, qiife est diversarum rerum concerdabilis
nochord'o.2. Dialoiiïctim.genus. S. Uhr.omaiïcum:; conrenientia. Hoc genus quasi medietalis locum
cl enharmenicûm.i.Chordarlim nominai S. Quin- pos-
t ijue telrachorda. 0; Conspnaniioe.7. Earumque. sedit, ut nec duni m nec molle sitj sed ex ulrisque
t fpecies. 8.0cio canl'ionûmmodi. composilumdulceseil.
f. ï. Duo seroispheeria; quas magadas (1) vocant, 2. Nunc dialonici niensuvam or'diamur,A dextrp
çoncavo inslriimente hinc et hinc superpominlur, semisplioerio, quod est T. usque ad simistrum,
inler quas. porrecta .epiphania, linea* quasi, chorda* qupd est A., prclpnta epiphania quadriparliatur, cl
supra teiissedivisiones exaranlur. Si iriampnoclidr- linese ducla* his litleris annolenlur : S. priirtà in
dorum gênera mensurare.disponas, superficiem a dexlrani paricm, II. média,,P. terlia. Dehinc a T.
magadaad magadam lineis protenlis in tria dividas., usque ad S. tripJrrlilpspaiiô quarla superaddàlur, cl
çtinsubleriori dialonicum' in medio chromaiicum, linca ducta P.. nole.îur. Rursus a t. usqué ad S.
in superiori enarmonicum secundum regulam conir biparlita sur*rficie, terlia superapponalur, qua*linca
ponas. Sed priusquam eorum dimensionemineipiam$ O., sigijeiur. Item a T. usque ad Ô. epiphania qiia-
ralionem yoeabulorum paucis absolvam. Dialonkunï driparlialur : cl ubi lerlia cccidcril, linea diicia B.
enim dicilur, qupd lonorum dimensioneet composi- apppn.alur.'.Qi*o facto ab H.usqae ad 0. latiiiidiuciri'
tioiie exquirîlur.: quod reliqua non obtinent, dum B spalii, in, quo dialonicum hieiiliir, linea tequalitcr
hsec per semilpnja, illud per dièses, quod in sequen- dividens dicatur, et biparlilse O. linea- parlera siipe-
libus patefiet, exaralur-.;Hocgenus fortins et durius rrorein L. îenealj praîdiçtura O.infëriorem possîdeai,
comprobatur. El ne.ânimi audjeotium vel eanenlium Post a,T...usque ad R. spalium in dUp diducalur, et
dulcedine cantus. emollianlur, ecclesiasljco usui eli- teriïasuperaddita linea iransvprsa biparlita ducatur,
gitur. Musicaenira suavitate vel mprositaie .animos cujus superior . IL inferior vero pars. N. nolclur.
commutari et quiiibet in se ipso polest- experiri, et Rursus a T. usque ad N. vel K. inlcrslillo quadri-
sapientium scripla novimus alleslari, Chromaiicum partitp, ubi terlia eveneril iinea Q. signelur,.llinc a
quasi coloralum dicilur, quod a diatonico primum T. usque P. iriiervallptriparlito, qiiarla'superappo-
discedens alterius sit quasi coloris; chroma enim natur, quae.linea Iransversa non .lra.nsib.it,sed sub-
color dicitur. Hoc genus mollissimum comprobatur, traducla M. nolelur. pe hinc a T. usque ad Q.
quoeirca ecclesiastico usui non applicatur. Enar- s,uperficiebipart!U'i,eltertia superjuncta linéa irans-
monium autem, quod ex ulrisque bis modeste com- ïèrsum non Iransïens , . sed superiorem parten»
paclum eliemperatum.sil, nomen accepil ab har- lenens I,.'nolelur. Rursus a T. usque ad, II. inler-
'
(1) Magade, ^«yciSwvîPn CAXCÈ- Gîoss; laj-_liVv.-'
Ç75 SÊC. XI AUCT.1NCERTIANNI.ET SCRIPT.'AAE2C 676
stilio Iriparlito, cl quarla addiia linea ducla E. . \. diniidio sed imperfectp lono (semiim enim Gra*ce
signelur. Item a T. usque ad E. epiphania in.tria. imperfeclura dicunt) et duobus lonis compleuUnv
disparala, et quarla superapposila linea B. uoleiUr. Tonum vero dicimus sesquioclavam proporiioneiiij
Be hinc a T. usque ail'P. iiitërvallo in]quatuor dis- quem eliam epogdoum vocant. Nam si a T, usque
sipalo, ubi lerl'ia cecideril linea G. inscrihalur. ad S. in. oclo parliaris, et nonam superadjiëeris,
Rursus a T. usque ad G. biparlita superficie tertia lonum inler S. el R. le invenisse videbis : et sic
adjurigatur, ubi C. apponalur. Pe hinc a T, usqtie ad spatium a T. usque ad R.. iiilervallûm a T. usque
C. inlervallura quadripartialùr, et tertia signala F. ad S, tolum, el insuper ejus PctaVamcônlirièbil: ut
appoiiUlur.Sic Dialonicum exaratur. si novem oclonario çonluleris, eum iPliim et ejiis
3.' Pe hinc linea*,qua; B. et C. nolantur in.chro- conlinel oclavam, videlicet unilatem. Sic tonus, ut
maiicum ducanlur, el spalium inler P. el E. bipar- simpliciler et breviler describatu r,- in -sesquioelava
lialur : et rétro inler P. ei C. niedietaie posila, linea proporlione inveuilur. Telrachorda igitur duobus
ducalur. Pari modo E. êlT. ducanlur, et spaiii, lonis el séniilonio complënlur; et îndë voeabulum
quod est inler O. el H. medîetate rétro, inler G. et trahuni, quod sub quatuor nervis vel voculîs 'conli-
'F. data linea trahalur. Post H. pi I. et L. ut in nënlur. Quorum prinium esl B C B E. quod hypaton,
diatonîco, sic el in islo ducalur : el ab H. usque ad B id est, principale dicilur, quod primum locum
I. linea divisionis ducatuiy et sublus M. el N. Ira- Uypatisoccupet, el èjpleris gravius et inorosius so-
hanlur. Item iiilerstilium, quod inler K. et la. divi- net. Secundum vero esl E F G H. quod meson, id
dalur, el rétro iîiler K. ctL. medietale posila lincam - est, médium nuncupatui-. Nam bine illi, quod hypa-
transversam transiens nolelur. Hinc spaiii inler P. • ton diximus, conjungitur ; hinc vero illi, quod
et L. medielas inler 1. et K. ponalur, et linea synemmenondicilur, copulatur. Synemmenonenim,
sublus fransvêrsamducalur. Eodem, modo P. el Q. id est, conjuncium, sub II I K LkContinelur: quod
ducanlur, et medio intersiilii, quod inler R. et S. - ideirco sic vocalur, quod' medio conjungaïur; ad
reiro inler R. el Q. dalo linea ducalur, et ullima differenliam scilicel quarli M'N 0 P. quod diezeug-
S. tracta chromaiicum complealur. Deinde B. et Ç, menon,.id est, disjunctum ,appellalur, quia lono in-
ut in dialonico el chromatico, sic et iri enarmonio lerjecfo a medio disparalur. Quinlum autem, quod
ducanlur, earum inlerstilium linea média dividalur. esiPQR S. hyperboleon, id.esl, excellens dicilur,
Rursus E. el.F. ducanlur, et in diras dièses semilo- quod in acuiioribus et ideirco excellèniioribusvoci-
nium djducatur. Post H. ducla el L, linea divisionis . bus invenjalur. Et haïe quinque telrachorda pari
ul ',n aliis ad H. ad L. ducalur, et inler H. et L. ' modo semilonioet duobus lonis adimplentur.
média ponalur. Sic sub iransversa M. el N. ducli's, 6. Sed, bis breviter libalisi ad consonaniiamvenia-
média inseraiur. Pari modo P. Q. S. trac-lis,ei inler mus. Consortaniia"est diversarum vocum cPnceiiius
P. el Q. média posila enarmonium frniatur. Sic suaviter et uniformiler accidens auribus, ut si in
dialonicumper tonos et semitonia, Chromaiicumper lira vel alio aliquo musico insirurnenlo diligenïcr
semilonium, semilonium, et Iriemilonium.încompo- lensisei remissis nervis, primam et quartam, seu
Silum, Enarmoniuni vero per diesin et diesin, id est, primam et quintam, vel primam' el oclavam simul
dimidium semitonium et ditonum incompesitum ferias vôcem: qùarum prima",qu'à*et minima, dïa--
exaralur. . tessarpn dicilur; secunda diapenle," tono major",
4. Sed quoniam mensurandi regulam dedimus, terlia ex his duabus compacta diapason; quarla
nomina chordarum apponére supervacuuhi non ju- diapason et diapenle; quinla bis diapason, vel dis-
dicamus. Prima igiiur, quaï A. litulata est, proslam- diâpason. Qiiibus si secundumPioloma*ifalionabile'
banomenos dicilur, B. hypate hypaton, C. parhy- judic'ulmdiapasonel,diatessaron adjieias; sex' liabe-'
pate hypalon, P. lychanoshypalon, E. bypatemesPriJ . bis consonantias. Sed cura hoecel nomen et diffrai-
F. pàrliypaieineson, G. lyclianosnieson,H. mese, I. lioiiem sui generis recipjat, cur 'excludalur, ratio
trile synemmenon, K. paranete synemmenon, L. D non apportât. Nam si equus est substahlia animala
nële synemmenon, M. paramese, N. trite diezeug- sensibilis, pro cerlo speciebus iiilerefit animalis :
menon,' 0. pàrariële diezeugmenon, P. nete die- quod si diapason et dialessaron est'diversarum vo-
zeugmenon, Q. irile hyperboleon, R. paranete hy- cum concenlus suàviler el 'uniformiler accidens'
perboleon, S. nete hyperboleon. Et lia*csunt 'earum auribus, jure inlër-ponelur consbhahïiae speciebus;
nomina,quaruminvcnlionis ordînpm et vocabulorum sed eam hoc esse nemo negare poleril ; igiiur con-
rationem et Boetius in Musica plenissimeexequilur. sonantiîs inlererit. Prima ergo, quam dialessaron
Quoe nobis, quoniam brevilali sludemus, et pai-um diximus, in scsquîlerliâ proporlione consislît : ut si
aut nihilutililatis afferunl, pra-ternîiliendàvidenlur, lernario conferalur quateiiiarîus. Piapente veroin
- ul eorum loco dicanlur uliliora. Quanlum enim ad
sesquialtera : ul si qualernario confératur senarius.--
ulililalcmatiinet, si primum nervum proslambano- Biapason in dupla : ut si prsediclo ternàriô.idênî
menos dixeris, laniumsi eum A. nominaveris. Quare; SCharius.Piapason et diatessaron in-duplicisësqiïi-'
his omjssis, alia videamus. tertia; ut si eidem sôriario quatuordecîm. Diapason
5. Quinquetelrachorda in monochordidimensione et diapenle in tripla : ut si soepedictoseiiariôdecënii
invcnimituf, quaî pari modo semilonio, id est, non et novem, Bis diapason in quadrupla : ni si ëidèih:
677 ANONYMII MUSICA. 678
senario conluleris xxiv. Sed nos earum alium non lia collaiioncm. ..mus rei lalem liabeas subscri-
qua*rimusPrdinem, nisi secundummonochordi exa- plionëm. ;
ratiônera, Cl simpliciorera numerum, verbi gra*
.Nemoaulem exisiimet idem esse diatessaron quo norum et -semiloniorum positiones invenies diver-
sesquilerlium, diapenle quod.sequiallerum, diapason sas, et per sériera .vocum allernalim disposïlâs,
quod duplum. Nam quod arilhmetici sesquilerliùm exceptis tribus locis : videlicet inler B. el F. el E,
d'cunl, musici diatessaron, quod sonat de quatuor : el I. et M.el Q, Diapason autem, quoniam bis dua-
quod sub quaternis voculis lalis proporlio conlinea-r bus consonanliis completur, lot* habebit formas,
tur.'Piapenle de quinque, quod sub totidem cpnii- quot sub bis amplecluiiliir. Septem igitur commet
nealur. Piapasoh de omnibus; vel quod harum dua- species, pro diapente quatuor, pro dialessaronlrcs;
rum omnes voces coiilineal, yel, quod nïelius puto, quarum primainlër A. el H. contihelur. Secunda a
omnium vocum discrimina in. se çoncludal. Nam B ad M.porrigilur. Terlia G el N. terminalur. Quarla
seplem. duniaxàt sunt vocum dislarilia*, videlicet a P ad 0. proleiidi'iur.Quinla E et P. limitatur.
A B C P E F G,, qupd si. oclavam, quse esl II, lëiî- Sevtaab F ad Q. intenditur. Seplima ab R ad G.
geris, eamdem inventes prima*.' Unde "
nullius scieii-' reniillilur. Quas omnes, si lonorum et semilôiiio-
lise ianarus 'inquit Yirgilius : rum situm inspexeris,a*é invicemdistantes videbis.
»,'... IJ Quod si oclavam ad H
Obloquilurnumeris septemdiscrimina vocum. per M et N. iniendendo.ad S,
Aliarura aulem nomina ha*c scienti sunl mani- adjeceris, a prima non disseniire videbis. Quod-si
festa . ab H. per I et E. ad S. aseenderis, eamdemquintae
7^Nunc liisproetaxalis, species earum ostenda- notàbis. Sic ergo diapason seplem habet species,
unam minus quam voces, in quibus seplem niodo^
mus. Diatessaron, qua* minima est, lies lanlum
babet species, una minus quatuor voces : quarum rum diversa sil positio, quod sequens - expediei
ralio -
prima constat lono.semilonio et lono,.qua; est A B
" 8.
G P.. secunda forma, es! B C D E. quod esl semilo- Septem laiïtum, sectiiutum diapason species,
nium et dilonum. Terlia G D E F. quod est dilo- modos primum fuisse, sed 'Piolomamm oclavum
num.et semilonium; et sic per qualernas per omnem superaddidisse, Boetium in Miisicis tradidisse noti-
chordarum sériera coropulando, exceplo inler-F.el mus : quorum nomina diversitaiemque, qudniam
M, et î el P. bas alternaiiui 1res formas te scias in- brevitalera et simplicilatem promisimus, secundum
venlurum. Diapente,vero, quae unam plus vocem, ecclesiasticum usurii expediamus. Oclo caniiorium
unam plus habet et speciem : quarum prima, est modis, quos abusive lonos-vocal, ecclesïasiicusordo
P E F GH. Secunda E F G II M. Terlia F G H MN. ulitur, quorum quatuor excellëniioresvoces mono-
Quarla G II M NO. lias si diligenier inspicias, to- chordi sortit],- sic vocar.lur ; Autentus protos, id
C79 S^SC. XI AUCT.4NCERT1ANNIET SCRIPT. AAEic 680
est, primus magister : autentus deulerus, id est,'. \ a:Q. depnrialur ad B. quartus vero ab •N ad idem
secundus magister : autentus trilus, id est, terlius rcniiltalur B.- cantus, qui intra M, et B."composilus
magister : aulenlus lelrardus, id est, quantis ma- estj finitur (2).cujus poljus duorum sit, incertum
gister. Aulentos enim Gra;ci magistros dicunl, quasi habeliir. Idem çoiiliugil.in creteris : ad quam incer-
aucioralos, id est, auclorilale pra*dilos, videlicet liludinem propulsaiulam Juniorum comprobamus
quorum auclorilas proecellil. Unde a comparalionc regulam, cujus quoniam est probabilior traclalus,
allions gradus hos modps ila vocari oblinuil usus. fiai diligenlior.
Alii vero quatuor inferiora loca possidenles sic vd-
canlur : Plagis proli, id est, lateralis pririii,' snb- Finales, uli proediximus, serveniur; Iniciisiolies
vero ei remissiones aliquantulum varieniur. Primus
audilur autcnti, quasi sub lalere ejus conlinealur, et modus inienditur ad 0. raro aulem ad P. descendit
inferior sil : simili rationp Plagis deuleri, Plagis ad C.
. conlïnens quartam inler B et. 0 diapason
trili, Plagis tëlrardi. Sed nos eoruni régulas danies-
lalinis ulamûr nominibus, et excelsiores magistros, formanij supra vero et infrà ,cliordam. Secundus
modus asceiidil ad H. raro aulem ad M. vel ï. re-
inferiores vero discipulos appellemus.
millilur. ad A. possidens primam inler À. el H.
Sedanleqnam eorum intensionesvel remissionem g"diapason specicm, supra vero rarenier vocem: et
incipiamus, finales omiiiuin nervos oslendamus. hi sunl primus magister ejusque discipulus. Magi-
Quatuor sunt voces, quoe vocantur finales, quod in stri auipmcanlus iruipilur sex nervis, scilicel C P E
-unaqualibet regularcs finianlur canliPnes, P E F G. F G H. habet vero cola el commata, id est, membrà
id esl, lychanôs hypaton, liypale meson, parhypate et in'eisiones,quas disliticiioh.es.canlus appellamus^
meson, lychanôs meson; quoaideirco ex Omnibus ïn eisdem. Cantus diseipuli Habet principia legalia
eleclsesunl finales, quod inler septem v'ocùmdis- qrraluor, A B C P. a mullis vero usilala sex, in
crimina invenianlur sonoriores : exlra qùas si vel quibus eliam colaet commata,,À B C B E F. Qnodsi .
velus vel nova canlio fiai, irregirlarissinë dubiojudi- primicantus C vel D vel É vel F. incëperisj non
celur. Canlus.igitur primi magistri ejusque diseipuli minus quam ad H inlendas, ut cujus sit modi,
;P. finitur : secundi ejusque diseipuli E : lertii ejus- ascendendo discernas. Si vero secundi cantum in
que diseipuli F : quarli ejusque diseipuli E : lerlii eisdem inceperis- non minus qunm ad B. deponas,
.ejusque diseipuliF : quarli ejusque diseipuli G. Et ut, cujus sil, demiltendo ostendas. Sed in eo qui-
-primum magistrum primum modum appellamus, dem judicio quatuor lanlum principia unicuique
:ejus discipulum secundum: secundum magistrum dabunlur discipulo.
-lerlium, ejus discipulum.quarlum : lerlium magi- G Terlius modus inlendilur ad P., raro aulem ad Q.
strum quinlum : ejus. discipulumscxlum : quarlum
" descendit ad P., habet principiacantus el disliuctio-
magistrum septimum,ejus discipulumoctavum, nes sex, P E F GH M possidens quiniam inler E el
Sed quoniam nomina. et finales eorum diximuSj P. diapason speciera, supra "veroel, infra vocem'.
iiuensionis et remissionislimites aperiamus. Primus Quartus modus ascèndil ad M. raro aulem ad N.
inler B. el M,
magister asccndil ad P. et descendit ad A. ejus vero dimittilur ad B. con'.inens secundam
discipulus inienditur ad H vel M. et remitlilur ad diapasonformain, supra vero.Chordam: cujus "cantus
ideniA. Secundus magisler.ascend.ilad Q. el descen- secundum mullos sëx nervis incipilur, legaliler vere
dit ad B. Ejus discipulus inienditur ad Q. et'rcmil- quatuor B C D E. el sex dislingniiur B C B E F G
litur adI idem.B.Terlius magister asccndil ad R. et vel H. Et, hi sunt seCùndusniàgislèr,.ejusque disci-
remillilur ad Ç. cujus discipulus inienditur. ad 0. pulus. Quodsi magislri canlum P vel E. inceperis,
eulescendil ad idem C. Quartus magisier inienditur non minor quam ad '0; sif modus intënsionis. Si
ad S. el descendit ad P. cujus :discipulusinienditur ; diseipuli,non minorquam ad C. deposïiiôriis,ul crijirs
ad P. cl remit'.ilur ad idem D. lfec esl enim intën- modi sit, inleridendovel rcmiltcndo'discernas.
sioniseorum anliqua régula eueinissioms,quod pro- n Quinius modus inlendilur â"b"E"àdQ: raro aûiem
bari polesl in mullis canlilenis. Si aulem sûsumvel ad R. coniinens sexlam inler F et 0. diapasonspe-
canlus prin-
JHSiiinhos limites excédant, nemo contendal, quod ciem, supra vero el infra vocem":cujus
MN. Sexlrrs
emendari..non.;debeanl. Sed Juniorcs •subtilius el cipia et dislinelionessiinl sex, E F G H
aculius dijudicanles, el cerliuslegaliusqne (îiscrimi- modus asccndil a C, ad N. ràrcnlërveroad 0. pos-
panics, non ex loto consenliunl, nec ex loto dissen- sidens icniam inler C et N diapason formam, supra
liunl : aiunl enim, inler modos esse ceri.a.soportere vero chordam : errjus canlus legalia principia Sunl
H. El
differenlias, ut, enjuscumque.sint, cognoscere pos- qualuor C B E F. dislineliones sex C b E.-FG
simus cantilcnas. Sed si primus modus rcmiltalur hi sunt terlius magisier ejusque' discipulus. Si
ad À. seçùndiis vero ab Kl.ad idem descendaiA. si magistri cantum E vel F. ad R. ràrénter aulem âd
Inler II. .el A. canlus non. excédons componalnr, el P. (5) sit minimUsmodus'intënsionis : diseipulivero;
i'i. ï). fiiraliulriusque rcguïariter lerminclur, inecr- ad P. remissionis, ul cui impulari debeal, lali diffe-
tum est, cii] pplius depuiciur.. Pari modo, siierlius renlià patefial. .-.."..'," ,'."
(2) Siipplcj in E. et. (3) Sïrpple.ex.supérioribus: uicepèrls.'

081 ANONYMI II MUSICA. G82.
Sepîimus modus inlendilur âh F. ad R. rarenier A qui quamvis eamdemfeneat speciem, diversam ha-
auiein ad S. coniinens seplimaminter G. etR. dia- bet firralem, cl non eamdem ad C. remissionem..
pasonspeciem, supra vero el infra vocem. Hujus Hujus canlus •initia ul aliorum discipulorumlegalia
cantus principia et dislineliones sunl sex F G H M sunt quatuor, P E F G. dislineliones sex, D E F G,
N O. .Oclavtis modus ascendil ad O. raro autem ad H M vel I. Et hi sunl quartus magister ejusque
P. possidensquartam a D ad O. secundumprimum discipulus. Si magistri cantum F vel G. inchoaveris
magistrum diapason formam, supra ycro chor.lam. ad Q. sil minimnsmodus intënsionis,diseipuli vero,,
Huic N. Plolonïoeusannexuil. Et quia diapason catisaesupradiclte differenlià*,ad E remissionis.
oclava specie carel, quartam ut primus oblinuil :
1 TRACTATUS DE MUSICA
ANONYMI II
Quinque sunl consonantia*mnsicoe,'Pialessaron, B 1resconlinuoslonos el semitonium. Diapasonquo-

qua* et sesqnilerlia dicitur : Diapenle, quoe el ses- que consonantiadislinguiturper oclo chordas. Cou-
quialiera: Diapason,quoeet dupla vocalur: Diapenle stalenim, utdiclum est, ex quinque lonis et diiolms
et Diapason,quoecl tripla nuncupalur : Bis diapason, semitoniis minoribus, coirtinensvidelicet in se dia-
quoeel quadrupla. Duas harum, id est, diatessaron lessaron et diapente. Habel autem el ipsa species
el diapente in frequentiori usu lenemus ; lerlia, id seplem, quoequoniam in raro usu hàbentur, brevi-
est, diapasonraro ulimur, coelerasin nostris canli- tatis causa a nobis proeiermitientur.
lenis non adhibernus. Dialessaron igitur vocum qui- Nomina autem chordarum, in quibus.lise conso-
dem est quatuor; quia quatuor chordarum est, sed nanlioe dislinguunlur, hoecsunt. Prima et gravis-
lamen intervalloruin irium : Constat ex duobuslonis sima omniumesl proslambanomenos,duplici raiione
el semiloniominore. Est autem tonus quod et sonus; immobilis, vel quia scilicel fundamerilumest rcli-'
semilonium vero esl majus et minus. Semitonium quarum vocum, vel quia in tribus generibns melo-
aulem dicilur, quod non dimidiùs sit tonus, sed quia rum, diatonico videlicet, chromaiico el enarmonio,
non sit perfecle louus. Diapenle vero vocumest sono et nomine permanet uniformis. Ad quam obli-
quinque, quia quinque chordarum est, intervallo- net loni proponionem sequens hypate hypalon, et
rum quatuor, quia constat tribus lonis el semilonio " ipsa simililer duplici ex causa immobilis : vel quia
minore. Diapason rursus constat ex dialessaronet scilicet in tribus generibus esl consimilis, vel quia"
diapente, id est, ex quinque lonis et duebus semi- a prima proecedeniead lerliam sequenlem sine bac
loniis minoribus, qui non implëant tonum. non potest canliiena intendi, neque a lerlia se-
Ha*igiiur 1res principales eonsonantia*,dialessa- quente ad primam sine hac remilli. Tertia namque
ron videlicet, diapenle 'ac diapason in decem et sequensposl liasesl parhypale hypalon, nec in lolum
oclo chordis per telrachorda ei pentachorda el oclo- ntobilis, nec in lolum immobilis: quia in diatonico
chorda aple dislinguunlur. Nam omne quod est quidem et chromaiico génère uniformis habetur,
lelrachordum resonat consonanliam dialessaron; in enarmonio vero variatur. El rursus a proecedenie
sunt enim quinque principalia telrachorda, hypalon secunda ad sequenlem quartam sine hac lerlia po-
videlicet, meson , synemmenon, diezeugmenon, lest canlus inlemli, vel a quarla conséquente ad
hyperboleon : quoe in diatonico génère raelorum secundam proecedenlemremilli. Esl ilaque semilo-
résonant consonanliam dialessaron. Tria siquidem nii inler hypate hypaton, et parhypate hypalon.
sunl gênera melorum, dialonon scilicel, chroma et Post bas ilaque consequiturquarla lychanôs liypa-
ciiarinonium; sed dialonon durius et naturalius est D ion mobilis per omnia, quia videlicet in tribus
crcicris : unde quasi repudialis aliis hoc usilalius generibus variaiur, et ab inferioribus ad superiora,
habetur. Dicilur autem dialonum, quod in omni vel a superioribus ad inferiora sine bac facilis pa-
letrachordo per tonumac lonum el semitoniumpro- let in intensionevel remissione modulandivia. Est
gredialur. Habet aulem hoec eadem coiisonanlia autem tonrrs inler parhypate hypalon el lychanôs
dialessaron 1res species: Primam videlicet,qua per hypalon. A prima igiiur proslambanomenos ad
tonum ac lonum semiloniumque progreditur : Se- quartam lychanôs hypalon inlendilur consonantia
condant vero, qua per lunum semiloniumac.lonum diatessaron, el ab eadem quarla ad primam per
modulalur : Terliam quoque, qua per semiloiriiim lonum el semiloniumet tonum remitlilur.
lonum ac lonumcanilur. Diapente autem consonan- Quinla dehinc subseqnjtur hypale meson immo-:
tia dislinguitur per penlachorda,quoeet ipsa quatuor bilis, sicut et hypate hypalon, lono quidem dislans
habet species. Et prima progreditur quidem per a lychanôs hypalon, ad hypate hypalon autem re-
tonum lonumsemitonium et lonum : Secunda per sonans consonanliamdiatessaron, ad proslambano-
lorrrrm semilonium tonum ac lonum: Terlia per menos quoque symplimianidiapente, sive a supe-
semilonium el lies lonos conlinuos : Quarla per rioribus ad inferiora remittatur canlilona, sive ab
PATIÎOI..CLI* 2-2
683 SiîC. Xl AUCT. INfJERTIANNIET ScillPf. 'AâEsn. CS*
inferioribus'ad superiora iiiteirdatur. Deinde sexto t\ 1res lonos conlinuos et semilonium, sed ad par-
loco ponîtur parhypalc meson, nec in lolum raobi- liypale nieson non valet rcndUere diatessaron;
lis, nec in lolum immobilis, sicirl et parliypale hy- unde et reniola videtur a lelrachordP iiiesôii, et
palon ; et ipsa quoque semilonio diffc.rt ab hypale omii-iinodisest coiilr-nia trile synemmenon,.a dm.,
iheson. Sed ad parliypale hypaton obtinet sympho- ui si uiràlibei liarui'u in cairtu' prôferalur, ktltevû
tiiani' dialessaron' inlensam vel remissaiii. Scpiiino nrillatenus iiifcralur. Ab eadem paramese intciiso
denique ordine succedil lychanôs meson, per omnia semilonio coirsequilurdécimalerlia trile diezeugme-
mobilis, sicul el lychanôshyjiaton; quoea parliy- jion, nec in tolum mobilisnce in tolura immobilis-,
pale meson quidem lono disla ,, ad lychanôs hypa- sicul et parliypale.hypalon, ad quam hoecïpsa facil
ton aulem diatessaron resonat, ad parliypale hypaton consonanliani diapason. Et est ea ipsa cousottit
vero diapenle concifpal. Octaro deinceps loco col- paranete synemnienon, uoiniiK*lanlum discrepans
locatur mese, quoeesl média superioniiii ellnferio- t abeiiêl .quod.:('mese;-ad haîic fit iuiensio per
l'um, immobilisel ipsa sicul et proslambanomenos; lonum el semilonium, ad illam vero per semiionimii
quia nec a superioribus vocibus ad inferiores ellcniura. Ab eo rursus iirleuso lono oecurrel dc-
pervirrs descensus, nec ab int'erioribusad superio- ,. cima quarla paranete diezeugmenon mobilis per
res sine hac facilis asciMisus.El hoecrursus B Omnia, sicul cl lyt-îianos hypalon, ad qriani ipsa
' palet
a lychanôs mesen dislans 10:10,ad hypale meson facit consoiian:iam diapason, fîoeceodein siio soi.-»'
vero facit consonanliam diat-ssaron, ad lychanôs sonoruniqueproporlione a-quipariilricle syi.eninie-
hypalon autem diapente, ad proslainbanomenos iion. Nam sicut a mese ad illaiii iiiteiicJiliirdialessa-
quoque resonat diapason. Ubi aperte ihitur inl. l'i0i, ron per semiloniumtonumet lonum, sic cl ad isiam
quod supradicluiii est, di.tessaron el diapente in per louum semiloniumet lonum. Remitlii hoecçli. un
diapason contineri. Nam a mese in hypate meson sicul et illa, cdnsoriantîarndiapenle ad lychanôs
iiivenitur missa dialessaron, et ab hypale meson meson. Ilem ab eaclëm paraueie diezcugmcuoii
in proslambanomenos dïnpei le remissa : ilernquc iirierisolono scquilur décima quinla îieieilk-zeiigme-
diapenle remissa a mese in ly drauos hypalon, et ab iiou, immobilis sicul el hypale meson, ad quam
eadem in proslamhanomciiosremissa diatessaron ; ipsa reddii cousouanliàra diapason. Itesonai auicui
•lonversimque a proslambanomenos in lvchanos hoc letrachordum a paramese inclioaturri, sicut cl
f.ypatoii inlensa dialessaron. et ab eadem in mese rejiqua, consonanliani dialessaron. Cui âildito lono
iniensa diapenle; rursusque a proslambanomenos' quidem inler mese el paramese fit. consonantia
in hypale meson inlensa diapenle, el ab eadem*in diapenle. Huic apiaiur tetracliordura hyperboleon :
meseiulciisa diatessaron. A mese igiiur in proslam- " inlenso enim semilonio a nete diezeugmenon na-
b'inonicuos remissa diapason. scilur decinia sexla Irile hyperboleon, nec in.lolum
Deindesequiiutur duo telrachorda parlim synenr-' mobilis, nec in lolum-immobilis,sicul et pariiy;ale
menon parlim diezeugmenon; sed syneniiiienoii meson, ad quam ipsa resonat consouantiam diapa-
letrachorduni conjuiigiiurcuiiimese peLseinilonium, son. Ab ea quoque irjienso lono succedil décima -
quod est inter mese et Irile synemmenoii: diezeug- sepiima paranete hyperboleon mobilis per omnia,
iuenon aulem letiacliordum disjungitur a mese per sicut et lychanôs meson, '
ad quam ipsa facit con-
lonum, qui est inier ïiiese el paian.'ese. Uruiecl sonanliani diapason. A qua rursus iiitenso lono
illud appellatursynemmenon,id esl, conjunciarum;' subsequilur décima oclava nete nete hyperboleon,
isliul vero diezeugmenon, id esl, disjunctaririn. Si immobilissicut el mese, ad quam ipsa réduit dupli-
'
igiiur a mese,quoeesl oclava, iu'iendassemilonium, Cernsonuin. Queiriadinoduineniiri proskiuibanome-
oecurrel noua trile synemmenon, nec in lolum mo- nos ad mesen inlerrdil diapason, ila mese ad nete
bilis, nec iu lolum immobilis, faciens ad parliypale. hyperboleon. Unde et proslambaiioiiienosa.l nete
meson consoiiatiiialiidiatessaron. A qua si rursus hyperboleon facit bisdiapason, qu* el 'quadrupla
iniendalur lonus, oc(trrrcl décima,paraheie synem- r, nuncupalur. Sud ha*c>ul dicluin esl, iu noslris
menon, mobilis per omnia, el facit dialessaron ad caulilcnis non adhibelur.
lychanôs meson per lotium Semitoiiiim*et lonum ; Ex supradiciis igitur speciebus cpnsonanliarum
ad parhypate meson vero resonat consonanliam nasceniur octo modi sive iropi, per- quos o.i.nis
diapenle. Post hanc quoque inlenso tono scquilur cantus uroderatur. Horum primus et omn.um gra-
note syiieriinienonundecima, quoead meson qui- vis'simusvocatur hyppdorius, secundus bypophry-
dem resonai consonanliamdialessaron, ad lychanôs gius, lertius hypulydius, quartus doiius, quiniiis
vero meson diapenle. Si autem a mese quis iniei,- piirygius, sextus lydius, seplimus mixolydius v'tl
dat lonum, oecurrel paramese, quoe rcliclo leua- hyperdorius, ociavus hyperraixolydius. Et primus
churdo synemmenon quasi posl mesen v.detur esse quidem supcralur a secundo,in cacuminelono : se-
noua, sëdlioc aptalo coniprobatur esse duodecima. cundus autem a tertio lono : lertius vero a quarto
Esl autem immobiliset ipsa sicul el hypale hypa- semilonio : quartus quoque a quinto iono..:.qi.,in-
lon , ad quam videlicet ipsa facil consouantiam lus auteur a sexto lono : sextus vero a scptinio-se-
(iiâpiïsâii.Haeceadem quoque-paramese ad hypale milonio: seplimus aulem ab ociavo loïio :;quod'in
ïh'esuuquidem reiuiitlt consouanliaiu diapenle per monochordi parliticne in promptu'csl viû«.rc,'.ubi
m ANONYMIIII MUSICA. 68C
ea, quoeest mese hypodorii, oequiparalin sui dispo- A Prius dividenda est tola linea in quatuor partie
sitione lychanôs meson hypophrygii, et perhypaie bus per Iria puncla semper a dexlero lalere procc-
meson hypolydii, nec «on: hypale meson dorii. dens, id est-, a dexlra magada. In primo punclô
Mese aulem hypophrygii-esl paramese hypodorii t pone P. quoe eborda vocalur nete hyperboleon. In
mese quoque hypolydii esl trile. diezeugmenon secundo pone H. el vocalur mese. In tertio D. et
ejusdem hypodorii : itemque mese. dorii est para- vocalur lychanôs hypaiom In quarto aulem pone A.
nete diezeugmenon ejusdem Irypodorii; dislal igi- vel in sinislra magada, cujus chorda prosîanibano-
iur mese dorii dialessaron consonantia (1). Sicque menos. Peinde divide per oclo parles usque ad P.
sequenles trop! sese allerulrum in acumirie su- el pone novem usque ad O. et erit lonus, cujus
perahl, ul nete-hyperboleon hypodorii invenialur, chorda vocalur trile hyperboleon : et ilerum ocl'>
mese hypennixolydii-; faciique eadem hypermixo- parles usque ad O. el novem usque ad N. el e.ït
iydii ad dorii mesen.consonanliam diapenle, ad lonus; chorda ejus vocatur trile hyperboleon. Et
mesen vero hypodorii resonat consouantiam diapa-; hoec sunt sésquioelavoeproporliunes. Deinde divide
son; siquidem:.ea ipsa, quoe.est média primi, est . usque ad P. in 1res parles, el in quarla pone M.-et
et prima octavi. Quocircaplerumque eonlingit, ut, erit symphonia diatessaron ; chorda ejus vocalur
canlus eniinentiorum troporum a sui status reclitu* B Irile diezeugmenon. Divideilerum in diras parles
dine resolvantur in chordas inferiores. Ex his ita-: usque ad P. et in terlia pone L el erit symphonia-.
que quatuor dicunlur aulhenlici-, id esl, magîslri diapenle; chorda ejus vocalur paramese. Porro di-
vel principales : eisque vicissim supponunlur alii vide ab I. usque ad II. et in horum medio super-'
quatuor, qui yocantur plagi, id est,, latérales vel ponefiguram (rite, cujus chordavocalur Irile synem-
partieulares (2). menon. Item divide usque ad I. in duas parlés, et*
indicis a summo capiensexordia primus in lerlia pone G. et ilerum erit symphoniadiapente,
In minimiprimoflexu poslrenia reponil, cujus chorda vocalur lychanôs meson. Divide ile-
Quoesedesslal principiumfmisque secundi} rum in duas partes usque ad H. et in terlia pone F.-
Terlius a summorursum capit indicis orltim. cujus chorda vocatur parhypatemeson. Divide
In summofinemdislingiiensauricularis. iterum in duas partes usque ad L el iu lerlia
Hic caput et finis'quarti dinoscilùresse: pone E. cujus chorda vocalur hypale meson. Item
Indicis in medioquinius suinit caput arlmiy divide usque ad F. in 1res parles, el in quarla pone
Et medii finem modulaminisaplat in unque ; C.eleril symphonia dialessaron, cujus chorda vo-
locusexorlumsexti tueiùr. calur parhypale hypalon. Divide item usque ad E.-
Qui finemque 'C in 1res partes, et in quarla pone B. cujus chorda
Indicis hinc radix septeni pérfi'citorîum.
Summus apex medii cujus poslreniaresumit, vocatur hypale hypalon (3).
Oclavushac sede caput finemquereponil.
(1) Supple : A mesehypodorii. pergit : Indicis, elc.

(2) Habetur hic in ms. lonarirrs per omnes octo (5) Hoec in fine manca esse videnlur. Scquilur
«iodes, antiquis noiis uiusicis perscriptus, ob qua- inde de octo lonis, ut supra, in ALCCINO, et
rum tamen defèclum, ut supra nionilum, ipsum in AOREUANO habetur; quoe, ne ilidem repeiantur,
touariuin orniltere necessumfuit. Postea hoc modo omisimus.
ANONYMI III FRAGMENTUM MUSICFS.
Ào omnisuperparticulari si conlinuamei fuperpar- D quarla, remanet diesis, id est, quarla pars loni : •
ticularemquis auferat proportionemetc. Ac si dixis- nam sesqoiquinla constat ex tono, et semilonio et
sel : Si minor proporlio de majore detrahalur pro- diesi. Biesisautem quadruplala, quia sesquiquarla
porlione , id , quod relinquilur, geminalum non esl, lonum integrum efficit, et remanet semilonium
efficitinlegritalcm minoris proportionis, quoeaufer- . et diesis, vel nllerius. Sed tamen si hoc feceris in
tur. Yerbi gralia : Toile dialessaron, de diapente, arithmelicis proportionibus, usque ad infinilum
id est, duos lonoset semitonium de tribus lonis et progreditur. Nam si sesquilerlium de sesquiallcro
semilonio, el remanel lonus : qui geminatus non lollas, quod remaiiserit, si duplicaveris, adsesqnr- ,
efïîeil integrum diatessaron, remanet enim semilo- terliam usque proportionem pervenirc nequihil,
nium. Ilerum sesquiquarla auferalur de sesquilerlia, quoniam sesquioclava proporlio, quae remanet ;
remanet semitonium : nam sesquiquarla duobus duplicata inlegritalem sesquilerlia- implere non
lonis constat. Ipso semilonio triplicalo sesquilerlia poteril. Quodprobari polesl eliam in sesquiquarla
non pervenit ad inlegritalem sesquiquartoe. Idque et sesquiquinta.
su coeteris,hoc est, sesquiquinla.lollalur de sesqui- Ab omni superparticulari si conlinuam''ei SUper-'
C87 S.-EC. XI AUCT. INCERTiANNIET SCRIPT.'AAESII. C88
parlicularem quis aufcrat prc]xiriioncm.Quod dicit, A non slaluunt sesquioclavamproporlioncm ad x. et
his exemplisprobari polest, Sil proposîius terminus vu. nam deest oclava pars uuilalis, cl ex hocinle!--.
unus et idem, ad quem aptelur sesquialtcra el ses- ligitur, quia non laciuntduoe sesquiseplimoedécima*
quilerlia proporlio. Hic sil vi. ad quem vint, ses- lonum inlegrum. De x. et vu. u. et oclava pars unies
quialter est.vui. vero sesquilerlius -.quidisponanlur sunt octava pars, qui duo et oclava pars uni si ail-.,
hoc modo. vi. vm. vmi. Et quoniam hoe duoe danlur el x. el vu. fiunl x. el VIIII.el oclava pars*
proporlioiies continuai superparliculares sunl, in uuilalis ad x. el vu. sesquioclavus.Est autem hoec.
tribus lerminis consliluloevi. vin. vim. auferamus ratio necessaria primocapilulo sequenlislibri.
primum lerminum, ad quem vu:, est sesquilerlius, Si superparticularisproporliobinariomuliiplicalur,
vm, sesquialler, remanet vm. et viiu. qui sesqui- id quod fil, nequesuperpartieulareestnequemultiplex
octavi sunt. Sed sesquioclavaproporlio non esl me- etc. (1).Binario dicilur miiluplicariproporlio,quautîo
dietas minoris proportionis, id esl, sesquilerlia*; ea dnplicaiur,et qualis sil prima lalis esl et secunda:
quoniam duplicata non efficit eam, sed mino.' est. id esl, qiiemadinodunihabet se primus ici-minusad
Duplicemusigitur sesquioclavara proportionem, et secundum, sic secundusse habet ad- lerlium. Sit
sint très numeri ila dispositi, qui a proporlione superparticularis proporlio, ut nu. ad vi. hoec quo-
vm. el VIIII.non recédant, fianlque oelies vm. el B niamuna est, binario multiplicelUr: bis enim unum-
oelies VIIII. et novies VIIII.id esl, LXIIH.LXXII. n. fiunt. Opoilel-ergo,ui SUAImi. ad vi. sic esse vi..-
LXXXI. vel duo, quoniam primus ad secundum el ad alium qrieralibelnumcruni, hic sunt vini. duo,
secundus ad lerlium sesquioclavaraconstiiuunl lia-. quoniamnovem ad un. nec multiplexesl, nec super-
biludinem; sed terlius ad primum minus esi qunm parliculare. Quodsi id, quod ex lali multiplicaiione.
sesquilerlius. Nonest ergo sesquioclavus medielas nasceiur, neque multiplex esl neque superparlicu-.
sesquiterlii. Et in omnibus superparlicularibus lare.- lamen illud, quod muliiplicalum est, vel su-
coiuiiiuishoc speculandumesl, quoniam si minor a perparticularis vel alterius generis, non vero multi-
majore sublrahilur, id quod relinquilur, minus est plias (erit). Quod ex priori multiplicaiione nalum
medietale siiblracloeproportionis, quoniam dupllca- esl, duplexsesquiquarius est, ul sunt viiu.ad nu. id
luin non ei cooequalur, quod monslrat subjecta neque multiplex neque superparliculare esl, sed
descripiio. Hnjus descripiionis hoec ratio est x. et multiplexsuperparticularis. Et quod binario muliï-
vu. et x. et vm. sesquisepliniamdecinianiproportio- . plicalum est, mulliplicis generis, non est, sed vel
nem inler se habenl, quoesola sesquiseplimadécima superparticularis vel alterius generis. Al hic neque
in sola unilate inlelligilur-. Si ilerum allerain ses- mulliplicis neque alterius, sed difliniioesuperpar-
quiscpiimamdecimamproportionem addidero,erunl licularis est mulliplicala sesquialtcra proporlio. Esl
n. et si H. addam super x. èl vu. id esl, bis sesqui- vero hoecratio necessaria decimo capitulo hujus
sepiiinara decimam, erunlx. el vmi. qui x. el VIIII. libri.
(I) Yid. Boel. p. 1005 el .1150 edit. Basilcensi anno 1516.
MENSURA MONOCHORDI BOETII
Ex codice Benediclo-Burano Soec. xn.
Totum nionocbordiimparlire inpriniis in quatuor, D jusque litleroeinsuum oequivocum,id esl, Facunum

et in inilio monochordipone F. et in primo passu passunl a fine, id est, ab aeumine in unamquamqnc
fac B. in secundoF. inese, in lerlio F. quartus finit. litterarum superiorum, secundumpassum in suum
Tune a fine fac lies p:issus in uliimuin F. duo in cognominemgravera.
aculissimum, elin quarto passu habes c. superius. MENSURA MONOCHORDI.
Item a fine fac duos passus in eamdem F. el in Ex Cod.S. Blas. sa-i. xn.
lerlio babes b. superius. Tune ab eadem b. fac ad Monoehordumdispâraiurnsloiamepipli.iniainin no-
finem quatuor passus, quorum primus finitin supe- vem partes distribue, el in primo pu'nclo sinislroe
rius e. item a finefac duos passus in eamdem e. et partis r. nolato. in secundo A. in quarto D. iu
rétro in lerlio habes a. superius. Tune ab eodem a. quinto F.
fac ad finem quatuor passus, quoium primus lernii- a d a
, d in scxloA.' in septimo D. in oclavo a. Ilem usque '
nabUuriifëp; superius. A fine f.ic 1res passus iu A. in novem disparelur linea, el proveniel in primé
C. superius, el relfo in quarto habes G. superius. A ab A. secundo B. in 'lerlio E. in quinlo b.n quadra-
'
d - t!
finefac duos passus in P. superius, ci rétro lerlium tum, in sexlo e. in
seplimo fa. Item tola cpiphniiia
G. synemmenon. Poslea duplica .spallum uninscu- in quatuor resoluta'in sinislro
secundoepartispiniclo
*
689 MENSUIU MONOCH.BOETIL !1g90
dat C. in lerlio, G. in quarto, liera usque G. iu qua- \ dimidiumB. t. addiia lerlia, vel duplicatoallero
tuor distribula reildilur c. usque E. quadriparlila in E. Z. debes invenire. D. vero, quod ab E. lono dis-
secundo punclo b. molle, in tertio F. ab F. quadri- lat, vel per oclavam E. Z. addiia noua, vel: per di-
b midiamA. Z. addita terlia, seu per duplicaiionem
parlila ad finem façit b synnemmenon modernum allerius D, Z. DeindeC. quod semilonio distafca D.
d c sive per leniam F. Z. quarla apposila, sive- per di-
al) g. iriparlila dat d ab c. biparlita G. midiam G. Z. addiia terlia, seu per duplicaiio»em
Fiim. allerius C. Z. reperies. Sicque el hoc letiachorduni
DEHENSUBA SIONOÇHOUDl. mesonab F. usque C. lonum lonum ac semilonium
uli priora conslal habere. Poslea B; qrrodlono dist t
Ex eodem cod. msc. S. Blus^siec. KIV.
a C. iii quarla lolius parte monochordi posilum oc-
Si régularis monochordi divisionem secundum currit, quanivis et aliter multiniodisinveniri possi*.
'aiiiheniicam Boëiii iiisiitulionem scire volueris, A. vero, quod ilem lonodifferia B. vel per oclavam
s:m;ilicihanc sernioue libi sludebo palefacere. Cum B. Z. hona superacula, sive për. terliam D. Z.
ergo in ulramque parlera monochordi niagadas quarla juncla, seu per dimidiam E. Z. tertia ad
posuëris, lolam ejus longiludiiiem inler niagadas, B acula, seu per duplicaiionemallerius A, 2L quoere.
per quatuor oequaparlire, et his punctis seu his lil- Exin G. quod semiloniodistal ab A. vel-terlia C»Z.
ieris convenii uotare F. B. F. F. C. Deinde quar- quarla adjunctà, seu per duplicaiionem allerius
tam parlera, quoead dexlram dividenli occurrit, id G. t. invenies, el hoc lelrachordum hypalon a C.
esl, F. Z. per octo divide, et nonam eidem adde, ibi- usque in G. in lono lono ac semilonio, uli priora,
que E. pone, scilicel ul E. Z. sesquiociava propor- constimmabis.Adhuc restai tonus a C. usque in ler-
lione, id est, tono distet. Rursus E. Z. per octo di- liaraF. in quo secundum diapason finitur, et tolius
vide, el oclavam adjiciens D. signale, secundumque mensura monochordi in diatonico melorum geiiere
lorruru habelo. Poslea prislinam quartam parlera, plene perficilur. Sed ul hanc mensurain facilrris
id est, F. Z. per tria divide, el tria eidem adde, ibi- possis memoria tenere, breviler universalem.de su-
•queC.-pone,erilque C. Z. ab. F. Z. sesquilerlia pradiclis regulam non gravemur subponere. Qni-
proporlione distans vel epitrila, id esl, dialessaron cumque soni tono invicemrespondenl, sesquioclavo
consonantia, a D. Z. vero seraitonio. En habes le- seu ëpogdoseos intervalJb sëcërne : id est, acuiio-
trachordum hyperboleon, conslàhs loiio, tono, !se- rem seu breviorem chordam per octo oequa divide,
mitonio. Exin B. quod a C. tono convenil dislare, _,et nona graviorem seu longioremfacias superare, ut
sive octava C. Z. eidem addiia, id esl, susquioctava, J minor oclo portes, novem major oblineat.
sive in E.<Z. ipsi adjectay id est* epitrilo, seu dimi- Quicumque soni .dialessaron symphonia invicem
dia F. Z. s'uperaucla,id est, îiemidliovel sesquialtero, constant, in duobus lonis et semilonio epilrito seu
qrrodresonat diapenle symphoniam, poteris iiive- sesquiterlio -distant intervallo, minor chorda 1res
nire. Itidem A. quod tono distal a B. sive per ocla- partes, major quatuor habet. Quicumque soni dia-
vam, s;;s.[iiiociavumipsi,.sive per terliam D. Z. ses- pente symphonia, id est, tribus tonîs et semilonio
quiiert'iimi,seu per mediam E. Z. sesquialterum ei- concordant, hemiolia seu sescupla sive sesquiahera
,deni.facilo. ConfesliniG. quod semilonio distal ab proporlione differunt, minor quippe chorda duas
A- per terliam parlera ei proeponeC. Z. sesquiier- parles, major oblinet très. Quicumquesoni diapason
lium illi faeere, ibique secundum lelrachordum die- symphoniaconsonant, idest, quiuque lonis el duo-
zeugmenon, ilem lono, lono, ac semilonio consians bus semiloniis,. dislant diplasio, idesl duplo con-
convenilfinire : sicque lonum usque ad secundum stant, minor H. chorda duplicata majorem créai. In
F. in medio monochordi posilum invenies lema- hac H. diapason symphonia seplem variarum dis-
nere. Hoc in loco lelrachordum synemmenondebcs crimina constant vocum. Oclava eadem quas et
. inneclere, cujus aculissima chorda supradicio B. r, prima est : ideo eliam superius mensuram mono-
.coanexa esl; secunda proedictoA. lerliaque ab A. chordi seplenis lanlum litleris in diatonico génère
tono, el a secundoF. semilonio distare debel,.sive désignantes notavimus. Sed si chromaiicum genus
per oclavamA. Z. sesquioclavarailli facias, seu per cl enarmonicum eliam mensurari volueris, in uno
mediam D. Z. heniioliam ac sesquialteram eideua lelrachordo dialonicigeneris generaliter poteris do-
reddas. Quo peraclo et hoc lelrachordum lono, lono ccri. Ad metiendum quippe chromaiicum suine mi-
ac seniitonio usque ad secundum F. perspicies con- nimum et acirtissimuinin quolibet telrachordp dia»
. slare. En diapason consonanliam a priori F. usque tonici generis lonum, et eum in duo divide, sicque
secundum in dupla proporlione conslantem finivï- cireinum in sequenlem tonummajorera verte, sicque
inus. Huic aliud diapason usque ]n lerlium F. ea- tria semitonia, facto signo, simul compleclere, et
dem a secundo F. mensurandi ralione, eadem litlc- duo reliqua semitonia ex lelrachordo lineis dis-
rarum redeunle positione, eodem tunorum aesemi- tingue.
toniorum ordine debes subjungere E. si quidquid Ad metiendumvero enarmonicum duos conlinuos
ab F. lono dislat, vel per oclavam E. Z. adjecta dialonici generis lonos compleciére,et-sequens lan-
noua, vel per lurliam A. Z. adjecta quarla, vel per lum semilonium-induo oequa,faetalinea,' distingue,
691 SÊC. XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'AAESH, ÇS2
et sicin omnibuslelrachordis dialonici generis duo A quinius in a. superius, se.xlusin d. sep.îi.mis in a.
hoecgênera melire reliqui vacant. .
ITEMADMONOCHORDDM REGULA., Ilem cum ab.A. ad finem nqyennîs.pariiris, pri-
mensura hoc exigii, ut infra finales tp- mus passus terminabilur in B, secundus vacal, ler-
' Organalis
nus sit, supra dilonus, id est abA, in G.quoehujusmodi tius in E, quartus vacat. Quinius in quadrum t].
disponitur. Inscribo A. in quocpmque loco voluerp, Sextus in e. seplimusin b. reliqui vacant.
in fronle vel in medio monochordi, sed melius in Tune a G. ad finem quaternis dividas, et primus
inedielale gravium el acularum, et ab eodem A. fa- terminabilurin C. secundus-inG. terlius in g. quar-
cio quatuor passus ad d.exteramin.finem, el primus tus finit.
passus lerniinabit in D. reliqui vacant. Iterum ah Similiter a G. qualernorum passiium ad finem,
eodemA. intendo.ad finem1respassus, quorum pri- primus terniinabitur in F. secundus in c. terlius in,
mus lerniinabit in.E. reliqui vacant. Remilto a fine e, quartus finit. .
in eamdem E, 1res passus, quarlum in B. inlen.do Ab F. aulem qualernorum passuum ad finem,
ab eademB. in finem 1res passus, el primus finit in primus terminabilur in b,. rolundum, secundus in
F. reliqui vacant. B,emitlo a finç in idem F- 1res superius f. reliqui vacant,
passus, qua.rtum in. C..Int.endoa C. in. finem 1res,Ij A. b. rolundo ad finem duorum passuum prior
passus, et primus.finit in C, lnlendo a D. in finem lerminabitur in exçellens rolundum b. A. d. supe-
jiiatuor passus, et primus, lerniinabit in S. synem- riori in finem duorum passuum prior exçellens a,,
menon, et finita-est mensura.. vel. b.
MENSURA PUIDONIS Tune demum fac a fine unumpassum in rotmidum,
ExCpd. Renedicto-Buranosoec.xn. (t): superius b. Secundum passum rétro in grave T. sy-
. Cum primum a G. ad finem novempassibus mo- nemmenon,quod subjungendumest inler grave A.
nochordum.pariiris, primus passus terminabilur, in et grave B. ei fi.nilaest.
A. secundus yacai, lerllus in D. quartus vacat,:
(1) Yid. Pez. t.; V. Anecd., p. 225.
OTKERI RATISBONENSIS
MONACHIJETATISINCERTyE;
MENSURA QUADRIPARTITE; FIGURJ1

Ex cod. Benedicto-Burano soec. xu.
QuidamRalisboneusismonachus.npminé Olkerus <C limam pârtem depula Deulero el ejus subjugali,

adinvenit hanc mensuram quadriparlitam, et n.o- hoc est lertio tond et quarto. Ultrmam, id est, imam
minavit eam Theorema iroporum, quod dicere pos- parlera da. Prola* et ejus latéral!, id est primo
sumus cribrum Monochordi.Nam in ea vides àperte, tono.et secundo. Summa*parti, quae est Teirardi
quomodo conveniunt opines graves pi omnes fina- da nômeh TE, anle penultima*parti da nomen TR.
les, el omnes superiores, ac omnes excellentes : et penuilimoeparti da nomen DÉ. ullim'oeparti da no-
simul videsomnes speciesdiatessaron et omnes spe- nieriPR. "'/':','",', '
.::' ::.".''"'
cies diapenle, et quorsum cursus sit cujusque toni MensuraGuidonicefactà, et punctis'superne et
susumvel jusum. Quam mensuram sic debes dispo- ïnfra cura lilteris posilis, lune pone regulam irans -
nere. versirà a piinclo in punctum et secundum hoecmo-
Parlito.unum lalus monochordi in quatuor par- nograminaincide incipiens a G. et quam parlera de-
tes, spacio sppra vél infra ad lalus unius culmi, rë- beas incidere, docet le hic cantus TE. TR. TE. TR.
liclo, in.quo utrinque litteras mensuroepossis scri- SY. id esl, synemmenon. TE. DE. SE. id est, semi-
bere. Et ila uno lalere quadrifariam diviso mensura lonium. TE. TR. TE. DE; PR. TE. TR. DE. PR.
lalus Guidonice, et punctis in summa linea- cura TE. TR. PR. TE. DE. PU. TE. TR. DE. PR. TE.
lilteris, et in ima linea eisdem punctis et litleris D TR. PR. SY. TE. DE. PR. SE. TE. TR. TE. SY.
notatis, da singulaspartes singulis aulhenlicis lonis TR. DE. PR. SE. TR. SE. DE. PR. TE. TR. SE.
ei suis plagalibus, scilicel summam parlera da Te- PR. TE. DE. PR. TE. TR. DE. PR. TE. TR. PR.
trard,o.et ejus plagis, hoc est septimo lono et oc- SE. PR. TR. DE. PR. PR.
tavo. Anle penultimam parlera da irilo aulherilico Tune metire ab gravi A. Triti ad finemnovempas-
el ejus di'scipulo,id est, quinto lono el sexlo.Penul- sus, et primus passus y. y. (I)
(!) Gseteradésuni, qua* omnia di6tin.clius expIaiianUtr in. M.usica,S. \Yi!,irelrm. Hn.saugiensisquam
ni(ra,dabimus.
693 ; CLYISSP1RENS1SEPISTOLAAD HÈR1BERTUM. 694
MÛNOCHORDUM ENCHERIÀDIS
(Edidi'l P. RAVAISSQ.N,
Rapports sur les bibliothèquesdes départementsde l'Ouest, A-ppeud.,p. 570.)
MonochorilumEncîieriadis constat in X cl Ylll A ipsoque meililullio lerciam mediam constitue. De-

cordis, ex quatuor videlicet gravibus et qualuor <hinc usque ad ipsam lerciam mediam per IX melire,
firialibus quaiuorqrreniedii.sac, tolideni exceUenlir nonamque parlera pro qunrta niedia pone. el usque
«is, adjunci.is duabus superexcellentihus; corapo- quartam mediam per IX dividendo, iiv noua parle
îiunlur ex lonoel semilonio.duobusquelonis. Hujus primam excellentero consliluilo. Insuper ipsam pri-
aulem raonocordi parlicio.sic dispoiijlur, '.-,.- mam excellenlem per IX parlieris, in parte nona
Primum lolam tabulam per quatuor divide seciio- fielsecunda exçellens. Usque tereiam vero sripra-
nes, quarum prima in sinislra magoda;prima*gravis dictam per IX-metiens, noua pars moiislrabil quar-
nouiine lilulalur, Secunda quartagrayis nommatur. tam excellenlem. Pér novembis multiplica, et iu
Teicia aulem quarla finalis dicilur; El quarla iér- fine ultimos excellenles multiplica : prima gravis,
cioeexcellerais vocabnlopollet. Iterum èarndem-,-tàr. secunda gravis, lercia'gravis, quarla gravis ; prim'a
bplam in novem divide, noiiamquepartemin siiii- finalis, secunda finalis, .lercia finalis, quarla finalîs-;
stra protpno constitue. Alque ipsa corda secunda prima média, secundamédia, lercia média, qnàrla mé-
'
'gravis vocalur. Deinde a dexlra niagoda . usque dia ; prima exçellens, secunda exçellens, lercia excel-
quartam gravera in Vlîl divide, npnaurque. "nante lons, quarla exçellens,superexcellenles dua>.Prima
porrectam pro tercià gravi accipe. diem usque ad tinalismclinumS.adcaputita.S"SecundafiiialisEver-
eiindcm quariani gravera per IX mëliei'is, El noua ':sUmadxaput ita E; lercia iolasimplexeiinclinumifc"
pars erit prima corda finalis, usque ipsam finalem /;. quarla finalisE dimidium ad caputila E. Graves
jx-rlX meliendo. Faciendo faciet nona pars;II fina- reiroversi finalesila.. ...Superiores demissicapitafina
l.em in semilonio. Inde usque snpradiclam,quartam les ila Excellenles demissicapila graves ila,.....",
iinaiem VU1paries disponens, noua in anle proiensa, exceplo trito qui in gravibus notam habet H, inclls-
'osiendi'i 111.'iualera. Moxeiiam ad ipsam qpai'laiji, l'iini. In superioribusH versum el inclinum in
Jiiuilcmper IX parlieris, nonaque pars primam. excellenlibus iota perfixum f Duo residui signa
niodiamdeiripusirabil. Hinc usque primam mediam habent jacenlis proli et deuteri. Sunt omnes XXVIII,
per IX divide, et nona pars pande't secuiidam me- quo videlicet sin.gu.liextremam suam symphoniam
diam in semilonio.,Rétro a quarla final! usque ter- atliiigant, id esl XV sonum. ..
tiainjam'diclam excellenlem per médium divide, iu C
GIRCAAN. M.
Jk* €11715 SPÏRENSIS
EHSTOLA
AD HERIBERTJJM CÔLpNIENSEM ARCHIEPISCOPUM
Adversus preeproperas peccatorum absoluliones.,.
Ampl. Colleet. I,. 557.)

(Edidit MAKTEN.
Mobilissimoe sedis archiepiscoponobiliori H. A. iii- D tînere înielligunt, manus sursum levare et peccata
quilinus civisex urbe Spiroe summam fëlieitatis sua confileri jubent, quo facto, confeslim absolu-.-
ailernoe(t). lioiiem et remissionem eorum omnium illis iribuuiu
Novi quosdam veslri ordinis, et quidem salis pro- lanla facililate, quanla forsilan de pecunia propria
bes atque erudîlos, qui quolies i'n ecclesiis suis obolos 1res nollent cuique relaxare. Hoc ilaque au-
populo Dei Irilicum spirîiuale dislrîbuunt, explelis dienles, nonnulli fratrum,. qui ex divino miinere
omnibus quoe ad fructum sancloe oedificaiionisper- atïquantam sacroe Scrïpluroefàcullalem habenl, et
existiuia-
(I) Hanc epistolam in vetustissimocodice Tuiiien- Vita- S. Heriberii, cui proinde scriptam
gjs Monaslerii prope Coloniarorepërimus ad.caleem vimus.
C9S SMC. XI AUCT, INCERTIANNIET SCRIPT. 'MEIÎI. 60G
lamen propler reveronliam oblnqui nihil audent, iA exisiunt. Nonnehoc est quod de fallacibuspropheiis
"vehemenier scandalizanlur, scientes rem prorsus per piopheiam suum Pominus conquerilur dicens ;
jllicitam fieri, quoenulla sanciorum Palrum auclo- Morlificanlanimas quoenon moriùnlur, et vivificani
rilale possil defendi, et ad internecionem imperiloe animas quoenon vivunl. Quo ergo ordine poteslas
mullitudinislaqueus diabolicus sit, exislimantis se isla adniinislrari debeat, per prophetara alium evi-
nec confessioneposlea indigere, sed omnia criuiina denier pronuntiat : Probalorem, inquit, dedi te in
sua tanquam denuo baplizalis, dimissa sibi esse, populomeorobustum, et scieset probabisvias eorum.
acceptaque bac morlifera securilale, non pericula Probandi utique sunl gressus singuloruni, qualité**
animarum suarum incurrunt, el ilerare flagïlia sua incesserint per viam morum, elaniequam proferaïur
vel graviora addere pro nihilo ducunl : quippe quoe humanumjudicium,quorsum vergat divinasenlenlia
. ilerum alque ilerum lam facile ignoscenda sibi esse vigilanler inlueudum est. Penique Lazarus prius est
.confidunl. a Pomino vivificalus, el poslea a discipulissolulus;.
Vides ilaque, domine mi, quam laie paleat hoc quem si anle vocemPomini suivissent, ille nihilo-
malura, quod nefarium, quodplénumblaspbemioeel minus insensibilis, felidus jaceret. lia nempe exa-
.omnino illicilumesse evangelica tuba inlonante, loto nimis anima prius excitelur, evocanie Pomino ab
mundo ostendilur. Quis enim potestpeccala dimillere" inferis peccatorem, et sic absolvatur minisierio
nisi solus Deus? cui nimirum dicit omuis hoino vé- sacerdotum. Quisqùis aliter agil,cerlum est nihil .
racitér : Tibi soli peccavi. Pulanl autem se hanc .illum alii prpficere, sibi vero plurimumobesse; quia
poteslalem accepissein eo quod dixil Dominusdisci- sicut ait B. Gregorius, ipsa ligandi alque solveiuli
pulis suis ; Quoecunqueligaverilissuper lerram, erunl poleslale se privai, qui hanc pro suis volunlalibus,et
ligata el in coelis,etquoecunquesolverilissuperferram, non pro subjectorummerilis exerceat.
erunl solula et in coelis. Sed hoc sancli doclores Considerandumilaque est juxla regulam sancio-
noslri ad oflicium dispensationis, non ad jus pole- rum Palrum quoeculpa proecesseril,quoesatisfaclio
-Ëlalis pertinere volunt, ut quod anle tribunal divini sit secuta, habilaque sagaci discretione, tum derauin
examinisde aclibus humanisinvisibililerdecernitur, timide alque humililer poteslas officiiest adhibenda,
hoc ipse velut quidam morlalis Deus, apud domines nec ila dicendum : - Bimillat libi Pominuspeccala
visibili quadam specie exsequalur. Diclos quippe tua, et ego libi dimillo, i nisi forte familiarissil in-
Peos esse saccrdoies quisqùis sacras Hueras scru- juria, quoe sacerdoli ipsi a reo sil illala.'Pe lali
<lalur non ignorai; sed et isla Ecclesia lerrestris 'Ulique peccalo fidenlerdicere potest : c Indulgeal
bealoe illius civitatis imaginera quamdam gerit, ul Q tibi Dominuset ego. » Sed quemadmodumnenro ita
quisqùis ab illa ob immanilatem alicujus sceleris juslus,.nemo ita sanclus est, ul dicere ipse proe-
exsulaverit, idem ab bac lanquam leprosus exlra sunial : « Egojustus sura, ego sum sanclus, » sic e'
castra separandus sil; cumque per modum légitimée mullo magis cavenda est hoec blasplienria in Spiri-
satisfactionis illuc rediisse videbilur, lune per satum sanctum, cujus proprium opus est remissio
cerdotale minislerium quasi mundalus huic redin- peccatorum, ne quisque homo bomini diceFe au-
legratur. Denique sacerdotes Testament! Yeteris deal (2) : «Egopeccala lua dimillo.) Si enim hoc po*
non mundahant leprosos, sed mundalos in templum lest, polestconsequenler illud dicere : «Ego le jusli-
inducebanl. Qua ergo lenuitale [f., lemerilate] sa- fico ; >et non de solo Deodicemus,Deusquijustificat
cerdotes NoviTeslameuli lepram-spirilualem rniun- iinpium : quod lam impium esl corde cogitare quam
dare se profitenlur ? Quem unquam sanciorum sacrilegum ore proferre.
iuveuiunl cuique peccalori dixisse : Ego libi dimillo Polerant autem qui hujusmodi sunt, et hanc
'
peccala tua, ac non polius coramunicalisjejuniis et calumniam facile devilare, el coelera omnia mullo
orationibus, id eis quibus subvenire volebant a Do- simpliciusagere, si venerabiliumdoctorum quorum
mino .impelrasse ; quod legimus in ecclesiaslica sermonës frucluososquolidie audiunt, imitari exem-
llisloria fecisscJoannem aposloluinpro juvene illo, D pla vellent. llli enim cum ad verbi divini iracialum
quem a lalrocinio revocalUm, Christo iterum par- se expediebant, primo omniumaltentiônem audien-
turiebal, Sed el ipse Filius hominis habens polesta- Uumblanda et benevola allocutione proel'ormabanl,
lem in terra dimiilendi peccala, devitala personoe i deinde ingressi evangelicam sive aposlolicam seu
suoeexpressione, non ait : Remiito tibi peccala tua, eliam prophelicam explanationem, pro captu popu-
sed quasi verecunde: Homo, inquit, remiituntur tibi laris intelligeniioemysticorum sensuurn caliginem
peccala lua. Noveral plane paralyiicum illum longo dilucidare studebant, alque inler omnia lenorem
alque acerbissimo dolore purgalum indulgenliara inculere peccalori. Per cmifessionemvero el peeni-
niereri, sicul cl illum qui xxx et vm annos in infir- tentiam veniam polliceri, juslum ad melius exhor-
mitale habenlem in probatica piscina, Evangelioi tari, tum de instabililale rerum proesenliuni,de
testante, curavit. Et audent filii hominum aliénai brevilale atque incertitudine hujus viloe, de fuluri
peccala ignola alque indiscussa dimillere, quorumi examinis severitate, poslremo de ineffabilibeaiitu-
"
iieque ipsi conscii sunt, neque pcenilenlioelestes dine sanciorum, de infelicissima damnaiionei|n-
(2) Ex tola hujusepistoloesérie apparet, auctorem iJiius.aliamnon admisisseabsolulionisinsacramento
pojiiilcnlioeformulani, nisi depiccaioriara,
697 CONGREG.S. ALBINIAD P. ÉPIST. • "698
- piorum. Dé his ac talibus calholici
pradicalores- A
. dum esse putavi, sciens per auctorliaus veslroegia-
noslri alii latius el suavius, alii anguslius el ausie- dium nasceniein et adhuc latentem islam hoeiesiii*
rius, prout singulis gralia divina largïia est, sermones posse levius resecari, quoniam omnis senlenlia apud
- ecclesiaslicostexueruirt. lias vero nescio quas novas mullos lanlum habel porideris quantum est persona
absolutroncs, quas verius dicimus publicas de- proferens poleiilioe soecularis. Al vero
' prudenlia
cept'ones, nec in lilteris eorum reperimus, nec veslra nequaqnam"ila senlit, neque ralionem pensai
• fecisse eos crëdimus, nisi uno illo die,
quo commu- - ex fortuna lioriiinis, sed hoininem niëiitur ex mo-
nionem ecelesiasticam more anliquiius instiluto mento ralionis. Deus omnipotëns augeat vobis fa-
pcenilenlibus reddebant. Audacler hoc, sed lideliler cilitatem inlelligendi et exsequendi suam volun-
et nullo modo arroganter majeslati veslroescriben- taiem.
. CIRCAAN. MLVII.
OTOËÏAGÏIÎ GUJUSDAM
EPISTOLA.
AD ODERICUMABBATEMMONASTERIIVINDOCINENSIS.
De Haymonis Homiliario (1).
Annal. Bened., lib. LXI, tom. IY, p. 574.)
(Apud MABILL.,
Doriuio suo abbali O. fraier R. oraiiones in tium de miho. Ilerum hac eadem causa centum oves:'
Christo. allera vice quasdara pelles marlirinas. Cumque se-
Pater ebarissime, scire vos volumus quod codicem paravit se a comile, quatuor libralas, ovium emendi
Je quo audivislis, pretio niagno a Marlioo, qui est causa, ab illa accepil. Poslquam aulem rcqnisivil
* modo
proesul, comilissa émit. Una vice libri causa g denarios, ille conqueri ccepit de libro. Illa staiim
ceiiiuiu oves illi ded't; altéra vice causa ipsius libri dimisit illi quod sibi debebat.
. unum modiurn frumenli, el alierum sigalis, el ler-
(1) Hoecepislola, lamelsi in speciem non magni inlelligitur quanti lune lemporis conslarenl libri
momenli, hic referenda videlur, ex qua nimirum quaniique hoc Homiliariumbaberelur.
GONGREGATIONIS S. ALBINI ANDEGAVENSIS
EPISTOLA
AD P. PAPÎ NEPOTEM
Conquerilur de injustitia legati apostolici in causa eccksioe S. démentis deCredonio (1).
Anecdol. 1, 201.)
(MARTEN.
DomnoP. papoenepoli congrëgalio S. Albini. 'C subtil! indagatione examinaiam justo fine delermï-
Quam diligentër, D. vir nobilissinie, ^lomnusG. naret : quod si fieri nequisset, scilicet mora proe-
[Gerar-dus], Osliënsis episcopus, jussul aposlolico -dicloe partis diùlius tardantis impediente, vel rc]
obedierit, dignilati veslroe non minimum sollicili veritatem leslimonio exploralam sibi reniiiitiarel.j
fuimus inlimare. Cerle P. papa, nisi nos fefellil me- . Ille igitur, litleris aposlolicis perlectis, legalo noslip|
moria,sagacitate vestra inlervenierile,jusseral quod nihil certiludinis prius respondit. Postea vero pa^
si legatorum pars Romam, aliis reverlenlibus, triam nostram ingressus, Turonisque plures dies
ierat, lempestive rediret ille, causam noslram in demoratus, causam noslram eliam obsecralus au-
(1) Acta controversioequoeinler monachosS. Albini Baluziusin Miscellaneorumlib. n, ad quam respicit
Andegavensis et Vindocinensis de ecclesia S. dé- hoecepislola..
mentis de Credonio agilala esl.edidit Y. C. SlephanuS
-
699 SJLC..XI AUCT. LNCERTIANNIET SCRÎPT. 'AAEsn. 700
«lirenolens. extra fines nostros sequi se nos admo- A in.alienis partibus affuliirum inviiavit*ila tamen
luiit,. dicens se narralionem noslram audilurum quod si nec illi quoeslio fiuiretur, Romam ilem,
Vindpcinp.ve!apud Carnolum. Uterque locus nobis repeteremus. Impedimenlis nos non posse très heb-
nitiiium--conlr.ar.ius.Hinc quod undique immineii- domadas j-.unsecum demolos pluribus palam osten-
tibus insidiis hostium, tam munerum quam persona- sis, exçipere nécessitaient noluLt. ...-.-,
rum lali quoeslioiiicongruentium, copiam illuc con- Quid plura? Gaudium ab aposlôlica majeslalo
dncerc nobis vel impossibilestabat vel difficillimnm. _veslra adeplum benignjlate venitur in mcerorem.
Inde quod adversariis aderat.facullas,. sicut! domirris Quam aspere, irno quam çrudeliler nés deterruii,
sive dpnieslicis illius regiopis, lam pecunioead ani- exasperav.it, cuni 'quibusdam publiée contendit, qp-
mos juilicum coirunipendos, quam amicorum ad probrium feçil, et in-,absconsesoepe jus faclurum,
ipsam justiliam magis garrulilate impudenli, quam si RomanauLsynodumexpeteremus, promisil. Quam
facundia laudabili perverlendam astutorum. Quid inhoneste Froimundum bene vobis noium, ex
ergo? Vixcum paucis suffragiis,Vindocinoproeterito, hospilip suo ipse pulsando nianibus suis expulit?
Carnolum ingressi, in curia pontificis A. [Ârtaldi] Faslidium vobis fieri meluenles, quippe homini de
Vindocinensiumquondam-njpnaçhLmullis personis taillis rébus IracUmli. non fuimus ausi, jusiiiioe
tam sub mpnachali, quam su!) clericali habîlude- B adipisCëndoe'omneni spéni prorsus abscidil. Nos
genlibus, ipso G. narralionem cum conlrariis nullins igitur trislilia conslriclos redeunles episcopus A,
opposila objicienlibus ponderis habuimus, qua bis arripiens duc. nias libras propler ecclesiam contra
aut amplius duos dies dilucidissime perorala, cun- canonum inlerdicta mullis precibus persuasit. Heu
ciis proetereorum fautorës susurranlibus, seu apërte tristes in capiiolio suo fuga justilioe compellenie
affirmanlibusS.Albinum causam habere justissimam .annuimus, liisuper ab abbale nostro extorsit, quod
et honeslissimam : illos vero e contrario. Nos ex- illam convënlionem in capilulo suo Andccavismo-
spectanles senleniias judieumex auctorilaie cano- hachis suis facercl confirmari : qua de re nondum
num et cardinalis definiiionem juxla papoe proece- consensu congregationis S. Albini audilo, charlam
plum, nulla eum impctlienle repugnanlia , excepto contra consuetudinemfieri Carnoto proecepit.Nosler
Carnolensium episcopo, homme, ul.dicunt, yersu- .igitur Jbbas, priore suo absente, nec vocalisdecarris,
liai-um magislro; ex convenlu ipse cardinalis et nec viris majoris inielligenlioeel oeiatis, minorera
proediclus A. in quoddarn diyersorium consulendi parlera, quoeproesëns.inerat in capilulo, suo. sensu
gralia cônduxerunt. Nobis aulem possessionem ec- vel aitale puerilem conventioni annuere coegil, qui-
clesioejure boeredilario stabilein prppter peçunïam busdam aperle repugnanlibus, cunciis peneclaman-
numeralam renuenlibus ex pelitione eorum alienari, 2 libus, se invitos, se coactos, lali concprdare pacto.
asseruil cardinalis se nihil causoeimposilurun*defi- Unde inler nos.exarsit conlenlio pejo.r quam civ'iis
niiionis in sessione pra*senli, jubens secum ire ad seditio, ac propler hoc proesens raalum noveriiis
idiud conciliumPafi.siusposl paucos dies adfulrirum. bine germinàre non parvura Ecclesioeinanlea detri-
Nos vero in ipso iiinere arripiens, cuiquesiiigulatini menlum. Nam nulli ecclesioe miriistrî auclOTitalem
eàpere nummos sûàdendo, quantum precum, quan- ëx aposlolico legalo relinenles, vendere aut donare
tum niinarum, nunc. blandiendo, nunc deterrendo amplius . verebuntur, ; paryipendentes calumniani
consumpsit, in PpislPl-tsëribi non poiurt : Vel inde pauperum ab hoeredilale ecclesiasticastipem exspe-
lux clarius apparuil eum magis paratum partes ctanlium. Et hoc pro cerlo scialis, nullum deinceps,
eorum specialiler defendere, quam inler" partes aiidilo-causa;noslroe fine, Romam pelilurum causa
oequanimiterjudicarë, cura leges soecuiares prohi- juslîtioe. In ore enim omnium volvitur illud prover-
bent quem defensorem simul esse et judicem. Pari- biumJugurtinun*,: Romam venalem esse, si emplo-
sius eliam multum et a mullis xaïus corami...' iera inveneril, el omnes Roma discedcnles. Quàre,
episcopisque pluribus qui aderant, ut finem labori vir pr-.udeiitissime,tanli morbi pullulationi resistite,
nostro darel, leslibus nostris proesenlibus,jus none rata remaneal elaborate. Hocaposlolicivigilanlioe
slrum atTirniareparalis, cum nimia ira nihil profu- * suggerite, ut ad nihilum redigatur.
turps respondens, ad illud nescio quod consilium
JkNONYMI FISCANNBWSIS
LIBELLUS
DE REVELATIONE,^ÎPÏFICATIONEET AUCTORITATEFISCANNENSISMONASTERU.,
(R. P. Art.,vv MONSTIER,
Neustria Pia, Rplhomagi, 1663, p. 195.)
ADMONITIO PRiEVIA.
Quidam opinali sunl abbatiam Fiscannensemex recenlioribus esse quoesub finem secundoeslirpis ïegum
701 ANONY.UUS FISCANNENSIS. 702
Francorurainiliïi-îi suriipsere; al quam longe aberraverinl, inde clarius p.ilcbit quod eademabhalia, prius
essel monaslerium sanctimonialiuni, conslrui coeplurn a B. Waningo, viro ilhislnssimo tempore S. An-
rioeni Rolhomagensisarchiepiscopi, et B. "Wandregisili,Fonlanellensis abbalis, circa annum Chrisli 662.
Verum iu debilus ordo.'iu compluribushujusce inclyloeabbalioe monimenlisinox à nobis producendis,
servetur, opéra*prelium est dighumque in primisjudicavimus,opusculumvelus ms. venerandoeanliquitatis,
simul el historicoeveritalis scbediasma peroptimum, in lucem nunc edeiidum el scholiis quibusdam illus-
(rahdum, quo tola rei historicoeséries comprobarelur ac fulcirelur, aniniusquè Beiiignilecloris haud pa-
rqm juvaretur. Exstat aulem Fiscani apud D. Nicolaum de MaïsseilleSihujusce abbalioeinfirmariûm,
monachum.
INCÏPIT PROLOGUS
Incipit libeîlus dé revelatione etauctoritateFiscannensis monasterii; in quo quidem lioello

invenite potes, si sedulo legas, qualiter eedificata et dedicala fuit, dtcla Ftscannensis ec-
clesia, in nomine sanclae el individuoe Trinitalis.
Libellunide revelatione, oedifîcatione,et auclori- A quenlis, agresti et ignobilistylo, aperui et exposui;
tale Fiscannensismonaslerii,Pater inclyte Guillelme, in quo libello nulla falsa fallaciler interposui, ve-
composui, et compositum luoe dileclionis sincero rum sacras historias, anliquoruni virorum fideli
jjudicW,corrigendum et confirmandum destiiiavi, narratione cognitas', suorumqueposlerorum tenacis
qpalenus lîioe cëlsitudinis assensus, el libelluni meinorioesinu custodiias et noslris lemporibus suc-
edere proeeipiat, el edito libello pondus el auclori- cetlenliumvirorum diligenli relalione illalas scripsi,
îalem concédât. Ego quidem, Pater inclyte, ïgno- et scriptas, ad auctoritatem Fiscannensis ecclesioe
rantiam meammaluissemlanlo silenlio légère, quam el ad utilîlalem legenliuinfrairum edidi. Hujus igiiur
alicujus scriptura* proesumenli judicio. publicare; lilielli principium , non omnium, sed paucorum,
sed, frairum noslrorum jussioiie inslanli et inslan- ralionabilium relaiorum auciorilalem sècnlus-imira-
tia jubë'ili, compëllitur noster airimus possibili- culum de cervo p'roposni, el juxla chronicaruni
talem excedere,suamque juslitiam niullorum aspe- exquisilani diligenliam, ducis Ansegisi primam
çlibus hominum improvisus aperire. Compëllitur, fuisse revelationem conslilni. Quod . vero ab ipso
iiiquam, nosler animus suam ignorare ignorantiara, antiquo exordio, non gloiiosoeel inçontaminatoe
et nostrorum fratrum roganti imperio exhibere obe- virginis Marioe,,ut quidam volunt, sed sancta*.et
dienliam; cnîexhibendoe,el.menlis judicinni nu.lla- - individuoeTrinitalis lilulo, insignilam fuisse Fis-
lenus acquiescil, el propositi verecundra omnino cannensem ecclesiam proseculus sum. 'Ratio fuit
conlradiçii. Verum, ciimobedienlia sancta, nullum . qualenus rem ambiguain, in illam declinarem sen-
opus difficilevel impossibileexcuset, aut excusare :tenliam,quoe nullius falsitalis consequeretur igno-
debeat, diu cuncians mullarumque procrastinalio- miniam. Omnis enim ecclesia, licet.illius, vel islius
iiuin inducias fingens, urgente fralernoedileclionis dislingualur lilulo sancli, principaliler fundatut-,
continua jusdoue, omis tandem imperalumsuscepi, constiluitur, dedicatlir, sub nomine et patrocinio
et Fiscannensis monasterii exordia, lîuelli subs'e- sanctoeet individuoeTrinitalis.
Explicitprologus.
INCIPIT TRACTAT US
Poslquam summoe deilalis ineffabilis TrinilaV, G humililatis'êxemplo', creatûras informarct, qualiter

suoe clenieniia*arcario consilio, bunianara nalura'm inferiores suo Çreatori obedirenl., cumaboequali,
;iberàre, anliqui serpentis virulentas persuasiones oequalibus lantoe obedienliam humililalis exhiberi
publicare dispôsuit, cujusdam virginis corporis cognoscerent. Hujus aulem humililalis ofïicium,
iiieonlaminatiparlera inconlaminalara, exclusovirili quasi cujusdara dileclionis privilegio, Filius Dei
opère, inenarrabiliter lulit, quam, humanoespeciei exigebat Deo, qualenus reconciliaret bomines, fac
1
conipagine divinilus confornialam, ralionali anima, lus homo , quos sua et virlule et sapiëniia créa
uberiale lolius ccelëstis gratioefecundala vivîficans, veral ex nihilo. Suoeigiiur dileclionis dulcedinem
in perfecti homïnissubslaniiam composuit et expo- duleedinisexuberaiiliam,exuberanlioemagniludinetr.
livit. Istum ergo, ex incorruptoe Virginis ulero, ' misericordiier hominibus manifestant,-Dei Verbum
hominem sine horainé, iota quidem sancta et in- efïicilur caro, concipilur ex illibata*virginis utero ,
commulabilisTrinitas composuit, sahclificavit; ve- progreditur de suo lhalamo, non Deum converlens
rum Verbi solius subliinitas, suoeproprietalis perso- inliominem, verbm incoinrautabiliDeo personaliler
nam personaliler sociavil el conjun-dl(l).Opprlebat conjungens hominem,. Dei et bomimtm benignum
enim duabus personis obedire unam, qu-e suoe coiistiluens. Ergo Christus, perfectus homo, ssise
(1) Ca.ule hoeClegenda, .
.' 703 SMC. XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT, 'AAESH. ' 704
maji'slatis cxinanivit formam suorum, servorum ^- i Cipur PTUMUM. — Hic explicitquare sanciorum
induit naiuram , induit infirmîialem', quaterius re- basilicoeoedificaïuur.
djmendis hominibus facilius proedïcaret peccatorum Cernens ergo incorruploeTrinitalis subliniis divi-
indulgenliam, probabilius suaderet conversionisel nilas suoegralioepopuluradivinis laudibus assislere,.
reversionis ulilitatem, quorum naluroe et infirini- lemporaliiim rerum negolia conteninere, imperaf-
lali, divina* sublimilatis nequaquàin dedignabalur oedificarisacras oedes,quas lerrenis negoliis claudi
conjungere formam. Poleral plane mullis aliis modis et solis suis laudalpribus consliiuit aperiri. jEdifi-
Satanam damnare, suas tergiversantes irisidias, canlur ergo templa sacra, lemplorum sacrorum-
iusidianles lergiversulias excludere , aut imperans oedificiagloriosa, quibus ecclesiaslica sacranienla»
nulu solo, aut angelorum ulens obsequio; verum religiosius.celebrenlur, legaliuni Scriplurarum my-
ostendenda videbatur hominibus reversionis via, sieria revelentur, sanciorum Evangeliorum senlen-
qualenus potentiam proecederet paiienlia, et pa- lioe recitenlur el audianlur. Consurgunl bealorum,
îienlia consequerelur potentiam. populorum sanctoebasilicoespirilualibus oflicir'scon- .
Clemens igitur Deus, sécréta providenlia per ho- secraloe,quas summi Imperàloris oeternaprovidenlia
minem hominibus consulens, de humililaie super- sublirnium virorum nominibus insigniri ac lilulis
biam, de morte damnavil morlem , originnlis noxoe B ' consliiuit appellari : Sanclis igitur ecclesiis sanclis
malediciionemconculeans, novoegralioebenedieiio- hominibus consëcratis, sancli homines êxorantur et
. neni, sui sanguinis effusione, renatis fidelibus cle- veneranUir; et solus Deus colitur et adoralur. Suis
. menlcr imperliens. Ad islius inconiprehensibilisgra- igitur locis BB. aposloli, martyres el confessores,,
lioe solemnis couvivii jucundilaiem summoeTrini- neenon gloriosoevirgines, suas basilicas sortiuntuiv
. talis iheûahilis benignilas convivas convocavit, soriitis commorantiir, quibus concurrenlium devo-
coiivocari cpnsliluil, quorum avidas mentes coeles- liones aspiciant, oraiiones exaudîant, posiulala bé-
libus epulis abundanler satiaret, suosque lorrenlis néficia misericordiler irapendant.
: deleclabili poculo debriarel. Diriguntur ergo elecli CAP.11.— QuomodovallemFisçamiensemsuo nominis
diseipuli per orijem universum, cceleslisihesauri consecrandam elegil Deus,
bajulalores, bealiiudinis reddiloe aniuintiatores, Conslruclis igiiur et conseçralis"sanclis summoe-
promissoegralioenunlii fidèles. Proedicaturcharilalis bominibus venerationis habilaculis, ratio exigebat=
niraielas, incarnaiionis humililas, passiouis loleraia qualenus.trinp el uni Peo, rerum omnium Creatori-
silenlcr crudelii-js, mortis suscepla' gralulanier as- polentissîmo, coeleris glorioslus oedilicarelur tem-
jterilas. Proedicalur, inquam, conversis peccalori- plum , quod sui nominis regali privilegio insignîret,
ribus, peccalorum perfecla donanda remissio, C et suoe singularis celsitudinis proesenn'a exoinaret
veteris vitoeadhibenda correciio, novoeviloeïedifi- ac cuslodiret. Tanli igitur iraperatoris habitaculo,
canda conslruclio; publicanlur doemonumfalsilates, Galliarum marilinioefines eligunlur, qua Calciacen-
famulaniium doemonibus convincuniur errores. sis provincia'respiciens loeva,Sequana oclo minibus,
1 Cccleslium nubium vohinlarium imbrem mîiaculo- distante, yoracilati occidenlalis Oceani,
quodain
i um corailanlur copiosoecoruscationes, quibus vali- eminenti promontorio, duorum fluviolorum expopit
dai idololalrioefaraulanlia coraminuunlur, et Christo aquas. Ibi ergo eligilur Calciacensis provincioeFi-
mililantia corda corroboranlur, et sublevantur. scannus, vallis marilima, quoe,et silvaruniel veprium
-Imbribus ergo cceleslis gralioe, lolius mundi cul- densilate obscura, etingenlium sup.ereniinenlicxlol»
tura fecundalur, anliqua veprium proterva aspe- lentia circummunita, non rerum Créalori babitacu-
rilas exstirpalur cl succiditrrr; loetoeprorumpUnt lum, verum feris el marinis lalronibus credebalur
segelis flores, sacris colliguntur horreîs beatoe proebereIatibulurn. O divinoemajestalis huinililatem
sationis maluraloe messes. Promissi lemporis maximara! O humililalis maximoeimaginera niorta-
complela pleniludo, cunctarum deliciis diviliarum libus proponendam! non civitas, non ager cultus ;
cjeleslis sacraraenii nuptias ditai, quilius sponso n] sed tanli tituli speciali privilegio, qu.oedamvallis
omnium rerum speciosissimothalamis spirilualibus opaca et borrenda insignitur Fiseannus, Quoerilur
copulalur Ecclesia, immaculala virgo. Ergo in vilaioe cujus revclationis verba aut miraculorum signa
' conveniunt cunctarum
genlium naliones et cceleslis claruerinl, quibus oeterna«t incommutabilisTrinilas
spons'iconvivio concinunt cceleslisharmonioe sua- proedictumlocum suo servitio segregari et sui no-
, vitales. Regalia alria complentur ordinibus discuin- niirris oraculo judicaverit honorari. Quoestionis
benlium, quorum inlenlio, perennis auloe gaudiis solulionem proposiloecrebra antiquorum noslrorum
.r sublirnala, obliviscilur leinporaliura yoluptaïuin. In relatione cognovimus, cognilamque styli sequentis
lympanoigiiur elehoro, in ciihara el psallerio, in[ diligenlia euucleare curavimus.
çhordis et organo consonant ccelesles paranymphi, CAP.III. — De duce Ansegiso.
quorum continuoelaudis modulala symphonia, lotus; Virorum igitur fideli narratione cognovimusÀn-
i congregalur mundus, supernoe curioe concilialtir segisum ducem G.allisanliquiius imperasse, quem
'chorus angelorum. - nobiliumactuum slrenuiiasproeelaraexteriusniundo,
et mulioereligionis virtus inclyia inlërius çommen-'
dabal Deo. Barbarorum quippe acieâ horrèndaset
705 ANONYMUSFISCANNENSIS. 700
ineursiones Iruculentasaudaci gladio Gallorum fini-- Aj alque demissis cornibris, suo génère, cujusdam beni-
bus arc bal, el, siibjecia^provincias pace conlinenss gnilalis vultuni proeicndeirs,securus suos persccu-,
securas, justiiioe laudibus commendabat el înorum il lores respexil. Ibi circuralalranles innoceiilcm
sanelilaleéxOrnabat. Non ejus ambilione suo regno3 nocëntes canes ullio consequi'iur divina, eofumquc^
adjacentia régna marcebant aut vaslabantur; ve-- omnia membra conlrahens, cunclarnm viriuin pe-'
rum suoevirlulis consiliovigebant et pacificabanlur.. tulantia feslînanler privât. Videres alios non lairare,
NuIJiusavarilioe dandeslinis consiliis provinciales 3 hiantes; alios emissam linguain non reducere;
suos hostilitcr exspoliabat, sed suoe faculiaiis opi- alios irruenles immobiles remanere. Tanii igitur
bns .suorumprocerum divilias regaliier anipliabal;; miraculi speciaculo conveniunt dux et venalores sui,
pauperum vero indigentias misericordiler susten-- et pede flagrantes, cupidilatem feroe velut capiaî
tabal. Taiilorum igiiur meritorum viro Fiscannensis5 congralulaniut- ex imo. Mira res! repenlina ullio
ecclesioeprima; reveialionis arguineirlaconcedunlur,, ducem suosque Venalorescorripuil, eorumque equo-.
primorura arguraeniorum revelaiiones manifeslan-. - rum omnia membra çonlraxit.el canum
similiiudine,
lur. Proediclusenim dux in mundo, velut exlra niun- cunctis,viribus exspoliavii. Quod miraculi signum,
dum, cujusdani Iheorioe proerogativa, consiitutus,, autsigni miraculuin maximus héros ccriiens, laten-
non commissaregni gloria pascebatur, verum ccele- lisque sacramenli silentium mentis vivacilate cou-,
slis imperii manentes opulentias meditabatur, qua-- lemplansMCessaie,exclamai, cessale, venalores mei, •
rum dulcedinis gralia reruni temporaliura negotiai non cerviim , sed summi Pei nunlium agilare, vel
invilus Irac.labat, volunlarius declinabat, el mulloi persequi ! Cervus isle, inquit, candidus, désignât
venandi studio vacans, silvarum solitudine.dclecta-- nobis locum proposilum, et loci proposiii aliquem
bairrr, el frequenlis occasione labotis exerceb.itur. summoevirlulis habilalorem et palronnm. Quapro-
Quotirca Caleiacensisprovincioeparlera maritimami pier equis noslris fiSiiiiani.esdescendiie, potenlissi-
frequeniabat, quoe, annosis nenioribus copiosa, di- mimique omnîumque rerum Ciealorem devolione
versis ferarum generibus proebebal laiibjula. supplie!exorate, qualenus ignoraniioenostroe mani-.
—
CAP.IV. De conlr'acliscanibus el equis. festare dignetur quoelanloeformalilnlis cervo, inso-
Quadam igiiur die dux Ansegisus, solilo malurus: liloe rei evidenlia significari conspicimus. Pescen- :
•
consrirgens, suos venalores convpcavil, canes copu- dentés igitur, proslernunlur humiliiersolo, prostra-.
lari disposuil, plagas, venabula coeleraquevenandi tique revercnler supplicant rerum Domirralori-,
instrumenta ad sallum Fiscannensium, imas v.illes . poleniissimo. Qui eorum suspiciens devoiionem,
et arduos montes comportari proecepil.Jussis igiiur ri r proesentismiraculi paiefecit. significalionëm,el suis,
sui domini venalores obaudiunl, canes convocant, equis et canibus reslituit prislinam sanilalem. Nam.
silvarum lalebras jrrssaruni intranl, lendunl relia, cum, finiia oralione, surgcrenl el ociilosad cervuni;
custodes adhibent, explorala et iinplorala loca sludiose reduceretii, cervus demissq capile, ad si-
summa diligenlia perluslrant. Tandem duci, et suis militudiuemsphoeroein eodem loco circuilum edidil,,
venatoribus,magno labore el mullo inveniendi desi- tacilo molu innuens illic, illius nomine, oedificandum
. derio oestuanlibusel, anhelaiitibus, mira; magmiudi- habilaculum, qui suoe magnitudinis poleiilia orbenii
liisoceui'rilcervus: qui, niveocorpore lotus candidus, adminislraret universurn. Quo facto cervus evanuit,.
nullius varietalis macula dislinguebalur. Prolinus circumslanlium notante nullo ulrum sursuni ascen-
obstupescenlium venalorum clamore maxinio, et derit, aul lerram inlraverit, aut aliter alias declina-
irruenlium canum laIralu dissono sublimia oeris verit. Dux igitur exsulians, proesenlisque miraculi.
spatia complenlur, el respondcntes nemorosi colles significalionëmcognoscens,divinoeprovideulioegra-,
clamore feruulur : Absolvuntur canes omnibus co- lias reddidit; ramos arborum concidi coneisaqup
pulis, dimissisque baberrislotis viribus admillunlur proecepilcornpoilari, el quaindamecclesioeimaginera
equi. Verum speciosus cervus, omnipolenli palrono viminibus el ramis proposilo cervi loco fcslinus-.
iiiius, pcrsequenlium soeviiiam facile illudebat; el D compaginavil, consliiucns animo se malurius oedili-,
opposila relia aut transilihal, aut sui violenlia pe- calururn ibi trino el uni Deo operosoeniagnitudinis.
ctoris illoesusdissolvebat. Ergo frustra canum, inci- oraiorium. Verum, Peo aliter disponeiuc, regique
latur sagacilas, equorunive calcaribns crcbris velo- alii tanli operis gloriam disponente, dux Ansegisus.
cilas exigilur, aul nimbus lelorum ingens prosequi- hominem exuil, et, labenlibus mullis lemporibus,.
lur. Cervus enim, non diverlendo cliscurrens, aut pr*eiiominaUislocus, irreultus perseverans, igno.lu»
discurrendo diverlens, Jenlo passu tranquillus et iiihoiioratusmansit. f
incedebal, et ad locum sui proposlli suos persccu- ADKOTATIO..
lores lideliler adducebat. Tandem i:aque proefalam Quis, aut qualis fueril isle dux Ansegisus,.proe-.
veneral ad vallem, ad vallis parlera ubi a-terna et. cise non exprimiiur, nisi ad Triihemium el alios,.
Gallorum régirai et principum gehealogias-
incoHUiiuïabilisTriplias fuluram sui nominis lilulo priscornm
iiiierminalas oculos tlcflexéris; quos lubeii's per-
disponebal aram. Uluc igitur pervenicns substitit, transeo (â). Quanlum vero spécial ad cervum, .mir»r
(2) Triilicmius de origine et regib. Francor.; universal. Gail. ; Wasseburgius in Antiquit. Gall.
Airnius Yiicrbicnsis,/ ibid.; Clraironus in Hisior. Belgic.
707 SMC. XI AUCT, 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'ÀAESII. 708
facli online, eidem duci Ansegiso apparentera, nil A linus ardor invasil; qui, lolius corporîs çompagéin
insolilura, iieCnovum, cum BB. Enslachib, Huberlo, labefaclans cunclisque viribus membra Pmniâ iii-
etc., simillima, .imo ei longe ampliora.evenerini. clemenier privans, auferre vilam el inôrtem ittina-
Quoeeruditcdisjçuliiacpercuirit Jo:mnesRobert!(3),
post S, JoanneirirDaiiiascenum,.lib. m De, imagi-. baïur inducere proesenlëm. lngravescenle ergo mo"
liibus. leslia, penilus vigdr vilàlis concluditur, coiiclusi*s
CAP.V. :—DeBï Vaningo.et quomodofuil a febre exslinguilur; alque consuniplo exlëriori, suushPmp
correpius. inlericr iii'cujusdam exslasis Iranslatione maxima
extenditiir el inducitur. Deducîlur, inqûam, sanclus
Multorum igiiur profluxeraiu lemporum dies* et
inveniebalur nullus. qui aut signilicaluin ora- Vaningusad BB. virorum gloriosa Icca, et hominum
dignus miseforum crudeliatormcnta; ùbrquantas, elgusld?
culura oedificarel, a ul cui SUnimoe c lcmeniloe ineffa-
rùrii coronas.el reprobbrum peenas, reversus narrai
bilis Trinitas oedificàndi significalionëm declararet.
celsiiudo vivit, suorumque actuum evidenlia patenter exposuîi;
Exspeclabat enim divinoe providenliie Visis ergobeaiiiudinisetmiserioeperpeiuis domibuSj
rum, quem, carnalis desiderii carcere liberum.,
consecraret el cuslodiret judici cuidam S. Vaningus proesentatur, atque cx-
sanClo Spirilui templum celso suoe majeslatis tbrono
deponîlur el colloc:-.-
deleclabile. Oporlebat quippe hominem, splrituale lur. Verùm cum et sedis
Deo B hieireuinscriplum fulgo-
templum Dei, oedificare corporale lemplum, qui rèin el sedentis aspecium len-ibilemcircuinstaiiliitm-
sui interioris cousiderala*.imagineconciperel qnali- innumeram muliitudinem contemplarefur, et
lenirl qûe
ler exlerius rerum unîvcrsarum Crealori m
tandem contemplanS terreretur, corruil ; et lolb corpore pre-
ordinare et oedificaredeberet. Quocirea : siratus, coram ïudicis proesenlia velut exanimis et
lantoe delibéraiionis oedificando oraculo sanclus et conlurbatus jacuit. Tune judex : Quomodo, inquit*
gloriosus confessor Vaningus eligitur, eleclusque Vaninge, Fiscaiinensem vallem"nomini meo consc-
monelur. Cujus îiobilium actuum excellentiamGalli seciandam et ignbrando exhonoras? Qua
morum ignoras,
pruceres admirabanlur, cl coelcsiiuin gralioe ralione consecrâlionis meoe locum
nequaquam ai-
ccelesliscuria congralulabatur, Possidebal enim quod lendens, contaminare exhorrescis? Num veleris
non mulli, verum divites pauci possidere soient, et incurrëre iram
afïluenliam meam;.dijus fideliier cognoseisom-
oeverirorumdesideriuni el lemporalium nipotenlem volunlaiem? Dixeral, et circumsianllum
bonorum; quorum clcmenti expensa nullorum respi- chorus seniorum sui Imperaloris senlentiam g'ravi-
cicbàt, aul' favorem, aut relribulionem mortalium. latis severô vullu confirmabat. Sanclus aulem Va-
Talium igiiur meritorum gralia, et Deô amicus, et. valde'perlerrilu.s, nullaiënus Pi-a solvebaï,
ningus
mundo clarus et régi Lothario habebaluivfaniiliarisG aul
Lolharius enim rex B. çapulsdlo erigere proesumebal; sed su! ànimi
el secreianeus. Yaiiingoregni
maximam nihilorninus purilale el fatebalur culpam, et pôslulahat veniam,
sui parlera commendaveral; el proelendebal .ignoranlioe excusaiionem solâ'm.
eliam, in lolius summa ordinanda vel adiniuislran-
Silehtibus igitur cunçlis aslaniibus, suoque silenlio
da, B. viri prudens co'nsiliuin sequebàlurel audie-
et inferendam disciplinant et exhibeiidam indulgeii-
bat. Commendavpral, inquarn, B. Vaningo rex Lo- - liant sola sancta virgo Eulalia sur-
tharius provinciam Calciacensem, quoe, aiuiqua- ob conlestanlîb-is;
el causam sùscipiehs, démentis judi-
rum silvarum abundantiam etferariim; diversarum rexit, jaceiilis
cis severilalem delihivit, indulgeiidam ignoranliam
venaliouem jueundàm, valles diligebat nullisque,
nisi familiari et fideli commiliere r.ationahililerju- exoravitjvilam suique fàmiliarisel amici S. Vaningi, proe-
dicabat. Comniissasigitur silvas lideliler.cusioiliens
senlëm viginli annoruni protelalione inter-
venlu suo prolongavit. Virgo itaquë S. Eulalia ex-
B. Vaningus, fréquenter yisilabat, yisilando peilu- exaudiloe sanclus comniendatur Va-
non lanlum ludo aul capta- audilur, eique
slrabal; capiendarura eum perfecle inslruat, qualiter
rum ferarum lucro gaudens quantum carnalium ningus, qualenus
sanctum oraculum consliluai, consiilutumve quibus
lumuliuum refrigeratioiiem, unibra silvarum, solitu-
._ personiscommillerëdebeal.Cui virgo : t Corivalescés,
dihe quoerens. Tali ilaque studio commoiiiorcsFis-
inquit, Vaninge, et vives, tuisque possessionibus
rannenses sallus judicabal, judicando "freqrreiilabal,
rèslilueris, ad Fiscannensem vallëmj'A'f'înFiscàn 1'
ignorans ducis Ansegisi revclalionem proeleriiani, nensi valle, duci mamfeslalum locum at
sancti loci manifeslaiionem et futuri oraculi reve- Ansegiso
incolis diligenler exquire, et inventum festinus ex-
renliam observandam. Loco enim sanclo S. Vanin-
cole ibi puminoeel individuoeTrinitalis congru'uiii
gus reverenliatn nullam exbibebal, verum. ibi fré-
canes aut relia vel lemplum fideliter construe. Completum aùlem tem-
quentes copulabal, lendebat, plum sanclis virginibus commendabis, quibus Cliil
ngilabal fugienles feras, vel suis privabal exuviis
demarcham, Burdegalenseravirginem, inibi mull:i-
caplas. Quam prievaricalionem nimioe juris ignoran- rum matrera, inclytam abbaiissam pr-cpo-"
tioecorrigendam divina sublimilas:miserala, sanctum nere virgiuum cùrabis. t ••-:.
corripuit virriin,'et complendi miraculi nianifesiura CAP.VI. — DeFiscannensiecclesiaprimo
dédit indicium. ... per regm •
Lolliariumfiindala, el dilissimisproediisdolala.:
Jngeniiiiraquippe febrium virum sanctum repen- Finitis dc-mum lanioe revelalionis sermonihiis,
(5) hi llistoria S. Huberli part, m, quoe'sl.S.
709 ANONYMUSFISCANNENSIS. 7.10
cura vila sospîlalem,d cum sospilalcvitam S. Va-,A mitlit et proeparat bealoe retribulionis immarces.si-
ningus su'scepit oequaliterqi.iesuis cunctis convale-: bilem coronam. Illo tempore, B. el gloriosus martyr '
sceniibus'membris, regem Lolharium expeliii, snoe Leodegarius Fiscannurâ deducitur, quem efferuset
revelaliPnis seriëm lolam explicuii, Quibus rex nêfandus aposlala Ebroinus , episeppaïus sui sede.
Lolharius compunclus el perierriius.: « Feslinus, injuste expulcral, rerum affluentiamultarurn exspo-
inquit, fili Waninge, regredere, et sanctum locum, liaveral, et lingua inclemëniér àbsçis'sa, lolius
inxla relaiionis 'luse veritatem, diligenter inquire, , officiosermonis privaverat. Verum-, cum gloriosris.
rebusque meis, el luis, summi Imperaloris palalium, martyr episcopus, summiel omnipolentis Dei sacras
quam maturiusgloriosiusvevolueris, constfue.-Quod ingrederelur oedës,et psallentium virginum- audiret.
loeto audiens animo, B. Vaningus,-ad Galciacensem angelicas voces, âblàtoe olficiuniJmguaV.recepii; ei,
provinciam, conlinuo reme.avit; ingressnsque Fi-v per annorum vertiginem duorum, cuiii -sanclis'vir-.'
scannérisera silvam, proenorainatum locum exqui- ginibusconversalus,'humililalis et.patientioeiformai»
sivit, invenil, excoluit. A.dhibitis ergo operariis, exbibuit, elaudienlium coï'da,roreçoelesils docirinoe
annosoe quercus coeduntur et prosternunlur, virai-. irrigavit et fecundavit.'Cernéns igiïur B.'Vàiiingus,
nave et vêpres exslirpantur et çomburunlur, el aiili-- inopinalam templi-gloriam, sancloequecongregalio-
quoe soliludinis durais et sentibus locus coeleslisB nis religionem, et muliilûdinéni coeiesiem, ctinci-is
habitaeuli.purgalur et liberatur. Ponunlur funda- suoeproprieialîs divilias recënsuiisaiiclarumque m
menlà, et ineflahili celerilate consurgunt parietes usus virginum deleguvit;'el loto vitoe.suoecursu
sacri; el, velut divinoevirtutis oninipolenli opera- lolius famulalus humililalèm et obcdieiitiam, in/
linné; eollocaiilur lecla, compleniurque oedificia eadem ecclesia, ralione ei'consuetudine sèrvienlium.
proemissoerevelaiionis.'Consummatoigiiur, eomple-, exhibuil. .
toque oedificio,Galliarum rex Lolharius invilatur ADXOTATIO. ' .
mnltarum urbium sancli Patres convocantur et con- Ex qua quidem narralione, nonnulla veniuul ob-
grëgan'luj-,et rerum omnium Crealoris; et.adraîni- scrvanda; l-.CIolhariiim, cen Lothaiium. (cujus fit
slraloris titulo factumoraculum insignittiret consc- mentio) esseiertiuin liujusce nominis., Clodilvci11
filium qui regni habenas suscepit posl ah. (JO-âet
crairir; consecralumque regalibtis gazis el proedrs annis IV (i). Regia autem munificeiilia,
liberaliler dotatur, etdivitiarum cumuloabundanlius regnavil
qua illud coenobium diiavii,fundaioi-recte agno-
dilalur et ampliatur. ,. , . scitur;- 2° Sanctum. Audoenum, Roilromagensem
archiepiscopum, non parum insudasse, sua pontili-'
CAP.Vil. — Quomodorex Lolharius ipsius templi cali-auclorilale el vigilantia paslorali, pro hujirsce-
cnram £hildemarcoe el pluribus virginibus coin- ifj modi abbalia fnndanda ; cujus rei carrsa el ipse
mitii, admiuistraniibusSS. Audoeno-el Wandre-, frmdator nunciipatns reperilur'ab - Orderico, dura
gesillo. coiisianter.scribit quod linuni cceiiobiuni.snncii-
monialiumFiscanni condiderit (5). > llludque Nico-
Imperal rex Lotharins sanclas virgines congre- laus Gillius admitiit: sed ulerque in assignaiione
gari, et congregaiis virginibus juxla B. Eulalioe lemporis fallilur; 5° Saiiciura.Wiindregcsilluin,
juss'ioiiera,Childemarcàm, summoesniiclilatis virgi- Foiilanellen'sem àhbaiém, liluluni eliam fundaioris
tum ob illustrissimam generis prosapiam,-'
ûem proeponi, toiiusqiie.Ecclesioesuinmam. admi- meruisse,el ingenlia quoe posséderai bona, huic eidem ab-
nislrationem sanclis et bealissiniis confessoribus balioe procul dubio collaia, tum'propler directionem
Audoeno,el Wandrcgesillo commillit et injungit. spirilualem, el monasiicoeobservanlioedisciplinajn,
quam inibi edocuit, jiixta Sigiberlum : i S. Warl-
—
CAP.VIII. QuomodoB. Leodegario linguam ab- dregisillus (inquit) qui el Wando, Ansegisimajoris
, scinderai Ebroinus, et posleadivinilus recuperavil. domusex 'Walchisofia ire nepos, hoc tempore cia-
Devoloe,igitur virgines sacroe conveniunt, pro- ruil : qui coenobia Fiscanuuui.el Foniiuellam Deo
missoevirginitalis ccelèsii sponso chirographa inv construxii (6).>Tlallucinatui'aulemycum ille sanclus
obieril anno 665 (i). . . "..••• -
mobilia conscribunl; suoequeconversalionisaroma- Ilaque dicimus coenobiumislud Fiscannense oedi-
licis cunctis -odorihus circumjacenies ptovincias ficaium*essè post an. 662, non vero an. 659, ul
ruùciipoienii famulariDëo admonenï, et accendunt..Q aulumai Antonhis Yeppes, vel 660, Uli' opinatur
Thésaurus Chronologicus.Deinde, ciim cdnstel S.
B.
(".ongratiilalur Trinilas, incommulabilis Deus, cl Leodegarium, jEduenseni episcopum, apud Fiscan-
completolemplo, et convenientium virginum famu- îiriiiidiversaluni fuisse, lempore sui exsilii, sequitur
1itui coeslo; quarum irecenlarum sexaginta sex irribi moram egisse anle annirni 685, quo niartyrio,
coronaïus est, per iinpium Ebroinum, majorent do-
diurnas n'octùrnasve continuas coiitemplanslaudes, mus
regioe Theodoiici 1 (ex Sigébertd, Baronid,
et morlis libcrationeni el in mansura civitale pro- Surio, et aliis) (8). Denique apparel proefatum S.
(4) Sigebertus an. 662; Pelrus

' Roverius aduolal i \ (6) Sigebérlus in Chronicoad an. 492; Belforesius
in Historiam monaslerii. S. Joannis Reoma.ens. lib. i Annal. Franc.,, cap. 41; Tbeuirlus.; loin. H
an. 660; NicolausGillius, in Histor. Franc, an. 662; Cosmograph. lib. xv, cap. 9; Nicolaus Gillius.,
Carion.'in Chronic, el Corrozelus, lib. i Tliesniiti Charronus; Corrozelus lilul. 29 sup.; Qrrercelanns
Histor. Franc, lilul. 1, air. 6U5; Bàronius loin. VIII lib. vu Antiquilal. Franc, cap. 6; Choppinuslib. u
Annal. Eccles. an 664. Monaslic, lilul. 2, §20.
(5) Orderrcus lib. m llisior. Ecoles, ad an. 678; (7) Surins'diè 22 Julii el Gazetus; Bàronius ibid.
Coeiialisin S. Audoenoarchiepiscop.; NicolausGil- iu nolis ad Marlyrol Roman, el loin. VIIIAnnal..
lius an. 698; Charronus cap. 105 Hisior. Univers-d. (8) Part, u Annal, orih Bénédictin.'ceniu;'. 2, ad
Galli.e. an. 659, cap. 2.
' 712:
7H SMC. XI AUCT.ÎNCERTlANNI ET SCRIPT. 'AàESri.
Waningum diem obiisse ëxlremum, circa an. 685. A vicosve depopulanles, multoriim populoruminierfe-.
Nam, ul ex visione coelilus sibi.facia comprobaïur, clorum, autfugatorum exuvias, el diviliascongrega-.
vila illi prorogala est per spalium viginli aimorum; tas asporlavérunt et consunrpserunt. Illius ergo
nempe, ab incoeptione structura*'hujusce abbalioe,
an. cireiler 662 usque ad an. 682. Ex quo Ferrarius lempeslalis crudelissimoturbine, Fiscannensiseccle-
corrigendns, âiens floruisse circa an. 707 «et 730j sia invaditnr et corripilur, el mullorum meiiioruin '
tam enim verum est quam quod snbdil,: Apud. sanctoe virgines expeiluntur el effuganlur. Proh-
Caleles, in Gallia S. Waningi, monachiFiscannen- dolor! Tanli nominis oraculi sublimia
sis (9). > Nonme laiel de eo agi apud Martyrologium comburuulur,
Beuediclinum; sed' absque monachatus indigita- direcli parieles conlodiimiur, el ipsa fundanicnia'
lione, bis verbis : « Fiscanni sancti Waningi, coufes- (empli, suis secretis locis exlrahunl.ur, et commi«
soris. ) Quod animadverlens Hugo Menardus, vir nnuntur. Mrrlloesancloe
alioquipius el eruililus, seile hoeciniulit. « Dicilur virgines, quas gloriositempli
in eodem Legendario eumdem B. Waningum in amor nimius retihuerat, hostili gladio, ante ipsam
volis habuisse se monastico ordini tradere; sed sacram aram corruerunt, suique cruoris effusione,
aliter a-Deo provisum. Quod quaruvis verum sU, vaslantium violentiam frustra
non lamen removendus esl ab ordine Benediciino; tardaverunt, tardan-
quippe, qui mullos annos cum sanciiraoïiialilrus doqueexslinguere laboraverunl. Quid mulia? proe-
FiscannensibuSivixeril, et ul credibile est, régula- valenlibus fiammis sacrum templum comburilur,.
riler; iram, cum lotis volis vitam monaslicam exo- B n sacro lemplo adjacenlia oedificiaannihilanlur ; et
piaveiil, nihil prohibebal eum, earumdem virginum snloerémanentes
rîtu vivere (10). >Quare Molanusabsolute, clarcque ruinoe,magniapparalus opéra proe-
ila de eo alfalus esl : « In Norlhiuânnia Deposilio cessisse lestanlur. O divinam patienliara ! o deila-
beali Waningi, confessoris: > Hic nobile monaste- tem palieiilem! o patienlioemagniiudiireraadmiran--
rium Fiscannensefundavil,elLeodegarium exsulera
fovit (U). Cui astipulalur Saussayns (12). Pori-o, iu dam! o omnipoicnlissime Deus! Suis exigentibus'
coenobio Hamensi, ordin. S. August. canonicoi'. culpis cunclas Galliarum provinci sinsana barbaries'
regul. Dioices. Noviodunens..sacroe ejus reliqui.-u, depopulelur sallcm domus luoecclsiludinis, singulari
surarao cullu, veneralioncque cuslodiunlur; aper-
lum ferelrnm fuit hujusmodireliquiarum, an. 1199. privilegio insiguila, reservelur, cuslodiatur. Quid
O.lonc111Hami principe,, cl Joanne abbale, proe- enim templumluum deslruendo, agas, rrirum coiTi-
scnlibus; luneque charta in illud illata, quoe rei gas culpam, an exeiceas palicnlia'm, vel lalenlium
inemoriam teslarelur poslerilali. Ilerum auteur re-
clusuni, anno 1582, tertio denique anno 1502, eceui lurpitudinum piuiias immundiliam, omnino igiura-
frpqccnlissinio ordinis ulriusque spectanie. Ejus mus. Ignorantes omnino disculcre non proestiniinius,'
Naialeni Haineuses cives, el vieilli pia dcvolione cujus igitur proeccsseril, nobis Pccullalur. Verum,
Vencranlur9 Januar. (15). oacri loci confusionem,aniiquarum quoqueveprium
Poslremo, inferemlum, necesse est, S. Hlldeinar-
cham, Fiscannum advenisse, anle an. 685 quo (uli r reversionem, el soliludinem fuisse, et usque ad
iiuper diximus) morluus esl S. Wandregesilius ar- lempora GuilU'lmiII, Nortlimaiinoruin ducis, persé-
chimandriiaâd quemilla divirrilrrsmissa fuerai, ut vérasse audivimuscl cognovimus.
novi monasterii regimen, cura m sanclimonlalium
ibidem degentium susciperet; illis quippe piufecia[ ADNOTATIO.
fuit a proehitoS. Audoeno, Rolhoniageusi ineiropo- Qui fuerinl illi pagani, Fiscannensis coenobii
liiano, alque in abbatissam benedicta. Ubi tandemi eversores, expresse hic non scribilur; al ipsos
ipsamel decessit e vita, die 25 Ociobris, post an. procul dubio cxstiiisse Northniannos, adhuc genii-
085, quo S. Leodegarins inartyrii laurea coronatusj les, quique fatcniur auclores (18). Horum itaq.ue
coeluminvectus est. Porro eadem die, ipsius sanctoe ; tempore, circa an. 842, elc, cum frequenlibus
virginis memoria recolilur, apud Marlyro'ogium i incursionibns et cxpilaiionibus cuncta per Neu-
Berrediclinum: i Eodemdie S. Hildenrarclioe,ablia- slriam el Galliam devasiarent el ipsum virginum
lissoeFiscanrrensisprimoe(14). >GallicisqncDipliciss monasierium furori eorum paluit exposilum, qua-
inserlus esl a Saussayo (la). Perperam ergo scri- rum coniplures pro Chrîsip necatoe sunl merilo
bilur De S. Eulalia, virgine el martyre, ipsi B. proinde, a Menardo, inler sanclas virgines martyres
Waningo, apparente, quod prima abbatissa ist'uis s ordinis S. Benedicii recensitoe, in hune modiiiu:
loci exstilcril (16-17) « Sanctimoniales mulioe coenobii Fiscannensis a
CAP.IX. — De Barbaroum irrupiione, lemplique DaniSjCeuNonhmanais coes3-.(19). J Pace aulem red-
e dila Ecclesioeel regno, an. 912, Rollone Northman-
vestatione, sacrammque virginum cxpulsione el'l norum duce, Christo Deo, per baplismum colla
inlerfeclione. D subdenlé, Iocus proeralusFiscannensisdenuo excul-
Defunctoaulem B. Yaningo inulloiunique dierum ii lus fuilet inhabilaïus a nonmillis sanctimonialibus
transcurrente spalio, inferiores Galliarum provin- usque ad an. cireiler 989, non vero 990, 996 et
cias invaduni Sçquaneirsespagani. Qua cum crude- 999, quo exinde virgines iransactoe sunt et collo-
naloe apud coenobium Montis-Villare,jam ab an.
litale urbes delentes, castra subvcrienles, villas s 675illic exslructuin, iiieadcindioecesi,ëtCaleiacensi
(9) Ferrarius in Catalog. SS. ad 9 Jaimarii. Item
n Gallican, ead. die; Ferrarius in nova fopograph.
in nova Topograph. ad Martyrol. Roman, verb. i. sup. verb. Fonlanella el Roihomagus.
Fisci-campus. (16-17)Anliquitaiesmss. Noi'iiiman.pag.52,apud
(10) Menarduslib. j Observation,ad Martyrolog. ;. D. Bigoi.
Bcnedict. 8 Januar. (18) Supra in abbaiia S. Audoeni, cap. 3, et in
(11) Molanus in atlditionibus ad Ùsuardum9 Ja-i- Fonlanelleiis., cap. 9.
nuarii. (19) Menardus in 2 Appendice ad Martyrolog.
in
(12) Saussayus Marlyroiog. Gallican, eaîl. die.!. Benedict.sub Huera S. ex mss. Codic.Fiscaiiiiens.;
(13) Hemeroeusin Augusia Ycrom.uiduorumillu- i- Yeppes, loin. H Chrome. . ordin., S'.--Bé'riediçi.',
slrala ad an. 1108, pag. 142. ceirluiia 2, ad ami. 059, cap. 2; Siuissayus,iii
(14) Martyrolog.lieiiedictin.25 Oclob. Appendice ad Marymlog. Gallicanum, Huera S,
(15) Saussayus in supplemcnto ad Marlyroiog:(. Charronus, cap. 11» Histor. Gai.
713 ANONYMUSFISCANXENSIS. ;ii
regione (20). Ex qua quidem iranslatione, perpe- !- Aj virginibus quietem, et habiiationem secreiam proe-
ram arbilralrrs esl Antonius Yeppes, duo Fiscaraii stitit.
exsl.ilisse virginum monasteria, jureque eum repre-|^ Quibus audilis sancti operarii sacrarum oedium
hendil illius interpres Mallhseus Oliverius, cum n deflent vasialionem, suique paganismi exhorrent
omnino diversa sinl solo et oppido, inhumanilalem, et sanctis cineribus donantes
Conslal igitur Fiscaunense monaslerium primo 0 iiberlatem , alibi sui
incoluisse virgines. Quibus alio iranslalis successc-~ propositi operis saiagunt
runi canonici regularos su!)Guillelmo I Longaspa- exquirere materiam. Qua inquisila et facile reperta,
tha, duce Norllimaii. Rei hisioriam gesioeaudianius s mulloe ambillonis palalium exlollunt, suique ducis
ex codice nis.jani loties allalo, •
jiissionem compienles, brevi inlervallo, arrepti
CAP.X. — De renovqtioneecclesioeFiscannensisub b operis magnitrrdinemconsummarunt. Expleto igitur
duce Guillelmo. lanii laboris proec'epto, artifices invitarant ducem
Longa igitur beliViim niiseria conlritis et fali- Guilleliiium,caslrumque et palalium consummalum
galis Galliarum provinciis, aliqiiando divina seve-_ suoeauctorilalis judicio et sentenlioe reddunl. Quo-
i-ilas'delinilur, srïarumque anliquarum misericor-_ rum Guillelrnus<!uxperiliam el formam complelo-
diarum rcminiscitur, et inopitialoe opitulalioniss rum operum coramendans, eorum negligenliam
consohlionem labbrantibus populis largilur. Divi- r reprelieudii, quod in castro, juxla palalium, ecelesia*
'"
narirm quippe affiiienlia graiiarum err-ntes pagani1 iiulliusoraeiiium inveneril. Super cujus negligenlia*
rom'piingiintur, compuncti converiunliir, inqium, cuipa, suos artifices arguons : Ile.'-inquit, et illarum
barbaiorurn tru'culenloementes; rcligionisque Clrri- riîinarum loco sanclo oedificate ecclesiaih, cujus
stianoe voritatem summa devolione feelantur ett aspectus sancli lempli memoriam conlueiitibus red-
vciieranlùr, quam paulo anle ferali vesania perse- dal; et mihi, aut alicui ïneo hoeredi, anliquam
qucbanlurelabominabanlur. Undecontigit ul dono| ecclesiam reparandi voluulalem aîiquaudo inculial.
et concessioneCaroli, Galliarum régis, cxlrciiias et Ducis jussioiiein audienles operarii, accedunl ad
maritimas seplem provincias sorlireiuur (21); sacra loca, atque in ipsa incendii el excidii confu- -
quas sui laboris iiicolalu exlerno excolerent, et ab, sione, cujusdam ecclesioloe ponunt fundamenla,
irriienlium barbarorum invasionibus defenderenll signaloque prima: aroeloco, ruinaruni lapidibus et
, et cuslodirent. Diviniliis ilaque concilialis populis, fragmenlis, non mulloeexlollentioe parieles erigunt,
pax mundo redditur, urbes dclcloemuniunlur, sub- ereelosque ad propositoequaniitaiis summam, nulla
versaque castra vallo compelenli el aggere cingun- inlercapedine, deducunl. Cornpletisergo parietibus,
lur, et reverienlibus colonis villa?et agri repientur leelum solura deerat ; Cujus perlalo munimine,
et excoluniur. Denique Norlhmanni spirilualium A aerias .inclemenlias ab universa domo arceri opor-
gralia sacramenlorum innovali, suas acceptas pro-, lebal. Quociica lignorum inquininlur fabri, et
vincias, Norlh, venti sui vocabulo, Norlhmaimiam inventi adducunlur; eisque cura faciendi lecluin
nppellavern.nl;cujus tcrroeducalum Rollo I et Guil- înjungilur et relinquilur. Fabri autem instrumenta
iclmus, Rolloriisfilius, habuit secundus. Hujus ergs eorripiunl, imperalo operi augendo habiliora red-
ducis tempore, oelernoe et individuoeTrinitalis dunt, eleclasque silvas malurius inlrare dispo-
oraculum reperilur, repcrtumque notilioeet utililati nrrnl.
înultorum populorum reduciuir el renovatur. Dux' CAP.XI. — De leclo, quod mare aitulil de Constan-
eniin Guillelrnus proecepit servis suis qualenus tiensi provincia,el duobuslignis, quoedefuerunt.'
Fiscaunense oppidum renovarent, alque in renovato Verum discurrenle deliberationis inlervallo, divina
oppido mulloespeciositalis et magniludinis palalium omnipolenlia el fabros a proposili laboris sudore
oedificarenl.' Obedientes autem servi opus aggre- liberavit et revocavit, et suoe magniludinis proesen-
diuntur iinperatum; oppidoque renovato, excelsi liam in proefataecclesiola, eximii miraculi gloriosa
fasligii oedificare nioliuntdr palalium. Ubi dum atleslaiione deelaravit el docuil (in cod. ms. domini
discurrerenl, et oedificando palalio lapides et coe- Bigotsup. habetur, in pagoConslaniino,apudquamdam
itienta invenire salagerenl, sacrarum oediuinruinas pJ) insulam inmari). Conslanliensisenimprovincia*hoini-
-eperiunt, reperlasque in oedificiumhumains habila- nes, S. Marculphicuîdam ecclesioequoddam tectuin
lioriis' Iransporlare disponunt. Verum , repenlino proeparaverant,alque proeparalumeidemecclesioesu-
consilio divinilus aspirati, illius loci an!i(|uos et perponeredisponebanl.Illud ergo lecluin pelagus su-
iiidigenas convoeaiil, inveniarum ruinaruni causas pergrediensinvasitetsustulit, levisqueundoeobsequio,-
interrogant, el cujus imperaloris alterius potenlioe adFiscaiinalillora devexil; eldiclu mirabileî coram
per summa palalia illas ruinas proecesseiint dili- sanctoeecclesioloeerectis parietibus oificiose depo-
genter investigant. Locus isle, inquiunt, iirlerrogati suit, suique lilloris alveo lapsu innocuo refluxil.
indigenoe,olim clarus et c'elebwsvallis fuit, reïum- Miraniur operarii et pelagus refluens, el lectum
que omnium imperaloris insignilus lilulo, mullis remanens, et in rémanente leclo, nullius clavi, pro-
(20) Idem Yeppes, Quercelanus lib. vu; Anliq. quitates Norlhman. ms. pag. 225 et 226, apud D.
Gall. cap. 6; Chrnnica Chrouicaf., part, u, foi. 20, Bigol; Coenalis. loin. Il Hierarchioe Neustrioe, in
iu Richardo I duce Norlhman.; Grisius, De çlericis episcopo 14 Abrincens.
regular., section 15, § 9; Lanovius in Synlagmale (21) Provincias vocal Neuslrioe,episcopalus, qui
liislorico de SS. Francise cancellariis, in noiis ad sunt 7.
Vilam S. Audoeni arehiepiscopi Rothoiuag.; Arrli-
PATKOL.CLI. 23
715 SMC. Xi AUCT. INCERTIANNIET SCRIPT. 'AAran." 716
ceilarum impulsu, apparerc labefactaiionem.-Conse- jA tione perlurbaii, Guillelmiducis proesentiamadeuni,
qailur majus miraculum; nam dum suis parielibus tanioeque excellentioemiraculum velut ignoranii,
alienum tectum snperponunl. lantoe oequalitalis,. quisqueproe.eeilèns.sequens narrare contendit. Gau-
quaiililatisve parililale inveniunt, quoe convenien-. dent omnes, et allare, super quod cullellumangelica
liores melientium lincoe, vel arundines concordiahi. manu deponi conspexerant, convenienlium corona
exprimere possunl. Ligna duo deerant, quoe.com-; circumcingunl, alque quid proetendaiculiellus depo-
missa pelagus.non fraudavëral, sed. qua?.Conslan-- silus. cuncti eraicleari-quoeruni.Tune sancti proesu-
liensiurn .hominum manus coeleris lignis tecti non- - les cullellum accipiunt, alque in acceplo scripluram
dura compaginaveral.Proecipiturfabris ligna coedere, inveniunt; cujus indîcip, et prpeerum controversia ,
coesaquesua induslria, lignis superposili lecli'indi- finitur, et in cujus lilulo ecclesia debeai. dedicari
genliara supplere el complere. Fabri obediunt, coe- declaratur. Eral enim in cullello scriplum : In no-
dunt ligna, rcetiunlur coesa; lecli membris coeleris mine sanctoeet individuoeTrinitalis. Quod audiens
moliunlur conciliare frequeniius imposila. Verum Guillelrnusdux proeclarus, mullo gaudio exsilivîl,
frustraïur omnino labor desudans, el peritia dili- alque in honore sanctoeel individuoeTrinitalis, proe-
gens; quam nu'lius arlificio lineoe sui laboris opus " sentem ecclesiam dedicari proecepit, mulloepromis-
'
operi cceleslisgralioe possunl eonjungerë. Qua in- sionis se firmans sacramento, suo opère ëaradem
commodjialë moeslosartifices, ac solliciios, quidam ecclesiam aliquando ampliari , atque ecclesiam
superveniens relevavil, maxiraisque liltoribus duo . lanii nominis privilegio concinenlem magnîficariet
ligna jacere nuntiavii quarum imposilione imper-, exlolli. Verum divina providenlia aliter disponenle,
feclioiiem posse compleri. penitus asseruil. Unde dolo ac fraude Flandrcnsium, proefalusdux interfi-
exhilaratis arlificibus, ligna deporlantur, totiusque cilur, suoque filio Richardo, ampliandi sancti tem-
Kneoeamolo officio,facile suoeproprielatis lococol- pli gloria transferlur et conceditur.
locantur : suisque naturalibus membris universa - CAP,XIV. — Quomodo dux Richardus exhlens in
tecii fabrica coiisunimalur.el perficilur. quadam sublimi(eneslra sui palalii, peliit quoenam
scilicelibi essel ecclesia.
CAP.XII. -—De angelo, et cullello, et vestigiis rema-
nenlibusin eodemlapide de quo asccndilangélus.. . Quadam igitur die, cum proefalusdux Fiscannen-
Tanla ergo miraculorum multiludine artifices ex- sis palalii cuidam sublimi feneslra* accuinberet; et
citai!, ducem-Guillelmuinexpelunl, suarum rerum sanctoe individuoequeTrinitalis ecclesioelonge infe-
evenlusmaximos exponunt, et ad dedicalionem con- rius posilam conspiceret, velut ignorans, aslanies
sirueloeecclesioe, paucis persuasionibus accersuni.. suos proceres interrogavit, nomerrque proesenlis
Tune dux, raulla coelestiuin graiiarum abundanlia ecclesioe, suoe lenitalis sapido sermone inquisivil.
proedicandus,episcoposet proceres mullos convoca- Cui illi : Pater, inquiunl, luus ecclesiam istani fun-
vil; quorum multiludine constipalus Fiscannum davii, lituloque deiûcoeTrinitalis insigniri et dedi-
cari proecepit.Quibus auditis gloriosus dux maximo
venil, npvam ecclesiam inlravil- cuncla dedicalionis
necessaria proeparari proecepil. Quibus ergo suffi- doloris jaculo compungitur, et erumpentium Iacry-
cienler proepayaîiset congregatis, dux et episcopi, niarum disu'llantibusrivis, suâm roseam faciem, et
cum mullis proceribus, ecclesiam consecrandamin- barbam niveam madefecil ; et diu silens, caputque
trant, et cujus sancli lilulo insigniri debeai dili- coiiculiens, tandem singullih'us sermonem irrum-
genlcr perlraclant. Ubi, dum diversa sentirent,sen- pentibus: O, inquit, quam maie congruit me homi-
leniiasque diversas defenderenl, et, juxla devotionem tantoe ambiiionis habitare palalio, el Deum
nem quam- singuli ad singulos sanclos lialiebanl, oniiiipolenlemlali lalere luguriolo! O, inquam.quam
ecclesiam consecrandam coniendereiii, vir quidam maie congruit superiorem et coelesieniDominum
vultu el-veslc speciosissimus, caput prolixanique inferius habere lugurium.el inferiorem el terrer-uni
barbant, canis candidissimis coopertus^ ecclesiam servuni superius tenëre palatium! Quam raiionabi-
inirayit,, suaque lumina nusquam flèctens directo D ! lins converlerelur me habere parvura aul nullum,
itinere ad allare , eonsecrandum pervenil; super el Domiiialoremomniumrerum lenere et solum et
quod reverenler inclinans,cullellum deposuit, nullo- maximum! Pixerat, el cffluenliumIacryniarnm un-
que sermone suum silenlium corrumpens, converso . das, nulla animi viriule, nullaquc niauus crebra
gradu ecclesiam exivii;,et quaindam enriam eccle- deliberaiione, aut coniinere, aut exsiccare poleral.
sioepêne contiguain ingressus, ibi posilum mola- Peinde adjecit : Mulliin operecoeineiiiariiinquiran-
rem lapidera ascendit, alque inde se susiollens in lur^ invenlique adducantur, quoniam hoc palalium
aéra-, non.comparait. . in comparatione illius ecclesioloe,quam despicitis,
CAP.XUI — Quomododux et pontifiecsadmiraban- faciam apparere ut nullum.
tur angelumlam subitoevanescere. ,
Multiautem qui dedicalionisgralia illa die Fiscan- CAP.XV. — Quare dux Richardusin reoedificaliov.e
ecclesioeFiscannensis posuil manuproprialapident...
num conveneranl, proseqnepies remeanlem ange- supra quem angélus ascenderal, in fundanienlo
lum, ad lapidera quem ascenderal confluxerunl, in ecclesioe. , .
quo lapide angeli vesligia, velut in arena, aul in Accepta igiiur jussione ducis, fidèles faniuli çà"-
sicco pulvere impressa reperitint. Cujus rei admira- mcnlarios itiqitirunl, inquirendo inveniunt, inven-
717 ANONYMUSFISCANNENSIS.! 718
losque sui domini desiderio et proesentioeadducunt. t. A sulum congregationem feslinus adiil, insolilique
Quorum periliam dux diligenier diseutiens : Ite (in- miraculi magnitudinempalefecit.Tunc dux, cuncti-
quit) circUniquaqhe per montes, et per'valles, etl que episcopi, cl populi maxima mulliludo, illuc
pro oedîficàndouhius et trihoedeilalis' lemplo, lapi-i pergunl, et, secundum sacerdolis revelationèm, rei
dum matërîam inquirile, et singularis fonhosilaiiss gesloe veritalem inveniunt, et reverenler tanli
ac magniludinis, illius ecclesioloeloco ecclesiam a -ponderis mysteria sustollenles, ad eonsecralain
oedificaie(22). Née mora; invenli lapides compor- -. ecclesiam déférant, ubi sacro calici paiinam consi-
:
lanlur, magnorum mulliludo rogorumconcremalur, _ gillanles, ad simililudinem angeli cuIleHi, quem in
futurique lempli magna multaque maleria proepa- . crucifixoincluseranl, in ipsius sanctoeTrinitalis ara,
raturet congiëgatur. Fundamento denique ponendo j sacrosancta mysteria concludunt et reponunt.
dux sanclus adfuit, arrepioque sarculo, lerram pri- Proesenlisergo miraculi magnitudinem,miraculo-
mus aperirii, et lapidis, de quo, Guillelmi duciss rum antiquorum muliiiuciini,dux providus diligenier
lempore, angélus ascenderat, partem unam ipsoj concilians, atque utrorumque nriraculorum conve-
fundamenliprincipio primus deposuit. Cernentibuss' nientia corrsecrandoeecclesioeauctoritaleiii compau-
summa deleclatio concedebalur, quando lantus dux, sans, mullos canonicos elegit, eleclisque canonicis
niveocapite, prolixa barba, procero corpore, con-. B sanctoeecclesioecommendavil,qualenus in ea dévoie
spicuus, omnes operarios circuibal, alios admone- habilarent, ei rerum uiiiversarumCrealori el Domino
bat, corrigebat islos, vacantes impellebàt; illis5 oelérnas iauJes, obsequiaque spirilualia solverenl.
laborantibus subveniebal, cunclos oequaliler, suii Omnibusergo tandem olïiciis consummatis, tolius-
fervoris exemplo, ad coepli operis maturationemi que ecclesioesialu summaque disposiiisel determi-
aceendebal. Tali igitur ac tanto ffagranlis ducis de- natis, dux alacrior ducalus sui administratioiii
siderio, brevi inlervallo sanctoeet individuoe.Trini- revocatur, episcopirprecomniissaruinovium specu-
talis gloriosum templum perficitur, décorum illat lationi vigilantiores revertuntur.
qualilale el quaiililate, quam periiorum arliflciumI ADNOTATIO.
diligenlia, illo tempore, majorera et pulcbrioremi Ea res miraculosa sic raemoralur apud Robertum
valuit excogilare. Sancli oraculi intestin! parietes. de Monte,in appendice ad chronicam Sigeberti, sub
t
hislorialiler depingunlur, laquearia vero concaie- an. 1182 : Hoceliam acciditdum cuidam sanctissiino
cantaret missani
presbytero juxla Fiscaiinuni,
naiis floribus adinirandoe compagiiialionis varialo> in die dedicalionis ecclesioeSancloe Trinitalis Fi-
opère dislinguunlur. Exquisilo ergo tolius decoris; scanni. Qui millens diaconum suum vocavil episco-
ernamenlo, parietes lempli singuli expoliunlur, el pos, qui ad dedicaiionemconvenerant. El veuerunt,
el lulit in inanibus suis, in calice, ita ut
in suoe proprietatis pulchriiudinein perfectam, et p< ^ eratpresbyler
reveslilus, et posuerunt illud in altari. Hoec
perfectioneinpulchram, deducunlur et consuraman-• - fecit pielas Domini, ad confirmandamfidem sacra-
lur. Quocirca dux exhllaratus, suoeque voluntalis. mentorirm suorum- in nobis, in quos fines soeculo-
rura evencruni. Eadem vero sic commémorât
judicio compleli operis responderespeciem admira- codex ms. dominiBigotsup. : « Illis in diebus erat
tus, vasis el ornaineiilis aureis et argenleis novam quidam presbyler nomine Isaac, vir bouoe vila*,
ecclesiam mullipliciter ditavil, corlinarumque seri- fréquenter missarum solemnia celebrans, ad allare
S. Machuli, episcopi et confessons, harrd procul a
carum, linearuinalque larrearumtriplici adornatione Fiscanno dislans duobus milliaribus. Qui quadam
copiosissimeveslivil, miroquemodo, et sacri allaris die,» etc. Vide, in ea, ad 27 Martii in Neusiiia San-
ornamentis, et sacerdolalibus indunienlisaureis et cta. Alia similia alibi evenisse in Gallia scribit
in Historia Meloduneusi pag. 406 et
geramis hoiioravil et ampliavit. Quibus omnibus Ridliardus, 407.
ducis niniia liberalîlale composilis el complelis,
CAP.XVII.— Quomodo dux Richardus ejicere fecit
lolius Nprihmannioealiarunrqueproyinciarumprinci- canonicos ab ipsa ecclesia: et ibidem monachos
pes et episcopi convocantur et congregantur, alque iniroduxit. ,
in nomine sanclae el individuoeTrinitalis consum- Iulerea conligil Fiscannenses canonicos aliorum
maia ecclesia dedicatur et litulalur. Codex ms. . canonicorum mores imitari, lalas perditionis vias
pwfalus P. Bigot numéral 14 episcopos lune inibi ingredi, et rerum lemporaliuni luxus et desidias
inlerfuisse. volupluose sectari. Quam canonicorum miseram
CAP.XYI. — Quoddam admirabile miraculum de vilam et vivenlem miseriam, dux prudeniissimus
corpore et sanguine Domininoslri Jesu Chrisli.. Richardus audiens, el audiendo cognoscens, value
Eo tempore, quoddam miraculum relatione di- doluil; hominumque prayoruni mores'et conversa-
jnura, juxla Fiscannum conligil. Sacerdos enim lionem exhorrens, legato festinanter Cluniacum
quidam, nomine Isaac, cum finilis oralionibus sa- direxit, et sanctum Majolum, magnoe humililalis
crosancla saçramenla Boniinicicorporis el sanguinis precibus Fiscannum accersivit, atque secundum
assumere deberel, subslaiitiam corporis et sanguinis, S. Benedicii regulam el inslituiionem disppni et
non panis, aut vini specie reperit cooperlam, sed ordinari novam ecclesiam, exoravii. Cui S. Majolus:
evidenlissimecarnis et sanguinis colorera el quali- Hujus, inquit, laboris magniludinein talis rationis
latem protendentem. Cujus rei novilale sacerdos conditione, tharissinie fili Richarde, suscipiam, si
pcrlurbalus, Ricliardura duceni, el sanciorum proe- per lolum ducalum luum, consueludiueui,qiioe vul-
(22) Eademxeferl. codex ms. domini Bigot.
719 SMC. XI AUCT. INCERTI ANNI ET SCRIPT.'AAEsn. f^
gariler Pasnagium dicilur, Peo donaveris, nullum-1A CAP.usui XIX.—QuomodoRichardus II fecil appropriare
tuoe monachorumFiscannensemecclesiam.
-que polesialis principem aliquando amplius
decreveris. Ubi Richardus dux, non morbo Richardus igitur filius Richardi, tolius Northman-
exigere nioeducalum acclpiens,,ipso sui ducalus ïnilio, suos
•avarilioe,verum occulta Rei providenlia disponenle, feliei-
et sanclo Guillelmoabbati gloriam ordinandi S. ec- rebellanles Norlhmannosprudenter sustinuit,
consueludinibuspolen-
clesiam transferenie, suorum hominum consilio ler superavil, el paierai jugi
el sancli sanclam ler reddidit et supposuit. Quibus repente civium
acquievil, Majoli interpellaiionem
non exaudivil. Unde conligil, ut S. MajobrsClunia- suoruni sedilionibus miligalis, circumjacenlibusque
et
cum rcverlerelur, et canonicorum correclio, vel provinciis, palernoeprobitatis imagine pacificalis
confeederalis, dux inclylus Richardus coepit clare-
expulsio, per aliquot lempora prolelarelur.
scere, suarumque virtulum fragrantias exsurgenles
•CAP. XVIll. — Quomodo dux Richardus in leclo per mundi parles diversas effundere el dilaiare;
oegriludinisjacens, filium suum Richardum hoere- suorum quippe anlecessorumclarilatem el emineir-
dem sibi consliiuit, et ecclesiam Fiscannensem liani incomparabili actuum nobililale proecellebatet
commendavil. , obfuscabat, suisque suceessoribusVivendiimaginera
Tandem igitur prolixoe oelatis sancto senio dux B imilabilem nonnullis compingebat, el proponebat.
inclytns Richardus, faligalus, cujusdam oegi'iludinis Tolius fere mundi sanclarum congregalionura fra-
ingciiti molestia corripilur, el corpore dissolulo, lernilatem exigebal : alque accepioe fraternitaiis
cunclis eliminalis viribus, ad exlrema deducilur. sanclis congregalionibus,per annos singulos,juxla
Qui dura ingravesceule molestia, exlrernam irami- propositâm quanlitatem, niagnoeliberalitalis vecii-
nere cognosceret boram, ducalus sui cunctis con- gal volunlarius exsolvebal.Tanla suoe devolionis
gregatis proceribus, Richardum filium. suum himiclas fuisse fertur ul ingressus civiialem, non
"vocavit, reru'mque suarum omnium hoeredem, et prius egrederelur, quam tolius civitatis ecclesias,
successorem consliiuit. Fili, inquit, RicharJe, mei anlelucanus circumiret, atque in singulis ecclesiis
ducalus el nominis hoeredemle el successorem con- sacrasexcubïascelebrarel, et multarura lacryuraruni
'sliluo.el sanctoeTrinitalis Fiscannensemecclesiam, Humiliafunderetel relinqueret. Ubi, si casu oràn:es
,tuoesirenuita.tis luieloe et adminislralioni Irado cll reperiebal, suoe dapsililatis immenso munere r.plc-
•commiiio, qualenus meoe inlenlionis ardens propo- bat, advenluque suo indigentes inultos ad nociur-
silum in illa compleas, canonicorumque sordes ett iras Piationes excilabai el provocabal. Cum dux
immunditias ab illa excludasel expellas, el sancio- inclylus Richardus, tanlarum graiiarum fulgenii
rum monachorum, imitatrici apostolorum, multilu-• C laihpade, mundo penê universo, coruscans, sui Pa-
•dini sanctam Ecclesiam iradas et committas. tris jussionem gloriosam recoluit. el se recolere
Corpus meum inlra S. ecclesiam non luinulabis, ipsius operis effecluet evideritia comprobavii. Con-
sed extra, in slillicidio lecti mihi communemdabis; gregaiis enim summoeperitioe operaiiis, Fiscannum
sepuliuram, qnatenus slillatilium guiiarum sacroi verril, el claustra, officinasquealias, oninesquedo-
-leclo dilfluens iirfusio, ablual jaeenlis ossa, quoe ! irros iiionacborum usibus congrtias, ore proprio
omnium peccatorum labefcedavit el maculavil ne- limitavii, disposuit el oedificavit.Cunclis ergo offici-
gligens el negiecla vila mea, Quibus leni cl hilarii iris completis, solius aqiia; usus deerai, quani labo-
sermone peroralis, sopore velut aggravarclur levi,, i'iose circumducèns, alque in caslrum voiulis com-
expalluit; suoque adppto desiderio, animam suami pelentibus subler ducens, per turres ipsius ecclesioe
pane viloe cl intellecius saginandam , oeiernoeque ; poslreinas, in curiam nianare, alque per emictas
bealitudinis gloria coronandain, rerum omniumi monasterii ofiieinas abundanler fecit diffluere.Intei-
po.leiuissimo Judici reddidit, einisit et commisil. ea diligenier investigabal el invesligarrs inquirebat
Cerneiis'igiiur Richardus sancli patris morlem eti cui poiissimuni,juxla S. Benedicii regulam et irr-
iibseniiam, velul lapis diriguit, latnenlisque et cla- slilulionem, disponendani et regendam sanctoe el
nioribtis lolam aulam replevit. Tandemquereceptiss " individuoeTrinitalis crederet et coramilteret ec.le-
viribus, ameniis simililudine, super exanime cor- siani. Illo tempore, beatoememorioeGuillelrnusabbas
pus irriril, et diu deoseulàns, quasi recedenlèmi summoereligionis alfluenlia, tolius parles Romani
revocaret, ailoirilus laboravil; airirai vero virtute,, imperii illuslrabal, abbalumque multorum trépides
longo posl lempore
' reformalus, proceruihque cir- animes sui fervoris imagine refonnabat et aceende-
eumstantium consolàlione relevatus Richardus,, bat. Apprime enim liberalibus ariibus erudilum,
sancli patris exsequias, per mullos dies celebravil ; alque disciplinis ecclesiaslicis, cunciisque spirilua-
et postremo, juxla jussionem faclam, in sancloe î libus ofliciis, îiihiloniinus eliara fere virtulum Om-
ecclesioeslillicidio sepelivil, alque super sepulcrumi nium gralia imbuium, el iluminatum, Pivionensium
patris, in honore S. Thomoe aposloli, basilicami ecclesia* B. Majolum proeposueratet conslituerai
oedificavil,el ibi ad honorera Pei et cognilionemi abbatem el magislrura. Tanlo igitur ac laliyiro
sancti Gonfessoris,fréquenter gloriosa miracula cla- dux inclylus Richardus suos lëg'alosdirexît, et Sifi
rescunt, et sepulli duels merila inlelligeiitibus ani- propositi inlenlionem palefecit, atque urFiscânnen-
mis euucleatissimeoslendiint. seur ecclesiam, juxta B. Benedicii regulam, dispo-
721 ANONYMUS FISCANNENSIS. 722
nerel el erudiref, niagnoe humililalis precibus ex- A coeleris forma piilchiiludineni designabal, alque
oravit. QuibusB.mémoriseGuillelrnusabbas primum conluenlium menlibus, suoeeonversaiioiiisconsiliuni
respondisse ferlur: Charissimi filii, audivimusduces inire et imitai i, perfeclarum argumenio virtulum
Norlhmannos, homines barbares et truculenlos, accendebat el provocabal. Ignorabat illo tempore
subvertere, el non oedificaresancta lempla; delere Fiscannensis ecclesia lolius proprietalis singulari-
el effugare, et non cofiigere aut nutrire spiritualium taieni, soliusque communitatis cognoscebat unilam
hominum congregationes sanclas. Quapropter ad dileclionem, quoe, juxta diversiiai.esindigentium,
ducera veslrum redile, el nos Irujus rei imparaios panes divergas distribuens, SS. aposlolorum reno-
omnino respondele, cura et nobis fralribus deducen- vabat et reproesenlabalprimitivamimaginem. Quo^
dis désuni cqui, alque stipendiis conduceiidonim rum igiiur bonorum eminciili perseveranlia dux
. frairum désuni clilellarii Richardus Fiscannensis ecclesioelotus alligabatur,
Quod reversorum legalorumrelatione dux inclylus atque ulilitalibus ejusdem ecclesioe,tolius providen-
comperiens,extimuil, multosque cq:ios et clilellar lioediligenlia iransferebalur. Adeoenim Fiscannen-
rios feslinus proeparavil; quos reverlerrlibuslegalis, sis ecclesioeillustrium virorum regularem vilam^
B. raemorioe abbali Guillelmo humiliter remisit. el religionem veram diligebal, et diligens freqnen-
Tune B. abbas ducis iniportuniiaiem et perseveran- ^ tabai ul tolius ducalus sui collecta, ut ila dicani;
tiara, atque de importura'late et perseveranlia com- pirrguedine ccelesli congregaiioni deserviret; atque
pensans animi volunlalem et devoiionem islam, epulaluris fralribus servienlium multiludine fie--
collecta spiritualium fratrum multiludine maxima, quenter ipse niiiiistrarel, tanloequehumililalis COIPT
iler arripuil, paucisque diebus decursis, oestuantis pleto minislerio, fiatrum omnium ultimus reside-
ducis desiderio suam el mullorum fratrum proesen- deret et regulariura epularura deleclabili pabulo
tiam exhibuit. Quem dux egregius, lolius animi refici congauderet.
sincerilale totiusque sincerilatis dilectione susci- CAP.XX. — De liberiate Fiscannensis ecclesioe
piens, velut susceptp Christo, aliis amolis servien- monasterii; vel quomodo dux ubsolvit' ab' 'omni
tibus, ipse propriis manibus servivil, medioque episcoporumjugo. .
brevis lemporis inlervallo Fiscannum deduxil, et Sensit igitur dux inclylus qrroruradameiericorum
Sanctoe Trinitalis ecclesiam donavii el iradi.lit, corrosiones el detractiones proesagïique cujusdam
fuluras adversitales, quos, ob ducis nimiam chari-
e.imque donatara cl iraditam, juxta regulam S. Be-
nedicii et inslilulionem disponi el ordinari exora- lalem, el sanctoe Ecclesioe maxiniam religionem,
vil. Bonavit, inquam, et tradidil dux egregius invidioeinorbus infecerat, infeclosquecrudeli inie-
Richardus bealoemémoriseabbati GuillemoSancioeC stini livoris moleslia cruciabat. Ilorum ergo detra-
Trinitalis Fiscannensem ecclesiam, canonicorum heiUiuramalevoIenliamdux comperiens, clericorum-
carnalium expulit enormem multitudinem, quorum que proesumplionessuperbas elproesumenles super-
bias lolius Norihmaiinioeepiscopos, et
possessiones ecclesioepenilus relinens et reddens, viroscognoscens, festinus Fiscannum conVocavit, et
expulsis el converti nolenlibui* nobiles,
canonicis, alibi con- Fiscannensis SanctoeTrinitalis
resliluit Nocte ecclesiam, ab omni
grus™ compensalionem. igitur, cujus
sequenti die Fiscannensisecclesia spirituales susce- episcoporum jugo et consueludine,justa, vel injusia,
et liberavit. Hanc aulem liberlatem Rolho-
pil monachos, carnalesque expulit canonicos, ipsis eripuit
canonicis ecclesioeculmen tolum aquilis videbalur magensisarchiepiscopus fecil, et fieri voluit; alque
alias qiiatuordecim ecclesias, ob palris sui merao-
operiri; quibus aquilis ingredienlium monachorum
Iheoria et spiritualis volalus, ac deincepsprotegen- riam, et fralris proesenlisjussionem, ac volunlalem,
lium angelorum deseensus el conversaiio congrue ab omni episcopali consueludine, el exaclione, ab-
B. polvitet liberavit ; donaloelibertalis chartam archi-
figuralur. Igitur et gloriosus abbas Guillelrnus
el consensu corrd-
suscepiam ecclesiamcoepilgubernare eladminislra- episcopus, alilque episcopi,signo virorum
corroboralam nobiliùm
re, et juxla S. Benedicti inslilulionem disporrere boraverunt, alque
et corrigere, atque de diversis provinciis vere fidèles aslipulationibus tradiderunt. Cupiens ergo dux pro-
et in coeleslibusunire vidus sanctain ecclesiam modis omnibuscorilirmare
convocare, obsequiis et con-
et proemunire,Robefium regem,et mullos Galliarum
firmare. Subila igiiur conversione Fiscannensis,ec-
clesia coelesliumvirorum sludiis i'ervebat et flagra- proceres, Fiscannum accersivit; atque regali charta
el auclorilale, suorumque oequaliumconsensu, et
bat, el mulloeopinalionisgloria circumposiiaseccle-
sias proecellebat et obscurabal. Fasligium quippe aslipulaiione, ab omni episcoporumjugo et consue-
tanloe celsiludinis sua momenlanea traiislalione ludine Fiscannensem ecclesiam eripuit et liberavit,
Fiscannensis ecclesia consequebalur, qualenus ita et suam suorumque nobiliùm charlam et ordinalio-
omnes Galliarum ecclesiastrariscendensre el habitu nem firmavit et corroboravit.
summoe rel.'gionis, quemadraodum transeendebal CAP.XXI. T- et Quomodo Guillelrnusabbas perrexit
a domino papa
verbo et speciali privilegio suoenuncupationis. Par- jussu ducis, quomodoprivilégia
obtinuit.
ciinonia,eipudicilia cl volunlarioepauperlaiis abtn;- Ecclesioeigitur Fiscannensis conslituloelibertali
daniia, Fiscannensis ecclesia valde radiabat, luce dux Richardus congratulans, futuramque perenucm
virtulum, quarum evidenlia Ialenlcm suoe forma;, mentis vivacitale disculiens, bealoemeinorioeGuil-
ras SMC. XI AUCT. INCERTI ANNI ET SCRIPT. 'AAEXn. '
724
lelnuim abbatem compellavit, suoequelegàlionis in- ;\ ctum, injuncloequelegalionis officium féliciter con-
juncto officio, ad Romanoesedis aposlolicam auclo- suminatuiii, eniicleavit et ostendit. Unde dux ineflâ-
riiàtem, mullis onuslum xeniis direxit. Confeclo bililer ëxhilaraïus, irino et uni Beo gralias loûus
ilaque ilinere, abbas Guillelrnus Romani pervenit, intënsionis fërvore reddidit; qui ecclesiam, quam
et pioememorioepapoeBenedicio, adverilus sui ra- Richardus paler fundavërat
alque ipse patris Ri-
lionem, et millenlis ducis volunlalem aperuit, et chardi regain et jussione eompleveral ac ordinave-
facloe chàrloeconfirmalionem, elaposlolici privilegii ral, divinoeprovidentioe arcaiio consilio, laniarum
auctorilaieni, magnsehumililalis oralipne congrua personarum convenientia, ab omnium hominumjugo
poslulavii. Papa igiiur Benedicl'us,ducis diligehliam et proelalione'absolvëbatet libërabat. Magnisdeinde
admiràns el snscepli amici proesentioesummàm ex- xeniis suum dileclissimuinabbalem Guillelinûmho-
celleniiam, privilégia postulala confirmavil, el vo- noravit, honoralumque SaneloeTrinitalis ecclesioe
lunlarius tradrdil, et FiscauiiensemSaneloeTrinita- Fiscannensis remisît : iterum alque iterum enixius
lis ecclesiainab omni episcoporumjugo, subjeciione exorans, qualenus cdmm'issa*ecclesioe, juxla ccepti
et consueludine liberans et eripiens, sub solius ordinis religionem, cusiodiret, et cusiodiendo perfi-
RomanoeEcclesioegubernalione et palrocinio con- cerel ac confirmaret. Cujus sanclas preces sanda-
'
stituit el suscepit. Consliiuit, inquam, Fiscaiinen- le ruinve precum nimias bumilitates, beatus abbas,
sera soli Romanoe Ecclesioe subjacere,' alque ab velul oracula Dei suscipiens, Fiscannum iniravit, et
omni aliarura Eçclesiarum polestalë imiïiuuem cl per mullorum annorum veriigihem, usque ad duea-
absolulam el omnino liberam, forma Cluniaeensis turn HiêrosolymitoeRobert! Fiscannensem ecclesiam
rnooeislerii permanente. Accepiis' igiiur aposiolicoe rcxit, subjeelosque suos verbo el excmplo succendit
auciorilatis exquisilis privilegiis,'bealoe riicmorioe el reformavil ad imaginera et similitudinem, honor
Guillelrnusabbasfeslino cursu Northmanniamreniea- rem el gloriam Dei omnipolentis, qui vivit et ré-
vit,'et ducis Richardi desiderio suséVolunlatis efle- gnai per omnia soeculasoeculorum.Amen.
LIBELLUS SUPPLÊX MONACHORUM ARULEMUM
Ad Patres in côncilio apud S. Tiberiim* anno 1030 congregatos, adversus bonorum mo-
. • naslerii invasores.
Concii. xix,.793.)
(MAXSI,
OrlhodoxisPatribus omnigena vene a 'une d guis, '2 alodem de Orlarios, Gausberlus ipsum de Pidre et
quos sancta ex diversis aggregavil fides parlibus , de Ursiniano, GuillelrnusOliba ipsum de Cornelia-
quosque réélit in dilectione fralernitatis vinculum no, GuillelrnusJohannis lenet S. Mariam de Pani-
geminoecharitalis, pontificibus videlicet, quibus col- sar, et ipsàs vineas de Clus'a. Willelmus Dalmalii
lai--esl cura eçclesiarum Dei, grex lantillus almie ipsum alodem dé Maràs, et de campo Eldrici, et de
Dei Genilricis MarioecoenobiiArulas banc querimo- Tressera.et de villa Mulacha, et ipsum de Keixanos,
nioeclemeulioe.veslroedirigit paginam , in qua sunl Bernarclus Olivoealodem de Rulmors , et dé Kâstel-
adnolala proediaquoe se causatur ab injustis et pra- ïoneel de Rodas; Aieardus Odonis alodem de Ra-
vis hominibus per vira seu per donaliones illic]'as, bdos.Bernardus Adalberti ecclesiam de Cbasamori,
seu sub proeiexlu cujusiibet fraudulenlioe, a suo Arnaldus Johannis alodem de Elsinas , SeniofreJus
• jure disiracla. Nam noscal almitas vestra proefalum MironisalodemdeTerradas, et inPinesmedium man-
coenobiumnoviter cedificaricoepium pro taniorum sum , Deusdefranc mansum unum in Terrodas, Se-
aniissione proediorum,non est posse noslrum illud ad garus Berardi ipsos mansos et ipsos'alodes de Ter-
peifeclum usque perducere , necessaàa defuiente radas,' el in Cirasia mansos 1res , et ipsos mansos
quse suslenlalioni compelunl fragililalis humanoe. ' cum alode de Orlos, et ipsos mansos cum alode de
Ideirco proedicldstam variis casihus fatigatus , Dei villa Rubeo, et ipsos dé Vilaro caslellano, el ipsum
omnipolentis supplex veslramque omnium déposent alodem de Cosla et ipsum de Felgus, et de Vale-
clenientiam, ulob amorem ejusdem glor'osoegen:- della, el de Campo Sambuce. Seguinus tenet in Al-
iricis aucloritale pontifical!feriantur a vobis vinculo biniânoinlër mansosel bordas seplem, et ipsumde-
jùstoe damnationis , et excommunicalionis quoi- cimum de Rabugadàs cum médium mansum , etc.,
inulta alia nobis aûfert. vicecomes le- '
que relinuerint proedictaproediaproedietoeVirginis. et Udalgerius
Hoec sunt vero nomina proediorum el militum ea net tolum alodium de Alleles. -. •• >
bo-
possidentium. In primis alodem S. Marioe,.quem ha- Synodus analhema pronunliat adversus invasores *
bet in comilalu Berchilano, id esl in Marola cum norum monaslerii. . ! ..
ipsa ecclesia, et in'Avisano tenet mulier Reinaldi Cum sancta cogeret nos fidesex diversisin. tiniim
-qui fuit quondam cum filiosuo. Renmndus Arnaldi congtegâri parlibus , saiiclam celebraluri synodum
723 SERMODE S. MARCULFO. "16
IdibusJulii apud bealurn Thiberiuai, cum religioso-A ledicli ingredienlcs cl egredientes. Millat super eos
rum multiludine abbalum, et lioiieslissimoruinvi- Dominusfamem el pëslilenliam et increpaiionem in
rorum ulriusque sexus , oetat-isvel ordinis ; oblala omnia opéra eorum quoe faciunl, donec çonlefat
. est qucrimonioepagina ocuUs nostris ex monachis eos et perdal velociler propler adinventioneseorum
"' aima*'Marioe.Virginis ccerrpbioAr'ulis, simul cuni pessimas, in quibus reliiiquuiit Dominum.Adducat
proeuoialaproediaquoesibi ab injuSlis tolluntur ho- Dominussuper illospestilenliam donec deleàt eos de
minibus : pro qua amissione rerum compulsi adiré terra quam possident. Percuiiat eos egçslaie el ie-
proesenliam noslram , suflragium expeientes no- bri et frigore, ardore et oeslu, el aère corruplo , ac
slrum : quod illis negare non esl nostri ordinis, née rtibigine;; et. persequatur eos donec pereanl. Tra^
rectum,- cumin periculis subvenire debeamus, et in dat illos Dominuscorruenles coram inimicis suis.
-neçessiiate constilutis ferre juslitiam. Obhoc igiiur Sint cadavëra illorum volatilibus,inescam et besliis
JIOShumilesJesu Christi poritificesadvertentes tan- lerroe, et.non sil qui.abigat. Sint percussi ciecitaiei
lam lamque inaudilam servorum Pei querimoniam, et amenlia ae furore mentis*;et palpent in-meridie
ins'linclu ejusdem provocamur ad compescendum sicul palpari solet coecusin lenebris : et nondiri-
eam juxla posse nostrum ad décréta canonum. Id- ganlur gressus eorum. Malediclasint capita eorutn
eirco ego.Wifredus alrnoeprimoeNarbonoemetropo- B per seplem portas, id est-per- nares , et aures, et
litanus confirme, f Ugo episcopus Uzeiensis. f-Ar- oculos, el per buccameorum. Malediclum sil ce-
nallus episcopus.Magalonensis.f Berengarius epi- rebi'um èorum, capilli, humeri, brachia, manus, di-
scopus Biicrrensis, f Bernardus episcopus,Lutoyien- giti, frons, cilia, linguoe,dentés, guloe,pectus, dor-
s's. f Goiilai'iusepiscopusAgatensis. f Berengarius suin, cor, venter, uinbilicus, inleriora , exleriora ,
episcopus Eliicnsis llli qui fuerunl ad .subversipnem et posteriora, vilalia, iriguines,coccoe,geniculi, li-
deMalo, de S. Maria, de Riardë, Roland videlicet bioe,lali, pedes, planioejarticuli, venoe,juneluroe,,
el alii qui consens!fuerunl, cum legalis coeteror.um •viscera, ossa, medulla.:Hoecomnia proenoriiinaiail--
-
coepiscoporumnoslrorum et cum abbalibus religio- lorum maledicla sint nisi resipiierint, et ad veram
•sisex diversis ordinibus Gothioeac Sparrioe, nolen- poeniLenliamvenerint. Et hoecrégula malediclionis
tes exorbilare a regulis SS. Palrum, açcensiflamnia alque aniilhemalizalionisservetur, et permàneat in
Spiritus, sancli, perculimus eos, qui in supra scripta 'omnibus primatum ecclesiis. Quicunquëigitur cum
culpa alque negligenlia sunl auierunl irreliti, se- proenominaiis hominibus loeuli fuerint scienler,
cundum quod in culpasuut aulerunl implicati, per nisi emendare eos horlaii fuerinl, aut cum eis man-
gladiumPatris, et Filii, el Spiritus sancli, et per ana- ducaverint, biberint, dormierinl, in aliquovèparli-
themalizalionemomnium quoesunl, fuerant el erûnt cipati fuerint, nisi resipuerint ;'si clericus fuerit, '
fideliumDei, nisiad veram poeniteriliain venerint, proprio ordine periclitabilur, si laicus aul femina ,
et secundum posse illorum emendaverinl, sint ex- nisi paupertate aut metu deprehensus fuerit, proe-
iorres a IiminibnssaneloeDei Ecclesioe, in analhe- dicta damnâtione perdendum , et anathemalizan-
inalizationesint omnes superius noniinali, omnes- dum et t excommunicanduni se esse perhorre-
.que malediclionesVeleris et Novi Testamenli super scat.
eorum capila multiplicamus.. Malediclisiiit in civi- Acla synodusIdus Julii anno incarnat! Verbi 1050,
tale, maledicliin agrp,. maledicla horrea eorum et indiciione m , anno xx, régnante rege Henrico in
cellaria eorum, malediclicibi eorum etreliquioeipso- Francia, anni cycli oclavi decimi vi. Sriptum per
rum, maledicla sint inferiora ventris eorum el fru- manus Olivoef Guisliberius, gralia Dei episeppus.
clus lerroeipsorum,armenlael grèges ipsorum ; ma- Barcinonensis, Wifredus proesulf.
SERMO DE SANCTO MARCULFO

'
ABBATENANTENSI,CONFESSORE,
Acta SS. Bened., Soec.VI,p. n, p. 517, ex nu. codicecoenobiiS. Vincentiiapud Laudunum.)..
(MAEILL.
I. Venerandi Paires ac dilecli fralres, quos in P gare sermonem (Prov. xxv, 2) (1). Quapropler, deli-
domo sua Deus habitare facil unanimes, exhoriatio- . clissimi, vestra dileclio -noverit nos • invesligasse
-nis noslroe alloquia, imo divinoe virlulis insignia quaidam operum Salvaloris nostri Pei, qua*Pater
bcati Marculfi meritis oslensa vesirorum bénigne ejns per naturam, nosler vero per graliam, usque
percipianlauresi Salomone lestante, imo Spirilu modo operatur, et idem Filius operari cum Pâtre
sanclo Salomonis ore loquente, didiciinus quia . non desinit. IgiluP fidelis ac boni lestimonii viri
g'oria vegum celare verbum, gloria vero Deiinvesti- relatu comperimus quod ad gloriam Pei san-
'1) Hic locus hodie in Vulgata noslra contrario sensu sic efferlur : Gloria Dei esl celareverbum, et
g'oria reguminvestigaresermonem.
7217 SMC. XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'AAEsn. 728
clorumque ejus honorcm litleris tradere sludui- .k fluclîbusad monaslerii porlum convolayerat,.inique
nuis. peraliquot annos minislraverat. Clinique ab eodem
2. Nocle sequente diem AnnuntiationisDominica*, domuoRoberlo (sic enim vocabatur) omnia quoeei
in ecclesia in qua beatus Marculfus requicscit cor- ad salulem provenirenl, ex more percepisset,oegro-
pore, lalem virlutem Deumcredimus operatum esse. lus adjecit: «Ego quidem, mi;Paler, quoniamde
Eadem namque nocle jam medianle, exsl'mctoin longiirquosum, in proesentirepatriare dispono- sed
ecclesia lucernoe lumine, soliloe ncctis redierurit hoc ob devolionein peto, ul hoec quam obtuli can-
tenebroe. jEdiluus denique a somno excitr.tus, ut delarn, ante hoc sacralissinium sepulcrum quandiu
circunispexit ac sensit luce vîsibili basilicam care- durare poteril; usque ad eonsnmmalionem ardeal,
re, reliclo slratu dorrailorium el coquinam frairum quoniam cum iu palria mea essem, si non ex aciio-
non timuil adiré, qualenus ibi candela surcerrsa ne, eerle ex desiderio eam bealo Marculfo soepîs-
lucem redderet domui saneloe. Sed et in dormilorio sime oflerebam.Erat aulem non modicoequanlitalis
lucemàm, et iu ipsa eliam coquina prunas reperit ut infinité per très dies dare lumen in ecclesia sufïï-
exslinclas, non fortuilu, sed ut remur, ul manife- ceret, jamque ante allare quod esl in honore ejus-
slarenlur Dei opéra. Quid ergo idem oediluusageret dem Chrisli confessoris, revolula super pavimerrlum
ignorabat. Tandem nimia mceslitia attonilus ora- ardebat : acceptaque sponsione a monaeho quod
torium rediil,ibique proslralus coram allari diut'moe quoepeliverat adimpleret, peregrintisrecedebat, cum
oralioni incubuit, supplicans divinoe majeslali ut Elbertus, de quo superius memininius, quasi aliud
nierilis sancli sui ibidem quiescenlis in hac oppor- quid agere vellet pede superposilocandelam exsu'n-
tuniste succurreret ei, ne scilicel lumen deesset xit, juxla arcam seorsumexslinclam dc-posuit,post
fralribus inatutinalem synaxim proxirae canlaluris. peregrinum valvas ecclesioeoliseralurus abiii. Nec
Nec disiulit Omnipolens exaudire et auribus per- mora, firmatis osliis, anlequam ille rëdirel, candela
cipere laorymaspauperis ad se in affliclioneclami- divinilus accensaesl, lautirsque ex ea ignis exilivil,
lantis. Nam affeclus Iristiiia, fcssus eliam oralione ulet arcam el vestes arcoe snpcrposiias subilo in
ipsa, dum Elbertus (sic enim vocatur proefalusoedi- favillam redegeril ; ipsaque candela (sicut pauper
luus) dura, inquam, stratus sui repeliisset spatiola, sancli petieral) illicoconsumraala est. liés mirabilis
tune quoque lacrymaltir, et sibi omnino repulans quod quasi duobus momenlis et flamma multiplex
quasi sui negligenlia luce careret ecclesia, Dei nulu excreverit, et quoearripueral omnino consumpserit.
respeclus circunispexit, lotamque basilicam ccelesii Sed si consideremus unius devoiionem el allerius
luce clarescere vidil. Repente gaudio gavisus ma- Q negligenliam, liquet profecto pro inogata fraude
gno, lucernam paulo anle exslinclam adiit, eamque juste divini:us vindiclani subseculam esse. Vidisses,
clarissime ardenlem reperit. Mox eliam laerymis fateor, miraculumde rébus insensibilibusad redar-
irislitioe gaudiilacrymas superfundens, Deoet bea:o guendam rerum sensibilium, id esl hominum ava-
Marculfo proeconiorum jubilos rclulil, sicque se- ritiara. Accurrere fratres qui in vicino aderairt; nam
turior dorrailum iuit. Mane aulem dlsrusso noclis crépitum ignis audierant cuslodemque subclanian-
peplo, dieque radiante sereno, fralres loci, mona- tem. Quid dicerenl agerenlve non habebani, quo-
chos videlicet beatissiini Remigii, accersivit, eisque niamnihil jarn remanseral quod igni subslraberenl.
(me proesenlequi hoecscripsi) rem geslam pandit, Ille aulem se reum, se huic discrimini obnoxium
couteslans Dei virlutem sanctoruraque ejus auclo- lotis singultibus falebatur, acceplaque poenitentiaa
rilalem omnia, quoe aiebat, quoeqnehuic pitaciolo fralribus, in communi slalutum alque analhemalis
decrevimus inferenda, sic haberi. vinculo confirmalum est ut oblata a fidelibuslumi-
3. Adhuc aulem sub bac noslra oerumnosaoelaie naria nunquam haclenus alias nisi in usibus ejus-
non dispar omnipolens Deus miraculum in eadem dem ecclesioefralrumque ibi servienlium expende-
ecclesia ostend'.t, ut quoniam eleclum suum ineffa- renlur.
biliter glorificalumhabebat in coelis,non minus ad D i- Necessarium esl, charissimi fralres, in Iaude
capacilatem morlalium miriûcare dignarelur in ter- hujus sanctissimi palroni ac protecloris noslri Mar-
ris. Nam illius infirmilatis sauandoe(quam regium culfi quod, Peo douante, nostris oculis proesentatum
morbuin [1] vocani) tanla ei gralia coelesii dono est, memorioeiradere, quem omnipolens Peus apud
accessit, ut non minus t.i remolisac barbaris quam se dignalus est specialem dare pro nobis interces-
ex vicinisnaiionibus ad eum oegrolantium caiervoe sorem. Ipse esl enim qui assidue oral pro populo
perpetuo confluant. Quodam ilaque die hujusce gra- suo,ei pro habitaloribus hujus-sancli monasicrii
lia quidam homo ad ecclesiam devenil, suoe devo- sui. Tempore igitur quo eumdem bealum vïrura
lionis munus oblulit ; eique cujus id erat offîciî, apud caslrum Peronam (Péronne inPicardia) mira-
sui adven.lus causam patefecit. Is aulem qui super culis coruscare hi qui interfueruni et videruni, et
sacra ecclesioe minisieria cuslodiam habebat, vir manibus traclaverunl, nobis, qui in ejus gloriosa
niaguoein Christo reverentioe érat, qui ex soeculi sede remansinius,quanti eam haberet mirabili ope-
(1) Vides slrumarum inorhum ( huic enim nie- latumj nam alioqui lepram hoc nomine veteresap-
dendo proesidelS. Marcullus) régium olim appcl- pellant.
729 DE SEPTEMART.IB US. 730
ralione palefeëiu Eral enim ante allare ubi ipse A biniaci millesimooclogesinioqiiinto anno .incarnat]
pretioso requiescit corpore, lampas ardens, quoe Verbi.
nullo modo die nocluqnecxslinguebalur,quia quam- 5. Igiiur, dilectissimi, qui hoc audire , et, ut
vis modicirraabessel corporaliter, non lamen deerat remur, credere non renuislis, sciiole quia hoc lam
spîrilualiter. Is ilaque qui ecclesioeofficioproeerat, evidens miraculum ad honorera sancli sui, ad ulili-
coepilsecum cogitïindodicere quoniam idem lumi- talem quoque nostri Peus dignalus sil.operari. Nec
nare in vanura ardebal, eo quod corpus beali Mar- immerilo : quia enim beatus Marculfus,dpin in con:
ciilfî in proesenlinon esset, non considcrans ibidem valle lacrymarum carne morarelur, opéra lenebra-
Doniinicura corpus (5) (quodnîajus cl proecipuum rum abjecil, el induius armis lucis virililer ejusdem
eral) cum angelorum adesse cuslodia. Quod curii lucis principi mililavil ; raerilo carnis onere levia-
prave el inanilercogilasset, exslineta lucerna abiit; lus, et ad superna polorum, ut credinius, veclus,
s:d posl Iransaclum horoe spalium, causa cogenle auclori clarilatis inhoerere promeruit. Ergo non
aliqua reversus, diclu mirahile ! illico oculis ejus dubilandumest quin exslinclam lucem reparaveril,,
apparaît. Yidit namque eamdem Iampademangelica qui lenebras noctis in basilica sua esse abhorrait.
clarilate fulgenlem, ita ineffabilimodo pendere, ul Vcriiuilamei).quoniam nihil fil in.terra sine causa, et
nec fune desuper tenerelur, nec lerroe deorsum in- B beato Gregorio dictante, comperimusquia Deus et
curaberël. Erat aulem magnoe visionis miraculum Dominusnosler ad bene ageiidumaliquando verbis,
quod inler lunem el Iampademhabebat cubili spa- aliquando nos admonet ipsis niiraçulorum exem-
lium, et inler Iampademcl lerram cubili similiier plis ; cuieinus hujus sancli ac beali patron] noslri
spalium ; et, ut dixi, lumine coelesti accerrsamira- Marculfi,anle cujus sacros cineres excubamus, cu-
biiiter ardebat. Non tibi forsitan ad crcdendum ani- jus eliam memoriam hodie solemniler celebramus ;
mus suffecissel, nisi fratrum populique coiicursus cmemus, inquaiii, hujus palrocinium quoerere,ob-
lestimonium efîecissei. Nam ille timoré panier et secrairtes ul suis piis precibus fugel lenebras coeci-
admiralione correptus, ex tolo vico rem videre mi- latis cl ignoranlia* nosiroe, impetret nobis luce.m
rabilem niaximam concionemplebis evocavil. Multi coeleslisgralioe : qua illuminali opéra lenebrarura
denique exuberavere lacryrais, dicenles : Quoniam alijiciamus,-piisque intenli aclibus annis lucis in—
piissimus Chrisli confcssor Marculfus,ipsorum post duauiur ; his quoque munili principeni lenebrarura
Deumcuslos vigilanlissimus, et apud Deum multi- pro'eramus : sic eliam Victoria potili, Conditori
plex advoealus,quamvis modicolempore essel alior- lucis adboerere mercamur, qui vivil el régnât iri-
sura, suos lamen filios per oslensionem miraculi nus el unus Deus.
consolariac visilare esl dignalus. Aclum est Cor-
(3) In archivo coenobiiReraigianilegi Hueras Si- Anglia, qui referenle Mallha*oParisio, pelcemai-
monisabbalis attestants, Odonem de Sarceio mo- genli dédit, conslituendo,ut cereum contineretjugiler
nachum de conniventia sua reddilus acquisivisse, ardentemaille majus allare. Aiinoinus observai FI i-
cl de ipsis reddilibus in ecclesia S. Remigii ante riaci morem fuisse a priscis instilulum Palri'ous, ut
inajus allare super quod corpus Domini rèponilur, lam diebus quam noclibus irium lucer.narumlumine
cereum perpetuo ardere instituisse. Id faclum Wil- memoralaillustrarelur ecclesia. Lucerrioeergo com-
1 lmo archiepiscopo Remensi, sub ajoura 1163. muniler aduibehanlur olim, rariuscerei, ad contr-
Proeiveral uuo soeculo Paulus abbas S. Albani in uuuin in basilicis lumen.
OPUSCULUM DE SEPTEM ARTIBUS

{Edidil D. RAVAISSOM,
Rapports surles bibliothèquesdes départementsde l'Ouest, Append., p. iOl, ex codice
ms. soeculixn inbiblioihecaAlenconiensi.)
Ad mensamphilosophioesitientes eurrile, Noslra sumenselementa pro Achivis lilteris,

Ei saporis tripertili septem rivos bibite^ Tandem loetavenit Romam per fluenta Tibridis.
Uno foule procedenles,'non eodem irarniie, Erat enim Roma potens bellorura vicloriis,
,Q;remPithagoras rimatus excilavit phisicoe, Et ul omnes génies suis suhjecil imperiis,
Inde Socraleset Plato honestarunl elhicoe, Sic dicebal ul proeslarelgenimisphilosophicis.
Arisloliles loquàci desponsavitlogicoe. lias ad sese Tulliana lorsil eloquentia,
Ab his seçtoemultiformes, Allienis malcriam nactoe, Cujus tonal vehemenieririfida reihorica.
Hoc liquore lolam irrigarunl Groeciara, His iinbula puisai aslra Manluaiiafislula.
Quoeredundans infinité fluxil!n Hesperiam; Hinc non paucis evolutisaiinorum curriculis
JN'onlamen sine duc-torevel tuto remigio, Ssverinùshis successil in nullo dissirailis,
Quia navem gubernanles Maroalque Cicero Quoephilosophiamspeclanl nullo minor merilis.
C.-ntura nautjs asciverunt quemque suo studio. Proeterhune el supra diclos exlilerunlplurimi.
Sic reela philosophia minasvieil oequoris, D Pra-eeptoresel poeloevel hisloriographi,
751 S^ÎG. XI AUCT. 1NCERT1ANNIET SCRIPT. AAE2n.) 752
Quorum quosdam hic dicamus, nam convenilordini. A Hec difïïnilel discernil, dividit cl asseril;
Hi sunl Plaulus, Naso, Flaccus, Nevius, Tereniius, Raliocinari potens, vincens invincibilis, •
Livius, Lucanus, Yarro, Slacius, Salustius, Quam lampas clarificavil Manliani luniinis,
Plinius, Qiiinlilianus, Juvenalis, Persius, jTransiulit banc resolvçndo binis Apaieticis,
Ennius, Calo, Catullus, Macerel Macrobius, Jntroducens Isagogas binis commenlariis,.
Marcianus, Viclorinus, Donalusel Scrvius, El iilcm Kaiegorias cum Perierminiis, s-
Priscianus primoeariis restauralor strenuus. Topica cum Sillogismis alque Differenliis,
Mullostamen el proeslanlesverlimus et liquimus. Diffinicionumlibrum cura Divisionibus *
Nunc quedam hic libare nilemur ex arlibus Explicavil, addens unum Proposilionibus.
Profutura sludiosisharum facultalibus. Hinc abslraclas quanlilales edocel .quadrivium
Prime sedis fundamenlopresidensgrammatica. Numériset simpboniis mensurisque proprium,
Prêter denas aiquelemas parles dividua,' Et perpendit:celi vias cursus.alque siderum.
In priinis quinque perlita per bis qualernaria Hujus quattuor in parles solvilur scientia,
Hoec iu ipsis studioruin discilur crepundiis, Enarranda binis formis sui sub esseniia.
El sub ope instrument'!viam parai céleris, Hincleslalur Severini dilig.enssollertia;
Iiifdrmaudo, edocendoinfiniiis regulis; B Quarum prima cetërarum mater arilhmetica,
Huic secunda sociatur civilis rethorica •Et poslea.seplem vocum moderalrix musica,
Et verbosa super omnes, parlibus quinaria, -Tereia geomelria, hinc ars asirologica.
Gênera càusarum tria cujus materia. ilic perpeiidit celum, lerram, t^solcmet zodiacum,
Hëc forensesliles sedat, causas agit, claniilal, [lunam, polos,
Discernendo, recusando, defendendojudical, Parabellas, axem, decem circulos,
Et quo vull loges rétorque!, dicil, ncgat, inrp'lical. Slellarumque noscit silus in occasum geminos.
Cujus-generecommunishinc esl dialeciica, Exultàle Papienses cives inclilissimi,
Quoenalura prior exlat etiam grammalica, Apud quos quiescunt ossa insignis Boecii,,
Dum cunctas ligàt et solvit, pervidéri nescia : Yroshis rivis inclarescenlesjure postexiraii.
'.. FORMA EXCOMMTJJNIGATÏONIS
Analecl., Nov. edit., p. 1C"2.]

[MADIIX.
Hoecexcommunicaliol'acla est sub finem soeculidecimi, quo fere tempore excomrnunicalionemsubiit

Ragenardus cornesSeiioiicnsis cum Gauzfridoel-Geilone canonicis Senonensibus; cujus excomrliunicatio-
nis exemplum primo typis ediluni est in tonio X Spiciiegii, t.um apud Stepb. Baluziurn in Appendicead
Reginonern. Varias excoiiimuiiicandi formulas soeculo ix usilaïas videsis apud Reginonem abbatem Pru-
miensera in lib. u De ecclësiaslicis disciplinis, cap. 407 seqq. \
i
Hoecest excommunicalio,ni qua fuit sanclus Theui- C reelitudinem faciendam invilare polui, dignum duxi
baldus, Viennensis archiepiscopus, et lsarnus, ut judicium oeierni Régis Domininostri poslularem,
Gratianopolitanusepiscopus. et ejus ineffabjlem^nîsericordiamexorarem. Yera-
Quicunque habitantes Arelati hanc scripluram citer enim scimus qijia gladius et ignis coelestis
legerilisj admoneo, precor eladjuro per Palrem, el imperaloris contra filios diflidenlioe vindiclam
Filium, el Spirilum sanctum, pei' unum Deum et operâfur. Hac igitur necessilate imminente, pro-
crealorem omnium , et per bealam Mariam Dei legenle Domino Salvatore noslro, consilium et
Genilricem, et per omnes sanclos Dei proesentioe juvamen a senioribus nostris episcopis circa nos
assïslenles, ne di'mitlalis, quin omnibus palam an- inorantibus deprecali sumus, quorum mercedem et
nunlielis, nec sil aliqirisqui lollat eam desuper àltare consecuti sumus secundumaniini volunlalem. Habé-
beali Stephani, nisi dum lecia fueril et audit», mus enim excommunicalionemddmni Theulbaldi,
donec audialls persecuiores Dei Ecclesioe, pro Viennensis archiepiscopi, domhi Amblardi, Lugdu-
quibu§ rex agiiur, ad salisfaeiionenïvenire. Ncvorit nensis archimandriloe, dbmni Wldonis, Aniciensis
ilaque omnium fideliumDei prudentià, qualiter ego proesulis, domni Isarni, €raliahopolîlanoe sedis an^
Aimo, Valenlinensis sedis gralia Dei humillinius lislitis, neenondomni Gerauldi,Genevensisepiscopi:
proesul,proclaniaverim me anle proeseriliam Gon- "quorum in re bujuscemodi una esl senlenlia alque
dradi régis senioris nostri -, quod Aikardus lerram consensus. El quoniam Arelas caput est et esse
beaii Apollinaris egi-egii-confessorisChrisli, atque débet islius Gallioe, proclamalionem noslram aille
beati Cypriani gloriosi marlyris iiijusio online lene- proesenliamrectoris ejus déferre decrevlmus, qua-
bal,-cl contra Deum-et sanclos ejus crudCli lemc- lenus né dedignelur merces ejus lànlis patrpiiilnis
rilale pessidet. El quoniam nulla ralione ipsum ad proelibalis assciisuni accommodarc.! Siiil ilaque
735 DYPTICHAECCLESLE ARELATENSIS.1' 734
excommunicalilam Aicardus crudelisecclesioeDei.A clionem veniam. Sint super eos omnes malediclip-
. repervasor, quam omnes illi consenlieritesin re lam nés quoein Veleri et in NovoTeslamento leguntur,
injusta, auclorilale Patris, et Filii, el Spiritus sancli, ila ut pereant gladio Dei velociter, et déducantur
omniumque sanciorum Dei el angelorum alque ad infernalem locum, ubi exslincta sit lucerna
archangeloruniproesentioe Dei astantium, el omnium eorumin perpetuum,nisi ad emendaiionemvenerint.
episcoporum auclorilale, quoad usque ad salisfa- Amen.
DYPTICHA ECCLESLE ÀRELATEiSSIS

Analect: nov. edit. p. 220.)
(MABILL.
In pervelusloHbro sacramenlali Gregorii papoe,qui liber ad usum quondara fuit EcclesioeArelalensis,

ascripla sunl hoec ponlificumArelalensïumnomina ad finem Canonis missoe,ubi crucis signo sancti desi-
gnanlur. Mnltaesl diversitas hujus indicis a vulgalis, quos conferre poterunt studiosi. Unus ponimr Coe-
sarius, nullus oclavo soeculo,conlra Sigebertum aliosqiie, qui sanctum jEgidium ad id lempus referont.
Ipsummet esse non dubitamus jEgidium abbalem, qui Synimacho papoe libelluni obiulil cum Messiano
nolario, ip graliam EcclesioeArelalensis; cui libello ponlifex respondit data epislola ad CoesariumeDi-
scoputn consulaluFI. senatoris, id esl anno 515.
. ICommemoralioDionysii epi-- Osani episcopi. Hyterii episcopi.

scopi. f Aureliani episcopi. 4 Qui sequuntur, alio ilemcliara-
•j-Trofini episcopi. -J-Sapaudi episcopi.] ciere scriplisunl.
-j-Reguli episcopi. Liceri episcopi. Annoni episcopi.
f Marinii episcopi. Paschasii episcopi. Ponli- episcopi.
Martini episcopi. f Virgiliiepiscopi. Kaimbaldi episcopi. -
Nicasi episcopi. Floriani episcopi.
f Crescenti episcopi. Teudpsi episcopi. Abalio scriplore qui sequutilurl
f Concordi episcopi. Johamiis episcopi. Aicardi archiepiscopi.
Ilem Jobanuis episcopi. Gibiliiiiarchiepiscopi. '
Grali episcopi.
Ambrosi epîscopi. Anastasi episcopi. Altoni archiepiscopi,
Martini,episcopi. Austroberii episcopi. Bernardi archiepiscopi.
Ingenui episcopi. Vulberliepiscopi. Willelmi episcopi.
Auguslini episcopi. f Aureli episcopi. Alia itemmanuadduntur sequen-
Geronymi. episcopi, addilus alia Policarpi episcopi. les.
manu. Martini episcopi. R. bonoe mémorise archiepiscopi.
Savini episcopi. Protasi episcopi. Ilem R. . . .
Èr.olis episcopi. Imnodi episcopi. Hugo.
•j-Palruli episcopi. ,Georgi episcopi. Hugo.
Euladi episcopi. Ralberti episcopi Joannes.
f Honoraii.episcopi. Eaulsari episcopi. Berlrandus
f Hilari episcopi. Wilimaris episcopi. Florentins.
f Ravenni episcopi. Wiliaris episcopi. Raymundus.
f Leoniii episcopî. Arladis episcopi. Bernardus. '
-J-Eonii episcopi. Alafanti episcopi. Berlrandus. '
Joannis episcopi. Luponi episcopi. Rosiagnus.
f Coesariepiscopi. Johannis episcopi. Pelrus.
Feliciani episcopi, additur alia Notoni episcopi. Arnaldus.
manu. -j- Rolland! episcopi. Galhardus. ' '
Salurnini episcopi, additits quoque Roslagni episcopi. Milhardus.
manu recentiori. Manassei episcopi, alia manu. Gisleberlus.
Prcsai episcopi. Joannes.
755 SJEC. XI AUCT. INCERTIANNIET SCRIPT. *AAESn. 736
NOMINA EPISCOPORUM
ANCTJE GRAT1ANOPOLITANJE ECCLESIA.
ubi supra.)
(MADILL.
Magno adjumento erit hic calalogus, lum ad supplendos complures episcopos Gratianopolitanos, qui
in edilis désuni, tum ad dislinguenda lempora quibus vixerunl, ilidem archiepiscopi Yiennenses. Hune
vero calalogum cum forma excommunicalionis superius edila ex ms. codice veiusto ernii, mihique
liberaliier commnnicavil vir de republica lilteraria oplirae nieritus Anlonius Vionius Herovallius, canier'a*
compuloruin audilor.
Domninusepiscopus. Isicius episcopus. A Leoperlus episcopus. Alcherius episcopus.
Diogenius episcopus. Clarus episcopus. Ardincus episcopus. Isarnus episcopus.
Amicus episcopus. Ferreolns episcopus. Odolardus episcopus. Uinberlus episcopus.
Sebaslianus episcopus. Boso episcopus. Radoldus episcopus. Mallenusepiscopus.
Vilalianus episcopus. Ilem Isicius episcopus. Suiperlus episcopus. Artaldus episcopus.
Ciratus episcopus. Auslroberlus episcopus. Ebroardus episcopus. -Ponlius episcopus.
Viventius episcopus. Ramnoldus episcopus. Adalulfus episcopus. Item Ponlius episcopus.
Victor episcopus. Ragnomarus episcopus. Ebbo episcopus. Hugo episcopus.
Ursolus episcopus. Àusloricus episcopus. Bernerius episcopus.
Siagrius episcopus. Corbus episcopus. Isaac episcopus.
Séries archiepiscoporumViennensiumet episcoporum Lugdunensis Ecclesioe, et Ebbo Gralianopolitanus
Gralianopolilanoesedis. episcopus, cum clero el populo Viennensiumelege-
Barnardus archiepiscopus. runt archiepiscopum sanctum Adonem, régnante
Carolo jam dicto
Agilmarus archiepiscopus, cui conlemporaneus
fuit Ebbo Graliauopolilanus episcopus,el idem Ebbo Anno DominicoeIncarnaiionis 876, Indicticnë
obiil sanclus Ado archiepiscopus, et clerus
episcopus conlemporaneus sancli Adonis archiepi- noua,
et populus elegerunt Othtrannum archiepiscopum
scopi.
Ollrannus archiepiscopus successor sancli Ado- Viennenseni; et Bernerius Gralianopolitanusepisco-
nis, cui conlemporaneus fuit Bernerius Graiianopo- pus consëcrationiejus inlerfuit lempore Karoli régis.
lilantis episcopus. Posl hune Olhtrannum archiepiscopum electus et
Barnoinus archiepiscopus, successor Olbranni', consecralus est Barnoinus archiepiscopus, cui con-
cui conlemporaneus fuit Isaac Gralianopolitanus lemporaneus fuit Isaac sanctoe Gralianopolilanoe
Ecclesioeepiscopus,sicut invenimus in iibris Lugdu-
episcopus.
nensis Bosonis régis el Ludovici
Raganfridus archiepiscopus, successor Barnoini, filii Ecclesioe,lempore
cui conlemporaneus fuit Isaac Gralianopolitanus sui.
episcopus. Anno BominicoeIncarnaiionis .890, Indiciione n,
Alexander archiepiscopus, cui conlemporaneus régnante Ludovicorege , obiil, domnus Barnoinus
fuit Isaac Gralianopolitanus episcopus. archiepiscopus Viennensis ad Christum.
Sobo archiepiscopus,, et conlemporaneus ejus Anno Incarnaiionis Bominica;898, Indiciione H,
Alcherius Graliauopolilanusepiscopus. I quinlo Kalendarum Febrariarum , die Pominica
C
Sanclus Theudbaldus archiepiscopus, et conlem- consecratus est archiepiscopus Raganfridus, cui
poraneus ejus Isarnus Gralianopolitanus episcopus. consécration'! inlerfuit Isaac sanctoe Gralianopoli-
Brocardus archiepiscopus, el conleniporaneus lanoeEcclesioehumilis episcopus lempore Ludovici
ejus Humberlus Gralianopolitanus episcopus. régis filii Bosonis. Et hoc invenimus in Iibris
Leodegarius archiepiscopus. EcclesioeLugdunensis.
Artmamius archiepiscopus. Post hune Raganfridum archiepiscopum fuit
Gormundusar.chiepiscopus. successor ejus Alexander archiepiscopus Viennen-
Guidoarchiepiscopus. sis , cui contemporaireus fuit Isaac jam diclus Gra-
Item alia séries. lianopolitanus episcopus, auno DominicoeIncarna-
Sanclus Barnardus. lionis 912, Indict. XV, sicul invenimusin charlis
Ebbo Gralianopolitanus episcopus fuit conlem- ValenlinoeEcclesioe.
poraneus Agilraari archiepiscopi, sicul in calalogo Post hune Alexandrum Viennenseniarchiepiscor
libro Lugdunensis Ecclesioe reperilur, lempore puni fuit successor ejus Sobo archiepiscopus: cui
K.iroli filiiLolarii imperaloris. conlemporaneus fuit Alcherius Gralianopolitanus
Aturo DominicoeIncarnaiionis 860 obiii Agilma- episcopus, sicul in electione episcopi Alcheriijam
rus archiepiscopusViennensis, cl Remigius sanctoe dicti invenimus, lempore Gondradi.régis.
737 MONUM.DETREUGADOMINI. 738
Posl hune Sobonem,Viennenseniarchiepiscopum, A. Posl hune Isarnum Graiianopolilanumepiscopum,
cum nondum essel alius archiepiscopus in loco ejus fuil successor ejus Ilumbertus episcopus, qui fuit
e'ôelus, et Ecclesia Gratianopolitanà careret pa- conlemporaneus sancli Theulbaldi, lempore Gon-
siore, invenimus in charlis ValenlinoeEcclesioeOdil- dradi régis jam dicti.
Lerlum Valenlinensem episcopum cum coeleris Posl sanctum Theutbaldum archiepiscopum fuit
coepiscopis suffraganeis Viennensis Ecclesioe,una successor ejus Brocardus archiepiscopus, cui fuit
cura consensu eiericorum Viennensium ordinasse conlemporaneus jam dictus Ilumbertus, anno ab
Isarnum episcopumGraiianopolilanoeEcclesioesuc- Incarnalione Domini millesimo duodecimo, sicut in
cessorem Alcherii Gratianopolilani episcopi : qui charla S. Laurenlii in monaslerio Gralianopplitano'
Isarnus jam dictus episcopus fuit conlemporaneus invenitur.
sancli Theulbaldi, lempore Gondradi régis.
NOMINA ANTISTITUM SANGTTË MATISCENSIS. ECCLESIA

ubi supra ex r.odice ms. illustris. Boherii proesidis in senalu Divionensi.) ,
(MADILL.
-
Primus Nicetius Confessor.II Almus. III Juslus P Berno. XVI Maimbodus. XYil Tercelinus. XVIII
sanetus Eusebius. IV Inclilus Decius. V Egregius Ado. XIX Joannes. XX Milo. XXI Ledbaldus.
Momulus. VI Beatus Floreiilinus. VII Sanclus ilem XXII Gauslenus. XXIII -Walterius. XXiV Drogo.
Decius. VIIIGundnlfusvocalns episcopus. IX Adal- XXVLaminoirs. XXVI Berardus. XXVII Joceran-
ramnus. X Braidemus. XI Bemardus. XII Lamber- nus. XXV11IPonlius, XXIX Slephaiius. XXX Re-
lus. XIII Gumlardus. XIV Sacralus Giraldus. XV naudus. XXXI Poncius. XXXIIHaymo.
MONUMENT A QUIDAM
DE TREUGA DOMINI
Deconcordiasacerdoliiel imperii. lib. iv, cap. 14, edenle el adnolanle Baluzio.)
(MARCA,
MONITUM
Inducias illas quoevulgo Trcuga el Pax dieebanlur ubique décrétas fuisse, non soluni ab episcopis, sed
eliam a proceribus cujusque regionis, adnolavit vir illnsirissimus [De Marca, lib. iv, cap. ii. De conc sac.
et imp.] afferens eliam Barcinonensiuniexemplum. Nos vero in prima quam procuravimus istarum disser-
lationum edilione nonnulla illorum lemporum monumenla, quoedocerenl in eadem ora maritiina Hispa-
nia*Tarraconensis et GallioeNarbonensissancilam fuisse Irengam et pacern ab episcopis el proceribus, in
publiera» eraisimus, concilium videlicet Tulugiense apud Rrrsciriones,synodrim Helenensem sub Oliba
episcopoAusonensi gerenle vices Berengarii episcopi Helenensis tune (emporis in parlibus transmarimis
peregrini* conciliumNarbonensehabilum anno 1054. Excerpta concilii apud Sanctum jEgidium in prima '
Narbonensidiabiti anno 1056el concilium Trojoein Apulia çelebratum ab Urbano II, anno 1093. Sed quo-
nam deiraunanno habilum fuerit istud concilium Tulugiense non adeo exploralum habetur. Animus olim
fùeral eam synodum revocare ad annum 1045 quod viderem eo anno Guifrediimarchiepiscopum Narbo-
nensera et Olibam episcopumAusonensemperegisse consecrationem ecclesioeSancli MichaelisFlavianensis
apud Emporilanos, huicque consecrationi adfuisse Poncium comilem Emporitanum. Videbam pra*lcrea
Gauzfi-edumcomilem Ruscinonensem, qui ea omnino oelaievivebal, subscripsisse aclis illius deilicalionis
a Guifredoel Olibaconfeclis. Atque ul etiamnum in ea senlenlia perstem istud facit quod Oliba episcopus
Ausonensis,cujus decretum in synodo Helenensiedilutn confirmai ea quoeab episcopisin pralo Tulugiensi
congregatis sialula fuerant de treuga el pace, morluus esl anno 1047, ut fidemfacit velus auctor ms. De
gesiis comitumBarcinonensiuni.ProeiereaGuillelrnus,cornes Bisuldunensis,qui Tulugiensicôncilio mterfuit,
obiil anno 1052, ut fidem facit idem vêtus auclor. Deraumacta concilii apud Narbonemhabili anno 1054
loqui videntur de inslilulionibus concilii Tulngiensis. Hoec,inquani, suadent. Tulugiense concilium fuis.se.
iiabitum anno 1045, uli dicebamus. Sed ne ila senliamus faciunt inulla. Primum Raymundus nondum
eral Helenensisepiscopus, uipole qui circa annum lanlum 1064 ad eam calhedram pervenil. Nam certss-
simis leslimoriiisconipertum habeo Berengarium fuisse episcopumHelenensemab anno saltem 1052 usque
ad annum millesimumquinquagesiriinnilerlium, huic srrecessisseArnaldum, qui anno 1056 inlerfuit côn-
cilio Tolosano et dedicaiioni ecclesioe Barcinonensis anno 1058, xiv liai. Becembris. Arnaldo successil
Berengarius, quem Helenoesedisse reperio anno 1058, iv Idus Decembris.Post Berengarium denique video
liaymundum Helenensemepiscopum Cuisseannis 1064 et 1084, xrv Kal. Jurrii. Islis argumenlis probari
puto concilium Tulugiense non luissc eclebralum "a"uno1045, qnandoqrridemUavinundus, qui svnpdo in-,
739 SJEC XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'AAESu\ ÏW
lerluil, vicesimo tantum cireiler post anno ad Helenensem cathedram pervenit. Proeterea Berengarius
episcopus Gerundensjs, qui côncilio item Tulugiensi inlerfuit, anno lanlum 1050 faclus est episcopus(ut
adnolavit Francisons Ridacus in calalogo episcoporum Gerundensium)adeoque anno 1045intéresse non
poinil huic'co'ncilio Tulugiensi ut episcopusGerundensis. Sed si ila stat senlenlia, quid faciemus decrelo
Oliba*episcopi Ausonensis,qui in actis synodi Helenensis diserlam menlionemfacil eorum quoede ireuga
et pace slaluta fueranl ab episcopis quiconvenerùnlincomilalu Rossilionenseinpralo Tulujes? An dicemus
Oliuam loqui de superiore qupdam côncilio Tulugiensi, in quo aclum fuerit de treuga el pace? An vero
decretum illud Oliboedicemus esse falsurn ac supposililiuni? Prorsiis difficilemesse rem video, et cuî
explicandoeopponunior alibi forlassis eril locus. Supërest igiiur ul eadem vetera moniimenia,quoe, uli
dicebamus, in prima editione istarum disserlalionumemisimus in publicuni,hic quoquerursum edamus; si
prius monuero leclorem Tulujas oppidum esse agri Ruscinonensis, haud procul Perpiniano, lertio videlicet
ab ea urbe milliario, quod circa annum 880 vocalur villa Tulujes, et de Tulugiis, in comilalu Russilionensi,
ut fidem faciunt acla vêlera quoeexstanl in charlulario ecclesioeHelenensis.Hodie vocalur Tulujas ab in- .
colis illarum parlium. ..,--...
Pe côncilio porro Trojano, quod hic quoque edi voluimus, admonendumputavi descriptum illud fuisse
in registro Urbani II, ul leslantur Ivo parle ix, cap. 53 et dusevetustoecanonum collectiones,quarum una
fuit illuslrissimiviri Peiri de Marca archiepiscopi Parisiensis, alia clarissimi viri Claudii Puleani. Quoe
poslrema collectio exstal hodie in BibliolhecaRegia. Celebralum aulem fuit hoc concilium.anno 1093,
inense Martio, ut constat ex bis quoenunc edimus, et ex huila quadam Urbani, quoe-exstal in archivo
archiepiscopi Narbonensis, data Trojoexiv Kal. Aprilis, anno 1093. Frustra porro sunt qui duo concilia
Trojana ab Urbano H celebraia fuisse exislimant. Codex enim Anianensis, qui nunc exstal in bibliolheca
Colberiina, canones Trojanos uni synodo ascribit. Quod verum esse subodoralus est illuslrissimus cardi-
nalis Bàronius. Gerarduin aulem episcopum Trojanum fuisse'per illas lempeslates palei ex Chronico
Cavensi quod Ferdinan'dus Ugliellusedidit in catalogo arebiepiscoporura Salernitanorum, itemque ex sub-
scriplionibusprivilegii monaslerii Cavensisapud,Baronium ad annum 1092.
I- A dicto episcopalu Helenensi nullus violenter infrin-

Concilium'..Tulugiense habilum sub Guifredo archi- gat dominicaluras canonicorumvel nroiiasteriorum,
episcopoNarbonensi. neque aliquid rapial inde. Clericumvero arma lien
Hoecesl Ireuga et pax confirmala ab archiepisco- fercnlem, vel monachum, vel sanctimonialem,sive
po Narbonensi domno Guifredo, el a Berengario viduam, nemo appréhendai, nec illis aliquid injuriai
Gerundensi episcopo, et a domno RaynmridoHele- inférât. Villanuraneque villanam nemo appréhendât
nensi episcopo, el a coniilibus Russilioneiisium, his! propler culpam quam-ipse villanus vel villjna
domno scilicel Gauzfredo et Guilaberlo filio ejus, fëccrinl. Et si eos apprehenderit, non distringat nisi
et a domnoPoncio Impuritanensicomité, et a domno per directum. Et ut proedamnemofacial in j ira dicto
GuillelmoBisullunensium comile, el a 'domno Ray- episcopalu de equabus vel pullis sive mulis earum
mundoCerritanensium comité, et a domnoGauzber- oetalisunius anni, neque de bobus, neque de vaccis,
to viceconiilede Castronovo, cum coelerismagnali- sive viurlis earum, neque de asinis vel asinabussive
bus Helenensis episcopatus, in Tulugiensi pralo, pullis earum,. neque de ovibus, arietibus, hircis,
quod est in comilalu Rossilioiiis. Constitueront capris, sive earum felibtis. Mansiones villanorum
namque proedicli pontifices, eum consensu coetero- nemo ineendal, neque evertat. Terras in contenlione
rum nobiliùm, ut in comilalu Russilionensi, vel" positas nullus villanuslabotet poslquamcommonitus
Confluentano, vel Vallispiriensi,ullus homo eccle- fueril ab eo in quo jusiilia- placiti non remanserii.
siam non inlringat, neque'coemeleria vel sacraria Si vero 1er commonitus, poslea ibi laboraveril, et
xxx passuum ecclesiasiicorum in circuitu uniuscu- propterea damnum acceperit, non requiratur pro
jusque ecclesioe, nisi episcopus propler hominem pace fracla. Si quis aulem fidejussor exstiterit, si
excommunicalum, aul propler suum censura. Si fidemnon poriàverit,de suo proprio pignoretur, nec'
vero aliquis homo.-.aliter infregeril ecclesiam vel pro pace fracla habealur. Si quis aulem praediclam
spalium xxx passuum ipsius ecclesioein proediclo trevam el pacem infregeril, simpla lanlum composi-
episcopaluHeleiiensi,"quidquid.ei'commiseritemen- tione emcndel illi cui infregeril infra primos xv
det ut jusium fueril ipsi horin'ni cui injuriant fece- dies. Si vero infra.primos. xv dies simpliciier non
rit, el ecclesioe.
in qua fecerit salisfacial legaliler, et emendaverit, çomposilionem maii quod intulit in
iusuper çomposilionemsacrilêgii Helenensi compo- duplo cohiponàt, ila, ul medieiatem.isiius diiploe^
ual episcopo. Ecclesiasvero illas ubi castra fuerint composilionishabeat querelalor, et alterammedie-
constnicla, sive ubi fures vel rapaces congregave- tatem habeat episcopus et ipse cornes qui adjutor,
rinl furla vel proedamv:l malefacta, landiu posue- fuerit eidem episcopo;ad banc juslitiam faciendam.'
runi eas jâmdicti episcopi in defensione proescriploe Si quis aiilem praediclampacem vel trevam [frege-
pacis qupiisque querimonia proediclarum eçclesia- ril], et inde juslitiam faeere iiolueril, infra xv dies
rum deferaïur Helenensi episcopo, et ejus judicio quoi querelator suam querelam proesenlayerilante '
aut jus:e einendetur quod in ipsis ecclesiiscominis- episcopum et ejusdem clericos aç.comilem' ipse
Bumfueril, aul ab eodem episcopo ipsoe ecclesioea malefactor et consiliatores et adjulcres cjriseniën-
lefensione pnelibaia*pacis separeniu'r. darc noluerint, egredianiur a treva et pacej et nia- *
lidem episcopi proefaii cons:iluerunl ul in jam lum quod propler hoc illalum fueril, eîs non requi-
,z. MftNUM.DE TREUGA DOMINI.' 7Ï2
ràuir pro pace vel treva fracla. El si malefaclor ett A.IrevoeDomini, ipsi et res eorum non habeanlur in
adjutores-ejus poslea jaradicto querelanli ulluin'i' pace et Ireva Domini.
inalûm fe'cèrini ihlra trevam; emendet pro treva et( Ego Ganzfreduscornes juro libi Petro Helenensi
pace fracla. Ilem proedicliepiscopi firmaverunt Ire- episcopo et facio libi hostaiicUmul per duo lempora
i vain Domini. Videlicetul omni temj*orctenealur abi anni, scilicel ad dedicalionem B, Eulalioe, id est
f omnibus Chrislianis ab occasu solis quartoe fcria*,' vin ldusOclobris,el ad capul jejuiilorum, perunum-
,
| id esl Merchoris die, usque-ad ortnm solis secundoe qnenique àn.nnm,quandiu yixeris, reverlar ad hanc
ferioe, id est Lunis die. Item conlinualiin leneatur a sedem B. Eulalioe; et non separabo bine nie sine
prima die Advenlus Domini usque ad oelavas Epi-' licenlia lua vel ipsorum eiericorum quibus tu cdni-:
phanioe Domini, quando festivilas sancli Hilarii misëris, si oesnon habuero; et si oes habuero, eo
agilur. Item srmililer continualim tenealur a die'.. Iransilo infra vm dies reverlar, et non séparaho
Lirais quoe antecedit ca.put jejunii usque ad diem hinc me sine licenlia lua vel ipsorum eiericorum
Lirais qui est primus posl diem-Dnminicamoctava- quibus tu coinmiseris, per Deiinicl hoec sancta.
rum Pehlëcosten. El 1res festiviiates sanctoe Marioe ,.''' li.
cum suis vigiliis. Et nativitatem sancli Joannis cum ' Synodus Helenensissub Oliba episcopoAiisonensi.
sua vigilia, et festivitatemsanciorum Justf et Pasto- B Anno DominicoeIncarnaiionis xxvii post millesi-
ris, el Abdon elSënnen, et sancli Felicis, el sancli mum, xvii Kal. Junii, convenil Oliba ponlifex Au-
Gcnesii, et sancli Nazarii, et sancti Laureniii, et sonensis ad vicem Berengarii Elenensis episcopi
sancli Michaèlis, et festivitatem Omnium Sanclo-' lune lemporis in iransniarinis parlibus peregrini ùna
rum, et sancli Martini, et duoe festiviiates sanctoe cura Udalchero-sanctoe Elenensis Ecclesioe archi-
Crucis, et Cathedra sancti Pétri, et feslivilalem presbyiero, et Gancelino archidiacono, et Ellemaro
sancli Ennesii, quoe est xn Kal. Septembris, el sacri.scrînio el Coraule, Gauzberlo, pi coeterisproe-
Decollalioiieiiisancti Joannis Baplisioe,cum vigiliis fatoesedis canonicis, coe.tumqûesacrorum ducum,
et cum omnibus noclibusjam diclarum feslivilat'um.' caiervam qùoqtie fidelium, non solum virorum, sed
El omnes dies et nocles Quatuor, leiiiporum. Si' eliam feminarum. Convenéruht autèrii in comilalu
quis aulem infra diànc proedictam trevam Domini Ra'ssilionënse,in pralo Tulujes. Quo cura converiis--
aliquod niâlura alieùi fecerit, in duplum eicompo-' seul; primo roganles Domini ràisericordiam ul corda
nat, et poslea per judicium aquoe frigidoe Irevanr--, fideliumsuorum ad se converieiet, meules quoque
Dominiin sede saneloeEulàlioe(i) emendet. Si quis et aclus dirigerel, dein requisierunt si quoehactehus
autem infra hanc<trevam hominem occiderit sine a proefalisepiscopis slalula fuerant observarentrir.
aliquo casu, ex consensu '"omniumChrisliariorum G Sed cum pêne omnia invenissenl nisi solurii pëdi-'
diffiniium est; ul -omnibus diebus vilae suoeexsiiio bus concuicala, sed etiam oblivioni dediia, iterum
damnetur. Si autem cum casu hoc feceriti egredia- reparare studuerunl eodem lenore quo fuerant ha-
lur lamen a lerra usque ad triennium quem episco- elenus condila. Coiistitueruiit ilaque proefali,épi--
pus vel canonici exisliniaverint esse imponenduin. . scopi simul cum omni clero el fidelipopulo ut nëmo '
Si quis vero infra hanc trevam se miseril in aguil (2), in tolo supradicto comilalu vel episcopalu hahilans
vel ipsum aguel slàbililer pro morte vel apprehen- assalirel aliquem suum inimicum ab hora sabbali
sione alicujus hominis, aut pro apprehensione alle- nona usque in die Lunis hora prima, ul omnishomo
rius castelli, et lamen si hoc agere non poiueril, persolvat debilum honorera diei domiriico, neque
siuiiliier emendetad judicium episcopi et canonico- ullo modo aliquis assaliret monachumcum clericuin
rum ejusMpsam trevam Domini, sicut faceret si sine annis incedentem, neque aliquem hominem ad '
fecisset quod agere lenlavit. Item prohibuerunt ne ecclesiamcum concilia enniem vel redeuntem,neque
in terminibus his continualis trevis, videlicet tem- aliquem hominem cum sporlella proficiscentem,
pore Adyënlus Domini, seu Qua'dragesimoe,nullus neque aliquem hominem eum<feminiseunlém,neque
eastrum vel munilionem oedificareproesumafnisi xv i aliquis auderét ecclesiam vel dômos in circu'ilu
diebus anle;conlinualasproedictastrevas hoc inchoa- positas a xxx pas'sibusviolare aut a'ssaliire.Hoc au- •
vcril. De proedictaaulem treva vel pàce querela ad tera paclum sive treguara ideo conslitueru'nt, quo- !
*
episcopumvel ad ejus canonicos seu fatigalio omni niam divina lex el pêne omnis Christiana rëligio ad
tempore fiai; el sicul superius scriplum esl in pace nihilum deducla, ul legilur,' abundabat iniquilas, et
de ecclesiis, ila fiât. El ipsi in quibus episcopus vel refrigescebal caritas; Et ideP proecipimusnos supra-
canonici proediclise faiigaverint de difeplione pra> dicti episcopus,clerus simul,'el omnis ordo^servions
fatoepacïs vel irevoe;Domini, sive fidejussores,vel divinis cultibusêt coram Deo inlerdicimusul nullus*
hostatici pro pace vel treva Domini, et malam fidem homo vel femiha dé suprascriptis aliquid voluntaric !
inde portantes episcopovel canonicis ejusdem sedis, temerarè vel: iiifringëre proesumat,necinvadat res
excomniunicënlur âb episcopovel a canonicis ejus- saneloe'nialris ecclesioeElenensis sive coeteriseccle-
dem sedis cum prolectoribus-et adjuvanlibus se siis vel mortasteriis débitas. Neque aliquis, -se'
quaudiu se conlenderint sicut infraclOres pacis vel scièule.in incestu usque ad sexlum gradum pérma-
(1) Id esl in cathedrali ecclesia Helenensis (2) Id esl insidias slruxerit.

IL. -;
743 S^C. XIAUCT. INCERTIANNIET SCRIPT, 'AAESII.J 744 -
neal. Neque aliquis uxorem propriam dimittal, nec ii Domiuicis obtempérantesjussibus pro teniporaïïlius
alleram feminam habeat. Quod si quis fecii, sive commodis commissoesibi plebi impensis, a summo
iuanlea feceril, nisi resipuëril el pro posse emenda- omnium paslore, ut oelerna pioemia mereanlur adi-
veril el ad plenam salisfactionem saneloe matris pisci in soecula.Primo ergo omnium iiistimiionum
Ecclesioecoram supradiclis canonicisinfra mensium noslrarum, quoein hoc tomo scribenda sunl, mone-
irium spalium veneril, a liminibussanctoecaibolicoe mus et mandamus secundum proecepium Dei el
Ecclesioeet omnium Clirislianorum coetu excommu- noslrum ut nullus Clirislianorum aliura quemlibet
nicatus permaneat. El ut noveriiis omnes quale Chrislianuin occidal, quia qui Chrislianum occidil,
peccalum sit jungi exconimunicalis, nullus Christia- sine dubio Chrisli sanguinem fundit. Si quis vero, .
nus débet manducare cum eis, vel bibere, neque quod non oi>lamus,injuste hominem occiderit, per
osculum eis porrigere, neque cum eis loqui nisi de legem eum entende!.
satisfaclioue ; neque si excommun'cati defu;:cti Iterum mandamus atque confirmamusipsam lre-
fuerint, debeiilur ad ecclesias sepeliri; neque ali- gam Deiqn:ea nobis dudum consliluta fueral, et nuuc
quis clcricus vel fidelis débet pro eis orare. Si vero a pravis hominibus disrnpia esse videlur, ul firiniler
pro nihilo duxerint excoininunicationem,iransadis deinceps ab omnibus lenealur. Igitur obsecramus
tribus mensibus, anaihematis vinculo, id esl, ul [}per Deumet monemusul nemoClirislianorumquem-
perdîtî sicut Judas prodilor, damneniur. El si, quod libet Chrislianum requirat ad maiefaciendum ab
Deus averlat,-in hac perfidia obierinl, corpora illo- occasusolis quarla; ferioeusque secundoeferioeillu-
rum cum psalrais et hymnis vel spirilalibus canlicis cescentesole. Proecepimuseliam ut a prima Domi-
non ducanlur ad scpuliuram, nec inler fuleles mor- nica adventus Domini usque oelavas Iransacias
tuos eorum nomina ad sacrum allare recilenlur. Epiphanioe, sive a prima Dorainica quoe esl ante
El quia peccalum perpelravcrunt ad nioriem, nisi caput j'juniorum usque iransacias oelavas Paschoe,
poeniluerinl, sine fuie damneniur iu oeternam dam sive a Dominica anle Ascensionem Domini usque
nationem. Omnibus canonicis suprascriptoe sedis oelavas Penlecoslen explclas, vel de fesliviiatibus
inlerdicimus coram Deoel sanclis ejus ul nullusec- sanctoe Marioe,et in vigiliis ejusdem, el in vigilia
rura de his aliquid solvere audeal sine consensu sancli Joannis Baplisloe,vel iu lestivitale ejusdem,
proefali ai cbipi-esbyleri vel arehidiacoiiorum sive alque in vigiliis aposip'orum, et in fesliviiatibus
sacriscrinii el capulscbolaris vel coelcrorumfratrum corumdem, el in vigilia Yinculoesancli Pétri, el in
canonicorum. Ministeria aulem divina sine inter- feslivitate ejusdem, cl in vigilia sanciorum Jnsii cl
missionefianl pro excommunicatisper spalium Irium Pastoris, el solemnilateeorumdem,et in vigilia sancli
mensium, ut det illis Deus poenitentiam, el re;ipi- C Laurentii, cjusdemque feslivitate, et in lestivitale
scanl a laqueis diaboli, a quibus capli tenenlur ad sancli Michaelis,el,in vigilia omniuiiisanciorum, et
ipsius volunlalem. Quod qui nolii'iii periieere, no- in fesihitaie eoruradem, el in feslivitate sancli Mar-
verit se muliandum, nisi resipuëril, sirprasciipia tini, el in jejuniis quatuor lempora, in proescriplis
excommunicatione. Omnibus aulem supradicla ob- jejuniis, sive fesliviiatibus, atque vigiliis, nemo
servaniibus pax et raisericordia concedalura Pomino Clirislianorum quemlibel alium Chrislianum loedat,
Jesu Christo hic et in perpetuum. Amen. neque dehoneslare aul deproedaredc suis rébus pra-
IU. sumal. Hanc liegarn Domini firmiler custod'ui proe-
ConciliumNarbonense habilum anno 1054. cipirnus; el* ornn.es qui earn tenuerinl, el fideliter
Anno DominicoeIncarnaiionis millesimo quinqua- observarinl, benedielionem senipiteriram ab ipso-
gesimo quarto, indiciione seplinia, ('parla noua, Jesu Christo Dominoel Salratprc nostro peicipiani,
concurrente V, oclavo Kal. Seplembris, convenlus et hoeredilatemoelerna"viloesir.e fine possideant.llli
erat apud urbcni Narbonam deeem venerabiiium autem qui rebelles exsliteriiit vel transgresso:es,
episcoporum, Bernard!.scilicel Bilerrensis, et Gon- sive q-.dauxilium eis in aliquo proebuerintj lamdiu
lerii Agalhensis,el Roslagni Lucteyen'ois,et Arnaldi p. anaihematis vinculosubjaccanlquousque dignearbi-
Maga'.onensis,Froicrii quoque Neinaiiscnsis, Gui- trio proprii episcopi salisfacianl. Si quis autem vo-
fredi vero Carcasensis, imo Berengarii Gerundensis, lunlarie vel scienler hominem oecideril in hac Ireuga
Guifredi Barchinonensis, nec non et Guillelmi Al- aul apprelienderit, aul caslrum cujuslibel lulerit aul
biensis; inler quos fuere legali domni Guillclrai deslruxerit, aul in inuclam licugam insidiaruio
Urgellensis videlicet Berengarii, el Ugonis Uzclcn- aut aguilando faeere volcns coraprobalus fueril, ab
sis. Proesidenle domno Guifredo, proedicloeurbis omni ccelu Chrislianoruin definilum esl ul in omni
^trchiproesule, cujus induslria . proedicla-synodus, viloesuai perpeluo damneuir exsilio. Si quis aulem
opilulante Pelro Ramundi comité, alque Berengario aliter alicui aliquara injuriain feceril aul daninum,
vicecomite, una cura abbaium el eiericorum ac quo- in judicio proprii episcopi aul eiericorum ejusdem,
nimilam nobiliùm eliguobiliuni non nii.iima mulii- quibus-idem episcopus commiseril, secundumnio-
ludine, ad confirinandain pariter el cuslodiendam iluin culpoedirectionçni facial per judicium aqua*
tregam et pacem el dileclionein quam un'v rsalis> frigidoe,aul per exsilium, sicul slalulum est. Qui-
Ecclesia unanimiler insiiluit, el reformandura ejus- curique vero appropinquanle Qua-lragesinia* lem-
dem sl-.lum, qui a pravis conculcabalurhominibus. pore, sive Ascensioiiis Domini, vel Penlecostes,
745 ,'.-.' MXEsUM. DE TREUGA-POMÏNÎ. _• 7Î5
ijecnon.et Advenlus Domini,;qui est per iregam D.o-A 1ère proesûmat., nec aliquid inde usurparc;. neque
ipir.i, caslrum vel miinilioncm construere- volûcril, per.>im -,-neque per :vicariain, neque per (listrictio-
non ilîi faeere^hoc;liceat, "nisi-diras hebdomadas nem- ibi -ullam hospilalilalcm accipiat, nisi pi-r
cunctis scienlibûsvante proedictiimlempus iilcipianl. missionpm-vel donnin: epis.cppprum. -ypl canonico-
De debitpribus:'verp'el-fidcj.ussoribùs.-proecipimusui rum »et;abbalum , ad quos;pr.opriev.eadem-res per-
si eeniendunl ea quoedebent, prpjiciantuf-'ab.Ëccle* irmiefil, âcquirere/poluc-riiil..Insuper eas ..villasPt
sia, el in illorum parochias nemo'facial sacruin mi- mansos, terras «t yinëàs,- sivô.ecclesias, quoea fide»
aisterium usque pl-oescriptidcbitores reddanl débita. libHs.DeipoIlatoeesse videnlurin opuscanonicorum,,
Qlivela namque, cujus pigripribus in ipso aquarnm ut commune inde viyereiît,. ,quoe,véracité*, sein
diluvio pacém;legrmùs terris reddilam, et de cujiis pPlesl in hoc opus :.data esse îioscunlurv nullîus
liquore sanctum chrisma conlicilur, necnon et alla- persona --hominum.atisus -sil habere vel rctincre.
ria'sancla illûininaniur, sub lairi firmàm pacem neque per vicariam,-neque per fëvum, neque ;per
slôluimus utiienm Clirislianorum ëamp'roec'iileré bajuliànï, ;neque.,per ullam vocem, sine propria
audéai, -yël'ad deforoiitalëm irilpcàre, néqiie volunlale episcopi .et ca'npnicoram, vel àbbaium,
éftriimdënifructus i'apère. Quod qui' feceril, juxla canonicorum, aut quos cas res.pertinere noscunlur,
•
quod défiiiilumde coeleris,jper Irèga'm Dei ea éiiien- cum volunlale canonicorum suorum, nisi quanlum
dcl. 0\'ès ergo et e'aram paslorés eas cûsiodicntes proescripti canonici cura proescriptissenioribus çom-
"
similiter in tr'egam Dei perinànëant cuhctis, diebus niiiniier'voiuerinl." ,
in cunctis locis,' ita ut nullus Clirislianus pas ,dc- Slatuimus antem intef vos ae conlentionibus ler-
proed.arë:proesumat, neque illas neque iîlarum paslo- rarum, et de dêbiloribuS*ei'fidêjussdribus,"Oei auclo-
rés ïoederevel invàdëre. Quod qui 'feceril, per Dei rilale et ripstra', lit nemo ex pisr vindiclani suriiat
trègamiioc lotum emendet".; "dohêcante sui proprii episcopi et poieslalis'cujus
clitîonis fuerit proesë.nliamveniens, causam suâm
, DE PACE. .-..-.
' exponal, ul alicujus èorum judicio términelur atqiië
Pàcein aulem a nobis sive a principibus olim definialur. Episcopus aulem et princeps "regionis
constiliiiam mandamus "sive firmamus ut rab ho- ipsius,.quibus eadem tes perlinuerit ad dislrihgèiH
dièrnà dié et deincepsecclesiam-nullus hominum dum, noceai rësislciïiî, et adjiivêi-ôbediënlèrii.
infringai,.nëquê mansiones quoe In circuitu eçcle- Nulluseliam Clirislianorum iillani sùbslanliam-Vil-
siarum surit ef-erunt,- neque aliquid'ex- omnibus iàiii non a^pi-eliéndal, nisi tanluiir eprpus suum
quÉë'inîra xxx passus siinî ë.eelësioe cl ërunt-, vio- r per forfaciiirani qrianï ipse per'sè facial, et non
lenter 'auferre audeal, àni proesumere(nisi episco- ' disîringàt ëùm nisi per*'direcliim. Cabàllarium au-
pus, aiïl-cui ipse jusseriTy propler suum censura, tem îiemô apprelicndàt, iilredut(t>) facial nequè
aut propler ""hominemexcomniunicanim, excepta facial, nequè subsïanfianrejns tdllal,' ïiîsi lahturii
muiiiiioiië quoeinfra-pr'oediclospnssiiSxxx ecclesioe per' direcium.' Hapinas et proéda's ex quibuslibet
sï.la-'fueril) ad -concilandum bella cl «onlcntiones. Clirislianorum nènio virorum aut mulieruro fa'ciât.
•Gensëniusiterum -ui ne; quis hominum-'terras vel Pr'oecipimusëliam ut eqiràs nemo rapiat, nisi liorho
res cujuscunqiie ecclesioevindicare proesûmatsuie . desuper inventus fueril armalus. Alèses vero nemo
dono et permissione- illius.ciijus. eadem-ecclesia inçendal." Fur! proeiioiatb: et publico ';' lalronique
fuerit. Reddiiusivero .synodales .lïenio-làicorum' in atque pitoedPn'iin' Cbristiariis "némoaùxlliiim proe-
opùssuum réiiiieal'proeler cprise'ns'uihepiscoporum b'éal, nëqûe "âd illiid agendum eum'conducat, se
vel--clëricdrum'"Sedquibus.jure~debëiilur ' omnino sciënle , usque ad satisfaclionëm Vêniaiit. Nego-
resiiiuai.-Monèftius iterum ' ut -/nullus laieofum in tiafores et orâlores qniferunt sporfas, ïiemo'suB-
'
opus 'suûm -rétineat primitiasj- nequë' oblàtiPnes, slanliam eorum appréhendai. "* - . -'''•
neque-'coemeieriorumprëtias liequeova,' aul éa quoe "liane âuiein'iiisiilulioiiém proedictam monënius
àileos dantrir per aspérsionem "salis, et "aquoe in ;Q pariterel obsecramus ul omnes hominës ei fëminoe
Coena Domini, neque irigintarios (lès irentenaire's) iii'proediciiscomitatibus sive ëpiscopatibiisdegenles
qui recio debeniur a çlericis recipi pro fidelium fiîmilërtcnëant alque intente cuslodiantsècundùm
defuiiclorûm 'oratiohi.bus, Sed-clëricis qui' eisdem SiiUnipossei Quod si quis eorumdem'hôminum vel
ecclesiis'-prcesiih't- ulendps reliriquât; nec quidquam feniinanim proedictampacem ac inStitulionem proe-
ex fevo qrrod pro cadenv ecclesia ,lenet; minuere sùmjituôseiiifregeriti et infra xi diësnon-emëiida-
proesumai.Çlericis quoque, roonachis, alque .sancl-N- veril,' novërit se tandiu extranëum a Clirislianorum
mënialibils feminis,-.et'comilibu's eorum mililaria consorlio et a' liminibus sancioeDéiEcclesioesegre-
arma non pprlanlibusj ut aliquid ëx bonis eorum .galum donec Pi cui dàmnura pèrtùleïit duplum'"re-
nenïo appréhendât, nec rapiendo auferalf Eas vero stituai, etpoteslati" illius lerroe în quaillud aclûm
res, et terras, ac vineas, et çoeleraquoeîn:jus pro- fuerit XL solîdps emendet; et episcopo ejusdem
pliUni ac d'pniipiumcanonici, et monachi, sàiicti- lerroe entende!",manu prPpria jurahdol super allare
inoniaiesfeminoehabenl el habere noscuhtur, nullus sedis, aul super quo liberavit,'qup.episcopus jusse-'
hominum vel feminarum invadere, rapereaul lol- T-il-,quia amplius cinchdare; non dëbeal pro trans-
(3) Vox cornrp'la- . ' '
PiTtl'lL, Cl.I. Z:: â!
VU SMC. XI AUCT. 1NCERT1ANNI ET SCRIPT. 'AAEïïl. 748
gressione excommunicalionis; aul emendet ei XLAi. nocenti aul innocenti malum ingérai, nisi cum ipso
solidos sine sacramenlo. Dicimus iterum ut hoec lermino malefacior damnum intuleril. Hoc exconv-
insiiiulio ab omnibus firmiler leneatur sîcut supe- municant.sub analhemale in perpeluum.
rius scriptum est, proelcr eos qui de suo alode vel 3. Miliiibus aulem majoribus vel minoribus hoc.
fcvo sive bajulia instilulores exsliterinl. Quam in- proecipiunt, ut ab hodie usque in nativilalem sancli
slilulionem quicunque iransgressus fuerit, obedire Joannis nullus arma ferre proesûmat qliacunque de
nolens supradictis institulionibus, presbyler ei mis- causa, nisi sui solulione episcopi.
'
sam non canlet, neque ullum sacrum oflicium, ne- Rata pridie Non. Seplembris.
que communicel eum, vel sepeliat, se scienle. Si V.
aulem quislibel hominum vel feminarum ab hac die Concilium Trojanum habilum ab Urbano 11 anno
et deinceps ausu lemerario hujus noslroe inslitu- 1093.
lionis violator exstileril, analhemalis vinculo fe- Anno DominicoeIncarnaiionis 1023, indiciionei,
hebdomada Quadragesimoeprima, -vi Idus Manii,
"rialur,.el à sancla Dei Ecclesia procul pellatur, et
ab omnium coetu Clirislianorum tandiu separetur convenil Trojoe in Apulia concilium episcopoium
donec ad salisfactioiiem indubilanier veniat. fere LXXV,abbalum xu. Secundo itaque die, cura
I de quibusdam infra consangiiinitalis Iïneam copu-
B
IV. Iatis actnm fuisset, tandem consentienlibus omnibus
Excerpta concilii apud sanctum Mgidium habili hoc super eis ca.pitulumpromulgalum est.
anno 1050". 1. Episcopi quorum dioecesani sunt eos usque
Ex côncilio apud sanctum jEgidium peraclo , ubi in Penlecosien trina advocatione convenianl. Tune
-f-icla esl synoda.lis collalio Palrum, episcoporum si duo viri (4), vel 1res, consanguinitatem jureju-
videlicet Gallicanorum xxu; quorum unanimi- rando firmaverinl, vel ipsimël forle confessifuerinl,
té!- consensus et par voium hoc definivii qupd conjugia dissolvantur. Si vero neutrum contigerit,
hic titulatum mémorandum mandamus, cum per- episcopi eos per baptismum Chrisli, per fidem
sonis supposilis. Ili sunl : Ralmbaldus Arelalensis, Christi, per Christi judicium, in vera obedienlia
Laudëgarius Viennensis, pum legatis Narbonensis obtestentur qualenus'palam f'acianl ulrum se, sicut
prima*proesulisvice fuugenlibus, Froierius Nemau- fama esl, çonsanguineos recognoscanl. Si iiegave-
sensis, Ugo Uceticensis , Vyilelmus Albiensis, Ber- rint, sibi ipsis relinquendi sunt, ila tamen ut si
nardus Lulevcnsis, Geraldus Vivariensis, Petrus aliud in conscienlia habeant, se a liminibus Eccle^
Vascnsis, Udalricus Tricastrinensis, Franco,Ven- s'roe,a corpore et sanguine Domini, a fidelium com-
dacensis, Clemens Cavilionensis, Pelrus Àquensis, C ( munione noverint segregatos, alque infâmes elfc-
Ponlius Massiliensis, Deodalus Teloncnsis, Gance- clos, donec ab incesli faeinore desinant. Si se ju-
linus Forojuliensis , Andréas Nicensis, Purandus dicio episcoporum segregaveriiil, s! juvenes sunl,
Vincensis, Bertrandus Regensis, Ugo Senaciensîs, alia malrimonia conlrahere non prohibeanlur.
Ponlius Glandensis, Ugo Bigneiisis. Hi omnes 2. Si quis Ireviam Dei fregerit, usque lerlio
collecli in unum laie sancitum dederuiit deerfr? ad salisfactionem ab episcopo rapneaiiir. Quod
tum.. . si nec lerlip satisfacere consenserit, episcopus,
1. Canonicam promulganies scnlenliam, ut loca vel cum metropolitani oonsilio, aut cum duo-
canonicorum, ac monachorum ccenobia, vel villas bus aut uno vicinorum episcoporum, in rebel-
saeris ordinibus eçclesiarum designalas nullius con- lera analhemalis sentenliamdicat, et per scripiu-
dilionis persona invadere tentet ab hodie usque in ram episcopis circumquaque denunliel. Sic excom-
.perpeluum nec hospitalitalis causa, nec ingenio municalum episcoporum nullus in communionem
maloe insitoe consucludinis, nisi cum nécessitas suscipial ; imo , sçriptura suscepta, senieniiam
•coegerîi,quanlum ad usum naluroe perlinuerit, sine quisque confirmet. Si quis aliter proesumpserit,
destruclione loci. ordinis sui pericuto subjacebit. R'esponsura esl ab
2. Ecclesias aulem quoeinlra caslellum autcivi- " omnibus : Fiat.
lateni fundaioefuerint, aut in villis vel in agris, illoe VI.
videlicet .in quibus oediliciumad dcbellandum npn Synodale decretum de pace.,qnoevulgo TREVIADEI
habelur, vel cum quibus sedilio non exercelur, nec dicitur (5), constilulum a Wiileltno seniore, rege
Anglorum ac duce Northmannorum, et episcopis
malcfaclorumexcursus ad repaçanda damna civilia Northmannioe,apud Cadomuman. 1042 (6).
vel communia fieri cpmprobalur, hanc pari consensu Concilrl. XIX, col. '597 ex BESSIN.,Concii.
(MANSI
vohinl et defiiiiunt habere poteslalem ut nemo prov. Rolhom.)
infra lerminum xxx dexlrorum circa ecclesias po» Fralres in Domino charissimi, in pace quoevulgo
.silum qni'dquamrapere proesûmat, neculli persona* dicilur trevia Dei, et quoe die Mercurii sole oeci-
(4) Ap. Gratian., 53, q. 6., cap. Si duo. ripriim legum aùctpritale direcloe; sed quisque,res
(5) Caroli Magni stirpe ad occasum inclinante, magis'ex commodoquam ex oequoordinaregesiiebai.
''''
comités, sui provinciarum redores eas sibi lanquami Vicino
privalas. facilitâtes in palrimpnium aseiscere ca-pe-
ri'riil.Translalio regni ad Hugonom illorum conaïus> (6) Sic résliluiuir lilulus ex ms. S. Miciiaclis,
plurimum adjuvit : piovincioenon amplius ex anie- quucum coetera surrl collai», simul el eum Bigot.
749 MONUM.DE TREUGADOMINI. 750
dénie incipil, el die Lunoe-sole nascenle finit, hoecA . episcopalu nihil plus quam sibi ae suis equis neces-
quoedicamvobisprompiissimameule debincin anlea saria-ad viclum accipiauL Mcrcalores aulem-, et
debetis observare. Nullus homo, nec femina homi- omnes liomines qui ab aliis regionibusper vos trans-
iiem:aiit.,feminam unquam assalial, nec vulnerel, ierint, pacem habeant a vobis.
necjoMidat,. nec caslellum, nec burgum, nec villam Hanc eliam Dei Ireviam ab inilîo AdvenlusDomi-
vi hop; spatiô.quater dierum et quinque noeiium nici usque ad oelavas Epiphania*,eta Gapiië Jejtinii
asnaliat, nec.deproedelur,nec capial, nec ardealiillo usque ad oelavas Paschoe,"el a diebus Rogaiiônmn
iiigenio, -aut violeiiiia, aul aliqua fraude. Quod si inchoanlibus usque ad oelavas Pcnlecosles per
aliquis, quod absit, illam non. lenendo quoeproeci- omnes dies lenebilis. Presbyleris aulem proecipiuir
pimus infregeril : si -non-xxxannorum poenitenliara ut in fesliviiatibus ac diebus Dominicison.nes illos
in exsilio feceril, et antequam ab episcopalu nostro qui hanc pacem observaverint, pro illis preces
exeat, quidquid,fecit contra pacem, eraendaverit, a agendo, benedicant ; illos vero qui iafregeriiil, aul
Domino Deosil excommunicalus,el a iota Chrislia- qui infracloribus consenserint, maledicant. Si quis
Dilate-sil separalus. Q'uicunquevero illi aliqua in re aulem sepacem nescienlerdixei-.ilinfiegissepriussa-
comir.unicaverit, aul consilium sive adjuiorium de- crameniuinfaciat,calidumque(7)judiciiferrum poriet.
deril, aut ullnm colloquiuni,nisi ul ad poenilënliamB VII.
veniat, et ut dicluin est, ab hoc episcopalu exeat Gcrmanicum mcerli loci concilium quo TrcvoeDei
liabuerit, siniiliter sit excommunicalus, donec ad - pin £t sancta inslituiioHabilita esl, anno cireiler
emendaiionem veneril. Quod si ille saneloe pacis ,1041 celebralum.
violator miserrimiis, priusq-iainaccepta poeniientia (MANSI,Concii. t. XIX, col. 393, ex ms. Talveroe.)
xxx annorum ex'sul morialur, nullus Chrisiiaiiorum In nomine Dei Patris oihnipoienlis, et Filii, et
proesnmatillum visilare , aut corpus a loco in quo Spirilus sancli. Raginbaldus Arelalensis archiepi-
jacueril lollcre, nec quidquam ex substaniioesuoe scopus, cum Benedicio Avenionensi, et Milardo
bonis accipere. . Nicensi episcopis., neenon el venerabili abbale
Proeterea, fralres, banc pacem et-treviam Dei,- domno (8) Odilone una cum omnibus episcopis, et
de terris ne de besliis, insuper de rébus omnibus abbalibus , el eûneto clero per universam Galliam
qnoe haberi possunl, lenebilis inler vos. Quod si babitaniibus, omnibus arcliiepiscopis, episcopis,
quis aut aliqnain bestiam, aut «liam -obolumsive presbyleris, elçuncto-cleroper lotam Ilaliam cpm-
vcstimenlum in isla pace lulerit aîieni, sit excom- moraniibus, gralia vobis et pax a DeoPaire omni-
iminicatus donec ad emendaiionem veniat. Quodsi P ( poterne, qui est, et qui erat, et qui venturus est.
ad cuicnilaiionem volueril venire, primum reddat Rogamus vos, et obsecramus omnes, qui traietis
quod rapnii, aut lanlum quanti erat pretii quod Deum,et creditis in euni,*«tipsius sanguine redempli
absl-tlit*.Pehinc vu annis pcenitenl infra episcopa- C6lis, ut caveatis et providealis vosad salulem ani-
tim. Si aulem nioriatur priusquam salisfacial et maram et corporum, et sequamini vestigia Dei,
pceiiilenliauisumai, non sepelialur, nec à loco quo pacem habenles ad invicem, ul cum ipso mereamini
obiil moveatur, nisi pro illo parentes ejus satisfe- pacem, et tranquiHiialem.perpeluam.possidere.11e-
cer-int ei, cui irijuriam fecit. Coeterumin bac pace, cipite ergo, et tenele pacem, et .illam trevam Dei,
nullus aisi rex aut cornes hujus palrioe caballica- quam el nos, divina inspirante misericordia de coeïo
tionem aul lvosiiïïiaiemfaciat : et quicunque in nobis iransraissam jam accepimus et firmiter lene-
caballicatione aul hostilHate régis fueril, in hoe mus, ita cohstilulam, et dispositam, videlicet ut al*
Vicinovîciuum invidere, rixas movere, pugnas in- aut exsilii poenavelexcommunicalionepleclebanlur:
vicenu connniHere in morem devenil. Magnalum imo apud scriplores illius aevilegitur plurimos ipso
exempta privaioi'iimpugnoeel bella quasi domeslica; ' Deo virrdiceprostratos. Non eodem lempore ubique
faida q'uamvocilabaulanie quasi intermortua revixit, stiscepta fuii. Anno S97 Dagberlus Bituricensis
cl quo semoi quis quempiam occidisset, propinqui archiep. cliartam de treuga et pace a Widone
ciedem uicisci, et in vindiclam ipsum interfectorein D ' Aniciensi aliisque episcopis faclam cum Theohalik*
vel queuivis ex ejus génère impune oecidere coepe- Viemiensi archiep. conlirmavil. Anno 4033 per
ruut.'àd lollcmluitilam grave maium, quoniam non Arelatensem et Lugdunensein provincias, adeoque
poierai staliui curari, bac arlë itum est. Quidam perhiiivei-sam Burgundiam, edilum fuit ab episco-
dies assignai!sunl quibus quies essel ab hujusmodi pis decretum de réfornianda pace seu Ireuga Dei^
.bellis,nec alium quivispersequi auderet, sed singuli quod univers! promplis anirnis acceperunl. Ex Gla-
publica quieïc Seciiri fruerenlur : et lias inducias bro Radulfo 1.îv, c. 5, an. 1041, ireuga Dei, aucloré
irengam Dei scrrireviam Doniini vocilarunt, de qua iii priinis Odone Cluniacensi abbale, denuo stalula
passini apud anclores illius temporis. Trevia illa esi, lesie HugoneFlaviniacensiabbale. Hanc Auslra-
dëerciis concilioium, el summorum ponlificum lit- ' sii probavere, ac tandem Neustrasii in conciliisca-
leris celebrata est et approbala; qui vero banc in-' donii habitis an. 1043 et 1061.
duciarum logera icnieie violare ausi essent, capilis
.(ty'Judiciifer rum portel. In Pontifical! ante 1000 si aulem saniescrudescensin vesligioferri invenialur,
an. scripio,quod in Gemmeiicensibibliolhecaasscr- culpabilisel immundus reputelur.
vainr, ritus.judicii per ferrum candens ila se habet. (8) Hugo, Flaviniacensis abbas trevam auciore
Ferrum proferalur, quod a culpalo coram omnibus. S. Odilone in primis firffialam fuisse anno 1041
accipialur, el per mensuramnovempedum portelur ; diseriis verbis asserit in Chroiiico, eamque non
manus sigillelur, sub sigillo servetur, el posl 1res soiinii humana auclorilale, sed eliam divinisterro-
«odes aperiaiur : et si mundus est, Deo gralulelur; ribus confirmalam. MARTESE.
751 SJEC. XI AUGT.INCEUTlANNILT SCRIPT. 'AAE:H. 732
liera vesperlinà diciMercurii in1er omnesChri.siiaiiosA opilulaliohe, quia apud nos, ut credimus, uiliiï boni
amicos cl inimicos, vicinos et exlraneas, s'il firnia agebatur, quando a Deo populo suo uansmissa est.
pax et slabilis treùva. usque in secundani feriam, id Dominica certa dies non celcbrabalur, sed cuncla
est die Lunaead orliim solis, ut islis quatuor diebus servilia opéra in ea (iebant. Promisimus ilaque Deo
ne noelibus om'ni.liora securi sinl, cl facianl qiiid- ac devovimus quatriduum, ut supra diximus, ut
quid éril opporlunu'ni ab orani timoré inimicorum feria v propler ascensionem;feriavi propler Cliristi
absoluli, et in tranquiliilate pacis, et islius ireuvre passionem, sabbatum pro veneratione sepuliùrse, et
confirmai!. Quicunquelianc-pacem, et trouvait! Dei ut Dominica resurreclio inviolabilité!'celebrarelur,
observaverinl, ac firmilc'r tenuerinl, sinl absoluli a ab omnibus rurale opus in ea omnino non fieret,
DeoPaire omnipotente, et "Filio ejusJésn Chrislo, inimicus -inimieumnon formidaret, secundumaucio-
el Spirilu sancto, de sancla Maria cum choris vir- ritalem a Deo collalam, et ab apostolis traditam.
ginum, et de S. Mieliaelecum choris angelorum, et Omnes,>qui liane pacem, et Dei treuvam amaverini,
de S. Pelro principe aposlolorum cum omnibus' benedicimus , et absolvimus, sicut superius dictum
sanclis, et fidclibiis cunctis mine ci semper, et per est. illosaulem.qui contradicunl, excômmunicamus,
omnia ssccula soèculorum. Qui vero treuvam pro- malcdicimus, et analhematizamus, et a liminibus
missam babuerint, et se scienle infringere voluerinl, B sanctoe matris Eeclesia? eliminamus. Cum aulem
sinl exconimunicali a Deo Pâtre omnipotente, et eveneril cuiquam vindicare in eos qui hànc eharlam
Filio ejus Jesu Chrislo, et Spirilu sancto, et de om- et Dei treuvam irrumpere proesumpserinl, vindi-
nibus sanclis Dei, sinl excommunicati, maledicti, et cantes nulli culpaj habeanlur obnoxii, sed sient
détestai! hic et in perpetiuim, elsint damnali sicut culîofes causse Dei ab omnibus chrisiianis exeant,
Datban, cl Abiron, el skul Judas» qui tradidit Do- et redeanl benedicli. Si vero residuis diebus aliquid
minum, et sinldimCrsi in profundum inferni, sicut sulilatum fuerii, et in diebus ireuvne obviaverit,
Pharao in medio maris; si ad emendaiionem non omnino non leueatur, ne occasio inimico data vi-
venerint, sicut conslilutum est. Vidclicet si quis in deatur. Proelerea rogamus vos, fralres, ul in qua-
ipsis diebus ireuvoe Dei, homicidium fecerit, exsul cunque die apud vos praediclapax el trouva conslî-
l'acliis,. alque a propria palria ejeclus Jérusalem lula fuerit, ipsum dic.m dévote recolalis in nomine
tendens, longinquum illic paiiatur.exsilium. Si vero sanclas Tiinilaiis. Lalrones quoseunque de veslra
in aliis quibuslibet rébus sûpradictani treuvam Dei regione ejicialis, et abominemini, maledicalis, et
et pacem fregeril, examinalus per décréta legum excommunicetis ex parle omnium sanclorum qui
sseculftiium, juxta modum culpaium cogaïur per- supra scripti sunt. Décimasvero vestrasel primiiias
solvere, et per sanclorum canonuni régulas dupli- C de laboribus veslris Deo offeratis. De bonis vesiris
cata poenilentia judicabilur. Quod ideo dignum du- ad ecclesias deporietis pro saluievivorum el defun-
eimus, ut si promissionem illic faclam in aliquo ciorum, ut Deus vos liberet ab omnibus malis in
corrumpere proesumpserimus,mundano, et spiritali bac vila, el posl liane vilam perducal vos ad régna
judicio dupliciler condemnemur. Credimus hamque coelorum,qui cum DeoPaire, el Spirilu sancto vivit
istam causam.a Deonobis coelitusinspiralam divina el régnai Deusin soeculasaiculorum. Amen.
.. RHYTHMUS SATYRICUS"
DE TEMPOEIBUS ROBERT! REGIS

Anal-ecl,nov. edit., p. 566.)
(MABILL.,
lias rbylbmos ex ms. çodice Bclvacensi eruil venerabilis vir Gedefridus iïurraannus , canonicus Belva-
cer.sis.,Landricus , qui pra?cipuusscenaaarlifex, est lilius Bodonis, comilis Nivcniensis , dominiisDunen-
sis, contra quem Fuîcp Nerra graves gessil discordias. Landricus vir iniquus, doloel onmi malilia reple-
ins dicilur in capiie 7 De.gestis consulum Andegavensium. Qui mores recte buic loeo quadrant. Idemliic
(iietus Acliilophel,Cràssus, Archilriclinus,el Eglon. Advérsarius ejus Odo, Canipanioecornes, Lapis in Sion
appelialus. Mabuzardan, ipsiusmel faulôr, videlur esse Hugo Belvacensis, qui iiifer ipsum regem Rober-
lum ejusqueconjugem nequam semen odji sparsil, suique grqlia proeiniirèginani ei fecerat odiosam, tanlam
a reqegrulinin consecuius,ni cornes palalii liabereiur, ex iisdéni gestis in tomo X Spicilegii, pag. 466.
Adalbeio, episçopus Laudunensis, alio nomine Ascelinus,vendus tradiïor el falsus episcopus Lauduni di-
clus,quo;l Carolumdueem Lotliariensiiim,cujus consiliariuseral, cujus in verba juraveral, die Coena;Doini-
nicaî, anno 990, lliig'oni,régi Frahcofum, porlis Lauduni noctepatefactis, Iradidil. 1s anlea Loiharii régis
i'avore anno 977 Boriconi in sedem Laudunensem successoral. Vixil ad aiinum circilei*1050. Quo lempore
Widô'iicmclci'icuin, ReroldiSuessionensisepiseopinepoiem, sibi successorem contra praascriplacanonum
allegit : qua de re Geraldi Cameracensisanlislilis -gravesepislola'exstanl, tum ad ipsum Adalberonem, tiun
ad Ebaluin nielropolilaimm, tum ad BcroblumSuessionensem.Forsan is est Wido cui graliam sive apud
regem, sive apud reginam ConsiantiamLandricus proei'ipnisseliic perhibélur. Idem ipse c ericus est dicais,
ob idque, nempequôd regia gratia cecidisset, irislis. llinc missi legati Galam, et Cala Worehias el PaW-
sios, ubi rex versabalur, ut graliam resarcircl. Idem Landricus llenrico tollit feminam, id esl Cpiisiantiam
7S3 RHYTHMUSSATYRICUS. 754
'•eginam ejus malrem, qusc Henrico adversabalur. Conslantia petit Vaseoniam: ciim intérim Acnitophe^
seu Landricus Berlam, ob eonsanguinilaliset aflhiilaiisvinculuma Roberlo Gregorii Vjudicio antea sepa-
ratam, in regium torum (quod aliunde incogniium) reduxit, atque Jîoberii filios Hugonemmonachum,
Henricum aadituum,Roberium episcopuni fieri maehinabatur, Pruvini ipse pfomissione ob malas artes a
Berla delusus.ls niihi videtur hujus oenigmalieoesalyraesensus; qui si quibusdamminus arridet, alium af-
ferant, per me licel, melionem.Certe quod Landricus Robertum regem façere episcopum meditabatur, non
de alio quam de Roberto Roberli régis filio iiiterpreîari vix caeterasinunt : cum id in ipsum patrem agi-
lare longe esset a Landrici animo, qui Bertam ei reconciliaveral. Hugo Absalon dici videtur ob decoram'
forniamjet ca?sariem,qui Landrici;consilia spreveriL Lapis illeiniSion, qui Landricum spiritualité?conlri-
vii, non alius, ut janïdixi, quàmÔdo Campanioecôines, Landrici adversarius et debellaior, ex lib. De ge
slis cuisulum Andegavensium,cap. 8. Nec mirum, quod Consianliam reginam, Odonis sororem, Landricus,
Odonis amiulus, ex 3ula delurbare salegil, idque tandem rêvera perfeeit. CoeteruinBerla in Roberliamo-
re's redire meditabatur, leste Odoranno, cum Robertusiter Romanumaggressus est. Al diversum videtur
fuisseislud factum, quod rhythnii hujus auclor
" hoc loco commémoraiêuin lempus el alise circumslanlias»
non çonveiiianl. , ;:-.- -,; "/'l,-. • - . : '-"••'.' î ; "-'•' ' ''
Orbis magni monarchiam dolus Landrici njlitur 4 Prius Widonigratiam,Jtimenssponsaîprudentïam.

Per energiaesludium soleuinilereverlere. Ùxdr petit Vaseoniam,Achitophel maliliam ,
Est lapis unus in Sion, quem dicunt petram scan- . Duin,perjurandisarçinain lotam conlurbal patriam.
[dali, Honorisfundil terminum, inirâns Régispalatium,
Qusececidil super capul Achitopheljani senties Henricus sitsediluus, dicit Bodonisfilins.
Sed cum cadil lapis semel, caditvi septenaria-: Fiat rex Hugomonachus, rex Robertus cpiscopus ;
Conlritum spiritaliter Burgundionemvidimus. Habens hic vilam simpliceni, aller vocis dulcedi-
AchitophelBurgundia seiali noslra?rëddidit, [nem.
Miiliumcrinilus Absaloncujus sprevit consilium. Obscurà fraudumiegio régnai Landrici slomacho,
Inirai-saîpe paialia-versipellisregalia, Cujus muriitssehtehlias"Nabuzardanauctoritàs.
Occulialnasuiripellibus, peclus subdendofraudibus: Cachinnis osteiidil dolum, .respectus et perieulum :
Jani Çàlilina nequior auiicispraebetosculum; •Aculasuni'iiovacula perfidisé"dùriiia. :
Sed proeiendildeçipulassapore fellisébrias. Promissionisscissiopraîsentalus in subdolo,
Aller Jugurlha loquitur, non ex-fide,s'ed-defide,--' •Vei-borumsubimémbraeulctin mendosovolutabro.-
Pro verisamicitiis reddénsJnimicitias. Saliva mista-fraudibusejus versàlûivfraudibus :
Ad regumpergens solium,;Cegessalutal, non amal : B Sermonès cum periçulis ejus versanlur-syllabis.
Sed est quasi luguiïum :alto cucumerario.- Herodiadisnuptias renôvavit-îllicilas :
No.nest audilus in Thevan, nec inventusin Corba- -liieesla.propieriasia spereat Pruvinimoenia;. . r
- [nan,-"; -Archilriclinusimpius gavisuâ est,pro moenibusv:
Prior risus in vullibus, amicis ignoranlibus. ' Pbtentiorem fieri se credidil pro nupliis.,.,,- : i-;
Sed didicit episcopusjquod trislis fuilciericus : -.' Dormivitrex iu lecliilo, Landticiipon,iïficio:
Jtur a Chela Worchias, a Worchiis Parisius. Dormit Berloeproniissio, irascitur;Burgundio.
Crassi risus comni'olioest regni perturbalio : JSgloiinoster novissimus,cujus ut non lurpissimus:
Il juxla soepemmingere.qui reges scit seducere. Mullis est fastus dapibus, non placet Pruvinensibus.
Slaluin subverlil principum, lioslis Fraîicorum pro- rSecunduinlunam pâlilur, spe varia confringitur :
'.-'. : • Pruvinum nunquam perdidit,'quod habere -non po-
[eerunr, • • •
Diffusiscurrens ratibus, sicut Crassus vulpennius. [luit."
Non percipilAdalbèro, Achilophel cur rideât :' Plumbi scribatur lamina, ne transeal memoria':
Yulpesportât in péclore, qui suis îiescit parccre. Clposteri sirit prbvidi, si post nioriemsurrexerit. <
Dolisarmalusjuslifer|/,, fûrcifer] Uëimico tollitfe- Achilophelprosperitas est Europ33capûvitas,
[miuani, Qui pejor fit quolidie, periturus lardissime.
755 S.EC. XI AUCT. LNCliRTIANNIET SCMPT. 'AAEXII. 7S6
'
RHYTHMÏ VETERES.
ï
RHYTHMUS MILITUM MUTINENSIUM.
Il
RHYTHMUS DE LUDOVICO II IMP. PER ADELGISUM CAPTO

FRJECEDIT
L. a. HIFRÀTOIIII
DISSERTATIO DE RHYTHMICAVETERUM POESI '"".'"
(Anliq. liai. III, 664.)
Non'minus quam Italien lingua originem suam A t JM'T/ÎCV

idem sit ac mensura. In versibus vero ad
Imrbaricis teniporibus -débet Italien poctis, cujus leges poelicas conslruclis et vinclis ita niensurcf
lainen Aindaiiienla aliiussunl nobis investigatida. leinporis servalur, ut eadem semper reeurrat in
Arisloteles in prineipio poetices inquirens uhde or- ejiisdem generis versibus, sive longîspedibûs ilii,
uiinpoesis habueril, slaluit eam ex amore hnitatio- sive brevibus, sive mrstis constenl. Scrihil'aillent
nis prodrisse, qui no-minibus insitus est, aique Quinctilianus Institution. Oratorian. lib. ix, cap. 4,
<>.xamore liarmonioe et rliyihmi. Praîcipue vero longam syllabam esse duorum lemporum, brevem
ail : Kocràçoo-jv3' OVTO? r.ai rijf 7inius, eliam pueri scinnl. Proïnde in periodis rhe-
Hp.ïvTOÛ\>.ip.ûaftu.i,
àplimiaç, Y.aiTOOpvQp.ov(T« yàp pizpa on. fiipm lorum occulta arte elaboralis concentus quidam
TWV ÈOTJ
(Jv6firâv, y«vspôv)i\ àpyfiç ol mfvr.hze; Trpbç audilur, eaque de causa tum Tullius, lum idem
KVZK xax& p.iv.pov•xpoUymxiç
p-'Akiaxa , iyiwwuv TIJV Quincliliamis rhgthmnm in oralione procuranduiïi
7roÔ7<r« ÈXTWV quai Laline lia so- jubent, non aulciu meirttm. Pracessil autem Aristc-
a.vio<ryjiïic(.<Tp.KTo>v
nanl : Cum ergo secundum nalnram sil in nefbh leles, scribens Rhetoric. lib. m, cap. 8 : 'Pu9^ôv
ipsum hrtitari, et harmonia et rhythmus ( nammetra Su lyj.fi TOVMyov,fj.éi:povM jxn : id est, rliyllimum
parlïculas esse rhyllimoritmmanifesimnest } a prur " oporlet habere oralionem, non vero melrnm. Alio-
cipio qui nalnra maximead Iteecapti eranl, paulalim quin, ul ille addit, poema eril. Ad quem locum
promownles, gemierunt poesim, exlemporaneeversi- Cicero respiciens, ubi de ipso Aristotele loquilur,
ficanles: Mirum quantum ad haecverba hajseitii'r, ail : Is igilur versum in oralione vetat esse, nunie-
ceiiarinl, ingeniumque siium torserint Aristotelica; runi jubei. Vei'iit ille pjrpov versum, pv&u.ivvero
poelices interprètes, pnesertim llali, quod nempe nwnerum, unde numerosa oralio dicia eliam fuit.
vim vocis rlitjllnniassequi salis non possent, el har- Inde ergo csorla est poesis, uti Philosophus recte
monia: voeem hic aliter, aliter ille explicarenl. Al inoniiil, quod primo quidam populi ( sive Hcbraîi,
, germaïuis Philosophi sensus est, nos ex insiiiuiione sive Grxci, sive quisquis alius, hoc enim niiiil mo-
nature deleclari non soluin imilatione,,sed eiiain har- ror) cum in sacriftciis, aut in nupliis, conviviis,
monia, hoc est niodulatione el mnsica harmonica, victoriis aliisve tripudii el Jaclilioepublicsevel pri-
sive ea ex caiitu aut voce animantium nascatur, vaia; temporibus. harmonia; operam darent, tibiis
sive ex sonilu inslnimenloriim musieorum ; alque aut ftdibus ulenles, sensini vocero el cantum jun-
insuper rhyihmo, id esi ordine et colloeationcver- gere sono libiae aut cilharee coeperunt. Quam in
borum ita conjunclorum, aut desinenlium, ut voces rem composilionem quamdam diclionum el pedum
eliam sise eau ta, ac tanturamodo promiRliaU», adhibebanl, in quorum structura rhythmus, sivecon-
eonsonantiam, ac quamdam, ut ita dicam, melodiam eentns audiebatur, cum in uno commale vocum ac
reddant, el dcleclabili jucundaque sensalioneaudi- pedum connexioalteri subsequenli eommali respon-
toium aures feriant. Melri aulem nomine siguifi- deret. Sed tune nulla, aut cerle exigua cura fuit
catur oralio, quarumdam legum inventione et con- brevitatis aut longitudinis syliabarum, cum salis fo-
slitulione ita ligala et fabricata, ul certe pedum ret ita ce-nstniere Èrevem illam oralionem, el sta-
mimer® constel, et in ipsis pedibus exacte ralio tnere aKqualempedum nunierum alque niensnram,
tiabeatur syllabanim longarum et brcviuni. Metra: ul ad auriuni judicium inde cxsuigeret aliqiiid rno-
stttem versus poclarum ideo appellati sunt, quod dulalionis alque concentus. Versus appellari coepta
7S7 RHYTHMIVETERES. 758
esl ejusmodi brevis oralionis slructura, quam non A quanquammelricâ poesisprimasarripueril,omnium-
medilatio, sed exlemporanea vis ingenii efïundebat, qiie meliorum suifragio el usu probaia, -laudibùs
ut nostris quoque leniporibus ab ils rusticis prscsla- ubique ornareior, attamen rbylhmica poesis non
tur,.qui ex tempore versus faciunl. Htcc poeseos proplerea defecit apud Grsecosalque Latines. Cum
fuere primordia. Cum vero deiectatio inde in audi- enim vulgus indoctum etruslica. gens poetam in-
lorum aures animumque non modica flueret, rem lerdum agere vellet, neque legibus mëiri addiscen-
imperfectam sensini doeli el egregii viri perfece- dis par esset, quales polerat, versus eflbrmare
runt, inveclis nempe nonnullis legibus , quibus perrexit, hoc esl rhylhmo contenta, metrum cori-
deinceps versus conslruerenlur, et adhibita in illis tempsil. Melrum, inquam, hoc est rigidas prosodise
casligaiiore mensura pedum, ita Ut rigide eliam leges, quas perfecta poesis sequitur. Caeteroqui.Ià-
temporïs ratio et uniformilas servaretur in usa liore significatione melri quoque nomine denalos
syllabarum brevium alque longarum. Prières versus inierdum video rhylhroicos versus, quod et in iis
rhythmici appellati suni, metrici vero secundi. Al- aliqua mensura pedum et iemporis observarelur-,
que hinc intelligimus cur sanclus Augustinus, lib. Primi aulem rhyihmicos versus, atque adeo p oesim
ni, cap. 2, de musica scripseril : Quocirca omne invexere apud Lalinos rustici, quibus tamen prse-
melrum rhylhmus-; non omnis rhylhmus eliam me- B iveranl Groeci. Mos enim eorum fuit posi.messem
lrum est, Exempli enim gratia in Yirgilii aut Ho- sese exhilarare, convieiis allernis sese ferienles, et
meri'Versibus hexametris non solum rhylhmus, seu versibus rbythmicis certaines, qui Fescennini eliam
melodicumquidquam auditur, sed eliam melrum, appellati suni. Rem de.scribilHoratius lib. primo,
hoc esl accurala observalio lemporis, deprebendilur, epistbla prima, et Agricolispriscis eorum origincïu
cum sive brevibus, sive longis pedibus versum tribuit, ac tandem ait :
poeta cfformet, alque in singulis hexametris sem- Fescennina per hune inventa [an potius invecla?']
per vigiiili duo lempora vocis occurranl. Eadem est [licenlia merci»,,..
proportio in reliquis versuum generibus apud me- Versibus allernis opprobria rustica fudii..
iiores poetas. Al in versibus rbythmicis ita quidem Par esl Tibulli senlenlia lib. H, elegia secunda...
ex copulaiioneverborum ac pedum eliam numéro Agricola assiduo primum lassalusaratro
saepius observato concenlus aliquis enascitur, ut Cantavil certo rustica verba pede.
audîenli voluplas creetur; sed ibi aul paruni aut Livius quoque inilio lib. vu; AnnaL de ludionibus•
nihil sollicitus est arlifex brevibusne an longis pe- Elfuscis loquens, ait : Imilari dèinde eos juvenius .
dibus litatur : legemque respuit et compedes quos simul incondilis, infer se jocularia fundenles, versi-
sibi prsestanies poeloe jam diu posueruiit. Dicis J bus coepere.Versus incondilosLivius appellat eoniHi
causa, penuliimus.hexametri pes daclylum exigit, versus, quod et facit Vergilius in ecloga.secunda-,
hoc esl 1res syliabas, quarnm prima longa s'il, reli- atque in lib. H Georgicor., ubi incomptos àiixt r»-
quat duav brèves, uli carmina, lurgidus. Vcrum sikorum versus, quod nempe rudes forent, neque
Quinclilianomonenle lib. îx, cap. 4, rhyjhnw indif- certa prosodioeratione incederenl. Ejusmodi versus
ferens est daciylusne ille priores habeat brèves, an infra ab eodem Horalio appellatur horridus, id est
sequentes; ac proplerea idem est rhyllumim confi- rudis el incomplus..Neque dispar foriâsse fuit Sa-
cicnti adhibereiribrachum, e tribus brevibuseompo- turnius, nam Salurni tempore illud versuum geiius..
silum, ul macula, canimus; an anapoestumex duabus in usu fuisse credebalur.
brevibus et longa conîlatum, ut rutilons, Eralo; Sic horridus ille
aul crelicum ex longa, brevi et longa conlextum, Defluxil iiumerusSaturnins. . .... •••.:
ul Achates, fulgidis. Sonum isloequoque voces red- Numerus Lalina vox rhyihmum Groecumexprimit'-.
dunt similem aul proximum dactylo ; et qui aures Pcrgil scribere Horatius :
lantuin judices habel, nihil aul paruni discriminis El grave virus
deprehendit inter sonum islorum pedum, qui tamen Munditicepepnlere. Sed in longumlamen oeviim--
apud metricos poêlas diversus plane censetur. Qua Manserunl, hodiequemanent ve-sligiaruris.
olim aile, quave pulsalione vocis aniiqui Groeciet Hoc est, quamvis a Grsecis didicerimus meiri régu-
Lalini distinguèrent verborum proecipuedissyllabô- las, et pro rudibus r-usticorum rhythmis eastigalos
rum brevitalem ac longiludinem, incomperluni nunc poîitosque versus confleiamus, atlamen rhylli-
mihi faleor. Frustra enim huenta aure nune qusero, mica poesis perduravil semper, el adhuc apud vu!?
cur vox mala, sive res malae, diversam lemporis giis vigel. Horatii interprètes in hune loeum verba
ralionem Uabeal a mala, id est poma, aut gêna, Servii proferunt, qui ad lib. H Georgieor. versus in-
cum ulriusque vocis sonus idem mihi sil, alius au- convptosa Virgilio memoralos explieans, cai minibus,
lem secundum prosodioeleges habeatur. ail, Saturnio métro compositis, quoe ad- rliythmum
'
Ilaqûe duplex poeseos genus olim exsurrexil ; solutn vulgares componere consueverunt. Quare C6&*
alterum antiq«ius, sed ignobile ac plebeium ; alte- jicere hinc possumus eosdem fuisse olim Saturnios
rum noblle, et a doctis lantummodo viris exscul- et Fescenninosversus. Obstal lamen Asconius, qià
lum. Illud rhylhmicum, illud melricuni appellattim commemoratur senariûs hypercalalecius, qui ùl
esl. Sed quod polissimum esl animadvcrlciiduia, Saiumiuf diciliir : nuée enim iiidicarc possunl veE«-
;759 S.EC. XI AUCT. 1NCERTIANNIET SCRIPT. 'AAESn. 760
surit,illum non rliylhmicum, sed melricum fuisse. !i Scholas proeleriit,oslium aperuit., el i'nlràvii. Eral
Allamcn Livius iierum-audiàiur, qui poesipaulaliin uliquejus illorum, sicul hodîe quidem esl, quonUiin
nilorem accessisse seribens libro : eodem septimo exleges quidem éunt, ul hospiles inlranles copiant;
ail: Non sicul ante Fescennino versu similem,ïn- capios, usquedum se redimanl, lenemit.Vide quant
eomposilumlemere,aerudcm, allernisjaciebant. Qui- vetustus s'il abusus qui in Ticinensi gymnasio per-
bus ille verbis describil primos Latinorum versus; durarc adbuc dicitur; Spupillare appellanl.- Post
incomposilos,videlicel ex lenipore et improviso ef- multa discipuli illi, mediirhijlhmice,cceleriverome-
lusos, atque procusos sine exacta ordinis ac lem- irice e/funttir;
poris observalione, quant in. metris ad piosodioe Quid tib'i'fecimustaie; ul nobis facias thaïe?
leges composilis senlimus, ideoque impblilos ac Appéllamusregem,qui noslram-fecimiislegèiiii
rudes, Cum vero in nimiam tlicacilàlem ae salyram Al aller versificalor
inquit :
ejusmodi Fescennini «eu joculares versus ruereni, Non nobispia spesfuerat, cum sis novushospes,
legibus Romanis e.ornm licenlia compressa esl, ita
Ul velus in pejus iransverlereiule velisjus.
ut fas lanlummodo fuerit per eos mordere in nu-
piiis alque triumpbis. Vide Ferrarium lib. vi De Sic Ilerinannus Conlraclus apud Pe/Juiii in prafa-
vêler, aoclamalionib.,capite decrnio, qui rem illu- 'S lione ad Thesaur. Anecdotor. Rliythniicuin hune
-sirai alque exempla profert. Inclinante aulem Ro- versum habet :
màiiorum impe'riô, oblectalum fuisse populum hu- Carmenoro pange melra, seu eanore rhylhmico.
jusiïvodi quoque rhylhmis, salis prodil Vopiscusin Orderîcus quoque Vilalis saiculoxn rhythmïcosver-
Ameliaiio, cujus verba inultis illusiravit Salmasius. sus laudai; et circiier annum 1145, Silvester Giral
Tum vero snb AuguslisChrisiianis, sed polissimum dus Biilauiius in Speculo Ecclesi;e lib. iv, cap.'tfî,
sub regibus barbaris, înuilus rbytbmorum usus fuit, de quodam Golia IILCC tradil : Litleratus affàiim, sed
non ad inaledicentiam aut viluperalionem, sed ad nec bene morigeralus, nec disciplinisinformants,,in
honesla qusevisargumenta , ac pràcipiie ad laudes papam el curiam Rmnanam carmina famosa plfiries
Dei alque sanclorum, sive eliam viventium. Qiiam- et plurima, tam melrica quum rhythmica, non minits
\is enim nulle1unquani tempore Melrica poesis defe- ïmpudenterquam imprudenter evomuit.Quse omtiia
ceiit, suosqne poetas, viricla oralione ulenies, salis indieahl quanto olim in usu fuerit rhythmica
neque omnes coniemnendos, singula saicula osten- poesis, neque ab ea interdum abhorruisse dôctos
dere poluerinl, atlameii cum bonis lilteris magnum eliam viros. Qua ralione vero a metris rhyihiui
minus iiifliciuni fuisset, el ignoiantia plerosque Q differrenl, Beda saiculo vm, in lib. De metris ita
lune homiuumlenereif piosodiai legibus pauci stu- explicuil: Videtur aulem rhylhmus metris esse con-
debant, eralque iis lovius negotiuia sese exercere similis. Esl aulem verborummodulatacomposilio,non
in ibythmis, quod nempe idgenus Incubraliuiictike melrica ralione, sed numéro syllabarum ad judicium
•minus curai alque laboris exigerel.Proiiide videas aurium examinala,ul suni carmina vidgariumpoela-
«ledit oevi scriptores lum rhythmica, lum melrica rum. Et quidem rhylhmus sine métro esse potesl;
•opuscula commémorare alque dislinguere. Sanelus melrumverosine rhythmo esse non polest. Quod lî-
Bonifacius Moguntinus episcopus circiter aniiuin quidius i/o definilur: Melrumest ralio cum modula-
Christi 740, epislol. 4 scribil : Obsecrout mihi tions; rhrjthmus modulalio sine ralione. Isidorus
Aldlielmi episcopi aliqua opusculn, seu prosarum quoque lib. primo, cap. 38, Origin. rbylhmos a me-
seu melrornm, aul rhythmicorumdirigere digneris. iris distinguit.
Lilicrarise Hisloria? scriptores. commémorant Al- Age vero quis rbytbmorum cursus fuerit, videa-
dhelnii istius li.br.unv De: Metrorum generibus, mus. Paucis gressibus plerique iter suum conficie-
sive De arle melrica. lia Alvarus Hispanusseriplor banl, dislichorum, epigrammalum, odarum, aul
circiter anniim 847, in Vila sancli Eulogii, lutc hyiniiorum, cursum imitali, hoc est exigua aut
Iiii'helverba : Epistolùiim invicem egimus, el rhyth- 0 ceite mediocri versuum série contenli. Sed.neque
micis versibus nos laudibus mulcebamus.Ekkehar- dêfuere qui ultra basce mêlas progrediebantur,
dusin Vila beati Noikeri Balbuli, apud Goldastunï, .proul materies, aut aitifieis consilium exigebai.
IOÏHOprimo, pag. 257, Rer. Alamann., cap. 16, ithylhmopoeiosaulem si dixerô omni.versuum gé-
lisecscribil : Scquenlias, quas idem Pater sanelus nère usos olim.fuisse, quibus poelica disciplina est
feceral,.deslin<ivilperbajulum urbis Roma' papa; Ni- obleciata, l'orlasse non iminerilo dicam. Imo vert
colao el Liutivardo VereellensiépiscopOitune tem- videtur simiic lyricam poesim e ihyOmiorum arli-
pore Karoli Magni imperaloris (id est Caioli Crassi lîcibus taniamvarieialem.caiiniir.iniprimo didicisse,
cimier annuin885). Qui vencrandusuposiolicoesedis cainqtie paulalim meiro adjuncto pcifecisse. Dilhy-
jwiiiifexomnia quai bealus vir Nolherus diciaverai-, rambica enim poesis piimis lemporibus inslilula,
eanonizavilvidelicelhymnes,sequenlias,tropos, lita- ex rhylhmis varii gencris. Proclo eliam leste, coui-
nias,, mnnesquecantilenas rhylhmice, meirice, tel positaest; atque ul illiuc tragoedia et couicediaor-
prosaice,quas fecergt,elc. Porro idem Ekkohardus, lum iraxisse credilur, iia et lyrica credenda esl. In
seu aller, cap. 1 De casib. S. Galli, agens de.Salo hoc eliam consenlirc videtur scholiasles Arislo-
moue abbate cl opiseopoConslanlicusi, luuc scribil: pliauis. Sed lise missa fado.-Illud lanluiiliuodo
761 R1IYT1IM1VETERLS. 709
aniniadverlcnduni, Anaereontein , etsi inter lyticos A Qui eras ante soeciha
Graecossuavitaie et gralia excellai, allamen magna Sempercum Paire Filius.
licenlia ferri in versibus suis, usque adeo ut ad El alii Ambrosianinon pauci. Item ad formant mer
rhytfimicam libertalem accédai. Accedit quod quai tri trochaici canunl hymnum de die judicii per al-
verba Horaiii supra mihi commemorala suni, de phubeium:
diibyiambis illius ailale efformatis dicia fuerelib. iv, Apparebitrepenlmàdies
ode %.Inquit enim : Magna Domini, fur obscura
Seu per audaces nova dithyrambes Valutnocteimprovisosoccupant'.
Verba devolvil, numerisqueferliir HnecBeda.Nisi excidissent innumeri ex bisee rliylh-
Lege solulis. itiis (neque enim par eorum cura habita est alque
Sparlianus quosdain versus affert Adriani Augusli, melioiuni) ingénient in iis versibusvarielatem nunc
videlicel : deprehende'remus.Equidem e iiis. codice Ambro-
Ego nolo Florus esse, sianoe biblioihecas desciiplum dedi Antiphonarium
Ambulareper tabernas, Benchorensis monaslerii, alque ediditomo IV Anec-
Lalitare per popinas, g dolor. Latinprum. Ejus aetasadsa;cûlum Cliristianae
Culices pati rotundos. oeiieoetavumreferendavidetur. Compiures ib'ioccur-
Vix didiilo.quin inter rbylbmicos ii sinl referendi, rtiiïl hymni, quos onines in rhyllimicorum cen-
nl-et alii quos idem Auguslus nioriens effudisse di- siim coiijicicndosparum cuslodila iiielri ratio per-
citur. In iis certe exaclam melri ralioiiem minime suadet.
deprcltciidas. Attamen, ut verunt falear, rhylbmi versus Proecipue vero in rhylbmis frequens usus fuit
iia ul metrorum trochaici caialeclici, uli iliuin Terenli'anus
ipsi efformabantur, soepeaiiquam
Maurus appellal in lib. De litler. cl melr. Imo reli-
spi'cicin exhibèrent. Nam si verum esl quod Quin-
clilianus Iraditlib. ix, cap. 4, Institution, oratoriar.: quit et ille ex iis non paucos à se lucubralos. Exeru-
Melrici quidem pedes adeo reperiunlur in oralione, plum ex co proferamus.
ut in ea fréquenter non senlientibus nobis omnium Syllubus,quoeritoemelro congruunt heroico,
generum excidanl versus. El contra nihil esl prosa Caplus ul meus ferebal, dispulalas ailuli, elc.
scriplum, quod non redigi possh in quoedamversicu- Est celerphaselusille, quem videlishospiles.
lorum gênera. Quaiilo ergo facilius idem in rhylb- Ejusmodi versa dicleria prscserlimefferebaniur, ul
niis occurral? Auclor vero esl Léo Allatius in Dia- ., est decaniatum illud mililum. in Julium Caesarent,
Iriba de Simeon. usuni rhyihmorum apud Graicos.'J dum triumphuni Gallicum dueerel : •
quoque recentiores perdurasse. Polilicos versus ii . Caillas Coesarsubegit: NicùmedesCoesarëm:
appellabani,qui, ul ipse scribit, lambicis el Anar Ecce Coesarnunc iriumphat, qui subegit'Gallias:
ut
creonliçis plurimum constant : ita tamen ul nulta
. Nicomcdesnon triomphât, qui subegitCoesarem:
quantitttlis syllabarum (quod accuratissime veteres
Alterum exëmplum Suelouius suppeditat, versus
observabanl)ratio habealur; lantum earum numerus,
in eumdem Cajsarem lune deproiuptos :
declinationesqueaccentuum allendnniur. Qua! ratio iiempe '
fuigemlorumcarminum non nunc primum in ea na- Vrbani servale uxores. Moeclmmcaïvum adducimus.
tione, sed muliis ab hinc soeculisin usu fuisse com- Aurum in Galliu effuluisli; hic sumsisli tnuluum.
perilur, ul videmusin Pholii palriarchoe,Chrislophori .Ujrobique idem habes melrum, et dactylum in finr.,
primi a secrelis, Pselli, etc., versibus.Vossius quo- et quiiuleciin syllabas singulis in versibus ; sed non
que lib. primo, cap. 8,.Institut, poelic. animadver- eamdem brevium et longarum observationem. Quin-
lit l'hyihïnum, non melrum,.inesse in, versibus por decim, inquam, syllabas : parilatem eniin syllaba-
litici.s Constantin! Manassis, Tletzoe, et similium. rum rbyllimopceii veteres fere semper curabant,
Tum subdit : Nec dubium quin anliquiores sint ver- ^ cum el ejusmodi versus canerentur ad musicos mo-
sus, in quibus solum rhylhmus esl. Addil eliam : dos. Imo et sallalio addebatur, et quaidam digito-
Poelarum aliqui solo eranl 'rhyihmo conlenli; nec rum percussio, ul Cicero, Quinctilianuset alii in-
alto a mdgari sermonediscrepubr.nl. Alii rhylhmum niiunt, Id quoque a Judoeis antea façtum videtur.
aninuibaiu sermone poeùcb. Alii denique eliam me- .Neque..enim lantumuiodo apud Ronianos dicleria
lrum superaddebanl. Quod ipse didicit a Beda in per rhylhmos jaclata in usu fuere, spd eliam apud
libro Dearte nielrica. Suni ejus verba connexa cum 'Juda:os, et longe antea, quam a Romanis usurpa-
iis qiue nuper altuli : Plerumque.tamen casu qaodam ren'.ur. Vide lib. primum, cap. xviu, vers. 6, Re-
invenieseliam ralionemin rhythmo, non artificiimo- gum. Çum reverteretur, percusso Philislhoeo, Da-
demtioncservalani, sed sonoel ipsa modulalionedu- vid , muliercs caillantes,ndiorosque diicentes in
cente, quem.vzilgarespoelcenecesse est ruslice docti occursum. Saiil régis, pncciiiebaui dicenies : Per-
facianl docte. Quo modo el ad instar iambici melri cussii Suul mille, el David decemmillia. Maiehabuit
tmtcherrimefactus est hymnus ille proeclarus regem aculealus rhylhmus, cujus voces anliquissi-
Rex alterneDomine mus interprfs ita verlii, ul versum irochaicum inde
Renan crealor omnium, potiicccrit, qu.iles craiit compiures c veterum
765 SJEC. XI AIJCT.INCEUTIANN1ET SCRIPT. 'AAESII. 764'
rhylhmis. Idque ea ratione facium, quod in Hebraico A Sed quod niirere, vix aliud ille in ronsilio noslro
scommaillud duobus versiculis octosyllabis ofFerlur reperit, nisi argumentum ï'rai alque censuroe. Quid
hoc modo : ainico viro hic minime probalurn -fuerit, quidve ille
'
vsSto. b\m rcn scripseril in Dissertatione, quam de versib. rliyth-
Icchà Saùl balafaju, micis anno 1727 edidil, amice referam.
vram rrn Moleste ferl ille primo ejusmodi rhylhmosa nobis
Vedavid berivvodajii. fuisse productos, quales in mss. codicibus depreheu-
Atque hic mature animadverlas velim, in ejusmodi dimus, hoc esl erroribus scalentes. Deinde nos ar-
versiculorum fine syllabas consonas, quas rime Ita- guil quod non versibus distinclis,. sed continuata
lice appellamns. Casune, an arle facium, judicenl oralione ad instar prosaî, servato dunlaxat stropha-
alii. De bis infra sermo eril. Ilaque siculi cantilenoe rum ordine utrumquerhylhmumprelo subjccerimus :
nostrai eerlis pedibus constant in singulis slropliis, Si falti monumenli, scribil ille, non vanno slampaii
ul idem sil in omnibus musicus concentus, ita el cornele iscrizioni, o corne i vecchi slrumenli, senza
velerum îhytbini processere. Eumdem vero morem mular lettera, essendo chealiroè ait' originale d'a«-
retinuere Chrisliani barbaricis lem.poiïbus, -cum tico noiaio, dove piu cose insegnanoanche gli errori;
hyninos componebanl; quod eliam e Benchorensi- B ed allro è un' istoria, o componimenlotramandaloci
bus nuper memoralis liquebil. Exempli gratia bos da' copisti, i quali dalla mente, e dallo scrillo dell'
lanlum commémora, unuin versum in duos versi- autore abbiano devialô scioccaniehte.In
questo cûso
culos dividens : egliè necessariousar Incerna crUica, e conoscereed
In prophelis inveniris èmendàre, ove possiam farlo con sicnrezza. Tum
Nostro naïus soeculo. l'hyllimùm a Mabillonioeditum rUrsus ipse exerit,
Ante soeclalu fuisii , singulos versus dislinguens; et errores, quoscun-
Faclorprimi soeculi,.cic que polest adhibita emendàtione tollit. Cri.'icamviri
Cumjubel parvos necari, doctissimi lucernaih bercle ego et probo et eonï-
Turba fecil martyrum. mendo, quod esl ad casligandos defaecandosque
Feriur infans occulendus, eosdem rhythmos : sed neino fortassis eril qui ho-
Nili [lumen quo finit. mini plaudai insurgcnti, non dicam, in me (hoc
Allalius quoque prxlaudalus animadvertil in ver- enim nihil referi) sed in Mabillonium, lam bene de
sibus Grsecorum polilicis, in quibus, ul ipse -scribir, lilleris el derepublica lilteraiiamerilum, acsumma
syllabas quindecim nunquam exceduht; et si quoe veneralione apud omnes dignum. Cum ex uno ami-
ultra videnlur, eas per aphoeresin, sive synaloephen,G quissimo rits. aliquod velerum monumentumdescri-
decurlant et ubsumunl. Ejusdem aulem Uielri suni bitur et evulgalur, rite semper minière suo fungitur
Plancius "rhylhmicussuper morte Conslanlini mo- edilor, si quidquid codex ms. babet, fideliler expri-
nacbi Lnxoviensis a Gudino monacho composilus, mit, exceptis crassioribus quibusdam sphalmaiis,
el Adelmanni Scholastici Rhylhmialpliabetici de vi- quoe mi in omnium oculos i'ncur'runt, ita veniam
ns iliustribus sui lemporis, quos soeculoxi compp- danl cuneti, ul, ne monito quidem lectoré, auferan-
sitos Mabillonius V. cl. inter vêlera Analeela edi- tiir. Nunquam lectorem fallo, duni ego non fallar in
dit. Vide pariter inter Opéra sancli Fulberli rbyih- inlelligenda recleque reddenda anliqui iïlius codicis
mos, versibus minime distinclis editos. Floruil ille scriptura. Deinde vero liberum euicunque eiïlico
quoque s;»culoxi. Similem eliam rhythmum Lan- leclori est, innuere meliores lecliones, castigare de-
duiphus senior hisloiïcus Mediolanensisexhibuil, ai pravala, supplere quoe desunt. Imo sccus agere
me cvulgatum tomo IV Rer. llalicar. Mihi de ipsoi pcriculosumvidealur, el praecipuecum de carmini-
infra sermo recùrrel. Allerum quoque vide a mes bus velerum agilur, quorum similes rhylhmi suni :
publici juris facium in fine Paralipomen. Anonymii delicatnm enim artificium illorum esl, neque nimium
Salernilani, part, n toiiii II Rer. Italicarum. SedI rn in iis casligandis audendum, nisi de medela adhi-
supra caîleros rhythmos ii fortassis oeslimandi,ul- bita leclor moneatui', cui medilanti forsitan -melior
potc anliquissimi, alque ad hisloriam perutiles,, in mentem venire possii. Si locus futurus esset re-
quorum primiini, Veronaî encomia complexum, suis5 gulai quam nunc primum procudil amicus Maffeius,
Analcctis Mabillonius idem adjunxil. Allerum ini miseras jam appellare licerel quosvis eruditos, qui
Mcdiolani laudem fabricalum edidi ego in eademi nionumenia veterum tenebris, nostro polissimum
part, H lomi II Rer. llalicar. Cterque Veroivensi i saiculo, eripuerunl, neque"lucernant criticam ad sin-
rbyihmopoeionatalem siiunt débet, aul saltem débetl gula accenderunt. Alque rnea in primis deploranda
vilam, qua nunc fruilur, cum ex codicibus Vero-- fortuna foret, qui in Rerum Italicarum Colleciionem
ncnsibus ambo depronSpli cura tandem noslra ina lot hislorias intuli nunquam antea éditas, easque
lucem cmcrserint. Eisane hoc prcecipuetitulo, taraa dedi quales e mss, aecepi, vitiis videlicel velerum
Mabi.llonioquam mihi spes fulura oral, nos graliama librariorum saepe foedalas. Sed aliùd cène eruditi
iuiluros clarissimi viri marcbionis Scipionis Mafleii
ii orbis judicium erit. Mabillonio, mihi casterisque
Vcronis, qui lum palriam suam, lum anliquamn anecdoiorum editoribus unum plerumquc consilium
erudilionem sunima cum laudc illusiraie pcrgit.,. fuit, acfuturumcsl, nempe in lilieraionuncouimoduiut
765 RHVTI1M1VETERES. 766
quai lalctanl in mss. lucc doiiare, nonaulem subsi- A ut ul inge'niiaciimine quisquam abundel, quam lau-
stera ad omnia, expcndenda meditalione rigida, al- dem procul dubio agnosco et ego in clarissimo Maf-
que expurganda, suscepla veluli anatome exquisita feio, altamen liberuni semper leclori judicium ser*
viliosiac inordinali corporis. Esl hoc liominumma- vandum erit, ut perspicere possit rectene an. secus
jori otio rruentium; imo omnium esse polest, qui crilicus vir medicas manus iiitulerit anliquis codici-
beneficio per nos delalo uti deinde velint. Quam- bus velerumque Iuciibralionibus.El
profeclo quaii.iî-
obrem morosus plane sit, qui celeberrimuni îllum cunque sinl crilici in emendandisvelerum libris, ii
virant meque simul increpandos sibi sumal, quod non raro nobis propinanl non auclorum verba, sed
rhythmos, quales in unico veluslïssinio codice invo- meditainefila ac divinalionessuas, quoetamen ver-
nimus, versibus eliam indislinclis, quemadmodum res, ne soniniarunl quidem. In rhylhino Mabillonii
reapse illos codex suppeditavil, ab interiiu alqiie cura édite lia se habebat hic versus :
oblivionevindicavërimus,eliamsiomnes indeerrores AbOrientehabei primum martyremStephanum.
per nos non fuerinl sublali..Sed quid plura? Censo- lia illum e
l'émhosirum ad judicëm egregium sislo, cujus cal- conjectura sua restiluit Maffeius.
ciilo conslabil quant Ievi fundamenlonilalur novilia Ab Orientehabes primumpwlomariyrem.Slephanum.
hujusmodicensura. Is aulemnon alius esl quam eru- R Si auclori illud primuin adhibitum fuissel non ad-
dilissimusipse Maffeius,qui primum edilis Floreniioe verbii, sed adjectivi loco (quod sane mer.ito opinari
airiio 1721, Cassiodorii Compiexionibus, epissolam licet, alioquin is ;;ri»io non primuin dixissel), ride-
suam addidil, antea quoque evulgatam lèmo V Ita- rei ille, puio, nunc videns in ejusmodi emendatione
lie Sacroe, Venetai edilionis, in qua rhytbntum se coactum appëllare primum.martyrem<nousemèl,
ipsum De laudibus Veronoea Mabillonioeditum, non sed bis Stephanum.Cur ergo non liceat et mihi ver-
seiiiel, sed bis, oeneis typïs iradidit, alque iisdein sum illum leviori addilainciilo restituera, ac seri-
plane vérins quoe apud Mabillonium legunlur, et bere? , , .:..-
nulIa facla versuum dislinctione, nullaquêadhibila Ab Orientehabes primum nam tnarlyrem Stephanum.
critica lucerna-, cum lamen in eodem libro ipse Quandoluxala ossa repoiienda hic sumimus, salius
ihy ihmumsepulcralemPaci/icoarchidiaconoposiium, est curani complere quant nova inl'erre vulnera.
ac ejusdemmetri, mihi quoque rursus infra edendûïh Duohusenim versiculis constant horum rliythnio-
in hoc opère, disserlalione XLWI, De lilterarum rum versus,-quorum primus octo, aller septern syl-
statu, ordinalis versibus prolùlisseu Cur, amabo, Jabisexpeditur, dummodo legibus commnnibusillius
quod ipsi Maffeiofas ac laudanduin anno 1721cr'e- G rhythmi parealur. Si prolomartyrem.Slephanum.lo-
debalur, posl sex an'nos "nefas.ctculpandumvisum îmiis, ullra mêlas excurret syllabarum nulnerus :
fuil?"Eu ut suis ipse armfs contra se pugnai.-Si quid oequius ergo-supplealur scribendp nam martyrem
hic aio? Coeculiamusnecesse
ergo video, non quod ille adversus Mabillonium Steplianum.iScd quid
est in barbarieprum lemporumscriplis emendandis,
meque excogitavit, sed hoc ùnum ex illius nupër-
l'îtnc ad inventa sententia consequi lanlummodo ac npn ,raro: fallemur, quolies librariorum ineurioe
villa quoe ipsis indociis
potesl; scilicel, leetoribus injectant suspiciônem .ac ignGrantioeiribuemus
fuisse, eamqne vix unquam delendam, si quandp aucioribus suiit tribuenda. Metri leges, hoc est syl-
aliquid novi ex antiquis codicibus ipse proferel, nos labarum numeriim, in versibus hisce fhylhinicis
non accepiuros illud qiiale in niembranis eral, sed negleclascernimus. Quis-certos nos facil deliquisse
quale lucernoecriticoedootissimi viri visum fuerit; libraiium poiius quant connu aucloreni? Aspice illic
:
atque adeoeerlos nos in posterum esse non posse, alios versus énormes
inultis ne in locis veteriini verba ac mentent, an ProecursorèmBaptittam Joannem el martyrem Na-
Mafl'eii(veteresloqueules,protil ipse meliiis censuil, [*«W?im.
iitducenlis) sensa habeauius. Quai ergo illi fides in Mammum,Andronicumel Probum cum quadraginta
posieruni habenda? n [martyribus.
' Has
ego légitimas germanaecriticoe régulas reor. Temporibus principum, regum desiderii el Adel-
Scilicel in vcterum monumeniisprimum edendis, et [chis.
oinitlo. Similem ljabemus in epilapbio,Pa-
proecipûesi ex aliquo singularianliquissimo DIS.illa Coeleros
lanien ex înariiiore expres-
deproniantur, coque magis si carmina suni, nihil cilici archidiacoiii, quod
marebio Maffeius:
opus esse diseedere a lectione codicis : imo rem sil idem
posceré, ul quantum fieri possit, eadent lectio rett- Seplimovicesîmooelaiisanno CoesarisLolharii.
iieaiur, exclusis unilum aperlissimis librarii nieii- Scribendurii aulem mohet clarissimus marchio in
dis, quoe.lamen distinguera omnium est. Si quid MabillonioAdelchiisfan meliusAdelchii?] ut et alibi
vero gravius edilori iminutare, delere, supplére Buptisminm-eiRavennia; dactylu'menim, aut Creii-
animiis est, id clancutum faceie , leeloribusque cum, aut anapa-sluin in fine exiguni id genus
minime consens, ncquaquam licet. Neque enim ad rhythmi. lia sane, Sed adhuc incertain est an vul-
ejusmodi licemiam purgandaiii, satls esset dicene. garcs eorum lemporumrbyihmopoeii lam rcligiose
Felicissimas conjecturas, opporlunaque remédia ad hisce legibus constringi se sinerenl. Quid facium
Uientcm auctoruni, cl ad metri leges ailhibui. Nain fuciil in syllabarum obseivalione nuper vidinuts.
767 SJEC. XI AUCT. INCERTlANM ET SCRIPT. 'AAESD:. 768
Yopiscus eliam in Aureliano ntilitarem îhyibmuin j1 Unum lantummodo aujiciam, nempe cogi nos
icferi, hisce verbis conceptum : credere amicum MalTeiuiningenliprurigine censoria?
mille decollavimus. virgoe cum baie scripsit, agiialumfuisse.
adliibendoe,
Mille, mille, mille, mille,
Unushomomille, mille, milledecollavimus. Neque enim hisce con.tentus, et extra semiiani pro-
Mille, niillè, mille vivat;'qui milleoccidii. repms, iuvasiteliam fruslulumVit» sancti Geminiani
1 episcopi Muîinensis,quamex altero Veronensicodiee
Tantuin vinihabel H. 'bibii nemo,Quantumfudii san-
excei'ptam.protuli in eadem parte ii lomi II Rer.
[guinis. Italicarum, ejus aueiorem arbitralus, circiierannum
Ita scribendoseos versus pulo, e quibus tertius, uli Christi 9.10lloruisse, Mihi prol'eclo si eadem libido,
videlur, .contra leges claudilur verbo occidii. At insideret, sique par pari reddere animus foret, non
hexameti'i quoque inierdum non dactylo, sed spon- deessenl, quoein censoris doctissimi libris oequiori
doeoclaudunlur apud meliores poêlas. censuroe patereiit. Veruin ainicilioe leges mininie
Quod esl ad rhylliinum De taudibus Mediolani a oblilus, clypeo tanlum, non ense hic utar. Ille ergo,
me ediiuïn,doclissimus censor conquerilur quod scribil fraginenluni nuper memoralum Vitoesancti
prave descriplus fuerit ex perveluslo codice Vero- Geminiani desumptum fuisse e Lectionario Circiier
nensi : quibus verbis tacite imperitiam objicere vi- B soeculumxiv scripto. Gt lubel : rarioies etiam gém-
detur doctissimo viro BartbolomoeoCampagnoloe, iras interdum servarunl nobis soeeuliejus codices,
capiluli caiionicorum Veronensium cancellario, et videlicelet ipsi ab anliquioribus descripti. Addil t
nunc in eadem urbe arçhipresbylero ecclesioesan- I'oco conlosi pub famé, menire inlerpolazionimo'.lo
<uoeCoeeilioe,a quo opiisculumdcscriplum alque ad inelle hannoleVile in lai Lezionario: e cosiIra l'allre
me missum fuit. Sed niirum quei vir, alipqui per- quelludi son Zenone.Qnodin Vila sancti Zenonis in-
spicacissimus non ante secum reputaveril an pra> lerpolaiionesoccurranl, deducerevelle,reliquasetiam
cipilis judicis notant incùrrere posset, quando Vilas codicis illius interpolalionibus scalere, noa
codice DIS.minime ihspccto sibi de re ignoia feren- probabunt, -ul pulo, erudili. Quod plus esl, nullam
dum eral judieium. Atqui erroribus abundat ïliylh- in proelaudata S. Geminiani Vila interpojalionem
mus. Non abnuo : sed quid inde apud cauluin judi- quisquant osteudet. Cur ergo boecMaffeius?P.orgjt
cem conseqtiitur? Non minora vilia in Mabilloniano iHe: L'uulor délia giunla fa menzione ddV amiça-
ihylhmo occurruni, incomparabilem tamen virum scorreria degliUngheii; ma nonmqstra esser vissulo
certe nemo neget, aiitiquoeseripluroeperitissimuni. a tempodi qtiella, bemï d'alcuii allra délie faite da
At, regsrit Maffeius,puucissim'orumnunc esl inlelli- quella génie. Atqui eerlum apud oinnes crudiios.
gere velerumcharaclcres, quos ille aniko corsivôap- futuruni est, eamdem Vilam, una çum lacinia a.me
pellat. Sed quid si inter hosce paucissimos locus édita, ante médiumsoeculumx fuisse litteiis consi-
Campagnoloeipsi negandus non esset? Liherum est gnatam. Mihi persuaserani, addilamentum illud luce
nunc, urpnio, Maffeioipsi {quod olim noii licuil) bucusque caruisse, quod in Yita a cl. P.. B'ollando
sub oculos haberè eumdenv codicém, qua parte édita ad diem xxxi Januarii ipsum desiderari ani-
rbyllimum a nie edilum compleciilur. Tum pruden- ntadvertissem. Sed hoecscribens, nunc deprehendo,
lius judicabil tribuendane sinl anliquissimo librario, ab eodem Bollando in calce lomi in Addendis ad
ne dicam rhylhmi ipsius auclor.i, an solertissiïno eam diem ex codicems. Bodecensifragmenluin idem
Campagnoloe,quoeaul comipia, aul obscura indiocce fuisse jam diu produclum, quanquam ea diversilale
ihylliino adhuc deprehenduntur. El ego rhylhmum ut me neutiquaro ppenitcal illud ipsum rursus evul-
cumdeni exaclissime describendum, iisdemqueplane gasse. Jam ergo habemus non uni codici Veronensi
ch.araclerum formis ex ïns. -exprimciidumcuravi, fraginenluni illud accepium esse référendum. Ibi
ita ul propriis veluiî oculis codicem ipsum inspexe- vero scriptum est : Sed quia lanii Palris domni Ge-
rini : ac manu letigi nihil ab ejusdem codicis fide miniani, prout polulmus, Vilam stylo, transegimus,
discrepasseexemplum olim ad me missum ab accu- j) libel quoquede situ urbis in qua resedil episcopus,
ralissinio ipso Gampagnola.Quidquid in edilione a aliqidd enucleare veracius. Palam hoec produnl non
nie faciadissideta codice, immutatum emendatuinve ab aliéna manu,, sed ab ipso auciore.Vitoeadjecla
à'me uno'fuil. Iiidûlgelur enim (id repelo, alque id fuisse, quoe ad silum Mulincnsis urbis pertinent.
eliam proeeipiiclarissimus Maffeius)deseribenti ve- Quonam aulem tempore idem auctor florueril, evi-
lerum moiiunientae codicibus (quorum pauci li- denlissinie ex aliis. ejus verbis. colligilur, nbi de
brarioruin erroribus carenl) palentia inde, lollere Hungarorum soevissimaac pêne omnibus meluenda
menda,ea tamen lantum, quoe recie conjicere pos- génie is loquilur, quam, iiiquil, in rioslris tri'aula-
,sumus ex amanuensiumoscitanliaprocessisse. Reli- tionibus compertam habemus. Deiude subdit, eos a
quum ego.diniisi,ingentis operis mole ad alia splli- parte aquilonari Ilaliam ingressos, Forojidiensi vii-
ci talus alque in lenlus. Neque vero majora audere siala tnarchia, Veronam usque transmisse, et uni-
fas pillassent iiiseiislecloribus, Nunc eliam animad- versam regionem depopulalos, cuncla firmissima
• vcrto nihil opus fuissescribcrc quoeslupro quoesium; ûrbium moeniu, cuncluque inurata, nullo resislenle
. sed ultra non vacat, levibus hisce couiroversiis seu invasissc oppidtt.Dcnique scribil : Inique lues Ma
tricis insistera. -. . . . [quam utinum nescircmus')non dico ceriaminis,sed
„n ,- RHYTHMIVfcTSRES. . 770
ibJ
in Italioesiuum irruermtl, sed muneribus a
msolhi funeris, etc., tandem ad Muiincnse devenu..A.Hungari
episcppium,elc. . '- Berengario marchioiie, ppsiea rege, placali abseos-
Nemo non videl hoec scripta fuisse ,ab homine,. sere. Baronius él'Pagius actum hoc anno 949 pillant.
non viderat, sed eliam experlus.fuerat,, ;Sed; hoc'-anlea. çpntigi.sseex Liutprando liisloriro
qui Janliim
rabie Italiam dilaniaret, aul paucos ante ;; forlasse;,çoUigasiDeniquc Frodoardiis in Chronico
quanla tradil Hiin.ga.ros
ex Italia in Aquilaniam
annos dilaniasset immanis Hungarorum popjilus, e. ,-aif an. .951:
. ,fuisse,progressos.Fortassis elanno 954 Hungaros e
Scythia in Pannoniam, quam sibi, subjecil antea, Gallia
hoc est circiier annum Chrisli .889.'iHapsus..Prima fugietfles'llalia vidil;; at-ultra non legimus
corum impressio in Italiam , leste Hermanno Con-. immitissimam genlem irrùpisse in basée regiones :
Iraclo et Conlinuatore Annalium Fuldensium, aliis- .eanv quippe bejlicosi Germanorum populi, multis
ab "coedibusiliatis, sese inlra Jimilëg suos contiiiere
que, illiganda videtur anno 900. Annajista Saxo,
Eccardo edilus, Reginonem seeiUus,.aul eamdem, ..tandem :edQCui.l.Tota ergo peribdus oerumnarnm,
aut alieram irruptionem describit ad annumSOl bis .quas'ab Hungaris Italia. suslinuil, in1er annum 900
verbis : Langobardiam quoque ingre'fsi, coedibùsin- .ej.,950rêvera epneludilur..Cumergo exploratum sil,
cendia miscenl,; .cumque. incoloe lerroe .conglobaii ul supra yidimus,.scriplorem Vitoesancti Geminiani
R
resislere conarenlur, plurimi episcopi et..-comitéscumi eadem ipsà lempeslaïe iloruisse, pelo ego an cen-
innumerabili hominummulliludine sagillarum.iclibus suroe alicui jusloe locus fuerit, quod scripserim,
triicidanlur. Liulwardus Vercellensis episçopus «s- aueiorem illius CIRCITER annum ChrisliMO Iloruisse?
At inquit amicus Maffeius: non estendît is aticlor,
sumplis thesauris fugiens, incidil super eos,,mpxqne
ifiterficilur. En quousque anno illo au.t proecedcnli se vixisse,cumiHungari anno 900 ant 902 impression
pénétrant ferocissima gens. Illorum aulem irruptio nemin Mutinensesfaere, sed quidem ferventeuna e
in Mutinensem agrum, el vaslatio celeberrimi No- reliquis incursionib,usab ea génie faclis. El quid
nantulani monasterii per eos facta, in eosdem annos lum? Nonne salis mihi est si is vixit dum Hungari in
conjicienda videtur, ut Pagius recle mpnuil. Tum Italiam palahlés excursabant? Sed cur vivere is non
subsequenlibus annis nova ab iis. vulnera inflicla eliam antëappluit? Conjecturis hic uterque agimus.
fuere Italioe; nam posl profligalum Çhristianorum Negei ille, si polis est potuisse florere scriplorem
exercilum, quem in eos Berengarius I, Italioerex, illum vel ipso anno 900. Si accidijse id potuil, salis
adduxeral, non erul (ut Liutprandus Tipinënsis tra- fllùà mihi esl, nec est cur meoeconjecturant snam
dit lib. n, .cap. 6, Histor.') qui eorum proesentiam, Maffeius anteferat. Ac proecipuoecum clarissirnus
nisi munitissimis forte proestolarelùr in locis. Teste Bollandusad ea verba quain in noslris Iribulalio-
eodem Liutprando, quo anno Ludovicus III impe- ^nibus crudélissimatri experli sumus (ita enim ille
ralor a-Berengario caplus temeratoe fidei poenas Bodecensi codice usus eum aliter locum récital)
dédit, hoc est, aul anno 902, aul serius, ut alibi banc nolani apposueril : Hoecesse videtur Hungaro-
ôsiendil, Hungarorum rabieslolam per lialiam nullis- rum incursio, quam memorat Liutprandus Histor.
resisteniibusdilaialur. Riehardus Cluniacensis, et ex lib. II, cap. 4, 5, 6, sub inilium soeeulidecimi. Eoque
eo Bonfinius,tradunl, HungarPsexindefera qnolannis magis id mihi licuil scribere, qnandoquidem non
populandi causa, ul quidquid r'enianseraieradercm, ad annum 900 conjeei scriptam sancti Geminiani
îépelere -Italiam consuevisse. Anno Chrisli 905 Vilam, sed quidem ad annum 910; quem proete.rea
Sigonius scribit barbares eosdemnovamincursionem ne ceriô qiiidera designavi, nam addidi CIRCITER,
fecisse. Tum anno 921 el subsequenti ex eorum lectori ea raiione inuueiis serius eliam stalui
posse
el
gladiis sagitlis llalia sanguine «îaduit. Anno au- scriptoris oelaiem. Sed ego, si pliira adderem, ne-
lem 924 adeo iliorum potentia ac rabies esl aucla, que lemporis , neque alienoe patieniioe
me.curant
ul proeclarissimâmréghi sedem Ticinum ad deditio- habere proderem. Ergo satius'est
interruptum iler
nem compuleriiit et incendio absumpserint. Tidem répétera. .
an. 957 Alamanniam, Galliamel Burguhdiâm perva-
p. lit aiilern luculentius patéat iniperitiam yeleris
gali, per Italiam ad sua~ régna rediêrunl. Auclbr sciipturoe Campagnoloesupra .meinpraip.. niininje
qiioqué est Lupus Protospala 6os anno 920. Italiam objiciendam fuisse, atque in veteres auctpres Lalinoe
vexasse, tum an. 956, 940 et 947 in Âpuïiarnirruisse, .. lingiue paruni gnaros, el. in librarios. foedissime
Capuàm obsedisse, ac innuraera iis regionibus inlu- cespitahles, rejiciendos esse errores quihus
lisse mala. Habetur eliam nota marginalïs in ms. ppiiscula scatent, juvat hic antiqua
adjicere allerum rhyth-
codice bibliothecoeCasanaiensis Rontoe,ubi Iegilur nium cjusdem metri, nunquam antea
editum, atque
Cyclus Paschalis DionysiiExigui, hisce verbis con- excerptum ex veluslissimo codice*Yeronensi
cepta : Roc anno (id esl anno .Chrisli 922) venerunt per
in. Apuliam die .slanle mensis-Fe- Campagnolam euriidem. Nullum ègo, inde Vilium,
Jiungari quarto
bruarii. Sed clades ejusmodi nihil ad Langobardiam quâiiquam in ociilos multa incurranl, sustiili. Pri-
spectare Tideniur,.cum non lerre.siri iimerç., sed 'nïoesiropharum liucroe acrostiehon éxhibenl,jtempe
navigio adhibilo illuc Hungari pénétrasse poluerini. GA1DIL\DLI]S, qui parpehus, Veronensi in urbe
Posl mortem quoque Hugonis Italioe régis iideiu fuisse videtur, atqnç ipsius rhythmi auclor :
Gracia exeelsà Régi referamus parité^,
,:* Qui nos in ununi congregavit, te laudanius, Domine,
771 S/EC.XI AUCT. 1NCERTIANNlET SCRIPT. AAisn, 77t
Ut possiinus invcnire requiem in secnlum.
Ad alla sede poslulemus siimmo Dei Filio,
Ut suo initiera dignetur angeluin perspicutim
Ad expugnandiini expellcndiim hoslis anliquissinius.
Invidus ille lemplaior fallax alque perditus
Semper cupil discordare concordantes fralribus.
Ul possit graliam mereri ante nequam Principein.
Dominus alque Salvalor, quod suunt redemit sanguiiiem,
In sua semper poteslate réservare animas,
Ul nec unus proeter euin polestalem halical.
Ilonor illi cl polcslas in oelermim perinancl,
Qui nos Paslorent super gregem vocarc diguatus esl,
Ul salvas oves consignemus ante ejus oculos,
Almus ille speculaior sacerdos in populo
Semper adstat, supcradslal supra gregem, pngnal conlra inipios,
Ul nec una possit oves rapere de gregihus.
Divina Templa coeuntes suspiremus pari ter,
Populorum gregi obsecranles pro nostra facinora ,
lit ipse pins Miseralor donci indulgcnliam.
Liliare Deo sludeamus hosliam pro fralribus,
Ul anle eum mereatur porlare manipulos,
Alque de talenlum lucriiin consignemus geminum.
Yigilemiis cl oremiis iinusquisque pro alio,
Ut possimus invcnire requiem in scculum,
Alque vilam possidere, quam misil Dominus.
Summo Rogi poslulemus pro cuncloruni seelerc,
El de nostra nicreamur invenire vcniain
Per eum qui semper vivil el régnât in sccula.
le deposco, dulce frater, qui canis hune rerskulum
Ul requiras principales Hueras per ordinem.
Sic invenil ejus nomen, qui hune exposueral.
Tôt errores hic offendis. Niim culpandus ego, qui A Gruleiiani veleris cdiiionis, uli el in lomo IV Italise
hoec evulgo? Nuni Campagnola , qui boec fideliier Sac. in episcopis Vercellensibus epitaphium Fla-
descripsil? Ab oequiscerlc lecloribus non banc niihi viani episcopi, qui circiier annum Chrisli 540 se-
tnercedem polliceor. Alque haclenus trochaicum disse in Vercellensi cathedra censetur. Vcriiin anti-
versum in rhyihmis scrvaiiim, neglecta lamen pr»- qiiius, el omnium lucidissimum cxemplum iiiformis
sodioe ralione, animadveiliums. Diccndiim nunc hujus poeseos aspieias velim in poemate Commo-
restât l'hylhmorum auclorcs Icmporibiis barbarieis diani, rudis poctoeChrisliaui, quod a Rigallio olim
ad aliorum quoque Versiiiiui imiiaiioiiem se conlu- cdiluin, in Bibliolhecam Palrum tom. XXVII sub-
lissc. Sanclus Bonifacitis episçopus Moguntinus cl indc illalum fuit. Floruissc is creditur ineunte
martyr circiier annum 740, hoec in cpislola 65 scri- soeculoClnislian;e oeroequarto : imo suni qui ad
bebat : Tertium carmen, non pedum mensura elucu- soeculiiMilerlium ejus oelatem referendam arbilrali
bratum, sed octouis tyllabis in uno quolibet versu suni. Non aliis ille versibus, Instrucliones suas
composilis, una eademqne lillera, comparibus linea- acrosiichas cxscquilur quam hexametris, sed nullis
rum tramilibus aplani, cursu calamo pérorante ca- melri legibus servatis; quod paiicorum exemple
raxalum [id est exaralum] libi, sagacissime salor, palam fiel, lia ille Instruclionc xv :
transmutais dicavi. Rhylhmuin a se composilui» Hercules, quod monslrum Aventini monlis elisit,
hisce verbis désignai, cujus ctiani excmpluin pr;c- Evandri, qui solitns erat armenta furari,
bel in cpislola proecedenli, ubi leguutur hi versus : Rustica mens hominnmindocilis quoquepro laude
Pro me quoerooramina Cum yratias agere vellent, absenii Tonanti, etc.
Precum : pandel proecipua,elc. Pergil ille ltac methodo, quippe vulgaris homo, et
Sed et ipsum hcxamclrnm imilati suni rliythmopaiii, ad vulgi captum versibus hisce ulilissima documenta
lama lamen aspcritalis facic interdum, ut nisi qui claudit. Ccrlum est ejusmodi licenlia deinde usos, et
pricvia rei cogiiilione rhythmos ihi quoeril, miscruin quidem diutissime, fuisse poêlas cum vulgo facien-
indoctae genlis conatum in oemiilandonobili mclro, les. Alque liic cxempla duo se mihi offerunt, spe-
auimadverlat, rhythmi Imjiis cxempla si pelis, vide ciantia ad Langohardici regni lempora. Allerum est
iiiàcriplioncm vu Chrislianam, pag. 1001 Tliesauri epitaphium posiium circiter annum 722 in célébra-
775 RHYTHMIVETERES 774
tissiini nioiiaslerii Bobiensis templo, Liutprando A liai. Sacr. in episcop. Bobiensib. illod evulgavit.
rege régnante, sancto Cumiano episcopo Scolorum, Ego cum ex marmore ipso diligenlius olim descri-
qui illic fincm vivendi fecil. Ughellius lomo quarto pseriw, rursus lectoribus exhibeo :
Epitaphium sancti Cùmiani ep-scopi in tabula marmorea Bobii inscriptum.
* HIC SACRA BEATI MEMBRACV
M1ANISOLVVNTVR,
CVJYS CJÎLYM PENETRANS ANIMACYM
ANGELIS GAVDET.
1STE FV1T MAGNYSD1GNITA
TE, GENERE, FORMA.
11VNCM'.SIT SCOTHIAFINES AD
ITAL1COSSELNEM.
LOCATVR EBOYIO DÎNTCONS
TRICTVS AMORE,
YB1 VENERAND1DOG51ACOLVM
BANl SERVANDO,
YIGILANS, JEJYNANS, INDEFES
SYS SIDVLE ORANS,
OLIMP1ADISQYATTVOR
YNIVSQYE CIRCYLOANNI
SIC Y1XITFELICITER, YT FELIX
MODOCREDÂTVR
M1TIS, PRVDENS, P1VS, FRATRIBVS
PACEFICVS CVNCTIS.
1IYICJETATIS ANNIFVERVNT
NOVIES DENI,
LYSTRYM QVOQYE YJSVMMENSES
QYE QYATTVORSIMVL.
AT PATER EGREG1EPOTENS
1NTERCESSOREXISTE. '
PRO GLORIOS1SSIMOL1VTPRANDO «
REGE, QV1 TV'VM
PR.^TIOSO LAPIDE TYMBVM
DIÎCORAV1TDEVOTVS
S1T YT MAN1FESTVMALMVMVB'
TEG1TYR CORPYS.
DT>.(1) EST HIC DSiS CVMIANVS
EÏS XIIII. KL. SPTlTs. FECIT
IOHANNESMAG1STER.
Referl eliam P. Romualdus a Sancla Maria, ordi- cujus esl mentio apud Paulum Diaconuni. Dignum
nis Eremilar. exscalccator. Sancli Auguslini in sua eiat fruslulum illudLangohardicoe erudilionis, scri-
Tapia Flavia, part, prima, pag. 151, -epitaphium plum sub iniliuni soeeulioctavi, quod accuratius ex
Tboodaioe,illius neiiipe cui originem suam débet vc- lapide expressum ad nos del'crrctur. Prinios taiilum
tnslissimuni oeque ac nobile inonaslerium Ticinense versus ego indicabo.
sacrarum virginum; nunc appellalum délia Posterla,
CÊLICOLA(2) SIC DEMVMEJYS PROSAP1AMTEXAM.
MATER VIX1T VIRG1NVMPER ANNOS N1MIVMPLURES,
IN GREGE DOMINICOPASCENS OYICVLASCHR1STI,
QVAS FOVENS DOCVIT, ARGV1T, CORREX1T,AMAV1T,etc.
Ynlc eliam cpilapbium hexametris et penlametris compositiim fuit. Neque bis charilibus caruil urbs
ltiijus generis versibus efformalum, sed a librario ipsa oeterna. Tunigius part, n, p. 5S9, De crypl,
mire deformalum , in Yita sancti Felicis archiepi- Yaiican. epitaphium refert Elisabetoe puelloe, depo
scopi Ravennatis apud Aguellum, tomo H Rer. lla- sitoe vi liai. Sept-, indict. v; quoe formula ad re»
licar., pag. 164. Illud aillent circiier annum 716 moia soeculaspécial.
(1) Hoc est : Dcposilusest hic doinnus Cumianiis episçopusxiv Kalcndas Seplcmbris. elc.
(2) l'orlassis coelicam.
775 SJ1C. XI AUCT. INCERT1ANNI"ET SCRIPT. 'AAESU. 775
.-:•- -=> <OCCEPYELLE JACÈT TVMTCOCORPYS^LISABETE, '"- - ••-•.- '-'.-.
.•i-..' -QYODMANETIN SANCÏA AYLA BETiSSTE-JOHANNiSv ; - --V- ^
.EDEBRANDVSEJVS;(5)iGENiTA/'T11E01^RAQYÈ:MAMMA. '-'----- : --^ -M --;;
.BIS.
' ANNOS.ARYIT S.E:NIS,,..ETMENSIBVSÊCEM> _ ..- ,.r w.. ,...,."
DYCTA JQHÀNNESVESTRA, PAYLEQVÉJURE SVB ALMi.lete/
Sed proe coeleris id genus rliytlimis, digniim est A pulo; fuit, cur nunquam satis commendandusaller
quod legatur epitaphium Thoiuoe, quif iloiiorio" I s.aiictoeRomahoeEcclesioe.caïdinalis Ilenriciis-Nôri-
papoecirciter annum 656 suam opcrain conlulit ad sius nioiiumeniuriijhpë'hîjninieanimadverlerit, cum
tolleiulnmschisma AquileiensisEcclesioe.Exbibetur : in Diàseriaiîone'dç-Syîriodo V, § S, egit <Ietempore
illud ab immorial.s nominis cardinali Baronio in sublati ejusdem scbisniàlis. lia se Italien!primi ver-
appendicead loin. XII Annal, inter addenda Anna- sus; ad liexairietrorumforhtain coiifeeli.
libus ccclesiasticis ad annum 658-quaî causa, ut
QYIS Mim TRIBVAT, VT FLETYS CESSENT IMMËNSIi
ET LVCTVSAN1SLEDET LOCVMYERA DlOENTl:
LICET IN LACRYM1SS1NGVITVSVERRAERVMPÀNT;
DE TE CERTISS1METVVS D1SC1PVLYS '""'
LOQVÔR.
TE GENEROS1TAS,MINlSTER-CliRiSTI,PARE'NTVM, .
TE MVNDAACTIO, THOMAS,MONSTRABAT HGNËSTVM.
'"' ' " •'
TECVMYIRG1N1TAS AB INCVNABVLiSVIX1T,etc.
Neque his versibus incomposilis cariierunl ipsa -R cardinalis DominieiT'assipnei, subsequens carmen
elhnicoriHîi lempora, eorumque vulgus. Cujus rei descripsi. Jacelin villa Salsuloecomilaiiis Urbini, in
exemplum, noudum, ul opiitor, ediiinn proferre • 'Veluslo'-lanijieexàraium, barbariem sane cl liiiguoe
nunc juvai. E schedis ms. emineniissimiS. R. E. et diaraçterum-proefçrens.
D. ;M': -'' -.- • ''
" -'r
B M. - ; "•• '
: " ;
C. ARRIVS YiCTÔRfNVS.
MAR1TVS ' '""'; '"
•-'*'[
'
YTT1D1ETITIANENf "V' ',"
1
TV DVMESSES AD SVPEROSNEMOMIHIF VIT FÔRMOSIORY.LLA
A TERR.M' '
QV.E-PROSTRATAJACES INDJCNACÏRCNÎDÂT
QV.OiCARVISTlV1AMLYCI SECYTAES.. '
SIC MKIUTOTALES VERSVS DESCRIPSERIMIN TE ' :'
NON STVDIOSED MENTEDATAET C0GESTE,'pOLORE.
II^ËC MIIHTÏTIANE PRIMVMIN CONNVBlOJYNCTAEST
:
. UM£ PRIMADOLORISDYLCiORIN ME[mit. .
VT MEl TE REPELLAT ET SVBltWfr.E§TVMÂPTA RËLIQVITIN iEYVM
QVE11FRVl NONL1CV1TANNiST'ERVLTdMO^FATO, • -
ACERVAA MAÏRE (an MORTE?) RAPTÂ ES Y^PMfWS AGNYS
SiCYT,ILLE MISER RAPTYSYOYITUR.ARIS • -...,, : ,...- -•
., ETM^ . , .......
. '..,.. i>ARENTE.SMSER1 MECYM.PATIVNTYR IN JEYO • . .-.'-.-.. . :
....... DOLORÉMYTROSA. YERE..NOVO. CRATAESTVINTEMPORE-PARVG. , '-„.,.
SIC FVÏT iNFELlXHJÎlC-M.lHIÇRATISS1MA CONJVNX, . '.. .-.
Y1X1T ANIS XVÎi. MESiBVSVliLDJEB. ...........
FELIX LiPiD.
Iiis adjungeepitaphium Ghrislianum.CaUir.vii, .quem G.cmcndatiuS;cap. 10, nùm. S05, Inscription. Anli-
uti sanctiim Tolenlinates veiuM-anlur.,a Mabillonio : .qiiar. edituni in hoecverba :
in liineràt'. Italie, evulgatum, ac deinde a Fabrello
PAR1BVS MERITIS JYNX1T MATRIM^NIO DVLCI - v
QVOS " "
-;••.-:• :OMNlPOTENSDOM1NYS,TVMYLVSGUSTODÎTIN 7EYYM. ;
"' '
GATERVI,SEYËRINATiBl GONJYNGTALJETATYR, ';
-'• -SVRGATISPàRiïER CHRISTOPR^ÈSTANtET3EATU
-'' ' ' ' -""''- -
ïnlra :
..,. ,QYOS.DELSAÇER_DVS PRQBIANVS.LAVITET V1SX1T... ,
(•3)Forlasse pro genilor.

777 RHYTHMIVETERES 778
Et diu quidem ejusmodi plebeiorum versuum usus Marco Antonio Boldeitoin egrégio opère De coeiae-
penîuravit; idque indicabit inscriplio circiier arawmr ler> niariyr., lib. n, cap. 5.
CSinsti 1014 Romoe.posila, alque édita i cl. ï,
PETROCIO REQVIESGYNTHIC SEPYLTAQYEÉEMBRA.
SEC E BONYSSAPIENSQVEFVIT; NAM GENERE MÀGNO
ERAT, FORMOSVSQYE,PlUECLARVS, LARGVS AMICIS.
GRATIASEMPER TYNC FYERAT ILL1, COLLOQVIADIGNA,
OMNIBVSAMAB1LISQVE,BENIGNVS, PRONTVS, ET AVDAX,
REGNA DILIGENSCELESTIA, SEMPER AMATOR
ILLEQUE MITIS NVTR1T0R, PAVPERVMQVEDEFENSOR.
OMNESVOS QVI LE61T1S, QVESO, DIG1TECVNCTI:
CLEMENTISSIVIE DEVS, MISERERE FAMVLOTVO
VIRGODEI GENITRIX, CVM OMNIBVSSASNTISM1S_ERERE PETROCGI0,
OBIITIN PAGE TEÎ\ÏF. D. "BEN.OCTAVIPP, IN MEN. JAN.
DIES XVIII.
Sed el Fabrelus cap. 5, pag. 146, Inscription, antiquar.. banc referl :
NOME.FVIT. NOMEN.IL/ESIT NASCENTICOSVCGIA
VTRAQYE.HOC. TITVLO. NOMINASIGNIFICO.
VIXI.PAROM. DYLC1SQ. FVI. DYM. Y1XI PARENT1
HOC. TITVLO. TEGEOR. DEBITA. PERSOLVI.
QVIQ. LEG1S. TITVLVM. SENTIS. QVAM.VIXERIM.PARVM
HOC. PET©. NVNC. B1CAS. SH\ TIB1. TERRA. LËVIS.
Vide el alias similes, imo plus adversantibus Musis A- Priamo vi vilam evilari [an potius eviravi?\
conceptas apud eumdem ï'abrellum cap. 4, p. 329, Jovis aram sanguineturpari.
US, 419 et 421. Vide«liam epitaphium Boni-consu- Hoseeetiam(alienosne, an suos,ignoro,)idemCieer©
tis et diicis Neapolis,qui soeculoGhrisli iionofloruit, in eadem Tusculana commémorât :
tomo II'Rer. llalicar, pag. 342. Atque hadenus de Coelumnilescere, arbores frondescere,
rbylhmis hexametris et pentamelris. Viles loetijfkoe
pàmpinispubescere,
Hisce nunc subjungeiidi«ndecas.5'llabi, dodec-a- Rami baocarum nèertale inainesoére.
«yllabi, heptasyllabi, etc., qui in usu fuere apud Siuiiles aulem aniiquorùm versus in <eamsenïenliam
veteres. Quod el lubenliusiacio, cuitt inde f plissi-' Siilianiim induxeruni,. de arle versilicandi scriben-
muai excmpla suorum carniinum dérivant Italicoe te m, ut sîbi persuaderai, rhythmos (nunc le rime)
vulgaris linguoepoesis. Quod aniequam ostendam, meliori ipso Lalinorum -soeculo usurpalos fuisse..
j uval allerum rhyihmicoe, imo et metricoe poeseos Nam, ut is scribil, Vingilius lib.'M, vers. 165
riluni veluslissimum in mediuin afferre. Suni qui jEneidos habet :
crcdaui vol ipsis olim Romanis et Groecis gratam Mre cièïe viros, Martemqueaccendereeanlu.
liiissecoiisonanlium syllabarummodulalionem^niiiic ElOvidius
rima appellamus, conversa voce rhylhmus in IWMI)' Quoi <coelum stélas, iot habet tua Roma puellas,
in fine proecipueversuum quoesilani,ita ut posireina El Properlius :
versus.aut membri syllaba poslremoe subsequeniis Nonwoii humani suni parlus lalia dona.
responderet. Poelis ipsis hujusmodiverborum collo- Isla deum ménsesnon pepererebanc*
•caiio, sive figura, placuisse ferliir. Cérle placuit Ha Horalius, De arle jioeiica *
•oraloribus, dum lameii parce adhiberelur. OV°K>TS- Non saiis est pulchra essepoemala : dulcia suntOj
AÏUTOV Groecifiguram liane appellarunl: Sinùliier ca- El quoecunquevolent, aninitimauditork agûïilo.
dens idem Lalinis fuit. Pervulgati sunt duo Tiillii Ita-et Ausonius «i ldj'l. u:
versus a Quiiiclilianô memorati libro ùndecimo Velttia polanii.,vel 1er tria mulliplicanîi.
«ap. primo, quoslamen multi eo quoque Vivente Sed versificaloribus aatiquis vix fieri poluit quin
irrisere : ejusmodi versus interdum ex«iderint, eliam nil laie
Cédantarma logoe.Concédantlaurca linguoe.. CQg'Uantibus : àc proinde minime me iis opponam,
0 forlunatam nalam me consuleRomamï qui hoec potius casu quant arte nata, sive consulto
Varro quoquein «fyij MpÀmim: facla, censeaht. Ailamen cum oraloribus non dis-
Neque orlhophallicaallulit psalleria-, p çlicuissé dixerim ôfiotoTÉXs-ufov , non est proefracle
•Quibussonaiit in Groeciadicleria, negandum quin'-el poeloe eadem figura deleclari
Qui fabulanim, collocanlexordia. quandoque poluerint. Ac proecipuerustici et vul-
Hic exodia scribendum reor. Imo ei vetustissimus fares, quorum auribus gratior accidere poluit vo-
Enniiis hisce«leleclaïusvidetur. Hos enim illius ver- cum consonantia. Nisi toi rhythmi el carmina ple-
sus rcfcrt Ciccroin Tuscul.:i : beiorum poetarum séviillius periissent, fortasse plu-
Hoecomniavidi infiammari, •resversus ex Lalio ipso petitos • similiter cadçnlcs
PATBOI.. CLI. 23
779 SJEC. XI AUCT. INCERTl ANNI ET SCRIPT. 'AAESH. VSfi
haberemus. Paria quoque apud Groecosoccurrunt, A " Nec minus in sacris melico sermone
Leonem
ut in Antliologia, el alibi visilur. Sujii eliam qui Ludenlemhisloriis.
Hebrxos putanl in poesi sua quoesivisseparia aiirium
oblectamenta, sive in mediis versibus, sive in eorum Idem au'temille est qui du Càngio ac Papebroclïie
clausulis : tquod polissimum a clarissimo Huelio Iaudatûr, ul prûïnde non reele veluti diversospoetag
-affinnalumvideo. Et sane id persentias in rhythmo hoscc pu tarit Polycarpus Leyserus in Histor. poetar.
-Hebraico, quem in Davidis laudem cecinere"mu- medii oevi, num. 79 et 95. Doctissimus quondam
lieres, elego supra aituli. Sed el clarissïmus vir P. amicus meus D. Gaspar Bereltus Benedictinus, soe-
Martinaceus monacbus Benedictinus congregalionis pius mihi hoc in opère làtidatùs, de fceoninisver-
Sancti Mauriin Prolegomenisad divinam Bibliolhe- sibus verba fecil in Prolegonicn, ad lahnlam cliofo-
cam sancti llieronyini, prolalis exemplisosiendit in graphicam quam edidi lomo X Rentra llalicar. Un
canlico Deulerononiii, atque in Threnis Jcreniioe num. 62, pag. 117, censet, Leoninos versusin llalia
-rhythmos oceurrere, hoc esl in fine commatum pa- vixpost Northmannorumadventum componicoepisse,
j'om vocis desinënliam. Yerum eontroversiam de lioc est soeculoChrisli undccimo. Alque a:!eo tum
•Hebroeorumpoesi aliis dimillo; fortassiset in aliqua ille, lum Papebrochius, Eccardus, et alii, inscri-
ejnsdem loca simililudo vocum cas.u,non arle irre- j. j ptiones quasdam, antiquorum soeculorumcréditas-,
psil. Proesertimvero barbaricis soeculismos'fuit le- nonnisi posl annum Clirislianoe oer.iemillesimum
nocinium hoc suis lum rbylhmis, tum ntëlris adjùtt- •confectasslaïuerunt, quod Leoninis versibus con-
gere. Quod, uli conjicio, proestilere indocli, ul bis starent. Quoemea in banc rem sentenlia sit, denique
sallem phaleris pensarenl quanlilatem pedum a se lector accipial. Primo cei'lum statuo versuum quos
iiegleclam : docti aulem, ul simililer cadentesversus Leoninos anliqui nuncuparuhl, nos versi rimaii ap-
facilius a populo memoria relinerenlur. Et primo pellamus, originem seu inventionem nequaquam
quidem levembanc niodnîalionisuilibram slatuerunl Iribuendam esse Leoni illi, seu Leonio poetoePari-
in una versus syllaba postrema, cui consona foret *. siensi el monacho Benedictino monasterii Sancti
postrema subsequentis, aul subsequeiiliumversuum. Yicioris, qui circiter annum Chrisli 1091floruii.
uii censuerunt du Cangius, Jacobus Perizonius, el
Quandoque eliam allerni versus sibi respondebaiït.
-Quodsi in daclylum desinebal versus, noitnulli con- alii. Proecesserant enim, qui hujusmodi versibuf
suevere postremis duabus syllabispares in succe- luseranl, sive rhythmos, sive melra componenles
dentibusversibus collocare- Deniqueeo res deducla Deinde an islam saltem versificandi ralionem. îllf
est, ut in fine versus geminoe inlegroe syllaboe, si perfeceril, inccrlum adhuc esse contendo. Sed, s>
longoeforent,litleris ac sonilu rcsponderenl versibus Q * quidem.gloriamaliquam in illum,conferre velihtus
fas eril aul ab eo elucubralum fuisse poema
subsequenlibus : 1res vero syllaboepari modo re- opinari
tam concinnum el eiegans, verborumque sibi invi-
sponderent, si pemillima versus brevis esset, ul est
in dactylo. Quem morem accepere, et adhuc retinenl cent respondenlium conccntu sonorum, m untis in
admiratione populi esset ; aul ita eos versus conte-
vulgaris linguoenoslroepoeloe.
Yersus aulem in quibus hoc postremum bu.omï- xiysse, ut quanquam Iongum opus confecerit, in
ÀSUTOV, sive simililer cadens, ôccurrebal, proecedenli clausulis lamen versuum perpeiuum ordinem» ac
sane gralius, in aures hominum incurrens, Leonici simililer cadens duarum syllabarum servaveril
olim appellabanlur. Cur sic fuerint'.appellatiignora- quod fortasse nenio ante eum plene fueral ausus
\ii Scaliger Poelic. lib. n, cap. 29. Stephanus Guaz- Nam, ul proefaliis suni, plerique velerum in uns
consonante cum altéra, concentum suorum
sius a canda leonis ita nuhcupatos inepie eeitsuil. syllaba,
aul meirorum coflocarunl. Pleriqtie
Reisalus Moreau , medieus parisiensis, in Commen- rbythmorum
eliam non in fine geminorum versuum, sed in ipso
tar. ad Scholam Salernilan. et du Cangius in Glos-' .
versu (cujus primum meiiibrum sùbsequenli respon-
sar. Latino, eos arbitraulur sic forte nuncupalos
debal) banc auriuih oblectalionem conquisiére. Quoe
quod invenli a
fuerint quodam Leone poêla, qui circa
D oinnia exemplis coufirmatum eo.
tempora Ludovici VII vel Philippi Augusii, regum
Francioe,vixit. Àddit idem du Cangius liane eliam Sub finemsoeeulia Christo nato sexti floruit san-
fuisse senlentiam Siepltani Paschasii lib. vu, cap. 2, clus Columbanus, celeberrimus ille Robiensis coi-
Disquisilion. Francicar. qui pereleganles quosdam nobii inslitutor. Inter ejus Opéra legitur rhyilniuu
hujus Leonis poeloeversus produxit. In eamdem quo- Devanilale vitoe,ubi plerosque versus bpaio~t).mzovç
que opinionem concessil dociissimus Papebrocbius ceinimus. Exempli causa :
in Acl. Sanctor. ad diem i Junii, in Vila sanclorum
Gralianiel Felini, arbitratus dunlaxat, ad summam Differenlibusvilammors incèrtasurripil :
Omnessuperbos,vagosmoerormorlis corripit, elc.
perfectionem adductos fuisse eos versus a Leone
Gallieo poêla soeculoduodecimo. Et profecto Jîgi- JHerique perpessisuni poenarumincendia,
Voluntalislubricoenolenlesdispendia, elc.
dius Parisiensis apud du Chesnium tomo quinlo
Scriptor. Franc., pag. 523, inter alios poêlas sui Reliquos omillo. Qui sane si Columbanumaueiorem
tcmpoiis, hoc esl ab anno 1191 ad 1198 comme-, habent, anliquissimam proebent versuumsimilisc-:-
moral : cadentiuin formant. Sic inter Opéra Bedoeleguntur
783 RHYTHMIVETERES. 782
versus De comptai regulis, in queis Leonimim con- » Nosln palroni fulgUoe,
cenluin audis. Priores aecipilo : Comgillisancti nomine,
AdventumDomininon est celebrareDecembri RefuUjentisin opère, elc.
Posl lernas Nonas, nequequinlasunie Kulendas,elc. Secundoestropboeversus quilibel iu a desinil :
Sed et sanclus Bonifacius Mogunlinusepisçopus et Audite pantes la eraa
martyr, supra mihi laudaïus, in epistola prima, cir- Allati ad angelica
citer annum 780 conscripia, ihythmum effudii, con- AthletoeDei abdila
sonis vocibusdislinclum : A juvénilitéflorida, etc.
Vale, fraler florenlibus
Juvenlulis cum viribus. Eodeni ordine reliqui procedunt. Sed el ibi legun-
Ul florenscum Domino tur versiculi familial Benchuir, ex quibus multi per-
In sempiternosolio,etc. fectam proeferunleorum formant, qui serius Leonini
appellati sunt. Experimenlunt capial leclor :
Tum in epistola 69 carmina quatuor ejusdem refe- Vereregalis aula,
runlur, geminis versibus simili sono respondenlibus, Variis gemmisornata,
sed ita ul, quanquani fere semper daclylus versum
B Gregisque Chrisli caula,
claudal, ducetantum posiremoesyllaboesimiles sinl. Paire summoservala.
Spécimenproféra :
Virgovaldefecunda,
Summumsatoremsoiia Hoecel nïaler inlacla^
Sedel quiper oelhralia, Loetaac tremebunda,
Alii olympiarcibus VerboDei subacla.
Obvallalusminacibus,etc.
Hoecadeo aperla sunt, ût quisque jam intelligere
Ita vero, me Deus amet, cuiquam dubilalio succur- possit, antiquos rhylhmopoeios atque poêlas non
ret, num ïanla vetuslas,ejusmodi carminibus sit tri- ' exspectasse lempora Leonis Parisiensis poeloe, ut
buenda.-Verumdubitandi finis erit si Anliphonarium ab eo edocerenlur efformareversus simili concentii
Benchorense,a me, ut supra dixi, evulgalum consu- càdenles ; neque, nimia facililale censenda esse car-
ls!, quod cerle soeculoseplimo, aut summum octa- mina composila tantummodo post annum Chrisli
vo, in usu fuit celebris illius monasterii in Hiber- millesimum, si qua occurrunt modulo hocce çon-
nii siti, ac deinde in Bobiensembibliolhecam, deni- slrucla. Refert cardinalis Baronius in Annalibus ad
qae in Ambvosianam translalum esl. Occurrit ibi annum Chrisli 808 versus incolumes adhuc Romoe.
hymnus sancti Oomgilli in strophas sectu's, qua- < " asservalos in lemplo Cruciferorum, quod Belisarius
ru m singuloea liltera alphabeli inilium sumunt, Jusliniano I imperanle corididisse dicilur. Illos au-
earumque singuli versus in eamdem syllabam desi • lem doctissimus cardinalis eadem ipsa lempestate
nunt: confeetosac marmore inscriptos arbitratur. Lectori
Recordemurjusiilioe et ego inspiciendosexhibeo :
HANC YIR PATR1CIYSYJL1SARIYSURBISAMICVS
OBCVLPJî VENIAMCOND1D1T ECCLESIAM.
HANCIDCIRCOPEDEMSACRAMQUI PONIS INJ2DEM.
UT MISERETVREVM, S.EPE PRECARE DEVM.
Hoecsi quisquam rejiciat post soeculumx, adversari memoratus. Alphabeiicumillum Mabillonius appel-
ego nolim. Altamensnnl quoesuadeant ipso soeculo lavit, Abecedariumvero Auguslinus. Similem quo-
Chrisliahoeoeroesexto inscriplionem fuisse positam. que infra dabo, ex Yerenensi codice expressum de
Vis enim post multa soecularogandus fuerat popu- captura Ludovici II Augusti. Proelerea mihi est
lus ut precibus repetilis Belisario misericordiam a rhylhmus in sanclum Zênonem, a supra laudato
Deo impelrarel. Sed allerum, qualecunquesit, eliam Campagnola ad me missus, atque ex eodem anli-
•nliquius simililer cadeniium vocum exemplum ha- quissimo codice excerptus, in quo laudes Mediolani
Demus.Sauctus Auguslinus circiier annum 395 elu- jam supra editoelegebanlur. Et islud abecedarium
cubravit psalmum contra parlem Donali, qui nihil est. En ejus inilium :
aliud est quam rhylhmus. Singuli versus e duobus Audiant principes, audiant popidi,elc.
versiculisocto syllabis constant. Sunt ibi qui plures Illichabetur:
syllabas proeferunl, sed fortassis emendandi sunt. Kasta permanseralimperiifilia, elc.
Inluere hune psalmum inter OpéraAuguslini in pri-
mis paginis lom. IX editionis novissimoe.Deeo ipse Rogal le imperium, ad se le convocat,etc.
hoecscribit lib. primo Rétractât., cap. 20 : Psal-" Ibi imperiumpro imperatore. At rursum audi Augu
muni qui ab imperitis el idiotis cantarelur, per La- slinum eumdem de illo psalmo loquenlem : Ideo
tinas Hllerasfeci. Taies aulem abecedariosappellant. aulem non aliquo carminis génère id fieri volui, ne
Ejus genens est rhylhmus de Mediolano, quem sume nécessitasmelrica ad aliqua verba quoevulgo mi-
era innui, uti et aller Adelmanni Scholaslici anlea nus suni usitflta, compelleret.Quare lum ex his, tutu
785 SJEC. XI AUCT. INCERTTANNIET SCRIPT. 'AAEsn. 784
ex supra ailalis verbis inlelligimus rhythmos olim A
, quam certo quoerendoeejusmodieuplionioeconsilio
confectos,ul ab imperilis alque idiotis canerenlur. coiisse pulo. Sallem constat vel soeculoChrislianoe
-la eum quoque fineni composili fuere, qui mihi oeroequarto Afrieanoeplebi in rhyihniis placuisse
=nupermemorati sunt de laudibus.Mediolani,de -Lu- àliquam verborum, ul ita dicam, cpnsonanliam,
dovicoII, elc. Eranienim iis quoque lemporibus, quant subsecuta soecula amplificarunt et diligenlius
•quales noslris, qui carmina rudia, ac proecipue exqrnarunl.-Proecesserat eliam Commodiaims mihi
rhythmos aul solatii causa domi, auliii plaleis po- supra memoralus in postremo 'carminé suo, ubi
.pulo congiegaio kicri obtenlu canebanl. Ejusmodi singulos versus in o desinere senlias.
canlilenas sallem semidocli iniclligebanl : nondum Benchorensibus rhythmis, aliisque soeculooctavo
enim quisquam ausus fuerat vulgari sermone uli ad 'composilis cum vc-cibusconsonaiilibis, quos nuper
carmina aul ad rhythmos ; aut si ulebantur,'ex iis reluli, addo epitaphium Lanlfridi ahbalis Burensis
ne fragmenlum quidem.ad nos pervenil. <Redeoad .in Bajoaria, quod Mabillonius in Analeclis publici
psalmum Augustinianum. Ibi singulorum versuum pris fecit. -Is floruil sub Pippino el Carolo Magno,
clausuloein e desiminl : quod et in aliis rhylhmis Francorum regibus, el circiier annum Chrisli 790
observalum vidi. Occurrunl -et plurimoevoces con- excesslssee vivis videtur.
sonoein AREet ORE,etc.,-quas lamen casu potius B
EN LANTFRIDDOMNVS,PRIMISNATALIBYSORTVS,
DEBITASOLVIT HUMO,Q.UMSIBI DEBET HOMO.
ÊTATISFLORESPONS1CURRENSIN ODORE,
PLURIBYSEXEMPLYMPRÊBYITIPSE BONVMetc.
-Eodemcpnceiilu pergunt reliqui versus :. qui si re-. dipnysianoe, circilerea tempora fabricaloe.Aueïfir
-vera'-luncfuere condili, uli veri videtur simile, con- ibi suum nomen inscriplum voluit^hoc esl, Airadus
firmant quoedixi de ingeniis bujusmodi'musica de- monachus, gcminis versiculis incisis,quos ad annum
leclaiis ipso soeculoChrisli oclavo. Allerum exem* 780 allulit idem Mabillonius in AnnaiibusBenedi-
plum proebentportai oercoebasilicoe Parisiensis San- «linis :
HOCOPVS AIRADVSCiELESTl MYNEREFRETVS,
OFFERT ECGET1BI,DIONYSI,PECTORE Ml'lT.
Porro quantum subsequenli. soeculononoin deîiciis siissimum nrusivum in oede sacra Sanctse Mariss
foret apud quosdam poêlas conquisila isla' conso- Novoe adhuc visilur Romoerteste Ciampiniopari»,
nanlium vocuni harmonia in lexendis versibus, », cap. 28, Yeter. Moiiumentor. Ibi Iti duo ver-
longe pluribus exemplis ostendere possum. Vetu- csus:
ARBORSACRACRYCISFIT MVNDOSEM1TALYCISS
QVAMQUI PORTAVÎT, NOSCHR1STVSAD ASTRA LEVAVIT.
Uli Anaslasius tradit, ejus lempli simulqueet operis contigilanno Chrisli 840)compositum fuissetepila-
lesseliali auclor fuit Léo IV, papa, anno Chrisli 848, phium, ejus lumulo Melensi in urbe apposilum,
aut Nicolaus I, papa circiier annum 860. Quoesi quod lomb Ii, pag. 520, Scripior. Francicor. du
cerla sunt, jam lenemus in ipsa Urbe ferme anle Chesnii, cl in Aunalibus cardinalis Raronii legilur,
lïovemsoecula in usu fuisse, consonam vocum .har* luculentum allerum haheremus homolonioe in ver-
lîioniam in versibus. Si eodem soeculo,quo Ludo- sibus tune adamatoeteslimonium. Quatuor lanlmn
vicus Pius Anguslus e vivis excessit (hoc aulem versiculosinde excerptos offero.
ÎMPERIÎFVLMEN, FRANCORUMNOBILECVLMEN,
EXCITVSÉ SECYLOCOND1TVRHOC TUMVLO,
REX LVDOVICUS,PIETATIS TANTVSAMICVS,
QYODPIYS À POPVLOD1CÏTVRET TITVLO;etc.
Drogoniquoque arehiepiscopoMelensi, ejusdemLu- ab eodem du Chesnio edilum , cujus en primos
doviciPii fratri, allerum epitaphium posilum fuit, versus :
CONDITYRHOC BVSTO PRiESUL DROGOMARMORESCULPTO:
SPIRITYS IN REQVIE LiETVS OYAT ABRAHJE,etc.
Proetereain Laureshamensi monasierio-sepulcrum Garolus Magnus e solio dejecil, cum hisce vers*
adhuc visitur Tassilonis Bajoarioe ducis , quem bus :
COND1TVRHACFOVEA, QYEMPIE CHR1STEBEA,
TASS1LODYX PRIMUM,POST REX, MONACHVSSED AI) IMVM.
1D1BVSIN TERNIS DECESSERATILLE DECEJIBRiS.
m RHYTHMIVETERES. 786'
Seu quia dubitare licet ne longe serius additi fue- J\ membra versibus, postremoequorum syllaboeinvi-
n'nt lumulis ejusmodi versus, certiora apponamus. cem sibi respondebanl. Evulgavil soepe Iaudatus-
Gaspar Barîhius, vir speclalissimoeerudilionis, lib. Mabillonius in Anualibus Renediclinis ad annum.
xxx« Adversarior. Erinfredi moiiachi carmen 827 versus in vetustissimocodice Aliivillarénsiscir-
rhythmicum ex-rhs. codice proferl. Hic aulëm vixit citer ea lempora scriplos, e quibus quoe nunc aie-
anno £06, ul Vila ejus lestatur. En duas tanlum bàm, leviori.negotioinlelliges--
illiuscarminis slrophas :
Felicitatis régula Ebo, Remensedecus, proesul,pasiorque-coruscus,.
Hac fine,sempercoiûlitit; Doctorevangelicus,proecelsiRégisamicus,
cum venit Hune in amore Dei, Pelrique\in honorebeati,
Aipuncia sua,. ' Librum
In se voluiacorruit. jussit.-agiiplenwtspiraminisalii, etc.
Quoecunquevila.prolulit Hic proeter commata versus cujuscunque consona,
Ambigua,loela,.tmiiai eliam finis unius versus consonal cum fine alle-
Quocunquese.spesexlutil rius,; unicà tamen syllaba. lia in musivo adhuc su-r
Infida, dura, credula,.elc,. perslite BasilicoeAinbrosianoe Mediolanensis,quod
Sed proecipuesoeculoillo ac duobus sub'sequêiitibusR circiter annum 855 composilum fuisse, neque
niuilis curoefuit in singulis versibuscpncenium vo- immerito, P.uricellius censel, letraslicbon istud le-
çuin similium insérera, divisis quodammodoin duc-.. gilur :
MART1NVSMORITVR, SED' V1TJE DONA'MERETVR::
TRISTATUR MVNDVS,ADJUBILATQUEPOLYS.
MORSSYA DIGNABONO FERTVR CELEBRATAPATRONO*
SPIRiTVS-AMRROSIIDVM.FAMULATVR.IBI.
Milonià quoque Elnoneiisis monachi*versus pari S'anctimérita.
eoncenlu elaboralos anno Chrisli 855 refert idem Benedictimclyla;
Mabillonius in Ainialihus Benediciinis.ad annuni* Verendoesànctiialis,
872. Vide eliam formulas xiv et xv lomi II- Capi-
Ac monackorum\pms\i,iis,.
tular. Baluzii, pag-, 565..Non eoe quidem- sunt for- Pro posse
s ed
muloe, rhy.thmiduo, summam barbariem spiran-
4es, alque,.ut opinor, ab indoctis librariis mirùni* Alque nosse:
in modum déformait. [Supra vero commemoravi Organa noslra cencrepent.
Nursia felix
Noikerum Balbulum, coenobilam Sancti- Galli, qui
sub finent soeeulinoni; alque inilium decimi, Se-- T.ulitnalumgenilrix:
Domina mundi Roma fovilaiitiix*
quentiarumlibnun edidit; ab.anliquis laudalum, et- Hic ergo proeventusoptimo
a clariss. viro P. P.ezio part, prima lomi primi
Thesaur. Anecdolor. norissini. edilum. EjusmodL Sancii Spirilus dono,.etc.
Sequenlioe(quas hymnes potius [appellare placeat)- Anno812 finem vivendi fecit idem Noikerus, enjus-
rhythmica licenlia composite sunt: sub variis me- Q epitaphium melricum Mabilloniodebemus in Annay-
tris. Unam ex iis seligo : libus Renedicliniseditum his verbis :
ECCE DEGYS PATRIE, NOTKERVS,DOGMASOPHIE,.
VT MORTALISHOMO,COND1TVRHOC TVMVLO-
ID1BVSOCTONÏSHIC CARNESOLVT.VSAPRILIS,.
COELIS îNYEHITYR,.CARMINESVSCIPITYR..
Plura ejusmodi- nullns. dubilo quin haberemus, Eodemordineeonsonaniium vocum procèdent re-
scripta longeeliam ante Noikerum, nisi lempus, cui liqui.Sunt.ibi et alii hymni, aliaque poemala eam-
lot pfeliosa succubuere, levia hoec quoque nobis- dem verborum texlurant proeferentia, aut eodem
invidisset. Unum illud San-Gallense eoenobiumçe- soeculoix aut x composila ; ita ut jam abundet,
leberrimùm, in quo Noikerus vix.it, alla suppedilare unde eorum opinio maie consuta nobis videalur,
hic potesl ab Henrieo Cauisio édita, ac deinde in qui ubi aliquid Leonini concentus audiunl, illud
Bibliothecam Patrum illata. Illic hymnum Iegas continue-ad soeculumxi et subsequenlia pertinere
ab Harlmanno monacho composilum (floruit ille r. sibi persuadeant. Edidit quoque Canisius carmen.
circiter annum 870 V cujus hv suni primi ver- Salomonis episcopi Conslanliensis , qui -currenle
sus: anno 895 florebat..
CumnatusessetDominus, Eximie antistes, lias accipe, Dado, salutes,
Turbalurrex incredulus
Conscriplastrislia Salomonelibi, etc.
Magi tulerunl munera,
Quos slelia duxil vroevia- lu reliquis idem esl ariificium. Hisce junge iuscri-
787 SMC. XL AUCT.INCERT1ANNI ET SCRIPT, 'AAESU. 788
ptioncm posilam Enunoe Fraiicorum reginoeanno 954, quant proferl Mabillonius nuper laudatus. Ejus
piimbs lanluni versus exhibeo :
SANGVINECJ1SAREOJACET HIC EXCELSAPROPAGO,
FRANCORVMPOPVLO PRODITADE KAROLOelc.
Quod si plura id genus epilaphiacupis, adi ejusdem de gestis Oddonis. En duos lantum illius versus :
liabillonïi Analecta.Consule eliam AnnalesTreviren- A
ses Broweri, qui limita offertsieculisoclavo, nono et Poslquam Rex regum, qui solus régnai in oevum,
decimocomposil.i.Eodemaulem soeculodecimofloruit Per se cunclorum transmutons lempora regum,elc.
Frodoaidus Ri-mensis,qui in carminé de Vila Sancti Finem Vivendi fecil anno Chrisli 995 sanclus
Cohanbani multos inierserit versus, eodemarlificio Gebehardus Conslanliensis episçopus, eique lune
elaboratos : quod et proeslilit Rosvilha , incom- positum fuit epitaphium, a Canisio ci, Surio rc-
parabilis ejusdem soeeulisanclimonialis, in carminé latum.
DEBITAPARS TERRES FALLENTIA TEMPORA SPERNE,
ET MEMORAREYLE, QVAMTESTATVR CINISISTE.
GENT1SHONORNOSTRA JACET HIC, GENTIS DOLOR ATQVE ;
PRJEFUIT HUIC URBI, CUNCTOSED PROFUIT ORBI, etc.
Adclmaiini Scholastici Rhylhmuin alphabelicum, a consuetudinis teslem lueulentunt dabo OihSonum,
pva'.IaudatoMabilloniointer Analccla editum, supra MonachumSant-Emmeramcnsem, cujus Opéra cvuf-
m iinoravi. Is ad soeculumxi spécial, composilusque r,r. gavit supra laudatus P. Pezius part, n lomi III
fuit circiier annum 1055. Très versus stropham con- Thesàur. Anecdolor. Novissim. Florebat monacbiis
ficiunt, ac singulorum finis simili syllaba constat, uli iste anno Chrisli 1050 et post se carmina complura
e prima slropha conslabil: reliquit, in quibus plurimos versus consonanles in-
Aniioiiicoefacullalis adspiranle gralia, venias. Is aulem in carminé De doclrina spiriluali in
Refera viros illustres, litterarum lumina, hoecverba loquilur :
Quos recenti recardalur mens dolore saucia, etc. Porro quod inlerdum subjungoCONSONA VERRA,
Cousonas quoque voces in une rhylhmorum inveuias, QuoeNVNC MVLTORVM nimiusdesiderai vsvs,
quos sanclus Fulberlus ante Adelmannum elucu- Hoc quoqueverborum plus ordine convenienli.
bravit. Similem rhythmum circiter annum Christi Insuper ANTIQVA de CONSVETVDISE feci.
1075 Landulphus Senior, hisloricus Mediolanénsîs, Ut vides, consona verba apud veteres appellabantuv
procudilin fine libri primi Hislorioeameediloe tomo quoe nunc nobis rime dicuntur; atque ejusmodi
- IV Rer. llalicar. Accipepriorem stropham : poeseos currenle soeculoxi antiqua erat consuetudo.
Jesu Chrisle, splendor Palris, via, veritas et vila, Quare nil mirum si subsequenti soeculosti familiale
Omnium Redemplorpie, cunclorum oequilas, in llalia quoque idem studium fuerit Mnsaruni cul-
Universosqui le quoerunltua replet charitas. ( toribus. Yide Donizonem, qui anno 1115 poema
C
la primo versu legcndum est vilà et veritas. EodeiM conlexuil de Vila comilksoeMalhildis. Animadverte
liietro coeleri procedunt. Sed et idem Landulphus quibus ,versihus GuilieimusApulns librum quintum
lib. in, cap. 16, refert cantilénam, hoc est rhyl- de Norlhmannisconcludal. Yide eliam anonymum,
mum, super stalum régis Alberti, in quo describendo qui circiter annum 1127 poema slruxit de excidio
non semel peccavil anliquus Librarius. Yix dubilo lirais Comensis: uli el Radulphuin Cadomensent,
quin ejusmodi rhylhmus confeclus fuerit quo tem- sui Gesla Tancredi pnneipis debemus, circiier eadem
pore ex regno Italioe excidit Adelbertus, Berengarii lempora métro ac prosa conscripla : denique Gode-
H filius, Italioerex, id est circiier annum 962. Hos fridi Yitei'biensis Panthéon, et Gaufredi Malaleiroe
ibi animadverte versus, in ejus conlemptum more Historiam Siculam,quoeomnia compleclitur Coileciio
velerum Roinanorum Mediolanicantitalos ; ntea Rerum Italicarum, proecipue tomo V. Legas
Te, Alberte, decel nemus, quoque velim rhythmosquosdam, a venerabili Petro
Et Oltonemmaneldecus. Cluniacensi abbale circiter annum Chrisli 1150
Pro infamia Walperti eomposilos, in quibus eumdem vocum concculufii
Te decel alga regni. inveuias. Proetereo innmnera alia cum nielra, lum
Pro regina nunc Latina ^' rhythmos, codent arlificio elaborala, tnihique e mo-
Ulerejam nunc marina. numentis soeeuliix, x et subsequcnliuin collec'.a, ne
Pro regali sceplronostro nimius sim.
Fmere jam navis rostro, etc. Nihil lamen dissimulandum.Pleraque ex bis car-
Landulphp synchronus fuit Benzo, pseudoepiscopus minibus, rhythmicisaut metricis,eo lanlum arlificio
Albensis; qui proecipuehisce rhylhmis.deleclaïus est constanl, ut unica syllaba in medio versu adhibita
in lutulenlo Panegyrico Henrici IVGermanioe régis, sonum reddat similem syllaboeclaudenli, aut par
tomo primo Scriptorum Rer. Germanicar. Menke- lantum syllaba duorum versuum finem occupei. Çum
nii. Et sane eodemsoeculoxi ita bomines capiebantur vero, ul supra innui, singulari .fortassisappeilai/sne
liarnionia ejusmodiversuum consonanlium, utpauci Leonini versus ii dicerenlur in quibus geminoe syl-
uiimerarenlur Musisaddicli, qui carmina sua hocce, laboelongoe,aut très, si penultiniabi-evisforet, sono
ui putabaiii, onuuuenlo de.slilu.Uivellenl. Cujus sequalisibi responderonl iu medioet fine versus, aul
78S ^ RHYTHMIVETERES. 7S0
ia finedi:orum versuum : dubitalio adhuc superesso A dederuni bealo Marlino poiïlifici, ecclesioeque"suoe
polesl sitne hujus arïiftcii invenlio aul perfectio tri- sitoeLucse,,suisque fidelibus,etc.
iniendaLeoni Parisiensi poeloe,qui circiter annum Signumdomni Chlionradi serenissimi imperatoris
M90floruit. Yerum quonamjuslo lilulo in Leonem Augusli.
hnuc transfêrenda sit ejusmodi gloria non video, Kadelohus cancellarius vice Herimanni arch.iepi-
quando tôt alii mihi occurrunt qui ante eum meira scopi el archicancellarii reeognovit.
aul rhythmos pari condidera-arlificio.Nam quod esl Datum vu KalendasMarlii, anno Dominicoeincar-
ad singulares versus consonis vocibus contexlos, in naiipnis 1038, indiclione vi, anno domni Chuonradi-
iis pangendis Leonem plurimi proecessere. Et primo regni xiv, imperii xm
quidemllalia ipsa nobis continuo exhibet magistruni Aclum ad Viam Yenariam in comilatu Lucensi,
MoysenBergomehsem, aueiorem carminis Delaudi- féliciter. Amen,
b'usBergomi, a me editi tomo Y Rer. Tlaîrcarum. Non in medio, sed in extrenio la 1ère membranoe
Scribebat ille circiter annum Chrisli 1120, atque pendet bulla plumbea,incujus anliqua parle visunlur.
is sane in fine versuum conseclatns esl duarum syl- imagines duorum virorum, altéra quarum manu
labarum perennem concenlum. lia- SHumexordilur lenel pomum, altéra sceptrum,elinler illas legunlur
" lioelitteroe n
poema :
MmeDew reclor, qui tnundi frena gubernas.y E..-
Nec sinis absque modo sedesfiuitare supernas, etc. K
Eodem pedeprocedunl reliqui versus. Sed et a.nli- IL
quiores suni quos in honorem sancti Lulli episcopi ' l
Malmeshuriensis lib. De , ' . C.
Mogunlini Wilielmus primo
V,
gest. reg. Angl. circiter annum 1127 scribebat se a
S,,
pueritia audisse; videlicet :
. REX
Autistes Lullus, quo non esl sanclioruHus ;
Pollens divina, tribuenie Deo, médicinal - In circuiui vero CONRADVSDI GRA 1MPR AY-
Occurr'l morbis.ul lotus proedicalorbis-. GYSTVS.lu poslica effigies Romoe sculpta visilur,
cum hoc Versu :
Yetustissimus quoque versus est, quo usi sunt non
ROMACAPYT MVNDI
pauci e Germanieis Imperaloribus in suis sigillis. REGIT ORBIS; FRENA ROTVNDI.
Exemplunt dabo petilum ex autograpbo diplomate
j Sed et Robertus abbas Sancti Remigii, qui Hislo-
quod in suo tabulaiio asserval capiluluin canonico.- riam Hierosolymiianam circiter annum 1110 liueri»'
rum Lucensium.
consignavit, ed'ilam tomo primo Geslar. Dei per
DiplomaConradi 1 Augusli, quo privilégia confirmai Franc, similibus versibus prosam suam inter-spersii,
canonicisLucensibus,anno 1058. quorum pars in margine, pars in ipso textu legitur.
In nomine sancloeet individuoeTrinilatis. Cliuon- Nonnullosprofero :-
radus, divina favenleclementia, Romanorumimpera- N.#c.levilerlaclus Raynalaus, apostata faclus,
torAuguslus. Quia.decet impeiialis magiiificenlia Abjurando Deum, se probal esse reum.
leca sancta ditare atque venerari, et omnibus,Chri- Turcus, per omnia spurcus ?
Quidfncerel populusque
slianis de animabus suis,euram atque solliciludinem Ni sua veneral el remearet. ,
san- tcrga daret, quo
gérera,tdeo dignum duximus modo in proesenti
clissiini Marlini episcopilocum Lucoesilum inaliquo Ita et Gaufredus Malaterra, qui circiter annum
locupletare, ul eiipsis, pro quibus donalum est, ad 1099Historiam Siculam scripsil, edilam tomo Y
refrigerium, et nobisad remetiium proficiat seiupi- Rer. llalicar., pares versus nobis exhibe! lib. ni,
lernum. Quapropler considérantes nos hoc, et in cap. 23. Hos paucos audi :
animo volventes,prece etadmonitione dileeloeconju- ) Nec nimis hoc culpo, quamvis.hic lalia sculpo.
gis nostroe,simulque consorlis nostri regni Gisloe, Nec prohibensi'ilo; cum fiai juncla marito,.
GGiifirmainusproedictosancto Loco; sictiti olim Ugo, Diiigal et juste foedusservando venuste.
Lolharius, atque prirous Otto, et secundus, ac ter- Nam quos lex jungii,sentenlia nulla repungit, etc.
lins, nec non Heinriçus, preeessores nostri reges et Sed et tumulo Beatrieis ducissoe Tuscioe,. anno
hoc Epita-
imperatores pro remedio animarum Adelberti mar • 1076 vita functoe Pisis, posituni fuit
chionis et Bertoecomilissoe, nec non et suarum, phium :
QYAMYISPECCATRIXSYM DONNAYOCATABEATRIX
IN TYMYLOMISSAJACEO QUJi COMITISSA.
lia carmen in Ivonem Dionysianum aobacem , annc Qui nondum norat, sub quale caribdelaboral
1094 interfecium, edidilelarissimus Mabillonius,in Occidtans illa fiai damnala favilla :
quo prior versuum pars subsequentirespondet. Pau- Et ceu scintillaislipidarum corruai ille, etc.
cos lantum seligo :
iSl SMC. XL ÂUCT. INCERTI ANNI ET SCRIPT. 'AAEHÎ. 7«e
Pariter in ejus epilaphio legitur :
,
IVO GRAVIS SORTE, CRYDELITEROBRVTE MORTE*
QVEMTEG1TÏIMG PETRA, FELIX HABEARISIN J1THRA, etc.
Ad hoecin disserlatione xxxvn, De bospiia!.,e\ul- . ûatiteo archipresbylero anno Chrisli 787. Duo ver-
gavi fundationem brepiiotrophii faelam Mediolani a sus in illiusoedis pavimënlo inscripli legunlur :.
SANCTE MEMENTODEYS, QVIACOND1DITISTE DATHEYS
HANCAYLAMM1SERIS AVXILIOPVERlS.
Proestarenon possum anno eodem 787 hosçe versi- simi erunt, sed lemporis nola carêmes, versus iii.
culos fuisse illic scriplos : atlamen^ycrba illa isle musivo scripli, quos Panvinius legebat in clauslro
Dathcusvivertiem illum kidicare videntur. Quod ubi monasterii Lateraneitsis exesos [ara alque çadçn.-.
statuas, jam lenes, quantam anliquitalem proeiferant les ;
versus, quos nunc Léoninesappetlamus. lia anliquis-
CANONICAM FORMAMSVMENTES, DICITENORMAM,
QVAMPROMISISTIS,HOCCLAVSTRYM QVANDOPETISTIS.
Reliqua eodem concenlu conlinuantur. B Virgoprudens, sobria, Joseph desponsatu,.
Plnribus congerendis lempero. Ad [altérant versi- Ad salulemomnium in exemplumdata,
ficandi rationem quod attinet, vidëlicet statuendi Supeïnorumciviumconsorsjam probala..
consona verba in fine geminorum versuum, neque Maria, miseriu perte ter.minatur,
liic desiderantur exempia longe ante Leonis Pari- Et miséricordiaperte rewcatur, etc.
siensis oeiatem. Profëclo circiier annum 1055, hoc Audi et ejus carmen 64, ad camdem sanclissimani,
esl centum annis et ultra priusqaam Léo.ille nomen Yirginem :•
suum Parnasso daret, versus in llalia eonftciebat O.miseraltix - o èominatrix —proecipe dictu,
celebralissîmus vir sanclus Pelrus Damiani, poslea Ne devaslemur - ne Ijapiàemur.- gifandinisiclu, elc.
Osliensis episçopus. Alque ex eo habemus multa Hoecvideant qui conlendunt majores noslros a pro-
carmina, hymnos et rhythmos varii metri, eaque vineialibus didieisse usum çonspnanlium vocum,
fera ciïncta consonis vocibus coiitexla. •Sed polissU Mabilloniusquoque in Annaljbus. Renediclinis epi-,
muni considerandus nobis est ejus rhylhmus super laphium prodidit,.adhuc ntarmpre insculplum, A1-.
Salulaiione angeliea, num. 63, in quo petl'ecti Leo- berti abbalis Miciacensis, qui anno 1056 nalurae-
utiri versus oeeurrunt. debilum solvit, non absi.milj vocuni collocatiofte;
Ave,David filia, sancla mundo nata dislinçlum :j
HIC JACET ALBERTYS,.QYONDAMREGALIASPERNENS,
PRVDENSATQVEPlVSyTANTVMCOELESTIA CERNENS,
MVNDIDIVITIAS CVM REGÀLl DITIONE '.'''.'.
GEMETICA PRIMASSPREYIT PRO RELLIGIONE, etc.
Florebat anno 1095 BaldricusAndecavensis abbas, - Floruit eodem-soeculoChrisli undecimo GualdoCoi'-.
cijus carmina edidildu Chesnitis lom. IY Scripior. beiensis monàchus , 'qui hVilam sancti Anschariï
Franc. In bis quoedam concentum yocum in Une episcopi Ilammaburgensis métro conlexuit, cdilam
versuum exhibent. Primi epigrainmatis bini versus àLambecio.Isih proefalione hisil. versibus eadeni
sunt lii : " finali c'onsoiianliadistinclis. En exordium :
Inrolulo mulli cum sollkitùdine quadam Duke tuiSjAlherte, decus, jubar ignkaporûm,
Uicendiseriem sempermelanlur ab Adami elc. • Ecclesioelurris, regni diadema décorum ,
Ita iiï carminibus de morte Mallïildis àbbalissoe Gloria pontificum,regum venerabilenumen,
-Condontcnsis anno.1012 comppsilis, et a supra lan- Quôdtibi mater mit Go.rbeia,sume vol-amen,elc
dalo Mabillonioloriio quincio Annal, fienediclinor. Yide eiiani epitaphium beini Lànfrauci, archiepi-
evulgalis, idem coneenltisoccurrit : scopi Canluariensis celeberrimi, a sancto Anselmoi
Si lacrymoecuiquam coeteslîaregnd parurent, ilidem archiepiscopo circiter annum 1089 composi-
Defnnclumquemqumnsi carmina nostra juvarenl,elc. lum. En primés versus ;
ARCI1IEPISCOP1NON DIVITIAS NEC HONORES
LANFRANCYSSVBHT, SED CVRAS ATQVE LARORES.
NATVS INITALIA, PAPIENSI DE RËGIONE,.
.CIY1BVSEGREGUS', ET HONESTA COND1TIONE, etc.
Rhythmos quoque Pétri abbalis'Cluniacensis nuper " , Lumenclarum._-tenebrarum - sedibusresplenduit,
memoralos vide. Inter coeleros unum commemoro Dumsalvare - recreare - quod creavil vpluil:
De resurieclioneDomini, in quo hi versus : Hinc Creator, - ne peccalor - morerelur, moritur.
Cujus morte - nouasorte - vila nobis oritur, etc. An, noviss. edttioniSj çaimiina legitntur -MelcIIi Te-
Esl ibi et alius rhylhmus similis in honorent Miilris gerseensis nnonachi, qui anno sallem 1160 iflornit,
Domini, sub noniiiieprosoeeditùs. Hoecautent circi- boc est, anle Leonem,' sive Leonium Gallum. ibi,
ter annum Chrisli 1130 scripla fuere. Ha Joannes Rhylhmici versus compiures. Paiicos audi :
Sevéranusin libro Mèmoriesacre-di R-oma,pag; 514^ Laudabunl alii-clarum genus.::ac mihi lene
inscriplionem refert anno 1128, posilam J.oanni de Chrisli jugum dal verba Gflmoenoe.
Crama cafdinali in tîlulo Sanëli Chrysogoiii, cu{us Sydereoepalrioecivesaboleresludebat,
ceceverba : Per.quos.pacem rébus habebqi.
O BONE.SALYATOft Vivebalscintilla tamén, frigentefavilla,,
NOSTRA SÀLVTIS AMATOR, Tandemmola pr.oc.ulmicat illa, etc..
FILI CHRISTÉ DEI, Sed longe ante hoec lempora composili'videntur-
PARCEREDEMPTOREl, non absjmiies duo, versus,, qui. Capuoeadhuc leguur-
Et apud CanisiumAntiquar. Leclion. tom. III part. Iqr;
HOC PIVS ANTISTES, CLER1 LVX, OTTOPARA.VIT,
ECCLESIJEQYEPATER, RES, MORES AMPLIFICAVIT.
Si referenda inscriplio est ad Ollonem Capuanum B Annalib.Bénédictin, ad amiùm 707in ihoca argciilc--.
episcopum,quem sub finem soeeuli noni iloruisse conlecta ubi collocaloevidentur anno Chrisli 946:
Ughelliusopinatur, ilerumeonfirmalam vides hujus- reliquioe sancti llidulli episcopi, hi versus legebaa-
ntodi versuum antiquilaleui. Ita Mabillonioleste in tur :
QVORVMMVNERESVM TALI VESTITVS HONORE,
DIGNIREDDANTYRD1VINOSEMPER AMORE,
Ita in fineChronici Centulensis apud Daclterium in Duxil vagos
Spicilegio Hariulphus ejus Histpriae aucior, anno '
ÂdproesepeDomini,elc.
1 )88 carmen subjunxil, cujus enprimos lantummodo
Eiimdemçoncenlum vocumcoeleroestrophoereddunt.
versus:
Alia monumenlaveterum ejusdem generis proelereo,
Toto corde meote, Centulamater, amavi, dicturus tandem me vix assequi posse cur Léo Pari-
Traditusa;puerotmeaM'l>le colla ligavi,iîlc. . siensis poêla, qui circiier annum Chrisli 1190 Ilo-
Reliqui eodem vocum conlex'tu procediinl.ConstiIe ruisse dicilur-,LeGHi«os versus,excogilassse credaïur,
eliam, si lubet, Wilielmunï Malmesburiensem, qui quando lot longe antiquiores habemus qui rhyiltmos
carmen proferl in Êthelsiani régis bonorem condi- et meira condidere eodem ipso consonarum vocum
(um, longe antea quam Léo Parisiensis nasecretur. arlificio ac linnitn., Çerle a senienlia Papebrpchii
Illius spécimen habelo : rijscedendum,qui ad diem xix Maii in Vila sancioe
Regiaprogehiesproduxil nobileslemma, Pudcniianoeel Pjraxedis versus rhylbmicos in eccle-
Cumtenebris noslris illuxit splendidagemma, etc. sia SanctoePudenlianoerejicit ad lempora Innocenlii
G II papoe,circiter annum 1150, banc rationcm sub-
lib.
Yideeliam Radevicum n, cap. 2, De Gest. Fri-
uti Henrici Histor. Li- jiciens : Nam Leoninorum versuum inilium nemo
derici I, el Hunlindoniensis erudilus fecerii'.-soeculo.xii antiquiiis. Alia erit in
brum quinlum, el Sebolam Salernilanam, el Gode- ul opinoiy erudilorum opinio.
ppsterum,
fridum Yiterbiensem,cl carmen a me evulgaluin in hoecde rrhylbmiça velerum poesi.. Nunc ad
Rer. Alque
Chronico Çasauriensi, part, n lomiJI llalicar,
cl. viri P. Pczii in The- originem ppeseps Italicoevulgaris me converlo. Nul-
pag. 785, uli el proefatipnem lus (iubitandi locus. est quin poesis a vulgarium
saur. Aneçdolorum. Sed in primis racole quoeantea
evetustissimo ilinguarump,oetis.adliibita,nalivilalem siiain debeai
protuli Antiphonario Bençhorensi; antiquorum
nihil enim ibi. desideralur.ad .Leoninoe cantilenoe rhylnmiçoe.Neque enim vulgarcs linguoe,
Italicavidelicelj Galliça, Hispanica, etc., in cpn-,
melrum absolulum. Antiquitateni- insuper. arlificii lexendis versibus
confir- speclant nliam syllabarum .quan-
hujus longe majorem, quam -vulgo.credaliir, liiatem, sive prosodiam: quod ab antiquis Groeciset
iitahil hymnus Hartmanni, monachi San-GaUeiisIs, Lalinisfaçlum est.
Etquamvis Ilalica. lingua duo
lomoXXYlIBibliolhec.Palnim, pag. 517. Jam proe-, verborum
gênera proeferal, brevia nempe .et lonâ,
dixiiloruitse illum anno 870. allamen hoecvocum.quanlitas in penullimis lautun)
.• Tribus.signis, ]b syllahis sislil, si verba sinl Irisyllaba, etc.; ac proe- .
Deodignis, lerea nulla harum brevium aul longarum ratio ha-
. Dieshld coliiur. betur, nisi quantum èxigal Vocuin collocalio ad
Tria signa ' • ubèriorein aui-ium volupiatem in Versu audiendo.
Laudedigna, Recéntiôrum ergo carmina nihil aliud surit"'quant
Coelushic persequilur. •
rhythmi; et quemadmodiim plurimi ex antiquis
. .StellaMagos rhylhmis numerum lantummodo pedum seu svllaba
795 SiEC. XI AUCT. INCERTiANINJ El bUuP'l. AAEsn. 796
rum, non vero lemporis observationem quoerebanl; JI A suant débet hjsloria Italicoepoeseos, in Comment,
salque arlifici in iis conficiendiserat demulcere autom. prim., cap. 2, veluli rem evidentissîmamsla-
dilorumaures quodamconcenlu, erumpenie ex una tuil, Siculos a provincialibus poetis, quorum Yitas
dispositioneac partiale pedum in singulis versibus, Nostradamus scripias. reliquit, ulpole qui anlea flp-
idem quoque a vulgarium linguarum poetis facium ruere, universam poeseos oeeonomiam.fuisse mu-
fuit. Quare cum primum llali, G;dli, elc, condere tuatos. Et.revera provincialium carmina fere omnia
versus coeperunt, propria vulgari lingua mentes, complectilur preliosus Estensis bibliolhecoe codex,
hosce appellarunt rhythmos, quoe vox apud Ilalos, manu exaratus anno 1254, eosque novimussçri-
Gallos, Anglos aliosque populos, levi muiatioîie psisse versus ab anno 1110 usque ad eumdem an-
facla, appellala fuit, et adhuc appellatur rima. Non1 num, cum contra Ilalicorum poetarum -vestigium
me fugi.tper vocem banc rima non a receniioribus vix.post annum Chrisli 1200nunc inveniamus,.atque
tanlum, sed et a quibusdam anliquis Italicoelinguoe eorum proetereapauculi versus, inco.mpliomninoac
scriptoribus significari ôp-oLozilt-ozoïi , seu simililer rudes, nasceniis poeseos infànliam prodant. Cla--
cadens, quo polissimum suos versus vulgàres rîssimus auiem Fontaninius in lib. prinïo De élo-
quoque poeloe ornare consueveruht. Verum èx- quent. Italie, cap. 7 et sequenl., ostendit, Brunetli
insiilulione sua rhythmus, seu rima, coeptusest iio- B ] Latini aucloritaie frelus, vulgarem.Provincialium
minari integer versus vulgaris, seu carmen, atque seu Francorum linguam anno 1260 fuisse lapiù.
poema, ad imitalionçiu rhylhmorum Latinorum lu- dilellevolee la più comune, che tutti gli allri lî'nguag-
cubralum, de quibus hactenus egimus.Ilac de causa gi; ai. proplerea illius senlenlia est non sotïim ex ëa
retrarcha cecinit : lihgiia Ilalos dérivasse arlem"rhylhmorum vulga-
Voi, ck' ascollatein Rimesparse il suono. rium, sed eliam che la lingua Proveiizate in realla
madré in gran parle dell' Italianadopo il secolo-
Nam, ul supra ex Oihlono vidimris, simililer cadens fù undecimo. Equidem suspicor Fontaninium neminem
olim appellabalur consouum.verbum, seu consonan-
lani enorini senlentioe cpnsentientem habilurum^
lia vocum,ul Anloniusde Tempo testatur. Scriploris
quanquam et Yarcllius censuerit, ProvinCiallun;
hujus librum adhuc lucc carentem, et in bibliolheca matrem magna ex parte fuisse Italicoeposl
Eslensi ac Ambrosianaasservaium, ego jam dudum liiiguam
memoravi lib. primo, cap. 5, De perfëct. poesi Ita- annum 1200. Neque enim tam sera emèrsit, sta-
Ilalica lingua : imo hoeca Provincia-
lie, cujus hic lilulus : Summa arlis rhythmici vul- lumque aecepit
libus nonnisi vocabula aceepit, uli jam paiam
garis diclaminis, composila ab Antonio de Tempo, facium est paucain
supra Disserlalione xxxn de Origine
judice, cive Paduano, ad illustrent principemAlber-
tnm de la Scala. Anno Domini1532. Ac proinde is Linguoe Italicoe. Et quanquam mullas v'oces es
carmina Peirarchoe sua lucubralione proecessil.Is Francorum aut Provincialium lingua in Italicam
migrasse daremus,, non proplerea jura malris illi
ergo rhylhmorumvulgarium septem gênera enume- tribuenda forent.
Huetius ipse, vir speclaiissimas
rat, soneïum,ballatam, cahlionem extensam,elc. Ex
eruditionis, licet Galles, in lib. De origin, fabular.
quo vides carmhiiljus ipsis nomen rhythmi inditumi
fuisse. Rursus ille'scribit in rubr. i : Rhylhmusvul- Romanens., nostros ridet quod nimia liberalilate
mullas linguoe iipsiroe voces Provincialibus vekui
garis est genus quoddam dictdminis, etc. Lilleralis
est secundum est ] acceptas référant, quas tamen cum illi tum non
rliylhmus (id Latinus) grammaticos
coiisonans parilas syllabarum, cerlo numérocompre-'_ Latio debemus. Exempla et ego alluli iii noiis ad"
kensurum. El eadem dispûsiliocadil in quolibetvul- carmina Ilalica Peirarchoe. Dénique eos eliam èîn-
Danles Aligerius in Convivio, qui Provin-
gari rkylhmo,proecipuein molu confeclo,etc. Infra probavil
s'ubdil : Quilibel rhythmus liabeaVsaltemunam'con- cialium linguam Italicoeproeferebant.Coeterumquod"
sonantiamcum diclione,quoehabeat diversumsigni- est ad Ilalicorum poesint, non absre Marius Equi-
Petrus Bemhus, Speronius, Sansovinus, atque,
ficalum, elc'. Sunt ibi tamen et'alia locain quibus' cola,
ut alios omittara, proelaudatiCrescimbeniuset Fon-
rhythmivox idem signilicare videlur ac nobis rima. j)
Sed quandonâm, et apud quos nala Italicà poesis?[ laninius arbitral! sunt, originem islius a Provincia-
Omnium cruditorum calcûlo jam firmatum est, pri- lium imitatione esse omnino arcëssendani. Liceat
mos in llalia Siculos vulgârôm linguam, Italicam tamen et mihi addere : id quidem veri simile, mi-
nimeverocértum esse. Jam produxi lib. primo, cap.
niniirum, usurpasse ad cbndendos versus. Quaiom-
nium vetusiissimâpoemata Italicoelinguoesupersunt,' 3, Délia perfetta poesia, verba Peirarchoe, quoerur-
Siculis poetis Irihuunliir. Insuper Petrareha in sus hic consîderanda vënlunt. In proefaiione ad
suas familiares de librisa se compositis
Triiimph. Amor., cap. 4, Italicos poêlasiecensens, ' epistolas
comnicnioràti S'citiani, ille agens, rhythmos eliam vulgari lingua a se lucu-
bralos hisce verbis describil : Pars mulcendisvulgi
Che fur gia primi, e quivi eran da sezzo. auribus intenta, suis et ipsa legibusulebatur. Quod
Undevero Siouli hauserinl versuum ac poematuin i genus apud Siculos (ut fama est) non mullis ante
vulgariumformam, usumque conspnantium vocum,, soeculisrenalum, breviper omnemItaliam ac longhis
aulea dispulatum est inter, Italicos eruditos. Joan- manavit : apud Groecorumolimac
Lalinonini^véiu-
nes Marius Ciescinibeniiis.cui sapra coeleroslueemî slissimoscelebralam; siquidem el Rwiianosyutqares
797 RHYTHMIVETERES. 798*
rhylhmicotanlum carminé uli solilos accepimus.HoecA scripserit ex ipsius Danlis veiho : Rhylhmorumvul-
Pelrarcha circiter annum Chrisli 1560 scribebat : garium Ilalicorum arleni Circiier annos cenlum
qua' LudovicoCasielvetro Mulinensiin Addilament. quinquaginla aille eumdem Aligeriumoriginem ha-
ad lib. primum Pros. Bembi jam diu animadversa, buisse. Epocba ista in eos ipsos annos eonvenit, qui-
persuaserunt, immerilo ohirudi Provinciales poêlas bus elPrcvincialium poelaruin primi floruere.<}uid?
lanquam pareilles aut magislros Italicoepoeseos. Et quod et-idem Crescimbenius part, H, libri n Com-
ea quidem sibi opposuil Crescimbenius; sed quam- meniar. auctor est, Tuscioenon defuisse vulgares
vis muila commenlaïus fuerit, nemini hactenus vi- paetas anno eliam 1200. Cum vero Elruscis, Pe-
dcatur debililala nedum confossa Castelvetri sen-' lrarcha leste, proeiverinlSieuli, reliquuiit est ut quo
tentia. Nam quod nulla Siculorum carmina vulgaria lempore Provincialium poesis vigebat, Siculorum
habeamus aille annum 1200 scripla, nequaquam quoque poesis usitala apud vulgares fuerit : ac
inferendum esl nulla reâpse composita ante annum proinde veriiale nili, quod Pelrarcha ait. vîdelicet
illum fuisse. Quoi enimel quanta nobiseripuerit. rhylhmorum artëm apud Siculos non mullis ante
lempus, is lantum ignorât qui hospes in eniditioue; soeculis(duobus sallem) renalam fuisse. Neque inju-
prorsus est, ul omittain, plura condi poluisse qii* ria subdit ille, Siculos e Groecis atque Latinis id'
lilleris minime fuerint consignala. "genus poeseos didicisse, cum antea conspexerimus
Perspeclissimum vero Pelrarcha liabnii, ulpole familiares fuisse cum Groecislum Latinis rhythmos,
per annos compiures in Provincia versatus, quot ac proeierea vocum consonarum usum, quas nunc
poêlas ea regio lulerat, quoque lempore ii floruere. rime nuncupamus, sera anliquiiale commendari.
iNihilotamen secius, non ab iis Siculos didicisse ar- Apud ipsos Siculos, soeculoduodecimo decurrënte,
lem rhylhmorum scribil, sed potius a Latinis et ejusmodi versus a Latinis poetis excultos, paucis
Groecis, apud quorum vulgus in usu olim fuisse oslendam. Rogerio I inclyto Sicilioe et Calabriai
Rhythmos ipse Pelrarcha acceperat. Cur nos afltr- comiti, qui anno.1101 natuioe debitum solvit, luniu-
niemus, quod is longe propior Provincialium poelis, Ius bac épigraphe ornalus Miletiposilus fuit, Roccho
jl inter paires Italicoepoeseosnumeralus, ignoravit? Pirfo teste iu Chronolog. reg. Sicilioe:
Ac proecipuecum LeonardusArretinusm VilaDanlis
LINQVENSTERRENAS, MIGRAVITDVX AD AMOENAS
ROGERIVSSEDES, NAMCOEL1DETTNETJEDES.
Par est epitaphium Raynaldi comitis, anno 1126 NoliliaCaianens. Ecclesioe.Ita Guiliclmi I régis se-
r
abus humanis exempti, apud eunidem Pirrum in pulero, anno 1170 inscriplio hoecincisa est :
HIC TVA ROGERI DVX QYONDAMTEMPORE PATRIS
OSSA TENET TVMYLVS, TYMYLOCONTERM1NA MATR1S,
YNDEC1ESCENTVMDECIES SEX, BIS MAGISANNO,
MIGRANSPOST CHRISTVMNATYMSVB HERODE TYRANNO, etc.
Reliqui versus eodem rhylbmo procedunt. Similis esl inscriplio anno 1185 ppsila Margariloereginoe:
HIC REG1NAJACES REGAL1BVSEDITA CVN1S,
MARGARITA,T1BINOMENQVODMOR1BVSYNIS, etc.
Nihil ergo opus fuit Siculis Provincialium disciplinai qui ut plurimum consonans est, vocali affecta, cum
scsetradere,ularlemconlexendiversus|6fiotoTe),ÉuTou?una ex tribus quiesccnlibusproeccdenle,ul una, ina,
cdocerenlur. ano, elc. Usque adeo id certum est, ut eruditissiuii
Alque hic addendum est non Lalinos lantum et D Huelii in libr. De origin. fabular. Romanens. sen-
Groecos rbythmicf carminis exempla Siculis proe- tenlia fuerit, ?iosab Arabum populoaccepisscartem
buisse, ul Pelrarcha erudite animàdveriit, sed alios rhylhmandi, hoc esi,,consonanlium verborum usum
quoque populosiu bac arle eisdem et reliquis Italis in versibus, ex quo videlicet nefanda gens meliorem
facem minislrare potuisse. Nam ultra duo soecula Hispanioeparleni jugo suo premere.coepit : quod
sub Saracenorum Àrabum jugo Sicilia gemuilad ineunle soeculo octavo conligit. Eadem quoque sa>
annum usquc 1060, quo Messana eis erepta est. cuîo nono sedem fixit in Sicilia atque Calabria. In-
Anno aulem 1091 inlegra insula inprincipum Norlh- mimera dixi adhuc existera Arabicoegentis carmi-
jnaiinorum dilionem venii. Alqui eerluui est Arabes na; idque eliam Dcrbeloliusnos docuil. Imo Span-
quoque delectalos rhyihinicis versibus, qûos in mo- hemius auClorest poelis illis non invenlioiie lantum,
rem iioslrorum consonanlibus verbis lermiiiabanl. sed el numéro poentatum "ac versuum copia ab eis
Sunt apud eos antiqui.ssima carmina quoe adhuc scriptorum, quemlibet alium populum longe concé-
fidem r«i faciunt; Idque vel ipsius Maumetis tempo- dera. Et profecto mihi perquam verisimile videtur
ribus faiîiiliare fuit; nam testante Marraccioin Pro- nos posse non lemere Arabum populo acceplain
dromo, uîii de Alcorano agit, cap. 2, impii illius referre artem rliylhmieam,sive usum consonantium
libri signa, sive versiculi, in rhythmujn desinunt, vocum in fine versuum, quando erudili testantur
79» SJEC. XI AUCT.INGERÏI ANNI ET SCRIPT. 'AAESII; 800t
an'.i.quissimamesse apud eam gentem rhylhmandi.1i populo ediscereeliam licuit Siculis, quando consen-
morem, quem. adhuc relinent, cl célèbre fuit olim lire nolimus, ab Arabica gente eOsaccepisse vulga^
eorum nomeiie Ijtlerâfum sludiis, multuniquecom- rium carminum artem. Rliyihmorum profeclo vul-
inercii .eis eral cum Europoeis, ac proecipuellaiis. gari lingua condilorum apud génies septentrionales;
Forlassis et ah eis accepimusvarias versuum for- anliqiiior est usns quam Provincialiumetllalorum.
mas, quas describil Agapilus.a Yallc Flemmarum OsienduuiGermani Evangeliarhythmis Theoliscise-
ordin. Minor. in libello' De:arle-melrica Arabum. Lalino reddita per Olfiïdum monaclitim circiter-
Proeleralios ejus geolis libres in liane rem eelebris. arinum 880; quoe canlica brevibus versiculis in.
esl traclatus Rader Aiadini Damamiankprincipis voces.consouantes-.desineiit-ibiis constant. Alia quo-
poelaruniapud Arabes, qui accurate deusu'r/ii/(/i»ioque ejusdem generispoemala ille procudit,- quoe--
I'IIMJ scripsil. Antiquis vero soeculisposl abaclum ex, adhuc. mss. servanlur in aniiquissintis codicibus
llalia Groecorum imperitim, Arabum doctrina taolo ÇoesareoeVjndobouensisbibUolhecoeac Vulieanoe,.
llaiis in honore fuit, ul ii,proecipuelitteraruin ma- imo lypis eliam oeneis a Joanne Schillero traditaj
gisiri censerenlur; quod et cpmmempraiiduinmihi. prostaiit. Sunt et alia apud Danos,. Suecoscoeleros-
eril infra in Disserl.ationextiv de li.tterammfprluna. que Germanos ejus. generis velusiissima carmina.-
Addo non lèvent nobis suspicandi causamproeberi, ^'Georgius ilidem Hickesius,,inler Rrilannps summoe-
Arabes a yeluslissimo populo Judaico-rhyllimorum vir crudilionis, in Thesaur. linguar. vêler, septen-
arlem et usum edoclos fuisse. Supra vidi mus dicte- trional, quanquam scribal, in ajitiquissiinis Anglo-
rjiim mulierum Hebroearumin Saul causa viclorioe Saxonum pseudo-rhyilhmos,hoc est le rime, minime
a David relatoe. Ibi consonantia vocum. Hac de ce reperiri : aliamen cap,. 24 Grammaticoe Ànglo-:
rîisputalioproxjine proeteritisannis viguil inler do,- Saxon, specimiiia affërl carmiaum, quoe.ipse semU
clissimunivirum BlasiumG.arofolum,ac alios eru- Saxonicaappellat.ubi siniilitercadensaccurrit, quale
dilos. Quod novi,. Auguslinus Eugubinus, Meibo- a nobis in fine versuum usurpalur. Usserius quoque-
ntius, Ludovicus Capellus,Clericus, Huelius, et alii cap. 17, pag. -450,Anliquilat. Britann. eccles., ex,
sensere, Judoepsab aniiquissintis soeculisconcenlum \'ita beaii Albei hoecafferl -.Inde sanclus P,atricius,_
hune,verborum usurpasse in suis carminibus,.hym- archiponlifex'et patronus totius Hibernioe, versum-.
njs, et canlicis. Quid ?. quod Four.moniiusV. cl, sequentemScalica lingua, qufisi qiiodd,am.oritculun::
Parisiis anno 1714 dissertalion'emedidil in eadem leqis vigoremhabens, canlavit. Quem versumfamilia
nrbelypisimpressamloin. VI Mémoiresde l'AcaUém. Sancti Albeiel familia Sancti Declani noluerunt pro.
des Inscriptions. Ibi pag., 160 -mulla erûdilione n se vel rhylhmice,seu metricein Latinumveriereaus ;.
osiendit,. inpoelicislibris Yeteris Testament ejus- 'sèd majorù auclorilalis et c.onciliand_oe'gralia, illumi
modi concenlum in fine versuum occurrerc. Exem- proprio et genuino,quo pronunlialum et composilum*
plis parco. esl a,.sanctoPairicio, idiomale,pro dignilateprofere-
Quoe ubi slaluamus jam palet cpnsonantiunt mus in médium, lia Scoticecanilur ille versus:
vocum usum in versibus,, supra quant vulgo creda- Ailbe umai,rPatric Muman,moj/gcli ralh
lur, longe anliquiss'imuihesse', u'tpolëqui a Judoeis TheelanPairie Ndndeisi, ag llieclan gç bralh
in Syroset Arabeslluxisse videtur; Deindeex Ara- Ad hoecMabillonius lom. HLAimai. Benediclinor.,.
bum gente veri videiursi mile ipsos Occidenlis.popiir pag. 684c, producil rbyllimum Teulonica lingua.-
los atlem banc didicisse, nisi eamdem a populis confeclimi,in quo eumdem,vocum concenlum inve-
eeplcnlrionalibus antea didiceriiit. Nam et ad illos nies. Hoecprofeclo,,ultra quota mulli sint opihaii,_
in hisce investigandis oculos converiamùs bportet. rhylhmorum vulgarium Siiiiquitalem oppido seram
Ceilc posl Arabes imperium SicilioearripuerecomU evincunl. Franci ipsi.antcquàni Provincialiumpoe--
tes, duces ac reges Norlhmanni: gens liernpe e tarum eclebrala cohors emergeret, ejusritodiversus
gelido SeptenU'ioneolim in Galliam, ac demum in elucubrassc videntur.. Buloeusin.Histor. Univers,.
MagnantBrilaiiniam, Apulianiatque Siciliam effusa, D Paris.,rcferl epitaphiumGallicisrhythmis Frodoardo-
dominaiioneiisiiiloeis forlissimc conslabilita.Ad Remensi hislorico positum, qui anno 965 'finem,
annum usque 1094 Norllimannorumregum potenlia Vivendifec.it. Duos lantum versus delibaios inde-
ac sedes apud Siculos perduravit. Ab hoc aulem accipe :
YEQVIÏ CASTE CLERC,BON MOINE,MEILLEV ABBÉ,
ET D'ACTAPIT LY ROMAINFVT AVBÉ,etc
LL«m Mabillonius in Acl. Sanclor. Bénédictin., Germanormn,addeel Biiiannorummores el linguam,
Soe.culov, hbs versus non longe ab illis temporibus Norilintamiiprobe edocli, hune eliam poeseosusum
scripios et ipse arbilratur. Apud.[eos;{sitfides. En in Siciliam invexisse non immerilo credantur.
«rgo.unde alteram norntam vulgariumrhylhmorum Quantoperc vero ejusmodirhythmis obleciatusfue-
bauriré.potuerinl Siculi, ex Norlhmannis videlicel rit circiter annum Chrisli 1100 Gaufredus Mala-
Sicilioeipsi imperanlibus, aul ex aliis Germanioe terra, palria Norlhmannus, sed noviter factùs Sicu.-
• -'
populiSjanlcquam poetaî in Provincia famam suis lus, supra initui.
carminibus sibi quoerereni. Francorum autem ac
«01 RHYTHMIYETERES. 803
Ad vulgariùm'IlàliCPrumcarmiiuim formant quod A proplerea evadunt dodecasyllabi, ejusdem lamen
atliuet, ne banc quidem necesse fuit ut Siculi coete- lemporis alque bendecasyllabi, sdruccioli Ilalice a
rique Italici a Provincialibus poelis muiuarenlur; nobis appellati (quorum inveiitum nescio cur Var^
"Crescimbenius:lib. primo Histor. vulgar. poeseos chius in Herculanotribueril Sannazario), eôrumdem
scripseral : Egli è chiara xosa, che tendecasitlabô versuum spécimen ex ipsius Walafridi carminibus
volgarevenne in llalia délia Proveriza. Yërum ipse^ exero :
re diligentius inspecta, ab ejusmodi opinione dis-
cessit iu Commente, lib. primo, cap. quinto, ubi Legislis, meminil vesttâ sagacitas
Al mullis egomelsordibus obsilns,
ciiserleîaleiur se quoque a'gnoscere Ilalicorum ver* Donari veniam credo sagaciter, elc.
sus ex imitatione Laiinorum processisse. Id vera
-ante illum erudile adnolarai nosler Caslelvelrus et Sane in hisce anliquorum hcndecasyllabis raro de-
-JacobusMaïzonius lib. Il, cap. 35, in Apoîog. Co; prehendas collocalionem accentuait!' (posalure nos-
-nioed.Dantis. Addo.ego non e tnelris lantum per- dicimus)in,versibus Italieis facilem alque patentent*
feclisque Laiinorum versibus dërivari poluisse Ilalh- Allamen cum primi poetoevulgares versibus pauca»
-eorum formant, sed eliam ex incomptis rudibusque fum syllabariim proecipue opérant darCnt, ac postea
•eorum rhythmis. fam siipra oslendi, et nullo negolio R versum conquirerent cui aliquid majeslalis'ex plu-
-luculenlius oslendëre rursus possem> rhyllimos rium -syllabarum cursu accéderai, nulluni apiîoreni
Lalinos fuisse compositostelrasyllabos, peniasylla- invenere quant liendecasyllabum, sive.is ex duobus
bos, etc., eosque longe ante lempora poelarum Pro- brevioribus versibus conflelur, sive alioordinè coa+
vincialium. Sed jam salis superque Disserlatio islà lescat; illius aulem exempluni apud rhylhmorum
excrevit. Quare unum persequar, versum Videlr- .scriptores obvium habuere. Alque hic ptiblici jùris-
•cet liendecasyllabum,quo polissimum Ilalica poesis facitim volo rhyihmum hacienus luce carenteni,
deleelatur, proelerquam quod apud Groecoset Lali- cujus ntenlionein feci in Disserlatione i.de exier'ts
nos occurrit, a rhythmopoeiis eliam ac melricïs genlibus. Eum descripsi ego e velustissimo codice
poelis excullum fuisse, dum barbarica tempora ms. capituli canonicoriini Muliitensiutri. Tum qua;
ïîuereiil. Inter Opéra Walafridi Sirabonis, cujus est proecedunt, lum auliquilas codicis, satis indicanl
lama eelebris inter scriptores soeeuli noni, legitur ipsum fuisse composilum sub inilium soeeulidecintl
ejusdem pia oralio, e qua nonniillosversus decerpo : a Chrislo nalo : quo tempore, ul ibi proefalussum,
0 rerum Salor omniumiremende, Hungari toi impressiones in Italiam, et proeserlini
Dum poenastrucis innocensluisti; in Mutineuses Jecere. Dodecasyllabi sunt versus,
In quo nil nisi repperisruinant, ele * ^ sedr lemporis ralione compulala, pares hendecasylia-
Su Ris non tanlum pedes, sed et numerum habes bis. Inler ipsos aulem quosdam senlias ita contex-
Italici : et in Ilora- los, ul fatniliarent in iis texturam ac sonum noslftt-
bendecasyllabi quod conlingil
tiano illo : rum versuum deprehendas. Àd hoec singuli versus
aliquid Leonini proeferunl,cum in unam camdemqiie
Jam salis terris nivis, alque diroe, etc. vocalemac pari concentu desinant. Tu experimeu-
Et quoniam poesis nostra pro spondoeodaclylum tum facito.
adhibere polest in fine hnjusmodi versuum, qui lune
RHYTHMUS
Canendus miïitibus Mutinensis tirbis custodibus circiter annum 92S.
O lu qui servas armis isla rnoenia, R Illi cattora demus nostra jubila.
Noli dormira, moneo, sed vigtla. Illius magna ftsi sub custodia,
DumHector vig.ilesslitit in Troja, Hoecvigilantes jubilemus carmina.
Non eam cepil fraudulenta Groecia. Divina, mtindi rex Ghriste, custodia!
Prima quiète dorntienle Troja, Sub tua serva hoeccaslra vigilia.
Laxavit Sinon failax clauslra perfrda. Tu muras luis sis inexpugiiabilis,
Per funem lapsa occultata agmina Sis inimicis hoslis tu terrihilis.
Invadunl urbem el ineenduiil Perganta Te vigilante, nulla nocetforlia,
Yigili voce avis anser candida 1
Qui cuncia fugas proew arma bellica.
Fugavit Gallosex' arce Romulea; Tu cinge hoecnostra, Chrisle, înunimiu,^'
Pro. qua virlule facla est argeniea, Delendensea tua forli lancea,
Et a Romanis adorala ut dea. Sancla Maria, Mater Chrisli splendida,
Nos adoremus celsa Chrisli nuntina, Hoeccum Jeanne, Théolocds, jnïpetrà :
803 S;EC. XI AUCT. INCERTI ANNI ET SCRIPT. 'AAEXII. 804
Quorum hic sahcta vôneramur pigncra, ji. slum ejuupje eoîijiigemrejiciunl, ul ex Erchcmperio,
El quibus ista sunt sacrata nuntina (i). ex Annalibus Bertinianis et ex Anor.ymo Salerni-
Quo duce vicïrix est in bello dextera, lano, a me edilo part, H lomi.H Rer. Italicarum,
El sine ipso nihil valent jacula, sudlucere polesl. El rêvera cum Adelgiso nihil iu-
Forlis juventus, virtus audax bellica, tentare contra Ludovici {vitam anintus fuerit, sed
Yesira per imiros audiantur carmina limorem tantummodo ac vim ei inferre, ut ex urbe
El sit in.armis alterna vigilia, et regione Benevenlana excéderai, excogilare liceat
Ne fraus hoslilis hoecinvadal moenia. non defuisse aliquam jusloe iroe causam, aut ansam
Resultet eciio cornes : Eia, vigila. principi Renevenlano. Atlamen vix nemo fuit qui
Per muras eia dicalecho : Vigila. non horrueril, audiens lot opprobriis oneratum ac
dolose caplum, ul idem Erchempertus scribit, Augu-
Disserlalioni buic poslremam maiium imponam, slum sanclissimum virum, sakalorem scilicel Bene'.
coîophone addito non vulgaris. prelii, ihythmo venlanoeprovincioe,Benevenli infra moeniadegeniem
nempe hislorico evulgato, quem ex eodem ipso co- ac secure quiescenlem.Hanc lamen sanclitatem infra
dice vetustissimocapituli canonicorumYeronensiiim, in eodem Ludovico minime agnoscit laudatus Er-
onde aller De taudibus Mediolani dcpromplus est, '.il chemperlus. Hoc ergo facinus auclor rhyllimi al-
descriptum ad me misit supra laudatus Rarlholo- phabetici seu abecedarii, nunc evulgandi, descrihit
moeiîsCampagnola, multis litulis dé me bene meri- synchronus profeclo, ut res et narralio ipsa suadel,
tus. Anno Chrisli 871 Italiam lolàm, imô et reli- sed simulsermonis Latini imperitissimus. Ego rhylli-
çuum Francorum imperium, concussit deteslandum 'vntumipsum, qualis in ms. codice Veronensi habelur,
facinus Aldegisiprincipis Bencventani, qui Ludovi- accuralissime descriptum, ne una quidem littera
cum 11Auguslum, quanquam tel' beneficiis in ipsos •immulata, lectori sislere decrevi, distinclis dun-
Benevenlanoscollalis illustrent, ulpole qui Sarrace- laxal versibus, in ms. indiseretis, ut hoc onere cla-
nicoe genlis cornua fregerat, ejusque acinaces ox rissimum ntarchionem Maffeium lèvent. Sed et ille
eorum jugulo averterat, ausus est sediiione com- hic eliam inspiciat velim quot erroribus auu ,det
muta coinprehendere, et in custodiam tradere. Sunt fruslulum istud anliquilalis, parlim auctori, paulm
qui-,Imminentexcusant,, culpamque in ipsum Augu- vetuslo librario tribuendis.
"
(4) An moenia?
RHYTHMUS
De Ludovico H imperatvre per Adelchim, seu Adelgisum, Beneventt principem, capto, com-
- positus anno 871 aul 812.
Audite, omnes fines terroe, (5) errore cum tristitiâ,

Quale scelus fuid facium Benevenlo civitas.
.., , ,. Lbuduicum çomprenderunt.sancto, pioAugusto (6).
Beneventani se adunarunl ad unum consilium.
Adalferio(7) loquebatur, et diçebant principi :
Si nos eum vivantdimitemus,cèrte iiosperibUnUs:
Celus (8) magnum proeparavilin islam provinliqm:
Regnum(9) iwslrum nobistollil : nos habet pro niltiluîn.
Plures (10) mala nobisfecit: Rectum est, ul moriad (H).
DeDosueruntsanclo (12) pio de suo Palalio ;
Adelferioillunvducôbat usque ad Prétorium :
Ille vero gaude (13) visum lamquam ad marlinum.
Exierunl (14) Sado et Saduclo (15) inoviabant imperio.
Et ipse sancte pius incipiebat dicere :
(5) Legendum pulo honore. {2 (12) Pro sanctum pium, id esl LudovicumAugu-
(6) Si legibus Maffeii amici parendum esl, Augu- slum, quem ei Erchemperlus sanclissimumappellat.
slio scribendum eril. Sed iis legibus veteres rigide (13) Forte, gaudens ibal.
se obslrinxisse minime videntur. (14) Sado, seu Sadomi, Sugdan, princeps Saracc-
(7) Adalferius, unus e primalibus Beneventanis. norum tune Berieventi caplivûs. Narrai eiiam Ano-
(8) Pro scelus, ut pulo. nymus Salernitanus ejus consilip ad hoc facinus
(9) Vide Annales Rertinianos, et Anonymum Sa- usum esse Adelgisum.
leinilanum. (15) Saduclo inoviabant.Quid. hic scribendumsir,
(10) Plures, scribe plura. majori olio fruenlibtis divinanduiil relinquo. Nuin
'11) Id est moriat, cum bona Priseiani venia. qui obviabantimperio.
Tamquumad latronem venistiscum gladiis et ftislibu:

Fuit jam jiamque lempus, vos allevavjt.(i$}in omnibus^; _ ,,
'
/ -7 Modoxero surrexislis udversusmeçonsiliuiiï. v \. :-?; "^ i* :-
- '. : :-',\ -.- ;\
',; Nèsc'ip.p.w {M))(jmdcai{sdni;VÛllis,:nie%ccidcrè,. "\.
Generaciocrudelis (18) veni inlerficere,
Ecclesieque sanclis Dei venio dilig'ere,
Sanguine veni vindicare, quod super terrain fusvs est.
lialidus ille, lemtator (19) ratum adqïie nomine :
Coronam imperii sibi in caput ponet (20) et dicebal populo :
Ecce siimus imperalor : possum(21) vobis regere.
Lelo animo babebat (22) de illo quo fecerat.
A Demonio(25) vexatur, ad lerram ceciderat.
Exierunl mulloe tui-moevidere mirabilia.
Magnus Dominus (24) Jésus Cltrislus judicavit judicium.
Multa gens paganorum exit în (25) Cala'bria,
Super (26) Salerno pervenerimt ppssidere CiVitâs.
Juraliim (27) esl ad saiic'leDei reliquie
Ipse vegnum defendendum,et alium reqiîirere.
(16) Pro allevavi. Reneficia iiinuit in Beneventa- (24) Scriberèm domnus, ut mensura'prions ver-
nos collata. sieuli rectius procederet. Sed legessyllabarum video
(17) ElegantioeTullianoe.Scribe pro qua causa. alibi negleclas. Scribendum quoque foret judicat
(18) Yeni illum inteiticere, qui bue veiîii, ul judicium.
ecclesias sanclas Deie Saracenorùm jugo eiiperei. (25) Pro e Calabria.
Ilostium tuorum sanguinem, qui super terrain fusus (26; Exeunte supra nienmralo anno 871 Saiernum
est, veni vindicare. obsidione pressum est a. Saracenis, quam solvëie
(19) Quis lenlalor isle? Num Adelgisus, an Seo- demum coacti sunt, regresso adveisus illosLudovico
dan, aul alius quisquani? Noclem faciunl verba illa Auguste. Pro possiderescriberem obsidere.
J'rtîumadque{pro alque]nomine. (27) Slroplia hoeCspeclansad liiterani I supra ilc-
(20) Pro ponit. sideralur. Nescio an suo loco sil restituenda. Vide-
(21) Latine volens ëfferre Jlalicum vi possoregere, tur aulem hic iuniri sàcrameifuiiuquo sese obstrinxit
ignoravit, an Hludvi accusativo responderel
- potius Ludovi'eus,se vindictumaliqiuim ex calumnia, quant
quam dalivo. tune- paliebalur,. nunquam exacturum , ul scribil
(22) Pro abibat,
' ut puto, loetusde illo, quod fece- •Regiuo. Coeteruirimanc'a est hoec stropha, el alise
rat. -
integroeforlàsse desidérauiur : neque enim rhylhmus
(25) El hic incertain, fiierilne Adeicbis princeps, per reliquias alpliabeti lifteras progreditur.
an Seodan, vexalus a doemonio.
CARMEN DE JOSEPH PATRIÂRCHÀ
(Ëdidil D. OZAMM,
Documentsinédits pour servir à l'histoire
' de l'Italie, etc., p, 46, ex eod. Yatic.
'' . .
," u, 3325.) '.".",[
Ac si Dei negotia; ! ' Necerit ferle, ul parent

losèph, Deoamabilîs
Palri dulcis el babilis, Fralenuis lîvor invido An juvaiii quod soninial..-.>
Puer formoseindolis Adverlit sed hoc animo - ...ôCulpam.vitani seeleiis, ,
Et gratie mulliplicis!... Joseph demi residensj Ne criminenlur sanguiiiis,
Hinc ipsi nova somnia Rei privale providens, Sumpto pondô numismatis,
Celi prome-bantsidéra, Jubelurmox invisere Sic vendunt Agarenicis...
Ad fuluri indicia, Cunclane gérant prospère...
Nec mora : ut conspkiunl,' Segardushoc diclamenfecit.
Ipsi quasi supplicia...
Inlenlus esl auspicio « En Somnialor, aiuul:
Wm II 101B1A LIf WMk
SËQUENTLE
AD SPECULUMUSQUE XI COMPOSITE
Thésaurus hymnologicus,t. II, p. 49, ex codice Mônacensi6.)
(DANIEL,
I» De AssumptioneB.V. ™ 4. Non 1res lamen dit sunt, Deus verus unus : sic
Ave, Dei genitrix Summi,Yirgo semper Maria,etc. Pater, DominusFilins, Spiritusque sanclus.
H. De sancla Trinitale (1). 5. Proprietas in personis uniias esl in essentia :
1. Benedicla semper sit sancla Trinitas, deilas 6. Majeslas par et. poteslas,.decus, honor oeque
scilicel unica, cooequalisgloria : per omnia.
. 2, Pater, .Filins, sanclus Spirilus iria sunt nonti» 7. Sidéra maria continens, arva simulet universa
na, omnia eadem snbslaniia. condita.
"5:>Deiisgeniior, Deus genitus ; in ulroque sacer 8. Quem Iran mit impia lartara, colit quoque
"Spirilus dciiate socius. quem et abyssus intima
(1) Non racle agimus siliane sequentiam feslo S. et indivisa imitas. Scriplura a . nobis reeepta est
Trinilatis propriam fuisse ac primum tn eodem esse codd. S. .6. in reliquis libris deilas scilicel imitas.
canlalum arbilrannir; non enim salis liquel ex qup- Symh. Alh,.: oequalisgloria, cooeterhamajeslas. —
nam tempore boec fesliviias in Romana Ecclesià 2. Pin. sed una eadem. Nomen, vox in daclrina de
saricita sil el omnibus proecepla. Elcnim quanquam Trinitale solemnis. Ad.: Quomôdohocdébetinleltigi,
Renediclus XIV in libro de festis ceitset sdlemnila- ostendilur per illud vu'gare dielum : Nix, glacies et
lem illam a Joaniie XXII anno 1554 consti'.ulam B aqua tria nomina, res tamen una. Suni res distincloe-,
esse, lamen neque in Missal.Yenel. an. 1469 edilo, allamen confiuunl in unam naluram qqualieam. —
nec in Missaliord. Minoruin, an. 1482Romoeedilo, 3. Pm. Md, Rbch. soda. —4. Symb. Alh.: Et lamen
tillnnt illius feslivilatis exslai vestigium. Missale non très dii, sed unus est Deùs.'Ù. 5. ver.eunui, for-
EremiL S. Augusiini, quod Yeneliis an. 1497 in tasse ita poeta scripsit. Ad. filiusque sp. sel. M-,16.
lucem prodiit, hoec jubet : « In-prima Dominica fil. sp. set. Lud. spirilus Dominas. C\.: Posl hune
post Pentecoslen fil olïiciiim sanctoe el individus*. versumaliqui libri (e. g. Pm.) continuahune habenl :
Trinilatis cum înenioria Doniinicoe.Missam require Ipse lamen Filius Deus verus a [Paire, proeclarm
in fine libri ad^votivasmissas. i In Germania vero ilaque-spirilus-abtilroque émanât (vel ut in Pm. éma-
decimo jam soeculoindicia hujus festi prima inve- nons). Sapit glossa dissidium illud inler Orienlalem
niri dicuntur el postea in omnibus dioecesibus,illam et Occidenlalem Ecclesiam, uirum Spirilus a Paire
festiviiaiem celebraïam.essé scimus, ita tamen ût et'Filio procédai néeiie.—»5,6. M- 16. Md. Pm. Pu
apud nonnultos (Magdeb. Ilalberst. Mind. e. a.) Torr. Lud. Rbch. est et. M. 16. honor quoque.Pm.
feria seeunda posl oclavam Peutecostes perâgere- trinitas eslin personis.Proef. de Trin.:——in per-
lur. Si quoerimus cur hoc festiim omnino âc proe- sonis proprietas, el ht essentia imitas elin majestate
cipue Romoe tant sevo rcccptumsii, causa posila adorelur — oequalilas.— 7. M. 10. simililer el. Pm.
nobis videtur esse in nalura Ecclesioeveieris et ini- conlinel. 8. Jac. n, 19. Ad.: In loto universotri-
priinis Romanoe,quoediebus festis non tant dôgniala plex est locus qui cognoscildeum trinum el unum.
ob mentis et aiiinii oculos recolenda proponil, quant Summus,' sicut coelum: mediusîcul terra-; infimm
ltislorias sacras quasi corppris auribus et oculis r sicut tartarus, rPrimusest bonus, quia ibi est summa
proebeipercipiehdas. Quo facium esl ut omnia fesla loelitia. Secundus medio modo se habet, quia ibi est
•
iu quibus dogmala dôcciiitii', vekili Trinilatis, Cor- spes et limor.Sed iertius est pessimus, quia ibi est
— Q. M. 5. 16. Nb. Pi. Torr. Ad.
porisChrisu, Concèptionis Mat-ioenon in ipsa eccle- summatristitia.
sioemetropoli inventa sed eo aliunde inveela sinl. . Lud. Cl. laudant. M. 10. adorant angeli. Ex libris
Proelerea id quoque spectaitdum est quod omîtes Glichlovoeiinuiiniillipturaliias ahgclka. Apud Torr.
Dominlcoe quasi pro Trinilatis festis hahebantùr, octavâ stropha sequitur noiiani. —10. 11. Exhihui-
quare eliam in iis velusiissima in illa deeantabaïur mus locum uli exsiabai in"Codd. 5. 6. Reliqui : Et
Proefaliode Trinitale. Hem missam volivant et offi- nos voceproecelsa(nunc) omnes modulemurorganiça
ciu'nt volivum de Trinitale habemus haud modicoe canlica dulci melodia: Eia el Eia nunc simul jubil.e-
anliquitalis, ad quod prosa supra scripta périmera mus attilhrono Domino laudes in exeelsis,M. iia lamen
videtur. Poslea hoecin ipso Trinit. feslo legebaïur, ut in sirigulis'aliquantisncr discrcpent. 10.12.
sed non, ut ait Adelphus, per universum orbem ; 16. Nb. Md. Pm. Lud."Cl. oui. nunc. M. 16. in
nam alioequoque proeterillam usurpabanlur. Auctor excelse. Cl. nolat singulos Ultras propler scriplioncni
îtujus sequentioeplerumque et nuper a Rambachio Altiihroni,elc, Canlica organiça vel sunt simpliciter
Noikerus appellalur, sed res est valde iiicerta, .,nius.ica, ui apud Lucret. m, 133 : saltus organicus
quippe in cod. Monac.5 liane una cum duobus aliis llelïconis, vel ea quoeorganorum slrepilu recilan-
carminibus postea esse adjeclam , cerlo cerlius est. lur. — 12. lia M. 5. 6. 10.12. 13. Reliqui. e. ad.
Multa in hac prosa legi quoeex Symbo'.oS. Alha- tr.b. ven. un. Pm, o admiranda tr. 18. M..12. Pm-..
nasîi sint iraducta, non esl quod nioncàniiis.— 1. lia prorsus oinillunl.
lulroilus inissoede Tiv. Benediclasil sancla Trinitas
809 SEQUENTIJE. SI».
9. Nunc 'onviiisvox alque lingua falealur nunc: A . 9. Ast illic respondeant veces allât diversarum.
laude débita, • besliarùm Alléluia.,
10. Quem iaudal sol alque luna, digïiilas adorai\ 10. fstinc montium celsi yerlïees sonent Alfeltna.
- angelica. H. Hinc vallium profurtdilates saltciil Alléluia.
11. Nunc omnesjtibilemus altiihrono Dominolau- 12, Tu quoque maris jubilans abysse die Alléluia.
des in exceîsis : 15. Nec -nen terrarum molis iuunensiiaies : Ai-
12. Eia el Eia omnes simul modulemur organfcai ïeiuia. - ''''.
canlica dulci melodia. ' 14. Nunc omne genus humanum laudans exsullc-t:
15. 0 veneranda unitas, Alléluia.
14. O adoranda Trinitas : 15. Et creatori graies frequentans conspnel : Al-
15. Per te sumus creaii, vera oeternitas : léluia. -
16. Per le sumus rcdempti, summa tu chariias. 16. Hoc denique nomen audire jugi1er deleeta-
17. Populum cunctum lu prolege, salva libéra,, fur : Alléluia.
eripe et emunda. 17. Hoc eliam carmen coelesle comprobat ipse
18. Te adoramus Gntnipoiens, libi cânimus, lùsïi Christus : Alléluia.
iaus et gloria. B 18. Nunc vos socii cantate loelantes: Alléluia..-.
19. Per infinita soeculasoeculorum>. 19. Et vos pueruli respondeie semper AUeluia. ,
III. /)( Octava PeMecostes, 20. Nunc omnes canite simul AUeluia domino,
Bénédicte gratias Deonos rel'eramus, elc. AlléluiaChristo Pneumatique Alléluia.
IV. Sabbalo Sepluagesimoe(2). 21. Laus Trinitaii oelernoeiii bapiismo Domini
1. Caillentu&euucli melodum-nunc Alléluia. Quieclarificalur. Uiuc can.tmus : AUeluia.
2. lit l'audibus oeterni Régis hoec piebs-'resu'iictl V. Sabbato in Albis.
Alléluia. --"'.-'"' Carmen suo dileelo,,etc.
3. Hoc denique coelestis chori eanleiii in altumi VI. De Inventione S. StephanL ,
Alléluia. . . Cbristi Dominimiliiis marlyrisquelorlissinii.pne-
4. Hoc bealorum per prala paradisiaca psallatt lia, etc.
concenlus Alléluia. - Yil. J n oclava Ascensionis... :
5. Quin et astrorum micantia luminaria jubilentl Cbristus buiic diem jucundum, etc. ..,.
~
alium Alléluia. V1IL DeS.Barlholomoeo(Pr.)> -
6. Nubium cursus, venlorum volatus, fulguranti ., Diem festuut BartholomoeiChrisli amici, fialrcs,
coruseaiio et loniiruum sonitus dulce consouent si-. - excolile, etc.
mul Alléluia. IX. De Naiimtale Murioe.
7. Fluclus et undoe,iinber et proceiloe,lempeslasi Ecce sollemni hoc die canamus lesta, etc.
et serenitas, cauma, gelu, nix, pruinoe, sallus, ite- - X. Dominica post.'Ascensionem-.'
mora pangant Alléluia. En regnator coeleslium, l.éiTenoruin,etc.
8. Hinc varioevolucres Creatorem laudibus conci- XL In Nalali S. Dionysii el sociorum (3). .
nile cum Allelui - Exsultemus4n isla, fratres, soMemnilale,.gaudeat
(2) Proeclarissimumcarmen, ad normam psalmii Bealissimus namque Diouysius, Athenis quondam
ceniesimi quadragesinii oclavi confeclum, in Missa- -
1
Hbus ac Sequenliariis salis est raruiit. Descripsi- Quem sanclus Clemens direxit in Gulliam [episçopus,
juus ex codd. Mon. 6 et 11, neque ab bis libris propler
[proedicandi
abhorret codex biblioth. Pàlat. Vindob. n. 1485, D 1 Ibidemque mar'yrw corohatus comperiiurgraliam, et lumu-
fol. 50, a, b, qui Wolfio sacrum dîlhyrambunt ' ...
Invenit Hic [lalus. i
suppedilavii. p.roeterèa vir doctus in libro idemsub lemporejam conlinguo inde iranshUus
lilurgico parvulorum u'sui accommodalo qui pro- [est Noric.o.,.
diitBasileoel516, alque in alio Hymnariopervetuslo. In Ëmmerami beali. coenobium,salis célèbre et f-a-
Ul videtur uterque liber clausulam>21ita leguni : [mosum.
Laus Trinitaii oeternoeAU. AU. Ail. AU. AU. Alt. Sed hoc quàli perpelratumconslel modo,.vobis brevi-'
Caiitabaïur aulem alleluiatica quant v-ocanlseqùeu- [ler nunciabo.
lia,-Sabbalo Seplua'gesimoe priosquant Alléluia de- Imperùlor ' fuit -quidam eximius, nomine eliam Ar-'
ponebatur vel sepeliebaiur. / .
(5) In cod. 5 seeunda manu adjeelum est carmen. Ex illius prosapiaglorio'sipontifias quondam[nolfus Arnolfii
In inargine adnolaïur : «In coenobiuniislud trans- Ciarissimam lenens carats originem ejusdenlque se-
lulerai iiiortalium rex inviciissint'usregum Arnolfus [quens virlulem.
sanclissimi ihesaiirmn corpus Dionysii. » De fa- Ille ergo invilalus confinia peliil occidenlulia,
rnosa ista coniroversia quam de corpore S. Dionysii Cpmmissurus bellum contra quasdam génies jam
habebanl inler se monachi S. Eminerani Ratisbo- [Gallicarégna premenles,
nenses et ciauslrum S. Dionysii apud Luleliam, Quas tncolas non ipsius provincioeper se valebuu
adeas Raderum Bavar. Sanci. I, 119 sq. Banc
ossuin sacroi'umtranslatioiiem vel, ut rectius dicam, Cumque per Omnipolenlis auxilium ita [superare. vim delecei
hoc sacrum lurlum cantal prosa soeeulixi ex cod. [hosliuni,
Mon. Emmerac. E. CXlll.) cujus fragmeutuni legi- Utde exercitueorumimmensononreslaret unicus homa
lur apud Wollium,p. -466': Cum lanli triumphi gloria reversas venit ad urbeif
Auditefidèlespopuli caiisam rumoris m.ixhni, [Purisius.
Quoesub lemppnbusmodernisNoricis conligil terris. Qua tum per dies aliquol resedissel et de diversisIra
[cluvhsa
PATUOL.CLI. 26
811 SyEC. XI MONUM.LITURG. 8Î2
pariter omnis ecclesia, elc. — Sed non minus A \ 5. Fulserunt immania nocte média .pasto'ribus
Radaspona beala quoe nutu supero translata nunc lumiiia,
ossa habet eadem, etc. 6. Dum fovenl sua pecora subilo divina proe.i-,
XII. De S. Jacobo ap. (Pr.) (4). piunl monita :
fiaude Chrisli sponsa, virgo maler Ecclesia, elc. 7. Est immensa in coelpgloria, pax et in terra :
XIII. In oclava Nalivitalis Domini. 8. Nalus aima virgine qui exstal ante soecula.
Gaude, Maria virgo Dei genilrix, quoepromissis 9. Sic ergo coelicaterva altissime jubila
Gabrielisspe devota credidisli, etc. 10. Ut tanlo canore tremat alla poli machina.
XIV. In oclava Paschali (Pr.). 11. Confracta sunt imperia hoslis crudelissima.
Hoecest sancla sollemnitas sollemnilatum, elc. 12. Humana concrepant -cunc-tadeum nalum in
XV. Feria sexta in Albis. terra.
fs qui pries habituai mortis induit, elc. 15. Pax in terra reddila, nunc loelcntur omnia
XVI. In oclava Epiphanioe. nali per exordia.
lste dies eelebris constat, etc. 14. Sonet el per omnia bac in die gloria voce
XVII. Dominicaposl oclavam Paschoe. clara raddita.
Jndicem nos inspicientem, crypta cordis ri- *H 15. Soins qui tueliir omnia,
manient, etc. 16. Solus qui gubernat omnia,
XViïl. Eadem die. 17. Ipse sua pietale salvet omnia pacala régna.
Loelamente canamus Dominonostro, etc. XXV. De S. Crues (M. 11.)
XIX. De S. Nicolao. Nunccrucis aima canla gaudia,.etc.
Laude condignissimus dies anima reddit gaudia XXVI. De S. Trinitale.
proesenlia, etc. Prompta mente canamus Trinilati individuoe,ele.
XX. Feria quinia in Albis. XXY1I. Dominica posl Ascensionem.
Laudes Domino conciliai orbis ubique tolus qui Quam mira sunt, Deus, lua porlenta, elc.
gratis est liberaïus, elc. XXVIII. De S. Bénédicte.
. XXI. De S. Emmeramo. •Qui Bénédicte cupilis bue feslivi currile, etc.
Laudes Domino nostro nostra eoncinal harmonia XXIX. In Translatione S. Quirini.
ac palris venerandi, elc. Romana stirpe Quirinus procreatus, elc.
XXII. Dominicapost oclavam Pascnoe. XXX. De AssumpiioneB. V. (M. 11.)
Laus lihi sil, o fidelis Deus, elc. Salve porta perpetuoe lucis fulgida, ete.
XXIII. De uno martyre. '
C XXXI. De S. Mauritio (M. M.)
Miles inclyie fortissimi régis Chrisli nos ad- Sancli belli celebremus Iriumphuni, etc.
juva, ele. XXXII. De virginibus.
XXIV. In NttlivilaleDomini ad galli canlum (5). Scalamad coelossubreclam lormenlis cinciam elc.
1. Nalo canunt omnia Dominopie agmina XXXIH. Diebus Dominicis.
2. Syllabatim neumata perslringendo organiea. Slans alonge quiplurima perpelravit facinoracic.
5. Hoec dies sacrala in qua nova' suni gaudia XXXIV. In DecollalioneS. Joannis.
ntundo plene dedila. Summum proeconemChrisli collaudemusloetielc.
4. Hac nocte proeeelsaintonuil et gloria in voce XXXV. De martyribns.
angelica. TurbambellicosamquamDeinon verenlesservi elc.
Coepithoc etiam sécréta traclare omnimoâisqueex- Cbrislophori M. quem coinmemorare solebant ac

\plorare, soient catholici homines ipsa hac aposloli fesli-
Qualiler valerel corpus sanctissimioblinere Dionysii. vilaie.
Ad hoecmulti respondenlesmulta eaque varia dabant
(5) Reperilur prosa in cod. Mon. 6 et cod. bilil.
[consilia; Palat Vindpb. n. 1845. fol. 47 a, ex quo continu*
Sed poslrcmoquidam nicavit leeloribus Wolfius.Exstat quoque apud Cli-
(4) Nihil in hoc carminé legilur de Hispanico ehtovoeum. In Kissalibus nusquam invesligavi
Jacobi itinere vel de ossibus ejus Compostellam carmen.
translalis. Uilimoeslrophoe menlionem injiciunl S.
1
m ÎIYMNI EÇCLESIASÏÎCL 8.1î
HY1N0SIJM ECCLESIASTICORUM
COLLECTIO ANTI-O.DA
(Edidît O. OZANAM
in libro cui litulus : Documentsinédits pour servirà t/ihtoire littéraire de l'Italie. —*
Paris, 1850.)
HYMNUS I SANCTI NICOlJU. A Providus, monslrans olei lïquorc

Débitas laudes Domino canentes, Temnere flammas.
Mente devota "celebrémusomnes Terret Auguslumpalèr almus, inquam,
Hune diem sacrum, Nicoiaus in-quo Solval ut frustra miseros revincios :
Elhera scandit; Mortisalrocis moitiïis bealis
Qui Dei legem meditando digne-, Yincula tergit (sic).
Pervigil, celi eapiendo régna, Sicque devolis pietalis acla
Hoste déviclo, nitidus refulsit Sepius geslans famulando Christo,
Sanclus in orbe. - Eiheris regnum meruitque sacrum
Namque, cum pa'sioVbonit'ale dignùs Scandera clanis.
Myrcnsis clare pelérelur tirbis, Plaudel insignis tua plebs, Beato :
Celilus tandem meruit vocari ' Gracia gaudei redimita festis,
Reclor opimus. Quod luis sanclis mentis mallgni
Presul effectus, populis benignus; Crimina quassa't.
Extilit dulcis, placidusque clemens : Protège plebe.mtibi preemeniem,
Omnibus prestat pietalis usu Hoslisaversi qualiendo fraudes,
Commoda digna. Qualenus mu'ndi mèreamuraiii
Gralia Chrisli salubri replelus-, Temnerê fluclus.
Den.diiumcuUum penilus repellit J O.uesumus, Sanele nimium beale,
Per viam lucis, tenebris repulsis, Posce pro nobis Dominum rogando,
Currere monstrat. Quo suant verant mereamur omnes
Prédicat cunctis famulare Christo Cernera lucem.
Ailevat tristes famis ex pavore, Gloria Patri resonemus omîtes,
Commodaprestans, Irilicum minislrans,- Et libi, Chrisie, genile-supcnie
Nil ininuendo. Cum quibus sanclus simul el ereaior
Fluctibus mersis precibus vOcalus, Spirilus resnat. .
Affuitpresens, miligansque fluclus,
I1ÏS1NOSII EJUSDEM SANCTI NIC0IA1. Presens objurgat consulem, Pei'turbet nostra, qucsnnms;
Solemne lenipus verlitur Auguslum terret somme-, Nec pars adversa spirilunt
Qiiopontifex Nicoiaus-, Statim résolvi precipit Elernis tradal ignibus.
Garnis dcpoiienssarcinam, Ligàlos frustra vinculis. Sed.Cbrislo laudis gloriam,
Liber iranseendil «liera, Omnis devota Grecia Patri, sanoloque FlamM
Clara salus hic germine, Magnis plaudet tripudiis, Jugent canamus liberi
Ornavit stcntma uioribus. Alu.mniquod et presulis Per infinila secula.
Sanclis mandatis obsequens, Décore splendel nobili. - HVMNDS I SAKCTI SÏLVEST1UPAF-.fi.
Presul sacral'ur celilus. Almaque nitens laurca Sylveslri a Unipresulis
Aura patris infamiam Donis - Urbis Rome
" pollet charismalum, egregie
Stiiprunt redemit virginum : Suis prestans supplicibus Triumphum oro cousons
Yerbis, doctrina proflùens,' Piira quod mente flagilant. Decantet Chrisli populos. .
Ritum destruxit demonum. Oramus ergo cernui Quem immanis-indoiibus,
Sumpli mensuram iritici Omnes, paler sanelissime, Tfuculeittus pro Domino
Minisiris supplet regiis : Quo semper palrociniis Prefeclus-lunc Tarquiuitis
Plebi fnimenium dividens, Tuis fruamur affalim. iLacessivit carcetibus, -
Dempsil Tamispenuriam. Noslris curva sub gressibus Sed persislens immôbilis,
Oppressi naute fluctibus Tyranni colla perfidi, Vieilalhlela nobilis,
Ejus virtulem postulant : Ne mundi nos inlecebris Per cujus nequanvexiluta
Procelle mox sevissime Cogal servire subdolis. Hic pontifexeligitur.
Turbo sedalur imminens. Occursus nullus ullima Hujus castis affaiibus
SIS S/EC. XI MONUM.L1TÙRG. 81G-
Conslanlinuslune Auguslus. Dehinccontra incommodes Advexitceli Domino.
HortalusChristo credere, Judeorum philosophos Nosque a culpis nexibus
Renatus est baptismale. Decelesti myslerio Eruit suis precibus, .
Quem ul linivit chrismate, Bellansvieil intrepidus. Qui pro Tonantis gloria
A morbo elephanlie Nam draconispestiferi Ejus canamusannua.
Est emundalus illico, Seviliamcompeseuil, Deo patri. ...
Virlule sancti Spirilus. Et populosinnumeros
UÏMNCS H EJUSDEM SANCTI SVLVESTRI. A Exhorrens auguslus .am immanescelus,
Yoce jocunda resonemus omîtes, Lelas remisil cum mairesque nalis ,
Laudibussanclis sludium ferenles, Omnibus donis sua pielale
Urbis romane modulandopatrein Commodavite.
Laude Sylvestrum. Gratia Chrislivere inspiralus,
Hic pius paslor gregisalque lulor,. Pelrus cum Paulo monuil piscina'
Lux fuit cecis, baculusqueclaudis, Aquaruntunda inedendiaue sibi
Ac signa fecit pàradisiaca Salus requirat.
Plurima terris. Presul vocalur populi benignus,
Qui viam eunclis reclissimam (sic) monsiravit. Placidus, clemensexliiitque régis,
Percusso régi reddil sanilalem, Illicosanclis monsiravii loquoris(sic)
Unde cémentes meruere cordis Yirtute Chrisli.
Cernera lumen. Prédicat.Christo famulare plebem,
Allevansmereitsdudum exortando,
Summa virlulum viguilper ipsum
Commodapreslans jugiteFfidèles,
Claritas, cunctùin radiando munduni :
Ac sicca corda rigavil fidèle (sic) Semper orando.
Chrisli lavacro. Sicque dévolus veritatis facta
Animas ntuîtas conjunxil angelonim Crebrius donans, famulandopoli
Ecclesie, celumquèDominiquelempluih Yileelregnum meruit beatum
Ac decemeoruoreboare nablo, Scandereclarus.
Nociem (sic)diemque. Gaudet insignis sua plebs sanrata
Gloria Patri resonemusomnes, Remana plaudet renovata undis,
El libi, sancie Genite superne, Quos luis sanclis meritis anyquis
Fraudem dévastai.
Cum quibus sanclus simul el crealor
Faveto omnes libi servienles,
Spiritus regnet.
. Hostis malign.iquatiendofraudes,,
HYMNES 111EIUSDEM SANCTISÏLVESTM. Quatenus cuncti.mereamur veranv
Ghriste; rex regum, gubernaformagne,, Cernere lucem.
Palris immensisobolesperennis* Poseimus.lalmenimiumbéate,
Supplicumvola parilerque odas Pro nobis ora Dominumrogando
Suscipe clemens. Ut mundi mala valeamusomnes
Tu probra mundinox-iaquelergens, . Pellere procul.
Insuper mira radians splendore, Sit libi.laus, Trinitas immensa,
Tribueclemensbonilatis dona In quo exultai nunc celi calerva,
Preclara celi. . Nobisul dones graliamque veram
E quibus sumntisveneramur almum, Semper in evum.
Urbs magna nobis decus hocconcessil,.
GensRoinànorumpairis>mundiiota liïMNUS SANCTI SEVER1NIABBATIS (2)..
Cunctaper orbem. Canlicum laudis Domino canenles,.
Qui postquamsanclis esl profususundis, Hunediem festumcelebrémus omriés,.
Sanclis inibutus litlerisque doctus, Quo Severinuspenetravit almus
Spirilu fervens Dominojubante (sic) ; Celsa polorum.
. Cumulasemper (1). Quis slylo dives modulansq.uepleclroi-
Te recle parchus paler sanclus, mquant, Cuncta signorum replicare possit,
« Slulle bac nocteanimant efflabis: _ Que polens Chrislussludiis ôpimis
Quare non cessas poena cruciare Conlulilejus ?
Chrisli cullores? J nelitus vates nimiumquefelix,
Staiimquepaslor sanciitaie dignus- Sepius cui Deusinlimabat
Romani tandem,populi eleclus, Tune ad pppressi populi saluleut
Tyranni seva laiilans secessil Mulia fulura.
Stiocum clero. Yoce presaga laqueos lalronum
(;ULocuscorrunius, ul alii bene mulii. (2) Yide Bolland.ad diemvin Jaii.
817 HYMNIECCLESIASTICL 818
Alquepredonum machinas rctcxens, A Fralribus coram precibus peractis,
Valde tulabat monilis suoernis Morte devicta, redire fecisti ad ,
Oppida fessa. Gaudia vil
Dulcesolamen miseris minislrans, Cereos flammafideicramante
Horridam pestem famis amputavil; Arguit sanclus paler infidèles :
Rarbara plures ferilate Victor Nosque (sic) flammescunlDeitatis igné
Suivit ab hoste. Algida corda.
Magne confessor,Jiumi|is magister, Cujus ad funus veniens sacralum,
Tu quidem normam monachis dedisli, Motusaccepit modulos loquele,
Calle demonstrans sobrio sequaces Cecus exultai procuï ambulantes
Scandere celum,. Cernera notos.
în luis sanclis manibus refulsit Neapolis, gaude redimita festis,
Celitus lumen, refluensque crcvit Plaude celeslem relinens patronum,
Ad luos haustus olei liquamen, Quem libi summum decus et juvamen
Fontis ad instar. Preslilit auctor.
Condolenscunctos inopes foyebat, B Hujus o clemensmeriti Creator,
Languidossanans, relevabal egros : Gloriam nobis veniamque eonfer,
Omnis acçedens salubrem medela.m Quo lui cullus super stsira semper
Sumpsit ab ilio. Luce fruamur.
Tuque Sylvinum locûlo jacenlem,
incolîs Tuum fovenscarum solo
xHïMNUS SANCTI MARCI MARTYRIS(5). Doclis refulsit
Evangelista nobilis. Habes patronumque polo.
Festum beali martyris
Odis colamus consonis, Spargendo plebi lucida Te, Marce, voto suppliei
Yerbo salulis spermala, Culpis rogamus perdili,
Quem ntisit orbi provida
Pro Jtegis alti nomine Tuis bénigneservulis
Régis superna gralîa. Fit laureatus sanguine : Laxa malum peccaminis.
Hune in quaternis vultilws
Cujus sacralis artubus Sit Trinilati gloria,
Pçophela quondampresuus Salulis auctor omnium, El laus honoris maxima,
Yidil leonis inclita
Chrislus moderno lempore -Que dat coronàm marlyii
Mysteriarchis (sic) formula.
Missussuperno munere Compsit solum Germanie. Nunc et per omne seculiini.
furra in Alexandrie, Letare felix Augia, Amen.
Honore tanto predila ;
UVJINUS II EJUSDEMSANCTI MARCI. Fructus ad alla, vexil felix liorrea
Jam nunc per omne iux refulget seculuio, Chrisli dicavil mox.ibi ecclesiam, ,
Lux illa, Pairis lucet que de solio, C Nam fundamentum lidei fortissimum
Que fous, origo, splendor lucis auree, Fixerat unum pelram super lyinpidam,
ïïabensque'semper lumen indeficiens, Qua flumen undans nec ventorum fulmina,
Celum serenat, arcens mundi lenebciiS. Quassare possunt,, lorrentes nec pluvic.
Hujus sacrato lucis de vibramine Deinde rursus cum corona remeans
Suscepit almum radium sub pectore Athlela Chrisli, compta pulchris liliis,
Marcus, bêatus doclor evangelieus, Mixtumquepalmis, lauro atque rosulis.
Faclus lucerna, amore lanli luminis, Porlabat gaudens diadema verlice,
Ardens fugavit seculi caliginem. Ingressus uibem Romain Christo comité
Septem eolumnis una de candidulis, His ita gestis, pergit Alexandriain ;.
Aurais seplem unum de candelabris, Sancto repletus spirilu letissimo,,
Cingilquetotum niundum claro sidère ; " Fines per omnes jugiier Memphiticos
Ecclesiarum nititur sub ealminé, Patris tremendi predicabat uuic.im
Sustentât altefundamenla fabrice. Yeuisse mundi pro.salute Filium.
Quantum quod olim viderai Ezechiel, Turba crudelisChrjsti circa utiliicsw,
Propheta sanclus, animal lectissimum, Tumens parabat lormenlorum, spicula.
Yidit Johannes. eeu Chrisli recubitor Vinxit catenis, transfixit aculeis,
Leonis hoc el typici sub specie, Dilaniando flagris sancla viscera,
Clamore mullo per déserta frendere. Careeris umbras misit ad phantaslîcas.
Sic, a beato Petro missus, adiit s' Primus superni nominis nelitiam
Aquileiensem dudum famosissimam Dédit in urbem MarcusAlexandriam :
Urbem; sacrali verhi pullulanlia Chrisli djeavitmo* ibi Rasilicam,
Disseminavitsala; quo centuplicis Quam expiavil pretioso sanguine
,{3)Vide Rolland,ad diem xxv Aprilig.
81.9 SMC. XI. MONUM.LiTURG. S20
Vallavilaime fidei munimine. A Eum sacran postulat episcopum
Gloria Patri, decus et imperium ! Narni fefendum.
Sil, Nale, semper tibi super sidéra Ibidem nephandorum idola.
Honor, polestas, Sançloquë Spiritui Colebant cives Jovis ac Mereurir,
SitTrinitatisvirlus individue Martis, Saturni, et Minerve, Ycneiï,
Per infiniia seculorumsecula! Lumine caplî.
HÏMNUS SANCTIFLAViANI CONFESSORIS. ^îgressus cumque Chrisli-patet fcimulus,
Aime confessor, summi Régis presul, Urbiserrore jam decepte devio,
Audique vocis lamuli luorum, Clarum oslendit veritalis pervium
Te flagitani.es, lier 01ympi;.
Fides preclarus, çandidùs in vila Slravil culturam idolorum sordidam :
Predicalor verus quam spirans illi dédit Fraclis lapillîs, Chrisli jussu solide,
Spirilus sacer. Abrahe multos excitavit fiiies,
O boue paslor, Flaviane sacer, Ore venusto.
Protège plèbe tibique coininissa, Te, Juvenalis, te summissisprecibus
Atîtletas,Dei. B Omnesoranius, ul pro nobis Dominunt.
Hoslesquetuos undique conlligunl: Çbrislum exores, quo nos.omnes liberet
Nos sine viri vernuloqueluos Morteseeunda.
Adjuva, Paler. Gloria Patri resonemusomnes, elc.
Erelicorum tu sprevisti dogmas IÎ
El çonfutasti uticeque probat (i), Verba cum vite civibus diffunderet,
O Pater sancte. Sacerdos quondam demonum saerilegus
G.aiidiumintrat Dominiqueluis Yiçlime.guslu(sic)hortatus ul sumeret
Commissa libi oves représenta, Ore vel ipse :
Fidelis serve. Quod Juvenalis, presul Chrisli maxîmns,
Pro Christo passus filium fuïsli : Gonstanli vullu et mente purissima
Ibi.in carne vilamque fiiiisti, Renuit nephas, ut Chrisli discipulus
Celos receptos. Yalde beatus.
Aprutiense decoravi tellus : Iralus inde judex ipse concile:
Noluit Dominus propria frustrare Cultrum, quod carnes dabal sacrificîîs.
Nobispatrono. V. Denlibus sanclis audet inlus serere
Qui quondam erat, manet urbis presul :. Arle nephanda.
Nobis coruscat miracula sepuicbris Divino plenus Juvenalis spirilu,
Deojuvaiile. lmpiam nollens deguslare yictimam^
Sil laus illi, decus atque virlus, Corpori Chrisli pura servan.slabia,
Qui supra celi.residensque ihrotio. Sprde maloru.m.
Tiinus et unus. Amen. Furore judex accensus multiplie!,
HYMNES SANCTI JUVENALIS, NARNIENSIS
EPISC01H.
(5), Presulis ore. evulsitcum gladium,
L Impetu ipso sibi. necal gulture (sic),
Claresçat terris Juvenalis gloria; Yuhtere mprlis.
Celorumsanctis qui exultai cetibus, Çiviummagno (sic)pars viso miraculé,
Sacralis cujus meritis Nanti ëivilas - Unda poposcil Chrisli.tune baptismalis,
Tula refulgei. Lavari, sancti ac sequi episcopi
Prolulit' is.iuntAfr'ica divinkus, Jussa beati.
Virum prudenlem moribus mitissiinum, D Islis receptis ovilis (sic) dominicis,
Seiiplurè sacre çullorem eg'regïum, Martyris aram Yalenlini adiens,
Mente décorum. Sacras ut ibi immolaret bpslias
Divinalamen noluil Providenlia Jmnipolenlis,
Fcriilem esse illum sine fruclibus : Calicem.ejus cbrisiallinum, saiiguinem(s:/:}.
Romain coegit properare celilus Plénum, dum.cunctis porrigebalpopulis,
Rémige Christo. Sacra creverunl decenter libamiiia
Ecce malrona pulchra Philadelphia Celitus aucia.
Tune Juvenalis (sic) suscepit hospitio, Te Juvenalis, elc
Anxia semper fralrum, Chrisli gloria, Gloria Palri, ele,
Noinen àdiinpleiis. IIL.
Hec ul cognpvil liospitis clementiaiii, Chrisli•:athlète ul ederel cerlamina,
Summissa p'rece romano Pontifici- Obsidionetenebalur civitas
(\) Textus corruplus.... (5) YideBolland. ad aiem îv Mail.

$2'. HYMNTECCLESIASTICI. 222
Tempore multo nec valebal erip A Signis excelsis Juvenalis claruil,
Pesle recepia. Cunclipotcnlisfuisse discipuhis.
Precibus'Christo tune magnis cum-lacryinis Gladio suo qui Sauîem superal
Presulis miris Juvenalis maximi, Dédit amorem.
Glutivitterra inimicos civium Sanguinem (sic) Chrisli exaucto in calicem,
Ore paienti. Ipsum auctorem famulatur omnium,
Victor ut auxil [exil]' superborum hoslium, Turbas qui pavit pluiintas in heremo-
Civiumturba a parvo ac maximo,. Pane pusillo.
Christi secuta président mirabilem Faucibus amplis terra iiostes sorbuit,
Signa ferentem. Uaihan ut olim Abiron ut legimus
Sic unus hoslis interemptus gladio Domino semper fuisse obnoxios
Proprio ruit, ul multi baptismale Moresuperbos
Surgere possent : sic consumptisomnibus. Turbine venii, procellosisnnbibus
Omniasurgunt. Nauta, quodprece Juvenalis libéral (sic),
Nec suis lantum subveniresluduit- Magislrum sequens, qui clientes eruit
Oviii(sic)paslor, sed naulis in pelago B- Pesle marina.
Kaufragis,vento el procellis maximis Te Juvenalis, etc.
Mortepropinquis. Gloria Patri, etc.
HYMNUS SANCTI APOI.L1NARIS.Seminecem expositum(sic). Martyr refulsit inclytus
Festa sacrala presulis, Exlemplo Boniphatius, A flore puerilie
Apollinaris marlyris, Civis Classisobntuluil. Juslus noniine el opère.
Anni reeursa orbita, Indila verba Iabiis Magnalius lune impius
Celebrare jocundum est. Loquendi usum meruit. Famam salulis audiens,
APetro missus principe, Inler eadem famina Tetro rclrusit carcere
Ravemianiurbem adiil.: Perrexit ad Einiliam; Nervis altrilum martyrem.
" Yirtus Sistens aihleia fortiier,
quidempienuniia Signis ditalus opiimis,
Ante ingressum patuil. Salutem egris reddidit. Minas lyranni respuens,
Jam Hirenei filio, Rufi domum(sic)patricii Almis canebat vocibus
- Dudumorbaio lumine, Filia niorbo Ianguida, Craies perenni judici.
Nubem squamosam deiegens, Morte preventa subiia, Mutons dedii sentciitiam
Clara refulsit visio. Peslent exoludit luridam. Démens dehiïic Magnalius,-
Tecla, matrona nobilis,. Deo Patri sit gloria. Ridens jussit sub pondéra
Gonjuxtribuni ntilitis, HYMNUS SANCTI JÛST1 MARTYR1S (6,) Colla sacrala premera.
Per annoscurva plurimps, Adestsacra fesli'vitas, Nam liiieo sublcmine
dessus resumpsit prisiinos. In qua tulil discrimina Massareviucluni plunibea
Nec Teclediu gratia Juslus namque celicola, Reslrinxil almos bumeros,.
Signoruin fama làiuit. Propler superna premia. Mersit profundo flumiuis..
Ferlur ad aures lyraiini Fervebat ultrix sanclio Cujus sacrum eorpusculum
Salurnini lunejudicis; Nequissimorumprincipum, E(pior reddidil litlori :
Seva cujus rapacilas Bluiissacellissordidas Sebaslianus pt'esbyter
Grassala circa niariyrem,; Cogens cremare viclimas. Istud sepulcbro tradidit.
Telis profusum gravibus Pregcstinis 2 in.finjbus Gloria Patri, elc.
HYMNUS SANCTI CLEMENTIS. Ibi peregit insigne miraciilum.
Clementisfestum celebratur hodie, Aquarum venas ex abysso edùxil,
Venite plèbes et mit-aleprineipem, Et satiavit sitientes incolas,
AdseclamPétri dominiapostoli r. Quiper inelalla excidebani marmora,
Romanesedis totius antisliiem,.. Pro Chrisli nomine portantes supplicia.
Quemsibi Cbrislus eonsecravit martyrem.. Ob hoc crescente émula invidia,
Hic habitandoin urbe Rontulea Profundo maris mergilur (uni anchora,.
AnnuntiandoJesum Cbrislum Dominum Ibi limatur sepulcrali caméra.
IlluminavilTheodora et Sisinnium, Hune ad receplum asial nunc ecclesia.-.
Dum visum Petrum in sopore prospicit; Ibi fidèles congrumit per secula
Sicqué Clemenlebaptizalus credidil. Qui cursus (sic) anni.tecius aqua valida,a
Hic predicandoChrisli evangelium, Altoin mari.mei'gi nudos flagitai
Trajauijussuductusad exilium Cujus recurrens annua feslivilas,
Trans Ponlum mare in prerupiam hereniuin, Recedensmare ad tria millia,.
[<)) Yide MartvroiogiumRomanumBaronii ad d. n Nov,

:S23 S.EC. XIMONUM.LiTURG. " &24
Per vu dies vias prebet fulgidas. A Ul mundi procul auferat jaclaaliam,
Tuis sequaces approbatis, secuium Virtulum nobisdonet habundanliam,
B'iscantiisomnes movibusconlemnere, Propler. quod eterne evadanius tariara.
Irr-n dontare, fluxa carnis spernere. Gloria Dominoperimmensa seçula
Nu-Vatenaëis blandiinenta-corporis-, S'il libi, Naie, decus elimperium,
Usu polorum perfruamur gaudiis. Amor, potestas SancloqueSpiriiui,
psum ragemus Yerbum Palris unicum, . Sil Trinilaii salus indiyidua
El obsecramus,almum Sanclum Spirilum, Per infinita secula.
I'N SEQUENS SACRAMENTARIUM VETUS
MONITUM
(D. Joan. Bened. EITTARELM

' et D.'Anselra. COSTADONI, Annal. Camaldul.,' Venel. 1756, t. H, AppenJ.
p. 597.) -
Puhlici»juris fapjmtis vetustum.saeramenlariiim, »*»çommunicalio, sanclorum suorum Aavennaima

quod olim ad usum fuit înonachbrum seu eremita- ciillunt introdiixerat pênes sùos Avellanenses, ea
rum ecclesioeSànclissinioeTrinilatis in monte Sua- speciali eliam observalione prosequenles saiictuni
vicinio, • imo, si audimns constantem popularem Apollinarem, qui jamdudum, eo nimirum lempore,
iradilionem, quoefere semper pedisequa aliquo salr quo Avellanensismonasterii crepundia emergebant,.
lem modo esl veritalis, usus eo, fuit sanclus Domi- non longe a Galria, ubi fundala Avellanensis
nicus Loricalus, cui dono datum est a sanclo ejus eremus, conspiciendum-se proebucrat sanclo Ro-
magistro Pelrp Damiano. Ab immemoriali propler- mualdo parenli nostro, ul in ejus Vila narrai idem
ea sacrant venerationem obliiinil apud pppulum Damianus. Guidoni Pomppsiano abbati locum de-
Frantalis-Castri sili in dioeçesi San-Severinate, et derit in lilaniis Saçramenîarîi noslri Damianus,
haud longea mônasierio Suayiniensi, in cujus quia ipse ante Avellanensemproefpçturam,per bieu-
caslri parocltiali ecclesia religiosissime ctiaiïinuin nium, tempore regiminis ejusdem proesulis ' Pom-
custodiiur. posiariosmoiiachos iiistruxerai;,h:inc proinde nii-
Cliaractcr hujus ms. Saera.menlarii SoeculumXI ' perrime inter coelilesrelalum inseri curaveril litur-
rcferl, quo vïxere uterque tant Dominicus, quant gico missali.
Pelrus Dantianus; îiibilquè in contrariiim oflerri Sacramenlarius Codex Suavicinius obseralur te-
potest, quod ad posieriora lempora revocare cogat. gumenlis duplicis laminoe anagl^pho opwe coelataa
Clarissim'iisvir OclàviusTurcins ranonicus Pyra- es aFgeHlcrtiiaurat,o, iiura qnàm locamr lalmlà
nus , qui Vilam sancti Dominici Loricali seplent éburnea , gyro parvo ebenco circumdata. Super-
ab liiuç.Jahnîsivpis viilgavil, qnique Sacramenla- C < vacaneum foret liuic loço observare êvangeliaria,
i-ium boeçe ad'supersliiionem usque observavit, sacramenlaria, missalia aliosque codices pro-usu
doclasque suas adnotaiiones , quoeinferius haben- allaris consuevisse ornari nobi.lissimisetpreiiosis
lur, nobis edendas Iradidil anno 1752, quo amiçissi- çooperimenlis. Id alii proeslileré, et erudite proestal
mum vi'r'uni visîtavimus codicisque antiquitàleni èliaiii ca'iiouicusnoster Turcius. Egimus ea de re
una simul examinavimus, conslantissimeidemsen- insuper in observalionibus ad aniiquam nosiram
tit. Idipsunt domnus Gabriel Guasluccius pereru- labulam eburneant, et in breyi recordaiionis Boni
diuis Classensismonaclius, qui nobiscumlune ade- abbatis Pisani, quod prostat in Appendicehujus II
ral, étante nos pioesiildoclissimusnostei dprnmis voluminis,legitur -.TextumEvangeliorumunumvalde
.Maufus Sai'lius qui pluries in conspectu positu.rn oplimescriplûm cum tabule de argento valde bone.
ddigeiiier perpeudil. . - In ms. Rerum catologo. anni 1517 die 28 ApriJis
Idem Turcins in suis proeviis observaiiojtibus, confeciojuxla constiiuiionem congregationis nosiroe
quas stalbn habes, putal codicem hune periinuisse et proecèpliim Bo.navehiuroeproesidis generalis.,
pi-iusadcélèbre monasleriumClassenseSancti Apol- domnus Barlholus abbas mon'asterii Sanclorum
lina.ris extra inbem Ravennam , vel ad aliquem Justi et Clemenlis, prope Volaterras, inler coelera
lociim Cla'ssensi subjecliim, eo quod in Iitaniïs in monasterii sui cimelia, adnotàvit unum letraevan-
ordine ad dandam poenilenliqminvocèlur sanclus . geliam cum labulis argenlcispondèris librarumdecem
Apollinaris, cujus liuilo et saçro corpore gaudel et novem,el unciarumocio. Ea pariter vigebal con-
Classensis basilica ; nominenlur insuper, in iis sueludo recludendi inter laritinas argenteas labelias
sanclus Severus , sanclus Vitalis, sanclus Guido, D ebore sculptas. In museolo hujus nostri monasterii
Ravennates omnes. Yéru'moeqnissimamillius ani- labulam eburneant soeciïlixm asseryamus, in qua
iîtadversionem non improbanles, superaddimiis, coelalaest imago sanclis.si.miSalvaioris, et adorant
ipsum exscribipotuisse ex simili codice, qui ad usum diiorum lalerum proslani imagines sanclorum mar-
Corel coenobiiel eremi S'ancioeCrucis Fontis-Avel- lyrum Gervasii el, Prolasii, cujus eclypon.lransmi-
lanoe,cui proesidebatsanclus Pelrus Damianus,cum siinus ad Cl. V. Anlonium-FrânciscumGorium in-
in vetuslis ritualibus et libris lilurgicis lnijus mo- serendum pretioso suo ibesaurb velerum opërum
naslerii lilanioeleganlur fere siniiles, et ibi quoque eburneoruni.
reperiantur iiomina sanctorum Apollinaris,Severi, Sed ipsas laminas et labelias Sacramenlari! no-
el Vitalis, GuiJone lamen excepio;. quiniino in stri describamus. Plures parvi orbes in ulraque
aliquo ev>ipsis codicibus ofûciumcum bymnis pro- lamina suni descripti ; et quidem in primo lamina)
priis habealur sancti Apollinaris. Pelrus Damianus îiniits repcrilur imago angeli, ut dénotant ate-'Iiitc-
palria Ravcnnas, Classensis eliam inonaslerii ad roequeappôsiioe TAiyjïok,Michael. In alieio e, rc-
veaipusaccola, inler ctijus coenubii munaclios et gione primi visitur smiilis imago cum litteris O A.P-
• ' sïcllancuses maxinta, inlcrccssil ncccssiiudo et Xâyyiïoç TABviïï, archangetus Gabriel.;-Uicrque,
825 SACRAMENTARIUM VETUS. ;..&2S
angélus manus élevant versus aram, quoe.locaïur in \ bulam relincl m qua.conspicilur sanclus Theodorus
orbe medio inter orbes latérales. Super ipsam aram cum litleris o Anoc eEOAuPOï,cujus manus eri-
collocaïur codex gemmis dives, qui refert sacrum gunlur, sed uullo mysterio, nisi arlificis arbitrio.
Evangeliorum-librum, sub quo procidil straliim, Qui arlifex cum Groecus esset, duos sibi proposuit
et sub strato pnlvinar deponilur, visum a parle ex Groecissanclos, qui majorent apud eam ecclesiant
lantum lateris loevi. Pone pnlvinar exlollunlur culium oblinerent, ideoque freqiieiitiores sunt eo-
arundo cum pugna <x una, ex altéra vero pane, rum imagines in pieluris et coelaitirisgroecanieis.
lancea : nolissiina passionis Doniinicoeinstrumenta. In orbe superiori a dexlra parle hujus secundoe
Posl codicem subrigitur crnx duplex nuncupaia laminoevisiiur sanclus Matihoeus cum litleris, O
Hierosolyniitana,Patriarchalis, Apostolica, et com- . MA0EOC, a sinislra aulem sanclus Joaunes-apostoiug
muniler Groeca. Morem hujus symiiolicoearoe ha- et evangelisia , appellatus. hic Theologus o Iwàvvïîj-
bemus pênes Groecos sequioris oetaiîs, similemque 0EO>,o7Of. Illuslrari bine potest disscrlatio Christo-
aram conspeximus in irmsiyo caihedralis Trocel- pliort Augusli Heiimanni édita Isinaci anno 1715,
lauoe, et eliam in tabula lignea inaurala soeeuliXIY,, De li'tuloTheologijoauni propheloetribuio.
quoe asservatur in sacrario canonicorum'basilicoe Coinprebendilur inter hos duos orbes in quaaran-
majoris Tarvisii. Aliqua tamen in bis diversilas gulo imago sancti Michaelis globum nudum loeva,
noiàiur ab antiquioribus symbolicis aris remotioris Iiasiam dextera lenenlis. Orbes medii sanction Jaco-.
oeialis, ut videra licet apud Ciaconium et Ciampi- bum, o lAKflBoc,et sanclum Andream, A.ANAPEAC,
nium in musivis SancloeMariât majoris de Urbe, et et duo poslremi ad intimant oram; sanclum Barllip-
SancioeMarioein Cosmedin Ravennoe, qooespectant n lomoeum,o BAPQO>if«joî, exhibent et sanclumSimo-
ad v et vi soeculum.De cultu cvangelicorum libro- nom, o oiMwv, recipienles in medio allerum prbem..
rum super aras ad instar libri a Joanne aposiolo cum imagine sancti Nicolaimagni, O NIKÛAAOC, qui
visi egimus alio loco. ' oei[ueapud Groecossumma veneralione colilur. Nil
In quarto et quinlo orbibus ad medielatem la- proeterea in bis imaginibuspeculiari animadversionû
minai exstant ihiagines sancti Pelri aposloli el dig-.mm, si excipiaiur quod aposlolis, evangelislis,
sancti coapostoli Pauli cum litleris A. rtETPQ-.fiA. confessoribus et marlyribus proeponitur consuela
HAïAOC.Demum ad oram laminoe inferiorem lies signa (A) A. Anoc, nimirum SANCTUS, quoe tamen
alisecoelanlurorbes, ex uno latere sanclus Marcus in histegiimenlis denegalur arcbangelis.
A. MAPKOC, ex alio sanclus Lucas A. AOSKAC;in Arlilicium op.eris lotum Groecaiiiciiinest, quod
medio angélus , stans et nudum globum sinislra constat ex ipsis litleris Groecis; temporibus enim
tenens, dextera aulem premens aliquid, quod clare mediis el sequioribus musiva, pielnr.e, coelatnroe,
non apparel ob laminoecorrosioneni, apposilis lit- coeleraqiie id genus Groecorum crani opéra, cum
leris O AVy_àyyù.aç
' rABfivjX,archangetus Gabriel. aries in llalia miserandum in modum vel periisseni,
Repetilionëm proiome el lilierarum archangeli vel rudes admodum forent. Musiva ducalis basilicat-
Gahrielis, el omissionem imaginis ac lilierarum MarcianoeYenetiarum, alia caihedralis ecclesioe
archangeli Rapbaelis depulamus errori artifleis, Torcellanoe,el plurima Romana oere impressa -groe-
renique credimus carere mysterio. cilalem oient, imo groecissima sunt. Rejjoruere
In tabula eburnea a pioefata lamina argenlea postea arles in llalia soeculoxv. Quare aille hoc sat-
comprehensa çoelalur imago sancti Georgii o culum fabrefactoe fuere laminoe hactenus a nobis
Ânoc TEOprioc, qui crucem dextera tenet, sini- G explicatoe: imo si examini suhjiciaiur forma eba-
stram aulem exlollit pallio cooperiam, ulconsuevere raclerum groecorumin duabus ebunieis iabellis,-qui
artifices exprimera in aliis imaginibus anliquis el oblongipolius surit.quant rotundi, ad soeciilnntante.-
inferioris aivi, tum Groecis,lum Latinis, et manus cedens xiv, vel ad finem xm possunl hoec legu-
pallio obvoluta indicabat vel pïeces ad Dèum fusas, menla referri, cum cliaracieres groeci anleriorunt
vel quid buinili veneralione receptum. soeculorumad majorent -rotundilatent et extensio-
Tcginneniumallerum, quo Sacrameularius codex nem forent expréssi..Sed jam ad altcram Cl. V,
ex parte subjecta clauditur, similem eburneant la- Turcii proefalionemaccedamus, >
VETUS SACRAMENTARIUM . ;
Nunc primum editum ex codice membranacoo soeeuli xi et observalionibus ac nolis iilu^

slralum a Cl. V. Oclavio TURCIO,canonico perinsignis collegiatoe ecclesiae Pyrensis.
OCTAYÏÏ TURCII OBSERVATIONES VRMVIM.
Jam lum , hiimantssime lector, cum animum ad ® incolariim Iraditionem, episcoporum eliam -Sait-.
iilusirandiiin conluli Acta beali Doniiniei Loricali, Severinalum litleiis firmatam, me operoe'pretiuiUi
çuoe, ul in votis erat, jam sunt. absoluta ac lypis f'aelurumcensui, si tant venerabile velustatis Inonii-
eliam vulgala, unum illud speciavi quam maxime, ittenlnm e lenebris erueram, illiusque ëxeniplar ad
ul ea omnia, quoeilloruin decori, beati viri glorioe, sacras -liliirgioe increnienliim -vulgandiim eurare m..
alque erudilionis amaloribus usui esse possent simul Consilia hoec mea probavii DionysiusPieraugusli-
congereiem. Ul primum igilur pcrlaliiin mibi est nus, felicis inemorioeepisçopus, pioeelarissimus,me-
in SanctoeAnnoe castri Froiilaiis Sàn-Severinatis que insuper ad opus cxscqueiiduminsitavit. Litleris,
dioeeesisparocchiali ecclesia missalem librum ser- exinde datis pftrocho Frontalis mandavil pioesul
vari, ipsunique sub episcopalibus signis clausum apprime hunianissimus, ul fraclis signis codicem
poncurrcnliuin populorum cullui quoiannis exhi- mihimet fradcrel exscribendum; proul inctiitclan-
beri, qiii ad usum Tuerat olim sanclissimi viri Pelri ler fecil, qui hic idem esl quem tuis oculis subjicio,
Damiani, ac ab codent poslmodum beaio Dominico addilis quibusdam meis animadversionibus, quas
Loiicato ad usniii Sua.viciniensis monasterii seu opportune inserandas judicavi.
•'eiui doup dalus, juxta vêlèrent coulinudlauique yix aulem sacrum codicem c custodia-protuli
gi7 S.-EC.XI MONUM.L1TURG". 828;
cum primo inliiiiu ex ipsismetlegumentis unumesse A r\ quo vixil sanclus Pctnis Daniianus, omnia conve-
deprehendi ex iis saeris diptycbis, quoedocli viri niuiil. Propinquiora vero lempora babco ab invoca-
veierumque rerum sindiosi, si forte reperiant, uli tione facia in litaniis, quoe legunlur in ordine ad
prciiosisslmos thesaiiros deosculanlur, ac magnum dandam poenilenliam, sancti Widonis, quem non
quid se rcperiisse pulanl : Dipiychon siquidem go- alium pulo, nisi celeberrimum Pomposianumahba-
neralim Inqiiendoniliii aliudesl quam duoeplicaliles lem, cujus precibus sanclus Pelrus'Damianus, cum
ttibellckaploead recipiendassculpturasseu scripturas, adhuc in Avellanensieoenobiodegerei.ahimnus, ad
ul belledéfinit cl. Negelein in sua disserlatione De illius monasterii se conlulit eoenbbilasinslruendos.
diplychoconsulariet ecclesiaslii-o(§ 5, p. 5), suam- De Widonis glofificatione fidemlaeil ipsemcl san-
que ctymologiamah eadem Groecavoce, quoeduplex clus Pelrus in epistola ad Henricumarchiepiscopum
souai, ducere Iradil in altéra sua disserlatione super Raveiinatem, ubi memoral Romaldum, sive Ro-
diptycbis erudiiistimus Joannes Andréas Schmidt muaidum Camerinensem, ami'cum.Rombikonenseni,
(p. 5). Kusicrus (De-diptych.) itidem censeï qnem- seu ul melius legil Philippus Bonarola (Dili. sucro,
Lbct librum gemma comperimenta dipiychonposse p. 28) , Rambonensem, Widonem Pomposianum,
vorari, quîtmvisinlerior ejus pars pliuïbus consiel Firmanum Firmensem aliosque plures sanclorum
foliisseu labellis, el hujusmodinomencialuranipen- fastis ascriptos, more illorum lemporum. Cum au-
dere magis dicii ab hoc duplici legunienloquamanu- lem certum sit sanclum Widonemad Deuinevoiasse
încropagiuariimseu labcllarum,quoeibi continenlur. in suburbains Parmoe, anno Domini1048, ul ex.ejus
Prëliosioi'a diplycha erant aurea, argentea , ebur - Yita ab anonymecooevocoiiseriplael relata a Maliii-
nea, el cedrin'a, et hoecquidem varia. Omissis il'lis fj B lonio in Aelis sanclorum ordinis saneli licnedicti
quoead rem non faciunl, quoeque a laudalis viris (Soec.vi, p. 509), ecce fenipus propilium, qu'audo
Negeleinel Schmidt reccusenliir, illa lanium mémo- liber noster scriplus esl, posl animai scilicel HU6,
rare juvai, quoesacra et ccclesiastieaappellabaulur. quo diem supremum obiit sanclus Guido, el ante
Hoecsacras proeferelwntimagines,variaque <anclis- annum 1060, quo jiixla ineam hypolhesim, quant
simoe religionis nojtroe symbola, cniicliidehanlque sequunlur Aiinalium Camaldulensiuniiscriptores",
libres sacres el divines: Ëiat enim priscis illis tem- vila cessit sanclus DominicusLoricatus, cui a Da-
poribus erga sacros codices, cl missales lieras pioe- miano liber dalns dono esl. Quod si, uli rationi
serliui ac evangeliariamaximuscultuset reverciuia. consoniim, non sil cradendum sanclum Widonem
In capitulai'!CaroliMagni,ex consiiio Aquisgrancnsi ipso suo emorluali anno sanctorum l'astis fuisse
decreliiinfuit ut missaleslibros scribereutcnm omni ascriplum, imo vero nonuihil lemporis iulercessisse,
diligentia perfecloeoelalisviri. Quod observai cardi- eadem ralione qua ab obitu sancti Romualdiquinque
nalis Bona (Rerum lilurg. lib. i, c. £5, n. 10). Hitc anni ad ipsius glorificaiioneaiinlcrcesserunl, teste
proesertint studio deiinebaiitur ntonachi, exscri- ipso Damiano; quod si insuper conjicefe lieeal mo-
bendo sacros libros, et operam proeierea dàbani, ul naslerium eremi Suaviciitii nionlis circa annii.m
exlrinseciiseliam libros illos.quanlo poteranl orualu 1049 fuisse consiruclmn, ibique sanclum Domini-
dilarenl. Idem honor Evaiigcliorumlibris pricsla- c-umLoricalmn piiorem ab eodem Damiano eremL
baïur, ideoque in antique Fontanellensi Chro- fundatoe designalum, post hujus eremi conslruclio-
nico slaluluni legimus : Quatuor evangeliain mem- nem, cl non anlea hcaliis Dominicus libri nostri
brano purpureoex auro scribere'jussil Itomana lit- .-. .-,missalis possessiouemassecutusesl putandus, circa
tera (c.16). u annum 1050.
Hujusmodimenibraiiis purpureis argcnleis litleris Certum insuper est hune sacramentorum librum
exaratnm leclionuriumcum legiimcntnchurnco re- lotum esse monasticu.m,.etad moitachosBenediclini
fert Cangius in suo Glossario(t. II, p. 515). In biblio- ordinis spectare, lum ab ipsa missa sancti Benedicti
ihcca itidem Yalicana codex asservalur, qui Evan- et a peculiari ejus iransitu proei'atione,tum a gemi-
.gelia conlinet sanclorum Lucoeet Joannis, cooper- nis oralionibus in ordine ad induendummonaclmm^
uis diplycho eburneo, cujus una lantum' niedieias; libi seeundaoralione legilur.: Precamur te. Domine.,
superest, ubi iiisculplia|iparenl Cbristus Dominus, ul inlercedenlebeato Benedicloconfessoreluo, huic
. cum geminissibi assislenlibus angclis, el sancli très; . famulo luo cui liabilumsancloereligionisimponimus,
Magicum Ilerode loquenles,naloqueDominomimerai el'e. Idipsumconstat ex litaniis in ordine ad dandam
oiferenles, ulpcr epislolam nionuil cardinalis Quiri- poenilenliam, in quibus invocantur plures sancti
nus dominum de Boze (episl. 24) ; diplychopariler ntonachi Benediclini; atque ab illorum et ab invo-
eburneo opertas fuisse ep'isLnlassancti Pauli :ad'divii catione pratserlim sancti Apollinaris, cujus sacrum
Maximiiiicoenobiumapud Treviros servatas referlL corpus in Classensi basilica requiescil, qui coeieris
Willemius in Appendice ad Dipiychon Leodieiise. marlyribus, posl sanclum Ciemeniem papamproe-
Hinc credimus uiorent in Ecclesia viguisse ubique>. fertur, vel ipsimel Classensi Ravennaii.monasierio,
receplum sacros libros vel codices, ad divinum cul- vel alleri ejusdem ordinis el Classensi subjeeio, hu-
i.umdcsigualos, uli sunt miss:>.lia , evangelia et aliai jus libri usum non dubilaverim ascribere. Taie fuit
.hujusmodi, variis ornanteutis auro vel argenio con- olim judicium Pelri Pollidorii viri erudilissimi cui
vesliendi, ipsasque librorum paginas extrinsecuss D l accedil opinio proeclarissimiproesulisAuximani, et
inaurandi. Sacramenlarius codex noster Suavici- Cingulani Pompeii Compagnonii. Argumenli fidem,
uiensis duobus legumentis argeiiteis affabre elabo- adaugei missa quant habemusin dedïcalioneecclesioe
ralis cooperilur, in quibus depicloeconspiciimlur i' post lëstum diem sancto Marcosacrum, et ante na-
plures imagines augelorum, aposlolorum,evangeli- lalitia saneli Joannis Baptisloe.Porro dedicalio.ba-
st; rum et sanclorum Groecoe Ecclesioe,cum lemma- silicoeClassensis Sancti Apollinaris celchralur qu<>
libus pariler Groecis. tannis seplimadie mensis Maii, ideoque prope dise-
Liber esl membranaceus et omnino inleger,, rim librum hune missalein ad Classensecoenobiunt
cbaraclerera clariim et pioegraitdemexhihens. Pagi- speclasse, et a monacbisClassensibus primum san-
nas habet, una el altéra laitluni aliquanlulumcorro- clo Pelro Damiano, ab hoc vero sanclo Dominico
sis, perpolilas, nec usu uliove vilio consumplas s Loricato dono dalum.
aul foedalas. Quai oinnia anliquissimi erga illumi Sacrameniarii lnijus inilium suutilur a proefatione
cultus babiioequenon vulgaris diligenlioesunt indi- communi, et procedil ad lotam missam, in honorent
cia. Niimeramur in eq paginoeI2tj in quibus conli- i- omniumsanclorumpro vivisel de(unciis. Quoeproe-
îienlur proelaliones, missaruin orationes, canon ad1 cedunl, .quoequesubsequunlur missoe, proel'ationes
consecralionemaliquoequepreces; dignusproplerea,i, el preees diverso cbaracleie scripioe nihil aiiiid
ut inler nobiliora Cfiptycharecenseatur. . suni quam geminoeappendices; erudiloriim lamen.
Nunc ad lempora, queis forte sacer hic codex x judicio et Sariii pratserlimCamalduleusisdoclissiim
gçriplus fuit, trausco. Anliquilaii. undccimisoeeuli. i. proesulisharunt rerum pcrilissinii, quorum ucuhs.
829 SACRAMENTARIUM VETUS. 830
aiuograpliiim ipsum subjecimus, eodem undecimo A ctum, et a pioementonat cardiriali Thomasio lypis
soeculosciiptoe. ^ vulgalunt. Quia vero nonnulloeex illis anlipbonis,
Habet quoelibet missa 1res lanlu-n oratiolles;, quoeposl epislolam dicunlur, in emiuentiori loto
prima quoedicitur Collecta, altéra qux vocalur sé- cantàri solebaul, ad quem per gradus caniores
créta, postrema quoepostcommunionemappellatur. ascendehant, vocaloesunt graduales, ut sentit car-
Çollectarum,quibus in missa utimur, primum au- dinalisBona (lib. n, cap. 5, n. i) contra quosda-m,
eiorem fuisse Gelasium norunt omnes rerum eccle- qui censent sic appellatos a gradibus altaris.
siasticaruin scriptores, et auliqua monnmenlaevin- Olim pariler tant episioloe,quam evangelia canla-
cunl, ut scribit Franciscus Pagius in Breviario bantur semper in ambone seu pulpito, el-evangelia
Romanorum ponlificum sub Gclasio (num. 15). Non quidem altiori loco, epistola inferiori ex proescripto
Iiabemus bic neque iniroilum, neque g'radualia, Romani ordinis. Libri vero, ubi epistoloeet evange-
sed nec epistolas, nec evangelia, non denique ofïër- lia coitlinebàhlur, leclionaria sunt appellati, quorum
loria et versiculos post communioiiem. Quamobrem unum tilulo comitisjussu Damasi couipagiiiavil Ilie-
suspicari non imnterilo possum hune sacramenla- ron-ymus.
rium librum missis dunlaxal inserviisse .sollemnio- Leclionaria alio nomine passionaria vocabanlur,
ribus, in quibus celebrans olim recilabat lies illas in quibus acla eliam sanclorum cl eorum ntarlyria
hic proslanles oraliones, proefalionemet canonem-, erant scripia. Libri in quibus exaratoe erant epi-
et reliqua miuislri caniabani. Duos siquidem sac.ra- sioloecanonieoe, cpistolaria dicebanlur; ex iis unum
inentarios libros ecclesias in missoe sacrificio olim Desiderius abbas Casinensis, inde summiis pontifex
usurpasse dicendum; allerum plenarium diclum, B Victor III, ornalum voluit gemmis tabellis, argenlea
qiiem Léo IV tenendum esse proecepil in qualibci una, aurea altéra, ut in ChroninoCasineusi legilur
ecclesia (liont. 15, De cura pastorali) : Missale (lib. m, cap. 5). Erat. et liber evangeliorum evan-
plenarium, inquit, et leclionarium,el anliphonarium .geliarium vocalum, ergaquem is fuit apud fidèlescul-
vnaquoequeecclesia Itabeal; et forte illud est missale tus el honor, ut leslibus Baronio et Bona, quolics
plenarium, quo nunc sacerdoles utuntur ad priva- generalia concilia habebantur, sub rcgali solio in
.las missas celebrandas, plenarium ideo appellalum, medio Patrum assessorum ponerelur.
quia quidquid in leclionariis et anliphonariis libris Reliquatpreçes, quoe in missoesacrificio dicunlur,
ibi
seorsim continetur, collectum esl, el plene repe- et hic desideraniur, velut Kyrie eleison, Gloria in
rilur; et allerum ejusdemgeneris cum nostro, pro excelsis, SymbotumapostoHcum, alioequeoralione;
solemnibus lantum missis assignaïuui, ultra quem anle canonem et ante communioiiem, scriploeforte .
etiam leclionarium, in quo episioloeel evangelia, et erant in illis tabellis, quoejuxta moreni hodiernum
antiphoiiarium, ubi inlroitus, gradua.lia, oflèrloria in allari sunt posiloeante oculos celebranlis, quas-
ctversiculi post communio.:emconiinerentur, essent que episcopi, aliique episcopalia jura .habentes
comparanda. , leguni modo ex libro, quem vulgo canonem vo-
Ut aulem hujus velusti moris veritas magis cla- cant.
rescat, memoria repetendum esl, sanclum Grego- Tandem animadverlo missalem liunc librum in
fium Magnum ex his psalmis, quos Coelesliuuspapa pluribus convenire cum sacramenlario sancti Gre-
alternatim anle missam cantandos decreverat, ali- gtrii quamvis frequenies vandales observcnlur
qiios selegisse versiculos pro introitu et respon-1™juxta umlecimi soeeuli usum. Quidquid vero nota
soriis , alios pro pflertorio et communioiie",alios- dignum in missali reperi, suis infra loeis bicviu-r
q'ue in unum congessisss librum, quem anii- appono.
phoiiariuiii nuncuoavil, Gregorianumproplerea di-
VETUS SACRAMENTARIUM
Nunc Drimurn editum.
In Dei nomine. Amen. Hoecest copia pubtica cujusdam peranliqui Missalis charta membranacea manu-
scripli paginarum centum viginti sex, longiludinis unciarum Iredecim, laliliiâinis novem cum dimidio,
cooperli in fronte et in suis fibulis ex serico gausapine viridis coloris cum tegumenlis ex laminis argenteis
auro linilis el continue relevalis cum quibusdamparvulis imaginibus figuroeorbiculatoehinc inde dispo-
silis-,circum quas quidam Groecicharacteres apparent, in quorum medio conspiciuntur quoedam alioeima-
gines ex ebore pariler relevatoe.el sculptoe,ebeno circumducloeproul apparent delineatoein sequenli el altero
folio apposilo,in principio et in fine proeseutiscopia', in interiori vero teaumeniommvarie ex lela serica om-
nino intégra coopertiscolorispariler viridis, tenoris sequenlisvidelicel.
(1) IN FESTIVITATE
SANCTI STIiPHANIPROTOSIABTÏBIS.O marlyris nataliiia rerolenles, quod fidei, quod sa-
sj<jEterne Deus. Beaii Steohani Levitoesimul et croe mililia*, quod dispensalionis et casiitalis egre-
(I) Harum Irium pratfationiim in bac priori Ap- denique in libris de auliqua Ecclesioedisciplina a
pendice scriptarum mentiofil in ms. Consueludini- Marlene edilis.
bus Sancti Germani a Pr.atis, sub quarum fine hoec Altéra saneli Joannis reperilur in libris sacra-
Icgunlur apud Marlene(De anliq. monach. rit. lib. n, mentorum studio Menardiet Panielii vulgalis (t. III,
cap. i, n. 29) : « Sequitur videfe, quando dicalur col. 10, p. 551), quorum auxilio nostroeproefalionis
proefaiipin vigilia Natalis Domini, in die ad 1res defeelus supplentur.
tnissas. in Natali saneli Stephani, sancti Joannis Proefalio in die sanclorum Innocenlium habetur
eyangelisioe,nec non sanclorum Innoëenlium. > sola sine missa vel sine oralione in coippre nostri
Nostra pro sanclo Stephano esl omnino singiilaris, missalis libri. Notandum est hujus feslivoe diet
non enim repelitur in aliis sacramentorum libris instiluiionein excedere lerlium soeculum.Oi'igenes.
à Thomasio edilis, nec in Gregoriano Panielii, non enim, oui bac soeculo floruit, sennouem habet de.
851 SMC. XIMONUM.LITURG. - 832-
g:oe, et proedicaiionis mirabilisque cous ejas 1k apud Deum, el Deus eral Verbum. El ideo cum an-
confessionis ac palicnlioe..... exempta veneranda gelis,
ptrôposuit, el ideo Nalivilalem Filii lui ntérilo proe INNAT1VITATE INNOCENTIUM.
Coelerts,passionis suoefestivilate prosequilur, cujus fB Êterne Deus. Et in pretiosis ntorlibus parvu-
glorioe sempiternoe primus martyr occurrit per luruin, quos propler nostri Salvatoris infantiam
quem. besliali soeviliaHerodes funeste occidii. In sola
Itf FESTIVITATE SANCTI JOANNIS EVANCELIST.E. magis gralia quam volunlas, el clara est prius con-
*3<jElernc Deus. Beali aposloli lui et evangelistoe fessio q,uam loquela, ante passio quam tnembra
Joannis veneranda natalilia recensenies, quod Do- idonea passione. Exislunl testes Chrisli, qui ejus,
mini nostri Jesu Chrisli vocatione suscepia terre- nondum fuerant agnitores; quoe pro suo nomine
iium respuil patrem, ut posset invenire eoelesiem, trucidalis meritum glorioe perire non palilur, sed
a.leplus est in regno coilorum sedem aposlolici proprio cruore perfusis, et salus regeneraiionis
c.dmiiiis, qui lantum relia' carnalia çonlempserat adhibetur, et impulalur corona martyrii. Et ideo
genitoris, quique ab Unigenilo sic familiariter ut cum angelis et arehangelis.
dileclus cl iniiïicnsoegralioe niuneribus approbalns (2) Per omnia soeculasoeculorum.Amen. Dominua
ut eum idem Dominusin crucejam posilus,..,. suoe vobiscum. Et cum spirilu luo. Sursum corda. Ila-
matri Yirgini filium..... garel. Qu..., bealoe Gcni- bemus ad Dominum. Gralias agamus Domino Deo.
liicis intcgrilali probati dilectione discipuli virgi- nostro. Dignum et justum esl. Dignum el''justum
nilas deserviret;nam et in Coenoemysticoesacro- esl, oequum cl salulare, nos libi semper et iibique
sancto convivio super ipsum vitoefontem oelernum gralias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
scilicel pectus recubueralSalvatoris, de quo pcren- oeterne Peus, per Christum Dominum nosirum, per
niler manânlia coelestis hauriens fluenla doctrinoe quem niajeslalent tuant laudani angeli, adorant do-
tant profundis ac mysticis revclationihus est im- minaliones, tremunt poteslates, coeli coelorumque
Jmlus ul omnem transgïcdiens creaiuram excelsa virtutes ae beala Seraphim socia exsullatione con-
mente conspiceret, et evangelica vooë proferrcl, célébrant, cum quibus et noslras voces ul admitti
quod In yrincipio eral Verbum, et Vcrbum eral jubeas deprecamur supplici confessionedieenles.
sanclis Inno'centibus (hoin. 5 in Malth.), sicut et cpiscopos Germanise et Galliarum (apud-Baronium),

sanclus Auguslinus, iu scribil Baronlusin suis nolis qui pohlificem regaverant, ut ordinem proefationuni
ad Mariyrologium. Refert Marlene hune solemnem eismilteret, quem saneta Romana Ecclesia tmie
diem festunt in concilio Basileensi fuisse velitiim C ' servabat, quibus respondens numéral i-ovenidiin-
o!)mullos,qui lune irrcpseranl abusus, et proeserlim, laxat proefationeslenendas, et sunt : Unamin Albis,
quia variis in locis a pueris puerilibus lusibus cele- paschalibus, alleram de AscensioneDomini, lerliam.
braualur. Cum aulem in hac proeviaAppendice sola de Penlecoste, qnartam de Naiali Domini, quiniam
sanclorum Innocentium .p.roefatio..habeatur sine de Apparilione, sexlam de Aposlalis, seplimam de
missa, inl'erri quodammodo polesl circa médium Trinitale, oclavamde Criice,nonamde îejunio et Qùàr
eoecûlumxi inler Benedictinos nionachos fesii hujus dragesima.Allamen cardinalis Bona (ni supra n. 55)
excrevisse propagationem."Missalis liber Mozarabi- exislimal epistolam illam Peiagio.per errorem fuisse
cus habet missam de sanclis Innoceulibus. Yidean- liïbutam, muliague argumenta refert diguissima in
tur inler opéra ven. viri cardinalis Thomasii ordo seulenliain suant. Dèmtimconcludit : ijQuod si m.ea
divini olïicii Gotbici Mozarabuin(t. I, cap. 55) et suspicio oequoleclori non plaeet, hoc sallem negare
(ractauis LilurgioeHispamcoeantiquoea Pinio exara- non poterit usum RomanoeEcclesioe, de quo Peia-
lus (cap. 20, § i). gius testalur, post ejus decessum anliqualum fuisse \
Ab ltac proefalionecoujiei nequit dies, quo lësli- cjusque decreluni de iiovent proefationibus niïllibi
vus a monachis celebrabalur, an ante, an forte receplum, nec exsecutioni demandainm, nisi soecu-
posl Epiphaniam. Ante cplebalur a Groecisex eorum lis x et xi. Evidens enim est in libris anliquis sa-
snenologioapud Canisium (t. 111,fol. 941), nempe crameulorum, qui RomanoeEcclesioelitulum proese-
die 29' Decembris.. lit libello Orationum Golhico- lërunt, plures reperiri proefationes; vixûe nlla.
jflispanicarum apud Tliomasiuiii (t. I, p. 165) hic missavero esl, cui propria el peculiaris non assignelur.
festivus dies appoiiiluf posrEpipbaniani : In die al- D Quo lempore lot proefationes desierini, non.
lisionis infanlium; qui poslremus mos congnientior liquel; nisi quod in missalibus sçriplis posl an-
videtur, cumInnocentium stragem prxcesserit Mago- niiin 1200, illoenovemduntaxat reperiunlur a Peia-
rum adoralio, quoerecolilur iit'Epiphania. Videantur, gio iiumeraioe, duabus lantum additis; una commu-
quoe erudilissime congessil in suis nolis ad dictum nis antiquissima, quoe Gelasii vel Gregorii esse
libellum CI. Y. Joseph Blanchinius. credilur, altéra de beata Yirgine,:ab. UrbanoII
(2) lncipit missalis liber a proefalione contmuni. iusiitula, et bat nndecim sunt, quibus omnes Eccle-
Peculiares eniin el solemnioribns assignaioefeslivis sioe ritui Roinano adhoerentes hodië utunlur. »
diebus-habeiilur suis iqeis in propriis missis.-Prat- Quod verp soeculox vel xi Pelagii II decrelum fue-
falionuminsiitutio tribnitur a quibusdam sancto Ge- rit exsecutioni mandatum, ex nostro missali libre
lasio I.Sed cardinalis Bona (lib. ii, cap. 10) concedii conlrarium potius deducilur. Leguntur enim hic in
quidem plures proeîaliones fuisse addilas, aitamen variis missis 27 proefationes, el inler lias non repe-
coitlendii et piuribus probat earumdem usum ab rilur p'roefaliode Ciuce, nec illa de Jejuitio in Qua-
ipsis Ecclesioe primordiis, et ab apostolis vel ab dragesima. Proefalio de Aposlolis legilur peculiaris
aposlolicis Virisësse repetendum. Olim proefationes in feslo die sanclorum aposlolorum Pelri et Pauli.
pro lemporum, feslorumque dierum varietale erant Réferl tandem Marlene (De anliq. monach. rilibus
niiilioeet divers»; lot quippe habebaitlur praefalio- lib. il, cap. i, n. 54) numerum proefationuni ' côii-
tics, quodsfesii dies, ut notai idem cardinalis (ibid., •i-actumfuisse in.concilioWeslmonastenciisi;' ;
çau.- 10, n. 14). Ilabemus. Pelagii II cpisiolam ad
r
Sanclus, sanelus, sanclus-, Dominus Deus Sa- A et sanfguis fiai dileetissimi.Filii lui Domininostri.
baolh. Pleni sunt coeliel terra gloria tua. Hosanna. Jesu Chrisli.
in excelsis. Renedicius qui veiiil in nomineDomini. Qui pridie quant paterelur accepit panem in sau-
Hosanna in excelsis. ctas ac venerabiles manus suas, el elëvalis oculis iit
(5) Te igilur, clemenlissime Paler, per Jesum coelumad le Deum Palrem omnipolenlcm, libi gra-
Christuin Filium muni Dominumnostrum, supplices lias agens, benef dixil, fregil et dédit discipulis suis
rôgamuselpelimus uti accepta habeas et benefdicas dicens : Accipileet manducatcex hoc omnes: Hoc eu
hoecdofnar hoec mufnera, hoecsancla f sacrifiçia- enim corpus meum. ......
illibata, imprimis quoe libi offerimus pro Ecclesia Simili modo postea quam epenatumesl, accipienjs
tua sancta catbclica, quam pacilicare, cuslodire, el hune proeclarum caliccm in sanctas ac venera-
adunare et regere digneris loto orbe lerrarum, una biles manus suas, item tibi gralias agens, bciififdixil,
cum famulo tuo papa noslro el antisiile noslro, ct- deditquc discipulis suis dicens : Accipiteel bibilé ex
omnibus orthodoxis çatholicoeatque apostolicoefidei eo omnes : Hic est enim calix sanguinis met novi et
cultoribus. oeternitestament!, mysterium fidei, qui pro vobisel
Mentenlo, Domine, famulorum famularumque pro multis effundelurin remissionempeccaloruni.
laarum", illorum el omnium circumslanlium, quo- B Hoec quoliescunquefecerhis, in met memoriam
rum libi fides cogiiita est et nota devolio. Pro facietis.
quibus libi offerimus vel qui libi pfferunl hoc sa- Unde et meiiiorcs, Domine, nos lui servi, sed et
crilieium tandis, pro se suisque omnibus. Pro re- plebs lua sancla ejusdem Chrisli Filii lui Domini
demplione animarum suarum, pro spe' salutis et nostri, tant bealoe passlonis, nce non et ab inferis
incolumitatissuoelibi reddunl vola sua atterno Deo résurrectionis, sed el in ccolis gloriosoeascensionis
vivoel vero. offerimus proeçlaroemajestal-ituoe de luis donis ac
Communicantes el mentoriam vénérantes inipri- dalis, hotsliam puram, hofstiam sanclam, hofsiiaii;
ïttis gloriosoesemper virginis Marioegenitricis Dei immaculalam, panentf sanclum vitoeoelcrnoe,el ca-
et Domini nostri Jesu Cbristi, sed et beaiorum licemtsalulis perpetuoe.
apostolorum ac martyrum luorum Pelri, Pauli, Supra quoe propilio ac sercnovultu respicere
Andreoe,Jacobi, Joannis, Tho-moe,Jacobi, Pltilippi, digneris, et accepta habere, sicuti accepta babere
Barlholomoei,Maitboei,Simonis, et Thaddoei,Lini,, dignalus es mimera pueri lui justi Abel, et sacrili-
Cleti, Glemenlis, Sixti,-Cornelii, Cypriani, Lauren- çium patriarchoe noslri Abrahoe,et quod tibi oblulii
lii, Grisogoni, Joannis et Pauli, Gosmoeet Damiani, summus sacerdosluus Melchisedech,sanclum sacri-
et omnium sanclorum luorum, quorum merilis ficium, immaculalambosliam.
precibusque concédas ut in omnibus proleclionis Supplicesle rogamus, omnipotens Deus, jubé hoec
tuoe muniamur auxilio. Per euindem Chrislum Do- perfenï per manus sancti angeli lui in sublime ai-
minum nostrum. lare luum, in cpnspeetu divinoemajcslatis luoe,ut
Hanc igilur oblalionem servitutis noslroe, sed et quolquot ex hac altaris parlicipalione sacrosanctum
éuncloefamilioelUoe,quoesumus,Domine, ul plaeaius Filii lui Corpuset sanguinemsumpserimus,omni be-
accipïas,diesque nostros in lua pace disponas,alque nedictione coelestiet gratta repleamur. Per.
ab oelernadamnatione nos eripi, et in elecforumluo- Mentenloeliam, Domine, famulorum famularum-
l'umjubeas grege munerari, per Chrislum Dominum que luarum, illorum qui nos proecesseruntcum signa
BQSlFUm. fidei el dormiuiii in soinno pacis. Ipsis, Domine, et
Quam oblalionemlu, Deus,in omnibus,quoesumus, omnibus in Christo quiesccnlibus locum refrigeriiy
bcnefdictant, ascrifpiam, rajlam, raiiofnabilem, lucis et pacis, ul indulgeasdeprecamur. Per eumdeni.
acceptabilemque facere digneris, ut nobis corfpus (4) Nobis quoque peccaloribus fanmlig (uis de
(5) De auctore canonis a multis mulla dicunlur Tridentinum (sess'. 2, cap. 4), doeendo ex ipsis
quos recensel Pagius (num. 15) sub Gelasio I. ]D'Dumini verbis, ex aposiolorum iraditionibus ei ex
Adelmus episçopus (De laud. virg. cap. 25) illum summorum pontificum conslitulionibas esse (Com-
triliuil sancto Gregorio Magno. Al Gregôrius ipse posilum. Post -sanclum Gregorium Magnum nil iit
(episl. 64, lib. vu) scribil a scbokisticofuisse com- canone vel addituin, vel immutalum fuisse a Ro-
posilum. Quisqnis sil scholaslicus iste, jllud pro manis pontificibus animadveriit laudatus Boni
cerlo lenendunt esl aiiliquiorem'fuisse Gelasio, qui (cap. 11).
canonisauclor non fuit. Polydorus Virgilius(lib. v, Percauca nolis digna habemus in canone nostri
cap. 10, Deinvenl. rer.) scribil a multis ponlilicibus missalis, cum sintilliinuspêne sit illi qiioniodo uti-
coinpaelum fuisse, sed perperam; quamvis enim mur. Propriuut nomen suinini pontificisel antistilis-
aliqui nonnulla verba canoni addiderinl, ut papa non proescribiLur,sed duniaxat dicilur, una cum
sanclus Léo, sanclum sacrificium,ïmmaculatâmhos- famulo luo papa noslro el antisiile nostro. Forte mo-
lium: sanctus Gregôrius Magnus, Diesquenostrosin nachiTquorum usu-iserviebàt hic liber? aliqua pecu-
tua pacedisponas, alque ab oelernadamnatione eripi liaii rubrica instructi pàpoeel episcopi nomen pro-
et in eleciorum luorum jubeas grege numerari, ex aunliaverinl; esl enim antiquissimi riins aposlolici
Libro Pontificâli61ex Reda (Histor. Eccle.s.lib. n, memoria pontificis el episcopiin Canone, el habetur
cap. 10), idque asseril eliam Joannes diaconus iu iu omnibus ms. sacramenlorum libris, Groecorum-
Gregorii Vila, illum lamen, ul ail Vigiiius papa, queliiurgiis. lia Bona (cap. 11),
in epistola ad Euducium, « ex aposlolica traditione (4) Posl oralionem pro defunctis alia habetur
suseéîmus, > et idipsum repelil sacrum conciliait! oralio, quoe incipil : Nobis quoque peccaloribus,lu
855 SyEC. XrMÔN'UM.LITURG; 838
mtiilitudine thisc'ralionum niarum speranlibus par- A i Dominum noslrum' Jesùm"ClïrisUim Filiutn tuum,
lem aliquam el socielalem douare digneris cum tuis qui lecum vivil et régnai in uiiilaie Spirilus saneli
sanclis apostolis et marlyrllms Joanne, Stéphane, Deus. Per omnia soecula soeculorum,Amen» Pas
Mallhia, Barnaba, Ignatio, Alexandre, Marcellino Domini sil semper vobisenm. El cum Spirilu luo.
Petro, Fclicitaiè, Perpétua, Agailïa, Lucia, Agnele, Agnus Dei, qui toL, etc.-
Coecilia, Anastasia, et cum omnibus sanclis tuis, (6) MISSA IN-NOCTE SANCTA.
inlra quorum nos consortium, non oestimatorhierili, Deus, qui banc sacrâlissimam nocieni veri lumi-
sed venioe, quoesumus,largitor admilie. Per Chri- nis fecisli illuslralione clarescefe, da-,
quoesumus,ut
slum Dominum noslruni, cujus lucis mysleria in terra cognovimusejus quô-
Per quem hoec omnia, Domine, semper bona quegaudiis perfruamur in coelo.Qui tecum v:vit.
créas, sanciifficas, vîvifficas, benefdicis et pfoestas Sécréta. Accepta tibi sit, Domine* quoesumus
nobis, per ipsum et eum ipso, et in ipso, est libi hodierné" festivitalis oblaiio, ul lua gratia largienle
Deo Patri omnipotenli in unilale Spirilus sancti per hoecsacrosancta commereia in illius inveniamur
ornais honor et gloria. forma in quo tecum est nostra substantia. Qui
Per omnia soecula soeculorum. Amen. Oremus. tecum.
Proeceplis salûlaribus moniti, et divina institulione B ' Postcommunîo. D'à nobis, quoesumus, Domine
formaii audemus dicere : Deus noster, ut qui naliviiatem Domini nostri Jesu
Paler noster, qui es In coelis, sanctificelnr no- Chrisli nos frequenlâre gaudemus, dighis conversai
men tuum. Adveniat fegnu'm tuum; Fiat volmitas tionibus ad ejds merëamur pervenire consortium!
tua sicul in coeloel in terra. Parient nostrum quo- Qui tecum.
lidianum da nobis liodie. Et dimilte nobis débita IN DIESANCTO NATALIS DOMINI.
nostra sicul el nos dimillimus debiloribus nostris. (7) Concède, quoesumus, omnipotens Deus, ut
Et ne nos inducas in tentâtionem. Sed libéra nos a nos Unigeniti lui nova per carriem naiivilas liàeret,
malo. quos sub peccati jugo vetusta servilus lencl. Per
io) Sequitur oralio. Libéra nos, quoesumus,Do- eumdem.
mine, ab omnibus malis proeleritis, proesentibuset Sécréta. Oblala, Domine,munera, nova Unigeniti
fuluris, el iiuercedehle pro nobis beata et gloriosa . lui nativilale sanctifiëa, nosque a peccatoruni no-
semperque virgine Dei génitrice Mafia, et electis strorum maculis emuhda. Per eumdem.
archangelis tuis, Micbael, Gabriel, Raplïael, beato- Proefatio. Yere dignum el juslum est, oequum-et
que Joanne Baptisla proecursore (no et sanclis apo- salutare, nos libi semper et ubique gralias agerc,
siolis luis Petro et Paulo, alque Andréa eum omni- C Domine saricle, Paler omnipotens, oelerne Deus,
bus sanclis, da propilius pacem in diebus nostris, quia per incarnai! Yerbi myslerinm nova mentis
ul ope misericordioeluoe adjnli, et a pecealo simus nostrie oculis lux luoe claritali's infulsil, ul dum
semper liberi el ab omni perturbai ione secitri. Per visibiliter Deum cognoscimus, per hune in invisi-
hac aliquot sancti recensentur, qnorunt in principio idque clare evincitur, quia pervigil.iumet pernecîa-
canonis ntenlio facla non fuit. Ii sunt ex diversis lio, imo et ipse festus dies Natalis Domini multis
ordinibuselecti ; ex diaconis, Siephanus; ex apôsto- posl hujus Romani pontificis annis sub Julio 1 diei
lis, Matthias; ex discipulis, Barnabas; ex episcopis, 25 Decembris alïxus fuif.celelirandus, ut -probat
Ignatius; ex summis pontificibus, Alexander; ex Florentinius (exercit. 2) in nolis ad Marlyrologium
presbyteris, Marceilinus; ex clericis minoribus, Hieronymianum, et Pagius in suo Breviario (num. 1,
Pelrus; ex'conjugalis Félicitas et Perpétua. Cumque 11) sub Telespltoro et sub Julio I, qui Nicephori
nuiloenoriiinarenturex virginibus, GregoriusMagnus, senlenliam refellit scribenlis Justinuni imp. fesiinn
Agatham, Luciam, Agnetem,Coeciliamel Anaslasiam Natalis diem pèr lolum orbem statuisse. recolendnm,
huit: parti canonis adjunxii, ut scribit Adbelmus, cum sciamus longe anle Juslinum in Occidenlé ei
cap.2b'. Addereiii ego ex pàtriarchis selectum fuisse in Oriente inslilùtum fuisse vel die 25 Decembris, vel
Joannem Baptisiam. 6 Januarii, el Justinianum anno 557, non Juslinum
(5) Post oralionem Dpminicam sequitur oralio : diei 25 Decembris consignasse ubique celebnni-
« Libéra nos, » etc., in qua posl invocalionem bea- D dum.
loeVirginis Marioehabentur nomina archangelorum (7) Duas tànlnnt missas habemus feslivo die
Michaelis, Gabrielis, Raphaelis, et insuper Joannis: Natalis Domini, altéra in nocte'sancla, altéra ipso
Baptistoe,quoein canone, quontodo Ecclesia Roma- die. Dësideralur missa in aurora. Non est sane
na utilur, desiderantur. Priscis tamen lemporibus, uli credendum a monachis Benediciinis eo die hane
refert cardinalis Bona (lib. H, cap. 15, § 2) adde- omissam. Docet nos Cl, Y. Joseph Blanehinius (t.l,
bantur nomina plurium sanclorum ad libitum sa- p. 168), in suis nPtis adôraliones antiquas Golbico-
cerdotum, leslibus Micrologo (cap. 15), el Horiorio i Hispanicâs, unam tanlum missamesse assignaiam in
Augustodnnense (Iïb. i, cap. Î09). Exstai eliami Missali Gothico, et in Sacramenlario, el in Leciio-
missalis liber ms. in Bibliplheea Vaticano-Palalinai nario Gallicauo edilo a Mabillonio,ilemque in Mis-
(n.485), ubi posl illa verba « Pelro et Paulo atquei sali Mozarabico el in Ambrosiano apud Pamëliiim.
Andréa, • subjungiinr (hic jiominat quolquol sait- In Gelasiano lamen et in Novo Ambrosiano très
Clos voliieril). In aliis mss. sàcrameiilorunt librisi missoeassignanlur. Idcirco cum noster sacramenlo-
addita leguntur nomina patronorum illius Ecclesioe : rum liber Gregorianum scqualur, el in Gregoriano
ad quam codex speciat. 1res missoereperiantur, non alia sane ralione cre-
(6) Sancto Telespboro hujus in nocte sanclai dendum hic missam in aurora deiieere, nisi qiiià
missoe ubique celcbrandoe constitulio tribuitur, ett noster missalis liber solemnes tantum eonlme.if
deeretiim refertur a Graliauo (De consecr.disi. 1) missas; adeoqueprâtfermiilatiir missa in aurora, ut,
Ycrum ea lelesphori decrelalis supposililia est,, minus solentnis, el qiroenon cantabaiur.
857 SACRAMENTARIUM VETUS. 83g
bilium amorc rapianïnr. El ideo cum angelis ell A siella duce revclasti, concède propitius, ul qui jam
arcliangelis.cum ihronis cldontinalioitibiis, cumquct te ex fide cognovimus, usque ad cohiempîandam
omni inilitia coeleslisexcrcilus hymnum glorioelua7' speciem luoe celsilndinis-perducamiir.Per.
c-animussine finedicentes : Sécréta. Ecclesioe tuoe, quoesumus,Dominedona
. Infra aciionem. Communicantes, et diem sacra-- propitius intuere^ quibus jam lion anrum, Uniset
lissimum célébrantes, quoebeatoeMariât intemeratai myrrha proferlur, sed quod eisdem muueribusdo-
virginilas huic mundo edidit Salvalorem, sed et me- claratur, immolalur et sumitur. Per.
moriam vénérantes ejusdem gloriosoesemper virgi- Proefalio. fJE terne Deus, quia cum unigenîlus
nis Marioegenitrkis Dei et Domini nostri Jesu Chri- Filins mus in subslantia nostroemortalitatis appa--
sli, sed el bcalorum. mit, nova nos immorlalitalis suoeluce rcpnravit. Et
Poslcommunio. Proesla, quoesumus, omnipotens s ideo.
Deus, ut nalus bodie Salvaior mundi, sicul divinae Infra aciionem. Cominn-n'icaiiteset diem sacra-
nobis generalionis est auctor, ita et immorlalitaliss lissîmum célébrantes, quo Unigenilus tuus in tua
sil ipse largitor. Qui lecuntvivit. tecum gloria cooelernus, in verilale carnis. no-
IN FEST.SANCTI STEPHAN1 LEVITj-E. stroe visibililer corporalis appariât,, sed el ntemo-
Da nobis, quoesumus Domine, imilari quod coli-- B riant, elc.
ntus, ul discamus et inimicos diligere, quia ejuss Communio.Proesla,quoesumus,Domine Deus no-
ualalilia celebramus, qui novit eliam pro persecuio- ster , ul quoesolemiii celebramus ofïieio piiiilicaloe
ribusexorare. Per Dominum. mentis intelligenlia consequamur. Per.
Sécréta. Suseipe, Domine, mimera pro luorum! (8) BÉNED1CTI0 SUPER CERE0S IS PURIFICATIONE SANCT.«
commemoratione sanclorum, ut quod illos passio» MARI.-E.
gloriosos,nos devolioreddal innocuos.Per. Exaudi, quoesumus,Domine,plebernluam, et quoe
Communie Auxilientur nobis, Domine, sumpiai exlrinsecus amtua tributs cievotioneveuerari, inie-
mysteria, et intereedente bealo Stephano martyrei rius assequi gralioe luoeluce concède. Per.
luoscmpiierna prolectione confirment. Per. Dominusvobiscuni. Et cum. Sursunt corda. Gr.-
INFEST.SANCTI JOANNIS EVANGEMST.E. lias agamus DominoDeo nostro. @ Êterue Dea«,
-Ecclcsiam tuam, Domine, benignus illustra, ul creator coeli el terrât,. Rex regum, et Dominus do-
bcati Joannis cvangelisloeilluminala doclrinis ad1 niiuantium, nos supplices li:os ad te clamantes clo-
dona pervenialsempiterna. Per. nienter exaudire digneris, quia omnia ex nifa'loc ea-
Sécréta, Suseipe munera, Domine, quoe in ejus asli, et jussu luo opéra apnm hune liquorem ad
solemnitaîe libi deferimus, cujus nos confidinius perfectionem cerei eveuire fecisti, cl bodierna" die
patrocinio liberari. Per. pelilionemjusli Simeonis implesli. Te humililcr de-
Communio.Refecii eibo potuque coelesli, Deus precamur, ul lias candelas ad usum hominum, et
nosier, te supplices deprecamur, ul in cujus hoec sanitalent corporum el animarnm quictnnqne mus
commemoratione percepimus, ejus muniamur, et fidelispro benediclione suis geslaverit in manibus
-precibus. Per. sive in terra , sive in aquis per invocalionem lui
INOCTAVA DOMINI. sai:cï.issiminominis, et imerccbS'o.ieiiisancla? Ma-
Deus, qui nobis naii Salvatoris diem eelebrare rioeFilii lui genilricis, cujus purgationeni Itodicce-
concedisoclavum,fac nos, quoesumus,ejus perpétua lebramus menlibus devotis , atque omnium sancto-
divinilate muniri, cujus sumus carnali commercio rum luorum préce, et meiiiis benedif cere, el sanctif
réparai!. Per. ficare tua pietate digneris, ut hoec plehs tua , qui
Sécréta. Proesla, quoesumus,Domine, ut per hoec hos cereos honorifîce in manibus portai, leque psal-
munera, quoe Domini nosiri Jesu Chrisli arcanoe lendo laudes décantât, liiexaudias eorum voces de
.nativitalis mysterio gerimus, pUrificatoementis coelosancto luo, et de sede majeslaiis tuoe; propi-
inlelligeiitiamconsequamur. Per. U liusque sis omnibusclamaalibus ad te, quosprelioso
Communio. Proesla, qnoesumus, Domine, ul ChrisliFilii lui sanguine dignatus es re.limere, qui
quod Salvatoris nosiri ilerala solemnilate percepi- tecumvivit.
mus perpétuât nobis redemptionis conférât médici- Oremus. Proeceptissalutaribus moniii, etc. Pater
nal». Per. noster qui es in coelis,etc.
1NEPIPHANIA DOMINI. Aliaoralio. Benefdie, Domine,Jesu Chrisle, liane
Deus, qui bodienta die Unigenitumtuum gentibus crealuram cerei supplicalionil.usnostris, el infunde
(8) Cerei oenediclio in die Purificationis Marioe JE soeculumseriplo , unica tanium oralio repelilur,
posterior valde esl lemppiibus sancti Gregorii Ma- ad luminaria benédkcnda, et in alio peran-q o
gni. Nonenim ejus meminit neque Amalarius, ne- monasterii sancti Theodorici unica pariler oralio
:que Walfridus, neque supposililius Alcuinus, qui ad benedicendoscereos; quas oraliones referl Mar-
lamen meminitcereorum benediclorum, quos pon- lene (l. III Anùq. ecc. discip. lib. iv, n. 5), cum ali-
-tifex maximusdislribuebal I Alultominus in Gela- quibus ritibus sane aniiquis ad cereos benedicendos.
siano, in Gregoriano, in Gellonensi aliisque sacra- .Nihil de ipsa insuper in anliquo libellaoralionuia
mentorum liljris de hac benediclipne agilui;. In quo- Golliicc-IIispanicarumalias memoraio.,
dam anliquo Turonensis Ecclesioemissali libro circa
S59 SJÏC. XI MONUM.LITURG. 840'
ei per virtotem sancloeCru-j-cisbenediciionemcoeles-X i plo est pratsenlalus, ita nos fackis mirificalis tiui
m'entibuspratsenlari. Per.enmdem.
teni, ut qui eam ad expellcndas tencbras humano
Iribuisii lalem ois luoeforiitudi- Sécréta. Exaudi, Domine, preces nostras, et ul
generi signaculo cruf
tuoe majeslatis offe-
nem et benedictionem accipiai, ul in quibuscunqiic digna sinl munera, quoeoculis
loris aeceusa sive posila fuerit, discedal el conlre- rimus, subsidium nobis tuoepietalis impende. Per.
miscai diabnlus el fugiat pallidus cum omnibus mi- Communio.Quoesumus,'Domine Deus noster, ut
nistris suis de habilalionibus, née proesumat ara- sacrosancta mysieria, quoepro reparalionis nosiroe
illudere servienlibus Deo. Proinde te muiiimine contulisti, iniercedenle beala Virginc
plius quoes'.i-
el proesens nobis rcaiedium esse facias et
mus, Domineût minas sanclum angelam tuum Ra- Maria, fuluruin. Per.
pbaelcm',qui c'vulsita Sara et Tobia doemonémmor- SATv'CTl
TETRI.
tiferunt eos infeslanlem, conterai illum, et perdal de (9) 1NCAT.'iEDBA
eunctis habilalionibus colenlium Deum, de domihus, Deus qui beato apostolo tuo Petro cdllalis clavi-
de d» de universis bus regni coelestis, animas ligandi alque solvendt
dëaitgulis, lecltilis, refecioribus,
intercessionis ejus
locis in quibuscunque Deofamulanles habitanl, qui— ponlificium tradidisti, concède
auxilio a peccalorum nosirorunt nexibûs libcre-
escunl, dormiunli vigilant, ambulant el coitsislunt,
nec valeat ille malignus amplius inquielare illos, R ' mur. Per.
Sécréta. Ecclesioeluoe, quoesumus, Domine, pre-
quos sancti chrismalis lui unciione fecisii esse m-u- commendët
niios. Benedicolios cereos in nomine Deif Pairis ces et boslias beali Pétri aposloli
m quod pro illius gloria celebrantus^ nobis
omnipolenlis, et Filii f èjus unigeniii, et Spirilus f oratio,
sancti paraclcti, ut sil ubique diaboli effugalio, at- prosit ad ventant. Per.
Communio. Sancla tua nos, Domine, quoesumus,
que omniumconlubernalium suorum extenninalio ,
auxiliante sadem sancla el individua Trinitale, quoe sumptoevivificent, el intercedeiile beato Peiro apo-
iu Uniiaiis essenlia semper permanet in soeculasoe- slolo tuo, misericordiat sénipiternoe proeparent ex-
culorum'. Amen. piâtes. Per.
(10) INFEST.SANCTI BENED1CTI
Sacerdos primilus accendai cereuni cl coeleris tri- Omnipotens sempilerne Deus, qui per gloriosa
bual, el posl accensionemdical liane oralionem: beali Benedicli abbalis exempta humilitaiis trium-
Oin.nipot.eiissempilerne Deus, qui Unigenilum tuum pbale noiiis iler pslendisli, da, quoesumus,ul viam
liodierua die ulnis saneli Simeonis in lemplo luo tibi placitoeobedientioe^per quam venerabllis Paler
sanclo suscipieiulum proesenlasii, le supplices de- Benedictus illoesusantecedebat, nos proeclariSejus
precamur, ut hos cereos luos quos faniuli lui omni iG meritis adjuli sine errera' subsequantur. Per
jmagnificeriliasuscipientesgeslare cupimus luce ac- Sécréta. Palernis inlercessionibusmagnifie! pailo-
censos, bene-j-diccre el sancti ffieare digneris,atque ris Bénédicte quoesumus familioelua;, omnipotens
luminesupernoebene-i-dictionis accendere, quatenus Deus, commendelur oblalio, cujus vitalibus decora-
eos tibi Domino Dëo noslro offerendo digni, et tur exemplis. Per.
sanclo igné tuoe dulcedinis charilatis aceensi, in Communio. Perccptis, Domine Deus noslcr, sa-
'
«sniplQ sancto glorioe luoe reproesentari merca- cramentis salularibus humilitate deprecamur, iu»
nuir. Per lereedente bealo1Bénédicte abbate, quoepi» illius
HISSA. IN DIESANCTO. venerando agimus obilu, nobis proficianl ad salu-
Omnipotens sempilerne Deus, majéstatem tuant lent. Per.
supplices exoraimis, ut sicut unigenilus Filius mus; (11) INAN.NL'NTIATIONE SANCT.E MARIEE.
Jiodierna die cum nosiroe carnis subslantia in lem- Deus, qui hodierna die Verbum tuum beaise Yir-
(9) CatbedroeSancti Pelri feslus dies recolitur in! Cathedra Sancti Pelri, ul in nostro, el tamen hym-
iiosiro missali post festivum Purificalionis beatoe s nus, qui ibi legilur, aperle denionslral feslum
Marioevirginis, ideoque inense februario ; quod[ illum diem esse slatuliim ad ulrainque calhedraiu
aperiissinie oslendit neque lemporibùs saneli Pelri D recolendam, cum dicatur :
Damiani in Ordinario Itomano cathedroe Romanoe Adesl dies, quo Romulea
i'estum diem, qui Januario mense recolitur, fuisse In urbe consecraluses ;
descriptum. Imo pênes me esl anliquum breviarium
ntenibranaceum soeculoxiv scripli'im ubi Sancti Pe- Opportunesubdit vir ille doctissimus(tom. I, p. 172):
lri Cathedra non habetur xv Kalendas Febvuarii. « En RomanoecalhedroecumAnliocbena commemo-
Pulanduin lamen non esl baberi hic feslum diem do> ratio vu Kal. Martii. » Eliam Pinius (num. 444) de
sola Cathedra Anliocbena, qui mense Februario» Cathedra Sancti Pelri agit, el quidam luculenler iu
célébralur, eo vel maxime quia de Romana nullai suo iraclalu chronologico De lilurgia Tantiqua Ui-
fit menioria in libris sacramentorum Gelasii etl spanica.
Gregorii. Menardus enim, et quidem sano consilio,, (10) Ab hac sancti Benedicli abbalis missa liquel,
pulat bac die de utraque Cathedra memoriamrecolii ut jam dixi, hune missalem librum ad usum fuisse
ab Ecclesia, quod rêvera aucioritate nosiri missalis5 nionacborum ordinis sancti Benedicli, et proecipue
libri pfoba'iur, • ubi missa habetur in cathedrai a prima et a seeunda oralione, quibus Deus exora-
Sancti Pétri sine expressione, ait illa Romana sitt fur, ut paternis inlercessionibus magnifia pasloris
vel Antiochena. Ad banc senlenliani coTifirmandam i Benedicli oblalio monasticoe familioecommendelur.
ntuliuui conl'erûnl doclissimoe noloe Patris Blan--, In ejus transilu hab'eUir propria proefàtio-exaraia
chini ad lihellum oralionum Goihico-Hispaiiarum, , in postrema Appendice. .V
in quo habetur mense Februario, vin liai, Martii,, (11} Festas dies Annuniialibnis beatoe' Marise
si, SACRAMENTARIUM VETUS. 842,
g;ni=atvo coadunarc voluisti, fac nos ita péragere, /A ramos palmoeet o'ivoe, quos tui faniuli ad nominis,
ut tibi plaeere valeamus.Per eumdem. lui benedictionem fi.leliler suscipiunl, ul quoeuu-,
Secrela. In mentibus nostris, Domine,veroe fidei que loco introducli fuerint, luam benediclionem
sacramenlum confirma, ul quod conceplum de Yir- consequamur, ulomni adversa valetudine effugata,
gine Deuntveruto et bomiitem confilemur, per ejus dexlera tua pnotegat, quos redeniil. Per eumdem.
saluliferoeresurreeiionis potentiam ad attentant me- Lectio. Dicile, filioeSion.
roamuspervenire loetiliam.Per eumdem. Secundum Mallhoeum. In illo lempore cum ap-
Communio. Graliam tuant, Domine, mentibus propinquassef.
nostris infunde, ul qui angelo nunliante Chrisli Filii Item oralio. Domine sanclo, Paler omnipotens,-
lui incarnalionem eognovimus,per passionem ejus oelerneDeus,quijussisti in ciealura luaarboraisvirgul.
et crucem ad resurreeiionis gloriam perducamur. tisolivasproducereadconcinnandasallaris iuminaria,-
Per eumdem. ila supplie! prece deposeimus ni hos ramos palmoeet
PRIMADOMINICA IN QUADRAGES1MA. olivoe benefdicere et sanctifficare digneris, ul fa-
Deus, qui Ecclesiant tuant annua quadragesimoe niuli tui, iu manibus geslanies, sinl sanclificalianima
observalione parificas, proesla familioeluoe, ul quod et corpore, el tua benedictionerepleanlur dicenies :
"
a le obiinere abslinendo nilitur, hoc bonis pperibus ï Renediclus qui veuil in nomine Domini. Hosanna in
" excelsis.
exsequalur. Per. ......
Secrela. Sacrificium quadragesintalis initii solenir Tune diçitur. Dominus vohisetim. Et Cumspirilu
niler immolamus,le, Domine, deprecantes, ul cum luo. Sursum corda. Habemusad Dominum. Gralias
epiilarum reslriclione carnalium a noxiis quoque agamus DominoDeo noslro. Dignum, etc. (f)iEierne
voluptalihuslemperamus. Per. Deus. Te inler. coeieramirabilium luorum laudare.et
Communio.Tui nos sacramenti libatio sancla re- benedicere, qui Lantech semen juslum dedisli; Noe
s'aurel, et a vetiistaie purgalos in minislerii saluia- revelasii per ipsum aquas diluvii fulura coguoscens,
ris facial -transira consortium. Per. cujus arca ad noslram salvalionemcolumbaspiritua-
(12) 1NCIPIT BENEDICTIO PALMEE ET OLIViE. lis olivoefruçiuosum surculum delulit, quant ad se
Auge fidem in le speraniium, Deus,el supplcum rcvertenlem Noe gaudens.cumspi.rilali fruclu Jiben-
preces clemenler exaudi, et veniat super nos multi- ler susçepil. De cujus rami uiiclionë Jacob eleçlus
plex misericordia tua. Benedicanïur ei hi palmiles lilu.lumerigit, votum.vovtt, el oleyiit desuper fudil.
oiivarum, et sicut in figura Ecclesioentulliplicasli Hoecest indilio rami illius manantia de coelisgralia,
Noo egredienle de arca, et Moysen exeunte de seu el populi vasa replentes. Hoecest gralia, quoeel
jEgyplo cum liliis Israël, ita nos portantes palmas viduam benedixit in oleo. Hoecesl indilio rami illius
aul ramos oiivarumbonisaclibusoccurramus obviant plantaii secus decursus aquarum, çujus folium non
Christo, et per ipsum in gaudium iniroearitus oeler- defluil. Per quod quolidic lavacrum baptismatis ab
num. Per. Ecclesia proçreatur, et nostra delenlur peeçala. Hoec
Alia.oralio. Deus, qui dispersa congregas el con- est lua planlatip bona valde, el lu es vila el res.ur-
gregata conservas, qui populis iu obviant Jesu ra- rectio mortuorum. Qui quairiduanum Lazarum
mis porlantibus benedixisti, benefdic etiam et hos suscitastij et nisi eum proprip nomine vocasses,
habetur hic mense Martio.De ejus antiquilate te- tilulo; attamen quod siCdepartus Virginis exspecta-
stent habemus divunt Augustjiiim (De Trin. 1. iv, lione ab ipsa oralione ostendilur.
c. 5). In concilio Toletano hahilo anno 656 de illo (12) Renediciip palmoe et olivoenon. est instilu-
pariler agilur lànquam jam diu insiilulo, el ab lionis Gregorianoe. Dé ejus origine non toiivemuni
omnibusEcclesiisuiiivcrsc recepto. Eadem Tolelana Marlene et Meralus. Primus affirmât (Ahliq. Eccl.
Ecclesia, quoebnne feslum diem célébrât octo dies disciplin. c. 20) nullam apud auetores aille octa'vum
ante Natalitia Domini nuitri Jesu Christi, renova(t el nonum soeculummemoriam haheri de benedictio-
iierum ejus ineinoriam àd diem 25 Martii, ul monel ne palmarum. Aller in suis inotisad Thesauriim sac.
Bollandiis(l. Ili). Quem inorem alioe poslmodum • riluutn Gavanli (t. 1, p. 1005) eam senieniiasi rà-
Ecclesioesunt imitaioe. RodulpliusGlaber, nndecimi D ' fellere nilitur. At Cl. V. Joseph Blanchinius (t. I,
soeeuliscriptnr, narrai.habita fuisse plnra concilia p. 202) iilramque senleniiam conciliai dicens :
ad definiendiim lempns fesli Annuiiliaiionis béaioe Sexiam DominicainQuadragesimoediclam fuisse iu
Yiigiuis extra Qiiadragesimam; ei inler P.P. muîlsë ramis Palmarum, diu aniequam is benedicendi rii'us
cooitoe sunt dilficullates, miiltaque dissidia. In velu- haberelur. Sed anle soeculum^viir nulla siippeiuni
lissimo Kalcndarip Romano a Marleneedilo (Anecd. documejila,quoefcomprabenlbenediclionem palma-
t. V) ordo habetur àd fesluni diem hune eelebran- rum fuisse divo Gregorio cooevainvel eliam vetu-
dum bebdiunada una ante Naialitia Domini, et blé stiorem ; quare sic concludit : t Ul conipleciar bie-
nios, ail,; servaiur eliam nunc in Ecclesia Mediola- vi, quidquid GI, Meratus proljxa confulatione repo-
iieusi. Idipsiiijiafllripal Bl.ancbinius, dicens a proe- nilEdmundo Marlenio, fixum ratumque esse volo..»
diela MediolafiensiEcclesia recoli quarta Dominica. Àuclorifates omnes, quoeante vm soeculumadversus
Adventus sub limlo de Incarnatione verbi, seu de scriplorem aliquem preferuntur,id unum astrueré
Annuntiaiioiie Marioe. Novissimus ordo Romanus ;nomen Dominicoein ramis palmarum esse anliqiiis-
iilrumque l'estuntagi!, ajierum 25 Martii sub lilnlo,: sintum,at ipseritum beiiedictionis,dequoesteoniro,-
AnnuniiaiioMarioe;allerum 18 Decembris subtitulo : versia, jam lum instilutum miiiïme persuadet.
Exspectaiio partus. In hoc nostro Sacrariteiilario Orationes quoe in séqnenli missa balientur, sunt
Codicehabemusutramque missam, primant mense eoedemac illoe,quas Meralus afferl ex libro Sacra-
Martio, altérant in Appendice postrema, sed sine menlorum Ollohoniano proeter oralionem . super
populum, quoehic desi.leraiur.
P*TROL. CLI. 27
815 S.-EC. XI MONUM.L1TURG. Ui
cuncli' rcsurraxisseiit a mortuis. Proplerea el turba "* Secrela. Ipse libi, quoesumus, Domine sancle,
cum ramis palmarumobviantesclamabant: Hosanna, Paler omnipotens, sacrificiunt nostrum reddat ac-
bcncdiclus qui venil in nomine DominiRex Israël. ceptant, qui discipulis suis in sui commemoratione
Quapropler, quoesumus clemenliam tuant, ut nos hoc fieri hodierna traditione monsiravii. Qui te-
faroulos tuos, qui li.njusrei graliam et fidem veriia- cum.
tis percipimus, eruas et exuas de ore inferiii, el ad- Infra aciionem. Communicantes el diem sacralis-
jutorium gralioeluoe nobis iribuere digneris, ut juste simum célébrantes, quo Dominusnoster Jésus Chri-
et pie sancleque viventes cum eleclis faclas hâbere slus pro nobis est tradilus, sed et memoriam véné-
consortium. Per quem hatc, Domine, semper bona rantes. -
créas, sanclifficas, vivi-j-ficas,bene-f-diciset nobis Communia. Refecti salutaribus alimenlis, quoe-
servis luis largiler proestas. Per omnia soeculasoecu- sumus, Domine, Deus noster, «t quod lerc-pore.
lorum. Amen. nosiroe morlalilalis exsequimur, immorlalitalis tuse
Alia oralio. Deus, qui Filiunttuum Dominumnc- ntunere consequamur. Per.
slr.unt Jesum Chrislum pro nostra sainte in hune 1NPARASCEVEN.
inundum misisti, ul se hnmiliaret ad nos, et revoca- rB Oremus, dileciissimi nobis, pro Ecclesia sancla
rel ad le, qui eliam dum Hicrusalem veniret, el ad- Dei, ul eam Deus et Dominus noster pacificare et
impleret Seripturas, credentium populorum turba cuslodire dignelur loto orbe terrarum, subjiciensei
fidelissima devotiohis suoe vestimenla cum ramis principalus et poteslaies, detque nobis quielani et
palmarum in via sternebani, proeslaquoesumus,ut iranquillam vilain ^degenlibusglorificare Deum Pa-
illi fidei viant proeparemus, de qua remoto lapide trem omnipolentem.
offensioniset pelra scandali, frondeal opère juslilioe Oremus. Flectamus genua. Omnipotenssempilerne
ramos, ut ejus vesligia consequi ntereamur. Per. Deus, qui gloriam luam omnibus in Christo genli-
, Hoecest alia oralio. Peiimus le, sancle Pater ont-- bus revelasli, custodi opéra mîsericordioe luoe, ut
nipolens, attente Deus, ut respicere digneris super Ecclesia, lolo orbe diffusa, stabili fidein confessione
banc crealuram olivoeel palmoe,quoeex ligni maie- tui nominis persevëret. Per eumdem.
ria prodire jussisli, quam columbarediens ad arcam Oreimis et pro bealissimo papa noslro N. ut Deiis
proprio prolulil ore benefdicere el sânclifficare el Dominusnoster qui elegil eum in ordine episco-
digneris, ut quicunque ex ea sumpserinl, accipial palus salvum atqué incolumemcuslodiat Ecclesioe
sibi ad perfectionem animât et corporis, fiatque. sancloesuoead regendum populum sanclum Dei.
Domine,nostroesalulis remedium, luoegralioesacra- C ( Oremus.Flectamus. Omnipotenssenipilenie Deus,
menium. Per. cujus judicio universa fuiidantur, respice propitius
iNCirrr MISSÀIN DIE. ad preces nostras et eleclum nobis aniisliiem lua
Omnipotens sempiterne Deus, qui humano generi pietale conserva, ut Christiana plehs, quoelaliguber-
ad imilandum humililalis exemptant Salvatdrem nalur auctore, sub lanto pontifice credulitalis suoe
nostrum carnenr sumere, et crucem subira voluisli, nterilis augealur. Per.
concède propitius, ut el patientioe ipsius babére Oremus et pro omnibus episcopls, preshyteris,
documenta' -et resurrectionis consortia niereamùri. diaconibus, subdiaconibus, acolylbis, cxorcisiis,
Per. lecloribus, ostiariis, confessorihus, virginibus, vi-
Secrela. Concède quoesumus, Domine, ut oculis duis, orphanis, et pro omni populo sancto Dei.
tuoemajeslalis munus oblalum et gratiam nobis luat Oremus. Flectamus. Onmipoienssempiterne Deus,
devotionis obiineat et eflëctum beatoe perenniialis cujus Spirilu totunt corpus, Ecclesioesanciificalur et
acquirat. Per. -regitur, exaudi nos pro universis ordinibus suppli-
Proefaiio.(f)iElerne Deus,per quemîiobisindulgeii- cantes, ut gralioeluoe munere ab omnibus libigradi-
lia largitur, el pax per*omne soeculumproedicalur. n bus fideliter serviatur. Per.
Traditur eunclis credenlibus disciplina, ul sanctifi- Oremus el pro Christianissimo imperalore nostro
calos nos possit dies venlurus excipere. Et ideocum N. ul Deus et Dominus noster subdilas illi facial
angelis.' ,' omnes barbaras nalioues ad noslram perpeluam
Communio.Per hujus, Domine, operalioiiem my- pacem.
sterii, cl vitia nostra purgenlur et jtisla desidêria Oremus. Flectamus. Omnipotenssempiterne Deus,
compleaniur. Per. in cujus manus sunt omnes potestales, et omnia
FEK1A V, IMCOENA DOMINI. juraregnorum, respice ad Romanumbenignus impe-
Deus a quo cl Judas realus sui poenam,et confes- rium, ul génies, quoein sua ferilate confidunt, po-
stone lua lalro proemium sumpsit, concède nobis tenlioeluoedextera comprimanlur. Per.
luoepropitialionis effeclum, ut sicul in passione sua Oremus et pro calecbumenis nostris, ul Deus el
Jésus Chrislus Dominus noster diversa ulrisque in- Dominus noster aperïat aures proeeordiumipsorum,
lulit stipendia meritorum, ita nobis ablalo vetusta- janùamque mîsericordioe,ut per lavacrum regenera-
tis errore resurrectionis suoegraliam largiatur. Qui lionis accepta remissione omnium peccalonim,,ei
tecum vivit. ipsi inveuiantur in .Christo Jesu Dominonoslro.
Oremus. Flectamus. Omiiipolens sempiterne A .' sicut fumus jecoris piscis, quem Raphaël archan-
Deus, qui Ecclesiant luam nova semper proie fecun- gelus luus Tobioe famulo tuo docuit accendi ad
das, auge fidemet inlellecl.umcalechumenis nostris, sanctani liberaiionem. Descendat super banc spe-
ut renali fonte haplisrnalis adopiionis luoe fili.is eiem incensi plena benej-dictio,ut sit tibi acceptum;
aggregeiilur. Per. sicul ille, de quo Davidpropheta luus cecinit dicens.:
Oremus, dilectissimi nobis, Deumpatrem omnipo- Dirigaïur oratio mea, sicut incensum in conspcclu
lentem, ul cunctis ntundum purget erroribus* mor- suo. Sit nobis odor consolalionis ac suaviialis et
bos auferat, fantem depellat, aperiat carceres, vin- gralioe, ut fumus ejus effugel omnes phanlasias
cula dissolvat, peregrinaniibus reditum, infirmami-. meiitis et corporis, ut simus, Aposioli fui voce,
bus sanilalein,. navigantibus porium salulis iudiil- boni odoris Deo, effugiat a facie hujus incensi
geat... omnis doemonumin.Hirsus,sicut pulris a facie venli,
Oremus..Flectamus. Omnipotens sempilerne Deus et sicul fumus a facie ignis. Proesla hoc, piissime
nioestorum.consolalio,laboranlium foriiiudo pcrve- Paler, per Unigenilum tuum, cum quo vivis et
nianladle preces noslrat, de quaciinquetribidatione regitas cum Spirilu sanclo Deus in soeculasoeculo-
clamanlium, ul omnes sibi in îiecessilatjbus. suis rum. Amen.
nJsericordiam luam gaudeanl adfuisse. Per. '" BENEDICTIO I6NISNOVI.
Oremus el pro hoereliciset schisroaticis, ul Deus
et DombiiTs itosler erual eos ob erroribus universis, Omiiipolens sempilerne, oe.lerne Deus Creator
et ad sanelam mairem Ecclesiant catholicain et omnium reruni, le humiliter depi'ecamur, ul hune
aposiolicamrevoc.aredignetur. igiiem novum, coelo terrât largiluin, sanelifOçare
Oremus. Flectamus. Omnipotenssempiterne Deus; et benefdîcere digneris, et sicut in adventu luo
qui salvas omnes, et imminentvis perire, respice ad[ elementa contagione peccalorunt polluia purgare
animas diabolica fraude deceplas,.ut omni hoeretica! polliceris; ita et hic ignis novus tabernaculis fide-
pravitale deposita, erranlium corda resipiscant, et; lium luorum habendus purgationem perfectain obii-
ad verilalis luoe redeant mutaient. Per. neat, et obsiaculis inviclus contra onmem ne-
Oremus el pro perfidisJudoeis, ul Deuset Domi- quiiiam nialigni spirilus perficialur. Per.
nus noster auferal velamen de cordions, eorum, ut Lect. i. In principio creavit.
et ipsi. cognoscaitt. le Jesum Chrislum Dominum , Oralio. Deus , qui mirabililer creasti hominem et
nostrum. mirabilia redemisti, da nobis, quoesumus, conlra
Hic non diçalur Flectamus. Omnipotens sempi- ( oblectamenta peccati mentis ralione persistera, ut
terne Deus qui etiani perfidiam Judaicam a lua mi->> mereamur ad gaudia oelernapervenire. Per.
seriuoi'dianon repellis, exaudi preces noslras quas Lect. u. Factum est in vigilia. Resp. Cantemus
pro iljius populi obcatcalipne deferimus, ul agnita Domino.
verilalis tuoeluce, quoeChristusesl, a suis tenebris Oralio. Deus cujus aniiqua ntiracula in proesenti
"
eruanlur. Per. quoque soeculocoruscare senlimus, proesla, quoesu-
Oremusel pro paganis, ul Deus auferal iniquita- mus , ut sicut priprem populunt ab ^gyptiis libe-
lem de cordibus eorum, cl reliais idolis suis con- rasli, hoc ad salulem genlium, per aquas baplismatis
vertanlur ad Dominum vivunt el verum, el unicum opereris. Per.
Filium ejus Jesum Chrisluin, Deum el Dominum Lect. Appréhendent seplem mulieres. Resp. Vinea
nostrum, cum quo vivit et régnai cum Spirilu sanclo facta est.
Deus per omnia soeculasoeculorum. Oratio. Deus, qui nos ad celebrandunt paschale
. Oremus.Flectamus. Omnipotenssempiterne Deus, sacramenlum uiriusque Tesiamenli paginis instruis,
qui non mortein peccalorunt sed vilam semper iii- da nobis intêîligere misericordiam luam, el ea per-
quiris, suseipe oralionem noslram, et libéra eos abi ceptioneproesenliummunerum firma sit ex^speClalio
idoloriimcultura, el aggrega Ecclesioetnat sanctoead D j fulurorum. Per. ,
taudem et gloriam nominis lui. Per. •, > Lect. Hoecest hoeredilas. Resp. Attende coelum.
(15) BENEDICTIO THYMIAMATIS IN SABBATO SANCTO. Oratio. Deus,qui Ecclesiant tuant semper genlium
jElernam el juslissimam pieiatem luam deprecor,, vocalipne multiplicas, concède propitius, ul quos
"^Dominesancle, Paler omnipotens, attente Deus, ull- aqua baptismatis abluis, continua protectione tuea-
beiietdiecre digneris banc specièm thymiamatis,, ris. Pér. '
vel cujuslibel speciei, ut sit incensum majestatis; - Resp. Sicut cervus. \' .',
luoe in odorant suaviialis acçeptunK*et a te, Do- Oratio. Concède, quoesumus,omnipotens Deus, ut
mine, benedicattir, ita ubicunque odor pervenérit, qui festa paschalia agamis coeleslibusdesideriis ac-
exlricelur el effugetur oiniie genus doemoniorum, censi, fon.ie viloesatiemur, Per.
<15)BenedictioIhymiamatis apud Martene habe- infigenda cerèo.rQuem ritum notât in inargine Blan-
tur, sed esl posterior sancti Gregorii tfemporibus, cliinins inilium' sumpsisse soeculo-s. At in ea missa
née reperilur in ullo alio anliquo . sacrameirtario nulla fit ntenliodé benediclione thyiiiiamatis, n<que
libro xi soeeuli. In Missali Mozarabnm adest hoec ibarîs combuïendi.
rubrica : Deinde benedicat quinque grana thtiris
947" S.EG. XI MONUM.DTURG. 848
14) Ad missamdicitur Gloria in excelsis Deo. Asleriis, ad oetcrnilatis nobis medelam le opérante
Deus, qui banc sacralissimam npciem gloria Do- s proficiant. Per.
minical resurrectionis illustras, conserva in nova (>&).'Equum et salulare. Te quidem; ' ' require
familioe luoe progenie adoplionis spiritum, quem rétro. ;
dedisli, ut corpore et mente renovati, puruin libi Communicantes; require in nocte sancla.
exliibeani serviluiem. Per eumdem. Hanc igitur; simililer.
Sécréta. Suseipe, Domine, quoesumus,preces po- Postcommunio.Spiritum nobis Domine luoechari-
puli lui cum oblationibus bosiiarum, ul paschalibus tatis infunde, ut quos sacramëntis paschalibus
initiata mysleriis ad atlernilalis nobis medelam le satiasli, tua focias pielale concordes. Per.
opérante proficiant. Per. FERIA,11, IN PASCilA.• •
Proefatio. (gji) .<Equumet salulare, te quidem , Deus, qui solemnilale paschali mundo remédia
Domine, omni lempore, sed in hac polissimum contulisti, populum luuni coelesli dono prosequere,
nocie gloriosius proedicare, cum pasclta nostrum ut el perfeclain libertaiem consequi mereaiur, et
immolalus est Chrislus. Ipse enim verus esl Agnus, ad vilam proficiai sempiternam. Per.
qui abstulil peccala mundi, qui mortem noslram Secrela: Pascbalesbostias recensenics, quoesumus,
moriendo destruxif, et viiam resurgèndo reparavit. Domine, ut quod frequenlamus aclu, comprehenda-
Et ideo. mus affeclu.Per.
Infra aciionem. Communicanteset noclem sacra- Postcommunio.Implealur in nobis, quoesumus, Do;
lissimam célébrantes resurrectionis Domini nostri mine, sacràmenli paschalis sancla libatio, nosque
Jesu Chrisli secundum carnent, sed él mcnioriam de terrenis affeclibusad coelestent transferat insti-
vénérantes imprimis gloriosoesemper virginisMarioe lulum. Per.
genitricis ejusdem Dei el Domininosiri Jesu Chrisli, FERIAIII, IN PASCIIA.
sed et beatorum apbslplorum. Deus, qiii Ecclesiant luam'novo semper felu mul-
Hanc igilur oblalionem servitulis nosiroe, sed et liplicas, concède famulis luis nt saciamentum vi-
cunctoe familioeluoe, quoesumus,Domine, quant tibi vendo leneant, quod fide perceperuni. Për.
offerimus pro his quoque quos regenerarë dignalus Secrela. Suseipe, Domine; fidelium preces cum
es ex aqua et Spirilu sanclo Iribuens eis remissio- Oblationibus bosiiarum , ut per hoecplat devotionis
nent omnium peccalorunt, quoesumus, Domine, ul officia, ad coeleslem gloriam Iranseantus. Per.
placalns accipias. Per. Postcommunio. Concède, quoesumus,omnipoieus
Postcommunio. Spiritum nobis, Domine, tuoecha- Deus, ul paschalis pefeeptio sacramentl, continua
^ in nostris mentibiis perseveret. Per.
rilatis infunde, ùt quos sacrameiitis paschalibus
saliasiî, luafacias pielale concordes. Per...in 'intitule IN OCTAVA PASCnji.'
ejusdem Spirilus sancti Deus. Proesla, quoesumus; omnipotens Deus, ut qui
INDIEDÔMINIC.E SANCTÊ PASÇIM3. paschalia fesla peregimus hoecië largienlè ntôribus
Deus, qui hôdierna die per Unigenilum luuni el- vila leneamus. Per.
aeièrnilàtis nobis aditunï devicta morle reserasti, Sécrétai Suseipe munera, quoesumus, Domine,
vola nostra, quoe proeveniendoaspiras, etiamadju- exsùliarilis Ecclesioe; et eut causant tanii ; gaiidii
vai.do prosequere. Per eumdem.. proestilisli,perpétuum fruciùm concède loelitioe.'Per.
Secrela. Suseipe, Domine, preces populi tui cum Postcommunio. Quoesumus, Domine Deus noster,
oblationibus bosiiarum, ul paschalibus initiata my- ul sacrosancta mysleria quoepro reparaiiptiis nosiroe
(14) Duo in hac missa sunt polissimum adver- 1res dunlaxal missas. Et apud carlluahm Bonani
teuda^ Primuin, ,posl benediclionem iburis el novi (lib. i, c. 18; II; 5) exempta cpll gu.niur sanclorum
ignis proecipitur canlus hymni angelici Gloria in qui plures unoquoque die sacrum faciebanl, ibique
excelsiiiDeo.Ëa fuil olim'erga hymhum hune reve- iuducilur sancloe RomanoeEcclesioe consneludo bis
rentia, ut solis episcopis infra annum concedereiur _" terque uno die sacrificium offerëndî ceitis;qiiîbus-
ipsius recitatio in missa; coeteris veio sacerdolibus dam feslivis diebus Concilium Oxoniense lempore
die lanlum solemni Pasclta., qui mes usque ad xi Honorii lll mandavit Unam lanlum missam eodem
soeculum,et proecisead annum 1040 creditur conti- die dicendânt, exceplis diebus Natalis et Resurre-
nuatus. Secundum, missa, quam hic-habemus in ctionis Domini, el in exseqiiiis ac sêpultura môrtuo-
privilegio Paschoe Resurrectionis, Domini.,-. celebra- rum, In' regno Yalentioeet aliis Hispanioeregionibus
balur nocie, ut liquet ex precibus. Non immeriio sacerdples • bis et 1er celebrab.antdie Coinmemora-
igilur solemnis hic dies inler polyliturgicos est reji- lionis omnium Defunctorum, sive ex privilegio, sive
ciendus, sicut NaialiliusChrisli Domini; dies poiy- èx consuèludine. SS. D. N. BenedîcttisXlV. P. M.
liturgici ii sunt in quibus ab unico sacerdote plures sua decreiali noviss'ime-edila hujusmodi consiielu-
celebrantur missoe,quorum duos habemus. in noslro dinem confirmât et amplial. His ergo ûxus raiioni-
niissali libro; diem nempe Natalem Domini ël diem bus inler pblylilurgicosdies, sicul Nalalem Domini,
Resurrectionis. Varia sunt in ecclesiasticishisloriis ilâ festuRt Resurrectionis Domini recensera non
exempta de hoc anliquissimo rilu. Canlum est ab ambigo. At si quisdicat, ut quidam asserere non
Emei'itcnse concilio (can. 19) sub Vitaliano ponti- dubitant, nori'alKiiito sacerdble, sed a phiribus sa-
lice post médium vu soeculum, ..ul presbyter*qui. crificitim offerri illis feslivis: dielius, quibus duoe
phirés sub suo regimine habet ecclesias, in singulis missoeadnolalat leguntur, légal, quoeso.,cardinalent
die dominico sacrum facial. Saleguns.ladiensecele- Bonam in suis l'ilurgicis libris (n. 8) qui snmma.
bralum anno 1022 (cap. 5) proefixitnumerum mis— erudilione hanc opinionent.refellit.
sarum, et deerevii ne quis pnesumal celebrare nisi
fcia -SACRAMENTARIUM VETUS. 850
munimine conlulisti, et proescns nobis ramedium A viinus, intplere coelesti inspiratione valeamus. Per-
esse facias et fuiurum. Per. Lect. Appréhendent septem mulieres. Resp. Sicut,.
(!5) INNATAU SANCTI MARCI EVANGELISTiE. cervus.
Deus, qui banc diem, gloriosi beali Marci evau- Oratio. Deus incommutabilis virliis, lumen atler-
gelistoetui martyrio consecrasti, proesla, quoesumus nuin, respice propitius ad tolius Ecclesioeluoe mi-
ut ipse apud te pro nobis existai proecipuussuffra- rabile sacramenlum , et opus salutis hunianoeper-
lo-
gator, qui Unigenili tui fieri nteruit evangelicus pétuai dispositionis ëffeclu tranquillhis operare,
pioedicalor.Qui lècuni. lusque miindus experiàlur et vidéal dejecla erigi,
Sécréta. Suseipe, quoesumus; Domine, dignanter invelcraia novari, et per ipsum redire omnia in iu-
oblata, et beali Marci evangelisloe suffraganiibus tegrùm, a quo sumpsere principium. Per.
•meritis ad nostroesalutis auxilium provenire con- Oralio. Proesla, qua>sumus, oninipdlens Deus,
cède. Per. ul clarilalis luoe.splendor effuïgcal, et lux luoelucis
Postcommunio.Coeleslibus,Domine, refeeii mune- corda eorum, qui per gratiani luam renaii sunt,
ribus supplices deprecaimir, ut beali Marci evange- sancti Spirilus illuslratione confirme!. Per.
lisloe et marlyris lui prolegamur auxiliis j ciijus Secrela. Munera, Domine',quoesumus,oïilala san-
devotis mentibus celebramus triumphiim. Per. B clifica, et corda nostra sancti Spirilus illuslratione
^, IN DIEASCENS10NIS DOMINI. emuhda. Per.'
Concède, quoesumus, omnipotens Deus,.ul qui Communicantes el diem sacratissimuni Pente-
hodierna die Unigenitumtuum rédemplorem-noslrum costen célébrantes, quo Spiritus sanclus aposlolis in
â'dcoelos ascendisse credimûs, ipsi quoque mente variis lingùis apparuiL Sed et menioriani.
in coelestibus habilemus. Per eumdem Dominum Hanc igitiir bblatïonëm sefvilutis noslrbs , sed et
nostrum. euncloe familioetuoe , quam libi offerimus pro liis
Secrela. Suseipe, Domine, munera, quoe pro quoque quos regenerara dîgnaliis es ex; aqua el
Filii tui gloriosa ascensione deferimus., et concède Spirilu. sanclo tribuens eis reuiissionem omnium
acci-
propitius, ut a proesenlibusperiCulisliberemur, et ad peccalorunt, quoesumus, Domine, ut placatus
vilam perveniamus oelernam.Per eumdem. pias, diesque nosiros. - .-
Proefatio. (f) jEterne Deus, per Chrislum Domi- Communio.Sancti Spiritus, Domine, corda nostra
num nostrum. Qui posl resurreclionem omnibus mundet infusio, et sui roris aspersione fectindet.
discipulis suis manifeslus appareil, el ipsis cernen- In uuitale.
tibus esl elevaius in coelum, ni nos divinitalis suoe INDIESANCTO PENTECOSTES.
iribuerel esse participes. Et ideo. " Deus i, qui hodierna die corda fidelium sancti
CommtinicaïUesel-diemsàcralissimumeelebranles, Spiritus illuslratione docuisti, da nobis in.eodem
quo Dominus noster unigeuilus Filins mus unitam spirilu fec a sapera, el de ejus semper, consotatione
sibi fragilitalis nostroe substantiam in glorioe tuas gaudere. Per.
dextera collocavit. Se det memoriam. Secrela. Munera^-quoesumus,Domine, oblalasan-
Communio. Proesla nobis, quoesumus,omnipotens clifica et corda nostra sancti Spirilus illuslratione
cl misericors Deus, ut quoe.visibilibus mysleriis su- emunda,, Per.
luenda përeepimus, ïnvisibili consequamur effeelu. Proeffitio. (f) jElerne Deus per. Chrislum Domi-
Per. num nostrum, qui ascendens super omnes coelos,
sedensque ad dexteram tuam., promissum Spiritum
SABBATO SANCTO [NPENTECOSTEN. sai;clum hodierna die in. filios adoptionis effudil,
Lect. Tenlavil Deus. Resp. Cantemus Deo. quaproplei profusis gaudiis lotus in orbe lerrarum
Oratio. Deus qui in Abrahat famiili lui opère hu- ntuiidus exsultal, sed et supernat virlules, alque an-
ntano generi pbedienlioeexemptaproebuisii, concède gelicoepoleslales hymnum glorioeconcinunt sine fine
nobis ex nosiroe voluntalis pravitatem frangera, et diccnlés.
luorum pratceplofum recliiudinem in omnibus ad- " Couimunicanles, ul supra.
implere. Per. - Hanc igilur. Ut supra.
Lect. Scripsit Moyses. Resp. Attende coelum. Communio.Saneli Spirilus, Domine, luorum.
Oratio. Deus, qui nobis per prophetarum ora Reiiquain vig'dia.
proecepistilemporalia relinquere, alque ad atterna m DED1CATI0NE TEMPU.
fesiinare, da famulis luis, ut quoeane jussa cogno- Deus, qui nobis per singulos annos hujus sancti
(15) Jn prima hujus missoeoralione sanclus Mar- ntarlyr. In canone enim locum habent sartcli marty-
cus marlyrii gloria decoratur contra quosdam , qui res, cbnfessoribussemper exclusis,teste Bona (lib. n,
ipsum e numéro marlyrum expungunt, quâmvis Ci 12, n. ,11). Aitamen tailla est in Ecclesia Gëlasii
Gelasius papa clare illum martyrem vocet..Eorum auctorilas iito.mnem suspicionem lollal, cum dicat:
opinio his ralionibus proecipuenitiiur, quia videlicet In JEgyplumdireclns verbum purilalis proedicavil,et
neque Eusebius, qui illius acla scripsil (lib. n,\c. 14, glorioseconsummavkmartyrium. Auclor.ilali Gelasii
15; lib. m, cap, uli.l, neque Isidorus voceiti illum -àjlerâ accediinostri Sacrameniarii, -in'quosoeculoxi
martyrem, neque martyrium dicant fuisse passant; appellalur martyr. Teslimonib Pinii soeculov vel vi
ideoqupMarcus (idem die de Luca), in canone missoe l'gimr in fâgmei'to Kalendarii Mozarabum vi Id.
non esl ascrïplus, cum dubium sil an occujinerii F-ebr. sanc.i Marci evangelisloe. el marlyris.
«51 SJÎC. XI MONUM.LITURG. 8'J2
lavit Aueiorem. El ideo eum.
templi lui consecralionis réparas diem , et sacris ^V lismo baplismatis
Postcommunio. Sumal Ecclesia ma, Deus, beali
niysieriis reproesentas incolumés, exaudi preces po-
Joannis Raptisloe generatione loeiiliam, per quem
puli lui el proeslaut quisquis lioe templum bénéficia
Iielilurus ingredilur, cuncta se impetrasse loeletur. suoeregenerationis cognovit aueiorem Jesum Chri-
Per. stum Filium tuum.
Secrela. Anime, quoesumus, Domine, precibiis IN NATIVITATE APOSTOLOKUM PETRIET.PAULI.
nostris ut quicunque infra templi hujus, cujus Deus qui ltodiernam diem aposlolorum luorum
aiihiversarïum dcdicalionis diem celebramus, ambi- Pelri et Pauli martyrio consecrasti, da Ecclesioeluoe
tum coutinemur, plena tibi alque perfecla cùrporis eorum in omnibus sequi proeceplum,per quos reli-
el animoe devolionis placeamus, ut dum hoec proe- gionis sumpsït exordium. Per.
seniia vola reJdimus, ad oelerna pratmia le adjuvante Secrela. Hoslias Domine, quas nomini tuo cou»
venire mereamur.' Per. secrandas offerimus, apostolica persequalur oralio,
Postcommunio. Déus, qui Ecclesiant luam spon- per quam nos expiari tribuis el defendi. Per.
sam vocare dignalus es, ut quoehaberel graliam per Proefatio. (f) iEquurn et salulare, te, Domine,
Dei devolionem, haberel etiam ex nomine pietalem, supplieiler exorare, ut gregem luuni, paslor oeterne
da ut omnis hoecplebs, nomini luo servieiis, hujus 'g non deseras,sed perbealosuposiolosluoscontinua i>ro-
vocabuliconsorlio digna esse mereatur, et Ecclesia lectione cuslodias, ut iisdeni rectoribus guberuetur
tua in lemplo, cujus anniversarius diës celebratur, quos operis lui vicarios eidem coutulisli proeessepa-
libi collecta le limeal, (e diligat, le sequalur, ut slores. Et ideo cum.
dum jugiter per vesligia tua graditur, ad coelestia Communio.Quos coelesli,Domine, alimenosalia-
sli, aposlolicis inlercessionibus ab omni adversilale
promissa le ducente pervenire mereatur. Per.
custodi. Per.
(16) INNATIVITATE SANCTI JOANNIS BAPT1STJ!. IN NATIVITATE SANCTI LAURENTII.
Deus, qui présentera diem honorabilem nobis in Da nobis, quoesumus-omnipotensDeus, vilioruni
beali Joannis naiivitale fecisti, da populis tuis spi- riostrorum flainmas exstinguëre, qui beato Laurenlio
rilualium graliam gaudiorum, et omnium fidelium Iribuisti tormenlorum suorum incendia
superare.
mentes dirige in viam salulis oeternoe.Per. Per.
Secrela. Tua, Domine, .muiieribus allaria cuntu- Secrela. Accipe, quoesumus, Domine, munera
lamus, illius nativitatem honore debilo celebranles, dignanter oblala, et beati Laureiuii suffraganiibus
qui Salvaioremmundi et cecinil adfuturuin.eladesse mcril'-s ad nosiroe salulis auxilium pervenire con-
.monslravit Dominumnosirum Jesum Christum. C cède. Per.
Proefatio. (f) Sterne Deus, in die feslivitalis Postcommunio.Sacrer munere saliali supplices le,
ltodiemoe, qua bealus Joannes Baptisla exortus Domine, deprecamur, ui quod débitât servilulis ce-
esl. Qui vocem Matris Domini nonduin edilus sea- lebramus oflicio,sal.vationisluoesenliamus augmen-
sit, el adhuc«clausùs.ulere adventus salutis humanoe lum. j?er.
prophetica exsiiltaiipne geslavit; qui et genitricis (17) INDIEASSUMPTIONIS SANÇT.EMABI.E.
sierilitatem conceplus abslulitj et patris linguam Yeneranda nobis,' Domine, hujus est diei feslivi-
nalus absolvit,-solusque omnium prophelarum, Re- tatis j in qua sancla Dei genilrix nionem subiit
demptorem mundi, quem proenuntiavit, ostendit, et lemporalem, nec tamen mortis nexibus deprimi
ut sacrai purificalionis effeclum, aquarum naluram potuil, quoe Filium tuum Dominum nosirum de se
•conceperil, sànctificandisJordanis flucntjs ipso bap- gennii incarnalum. Qui' leciim.
(16) Missa. hoec cum sua proefalione est riitis Ilieronyniianum Florènlinii, ubi habetur : xv Kal.
Ambrosiani, sed aliqiianluliim immuiala. Affert. . Februarii, deposiliosancloeet gloriosoebeatoeMarioe
P. Blanchinius pratfalionem Ambrosianam bis ver- mairii D. N. J. C, ibique dlsertissime de hoefesto
bis : i Mlume Deus, el in die feslivitalis lto.liernoe, die loquilur ad 45 Augusli translalo lege Mauriiii
quo bealus Baptista Joannes exorlus esl, exsultare, D inip. quod auctoriiate INicephoiiprobat. Dielum.Nï-
qui vocem Matris Doniini nondum edilus seiisii, et cephori îla accipiendum est (Jib. xvn, cap. 28) ut
adhuc clausus utero advenlum salulis humanoepro- festus ab Ecclesioejam hisiiititus per Orieiilem a
phetica exsûltatione gestivil, qui et genitricis sieri- Maurilio sanclioue édita propagatus fuerit, quare
litatem conceplus abslersil, el patris linguam nalus Marlene iis non assenlitur, qui ad soeculumvin re-
ahsolvil, solusque omnium prophelarum Redemplo- lrahunt inslitutionem hujus feslivi diei. Legatur el
rem mundi, quem nnniiavit, ostendit, > etc. Quoe : Pagius in suo Breviario (num 26) sub Sergio.
in Ambrosiana sequuniur, in nostra proeterminan- In bac ; missa nolis dignoesunt prima cl ultima
lur; quoe vero coiilinuanlur in noslro Sacramenla- orationes, in quibus beatoeVirginis obitus, ejusque
rio, ex Gregoriano desumuniur, nimirum, et ut in coelum assumptio memoraniur, adreprimendaiit
sacroepurificalionis effectum aquarum natura eonei- hoereticorum Coliyridianorum temeritalem asseren-
peret, sànctificandisJordanis fiuentis, ipsumbaplismoi tem bealam Yirginem divina natura proedilammortis
baptismalislavil Aueiorem. El ideo, etc. corruplionem effugisse. Saiicta Romana Ecclesia
(17) Yarioe sunt opiniones circa tempus, quoi constanler agnovil in ipaa humariam duniaxat na-
ante soeculumxi festus dies beatoeVirginis in coelum i luram,-eamque corpus habuisse mortale,-et rêvera
assiimploecelebraretur, quas refert Marlene. Mabil- esse mortuam. Quapropier plurima martyroldgiâsub
lonius in Lilurgia Gallicana (I. n) scribil celebralumi die 18 Januarii illius dormi'lionemannuntiani; Yide
fuisse die 18 Januarii, idque auctoriiate vetuslissi- Baronium in nolis ad ntarlyrologiuinacidienvlS Au-
nionim niartyrologiorum probat, intçr quoe affert; gusti. -. . . - - - - --•.- • *- *• - -}'-::
S55 SACRAMENTARIUM VETUS 854
Sécréta. Oblaiis, Domine, placare muneribus, el " (19) IN FEST.SANCTI MICUAEMS ARCHANGELI.
iiitercedenle beala semper virgine Maria cum omni- Deus, qui mira Ordine angelorum miiiisterialio-
bus sanclis tuis a cunclis nos défende periculis.
minumque dispensas, concède propitius ut a quibus
P.r. tibi ministratitibus in coelis semper assislilur, ab
Sécréta. Subveniat, Domine, plebi luoe Dei Geni- lus in terra nostra vila muniatur. Per.
iricisoratio.quam etsi pro condilionecarnismigrasse Secrela. Hoslias libi, Domine, laudis offerhnus
eognoscimus, in coelesii gloria apud te pro nobis suppliciler deprecantes, ut eosdem angelico 'pro
orare senliamus. Per. liobis inlervenienle suffragio, el plàcatus accipias-
Proefatio.(f) iElenie Deus, el le in veneralione et ad salulem noslram pervenire concédas. Per.
sacrarum virginum exultanlibus animis laudare, Proefatio.(f) iEierne Deus, sancti Michaelis ar-
benedicereel proedicare,inler quas intenterala Dei
changeli mérita pratdicantes, quamvis enim nobis
genilrix virgo Maria, cujus assumplioiiisdiem cele- sit omnis angelica veneranda suhlintilas, quoe in
bramus, gloriosa effulsit. Quoeel Unigenilum tuum majesiaiis luoe-assislit conspeclu, illa lamen est
sancti Spirilus Obumbralione concepit, et virgini-
propensius bonoranda, quoein ejus dignitale ordinis
talis gloria permanente, huic mundo lumen oeler- B coeleslismilitioemeruit-priiicipalum. Per Chrislum.
num effudit Jesum Chrislum Dominum nosirum. Communio.Repleli, Domine,benediclione coelesti,
Quem laudanl angeli. suppliciler imploramus,ul quod fragili celebramus
Postcommunio.Mensoecoeleslisparticipes effecli ofiicio, sanclorum archangelorum nobis prodesso
implorantus clementiam luam, DomineDeus noster, senliamus auxilio. Per.
ul qui fesla Dei Genitricis colimus, a matis immi->
nentibus ejus inlercessionibus liberamus. Per eum- (20) IN FEST1VITATE OMNU'M SANCTORDM.
dem Omnipotens sempilerne Deus, qui nos omnium
IN NATIVITATE SANCTJ3 MARUB. sanclorum luorum mérita sub una Iribuisli celebri-
(18) ul desideratam nobis luoe
Supplicalionem servorum tuorum, Deus, misera- tale venerari, quoesumus,
lor cxaudi, ul qui in iiativilate Dei Genitricis ef ' propiliationis abundaitiiam mulliplicalis interces-
sionibus largiaris. Per.
Virginiscongregamur, ejus inlercessionibus compla-
Secrela. Munera libi, Domine, nostroe devolipnis
eatus, a te de instaitlibus periculis eruamur. Per. et cunclorum libi gralà sint
Secrela. Unigenili lui, Domine, nobis succuiral offerimus, quoe pro
honore juslorum, et nobis salutaria le miseranle
hiimanilas, ut qui, nalus de Virgine, Matris inle-
reddanlur. Per.
giilaiem non minuit, sed sacravii, in nativilalis p
solemniis a nostris nos Communio. Da , quoesumus, Domine, fidelibus
ejus piaculis exuens oblatam
nostram sibi' facial acceptant. Per. populis omnium semper sanclorum veneralione
muniri.
Postcommunio. Sumptis, Domine, sacrameulis, loetari, el eorum perpétua supplication
ïiiiercelente beala el gloriosa semper virgina.Dei Per.
génitrice Mariaad redempliunisoeternoeproficiamus (21) 'EODEM DIESANCTI C^SA.RII.
atigmentum. Per. Deus, qui nos beati inartyris lui Coesariianima
(18) Validuntargumentum ab bac missa habe- arcbangelos, proefatiosanction duntaxai Micbaelem
mus contra illos qui hune l'es!ivum diem inslilutum angelorum principem respicil; ideoque rilus ille
aiituinant soeculoxm ab InnocciitioIV. De ejus ami— aniiquus a Baronio enuiiiiaius hic servalur, et in
qu-itatftluculeiitcrdissent card. Baroniusin suis notis hoc feslo die singulorum angelorum solemnis me-
ad niarlyrologiuuiad dieui8 sepleinb. Quo verocerlo moria recolitur. . . .
lempore fueril inslilutum, noa liquet. Ex ecclesia- -. (20) Omnium Sanclorum festivus dies posterior
sticis historiis coniperlum habemus Gallicanam est sancti Gregorii temporibus, qui Romoejussu
Ecclesiant lemparibus Caroli Aiagni et Ludovici Pi! Bon facii IV ipiliunisumpsit, deinde communiscoeie-
Jiunc feslum diem nescisse ex concilio Moguniino ris eliam Eeclesiis evasil proeceploGregorii IV. lia
habito anno 815, ideoquepost soeculumix ejus in- D Baronius (not. ad Martyrol.) ex Chronico Sigeberli
siituiio vel propagatio est referenda ; et ex nostro sub anno 855, ubi habelur Ludovicum Pîum, mo-
missali libre, in quo missa, et in postrema Appen- nenle Gregorio IV, aliisque episcopis asseniieii-
dice eliam proefatioexarata sunt, suspicari possu- libus, staluisse ul in Galliis el in Germania
mus circa xi soeculumfuisse festivum hune diem festivus omniuia Sancioruni dies KalendisNovem-
propagatum. hris haheretur; non enim anle Ludovicum Pium
(19) Fesltis dies sancti Michaelis archangeli re- illorum memoria recolebatur, ul palet, ex con-
ferlur ad m Kal. Octobris, qua die de dedieatione cilio Moguniino sub Carolo Magno in. quo nulla
•ecclesioeipsius in moule Gargano universaliter agi- de hoc feslo die menlio. Propriam proefalionein
lur. In meo membranaceobreviario soeculoxiv scri- habemus hic iu postrema Appendice.
pio legilur : m Kal. Octobrisdedicalio bàsilicoeSan- (21) Hac ipsa die alteram habemus-missam de
cii Michaelis duplex. Cardinalis Baronius in suis sancto Catsario martyre ; etiant in Mariyrologio
nolis ad inartyrologiumanimadveriii vin Idus Maii Romanoejus passionis memoria recolitur Kalendis
:sgi de apparilione sancti Michaelis, hic.de dediea- Novembris,ul el in meo Breviario alias meniprato
iione écolesat, quoefacia videtur hoc die quo om- Kalendis Novembris legilur : Feslivilas. Omnium
nium angelorum soleinnismemoria consuevit anti- Sanclorum el sancti Coesarii martyris. Multa de
quilus in Ecclesia celebrari. El rêvera in nostro sancto Catsario in suis nolis ad Mariyrologiumre-
Sacrameniario libro duoehujus missoeoraliones di- fert Baronius, quibus peculiaris erga illum Renedi-
rigunlurad omnesangelos, oratio posiremaad omnes ciini ordinis culïus elucet. Habet siquidnmsaiiciui
.855 SMC. XI MONUM.LITURG. 856
solemititate loetificas, concède propitius ut cujus •^ - sanctïs ad gloriam, ita nobis, quoesumus,ad ventant
iiatalitia colimus, eliam actioues imilemur. Per. prodesse perficias. Per.
Secrela. Ilostias libi, Domine, beali Coesariimar- (25) IN FEST.SANCTIN1COLAI EPISCOriET
lyris lui dieaias, meritis benignus asjume, et ad CONFESSORIS.
perpeluum nobis li-lbuepervenire subsidium. Per. Omnipotens sempilerne Deus, qui hodierna die
, Communio. Omnipotens Deus, ul qui coelesiia beatissimum cpnfessorum tuum alque pontificem
alimenta percepimus, intercedente beato Coesario Nicplaum,:oelherearégna penetrare fecisli ; da, quoe-
martyre tuo per hoec contra omnia adversa miiiila- . sumus, supplicibus tuis digne illius soleninia cele-
iniir. Per. brare, ut per ejus venerandam festivitaiem saluiem
(22) INFEST.SANCTI MARTINI EPISCOPI. consequamur et pacem. Per.
: Deus,qui conspicis quia ex nulla nosira virlute Secrela., Munera libi, Domine, dicata sanclifiea,
stibsisiimus, concède propitius ul intereossione beali el, intercedenls beato Nicolap confessera tuo alque
Martini confessoris lui contra omnia adversa ntu- pontifice, per eadem nos placalus intende. Per.
nianiur. Per. . Communio.Protège, quoesumus, Domine, plebem
Secretri.Da, misericors Deus, ut hoecjtossahitaris jn tuant, beali Nieolai proesulispalrociuio
*-. - ' eonfîdentcm,
oblalio et -a propriis featibus iiidesinenier expédiât, el quant divinis recréas sacramentis, fac eam jugiler
et ab omiiibus lueaulur adversis. Per. tuis inboereremandatis. Per.
Communio. Proesla , quatsunius, Domine, Deus (24) MISSÂDESANCTAT.RIN.ITA-TE.
noster, ul quorum feslivitale votiv.a sunt sacra-, Omnipotenssempiterne Deus,;qui dedisti fantulis
menia, eorum salutaria nobis inlercessione re;Man- luis in confessioiie. veroe fidei ioelernoeTrinilatis
tnr. Per. gloriam agiioscere,.él in poienlia.majestatisadorare
. . IN FEST.SANCTI ANDRE.-E. Uniiatem, quoesumusul ejusdem fidei firmitale ab
Majeslalemtuam, Domine, suppliciler cxoramiis, omnibus semper ntunianmr adversis. Per.
u' sicul Ecclesioeluoebeatus Andréas apostoltisex- Secrela. Sanclifiea, quoesumus, Domine Deus,
slïiii pratdicalor et rector, iia apud te sil pro nobis per lui nominis .invocalionem hujus oblationis ,ho-
perpétuas inlercessor.Per. stiain, el per eam nosmelipsos libi perfice munus
Secrela. Sacrificium nostrum libi, Domine, quoe- oeteroum.Pér.
sumus beali Andreoe precaiio sancla concilie!, ul Proefulio. /Elerne Deus, qui cum unigcnilo Filio
cujus honore solemniier exhibetur, meritis elïiciatt.r luo et Spirilu sancto unus es Deus, unus es-Donii-
accepium. Per. ^, nus; non in unius singularitaie personoe, sed in
Communio.Siimpsinms, Domine, divina mysleria unïus Trinilatis subslantia. Quod enim de tua gloria
beali Andreoe festivitate loelantes, quoe sicul luis révélante le, cradimus, hoc de Filio luo, hoc de
Coesarius scriplorem suorum aclorum Albericum hoec lempora vix Nieolaiexstal memoria in ms. sa-
(liacoimmCàsiiiensis coenobii, teste Petro diacono, crantentorum libris, vel in Gregoriano ordine, sed
libro De viris illusiribus (cap. il). Gelasius il pont, neque in meo Breviario nieniliranaceo legilur. Ejus
max., anlea monachus Casineitsîs, ipsius acta versi- aillent festivus Dies inslilutus fuit-soeculo«J, ul scri-
busexprnavil. RontoeantiquaSancti Coesariiecclesia bil Gavanlus in Actis sancti Alexii auctoriiate Zo-
célebërrima eral, unà ex vigiuti duabus-abbàliis naroe(Coin, in ru.b.Brev. § 7, cap, 2).
quasiiotatas vidil idem Baronius, in anliquo rituali (24) Anle primant DominicainAdvenlus habemus
libraj qui exslat iu Valicaita Bibliothe'ea,'in codice hic missam de SS. Tiinii-aie, quod esl valde nolan-
lus. Liber eensuum îuincupato, cujus ecclesioelitulo durii. Opportune legi débet decrelum Alexaudri-H,
modo exornantiir sanctat RomanoeEcclesioecardi- quo sic caulum esl : Feslivilas sanelissimoeTrinila-
nales. Sancti Coesarii corpus ad sanctoe Crucis in tis secundumconsuetudinemdiversarumEcclesiarum;
Jérusalem iit agro Sessoriano monachorum Benedi- a quibusdam eonsuevilin oclavisPenlecostcs, ab aliis
Clino-Cistercensiumbodië qu'iescit. His ergo fisus Dominicaprima AdvenlusDominicelebrari. Ecclesia
argumeniis ', conjicio monachOs Benedictinos ad siquidem Romana in usu non habet, quod in aliquo
proecîpuàmergâ sanclum Coesariumaliectos fuisse n tempore hujusmodi celebret specialilcr festivitaiem,
veneralioneni ; ideoque in hoc nostro Sacramentario cum singulis diebus Gloria Patri, etc., simililerdi-
tant insignis ipsius memoria recolilur, Ut duoefone tanlur ad laudem perlinenlia Trinilatis. Microlegns
iuissoehac ipsa die solemniier caritarentur. scribil (cap. 6) ab aliquibus Ecclesiis hune-fesiivuiu
(22) En alium, quem Benedietinus ordo proeeipuo diem propria auctoriiate fuisse .célébraiuni. Quod
ciiitu fuit prosecutus, sanclum scilicel Martinum redarguit; asserit eliam fuisse missam ab Alcuiuo
cpiscopum Tiironensem, cujus missa habetur iu composilam, proefationem a Pelagio approbalani.
sacrairieutorum libris, eliam Gelasiano el Grego- Rupertus de hoc feslo-die loquilUr lahquam jamdiu
riano. Ipsemei sanclus -Bénédictins oralorium in instilulo et ubique receplo. ipsius memoria non rc-
monte Casino erexiijn illius honorent. Saneli Mar- perilur nec in missis Mozarabum, neque-in libello
tini festivus 'dies post ejus obitum slatim celebrari Orationum Gothicarùm. Ecclesia Aulissiodorensis
coepil, ideoqiië solus e coufëssoribus propfium in anno 1217 celebrabat hoc ipso die, nempe uliima
vëtustissimis breviariis officiuni habet, quia ipsi Dominica posl Pëniecoslen, lëstuui de SS. Trinitale,
primo publions ab Ecclesia cultus est iribuius, ut ut legilur in slatutis ejus Ecclesioe cap. yx apud
observai Bona (lib. ni cap. 12, n. 19). In poslrema Labbeum (Bibi. nov., loin. II, p.: 498). Monachos
Appendice propria proefalionedislinguilur. Cislercienses singulis Dominicisdiebus post nouant
\25) Sancti Niëolai solehinismemoria haberi coe- olim câblasse missam de Trinitale asserit cardinalis
])il posl illius sacri cot-porisiransiatîohem Bar'iuni, Bona (lib. i, cap. 8, n. 10).
quoecontigil anno 807, ul seribit Sigëbertus. Anle
ïï?i SACRAMENTARIUM VETUS. 853
Spirilu sancto, sine'differeiiliadiscietionis sentimus,, \ Communio..Quod coelësli .recréas minière, per-
ui in confessiuiie veroe seiiipiternatquc deilalis, ett peluo, Domine, coiniiare proesidio, et quos fovera
in personis proprietas, et in essentia unitas, et inn non desinis,. diguos fieri sempilerna redemplione
majeslate adorelur oequalitas. Quem laudani angeli,, concède. Péri. : . .
veiterantur archangeli, throni, dominaiiones, prin- MISSA PBOPAGE.
cipaïus et polesiates, virtiites- coeloruni adorant;; Deus, a quo- sancla desideria, recta, consilia et
quem cherubihï él seraphîm non cessant clamàree jusla sùnt operâ, da servis tuis illam, quant iniindus
dicentes dara non polest pacem, ul et corda nostra mandatis
Postcommunio^Domine Deus, Paler omnipotens,, luis dedita, elliosliuiii sublaia formidine, lempora
nos faniulos tuos, luoe majestali subjeclos, per uni-' - sinl tua proieetione iranquilla. Per.
cum Filium -luuni-in virtute Spirilus saneli benedicÎ Secrela. Deus, qui credenies in le populos, nullis.
sempèry ' et protège, 01 ab omni hoste securi ini sinis conculi lerroribus, dignare preces, et hoslias
tua jugiler laude loetemur; Per eumdem, etc., ini dicaloetibi plebis suscipere, m pax lua pielale con-
unilale cessa, Chrisiianoruin dites ab omni hoste facial esse
DOMINICA PMMA DEADVENTU. securos. Per. ,, i... .
Excila, quoesumus,rDomine, poienliam luam ellB ./Communioi: Deus auctor.-pacis et anialoiY:quem
veni,- ut ab immiiiciitibus pëccalorUin iiostrôrumi npsse vivere, cui servira regnare est, protège ab
periculis te merëamur prolegcnte ' eripi, le libérante'i omnibus impugnalionibussupplices luosj ut, qui-in
salvari. Qui vivis. • defensione tua coiifidimus, uiillius hoslilitatis arma
SeCreta. Hoec sacra nos polenti virliitë niunda-; -; timeamus. Per,
los, ad suumfacianl puriorasvënire priucipium. . . .HISSA.PROITERACEXT1BUS.
Per. • : .•':.'-.. '-_ - - ; Adeslo, Domine, supplicationibus,noslris.etyïam
Communio. Suscipiamus, Domine, înïsëricordiariii faniuloruin luorum in salutis luoepiospëriiatc dispo-
luam in medio templi lui, ut reparationis nosiroe * né, ul inter onines vioe
liujus varicialcs luo semper
vciilura solemnia congruis honoribus proecedàmus. prolegantur auxilio. Per.
Pér.' ',.-.-.::
Secrela. Prppitiara, Domine,supplicationibus no-
''
(25) MISSA INHONORE OMNIUM SANCTORUSI. stris, et bas pblaliohes, quas libi offerimus pro
"oncede, quoesumus;omnipotens Deus, ul inler- f'amulisluis ill., benignus assume, cl viam illonini
cessio nos sanctoe Dei genitricis virginis Marioe, proeccdentegralia iua dirigàs, el subséquente coini-
sanclorumomnium aposlolorum, martyrdm, confes- . tari digneris,. ul de aetu alque iiicoiumiiatc eoruni
sorum atque virginum, et omniumelectorum tuoruni ' secundum niisericprdioe luoe pratsidia gaudeamus.
' '
ubique loelificet,ut dum eorum mérita recolimus, Per. ^ - . "'
V: '•
pairoeinià senliamus. Per. Postcommunio. Tua nos, Domine, speranms MI
Secrela'.Oblàtis, quoesumus,'Domine,placare mu- te, quoesuinpsinius sacramenia cuModi.iul, et la-
neribtis, et interëedeiite beata semper virgine Maria' : mulos tuos contra omnes ubique iiieanliir ineiirsus.
cuiit oninibiis'sanctis tuis a euhetis nos défende pe- p«';- . . -.
';'.:'
riculis. Per. SKSSA l'KOJ'AÛILURIlirS. -
Communio.Sumpsîmus, Domine, beatoe Marioe Omnipotens sempilerne Deus, miserere famulis
semper virginis "etOmniumsanclorum luoftini com- tuis illi, cl dirige eos secundum lùaiii cleihcniiam in
memoralïoriemfâeieriles sacramerila coëleslia, proe- viam salulis oelernoe,ul te douante tibi plaçila eii-
sla, quoesumus,ul quod témporaliter gerimus, oeler- pianl, él iota virlule perliciaht. Per.
nis gaudiis consequamur. Per. Sécréta. Proficiant,' quoesumus, Domine, hâte,
MISSA PROCONGREGATIONE. qnoetuoesupplices ofiërimus majestali, ad sàlulcm
Omnipotenssempilerne Deiis, qui faeis mirabilia faniuloruin luorum ill., ni tua providenlia coriini.
magna soins, protende, super faniulos tuos cl superJY)vila inler adversa el prospéra ubique' difigalur.
cunctas congregaliones illis commissas, spiritum Per.
gralioesalutaris, et ut in verilale libi comptaceant, Communio. Sumentes, Domine, perpétuât' sacra-
perpeiuum eis rpram luoe benedictionis infunde. menia salutis, luam deprecamur clemCniiam, ul
Per. per ea faniulos tuos ab omni adversilale prûlegas.
Secrela. Hoslias, Dornine, amulorum luorum Per. ....
placatus intende, et quas in honore nominis tui MISSA VOTIVA^
devota mente célébrant, periieere sibi senlianl ad Deus, qui juslificas inlpium et non vis moftem
medelam. Per. . peccatoris, ntajestâlem tuant supplicilerdeprecamur,
(25) Quoesequuniur m ssat votivoe.appellaloe. om- Sanctorum sub una celebrilale;;vpliva vero est in:
nes reperiuntur. in libris sacrantentoi'um edilis a honorem omnium Sanclorum ad implorandum ipso-
Menardo eia Pamelio in Gregoriaho, et a cl. proe-, rum patrocinium. Infra pariler altéra habetur missa
suie Angelo Rota. — Hoec est prima votiva missa inler volivas, cujus lilulns est : In honoremomnium'
in hoc Sacramenlario. Ne quis tamen pulel hanc Sfinclorumpro vivis el defunciis,cwn unica oralione,
esse duplicatam, cum alia habealur Kalendis No- et reliquat duoeforte desumendoesiml ex pra'sentl
vembris ; hoecenim respicit splenmilatem Omnium missa, quoe prima habetur inler volivas. .:
859 SJ:C. XI MONUM.LITURG. 860
lit famulum (os) luuni (os) de tua niisericordia cou- A{ de ' corpore exire jusseris, pars iniqua in me non
fillentem (es) coelesli prolegas benignus auxilio, et babeal1 poleslalem, sed angélus tuus pacis inler
assidna eum (os) prolectione conserves, ut tibi ju- sanctos s el electos tuos me collocet, ubi lux perma-
giter famulelur (enlur), et nullis .lentalionibus a le net ' indeficiens et vila perpétua. Qui vivis el ré-
separctur (entur). Per. gnas.
i
Proefatio. Deus, cui proprium est, etc.; suseipe, MISSA PROOMNIBUS.
cleiiientissime Pater, hosiiam placaiionis et laudis, Pietate tua, quoesumus,Domine, nostrorum om-
'
nium solve vincula delielorum, el inlercedente beala
quant ego indignus famulus luus sacerdos tibi of-
ferre proesumoad honorem et gloriam noniims lui et ( gloriosa semper virgine Dei génitrice Maria cum
l>roincolumitate famuli (orum) lui (luorum) ill., ut omnibus ' sanctis luis, domnum papant, ponlilkes
omnium delielorum suorum veniam consequatur el ' abbatem nosirum, rages et principes nostros, et
(antur). Per. '
omnem populum Christianum, nosque faniulos tuos,
Postcommunio. Purificent nos, quoesumus, Do- !alque locum istunt cum omnibus habilaitlibus in eo
mine, sacramenla sancla quoe sumpsimus, el fa- :in omni sanctilate cuslodi, omnesque afitnitaleac
niulum (os) ill. ab omni culpa Iiberum (os) esse familiarilale, sive oralionis commendatione nobis
" '
concède, ut qui conscienlioesùoerealu constringilur B conjuncios a viliis purga, virlulibus illustra, pacem
'
etsaluiem nobis iribue, bostes visibiles et iuvisibiles
(guntur), de coeleslisremedii plenitudine glorielur
- carnalia desideria repelle, acrem salubrem
(enlur). Per. ]remove,
MISSA PROINFIRMO. indulge, inimicis nostris cbaritalem largire, nec
non qui suas eleemosynas nobis largili sunt, delicla
Omnipotens sempiterne Deus, salus atlerna cre- clemenler ignosce, et omnibus fidelibusvivis ei de-.
demium, exaudi nos pro famulo (is) luo (is), pro quo functis in terra vivenlium vilam pariler el requiem
(quibus) misericordiat luoe imploramus aùxilium, ul ,oelernamconcède. Per eumdem.
reddila sibi sanitate gratiarunt tibi in Ecclesia tua Sécréta. Deus, qui singulari corporis lui hostia
referai (ant) aciionem (es). Per. lotius mundi solvisli delicla, hac oblatione placatus
Secrela. Deus, sub cujus moderainine vitoenostrat maculas scelerum noslrorunt absterge, et omnium
momenta decurrunt, suseipe preces et hoslias fa- fideliumChrislianorum vivorum ac mortuorum
pee-
muli lui, pro quo misericordiam tuani àtgrOtante cata
dimilte, eisque proemia oelernaconcède. Qui
imploramus, ut de cujus periculo metuimus, de ejus vivis. '
,,
salutë loetemur.Per. Communio.Sumpla, quoesumus,Domine, coelestia
Communio. Deus infirmitatis humanoesingulare £C sacramenla omniacrimina nostra
delergant, omnem
praesidium auxilii tui super infirmum (os) famulum
tuum quepravilatem el infirmitatem, seuhoslicamrabiem,
(os) (os)osfeiidevirtulem, ut ope misericordioe nec non el subilaneam mortem, merilis et inter-
tuoe adjutus (ii) Ecclesioe tuoe sancloe proesenlari
cessione sanctoe Dei Genitricis et Virginis Marioe,
mereatur (enfur). Per.
alque omnium sanclorum a nobis procul repellant,
MISSA PROSEIPSO. el omnibus fidelibus vivis et defunctis prosint ad
Suppliciler le, Deus, Paler omnipotens, qui es veniam, pro quorum tibi sunt oblata salute. Per.
creator omnium rerum, dëprecor, ut dum me.famu- IN SANCTI UBBAiNI.
luiii tuum coram omnipoleittia majeslatis luoe gra- Da, quoesumusomnipotens Deus, ul qui beali Ur-
viter déliquisseconfileor, manum misericordioeluoe bani niarlyris lui atque pontificis solemnia colinius,
iiiihi porrigas, quaienus, dum hanc oblalionem luoe ejus aperie inlercessionibus adjuvemur. Per.
pielatis offero,quod nequiter commisi, clemenlissi- Secrela. Hoechoslia. Domine, quoesumus,emun-
nie digneris absolvere. Per. det nostra delicla, el ad sacrificium celebran-
Secrela. Deus misericordioe,Deus pietalis, Deus dunt subdilorum libi corpora nienlesque sanctifiect.
imlulgenliat,indulge, quoeso,el miserere mei, et hoc Per.
saciificium, quod pielati tuoe humililer oflero, béni- " Communio.Refecli parlicipatione muneris sacri,
gne digneris suscipere, et peccala, quoelabentibus quoesumus, DomineDeus noster, ut cujus exsequi-
viiiis conlraxi, pius et propitius ac miseratus indul- mur culiuni, senliamus effeclum. Per.
geas, ut locum poenitenlioeac plurima lacrymarum IN NAT.UN1US APOSTOLI.
concessa venta a le merear accipere. Per. Quoesumus, omnipotens Deus, ut bealus ill. apo-
Postcommunio. Deus charilaiis et pacis, qui pro stolus tuum pro nobis implorel aùxilium, ul a no-
salule generis humani crucis palihulum suscepisli, stris realibus absoluti, a cunclis eliam periculis
et sangiiinem tuum pro redëniplione nostra fudisti, . eruamur. Per.
preces meas plaeaius el benignus suseipe el mise- Sécréta. (26) Sacrandum tibi, Domine,munus offe-
ricordiam tuant mihi concède; ul cum animantmeami rimus, quo beati ill. apostoli tui solemnia recolentes
(26) Expleiis missis votivis, sequitur missa sanctii aniiq. ceci, rilib. lib. iv, cap. 32, n. 12 el cap: -2.7).
Urbani papoeel ntarlyris iu noslro Sacramenlario,, In noslro agro Pyrano adesl nobile templumad
quod non esl mirandum ; peculiari siquidem cullui jEsinantis flùvii ripas, sanclo Urbanosacrum, cui a.
monasticusordo sanclum ponlificemprosequebatur. soeculoxi adnexuin eral insignemoiïasleriuinordinis
Yideanlur quoe bac super re dicat Marlene (De: taneti Benedicli, nunc tandem velustaie collapsumr.
SGI SACRAMENTARIUM VETUS. 862
purificatioiiemquoque nostris menlibus imploramus. A lercedenle beato ill. confessore luo atque ponlifice
Per. bénéficia poliora sumamus. Per.
Communio.Perceptis, Domine, sacramenlis sup-
INNAT.CONFESSORUM QUINONFCERUNT PONTIFICES.
pliciler exoramus ul iniercedenle III. aposlolo luo,
illius veneranda Adeslo, Domine, supplicationibusnostris, quas in
quoe pro gerimus solemnitaie, sancii ill. confessons
nobis proficiant ad medelam. Per. tuicommemoraiiOnedeferimus,
Ut qui nostroejustiiioe fidiietamnon habemus, ejus,
INNAT.PLBRIMORUM ÀPOSTOLORUM. ,' qui libi placuit, precibus adjuvemur. Per.
Deus, qui nos annua aposlolorum luorum ill. so- Secrela. Hostias libi, Domine,pro commemora-
lemnilate latlificas, proesla, quoesumus,ut quorum tione sancti ill. confessoris tui offerimus, quem a
gaudemus meritis, inslruamur exemplis. Per. tui corporis initiale nulla teniatio separavil. Per.
Secrela. Munera, Domine, quoepro aposlolorum Communio.Ut nobis, Domine, tua sacrifiei.sdent
luorum ill. solemnitale deferiums, propitius suseipe, salutem, bealns ill. confesser tuus quoesumus-preca-
et mala omnia, quoemeremur avertë. Per. lor accédai.-Per.
Communio.Quoesumus,Domine, repleli raysieriis, ' INNATALI VIRG1NUM.
ut quorum solemnia celebramus, eorum orationibus D ît '-'-.'•' :' ' /
Deos, qui nos bealoeill. virginis marlynsque. tuoe
adjuvemur. Per. annua solemnitaleIoeliflcas,concèdepropitius ul ejus
IN NATALI UNlUS MARTÏRIS. adjuvemurmeritis, cujus castiialis irradiàmur exem-
Yolivos nos, Domine, quoesumusill. marlyris lui plis. Per.
Nalalis semper excipiat, qui et jucunditâlem nobis Secrela. Offerimus, Domine, preces éliminera in
suoe glorificalionis infundat, et libi nos reddat ac- honore sancloeill. virginis inarlyrisque luoegaudèn-
ceptes. Per. les, proesta quoesumusul et convenienier hoecagere
Secieta. Proesentiamunera, quoesumus,Domine, et remedium senipiteniuni valeamus acquircre.
ita serena pielale intuere, ut sancti Spiritus perfun- Per. > -
danluf benedictione et nosiris cordibus eam dile- Communio.Adjuvenl nos, quoesumus,Domine,hoec
Clionemvalidam iiifundant, per quant sanclus mar- mysleria sancla quoe sumpsimus, et beatoeill. vir-
tyr ill. omnia corporis lormerila devicil. Per. ginis ntarlyrisque luoeiniercessio veneranda. Per.
Communio. Sumentes, Domine, coeleslis dona
1NCIPIT ORDO ADMONACHCM FACIENDOM.
niysterii, quoesumus, ut beati ill. marfyris lui adju-
vemur meritis, cujus solemnilalem débita venera- Projicial se novitiusanle allare..
tione celebramus. Per. C Paler noster. Miserere mei. Capiluliim. Oslende
1NNAT.PLURIMORCM MARTYRUM. nobis, Domine. Esto ei, Domine. Milte ei, Domine.
Domine, exaudi. '•
Omnipotens sempilerne Deus, qui per gloriosa
ltella ceiiaminis ad immorlales Iriumphos bealos Oralio. Deus, indulgenlioePater, qui le veritalem
tuoediscrelionis temperans induisis!!, ne filius porta-
martyres luos ill. translulisti, da cordibus nostris
ret iiiiquitaiempatris, el qui mira dispensationeeliam
dignam pro eorum commemoratione loeliliam, ut
ntalis Loue utens luoe dignationis graliam per eos
quorum gaudemus meritis, proficiamus exemplis.
Per. fréquenter operaris, quoesumusclenieniiam tuant, ut
Secrela. Munera libi, Domine, nosiroe devolionis huic famulo tuo, ill. non pbsislat quod per hahiiuni
oflerinius, quoeel pro luorum libi grala sint honora religionis per.nos lanla ac tali re indigiiosaccepil,-
sed miiiislerium, quod exlerius per nos exhibetur,
jusiorum et nobis salutaria le miseranle reddantur. lu inlerius
Per. per domini sancti Spiritus exsequaris.
Communio.Proeslanobis, Domine, quoesumus,in- Per.
Alia oralio. Deus, qui per cooeternum Filium
lercedenlibus sanclis luis ill. ul quoeore conlingi-
mente Per. tuum cuncla creasli, quiqne miindum in pecealis
mus, pura capiamus. inveteratum per mysterium sancloe Incarnaiionis
INNAT.rONTIFICUM.
ejus renovare dignatus es, le supplices. exoramus,
Da.quoesumus,onmipolensDeus, ut beati ill. con- ut ejusdem Domininosiri gratia super hune famu-
fessons tui atque pontificis veneranda solemnitas lum luuni, abrenuntiationem soeeuli proûlentem,
cf devolionemnobis augeal et salutem. Per. clemenler respicere digneris,. per quant in spirilu
Secrela. Sacris allaribus, Domine, hoslias super- suoe mentis renovalus, velerem dominent çum suis
positas, quoesumus ul sanclus ill. pontifex atque aclibus exuâl, el noyum hominem, qui secundum
confessor iu salutem nobis provenire deposcat. Deum creàlus est, indu'ëre uiereaiur. Per.
Per. Benedictio cuculloe..Domine Jesu Chrisle, qui
Communio.Proesla, quoesumus,onmipolens Deus, legumen nostroe morlalilalis iiiduere dignatus es,
ut de,perceptis muneribus gralias exbibenies, in- obsecramus immensamluoe largitatis abundaisliam,
De ipso el de lemplo longiori calamo in Antiquila- scribo. Agunt de eo eliam CamaldiifensitnnAftna-

tihus Vallis Sancii Clemenlis et in Disserlaiione de liu'mscriptores (1. I et in hoc II). - -
rpiscopis Camerinensibus sub episcopo Hngone
?(î5 SMC. XI MONUM.L1TURG. 804
lit hoc genus veslimenli, quod sancti Patres ad in- -^ Vqui "libi vovit servira para meule mundoque corde,
îVoceniioevel hùmilitalis indiciuin abrenuiiliantes ut eum sociare digneris inler 111acenlum quadra-
ferre sauxerunt, ita bencfdicera digneris, ul hic ginia quatuor millia infantiuin , qui virgines per-
famulus luus, qui hoc usus fuerit, le induere me- manserunt, et se Cum mulieribus non coinquina-
reatur. Per.. verunt, in quorum ore dolus inVënlus non est, ila
. Item alia oratio. Deus, oelernorumbonorum yir- el hune famulum tuilm ill. facias permanere per
liitum dator, el omnium benedictionum largus in- immacuialum Filium;luum Dominumnosirum,cum
i'usor, le subnixis precibus dcprecaniur, ul banc quo vivis el régnas-Deus per oninia soeculasoeculo-
vesteni benefdicere el sanclifficare digneris, qua rum. Amen.
famulus luus ill, pro indicalione castimonioeinduere ADCI.ERICUM FAÇIENDUM.
vult, ut inter reliquos homines libi cognoscalur esse Oratio. Oremus, dileelisshni fralres, Dominum
dévolus. Per Chrislum. nosirum Jesum Cbristuiii super hune famulum
. Tune exuat cum veste laica ita dicendo: Exuat le tuum N.,, qui ad. depoiiendam cornant capilis sui
Dominus vêlèrent honiinenicum aclibus suis. pro antor.e Chrisli feslinat, ni donel ei Spiritum
Induens veslcmmonachitam dical : Induat le Do- „, sanclum, qui habituai religionis in eum perpétue
minus noyum hominien),qui secundum Deum crca- : çustodial,.. et a mundi impedjmenlo vel soeculari
tus est lu juslitia cl s iiiciilale verilalis. desiderio cj'us corda cttstodial, et sicut: mutalus eril
Benedictio vesiimenti. Deus, qui .vestiiiientuinsa- in yullu, ita manus dexleroetuoein eum virtuleper-
lulare él iiiduniéiiiuin oelernoejuciindiiàlïs luis fi- fectionis boni operis iribuat in aeliim, el ab omni
delibus promisisii, clenieniiam luam suppliciler ex- coeeilaléspirilali oculos aperiat, ac lumen oelerui-
oramus, ut hoec indUmenla huiniliiaierii cordis cl lalis gralioeconcédât. Pei'.
contemplum mundi significantia, quibus famuloluo Dum tondiseum dicis anliphonam. Tu es, Domine,
ill. visibilité!*est in .formando proposilo, propitius qui restitues hatredilatem nteant mihi. Dominus
bciie-j-dicas,et beatoe caslifaiis'habiium, quem le pars hatredilatem meam (sic). Gloria Patri.
inspirante suseepil, le protegenie custodiat. Per. Item alia.aniiophona. Hoecest generatio quoeren-
ADINDUENDUM VÉSTEM MONAÇ1IICAM. lium Dominum, quoerentium faciem Dei Jacob. Hic
Accipe veslem banc sanctam atque mpiiachicam, accipiel benediclionem â Domino.
<piam anle tribunal Domini nosiri Jesu Chrisli sine Poslquam loiisumtus. est....Oratio. Omnipotens
macula perleras, per virlutem el misericordiarii sempiterne Deus, propitiare peccatis nostris el ab
ejusdem, qui cum oeterno Paire el Spirilu sanclo C | omni servilute. soeculari habitum super hune fa-
vivit et régnai per infinila soecula soeculorum. muluni tuum N., dum ignominiant
dçponit, tua
Amen. semper in eum perfruelur gralia, et sicut simililu-
Dominalor Domine, Deus saluiaris nosler, cu- dinem coronoeluoeornutum geslare fecimus in ca-
stodi hune.famulum luuni, ill. sub hoc jugo usque pite, sic tua virlute el hoeradilalem subsequi me-
in finem, et dignumièuirifac cum his. qui tibi bene reatur in corde. Per.
placuerunt, ;indue «uni sanclificaiionis - stola, ac- Aliaoratio.. Pvxsta, quoesumus,,omnipotens Deus,
cinge lumhos ejus Bobiietale, osiende illum creato- ul famulum luuni _N., quem hodie capili comani
rem in Omni abstinentia, perficc illum in donis suam pro divino amore deposuimus,.ut in tua di-
gralioe spiriiualis, àd gloriam potentioe luoelauda- leclione perpétua maneat, el eum sine macula iu
bilis, quia lu es Deus ribslér,;qui vis omnes homi- sempiterno cuslodias. Per.
nes salvôs fieri. Qui vivit. (27) ADBARBAM TONDENDAM.
• Oratio. Te invocamus, Domine sancle, Paler
Deus, cujus Spirilu crealura omnis adulta con-
onmipolens, oeterneDeus, super hune famulum ill. gaudet, exaudi preces nostras super hune famulum
(27) In ordine ad iniliandumhionachum rituni ha- D canlùr."Morem istunt barboe radeiidoe soeculo xi
jientus ad barbam tondendam. Priscis lemporibus i apud nonnullas Eeclesias locum oblinuisse; sed
viri soecularésbarbam proelongàmportabant et nu- non atque ab omnibus fuisse receptum probat
iriebant, fcraiqué proinde signunt vaiiitalis barba quoddam monumenium gënuinum apud Papebro-
prolixa et oblonga. Monachi ad respueiidam omneni cbiuniiin Aclis sanclorum, qui in Exegesi episco-
iaeculi vannaient lironibus suis barbam tondebant. poruitt Mediolanensium exhibel imaginent Heri-
Vide quoede hoc niore diçanl AnnaliuiriCaïnaldu- berti proesulis Mediolanensis, circa anniim 1046,
lensium scriptores (t.T, p. 580 ). Sic tamen nto- barbalum proeferenlem episcopuntpallio Ornatum.
nachi imberbes apparebattt ul nulla in eorum vul- Probat eliam vir ille doctissimus Romanos poniifices
Jibus iiotarelur mollities, quoe^sane nimia -fuisse!, hujus disciplinoe radendoe barboe- non usque adeo
si novacutam adhibuissent. Foreipibus proplerea tenaces fuisse quin pro arbilrio recedendum sibi
barbam tondebant. Addimus saiiclum Alberlinuin ah illa dùcërent. In âltero hujus libri legumenio
prioreni Fontis-Avellaiioe, in antiquissima icône in eboreo sculplus conspicilur sanclus Theodorus, et
çjus monasterii ..temple-,depiclunt-j. barba carere; quidem bàrbaïus; sanclus Theodorus ex Groecis
Auliqua pariler. imago-sancti Pelri Damiani, labenle eral, qui contra Laiinorum morem barbant non
soeculo XIII, coléribus expressà in tabula priricipisi tondebant. Thbmassinius (lib. H , c.'41, ni 1) ani-
aroe Sancti Exsuperaulii Cinguli, ubi monachiAvel- madverlit hoc ipso soeculoxi concilium Bituricense
lanenses diu vixerunl, hirsulant et brevem barbami habitum anno 1031 staluisse, canone 7, ul lomùram
Êxhibct, similem illis, quiessepe forcipibus detrun- ecclesiaslicam habeanl (clerici), hoc est barbamra-
8(i5 SACRAMENTARIUM VETUS. 860
iimnt, N., juvenili oetate decorem, loelaiilem, et A Sancle Pelre, or.
primis auspiciis altundentcm, exaudi, ul, omnibus Sancle Paule, or.
or.
proieclionis luoe muniius, auxilio coeleslem bene- Sancle Andréa,
diclionem accipiat et proeseniis viloe proesidiisgau- Sanete Joannes evangclista, or.
deal cl oelernis.Rer. Sancle Thoma, or.
Sancle Jacobe, or. - . ,
(2S) INOIPIT ADPOEN1TENTIAM DANDAM.
Sancle Philippe, or.
Appréhendemanum ejus dexleramet die : Susce-
pimus, Deus,.misericordtamluam usque dexlcra lua. Sancle Bariholomoee, or.
GloriaPatri, Sancle Malihate evangelista, or.
Sancle Matlhia , or.
Capil. Salvum fac servum luuni. Deus meus.
Mille ei. Domine, aùxilium. El de Sion. Domine, Sancle Barnaba, or.
exaudi oralionem. Et clamor. Exsurge, Domine, Sanete Marce evangelista, or.
adjuva. El libéra nos. Dominusvobiscum. El cum Sancle Luca evangelista, or.
Spirilu. Sanete Stéphane, or.
Oralio. Exaudi, quoesumus, Domine, suppneum Sanete Clemens, or.
preces, et confitenliumtibi famulorumluorum parce R Sancle Apollinaris, or.
peccalis, ul pariler nobis indulgcnliam tribuas be- Sancle Yiialis, or. t
Sancle Laurenli, or . . ;
nignus el pacem. Per.
Alia.oralio. Proeveniathune famulum luum, quoe- Sancle Yincec.ii, or.
sumus, Domine,lua misericordia, el omnes iniqni- Sancle Félix, or.
lates ejus céleri indulgenlia deleanlur. Per. Sancle Forinnale, or.
Item alia oratio. Precamur clemenliam luam , Sancle Corneli, or.
Domine, quoesumus,et magnam niisericordiam tuoe Sanete Cypriane, or.
majcsialis, ul famulo luo N., peccala et facinora Sanete Sebasiiane, or.
coufilcuii veniam relaxare et proelerilorum crimi- Sancle Cosmns, or.
n'uni culpas donare digneris, qui humeris luis overà Sancle Damiane, or.
perdilam reduxisli ad caulas, qui publicani precibus Sancle Blas'i, or.
el confessione placalus es, lu eliam lmic famulo Sanete Silvester, or.
- -
luo placare,, Domine, tu hujus preces benignus Sancle Martine, or. : - :
suseipe, remille ci, Domine, omnia crintina et pec- ^ Sancle Ambrosi, or. "
cala, el da ei pro suppliciis veniam, pro morlç Sancle Aiiguslinc, or. :
vilam., ut qui ad tanlant spent coeleslis apicis est Sancle Hieranyme, or.
devolulus, de tua misericordia.eonfidens, ad oelerna Sancle Sevéra, Or.
gaudia te protegenteperveniat. Per. Sanete Nicolae, or.
-.TUNC INCiriDNT LITANIECUMVII PS.U.MIS. Sanete Léo, or.
Kyrie, eleison. Chrisle, eleison. Sancle Bénédicte, or.
Paler de, coelis Cens, miserere nobis. Sancle-Maure, or.
Fili redemplor mundi Deus, mis. nob. Sancle Placide, or.
Spirilus sancle Deus, mis. nob. Sancle Philiberle, or.
Sancla Trinitas unus Deus, mis. nob. Sancle Columbane, or.
Sancla Maria, ora pro nobis. Sancle Majole-,or.
Sancle Michael, or. Sahcte Galle, or.
Sanclç .Gabriel, ,or.. atinc'le Wido, or.
Sancle Raphaël, or. Sancla Félicitas, or.
Sancle Joannes Bapiisia, or. j SanCta Perpétua, or.
j%
sam, et coronam in capite. lient Coyacense anno mus.esl apud anliquos monaçhos.. Sci.endum est
1050 canone 5, sempercoronas apertas hgbeant et morem apud'illos fuisse ut quisquis, ad ;Deumcott-
barbas'rodant. Gregôrius YII, qui hoc ipso xi soeculo versnse soeculo,nionasleriumingrederelnr,:deberai
florinl, cum proefecioSardinioeinsuloecausàm as- prius suoe conscienlioe macnlas. monaslerii priori
signal cur episcopoCaralitano jusseril barbam ra- vel abbati deiegere, et singillatim conftteri omnià
dere, rescribil : Ut scilicelecclesioeOccidenlalismo- peccala sua, reccplurus'poenilenliam ad prâtscri-i
ribus aniiquissintisse accommodet. ptumi sacrorum canonnnii Apud Carlhusianos, juxta
Et borlalur proel'eelum, ul clerum univéfsum .antiquas eorum leges, monachi conscienlioe iuani:
compellat rasilare barbas, contumacesbonisspolict, festationem faciebanl, non solum quando monasii-
Ecclesiatque fîsco adjudicel. Sanclus Carolus Bor- cum habitum suscipiebhrit, verum etiarir quoties
romens (Act. Eccl. Mediol., p. 1061) proecipit cle- prior novus eligebalur. Ea tamen sacramentalis
ricis observanduni barboe radendoe inslitulum , a confessio videtur non fuissc.De hac re consule
Palribus in concilie Carihagiiiensiiv lirnialum. Quid quoeerudilissîme animàdveriii proesulSarlius, mei
igilur mirum, si hoc soeculoxi quando barboe pro- amanlissimus, in observalione viii ad capui i'r
lixoe vaniias excreverat, monachi soeeuli pompis p.;43, Yitoesancii Joannis Lauderisis.Hujus dand.-é
contradicenles barbam deponerëni ? poenitenlioerilus non eral privalus, sed publicus.
(28) Ritus iste ad dandam poenilenliamvùlgatissi-
867 S/EC. XI MONUM.L1TLRG. 868
Sancla Agalha, or. i liant famulo tuo, cl medicinam iribue vulnerato,
A
Sancla Agnes, or. ut exclusa dominatione peccati, liberis libi nteii-
Sancta Coecilia, or. libus famulelur. Per
Sancla Lucia, or. Alia oralio. Proesla, Domine, quoesumus,liuic fa-
Sancta Juslina , or. mulo luo ill. cligna*poeiiitentioefrnclum, ut Ecclesioe
Sancta Anastasia, or. luoesancloe, a cujus inlegrilaie peccando discessil,
Sancla Savina, or. ad ejus mysierium veniam consequendo reddalur
Sancta Columba, or." innocens. Per.
Sancla Barbara, or. INCIPITPOENITENTIDM VEBACREDMJTAS.
Omnes sancti, or. Credis in Deum Palrem omnipolenleni et Filium
Propitius esto, parce. el Spiritum sanclum? n).Credo.
Ab omni nialo, libéra. Credis quod istoe1res personoe,quomodo diximus,
Ad insidiis diaboli, lib. Pater et Filins el Spiritus sanclus très sinl, et unus
A periculo mortis, lib. Deus? i*J.Credo.
A perseculione inimici, lib. Credis quod isia carne iu qua nunc es. in ipsa
A peccalis multis, lib. B habebis resurgere, el recipere sive bona, sive mala,
Ab omni tenlalione, lib. quoeegisii? R). Credo.
Ab omni cogilatione iniqita, lib. Vis dimitlerc illis qui iu te peccaverunt, dicente
Ab omni iniquilatc, lib. Domino: Si non remiseriiis hominibus peccala eo-
.Ab omni immiindilia, lib. rum, liéePaler vesler dimillei vobispeccata vesira?
A subilanea morte, lib. n). Dimitlo.
A gehenna ignis, lib. Si de criminalibus peccalis peccasli, hoc est su-
Misericors Deus, te rogamus. perbia, saciïlegiuni, honiicidiuin, adulterium , fur-
Redemplor ntundi, le rog. lum , raphia, vel alia quoediuumerarc longumes*-,
Peccatores, le rog. sanclus ergo Paulus et Auguslinus et alii sancti Pa-
Ut pacem nobis doues, le rog. tres compulaverunt fieri pro bis largas eleemosynas,
Ul veniamdelielorum noslrorum nobis doues, le r*g. el longo tempore jojunium. Clerici v ann.; diaconi
Ut veniam poeniientioenobis dones, le rog. vu; presbyteri x; monachi vu; episcopi xn. Si in
Ul compunciionëmcordis nobis dones, le rog. consuetudine fuerit, addatur poenilentia.
Ul foulent tacrymarum nobis dones, le rog. Tune canlelur oremus. Onmipolens sempilerne
Ul mentis conslanliant nobis dones, le rog. , ^
Deus, qui secundum magnam misericordiam tuant
Ul remissionein peccalorunt nobis dones, le rog. peccala poeniteniiumdeles, et in te sperantibus cé-
Ul ad vilam atlernam nos perducere digneris, le reg. leri pielale succurris, famulo luo ill., quoesumus,
Ul nos exaudire digneris, le rog. remissionem omnium peccaloruih tribu",' et vota
Fili Dei, te rogamus audi nos (bis). placalus assume, rénova in eo, piissime Paler,
Agnus Dei, qui lollis peccala mundi, parce. quidquid terrena fragililate corruptum est, quidquid
Agnus Dei, qui lollis peccala mundi, exaudi. diabolica immissione violalum, miserere, Dominé,
Agnus Dei, qui lollis peccala mundi, miserere. gemiluunt ejus, miserere tacrymarum, ul de moe-
Christe audi nos (bis). rore in gaudium per luam niisericordiam transfé-
Kyrie eleison (1er). Paler nosler. ra lur. Per.
Capit. Ego dixi, Domine, sana. Fiat, Domine, Sécréta. Deus omnipotens, Deus misericors, Deus
misericordia lua. Quemadmodum. Domine,avorte clemens, qui indulgcntiam luam nulla lemporum
faciera luam. El omnis iniquilas. Couverie nos, lege concludis, suseipe preces et hoslias , quas tibi
Deussalularis. Et avertit iram. Domine, exaudi orapro indulgentia famuli lui ill. deferimus, ni el pec-
lionem. Et clantor meus. Exsurge, Domine, adjuva. j. calorum ei veniam misericors larglaris, et cordis
Et libéra nos. Dominus vobiscum.Et cum spirilu ejus racla desideria implere digneris. Per.
luo. Postcommunio. Deus, qui misericordioetuoe pe-
Oratio. Exaudi, Domine, preces noslras, el con- lenii auxilio et prospéra Irihuis, el adversa depel-
verlenl; libi famulo luo parce peccatis, ut quemi lis, uniyersa obstacula , quoe faniulo luo ill. adver-
conscientioe suoe realus accusât, indulgeiilia luoe santur, expùrga, etremotis tentationihus,univei'sis
niiseralionis absolvat. Per. indefessa tibi graliarum aclione laudare nierealur.
Alia oralio. Deus qui omnium conlileiilium tibii Per.
corda purificas, et accusantem suam conscienliaml (29)' MISSA INDIEDEPOSITIONIS.
ab omni vïiiculo iniquilalis absolvîs, da indulgen- Deus, cui propriuin esl misereri semper el par-
(29) Aposlolicoeiradiiionis est sacrificium proi turoe, verum etiam die tricesima, sepiima, lertia,
defunclis oilerre (,BONA,lib. n, c. 15, n. i) eti et anniversaria obilus eorumdem. Hic non hahe-
Aetii error fuit itegare sacrificium offerendumi mus nisi missas in die deposilionis, in tricesima
ësse pro ipsis, ut scribit Epiphanius (Iloeres. 75). cl in anniversaria cum propriis pratlsilioniJins,
Rilûs deinde invaluit sacrum faciendi pro defun- tant die deposilionis, quam "anniversaria. Mura
clis non tanium eorum die emorluali et sepul- lorius (Antiq. medii oevit. IV, disser. .55),mHliis
8Cg SACRAMENTARIUM VETUS. 870
cere, le supplices deprecamur pro anima famuli tui A I corporum reparator, qui te a peccaloribus exorari
ili. quant hodie de hoc soeculomigrare jussisli, ut voîuisti, exaudi preces, quas speciali devolione pro
non tradas eam in maaiis inimici, et ne obliviscaris anima famuli lui ill. libi lacrymabiliter fundimus, ul
in finem, sed jubeas eam a sanclis angelis suscipi et lilerare eam ab infernormu crucialibus, el collocaro
ad patriam paradisi perduci, ut qui in le speravit ," inler agmina sanclorum luorum digneris, veste
'
el credid'u, non poenasinferni sustineat, sed gaudia quoque coelesli, el stolam immorlalitalis tndiii, et
oelernapossideal. Per. paradisi amoenitateconfoveri. Per.
Secrela. Propiliare, quoesumus,Domine , animât Alia oratio. Deus, qui humanarum animaruin
famuli lui ill. pro qua libi hosliam immolamus, ma- oeternus amaior'es, animam famuli lui ill. quam
jesialem luam suppliciler deprecanles, ut per hoec vera, dum in corpore maneret, tenait fides ; ab
piat placalionis officia pervenire mereatur ad re- omni cruciatu inferorum redde exlorrem, ui.segre-
quiem sempilcrnam. Per. : gatam ab infernalibus clausiris, sanclorum merea-
Proefatio. jEterne Deus, qui benignilate gratin*la lur adunare consorliis. Per.
peccaloribus largiens veniam , pratparasli mortuis , Item alia oratio. Delicla juvenlutis el ignoranlias
vilam, ne diuiius leneret in poena quos misericor- famuli tui ill. ne memineris, Domine, sed secundum
dia liberasset ex culpa. Tibi ergo , Domine, suppli- B magnant misericordiam luam mentor csio illius in
ces preces effundimus, libi famuli lui ill. animant et vita claritalis luoe, aperianlur ei coeli, loelenluran-"
spiritum commendamus, ut receptus inter agmina geli, in regnum tuum, Domine, servuni luuni sus-
sanclorum, loca nescial inferorum. Nihililli noceat, eipe.
Domine, quidquid allrahenie carnis frag'ditate cont- ABSOLCTIO SUPERSEPCLCRUM.
misil, aut quod humanoe cupiditalis consueludine In ea potestate vel aucioritale fidentesi,quant Do-
pergravaius aclu, verbo vel cogilalione peccavil, minus noster Jésus Chrislus bealo Petro apostolo
sed securus vesligia Salvatoris patiatur infinila tribuit dicens : Quodcunqueligaveris super terrain,
dulcedine et proesenlia verilalis. Redemplionem eril ligaium el jn coelis, el quodcunque solveris
quoque corporis sui coinmonilus fiducialiler exspe- super lerram, eril solulum el in coelis : El coeteris
ciare, quidquid habuil prius in fuie, consequalur in dixitdiscipulis: Quorum reniiserilis peccala,remil-
iiinnere. Per Chrislum. tuntur eis. Quantum nobis perriiissuinest, ab omni
Postcommunio.Proesla, quoesumus, Domine, ut vinculo peccatoriiiii absolvinius le, ut quidquid sua-
anima famuli lui ill., quoe hodie de hoc soeculo mi- denle diabolo volunfale aul operalione commisisii,
gravit, his sacrificiis purificata, el a peccalis om- quantum Deo adjuvante possumus, lantum tibi in-
nibus expedila, indulgenliam pariler et vilam ca- C dulgemus, ut fracta de collo luo omnium delielorum
ptai sempifernam. Per. catena liber et absolutus veriias anle tribunal Do-
Deinde sequalur. Kyrie eleison. Christe eleison. mini nostri Jesu Chrisli in vila oelerna, receplnrus
Kyrie, elc. Dominus vobiscum. abipso hoeredilalemcoeleslis regni et sine fine gau-
Oratio. Tibi, Domine, commendamus animant dendi in soeculasoeculorum.Amen.
famuli lui ill. u.t defunclus a soeculo,libi vivat, et Dehinc pro omnibus in Christo quiescenlibus in
si qua fragilitatem mundanoeconversalionis peccala eodemcoemelerio,Psal. cum antiph. Dele, Domine,
admisit, lu vcnia miscricordissimoe pietalis abs- iniquilates eorum. Psal. Miserere mei, Deus, secun-
terge. Per. dum. Paler noster. El ne nos. A porta inferi. Erue,
Afin oratio. Fac , quoesumus, Domine, hanc Domine, animas eorum. Dominus vobiscum.
cum servo luo ill. misericordiam ut factorum suo- Oratio. Deus, cujus miseratione animât fidelium
rmii in poenisnon recipiat vicein, qui luam in volis requiescunt, famulis el famulabus luis, vel omnibus
ieauii voluntatem, ul sicut eum vera fides junxit hic in Christo quiescenlibus, da propitius veniam
fiiieliiimlurmis, ita eum illic lua miseratio societ peccalorum, ul a cnnclis reaiibus absôluti sine fine
a ngelicis choris. Per. .j. loelenlur.Per.
Aliaoralio. Non inlres in judicium cum servo tuo, Requiescant in pace. Amen.
Domine, quoniam nulhis apud te juslificabilur MISSA 1NTRICESIMO.
homo, nisi per le omnium peccalorum tribuatur Quoesumus,Domine, famulo tuo ill. cujus tricesi-
rcmissio. Non ergo eum lua, quoesumus, judicialis mum (vel seplimum, vel lerlium) oliilus sui diem
senlentia premal, quem tibi vera supplicatio fidei commemoramus, sanclorum alque eleciorum luo-~
Christianat commendat, sed gratia lua illi suceur- runt Iargiaris consortium, el forent misericordioe
rente merealurevaderejudiciura uliionis, qui, dum luoeperennis infundas. Pei.
adviverel, insignilus esl signaculo sancloe Trini- Sécréta. Adeslo, Domine, supplicationibus no-
latis. Per. stris, et hanc oblalionem, quant libi offerimus ob
Item alia oralio. Deus, vitoedalor el huinanorum diem deposilionis tricesimi
(tel septiini, vel lerlii),
probat exemplis aniiquitatem rilus anniversarioruni Odilone abbale Cluniacensi anno duntaxal 1040.
cmorlualium dierum pro defimclis. Desideratur hic Qui ritus in universam Ecclesiant
missa pro commemoratione fidelium defuiiclorum ritale fuil. postea ponlifiRiimaucio-
die seeunda Novembris, quoe fuil institula a sanclo (Not. ad Marlijrol.propagalus, ul adnoial Baromus
die2 Nov.).
871 S,EC. XITVIONUM. L1TURG. 872
J Let credidit, oeternum capiat le miserante consor-.
pro anima famuli lui ill. placalus ac benignus as-
tiiim. Per
sume. Per. -
Postcommunio.Omnipotenssempilerne Deus, col- MISSA PROSACERDOTE.
locare dignare an-imam.famuli lui ill., cujus depo- Deus, cujus misericordioenon esl numerus, sn-
anima famuli ill., sacerdolis preces.no-
sit-ienisdiem Iricesimum (vel seplimum vel tërlium) scipe pro
in sinibus Isaac et-Jacob,, stras, et lucem ei iattiiioein regione sanclorum luo-
celebramus, Abraltoe, rum socielalem concède. Per. .
ulcam dies agnilionis tuât advenerit, inler san-
Secrela. Hoslias (ibi, Domine, tandis offerimus
ctos elcçlos tuos eum resuscitari proecipias.Per.
pro anima famuli lui sacerdolis, ut eam in numéro
MISSA IN ANNIVERSAUIO; fideliumtuorum lux oelernapossideal. Per.
Proesla , quoesumus,Domine, ul anima famuli tui Communio. Ilis sacrificiis, quoesumus, Domine
ill., cùjus aimiversarium deposilionis diem comme- Deus, purgata anima famuli tui sacerdolisad indul-
moramus, indulgenliam pariler er requiem capiat genliam et rèfrigerium sempitèrnum pervenire me-
senipitèrnam. Per. . reatur. Per.
Secrela. Propiliare, Domine supplicationibusno-' MISSA PROOMNIBUS DEFCNCTIS.
stris pro anima famuli lui ill., cujus hodie annua i ' Inclina; Domine, aurem tuant ad preces nostras,
dies agiluf, pro qua tibi offerimus sacrificium lau- quibus misericordiam luam suppliciler deprecamur,
dis, ut eam sanclorum tuorum sociare consorfio rît animant (as) famuli (lorum) lui (tuorum) ill.,
digneris. Per. quant (as) de hoc soeculomigrare jussisli, in pacis
Proefatio. (f) Pér Chrislum Dominum nosirum, ac lucis regione constituas, et -sanclorum luorum
per quem salus mundi, pér qùenï vila hominum, jubeas esse corisorlem(es). Per.
per quem resurreçlio morluorum, per ipsum le, Secrela. Annue nobis, Domine, ut anima*,(abus)
Domine, supplieitef deprecamur, ul animât famuli famuli (lorum) fui (luorum) ill., hoec prosit obla-
lui ill. :, cujuS dieht ânnivèrsarium celebramus, lio, quant imntolaridotoiius mundi fribuisti relaxari
indulgenliam largiri digneris perpétuant, alque a delicla. Per.
coniagiis morlalilalis exùlam, in attérnoesalvationis Communio. Prosit, quatsumus, Domine, animoe
parlém restituas cum angelis. El ideo. (afcas)famuli (lorum) lui.(tuorum) ill., divina ccle-
Communio.Suseipe, Domine, preces nostras pro bralio sacramenli, iit ejus, in quo speravil (venait)
anima famuli tui ill., cujus diem anniversariuiw "cl credidit (derùnt) oelerniiaiis capiai (ant) te mî-
hodie celebramus, ul si quoe ci maculâtde terrenis seratile consortium. Per.
coniagiis adhoesërunt, remissionis luoeaniscricordia ALIAMISSÀ PRODEFUNCTIS.
deleanlur. Per. .-..,..-
Omnipotens sempiterne Deus, cui nunquam sine
MISSaPROEPISCOPO. spe misericordioe snpplicatur, propiliare animabus
Deus, qui inler aposlolicos sacerdotes famulma famulorum luorum,' ul qui de bac vila lui nominis
tuum ill., ppnlificali fecisli dignilaie vigere, proesla, confessione decesseruitt, sanclorum numéro facias
quoesumus,ut eorum quoque perpeluo aggregelur aggregari. Per.
consoflio. Per. .--,.' Sécréta. Propiliare, Domine quoesumus,anima-
Secrela. Suseipe, Domine, quoesumus, pro anima bus famulorum luorum, pro quibus libi hoslias
famuli lui episcopi, quas offerimus hoslias, ni cui placalionis offerimus, el quia in hac luce cum fuie
in hoc soeculo sacerdplale donasli merilum, doues manserunt catholica, in fulura vila eis relributio
et proeniium.Per. condonelur. Per.
Communio.Propiliare, Domine, supplicationibus Communio.Proesla, quoesumus,omnipotens Deus,
nostris et animant famuli lui episcopi ill., in ul animas_famulorum luorum ab angelis lucis su-
vivorum regione oelernis gaudiis jubeas sociari. sceplas in proeparatis habitaculis deduci facias bca-
D tornm. Per.
MISSA PROABBATE. MISSA PRODEFDNCTIS FIUTRIBIiS.
Deus qui.famulum -luuni sacerdolalem alque ab- Deus, venioe largilor el humanoesalulis amalor,
ibatem.sanclificasti voca.lipnemisericordiat, elas- quoesumus clemenliam luam, ul nosiroe congrega-
sumpsisti consummaiione, felici, suseipe propitius lionis fralres, qui ex hoc soeculoiransieriinl, beala
•preces nostras et proeslaut et ille içcu.msil meritis, Maria semper virgine iniercedeute cum omnibus
cl a nobis non recédai exemplis. Per. sanclis, ad perpeluoebeatitudinis consortium perve-
Secrela. Concède, quoesumus, omnippiens Deus, nire--concédas.Per,
ni anima servi lui abbalis alque sacerdolis, çui Sécréta. Deus, cujus misericordioe non est nu-
humililalis nostroe,
regiminis et sacerdotii donasli merilum , hoec merus, suseipe propitius preces
sancta mystéria, quoe libi fideliler minislravil, elc. et animus quibus tui nominis dedisti confessioncin
-Per: per hoecsacramenla salutis cunclorum remissionem
Communio. Prosit, quoesumus. Domine, animoe iribue peccalorum. Per.
famuli lui abbalis alque sacerdolis misericordioe Communio.Dens, vila vivenlium, spes inorjcn-
Uioeimplorala clementia, ut ejus in quo superavit tium, salus omnium in le ^perantiiim, pratsiaprpy
StS SACRAMENTARIUM VÊTUS. "8*74
ariimoe à nostroe iïfor- ^ xoi'iimj'quorum contmemorailioiiemagimits,'et 'quo-
pHinsut liujus " congfegationià
ialitaxis lenebris absolular, beàta Maria seinpër vir- rum cofpora in hoc monasterioet in cdnclis 'coeme-
Cûncloruin
gihéiiilërcederïlé, iii perpétua Cum omnibus sanclis : ïêriis fidelium réquiescunl, remissioivem
Uiislucé'loelenlur.Per. tribue peccalorum. Per. -,
' MISSA PRODEFUNCTA FEMINAi . (50) !NTIVANSLATIONE SANCTI MARCI.-
Q.iatsfimus, Domine-Deus omnipoteus,. pro lua -Deus, qui nobis per minisleriunrbeali Marci evan-
ptelaie' miserere animabus -famularûmiuar.ui.n-,et a gelisloeet Tiiar-tyrislui veritatenî Evangeliiipatefieri
coniagiis morlalilalis exulas in attentat salvalionis voluisti, concède, quoesumus,-ùt quod ab illius ore
partem restitue".Per. didicimusvgratiatua adjiili operarivaleamus. Per.
. Secrela. His sacrilîciis, Domine, quoesumus,anîinoe -Secrela.-Hoecnos oblalio,-Deus,iniercedentebeato
faiiiulafum tuarum ill.» a peccalis-omnibus exuan- Marcoevangelista tuo, m'uiîdeietrenovet, gubernet
ituy. sine quibus a culpa nemo liber, exstitit, ut per et protegat, et• ad coeleslis patrioe-régna nerducai,
hoecpioepiacationis.offieiap.erpetuammisericordiam Per. -i- -. . -- . -.-':.- ;--
çonsequan.tur.Per. ....-.. .« ... --Commîifiio.-.Sumptis,--Domine,, donis cflèleslis
, Po_stcominunio.Inveniant,, quoesumus, Domine, niysterii. humilile-r. depreGamur, ut -inler-cedenle
a.iimoe.famularumtuarum ill., lucis oetefnoeconsor- B beatoiMarco,evangelista et martyre tuo, etilempo-
t%n, cujusp.erpeluam.gratiain conseeuioesunt sa-: falis'-vitoer.nosfacias pacegaudei-e, etfoeiernoerepe-' •
eïamënium. Per. ,..,.._ r.ire subàidium. Per. . • .- '-.-
MISSA PLURIMORCM DEFUNCTORtlSI. '.- -..'-- AI*£NDIX. - - '-. ---'
Fidelium Deus omnium condilor cl rëdemptor, Custodi, frater, veslern liane sanclam quant ante
àiifmâbuSfaiiiulorùnifaihulal'unique "tuarum remis- tribunal Domininostri JesuiChrisli sine macula pro-
siiinëm ciinciordiii iribuë péccaiorùm, ut indujgen- féras per virluiem et. niisericordiam .ejusdem, qui
tiaiiî, quaiiï sëniper ôplavèruiif,piis isirpiïlicalionibus çum .cooeternp,Paire el Spirilu. sanclo.;viv.il,et ré-
çoii.séquahiiir.Per. gnai. . i
Secrela. Hoslias, quoesumus,Dominé, quas"'libi ... Piiecamuf le. Domine,,ul in.lercerientebçalo.Be-
pVo-a'iiitiïairusfamulorum faniularumqùe. tiiarum nediçtp coiifcsspretuo,4mic famulo luo, çr,i habilunt
ill*.",offerimus, propitialus ililende, ut'qiîibiis fidei s.anctoereligionis iinponiinus, iiidulgeniiam Iribuas
ClhùbliaiioeMériUiîi» COntulisli," doues et proeiiîiunî. suorum omnium peccalorum, ppus ejus in bonum
" •"' : "' '-':
Pér.- '"-""" ""." perfiçias, jiiiscrJcot'diam tuant et graliam. ei coM-
Postcù)hmiinio. Animabus, qnoesuiiius, Domine, cédas, fide, spe. el çltarilate eum repleas, .mentent
fàniulOrum famûlarumque inarùhi' til., oralio prô- ei ad coelestia desidefiaerigas, ab omni.adversitalo
fieiâî isupplicantïûm, ut ëas et a peccalis" exùas, cum defeadas. et ad bpnani persévéranl.iam eum
ëtiuoe redëmpTibnisfacias éssë participes."Pér. perducas. Per. .
HISSA1$ HONOREM OMNIUM SAKCTORUM PROVIVIS E t IN C1RCCMCIS10SE DOMINI NOSTRI JESUCHRIS.Tr. .
':' ' ; DEFCNCTIS. '"' '"' .-•'-"•". - (t)Per Chrislum Dominumnoslruni...Cujus hodie
_
SariclorûnVluofôm inïérCèssiohibùS, quoesiiniiis, çireumcisioiiis diem , et nativitatjs octavum célé-
Domine, gratta tua ires pfôieigé, ei-farilulisS'el'fà- brantes, tua, Doniine, mirabilia veneramur,,qiiia
inuraîîus luis, quorum" cônïmeinorà'libneni-agi'mus; quoepeperit.et Yirgo, et Mater est, qui nalus,est et
èt.quofum eleeiiiosynas reeëpimos, séir eliam Tiis Deus est, merito cosli loçuti sunt, augeli graiulatl,
qui ''nobis familiarilale el 'coiïsanguiimats juncll pastores loelaii, ntagl mulati, reges lurbali, parvuli
sufityniisëricofdiâm luam ûb'iqiié"proiendé, ul ait glpriosa pâs.sioncçprpna'ti. Et ideo cum angeljs,
o'ui'iaimpugiiationedei'eùsi tuâ ppitulatjône âlvëh- INTRAN.SITCSANCTI BENF.D1CTI,
lur. El animas 'famulorum' famûlaruhtrpie tuafÏHÏI (^) jEt.erne,Deus. Et gloriam luam profusis pre-
omnium videlicel fidelium càlholicorum-orthodo"- çi.busexprare, ul qui beali Benedicli confessons tui
(50) Ab missa, ^qiioeest., in. transLuioiié sancii D num 820; Sabellicus stat- pro aiiiio-SSl-, régnante
Marci, iniiiiitii hàbeit posireina hïijus'sacrainentàrii Yenetiis Jii.sii)!ianp.;duce..PJaiina hujus iranslaiio-
Appeiidix.'Sa.iicti'evângélisioe"M.ai-ei corporis' transi' nis meminit sub poniifiçalu Gregorii III qui sedere
laiio recolitur die 31 Jaiiuarii,: et habetur in Mai» coepitanno 825, el in poritificaïu'vixit"an'nisséx dé-
lyrolugioRomaiio el in aliis ieeclesiasticis labulis. chu".Sedcuin Jusliuianus fuerit dux Yenetus arinis
ÀUg-t'slr.nus'Galïiiel (Hislor.r univers, t."IV, cap. 5i^ lanlum diiobus, necessario hoec translalio (igenda
op.tiionem afl'erl illorum, qui coulendunt divi"'Marci. est vel.adiv, velady annum Grégorii,.el consequen-
corpus Vençiias.iranslauimsub LeoneArmeno circa ter'ad à'nhu'm851'vel 852. Anionius Pagius in cri-
annum 815. Illud pro cerio habenduuiannio870_hane licis itolis"(itd an. 820, n. 9), Anloniiis Sandinus
Iranslalionemjani contigisse, et Venelis custodilum in sua Historia Apostoliea (de S. Marco), et novis-
fuisse ejus sacrum corpus, lia Bernardus monachus sime eruditissimus senator Venetus Flaminius Cor-
apud Mabillonium(Ad. SS. t. IV, cap. 54). Baro- nélius in elaboratissimo Opère (Dec. xiu, p. 1) De
nfus nieminii h'ujusil'estivaï irauslaiionis Suitaniio-820 'Veïieiis-'Ecclesiis.-agunide hac traiislaiione.
ni., 22) el. circa hoec temponi faëiam contenait.. Hujus fesli propàgaiio in -monachosBeiiedictiiioS'
Iioilan(iiai.ii;hu,c.adhoei"enlopiiiibniin tiluio De cultu rejiciendai-est ad lempora sancti Pelri - Damiani,
sancti Marci, qui pariler referunihistortairi hujus quando Appendixhiricmissali libro facta est, quiqiie
iranslaiionis ex codice ms. bioliothecoeVatican», eliam ser,noues habuil (u II, p. 51, ele.) in fesiivo
rel.ilo eliam a Baronio in suis nolis ad MartyrolO- ejus die (t. H' t. 51, etc.), ubi de eadem iranstaiii.ne
gi.um, ex quo codice translalio i11a refertur ad an- . verba lacit. '
PATROL.CLI. - . . 28
j}î5 SAC. XI MONtM. LI'IUKG. W>
veneramur lesti, le opilulanle ejus sanctitalis imi- A Da nobis,,quoesumus,onmipolens Deus, ul -sicut
lari valeamus exempta, el eujus meritis ne.quag.uain adoran.la Filii tui Nalalilia proeveiiiinus, sic ejus
possumus cooequari,ejus precibus mereaiuur adju- munera capiamussempiterna gaudentes. Quilecuin.
vari per Chrislum. (t) jE'.erne Deus, per Chrislum Dominum w>-
!NANNUNTIAT10NE DOMINICA. strurit. Cujus hodie faciem in confc&sionemproe-
(-*-)jEicrne Deus. Qui per beaioe MarioeVirginis venimus, el voce snpplici exoramus, ul «iperven-
partum Ecclesioeluoeiribuisli mirabile mysieridm, turat noctis oiiciis nos ita pervigilcs reddat, ut
et iuenarrabile sacramënlum, in qua manet in- s'mceris nieiilibus ejus pereipere mereamur Natale
laeta caslilas, pudor inleger, fuma constaulia, quoe veniurum. lnquo invisibilis ex subslantia tua vi-
latlalur, quod Yirgo concepit, quod coeli Domi- sib.li per carnem apparuil in nostra, tecnmqne
num castis porlavil visceribus, quod Yirgo edidil uno non lempore genitus, non natura i-nferiorad
partum» O adniiranda .divinoe dispensalionis ope- nos venii ex tempore, natus Jésus ChrislusDomi-
ratio, quoe virum non cognovil el mater est, el nus noster. Per quem majeslsiem.
post filium Yirgo est ! Duobus enim gayisa esl (51) Domine labia mea aperics. Satvum fac ser-
niuneribus, miralnr quod Virgo peperil, -latlalur n vum tuum. Mille ei, Domine, aùxilium de sancto.
quod Redemploiein mundi edidil Jesum Chrislum Domine, ciislodiat te ab omni malo. Dominusctr-
Dominum nosirum. Quem laudant anigeli alque stodial iulroitum luum et exilum tuum. Et aufe-
archangeli, cherubim quoque ac seraphim , qui non ral a le spiritum elationis. Amen.
cessant clamare quolldie una voce dicentes i San-
e-Quamquidem copiant ego Nicoiaus Giom.iSan-
clus, sanclus. clo-Severinas publicus Dei gralia aposlolica, ïm-
1NNATIVITATE SANCT/E MAR1/E VIRGINIS. perialique auclorilalibus notarius in archivo Ro-
(f) .Equum et salulare, nos libi in omnium san- manoe enrioe descriptus fideliter per alium mihi
crorum tuorum provectu gralias agere, Domine fiduni exlrahere el copiare feci ex supraseriplo per-
sancle, Pater omnipotens, oeterae Deus, et proe- antiquo missali ad usum olim beali Pelri cardina-
cipue pro meritis beatoeDei genitricis Marioegralia lis Damiani iiiservienli, el ab eodem dono Iradilo
plenoe, luam omnipoieniiam laudare, benedicefe et devoloillius discïpulo beato DominicoLoricato, mihi.
proedicare. Quém laudant angeli ut supra. ad bnj.usmodiefïectum iradilo-et postea restilulo.
)N S0I.EMN1TATEOMNIUM SANCTORCM. Quod quidem Missale cusloditur in priorali paro-
{\) M terne Deus.Clementianituant supplicilerob- chiali ecclesia SancloeAnnoeCaslri Fronialis Sancii
servantes, ul eum exsullaniibus sanclis in coeleslis C Severini dioecesis,ac publicat veneralioni exponi-
regur cubîlibus gaudia nostra conjungas. El quos lur et asservalur in reliquiario figuroe orbicularis
viriuiis iniiiaiione non possumus sequi, debiloeve- coeruleiac divers!.colorta ornamento interius. de-
iieraiionis conlingamus affeclu, per Chrislum Do- piclo,. similique forma exlërius in parle posteriori
minnni nosirum. Per quem. decorato; in anleriori vero vitrais ropagulis simut
1NFEST1VITATE SANCTI MARTINI EP1SCOM. aiwtexisac plumbo coLUgalisclauso, incisisque ex
Sterne Deus. Cujus munera bealns Marlinus Ùgno pluribus frondibus ac floribus inauraiis cir-
(_•*-)
confessor pariler et sacerdos, et bonoruni operum cumda'.o,pronlid tolum ctare constat ex aulhen-
iirci'cmenlis excrevit, et variis virlulimi dénis ex- licis R. P. D. Alcxandri Calvi, olim de Organis»
uberavil el miraculis coruscavit. Quodque verbis episcopi Sanclo Severini, et successiveex aliis R.
ciocuit, operum cxliibitione complevit, el docti- P. D. DionysiiPieragostiniepiscopi pariler Sanclo-
menlo simul el exempta suhdltis ad coelesliarégna Severim, sub quorum sigil&sasservatum manebai.
ducaium proebuil. Unde luam clemenliam pelimus, Cum qui quidem Missali facta per nie collaiione,
utejus qui libi placuil, exemplis ad bene agendum in omnibus el per omnia concordare inveni etian<
confifiiiemur, meritis muniamur, intercessionibus n qnoad formant aliquarum litierariim Groecarum.
adjuvemur, qualiter ad coelesteregnum, illo inter- Salvo semper, elc. Ideo ad fidem hic me scripsi,
Aenienie,et te opilulanle pervenire inercamur. Per subscripsi el publicavi, meoque solito signo, quo
Chrislum Dominumnosirum. ul'or, niunivi requisitus.
Deus, qui nos redemplionis nostroe annua exspe- «Apyri hac die décima quinla meiisisMaii anni
(tatione loetificas, proesla ul Unigenitu-.n luum, 174Cl
quem Redempiorem loeii suscepiutus, venienlem * Loco-J:signi nolarialus. >-
quoque Judicem securi videamus Dominum uo-
tirunt.
(51)HebdomadariusI.tciormmensaadproescripuini petite : Domine, labia mea aperies, accipere beuft-

Rcguloedivi Benedicli (cap. 58) debebat post missas diciionem. Qui mos apud niouachns servaiur adhuc,
et commuiiionenidie Do.ninico pèlera suprascripiis ut scribil ss'pe laudatus cardinalis Bona (iib.4,-c.
versiculis ab omnibus ut pro se orareni, et-ierre- 5, n. 5), usuque ipso patel..
$77 EXCF.RPT. EX CODD.LITURG. FONTAYELLAN.
EXCERPTA
EX TETER1BUS LITURGIC1S CODICIBUS FONTATELLANENSIBUS
DUl'LICI SACBAMENTARIO
BilEVÏARIO QU1NGENTORUM
ET US AMPLlUS ANNORUM
(Annal. Càmaldid. ubi suprà pag. 575.)
ADMONITÏO
liliisirabnni vêtusSar.ranientarium Snaviciiiieiise, A paironus eral urbis Fanensis, în qua ejusque lerri-
quod inox pioliilintus, lia» exeerpta, quoe paucis lorio inonasiei'ia et ecclesioeerant-AvelLinensium
abhinc anitis coilegerunl ex tribus codicibus abha- ascetaruin. In Naiali sanctoe Margariloevirginis ;
lue Avellanensis,alque ad nos perbumaniter irans- sanclorum Quirini et Jolilise martyrum, sanclorum
iiiisenint monachi ejusdem loci. Primas codex, qui martyrum Ermacoroeel Forlunati, sancloePraxedis
est missalis, seu sacranienlariiis aniiquiis liber, virginis, sanciat Marioe Magdalena*;saneli Apolli-
set ipius et ad usum fuil asceiarunl Fonlavellanen- naris martyris el pontificis; sancloeGhrislinoemar-,
sis eremi vel ante soeculum xiv, cum in eo me- lyris, sancti Jacobi aposloli, sancii Chrisiophori
nwrelur priOr loci , qui prioralus lilulus perdiï- martyris ; sanctomm Nâiari'i el Celsl martyrum,
ravit ad lempora Joaituis XXil Romani ponlificis*'. sanctaruin virgiuiiin Floroeel LueiMat.Cultus earuni!
Is enim circa annum 1523 Ubaldum primum abba- pratcipuus Arrelii; et in ipsarum natalilia die s.er-
tem dédit Avellanensibus, el eremum abbalioe ntones hainiil Damianus, aciaque el iranslalionent '
honore décoravit, Incipil hic sacrameniarius liber scripsil. Oraiiones in Inveiitione sancti St'ephani";
ali online sérvâiido feria îv in capite Jëjiinii, et in in Feslo sancti Donali episcopi et martyris; in Vi-
hcbdoiiiada majori Quadragesimoe.Sequitur ordo gilia et in AsSnmpiionebeatoe Marioevirginis, et iit:
missoe ab episcopo vel a presbyiero, çelcbrandoe. Naiali sancii Magni martyris. Is Trani, inApiilia.
Inde habenlur oraiiones proprioein naialiliis Saii- alibique colebatur, ubi erant coenobiiatAvellanen-
ctorum, demhmmissoequatdam,quafum olim reci- ses. Collectâtin dedicatione basliîcatsancii Ftaridi :
latio vigebai. Ejns sententioe sumus ipsum pro palromis eral sanclus Floridns urbis Tipliernatis
Avellariensibus pptissinium cxaratum fuisse ; non B seu Civilaiis-Casteili, el ex- Innoccnlii II ac llyno-
ignobile documenium peiinius ab oclava saneli rii lil, Roinanorum poitiificiim pr'ivilegiisinnoiescit
Andreoeaposloli, quoepioescribitur, sûïii.us etënim Avellaheuses ntonasieria el ëcclesias posse.lisse in"
connu ecclesiant riicatahi fuisse tant in honorem urbe et lerrilorio Civilalis-Casielli: 1n comitalu
sancloecrticis, quam eliam sancti Andreat aposloli. Castellanocaslrum Monlis-Ma.joris, ait Iniiocenjius,
Veruin cum Avellanenses in pluribus loeis et uibi- el monasierium Sancta; Cruc.isin eodem Castrocum
bns moiiasteria él.ëcclesias bbiinereiii, quorum ecclesiiset villis. Et IlonoriUs : Ecclesiant' Sancii
ntonachi îiius et disciplinant sequebaiiliirproecipuoe GtisSiani,el Sancti Forlunati cum capellisel earum
eremi, oraiiones Sacranienlario eliam inspersoe perlinenlii,s,EcclesiamSancioeCrûcisd;eMonteMajore,
leguiiiuf, quoeusu veniebant in coelerisdioecesibus, el Sancii, /Egidii. de Cqstello, SancloeCrucis de Ci-
cl non iii Eugubina, in cujus lerrilorio exsurgebal terne.,S'incti Pelri de Agilonecùm capellis et eanirn
Avellanensis. Oraiiones seu collectât omnes, quoe pertiuenùis, el quidquid habelis in loto comitalu Ca-
.habenlur .in missali sine assignation* lamen diei, stellnnd. Pavilef habentur oraiiones in Naiali sancii
suni ha:, hoc pariler ordine dislribul.oe: In ^Naiali, SymphOriaii] hiarlyris. sancii Barlho'omoei app-
sancti Anibresii episcopi, sancloe Lueioe.virgiiïiset stoîi, saiicli Ruli martyris; in die riecollàtionis;
martyris; Sancti Thomoe aposloli, sahcti Aii'asiasii- sanCii Joannis. Baplisla*.;saiiclat Feliciialis hiarly-
martyris, sancii Projecli martyris, saiiëtoeBrjgidoe ris; sanciorum çonfessoriimFloridi. et Anianiii (lë-^
virginis. Orationes in die Purificalionis beatoeMarioe stuni hoc oceùrrebat vi KalendasOctobris ) el Oin-
virginis, el'benedictio ccreoruin. I» Nàtali sauçu ninm Sanctomm. Succeduui alioe missoe, alioeque
Blasii martyris, sancii Benedicli abbalis, cl in-fëstoiG collectât, ac missoe pro defuiiciis. In oralione pro
Anniintialionis beatoeVirginis Marioe. In nataliiio defunclo saeerdole imploralur intercessio sancii
die sancloeEuphemioemartyris ; ht alio, sanclorum Floridi confessoris. Subséquiinliir alioe missoe et-
Laurenli et Pcrgent.ini fralrum. Horum martyrum preees ad Deuni pro variis necessitaiibus, el de.niim
oraiiones, nisi pro Avellanensibus confeclat erant liturgia pro defu'nciis. .'
pro iis mohasiefiis Avellanensisubjeciis, quoeerant Alterum Sacranieiitariiim, quod videtur aniiquius
in Ar-relino lerrilorio et in illo Civilalis-Casielli primo, m.enlionemfacit abbalis. Forle usui fuii-iito-
coustitttla, apud quoe cullus vigebal eorumdem nacborum et paroehorum ecclesioeSancti Blasii de '
tnarlyr.um. Exsial sermo Pelri Damiahi iu honorem Fabriano, quoesoeculoXIIIsubjiciebaliir monastërio
ipsoruni sanclorum martyrum. Sancti Yicloris dé C-lusis;nunc vera abbatiâ est sui
Sequiiulur oraiiones in Naiali sancti Bonifacii juris, cui uniloefuere alioe.duoe Sancti Romualdi
martyris, Mogunlini scilicel, cum sociis Heobano Vallis Caslri el Sancti Urbani ad Jîsinanleni ; nani,
el Adhelario; sanclor.iiii Àlbinl, Paulin), el Niceli in conféssione proévia ad missam iibniinalur posl
episcopi cum iioitgenlis octoginla iidvem sociis, in saurlos aposiolosPélrlim él Pauhim sanclus Blàsimv-
vigilia et iësto die sancii Joannis Bapiislat; in pri- Simililer in canone aine coiisecraliOiiempost saii-
vilegio pariler et naialiliis sancioriini aposlolor-um ctos Cosmam et Damiamim. Ad Nobis.quoque pec-
Pétri, et Pauli; sancloe Muslioloe; sanciprnni vu caloribus post sanclam Anaslasiani noiiien apponi
fràlrum, sancti Paterniani. Hic sanclus episçopus lui- sancloe Seholasiicoe; ad oralionem vero Libéra
879 SM£. Xi MONUM.LITURG. 88»
ries nomina sancii Apollinaris, saneli Laurenlii el A Dominica?,iu Naiali sancti Andreat aposloli, sancti
saneli Benedicli adjiciiuiiu)' nominihus archange- Benedicli abbaii»-,in festivo die Invenlionis sancloe
lorum et aposlolorum. jSiicraiiieiiiariuinhocee con- CriK-is, In aliis festis aposlolorum Pelri et Pauli,
linel ordinem ad calechnmeiium facienduiii, ordi- .sancla? Marisa Magdalenoe,Assunipiionis beatoeMa-
nem baplismalis ad succurrendum, ordinem ad riât Virginis el saneli Martini. Oraiiones propria?,
poenilenliam (laudant, ordinem ad visilandum in- habenlur de sanclo Anilirosio, Zenone, Syro, Blasi»,
finiium, ei demum ordinem ad sepullnram defim- Grcgorio ac iEmygdio. Is celebratur potissiniem
clnrum. Ordo quoque in eo habetur ad sacram in urbe Asculaiia. Ecclesia Sancti Hilarrr, alia
liiurgiam peragendam ; adsunt et missoe quoedam SancloeCrucis in ea urbe erant juris Avellaiien-
ac oraiiones pro variis neccssitalibus, alia*de com- siiun monaehorum. De sancto Apollinare, quem
munibiis, alioe demum pro variis generibus defun siininta religione colueriiut semper Aveilaneuscs,
ctorum. olïicium intégrant proprium logitur. Postretno in
Tenium denique est breviaîunt, cujus litulus : calce breviarii reperiliiroliicium beatoeMarioeVirgi-
Incipil sfficium breviarii secundum ordinem eremi nis. Sed excerpla ipsa in médium alferamus, iis
SancloeVrucis Fonds Avellanoe,Incipil ab Adventu niniiium omnibus proeteiniissis, quoe exsiaul in
Domini. Leguntur hynini anliqui in die Naliviialis edilis ntissalibiis et in breviariis.
EXCERPTA EX PRIMO COIHCKAVELLANENS1.
FERIA QUARTA. CAPOT JEJUNH. " usque ad locum palmarum, ubi antiphona et ver us
Collecta ad sanctam Anaslasia.m. Unus aulem finilo, el repelilo Ne forte, subdiaconus
In primis vero benedictiocineris. versus super liliilum ad orienlem incipil leclionein
Omnipotens sempilerne Deus, elc. Hoec prima Dicite filioe.Sion. Qua finità canletur R. Christus
oratio est eademquoehabeturin edilis. factus esl. Deinde diaconus versus ad aquilovem
Aliâ oralio. Concède nobis, Domine, proesidia incipial Evangelium : Cum appropinquassel. Quo
miliiioeCbrislianoesanclis inchoare jejuniis, ut con- finilo benedicunlur palmoe el olivoea sacerdote ad
tra spiriluales nequilias pugnalari conlineniioemu- orientem verso :
Kiamur auxiliis. Per. Dominusvobiscum. — Oremus. Auge fidem, ele.
Alia. Deus indulgenlioe, Deus pietalis et miseri- Hic pommlur omnes oraiiones ut in edilis, proeter
cordioe, qui Ninivitis, cinere cl cilicio indutis, et illam longiorem quoeincipil : Deus qui -ntiro dispeu-
misericordiam tuant clamaittibus subvenisli, exaudi saiionis ordine, etc.
nos propitius clamantes ad le, el hanc crealnram. Tune rami benedicli aspergmitur aqua benedicla
cineris, quo peccalores, indulgenliam luoe sancloe cum antiphona : Asperges me, Domine.Postea proji-
misericordioe implorantes, ulunlur, benedicCre, et cilur aqua super convenlum ordinale venienlemet
sanclificationis tuoegraliam infundere digneris, ul' *-•super populum.
qiiicunqiift istius pulveris exuslione aspersus fuerit, flralio. Deus qui Filium luum, etc.
indulgenliam et remissionem omnium peccalorum Posl hoec incipit canlor anliphonam: Pueri Il.-c-
a te prius Deus, mereatur accipere. Per. breofuin, et alias. Intérim minislri acçipiunl ramos
Ana oralio. Deus qui humiliatione elc. Hoec de manu sacerdolis, postea osculatur conyeniusma-
pariler oratio est eadem, quoe in edilis, alia vero, num ejus. Deinde danlur pûpulorepetendo anlipho-
quoe in iisdem subsequilur, in noslro missali ms.: nam, donec omnès accipiant. Quo complelo,incipil
desideralur. eantor anliphonam-:Cum appropinquarel. El cum
Sequitur antiphona. Immulemur habita. Intérim omniveneralionequasi ipsum Dominum comilantes,
ponendi sunt cineres super capila hominum. Mémen- procédant ad ecclesiam.1biqueanle oslium ordinalk.
to,'homo, quia pulvis es, el in pulverem reveileris. finila antiphona, intranl duo fratres in ecclesiam e
Bis finitis dical canlor M'sereris omnium. canlent: Gloria, laus el honor tibi. El posl fmei.
ADMISSAM. birioruniversuumrep'eluntde foris: Gloria, laus. Per-
Stalio ad sanclum Sabinam. cantàtis versibus inlranl in ecclesiam canlando ft.
Oratio. Proesla, Domine, eie, ut in edilis eliam lugrediente, sonando omnibus signis.
quoad secretam el cominunionem, cum hoc tamen, Demum minislri proeparenlse ad missam; et of-
quod in ms. una tan'.um oratio ponitnr. ficiâtes duo cappis induuniur in choro. Ad iractus
. DOMINICA IN RAMIS PALMARUM. induanlur alii duo+ et quatuor canlent, duo et
Seeundahora dieimediauleconveniuntin ecclcsiam. duo.
Ilaque, fralribus lerliam canlanlibus, induunl se FERIAQCINTA INC0ENA DOMINI.
minislri in vesliario^.unus ad crucem, duo ad caude- Hora nona excutilur ignis de cryslallano vel silice,
tabra, aller ad aquam benedictam, subdiaconusad ita ul ex ipsopossit accendi candela; el benedicitsa-
'liuribulum in lunica, diaconus'in dalmaiica, sacer- cerdos tgnemapud nos, indutus stola lantum el plu-
dos in cappa. Finila tertia, ubi canlor imposuerit viali, el aqua benedicla: Asperges. Apud quosdam
unOjilwnam: Collegerunt, minislri transeunt per diaconusbenedicit. --_
choium sequenle cenventu, canlando anliphonam Oralio, • Deus, qui per Filium tuum, angu'aréw
S81 EXCERPT. EX CODD.L1TURG.FONTAVELLAN. 882
scilicel lapident, charïialis fidelibus luis ignemi A Refeeii viialibus alimenlis, quoesumus, Domine
contulisti, produclum e silice nostris profuturumi Deus nosler, ut quod lempore morlalilatis nostroe
usibus, novuni hune ignem sanclifiea, el concèdei exsequiniur, immorlalitalis minière consequamur.
nobis ita per hoecfesta paschalia coeleslibusdeside- Per.
riis iiiflammariul ad perpétuât clarilalis puris men- Poslquam diaconus dicil Benedicamus Domino.
ti bus valeamusfesla pertingere. Per. In plurimis Ecclesiis, lie, missa esl dicilur, quia et
Alia oratio. Domine Deus, Paler oninipolens, lu- Gloria in exccLis dicuni, quod nosnon dicimus.
men indeficiens, el sancle condilor omnium lumi- FERIA SEXTA INPARASCEVEN.
iiuni, benofdic hoc lumen, quod a le sanclificatunti Dum can'atur nona induunt sacerdos et minislri
atque henediclum est, qui illuminasli omnëm mun- casulis ni$ris, si habenlur, faciuntque ibidem in
dum, ul ab eo lumiite accendamur, el illumincmur vestiario confessionem, et lune non accendùntur
igné clarilalis luoe,el sicul ignem illuminasli Moysi, candeloecirca allare, el mittunl parvulum linleum,
iia illumines corda el sensus nostros, ul ad vilam mundissimumlamen, super allare. Poslquam vero
àvieniam pervenire mereamur. Per. sacerdos cum minislrisveneril coram •allari, slatim
Alia oralio. Yeniai, quoesumus,onmipolens Deus, diaconus accedilad legendum,pronuntians in lectione
super hoc incensum larga luoebenediciionis infusio, B nomen propheloe, sic : Lcclio Oseoepropheloe.Hua
ei hune iioclurnum splendorcm iuvisibilis regnalof finila dicant iraelum in choro,etc., ut in edilis usque
accende, ul non solum sacrificium, quod bac nocte ad lolam ukimam oralionem: Omnipotens sempi-
iilatuin esl arcana luminis tui admistione reful- lerne Deus.
geat, sed in qnocunque locoex hujus sanctificationis Finilis oralionibus prior facil sermonemad popu-
jiiysterio fuerit deportalum, expulsa diabolicoefrau- hm de pace, el omnes discordantes Ecclesioesute
dis nequitia, virlus luoe majeslalis assistai. Per. filios ad concordiamrevocare summoperesludeat, ut
' De
quo igné novo lampas una servelur accensa digni sacramenlo reconcilialionishumanoeesse va-
usqueinSabbalumsanclum ad illuminandumcereum, leanl. His transaclis accédant ad crucem discoope-
qui eodem die benedicendtisesl ordine quo in Sacra- riendam, sicul in ordinehabetur. Qua discooperta€i
ineulario coniinelur. Hoc explelo,omnilumine deco- adorala, veniaisacerdos cum minislris ante allare.
rala ecclesia, ingrediantur ad missam, quoepro Diaconus sit indulus cusula sua, sicul mos est ei
proesenlis sacrifiai recehli insliluiione devolissime ministranli; subdiaconusaulemindulussua. Fuctaqûe
decanlelur. In hac enim die sacrificium corporis confessioneante allare,- déferai diaconus corporalem
sacri, et divi munerissacri sanguinis ab ipso Domino ad allare el exlcndal. El in sacrario in loco conve-
cclebralionissumpsk inilium. Hac die. in loto orbe G menti proepareldiaconus calicem cum isinonon con-
sacrum chrisma conficilur.'Ilac die eliam pw.niien- secralo,imposiiosuperpalenam diligenierel reverenter
tibus per indulgenliamsubvenilur. corpore Domini, id esl inlegns oblàlis, quoeservatoe
Dumaulem canlalur nona, proeparenlse ad missam suni de corpore Domini pridie; el desuper corporale
feslivesacerdos, diaconus in dalmalica, subdiaconus piicalùmcomponat,quia dignumesl, ul corpus Domi-
in lunica, ceroferarii qmque et qui thuribulum dé- ni, in quo esl lola salus nostra et redemptio, summâ
ferai. El taiilaior in choro, indulus cappa, missam rcverenliatracletur. Procédant vero ad eumduo ce-
solemniier incipial, quoepro proesenlissacrifiai re- roferarii in albis, et lerlius cum ikuribulo fumiganle,
centi insliluiione dejolissime decanlelur. In qua el subdiaconus portons ampullam aqûoe.Déférât au-
iieratur responsum;clcaiiielurCreào in unuin Deum, lem diaconuscalicemcumcorpore Dominidicensapud
se : '
Gloria in excelsisDeû.
Ubichrisma conficilur,canlalur. Hoc corpus, quod pro vohis trâdélur, liic calix
MJSSA ADS. JOANNEM INLATERANO. Novi Teslantenli est in meo sanguine, dicil Domi-
Oratio, etc. Ul in nostris edilis usquead consecra- nus. Hoc facile, quoliescunqiie suniilis, ill meani
tionem corporis el sanguinis inclusive. Posl Agnus -jD coinmemoraiionem.
Dei, sacerdos dividat oblatas, et omnes, qui possunt Tenenie aulem diacono calicem,sacerdos misceal
communicent. Tantoehac die consecrenlur hoitioeul «quam; quibus oblalis inclina sacerdos anle allare
ex ipsispossint ipso et sequeniidie sufficienlerhabére dicens : In spirilu humilitatis, el in animo contrito
ad communicandum.Notandum aulem quod de cor- suscipiamur, Domine, a le, etc. Posl hoec levons se
pore Domini integroe oblaloe servandoesunt usque incipil mediocrivoce: Oremus, proeceptissalularibus
mane die Parasceve,de quibuscommunicant.Sanguis inouili ; Paler noster. El finiat loium, respoiidente
veroDominiipso die penilus absuniulur. Intérim vero choro: Sed libéra nos a nialo. Postea dical sub
communicant,dicilur : Agnus Dei; el Communio: silenlio : Libéra nos, quoesumus,Domine; sicul mos
DominusJésus, absqueosculo. est, el cum dixerit : Per omnia sa*cula soeculorum;
Postea incipilur antiphona ad vesperumCalicem Amen, Pax Domini non dicaïur, nvque per oscula
sabilaris, eum psalmis, qui suaviter canlenlur. deiur; sed sumal de sancta, el ponat in calicem,
f Gbrislus faclus est. AntiphonaCoenanlibusaulem nihil dicens. Sanctificatur aulem vinum non conse-
accepil. Posl Magnificat,finila antiphona sequitur cratum per corpus Dominiimmissum,el communicent
oratio ad cvmplcndum" omucs cum silenlio frafres. L'ommunicalisomnibus
(8ô SJEC XIMONUM.L1ÏURG. Ml
dicant vesperas plane ; psalmos de feria. Postea : 1A Jam Christus Dominus resurrexil, choro respondenle,,
Magnificat,deindePaler noster.- Misereremei, Deus. Deo gralias. Hoc fit tertio. His diclis, canlor incipi>.
Christus lacius est. alta voce : AUeluia, AUeluia, AUeluia. Deinde ..
Sabbati vero die sancto, dum cantalur nona, in- Kyrie elerson. Quo finilo sacerdos deiolissime inci-.
duuht se minislri cullioribus veslibus, diaconus pial .-Gloriain excelsis Deo.Post oralionem epistola,
dalmalica, subdiaconus tunica ad thuribulvm, duo posl epistolam AUeluia, Deinde tractus : Laudate,
ad candelabrain albis. El finila nona diaconus bene- Dominum. Quo finito, diaconusincipit Evangelium,
dicat cereum. aille quod non porletur lumen, sed tantum incensum.
Exsultel jam angclica turba eoelorum,etc. Ut in Postea sacerdos dicil Credo in unum Deum.
edilis usque ad verba Et anlistile nostro. Excepta Deinde: Dominusvobiscum,et Oremus.Qffertorium,
quod in nos non adesl àçcensio lampadarum. Posl nec Agnus Dei, nec communio cantalur; osculum
ergo proediclaverba antisiile nostro hoec immédiate lamen secundumusum nosiroeEcclesioedulur. Data
sequuntur, videlicel: pace cum sacerdos el minislri communicaverint:
El serenissimo imperalore noslro N. ejusque AUeluia in choro imponilur cum psalmo : Landale
nobilissima proie vel ciincto exereitu ejus, el om- Dominum, omnes génies, ad neophylos. Quo finilo
nibus circumslanlibus, q.uietetemporiiniconcessa in IB cum Gloiia. AUeluiare-telilur,el sine neumatefininir.
bis Paschalibus gaudiis consérvare digneris. Hune Postea prior, si missam non celebraverit, incipiat
ergo cereum, Domine, quem libi offert famulus luus anliphonam Vespcre aulem Sabiaii; cum psalmo
N. acceplum esse digneris, ut hoecper multos annos Magnificatanima. El finila antiphona, et communi-
lattus ei gaudens tibi Dominovota persorval, et culis fralribus, tandem oralione de missa vesperoe.
usque àd opiatam perveniai seivectntein.Unde be- finiunlur. El ideo apud quqsdam non incongruea
nefdico te, crealura ceroe, per Defum vivum, per diacpno Benedicamus Domino dicilur ; sed apud
Defum sanclum, per Deum, qui le éx omnibus agri nos quolies Gloria in excelsis Deo canitur, eliam
floribuScongregari proecepjl, et in conspeclu suoe ite Missaest o diaconodicilur.
clarilatis ignem accendere jussil, ul ubicuiique ex IN SABBATI SANCTI N0GTJ5 ADMISSAM.
te positum fuerit, sil locus iste munitus, protecius Oratio. Deus, qui hanc sacraiissimani nocteni,
atque defensus ab omni ira divina et ab omni infe- etc., ut in edilis quoad hanc oralionem, secrélam,
statione inimici, per virlutem et nomen Domini proefalionem,communicantes,hanc igilur, et commu-
nosiri Jesu Chrisli, qui vivit et régnât cum Deo nionem;quoe omnia lanlum habenlur in enuntiato
Pâtre in ùnitate Spiritus sancti in soecula serîtpi- nmsali mss.
lenia. Amen. INCIPITORDO EPISCOrÙS VELPRESEÏTER AD
- Cereobenedicto, ascendit leclor ad umbonem QUALITER
pro~ MISSAM SEDEBEAT PR.EPARARE.
nuntians : Lectio libri Genesis. In principio creavit. In primis canlent 1respsalmos per se vel a circum-
Lectio prima. Legens plane et aperte ad intelligen- stanlibus clericis, id est psalmum : Quam Dilecla;
d-um.Ad singulas lectiones singuloeoraiiones haben- ps. Benedixisli; ps. Inclina, el preces Sequun-
lur, quorum primam domnus prior.'dicil, indulus tur capilulum : Exsurge, Fiat, Deus converlens,
cappa et stola ; sequentes alii saeerdôtes.Ad nullam Osiende nobis, Ab occullis, Non iiilres, Saeerdôtes
harum- orationum dicilur Dominus:vobiscum,. sed lui.
lanlum Oremus. Deindecum exueril lunicam dicil : Exue me, Do-
Oralio. Deus qui mirabiliter, etc., utin edilis mine, veierem hominem cum aclibus suis, el indue
usque ad tolam duodecimam leclionem, postquam me novum hominem, qui secundum Deum crealus
hoec subjiciunlur,lracius.: Sicul cerv.us. est in justilia et sanclilaie verilalis.
Oralio. Onmipolens sempiterne Deus, respice Ad amictum : Scinde, Domine, saccum meum et
propitius ad devoiionem populi renasceiilis, qui da loeliliamcordis mei. Amen.
sicut cervus aquarum expelil fonlent, et concède ,n Ad albam : Indue me, Domine, loricam justitioe
propitius, nt fidei ipsius sitis baptismatis mysterio el galeam salulis. Amen.
animant corpusque sanclificel. Per. Ad cingulum : Proecinge, Domine, lumbos mentis
Ad ullimam leclionemsacerdos egrediensex choro meoeel circumcide.vilia cordis mei. Amen.
cum minislris. optimis veslimentisinduitur, si lamen Ad stolam :. Stola justitioe circumda, Domine,
baptismumnon esl celebralurus; lune enim vilioribus cervieem meam, et ab omni corruplione peccali pu-
utiiur usque ad missam. His ilaque peruclis canlores rifica menlem meam.
duo cappis induli lilaniam lemam faciant, quoepro Ad casulam:Indue me, Domine, sacerdotali justi-
lempore pralrahatur. Qua finila conventusin choro lia, ut induci merear in tabernacuta sentpilerna.
exspeclans, sedeat. Minislri aulemreversi in sacrario Dum intral ad altam dicat : lnlroibo ad allare
usque dum campanoesancloefuerint; quibus:cessanti- Dei, ad Deum : psal. Judica me, Deus.
bus filprocessiô per claustrum, etcantalur antiphona ; C»m pervenerit ad altare humililer inclinalo vultu
Cum descendisse! Dominus ad inferna. Usquequo dicat confessionemhanc tolam per ordinem : Kyrie.
redeant in chorum. Ubi finila antiphona sacerdos Chrisle. Pater noster, qui es. Adjùtoriumjiosiriui!.
Mtitebasim altaris consistais mediocri voce incipit Qui fecit coelùm et ler'ram. Confîlemiii!iDouiiao,
885 EXCERPÎ. EX CODD.L1TURG. FON1AVELLAN 88S
qiioniam bonus, qiioniam in soeculummisericordia A nuis confîieri quod non limemus admiilcre; verbis
ejus. Et ego miser infelix, confiieor Deo omnipotent! luis lanlum obseqnimur, corde meniintur, et quod
Patri, el Filio, el-Spiritui sanclo, et omnibus angelis velle nos dicimus, nolle nostris aelibus approbamus;
et sanclis ejus, el libi, fraier, quia peceàvi nimis sed parce, Domine, coivfilenlibus,ignosce pepcanii-
meaculpa, mea euIpa, inea culpa, iu cogitalione, bus, miserere le rogantibus, et quia omnis sensus
loculione, deleclalione, consensu et opère :. ideoi in sacramenlis luis infirmus est, et apud le non ha-
deprecor punies sanctos Dei el le, fraler,, orare et. bent vei'ba sine çrimine, praesla, Domine, ut ex
iulermlere pra me peccalore Dominum nostrum nobis indignis et peccaloribus verba non suscipias,
Jesum Chrislum. per temelipsuin veniam largiaris, qui vivis et.domi-
Misereatur lui onmipolens Deus, «l dimlllai libi naris.
omnia peeçata lua; libéral le ab omni nialo, salvel DHIHabluil manus posUjuqmperlectum esl evan-
et confirmel le in omni opère bono, el perducal te gelium : Largire sensibus nostris, onmipolensPaler,
Christus Filius Dei in vilam àt'lernain. Amen. ut sicul hic ahluunlur inquinameniamaiiuuin, sica te
Indulgenliam el remissionemomnium peccalorunt muitdenlur inlerius polluliones mcniium, el crescat
nosirorunt, el spalinm verie, fructuosoepoenilenlia? in nobis augmenlum sauclarum virliiium.
Iribual nobis omnipotens Dominus. B Aniequamad sacramenla accédai, inclinel se anle
f*..Deus tu converleus viviiicabis nos. allare dicens : Facturas ego peccalor memoriam
. i§. Et plehs loelabilurin te. salutaris hoslioelolius mundi, cumillius dignitatem,
f. Ostende nobis, Domine, n isericordiant luam. et meam intueor foedilatem, conscienlia lorqueor
)"i.El salulare luum da nobis. peccalorum, veruni -quia lu ntullum misericors es,
y. Non inlres in judicio. implore, ul digneris nrihi dare spiritum conlributar
, ^. Quia non justilkabilur. lum, quod libi gra tu m revelasti sacrificium, ut eo
. f. Propitius esto. purificalus vilali hoslioepias.manus admoveam, quoe
aîj.Nequandp dicant. omnia peccala mea aboleai, et ea in perpeltiuiu
f. Domine, exaudi oralionem meam. viiandi caulelam infundat, omnibusque,-pro quibus
*§.El clantpr meus ad le variai. libi offertur saluiiscoinmercia largiaiur; Per. Amen,
t. Dominas vobiscum. Quando guis offertoblalionempresbytero,dical : In
1% Et cum spirilu tuo. spirilu humilitalis et in animo eoiiirilo libiDomin»
Oratio. Àufer a nobis, Domine,quoesumus,inter- Cieatori meo.hosliam offero-pro remissione omnium
yenientibiis islis et omnibus sanclis tuis, cmiclas ._ peccalorum meorum, et cunclorum fidelium vivo-
juiqui.lalesnostras, ut ad Sancla sanclorum puris nint alque mortiiorum.
jiteniibiis mereamur inlroire. Per Dominum. Sacerdos oblalionem accipiens dicat : Suseipe,
Quando osculaïur allare dicil:Oramus te, Domine sancta Trinitas, hanc oblalionem, quam tibi.offert
Deus noster omnipotens, ut per mérita sancioriMii, famulus luus, et proesla ul in consoecium tuum
quorum reliquioehic sunt, iudulgere nobis digneris libi placens ascendal.
«ninia peccala nostra. Alia. Suseipe, sancla Trinitas, quant libi offero,
Deindecum Evangelium osculaïur : Pax Chrisli, pra animabus famulorum famularumque tuarum,
-quant nobis per Evangelium stiam tradidil, confir- ut requiem attentai» illi doues inter sanctos et ele-
me! et conservet corda el corpora nostra in vilam clos tuos, ul in illorum cousortio, vila perirtianua'
seteniam. Amen, , oelerna.Per.
Anle Evangeliumcum posueril incensum in thuri- . Presbyter, vel diaconus calicem offert, dicat : De-
Jbulumdicil, vel aniequam diaconusseinclinet : Odo- mine Jesu Cbriste, qui in cruee passionis tuoe de
rant coeleslis iiispiraiioni.s suoe accendal in nobis latere luo sanguinein et aquain, unde Ecclesiam
Dominus,._et implëat corda noslra ad audienda el consecrares, manare voluisti, suseipe hoc sacrili-
knplenda soi Evangelii proecepta. Qui vivit. 1 cium altari luo siiperposiliim, et concède, clenien-
[)
Alla oralio.In nomine Patris, et Filii,-et Sprilus lissime, ut pro redemplione nostra el lolius mundi
sancti. Incensum isiud, elc Dirigatur, Domine, elc. in coiispectiim divinoe majeslaiis mai cum odore
Gain aulem diaconus pelieril benediclionem: Do- suaviialis ascendal.
minus sit in corde luo el iu labiis luis, ul compe- . Cum superposita oblala [f., offert] diçat : Acce-
lenléi' nunties Evangelium pacis. ptum tibi sil omnipoienii Deo sacrificium istud
Perleclo aulem Evangeliodicat : Pax lib,. super allare tuum positum.
Quando.aulem osculaïur Evangelium dicil : Per Tune calix super allare ponilur : Offerimus tibi,
istos sernioites sancii Evangelii Filii sui Domini Domine, calicem salutaris, deprecamur clemcnliant
nosiri Jesu Chrisli, indulgeat Dominus universa luam, ut.in conspectu diyinoemajeslaiis luoesacri-
delicla nostra. ficium nostrum cum odore suaviialis ascendal,
Aniequam oblalionem accipial humillime dical: TUncdevotamanu benedical oblalionem et calicem
Anle oculostuos, Deus,reus conscienlioetestis assislo, dicens : Veni, sanctificalor
onmipolens a'terne Deus,-
iwgare non audeo, quod impeirare non niercor; lu benefdic et sanclifiea hoc sacrificium tibi prapii-
«uim scis, Domine, quoeagunliir in nobis, crubesci- IViUllL
W SMC. XI MONUM.LITURG. 888
Alio. In nomine Patris el Filii el Spiritus sancti, A llujns saciamenli susceptio fiât nobis, Domine',""
sil hoc: sacrificium immacutalum, et aie Deo vivo omnium peceatoruin noslrùrum remissio, pèf"Ch'ri-'
et vero adunatu'm, et consecraiùnl el benëdiciurn; stum. -'!
Super oblata : Sanclificaia, quoesumus, Domine; Coelera sunt eadem, quoein edilis usque ad loittin
liane obla-J-tionem, nt nobis Unigenili lui cor- oralionem: Placeal libi, sancla Trinitas, in quain
pus fiât. terminalnr Missa enunliali missalis ms. ubi non fil
Super calicem dical : Sanclifiea, quoesumus, Do- mentio, neque de Ile M ssa est, elc, neque de bene-
mine , hune cali f cent, ut nobis Filii lui san- diclione, nequede Eviingelio,ut apud nos. Simililer
guis fiai. nnsquam in canone fit mentiode gemtflexionibus.-
Cum incensumposuerit in tliuribulodicat':'Per in- MiSSiE IN NATAL1THSSANCTORUM.
lercessioitem sancti Gabrielis archangeli, elc. ; ul IN NATAL! SANCTI AMBROSII.
in nostris edilis. In wss. tamen deestconclusio. Oralio. — Sancti Ambrosii nos, Domine, ju'gïser
Hic incensum super sacrificium facial vel in cir- prosequalur oralio, ul quod pétitio noslra non iim-
cnilu dical : Incensum istud. Requirerelro. peirat, ipso pro nobis inlerveiiiente proesteiûr. Péri,-
Cum incensumoffertursingulis dicit : Accendalin Secrela. Hoec in nobis"sacriflcia, Deus, interce-
nobis Dominus ignem amoris, et flammam attenta? " dente beatissimo confessore luo Ambrosioet aclior.é
charitatis. permaneant, et operatione'firmënlur. Per;
Postea verlat te ad circumslantes dicat : Orale, Communio.Hoecnos communio, Domine, purge ta
fralres, prome, ul nieiim ctvestruht implealur criminc, et inlercedente bëalo Ambrosio confessôie
ofliciuiii. tuo alque pontifice coeleslibus remediis facial esse
Dicant respoiidentes: Oreni pro le omiiës sancti consories. Per.
et elècli Dei. Exàudial le Dominus orantëm pro INOCTAVA SANCTIANDRE/E.
noslra omniumque sainte. Memor sit Dominus Oratio. Protegal nos, Domine, soepius beati An-
omnis sacrificii lui et holocaustuin luuni pin- dreoeaposloli tui repetila solemnitas, ut cujus pa-
gue fiai. trocinia sine inlerinissione recolimus, perueluacï
Postea dical hos psalmos: Ad te, Domine, levavi. defensionem senliamus. Per.
Psalmum, Misera mei, Deus: psal. Domine, refu- Secrela. Indulgentiain nobis proebeant hoecmu-
gium lactus; psal. Qui habitat in adjulorio. Salvum nera, quoesumus,Domine, largiorem, qua? libi pra
fac servum luum. Fiat, Domine, misericordia tua venerandis sancti Andreat suffragiis offerunlur..
super nos. Exsurge, Domine. c Per.
Oralio. Gaude.aitt,Domine, quoesumus,lahruli tui Communio.Adjuvel familiam luam, Domine, sup-
beneficiis impelralis, el quibus fiduciâm speraiidoe plicando veherandus Andréas aposlolus, et pius in-
salulis trihuisti, optaioe misericordioe tribue beni- terventor èfficialnr, qui lui nominis exslilit proeJiea-.
gnus effectum. Per. lof "etrector. Per.
Per omiiia soecula soeculorum, etc., n! in nostris ' IN NATALI SANCTILUCUE VIRGINIS.
edilis, tum quoad omnes proefationescommunemet Oralio el secrela eoedemquoein edilis. '. *
parilculares, cum qubad canonem usque àd nomina Communio.Loeii,Domine, sumpsimns sacramentà
Joannis el Pauli, Cosmoeet Damtani, posl quoe se- coelestia,intereedënle pro nobis beala Lucia martyre,
qitunlur hoec verba : née non et illorum, quorum ad vitam nobis-proficiant sempiternam. Per.
hodie soleiiinilalis in conspcotu glorioe luoecélébra* INNATALI SANCTI THOMiE APOSTOLI.
lur Iriumphus. Quoesequnninr in ms. missali conv* Oralio el secrela ut in edilis.
nmnia suni edilis usque ad tolam oralionem:-Libéra Communio. Beali aposloli lui Thonioe,Domine,
nos quoesumus,etc. qnoesumus,inlefcessioné nos adjuva, pro cujus so-
Oratio. Fiat commistio et consecralio Corporis et lemnitale percopiiiius tua sancla loeianles. Per.
Sanguinis Domini nostri Jesu Chrisli accipiëntibus f) 1N NATALI SANCTI ANASTAS11 MARTYRIS.
in vitam oelernànt. Amen. Oratio. Votivos nos, Domine, quresumus beati
Agnus Dei, qui lollis peccala mundi miserere Anaslasii martyris lui natalis semper excipial,~qui
nobis.*"Tribus vicibus. et jncunditâleni nobis suoegloriftcalionis infundat;
Ad pacem osculando allare.-:Dominé Jesu Chri-* et tibi nos reddat àccepiôs. Per.
ste, elc, «1in edilis usque ad tolam lerliam ora- Sécréta. Proesenlià mUnérà, quatsumus, Domine,
lionem. l'a serena pietate initiera nt sancii Spirilus peri'uii-
Quando corpus Dominiin manibus accipit, dicat-: danlur benediciione, et in noslris cordibus eiim
Pahem coelestemaccipiam el nomen Domini invo- dileclioii»ai validam infuiidant, per quam sanclus.
cabo. Domine, non sunt dignu?,ut innés sub teeuim martyr omnia corporis lormenla devicit. Per.
nieum; sed lantum die verbo, et sanabilur puer Communio.Suinpsimits, Domine, sancti Anaslasii
meus. martyris lui solemnitale coeleslia sacramenla','
Quando communical: Corpus Domini nosiri Jesu cnju's suffragiis, quatsiimns, largiaVis, ul quod
Chrisli cuslodjat animant meam in vilam aticriiauu temporaliter gérimus, oelernisgàudiis coiiseqnanmh--,
Ad som'lmiipalenoeliane {ratrèi ofùtiomm dicaiit i •.'e-r. ' '•' "
'". :;",;;-.-
83? EXCEUPT. EX CODD.LITURG. FONTAYELLAN. 890
' '
1NNATALI SANCTI PROJECTI. A iiiuhi' sâneiorum tuorum bene-'-dieereet s.anctiffi-'
Oralio. Beati martyris iuï Projecli'nos, quoesu- ; çare digneris, ul hujus plebis tuoe,jquro...i]Ia''l)ono->-
mus. Domine, iiitervenli'o gloriosa commendel, ut "riflee iiimanibus portai,^^leque. cahtàiido laudaï,
quod nostris act'ibusnon inëremùr, ejus precibus; ëxaiidias vocésdeicoèjosanclo liioiet de.sede nia-
consequamur. Per. ijestaiis tuoe, propiliusque sis omnibus clamàntibûs
Secrela; Suscijie, Domine, propitius Oralionem ad.té.iquos redentisti preiipso sanguine, Fiiliî lui,
noslram cum oblationibus h'ostiarum supërimpôsitis, qui,tecum.vivil.et,régnai Deus in unilate Spiriiùs.
el martyris Projecli deprecationë plc'tati tiioep'erfice saneli, pér -omnia"soecula.-.soeculorum. Aïncn. Orë-r
1
benignus acceptas, el illam, quoe in eo flàgravit irius.iPfoecepiis salularibus nioniti et divina' inslilu-
foiiis dileclio'.,in nobis aspira benignus. Pér. "''<" iione formai!, audemus dicere : Pa'lfer,noster, qui es
Communio.Yolivà,'Domine,-'probeati martyris"lui in cotlis, usque Et ne nos inducasiin lenlaiionem.
Project! passione dona percepimus,'qtiatsuinns; ut i Sedrlibëra nos a malo....... ,i ; . ' , '....,,
'
cjiisproecibiis, et pheseiitis vitoe nobis pariler .et. i Hic nniiat. vocem quasi legeris: Oremus :,Denëdic,
oelernoetribuas conferre subsidiniii. Per. - Dannne,Jesu.Cliristp.diânçcrealuraiti cerei suppii-
INNATALI SANGT.E BRIGIDiÉ VIRGINIS." : ,, i «i ra,liimib.usiipsîris,eti)ifu!idë eiper virtùluin sahëtoei
Oratio. Onmipolens sëmpiléfiiëDeiis/quiprudent R crucis benefdiciionein coeleslem, ut qui eam ad
lium lampadibus oleo botta?conscienlioeorhatisijlu^n .i- ippellendaileiiebi'as 3humano;geiieri tribuisii, laleni
inen luoeclarilalis iiifundit., concède propitius.j dit ; s'gnaculoi Çrucis tuoe,fortiludinem et benc-j:dicti<>-
.beàloatBrigidatvirginis tuoe,cujus nalali.lia epl'nius, îiénï accipiai;, juljn -quibus.cùnquelocisacçensa sive
a fatuarum consoriio ejus inlercessionibus libere- posila fuerit, discedat diabolus et; contrainiscau et
mur. Per. '. '' i •'-''-''•-• fugial pallidus cum omnibus nimistris suis ,dë habi-
Secrela. nostias, quoesumus,Domine, pacificas, talipiiibûs;illis, nec. proesunial aniplius, inquiétant,-
quas luoe majeslali solemniier offei-inïus, sainclé^ s vélùlludere seryi:entibùs..Deo. Proihilé supplices-j
Brigidoevirginis tuoe meritis sanclifiea, ul, el lÀiii- quoesumusle, Domine, ut emittas sanclum angehini.
ciila peccaiorum noslrofum absolvant, -et tuae>; -...luum Raphaeleni, qui evulsit .ei rçpulil a Sara et
nobis famulis luis misericordioe Tohia tonoiiium-moriiferiim éps iiifestanieni, et
' : dona:;muiiiplièenl.:
Per. •'.".'"-•- '::V'->"'-- ... conterai iliuni et perdatde cunctls .habitalionibiis
Communio.DiVinis.quatsiimus,Domine,' fcdéntpli colentiitm Deum, de basilicis, de dontibus, dé âiigu-
ntysleriis, ut beaioeBrigidoevirginis luoesuffragiis . lis.^deilcçtibus, de rëfecl.Ofiis,,de uiiiveisis locis,
siihlevemur, et a proesenlïsvitoeadversilàlibujs ïibé-: in quibuscunque Deo famulanlcs Iinhilanl el fèquiëi
fémur, et oelerna?beatudinis proeinla conseouamur. Ç i scuiit, dorjiiitint, vigilant, ambulant,, et con.sislmil;
Per. '-.' :-;- àiec ".ya.Ieaii.i.H^.i^])*gnus.an'.)pj|us.m'qi|ieâre^-'vei
pa-i
PURIFICATIO SANCTiE MARIEE. : ,i'_ ;! vores. mitiere;Supcrillos^;quos sancti.chrismalis ItiïT
Collecta ad sanclum Adrianùm..In primis crinteluï unciione fécisli. çssè .miini.tos.Beiicfdicp le; cërà,
leilia; postea' 'benedicaniur camîeloe, deinde dicit in nonijnaDei Tâlrisomnipptentis, et.-.Fiiiiejus nni-
sacerdos. ."•' -.,- .",..'.-;-*.;,,- gënili, et Spirilus .sancii pafaçleti, ut sis ubique ,
Oremus. Exaudi, quoesumus Domine , plèhem -, diaboli effugalp, alque.Ontiiiunicpntubërnaliunrsuo-
luam, quoe éxlrinsecus annua iribuis devolione runt exlerminalio, adjuvante eadem sancta et indl-
venerari, inlerius assequi ' grattai luoe luce con- vidua Triiiilaie, ,quoein -Unilàlis essentia, vivil et
cédé. : .... cohregnatin sat.eulâ.soeculofum.. Amen..
Per omnia soecula soeculorum. Amen. Dominus Finixq bcnediçijonesacerdosaccipiai dqkàm. bene*
vobiscum. El cum spirilu luo. Sursum corda. lïâ- diclam, el aspergat supercandelas, el sumat de cereïs
bentus ad Dominum,Gralias agamus Domino Deo, el accendal. Cum coeperinlaccendi, canlor inchoeï
iiostro. Dignum et jusiutn est. hanc anliphonam. Lumen ad.rcyelalioiiem genlium,
Proefatio. Vëre dignum el juslum est, «qiium et „ Psalmus : Nunc. Repetilaantiphonaper omnes venus
salulare nos tibi semper el ubique gralias àgëre,.--. ejusdenipsalmi. Gloria Patri. Sicul eral ; usque dum,
Doniine sancle, Pater omnipotens, oelerne Deiis, accendaniur omnes candeloe. Accensis vero d'uanï
Creator coeliel lefroe, Rëx regum , et Dominus do- hanc oralionem.
niinaniinui, nos supplices luos, ad le clamantes "et ",- Oratio.Omnipotens sempiterne Deus,qui hodierna
exoranles, clemenler exaudire d'ignare*Qui omnia die UiiigeujlUiiiluum ulnis saneli Simeonis in tèin-
ex nihilo crcasli, el jussu luo per opéra âpum' hmic plo sanclo UiOfluscipieudunt proeseniasti, te supplices'
liquorem ad perfectionem cerei venire Techli,:-et deprecamur, nt hos cereos tuos, quos nos fidèleslui
qui hodierna die peliiionem jusli Simeonis impleslii, omni , niagnificentia susçipientps gesfare 'cupiniiis
le humiïiler deprecamur, ul bas candelas ad usum luce accénsos, bene-j-dicere-cl saneii-j-fieare,atqiïé
hominùm et ad sanilatem corporum cl animafum, lumiite supernoe benedielioiiis accendère^ digneris,
sive in terra, sive in aquis acceiisoefuerint per in- qualënus eos tibi •DominoDeo noslro oflerehtes,
vocationemlui sanctissimi nominis et per inteï- digiii ei sancto igné luoe d.ulcissimoecharitalisisiie-
cessioncm sancloe Marioegenitricis Filii tui, cujus censi in templosaiiçtoglôriai tuoe rcpioeseLilàri-iwe.-
SlotlicfcsUdcvolc celèbiantur j ac per preces oui îéamui'. jpçrcumdcn:.
SSi S.EC. XI MO.NUM. LITURG. 8152
Finita oralione pergattl ad sanctam Mariant ca- A . sanclorum, ul fesla martyrum luorum Laureniini<;i
ncndo anliphonam: Ave, Maria, gralia plenâ, Dei Pergeuliiii siiie cessaiione veneranles, et fidei mu-
geniiiix virgo. Adorna Ihalantunt luum, Sion, el niamur auxilio el niagnifico proficiainusexemple.
suseipe. Per.
Oralio. Pcrfice in nobis, Domine, quoesumus, Secrela. Martyrum luorum Laureniini et Pergen-
graliam tuai», qui jusii Simeonis cxspeeialionein lini, Domine, fesla vénérantes mimera noiiiiiii luo
implesti, ul, sicul ille morte.n non vhii;, priusquam dicala offerimus,proesla,qiioesunius.ul ill s revcrèii-
Chrislum Domiiium videra merereiur, ita el nos tiam déférentes ifobisveniam impelrcmus. Per.
vilam obiiueamiisoeleriiam.Per euindem. Comniiiiito.Protège, Domine, plebem luam,
INFESTO SANCTI BLASII. et festivitaiem martyrum luorum Laurénliiii cl
Oralio. Deus qui proeêntem diem honorabilem Pergenlini, quam nobis tradidisti, assidue debilam
nobis in beali Blasii martyris lui solemnilale fecisli, libi suivi precibus concèdesanclorum. Per.
da populis tuis spirilualium miinus gaiidioruin, el INFESTO SANCTI BON1FACIICUM SOCIIS SUIS.
omnium fidelium meules dirige in viam salutis Dcu*,qui bealum Bonifaciumponlificemconstan-
oelernoe.Per. lioein passione roborasii, quique illi ad pratdican-
Secrela. Hoslias, Domine, quas nomini luo con- B dum genlibus gloriam luam Ileobanemel Àdhela-
secrandas.offerimus,sancti Blasii martyris lui pro- riiini sociare dignatus es, etc.
scqualur oralio, per quant nos expiari liibuas quoe- INTESTO SANCTORUM ALBIN!,PAUL1N1 ET N1CET.E, CUM
sumus et delëndi. Per. NONGENTIS OCTOGINTA NOVEM.
Communio.Beali Blasii martyris lui, quatsiimus, Oralio. Propiliare, Domine, supplicationibusno-
Domine,intercessione nos adjuva, pro cujus soleni- slriy, et sanclorum martyrum luorum Albini, Pau-
nilale pereepinius lua sancla loelaniescoinmercia. liui et Nieeloeepiscopi cum îiongenlis octoginia no-
Per, vem, qui passi sunt propler nomen luuni, eorum
N FESTO SANCTI RENEDICTI. suffraganiibus meritis, pivees nostras (lignanter
Oralio. Deus, qui bealum Bencdicium contesso- exaudi, ut'dimillanlur nobis pëceaia nostra, ei le-
rein tuum in terris viia laudabili decorasli, et iu enm vivere in oeleriiiimmereaniur. Per.
coelisoelernagloria subliniasli, ejus quoesumussuf- Secrela. Suseipe, Domine, propitius, oraiiones
fraganiibus meritis vila nostra apud te commende- nostras cum oblationibus bosiiarum, cl niariyrum
lur. Per. luorum, quorum notabilia gloriosa celebramus,
Secrela. Benedictio tua, Domine,beali Benedicli deprecaiionempietalis tuoe perfice beniguo affectu;
confessoiis intercessione super bas hostiasdescen- < C et liant, quoeiu eis flàgravit fortis dilectio. in nobis
Aul, quoee! benediclionemnobis cleineiileroperetur, respirare benignus concède. Per.
cl beaioeimmorlalitalis dona conciliel. Per. Communio.Sanclorum tuorum, Domine, quorum
Comuiuiito.Beali Benedicli confessoris lui, Do- festa celebramus, inleTcessioneopem miserieordioe
mine, precibus confidentes,quoesumus,dementiant nobis liibue, ul qui coronam inailyrii lui non me-
Jiiam, nt per ea, quoe sumpsimus, oeterna remédia remur, sallem a venta non rcpellamur. Per.
capiamus. Per. 1NVIGILIA SANCTI JOANNIS BAPT1ST JE.
- INANNL'NTIATIONE SANCTjE MARLE. Oralio, ut in edilis.
Deus, qui hodierna die Verbum luum bealoeVir- Sécréta. Munera populi tui, quoesumus,Domine,
ginis alvo coadunari voluisti, f.<cnos iia peragere, propiliatus iniende, et beali Joannis Baplistoe,cujus
ul tibi placere valeamus. Per euindem. nos tribuis oroeiresolemnia, fac gaudere suffragiis.
Secrela ul in edilis. Per. .
Communio.Adeslo, Domine, populo luo, ul quoe Missa mane primo.
sumpsil fidcliler, et meule sibi el corpore bealoe Oralio. Concède, quoesunnis,omnipotens Deus, fit
Marioe seniper virginis intercessione custodial. u qui beali Joannis Baplistoe solemnia colimus, ejus
Per. apud le inlercessionibusmuniamur.Per.
INFESTO SANCT/EEUPUEMI.*. Secrela. Munera, quoesumus,Domine,etc., iit in
Oralio. Concèdenobis, onmipolens Deus, sancloe edilis.
martyris luoe Eupbemioecl éxsuliare meritis, et Communio.Proesla,quoesumus,omnipotensDeus,
bénéficiaraferre suffragiis. Per. « ut qui coelestia alimenta pereepinius, iniereedeiile
Secrela. Muueribus nostris, Domine, te magnifî- beato Joanne Baplista, per hoeccontra adversa om-
canles, quoesumus,ul in sancloenobis solemuitalibus nia muuiainur. Per.
Euphemioegaudia superna concilies et palrocinia Alla ad Vesperas. Deus, qui nos annua beati
sempilerna largiaris. Per. Joannis Baplistoe solemnia frequenlare concedis,
Communio.Sancloemartyris luoeEuphemioenos, proesla, quoesumus,ul el devolis eadem menlibus
Domine,grata comilelur oralio, el luam nobis L.- celebrémus, et ejus pairocinio promerente plene
dulgentiam posecre non désistai. Per. capiamussecurilalis augmeiilum.Per.
INFESTOSS.LAURENTl.NI ETPERGENT1NI. INVIGILIA APOSTOLORUM PETRIETPAULI.
Oralio. Tuoium i.os, Domine, precibus lucre Oralio. Deus, qui nobis bealorum apostoloruin
893 iEXCERPT:EXCODB. LITURG^FONTAVELLAN. 894;
luorum Pétri et Pauli nalalitia gloriosa pr.oeirecoh-• A ceanihàbere contemptum,eliamare dona ooelesiitim
Per.
cedis, iiibne, quoesumus,eorum nos semperet bene- gaudioruii).
liciis proeveniriet orationibus adjuvari. Per. '. -)NOCTAVA APOSTOLORUM PETR)ETPACL).
et sécréta ut in edilis. ' ' ~. -
Secrrta, ul in editis. Oratio
Coinmunio.Deus, qui ecclesiam tuant rpostoli lu!i Communio.Bealorum aposlolorum luorum, Do-
Pétri fideel nomine consecrasti, qnique beatum ill< i mine, Pelri et Pauli desiderata solemniarecensen-
Paiilum ad pratdicandum gentibus gloriam luami tes,.proesla,quoesumus, ut eoniin supplicationibus
suciare dignatus es, concèdeul omnes, qui ad apo- munilemur,quorum regimur principalii. Per.
slolorum luorum solemnia convenerunt, spiritualii )NFESTO SÂNCTORUM SEPTEM FRATRUM.
rémuneratione ditenlur. Per. Oratio. Proesla, quoesumus,onmipolens Deus, ul
INFESTO APOSTOLORCM PETRIET.PAULI. qui gloriosos martyres Januarinm, Felicem, Philip-
Oralio. Omnipotenssempilerne Deus, qui Eccle- pum, Silvaniim,Alëxandriim,Vilalemalque Marlia-
siam luam in aposlolicasoliditate fuhdàtam ab in- lem, fortes in sua coufessione cognovimus,elc, ut
lernarum eruis lerrore porlarum, proeslain tua veri- in edilis, eliamqitoad secrelamet poslcommunioncm.
iate persisiens, nulla recipiat consorlià perfidorum; INFESTOSANCTI PATERNIANI.
Per. Oratio. Deus, qui per angelum luum Raphaelem.
Sécréta. Familiam luam, Domine, propitius in- iler ostendisii lieato Paterniano, et obitum demon-
itiera, et aposlolieis défende pratsidiis, ut eorum strasli, exaudi preces quas in ejus tibi solemnitale
precibus guberneliir, quibus nilitur le consliluenle deferimus,etc., ul in edilis, in seeunda missa con-
principibus. Per. fessorisvonlificis.
Communio.Exaudi nos, Deus salutaris noster, et • INFESTO SANGT/E MARGARIT^.
aposlolorum.luorum nos tuera pratsidiis, quorum Oratio. Deus, qui beatant Margaritam virginem
donasli fidèlesesse doclrinis. Per. hodierna die àd coelosper marlyrii palmamvenire
Ad Vesperum. fecisli, concèdepropitius ul, ejus exemptasequen-
Oratio. Proesla, quoesumus,omnipotens Deus, ut tës, ad té pervenire mereamur. Per.
qui jugiler aposlolicadefetisionemuhimur, nec suc- Secrela. Hoecvictima. Domine, qnoesnmus,pro
cumbamusviiiis, nec opprimamuradversis. Per. bealoevirgiîiis Margarine'hiarlyrio oblala, et men-
INOCTAVA SANCTI JOANNIS BAPTISTE. lium nobis puriiaiem, et corporum oblineat sancli-
Oratio. Pratsta, quoesumus,omnipotens Deus, ut taiem. Per.
Ecclesialua, quoeiterato nativitalem proecursorisFi- Cbminunio. Hnjns, Domine, sacramënli perce-
lii tui Domininostri Jesu Chrisli Joannis Baplistoein ptioné et bealoeMargariloevirginis inlercessioiie,et
octavoveneratur, eo ipsopro ea ajtud misericordiam lu in nobis ntaner'e dignare, él nos iit te vicissim
'
tuant.pratveniente,a peccalis omnibus temiserante manerc concède.Per
liberari mcreamur. Per. INFESTO SANCTOBUM OUIRICI ETJCL1TT1E.
Secrela. Sancii Joannis Baplistoe lionorabilem Oralio. Deus, qui sanclorum tuorum Quirici et
nativitalem munerihus, o piissime Domine,gemina- Julilloecordibusflamntam luoedileelionis accendis,
lis in octavo Ecclesia-luadie devolissime consequir da cordibus nostris eanidcm fidei cbarilalisque vir-
tu", proeslasolita clementia tua ut ipsopro ea inter- tnlem, ut quorum gaudemus triumohis, orovocemur
venienieid munussalulare sibi pênes le fieri merea- exemplis. Per.
tur. Per. Secrela. Illa nos verilas, 'Domine, semper illumU
Communio.Munera lua, quoein honorem nominis net, quoe sanclorumluorum cordibusflamntamtuât
tui in solemnitale iterala Joannis Baplistoeproecur- dileelionis accendit. Per
soris Filii tui Domini nostri Jesu Chrisli sumpla Communio.Deus, qui sanclis luis marlyribus Qui-
sunt, quoesumus,omnipotens Deus, proeslënt auxi- rieo et JuïiltoeVincéndi solaiiûm, et iinmensam
ruini Ecclesioeluoe,ul expiata ab omni immissione ,D vincentibusgloriam oeiernainconcedis, el laeeralas;
insidiatoiis .le benedicat, tibi serviat, el, te prote- carnes eorum, tanquam odorcm bonimi suaviialis
gente, ab omnibusmalis semper sil libéra. Per. assumis, Iribue, quoesumus, ut sicul eis coronam
INFESTO SANCTJE MUSTIOL.E. ntartyrii pratslilisli, iia nobis peccaioruiiiiioslrorum
Oralio. Crescat in nobis. Domine, semper sancloe veniam largiaris. Per.
jucunditalis effectus, ut bealoe Musliola?martyris INFESTO SANGTORCM ERMAG0R.E ETFORTUNATI.
luoeveneranda feslivitas augealur. Per. Oratio. Iniervënieliiibus, Doniine,sanclis inarly-,
Secrela.SancloeMuslioloemartyris tuoe, Domine, ribus tuis Ermagorà et Forlunalo, Ecclesioeluoe
fesla célébrantes,preces offerimus, hosliam immo- voces placalus admitte, ul, destruciis adversitalibus
lantus, proesla,quoesumus,ul cum proesidiotempo- universis, secura libi serviat liberlale.-Per.
rali et vitam nobisproebeant, et incremënta perpé- Secrela. Munera hiiiiiiliiaiis nostroe,Domine, prt
tua. Per. sanclorummarlyrum illorum EnnagOra;el Forlunati
Communio.Deus virlutum coeleslium,quoesumus gloriosa passionë el solehiiiitate oflërentes,qiioesu-
ul sacrificia, pro sancloeMuslioloemartyris luoe IIIIIS,pfopiliusrespiceiedignare,el ipsonmi inierces-
ptssione delata, desideriorumnos lemporaliumdo- sioae Uiniad profectuin vitoequàm aiiimoe'salulsiri'«
895 SJF.C.XI MONUM.LITURG. mb
nobis consncfamiseraliOJiepervenire concède. Per. A t'oric, cojus nalalilia' per hoec sancla quoe sumpsi-
Communia. Sumenies , Domine,. coelesîia-.-dona, mus, volivo proevenimusobsequio. Per.
myslerii, qnoesiimusul sanclorum mar-iyrumtuorum 1NFESTOSANCTI CHRISTOPHORI.
Ermagoroeet Forlunati adjuvemur meritis, quorum Oralio, ul in edilis.
solcmniiaiemdébita veneralione celebramus. Per. Sécréta. Hujus tibi precibus; Domine, quoesumus,
INFESTO SANCt.*PRAXEWS V1I1GINIS
ETMARTYRIS. grata hoecreddatur oblalio, pro cujus ësi fcsuviiaie
Oralio. Deus, qui inler coelerapolentioetuoemirar inimolanda.Per.
cuta etiam in sexu fragili victoiiam castitatis et Communio.Repleli sumus, Domine, munere so-
martyrii conlulisti, da, quoesumus, ut beatoe et lemniteiis oplafoe,qua. beati Christophori martyris
sancloe martyris luoe Praxedis adjuvemur meritis, tui el celebritate vivamus el precibus. Pér.
cujus heatiludinis irradiamur exemplis, Per. INFESTO NAZARI1 Cl CELSI.
Secrela. Accipe, Domine, munera quoein benloe Oatio, ut in edilis.
martyris tuoePraxedis- solemnitale deferimus, quia ' Secrela. Sanclorum martyrum luorum, Domine,
ad lua proeconia recurrit et taudem, quod talis esl Nazarii et Celsi intercessione placatus, prasia,
orta mortalis assumpla. Per. ç'ia'Stttnus, ul quoe lemporali. celebramus actione,
Communio. Hoec in nobis, Domine, gratta tua, j" perpétua salvalione capiamus. Per.
qmesumus, semper exerccal,,ul et divinis inslauret Communio. Exaudi, Domine, preces nostras, et
nostra corda mysteriis, et sanctoe inartyris tuai populus.luus, qui sub tamis sancloium mariy-rum
Praxedis commemorationeloeliucet.Per. luorum Nazarii cl Celsi palrociniis esl coiistilulus,
INFESTOSANCT.E MAR1.-EMAGDALEN.E. et a suis offensionibus libereiur, el ah omnibus
Oralio el sécrétaut in edilis. lueatur adversis. Per.
, Communio.Yivilica,Domine, animant et spiritum INNATALI SANCTARUM VIRGINUM FLOR-ÏET LUC1LLJÏ.
nosirum peccati vulnere. sancialiim, intercedente Oralio. Da nobis, Domine Deus nosler, in san-
beala Maria Magdaletta,qui.ejus precibus tua invicia , ctaruin martyrum tuarum Floroeet Lncilloeineessa-
virlulc quairiduanum. Lazarum resuscitasli de mo- bili veneralione lattari, ut quod digna mente non
îiumenio. Qui vivis. ^ possumuscelebrare, humilibussallem frequenleraus
..,: ; .. IN FESTO SANCTI APOLLINARIS, obsequiis. Per.
Orano ut in edilis. Secrela. Offerimus,Domine,preces et munera in
Secre-.a.Respice,Domine, super bas, hoslias no- honorent sanclarum virginum tuarum Floroeel Lu-
stras quas nomini luo sacrandas offerimus,,et beati cillat gaudeutes, proesla, quoesumus, ut el couve*
Apollinaris martyris lui alque pontificis prasequatur . îiicnicr hoec agere méreamur, él remedium sempi-
oralio, pér quant nos içxpiari facias et deléndi.Per. lernum valeamus acquirere. Per.
Communio.Pratsta; nobis, quoesumus,Domine, ol .Çotmnuw'o.Sacfamentis, Domine, muniamur ac-
lua sancta quoesumpsimus,proesidiamentis .eteor- cepiis. ei sanclorum tuarum virginum Floroeet Lu*
poris.....; et, inicrvenieiiiibus beali Apollinaris me- cillât intercessionecontra oaines nequilias irruenies
litî-', abiortinîbiis.absolvepeccalis. Per, , . _ ar.Hiiscoeiestibus prolegamur. Per.
5. ......• -INFJESTOi.SAKCTjE GHRI.STIN.-E;. IN INVENTIONE SANCTI STEPnANI PROTOMARTÏBIS.
Oratio:.Créseatin>.nobis,;Pon!iiie,semper sanctoe Oratio. Deus, qui es sanclorum luorum splendor
luo-
jfïéunditatis:ieffêëtus,ul be.aloeÇhrisl'ina?martyris mirabilis, qui hodierna die corpora sanclornnt
luoeveneranda feslivilas augealur. Per. rum Sieptiani, Nicodeiiti, Gamaliélisalque Abibon
-'.Secrela. SanctoeChrislinoeniarlyris tuoe,Domine, inventione gloriosa revelasii, da nobis in oelerna
Per.
preces offerimus, hosliam immolamus,proesla, quoe- loeliliade eorum societaie gaudere.
sumus, ut cum proesidiotempprali, et "vilam nobisi .Secrela ut in edilis plurimorummartyrum lempore
proebeantj-eljiicrcmeiila perpétua. Per. Pasçhali.
: Communio..Deus.virtnluni coelesliym,quoesumus >n Communio.Sumpsimus, Dominé, sanclorum luo
-lU-sacrifictapras; ncloeChrisiiiioeniarlyris luoepas- riim Stepnani, Nicodemi, Gamaliélis alque Abibon
sione delata, desideriorum nos teniporaliumdoeeantt solemnia' célébrantes sacramenla coelesîia; proesla,
babere contemptum, et dona-habere facia'nl coelé- quoesumus, ut quod lempoialiier gerintus, attends
fatiumgaudiorum. Per. gaudiis consequamur. Pér.
)NVIGILIASANCTI JACOBIAPOSTOLI. BENEDICTIO V\l£.
Oratio..Concède nobis, onmipolens Deus, veiilu- Benefdic, Domine,el hos fructus novosuvoe,quos
ra.mbeali aposloli tui Jacobi solemnilatem congrue) lu Domino rare coeli et iiuindanlia pluviarum et
matu-
pra'venire honore,--.£.1.venienlemdigna celebrare de-- lemporum serenitale alque Iranquillitale ad
volione.Per. .ruaient perducere dignatus es, el dedisli eam ad
- usus, nostros, fcumgraliarum actione percipere in
nosiroedevolio-
. Secrela: Accepta libi sil, P»<*..*ne,
. nis oblalio,-et, ad. sancti .Jacobi aposloli lui ventu-- nomine DominiJesu Chrisli, per quem hoecomnia,
ramipnriores facialnos venire festivitaiem. Per. Domine, semper bona créas. Per.
Ooimiuimo.Proesla nob:s, oelcrne Salvalor, beali [i IN FESTOSANCTI DONATI EPISCOPIET MARTViUS.
Jacobi apostoli >lui nos ubique pia prategi ora - Oralio. Deus, qui in beali Donaii martyris lui;
897 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FOiSTAYELLAN. "m
atque pontificis manibus poculi fragmenta rcstau- A Communio. Deus, qui Ecclesiam luam sponsam
rare digiialiis es, siipplicantium preces benignus vocare dignatus es, *ut quoe haberel graliam, per
exaudi, ul quod fiducia non habet meritorum, ejus Dei devoiioiiemhaberel etiàiti ex domine pieialenv,
nobis intercessione donelnr. Pér. da, ul ômiiis hoecpiebs nomini luo serviens, Ttii-
Secrela Deus, qui in beali Donali episcopi et jusvocabiili côtisofiio'digna esse hicreaiiir, et ec-
niarlyris lui manibus poculi fragmenta restaurera clesia tua iu templo, cujus anniversarius dies cele-
dignatus es, munera plebis tuoepropilialus inlende, bratur, libi.cpllecla, le timeat, le djligal, le sequa-
ut ejus nobis fiât supplicalip salutaris pro cujus lur, ut duin jugiier pér vesiiigia tua graduir, ml
solemnitale boiliernam diem celebramus. Per. coelesîia""""""
promissa, té "ducenlè,pervenire merealuiv
"
Communio. Omnipotenset misericors Deus, etc.; 'Per.'"' ""^YVf •!" '." '. ."",..
'"' '' .'
ul in edkis. IN FESTO SANCf I'SYJIPUORIANI
IN VIGILIA ÀSSUMPTIONIS SANCTiE MARIJÊ. Oralio. Beati iiiaityrisiuiSyinphbriâhi; Domine,
Oralio, ut in edilis. n'oS'liVeré iproesîdiis,'rit cujus sbléiniiitalent àiîiiua
Secrela. Magna, quoesumus, Domine, apud cle- devolione récolimus, ejus intercessioitibus âb om-
nieiiiiam luam pro nobis in.lerveni.ilDei Genitricis nibus adversitâtibus ehiàntur. Per.
oralio, quam ideirco de proesenlisoeculo iranstuli- (j' Sécréta. Siiséipè, Dominé qooesumusjpropitius
slî, iu pro peccalis nostris fiducialilcr intercédât. oraiidiiëm noslram cum oblaiioiiibus hostiarum su-
Per eumdem. perimpbsilis, et tnârlyïis' tiii '"SynïpliO'riani ("eprCr
Communio. Concédé, quoesumus, 'omnipotens caiieiié piëiati'ïùsé përfice'benigmis àccepiiis, et
Teiis, ad bealoeMarioesempervirginisgaudia"attenta ïlluinv qui il) -eulit 'flàgravit;-'-fervorenv -in nobis
pertingere, de cujus nos veneranda àssiimptione aspira benignus, ùtifrtua dileclione 1 permanentes,
ti'ibiiis annua solemnitatë gauderè. Pef éûmdein. . èi in tua fide înVëniaiiiuf àiajjilés, el'in moribus •
IN ASSCMPTJONk SANCTJ; MABI.4Î. i concordes et ih opëfë ëificàces;:Péri '."'" - •
"Oratio. Yénerahda nobis, Domine;'hujus "dieile- [. Communio. ;SacfO' fiiii.néfé satiàl'i, quoesiimus,
. Stivilas opem conférât salutem, in qua sancla Dei ôi!)riTpoie'ns Deus, ut'
iniérveiiièiite beato Syhipho,-
,-geiiilrix hiorlenï subiil 'let'ipp'ràlèfri* née lamen riano "martyre ino ohihes; rM sàiiciôrrinî*"uipruin
mortis nexibus deprinii poluit, qùoe Filïûrii tuum jubeas no?.ascisci..c'oilegip.Per.
Dominum nosirum dé se gëiiuît iucàrnâtuin. Qiil ' IN FESTOSÀNCTÎ BÀUTHOEOM-éi* APOSTPLi.
'' '' i
tecum. "Oratio et sécfeïdût inedilis;
Sécréta. Sûbvenial, Dominé, quoesiumus,'etc.',-'tir Communio. Protégé," Domine; popul'iiniiluum, et
iu edilis, eliàm qiioad posteommunionem.' C aposloli lui Bafîfiolomoei pairocinie confidënlem
IN OCTAVA .SANCTI LACRENTH.' perpétua defensione conserva. Per..
Oralio. Beati Laureîiiii nos facial. Domine, pas- IN FÉSTOSANCTITt'ÙFI MARTYRIS."
"
Oralio. Adësto supplicationibus nostris, lit' beali
sio veneranda loetànlés, et lit eum salïicienter recô-
lamns, dignus efïicial. Pér, Riifi inlercessionibus confidentes, iiec iitînis terrea-
' ""'" ' ; née
Secrela. Beali Laureniii martyris nos, Domine, lïiur adveisanlium ullo cohiurbémur incursu.
"J'""'*"'" --:;:'"-" '";v;" "''
precibus protège, cujus horioràbîlem passioueii-i "Per,"'"''
muneribus geminaiis éxséquianiur, quoe licet pro- Secrela. Ôblalis, quoesumus,Domirië.plaëare mu-
priis sil niemorandâ principiis, indesineiitër t;man neribus, et intercedente beato Riifo niar'yre luo,
: ' a cunetis nos defeiidë periculis. Pér.
pernianei gloriosa. Per.
Communia. Soleronenobis inlércessio beali Lau- ''"'Communio.Coeléstibus ref'ecli sacranientis.el gaii-
realii martyris, quoesumus,Domine, proestet aùxi- d'iis, supplices te rogamuf. Domine, ul quorum gla-.
lium ut coeleslismensoeparticipalio, quant sumpsi- ria'ntiir iriumphis, protegaiiiuf auxiliis. Pe'r. . "
mus, irib.iial Ecclesia? luoe recensilam lattitiain. . INFESTOSANCTI ' "
JOANNIS RAPTiSTk. .
Per. _" Oralio ul iii édiits. .
IN FESTOSANCTI MAGXI. Secrela. Munera tibi, Domine,pro .saneli martyris
Oralio. Adesto Domine, supplicationibus nostris, lui Joannis Baplistoepassipne deferimus, quia.dniit
et iniércedeiiie beato martyre luo Magno, ab ho- fi.niiur in terris, factus esl coeiesti seiie përpetiiiis,
stiunt nos défende propilialus incursu. Per. et quoesumusul. ëjus obtenln nobis proficial ad sa-
Sécréta. Proesla nobis, quoesumus, otnnipptéiss lutem. Per. ..-..'.;;.'
Deus, ul nosiroehumililalisoblatio, et pro tuorum libi Communio,iConférai.,nobis. Domine, sancii JQan*
grala sil honore sanclorum, ei nos corpore pariler iiis Raplistoe utraque solemnitas, ut et magnifica
et mente purificet. Per. sacramenla, quoe sumpsimus, âiiciifiçala venere-
Communio.Tua sancta sumentes, quoesumus,Do- mur, et in nobis potius édita gàudeanius..Per.
mine, ui beali Magni.nos layeani beala proesidia. IN FESTOSÀNCTiFÈLiClTATlS.
Per. Oratio. Pioe'sta, quiesuirius,omnipotens Deus.' c
1NDF.DICATIONE BASILICS SANCTI FLORIDI. bealoeF.elicitàlis niarlyris tuoesolemniareceiisenie.5
Oralio cl secrela, ut in edilis in dedicatione ec- nieriiis ipsius prolegamur.et precibus. Per.
clesia:. Secrela. Vota populi lui, Domine, propilialus iit-
809 S^C. XI MOiSU.U.LITURG. 900
lende, cl quorum nos iribuis solemniacelebrare, fac A quorum in ista conlinentur ecclesia patroeirita, nos
gaudere suffragiis. Per. ubique adjovcni, qualenns hic in illorum proesenii
Communio. Supplices le rogamus, omnipolcns suffragio, lranquilla pace in lua laude loelemur.
Deus, ul inlervenientibus sanclis luis, et tua in Per.
nobis dona mulliplices, el lempora noslra disponas. Secrela. Munera tuoe, misericors Deus, majestali
Per. oblala benigno,quoesumus,suseipeintuilu, ut eorani
INNATALI SANCTI BARTHOLOMjEI, nobis precibus fiant salularia, quorum sacralissimsé
Oralio. Exaudi, Domine, populum tuum cum in bac basi'ica reliquia?recondunlur. Per.
sancti Barlholomoeiaposloli tui palrocinio suppli- Communio.Divinalibantes mysteria. quoesumus,
canlem, ut tuo semper auxi.lio secura libi possit Domine,ul beatoeMarioesemper virginis, et eorum
devotione servire. Per. nos ubique inlércessio protegat, quorum hic sacra
Sécréta. Sacrificium nosirum libi. Domine,quoe- gaudemuspratsënlia. Per.
sumus, beati aposloli lui Barlholomoei precatio )N FESTO SANCTORUM OMNIUM.
sancla conciliet, ul, cujus honore solemniier cxhi- Oratio. Deus,qui nos-beatoeMarioesemper virgi-
befur, meritis elliciatur acceplum. Per. nis et beatorunt aposlolorum, martyrum,.confesso-
Communio. Sumpsimus, Domine, divina niysle- rum, virginum, alque omnium simul sanctoruin
ria beali Rartholomati apostoli comiiicmoraiione continua loelificascommemoratione, proesla, quoe-
loetanles,quoe sicul tuis sanclis ad gloriam, ita no- sumus, ul quos quoiidiano veneramur officio,
bis, quoesumus, ad veniam prodessepeifieias. Per. eliam pia conversalione sequamur exempta Per.
IN FESTOSANGTOBUM CONFESSORUM FLORIDI Secrelaut in edilis.
ET AMANTI1. Communio.Proesla nobis, Domine, quoesumus,
Oralio. Propiliare, quoesunnis, Domine,nobis fa- inlercedenlibus bealoe Marioe semper virginis el
mulis tuis per horuni sanclorum confessoruinluo- omnium sanclorum tuorum meritis, ul quoeore cou-
rum Floridi 'cl Amanlii, qui in proescntiveneiantur lingin.us,pura menle capiamus. Per.
Ecclesia, mérita gloriosa, ul per eorum piam inter- PROSALUTE VIVORUM ET MORTUORUM.
cessionentab omnibus semper prolegamur adversis. , Oralio. Pielale tua, quoesumus,Domine,omnium
Per. iiostroruin solve vinculadelielorum, et intercedente
Secrela. Suscipial clemenlia tua. Domine, quoesu- beata Maria semper virgine cum omnibus sanclis
mus, de manibus nnstris munus oblalum, etperho- piniificem nostrum et omnem coiigregatioiiemilli
rum sanclorum confessorum luorum Florin ell (g commissam,et nos faniulosluos ac famulas, atque
Amanlii oraiiones ah oninibus nos emuudelpeccalis. locum islum omni sanelilate cuslodi, omnesqne
Per. aSinitate et familiaritaie nobis junctos, el omnes
ComiMKiiio. Divina libanles mysteria, quoe pro> Chrisiianos a viliis purga, virlulibus illustra, pa-
boni m sanclorum confessorum luorum Floridi cll cem et salutem nobis Iribue, hostes visibil.eset in-
Amanlii veneralione luoeobtulimùs majestali, proe- visibiles remove, inimicis nostris chantaient largire,
sla, quoesumus,Domine,ul per ea veniam merea- et oninibus fidelibus vivis el defunctis in terra vir
niur peccalorum, et coeleslis«ratioe donis reficia- venliiim vilani et requiem oelern.amconcède. Per.
mur. Per. Secrela. Deus, qui per singularis corporis lui
INHONOREM OMNIUM SANCTORUM. hosliam lolius mundi solvisli delicla, hac oblaiioné
Oratio. Concède, quoesumus; oniiiipoiens Deus,, placatus, maculas peccalorum noslrorunt absierge;
ul inlércessio nos sanctoeDei genitricis semper vir- él omnium Chrislianoruni fidelium vivorura atque
ginis Marioe,el omniumcoelésliumviriuluni, saiicto- morliiorum peccala dimille, eisque proemiaoelerna
runiqiie omnium aposlolorum, martyrum, confes- concède.Per:
sorumque, alque virginuni, et omnium eleçlorum ) Cvmmunio.Sumpla, quoesumus,Domine, sacra-
ubique loelificel,ul dum eorum mérita recolimus,, j) menta omnia vitia famuli tui pontificis nostri el
patrociuia senliamus. Per. noslra dclergant, omnemque pravi.atçm el iufir-
Secrela. Oblalis, Domine, plaçant muneribus, ell Inilalem, séu eliam hoslium rabiem alque subilam
iulercedcnte beala Maria cum oninibussaiictis luiss moitem meritis Lealoe Marioevirginis et omni,un
a cunclis nos défende periculis. Per. sanclorum a nobis procul repellanl, et omnibus fi-
Communio. Sumpsimus, Domine, bealoe Marioe e delibus vivis el defunctis prosint ad veniam pro
semper virginis, el omnium sanctoruin tuorum com- i- quorum libi sunt Oblalasalute. Per.
memorationemrécolentessacramenla coelesiia,proe- !- MISSA ADPOSTULANDAM GRATIAM SPIRITUSSANCTI.
sla, qua'sumus, ut quod lemporaliier gerinius,, Deus',cui omne cor palet, etc., «lin edilis quoad
seiernis gaudiis consequamur. Per. 1resoraiiones.
INHONOREM OMNIUM SANCTORUM QUORUM REL1QU1-4Ï Lectiolibri sap'eniioe. Spiritus disciplinoeeffugiet
INECCLESIA SUNT. ficlum, etc., usque habet vocis.
Oratio. Concède, quoesumus,omnipotens Deus, i, MISSA PROEP1SCOPO VIVO.
ul sanCiaDei geniirix Maria, sanclique lui apostoli,
i, Oratio eadem, quoein edilispropapa.
martyres, confessores,virgin'cs,alque omîtes saiicli,
i, Secrela. In ramulo tuo ponlifiee noslro; quoesu-
991 jEXCERPT. EX CODD.Lli URG.FONTAVELLAN. 902
mus, Domine,borios mores piacalus institue; lu inn A Communio.Sumenlcs, Domine, perpétua? sacra-
co, quod tibi placitum sil, dignaii1er.infunde, utit ntenta salulis luam deprecamur clemeiiiiam, ut per
et dignus sil, et lua valeat bénéficia promereri. ea famulum luum N. ah omni adversitale prolegaf.
Per. Per.
Communio.Hoec,quoesumns,Domine, etc., ut inn ALIApno AMICIS.
ed'uii. Oratio. Deus, qui charitalis doua per grattant
ALIAMISSA PROSEMET1PS0 SAGERDOTE. sancti Spirilus luorum cordibus infudisli, da famu-
Oralio. Suppliciler le, piissime Deus, Pater om-- lis luis N. pro quibus luairi deprecamur clemenliant,
nipotens, qui es crealor omnium rerum, depretor,, salulenl mentis et corporis, ut le toia virlute diFi-
ul, dum me famulum luum coram omnipo.leniia a ganl, el quoetibi olacila sûnl iota devolione pe'r'Ii-
ntajeslalis luoe graviter deliquisse confileor, perr ciant. Per. .--.-
inlercessionembeatoeMarioesemper virginis el om-- ' Secrela. Miserere, quoesumirs, Domine, faniulis
nium sanclorum luorum mamint misericordia?luoe 8 luis, pro quibus hoc sacrificium Iaudisi luoe offert
mihi porrigas, qualenus dum hanc oblalionem luoe ? mus niajeslaiï, ut per hoec sacramenla supernae
pietalis offero,quod nequiter admisi, clentenlissime t beiiediclionis graliam ohtineanl,et aloriain oelernsé
digneris me absolverc. Per. " bealitudinis acqiiiranl. Per.
Secrela. Deus misericordioe, Deus pietalis, Deus3 Communio.Divina libantes inystefia, quatsiinins,
indulgenlioe,indulge, quoeso,el miserere mei servii Domine, ul hoecsahitaria sacramenla illis proficiant
lui, el sacrificium quod pietalis tuoegralioe humili-. ad prPsperitaiem et pacem, pro quorum difecïionc;
ter offero, bénigne digneris snscipcrc, d peccala,, hoecluoeobtiilimus majestali; Per.
quoelabentibusviliis contraxi, bealoeMarioesemper Alia. Deus, qui siipplicuin luorum vola per diar
virginis, el omnium sanclorum.tuor. m pins ac pro- ritaiis officia suscipere dignaris, da famufis mis
pitius el misericors indulgeas, el locum poeiiileniia?
; in lua proficere difcctïone, ut et libi secura mente
ac tacrymarum domina concède, ut veniam mcrear deservianl, el in tua pace semper assistera ntereait-
accipera delielorum.Per. lur. Per.
Communio.Deus, qui vivonrm es Salvator om- MISSA PROPECCATIS.
nium, qui non vis morie») peccalorum, nec loelaris; Oralio. Exsullatio divina, pietas paterna, niaje-
in perdilione morienliiiin, le suppliciler deprecor, stas immeiisa, le supplex iremeiisqne deprecorpre
ul concédas mihi veniam peccalorum inconnu, Kl f.imulalua N. ul des ci mentent putain, chariiatehi-
admissa delleam, et poslmodum flenda, non admit- rf que perfectain, in aclihus siiteefilateni, in corde "
lam : ul cum mihi ex tréma,dies finisqnevitoeadve- puritàleni, iu opère virlulem, in inoribus disciplï-
iteril, emundalum delictis omnibus me angélus saa- nam, ul quod nos, licet indigiii, ante conspecluni
ciilatis sûscipial. Per. ntajeslalis tuoe fideliler devoteque pro ipsa clemen-"'
MISSA PROAMICO VIVENTE. lioe luoe offerimus, pietalis luoe gralia oblinendo
Oralio. Deus qui jusiificas impium, et non vis cognoscat. Per. .
jneriem peccalorum, majcsiatem luam suppliciler Secrela. Indulge, Domine, stipplicanli mihi fàhtulo
deprecamur, ut famulum tuum, N. de lua miseri- luo, da indulgenliam poscéndi, ul secure tibi Do-
cordia confidentcm, coeleslfproiegasbenignus auxi- mino Deo noslro vietimaiit pro famula tua N -
lio, et assidua proleclione conserves, ut tibi j.ngi!er offerrevaleam, ul-pro delictis suis veniam oblineat,
famulttur et nullis leiilalionibus a le separeiur. et per le pariler sancla munera consecn;a ad s'nlu-
Per. lëm oeiernoegralioe cum luo adjutorio possil perve-
Secrela. Hujus, Domine, quoesumus,virlute my- nire. Per.
sierii et a propriisnos mnnda delictis, el famulum Communio. Confirma hoc, Deus, quod operaïus
luum N. ah omnibus absolve peccalis. Per. es in nobis, et cuslodi graliam, quam nobis con-
Communio.Purificen.t nos, Domine, quoesumus,pi ferre dignatus es, luorum intercessione sancuirum;
sacramenla quoe sumpsimus, el famulum luum N... cl donum liioe misericordioe famula? luoeconferre
»b omni culpa liberum esse concède, el qui con- dignare. Per.
scientioerealu conslringilur, coeleslisremedii pleni- MISSA ALIAPROPECCATIS.
lûdine glorielur.Ter. Oratio. Deus misericordioe, Deus indu.gentioey
PROAMICIS VIVENTIBL'S. indulge quoeso,el miserere famulo tuo N. ut deli-
Oratio. Omnipotens sempilerne Deus, miserere elorum, quoelibi ex ore aperuil, nulla in ée macula
faniulis luis, cl dirige eos secundum tuant clcmen- reservelur inlerius, sed per poenilentioeluctum ad
tiam iu viam salulis retenue, ut le donanle libi pla- lua mereatur pervenire promissa. Per.
eila. cupiaul, et Iota virlute perficiant. Per. LectioEzechielis propheloe.Converlimini ad me,
Secrela. Proficial, quoesumus,Domine, hoecobla- elc, usque dicil Dominus. '-'
lio, quam luoe supplices offerimus majestali, r.d Sequentia sancti Evangelii secundum Malthoeum.
salutem famulorumtuorum, ul providenlia tua eo- In illo lempore : DiscumbenlcJesu, etc., usque pec-
)i*.mvila inler adversa el prospéra ubique dirigatur. calores in poenilenliam. ,
P-er - . Sccrcta. Respice, quoesumus, Domine, ad jvfcîoï
wrt .BMC. XlMO:sl]M. LITURG. Éi
famuli lui in qui libi mente et corde se peccasse Ai renis. it'ûeçiibus.expiait ad superni plc-niludinem
graviter coiîfiieltir; et proesla,utpér obl.jlioneiului sacraniei'ii, .cujus liba.vint.us. sancla; leiidamus. Per.
corporis el sanguinis, quant tibi pro ipso offerimus ALIAMISSA
veniam impeliârévaleaitius. Per.
Communio; Rë'fecii; quoesumus, Dominé; dalis Orr.'.'.f.Deus, qui contritorum non despicis ge-
luis, ic supplices exoramus, utconversô fratreno- mitum, et .niçereniiuinnon spernis affectons,adcsvt
slro ad viam jusliliati fonlem lacrymaium in éum precibus nostris, quas pielati 4uat pro tribulatione
conculias, el né nliralugenda coiiimitlat, eum pa* nostra offerimus, implorantes ut nos clemenler su»
leri.iapietale cuslodi. Per.' - ; r v ..>,- scipias, et solo bonitalis luoe.intuilu tribuas,, 11=
nos diabolicoe humanoe 1
PROCONF1TENTJBUS rECCATA SBÀi '•-'•-' ; quidquid-contra atque mo-
Oralio. Exaudi, quatsumus,' Domine, supplicum liuiilur adversilates, adnihilum redigas, el cmîsiliû
misericordioeluoe allidas, qualenus nullis adversita-
preces, etc., ul'in litaniis edilis.
Secrela.-Hoslias tibi, Dominé, placatiôhis offeri- , libus latsi, sed ab omni tribulatione et aiigustia
mus, Ut delicla noslra-miséfatus absolvas et pàcem . liberali, gralias libi in Ecclesia lua referamus, Per.
nobis concédas. Per- • i ''• ''-• > '> Secrela. Deus, qui iribulalos corde sanas," ad
CômmuJiio.Proesla nohis.-oelërne- Salv:îlor, ul.I3 hanc. propitius hosliam dignanler altende, et qua
pefCipiciifesihoentunerè'veniam pëec'aioruni'détais ; lotius mundi voluisli laxari delicla, pro tribulatione
sempitrbeiieficiis gloriemiir "' ''-'y.y-<y.-i??. nostra clemenler assumé, n.ostraque cuncla discri-
;M1SSÂ PROPËCCÀTIS.- '•''•>"-' ;:">>'' mina suive, tribulaliOnem, attende, misërias pelle,
ration {'DcuSj='qui peecaulium non- vis' animas ; angustias et pressuras am'ove, ul'exuli ab omnibus,
péri re, sed cul pas; cphlinepoeriam quant ineroiiiuiy quoe patimur,, nialis , in luis semper deleciemur
el quant precàmur stipër nos effurideçleineiitiam exsuliaré beiieficiis. Per.-., ,. , .
• luai)i,-ui de moerorë: gàndium luoe-mîsericordioe- .... Communio.Dimilte, quoesumus,Domine, pç'ccata
consequi mereamur. Per. noslra, el tribue nobis.misericordiam luam, orisque
Secrela. Subvénial liohis, Domine, qnatsumnsy nostri alloquio deprecauts noslram iiumiiitaiem
sacrificîi proes'çhtîsOblalio, qrioenos el âb uiniversis .altende, iVincula solve, delicla dele, tribulatipnem
erroribus pplcnter absolvat, et a lotius' eripiat'-perr'-' inspice, adversilalem repelle, effeclumque peiilioiàs
dilibnis incursu.Per. nosirat jugiier clémenlaTexaudi. Per.
Communio.Èxatidi; Dominé,gemilum populi lui MISSAIN TEMPORE BELLI.
ne piiis apud te valeat^lTeiisiodeliiiqueiitiiiiii,quant "
Oratio. Omnipolens et misericors Deus â heilo-
misericordia lua indulla flelibus supplicaiilium. I
rum nos, quoesumus, turbine fac quieios, quia bona
Per.
' PROHEMISSIONE • ' nobis proestabis,si pacem dederis et menais et cor-
PECCATORCM;
Oralio cl secrela, ul in edilis. poris. Per.'
Secrela. Sacrificium, etc., ni in edilis.
Communio!Quosmuneré ccelésli reficis,'-Donii.no.,
lucre Communio. Sacrosancli corporis et sanguinis
divinp proesidio, ut luis niyslprijs pcrfriienles Domini fïosiri" Jèsn Chrisli refeClione coiifofiaii,
nullis subilamiir adversi.s, et a cuiiclïs iniquilutibus
suppliées té- rogamus, OmnipotensDeus, ut hoc r.e*
ris
liost exilé ims' oiniiipoleiîsDeus; et in-IdaTacpace
' medio singutarj ab omiiiiini pecCatofuiiinos cogila-
gaudoï'c. Peiv '''.'''".'' '''''••'''. '',1- i-
" ' MISSA iioné purilices; el a periciiloriini iiiunias iiïcufsioïiè
PROMALIS COG1TAT10NIBÙS.'.--'' cunclorum. Per eumdem.
Oralio et secrela, ul in edilis. ' _.
..-"
.Communio.Per hoc sacrificium, quoesumus,Do- MISSA PROPERSEQUENTIBUS
mine, quod.tua? obtulimiis majestali, ab omnibus: Oralio. Hpslium nostroruiti, quoesumus,Domine
cor famuli lui cnïunda lenlàiionibus. Per. Deus, elide supeibiam; el per iiitei:cessionem.beaioe
MISSAPROPËTITIOSE LACRÏMARUM. MarioeVirginis: et omnium sanclorum dexlera?luoe
Oralio et Postcommunio,ut in edilis, virlute prosterne. Per.
Secrela. Hoec sac.rificia, quoesumus, Dominé, Secrela. Hujus, Domine, quoesumus,virlute my-
quoe luoepietaii oblulihïus, nobis proficiant ad no- slerii per intercessioncm bealoe MarioeVirginis et
siiorum veniam peccalprant, et niiseraiionis luoe i omnium sanctoruin a nostris mundemur occullis, el
semper tribuant solatium. Per". ab inimicorum liberamur insidiis. Per.
MISSA PROTRIBULATIONE ' Communio.Yivificetj quoesumus,Domine, propi
Oralio. Iiieffâbdëm misericordiam luam, quoesu- - tialio lui sancla mysterii, et per mérita bealoeMarioe
inus, Domine, nobis clemenler pstende, ul simnlI Virginis, et sanclorum omnium pariler nobis expia-
nos a peccatis exuas et à poenis quas pfo his nié- tionem iribualel munimen. Per.
remur eripias. Per. MISSA IN TEMPORE MORTALITATIS.
. Secrela.Purificct nos, Romine, quoesumus,nrune-? -. Oralio et secrela ut in edilis.
ris proesenlisoblalio, et dignes sacra participalionëî Communio.Sacramenla nos, quoesumus,Domine,
perficiat. Per. lua sancla sumentes, et ab omni propitiusiniçuilale
Com.NHRio. Proesla,Domine,quoesumus,ut a ler- ei periculo défende. Per,
905 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FOÎSTAVELLAN. 905
MISSA PRO1TERAGENT1BUS. A animas faniulorum luorum subdiaconorum in lucis
Oratio et secrela ul in edilis. oelerna?perficias regione gaudere. Per.
-Communio.Deus infinila?misericordioe et maje- Communio. His sacrificiis, quoesumus,omnipolens
ttatis immensoe,quem nec spalia locorum, nec in- Deus, purgenlur animoeet spiritus famulorum tuo-
lervâlla temporum, ab his, quos tueris, abjungunt, rum subdiaconorum, ut ad indulgenliam etrefrio-e*-
adeslo famulis luis in te ubique fidenlihus, et per rium sempiternum pervenire mereanlur. Per.
omnem, quam ituri sunt viam, dux eis et cornes MISSA PROUNODEFUNCTO. :
esse dignare ; nihil eis adversilalis noceat, nil dififi- Oralio. Omnipotens sempiterne Deus, cui nun-"
.cullalis obsistal, cuncla eis salubria, cuucta sint quant Sine spe misericordioesupplicalur, propiliare
prospéra, ul sub ope dextera? tuoe quidquid jusio animoefamuli lui, ut qui de hac vila in lui nomi-
expelierint desiderio céleri conseauantur elïeclu. nis confessione discessil, sanclorum luorum numéro
Per. facias aggregari. Per.
MISSA INDIEDEPOSITIONS DEFUNCTI , III, Vel VII, Secrela. Propiliare, quoesumus, Domine, animoe
vel xxx. famuli lui N., pro quo libi hoslias placationis offe-
Oratio tu in edilis die tertio. rimus, et, quia in bac luce in fide mansit calholica,
Sécréta. Adesto, Domine, supplicationibusnostris, B in fuiura vila ei relributio coeleslis gaudii condone-
. et hanc oblalionem, quam libi offerimus pro anima lur. Per.
famuli lui N. in die deposilionis ejus tertio (vel Communio.Proesla, quoesumus,omnipotens Deus,
.seplimovel tricesimo),placidus acbenignus assume. ut anima famuli tui N. ab angelis lucis suscepta in
Per proeparatahabitacitla deduci facias beatorum. Per.
Communio.Omnipotens sempiterne Deus, collo- MISSA PROPLURIBUS DEFUNCTIS.
care dignare animas famuloru.o famularumque tua- Oralio. Deus, cujus misericordia? non esl nume"-
rum, illorum quorum diem celebramus deposilionis, rus, suseipe propitius pro animabus famulorum luo-
in sinibus Abraham, Isaae et Jacob, ul cum dies rum preces nostras, et lucis eis loetiliam alque in
agnitionis tuoeadvenerit, inter sanctos tuos et ele- regione sanctorum tuorum societatem concède.Per.
clos resuscitari proecipias.Per. Secrela.Pro requie, Domine,animarum famulorum
MISSA PROCNÔSACERDOTE DEFCNCTO. tuorum N. suseipe hosliam, quam tu Deo Patri pro
Oralio. Beali Floridi. confessoris tui, quoesumus, nobis pblulisti benignam, ut qui causa homiuuiu
Domine, intercessione nos protège, et animam fa- descendisii de coelis, te redéunie mereanlur nume-
muli tui sacerdolis sanclorum luorum junge consor-, tari in consorlio sanclorum, qui cum Deo Paire et
tiis. Per. Spirilu sanclo vivis et régnas in soeculasoeculorum.
Sécréta. Suseipe, quiesumus, Domine, hoslias Communio.Hoec nos communio,Domine^ p-urget
placationis et laudis quas libi in honorem beati a crimine, et animabus famulorum luorum coeleslis
Floridi confessoris tui consecrandas deferiuius, et gaudii tribuat consortium, ut anle llironum glorioe
pro requie famuli lui sacerdolis N. libi istipplici1er luoesegregatoecum' dextris, nihil commune habeaiit
immolamus.Per. cum sinislris. Per.
Communio.Ascendant ad le, Domine, preces no- MISSA PLURIMORUM DEFUNCTORCM.
stroe, el animam famuli lui sacerdolis N. gaudia Oralio. Deus, cui proprium est semper misereri,
aelërnasuscipiant, el quem fecisli adoptionis parti- et preces exaudire supplicanlium ,-propiliareanima-
cipent, jubeas hoereditaiisluoe'esseconsorlem. Per. bus famulorum luorum N., ut le miserante a pecca-
MISSA PRODIACONIBUS DEFUNCTIS. lorum vinculis absoluti, ad atténue beatiludinis re-
Oraiio. Adesto, Domine, supplicationibus nostris, quiem pervenire mereanlur. Per.
et animoefamulorum tuorum diaconorum, et oui- Secrela. Suseipe, clementissime Pater,'pro com-
iiium clericoruni luoe propiliationis abuiidantiain et memoratione famulorum tuorum N. hosliam placa-
indulgenliam consequantur, el lucis perpétua? tri- n lionis et laudjs, ut sacrificii proesenlis oblalio ad
buas eis mansionem.Per. refrigerium,animarum eorum .lé miserante perve-
Secrela. Exaudi nos, sancle Paler onmipolens, nial. Per.
attente Deus, ut his sacfis muneribus placatus ani- Communio.Absolve, quoesumus,Domine, animas
mas omnium famulorum tuorum .diaconorum re- famulorum tuorum N. ab omnium vinculo delielo-
demptiosempiterna possideat. Per. rum, ut in resurrectionis gloria inter •sanelos luos
Communio.Omnipotensattenté Deus,suseipe pro- resuscitali respirent. Per. .
pitius preces noslras pro animabus famulorum MISSAPROFEMINA DEFUNCTA.
luorum diaconorum, ut in lucis regione eas in san- Oratio. Omnipotenssempilerne Deus, condilor et
cioruni luorum numéro facias aggregari. Per redemptor animarum, qui animabus sanclorum tuo-
MISSA PROSUBDIACONIBUS. rum oeternoebeatiludinis proemium contulisti, proe-
Oralio. Deus, cui proprium est misereri semper sla, quoesumus,ut anima famuloeluoe N. quant de
et parcere, etc., ul in edilis. hoc soeculomigrare jussisii, cujus commemoralio-
Sécréta. Offerimus tibi, Domine, hoslias placa- iieni agimus, sanclorum consorlio peefrui nierea-
tionis et laudis, nt perpétua? misericordioe largilate lur. Per.
PATKOL.CLI. - 23
,fi07 .. *"\ SMC. XI MONUM.LITURG, 90g-
,..-.Secrela. Pro anima famula? tuoe N. hosliam, A A Offertorium. Sletit angélus super aram templi
Domine, quoesumus, suseipe benignus oblatam, ul habens ihuribulum aureum in manu sua, et data
per hoc singulare olïïcium vinculis horrendoemortis sunt ei incensa mulla, et ascendit fumus ar.oma-
.expia vitam mereatur attentant. Per. lum in conspectu Dei. AUeluia. .
, Communio. Inclina, quoesumus,aurem tuant sup- Communio. Benedicile, omnes angeli Domini,
plicationibus nostris, et animoefamuloe luoeperpé- Dominum, bymnum dicite, et superexallaie eum in
tua? lucis iribuejnansionem.i-Per. soecula. ;, , .
. ; . . MISSAPRODEFUNCTIS FEMINIS. IN HONOBEM SANCTISPIRITUS.
Oralio,el secrela ul in edilis pro una defuncla. Charitas Dei diffusaest in cordibus nostris. AUe-
Communio.Inventant, quoesumus,Domine, animoe
luia, per inhabilanlem Spiritum ejus in nobis-
, famularum tuarum lucis oeternoeconsortium, cujus
consecufa?suni AUeluia,AUeluia.
perpétua?gralioe sacramenium, per Psal. Domine Deus. R). Beala gens cujus est
resurgenlem e morluis Jesum Chrislum Dominum
vivit et in unilate DominusDeus eorum, populus quem elegit Dominus
-nosirum, qui tecum régnai Deus, Deus in hoereditatem sibi.
, Spiritus sancii per.omnia soeculasoeculorum. .
.. i . MISSA INHONOREM SANCT.E TR1NITATIS. g f. Verbo Domini coelifirmati sunt, et Spirilu oris
B
virtus eorum. AUeluia.
Benedicla sit sancla Trinitas alque indivisa uni- ejus
conûlebimur feeit nobiscum misericor- f. Yeni, sanete Spiritus, reple luorum corda
las; ei,quia fidelium, el lui amoris in eis igném âccénde
diam suam.: ; -, . *;
Psal. Benedicamus Palrem et Filium. B).Bene- Offertorium. Emitie Spiritum luum, etereabun-
et sedes lur, et renovabis faeiem terra?; sil gloria Domini in
dicîus es,.Deus,;qui intueris abyssos, super soecula.AUeluia.
cberubim.-f., Benedicile Deum, coeli coelorum,quia
Communio.Spirilus sanclus docebit vos, AUeluia,
. fecil nobiscum. misericordiam suant. AUeluia. f.
dixéro vobis. AUeluia.
. Benediclus es, Domine.Deus patrum nostrorum, et quoecunque
. laudabilis in soecula. ,--..- Sequentia.
.. Offertorium et communio, ul in edilis. Sancii Spirilus adsil nobis gralia,
. ,, : IN BONOREM SANCTiE CRUC1S. Quoecorda nostra sibi faciat babilaçula?
Nos .aulem gloriari, oportel in; cruce Domini Expulsis inde cunctis vitiis spirilualibus.
nostri Jesu Chrisli, in quo est salus, vita el resur- , Spirilus aime illuslrator omnium,
, rectio. noslra, per quem salvali el liberali sumus. Horridas nosiroementis purga tenebras.
Psal. Deus miseraatur. R).Christus foetus esl pro Amator sancle sensalorum s emper cogitatuum,
nobis pbedieris usque ad morlem, morlem aulcnii Infundeunclionemtuant, clemens,nostris sensibus.
, crucis. f.„ Propler qnod et Dèus exaliavil illum, et Tu purificator omniumfkigilioruntSpiritus,
. dédit illi nomen,.quod.est super omne nomen. Al- Purifica nostros oculos inlerioris hominis,
.leluia., f. Nos. aulem gloriari oporlet in cruce Ut videri supremus Genitor,possit a nobis
Domini nostri Jesu Chrisli. Mundicordis quem soli cernere possunl oculi.
Offertoriumel communio,ut in edilis. Prophelas lu inspirasli, ut proeeoniaChrisli proe-
. JN HONOREM SAKCTJ3 MARLE. . cinuissent inclyla. - . ,
. Yultum luum deprecabuntur, etc. Psal. Erucla- Apostolosconfortasli, ut tropoeumChrisli per lotum
- vil. R).Diffusaest gralia, etc. f. Propler veritalem, tnunduni veherent.
• ,etc. AUeluia. *ir.Specie (.ua et pulchritudine tua, Quando machinant per Yerbum suum fecil Deus
etc. EO?li,lerroe, maria, ,
Offertorium.Adducenlur Jiegi virgines post eam, Tu super aquas facluruseos nomen luum expandi-
proximoeejus afferenlur libi. . , sli, Spiritus.
Communio.. Regina mundi dignissima, Yirgo jj. Tu animabus vivifieaitdisaquas fecundas.
Mariaperpetua, intercède pro nostra pacé et salule, Tu aspirando das spiritales esse homines.
quoe genuisli Chrislum Dominum sine virili se- Tu divisumper linguas inundunt et rilus adunasli,
niine.' :• - Idololalras ad cullum Dei revocans, magislrarum
-.': i ; :-. .' :IN SANCTI MICHAELIS. . optime.
Benedicile Dominum,omnes angeli ejus, potenles: Ergo nos suppliçanles tibi exaudipropitius, sancle
virlute, qui facilis verbum ejus, ad audiendami Spirilus,
vocem sermonum ejus. Sine quo preces omnes cassa? creduntur el indi-
Psal. Benedië, anima mea. 15.BenedicileDontinum'. r. gnoeDeiauribus, ;
omnes angeli ejus, potenles virlute, qui facilisi Tu qui omnium soeculorumsancle.
verbum ejus. Qui nominis docuisti insiincte compleetendo,
.. y. Benedic, anima mea, Dominum, et omniat Spirilus, ; ; :
. Inieriora mea nomen sanclum ejus. AUeluia. Ipse hodie apostolos Chrisli
f. Concussum est mare, el conlremuil lerra, ubii. Donans munere insolilo et cunctis inauditissoecu-
•
arehangelùs Michael-descendebatde coelo. lis, IIune diem gloriosum fecisli.
909 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FONTAVELLAN. 910
JÏISSAPBOPECGATIS. A Sequenlia sancti Evangelii secundum Marcum. In
•
Misereris omnium, elc, ut in edilis usque ad illo tempore dixit Jésus discipulis suis : Yidetè,
AUeluia. vigilate et orate, elc, tisqiie ad omnibus dicô :
; Graduale. Alléluia,$. Domine,;exaudi oralionem Yigilate inclusive.
nieam, elclamor meus ad te venial. , 0FF1CI0M SANCTI .MARIJE.
. Offertorium.-Miserere.mei, Deus, secundum ma- Salve, sancta pareps, enixa .puerpera regem, gui
gnant misericordiam luam..Dele, Deus, iniquitatem coelumlerramque régit in soeculasoeculorum
meam. .....* . Psal. Virgo Dei Genilrix, quem lotus non càpît
Communio.Inclina aurem luam, accéléra utero as orbis.in tua se çlausit visçera facliis homo. R).Be-
nos. J.-.'.....' :,- ,, .; :-. nedicla et venerabilis es.i Yirgo Maria, quoe sine
INFESTO PLURIMORBM MARTYRUM, lactu pudoris inventa es Mater Salvatoris. Virgo,
Sapienliam sanclorum "narrent populi, et laudes Dei Genilrix, quem lotus non capit orbis, in lua se
eorum enunliet Ecclesia,- nomina aulem eorum clausil visçera factus homo.AUeluia.f. Postpartùm
vivent in soeculumsoeeuli.„-. r. .;. ., Virgo inviotata permansisti : Dei Genitrix*intercède
Psal.. Magnus. R).Juslpruntanimoe in matin Dei pro nobis, , •
sunt, el non langel illos lormenium mâlitioe,Visi . Sequenlia.
sunt oculis insipienlium mori, illi aulem sunt in . Hac dara die liirma festiva dat proeconià, '
pace, Alléluia. Sancii lui, Domine, florebunt sicut Mariam concrepando symplionia nectarea.
lilium, sicut odor balsami erunl anle le. MundiDomina, quoe est sola caslissima vîr'ginuhi
Offertorium.ExsuUabuntsancti- în gloria, loeta- Regina. -'
bunlurin cubilibus suis, exsullationes Dei in. fauti- Salutis causa, vila? porta, atque coeli refërta
ons eorum. -., gralia. -'•_,.,
. Communio..Ego vos elegi de mundo ul eatis et Nam àd illam sic ïranliâ olim -«uni facla ange-;
ïructum afferatis. , lica : " '- '-
...--,, , JN,FESTO: CONFESSORUM. Ave, Maria, gralia Dei plena per soecula.
Saeerdôtes tui. Domine., induantur, file, ni in 1 Mulierumpia'agmiiia inlfa-semper benedicla....
edilis. ; -,........ ., Virgo et gravida Mater inta'cla,'proie gloriosa : ;
Psal. Mémento, fi").Saeerdôtes ejus induantsa- Cuicontra Maria hoecreddit lamina: .--.-.j,-..
îtlari, et sancti ejus exsu'lalione exsulta'bunl; Mue In mè quomodo tua-fient nunita?
i
prodiicam .cornu David, paravi lucernam Çhrjslo , Viri novi nullam cerle copulam,
meo.: AUeluia.Sancti lui,. Domine,. ,;, ... Ex [quo alque nalà sunti incorrupla.
Offertorium. Exsultabunt sancii in gloria. Diva missus ita reddit affala : ---.
Communio.Justçrum animoein.mann Dei sunt, et Flatu sacro plënàifies, Maria.
non lànget illos tprjmenluni majilia?, Ylsi suntoculis : Nova offér'cns:gaudia sancto p.ena nali perexorv
insipienlium mori, illi autem sunt in pace.
'
-,.;. dia. ' -., - ' : .- ---- .'f-»
,., ! : DEVI-RGINIBpS, Inlra lui uleri claustra régnât.,: qui guberinat
r.OFFlÇl.CM '
..- Vulium:luum.Psa", Eruclavit. R].Propler venta- atlhëra - '-; •-
ient el mansueludinem, etc.Audi, filia, el vide, elç. Omnia.qui dal lempora pacifica.
Specie tua, etc. Seqiièntia sancti Evangelii secundum Laçant.. --,
Offertorium.:Diffusaest gralia in labiîs tuiis ; In illo lempore replela est Elisabeth,-etc., ««gué
proplerea benedixit le Deus.in atternnmei in soecu- ad saiutari meo inclusive.
lum satciili. , . - ..- - , ..-. _ Offertorium.Ave, Maria.
-•-Communia. Dilexisli -juslitiam, et odisti jniquita- Communio..Beala yiscera Marioe, quoe portave-
lem ; praptereaiiniit le Deùs,.Deus luus.- runt aiterni Palris Filium.
*
; EXCERP.TAEX SECUNDOCQDIÇE.AVELLANENSI
MISSA PROTRIBULATIONE. D Lectio libriSapiënlioe.'Miserere,nostri, Deus, etc.,

Salus populijegorsum,dixit Dominus;,de quacun- usque ad verba ùt enarrent. mirabilia. tua,,Domine, '
que tribulatione clamaverint ad .me, exaudiam eos Deus noster. .-;> .... , ..
et ero.îllorum iDomislis in perpétuant, Psal i.Atten- (?rfld«nfe.Propiu))Scslo,Domine,peccalis nostris,
dile;:pdpuIe.;£loria. -, -nequando:diçant génies s Ubi est-Dçus eorum?
Oratio; Omnipotenssempiterne Deus, moestorum ., f,. Adjuva nos Deus salularis nosier.et propler
. consolatio,-laborantium :forlIludo,'pervenianl ad le hpnpremi,npniinislui, Domine,libéra nos. Alléluia.
preces de quacunqueiiribulatinne.; clamantium, ut Psal. Domine, exaudi oralionem meam, etçlamor
-oin'nessibi in necessiiatibussu.ismisericordiam luam meus ad te veniat.-
- gaudeantadfuisse. Per. .. . .;-.-,-,.
, , : ;:. ........ ....Sequenlia saneli Evangelii secundum'Lucan).la
<H1 SiEC. XI MONUM.LITURG. 9!2
iilp tempore dixit Jésus discipulis suis : Quoniam .V rem Jesu Christo Filio ejus ei Spiritui sanclo para-
opprlet sèmpér orare, etc., iisquèad vindiclam il- clito.
lorum inclusive. Deindesignal eum in fronle, dicens: Signu.m san-
Offertorium. Si ambulavero in ntëdio tribulatio- cloef crucis Domini nosiri Jesu Chrisli in fronle
nis, vivificabisme, Domine, et super iram inimico- lua pono.
runt meo'rumexlendés manum tuant, élsàlvum me Deindeel in pecloresignet, dicens: Signum salulis
fecil dextera lua. t Domininostri Jesu Chrisli in peelus luum pono.
Secrela. lias libi, Domine, offerimus hoslias pro Accipe signum f crucis Chrisli lam*in corde, quam
ululé noslra et pro omnibus angusliis nobis inin fronle. Sûme fidem coeleslium proeceplorum;
gruenlibus, quatenus cofpora et animas nostras lalis eslo moribus, ut lemplum Dei esse pos-
Spiritus sancii gratta libcrare alque illuminare di- sis. Gaudeas ingressus in Ecclesiam Deievasisse te
gneris. Per. laqueos mortis, loetusagnosce idola, respue simula-
Comniiint'o.Amen dico vobis, quidquid ofanles cra, cole Deum Palrem omnipolenlem el Jesum
pelilis, crédite quia accipietis, et fiel vobis. Chrislum Filium ejus, qui cum eo el Spirilu sanclo
Adconimunionem.Da nobis, Domine,quoesumus, vivit el régnai Deus in oelernasacculasoeculorum.
de tribulatione loeliliam, ul qui diu pro peccalis Amen.
nostris aflliginiur, iniereedentibus omnibus'sanclis Alia oralio. Omnipotens sempilerne Deus, etc.
luis, in lua misericordia respiremus. Per. Alia : Preces nostras, etc. Alia : Deus, qui hu-
ALIAMISSA PROTRIBULATIONE. mani generis, elc.
Alia oratio : Exoreismus salis, etc., ul in Riluaii
Salus populi ego sunt, dicil Dominus.
Rômano.
Oralio. Deus, Paler orphanorum, judexque vi-
Benefdic, Deus, hanc creaiuram salis
duarum, lacrymas Ecclesioe luoemiseraïus inlende, benediciione omnipotens coelesiiin nomineBôniini f Jesu Chri-
illamquelua misericorditer eripiat majeslas, quant sli et in virlute
nulla lerrena défendit poteslas. Per. Spiritus sancii, ad effiigandummi-
nimum, quant tu, Domine, sanctificandof sanctifi-
Leclio Jerémioe propheloe. Si iniquitates nostras
ées, benëdicëhdô benefdicas, fiàlque omnibus acci-
contcndcrunt, elc., usque ad nos, Domine, Deus
noster. pientibiispérfecla medicina, perman'cnsin visceribus
sumënlium in nomine Domini f Jesu Chrisli qui
Graduale. Propitius eslo, Domine, adjuva nos, venturus est in
Deus. AUeluia.Domine, exaudi. Spirilu sancto judicare.
Q Tune accipiai de ipsosale, et ponatur in ore infan-
Evangelium. Quoniamoportet, lis : Accipe sal sapientioe,propilialus sil in vilain
Offertorium. Si ambulavero. oelernam.Amen.
Secrela. Hoechostia, Domine,quampro infidelium Dominusvobiscum. ù").El cum.
ut
bellis offerimus, libi sit accepta, per hanc, quod Oratio. Deus palrum noslrorum, elc. ul in Riluaii
dévote poscimus, te adjuvante consequamur. Per.
edilo.
Communia-.Amen, dico vobis. Deinde appréhendai dexlérdm, el inlroducat eum
Ad communionem. Déprime, quoesumus, Domine
in ecclesiam,sicdicendo: Ingredere in lemplumDomi-
Deus, jura lyraniiorum libi adveisantium.uldiscant
ni, ut-habeas parlent cuin Chrislo.
te fora proleclorem Ecclesioetuoeluo pretioso san-
guine redemploe.Per. INCIPITORDO ADSïMEOLUM FACIENDUM.
INCIPIT ORDO ADCATHECUMENUM FACIENDUM. Deus Abraham, etc., ut in edito Riluaii.
Interroga primo de nomineejus, hoc est, quo no- Adjuralio contra doemonem: Ergo, maledicte dia-
mine vult vocari, ei dicta sâneli nomine. bole, etc., ul suprainRilualibus, cum hoclantum dis-
- Quare venisti ad Ecclesiam? iîj. Christianusfieri. crimine, quod in ms. non ponilur conclusio.
Quidpetis? R).Fidetit. P Adjuraliosuper feminam. Deus coeli,etc. ulin edi-
Fides quid libi proeparat?n). Vilam.attentant. lis, absque lamen conclusione.
Abrenuntias Salanoe? R). Àbrehunlio el omnibus Adjuraliosuper masculum. Deus, immortale proe-
pompis ejus; abrenuniio et omnibus operibus sidinm, etc., ut in edilis.
ejus. Alia adjuralio commuais. Ergo , audi , male-
Credis in DeumPalrem omnipolenlem, Creaio- dicie, etc., ul in edilis.
rein coeliet lerroe'?'n).Credo. - Exoreismus. Exorcizole, immundë spiritus, iu
Credis et in Jesum Chrislum Filium ejus uilicum nomine Patris et Filii et Spirilus sancii, iit exeas et
Dominumnostrum, nalum el passum?R).Credo. recédas ab hoc famulo Dei; ipse tibi imperet, male-
Credis et iii Spiritumsanclum, sànclam Ecclesiam dicte damnale, qui pedibus super mare ambulavit,
catliolicam, sanclorum communionem, remissionem el Petro mcrgenli dexleram porrexit. Ergo exoreizo
peccalorum, ca'rnis rësurrectioiiem, vilam oelernam? le, immunde spirilus, pér f Palrem , et Fiflium ,
'Sj.Credo. et Spiritum -j- sanclum, nt exeas et recédas ab hoc
Deindeinsufjlelin faciemejus tribus vicibussacer- famuloDei : ipse enim libi imperai, maledicte dam-
dos, dicendo: Exiab eo,inimunde spirilus, da'hono- nale , qui coeco naio oculos aperuit, et qualri-
9Ï5 EXCEUPT. EX CODD.LITURG. FONTAVELLAN. 914
duanum Lazarum de monumcnfo susçilayii. Ergo A lemplum Dei vivi, et Spiritus sanclus babitel in ço
s-it, etc. in reinissionem omnium peccalorum. In nomine
Dominusvobiscum. Et. cum spirilu tuo. Domini Jesu Chrisli, qui venturus est, exorcizole,
. Oratio. Mleyna, elc, ul in edilis. crealura aquoe,per Deum f vivum, per Deumf sanc-
Lectio. Hoecdicit. dominus. Omnes sitienles,_elc., lum, per Deum iplius crealuroe, qui le. in-principio
usquead in crassitudine animoeveslroe, separavilah arida,etin quatuor fluminibusexirejus-
Graduale. Venile, filii,-audile me, limprem Dp- s.itj totant terrant irrigareproecepit, quipedibus supra
mini dopebo vos..y. Accedile ad eum , et illumina- mare ambulavil. eia Joanne in Jordanebaplizatus est ;
niini, et faciès veslroenon confundenlur. qui te una cum sanguine'suo prpduxit, et discipu-
Sequenlia sancii Evangelii secundum Mallhoeum. lis suis in te baplizare jussil dicens : Ile,, bapljzate
In illo lempore obtali sunt Jesu parvuli, etc., us- omnes génies, in nomine Patris et Filii et Spirilus
que ad abiit inde. saneli. Unde adjura le,aqua, per Deum -j-vivum, ul
Et tune dicatur : Paler noster, el Credo in Deum. efïiciaris aqua sancla f, aqua benedicla j-, aqua
Et alius homo leveteum, nouille qui lenel, dicendo quoeabluas sordes , el nnindes peccala;, ut, cum
simililer : Pater noster, et Credo in Deum, descenderis in te infans Chrisli, lias fons aquoe sa-
INCIPITORDO BAPTISMI ADSUCC0KRENDUM." lienlis in vitam oelernam. In nomine Domini Jesu
Medelamluam deprecor, Domine sancle,' Paler Chrisli, in vitam oelernam.Amen.
omnipotens, oeterneDeus, qui tribuisli bnmanis jn- (Ad marginem codicisadest hoec rubrica : deinde
iirmiiatibus érigera famulum luum oegriludinîslan- sacerdos miltat cereumaçcensumin {onlem, dicens:
gore deprassum, et omnem sensuin ejus dignare luis Descendalin banc pleniludinem fonlis virtus Spiri-
visilalionibus refovere , quatenus gralia baplismi tus sancti- Post hoc aspergat fonlcmchrismate, di-
lui possit cum gaudio saiiiialem acçipere.,Expelle cens: Infusio Çhrismatis, salutis et aquoe,sit inno-
iiaque ab eo cunctam coiilraria?valeludinislutetam, mme Domini nostri Jésii Chrisli in vilam oelernam.
ul ad graliam luam gralanter ocçurral ; releva Amen.
quem rediniere dignatus es, ut baplismi sit in illo Deindesufflelin aqua tribus vicibus et millqt chri-
paliiia, non mortis , el gloripsum semper bajulet sma in modttm crucis f ; deinde tangat et - nares et
quod acçepil signacùlum sancloe-J-crucis. mires de spulo, dicens ad atirem illius sinislram :
Çonjuralio. Nec telaleat, etc., ul in edilis, proeler Ephphelha, quod est adaperire ; lu aulem, diabole,
conclusionemin nomine DominiJesu Chrisli. effugare; appropinquabit enim judicium Dei. ,
Inilium sancti Evangelii secundupiMaîtlioeuni.Li- _. Postea vero tangat ei pectus, et inler scapulgsde
ber generationis Jesu Chrisli Filii Abraham. Abra- ' oleoexorcizalocumpollicecrucem faciendo; el vocgto
ham aulem genuil Isaac, Isaae autem genuil Jacob, nomine ejus dical :
Jacob autem genuil Judant el fratres ejus. Ex ea Abrenunlias Salanoe? n).Abrenunlio. Et omnibus
geiieratipne nata esl Yirgo Maria Mater Domininos- operibus ejus ? ù).Abrenunlio. Et oninibus pompis
tri Jesu Chrisli. ejus ? R).Abrenunlio..(In margine adnotatur : Fiige,
Inilium sancti EvangeliisecundumLucam. Fuit in immunde spirilus, da honorent Deo vivo et vero.
diebus Herodis, etc., usquead sine querela. , Exi, immunde spirilus, da locumSpirilui sanclp.)
Sequenlia sancii Evangelii secundum Marcum. Interrogel : Credis in DeumPatrem ? elc, ui supra,
Initium EvangeliiJesu Chrisli, etc., usque ad omnis usque ad ullimum responsumCredo.
caro salulare Dei. El interrogel eum tribus vicibus ita dicendo>:Vis
Initium sancii Evangelii secundum Joannem. In baplizari ?i*j.Yolo (l«c).
principio eral Verbum et Verbum eral apud Deum, Et ego te haplizo in nomine Patris, el inergé, el
et Deus eral Verbum. Hoc eral in principio apud Fisii, et merge, et Spiritus sancti, el merge.
Deum. Omniaper ipsum facta suni el sine ipso fac- Baplizato autem infante, facial presbyler signum
ium esl nihil, elc. Et sic totuni dicatur. O crucisde chrismate cum pollice in vertiçe ejus. cum
BENEDICTIO AQMM ADBAPTIZANDUM INF1RMUM. invocalionesanctoe Trinilatis, dicens : Jn . iipmine
In primis dicanlur lilanioe.Deinde sequitur hoec Patris el Filii et Spirilus- sancii ; el dicat hanc ora-
oralio. lionem: ... ,
Exaudi nos, omnipotens Deus,et hujus aquoesub- Deusomnipolens el Paler Domininosiri Jesu Chri-
slantia? immisce virtiilent, ut abluendi per cant s.a- sli, qui te regeneravit ex aqua et Spirilu sanelp,
i.ilatem simul et vilam ntereamtir oelernam.Per. . quique dédit libi remissioneinomnium peccalorum,
Exoreismus aquoe. ipse le liniat cltrisntale salulis in Christo Jesa
Exorcizo le, crealura aqua*, in nomine f-Dei Pa- Dominonoslro. Pax tibi in vilapt atlernani. Amen.
iris omnipolenlis, et in nomine Jesu Chrisli Filii INCIPITORDO ADP0EN1TENTIAM DANDAM.
rjus f-, el in virlute Spirilus sancii f, lit omnis yir- In primis dicit sacerdos: Domine Deus omnipo-
tus adversarii, et omnis incursio Salana?, omneque lens, propitius eslo mihi peccatpri, ul digne pos-
phanlasma eradicare, et explanlare et effugare ab sim libi gralias agere, qui m.ei.ndignumetpeccalo-
hac crealura aquoe,ul s'ilfons aquoesalieitlis in vi- rem ad mhiistcrium luuni.voçare dignatus es, et me
tam oeternam, ul qui ex ca baplizalus fuerit, fiât exiguum et humilem cohslituisli inlerçedere afe
9,5. SÊC. XIMONUM.LITURG. " " 916
DominumJiostruriiJesum Christum pro pcccànt'ibus.jA de lua misericordiacoiifidens ad oeteriia gaudia le
Ideoqiie, dohtinator Dominé, qui omîtes homines protegenie perveniat. Per. --''-
ris salVosfieri, et ad agnîiionèm verilalis venire, Alia oratio. Majeslateni luai% 'Domine sancle,
qui itou vis moiriempeccaléruni, sed ut convertan- Paler omnipotens,-oelernë Déus>qui;non.'-morlem.
tur el vivant, suseipe oralionem meam, quam vis peccalorum, sêd'vilàm-sempër-in'qùirisj le sup-
facio anle conspectum luum pro nié peccaiore él pliciler exoramus, respice flèiUèm-famùhini'>tuum
pro aliis, qui ad poeiiitenliantad me veniuhi, Sal- ad te prostralum, cjùsque planetuiii-in gaudium
tator. tuoemiseralionis couverte; scinde delielorum sac-
tnlèrrogat ."Credis in Deum Palrem omnipoten- cum, et indue eum loetitiâmsaluiarém, ul post lon-
tem, et Filium, et Spiritum sanclum ? B).;Gredo. gâi'n-peregrinationis famem de sanclis allarïbus
Credis quod in isi'a carné, in qua nunc es, re- salielur, ingressus cubiçulum Régis in ipsius aula
Surgére habés in die judicii, et rëcipere quodgés- benedicat nomen glorioe luoe. Per ~ Dominumno-
sisti sive bonûm, Vivemalum ? a). Credo., Slruîn. " :- """ "- *"""-'
Vis dimiItéra illis, qui in te pëccaverunt, dieénte Bénédiction Benedicat tibi Dominus omnipotens,
Domino : Si non remiseritis peccala hontinibus; et custodiatle. Oslendat Domihusfâciem-tuantlibi,
nec Pater vesier dimitietr vobis peccala véslra ? B).B J eimisereàturtui. GonvèrtatDominus vulium suum,
Volo. >::; - -- :-.:.-...;., et det tibi pacem. -
Dicàl-, In manus tuas, Domine, comméndo spiri- Alia benedictio. Benedicat tibi Dominus Deuis
luni nteiim. Tribus vicibuscapiiulùm sùseepiinus, "omnipotens, et-cuslodiâf le, el per abundantiam
Deus, misericordiam luam usque dextera lua. Psal: sancti Spiritus côr tuum corroboret, ménlein lualn
Magnus Dominus, Gloria. Kyrie, Glirisle. Kyrie, Saiiclïficet, Vilam amplificet, castimoniani deco-
Paler noster.'El ne. Capitûlutn coiiverlere, -Déus, 'ret, atque séhsusîuos in bonis operibus informel,
aliquanluluin. El deprecafe. Salvos lac servos et •prospéra iribuat, pâcem concédai, salutem conférai,
ancilîas tuas, Deus meus. Nihil profiçial ininticus. quHtiemnulriat, charilalem foveat,-el ab omnibus
Et niius iniquitalis.,'Mille ei, Deus , aùxilium dtabolicis et humains irisidiis sua le semper pro-
de sanclo. Et de Sion, Domine, exaudi Oralionem tectione defertdal, ut quidquid ab eo postulaveris,
itieam. El clamor meus. Dominas vobiîicum, Et clemenler concédai, auferat omnia mala, quoeges-
cum.. sisti', el iribuat tibi graliam, quant semper rogasli.
Oralio. Suscipere digneris, Domine sancle, Pater Qui vivis.
omnipotens, oeterne Deus, liuiic famulum luum, qui Deinde-admoneat eum, el dical : Paler noster, el
viam erroris dimiltere cupit, et ad viam verilalis *- Credo in Deum.Deinde facial eumsacerdos confileri
carrera dçsiderat : proesta, quoeso,Domine,ul sicut el accusarede peccalissuis.
eum ex aquà et Spirilu sanclo dono tuoe gralioere- Confileor Deo omnipotent!, et beatoe Marioeper-
generaré dignatus es,.lia concède propitius, lit per pétua? Virgini , et béalo Michaeli archangelo, et
veraiii'sanciamque confessionem sanctoe Eeclesioe sanclis aposlolis Pelro et Paulo, et Ttealo Blasio
tuoe aggregari'mereatur. Péri, hiartyri luo et omnibus sanclis, et-vobis Palribus,
Alia..Exaudi, mea culpa, nt'eà culpa, mea culpa ; quia peccavi
' Dominé,preces.iioslras.etconfitenii
tibi parce peccalis,.ul quem conscienlioesuoereatus in cogitatione, loculione, deleelalione , consensu,
accusai, indulgéntioe luoe misërâiio absoivaî. Per. verbis ei opère,-in adullerio, in perjurio, in lioriti-
in falso leslimonio, in sacrilegio, in furto,
Alia. Pratveniat huicfamulo tuo,,quoesumus,Do- cidio,
misericordia ut omnes inraptiià, in coiiciipiscénlia,in avaritia, mearulpa,
mine, tua, iniquilaies.ejus mea mea culpa. Peccavi in quinque sen-
vcleri indulgenlia deleanlur..Per. culpa;
sibus"corporis mei,;visu, auditu, guslu, odoratu el
Deindeseptem psalmos cum leciione.Càpilulum. taciu, mea culpa. Peccavi in octo principalibus
Couverte nos, Deus, salutaris noster.. Et a'verte. n viliis, et in septem criminalibus .peccalis, et in om-
Fiat, Deus; misericordia lua. Sicut speravimus. nibus vilïis niëis malis, quibuscunque miser homo
Domine, exaudi oralionem.: Et clamor meus. Do- peccare polëst. Unde -precorbeatam Yirgijiem Ma-
minus vobiscum. riam, et beatuin Michaelem arehangelum, et san-
Oralio. Precor, Domine,. Cleinenliam luam, et ctos apostolos Pelrum et Paulum, èl bealum Rla-
misericordiam majëslalis lua?, ul huic famulo tuo sium martyrem luam, et omnes sanctos et sanctas
peccala el facinora confitenti veniam relaxes, et Dei, et vos, Patres, orare pro me peecatore Dominum
volo rëcipere
proeteritorunt criminum culpas dimittére digneris ; nosirum Jesum Chrislum. Et ùnde
qui humeris luis ovem perditam reduxisli ad caulas, poenilentianipro vila et morte.
el. qui publiçani precibus ei confessione placatus A&so'uM'o. Nos ex parte Dei'omriipotentiset bealoe
es, lu eliam huic famulo luo placare, Domine, lu Marioe perpetuoeVirginis et beali Michaelis ar-
hujus preces béitignus suseipe, remitle ei Omnia changeli, et béalorum aposlolorum.Pelri et Pauli,
crimina et peccala, etdâ ei pro suppliciis veniam, et beali Blasii martyris, et- oninium sanclorum ac
officio noslro danius, et: confîrma-
pro nioerora loelitiani, pro morte vitam ; et -qui "sanctarumî ex
ad tautant spent coeleslis apiois devblutus est , mus vobis v.ërdinjudicium, .cl veram poenilênluua
gtf EXCERP.T.EXCODD.LITURG.FONTAVELLAN. DIS
de omnibus peccalis veslris, sicut sancii Paires ;\ qui in specie coluntba?in fluenla Jordanis super
Amen. Ipse vos in Trinitale
proecipiunt,et justa juslilia est, et ab hac hora in Chrislum requievii. •
antea stale sub jugo poenitenlioe,el sub fruclu et unilate sanctificet, quem omnés hommes'ven-
Judicem. Per.'Bene -j- diclio Dei
poeniientioe,"et si morte proeoccupaiifueritis, et turum exspectanl
non polestis accedere ad sacerdotem, et ad aliam omnipolenlis, Patris f el Filii f et Spirilus'sancti f
tuant et spiritum
poenilenliam,per islam poenilenliamfacial Domi- custodiat corpus tuum, animam
nus pervenire animas vestras ad vilam oelernam. tuum, hic et in perpétua soecula soeculorum. Amen.
Amen. . ,
INCIPITORDO AD VISÏTANDUM INF1RM0M. î
Quandosacerdos imponitpoenilenliam. Primum dicatur : Pax huic domui. Amen. Domi-
Nos vobis imponimus poenilenliam de omnibus nus vobiscum. R).Et cum,spirilu tuo.. . ,,
peccalis vestris, quoevotantes aut notantescommi- Respice, Domine,propitius super hune famul.um
sistis, undeconfessi eslis,vel quoe in vos nescienier tuum, et opem ferre digneris super Jeclunt. doloris
sunt abscond'ua, ut redinialis ,ea per oralionem, ejus. Impone manum luam super manus ejus el im-
et sacrificium, et jejunium alque eleemosynam, pera oegriludiniejus, ne meam peccatoris manum
et usque ad terminunt vitoe veslroe in ipsa poe- B spernat infirmilas, sed ad vocationent nominis..tui
nitenlia permaneatis, et si morte proeoccupaiifue- verealur et fugiat, et hic famulusluus languore in-
ritis, per islam poenilenliamfacial Dominus per- dullo ad saitilalem refeclus, resurgat, et proesenlelur
venire animas vestras ad vitam oelernam.Amen. Ecclesioeluoe,ul referai gralias nominisanclo tuo.
Absolulio. Intercedente beala Maria semper Vir- Sana me, Domine, quoniam conturbata sunt orïi-
gine cum omnibus sanctis, misereatur veslri omni- nia ossa mea, et anima mea turbala est valde. Et
potens Deus, et dimiltat vobis omniapeccala veslra, tu, Domine, usquequo? Converiere, eteripe animant
proeterita, proesentia. Liberel vos ab omni opère meam. Domine, ne in ira.. . ,
malo, salvet et confirmet vos in omni opère bono, Antiphona.Eral quidam regulus, cujus filius infiiv
el perducal vos cum angelis et archangelis ad vitam uiabatur Capharnaum.Hic, cum audissetquia Jésus
sempiiernam. Amen. Indulgenliam et rêmissionem veniret in Galiloeam,rogabat eum, ut sanaret filium
et absolulionem omnium peccalorum veslrorum, ejus Psal. Beati quorum. Antiphona. Domine, puer
graliam sancti Spiritus tribuat vobis omnipotens, meus jacet paralyticus in domo, et maie torquetur:
pius et misericors Dominus. Amen. Amen dico tibi, ego veniam, et curabo eum. Psal.
Capitidum. Salvos fac servos tuos et ancillas Domine, ne in ira tua. ,,"•.
luas, Deus meus, speranlesin le. Mille eis, Domine, iJ Alia antiphona. Cor eonlritumel humiliatum Deus
aùxilium de sanclo. Et de Sion. Exsurge, Domine, non spernit, sed propter magnani misericordiam
adjuva nos. Et libéra. Domine,exaudi oralionem. luam miserere mei, Deus. Psal. Miserere mei.
Et clamor meus. Dominus vobiscum. Et cumspi- Alia antiphona. Domine, descende, ut sànès fi-
ritu. lium meum, priusquam mpriatur. Ait ei Jésus : Va-
Oralio. Omnipotenssempilerne Deus, qui dedisli de, filius luus vivit. Psal. Domine,exaudi oralionem
famulis et famulabus luis in confessioneveri. meam. . , . .
fidei oeternoe Trinilatis gloriam agnoseere, etc. Alia aniiphona. Domine,non suni dignus ut mires
Absolutio.Omnipotenssempilerne Deus qui habet sub lectum meunt; sed lanlum die verbo, el sana-
polestalem dimitlendi peccala hominum, et sanclus bilur puer meus. Psal. De profundis,-
Pelrus apostolus cui dédit Christus potestatem Alia antiphona. Cum sol autem occidisset, omnes
ligandiatque solvendi, et aliis discipulissuis, dicens : qui habebant infirmos variis, languoribus, dttcebant
Quorum remiseritis peccata, remitlunlur eis in illos ad J.sum et sanabaulur, Psal. Domine, exaudi
oeternum: ipsequoque Deusabsolvatvos ab omnibus oralionem. Kyrie eleison, Cbriste eleison,Kyrie elei-
peccalis veslris, et pro istis peccalis non reddalis . - son. Pater noster. Et ne nos. • ,. •
rationem in judicii. Et si transierilis de islo soeculo, Capitulant.Osleitde nobis, Domine, misericordiam
absolvatvos omnipotensDeus,Jésus Christus Domi- luam. «).El salulare. Salvam fac servum tuum, i^.
nus noster. Qui cum Paire et Spirilu sanclo vivit. Deus meuSj.sperantemin te. Eslo ei,-Dpmine,uirris
Respiçiat ad vos Deus, et det vobis angelum, qui fortiludinis. fy A facie inimici. Mille ei, Domine,
vos ubique custodiat, mentes regat, opéra confir- aùxiliumdesanclo. i^. Et de; Sion. Nihil proficiat
met, votumperficial, vilain dirigal, proelerita indul- inimicusin eo. nj.Et filius iniquitalis..Domine,exau-
geat, proesentiaemendel, futura meditetur in vos. di oralionem. R).Et clamor..Dominus.:vobiscuni. r^.
Ipse vos benedical de coelis, qui proprio sanguine Etcumspiritu tuo.
suo vos redemil in lerris. Qui cum Paire et Spiri.tu Oralio. Deus, qui famulo tuo Ezechiai 1er quinos
sanclo, etc. annos ad vilam donasli,.ila et hune famulum luum,a
i Benedictio.Benedicat le Deus Pater, qui in prin- . leclo oegritudinis tua polenlia erigas ad salutem..
cipio Verbo cuncta creavil. Amen. Benedicat le Dei .Per.. . ;.,...' .....'.-
Filius, qui de sede patenta descendit pro nostra Oralio. Respice, Domine, famulumluum in infir-
salule in terris. Amen. Benedical.te Spirilus sanclus,, milaie sui corporis laboranlem,.et animam ejus.rc--
Sift S,£C. XI MONUM.LITURG. 92g
/ove, quam creasti, ul casligalionibus einenJaiiis, A } islam unctionem, etc., peccasli per audilum. Per
eonlinuo seseniiai medicinasalvum. islam unctionem , etc., peccasli per gusium. Per
Alia Oratio. Deus, qui facturoe tuoe pio semper istam unctionem, etc., peccasli per odoralum. Per
(îominaris affeclu*inclinaaurem tuant snpplieaiiom- islam unctionem, etc., peccasli per laetuni. Pér
bus nostris, et famuTumluum ex adversa corporis istam unctionem, etc., peccasli per ardorem tibidi-
valeludine laborantem plaçants respice, et visita nis. Per islam unctionem, etc., peccasliper incessum
cnm in saluiari luo, ac coeleslisgralioeproesla medi- pedum.
cinam. Deindelavelsacerdosmanus suas el dicat :
Oraûo. Deus qui homano generi et salutis reme- Salvum fac servum tuum, Deus meus. Eslo ei,
diiihi, el vitoeoeternoemunera conlulisti, conserva Domine, lurris.. A facie inimici. Mille ci, Domine,
fctmuloluo tuarum dona virtulum , el concède ul aùxilium de sancto. Et de Sion. Nihil proficiat ini-
medelam tuant non solulitin corpore, séd eliam iu micus. Et filius iniquitalis. Domine, exaudi oralio-
anima sentiat. Per. nem. El clamor. Dominus vobiscum. Et cuitt spi-
Alia oralio. Virtulum coelesliumDeus,qui al)hu- rilu.
mains corporibusomnem languorem etoinneminnr- Ora/îo-OmnipolenssempilerneDeus,qui perbealum
Hiilalemproeceplilui poléstate dépeins,adesto propi- "* Jacobumaposlolum luumnosdocuislhlnfirniaturquis
tins huic famulo, ul, infirmitaiibus fugalis et viribu's in vobis? inducal presbytères Ecclesioe,el orenl su-
reccptis, nomen luum instaurala prolinus sanitate per eum, ungentes eum oleo in nomine Domini, el
benedical. Per. oralio ejus fideisalvabit infirroum, et altevabil eum
Alia oralio. Domine sanete, Paler omnipotens, DomiMis,et si in peccalis sit, dimitlenlur ei, le sup-
oelerne Deus, qui fragilitaiem nostroe conditionis plices exoramus, ul'hic famulus tuusper myslerium
'infusa virlutïs luoedigitalione confirmas , ul saluta- nostroeunctionis donuni tuoesancloepietalis, pecca-
ribus remediis pietalis luoe et corpora noslra et lorum suorum veniam consequi, el ad vilam oeler-
membra vcgetenlur, super hune famulum tuum nam venire merealur. Per.
propitius intende, ut omni itecessilale corporea Alia oralio. Deus misericors, Deus clemens, qui
infirmilatis exclusa, gralia in eo prislina? sanilatis secundum multiiudinem miserationum tuarum pecT
perfecla reparetur. cala poenilenlium deles, et proeleritorum criniiniint
Oralio, Exaudi, Domine, preces nostras, et con- culpas venia remissionis évacuas, respice super hune
filentium libi*parce peccalis, ùl quem conscienlioe famuluBi luum, et remissionem sibi omnium pecca-
realus accusât, indulgentia luoepropilialionis absol- lorum suorum tola cordis confessione poscentem
*
vat. Per. deprecaliis exaudi ; renova in eo, piissime Palér,
Alia oratio. Deus, humani gen.cris benignissime quidquid terrena fragililaie corruptunt est, vel
Gonditor,qulhominem-invidia diaboli ab oeicrniiaté quidquid daabolieafraude violalum est, el in unilale
dejjtcliintuniciFlii lui sanguine redemisti, vivifica corporis Ecclesioetuoe,peraepta remissione,restitue ;
hune famulum tuum, quem libi nullalenus mofi miserere,Domine, gemilum ejus tacrymarum, et non
desideras, el qui non derelinquis,' devium , assume habeiilem fiduciam nisi in lua misericordia ad sa-
correcium ; moveant pietalem luam, quoesumus, cramentum reeonciîialionis admitie. Per.
Domine, hujus famuli lui Iacrymosa suspiria, lu ejus His explelis oralionibus, sacerdos communicel in-
uiedere vulnéribiis, lu jaccnli manum porrige finnum, dicens : Corpus Domini nostri Jesu Chrisli-.
salularem , ne Ecclesia tua aliqua sui corporis mundel le ab omni peccato, el conservet animant
portione vastelur ,. ne grex luus detrimenta su- tuant in vilain oelernam. Amen.
slineal,,.ne de familioetuoedamno inimicus exsnl- Post dalum corpus dicil capilûium : Salvum fac
let, ne renalum lavacro saluiari mors seeunda possi- servum luuni, Deus ineiis. Mille ei, Domine. Ei de
deat..Tibi ergo preces supplices effundimus, lu parce: Sion. Domine, exaudi oralionem. Et clamor. Domi-
conûlenii, ut sic in hac morlalilalè sua peccala,-r. nus vobiscum. Et eum spirilu.
delleat,:qnaliter in treniendi judicii die senlenliami Oralio. Dominesancle Pater omnipotens, atterne
damnalionis oeternoeévadai,.et nesciat quod lerrei ini Deus, le fideliier deprecamur pro famulo tuo fràlre
ler.ebris, quod siridel in flammis, alque ab erroris> noslro, percipienle Eucharistiam sacrosanclain Filii
via ad iter reversas justitioe nequaquam ultra vubie- lui Domininostri Jesu Chrisli corporis el sanguinis;
ribus saucielur, sed inlegrum sil ei et pefpeluum,, tant corpori quam animoe sil salus. Per eumdem,
el quod gratia lua conlulit, el quod misericordiai Dominum.
raformavil. Per eumdem. Igilur, ul moxvideriteum adexilum appropinquar-i;
Hic sacerdos inlerrogetinfirmum, si vult acciperes communiceleum, eliam-si comederit,quia communie,
unctionem. Cum responderil : Volo, lune faciul eii eril ei adjuiorium.
confessionem.Sacerdos ungat eum, visumel coeleros s LITANIJE.
sensus, dicendo; Deus,.in nomine luo, Deusin adju- Chrisle, audi nos. (1er.)
^riîim. Psal. Beali immaculati. Per islam un- Sancle Abel, ora pro eo.
ctiOhein,et suam piissimam misericordiam indulgeatt Sancle Isaac, or.
"abi Dominus quidquid peccasli per visum. Pérr Sancle Uenoch,, on.
821 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FONTAVELLAN. 922
Sancle Abraham, or. A Sancle Gervasi, or
> Sancle Jacobe, or. Sancle Nazari, or.
Sancle Elia, or. Sanete Celse, or.
Sancle Isaia, or. Sancle Vile, or.
Sanete Jeremia, or. Sancle Modeste,or.
Sancle Ezechiel, or, Sanete Cassiane, or.
Sancle Daniel, or. Kyrie eleison,.'Chrisle eleison, Kyrie eleison.
Sancle Osée, or. Alioelilanioe.
Sancle Joël, or. Chrisle, audi nos. (ter.)
Sancle Abdia, or. Sancle Hyppolilc, or.
Sancle Habacuc, or; Sancle Sehasliane, or.
Sancle Jona, or. Sancle Pancraii, or.
Sanete Nahum, or. Sancle Domnine, or. **-
Sanete David,or. Sancle Anlhime, or.
Sancle Sophonia, or. Sancle Alexander, or.
Sancle Joannes Bapiisla, or. B Sancle Fausline, 01
Omnes sancii palriarchoe et propneloe,orale pro eo. Sancle Jovite, or.
Kyrie eleison, Chrisle eleison, Kyrie eleison. Sanete Donalc, or. ,
Paler noster. El ne nos. Sancle Victor, or.
Capitulum.Ego dixi : Domine,miserere mei. Sana Sancle Nabor, or.
animam meam, quia peccavi libi. Sancle Félix, or.
Requiem oelernam dona ei, Domine. El lux per- Sancle Forlnnale, or
pétua luceal ei. Sancle Urbane, or.
Ne inlres in judicium cum servo luo. Quia non Sancle Eleulheri, or.
justificahilur. Sancle Anaslasi, or.
Domine, libéra animam ejus. Misericorsel mise- Sancle Gregori, or.
rator. Sancle Maure, or.
Delictajuventulis el ignoranlias, Ne meniineris, Sancle Isidore, or.
Domine. Sanete Saturnine, or.
Ne perdas cum impiis, Deus, El cum viris san- Sancle Floriane, or.
giiinum. ' C Omîtes sancti martyres, orale pra eo.
Complaceal libi, Deus, ul eripias. Domine,- in Kyrie eleison, Chrisle, Kyrie. Pater noster. Et ne
aùxilium ejus respice. nos. Capitulumul supra.
Domine exaudi oralionem. El clamor meus ad le. Oralio. Deus, qui vilam juslis tribuis posl morlem,
Dominusvobiscum. el cui non pereunt moriendo fidelium corpora, sed
El cum spirilu tuo. mulantiir in melius, te supplices deprecantur, ut
Oralio. Deus, cui soli contpelil medicinam proepa- snscipijubeas animantfamuliluiin requiem oelernam,
rare post morlem, Iribue, quoesuiniis, ul anima et in congregalioue justorum. Per.
famulilui lerrenis excitaconiagiis, in luoeredemptio- Alioelilanioe.
nis sorte numeretur. Per. Chrisle, audi nos. (ter.)
Finila oralione inchbet: Passio Dominisecundum Sancla Maria, ora pro eo,
Matlhoeum.In illo lempore dixit Jésus discipulis Sancle Ambrosi, or. 3
suis : Seilis quia posl bidu-imPascha fiet, etc. Sancle Hilari, or;
Alioelilanioe. Sancle Severe, or
Chrisle, audi nos. (ler.) ... Sancle Barbaliane, or.
Sancla Maria, ora pro eo-. Sancle Léo, or.
Sancle Stéphane, or. Sancle Valériane, or.
Sancle Laurent!, or. Sancle Marcelline, or.
Sancle Clemens, or. Sancle Automne, or.
Sancle Xisle, or. Sancle Joannes Chrysostome,or.
Sancle Corneli, or. Sancle Eusebi, or.
Sancle Cypriane, or. - Sanete Bénédicte, or.
Sancle Sylvesler, or. Sanete Syre, or.
Sancle Georgi, or. Sancle Martine, or.
Sancle Bénédicte, or. Sancle Augustinc, or.
Sanete Chrysogone,or. Sancle Columbane, or.
Sancle Cosnta,or. Sancle Geminiaiie, or.'
Sancle Damiane, or. Sancle Marine, or.
Sancle Vitalis,.or... >
Sansle Justine,, ac
SMC. XIMONUM. LITURG. ' 024
925-
'
Sanete Tiburli, or. 'ji. Sancla Agalha, or
Sancto Gaudenli, or. '. " Sancta Agnes, or.
Sanete Paule, or. '"'*.' Sancla Lucia, or.
Sancle Machari, or. Sancla Chrislina, or.
Sanete Savine, or. . " Sancla Anastasia, or. '
Omîtes sancti confessores, orale pro èo. Sancla Eugenia, or.
Kyrie eleison, Chrisle eleison, Kyrie eleison. Paler Sancta Innocenlia, or.
noster. Et ne nos. Omnes sancloevirgines, orale pro eo.
Oratio. Deus , fideliumconditor et redenipior, Omnes sancii et sancloe Dei, orale pro eo.
anima? famuli lui remissionem omnium Iribue pec- Kyrie eleison, Chrisle eleison, Kyrie eleison. Palôr
caloruin, ul indulgenliam, quam semper optavil, noster. Et ne nos.
consequatur et requiem. Per, Oratio. Deus, cui proprium est misereri semper
Incipiunt alioelilanioe. el pareere, suseipe deprecatiohein-noslram pro fa
Chrisle audi nos.'(ter..)' mulotiio, et quem delielorum calena conslriiigiî,
Paler de coeliDeus, miserere ei. miseratio tuoepietalis absolvat. Per,
Fili redenipior mundi Deus, mis. ' Alioelilanioe.
Spiritus sancle Deus, mis. Chrisle audi nos. (1er.)-
Sancta Trinitas et unus Deus, mis.. Sancla Maria, intercède pro eo.
Sancla Maria, ora p o eo. Sancla Dei Genilrix, int.
Sancle Michael, or, Sam-la Mater Domini, int.
Sancle Gabriel, or. Sancta chorus cherubini, int.
Sanete Raphaël, or. Sancle chorus sëraphiiii, int.
Omnessancti angeli et archangeli, orale pro eo. Sancle chorus angelorum, int.
Sancle Petre, or. Sancle chorus pati'iarcharum, int.
Sancle Paule, or. Sanete chorus aposlolorum, int.
Sancle Andréa, or. Sâhcte chorus "martyrum,int.
Sancle Joannes, or. Sancle'chorus doclorum, int.
Sancle Jacobe, or. Sancle chorus sacerdotum, int.
S-.ncie Philippe, or. Sancle chorus levilarum, int.
Sancle Bartholomoee,or. „ Sancle chorus monachorum, inl.
r* .
' Sancle chorus
Sancle Maiihoee',or, mriocenlum, ml.
Sancle Tliotna, or. Sanete chorus virginum, int.
Sancle Simon, or. Omnis chorus omnium sanctoruin, nt.
Sancle Thaddoee,or. Fili Dei, miserere ei. (bis.) •
Sancle -Malhia,or. Redenipior mundi, mis-
Sancle Barnaba, or. Ut veniam ei dones, te rogamus. :
Sanete Cleopha, or. Ui vilain'èi doués,'ieTog.'' ;" - : -
"
Sancle Tiniolhee, or. - Ul sanclum te
paradisum ei:dones, rog^ '-
Sancle Marce, or. Ut locum rêfrigerii et dones, te rog,
Omnessancii aposloli et.evangelisloe,orale pro eo. Ut ei parcas, le rog.
Kyrie eleison, Chrisle eleison , Kyrie ekison. Paler Ut ei indulgéàs, te rog.
nosler. Et ne nos. Ut misericordioeet indulgenlioelocum ei dones, "le
''
Oralio. Oramus, omnipotens Deus,; ul animam rog.
famuli lui clemenler suscipias, qui ad--luunisanclum Ut peccatorum ejus non recorderis, le rog.
imperium sui reliquil corporis domicilium, dumque n Alioe lilanioe.
lejiibenle ad terrant reverlitur, animam quam rege- Chrisle, audi nos. (ter.)
nerare dignatus es baplismo, aggregari proecipias Propitius esto, parce ei, Domine.
jusiorum consoriiis. Per. Propitius esto, libéra eum, Domine.
Alix lilanioe.' Ab ira tua, lib.
Chrisle audi nos. (ter.)- A poena inferni, lib.
Sancla Susanna, ora pro eo. A damnationeoelerna, lib.
Sancla Félicitas, or, A potestate diaboli, lib.
Sancla Euphemia, or. A poenarum locis, lib.
Sancla Coecilia,or. A morle seeunda, lib.
Sancla Perpétua, or. A gebenna ignis, lib.
Sancta Scholastica, or. A locis obscuris, lib.
Sancla Columba, or. " '
Ab omni angustia, lib.
Sancla Anna, or. A peccalorum ullionc, lib.
Sancla Elisabeth, or. • " -•-
A suppliciolormentorunij libé
925 EXCERPT. EX CODD. LITURG. FONTAVELLAN. 926
Ab omni malo, lib. A Libéra, Domine, animant servi lui, sicut liberasti
Kyrie eleison, Chrisle eleison, Kyrie eleison. Pater David de manu Saul régis et Goliath, el de omnibus
noster, El ne nos. vinculis ejus. •..-..!,
Oralio. Omnipotenssempilerne Deus, consepvator Libéra, Domine, animam servi lui,isicut liberasti
animarum, qui quosdiligis, corripis, eiquos recipis, 1res poeres de camino ignis ardentis et de manibus
' '
pie ademendaiionemcoerces, le invocamus,Domine, iniqui régis. i- .-'.<
ul medelam luam conferre digneris animoe famuli Libéra, Domine, animam servi tui, sicutlibërasti
lui, qui in corpore membrarum debililationem; Vint Suzannain de falso crimine. ....'-.'--.- -
laboris, stimulas suslinet infirmitalis : da ei, quoe- Libéra; Domine, animam servi,lui, sicul liberasti
sumus, graliam tuant piam esse, ut in hora exilus humanum genus per passionem Domininostri Jesu
illius de corpore absque peccati macula libi dalori Chrisli.
proprio per manus sanclorumreproesentarimereatur Libéra, Domine, animam famuli lui, sicut libe-.
anima ejus. Per. . '. rasli Petrum et Paulum de carceribus. .•-. - i
Incipil cdmmendalioanimoe, aniequam,egredialur ' Libéra, Domine animaniiservi lui, sicul liberasti
de corpore. "- Theclam de medio spéclacuio. . ':-;:, 'c
Subvenite, sancti Dei. Suscipial le Christus. Sic liberare'digneris, Domine, animamliominis
Proficiseere, anima Christiana, de hoc niundo, in islius, el leciimhabitare inbonis coeleslibusçohcede.
nomine Dei Patris f omnipotenlis, qui le creavit, Per; ::.'.'. '".- ..
in nomine Jesu Chrisli f Filii Dei vivi, qui pro te . Oratio. Pio recordalionis affeclu, fralres cha-
passus est, in nomine Spirilus sancii f> qui.in le rissimi, eomniëmorationem faciinus. chari nostri,
effusus est. Adjuvet sancta Trinitas per interces- quem Dominus de laqueo lerilatioiiis hujus soeeuli
sionem sanctoruin angelorum, et archangelorum'; assùmpsit, Obsecranles misericordiam -Dei nostri,
Ihronorum el dominationuni, principatuum etpo- ut ipse ei tribûere digiietur placilam et quiétant
teslaluin, et omnium virtulum, cherubim, seraphim, mansiouem et rëmiltat omîtes lubrica? lenierilalis
et omnisluimani generis, 1quidquid a Deosuseeptuui offensas,ul, concessavenia plena*iùdulgeniioe,quid-
est, palriarcharum et prophelarum,- aposlolorum et quid in hoc soeculo proprio reàtu deliqoit, loiuni
marlyruroj confessorumet virginum, sacerdotum et ineffabilipielale' ac benignitate sua deleat et absier-
levilarum, et omnium Ecclesioecatholifcoegraduum, gal: "Quodipse proesiare dignelur, qui cum Paire et
nionàcltofum et anachoretarmii.-Hodie faclus sil in SpirilU sànctô vivit et régnai.
pace locus luus, et habilatio lua in Jérusalem coe- p- Oralio. Deus,'cui omnia-vivuntj et cui non pc-
leslént. Per Dominum. reunt corpora noslra, sed mulantur'in melïus, le
Suscipiat lé sanclus Michaelarchangelus, qui mi- supplices deprecamur, ut famulunt tuiini siisbipi'ju-
litioecoeleslismeruit priiicipâtûnî. Obvientlibi sancti beas per manus sanclor'ù'ntangelorum luorum dedu-
'
angeli Dei, el perducant te in civilatent sanctam cenduinin siriu'ainicilui Abraboepalriarchoe,resusci-
Jérusalem. Suscipiat té beatiis Pelrus apostolus, cui tandumque in novissimo niagni judicii die; et quid-
a Deo claves regni coelorumtraditoesuni. Adjuvel le quid vilibruiii'fallenlé diabolo coulrax.it, lu, pius
"
sanclus Paulus, qui dignus fuit esse vas electionis et misericors, ablue indulgendo. .''""
Dei. Intercédai pro te sahctus Joannes electus Dei Oralio: Suseipe, Domine, animam servi lui, quant
apostolus, cui revelala sunt secrela coelesîia. Oreut de ergaslulo hujus soeeulivocarë disnaius es el li-
pro le omîtes sancti et elécii Dei apostoli, quibus a béra eariïde priiicipibus lenebrarum, et de locis poe-
Dtmino data est polestas ligandi atque solveudi. narum , ul absolula omnium vinculo peccalOTunî,
Egredere in nomine f Patris-, et f Filii, et f Spirilus quielis ac lucis oeternoebeatiludine përfruàlur, et
sancti, qui le illumiiiel in vilàm oelernam, et re- inler sanctos tuos in.resurrectionis gloria resusci-
suscilet te in prima resurreclione, in novissinib die. lari mereatur. Per.
Domine, sancle Paler, suseipe animant servi lui in rj Oralio. Commendamuslibi, Domine, animam fa-
pace,et éjuisomnia peccala diniitte,Salvator mundi. muli tui fratris nostri, precamurque , ut propler
Quiviviset régnas in unitale Spiritus sanctiDeus.Per. quam ad terfam tua pielale descendére dignatus es,
Suseipe, Dominé, animant famuli lui in bono. palriarcharum tuorum in sinihus insinuari non re-
Libéra, Domine,"animamservi tui ex omnibus penuas miseralus. Qui vjvis et régnas:
riculis inférnorum, et de Iaqueis poenarum, ei de Oratio. Migranlein iu luo nomine de hac instabili
OmnibusIribulalîbnibus malis. et lam incerta in sëmpiteriiam vilam ll'âmacloeti-
Libéra, Domine, animam famuli tui, sieut libe- liam suscitare eum, Domine, in bonis coelestibusdi-
rasti Noë in diluvîo. gneris. Per.
Libéra,Domine, animam famuli lui , sicut libe- Ad corpus ttivandum.
rasti Eliam et Hénochdé communi morte mundi. Oralio. Suseipe, Domine,'animant'servi lui rever-
'
Libéra, Domine, animant servi lui, sicàt liberasti leniem ad te, veslem coeleslem indue eàiït, et ïa\â
Abfaham per fidem et credulitaieni. eam sancto fonte vitoe oelernoe, ut iritér gaudëntëi
Libéra, Domine,animam servi lui, sicut liberasti gaudeat, et inler sapientes sapiat; et. inter mâfiyiès
Lotit,dé Sodomis et de ftamma ignis. eousedeat, et inter patriarchas "proOciat, et iitter
Ï127 SJEC.XIMONUM.LITURG. 92?
prophctas cl apostolos.sequi Chrislum sludeai, el. A inler agmina sanclorum luorum digneris; veste
inler angelos et archangëlos clariiaiem Dei vi- quoque coelesliet stola immorlalitalis indui, ei pa-
deat, et inter paradisi rutilos lapides gaudium pos- radisi amcenitaieconfoverijubeas. Per.
sidéat, cl ntinisleriorum Dei notiliani agnoscal, Alia oralio. Deus, qui humaharum animarum
cl inler cherubiin el seraphim clariiaiem Dei in- oeternusamalor es, animam famuli lui, quam vera,
venial, et inler "viginli quatuor seniores canlica duin in corpore vixit, tenuit fides,ab omrti crueialu
canticorum caillantes audiat, el inler lavantes slo- infernorum redde exlorrém, ul segregata ab infer-
las suas in fonie luminisveslem suant lavel, et inler nalibus claustris sanctomm mereatur adunari con-
puisantes pulset, et portas Jérusalem aperias sorliis. Per Dominumnosirum Jesum Christum.
inventai, et inler videnles Dominum facie ad fa- Alia oratio. Deus, apud quem morluorumspirilus
eiem videat, et inler caillantes canlic.umnovum vivum, et in quo electorum anima?.,deposilo cariiis
cantel, et inler audienles coelestemsouilum audiat. onere, plena felicilate loeianlur, proesla, supplican-
Per omnia. tibus nobis, ul animam famuli lui, quoe temporali
Alia oratio. Suseipe, Domine, animam famuli lui hujus soeeulicaruit visu, oelernoillius lucis solaiio
ad le revcrientem, de jEgypli partibus proficiscen- potiatur, non eam lormenlum morlis attingat, non
tem, et mille angelos tuos sanctos obviant ei, et B i dolor borrenda?visionis affîciat, non poenalis limor
viam juslilioe,el repolie ab ea omîtes principes lenc- excruciet, non reoriim pessima catena conslringai,
brarum; agnosce, Domine, creaturant luam non ex sed, concessa sibi delielorumomniumventa, opiatoe
diis alienis creatam, sed a le solo Deo vivo etvero, quielis consequatur gaudiarepromissa.
quia non est alius Deus proeler le, Domine, et non Finitis omnibusoralionibus,ponalur corpus in fe-
est secundum opéra lua. Latlifica, Domine,animam relro, et aspergatur aqua sancla, el incenseturel con-
famuli lui, el ne memineiis iniquiialum ejus quas tent. Subvenilë, sancii Dei. Suscipiat le. Deus, in
suscilavit furor mali desîderii; licet enim peccavit, nomine luo. Beali immaculaii.El sic vadantad ecr
tamen Palrem, el Filium, el Spirilum sanclum non çlesiam. Cumvenerinlad inlroilum ecclesioe,dicilur :
negav.il,sed credidil, el zelumDei habuit, et Deum, Subvenilë, sancii Dei. El sic delur incensumclaqua
qui fecil omnia, adpravit. Qui vivit el régnai. sancta, et sonenlur omniasigna, el ponalur ferelrum
Oratio. Deus, ante cujus conspectuni deferlur in pavimenlo,el canlentinvilalorium: Regem, etc.,
omne quod gerilur; qui cum sis inslilulor, el de ul in ediiis,exclusive,usquead responsoriumseçundoe.
suppliciis.es moderalor, quoesumuspro famulo luo, icelionisprimi noclurni, cujus verbahoec sunt: Qui
ul des ei partem cum sanclis luis, et hoeradiiatem resuscitasli puellam infra domum, el juvenem extra
cum cleclis luis. Per omniasoecula. C porlam, tu ei, Domine. Lectio Manus tuoe, etc.,
Oratio. Suseipe, Domine, animant servi tui in exclusive,usquead responsoriumsequenlis leclionis.
bonum hahitaculum, cujus corpnsculumlavandi per- Responde. Quod sic efferiur : Subvenilë, sancii
agimus ofïicitini,et da ei requiem in regno oeteruo, Dei, elc, ut in edilis, quando deducilur cadaver de
id est in Jérusalem coelestem, et.in sinibus palriar- domo.Homo nalus de muliere, etc., ul in edilis, us-
charum luorum, id est Abrahoe, Isaac el Jacob, que ad responsoriumsequenlisleclionis. Quis mihi,
collocare digneris, ul habe'al parlent in beala el ubi legilur: Ne inires in judicium cum servo luo, Do-
prima resurreclionc; corpus ejus suseipe, el cum mine.i« tertio noclurno: Complaceal,etc., usquead
benediçlis ad dexleram Dei Palris venieniibns ve- tolam leclionem.Pelli mea?, cujus reiponsoriumest :
nial, et inter possidenles vitam oelernam possideal. Libéra me, Domine, de vi inférai, qui portas oereas
Per. conl'registi, el vis'uasti infemum, el dedisii eis lu-
Incipiunl capitula, sive oraiiones, posl corpus men, ul vidèrent le qui eranl in poenistenebraruni,
laviitum. clamantes el dicentes: Advenisli,Redenipiornosler.
Paler nosler. Et ne nos. Qui eranl. Lectio : Yir forlissimus Judas. ^. Re-
Capitulum. In memoriaoelernaerit juslus. Abau- r> demplor meus vivit, cl in novissimodie resurgam,
ditu. el renovabunlur denuo ossa mea, et in carne videbo
Ne inlrcs in judicium cum servo luo, Domine, Dominummoum.Lauda, anima mea, Dominum; lau-
Quia non juslificabilur.. dabo Dominumin vila mea. El in carne. Requiem
Ne Iradas besliis animas confiienles tibi, Et ani- attentant. Et in carne.
mas pauperum. In Laudibus : Exsullabunl, etc.,ul in edilis, usque
Requiem oelernamdona ci Domine, Et lux per- ad quarlam anliphonamexclusive.Antiphona: Recp-
pétua. gilabo omnes annos meos in amariludine animoe.
Domineexaudi. Et clamor. Psal. ul in edilis et usque ad anliphonam Bene-
Dominusvobiscum.Et cum. dicius, poslquam legiiur : Omne quod dal, elc. Be-
Oralio. Deus, vitoedalor, et humanorum corpo- nediclus. Ad Vespéras antiphona :' Placebo Do-
runt reparator, qui le a peccaloribus exorari vo-- mino, etc., usquead psalmum: Confilebor, inclusive
ïuisli, exaudi preces, quas speciali devolione prat ul in edilis.
anima famulitui libi lacrymabililer fundimus, el li- Deinde sequiturr Requiem oelernam.Et lux. An-
bérare cum ab inferorum crucialibus, et collocare? tiphona: Audivi vocem de coelodiccnlein iiiilii:
929 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FONTAYELLAN. 930
Beali mortui, qui in Dominomoriunlur. Magnificat.A suos eum in parte dextera collocandumresuscilai.i
Psal. De prolundis. Psal. Lauda. Psal. Voce. Psah facial. Proeslanle Domino noslro Jesu Christo. Qui
Ad Dominum.Paler nosler. El ne nos. cum Pâtre et Spirilu sanclo, elc.
Oralio. Deus, cui proprium est. Alia oralio. In- Alia oralio Obsecramusmisericordiam luam, om-
clina, Domine. nipotens Deus, qui hominem ad imaginent tuam
Deinde sacerdos stet juxta ferelrum. Intérim creare dignatus es, ut spirilum et animam famuli
sonenlur omnia signa, quousque omnes conveniant, fui, quem hodierna die rébus humanis exulum ;à
et accipiantcandelas, et canlor stet apud ferelrum et te accersiri jussisti, blande misericordilerquesutscl-*
dicat. Deindedicat sacerdosoralionem.Ne inires, e'c. pias. Non ei dominenlur umbroemortis, nec leg;t
ut in edilis. iîj..QuiLazarum suscitasli. Intérim, dum eum chaos et caligo lenëbrarum, sed exutus om-
cantalur,-incenset allare, deinde corpus, el canlor nium criminum labe, in sinu Abrahoe collocams.
-dicat : Kyrie, Chrisle, Kyrie ; el sacerdosdical ora- locum lucis, et refrigerii se adepluni gaudeat, ul
lionem : Fac, quoesumus, ut in edilis. Subvenilë. cum dies judicii advenerit, cum sanclis et electis
•Et sacerdos incensetallare, el corpus, el canlor dica', tuis eum resuscilari jubeas. Per.
,èt,sacerdos dicat oralionem: Inclina, Domine, elc. Oralio..tiens, cui omnia vivunt, cl cui non pereunl
lij.Libéra nie, Domine, elc. Dies illa, dies iroe, etc. B corpora noslra., sed mulantur in melius, le sup-
-Deinde : Plangenl super se omîtes tribus terrât. plices deprecamur, ut quidquid anima famuli tui
Tremens factus sum ego, etc. Yix juslus salvabiiur, viliotum, luoeque voluntati conlrarium, fallente
et ego, miser, ubi apparebo? Quid ego, miserrimus, diabolo, et propria volunlate atque fragilitate côn-
.quid dicam vel quid faciam, dum nil boni perferam traxil, lu pins et misericors abluens indulgendo, eam
anle lanlum judicem? Nunc, Chrisle, le depreeor, suscipijuheas per manus sanclorum luorum, deda-
miserere, peto. Qui venisii redimere, perpetim veni. cendamque in sinu patriarcharum tuorum Àbrahoe
salvare. Requiem oelernam, etc. Et lux, elc. Libéra scilicel antici lui, el Isaac elefcli lui, et Jacob di-
^nté, Domine. Mémentomei, Deus, quia veniiis est lecli lui, quo abfuit dolor et tristitia ël suspirium,
vila mea, nëc aspicial mé visus hominis. Et non fidelium quoque animoefeiici jucuiidii'aie loelanlur,
averleturoculusmeus ut videal bona. Qiiapropternon: et in novissimo magni judicii die, iiîlef sanclos el
parçam ori meo, loquar in amaritudlne anima?meoe. eleclos tuos eam facias perpeluoe glorioe percipere
Nec asplciat, elc. Deindeincenselur allare el corpus. portionem, quam oculus non vitiit, nec amis audi-
Hoc facto elevelur corpus defuncli de ecclesia,et vil, nec in cor hominis ascendit, quant pfoeparasli
vadànl primilus minores cum cruce et incenso, et diligenlïhusle.
. aqua sancla, deinde fralres canendo: In paradisum G Oratio. Temeriiatis est, iit hbm'ohoiniiient, mor-
deducant, elc. In exitu Israël, etc. El sonent omnia lalis morlalem, cinis cinerem libi, DominoDeo no-
signa, quousqueclaudalùr monumenium.Aperile mihi stro, audeat conimendare. Sed quia terra suscipit
portas juslilioe,ingressus in eas confilebor Domino. terrant, et pulvis converlitur in pulverem, donec
Psal, Confileminî. Antiphona : Ingrediar in locum omniscaro in suant redigalùr originem, inde, Deus,
tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei. Psal. tuam, piissime Paler, lacrymabiliier quoesumus
.-.Sicul.cervus. Antiphona. Hoecrequies mea in soe- pielatem, lit hujus famuli lui animam, quant
culum soeeuli, hic habilabo, quoniam elegi eam. de hujus mundi voragine coenulentaducis ad pa-
.Psal. Mémento.Aniiph.ona.'Veterra plasmasli me, Iriam, Abrahoeamici lui sinu recipias, et refrigerii
carne induisli me. Redemptor meus Domine,re- rare perfundas, silque ab atstuanli geliennoeIruci
- suscita me in novissimbdie. Psal. Domine, exaudi incendio
segreaaius, el bealoe requiei le douante
oralionem meam. Antiphona.Non iniras in judicium conjunclus; et si quoeilli suni, Domine, digiia?cru-
cum servo tuo, Dominé.Psal. Domineexaudioralio- cialibus culpoe, lu eas gralia milissinioelenilalis,
nemmeam.(bis.)Antiphona.Omnisspirilus l.u.ideiDo- indulge, nec pro peccalis recipiat vicem, Sed indu!-
minum. Psal. LaudaieDominum.Antiphona.Requiem r. gentioeluoepiam senliat bonilaiem. Cumque finilo
oelernantdpnaei, Domine,et lux perpétua liiceal éi. mundi lermiho supérmmi cunctis illuxeril regnuni,
Ad 'Benedicius.Omhe qiiod dat mihi Paler, etc. novushomo sanctorum omnium coelibusâggregaïus,
Oralio. Absolve, Domine, animant ejus ab omni cum eléciis luis resurgal in parle dextera collocan-
vineufo delielorum, ut in resurrectionis gloria inter dus, Per.
sanclos el eleclos tuos resuscilalus respirai. „. Alla oratio. Te, Domine sancle, Pater omnipb-
Et sacerdos incenset monumenium, el àspergal îens, oeierne Deus, suppliciler deprecamur pro spi-
aqua sancla', el dical lias oraiiones, dum alii canunl rilu famuli lui, quem a càligine hujus soeeuliad le
psalmùin; accersiri proecepisti, ut digneris, Dominé, dare ei
Oralio. Oremus, frâlrés cliarisslmi.pro spirilu locum lucidum, locum refrigerii et quielis; liceai
chari nosiri, iqùem Dominusde lériiatiônibùs hujus ëi transirë poriàs infeinorum et poenaslénébrarum,
soeeuliliberara dignatus est, Cujuseo'rpusculuniho- inaneaique in mansioitibus sanclorum, et in luce
die sëpùllur'oetfaditur, ut eum pielas Domini in sancla, quam olim Abrahoe promisisti el. seniini
siriu Àbrahoe, Isaac et Jacob collocare dignêtur, ul ejus. Nullam loesioiienisuslineat spiritus ejus, sed,
cum dies judicii adveiteril, inler sanctos et eleclos cum magnus dies ille resurreeiionis ac rémunéra-
931 SMC. XI MONUM.LITURG. Q5i
ïionisadveneril, rcsuscitare eum digneris, Domine, \ nobis, Domine, misericordiam. El salulare. Propi-
una cum sanclis el eleclis luis, dones ei delicla tius eslo, Domine. Propler. Non inires in judicium.
atque peccala usque ad riovissimnm quadrantem, Quia non. Domine, exaudi oralionem meam. Et cla-
tecumqiie immorlalitalis vilam el regnum conse- mor meus. Dominus vobiscum. El cum.
qiialur. Per. Oralio. Aures tuoe pietalis, milissime Deus, in-
Oratio. Viri vuinorisnovitale percussi et qu'odam- clina precibus mois, et gralia sancti Spirilus illu-
modo sauciati misericordiam luam, mundi Redeni- mina cor meum, ni luis mysteriis digne minislrare,
pior, flebili1erimploramus, ul chari nosiri animam leque oelerna charilalediligere merear. Per.
ad le datèrent proprium revcrlenlenï Mande ïeniter- Alià oralio. Largire sensibus nostris, quoesumus,
que suscipias, ut si quas illo ex carnali commora- omnipotens Deus Pater, ul sicul exterius abluuniur
lîone maculas conlraxit, pielale induîgeas, oblivioni inquinamenla manuum; sic a te mundenlur polta-
iii perpeluum tradas, alque hanc eamdem laiidém liones mentium, el crescat in nobis augmenlum
tibi cum coeleris réddilura, ad corpus quàndoque sanClarum virtulum. Per.
feversura, sanctoruin luorum coetibus aggregari Ad anàclum. Poiie, Domine, galeam salutis in ca-
proecipias. piiemeo ad expugnandas el su'perandasomnes dia-
Oralio. Deus,qui et jnslis supplicationibussemper " bolieas polestales. Pér. -
proeslo es, qui pia vota dignaris inlueri, da famulo Ad album.Indueme,Domine,vestimehto salutis,et
tiioj cujus deposilionis officiaproestamus,cumsanclis indumenlo justitioe el Ioelitia?,et tunica juslilioecir-
el éleciis luis beali muneris portionem. Per. cumda me.
Oratio. Debilum humanï corporis sepeliendi of- Ad cingulum. Proeëinge, Domine, lumbos mentis
ficium fidelium more comptantes, Deum, cui omnia incoe,Paler clemenlissime, et circumeide vitia cor-
vivtint, fideliler deprecamur ut hoc corpus chari dis mei.
nostri a nobis in infirmiiale sèpulluih in ordine Ad manipulmn. Da mihi, Domine, sensunt re-
sanclorum resuseilet et ejus spiriium sanclis ae ctum, et vocem pu'ram, ul adimplere pbssim laudem
fidelibus aggregari jubeal, cum quibus inenarra- luam.
bililer gloria et perenni felicitate perfrui mereatur. Ad stolam. Stolam justitioe circumda, Domine,
Per. cèrvicem meûm, et ab omni'corruptionë purifica
Hic finis, el corpore lumnlalo dicat sacerdos: Di- ntentem nieam.
cile Paler nosler. El ne nos ind. Capitulum. A porta Ad casulam. Indue me, Domine, loricam fidei,
inferi, Erue, Domine, animant' ejus. Dominusvobis- -i et galeam salutis, in Christo Jesu Domino nostro.
cum. El cum. . Quando ingreditu'rad allare, dicil. Adjutorium no-
Oralio. Tibi, Domine, etc. ut in edilis. Deinde istnim in nomine Domini. Qui. Egô miser et infelix,
dical : Dele, Domine. Miserere. Pater noster. El rie conlileor Deo oninipoiënti et bealoe Marioe per-
nos. A porta. Erue, Domine, animam ejus. Dominus pétuât Virgini," et bealo Michaeli arclïangelo Ct
vobiseùmi El cum. sanclis aposlolis Pelro et Paulo, el omnibus sanctis,
Oratio. Deus in cujus miseralionë anima?fidelium et libî, Pàléi-,mea culpa, mea Culpa,mea culpa, quia
requiescunl, faimilis et famulabus luis omnibus hic peccavi in cogitàlione, Suggestione, delectalione,
et ubique in Christo quiescenlibus, da propitius consensu, verbis et Dpere, et omnibus viliis meis
veniam peccalorum, ul a cunctis reatibus sine fine malis; unde precor beatain Yirginem Mariant, et
loelenlur. Per. bealum Mïchaelem archangelum, et sanctos aposto-
Benedictio. Benedictio Dei Patris f omnipo'lcnlis los Petrum et Pàulum, el bealum N. et omnes san=i
et Filii f et Spiritus sancii f desccndat super hoc clos, el te, Paler, orare pro me peccatore Dominum
corpus. Amen. Tv.nc incipial hos psalmos sepiem nosirum Jesum Chrislum.
poenilenliales:Domine, ne in furare, cl coeteros.Pa- Misereatur veslri omnipotens Deus, et dintillat
ter nosler. Et ne nos. Capitulum. A porta infëri. O vobis omnia vestra peccala proeterila et proesentia,
Erue, Domine. Dominusvobiscum. Et cum Spirilu. et de fuluris vos cuslodiat, libéral vos ab omni
Oralio. Absolve, Dominé, animas famulorum opère malo, salvet et confirmet vos in omni opère
famularumque luorum, fralrum noslrorum et om- bono, et perducat vos cum angelis suis ad vilam
nium fideliumdefunclo'runtab omni vinculodelielo- oelernam.Amen,
rum, nt in resurrectionis gloria inler sanclos luos Indulgenliam et remissionemiet absolulionem;om-
resuscitali respirent. Per. nium peccalorum,'et spatium vere poenitenlioe, et
INCIPITORDOQUALITER SACF.RDOSPRÊPARET SE AD graliam sancti Spiritus tribuat vobis omitipùténs et
MISSAM. misericors Dominus. Amen.
Ad manus lavandas. Psal. Quam amabilia. Psal. Capitulum. Deus, lu cpnversiis. Et plebs. Oslende
. Benedixi. Psal. Inclina, Domine. Psal. Fundamenla. nobis. Et salulare. Propitius eslo, Domine, pecca-
Psal. Judica nie, Domine. Psal. Crcdidi." Kyrie lis. Propler nomen. Ab occullis meîs. Et ab alienis.
eleison, Chrisle eleison, Kyrie eleison. Pater noster. Domine, exaudi. Et clamor. Dominus vobiscum. Et
Capitulum. Exsurge, Domine. Et libéra. Deus, lu cum,
conversus vivificabis nos. Et plebs lua. Oslcndc Oralio. Aufer a nobis, quoesumus,Domineîomnes'
955 EXCERPT. EX CODD.LITURG.FONTAVËLLAN. 954
iniquilalcs nostras, ut ad sancla sanclorum puris 'A Evangelium.pacis. Demum osculelur Evangelium,
mereamur nientibus introire, Per. , . . et dicat : Pax Chrisli .quant nobis per Èvarigéliuhi
Quandosacerdos est ad aitare,, dicat : Oramus le, suum tradidit, confirmet el çonservel corda et eor-
Domine.,.ul per nterila sanclorum luorum, quorum pora nostra.in vilam oetern'am,Anien. Quando inii-
relîquioehic.suiit,; eorum intercessionibus, omnipo- titur incensumin thâribulum diéil : Ab ipso liëiief*-
lens Deus, .induigere digneris mihi omnia peccala dicaris pro cujus aurore eremafis. Deindeinéenséiùr
mea. Per. .-•.-...;. evangelium, quo lecio evangeliumosculelurdicendo:
Dumcantalur epistola et graduale et alléluia,.- sa- Per islos. sanclos sermones" Evangelii Doriiinus
cerdosdicat Hanc oralionem; Suseipe coiifessionem jioster Jésus Çliristiis indulgeàl mihi omnia peccala
meam, una spes -salulis meoe, Domine Deus meus. mea. Amën.
Guta, ebrieiate-, fornicaiioney libidine, .irisiiiia, Ad corppralé benediclio.Jntuo conspectu, Dominé,
avaritia, ira, acedia, somnolenlia, negligenlia, cupi- ba?cnoslra munera libi placila sinl, nt nos libi pla-
- <-;-.-•-
dïtale, invidia, malitia, odio, detraclioné, perjurio, cerepossimus, .. .
falsitalë, mendacio, vana gloria,,leyilate, aesuper- Quando qblalu super allare ponil :'Tibi, Domine,
bia perdilus sum, et omnino cogilalione, locutione, Crealori nieohostiam offerbpro reiiiissione omnium
actione,' atque omnibus, sensibus exslinc.lus sunt. ." peccalorum,nteorùni, el cunclorum fideliumluorii ' '
m
O Domine, qui justificas impios et vivificasmorluos, viventium et,moftuorum. . '
jusliûca me et ressuscita me, Domine Deus meus. Quando aqua millilurjn calicem,dicat sacerdos:
Per JesumChrislumFilium tuum Dominumnostrum, Ex latere Chrisli sanguis et aqua exiissë perhibëlur,
.qui tecum vivil et régnât, etc. , :"" ef ideo paritèr commiscenlur, il! misericors Deus
- Maria bealissinia, Mater Dei et hominis gloriosa., ad medelam animarum noslrarùnt saiîclificàre di-
' '
inler omnes mulieres benedicla., coeli-et- ierroe>Do- gnelur.. .., '. , ',. _''.;\
-îitinaj super-omnesangelos et arcliangeîos ëxallata, Quando calix:poniiursuper allare, dicat: Offerimus
tu dignare pro.me peccaiore preces effundere,cujus libi,. Domine, calicem salutarisà -liumiliter' implo-
oralio non poleslab eo qui exvle nalus est, despic", rantes clênienliam tuam, ut anle «inspectant
nec quid aliqualenus a Filio luo et Creatora. con- divina?niajesta'lis
' ' tuoe cum' odore suaviialis ascen-
lemni-. O sihgularis et nova puerpera, adorp virgi- .dat."'" '""'. .
>nalis,uteri,tuiconceplumi Adofoparlum ex inteme- . Sequilur aini cruce super ulrosque : Oblalum tibi,
:ratoeVirginisHùre.progenitum. Adoro.ex le vir- Domine, miinus, sanclifiea, ut nobis uhigeniti lui
giniiatis .luoe .signacnliint; ineffabililer, prodeun- „ Filii Domininostri Jesu Cbristi corpus el.sângiïisfiai.
•tenu Adoroht cunabilispueriliter vagieiitem. Adpro Sequitur : Vepi, Sançtificalor, omnipotens oelérne
ubera materna sugénlem.. Ora pro me misera, Deus, benëdic hoCsacrificiùm libi proeparalum.
beala Dei Genilrix, ul qui-es te-j'crum hominem esl Sequitur: In nomine Domini nosiri Jesu Çliristi
dignatus induere,.in ntetile,meâ non.dedignelur jn- sil hoc sacrificium immaeufatum, éi a léDeo vivo
visibililer liabitarei - Tjbi citant, rpiissima domina, élèvera adunatum et benediclum in satc'ulasoecu'o-
lurpitudinem corporis et animoe/meoeconfileri non rum, Amen, ,
erubesco;ïquia in peccalis conceplus .&-in,,peccalis Quando incensum ponitur in thuribulum dical :
. miirilus, et in peccalis posl baplisma usque ad Per intereessioneni, elc, ut in edilis.
hanc horam cumomnibus peccaloribus conversatus Cumincensat oblala et calicem:,dicai ïslâ cuin tri-
animant meam in carne posilam pollui, lemplum bus crue!bus,super ulrosque, et regyrando tribus vici-
corporis:mei de omni -gënere-fornicàlioniscl pollu- bus dical : Domine Deus nosler, qui suscepisii mu-
lionis el inintundilia?çoinquinavi. Peccavi ego miser- nera Abel, Noe, Aaron, Samuel el omniumsancio-
j. et--infelix*in negligenlia et in iransgressione sancloe riim. luorum, sic et de manu peccalorum nostrprum
- Tegiset omnium mandaiorum Filii J)ei,, et officii suscipere digneris incensum istuidin conspectu luo,
sacerdolaliset obedientioemihi commissa?,elomnium n in odoreiii suaviialis, in reniissîonem peccatoruni
acluuni eorum. Non est- iniq'uilassuper meam inl- noslrprum. Per Chrislum.
. : qiiilalem, super,omîtes,pecealores soepiuset gravius Cum incensat oblala el calicem dical ; Incensiim
.cecidi, plus omnibus hominibus carnalibus viliis jslud, etc., ut4n edilis.Sacerdos Immiliier incline!se
sive spiritualibiis ab infantia meaindesineiiter pec- . aniealtareel dical,: Suseipe, sancta Trinitas, hanc
cavi.. Proplerea mente et corpore pollulus, non obIatipnem,-quamlilji offerl.famulns,lims, et proesla
sum dignus iractare vel susciper.é çorpus:Fi!,iilui. _ML in conspecliint-tuum tibi ptacens ascendal.
Nunc ergo,. Mater misericordia?,,.orapro me peeca- .,Sequitur: Suseipe, sancla Trinitas, hanc oblalio-
. tore ad eumdem Filium luum Dominum nostruni, - nem,.quant tibi offero pro rite peccaiore, et pro fa-
, qui passus est pro nobis,,quem-lu gloriosa el bene- ,r mulis el faniulabus luis, qui se commendayerunlin
dicla .genuisli Deum.el hominem pro redempiione , jnoslris.orationibus, M.pro omni populo'Çhrjsliano,,
omniumpeccalorum. . . ; _„ - . vivis atque defunctis, ni mihi el illis proljcial.i.ad
Ad benediclionemEvangelii, diaconus.pelai bene- ,. medelam, el ad yitam oeteriiam, , , ..
. diclionemdicens; Beuedic, jubé, n) Dominus sil in Deinde erigtit'se sacerdos., et vertat sead.fralres
.corde tuo, ul..d'gue et competenter, pronunties .-,dicens : Orale, fratrescharissiiiii, pro nie, ul meum
9Ô5 SiEC. XI MONUM.LITURG. 95G
ac vesïrunt sacrificium acceptant sil in conspectu A\ Pax Dominisit 6emper vobiscum.Et cum Agnus
Domini. Dei. (1er.)
Et illi respondeanl: Suscipiat Dominussacrificium Cîim corpus in sanguinem millit, dical sacifâ^
de manibus luis ad laudem el gloriam nominis sui, oralionem: Fiat hoec consecralio et Commistiocor-
ad utilitalem quoque nosirarum animarum, lotius- poris et sanguinisDomininosiri Jesu Chrisli omni-
que Ecclesioesua?sancloe. bus accipienlibus nobis salus in vitam oeiernani.
In Nalivilale Dominiproefatio: Dignumëljuslum Amen.
esl, oequumet salulare, usque oelerneDeus. Deindeosculelurallare, el dical'oralionem: Domine
Sic in proefalionibusQuadragesimoe,Resurrectionis Jesu Chrisle, -quidixîsti aposiolis luis, Pacemmeam
el Penlecosles. do vobis, ne respicias peccata mea, sed devolioneni
Proefatiomorluorum. Per quem salus mundi, per lidemqueEcclesioeluoe,eamque secundum volunta-
quem vila luminum, per quem resurrectio morluo- lem luam pur-ificare et adunare digneris. Qui
rum : per ipsum le, Domine,supplicilerdeprecamur, visis. - . .
ut animoefamuli tui et animabus famulorum famu- Deinde facial pacem,dicendo: Uâbele viucûliiin
larumque luar.umindulgenliam largife digneris per- chafitalis el pacis, ul apli sitis sacrosanclis mysle-
peiuam, alque a coniagiis niorialilatis exutas in B ' riis, elpax Chrisli et Ecclesioesemper abundet in
oeternoesalvationis parlent restituas. Per quem. cordibus veslris.
Alia proefatio. Dignum et justum est, atquum et Aniequam accipiai,corpus et sanguinem, inclinet
salulare. Qui nobis in Chrislo, unigenilo Filio luo, se sacerdos-anleallare, el' lacrymalnliier dical hanc
Dominonostro, spem bealoe resurrectionis conees- oralionem: Dominesancie Pater,omnipotens Deus,
sisli, pioesla, quoesumus,ut animoe,pro quibus hoc damibilioc corpus cl sanguinemDomininostri Jesu
sacrificium redcmptionis nosiroe tuoeofferimus ma- Chrisli'iiâ sumëre,-ut merear ;per hoc remissioneni
jestali, ad bealoeresurrectionis quietem le miserante peccalorum aceipere, et tuo sanclo Spirilu repleri,
cum sanclis luis pervenire mereanlur. Perëuiitdein
' quia iu es Deus, et .pratier le non est alius, cujus
Christian "Dominumnosirum. Per"quem. gloriosum nomen permanel in soeculasoeculorum.
.Alia proefatio.Dignumërjustûm est, oeqiiuin et Amen.
salulare. Qui es fons vitoe,origo luminis, et auctor Aliaaratio. Domine Jesu "Chrisle, Fili Dei vivi,
totius bonitatis, cujus omnipotentia deprecahdaest, paslor bone,gloriosissime condiior mundi, qui ex
misericordia adoranda.pielas amplëcléiida,majesla- voluntate Patris, coopérante Spirilu -sanclo, per
lem tuam lmmili luo servo, et animabus omnium morlem luam vivificasti mundum, libéra nie per
fideliumChrisiianorum,inlercedeiitëbealaet gloriosa *•*hoc sâcrosanctum corpus et -sanguinem luum a
Dei génitrice Maria cum omnibussanclis luis, re- cunctis iniquiiatibus, et universis malis meis, et
missioitemomnium trihuas peccalorum,et àd vilam fac mê tuis sanclis obedire mandatis, et a le nun-
perducas féliciter sempiternam. Per Chrislum Do- quam in perpeluumpermittasseparari, et perceplio
minum nosirum. Per quem. lui corporis et sanguinis, quoe indignus sumere
Aniequamdicat Te igilur, dicat : Aperi, Domine, proesumo,nonniihi veniat in judicium et condemna-
os mcuin ad beiiediceudumnomen tuum sanclum, iionein,sed.proluapielale prosil mihiad lulamenlum
miundaquecor meum ah omnibusvariis el néquissi- • nientis elcorporis per le^ Jesu Chrisle, qui eum
inis cogilationibus, ut exaudiri merear dëprecaus Paire ei Spirilu sanclo vivis et régnas in soeculasoe-
prit populo luo, quem elegtslitibi, proeslanléDomiuo culorum.Amen.
noslro Jesii Christo. Qui cum Paire. Tune sacerdosdicat tribus vicibus: Domine, non
Te igilur, el coelcrahujus oraiionis,ut in edilis. sum digmus ut intres sub lectum meum.
Ilic débet sacerdos recordari nominavitior'um.Mé- Postea dical tribus vicibus.•CorpusDomini noslrj
mento,Poutine, elc. usque ad Libéra nos, qiioesumus, Jesu Chrisli'conservet animantmeamin vilam oeler-
Domine, in communicantesaddilur posl Damiani rj-nam. Amen.
atomenBlasii, el in Nobis quoque peccaloribus,posl Posl acce/iJumcorpus el sanguinem;ad perfunden-
Anaslasia addilur Scholaslica. dum dical:hanc oralionem: Communicatioet con-
Libéra nos, quoesumus,Domine,âb omnibus malis firmalio corporis et sanguinis lui, Domine Jesu
proeterilis, proesenlibusel fuluris, et intercedënlibus Chrisle, prosit mihi in reniissîonemomnium pecca-
pro nobis beala et gloriosasemperque VirgineMafia, lorum meorum, et conservet mecl perducal ad vi-
et cleciis archangelis luis Michaele, Gabriele, Ra- tam oeternam.Amen.
phaële, beatoque Joanne Baptisla, el beatisaposiolis Ad replicandumcorpomle et reponendum. Corpus
luis'Pélro et Paulo, alque Andréa, ei Joanne, san- tuum, Domine;quod siimpsi, etcalix, quem potavi,
•cloque'Apolliiiare,et Laurentio, et Bcnediclo cum adhoereant semper visceribus meis, ul in me non
omnibus sanclis luis : 7/ic signal se cum paiena : da lemaneat alla macula, m quem pura et sancla in-
propitius pacem in diebus nostris;. ul ope misericor- iroieriinl sacramenla.
dioeluoeadjuli el a peccalo simus semper liberi, et Finila missa dicil sacerdosislam oralionem:, Pin
ab omni peflurbatiône securi.Per Dominumnostrum ccal tibi, sancla Trinitas, obsequiomserWiutïsmej*,
Jesum,elc. Per omnia soeculasoeculorum.i").Amen. quod oculis luoemajeslaiis indignus ohliili : sil libi
és*j EXCERPT.EX CODD.LITURG.FONTAYELLAN. «>58
placens,niihique et omnibus pro quibus illud obtuli, A i miniimet confirmamini,quoerilefacieraejus semper.
sil le miserante propitiabile. Psal. ConfiteminiDominoet invocate.Oratio. Deus
Finila missa dicil sacerdos ': Meritis el ïntcr- qui per coatternam libi sapieniiàm. hominem, cum
cessionibus istorum miserealur nostri omnipotens non esset, condidisli perdilumque misericordiler
DeHs. reformasli, proesta, quoesumus,ut eadënv peclora
Ctlmexuil se sacerdos, dicat hos psalmos: Bene- nostra inspirante, te toia menle amemus, et adto
dicile, saeerdôtes Domini, Dominum. Laudaie Do- loto corde curramus. Per. Lectio episioloe..beali
minumin sanclisejus. Kyrie eleison, Chrisle, Kyrie. Jacobi apostoli. Charissimi, si quis veslrum indi-
Paler nosler. Et ne nos. Capitulum. Conûieaniur get, etc., usque inltumilitalesua. Graduale.Domine
tibi, Domine,omnia opéra tua. Et sancii lui benedi- Dominusnosler, quam admirabile esl nomen luum
cant libi. Exsuliabunl sancii in gloria. El loeiabunlnr in universa lerra. Quoniam elevata est magnifi»
in cubilibussuis. Exsultent justi in conspectu Dei. cenlia tua super coelos,AUeluia. Lauda anima mea
El loelenlurin loetilia. Saeerdôtes tui, Domine,in- Dominum, Laudabo Dominumin vila mea, psallam
duanlurjustiiiam. Et sancii tui exsultent. Domine, Deo meo, quandiu ero. Sequenlia sancii Evangelii
exaudi. Et clamor. Dominusvobiscum. Et cum spi- secundum Joannem. In illo lempore. Sublevaiis
rilu. B Dominus Jésus, etc., usque ad Jesum Chrislum.
Oratio. Deus, qui tribus pueris mitigasii «ani- Offertorium. Meditaborin mandalis luis, quoe di-
mas ignium, concèdepropitius per iniervenlum et lexi nimis, et levabo manus meas ad mandata tua,
merila omnium sanclorum luorum, ut nos faniulos quoe dilexi. Secrela. Sanclificelur, quoesumus,Do-
tuos non exurat flammaviliorum. Per. mine Deus, hujus oblalionis mutins tua coopérante,
MISSA INHONOREM SANCTITRINITATIS DIE DOMINICO. sapientia, ul tibi placent possit ad fondera, el nobis
edilis. Psfl/.Benedicamus proficere ad salulem. Per. Communio.Domine,me-
Benedicla sit.etc, ul in morabor luoe solius, Deus docuisti meaju-
Palrem et Filiumcum sancto Spirilu. Oratio. Om- ventule juslilioe
elc. Graduale. Benediclus mea, et usque in seitectametsenium, Deus,
nipotens sempilerne Deus, ne derelinqnas me. Postcommunio. Infunde quoe-
es, Domine,qui inlueris abyssos, et sedes super
BenedicileDeum fecil sumus, Domine Deus, per hoec sacramenla, quoe
Cherubim. coelicoelorum,quia tuoelumen cordibus nostris sapientia?,
nobiscummisericordiam suam. AUeluia.Benedictus sumpsimus, ut et te veraciier agnoscamus, et fidèliler ame-
es, Domine Deus pairum nosirorum, el laudabilisin
mus. Per.
soecula. MISSA DE CIIARITATE FERIA tV.
Sequenlia sancii Evangelii secundum Joannem. In (
C
illo lempore dixit Jésus. Cum veneril Paraclelus, Charilas Dei diffusaest in cordibus nostris, aile
usque ego dixi vobis. Offertorium, communioet liiia.perinhabiianteni Spiritumejus in nobis, alléluia,
postcommuniout in edilis. alléluia. Domine Deus salulis meoe.Oralio. Deus,
Alia oralio. DomineDeus,Paler omnipotens, nos qui diligenlibus le bona invisibilia proeparasli, in-
faniulos tuos tuoe majestali subjeclos per unicum funde cordibus nostris lui amoris affeetnm, ut te
Filium luum in virlute sancii Spiritus benedic sem- in omnibus et super omnia diligentes, promissio-
nes tuas, quoe omne desiderium superant,--conse-
p'er et protège, ut ab omni hoste securi in tua ju-
giter laude latiemur. Per eumdem. quamur. Lectio episioloebeali Pau'li aposloli ad
Corinlhios. Fratres, charilas paliens est, elc..usque
MISSA FERIEE,SECCND.4ËIN SANCTORUM ANGELORUM
HONORE. nunquam excidit. Graduale. Loelatus sunt in his
quoe dicta sunt mihi, in domum Domini ibimus.
BenedicileDominum,etc. Oralio. Perpelnum no- Fiat pax in virlute tua, et abundanlia in lurribus
bis, Domine, luoe miseratior.is proesta subsidium, luis. AUeluia.Atlendile, popule meus, legemmeam,
quibus et angelica proestitisti suffragia non déesse. inclinale aurem vestram in verba oris mei. Sequen-
Per. Lectio libri Apocalypsis Joannis apostoli. In . lia sancii Evangelii secundum Joannem. In illo
ry
diebus illis dixil mihi angélus : Scribe beati, etc., lempore, dixit Jésus discipulissuis : Filioli, adhuc
usque Deumadora. Graduale. BenedicileDominum, modicum, etc., usque ad invicem. Offerlorium.Be-
omnes angeliejus, polenles virlute, qui facilis ver- nediclus es, Domine, doce me juslificatïones
luas,
bum ejus. Benedic, anima mea , Domino, et omnia in labiis meis pronunliavi. Secrela.Deus qui nos ad
inleriora measanclum nomen ejus.A//e/aia.Laudate imaginent luam sacramentis revocas
elproeceplis,
Dominum, o mîtes angeli ejus, Iaudaie eum, omnes perûce gressus nostros in semitis tuis, ul charitatis
virlules ejus. Sequenlia sancii Evangeliisecundum donum, quam fecisli a nobis operari,
per hoec quoe
Joannem. In illo lempore ascendil DominusHiero- offerimus sacrificia, veraciier facias apprehendi.
solymam,usquedelinebalur infirmilate.O/ferforium, Per. Communio. Domine, memorabor justitioe luoe
et secrela Ulin edilis. Communio.Benedicile, omnes solius; Deus, docuisti mea juvénilité mea, et usque
angeli Domini,Dominum,hymnum dicile et super- in seneclamel sem'um,Deus,ne derelinquasme. Ad
exaltaleeum in soecula.Postcommunio,ul in edilis. postcommunioneni.Spiritum in nobis, Domine, tuoe
MISSA DESAPIENTIA. charitatis infunde,.ut quos uno pane coelestisaiia-
Loelclurcor quoerenliumDominum,quoerile Do- sli, tua facias pietate concordes. Per.
PATROL.CLI. i 30
839 SiEC. XI MONUM.LITURG. M8
MISSA ADPOSTULANDAM GRATIAM SPIRITUS SANCTI. A compunctionem cordis , iuclum et flumiua lacry-
Oralio. Deus patrum noslrorumda nobis Spiri- marum largiaris, qualenus coeleslem in future con-
tum, qui flamntam infundat in cordibus nostris. solalionem mereamur. Per.
Psal. Benedieile*omniaopéra. Lectio.in diebusillis MISSA PROTRIBULATIONE.
dixil Salomon: Déus patrum nostrorum, etc., usque Omnipotenssempiterne Deus , moesiorum con-
ancilloeluoe.Graduale. Respice, Domine,in lesla- solatio, laborantium forlitudo, perveniant ad te pre-
menlum luum, el animaspauperum luorum ne obli- ces de quacunque tribulationeclamanlium , ut om-
viscaris iit finem. Exsurge, Domine, el judica nes sibi in necessilalibus suis misericordiam tuant
causantluam, memoresloopprobriiservorumluorum. gaudeanl affuisse. Per. Secrela.lias libi, Domine,
Alléluia. Veni, sancle Spirilus,reple luorum corda hoslias offerimuspro salule noslra, et pro omnibus
fidelium, el lui amoris ignem accende. Sequenlia angusliisnobis immiitentibus, qualenus corpora et
sancti Evangelii secundum Malthoeum.In illo lem- animas noslras Spirilus sancii gralia liberare atque
pore,vespondensDominusJésusdixil : Confileor,etc., illuminaredigneris. Ad communionem.Da nobis,
usqueFilius revelare. Qfferlorium. Juslilioe Domini quoesumus,de tribulatione Ioetitiam,ut qui diu pro
rectoe,loelificaiilescorda, el dulciores super mei el peccalis nostris affligimur,inlercedenlibusomnibus
favunt ; nam et servus tuus custodil eas. Secrela. R sanclis luis, in lua misericordiarespiremus. Per.
Uoecoblalio, Domine Deus, cordis nostri maculas MISSA PRO1TERAGENTIBUS.
emundet, ut sancti Spirilusdignaefficiaiurhabitalio. Oralio, Secrela et Postcommunioeoedemquoe in
Per. Communio. Gusiale el videte quoniam suavis edilis. Addilur. Prospérant'iler facial nobis Deus,
est Dominus,bealus vir, qui sperat in eo. Ad com- angélus Domini bonus comilclur nobiscum,el bene
munionem. Concède nos, quoesumus,omnipoleBS disponat ilinera nostra Deus noster. Exsurgat. Glo-
Deus, Spirilum sanclum volis promercri seduiis, ria. Prospérant. Oralio. Deus qui diligenlibusle mi-
qualenus ejus gralia ab omnibus liberemur lenla- sericordiam tuam semper impendis, el a servienti-
tionibus,et peccalorumnoslrorum indulgeiiliammc- bus tibi in nulla es regione longinquus, dirige viam
reamur accipere. Per. famulorumtuorumin volunlaletua, ul te proteetore,
FERIAV!INHONOREM S. CRUCIS. te duce, per justitioesemitassineoffensionegradian-
Nosaulem,etc., ut in ediiis,usqueaialléluia.AUeluia. tur. Per.
Nosaulemgloriarioporlel in cruceDomininostriJesu Lectio Gencsis.In diebusillisprofectus esl Israël
Chrisli. Sequenlia sancii Evangelii secundum'Mal- usque revertentent.
llioeum.In illo lempore, assumpsitJésus, etc. Com- AngélusDomini bonus comiietur vobiscum, et
munio. Redemptor mundi signo crucis ab omninos bene disponat ilinera vestra. Prospérant iler facial
adversilale cuslodi, qui salvasti Pelrum in mari, vobis Deus Salutaris nosler. AUeluia. Prospérant
miserere nobis. Postcommunio.Refecli cibo potu- iler faciat nostrumDeusSalutaris noster. AUeluia.
que coèlesti, quoesumus,omnipotens Deus, ut ab In illo tempore dixit Jésus discipulis suis usque
hoslium defendas formidine, quos prelioso Filii tui illi civilali. Offertorium.Angélus Dominibonus co-
sanguine redemisti, Per eumdem. miietur vobiscum, et bene disponat iler veslrum ,
-SABBATO MISSA IN HONOREM SANCTJE MAR1JÎ. alléluia.Communio.Sicut proecessilTobiam Raphaël
Salve, sancla parens, elc. VirgoDei genilrix, quem archangelus ad proeparandamviam, ilacomiietur
'lotus non -capit orbis, iii iua se clausit visçera foe- vobiscum,et bene disponat ilinera vestra. Postcom-
tus homo. Oratio. Concèdenos, elc. AUeluia.Post munio. Dirige, quoesumus,Domine,viamfamuloruni
partum virgo inviolata permansisii, alléluia. Se- luorum in volunlale tua , nosque propitius exaudi
quenlia saneli Evangelii secundum Lucam. In illo supputantes, ut habeanl iler prospérant, cl in le cor
lempore : Exlollens, etc. direclum. Per.
In alia missa sancloeMarioeoratio. MISSA PROTENTATIONE CARNIS.
Deus, qui violata?naluroeper virginale decus ad- r» Ure, elc, ut in edilis usquead tolam sccrelam.Ad
hihes medicinam,facnos bealoeMarioeVirginis pre- Communionem.Domineadjulor et prolcctor, adjuva
cibus et fermentant conceplum pravilalis abjicere, nos, et refloreat caro noslra vigore pudïcitioe.et
et in novilatis szymam de veluslale iransire. sanclimonioenovitale, ereptamqiie de manu tartari
MISSA TROCONGREGATIONE. in resurrectionis gaudiojubeas reproesenlari. Per.
Oralio. Omnipotenssempiterne Deus , qui facis MISSA PROIMMUNDIS COGITATIONIBUS.
ntirabiliasolus, proetendesuper faniulostuos, et su- Omnipotens,etc., ut in edilis. Secrela. Per hoc,
per cunclas congregalionesillis commissasspiritum quoesumus,Domine, sacrificium,quod tuoe obiuli-
gralioe salutaris, el ut in veritale libi complaccant, inus majestali, ab omnibus corda noslra Gitumda
perpeluum eis rorem tuoebenedictionisinfunde.Per. tenlalionibus. Per.
Secrela el Communioprout in edilis. MISSA PROPECCATIS.
MISSA PROPET1TIONE -LACRÏMARUM. Si iniquilales observaveris,Domine,Domine,qtiis
Oralio. Omnipotens,etc., uf in edilis. sustinebit? Quia apud te propiliatio esl, Deus no-
Postcommunio. Gorporeet sanguine tuo, Domine, sler. Psal. De profundisclâiiiaviadle, Domine.Ora-
saliaii, quoesumusul pro nostris peccalis semper tio. Parce, Domine,parce peccalis nostris,et quam-
m EÏCERPT. EX CODD.LITURG.FONTAYElLAN. &ÏX
vis incessabiliter delmqucnlibuscontinua poenade-. A ; cipe munera, quoesumus,Domine,quoe'libipro famulo
beatur, proesta, quoesumus,ut quod ad perpeluumi'. tlio de lua largitaie de.ferimus, lit hoecsacrosancla'
meretur exilium, transeat ad correctionis aùxilium. mysteria, gralioe tuoe opérante virlute, el proesenlis
Per. Lectio Epistola?beali Pauli apostoli ad Corin-.. vitoecum conversalione sanctificent, et ad gaudia
thios. Fralres, condelector, etc., usque ad Chrislum( oeierna perducaitl. Per. Communio.Dico vobis, gau-
Dominum nostrum. Graduale. Ab occultis meisi dium est coram angelis Dei super uno peccaiore poe-
tiiunda me, Domine, et ab alienis parce servo luo. nilenliam agenle. Ad communionem.Purificent nos,
Si mei non fuerint dominali, lune immaculatus ero, Domine, lua sancla, qua? sumpsimus, et famulum
«l emundabora deliclomaximo, AUeluia.De profiin- luum ab omni culpa libefum esse concédé, urquï
disclamaviad le. Domine,Domineexaudi orationemi cûnscïentia?suoerealu constringilur, de coelestisre-
meam. Fiant aures luoe inlendenles in oralionemi medii pleniliidineglorielur. Per.
servi lui. Sequenlia sancti EvangeliisecundumMar- MISSA PROSEMETIPSO SACERDOTE.
cum. In iilo lempore dixit Jésus discipulissuis: Ha- Suppliciler te, piissimeDeus, Pater omnipotens,
bete fidemDei, usque ad peceata vestra. Offertorium. qui es creâtor omnium rerum, deprecof, ut dum me
Misereremihi, et secundum magnant misericordiam i famulum luum coram omnipoteniia majestaiis luoe
luam dele Iniquitalem meam. Sécréta. Hoec hoslia,| B 1 graviter deliquisse confileor, per iniercessionem
Domine,quoesumus,Ecclesiamtuam ab occultis rea- beatoe Marioesemper virginis el omnium sanclo-
tibus semper expédiai et a manifestis convenienterr rum luonim, manum miseri'cordioetuoemihi porri-
expurget. Per. Communio.Ab occultis meis munda( gas, qualenus, dum hanc oblalionem luoe pielati
me, Domine, et ab alienis parce servo luo. Ad{ offero, quod nequiler admisi ,• clementissime nié
Communionem.Proesla nobis, oeterne Saivator, ntt digneris absolvere. Per Dominum. Secrela. Deiis
percipienies hoc mwnere veniam peccalorum , dein- misericordioe, Deus pietalis, Deus indiiigentioein-
ceps pecea.tavitemus. Per. dulge, quoeso,et miserere mei servi (ni et sacrifi-
MISSA PROTRIBULATIONE ECCLESLE. cium quod pietalis luoe gralia humiîiler offero,
Deus paler orphanorum judexque viduarum, ia- bénignedigneris snsciperc, et peccala quoelabenti-
crymas Ecclesioetuoemiseratus inlende , illamquex' bus vitiis coniraxi, intervenlu bealoeMarioesemper
tua misericordiier eripiat majeslas, quam nulla ler- virginis, el omnium sanclorum luorum, pius ac
rena défendit poteslas. Per. Secrela. Hoec hostia , propitius el misericors indulgèas, et locum poeni-
Domine, quampra inlidelitim lelis, offerimus, libi| tenlioeac tacrymarum flumina concède, ut veniam
sit accepta, ut per hoec, quod dévoie poscimus, te, , meornmnterëar rëcipere delictoruni.Per Dominum.
G
adjuvante consequamur. Per. Postcommunio. De- Postcommunio. Misericors el miserator Domine,
prime, quoesumus,omnipolens,jura tyrannorum libi[ qui parcendo sustentas, et ignoscendo sàncl'ific'as,
adversanlium, ut discant le fore proleclorent Eccle- damibi per hoecsancla, quoesumpsi, purificationcm
sioe tuoeluo prelioso sanguine redemploe.Per. mentis et corporis, et intercessione beatoe Maria?
MISSA PROSEREN1TATE. semper virginis, et omnium sanclorum lubrum,
Oralio. Ad le nos, Domine,etc., Ad Communio- merear absolutioiiemculparum. Per.
nem. Plebs lua, Domine, capiat sacra? benediclio- ALIAMISSA PROSEMETIPSO SACERBOTE.
nisaugmenlum,el copiosisbeneficiorumluorumsub- Inlroilus. Deus, in nomineluo salvum me fac, et
levetur auxiliis, quoetamis intercessorum depreca- in virlute lua judica me. Deus, exaudi orationem
lionibus adjuvalur. Per. meam. Psal. "Auribus percipe. Oralio. Omnipolens
MISSA PROPOENITENTIBCS. sempilerne Deus, elc, eadem qua: in edilis legilur
Justus es, Domine,et, re.ctumjudicium luum ; fac in poslcommunione.Lectio Episioloe beati Pauli .
cum servo luo secundum misericordiamtuam. Psal. apostoli ad Timolheum. Charissime, fidelis sermo
Beali immaculali in via. Oralio. Deus, qui juslifi- usque soecula soeeulorum.Amen. Graduale. Ego
cas impium el non vis morlem peccalorum, maje- g{ dixi : Domine, miserere mei, sana animam meam,
slatem luam suppliciler; deprecamur, ut famulum quia peccavi libi. Bealus qui inlelligit super egenum
tuum de lua misericordia confideniem, coelestipro- et pauperem, in die mala liberabil eum Dominus.
tegas benignus auxilio , et assidua proleclione con- AUeluia. Domine, Deussalutis meoe, in die clamavi
serves, ul tibi jugiler famulelur, et nullis lentatio- el nocie coram le. Sequenlia sancii Evangelii se-
nibus a te separetur. Per Dominum.Lectio Episioloe : cundum Marcum. In illo lempore : Venit ad Jesum
beali Pauli aposloliad Romanos. Fratres, sicut per leprosus, etc., usque in leslimonium illis. Offerto-
imius hominis, etc., usqueDominonoslro. Graduale. rium. Domine, exaudi oralionem meam , et iu
Salvum fac servum tuum, DomineDeus misericors,, aùxiliummeum respice. Confundanluret reverean-
spcranlem in tcAuribus percipe,Domine, oralionemi lur inintici mei, qui quoerunt animam nieain ut
meam, et clamormeus ad le perveniat. Sequenliai auferanl eam. Secrela. Placare, quoesumus,Domine,
sancti Evangelii secundum Lucani. In illo lempore: humililatis meoeprecibus, et ubi nulla suppetunt
Eranl appropiitquantes, etc., Usque poeniicntiain i siiffragia meriiôrum, luis mihi succurre proesidiis.
agenle. Offeriorium.De prefuudisctamavi ad le, Do- Per. Communio.Ab occultis meis miinda me, Do-
mine, Domine,exaudi oralionem meam.Sécréta.Sus- mine, el ab alienis parce servo luo. Postcommunio.
'1913 SJEC XI MONUM.LITURG. 9,44,
.Sumpsimus, Domine, Deus salulis nostroe sacra- j\ luam, et verilatemluam per noclem. hvàngeuum*
nienia coelesîia, proesta, quoesumus, ut eorum Ego sum vilis. Offertoriumrequire rétro. Secrela.
.parlicipaliomihi famuloluo ad perpeluam proficiat Acceptatibi sil, Domine, nosiroedevotionisoblalio,
saluïcm. Per. ' . ut ad sancti N. puriores nos facial venire festiviia-
1NVIGILIA DNIUS APOSTOLI. tem. Per. Communio.Magna est gloria in saluiari
Ego autem, etc. Oralio. Deus, qui nos beali tuo. Ad posteommunionem.Proesla nobis , Deus.
aposloli lui N. nalalitia gloriosa pratire concedis, oelernelargilor, ejus ubique pia prolegi devotione,
iribue nobis, quoesumus, ejus semper et beneficiis cujus nalalitia per hoec sancla, quoesumpsimus,
proeveniri, el oralionibus adjuvaiï. Per. Lectio volivo proevenimusobsequio.Pèr.
libri Sapienlioe. Bealus vir, etc., usque Ecclesia MISSA IN NATALI UNICSMARTVR1S.
sanclorum. Graduale el versusul in edilis. Sequen- Loetabitur,etc., ut in edilis. Oralio. Volivos nos,
lia sancti Evangelii secundum Joannem. lit illo quoesumus, beati N. niarlyris lui natalis semper
tempore : DixilJésus discipulis suis : Ego sum.vitis excipiat, qui et jucunditalem nobis suoe glorifica-
vera, elc, usqueimpleatur. Offertoriumul in edilis. lionis infundat, el tibi nos reddal acceplos. Per.
Sécréta. Muneribus nostris, quoesumus,Domine, Lectio libri Sapienlioe. Jusium deduxit Domi-
beali aposloli lui N. fesla pratvenimus, cujus meri- " nus, etc., usque Deus nosler. Graduale. Posuisti,
tis pro nobis libi gr.ata reddanlur. Per. Ad postcom- Domine, super caput ejus coronam de lapide,
munionem.Sumplis, Domine, coeleslibussacramen- pfetioso. Desiderium animoeejus tribuisti ei, et
tis, majestatem luam suppliciler deprecamur, ul, volunlalelabiorum ejus non fraudasti eum. Alléluia.
intercedente bealo aposlolo luoN., quod lemporali- Loeiabiturjustus in Domino, et sperabil in éo, et
lergerimus, ad vitam capiamus oelernam.Per. laudabunlur omnes recti corde. Sequenlia sancii
MISSA 1KKATALI PLCRINORUM AFOSTOLORUM. Evangelii secundum Lucam. In illo lempore: Dixit
Inlrel. Oralio. Concède, quoesuiniis,omnipotens Jesiis discipulissuis : Si qiïis, etc., usqueesse disci-
Deus, ul sicut aposlolorum NN. gloriosa nalalitia pulus. Offertorium, secrela, communio el postcom-
pratvenimus,sicae lua bénéficia-promereiidamaje- munio, ul in edilis.
slaleni tirant pro nobis ipsi proeveniant.Per. Lectio MISSA UNIUS MARTÏR1S NONPONTIFICIS.
Episioloebeati Pauli apostoli ad Epbesios. Fratres, Juslus non conturbabilur, quia Dominus fîrmat
unicuique veslrum, etc., usqueplenitudine Chrisli. manus ejus, tola die miserelur et commodat, et
Graduale. Yindica, Domine, sanguinem sanclorum senien ejus in benedicSione eril, in atlernum con-
luorum, qui effususesl. Posuerunl morlalia servo- n servabitur. Psal. Noli oemulari. Oralio. Deus, qui
runi tuorum escas volalilibus coeli,carnes sanclo- nos N. martyris el intercessione loetificas',*j concède'
rum luorum besliis terrât. Sequenlia sancti Evan- propitius, ul qui ejus bénéficia posciittus,donotua?
gelii secundumMallhoeum.In illo lempore : Circui- gralioeconsequamur. Per. Leelio libri Sapienlioe.-
Jjat Jésus, etc., usque gratis dale. Offertorium. Bealus vir, elc, usque Deus nosler. Posuisti,'
Exsiiliabunt sancii in gloria, loelabuntur in cubili- Domine.Desiderium. AUeluia.Posuisti. Sequenlia'
bus suis, exaltaliones Dei in faucibus eorum. sancii Evangelii secundumLucam. In illo lempore:
Secrela. Muneribus nostris aposlolorum luorum, DixilDominusJésus discipulis suis : Si quis vult,
Domine, fesla proeimus,humiliier implorantes, ul, Usque regnuin Dei. Offertorium. In virlute tua,
quoe conscienlioenosiroe proepediuniur obslaculis, Domine, loetabilur juslus, etc., usque Domine.
illorum meritis libi grala reddanlur. Per. Commu- Secrela. Munera, Domine, oblala sanclifiea, et in-'
nia. Jnstorum animoe in manu Dei sunt, el non lercedenie bealo N. martyre tuo, nos per hoeca
langel illos lormentum ntalilioe. Yisi sunt peu- peccalorum noslrorum maculisemunda. Per. Com-
lis, etc. Ad posteommunionem.Sumplis, Domine, munio. Magna est gloria ejus in saluiari. Ad',post-
coeleslibussacramenlis, majeslatem luam supplici- eommunionem.Sumpsimus,Domine, in sancti mar-
ler deprecamur, ut, inlercedenlibus beatis aposlo- D lyris lui N. solemnitale coelesîia sacramenla, ejus,
lislnisNN., quod lemporaliter gcrim'us, ad vilam quoesumus,intercessione largiaris, ul quod lempo-
capiamusoeternam.Per. raliter gerintus, oeternisgaudiis consequamur. Per.
MISSA INVIGILIA UNIUSCCmSQUE VOLUERIS. MISSAINNATALI PLCRIMORUM MARTYRUM.
Ego aulem sicut oliva fruciificàvi in domo Do- Sapientiam sanclorum, elc. Psal. Gaudele, justi.
mini, speravi in misericordia Déi mei, el exspe- Oratio. Bealorum martyrum luoriim N. N. nalalitia
ciabo nomen luum, quoniam bonum est anle veneranda, quoesumus,Domine, Ecclesia lua devola
conspeclum sanclorum luorum. Psal. Quid gloria- suscipiat, et fiai magnaiglorificalionisamore devo-
risî Oratio. Concède nobis, quoesumus,omnipolens lior. Per. Lectio libri Sapienlioe.Lingua sapientium,
Deus, venluram beali N. solemniiatem congr.uo etc., usque a Domino.Graduale. Exsuliabunt sancti
;proevenirehonoré, et venienlëm digna celebrare in gloria, loelabunturin cubîlibussuis. Cantate Do-
veneralione.Per. Lectio libri Sapienlioe.Benedictio minocanlicum novum, laus ejus in Ecclesiasanclo-
•Domini, 1 elc, usque corona glorioe.Graduale. Ju- rum. AUeluia. Sancti lui, Domine,flofebunt sicul
slus ut palma florebil, sicut cedrus Libani ntulli- lilium, elsicutodor balsamieninl anle te. Sequen-
plicab'ilùr.Ad annihiiiandam niane misericordiaitt lia sancii Evangelii secundum Mallboeuiii.In iito
&S EXCERPT. EX CODD.LITURG.FONTAYELLAN. 94C=
- / tes meritis ipsius protegamur et precibus. Per. Epi.-
lempore : Yidens Jésus, elc., usque in coelis. Offer- A
torium. Mirabilis Deus, elc. Secrela. Munera libi, stola. Fratrés, qui gloriatur. Graduale. Dilexisti.
Domine, etc. Postcommunio.Protège, Domine, ple- AUeluia. Diffusa. Evangelium. Simile. Offertorium.
bem tuam, et quam in martyrum luorum assidue» Offerenlur régi. Sécréta. Vola populi tui, quoesumus,
iribuis festivilale devotam, tibi semper plaçitam, Domine, propilialus intende, et cujus nos Iribuis
fieri precibus concèdejustorum. Per. solemnia celebrare, fac gaudere suffragiis. Per.
MISSA ALIA!NNATALI PLURIUM MARTYRUM. Communio.Quinqueprudentes. Postcommunio.Sup-
Intret, elc. Oralio. Deus, qui nos. Lectio. libri[ plices le rogamus, omnipolens Deus, ut înterre-
Sapienlioe, Reddel Deus mercedem Iaborumkusque. - nienle beala N. martyre lua, el lua in nobis dona
Domine Deus noster. Alia lectio Episioloe beali[ multipliées, et lempora nostra disponas. Per.
Pauli aposloli ad Hebroeos.Fralres, sancti per fidem, ALIAMISSA DEVIRGINIBÇS. .
usque Dominonostro. Yindica, Domine, sanguinem, Introkns, psalmus el oralio, ut in edilis in prima
sanclorum tuorum, qui effususesl. Posuerunt mor- unius virginis. Leclio libri Sapienlioe. Sapientia
talia servorum luorum escas volatilibus coeli,-car- vincit ntaliliam, usque disciplina Dei. Graduale.
nes sanclorum tuorum bestiis terra?. AUeluia.Hoec . Specie tua. AUeluia.O quam pulchra esl casia ge-
est vera fraterniias, quoe vincil mundi crimina, B neralio cum clarilate. Evangelium ut'in edilis unius
Chrislum secula est, inclyta tenons régna coelesîia. martyris non virginis. Offertorium. Filia? regum.
Sequenlia sancti Evangelii secundum Lucam, ul in, Secrela, communio et postcommunio,ut in edilis in
edilisin prima missa. Offertorium.Lielamuxi.Secrela. seeundaunius virginis. , ,.. ,.
Munera. Communio.Justorum auinioe. Postcommu- MISSA INDIEDEPOSITIONS.
nio. Proesla.nobis, etcî Rogamus te, Domine Deus nosler, ut suscipias,
MISSA IN.NATALICONFESSORIS. animam hujus defuncti, pro quo sanguinem luum
Saeerdôtes, elc. Oralio. Da, quoesumus. Lectio! fudisti. Recordare, Domine, quia pulvis sumus, et
EjÂstoloeeademquoein communidoclorum.Graduale. . homo sicut fenuni, et flos agri. Psal. Et sicut, in
Ecce sacerdos. AUeluia.Inveni David. Evangelium , Adam omnes moriuntur, ila el in Christo omnes
secundoemissoe.Offertoriumprimoemissoeedïtarum. - vivificabunlur.Oralio. Deus, cui proprium est mise-
Secrela. Sacris allaribus, Domine, hoslias super- reri", etc. Lectio Epistoloe beati Pauli aposloli ad
posilas, quoesumus, ut sanclus luus N. pontifes Thessalonicenses..Fralres, de lemporibus el ino.men-
atque confesser in salutem nobis provenire depo- lis, elc. usque mortuus est pro nobis. Graduale. Qui
scat. Communio secundoe missoe. Postcommunio.(„ Lazarum resuscitasli a nionumenlo felidum, Iwei,
Beati confessorislui N., Domine,suffragiis exorams! Domine, dona requiem et locum indulgentioe Re-
percepla sacramenli lui nos virlute défende. Per, quiem oelernam dona ei, Domine, et lux perpétua
MISSA PROJUNIORIBUS CONFESSOR1BUS , QUINONSUNT. luceat ei. Traclus. Absolve,Domine,etc. Sequen-
PONTIFICES. lia sancti Evangelii secundum Joannem. In illo tem-
Introitiis, el oralio de communi abbatum. Leclio pore : Dixit Jésus discipulis suis. Nemo potesi ve-
libri Sapienlioe. Benedictio Domini, usque glorioe. nirô, usquepro mundi vila. Offertorium. Subvenilë,
Graduale. Os jusli, usque gressus ejus. AUeluia. sancii ôei. Secrela. Propiliare, Domine.Proefatio.
Arnavit. Evangelium. Yigilate. Offertorium.Deside- Mlerne Betis, qui benignitate gratuita peccaloribus
rium. Secrela..Hoslias tibi, Domine, pro commemo- largiens veniam, proeparasli morliiis vitam, ne
ratione sancii N. confessoris lui offerimus, quem a diulius severitas leneret in.poena,quos misericordia;
tui corporisunilate nulla tenlalioseparavil. Per.X'otrtr liberassel ex culpa. Tibi ergo supplicespièces effiin-
.umnioetposlfottimun'oexeditisin communidoclorum. dimus, libi famuli lui corpus et animam commenda-
MISSA INNATALI CONFESSORIS. mus, ut receptus inler agmina bealorum, l'oca ne-
Sialuil. Psal. Misericordiastuas in oeternum, etc. scial infernorum. JNihililli noceal, Domine,quidquid
Oratio. Adesto. Epistola ul in edilis in prima missa 1) E allrahente carnis fragililate conimisit, aul quod
confessorispontificis. Graduale.inveni David. .4//e- humanoecupidilalis consuetu.dineproegravatusactu,
tuia. Domine, quinque lalenla.. Evangelium. Homo verbo vel cogitatione peccavil, sed secut.usvestigia
peregre. Offertorium. Veritas. Secrela. Donis coe- Salvatoris polialur infiuila dulcedine, et proesenlia
leslibus da, quoesumus,Domine, libéra nos mente verilalis redemplionem quoque corporis sui comnio-
inservire, et munera, quoe deferiinus, intervenienle nitus liducialiier exspectare, quidquid habuit prius
bealo N. confessore tuo, medelam nobis opërentur ip fide,.consequatiir in munere. Per Chrislum Domi-
et gloriam. Per. Communio. Domine, quinque la- nent nosirum. Communio,ut in edilis. Postcommu-
lenla. Postcommunio.Repleli alimonia coelesti,quoe- nio, ul in die obitus.
sumus, Domine, ut.iniercedenle beato N. confes- ALIAMISSA PRODEFUNCTIS.
sore luo, misericordioeluoegraliam consequi merea- Requiem, etc. Oralio. Adesto, Domine,quoesiimns,
mur. Per. animabus famulorum famiilarumquetuarum, quibus
MISSA IN NATALI VIRGINIS. in deposilionis suoe die ofïîciunt eommemoralionis
Laquebar. Oratio. Proesla,quoesumus,omnipotens impendimiis,ut si qua eis soecularismacula inha?silr
Deus, ul bealoeN. niarlyris luoesotaninia recenseur aul vitium mondiale infecit, donc-tuoepietalis indui-
'
m %MC. SI MO-NUM.LITURG. m
géas el abslergas. Per. Secrela. Hoecmunera, quoe- A sacerdotum, diaconorum et omnium clericorait»
sumus, Domine, quoe tibi pro animabus famulorum oelerna?beatiludinis gloriam consequatttur. Per.
famulai-umquetuarum offerimus, quorum obitus sui MISSA PROEMSC0P1S.
diem commemoramus,placatus iniende, ut remediis Oratio. Proesta, quoesumus, Domine, ut anima-
purgatoe coeleslibus in lua pielale requiescant. Ad famulorum tuorum episcoporum, quos in hoc soe-
communionem.Propitiare, Domine, £uppliealionibu<s culo comniorantes saeris- muneribus decorasii, in>
nostris et animas famulorum famularumque tuarum eoeleslfsede gloriosoesemper exsultent. Per. Secrela.
ru grentio palriarchoe-nostrî Abrahoecollocare digna- Hoec oblalio, Domine, quoesumusut animas famoe-
re, ul resurrectionis diem cum refrigerio luoebeati- lorum tuorum episcoporumab omnibus viiiis con-
ludinis exspectenl. Per. ditionis humanoe absolvat. Per. Poslcommunio.
ACIAMISSA PRODEFUNCTIS. Proesla, quoesumus, omnipolens Deus; ut animas
Oralio. Quoesumus,Domine, ut in edilis. Sécréta. famulorum tuorum episcoporum in congregatione
Adesto, quoesumus, Domine, supplicationibus no- juslorum oeternoebealitudinis jubeas esse coiisories,
sins, et banc oblalionem,- quant lib'r-offerimus ob Per.
diem depositionis pro animabus famulorum famu- MISSA PROSACERDOTE.
larumque tuarum ac
placatus benignus assume.Per. B Oralio. Deus, qui inter apostolicos,"ete. Secrela^
Ad communionem.Oratio. Omnipotens sempiterne
Suseipe,. quoesumus , Domine, pro animabus faniu-
Deus, collocare dignare animas famulorum famula- loruin tuorum
sacerdotum, quas offerimus, hoslias.,
rumque tuarum quorum diem obitus sui comme- ut in hoc soeculosacerdotale donasli myste-
nioramus, in sinu Abrahoe, Isaac el ul cum quibus
Jacob,
tuoe inler sanctos et éle- rium, dones et proemium. Postcommunio. Propi-
dies-agnilionis advenerit, nostris et animas
cros tuos eos resuseitari prateipias. Per. Aiia oratio. tiare, Domine, supplicationibus
famulorum luorum sacerdotum in vivorum. régions ^
Deus cui soli adjacet medecinam proestarc-post
oeternisgaudiîs sociare digneris. Per^
morlent, Iribue, quoesumus', ut animoe famulorum
famularumque tuarum lerrenïs exutoe coniagiis in MISSA PRODIACOSIBBS.
tui rédcmptionis minière glorienlur. Per. Oralio. Adeslo, Domine, supplicationibus nostris?
MISSA IN ANN1VERSARI0. et animoefamulorum tuorum diaconorum el omnium
in-
Oratio. Deus indulgeniiarum, elc, usquead com- clericorum tuoe propitiatiouis abuudantiam, el
munionem.Postcommunio. Suseipe, Domine,preces dulgenliam consequantur, et lucis perpeluoe iribuas-
nostras pro animabus famulorum famularumque eis niansionçm. Per. Secrela. Hoslias libi, Domine,
tuarum, quorum diem ariniversarrum liodië celé- G ^ laudis offerimus pro animabus famulorum tuorum
el omnium clericorum, ut eos in nur-
hramus, ul si quoeeis macula?de lerrenis coniagiis diaconorum
luorum lux oelerna possideat. Per*.
adhoeserunt,remissionis luoemisericordia deleautur. mero fidelium
Per.. PosfeonmiMMo.Omnipolens sempilerne Deus, su-
ALIAMISSA INANNIVERSAR10. seipe propitius preces nostras pro animabus famu-
Oratio. Proesta , quoesumus. Secrela. Munera, lorum luorum diaconorum et omnium clericorum,
ei locum tacis ht sanclorum tuorum regione con-
Domine, oblala sanclifiea, el animabus famulorum
cède. Per;.
famularumque tuarum a peccatorum suorum ma-
eulis emunda el perpeluoe vitoefac eas esse parti- MISSA COMMCNIS PRODEFUNCTIS.
cipes. Per. Postcommunio. Inclina, Domine, pre- Oralio. Omnipotens sempilerne Deus ,, eut nun-
cibus- nostris auras luoe pietalis, et animabus fa- quam sine spe misericordioe supplicaïur , propi-
mulorum famularunique tuarum, quorum aimivér- tiare animabus famulorum famularumque tuarum,
sariuni hodie commemoramus, remissionem om- ut qui de hac vila in luf nominis c'onfessionedis-
nium iribue peccalorunt, ul usque ad resurrectionis cesserunt, sanclorum luorum numéro facias aggra-
diem ihliicis amoeniialc requiescant. Per. ]vagari. Per. Secrela. Propiliare, Domine, quoesumus,
MISSA PROEP1SCOPIS ET CLER1C1S. animabus famulorum famularumque tuarum, pro
Oralio. Concède, quoesumus,.omnipotens Deus,. quibus libi placationis hoslias offerimus, ut quia
animabus- famulorum tuorum episcoporum,.sacer- in hac vila cum fide manserunt catholiea, in futura
dotuin et diaconoi'um, et omnium clericorum féli- eis retributio condoneluf oelerna. Per. Postcommu-
citatis oeieriia?consortium, quibus donasli sacri, al- nio. Proesta, quoesumus, omnipotens Deus, ut ani-
laris lui consequi mysterium. Sécréta. Propitiare,, mas famulorum famularumque tuarum ab angelis
Domine,,supplicationibus nostris,. et animabus fa- lucis suscepias in proeparata habilaeula deducl
muiorum luorum episeoponim, sacerdotum, diaco-- facias beatorum. Per.
norum elomnium clericorum,.pro quibus tibi offe- MISSA PROCONGREGATIONE.
rimus sacrificium laudis, ut eas sanclorum liiorami Oralio. Deus venioelargilor, elc. Ad communio-
consorlio sociare digneris. Per. Communio.Cor- nem. Deus, vila vivenlium, spes morieni'nun, salus
ut ani-
poris sacri et pïeliosi sanguinis lui repleti liba- omnium in te speràntium, proesla propitius
Biine, quoesumus, onmipolens Deus, ut per hoec e mai nostroe coiigregalionis ab hujus mortal'iaiis
sancla animoe famiilorum luorum episcoporum, tenebris absolut», beala Maria semper virgiiteiW-
SiQ EXCERPT. EX CODD. LITURG. FOJViAVELLAN. 950
teicedenle, in perpétua cum omnibus sanclis luis A 1 remissionem cunclorum iribue peccalorum. Per.
luce loelenlur.Per. MISSA COMMUMS VIVORUM ET MORTCORHM.
MISSAPROEOQUI PP..SVENTUS MORTE P0EN1TENTIAMOralio.Pielale lua,quoesumus,Domine,noslrorum
ACC1PERE VOLUIT, ET NONPOTUIT. solve vincula omnium delielorum, et intercedente
Oralio. Omnipolens sempilerne Deus, in cujus beata el gloriosa semper Virgine Dei génitrice Ma-
humaiia condilio poleslate consislit, animas famu- ria, cum omnibus sanclis luis, domiium apostoli-
lorum famularumque tuarum ab oninibus, quoesu- cum, ponlifices,priores et abbales noslros, el ornnes
mus, absolve peccalis , et poenitentioefruclum , congregaliones illis commissas, reges et principes
quem volunlas eorum oplavit, proeventi mortali- nostros, et omnem populum Cbristiaiium, el nos fa-
tale non perdant. Per. Secrela. Slalisfaciat libi, niulos luos alque loca noslra in omni sanclitale
Domine, pro animabus famulorum famularumque cuslodi, omnesque consanguinitale, afïînilate atque
tuarum sacrificii proesentis oblalio , ut peccatorum familiarilate nobis coiijunciosa viliis purga, virluti-
veniam, quam quoesiverunt, inventant, et quod bus illustra, pacem et salutem nobis Iribue, hostes
ofiieio linguoe implere non polueruiil, desiderata? visibiles et invisibiles remove, eantalia desideri»
pivtiiilenlioecompcnsaiionepercipiant. Per. Ad coin- .n repelle, aerein salubrem indulge, a mala et impro-
munionem.Deus, a quo speralnr hnmani commodi visa morte nos eripe, inimicis-nostrischantaient"
omns quod bonum est,'iribue, per hoecsancla quoe largire, el omnibus fidelibusvivis el defunctis in
sumpsimus, ut, sicut animabus famulorum famula- terra vivenlium vitam oelernam concède. Per.
rumque-tuarum poenilentia?fruclum velle donasli, Secrela. Deus, qui singularis corporis hoslia lolius
sic indulgenliam liibuasmiseraïus optalam. Per. mundi solvisti delicla, hac oblaiione plaçants macu-
MISSA GENERALIS. las scelerunt noslrorum absterge, et omnium Chri-
Oratio. Sanctoruin tuorum inlercessionibus, quoe- stianorum fidelium vivorum el^morluoruni peccala
sumus, Domine, gralia tua nos protège, et famulis dimille, eisque proemia oelerna concède, Salvator
el famulabus tuis), quorum commemoralionemagi- mundi. Ad communionem.Sumpta, quoesumus,Do-
tnus, et quorum éleemosynas recepimus, seu eliam mine, coelesîiasacramenla omnia crimina nostra de-
1iis
qui nobis familiarilate vel consanguinitale juncli tergant, omnemquepravitatem el infirmilalem, seu
sunt, misericordiam tuant ubique proetende, ut ab eliam hosiicam rabiem, alque siibilaneam morlem,
iapugnaliottibus defensi tua opitulalione salventur, meritis bealoe Marioesemper Virginis, et omnium
et animas famulorum famularumque tuarum, om- sanclorum luorum, a nobis procul repeltanl, et om-
nium videlicelfideliumcalholicorum orthodoxorum, C ( nibus fidelibusvivis et defunctis prosinl ad veniam,
quorum commemorationeinagimus, et quorum cor- pro quorum, quarumque tibi sunt oblala salute.
pora in hoc et in cunctis coemeleriis fideliumre- Per.
quieseiint, et quorum nomina super sanclum allare MISSA PROBENEFACTOBJBCS.
luuta scripla adesse videntur, eleclorum luorum Oratio. Deus, qui charilatis doua per graliam
jaugera digneris consorlio. Per. Sécréta. Propi- sancti Spiritus tuorum cordibus fidelium infudisti,
liare, Domine, supplicationibus nostris, et lias da famuliset famulabus luis, de quibus deprecamur
oblationes, quas pro incolumitate famulorum famu- tuant cîemcntiam, salutem mentis et corporis, ul le
larumque tuarum, et pra animabus omnium fide- loia virlute diliganl, et quoe tibi sunt placita, iota
lium defuncioruinorthodoxorum,el quorum nomina dilectione perficianl. Per. Secrela. Miserere, quoesu-
super sançtum allare luum scripla adesse videntur, mus, Domine, famuliset famulabus luis, pro quibus
nomini tuo consecrandas, deferimus, benignus as- hoc sacrificium laudis luoe offerimus majestali, ut
sume, ni sacrificii proesenlis oblatio ad refrigerium per hoec sancta snpernoe beiiedictionis graliam
animarum eorum te miserante proveniat. Per. Ad obtineatii, et gloriam oeternoebeatiludinisacquirent.
communionem.Purificel nos, quoesumus, Domine, Per. Ad communionem. Divina libanles mysteria,
divini sacramenli perceptio, et gloriosa sanclorum D 1 quoesumus, Domine, ut hatc sahuaria sacramenla
tuorum oralio, et animabus famulorum famularum- illis proficiant ad prosperiiatem et pacem, pro quo-
que tuarum, quorum commemoralionem agimus, rum dilectione ea luoeoblulimus majestali. Per.
INCIPIT
OFFICIUMBREVIARIISECUNDUMORDINEMEREMISANCTI CRUCIS FONT1SAVËLLANÊ.
<i.:.t-Dominica prima Advenlus. Ad vesperas Sabbalo Diffusaest gratia. St.Proplerea. Oralio. Deus qui de
teclio':Eccediesveniuni, etc., usque in terra, n),Mis- bealoe,etc. Invilatorium. Ecce véniel rex, eccurra-.
sus est Gabriel, y. Dabit ei. Hymnus, etc., usque ad mus obviam Salvatori noslro. Lectionesomnes hujus
lotam oralionem,ut in edilis. Hic dimillilur usquead breviarii mirai sunt brevitatis. Quatuor primi no-
oclavam Epiphanioeantiphona de Cruce, el dicilur clurni hujus Dominicoe.comprehendunlprimant et X
hoecantiphonabeatoeMarioe: Missusest Gabriel an- sectindam nostras usque ad responsum.Quod argu-
gélus ad Mariant virgincui dcsponsalam Joseph, y. mentaesl hune codicemscriptum tempore quo mono.'-
951 S^C. XI MQNUM.LITURG. 552
âlic« disciplina escsulabala nostro monasterio quon- Alacris uleurratviam.
dam sanctissimo. Egressusejus a Pâtre,
R].Primum, secundum et terlium primi nocturni Regressus ejus ad Palrem,
eadem, quoein edilis nostris. Quarlum : Ave, Maria Excursus usque ad infères,
gralia plena, usque dixil ei. Recursus ad ,sedemDei.
R).Primum secundi nocturni est secundum edilo- JEqualis oelerjjo Patri
rum. Secundumvero: Audileverbum Domini,omnes Carnis tropoeoatlingere,
génies, etc., usque clamale. Terlium. Ecçe Virgo, Infirma nosiri corporis
elc, usque in oeiernum.-Quarlum: Alieni non trans- Virlute firmans perpeti.
ibunt, usque el condense-, Proesepejam fulgel tuum,
Reliquaresponsoriaalia eliam sunt a noslris, quoe uumenque nos spirat novum,
von referuntur, ne nimis concrescalvolumen.Posl an- Quodnulla nos interpolet,
liphonam ad Benedictus habetur, antiphona Virginis. Fideque jugi luceal.
Ave, Maria, gralia, plena, Dominus tecum, benedicla Laus honor, etc.
lu in niulieribus, alléluia, f. Diffusa? Oralio, Deus,
y. Tecum prineipium in die virlulis tuoe.Antiphona
qui de beatoeMarioe. B ad Magnificatel oralio ul in edilis. Ad honoremsan-
Ad primant, antiphona. AUeluia.Istq lecliodicilur cloeMarioe
antiphona. Ecce Maria genuil, etc., usque
omnibus diebusDominicis et feslivis usque ad Nati- mundi, cum alléluia. Posl
fmilas laudes sequens ru-,
vitalem,el a Sepluagcsimausque ad Posc/ia.'Domine, brica: Hoecantiphona dicatur ad laudes ad honorem
miserere nosiri, etc. sancloe Marioe usque ad oclavam Epiphanioe.Anti-
Ad sexlam : Conscieniias nostras, elc. Adnonam,
phona. Yirgo verbo eoneepit, virgo permansil,
oralio. Propitius eslo, Domine,omnibus,exspeclan-
Yirgopeperil Regem omnium regum. Posl vesperas
tibns te in veritate, ul in adventu Filii lui Domini. diei Nativitalis Dominihoechabenlur. Hoec.antiphona
nostri placilis libi aclibus proesenlemur. Per. Coe- dicilur
usque ad oclavamEpiphanioe.Nesciens Mater
tera infra hebdomadamsunt rilus a nostro diversi,
Yirgo virum peperit sine dolore. Salvatorem soecu-
quoelongum essetexscribere. lorum ipsum regem angelorum sola virgo lactabat
Dominicaseeundainvilaiorium. Surgile, vigilemus, ubere de coelo
pleno.
veniie, adoremus, quia neseimus horam, quando, INVIGILIA EPIPHANIE.
véniel Dominus, Inler proecipuaquoeponunlur in officiohujus. diei
Invilaiorium lerlioeDominicoe.Eccevéniel Rex, etc. n hoec sunt. Ad Magnificat antiphona. Christo dalus
Quartoe aulem invilaiorium. Ecce advenil pleni-.'^ est principalus et honor regni; omnis populus.,
tudo lemporis in quo misit DeusFilium suum natum, tribus et linguoeservient ei in oeiernum. AUeluia.
de Yirgine, facium sub lege. Oratio. Corda noslra, quoesumus, Domine, yen-,
INVIGILIA NATIVITATIS DOMINI. lura?feslivitalis splendor illuminel, quo mundi hujus
Anliphonoe,,ut in edilis ; psalmi vero: Laudaie, tenebris carere valeamus, et pervenire ad patriam
pueri. Qui confidunt. In converiendo. Mémento. clarilalis oeternoe.Per eumdem,
Leclio. Propler hoc sciel populus meus nomen In die ipso Epiphanioe ad sexlam ponitur- hoec
meum in.die-illa, quia ego ipse, qui loquebar, ecce, oralio..
adsum. R).Verbum caro facium esl, et babiiavil in Deus illuminator omnium genlium, da populis luis
nobis. Et vidimus gloriam ejus, gloriam,quasi Uni- perpétua pace gaudere, et illud lumen splendidum
geitili a Pâtre, plénum gralioe el verilalis. y. In infunde copdibusnostris, quod trinm magorum men-
principio eral Yerbum, et Verbum eral apud Deum. libus aspirasli. Per Dominum nosirum.
El Deus erat Yerhum. Et vidimus.iGloria.. Ad nonam oralio.. Deus, qui hune diem eleclionis
Hymnus. genlium primitus eonsecrasli, et per luminis lui
Deus redenipior genlium^. D stellam manifeslunl le nobis oslendisli, iribue, quoe-
Ostende partum Yirginis sumus, ul nova coelorum mirabilis claritas in nostris
Mirelur omiie sa?culum; semper oriatur.
Talis decel partus Dominum. Pro oralione secundi nocturni infra octavam ha-
Non exvirili semine betur sequens oralio.
Sed mystico spiramine. Proesta, quoesumus,omnipolens Deus.ul S.dvatoris
Verbum Dei facium çàro mundi Stella duce; maniiëslala nalivilas menlibus
Ffuclusque ventris floruit.. noslris revëlelur semper et crescat. Per eumdem.
Alvus lumescil Yirginis, DOMINICA PRIMA POSTOCTAVAM EPIPHANIE.
Claustrum pudoris permanel,. Posl leclionem,etc., usque ad symbolumaposlolo-
Yexillavinuïum micant, . rum inclusive, ul in edilis hoec sequuniur:.Gonfite-
Versatur in temple Deus. nihti Domino,quoniam bonus, i"!,Quoniamin soeculum
Procedensde thalamo suo, misericordia ejus..
Pudoris aula regia, Confessio. Gonfiteor Deo et omnibus sançtis/ët
Gemiiia?gigas subsfantioe vobis, Patres, mea culpa, quia peccavfniiiiis pér;
953 EXCERPT. EX CODD. LITURG.FONTAVELLAN. 954
superbiam in cogilatione, suggestione, conseitsu,, A Fiai, Domine, misericordia lua super nos. Sicut
verbis et opère. Deprecor vos, orale, pro miserat spefavimus in le. Saeerdôtes lui induantur jusli-
peccaiore. tiam. Et sancii tui exsultent. Mille eis, Domine, au-
Absolutio.Miserealur veslri omnipolens Deus, ett xilium de sancto. Et de Sion luere eos. Domine,
dimitlal vobisomnia peccala vestra proetefita, proe- exaudi oralionem meam. Et clamor meus ad lé
sentia et futura, libéral vos ab omni malo, conserveff venial. Psal. Miserere. Capitulum. Domine Deus
et confirmetet corroborai vos in omni opère bono,, virtutum, converle nos, Oslende faciém
tuant, et
et perducat vos ad vitam oelernam.Amen. salvi erimus. Dominus vobiscum. Et cum.
Capitulum. Couverte nos, Deus salutaris nosler. Oralio. Malulina supplicum vota, Domine, pro-
El averie iram tuam a nobis. Dignare, Domine, diei pilius intuere, et occulta cordis nostri remedio luoe
islo. Sine peccato nos cuslodire. Fiat, Domine, mi-• clarificapielaiis, ut desideria tenebrosa non leneant,
sericordia lua super nos. Sicut speravimus in te. quos lux coeleslis.gralioe reparavit Jésus Christus
Saeerdôtes lui induantur juslitiam. Et sancii tuii Filius, etc.
exsultent. Mille eis,-Domine, aùxiliumde sanclo. Ett Suffragia sanclorum, quoe dicuntur omni tempore
de Sion luere eos. Domine, exaudi oralionemi exceplis festis Nalivilatis Domini, Resurrectionis,
meam. El clamor meus ad le veniat. Symbolum. . " Ascensionis,et Penlecosles et octavis earum. Anli-
Quicunque vult salvus esse. Capitulum. Benedicat; phona de cruce; Nos autem gloriari oporlét in cruce
nos Deus, Deus noster, benedicat nos Deus, et me- Domini nosiri Jesu Chrisli. Omnis terra, etc.
tuanl eum otnnes fines terroe. Dominus vobiscum. Oralio. Adesto nobis, quoesumus, Domine, et
dSi cum spirilu tuo. Oratio eadem quoe habetur in quos sancloe crucis lattari facis honore, ejus quo-
edilis in feslo Trinilatis. que perpeluis défende subsidiis. Per.
Post leclionem: Sancla Maria, legilur hoecrubrica: Antiphona de beala Maria. Mater et innupla
Privatis diebusdicatur hic 1er : Déus in adjutorium virgo gloriosa, Regiria mundi, intercède pro nobis
meum intende, cum Gloria. ad Dominum Deum nosirum. Diffusa, etc. Oratio
Ad compleloriumomnia, ut in edilis, usque qui Famulorum.
fecit coelum et terrain. Capitulum. Confitemini Do- Antiphonade sanclo Michaeli. Michael archangeîe,
mino quoniam bonus. Quoniam in soeculummiseri- veni in adjutorium populi Dei. In conspectu an-
cordia ejqs. Confessioet absolutioul supra. Converle gelorum. Oralio. <Deusqui miro ordine. ,. '
nos Deus, etc^, usque ad symbolum. Capitulum, Antiphona de sancto Benediclo. Fuit vir vila? ve~
Benedictus es, Domine patrum noslrorum. Et lau- r( nerabilis gralia Benedictus et nomine. Osjusti. Ora-
dabilis el gloriosus in soecula.BenedicamusPalrem lio. Intercessio.
et Filium cum sanclo Spirilu. Laudemus et super- Antiphona de sancto Joanne Baptista. lifter natos.
cxaltemuseum in soecula. Benedictus es in firma- mulienrai non surrexit major Joanne Baptista. Ju-i
ntenlo coeli. Et laudabilis et gloriosus in soecula. stus ut palma, Oralio. Beati Joannis Baplistoenos,
Benedicat nos omnipolens Deus. Amen. Dignare, quoesumus, Domine, proeclara comiietur oratio,
Domine, nocie ista. Sine peccato nos cuslodire. quem venturum esse proedixil, poscat nobis Tavere
Fiai, Domine, misericordia lua super nos. Sicut placalum Chrislum Dominum nostrum.
speravimus in le. Saeerdôtes lui induantur jusli- Antiphona. Pelrus, elc. Oralio; Proesta, quoesu-
tiam. Et sancti lui exsultent. Mille eis, Domine, mus, omnipolens Deus, ul nullis nos permittas per-
* aùxilium de sancto. El de Sion luere eos. Domine, . lurbalionibus conculi, quos in apostolieoeconfes-
exaudi orationem meam. Et clamor meus ad le ve-, sionis petra solidasti. Per.
niât. Domine Deus virtulum , converle nos. Et Antiphonael oralio de pace, ul in edilis.
ostende faciem luam, et "safvierimus. Antiphona de omnibus sanclis. Jusli fulgébunt
Oralio. Visita, elc, poslquam sequuntur alioeduoe. sicut sol in regno Patris mei, diei! Dominus.Mira-
Illumina,quoesumus,Domine, tenebras nostras,el lo- Dbilis
] Deus. In sandis ejus. Oralio. Deus, qui nos
liusnoclisinsidiasluo anobis.repellepropitiusauxilio. concedis beatoe Maria? semper virginis, el omnium
Yerilas tua, quoesumus, Dominé, semper maneat sanclorum tuorum commemoralionem agere, da
in cordibus noslris, el per virlutem sanctoe crucis nobis iii oetenia beàiitudine de eorum socieiaté
omnis falsitas înimici deslruatur. Per. gaudere. Per.
Posl Laudes ferioe secundoepost primant Domini- Ad terliam ponilur sequens oralio. Porrige dexte--
cam supradiclam legunlur infra scripla. Hoeccapi- ram tuam, "quoesumus,Domine, plebi luoe misera
tula dicaniur omni temporediebus ferialibus ad lau- cordiam postulanii per quam el errants declinet hu-
des, ad terliam, el ad vesperum, cum Miserere mei, manos, et sotalia vitoe immorlalis accipiai, et
Deus. Ad vigilias vero ad sexlam, el nonam dicun- sempilerna gaudia contprehendat. Per.
lur sine Miserere mei, Deus. Syrie eleison, Chrisle, Ad sexiam oralio. Exaudi nos, Deussalutaris nos-
eleison, Kyrie eleison. Pater nosler. Et ne nos. ler, et dies nostros in lua pace dispone, ut a cim-.
Capitulum. Ego dixi : Domine, miserere mei. Sana cils perturbalionibus liberali tranquilla libi servi
animam meam, quia peccavi libi. Conve'rlerê, Do- iule famulemur. Per.
mine, aliquantulum. Et deprecare'super servos tuos. Ad nonam oralio. Da, quoesumus, Domine,
9S5 S.-EC. XI MONUM.LITURG. o-p,
populo tuo Spiritum verilalis et paci-*,ut te et tota ALDomine qui passurus advcnisli propler nos. El coe-
mente cognoscal, et quoelibi suulplacha, lolo corde teri respondeant : Kyrie eleisom Ghriste eleison,
secielur. Domine.Et illi. Qui prophelicppromisisli : ero mors
Ad vesperas oralio. Orialur, Domine, nascentibus tua, o mors. El coeteri: Kyrie eleison,Christé eleison,
lenebris, aurora justitioein cordibus noslris, ut per- Domine, miserere. El illi : Yita in ligno morilur, et
aclo die suppliciler gralias agentes, eiiarn ntane mors morte evacuatur. Et coeteri: Kyrie eleison,
dignanler respicias vola solvenies. Per. Chrisle eleison, Domine. Et illi : Christus Dominus
Supradicla suffragia ad landes dicuntur. Ad vespe- factus esl obediens usque ad mortem. Et coeteri:
rnm aulem dicuntur sequenlia omni tempore lam Morlem autem crucis. Paler noster. Gapilnlum.Ego
diebus ferialibus quam feslivis. dixi : Domine,sana. Convertere, Domine. Et depre-
Antiphona. Salva nos, Chrisle Salvalor, per vir- care. Fiat, Domine. Sicut speravimus Jn le. Saeer-
iulem sancloecrucis. Qui salvasii Peiruni in mari, dôtes. Et sancii. Mille eis, Domine. El de Sion.
miserere nobis. Omuïs lerra. Oralio. Perpétua Domine, exaudi. Et clamor. Psal. Miserere. Capitu-
nos, elc. lum. Domine Deus virtulum. El ostende, sine Domi-
Antiphona. Sancta Maria Dei Virgo, semper inter- nus vobiscum. Sed sub silenlio dicilur. Oremus.
cède pro nobis ad DominumDeum noslram. Diffusa. B Respice, quoesumus,Domine.
Oratio. Concède, misericors Deus, fragililali no- Hoe preces recitunlur post terliam, vesperaset lau-
siroe, elc. des trium dierum hqbdomadoemajoris, videlicelferla-
Antiphona, Michael, elc. Oralio. Perpetuum no- quinla, in Parasceve, el in Sabbato sanclo. Posl anli-
bis, Domine, luoe miseratiouis proesta snbsidiiim, phonam ad Benedictus lauduni Sabbati sancti lioecm
quibus el angelica proesiilisti suffragia non déesse. habenlur : Hic dicatur : Kyrie eleison; et versus, et
Per. capitulant, et- oralio, ul in laudibus coenoeDomini.
Suffragia S. P. Benedicli, ul in edilis. Prima vero, tertia, sexlael nona sicul eadem die. In
Antiphona et versiculus pro sanclo Joanne Bap- hac die anle horam terliam discooperianturcruces cl
tista, ul ïn laudibus. tabuloe,quoeper tolam Passionem fuerant velatoe.Et
Oralio. Omnipotens sempilerne Deus, da cordi- inler terliam, el sextant horam allare honorifice ex--
bus illam tuarum rectitudinem semitarum, quam ornelur. Advesperumanliphona, et dicilur hoecanti-
bealus Joannes Baptista in deserto vox clamantis phona ad vesperumper tolam hebdomadamusquein
edpeuit. Per. sabbalam. Crucifixussurrexii terlia die de sépulcre,
Antiphona. Gloriosi principes. Oralio. Aposlolicis alléluia, alléluia."Psal. Laudale, puèri. Psal. Lau-
nos, quoesumus, Domine, beatorunt Pétri et Pauli C' date, omnes génies. Psal. Ecce quant bonunt ! Psal.
alloll.e pratsidiis, ut quanto fragiliores sumus, tanio Lauda, Jérusalem. Leclio. Si consurrexislis..R).An-
validipribus auxiliis foveamur. Per. gélus Domini. f. Jesum quoeritis. Hymnus. Ad
Antiphona pro pace, ut in laudibus. coenam. f. Pasclta noslra immolatus est Christus.
Antiphona. Sancti Dei omîtes, orare el inlerce- Ad Magnificatantiphona. Yespere autem.
d'ere dignemini pro nostra omniumque salule. Loe- Oratio. Deus qui banc sacralissimam noetem
lamini in Domino. Oratio. Omnipolens Deus, nos gloria Dominica? resurrectionis illustras, conserva
faniulos tuos dextera poieniioeluoea cunctis protège in nova familioetuoeprogenie adopiionis spiritum,
periculis.,el, beala Maria semper Virgine inlerce- qui dedisti, ut corpore et menle rénovait purara
deute cum omnibus sanclis tuis, fac nos. proesenli libi exhibeant servilutem. Per eumdem.
gaudere prosperitate et atterna. Per Dominum. Anliphonade cruce usque ad oclavam. Crucifixuiit
FERIA(JUARTA IN CAPITEJEJCNII. in carne laudenius, el sepultum propler nos glorifi-
Pro benediciior.ecinerum. legilur lanlum oralio cemus. Resurgenlem de morte, venite, adoremus,
Deus, qui non morlem, ele. Postea sequitur hoecru- alléluia, alléluia, alléluia.
brica. Tune asperganlur aqua sancla, incensari non y. ] AntiphonasancloeMarioeusque in oclavam•Pente-
debent. Mox sacerdos incipial ponere cinerem supra costes. Regina coeli.Diffusaesl. Proplerea.
singulorumfratrum capita in modumcrucis dicendo : Oratio. Deus, qui violala? natura? per virginale
Recordare, homo, etc. Et ille qui accipit, dicat : decus adbibcs medicïnam, fac nos bealoe Marioe
IIijus cineris aspersio sit mihi, Domine, ad reine- semper virginis precibus el fermentum eonceploe
dinm salulare. pravilatis penitus abjicerc, et in novitatis azyma
Post laudes ferioe quartoe majoris Iwbilomadoe ; de vetuslate transire. Per.
habenlur sequenlia. Hic exstinguunluromnia lumina. DOMINICA RESURRECTIONIS.
Ad Benedictus antiphona. Traditor. His diclis vadantt Incipiunl vigilioemore canonicorum, scilicel: Bo-
duo ante allare, et dicani sonora voce: Kyrie eleison,, mine, Iabia mea aperies.
Chrisle eleison. Domine, miserere. El simililer re- Ad sexlam hujus dieuhabetur sequens,oralio..Prat-
spondeant coeterialii ; et qui sunt anle allare dicani ;: sla, quoesumus, omnipolens Deus, ut.qui resuiTC-
Christus Deus faclus esl obediens usque ad morlem. ctionis Dominicoesolemnia col'imus,ereptionis no-
Coeteri respondeant: Kyrie eleison, Chrisle eleison,, siroestiscipere loeliliammereamur.Per. , .,,.;,
Domine, miserere. El illi tinte allare dicani : Jesun Âd Magnificat antiphona. Posl passionemRomini..
D57 EXCERPT. EX CODD.LITURG: FONTAVELLAN. <J5§
faclus est convenlus, quia non esl invenlum corpus A pervenire patriam mereamur, quam ipse lotis desi-
in monumento, lanis susiinuit perpétuant vitam, deriis anhelavit. Per.
monumenium reddidit coelestem margarilam, allé- IN NATALI SANCTI ZENONIS.
luia. Oralio. Deus, qui hune diem venerabilem in beali
Per lotum officinm de Temporenihil reperitur in Zenonis confessoris tui alque pontificis devolione
codice animadversione dignum , proe'.erquamquod celebrare concedis, conservain nobis misericordiam
officium de Trinitale ponilur posl Donn'nicflmxxiv luam, et precibus nostris pius et clemens adesse di-
Penlecosles. gnare, ut sicut beato Zenoni sacerdoti gratiam Iri-
1NNATALI SANCTI ANDRE/E APOSTOLI. buisti, ita el nobis largiri digneris Per.
Invilaiorium.Christumrégent adoremus Dominum, IN NATALI SANCTI SYRI.
qui martyrio crucis bealum glorifieavitapostolum. Oratio. Deus, qui es tuorum anlislilum polenlis-
Ilymnus ad malulinum. simus illustrator, iribue, quoesumus,ut, beatïssiini
Andreoefeslum colilur, sacerdolis el confessoristui Syri magnificisexemplis
Lux clara piis oritur, ihformati, soeeuli hujus caliginem sine periculo
Per quem lenebras deserunt transeamus. Per.
Ad verum lumen redeunt, INPURIFICATIONE BEATES VIRGINIS.•
MARI.-E
Egoeasin apostolum Ad Vesperum. Antiphona."Tecum principium.
Minacifrendet spirilu, Psal. Dixit Dominus. Antiphona. Redemptionem.
Per quem Achaioepopuliim Psal. Confitebor. Antiphona. Exortum est. Psal.
--'+ Cernit ire posl Dominum. Beatusvir. Antiphona. De fruciu. Psal. Mémento.
Nescit minas pavescere, Oralio. Perfice in nobis, quoesumus, Domine,
Nequit tormënlis cedere gratiam tuam quam justi Simeonis implesti, ut sicut
Flammanlis ardor fideî ille morlem non vidit, priusquant Chrislum Domi-
Nonsentit vim supplicii. num videre mererélur, ita et nos vilam obiineamus
Crucis vinélus paiibulo oelernam. Per.
c
Loeluspendebat biduo. Posl tertiam hujus diei legunlur sequenlia pro
In ipsa morte positus benedictione candelarum. Post hoec benedicantur
Vitoemanat eloquium. candeloe,el dical sacerdos sonora voce: Dominus
Lace delapsa coelîtus vobiscum. Exaudi, etc.
Repente circunifundilur, P Oratio. Omnipotens sempilerne Deus, qui per
Qui sic obire meruit, Verbum tuum, lumen videlicet verum, illuminas
Lucis Aueiorem peliit. omnem hominem vemenlein in hune muitdum, luoe
SitPalri laus ingenilo, visitationis gralia inexslinguibililer corda nostra
Sit Decus Unigenito, perlustra, et bas candelas Iucî visiliili aptas coelesti
Sit ùlriusque parili benedictionef sanclifiea, ut obrevcreniiam proesen-
Majeslassumma flamini. Amen lis solemnilalis et memoriam bealoe Marioesemper
Hymnus ad vesperas. virginis Filium ac Dominum suum aueiorem et ob-,
Captalor ôlim piseium, servatorem legis in lemplo offereiilisa famulis luis
Jam nunc piscalor hominum oblala?fuerint ac nomini luo dévote dedicatoe,offe-
Tuis Andréas relibus rentes eas luoebenediclionis semper possideant cla-
Mundinos râpe fluctibus ritaiem. Per eumdem.
Germanus Pelri corpore Alia oralio. Omnipolens sempiterne Deus, qui
Nec mortis dispar ordine hodierna die, ul in edilis.
Quos una caro genuit Alia oratio. Benedic f, DomineJesu Chrisle, hanc
Crus coelofralres edidil. D creaturam ceroe supplicationibus noslris, el infunde
O germen vere nobile ei per crucis sanctoe[luoeviriulcm benediclionemi
O par corona gloria? coeleslem, ut qui eam ad repellendas lenebras bu
EcclesioePatres pii mano generi iribuisli, laliler signaeulo crucis tuar-
Crucis sunt oequefilii. forliludinem et benediclionem accipiai, ul in qui-
Ad Jesum fratri proevius. buscunque locis accensa sive posita fuerit, diseedal
Judexviloesirenuus et conlremiscat diabolus , et fugiat pavidus cum
El nobis eslo miseris omnibus minislris suis de habitationibus illis, nec
Beali dux itineris. proesumatamplius inquietafe vel illtidere scrvienlcs
Sit Patri laus ingenilo, elc. Deo. Proinde supplices, te, quoesumus,Domine, ul
INNATALI SANCTI AMBROSII CONFESSORIS. emillas sanclum angelum luum Raphaelem, qui
Oralio. Omnipolens sempilerne Deus, qui per os evulsit et répulsif a Sara el Tobia doemonemmorli-
beali pontificis Ambrosii eloquiorum luorum nobis ferunt infestaniem, nt conterai illum el perdal de
abdila reserasti, concède nobis auront pccloris ejus cunctis habitationibus colentium Dominum, de ba
aecominôdarodoririnis, ut ad illam ejus inlervculu silicis, de domibus, de angulis, de lectis, de refecto
'959 &MC. XI MONUM.LITURG. 900
riis, et de universis locis in quibus Deo famulan- A Spirilus carni,
tes habitant, requiescunt, dormiunt, vigilant, am- Caro sanilaii
bulant et consislunt. Nec valeat amplius inquie- Reddilur oeque.
lare, vel pavores iminiliere super illos quos sancti Juré sub blandat
clirisinalis lui unctione fecisli esse muui.tos.Bene- Specie columboe
dieo •"-ie, céra, in itomine Domini nosiri Jesii Chri- Nesciam fellis
sli et sancloeTrinilatis, ul sis exlermmalîo diaboli Animam sororis
el oniniiim"coriluberrialiuméjus.Per eumdem Domi- Summa«tellati
num nosirum, qui vivit et régnai. Penelrare coeli
Tune asverganlur aqua benedicla et incensenlur, Culmina eernis.
et decanlelur antiphona : Lumen ad reVelationent Ipse posl claruni
genlium, etc., exceplo cantico : Nunc dimîltis, cujus Referons triumphuui
loco dicilur : Deus miserealur. Celsa devicto
Oralio ad sexlam. Beaioe Marioe semper virginis, Petis aslra muiidp,
quoesumus,Domine, adsit nobis Ubique oralio, et Luce flairimanient
quant devolo plebs tua veueralur obsequio, suflra- B Radiante callem
gari sibi pio experialur auxilio. Per. Pallia siernunt.
Oratio ad nonam. Adjuyei nos, quoesumus,Do- Laus honor Patri,
mine, sancloeMaria? semper virginis inlércessio ve- Pafilique Prolî
neranda, et a peccalorum vinculïs absolulos in lua Una majeslas,
facial pace gaudere. Per. Eadem polestas,
IN NATALI SANCTI BLASII ET MARTYRIS.
EPISCOPI Cum quibus sanclus,
Oratio. Deus, qui beatum Blasium martyrem luum Simul implet omnem
atque ponlificem poiilificatus officioet fidei muiiére Spiritus or-bent. Amen.
sublimasli, tribue suppliçibus tuis, ut quidquid pec- Hymni ad nocturnum et ad laudes iidem qui in
caii conlagione contr.actumest in nobis, ipso inler* officioparvo beati Benedicti.
cedenle solvaluf. Per. Oratio. Omnipolens sempilerne Deus, qui per
IN NATALI SANCTI GREGORII PÀP2EET CONFESSORIS.gloriosa beali Benedicli abbatis exempta humiliialis
Oralio. Deus, qui per bealum Gregprium confes-. triomphale nobis iler ostendisli, da, quoesumus,ul
sorem tuum atque pontificem coelesliseloqnii nobis viam libi placiioe obedienlioe,per quam ille venera-
dulcedinem propinasti, familioeluoeconcède propi- ^ bilis Paler illoesusantecedebat, nos pratclaris ejus
lius el servare quod docuit, et subsequi quo pro- meritis adjuli sine errore suhsequamur. Per.
cessif. Oralio ad sextant. Sancti Benedicti confessoris tui
IN NATALI SANCTI BENEDICTI. atque abbatis nos, Domine*-,supplicationibus tribue
Hymnus. foveri, ut cujus venerabilem solemnilalem obse-
Gemmacoeleslispreiiosa, quiis celebramus, ejus inlercessionibus et; meritis
Régis norma justorum, commendemur. Per.
Yia monacborum, Oralio ad nonam.Deus,qui nos beatiBenedicticon-
Nos ab immundi fessoris tùi voliiisti magisleriis erudiri, ejus meritis
Bénédicte, miindi dignare nos ab omni inimici fraude prolegi. Per.
Subtrahe eoeno. I IN 1NVENT10NE SANGT-E CRUCIS.
• Tu
spjum.spernens, Hymnus ad vesperum.
Cor in astra (igeiis, Crux mundi salus perdili
Cogis hoeredes Perempli vila soeeuli,
. Fieri pareilles, D Quam vicia iremunl-larlarâ,
Yas.Deo plenun Coeliverentur agmina.
Reparare fruclum , In te dum vita moritur,
Prpineruisli, Mortis caleiia solvilur,
-Magnusin parvis, jEgypli jugo liberi
Eremita iniberbis Veresunt lucis filii.,
V'incisoelatent, Te ponit Judex omnium,
Superas labofeir Cum judicatur solium
Arela districloe Jam lunehoedos abovibus . •;
Rudimenla vitoe Segregat in lalronibûs.
Fervidus impies. Tu mundi ludis principem
Slrage saxorum Dum punis impassibilem,
Pueruiit perempluin Reos oflërre solita,
Mox ut orasli, Quoenunc das, aufert spolia. .
Preces suscilasii, - In te mactatur victima --"' '-'--^
9G1 EXCERPT. EX CODD.LITURG.FONTAVELLAN. â6«
Quoemundi purgal crimina.. A Érit solulum super coeliradios.
Tibi lalenlum credilur, In fine mundi judex eris soeeuli.
1Adoe Non impar Paulus huic doclor genlium,
quod solvit debitum.
Nos vitoesigno protège, Eleclionis lemplum sacraiissïntuin,
Quorex triumphâl glorioe. In morte compar, in eprona particeps,
Per te ad regnum perveha Anibo lucernoe,et decus Ecclesioe
Quos servitute libérât. In orbe claro coruscant vibiamine.
Sit Patri laus ingenilo, O Roma felix, quoetaniorum principum
Sit decus Unigenito, ' Et
purpurala prelioso sanguine
Sil utriusque parili Excellis omnemmundi pulchriludineni
Majestassumma Flamini. Amen. "Nonlaude lua, sed sanclorum meritis
Hymnusad laudes. Quos cruenlalis jugutasii gladiis.
Crux mundi benedictio, Yos ergo modo gioriosi principes,
Spes et cerla redemplio, Pelre heaie, Paule mundi lilium,
Olim gehennoebajula, Coelestisauloe(riumphalesmilites,
Nuncclara coelijanua. B Precibus almis vestris nos ab omnibus
In le levatnr hostia Munile malis, ferle super oeiliera.
Ad seque traxit omnia Gloria Deo per immensa soecula
Quant mundi princeps impelit, Sit tibi, Nate, decuset inipeiiuni, etc.
Suumque nihil invenit. INNATALI EORUMDEM.
Quoelegis antiquius Invilaiorium, ul in edilis. Antiphona. In plateis
Vêtus cassai chirograpltum, ponebaniur infirmi in lectulis, ul veniente Petro.
Auliqua périt servilus, Et coeleroeantiphonoeprimi et secundi nocturni quoe
Vera lihenas redditur. ponunlur de historié Actutimaposlolorum.Antiphona
Odorislui copia ad.canlieq. Significavit Dominus Petro, qua niorle
Cuncla vincil aromala clàrificaturus esset Deum, alléluia. Responsorium
Tui dulcedonëctaris duodecimoeleclionis.Cum esset Pelrus in cruce, ve«
Replet arcana pecioris. nit turba multa, maledicebat Coesarem,el feccrunl
Per Crucem, Chrisle, quoesumus planctum magnum ante crucem. Pelrus exhortaba-
Adviloeiransfer proemiun: lur eos de cruce dicens : Noliie flere, sed gaudeie
Quos Iigni fixus slipile mecum, quia vado parare vobis locum. Gralias libi
Dignatuses rôdimere, ago,Pastor bone, qùia oves quas tradidisti mihi,
Sit laus .Patri ingenilo, etc. compaliunlur mecum in sempiterhum, et cum hoc
1NNATALI APOSTOLORUM PETRIET PAULI. dixisset, ait : Nolite, elc.
Hymnus. INNATALI SANCTIMARIEE MAGDALENJS.
Félix per omnes feslum mundi cardine Ad vesperashymnus.
Aposlolorumproepollefalacriler. Nardi Maria pistici
Pétri beati, Pauli saeràlissimi, Sumpsil libram mox optimi
QuosChristus almo consecravil sanguine Unxit bealos Domini
Ecclesiarum deputavitprincipes. Sedes rigando Iacrymis.
Hi sunt olivoeduoecoram Domine Honor, decus, elc,
Etcandelabra luce radianlia, Invilaiorium. jEiernum, irinumque Deum Iaude-
Proeclaracoeliduo lumin'aria. mus et unum, qui sibi Mariant'lransvex.itin oelhera
Fortia solvunl peccalorum vincula sancla.
Portas Olympireserant fidelibus. jj Uymnus.
Habent snpernas polestalem CoiisonisChrislum veiieremurodis
Claudere sermone sedes, Hune diem celebrando feslum,
Pandere splendentia luntina poli, Nunc MagdalenoeMarioe
Super alla sidéra linguoe Per orbeni congratulantes.
Eorum claves coeli facloesunt Qua?caput quondam Domini
Larvas repellunl ultra mundi limites. Përunxit, ac pedes lavit,
Pelrus bealus catenarum laqueos Lacrymjs rigando crine deiersit
Christo jubente rupit mirabililer, Japitis, supplexquecorde gemendo.
Cuslos ovilis, et doclor Ecclesioe, Indéque coitfeslimtotius realus
Paslorque gregis, conservalor oviuro Contuiit Christus veniam
Arcet Iuporum truculenlam rabiem. Precanii Simoni dignum
Quodcunquevinclissuper terrant slrinxeris, Paradigma pandens ore beniguo.
Eril in aslris religatum fortiler; Hoeclulit myrrbam erepia sub luce,
El quod resolvisin terris arbilrio. Ad perungendum Dominumsépulcre.
963 &;EC. XI MONCM.LITURG. 9«
Quem rcsurgeniem meruit A quoepiarum unuis lacrymarum tersisti luorum ma-
Beala primo videra. culas criminum. Assidue te exorare deposcimuspro
Quant procul post hoec,tribucnte nostris excessibus. f. Summis coelorum civibus
Christo, crediinus coelipénétrasse glomerata, jamque oelerna immortalitate indnia.
Culmen hujus oblentu. Assidue, R). Venit Maria Magdalene annumians
Miserere,nobis, Condilor orbis; discipulis: Quia vidi Dominum. Cujus petimus pre-
Gloriam Patri pariler canamus cibus adjuvari apud te, Redenipior elemeniissime.
GloriamProli, Flaminique f. Quia ergo in paradiso mulier propinavit vira
Pio semper omni mortem,.a sepulcro mulier viris annuntiat vilam.
Resonemusomnes lempore secli. Cujus. B*).Rex immense Deus, terrarum condilor
Antiphona. Cum discubuisset in domo Simonis orbis, accipe proesenlis cleri pia vota precantis.
Dominus Jésus, mundi gloria, mulier quoedam, y. Ut valeat semper laudes libi promere dignas.
quoe erat peccatrix, nardi odoriferi exhibuit un- Accipe.
guenla. Antiphona. Secus pedes Domini astans Antiphona ad canlica. Omundi lampas et marga-
incessante, ore sacralo ejus vestigia osculaïur, la- rita proelulgida, quoe resurrectionem Christi nun-
crymis plena. Antiphona. Irrigabal igilur domini- B tiando ap.oslolorumapostola fieri meruisii, Maria
eos Jesu pedes , fraclo quoque alabaslro proeci- Magdalena,semper eslo pia exoratrix pro nobis ad
puis odoribus, flagrabal domus omnis, alque capil- Deum, qui te elegit. iîj.Flagrans Jesum muneribus
lorum officiodetergcbal. Antiphona. Simon aulem inlimis Maria proecordiis affalum perunxil sacrala
inlra se, inquit : Si esset propheta, scirct profeclo unguenio vestigia. Unde meruit suorum delielorum
quoeet qualis esset quoetangil eum, quia peccatrix veniam. f. Peccaminunt noslrorum sordes piissimis
esl. Antiphona.El conversusDominusdixit : Post- diluât intervenlionibus divino fonte. Unde. R). Ma-
quam veniin domum luam, non cessavit crine fuso ria stans ad monumeniumplorans vidil duos ange-
hoec meos osculari pedes. Antiphona. Quoniam los in albis sedenles. Ubi positum fueral corpus
mullum dilexeras, scito dimissa libi peeçamina, cl Jeu. f. Cum ergo fleret, inclinavil se, et prospexit
fuie, qua polies, sacra in pace remilto. n\ Loetelur in monumcnlo. Ubi. R). Discipulis Chrisli, quoe
omne soeculumin solemnitale sancloe Marioe.Quant gaudia celsa lulisli, cum nimium tristes fuerunt de
Jésus oeiernoamore dilexit plurimum. f. HoecMaria morte Magislri. Loetiliamnobis vila? coeleslis ad-
fuil illa, Dominograiissima, quoeunguenio pretioso junge. f. Ut sibi conformes, cujus pielale sanata es,
pedes unxit illius. Quam. R).Optimanipartentelegit sorte beatorum fieri mereamur in unum.,Loetiltam.
sibi Maria. Quoenon auferetur ab ea in oeternuai. R).O miritmet magnummiraculum, quia peccatrix
f. DiligensDominum ex corde perfectissimocoelo- femina audebat Redemploremmundi langere, laery-
rum oblinuil dignilalem. Quoe.R).Potissima, inter- mando et capillis lergendo, crimina sua abluebat.
cède a Domino, collata gaudens polenler polo. Ideo dimissa suni ei peccala multa, quoniam dile-
Obline ut nos perennilerdivinis tecum gaudiis per- xit mullum. y. Yidit Maria Dominum, el credidit,
fruantur. y. Quia lua reposcimus merila delelis et cum gaudio suscepil illum gaudens el liens, quia
facinoribus. Obline. iîj. Quis Magdalenasceleratior cognoviise peccatricem. Ideo. In laudibus antipho-
esse Maria, quoe ivil ad omne malum. Quoenomine na. In diebus illis : Mulier, quoeeral in civitale
plena reatus peccatrix vocilala, fuil quasi nomine peccatrix, ut cognovii quod Jésus accubuisset iu
-culpa?.f. Dum tamen ipsa Deum lacrymis commO- domo Simonis leprosi, allulit alabaslrum unguenti.
vit oboriis cordis ab affeclu, meruit peccamine Hoecaulem antiphona lanlum legilur ad laudes.
solvi. Quoe nomine. Antiphona. Salagebal igilur Hymnus.
Martha,sororMarioeMagdalena?, \
circa minisleria,quoe Fidelium devolio depromal
sedens secus pedes Dominiaudiebal verba oris ejus. HymnumDomino, qui
Antiphona. Non est, Marlha inquit, libi curoe, quodI pj MarioeMagdalenoe
soror mea reliquit me solam ministrare ; jubc illi,, Sedemdédit in oetbere.
ut me adjuvet. Antiphona.Et respondens dixit sta- In qua quid esset pietas,
lim illi Dominus: Unum exslat certe neeessarium., Ejus ostendit bonilas,
Hoecopiimam sibi partent elegit, quoenon auferetur. Quid donel poenitentia
Antiphona.Clinique Phârisoeus Dominumpranderes Patefecit clementia.
rogasset, corporeis fruitur dapibusdans spiriluales. Quoeprius enimscelera
Antiphona. Ecce soror Lazari pia nunc, sed lunec Commisitinnumera,
scelerala allulit unguenlum préliosi pondus odoris. Accepta pace venioe
Antiphona. Maxima spes venioe populo succurree Regnopolitur glorioe.
roganii, ut scelerum veniam mereanlur per le ha- Maria lersis crinibus
here. à]. O felix sacrorum lacrymis rigatio pedum, i, ProeumbensChristi pedibus
per quam promeruit Maria dici, el esse ejus dilecta. i. Dum rigal cum lacrymis.
El quo pascunlur oeihefe"sancti. y. Angelicopollct ;t Se lavât sorde criminis.
décore hoecet hi per Chrislum. El. H).Beala Maria, i, Hincconseculaplurimum
965 EXCERPT. EXCODD.LITURG. FQNTAYELLAN. 96G
Ânioris erga Dominum, * slro meo, operare et-mecum ut clarificctur nonieii
lu coelorumpalatio tuum. Antiphona. Ingrcssus bealus Apollinaris
Perenni gaudel proemio. domum tribuni dixil: Requiescal in vobis pax Do-
Rogamusergo, Domina, mini, et Dei nostri Jesu Chrisli. Aniiphona. Requi- J
Nostra deleto crimina, escal in vobis pax Domini nostri Jesu Chrisli, per ^
Tuisque sanctis precibus quam infirmant tribuni conjugem bealus sanavit
Nos junge coelicivibus. Apollinaris. Antiphona. Virlus alia non est, quam
Patri, Nato cum Flamine Domini nosiri Jesu Christi, per quem bealus Apol-
Sit laus oeternolempore ; linaris Tauri filium coecum illuminavil. Aniiphona.
Qui est summaDeitas Nunliatum eslliocÇoes.'iria paganis quod quidam ab
In Uniiale"Trinitas. Amen. Anliocliia înlroduxissel nomen Jesu in urbem Ra-
Ad Benedictus antiphona. Sancta Maria, pio con- vennam, et multitude magna obediret illi, el domus
juncta Jesu , osculando pedes ipsius el pie rigando, Rufi palricii. R). Ait ad eum tribunus : Bene adve-
terge crimina noslra, eum jugiter orando pro nobis. nisli, medice. Cui bealus Apollinaris respondit:
IN NATALISANCTIAPOLLINARIS EPISCOPI ET Requiescal in vobis pax Domini nostri Jesu Chrisli.
MARTYRÎS. B y. Cumque ingressus fuisset domum iribani, ofïi-
Ad Magnificatantiphona. Surge, accipe Spiritum ciosissime susceptus est, et dixit: Requiescal. à).
sanclum, simulqueponlificaium, etperge ad urbem, Aperi, Domine,coniinuo os muti ul luum confitean-
quoevocaïur Ravenna. Commemoralio Magdelenoe lur nomen. Quies vivens in soecula.y. Illicosolulum
antiphona.Oveneranda Deisedes, spes inclyta nostri. est vinculum linguoeejus, el clamabal. Qui. A).Do-
O validi fructus celeberrima vinea Chrisli, drachma mine Jesu Chrisle, Deus meus, qui magislro meo
reperla, sed ovis de morte reducla. Yalde preoare apostolo tuo Petro dedisti locum impetrandi apud le,
Deum pro nobis, valde precamur. Antiphona. quoedesiderat. Tu suscita banc puellam, quoetua
Dicebat bealus Pelrus apostolus Judoeis : Nam et est crealura, et non est alius Deus pratler te. f.
ego Hebroeussum, sed propler charitatem fralrum Tune apprehendens manum. ntulieris ail: Domine
adveni. Antiphona. Multitudo autem Hebroeorum Deus meus".Tu. iîj.Jam me perduclo in capiiolium
agenles poenilentiam baplizabantur, cradenles Je- vicarii securus eslo, quia manibus meis thura non
sum Chrislum vere esse Filium Dei." Antiphona. ponant doemoniis,sed Domino meo Jesu Christo
Ceatus Pelrus apostolus administrant! sibi aiebal : incensum offero. y. Dominum Jesum Chrislmn
Quid sedes nobiscum? Ecce eruditus es de omnibus, Deum vivum esse confileor, et alium proeter eum
fecil Jésus. Ait bealus Pelrus C esse non dico. Sed.
quoe Antiphona.
Apollinari discipulo suo : Eruditus es in omnibus Ad canlica aniiphona. .Sanclissime Apollinaris
proedicare Ravenna? Jesum Filium Dei. Antiphona. colloquensangelorum, quas offerimus libi oraiio-
Miltal Christus Dominus angelum suum, qui proe- nes, et preces suseipe omnium, et redde Salvatori
paret iler suum, et quoepostulaveris, annual tibi. pro nobis hymnum, ut salvos nos facial, iîj. Exuile
Antiphona. Orlus ab Anliochia bealus Apollinaris eum, et coedentes dicile : Respice el immola diis;
Ravennam missus esl proedicare bapiismumpoeni- ille autem respondens dixit : Christianus sum, fac
leniioe in remissionem peccalorum. iîj. Ait bealus quod vis. y. Unus esl DominusDeus invisibilis, per
Pelrus Apollinari discipulo suo : Quid sedes nobis- quem doemoniaejioiunlur. Chrislianus. i"). Isie est
cum? Ecce eruditus es de omnibus quoe fecit sacerdos Domini qui in mandatis ejus medilauir die
Jésus, f. Surge, accipe Spiritum [sanclum siac nocte. Iste direcius est ab apostolo Pelro Raven-
mulque ponlificaium, et perge ad urbem' quoevo- nam proedicare bapiismum poenitentioe. f. Beatus
eatur Ravenna. Ecce. R). Bealus Pelrus aposlolus vir, qui non abiit in consilio impiorum. Isie. n).
dixil discipulo suo Apollinari : Surge, perge Raven- Servivi sicut bonus miles Chrislo, cerlavi bonum
nam, multitudo populi ibi moralur, proediça eis i) certamen. Placui Deo, qui me probavit, ei dédit
bapiismum poenilentia?,in nomine Jesu. f. Ecce mihi Dominus coronam vitoe. f. Bonum certameit
eruditus es de omnibus quoe fecil Jésus. Surge. iîj. certavi^cursum consummavi,fidemservavi. Placui..
Deus, qui non localiler, sed ubique es, lu inlromiUe iîj.Pulchra facie, et a'acri vultu, be.tle Apollinaris,
cogiiilionemFilii tui Domini nostri in islam civita- ecce oves tuoead te devota mente concurrent, quas
tem. f. Ut cognoscentes Jesum Filium luum, cum Domino acquisisli. Deprecare, precor paslor l.one,
magno affectu locus mihi proedicalionis iribuatur. pro eis Jesum Christum. f; Ul digni efficiamur-pro-
Tu. iîj. Deus, qui cooperaris cum Pelro magislro missionibusejus. Deprecare. In laudibus antiphona.
meo, operare et mecum. Ul cognoscant omnes le Audi, Judex, quod dico virililer : Jésus- eral Deus,
solumDeumin oeiernum. f. Deus qui non localiler, et esl in oeiernum manens in corpore mundo, paii
sed ubique. Ul eognoscanl. aulem carne pro omnibus votait.
In secundonocturno antiphona. Cum pervenisset Hoec lanlum antiphona ad laudes hujus officiiha- ..
bealus Apollinaris ad urbem Ravennam, faciens betur.
signum crucis, susceptus est in domunt miîiiïs Ire- Ad Benedictus aniiphona. Proegravatus pondère
noei.Aniiphona Deus qui operaris cum Petro niagi- ferri, éxsul ab urbe- miuitur, et posl Irienniuin
'
Ml S^CXIMONUM. LITURG. 0G8
ad suant sanclam urbem Ravennam regreditur, i ^ Quemnequit tolus cohibere mundus,
quem videnles Chiistiani cum gaudio susceperunt. Claudisin alvo.
Ad primant antiphona.AngélusDominibealum Apol- Quem iremunl coeli, me.luuniabyssi.
linaram in .carcere visitavil, videntibus cuslodibus Laudat occasus, veneratur orlus
cibavit, et confortavit. Ad terliam antiphona. Sus- Slringis in ulnis.
pensus in equuleo clamabat beatus Apollinaris: Lacle nutrilus cibo angelorum,
Dominum Jesum Chrislum Deum verum esse con- Fertur innuptoegremio puelloe,
fiteor. Àd-sextant antiphona. Custos.et. proteclo.r Quisua late dilione lerroe
noster, Domine Jesu Chrisle, quem bealus Apolli- Pondéra libral.
naris proedixil, beiiedicimus; hynnium dicimus.libi Sit decus summumsine fine Christo,
Deo noslro. Oratio. Salutarem nobis dédit hodierna Yirgoquem sancla genuil Maria,
die beali Apollinaris sacerdolis et martyris lui in Qui Pairi compar, Flaminique sancto
:tua, Domine,virlute confessioIatliliant,proeslaquoe- Régnât in oevum.Amen,
sumus, ul çonversalionisejus imilatione proedican- IN ASSUMPTIONE SANCT/E MARI^:VIRGINIS.
da, et intercessione libi placita jugiter gloriemur. invilaiorium. Odor tuus, sancla Dei Genilrix,
Ad nonam aniiphona..Sancle. Apollinaris, sacerdos B sicut odor balsami' Quasililium, ita flores,Dei geni-
et martyr Christi, deprecare pro plèbe tua, quant lrix Virgo.
ex geniibus acquisisti, nos aulem populus tuus et Hymnus.
oves gregistui, intercède pro nobisFilio Dei. Oralio. Terfena cuncia jubilent,
Terribiiis Deus, et invicia fortitudoac nimis paven- Aslra laudibus inlonent,
dapoleslas, largire nobis beati Apollinarismartyris Yirginis ante thalamum
et sacerdolis lui precibus stipendia salulis oeternoe, Carmen alternent dramalum.
Ul casta .pectora bajulanies laudes tuoe clenientia? HoecYirgo, Yerbo gravida,
referamus, ejus solemniacélébrantes. Ad Magnificat Fit paradisi janua.
aniiphona. AccipeSpiritum sanclum, simul ponlifi- QuoeDeummundo reddidit,
caium. Surge, perge Ravennam, multitudo populi Césiumnobis apôruit.
ibi moralur. Proedica eis Jesum, quod vera sit Félix ista puerpera
Filius Dei. Eva?lege liberrima
INNATALI SANCTI .33MYGDII
EPISCOPI ETMARTÏRIS. Concepit sine coilu,
Ad Magnificataniiphona. O jEinygdîmârlyr glo- Emisitabsque gemitu.
riose, quos in Christo genuisti filiosluos sanguinem DivesMarioegfémium,
fundendo, lua, quoesumus,oràliO'commendet nos Mundi gesiavil preiium,
indesinenier Deo. Aniiphonaad Benedielus. Sanete Quogloriemur redimi
Dei proesul el martyr jEmygdi, qui, occidemalis Soluio jugo debili.
Francioe oriundus Romain vènieus, disponenteDeo, Quant Patris implel Filius,
a Romano pontifice desl'inàlus es proedicalorad Sanclusobumbrat Spirilus,
Esculânani urbem, pro nobis apud Deumintercède, Coelumfiunl castissima
quos verbis et miraculis ad agnilionëm Ghristiani Sacroepuelloevisçera.
nominisfecisli venire. ... Laus libi, Rex allissime
INVIGILIA ASSUMPTIONIS SASCTJE MAR.I.XVlfcGINIS. Qui nalus es de Virgine
Ad vesperasaniiphona. Maria Yirgo,semper loeta- Sit laus et inèffabili
re, quoe meruisli Chrislum porlare coeli el lerra? Patri, sancloque Flamini.
conditorem, quia de luo utero prolulisli mundi Sal- Hymnus ad laudes.
vatorem. Psalmi de Feria. Aurora velut fulgida
Hymnus. D Ad coelimeai culmina.
Gaudiummundi novaStellacoeli, Et sol Maria splendida.
Procreans soient,pariens parenlent, Tanquam luna p'ulcherrima.
Da manum lapsis, fer opem caducis, Regina mundi hodie
Yirgo Maria. Thronum conscendit glorioe.
Te Deofaclam liquel essescalam. Illumenixa Filium,
Qualenus summapetit altus ima, Qui es t anle luciferum.
Nosad exeelsa remeari coeli Assumplasuper angelos,
Culmina dona. Excedisarchangelos,
Te beatorumchorus angelorum, Cuncta sanclorum mérita
Te prophelarum et aposlolorum Transcendiluna femina.
Ordo proelalam'sibicernit unam Quem foverat in gremio
Posl Deitalem. Locaral in proesepio,
Aulacoeleslisspeciosa'ragis, NuncRegem super omnia
Fulta senlenis Sophioecolumnis, Patris videl in gloria.
869 EXCERPT. EX CODD.LITURG. FONTAYELLAN. 970
Pro nobis Yirgo virginum J^ . Tempore fesla.
Tuum déposée Filium, Hoecdomus rite libi dedicala
Per quam noslra susceperat Nosciiur, in qua populus sacralum
Et sua nobis proebuerai. Corpus assumit, bibit, et beati
Laus libi, Rex altissime, elc. Sanguinis haustum.
IN OCTAVA SANCTÊ MARI*VIRGINIS. Hinc sacrosanclî lalices velernas
Antiphona ad Magnificat. Sub luum praesidium Diluunl culpas,perimunlque noxas,
confiigimus,DeiGenilrix ; noslram deprecaiionem Chrismate vero genus ut creetur
né despicias in necessilatibus, sed a periculis libéra Chrislicolarum.
nos semper, Virgogloriosa. Ulliina antiphona primi Hic salus oegris,medicina fessis,
Nocturni. In proie mater, in parlu virgo, gaudë el Lumen orbalis, veniaque noslris
loelare Yirgo, mater Domini Fertur offensis, limor'alque moeror
IN NATALI SANCTI MARTINI. Pellitur omnis.
Ad vesperashymnus. Doemonissaiva périt hic rapina,
Rex Chrisle, Martini decus Pervicax inonstfum pavet, él relenla
Hic laus lua, tu illius, B Corpora Iinquens fugil in remolas
Tu nos in hoc le colère Ociùs umbi'as.
Quando ipsum in te iribue. Hic locus nempe voeitalur
Qui das per orbis cardines Aula Régis oeterni, niveiquecoeli, .
Quod gemma fulgetproesulum, ' Porlaqne viloepâlriant pelenles
Da, quos premunt culpoegraves* . Accipitoinnes.
Solvat per ingens merilum. Turbo quam nullus quaiit, aut vagantes
En pauper hic el modicus Dirunnl vehii, peneirantque ninibi,
Polum dives ingreditiir. Nonïctris loeditpicéus teiiebris
Coelicohortes obviant, Taftarus horrens."
Linguoe,tribus, génies ovanl, Quoesumusergo, Deus, ut sëreno
Ut vila' fùlget transïtus Ainiuas vultu famulos videfë,
Coeliet arvo splendidus, Qui lui suinmos célébrant amore
Gaudere cunctis.pium est, Gaudia templi.
Cunctis salus sil hoecdies. _ -Nulla nos vitoeéructant molesta,
Martinepar aposlolis, Sint dies loeii, placidoeque nocles,
Feslum cotantes lu fove, Nullus éx nobis pereunte mundo
Qui vivere discipulis vis, Senliat ignés.
El mori non respuis. Hic dies, in quo libi consecralam.
Fac nunc, quod olim gesseras, Conspicis aram tribuat perenne
Nunc proesulesclarifica, , Gaudium nobis, vigeatque longo
Auge decus Ecclesioe Temporis usu.
Fraudes relide Satanoe. Gloriam summo resonemus Palri
Qui ter chaos evisceras, Gloriam Nalo, parilerque sancto
Mersosreatu suscita, Spiritui dulci modulemiir hymno
Diviseras ùt clilamidèm, Ésse per oevum. Amen.
Nos indue justiliarti. In cake siipradicli breviarii legilur officium beatoe
Ut specialis glorioe Murioe.'
Quondam recorderis tuoe, . INCIPITOFFICIOM BEAT* MAllIiEVIRGINIS SECUNDUM,
Monasliconunc ordinii ]D CONSUETCDINEM MONACHORÙM MONASTERII SANCT.1Î
Jam pêne lapso subveni. CRUCIS FONTIS AVÉLLANJE. ' '• ,
Sil Trinitali gloria, Ad malutinum. Domine, làbia mea aperies, "etc.
Martinus ul confessusest ; usquead leciio'ries.Leclioprima. Sancta Maria, Virgo
Cujus fidem per opéra, - virginuntj mater et filia Régis regum, omnium
Iii nos el ipse roborel.- Amen. tuum nobis impende solalium , ul coeleslis regni
IN DEDICATIONE EGCLESIïE. niereamur habere proemium,cum electis Dei regnare
-.- Ad vesperashymnus. in perpeluum. B*).Ut apud nos. Lectioseeunda.Sancta
. Chrisle, cunclorum dominator aime, Maria, piarum piissima, intercède pro nobis, san-
Palris oeternigenitus ab ore ctartim sanclissîma, ut pér le sumat nostra preca -
Supplicumvola, pariterque-hyinnum mina, qui pro nobis nalus régnai super oeihero, ut
Cerne benignus. tua *pietale deleat noslra peccaniina. iîj.Félix nam-
Cerne quod puro, Deus, in honore que, etc. Leclio]lertia. Sancta Dei Géhitrix, qiioe
Plebs lua supplex resonat in aula, digne meruisli concipere!'*quemtolus orbis nequit
Annua cujus redeunt colenda comprebenderë, quoesumusut luo inlefventu culpas
PATROI. GLI. 31
071 MONUM.LITURG 972
nostras abluas, quo perennem seeem g.oria?per te A . drus. iîj.Adjuvabit.'y. Sîcut myrrha. Oralio. Deus
redentpli mereamur scandera, ubi mânes cum qui nobis sanctoe Trinilatis niysterium Vevelasli,
eodem Filio luo sine tempore. R).Beata es, etc. Iribue, quoesumus,ut quijam te ex ûde cogriovimus,
Hymnus. Te Deum laudamus. Versiculus. Dominus per boni operis augmenta crescamus.
vobiscum. Sequenlia sancii Evangelii secundum Alia oralio. Concède nos, quoesumus,omnîpoleïïs
Lucam. In illo lempore ; Loquente Jesu ad tur- Deus, beatoeMarioesemper virginis precibus subie-
bas, elc. R). Amen, Te decet laus, etc. Ad Benedi- vari, per cujus ineffabilempartum procurasti salu-
ctus antiphona. Quoeest isla, quoe descendit sicut tis humanoerëmediiim.
aurora consurgens, pulchra ul luna, electa ut sol, Alia oralio. Omnium sanclorum luorum, Domine/
terribilis ul caslrorum acies ordinala ? Kyrie elei- supplicatione placatus, veniam nobis Iribue, et re*
son, elc. Pater noster. f. Bénedicamus Palrem et média sëmpilerna concède.
Filium cum sancto Spirilu. R). Latidemuset sitper- Ad nonam hymnus. O singularis Domina, etc. An-
cxallemus eum in soecula.f. Post partum, Yirgo, in- tiphona, psalmi, et leclio iit apud nos. iîj.Elegit eam
viol.ila permansisli. R).Dei Genilrix, intercède pro Deus, etc. f. Speciosa facla es. Oralio. Deus qui
nobis. f. MirabilisDeus. iîj. In sanclis suis. y. Do- virginalem.
ïsinus vobiscum. R). El cum. B A'.iaoralio. Porrige nobis, Deus, dexleram luam,
Oratio. Deus cujus munere Trinitatem in perso- et per intercessionem beatoe Marioesemper virginis
nis, et Unitatem in divina subslantia confilemur, et omnium sanclorum tuorum aùxilium nobis su-
concedo propitius, ul hac fidelilorica muniti a cun- perna? virtulis impende.
ctis eliam mereamur adversitalibus liberari. Ad vesperas aniiphona. Anle lorum. Psal.
Alia oratio. Deus, qui Filium tuum ad nos per Dixil. Antiphona. Aquoemultoe. Psalmus. Loetalus
Yirginemdignatus es mittere, da nobis ad te suffra- sum. Antiphona.Surge, aquilo, et veni, austef, per-
ganiibus ejusdem beatoeMarioeprecibus jugiter fe- fla horlum meum, et Huent aromata illius. Psal.
siinare. Nisi Dominus. Aniiphona. Revertere, reverlere.
Alia oralio. Aùxilium luum nobis, Domine, p.a- Psal. Mémento, Domine. Aniiphona. In proie Mater,
catus impende, et intercedente beala Dei génitrice in partu Virgo, gaude él Ioelare, Virgo,maler Do-
Maria cum omnibus sanclis luis, fac nos ab omni mini. Psal. Lauda Jérusalem. Leclio.' Ego quasi
adversitaie liberari, et oelerna Ioetitiagaudere. Per vilis, etc. R). Exaltata es sancla Dei Genilrix. Hym-
Dominum, elc nus. Sidus Marioesplendidum, elc. Ad Magnificat.
Maria virgo , non esl tibi similis nala in muiido in
Suffragia ad malulinum. Aniiphona. Inler ualos
niulîerum. f. Juslus .ut palma. iîj. Sicut cedrus. ".mulieribus, florens ul rosa, olens sicul lilijim, ora
Oralio. Beali Joannis Baplistoe,nos, quoesumus,Do- pro nobis apud luum Filium. Kyrie. Paler. R).Béne-
mine, elc. Antiphona. Pelrus apostolus. y. In om- dicamus Patrem et Filium, ele. y . Posl partum, etc.
nem. i*j.Et in fines. Oralio. Pratsla, quoesumus, y . Mirabilis.
Oratio. Omnipolenssempiterne Deus, qui in Tri-
omapoiens Deus, ul nullis nos, elc. Antiphona. Da
nitale colendus, et in Unital.ees adorandus, le sup-
pacem. y. Fiai pax. R).Elabundaittia. Oralio. Deus,
a quo sancla desideria, etc. Aniiphona. Justi fulge- plices exoramus ut mundes propitius cor nosirum a
buiil. y. Mirabilis Deus. R\ In sanclis suis; Oralio. vitiis et repleas nos jugiter spiritualibus donis
Deus qui nos concedis, etc. Alia oratio. Deus, qui.vitialat stirpis originem per
Ad primam hymnus. Beata Dei Genilrix, etc., ex virginalis uleri reparas dignilalem, concède propi-
ul
OperibusS. Pelri Damiani. Aniiphona. Ex te, Maria tius, quos proprii realuismoles gravai, inlércessio
virgo. Psal. Bealus vir qui non abiit. Psal. Quare bealoeDei genitricis alloliat.
fremuerunl- Psal. Domine, ne in ira tua. Aniiphona. Alia oralio. Ul libi, Domine, placere possimus,
Ex le, Maria virgo, processil Deus el homo, lapis bealoeMarioesemper virginis el omnium sanclorum
abscissus est de le Christus virgine sanclus, quem D precibus et meritis adjuvemur.
propheta Daniel proedixerat. Lectio. Et sic in Sion, Suffragia ad vesperas. Inler natosi etc. Juslus, sic-
etc. n).Benedicla lu in mulieribus, elc. y. Ave Maria,i ut cedrus. Oratio. Omnipo'.enssempiterne Deus, da
fialia plena, elc. Oralio. Bealoeel gloriosoe, etc. cordibus nostris illam tuarum reciîludinem serni-
Alia oralio. Tribue, quoesumus,omnipotens Deus,, larum, quas bealus Joannes Baplisia in deserto vox
sanclos el sanclas luas jugiter orare pro nobis, elL clamantis edoeuit. Aniiphona.. : Glo.riosi principes.
eos clemenler audiri. Per Dominum, etc. Oralio. Apostolicisnos, quoesumus,Domine, beato-
Ad terliam hymnus. Maria, déçus omnium, etc. rum Pelri el Pauli attollè pratsidiis, ut quanlo fra-
Antiphona.Per te, Maria virgo. Psalmiui apud nos. giliores sumus, lanto.validioribus auxiliisfoveamur.
Antiphona. ter le, Maria virgo, implela sunt pro- Aniiphona.De pace, ul supra.
phelarum omnium proeconia,quoe dicta sunt, virgo) Ad completorium. Deus in adjutorium.:Psal.. Us-
toncepisli, virgo genuisti. Lectio.Hoeredilaviin po- quequo, Domine. Psal. Soepei expugnaveruat. Psal.
pulo, etc. % Specie tua, f. Benedicla tu. Domine non esl exaliatum. :
AdtMtamhymnus, Maria, lemplum Domini, etc. Hymnus :?,''
'"
AnlivfwWr et vsalmi ul apud nos. Leclio, Quasi ce* Enixa esl puerpera,
973 MICROLOGUS., 974
Quem Gabriel proedixeral, -,A f- Ecce ancilta Domini. Ca.nlicum.Nunc dimittis.
Quem mairis alvogesliens. Antiphona.Ecce compléta sunt. Oralio,.Deus qui sa-
Clausus,Joannes senserat. lutis, etc. -, •
Gloria libi, Dominé. ' ' "
BÉ E€€LÈSIASTICÏS QBSEaVATïOPïIBUS .';<
OPUSCULUM :'
.--',;''•.'.;.; ;';.'.'
anle annos sexcenlos coinscriplûiiï ab"homitie antiauitalis eccJesiastico? studiosissituo
OPERA -. - . : ; -
JACOBI ^ÀMELII BRUGENSIS

S. THÉOLOGIE LICENTIATI
In lucem primum edilum et jam sccunaùad manuscrtpla exemplaria ab epdemrecognitum. .

•••' . (BiblwlhecaPalrum XYIII,469.)
JACOHUSPAMELIUSBRUGENSISLECTORICANDIDOS.
Dum lotus.sum in conquirendis iindèquaqiie ti- K ponerenl, quoe suis numeris absolula, ïo.lô Chri-
îiris Uabani Maiïri, àfchiepiscopi Môgunliniy viri stiano orbi observandâ aiiclorilale aposlolica pro-
cilra diib'taliqnem omnem erudilissimi ac insàcra- ponerënt. Hos cum non dubilàrem ad Titum vete-
rum Iitlëràruiii exposilione.versalissimi{quippequi rem EcclesioeRomanoeomnia redintegraluros, al-
exaclissinium in, universa Biblia sacra comnïenta- que ad eam rein non paruni cohducere posse no-
rinni e velerum ihéologoruiii monumènlis collëge- sirum Micrologum,ego îllùm primo quoque lem-
rii) ad nos missusiest •ebiblioiheea.SeptemFontium, pore evulgandum tenui , ulpole e quo resarciri
R.abani tilulo, Micrologusde eeclesiasticis obser- posse lanlum non exislimarem, quidquid a primoeva
vaiionibus. Quèm ubi primum-inspéxi, ac ex ipsis illa Romani ordinis insliluiione varialum esset.
capilum tilulis lolius operis argumentant didici, Qiiain quidem àd rem cum mullum eliam Amata-
•nirûm quantopei'ë eo thesaurô invenlo sim gavisus, rium, -Walafridum , Siràbum, ac Hùnûrii Gem-
proeser'.imquod spes certa effulgefet, posse me suo mant cônferre, falendum sit, tàmen hujus nïihi
•
jam tandem'aûetori librum illum assererè, quem auçtorilasiiôn nëgligenda, imo coeleriseliam esse
alibi ineerto auctore citalum rëp'erissem, ut qui proeponëridà videtur ; propler eam, quam longo
non igndrarem scripsiSSeRabanum de divinis olfi- harum rerum usui et non'-'Amalarii lanlum, qui
ciis. Verum dtimpaulo postpenilus codicem intfo- .inler nos facile princiçem locùm obtinet, verum
spicio, et menlioiiem in illo fieri video Gregorii longe eliam antiquiorùm , quorum apud omnes
papoeséplimi, atque episcoporumAmalarii Trevi- Sancta débet esse aucioritas, diligent! leçtione sibi
rensibet A'nsèlmiLucensis, qui soeculisaliquot Ra- acquisivil rerum ecelesiasiicaruin singularem peri-
bano sunt pOsieriores, illius non, ësse certo dépre- lC liâni. .-.-
hendi. Neque tanien id me déterrait ab éditions Hi-sunl- Magni Gregorii Sacramentarius et Anli-
semel animo concepla ; quin potius, quod libi, Le- phonarius, atque Hieronymi Leclionarius, quem
clor, gralum illum fore mihi persuadèrent, e blal- Comiiem inscripsit, Quos in divinis ofDciisconsli-
tis ac'tihëis ja'ni îandein aliqiiaiido eraeitdum. sur tuendis sibi ob oculos semper posuii, et sicul ad
scepi : hoc:ipso quoque iituiiusculo litterario coiici- Cynosuram nautoe, ita ad hos semper. sibi respi-
liare meiposse ratus siudiosorum animos, ut si quid ciendum esse pulavit. Eos, cum ad- ecclesiaslica
pênes se habeant Rabâni, quojii.eum hoc iiisiitu- officiarecte'consliluenda plurimum oblineant mo-
ïum tant pinm pronioverë queant, conimunicara menti, nos propediem in lUcëmproferemus, el,. Deo
non gravenlur-; -quod nt faciant, ad unum omnes approbantë, cum omnibus çommu.nicabinius.-Equi-
eliauijaiiqueeliam rogo alque adeo obteslor. bus, mea quidem senlenlia, reclius prislinoe inler
Accessitei alia occasio.quoe.me velis rèniisque, grîtaii onnija resiitui :possint, quant e, Mïssalibus
quod aiùnt-,:in:hanc impnlit seitlenliam. Synodus aulBreviariis quoehodie cîrcumferuniur: quoequan-
îiovissinia Tridentina Paires quosdam cerlo nu- quam Ordiitis Romani nunc hovi, nunc intiquiproe
méro "delegit,rqui ad-evilandam illam (quant caluot- se titulum feranl, non per omnia tamen :.cum!illo
nianlur nostri soeeuliAr.islarchi) riluum ecclesiasli- consentira auctores cilaii, ac nosler hic m.anife-
coruardiscrepaniiam, Breviarium ac Missale coni- slum faciunt. Exëlnplis quodidicocomprobari pôle-
?7S MONUM.LITURG. 976
rat, lum de evangelio ad Dontinicam'Advenlus \. logi, Gemmoe,et coeterorumde officiodivino scri-
primant.' ac Dominicarunivaganlium intercalàtione bentium, colligitur evidenler. >
poss Pentecosten, lum de observata ad.amussim Quoeverba eo libenlius hue adduximus, quod Mi-
evangeliorumcum oralionibus concordia, quam proe- crologi nosiri argumentum. paucis explicent, quem
scripsit divus Gregôrius. tant; fecit ille, ut proereliquis, ejus polissimum au-
Verum hoc loco iis supersedendumpulavi, ne cui- ctorilale nilatur, ac intégras aliquando paginas in
quam prolixitale nimia ntoleslus sim, neve censoris suum opus ex illo transcripsit. unde quoedameliam
mihi munus arrogare videar. Si quis ejus rei sil loca resliluimus, ut bine etiam iiinotescat non a
curiosior, consulat vicesimum unum, tricesimum me primum, sed jam olim ab illo in pretio habi-
primum, quadragesimum primum, ac postrema duo tum Micrologum, nec mirum cuiquam videalur
sine aucloris nomine emillere illum in lucem
Micrologi capila. Hoc unum. dicere non verebor, quod
minus hovilalis orluniiri in coeleris per orbem.Ec- non sim verilus, quippe quod eliam id oelalis igno-
clesiis, si ritiim illum veterem Romamimsequanlur ralum sil a viro anliquitatis ipsius perscrulalore vi»
Patres, quam si recentiorem hune nulla sui parle gilanlissimo.
imrnulalum retineanl. Ad illumenim quam proxime Ego vero (ut ad illum nostra redeat oralio) quis-
accedunt omîtes pêne lolius orbis RomanoeEccle- quis tandem hujus libri sit auctor, humilitalis ergo
. sioe,ac nostra quoque Brugensis, nunc caihedralis, proelermisisse suum nomen arbitrer, uli ab aliis
jam inde vero ab amiis seplingenlis canonicorum multis facium reperintus. Nam quod quidam Ber-
noîdo Constanliensi ascrihant, ex conjectura est,
collegioinsignis. eo quod Romanum Ordinem ab illo descriptum le-
Hune vero non multis ab hinc soeculis, si qua hi- j*sletur Triiliemius :, nec lemporis ratio salis couve-
sloria? habenda fides, e sacello ponlificio muluali nt. Ab aliis Joannis Micrologiis inseribilur, sed quis
sunt Patres inslituti Franciscain, ac posimodum ille Joannes fuerit, nescio. Vixisse autem constat
soli fere Romani in usum receperunt. Teslalum id aueiorem oeiaie Gregorii seplimi pontificis, quem
reliquil anle annos prope ducentos circa annum Romanoesedi suo tempore proesedissenon obscure
Domini1580 Radulphus de Rivo, Tungrensis deca- subindical, quanquam defunclum, cum hoec
nus, in libro me jam
(quem pênes manuscriplum habeo) sçfiberef, familiarem quoque fuisse se significat
De canoiiumobservantia. Apud illum proposiiionis Anselmo Lucensi qui fuil Gregorii seplimi coopera-
vicesimoeseciindoe hic est tilulus : « Ordo sancloe tor indefessus, quorum uterque floruit, alque adeo
RomanoeEcclesioe, non ex usu Fratruni Minorum, etaucior nosler, circa annum Domini millssimum
sed ex sacris canonibus, Scripluris aulhenlicis, li- ociogesimum, aille annos prope quingenlos. Qua
bris antiquis, geiteralique et proporiionali locorum oetale cum observata adhuc fuerit quibusdani iu
consueludine, colligaiiir. J Quod cum multis a'rg'u- locis communio Eucharislioe sub utraque specie,
meniis e re ipsa peliiis, collatione rituum inler se non est quod mirelur quisquain si quid alicubi in
fàcla, sparsint loto opère asseruisseï, hoc loeo Micrologoscriptum repërerit dé ejus generis com-
idipsum duplici ratiarie hislorica late deducit, nos munione. Quanquam lamen salis colligi detur ex
vero in summam contraximus. Harum prior, quod capite decimo septimo jam lum usilatam fuisse
ipse Romoe didieisseï, in sacello ponlificio apud communionem iiifirmorumsub allera, panis nempe
Laleranum, non lam pleiie solere fieri officiaeccle- -yspecie dunlaxat. Yerum de his alias fortasse la-
siaslica alque in aliis collegiatisUrbis ecclesiis, imo tins, uli eliam de missis mm publicis lum priva-
id capellare oflicium' (ita vocal) brevius fieri con- tis, quas ulrasque agtioscit non uiio in loco Micro-
suetum, acsoepiusa pontificibus varialum, alque id logiis.
esse quod Fralres Minores observandum suscepe- Quidquid.proelerea ille continel animadversione
runi, quippe cujus ordinariiim ipse Romoe viderit a dignum., ad calcem paginoeaditotaïuni reperies. Coe-
tempore lnnocentii papa? collectum. lérumsrquis me acium agere dical iii publicando
.Altéra, quod Nicoiaus papa lertius sub annum Micrologo,quem jam pridem videril ab aliis ediium,
Domini 12*"7remolis a reliquis quoque. Urbiseccle- hoc illi respondep, non nisi niera illa esse fragmen-
siis libris aniiquionbus, Breviària ac libros Missales ta,' hune veto nostrum 40 capilibus auciiorem:
ordinis Fralrum Minorant in usum inl.roduxeril,iac illa de missa riié celebranda dunlaxat, tioslrum de
per omnes Urbis ëcclesias observari mandaverjt, coeleris quoque lotius anni officiis pertractare.
usque adeo ul atlale sua Romoe libros omnes Ra- Quare cum tibi.Leçtor, salisfacluni abunde éxisli-
dulphus povos reperérit. Sed hoec extra scopiuii ; ineni, ne pratl'aiionis mo.dumexcédera videar, vêla
illud vero ad inslitulum nOstruni propius pertinet, oraiionis conlrahain : lu, quidquid idesl, atqui,
quod hâltel ille. « Alioeaulem naiiottes, inquit, or- quoeso, honique consulas. Certe si placera intelle-
bis Romani libros et officiasua habent e.directo ab xero, eliam alios aliquol ejusdem arguménti libel-
ipsis ecclesiis Romaniset non a capelta papoe, sicul los, non visos haclenus, propediem in lucem pro-
ex libris et iraclatibus Amalarii, *VVatafridi,Micro- iërre esl animus. Tu interea vale ac fruere.
DE AUCTORE MIGROLOGï.
i. D servationibus ecçlesiaslicis, cap. 1-4, 17, 24, 25,

~"- 43, diserle asseral se post lempora sancti Gregorii
Ex MogistroSacri palatii. seplimi Romani ponlilicis hune commeniariumelu-
NonnulU puiant aueiorem nujus libri fuisse Gui- cuhiasse, equidem Guidoille Arélinus, qui lempore
donem Arétinum, monachumS. Benedicti, insignem Joannis vicesirni, qui Benediclo octavo successit,
musiclun, qui notas illas musicas ul, re, mi*fa, soi, Iricësimum quarlum agebat annum, si hujus libri
la, primus excogilâvil, et librum de musica, Micro- est auctor, oporluit ipsum plus quant nonagenarium
logum niincnpalum, ediderit, ad cujus fuient ita per- hoc opus scripsîsse: nain Joannes vicesimusobiit
oravi'l ': Explicit Micrologus Guidonis, suoe oetatis anno Domini1035. Sanclus Gregôrius aillent septi-
annb tricesimo-quarté,'Joanne vicesimoRomanam mus 1085, secundum veriorem annalium chronolo-
ffuê'ernanteEcdesiain. Hatc ille, de quo plura tomo giam. Illud autem extra controversiamesl librum
XI Annal; anno Domini1022, et in App'aralu sacre illum Micrologum ab Guidone de miisica cons'eri-
Pdssevini. Al cum scripior hujus Micrologide ob- plum ad Thedâlebum, episcopum Arétinum,longe
9T7 MICROLOGUS. WS
diversum esse ah isto, quod hîc ponilur,Micrologo. A scribal aueiorem Micrologifuisse Guidoitem,abha-
Coelerum aueiorem hujus Micrologilempore sancti tem S. Crucis Avellani, prope Arelium, qui canluin
Gregorii seplimi vixisse, idem capil. 14 affirmât figuraium et solemiies illas notas nt, re, mi, fa sol,
bis verbis : Nam et illi sedi aposlolicoenoslro lem- /H,'excogitavit. Nam Domnizo presbyter, carminé
De gestis comilissoeMacthildis,agens de Thebaldo,
pore talentgubernalorem,reverendoe,inquam, memo- Aretino
rioeGregori'umpapttm,imposait, etc. episcopo,sic canil :
Il Micrologumlibrum sibi dictai Guido, peritus
Musicuset monachus,nec non eremitabeandus.
Ex P. Theophilo Raynaudo S. J. in Erolemalis de Hic lamen Microloguslongediversusesl
bonis el malis libris. abeoopère
De ecclesiaslicis observationibus,aut, Officiomissoe;
Bernoni abbati Augiensi suppositus est liber Mi- nam Cardinalis Baronius anno 1022 recitans proefa-
crologus, is enim est libri lilulus, non aulem, ut tioncm ejus ad proedîctuinThebaldwn, moiistrat
aliqui commenli sunt, cognomenlum auctoris, quem fuisselibrum De musira,qui ibidem seriplus referlur
fingunt vocatum Joannem Micrologum. Ejus ergo anno attatis Guidonis-54, sub Joanne Romano pou-
libri aueiorem Claudius Expensus iractalu De missa lifice, nempe. Jeanne XX, qui est sublaliise vivis
publica el privata, qui habetur in calce operis ab anno 1033. Ex qua lemporum collalione in idem
eo conscripti De adoratione Eucharistioe, ait fuisse prope încommodum revolvimur, in quod se con-
Bernonem Augiensem, "sub cujus noniine eum li^ jecisse vidimus, qui id opusascripsere Bernoni.Nain
bruht prodiisse ail Parisiis anno 1518, lilulo libri si Guido lempore Joannis XX agebat oetalisannum
De officiomissoe, quem inlër Bernonis Opéra numé- B 34, ut tesiatur velus codex Micrologimusici (cui id
ral frilbemius. Non poiest lamen verisi'mililerBer- opus ascriptum esse refert Baronius) auctor aillent
noni tribui Micrologus, qnandoquidein Berno libro Micrologide ecclesiaslicis observationibus. scripsit
De rébus ad missoeofllcium pertinenlibus testainr post Gregorium sepiimum, quem nolavimus ob'iisse
se inlerfuisse coronationi Henrici primi per Bene- anno 1083, necesseeril Guidonem plusquam nona-
dictum ociavum, anno 1014, auctor autem Micro- genarium scripsisse hoc opus de ecclesiasticisobser-
logi cap. 34 tesiatur se scribere posl oltilum Gre vationibus. An in Guidone proecessit quod soeculuni
gor.i seplimi, qui excessit e vivis anno 1085 ; atque proxinium in Mariino Navarr'o experlum est, ut
iia oporteret faieri Bernonetii plus quam decrepi- scilicel 90 eoque amplius annos nalus, adhuc scri-
lum scripiioni Micrologi dédisse opérant. Esl qui ptioni daret operam ?
MICROLOGUS
DE ECCLESL\STICISOBSERVATIONIBUS
ic CAP.XXXII. De
CAPITASEQUENTISOPUSCULI. historia, Clama.
CAP. XXXIII. De septem diebus ante Natale Do-
CAP.I. Deinlroilu missoe. mini. - .
CAP.IL De Gloria in Excelsis,et Dominusvobiscum. CAP.XXXIY.De Naiali Domini.'
CAP.III. De prima oralione in missa. CAP.XXXY. De seeunda vespera sancii Slephani.
CAP.IV. De numéro oraiionum. CAP.XXXYI.De Innoceniibus.
CAr. V. Deauthenlicis oralionibus. CAP.XXXVII.De officio,Dummédium sileniium.
CAP;VI, De conclusioneoraiionum CAP.XXXVIII. De eodem officio, in alia Dominica
CAP.VII. De conclusione seu confirmaiioneoraiio- repelendo.
num. CAP.XXXIX.De oclava Domini.
CAP.VIII. De cpislola ad missam legenda. CAP.XL. De Epipliania.
CAP.IX. De evangeliolegendo. CAP.XLI. De Doininicisposl Epiphaniam.
CAP.X. De oblatione in aliari componenda. CAP.XL1I,De duobus fesiis in unum diem concur-
CAP.XL Quidsuper oblalionemsit diceiidum. renlibus.
CAP.XII. Quid auclum sit in Canone. CAr. XLIII. Dé marlyribus Rom. pontificibus.
CAP.XIII. Quid superlluumsit in Canone. CAP.XI.1V.Deoctavis saiictonim.
CAP'.XIV. De signis super oblationem. CAP.XLY, De priori vespera Doininicanini.
CAP.XV. De acceplione oblationisin maniis. CAP.XLVI. De aqua aspersionis, Gloria in excelsis
CAP.XVI. De commemoratione Dominica? passio- lie missa est, Credoin unum.
nis. " CAP.XLVH.De Sepluagesima.
CAP.XVII. De commemorationemorluorum, el re- CAP.XLVIII. De festis infra Septuagesimam \ê
liquis pbservantiis, usque ad fuient Canonis. Qniiiqiiagesimamconcurrentibus.
CAP. XV11I.De panis fraclione et communica- CAP.XL1X.DeCapite Jejunii..•
tione.' CAP.L. De Quadragesima.
CAP.XIX. Devilanda inlinclione. CAP.Ll. De oralione super populum.
CAP.XX. Repelilio a superioribus. CAP.LU. De diebus Dominica?passionis.
CAP.XXI. Debenedictione post missam. CAP.LUI. De Sabbalo sancto.
CAP.XXII. Quid agai sacerdos posl missam. CAP.L1V.De Paschali observatione.
CAP.XXI11.Brevis descriplio celebrandoeniissoe. CAP.LV. De festis infra Paschale tempus.
CAP.XXIV.De vernali jejunio. CAP.LVI. De Pascha annolino.
CAP.XXV.De atslivali jejunio. • CAP.LYH. De Litaniis.
CAP.XXVI.De autumnali jejunio. CAP.LVIll. De hebdottiadaPentecostes.
CAP.XXVH. Dehiemali jejunio. CAP.LIX. De oclava Pentecostes.
CAP.XXVIII.De officiiseorumdem jejuniorum. CAP.LX. De officioS. Trinilatis.
CAP.XXIX.De vacanlibus Domiiiicis. CAP.LXl. Deconcordia et ordine offieiorum.
CAP.XXX. DeAdvenlu Domini. CAP.LXlt. De Dominicali officionon tacile proelf
CAP.XXXI.De evangelio, Cum aporopinquarc!. mittendo.
m MONUM.LITURG. 9SO
CAP.I. — De inlroilu missoe. ¬sumus, apud Sanclant Anastasiam supra collectant
Pre.-.bylcr, cum se parai ad missam, juxla.Ro- populi dicilur, qui stationem apud Saflclam Sabinatn
manamconsueludinemdécantai hos psalmos ; Quam celëbralurus est.
dilecta, Benedixisli, Inclina, Domine, Credidi (Psal. CAP.IV. —.'Denuméro prationumin missa.
Lxxxiu, LXXXIV, LXXXV, cxv) ; deinde KvptzD.ÉÎWOV, Juxta Romanum Ordinemnonnisiùnam orationem
Pater nosler, cum precibus et oralione pro peccalis, ante lectionem dicere debemus, ul Amalarius in
videlicel ul inlus et exlerius summo sacerdoii pla- prologo libri sui De ofiiciis, se ab ipsis Romanis
cere valeal, quem cum sacratissima oblatione sibi didicisse fatelur. Hoé utique et insliiutio officiorunt
oiiinibusque Christianis placare desiderat, Paratus exigera videtur.ut, sicut ad unam missam, unaiu
aulem intrat ad allare,. et facit confessionem,quia lantum leclionemet evangelium legimus, item unum
scriplum est : Sapiens accusator est sui in principio iniroilum, imo unum officiumcantamus.nihilominus
(Prov. xn) ; et auliqua?legis saeerdôtes primum pro et unam orationem dieamus. Sed hoc jam pauci
se, deinde pro populo offerre solili erant-{Hebr. vli, observant; imoiplures in lanlum oraiiones multipli-
Lev. xvi): Intérim cantalur antiphona ad Introiluhtj caritj ul auditores suos sibi ingraios efficianl, et
quoeab întroitu sacerdolis ad allare hoc nomen me- populum Dei potius averlanl quant ad sacrificanduni
ruit habere (1). Hanc ad Introilum dici CoelestinusB illiciant. Hocautem sapientioribus mullum displicet,
papa, in ordine quadragesimus quinlus,; instiiûit, qui elsi aliquando anifquam traditionent, aliis mo-
cum usque ad ejus tehtpora ante sacrificium Epistola rigerando, exceduht, in ipsa lamen sua excessione
lantum Pauli el evangelium legeretur. Lilanioequoe modum ténere el aliquam rationerii allendere soient.
sequunluf propler ipsa GroecaVerbaa Groecis as- Unde et in missa, elsi non semperunà lantum ora-
sumploeçreduiilur. tione sinl conteiili, sepienarium lamen numerum iu
CAP.IL —De Gloria in excelsis, et Dominusvobis- orationibus raro ex'cedunt: quem utique numerum
cum. nec Dominicaoralio excedit, quoe cum solis septem
' In omni festo
quod plénum habet ofïïciuim,excepio petiiionibus omnia corpori et animoenecessariacom-
intra AdventumDomini, et Septuagesimam, et na- piehendil. Hoc autem summopere soient observare,
iali Innocentium, tant presbyter quam episçopus utin missa aut unam, aul 1res, aut'quinquf. aut
• Gloria in excelsisdicunl. Quod eliam
nunquam posl septem orationes dicani. Unam propler Rooeanam
meridieni legilur dicendum , nisi in Coeha Do- traditionent; 1res, quia Dominus anle passionem
mini (2), ubi chrisma conficilur, el in Sabbalis suant ter orasse legitur ; quinque, propler quinqne-
Paseha? et Pentecostes. Deinde versus ad populum, partiiam ejus passionem, in cujus commemoratione
dicit : Dominus vobiscum.Respondetur : Et cum (2 hoec eadem celebramus officia; septem, quia èl
spirilu tuo. Notandum ex his verbis plures esse apostoliseptempetitiones Dominica?orationis adeon-
debere respondenleset unum salutantem. Sieut enim secrationem eorumdem mysteriorum fréquentasse
înepie responderetur, El cum spirilu vestro, cum legiihtur. _ln Nativitate taitien Domini ad missam in
unus esset salutalor, sic incongrue salutatur per, Biane, Romani oralionem de sancla Anasiasia adji-
Dominusvobiscum,.cumunus lanlum adsit vel nul- ciunt, quia stationem in ecclesia ejusdem martyris
lus. Hoc utique bealissimi Paires aposlolici, Aita- ad eamdem missam agunt. Et nos quoque illos in
cletus, qui a beato Petro quintus, et Soler, in or- illa adjeelione imitamur, licet non eamdein adje-
dinedecimus lertius, decretis suis firmavere, ut sa- clionis occasionem habere videamur. Rarissime
cerdos semper vel lertius esset, dum missas céle- quidem diligenliores officiorunt observatores, alios
hrarel. Zacharias aulem, vir apostolicus, in ordine in oralionibusnuméros admiltunt, nisi el quos nos
nonagesimus lertius, consliluil ne saeerdôtes ad supra co.mpetentimysterioinsignilos hotaviinus.
celebranda missarum solemnia eum baculo intra- CAP.Y. '— De dulhenlicisorationibus.
rénl, nec velalo capite altari astarent. Sancii quo* Alias quoque oraiiones, nisi antiqùas et Grego-
que Patres in Aurelianensi concilio, capitule tertio, rianas, difficillimeadmiltunt, utpole quas in anti-
conslituerunt ut ad salutâtiones sacerdolis non so- D quioribus et emendâlioribus Sacramehlàriis maxime
lunt clerici el Deo dicali, sed et omnis plebs consona inventant. Nam oclavumAfricana?provinoia?conci-
voce respondeat. lium, cui sanclus Augustinus, imo ducenli et qua-
CAP.III. — De prima in missa oralione. tuordecim sancii Patres iniérfueritni, capitulo due-
Sequitur oralio quam Collectant dicunt, eo quod decimoita consliluil (Concil. Milevil'anum,can.1-2):
sacerdos, qui legatione fungitur pro populo ad Do- Nulloe preces, vel oraiiones, vel missoe,vel proefatio-
minum (II Cor. v), omnium pelitiones ea oralione nes,velcominéndationes, vel manusimposilionesdican-
colligat alque concludat. Illoe tamen oraiiones spé- tur,nisi in conciliofuerint probatoe.Item terlium Car-
ciales Collecta?vocari videntur, quoeapud Romanos thaginense concilium, cui item sanctus Augustinus
saper colleciam populi fiunt, dum colligilur, ut pro interfuit, capitulo vieesimo tertio : Nullus ad allare
cédai de una ecclesiain aliam,-ad stationem facien- Patrem pro Filio, velFilium pro Paire nomiiïet, sed
dam ; ut in" Capite Jejunii illa oralio : Concèdequoe- semper oralionemad Palrem dirigat, necàualibelora-,
(1) Sic eliam Amalarius c. 5 lib. in. -
(2) Yidehac de re plura supra apud Damianum in traclalu inscriplo, Dominusvobiscum.
981 MICROLOGUS. 982
twne «Ifliar msï probala. Oralio quidem ad Patrem A . soeculorumallius dicil, ul proemissaoratio per Amen
dirigèndaest.jiixia Domhiipfoeceptum,qui discipulos a populopossit confirmari.'
suos ila ïnsiruxit, cunt eûm inlerrogafenl; quâlilër CAP.Yfll. — De Epistola ad missam legenaa. y
orare deberent : Cum slabilis, inquit,'.ad o'ràndum, Splis subdi.aconibus inter iiiferiorés gradus Ro-
dicite: Paler noster, qui es in coelis(Watlh. x>), etc. mana aucloritas conce.ditul, sacris vestibus in'duti,
CAP..Yl.— De conclusione oraiionum. Epislolam legant ad missam. Quod lamen non ex
'Concludimusaulem oraiiones, Per Dominumno- eorum consecralione, sed polius ex ecclesiastica
strum, videlicel Palrem' orando per Filium, juxta concessione'rtterueruht oblinerë. Unde. et rationa-
ejusdem Filii proeceplum, qui in Evangelio ila proe- bilîus esse videtur. ul ipse sacerdos sibi Epislolam
cèpit : Usquemodonon pelislis qùidquam Patreniin légat, quant ut aliquem tiondum. ordinalum sibi
nominemeo; petite, et accipielis(Joan. xvi). Qui et asciscat ad legendum. Nam bealus Hormisda, a
' cffccium noslris
peiitionibùs, si per ipsum. rogaye- sancf.0Pelro quinquagesimusterlius papa, capitulo
rîmus, promiliil, dicens : Quodcunque pelierilis tertio, illum deponit, quicunque non ordinalus,
Palrem in nominemeo, dàbil vobis(Joan. xvi). Unde officiumordinati usurpaverit, quod utique non ex
et orationes plurimas, vel pêne omnes, salis con- Consecralione, nec ex. ecclesiastica consueludine
grue ita concludimus : Per Dominumnosirum. Pau- " ' unquam promenât. Canones eliam alios, nisi ad
cîssimoeenim.[autem] iilveniuntur quoepro compe- hoc ordinalqs, in ecclesia légère, vel in pnblico
ienlia sensus alia conclusione finiarilur. Ut illa : [pulpito] psallere, vel AUeluia dicere, vel alicubi
Proesla, quoesumus,omnipotensDeus, ut nalus Sal- exorcizarej in divérsis conciliis prohibuere. Nihil
valor, etc. Qui tecum vivit et régnât. Item et illa : autem obslat quin sacerdos in missa inferiorum
i-Deus, cujus Filius in alla coelomm,elc. Dominum ordinum officia, si necesse fuerit, expleat; quem et
nosirum Jesum Chrislum, qui tecum vivit, elc. In omnes inferiores oblinerë constat, qui et in missa
qualibet aulem conclusione commemoralionem sacris vestibus esl indulus, sine quibus ad allare
sancloeTrinilatis observare sdlemus, juxta quod in juxta Romanuni minïslràre non debemus. Unde et
entendatioribus Sacramenlariis expression inveni- congruenlius ipse sibi officiumsubdiaconireproesen-
ritus.[Adeoenim sancti Paires invocalionemsancla tat, quam quemlibet inordinatum, nec sacris vesti-
Trinilatis in orationibus sive benedictionïbusobser- bus indulum, hoc explere'permittal.
vabant, ul nec in ipsis sacramenlis aliquid ratura CAP.IX. — De evangelioin qua parle sit legendum.
censerent, quorum confectioni invocatio sancla? Diaconiquoque officiumin missa nihilominus et
Trinilatis defuisset, ut in sacris Paulianislarui», P ipse conveniénlius explebit, quam alius qui sacris
quorum el bapiismum sive ordinationes in co.nversis vestibus non fuerit indulus. Nam eliam diaconus
iteranda censuerunt (Concil.Nicoen., can. 19, et vi lempore oblalionis et leclionis aïha indulus esse
Synodus, can. 97.'] Sciendûm aulem iu illa usi- débet, juxta quadragesimum primum Carlhaginen-
lata conclusione,Per Dominum nostrum, quod Ro- sis concilii quarli capilulum, cui sanclus Augusti-
'
nianus Ordo et antiquissima exemplaria nomen Dei nus, imo ducenli septem et décent sancti Patres
inlerponurit, ubi dicilur : Qui tecum vivit et régnai interfiierunt. Juxta decrclum Anastasii papoenon
Deus ; quod lamen moderni post nomen Spirilus sedelur donec [pro dum] evangeliumlegilur; quoe
sancii subjungere soient. Et hoecutique consueludo . reverentia, ut aiunt, el aposlolicoelectioni apud
eîiarii apud Ronianos usqûequaque adeo invaluit, ut Groecosexhibetur. Diaconus-cum legii evangelium,
anliquoeIradilionis exseculio jam non sine sçandalo ' juxta Roriianum Ordinem, in ambone (3), verlilur
locum habere, possit, quod juxta Apostolum (Rom. ad meridiem, ubi et masculi conveniunl;. non ad
'
xiv)el Evangelium(Maith. \m) in tam levibuscausis aquilonem, ubi feminoe coiisisluni. Ad.prmcipalem
summo studio devitàre debemus. enim sexum merito verlilur, cui, ut Apostolus
CAP.VII.—-Ilerum de.conclusioneseii confirmalione iiistituit, inlirmior sexus domi iiistitueiiduscommi.t-
oraiionum. . i n tilur. Quod autem presbyteri ad legendum evange-
Secundum Romanam auctoritalemnultamoratio- lium non se ad meridiem veriunl,iioc ideo inoleyisse
nem Per eum qui ven'.urusesl concludimus, nisi sit credimus, quia nec Ordo illis injunxit, ul in ambo-
exorcisnius, in quo diabolos per divinuni judicium, nem ad legendum sicul diacones ascenderent,.ubi
ut à créature Dei discedat, exorciz'atur sive adju- necessario ad masculos polius quant' ad feminas se
ratur. Nam in'aliis orationibus, quas Per Dominum vertere debereni. Nam juxta ecclesiasticant consue-
nostrum concludimus, Patrem, ut nobis per amorem ludinem ad allare Ieguni, ubi nulla divers)tas audi-
Filii sui subveniat, imploramus. In exorçismo au- torum approximat, quoe legentes magis in hanc
tem diaboiumper Deijudicium, ul aufugial, increpa- parlera quam in aliani converti exigat. Nusquant ibi
nius. Oiitnesauleni astanles, juxta antiquam sancio- feminoe,sed soli religiosi ad dexleranà:èl ad sini-
rum Pàirum IraditiOnem,in signum confirmationis slram pcrmittuntur stare. Àd sinistrum vero cornu
Amen subjungeredebent, ut comntunem orationem, altaris habent librum, cum legunt evangelium, vel
quam sacerdos pro omnibus Domino libavit, con- cum sacrifîcant, ut in dextra parte sintexpeditioresi
firment. Unde el in ,ipsa secrela Per omnia soecula ad suscipiendas oblàtibnes, sive ad çpnlicienda
(5) Ambonevocal quod vulvilummius dixil.
985 MONUM.LITURG. 984
alians sacramenla. Unde ad aquilonehi magis quam A dum legilur, ubidicilur: Accipienset huneproeclarum
ad meridiem versi videiilur,cumaniiuniianl evange- calicem. Et ibi : Per ipsum, et cum ipso, et hoc
lium. Hinc itaque | utique] illa usurpalio emersisse forlasse ideo quia caulius Ievatur sine operimento
videtur, ut eliam diacones in ambone, contra Ro- quam coopertus.
înanum Ordinem, se venant ad aquilonem, potius- CAP.XI. — Quid super oblatione sil dicendum.
que se ad parlem feminarum quam masculorum Composilaaulem oblationein altari, dicit sacerdos
vei'lere non vereantur. Quoeusurpalio jam adeo hanc oralionem juxla GallicanumOrdinem : Veni,
inolevii, ut apud plerosque quasi pra online tenea- sanclificaior omnipolens, oelerneDeus, benedic hoc
lur. Sed quia certissime contra ordinem est et sacrificium tuo nomini proeparatum. Per Chrislum
iuhonesia, a diligenliorihus ordinis servaloribus Dominum nostrum. Deinde anle allare inclinalus,
iiterito refulalur. Ordo quoque proecipilul, qui lectu- dicat banc oralionem, non ex aliquo ordine, sed ex
rus est evangelium, crucem sibi facial in fronle, ecclesiastica consueludine : Suseipe, sancla Trinitas,
vidëlicet, juxta Auguslinum, in sede ipsius vere- hanc oblalionem, quam libi offerimusin memoriam
eundia?,ut, eliminala omni verecundia, cum Apo- Passionis,Resurreeiionis,Ascensionis,elc. Quoeutique
slolo (Rom.i) non erubescat de Evangelio Chrisli, oratio a diligenliorihus ordinis et comprobaloecon-
qui se in fine de illo erubiturum proedixit,quicunque 1*
J sueludinis observaloribus, tant pro defunctisquampro,
eum liie, vel verba ejus coram hominibuserubueril. vivis sola frequentatur, qui elsi multolies plurimo-
Facial eliam sibi in peclore crucem, ne aliqua sug- rûm consiieludini cédant, superflua tamen summo-
geslio diabolieum impediat, qui puro corde Evan- pere devitanl. Romanus lamen Ordo nul'am ora-
gelium Dei annunliare valeat. Presbyter cum legit lionem institua post offerendani aille secrelam.
evangelium, Rontano more planetam in dexleram Ereclus aulem presbyter populum horlaïur ad oran-;
levai humerum, ut expeditum se terrenis affeclibus dum, el ipse post finilani secrelam, proefatioiiem
esse demonstret ad evangeltzandum.Eadem quoque erditur in Canonem, in qua supernorum civium
ratione el diaconi, cum leguni, planetam lanlum in ordines merilo connumerantur, quia eisdem myste-
sinislra humera ponere videntur. Item Romanus riis quoeibi confieiunlur, juxla atteslalionem sanclo-
Ordo proecipitut incensum semper proecedat evan- rum Patrum, intéresse credunlur. Unde et angelicus
gelium, cum ad allare sive in ambonem portaïur; hymnus, id esl, Sanctus, sanclus, sanctus, subse-
non aulem coneedit ul oblalio in altari thurificetur ; quilur, quem bealus Sixlus papa, in ordine octavus,
quod et Amalarius in prologo libri sui De olïiciis, consliluil ul ante sacrificium dicerelur. Hune autem
Romanos devilare falelur, quamvis modo a pluri- hymnuiii et ipse sacerdos cum aliis necessario débet
bus, imo pêne ab omnibus usurpclur. dicere, ne seipsum sua prece videalur privasse, qui
CAP.X. — De oblatione in allari compouenda. et suas voces et a.liorum angelicislaudibus admitti
Finilo evangelio, slalim esl oflerendum, dum et deprecalus est in proefalione.Ju>ta Romanum Ordi-
offerenda^canitur, quoe nomen de oblatione mu- nem nunquam missam [missas] absque lumine cele-
tuavil. Nam ordine proepostero deineeps offertur, bramus : non utique ad depellendas lenebras, cum
poslquam in allari proposila oblatione sacerdos sit clara dies, sed potius in typum illius luminis
populum horlaïur ad orandum. Sanclus Alexander cujus sacramenla ibi conficiinus, sine quo et in me-
papa, quinius a beato Petro, consiituit ul panis tan- ridie palpahimus ut in nocte.
lum et vinum aqua mistum in sacrificio Domini CAP.XII. — Quid auctum sit in Canone.
offeralur, quia de latere Domini sanguis et aqua Oralionem quam Canonem,sive Aciionem,propler
simul profluxerunt; unde sanclus Cyprianus (epist. regularem sacramenlorum confeclionenr Romano
ad Coecil de sacrant, calicis) : J In calice, inquit, more appellamus, quis composuerit, aperle non
Dominico aqua vino déesse non débet, ne populus, legimus, nisi quod S. Gregôrius quemdam schola-
qui per aquawi juxia Apocalypsin significalur, a slicum illam composuisse tesiatur. Multa lamen
Christo separalus esse videalur. > lia aulem juxla D eidem Canoni a sanclis Palribus inseria legimus,
Romanum ordinem in altari compouendasunt, ul sicul a sancto Alexandrino papa, in ordine quinlo,
oblala [i. e. hostia] in corporali posita, calix ad ipsius Dominica?passionis commemoraiio iuterseri
dextrum latus oblala? ponalur, quasi sanguinem jubelur. Item sanclus Gregôrius papa primus : Dies-
Domini suscepturus, quem de lalere Dominicopro- que nostrosin tua pace disponas,usque Per Chrislum
flnxissecredimus. Namoblalam sive panemin verum Dominumnosirum. Et magnus Léo : Sanclumsacri-
Chrisli corpus, sicut et vinum in sanguinem Domi- ficium,immaculal'amhosliam, in Canoneaddidérunt.
tiicura converti non dubilamus. Soient autem pre- l;em [idem] quoque Gregôrius Dominicainoralionem
sbyleri, dum sine minislris offeruni, deposita oblala se Canoni adjecisse in Registre suo asseril (Rcgistr.
in allari palenam abscondere sub corporali, et lib. vu, ep. 63, ad Joannem Syracusanum), ubi qui-
forlasse ideo quia juxla Ordinem acolythus débet busdam inde murmuranlibus, humili responsione
earn lenere involulant inler sacrificandum. Cooperi- satisfecit, inconveniens esse asserens ul oralio quam
tur quoque calix non tant causa myslerii quant cau- scholasticus eoiiiposuit super oblalionem dicereiur,
leloe, usque dum finilo Canone dicilur : Oremus, et illa proetermilleretur quam ipsi aposloli ex insli-
Proeceplissalularibtis monili. Discooperitur lamen, luiione Dominica in confeclione eorumdeiii sacra*
985 MICROLOGUS. 986
menlorum usilassëcrederentur [credunlur]. In sum- A libel[quorumlibei] sanclorum nomina internumerare
mis quoque festivilalibus "quoedamCanoni in illo possumus. Et hoc eliam iiotandum quod persona?
loco, ubi dicilur Communicantes,vel Hanc igilur proelatorumet subjeclorum in Canone dislingûuntur.
oblalionem,inlërponimus, quoelamen ex'aniiquiori- Ubi enim domini aposlolici sive episcopi nosiri no-
bus et emendalioribus Sacramenlariis interpbnenda men. assumimus, de proelalis agere videntur. De
esse didicimus, videlicet in Nalivilàle Domini, in subjeclisvero sialim in sequenli versu, ubi dicimus:
Epiphania, in Coena, in Pascha, in Ascensione,-in Mémento,Domine,famulorumfamularumquetuarum.
Pehtecosle. [Hujusmodi ililérpositiones efficiunt ut Ile.m illiid : Hanc igilur oblalionemservilutisnosiroe
illud, Communicantes,apertius per se, quasi in cade proelalissonat. Nam quodsequitur : Sed et cuncloe
tholica communioriemanënles , inlelligamus, quam familioeluoe,subjeclos videlur inlimare. lient : Unde
ad subsequentium sanclorum communionem ipsum el memores, Domine, nos servi lui, de proelalis, et
referamus.'j Nimisaulem temerarium videlur ut nos illud : Sed et plebs lua sancla, de subjeclis agere non
aliqua Canoni ad nosirum libitum adjiciamus, nisi dubilatur.
quoe a sanclis Palribus adjecia, vel adjiciehda esse CAP.XIV, — Dé signis super oblalionem.
eognovimus; proecipue cum inter ipsos sanclos De signis aulem quoesuper oblalionem a diversis
Patres nulli aliquid adjecisse legàntur, nisi qui el B diverse Qunl, nos ab aposlolica sede polissimum for-
aposlolica auctoriiate proed.itihoc facere potuerunt. mant 'Sumere decrevimus, unde lolius Chrislianoe
XJplimumergo videlur ut in hac causa lermîno's religionis ordinem et originem suscepintus. Nam et
noslrorum patrum non excedamus, nec nos aposlo- illi sedi nostro lempore lalem Deus gubernatofem,
lica? auctorilalis reos efficiamus,si, quod soli apo- reverendat, inquam, memorioeGregorium (4) papant
slolica?auctorilali compelit, Canonemnoslris inter- imposuit, qui sub decemsuis antecessoribus, a puero
posiiionibusaiigmenUre proesumamus. Romoenutrîius el eruditus, omnes aposlolicas Ira-
CAP.Xli.I.— Quid superfluumsit in. Canone. diiiones diligentissimë invesligavil, et invesligatas
lnlerpoitere enim soient quidam ibi suas oraiiones studiosissime in actum referre curavil. Hune ergo
ubi dicilur: Mémento, Domine, famulorum famu- doclorem religione et auctoriiate pratcipuum, imo
larumque, et ante commemoralionem defunclorum. aposlolicam traditionent per ipsum in consecrandis
lient post nomen domini papoe sive proprii episcopi, mysteriis polissimumimilari decrevimus. Sicul nos
adjiciunt : El omnibus orilwdoxis alque calltoiicoeet ipsi per ipsum et per episcopos qui eum imiiali
aposlolicoefidei culloribus, sëd supeifluo. Nam Ordo suni, accepimus, impafem numerum semper-in dis-
stalim in sequenli versu, ubi dicilur : Mémento, pensaiione signorum super oblalionemobsërvamus,
C
Domine, fartulornm famularumque, nobis concedil videlicet unam crucem, vel 1res, vel quinque fa-
ul omnium vivorum commemoramus, quoscuiique ciendo, el hoc utique non sine cerli causa mysierii,
voluerintus. lient posl pauca addunl : Pro quibus Nam in una cl tribus, (muniet'trinum Deum inti-
libi offerimus, cum in anliquioribus el veraçioribus niamus. In quinque autem quinqticpariitam Domini
Sacramenlariis, non nisi sub lerlia persona ofie- passionem significanius. Meriloaulem intpar Humé-
rentes ibi [scripli] reperianlur. Item ibi : Unde et rus in ecclesiaslicis officiisfrequenlaïur, quia nun-
mémores,Domine,nos lui servi, Nativitalem Domini quam in duo oequalia ïinilaie impedienle dividilur,
commémorant, cum juxta Apostolum in ejusmodi sicul uniias sancloeEcclesioenullatenus eam in duo
sacrificionon Nativitalem Domini, sed.morlem ejus secari palilur. In primis ubi dicilur :, Hoec data,
annuntiare debeamus. Unde et sanclus Ambrosius, hoec'munera, hoec sancla sacrificia, 1res lanlum
in libris SacramenlOrum: « Quotieseunque, inquit, cruces super panent el vinum communiter facimus,
ofFerlur sacrificium, mors Domini, resurrectio Do- nec unquam panem a calice separamus in consigna-
mini, ascehsio Dominisignificalur. » Quodel sanclus lione, nisi ubi separaiini nominanlur in Canone.
'Auguslinus sua allestatione confirma',. Quapropter lia aulem illa communiler signamus, ut érecta pars
ttnos ibi lanlum passionis, resurrectionis et asccn- n crucis, tanlum super panem, transvefsa autem su-
sionis passionem, resurrectionem et ascension.eni] per calicem protendatur. Nam erecla pars crucis.
commemoramus. Hoecergo omnia quoenos adjeçtiva corpus Dominicnrosustinuil; Iransversa aulem ipsius
nolavimus, illë procul dubio superllua el eradenda brachia dislendil. Unde el Calix congrue s*ibbra-
-
judicabil, quicunque anliquiores el emendaiiorcs chio ejus collocalur, quasi de lalere Dominicosan-
Sacramentarios diligenler insjiexerit. Scienduin est guinem Domini susceplurus. Cum dicimus : Hanc
autem quod Romana aucloritas nomina vivorum igilur oblalionem,usque ad allare inclinamur, ad
fidelium internumerare perniittit, ubi dicilur : Mé- exemplar Chrisli, qui se humiliavit pro nobis usque
mento, Domine,-famulorum,famularumque; simililer ad morlem crucis. Erecli autem cum dicimus: Be-
et 'defunclorum, ubi ilerum dicilur : Mémentoeliam iiedictam,ascriplam,ralam. 1rescruces super utrum-
el eorum nomina. Aliorumvero sanclorum nomina que simul facimus. Non enim hic sola oblala si-
annumefare non debemiis, nisi quos in Canone in- gnanda est, ul quidam faciunt, sed ulrumque
venimus anliquiius descriptos, exceptopost, Pater sigiiatur in oblatione. Nam sequilur,«( nobis fiai
noster, in illa oralione ubi juxla ordinem quantum- corpus cl sanguis, subaudilur, hoecoblalio; Et hoc
(4) Gregorium VII.
98* MONUM.LITURG. 988
juin dicilur, quarla crux super panem, el quinia A in Chrisli morle redempli sunt, el in Christo hanc
super calicem separaiim imponilur. Congrue aulem vitam finierunl. Cumaulem sacerdos vocemexaltât,
prius 1res lanlum cruces super ulrumque fecimus dicens: Nobisquoquepeccaloribus,ceniurionemillum
[facimus], licet quinque voces ad signa facienda désignât qui visa morte Chrisli vocem exaliavit,
oequipolleuleshabéremus, id esl, Benediclam,ascri- dicendo: Vere Filius Dei eral isie. Très vero cruces
plam, ralmn, ratienabilem, acceplabilem,videlicel ut super corpus el sanguinem communiter facit, cum
qu'marium numerum non excederemus, et quiniam dicil : Sanciificas, vivificas, bénedicis, in honorent
crucem super calicem quasi quinii. vulneris indi- sanctoeTrinilatis. Poslea cum corpore Dominicoqua-
çem, unde sanguisprofluxit, compelenterfaceremus. tuor cruces super calicem facimus, dicendo: Per
' ipsum et cum ipso el in ipso, et quiniam in latere
CAP.XV. — De accepiioneoblalionisin manus.
Deinde panis in.manus accipilùr, et aniequam re- calicis, videlicet ilerum vulnus Dominilaieris signi-
ficando.Undeet calicem ex eodemlatere cum oblala
ponalur in allare, benedicitur.Ilem et calix elevalus
anle depositionembenedicitur. Nam et ipse Dominus langimusjuxla RomanumOrdinem. Muli.ilamen1res
et in lalere ejus
jn Evangelioulrumque legilur benedixissé aniequam lanlum cruces super calicem duas
dimiticret e manibus. Accepta enim in manibusbe- facium; sed videlur incongruum, cum Christusnul-
nisi unum. Sed reve-
nedixil, poslea discipulis dédit (Matth. xxvi). Item, I$ lum vulnus in lalere babueril
ubi dicilur : Hosliam puram, hosliam sanclam, ho- rendoememorioeGregôriuspapa fecil,ul proediximus,
bealus Anselmus Lucensis episçopus ila ab eo
sliamimmaculalam,1rescruces super ulrumque simul quod
se didicisse testalus esl, el hoc ita semper obser-
facimus, quia el ulrumque simul in eisdeni verbis
vavit, nobisqiie itidem observandum firmissime in-
iulelligintus. Quarlain aulem crucem super panem , culcavil. Cum dicimus:Per omniasoecula
el quiniam super calicem separalim infigimus, ité- soeculorum,
cum calice levainus, et sialim in altari depo-
rant sanguinem Dominicumde lalere Dominicopro- corpus
sila cooperiinus: Quia et Joseph corpus Dominicum
fluenlemdésignantes.
de cruce levavit, et in sépulcre déposition lapide
CAP.XVI. — De commemorationeDominicoepas- coopérait. Hucusque calix pro caulela coopertus
sionis. autem magispro mysterio coope-
Notahdumaulem per tolum Canonem Dominicoe Videbalur,delnceps
ritur, quia sicùt Christus 1res dies in sépulcre fuit
passionis commemoralionem polissimum aciitari, coopertus, ita et nos corpus Domini et calicem
juxta Domini in :
proeeeptum Evangelio Hoec, inquit, cooperimus, usquedum 1res articulos orationis com-
quoliescunquefecerilis, in. mei menioriam facielis pleamus, quippe proefalionem Dominicoe
orationis,
(Matth. xxvi ; Luc. XXII); et illud Aposloli : Quo- et ipsam Dominicain
hoc morlem Dominianmni- Q orationem, et illam quoesequi-
liescunque snmpserilis, tur, quoe embolis Dominicoeorationis nuncupatur.
liabitis (l Cor. x). Unde el ipse sacerdos per tolum Juxta Romanum Ordinem cum dieitur : El ab omni
Canonem in expansione manuum non lam mentis
perlurbalionesecuri, accipil archidiacqnus a subdia-
devolionem quant Chrisli exlensionemin cruce dé- cono
patenam nudam, quam lenuit invo-
signai, juxla illud : Expandi manus mcas Iota die. lulani, osculaiani dal uiii ex acolylhus diaconibus lenendam,
Non
(Isa. LXV). ergo digili suiil contrahendi semper, ad confraclior.emiu ea faciendam. Unde
ul quidam proe nimia caulela faciunl. Maie enim sine ministre sacerdos
sacrificans ad éumdent locum eam de
eauii sumus, si Chrislum iniitari summopere non absconditam resumit, et psculatam in
siudemus. Congïuum ergo est ul manus expandainus allari subcorporali
ul hosliam in ea confringat. Cum
infra' Canonem, hoctamen -observaio ne quid digitis autem dfponil, dicit : Per Dominumnostrum, runtpit hosliam
langamus-proeter Domini corpus. Notandum quoque ex dextro lalere juxla Ordinem, ad
in ipso Caiione quinquies, per Chrislum Dominum designandam
DoiniiiieiJaleris percussionem. Deinde majorera
nostrum, haberi; clin ipsa quinaria conclusionelion
Domini vulneralionem parlem in duo confringit, ul très portiones de cor-
incongruequinariam iiiliniari.
autem manus rare rcmitlere pore Dominicoefficerepossil. Nam unam in calicem,
Prcsbyler solet, nisi D faciendo millere débet, cum dicit : Pax
cum necessario proposifam oblalionem benedicere Domini crucem,
sil ad
débet. Presbyter et bumiliaiioi.ieni.Dominiusque ad et animoesempervobiscum, designandumcorporis
ul n obis cum se conjunctionem in resurreclione Chrisli.
crucem, proedixim'us, indical, usque Alteram vero ipse
ad. allare inclinai, dicendo : Hanc ergo oblalionem. calicis presbyter necessario sumit, ante
Sialim enim in .sequenlibus.narralio de Dominica neni. Terliam participationem, juxta Dominicam institulio-
aulem communicaturis sive infirmis
passionë ordinalur, cujus typus usque ad Supplices necessario dimitiil, nec hoc utique sine cerli causa
te rogamus, observatur. Ibi videlicet sacerdos se
allare ii Chrislum in cruce myslerii. Triplicilerenim corpus Dominiinlelligilur:
juxla clinans, iuclinalo unum
tradidisse quod resurrex.it a morluis, quod siguificat
capile spiritum signilical. in sanguinem missa; aliud, quod adhuc
CAP. XVIL — De commemorationemortuorum el particula vivit in terra, significalunï per'parliculam a sacer-;
reliquis observanliisusque in finem Canonis. dote consumplam; terlium, quod jam requiescilin
-.. Posl morlem Christi in cruce commcnioraiiomor-
Christo, quod et a lerlia particula in altari servais
tuorum subsequitur, quia nec abonnir moriuorum viaticujmmorienlium
apte figuralur, quam " " 'appeilare
[defunclorum] commemoratio agenda est, nisi qui solcmus. . .
989 MICROLOGUS.- 990
CAP. XVIU.— De panis fraclione e_lxommunica<-. sumplo corpore -Jomin.cOja calicis pâriicipalione
tione. se abslinerent (6). Nam et ipse in ëodem decrelo
. Post intmissionem autent panis in calicem,juxlà asserit : i Hujusmodi sacranienlorum divisio sine
Romanum Ordinem, dicit sacerdos sub silenlio : grandisacrilegioprovenirenon ' poierit. » Poslquam
Fiat cômmistioet consécralio Corporis et sanguinis omnës eOmmuriieavfcriiit,dicit sacerdos-hanc ora-
DomininostriJesu Chrisli. Beatiisinnocenlios papa, tionem .sub silenlio, juxta Romanum Ordinem:
in ofdiite qiiadragesinïus quiinus.iconsliluil pacem Quod: ore sumpsimus. Qua finila , .sequitur oratio
dari 'post;Confeciionem sacranienlorum. -Gumpa- sive oraiiones post communionem dicendat, quoe
,ïcera.dan)us,dicere solemus : Pax tecum. Respôn- eodem numéro,et" ordine bralionibus anle lectio-
sio '.Et cum spirilu luo. Congrueaillent pax dalur nehi, sive ;pro sécréta aille, prioefationëmdiclis ,
ante communionem, quia judicium sibi niandueat debent responderé. Quoeutique oraiiones non pro
et bibit quicunque non prius ffatri suo repacifica- his qui comiiinnicaiuri sunt, sed quijam cômmunî-
lus, communicare proesumpserit. Sergius papa, -in caveruni, ijusia proprietatëm. sui ...'nominisâgunt.
ordine oclogesimusséxlus, cônsiituil lit iri tempore Ergo et anle ipsas communicare non negligânl,
confractionis Dominicicorporis Agnus Dei a çlero quicunque earumdem.oraiionum benedictione . fo-
et populo decanlelur. Videlicet ut ille nobis-propi--.i, Veri desideranl. His ila finilis, siibsequitur : Bene-
t-ie'iur,cujus corpus ibi confringi videmuset cr'e- dicamus Domino,\él : llèhiissa esl : si famén ali-
diinus. Faeta aulem confraclione, debent omnes quod.fésttim fuerit, quod Gloria in excelsishabere
communicare, intérim cum et aniiphona cantalur, debuerit. Respondenî omnes : Deo: gratiqs; juxla
quat de commuitionenomen mutuàvii, eut et psal- Apostolum,i pro collàlïs beiieficiis grattas agenies.
ntus siibjùngendusest cum Gloria Patri, si nëcesse CAP.XX. — Repelilioa supérioribusmissoe.
fuerit; Scienduniàuieni ëamdem Anliphonam sem- Ut aulem a supérioribus aliquânlulumrépetamus,
per eumdempsalmum cum Introitù habere, si non poslquam sacerdos resurréctionem Domini per con-
habet proprium ex quo suritpta videalur. Orationem jùnclioiiem corporis et sanguinis' Domini denota-
qua hjnclinati dicimus, aniequam cominunicémus, verit ; subsequenter eliam pacëm populo offerre
non ex ordine, sed ex religio'sorumtfaditioiie habe- débet, sicut*ei Chrislus post resurréctionem disci-
mus, scili'cethanc : DomineJesu Chrisle, qui ex vo- pulis suis pacem obiulit, dicens : Pax vobis.Fraclio
lunlale''Patris. Item et illud : Corpus et sanguis.Do- oblaliohis, illam nobis fractionem panis insinuai,
mini nosiri Jesu Christi; .quod dicimus cum aliis quam Dominus post resurréctionem suant coram
Eucharisliam dislribuintus. Sunt et alioe itiulioe discipulis fecil. Çommu'niealio populi-lypuittillius
oraiiones quas quidéin ;àd paeëriiet communionem(; convivii gefit, quod' non semel Doriïinus.post re-
privatahi fréquentant : sed diligeiiliores ahliqiiio- surrëctionem snaivi;eum' discipulis ihiiss'e legilur
riim traditiôhum observalores nos .in hujusmodi (Luc. xxiV.).-H6séliâm post ultimum coiiviviumab
pri.valis orationibus breviiati. sttidere docuerunt, eis discessuriisin coelum, bénedixit, sicut et sacer-
poliusque publicis precibus: in officiomissoeoccu- dos populum cum oralione post communionembe-
pari voluefunt. Nam bealus lunocentius papa, seri- nedicit j videlicet jam cito-discessuriis ab eo, cui
bëns sanclo Augiislinoet Aurelio episcopis, asseril lamen prius, ut ipse discedat,per Ile missa est
quod iios plus coiiimuiiibusel publicis quant singu- denuniial, in figurera angelorum, qui discipulis,
laribus él privalis orationibus proficere pbieriiiiiis. discëdénle Domino ab eis, dixerunt : Viri Galiloei,
CAP.XIX. — Deviïanda intinclione. quid slalis aspicienlesin coelumVel reliqua (Act.1.)
Non est autem auihenticum quod quidam corpus Quo audilo , (liscipuli adorantes-Domliiuiii, reversi
Domini intingunt, el Jnliiiclum pro contplemenlo sunt in Tlierusalem cum gàudiO ntagno., sicul el
coniniunionispopulo dislribuuiit. Nam Ordo Roma- populus, relata Deo-.gratiar'untaclioiie, ad propria
nus contradicit, quia el in Parasceve vinum non cum gaudio reverlilur.
Consëcratum,'cum Dominicaoralione el Dominici CAP.XXI.— De benedictionepost'iiusSani:
coritorisiiiimissionejubel consecrare (5), ul populus[ i- Prius lamen ab épiscdpo benedicitur, si adesl;
plene possit communicare. Quod utique superfluo si.ii aulem, a presbytère qui'missas celebravil,
proeciperet,si iiiimclum Dominicum a priori" die quantvis beaius -Damasùspapa hoc presbyteris non
corpus servarelur, et iiainiinctum populo ad com-r liceré dical, ubi de vana chorepiscoporumsupersti-
niunicandumsufficereviderelur.Julius quoque papa* lione Iraciat, si lâmeh nos mendositàs exemplairs
in ordine irigesimus sexluSj episcopis iEgypli scri- non fefellil.Sed magnus Léo papa cl bealus Gelasins
bens, hujusmodi iiilinclionem penitus prohibet, et papa., ejus successores , in ecclesiaslicisofficiisap-
seorsum panera, et.seorsum calicem, juxla Domi- prime enidili", in decrelis suis, ubi diligëntissime
nicain institutionem,sumenda docet. Unde etbeatus quid presbyteris iiceal, quidve non liceat, descri-
-j-Gclasiùs papa in ordine qiiiiiqiiagesimus unus bunt-, huUalénus illis benediclionem nisi episcopo
[quadragësiinus nonus ] scribens quibusdam epi- proesenlejinterdicunt. Bealus quoque llieronymus,
scop's i exconininnicari illos pratcepit, quicunque sancta? RomanoeEcclesioecardinalis presbyter, qui
(5) Ordo Romanusnon consecrare,sed sanctificare Doniiiti. .
habet, el proprie ad rem; nain vinum iu Parasceve (6) Quoesit vera mens Gelasii verborum, habes
non consccraïur, sed sanclilicatur injeciu corporis in Algcro, c. 8.
sub beato Dantaso et post ipsum usque ad Sixium ,A absque gravi seandalo a presbyleris in populo inler-
successorem ejus, ecclesiaslicis instilutis studiosis- milti [proelermitli]possit, nisi forte aposlolica sedes
sime invigilavit : ipse, inqiiam, Ruslico Narbonensi generaliter el synodaliter prohibera voluerit.
episcopo de ecclesiaslicis ordinibus scribens, pre- CAP.XXII. — Quid sacerdos agal post missam?
sbytères a benedictione super populum non probi- Finilis omnibus osculaïur sacerdos [presbyter]
bendos esse asserit : i Si, inquit, presbyter Chri- altare, dicens : Placeat libi, sancta Trinitas. Deinde
slum consecral, cura in altario Dei sacramenla be- sacris vestibus se exuens, cantal hymiium triuin
nedicit , benedicere populum non débet, qui Chri- puerorum, juxla quod patres in Tolelanoconcilio iv
slum meruit consecrare? » El post pauca : J Hoc in deereverunt cap. 14, videlicet ut examinationi
ecclesiis luis [suis] presbyleri faciant, quod Romoe, subjaceret quicunque sacerdos eumdem hymnura
sive quod in Oriente, quod in Africa, quod in Hi- posl missam dicere négligerai. Psalmum quoque :
spania, quod in Brilannia, quod in Gaîlia, quod ii\ Laudale Dominumin sanclis ejus in graliarum aciio-
omnibus locis ubi humililas persévérât. Ex his ergo nem subjungens, cum Pater noster, et versibus ad
conjicere possumus bealum Damasum papam hu- hoc compelentibus, concludit eam cum oralione
jusmodi benediclionem presbyteris illicitam, aut illa : Deus qui tribus pueris. Scienduni aulem juxla
penilus non dixisse, aul si dixil, ecclesiasticam B décréta ponlificum quod presbylero non licet co-
tamen consueludinem in hoc proevaluisse,proecipue ram episcopo, nisi eo jubenle, vel sacrificare, vel
cum ipsius verba ita possinl inlelligi ul presbytères populum benedicere, vel salulare, vel exhortai*!.
docerel quod eis quasi ex proprio officio usurpare Unde cum legit evangelium coram episcopo, bene-
non liccrel, quod [quid] eis ab episcopali auctoriiate diclionem pelil ab eo. liera cum vull sacrificare,
concedi posse non ignorarent. Sic enim coiifirma- inclinai se episcopo pro concessione, qui eliam
tio ncophyloruin penilus separata esl ab officio cura populo inclinalur, pro ullinia benedictione.
presbyterorum : quam lamen sanctus Gregôrius CAP.XXIII.— Brevis descripliocelebrandoemissoe.
papa primus quibiisdam presbyteris concessissele- Presbyter cum se parât ad missum, in primis
gilur, scribens Januario Calarilano episcopo: « Item caniat psalmos: Quam dilecta, Beuedixisti, Incline,
el susceptionem, poenileniiumnon ex sua consecra- Credidi propler. Deinde Kyrie eleison, P*ler nosler,
lione , sed ex episcoporum concessionepresbyleri Et ne nos inducas,Yers. Ego dixi, Domine. Conver-
habere nieruerunl. Quod illum non latcbit, quicun-i lere, Domine, Fiat misericordia, Saeerdôtes, Pro-
que ordinem consecrationis eorum, sive slaiiua lector noster aspice, Domine , exaudi. Oratio. Aufef
sanclorum Patrum, diligenier inspcxerit. » Aga- r a nobis, Domine, iniquilaies nostras et peccala no-
lliense quoque conci.lium capitulo quadragesimo stra, ul mereamur puris menlibus inlroire. Alia :
quarto benediclionem super populum presbyteris Actiones nostras quoesumus, Domine, el aspirando
prohibera videlur, sed banc probibilionem de epi- proeveni,et adjuvando prosequere, ut cuncla nostra
scopali tantum benedictione faciant inlerpretantur; operatio per le semper incipiat, el per le coepia
quoeutique benedictio juxta decimum ociavum To- finialur, Per Dominum nostrum, elc. Paratus au-
leiani concilii capitulum (7), el altestalionem S. lem, venit ad allare, dicens : Anliph. Inlroibo ad
Augusl'mi ad Pauliitum episcopum, ante commu- allare Dei.Psalm. Judica me, Deus, el discerne. El
nionem populo a solis episcopis debel [ solei ] facit confessionem.Confileor Deo omnipotenti, islis
iinpendi. Si quis vero hoc de bac ipsa benedictione sanclis el omnibus sanclis et libi, Traler, quia pec-
de qua agimus dictum pulaveril, senlentia lamen cavi in cogitalione, in locutione, in opère, in poi-
provincialis concilii tant generali ecclesiastica?con- lutione mentis el corporis. Ideo precor le, ora
sueludini proejudicare non potcril. Ideo aulem hu- pro me.
jusmodi benedictio forlasse aniiquitus presbyleris Miser.ealur lui omnipotens Deus, et dimitlai libi
interdicla est quia et ad episcopale officium perli- omnia peccala lua, liberel te ab omni malo, et con-
nere videbatur, el eccîesiasiico conventui nondum ~. firmet le in omni opère bono, el perducat nos
adeo necessaria repulabatur. Nain soli communi- pariler Jésus Christus Filius Dei vivi in vitam oeler-
cantes confeciioni sacranienlorum aniiquitus inler- nam. Amen. Indulgenliam et remissionem omnium
eraut : quibus et oratio post communionem, quoe peccatorum noslrorum tribuat nobis oninipotens el
pro solis comiiiunicaniibus insliluia esl, pro bene- misericors Dominus. Amen.
dictione poluii satisl'acere. Apud niodernos aulem, Cum sacerdos accipil oblalionem,dicil : Accepta-
cum jam populus communicareeessaret, nec lamen nte sit omnipolenli Deo. sacrificium nosirum.
a divinis ntysleriis se.subiraheret, necessario per- Deinde calice in allari ad dexleramoblatoe deposilo
inissunt esl ut a presbytère benediceretur, ne tant dicit : Veni, sanctificalor omnipotens, oeterne Deus,
benedictione quam comniunione privatus discedere benedic hoc sacrificium tuo nomini proeparalum.
viderelur. Sive autem ea occasionesive alia hoc Per Chrislum, elc. El inclinalus anle altare, dicit :
presbyleris permiileretur ab episcopis, adeo lamen Suseipe, sancla Trinitas, hanc oblationera, quam
in usum jam usquequaque devcnil, ut nequaquam tibi offerimus in memoriam passionis, resurreclio-
(7) Uodicexslat hic canon num. oO. Citai lamen eum Graiianus lituio c. 4*.
993 MICROLOGUS. 994
nis, ascensionis Domini nosiri Jesu Christi, el in A oeternitestament!, mysterium fidei, qui pro vobis et
honorem sancloeDei Genitricis Marioe,S. Pétri, et pro multis effundetur in remissionem peccalorum.
S. Pauli, et islorum alque omnium sanclorum luo- Hoecquoliescunque feceritis, in mei memoriani fa-
rum, ut illis proficial ad honorem, nobis aulem ad cietis. J Unde et memores nos. Domine, servi lui,
saluiem, et illi pro nobis dignenlur intercédera, sed et plebs lua sancta, Christi Filii tui Domini Dei
quorum memoriam agimus in terris. Per Chrislum, nostri lam beatoe passionis, necnon et abinferis re-
etc. Deinde, Orale. Sequitur sécréta. surrectionis, sed et in coelumgloriosoeascensionis ,
Canon juxla Romanam auclorilalem esl isie : Te offerinius proeclaroemajestali tuoe de tuis donis ac
igilur, clementissime Paler, per Jesum Chrislum dalis. Hic ires crucessuper ulrumquesimul facit, et
Filium tuum Dominum nostrum supplices rogamus quarlam super oblalionem, el quiniam super calicem.
et'pelimus uli accepta habeas et benedicas (hic Hosliam puràm, hosliam sanctam, hosliam imma-
_ signât sacerdos oblalionem el calicem tribus vicibus, culatam, panem sanclum viloe oeternoeel calicem
sub una cruce) hoecdona, hoec munera, hoecsancta salulis perpeluoe.Super quoepropilio ac serenô vullu
sacrificia illibata. In primis quoe tibi offerimus pro respicere digneris, el accepta habere, veluti accepta
Ecclesia lua sancla caiholica, quam pacilicare, habere dignalus es munera pueri lui jusii Abel, et
cuslodire , " adunare et regere digneris lolo orbe B sacrificium patriarche; nostri Abrahoe, et quod libi
terrarum, una cura famulo tiio papa noslro. N et oblulil summus sacerdos tuus Melcbisedech,san-
antisiile noslro. clum sacrificium, immaculalamhosliam. Hic incli-
Mémento, Domine,famulorumfamularumque tua- nai se juxla altare, dicens : Supplices le rogamus ,
rum (hic nomina vivorummemorentur, si'volueris, omnipolens Deus, jubé hoecperferri per manus san-
sed non Dominica) et omnium circumasiaiitiuni, cti angeli lui in sublime altare luum, iu conspeclûni
quorum libi fides cognita est, et nota devotio, qui divinoentajeslalis luoe.Hic erigit se dicens:Ul quot-
libi offerunt hoc sacrificium laudis pro se suisque quot ex bac allaris participatione saerosancium
omnibus, pro redemplione animarum suarum, pro Filii lui corpus et sanguinem sumpserimus , omni
spe salulis alque incolumiiaiis suoelibi redduui vola benedictione coelesti et gralia repleamur. Pér Chri-
sua oeier.io Deo vivo el vero. Communicantes et slum Dominum nosirum. Hic duoe oraiiones dicun-
memoriam vénérantes in primis gloriosoe semper tur : Mémento eliam, Domine, et eorum nomina qui
virginis Marioe Genitricis Dei et Domini nostri nos proecessèrunt cum signe fidei, et dormiunt in
Jesu Christi, sed et beatorum aposlolorum a c mar- soiniio pacis. Et recilantur nomina. Ipsis, Domine,
tyrum tuOruni, Pétri, Pauli, Andreoe,Jacobi, Joan- *"* ^ et omnibus in Christo quiescenlibus locum rcfrige-
nis, Thoma?,'Jacobi, Philippi, Barlholoinoei,îïiat- rii lucis et pacis ut irïdulgeas , deprecamur , Pei
thati, Simoniset Thaddoei, Lini, Cleli, Clementis, Chrislum Dominum nostrum. Nobis quoque pecca-
Sixli, Contelii, Cypriani, Laurentii, Cbrysogoni, loribus famulis luis de multiiudiiie miseraiionunt
Joannis et Pauli, Cosmoeel Damiani, et omniumsan- tuarum speranlibus partent aliquam et soeielatein
clorum tuorum, quorum meritis precibusque conçe- donare digneris, cum luis sanclis apostolis et mar-
dasut in omnibusproleclionis luoemuniamiirauxilio. lyribus, cum Joanne, Stephano, Malhia , Baniaba,
Per Chrislum Dominumnosirum. IIic inclinalur us- Ignatio, Alexandre, Marcèllino, Petro , Felicilate,
que ad allare, dicens ; Hanc igilur oblalionem servi- Perpétua, Agalba, Lucia, Agneie, Cecilia , Anasla-
tulis nosiroe,sed et cunctoefamilioetuoe, quoesumus, sia, el cum omnibussanclis luis, inter quorum nos
Domine, ul placatus accipias, diesque nostros in lua consortium, non oestimatormeriti, sed venioe,quoe-
pace disponas, alque ab oelerna damnatione nos sumus largitor, adinitie. Per Chrislum Dominumno-
eripias, et in eleelorum tuorum jubeas grege nume- sirum. Per quem hoecomnia, Domine, semper boiia
rari. Per Chrislum Dominum nosirum. Erectus au- créas (Me 1rescruces11 super ulrumque simul facit),
tem cum tribus crucibus benedicit: Quam oblatio- sanclificas, vivificas, benedieis, el proeslas nobis
ne'm lu, Deus, in oninibus quoesumusbenediclam, j) ( hic cum oblala quatuor cruces facit super calicem,
ascriptam, ralam, ralionabilem acceptabilemque fa- et quiniam in latere ipsius), per ipsum, et curti ipso,
cere digneris.Aieseparatimsignât oblatamel calicem. et in ipso esl libi Deo Palri oninipotenti in unitale
Ut nobis corpus el sanguis fiai dilëetissimi Filii tui Spirilus sancii, omnis honor et gtaria. Hic élevât
Domini nostri Jesu Christi. Qui pridie quant palere- oblatamcum calice, dicens : Pèr oir.niasoeculasoecu-
tur, accepit panem in sanctas ac venerabilesmanus lorum. Responsio: Amen. Et deponal oblatam, di-
suas, elevalis oculis in coelumad le Deum Palrem cens: Oremus. Proeceplis salularibus nionili, et di-
suum omnipolenlem; libi gralias agens, benedixit, vins insliluiione formali , audemus dicere : Pater
fregit, dédit discipulissuis, dicens : «Accipile et in.aii- noster, qui es in coelis, usque , libéra nos a malo.
ducale ex hoc omnes : Hocest enim corpus meum.i Libéra nos, Domine, ab omnibus malis , proetcrilis,
Simili modo poslquam coenalum est, accipiens et proesentiibus et fuluris. Et inléreedenlibus beala
hune proeclarum calicem in sanctas ac venerabiles gloriosa semper firgine Maria, et bealis apostolis
manus-suas, item tibi gralias agens, benedixit, de- luis Petro et Paulo alque Andréa (hic nominal quol-
dit discipulissuis, dicens : « Accipileel bibile ex hoc quot sanctos voluerit), cum omnilus sanclis, da p;o-
omnes : Hic ësl enim calix sanguinis mei novi et pilius pacem in diebus nostris, ut ope misericordioe
993 MONUM.LITURG. 8M
tuoeadjuli, et a peccalo simus semper liberi (hic pa- A1 cum non aliunde nisi ex ejus
proecessioneéadein
tenant accipiat, et osculalam deponal) et ab omni Dominicanomen et officiumoblineat. Sed et Junior
pertui'balione securi. Hic corpus super patena in tria Gregôrius papa, scribens de ordinatione [ordine]
dividai, dicens : Per Dominum nostrum Jesum Chri- saneli Bonifacii archiepiscopi ad Mogiintiacenses,
slum, usque, per omnia soeculasoeculorum. Respon. proecepilni ordinatio qua?jejunio Martii ascribitur,
Suiien. Hic etiam terliam parlem in calicem mittat, in ingressu Quadragesimoecum eodem jejunio sem-
iicens : Pax Dominisit semper vobiscum. Respon. per celebreiur. Beatissimus quoque Léo
papa pri-
Et cum spirilu tuo. El subjungit orationem islam : mus, in sermone de jejunio septimi mensis, vernum
Fiat commislip et consecratio corporis et sanguinis jejunium in Quadragesima, oeslivumin Penlecosle,
Domini nostri Jesu Christi accipientibus nobis in auttimnale in septimo menselielebraiidum esse dc-
vilam oelernam. Amen. Et, osculaloallari dat pacem nuntiavit. Item bealus Gelasius papa in decrelalibus
aslanti, ita dicens : Pax tecum. Respon.Et cum spi- suis, capitulo 11, consliluil, ut ordinationes presby-
rilu tuo : Inclinalus aulem dicit aniequam communi- tère rum et diaconorum, non.nisi certis temporibus
cel : Domine Jesu Curiste, qui volunîate Patris, co- . fiant, quippe in jejunio quarti et
seplimi et decimi
opérante Spirilu sanclo , per morlem propriam _, mensis, id est Junii, Septembris alque Decembris ,
niundum viviûcasli, libéra me per hoc sacrosan- neciion in quadragesimalis initii jejunio, quod pro-
clum corpus et sanguinem. luum .ab omnibus ini- cul dubio Martii inielligilur. Yidesne
ergo quant
quilatibus meis, cl fac me luis inha.-rere mandalis, aperle idem jejunium cum ordinatione sua primat
et a te nunquam in perpetuum separari. Qui cum Quadragcsimali hebdomadoeascribaiur , cum tant
Paire, eic. Cum dis'.ribuit eucharisliam, dicit : Cor- sigiianter Quadragesimalis initii jejunium cognomi-
pus el sanguis Domini nosiri Jesu Christi proficl:t hetur ? Hocautem initium Quadragesimoe,non a ca-
libi in*vitam oelernam.Amen. Poslquam omnescom- pite jejunii , sed a subséquent! Dominicaest compu-
municaverunt,dicit : Quod ore sumpsimus , [:>ura] .lamiuin. Nain quamvis a capite jejunii pro quodam
mente capiamus, et de minière temporal' fiai no- complément Quadragesimalis abstinenlioe incipïs-
bis rein'edium sempilernum. Finila missa, dieii.-Pla- ntus, a suîisequenii tamen Dominica,juxta assertio-
ceat tibi, sancta Trinitas, obsequium servitulis meoe, nem saneli Ambrosii et sancti Gregorii et aliorum
et proeslaut hoc sacrificium, quod oculis luoe .nta- sanctomm Patrum, Quadragesimam proprie exor-
jeslalis ego indigne obluli, mihi et omnibus pro di-mur. NuIIum autem commoveal quod tempore
quibus illud obluli, te miserante, sil propitiabi-Ie, Heniici secundi imperaloris duodecim episcopi, Mo-
Per Chrislum , elc. Exuens se vestibussacris dicil. . guntioecoiigregaii, aliter de hoc jejunio statuisse
Psalm. Benedicile omnia, Laudale Dominum'iu san- leguntur. Cumenim apud ipsos non modica varielas
clis, Kyrie eleison, Paler noster. Confiteaniur tibi, de hujusmodi jejùniis accideret, eo quod antiquant
Domine, omniaopera tua. Exsultabuni:sancti in glo- sanclorum Patrum iraditionem in bac re minus at-
•*<a.Exsultent justi in conspectu. Non nobis, Do- tendereht, pro hujusmodiconfusione corrigenda hanc
ivtine, non nobis. Domine, exaudi oralionem. Deus, sibi régulantproposuérunt, utdeincepsin prima quarîa
qui tribus pueris. Aclionesnostras. feria Martii, et in seeunda Junii, et.in lertia Septem-
CAP.XXIV. — Dejejunio vernali. bre, omni anno jejunarenl. Sed hoecrégula aposto-
Gregôrius papa septimus cum apostolicoesedi proe-• licoeauctoritati proejudicare nec débet nec potest,
sideret, consliluil ul jejunium quod dicilur Martiii proesertim cum evidentissimeslalutis sanclorum Pa-
in prima hébdomada Quadragesimoeomni anno ce- irum videatur répugnant. Si enim proediclam régu-
lebretur, sicul et sancti Paires illud inslituisse le- lant anniKitimobservamus, nmlioiies non solum iu
guiilur. Nam sanclus Gregôrius papa primus , tanti Quadragesinta,sed etiain ante Quadragesimamjeju
in Sacramenlario quam in Graduali libro, sive A:i-: nabimus. Cum et sialuia aposlolicorum virorum, et
tiphoiiario officiaejusdem jejunii primoe Quadrage- insiitutio officiorum, ut proelibatum est, illud infra
simali hebdomadoe ascripsil. Item sanclus Hiero-- n Quadragesimam, imo in prima Quadragesimoesep-
nymus in libro Comilis leclioneset Evangelia de eo- liniana, semper celebrare décernant. Indubilanier
dem Jejunio eideni hebdomadoeinjunxil. Ipsa eliàini ergo refiilare debemus quidquid tam evidenter apo-
vacans Dominica, quam sanctus Gregôrius in Qua- stolicoe auctoritati contraire videmus, unde tolius
dragesima secundam esse votait, evidentissimeinsi-r - Chrisiianoereligionis et ordinis exordium et formant
nuat quod jejunium Martii nihilontiiius omni anno> accepimus. Nec mireris hoc jejunium potius Marlip
ipsam in prima hebdomada proecedere debeat. Noni quam Februario ascribi; qùamVisin Februario cum
enim eadem Dominica proprie vacans diceretur , sii ipsa Quadragesinta nonnunquam occurrat. Semper
non Sabbalum xi lectionume vestig'tosubsequere'ur,, enim idem jejunium aut Kalendaria aliquando aul
quod proprium est omnium Dominicaruni vacan- lunationem Martii, aul ulrumque simul incurril :
tium, quoecum proprio careanl officio , ex proece- Februarii aulem Kalendaria aliquando, lunalionem
denli hebdomadainofficianlur, si nmennecesse fue- vero nunquam altingit. Ergo mulio congrueiitiu?
rit ul a'ssumaniur.Unde el hoecDominicade qua agi- Mariio ascribitur , quem nunquam relinquit, quam
mus ex quarla feria proecedentijejunii officiummu- Februario, quem mullolies peiiitus non altingit. Ob-
luavit. Necessariumesl ergo ul illud illam proecedat,
, servalur sane hoc jejuninu? cum ipsa Qaadrages'm»
997 MICROLOGUS. 9S8
secundum lunalionem, sicut el Pascha. Unde non A madas eisdemjejuniis internumerare valebis : quod
incongrue ipsum Martio propler lunalionem ascri- illum non litebit, quïcunqi'iediligentèr inlerjacen-
bitur , quamvis in Februario occurrat. Sicut et tes hebdomadas singulis annis dinumcrabil. Nun-
Pascha Aprîli semper ascribitur, quamvis soepe in quam sane hujusmodi régula? simul observari'pbte-
Martio contingât.'Nec hoc utique probabili exempta runt, riisi eo anno, cum KalendoeSeplembris in ter-
carebit, si sacrorumordinnm dispensalio nonnun- tia vel in quarta feria occufrunt. Sed in hac causa
quam fiât-in.-Februario-,dum hoc egerit quadrage- Amalarius non àdeo nolandus est, qui non lam ali-
simalis initii proeniutatlo [ratio]. Nam reverendis- quam consueludineminstituere quant dé instiluta
simi Patres nostri, sanclilate et aposlolica auctori- compelenfëmaliq'uamfîgoram elicere consuevit.Cnr
iate pratcipui,videlicet Simplicius -, Gelasius , Sym- autem isla replicamus, cum etiamsi proedictoerëgîi-
machus, Félix, in Februario ordinationes fecisséle- loesibi annuasiin convcriTcnl, auctoritati tamen se-
guiilur , cnm.jam sancla Romana Ecclesia jejunia dis aposiolicoenullalenus pratjudicarepossent, cui
Quatuor femporem; in ordinatione observare deere- oinnes per omnia absque omnr hoesitaiionëde.'eams
verit, hocque aliis quoque Ecclesiisila observaiidnm obedire, cui nunquam débitant exhibemus obec'ier.-
proniùlgaVerit.Ergoabsqiie omni dub'o observare lîam, si ejus stâluta polius jiidicaré quant implerè
debemus. Unde tant Cerlà proecepla el exempta curamus ? Hoc est enim privilegium obedientia?de
sanctorom.Pairum aposiolica.aueioriialeproedilcr.im senléniia soi proeceplprisnon judicare; in iis dun-
sufïicienlcr habemus, pratserlim,cum et faciiius ob- laxat rébus quas canonieis Scripluris contïairé'non
servelurquod provida antïquilas et auctoritas insli- videmus, imo sialim exsequi quod jùbelur. Nam
tuit, quant quod inconsideralanovitas el infirmilas quicunque facére noluerit nisi quoi prius sua".ra-
adinvenit. Nullî enim ditbium est quin faciiius sit lione probaverit.essefaciehdum , iion làm proecer
omni ahno idem jejunium 'Martii in eadem hebdo-- plori suo quant prôprioe volunlalis àrbitrio satisfe-
mada cum .eisdèinofficiisinconfuse celebrare, quam cisse jiidicabilur. Hanc ergo puram obedieniiam
de hebdomada in liebdomadam non sine confii- cum omnibus, spirilualibus noslris proeceploribus
sione ofûciorum , ut muîli soient, iliud ..annuatim certissime debeamus, maxime tamen apostolicoesedi,
niutare. . • ex intimo corde debemus quoelolius Christianoere-
CAP.XXV. — Dt jejunio oeslivati. ligionis capùt esl el origo. Sed quia hoecratio sim-
Gregôrius papa sepl'nnus aposlolicoesedi proeoi- plicioribus forlasse non sufficit,operoeprëliuni vide-
dens, constiluit iïl oeslivale jejunium infra oclavam tur de superiori slatulo lalius iraclare, et quant ra-,
Pentecostes iànnuaiirit çelebraretur. Quod quidem p lionale [rationabile], quam canoniciim, quippe s'ait-,
sapiëiitioribusreverenlia sedis aposlolicoefacile per- -, ctis Palribus quant consonumreperialur, élucidant.;
suasit, simplicioribusaulem nonnulla dubilalio su-, Beatissimùs Léo papa I, in ordiiie quadragesimus;
per hujus siatuli promulgationeremansil. Nara non septimus, cujus auClorilale coiigrega'tumet confir-
païuat a eonsueiudineeorum discrepat, quant a qui- matum est sanclum Chalcedqnense concilium, in
liusdamscriplis nonadeo aulhenticis riiutuàveraiii,id libro sermonum quârti mensis jejunium. non nisi
esl a MogUntiàcehsiconcilio,lempore Henricisecundi. hebdomadaPenlecosles celebrandum esse denilnlia-.
iinperatoiis faclo; hoc enim banc rcgnlam jejuniis vit. Nec hoc lantum in uno sermone, sed in plmibus,
quatuor lemporum proefixit( can. 5), ut in prima quos de PentecOstein diversis aiinis fecisse legi.ur;
quarta feria Martii; in seeunda Junii, in leriia Sep- q>:odillum subterfugère nonpoierii?quiconque eum-
lembris, omni anno jejunelur; Pratterea et hoc ài- dem librum dïligemerpërlegérit. Ibi enim evidentis-
lendimt, quod in. quibusdam Sacnameiit.rriisitfve- sime docebilur ex aposlolica Iradiiione hujus je-,
niunt, quod et in primo Sabbalo Martii, in secundo junii Observaniiam desceudere, nec diversam sed
Junii, in tertio Seplembris, jéjunare debeamus.Illo continuant [ divisam , sed côntiguam] , post diem
ctiaui non minus observant, ut de uno Sabbalo xn Pentecostes celebrari debere. Sed ne àliquis eum
lectionumusquein aliud, juxla Amalarium, quaiuor- D hoc de quadr.igesimalijejunio, quod post Penlecos-
decim hebdomadoecomputenlur. Si igilur, inquiunt, ien agilur, iion de jejunio quarli mensis , pratce-
juxla slalutum domini aposlolici infra Penlecosien pisse pularét subsequenter decernendo admonet ut
annualini jejunàveris, iionsempersecùndam quanara infra eamdemhebdomadam quarta el sexia feria je-
feriam vel secundum Sabbatum Junii observare po- junetiir, ei in Sàbbatb apud SanctumPelrum vigilioe
teris. Sed cur more-Pharisoeorumliquamus culicem, çelebrentur, quem denuntiaiionis ntodum pêne. in
glutieriles camelum? Gui*,iriquam, hujusmodi scri- omnibus suis sermonibus obtinuit, cumjejunih Qua-
pla proevaricàriplus véréaijaur quam sedis aposlo- tuor Temporum dénunliarct. Nam illa Quadragésîiita
licoedecretûm, pratserlim cum ob eorum adinvicem post Pënlecosten non omnibus ùt hoc jejunium, sed
repugnantiamse observare non permitlant ? Si enim solis poehitënlîbus observànda iritponitur. Nec in
juxta Moguntiàcenseconciliumin prima quarta feria hoc lantum triduo infra Pënlecosten, sed in omni-
Martii, in seeundaJunii, in tertia Seplembris Omni bus triduis, Vel eliam diebus séx bebdoniadarum
anno jëjunatur, primum Sabbatum Martii, secun- cuslodiri jubelur. Proelèreâ idem vir apostolicus
dum Junii,tërîium Seplembris annualini observare in sermone de jejunio
seplimi mensis : «Jejunium,
nequïbis, nec juxla Amalariumqualuordecim hebdo- inquit, vernum inQuadragésima, oeslivumin Penle-
cosle, automnale in septimo mense celebrémus. i A ^ lunalionem Maii, nec semper Kalendaria ejus altin-
Ubi evidentissimeindicavil jejunium quarii mensis git. Semper utique aul Kalendaria, aut lunalionem
iion nisi in hebdomadaPentecoslos esse celebran- Junii possidel, Maii aulem soepenumeronec Kaleiv?
dum. Si enim islud in Junio mense, sicul aulumnale daria, nec lunalionem oblinet. Quare et Junio com-
in Septenibri, semper jejuiiand'um deeeriierelur, peientius aliitutalur, quem nunquam dimillit, quam
non minus Juiiiuin quam Septembrem nominare Maio quem multoties omnino proelermiltit. Has igi-
posset. Ergo juxta sentenliam hujus aposlolici, sicut lur raiiones quicunque, deposilo contenlionis stu-
aulumnale semper in Sepiemhri, ita oeslivumin dio, fideliier considérera voluerit-, proçul dubio
Peiilecosie semper debemus celebrare. Sanclus quo- dominum aposlolicum de jejunio verno siveoeslivo,
que Gregôrius papa primus, a quo omnia ecclesia- non lam, suum quant sanclorum Patrum staiulum
stica officiapêne habemus, bealo Leoni opiime con- insliiuisse judicabit, el idem ipsum authenlicis ra-
cordat, qui el in Sacranienlario et in diurnali Anii- tioitibus confirmalum, generaliier observandumesse
phonario éidem jejunio nullas oraiiones vel camus non dubitabit.
âscribit, nisi infra Penleeoslen dicendos. Liber CAP.XXVI. — De auiumnali jejunio.
ëtiam Comilis sive Leclionarius, quem sanctus Hie- Jejunium aulumnale juxta statuia sanclorum Pa-
B
ronyiiius compaginavit, eidem jejunio Ieciiones ad inim Leonis, Gelasii' et reliquorum, in septimo
festivitaiem Spirilus sancii pertinentes aitribuit. mense debemus celebrare ; quod tamen nec insli-
Sicut igilur jejunium Decembrisde Àdventu Domini, tiitio officiorumnec supposilio vacantis Dominicoe,
et jejunium Martii de Quadragesima, sua mutuave- nec slatuta sanctorum Patrum, alicui seplimanoe
runl officia, sic eliam illorum mensiùm jejunia nun- lam specialiier ulreliquajejunia videntur assignasse.
quam alio 'lempore celebranlur, nisi eo ipso unde Est aulem ecclesiasticaconsueludout in tertio Sab-
el officiumhabere videntur. Deniquejejunium Mar- balo Seplembris jejunelur, quàt utique consùetudo
tii, et anle staiulum nostri papoe Gregorii, cum et nobis débet suflicére, proeserlim cum apostolicis
aliquando ante Quadragesimamjuxta Moguntiàcense iusliîutis nusquara videalur contraire.
concilium eveniret, propler quàdragesimale lamen CAP.XXYII.— De hiemalijejunio.
officiumusque ad Quadragesiniam difïerebatur,. In- Jejunium hiemale, juxla iradilionem sancloeRo-
coiigruum enim esset ut ejusdem jejunii Ieciiones manoeEcclesioe,semper in lerlia hebdomada de Ad-
specialiter Quadragesimamintimantes, et oraiiones ventu Dominidébet celebrari, sicut et sancti Patres
super populum, extra Quadragesimam dicerenlur. instituerunl ; qui ejusdemjejunii officiaeidemhebdo-
Eadem igilur ralione et oeslivum jejunium infra r/ madoeindiderunt, et sequentem Dominicamvacan-
Pënlecosten observantus eompelen1er, propler officia lem vocaverunt, nec ad hoc ullo speciali siatulo
de eadem solemnitale muluata. Qui enim illud extra indigemus, in quo sanclorum vestigia non exce-
Pënlecosten observant, magnant officiorumconfu- diiaus.
sionem faciunl, cum quadragesimales cantus et CAP.XXVIII.— De offiçiiseorumdemjejuniorum.'
oraiiones lectionibus de Pentecosle associent. Con- De annua transinutatione officiorumin vernali je-
cordiam quippe officiorum Pentecostes dissipant,
junio, unde hac tenus multum frustra Iaborayimus,
quant sancii Panes maxime in hujusmodi offiçiis non necesse esl uideinceps lahoremus, cum juxta
oblinefe studebani ; cl cum extra Pënlecosten de
anliquam inslitiilionem omnia hujus jejunii officia
liocjejunionullum inventant officium,ipsi sibi officia suo loco el ordine, sicul instilula sunt, observare
componera, imo confundere tenierario ausu proesu- debeamus. In oestivo aulem jejunio illum ordinem
munl. Non mireris aulem quod hoc jejunium Junio officiorumcompeienter annualim observamos, quem
polius quam Maid ascriptum reperiri matant, quamel majores nosiri in eodem jejunio lenuerunt, cum
vis juxla superiorem traclatum el in Maio sirpins illud infra Pënlecosten aliquando observarent, vide-
celebralur : ipsa enim Penlecoste, cum qua hoc licet ul in quarta et sexta feria cantetur et legalur
jejunium semper observatur, in Maio soepiiisquam D quod in eadem hebdomadaeisdem feriis ascriplum
in Junio celebralur, quoelamen, juxta computalio- reperitur. lu Sabbalo aulem cum officio
quod ibi
liem luifat, Jui.io semper ascribitur. Nain hoc fe- habelur, ha? Ieciiones Ieganlur : Lectio :
DUigite
slum, sicut et Pascha, non juxta rationem mensium, juslitiam, AudiJacob, Exsullale,Effundam; ad mis-
sed lunationum, annualini observatur. El illud qui- sam, Justificaii; quoeutique omnes feslivilati
Spi-
dem Apiili, hoc autem Junio propler obscrvalio'nem rilus sancti optime conveniunt. Evangelium
Egres-
lunationum eorumdem mensium semper ascribilur, sus Jésus, sicul eliam in antiquis Breviariisordi
quamvis eosdem menses multoties anticipent, sicut; naluni reperimus. El hoc utique observandumest
et ipsa? luiia'tiones. Eadem igilur ralione et hoc! ne iu quarta feria vel sabbalo quadragesimalta.
jejunium Junio ascribimus, quod el cum Penlecostei olfertoria, id est Medilabar, DomineDeus salulis,
sub eadem lunaiione annualini observare debemus. dicanius, sed in honorem Spirilus sancti, AUeluia
Ilot sane jejunium semper lunalionem Junii, satpe: tum offertorium, Emilie spiritum, pro nlroque can-
eliam etlialendaria ejus observai, nunquam autem lemus. Nec Gradualia, ] sed, AUeluia (8) pratdictis
(8) Videlur déesse verbum. hoc enim AUeluiacantalur post leclionem iv.
lAfli MiCROLOGUS. Itm
iee.tiènibus subjungere debemus: Sphitus Domini, t\ non inimerilo .plcn.ius.quam reliqna suum bubeî
Paraclitus, EmiUe:~VeniSancle Spnitus. In àûliirii-' oflficnim. Nam, reliqua.aiiunde nunç ex tolo, riune
nali aulem jejunio ©miiin,ul insiilula 'suiit, obscr-' ex magna parle per suas ferias inonjciantur. In
vamus. In quarts feria anlïpîiona Exsullale ; %v&- omni jejunio Quatuor Temporum, nisi infra Penlc-
iluale, Quis sicut; graduaie,tribulaiiones ; oflerlo- eps'en, genua fleclimus. In quaria quidem feria ad
riuiu, Medïtabar; çommiihio, Coîmdile .-cum leclio-. priorem iantum. oralionem sine saluiàlione prola-
'liibus, Ècce dks renïiinl, Congretjatttsest; evànge-. tam. Nam secundasine genullexionecum salulaiione
liam, liespondens unus. In sexla feria arilipbona: profertnr. Oralio aulem in sexla feria cum salula-
Loe/eiur cor; graduàle, Converterè ; offerionuni, iione et genuflexlone reciralur. Iii Sabbalo aulem
Bcnedic;eominuuio, Aufer a me; leclio : Convêrlere; omnes oraiiones genuflexio sine:salulaiione prsece-
evan'gelium,Rogab'atJesum. Quscomnia adinviceiii dit, .prxler iilam de çaniino qua; salutalionem sine
niagnaïn babeiil conoordiani.In Sabbalo antipliona : genuflexioneexigit. A.dillam iiempe genua flectere
Vernie,adoremus; offeriorium: DomineDeussalulis; praîierniiuiffius, more irium puerorum,qui slaluani
communio : Mense septjmo; lecijônes : Decimodie, adorare noluerunt cum genlilibus. Ordo eiiatn proe-
Quinto decimo, DomiiteDeus nosiei, Fadum est; cipit ul infra bymnuni. eorumdcm piieronim non
cvàngeiium : Arborem fici; gradualia vero eadem B sedeamus, ne, illis iri c'aminolaboranlibùs, nosiner-
quae et iii jejunio -vernali. Qtiseeisi apud diversos lioesessiônis dedili esse videamur. Hocaulem Sab-'
diverse assiimunlur, in qnànipujriniis lanien Iibris batmn quamvis sex Ieciiones lanlum.babeàl, dîeitur'
ila rèperiumur : Proiector, Pwpitiu's, Dirignlur, lanien xn leclionuni, eo quod aniiquiitis eaedem
Salvum fac populum,quoe et in aulumnali jejunio Ieciiones bis Segebâuiur, Grrbcevidèlicetet Latine.
ùl in vernali ordinantur, nisi quod in aulumnali Sciendiun aulein S. Callislum pap.imel niailyreni
graduaie Proiector, posl graduàle Propilius cani- liiiju'sinodijêjiinia quaier in anno celebrari consii-
tur. Et hoe ulique concordia ofiiciorum exigere luisse, qnoeprius 1erlanliim iii anno celtbiaia siinl,
vîdelur. Nam in -vernali prima leclio Respice, Sicut idem aposioliciis ad Bencdicliimepiscbpum
Domine, de sancluario, et benedicpopuloluo, oplimé scribens (epistola decreiali prima) leslalur.
congruit graduali Proiector noster, a quo et sub- CAP.XXIX. — De,vacimtibusDominicis.
seq'uens oralio iniiiatur Prbiecior. Secundse aulein Quatuor Doiuinicoequaî hujusmodi jejunia proxi-
ieciioni graduaie Propilius non incongrue adapla- me subsequunlur.in Iibro Sacramenlorum vacantes
liir. Nam quod in leciione de corporali liberalioue proelitulanlur, eo quod propriis careant ofllciis.Unde
populo Israël proniittilur, boc sancla Ecclesia in ç, el ex proecedenlibus jquarlis feriis jejunior«m Ro-
graduali spirilualiler nobis adimpleri supplicat, ne Kjar.o more inofficianlur, ni illae-dusequnevernale
génies dsemonumnobis prscvaleant, sicut nec génies jejunium subseqmintur el biemale. 111aaulem post
paganoruni illis proevaluerunl. In aulumnali autean seslivale jejunium non cum quaria feria, sed mullo
graduaie Propilius praeponilur, quia et boc magis convenienlius cum offlcioPentecosies supplelur, eo
primoe lectioni conv'énit, quse nobis diem propilia- quod sil oclaya ejus. Post jejunium eliani aulum-
lionis, et ut Deusnobis propilieiur, proescribil.Se- nale, quidam ex quaria feria Dominicamsequentem
cond» vero lectioni graduaie Proiector magis iuofïiciant, ul paucilaii Dominicaliumofiicioruinin
conipetil, qua filïbs Israël sepiem diebus sub pro-' seslale boc supplemento subveniant. Sed Romani
leciione ûnibraculorum aiinuatim soïcmhizare prav hujusmodi penuriam repelilione ppininicalinm offi-
cepit. Terlknn aulem graduaie Dirigalur lerlise cioruin supplenl. Unde et prajdiclamcompilalioheiii
lectioni in ulr.oquejejunio oplinie congruit, quia et [conipletiouem]ex-quaria feria, quasi non necessa-
in vernali Jonalbas, et in Seplembri Michoeasora- riam, ibi praeieriniitèresolenl. Haj aulem Domiuicae
lioiies suas ad Dominum pro populo Dei dirigu'nl. anliquilus ab ofliciovacabanl, quia celebraiio ordi-
Simililér quarium graduaie qùarlaj lectioni compelit naiioimn), juxla décréta sancloium Palruin,. tain
ulique. Nam in vernali pro salute populi poslulatur rj sero fiebat in Sabbato, ul polius Dominicoequam
qua: in aulumnali promillilur populo, si lamen a Sabbalo ascribereair. Nam bealissirnus Léo papa
verilaie non discesserit. Salis ergo congruum vide- prinius usque in maue Dominiez diei ordinaiiones
tur iii el noseorum librorum iradilioneni sequainur, riie celebrari posse leslams est, conlinualo lanien
qui eadem gradnalia vernali et auiumn..lijejunio Sabbaii jejunio : imo ipsas. levilicasordinaliones et
pariier ascribunL Nam cum leclionibus utriusquc sacerdolales nunquam nisi in Doniinicajussil cele-
jejuniimagnam babenlconcordiam, ulpr&Iibaviinus, brari, Dioscoroscribens episcopo : « Consecrandis,
quam polissimum jn disposilione ofîkiorum nos inquil, nunquam benediclio delur, nisi in Doniinica
aliendere sancli Paires docueruni. In biemali jeju- quie a Sabbaii vespera iniiiatur. i Item bealus Ge-
nio, quod in proxinio Sabbalo ante vigiliam iNali- lasius papa, successor ejm, omnibus episcopis scri-
vil'aiisDominicalsemper est observandiim, nibil in bens, deçrevit ul in Sabbalis Quatuor Temporum
offieiis.variaiur.Et noiandiiih omnes aposloîicos; a ordinalionescirca vesperam celebrarcntur. Unde et
bealo Pelro usque ad Shnplicium papam, ordina- Romanus Ordo in Quadragesima in Sabbalo ordina-
liones lanlum in jejunio Decembris célébrasse, ul tionum braiiononi super populum interdîcil, ad
in HomanoPontificialilegitur. Undeelisludjejunium quam aniiqui non solum capila, sed et genua flecie-
PATÎÎOL.CLÏ. 32
" MOiNUM. LllUhG. 100t
1003
tant, quod Nicoeniçanones in Doniinicafieri peni- A^ cum inde responsorium in hisloriam Dominiez nali-
lus vêtant. Sanclus quoqne Gregorius diesordina- vitalis coniposueril [composuit].
lionum suis bomiliis insignivil utDominieas. Yide-
licel bxc duo evangelia : Anno quintodecimoet Ar- CAP.XXXII. — De hisloria: Clama.
borent ftci exponens ad populum. liera sanclus Léo Quidam hisloriam : Clama, a quaria feria hiemà-
papa illud evangelium : AssumpsilJésus, de jejunio Iis jejunii omni anno i'ncipiunt, eiiamsi adhuc duo-
vernali exposuil, quasi Doniinica;diei saiisfaciens, decimdies usque ad JSalivilalemDominiremaneant.
infra quam ipse semper ordinatioues fieri consli- jEstimant enim banc hisloriam pro eodem jejunio
luil. esse insiilulam, sed fallnntur. SI enim Romanaau-
CAP.XXX. — De AdventuDomini. cloiilas illam ad hoc insliiueret, anle Dominicam
Ab Advenlu Domini usque ad Nalivilalem ejns, vacanlem, id est Canile tuba, hanc quoque sicut
Te Deumlaudamus, Gloria in excelsisDeo, lie missa diurnalia ejusdem jejunii officiacollocarel. Nam hoc
est, diniillimus, quia major gloria NoviTeslamenti in omnibus hujusmodijejuniis observalur, ul officia
quam Veteris, cujus lypum infra Àdvenlum Domini eorum semper Dominicamvacanlem pra:cedant,qua:
observamus. Àliquando [aliquanloj efiam feslivius cliam post ista semper observalur, juxta slaluta
Natale Domini suscipimus, si hujusmodi glorifica- I" sanclorum Palrum, aul penilus pra?.iennillilur. Nec
liones aliquandiu suppressas quasi de novo illa die uîique aliqua Doniinica vacans proprie dicilur, nisi
incipimus. Quidam infra Advenlum Dominicasulis qu;a hujusmodi jejunii officia indivise sequilur, a
pro dalnialicisulunlur. Quidam solilo more vesliun- quilms cl ipsa inofficialur, si necesse fuerit, ul ob-
tur, eo quod niissam ad terliam et Alléluia, sicut .servelur. Prauerea si eadem hisloria pro jejunio
et tola aîslale dicunl. In naiivitate tamen aposlolo- insiilula essel, superfluosecundam, terliam, quar-
rum sive dedicatione ecclesise praediclasglorifica- tani, quiniam feriam eodem modoul sexlam, inolfi-
liones non omittimus. Hinc usque posl oclavam cialas haberel, cum lamen nihil ad illas praedielura
Penlecosles solilam mentionem sancla; crucis ad jejunium perlineal. Palet érgo hanc hisloriam non
vesperain sive ad mauiiinas, el in feria sexla, et de pro jejunio, sed polius ad hoc esse insiilulam, ut
sancla Trinilaie Dominicis diebus relicere solemus. proxima hebdomada anle Nalivitaiem Domini, sicut
Nam quod quidam illo brevissimo spatioquod Puri- et anle Pascha, lanlo plus in officiishabeal [habea-
ficaiioiiem sancla; Maria; et Sepluagesimam àli- lur], quanto vicinior Doniinica)solemnilali existât.
quando disjungit, meniioncm sanctse crucis resu- Nam el Anliphonarius hoc innuere videiur, qui hislo-
munt",non adeo congruum videiur, cum illo lempore _ riam : Canile tuba , proximam Dominicam anle
de infanlia Christi polius quam passione canletur Nalivitaiemvocal,el banc, id est Clama, infra hehdo-
atque legatur. madam ejusdem Doniinica; canendam subsequenler
CAP.XXXI.— De evangelio: Cum appropinquaret. iniiuil[insinuai], singulis feriis singulas maiulinales
In Doniinica prima de Advenlu Domini quidam laudes attribuons. Sunt aulem ita deseriploeul eo
legunt cvangeliu-m: Ëruiif signa, eo quod sanctus anno observcnlur,'cum Nalivilas Dominiin Domini-
Gregorius Inlibro Homiliamm illudin primis posue- cam, et vigilia in Sabbalum occurril, quod et anti-
rit. Sed parum aiteudunt quia idem aposlolicus in pliona : Noiite thnere, in quaria feria prareerieniî
eod'em libro hujusmodi ordinem non attendit, in descripla, et antipliona : Exspecletur, de canlico
quo plura evangelia penilus non teligit : insuper et Sahbali vigilia;ascripta, demonstranl. Undeet ipsum
qua; exposuil, uiulloties posleriora prioribus anle- Sabbalum speciali malulihali laude insigniri non
ponere consuevit. Alii initium Marci evangelisla) necesse babuit. Nam ojnni anno aul ejusdem vigilia;
leguni, sedquia inusilalum est, pauci assenliunlur. officium obiinebit, aul altèrius feriee quam eadem
Nos aulem ex antiqua Iradilione Cum appropinqua- vigilia eo anno occupaverit; illo non negligenter ob-
ret legimus, non ulique sedi apostolicse,si aliter servalo, ul Sabbalum semper de vigilia ferialcm
jusseril, [f, add. contraria] pra;dicanles, sed intérim j) psahmim el canticum aniiphona possideal.
aucloiilalcm sanclorum Palrum scciaules. Nam el
sanclus Bieronymus in libro Comiiis ita ordinavit, CAP.XXXHl. De seplcmdiebus anle Natale Domini.
cujus libri ordinem et sanclus Gregorius diligen Sciendimi itaque esl quod praïdicta officia non
tissime observavii, sive dum lectionibuset evange- sunt jejunii, sed Doniinica;, et quinque feriarum ac
~'js missales oraliones in Sacramenlario adaptarel, vigilia?, unde et annuaiim eadem officia ab oclava
â've dum aniipbonas ex eisilem evangeliis quam die qua; Nalivilalem Domini proecedit,congrue inci-
pluiïmis diebus in Aniiphonario ariicularel. Ipsum pimus, ul tolam illam sepiimanam slalulis officiis
qnoque evangeliuni : Cum appropinquaret, etsi de eelebrem habeanuis, nec lamen aliquemdiem praler
iiinere Domini ad passionemagere hislorialiter vi- sanclorum inslilulioncm huic celebrïtali ex noslra
deatur, non lanien islius adventus omniuo oblivisci- parte applicemus-El hoc qnoque non otiose noian-
lur, cum pueri Hebraorum in laudeni ejus iihilI dum, qwia hujus seplimanse officia, etsi specialiier
Psalmisloein alturo proclamem : Benediclusqui venit: pro jejunio, ut probatu-m esl, non sinl insiilula,
in nomine Domini (Psal. cxvn). Quod aucior Anii- nunquam lamen illud omnino relinquunt, nisi eo
eniui
pbonarii de hoc advenlu procul dubio iniellexii, anno, dum Nalivilas canonica occurrit. Tune
ÎOOo MiCllOLOGUS. 100S
vigilia in Sabbalo evenii, et hoc jejunium extra ^^ nisi de Passione Domini. Merito aulem passio san-
liane septimanam in proecedentiSabbalo celebrai-i clorum Innoceniium minus feslive quam aliorum
compellil. Nam officium vigilia)et jejunii siniul una sanclorum celebralur, quia licet marlyrio coronati,
die compelenier nequeunl observari. In omnibus nondum lamen ad gloriam, sed ad infernalem poe-
autem aliis ânnis idem jejunium aul ex integro.âut nam (9) discesserunt. Nam anle descensum Chrisli
ex aliqua parte proedictaîseplimanse incliidilur, et ad inferos, nullus sanclorum ad illam gloriam per-
per légitimas ejus ferias celebralur. Unde et anti- venit ad quam Chrislus antiques sanctos perduxilet
pliona; de evangeliishujusjejunii, quamvis cum ipso deinceps suos sequaces perducere non desinil. Sed
mulltfties anlicîpentur, merito lamen in quaria et quia ipsi in resurreclione Doniinica cum reliquis
sexta feria et Sabbalo ejusdem seplimanse descri- sanclis libérari et conglorificarimeruerunl, conve-
bunlur, quia easdem ferias idem jejunium ai'eo fré- iiieniissimeet ipsi juxla or.iinem solilam gloriam in
quentât, ul vix une anno illas ex iniegro derelinquat. officiiscum reliquis sanclis oblinebunt, si riataliseo-
Hoc quoque providendumquod vigilia cum iu Do- nim usque ad diem resurreclionis, id est Domini-
niinica evenerit, sex sibi responsoria de Dominicali - cam, pervenerit. Oclavam quoque eorum eodem-
hisloria cum Donimiealibuspsalmis assumât : tria modo ut aliorum sanclorum celebramus, quia jam
vero ullima cl maluiinales laudes cum ferialibus transacîa die resurreclionis, non dubitamus eos glo-
psalmis Sabbalo concédât. Ad missam omnia de vi- riari cum aliis sanclis.
gilia, sedfeslive cum Alléluia, VeniDomine. CAP.XXXV11.—De offlcio,Dummédium silentium.
CAP.XXXIV.^—De Nalali Domini.— Car in mina Si Nalivilas Dominivel aliqua subscquënllum so-
prima non Ile missa, est, sed Benedicamus Do- lemnitatum in Dominica evenerit, officium: Dtim
mino, deciitiieiuri m médium silentium posl nalalem Innoceniium ad pri-
In N tali Domini firiilo nono responsorio, evange- vatos dies congrue servalur, sicul et in aliis Domi-
lium : Liber generationislegitur. Deiniie : Te Deum îiicis agiinus, si aliquando celebrius in iis feslum
iandamuscum pulsalione signornm dioiiur : sicque habuerimns : unde eliarn idem officium Romano
finitis nocluvnalbus vig'diis, missa : Dominas dizit, more repetitur si quando ab oclava Domini usque ad
aille molulind s laudes cum BenedicamusDomino, Epiphaniam Doiïiinica evenerit. Omnis enim Donii-
non cum : lie missa est compleliir, ne populo quasi nica a Naiivitate Domini usque ad Epiphaniam, ex
licenliam aheundi infra iiiaiuciiiaieslandes dédisse antiq;is trK-'Jiiioïieillud obtinebil, qnae lamen cele-
videaniur, quas slatini post missam, iterum concre- briori festo occupala non fuerit : nam cum hoc offi-
panlibus signis, incipere solemus. ._ cium de Nalivitate Domini agat, convenientissime
CAP.XXXV. — De secunda vesperasancli Stephani. illis Doroinicis adaptaliïr qua; et reliqua officia de
Omnes authenlici anliphonarii secundam vespé- eadem soleroniiale soient obtinerc. Non enim illi
ram sanclo Siephano concediintex iniegro, un<J.eet sunt audièndi qui hoc officium, eo quod de Nativi-
reliquis festiviialibus per amium hoc exemplo se- tale agat, nuîiquam posl oclavam Dominidicendum
cundam vespéramex loto concedimus,eiiamsi major exislirnant, cum lamen ipsi vfgiliam Epiphania; de
festivilas subsequalur. Nonenim congruum est ut Naiivilaie .Domini ex iniegro inofficiare soleanl ci
psalmos vesperiinales lanlummodo pra?cederilifeslo, debeant. Ipsi quoque si Doniinica in oclava sancii
reîiqua vero subsequenli, iribuamus. Nam sancli Slepbani vel aliorum evenerit, Dominicainde oclava
Paires nullum nobis inde exemplum reliquerunt, iuoffieiant, dum tamen ecclesiasiica solemnitas non
qui polissimum nos concordiam oûlciorum singulari pro octava S. Slepbani, sed pro oclava Domini agt-
diligenlia servàre docùèrunt. Somma tamen festi- lur. Hoc aulem sancli Paires in disposilione ofilcio-
vilas, si quando minorem subsequilur, secundam rum summopere procuravenmt ut officium semper
vespéram prioris fesli ex tolo sibi non incongrue inslanli celebrilati concordarct, ne dénis alind
vindicabit, ul octava Domini secundam vespéram quam populus in eeclesia^licis celebrilalibus obser-
sancli Silvestri. Vespéram quidem de quolibet festo j) varel. PraBtereaomnes Dominiez solemniia.les sibi
uniforuiiter perficimus, Scinde àkerius fesli, si ne- invicem affinesboc habenl privilcgium ut observal:o
cesse fuerii, posl: BenedicamusDomino, niemoriam earum adinvicem contipuelur, ul, Resurreclionis
facimus, ut de sanclo Siephano et de sancio Joaune usque ad Ascensionem, et Aseensionis usqué ad
observamus. Peniecosten commenioranius,eiotnnesDominicas iis
CAP.XXXVL — De Itinocentibus. solemnitatibusinterposilasdeeisdeni inofficiàmns.Sic
la Nalivilale Innoceniium Gloria in excelsis et' quoque et Naliviiaiis Dominicoeusque ad Epipha-
Alléluia secundam-ordinem reilcemus. Item : Te niam niemoriam agimils, nisi in quantum feslis
Deum laudamus, el : Ile missa es(,-quse cum Gloria sanclorum vel octavis eorum saiisfacere coginiur.
in excilsis<Roman»more soient admiili vel piseler- Eodem quoque modo infra hutte lerminum occùr-
niilii. lioec, inquam, omnia omiiiiin'iur , nisi Donii- renies Doniinica) officium de Nalivilate posside-
nica fuerit. Gloria Patri vero nunquam dimillimus, bunt.
(9) Infernalem poenam rite inlellige carcerem morlem Innocentes martyres descendcrunl, unde
limbi Palrum, seu shium Abraha), quo anle Chrisii tamen Chrisli morle in coeltinlrecepii sunt.
4007 MONUM.L1TURG. ÏOOê
CAP.XXXVIII.— 'De eodemofficioin alia Doniinica ( A 0 magnum. Responsorium: Sancla et immaculata.
repelendo.- Anliph. : Speciosus.Anliph. : Rexomnis. Anliphona:
Qiiâmvis'aulemdua; Dominicsemultolies eve'niahl: Suscepimus. Responsorium. : Beala et veneranda.
«eo lempore, nunquam tamen ainbas Dominicali \ Responsorium: Congratulamini.Responsorium: Con-
officiooccupari fesla sanclorum permilienl, nisi eo, linet in gremio.Anliph. : Homo nalus. Anliph. : Ex-
lanlum anno, dum vigilia Epiplianise in Doniinica sultabunt. Anliph. : Noium feeil. Responsorium:
evenerit. Unde el sanclus Gregorius satis compe- Confirmation esl. Responsorium : Nesciens mater.
tenier unum Dominicaleofficiumeo lempore ordina- Responsorium: Verbum caro. Malulinales laudes :
vil, eo quod el ihi una lanlum Doniinicaomni pêne Oadmirabile, per ordinem. Esedem antipliona) in
anno occurrat qiiae hujusmodi officioindigent. Nec secunda vespera super psalmos de Naiivitaie Domini
hoc ulique sanclus Gregorius vel post Epiphaniam, legtinlur. In evangelio anliphona : Qui de terra est.
vel posî Pcntecosien servare curavit-, ul lot officia In Doniinicaaulem posl Nalivitaiem Domini ila or-
semper haberemus quoi DomitiiCse possenl evenire. dinabitur. Invitalorium : Chrislus nalus est. Psalmi
Nam oplime prtcvîdii hujusmodiinsequalitalem re- Dominicales, cum iribus aiitiphonis de Nativilate
peiiiione officiorum facile emendari posse. Unde et Domini. Responsorium : Descendit*Responsorium t
nos, cum vigilia Epipliania) in Doniinica occunit, B Quem vidistis. Respons. : 0 magnum. In n noct.
prioris Doniinica;officiumpleniier repeiimus. Sic et Responsorium: Commetin gremio. Responsorium ':
in Dominicis posl Epiphaniam el posl Penlecoslcn, Confirmalumesl. Responsorium; Hic qui advenil. In
quoties necesse fuerit, juxia Romaham consueludi- tertio noclurno responsorium ï hece- Agnus Dev.
iiem facere debemiis. Sicut enim Jiislorias Domini- Jlespons. : Benediclus.Respons. :' 0 regem. Maluli-
carum in quantum tempori sufficit, repeiimus, nales laudes : Quem vidistis. In evangelio : Dum
nibiloininus et officia earum repelere possumus. médium.Nolandum aulem in oclava Domininoctur-
Nam et Dominicale officium alii Doniinica;, qua). nalem canlum de sancla Maria mulium agere, quia
ejusdem observanlioeesl, non compelenlius[inrom- el diurnaleofficiuin in bonorem ejus videiur instilu-
pelenliusj adbibebilur quam singulis privatis diebus lum. In Dominicaliaulem nocte non lam de sancla
qui Dominicarum officiadum recipiunl ex feslivis Maria quam de Nalivitate Domini agiinus, quia et
ferialiaefficSinil: boc tamen non lam ex eeelesiasiiri in diurnali officio specialiler de Nalivitate Domini
coiivouius necessilate, quam ex propria devotione commemoramus.Est autem tradilio sanclorum Pa-
usqueqiiaqueusilamus. Non ergo magis incongruum lrum ut in hujusmodi festiviialibusofficiomissa)re-
videalur, si idem officiumin alia Doniinica,u' ec- G liqua concordentofficia.
clesiastico convenlui satisfiat, repelalur. CAP.XL. — De Epipliania.
CAP.XXXIX.—De oclava Domini. Si vigilia Epipliania; in Dominicam eveneril, in
In oclava Domini, juxia Romanam auctoritatem, nocle, ul proediclum esl, canimus. In die quoque
non officium: Puer nalus esl, sed : Vultum tuttm, qffidum ; Dum médiumni in priori. Doniinica pleni-
ut in Graduali libro liabetur, cum Alléluia,Poil-par-, ier observamus. Si aulem in alia die occurrii, idem
tum virgo, caniamus, el oralionem Gregorianam : quidem officium,sed cum lectione: Scimus, et evan-
Deus qui saluiis oelernce,non illam : Deus qui ?ws gelio : Defuncto llerode, unde et communio : Toile
Nativil., dicimus.El nolandum hujus octavseofficium' pnerum sumpta est, caniamus : quia hoc officium
evidenlissinie de sancla Maria agere, Unde et Ro- aule usum hyjus vigilia)ibi canlabalur, ulpoie Do-
mani ea die ad Sanclam Mariain slalionem facitinl, niinica ejusdem bebdomadas,'sicut et : Vocemjucun-
nec iimnerilo; nuper enim, cumNalivitaiemDomini ditaiis canilur in vigilia Aseensionis, et assumilur
celebraremns, nullum lam spéciale officium Matri communiode ejusdem diei evangelio. In Epipliania
ejus ailribuere potuimus. Unde non incongrue illam ad noclurnas, juxia RomanumOrdinem,invitalorium
speciiiliusin octava Domini veneramur, ne snlein- reticemus : ul a dolosa invilalione Herodis discre-
nilate Filii sui expers esse videalur, quam lamen U pemus : ab anliphona : Afferte ea nocte incipiiur.
iu eadem solemnilale post Dominum maximehono- Anliphona : Fluminis cum psalmoin lerliam nociur-
fanilam esse non dubitamus. Maluiinales quoque nam diflertur, quia major laudalio quam Alléluia
laudes hujus oclavoede sancla Maria agunl expres- sonal (10), sub gralia esl, cujus lypum lertia no-
Do- ciurna geril, quam atise legem vel sub lege, quod
' sissime. Unde et illa responsoria de Nativilate
mini, qua) de sancla Maria commemoranl,huic diei prcecedenlesnociurnse significam. Unde et omnes
congrue allilulaniur, ne a Gregoriano ejusdem diei bistorise .qusesibi Alléluia vindicanl, plus Alléluia
officiodiserepemus in aliquo. Aple autem omnia in in terlia nocturna fréquentant; Si Epipliania in
buric modumordinari possunl. Ad vespéram.anlipli.: Dominicamevenerit, ïiiii 1in ea die de officioDomi-
Tecum principhim, cum reliquis. Responsorium : niese langimus. Quod tamen infra oclavam ejusideo
Congratidamini. Hymnus : A solis. In evangelio observare solemus , ul Ieciiones et evangelia fe-
anliph. : Magnumhoeredilatis.Umlalor'mm:Ckrisius rialia quse de Baplismo Domini sonanl, eo lem-
nalus est. Anliph. : Dominusdixil. Anliph. : In sole. • pore redienlur, cum et festumde BaplismoDomini
Anliph. : Elevamivi.Resp. : Descendit. Respons. : agilur.
(10) Videeadem de reGuiî. Durandum.
*(i09' MICROLOGUS. 1010
CAP.XLI. -<-.DeDmninicisposl Epiphaniam. . A tim comp.eantur, vel unum eortini in alium diem
Si aulem per inlerjacentes dies ab Epipliania us- diffi.'ralur: non lam generali lolius Ecclesiseobser-
que in oclavam ejus Doniinica evenerit, necessario vationi, quam privata) religiosoi'uni vacation-!adja-
eo die ecclesiasticoconvenlui cum DoniHiicalioffi- cere videiur, qui nullum. de stalis officiis pneter-
cio saiisfacimus,quem non proEpiphania^. sed pi'O; miitère volunt.
Doniinica conveaisse scimus. Dominicales quoque- CAP.XLIH. — De marlyribusRomanis poniifî-.
psalnii cum, cantu de Epipliania sunt reçilandi.. .'-.... çibus.. . ,
Sic enim omnem DominicamDominieis solemniia- . Gregorius, .hujus nominis papa seplimus aposto-.
tibus interppsi.tair>,nec lanien celebriori officiooc- l'csese<lipnesidens, constiluil ul sanclorum omnium .
cupalam, <te eisdem inoffieiare solemus. Priyatos Romanoruiii. ponliJîcuni cl mariy-ruùi.feslivilates
quoque dies solemnilalibusiiitervenienles ila obser- sglemiijier ubique cum pleno officio celebrentiiiv
vamus, ut invitalorium et unani antiphonam super N._ro cum quoelibet ecclesia sui. palroni, eliamsi
ferialem noclurnam,; item vers., responsorium, et coiifessot'fuerit, festtim solemuHerobservet,
quanio
inaïutinales .laudes el caetera de fesio dicamus* eorum qui. lolius Ecclesisenon lam palroni
magis
J.axta,Romanumenim Ojdinem ferialeni noclurnam quam Paires exsiiterunt, quam eliam usque ad
nunquam dimiitinius, cum tria, lanlum responsoria înartyrium yerbis et exemplis insliluere non desii-
diciinus, niai in hebdoniada Paschse el Penlecosles. ;' lerunl? Nota aulein sancium Gregorium.papam.pri-
Primse ergo Dominicseofficium infra banc oclavaia. mum in Graduali.iibro de bis sicut de
omni anno: rite observalur, eliamsi propier pluri- confessoribus marlyribus
pqnlificialia insliluisse officia, ul de
ralitatem hçbdomadarum usque ad. Sepluagesimam, ; siiiieio Marcello,
anliph.-: Sluluit, cl de S., Feliçe
E^'pelcndunividealur, sicut el alia duo officia: Om-
anliph. : Sucerdoies, et hoc ulique salis congrue*
nis terrai Adorale,..cum mu!loties sex pccurrant
propier excelléntiam dignilatis apostoliess. Hoc
liebdomada)bis officiisinojliciand.oe. Çum autem una eliam atlendendo majores noslri de eisdem sanclis
lanlum Doniinica inier Epiphaniam el Sepluagesi- coiifessorumofficia ad cursum diei et noctis
legun-
mam accidit^ duo officia., nultp ecclesiastico con- lur
observasse, quse et ponlificis dignilatem eodem
ventu fieri hoc exigenle, in unani hebc'omadamcon- modo insinuant, tiec lamen in aliquo eorum
màriiyrio,
jungere debebit, quicunque.uuHum eo anno ex sla-.
pi'sejudicanl.Idem elde sanclo Apolliiiareobservan-
lulis officiispreiermiilere volueril. Non ergo minus dum esse Gradualis liber demonsliat. Et de iis qui-
compelenter.idem officium aliquando in alia Domi- dem. sanelis hymnus, invitalorium, versus: Gloria
n'ca repeiimus,.cum nullum celebrius officiumha- et honore, Posuisli, Domine, Magna est glorïa ëjùs ,.
p
buerimus unde ecclesiastico conventui rite satisfa- caiilanlur, ut de marlyribus ; reliqua vero per ordi-
cere- valeamus. Ipsi quoque privati dies, RomanQ, nem et de confessoribus. Quidam autem moderni;,
more officium prioris Dominicserecipiunt,. si non minus concordiam officiorum allendenles, de illis.-
aliunde compeienler inofticiari possunl, "lamen et omnemcanium ul de marlyribus observant, prseler
aquoebenediclseaspersionem,juxia decréliim sancli ad Missam; àsserenies conguiiumesse ut, nocte dé
Alexandri papse,, et : Credo in, unum, non, dimitti- niartyrio eorum, ad missam aulem , de sacerdotal!
mus. ,.-•.' eorum dignilale agalur. Sed convenienlior videiur
CAP.XLII. — De duobus feslis in unum diem çon-. superiorunipbservaiio. Nam missa in quolibet festo-,
, currenlibus.
reliqua.solel informare officia.
Cnm duse festivilàtës novem leclionu'mjni unum'-
diem coiicurrunt., qiiarum'ulraque plénum' për se CAP;XL1V-.-- De octapis-sanclorum.
exigit officium, celéhriorem ex intégré obsërvamus, Jnxta Romanam auctorilàlem nullorumsahcloriini?
allerius vero: posieâ lanlum .niemoriam agiritus. Si oClavasobservare debemus, nisi unde certain ali-
autem ulraque pleniter obse'rvanda'videiur, aut in quam tr.adilion.em.asanclis Pairibus hahemus. Eo.-:
ipsa die ambab.ussingula officia persolvaniur, juxia r. ru'm quoque quorum oclavas celehiamus , nullaiu
quod et sanclus Gregorius in Sacramenlario et in quolîdianam mëntionem per inlërjaCeniesdies agi-
Graduali libro aliquolies uni diei bina ascripsil[as- inus, quia nullam auctorilatém inde habenius, exr
cribilj; officia, aut una earum in sequeniem diem cepiis de S. Maria et de S. Peiro, quorum memo-r
difleralur, sicut sanclus.Gregprins papa feslum san- riàm et alio tempore non cessamus frequentare. In,
cti Pauli post fçsium sancli Pétri voliiit obseFvare. festo cujuSlibetsancli trium responsoriorum,noctur-.
Nam.illam usurpaiionem quee ex duobus officiis in nam [nocturnas] non dimittimus; sanclo lamen in-
una die observandiSKunum ïnçomposilëcohipingit, vitatorium.responsorium et malutinales laudes, et
sanclorum Pàlrùra auctorilas non admiuil (quse alia usque ad finem missa) concedimus; reliqua dfr
semper nos in officiisconcordiamcuslodire prsemo-, ferialibiis. Nam juxia Romanam consùetudinemnul--
nuit), videh'cet ut unam nocturnam, de uno feslo,. lius sancli trium responsoriorummenlionemfacimus,
reliquas de aiio ôbservemus.Eô ériim paelo si utri-, post missam, sive i|là. canatur ad.terliam, sive ad
que festo satisfacere niierèmur, neutruni débita offi- sexlam. Imo cum ipsa missà menlioneni sancti fini-,
ciôrum rëvèrenlia célébrasse convinceremur. Ut mus. In festoauiem noveni lectionura omnia usqiifr-
aulem duoiuni feslorum officiain uno die separa- ad secundam vespéram de fcslo agiinus. . .
1011 MONUM.LITURG. SGÎ2
1<AP.AXY.— ue priori vespera Vomtmcali. A de us singuhs m eodem symholo aliqua repenlur
Post oclavam Epiphanise, sive privata dies sit, commemoraiio. Hoc quoque nolandum quod cum
sive Doniinica, legunlur EpislolaePauli usque ad Gloriain excelsissemper dalmalicseel subdiaeonalia
Septuagesimam.Prior vespera cujuslibet Doniinica) resumunliir.
crastinam exigit oraiionem, quia capituluai anle CAP.XLVII.— De Sepluagesima.
Magnificat sequenli ascribilur Doniinica?,sicul in In Sepluagesima Heptateuchum incipiunt. Unde
doniinica de Advenlu Domini, et Quadragesimae, et Alexander papa secundus constiluil ul responso-
sive passionis Dominiez comprobalur, quod et in ria de eadem historia in eadem Doniinica incipian-
aliis solemnilalibuspêne usquequaquefrequentatur. tur, quoeet in sequenli Doniinicarepei.anlur.Alléluia
Hoc ulique et responsoria et anliphona) indicant, eliam in Sabbalo ad vesper.amjussit dimilli anle
quse de crastina hisloria ad priorem vèsperam so- Sepluagesiinam. Ab bine usque in CoânamDomini',
ient anticipari. Aliquando tamen ultima anliphona Te Deum, Gloria in excelsis,Ile missa est. Item dat-
de evangelioprioris Doniinica)ad vespéram prsedi- malicseet subdiaeonalia anliquo more dimilluntur.
ctam reservatur, ut in Dominicispost Epiphaniam In bissextili anno nalivitaiem sancli Mallhiseapo-
et Pascha, quse lamen adeo concordant, ut anii- . sloli colimus in illa die quse vigiliam ejus proxime
phona praicedentis Doniinica;oralioni subsequenlis sequitur, non in alia, qua) propter bissexlum ea
oplime convenial. anno in eodem Kalendarioileralur.
CAP.XLVI.—Deaqua aspersionis,Çloria in excelsis, CAP.XLVIII.— De festis infra Septuagesimamvel
Ile missa est, et Credo. Quinquagesimamoccurrentibus.
Alexander papa, a beato Petro quintus, constiluil Si Purificatio sancla) Marioeinfra Septuagesimam
ul salel aqua benedicerentur ad conspergëndumpo- evenerit, nihil in ea juxia Romanam consueludinem
pulum, el habilacula eorum ; quod et nos in omni Do- pra-ler Alléluia de solita glorilîcalione mutamus.
minica juxta canones sequimur. Symmacbuspapa, in Sergius papa, a beato Peiro ociogesimus sexius,
ordinequinquagesimuseonslituilulin Dominicisdie- consliluit ul diebus Annumiationis Domini, et Dor-
bus el nataliliis marlyrurn bymnusGloriain excelsis milionis et Nalivilatis sanctseMaiise, et sancli S'i-
-Jicaliir,quod el nos obsërvamusin omniDomiuicaet meonis, quod GroeciOn-av-n? vocanl, Lilania exeat a
in festis novemleclionum , excepto infra Advenlum Sanr.to Adriano, et ad Sanclam Mariam popuhts
Domini, et a Sepluagesimausque in Pascha : in iis occurrat/ïTravTijaulem nuncupalur obvialio,quia ve-
lamen diebus natalia aposlolorum et fesla sanctse nerabiles personne Simeon et Anna eo die obvia-
Maria;juxta Romanam consueludinem Gloria in ex- _ rant Domino, dum praesentarelur in lemplo. Item
celsis recipiunt. Semper aulem cum Gloria in ex- Calhedram sancti Pelri eliam infra Septuagesi-
celsis eliam Te Deum et Ile missa esl recitamus, mam el Annun.liaiionemS. Maria) infra Quadrage-
nisi de Nalivitale Domini in nocle et in Coena Do- simam solemnissime cum dalmalicis el Gloria in
mini, el in vigilia Paschse et Pentecostes. Congrue excelsisRomano more celebramus. Scienduni aulein
aulein et in festivis diebus lie missa est diciiur, quod Laodiccnse concilium, cap. 51, consliluit ut
quia lune geueralis convenius celebrari solet, qui nalalifia marlyrum in Quadragesimanon cclébren-
per hujusmodidenunliationem liceiiliam discedendi lur, sed eorum commemoratiofiât in diebus Saliba-
accipere solet. Ad quolidiana aulem missarum so- lorum, vel Dominicorum.Quod hic soli martyres
Jemnianon generaliter ab omnibus, sed a religiosis nominantur, hoc ideo quia nondum apud anliquos
convenilur, qui plus spirilualibus negoliisquam sa)- memoria confessorum adeo celehris fuit. Sancli
cularibus invigilanl,qui el reliqua, dum licel, officia quoque Patres in Tolelano concilio de Annuntia-
quolidie fréquentant. Ergo convenienter illis posl tione S, Maria)conslituerunt ul de Quadragesima
missam, ul non statim discedant, sed ul Dominuni in 15 Kalendas Januarii transferreiur, ubi annuaiim
benedicanl, denunliatur. Huic asseriioni et eccle- solemnileret conveuienieranle Nalale Dominiposset
siasiica consuetudo videiur astipulari, quia cum Ile p celebrari ; ul puia cum omnia illius temporis officia
missa esl dicimus, ad populumvertimur, quem dis- de eadem resonenl Annunlialione, ut in Ambrosiana
cedere jiibemus; cum autem BenedicamusDomino observalur ecclesia. Sed nos, magis sancla)Romanse
dicimus, non ad populum, sed ad altare, id esl ad Ecclesise nioreui gerenles, infra Quadragesimam
Dominum,verlimur, nosque ipsos non ad disceden- illam celebramus, sicut et aliorum quorumdam san-
dum, sed ad benedicendum Domino adhorlamur. clorum. Synodaliler aulem legilur slatiitum ut ea-
Scienduni tamen quod Ile missa esl infra Advenlum dem Annunliatip, si in Iriduo anle Pascha occurrat,
Dominiel Septuagesimamnon reciletur; non quasi in Sabbalo anle Palnias anlicipetur; qui dies et
eo temporenullus fiai convenius qui sit diinillendus, proprio officiocaret, et per totuni annum venera-
seu polius pro irislilia temporis insinuanda. Sic et lioni S. Marise solel obsecundare; quse anlicipalio
Gloria in excelsisdimitlilur. Credo in unum, juxia Cl omni nëcessaria viderelur anno, dum eadem fe-
canones, in omni Doniinicael in omnibusDominicis: slivitas idem Sabbalum subsequilur, eo quod duae
solemnilalibus, iiem in festis sancla) Mariaeet a.po- subséquentes seplimana?propriis officiis in tantuir.-
stolorum, el sanclsecrucis, el Omnium Sanctorum, suni occupalsc,ut laiita?solemnilàli digne nequeant
et dedicaiionis,débet canlari, necimmerito; nam et; deservire. Sed nos nihil in hac cdiiionetemerc ca-
1013 MICROLOGOS.. 1614
nonizalum deprebendimus. Cum autem festivitales t^ Patres, Léo Magnus, Gelasius, Gregorius papa pri-
novem leciionum in Quadragesima agimus, omnia mus, et secundus, et seplimus, constituisseleguniur.
de festo, die ac nocie, el missam de ipso ad terliam Traclum : Domine,non secundum,quem in Quadra-
feslivedicimus. De Quadragesima vero post Benedi- gesima frequenlamus, non lam ex RomanoOrdine
camus antiphonam ferialem cum precibus el ora- quam ex noslra consueludineusurpamus. Melchiades
tione, et hoc ad inatulinum et vesperum lanlum, papa, a B. Petro tricesimus. tertius, consliluit- ut
missam quoque de Quadragesima ad Nonam cum nullus in Doniinica, nec in quinta feria jejunarel,
genuflexioiie. Undesanclus Gregorius in dispositioneofficiorum.
CAP.XL1X.— De Capite Jejunii. quiniani feriam infra Quadragesimam vacatilem,di?
In Capite Jejunii missam dicimus ad Nonam, et misit, ut quia fesliva eral, sicut Doniinica, eliain
o:miia facimus ul in Quadragesima. Cum enim illi officio Dominicali honoraretur. Sed quia eadem
quatuor dies pro complemento Quadragesimalis feria jejuniis poslmodum applïcala esl, ut reliquse,
jejunii recipiantur, necessario Quadrage.simalem Gregorius Junior sialuit [Greg. Junior ul reliquas
observanliam oblinebunt, videlicel ul tandem [non siatuit] esse solemnemofficiisundecunqnecolleciis,
nîsij post vespéramjejunium solvatur, sicut in ca- cl maxime ex oestivaiibusDominicis, unde el anii-
nonibus prsecipilur, quod tamen alio lempore slatim phonoe ex Dorainicaiibus evangeliis quinlis fcfiis
post Nonam solviiur, cum el missa ad Sexiani cele- adhuc ascriplaereperiunlur, ut ex evangelio: Homo
bralur. In hoc enim Quadragesiinale jejunium ab quidam eral dives,et : Ibal Jésus; et in bebdomada
aliis differt diebus, quod in aliis posl Nonam, in quoque Pentecosies quinta feria officio Doniinica)
hoc autem posl vespéram reficere debemus. Nec inofficialur. Sabbata aille Quadragesimam el ante
juxia canones Quadragesiinalilerjejunare censemar, Palmas Dominicarum suarum officia reciphint, nec
si anle vespéram reficiinur. Ergo et in bis qualuor immerilo, curn quilibet dies privaii de suis Domini-
diebus simililer jejunare debemus, si cum iis Qua- cis soleani inofficiari. Ad omnes horas quadragesi-
dragesiinalejejunium adimplere volumus. Unde et males genua fiectimus. llem ad missam, eliamsi
missa in iis diebus non ad Sexlam, sed ad Nonam salutalio prsecedal orationem, nisi alia oralio sine
merito celebralur. Est epiiii ccclesiaslica consue- salutalione prsecesserit : tune enim ad priorem lan-
luJo ul ad Nonam r.eûcialur, cum ad Sextam mis- lum genua lleciimus, excepto in quaria feria post
sam celebramus; ad vespéram aulem, cum ad No- Palmas, ubi ad utrasque juxia Romanum Ordinem.
nam sacrificamus ; ul ergo el in iis diebus usque ad genua fieclimus.
esperam jejunemus, canouicumest, ut et missam _ CAP.LI. — De oralione superpopulum,
ad Nonam differamus. Scienduniautem non solum Orationem super populum in Quadragesima ideo
modernos, ut quidam pulant, sed et antiquos a fi-equeniamusquia cum majorera confliciumin jeju-
Capiie Jejunii incoepisse,cum et S. Gregorius ibi niis et oraiionibus contra spirilales nequilias sumi-
Quadragesimaliaoffipiavidea.lur initiasse. Sic enim mns, necessario nos instanlius Deo commendare
in Gregpiiaiiis Sacramerilariis.sive G.radualibus li- debemus. Nam oralio posl communionem pro solis
bris evidentissime declaratur. Subsequens lamen comniunicaniibussolet orare. Populus aulem, eisi
Domiuica proprie inilium Quadragesima) dicilur ; quoiidie in Quadragesima, convenial, non tamen
unde el xui dies usque in Pascha computaniur; quolidie, ut deberet, communicat. Ne ergo populus
quibus cum sex. Doniijiicas subtrahimus, non nisi ita oralione ut conimunione careret, adjecla est
iriglnla sex in ahsiineniia obsërvamus. Ergo a Ca- oratio super populum, in qua non de communicatio-
jiiie Jejunii necessario incipimus,. si cum Domino ne, sed de populi proleclione specialiler oralur. In
jejunium qua.dragio.la,diei:um complere volumus. Dominicislamen diebus non dicilur, quia genuflexio
Exinde eliam orationem super populum juxia Gre- viiatur, quse buic orationi a populo anliquitus per-,
goiii inslilutionem exordimur, quam nunquam di- solvebalur ; vel polius ideo quia omnes, juxia alle-
cimusnisi cum et qua.drageiimalilerjejunare debe- j) slalionem sancli Arabrosii,in Dominicisdiebus com-
111:1s. municare'deberent, quibus et oratio post commu-
CAP.L. —rDe Quadragesima., nionem pro benediclionesufficere possel. Scienduni
In Qiiadragesiinalidicilur-prsefalio: Quicorporali est autem, juxia aniiquos Patres, quod soli commu-
jejunio, juxia stalutum Pelagii papa), non minus in nicantes divinis my.steriis interesse eonsueveruni,
Dominicisquam in earum feriis. A Doniinicatamen unde el anle oblationem juxia canones jubebanlur
Falmarum, eo quod ibi passiones légère incipimus, exire calechumeni et poenilenies, videlicet qui [ut
prafalionem de cruce dicimus usque in CoenamDo- qui] nondunise paraverunt adcomniunicandum.Hoc
mini, videlicet per illos qiiinque dies quinqueparii- quoque ipsa.sacramenlor.uminnuil confeclio, in qua
lam Dominipassionemintimantes, ipsamque hebdo- sacerdos non pro sola sua oblatione et communica-
niadam quam sancli Paires Majorera vocaul, eadem lione, sed et aliorum,rogal, et maxime ia oralione
proefationeadornanles : nam et convenientissimeeo posl communionem,pro solis comniunicaniibusorare
lempore dicilur cum de passione Dominilam spe- videiur. Nec proprie communio diei potesl, nisi
cialiter agitur. In prima bebdomada Quadragesima) pluries de eodemsacriûcioparticipent. Apnd Grxcos
celebrandum est jejunium veruale, sicut el sancli eliam ut legilur, oxcommunicandusest, qui usque
1015 MONUM.LiTURG. 1010
:i.l leiliani Dominicamnon communicavcrit. Beatis- A ^ consecralur : diaconi tamen dalmaticis et snbdia-
simi quoque Patres noslri Ambrosiuscl Aiigustinus coni sulnliaeonàlibusutunlur. In qua die sub analbe-
ad qiiblidianam nos hortantur communionem. Sed maie inlerdicitur ne quis solval Quadragësimale
quia hoc modonec ab omnibus presbyieris in Qua- jejunium, ut Priscillanislse faciunt. Sic enim sancli
dragesima, nedum a laicis, observalur, congrue ad- Paires noslri in Laodicensiel in Toleiano concilia
jecta esl oralio super populum , ut vel eo lempore coiistiliiisse leguntur. Hinc B. Léo in sermone de
nltinia beriediciionepopulus non earerel, dumlamen Quadragesima : « Qui, inquil, in Quadragesima
communica'renon solerel. Hinc quoque et illa con- unum diem proelermittil, tolam Quadragesimamvio-
sueludo apud modernos, qua)non fuit apud anliquos, lavil, proeeipueillam diem [illà prxcipuedie] quas
inolevisse videiur, ul el in aliis lemporibus eliam cum finis sil Quadragesima),magis est ohservanda
presbyleri posl fineriiniissaebenedicant, ne populum quam alia, quia omuis laus in fine caniiur quam
ila benediclioneul communioneprivalum discedere maxime. » In Parasceve officiuma leciione; non ab
permiliant. oralione, juxia ordinem incipitur. Nam oralio finis
CAP.LU. — Dé diebus Dominicmpass:onis. esse solel polius officiorumquam prîncipium, ul in
A Doiiiinicàde passioneDomini, non dicilur usque ipsa missa paiel, et in singularibus cursibus. In ea-
in Pascha Gloria Patri ad responsoria vel ad inlro- dem die ante singulas oraiiones, praeier illam de Ju-
itus, vel ad psalmum Veniie, ad quem eliam repeti- daeis, Fleclamus genua, dicimus, slatimque Létale;
tio invilalorii solet mulari, id esl ut ad priimim poslea orationem subjungiinus, Romano more, sicut
versum a medio, ad secuhddm autom a piincipio el in aliis diebus conlinuamus.
repelatur, el sic usque in finêm allerneiur. In psal- CAP.LUI.— De Sabbalo sanclo.
mis ad terliam nocturuam, legilur homilia de evan- In Sabbalo sancto Zosimùs papa cereum magnum
gelio : Cum appropinquaret.Juxia Ordinem non di- benediCi consliluit, qui et anle benedictionemillu-
miltilur salulalio ad passiones, nisi in Parasceve, minandus est, el in ociavis Paschse populo distribu-
ubi et sacerdotale officium [a sacërdole officium] endus ad subfuiïiigandumrébus eorum, quem diaco-
relicelur, sed Gloria libi, Domine, non siibjmigi- nus accepta benediclione ab aliquo sacërdole débet
mus. Scienduni autem si quando infra passionem benedicere. Dnodeciin lectîonesjuxta Romanum Or-
Dominide aliquo sanclo agiinus, Gloria Patri no:i dinem iegendoesunt absque litulis, anle baptismum.
omitlimus. In feria se.cunda el lerlia posl Palmas, Post bapiismum presbyleri demum possunl missam,
dnse Ieciionesleguntur continualam ad missam, ut si necesse fueril, privaiim celebrafe, quiajam renali
in Nalivitate Domini. llehi in Sabbalo post mediam (n sunt, de qtiibus specialiter in missa agere debemus;
Quadragesimam, et in quaria feria posl Palmas, nec poslea a leclionibus quas jaui audivinius, sed a
dua) Ieciiones legunlur, et singula) accipiuut [singu- Iilania iucïperesolemiis.
Jas recipiunt] genuûexiones, iiec immerito :- nam et CAP.L1V.— De Paschali observaiione.
Aposlolus in eadem die in antipliona ad inlroilumi Juxta Romanam auclorilalem, agnus in Pascha
omnia coelesliaet terresiria et infernalia ad genu- beneiiieitur, non ad allare, sed ad communeinmen-
flexicnem pro passione Domini borlatur; quaein bac; sam: Credo in unum, el alia hujusmodi, quolidie
die consilio Judseortinï facta legilur; quod enim ini usque in oclavam dicimus, ul in die sancto. Versum
hac die Judoeiconsiliati sunt^ hocîn Parasceve per- Gradualïs : Bènedictus qui venil, iil quinta feria;
acium est. Sicut ergo Parasceve plus quam alise; Lapident in séxla feria congrue dicimus, in qua Do-
ferioe sexla; in genuflexionibuscelebris habeiur, sic; minus a Judaîis reprobaius est. In Sabbalo infra
cl iii bac quaria feria plus quam in aliis genuflcctere; oclavas Pascha) anliphona : Cum esset sero, ad ve-
meiiio debemus. Cum enim omnes quartas ferias5 speram cantatur, eo quod idem evangelium apud
pro passione Domini servemus, quis negat illami anliquos usque ad Thomasautem, in ëodem'Sàbba'.o
nobismaxime observandam qua) nobiseamdesli spé- legebatur, sicul adhuc Breviaria evangeliorum le-
ciales passionem annualim repra)senial? Juxtaî rj slaniur. Ad hanc vespéram feriales psalmî dicuniur
Romanum quoque Ordinem easdem craliônes curri i cum Alléluia, et in nocte Doniinica noclurna el nô-
geiiufiexionibus-in quaria feria dicere debemus,',. vem Ieciiones juxta Romanum Ordinem. El sic
quas et in Parasceve anlesalulalionem crucis sanclaa deinceps feriales psalnios ad vespéram el ad noclur-
Ecclesia solet ob.-;ervare.Pranerea ha)c liebdomada a nam cum Alléluia dicimus, nisi feslum occurrat
juxia Romanum Ordinem [Romanam-auciorilaleni]] novem lëclionum. Semper tamen ad Matiitinas Do-
Majorappellaïur, eo quod ex sançlissimo Doniinica) it minus régnant recitamus. Sed ' quia quamplures
passionis sacramenlo insignior caeleris babealur. omnes dies hinc usque in oclavam Peniecostescum
Jure ergo eamdemei leclionibus et geriuflexionibus s tribus'psalmis et leclionibus ohservare voluiil, ope-
sive in aliis observalionibus celebriorem quam aliass ra) pretiûm videiur ut ad auctorilalëm sedisaposte-
habemtif. Juxia Romanumordinem in Coena Domi- - licse recurranius, et inde quid nobis faciendumsit
ni, in Parasceve el Sabbalo sancto, ad matutinaless exploremus, undë toti'js Chrislianée religibhis for-
laudes posl BenediclUs,sub silenlio dieendum, Kyrie <e mam accepimus. Gregorius papa iii apostolicasedé
eleison preces et oraiiones. In CoennDomini,Gloria a consiitulus, in hac causa \al., de hoc]fciIeslaïuiurâ -
Patri, el Gloriain excelsisrelicelur, nisi ubi cbrismaa promulgavil : i A die, inquil, Resurreclionis;usfluè
101? . MICROLOGUS. JS18
in Sabbalum, in Albis, et a die Pentecosles usque :^ sponsôrium : Dignuses, Domine.Responsorium: Ati-
in Sabbalum ejusdem.bebdomada),1res psalmos lan- divi. Responsor. : Dùlce lignum. In teriio hocturno
lum ad NocEurnas, fresque Ieciiones:anliqiio moré anliphona : Salvàlor mundi. Anliphona : Salvâ nos:
caniamus et legimus. Omnibusaliis diebus per to- Anliphona : 0 magnum. Psalmi :Cantate, priai.':'.
!um annum, si festivilas est, novein psalmos et Domiïiusregnavit, éxsultet; Canialé\ sëcùiid. vers. :,
novenrleciiones el Respons. dicimus; aliis autëm Mihi aulem ttbsil'gloriàri. Respons. :'Bonùmési con-
iliebusduodedm psalmos el 1resIeciiones recitam'us. fileri Domino. Respons. : Dicanl mine. Ré'spohs.: 0
fn diebus Dominicis octoiiecim psalmos, exceplo crux benédicta.Ad I-Vidésliiatutihaîes^ Antipliona :
»liePaschse,et diePenlecosl.es, et novein Ieciiones Ilcleha ' Conslanlini. Anliphona : Tune priecepii:
dicimus; Hoc' eliam usqiiequaquejuxta Romanum Anliph. \llèlena sancla. Anliphona : Cliniqueascend.
Ordinemita fieri sialuinius.: ut supra notavinius. In Anliphona':'Orabat Judas. In evangelio anliph. ::
octava Pascha): hisloriam : Dignus.es, Domine, cl Cuin brasse! Jiidasi De sanclo aulem Alexandro et
Apocalypsinjuxia ordineminCipimus. ». . sociis ejus<post Benedicamuscommemorare SolemUs.
CAP.LV. — De-,festisinfra pasch'alelempus. - ExàUaiio'auiem sancuccrucis'noir adeo geheraliier
Ab octavaPascha;jusque;in Penlecoslen, in festo elsolemniler celebrâliii-j et lioc forlàsse ideo quia
trium responsoriorum, unum Alléluia lanlum ; va-. B nulliini'iiidé laiiï spéciale slalûium ni de invénlione
vem vero lectionum,.duo Alléluiaad missam cantar-. rep*ritur.>: '-'•'- ..•.::•--•';•
mus, sive de resurrectione, sîvè.de alio festo.. Et CAP.LVl. ^- De Pascha annotino.- ;
cum duo Alléluia dicimus, non.prinium, sed; secun- Romaniannolinum Pascha :quasi anniversàrium
'
duinrepeiimus.Pnefaliônem quoquéusque inAscen-, Pàsdia fdieunl, quia anliquilus apud illos, qui in'
sionem Domini non omillimus, quia die et noêlo prJOri'Pascliabapiizalieranl,in sequenli anno eadem
Paschale officium celebramus; Incongruiim enim die adècèlesiamconveneré, sûa)que fegeneraliônis
essel ut sola prsefalioferialiter, et omnia alia pa- aiiiiiversarium diem cum oblaiionibus solemniter-
schaliter observarenlur. In ;nalivitate lamén apo- CeIebraverunl.:Cujusdiei lidc erat officium: Resur-
stoloruiu Philippi et Jacobi prsefaiioneindé aposio- réxi, per tolum. Lectio, Vidi oslium: Evang.": Erat
lis dicimus, sicut et.de. cruce in: Inventione ipsius; hoinoex Phàrisoeis, cum oralionibns'ad hoc compe-
Iloctemp.orenuUiusfesli vigiiiamjejunare vel obser- ieniibus ; qua) omnia aper.lissiinede gralia regenc-
vare jubemur, nisi Aseensionisel Penlecostes. Hoc ràtorum ageré videhlur. Sed -quamyis hujusmodi
quoque.congrue in omnibus: vigiliis observalur, ut amiiversarius a paucis.uspiam observetnr, authenlici
Non» defuiuro festo peragatur, si lamen posl;mis- P lamen libri ipsum observarl debere innuûnt, qui
sam differlur,videlicet ul pos'lquam de festo post nobis lecliouem et evan.gcliuin-.-sublitulo Pascha)
missam incipimus, nullam deinceps cum nona disso- aniiolini annualinv phescribunl. Si enim quilibet
naniiam.olhciorum faeiamus; quam maxime sancli suunl nàlaleni ,quoad selernam moriem nàlus'est,
Paires in disposjlione eorumdem devi.tare;studueT observât; quanto magis illum obseivare deberel,quo
runt. Seiendum aulem quod a'nliqui de sanclis eom- ad oelernam vilamregeneraius est.?. ;-
muniler in Paschalibus canlare solebanl, undë et —De Litaniis. -.
...-'-"' CAP.-L-VIl.
adbuc de uno quse ad plures pertinent, caiilanliir, : MajorLilahia a«bealO:.Grègoriopapa primo pro
ut Alléluia, Gaiidéte';et'offcrlorium : C-onfitèbunivr; peslilenliajpsius temporis insiilulaesl,:qui;ëlJoanui
cl Responsorium: In servis suis. El hoc ideo quia episcbpo Ravennaii scribens, diem ;Liianioelempus
universali resurrectione, cujus lypus eo tëmporë cineris et cilicii appellat..T,riduanse autem «Li-lanise
agitur, communisesltelitia et festivilas Justoriiin. aiiie.Ascensionem .Domini non Romanaî, sed Galli-
Ideoeliam.invehitur in Marlyrologiissivëin Sacra- cana) siiiil;: ..quia [quas] illas .sanclus Mammerlus
menlaïiis festivilas sanclorumJacobi el Philippi, et -Vienhensisepiscopus insliluisse legilur ; quas sancli
emnium aposlolorutn. Èus'ebiuspapa a -beato Pëlro Paires non equilandOjiionyeslrbus preiiosis.utendo;
iricesimiis secuhdus, constiluil ùl omnes Gh'risliaiii Q sed lin.cinereîet çilicïo,,sicut d.majorera ;Lilaniam,
Invenlionemsanclaecrucis v NoiiasMaii solcmniier observari s.laluerutit.In quaruinuliinia die, id esl in
celebrarent. Undeet lios illam cum pleno officioob- vigilia Aseensionis Domini,;.çani.lurofficium,:ôc?m
servare debemus,quod non incongrue ila ordinare jucundilalis; pfïertoriuin : YinGalilaii; communio;
'
possunius. Anliphona : iîe/ena. Invilatoriûiii : Allé- l'alerçitmessem. ,,, :, :,;. i -.".; r-.i
luia, Regemcrucifixum. la 1 npeturno, anliDliona: , GAP.-Lyil-I.'-r DeliebdomqdaPentecosles.
Adoremus.Anliphona : Adoràmus.Aniiphona:Tua'm Jejunium aestivale semper.infra, Penlecosten,est
crucem. Psal.;:Domine Deus natter [Domini est teu cclebrandum. Nain...oraiiones,ei,Je.ciion.es:de :codera
ra]. Conservame. Domine in virinte. Vers.: Omnis jejunio.agunt de Spirilu sanclo [fesio sancti. Spiri^
'
terra. Responsorium : 11ôcsignum crucis., Responf lus]. Sicut ergo jejunium, ver-ualesemper,infra Qua-
sorium : Agnùs Dei Chriètus. Responsorium :>Ecce dragesimamest celebraiiduin,;eo, quod .Qiiadragpsi-
viciileb. In secundo nocliirno 'aiitiplioiise: -Crucem maliaJiabeat officia,ila elistud infra feslum Spii'ilus
sav.clam.Per signuih crucis, Nos:aûïem. Psalmi: sancii,-'unde habel..officia,:apiecelebratujr,,Sic enim
Dominiest terra, AliignusDominus;jùbila(e,Versus: fSTiticti Patres ,de uiroque Jejunio çonsliiuissç legun-"
DicUein nàliombus, Domhws •regitavila lig.no.-Re- -Uii:.:.Ih. ji'jiiiiiO:Penieco5les.genua;io;ifleclimus.juxta
1019 MONUM.LITURG, 1026"
nomanum Ordinem. Quidam eliam ad missamjeju- "* lum, quod el per tolam subsequentem hebdoma-
nii nec Gloria in excelsispranermitlunt, sed incon- dam observandum putanl, sed non est aulhenticum.
grue, cum eadem missa de lerlia mulrtur ad sexiam. Nam quidam Leodicensis Slephanus idem officium,
Sunt enim 1res liorae in die ex Domino passione sicut et hisloriam de inveiitione sancti Stéphanie
al celebranda mysteria consecralse,videlicet,ténia, composuisseasserilur; qusemraque ab aposlolica
in qua linguis Judseorum; sexla, in qua manibus sede respuunlur; UndepisemémoriseAlexander papa,
genlilium crucifixusest; nona, in qua emisit spiri- de hac re inquisilus, respondil juxta RomanumOr-
tum.ln.ier quas hora lenia in fesliv's die',us maxime dinem nullum diemspecialiierascribidebere solem-
observalur,, ea foriasse ratione quia inter reliquas nitali Sancia) Trinilalis, sicut nec sancise unitatis,
passionis horas, tempori Doniinica) resurreclionis prsecipuecum in omni Doniinica, imo quolidie,.
sive nativitalis propinquioresse videalur.Sexl-avero ulriusque niemoria celebretur. Scienduni autein*
vel nonajejuniorum officiisdepulanlur. Excepte au- quemdam Albinum
magislrum Caroli imp. rogalu-
lem in CoenaDomini, in Sabbalo sanclo Pasehoeet sancli Bonifacii
archiepiscopi, ut aiunt, missales
Pentecosles, nunquam alicui missseGloriain excelsis oraiiones de Sancla Trinilale composuisse, et in
ascribitur, nisi iIIï quam.et festive ad Terliam ce- secunda feria de sapienlia, in terlia de Spirilu san-
lebrare debemus. Ergo non incongrueet missis hujus ' cto, in quaria de charitale,in quinta de ange'.is, in
jejunii Gloria in excelsissublrahimus, quas non fe- sexla de cruce, in Sabbalo de sancla Maria. El boc
stive ad Terliam, sed ad S xiamobservare solemus. ideo ul presbyleri illius temporis nuper ad (idem
Quidam auiein salis aple in hoc jejunio duas missas conversi, nondum ecclesiasiicis officiis insiructi,
caillant, unani ad Terliam solcmniler, cum Gloria nondum eliam librorum copia prsedili, vel aliquid-
in excelsis,ut festo Spirilus sancli satisfaciant ;- al- baherenleum quo officiumsuum qualibetdiepossent
térant posl Sexiam pro jejunio; sicutfesto S.Thomse explere. Unde et adbnc quidam easdem oraiiones
salisfaciunt in jejunio biemali, el feslo sancli Mal- quolidie, eliam cum f proprio [propria] abundent
ihaei in jejunio aulumnali : item sancto-Marcoin officio[officia], nolunt pra)termillere. In singulis
Lilania majore, et annunliationi sancla) Maria)in quoque hebdomadibus,sexla feria de cruce, el Sab--
Quadragesima,videlicet ut prior missa festo, se- baio de sancla Maria-pêne usqucquaque servalur,
cunda vero salisfaciat jejunio. Ad quam [quod] non lam ex aucloritale quam ex devolione. Sicut
eliam non gradiialia, ul antiquitus, sed Alléluiacan- igitur hujusmodi observaliones nulli magis bebdo-
iamus. mada) quam alii ascribunlur, ita nihiloniimisel illa
CAP.L1X. — DeoclavisPentecosles.
p de sancta Trinilale. Incongruum ergo videiur unam
Sequitur Doniinica vacans, cui atiitulaïur lectio Dominicaincum oralionibus Albini, et canlu Sle-
Vitli oslium; orationem vero, id est deprecationcm, pbani de sancta Trinilale celebrari ,, cum omnes
ex Quadragesima,el Evangelium de Pascha anno- Doniinica) authenlicis abundent officiis, qua; non
tino inuluavil : officiumaulem de ipso die Pente- minus nobis intimant honorera sancise Trinitalis*
cosles, eo quod oclava ejus.sit,.competenter accipit. Pr.vfalionem aulem de sancla Trinilale, quam in
Ad Noeitirnam, novem Ieciionesjuxta Romanum Or- diebus Dominicisfrequeniamus, non ex Albino., sed
dinem dicimus, licel loiidem responsoria de Spirilu ex Ivomanaauclorilale suscepimus. Nam hoec est
sanclo in antiquis Anliphonariis non inveniamus. una ex illis novem quas solas Pelagius papa, ante-
El hoc foriasse ideo quia Romani non singulis le- cessor Gregorii, constiluil observari. Fecil lamciv
clionibus sïngiila semper subjungunt responsoria, idem Albinusin sancla Ecclesia non conlemnendum
nam lenium sive nonum mulloiies prxiermillunl. opus, nam Gregorianas oraiiones in libris Sacra-
Nos tamen praidiclis novem leclionibus lolidem re- nienlorum collegisseasserilur, paucis aliis adjeclis,
sponsoria alleluiala, undecunque collecta, Grego- quas tamen sub obelo notanrias esse indicavit.
riano more subiiectimus, id esl communiones pro Deinde alias oraiiones sive proefaiiones, etsi non
responsoriis accipienles, ul in aliquibus libris repe- j) Gregorianas, ecclesiaslica)lameneelebrilaii idoneas
rilur. In craslinum aulem de libris Regum ad no- collegil, sicut prologus teslalur quem posl Gre-
clurnani legimuset canimus, et officiumad missam: gorianas oraiiones in medio ejusdem libri colloca-
Domine,in tua, nisi aliquod celebrare feslumhabea- vit.
mus [f'estuincelebrare debeamus]. Ipsum eliam offi- CAP.LXI.— De concordiael online offiàorum.
cium in sequenli Doniinica Roraano more possunius Seiendum autem quod sanclus Gregorius ila ec-
repelere, si tamen eo anno usque in Advenlum clesiaslicaordinavit officia,utprima oraiioin missa,
Domini plures hebdomadse fuerint. Sin aulem, officio,lectioni el evangeliosemper concordel, sicut
officio: Domine, in tua, solse feria) sufficianl [suffi- in omnibus solemnilalibus deprehendi poiest. Sed
illi maxi-
ciunl], sicul cuilibel Dominicali officio feria; suffi- hanc concordiam in oestivalihusDominicis
ciunt, cujus Dominicamaliquod celebrare officiumi me confimdunt,qui vacanlium Dorninicarumoraiio-
occupaverit. nes incongrue assumunt. Verbi gralia, ut illam
CAP.LX. — DeofficiosanctoeTrinilalis. orationem : Deprecationcm,elsi in octava Penteco-
Quidam aulem officium de sancla Trinilale in1 sles post jejunium Quatuor Temporum légitime po-
oclava Pentecosles insliluunt,licct non sil alleluia-- nalur, mulloties lamen et huer Dominicasin tertio
1021 RADULPHUSBURGUNDIONUM REX. 1022
loco reperitur; el hoc ideo quia et proediciumjejn- " CAP.LX'II.— De Dominicaliofficionon facile proeter-
nium in secunda hebdomada post Penlecosten ali- miilendo.
quando, licel incongrue, celebretur. Qui ergo prae- JuxiaRomanam consueludinem,in omni Dominica
dictam orationem tertio Dominicali officio applica- ecclesiasiicoconvenlui cum officio Dominica; [Do-
verit, concordiam officiorum usque in advenlum minicali]satisfacimuSfnisi aliqua mulium celebris
Dominisecundumordinem dislurbabit. Eodemmodo festivilas in die occurrat, ut fesium Joannis
et ille peccabil, si quis postjejunium aulumnaleora- ipsa
Baplisla), vel sancti Pétri apostoli: pro quibus non
lioni vacanlis Doniinica),siveilli oralioni : Absolve, minus
ex Do.mini- quam pro Dominicapopulus solet congregari,
qusejejunium pra)cedit aliquid [aliquod] quas et in aliis diebus solcmnissime celebraremus.
calibus officiis adapiaverit. lis ergo prxmissis, ita liera cum sinl [sunt] Dominica)quam officia,
Missalesoraiiones singulis officiisferiaiim copulen- non ut plures
quidam differimus,sed quoties necesse fuit,
lur, ul illa oralio : QmnipotenssempiierneDeus, qui aliqua repeiimus, illo dunlaxatobservatout ullimum
abundantia pietatis , illi evangelio : Duo homines, officiumin lantum hebdomadaanle Adven-
proxima
socielur, quse ad invicemadeo concordant, ul dèvo- lum Dominicantetur. Est enim prseparatio Domini
tio publicani in ipsa oralione exprimi videalur. Item Adventus, qui semper in quinta Dominicaanle Na-
g
illa secreia : Deus qui legaliumf dijferenlia sdcrifi- tale Dominidébet iniliari, videlicet ul s.icul antiqui
ciorum [di/ferentiamhosliarum], semper jungenda Paires per quinque a?latuincurrieula, sive per quin-
est illi offerlorio: Sicut in Iwlocausto.Namquamvis quelibros Moysis, de Advenlu Cliristi edocii sunt,
et alisehujusmodioraiiones suis officiisindubilauler nihilominus et nos perquinque Dominicas de Ad-
concordent, in prsodiciistamenevideutior concordia venlu ejus instruamur, ut juxia evangeliumejusdem
noiatur : quamqui diligenlerobservaverit, liée anlea, diei, de quinque panibuscum quinque niillibushomi-
nec poslea concordiamofficiorumdislurbabil, si per mim saturari mereamur.
ordinem officiisoraiiones viritim sociare voluerit.
Exp'dcit Mtzpô>.o70î.
SJECMJIA XI
MONUMENTAJMPLOMATICA
IMPERATORUM GERMANIE
NECNON
FRANCORUM REGUM
DIPLOMATA ET CONSTITUTIONS EGCLESIASTÏCJ
RADULFUS III
COGNOMENTOPIÛS, BURGUNDIONUM REX.
(An. 994-1052.)
RÂDULFI DIPLOMATA
I. G Si IOCHSsanclorum more prsecedcniium regum

ConfirmaiquoemonaslerioS. AndreoeViennensis'do- calholicorumaliquid compendii, unde vila inibi Deo
naveralConraduspaler ejus. famulanlium suslenteliir, conferre sludeinus, non
(Anno994.) solum in hac vila diulius cum prosperilale regnalu-
[EdiditACHERÏ,Spicil. t. III, p. 580.] ros, verum in perenni a Deo reconipeusationemreci-
In nomineDominiDei scierai, RADDLFUS rex. perc confidimus.Quociica noverii sancla)Dei Eccle-
1053 MONUM.DiPLOM. 102Ï;
sia; nostrorumque fidelium universitas, prsesenliumA summam dux.erinl dignikilem, nos quidem, exempta
scilicel ac fuiurorum, quia venerabilisabbasHaimoi- priorum perpendentes ac molem nostrorum peccar-,
nus de monaslerio Sancli Andréa) apostoli, in civi- minum,, ne ira disiricli judicis pavidi damnemur,!
tate Vigenna sili, cum mohachis sibi commissis, arcbiepiscopaium Hibemis incursionibus penilus
anle praesenliam noslram prseceplum patris noslri depopulafcum,quem Amizo, prout vires appeluni,
deferens, poslulavil ul res qua) in ipso ad pr.a;faluni ordiuatiini vestivit, comilatu donanius, ac, hujus
inonasterium a se jamdudum reslauralum delegaia) auctorilaie noslri prseccpti,hune aulem juste el le-
cranl pro anim.sematris noslra)Maihildisregina)re- galiler esse datum firmamus, ul sicut proedictorum
medio ac sua?, noslrseauclorilalis praceplo ad sus- nialignse inmirsi.oni sa)pissime deoidil furore, ila
tentationem Deo,ibi servienlium corroborare digna- noslri juvaminis sublevelur honore.. Hoc autem
remur, Sunl aulem res ipsx in pago Vigenni silae, omni:consideraiione eordi comniiuimus,.Dominum-
in villa Vilrosco ecclesia cum appendiciis suis, et que ChrislumJesum fixis genibusimploramus,quo,
quidquidinipsavilla,vel inArelopalemosler elmaier bis peractis ad coeleslis palria) valeamus deporlari
nostra de Teudowino acquisierunt, el in Arcas regnum, ac poieslatem sanctse Dei EcclesiseTaren-
mansum unum, et in Masianocolonicauna. Nosvero R lasise integrum conferimus comiiatum, quo bealissi-
non solum in hoc ëi assensum pra)l)enies, sed in- morum aposloloriim principis jain dicluin comita-.
super per consiliuin dileclae conjugis noslrse Agil- liim Deo deferimus, ul in omnibus eamdem ipso
drudis reginse, ac fràtris noslri Burchardi Lugdu- praedielus archiepiscopus polestalem liàbeai régi-
nensis archiepiscopi, quamdàm villam Crîsinciacus men sive ordinationis suorum tanlis lemporibus.
nominaiam cunifariiiliis ulriusque sexus cl setalis.ct episcopocommiilere. Quicunqueigilur islius nostra)
rébus omnibus ad ipsani respieiéniîbus, qua? ex donaiionisser.iemtenierarioausu iqmerare pra?sum-
mullo lempore de prsefalo monaslerio ablala fuit, pseril, omnibusDei malediclionibus.subjaceal, sari--
pro remédié animsepalris noslri, sicut ipse infiné ciorumque apostolorum omnium nodis et nexibus
' sui
obilus reddidil, sanclo Andréa; sancloque irrelitus, ànaihenialeperpetuo damnelur. El hase
Maximoreddimusel concedimus,et per hoc iioslroe noslra auclorilas firma, stabil'is maneal semper ; in--
auctorilatis prseceplumsancinnis, ut deincepsnullus superque sentiai se coraposiLurumcenlum libras
dux, marchio, cornes, vel qusclibetgrandis aut parva oplimi aurij.niedictaténi camëra)noslrse,el mediela--
regni noslri persona de supra nominatis rébus nul- tem arebiepiscopo, vel successoribus suis. Vërum
lum leloneum, vel aliquam fonciionemexigerelpra- : ul.hoc credalis melijis, prsesensîraeceplumfirma-
sumal, sed ad subsidia monacborûni in prsélibalop viinuSjnosiroque sigillo insigniri jussimus.
monaslerio Deo servienlium, omnium hominumin- Signum.dominiserenissimi régis.llpdulphi.
quieiudine remota, cuhcto.permaneanl lempore. Anselmus regis cancellarius hoc -scripsil proece-
Si quis aulem hujus noslri prxcepli violalor ex- ptuin anno Domini lncarn.aiionisriongenicsimo.no-
sliieril, sciai se composilurumaurioplimilibras xxx, - nagesimo sexto, iudiclione vero décima, regni,
niedieiaiem camerse palalii noslri, et medietaiem autem Rodulphi tertio.
monachis supradictis. Ut autem verius a nobis Aclumin Agauno,féliciter.
factura credalur, el ab omnibus diligeut'us succe- ai.
deiilibus lemporibus observelur, manus illud nq- Ecclesiam S. Nicolai de Poliniaco S. Odiloniac-
slroe subscriplione roboranles, sigilli noslri im- monaslerioCluniacensi.concedil.
pressione aduotari jussimus : et ad:coiifirhiatioaeni - (Anno 1029.)
pra)liba[am confirmandam addimus ecclesiam de [Dora MARTENE, Thesaur Anecd., I, 147, ex archivis
Masclatiscum appendiciis suisad prasdiciorummo- Caméra) CoriipuiorumDiviouensis.J
nachorum subsidia'. - ---.-- In nomine sancla?el indiyiduseTrinilalis, RADUL-
Signumdomni Radulfi nobilissimirégis. FUS,Dei gralia Burgundiorum rex.
Paldolfuscancellarius, recognoyi. rv, Sicut cerlum est quia Dei potenlis non .....
Data H Idus Jànuarii, anno Incàrnaiionis Domini quippesine^quopoiestas non est, ila quoque liquet
994, indici. v, anno vero domniRadulfirégis primo. quod polenium opéra interrogabil. El ob hoc nobis
Aclum Vigennsein Dei nomineféliciter. Amen. summoppre curandum esl ut cum vel prodesse, vel
II. obesse, ipso disponenle, possunius,.noslrum posse
Amizoni,archiepiscopoTaranlasiensi,comilalumejus- sub ejus nulu penilus subigenles, el bonori sancla?-
dem urbis douai. ejus Ecclesia) proficiat, certaiim faciamus. Ilaqus
(Anno 996.) prisesesériera consueludinis, regaiemqueCbristiaua
[MuitATOM, Anliq. liai., I, 415.] religionis morem considérantes lotis nisibus lotoqu(
In nomme sancla) et individuceTrinilalis, RODCL- meniis alfcctu imiiari cupimus, et quod ipsi duxe»
rntis, oeternijudicis misericordia rex. runl ad ecclesiastica) celsiludinis curam, nos spiri-
Dum in primordio Cliristlanoereligionis conslilulii lualibus armis, el. clypeo Dominica)protectionis de-
sunt reges; .Ecclesiarum sollicitudinem curamque; fendi eamdem cura; sollicitudinem subinlremus^
ponlificumDeof.iiiiulaniiumconsidérantes, augnienr- sicul qui Deo famulantibus plaeabilesmiseri'çordiièr
lando lerrarum dônis poiitificaïus quaniplures adJ, cxstileiunl. Quaproptcr cunclis, lam regibus,.qiiam
'
102S HENRICUSI FRANCORUMREX. 102?
reliquarum.dignitatum.-perspnis, praasenlibus vel A çampis; pascuis, omni qmiiinq lerra culla..videlicet
futuris, notum sit quod peliit a nobis quidani fidelis, etinculla, cum- cunctis nbicunque posilis ad eam-
noster Reinaldus cornes, filius Clhonis-cognomenio dem villulam pertinenlibus. Villam quoque Siedipla-
Willelmi, viri illusïrissimi, qtialenus 'Cluniacensi num, eceleslanique, cum decimis ci omnibus suis
coenobioin honore.primorum coeli, Petri-Videlicelet- perlinenliis; niaximeque seiernani consueludinem in
Pauli construelo, cui proeeslreverendus PaterOdiio, silva Maydunerisi: yillam:quoqueVesanensem, cum
coricederemus per hoc nostra) auctorMalis prsece- ecclesia et decimis, et cunciis' ad eamdem villam
piuin ecclesiam sive monasierinrn in honore Dei -ël pertinentibus, locum eliam qui dicilur Mulua, et
Saîvatoris Jesu Chrisli, ejusdenique 'Genitricis Ma>: •omniaad ,se perlinenlia. Sed et Gunlherium Popi-
rise, sanrlique Pelri aposloli, necnon et sancli Nico- -lianeiisem,cum omnibus qua?ipse visus esl habere,
lai confessprisalmi consecralum, ad habitandlim ibi lam in alodis quam in heneûciis comitum, etcuncla
Cluniacenses monachos, qui tam pro noslra quam omniiio possessione ejus, piscariam quoque Guiria-
omnium salule :Deo.assidue preces et-.votapersol- censem, cum omni.-terra ad eain perliiienti.Proefali
vani. Concedimus ergo jam dicto coenobiopratfalum igilur Reinaldi comilis, vel aliorum fideliumnoslro-
locum, siluni in episcopalu Vesunlionensi juxta Pql-, rum ôbiemperaniës peillionii cum consensu conjugis
liniacum, in loco.qui recle Vallis vôfcatur consiiiu- Yrmengardis, concedinius, sicut diClumest, Clunia-
-iuin, cum terra" et decimis, seu omnibus sibi perti- cènsi coenobiooâiniâ sùperius riïémoratà, àc velut
nentibus, etabona) mémorise Othone, cognomenlo j <mdiximus deiiiceps acquirenda, ad lenenduui et
Willelmo, sive Reinaldo ejus iilio, velab aliquo pos-: jni-eperpetùôpossidendum, sine cûjtislibètpersoha?,
sessore ibi collatisseui conferendis, et cunctjs ibi' vel nobis suçcedenlis' in regno, vel âllèrius cujus-'
"undeciinquein regno nostiO:acquisiils,:velih per-) cniiqiie ordinis seu dign'uaiis coniradicliône, vel ulla
.peluum acquirendis, Ad prsesens quoque quatuor : ab aliqiiô ibi rëlenia cûrisueiudine;Et hoc ut a nobis
ferreas caldarias, silusque eafum in salinis, et vi-<. verius'crédafur; et aposiéris nosiris non frarigatur,
neas qua?.quondam fuerunt Beàtricis,-.elomnia qua) propria manu noslra roboravi'nius, et sigilli noslri'
Cluniacenses monachi iri proediclo burgo acquisic- imprëssiône insigriirijussimus.
rini. In burgo eliam Giosoncnsi, quod. quia ibi ac-i Signum domni Radulfi régis. •
squisierunl,vel;prseterea acquirere polueruni, villam -'Aclum Logis, anno Incârnatioiiis 1029, régnante
denique Glenonem, cum ecclesia et deciriiis,"cum Radulfo rege anno xxxv.
servis et ancillis, cum yîiieis, silviiliSjpralis, ruribus, '
HENRIGUS I FUimWRUm REX
(AD. 1031-1060.)
DIPLOMATA
• T. - Aiiniacho usque..;.. Addimus,

p.rselerea firmando
Pro monaslerio S. Salvii apud Monsterolum. — ea
. Henricus avi sui Hugonis patrkque Robertidona-< quse-paler meus conlulit, très ecclesias, unani
lioneseidem loco fadas confirmai. scilicet in honore sancli Peirij aliam in honore san--
(Anno 1042.) ,' cti "ty'ingaloeiiterliam iii honpre sancli Salvii;saera-
[Dom MABILL. Annal. Bened., t. IV, Append., ' las; et transitum nova)villa?,...Inculcamus prselerea
p. 755, ex charlurio S. Salvii.] corroborando ea .qua? a primis fundaloribus loci
?In nomine sancla? et individu». Trinilalis,' ego. suntcoUala, scilicet-a Hilgodocomité, qui pra?di-,
Ileinricus gralia Dei Francorum rex, ele. clum sanclum nuper. a parlibus Brilannise propier
Unde locoS. Wingalôei Monsterolisilo a pluribus mejnm piralarnm deporlalnm hospitio cum libéra-?
collala, prseçepio nostro auclorilaiis firipamus et lil.ate et munificeiilia lempore.Ludoviçi imperaloris
'
sjgilli noslri impressîone signare praecipimus. In filii Caroli Calvi suscipiens, (ledit illi, in primis
primis ea quse a noslra liberalitate vel palris mei alriuin publicum, sepulturam scilicet advenarum et
Robeni, vel avi mei Hugonisproedicloloco concessa peregrinorum, deiride novem riiansôs sublus Fir'uii-
sunt, scilicet molendinos duos cervisîa? ûsibus de- laleni...i His addimus noslra anclorilale ,ea qua?
ssryicnles, a me allernm cum quinque accolis, el P conlulerunt Jlerlewinus cornés, -Raynerus, Halo,
alierum ab avo meo praedicio Hngonecum decimo Scylâldus-,Wenerannns, Clàrboldus, AWonuscornes,
poniis denario, et duabus écclesiis in memoria san- Anscerus, Saleco, Arn'ulfus cornes, Balduinus co-
cli Judoci sacralis, quarum iina esl infra munitio-. rnes, Gonïridus, Benzelinus, Alfridus, Ilagano, Âut-r
nem, alia super Uuvium cum piscaloria aqu»3ab gerus clericus, Balduinus marchisus, Ingerannus
1027 MONUM.DIPLOM. 1028
cornes, Rodulfus, Landricus-Largus, Halo, Frame- ,A nitens compulsas annuil. Si abbatî aul minislris
ricus, Hugo, Walterus, Herleboldus, quorum pri- ejus de hominibus forensibus, sicuii de ledis aut
nius Herlewinus cornes dédit in villa Sguira eccle- aliis lorliiulinibus, quidpiampolenuim aut vicinoruni
siam tinam in honore sancli Vedasli, cl villam qn;e aliquid fecerit injuslum, et abbas aut ministri ejus
Longum pralum dicilur, cum silva el arabili lerra et per se polerunt babere et recipere reclum, in boc
pralis. Dedil denique villam Silviniacum, etc. non Rotberius neque posieri ejus nihil clamandura
Aclum Monsieroli publiée anno incarnait Verbi habebunt. Si autem abbaii aut ministri ejus ad ob-
niillesimo quadragesimo secundo, el regni Henrici linendam jnstiliam defecerit virlus, el ob boc ipse
régis undecimo. Ego Balduinus cancellarius régis Roiberius aut posteri ejus ab abbate aut minis'ris
relegendo subscripsi (I). ipsius monili fuerinl el invilali ad faciendamdefen-
II. sionem; si per eos justitiam receperinl, tune ex
Placitum pro coenobioSancli Medardi adversus juslitia, quam vulgo voeanl Legem, terliam lanlum
RolbertumCodiciacensem. habebunt parlera. Quia igilur de juslis et injuslis
(Anno 1047.) custumis ad banc solani multorum testimoniis re-
[Dom. MABILL., De re diplom., lib. vi,,p. 604, ex cognoscensesl adduclus ; idoneôrumleslium nomina
chariario S. Medardi.] ,B quibus
prsesentibus id aclum esl el firmatuni, hic
Eo usque inoliuim bumanilalis vilium videmus inferius signavimus, ne ( quod posihac nunquam
prôfusum, ut principale quod est naiura? suis quo- fiericredimus) ad ampliusrequirendum vel ipse respi-
dammodonebulis obfuscet, el abjeclâ pur-ilale sim- rare audeal, vel suorum aliquis posierorum. El ne
plicitalis, girum laboris deleciabililer sub jugo cui ulterius fîeret, jussu régis in praesenliaruinomnes
se sponte supposuil, porlet. Unde necessario lesti- episcopi qui
subscripli sunt, analbematizaveruni,
moniis egel simplicilas rara fulciri, quoniam nequil quoi rex propria manu firinavii, alque sigilb)regiae
aliter humana?nialilia? multiplicala versutia vinci. auciorilalis consignari fecit.
Hac ex causa Raynoldi abbalis Sancti Medardi et SignumWidonis Remoruni arebiepiseopi. Signum
Rolberli de Codiciacoallercalio longa in prsesen- Beraldi Suessonum ep scopi. Signum Wallei'i Mel-
tia'm usque Henrici inviciissimi régis Francorum densium episcopi.Signum Gibuini Laudunensis epi-
perducia, ejus esl in juslo judicio el rcgali auctori- scopi. Signum Dvogonis Belvacensium episcopi.
lale fmiia. De pluribus qua?lyrannicavi facereinjuste Signum Rogeri Calalaunensis episcopi. Signum
valebat in abbalia, regeque juben'.e res eadem ratio Frolandi Silvaneclensis episcopi. Signum Rainaldi
finiia?allercationis bis conclusaelfirmala es!lilleris '< comiiis. Signum Guidonisfilii ejus. Signum Drogonis.
adieslimonium verilatis, ne ultraproedictusmilesvel i^ Signum Godcfridi. Sancli Quintini mililis. Signum
ejus poslerilas in aliquo submurmiiret, quemàdino- Balduini. Signuni Walicri Aibani, Signum Willermi
dum ssepissirae super ecclesias insaliabilis cupido fratris ejus. Signum Widonis vicecomiiis%Signum
morlalium facere solel. Nolum sit ergo omnibus Guidonis de Cerchia. Signum Wazeliui de Cbas-
sanctse Dei Ecclesisefiliis el fidelibus, lam futuris ncyo. Signum Widonis marescalci. Signum Drogo-
quam prsesenlibus, quoniam Rainaldus gratia Dei nis- pr;eposili. Signum Odardi. Signum Odelini
constituais abbas coenobii quod proeter moenia Cauicrarii. Signum Gunzelini. Signum Fulconis.
Snessionica?urbis fundatum est in honore sancli Signum Evraldi filii Hesselini. Signum Gerardi.
Medardi, magna necessilale compulsus lïenrie'um Signum Vivieni. Signum Àeilberli : Signum Henrici
regem adiil in abbalia Sancli Slepbani, in loco régis Francorum inviciissimi.
qui dicilur Codiciacus, coram episcopis et abbali- Descripia vice Rainoldi cancellarii jubente Rai-
bus ac nobilibusmullis qui infra noiali sunt asli- naldo abbale, anno incarnati Verbi millesimo qua-
pulandse causa veritalis; et supra Robertum pro dragesimo septimo (2), indiclione quinta décima,
cuslumis quamplurimis, contra jus et l'as in eadem
regni vero Henrici régis nouo decimo.
abbalia scilicet ab ipso levalis, querimonias intulil
auribus piissimi régis, adiuit ille regia coactus prx- D III.
ceplione, el qua? injuste praesunipserat el levaveral, Henricus I rex Francorum canonicis Carnolensibus
licel diu frustra nitens defendere, landem lam jussu liberutn concediifiscum Unigradum.
polenlissiini principis quam prseseiiliuniratione fir- (Anno 1048.)
missilna nobilium victus, id solum quod infra sub- [Gail. Chrisi. t. Vlll, p. 500]
scripsimus, in abbalia sibi delieri, de pra?teviiispoe~ In nomine sancla?et individus?Trinilalis, Palris
(1) Sequilur in charlnlario charia Widonis comiiis rurn scepîra tencnie. Ego Wido Ponlivoruiu cornes,
Poniivi concedeiuis coenobio sanclorum confe.ss. etc. Sig. Agnetis mea?fili».
Salvii et Wingaloei omnes ba'nnos el omnes de (2) In chariario scripîum eral, anno incarnati
quibuscunqueferfacluris jusiilias, quas antecesso- Verbi millesimo quadragesimanono; ai reponenduni
res sui lenuerunl, elc., an. MCRomana?sedis pra?- septimo, si indictio hic recle scripla esl, ducio cal-
Jsidenle domno papa Raynero, cognominaloPascba- cuio Henrici regni ab ejus coronaiione, anno 1027
sio, Remensis ecclesia? archicpiscopaium leneule facta. Couler placitum Philippi régis conlra Alberi-(
Manasse, sancla? Ambianis ecclesia; Perrevino [/. euin Cauciacensem. Hic exlra ordinem signum Hen-|»
Gervino] ponlifice, Norinanno hujus ioci abbaie, rici regis posilum esl, quod primum esse'debucraî.
Philippe rege cum filio Ludovico anno XL.Franco-
Ï0S9 HENRICUS I. FRANCORUM REX. 1050
Videlicet, et Filii, el Spinlus sancli, ego HENRIOJS A libenler snecedendo. Neque ènïin locum ofïicii vd
Francorum rex Dei gratia. sedem celsiludinis usurpando appeiere débet, qui
Si erga euUnm sanclorum et ulililalem eedesia- ejus effeelumvindicare non andet. Unde nos libe-
rirm aniiquorum insiilulio nos voluit esse devolos, ralitalem el munificentiam règnm el imperalorum,
quanlo magis erga singularem memoriam noslr;e quibus cum officiolum dignitate, Dei gratia proeve-
salvalionis,videlicetDei Genitricis, quam post Deum niente, successimus, pro posse exsequentes, erga
credimus el cmîfidimus non solum noslra? salulis loca sanctornni el congregaliones fidelium diviua?
amminiculum, sed el plénum eflecium ! Unde pro niajeslali famulaiilium, ita libérales et devoli cul-
aCquisilioneailernoefeliciiatis adinodum sollicitas, tores esse cupimus, ut ab eorum excellentia et
circumspexisi circa me aliquid habërem, quod ejus largilale desides el dégénères esse non videamur.
famulatuiel promerenda?gratis?inipenderë pbssem: Et licel hoc in commune omnibusecclesiis debuerl-
el hoc niihi aliquanlisper c'ogîlanli ad memoriam . mus, ut eis ainminiculari el subvenire dignumjudi-
Tëdiii caiionicoruni Carnotensis ecclesia), quam caremus, illoru'm tamen necessitudini propeiisius
•ssepiusinculcaveranl, pelilio, per quam a diversis debemus débite el ratione condescendere, quos in
exhibilionibuset exactione illa, qua?vulgari nomine servilio noslro insudasse, cl in fidelilaie noslra
Vicaria vocalur, illam fiscum, cui Unigradus[al. In- B conligit vehemeniius élaborasse. Notum siquidem
greiumj vocabulumest, liberum ei quiëium deinceps esl omnibus pêne regni Gallorumincolis quantum
esse concederem. Ego vero pelitionis ipsorum ex- laborem impenderimus in caplione caslri quod No-
aggerando cumulum, universa concedo qua?cunque vum vocalur. Ad quam slrenue el viriliier peragen-
quadibei terra prsefaii fisci niihi el meis hacteiius dani, magnum solamen nobis proebuil locus S.
persolvere consueveral, quatenus in eo habitantes Bartholoniei (i), Alberto ejus loci lune temporis
luliiis vivere, et ideirco quoecunqueab eis usibus alibate, diligeriter el conslanier adeo insistenle, ut
canonicorum debentur, plenius valeanl reddere, eliam a meis sa?pe monilus essem, ul ei bonam
exceptis quatuor sextariis vini de unoquoque ar- vicem redderem, et dignam remunerationem pro
penno, quos niihi advocalionis gratia relinui, qua • riierilo cohferrein. Qua persuasionis induelione
tinus si in posterum quis ei fisco injuriant inferre meorum provocalus, deliberavi quoererequid pra?-
lënlaveiil, rege auxiliante superno, me advpcalum dicto loco et abbali possem exhibere pro sui hene-
sibi seutiat esse infestant. Et ut noslra?liheraliiaiis ficii et laboris remuneralione. Sed cum comperis-
munilîcenlia omnibussancla?matris Ecclesia)fideli- sem ab abbate et habilatoribus loci advocalionem
bus el noslris esset nota, summo sludio et diligen- abbatia?,quam quidem caslcllani lenueranl, sibi et
lia praecipimusexarari el sigilli noslri impressione ' suis fuisse infeslam, eo quod multas injuriaspubliée
signari : quatenus quod manu propria signo crucis él privalim per eam perpessi fueranl, consilio et
-inipressoslatuimus esse ralum, per curricula suc- aslipulatione meorum, jara diclara advocalionem
•cedentium lemporum maneat inconvulsum. El.si cum beneficio ad eam pertinente, proediclo omnino
quis hujfis conventionis esse lenlaverit violator, concessiriiusloco.
quod absil, iram Dei incurral, alque nostra nostro- Deinde nostra? serenitati suggësserunl quod ab
rumque auclorilale convictus absçedat, etpro illicila archidiacono.qui procuralor et piovisor ejusdemloei
prsesumplioneauri libras centum regali fisco per- ad uiiljiatem esse debueral, mulia sub obleniu
solvai. canonica? instilulionis patiebanlur adversa. Pro
Aclum publiée Parisius anno Verbi incarn. 1048, quibus ssepius apud archiepiscopum proclamantes
indiclioneprima, régnante Henrico rege xvni aniao, ssecularibus negoiiis arebiepiscopo sa?pius inlenlo,
xv KalendasMaii. pacem secundum quod voluerant, el sibi necesse
IV. fuerat, non obiinuerunl. Hac necessilale coacti,
Privilégiant
— pro monaslerio Sancli Theodoriciprope nobis imimaverunl quid paiiebanlur adversi. Huic
Remos. Adjulus rex ub Albertoabbale in expu- amicabililer aggressus
gnalione Gaslri-Novi, ejus monaslerium a jugo D compatiens cenqueslioni,
advocalorumel vexationibusarehidiaconorumab- sum archiepiscopum cum'ecclesise minislerialibus,
solvit. petens ut quod conlraicanonuin slaluta el apostolicaî
(Circa an. 1050.) sedis décréta perspicue injuriosum erat, omnino
[Dora MARTEKE, Ampl. Collecl.,I, 422, ex ras. prseiermitiereni, el quidquid màlorum exigi polerat
S. Theodorici.] sub specie boni, causa noslri amoris et pelilionis
In nomine sancla?el individua?Trinilalis. Ego(5) omnino fruslrarent. El hujus pelilionis cohdilionem
HENRICUS, gratia Dei Francorum rex, successoribus posiquam ab illis non volunlarie obtinui, sub im-
meis regibus pacem et salutem pressione noslri sigilli scriplam, ël manibus fide-
Omnis quicunque alicui in aliquo dignitalis gé- lium nostrorum corroboratam, prscdicla? ecclesise
nère succedit, ejus imilalor esse débet in omni publiée contulimus, et per assënsum cunclorum qui
boneslalis proposito, cujus officio se mancipavit affueruiil conlradidimus. Pelimus ergo successorés
(5) Aliquamhujus diplomatis parlera edidit Ma- (4) Locus S. Bariholomoei esl monaslerium S.
billoniusin AnnalibusBenediclinis.toni.IV: inlegrum Tiieodericiprope Remos, cujusiUeâposlolus.prima-
hic damus. rius palronus haclenus agnoscitiir.
4031 MONUM.DÎPLOM. 1052
noslros ut quidquid pro salule animarum suaru.m A duas à ecclesias el medielalem ipsius villa?.In Castro
c Monte-Vasconnm capellam. In villa S. Victoris
de
slatuerinl, et velint esse in perpelnum, ita hoc
noslnim slaluluin per curricula teraporum, per eos duas ( ecclesias : in territorio Rocensi ecclesiam S.
contra episcoporumalumnos servelur inconvulsum. Desiderii ep. et mari. In territorio Lugdunensi, in
Hoc aulem noslra?auclorilalis prfçceptum, ne alicu-, villa ] qua?dicilur Sqciacus, ecclesiam S. Maria?cum
lemerilas conlra fas el violare 'ipsa villa et omnibus ad eam perlinenlibus, et
jus jura p,ra?sunierel,
in consessu episcoporum nostrorum firmavimus, et 'eliam perplura proediavillarum, lerrarum culiarum
' incullarum, silvarum, vinearum, aquarum et
el
per eorum excommunicalionein corroboravimus, et
praesenlia(5) papa?ad hoc idem faciendum prasen- I
pascuorum. Quisquis aulem aliquam conlroversiam
tari jussimus. Convenlionem denique quam archi- vel calumniam huic donationi inferre proesumpse-
' . . . . pelilio illius irrita nostro pra?ceplo fiai;
ril
episcopus el archidiaconus nobiscum firraaverunt et
el pactisunl, scriplo noslri pra?cepliinserere placuil ' episcopi compatriola?plenam vindiciam faciant.
Habeal aulem praîdieta ecclesiam licentia adangendi
ne.quis in posterum emergerel, qui inde aliquid
addere ,vel minuere, seu commuiare aliquando cl ' accrescendi jussu noslra?majeslalis. El quidquid
posset. _. redores ejus in quascumque partes noslri salvo
V. B.
BJjure ecclesiastico acquisierinl, lam in villis quant
in prsediis, aul aliquibus bonis, firmilaie noslrse
Privilegium Henrici 1 Francorum régis pro Casoe-
Dei monaslerio. majeslalis signaviinus; et lam fulura acquirenda,'
(An. 1052.) quam prseterila el acquisila bona tradidimus él
[Gall. Chr. II, 1031.] aulhorisavimus, elc.
' In nomine Hoc autem proeceptum, ut validiori aslipulalione
Domini, etc.
Nolum esse volumus nilalur, annulo nosiro sublerfiririavimus, cl Arver-
quod _nostrara adiens mansueiudinem venerabilis nensi episcopo et cseteris noslri regni auclorilaie
vir »l Deo dignus Roberius Brivatensis canonicus et episcopis mandavimus.
Ihesau'rarius, a domino Rencone ..... Arverno- Aclum Viiriaco palaiio publiée oblentn dora, et
ruin episcopo missiis et per hueras commendalus, venerabilis Hugonis Niveruensis episcopi, mense
innoluil se quamdam ecclesiam in pago Avernensi Septembri, luna xi, ab Incarn. Dom.an. 1052, anno
in ereino silam, el adeo honoribus ampliatam, regni domini ac inviciissimi Henrici régis xxi.
Casam-Dei nominalam, ad culmen cl honorera ab- Subscribunthuic proeceploproesulesqui sequunlur:
balia? promovere velie, noslra; liberalilatis jussu et' AymoBilnricénsis arcliiepiscopus.' Renco Arvernen-
et sui ' C sis ep. Hugo Nivernensis: Màinàrdus Senonensis
poicsiale, episcopi permissione. Agenles archiep. Arnulfus Turon. Isambàrdûs Aurelian. epi-
ilaque cousiliuni. commune cum proceribus et pri- scopus : Enzelinus Paris. Agoberlus,Carnet. Heri-
moribus palatii nostri, décrevimus ejus annuere. bertus Autissioil. Helmuinus Aùguslod. Guldo Ca-
cl lam nosiro bilon.
precibus, pro [/".,noslra], quam pa- Ex principibuset optimalibusRoberius Burgundio-
*
lrum nosirorum iiidulgeniia.'per pnccepiuni noslra? num dux régis fraler : Odo ejusdem régis (rater :
firmilatis aulhorisainus, el abbaliam fieri jussimus5 Guillelmus,Aquiianorumdux : Guillelmus,Norman-
et pcrm'isimus, elc. norum dux : comités Guillelmus, Rod'ulfus, Theo-
baldus Hainaldus, Seguinus. Sciolus scripsit ad
Umillimus plurima de hac nova abbalia ecclesia; s viçemBalduini régis cancellariixii Kal. Octobris.
Claromonlensi subjecln, cum onere persolvendi prc' Eodem fere lempore Léo papa idem monaslerium
censu libruni incensiin feslo AssnmptiùnisB. Maria;. sub tuitione S. Sedis apostolicoesuscepil, diplomate
Reliqua quoe continent cataloguai possessionum na- dato vi nonas Maii, ponlificalus sui anno iv, lndicl.
scentis monaslerii descrijisimus. V,poslea vero lot hujusmodidiplomalibussiveponlifi-
Dona eliam pro Dei aniore cl lîniore ecclesia? c ciis sivereg'iis,etc.,donalafuil abbalia Casoe-Dei,utex
prsedicla? concessa , auciorilaie noslra? poieslalis illis facile amplumvolumencolligi posset, sed ab illis
commemorandisabsliiiemus. Pnmi benefactoresfue-
et
signaviinus, sigillo regio confirmavimus, scilicet
il. nmf Slephanusde Mercorio, Gerardus de Turlanda,
in eadeiiivilla ecclesiamquamdam in honorera SS.i. r. rj Willelmus de Baffia, sed proeseriim Guido dictus
înailyrum Vilalis et Agricolseconsecralam. lu ler- Guillelmusvu Aquitania;dux.
rilorio Brivalensi ecclesiam unani in honorera S.', VI.
Andréa?de Comps. cum omnibus ad eam pertinen- Cliarta pro monaslerio S. Victoris Nivernensis.—
libus. In vico Tuniaco ecclesiam S. Gerniani mar- Erepla e laicorum manu abbalia S. Victoris Ni-
vernensisreslauralur.
lyris, cum ipso vico el omnibus ad cum perlinenli- '- (Anno 10S5.)
bus. In territorio Fornoliensi ecclesiam cum ipsa a [D. MARTENE, Ampl. Colleci., t. I, p. 434, ex archi-
villa et omnibus ad eam periiiientibns. Ecclesiam n vis S. Vicloris Massiliensis.]
de Bello-pomerio cura ipsa villa el omnibus ad eam n In nomine sancla?el individus)Trinilalis, HENRI-
perlinenlibus. Capellam de Casiello Bullionis. Inn eus, gratia Dei Francorum rex.
vico Luziliacd 1res ecclesias cum ipso vico el;l Sianl omnes posleri, quoead inslauralioncm san-
omnibus ad eura perlinenlibus. In villa S. Doniuini li clac Ecclesia? cai-holica)pertinere npscunlur, sine
À
(5) Haud dubium Leonis pap;c IV,quando Remos accessit, el in ecclesia S. Remigii, quam consecrave-
rat, concilium celebravii.
1053 HENRICUSI FRANCORUMREX. 1034
llubio regii culminis slalum magnum proeparare A jëslalis confirmaremus. Quorum peiitioni libehler
comprobalur,ci non soium stalum regni in prsesenli acquievimus, et domini sicut eral astipulavimus;
corroborai, sed eliam in futuro a?terna)reiribuliô- staluimus quoque ul ad prislinum slalum ecclesia
nis prsemiuntsibi conciliai. Quapropler nolificamus illa reverlatur, el abbalia resliiualur, res alque ec-
omnibussancla?DeiEcclesia?filiis, tant prsësenlibùs clesia?disperlila?et a pluribus subiracia? siipradictae
quam fuluris, quod majeslalis noslrse prsesenliam ecclesise;'. . . . uanlur noslra .auciorila e, et nulli
quidam clericus nomine Belinus adiii, rogans ul sit l'asex ipsius bonis aliquid ullerius diripere vel
privilegio noslrse auctoritatis confirmarermis quod- auferre. Sancienles sancimus ul quisquis ecclesiam
dain do'nura sibi a Nivërnensi comité-Willelmo et illam ex nosiro heneficio augmenlare voluerit, aut
qttibusdam aliis Nivernensibus primoribus factura, aliquid ex aiitiquiius ereplis bonis restiinere, dispo-
scilicet in suburhio Nivërnensi quamdam ecclesiam neiiie Deo, seuvex"propriis. .... liberam habeat
in honore S. Vicloris«onsecralam, antiquissimam in omnibus poleslatein per noslra? auclorilaiis gra-
videlicet, et ex'primis supradicla?tirbis abbaliam tiam. Placuît eiiam ul nullus aneliiepisr.opi.is, nullus
primis lemporibus locupletem, pluribus dotatam, cpiscopus, nullus in.sancla ecclesia proeposiins,
angmeniaism, Jet-dilatant, postmodum vero mûndo r, nullus dux, nullus cornes aul vicecomes, railla?soe-
jara in malignoTJosiio,partim pasiorali in curîa de- culares personse, polentes vel impotentes, aliquid
soiaiive desiiluiam, parlim pessimoruni Chrisliâ- soecularein ecclesia illius abbas igitur ab
îiorunt barbarie dirulam, et, ul verius falear, usque- omni vénaliiate Deo dignus ibi iiislilualur, nullius
quaqne sub impiorum manibus ihcùrvatam el hu- poleiiiis gratia aut voluntate, '
sëd fralrum Deo iriibi
miliatam. Hanc éx regali domiiiio, ut multa alia deservieniiiiBi eleclione, non ssecuïari sîemmale
eniàncipatam, et comili Nivërnensi beneficiario generosus inquiraïur, non qui.ssecularibusdelecla-
jure a "proedecessoribusnoslris regibus iraditans, bitnr, non îii a soeciilaribussoeenlariterobligelur,
quidam Frolniundus post coriiilem habebal, miliii- quia [sicut B. Gregorius] ail, qui inyitalus renuil,
bus disperliveral, majus déderal, minus sibi'dede- qua?silusrefugit, sacris est aitaribus promqvendus;
rat, minus sibi retinuerai, Sic ilaque ecclesia dese- sic qui ultio se importune ingesseril, el sibi abba-
lala et ad niliilum redacla, pêne desifuc. v;'--. .' liara quaesicril,nullomodo ad Jiochonoris digni suni.
esse ecclesiamnimirum a fundamentiseversa. Deus Ecclesia illa ab omni sa?culari jugo libéra perma-
anleai onmipolens marlyris honorera et ecclesia? neal, nullum.. . . . pastorem inibi insliluere pra?-
nôiricnnon iniriui volëns, quenulani clèricura pra;- suinat, nullus recipiatur nisi quem elegerit fraier?
ciegit, qui ab ipsis cunabuiisin ecclesia?illius arao- jfjriitas de Dei misericordia unaniniis et préyida. HaT
rerii exarsit, ibi in puerilia, ibi in adolescenlia, el beat itaque jara dicta abbalia (6) ïiberam açquirendi
usque ad perfeclâm selalem Deo sub clericali pro- vel comniuiaridi faciiliaiem. . . .... ... . . .,.. . .
fessionenlîlilavit,caplivalam ecclesiam, quam insice .. . habei mil habuerit, quidquid salvo ecciesiaslico
posl Deum diligebal, quoadpoluil, adjuvit et auxil, jure acquisierit, salva riosîra et ecclesia? mairis
atqiie til eam-oriens ex alto visitare dignarètur, în- condignareverenlia inconvulsum,flrinum, et stabile
lernïinalive"oravit el exoravit. Hic assensu Hu- permànèal. Si qiiis veroiiigerens se. , , . .... ......
gonis episcopi et Willelmi comiiis supra laxaium ..... abbas loci illius ad.regal. ....., ... ...plenain
Frotniuiidum adiit, et ul caplivalam ecclesiam a vindiciani rèceplurum se non discredal; VersipellJs
caplivis capiivaia a caplivilate rcdimërel oravit, ei autem nihil super hc-cproficiai, sed fisco regio cen^
liberàliiaîenilibère derogatam resiaurarei admoriuil, tumiibras auri persolvat. . . ..... . muniflcenlke
admonehdb desùdavit, de Dei îitisericordia quod auclorilaiis semper in Dei nomine oblineat firmi-
qusesieralimpelràvit. laiis yigorem, îuanu propria subter eam firmamus,
"lgitur jara dielus F-rotmundus amore eharitalis et annnli noslri irapressioneroborainus.
inliinsecus lactus, utpole viri venerabilis verhis Ego Balduinuscancellarius relegendosuhscripsi.
aeeeiisus, comilenradiil, et ei quod ab ipso liabere D Aclum est Carisiâco palaiio, aslante exerdiu,
videbatur, scilicetSancli Victoris ecclesiam ilcreli- anno xxii regni Heinrici régis, Kalendas 3îaias,;
quil. Cornesvero'ar'dbremviri venerabilis adimpleii- lima x, indiclionevi,"
dmn adjudicavit,hune advocavil,alque ecclesiampro /.Vil.
Deiamore ei liinore, et prsedecessoruntnosiroruiri CJiarlade lilwrlale data cuidam Ainqrdo.
reguni aiiiinariim reqiiïe dono dédit, nihil pro ex- (Anno 1058.)
caïubio accepii. Non multo posl supradiclus cornes [D.MARTEN.J Thesnur.Anccd.,1,183, ex.autographp.]
auclorilaiis nostra? magnitudinem cum jain dic:o In nomine sancise et. individua?Trinilalis,. ego
sacërdole adiit, et aurïbus noslris factuni islud in- HENRICUS Dei gralia Francorum rex.-
limavit, rogans ac mulla prece cum sacërdole ex- Noium fieri volo omnibus meis fidelibus, lam
posrens, ul pro anima? mea? requie parenlumque prsesenlibus quam et futuris, quod Gausbertus cJe-
iioslroruni dorium islud auclorisaremus ma- ricus de Sancla Maura per, absolutionem Gauffridi.
('6) Hanc Niverhensem S. "Victorisecclesiam gerim subscribenle. Hugone III Nivërnensi epi-
Willelmus, Nivernensium cqmes, anno H)85 sub- scopo. . . -.---.
jecil monaslerio îîeala? Maria?de charilale ad Li-
t'ATRCÏ..CL't. 33
^>Ô5o MONUM.D1PLOM. 1036
-comjtis, annuenlibus Arembiirgc maire sua, Ilugone A anno ab Incaynalione Domini millesimo quinqua
fràtre suo, Jachelina sorore sua, posiulavit ut gesimo septimo, Henrici vero ïcgis vicesimb ss-
concédèrent pro remedio anima? Willelmi fralris ptiuio.
sui niiper dcfuncti, euidam suo homini nomine IX.
Ainardo, domini libenatis, qn'od'ila el fed more Charla Benrki régis pro monaslerio Sancli Pelri.
regio, excusso scilicet de palmo denario; eo ilaque . (Anno 1038.)
lenore ul pateant ei ul libero via? quadrali orbis. [Gall. Chr.. VI1J,501.]
El si quis contra, banc libellaient assurgere lenla- HENRICUS gralia Dei Francorum rex.
verit, régi coactus cenluni libras auri exsoival ; Cum regalis solium digniinlis multiplex viriulum
snaque reclamalio irrita in perpeluum maneal. Et culliis exornel, liberalilas lamen el munificenlia
ui'firma et slabilis peniianeal, eam meo sigillo in- inler bas proeeipuumlocum lenel. Notant sit ergo
signire feci. omnibus, quod quidam meus fkielis Alberius no-
Aclum Turonis xiv liai. Fcbruarii, anno incarnati mine, filius Ribaldi nobilissirni viri, nostra? sere-
Verbi millesimoquinquagesimosexto, regnique Hen- nilalis adiil ^proesenliam,obmxe postulatis, ulregali
rici régis vicesiraosexio. „ pielale noslra? munificenlia?assenlando, suis preci-
Ego Balduinus cancellarius relcgendo sub- bus aurem inclinare dignaremur, videlicetul qiiam-
scripsi. , dam ecclesiam, quam paier ejus fidelis noster Ri-
VIII. haldus in honore B. Germani Allissiodorensis epi-
Henrici Francorum régis diploma quo abrogat in- scopi, in Bruerolensi vico pro .sainte anima? suse
juèlam consueludinem.— Ne porloe civilulis Au- conslnixeral, sancto Pelro ap.os.lolo,.in coenobio
relianensis lempore vindemioeclaudaniur- nec cu- suburbii Carnolina? urbis, alque ex rébus quas ex
stodes udhibcaulur . . nosiro benefleio possidere videbatur praefatam ec- •
(Anno 1058.) - clcsiam, lam ipse quam ejus fidèles pro Dei amore
[ACUERÏ,Spicil. lom. III, p. 401.] clemenlia locuplelare liberalilcr quivissent. Cujus
In Chrisli nomine ego HEINRIGUS, gralia DeiFran- juslam peliiiouem jud/icaaies cum episcopo Ago-
cofnni rex. berlo, in cujus dioeeesiecclesia est, nec non et opii-
Notant volo fieri cunçtis fidelibus sancise Dei Ec- matibus noslris dignum duximus pro noslra sainte
clesise, lam pra?sentibus quant fuluris, qualiier el inlegrilale regni noslri assensum pra?bere. Dar.ius
Isembardus Aurelianensis episco;us, cum clero e' ilaque ei licentiam ut proefalamecclesiamex nosiro
populo sibi commisso, nostram sereniiatem adiii, p beneficio quod possidel, amplificel, el quidquid ei
conqueslionent faciens super quadara injusla con- conferre volucril, ila s'il liberum ab omni judiciaria
suctudine qua; videbalur esse in ea urbe, videlicet poles'late solutum, ul idem fidelis nosler Alberius
de cuslodia portarum, qua? cuslodiebanlur el clau- liacienus a nobis teiiuit, elc. Placuit eliam noslra?
debanlur civibus lempore vindemia?, el de impia pietali huic operi addere de rébus quas ipse Alber-
exaelione, vini quas faciebanl ibi ministri noslri ; ius dédit pncfaia?ecclesise,elc. Ego Alberius nobi-
obnixe et humililer deprecans, ut illam inipiani et lissirni Ribaldi filius cupiens coelesiiumnancisci con-
injuslam consueludinem sancise Dei Ecclesia;, el soriiura, favenle charissima conjuge Adelaisa, libe-
illi, clero et populo, pro amore Dei et pro remedio ram ab omni'calumniàhoniinumecclesiamde Brue-
anima?noslra?el parenium iioslrornm in perpeluum rolensi vico, quam paier meus in honore sancli
.penlonarein. Cujus pelilioni bénigne aunuens per- Germani episcopi conslruxit,cum alrio, sepultura et
donavi Deo,sibi et clero et populo supradictam con- décima ecclesia? qua?in manu noslra esse videiur,
sueludinem et exactioiicm perpeiualiler. Ita ul sanclo Pelro Carnolensi conce io, ul monachieant-
nulli amplius ibi custodes habeantur, nec porta? dem ecclesiam leneani, aliare quoque ejusdem ec-
sicut soliium eral illo tehipore loto claudaniur, nec clesia; quod ab episcopo Carnolensi in feudo lenue-
viirani cuilibei tollalur, nec exigalur. Sed omnibus D ram. Huic largilioni mese dominus Agoberius epi-
sit liber ingressus, el egressus, et unicuique res sua scopus, cum consensu canoiiicorum qui cum ipso
jure civili el aîquilale servelur. Na?caulem perdo- eranl Drocis in curia régis, addidit pelitione Lan-
jialio ut lirma et slabilis in perpeluiim peruianeret, (Irici abbalis et noslra flexus. lient censura ipsius
Jioc lesiamcniuin nostra? auclorilaiis inde. fieri vici cum decinia mercati concedo, elc. Simîliter
volumus, sublerque sigillo el annulo nosiro firina- monacbisSancli Pelri concedoliberum transilum per
vimus lolam lerram, ul nulla unquam consuetudo ab eis
Signum Iseinbardi Aurelianensis episcopi, S. Hen- requiralur de piscibus, de corvis, seu de rehus
rici régis, S. Gcrvasii Remensis archiepiscopi, omnibusqùsenioiiachoruraesse osienduniur. Possem
S. HugonisBardulfi, S. Hugonis bulicularii, S. Hen- addere, qua?mei fidèles loco pra?dicio conlulerunl,
rici de Ferrariis, S, Malberti prseposili, S. Hervei sed quia alias scriplum esl, corrpborare banechar-
viarii, S. Herberii subviarii, S Gisleberti pincer- lani sigillo régis cum nomîiiibus oplimalunt fe-
nae, S. Jordanis cellarii. Balduinuscancellarius sub- sliiio, elc.
scripsit. Signum Radulfi comiiis, sig. Walierii comiiisilJJi
Datant Aurélia? publiée vi Nouas Oclobris, Radulfi, sig. Hugonis comiiis^sig. AIbcrli,signum
1037 HENRICUSI FRANCORUMREX. 1038
Theudonis fralris ejus, sig. Guarini fratris èjusdëm, ^ quatenus in pér'petuuriiregiojure ab omnibus ïbre
sig; Frèderici, sig. Baldiiini, sig. Simonis, sig. Agb- coricedalur libéra, tant videlicet iriir.i amhiium
liërli episcopi, sig. Hugonis decàni, sig. Guillelini niunitionis ejus, quam exlra in procinclu illius, in
pra?ppsiti, signum Sigonis, signùra Ascelirii, sig. ielorieis, in fredis, injusliliis, in omnibus qua?cun-
'
Gcncélinidecani. que jus noslri exigit fisci, nento unquam illam in-
X. quîetare atideal. Canonicî etiam banc polesiatem
Henricus i rexinduclt cammims régulâtes in eccle- habeant, ut, abbaié.obeùnte, assensu fratrtim, boni
siam S. Martini a Campis*,a se reslauralàm. testimonii vifum, nemine perturbante, restituant
{Anno 1060.) ' Verum etiam ut ea fisca firmamentoleneanlur sla-
'; [Gall.Chr. VII, 32.J . bili, hanc charlam m qua, me prxcip.ienle, ha?c
în nomine sancise cl individus) Trinilalis, etc. omnia scripia sunl, sigillo,meo suhlerfirniavi. Ego
lgitur ego HENRICUS, Dei- gralia rex Francorum, ipse rex Henricus et regina pariier, et Pbilippus
sedula cogitaiione recolens qualiier decorem domus filius meus cuni fralribus suis manu firmalam cor-
Domini el locum habilanlium [al., hahitàtionis] ejus roboravimus. Qiiam quidem Mainardus Senohuni
dilexi, omnibus tam prsescntibus quant fuluris no- n archiepiscopus cum Ymberlo Parisiorum pra?sule,
tant fieri volui. Porro ante Parisiaca?urbis poriam aliique quam pkirimi, tain ponlifices quam ïaici
in honore confessorîs Chrisli Martini abbalia fuisse principes confirmarunt et. corroborarunt omnibus,
dignoscebâlur, quant lyranniéa rabie (mjasi non supra menioralis favenles. Si quis aulem posihac
fuerit) omnino delelam, ab inlëgro ampliorera resti- privilegium hoc violare prsesumpseril, priraunt sa-
lui, ecclesiam, qua? diu sierilis amissa proie fleve- crilegii siye lanla?auclorilaiis neglîgenlia?reus dura
i'àiv qusèrens reddere secundam coelesti Sponso; anailieniale feriatur, deipdé riefanda?prsesumpiionis
religiosôrûm- corisilio virorum, canonicos régiïlari irritas gravi census dëlrimenlo damnelur. Anno
cpnvërsaîione ibidem Deo fanlulanles altituiavi, ul reg<iisupra dicli régis xxvu.
sine sèllicitudiné niagis divinis quam sseculi curis (7) Acium anno ab Incarnatione Domini 1000,
vacantes valeant viveie, de lacultalibus dotent fa- indict. xv, Parisiis publiée,
ciens ecclesia? ob remedium palris mei matrisque Signum Henrici régis. S. Philippi régis. S. Anna*
iriea?animarum, alque pro mei conjugisque mea?et regina?. S. Mainardi archiepiscopi Senonensis. S.
prob's salule et pace hsec illis largior possidenda GervasiiRemensis archiepiscopi.S. Ymberiiepiscopi
perpetuo jure : aliare in primis ejusdem basilics? Parisiensis. S. Odolrici archidiaconi Parisiensis. S.
omni clasificaluni liberlale, el terras.quas circà 1 Baldiiini cancellarii, S. Voizelini capellam. S. Ri
eamdem ecclesiam prius habebam, el quas ibidem chardi capellani. S. Radulfi comiiis.; S. Tbelballi
Ansoldus cum nepotibus suis Milonescilicel el Wa- de Moniemorenci.S. Rainaldicamerarii. S. Albrici
rino niihi dédit, concedenle Hugone comile prppter coneslabularii. S. Willelrai seniscalci. S. Hugonis
proefali Milonis reconciliationem, qui lune reus biilicularii. S. Roberti cocu S. Radulfi Belvaceri-
inagiti criminis eral adversum me; sed precibus sis. S. Yvonissubcamerarii. S. Walleri filiiBerneri
Yinherli pra?sulis accepta lerra? cullura a supra- S. Araalrici Rufi. S. Willelmi fratris Baldrici. S
dictis mililibus, commissura illud (unde cenlunt Widonis Arahianensis episcopi. S. Walleri Melden
libras juslo judicio exsolvefel)*diiiiisi; Has ego [«/., sis
sitas eidèin eccle- episcopi. S. Elinandi Laudunensis episcopi. S
ergo] terras Circa muros ecclesise Frollaiidi Silvaneclensis episcopi. S. 'Trecensis.epi-
sise concedo, ea videlicet liberiaie ul nullus in eis scopi. S. Roberti filii comiiis Balduînï. S. AVidonis
aliquam redhibitionem exigere prsesumal : apudPa- Ponlhivensis comiiis. S. Baldrici. S. Engenulfi. S.
risios vero molendinum unum ; in villa quse dicilur Amaliïci de Monleforli. S. Slepbani prseposili.S.
Alberli villare, lerram quant ibi habebam : Noisia- Framerici coci.
cum vero .super, Maternant siltim, cum omnibus XI.
reddilibuset Tedhibilioiiibusterra?,,silvse, vinearûra >Henricus re.x ecclesiasSS. Stephani, Juliani, Sève-
alque pralorum : in territorio aulem Meldcnsi vil- rini, el Bacchi canonicisParisiensibusiradii.
lam nomine Anethum cum omnibus reddilibus et (An. inc.)
redhibilionibuslerra?,silva?,vinearum, alqueprato- [Gall. Chr. Vl'l, 31.
rtnn : de reddilibus quident passionis, vieria? silvse In nomine sancla?et individua?Trinilalis, HENRI
alque liegii [<i/.,leigii]omnem decimam.Ilem in pago eus, gralia Dei Francorunvrex.
ParisieiisiBongeiascumomnibus reddilibus el redhi- Noverit posterilas omnium S. malris Ecclesia- •
bilionibus libère sibi adjacenlibus. Sed el in pago fidetiumel noslrorum, quod quidam Imberlus Pari
Lauduriensi Disiaci (excepta altari) dintidiurit cum siacensis Ecclesise episcopus, nostra? serenitaii'
prsefaiis possessionibus habeant, leneanl, reganl adieril prsesentiam, rogans et obnixe poslulans u.
alque possideant. Illud ergo praùermilti îtullatenus guasdam ecclesias in suburbio Parislaçensi, noslra
volo, quia prsefaiamecclesiam ea firniilale munio, poteslali et antecessorum noslrorum anliquilu .
(7) Annus xxvu regni Henrici et annusinChrisli clione qua?non xv ul in charia, sed xin anno 106'
J0G0 noa convèniuiit, error est proelerea indi- numerabatur.
.1009 MONUM.DIPLOM. !0i0
mancipatas, S. Slepbani scilicet, Juliani marlyris, * vilare supplieii speramus incendium, si in quantum
Severiiii sqlilarii, nec non et sancli Bachii, quatum noslrse permilt'uur facullali, divintim eessamus ex-
qusedam olira abbaliarum dlgnilale sublimât*, et plere minis'erium. His igitnr aecensus monilis
ideo receptaculumet slniionent congregaiioni cano- ego Henricus princeps licet non idoneus in regnum
nicoruiii pra?benles S. Maria), sed propier regni Francorum, Deo volenle, consiilulus, tam domini
perlurbationem rébus conccssis spoliatse soliludini Imberii P.;risiorum prscsulis acquievi petiilonibus,
vacantes, parvu-m aul nullum aniiquse possessionis quam Chrisiicolis omnibus tant futiiris quant pra?-
relinueranl slalum, praîdiclse congregaiioni conce- Seniihus revereniiam Chrislian-a? religionis debiia
derentus. Sed quia apud nos pro suis nierilis praa- nec non condigna veneralione colenlibus. Sincla?
diclus episcopus eral magnus, ejus volumaii noleiir matris supradicla? féliciter a cunabulis cducalis
les aliquid derogare, concessimus ejus pelilioni uberibus innolescere de revi, ul ubbaliolam quam-
prsedicta Ioca regali praeeplo et libcraliiale, eo dam in silva qua? L.ea dicilur, patris mei Rodbeni
pacto et conditione, ut quandiu Giral.lus clericus clemeiitiain honore S. Germani fabricaiam, S. P'arï-
earum possessor vixerii, sine inquietudine per as- siacensi Ecclesise concederem. Quoi, quia dignum
sensum caiionicornm lolius congregalionis leneal, vilebaïur aunuens, oie aque corde benigno susci-
el post ejus exeessum usibus canonicorum siiie re- B [liens, cian consensu ac voluntaie episcoporum al-
clamaiione niancipelur : et ibi pro remedio anima? que abbatum, seu omnium comilumque miiilum
mea?vel parcnXim meorum canonici aggregeiilur, n:eorum S. Dei Genilrici cum omnibus quse ad eam
qui pro slalu el incolumilate regni noslri exoranles perlin ni, ipsain abt;aliolara eonluli, ul quandiu
ad ulrumque sufficianl, scilicet el ad slalionem loci illius pra?sides vivent, teneanl, regant, nullo-
more solilo reddendàm ecclesise, et ad serviendum que noslrorum suçcefsorum aufcrenle pftssideant,
canonicë valëant comriiuniter degere. videlicet lerram Filioliciirtî et in pago Pinciaco
XII. altare Aurea?valliset in pago Valcasiuoal.iare Treci,
Henricus rex abbaliolam S. Germaniin Laia Ècck- in pago Belvacensi altare Borrati, et ecclesiam S.
sioeParisieiisi concedk. Marina?in insula Pari ii, item prsefalo prsesuliqua?-
(An. inc.) ad ecclesiam ipsara non perlineni-in suburbio Parisii
[Gall. Chr. VII, 31.] quatuor arpennos vinearum. Sed ul hoc i osira? cle^
Cuin vere gaudia imraorlalitatis sanclorum pro- menlia?donum noslris iiilurisqtielemporibus firmum
cul di'ibi.oneque aliis virlutum acquiranlur obse- haber.tur, | lacail nobis qualenus exinde praceptam
quiis, el exbibitionibus eleemosynarum ad profe- fieri jubercmus, videlicet ul nec noslris, nec rd:quis
cluni perveniatur animarum; cumque regia?digni-' " posl futurisque lemporibus, aliijuis hominum quod-
lalis semper requirat officiumsancta?inatris Eccle- libel ei impcdimeniumde iisdem rébus inferre pr.t1.-
sia), si quod imminel, exlerminare periciilum, ip- sumal. Et ut ha?c noslri proeceptiaucioritas firniior
siusque longeque propagare beneficiura defuncto- habealur, manu noslra subie: firmavimus, el sigilli
rum palrum pieiate collalum, nullomodo seterni noslri impressionesignavimus.
CHUONR^BUS II IBIP.
HUJUS NOMIN1SINTER REGES SECUNDUS, 1NTER AUGUSTOSPR1MUS,COGNOMINESALICLS
(An. 1024-1039.,
CHUONRADI II CONSTITUTIONES
(D.PERTZMonumentaGcrmanioehislorica, Leg. tom. Il, p. 38.)
I. Quaiitv'spro lolius reî publica?longe Iateqne p'ro-

ED1CTHM DEMANC1P11S ECCLESIARUM il). euran'da utilitale, jugera debeamus soiliciiudinem
(Circa an. 1051.) gerere, lamen ut pro ecclesiarum Dei slalu snller-
CnuoNRADDS, Dei gralia Ronianorum imperalor lius invigilemus, nos obligaliores esse non îgnora-
Anguslus, BEREMIARDO duci , SIGIFRIDO comili, imis. Unde, quia sancla? Fardensis ecclesia?manci-
BERNHARDO marchioni, saluiem ei gratiam. pia ceu brûla animalia pro quanlulocunque prelio
(lx:Proditjam prima vice ex labulario regio Han- Apograpbum ejus exslal in CopiarioVerdensi, ubi
novcrano, ubi inter charlas episcopalus Verdensis lamen Cbuonradi loco lïeinricus scribilur.
aiitlieniicumsigillo imperiali insiguilum asservalur
1U41 CIIUONRADUSII-1-MP-. 1C-Ï2
bacieiius venundata fuisse audivimus, non solum A A. Item si ciericus, babens ben fieiùnraregë da-
illam nefariam consueludinem admiiamnr, veruin lum,nôn solùm persoiia?sed ecclesia?datant ', ipsuni
eliaan ul rem Deojhominibusqoede'.eslabilcmexse- par' suant culpara perdal 8, vivenle eo èl honorera
cr:>mur,-maximecum sccundumcanouicain auctori- ecclesiaslicum habenle, ad iegem pertineat, posl
l:;tiemnullius ecclesia?.pr.tdia'vel mancipia, pro alia niorie n vero ejus ad s.iccessorem rèverlaiur.
aliqua vicissitudine, nisi prxdia pro prsediis, hianci III.
EDICTUM DEBENEFIC1IS""(5). r
pia pro mancipiis, pro seque bonis vel melioribus
debeant niuluari. Idcirco aulem bujusceraodimorem . (An. 1037, Mai 28.)
sanclorumPalrum tradilionibus repugnantem ulie- In nomine sancise9et individu» Trinilalis, Cbuon-
rius ibidem exerceri, noslra impérial! poloslaîe in- radus Dei gralia 10RomarioiiimimperaiovAugnslns.
terdiciraus, el vobis quibus haruni provindarum Omnibus sancla) Dei Ecclesia;nostrisquë fidelibus,
"
regimen coiiiritisinius, siib Dei nosira?que gratia? piseseniibus scilicet et futuris, notuni esse voïii-
obienlu imperamus, ul ubicunque, vel inler veslros nius, quod nos ad reconciliahdos animés' seniorùrii
vel alios ejusdem ecclesia; mancipia ila vendila el niilitum, ul ad invitent semper 's iiiveniàiviiir
inveniaulur , illius loci episcopo vestro juvamine concordes, et ut fideliter el persevcranler îiobis et
reddanlur, ea scilicet ralionë, ut episcopus era- - suis senioribus serviaiil dévoie, prsecipimus cliir-
ptori- lanlum quantum pro eis dédit, restituât, et milcr siataiinus, ul nullus miles episcoporum,abba-
suseecclesisemancipiaredpiat. Sin vero aliqua per- lum, abbalissaruin, aul niarcliioiimivvel corailunl,
sona bis parère nbluerit, vestra judiciaria poleslale vel omnium qui beneficiumde noslris pu!.liiis bo-
eam disfringiie, donéc huic nosiro juslissinio edicto nis 13aul de ecclcsiarum praidiis u nuiic leiiel aul
vel coacla obediat. Ad evideiitissininm ilaque si- leniicril vel bâclerais injuste pcruidil '", laiit de
gnum omnibus noslra?imaginisproponi pra?ccpiiiius- noslris majoribus walvassoribus16, quamel enriirit
sigilluin. miîilibus, sine cerla elconvicia culpa suum bënéfi-
(L. S.1J ciuni perdal, nisi secundum consiitationeni " aiile-
H. cessorum noslrorum el judiciuni la parjura suonini.
CAPITULA DEBENEFICHS (2). Si 19contentio fuerit 20inler seuiores et .militesal,
(An. 1037, Maii.) quamvis parcs adjudicaverint illum suo benelicio
Ha?csunt capitula qua?'Couradus feeil in Ronca-^ carere debere, si ille" dixeril boc injuste vel odio
lia s de heriefi'ciis.Consliluilenim ut facium esse, ipse s'uiim beneficium leneal, donec
1. Si posl mortem domini vassallus vel posl raor- (P senior et 22ille quem culpai, cura paribus -suis.anle
teni vassalli heredes ejus per animai et diem sieie- praîteiitiam noslram veinant, cl..23ibi causa juste
rini, quod doininuinvel heredem ejus3non adierïnl fiaialui 2'\ Si aulem pares ss cnlpali in judiçib senio-
fideliialenipollicendo,si taie sil beneficium,ut fide- ' ril.us !8 defeee'rini, ille qui culpàiur suum benefp
liias pra?sianda sil inveslilurani pelendo 4, ipsura ciiira leneal, douce ipse cura suo seniore el pari-
perdal (3). bus '' anle noslram :pra?senliaritveniaiil.-Senior
2. Ut liceat dominis omnes alienationes feudi aulem " aut miles quiculpalur, qui ad nos venire
facias,nulla obslantc proescriplione,revocare. decrev'eril, sex hebdomadasanleqiiani iter inçipial,
3. Simililer in ostandiciis 5 pelcndis (&). ci cum quo liligaveril 29iiiiiolescal so. Hoc aulem
VARL35LECTIONES.
1que rex coradus 5. Ed. * iclalia COÏT,runcalia S. s deesl2. h i. désuni 6. * hostëntliciis
Spang. p.
S. bosiandiciis0. 6 deeslS. ' piopter 6. s v. eo p. H. 9 domini V.Vn.Cas. J0 ch. gloriosissiiuris
iinp. Cr. " lam p..quant el f. L. V. Vn. 12deeslCi: ,3 beneficiis Herald, ll prsesidiis V. II. "per--
dideril V. V II Cas. t6 vvalvasoribusCr. vavassoribus L. V. Y II. vavasoribus\Cas: vassalloiibus Vit.
17consueludinem L.V.Vn. Cas. 1Bjiulicum Cr. ">El si L. V. Vn. Cas. î0 einerseril V. Vn. Cas.
" seniorent el -militeraL. V. Vn.Cas. S! d. suus senior vel ille V II. "3 el illa c. ibi.
qui ciilpalur
" lennineliir (L) V. VU Vn. 2Sp. ejus c. L. V. Vn. 26seiiiorein defuerinl L."''." hirc
juste VII.
uliima vox codicisFlorenlini. ss vero L. V. VII Vit. Cas. 20litigavil L. V. Vu. Cas'. s0 inliniet V 11
"r '
- -' '.--• NOTÊ. ' - " >'''- - ' '---'
'2) Habentur in libris Feudorum1. n, c. 40, com- D furlana?, mbr., in fol., sxc. xiv babelur, propo-
mr-niario involuta, quem inde discreium in notis nimus.
lexiui subjeclis exhibemns. Capitula ex insçripiione (3) Sicut cl antiquitus consueludo fuit, sea non
iiiuli ad ChùonraduinHrefcrenila.'iiicnse Maioaiini Mediolanensiuni. Prseterea ul Fend.
1057, cuni'imperalor, episcopisVercellensi, Cremo- (i) Oslandicie'dicimliir adjutorium quod faciunt
nensi cl Placeiiiiuo caplis, expediiioncin contra Romanis cum rege in hoslein pergentibus'vassalliqui
lleriberlum archiepiscopumMediolanenseniiustau- cum eis non vadunj, verbi gralia.in Loinbardia de
raiurns, exercilura congregaret, in campis Ronca- Mediolano(n) diipdecimum denarium, in Tculonica
li;e promulgaia fuisse, liaud absiiiiile videri potest. terliam parlent fruciuum soluinriiodoejus arini quo
Texlum.qualisin codice 2) llalensi, inbiv, in fol., hoslein faciunl. Feud. - .
sa?c, xiv, collalis 5) Gollingensi, olim Sebwarziano, (S) Veluti episcopus vel abbas. Feud
in fol., ssec. xiv, et Ô) bibliotlieca?publica?Franco-
(o) MediaXII denarium2,-medioXII den.5, (i. lia el esse videiur, in I.pmbardiaMediolanensisdiiodecimum
1 et 8 légere videalur.Demediolan.XII de roncaliater- denarium,(juotlrci'inani l'aculialunipartent, Germaiiice
liam edilio1--srud-Spraiifr; D« moilinXiI dsiiar. Ilelid- den avalftenVfemiiqsolvere,Tedlonessol'uuimodo ler-
w. Sji. De modioXll damnas éd. Sprang.—Sciiieuh lia;iiliuuiuuiu anni.
1043 MONUM.D1PLOM. Mil
de majoribus walvassoribusobserveiur ". De mino- A caméra? noslrse, et medîetatem illi cui danipnunt'
ribus vero in regno aul anle seniores aut anle illatunt esl ".
noslrum missum eorum causa finialur. Prsecipimus Signum 44domni Chuonradi serenissimi Romano-
eliam ut cum aliquis miles, sive de majoribus sive rum imperatoris.augusli.
de minoribus, de hoc sceculomigraveril, filii:s ejus Kadolohnscancellarius vice Herimanni archican-
beneficium habeal3J. Si yero filium 33non habuerit, cellarii recogriovi.
el abialicum" ex masc'ulofilioreliquerit,pari raôdo Dalum vKalendas Junii, indiclîone 5, anno Do
beneficium habeal3B, servalo usu majorum wafvas- tninica?Incarnalionis 105745,anno autem Chuonradi
sorum in dandis equis el armis su's senioribus. Si régis 13, imperaloris 11, Aclum in obsidioneMedio-
forte abialicuin ex filio non reliquerit, et fralrem lani féliciter. Amen.
legilimum ex parte palris habuerit, si3Gseniorem ilV.
offensum habuit, el sibi vult saiisfacere et miles RESCRlPTUM DELEGEROMANA (7).
37
ejus effici,beneficiumquod palri sui fuit habeal 38. (An. 1038.)
46
Insuper etiam omnibus modis prohibemus, ut nullus Imperalor CHUONRÀDUS Augustus M Romanis
senior de beneficio suorum mililum cantbium aut judicibus 48.
precariam aul libellum sine eorum consensu fatere B Audita M conlroversïa qua? hactenus inler vos el
pra?sumal. Illa vero boria qua? 39lenet. proprielario Langobardosjudices t0 versabalur, nulloque termine*
jure, aut per praîcepla aut per rectum libellum sive quiescebat, sancimus ul qùsecunque admodum *L
per precariam, nento injuste eos disvesiire audeal. negolia moia eafuerinl 83, tara inler Romanse urbis
FodrumdecasielhVquod noslri anlecessores habue- menia quam eliam de foris in Romanis perfinenliis,
runi, babere volumus,illudveroquod non habueruni41 aclore Langobardo Bl vel reo 65, avobis dunlaxat
nullo modo exigimus. Si quis iiauc jussionem infre- Romanis legibus lerminenlur, nulloque lempore re-
geril 42, auri libras cenlum componal, medietaieni viviscanlso.
VARLE LECTIONES.
31leneatuçL. 3Ï filiose. b. lenere L. V. V. Vn. E. Cas. S3 filios L. V. Vn. E. Cas. 3*abiaiicos L.
Cas. abbialicos V, Vn. corr. abbialicum. Glos. Cas. id esl. nepoles. SBhabeant L. V. Cas. 3eet L. V. Vn.
Cas. M p. sui vel fratris Cas. 38habeal servalo usu majorum valvassorum in dandis equis el armis suis
senioribus lier. 39Ille vero qui V 11. t0 de castellis deestL. V. Vn. Cas. de usque volumus désuni V 11
quorum loco Chuonradi43rescriptum infra edilum habelur. u habuerunl usque habuerunt désuni V. ki pre-
lerîeril V. Vn.Cas. est reliqua désuni in Halensi. illalum. Al si quis auruni non habuerit, noslra sen-
tencia ferialur ul nobis placuerit L. V.Vn.E. ^reliqua exiant in uno Crém. u ita corrigendum; codex
Cremon.; MXXXVHI. 48Chorailus Cos. Conradus S. V 11. " deest V II. 48 i. salutem V 11. 4»
Audiii V11. coel \. i. deest in Cas. ei amodo V II. Mdeest V 11. 63m. f. désuni in Cas. 54deesl
Cas. vel r. 1. V IL ""deest Cas. KSreviviscanl S.
NOT.E
(8) Oplinta legis hujus editTo exslal in Muralorii C nonlis, Halensis scificel sa?c.xtv, aanotandas hauu
Aniiquilalibus ltalicis, t. I, p. 609 fol.; t. H, p. 287, exislimavi.
edit. Arelince, ex pervetusia membrana in archivo (7) In codice Casinensi, n. 528, memhr., ssec. xt
capiiuli -canonicorum Cremonensium desunipta v exeunlis, legura Langobardorum libros m exbiben-
quant hic cum codicibus ssèculi xi Florëittino, Lori- lis, in lenera membrana rescripium inveni, quod
dinensi, Vindobonensi, altero Vindobonensi, n. 59, anlea ex codice Lipsiensi el. Senkenberg in Meihodo
Veroneusi, Casinensi sa?culixi exeunlis, n. 528 si- jurisprudenlia?, append. m, § 17, pag. 109, publici
gnaio, et Esiensi apud Muratorîum collalam repe- juris feceral. Reperilur quoque in codice bibliolhecse
iimus. Ad quos cum libri de Feudis, posieriorum Csesarea?Vindobonensisinler mss. Juris civilis, n.
codices saîculorum, ne proxime quidem accedanl, 59, indeque a b. m. Pirsnero exscriplum esl.
Ieciionescodicis inler eos primunt facile locum obii-
CHUONRADI IIIMP. DIPLOMATA.
D sia»,quse est in Vuiscbiki collocala, tradila, in n«-

Chuonradi II privilégiantpro abbalia Vwscbiki. slram praîsenliam conlulit, eademque ex noslra
(Annol02S.) regali poleslale confirmari ac corroborari quam
.., [ERHARD, Cod. diplom. Ilist. Weslphal., p. 87.] humiilime rogilavit. Cujus pelilioni ita ut dignum
C. In nomine sanctse el individus? Trinilalis, esl assensum prebenies, ob amorem Dei noslrseque
Gliiionradiis, divina favenle clemeniia, rex. remedium anintoescilicet et per inlervenium Sige-
Noluni sit omnibus fidelibusnoslris, tant prsesen- berii sancla) Mindensis eeclesisevenerandi prsesùlis
libus quam fuirais, qualiler qusedam venerabilis nec non el Berinbardi ducis cselerorumque nostro-
abbaiissa, nomine Abug, aniecessorum noslroruin rum fideliuiri, jant dictant abbalissam una cum
vegum scilicet vel imperalorum script», sua? etcle- congregatione sibi sub:ecla omnibusque-illùc ri:e
tW5 CHUONRADUS11IMF. 1046
A
perlinenlibus, in nostrum mundîhurdïum ac defên- naclii, sr nécessitas venéril, habeant, abbalera eli-
sioneni ex iritegro suscepimus.Proecipiehlesigilur gendi de fratribus suis, et ut nullus episcopus aul
juhentùs ut nullus judex publicus neque aliqùis ex judex publicus vel quilibet ex judiciaria poleslale,
judiciaria pôieslalé hommes prsedicla?ecclesia?liber nisi solus illius loci provrsor et -ad.vocalnsprsedîeii
ros seu colonps, liios ànl servos, in aliquo negpcio monasterîi, in ecclesias aul loca vel agios seurefi-
dislringere présumai, nisi lanlum advocalus loti quas possessionesproefalimonasierii quas modërno
illius, babeanlque sancliinonialës illa; liberani pole- lempore juste et rationabililer possidere videiur, ad
slalem per Successioném temporis inter se sive causas aùdieiidas vel Treda exigenda aut maiisiones
aliunde abbalissam eligendi, nullius soeculari dpmi- vel paralas faciendas aut fidejussoreslollendosj aiit
nio subjeclse, exceplo nosiro, qui ëaruin defensor, ullas redhibitiones vel illieilas occasioncs requi-
Deo anniienle, esse volumus. . réiidas,' àul homiriesipkins monâslerii tanringeriùos
Ha?csunt predia qua?pertinent ad supra dictant quam et sérvos vel liios injuste disiringendos niIo
ecclesiam Yiscbiki. In illo loco vr mansi plenl. l'nsu- unquam lempore audeàt ingredi, vel ea qua?supra
por eliam in his.locis ila nominalis. ViiendredesaI. meinoraia sunt penilus exigëre aui acliiare proesu-
Yuigbaldeshusunun mansi. Benrieshusun i niansus. mal. Sed el de dominicaiis mansis vel nune habilis
Haddeslmsun i niansus. "Tiadanhusuni niansus. vel post acquirendis, a reddendis decimis plenam
Hainanhusun n mansi. El in aliis Ipcis ad ntinisle- idem monaslerium habeat immunitalem, el, sicut
rium ecclesia)Yiscbiki xxvmi mansi. in pago Tiliihi hacienus fuit, ul dentur ad portant in susceptionem
in cbmilalu Ilerimanni eomitis,.ileruniqué in pàgo hospitam et peregrinorunt; in quibuslibetépiscopiis,
Mersterit in comilatu ejusdem comiiis vin mansi, et pagis vel terriloriis, vel omnibus qua?ibidem pro-
in pago Laginga vi mansi in comilatu Dodiçân, in pier divinumaniorem et illius sancli:loci veneralio-
pago Wesifala ïn comilaliiHeinrici comiiis x et vin nent çollata fuerinl, ul îiçeal ibidem Deo famulan-
mansi, et in coniitalu Hrodwerkes vi m tisi. El in tibussub,riosira? immuitilalis luiliorie quiclo online,
villa qua?vocalur Hramnesberg n mansi, Fiahubor- vivere ac residere, et ntelius illos dileclet omni
pe i niansus, in Anion mi mansi, el in comilatu lempore pro nobis el conjuge noslra alque slabili-;;;
Wirinhardi curlem nomine Thuliberli v mansi. In laie regni a.Depnobiscollali, Domini misericordiam,
Tundirin vu mansi. In Hartingehusun villa intégra. altcntius exorare. Insuper eliam décimas vel déci-
Et ùthoee nostra confirniatio slabilis et iiiconvulsa males ecclesias in quibusque épiscopiis ila teneant;
permaneat, hanc noSlr'i"prseceplipaginant inde con- alque disponanl, sicut sub aniecessoribus nostris
scriplam manu propria robOraiiles sigilli noslri p regibus videlicel el iraperaloribus lenere per prat-
impressione insigniri jussimus. -.-,.. cepla.-visi sunt atque disppnere. Episcopis vero.;
Signum domni Chuonradi (L. M.) gloriosissimi quibus servilium. et inansionaiica debenl lempore
régis., , , --"-..-," -circuit-us sui, secunduin scripla sua singulis annis,-
Odalricus cancellarius vice Aribonis archieapella- persolvanl. Et ut haje.auctorilas concessionis alque:
ni recogiiovi. habeaiar.elper fiitura
confirmali.onis:nostra):firin.ior
Data II ld, Januar., indictione viii, anno Domini- lempora a cunclis fidelibus sancla? Dei Eeclésise.
ca? Incarnaiionis 1052, anno aulem domni Chuon- noslrisquepr-aesentibus el fuluris inelius credatur.
radi secundi regnanlis 1°. Aclum Corbeia), diligenliusque observelur, manu propria subler
H. eam lirmavimus el sigilli noslri impressione assi-
Chuonradi II privilegiumpro monaslerio Çorbeiensi, gnai jussimus.
peleiîleTruçhtmaro abbale. - Signum domni Chuonraai (L. M.) régis inviclis-.
'(AnnolÔ25.) simi. . -
[ERHARD, ubi supra.] Odalricus cancellarius vice Aribonis arcliicapel-
Ci In noniine sancla?"et individua? Trinilalis, lani r.ecognovi. - '
Chuonradus, divinafavenieclementia, rex. |D Daia:xi Kah, Febr., indictione vin, anno Dominica!
Notant sil omnibus Christi noslrique fidelibus Incarnaiionis: 1023, anno vero domni Chuonradi
proeseniibus scilicet alque fuluris, qualiter vene- secundi regnanlis i.
rabilis abbas.-nomine Trucblmarus noslram adiit Aclum Goslare. . : ..
cxcelleniiam, siippliciier orans ul noslra uiagnifica m.
munificenliaprospiceremus monaslerio cui prseesse Chuonradi II Ilalioe régis diptoma, quo confirmât
viderelur, quod esl coiislruclum super fluvium jura monaslerioLucensiSancli Ponliani. . .:
AViserain loçoqui dicilur Nova Corbeia in boiioreni (Anno 1025.)
Dei et sancli Slepbani protomarlyris, ubi el beali [MURATORI, Auliq. liai. L 93.]
Vili marlyris preliosa pignora servari noscuniur. .n nomine sancla? el individua?Trinilalis, CHUON-
Cujiis petilioni ralipnabili propier divinuni aniorem radus, divina favenle clemeritia,rex, etc., qualiter
el veneraiionein bealorum mariyruin assensum domnus Arabrosius venerabilis abbas noslram sup-
'
prabcnlcs, hos apices serenitalis noslra? circa plex adiit celsiiiidinem, deprecans ul pro Deiamore
ipsum mpnasleriumfieri jussimus, per quos decer- suaque supplicalione monaslerium quod reslaura-
iiimûsalquejubémus, pnecipue ul poieslaiein movil qu.Tdani mairoiia Willa vocala, màlsr vero Ilu-
1047 MQNUM.D1PLOM, 10i8
gonis inclyli marchionis, pro sua anima et pro ani- A k imus, ul nullus eorum, aut suorum honiinumdein-
niabus omniumChrislianorum iidelium,Deo favenie, < cepsfreda, aul tribulum donet, vel maosionesfacial
foris murum Lucensis urbis, in honore sanclorum iinvile, aul fidejussor sine suo velle existai, aul in
aposlolorumPhilippi et Jacobi, el sancli Ponliani £aliquo donel porionalicum aul ripalicum, vel her-
'
baiieum, aul glandaticum, vel ponlonalieum, lam
marlyris Chrisli, cujus gloriosum corpus ibider
requiescit, etc. !de înonachis quam clericis, quamque de hominïbus
Signum domni Chuonradirégis inviciissimi. ssuper terras eorum residenlibus, lam ingenuisquant
Hugo cancellarius vice Aribonis archicaiicellarii 'libellariis, quam et servis. Ac eos sub noslra lui-
recogiiovi. '
lione recipimus. Praecipienlesergo jubemus ut nul-
Hiatus Sigilli cereï deperditi. ' dii'X,marehio, episcopus, conies, vîcecomes, vel
Jus
Data ix Kalcndas Maii , indictione vin , anno ;aliquis nosler uiissus discurrens, sculdasius, gastal
Dominica?Incarnaiionis 1025, anno aulem Domni 'dius, nullaque noslri iraperii magna parvaque per-
Chuonradi secundi regnanlis primo. !sona, prxdicli monasleriivel monaehos aul aliquem
Aclum esl in Augusta civilale. fideleminquielarë, moleslare, aul'dehis,.qua? supra
sunt, sine legali judicio diveslire pra?siimat
" B1scripta et
Chuonradi 1 Romanorum imperalorisdiploma, quo quidquid de prsedielimonaslerii possës-
Guidoni II Farfensi abbali, ejusque monaslerio sionibus ' fiscus nosler sperare poluerit, loium nos
bona acjura quoecknqueconfirmai. pro a?lerna?remuncraiioiiis proeniio pra?dicio mo-
(Anno 1027.) naslerio concedinius
[MURATORI, Rer. liai. Script. II; n, Sol.], Signum domni Chuonradi serenissimi imperaloris.
In nomme sancta?et individua?Trinilalis, CIIDON- Augusti.
RÀDBS divus Romanoruriiimperalor Augustus. Hugo cancellarius vice domni Haribonis archi-
Cornpcrialomiiimn solcrtia qualiter Guido vene- cancellarii recoguovil.
rabilis abbas monasterii Sancta?Maria?in comilatu Dala v Kalend. Mariii, anno Dominica?Incarna-
Sabinensi conslructi, in loco qui dicilur Aculianus, iionis 1027, anno vero domni Chuonradi regnanlis
noslram adiens prscsëiHiam,ostcndilnobis noslrorum' tertio,,iraperii quoqueprimo»
anlccessorum regum vel imperatoroni pra?cepia AclumRoma?féliciter..
eidem monaslerio f-acta, atque suppliciter posiu- V.
lans. eadem prsecepia nostra imperiali ac
Chuonradi II lialioe regk ac primi inler Augusios.
pra?ccplali aucloritale eonfirmaremus. Nos vero n proeceplumper quod monaslerio sanclimo.nialium
ejus justis postulationibus assenlienles, confirma-' Lucensium DominiSalvaloris omnia illarumjura
mus jain dicta monaslerio quidquid in superioribus ac privilégiaconfirmai.
conlinelur pra?ceptis, prout jnsle et legaliter possu- (Anno 1027.)
nius, videlicet quidquid habere videiur in eodem [MURATORI, ubi supra, Amiq. liai. H, 95.]
territorio Sabinensi, id esl. ..... in comilatu Hor- In nomine oinnipolénlisDei, Chuonradus»aîierni
lano. ..... in comilatu.Yilurbiensi, cellam San- minière Larg^loris, rex.
cla?Maria?juxia iluviumMinionem...... in conii- Si aliquid locis divino cullui mancipalis largiialis
talu Spolelano in comilatu Assisio...... noslra?munere conferiraus, vel collala confirmanius,
in coniitaluAusiinano in coniitalu Senogal- ad oelerna?retribuiionis pra?niia nobis prodesse ne-
liensi. in coinitalu Camerino. ..... in qiiaquain diffidiinus. Omnium igilur sancla? Dei
comitam Firmano, in coinitalu Asculano Ecclesiïe noslrorum praseniium alque futuroruni
in cmnilalu Apruliensi. . . . » . in comi- noiilise paleat qualiier inlervenlu dilecla? conjugis-
latu Pinncnsi. in comilatu Balbensi noslrse Giske, per hanc noslri praeepti paginam,
in comilatu Marsieano. ........ Infra urbem proul jusle et legaliter possunius, confirmaniuset
Romain ecclesiam Sancise Maria?, et Sancli Beue- y corroboramus nionasterio Domini Salvaloris,.quod.
dicli cum cryplis et mûris, el cum,inlroitu et exiiu est infra muros urbis Luca?conslruciuni, el ejusdem
illarum, el campo de Agonis. In civilale- Tybunina loci abbalissa?, quse vocalur Alperga , cuuciisque
in coniitalu Reatino. . . . .-.in Arai- monacliabusDominoibi fainulanlibus ejus res
terno, in comilatu Furconiii:'.. omnia qua? et proprielales tain quas mine babel quam inpostc-
in iiilegrum ad pra?diclum monaslerium perlinere ruin habuerit, cum lerris cullis el incullis, vineis,
vidcnlur juste et legaliter,. aut ab aliis hominibiis prali-spascuis, silvis, piscsiionibus, servis ei ancil-
Deumtintent'ibusacquisieril, aul ab bis qui modo lis, aquis aquar.umquc decursibus, molendinis,.
de rébus Ecclesia?injuste teiienl, el qua?incivilale- i- omnemquesubstanliani, quam loeus idem videiur
Romana, aul in aliqua parle noslri regni Italici ha- liaDere. otaluiuius etiam ul abbine in posteruni
bere videiur, aut acquisieril, per hoc noslrumi quidquid prsefalo monaslerio per dalionem religio-
prxceplum eidem sanclo loco confirmanius unaL sorum viroruin, seu devoiariinifeniinarumcollalum
cum terris, vineis. atque pro Dei amore,, cxsliieril, sub noslri confirmalioneprsecepli. Volu-
nostraque anima? salule eidem monaslerio mini mus eliam in prsediclum monaslerium noslris et
ilranlibus per hoc' no&lr.uinproeoeplumperdona- fiuoris teinpcribus una cum omnibus rebusatque
1049 CHUONRADUS11LMP 1050
faniiliis immuneconsistai ab omni publica functione A Deo servienlium .n lulurum sufficienter habere me-
et redhibitione. Et si quando abbaiissa obierit, de reantur. Ob amorem Dei, renicdiiimque anima?
eisdem ipsis [eliganl, quam bona?vila? invenerinl. noslra?, ac suecessorum noslrorum regiim aut im-
Proeçipimusaulem ul nullus judex publicus, vel ex peralorum, conferimns eis ad sufficienliamsuorum
judiciaria poleslale aliqua infra illud monaslerium cellam Sancli BeneJicliin Bucino, ciirtcm et plebcni
seu ecclesias, villas aut reliquas possessionesquas Saiicla?Maria?in Laniule, curtem Sancli Siepliani in
iiunc habel, vel in anlea acquisieril, mansionalicum. Monlicolocura Castro Monlelaironis, ctirle'm de
exigere, aul fidejusspreslollerc, aul. hommes ipsius. Mustra cum Castro Monténégro-,curtem de Lami-
monaslerii, lam ingenuos quant serves, injuste niana, cura CaslrOiiMontepenzululo,sicul Uberlus
disiringere, aut inconsuelas occasioncs requirendo .ad manuinsuam ilcLîmiit»curtem Sancli Miniaii,
eum ingredi prsesumat. Sed liceal memorala?abba-. curtem Sancli Quirici in Piscinule,-cl Sancli Si-
lissa?, seu et bis qua? posl eam ejusdem monaslerii meonis, et Saneii-Peregrini, el enriem Sancise
regimen habuerint, cura ancillis Dei ibi degenlibus- Maria?de Offena cum rocca, quse vocalur Sanine,
tranquille vivere, el monastica?conversaiionis pre- curtem dePalea, et Sancli Sebasiiani, curlem Sancli
posilum, quieie servare, ac pro salule noslra seu Slepbani in Tulona, ourlent Sancli démentis in
regni slabililale Dei misericordiam implorare. Si. Titiniano cum'lerris, cl angariales, curlem de Mus-
quis igitur hujus proecepli, quod non credimus, sona cura terra de Redula majore et minore, el
violalor exstileril, auri opiiini libras mille se com- Bilena , et Canncia, et Herininula, modelaient de
positaruni agnoscai, medielaicni earacrx noslrse, et curie Sancli Lazari cura sua ecclesia, curteiii de
medielaiem prsediclse Alperga? abbalissse sibique. Feroniano, curlem de Cililiaiio, el curlem Sancli
sucçedenlibus.Quod, ulvérinscredalur eldiligentius Salvaloris in. Vigiignano, curlem Sancli Severi
'
observeiur, manu propria roboranies sigillo-iioslro super Laium, et ciiriîeellain de Bisenzo, curlem
jussimus iiisigniri. Sancli Joannis in -Yafrianoj- el Sancli Sateiirani,
Signum domni Chuonradiserenissimirégis. curtem Sancli Coluinbani, el curlem Sancli Salva-
Locus s'gilli f cerei deperdili. loris .in villa Racana, cellam Sancise.Maria?in Valc-
Hugo cancellarius vice domni Ariboni archiepi- riano, curlicella in Garlulule cum lerra cl vinea
scopi et orcbicancellarii recognovil. qua?est prope fluvio YaraiW, curlem Sancli Salva-
L'aluni anno Doniinica?Incarnaiionis 1027, indi- loris in Canipagnalico,curlem Sancli Pelri in Cer-
ctione ix, regni vero domni Chuonradi secundi re- varia, el curlem Sancli Slepbani in VinianovCurlem
gnanlis n, r Sancli Severi in Patenta cuin caiiipo Albiniono,
Aclum Yeronse. curlicella qua?nominalur Groseille,et Curlicella in
- VI. CursiniaiiO-ciimomnibus pertincntîis-cl àdjaccntiis
Chuonradi Augusli 1 diploma, quo omnia jura ac suis, cellam Sancli Pétri in Lalera, el cellam Sa'mti
bona'confirmâtGuinizoni abbali monaslerii Sancli Pelri in Garntarila cura Saiielo Anaslasio, collant
Salvaloris in AmialeClusinoedioeceseos. Sancli Savini, el Sancla?Restitulsc, et Sancli Pétri,
- (Anno 1027.) et Sancli Slepbani in Terquino, cellam;Sanclse-Ma-
[MURATORI, Anliq. liai., V, 449.] ria?in Corgnilu per loca dcsignala. De ima>parle
In nomine sanctseel individua?Trinilalis, Cnuon- ripa cum.P.elra, qua?divisa est a ripa. De aha pane
SAD.US,divina favenie clemenlia, imperalorAugustus. via publica, qua?vcnil per portant-,et terra Azonis-
. Dignumest ul, qui prudenler Dei obsequia ordi- filii Benzi cura suis consortibus. De quaria vero*
nare procurant, et, hoc ad siabiliiaiem noslram,. parle est lerra, filii Alonis. Ea videlicet.raiione ut
corroboralione conUrinareinusexposcunt, ul lanlo ab bac in fuiuruni prsedicia sancla congregalio bis.
libentius obaudianl quanta Deo placii'a inielligimus .omnibusdenoniinatis.ce.lIul.is. et curlibus, cum suis
et prudenlia, Deo proiegenie, bono studio ad effe- omnibus pertineiiliis el adjaecniiiSji.iaiiiummodo-,
clum perducere procuravinius.Igitur omnium fide- D suis uiiliiaiibus habenles, viciuin veslitunique re-
lium sancla?Dei Ecclesia?ac noslrorum, prasentium. gulariier .sum.entës ah îilja dil.slione, :solummodo
scilicet el fuiurorum, comperiat soie.lia quia, dum divinis. die nocluque persistant .obsequiis, ac pro
nos dileclo fideli nostro Guinizoni abbali Çcenobii. slabilitaie lolius: imperij. nobis a -Deo couiniissi
Dominiel Salvaloris in monte Amiale cousiruclum studeanl exorare. Sed quod bono studio, bonaque
ad regendtinicommiseriuius, el ibidem neglecla Dei volunla.tefecimus, pererinem-,-habeaislabihlaieni,.
obsequia et procurationein Deoibidem famulaniium, peliit pielalem noslram ut eamdem ordinaiioneut.
praedecessorum suorum ineuria, inuliis modis re- noslra eonfirmaremus conscriplioue, sicut el feci-
perisset, studiosiusdccerlavit congregalioneinmo- mus. Denique etiam concediniusprsediciomonasle-
nachoruin Deo ibidem servienlium rcgulariter cor- rio omnes décimas, frea et judiciaria, vel omnem
rigere, et solummododivinis obsequiis dediios composilionemel exhibilionentpublicainex omnibus
ad sufficienliamsuorum largiremus, quatenus pra?- maneniibus desuper memoralis cëllulis el curlibus
lati jam fali monaslerii Domini Salvaloris, qui per ob remediunt anima? noslra?, suceessorumque no-
tempora fuerint, ac.successores illius abbales vel slrorum regum vel imperatorum, qui perae.mpora
poepositi cura subiectis nionachis, vietum ibidem fuerint, ad-portant ipsius monaslerii confcreiidam-
tùôi MONUMDIPLOM. lOSâ
semper ad nsus peregrinorum susiendandos in ali-^^ quod apud eamdem curtern solel halteri, et curit
niùniam et augmentant anima?noslrscpropicr offen- omni ulililale qua?inde poterit pervenirc. El ulfasèe
siopes majorum ac pravorum hominum,qua?sufferre noslra? iradiiionis aucloritas firma omni permanea'
minime susteniare. poluerant. Quapioplcr eidem aivo, hanc paginant inde conscriplam manu propriû
sanclo loco' hoc jiostruni proecepiumfieri jussimus, roborantes jussimus insigniri sigillo.
per quod praeipintus, ul ab hac iii fulururii eadem Signum domni Chuonradi inviciissimiRomanorum
sancta congregalio cura omni quieludine absque imperaloris Augusli. (L. M.)
uljo publicp repelila, ac recloris loci ipsius sublra- Odalricus cancellarius recognovit.
cla easdem cellulas el curies" in suis ulililalibus Data vu Idus Aprilis, indictionex, anno Dominica?
ac necessilalibus habeant, et ordinenl, facianl, et Incarnaiionis 1027, anno aulem domni Chuonradi
disponanl, qualcnus exinde sufficienliam habentes Il regnanlis ni, iraperii vero 1.
in divinis obsequiis, et nobis eôrum famulalio perli- Aclum Ronise.
cial seinpiièrnalë reriiedium. Si qua vero, quod fu- VIII.
lurum minime credimus, magna parvaque persona Chuonradi privilegium pro monaslerio Corbe'm
cojil.rahoc nosirum, elc. ,...--. Nova;.
Signuin domni Chuonradi inviciissimi imperaloris B
(Anno mi.)
Augusli. "•'-';' [ERHARD, Cod. diplom. Westph., pag. 90.]
Hugo cancellarius vice domini Aribonis archiepi- C. lit nomine sancla? el individua? Trinilalis.
scopi et archicaucellarii recognovit. Chuonradlis, divina favenie clementia, Romanorum
Duia aniio Dominica?Incarnaiionis 1027, regni imperator Auguslus.
vcr.odomni Chuonradi secundi regnanlis ni, irape- "" Si piis peliiionibus fidelium noslrorum, maxime
rii ejus primo, indictione x. quas pro Ecclesiis sibi commissis auribus noslris
Dala iu civilale Leoniaua, Nonis Aprilis. infuderinl, benignum prschuerimus auditum, boc
-YH.. procul dubio el ad prsesenlis iraperii noslri slalum,
Chuonradi imp. privileginm pro tjeelesia Pader- et ad a?terna? bealiludiuis proemium profulurum
. , ,. bornensi. . , credimus. Unde omnium fidelium noslrorum tam
(Anno 1027.) prscsenliu'niquam el futurorum noverit solers in-
[ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 89.] dustrie, quia adiens excellenliam noslri culniinis,
Tri'nominesanciseet individua) Trinilalis, CHUON- Druihmarus venerabilis nova? Corbeia?abbas, cur-
RADUS, divina gralia, Romanorum imperator Augu- lem quamdam Godelevesheimnuncupalam anleriori
slus. .' - lempore eidem monaslerio queslus est injuste fore
Perpendinius alque consideravimus animas no- sublatam. Deiulil proeierea sceum Amolli divi pro
slras pecgaiorura raaculis offuscatas hoc niultiim geuitoris noMri impériale decrclnm, cui ejusdem
posse juvare, nos ad divini honoris et gloria? maje- curtis inerat concairibia, inler eumdem imperaloreir
siaieiif-EcclesiasChrisli sublimare, oediûcare, ei.de atque Bovoiiemprsedicii monaslerii Palrem peraela
noslris reluis diiare, parilerqiie nbvin'iusad nos:ras Cujus snggeslioni fidem accommodantes, malronair
imp.eriii.lisp'oteniia: dignitalem pertinere, eis qui quamdam Alvered vocalam, qua? ipsam curlen
nobis dorai vel mililia? bene senierinl condignam velut ha?redilario jure lune temporis possedit, ar
servjluiis remuiieraiionem exhibere. Proinde nove- palatiura noslruin evocari prsecepimus. Qua?,di/in
rint.Clirisii noslrique: fidèles «uiversi, qualiler nos, prolala refellere neqnivissel, prsefalam curlem cum
per iniervënlum diieelissima?coiijugis noslrse Gisloé, omnibus appendiciis, adnilenlibus sibi filio Osdago
nec non filii noslri Heinrici régis eiBrurionis Augu- palronôqué suo comité Friihericho, praîdicio vene-
siensis episcopi el- Ileriniarini marchionis et E-gil- rabili abbali absque ulla corilroversia rëddidil,
hardi frairis sui, ad divinam gratiam et gloriam, alque hanc Hiddi monaslerii advoralus jussu nosiro
pro remedio noslra? anima?, Padérbrunnensi Eccle- 0 recepit. Post vero abbas -clementia noslra provo-
sia?in honorera saiicla?-Maria? Dei Gënili'icisClsntl'cli calus ëideritmalrona?ssepedictamcurlem alleramquc
Chy'liànimarlyris ël sancli Liborii confessons Con- Ginnindian Vocalam ac familia's qiiàsdam in villa
seerala?, cjiisquc provisori Meinwerco, qui nobis Brumerinchthorp ea conditione beneficiavii, ul S'
scepe el niuliuin frecjuénler et fideliier servivil, quid post cbilum ejus in iisdem possessionibiisre
quamdam curlem nomine Erviue ad noslrurit impé- perialur, abbalis arbilrio disponalur. Filio vero ejus
riale jus periinentcni ,'in pago Engere, in coraiialu curleiii nomine lrarainghusuii eo paclo concessit
aulein .Marcwardi siiani, perpetualiter habendam quatenus dura vivat banc leneat, nisi hune munifi-
iradidimus, cum mancipiis ulriusque sexus omnibus cenlia noslra alicubi prius proinoveri coniingat
ad hanc jure perlinenlibus, cura ca?icris quoque Post vero in jus monaslerii redeat. Et ut hujuF
univ'ersis appendiciis, scilicet areis, aedificiis,terris reslitulionis aucloritas firmior perpelim credatur
cullis et iiiculiis, praiis, pascuis, silvis, venalioni- manu propria. subtus roboratam sigilli noslri ira
buSj viis et inviis,-exilibus el rediiibus, aquis aqna- pressione jussimus insigniri. -.-
ruinye deçursibus, p.'.scalionibus;ntolcndinis, qua?- Testes, Hiiiifridus arcbiepisGopus; Mëinvreréiiî.
Bitis et iliquirendis, juin banno et mçrcalo.cliaui episcopus; Godchardus episcopus;' Sigifridïisiçj'ï-;
f(j'& CHÙONRADCS11LMP. 054
scopus; Odalricus caricellarius;' Asculfus; Sigi.ber- A i Incarnaiionis 1.028, anno aulem domni Chuonradi
tus; Bcrriîiardus dux';''AdalbërpLclux;'Eriias'(u'sdux; secundi'regnanlis y.iinperii vero i
" Aclurii
Liuduifus cornes et privignus imperaloris-.; Hiddi; Ralisponë. ' "
' ' ':;"; '-..-
Aiuuïungiiscornes, et fréter ejus Ecberius; Wigger; '-"X-
Gèrlo; Uffo;' Tiâmmo;' Poppo; Bern; Tliiâthaid; Chuonradi proeceptumpro monaslerio S. Chiliani.
Brun; Gebo. '•'".''."''' (Anno 1050.)
Sigmim'domni Chûoiiradi inviciissimi Romanorum [ERHARD, Cad. diplom. Westph., p. 91.]
(L. il.) imperaloris Augustiy . C, In nomine sancta? et individua? Trinilalis^
Odalricus cancellarius vice Aribonis archicancél- CHUONRADUS, divina favente clementia, Rpnianorûnt
larii recognovit. '
imperalor Auguslus.' .'-.•_
Dala Kal. Jnl., indictione xi, âiino Dominica? Noturit sit omnibus Chrisli fidelibus proesenlibiis
Incarnaiionis 1028, anno aulem domni Chuonradi sçtlicélralque fuluris, qualiter nos ob iriiervcntum
H regnanlis iv, impèrii véroi. ' . ac peliliéhént n'osira?^dilecia)conjugis Gislaiiinipç-
Aclum Mâgdeburcbfeliciler.
' Amen, ralrieis videlicet Aiigusta^ et amaiitissintiCnostraè
V ::ïi.:.~-" prplis Heinrici régis, .nec non Meinwerehi Paler-
Chuonradiprivilegiumpro Ecclesia S. Gorgonii. ]ï? brunensis Ecclesia?'episcopi,'quoddàm Bereiihivrdi
(Anno 1028.) çpinilis proediurii, Badpercli dictant, cum îiiansis
[ERUARD, Cod. diplom. Westph., p. 90.] deceiricirca euriidcni montent adjacenlibus, iii page
C. In nomine sancise et individua?- Trinilalis, Nichlërga et in comiiaiù Haholdi eprnilis situiii^
CUUONRADUS, cieinenlia divina favenie, Romanorum quod ideo lioeredilariojuré in néslràni polësiaiein
imperalor Âuguslus. successit, quia idem ipse B. cornes spurius eral,
Noveril omnium sanda? Dei Ecclesisefidelium no- quod vulgo WTanburticli dicùhl,' ad Palérbrunnc
siroruntque pra?senliumscilicel ac fulurorum indu- pràîscripti episcopi monaslerium in honore sancla?
sifia,.qualiter nos ob inierverilum ac peiilionem Maria?el sancli Cbiliani marlyris sancliquë Libôriï
dilecla?conjugis nostra? Gislseihiperàtricis Augusia), corifessoris consec.aluni iradidimus, eu in mancipiis
el aulanlissiina) nostra? prplis Heinrici régis, nec ulriusque sexus, villis, are.is, oedificiis,agïis," terri?
non Brunonis Âugusiensis venerabilis episcopi, fîdeli cultis et inculiis, viis et inviis, praiis, pasciiis.
nosiro Sigiberlo-Mindensiepiscopo et ecclesia? cui sil.yis, venàtionibus, aquis aquarunivë deciirsibus'
*
ipse, Deo donaiile, pra?sidel, in honore sancli Pétri piscalionibus , môléndihis , exilibus et reditibus
principes aposloloriini et sancli Gorgonii marlyris •'qiiscsitïs cl. inquireiidis, nec riori cunt omhibu.
Cliiisti-eoiislfueia?, quânidàm silvam'silanr singula- appendiciis ad idem prsediumjure perlinenlibus, e;>
rité, iri proprietate proediôruni ejusdem-Mindëhsis videlicel raiione ul in preçseripii nloriaslërii pole-
Ecclesia?,et iri pago Entergowi, in çoriiitalu vero. slale perpetualiler existât. El ui liseç noslra iradi
Beruliardi;;duci.s, cum consënsu et -côllaudalioue lio slabilis el incohvulsa omni pcrmanëal a?vo,lniuf
prsefali dueisB. el sur fratris Deimari, csefero.urit- paginant inde coîiscripfaiu propriaqiie manu subim
que civium iri éâdéin silva usque modo communio- robéralâtn sigilli noslri 'impressione' jussimus insi-
nem vènân'd! liabëiilîurii, in siivis, câmpis el palu- gniri.
dibùs, inler flùminà Osseinbeke el Alerbèke, usque Signum domni Chuonradi Romanorumimperaiori-
in médium fluirieri Wermonon, el indè usque ad (L. M.) inviciissimi, - -
ÎSorliisulerecampon, ad coriem pertihens. Sulegoti Odalricus cancellarius vice Aribonis arcliicapei
noniiriaiaiii férestàri concessimus et banni noslri lani recogiiovi. " . .....
dislriclu circuirivaliavimus, ëa videlicet raiione ut Dala Kal. jiinii, anno Doniinica? Incanialiotii.'
nemô- ulierius ineodéni foresto absque pra?libaii 1030, iridictioiie xiii, anno domni Chuonradi re-
episcopi suorumque successérumlicénliâ poiestaieni gnanlis vi, iraperii vero iv.
habeal. venandi, sagiitandi, relia aut laqueos po- Aciurit Mersiburch feliciler. Âiiieii.
nendi, aiil ullo iiigeriioferas decipiendi, qua?"merito "- '-XI.
sub juré baiini coniineninr. Si quis auieiit hujiis • Pro Ecclesia Paderboihénsi. ' ;
noslri iriiperialispràcepti lemerarius violalér exsli- ' '
(Aniio 1031.) ;
teritj'sciat se episcopo et suo advocalo harini noslri [ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 91.]
suniniam composilurum. Et ut hoc Vérins crcdaUir C. In nomine sancla? et Individua? Trinilalis
diligènliusque pér futurs arinorum curriCulaobscr- CUUONRADUS, divina dispoiîenle gralia,:'"îlo'nia'normr
veliir, banc ehartam inde conscriplam sublusque imperator Augusliis. '
manu propria roboratam sigilli noslri impressione Oinniuin Dei noslrique fidelium universilati no
jussimus insigniri. tara ésse volumus, qualiter nos, propier amoreir
Signum domniChuonradi inviciissimiRomanorum coelestis patriseaique ob inierveniura ac:petilïoneiii
imperaloris(L. M.) Augusli. dilecla?conjugis noslrseGisla? inipérairïeis Aiigiisia?.
Odalricus carieeiiarius vice Aribonis arcliicapel- nec non chari filii noslri Heinrici
lahi recognovii. \ régis, cl propiei
jugedevolumque nobis serviliiim Megiiiwercïiisan-'
Data'ni Kal. Apr.-,Itidïcltoue xii, anno Dgmiufca? cia? Ptijerbruniiensis 1
sedis venerabilis episcopi,
1055 MONUM.DIPLOM. ior.6
ecclesia? cui ipse, Deodonau le, pra?si.!el,in honore A dimus, ea videlicet raiione, ul prseiiominatas epi-
sancla?Dei genilricis Maria?bealique Cbyliani mar- scopus ejusqne successores de eodem proediolibé-
lyris, nec non confessoris Chrisli Liborii conslru- rant poslbac poteslatem habeant lenendi, cominu-
eue, illa prsedia qua? habuerunl Bernbart el soror landi vel quidquid sibi ulilitatis Ecclesia? placueril
ijus Hazeçha in IocisAlflaanel Ellinun sjla, in pago faeiendi, omnium honnnnm coniradiclione remola.
Paderga, in comilatu Amuhingi, cura aliis omnibus El, ut noslrseiraditionis aucloritas slabilis el incon-
illue perlinenlibus, cl cum omni ulililale qua?vel vulsa per aniiqua sseculorum curricula permaneal,
sçribi aul norainari ullp modo,valet, cum mancipiis hanc paginam inde conscriplam manu propria
ulriusque sexus, cunt areis, .a?dificiis, agris, cantr robprantes, sigilli noslri. impressione jussimus si-
pis, terris culiis et incultis, praiis, pascuis, silvis, gillari.
venalionibus, aquis aquarumve decursibus, pisca- Signum domni Chuonradi inviciissimiRomanorum
lionibus, molis, molendinis, viis el inviis, exilibus imperaloris (L. M.) Augusli.
et redilibus, qusesilis el inqnirendis, perpeitialiier Odalricus cancellarius vice Aribonis archicapel-
habenda douaviraus, ea raiione ul prsefaïus episco- lani recogiiovi.
pus suique successores de eisdem prsediis nobis Dala xi Kal. Marlii, indict. xiv, anno Dominica?
iniperiali jure boerediiatis liberani dehinc haheânl Incarnaiionis 1051, anno vero domni Chuonradi
poicslalein quidquid sibi placueril faeiendi, ad Il regnanlis vu, iraperii aulein iv.
uiililalem lamen ecclesia? sua? omnium contradi- Acliiin Goslare
ciique reniula. Et ut ha?c noslra? iraditionis aucio- XIII.
rilas slabilis el inconvulsa omni permaneal a?vo, Pro Ecclesia Paderbornensi.
banc paginam inde conscriplam manu propria ro- (Anno 1051.]
boranles, sigillo nosiro insigniri jussimus. [ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 83.j
Signum domni Chuonradi inviciissimiRomanorum In nonijiie sancla?et individua?Trinilalis, CUUON-
(L. M.) imperaloris Augusli. RADUS, divina favenie clenienlia, Romanorum impe-
Odalricus cancellarius vice Aribonis. a.rcliicapel- rator Auguslus.
lani recognovii. Si ulli ex noslris ppnlificibus sui fidelis serviiii
Dala xm Kal. Febr. , indictione. xiv , anno non ininieiuorcs aliquid ex iis quse noslri juris
Doniinica) Incarnaiionis 1031, anno vero. doinni depulanliir benigno aiiirao impendiiuus, eum poslea
Chuonradi1.1r,guauiis vu; iraperii autem îv. in nosiro orsuuine el serviminc. prompiiorem ei
Aclum Allslele. Q niulto sludiosiorem existere procul dubio credimus.
XII. Quaprop:er omnibus Chrisli noslrique amaloribus
Pro Ecclesia Paderbornensi. prseseiitibus scilicet ac fuluris perspicuuni esse
(Aniio 1031.) volumus, qualiter Wicilo noslram adiil serenilalem,
[ERHARD,, Cod. diplom. Westph., p. 92.] huniililer rogans ut proediumSauuanabiki dicluin,
C. lp nomine. sancla? el individua) Trinilalis. in islis viliis Hornan. Frodiuciprp. Yincsbiki
CHUONRADUS, Dei ordinante clenienlia, Romanorum Rafseti. Kiiecblabusen. Buckinhusen. Bennanhusen
imperalor Auguslus. Scuni.. Bercbem. Homan. Holthusen. silum, sua
Omnium Dei iiosirique fidelium universilali no- usorisque suceOda? filisequesua?Cecilise nec non
tant esse volumus, qualiter nos,divina? mercedis ob Gerburcb (iliique ejus OJonis pelilione ac col'au-
intuiliim, nec non per iniervenlum dileclissima) datione, ad noslram imperialem manura recipere
conteclalis noslra? Gislse imperalricis Augusla? curareuius, proedium Zurici quod noslra? fuit pro
simui eliam dilccli filii noslri régis Heinrici, el juge prietatis illoriim econlra subjuganles riiiioni. llo
servilium Meginwerchi Palherburnensis Ecclesise rum igitur desiderio primaium noslrorum salisfa-
episcopi SiCpissimenobis fideliler impensum, eidem cientes consilio, id quod illorum jus quod nostri
ecclesia? in honore sancla? Dei genilricis Maria?D eral juris araicabililer remisimus. Transaclis aulem
ac sancli Cbyliani marlyris el sancli Liborii epi- iia viis omnibus, proediciumproedium Sauuanabiki,
scopi el confessoris çonslrucla?, pra?dium Ben- quod lune noslra?judiçabatur esse proprielalis, in
nanliusun, Ualabroch, Dadanbroch, silum in pagis çomilalu Widukini in pago Weliga silum, cum
Weliga et Tilithi in comilatu Widukindi, cum omnibus uliliiatibus ad idem perlinenlibus, areis,
omnibus ad ipsum praidium jure ac legaliter perli- oedificiis, agris, -terris culiis el incultis, praiis,
nenlibus, cum mancipiisulriusque sexus, cum areis, pascuis, campis, silvis, venatibus, aquis aquarumve
oedificiis, agris, campis, terris culiis et incultis, decursibus, piscalionibus, molis, molendinis, viis
praiis, pascuis, silvis, venalionibus, aquis aqua- Cl inviis, exilibus el redilibus, quaesilisel inquiren-
rumve decursibus, piscalionibus, inolis, molendinis, dis; ob araabileni conjugis noslra) Gisla?imperalri-
viis et inviis, exilibus el redilibus, quoesiiis et cis Augusla?.iniervenlum, el ob minime denegan-
inquirendis, seu cum omni ulililale, qua? vel scribi liara dileclissima?prolis noslra? Heinrici régis peii-
aul nominari ullo modo polcsl, in proprielatem lionem, nec non ilerimanni marchioiiis, Meinwerco
condonavimus, el de. nosiro jure ac dominio in venerabilis vila?episcopo sua?que ecclesia? in san-
ejusdem Ecclesia?jus acdoniiniuin u'rsiniiioiratisfuu- elissiuia? Dei genilricis Maria?.cl preiiqsiss.iroî
1037 CHUONRÀDUSllIMP. 1055
"
marlyris Cbyliani nec non gloriosissimi confessoris t Signum"domini Chuonradi serenessimiimperalorii
Liborii honorcm coiislrncia?, eo tenore in propriuiii Aitgns'lï."'"' '
iradidimus, ut ipse suiqu'c successores de eodem Bruno cancellarius advicem Aribonis Magonlini
libérant deinccps habeant poiestalcm lehendi, tra- àrch'epis; opi et archicartecllarii recogiiovi.
'
dendi, vendenili,commulandi, vel quidquid placue- Datant m Kalendas Marlii,"; anno Dominica? In-
ril "sibi faeiendi, ad uiiliialem lamen praedictorum carnaiionis 1031, indiclione xiy, .anno aulem domni
sanclorum Ecclesia1. Recoidati sninus iiàmqïie rien Cliuonradiyi.regnanlis,-,imperaniisvei'é,iv. , -,.<
in hoc lanlum, sed în aliis sibi àdhue;'t>eo voient», "'"" Aclum Goslare féliciter. Amen. > '>;
a nobis rradëndis prsediis, quod smini' âssîduiini "
:,; :':;'']'': xf:"u\
serviiium devolius el ca?ieris noslris ponlificibiis
Chuonrgdus 11 rex. imperalor I, Ilnbaldo Cremo-
frequenlius, non quasi uno, sed fe're in omni lem- nensi episcopo,éjiisqùë Ecclesia,',omnia privilégia
pore certain habuimus. Et ul bâ?cnéslrseiratliiion's el bona confirmât. .;
aucloritas slabilis el inconvulsaper labenlia tempo- (Anno 1051.)
rum curricula observetur, hoc prxceplum inde [MDRATORI, Anliq. liai. I, 417.]
conscriptunt snblus manu propria confirraavimuset In nomine sancta?et individua?Trinilalis, CHCON-
corroboraviinus ac sigilli noslri impressione dili- RADUS,divina favenie clementia, Romanorum im-
geutius insigniri prsecepimus. peralér Auguslus,' '
; Si sariclael vcnëra'hilia
Signum domni Chuonradi inviciissimi Romanorum loca,etc.Qiioeirca omnium
imperalorisAugusti. (L. M.) sancla? Déi Ecclesia? fii'eliuin, nostroruniqiie-pr-a?.-
Odalricuscancellarius recognovit.' sënlium scilicet' ac fiituioriim noVerit- uiiiversilas
Dala ni Non. Augusli, indictione xiv, arino Iîiibaldri;nï;Venëi'âliilein^San.la? iCreinoifcnsis Ec-
Dominica?Incarnaiionis 1031, âniio aulein donirii clesiseâ:ntisiilcm;%lrteniudiiecîîmpefii nosiricon-
Chuonradi ll regnanlis vu, "iihn'êrii vero v. sorlis- Gisltc ii'itpc'rri'-ricîs'gr&îssima)v"cclsiliidiiii.«
Aclum Immelesbusuii. noslrse ciemëiriiam obii'xe hiinTiliterqiie-pOstulasse
qualeriiis pro Dei-amore," nosir-que imperii salule,
XIV. .. noslra impëriali aucioritalê pra?ceptaa: decessori-
Chnonradus1 imperator Hubaldo Cremonensi epi btis
scopo jura varia, et comilalum iioslris regibus, alque' iiiipcratoribus, maxime
'* ipsius civilalis
confirmât. Berèiigario; Rodulplio,neG;noiiïdîva:mémoriséOllo-
. (Anno 1051.) nibus;;iacHenricoV'iffiignïfici's; imperaioribu.s Augu-
[MURATORI, Anliq. liai. II, 75.] Q slis, sua?Ecclesia?conossa coiifirniaremus'Et robo-
In nomine sanciseet individua; Trinilalis, Cliuon- raremus. Cujus dignis peiiiionibus annuenles, proul
radus, divina favenie clementia, Romanoruin impe- juste et legaliter,'etc.i'coi.firn.ariius elCOrroboramus
rator Augusliis.-. eidem sancta? Cremoueiisi Ecclesia?» quidquid cura-
Si sancla ac venerabilia loca sublimare ac de'fén- iiira?, lclonei, âîquë :portati'éî,:-sèii• ripaliciyâliqùo
sarê studnerimiis ad regni noslri statu m hoc per- iiigeh'iode -jaïri'ïà'la'Ci'ém'onchsi%ivi'l:ile-:a'd'>pul>li-
tinere procul dubio non aiiibigimus. Quapropier no- cara fuiic'iiorieriiiiëiîitail'iaïridëspartëiiisius- civi-
slrorum fidelium pivcsentium scilicet ac fuiiirorum talis comiialus, quam de parte corlis Sexpilas,'i)ec
IKscal uuiversilas, Hubaldiim,sancla? Cremonen'sis -lion ripàs'ët' piscariis-a^Yulpiiriolo-'iisqiië'ad capni':
Ecclesia? venerabilem aiilisliiem, intervcnlu diler Abdnë cuiii nriélendliiis cfinoiatura'iôSrum,-'-'scilicet'
ctissinia? conjugis noslr.c Gisla? imperalricis, no- per uniiriiqùem'qué;ïnoléiidiniim grahi rii'odiostîrer .-;
slram humililer adiisse demenliam, poslularis ul liïènërtses quiriqiië, '-atquecuiri uïtiusctijûsqué riavis
riàvimvidëlicéi'salls
pro Deo et anima? iiosira? remedio proeceplaa de- solitocerisriï pëi,:uriamquàtriqnë
eessoribus noslris suie Ecçiesia?coneessaConfirma- orales^qûataoV^sléiit'coiâiiiëturlu holiïiis àiitè prcei'
renius ac roboraremus. Cujus dign'is peiiiionibus &eiiiiairiCëisoriis idiacorii,ëtdoriïni '-'Oftanisl'mptT.i-
annuentes, proul .juste _el legaliter .possunius, ça D tofjs riiissij'el Héiibérii Canceliarii, Crëiiiéiie iii
firmamus et corroborâmes.- Ita, iit. quidquid cura- " placito^râ'Sidêhliùuifaciis,'ël'auc'ioriialeac jussiorié' '
lura?, leloiiei, portaliçi, seu ripaiici, ël coiiiiuilum '^râÎïtiàtî'hb'm.iï'"0tfôii'isV''îîii'"jficJîïiï6î,îs'£léigalîïeî^'ïîe(:Ii
infra pramominatam.civitalem, sèu extra per quiii- ralis ; et pàtïfictûrà?iieiîar'.is q'iïSîiior;sëii ciîritpèri
qne niilliariorum spalia, sicut in ejusdem Ecclesia?' soiutîone'omriiiiinriijviurii,"ë'i'cuïiiCiiraiiira'oiniiiiim'
pracceptis conlineiur, teneal, habeal, firmlierqu'e riëgoiio'riim^qûi ïitiiit'in'jti'àïdicia ripa"Tara'àbini
-;
possideat fant ipse quant ei sui successores. Pra?- colis civitalis quarii ab aliis aliundë ad'riêgôïiiiiVi
terea alias consueludines, quas sui aiiiëcessorës ad veniéiïtibus, sëù ciiiii oninibiis ÈcClësioeTëCtitudirii-
illam poteslalem perlirienlcs, el angarias quo'ridam bùs àc coiïsueluiliiiibiisrDisirieiiëaëiiïvero cmw-
1Ilsiiiliiset extra
habuerunl, et foirum de ipsa civilale, quod ad no- per q'ùiiîquèiiïilliariorurii'ppatiâ;'clCi
slrum serviiium colligi usus.fuil, ël poreos Àii- éi quisigitnr,'elc.'""""" "".'""'' -"-' --- -
mannorum, el aîbergarias; simiiiler pnecipimus Signum"' domiiîi
'
Chiiorirââi séfënissimi'in>veralàrii
ut ipse, suique successores pcr'petuis'.ehi'pôribus Aùgus'ti. "' ' ' •-''- *'
/
exigant. Prxcipiinus ilaque alque jubemus ut nul- Bruno cnncéllarius ad SîCeïn Àriboiiis Mag'oriïiiii
"
lus dux, contes, etc. archiepiscopiéiarchicàricëllarii-rêcognovi. -'-'-"
Ï059 MONUM.DIPLOM. 10(50
! Datant. in Kaleudas Mariii, anno Dominica? In- ^ nosirojure ac domjnio in suum jus atque dontinium
eamaiioiiis,1051, indictione xiv, anno autem domni omnino iransfundimus, eo qnoque lenore, ul pra?-
Chuonradi 11 regnanlis sexto, iraperii vero iv, diclus fidelis nosler M. episcopus, sive longe sive
Acium Goslare féliciter. Amen. prope sit, nos sua? serviluiis non immemoresesse
" : " '" recognoseal, el ul ipse suique successoresde supra
XVÏ.
nominalis prxdiis libérant deincepspoteslalem ha-
Liilcra; ChuonradiI imperalorisad cives Cremonen-
ses, ut cpisco;:oCremonenside quibusdainquerelis beant tenendi, iradendi, yendendi, commulandi, vel
salisfuciant. quidquid placueril faeiendi ad usunt lamen prseno*
(Circilcr aiinuni 1051.) minala?sua? Ecclesia? in honore sancli Liborii con-
[MURATORI, Anliq.liai. Yl, 55.] , slruclse el consecralse.Et, ui hsecnostra; iraditionis
ÇHUONRADUS, gralia Dei Romanorum imperator anctorilas slabilis el. inconvulsa pniiii lempore
Auguslus, omnibus civibus Cremoiicnsibnssaluiem. perseveret, hoc proeceplum inde conscripium sub-
Volumus.et firrailer jubemus ul pecuniani, quant tusque manu propria roboralum sigilli noslri im-
proniisislis veslro seniori episcopo pro sCacchoel pressione insignirijussimus.
incendio et pra?daquam lëdstis super illius casiella, Signum domniChuonradi inviciissimiRomanorum
adiiiipleaiis, si de noslra- gratia curalis. Terrain B 1 imperalorisAugusli.(L. M'.j
vero Ecclesia?, sicut Landulfus episcopus lempore Odalricus cancellarius ad vicem Bardonis archi-
doiimi imperaloris Henrici lenuil, volumus, ul isle episcopi recognovit.
vesier senior simililcr quicle leneal. De silvis autëm Data xv Kal. Feiir., indictione xv, anno Domini-
Ecclesia?qua?iri circuitii .sunl, unde illi qtioiidie con- ca?Incarnaiionis 1032; anno autem domni Chuon-
Irariuin farilis, cl uiimiiii contra ejus. vplunlâlera, radi II regnanlis vin, imperii vero v.
juberiius, ul non vos .ampiius intromiiiatis, si talent ActuriiHiliiwardeshusunféliciter. Amen.
cciisuiiiei non dederil, sicut Mediolanumel Papia . XVIII.
alque Placeiilia.Os!;e iriin, ne'qiieillius pares, contra Pro Ecclesia Paderbornensi.
voluiiiïiiein vesiri seuioris, nullo modo leneatis, (Anno 1052.)
si unquariigraliani.noslram haber.ecupilis. ilomici- [ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 94.]
das et lairoiicSj qui infra civitalem suiil, de quibus C. In -nomine sanctse et individua? Trinilalis,
episcopuslegcni cl jusiiliam faeere vull, per rectani ÇHUONRADUS, divina favente cleinéntia, Romanorum
fidem anle pra?senliam ejus conducalis, et eos le- imperalor Auguslus.
galiier judicare adjiivelis. - Quia nos, divina disponenle clementia, caîleris
XVII. { superemiiiémusntortalibus, cporiel ut cujus munere
C
Pro Ecclesia Paderbornensi. prseceUimus,ejus quoque voluntati omnibus niodis
(Anno1052.) parère sludeamus. Quapropler omnibus Chrisli no-
[ERHARD, Cod. diplom. Westph.,p. 92.] strisque fidelibus pra-scniibus scilicet ac fuluris
In nomine sanciseet individua?Trinilalis, CHUON- nolum esse voluinus, qualiter nos ob iniervenlum
RA-DUS, divina favenie clenienlia, Romanorum impe- ac pelilionem dilecla?conjugis noslra?Gisla? impe-
ralor Auguslus. ralricis Augusla?'el filii noslri .Heinrici régis, et
Novcr.il-omniumDei noslrique fideliumpra?sen- Egilberti Frisingensis Ecclesia?episcopi, fidèli no-
liiim scilicetac fnturorum iridusiria, qualiier nos siro Meginvercho Bodrebrunnensi venerabili epi-
fideli nosiro MeginwercoPaderburnensi episcopoel scopo, et ecclesia?in honore sancla?Dei genilricis
Ecclesia? cui ipse, Deo douante, praesidel, ob Maria?et sancli Cbyliani marlyris et sancli Liborii
iniervenlum cl pclilionem dilecla? conjugis noslra? confessorisconstrucla?et consecrala?,cui ipse, Deo
Gisla?imperalricis Augusla?el amantissima?nosiia? donanie, proesidët, omnem poteslalem comilalus,
prolis Heinrici regia et Egilberti Frisingensis Ec- quam Herintahnus cornesin islis tribus pagis, Auga,
clesise venerabilis episcopi, nec non ob suura .-. Nelega, Hessiga Label, cum omni jure ad eumdem
fiçquens cl devotum serviiium, quamdam noslra? comilalumjuste ac legaliter pertinente, et omnia
proprielalis curlem Gardenebiki nominatam, silum pradia in eisdem pagis ad noslras manus habita el
in pago Lacni in comilatu Hcrimanni comiiis, cum poslmodum acquirenda, cum omnibus ad eadem
omni sua inlegrilale, vel quidquid pradii habuimus merito aspicienlibus, cum areis, a?dificiis,manci-
in villis Hwmadal, Moldugganc, Liudulvcsbusun, piis, agris, terris culiis el incultis, praiis, pascuis,
siluin in eodem pago el in coinitalu pra?noininali campis, silvis, venalionibus, aquis aquarumve de-
H. comiiis, cura omnibus ad idem perlinenlibus, cursibus, piscalionibus, molis, molendinis, viis et
cum areis, a?dificiis,mancipiisulriusque sexus iuibi inviis, exilibus cl redilibus, quoesitis et inquiren-
habitai)libus, agris, terris culiis et incultis, praiis, dis, seu cum omni ulililale qua? ullo modo inde
ipascuis, campis, silvis, venalionibus, aquis aqua- provenire poléril, pèr hoc noslrum impériale pro*
rumve decursibus,piscalionibus, molis, molendinis, cepiuin in proprium donavimusalque larglti sumus,
viis cl inviis, exilibus el redilibus, qusesilis et omnium hominuin conlradiclione remola, co quo-
inquirendis, seu cum omni utilitate qua? aut scribi que lenore lit pra?diclusfidelisnosler M. episcopus,
aut nouiinari polesl, in proprium tradidimus el de sive longe sive prope sit, nos suai serviiuiis non
1061 ÇHUONRADUSIIIMP. 10C9
immemores esse recog.ioscal-, et ut ipse suiquc
successores 'de ; eisdem proediis libérant deinceps Chuonradi monnsicrio §-, Mur-
iradendi, vendendi, imp. prhilegium pro
poiestàlem habeant lenendi, '.'-.-'' lini..
commuiandi, vel quidquid -placueril faeiendi, ad '"'= -:' ' ':
vero do- (Anno Ï1033.J
usum tamen prsenpiriinalseEcclesia;..Hscc. -
nalipnis aucloritas ut in Dei nomine pleniorçs o!:- [ERHARD. Cod. diplom. Wesfp/i.j p.;96.]
'.lïriealfirmîtates, marin propria sublus eam firinavi- C. In nomine "sanctse el individua? .Tririllatis,
mus, sigilloque nosiro insigniri jussimus. ÇHUONRADUS, divina favenie clementia, Roinanoruin
Signum domni Chuonradi inviciissimiRomanorum impëraior'Auguslus. '/'' '.. ':..-:- ,
imperaloris(L. M.) Augusli. Si in monasleriis conslruendis studium hàbuëri-
Odalricus cancellarius ad vicemBardonis archi-
mus aut aliis iii ideiii conspiranlibusvoluni prsebuè-
episcopi recégnovit. rimus assensuril, non solum ad tempdralis, verum
'.Data xv Kal. Fëb.,.indictione xv, anno Dominica
eliam ad aélerni regni cém'raqdum.lioc ;riobjs p'réfu-
incarnaiionis 1052, anno aulem domni Çhuonrad
lurum esse non .ambiginius. Quapropicr rioluui sit
Il -regnanlis vin, iraperii yero.v. B omnibusClirisliana?religionis, prscseûlibus.scilicet
Aclum.Frilislare féliciter. Amen.
alque fuluris, qualité, nos ob iniervenlum ac: peli-
. . , XIX. lioriem dilectse conjugis noslra? Gisla?impemlricis
Pro Ecclesia Paderbornensi, videlicëlAugrisla?, elàmaiïtissiriise'noslrse prolisHein-
(Anno1032. rici régis, nec îioriAribonis MogoiiiiriërisjsEcclesia?
[ECHARD, Cod'.diplom.Wesipn., p. 93.] archiepiscopi et Piligriml Coloriieiisis Ecclesia?'ar-
C. In nomine sanctse:et individua? Trinilalis^ chiepiscopi,sim'u'Iêliam cum consensu:oiriïiium no-
-:CUUONRADUS, divina'favenie clenienlia, Roinanoruii! slrorum fideliumqui lune temporis ibi adïtierunt,
imperalor Auguslus. Sigcberto MiridunensisEcclesiseepiscopo;inibi con-
Sicut noses promplis et assiduis serviliis fidelium slruéndi monaslerii in honore sanciiMartiniliceuliaïn
noslrorum gaudemus, ila quoque dignum et juslnnt conçessimus. Insuper omnium, noverit' indus:ria
esse nobis videiur tu eos de c0.mlig.3bsuis proeniiis qu'aliterojriodemsedis episcopus cuniferurit i iri quo
gaudëre faciannis. Qurrprop'lercqmperiat omnium idem moncsierium el clauslrum coenieteriunique
Dei noslrique fidelium prsesenliumscilicet ac fulu- sunt constructa , et curlifera vi- ex ulraque parie
rorum induslria,"qualiter nos ob iniervenlum ac pe- „ hionasteriij et salice lëllùris in inansoscum sui juris
titionem dilecla?conjugis noslra?Gisla? imperairicis pisedio, id est ntarisis xn de monaslerii Sancli Pëlri
Augnsla?,et charissinii filii noslri Heinrici régis, proprielale inislius Sancli Martinimonaslerii jus ac
lidelinosiro Meginwerchovenerabili episcopoet ec- polcslaleiri comritulaverat. In loco enim Hildiwar •
clesia?cui ipse, Deo donanle, pra?sidei, in honore dingahusun dicta el in. aliis villis ad eumdem locum
satici-a;Dei genilricis Maria?et sancli Cbylianiinar- ju'ré perlinenlibusvu pro commulalione dédit inan-
tyiis sancliqiie Liboriiegrogiicorilëssorisconstrucla?, sos, cl iri Cliizzindorf n maiisos; in Lobe i ir.; in
sex mancipia, quorum hsecsunt nominu : Thiethar- Wesiirbracha i m. El in bis iv locis xxv mancipia.
dus pbr., Liuza,' Ileregrim, Elhilier, Alhaluuard, Fralribus aulem ad idem sa?pëdiclumhionaslerium
Wicbiircb, cura omnibus suis substaritiis. per hoc Deo seryiènlibusin utililatcm tradidilquoddàm pra?-
noslrum impériale pi'a?ceptamperpeluahier in pro- diùnt Cheinmin diclum, quod ob iniervenlum no-
prium tradidiniuset de nosirojureac domiuioinsiiuni slra?dilecla?conjugis G. nosliaequeprolis II. régis de
jusàtquédominiumomninotransfudimusatquelargîii noslrô jure in suum jus alque poieslalem suscepil.
sumus.eo quoque lenore, ut prsediclusfidelisnosler Insuper el'am ad Rolhérisdorfa' vini décimaiionem,
Megiirwerchusepiscopussuique successores de eis- quam dé nolrisacquisiyii,in eoru:iidcmfrairuni u.-um
dem mancipiisliberam deincepspoteslalem habeant i) concessil.Aliud autem in codent loco vineiunt suis
vendendi,tradendi, commuiandi, vel quidquid sibi iri ulilitaierii decrévit successbribns, ea videlicet
placuerilfaeiendi, ad usum lamen sua?ÉCclesia?Bo- raiione,- ut in. vini decimaiione nullarit injusliliam
drabrunnensi nominalae.El ut ha?enostra? tradilio- aul niolesliam inférant frairibus, cl quando de illo
nis aucloritas pleriàs in Deinomine habeal; firmiia- bibant vino hoc intendant-, quia prius ad oiniicm
les, hanc cliartàni inde conscriplam subiusqueiiiaiiû episcopalumsuum tantum noii habueruiit vini quan-
propria roboràtarn, sigillo nosiro insigniri jussimus. tum scypbus capere potesl, ideoqiië frëquëiiiiorè's
Signumdomni Chuonradi inviciissimiRomanorum sint ad Deum iriiercessores noslri dilëclséque con-
imperaloris(L. M)Augusli. jugis nosïi-a;G. ët,prëlis nostra? H. régis, quorum
Odalricuscancellariusvice Bardonis archiepiscopi pelitione ha?c ipsà vineta S. prsëlibata;sedis epi-
recognovit. : scopo in proprielalëm tradidimus. Qnin étiara idem
Dataxii Kal. Sept.,indicli6ne xv, anno Dominica? episcopus ad proescrïptumSancli Martini'monasle-
incarnaiionis 1051: anno aillent domni Chuonradi rium alia qua? sui jtlris erant loca tradidit, id est.
secundi regnanlisvin, iraperii vero vi. Egisberun, AVolgatingahusun, in Diolànhusuni mari-
Actain Magaucburc.- suiii et uiiliiaiem silva?, et laie proedïum quale
Ï363 M3N13M.DIPLOM. 1004
habuit ad Nianburg. Insuper eliam ad Ubhusen m A dictiohe prrprielalis jure teituit. Idcirco si quis ejus=-
m; in Loba i m; in pago etiam Lainga in villis Tri- dem d.'Slruclor esl monaslerii aul praîdiclorunt dis-
liurin, Slocheim, Helingaburstaila, Holinbeke,vi mî sipator bonornm, vere sciât quia eidem monasterio
in «pagoquoque Marslemin villa quse dicilur Brun- fralribusque ibidem Deo servienlibus in nobis 'io-
hildisforl n m, et in Ilupida i m, el in Oribe n m, et s'risque successoribuscerlum esl inde refngium. Et,
in Yofkeressunn m, in pago CiziJe; in villa Heri- ul hoc nosira? concessionis prseceptum per omise
sivroda n m ; in Munnerc i m, cum ulilitate salis. tempus slabile permaneal el inconvulsura, banc
liera in Munnerecurliferum rcum ulililale salis ; in paginam inde conscriplam sublusque manu propria
Bodukun i m; in Beddure i m; in Hemcziingahusum coiToboràlam, sigilli noslri impressione jussimus
i m; in Hclan v m; in Uaneb'ckei m; in Fridegers- insigniri.
sun i m; in Nisinuna m,in Lierbeke i m; ad Folehir- Signum domni Chuonradi Romanorum imperalo-
desdorf ulililalem silva? cum iribus curliferis, in ris (L. M.) inviciissimi.
Hcrvide i m; in Hemmincburun iv m; in Uvoluara- Burchardus eaneellarius vice Pardonis arcbicapcl-
dingahusun curliferum i cum ulililale silva).In Eil- lani recognovit.
dissun curliferum i cura ulililale silva»; in Hadden- D.iia vi Non. Jul., anno Dominica?Iricarnationis
Imsuii dimidiuin mansum; in Ekishiisnn n m; in 1035, indictione i; anno aulem domni Chuonra..i
Nilalstete i in; in Rodun i m; in Holzhusunni m; H regnanlis ix, imperantis vero vi.
in Lippeke curliferum i cum ulilitate silva?.In Ret- Aclum Mersiburchféliciter. Amen.
bere diinidium m; in Sueverdun iv m, et salica?lel- \X*I.
luris n m, el. diiuid.; in Honredere vi m, el dimid.; Chuonradi proeceplumpro Ecclesia Paderbornensi.
in Eddornnhusun n m; in Morsilen unum mansum; (Anno 1035.)
in Nilalstete x m ; cum omni ulilitate illuc pertinenti; [ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 9S.]
in Weluen iv m; ad ha?c pranotata loca omnia f C. In nomine sancla? et individua? Trinilalis,
proediaqua? lune temporis sub suo jure habuit aut ÇHUONRADUS, divina favenie clenienlia, Romanorum
poslea acquisivil, vel etiam justo concambiohorum imperator Auguslus.
proediclorumInconnu coinniulalione, vel alia juris Noiuin sil omnibus Chrisli noslrique fidelibus
ordinaiione, recepit prseler illa quse ad alia delega- prsesenlibus ac fuluris, qualiter anlecessor nost.-r
verat monasleria, ad pra>falum Sancli M. monasle- beat»?memoria?Heinricus imperalor, cujus semper
rium, cuiii mancipiis, villis, areis, aedificiis,agris, animus in Dei Ecclesiis meliorandis elamplifiçandis
ïerris cultis el iucuUis,viis et.inviïs, exitibiis et redi- invigilavii, Paderbrunnensis pauperiatem miseralus
libus, quaesilisel inquiréndis, pralîs, pascuis, silVis, Ecclesise,multa éi bona tant in prsediisquant in aliis
venalionibus, aquis aquarumvedecursibus,piscalioni- facultalibus larga manu pro Dei amore dileclique
bus , molendinis,et ulililale silvariim, nec.non cum sibi prsesulisMeginwerci assiiiuo el devolissiraoob-
omnibus appendiciis qua? diçlauï noniinari possunl, sequ'6 (ontulit. Inler qua? eliam comitalum Duod>
tradidit perpeiualiier i' i existenda, Sed ni idem mo- conis quondam comiiis eidem Ecclesia? impérial!
naslerium in inajoiï securitate essèl.posilura , et ul munificenlia légitime donavit, tradidit, dclegavii.
bona illuc data minus ab ejus siiccessoribusvel ab Illo aulem antecessore nosiro defuncto, nos qui loco
aliis dissiparentur, in lîiuiidiburdiomonaslerii Sancli illius iri regnurii surreximus, per snggesiionein
Pelri çollocavii, el ul per singulos.annos eidemmo- Magonlinipra?sulis, eumdent comilalum a praîfala
naslerio censura, id est y solidos, sqlyas, decreyit, Ecclesia tulimus, et iri jus Magontina?Ecclesia?,rudes
<Juin eiiairi côrisiiluii ul. semper in feslivitate sancli adhtic in régno, injuslo persuasi consilio îrraliona
M. ejusdem sedis episcopuscum fralribus monaslerii bililer transiulimus et iransmulavîmus. Imperiaii
Sancli P. ad proedictara monaslerium yeniat ut aulem nostra poleslale, Dei gralia, magis magisque
solemnia missarum celebret et alia oslendendo cha- in regno confirmala et corroborala , Meginwereus
riuiem adimpleat. At si aliquid aliud ipsuni adesse D prsesurimperalorumdevolissimusserviior el amaior,
impediai, fraires ilii couveniaiit et .eadera .siraul Mariha? sedulis satagens obsequiis, non cessavit,
faciant, ul hoc modo concordia et amicitia inler i'Ios non quieyil supplicando,serviendp, qtioadnsquenos,
solidelur. Ft per banc mulua? charilaiis exbibilioncra omnipoieiiiis Dei in cujus manu corda sunt reguni
in Dei servitio unanimes coaptcnlur. AÏ1ha?cnoient commoniii inslinctu , di|ecla?que conjugis noslra?
sil omit.bus, quaiiler i.i ipuim Sancli M.monaslericm Gisla?nec non Heinrici filii nostri ntagnifici régis
cl fialres inibi Deo serviëntes sub nosira impcriali inlervenlu, Ecclesia? sua? scilicet Paderbrunnensi,
filiiquenoslri II. aliorumque noslrorum succesi-onim tolum"Be'ruhardicomiiis quondam comilalum, qui
lu'uione defendivolumus, sic scilicet ut nullus ejus silus est in locis liesse, Nitergo, Nelgo, Obieresgo,
successor poteslalem habeal, bona ejusdem mona- L;gi.iiiiairadilione reddidimus, restituimus, redoiia-
slerii aliquo modo destruere aut aliquid de bonis vimus. Proecaventes autem nos et prsecogil-inles,
Msdeinnuferre, quia pra?scriplus episcopus S. idem ne aliqua poslmodum inler ipsas Ecclesias de bac
jionaslerium a fundamenloa?dificarecoepit el nulla re coniroversia fierel et discordia, Magontina?Ec?
r.lia prsediailluc tradidit, nisi qua?de nosiro dono in clesia?comilalum, qui silus esl in Ciuyinga.prqp.tr
suum jus acquisivil aut per se absque ulla conira- pacis co!ifirmalion?mimperiaii nosiro jure couce.r
IflfiS ÇHUONRADUSH IMP. 1066
simûs, cl lioc noslra parle ita esl compactant sicque A qusequocunquë modo inibi laborafa?fiurit; et eeClé-
definiliiin, ut neulrâ Ecclësiaium iliarunt aliquod dé siaiii quaë iri honore Sancli Augiiélini riori longé a
proediclisrébus sibi iiiqulsitis aliquomodô paiiaiur Janûensi civilale consiructa est ab ipso Liudpraiido,
delrimenlum. Si quis aulem, diaboliea suasioriése- prEëdîciic'oeilbbii' ïuhdaloré; alias quoquecortes, qusé
diictus, hanc noslram iradilionem in aliquo infrin- ' Lardiriacus el Villarasca dicurilur, cl mansa qria?
gerit, sciât se odium Dei sanciorumque ejus liabiiu- iii Rovorri jacenl, et corie Cressîani, Turinëy Gë-
rum, et M. lib. auri puri eompositurum, medieta- reniiâno, et in Garlianoecclesiam huant Sancta?Jn—
lein caméra?noslra, et mediélateritprsedîeta?Pàdei'- liàhsècum onini hoiiorè. Possessiones eliam quas
brunnensis Ecclesia?reciori. Quodul verius crëdatur habére vidëiùr in Lâudensiconriiaiu el Pérgariiensi,
eidiligentissime ab omnibus in perpeluum servetur, videlicel Aiiifenêngôcum coite qua?Flùiiibo dicilur,
prseceplum hoc inde conscriplum manu propriâ cuiri omnibus ad eam periineritibus, eicasale Sancli
subtus firmavioius el sigillo nosiro insigniri jus- Pétri, et casalë Aribaldi, et caslellum Aiehardi in
simus. coinitalu Parriiensiy et quod câsalé Siiidési dicilur,
Signum domniChuonradi Romanorumimperaforis cum omnibusrébus vel earum perlinenliis. Illaseliam
(L. M.) inviciissimi. terras qua? iri Luciano'et Spariario, et in Rosionî
Burcbardus canceilarius vice Bardonis archica- ^ possîdetj cum omnibus circumqûaque adjaéêhtibus;
pellani recognovit; et ad eadem loca respicienlibus. Confimiamusinsu-
Datantîv Non. Aug., ihdiciioné i, annb Dominica? per piaèlibalo coeriohio-àlque abbali coriëm Pava-
Incarnaiionis 1053; ânrio autem domiii Chuonradi nera, née non el illarii qua?iri Robbrëlô dicilur Côrte
secundi regnanlis ix, înipérantis vu. Regià, et-ëcclesîain Sancla? Maria?de Terguij cum
Aclum Linlbûrg féliciter. Araën. omnibus pértinëntiis et adjacë'ntijssuis, molendinis,
" '
XXH. piscalionibus suis,. aqùis aquârumqUë'dècursibiiSi
Chuonradi1 imperaloris privilegiumconfirmaioriuiii culiiset incultis rébus, ubicunque locorum âd easdem
omniumjurium monasleriiTicinensisSancli Pelri, cortes përtiriérilibus:ët onihia qua?in monté <Far-
quodappeltalur in CceloAureo. rato, et qua?in comilatu Vercellensiet Ypôregiénsi,
(Anno1053.) el qiisi;iri Novariensiad éunidéirilocumpertinèntj et
[MURATORI, Anliq, lml.,\, 595.] quseiit Caséllèel in Ponte Corioiii, el iii Solàriolo
In nomine sancla?él individus?Trinilalis, CUUON- idem.coeriOb'iûnt pos'sidërévisiint est. Cortein étiam
RADUS, divina favenie clementia,imperatorAuguslus. quse Diana?dicilur, iii-coniitalu Albiiiganensi;et èa
Si circa loca Deo dicata nuinificenliam noslra? P omnia qua? infra ipsam civitalem él e-xlrà.ad ipsuni
benignilatis larginiur, credimus boc ad regnorùm monâslériiim pertiriere vidëiilur. Portant eliaht Ro-
slatùnt noslrorum, nostraque anima? saiuiem pro- sariolùrii loiigolempore ab ipso Monaslerio lërilùm,
licere. ldcirco noverit omniumfidelium sancla? Dei oirinënlquètërrarii in campariia Papierisis urbis ja-
Ecclesia?,tam prsesentiuraquant fulurorunr, univer- ceniem , jnsleqne inibi periinenterii, et dcëihias.
siias, Gislam noslram charissimam conjugem, no- DoTiamuseliam et corroboramus eidem venerabili
slram adiisse iniperialein clementiain, quâlenuspro loco lerras quas in partibus Tusciie videtur habere
Deiaritore,noslncqueaiiiriia?remedio, coenobioSàncii per diversos comilaïus et loca. Duas eliam corli-
Pétri, quod dicilur Coehini Anreuni, subvenire, el cëllas, Maliacemscilicetet Calavaduincum Sussello,
nostra pracepiali auclorilaté confirmare et corro- et Leuco, atque Capella, quse est in honore Sancla;
borareomnes-certes et proprieiales quas pridém per Dei Genilricis Maria?, qua; dicilur Primasca, qua?
quodvis ingénium dignoscilur pôssedisse, terras et -construcla est in valle Belizqna; et'illas lerras qua?
cortes qua? usqiië modo vâssàllorum dicébanlur, habere visuin esl in Belingnoet in Liventina, cum
Munescngo et Villa'al'què castèllum, quod Saricti omnibussuis perlinenliis. Corièm insuper qua?Yer-
Pelri-'dicilui-,et abbâlein nomine Alpisum,qui modo gonio dicilur, e'iPiscariam qiia?esl in Tauxa.
ei prseesti ex omnibus invèslire dignareriiur. Cujus D Slatuimus insuper; et hiodis oiltnibiiscenseinus,
peiiiionibus aures libeniissime accommodantes, praîcipiiiiùs ac jubënius, et jiixla nostrorum ante-
nostrsequeanima?Consiilentes,pro Dei amore pfa?- céssorùm regurit vel imperaloiuni auclorilaté Drini-
diclo venerabili loco alque abbali coricëdimus, do- ler edicinius, ut nuliiis archiépiscopùs, nullus epi-
nainus,-modisque omnibus corroborariiusofiinesres scopus, nullus niarchio, vel cômes, aut vicecomës',
et proprietales, possessiones, omnesque iilàs certes aut gastaldiôi sivé cùjusciiriqueriiiuîsiérialis, nul-
quas.quisqueusque modobeneficialiordine delinuit, laqué judiciaria pôtestâs, vel rëipublicâ?minisier,
et qusevassallbrumdicebantur, et quàscuhque ideni in praidictis cortibus, proediis, possessionibus, seu
ccenobiumlongo lempore dignoscilur pôssedisse, a in aliquibus locis proefalovenerabili loco perlinen-
Liudprando ipsius loci fundatore conoëssas. Id est libus, placilum lenere, v'ël dislrictum facere, sive
inler cseterasres corlem illam qua?Alpe Plana dici- fodruin, aut aliquanï funeliôném publicam, vel red-
lur, cuncfasqiicrés ad eamdemcortcm pertinentes:, diliinij a suprâdiclorurii locorum habiialoribus, vel
vel aspicientes in quibuscunquelocis,-cum lerritoriîs perlihènlibiis exigere vél lollere, remola omni occà-
el fi-nibusper prseceplumLiudprandi régis, per sin- sione, prsesumal.In ter ca?leralameri hoc specialilcf
giiiaiioca denunliatiSjTel earumdcm rerum.decimas- staïuenduiii censuinriis ut corlem prsedictàm qua?
PATIIOL.CLÏ. 34
1C67 MONUfcï.DIPLOM, 10GS
Maliace dicilur, vel quidquidssepe dicluiu înonasie- A . bus rébus rei verilas approbelur; el juxta defini-
riuin in valle Luvana, el in valle Agno habere vi- tionem antecëssoris noslri Liudprandi régis, liceat
deiur, pra?cipue lueamur, quoniam ha?cloca inler coenobiode propria congregaiioneabbalem eligere,
eseiera majora cl forliorainforlunia alque molestias ita ut super eos nulla unquam inlroducalur persona.
suslinuerunl. Jdcoque prsecipimuset quibuscunque Staluimus eliam ul nullus reïpiibliea? minister,
iiitcrminationibus valemus, jubere deeernimus, ut necque aliquis ex judiciaria polestate in cunctis
nullus unquam poleslas, minister, vel niissus, aut prsedicti monaslerii corlibus, vel vicis, liberos ac
famuliis, prsediclorum locorum hahitaloribtis seu servos deinceps inquielare, aut ad placitum Irahere,
perlinenlibus aliquant deinceps molesliam inferre aut in aliquibus finibus ejus placitum tenere, aut
praîsumal, nullam dislriclionem. eis fa'cere, vel fo- aliquem pignorare vel detrabere prsesumat. Et
drum ab eis lollere, aul eorum arbores succidere, quidquid pars publica sperare polerit, eidem mona-
vel aliquod eorum suppelleclilisvel peculii invadere, slerio sanclo secundum concessionentet confirroa-
aul de eorum possessionibusaliquid poteslalive ra- lionent Liudprandi régis, aliorumque regura vel
pcre aliqua lemeraria pra?sumplioneaudeat. Si quis iinperalorum, solemni et perpétua slabililale firma-
vero aliquant querelam super aliquem eorum hahet, mus. Et quandocunque nécessitas imminet, naves
non perse vindicarc, aul per aliquem legem requi- 'B ipsius monaslerii per Ticini et Padi portant, quam-
rere, nisi per nos aut abbalem ipsius monaslerii que per quodlibel aliud discurranl absque alicujus
proesumat,vel pernosirum autipsius abhatis niissum. impedimenta, vel lelonei exaclione. Secundum ha?c
Hac igilur nostra pra?ceplaliauciorilaie omnes pra?- eliam regalia scripla sancimus, et modis omnibus
dicias cortes et loca, cum rébus el familiis, porlibus inlei'dicimuscunclis sub noslra poleslale degenlibus,
cl mercalo, disiriclionibus, molendinisel piscalioni- ul nullam polestalem deincepsexerceaui in proedictis
bus, aquis aquarunique decursibus, cunclisque rébus locis ad noslram mercedem monachis delegalis, vel
inobilibus et iramobilibusad jara scriplas cortes et abbalem in aliquo conlurbent, sed liceat ipsi abbali
loca in integrum aspicicnlibus, divinorum memores suisque successoribus sub régula sancli Benedicii
praceptoruui, jam dicio coenobio ejusdemque loci degere,ei quolidie Deo laudes pro anima? noslrue
abbali, vel cuicunque pro lempore inibi pra?sidenii, remedio, regnique noslri slalu inibiofferre, cl omnem
confirmaniusel cor.roboramus. Omnes insuper illos congregaiionem sibi coramissam assiduis aliraeniis
carpenlarios, quos ipse sanclus locus per prsecepli pascerë et enulrire perpelualiier. Volumus eliam,
possidel paginant lempore aniecessoris noslri Liud- modisque omnibus interdicimus, ut nulla proepoiens
prandi régis in valle qua? dicilur Antelamo, vel eos G parvaque persona prsediciumcoenobiumproprielario
qui suni in Besozolo, cum filiis filiabusque,agna- jure, aut beneficiaii ordine, aut pra?ceplali auclo-
tioneque cuncia eorum, ul lempore opporluno inibi rilaté nilatur invadere. Pra?cipieniesilaquejubemus
deservianl ipsi el posteri eorum absque ulla reira- tain proesentibusquam el.fuluris, el parti proedicii
ctalione perpelualiier; et vada ad piscandura qua? coenobii,qusesupra a nobis concessa el confirmaia
iunt in Ticino, in Rivo Poloni, Morasca, seu vaduni sunt, quolibet lempore nullus prsesumat inferre mo-
-quod dicilur Landemarii, Cosiam, -Teveredum, et lesliam aut conlrarietalem, sed sub omni iniegrilaie,
-aliud quod dicilur Sexiemascum, cum illo medio sicuti a nobis concessa suni ad uiiliiatem ipsius
quod ad Sepem dicilur, el illud quod Aunelladicilur, monaslerii sine aliqua diminoratione permaneanl.
seu eliam illa vada qua? suni in Pado babenlia prio- Si quis igilur aliquando diabolica fraude decepius
reni terminum a loco qui nominalur Popula Pagana, contra diclam aucloritatem el banc noslram conces-
et perlingenlia usque ad locum qui dicilur Caput sionent el confirmalionem aliquid agere leniaveril,
Asi, ex ulraque parle Padi, cum insulis posilisjuxia ei jam dictant sanctum locum es proedictisrébus
praîdictam piscalionent, vel quidquid ab anliquo faligare conalus fueril, sciai se coniposiiurum auri
lempore per antiquorum regum seu imperatorum puri libras mille, mcdietalem caméra? noslra? et
donalionemoblinuil, vei Padus invasil, aut in futu- _ medietatem praîdicti monaslerii vel ejus abbali.
rum irruperil, eidem sanclo loco contradimus. Quod ul verius credaïur, diligcnliusqueab omnibus
Volumuseliam et concedimus, ul molendina qua? cusiodialur, manu propria rnboranles, sigilli noslri
in Calerona, seu in aliquibus fluminibus prasdiclum impressione inferius jussimus insigniri.
monaslerium possidel, habeal lam abbas quamque Signum dominiChuonradiRomanoruminviciissimi
et monacbi polestalem levandi alque deponendi, imperalorisAugusli.
quousque vel quoquo modo eorum decreveril vo- XXHI.
lunlas, et aquseduciusqui Bauga Liudprandi dice- ChuonradiI imp. privilegiumpro Ecclesia Bremensi.
batur, in eorum sit poleslale ad irrigaudos horlos (Anno 1035, Oct. 1G.)
ipsius monaslerii. Sinlque omnes res ipsius mona- [LAPPENBERG, Hamburgische Vrltundenbuch,p. 09.]
slerii, abbas quoque el monacbi, hominesque libel- . In nomine sancla?el individua?Trinilalis, CUUON-
larii cl servi sub noslra imperiaii defensionemunilae RADUS, divina favenie clementia, Romanoruin impe-
alque defensse.Kl si necessilas fueril de rébus ipsius ralor Auguslus.
monaslerii per inquisiiionem circumqûaque maiien- Omnibusdivini noslrique nominisamaloribuslam
lium bonorum homiiuim, sicut de noslris imperiali- fuluris quam prccsenlibiisperspicuumesse cupimus
JÛ69 ÇHUONRADUS il IMP. 1070
qualiter nos ob minime denegandam peiitionem A Concedenles igilur confirmamus Mantuano episco"
dileclissima? conjugis noslra? Gisla?, imperalricis palui omîtesres quas sine lege poleslalive vel cum
Augusla?,née non ob amabilem iniervenlum eharis- virlule perditas habere videiur, seu quas usque
sima?prolis noslra?,Heinriei régis, Becelino, sancla? modo de donis regum seu imperaiorum prsedecesso-
Bremensis Ecclesia? venerabili nobisque amabili rum noslrorum habuit, videlicet monaslerium quod
archiepiscopo, mercalum in eodem loco cum lelo- factura est in honore sanclorum Memoris,Probi, et
neo, nbmismalibus, nec non omnibusutilitalibus ad Rufïini, ubi Reginzo venerabilis abbas prseessedi-
mercalum perlinenlibus, habere concessimus. Ea gnoscilur, cum omnibus adjacenliis, cum aqua qua?
videlicet lege ut bis in anno omnes qui illuc causa dicilur Mulénellos, cum suis decursibus de loco illo
mercandi veniant, una vice septem dies anle Penle- unde aqua origiiiem sumit, ipsum fonlem usque in
costen, secunda vice similiter septem dies anle fesii- Mincii amnem ex ulraque lecluli parle- duodecim
vllalem sancliWillehadiibidem corporaliter requiesr pedes, sicut monaslerium semper lenuil, cum omni-
cenlis, annualem mercalum illic habeant. Bannunt bus perlinenliis ejusdem monaslerii : cum curlibus
autem nostrura super omnes Los illuc venienles, ut etiam in Yeronensi, Yicenlino, Manluano, Brixiano,
illic eundo el redcundo habeant pacem, facimus, Placeniino, Mulinensi, alque Cremo'nensicomilaii-
euntdemque bannum noslrum prsediclo archiepi- **bus silis, qua? ila nominantur, Bagniolo,Colonia, el
scopo , ob suum fidèle serviiium, ea ratione conce- in circuilu fluminis,quod nomiiialur Capul Alponis,
dinius ul si in hoc slatulo tempore ex illuc venien- Puliana, Alonte, Lonigo,atque Sablone, seu in Gar-
libus -aliqua. temerilas evenerit, inde justiliam dinensi judiciaria, cum servis elancillis, atque cum
'
faeiendi, neque dux, neque contes, neque aliquis omnibus ibidem perlinenlibus; el omnes alias res
hominum, pra?leripsum el suos successores, licen- ejusdem monaslerioli, qusesunt in pra?diclis corai-
tiam habeant. Et ut bsec nostra concessio slabilis lalibus, vel infra noslrum Ilalicum regnum, seu ca?-
et inconvulsaomni permaneal a?vo, hanc paginant terorum hominum concessionibus, etc. (ul in diplo-
inde conscribi earaque sigilli noslri impressione mate Henrici Ul pro eadem ecclesia, ad an. 1045,
pracepimus insigniri. infra). Concedimus aulein eidem Hilulfo episcopo
S'gnum domni Chuonradi, Romanorumimperatoris advocaiosquoscunque elegerii lam de suis quant de
inviciissimi.(S.) alienis libe.rishominibus, qui ejusdem reruiit utili-
Burchardus cancellarius vice Barlhonis archica- tates episcopiexerceant; ila ul ab omni reipublica?
pellani recognovit. funclionesinl absoluli : nil ab eis qmsquam publicus
Dala xvn Kalendas Novembris, anno Dominica? minisler exigere proesumat, ut securius ac diligen-
Incarnaiionis1055,indictionem, anno aulem dominiC tius causas ipsius Ecclesia? perficere possinl, sive
Chuonradi II regni xi, imperii vero ix. per pugnam, sive per légale judicium. Slabilimus
Aclum Magedeburch. eliam ut de omnibus rébus et proediis ipsius Eccle-
XXIV. sia?, sicut de noslris domnicalis, per vicinos inqui-
silio fiai, etc., ul in supradictodiplomate.
Confirmalioomniumjurium ac privilegiorumfacla a
Chuonradoimperatore EcclesiasMantuana:. Signum domini Chuonradi inviciissimi Romano-
(Anno 1037.) runi imperatoris Augusli.
LMURATORI, Anliq. liai., I, 611. Çhadelouscancellarius vice Herimanni archican-
In nominesancla?el individua?Trinilalis, CUUON- ." cellarii recognovi.
RADUS, divina favenie clementia, Romanorum impe- Dat. pridie Kalendas Aprilis, anno Dominica?In-
ralor Auguslus. carnaiionis 1057, indictione v, anno autem domini
Si in sacralis omnipoienli Deo locis a quibuslibet Chuonradi H regni xm, imperii x.
desolatis augmentant recuperationis pio favore Iar- . Aclum in Canedulo juxta flumen Padi féliciter.
gimur, id nobis et ad imperii noslri slabilimenlum, Amen.
atque ad oelerna?reniunerationis emolumenlum cre- 0 XXV.
dimus absque dubio profulurum. Quapropler agno- Chuonradi I
Bruno venerabilis imperaloris diploma, quo monaslerium
scal omnis Christianilas quod TarvisinumSancli Theonestimarlyris sub sua pro-
prsesul, alque Cadelousdileclus noster episcopus, et leclionerecipit, ejusquejura confirmai.
fidelis cancellarius, nostra? magnitudini significa- (Anno 1057.)
runt quod pro peccalis Mantuana? sedis Ecclesia? [MURATORI, Anliq. liai. H, 877.
cum praîceptis et chartarum firmiialibus, quarum In nomine sancla?cl individua?Trinilalis, ÇHUON-
scriptionibus res et familias sibi collatas hactemis RADUS, divina favenie clenienlia, Romanorumimpe-
meruit oblinere, combusta videalur, flagïtans ul ad ralor Auguslus.
resiauralionem lioc noslrse miserationis prsecepluni Quidquidenim leraporalis comraodiob divjni no-
Hilulfoepiscopoejusdem Mantuana?ecclesia?conce- niinis amorem locis divino culliii mancipalis confe-
dere dignarenrar. Cujus precibus libenter acquie- rimus, hoc nobis procul dubio ad perpeluse remu-
scentes, el quoniamdignum est, ne res Ecclesiarum neralionis lucra capessendaprodesse omnino confi-
Dei a quibuslibet depra?dentur, aut ab earum di- dimus.Idcirco omniumsancta?Dei Ecclesise,nostro-
lione conlra legem auferânlur decrevimus ita fieri. rumque fidelium,preesenliumscilicet ac fulurprum,
"noveritindustr.ia : quia noslra dileclissima conjuga- A et utilissimum famulum, elquem nos cum omnibus
li'sGisla noslram deprccata est screriilaicm, ul nos suis rébus mobilibuset iramobilibussub noslrse po-
ob amorem Dei et bealaoVirginis Maria?, sanélique testalis luilione recepimus, noslra? majestalis reve-
Chrisli confessoris: Zenonis , parilerque Michaelis renliam vilipendons, innocentent occiderat, ejus
abbatis, alque monacborum in ejusdem Sancli Ze- morte ecclesia?, cujus erat famulus in omnibus com-
nonis coenobioDeo servienlium, monasleriolumsan- modus, tanla damna couferens quanta exiimare non
cli Tbeonisli marlyris Chrisli Tarvisio silum, perli- sulllcimus. Quapropter omnibus, etc., notant esse
nenlent ad prsedicii Sancli Zenonis monaslerium, volumus quod inlèrvenlu dilecla? conjugis noslra?
una-cum monachis inibi degeniibus et ecclesiis alque Gisla?imperalricis, ul Ecclesia ex parle recuperaret
familia, vel omnibus rébus, sub noslra?auclorilaiis damna morte sui famuli sibi illata, el tanti facinoris
proeceplorecipere et confirmare dignaremur. Cujus conlagio nequaquam in consuetudinem prorumpal,
pia?pèlitioni aurës noslrse majeslalis inclinantes, omnia prsedia quse prsefatus Adam infra civitalem
idem monaslerium una cum monacbis et familia, Cremonam, el extra per lolius episcopaïus spaiia
seu rébus ad eum juste perlinenlibus sub noslra dé- habere videiur, el oinném rem mobilem etimmobi-
fensione suscepimus, alque in futuro habere decre- lem.quara posséderai, praelibaisesanciseCrémonensi
vimus. Concedimus eliaiii illis annualiler ad eccle-. " Ecclesise,per hujus nostri prsecepli paginam , pro-
siant Sancli Laureniii marlyris Chrisli in Pendia priétaire jure habenda et deiinenda concedimus, et
mercalum publicum habere, et leloiialicum inde ad in jus ac dominium prsenominala?Ecclesise noslra
ecclesia?vel suos usus suscipere. Prsecipieriiesergo imperiaii auclorilaté traiisfundiraus : ea videlicet
jubemus, alque per banc noslri pra?cepii paginam raiione, ul lam Hubaldus dilectus fidelis nosler,
omnibus interdicimus, ul nullus judex publicus, aut ejusdem Ecclesia?venerabilis episcopus, quam suc-
quislibet ex judiciaria poleslale ab hinc in futuruni cessores sui, de proedictis omnibus rébus prsedicii
in ipsas ecclesias Sancli Tbeonisli, et Sancli Lau- homicida?quidquid eis 'reele visum fueril ad uiilita-
reniii, sive reliquas possessiones ad causas audien- tem Ecclesise perpelualiier facianl. Insuper eliam
das vel fr.eda exigenda, sive mansiones, seù paraïas knperiali censura jubemus ut nullus dux , marchio,
faciendas, aut illicilas occasioues requirendas, aut cornes, viceeomes, judex, sculdascio, seu magna
liomincs supra terrain preedietinionasierioli comma- parvaque regni nostri persona, deprsediclis omnibus
ndites dislringendos noslris el fuluris lemporibus preetaxaii homicida?sanclam Cremonenscm Eccle-
ingredi audeat, aul ea qua? supra memorala simi, siam atque Hubaldum ejusdem sedis anlislilem,
penilus exigere proesumat, sed liceat ipsis monacbis '„"*ejusque successores disveslire, aut inquielare aliquo
seu kigenio aul occasione prsesumat. Si quis vero, elc.
qu'teie viverc et Deo vacare, alque pro noslra
conjugis noslrse vel proie , sive lolius imperii noslri Signum domni Chuonradi serenissimiimperaloris
slabiliiale, cum traiiquillitate Dei misericordiam Augusli.
implorare. Si quis vero, elc. Reliqua desideranlur.
Signum domni Chuonradi serenissimi Romanorum XXVU.
imperatoris Augusli, — Locus -\ sigilli cerei deper- Chuonradi primiAuguslidiplomaper quod monaslerio
diii. SegusinoS- Jusli bona collala ab Alrico episcopo,
Kadelohus cancellarius vice Herimanni archican- el Maginfredomarchione,confirmanlur.
cellarii recogiiovi. (Anno 1057.)
Dalura n IdusJulii, anno Dominica?Incarnaiionis [MURATORI; Anliq. llal.,\, 547.]
5057, indictione v, anno aulem domni Chuonradi se- In nomine sancla? et individua?Trinilalis CUUON-
cundi regni xm, imperii xi. RADUS, Romanorum imperalor Auguslus, divina fa-
Aclum Yeroiia? ad Sanctam Zenonein, féliciter. venie raisericordia.
Amen. Si divino inlrinsccus lacli spiramine aima?sancla?
XXVI. mun-
j} malri Ecclesise,Cliristoqne digne servienies,
Chuonradi II régis, imperatoris primi, proeceptum dialis hujus temporis auxiîia prsebenles, noslra?
quo om.niaproediacvjusdam Adami,gui Henricum Romana? reipublica? ad profeelum, atque ad aug-
diaconumcardinalem CremonensisEcclesioeinjuste menium vitëe, non exiguura fore minime
occiderat, eidem Ecclesioe ad reparaiionem uamni ulriusque
concedil. ambigimus : el si piis noslrorum fidelium precibus
(Circa annum 1057.) Ca?sareasaures clenienier inclinamus, fideliores at-
[MURATORI , Anliq. liai, il, 527.] que ad publicum nec non privalum obsequiumprom-
In nomine ssiicia? et individua?Trinilalis; CUUON- pliores eos olinixe credimus. Quapropter cunciorum
RADUS, divina favenie clementia, Romanorum impe- casla?malris Ecclesioefidelium devolio , animadver-
ralor Auguslus. lat qualiter noslra imperialis majeslas inlèrvenlu
Si sancla? Dei Ecclesia?., elc. In veritale nanique domini Popponis arcliiproesulis, nec non Berla?co-
moribus expolilae, dignis peiiiio-
eomperimus quod quidam Cremonensis vif, Adam, mitissa?,virtulum
liane noslri pras-
nomine, superbia? spirilu inflalus, el diabolica,'aii- nibus lacta concedimus, atque per
dacia concilaltls, qtientdam diaconum, Henricum cepli paginam corroborantes .omniapra?dia:cunclas-
nomine,'sancla? Cremonensis Ecclesia?cardinalem, qiic res illas quas olim Alricus-venerabilis epîsco-
'
1075 ÇHUONRADUS 1MP,11 1074
pus, alque Mainfredus màrchio exiinïus, nec non ^ noslri imperii mâgua, parvaquë persona, praîdiclum
Berta iliuslris comitissa obtulit sancise ecclesia? abbalem, suique successores, ipsa'mque'congrëga-
apud Segusiam, ad honorent sancise el individua? tionem de thesanro ecclesise, el dé omnibus.suis
Trinilalis, alque sub nomine Malris el Virginis , Pe- rébus mobilibus el immobilibus,. famùlis, ël de
iriquë apostolorumprincipis, et Pauli, omniumque rébus qua? ibi surit, vel confereridseeruiif, inquie-
sanclorum:dedicala?, ubi conditum est sanclissimï lare, molestàri, disvësiirë,. aut fotruni tolle'rëy seu.
JuSti marlyris corpus, alque sancli Mauri, obrenie- legem facere , aul plàcilurii tenefe, nisi abbas ejus-
diu-msuarum aniinarum omniumque Chrisliànorum, dem loci, aut suum missus proesumat, ;sen in domi-
ad usum et sumpluui congregationis ejus iiionasle- bus eorum aliquam inferre violenlianvaudeai; Si
rii; quam pfoesenlialiler régit alque gubernàt dom- quis igilur proesumplor leinerarius, diabolieo*'ava-
nus Bertramus, mira? devolionis abbas. Censemus riiia? slimulo pereussus jhuic nostra? 'auclorilaiis
ergo, atque per hanc nostri prsecepli paginant cor- praeceploresislëre, aut eunt aliqualenus infringere
roborantes jubemus ut proedictusabbas, suique suc- lentaverit, noveril se compositurum auri purissimi
cessores, cunctaque congregalio, secundum régulant libras centunt lalenla majora, scilicet niedielalem
beaii Beiiedicti in eodem monaslerio degens, omnia caméra?nosira?, et niedielalem pra?dicise ecclesise.
prsedia a supradiclis episcopo, marcbîone el comi- B Quod01 vefius credaïur, diligenlinsqueab Omnibus
tissa Deoei sanclis suis collaia, babeat, leneal fir- observelui', manu propria roboranles, sigilli-noslri
raiierque possideat, et secundum quod ei recie et impressione inferius. insigniri.jussimus.
piste visum fueril, ordiuenl atque disponant, eô vi- Signum dominiChuonradiinviciissimiRomanorum
delicet ordine quo prsefati Alricus episcopus, el Ma- imperalorisAugusli,
ginfredus marchio, seu Berta comitissa, pro suarum Poppo arehiepiscopus Treverensis inlervenil.
animarnm omniumque Chrisiianorum remedio, dis- Kadelous cancellarius vice Herinanni archicapôl-
ponere decreverunt, noslra nosirorumque sueces- laui recognovit.
sorum conlradiclione el moleslia procul penilus re- Daluni iv Kalendas Jauuarii, anno Dominica)In-
raola : scilicet terlia parte ejusdem eivilalis Scgu- carnaiionis millesimo trigesirao octavo, indictione
sia?, seu ejus lerrilorii, excepta caslro quod infra sexla, anno alitera domini Chuonradi regni decimo
ipsam civitalem posilum est; seu lertia parle de loia quarto, imperii undecimo.
valle Segusise,tara iri montibus quam in planitiebns, Aclum Parma?féliciter. Amen.
sicut deiiiienl montes qui vocali suni Gerievii et
XXVIII.
Ginisii, usque in terriloriiim él fuient de villa qua? Chuonradi I
voCaturYaga, in locis et fundis Sesaria Ulei, ei Bar- Q' imperaloris diploma, quo parlhenoni
Sancli Xysli in urbe Placenlina posilo omnia pri-
doriesca Saleberlani, Exilio, Càpul moiilis Gallionis vilégiaillius et jura confirmai,
Mediana?,Malingo, FOreslo,Bozolelo, Sancto Geor- (Anno 1058.)
gio, Cariusso, Brusiolo,Bufbono, Yillare Fulcardi, [MURATORI, Anliq. liai., 1,561.
Sancla Agatha : cum easis, Câpellis, universisque ïn nomine.sancla? et individua?Trinilalis, ÇHUON-
rébus, o'innibusque adjaceniiis et perlinenliis eo- RADUS, divinafaventô clementia, Romanorum impe-
rum. Insuper corles duas intégras Alinesii et Ru- ralor Auguslus.
biana cum appendiciis él penirieuliis éarum : nec Cunctorum liquidp fidelium sancta?1Dei Écëlesia?,
non Vigodone, el curlem de Vol've'riacum omnibus nosirorumque proesentiumscilicel ac fuiftroruriino-
suis periineriliis, Pelrà Oriola cum capella, omni- veril in'duslriâ, quod nos ob interventuni ac pelilio* 1
busqùë appendiciis et perlinenliis suis, cum pisca- nem Gisla?iniperâtricis, nostra? scilicet dilecla?con-
liohibus, pascuis, rupibus, ruinis, a ripa Sluria? us- teelalis , noslrique imperii consorlis, et Heinrici
que ad Iiltiis maris; mansum unum, in Carisiorié, et régis nostra? amarilissimoe prolis, el noslri fidelis
aliuni in Geriecula,cum éorum pertinentes ; mansos episcopi et cartcellarii, per hanc prseceplalem pagi-
duos in Ferruciaso, cum duabns câpellis, una- cura .„ nam abbalia) Sancli Sixti, cui proeesl Adeleida ve-
doie, et tërtia parte de dëciriia!,et duobus molendi- nerabilis abbalissa, Concedimus, confirmantus, er
nis cu'ria?Mauce-cura omnibus suis perlinenliis. In- corroborariius illa omnia quse habènlur, et scripfa
super lacus de Avilia'nia,et vivarium voc'atumVuan- sunt in illopraeceplo,quod noslri aritecessoresimpera-
gery, cum adjaceniiis suisy curiciaque superitis de- tores, videlicet Karlomannus et Ludovicus, precibiis'
nominata cum sediminibus,vineis, areisquë suarum, et inlèrvenlu Angilberga?ejusdem Karïouiauni scro-
terris aràbilibus, capeiiis, praiis, gerbis, pascuis, ris el Ludovic! uxoris, eidem Placenfino coenobio
silvis majoribus ac minoribus, cum areis suarum, fecerunt et cohfirmavëfuni, scilicet libérant et pri-
molendinis, piscalionibus, alpibus, fipis, ruinis, ac vatam poteslalem agricolis el pinsionariis pi-oelibali'
paludibus, culiis et incultis, divisis ac indivisis, Una monaslerii coricesseriiul, el sicut inira urberii'Pla-
cum aecëssionibùs, seu finibus', lerminibus, et ceriliriânt, vel ciremit vias publicas ad ipsitis niona-
usibus aquarùifi, aquaruinque dôcufsibris, Imperan- stérii fines dilataiidos, vel quaridoque muniëridôs
les ilaque proeçipimus, et omnino interdicimus, ut dederunt, et veluli universos aquoeducltis:iri -ipso
nullus dux, âfehiepiscopus, episcopus, marchio, coniitalu Pîaeenlino ad profeetum jam dieti mona-
coines, vicecomes, seuldadius, gaslaldio, aul aliqua slerii adjécerunt, ila concedimus, confirmamus cl-
corroboiainus, eo scuicel ordine, ut pra?diclummo-1V regum, videlicet uesiderii, Karoli, Lodoiei, atque
naslerinm habeal, leneal, alque dominelur; et nul- Lolharii, alque imperaloris Henrici; verumlamen
lus ejusdem loci agricolas et pinsionarios inquietare omnes res el possessiones per diversos fines regni
pisesumat. Cui insuper nostra prseceplaria auclori- Italie! posilas per eadem prsecepia, vel qu'aslibet
laté liceat, cum volueril, sicut stipradiclum esl, ad légales scripliones a principibus, ducibus reliquisque
profecium monaslerii slralas Placenlinaéurbis per- fidelibus ibidem collatas, nec non monasteria et
fodere inlus et taris* et aquseductusaut veleres re- eellas inferius nominatas. Primilus videlicet decla-^
formare, aut novellos instiluere, aut quos volueril, ranles ipsas hseredilales, qua? circumdant ipsum
in altérant parlent Iransmutare sine omni publica? monaslerium per bas quoque fines; incipientes ila*-
partis conlradiclione; sed ila scilicet pontibus aut que a fluvio qui dicilur Sangro, elc. Pra?eipientes
aliis inslrumentis ipsa? via? parentur, ut euntes et ilaque jubemus ut nullus rex, dux, princeps, mar-
redeuntes iransirepossint. Si quis igilur huic nosiro chio, elc. Si quis igitur, elc.
proeeepto contraire aut obviare volueril, sciât se Signum domni Chuonradi Romanorumimperaloris
composiwrunt auri probali libras centuin, medieta- Augusli.
tem Caméra?noslra?, et medielatem pra?fato mona- Kadelous cancellariusvice Hermanni archicancel-
slerio. Quod ul verius credalur et diligenlius ab larii recogiiovi.
omnibus observelur, manu propria roborantes, pra?- Datant m Kal. Junii, anno Dominica?Incarnaiio-
senlem paginam sigilli noslri impressionejussimus nis 1038, indictione vi, anno domni Chuonradi
insigniri. regni xiv, imperii xm.
Signum domni Chuonradi Romanorum imperalo- Aclum in velere Capua féliciter. Amen.
ris Augusli. XXX.
Kadelo.uscaneeilai-ius vice Herinianni archiepi- ChuonradiI Auguslipra'ceptum,quo Ingoni episcopo
scopi et archicancellarii recognovit. Muiinensicomilalumejusdemurbisel agri cum suis
Locus •]•sigilli. juribus lurgitur.
Datant xm Kalend. Aprilis, anno Doniinica) In- (Anno 1058.)
carnaiionis 1058. indictione sexla, anno dorani [MURATORI, Anliq. liai., I, 445.
In nomine sancise et individua?Trinilalis, Cnuos-
Chuonradi regni xtv, imperii xm.
RADUS, superna disponenle clementia, imperalor...
Aclum juxta Perusium in monaslerio Sancti Pe- Si reiribulionis ditalur, quisquis locis Deo
lri, féliciter. Amen. dicalis sua concesserit, aut in merito prosperabitur,
XXIX. ,C qui conlata ul sincère a culloribus EcclesiarumDei
Chuonradi1 imperaloris diplomn quo omnia jura el sua auclorilaté corroboraverit.
bona confirmai monaslerio Sancli Vincenlii ad Quapropter omnium
Vuliurnum. sanctseDei Ecclesia?nosirorumque, praîsentiumsci-
(Anno 1038.) licet ac fulurorum, noveril solerlia, quatenus Wido
[MURATORI, Rer. liai. Script., \, n, 508. sancla? Taurinensis Ecclesise episcopus, noslerque
In.nomine sancla?el individua?Trinilalis, CUUON- fidelis, noslram adiit celsiludinent, flagilans uii pro
RADUS, divina favente clementia, Romanorum impe- Dei amore animsequenostra?remedio omnia sancla?
ralor Auguslus. Mulinensis ecclesia? in honore sancli Geminiani
Omnium sancta?Dei Ecclesia?fideliumnoslrorum, confessoris Chrisli, dicatse, cui Dei auclorilaté Ingo
praîsentium scilicet ac fulurorum, universitas nove- venerabilis episcopus deservil, a prsedecessoribus
ril quod Hilarius abbas coenobii Chrisli marlyris noslris, tant regibus quant imperaloribus, alque re-
Vincenlii, siti in territorio Benevenlano super Ou- Jigiosisviris collala, noslra imperiaii censura confir-
vrant Vuliurnum, noslram adiens celsiludinent, de- mare et corroborare dignaremur.. Cujus digne peli-
tulit proeceptapraicessorum noslrorum imperalorunt lioni assensum pra?benles, ejusdemque bealissimi
el regum, per qua; contulerunt ex suis rébus in ., Geminiani episcopi el Chrisli confessoris implo-
pra?falum iiionasterium, ac confirmaverunt res cl randam assidue opem considérantes, hoc pra?ce-
possessiones ibi a principibus, ducibus reliquisque ptum fieri jussimus : per quod lam culiis quam
fidelibus collalas. Unde pra?falus abbas nos exora- incultis seu in praîinsertis locis omne comilatu ejus-
• vit ul eadem proeceplaac légales scripliones, nec dent eivilalis cum omnibus mobilibuset immobilibus
non prsedia per diverses fines regni Italie! conja- ad se perlinenlibus. Et concedimus quidquid ad
cenlia eidem coenobiocollala per nostra?confirma- noslrum jus perlinere videiur, terris scilicet, el om-
lionis proeceplumin pra?faturalocum conceder.eraus, nem districtum, alque domos puhlicas, murumque
et eonfirmaremus. Cujus peiiiionibus favenles, ob ipsius eivilalis cura fisco, et leloneo iniegro, seu
ilitervenliim Gislseimperalricis nos'ra? dilecla?con- cum omni jure civili inlus et extra per eireuilum
leclalis, ac régis Henrici noslri amanlissinti filii, per usque in omnibus finibus suis. Coha?rentisevero
hanc praîcepialemconfirmalionent, prout juste et hujus comilatus sunt. Prima usque in finem.... Se-
legaliter possunius, concedimus, el confjrmamus,ac cunda usque in Bolonia. Terlia eliam usque.,,,,tua,.
Cor-
penilus corroboramus in proediclomonaslerio omnia Quarta scilicet ad inilium comilatus Luçcnsis.
pra?çepta pnecessorum noslrorum imperatorum et içs eliam ipsius comitatas et lerriloria, caslella,
107/ ÇHUONRADUS il IMP. 1078
villas, mansqs, necnon ulriusque sexus familias, A quamlibel funclionem exigere, seu de p.rsediclisré-
serves el ancillas, herimannos, et herimamias, bus facere violentiam audeat. Si quis igilur hoc
domos quoque; possessiones, piscationes, foresia, nostra? corroboraiionis prseceplum infringere, aut
pascua monlibus seu planitiebus, aquaiiones, aqna- quodant lenterario ausu tentaverit aul altenuare,
rumque cursus seu decursus, paludes, cuncta habita sciai se composilurum auri oplimi libras ducen-
et lenia alque possessa ad parlera ipsius..... salis a lum, ceiitum medietatem caméra?noslrse, et medie-
prsedictoIrigoniepiscopo, Vel a quolibet proedeces- laiem proetaxato episcopo, suisque successoribus.
sore ejus; atque omnia aliquo inscriplionis lilulo Quod ul verius creilatur diligenliusque ab omnibus
seu inveslilura haclenus donata, collala,. alque tra- observelur, manu propria foboranlis- annuli noslri
dila prsedicla)sancise Mulinensisecclesia?a quihus- impressione insigniri jussimus. .
cunque hominibus vel poteslalibus, donahius, con- Signum domni Chuonradi inviciissimi imperaloris.
cedimus, confirmamus, raodisque omnibus corro- Kadelous cancellarius vice domni Herimanni ar-
boramus, una cum campis, vineis, praiis, pascuis, cbicancellarii recognovit.
jerbis, silvis, frascariis, buscariis, monlibus, colli- Locus [sigilli cerei.
bus, vallibus, planitiebus, ripis, rupinis, aquis, Dalimixvn Kalendas Aprilis, anno Doniinica?In-
aquarumque decursibus, molendinis, piscalionibus, 3 earnaiionis 1058, indictione vu, anno aillent domni.
omnia cum omnibus rébus qua? diei vel noniiiiari Chuonradi regni xiv, imperii xn.
possunt, ad pra?diclamepiscopii sedem in integrum Aclum Colonia?,féliciter,
perlinenlibus. Et per hoc noslra? confirntalionis XXXI.
prseceplum de nosiro el regni jure et dpminio in Chuonradi imp. proeceplumpro Ecclesia Hambur-
praîfata?sanciseMulinensisEcclesia?jus et domiiiium gensi.
omnino transfudimus, ac delegamus prsediclum di- (Anno 1058, Dec. 10.)
striclum proefaii comilalus et teloiieum, sea mer- [LAPPENBERG, Hamburgisclwihicund., p. 70.
calum, cum omni funclione regali, "seudomos, nni- Iti nomine sancta?et individua?Trinilalis, CUUON-
ros, terrasque, et utriusque sexus servos el ancillas, RADUS, divina favenie clementia, Romanorum impe-
et omnia qua? vocala sunt publica, fiscalià, vel co- ralor Auguslus. ^
mitalia aul vice contilalia, qua?posîia esse videntnr Solliciludo imperialis potentise, qua? nos post ex-
el construcla in prscdiclo comilatu Muiinensi tant cessum diva?memoria?regum et imperalorum, divina?
inlus quam extra per circuiuira usque in prscdiclis disposilionis cuncla regenlïs non ignara, respexil,
finibus. Ea videlicet ratiorie, quatenus dominus Ingc monel et insligat ecclesiis Dei in regno nosiro cir-
venerabilis episcopus, qui eidem Ecclesia; prsesidere 'J cumquaque conslruclis , tariio vigilantius prudentia?
videtur, suique successores poteslalem illic habeant nostra? curant im'pendere, quanta constat in noslri
per se aut per suos missos judicandi, dislringendi, ordinis promoliôna coeleslis gratise bénéficia nos in-
placitum..... lenendi, vel quidquid eorum ulilllas dulgenliuspercepisse. Ex hoc enim lucri polissimum
decreverit, faeiendi ad augmentant et honorent prse- prsemium apud concliiorem omnium Deuni procul
dicla?Mulinensis Ecclesise, et ita faeiendi, omnique dubio promereri confidimus, si vcnerabilia loca op-
modo judicandi el dislringendi, veluti in noslram porluno lempoie ad meliorem fuerint slalum, Deo
aulmarchionum velcomilumfuisselprscsénliam, ab juvanie nosiraque polentia coopérante, perducla-
hinc-remola omni noslra nosirorumque successo- Quapropter noverint omnes noslri Cbrislique fidèles
rale, omniumque hominum coniradictione, mino- qualiter nos pro remedio anima? noslrse, et ob hi-
ratione aut molestalione. Igilur quicunque infra lerventum dilecla?conleclalis noslrse Gisla), impera-
prsedictam urbem, vel supradictum comilalum, vel tricis Augusla?, necnon cliarissimoe prolis nostra?,
in ejus provincia in integrum, seu'in prsefalis corli- Heinrici, régis Burgundionum, Becelino, viro vene-
bus et eastellis, habitalor exslilerit, am caslellavë- rabili, Hammaburgensi afcbipra?suli, suisque suc-
rit, nec non vassali ejusdem comilalus non in prse- j) cessoribus licenliam dedimus conslruendi mercalum
sentia alienorum comilum, et marchionum vel ia loco Heslingoa nuncupato, in pago Eilangoa, eo
missorura noslrorum, eorum Iiies aliter agere, vel scilicet lenore ut advocatus ejusdem ecclesia? iis
ullo modo diffiriire liceat, nisi anle Ingonent reve- diebus, quibus annualis mercalus inibi celebrari et
vereniissiinum pra?sulem, suosque successores, seu conlluéntia populi maxime solel fieri, videlicet in
eorumque legalos decrevimus, sicu| supra conces- feslivilale sancli Vili marlyris, poteslalem habeant
sum babemus. Et quidquid anle eorum proesenliam banno nosiro constringendi omnes, qui illuc conve-
finilum alque judicatum fuerit, perpétua slabilitale nerint, ad omnem justitiam faciendam. Teloneunt
perinaneat. Prsecipientesilaque jubemus ut deinceps autem, et quidquid ad noslrum impériale jus perti-
nullus dux, marchio, cornes, vicecomes, sculdascio, net, eb amorem pra?dicii marlyris, cui idem locus
gasialdius, aut ullus reipublica?procurator, seu alia, est con&ecratus,eidem ecclesia?el sanelihionialibus
quselibetmagna parvaque persona noslrorum regno-- ibidem degenlibus libère ulëndum pro noslra per-
rum proediclamsanclam Dei sedem ejusque vicarios pétua memoria imperiaii largilione concedimus.
disveslire, moleslare aul inquieiare, mansionaticuiii Addidimus eliam pro vota et peliiione ejusdem
lacère, tekmeiim, districlum, placitum, aut aliam venerabilis viri, quoniam lidelein eum in oauii ne-
1079 ' MONUM.DIPLOM. 1080
gotio iioslro'compcrimus, ul poteslalem habeal, A bus suis. Coliserenlia?vero hujus comilalus sunt.
siquideht .rei nécessitas exposcat vel utililas, in loco Prima usque in finem Seçunda autem usque
Sladum nominalo, in proedioccclesiaslico mercalum in Bolonia. Terlia eliam usque....... Mantua.
ex iniegro conslruendi, bannum el leloneuni, necnon Quaria scilicet ad initium comilatus Lucensis. Cortes
eliam ntoneiam, el quidquid inde regius reipublica? eliam ipsius comilalus et lerritoria, caslella, villas,
fiscus oblinere poleril, prselibata? Hammaburgensi mansos, necnon ulriusque sexus familias, servos ci
conferimussedi. Ilominesvero qui in proedic'.oproedio ancillas, herimannos el herimannas, domos quoque,
quoquo modo sibi hahi.lacula f'acianl, sub banno el possessiones, piscaliones, foresia, pascua montibus
consirictione advocaii episcopalis, nec alicujus alte- seu planitiebus, aquationes aquarumque cursus seu
rius, manere decernimus. decursus, paludes, cuncla habita el tenta alque pos-
F ni ba?c benevoleiiiia?nostra? tradilio slabilis el sessa ad partent ipsius salis.a proediclo In-.
inconvulsaomni permaneat lempore,-hanc cliariam gone episcopo, vel a quolibet pra?decessore ejus;
conscribi manuque propria roboralam sigilli nostri atque omnia aliquo inscriptionis lilulo, seu invesii-
impressionejussimus insigniri. lura hactenus donala, collala, atque iradila pra?dicla?
Signum domni Chuonradi, inviciissimi imperatoris sancla?Mulinensis ecclesisea quibuscunque boisii-
Augusli. B nibusvel poteslalibus, donaraus, concedimus, con-
Theodoricus cancellarius vice Bardonis archica- firmanius modisque omnibus corroboramus , una
pellani recognovit. cum campis, vineis, praiis, pascuis,"jerbis, silvis,
Data iv Idus Decembris,indictione vu, anno Domi- frascariis, bnscariis, monlibus, col.lib.us,vallibus,
nica? Incarnaiionis 1038, anno aulem domini Chuon- planitiebus, ripis, rupinis, aquis aquarumque de-
radi II regni xv, imperii vero xm. cursibus, molendinis, piscalionibus, omnia cum
Aclum Nereslein féliciter. Amen. omnibus rébus qua? diei vel noniinari possunl, ad
praed.iciam-episcopii sedem in integrum perlinenli-
XXXH. bus. El per hoc noslrse.eonfirmalipnis praîceplum,
Chuonradi 1 imperatorisdiplomaquolngoni episcopo de nosiro e| regni jure et dominioin prsefala?san-
Mutinensiomnia jura ac privilégia MulinensisÉc- cta? Mulinensis ecclesia?
clesioe confirmai, eumque Mutinai comiiem coît- jus et dominium omnino
sliluit. iransfunàimus, ac difigamus prsedielum dislricium
(Anno 1058.) pra?falic.eniiia.taSrél leloneum seu mercalum, cum
omni funefipneregali, seu domos, muros, terrasque,
[MURATORI, Anliq. liât., VI, 41.] et ulriusque sexus servos et ancillas, el omnia quse
In nomine sancla? et individua?Trinilalis, CHUON- 'Ç
voc.atasunt publica, fiscalia, vel comitalia, aut vico-
IUDUS,superna disponente clemenlia, imperalor. comilalia, quse posita esse videnlur in prsediclo
. Si........ relribuiionis.... ditatur, quisqui.slocis, comilatu Mutinensi, lam inlus quam exlra per cir-
Deo dicalis sua concesseril, aul in merito prospera- cuitunt usque in proediclis finibus. Ea videlicet ra-
bitur, qui collala ut sincère a culloribus Ecclesia- iione qualenus domnus Ingo venerabilis episcopus,
rum Dei sua auclorilaté corroboraverit. Quapro- qui eidem ecclesia? proesidere videiur, suique suc-
pter omnium sancla) Dei Ecclesia? nosirorumque, cessores, poteslalem illic habeant per se aul per
proesenlium scilicet ac fulurorum, noverit solerlia suos missos judicandi, dislringendi, placilum le-
qualenus Wido sancta?Taurinensis Ecclesia?episco- îtendi, vel quidquid eorum militas decreverit, fa-,
pus, nosierque fidelis, noslram adiit celsitudinein, çiendi, ad augmentant, et bonorem proedictse, Muli-
flagilans uti pro Dei aniore, animseque nostra?re- nensis ecclesia?,et ita faeiendi, omnique modoju-
medio, omnia sancla? Mulinensis ecclesia?,in ho- dicandi , et dislringendi , veluti in noslra, aut
nore sancli Geminiani confessoris Chrisli dicatoe, marchionum.vel eomitam fuisselprsesenlia, ab hinc
cui Dei auclorilaté Ingo venerabilis episcopus de- remola omni noslra nosirorumque successorum,
sorvii, a pra?decessoribusnoslris lam regibus quam p. omniumque hominum. conlradiclione, minoralione
imperaloribus, alque a religiosis viris collala, noac moleslalione.
slra imperiaii censura confirmare et corroborarc Igilur quicunque infra proedielam urbem, vel su-
dignaremur. Cujus digne pelilioni assensum prse- pradiclum comilalum, vel in ejusprovincia in inte-
bénies, cjusdemque beatissimi Geminiani episcopi grum seu in prsefatis corlibus et caslellis habitâior
et Chrisli confessoris implorandam assidue opem exslilerit, aut castellaveril, necnon vassalljejusdem
considérantes,,hoc pra?cepluinfieri jussimus ; per comilatus non in proesenlia alienorum comilum, et
quod tain cultis quam incultis, seu in proeinserlis marchionum, vel missorum noslrorum eorum liles
locis omni comilalu eidem civitatis, cum omnibus aliter agere, vel nllo modo diflinire liceat, nisi anle
rébus mobilibusel inmobilibusad se perlinenlibus, Iugonemreverenlissimum prsesulem,suosque succes-
el concedimus quidquid ad noslrum jus pertinere sores, seu eorumque légales decrevimus, sicut supra
videiur, lerras scilicet el omnem dislricium, alque concessiim habëmus ; el quidquid anle eorum prse-
domos publicas, murumque ipsius eivilalis, cum scnliara finilura alque judicalum fuerit, perpétua
fisco et lelonco iniegro, seu cum omni jure civili slabililate permaneal. Pisecipienlesilaque.jubemus
inlus cl exlra per circuilum usque in omnibusfini- ut deinceps nullus dux. marchio, comes.auiviceco-.
1081 HENRICUSIII IMP. 1QS2
mes.sculdassiù, gasla.dius, aul ullus reipublica?prp- A Quod ut venus credalur, diligentiusque ab omnibus,
curalor, seu alia cjuselibelmagna.parvaque persona observélur, manu propria roborantes, annuli noslri
noslrorum.regnorum, prsediclamsanclara Dei sëdero impressione insignirijussimus.
ejusqne yiearios disvesl.ire,moleslare auiinquie- ...Signum. Domni Chuonradi inviciissimiImperalo-
lare, mansionaticumfacere, teïoheiim, dislricium, ris.
placitum, aut. alia.mquamlibel funclioriem exigere, Locus sigilli f cerei deperdiii.
seu de pra?diç|isrébus facere violenliam audeai, Si ,. Kadelouscancellarius vice domini Herimaniii ar-
quis igilur hoc noslra?çorroboralionis praeceplunt chicançellarii recognovit.
infringere, aut quodam temerario ausu lentaverit Datuni XVII Kalendas Aprilis, anno Dominica?
aut allenuare, sciai se composilurum auri.oplimi Incarnaiionis 1058,indictionevu, anno aulem domni
libras ce, medieialem Caméra?nostra?, et medieia- Chuonradi regni xiv, imperii xu.
tenv praeiaxalo episcopo, suisque successoribus. ActuniColonia?féliciter.
HE&RIGUS III IMP.

NIGER.
HUJUSNOMIN1S1NTERREGES TERTIUS, INTERAUGU.STOSSECUNDUS,COGNÔMINE
(An. 1939-1056.)
HENRICI III IMP. GONSTITUTIONES
(PERTZ,MonumeiilaGermanioehislorica, Leg. lom. II, p. 41.)
1. . _ B Juslinianus jure decreverits, ut canones 6 Patrum

C0NST1TUT10 DEJURA.MENTO CALUÏlXI/E(1). vint legum habere oporteai (Julian, 119,1) et in
(An. 1047, Apr! 5.) nullis P.atrum canonibus repperitm: 7 ul clerici ju-
' divina
HEINRICUS pieialesecundus Romanorum rare audearil, dignum esl ut lotus elcricalis ordo a
imperalor auguslus, omnibus. prsesiando jurejurando immuuis esse procul du io
In legibus a caulum est, ul Bemoclericorumjurare censealur. Quapropter nos, ulriusque videlicet :di-
pra?suraat(1.25, § 1, C. de episc), alibi vero rép-' vina? el humana? legis inlenlione, deceniimus et
perilur scripium (Julian, 122, 1), ut omnes princi- imperiaii auciorilaie inrelraclabililer diflinimus, ul
pales persona? in primo lilis exordio subeant jusju- non episcopus, non presbiter, non cujuscumque or-
randum calunipnise; nonnullis legisperitis veitit in dinis elëricus, non abbas,.non aliquis monachiisvel
dubium ritrum clerici jusjurandum calumpnia)pra?- sanclimonialis, in quacumqueconlroversia, sive cri-
stare debeani, aut alii personsehqe offieiuniliceat ininali sive civili, jusjurandum compellalurcjualibel
delegare. Quia enim illud conslilulionis ediclum ubi raiione subite, sed suis idoneis advocalis hoc offi-
clerici jurare p.rohibênfur(I. 25, § 1, C, de episc.),: cium liceat delegare.
a Theodosio3 augusto Tauro prsefeclo prsetario de IL
G CONVENTUS TURICENSIS
Conslanlinopolitauis clericis promulgaluni fuisse (2).
videiur, ideirco ad alios élefieos pertînere non cre-: (An. 1-054,Febr.) .: ,
-ditar. Ut ergo ista dubielas Omnibuspenilus anfe- Conslilutiode cônjiigiis.\ -
ratur, illarndivi consiilutionemTheodosii4ita inler- HEINRICUS divina piéiate séçiindus Romanorum
preiaridecerniraus, ut ad omnium ecclesiarumclc- imperalor Auguslus, omnibus.
ricos generalilér p.eriinerejudi'cef-u'r.
Nam.cumdivus Quoniam'nobis divina?pielalis 8 providenlia îm-
XMXUELECTIONES,, . '-•"'. '\' .'.',

Cod. Lond. versusproemillil: Rex Heinricus patria? paier alque mariais. Ne jurent clerici lex proecipil
ista secundi Régis Heinrici. 2 aug. Quoniam-in-omnibus1. VIL: 3 Marco augusto esl.conslitulum pro-
plerea de Consl. VII. Marco augusto consiiluliim esl, proplerea quia de Consi. edd. 4 in mavg. V. alii
Marci.—Marci consliluiionem V II. et edd, *jurare décréterai, V II. ,cimmarg. Vn.,ul in Nov. h. c.
in prinio capite (i, e. Jul. 119, c. 1. Nov. 151 c. 1. BLUME), 7 invenitur V II. 8 p. esl L. .
' "
-.',/;-. , .NOm, . _':
(I) Hanc consiilutionemedimus ope cèdicum-sa?- polius Yiclprë H) laudata, :ibique ;die m (alii codd.
culi xi Londinensis, Yindobonensiset Yindoh'onen- iv) niensis Aprilis, a d. ni ( alii iv ) Nonas April.
sis II (Juris .avilis n. 50), tant Yeronensis ssec. Arimini édita fuissedicilur.
xi aul xu iùeuiii.is, et Eslensis apud Muratorium (2) Leges in eo conv'eniu-pro'ntulgatas, liira gé-
pag. 178. Occurril et in Collectione dccrelalium nérales lum Langobnrdicas,ope codicumLmidinen-
Bernardi Papiensis a papa quodam Honorio li (vel sis, Yindobonensis, Yindobonensis M (Juris civilis
perialis oflicii curant coinmissam credimus, noss A habel, humanum genus excellil ", de ejus salule
quoque erga ea qua? ad Chrislianas religiones et adI lanlo prsecipue curandum est, quanta manifestais
cultum justilisc pertinent, jugilersollicitare debemus. constat2>, quod omnipotens quoque Deus pro re-
Quapropler cum Turcgis universâli convenlu no- deraptione ejus unigenitum suum ab oelerna sede di-
slrorum fideliumllalicorum 10 sederemus, orla quse-- viniialis sua?in terrant ntisit.
Quapropler quoniam
slione de iliicitis coujugiis,eonsilionoslrorum princi-- plerosque, pro dolor! venefilio23ac diverso funiva?
pum, archiepiscoporum, episcoporum ", marchio- moriis génère perire audivimus, super hoc dura
n:im, comiium, ac judicio judicum, seu consensui Turegi 24universâli convenlu Langobardorum sede-
omnium judicantium hujusmodi senlenliam diffinivi- - remus, hujusmodi legem cura episcoporum,marchio-
mus. Omnia scilicet qua? sancli canones vel sacra;: niim, comitum, aliorumque mullorum nostrorum
leges noslrorum praadecessorum inde slaluunl 12, , fideliumconsensu et auclorilaté probari sanecimus.
summa auciorilaie confirmavimus, el inde l* eliami Quicumque venefilio seu quolibet modo furtivse
nosiro imperiaii jure addidimus, ul quicumque seui moriis aliquem peremerilaut inde consenliens
fueril,
m légitima a?lale sive infra légitimant 14 setaiemi moriis senlenliam incurrat, omniumque suarum re-
uxorem duxeril vel desponsaveril 10, si morle pra?- rum mobilium seu immobilium faculialem amiilal.
vcnius fueril, nulli propinquorum suorum liceat vi- "1 Ita lamen, ut prelium décent librarum auriss
pro
duam vel desponsalam illius uxorem ducere. Quod legilimo widrigild propinquis perempli priuium 2a
si quis hoc fecerit, lam mulier quant vir ex hac lege inde delur. Reiiqui rursus medietas eisdem 27pro
exheredali sini, omniumque bonorum eorum lb" piuquis devenial, aliera aulem pars ad fiscum accé-
medieias ad fiscum devenial, aliera vero medieias dai. Si quis vero prsedicii criminis aut de factoaul de
propinquis parenlibus legitimis herediiario jure de- consensu accusaïus, negare voluerit, aut per duellum
venial. El quicumque ex hujusmodi conjugio nalus si liber est, si veroservus per judicium, se
defendat,
fueril, ipse quoque, sicut et parentes sui, ex hac aul siinilem senlenliam incidat. Ad hoc 28 aulem
lege exheredalus sil. volumus, noslraqua imperiaii 29auclorilaté saneci-
Conslilutio de conlemptoribusimperaloris. mus, ul quicumque hominibus prsedicii reatus noxiis
HEINRICUS divina pielale secundus Romanorum refugium aut subsidium aliquod proebueril, omnis
imperalor Auguslus, omnibus. ejus possessio in publicum perveniat, ipse vero
"
Decet imperialein solerliam contemploremsua: noslram omniumque noslrorum indignalionem in-
prsesenlia?capilali dampnare senteniia. curral, nisi se defenderil ut diximus 30.
Conslilutio Langobardica de venefiliis. "i-
HËIKRICUS divina pielale secundus Romanorum C
COSSTITUT10NIS DERENEFICIIS AMITTESDIS TRAGMEN-
imperator Auguslus, omnibus Langobardis ,s. TA (3).
Decel ïmperialem sollertiam ita rei pubica? curam
(1059-1056). .
agere, ul ts sic sollicitelur erga prsesenlia, quaiinus
ea quoque diligenter provideal qua? posieris sini ConslitulioHeinrici de causis amitiendi feudi.
ulilia ac profulura. Id aulem lune salis competenier Imperator auguslus Heinricus secundus. De mili-
agitûr, cum bonis virluiis proemium,impiis autem tant beneftdis, quoniam dubias variasque causas in
digna ultio, sibi ad vindictam aliis ad exemplum, regno nosiro esse cognovimus, ideoque ad rei pu-
rccompenselur 20. Sel quoniam omnia qua? mundus blica? slalum 31qusedam slatuimus. Si quis ergo
VARIEELECTIONES.
9 in régi V. lu regni. Vn. in regni edd. el codexbibl. BrancaccianoeNeapol. legum Langobb. l0 i. princi-
pum V II. " deesl V II. 12iiistitiiunl V II. i3 el si super est etiam V II. 14scil. legaliter glossa V.
" reliqua exciderunt in Londinensi, 16ita codices nostri; edili econlra : e. amittanl faculialem et medietas
propinquis parenlibus herediiario jure et aliera medieias ad fiscum devenial. " Hoec Heroldus iiafffert:
Omnemdecoris ac solerlia?imperialis ac prsesentisecontempiorem, capilali damnare senteniia convenil. Lex
tamen deest in codice VindobonensiII. ls longobardis L. V. Vn. '9 et sic sollicitari erga proesenciam 24
V
•//. 20récompensai V II. sl excedial V II. 2Îc. esse q. V II. 23beneficio V II. ila et infra. ta
V. lu régi corr. in regni Vn. ,sdeest L. s6pisemiumL. a'ejusdem L.? 2S adhuc V 11. ^ deeslL.
régi
*• ila L. V. Vn.E. — nisi'se defendeiït ul diximus désuni in V II. 31 Hic voxuna vel dures exciderunl.
NOM;,
n. 59) Yeroncnsis, EslensisapudMuraloriumpropo- vocem dominus cujus vice senior eo tempors pluri-
niiiius, addila lege contra contemplores imperaloris, mum adhibebalur. Glossatorum senienlias lexiui
qua? nonnisi in codicibus Vindobonensi et Vero- inserlas, inde rursus depromere conalus sum. Frag-
nensi exstal. menlum alterum, ab iisd.eniglossatoribus servatum,
(3) Fragmentant ulrumque a Jacobo de Ardizone atque a Cujacio libro v Feud., c. 3, inserium adhi-
in Summa juris Feudoruni servalum indeque in bitis edilionibus supra laudatis et lextu qualem
librum Jaeobi Âlvaroli super Feudis iranscriplum, Spangenbergius ex Cujacio accepit, addimus. Crijus
luin a Cujaciolibro v Feudorum, c. 2, 3, inserium, quidem de auclore pluriraum dubilalur; nos, pon-
ope edilionura Coloniensisa. 1565, in 8°, el Lugdu- deraiis iis qua? viri doctissimi ea de re dispularunt
nensis a 1555, in fol. el edilionis Spangenbergianse (Cf.EICHHORNS DeutscheSiaats-und Rechlsgeschiclile,
iteruin proponimus. Fragmenlum primo loco posi- éd. IV, 1835, t. II, p..280. Dieck LUterargeschichie
lum Heinrico III deberi,'éx inscripiione sequi vide- des LongobardischenLehnrechts,1828, p. 168. LAS-
iur, nec dicendi ratio- adversalur, prccler lanien PEVRES uber die Libri Feudorum 1850, p. 224-2971,
»nsK HENRICUS111IMP. 1086
dominum suum interfeceril, vel vulncraverit, ipsum .A cilia in longinquumhabueriut4I, vasalhisdominose
dominum suamve dominant obsederil,. vel eum 32 repraîsenlando serviiium promiliat, el4a si necesse
cucurbitaverit, vel contra ea qua?in fidelilale nomi- fuerit, hoc prpbel 43jurejurando, sallem ad finem
nantur feceril 33,vel his supradiclis consilium dede- conlroversia? vasallo a paribus data. Si quidem in-
ril, parium laudalione beneficium amilliai. Si vero tra aniiuni servicrit, quod Icvissimum fueril, el do-
de supradiclis se defendere volueril, leslibus a parle minus aliud serviiium imposueril quod vasalhis ne-
domini deficientibus,cum tribus pari bus se expur- glexeril, undedamnum dominoillaluin fuerit, usque
44 parium exislimalione *"
ge!; si aulem pares habere non poluerit, cura duoad fruges feudalarius
decim propinquioribus parenlibus se-défendal,(4). damnum resarciat. De aliis vero cuipis unde bene-
Si quis aulem suorum parium, idoneus lamen, ex- ficium non amiitilur, parium laudatione defendal se,
inde se verilalem scire dixerit, et per pugnairi eum ul supra, vel eraendet 46.
fatigare volueril, ut per pugnara se defendal edici- Alia conslilutioHeinrici de vasallo qui unum ex do-
mus 34.Si quis aulem fuit 3Squi domino non ser- minis refulavit.
vieri', parium laudalione beneficium 36amiltal (5). Imperalor Heinricus. Si conligerït, feudum incu-
Sed si hoc defendere volueril ", duos vel unum sal- ria aut fidelis 4I neglectu consorlibus applicari, nul-
lem parent oslendat, et cum his se servisse jurel, et B lum 48ex eo levamen deirusus excipiai, ne senioris
si pares paremve habere nequiverit, cum tribus vel sui contemptus illusus fiai, ob quem feudum jure
duobus propinquioribus parenlibus se intra aniiuni dimiser.it. Sane qui aliter fecerint quant quod mens
seryire lajurel (6). Si aulem concordiler cum do- saluberrimsenoslra?consiilulionisexposcil, beneficio
mino suo sejtahuerit dominum 39 sa?pe videndo, se cariluros esse cognoscant; ila ut eis ampliusspe-
lune ediçimus t0, ut probet per testes serviiium rare non liceat ; seniori danda licenlia, tara 49 ab
fecisse, el per se non sielisse. Si autem aliqua inler ipsis eorumque posieris-quam céleris delenlalori-
dominum et vasallumdiscordia fueril, vel si domibus pra?diclumbeneficium vendicandi.
VARIEELECTIONES.
" eam Ard. Alv. ss deestAlv. 34dicimus Ard. Alv. 3Bfecerit quod -Ah. 3Bb. non amillal Alv. STila
Ard. Alv.noluerit Sp. 3*ila Ard A/u.serviisseSp. 39domino Alv. 40ila correxi. dicimusArd. Alv. Sp.
41habuerit Alv. 4aul Ard. Alv. 4â probare Ard. Alv. 4i scilicet Alv. 48esiimalioiie Alv. *6 einendal
Ard. Alv. " n. f. Sp. 48nullus Ard. Alv. 49deesl Alv. -
NOTÊ.
ratione vocis senior, qua?inde ah anliquis tempori- 4) Usu vero curiali solus defendal. Fend
bus usque ad Chuonradumil oblinet, el ullinia vice (5) Curiali tamen usu id redimere potest pro me-
anno 1156 in conslilutione Lolharii III occurrit, dietaie quantara volueril. Feud.
Eichornio accedirnusvocem feudum saîculoxi inso- (6) Usu lamen curiali solus jurare concediliir.
lilain, quaaque ut hic cum beneficium alternans Qualiter aulem-juret, an solus an cum aliis) nihil
primo in conslitulionibus Lolharii III occurrit, for- iniercst, dum lanien servilia nominet. Feud.
iasse Jacobo de Ardizone deberi, opinali.
HENRICI III IMP. DIPLOMATA.
T- IG rifort dictant, el propria? abbalissa? cujus nomen

Privilegiumpro monaslerio Corbeiensiel parlhehone Golesdiu, subjectum, sed juxta consueludinem qua
Uerifordensi. anciilarum Dei congregalionibus procurari solenl
( Anno 1059. ) proeposili,ex ecclesiasticoordine, jam diclo abbali'
[ERHARD, cod. diplom. Westph., p. 102.] coinmendavimus, ut lam in disciplina abbalissam
C. In nomine sancla? et individua? Trinilalis. loci juvel, quam in cunctis negoliis qua? faraulse
HEINRICUS, divina favenie clenienlia, rex. Chrisli.fpro sexu el) professione sua exsequi non
Si petiliones servorum Dei justas et ralionabiles possent, ipsarum provisor et paironus existeret. Is
ad cffeclum perduxerimus, et ad hanc vilain felicius ergo pclii.l celsiludinent noslram (recordari) quod
iransigendain,elad perpelnam facilius promerendain pioemémoriseaniecessor noslerLudovicus imperalor
procul dubio nobis pro fulurum speramus. Qua- ainbo ha?c monasleria conslrui jussit ad normam
propler nolura esse voluiitus, quoniam venerabilis videlicet prsecipuorum in Gallia monaslerioruin,
abbas Truchlitiarus adiit excellenliam noslram sup- novam scilicet Corbeiam ad simililudincm anliqua?
plicitcr orans, ul noslra munificentia prospiceremus Corbcise,Herifordense vero coenobiuraad exemptant
monasleriis sibi commissis, quorum ununi est nova monaslerii sanclimonialium in Suessionensecivilale
Corbeia nuncupalum,ubiel ille régulari conslilulione conslructi, et ul in eleemosynam suant ac lolius
abbas cxslilil, et allcrum est sanciiraonialium He- gcucris sui inslilulionum caiumdem pcrfeclio comi
1087 M.ONUM. DIPLOM. 1088
p.erelur, ecciesiam juris sui qux vocalur Meppia, A H.
cum decimisel possessionibusaliisque ad eam per- Privilegiumpro Ecclesia Paderbornensi.
linenlibus, et ecclesiam Eresbure, quant Carolns - ( Anno 1059. )
primo conslruciHin Saxonia decimis dolavil cir- [ERHARD, Ubi-suprai p.. 103.
cumqûaque habilanliuin per duas Saxonicas raslas, C. -In nomine sancla? el individua? Trinilalis,
proefalusLudovicusad novamtradidit Coibeiam. Ad Ilici.Nmcus, divina favenie clementia, rex.
lierifordensis autem monasterii adjunieniuin dédit Quoniam divina)dispositionis pfovidenlia ad re-
in episcopatu Asnabruggerisi Ecclesiam Buginilhi gendani lolius reiptiblica?iiionarchiairiSuieiraniens»?
cum subjeclis sibi ecclesiis, in parochia vero Mirai- pietalis magnifieenlia nos provexil, anle omnia au-
gernafordensi Ecclesiam Rëni cum lus qua? ad eam lem hoc laborâre debemus, ul qui coronam lerreni
pertinent ecclesiis, ila sane, ul decimarunt aliorum- regni eoncessil, post emensiim hujus vila? spalium,
que reddiluum provenlus omnes p-a?faiis cédèrent ea etiam coronari permutai, qua? non nuferalur in
moiiaslcriis, el ab his vicissim procurarenlur snlu auernuiii. Quod potissimuniliëri posse decemimus,
jecta?plèbes in baptismale, in eucliarislia, in sepul- si loca ecelesihsticis obsequiis depulala noslra au-
lura, in confessioncpeccatoriim audïeuda, el pre- clorilaté corroborentur, ul, onini exleriore inquie-
"
sbyleri qui principales ex his Ecclesb'SIcnercr.l, ar- ludincremola, in tranquillitaiepermaneanl,qualenus
cbiprcsbyleroruin officio fûngerentur, ad omnia eorum precibus adjuvémur, qui ibi die noclnque
facienda qua?soient fieri ab archipresbyteris episco- oralionibus in Dei serviliovacare debentur, et quod
porum. Cum autem ipsi episcopi circaliones suas per nos ulpole eonscientia ircpi'diqua?rerenon prse-
ibi agere deberenl, ad eorum mansionalica darctur stimimus, sancta? Dei Ecclesia? servienlium pia
quod incapilularibus anleeessorum noslrorum pra?- iniereessione impetremns. Quapropler uniyersitati
scriptuin babelur. Ille igitur râla esse volenscaetera fidelium noslrorum paiere volumus, qualiter Ruo-
omnia, lanlum expensas ad minisleriurii episcopi dolfussancla? Paterbrunnensis Ecclesia?venerabilis
propier segriludinemetseneclulem ejus qui lunefuit episcopus, pro Ecclesia?sua? honore, imo maxinia
Gauzbertiaugercdebuil, quodjuxta petilionemprimi ulililale, pia? inlenlionis devotione nos suppliciler
ejusdemloci abbalis Warini ila moderari placuii, ul adilurus ëxoravit,ul Ecclesia cui ipse pastorali cura
descriploquantum salis sit ad serviiium episcopihoc praasidel, noslra regali auclorilaté çorroboraretur.
nullo modo subtrahatiir, et episcopus vicissim am- Cujus pelilioni, quia ralionabilis videiur, graluito
pliora non qna?ral, nec cum pluribus veniat quam assenlientes, quidquid eadera Ecclesia per justifiant
ut eis sufïicere possinl. In quibus salis esse consen- P( oblinere débet anleeessorum noslrorum regum vel
sil prajialus episcopus coram antecessore nosiro imperatorum vel noslra oblalione eselerisque fide-
Ludovicoet archiepiscopoRabano, cseierisqùecum libus ibi collalum, in rébus, territofiis, vel in comi-
eo in synodoagenlibus, id est ut déniur ad singulas talibns ac dislrictu, vel quibuscuriqueuiensilibus,
ecclesiasporei iv valènles singuli denarios xu, aut ac quidquid Megenwefcus episcopus-, aniecessor
vin arietes lanlumdem valentës, porcelliîv, aucse scilicet prselibati Ruodolfiepiscopi, de sua hseredi-
iv, pulli vm, siiula? xx de medone, de mellita cer- lateibi conlulil, velaliunde per commuialionemaut
visia xx, de non mellita. . . . ,-panes cxx, de avoua precariam legaliter acquisivil, denuo slabili doiio
rnodi c, manipuli DC,silque in poleslale episcopi concedimusel regali aucloritaie confirmanius. Si
uiruni ha?cper singulas ecclesias ad unum,niansio- .- -quis aulem noslra?confirmalioriisedîctum ulierius
naiicunian ad duo velil habere. Ne aulemin summa aliqua prsesumplioneinfringere tenlaveril, cenlura
debiti bis plus minus coniplerclur, hoc auclorilaiis librarura auri ad noslrum ponduscorapositionemul-
sua?decrevil alque jussii. His etiam adjungere pla- lëlur, ut diraidium caméra? noslrse persolval, re-
c.uitlibérant ulrique loco concessionem elîgenda?de. liquum vero eidem Ecclesise quant lemerarie in-
propria congregaiione in regimen sui per fulura quielare prsesurapsit. Et ut hoec confirmatio per
semper tempora congrusepersonsequod et nos con-.D successiones lemporum slabilis et inconvulsa per-
firmamusel corroboramus, el ul omnis bine dubie- maneal, hanc regalis prsecepti paginam inde con-
las lollatur, manu propria corroborantes,sigillinoslrii scribi aç manu propria confirmanies sigillo nosiro
impressione ea signarijussimus. jussimus insigniri.
Signum domni Heinrici lerlii (L. M.) régis invi- Signum domni Heinrici lerlii (L. M.) régis invi-
ciissimi. ciissimi.
Theodericus cancellarius vice Bardonis archica- Theodericus cancellarius vice Pardonis archi-
pellani recognovit. cancellariirecognovit.
Datam Non,Sept., indictionevit, anno Dominica? ? Dataxui Kal. Oct., indicl. vin, anno Dominica?Jn-
Incarnaiionis 1039; anno aulem domni Heinrici i carnaiionis 1059; anno aulemdomni Heinrici lerlii
lerlii ordinaiionis \u, regni vero i. xu, regni i.
.ActamGoslareJeliciler. Amen. Aclum Bolhtfelbl féliciter. Amen.
lt)89 HENRICUSIII IMP. . 1090
-111; \ porcelli îv, anea?iv, jiiilli-vin, silula?xx de me-done,
Prh'Hegiumpro mouàste.rioGorbeiensiel parlhcnone de mellicia cer.visià xx, de non. niellila vx, panes
Herifordensi. - cxx, de avena modi c, raanipuli ne, esselque in po-
(Anno1040.) leslale episcoporum, utrum ba?cper singulas eccle-
[ERHARD, ubi supra, p. 103.] sias-ad unum mansionaticum an ad duo vellent
: G.-.In: nomine sanctse et individua? Trinilalis,,. habere. Slaluit ergo prsefalus antecessor nosler
IIEINRICCS, divina favenie clementia, rex, . . Olto imperator libérant ulrique loco concessionem
Si, locis divinp cultui mancipalis aliquam muniet polestalem eligenda?de propria congregaiione in
ficenlia noslra; adjicit immunilalem, unde commo- regimeîi sui per fulitra sempeivlempora congrua?
ranles inibi..-sccnr-iusel çommodius ivita?çoeles.lis; persona?, el ut nullus judex publicus licenciant-,in
quieludini valeant inseryire, exislimamus.hinc pra?-; hommes ;ad prsefatum monaslerium Herivorlense
senljbus.uli-felicius ac mansuris perfrui beatius; pertinentes ullam judiciariam habeat exercere
Quocirca noyeril:omniumChrisli noslrique fidelium-. poteslalem ; sed oranis eorum res coram advoçalo
caulela, lam prseseniiumquam s.uccedeniium,qua- ipsorumdefinialur, quant consiilutionem anleces-,
liter nos pro remedio anima?,nostra? parentumque. sorura noslrorum juslani et ralionabilem nos quo^
nostrorum , nec non pro pp.lilioneïllerevorténsis; B.que pisediclo monaslerio Herivorlensi proeccpto
Ecclesia?abbatissa?Golçsdle no.minaia?nostrkdileela? néstro regaîi confirinânius atque corroboranius. Et
tradiiioneni Ludoyici iniperalpris quant tradidit ad. utlisec cohfirmationis nostra?aucloritas slabilis et
monasleria quorum unum est monacho.rum nova; inconvulsa omni permaneal a?vo, hanc paginant
Corbeia . nuncupatani., aïiudi est- sancliinonialhim inde conscriplam manu propria, ul -infra videtur,
Herivorli nominatum, qua? pia? memoria?genitor corroborantes, sigilli noslri impressione jussimus
illius Ludoyieùshiiperatarad nqrm.ampraecipuorum: insigniri; ' . ' '
in Galfiamqnasterioruin construxil,:Corbiense vide- Signum domni Heinrici lerlii (L. M.) régis invi-
licet adsimilitiidinemanliqu;e Corbeia?,Herivorlense ciissimi.
vero ad Suessionis siuiilitudinem, abbali Corbeiensi EbérharduS cancellarius vice Bardonis arebican-
commendavinius,ut juxta .consueludinem, qua an- cellarii recognovit.
cillarum Dei congregatipuibusprpeurari soient pra?-, Dala xi Kal. Ja'nuàT., indictione vin, anno Do-
posili ex Ecclesiastico prdine, lam in disciplina, minica? Incarnaiionis 1040 ; anno aulem domni
quam in cunclis negotiis qua? famuïa? Chrisli pro, Heinrici III prdinaiionis ejus xm, regni vero n
sexu et professionesuaexsequi nonpossenl, ipsantm. Aclum Hçrivorle féliciter. Amen.
provisor el paironus exislerel. Pro eleemosyna IV.
aulem generissui tradidit cellam qua? vocalur Mep- DecretumHenrici régis III quo inlerdicil Walde-rico
pia, cum decimis ei possessionibusundique ad eam abbalimonasleriiCremonensisSancli Laureptii alie-
nalionemel p'rëcâriasbonorumipsiuscoenobiiabsque
perlinenlibus, el ecclesiamHeresburc circumqûaque 'consensu e iscopi Cremonensis. .:
per diias saxonicas raslas, ad novant Corbeiam. Ad . (Anno 1040.)
Herivorlense vero monaslerium in episcopalu Asna; [MURATORI, Anliq. liai., VI, 217.]
brugensi Ecclesiam Buinidi cum subjeclis sibi eccle- In nomine sanctse et individus?Trinilalis, HEIN-
siis, in paroçhia Mihiieriievordiecclesiam Reni cum RICUS,divina favenie. misericoi'dia, Francorum et
his qua?ad eam pertinent ecclesiis, ita sane ul de- Longobardoruntrex.-
cimarura aliorumque rediluuut provenlus omnes Si sanclorum Dei Ecclesiarum, etc. Quapropler
prsefaliscédèrent monasteriis, et ab ipsis vicissim-et, notant sit omnibus noslris fidelibus.lam praesenlibus.
procurarentur subjeciseplèbes,in baptismale, in eu-- quant fuluris, quod vir:venerabilis Hubaldus, sanc a?
charisiia, iu sepulturis, inconfessione peccaiorumaur Cremonensis Ecclesia?episcopus, cl per omnia vir
dienda, el presbyleri qui principales ecclesias tene-, fidelissimus, modesiia? noslra? relulit, quod qua?-
renf archipresbyterorum .officio fungerenlur, f ad ^ dam .abbalia,. suo episcopio.subdita, el in ho-
agenda omnia qua? soient fieri ab arcbipresbyteris nore .sancli Laurenlii dedicata et infra civitalem,
episcoporum.-Et cum ipsi episcopi circationes suas suam. sila, a. quodam-abba|e,-;W!alderico.nomine,
ibi agere deberent, ad eorum mansionatica dàrelur dirainuerelur.jn-beneficium dando, et nialas inscri-
ul in capiinlaribus anleeessorum noslrorum pra?- pliqnes façiendo, scilicet ïnjuslas precarias, coin-,
scriplura faabetur, videliçel quantum salis sit eis mutaliones ac libellarias ; et hac occasione viclualia
dari, et episcopi non plus qusèrent,n.ecxumpluribus fralruni sublrabebanlur, et famulorum bénéficia
venianl quapi ul eis sufficerepossinl. Ne autem in minuebantur; et sic oraiiones el eleemosyna?,qu;e
summa debili .episcoporum seryitii. plus exigerelur- pro animaillius qui eara eonslruxit, el pro aniuiabiis
quam opus sit, slaluerunt proedictarumecçlesiarum . omnium ChiisUanorumfieiidebebanl, diniiriui vide-
episcopicunt consensu synodali coram antecessore banlur. Cujus rei causa dolore .cqrdis tacti iiilrii.i-<
nosiro Ollonc imperaiore et archiepiscopo Rabano secus.quod inde .fieret, cogilare ccepimus. Divina
ca?lerisque cura eo in synodo ageniibus, ut denlur namque gralia inspiranie, eldileclissimi noslri con-
ad singulas ecclesias porci iv, valantes singnli sarigriïri.ei HèrinianriiCoioniensisàrcliiepiscopi;alque
denarios xii, aut arides'-vui laniiundem valemés. Brunonis similil.eehoslri-d'iarissimicOKspbriîiiWer-
zeburgensisepiscopi,nec non Kadeloiepiscopiatque A J genilore nosl.roipsi fuil reslilulunt a comité Her-
cancellarii noslri, consilio salubcrrinto inierve- manno ex hserede ntortuo per aliquanla ieinp.or.a-
nienle, noslra?regalis auctoritatis praçeplum, quod injuste detenlura, Scalelin videlicet el Palisiol cura
inviolabileperpelualiier teneaiur, fieri prsecepimus. omnibus appenditiis suis, el quidquid ad ipsum
Ea videlicet raiione ut lam p'rsesens abbas quam locum émit, sexiam scilicet de Amblava el Tumbis
fuluri nullam poteslalem deinceps habeant de rébus a comité Godefrido de Zingeis, vel quod de bono
ad prsediclant abbaiiam perlinenlibus dirainuere, ecclesiseconcambium Wendengias, et Corworonuon
nec in beneficium dando, nec commuialiones seu abbalis Sancli Maxiniini dala villa Aslebroniia loco
precarias alque libellarias facicudo, sine licenlia concambii sine aliqua infraelura manëat inconvul-
proedicli Hubaldi episcopi et successorum ejus qui sum, Quoniam vero pra?decessores noslri reges vel
pro lempore fuerinl. Si quis vero abbas contra hanc imperaiores sua? auclorilaiis firmilate- ipsi loco
noslram auelorilatem feceril, irrita el vacua et sine sancivere, ul advoeatus ejusdem ecclesisein cortibus
robore permaneant, el abbas proprio honore et ad locum respicienlibus non prscsumal mansuras
dignilale privelur, el illi qui invesliluram aut ali- aut parawras facere, redibiliones, l'reda exigere,
quod scriplum suscipere proesuinpserit, sciant se aul placitum lenere, aul parafredôs sibi suraere sine
composiluros auri opl'uni libras cenlum, medieta- g] pennissu abbalis et voluniate eadem, el nos ipsi
lem camerse noslrse, el medieiaiem abbatise, cui abbali firmando corroboranius , bannique noslri
daninum1inferre lenlaveril. Quod ut vérins crédi- imposilione ne deinceps quisquam ha?c audeat
ta r, elc. infringere vigoramus, et quidquid sane acquisivil
Signum domni Heinrici gloriosissimiel inviciissimi aul acquisilum reperil in quibuslibet rébus ecclesia?
régis. roboratur nostra? auclorilaiis raia prseceptione, ha-
Kadcolus episcopus et cancellarius, vice domni bens emunitalem ab omni advocalorura iiifesiatione.
llcriinaiini archiepiscopi et arcbicancellaiii reco- El quoniam monacbis alierius coenobii,id es'. Mal-
giiovi. mundarii, sancila anliquorum regum vel imperaio-
Datant xvi Kalendas Februarii, indictione vu, rura non suffecerunl, el sub duobus abbalibus re-
anno 1040, anno vero domni Heinrici. ... scinder eadem monasleria laboraverunt, quod a
Aclum Augusla?féliciter. Amen. temporibus sancli Remagli adhuc manel inconvul-
Y. sum, propier ha?c, inquam, ul ne qua deincepsinler
D'tplomaHeinrici 111 régis Romanorum Popponi ab- eos conlroversia liai, quo'd evenisse lemporibus
bali coiiccssum.— Omnesmonaslerii possessiones domni imperaloris Ouonis secundi constat, slalui-
el immuniiaiesconfirmai. ^( mus secundum mansueludinis noslra?edicium, ut
(Anno 1040.; unius abbalis reg'iuriiii sicut jugiler permansit
[MARTENE, Ampl. Collect., III, 59.] ulrumque subjectum coenobium. Et ul ha?cnoslra?
In nomine sancla?eljiidividua? Trinilalis, HEINRI- concessionis ac confirmalionis de omnibus bis ple-
CUS,divina favenie clementia, rex. nior habealur aucloritas, nianu propria hoc praxe-
Sublimilas regalis prudcntia? Deo servienlium pluin sublerfirmaviraus,sigilliquenoslri impressione
paci ac quieli omnimodis débet prospicere. Unde insigniri jussimus.
coraperial omnium fidelium noslrorum tain prse- Signum domni Heinrici régis inviciissimi.
seniium quam fulurorum induslria, quod mona- Theodericus cancellarius vice Bardonis arebi-
slerii Slabulai sub nostra ditione siti (7) consecra- capellanirecogiiovi.
lioni pra?sentcs,id esl obtineiile apud noslram cel- Data Non. Junii, indiclione vm, anno Dominica?
siludinent abbalis ejusdem loci, scilicet Popponis Incarnaiionis millesimo quadragesimo , aniio au-
revcrenlia, peieule eodem abbaie, juxta anliquorum lein domni Heinrici régis 111ordinaiionis xm,
regum Sigiberli, Childerici, Clodovei, Dagoberli, regni n.
qui constructores fuere prsefati loei, necnoriet im- rj Actum Slabulai féliciter. Amen.
peratoruni Caroli, Lûdovici, Ollonuin trium, Hein- YI.
rici, sed el serenissiina?mémoriseChuonradi impe- Privilegiumpro purlhenone S. Marioe Mimigardefor-
raloris geniioris noslri sane.ila, appendenliuni vel densi.
tradilarunt reruni illi ecclesia? a lempore sancli (Anno 1040.)
Remagli per succedenlia lein.poraralam prsecepiio- [ERHARD, Cod. diplom. Westph., p. 107.]
nem firmavimus regali aucioritale noslra, Esl igi- C.Iii nomine sanctse et individua? Trinilalis,
lur noslra dignalione sancilum, ul quidquid praede- HEINRICUS, divina favenie clenienlia, rex.
cessorum suorum lemporibus illi loco fuit iradilum Omnium -fidelium noslrorum lam praeseniium
aut condonaluin, sed quod eidem abbali imperator quant et futurorum solers noverit induslria, qualiter-
Heinricus ob sua? anima? mercedem de Hasbaiiio nos divinaadmonitione compuneli, nec non fidelis-
reddidii beneficium, sive quod a divse memoria? : simo ac frequenlissiino servitio Hereuiaiinï Miini-
. (7) Hinc palet corisecraiionem Siabulensis ec- oedificia etiam collapsa alque adeo ecclesiam re-
clesise factani fuisse anno 1040, sub S. Poppone slauravil, quod ampîius patei ex narratione ipsius
abbate, qui disciplinant in srouuslerio rcsuiuit, dedicaiionis IMARTENE, Ampl.Collect.,Il, 60).
1093 HENRICUSIII IMP. 1094
garlewrlensis Ecclesia? venerabilis episcopi non A quando aul Jieccssilas exigit, aut militas exposcit,
parumper incilali, quamdam cnrlemnostra? proprie- de villisaut rébus eçclesiarum prseslariam aut con-
tatis Harvia dictant, in pago LivegoWe et in comi- cambium facere, quibus auctoribus id agalur oporlet
latii Dietbaldi comiiis silam, pro reme'i t.aiiiina? litteris adnolare, ul postquam ejus rei.auctorés vel
dileclissiiiiigenitqris noslrisChuonradi videlicet im- . as.tipulalorcs.conligéritobiisse, si quis succ.edenlium
peratoris Augusli, et pro pia reçordalione. anima? id velit infringere vel demutare, Ipsa litieralis com-
conjugis nostra? Chunehildis regina) sinlulque .pro mendatioiiis aucloritas in médium prolala, ei.prse-
stabilii-aievila?noslra? noslroequematr.is Gisilse iin— cipue si subliniiiaie imperiaii esl confirmala, ha-
peralriçis Augusla?,atque pro desidérip divina?re- bestuiv pro leste, ad infirinanda molimiha partis
tributipnis, ad hanc ecclesiam, quam proediciusSHe- adyersse. Quapropler notant sit Chrisli fidelibus et
remannus episcopus'in Mimigarlewrtensi loco a fun-- noslris, tant pra?senlibris quant futuris, quale con-
dainento incoepil,eairique ad finem perdiictam, nobis cam.biumfactam sit de bono Sancli Remacii apud
. astanlibus, in hoiiorem sanciseDei -Genilricis Maria? Wendengias ,_ quod olim .pertinens.tad abbaliant
nénorifice consecravit, cum omnibus suis pertinen- Sancli. Maxiniini pro Aslenebruno, inter alias çom-
iiis, upeesl ulriusque sexus, mancipiis, areis, a?difir< mulationës datant, fuerât coenobio Stabulensi, el
ciis, terris culiis et inçullis, agris, praliSj pascuis, P sanciiunt el eprroboralura imperiaii auçtoriiate pa-
'
campis, silvis, venalionibus, aquis aquarumque lris inei divse memoria? Chuonradi- Çsesaris, vila
decursibus, molis, molendinis,piscalionibus,exilibus qusedamIrikes,ëngiasvpeala, erai.de episcopalu Ba-
el redilibus, viis et-inviis, quaîsitis .et inquirendis, venbërgensi, pertinens ad. proebendamsancli Geor-
sed cura omni ulilitate qua? scribi aut diei:,poleril. gij. Qua? quoniam longe distabat a prsefata ufbe,
Eo lenore in propriuni dedimus atque Ifradidimûs,.ut visuiriest ejus loci praîposilo nomine Luitp.aldo cura
ejrisdem ecclesia? abbalissa coeleroeque moniales consensu dp.iiirii-.sui'(8) Sugéri. episcopi alias eam
Dei sanclsequegenilricis Maria?serviiium abliinc die coiicaihbire, peliilqrië a venerahili Poppone abbaie
rioatuque in commemôralionemnoslri parentunique riionaslërii Slabulai, ul hanc Villam, quoiiiam abba-
noslrorum copiosius possint adimplere. Firinissime lia?sua? yiçina eral, acciperet sibi, et borium de
autém in eadem facieîida tradiiione.hoç éxcepiinus, "Wendàgiis loco suo propinquius pro dénorainala
ut neqûè pra?sens Heremanriusepiscopus,.neque fur villa traderël sibi, et-ul oeqriumex ulraque parle
tari successores.'sui deinceps p.raelatamcurlem ullam concariibium fieret, duos adbuc mànsos apud An-
potesialëfti ïiabeant de .eadem: ecclesia retrahendi dernacum et Nonam dé Biiobardio adjiçeret. Pro
vel iri suos:usus vindiçandi, nisi eo concambio aut „ hoc igitar apud Trajëctani in curia noslra a supra-
ea reslilulione, quseejusdem ecclesiseabbalissa?01»- dicio Venerabili abbalè inierpëllali habenduni pos-
nibusque suis monialibus aut ex vicinitaie aulèx mi— sidéridum ulterius ecclesisesancli Remacii fifinando
litalis magriitudiriec'ommodiorvêt ulilior esse videa- corroboravimris,banniquenoslri imppsitionë,ne dein •
tur. Et ut bsec nostra? iraditionis .atque Iargilionis cepsquisquamaultoiïereaut usurparesibi audeat, vel
aucloritas nunc et per siiccederiliatemporum curri- iiijusiitiani aut violenliamfacere publiée Vigpravimus.
cula slabiliset inconvulsà permaneal, liane paginam Alque.ul hujus noslra?confirmaiioriiset con.cessionis
inde conscribi eamque manu nostra, ut subtus vide- de hoc concambio plenior imo certior habeatur
turs corroborantes, sigilli hùsiri impressioneproecc- aucloritas,. manu propria hoc desçriptionis pra?ce-
''
pimus insigniri. pluin subter adnotavimus.
Sig'numdomni Ilemrici lerlii (L. M.) régis invi- Signum domni Heinrici secundi imperaloris invic-
ciissimi. iissimi. .
Ebef hardus- cancellarius; vice Bardonis archican- ..
' ' -.".-: "".'" "VllI. . , '"..'"
cellarii recogiiovi. -
Acta iv Kal. Jànuar., iiidiciiorie ix, anno Domi- Privilegiuniïpro monaslerioS. Pelri Mindensi.,
: (AimolOiS.)
nicâîlncarnaiiûnis 1041, âniio au.lém domni Hein-
D . [ERHARD, Cod. diplom, Westph,, 110.';,-'
: rieiTHordinai'ionis ejusxiii,j"cgriitvéro ii,
•ActumMimiganewfle. Amen. ... In nomine sancla?-et individua?Trinilalis, HEINRI-
"; - '
- . ."':> '.':"". VIL eus, divina favenie clementia, rex.
Si in -nionasteriis construendisi sludiuni halmeri-
DiploninHéinriçi'ltiwperaiôrisllej)ermutMonèfacltt
. inter. abbatium Sancli Màxiinini Treviren'sèm:et mus aul aliis noslris fidelibus idem vpleniibûsas-
Slapuïensem.', - ..--. sens.uni proebuërimus, non solum ad lëniporalis,
(Circa an. 1042.)' .-'. veruiii.etiam ad aîterni regni comniodurithoc nobis
'
[MARTENE, Am;j£.Collect.,11; 64,]. profiiturum esséïïon arabigimus. Quapropler nolum
lu nomine sancla? pt.individua? Tritiilalis, HEIN- sil omnibus Chrisliana?religionis ciiltoribus pra?seri-
RICUS, divina-favénlècleriientia, imperalor;-, libris videlicéf et futuris, .qualiter Bruno Mindensis
Siibjimiias iiriperialis prudentia? Deo scryleotinni episcopus nos. adiit, et' monaslerium :cx propriis
paci ac quiet! pmiiimodis débet prospicerc, ul si lioereditâiis sua? bonis, in insula quadam Wisare
;(8) Suggërus, seu Suiggerks, sive -Suidigerus, S. post ad summum ' ' ponliûcaium
' "" ëvectus, Cleméns II
Heinrici inipèra.toris.cancellarius,Bambëigejisisepi- appeilalus. •'-•'
scopus electus dicjlûr- anno 1042, quadrleniiiogue
1093 MONUM.DIPLOM. lOiO
flnminisjuxta Minduriposila, et sub polestAiesaîicii A puni adësse. aliquid îinpedial, fràlres lameniibi ea-
Pétri apôstolî Corislituta, in honore sancli Mauricîi dem chariiaiis'vocaiidne eoriveiiiarif, ut per haïic
marlyris sociorumquc ejus et âliofuiri sarictorurit, cOiicOrdiam-eidilectiÔiiëni in Réisërvilio dévbtiôies
eipro nostri palris Chùbhràdi imperatoris hiëriiofia, coaduneniur. Alqrié ut éadeni ecclesia cum bonis
qui euindein ponlificalidigniiate sublimavit, 'et pro suis mine ab ipso èi colïaiîs vel postniodurii-'cositë-
nostra sospilalë et 'regni noslri stabililalë, ël pro rendïs ab ejus sueÇessÔfibasvél ab aliis magis se-
se suisque antecëssbribus sive successôribiis suisque cura cbnsistérc't, iû "mundiburdiiiinSaricti Pétri'et
eliam parenlibus, a nobis licenl'iam coiistruére im- tuiiiohem îiôsiïarii et sub' polestatërit episcopi loci
pëlravit, quo in loco viiahî moiiàcliorumcorisiituërc, illius-coîlocavil.Idciréo noiu'm sit omiiibiisqualiter
eisdériique abbalem se liëeniër ordinafë nos pôsiii- id ipsiftii mpriàsleri'umejusdéritquë àbbalëm et fra-
lavit. Et quia ullaiii in hac re hovitalem iriçipeie irès inibi itianentës sub nostra regali/sive.impe-
vel nos aliquid ëxindè pôs'iolàrc aritëa'rion pïaîbûïn- riaii s'uccëssoriiriiqué nostrorum tuitiorie deferidï
pslt, quant tiiôriasieriis suis qûsè inveiihv aliquod Voliîrilus, sic s'cîiîcel rit nulliis ëjusdôm episcojii.
siippleriieritiimaddëréi,"loeumquëliriric'sub hô'si'ràrii succësso'r poléslàtëm liaheàt' boria ejusdem moria-
deferisionëni susciperë nos' rogayit'. Cujiis pëtilioril stëriï aliquo"modo'dëslriiërô aut rhiriuere. "Quaré sï
qiiia jûsta"'ac religiosa Tueraf,riequaquariicoritrarii, B vël ille vëlaliUs aliquis hujus dè'siructor et moiia-
ob iriiérveriluni videlicet fâmiliariririi nosirorurit stëfii bonôrUmqiiê supnirii dissipafor vere sciai,
Hë.rimànni Coloriierisis afèliiëpiscbj>i et Hiirifridi quia abbati fMribusqùé' "ibidemDeo sèrvieniibus
Magdeburgênsis episcopi, siitiùi èiiariï cum con- in riofiis"-riosirisque' succëssoribus cérlunt est iride
sensu ca?lëroruirihosiiofuni-fideliûni qui turic iëriï- réfiigium.Et tft boc riôsirië côncëssiqiiis prsecepiuni,
poris présentes adfuerunl, pra?iaium.monaslerium. per bmiie leriipus.siabiîë përnianeat et ineoiïyulsura,
corislruere et monasticain vjlahi âlibatenique inibi haiic pagijîarit iridë conséripiain sûbtusqiie -manu
consiiluëre illi permisiïiiu.s^Quod cum riieriio ejus prdpria COrroborai'ariv sigilli nostri impressione jus-
désiderio pefmilieremus, eo l'amen majori' fidu- simus insigniri.
cia volo ipsius consensimus,quia, sicut proedixïmiïs, Dalitin dëciriio Kâlëhdas Februarii, anno Domi-
idem épiscojirisiri priinis sedis sua? primaient eccle- nica? Inc'arriatioiiis1045, indicûonexi, anno auient-
siam frafrumquë supruin prandiura ifiideraDeô domriilîèiiiriéi orrlinàiioriis xv, regni vero iv^
s3iicloqiie Pelro ramularilium dé h.atrëdifari.is.suis Actam Gbslare iri Dei.nomjrië.ieiiciler Amen,
bonis bénigne adaiixit. Ël duo monasleria, saricla? Âdblgefus cancellarius vice Bardonis arcliiçapël-
Maria? videlicet-cl sancli.Martini, .ail an'leeëssorë iani récb'giiovi'i. "''.-'
suo"Sigebèrlo episcpo incoepia.isie àlléruni èorum-
dein quod est sancla?"Maria?et opère et consecra- Privilègium
" pro monaslerio Herifordensi.
lione consumiiiavit, aîléruiri sanéli MartiniVeroex . (Anno.1044.)
parte dévoie augnicn.laverai, aliaque monasleria [ERHARD, Cad. diplom., Ul,]..
qua?in epis'eopalu ejus sub sjjo jure ei/ani, et pran- C In nomine: sancla? et individua?. Trinilalis.
dia ibi Deo'servienlium fidèli charilaiô supplevii, IlEiNniçûs,divina"favenie clenienlia, rex.
qualenus votant suurivinihoc quoque;mbriasicfii)eo Si regia?liberaiilatis muiii/icentia locis Dëo dica-
majori fiducia postmoduni expédirë posset, quo lis quiddain coiiferimûs, et ad lenippraieni vliam
ecclesiis suis quas invenit iuiliiaiibus ariiéa pî;6- el oelernam nobis.profuiurnin esse-iiquido çonfidi-
desset. Adiilënr vero moriaslerium ex propiisëhac- mus. -Qiiapi'dpiei'"omnium Chrisli noslrique...fide-.
redilalis sua?bonis sive el ex aliis quEccunquëaé- liuin lant futaroruni quam.proes.enjinrasolerlia.no-
quirere poluit collalionibiis ocloginla mansos cum verit, qualiter nos prsecipue pro amore divino et
mancipiis, villis,-rireis,:8?difiéiis,agris;'terris c'ultis aiiinta?nostra?remedio, tant ,ohiniervenlum dilecla;
el incultis, viis el inviis, exilibus et redilibus, quoe- contectalis nostra?.Agneti.sregina?,,-quasdam-rcs ab
sitis et iriq'uiréndisV'pfâtis,;pascuis; silvis; aquis j) antecessoribus- noslris régibus vel"-imperaioribus .
aquarumquedecursibiis; piscaiionibus,--inoleridinis monaslerio Heri'vordensi in honorent sancla?-Dei
et ulililale siivarurit;-Née non cura omnibus appen- genilricis perpétua? virginis Maria? coilsiruclo, et
diciisi-qiia?diei aut-îiominari possunl, iradidilpér- beata?..Bosinne...çorporaUter.inibi-.qujescônlii:drias
pëtualiiér ibi permahëiïda, ëxcèpiis- lus queé vel scilicet curies Ovéràiilïerli et 'Liulvvirièsdoi'f,;ïn
ipse, Deo opitalaiite, "pb'stea--acquîferepoïeïit,~ vël usum sanctimonïalium Deo ibidem fariiulàritiuinSa-
cbllalioné fidëliurii huic provèriirë possint"ecclesia?, las, noslrse auclbritâtis renovaie
sciipljs el con-
quin éliant triginianiarisos et ocloginla afatfà Ue- firmare voluinius; sitas iri pâgoAiigefésgauvveet in
cimaiioiRinï dé: inoriasierii ' Sancli Pétri bonis ad cbiiiitatù'VVitëchiridi conrilis', çiinl oirinibiûs suis
siipplcménlum eideiri hïonasierib condoriavit;€0:1^ appendiciisVlibG1 est iitffusqiïë11sëxus niariéipiis,
siilui"t:-:qno'q'He-ut--pér---s'inguloB':--âïmoï-in.fëstrvlt:a-i'C
arèis, aidificiisï lërris cuîiis'éï iriëùltis^^pratrs,pa-
sancli-Maùficii ejusdem sedis episcopusCumfrairi- scuis, -aquis àquariiniqiie deciirsïbus, moliSjrabkh-
bus monaslerii Sancli Pelri ad suprad'ictani.triona- dinis, piscaiiouibus,. silvis, -Venalionibus,-.éxiiibiis
sleriuni veniai ac missarurii solëmnia eelébrol ibi- et redilibus, 'viis:'ci iitviïs, qtutasïris'ét :
ï iîqu|i'di(|î
que prandendo charilalcm adimpleat. Et si episco- cum oîniii utiliialé'-'qiïceiiiîo:iii*o(loïi-iflepb'icrif-pio;;::
u\m HENRICUSIIIIMP. I09S
venîr-e. Ea videlicet raiione, ut proedicta loca ina ^x dilas habere videiur. Videlicet ntonastcr.'um quod
usum sanclimonialium inibi omnium reiiiola con-- ... factum est in honore sanclorum Memoris, Prohi el
Iradielione perpelualiier leneanlur, uulli in benefi-- ' Ruflini,-cum omnibus suis adjaceniiis, scilicet cum
cium proesldnda.Illud éliant cum anleeessorum no- aqua, qua? dicilur Mulinelles, cum suis decursibus
slrorum tradilionëelasiipulatione bénigne concedi- de'îllo loco, unde eadem aqua originem sumit, usque
tims et confirmanius, ùt sanctimoniales inibi Deoi in Mincii amnèin, el-ex ulraque Iccluli-parte duo-
famufantes arbitrium et poteslalem habeant eli-. decim -perles-, cum omnibus perlinenliis ejusdem
gendi abbalissam, cum queelibet earum locumi monaslerii, cum curlibus etiam in Yeronensi Vi-
morte iniercidente muiaverit, el ut nulla judiciariai cenlino, ManluariO,Brislanb, Placénliiiô, Mulinensi,
persona in his qua? eamdem ecclesiam conlineréj alque Crcmonensi comilalibus silis, qu;e ila nomi-
videalur, vel exaclor, vel pubicus judex Causas s naniur, Bagniolo, Colonia, cl in circuitu fluminis,
agere vel freda exigére, seu ad matisiones vel adj quod dicilur Capud Alponis, Puliana, Alonic, Lco-
quodlibet ministériiim compellere proesumat, nisi; nigo, atque Sablbne; seu in Gardinénsi .Judiciaria,
advocâlus quem ejusdem loci" elegeril abbalissa,- i cum servis ël ancillis ibidem perlinenlibus, et om?
locorum - qiiidém horum homines a cseiérorumi nés alias res ejusdem monaslerii, qua? suni ip pra?r
omnium districlu sint liberi. El ul'lia?é regia? no-; B diclis comilalibus, vel infra noslrum Ilaliçum.re-
slra? Iraditionis et conifinnationis aucloritas slabilis3 gnum, seu quas cseiérorumhominum concessionibus,
et incorivulsaomni oevopermaneat, hâric chartami tradiliottibiis, offensionibus, comparatibnibus, coni-
'
iiide cbiiscripiam manu propria, ut infra videiur, mutaiibnibuSjlîbellorumquoquevelqualicunquerega-
corroborantes sigilli noslri jussimus impressioneî liumchariarum conscriplioiiibus,seu pbeolhecariisvel
signiri. emphileosi ipse sanclus locus obiinuii. Confirmanius
Signum domni Heinrici tertii( L. M.) régis invi- ilaque sibi plebént Mantuana? eivilalis cum plèbe
ciissimi. f CR. -j- Sàsselli, qua?esc in Porto, plebém de Suave, plebëm
Theodericus cancellarius vice Bardonis arcliican-: Maiiri, plebém Sancli Mëtri, plebém de Octavo, ple-
cellarii recognovit. bém de Riverso, plebém de Gbli, de Voila, de Bona-
Dala vu Kal. Oct., anrio Dominica?Incarnaiionis3 go. de Corle de Cauriana de CaIziago.de Giissena-
1044, indictione xu ; anno autem doriîni'Ileimici; go, de Capite Tartari, de Margareja, de Ludolo, qua?
lerlii ordinationis ejus xvii, regni vero vi. 'est in Scorzarolio, de Turiselle, de
Saviola, de
Aclum Aquisgrani iu Dei nomine féliciter. Amen. CastellioneMantuano, de Bonelicib, de BigarellO, de
Sancto Georgio, de Ponlerioli, de Barbasio, de Ca-
X. C risedolo, de Sanclo Cassiano, de Sancto Marlino
Confirmalio privilegioriun et jurium ManluanoeEc-• de casale Barbasi, de Sanclo
clesia; fecta ab Uenrico 111, Germanimel llaltoe. Laurentio ïn casale,
rege, de Gubernule de Seplingenli, de Sermitei de Sancla
(Anno 1045.) Maria de Baniolo, de Caslelluccliio, de
Campedello,
[MURATORI, Anliq. liai. VI, 415.] de Radaldëscho : itemque plebém in Flumine novo,
In nomine sancla?cl individua?Trinitatis. HEINRI- . plebém de Plelule, cum omnibus aliis plebibus et
CUS,divina favenie clementia, rex. câpellis, cum terris culiis el incultis, cum silvis et
Si in sacralis omnipotent! Deolocis a quibuslibett venalionibus', decimis, seu curlibus, ntansis ' étiaui
desolalis rccupcralionis augmentant pio favore Iar- veslilis alque absenlibus, campis, praiis, pascuis,
giiiiur, id nobis el ad imperii noslri stabilimenlum! 'el cum.omnibus insulis, quse sunt in flumine Padi,
atque ad oelerna?remunerationis emolumentumcre- 'de Zara usque in Burana, et usque in Yizanum,
dimus profulurum. Quapropler omnium sancta? DeiI sicut Padus anliquilus decurrebat : cum piscationi-
Ecclesise,rioslrorunique fidelium, prasentiuni. scili-. bus, carelis, paludibus, molendinis, aquis, aquarum-
cet àc fulurorum, noverit universilas quod Marcia- 'que decursibus, ripis, omnia omnino in inîegrum
nus sanctseMantuana?sedis episcopus, noslram adiitLp' qua?cunquediei vël nominari possinl, unde ëa lent
clemenliam, poslulans ut pro Dei amore noslroeque , sancla'• Mantuanensis Ecclesia investila fuisse digno-
animai remedio ad confirmationenivel reslauralio- ''scilur, quoeunque ordine vel qualibet légitima au-
nom'-omnium suorum bonorum nostra? auclorilaiis. 'cioritate. Insuper renovamiis scriptum sancli Cas-
proeceplum sua? Ecclesia?:concedere riignar.;mur. siani ! abbalise, a paganis devastala?,per hos fines
Cujus precibiis inelinaiij per iniervenlum quoque, 'lerminala?, de Agritia Majore usque in •vïa'm,qua?
Herimanni noslri dileelissimi archiepiscopi eiiarchi-. vulgo dicilur Visco.vilis,usque in Agriiiam Mino-
cancellarii, et Brunonis noslri amanlissimi episcopi, 'rera; inde decurrit terrainalio usque in Verenscula;"
libenler acquiescënles : ei quoniam-dignum esl, ne \inde dérivatur per fossas Paluti in lacum Mantua?,
yes Ecclesiarum Dei a quibuslibet deproedenlur, ut \inde Fissarp, et per Fissarunt usque in Agriiiam Ma-
ab éarum ditione, quod nequam est ariferanlur, de- jorera, J ubi lerminalionis eôrdium sumpsit, cum om-
crevimus eidem Mantuano episcopalui omnes res 'nibus perlinenliis et adjaceniiis, qua? ad ipsam ah-
quas modo de donis regum seu impefalorum proede- baliam pertinere videnlu'r, qualenus idem Marcianiis
cessorum noslrorum, vel alio quolibet modo lenei, [irasul, ' ejusque successores ha?c omnia ad ulilita-
vel quas sine lege poieslalive, vel cum virlule lem sui episcopii absque alicujus impedimenta et
per- ..'
PATBOL CXI,
Sa
1099 .. HONUM.DIPLOM. 1100
conlradiciionismoleslia perpelualiier valeant possi- . inde feceral, apud gonilorisnoslri excellentiamnitil-'
dere. Yerum. eliam confirmanius eidem Ecclesia?, loties conqtiesiiisest se hoc sponle non fecisse. Cu;
oraiie leloncura, ripas, et ripaiicum, et fixuras palo- cum proediciamcorient el plebém reslilueré vellel,
runi ripa?Mantuana?eivilalis el porli, enotant pu- ssepe et sfepissimeper suas lilieras illi mandaliini
blicam functionem, alque insulam reveris et cur- estuleas ad parlent episcopiihabèndas lëlinqnerel.
lem Regalem,necnon el insulam.qua?.dicilur Suza-r Quod nunquam impetrare valuil, sed diabolicoin-
n'a, etc. '.,-.•':. •, . slinctu",cui a cunabulis, sicut omnibus lam Italicis
-, Signum (>5<)domni Heinrici lerlii.régis inmetis- quam Teuionicispalel, deservierat, ejus legationein
simï.- -, • . ...... -, . vilipendens, superius dicla detinuit, et alia mulio
.; Adelberiuscancellarius vice Heriraanni arçhicaih majora ad genitoris dedecus et vilitaiëm, invadere
cellarii recogiiovi. non forniidavit,scilicetplebémdeMisianocum omni.
.Data anno Dominica?Incarnaiionis 1045, indi- integritale sua, et décimant de casiro Agan'elload
ctione xm, anno vero domni Heinrici.lerlii ordina^ prsediclamplebém de Arciaco perlinentem, et déci-
tionîs ejus xv, regnanlis vero vu , mant de Mauringo,ad plebém de Fornovo atlinen-
AclumAuguslaféliciter. Amen, . lèm, nec non etmedielalem de Castro Cortegano,ad
" -:"" '. ' : . .XL . -, abbaliam Sancli Laureniii pertinenicm. Eo aulem
HeinricusII imperatorCremonensiEcclesia;resliluen- in regnovenienlecum comperissëlquodarchiepisco-
da deçernileidemablata a GerardonepoleHcriberii pus violalà fidelitale quam illi fécerat, régnrim sibi
archiepiscopiMediolanensis. invadere molirelur, Girardo insliganle et ei omnino
(Cireiler àiiiium 1046.)
liai. suffragante,omnia prsedicta,sicut reo majestaiis et
, [MURÂT., Anliq. VI, 217.]
In nomine Domini Deioelerni. HEINRICUS, proscriplionedigno,juste ei abslulit el episcopo re-
divina stituil. Sed gëniiore îioslrode regno recedenle, i:e-
favenie clemerlia, imperalor Auguslus. rum omniainvadere non timuil, spreta ejus reveren-
Si sanciarum DeiEcclesiarum pasloribusea, qua? lia ei
timoré. Nos vero epïscopatus diminuiioni et
digne a noslris fidelibus apud noslram majeslatem miserise
id ad selernseremunera- condolenles,et palernuin dedecus ônsidë-
postulanlur, impendimus, ha?c omnia episcopio selernaliler habenda
Jionis meritum nobis proficërenon dùbiiamus.Quo- ranteSj et insuper per pra?cepli noslri auclorij-
fidéliiini sancla?De. Ecclesia?,nosiro- concedimus,
circa omnium latem retirienda inslituimus, ea videlicet raiione ut
rumque, proesenliuni s cilicet ac futurorum, noverit
nullus archiepiscopus, episcopus, dux, marchio,
induslria eo quod Hubaldusvenerabilissancla?Cre-
seu magnaparvaque regni nostri
nionensis Ecclesia? episcopus, dileciusquë fidelis contes, vicecomes,
doranum lleriniaiinuni revereniissimuin C persona ecclesiameamdemdisVeslireaudeat. Si quis
nosler, per elc.. .
Coloniensemarchiepiscopum,et dulcissimumconso- vero,- Ramundus notarius
brinum . noslrum, npslra? regisc humiliter retulit vidi Ego inijus exomli exempfar
el legi.
jtoieslali, qualiler suain Ëcelesiam pêne desolalam
XII.
liiultisquëcalamitatibus el tniseriis invenisselaltri- HeinriciIII
lam. Imperaloris namque diva?mémoriseChuonradi régis,imperatorisII, dipiomaquo omnia
bona confirmât monaslerio Veronensi Sancli Ze-
imperaloris Augusli genitorisnostri lemporedomnus nonis.
'
Landulfus pramominala?Ecclesia?el parti Romani :, . (Anno 1047.)
iraperii per omnia semper fidelissimus,gravi infir- : [MURATORI, Anliq. liai. VI, 221.]
miialé correplus, in ipsa infirmilate lorigara pro- In nominesanciseet individua?Trinilalis. HEINRI-
traxil vilarii. lu cujuslonga a?griludinesua Ecclesia CUS,divinafavenieclementia,Romanorumimperalor
non înodicampassaesl jaciuram, maximea Girardo, Auguslus.:
Heriberli Mediolanensis archiepiscopi nepole, qui Impèrialem sublimilalem condecel, etc.; qualiler
audacia palrui sui, qui omne rëgnum Italicum ad Waltcrus sancta?YeronensisEcclesia?episcopusuna
suum disponëbat nulum, superbe levatus, quidquid D éum Alberico, abbate monaslerii Sancli Zenonis
sibi placitum eral, justum aut injuslum, pbtéstative marlyris, noslram clementiam suppliciterexorando
operabalur in regno. Invasil ilaque corlemet plebém adiit, ob amorem Dei ômnipotenlis, beatique Zeno-
de Arciacô conlra voluntalenï et sirié perniissiorie nis reverenliant, elc. Nos vero, justis eorum peiiiio-
mulluni diuque segrotantisepiscopi.Qui cum liquis- nibus consenlienles, pro remedioanima?noslra?,et
. set iufima, el migrassel ad superos, successil ei ob interVenlumdileclissima?conjugisnoslrseimpera-
Hubaldusepiscopus, nosler in omnibus fidelissimus. tricis Agnelis,proedictomonasleriocbneedendocon-
Cui cum necesse esset ad episcopalemconsecralio- firmamus,etc. Id esl-in eodemterritorio Veronensi
nein accedere, ab areltiepiscopoul cbiisecrareiur monaslerium construclum m honore sandi Pelri,
impetrare nequaquamvaluil, nisi plebera el coriéra quod dicilur Maurilica, cura decimis ac lerminis
quant injuste et poleslalive' irivasèrât, nepoli suo eorum cernentibus a fineFissaro usque in.Fossatiiinj
concederet, Crimque in iorigumpro hac inlenlione Manluanum, ex uno lalere ab Agricia,usque,fine
ejus proielaretur consècratio,non sponle sed coacle Finale; et perlingens in Agricia usque Trivularia,
icohcèssil,quod pelierat, r.onsecrationemnon aliter . de uno capite Castellionem, Silvalico; casiel/um
cunsecuius.-Quia vero muliuinmolesteferebat quod eliam in Yallepictacumdeciinis ci appendiciissus;
1101 HENRICUSIII IMP. 1S02
et easlelium Mauriatica cum ecclesia in honore A . Xlli.
sanclorum Firmi el Rusiici, cum decimis, placitis,
. districlis, et omnibussuis perlinenliis, sicutiabona? HeinricusIII rex, el imperator II canonicis Pata*
vinis eorumqueEcclesioeprivilégiarénovai.
memoria?Karolo piissimoimperalore concessumet
oblatam'est monaslerio Sancli Zenonis; easlelium (Anno1047.)
Herbetum cum cunctis perlinenliis suis el adjacen- [MURATORI, Anliq. liai. T, 1001.]
iiis; easleliumTrebunciohim; et'casielruriiYicoàde- In nomine sancla?et individua?Trinilalis. HEINRI-
ris; capellam Sanct'i Laurenlii.silam in ripa Padi, CUSdivinafavenie clenienlia Romanorum imperalor
qua?dicilur Ostilia, cum decimis el omnibus perli- Auguslus.,
nenliis suis; Campolane, campum Palliarium, et Si sacris et venerabihnus IOCIS,etc. Quapropter
Novoletum,et in Gajojugias trecenlas; loco Casale- omniumfidelium sancla?Dei Ecclesia?,nosirorum-
Orci; villa qua? dicilur Aspo; CaslellumRomania- que prsesenlium scilicet ac fulurorum comperiat
num.cum facliciis Sancti Zenonis, el montem qui induslria, Arnaldum sancla? Palaviensis Ecclesia?
dicitur Alferia; in Lisino ubi dicilur Melario, Cam- venerabilem episcopum,nec non et Bernardum no-
pos duos; in Clariano campos très; in Crodano slrum capellanum,ejusdemque ecclesia?archidiaco-
campos.duos; in Laupha campumunum; easlelium Bnum, noslram humiliter exorasse clemenliam,
Sancli Vilicum perlinenliis suis; Paronam, Cassia- qualenus pro Dei omnipolenlis amore, e| remedio •
num, cella, Sancli Pelri infra civitalem Veronam anima?noslra?, nec non et rogalu Heinrici noslri
cum.perlinenliissuis; in Cavicellam Sancli Andréa? dilectissimicancellarii omnia prseceptaqua?ab an-
cinn perlinenliis suis; in Yenli capellam Sancli Vili lecessoribus noslris, seu inslrumenia chartarum,
cum; perlinenliis suis; in. Puviniaca curticellam qua? a fidelibus viris sancla?Palaviensis .Ecclesia?
unani, et curie in Rivariola cum omnibus perlinen- nuper collala sunt, noslra aucloritaie corroboraro
liis suis; et in Pualo Campos.1res; nec non et cum dignaremur. Quorum precibus lam pro Dei amore
omnibus rébus "adprsefatummonaslerium:perlinen- quam pro ejusdem Ecclesia? yeneraiione libenler
tibus, cum ecclesiis, caslellis, vicis, colonibus, assensum prsebenles, omnia qua?per prseceptaalio-
mancipiis,comendaiiciis,facliciis, etc. Adraonemus rum reguritvel imperalorum,nec non qua?per char-
etiam. abbalem qui proeest, ejusque successoribus tarum instrumenta eidem Ecclesiseduduma fidelibus
interdicimiis, ne res slipendiarias alendis monacbis yiris oblala suni, pèr hanc nostram aucloriialeiii
dedicalas, de stnu monaslerii rapiant, et ssecularibus proefala?PalaviensisEcclesiseconfirmanius. Nec non
in beneficiumiribuant, quia pia religio réclamai, si slatuimus ul canonici ejusdem Ecclesia?servienles
servi Dei tabescunlinppia, et qui non debent, eorum nuiic et successores illorum liberam habeanl cum
diiescunl copia.Si quis abbas incaute aul lemerarié consensuepiscopi, qui pro lempore fuerit, polesla.
quod sancimusperfregerit, quodinjuste tribuit, jusle lem de omnibus, qua?illis jusle et legaliter perli-
nuferat,,el membrumfraclum corpori Doniiniçocon- nerevisa suni,- aut visa fuerinl, inler se, ul consue-
solidel; ut si maie facla purgare volueril, et neqni- ludo fuit, dividendi,omni poteslalum contradictions
veril, supersteSejus nostra et noslrorum suçcesso- remola : videlicet de iecimis civitatis per omnia,
rnm senteniia roboralus emendet, quod suus ame- cum tilulis alque cum villis suis ad eamdem civita-
r-essor amisit, Denique proecipiendosancimus, ni. lem perlinenlibus. In primis villa qua? dicitur Li-
nullus dux, marchio, episcopus, contes, vicecomesj mena, el villa qua?dicilur Arzere, et Aulikeria, et
elc. Si quis vero contra hos nostros regales apices Turre el Noenta, et villa qua?dicilur Bergonti, et
jnsurgere, aut in aliquo viplare tentaveril, infra Roncalia, et Ronco Liuleri, et villa qua? dicilur
diclionem regni noslri çpnsislens, sciât se libras Casale, el altéra qua?dicilur Publiliano, et villa qua?
triginla auri probalissirai exsoluturum, medielalem nominalur Albignasecaet Mas.serata, elc. Concedi-
prsediciimonaslerii, el medielalempalalii noslri. Et mus eliam eidem Ecclesia) ul nullus dux, marchio,
hoc noslrum prseceplumin Dei nomine, ut plenioremD.comes, vicecomes, sculdassio, gaslaldio, decanus
obtineat firmilatem,etc. vel quislibel publica?partis minister, etc. , .
Signum domniHeinricilerlii régis inviciissimi,se- Signum domni Heinrici inviciissimi Ronxanorurii
cundi RomanorumimperatorisAugusli. imperatoris Augusli. .
Heinricus.cancellarius vice Herimanni archican- Heinricus cancellarius vice Herimanni arcbJçan*
ce'Iarii recognovi. ceUariirecognoviet sûbscripsi. . .
Data vin Idus Maii, anno Dominica?Incarnaiionis Dala v Idus Maii, anno Dominica?Incarnaiionis
1047, indictione xv, anno -aulem domni Heinrici 1047, indictione xy, anno aulem domni Heinrici
lerlii, ordinaiionisejus xvm, regnanlis vin, secundi lerlii, ordinaiionis ejus xvm, regnanlis vin, sed et
jmperanlisprimo. imperanlis primo. >
Aclum Folerni in Dei nomine féliciter. Amen. Aclum Trideniinp in Deinomine féliciter.Ames.
.-H03 MONUM.DIPLOM. 1104
XIV. £^ Vili iri villa qua?dicilur Arsilias, cum corle iota, el
décima, el porlibus, piscalibnibiis, omnibusquesibi
.Heinrici'fil régis,inter imperatoressecundi,diploma, : ecclesiamSancli Gëbrgii cum monte,
canonicis Taurinensibus. S ancliSalvaloris adjacenlibus
jura ubi exslat iri
quo
ac bona omnia confirmai. YiJlaparso, cum omni décima ejusdem
(Anno 1047.) villa?, et mansis eidem canonica? perlinenlibus:
[MURATORI, Anliq. liai. Y, 195.] decimam in Malavasiocum duabus ecclesiis, unam
In nomine sanciseel individua?Trinilalis. HEIN- in honorem Sancise Maria?, altérant in honorent
RICUS,divina favenie clementia, Romanorum impe- Sancli Martini, ël omnem decimam in Yàlleplana,
ralor Auguslus. et in Vallesurda, et in Milionico, et iride Ligadino,
Omnium sancla?Dei Ecclesia?nosirorumque fide- cum terris et vineis"ail praifaiam canoiiicanipérli-
lium, lam fulurorum quam prsesentium, noverit .nenlibus : coriera iri Saxinas cum ecclesiain honore
rioivefsitas qualiler nos pro ariiore divino anima?- Sancli Joanniscum omni decima, molendinis,silvis,
que noslra? remedio canonicisTauririensisEcclesia? buscaliis, palariis, et omnibus appendiciis; omriem-
per boc nostra? coiifirmaliohispra?ceplum, prout que decimamejusdemcorlis : corlem in Marliriasco
jusle et legaliter possunius, concedimus et confir- cum capella Sancli Martini, Cum silvis, buscaliis,
manius, stabîlimus in canonica el claustra in Do-1H el omnibus appendiciis suis : corlem in Pavaiiano
niini Salvaloris honorera corisirucloinfra Taurinen- cura omnibus suis perlinenliis ; capellam in Rbma-
sem civitalem, nec non et canonicis ibidem pro niano in honorent sancli Rendgii : corlem in Pava-
lempore militanlibus, oriiriia a beafa? mémoriseRe- riolocum caslro el capella in eodemcaslro irihonore
gni'miro ejusdem sedis episcopoinstilulore ejusdem sancli Secundi, cura oriinibus suis perlinenliis :
eanoniéa? Domini Salvaloris collala, et quse per corlem in Audisello, et Mandëgo, cum suis perli-
pisecépta regum el'imperatorum vel per firmit'aies nenliis : corlerii in Paliano Cura caslro, et duabus
suçcedentium episcoporum, seu qusequecolbalione câpellis : corlem in Balbiano cum capella una :
leligibsbruin ïioniinum ibidemcollala sunt vel con- corlem in Aliniano,cum caslro, et capella in eodem
ferenda : ecclesias scilicet intra eamdem civitalem castfo in honorem sancli Remigii : capellam, man-
Taurini, unani in honorent sanclorum aposlolorum sos, vineas, alque casas in Orsënasco; corlem in
Philippi el Jacobi, aliam in honorent sanclorum Sanlena, cum caslro el capella in eodem caslro iii
aposlolorum Sinionis et Juda?, terliam in honorent honore sancli Pauli, cum omni sua décima ejusdem
sancli Stephani marlyris, quariam in honoremsan- corlis ; corlem in Bulgare, et parlera in caslro cum
cli Maniniani, quinlam in honorera sancli Eusel.ii, porlibus, molendinis, piscalionibus, silvis, el omni-
s?xtam in honorera sancli Martini. Castrant,eliam 'C bus sibi perlinenlibus : medielalem corlis Buriadis,
super portam ejusdem eivilalis qua?dicilur Turria- cum mediéiale capella?in honoresancli Michaelis:
nica, ét'omném decimam tara inlus quam taris ejus corlem in Scandallico, cum plèbe in honore sancti
eivilalis, cum molendinis el piseaiionibùs in ipso Dalmalli, et câpellis quatuor in ëadém corlè, unam
fluvioTuria. Insuper etiam omnesres ejusdem cano- in honorem saiicti Michaelis, aliant sancli Joannis,
nica?lam inlus quant foris, cura suis solariis, casis, terliam sancli Andréa?,quariam sancli Martini, cum
bonis, accessibus, lerris, servis él ancillis, bmni- omni decima, et molendinis,silvis, pascin's, praiis
bùsque prscfala?canonica?perlinenlibus. Largimur communibuset privâlis, omnibusquead proediciam
etiam omnes décimas indomnicatas ejusdem sedis canoeicam përlinërilibus : capellam in Polëngaria iu
episcopi, cl décimas Beneficioruntomniumfidelium honore sancli Rëmigii, cum omnibusad eam perli-
ejusdem episcopi. Ecclesiam quoque cardinalemin nenlibus in Sablone, ciim mansis quinque, et me-
honorem sancli Maximi iri Quincto, et ecclesiam diéiale decima ejusdem villa?,una cum lerris, ca-
Sancli Slepbani in Maliasco,ecclesiamSanciseMa- siriSj câpellis, vineis, campis, pratis, pascuis, silvis-,
ria?,peelesiamSancli Pelri, ecclesiam Sancli Lau- molendinis, porlibus, ripaliis, aquis, aquarumque
rentii, cum omni décimapraediclsévilla?: corlëin iri decursibus, piscationibus, servis et ancillis, aldioni-
Alpiniano cum Castroet capella Sancli Pelri infra bus, decimis, ficiis, rediiibus, paludibus communi-
ipsuni caslrum sita : altéra vero trans Turiam flu- bus el incoinmunibus, ripis, rupinis, culiis el in-
men Sancla?Maria?, cum molendinis,piscalionibus, cultis, mobilibus et immbbilibus, ad jus prsefaia?
el omnibus appendiciis ad eumderii aspicienlibus : canonica?, canonicorumque usus el sunipius, qui
corlem in Lifiriiasco,cum caslro el capella Sancli pro lempore fuerint, perlinenlibus vel aspicienlibus
Mauritïi in eodem caslro, cura omnibus ad se perin inlegrum, noslra? corifirmalionis aucioritale, et
linenlibus : ecclesiam Sancli Yicioris et Coronse, qua?collala sunt, cl conferenda, concedimus, lar-
cumomni décima in Marcomeda,et euro lerris ac gimur, ac slabilimus, omniumhominum çonirover-
niansis ad prsediciam canonicam përlinërilibus; sia remola el procul abdicala.
ecclesiamSancli Macharii in Viiascocum lerris et Insuper quoque per hanc nostri proeeeplipaginam
deiimis ejusdem villa?. Plebém vero in durione prsecipiinusalque jubemus ul nemo episcopus,eliam 1
SanciseMaria?,cum omni décimaad eum pertinente judex publicus, apt missus discurrens, aut marchio,
in pianiliis, casis, terris, vineis, et capellam Sancli cornes, sculderius, gaslaldus, vel cujuslibetpôle- \
Solutoris in monte Pbarrato : ecclesiam Sancli stalis magna, parvaqtia personahaspra?libata;cano-
M05 HENRICUSM IMP. 1K0
nica; res audeat invadere, diripere, vel quocunque ^À Serra de Barbarano, pede fine ipso Rigo de Pla-
tuoliminede poleslale canonicorum, ibidemDomino cenirir de uno lato fine ipso valle de Fuge, ex alio
militaniium, ausu nefarioaufeifë, nec in beneficium . latere serra de Corviano, cum ipsafufca cum ômrii
e.uiquamdaré prselér Volunlalemprsedictorumca- pei'linentia sua : et sunt in supradiclis islis modio-
uoaicorûm,' neque ad causas judiciario more, ut runt de lerra quatuorcenli;:el si ampllus inventum
aliqua supraposila, aut violenlia faciendum ullo fuerit, ad ipsam jam diciam ecclësianî pertineal,
uiiquain lempore ingredi audeat. Sed liceat eos cum cum terris, Vineis, aquis, aquarumque decursibus,
omnibus rébus ac familiissuis sub noslra coitsisleré piscalionibus, molendinis,.culiis-et incultis, omnia
luiiione, alque im'munilalis defensione'. Si vèro el in omnibus,,et quidquid de proedicti monaslerii
'
querimonia? adversus jain dictas canbnîcos tant de possessionibus fiscus nosler spër'arë poiueril ipsi
tiberïs horiiinibus, quant de servis, seu' de rébus pro seterna? remuneralionis' prseniio concedimus.
(irla?fuerint, jubemus ut anlé prseposilumet cano- Et ut nullus mallaluram persolvàtâdvocalb ejus,
nîcos éjùsdém écdësise'finianlur, et ad fuient usqué etc., ut in sïiperioribusprivilegiis..
deducaritur. Si quis igilur conira hanc nostri pra?- Signiimdonini Heinrici secundi Romanoruminvi-
cepti paginam, noslfscque jussionis auctorilalem ciissimiimperatorisAugùsû.
aliquid agere aliquando tëritavèrit, aut ex his qûà?\n Heinricus cancellarius vice Herimanni archîcan-
supra scripiâ suni, qiiïdpiamviolare prsesumpserit, cellarii recognovi.
scialseaiiri opiirai libras ducenias composilurum, Dala Kalendas Januarii, anno Dominica?Iricar-
medielalem caméra? nosira?, et medielalem parii nalionismillesimo quadragesinioseptimo-,indictione
prscdictoruritcanonicorum,nosirseqùeinsuper inci- decima quinta; anno aulem domini Heinrici lerlii
disse majeslalis oflensam.Et ut iioe noslra?iinmu- ordinaiionis ejus decimo ociavo, regnanlis qùidèni.
nilàiis pfseéeptùm inviolabileiii et inconvulsam ociavo secundi, iniperantis primo.
obtineàt flrmitaieni, manu'propria subius illud fir- Âctum ad Columnacivitalem in Dei nomine fc--
maviinu's, et annuli noslri impressione assignari liciler. Amen.
' '. XVI. -
jussimus.
Signum donini Heinrici Romanorum imperaloris ProeceptumHeinrici imperatoris de liberlaléet rébus
inviciissimi. monaslerii Casauriensis.
Heinricuscancellariusviceïlerniianni archicancel- In nomine sancla? et individua?Trinilalis, HEIN^
larii recognovi. KICUS divina, favenie clementia Romanorum impe«
Acia KaléndisMaii, anno Dominica?Incarnaiionis ralor Auguslus.
millesimo quadragesinio seplimo, indictione xv, çi Si servorunt Dei peiiiionibus assensum piaebue-
anno aillent donini Heinrici seu ordinaiionis ejus rimus ad spem divinsereniuneralibnis nobis profu-
decimoociavo, iniperantis verb primo. wrum .esse non. dilïidimus. Quapropter omnium-.
Aclum Maniua?,in Dei nomine féliciter. Chrisli noslrique fidelium, lam fulurorum quam-
pra?senlium, noveril induslria qualiter nos pro-
XV. amore divino animseque noslra? remedio, tum ob
Pmceplum Heinrici imperaloris de liberlalé et rébus pelitionem venerabilis abbalis Dominicidicii mo-
monasleriiCasauriensis. naslerii Sancla?Trinilalis, el B, Clemenlis.marlyris
(Anno1047.) inibi quiesCenlis'in comilatu qùidënt Pinnensi, in
[MURATORI, lier. liai. Script. II, u, 557.] Casa-Aurea vocalur, juxta prsecepia
In nomine sancla? el individus?Trinitatis. HEIN- insula, quse
pra?decessorum noslrorum regum ac imperatofum
RICUS, divina favenie clenienlia, Romanorum impe-
ralor Auguslus. quidquid jusle et legaliter visum est habere, im-
riosira auclorilaté decrevimus.corroborare,
Si servonun Dei peiiiionibus assensum prsebue- periaiiel confinnare quodeunque videlicet idem monasle-
rimus-, ad spem divina?remuneralionis nobis:pro- rium videtar oblinere infra urbem Romanam
îulurum esse non dilïidimus. Quapropter omnium D ut -, elc,
Chrisli noslrique fidelium lam fulurorum quant supra in aliis privilegiis, .<
SignumdomniHeinrici imperatorissecundiRoma-
pra?sentiuni, noverit induslria qualiter nos .pro noruminviciissimi .
amore divino animoeque noslra? remedio, tant ob. imperatorisAugusli,
Heinricuscancellarius vice llerimanni archican-
petiiionem venerabilis Adelberii monachi; quam et cellarii recognovi.
germani sui Guimarii, de Ecclesia Sanctse Trinita- Dala lertio Idus Martii,. anno Dominica?Iiicarna-
tis, et sancli Quirici marlyris, in vbcabiilo Pla- lionis millesimo
in coniitalu quadragesinio seplimo, indictione
ceniro, Balbense, ubi Finianus dicilur : decima quinta, anno aulem domni Heinrici lerlii
concedimus eis ad habehdum et possidendum ordinaiionis
tara ejus.decimo ociavo, regnanlis,quidein
ipsum prsedictumlocum, ipsis, quant et abbali ociavo secundi, imperanlis primo. .
ipsorum. Ut nullus dux, marchio, episcopus;.Contes Aclum ad Sanclum Flavianum in Dei nomine fc-
aut vicecomes, aut magna parvaque përsoha ali- '
Uciler. Amen.
quaui molesiiam seu' invasionem facere proesunial.
Insuper concedimus eis prsédietain locùni Finianus
cura inlroilu et exilu suo, quod est a capite; fine
4107 MONUM.DIPLOM. ... 1108
• XVII. . , :' A lius promoyere. Unde quidem omnes Chrisli noslri-
Heinricus , inter imperalores secundus, Bernardo que tara futur! quam prsosenlesnoverinl fidèles,
Pataviiw episcopojus,cudendoepecunioeelargilur. , qualiler nos ob pelilionem noslri lori ac regni
, .';'.. (Anno 1049.) .... consorlis, scilicet Agnelis, imperalricis Augusla?,
MURATORI, Anliq. liai. II, 711.] et ob devotum famulalum noslri fidelisél dilecii
In nomine sancla?et individua?Trinilalis., HEIN- Adelberli, Bremensis Ecclesia? archiepiscopi, cum
RICUS, divina favenie clementia, Romanorumimpe- conbensuBerenhardi duciselUdonis comiiis et alio-
ralor Augusliis. rum coharredum, ad ejusdem ecclesia? allare, in
Si sacris el venerabilibus locis proliciia doua honore sancta? Maria?, Genilricis '
Dei perpelua;qii8
concedimus, anima?noslra?profulurunt nullo modo virginis, ac saiicîi Pelri, apostolbruni priricipïs,
arabigimus.Quapropler omnibus Chrisli noslrique unum foresluni cum legilimo banni jure iraddidi-
fidelibuslam fuluris quam et prseseniibus, notant mus in pago Lara vel Sleiririga, scilicet in ducatu
fieri volumus qualiler nos ob iniervenlum ..noslri Berenhardi dùcis, et infra terminos quos; subtus
tari regnique consorlis j scilicet Agnetis irapera- nbminalint dicimus, silurit, incipièns enim a ponle,
.tricis Augusla?,nec non ob devoluntserviiium Dei, qui vulgari Iirigua"Btfrjjbrjuç. dicilur , et sic'descèn-
el pelilionem Bernhardi Pataviensis episcopi Iicen- -.. dens juxta Humant fluviiim.risque in afveuradluvii
liam et poteslalem monetam faeiendi in civilale Aldena dicli et inde per decursum,,.ubi Aldena
Palaviensi, secundum pondus Yeronensis monela?, Wiseram influil, et indé a coricursu isiorurii flu-
sibi suseque Ecclesise perpelualiier concedimus viorum sursum per crepidinem Wisere' .risque,ad
atque permitlimus. El ut certior aucloritas; hujus illunt locum ubi Bremensis archiepiscopaius el
nostra? concessionisvidealur, in una superficiede- Miridu'nensisepiscopiiconcurruht lermini, el rursus
nariorum nostri nominïs et imaginis impressionem; per terminum èbrumdem episcopiôru'mversus occi-
in altéra vero ejusdem eivilalis figurant imprimi deniem usque ad proenominatumponlem. Ea vide-
jussimus. Et quoniam secundum imperialem auclo- licet condilione et raiione ut nullus absque Ûcenlia
rilalera noslrorum anleeessorum regum vel impe- prsefali archiepiscopi successorumque,suorum, ul-
ratorum pro anima? noslra?. remedio sanctse Dei Iùrii genus ferarum, quod jure banni inlerdicitur
Ecclesia?prsdibaluni donrimcondilione slabili tra- lege qualibet, venaloria? arlis induslria in codant
dimus, volumus lirmilerque prsecipimusut nulla foreslo prsesumal capere vel decipere. Quisquis
major minorve persona Ecclesiam Dei suuraque aulem conlra islam noslri imperialis prxcepli con-
proyisorem, Berrihardum videlicet episcopuin,ejus- ditionem infra pfsêfinilnm ejiisdein foresii venetur
que successoreshoc noslra?benignilatis ,dono desti- C terminum, eamdem erga archiepiscopum emenda-
tuera alque moleslare.prsesumal.'Quod ut verius lionis habëat legerii,quseomnibus legaliterconslitu-
credatur ab omnibus, et per suceedenlis'temporis la est, qui in nosiro contravetiluni venanlur foreslo.
a?vuntab omnibus diligenlius observelur, hoc no- El ut islud nostra? auclorilaiis donumslabile per
slra? donalionis prseceplum manu propriajcorrobo- omne maneal a?vum, hoc cyrographum inde con-
i-antes, sigilli. noslri impressione inferius jussimus scriptum manu propria corroborantes,'sigilli nostri
insigniri. impressionejussimus insigniri.
Signumdomni Heinrici lerlii régis inviciissimi,se- Signum domni Heinrici tert'ii régis inviciissimi,
cundi Romanorumimperaloris Augusli. secundiRomanorumimperatorisAugltsti.
Heiïmanrius Coloniensis archiepiscopusvalque Uvinilherius cancellarius, vice Pardonis archi-
archicancellarius recognovi. cancellarii, recognovi.
Dala xyi Kalendas Maii, anno Dominica?Incarna- Data... Kal. Junii, anno Dominica?Incarnaiionis
iionis millesimo'ouadragesimonono, indictione se- 1049, indictione n, anno aulein domni Heinrici
cunua, anno domni Henrici m régis, imperaloris lerlii régis,' imperatoris secundi, ordinaiionis ejus
secundi, ordinaiionis ejus xx, regni quidem x, Im- xxi, regni quidem x, -imperii aulem in. In noitiine
D Domini...-...; •
perii aulem m, in nomine Domini.
Aclum Goslaria?féliciter. Amen. Aclum Mindoféliciter.
' ' Amen.
XIX. -,-.:-
XVII!.
Heinrici inter imperaloressecundi diplomaquo duos
Privilegiumpro EcclesiaBremensi, gdvoçatoscum variisjuribus ac privilegitsconcedit
(Anno 1049.) monaslerioVeronensiSancli Zenonis,
[LArrENBERG, Hamburg Urkund, 874.] (Anno 1050.)
Iri nominesancla? el individua?Trinilalis. HEIN- [MURATORI, Anliq. liai. V, 291.j
RICUS, divina favenie clenienlia, Romanorum impe- In nomine sancla? et individua?Trinilalis. HEIK-
ralor Auguslus. RICDS, divina favenie clementia, Romanorum impe-
Quoniam ex débita procurandi regni universis ralor Auguslus.
Ecclesiis Romani imperii paternant-sollicitudinent Imperialem sublimilatem condecet ut: qnanto
debeniusimpendere, volumus unamquamque,quan- cseleris dignilalibus excelsior colilur, tanlo, jusiis
tum ex divina? gralia? nobis concedilur munere, peiiiionibus Deo servienlium benignior nec non
sublimare et noslrorum beneficiorumdonis in rne- cîemenliôr invenialur. Quapropter nolum essevo-
HENRICUSIII IMP ' Il 10
1109
'umus omnibus sancla? Dei Ecclesise noslrisque A nalionis 1050,. jndielione tv, anno domni Heinrici
fidelibus, lam fuluris quant praîsenlibus, qualiler teriii régis, imperaloris autem secundi, ordinaiionis
abbas Michael monaslerii Sancii Zenonis marlyris, ejus xxiv, regni quidem xin, imperii vero iv.
noslram clemenliam suppliciler exorando adiil, ob Aclum Yeroua?iii Dei nomine "
féliciter.
amprëra Dei omnipolenlis, bealique Zenonis mar- ' XX. '- :.'.'-'_.-
lyris reverenliam multum nos deprecans, quod de
Heinrici Ul diplomapro Sanclo Maximino.— lnlcr-
re',us ecclesia? Sancli Zenonis monaslerii, quas . ventu Lconis pupai IX resliluil monasleriocurlem
noslra ei concessit pielas, ab invasoribus non nio- Prichinas, pluresque.viilas confirmai
...:•
ad usus fra-
dicunt palitur dispendium. Unde deprecalus est ut Irum.
ex nostris fidelibusduos ei concederemusadvocaios, (Anno 1051.)
Berifredum videlicet el David, qui causam mona- [MARTENE, Ampl. Collect. I, 425, ex chariario
slerii procurent advocalionisgralia. Nosvero, jusiis Trevirensis S. Maxiniini.]
ejus peiiiionibus conseniienies, pro remedio anima? In nomine sanciseet indiriduse Trinilalis. HEINRI-
noslra? et \ob iniervenlum dilectissima? conjugis CUS,divina favenie clementia, Romanorum impera-
iioslra? imperatricis Agnelis, et propier incrënien- lor Auguslus.
lum filii noslri Heinrici quarli régis, prsediclomo- B Si locis Deo dicatis, quibusTieneficianon conferi-
naslerio concedendo éonfirmamus , ac serenilatis mus, sallem prius âb aliis tradita, et injuste sub-
• noslra?litteras censuimus fieri : quibus prsecipintus iracta, vel ablata reslilùérimus, divinitus nos pro-
ut niemorali vassalli rioslri in quibuslibet comila- cul dubio rémunérai! confidiraus. Quapropler fide-
libus seu pagis advocali illius existant de rébus lium noslrorum tara proesemium scilicet quarà et
supradicla? ecclesia?, caslris, ariinannis, seu fa- fulurorum induslria noverit, qualiter nos ob antoreni
mulis, el in quibuscunque nécessitas poslulaverit, Dei et iniervenlum spiritualis palris noslri domni
nullusque eis ad hoc exercendum opus aliquid con- videlicet Leonis (9) S. R. E. summi ponlilicis et
tradicere proesumal. Sed sic .huic rei sludeant, ne universalis papa?reddimus coenobitis S. Maxiniini,
per aliquam injuriam jam dicta?ecclesiseminuenlur •qui in «nburbio Trevirorum corporaliier quiescit ,
facultates. Jubemus quoque ui ubi nécessitas poslu- curlem quamdam vocabulo Pridiina, in" pago Cin-
laverit, el ulililas diclaverit, ut in illorurit bonis, ridke silam, cum omnibus appeiidiiiis el cum omni
jic possessionibus , arimannis, vel famulis, neque ulililale, qusevei scribi vel nominari polërit, quam
dux, neque marchio, neque contes, aul aliqua manos cuidani Anshelmoni Theodericum abbalem in-
jor vel minor persona nullo modo potestalerit habeat juste pro beneficio praasiare jussimus, modo autem
placilandi, aul aliquod dislricium habëndi, vel no- C justilia dictante éamdeni curtem cum bninibùs in
lilias aut chartas faeiendi, excepta proenominatis quibuscunque locis ad eam jusle ël legaliter .perli-
adyocalis Michaelis abbalis, suorumque successo- nenlibus vel aspicienlibus rébus, S. Joanni (10) san-
rum. Concedimuspoteslalem placilandi, el notilias cloque Maxinioet fratribus eis famulantibus, reddi-
vel chartas faeiendi in omnibus rébus, ac posses- dintus, firmavimus, el in ceternumDeoauclore sla-
sionibus Sancli Zenonis hionaslerii, eo lanlum vide- bilivimus, ea videlicet raiione, utneepraifatas Theo-
licet ordine, ul jam siipradicti advocati de omni dericus abbas, necaliquis successor'umsubriim àli-
generali placito, semel in anno facio , lerliam por- cui unquam proeslare vel vendéré prsfesumarit, sed
lionem in bénéficia sua? miiilia? consequautur, ex- fralrés iidera, inde consolali, sagiineii habearit, fe-
cepta de Paréna, et Cassano, et Villa. Si ultra hoc eioralia eliam (11) manlelas, ac mensalia (12)ad usus
beneficium aliqua imporlunilale monaslerium quo- necessarios inde percipianl, hospites suscipiant, et
yis ingenio molestare, aut inquielare lemplaverint, peregrinorum ac pauperum usibus fideliter inde
lamen abbas nostra?auclorilaiis robore frétas, in- deserviant. Staluimus etiam, et hac noslra "impe-
dubitanler habeat polestalem illisauferre dominium riaii auctorilale ad prsebendam eorumdem fralruui
pariler cum beneficio , él aliis fidelibus provida corrobôraré decreviraus ecclesias, villaset possessio-
dispensalione concedere ; et insuper de imporluni- nes, quas sub temporibusregum el imperatorum Da-
late minime refrenala , quinquaginta libras auri goberti, Pippini, Caroli, aliorumque prsedecessoruin
sciant se composiluros, raedielaiem, eic. noslrorum ad nostra usque lentpora, ad peculiarila-
Signum domni Heinrici lerlii régis inviciissimi, tent illorum periinere videbanlur, ut éx his victum
secundi RomanorumimperatorisAugusli. alque habitant consequantor," hoc est' Apula, elc.
Gunterius cancellarius , vice Herimanni archi- (enumératXLIXvillas), et in civilale Metensi, et cir-
cancellarii recognovit. cumeirca domos el agros, viheas, areolas, Brisanga,
Data m Idus Novembris , anno Dominica?Incar- Weinareskiricha, Crufla, Seranna, el ecclesia in
'
(9)'Hujus noniinis norii, qui ex episcopo Tullensi (10) Quippe basilica monaslerii primarium patro-
faclus summus ponlifex, post adeplam papalus pos- nuni agnoscil S. Joannem evangelistam.
sessionem,natale solum adiit, Henricum impera- (11) Manielahic idem videiur esse ac manlellus ,
toreni convenu in Saxonia comnioranlem, inde Co- veslimenti genus, Gallice manteau.
Ioniamveniens,inGalliasRemisconciliumcelebravit. ' (12) Mensaliaerant superlunicalia, quibus veleres
ac deinde in Germaniam reversus Treviros invisere ad mensam ulcbaulur ad parcendum magis preliosis,
p.oluil. vestibus.
Ùli MONUM.DIPLOM. tiis
Sieinskla et Dîedenhoium.Ha?cigitur loca et om- A . areis, in mahsionibus, m vineis, in afpennis, in sil-
nés sancli Maxiniini ecclesias cum decimis, dote et vis et in agris, in praiis, in aquis aquarumque de-
dotations, cum cunctis salitis decimalioiiibus. quas cursibus, el in pascuis, viis et inviis, lerris culiis
in ususperegrinorum, ac pauperum , et io pilum el inculiis, exilibus el redilibus, qusesitis el inquî-
conslituimus, ad peculiaritatein fratmm Deo ibi fa- rendis, et cura omnibus appendiciis suis, absque
tnularitium more prsédecessorum nosirorum régirai ul'a sui diniinulione, pro remedio anima5 sua; Ira-
et iniperalorum làli modo et ea raiione delegatrius it i'sque sui beats? mémoriseOilonis ducïs, aliorum-
et corroboràmus, ut sicut Heinricus decessor no- que parénlum suorum in monaslerio Brunwilrensi
sler diva? mémorise.Auguslus insliluit, poslquam de sepuliorum libère et intègre Deosancloque Nieolari
eadem abbalia ea qua? ad expediiionera , sive ad ad proedictum monaslerium per niiinumHeinriciPa-
regale serviiium pertînebant, abstulit, nullus impe- lalini comiiis filii patrui sui, sub cujus Unie mun-
ralor, nullus rex, nullus abbas de eisdem locis ,et diburdio manebat, coniradidit, terminum eliam et
ecclesiis alicui de his qui liberi dicunlur houiinés , bannum ejusdem praédii, sicut ipsa prius habuit a
sive alterius ecclesia?vel domini famulo vel mini- fluvioAiidrida risque ad fluviumElza ila constiluil,
stro quidquam benefidare vel ab eorum jure dis- ul nullus ibi aliquant noieslatem habeat, nisi abbas
îrahere pra?sumal, sed lieeatïnde abbalibns lumi- B ejusdem loci el villicus ejus quem constituai. Qnas-
naria ecclesia? reslauràre, séJiûcia recuperare , el dam"eliam arpeiinas, id est vineas quibusdam ser-
necessaria frafribus fideliler niïnisirare. Et-ut boc vienlibus suis 'bénéficiaverit, id est Ruperto pra?--
jiraecepluminde conscriptam firniuin semper et sla- posito duas, Weringero de Satevèll duas, Sigebo-
bile permaneal, non solirin hoc nianii noslra firma- doni deOdendorff duas , Sigïfrido pincerna? 1res ,
îum sigilli noslri impressione insigniri jussimus , Ëpponi de Aldendorffduas, et caméras juxta domi-
-verum etiam ul apostoliesedefensioiiis auxiliuin, si nicam curlem, Alberto fralrï YVînboldiduas , Em-
quis eishsecinfringere volueril, habere valeanl pra;- briconi de Geldeslorp duas , Ansfrido clerico suo
dicti palris noslri, domni videlicet Leonis sanclis- xm mansos cum mancipiis suis ad Liiuënrode, et
simi papa?privilegitim inde éonscriptam eidem ve- viuum quod dicitur Sroz.\vin,in Clolteno Ernesloni
nerabili loco obiinere mcnjmus. fralri suo duos mansos cum mancipiis, in Dreisé
Signum domni Heinrici Ul, régis inviciissimi, Il Wolferum etiam tradidit illuc cum sua possessione,
Romanorumimperatoris Augusli. ea videlicet condilione, ut quandiu vivant, ecclesiai
YV'innillteriuscancellarius vice Bardonis arohican- bona sive benefitia habeant; post inorlem vero i'io-
cellarii et archiepiscopi recognovi. 1uni nulïus hxi edura suorum quidquam de his sibi
Dala xu Kal. Februarii, anno Dominica?Incar- ^ quasi jure ha?rediiario vindicet aul possideal, sed in
naiionis 4051, anno auteni domni Heinrici lertit jus et dominium S. Nicolaîet abbalis ipsius, ac fra-
régis, secundi imperaloris, regui xix , iraperii ve- irum sibi servienlium redeant', ut quod abbas uti-
ro v. lius sibi ac frairibus indé judieaveril, facial alque
AclumTreviris in Dei nomineféliciter. Amen. disponai. Hommes eliam quos dedil S. Nicolap itri
'
-, XXL tradidit, ul nullus exlraneas , nisi forte libéras vêl
domni Heinrici ex poleslale S. Pelri Golonia?ducal uxores. Si au-
Privilcgium ler.ït régis seu impera-
loris sitper Cloltcno.—ConfirmaimonaslerioBrun- lein aliénas accëperint uxores, oronis hsere-
willarensidonationemfaciam a Richeza regina Po- diiàs eorum el ùnivèrsa qua? possidenl, ad S.
ionioe. Nicolai cédant monaslerium , et nullus hsêreduni
(AnnolOoI.) suorum in his quidquam habeal. Si vero ex jiole-
[MARTENÎÎ, Ampliss.Collect I, 427, ex ms. Brunwil- stale S. Pelri Coloniseuxoies duxerinl, filii ebruiit
lar.]. ilerura aCcipiaul uxbres ex poleslale S. Nicolai ;
In nominesancta? et individu* Trinilalis. HEINRI- quod si iion fecerint, omnis hseredilaseorum eiom-
CUS,divina favenie clementia, Romanorum impe- _. liia qua? possidenl, ad S. Nicoîaîel abbalis redeant
ralor Auguslus. doiiiiiiium. Eadem vero rogante, abbas Tegeno_prai-
Si locis Deo dicalis, quibus bénéficia non confe- dicli monaslerii idem et prsedium permis!t, Cui be-
riinus, saltemab aliis fidelibus Chrisli. tradita. con- neficium poslquam ipse illud in suum redegëral
firmaverimus, divinilus nos procul dubio remune- dominiuiri, cui sl'aliin curleni Càiièda él familiam
rari confidimus. .Quapropler fidelium noslrorum, quinque libras ibi solventem, quod fuit Elionis be-
lam proesenlium scilicet quam fulurorum , magni- neficium ad Gewere tradidit vi ârperinas Clolieno,
tude comperiat, qualiter qusedamdomina venerabi- qua?fuerunl Sieonis comi.lis beneficium , et duas-
lis Richeza nomine, regina quondam Polonia?,pra?- niansiunculas quas Wecelmus habuit,"et iii quibus
dium suum Clolteno dictuin, aliis locis sublernpta- habilavit. Tradidit eliam castruin- suum Chucomo
lis, id esl Comeiiheim, El're, Brenibe , Asche, Heinrico palatino comiii filio patrui sui, ea scilicet
Masbrecli, Wernus, Taneiacït, Wilre, Cl Pulego, coiiditione, ul quandiu Viverel,super ipsum Clol-
Chucomo,Chundedo, Merle, ël Ryle , Eriçhriche , teno defensor et ad\ocalus ëxislerei ; posl obiium;
Lulzenrodo, Dfeise, et Ollùigm, cum mansis et mari-: vero suum, si, ipse hsiedibus carerei,-.proximus.liq?-.
.eipiis, el cum omni inlegrilale ipsius , iu villis , in res dominDSRicheza? regina? advocalianisuper-oa-i
1115 HENRICUS111IMP. 1H4
dent bonà hàberel; si vero ci ipsi hacredesdefuerint, A eus, divina favenie clementia, Romanorum imper.à-
Coloniensisarchiepiseopus camderiiadvocaliant tri- lor Auguslus. : -.-: -.'-•'
bualcuicurique;abbas el fralrës petierint. Siconi Notantesse volUmuspraîsenlibuset luturis quod
vero coiiiili, qui eamdem advoeationem a: palatino charissimus noster Hermannus, sancla? Coloniensis
comité, praediclaregina Richeza pelénte , suscépit Ecclesia?venerabilisac pius archiepiseopus,nec non
taie serviiium tribus lan'ium lemporibus anni sibi- soror ejusdem: domna; Richeza ^ Polonia?quondam
quë suecedenlibusadvbcatis constiluil,.Scilicet ut regiria, ad noslram accedehles pratsenliani., -abba-
ad umunqubdqueplacitum detur advocalo modius liam inloco qui BrunwyJredicilur, a suis' pafenii-:
unus Irilici et unus siligiuis, et quinque solidi levis bus, domnôErnfrido scilicet comité Palatino et'sua
inonelsevalenlis, et lanlum uni detur, quantum ad conjuge domna Maihildeprimum fundalam ; dehiri'c
islud serviiium convenial,:modii quinque avèna?, post decessum'eorum ad ipsosjure lisereditarioilc-
id est ad duo placita modii decém avense. In naiali voluiam, ipsiiinëtiàm'pfsediuraBrurivvylrecuni om-
Verosancli Joannis Bapiisla?in pralo quod vocalur nibus appendiciis suis ;. sicut ab ipsis dévote Deo
Sunimuriï, pabuhnri ei dëtur in gfamine, addiio sanctoque NicolaoIradilura ,- ac-pia«dispënsai.ior.o
uno nibdio avéna?. Al si villicus vél de a)difici:s primum fuerat co'nsiituluiti-,sibi in j'us:Iiseredila-
vel de agiiculiura plad-tata ibidèiii,'habuerii;nullam B riuiri legibus postalarunt. Quibusin mea proesenlia
inde parlent vel justiliam quoerat.advoeatus, siirii- pladlo indicto, legibus discussis, filii parentuin lise-
liter et de placito, quod vocatur Ludine. Hanc au- rediiatemjuslilia dictante per senlenliam.iprincipum
lem iradiiionéracum inoneta ël marcatù per ma- oblinuerunt. Qui mox timoré et araore Dei commo-
num Heinrici paluliiii comiiis, sub cujus luiic n.un-r nïtij pro se suoruntque parenium,- fralrum rap-sonn ;
diburdio nianebat, in prsesenlianoslra et H>r:nanni ruin in gremioejusdenrecclesi;»sepuI:orum, aiterria
sancta?ColoniensisEcclesia?venerabilisac pii :.rdiie- memoria dictum prsediuraBriinwilrë cura omnibus
piscopi, mullofumqiieprincit uni régni fecil, quam appendiciis suis, etcumonini hiiegiilale, scilicet in
•«bbas'Tegenoejusdem raonasteiii, et Sico prsefatus agris,"in praiis, aquis, pascuis, silvis Deoac sancto
con.esel advoeatusibidemsusfceperuni,rios:rain im- Nicolao et fralribus ibidem-Deoservicnlibus perpe-
perialem flagfuntés c'ieméiiiiam; ute;,dein bona tuo possidendum,secundumdifïïuilionemac libérant
Deosanëloque Nicolao-coiifirmarenius,élut -navi- parenlum suprunitradiiionem pari devotione conr
buset bonis abbatis el fratrum et fanrlia? de Glot- lulerunt. Terminum éliam et baiiiiumipsius prae'dii
leno et Mesenichperalveum Rbeni sive Mosella?, pra?diclomonaslerio, sicut eorum progeniiores,,ha-
quoliescUnqu'enécessitas poposceril',liberum assen- f, buisse noscunlur désignantes, a via quse dicilur Ja-
sum el descerisuinsine-aliqua exaclione léloneitra- cobs-wech, usqùé ad viam Hespalh, rursumque a
deremus; quorum peliiioni aunuenies,charlain hanc via Hespalh ad viani-regiam, et a.via-regia per eur-
inde conscribi, inaiiuquepropria, ut.subtus vide- sum rivuli qui dicitur Visbaclt risque irans fliiviuui
iur, corroborantes,sigilli noslri impressione jussi- qui dicilur Artiese;-lia consiituerunt, ut nullus ibi-
mus insigniri; quant ii quis infringere lenlaveril, ad dem aliquidjuris--velpoiesiaiis habeal, praeterabba-
primum iram Dei sancilque Pelri, simulque«uiniiim lem ipsius loei et villicuin ejus quemçùnque sla-
6anctorumincurral. luerit. Pro abunduiiii quoque,cauiela, bea.io Pelro
se- sarictauColoniensisEcclesia? sumjno .patrono idem
Signum.domniHeinricilerlii régisinviciissimi,
'
cundi RomanorumimperatorisAugusli. monaslerium dictumque praîdium in proprietalem
Winlherus cancellarius vice^Bardonis archican- absque omniexcepiione in manus Chrisilani Colo-
cellirii recognovit. niensis advocali rata ac perpétua donalioiietradide-
Dala xv Kal. Augusli, indiClioneiv, anno Domi- rUnt, quatenus idem locus ab omni prsesentirim et
.im-
nica?incarnaiionis 1051, anno aulera domni Hein- fulurorum, lam pontificumquant regum, sep
rici lerlii régis secundi imperaloris , ordinaiionis peratoris. liber doiuinalu , la?lius tara pro noslra
ejus x-xiv,regni vero xm, iraperii quinta. Dquant pro illorum salute vacaret, Yerum quia ple-
Aclum Comphinginféliciter. Amen. Cujus rei les- rumque accidit servos Dei aul perlidoruiii viplenliis
tes sunt Hernianiius Coloniensis archiepiseopus, oppriini, iiijui'iis seu damnis faligari, cauto délibé-
Heinricuscornes palatinus, Sico cornes, Slaréhri co- rationis moderamine constitueront, ut Coloniensis
n'ies,Gerardus , Berengerus, Gozwirius, Rulgérus, archiepiseopus dé consilio ac Volunlaie abbatis,
Enibrico. Ëppo, Winboldus, Ansfridus. dicta?ecclesia?advocaluniproeficiai,duinmodp.abbas
XXII. idoneuinvelit;posl quem qui secundus dicilur advo-
catusiiullo modosubrogetuiv De servitio.eliamquod
DiplomaHeinrici III, pro Brunwillarensi monasle- exhibenduineril hujusniodi advocalo sic ordinave-
rio. —De fundalionismonasleriiconfirmationeper
Hermaiinum Coloniensemarchiepiscopumet Ri- runl, scilicet ul tribus anni lemporibus, quibus légi-
chezam' reginam Polonioe, deque jure advocalo- tima placita observandaerunt,- cum xx equis.advo-
rum. •
eatus in locum. veniai,. et. prima .nocte..quavenerit
(Anno 1031.) sequenlique die serviiium ei abbas fribiial, ul lantis
[MARTEN,, Ampl. Collecl.I, 430.] snfficial; débine mane scilicet léilia die prandiuni
In nomine-sancla?el individus?Trinilalis. HEIMRI- soluinmodoaccipialel recédai. Ipsequoque advocà-i,
'
I^ÏIS MONUM..DIPLOM. 1416
. l'.iscavcat, ne super slalulum sibi serviiium super- A scilicet comité de; Sifumburg, et Dragebodonemi-,
fluiim aliquid cxigal vel reqniral. Si vero plures"se- nislro nosiro, él aliis nunliis noslris, et coram pras-
ëum;adduxérii, in abbalis erit lirbi'tripipsis aliquid . senti abbatë Theoderico, et comité Gisdberiotunc
aut nihil dàrc; Familia quoque:ejusdem-Ecclesia?_ob- temporis advoéalo,' majores ePanliquiores de fami-
servel placitum àdyocaii iribus.'anni lemporibus, et lia Sancti .Maxiniini corivocaren.tar; et sacramenlo
non ainplius. Quolies vérb abbas vel suus yillicus constricti confirmarenl, quibus legibus lemporibus.
apud BrunwUreivel quolibet in loco:infra lermirios Heinrici ducis seriioris et Heinrici ducis junioris fa-
abbalia?placitum. habere volueril, quod vrilgâriler milia illa subjacerét, qualiter: placita eljudicia fie-,
Budihg dicilur ; id sua?sit polesialis, nihilque in tali rériij'uf ipsi et poster! eorum eodemjure eademque
placiib advoeatus requirat, aut sibi vindieare prsesu- lege exinde-perfrueréntur. Elecfisunl ergo qui banc
nial.-'IIujiis igiiur consiifuiionis paginam-, qua? ad legem et jus.liliani facerent inter abbalerit et advb-
iiisianliani : supra raemorali : Coloniensis archiepi- catum .secundum jura' priorum el. anleeessorum
scopi,-etsua? sorbris tloriuna?Ricbëzcé reginse, in suorum, super relîquias sanclorum confirmarenl; et
nostra'priinoruinque regni prâisenlia, jusle el ratio-. poslea Treviri in prsesenlia episcoporum Eberardi
Habiliterôrdinala ëst,.ut râiaieiinconvulsa in pjer- . Trevirensis, Liulbaldi Moguntiacensis; Adalberonis
peiuum peniiancal, manu propria; utsubtas vide- 1 Meilénsis, et D.eôderici Virdunensis episcopi, et
lur-, corroborantes, nostri sigilli"impressione. jussi- aliorum . principum .noslrorum juxia pelitionem
mus hisiguiri : quam si quisinfringere tentaverit,. ;pra?dieii abbalis sacramenlo cprroborareiit. Con-
Dei oniiiipoleniis sanclique Pelri et omniûrii san- firmatum ilaque est eorum sacramenlo, quia advo-
clorum incurrat iram , el ut violatbr noslra? corisli- eatus familia? illius, riisi ter in anno iri abbalia
lutioriis perdal advocaiiam - niant, sciatque se com- placilare; non debëal. Quidquid au lent:illis : placitis
posituruni auri purissimi libras centum, noslra?ca- quisquë reus vaiibaverit, arbilrio abbalis. elsûoruut
méra? niediéiatém; archiepiscopo' altérant mediela- pToeposilbruni.et, viUicorura secundum.culpaut et
lem; .-' ''. -' ' ' -' ',: '<" poisseuniuscujusque hominis çedat, el duse.parles
' -: <
Sigilum, cit., itt supra. abbali, terlia advocalo cedat.; Et si.-,aliquis,;forte
:• culpam furtiVeVsedittonis inçiderit, .et abbas ob re-
. xxiii..
Diploma Ilébirici Ï1I pro S. Màximino: — AAversus hellioiiem lemeriialis advocatum aceerserit, ex eo-
advqcalos, quorumjuri et privilegiïslimites ponil. dem vadio abbati.dua? partes, advocalo, terlia pro-
[MARTEXE; Ampl: Collect. II, 452; ex ms. S. Muxi- venial : ita lamen si.advocaws a regia.manuban-
" : i. ntini.J -: -" ' riurit suscepit, .aliter in abbalia placitare non. pra?r
' Innomme sancla? et individua? Trinilalis. HEIN-" sumat. , Servienles , vero qui prsebendarii, et
qui
tucus, divina favénté'clcmër.iia,' Rbirianorum impe¬¬ fralribus infra fclaustrum-seryiunt,; vel qui.foris
ralor Auguslus; ad.curies dagescalci dicunlur, nulli advocalo.ne-
• Si ecclesiis-vel
coenobiisdivino cultai'mancipalis que (14) hunnoni subjaceanl,, sed lanlum abbali
alicujus pairocinii vel delënsionissolatium adversus, ejusquepra?posllis.quibuscunqueciilpisrespondeaiit.
Insôlentiam pérfidorùin proebuerimus, divinitus nos Adyocalus. qui, bannunt a regia manu suscepit,
'roraunérari procul dubio crédiinus. Quapropler om- proxima die post festum S. Maxiniini super pra?dia
rifunt sancta?Dei Ecclesisefidelium, tant prseseniuim et mancipia eorum qui (IS) scaramanni dicunlur»
quant fulurorum lompérial sagacilas, qualiler nos illa soîa die,, si jejunium, vel célèbre festum, aut
Obrentedium anima?noslrseet progenilprum noslro- Dorainicus dies non fuerit, placitabit; sin aulem
rum, inlèrvenlu éliam charissinia?coiiléclijlisnostra? jejunus, prima sonanté, placilum inlrabii, et usque
Agiiélis impéralriçisaugustne,noslrique filii dileciis- ad horaiu nonam illud lenebil, poslea vero nulfurii
"simi Heinrici IV (13) régis, crebram et importunant diulius ibi slare cogère poterit; ei,quidquid ibi ac-
/querimoniauiTheoderici abbatis coeiiobiiS. Maximini quisieril, dusepartes abbalis, terlia ejus erit nullunt-
bénigne suscepiinus, et coram fidelibus nostrisdili- , que alïum post ê ponere pra?sumet qui vocelur
'
geiiier.discussimus, de mullis scilicet oppressionibus posladyoçalus. Eadem vero die abbas ipsi advocatb
quas familia S. Maxiniini paliebatur a comilibus el serviiium dabil' duos, modios panis (16), frizkin-
'advocalis, adeo etiam ut viderelur destilula anliquis gas iv et unam amam vini. Si ecclesisehomo inler-
legibus, él non quasi regalis abbalia? familia, sed fectus fueril, et abbas aul villicus ejus ab homicida
ul propria-advocatorum ancilla esset in serviluteni wirégildum exigere poterit, lolum sui juris erit : sin
redacla: aulein advocatum necesse fuerit accersire, terlia
Unde nostrorum consiiio amicorum praecipiendo , pars çedet ei poleslativa. Per abbatiam placilare
"dccreviriiusi et coram lëgalis noslris Beriolio, hospitia vel servilia a rusticis exigere, peiiiionibus
(15) Anno 1054 Henricus,' ïîëririci III imperaloriss judieum.

Illius,Aquisin rë'gcraRoritanbrrintinunClusest, lesle) (16) Friskingam seu friscingani alii vilulum, alii
Sigeberio jn Chron. porcum adullum, alii porcellum-seufelura porci aut
(14) Hunnones eranf quoddam magislraluum gé-- ovis, alii peruain inierprelantar; qua.de voce vide
mis. Cangiuin.
V1S)Scaramanni eraiit servieutes- seu ministrii ' .:
- '" -:.- -.-"-',:~.'.
1117 HENRICUSIII LMP. VAS
grâvafe, et pecora eorum aul palefridos tollere el A lioriemde Roecà'de Corî, cum suis perlirieriliis,et
reddilus ab jipsis exiorquere,' tam comitibus quam eam portibnem quant proedicius episcopus de ca-
advocalis onraimpdisimperiaii aucloritate inierdi- slëllo de Montegabroacquisivil, seu quidquidpra?-
cimus. Et.ul noslra? pra?ceptioiiis-déhis omnibus dicla ecclesia in casiello de Casalliatenebàl, et ju-
firmaservelur auctorilas, manu propria sublerfir- dicaluta'qupd Ugo Cunizonisfilius prsedicta?eccle-
mavintuset sigilli noslri impressione insignirijus- sise fecit, etoiiinià qua?Deo annuenle eaderiteccle-
simus. sia juste et legaliter adnlodum ricquîreret; noslra
1
Signumdomni Heinrici..lertîi\llomanorumimpera- proeceplaliaûciofilaté dicta? ecclesia? confirmando
loris Augusli. stabiliinus, eo videlicetordiiie' ut nullus dux, mar-
Gebehardus (17) episcopus.et cancellarius vice cliio, coiiics seu quaejibetmagnaparvaquo persona
WezeSonisarchiepiscopi et arch'icàncëllarii reco- pracdiclaniecclesiariivel ëpisçopos.per tenippra Deo
gnovi. darilé ibidem ordinales:dé omnibus quse supra le-
: xXiv. guntur, disveslirë' sëii iiipleslarepfsespmat. Si quis
Heinrici III régis, et II imperatoris,diphma, quo s igilur Iiujùs nostra? 'donatioriis'et .confirmationis
çlerum Volglerrqnuma jure comiluni eximjt, et prsec.eplumviolaré prsësunïpserït",.coiripoiiat auri
Ècciesroe'Vôlalèrrana;omniaillius jura ac privile- 1**'ôptimïlibras cenluni, mèdietatem caméra? nostia),
già confirmât.• et niedielalehijam' dicta? ecclesia?,'suisque reclo-
--,--. • - '
(Anno1052.) / -, .'. ribus. Quod ut vérins
crëdalur, diligenliusqueab
[MUÙATORI; Anliq. liai., III, 041.] omnibus observelur, riiàiiu propria rbbor'antes,si-
In nominesancta?el individua?Trinilatis. HEINRI-
gillé nosiro hbç prseceplum'"insigniri"'jussimus.
CUS,divina?pielalis ordinaiione secundus Romano- Signum domni Heinrici "secûnâi'Rdmgnorumim-
ruin Auguslus. ... -'
peratorisAugusli. '.';"
Ea condilionecuram noslri officii nobis divinitus
Opizbëancellarius vice Hefimanni ' ' archiepiscopi
commissamcredimus) qualenus in cunclis negoliis ël ' ':
arçhicancellârii.
divini limoris zelum semper pra? ocrilis habentes Acium xv Kalendas Julii, anno Dominiëa?Incar-
sic sollicilemur de mundani régni disposilionë, ut halioriis
1052; arino aillent' donini Heinrici lértii
anle Regem reguritsëcuri veniamusin reddenda ra-
régis secundi imperaiorisj ordinaiionis ejus xxiv;
iione. Quapropter cum omnium snbjectomm nos imperii vi; '
/ •';-. .••;•>-.:
bporlet curam agere, ecclèsiarum lamën prsecipue Aclum Turengo, féliciter. Amen.
quarum salva incolumitale dum divino cullui débi- „ SeqUunlursigna" nolariorunîqui dcscripscrunlex
tai» "solvitur, Christiàna? religionis inlègrilascon- < ' autiiemico. . •"' ':
sërvalur. Quocirca omnibus sancise Dei Ecclesise, - ". • -
xxy.
nostrisque fidelibus,nolum esse volumus tam prse- Heinricusinter regesie'rtius,inlér Augiislossecundm',
seniibus quam fuluris, qualiler Wido,' sàricUeYol- bonaac 'juré cuiïcla suo proecepio'confirmaiEc-
terrensïs Ecclesia?episcopus, nbstrarii clemenliam : clesioe Vercellensi,.ejusque.episcbpo ' 'Gregorip.
:-. '> - -., . .(Anno1054.); .. - " ' . .
adiit, super comiiem reliquosquepublîci juris mi-
nislros riiiserabilemquerimoniam agens, quod sub -,^^
[JIURATORI, Anliq. liai,, Y\,.319.,] ;
occasioneexigendijuris, clericos et famulosEccle- • . In nominesancta?et individua?Trinilalis. HEINRI-
sia?, aliosquesuper terrain Ecclesia?slàntés graviter CUS,divina favenie clementia, Romanorum impera-
allligendoinquiétant, et dignilalein sancla?Ecclesia? tor AUgUStUS. ; ,.......,
indecentissïme' inhpneslant. Ejus ilaque miserabili Qiiia nullus extra Ecclesiam salvus potest fieri,
querimonia?aurem noslrse pielalis adhibentes, de consequensest ul unusquisque fideliter laborans in
Ecclesia?liberalioné slatuimus, ne perfidiainiquo- 4igro Dei sine inlermissione incumbat increinenio
r'umhominumultèrius eam sub qualibet occasione écclesiastica?reL.Cerlum est,enim quia' sicut exal-
lacërandos permilleremus. Inlërvenlu ilaqueAgne- , lalur mater omniumvivenlium, ila crescuntmerces
lis noslra? dilecla? contecialis, et Opizonis noslri -ouinium sibi servienlium. Quapropter uniyérsoium
cancellarii, concedimus prâ?diéloepiscopo, suisque ejusdemfidelium,tara prsesenii.umquant futurorum
successoribusclericos et famulos, aliosque super noverit charilas, quod nos ecclesiasticisprofectibus
lerram sua?Ecclesia?inhabilanles in sua poleslale, incumbenies, ac dileclissima?nostra?conjugisimpe
ul liceat eumanle se causant agere, et per duellium ratricis, seu charissiuiinoslri filii régis Heinricipre-
qualibet legali senteniialilerit definire, omniumho- cibus pielalis aures accomniodanies,per prasenlis
minumremola conlradictione.Prseieréa omnia qua? prsecepli slabile finnamenlum sanctse Yercellensi
Adelmusbona? memoria?cum uxore sua percbar- Ecclesia;confirmanius omnia bona.quieie..lenenda
lulam oblaiionis Vollerrensi Ecclesiseconlulil, sci- ac pacifiée in oelernumfruenda, .qua?sanclo Eusebio
licet easleliumde Pulliciano, cura monasterioSan- olim collala sunt a noslris prsedecessoribus.regibus
cli Sepulcri, aliisque perlinenliis, el easlelium de vel imperaioribus, seu; quibuscunqrie fidelibus.Sed
Monieacululo,cum suis perlinenliis, elïuam por- ut menles fideliunipleriius gaudeant; etprsedones
(17) Scilicet Eichsladiensis qui luni erat régi a subrogatus esl suntmus ponlifex,-Victor Il/dictus
caiicelliset consiliis, quique defuncloLeoni papa?IX anno 1055.
11!9 MONUM, DIPLOM. uin
ç-iiiiius se çustodiatil, Verccllensem comilalum, cl A Aclum Magunliar,in Dei nomine fetïeiler. Amen.
S.racia?Agallisecum.dislriclo el lelonio, ac univcrsa
publica-funclionevel cxactiorie,aiiiredhibilioné oon- :--.-- :- XXVI»-.
firmamr.s Eusebiana?' ecclesise. Bufielam insuper IleinricusTilrex; imperalorH,ArimaniiisMdntuahis.
Miniomni sua inlegrilale, idesl Yei'inade,.Çlavasa, . jiira ac immunitatesconfirmât.
Bedqlium, .Galienicum, Ponderianum, Mùliariam , (Anno 1055.)
Andrirnum,. Cisiduiam, C.oracpdip,.in Monte, Ce- [MURATORI, Antiq.' ltàl. IV, 15.]
tisdianani, cum omni sua Jutegriiate, Sexlegnum, In nomine sancla?.et individua? Trinilalis. ÏIEIN-
Rovisindam, Monte. Çutimali, Pedrorium, curlem[ Ricus, divina fayënte clementia, Romariprum
impe-
quoque Yercelleiisis.dvitalis cum omnibus ad eam ralor Augusliis.
perlinenlibus, 'fJarcueilâiiriin Ondevico , curlem Si peiiiionibus fidelium noslrorum jiîstis el ralio-
Causa'nam, curtem Cayalli, abbatiani Sancli.M> nabilibus annuimus, et nécessitâtes
injusias, vioîen-
de
chaeljs Laucedio,,Firmiiiianam, curtem Regiam, lasque oppressiones secundum imperialis exccllen-
quantHortum noininanj, cum, lola silva Mialdaet lia? débitant sublevâmu's, a Deo omnium bonorum-
Fulgiiip, et cuin omnibtis.cur.liset villis cura -valle. rccom'pénsàiore, méritant relribûtiônérit féliciter
Elivi : .Ponlerii eliam-Notingurii,quem Notingusep>.-B ; adepturos fore speramris. Quare omnium sancla?
scopus 'quidem Yerçellerisis; Ecclesia? mirabiiiler? • Dei Ecclesia?,nosirorumque fidelium.lam.fulurorum
supef euriiequitando legaliter. recepit,: Langusçum, quant prsesënlium induslria noverit qualiler Man-
curtem de?Aniimiano dira omnibus suisperi.inentiis, luani cives nostram adierunt clementiarti, suas riii-
«quant de Sicida, aquam de Serve, aquanide Hek. sérias-et diulurnas oppressiones conquerenles. Nos
lero cum utrisque -ripis.aloco ubi nascunlur usque, vero magnis eorum necessilatibus cpmpatieiiies, ob,
in Padunv aquam.Padi cum ulrisque ripis aLîomia iniervenlum dilectissinia?conjugis nosira?
impera^
ad
usque -plebémMarpà?jaquam de Duriacum ulris- tricis'Agnelis,. ël propter incremçnlum filii noslri
que ripis a Pelra grossa usque in .Padiint : Cori- charissinti,Heinrici yidelicet; quarii régis, nosira
sado,:Malascura,-Caudellej,Trevere, Gleyoli.,S.ulzar imperiaiiauctariiate. pnines.snperslitiosasexacliones
tam, Silva.sajva,, easlelium. Quirini, curlem Tor- el importunas violentias fundilus deincepsillis abo-
celli. Hspc-omnia Verçellensis Ecclesia in oelérnunt! Jendas, et radicilus exslirpandas, n\o is .omnibus
habeat, cum omnibus publicis dislrictis, intralis, decernimus et .confirmanius. Slaïuënles etiam ul
leloneis...... conimrinibus; venalionibus, porli- nulla magna paryaque persona prsedielôs cives, vi-
bus, molendinis,monlibus et yallibus, alpibus, sed!-r . delicel eremannos, in.Maniua civilale habitantes.,
ficiis, mancipiis ulriusque sexus, aquis,. vineis, câ-. . de suis personis, sive.de. illorum servis et ancillis,
pellis, praiis",pascuis, silvis,- aquis aquarumque de- vel de liberis homiuibus, in eorum residentibus
cursibus, culiis et incultis. Et insuper speciali édi- lerra, vel de eremania, et communibus rébus, ai
cté sancimus ut in omnibus supra nominatis lerris. prsediclam Civitalem perlinenlibus , ex utraque
nullus niorlalium mercalum prsesumat' insistere, parle fluminis Mincii siLis,sive, de beneficiis, libeU
aul dislrielum vel leloheiimaul fodruni, seu aliquam, Jariis, precariis, seu eiiain de omnibus,eorum rébus
publicam fùiiCtionem.acrëdbibiiibhém'èxigëre,neque; ntobilibuset immobilibusjuste conquisitis, et juste -
pisc'aïibneni'aiit vénatioriéni ëxéreere, nisi ad p'ro- . conquerendis inquieiare, molestare, disveslire sine
fectunt vel ad prbprium.jus ipsius ecclesia). Quicun- legall judicio prsesumat. Pra?cipimusquoque ul li-
que ergo huic noslra? confirraationi contraieril, noceal omnibus, proedictiscivibus secure ire et redira
sira? niajésiaiis réus efil. Insuper' mille libràs auri; ad mercala omnia sive per. terrain siye per aquam,.
se coiripositafuin noverit, médiélâlern 'imperiaii; quandocunquevoluerini,. i la videlicet ul non dent
cainera?,et ritedietalem ecclesia? cui mbîestiâni in-. ripaiicum nec leloneum in Ravenna, in Argenla,
liilérit. Quod ut firmius habealiir el diligeiilius abI, in Ferraria, in SuairaoLacu, et eam consueludinem
•omnibus bbsërvelùr, hoc prseceplum ex nostra jus- bonant et juslani habeant, quain quaîlibel nostri
j
slon'e faclum, noslris ilianibus subter confirmavi- imperii civilas obtinet. Quicunqueautént hujus no-
•i stra? concessionis et confirmationis violator exsli-
îriiis, et sigilli noslri impressione inferius insigniri
jussiniusj' et- Gregorio nosiro fidélissimo, Deo dis- lerit, cénlum libras auri oplimi comppnat, niëdie-
pensante1, episcopo ,- Sanéii Eusebii vicario, adj latent nbslroe'çaniera?imperiaii, et.medielalem prse-
perpétuant pacem sua? Ecclesia?cbnservandahï con- ,. diclis civibus. El ut hsec nostra? confirmaiipriis.au-
lulimus. '!•- -.,..., clorilas slabilis alque firnta permaneal?,hanc chàr-
;. tara inde conscriplam manu propria, ut infra vide-
Signuïn domni Heinricilerlii (i3<)régis inviciissimi.
Guniherius cancellarius vice Herimanni archican- i- lur, corroborantes, sigilli nostri impressionejussi
ccllarii recognovit. .- mus insigniri,
Dala sv Kalendas Decembris, indictione vu, anno io Signum domniHeinrici terlii régis inviciissimiRo-
Dominica?'-Incarnationis jnillesimo quinquagesiiiio io manorum imperaloris Augusli.
<piarta,:aniio aulëm domni Heinrici lerlii régis, se- e. Guniherius cancellarius vice Herimanni archi-
cundi imperalpris, ordinaiionis ejus xxyi,:.y.ffgni •o caiicellarii recognovit.
vero
xvn, imjifiriivin.- Dat. m Nouas Novejnbrisamio Dbtribiiçc ïiicar- •'
' "
llil 'HENRICUS 111 LMP." 112-2
' '"'••"'
iialiouis lO.'jo,indictione vin, anno aillent domnii A ; XXYlII.
Iici.nric.iier(ii regjs, imperaloris aulem secundi,> Henrici Ul,, Germania?ac Itàlia; régis,,et imperaloris
ordinaiionisejus xxvu, regni quidem xvii, iraperii\' H, privilegiumconcessiimFerrai iensî populo:
vero îx. _" ..(Anno 1Q55.) ,\ ;'.'
Aclum.Guarësalla?[leg^Gu.arstall'a?] in Deinomine
? [MURATORI, Anliq. liai. Y, 755;]
felici1er.Anien. . - . In nomine sancla?el individua?Trinilalis; HEISRI^
XXVII. eus, divina favenie clemerilia,Romanorumimpera-
tor ' -
Heinricus rex III, imperalorII, canonicisEcclesia; Auguslus , '''-.'"'.''
Cremonensisomniaillarum bona ' confirmai. Noverinl omnes sancla?Dei Ecclesise,noslrique
(Anno1055.) fidèles, lam fuluri quant présentes,? qualiler pro
[MURATORI, Anliq. liai. II, 75.] . . remedio anima?noslra?, et ob iniervenlum conjugis
In nomine sancla? et individua?Trinilalis. HEIN- noslrseimperalricis Agnelis;-elpropier iniervenlum
RICUS, divina favenie clenienlia, Romanorum impe- dileclissimi filjfnoslri Henrici quà'rti régis, iiniverso
ralor Auguslus. ..--.- popuio Ferrariensi nobis siipplicanli p.rp ?fidel.iac
Si illis qui ad loca sacra destinai! divinis officiis
i devota eorum servitio omnes çurlcnses:adaiione in
inserviunt, noslra? imperiaiis munificenlia?beniyo- B,placilo, qua? Terlia)' dicuntur, lulos esse permilli-
Ieuliàm in suis peiiiionibus clemenierac bénignes nuis, Villançseliam infra lolaili civitalem Fcrraria?,
demonslramus,a,Deoomnium renint inspeclorcmé- vel ubicunque in eorum lerra liabilaiil, ad pnbli-
ritani el condignam retribulioneni nps.reciperespe- cum: placitum non venire, sed domiiiisêts pro illis
lamus, Unde.omniumsancla?Dei Ecclesia?nosiro- respondere coricedimns:Naves Suaset cabaUosad
rumque fidelium, lam fulurorum quam.praîsenliiim, P. officiumpersolvere non criganlur','nisi cum nos
d îigens induslria noveril qualiterpro remedioanima? i" in rcgnuin ltalicuni veniremus, vel nosler. niissiif.
nostra?,el ob iniervenlum conjugisnoslra? dileclis- Prsclereà si quis ad placitum vocalur.-ei débitant
sima? intperalricisAgnelis, nec non propier incre- suum sponle çdnfilelur, a poeriaTerliaruni snlulus
nienlum fifii.nostri diarissimi Heinrici qiiarti vide- sit. Simiiiter eliam et viduas a Terliis in : placilo
licet régis, canonicorum sancla?Cremonensisceci > solyimiis. Bannus aulem iilorum secundum' anti-
sise in honorera bealissinia? Dei Genilricis Maria? : qniim modumcentiimeroclo denârii sit. Ripaliciun
consirucioenccessifaiibusprovidenlesillis.confirma- non, dent, nisi Papiic, duodeeim denarios ejusdem
mus, ac noslra imperiaii auclorilaté corfoboramus roonela?.Crémoneautem si forte quisquam.hegolia-
lerras suas, quas pnufala?-canonica?prsesules,eidem lorrint moratiis fueril, et alibi aliquod negoiiuriide
ecclesia?vi et injuste luleranl, videiice.lBtilanin-" sale fécerit, duo oralia persblvai. Dé piscibuspro
gum, Caslrunivelus, -lnsulam, Raduldiscum, Casa- unàquaqué vcgeledubs denarios Mèdiolanenses'tri-
novam, Bulalianuin, Fpnlanellam, capellam Sancli bual. Rayénnsc 'diios moneta? Veneiise. Yenelia?
Salvaloriscura suis perlinenliis, nec non el cselçras vero duodeeim ejusdem mouëiée. El pra?'tér ha?c
terras quas canonici prsedicii nunc vel in fuluro praçnomiiialaloca omnem mercalum liau'ciim abs-
jusle ac legaliter delinerc videnlur, cura dislriclu, que qualibet exacliône secure fréquentent. Secun-
cura porcis et vervecibus,cum operibus, el omnibus dum eliam quod lex jubet, in placilo 'inducia?illis
scufiis. Pra?terea sancimus. alque prsecipimus ut concedanlur, nisi cura nos aul nosler: missué in
nullus episcopus,cornes,procuralor aul deçanusde regnum Ilalicum venerimns. Générale piacilum iii
ipsa canonica fpdruin aut. aljquam dalionem illis ânno.bis cusiodiaril, et hoc solvendo modo tribus
lollere, aut aliquomodo sine. legali judjcio niole- diebus et unaquaque die 1res porcos tîenlriniqtie
slare vel disv.es.tireprsesumat. Si quis vero contra panes, unam libram piperis, et altérant zinamomi,
hujus nostra? confirmationis auclorilatein leinera- fresque sextarios niëllis; hisquë iribus diebus fan-
rius violalor ex.sliieril, ccnlum libras auri oplimi taininôdo unam vegëtem virii: quarta vero die
çomponai, medielalem caméra? nostra? imperiaii, iQ unum ve-rerii ac quiriquaginla panes piaciianli tri-
el medielalem praidiciis canonicis. Quod.ulverjus "buanl. Fùtriim aulem' nobis aut nosiro misso ad
credalur , diligenliusque ab omnibus observelur, Ilàliam veniënti plenissinie persolvanl; lia?cenim
hanc charlani inde conscriptain rnanu propria sub- omnia, qua?prsescripta, nec non concessasunt, illa
ler corroborâmes, sigilli noslri impressione jussi- exceptione slabilinius et confirmamus ad cselera
mus insigniri. lempora; nisi cum nos aul nosler misses in regno
Signumdomni Heinricilerlii régis inviciissimi,se- llalico slelerimus. Si quis aulem hujus noslra?con-
cundiRomanorumimperatorisAngnsti. cessionis el confirmationisviolalor exsijtefil, ceii-
Guniherius cancellarius vice Herimanni arcln- tum libras auri oplimi componat, medielalem ca-
cançeilarii recognovit. méra? îiosira?,et medielalem pra?dicto.-Ferrariensi
Dala Idus Octpbris, anno Dominica?Incarnaiionis populo. Et ul hsec nostra? confirmalionis aucloritas
1055,.indictioneVIII, anno a'utem domni Heinrici slabilis ac firma permaneal, hanc chaflam inde
teriii régis, imperaloris autem secundi, ordinaiionis conscriplam manu propria, ut infra videiur, corro-
ejus xxvu, regni quidem XVII,imperii vero ix. borantes, sigilli" noslri impressione jussimus insir
Aclum Maninsein Dei nomine féliciter. Arhen. gniri. ...
1123 "MONUM.DIPLOM. 1124
Signum domni Heinrici lerlii régis invictissimi, À,sibi
A abbalem more solilo de ipsa congregaiione, nec
secundi Romanorum imperaloris. aliunde recipiendi reclorem vi vel poleslale alicujus
Guiiteri.us cancellarius vice Hërimani archican- persona?; sed in eadem electione vigeat cum nosiro:
cellarii recognovit consensu alque cohsilio senibrura de ipsa congrpga-
Dala yni; Kalendas Seplembris, anno Dominica? tione sapientiorum probilas ac burailis
suggeslio?
Incarnaiionis 1053, indictione vin, anno aulem dom- Volumus.prseterea, sicque decernimus,-ul res, villa?,
tii'Heinrici terlii régis, imperaloris aulem secundi, cella?, alque possessiones, in quibuscunque sitse
ordinaiionis ej.usxxvu, regni quidem XVII,imperii sint provinciis, et prsefalo subdiioe debent servire
yero,ix. , ....... loco, sub defensione noslra? tuilionis atque mundi^
..Aclum ad Ponlem in Dei. nomine féliciter. burdo ab omni exacliône ac discussione enjuspiam
A.inej);. immunes el inlacla? semper consistant. Nullus in
eis cornes sive aliqua judiciaria poteslas, eorumque
"*':h. ' - "'.' ;'-XXlX:'i -'.
aliquïs qui rempublicam àdminislrare debent, locum
Prmceplum tlomni Heinrici III imperaloris 'Augusli habeat tenendi audieriliam vel placitum, ab eis exi-
pro monaslerio Prumiensi. —Confirmai ipsius
privilégia el possessiones. : gendi freda,; parafredos, conjectos, vehiculos, a!i-
r»
cujustnodi requirendi bànnum vel lierihannum tant
(Anno 1056.) a sérvienlibus et colonis, qui per eadem passim
[MARTEN.Ainpi. Collect: III, 445, ' ex chariario résident territèria, quam eliam a liberis et de
Prumiensi.] -, hisdem bénéficia habentibus, quia sic censuit de
lit îibrainé sanéla? et individua?Trinilalis. HEIN- eis Carolùs Pippini filius
imperator maximus,"om-
RICUS, divina favenie clemërilià, rex. nesqué posl eum 'usque ad hsec leriipora reges et
•Si.erga-loca divinis çultibusniancipaïa.curant et augusli. Et ni abha.ssuosadvocalos habeat licentiant
diligentiam ?adhibeinus, pareiiluiit ac decessorum staluendi, siné; régis praesënlia, in cujuscunque
riosirorum .insiilula non solum firriiamtis, yeruni- coniitismallum vbluërîi. Quidquid verb jus fisci de
èlià'in aiigraeniare saiagnuis, id nobis in a?tenia? supradictis rébus ad regios usus minislrorumque
reàiuneraiionis, relributione pfbfuluruni vei-aciier ejus exigère poterit, ad luminaria ejusdem ecclesia?,
corifidipius.,Quapropterontiiibus sancla? Dei Eccle- ac reéreaiionês indigemium, sicril ab eis est con-
sia? noslrisque fidelibus, prsesenlibusvidelicet atque cessum, et in sempiternum concedimus. De telo-
fuluris, cogiiiium esse volumus quoniam inclytus neis qupqiie cunctis etiam oceasionibus, exaciioni-
ac venerabilis Roberius abbas. Priiiiiiensis monasle- ,_ bus, quemadmoduniconstat pra?finitam a supradi-
lii; quod divse mémorise Pippiiius quoinlam rex clis regibus,_ proecipiëndo decernimus^ ne quis
Francorum snggesiu et consensu Bertradsc Augusise exigere pra?sumai ab eorum minisiriset missis, qui
conjugis sua?, in honore Domini noslri JesU Chrisli ob diversas causas ac necessitalés "discurriint per
ejusque sanctissima? Genitricis Maria?,in juris sui diversa loCa, sed néque ab ullo de tota familia S.
proprietale a fundamenlis conslruxit, una cunt col- Salvaloris.in nullo mercato regni noslri, portuque
legio-moriacboruni sub eo regulariier. degculiuni, navali, vel naulus vel lelonèus requiraiur, sinique
adiit screnilatis noslrse cléntenliam, deprecans ut semper et ubique ab Inijusmodi exactoribus el
monuriieiiia et auçtoiilales augusiorum ab ipso, exactione immunes et securi, quoeunque locorum
scilicet Pippino et infra, qua? super tendre ac slalu dilioriis noslra? polucrint pervênire. Placuit eliam
pra?futi moiiasterii suis prsecepiis el ediçtis?r.obora- illrid iritersëreré, ut si aliquid minus reperiiurde
runt, eadem nos innpvare et regaliaueiorîiaiefirmare imperialibus ediclis, rcgalibusque pra?cepfis, vel
denuo .dignarémur. Quorum-.peiiiionibusliberitissi- inslrumêntis charlarum, per qua?loco supradicio et
mé annuenles, prseposîtique sui conslanliam in di- nobilium filiis res vel proedialegaliter sint collala,
vinis excu.biisjridéiëssam fore cognoscenies, deerc- quod tum crématione iricéiidiifacti per irruptione.h
vimùsila fieri, et jussimus-hoç praesens muniminis D ] paganorum, seu aiiqua negligentia, vel niriuavetii-
noslri.çpnscribi prseceplum, per quod cognoscant ' siale" dépérisse probaiur; nulles contra locum
omnes Dei fidèles el. nostri lam futuri quam. pra?- illunt ejusque privilégia aliquas repetîtiones vel
.sentes,,quoniam quidquid de slalu proedicti loci occasiones propter hujusmodi rem movere deinceps
cunclorumqne ad illum pertinenlium, universi de- prsesumat; sed quodcunqhë illi loco secundum le-
cessores nostri serenissimi Augusli ulililer perfecle- gem a quoerinquecollatuin est, haclenus sirie repëlî-
que sanxernnt, id pro remedio noslri patris Heinrici tione possedit, jugiier absque conlradiélione alicu-
secundi. :Romanorum imperaloris Augusli, nec noni jus possideat, et si aliqiia exinde per pravilalem
ob intery.enl.umnoslra?charissinise ntalris, scilicet pravorum hominum' sunt éducta sive. subiractà,
Agnelis imperatricis Augusise, incpnvulsum ac sla- repelendi ëâ libérant habeat facultàtem. Inler hsec
. bile modis omnibus cnnclas per suçcessiones ma-. -. libérales quoque donaliones, quas decesspres riostri
nere decernimus. Igitur secundum prseceplum etI reges, loco eidem conlulerunt, reperilrir hoc ab eis
.edicluni prceclarissinii pnefaii régis Pippini,. om- esse cpneessum, qualenus si redores ejus utile
. niumque suçccssorum ejus augusiorum auclorilaté,, judicayerinl, mercalum statuant in quoeunque po-
privilegiuin sit monacbis praedicti coeiîobii eligendii testàtis sua?loco voluerint, propriique riuntismaiis
1125 HENRICUSIV IMP. M%
peicussuram, morieiamvidelicet faeiendi ibidem, A tinuas preces debilasqiie -Deolaudes die nocleqiie
exrègiàhàbërettlaucibritaie licenliâin. Quodet nos, persblvcre alacriler certain. El ul biêc'liijéraliiaiis
si sié âiibas nècessarium diixerit, libentcr annni- noslrse inslilulio firmioient in Dei nomine per
inus, et aucloritate noslra roboramus, silque locus omnia fulura lempora oblineât 'slabilitaierii/manu
ille pr.seclarissimussub tutaminej et cniuwlale noslra subtus eam firriiavim.us, sigillique noslri
noslra?defensionis, sicuti fuisse probatur sub om- impressionejussimus insigniri.
nium qui anle nos fuerunt regum • luilione. Et Signum domni Heinrici quarii régis.
quia rex eoeleslisejusdem loci peculiariter non dedi- "VYihiteriuscancellarius vice Luilboldi archicaii-
gnatur esse possessor, curritalus ejus sit orbis ip- cellarii, archiepiscopi recognovi,
siusque plenitado, rex tèrrenus in quanlum valet, Dala nonàs Décembris, anno Dominica?Incarna-
àdvicem hujus infatigabilis siudeat esse defensor, iionis'1056, indictione îx.'anrio aulem domni Heiii-
qualenus milites Chrisli inibi degenles pro nobis rici IV régis ordinal, m, regni i.
cunctisque ad nos perlinenlibus, alque regni noslri Aclum Colonia?in Dei nomine féliciter. Amen.
siaiu, cuhclà étiam in loto orbe diffusaEcclesia, cbn- B
HEIMEICUS ur IMP-
INTER REGES QUARTUS,INTER AUGUSTOSTERTIUS

. HUJUS NOM1N1S
'."•;" (An. 1056-1106.)
HEINRICI.IV. IMP. CONSTITUTIONES
(PERTZ,Monum.Germ. hisl., iêg. t. Il, p. 4&)
1, chionibus, comitibus, et cujuscunque dignilatis or-

COSVENTUS OPPENIIEIMENSIS(1). dini, bona?sua? voluntatis gloriosam dignalionem.
(An. 1076, Ocl.) Quia mansuetudininostra?conlra sedem apbslolicam
Promisso Heinrici régisj quam fecil Ilildebrandc ejusque venerandum prsesulem.domiiuniGrégorium
papa;, qui et Gregorius. papam ab aliquibus subreptum esse fidelium noslro-
Consiliofideliumnoslrorum admonilus, sedi apb- rum suggeslione recognovimus,placuit hôliis prio-
slolica?et tibi Gregoriopapa? débitant in omnibus -rem. senlenliam salubri consilio mulare, et more
servare obedienliampromitlo ', et qusecunque ejus- anleeessorum progenitorunique nostrbriirii eidem
dem sedis vel lui honoris imminulo per nos orla sacrosanclsésedi el qui: ei pra?essedignoscilur, dom-
videiur,'devola salisfaclioneémendare curabo, Quia no Gregoriopapa?,per oinnia débitant servare obe-
verogravioraqusedam.de nobis jaclanlur, qua? in dienliam, et si quid in eum: gravius qtraîsumptam
eamdem sedem et tuant revercniiam siatuerim, ea esl, compeieiiii : salisfaclione componere. Volumus
congrno leinporë s vel innocenlia?sufïragio, vel opi- autem, ut el vos serenilatis nosira?exemple admo-
lulante Deo, expufgabo, vel tant démuni pro bis niii.'solemiicm béaio Pelro ejusquevicarib'saiisfa-
compelënlempceniientiamlibenier antplectar. Con- ctionem exhibere non dubiieiis 3, el fluicuiique ejus
decet aulem et sanclitaiem luam, ea qua? de le vul- banno se aslricios inlelligunl, ab ipso videlicet
gata scandalum ecclesia?pariunt, non dissimulare, donino papa Gregorio soleraniler absolvi élaborent.
sed remotoa publica conscierilia et hoc scrupule, -IL -'
uniyersalemlam ecclesia?quam regni tranquiilitatém CONVÊNTCS TRicmENsis (2). - v
per luam sariientiamslabiliri. In concilia Heinrici imperatoris.111.
Edicium générale, Quoniam sariclam Deièc'ciesiam:a paganorum
H Dei gratia rex, archiepiscopis,episcopis, mar- perseculionibus, Deo jrivante, cessassecognoscimus,
VARLE LECT10NES.
1 p. s. o. 2. ' temporis 1. ' '
recuselis2. .'.
(1),Promissio régis de olicdienliapapa?proeslanda D thedralis eéclesia?Parmensisab IrcnseoAfforeparla,

et ediétum de càssaïa in Grégoriiun VII senteniia edidil Canciani, t. V,,p;- 45, 46:; unde ea, <j,i$liii-
convenlui Oppenheiniensiascribenda esse videnlnr. clione meliori insiilula, proponimus. iElas eorum
Servàntur in 1) codiceepistolari UdalriciBabenber- cum incerta sil, ea expedilioni Heinrici Ilalica?anni
gensis n. 145 el 155 alque 2) in codice regio Han- 1081, qua Romanumiler aggressurus, cum episcopis
noveranofol. 55 et 54 ; edicium quoque Tegnagelli coeterisqueLangobardia?primoribus de rebns eorum
Collectionip. 342 inserium esl. tractavit (NORBERTI, Vila Bentw>ih%c. 22), polissi-
(2) Acia ha?c,in membrana sseculixi archivi ca- mum ascribenda censuimus.
\\Z7 MONUM.DIPLOM. - 4128
niinis dolendum est, eamdem h.pruni qui.Çlirisiiano A adnioniliis fuofo. Ihec omnia per dëccra annea
censenlui;..riomine aiienuari' oppjignalionibus. Res observabo, excepta si in expedilione aut in 'hoslein
ilaque eCçlesiarum anleeessorum noslrorum opéra iero per praeceplurit régis, vel super inimicuni
aùi
opulerilissiriie cohgeslas, eorumdenique solerlia in- ipsius, aut super illunt qui hoc jurare nblueril
fidelila'leet prsécèplb Hein-
legcrririlé conservalâs,"janî'riuric iniquorum nosirp- factura yiolaveril, sàlva
riim hbmiuiuri opéra fraudé ci?àsiucia altoriualas, rici régis.
fore omnino conspicimus dissipatas. Ad-.devaslalio- m.
nes ilaque eeçlesiar.om utunlur-libçllariis exlra lo-
ri- . COKVEKTUS MOGUNTIKUS.
gera scriplis, precariis, commùiaiionibus, in dcl
menu*-.rentra ecclèsiaslicar'um faclis. Quorum Vu (An. 1084, Nov. 29.) -.,'.'
cesset insoleris impelù's, dècrëvii sancla' synodus Lilleroe imperaloris quibus principes ad c'onvemum
4 invitai.
cùi iniërfu'ii ïérlius fëx Heinricus?:'De' rébus ec-
clesiafum libellaria penilus 'nulla fieri,'.jussum esl Heinricus Dei gralia Romanorum imperalor au-
8
aiitiquilus, ël nos id ipsum sub anallieinate inlerdi- guslus R. Bàbenbergensi ecclesia?episeppogratiam
cimns. De hneresi,simoniaCa; qua?quoniam increvit el opine bonnm. Notant est libi, quanta pèrieuîo
^
inepla; sancla decrevil" synodus, -riullum'episcopum loia fluctuai ecclesia, qnariluserror in omni surgit
aul ecclcsiarum conseeraiionem aul clericalus vel Saxonia, quanlaque desolâtione nobilis illa Mclensis
ordinem aul diaconalum, .aut * jiresbylèratum, aut .:: penilus déstruitarjv ecclesia,""et non solum ibi, sed
cbminendaliones allarium, aut iraditiones ecclesia- et in diversis parlibus ecclesia nostri dividitur im-
rum, 'aut ahbalias,.ant.pr.T.posituras.vendere;.quis- perii. Igitur cénsilio noslroruni fidelium slaluimus
quis conduxeril aut yendidcril, analhema' sil.l fieri Moguntia? collpquium in.ilominico die anio
Fiai. . priiximum sancli Andréa? fesiû'm. Huic colloquio
De proeceplo,et firma fidelitalc Heinrici- régis contra omnes regni,principes noslrifidèles intersint ', et
: . depraidàtorçstic scaclialdresj'cgniejus, ... > pra?ierca omnes,.ïiubrum nobis uTilisdeclarâlur aïit
Ab'hàc liora in aniea adjuvabo Heinricum regem fuies aut consilii providenlia. Ad quod veuire te
qui nune régnât in Iiaiia, el/min.liosejus, et comi- quant intime roganïus, quia nullatenus lam ardua
tés quos ipse ad hoc elegeril ad juslitiam el logent ne'goiia regni et divisio ecclesise coadunari poierit,
l'uciendam,.dépendons secundum reelum judicium sine tua maxima sapienlia et consilio egregio et
et de ca?leris rébus quas facerelex prohibel; de bc- fuie, qua?haclenus nobis fréquenter in necessilali-
neficiis aulem seciindnm rectum judicium compa- bus cl hujusmodi con:roversiis regni,- proul nos
rium. Furlum, schacum, vel rapinam, aut proedam, ^*- voluimus et res exegerat, prsesto fuit. Ad quod col-
me scienie vel mea sjionle non faciam ulira sex loquium omnes Saxones nostri fidèles veuient, ro-
solidos in anno. Incendium, vel^salium ad- caslella: gantes summopere, nos in Saxoriiam venire, el hos
et ad/domos, non faciain. Si forte evenerit ni fa- novos errores componcre. Melenscs aulem e con-
ciam,Infra unum mensera idipsum si poteroreddam;; trario Mclim clamant- nos transite, quateiius illic
,si: vero lidipsum redderé non polerq, secundum hoc; tandem pax et securiias feddatar ecclesise.Nos quo-
quod valiieril reslîluanij si acçïpere volueril is cm" i que, invitante archiepiscopo, Colonia? riativitatein
damnum illatam fuerit. Si pei\meam culpamine- -.. Domini celebraturî sumus, el ideirco siatuimus,
mendamm renianseril infra. uniini mensem, juxiai hoc cplloquium anlé fieri, uthujiisinodi dissensloriés
quod.lex. praecipit emendabo, -si-legaliter invilal'us » regni prius componereriiu's,quant nos in remoliofa
fuero..;.Hp.svero hommes qui hoc juramehlo facere3 transiremus loca. Sed ideirco prsediclant éxpeditié-
nolucrint, aut factura vinlavérinl 7, Heinricum re- nem dislulimus, qualenus communi oriinium noslrb-
gem, aiitsuum certain nunlium aut episcopurit autt rum consilio, quaî nobis agenda sint,-considèrenlur.
coniitémqui me ad hoc invilaveril per reclam fi- Ergo rogaraus té per eam, qua compaler nobis effe-
dem adjuvabo devasiaré, secundum prseceplumregiss élus es, dilectionem, ne le côrporis aïgrilùdo vèl
aut sui certi nunlii. De inte ipso quidem unicuiquee " quselibet alia res impedial, quiri ad pra?fatumcollb-
secundum reelum judicium jusliiiatn faciam de ips.is is quium lempore siatuto veillas, et ibi juxta magnani
rebus qua? ad.legem pertinent; de beneficiis vero o sapienliam el solilam fidem luam dé noslra el regni
secundumreelum'judicium comparium, si perlégemit ulilitate, qua? necessaria sunt, nbbiscum disponas,
YÀRIJELECTIONES.
wila disiinxi ; Canciani habet : Heinricus de — fieri. Jussum — inlerdicimus de hscresi, etc. *Ha
supplevi;.Canciani déc .' . . . « d. a'.-ita explevilacunam apud Cane. ' viblaverit Cane. J i. e. Robérta.
'
' inlers'unl c. et. Goldastus. - •
Viridobbn,
,123 HENRICUSIV. IMP. . WO
' IV.. - - .-
.w -;
". ." SÏNODUS MOGCNTINA; (5).
.. (An. 1085, vere.) :...-.-..-.
Consliluiiopacis Dei in synodo Cohiiiensi, a. 1805, A Henrici nodo IV imperaloris xonsiiiùlio .pacisDei in.sy-
d.%0 aprilisfromulgala. Mogunlina a, 1805 prormilgqia... , ..,.'
SIGWINUS sancla? Coloniensisa?cclcsia?solo no- Cura nostris lemporibus ultra, modum Iribulatip-
mine episcopus, FRITHERICO confratri et coepi- nibussancta Epclesia.afïligerelnrj compaliendo lot
scopo (4), volunlariam tam devolissiini oraminis pressuris. tolqu.epericulis, subvenire illi, Deo -jtro-
quamserviminis sui exhibitionenti pûianle, traelavimus, ut pacemquampeccatis noslris
-Cum noslris'lemporibus ultra modunt Iribulalio- exigenlibus continuare non .poluimus, intermissis
nibus variisque angiisliis sancta atcclesia in suis saliem diebus aliquatenus eonfirmaremus. Anno do-
membrisafiligeretur, adeomt tranquillitas etpax ex ntinice incarnaiionis 1085, indictione. 8, Deo me-
iniegroJesperarelur, compaliendo tôt pressuris tal- dianle lam clero quam populo pari consenlieniibus
que periculis, subvenire illi,Deopropitianle, tractavi- vo,io,constitutuni est, ul.a primo die advenlus Do-
- inus ; et hoc tandem illi remediunt consilio. noslro- mini usque ad exactum diem epipliania?, et ab in-
rum fidelium providimus, ul pacem quam peccatis trante sepluagesima usque in octavas pentecosles et
nostris exigenlibuscontinuarenon poluimus,.-..inle.r- per lofant illam 4iem, omnique feria quinta., sexla,
mississaltem.diebus quantum noslri juris fuit ali- .sabbalo, .dominica die, usque ad ortum-solis secun-
<]uatenusrecuper.aremus.Fecimus enim hoc et pro- B da?feria?,.addita feria "quatuor temporum,omnique
feeimus. Convocalis igilur parrochianis noslris ad apostolorum vigilia cum die sequenli, insuper omni
légitime condiclumconcilium, quod Colonisein san- die canonice ad jejunandunt vel feriandum slaluia
cli Pétri matrica? oecclesia anno Dominica?Incarna- vel siatuenda, hoc ,pacis décrétant leneatur, quate-
iionis 1085, indiclione 6, ,12 Kalend. Maii habitant nus iierantium domique manenlium seeuritaiis sit
«•'t, .ordinalis aliis, q"uodde lus facere disposuimus, lutissima iraditio, ut cèdes et incendia, predas «t
l:i publico recilari fecimus. Quod poslquam ab om- assultus nemo faciat, nemo fuste aul gladio aul ali-
ii.hus aliquamdiu diverso modo iractalum esl et ,quoarmorum génère quemquani ledat, et nemo
rjiractaium, Deo medianle in unum tandem couyen- qaamvis culpa faicosus.ab advenlu Domini usque in
lum est, el lam clero quam populo pari voto con- octavas epiphanie, cl a sepluagesimausque in ocla-
sentieiitibus, quo modo et quibus-perannum spaciis vas pentecosles lollere arma présumât, scuium, vel
observari debeal edocuimus.Videlicetut a primo die gladium vel lanceam vel cujusçunque prorsus arnta-
a.lventusDominiusque ad exaclum epyphaaîa?, et lura) sarcinam. Similiter in reliquis -diebus, idem
ab .intrante sepluagesima usque in octavas penteco- dominicis qu!nla et sexla feria, sabbalo omnique
stes, el per lotam illam diem, et per annum omni die vigilia apostolorum cum ,die subsequejiii, .et .omni
dominicaferiaque sexla, et in sabbalo, addita qua- C die ad .jejunandunt sive feriandum canonice. slaluia
tuor temporumferia, omniumque aposlolorum vigi- vel slaluenda, non licel arma ferre nisi longe eunti-
lia cum die subseçuta, insuper indifferenter omni bus, ea tamen condilioneut nulli quolibet tnodo le-
die canonicead jejuiiandum vel feriandum statut» sionem inférât,. Si necesse fuerit aliciii infra spa-
vel slatuendà, hoc pacis décrétant tenea'ta.r; ut ili- cium condicta?pacis in alium locum quo pax, ista
n -rnnlibus domiquemanenlibus seeuritaiis et quielis non observelur ire, arma ferai, ita lamen ne .alicui
lutissima sit Iraditio, ut cèdes el incendia, predas et noceat, nisi impugnelur, ut se defendal, revei;sus
assultus nemo faciat, nemo fuste etgladio aut aliquo aulein lieront arm.a.deponai. Si conligeritul castel-
armorum génère queniquam ledat, et ul. .nemo luro obsideatur, per dies. qui infra pacem çompre-
quayls culpa faicosus ab advenlu Domini usque in bensi sunt ab inipugnaiionecessent,.nisi ab.obsessis
octayassepipbania?et a sepluagesima usque in ocla- ' ipipugnentur u el reûgnare coganlur.
vas pentecosles lollere pra?sumai arma, scuium, El ne ha?cpacis slaluta iraditio a quavis persona
gladium, aut lanceam, vel cujuscuinqueprorsus arma inpuiie violetur, ab omnibus dicta esl sentpntja. .Si
VARIEELECTIONES.
m Feria fIII.
quatuor codex. " impngnetar cod.
NOTiE.
(S)' Heinricus III imperalor, testions Annalibus continente sseculo duodecirao exaralam, ejusqiie c
Saiigallensibuset Babenbergensibus,HermanuoCou- Ialere consiiiuiionein cujus ad riormam-exact» es',
tracto et Lamberto Aschafnaburgensi, in convenlu scilicet synodi-Coloniensis sub Sigewino ' arch.icpi-
Conslanlia?, h abita anno L045,pacem hactenus in- scopo habilaî, ex -codicesa?culixiï, plira Abdinghn-
audilamlam in iota Suevia quam in aliis regni sui fehsi, jani verb viri clarissimi D. Meyer capiluJàris
prbvihciis per edicium regia) censura? confirmavil. Paderbornensis, denuo descriptam collocaviinirs.
Cujus lenor cum hodie lateat, eo magis-gralulaii- Formulantjur-am'enti,qua; in codice Bàbenbergensi
dum «si de çonstilutione Heinrici IV, eadem de re, desideralur, aîslate prseleriia Lugduni Balavoruni
aiiualista Bàbenbergensilesle, iri synodo Moguntia- ex codice olint Werlbinensi sseculixi exscripsiroïis,
censi, primis anni 1085 mensibiis promulgaia, Re- in quo el sseculoxm iterum descripta hahelur.
peiimus eam a. 1835in codice bibl. reg. Babenher- (4) Monasleriensi qui a. 1804 obiii. Schalen. I.
gensis S. Anibrosii libros De officiis minislroriim 612.
PATfiOL.CLI.
?-fl31 MONUM.DIPLOM. :: Uvl.
tnfa? sarcinam. In reliquis vero diebus, id esl in do- A liber vel nobiliseam violaverit, idem si liomici.liuin
minicis cl'6 feriis, omniqueapostolorumvigilia cum feëeril aut aliquem vulneraverit, aut alio quolibet
die subsecula„el omni die ad jejunandunt vel ferian- modo defeclaverit, absque la ôntiii sumpimim aut
dum slaluia vel slaluenda, arma illis ferré licebil, ea amicorum.iritervenlione, fiitibus cpnliniuni suorum
lanien condilione:ulTiulli qublibel modo; lesionem expellatur, lotumque predium ejus.heredes su'i loi
inférant. Si riecéssè fueril alicui ïntra spacium con- lanl, et si beneficium habuerit; dominus ,ad quem
diia? pacis, id esl ab advenlu Domiiiiusqué ad octa- perlinet illud àccipiat..Si,vero heredes sui- aliquid
vas ocpiphania?et a sepluagesima iis'que in bctavàs illi, poslquam expulsus fueriVsubsidiunrel susienta-
pentecosles,-éxire dé nosiro episcbpatu in alium culum impendisseInVéritifueririlet corivicii,prediura
quo isia pax non lénelur, arma ferai-, ila tSriien ne illis auféraiûr, et régla?dignitati inancipetur. Qùod
alicui noceal, nisi si inpugnelùr rit se deferidaf. Re- si se de objeclis purgare volucrit.Cum 12, qui eque
vers'usaulem in episcopatam noslrum, slaiim arma nobilesâc liberi,luerinl jurel. 13.Si servus..occident
deponal. Si contigeril ut debeat obsideri easlelium boniment, decollelur; si vulneraverit, manu dexlra
'
aliquod, per diés qui infra pacem comprehensisunt truncëlur; si alio modo veipugno vel lapide sive
ab im'pugnarione-cessent, nisi ab obsessisiiripugrien- fuste vel quolibet -modo perculiendo defectaver.it,
lur, 'etrepugnare coganlur. El ne hsecpacis:slaluia * verberetur et dècapilletur. Si autem cui impulalur
tradilio a quavis persona lemere et impunevioletùr, se innocentera probare voluerit.juaicioàqué frigide
lmjusmodiviolalbribus in commune ab omnibus esl "<seexpurget, ila lamen ul ipse eliiémo alius-pro. eo
dietàla senteniia.' Si liber-vel nobilis eain violavërii, iu aquam mitlalur; Si aulein liméns judicium. quod
id est liomieidium fpeerit aut aliquem vulneraverit, - in cum dict.tant est aiifiïgèrit,perpétua? excommu-
vel quolibet- allô modo deféctaverit, absque omni nication! subjaeeat, et in quoeunque loco auditus
-
suniptu'unr aut amicorum inierventionë a: finibns fueril, miitaiiiur illuc Iïtere, quibus dénunti tur
confinluni suorum' expellàlur, tommquè proedium ; illum excoiiimunicatuntessé et qiibd ciim eo, nulli
ejus héfedes sui lollaril, ci si beneficium habuit, do- '" communicare liceat; Non débet trunoatio manuum
minus ad quem pertinél illud recipial. Si vero here- in pueris fieri qui nondum étalera duodecini anno-
des aliquod illi, poslquam expulsiis fuerit, sustenlacu- - rutir impleverinl; si qui hanc iransg-ressi sunt,
'
liira vel solatinni impendisse irivënli fuerint et con- pueri, faniiim veiberibus castigentar. Ndn-infringit
vicli, prsèdiuriiillis auferatar et regise dilioni man- pacém^si quis dëliiiquenlem servum vél discipulum
vel fuslibus
cipetar. Quod si se purgare de objeclis volueriiil, -vel quolibet modo sibi siibjeciùfii scopis
cuni duodeeim qui equeiiobiles vel eque liberi fae- i cedi jusserit. Excipilur eliam âb liac pacis 'consti-
vial jurent. S! séfvus occideril hominem, decollelur. tutione, si dominus imperator publiée'expediiionént
Si vulneraverit, manu punialur. Si alio: modo vel fieri jusserit propier appetendos regni inimicos, vel
pngno sive fuste vél lapide perculiendo deféctaverit, coiicilium sibi habere'placueril; propier dijudiçan-
detorideatur et excor'ietur. Si aulem cui impulabituf dos jûslieie'adversarios. Non violalur pax, si inté-
se innocenteraprobare volueril, judicio aquai frigidse rim dux aut alii comilcs vel advocali vel qui vicent
se expurge!, ila lamén ut ipse et nullîis alius pro eo illorum fûnguntur placita habùeriiifV él secundum
in' aquam roiltalur. Si autem limens vindiclam quse quod lex habël in tares et prèdones et alios «ocenles
iri eum diclata est aufugerit, perpétua?excommuni- judicia exercueririt. Seeuritaiis gratia omnibus pre-
cationi subjacebil, et in quoeumque loco auditus cipue faicosis hujus dontinice pacis siatula est ira-
denuncietur ' el
fuerit, niillanlur illuc litlerse, per quas dicio, sed ribn ul post ëxplétara pacem raperc
omnibus quod excommunicatus esl, et quod cum eo predari per villas et per domos aiidearit, quia que in
communicare nulli 1icituni est. Non débet truncalio illos antequam ista'pax siaiitereiur lex et senteniia
manuum' in pueris fieri qui nondum duodeeim an- dictala est diligèntissimé tenebilur, ut ab iniqùilaie
norum étalent'impleverint, sed in illis qui ab etaie proibeantur, quia prèdatores et grassalores ab hac
id est a duodeeimanriis ad majorent përvenerunt. [) divina pace et ab omni prorsus exeipiuritar. Si quis
Pueri tamen si pugnaverinl, verberibus castigenlur, huic pie constitution! contraire iiilruir, ut née pa-
et apugnando deierreantur. Non ledit pacem si quis cem Dèo promittere nec eliam observare volueril,
delinqueniem serrant-suum, vel discipulum vel quo- missam illi nullus presbiterorum cantare.présumât,
libet modo sibi subdilum scopis vel fuslibus cedi et nullam salutis curam inpendat; si infirmetur nul-
jusserit. Excipilur eliam ab bac pacis constitutione, .- lus Chrislianorum eum visitare,presumat,,etviaiico
si domnus rex publiée expeditioneni fieri jusserit, eliam in fine, nisi resipiscat, careat. Si quis aulem
sive in perpetaum
propier appetendos regni inimicos, vel coitcilium illam'-si-véin presenli lempore à nobis
sibi habere placueril propier dijudiçandos juslicia? apud posieros npstrosviolàre présumpsèril,
adversarios. Non violalur pax, ;si intérim drix vel . inrecuperabiiiler excommunicatiis esl. Noii riiagis
alii coniiies, vel advocali, vel qui vice illorum fun- in comilum vel tribunorum sive quoruriilibet poien-
lex lum quant in loiius pbpuli conimn'niler poleslale
guntiir, placiia hab'uefiiil, et secundum quod
VARIEELECTiONES. . ? '.-.---.?/•.-;.'.;-,; |
" absequec. ,13jurent c.
H35 HENRICUSIV IMP. 1134
habëtin tarés, etprsedones, et alios nocenies judi- A conslare sanximus, ul.vindictes supra menioraïas,
dicia exércuérint. Securitatis gralia omnibus pra?- violatoribus sancie pacis inferanl; et hoc diligen-
cipûe faicosis hujus dominica?pacis siatala Iraditio lissime caveant,ne,in puniendoaniiciciamvel odium,
est, sed.non ul post explelam pacem rapere et pra?- vel aliud quodjustitiseconlrarium sit exerceant, ne
dari per villas el pérdomos audeani,. quia qua? in delicla aliquorum abscondant sed polius in publicum
illos aniequam ista pax slatueretur lexet-senteniia. proférant.. Nullus pro redimendis qui in culpa de-
dictata est légitimetenebilur, ut ab iniquitale pro- prehensi fuerant pecuniam accipiat. Mercalores in
hibëantar, quia prsedalbres et grassalores ab hac ilinere quonegotiantur, rusiici dura rusticalioperi,
divinaet ab omni prorsus paceëxcipiunlur. Si quis arando, ftt.dien.do,raelendo., et aliis hujusmodi opé-
huic piiç'institution! contraire nilitar, ut nec pacem rant dant, omni die pacem hab.eanl.Mulieresaulem
cum aliis Deo promiltere nec etiam observare vb- et omnes sacris ordinibus adlilulali perpétua pace
luérit, missam illi nullus presbiterorum in nosiro fruantur; in ecclesiis vero et ecclesiarum ciraiteriis
;
épiscopatu cantarepfsësumat, et nullam salutis cu- honor et reverenlia Deo prcbeaiur, ul.si illuc con-
rant impendal, et si infirraatur, nullus eum Chri- ; fugerif raplor vel fur, minime capiatur, sed tamdiu
slïanorûin visilare audeat, et vialico eliam in fine, ibi obsidealur,, donec famé cogenle ad dedilionem
si nbn resipisçit, careat.Suriima -vero"Deopromissa) B cogatur,. Si aliquis defensionemreo, arma, viclunt,
pacis; et commuriiler collaudalse, ista erit, ut so- veifugani moliri presumpserit, equali pena? sicut
iuinmodonon-noslris teinporibuSjised in perpeluum reps subjacebil. Banno etiam nosiro interdicimus,
nostros observetar, quia si quis eam ne aliquissacri ordinisbujus sancla?pacis trans^res-
' apud posteros
irritare, vel destrué'rë,1: aut violare prsesunipserit, • sor convictus, laicali vindicia punialur, sed episcopo
sive hoc lempore seu qui posl mullos an nos circa presentelur. Unde laici decolleniur, inde clerici de-
finemseculi nascitariis erit, a nobis inrecuperabililer gradentur;,undelaicidetr.unceiitar, .inde,.clerici ab
cxcoraniuhicaïus est; Non magis in comilum, jaul officiis suspendantar; et consensu laicorum crebris
iribunofura, vel poienium, quant in totius rommu- jejuniis.el verberibus usque ad salisfaclioncm affli-
iiiler populi'poleslate et arbilrio.conslabit, ul vin- , gaulur. Amen. ,,
'
diclassuperius dictàlas violaioribus sanclpef.acisinferanl; et hoc diligenlissime çaveant, ne in
punïendis amiciciam, vel odium, vel aliud quod jusiilia?conlrarium sil exerceant, ne, si.abscpndi
•possuntdelicla aliquorum abscondanl, sed polius in publicum déférant. Nullus pro redimendis qui
in culpa deprehelisifuerint peCuniamaccipiat, nec favore quopiam culpabiles adjuvare conlendat,
quia qtii fecerif,inlolerabileanima?susejudicium incurrit; : ac per. oniriesfidèles meminisse oppriei
non bomini sëd solo Déo hanc pâcempromissam fuisse, et tantotenaciusfirmiusque.observanda.nl,
cssë.Quoeirca iiniversosobsecramus in€hristo rit ista pacis necessaria taxalio inviolabîliler cuslo-
diatur, ut s! quis eam deinceps violare prsesunipserit, omnino a sancta?seeclesise? filiis séquestre- -
tur,- et banno exëommunicaiionisinrecuperabilis él analbèmate. maiisura?"perdilionis dampnelur. •
In aîcclésiisvero et -secclesiarumcimetériis honor et reverenlia Deo prsebeatur, ut si illuc confu-
ge.r.ilraplor, vel fur, ..minimeinterficiàtur, "velcapiatur, sed tant diû inibi obsidealur, donec faîne -
urgente ad dedilionemcogatur. Si aliqiia persona reo arma, viétrim, vel fugam moliri pra?-
.-su.mpseritja?qualem ppenamsicut reus suslinebit. Clericos vero et omîtessub hoc oidine vitam
degentes, banno nosiro interdicimus laicali vindicte puriiri, sed manifesta ërimine dëpfëliensi,
episcopo ipsoniin proesentenlur.Unde laici decolleniur, .inde clerici degradëntai'; unde laici de-'
iruncenlur, inde clerici ab officiis suspendantar; el cum consensu laicorum crebris jejuniis
et verberibus .usque-adsalisfaelionem afïligantar.
Iwamentum pacis Dei. J- Juramenlnm pacis Dei.
Ah advenlu Dôntinîusque-adproximani diem lunse Ab advenluDominiusquead proximum diem lunie
post sepyphaiiiam,item a sepluagesima - usque ad posl epiphaniam, item, a sepluagesima usque ad
oclavam péntecostes, item in émhibus'vigiliis el fe- oclavam pentecosles, ut in omiiibns vigiliis el.feria-
rialibus fesiis, et-tribus diebus in omni seplimana, libus festis el tribus diebus, in omni seplimana, sci
sciliceta véspèra quinta; feria?nsque ad diluculum . licei a vespera quinla? feria?.usque ad diluculum
secunda?lerise, paxsit ubique, ila ut nemo ledat . .secunda?feria?, pax sil ubique, ila ul nemo ledat
iiiiniicumsuum.Quioccideril, capilalem subeat senr ininiicum suum. Qui occideril, capilalem subeat
lentiam, Quivulneraverit, manum perdal. Qui pugno sênieneiam. Qui vulneraverit, manum perdat. Qui
percusserit, si nobilis est, libra co'mponat.Si Iilier pugno percusséril.si nobilis est, libfa coriiponàl. Si
aut mi.uislerialis,decem solidis; si servus, cute et liber, aul rainisierialis, decétn solidis.' Si; servus,
capillis. Ômnis domus, omnis area pacem infra cuie et capillis. Omnis domus, omnis area, pacem
septa siia liahéai firmam. Nullus invadai, nullus . infra septa sua habeat-firmam.Nullus invadai, nullus
:
cfh'ngal, nullus infra positos temere inquirere aul •effringai,nullus infra.positos leirierc inquirere, aut
violenter bppriincre Drsesuniâl.Qui prsesumpscril, -violenteroppi-iinere-prsesiunal..Qui prtcsurapsci'il)
,1155 MONUM.DIPLOM. M56
cujuscumque sit condilionîs, capile plectalur. Si A cujuscumque sil condicionis, capite pïeelaiur. Si
fugiens aliquis inimicum, vel suum.vel cujuslibet fugiens aliquis inimicunij vel suum vel cujuslibet
sepium intraverit, securus inibi sit. Qui vel hastant sepium intraverit, securus inibi-sil. Qui vel iiaslam
velquidlibet armorum ultra sepem posl cura imini- vel quidlibel armorum ultra.- sepem. posl eum ira-
serit, manum perdal. Cuicumquevero violatio hujus miseril, manu.niperdal, Cuicumque vero violacio
pacis iraposita fueril el ipse.negaveril, si ingenuus hujus pacis inposita fueril el ipse negaveril, si
est aut liber , duodeeim probalis se expurgel. •ingenuus est sive liber est, duodeeim probatis se
Si servus. tant lilo quam ministerialis, judicio aqua? expurgel; si servus, lamleto quant niinislerialis,ju-
frigidse, ila seiiteel ul ipsemel in aquam milialur. Si dicio aqua?frigidse,ita.sçiliccl ut ipsemox in aquam
furlum acciderit, aut rapina, aul bellum .palria? iu- milialur. Si furlum acciderit aul. rapina, aut bellum
çruerit, et çlamor more palria? exorlus fueril,armaii palria?ingrueril,.ei.clamor more palria?exorlus fue-
omnes insequantur, cl in eundo et redeundo pacem rit; armati omnes insequantur, et in.eundô et red-
unusquisque habeal. Qui vero absque inevitabili eundo unusquisquepacem habeat. Qui vero absque
necessilale se su'blraxeril, si principûiiiterra? aliquis inevilab/li necessilale se sublraxeri', si principum
est, decerit libras, si nobilis quinque, si liber aut lerra?aliquis esl decem libras, si.nobilis quinque, si
iiiinislerialis duas, si lilo aul servus quinque sofdus [5liber aul niinislerialisduas, siservus aul lilo quinque
persolval, aul cuiem et capillos perdal. Qui excom- solidos persolval, aul culem et capillosperdat. Qui
municatunt vel quibuslibci sceleribus dampnaluni excomniunicalumvelquibuslibet sceleribus dampna-
sciéns receperil, el contra leges vel divinas vel hu- lum.sciens receperit et conlra leges vel divinas vel
manas defenderil, sentenliain damnali defensorsub» liumauas deffenderil u, senten.ciamdamnati defen-
eal. Yialori liospilium nemo denegel. Necessaria sor subeat. Viatari nemo hospiciumdenegel, neces-
si habet,'sequo sibi precio vendat; si non habet, a saria si habet, sequosibj pra?ci,ovendal; si non ha-
vicinis qui habent eadem conveniione acqulrai. Si bet, a vicinis.qui habent eadem convencione aqui-
liospiliumnegaveril el necessaria vendére vel acquirat. Si hospicium negaycril et .necessaria vendere
rere neglexerit, magislrum.villa?vîalor appellal, qui vel aiuirere neglexeril, magislrum villa?yiaipr ap-
convocatis civibus suis rogata negantem àd prsesens pellel,,qui convocatis civibus" suis quesi.ta negan-
decapillaluinexcorie!. Yiator si iiiiporUinusexsiite- tem ad prsesens decapillalum -excoriel,Yiator .vero
rit, el violentiant in hospitio exeixuerit, vicinos si importunas exslilerit et violenciam in hospiçio
suos hospes convocet, injuriant denunciel, quorum exerçuerit, vicinos suos hospes convoçei,injuriant
consilio saiisfaclionem exigat et recipiat. Quibus si denunciel, quorum consiliosaiisfaclionem exigal et
vialor non acquieverit, ul raplor dampiielur. Yiator C recipiat. Quibus si vialor non .aquieverit, ul raplor
si necesse habuerit', duos .in agro nuinipulos,aut si danipnetu.r.Fugilivum servum nullus defendal. Qui
limitant 1res, equis suis t'ollat, quos in eodeni agro, defenderil, penain fugiliyi subeat. Vialor si necesse
aul in proxima villa depascal. Pascua pralorum, et habuerit, duos in agro manipulés, aut si 16 niullum
poraa, nullus probibeat. Fugilivum servum nullus Ices, equis suis toilal, quos in eodem agro aul in
probibeat. Qui defenderil,' poenant fugiliyi subeat. proxima villa depascal. Pascua pralorum nullus
Qui conviciain alium dixerii, si miles.baculis niul- probibeat. Qui convicia in àlium dixeril, si miles,
letur, si rusticus scopis excorielur. baculis.mulielur, si rusticus scopisverberetar.
Hic finis juramenti. Qua? vero sequunlur, ore Hic finisjuramenl!. Qua? vero sequunlur, ore "
omniumlaudala et in nianus episcoporumpromissa, omnium laudala ,s, per tiianus episcoporum-pro-
el banno roborala suni. In omni pacis lempore missa, et banno roborata "sunt. In ï0 omni pâcis
prsediclo, nullus arma ferai, nisi illa quam pre- lempore prsédictonullus arma ferai, nisi illa quam
scripsimus nécessitas exigal. prsesens rerûm nécessites !1 exigat.|
V. ut univeisis principibuscuriam generalem in natalî
CUR1A MOGUNTISA (5). Domini apud Mogunliam Jndiceremus, quatenus
(An. 1100, Dec. 25.) eorum communi consilioRomana s,edesordinelur, et
HEINRICUS Dei gralia iniperaror auguslus, Tegrin- reformanda? unilatis ecclesiaslicse,quse longo jam
sensi abbali graliam et omne bonum. P lempore miserabililerseissa esl, ralio capiatur. Qua
Çomperlo nuper apud nos domini aposlolioi C. de re monendo,rogando el prsecipiendodébiteraa le
obitu, principes qui nobiscum erant, consuluerunt, nobis. fidem diligenlissime conyenimus, lit, sicut
VARIA LECTIONES.
l^ deffenderet corr. deffenderilcodex, 1Svicibus codex; al copia sec. .X7IJ.-civibus* " vox ebscura,
"deest in c, lshic finis copia; saJculiXlIi. 19robrate cod. 20vox obscurior. ." Un legi videiur,
al legendumul in juramento anni 1081.
NOTiE.
(5) Liileras ad eam invilalorias B. Pez in Codice finem vergenle Ciemens III papa defunctusesl,per-
Dipl. H, p. 47, éx codice Tégernseensi vulgavit, sed lincre posse videantur. Imperalorem ex eo ani;o-iialà-
Dodecliino
Heinrico VI et-anno 1191 perperam ascripsii, cura lem Domini Jlogunlia?',célébrasse
nonnisi ad Heinricum IV et annum 1100, quo ad discimus.
ijj? HENRICUSIV IMP. 1138
Deumei pacem, Chrislianam dilecfîonemquoque et JA pàcianlur. Mercalbres et agricoloepacem habeant ;
gratiam nostram curas, ad prsédiëlaincuriarit vënire nullus omnino pro sola causa pécunia?càpialur. Si
nulla dissimulesoccasione, nulla praîtermillas occu- quis prsçdiclam pàcêta infTegerit, marrant pérdere
. patione. Pro certo moveris, quod hune laborem nulli débet. Si quis inculpâtes fuerit pro furïo vél pro
principum remitlemus, nulliris in hoc negligentiam aliqua ciilpà islius cofrupla? pacis, ille in qiie pax
avquoanimo sufférëmris. . corrnpfa est vadàt ad' par rochiam accusafi et dicat
VI populo: lllé N. in hac re corrupii pacem..." me.
CURIA.M0G13NTINÀ (6). Et det sibi inducias per quatuordecim dies. Si non
(An. 1103, Jan. 6.) habuerit justiciam irifrà quatuordëcîriï dies, securido
Constituliopacis generahs. indueîeVuf sibi per quatuordecim dies, et lërcio
Anno ab incarnatione Domini 1103 Heinricus im- d'el sibiiridricias' per qrialriordécim dies; etsi iri-
perator Mogoniia?. pacem sua manu lirmavit etinsli- ciilpatus ad saiisfaclionem non vénërit, reus sit
tail, et-archiepiscopi et episcopi propriis manibus corrupla? pacis. Hsec pax hinc usque pascha et a
firmaverunt. Filius régis juravit et. .primates tolius pfox'inùï pascha risque ad sequéns pascliri perriia-
regni, duces, marchiones, comités el. alii quant nére débet,
muiti.^Dux"VVelfo el dux Perlolfus et diix Fridericus B
] Si quis 'niiriiis quam sexaginla' dériarii valeant^
jurayerunt-eandem pacem usque ad Peniecosten et furétrif, dèpilelur et virgis excorielur, et in ulra-
inde per quatuor annos. Juraveruntj dico, pacem que maxilla fério risque ad dénies ûratu'f. Si quis
aiccdesjisy clericis, nionachis; laiciSj-mercaloribus,. sexagintà dëriarlds vël plus quant sexaginla denarii
mulieribusne vi rapianlur, Judoeis. valeant furëlur, nianus ei abcidàlur. Hanc pacem
Juramentum taie est: unusquisque anle proximum festum sancta?Maria?
Nullus alicujus domumhosliliter invadai], nec in- débet jurare, vel cum juramenio septem veracium
cendio devaslet, nullus aliquem capiat propier pecu- sua? condicionis virorrint débet se expurgare, quod
niam,nec vulneret, nec percutiat, nec interfidat. Et ipse non audiéril ab aliquo hanc pacem esse jura-
si quis hoc fecerit, oculos vel manum amitlal. Si quis tam; qui' hoc non fecerit manum -perdat. Si quis
eum. defenderil, eandem poenampalialur. Si jtï ca- corruperit islam pacem, et aufugerit el lalere vo-
slrum fngerit, per très dies obsessuma conjuratoribus lueril donec isla pax liansierit, si quaridoque re-
disperdalur. Si quis effugerilhocjudicium; beneficium versris fuerit, eandem penam paciatur, quam modo
si. habetï, dominus suus sibi auferat, palrimoninm pâli débéret. Si quis noluerit jurare dicens?: Nulli
cognali sui illi aufetanl. Si quis furlum fecerit-valais noeëo, nec qûisquam nocet.mihi! et qui sciens cor-
quinquesolides'vel plus, oculos vel maimm aniiîtat<'G rupiorem pacis?^paverit vel receperii vel iulatus'
Si furlum commiseril-valais minus quinquesolides, fueril, vel pro pecuniri Vel aliquo mo'db aufugere
capillosamitlal el virgis cedalur el furlum reddat ; et eurii permiserit, eandem penam quant 'violalor pacis
si ter taie'fiirtumfecerit, velrapinam tefeia vice,:ocu- subire debei. Si quis corruptor pacis âiifageril, dux
los vel manumamitlal. Si in via occurreril tibi inimi- vel cornés vel advoeatus, vel' quilibël réclor sub
cus luus, si possis illi nocere, noceas; si fû'géril ïii cujus regimine prius fuerat, proediaviolatoris pacis
domumvelin curlem alicujus, illesus maneai. auferat et oblineat tant diu quant diu corruptor
Hocjuramenio uiuntur amici régis pro sculo, ini- pacisWival,et post corruploris pacis modem here-r
micis vero nequaquamprodest. dilatent heredes ejus •assequantur. Dominusaulem
Conslilutio pacis provincialis. à quo bénéficia violalor pacis oblinuil, .bénéficia
Tali.spax jurais est a duce Friderico et a mullis auferat. Si corruptor pacis se in aliqua municione
comitibus, episcopo Auguslensi et Eistetensi epi- absconderiV,ille in quo pax fuit ebrrupta, faciat
SGopoet Ulriusque pribribus consëntiènllbus:' Gle- apudpopulum proclamatioriem,-etpersequalur reum
rici et ecclesia?'et eimilériri et dotés secclésiartim pér ûriuiridierit et per rioëleriï, et-cum populo mu-
pacem habeant, similiter omnes boulines pacem riicioiiériiobsideat p'ef .1res dies"el pér?1res nbetes";
habeant iri dômibus;-et in quolibet a?dificio,et in: et si municio expugnari non pôtest infra très dies,
curiis etiam infra légitimas aréas dbhtuuin- quas: dux vel comés curti majoribus â'd destruen'drimea-
hovestete viilgovocaniusy-sivesint- septa?seu nulla slelium advocelur. Si quis cum laqueis vel cum pe-
sepè sint cireumdala?.ûlieres. nullius violenliam dica, quam vulgo druch dicimus, silveslria animalia
VARIJ; ÈËCTIONES:
»in?
NOTJ1,
(0) Annales AugUstâniin-co'd1.bibl^'régioe Moha- Isidorum De orlu et obilu Palrum Velens et Novi
censis, Heinricum anno 1103 Mogontia?commoran- Teslamenli continente s",ix, manu s. xu ineuntis,
tem, in Epiplianiafegnum per quadriennium cum, marginibus, aseripla inVénimiis. Exhibent' notilias
|rirariienlb pacificâri cbiisiituisSë;cunctisque gralia tum de pace in uriivéf'sbregno slaluia, tant de pace
sua cârénlibus commissa diihisissë traduntv Consti- inler prihcipesinonnullosSiievia?|etFranconia?inita.
tutionis ejus texium jam deperditum ope documen- Appendiçis loco subjicimus pacem in episcopatu
teront mox subsequenliumsupplere conanmr, qua? Consianiiensia Gebehardoepiscopoçonslitrilam
in codice bibl.tegia? Monacënsis,olim Auguslano,
scilicet corvos, hinulos, capreas, capreolos.", lepo- A diclum se sciât, nullamque communionem inler
res cl cetera çeperil, dominus suus omnia,qua?-ha- ceieros fralres usque ad dignam satisfaclionem ha-
bet ei auferat, pbssessor vero terra?.inqua fera capta beat. '•--'
'
fuerit, manum eidem vel dimiduni lïoraiii denafip- -; .... .:'. yl}- '•
runi pro manu auferat. Excipiûriiuradvocatip. , ... . '.,'»' .'
GONVENTUS R.A.T1SPONENSIS. (7).
Conslilutio pacis in diocesi Constantïensi.
Poninus Conslanliensis episcopus in magno ç'on-i. (An. 1104, Jan.,Feb.,,Mart,);.
venta abbalum, cleriçorum, laicorum, in prsesenfa Ex concilio Ralisponensi, cui inlerfuit HeinricusIIi
cum mullis oplimqlibus.
imperator
appstalici Iegati, qui eiiant illoin tempore, ut -c:«li- »*
lur, Dei Sialuiiim est, ul ad placitum cujuslibet advocali
prbyidenlia supervènerait,hsecsubsequentia
semel in anno quando prseceplumfue-
omnibus?aslipularitibus el collaudantibus statuil. pertinentes,
Convenit enim, ul. pacem usque in peiiiecosiem f?a- rit, omnes cërtis'in locis convëniant; ibiquesB'in
1 -servitium suum plus non' exigani ^nisi duos modios
cërel, ut qiiisquis huic paci çoncordarel et lîrmani 56medonis,:
trilici, et dites porcos, 1rescados vini ël
custadiret, hac gratia donàrelur : In quccunque mo-
nasierio sui episcopalus cleriçorum, monàchorunt, decem cados'cërvisia?,"et qùinquemodios'avena?".
in convenlu canlabuntur septem missse,.'duodeeimR Ut autem ea qua? ad usus fratrum pertinent mirius
in advocatorum
pauperes ter pasceniur, preîerea singuli presbyleri, , distrahaniur,.ha?ë sûbscripte usus?
, sunt deputata : videlicet terlia.pars baririofum, et.
singulas missas, céleri liiterali singuli qûihqûà'ginia
convérsi saiiscacliolemeritalum, ita tamen, ut si quà disperi-
psalmos, quiii'quaginta pa'tërnpster. De-
funciis vero. fiel quidquid illis qui communionem dia rës-fratrum. paliunlur, primo eis sua resliluari-
fralérniiaiis' ébruin acceperunl. Insuper univers!, tur. Wérigélda fratrum suril*8, et mancipium pro
sacérdoles ibiiris épiscbpalits singuli 1res' rilissas niancipio. Preterea si pralâti secclèsièéaliqua "
ne-
càntabùiit. Illis vero qui intérim oliierinty 'singuli cessilale cogéiilé dii'mnumSibiVelrébus suis illa
luin saîvo ordine, suo recuperâre -riori valùefihtV
singulas missas, pascenique singuli singùlbspaupe-
res. Prelerèa'poeniiéiiiibus seplerit annbrunï duo ipsos advocalqs in competenierii locum advocetil;
anni ab episcopo condpiiabunlur. Ha?c de publira ubi causas quérimonia?diligentes disçutiàitt, niéhil-
vel ab eorum colonisquasi-subjustilia
pace siâtrit'a suni 1^'Kalërid. Nbvëmbris;rqùâm qui que ibi ab eis
servâverit banc graiiàm liabebit. Ab h^c vero die \ exigaot, sed cum carilalè hoc quod' eis impenstim
•fuerit accipiariti ;"''! " ':
qùicuiiqué'déliquërit in ecclesiis éorumqu'eappen-
diciis, iri sacerdoiibus "sive in quibusqiie ordiriâlis: Ha?cautem acte surit -in éivitale Raiisbonà, anno
dominica?•incarnatibnis 1104, indiCI.12,.prsesidente
pôrs'oriis,in monacbis et ëbriversis, vélin quibiis- C 0 aulem Heiriricoiwpe-
papa Paschali 11°, praesenie?
cunqrië ad judicium episcopi pertirienlibus, de ëom- ratore
muiii consensu'dëcreluni est, ut vivus et defuriclus 111°,iriultis-'hoc tara secclesia?quant regni
el
nisi resipuerit communione careat. Presbyter, qui principibus conlaudanlibus confirmaniibus-,quo-
tâlibus sciens communicavërit, ab officiosuo inier- rum riontinà3l scripte surit in majbri privilégie;
YARIJl LECTIONES. -
53'coi. reolos ** riiagriafum écclesiariim p. Àliah. n i. advocali p. Allah. s0 vel Allah. " a. in.
31:n..
pabiilum triginta; equorum reliqua désuntin Altha. **sicut Meicli. *° sibi cod. 3Qrégnante M.
in libro iraditionum conlinenlur M.
..'..,.... -,•...- NOTÊ.
(7) Staluium de advocàlis ecclesiarum in con- quorum molesliissine iniermissionefaligalur Mccle-
venlu Ralisponensi primis anni 1104 merisibusédi- sia, ut-defensoreseis adversuspotentias divitumcum
tant, alque in codice,bibliolheca?regise^Monacensis episcoporumprovisione,deligereniur. Prima? consii-.
olim Augusiano, jam vero inter codices Latinps luiionls linese in codice.Alialtensian.. 1260 abHër-
n. 2 asse'rvâip, fol, 891, mariu sseculi xii exaralura' manno abbâle çonscfiplo séryantur, alque vulgata?
arinb 1835 ïnveni. Praecedunt ibi hsecvefbà : Ex suni in MonumëntîsBoicis l. XI, p. 26, n. 10; alié^
concilioAffricano, Visum esl universis, ab impera- ram editioriem ex libro Frisingensi.dedit'Meichd-
tori'bus poslulandum propier afflictionempauperum. beckllist. Frising. l.I, p. H, n. 1272. , . . :. -,,
HENRICI IV IMP. DIPLOMATA
•'"..;--•"... j. - Si loca diviniscullibus mancipata; more anleees-

', Privilegiuinpro ecclesiaHamburgensî, sorum noslrorum, regum et imperalorum, ditare et
".'' ! '. (Anno 1057, Apr. 15.) ; subliniare.curamus, a?ternam relribulioueni npbls
[LAPPENBERG, Hamburgi Urkund.; p. 79,] inde fuiuram liquide credimus. Quocirca omnium
In nbminesaricl.seel individua?Trinilalis. HEINRI- Chrisli nosirorumque fidelium lam futaroruiirquani
CUS,uiviilà favenie clementia, rex. prsesentium'nbveritindustria^qu'aliterrioi,pro renie- ;
11-41- HENRICUSIV IMP. H42
dio beala? memoria?patris noslri Heinrici lerlii ré- A judex publicus vel quilibel ex judiciaria pptestaie in
gis , secundi RomanorumimperalorisAugusli, et bb:=• ecclesiasaul loca vel agros seu reliquas possessiones
intervenant! dilecla?mairis nostra?Agnelis, impéra-: jara dicta?Ecclesia?,quas,nunc infra ditionemregni
îricis Augusla?, nec non ob.pelilionem et devotum nostri iegibus possidel;vel qua?deinceps in jura ejus.
ac fidelè serviiium Adalbërli, venerabilis Haniabur- : divina pielas voluérit-augeri ; ad causas audiendas,
-
gensis Ecclesia? archiepiscopi, qua? est construcla velfrédaexigenda, mansionesvel paradas fadendas,
in hohorerii Sancli Salvaloris-el sanciissima?ejus' aut. fidejussores tollendos, aul boulines ipsius.Ec-,
genilricis Maria?viiginis, quemdam noslri juris Co- clesise,francos liberos et ecclesiaslicoslitones ntaal-.
niitetunl, scilicet in pagis Hunesgà et Fivirga',"cunï: mam vel servos cujuslibet conditionis seu colpno?
eodem'.-juré-oriinique uiiliiâlé, quam aritëcessbres: contra.-rationemdistringendos nec ullas redhibitio-
iioslriiiâb'iieruntveiùllo modo iri fuiurum indé po- : nés vël [illicites occasiones requirendas ullotinquam
terit proveriire:jad us'u'mejusdem Ecclesiseiri pio- lemporeingredi audeat aul bannunisire heribannum
' ' ; seu ea qua? sûpra memorala sunt ab illis peniluf
prîurii tradidiinuset coiidonavinnis.
insuper eliam eidem archiepiscopo licenliam et : éxigeie praesumal. Hominibusquoque eidem a?ccle .
-
poteslalem cbneessinnis in eodeiri comilatu duds: sise fàmulanlibus prsedicium mundiburdium consti
înercalus coiislii'uendi;unum videlicetin Wincheirii;^ luimus,: ut.eliain coram nulla,judiciaria poleslale
ctalierumtn Gèrleviswërl, cuhi nionelis-et telo.neis,; exaiiiinéntar, nisi coram episcopoel advocalis ejus,
lam iii aqua"quam iii terra et in omni dislriclione : quos ejusdem-Ecclesia?episcopus elegerit. Insuper
qua? ad forum et reg'iani periinet polestalem, ila ; eliam bannum .noslrum et monetara leloneumque
quideritul nullus judex aut exacior vel ul'Iâalia per- sive maceHumpublicum ibi construi licere, et quid
sona, pra?ter.libitum prsedicii archiepiscopi$ regiant 1 quid ad nostram potestatent perlinere videbalur,,
noslram tradilioneni invadere aut irritant facere eidem Ecclesia?.donavimus, quidquid vero. fiseus
présumai.- < -* '• -' -- . exinde sperare polueril, pro seterna remuneraliqiie
Hanc autem, iradjtionein lali raiione firmâvimus, pradicla? Ecclesia?ad stipendia pauperum el luntina-,
ul praefatus archiepiseopus et successores illius de ria concinnanda concessi.raus, et per se episcopus
p.ra?iiominàlis -\rébus libérant ;deinceps' polësiatem cum omnibus rébus suis nosiro fideliter pareat ira-
habearit teriendi,-vè]quidquid illis ad usum Ecclesia?. perio, et sub nostra constat defensione, uti ca?tera?
preno.minatsD'pIacuerit indefaeiendi;Etui hsecnoslra ^; regnorum noslrorum ecclesiseet episcopi, qualenus
regalis iradilioslabiiis et inconvulsaomnipermaneat ipsum fralresque ejusdem loci pro nobis dominum
a?vo,hanccharlam iiide conscriplam manu propria, p melius et jugiler orare deleclet. Concessimiisquo*
ul infra videiur,-roboranles, sigilli nostri impres- qtie eisdem fratribus licenliam. elicendi inler se
sione jussimus insigniri.. .'. ' • ; pasiorein dignuro et idoneum, salvo lamen,régis sive
Data vu Kalendas Maii, anno Dominica?Incarna- imperatoris consensu. Et ut hsec noslra regalis çon-
iionis'1057, indictionex, anno aulem domni Hein- firmatioslabilis el inconvulsa omni permaneat sevo,
rici IV régis ordinationis tertio, regni primo. banc chartam indé conscribi nianuque propria cor-
Aclum VVeredé,In Dei nproiné-féliciter;Amen. roborantes sigilli nostri impressionejussimus insi-
'
-. '•?.-'' —;..-"'?:' H. .' ...... . - '-.' gni.ri. - .-,.., ... ?'.'
Privilegiumpro ecclesia S, Pétri Mindonensi. ' Signum domni Heinrici quarli régis. (L. M.)
'
:• ^--'--"(Anno'f059.)''",•- Gebehardus cancellarius vice Liutpaldi archican-
[ERHARD, Cod. diplom. Westph.,^). 117.] cellariirecognovi.
In nomine sancla?et individua?Trinilalis, HEIN- Dala est vi Kal. Aug.,
: anno Dominica?Incarna- m
RICUS,; divina favente clemenlia"j r ex. • lionis 1059, indiclione xu, anno aulem ordinaiionis
Omnibus Chrisli noslrique fidelibus tam futuris domni H, quart!,régis vi, regni vero in. -:
quant pra?sen;tibusnotant esse volumus, qualiler AclumPolide in Dei nomine féliciter. Amen. '
Egilberiris episcopus sancta? MindonensisEcclesiseiD -"-". m- .'' .
in honore sancli .Çelri: aposlolorum principis cou- Privilegiumpro,Ecclesia Paderbornensi.
sirucûe in'noslramraitulit prsesentiamp.iissiminoslri . , - (Anno1064.)
genitoris Heinrici imperaloris. Augusli coeterorum- - [ERUARD, Cod,rdiplom.Westph'.^p, 118.]
que anleeessorum noslrorum, regum vel imperaio- In nomine sancta? et individua?Trinilalis, HEIN-
rum scripte,.in quibus conlinebalur, qualiter ipsius, RICUS, divina favenie clementia, rex. ,
prsefala?Ecclesia?res cura omnibus in ipsis rébus, Quantum regia?liberalilalis est ad usus Ecclesise
consislenlibusin illorum receperuut mjindiburdium res vel ha;redilales donare, tanlum regise dignitelis
ac defensipnem,precalusqueestserenitalem noslram, el benevolenliseesse çonsistit.dosata perpétua pace.
ul hoc ips;untanoslra? imperialis ppleslatis consensu slabiliqu.ejure confirmant ne quibus gaudel.bene
fieri non.,recus;'„-emus.Nos autant ob amorem Dei partis, unquam doleat pejus amissis. Unde omnibus
npslra?que anima?,remediumnec non pro regnorunt- Chrisli nostrisque fidelibus,tant fuluris quant pra?-
noslrorum..stabililate, prsedécessorumnoslrorum et senlibus, notant essé volumus, qualiler n.os.xman-
paiernos .nioyessequentesçlejus.iienigniiaii. assen- sos in villaErslen. dicte, in pago Engéreii, in comi-
ticiues, ita fieri decrevimus, oroecipientesul nullus. latu. aulem. Osolt comiiis .silos, quos dileclissima
1Ï45 MONUM.DIPLOM; 1144
mater noslra Agnes iiiiperalrix Aiignsia oli reme-. A Scalelîn-vidélicëletPalisioI, cum omnibus
appen-
dîuriianima?Sua; et animai pâiris noslri pia?memo- diciis:suis, et quidquid.ad ipsum locum émit, sex-
ria? Heinrici imperatoris Augusli, née non ob lon- iam scilicet de Amblava et Tumbis* a comité Gol-
gaiva'mvitam noslram viiseque'tranquilla tempéra, frido' de Eingëis, vel quod de bono ecclesia? con- .
fiatribiisPodelbrrinnen Déo inEcclesia^Sancla? Ma- cambiavit WendegiaSj el Coiwuoroimonabbatis Si
ria? Sanclique Liborii corifessoris;servieittibus;cuùt Maximini, dala villa Aslebromia loco
concanihiiy
o'mnibus:appendiciis, Hocest ulriusque sexus:man- sine auqua infractura maneat-inconvuisum. Quo-
cipiis, agris ; praiis-, pascuis, silvis, venalionibus, niam vero prsedecessoresnoslri regés vel imperalo-
molis, molendinis; ièrris;cultis et incullisvviis etdn- res sua? auctorilatis firmita1e ipsi loco saiiciverunt
viisv exilibus-et redilibus, quaîsitis elinquirendis, ut. advoeatus ejusdem ecclesia?in curtibus ad'iocuni
iri proprium tradidil; nos, inquam, eidëm' sancla? respicientihus non proesumal mansuras aut para-
Dei congregaiioniperpelualiier confirmavimus,set in taras-facere, redbibitiones vel freda exigere,; aut
oeiérnUmcontradictione remoia omnium-possiden- placitum tenere, aut parefredos sumere sibi, sine
dos eOncéssimus,ea videlicet raiione.ut prsediciifra^ permissu abbalis vel voluniate, eadem et nos ipsi
1res libérant inde polestalem habeant: lenendi, in abbali firmando corroboramus, bannique nostri im-
niélius commuiandi, vel quidquid ad comrauneriiB 3 posilione ne deinceps quisquam hsec audeat infrin-
illorum ulilifalém- voluerint faeiendi. Et: ut ha?c gere vigoramus, el quidquid sane acquisivil aul
nostra regalis confirmatio sive iraditio slabilis et acquisitum reperil in quibuslibet rébus ecclesia?»
inconvulsa omni permaneat lempore,. hanc charlam roboratur nostra?auclorilaiis rate prsecepliqhe, ha«-
inde conscribi, manuque propria corroborantes,- bens immunitatemab omni advocaioruminfesiatione.
sigilli noslri impressionejussimus insigniri.- Et quoniam-monaéhis allerius coenohii,idest* Mal»
Signum domni Heinrici quarli régis: (L. M.) mundariij sancita anliquorum regum vel imperato-
Sigehardus cancellarius vice Sigéfridi archican- rum non suffeceruni,et sub duobus abbàtibus rescin-
c'cllarii recognovi. dère eadem monasleria laboraverunt,: quod atem-
Data Xm liai. Augusli. . . poribus sancli Remagli- adhuc mariet inconvuisum,
IV. propier ha?e, inquam, ut ne qua deinceps inter eos
DipiomaHenrici IV'régis Romanorumpromonasterié conlrôversia fiât, quod everiisse temporibus"domni
Slabulensï.—Confirmai antiquorum regum privi- i.nperaloris Ottonis secundi.constat; slatuimus,-se-
légia, adve-catorumoppressionesvelal, jubelque ul cundum edicium noslrum, ut sub unius-abbalis re-
duobus monasteriis, Slabulensï et Mdlmund'ario,
unicùssil abbas. gîmine, sicut jugiter permansit, utnimque sil sub-
. ' ( jeetara coenobium..Et ut hsec-nostra? concessionis
C
(Anno*065'J:
[MARTENË, Ampl. Collect.\X;1Q.Y ac confirmationis de omnibus his plénior habéatur
Iri nomine sanctse et individusé'Trinilalis, HEINKI- auctorilas,. manu propria hoc pra?cëplum suliler
• eus, divina favenie clementia; rex. firinavimus;. sigillique noslri impressione irisigniri
Subiimitas regalis prudëntiâ?' Déo servienlium jussimus.! .
pà'c'iac quieli omriimodis débet prospicere. Unde Signum'.domni-Heinriciquarli rîegisi
comperiat omnium fidelium nostrorum lam fuluro- Sigehardus cancellarius vice Sigéfridi archïcancel-
rura quant proesenlium induslria, quodi moïtasterii larii recognovi.• .
Staburii'sub nosira"diiione sitl providënlës utilitaii, Data anno Dominica? Incarnaiionis 1115, indi-
iil obtinenie apud noslram celsitudinem abbalis ctione nt„ anno auteriï ordiriatioriis Heinrici quarli
cjusderii loci, scilicet' Tlieoderici, reverenlia, pe- xu,. regni vero norio.
tente epdëm abbale juxta anliquorum regum Sigi- Aclum Treviris in Dei-nominé féliciter. Amen.
berli, Hilderlci, Clodovei, Dagoberliyqui constru- V. - '• -
clores fuerunt proefati lbci, nec non'el imperalo- Privilégiantpro Ecclesia Ôsnabrugensi, '
ruin Caroli, Ludovici, OllÔllumIrium, Heinrici, sed D | "(Amiold78.f
el serenlssiriia?m'eraorià?Chuonradi imperatoris avi [ERÏÏ*RD, Cod, dipî. Westph.eiass. Henselëri.]
noslri, nec non genitoris nostri pia? memoria?Hein- Iri nomine sanctse et individua?Trïhîtàtis; HEIN-
rici imperaloris' Augusli sancita appendenlium vel RICOS, divina faVentedèmeritia,'réx.
iraditârum rérùni illi ecclesia?, a' tempéré sancli Jiisiitia-est quâ surite' cui'que jus-tribuimusi qria-
Remagli per sucéédentia' lémpora; ratant proeeé- via'sï iricesserimris viarit regiam sub duce magno
piiohem firmavimus" regali auctoritaté nosira. Est Jesù in lerrampromissionis ingredimur; Al si forte
1
igitur noslra dignatione' sancîtunt riv, quidquid pra?- fragHiiate humana redis gressibus aliquando exor-
decéssôrum suorum lemporibus illi loco fuit iradi- bitaverimus, legibus ecclesiastieis salub'riler admo-
taiit aut condorialrim, sëu quod' prsedécëssbrbsuo neraur; ut ad viam révertamurjustilia?; emehdemûs
abbali, Videlicet'Poppbrii, iriiperalbr Heinricus ob in nielïlisquod'për negligenliam auf malitiosèpeccai
stisc ariimsé mérçédem'de' Hâsbanib reddidit bené- vimus; Quam ob rem in omrié tempus notam-ésse
ficiuiii, sivë qribd a diva? memoria?ato nosiro ipsi volumus, quatinus fidelis nosler Benno secundus;
fuît réstiluluni a comité' Ilerinianno, ex Iiaérede venerabilis sancise Osnebruggensis EcClésiàeepiseb-
nibrtub, per aliqttania tfeiiijfôi-ainjuste détenliiiii, pus, nostra?"celsitudînisclehienliam adiit, cb'ep'iscb-
1145 HENR1CUSIYIMP. 41-4G
porum suorum frequenliaslipalus; ac veterem superrjînjuslum pulanles sequitaiem pegligere et- justili*
Ecclesia?:sua?decimis querimoniam lacrymabiiler diu.liusobnili, pelitioni fidelium noslrorum et consi-
in aures nostras effudit. Idem vero cuin per omnem1 liis acquievimus.Proinde auclorilaté hujus prsecepli
vilam suant: a- nbbis oplime meruisset, tum ea des nostri slaluenies stelujmus, ul ea?demdecima?ad
causa digniorerat audiri quod in omnibus necessila- doininium episcopi ejusque dispos!lioneni,uli Caro-
libus nostris fideliier nbbis et irremotus cornesad- lus inslituit, reverlantur. Neque sit advoeatusaliquis
ha?sit..TaIisautemejusdemfidelisnoslriproclamalio( aut alia major vel minor persona, qui episcoposejuss
fuit quod anlecessor nosler vir diva? et 1imperial'si, dem civil; lis hac in re amplius inquietare audeal,
memoria?Carolus;ecclesiam sibi commissama pri- sed episcopi easdem décimas quielo ordine et pace
mis-fundamcniis cffndideratel décimas in episcopio, perpétua teneant, possideant, disponant, ea spe el in
circumqûaqueterminâtes eidem ecclesia?:in dolent, divina?pielatis confidenlia, ul hsec decimarum juste
contalerat, eo quod in praîdiisaut regalîbus reddili- reslitulio animabus parentum noslrorum, id esl avi,
bus donaria ad riianus in primiliis fidei et novella?|; avise, matrisque noslrseimperalricis A. el chari pa-
planlalionis lempore illis iri partibus nulla habébal. lris noslri IL. imperaloris Augusli, fiai peccaioruia
Quas donalionesjuste a prsefaloprincipe eidem ec- remissioel negligentia?quam ipse in"hac causa com-
clesia?dates -et manuscripto regio sub impressione, B misitapud Deum fiât oblivio, et ut in singulis diebus
annuii ex more confirmaïas, ad multum tempus aie- et in aiiniversai'io eorum qui in bello contra Saxo-
bal ecclesia?mansisse, usque dum bellicis perturb.a- nes corruerunl ibidem memoria fiai el spécialisora-
t;oiiibus pars earumdemdecimarum sub Ludovico tio anima?Sigfridî, in eodem bello oëcisi, ordinetur
s:cundb per manus Gopponis-ab éadem scîndeielu-r. et fiai; ila ul sibi quolldie spécialis missa el omni
Ea "de causa cum per episcopos ejnsdem eivilalis III feria' communiler a fratribus in choro una missa
iiclio et discussioin audientia principum alque an- pro omnibus, inlerfeclis noslris et omnibusfidelibus
tecessoruninoslrorum regum et imperatorumssepius decanletur, et ad cursus hoTarum ps. 1. Preberida
liaherelur, dijudicâla est juslior pars episcoporum, quoque detur ei clerico, qui ha?cquse Sigfii.lo de-
injuslior adversariorum^ Equideraprsefatus Coppo bent diligenter observet. Convenimus eliam cum
priraus usurpator earumdem decimarum cum lotunr episcopocollaudàtionecleriçorum suorum pro saluie
occasionebellorum injuste dominaliohe,suosin:usus' corporis et anima? nostra? omni hebdomada xxx
raperet, parlent" Warinofratri suo germano Cor- missa? pro vivis et détendis ibidem detanierilur.
bdensi abbali, parlem: abbalissa? Adela? Herefur- Posl obitum aulem noslrum specialiter pro anims;
riensigermanse.suaeconcessit. Ilaque Jepiscopicau- nostra) et parenlum noslrorum remedio missa?el lo-
sam hanc in curia agenles manifestis comprobatio- " lident psalieria ibidem décanienlurnunc et in oinne
n'bus evicerunt -décimasad sese légitima donalione tempus futurum. Talia enim optantes credimus apud.
rediredéberd Yenlilata est res in conciliisquatuor, misericordem Deum et nostram deleri riegligeiitiarii
primo Roma?sub papa Stephano, secundo Triburise, et anleeessorum delicla redirai, qui hac in causa
subArnolfo imperatere, tertio Bunnse,quarto Inge- negligenter el maliliose egerunt. Et ut hujus prajee-
linheira. Ut in omnibus possessio-decimarum com- pti noslri aucloritas omni a?vo inaneal slabilis et
inuni senteniia episcopis adjudicaretur. In ullimo inconvulsa, charlam banc scribi proecepimuset manu
etiam proesehiibusfere omnibus Teutonicarum par- ( noslra, ul est corisuetudo regum et iinperaioruin,
lium episcopis, medianlibus legatis Romanis, sub corroboravimusel sigillé nosiro signari jussimus.
Joanne papa, cum xxx librarum auri coropositione Signum domni Heinrici régis quarli inviciissimi.
i«slitueretur. Verum ut semper dominalur iniquiias- (L. M.)
injuslis, res siiperius emendala et correcte rursus Gebeliardus?" cancellarius vice Sigéfridi archiepi-
corrupla est. Hujuscemodivero causant cum fidelis scopi recognovit.
nosler praefalusOsnebruggensisEcclesia? episcopus Dala vi Kal. Febr., indid. 11,anno Dominica?In-
ad aures nostras sa?piusreferret atque emendari el j. carnalionis 1078; anno aulem regni domni Heinrici
corrigi postularel, noSj et a?talis imbecillitete de- régis quarli xxm.
lénli et adversariorum ejus precibus exorali, mulio Aclum Moguntiseféliciter. Amen.
lempore facere negleximus. Tandemassiduis ejus et YI.
coepiscoporumsuorum jus. suum agnoscentium ad- Privilegiumpro EcclesiaOsnabrugensi.
nionilionibus devicii, locum et diem statuimus, ad (Anno 1079.)
qi.iémepiscopus et adversarii ejus cum manuscri- [ERHARD, Cod. diplom.Westph., e mss. Henseleri.]
piis ulrinque venirenl. Aderant xx aut plures epi- In nomine sanctseet individua?Trinilalis, HEINRI-
scopi, tum principes regni atque aliorum fidelium CUS,divina favenie clementia, rex.
noslrorum numerosa multiludo. Lecia sunt in auri- Si querimonias sacerdotum, quas nobis deneces-
bus omnium-amboi'umchirographa, dicte alque acte sitalibus Ëcclesiarum sibi commissarumobiuleruni,
sunt diligentiusomnia. Acclamalumest ab-omnibus alienterimus, el jnsiiliam misericorditer illis impen-'
justes esse partes episcopi, adversariorum injustes, dendoad finent perduxerimus, prsesentis scilicet et
alque ut eidem"episcoposua?queEcclesia? justiliam seternse felicilatis prsemia exinde mercari liquide
faceremussludiosiusomnes inslabant. Quam ob rem confidimus. Ideirco notum esse volumus omnibus
V,m MONUM.DIPLOM. 1148.
saiiciie Dei Ecclesia?noslrisque fidelibus, prsèsenli- A abbalissa i. propier hoc solum quod ibi videbalur fiai- ;
bus scilicet él'fuluris, qualiler'fidelis nosler' Os- lium I aliquid quo innili possent non habentibus epi-
neiiiïruggëiisisepiscopus secundus Benno, in iiosiro ' sscopus plurimorunl;anleeessorum noslrorum regum :
s r'viiiô' ioiigo lempore •dévotissiniiis, serënitàlis : et ( iinperâiorurii, scilicet Arrioîfi filiique ejus-.-L«.du-
noslrse;'clëin'énPia'iri adiit,' Apbstoli prse'ceplurit se- ivici, Heinrici -primi; trium: Oltennm chartes, ipso-
quens, arguéiido, i^vcrepâridb,'obsécrarido <el juv'én- ' "ru-m.
i maiiibus rbboralas et sigillis assighatas,:eccle* *-
'
lutein hostràm incùsàridb, querimoniàm faciens.se ' sise s sua? easdem décimas slàbilierites prà?séritàvtt :
:
suOsqueànlécéssores rio'si'ror'umàritécèssorum; sëili- ' 1legendâs. Tbi vero ulrorumque senteiltiis audilis et :
cel avi noslri KÎiunradiet chari palris noslri bona? subliiitèr i dijudicâlis, archiepiscopi, episcopi cum ?
iiieinô"ria?iIéinriclimperaioruin,fbrsitariin hac causa omni i clero, duces et Comités,etiam ipsis priés fa-
'
ignoranlér dèlinquënliumtempbribus*,mùlias-înjurias. •veiitcs, peiiiionibus episcopiëonséntire deberejusli- >,
et varias oppressiones'de polentibus illius"régionis, lia i exigenie'unanimi-concordia bmnés affirmabant.-,
maxime 'âuierii'â.Corbeiénsè abbatè et HërifufdenSè 1Promisit etiam ;nobis ' pra?fatus episcopus,. de.cano:
abbalissa illoruniquè faulpribus; ht deçiriiariim"dire- icseterisqueejusdem Ecclesia)clericis astipulantibusj
ptione, ad suant Ecclésiariidébile'përtiriënimrii,jam i
dum locus maneret inieger el indestrucius,-pro vite
'
diu niisçràbifiter sùslinuisse. Cujus prbclamaiiom, noslra " i siatuquè regiii durit viveremus; post bbitum
quanivis'sïëpiiisiterala?',diu'lius quarii félicius asseil- :auléiffpro.noslriétcharipalrisnostrijHeinrieiimpéra-,
lire reriuéitles, èételisférierilale'ac quorrimdani con- ' loris Atigristi,matrisquë noslrspAgnetisimpératricis,
siliarioruni noslro'ruinl'unetemporisjuvériiuti nostra? ' ;avi, avià?queanimarum remedio, xxx missaslotidem- :
'
provideriliurir dissuasibné ad boéc dëtërnimaiida ique psalteria jïer singulas'hebomadas ibidem deVote
variis bccâsidnibù's prsefixis nos ëxcusavimuë. Sed decaniaiietadbraries
< cursusihorarumpsalraum unum. ;
tandem?crebris et ihfiniiis èiiam pro Chrislianiiatis ' S Insuper sialuluin ëstulin sevumoiiiriilériia feria com-
miséi'abili?defecliiquérimbniis et mulibrunt cle'rico- muniierafratribusin«choro pro aiiimaSigéfridi chari ;
rum etTufëôr'um jus's-uriiir agrioscëiuiuni:rogatu et servienlis : noslri coeierorumquequi-:pvo npslrp.ho-.-.,
coiisilio dévicii Wôrniaciaiii eidém episcoposuisque nore dèfendeiidoin publico bello corruerunl, spéeia-r-
adversariîs', ubi principibus nostris pro Csëiéris.rëgiii lis missa' décaiiletar.- QuaprbpteriDomininoslriJésu
negpiijs conyënîi'ë slàtatani est, rit et ipsi vèiiireiit Chrisli et "beali Pelri priricipis aposloloruat -et pre-
prsécépiirius.Ibi vero x episcopis,'x àbbalibùs cà?ie-??'; liosiséimoi'umraartyrum Crispïni et Crispiniairj, nec,
risque" qùariiplu'rimîs clericis aé' l'aicis'praîseiiiibus noii pro verieràtibne Caroli imperaloris Augusli ii
ulriusque partis scripte episcopuset sui aflveis'.iriiin i> ^' nïagni et -pacifici -et ejusdem ecclesia? fundatoris.,
niediuni-'p.-bferëbant."Ep'iscépivérô,' éériptis -leclïs dévolissimi et 1caûerorum anleeessorum : rioslrorujit<:
el intëllcctis, Osiiébfuggen'séhi''ecclesiam, Adiiani eamdem'écclesianvsuis sci'iptis:ei'proeéeplisroboran, :
'
papa? consilio,et consensu a' nia'gnoel Illuslri viro lium; née rioriavipairisque nostMatque-nostra cse-
Carbio.primi lus in.,pVovincia''Wéslfalàfuridàlarii,et: léroruriiquë-vidèlicel régiirii qui in eamdem.Eccle-
a venerabili Egllfrido Lèbdicënsi episcopo.cbii'sëera- siam jûslilirinï sibi denegando peccaverurit-aniina-
lam, et quia sibi tùnc temporis prbediâvel alia iri illa ; rlira remedio et liberatibiie, et'-ejusdem tepiscopi,
régioiie non erant dùiiariaj Uri'dëépiscopiis vel cie- ' ' sëduïà éidiuiiirna proCiamaiïo.ne;nostra?immunilalis,
rici ibi Deo militantes saslënlaren'.ur, decimis cun- *et lîbertatis prsecéptuni super eisdem decimis.epi-
'
ctei'ii'm'"iiifia ïerriiinos ejusdem episcopatiis degén- scopbsuiëqûe Ecélesia?stabîliendis fieri decrëyiinus.
ti'umet rioviiera'd Chrislianitatèni éouvcrsorum'coii- Praicipienles ergo jubériius ut siciil reliquscin régno.
secratipnisejus,die,dolalam, ei.posea nu aposioli- nôslro saiiclx Dei*cclesia?,ab anteGessoiiumnostio-
coruin virorum p'rivileglis,scilicet Leonis, Fascbalis rum rëguui el-imperalbrum prseceplis et scriptis
Eugenii et Gregorii, stabililam esse, et ôninem lié-'' stabililsé cénsislunt, ila et hsec Osnebr. Ecclesia.
milieu) eisdem,privilëgii'saiiié nos releclis,; qui iiaec per hoc noslrum praîceptarii, Domino opitalanie,
saucltà aliquo iriodb irrilàvérit, âiiàiheriiafizatam! D:slabilitaconsistât?Concëdiriiuséliara"eideni;êpiscopo;
0
consiare, absque ulla ambiguiiale didicimus. Ex .ab-• et ' licenliam damus, imo; prsecipimus, seçiindum
balis. aulem scripiù quod allulit rëgâli aûCtorilàle: Câroli instituiiohem decinias curictorum.infra sui
confirmalo juniorem Ludovieum quamdam cellami episcopatus îerminos îtabilaritiu'ni-,quibus jam diu.
Corbeiensi ecclesise,nomine Meppiâm, Hérifurdensii iiijiislecaruif; in suam episeopalem polestalem reci-
auleni ecclesiam, nomine Brinede, cum decimissibii père, neniiné Conlradicenle. Sed liceat prsefatoepi-.
perlinenlibus?in epis'eppaiu Osnebr cbiicéssi'ssé'm- - scopo easdem décimas cseleràsque res sua? Ecclesise
lelléxiriius.Ad'Baie iufriiigeiulâ et adnibilarida ejus-- quas modo possidel vel-deinceps acquisieril qiiiélo
dem juniorisXud'bvici'chariarii ipsius propria manui brdine possidere, suasqué Ecélesias,. siéuti csetero-
roboraiani et sigillé cjiis"assignalàm episéo'pus ini rum jus est episcoporum,corrigere et earum causas
p'ahintproferebàl, in qua idem.Ludbvîcusavi pa[ris-- absque ulla cbhtràdiciibne disponere. Sicque firmi-
que sui slaluia super éisdeni decimis prbefala?Osna-- ter siàbililum est ul cuncti ejus successores ha?c
bruggeiisi ecclesia?stabilivii et in eàruriidëm deci-- eadem a nobis sàncità pari modo sorlianiur. El ;ut. ;
niaruni iràdilioiiibùs quidqiiàm derogassé, ul abba--; Iwecaucloritas noslra firmiorerii in Dei nomine-ha-
tis scripta ieferuiit, ilencgàvi't. Àbbate autem ett beat slabilitatem, manu noslra propria ulsiibtus
114S-' • HENRICUSIV IMP. 3150.
videiur hanc charlam roboranles sigillo nosiro jus- A.neiiarum, quas in nostro advenlu.in regiîsmItalie
simus assignari. cum Sacenses una causa, .quia episcopus.Paduse
Signum domni régis Heinrici quarli inviciissimi, est CornesSaceiisis, et praeceploPatris nostri,dicunt
Se, tiobiS; debere. : Hsecomnia: per. banc noslripras-r,
Gebehardus cancellarius vice Sigéfridi ardiicai:- cepli paginaiii-corroboramus'atque-ficmamus;tîrnti,- ,
cellarii recogiiovi. : 1er
,:; prseçipieniés,, ut deinceps niilbis princepSj nukv
Data ni Kal. April^ indict. n, anno Dominica?, lus judex publicus, nullus dus,-nuira alia judiciaria
Incarnât. 10,79; anno aulem regni domni régis potestas aivt.cbnies,vél missi :dominiCi,nullariiagua ;
Heinripiqparti xxiii. _. . :: ". '.-'?"" yel pai'và, pëi;soiia?hpé nésItrttmproecepiùm.irifrin-'.
Àctuni Ralispona) in Del nomine féliciter. Amen. gère prsesumat. Si qua vero persona magna vel ?
.....';. --.. . : «VIL : ;'".,'\, . -.-'-.-;,:-:;'-:. paryaf hujus -npslrivproeceptivinstilulavel concessa;
Confihnatioprivilegiorùmeijurmm episcopo <Palàvi- in .aliquo infringere, v seu personis aut.bonispra)no- -,
no,,ejùsque Ecclesioefaçla ab -HenricaIV rege, ininati: episcopii;; sive pra?diclo.-'episcoposuisque
. (Anno,1079.), ',?,. successoribus aliquant ymt intalérit; Cbraponetcen-,'
[MmA.TOKtyyAntig. liai., II,.75.].-, tum libras auri, ni.ediëiàlem.;caiiierïënosifse, me-
In nominesancla?et individua?TrinjtatiS,, IiENRi-B-didaleni pra?dicib.episcQpp,elc.?? >"? • '.,.-•. : ,; ,.
cus, djviite:favenie.clenienlia, rex- ,..:,... v--:-, Signumdomni.Renriçi,re,gisquarli.invictissiinii-..-,
Quoniamregia?yel imperatoria?dignitatis-ofliçiinii : Biircbardus ..caiiceHarius• vice S... arclijcaiiGel-
esse constat; ut ecclesise,I)ep;etsanclis dicatse, ob Jaril recognovi. ?:': >". •--. "''' i"- c :
divinf "é'iiïiusaugriieritum, nqyis.semperprivllégiis Datax?Kalëi.id.Augus,U, indiçl. ii,:arino Dominica?•
conlra'primes irifesianllum incursiones munianiur, Incarnalîqnis 1079, arino; aulem r-egnidomni régis
ideirco nolum esse ,yolumus,omnibiis.fidelibusno-, Henrici quarli XXIII. ;... ..,',•? i >?:.:,'. -, '.?. :?,;;,'
slris,rtem;ipra?senlibus quam futuris, qualiler .vir. -Acluni-Ralispoiisein Dei nomine-,féliciter.,Amen.
venerabilis D, PaduanseJEceiesia?episcopus seieiii- -;-.<:>.; .'-.-,:.::^,.", yill; ': <~:'^?:-^?:-'?:-" •-
laiis riostrse.clenientiamadiens postulavil, ut eidem Henrici IV Germaniw 'ac'Italie régis privitegiujni"
ecclesia?"sibi cpramissae,in honore Sancise Dei ge- .Pelro abbali AçoncessUmpro. .vionasleri.o' '' St^tcli
nilricis Maria?çoristrucla?, immuniiaiis et,libériatis -' Éugelin in comilatu<Senensi. ,
" -.;,? .''' ?
prseceplumfieri,decerrieremus,.perquod res et pro-.. - ' '.' '.- (Arino'tOSlj)' '-. ;
prietales, qua? suo épisçopi'o,subdl videnlur, vel > .; .. ,[Muii\TORi,Antig'..Ilal.,\\;.i31.}.:.- /.
sub'di.jure.-,debenlur, firmius et.pleuîus habere va- In nomine sancise et iridividuae!Trini?ialis,,HkiN-'
luisset, Cujus peiiiioni ob .aniore.mDominiriosiri J-uicus, diy'inafavenie clementia,.quartus rex. Quid-
Jesu Clirigtiassensum prxbënles, ila fieri decrevi- quid sanclis locis. religipsisque viris: inibi Deo sau-,
mus,' et hoc prceeepfam inde conseribi jussimus, ciisque ejus farauiantib.us,'.pr.Q:more,,et tradi.iipne
firmliër prècipiéiites, ut pra?sulis.jam tlielï. sedes antece.ssprum nostrérum, firmanda coneesseriinus,,
sancta? perpeiuo, per hoc-'noslrumpneceplurii, Deo ad scterna?relribulionis beatiiudinein .nobis,prove-
opilulantë, constat firmiter siabilila. Confirmanius nire spëramus, Igitar.om.nium.sanctseDei Ecclesia?,,
eliam per hanc,nostri prsecepli paginam et .firmiter nosirorumque fidelium, prxserilium.scilicet.ac fulu-
corroborâmus omnia prsecepte et mundiburdia im- rorum, eomperialsolerliaqualilerabbasPetrus cum,
peralbriim sive regum,. qua?eadem ecclesia habere monacbis in coenobio:Sancli ijugénii, quod est si-,
vidètur. Slabiliriius eliam per hoc prseceplumquid- tum in comilatu Senensi, .pomlne;Pilosianus. , . .
quid ëàdcrit ecclesia habere videiur, vel quidquid . . , nobis iridicavil,jqiio.dfaînis ac niiditatis iridi-\
ei-jùrç liauére?'.dejjçtur- Noniinatim flumen, cmod genlia ibidem Deo servire non ppssent, eo quod
vocater Rélrone?à vado Sjlicîs,usque, ad locum quod crirtes,-térrasque, qiias an.tecessbres,riosiriad?sunt-
intràt iri --Ûu'm'ën, quod vocalur Brenia, inde usque piumeorum coniùleraiit, prayï. boulinesabsiulissènl.
ad fossani, qua?vocalur Baiba, et tassant eum flunîi- -j,Nps ..-..... . ., in noslram deveiiiant dpminatio,nem
ne, qua? est: à capella Sancli Miçhaeïis?usque ad "açproprietateni res et proedia,qusea pra?cessoribus '
porium de. Pôrile de Fçssuhiba,; iia.ul nulli liceat noslris ibidem çollata, sunt çonfirmata et:cprr.obo-.
moleri'dihuirisedificare ïri praèdiçtisaquis et prènér rata, confirmare et.corrobprare staluimus, ea vide-
minatjs locis, yel clusani,svelpiscariani,.vel aliquod licet ratione ut cum omni quiele et irahquillilaie
sedifiçium,vel pbsiacul.uni,fâçère sine liçeniia ejus- teneant, firmissimepossideânt absque ulla çontra-
dem episcopi, vel .sucçéssorum suorum a parte, dicliôrie persona?, hoc est ecclesiamSanÇii. P?etri,
prsediciiepisçop.ii.îôminalimquoqu.e Ladrum.cum, qua?dicilur Campus, cum?omnibus appendiciis suis
praiis et. omnibus .adjaceniiis suis, et?pqnlenir.qui, et curie de Uniione,.ecclesiam Saiiçti Savini cum
dicitur Yicentinus, cum arcubus, et molendinis corlieellain Ândrîna éliit Cilinélla et in Yagina.et
omnibus, qua?:habere videtur proediçtumepiscqpium, iri Poagia, ecclesiam Sancli Pelri in iArganellocum
vel quse ei jurevdebenlur, Nonimatira quoque ripa- appendiciis suis in Tudina, in Grigi, ecclesiam,San-
liciini, teloneum, portas, nierca.la omnia prsediela. Cti Michaelisiri Veronulla, cura .perlinenliisparum,
in omnibus qusecurique in linibus Paduse continen- \ ,etin Sicali, ecciesiam. Sancise Gsecilisein Meudina,
lur, Nominaiini insuper septem libras monela?Ver . ecclesiam Sancli Angeli in Luciimla, in "Cerliùaet/
luYI MONUM.D'.PLOM. 115Ï
in Calcina, cl curt'é Yescona, in Tavcnia, et in Ar- A et i firmiler staluiiniis, qrierîiquain liominum nisi
biola, ecclesiam Sancla? Agnelis; ecclésiairi Saucti corarauni< consensu eorum, nec rasa*:appréhe'ndérë,
'
Pétri in Monte Sinderi, el eurte délie Sline, cum nec i dissipare, nec sîgiîiaré infra. civitatem Pisa?,
ipso caslello, ecclesiam Sancli Ànaslasii in Iiariia- ineque-inhurgis, si foras eivilalis ipsi habueririténi-
ria, cl ourle qua? esl in plèbe de SariclôPelro irii ment i a, nec muros suprascripta? civilalfc deslniërë, ,
Valle, ecclesiam Sancli Arigeli,quseesl in Yajanb, riec i oplalecare, neque suprascriptahi'civitalem igné
ecclesiam Sancli Angéli in Cerlauo, ecclesiami < creraare, nec foderaré jiibebiiims.Et si pfferisiorierii.
i
Sancli Pétri in Barunlulo, cuniipso Pojorin Cerial- niiserim'us aliquant super'âliqriëmhonVinem.Sivéde
-
ta, ecclesiamSancli Paul! in burgo de Sena, eccle-'• terra, sive de aliquo criniine, ciîm'dùbdééim[sa'cra-
siairi Sancli Miniaiî, ecclesiam SanCli Aiigeli, etL Hienlalibusabsquepugna,exceptedévila,auimoribu's,
medielalem ecclesise Sancli Romuli cumomnibuss aul honore nosiro, si apprbbare volueril ille, quibus
perlinenliis el usibus earum, et locum Sancli Augu- consiliumcumeo invenerii. Nec bannuro lollemus,
stin!, in quo caslrum aîdificaium esl, el terra déS nisi per légem. Nec'bbnio capielur a nobis de su-
Cursiniano, et duos mansos in Campriano, et eccle- prascripta civilale vél burgis, nisi per legem facere
siam Sancli Pauli in caslello de Origia cura suis> probibuerit, el albdium iri civilale'-vél foris non
perlinenliis, el ecclesiam Sancli Engenii eum suiss C B habuerit. Née llôiriinibû'sprseparalis ad navigandumi
appendiciis in Poliano, et terrant in Saiurniaho, ett iler prohibemus, nisi sfudiose hoc féceriiil propter
curlem de Serdille, parlemque caslellide Barculà,, qiierinioniamde éis faciam. El si culpaveririiûs ali-
cl parlem de caslello Leciiiiano, nec non partes5 quem eorum; qui bb lioc se proepararët, ui jusiitiam
ecclesiarum et lerra?, et terliam- parlent ecclesia? ? pbssil evitarë, pérriiitténiuscum sacramenlo suo se-
Sancli Pelri in Malenino, ac duas partes ecclesia? î defendere. Et si aliquis' eorUmiri iiïiiére f'uérit. mu-
Sancta? Maria?in Malenina cura suis pertineiuiis. liëréni ejus in dîslriCliohéiriri'oii mitferiius. Et de
Insuper concedimus illis, et omnino arinuimusutt lénimenlo, quod aliquis leriueril per beneficium,,
monaslerii suprascripli incola?decimalionesde man- quod a riobis len'uerit",eum non disve'stiëiimsnisi
sis, lerris, vineis, elde omnibus rébus ad praedicium t per legem. El corisùeludines,quas habent dé Mari,,
monaslerium perlinenlibus; sicul haclenus preede- - sic eis observabinius',sicrit illorum' est corisuëtudo.
cessorcs eorum Prsecessoribiisnoslriss Et ïllum, super quém' rëclamalio Vénerit de ter.ra,
imperaioribus usi sunt habere, per hune noslrse 6 si guarenlém habere po'tUèril, vel possesslonetii-
auclorilaiis proeccptumdeinceps habeanl, et quiètee jrirare vbluerit, per prigiiam faligari non sineinus.
possideant. Jubemus eliam firmiler, ut hsecnoslraa Et horaînibusde alia civilale, àut de alio câslëlio,
confirmàlio in fulurum slabilis el inconvulsaper-- veidé alia villa, vél dé alio sigrioratico, legem non
maneal.Et uinullus episcopus,dux, marchio, comës, ., faciémtisde Pisariis hominibus, nisi illi dé supra-
vicecomes, iiulla'quemagna vél parva persona illoss scripli'slocis, vél éorum seriîorés, qui offensionem
prsedicloscoehobilasinquieiare, moléstare,vél ullam n fecérinl, légëin faciant prius. Pisanis hominibus.
injuriant de proeiibminalis rébus injuste injuriam n Fodruin de castellis Pisani comilalus non lollemus,
inferre prseSuinal.Si qnis vero hoc' noslrseauclo- i- nisi quoiiiodbfuit cbnsuëiudo lempore Ugbnis màr-
rilaiis prsecepiumviolare lenlaverit, sciât se corii-i- cliioriiS.Hominibus;in villis habilanlibus de eorum
posilurura auri optinii' cëntam libras, médielatehi ri cômitaïu'fodruninori tallëiiiusi,Nec aliqûa'mconsue-
nostra?camene, medieiatèm abbali el fratribus ejus. i. ludiiiemsupèrlmpohëmûs", n:.siqua.ttam1resmelibrcs
El ul verius credalur, diligehliusqrieab omnibus is hohiines ppi(sic) seniorès per villam et caslellajura-
observeiur, inattu propriâ robbraniès, sigillonosiroù veriiit, qiiod eorurii consuetudofuit lempore supra-
jussimusinsigniri; script! Ugbnis. Qui si juràrë noluerint, jur-âre
Signum domlli Heinrici quarli régis invictissimi. conslringëmris. Caslaldibnem,vël aliquem riostrum
Burélîardusepiscopuset cancellarius recogiiovi. missum in' sriprascripfa civilale vel comilaiu eorum,
AnnoDominica?Incarnaiionis millesiriiooCtagesî- i- prj ad placitum fa'ciendririiéis"superesse non' sinemusde-
rrioprimb, indictione iv, secundoNonas Junii, anno o ' alio comilatu. Piiëllis, nec vidiiis mariium inlerdi-
aillent do'mniHeinrici xxvu, règiii Veroxxvl cëmris"iri coriiitaluPisano.'Née pretirim inde invite
Aclum Roma?in Chrisli nomine féliciter. Amen. n: lollemus, née"iriyitéalicui'conjugabimus.Mercalum.
IX. i... calciam iri villis comilatus eorum fiéri non sine-
Concordiainler HenricumIV re'gem,el populum Pi- ï_ mus, nisi se'cdridiimconsueludinem temporum Ugo-
sanum, tibi pàcia inler eos iiiiidrécensèhtur. nis, sacrainérilis,sicut suprâdiclum est, diffiniteriù
(Aniio'1081.) Albergariam'inproprietâle àlicûju'sabsque voluntelë-
[MURATORI, Anliq. Ital., V. 19.] illiùs, cujus propriëî'asest', non fâciémus.In sripra-
is, scripla civilatë, vël prope ëàrit usque ad médium
In noiriinesanctseelindividusetrinilalis, HËiîRiCus,
divina favenie clentôritiâ,rex. milliariuri),terrés, qua? fuèrepasëua- vél pàludës,
ris silas antepraedia illorum, vëi ecclesiarum, elcom-
Notant s'il omnibus Chrisli fidelibus, tarit fuluris
mi riuinia pascua, non tamen occ'asibnëpâscûinrioccu-
quam pràîseiilibus,qualiler"nos consilio noslrorrini
is, pata, éis non -iollemus, née laborare facienius;;et
principurit, fidelibus nostris [Pisanseurbis civibus,
quod logavérunl coiicessinius. Siquidem aninuiriùs ùs per eoslaborare non cohtendëmùs, vëi "perriôs.aîï-
.1153 HENRICUSIV IMP. MM
quis; usqi.iead.illos fines, quos laudaverini hommes,A silum esl, et in coniitalu Sabinensi constructuni in
ab eis elecii.ad hoc officium, qui jurejurando affir- loco qui dicilur Aculianus, nostram adiens prâcsen-
ment-sebona fide a?stimataros .etteriiiinaturos illas liam.oslendii nobis noslrorum ajilecessoruin,regum,
terras qua? fuere pascua vel paludes, el illas de- vel imperaioruni prsecepta eidem monaslerio facla,
monstraturos, quod erant pascua, qua? ad .eulluram aureis sigillis bullala scilicel Caroli imperaloris
debeanl reman.ere,Elnullo amore velodio propterea Ludovici, el Lolharii, nec noncl Ludovici, alterius,
missuros illos, si nolueriiit, ad sacramenta dislrin- in quibus coiuinebatur, quomodo ipsi, el aiiteces-
gemus. Et quod ipsi laudaverint esse, in alium sla- sbres eorum Liulprandus .scilicel ac Raihgisius,
tum transmutare per bonarn fidem prohibebimus. Haislulphus, Desiderius, Longobardorurit reges,
,Qui'-sidiseprdaverint in eligendis praîdiclis homini- jiec non el imperalorum parenluiriiînoslroium,scili-
bus, non eligemus, et juiare dislringenius. Jn Roma, cel Chuonradi avi noslri, et bona?memoria?palris
et ab ipsa Roma usque Papiani nullum ripaticum jiosli'i.'Jléinrici prsedielum monaslerium, propier
dabunlin eis mercaliset locis, Ubi ipsi solili sunt divirium ainorem, et revercnliani sancise Dei geni-
.ire per suos,,aut se jam ad mercandum iyisse pos- lricis semper virginis Maria?domina?nostra), sub sua
sunt raiione probare. Et illi negociaiores,• qui ad semper tuition e tenuissent.Ob firmitalem tamen rei
Pisam ire vpluerint, non prqliibebuniur. Nec mar- B poslulavilprsedictusabbas ul eprumdemimperalorum
chionem aliquem in Tusçia millemus sine lauda- prseceptanoslra autorilate eonfirmaremus, el imro -
lione hominum duodeeim eleelprunt in colloquio nilatis prseceptumsuo monaslerio dare jriberemus.
facto spnanlibus campanis. A fauce Arni usque ad Nos vero ejus justis poslulalionibusassenlienles,
Ripallam.eos eunles et reverlenles per Arnura pra?- conûrriiamus eidem monaslerio quidquid fuluris
dari, aut assallum facere non perniUiemus, nisi for- lemporibus per instrumenta charlàrum vindicare
iasse per méritant. Aldiuni, quod esl in ripa Arni ex côntigerit, proul'jusie et legaliter possunius, videlicet
ulraque parle a mare usque ad Orticariam, non sine- qusecunque habere videiur in territorio Sabinensi,id
mus Impediri. Ultra muros anliquos eivilalis, quod est ecclesiam Sancli Benedicii cum omnibus suis
est ab antiquis mûris usque ad Arnum, ad conirau- perlinenliis, et castelluni de Ard cum lola integri-
item utiliiaiem liberabimus. Nec domum in prsedi.elis laiesua, el easlelium, nomiiie'Tribucum, in inte-
lerminis devari usque ad trjginlasex hrachia inter- grum, et alveum Phàrpba?loluin in integrum, eccle-
dici permitleraus. Et ut hoc firmum et inconvuisum siam Sancti Angeli in Tancia cum gualdo, el omni-
sit, hanc charlam scrihi jussimus, quant noslra bus suis perlinenliis, siculi Hildebrandus dus per
manu, ut infra videiur., corroboralant sigilli nostri sua confirmavilprsecepta, easlelium de Bucçihiauo
impressionefecimus insigniri. Junximus etiam, ulsi lotum in integrum, castrum Pliarpha? cura lotis
aliqua navis fuerit relenia a Gajela usque ad Lirai, subjacenliis sibi perlinenlibus caslëlli quod vocalur
nullus audeat deprsedare, neque invadere bona ipso- Capud Pbarplise, et Sancli Angelicognomine,?etcas-
rumPisanorum, Si qnisaulem hujus prsecepii noslri lëlli Cerreti maii, et Scandrilia?,el Pelra?Daemonum,
violalor exslilerit , sciât se ducentas libras auri et Rocca?Salici sislorum quinque lolam medielalem,
optimi compositurum, medielalem noslra; çamera?, cum Podii Majani mediclale, el loto gualdo'ejus,
et medielalem illi contra quem fuerit injuria. easlelium Yulpinianum, easlelium de Marciliano,
SignumdomniHeinriciRomanorumregisinvictissimi. easlelium dejTerraniano, podium de .Çal.ino,easlel-
Burchardiis cancellarius -vic.e a.rebicanceilari ium de Cufi, et castelluni de Furano , curlem de
recognovi, Lori, ecclesiam Sancta? Helense.In civilale Ortana
Dalum anno Dominica? Incarnaiionis millesimo ccélesiam Sancli îheodori; in Yiterbio ecclesiam
qclagesimo primo, indictione iv , anno autem ordi- Sancla?Maria?,ecclesiam Sancli Yalentini in Burgo;
naiionis donini Heinrici.quart! régis,xxiv, regni xxx. in- lerriiorio Tuscano, cellam Sancise Maria?in Mi-
Aclum féliciter in Chrisli nomine. nionecum gualdo, el monte Garbeili, el ripa Albella,
X. f. el maririo porta, ecclesiam Sancli Laurenlii
Henriciinter regesquarli inter Augusi.oslerliidiploma, flumine ecclesiam Sancla?'Severa?,medielalem eivi-
quojura omniaac privilégiaFarfensi coenobiocon- lalis Velula?,et
firmai et augel. - porfus, quem dédit Rainerius cornes
(Anno 1084.) filiusSasonis comiiis pro remedio anima?sria?prse-
[MURATORI, Rer. liai, Scrip., II, il, 605.] diclo coenobioSancla?Maria?,et qui filiua ejus Sàxo
HENRICUS, divina favenie clementia, Romanorum arite praesenliara nostram refutavii, et per charlam
imperalor Auguslus. ipsi monaslerio confirmavil irrevocabili sria et
Cum,peiitioii.ibusseryorum JDeiralionalibus divini ha?redum suorum sub cenium Ijbraru.mdénariio-
ciiltus amore favemus, et his oppprtuna bénéficia rum poenaPapiensium, ecclesiamSancli Pelri extra
largimur, proemiuntoelernseremuneralionis rependi murps eivilalis Cornelana?,et quidquid infra ipsam
nen diffidimus.,Quocircaomnium sancta?DeiEccle- civitalem yel fori.s habere videtur, ecclesiam Sancli
sise, nosirorumque fidelium, prasenlium videlicet Peregrini, ecclesiam Sancli Angeli sub ripa in comi-
ac fulurorum,"«impérial solertia qualiter Berardus latu Senensi, curtem Leoninam in comilatu Nar-
venerabilis abbas monasterii Sancla? Dei genilricis niensi, monaslerium Sancli Angeli,el collent Sancli
semper yirginis Maria?, quod in ducatu Spolelino Aiilimj,„elSancta) Maii;c , cl Sancli Joannis infra
1155 MONUM.DIPLOM. 11$$
clvitatërii ;!riteramnenseiiir,'ecclesiam SanclirSâlvas A i aliam prope se;; curtem Sancta? Marise'iri'Calilini,
ipiïs;: .el^Sancti Siri, ecolésiàni Saiicla?..Maria?în; ' crinëni Sancta?Lricia?in Ciciîiàrib, ecclesiam Saricli
Mcdianb crini:mediélaiè ipsius castelli in:.cbmitâlu: Glententis, :ël Sancli ËHa?; iri comilatu Teaiino,
Përiisrabj cellam Sancla?MariseinDirriiairi cohiilalu monaslerium Sahcti Slepbani, quod po'nitarih L'û-
ÀssisibV ecclesiam Sancli Bartholoma?i, et Sàriçti cariia', et Pharam filioruiii: Guarnésiï et podium
Jûannis'în SatriànpV-et.SâiïctiBeiiëdicti. ?" ' '
Hbrtbnëlla?,Sarictum Clémentém sîctit Altas cornes
Tri comitatu Spolelino,'ecclesiam. Sancli Marci, et ' per coricariibiuriipro pbrîione de Aliissâ^dedil; in
Saricli Salvaloris, él Sancli Pauli, ël Sancli Martini, comitatu Balbérisi curtem Sanëia?Mâtia?in Grianb,
in cbmitatri Àusiriinno,curtein dé monte? Polïsco; et Sancli Angeli, et Sancli Laiireniii, élSaicli
in coiriiiaiu Sëriopllierisi, çrirtëni de Liizano; in Joannis, et SorzanO, et ecclesiam Saricli Peregrin ,
'
coriiiiaîùCarriëriribcurtem dé Sala bbna, et dé Tre- élSanClarii-Mariant in Forfoné, ët-Sanctarii Mariant
.venâiip, et dëSaùcii Abuiidii, et Sàncii Vili; et in in Sarzanri in Sahïnii partibus super Vuliurnum (lu-
caslello Petroso, curiém Sancta? Anlise, et de men; monaslerium Sàncii Yiricërilii (8) curiicastel-
caslello Aibpcavallo; duas partes", siéul Oclayia'nus lis, et omnibus suis pertiriëntiiâ.q'uod sanclus Tho-
per chartes in ipso monaslerio dedii. Iri 'Comilatu mas Phàrphensi monaslerio a duce "Gisiilfoper prse-
Firmamb? niohasteririhi Sâhcta? Maria?, et Sancta? B -1 ceplum-acquisivil:: in comilalu Morsicàno curtem
Victoria?,quod posilum est in' Marilénarib"monte, .' Sancli Leuçii, en curlem de Transaquas; et Sancla?
L
éuiricaslëllis,'cciiis, villis, ei çurïëriï dé PÏoiersaiio Marise in Apinianici, et ëurtem Sancli Adriani; in
ciirii caslello, curlem de Cureslano cum castëllo, Aniiiërnèrisi câsiëllurri,-'quod vocalur'- prsetôrium,
Sanciarit Mariant iri casulë cum casiellû de Area erëlésiàm Sancla?Maria? in Lbriarioicurit"'servis, et
" aheillis
ariiiquà, et easlelium dé Tariano',' él îpbriionem ' suis, curtem de castellb Collé Monte cum
de Môrta-, easlelium de Aganello puni "nioleadi- ecclesia-SandgéMaria?in Casali, curiém de Yal'an-
riis, SàuclanvMàriâm iri Strala, Sânclani Mariant tîs, ecclesiam Saricli Salvaloris, el Sancli Seba-
iiii Pbniaiia , Sànciarii Mariain iiii""ÇIéiiti, cum" ' stihni, curtem Sancli"Martini, nionastèrium puella-
casiellis, et ecclesiis , éf molendinis," et aqûàni riim Sa'riCtiGéprgii, et ecçlesiairi Saricli Michaelis
dëducere, ubi nëcésse fueril. Item centra fliîmen arcliaiig'eli, et ecèlésiam Sancli Jacobi, et Sancli
Clëntis cùrleni Sancli Silveslri intra civitalem Fir- Gcorgii,"'et'âqliam de Màriicôriè/eéclésiam Sancli
niàriaiii,?ët alibi curtem Sancli Sabini; et curtem Salvaloris' ctim terra de Àcupieià, et ecclesiam
qnsë vocalur'iri Pratério cmri omnibus suis perti- "Saniti Lcopâr'di", et-Sancli Gregorii, et Sanct;e
îieiitiis, ciirieiri"SaricliMartini cum niédïèlate collis Agalha?;:é'lSancli Elia?,él Sancli Joannis,"ecclesiam
Bbnëiii,'elmëdiëtelèni de Moira, et quariam partent in Asera, et ecclesiam altérant Saricli Joannis in
ex alio, et càsielhim dé Cubéta, et porlionem de Tazano, etecclësiàrit SanctiJuslini,"easlelium; quod
Rose, el curlem de Moliano, in qua est ecclesia vocalur Lunianum, et Aspruni, el "podium Sancli
Sancta? Victoria'', él porlionem dé insula de Yerario; Maximî; item, ecclesiam Sancli Pétri in Pinsile;'in
lai Trbliano, lerras, ac vineas cura liliorë maris, et lnlerocrino territorio, curlerii Caiialé; in territorio
porta, et medielalem castelli de monté Àllierti, cur- Carzulario, ecclesiam Saricli Vincenlii, et" Sancli
lem de filiis Rodsiintindi cum caslello, et ecclesiis, Thbnia?'apostoli'j câslrunt vêtus"de Ophiano, et
curlem de Talasàrip, et medielalem castelli de Lu- castelluni de moitié Liapo', et moriasterium Sancli
.ro.iu,.monaslerium Sancli Salvaloris in, Canlalupo, Joannis, ecclesiam Sancta? Agnelis, ctirteni de
el Sancli Benediclî de Ripa ; in coriiilatu As'culario, Terrila et Narnate in Tore, curlem Sancla? Maria?
juxia flumen Asum, riionasterium Sanclï Salvaloris; iiiCorrielo; iri civilate Tiburlina ecclesiam Sancise
cura çâsieïlb Furci.se,Calliaiio,et Cimbriaiio, casirumi Maria?,ëogribirientb Sàncii Adriani;-in urbe Itoina
Ôphida?,Iscelani, Bènçveiitulurii,San'ciuni Valenti- cellam Sancla?'Maria?,et ecclesiam Saricli Benedidi
imiii, moulem Aguscanuin, 'insulara Sancli Èlisei,, in loco, qui dicitur Scorticlarii,' ecclesiam Sancla?
medieiatem de-Porche, quinlam parlem de Ripa;, rj Maria?in Fpnnello, quant. Léo IX;papa misericor-
Coiitenaiium,Asinaiium, nioniem Cosi,.Spinetulum,, . diler conlulit; in territorio Collinensi ecclesiam
Avilanuiii, Dullianum, '-medielalem' podii Sanclii Sancti Andréa?, et ecclesiam Sancli Blasii, et Sancli
Eraindii; caslélluin de Curru, mbriaslerium San; lii Sebasliani, et Sancta? Maria? juxta castelluni extra
Lauréniii iri Poleslo cura casïello Roiellb, oclavaini portera, ecclesiam Sanctse Justïna?', et "ecclesiam
partent Pbslmorilis, collém Marii, podiurii, irbntenii SanciseCliristitise; in Pisia civilale ecclesiamSancli
Prandonis, .montent Cretaçeuth, Scurcula, medieta- Pelri, et alibi ecclesiam Sanéti Thoma?.
tein de foce de Tionto, curteiri de Mozaub Sessui Insuper et peristùd ribstrum pT&cepfurii'conDr-
p;'S'de; iri coniitalu Apruliënsi curiënt de Mbiiano,, mamus ierrâni-Sarictai'MariseVjuxta Pisiâm petiam
curlem de Surnaria, 'ecclesiam' S. Pétri in Pedo-- i in loco,"ubi dicîtar?a: la Révolûlà; 'aliârit petiam
îiianb; in comilatu Pinnënsi curlem, quse"dicituriiii juxiaflunien ArriUm,ubi dicilur Plaja dé Pluiiiiiano,
hionte Pédilto.'cum casfelib"ibi sedificalo,curtemt ' et iri Gomph'oterrain nio'dibrùmxxîv ; in territorio
- (8) Vide infra hoc idem repeiiium anno 1118, ini . qiiscsierant, ul sibi jus as.sererent in exiniium Vul-
diplomate Henrici V,Augusli. Nunquam, anlea Far- lurnerise coenobîum.
feiises monacbi hoc inipëirarani, et ne forte quidemi' ' —:---"-:-.--:'......-
Hû7 tlËMUCLS IV1MP. 1i4S
Réalino Rëp'asliim castriim ; in comitatu Firmano, V-inslriiiiierila cha:n,arun?,.iit.di.ximus;illi largiia,Tapt
-
curtem Sancli Salvaloris sub mûro.civilatis Firma- largienda. sunt monaslefte; cum :o.mnibus-sjijs-per-
et
nsé, et curlem Sancli Gèrvasii, et curtem Sancli linenliis.. De telbneis vero mereatoruin, poo.lium,
clecimas ad .portera monaslerii- darejubemus. JPrsp-
Sigisniuiidi.et terrant de Paraiiriis, curtem Sancli - jubemus :ut:. nullus ârchiepiseopus,
Angelide Villa magna, curtem Sàncii Désideriiy et Cipientes Sergo
vel
curterii de Cupresselo, et curlem Sancli Angeli in episcopus, dut, marchio, cornes; vicëcomes,
castal-
Niviâno, et curtem Saricli Yériaiïiii,' et curtein de aliquis missus nosler -?discurrens,--s:çuldasius;
Colunielli, el'curiem Sancla? Felicilaiisj terrain de dius, nulïaque imperii nostri magna parvaque per-
Raviliano, el curtem Sancli Yenaniii, et de Solario, sona prsedicii moriasterii abbatem, vel monachos,
et curlem Sancla? Maria?in Moliano, el-curtem de , seu aliquem fidelemi.nquiéiâre,moleslaréjiaul,.de his
Caminalis-iii loco qui vocalur Murruiri, curlem de - qua?.suprascripta sunt, sine legali jnd.i,çio.'d.i.svcsjjre
Brezzano in loco qui vocalur Serranianus, easlelium présumât, aul aliquant,minnraiioneni facere leniet.
filioruni [Guinizo'nis, enrtëm' Sancla? Maria?raatris ,; Unde..mqnemus fidelilaleiliyestrani, ut cum jam
Domini, curlem Sancli Maroli, et curlem de Valle, 7 faïus abbas,".vel' monacbi, aut advoeatus ejnsdent
curtem Sancla? Maria?in Ortatiano, et curlem San- monaslerii in vestra ministeria.juslitias requirendas
cli Salvaloris in Memoriis, curtem de Bloienâno, venerit, duces, séu eomiies,qui pro lempore fue-
'
'curtein Sancli Anlinii, et curtem de--monte Falcone. rint, in quorum ducatu sel :coniitalupfa?fatum coe-
el curtein Sanctse Maria? in.'Murraî curtem Sancli riobium aliquid possidërë: diguoscitur; defensores,
curtem Sancli •
Angeli iri1er dhasiérras, et aliain alque adjulores -existant in omnibiïs;:tani proel'ato
Angeli.in.,Murgiano',curlem Saricli Angeli in An- abbali quant successoribiis ejus.iii-inullius poicstalis
- tiano-, ilent-curtem de monaslerio Lumerio cura personam vini aul iuvasibneni.;aliam.--.inferre.per-
• ecclesiis duabus,. id esl. Sancla?.Maria? et Sancli mittanljn liis, qua?ad.meraoratam:,ecc!ësiam:p.erti-
' lient. El nullus' ausus s'il recipereisub :sua-,j ussione,
lienedicli cura omnibus earum perlinenliis.
Ha?cautem supradicta omnia, qua? ad prsediclum - aut tiiiiione ejusdeni nionaslerii lugilivos,; VG!malo'
monaslerium perlinere videnlur, seuetin futuriim anini'o discédénlesi Precariàs-vero, et coninuiiatio-
'
? ab aliis honiinibus jusle él legaliter ei àcciderint, ries injuste faclas, vel injuste'.'acquis!tes",-volumus
nec non et.calqua? injuste ab aliquibus possidentur, irritas, eijtbsque poenaobligâlionis subites, ofïertos-
aut in urbe Roma, vel in ca?teris.lolius regni noslri qiie prsedicii monaslerii nolumus in soectiiovagari,
Italici partibus habere dignoscilur, per hoc noslrum sed ubicunque invenii fuérinl, liceat abbali; :qui pro
prseceplum eidem sancto loco confirmamiis, et per ., leniporéfuerii, vel eliam monachisjad.-nipiiasleriunt
bannum , ci per jussionem noslram, nostroruriique révocareêt si omis fueril, dux; au'lcomés'cjusdent
antecessonim regum; vel imperalorum auclorilale; temporis eos ad mbnasteriurii reverli- facianU Si
una cum - lerris, vineis, monasieriis sibi .subjectis, vero de qualibet causa a parlé.ipsiiis nioriaserii orta
ecclesiis, caslellis, curtibus, domibus, villis, câpel- fuerit inteniio, non per viles personas,,sed -per;no-
lis, aquis, aquarura decursibus,.piscalionibus, mo- biliores. homines.el veraciores, siculad pi'sésenliani
lendinis, mercalis, culiis vel incullis,colonis, aldiis, noslram; rei :Veritas inquiràliir et finiaiur. Nùlla
- aldiabus, inaneniibiis, omnibusque supra terrant cleriique mallatura ab- advocalo ipsius « monaslerii
ipsius monaslerii residenlibus, servis, ancillis, pra- penilus requiratur, nec eliam baiirius' 'aiost.er-pro
• nique familia ulriusque sexus, cundisque animali- qualibet causa a parle memprali nionaslerii 'ali-
bus. Atque pro Dei amore nostrseque aninia?salule, quando exigalur, sed liceat abbati et suceessoribus,
eidem monaslerio minislraniibus perdonamus, , ut ejus res et possessiones jam 'dicii nionasierii -sub
- nullus eorum, aut suorum .-hominum.deinceps freda, immunitatis alque tuilionis ordirie possidére. Et si
seu tribula undecunque exigenda, aut mansionés, ' fodruffl, vel aliquid de ejiisdehi !moriasterii pbsses-
vel parâtes faciendas, vel lidejussores lollendos, aut sionibus'fiscus nbster sperare potuërit; tolriiripro
hommes'.ejusdem monaslerii, tam ingenuos quam ) se.terna?remuneralioriis prseriiio ?ipsi riiOnâstério
servos, libellarios, sive clericos, vel chartalarios, concedimus in alimoniam-panperiim, et Sliperidia
aut oflertos, omnesque sub dilione hujus monasle- monacliorum ibidem Deo mililanliurii, 'ut nostris,
rii commandites, dislringendos, vel ad, publicas ex- fiilurisque-lemporibusproficial in aug'mentïs,quate-
cubias compeUendos, aut ullas redbibiiiones, aut nus memoràlos Dei servos libërius pro nobis, et
: quaslibet occasiones requirendas, noslris vel fuluri siabiliiaie nostri iraperii, Domini ele'meiiliam ëx-
temporis diebus, ingredi, audeat, aut in aliquo loco orare deleclet. Et quandocunquëabbas ejusdénrmo-
delportoriatieum, aut ripaticum, aut glandalicum,, nasierii de hac luce migràverii, ipsîs intferse mo-
vel bérbalicum, vel ponlonalicum, lam de monacbis. nacbis unanimiler consenlienlibus, secundum regu-
quam de monachabus, quam clericis, quam de om- lam sancti fienedicti, sicut eorum : edocet ordo, et
nibus supra lerras eoriinirresidenlibus.Confirmanius reelum est, quem digniorem sibi invënerint licen-
- eidem monaslerio
privilégia Romanorum ponlifieum; liam habeant eligendi abbalem. Si quis igilur liujus
Adriani et Pauli et eorum successorum, sintul cum noslra? confirmationis proecepti quandoque violalor
omnibus rébus sibi collatis a diversis hominibus, exslilerit, vel quidpiam eorum, quse fieri prohibui-
commuiâiiones, dorialiones, seu et omnia qua?per mus, conlta prsenominalum monaslerium"vïacero
*
1159 MONUM.DIPLOM. .MQO-
tenlavërif, sciai se sCcunduniconsliiuiionent Domini, Jk Quapropter jubemus atque decernimus ul quanlum-
elgenilorisnoslri Henrici imperaloris Augusli, alio- cunque memorata ecclesia Sancli Zenonis, etc.,
rumque imperalorum, qui hujusnionasterii robora- jusle el legaliter habere dignoscitur, etc., securiler
verunl prsecepta, el per hanc noslram prseceplionem leneal, elc. Nullum censura, neque thelonalicum,
mille libras auri purissimi essecompositurum, me- vel dé silvis capulum persolvere cogatur. Nullus
dietateht caméra? nostra), el niedietaicm prsediclo infra eorum villas aut caslella ingredi, placitum le-
- nere, aut eorum Mberos, sive famulos distringere
monaslerio, ipsumque regeritibus.
Dalurii anno Dominica?Incarnaiionis 1084, anno vel pignorare, neque hospitari, seu aliquant fun-
aulem Donini Henrici TVrégis .lerlii Romanorum ciipnem aut exactionem exigere audeal. Si quis
imperaloris Augusli ordinaiionis xxx, regni xi-vin, vero, elc.
imperii primo. Signum domni Heinrici tertii Romanorumimpera-
XI. toris Augusli.
Burchardus cancellarius vice Sigewini archicari-
Confirmalioomnium bonorum et juriurn fada m'àna- cellarii recognovi.
. sterio S. Zenonis Veronensis ab Henrico quarto
rege, imperalorètertio. „ Data xv Kalendas J.ulii, anno Dominica?Incarna-
]is tionis 1084, indictione vi, anno autant domni Hein-
{Anno 1084.)
[MURATORI, Antiq. liai,, I, 759.] rici lerlii Romanorum imperaloris, regni xxix,
In-nomine sancla?elin individua?Trinilalis, Hein- imperii vero i.
rinus divina favenie clementia Romanorum impera- Actuin Verona?in Chrisli nomine. Anien.
tor Auguslus. Imperialem sublimilalem condecet, ut Locus sigilli cerei >&exstanlis cum impera-
excelsior tanlo lorè sedente, et manu dexira globum,sini-
quanlo ca?leris dignilaiibus eolilnr, slra hastam tenenle, cum épigrapheHELN-
juslis peiiiionibus Deo servienlium benignior nec CI1S DI GRATIA TERCiUS
non clemenlior inveniatur. Quapropter nolum esse TOR AUG.
"olumus omnibussancise Déi Ecclesise,noslrsique fi- XII.
delibus, lam fuluris quamque pra?senlibus,qualiler DiplomaHenrici III imperalorisRodulfo abbali Sla-
dontiius Sigebodus, sancta?VeronensisEcclesia?epi- bulensi coneessum.— Confirmai omnes monaslerii
una abbate ntonasterii possessiones, immunilales et commuiâiiones,advo-
scopus, cum "Werinherio calorum jura limitât, et Malmundariensiumauda-
. Sancli Zenonis confessoris, nostram clenieniiam ciam compescil.
suppliciter exorando adiit, ut ob amorem.Dei omni- (Anno 4089.)
polenti-, bealique Zenonis réverenliant, multain nos Q [MARTENE, Ampl. Collect.,H, 75.]
di'precans, ut omnes proprielates et possessiones In nomine sanciseel individua?Trinilalis. Respe-
monaslerii prsedicii,etc., eidem coenobiocorrobora- cta divina?miserationis-eleclus lertius HEINRICUS,
reinus. Nos vero juslis eorum peiiiionibus consen- gratia Dei, Romanorum imperator [Augustes et pa-
lieiiles pro jremedio anima? nostra?, el ob interven- triotes.
tura dileclissima?conjugis noslra? Berihse, alque ob - - Quoniam comnerija'js auclorilaté saitcue Scri-
iniervenlum charissimi filii nostri Chuonradi, pra? ptura? omnem hominem de bonis exemptantaecipere
dicta monaslerio concedendo confirmanius, elc, id debere, dignum el justum faiemur, id magis impe-
est in judiciaria Gardense castelluni, quod nomina- rialem celsitudinem sollicilius decere servare; débet
lur Pasluringo, quod monaslerio Sancli Zenonis eniiri aucloritas lanla?sublimitalis aliquando revol-
bona? mémorise Arduinus contes et filius ejus Eri- vere qualiler res ecclesiarumDeisila? sini, et qua?a
prandus pro remedio animarum suarum per charlam prsecedenlibus regibus vel imperatoribus ht eis ser-
offersionis coniulenint, elc. Nec non :et easlelium, vientibus tradita sint, et ab eis tradita vel concessa
quod vocalur Insula Nonense, quod ad ipsum mona- auclorilaiis sua? renovare ac roborare lilteris. Unde
slerium per offersionem, donaiionem, alque com- noverit numerositas fidelium nostroruni, lam prse-
paraiionem devenil, cum omni reddilu et dislrictu, rj senlium quam fulurorum, illustrent viruin abbalem
Vél fodrum, quod nunc habere videiur. Donamus Rodulphurit de monasteriis, Stabulaus sive Malinur.-
insuper alque concedimus eidem monaslerio Sancli dariurii cognominalis, quse ulraque quondam corpo-
Zenonis Jiberos hommes, quos vulgo Arimannos raliter vivens sanclus Remaclus sumpta el auxilib
vocani, habitantes in caslello Sancli Vili, el in ejus Sigiberti régis, infra foreslem noslram in saliu Ar-
territorio, nec non et fleriniannos habitantes invico dnennse, fabricavit et consecravil, in quorum eliam
Sancli Zenonis ab .ecclesia Sancli Martini in aqua-
prindpali, id esl Stabulaus, corpore tenus sibi quies-
rio usque ad clivum, cum omni débita, dislrictu, cere complacuit, nos cum hionachis suisadisse, et
aclione, alque placita; Seu quidquid a bona?mémo- scripte vita?ipsius agii confessoris Chrisli Remacii,
rise Glbérto,. atque Adalberio Yeronensium episco- nec non et prsecepta regum Sigiberti, Hildrici,
pis coneessum tait, id est furlum, adulterium, atque Theoderici,-qui petiiione ejus et admonitione con-
ripaiieum a prserata ecclesia usque ad clivum, nec struclores fueruni ipsorura locorum, et sancita im-
non el cum. omnibus rébus ad prsefatum monaste- peralorum Caroli, Ludovici, trium Otlonura, sed et
. rjuin perlinenlibus, cum ecclesiis, el castéllis, vicis, serenissima?memoria.4Heinrici imperaloris-genitaris
. coionis, mancipiis, commendaliliis, faclitiis, etc. noslri delulisse et postulasse nostram celsitudiiiein,
Ï16I HENRICUSIV. iim
ut omnia appendenlia, vel tradita ipsis ecclesiis, aÏ A j injuste; falemur nos jusle sibi reddilum perpelùa-
lempore sancli Remacii per succedenlia lempora;; Iiier redinlegrasse. El ideo stâluimus firmissinie, se-
noslra? imperialis pra?ceptionisfirmaremus auclori-- cundum noslrum impériale edicium, ut sub uuius
laté. Est igilur noslra dignalione sancilum ut quid- abbalis regimine, sicut jugiier permansit,'-utrum-
quid pradecesso'rumsuorum lemporibus iri illis locisi que sit deinceps subjectum ccenobium.Et ul- ha?c
tail iradilum aul coitdonâtairi, seii quod abbali Pop-- noslra? concessronisac renbvalionis
alque confirma-
pnni imperalor Heinricus, ob suie anima? mercedemi libnis dé omnibus his plenior habeatur aucloritas',
in Hasbanio reddidil beneficium, sive quod a diva? ) manu propria hoc proeceplum sublerfirmavimus, et
memoria?avo nosiro ipsi fuit réslilulurit a c'ômile ) sigilli nostri impressione insigniri jussimus. •
Herimanno, ex ha?rede niorluo per alignante tem- Signum donini Heinrici lerlii Romanorum impera-
péra injuste delenlum; Scalentin videlicet el Palisioll loris Augusli.
cum omnibus appendiciis suis, nec non et décimas5 Humberlus cancellarius vice Riiothardi archican-
ecclesiarum, quas prsedecessoribus ipsius prsedeces- cellarii recognovi.
Sores noslri imperalores dederunlj el confirmave- Data esl x Kalend. Decembris, anno ab Incarna-
tr-
runl, el quidquid ad ipsa loca émit, sextant videlicett tione Domini 1089,indictione xu; anno aulem domni
de Amblavaet Tumbis a comité Godefrido de En- B ï Heinrici lerlii Romanorum imperatoris Augusli,
gèis, vel quod de bôno ecclesia?concambiavit Wen- regni quidem ixxvi, imperii»vero \i.
dengias el Corworo "mon.abbalis Sancli Maximinii Aclum Magonlia? in Chrisli nomine féliciter.
dala villa, Asleleburna loco concambii, seu quod ab» Amérn
Haihelino (9) episcopoBaritbergensi et ejus proepô- XÎIL
sitoLiupoldoconcambiavil,prsediolumscilicel Luke- Heinrici régis quarli, imperaloris lerlii,
diploma, quo
senges pro Wendengus el duobus mansis apud An- nohnulla caslello confirmai monaslerio Veronensi
dernaicunt, el pro nova de Buobarde, sine aliqua, S. Zenonis-.
irifraclura mârieal inconvuisum. Quoniam verb pïa?- (Anno 10900
lèecessoresnoslri reges vel imperalores sua?auclori- [MURATORI, Anliq. liai., V, 623.]
laiis flrmitale ipsis locis sanciverunl ut advocalusi In nomine sancta? et individua?Trinilalis, HEIN-
ipsorura monasleiiorum in coriibus; ad ipsa loca! RICUS, divina favenie clementia, Romanorum impe-
iespicientibus, non 'prsesumat raaiisuras aut para- rator Auguslus.
turas facere, redhibitiones vel freda exigere, aut. • Imperialem sùblimitalem condecet; etc. Hac ergo
Jilaciluta lenere, aul parefredos sunieré sibi sine, juste el sequa consideratione propier Domini limo-
permissû abbalis Vel voluglaie, eadem el nos ipsi G ^ rem, et anima?nostra?, vel parenlum hostrorum n>
abbali et ejus successoribusfirmando corroboramus, médium monaslerio beali Zenonis per hanc prseseu*
bannique noslri imposjlione ne deinceps quisquam Un»nostra?munificenlia?auctaritaiem perpetuo con-
hsec audeat infringere vigoramus, el quidquid sane firniamus, modisque omnibus eonroboramus, id est
acquisilum reperil in quibuslibet rébus Ecclesia?, in judiciaria Gardense easlelium ; quod nominatar
roboraïur rioslra? prsecepiioiiis auctoriiale, habens Pastoringo, quod monaslerio Sancli Zenonis bona?
emunilalem ab omni advocalorum inféstaiione. Et memoria?Arduinus cornes, el filius ejusEriprandus
quoniam monacbis Malmundariiconslilulis, sancila pro remedio animarum suarum per charlam offer-
anliquorum regum vel imperalorum non suffecerunt, sionisconluleruntcumomnibuspertinenliissuis, etc.;
sed sub duobus abbatibus rescindere eadem mona- nec non et easlelium quod vocalur Insula Nonense;
sleria laboravérunl, quod a lemporibus sancli Re- quod ad ipsum monaslerium per oifersionem, dona-
macii adhuc mauet inconvuisum, propier boc, in- lionem, atqiie comparalionem devenit, cura omni
quam, ne aliqua deinceps inter eos controversia redditu, et dislrictu, et fodru, etc. Piacuit eliam
fiai, quod evenisse lemporibus domni imperaloris noslra? serenilali ob selernam remunerationem sla*
Oltonis secundi constat, quodque infra annos pue- ft tuendo. »...;....; ut caslrum, quod dicilur
p
ritia? noslrseper nos quorunidam non sano dépra- Capavum, quod a puero Uberlo pro, remedioanima?
vâtes consilio per quinquennium el eo amplius lem- siise, suorUmque parentuni; monaslerio Sancli, Ze-
pore couligit evenisse, sëd apud curiam noslram nonis judicalum, alque iradilum esse cognoscilur;
Leggia? celebratam in Pascha anno videlicet 10Ï1 cum omnibus rébus jam dicli castri pertineniibus,
Incarnaiionis Dominica?, ipsi sanclo Remaclo nobis seu famulis; facliciis; cum omni débita dislrictionei
prsesentialiler (10) oblalo causa expetenda?juslilise, Quod denique confirmanius eliam dicte monaslerio
qui ulrorunlque coenobiorum fundalor illic per mi- Sancli Zenonis ad suorum prsebénda mon.achor.um
racula, qua? Deus omnipotens per eum nobis el fi- eleemosynam proprietamus cum omnibus suis per-
delibus noslris prsesenlibus dignalus est osiendere, linenliis, dislriclis, elc. Si quis igilur dux, mar-
claruit esse veracissime quod a nobis eral discissum chio, elc.
(0) Halhelinus desideralur in série episcoporum péritan

Baiiibergensiumapud Bucelinum, collocandiis inler (10) Qnomodo id factura fuerit fusius descriplurfl
l'ermaiinum anno 1075, a Gregorio.seplimo exau- babes iii libelloDe triumpho S. Remacii, quem edK
ctorauini el Ruperium qui anno 1089 pnefuisse redu Chapëavilla ad calcem tant. IL
PATROL.CLL m
U65 MONUM.DIPLOM. i16è
Signum domni Heinrici lerlii inviciissimiimpera- Jft . XV.
loris Augusli..Locusf .sigittiCerei deperdili. . Heinrici régisIV imperaloris 111 diploma,confirma-,
ioriùm quorumlibeljurium TicinensisEcclesioe.
Ego -OgerinsDei gralia Hiporiensis episcopus et
cancellariusvice Herimanni cancellarii recognovi. (Anno 1093.)
. . Dominica?Incarnaiionis millesimo no* [MURATORI, Anliq. liai., VI, 327.]
nagesimo, vi indictione,régnante Heinricoimperaio- inlèrvenlu quoque marchionîs
re III regni çjus xxiv, imperii autem vin. Hoc aclum YVilielmi,Arduinus. . ..... .. civium Papiensinm
est iy. Id. Aprilis Yeronoe.In. Dei nomine féliciter. majorum el minorum, Papiensi Ecclesia? beatissiir.i
vAmen. Syrigloriosi confessoris, cujus pio inlèrvenlu no-
slrum vîgel imperium. ...... legunlurperhaiic
XIV. prsficeplalempaginant jure perenni donamus atque
Donatio Castri Novi, Campitelli, et Scorciaroli facta concedimus, noininatim videlicet Brementensein
Cononi episcopo Mantuano, ejusque ecclesioe,ab abbatiam ciim omnibus qua? ad illam pertineni,
Heinrico rege 1 V, imperalore111,
caslris, curlibus, villis, câpellis, silvis, terris, cul-
(Anno 1093.) lis el jncullis, pascuis, paludibus, aquis, aquaiuin-
[MURATORI, Anliq. liai., V, 645.] . ,
B que decursibus, piscalionibus, molendinis, deslri-
In nominesancla?cl individuseTrinilalis. HEINRICUSciis, teloneis, albergariis, placitis invest
imperator semper Auguslus. condilionibùs,ac familiis, cellis quoque nominaim
Quoniamopportunura nobis, et utile valde slalui hic notalis : Sanclum Pelrum in Novalesio,campum
ac decori regni et imperii noslri evidenter esse co- Merleli, Sanclum Andream in Taurino, Babianura,
gnoscimussanis noslrorum fidelium consiliis, in his serram Sancli Pelri, cellam Cavalaria?, Sancluin
maxime qua?ad curam et honorent noslri regiminis Pelrum in Pagno, Polentiam, Sanclum Pelrum.ad
pertineni, diligenler condescendere, si quid forte Wascum, Sanclam Mariant in Polexi, ceilam de
occurrit, quod honorentnoslrum non miniiat, el san- Supunigo, cellam de Laumello, Sanc.tara Agalhain
dant sublimelEcclesiam,eorum.îinllaienusdebemus in Balsula, Romelain, castella eliam Casiagnelum,
salularia consilia contemnere. Dicil îiamqueSapien- Gunzove, Sanclum Salvatorem, Cano
tia : Omniafac cum consilio, et poslea non poeni- Tane.ium,Palaciolum, Cisalum, seu cseteras cellas
icbis (Eccli. xxxu, 24). Esl quoque, juxta Psalmi* ; curies et omnes res ad pra?dictamab-
siam, régis honor judicium et justitiam diligere, et batiam et cellas pertinentes. ..... in integrum.
in verilate posse dicere cum Psalmisla : Domine, Si qtiis igitur dux, marchio, cornes, vicecomes, aut
«lileximusdécorent domus tua? (Psal. xxv, 8). Ul <2 qua?libet alia persona hanc prseceplalempaginant
igilur per honorera el amplificalioiiem donorum violare prsesunipserit,mille libras auri opiinti com-
Dei, cujus servitio vacare debemus incessanler ex positurus banno nosiro subjacebit, medietaiem no-
dilectione, si salvari cupinlus et a?ternam consequi, slra? caméra?, et medielalem prsedicisePapiensi Ec-
gloriam, noslrorum sane fidelium consilia piis auri- clesise. Quod ut verius creaaiur, él ab omnibus
bus exaudieriles, et ad digiiam el huniilem, et lau- inviolabililer observetur, impressione noslri sigilli
dabilem .-.pelilionem' Cononis. Manluani episcopi jussimus'insigniri.
clenienter rcspicienles, Caslrum Novum, et Ca.mpi- Signum domni Heinrici Romanorum imperatoris
lellunt; alque. Scorciarolum ,cum omnibus-eorum inviciissimi alque piissimiin virlutè Dei.
perlinenliis inlus el (bris, salva noslra regali justi- Ego Oglerius, Dei gralia, Hiporiensis episcopuset
tia, per hanc noslram prsecëptalempaginam haben- cancellarius, vice Herimanni Coloniensis archiepi-
daiperenniier alque possidenda sine moleslia jure scopi archicancellarii recognovi.
propriefario Mantuana?Ecclesia?concessimus.Si quis Anno Dominica?Incarnaiionis millesimo nonage-
igilur. dux, marchio, cornes, vicecomes, aul alia simo lertio,, indictione prima, régnante Heinrico
quoelibet.persona, cujuscunque. condiljonis fuerit, xxxix, imperanie aulem ix, mense Maib.
liane noslram prsecëptalem paginam violare pra?- D Aclumesl Papia? féliciter.
«uihpserit; mille libras auri puri compositurusbanno XVI.
nosiro subjacebil, medielalem nostra?caméra?,et me- Decrelum Heinrici imperatoris terûi promulgaluniin
dielalem prsedictaeEcclesise.Ul autem inviolabililer, placilo Palavii liabilopro lutela quorumdam botio-
omnibus insirum, ad momehos Sancloe Justinoe Palàvinoe
ab observetur, imagine noslri, sigilli speclanlium.
gniri diligenter jussimus. . (Anno 1095.)
Signum domniHeinrici imperalorisAugusti. [MURATORI, Anliq. liai., II, 943.]
Daiuin anno Dominica?.Incarnai. 1093, régnante Dura in Dei noinine in civilale Palavi in Broilo
domno Heinrico Romanorum imperalore Auguslo juxia episcopalemdomumin judicio residëbat dom-
xxxix, imperanie vero îx, indiclione vero v. nus Heinricus, Dei gralia, terlius Romanorum im-
AuclumManlua?féliciter. peralor Augustes, adessel cum eo Walbrunus Ve-
ronensis episcopus ac cancellarius, BrucharduS; el.
Walnerius niarchiones, Boriefaciiis cornes, Marifre-
dus comes, llisiiaixlus, Aldeçherius, 'Aicliardus,
116S JETHELREDUSII REX ANGL. H68
Ugo, Gumbertus judices, Peregrinus de Yerona, A nasterium de praîdictis rébus inquietare aut mole-
Ubcrius de Féntànaviva, Cono, Gumbertus de Tal- slare, vel devestire audeat. Qui vero hoc fecerit, '
sano, Odelricus de Salvazano, Ucho de Casale, sciât se cbmposilurum auri oplirai libras centuin,
Baronzello, el Cono Paluaro, Bernantes Almenar- medielatem caméra?domni imperatoris, et medieïa- \
do, Odode Juslinus judex, el reliqui plures, Ibique tem ad pra?diGlummonaslerium'.Sancla?'Justinse.
in eorum veniens pneserilia Joannes presbyter et Et insuper misit bandum, ut nullus episcopus, nul-
monachus, prior monaslerii Sancla? Justinse, cum Iusque abbas praîdiclas res audeat in beneficium
cselerismonachisejusdem monaslerii, insimul cum alicui dare vel per litulum pignoris ' alicui bbligare,
- ïngelero advocato suprascripli mbnasterii, relu'level quodcunquejngenium a manibus fralrum aufer-
runt et coeperunt dicere, ac postularé mercedem. re. Qui vero hoc fecerit, sciât se compositurum parti -
t Pelimus ad vos, dèmne imperalor, ut vos, propier publica?auri oplimi libras centum. Fjnita et causa,
Deumac vestram mercedem, millatis bandum su- et notitiapro securilatesuprascriplurii monasterium
per nos, et super illas res quas res Lilulfus dé' Sancla? Justina?fieri admonuerunt. ;
Gararia hic in vestra prsesenlia nobis refudavit, Quidem-etego Joannes notarius ex jussione dom-
scilicet curlem qua? voëatur MontesiliCé,citm omni- ni imperatoris, et judicùm admonilionescripsi, anno
bus rébus ad ipsam cnrlem perlinenlibus, et super B ab Incarnatione Domininoslri Jesu Chrisli millesimo
i'Hasres, quas Milb et Heinricus germani similitcr nonagesimoquinte,, secundo Kalendas Junii, indi-
hic in vesira proesentia nobis refudaverunt, scilicet ctione terlia. , ,
villa., qua? dicilur Lignaria, et villa qua? dicilur gg Ego Heinricus Dei gralia terlius Romanorum
' '
Ronclii, cum omnibus perlinenliis suis, et villa; imperalor Auguslus subscripsï.
qua?dicilur Tribano, etCapiit Silva?. > Tune cum % Ego Wilbrunus cancellarius ex jussione domni
praedictusdomriusimperater lalitér audisset merce- imperatoris manu mea subscripsi.
dem, per'judicum consilium, qui ibi aderant, et per % Ego Isnardus judex subscripsi.
testera, quem in sua lenebal htanu, misit bandum >g Ego Aidegerius judex interfui.
super proedictos-monachoset super eorum àdvoCa- iji Ego Ugojudex iriterfui.
tum, et super prsedictum-monaslerium, et super g* Ego Gumbertus judex inlerfiii. -
prsedictas omnes illas res, qua?superius leguntur in >•£(Ego Agiehardus judex interfui.
integrum, ut nullus quislibèt homo prsediclum mo- C S&Ego Peregrinus judex'interfui.
ÀNGLORUM REGUM
QUI SÊCULOXI FLORUERE
LEGES ECCLESIASTICiE ET DIPLOMATA
JETeELREDUS II
(Anno 979-1016.)
LEGES EC€LESIASTICM JÏTHELREDI

(MANSI,Concil.lom. XIX, col. 319.)
Quatuor partis habentur in Jvrnalensi manuscripto: Très priores nil conferunt in rem Ecclesioe, quarto}
vero suni hoeccapitula*
TITUL1CAPITULORUM. D V. -Ne quis vendalur extra patriam.
I. De denariosancloeEcclesioedando, et de decima- \l. De roboria.
iione thaynbrum.- "VILDe eleemosynis,et recliludinibuseccjesioe.
H. De jejunio, et feriatione trium dierum ante festum H.3ICINSTITCERUNT REX JSTHELBEpUSJET
sancli Michaelis. SAPIENTESEJ0S APCDÛABAM
III. Quid régi el populo omni die sil cànloendum. ? .CAPITULA,.'].': ;. ., ',
IV. De consuetuflinibussancloe Dei Ecclesioe-ïed- Lin primis ul unus;.?fièTi§superomniadiligalur
dendis. et honoretur, et ut omnes régi suo pareant sieut
11GT MONUM.DIPLOM. liC»
aiiteccssores-sui melitis fecerurit, et cum eo pariter , i VI. El probibemus omnem loboriam omni homiui.
défendant regnum suum. Et cpnsiituerunt in primis Et sil oninis homo jure puldico dignus, pauper et
Dei misericordiam et auxilium invocare jejuniis, dives, et reddalur omnis roboria ; si quis aliquant
eleemosynis,confessioneet absiinentia, et malefa- fecerit, emendet sicut prius et poslea fecit. Et si
clis, et injuslilia abstinere. Elut detur de omni quis pra?posilus eam fecerit, dupliciler emendet
carruca denarius, vel denarium valens, el omnis quod alii judicarelur.
qui familiam habet, officiât ut omnis hirmannus. VU. Él reddalur pecunia eléemosyna? hic ad fe-
suus det unum denarium. Quod si non habeat, det slum sancli Michaelis, si alicubi rétro six per ple-
dominus ejus pro eo* El omnis ihaynus detenet nam vilain, el omnibus annis deinceps reddaniur
[f. decimel] lolum quod habel. Dei recliludines in omnibus rébus quse supra dielse
II. El institaimus ut omnis Ghrisiianiis qui cela- sunt, per aniiciiiam Dei et sanclorum omnium, ut
tein habel jejunet tribus diebus, jejunel in pane et Deus omnipolens misericordiam nobis faciat, el de
aqua, el bis [lege berbisj crudis , anle festum sancli hoslibus iriumplium nobis et pacem indulgeal, quse
Michaelis.El omnis homo ad confessionemvadat, sedulo depreceniur, ul misericordiam ejus -cotise*
et midis pedibus ad ecclesiam, et peccatis omnibus quamur hic, et in future requiem sine-finei Amen.
abrenuntiel entendando et cessando. El eal omnis 1* De officiojudicis.
presbylër cum populo suo ad processionera«tribus Omnis judex juslus misericordiam et judicium
diebus midis pedibus, et super hoc cantet omnis liberét in omnibns.-ut in primis per reciam sciefî-
presbylër iriginla missas, cl omnis diaconus, et liam dicat emendalionem secundum culpam, et
elericus iriginla psalmos, el apparelur tribusdiebus eam tam admensurel propier indulgenliam. -Quse-
corrodiura uniuscujusque sine came in çibo el polu, dam culpa?repulantur a nobis judidbus secundun»
sicul idem comedere deberel, el dividalnr hoc lolum reelum emendanda?;qusedamper Dei misericordiam
pauperibus. El sit omnis servus liber ab opère illis condonanda?.Judicia debent esse sine omni Hade-
tribus diebus quo radius jejunare possil; operetur runga quod. non parcalur dimilli alicui, vel egeno,
sibimetquod vull.Hi sunt illi lies dies : dies Lima?, aiiireo, vel inimiço, jus publicum réclori, el nihil
dies Marlis, et dies Mercurii proximi anle feslum iiijustius esl quant suscepiio munerum pro judicio
sancli Michaelis.,Si quis jejunium suum iiifringai, snbverlendo, quia mimera excitant corda sapien-
servus corio suo componat, reddat liber pauper lura, el siibverlunl verba juslorum (D.eut. xyi).
iriginla denarios, et régis ihaynus cenluni viginti Dominus Jésus dixit : In quo judicio judicaveritis,
solidos, et dividalnr hsec pecunia pauperibus. Et ' r' judicabimini (Matlh. vu). Timeal omnis judex , ac
sciât omnis presbylër, et lungravius,. el décimales diligat judicem suum,.ne in die judicii mutas fiât,
homines, ut hsec eléemosyna, ël jejtiniuiri;proveiiiat> ei;Iiunii!iaius; antë oculos Judicis cuncta videnlis.
sicul in sanclis jurare pbierunl. Qui innoceniem opprimit, et dinïillitnoxium, pro
III. El proecipimus, ul in omni cong.regraiione pecunia, vel amicilia, vel odio, vel quaomque fa-
canlelur quotldic comntmiitcr pro rege, et omni clione, oppriraelur ab omnipotenii Judice. El nullus
populo suo uiia missa ad malulinalem missam, qua? dominus siulios aul improbos judices\constiluat,
inscripla esl : Conirapnganos,. et ad singulas horas quia stafius per ignoranliain, iinprobu's per cupidi-
deeaniel talus convenius extensis membris in lerra talem, vital quant didicil verilalem. Gravins enim
psalinnm : Domine,quid mulliplicalisunt (Psal. in), laceranlur pauperes a pravis jjidieibus quant a
el collectera contra pnganos, él hoc liai..quandiu.;' crlienWs.îiostibus.Nullus hoslis acerbior, nulla pe-
nécessitas- ista nobis esl in manibus. El in omni stis efficaciorquam familiaris inimicus. Poiest aii-
Wenobio vel convenlu monachorum celébret omnis quolies homo fuga vel defensione vitare pravos
presbylër sigillaiim iriginla missas pro rege et judices. Non ila possnnt judices, quolies adversus
omni populo, et. oninis monacbus dical iriginla subdiios iiialis desideriis inflammaiilur. Sxpe eliam
"
Psalleria» ).boni judices habent roabs vicarios, et minisiros
IV. Et prsecipimusul oninis homo super diledio- nef.ui.los, quorum ipsi domini jsoiislringuulur, si
nem Dei et omnium sanclorum det cyrisceailum, et n'en eos coerceanl, el a rapacilate cohibeani, quia
reciam decimam suam, sicut in diebus anleeesso- Dominus el minister soeculorumail : ATonsolum
rum .noslrorum fecit, quando. radius fccil;.hpc est mule Jigenles,.sed omnes censentienles, digui sunt
sicul aratruni peragrabit, decimam acrain : cl om- a'ierna morte (Rom. i). Saspe etiam pravr judices
nis consueludo reddalur super aniiciiiam Dei ad judicium perverlunl, vel respectant, el non finiiini
mairem ecclesiam cûi adjacet, einérao auferat Deo causain, doucevolunias eorum irapleal'ur.El quando
quod ad Deum perlinel, et prsedecessores noslri judicanl, non opéra, sed mimera considérant inipii
concesserunt. judices, juxia verbiim Siipienlum : Sicul rapaces
V.'-ElproJiibemiis,ne quis-extra patriam venda- lupi vespere nil residuantusque niane (Sap. ni), id
lur; si quis hoc praesumat, sil- pneler benedictio- est de prsesenli solum vila cogitant, de fuiura nihil
nera Dei el omnium sanclorum-',et prseler omnem considérant. Malorum prseposilorum mos esl ul
Chrislianitalém, nisi pcênilcat cl emendet, .sicut quidquid possunl auferanl, el vix necessariumpa*
.--.-. rum quid reliiiquant susienlalionuin. Iracunih)»'
episcopussuus éiloc'eliil.'-
lim .ETHELREDUSII REX ANGL. ing
judex non potest accedererectam judiciisatisfa'clio-'A tendus personam hominisin judicio, nec pro aliqu3
nein; nain per furoris éxcoecalionemnon perspicit fades ul a vero déclines, el injustejudices, Sustëplic»
rectiludinis claritalem. Justum judicium est, ubt muneris est dimissioverilatis.
non persona consi.deralur. Scriplum est : Non al-.
PRIVILEGIUM REGIS iETHELREDI
PRO .ECCLESIACANTUARIENSL
Quo ejectionem cleriçorum de monasterio Chrisli Cantuartensi et- induetîbnem monachorum

gralulatur et confirmât villas eidem plurimas, et amplissima privilégia-, oancedit.
Concil. tant. XIX, col..321, ex nts. Cotloniano, ClaudiusA. 5.)-
(MANSI,
In nomine DominiDei omnipotentes.Ego MmEL* B Cantio Méapbam, Culingas. In Suthria prope ton-
REDUS, Dei gratia genlis Anglica? rex, et monarcha dinuni Wealawyroth iiidem ultra Thamissin. Hrise-
etiam aliariim insularum circumjaceiitium. byrgan ad margineui Cilternse, ad urbem ecclesia;
Nolum facio AnglicisChrislianis quod venerandus Chrisli prope adjacens. In Essexia Laeiling. In
archiepiseopusiElfricus, ex episcopali sua sapienlia, orienlali AngliaHsedleb,et viciuia Ulaleh.In taneta
cura me circa prsecepta Dei ssepiusoccupatum red regione aliqua? terra?.
didii; ego eliam Dei instinciu, quidquid divina? Sit imposterum hoc anledictum monaslerium ab
illius dociiïna? et prsedicationis niihi necessarium omni lerreno servilio liberum cura omnibus villis.
fueril sedulo addiscere volo. Et hanc disciplinant ad id perlinenlibus, hoc esl in campis, el in pa-
ijilelligoper dominum malitiamel injusliliam niinis scuis, et in pratis, et in silvis, et in mariscis saisis,
laie perditani el abolitam esse. et in piscalionibus, el in venalionibus, et in aucu-
In inlelleclu meo eliam video et plane perspicio palionibus, exceplis bis tribus, scilicet expediiione,
hanc disciplinantper presbytérorum incuriam longe ponliuni refeclione, el arcinin reparalione. Si quis..
lateque negligeiiler.eorrupiam, ac Dei serviiium bene moraïus homo hoc privilegiura nieiinibeneficiis
omissum et frigescens esse vehemenier doleo. Dixi augeat, Deus oinnipotens habiialionein ejus in coele-
etiam consiliariis meis, qui niihi de rébus divinis Q stibus mansionibus, cum oinnibus sanclis cumulet..
el mundanisconsilium dant, quod Deus illis intel- Si autem aliquis malus homo a.diabolo iiifkiinraalus.
lectuni dederit in animi mei exaliationem. Tune sit, ut hoc meum privilegiura diminuât, vel parvi
illi inquiebant, Deoopiiiilante, melius fore, si pre- facial, sit socius Juda?proditoris-Chrisii, Iacereiur-
sbyteros ab ecclesiis Chrisli propier manifesta illo- canum infernalium denlibusinler lerribilia gehenna?
rum scelera et crimina expellerem,et in.ecclesiis supplicia cum omnibus diabolis absque ullo fine,,
Chrisli iiionasliciordinis liomines consliluerem, qui nisi illud anle obilum suum rite emendaverit quod
pro, me et génie mea ibidem rite Deo preces el gra- contra Dominum suum impie deliquerat. Siquidem
lias funderenl. Hoc idem ego efïeci; in ecclesiis satius est Imminent a peccatis cavere quam ea labo-.
Chrisli monachos conslilui ad eorum exempluni riose eniendare. Obsecro el adjuro vos, omnes mei
quos.S. Auguslinus hue allulil quod ille scilicet in legitimi successores, reges et episcopi et senatores,
ecclesiis Chrisli ex S. Gregorii prseceplp,el uiagiii gènlisque dominatores, ne -sitis. ecclesia; Chrisli
régis Êihelberii consilio el auxilio, eos sanclos pradones, sed ut silis seduli custodes patrimonii.
monachos ibidem collocarel, quos secum in terrant Chrisli, et monachorum illorum, qui ibi Deo ser-
banc alluleral. Et cura, nionaclii postmodum. ob viunt, ul in perpetuum requie, vila oeternael gaudio-
sanclam eorum conversali'onemepiscopi facti suut, '.Ofruamini cum omnibus ejus sanclis semper ina'ler-
terra? eorum ecclesiaslicse florebant. Monachos num. Amen»
etiam hos ibidem habitantes, congregatos esse in Ego Êlhelredus Anglia?,hoc ecclesia?Chrisli pri-
oelernum hoc priv.ilegio confirmo, et nominatim vilegiura ex auclorilaté Chrisli confirmo.
describo illorum urbes, qua? anliquitas et a me , Ego.jElfricus, Ecclesia?CËristi archiepiseopus,
Anglorunt rege, ac ab aliis fidelibus hominibus.ha- boni régis munificent.iamsigno crueis in,oelernum
ctenus ad illorum sacrant sedem concessa?suni. corrobpro.
Prima esl Eastrige, quam regionein ad ecclesias Ego Wulfsla.nus,Londinensiumepiscopus, domini-
Gbrisii pro anima.mea, lam in lerris quam in future mei nobili dono semper coiisenlio.
maris, perpetuo concedo.Tum Joccbam, Bosingtun, Ego Êlfheah, Wintoniensium episcopus, hoc an»
Edesham et Apeldra, Berwic parvula, et Swyr- ledicli régis scriptum meis viribus confirmo.
dhlincas Pra?ostatum, Gravanea, Wylan, Ciart, Ego Ordbyrhius episcopus idem hoc cura Doi
Fenileali. In Suffexia Peccingas. In occidenlaii benediclionefeci.
1IY1 MONUM.DIPLOM. im
Ego jEibelricus episcopushoc idem feci. A Ego Wulfricus abbas verus lestis.
Ego Àthulfus episcopushoc idem feci. Ego JEJswardusabbas similiier.. .
Ego Gbdwiriusepiscopusomne hoc idem fecL Ego Wulfosar abbas. y
Ego Lyfing episcopus domini mei voluntatem et Ego jElOigëabbas..
bonilatem in oelernumconfirmo.
CANUTUSEEX
HUJUS KOMINISINTER REGES DANI.&SECUNDUS,INTER ANGL.OSPRIMUS
- ' '
(An 1014-1036.). ''.*
LEGES ECCLESIASTKLE CANUTI REGIS

Concil. tom. XIX, col. 555, Ex. ms. CottonianoNero A,,1, cojlalo cum legg. nosl. Anglo-Saxqn.y.
(MANSI,
iHoc est eonsilium quod Cnutus, totius Anglioe et Danorum et Norwegorum rex, eum sa-
pienlum suorum consilio sancivit,. in laudem Dei, et sibi ipsi in ornamentum regiunt, et
aa" utilitatem popuM; et hoc"erat saoris:natàlibus Domini nostri Wintoniae..
L De Deo, religione-et rege débilecol'endis. '

B-Iata, sedulo compensetur pro raiione- ejus quod
Hoc-esi primum igitur ut super omnia alia unum fâclum est, sive sit per pugnàm, sive per rapinam,,
Deum semper diligere, el iiriuin Ghrisiianismum sive per aliud quid compensanda est ecclesia?prius
.unanimiier consérvare, et rëgéta Cnutum él juste pacis violalio pro raiione ejus quod faclumest, et
lidelilalé venerari velint. pro raiione dignitatis ecclesise.Non sunt omnes ec-
IL De pace Dei, régis et ecclesiarum. clesise sequali modo lerreno honore digna?, licet
El Dei ecclesias salutent sac protegant^ et crebre ëamdérit habeant ecclesiaslicam consecralionem.
fréquentent in salulem anima?,:et nobisipsis ad Violaliopacis primaria? ecclesia?est eadem accom-
utilitatem. Quoelibel eeclesia jure est iri proprià pensatîo rerrim pro régis pace, hoc est quinque
Chrisli pace, el quilibelGhristianusmullumlaborare libris, secundum Anglorum leges, et in terra Canlil
débet ttt pace illam magna in veneralîone habeat. pro violalionepacis v libris régi, et m archiepiscopo,
Pax enim divina, et quam pïoxime régis pra?omni et reediocris ecclesia?cxx solidis, et idem-esl pro
alia pace obtinénda, et seduloconservanda est; Tune régis'mulla; et tune adhuc mimtris, ubi parvum
valde jrislum esl ut Dei ecclesiasticâ pax inlrà pa- est miriisteriumy et coemeierium tamen tx solidis1,
rielesj et pax Chrisliani régis manu data semper et leiriplicampestris, ubi ccenielerium non est, xxx
consistait iritiriobilis. Et si quis alterulrairi violet, IG solidis.
. perdat palriam et vita'm, nisi rex èr condbnareve- IV. De reverenliasacerdolibusproestanda.
lil. El si unquam aliquis homo puslhsecDei ëccle- OmnesChristianos quam maxime decet sanctua-
siasticam pacem adeo violaverit ut infra ecclesise riumet ordines et consecratam Deidomum semper
parietes homicida; fieret, tune istud est inexçjabile, diligentissimefrequenlare et prolegere, et quemlibet
et persequanlur (eum) omnes qui Dei amici sunt, ordinem venerari juxte dignitetem. Inlelligat enim
- iiisi fieret, iit inde erumperet, et ad adeomagnum quicunque,' vélit vel pbssit, magnum et prseclarum
-
asyluhi confiigërit ut rex ipsi eapropler viiam con- esse quod. sacerdos agendum habet pro sainte po-
donaret posl pienariam compénsàlionem, tarit apud pull, si Doèinb suo débite placeat. Magnum (quid)
Deum quam apud homihes. Et hoc est primum ut est exorcismus, et prseclarum est consecratio, qua?
et diabolum et '
propriam oesiimalionenrcapilis Chrislo régi det", dispellit, profugum reddit,'quoties
el hoc mbcloseipsum éxlegem restituât ad coritpën- baplismus peragitur, vel S. euciiarisiiaconsécraiuri
salionem. El si lune ad compénsàlionem res rediit, Et sancli' angeli' ibi circuirifunduntur,et res illas
et eam rex lolérel, tune solvatur ecclesiasticâ pax custodiunt;.ét pér Dei potenliam sacerdblem adju-
illi ecclesia?per régis pienariam pacis Violatîonem, vant, quoties.Cliristodébite servirait. El hoc loties
el ecclesia? reconciliationem consequatur, sicutii P faciurït, quolies sëdùlo intimé pectore invocatChri-
deèet, et deindê tam cognât! quant viri occisi com- slunr, el pro populi necessilale diligeriler IntercedU,
ordinis dignilale
pënsalioneni plenë solvâl, et apud Deum Saltem inet illi proptër Dei-timbrera pro
tercédai. ,'''.'' cum ratione sunt cognoscëridi. '?'
III. De mulla pro dignilale ecclesioeconferenda. V. De purgafioneordinatorwn. ._'.
Et si ulla ecclesia?tmx sine inïerfeclioiiésil vio- Et si conlirigat ut quis aceusalioriibusetjraperi-
«73. CARUTU5I REX.AXGL.-. , 117-1
tiis sacerdolem, qui regulariler vivit, onerettitque A I gnaliopis gradum in propria affinilale unquam uxo-
ille ipse conscius sit innocentia?,celebret missam, rem ducat, neque cogna.li sui viduara, cui eadem
si audet, et purget solus seips.um per solam eucha- vicinia cognatus erat, neque cbgnalam uxoris sua?,
risliam a simplici accusalione; et iriplicem accu- quam aniea habiterai ipse, neque susceplricemsuam,
salionëm purget, si audeat eliam in S.eueharislia . neque cpnsecralam vestalem, neque, repudiatam
cum duobus.ejusdemcum eo ordinis. Si quis diaco- aliquis- Christianus. unquam. uxorem ducat,,,neque
num accuse!,.qui regulariler, vivit,. simplici accusa- aliquam merélricem unquam sectelur, neque plur.es
tipne, siimat duos ejusdem secundum ordinis, et una uxore habeal, et ea sil légitime nupla uxor,
purget se cum illis. Et si accuselur triplïci accusa- sed habile! cum illa sola, quandiu ipsa vixeril. Ita
lione, sumai sex ejusdem ordinis (eljpse sit sepii- semper (facere) débet qui Dei leges juste curare,
mus) et purget se illis. Si plebeius sacerdos accusa- el ab inferni ineendioanimant suam custodire ye-
lionibus pneretur quod regularem vitam non degal, iiu ,:'...'
purget se sicut diaconus qui regularem vitam VIII. De decimis reddendis.
agit. El si, quis amicis desiitulunt allaris minislrum Et persolvanlur Dei jura quovis aiino jusle dili-
accusationibus oneret, qui non habet sacramenlales, genter,'hoc est.aralionis eléemosynadecimo quinto
eat ad- offam exseçratam, et ibi fiât, siculi Deus R ' die a Paschaie, et feluum decima?'ad Peniecdsleii,
volueril, nisi se per S. eucbarisiiam purgare possit. et terra? primilia? ad festum Omnium Sanclorum; et
El si quis sacris initiatum inimieilia? accusel, et si quis luiic décimas per'solverenolit, prouti diximus,
dicat quod-.hontiçidii auçlor sit, vel. consiliarius, hoc est décimas agri, eodem modo ac aralrum pro-
purget se per cognâtes suos, qui inimiciiiani lolera- gressum fecit; lune conveniant régis prseposilus et
ré vel emendare debent. Et si sitcognalis deslitulus episcopi, et lundi doiiiinusel ecclesioepresbylër, et
purget se per socios, vel jejunium suscipial, si au- sumant invite illo decimam partent pro ecclesia ad'
deai, et ea ad offam exseçratam, et ibi fiât, siculi quam periinet, et assignent ei nonam partent ; et
Deus judicaverit. Et nullus templi monachus unquam dividalur-oclava pars in duo, et capiat lerra? domi-
jure ininiicilise compénsàlionem pelere, nec inimi- nus dimidiuriij-etdimidium episcopus, sive sit régis,
citise compensationem solvere lenetur, deponat co- sive thani mihislër.. ,;
gnalionis leges, cum transit ad leges regulares. El, IX. De nummo Romane.
si presbyter unquam fuerit falsus:leslis, vel perju- El denarius Pétri-'ad festum Pelri (solvalur) et si
rus.vel furli conscius,,aul consiliarius fuerit, tune quis eum usqiie post ill'umdiem retinuerit, dël epï-
sit sanclificala ecclesia , exclusus, et perdal ubique ' - scopo illum denarium, et addat xxx el régi centuiri
tam sooietalem quam amiçitiam, el cujuslibet vene- " viginti sblidbs. '•'.-
ralionem, nisi apud Deum et apud hommes majori '' X; De primiliis ssminum. -
modo compenset, prouti episcopus eum instruxerit, : Eiseminum primilia? ad Martini festum, el si quis
et inveniat sibi fidejussorem, quod, imposterunt casusque posl illum diem relinueril,-det eàs"episco-
semper a simili, (criniiiie) cessalurussit. Et, si po, et compenset tindecies et régi cxx solidos.
eum purgare velit,, purget pro facti modo, sive Iri- - Xi. De decimisad ecclesiamthani perlinenlibus.
plici sive simplici purgalione pro facii modo. Si quis tune lhanus sit, qui in possessiône sua
VI..Exhortatio ad ecclesiasticos, ul sancie vivant. ecclesiam habeat, in qua sit.ccémelerium, tr-adat
Et voluirius utcujuslibel ordinis viri diligenlerse tune terliam parlem propriarum decimarum ecclesia?
; submiiiant sua?. Etsi quis ecclesiam habeat in qua non est
singuli juri quod ad eos periinet, et pra?- dei ex ix partibus presbylero suo id
seriira.Dei ministri, episcopi el abbates, monaèhi et coemeierium, '
quod velit. et quilibel ecclesise census primario
moniales,' canonici et vestales ad rectum inclinent, iradatur
et regulariler vivant, et dieac nocte, ssepe et erebrb lemplo.ex omnibus ingenuorum focis. •
XII. De pecunia pro lucernis.
Chrislum invocenti et pro. omni populo Christiano
Et nuramus candelaris ter quotannis (solvatun)
diligenter intercédant. El omnes Dei 'ministres ro-1
et et primo vigilia Paschalis, cera, valoris dimi.diioboli
gamus docemus, praeserlimsacérdoles, Deo ut
pro qualibet hyda, et deinde ad omnium,sanclorum
obediant, et caslitatem anteiil, et caveaut sibi ipsis festum lot
ab ira Dei, et ab sesluanle ineendio quod furii in Maria; eliam,. et poslea .ad Eurificaiionem beata?
siiniiiler.
iriferrio. Diligenlissimesciant quod omnino non dë-
beant coitus causa cura femina céninitinicare. Et si XIU. De pecunia quoediciiuv symbolumanima, et de-
sepullura.
quis ab eo absiinere et caslitatem servare velit, ha- Et sequissimuntest ul pecunia segulcralis seniper
beal Dei misericordiam, et quoad lerrenam venera-
solvalur ad. aperlum sepulcrum, el si quis aliquod.
tionem sil jure thani dignus. Et quilibel Chrislia-
ex sua paroçhia alibi humaverit, .solvalur
. nus ex limore Domini sui injustuin coiluni sedulo . corpus
nihiloniinus pecunia sepulcrallsilli ecclesia?ad.quam
èviiei, et leges ecclesiasticasjuste observet.
illud perlinel.-
VIL De conjugih prohibilis. .XIV. De Dei.juribus, festis, et jejuniis conservandis.
Docemus etiam et rogamus, et in Dei nomine Et omnia Dei jura prseservenlur diligenter prouti
BiiDcramus.ncaliqais Christianus infra se.xtemco- necessarium esl ; festa et jejunia débita modo celé-
i175 MONUM.DIPLOM. 1176,
brenlur; et fiai quolibet die Dominico festi célébra-1A hoc est propria vila quam pro nonis omnimistradi-
lio a die Satumi hora pbmeridiana, usque ad diei dit, redemit.
Lima?auroram, et quilibel alius dies feslus, prouti XIX. Ad eucharistiam el prob'Uatem, *
indicius fuerit. El quilibet Chrislianus facial quodipsum oporlel;
XV. De die Dominico. ïiieunibat Chrislianissimo suo diligenter, et prsepa-
, Et die Solis raercaluram etiam severissjme pro- ret se etiam ad communionemS. Eucharisiia?saltem
iiibemns, et omnem conventum populi, nisi pro ter in anno cuilibel qui propriant nécessitaient in^,
înaxiina necessilale sil, et venalionem, et ab orani- ielligere velit necess,eest, et yerbum ac factura erga,
. bus mundanis operibus in boc sancto; die sedulo. quemlibel amicum ordinet cum justitia, et jusju-
cessandum est. randiim ac feeduscaule seryel; et quodlibet rajustant,
XVI. Dejejuniis. diligenter ex hac terra ejicia fur, quantum fieri POTe
Et ut quodllbel injunçtum jejunium cum omni test, et diligatar Déi justitia abhinc sedulo verbis et
diligenlia observetur, sive sit jejunium Quatuor faclis. Tune nobis omnibus Dei misericordia pro-!.
Tenmorum, sive sil jejunium Quadragesimale, sive pinquior erit.
sit aliud quodcunque jejunium, el quolibet festo B. XX. Ad fidelilalemerga dominas.
Maria?,et festo cujuscunque aposlolj jejunetur, ex- '•* Agendum faciamus etiam sedulo, sicut docemus,
cepta festo Philippi et Jacobi, (quia) non injungimus siraus semper dominonosiro obse.quenteset fidèles,
et perpeluo omnibus viribus. cul.lumipsius lueamur,
aliquodjejunium anle feslum Pasçhalis, et quolibet
die Veneris (sit) jejunium, nisi sil feslum, et non. et yoluntatem ejus opereiriur. Omne namquç, quod
pecesse est jejunare a Pasçhaie usque ad Penleco- unquam pro vero Domino fideliler fecerimus, omne
sien, nisi injunçtum sil, vel ipse omnino velit jeju- illud nobis ipsis fadmus ad majorem utilitatem.
nare, uii etiam. a Natali. Domini usque ad oclayam Illi namque certe Deus gratïos.us,est, qui domino,
Epipliania?, hic est septem dies post dnodecimum suo yere pbsequens est. ftlagnaeliam cuiiibet domi-
diem festum. no est uiilitas ul famulos suos juste gubernet.
XXL Ad Deum exinlimis çolendumel fidem.
XVII. De temporibusjuslitioe. Et omnes Chrisliahos quam diligentissimedoce-
El prohibentus ordalium aç juramenla festis die-
et diebus mus, ut interiore. corde D.eumsemper diligant, et
bus, et diebus Quatuor Temporum, Qua- verum
Christianissimum libenler servent, et eccle^
dragesimalibus, et juslis diebus jejunalibus, et ab
siasticos doclores sedulo audiapl, el De!doclrinant
Advenlu Domini usquedum octayus dies supra duo-
ac leges contemplepiur ac perscrutènlur sa?pe et
decimum diem prseteriit, et a Sepluagesima usque Q (
suam ulilitalem.
ad decimun.1quintam diem supra Pascha. El sancli crébro,propriam
Edweardi feslum sapientes ejegerunt, ut festum XXH. Ut Orationem. Dominicainel Symbolum
callèanjl.
celebraretur per omnem Angliam, (h. e. xiv die ttocemus eliam ut quilibet Chrislianus discat, ut
Marlii, xv Kal. Aprilis, eMancli Dunslani festum,
saltem pbssHyeram liidemreçte inielligere, et Pater,
xiv Kal. Junii, hop esl xx^die in Maio.Elliis sanclis
omnes Christia- nosler ac Credo discal, quoniam uno quilibel Citrix
lemporibus, prouli jusium est, inter
Deum implorare, el altero yerant fident
nos pax et concordias.il, et omnis fraus dissipetur. slianus
oslendcre débet. Christus ipse orabal prius Palet
Et si quis alicui fidejussipnemvel,corappiisationem
rébus terrenis reddat sedulo anle nosler, et banc orationem di.scipulos suos docebat
pro debuerit, ej
vel posl, (Matili. vi). Et in oralione hac ecclesiasticâ sunt
septem pelilioneSj hanc si. quis ex animo oraverit,
XVHI. Put exliovtalio ad çonfes.sipnem et pçettilen? nunlium semper miliil ad 'Deum ipsum pro quolibet
tiam. çpmmodp quod ipsi necessarium est, sive in hac
Rogamus etiam per Deiamorem ut quilibet Çhrk vite, sive in fulura. Sed quomodo quis unquam ex
slianus inielligatsedulo,proprium suum conimodum. D ] animo.ad Deum orare polesl, nisi internant habet
Aiile bmn\a tempus aliquod exspeclaré debemus, çliaritatem, et veram in Deum fidem, quoniain ille
cum quod, quandiu potuimus, paruerimus diligenter deinceps non obit moriem in Çhrislianorum com-
yoluntati Dpi, nobis gralius erit quam omne quod munione, nec in çonsecralo. ççemelerio quiescit,
in loto orbe est. Sëd lune simplicem mercedem neque in yita sua S. eucharisliara percipil, neque
habere debemus,ejus quod in vite anlea fecimus. bonus est Chrislianus, qui hoc disçere nolit; neque.
Voce illius tune, qui promeruçrunl inferni raullam. ille débite aliuin sus.ciperepolesl ad baptisma, vel,
Sed agendum, quant diligentissime a peccatis rêver- ad confirmaliouem,nisi hsec discal, ut bene illa no-
tainur; et singuli delicla noslra confessario noslra rit.
sedulo conûteamur, ul semper abslineamus, aç SÇ-T XÎII. Ul exitialiu fugianl.
dulo compensemus. Et singuli noslrum aliis injuih Docemuseliam, ut exitialia peccata et diabolica,
gam'is quod volumus ut nobis injungatar. Hsecest faela quam diligentissime a quolibet eyilentur, ej
lex jtsta, et Deo valde grala, et is erit felicissimus compensenlur libenlissime, juxia confessarii consi?
qui légem hanc servaverit. Namque Deus omnipo^ lium, si quis per dîalipli insligalipnem in peççate
tçiiB nos opines creavil, el deinde magno nreliçt. fuerit lapsus,
i!77 « CANUTUSI REX ANGL. 1178
XXIV. Et inler hoeestuprum. A ducatur, sed diligenter fovealur, ne anima perdalur
Docemuseliam ut homines a tiirpi stuprb, et abb quam Chrislus propria sua vite redemit;.
illicite conciibitu, et ab omni adulterio moneanturr IV. De sagis, sorlilegis, elc, ejiciendis(Ll. Sax. 4).
semper se abstinere. Prohibemus eliam ut lerram circumqûaque dili-
XXY. Ut caveant sibi de tremendo judicio. genter mundare incipianl, et a nefandis.aclionibus
Docemus eliam ut quilibel homo diligenter Deii ubique abstineant. El si saga?.,vel harioli, sicajii,
liinoremin animo suo habeal,et die ac nocte caveatt . vel merelrices alicubi in regione depreheudanliir,
a peccatis, diem jndicii limeal, el ab inferno abhor- educanlur sedulo ex terra illa;, vel in terra pereani
reat, et semper finem dierum astare sibi arbitre- omnino, nisi cessent a factis malis, et majori modo
tar. compensent. Proecipimuseliam ut profugi et exleges
XXVI. Ul episcopiet sacerdolesfide obeant officia. Dei ac hominum, ex palria exlerminentar, nisi se
Episcopi sint prseeones et doetares legum Dei, .ett suhmillant et quant diligentissime entendent. Et Ai-
explicent ac exempte suo doeeant libenter eccle- res ac latrones public! brevi pereani, nisi cessent
siasticâ officia, atlendat his quicunque velit. Quo- (a malefaclis).
niam inulilis pastor invenietur gregi, qui nolit gre- V. De gentiliumsupersliiionibusabolendis(LL Sax. 5).
B Prohibemus etiam serio etbnidsmum. Ethnicismus
gem, quem tueri débet, clamore defendere, si alias.
possit, cum aliquod damnum gregi nocere incipit. est cum quis idola adorai, deos genliles, et soient
Nullum est damnum adeo malum ac diabolus ipse, vel liiiiam, ignem vel fluvium, lorrens vel saxa, vel
qui semper hoc unum meditatur, quomodo anima-; alicujus generis arborum ligna, vel (cum quis) vene-
bus hominum maxime nocere possit. Tum oportet[ ficium amat, vel vicariatum commillit ullo modo, vel
paslores esse valde vigiles, el diligenter clamantes, sortilegio, vel leda vel aliquo phanlasmale aliquid
qui ab hoc latrone publicopopulum tueri debent. Hi perficit.
sunt episcopi el presbyleri, qui ecclesiaslicum gre- VI. De homicidis pejerantibus, el moechantibus
gem defendere et tueri debent per sapienles doétri- (Ll. Sax. 6).
nas, ne furiosus lycanlhropus eum nimium discer- Homicida?et perjuri ordinum violalores et adulteri
pai, aul mullos ex ecclesiastico grege mordeat. Et subraitlant se et entendent, vel scieqler in peccalis
si quis maxime curet, ut Dei nunliis obediat, idem morianlur. ,
est ac si Deo ipsi obediat. Semper sil -nomen Dei VIL Quodpeccalumturpiussit in diebus et locissaçris,
bënedictum, et sit laus ei, aç honor et gloria in et majores magis sunt plectendi (Ll. Sax. 35).
' non.est ullo lempore permissum ; atla-
pmnes sseculisetaies. Amen. _ r^ Injustum
Hoc est sseculareconsilium quod ex consullatione men diebus festis,, et in jejuniis, el in locis sanClis
puni sapienljbus meis volo ut observetur per lotam diligentissime ab eo eavendum est. Et semper quo
Angliani. quis est poientior vel majoris ordinis, eo magis co-
I. Dejusliiia ejferenda (Ll. Sax. 1). ram Deo et mundo injustum emendare débet. Et
Hoc igitur est primum, quod volo, ut juste?leges ecclesiasticâ compensatio semper diligenter inqui-
et muudana compensatio in-
sanciantur, et quselibet injuslilia sedulo damnelur, renda est ex scriplis,
et ut sarculelur et eradicelur quodlibet injuslum, quirenda est ex mundana lege.
quam diligentissimepossit de hac terra, et promo- VIII. De ministrum altaris ocçidenie(1.1.Sax. 36).
veatur Dei jusliiia, ac in poslerum omnes, tem pau- Si quis altaris ministrum occideril, sil exlex apud
peres quam diviies, jure publiçp fruaptur, el juslum Deum el apud homines, nisi per exsilium et apud
illis judicium rëddatur. cognâtes etiam magis compenset, vel purget se ca-
ei intra xxx dies inçipiat compen-:
H. De misericordià exhibendain judicio (Ll. Sax. 2). pilali purgalione,
salionem ubique tam apud Deum quam apud hoininçs,
Docemusetiam quod, licel quis delinquat, et ipse (solvendb)omnia qua? habet.
profuiide poeniteat, tune adhibealur moderatio (ih — -n IX. Ul rex sil ordinalis et alienigenis palronus
poena irroganda), prouti coram Deodecens et coram (Ll. Sax. 37).
mundo tolerabile est. Et meminerit-diligentissime, Si quis sacris iniliatum vel exlerura aliquo modo,
qui judicio prsesidet, ejus quod ipse habere gessil, seducat ad ea qua? concernunt pecuniam
cum hoc modo dicil : Et dimille nobisdébita noslra, tune rex ei sit loco velvitam,
cognali, et loco palroni, nisi is
sicut et nos dimillimus (Matih. vi). Et prohibemus alium dominum habuerit, el
compenselur régi, pront
ne Chrislianus anié omnia sajteni lévis rei causa ad
decet, vel factum*illud. quam maxime vindiceiui\
marient iradalur; sed polius mitis poena statuaiur
regem Chrislianum quam maxime decet, Dei injuriant
in populi eommpdum, neque perdalur, pro re parva,
quant severissime ulcisçi pro eo quod factum est.
Dei raanuum operalio, et proprium ejus prelium, X. De minislro altaris homicida, elc.
(Ll, Sax. 38}.
quod caro redemit. Si minisler altarishomicida fiât, vel alias magnum
III. De Chrisliano non vendendo- exlra reqnum nefas perpetraverit, lune perdat deinde lam ordinem
(Ll. Sax. 3). quam honorem, el peregrinelur quam procul papa
Prohibemus etiam ne Chrislianus quisquam procul ei prsescripserit, et illud libenter emendet, el si se
de lerra yendalur, neque ad geiiiilismumsaltem per-
purgare velil, purgel se triplo, el nisi.intra xxx dies.
,1179 MONUM.DIPLOM • • li80
comperisalîonem îiicoeperitapud Deum et apud ho-jA sit occisus, pro eo quod-ille jusliiia? se opposuerit,d-
mines, luné sit exlex. : hoc corifirmetar,jacëiil iilullus.
XL De ordination vincienle aul verberante XVIII. De sacrum ordinemviolante (Ll. Sax 46)i
(Ll. Sax. 39). Si quis sacrum ordinem viblavérit, emendet hoc
Si quis sacris initiatum vihciat vel verberet, vel pro dignitate ordinis, sive per seslimâtionemcapitis,.
a'dmodumconvicielur, compenset éi prout juslum sive-pet multam, sive per violata?legis poeriani,sive
• est, el episcopo ara? eipianda? hiullam pro ordinis
peronmëm possessionérir.
modo, cl dominovel régi pro plena vioîalione pacis, XIX.De adullerio (LL Sax. 47).
vel purget seipsum pleriaexcusàtibne. Si quis adulterium coumiiseril, emendet per hoc
- XII. Dé ordinale capitis reo (LL Sax. -40)'. quod factum est.Malum adulterium est, quod uxc-
Si quis sacris initiâtes 'capitale' criïnen commi- ratus homo cum soinla coeat, et. mullo pejus eum
seril, apprehéridatur, et sistatur coram curia epi- allerius uxore,^vel cum sacris iniliata vous,
scopali pro illo quod factum est. XX.;Deincesluosis (Ll. Sax.-48).
XIII. De reo confessariumpetenle (Ll. Sax. 41). = Si quis incestum commiserit, compensa hoc pro
Si quis capilalis criminis reus sedulo confiléri dignilale .eognaiionis,sive per capilis sesiimalionenv
velit; non negetur illud'ipsi unquam, et si quis ei '3 sive per multam, sive per totem possessionein^Non
negaveril, compenset hoc apud regem cxx solidis, . est eadem ratio cum sorore ac cum remoliore co-
vel purget se sumèns quinque homines, et ipse sit gnalacoire. -...
sexlys. '--..' XXI. De viduainviolante(Ll.: Sax. 49);
XIV. De die dominica el feslis observandis Si quis viduàni vi violaverit, compenset hoc per
(Ll. Sax. 42), , capitis seslimalionein.Siquispuéllam vi slupraverit
Si apprehendi polesl, non occidatur unquam diei compensâthoc per capitis seslimâtionem.-
Solis festo' aliquis occidendtis homo, nisi fugiat -XXII. De uxoris adulteroepoenagravi (Ll. Sax,50:)
vel pugnel, sed apprëhendaïur et lenéalur usque diès Si marilo vivo uxor cum alio concubuerit, et illud
festus prseieriil. Si liber homo die feslo lâborel, -manifestant fieret, fiai ipsa .in posterum infamia
tune compenset hoc obstiîcti colli mulla, et saltem mundi,-el habeat vCrus maritas omnia.qu-* (illa)
apud Deum diligenter compense!, prouti doceter. . p.ossidebat, ac perdal- illa utrunique, tant nasuin
Servus si labbret, vapulet, vel pretium vérberumpro quam .aures. Et si : accusàtio sit, el purgalio frâcta
raiione ejus'quod factum est (lual); si dominus sit, lune episcopus polestalem (in eam) habeat, et
servos suos die feslo cogat ad làboranduin perdat, „ severissime judicet.
• servum, el sil iri' liber, et dominus solvat XXIII.Deuxoraio fornicanle,àutconcubinamhabente
' violàla? pbsterum
legis peenarit apud Daiios, mullam apud (Ll. Sax. 51).
Anglos, pro raiione ejus quod factura est., velpu'r- Si vir uxoratus coeat cum propria sua ancilla,
' : amiltat eam, et pro ipsa compenset apud Deum et
gef se:
XY. Dejejunium violante (LL Sax. 45). apud liomines. Et si quis légitimant uxorem habeat,
Si liber homo verum jejunium dissolvai, solvat et concubinam eliam , huic nullus presbylër.aliquos
violalselegis prenant apud Daiios, limitera apud An- faciat rites, qui Christianis fieri debent, nisi cessa-
glos pro raiione ejus quod factum est. Màluraest veril, et .quant maxime emendet, prouti;episcopus
lempore veri jejunii anle prandiuni edere, et adhuc .eum edocuerit, et poslea abstineal ab iisdem,
pejus, seipsumeàrrie défoedare.Si servus hoe fecerit, XXIV.Ut alienigenoelibidinosiejicianlur(Ll.Sa^. 52).
vapulet, velpreiium vè'rberumpro raiione ejus quod Si alienigena?concubilus suos reforntare nolini,
factura est (lual). ex regjone cum possessiouibus el peccatis suis ex-
XVI. Ut 'Quadragesima el festa non temerentur lerminenlur.
(Ll.'Sax.4'4).- XXV. Ut homicida in purgatione càdens episcopo
Si quis publiée Quadragesimam dissolvai per di- D iradatur (Ll. Sax. 53).
micalionem, vel per palrimonium, vel per rapinam Si homieidium manifestant fiai, quod quis sit
• vel per aliquod nefandum facinus, dupld hoc com- trucidalus, iradatur cognalis (homicida),.el si ac-
"pensélur, illi inmagno festo, pro raiione ejus quod cusàtio sit et purgalio maie succédai, judicêt epi-
factura est: El' si quis (hoc) negël, triplici prirgalionë scopus.
se purget; '• ; :' XXYI. De eo' qui excommunicatumvel ut exlegalum
XVII.De.ecclesioedébita vi delinente(Ll. Sax*.4S). citsiérfierir(Ll. Sax. 64).
Si quis vi ëcclesiaslicis judicils se épposuerit, Si, quis Dei fugilivum reïineât injuste, tradai eum
solvat vîolata?legis peenamapud Dânos, multam apudl ad juslitiam, et compensa illi ad quem perlinel, ac
Anglosy vel purgetse'srimeris undecim, et ipse sitt emendet régi per capilis 'sestiniaiioiient.'Si quis
duodecimus. Si aiiquemvulneret, compense!hoc; ett excommuiùcalum vel exlegem habuerit, el cuslo-
"solvatpleiianimriltain domino, et ab episcopoma- dierii,luat vitam et omnem suant possessionem. --
num redimàl, vël eam perdat. Si aliquem occideril, XXYIL-De misericordia exiiibenda[lA.'Sax. 65).
sii'exlex; él perséquanlur eum cum clàmoréomnes; Etsi quis diligenter ab irijustitia deinde reverii
illi qui justifiant volunf, Si ipse audor fuerit quodl velil ad jusliliam, misericordiam cohsequâlur éï
H8Ï CANUTUSI REX ANGL. 4182
timoré Dei, quai» oplîme et diligentissime fieri A et in pbslerum semper caveamusdiligenter ah irica-
possit, lèscente ineendio-, quod prsevaletin inferno faciant
PH régis pia'peromtio (Ll. Sax. Epilog.). nunc eliam doctores et ecclesiasticiproecones,piouli
Nunc diligenter rogo, et in Dei nomine oroqùem- juslum, et cuilibei necessarium -est, exponant ssepe
libet ut ex întimo corde ad;Dominumsuum conver- ecclesiasticas nécessitâtes, el oninis qui discrètes est
talur; et sa?pé ac crebro côntemplelur quam dili- audiat eas diligenter, ac doclrinas ecclesiasticas in
gentissime id quod ei est faeiendum, et quod omit- mente relineat quam firmissime, in propriam sui
lendum. Nos omnes maxime dèCét Deum diligere, Militaient, et sëmpér quilibel homo.in honorem Do-
•et Deflegibus obsequi, et ecclesiaslicis doctoribus mini sui prsestel Deo suo id quod polest, yerbo et
sedulo obedire, quoniam ïi nos producénl ad judi- facto, hilariter semper. Tunç nobis omnibus Dei
cium, cum Deusjudicabil quemlibet pro faclis suis. misericordia paraiior erit. Semper sit nomen Dei
Et beatus estpastor, qui gregem ad Dei regnum, et in oelernumbenediclum, acglpriaei, ellaus et-vene-
ad coelestegaudîum la?lum ducere polest propier ralio sit semper in'saeculumsseciili.Deiisomnipolens
facla sua. Bene eliam est gregi illi, qui pastorem sit nobis omnibus misericors,prouti ipsi placueril,
sequitur eum'qui illum a diabolis eripuit, et Deo et. conservet nos semper ad a?lernitaleni. Fiai.
acquisivit. Agedum, omnes,-unanimicorde diligenter "Amen.
Domino nostro placeamus cura eo quod juslum esl,
CANUTI REGIS
EPISTOLAAD ANGLORUMPROCERES MISSA ROMAANNOREGNI EJUS XV, DOMINI1.031. .
Referlquanta benignitatea Joanne papa, Conradoimperalore,et Rodulphorege amplexusest. Se Romamtrans-

eunlibus impelrasse privilégia: viioequesûoe instilulum correcturum vovel. Monet ut déclinentinjusliliam
et fisco nilindebile feront. Ad Ecclesiam perlinenliaseduloguoequereddijutet, ' <
CNUTO, rex lolius Anglia?, et Danamarchia?, et G et argenteis quant in'palliis et veslibus. valde pre-
Norwegia?,et partis Suavorum,AiLN0THO [al.-,EGEL- - liosis. -Loculus sunt igilur cum ipso imperalore et
NOTHO ] melropolitano, et ALFRICOEboracensi, domino papa, et principibus qui ibi erani, de neces-
omnihusque episcopis el primatibus, él loti genti ? silalibus lolius populi'mei, lam Angli quam Dani, ut
Anglorum, lam liobiiibus quam plebeiis,-saluiem. eis concederelur lex oequior et pax securior in via
(1) Nolificovobis me noviter iisseRomamoratum Romamadeundi, et ne lot clausuris per viam arce-
pro redemptionepeccaniinummeorum, et pro salule renlur, et propier injuslum telonium faligarentur.
regnorum, quiq'ue meo subjacent regimini populo- Annuilque posiulalis imperalor, et Rodulphus rex,
rum. Hanc quidem profectîonem Deo jam olim de- qui maxime ipsarum clausurarum. dominàtor, curi-
voveram, sed, pro hegbtiis regni et causis impe- ctique principes edictis firmarunt, ut homines mei,
dientibus, hucusque non péiëram peî'ficëre. Nunc tam mercalores quam alii orandi gralia vialéres,
aulem ipsi Deo meo omnipolenti Valde humiliter absque omni angaria clausurarum et teloneariorùm,
gralias ago quod concessit in vila mea Pelrum et firma pace Romam eanl et redeant,
Paulum beatos apostolos, et omne sarictuaririm, Conqueslus sum iterum coram domino papa, et
quod intra urbem Romam aut exlra addiscere potui, mihi valde displiceredixiquod mei archiepiscopi in
expetere, et, secundum desiderium meum, prsesen- lanlum.angariabanlur inimensilale pecuniarumqua?
liali1er venerari el adorare. Et ideo hoc maxime ab eis éxpetebanlur, dum pro. paliio accipiendo
patravi, quia a sapienlibus didiei sanclum Pelrum - secundum morem aposlolicam;sedem expeiereni ;
aposlolum magnantpolestalem accepisse a Domino decrelumque. esl ne id deinGeps fiai. Cuncia enim
ligandi atque solvendi, clavigerum esse regni coe- qua? a domino papa, et ab.iniperatorc, el. a.rege
lestis, et' ideo specialiler ejus palrocinium apud Rodulphocaelerisqueprincipibus, per quorum lerras
Deum expetere valde utile dùxi nobis transitas est ad Romam, pro mea?g.enlisulili-
Sit autem vobis noluiii quia magna congregatio tate ppstulabam, libenter annueriint, et concessa
nobilium, in ipsa soléntnitate paschali, ibi cum do- eliam.sacramenlo firmayerunl, sub leslinionio,qua-
.niino, papa -Joanne «t imperalore Cunrado erat, tuor archi.episcoporum el viginti .episcoporum, et
scilicet omnes principes gentium, a monte Gargano ,innuraera?,niultitudinis ducum. et -nobilium qua?
usque ad istad proximum mare, qui omnes me et aderat. Quaprbpler.Deoomnipoleniigralias magni—
•honor-ificesuscëpëre,et magnificisdonishonoravere. licas reddo, quia omnia-qua?desideraverani, prout
-Maxime autem ab'imperalore donis variis et mune- mente decreveram, prospère perlëcij yolisque nieis
ribus pretiosis honorâtes suni, lam in vasis aureis ad velle salisfeci.
()) Maint."Gés't.reg. lib. n, cap. 11.

1183 MONUM.DIPLOM. i!84.
Nunc ilaque sil notant quia.ipsi Deo supplex de- A nore conserva, omniumque inimicorum noslrorum:
vovi vitam meam amodo in omnibus juslificare, el polentiam annihilel. Composite denique pace cumr
régna mibi subdiia populosquejuste, et pie regerç, gentibus qua?.in circuitu nosiro sunt, disposiloque.
.çquuraque judicium per omnia observare, el si quid el pacaloomiiiregnonosiro.hiGinoriente, ilauta nullaf.
,per mesejuventatis intemperanliam aul negligenliam parle bellum aul iiiimicilias aliquorum limere ha-
haclenus, prseter id quod justuin eral, esl aclum., beanius, quant cilius hac sestale apparalum navigii
lolum Deo.auxiliante dispono emeiidare, Ideirco .habere po.lero, in Angliam venire. dispono.
obtcslor et prxçipio meis consiliariis, quibus regni Hanc aulem epislolam jam prsemisi, ni de mea,
consilia credidi, ne ullo modo, aul propier raeunt -prosperilale omnis populus regni mei lselificetur;
limorem, aul alicujus poientis persona? favorem, quia,ni vos ipsi scilis, nunquam memeiipsum, nec
aliquant injusiitiam amodo consentianl vel fadanl meuin laborem abstinui, nec adliuc abslinebp. int-
pullulare in omni regno meo. Pra?cipioetiam omni- pendere pro oninis populi mei necessaria ulililale.
bus vicecomilibusel prscposiiisuniversi regni mei, Nunc igitur oblestor omnes episcoposnteos,el regni,
.sicul meam votent habere aniiciiiam, aul suam sa- mei prseposilos, per fidem quam mihi debelis et;
lulera, ul nulli bomini, nec diviii, nec pauperi, vim Deo, qualenus facialis ut, anlequam in Anglianr
injuslam inférant, sed omnibus, lam nobilibusquam " veniam, omnium débite, qua?secundum legem anlk
igiiobilibus, sit fas jusla lege poliundi, a qua nec quam debemus, sint persolula, scilicel eléemosyna,
propier favorem regium, nec propier.alicujus po-r pro aralris, et decima?animalium ipso anno pro-
tenlis personam, nec propier mibi congerendam crealorum, et denarii, quos Romam ad sanclum.
pecuniam, ullo modo devient, quia nulla mibi nè- Pelrum debelis, sive ex urbibus, sive ex villis, et
cessilas est ut iniqua exacliône pecunia mihi conge- mediante Augusto decima?frugum, et in feslivitate-
'
ralur."Ego ilaque-noluntvobis fieri voloquod, eadem sancli Martini primilia?seminum,-ad ecclesiam suit,
via qua exivi regrediens, Danamarchiam vado, cujus parochia quisque degil, qua?AngliceCurcscet
.pacem el firmum .pacluin, omnium Danérum con- [al., Chireselh'lnominalur. Hsec et alia si cum ve-
silio, composilurus cum eis gentibusqua?nos el vila nero non erunt persolula, regia exacliône secundum
et regno privare, si eis esset possibile, volebanl; leges, in quem culpa „cadit, districte absque veniit.
sed non poluerunt, Deo scilicet viriutem eorum compa'rabit.
deslruenle, qui nos sua benignilate in regno el ho- G
CANUTI REGIS DIPLOMATA
I- Ego juevingusmelropolilanusarchipra?sullibenteg-
EcclesiamSalvalorisin DoroberniaomniumEcclesia- annuo.
rum regni Angligeni matrem et dominam confir-
mât. . Ego Emma regina signo crucis confirmo.
Ego Wolstanus Eboracensis consolidavi.
(Anno1018.) Ëaldelmus episcopus gralum habens.
[LABBE, t.
Concil., IX, col. e
817, velusio codice
Canluarieiisi.] Ego Algariusepiscopusconcedo.
Ego denique imperalor KNUTO,a Chrisio Rege Ego Leofricus episcopusconfirmo. ,
regum régiminis Anglici in insula polilus, audiens Ego Haldenneprincepsrégis pro viribus assensuni;
bénéficia proedecessorum meorum regum , scilicet praîbeo.
regalia privilégia, simililer cernens liberlalem mo- Et ego.Turkillus dux concedo.
riasteriorum intra Cantiam positorum, archiprsesu- - Facla esl aulem ista concessio anno Dominica]
lisque piissimi-Livingiadmoiiiiionem,placuil cordi Incarnaiionis 1018.
amborum prà?sentem chartulam corroborare, vide , H.
licel ecclesia Salvaloris, inDorobernia site, omnium
ecclesiarum regni Angligeni mater et domina, cum 'D Charla Canuli régis pro coenobioS. Benediçli llul-
mensi in agro Sujfolciensi.
omnibus ad illam perlinenlibus, sit libéra; nec
quisquam hominum in ea et rebùs suis, aliquid juris (MonasticonAnglicanum,I.)
vel consuetudinis, pra?ter archiepiscopumet mona- Chrisio omnipotenti,qui est omnium regum Rex,
chos ibidem Deo famulanles, exigal vel obtineat. ' omnino persolvendse sunt gratiarum acliones pro
In senipilernum hoc noslrum decretum inviolabile omnibus indebitis benefidis quibus hominibus, sua
lemporemeo«i successorum meorum, pro spe sa- solapietete.iniercedenle, suffragatur, itullis nostris
Juiis a?ternse,slahile persévéra, his leslibus quorum promerentibus merilis. Ne ergo simus ingrali bene-
signa subtus adnolanlur. ficiorumlanlorum ejus, cumque magno opère stu-
Ego Knuto gubernalorAngliciorbis propria manu dendum esl noslrum ut aliquodconferamusei cujus
confirmo. suni omnia, et qui nobis. non habite contûlil ha^.
IISS CANUTUSI REX ANGL. 1I8G.
bere, cuique non possumus dare nisi propria, el de A g'jsiino patronomeo corpus sanctseMildredceglorio-
suo proprio Iribuil nobis mercari, el in ususproprios sse vjrginis cum iota lerra sua infra insulaui Thuneii
mi, qua? minime proprio usu poluiuius habere, nisi et extra,, cum omnibus consuetadinibus ad suant
ejus iribuerel gratia, scilicel regni coelorum.coeli- Ecclesiam perlinenlibus. Hsec omnia ila libéra et
colorum conlubernium. quiela reddo Deoet abbali Jîlslano et fralribus loci,
Ejus quippe largiflua bonitale, regia dignilale sicut ego unquam ntelius, habui tam in terra quam
sublbronizalus, ego Knut rex Angligena? nalionis, iu mari el in liltore, ut habeant el possideanl in
pro nanciscendo ejus immensiiatis misericordi'se perpetuum. Et qui hanc donaiionem meam infrinr
dono, concedosibi de suo' proprio qua? mihi gratuite gère vel irritent facere tentaverii, a Deo omnipo-
concessit, villam nota nomine, cognominalam Bor- tente et omni sancta Ecclesia excommunicalus sit.
ninga, cum pascuis, silvis atquê confinibus sibi rite Amen.
subter jacenlibus, scilicet Ludhaih cum perlinenliis, ' '
IV. v
Rclheshirlh cum suis perlinenliis. Esl denique no- S. Canuti régis privilegium-pro ecclesia S. Ead-
slrum donum a Chrisio nobis collalum, cui 'danles mundi,.
fenoralum exposcimus ut rursum sua? largitionis [Monasticon Anglicanum, I, 287.]
donaiionem excîpere dignetur a nobis omni inlen- B In nomine poliarchis Jesu Chrisli Salvaloris mundi
tionis affecta oblatam, qualenus possimus per sua loliusque crealura? Creaioris, cujus divino domina-
sibi data consequi, qua? à nobis non possunt possi- lui quseque doinjnalionesdébita servi tio subnixe de-
deri nisi a se collala. Si quisquain, quod absit! a serviunt, cujus eliam omnipotenlalUi universi po-
diaboli incitatiOne fitërit inflatus, ul Deo omnium lentaïus obseeundariexantussim prseproperant, quia
rerura pbssidenti suum lerilâverif, quod nbbis sibi bonites ejus bonilalis est incomprehensibilis, el -mi-
concessit tribuére, abstrâhere vi vel fraudé qualibet, seratio inlerminabilis, d-;<psilitasbonilalis ineffabilis,.
iilinam remaneai nobis ad gratiam ejus qua? cén- longanimilas quoque super pravoruni nequilias
cèssimus, el sit ei ad inlérilum oelérna?damnàtio- quanliialis prolixilaie cujuslibet,longior, qui quoti-
nis, qui prava? mentis, aul nisi hoc alio iraiisferre dianis admoniiionibus religiosam conversalioncnt
conatur, nisi pleniludo satisfactions ejus siibveniat. ducenles monei ut pia?. scclando jusliiia?cullurani,
"Ego Knut rèx, banc donaiionem Chrisio corilrili non eam deserendo linquani, qu'in polius perseve'ra-
pro consequendo pra?miacoelestisbserédilatis. bili insianlia in ejus -cultara. ul permaneanl paerno
Ego Elgifu regina, hanc regiam donaiionem au- affecta hortatur, qui nihilominus eadem affeclione
gendo confirmavi. mandai peccaioribus ut resipiscanl a-siiisliiiqui-
Egb Wlslanus archiepiseopus corroboravi. . ' > lalibus converlentes, quia eorum exsecralur mor-
Ego iElheluthus archiepiseopus corifinnavi. lem. .••••
Ego Godwinus episcopus corroboravi Ejus amoris sliraulo el fide suffultas, ciijus làrgi-
tëgo jEhvhius"episcopus assensum dedi. ..uamiseratione ego Cnut, rex lolius Albionis insula?
Ego Alftvinusepiscopus consignavi aliarumque nalionum plurimarum, in cathedra re-
Ego Eihericus episcopusconcliisi. gali promolus, cum consilioet décréta archiepisco-
Ego JEISWÎUS episcopus corroboravi. poruni, episcoporum,abbalum, comilum, aliorumque
Ego Hue dux. omnium meorum fidelium elegi sanciendum, alque
Ego Godwin. dux. perpeli stabilimenlo ab omnibus confirmandum, ut
Ego Ulf dux. monaslerium quod Badricelmorde nuncupatur, sit
Ego Eglaf dux. per omne a?vummonachorumgregibusdeputalum ad
Ego llacun dux. inhabilandum, et ab omni dominationé omnium
Ego L.eofwincdux. episcoporum comilalus illius funditus liberum, ul in
Godric dux. eo domino servientes monacbi sine ulla inquieludinc
" Ego
Ego Britliwaldus episcopusconsehsi. n pro statu regni Dominumpra?valeatilprsecari. Placuit
Ego Bribiwiz abbas. eliam mihi hancoplionis electionem roborare privi-
Ego Leofric. legio islo, in quo videre proecepi libertaiisdonuin
Ego iElfward. quod jam olim Eadinundus rex occidéntelium Saxo-
jEtbelslan." •• num largitus est suo sequivoeopro naiiciscenda ejus
Ego
- III. gratia et mercede oelerna, scilicet Eadmundo-régi
.... cl marlyri, quod bona?voluntatis volo augërë ciipi-
Charta Cunulirégis de eorporis S- Mildrfdn, cum
jola terra sua, in abbaliam.S AngusliniCunluarioe mus, quatenus ejus promereriprecibus merëar por-
translalione. lionem ejus beatiludinis post-hujus ciirsum vilse.
(Monasïic.Anglic.',I.) Tali liberlalé concedo fundo frui illi, inqub idenî
Ego CNCD,per Deimisericordiam basileus, AGEL- sanclus pausat utquolies populusunivérsuspersolvit
KOTO arebiepiscopo,et omnibus episcopis, el abbali- ceiisum Danis.vel ad naves, seu ad arma, persblvant
bus, el comitibus, viceconiitibus, el omnibusfidelibus inhabilariles in ipso fundo eadem ad usus quos eïe-
teiius Anglia?salulem et amieitiam. gerint fralres illius loci. Silque nobis renie.lio hoc,
Kosum sit vobisomnibus me dédisse sanclo Au- mibi quippe oequeregina? mea? Alfgifoe,ac filiis no-
1183 MONUM.DIPLOM. Ii88
stris omnibusque qui prîdehi ei hoc contulèrunl. A Ego Alfwinus. - ,
Huic liberlati-concédé âdditamëntum, scilicet mari- ; ÉgoAlfricus.
liiriospisces qui mihi coritingere debent annualiter Ego'Alfiicus. ' '
per telonei iucrum, et piscationém quam Ulfkiteï Ego LeotiÉus. .
habuit in villa et ùriiriià'jura qu'arumcunquecausa - Ego Leofricus.
rum in villis qua? monaslerio adjacent et qua? adji-' "
ciendse sunt per grâliam Dei. Dédi ijuoqrié regina? • - .. V*
mea?assensum, concédons ei pro sua"'eléemosyna Gharla régis Canuli^ qua omnes causas insuloe.G/c-
k slonioe,-taniecclesiasticasquam soeculares,abbalis-
dare quatuor millia anguillaruni cum muheribûs
supponitjudicio, coeterisèxclusispotestaiibus.
qua?pertinent ad illas pro annuali censuin "Villaqua?
cognominatur Lacinga-hythe. (2)Régnante,in perpetuum Domino, qui sua ineffa*
Si quislibet, quod absil!; islam libertatem quo- bili poleniia-omiiiadisponit alque gubernat, yicesque "
niîrabiliter discernens, ter~
quolibet.conatu nifilur servitulis'jugo subigere, vél temporum bominumque
prava iritentione transmulare; ut rursus clericos in iiiinuraque jnçertum, prout vult, aîquanimjter impo-
eo collocet, sit addictus capiivîiafia?lernse, careus nens, et de secretis nalura? mysteriis misericordiier
. ut de fugitivis, et sine dubio transiteras, man-
sëmpiierna libertate et mancipalusservilio diaboli " docet,
ejusque cons'ortiosit inextricabilibus habenis -consu.ra régna Deisuffragioadipiscenda, sint....
strictus, riisi salisfactio ejus erratui subveniat quod Quapropler 'ego Cnulo rex AnglpTum, .caetera-,
prorsus optantes, rumqiiegentium in circuilu pérsislenlium guber-
i . Ego Gnut,:rex gentis Angloruiiialiarumque.nihilo-; flator et rector, cum consilio el decrelo arçhipra?sulis
minus bpe. privilegium jussi compoiiere-ei-compo- nostri Edelnolhi, simulque cuncto.rumDei.saçerdo-
siluin cum signo Dominica?crucis confirmando im-; tum, el consensu optimatum meorum, ob amorem
• eoelestfsregni,.et' indulgenliam.criminum meorum,.
pressi. : -..,,.' -. >-. : ;<-">
- Ego Alfgifa regina; omni a.acritale mentis hoc et relaxàtionënt peecaminum fratris mei régis ,
çonfiriitavL Edinundi, concedo -ecclesia?Sancla; Dei genilricis
. Ego Wlstanus archiepiseopus consens!. Maria?Glastonia?jura et.consuetadines in omni re-
meo, et omîtes forisfactaras omnium terrarum -
iSgoAdelnodusarchiepiseopus. confirmavi. gno
Ego Godwînusepiscopus corroboravi. . suarum, et sint terra? ejus sibi libéra?, et-solula? ab
Ego Alfwinusepiscopus assensum..dedi. omni, calumnia et inquietalione,.siculi mea? mihi
Ego AlffinusepiscopusconsignavL ? habentur.
_. Yerura illud proecipueex omnipotentis Palris, et
Ego Athericus episcopus conclusi.
Ego Alfwiusepiscopus roboravi. Filii, et Spiritas sançti,aucloril,ate, et perpétua? Vir-
Ego BrihtwalduSepisêopus. ; ginis inlérdictione probibeo, et, universis regni mei
. Ego Iric dux. ; .- \ prseposilis et primalibus super suam salutem proe-
Ego.Godwinus tdux.: cipio, ut nullus omnino illam insulam intrare audeat,
Ego Ulf dux,: -.. cujuscunque ordinis', aut digriitatis sit; séd omnia,
. EgoiEglaf .dux,;;. . ... ; tam in ecclesiastiçîsvquam in saëcularibus causis,
Ego Hacun dux; '.'..- ;-..•..; tanlummodo abbatis judicium, et conventus exspe-
'
Ego Leofwiiiusdux. ; ctent, sicuti prsedecessoresméi sanxerunt, et privi-
: Ego Godr-icusdux, [ legiis confirmaverunt, Cenwines Inès, Culhrëdus,
, Egb'Oslaçus miles. ...--.;.:, Ailredus, Alfredus, Edwardus, iEthelredus, Alsla-
Ego Thored'miles,- nus, et gloriosissimus Edmundus, et*incomparabilïs
, Ego,Thuikil miles.,.. -;- Edgarus.
Ego Thrymrriiiles, • : - .,: Si quis autem qudvis deinceps lempore sub aliqua
Ego Brosorrailes; - '.':.-::. occasione interrumpere alque irritum facere hujus
. privilegii leslamentum nisus fuerit^ sit a consortio
Ego Alfriëusmiles. ;;
: Ego Alfwinus miles, ; : r . .; - : piorttm ultimi examinis ventïlabro disperlitus. Si
Ëgo Leofricus;abbas, quis vero benevola inlentione hsec facere, probare,
. jfigo;Alfwardusabbas;:-. et defensare studuerit,\ bealissima?Dei genitriéis
Ego Athelstanus abbas..-- • Maria?et omnium sanclorum intercessione, ampli-
ficel Deus porlionem ejus in terra vivtntiuni. Scripte
Ego AlfTuisabbas,:,;
. Ego Leofwinus abbas,- est hujus privilegii donatio; el promulgata in Lignea
basïlica sub praîsentîa régis Chulonis, anno ab
Ego Wulfredus.aljbas;
. Egopfkytelus.abbas.?; -{ Incarn. Dominica1032, indict,....
(2) Malm. Gest. reg., lib.ii, c. 11.

1189 S. EDWARDUSIII REX ANGL 1190
. T - -. -
MAGGABJËlTS
REX SCOTORUM
MACCAILEI LÊGES ECCLESIASTIQUE''

E soecularibus suis depromptoe
Concil.t. XIX, ex Hectare Boetio, Hist. lib. xu, qui lias refert ad annum 1050.)
(MANSIj
Christoiniiiaturiiadprofanumjudicem nonvocato; A rit, hostis reipublica?habetor; qm vero duos annos

vocatum comparentemvenonjudicalo. sed ad sacros in ea contumacia perseveravit, fortunis-omnibus
antistiles remittito. muliator. . .
Decimam parlera terra? nascentium pastoribug . Si quis quempiam, cujusipse sumptibus aut:vjcta
ecclesiarumlibère coriferio,Deumque semper vptis non alilur quolidiano, ad-ecclesiam, seù ad publi* ;
el oblationibusconsuetis.adoralo. - cumconvenlum, seu ad forum,hundinasve comilatus
Qui ponlificis auctoritalem annum lolum exse.- ut assecla fueril, capitis reus :eslo.
cratum contempseril, neque se intérim reconcilia-
S. EDWARDUS III
''- ' '
; REX ÂNGLORUM;CONFESS0R , '.
' "'
(Ait. 1041-1066.) \"
S. EDWARDÏ LEGES ECCLESIASTrC^
. - ..E soecularibus suis depromptoe (1)

Concil.lom. XIX, col 713, ex Colleçlione Wilkins.)
( Apud MANSI,
TITULI LEGUMÉCCLÈSIÀSTICARUM. . B tutuin.

XII. Dé mullimoda pace régis, été. *lemde manbola
L Declericisel possessionibus eorum. '
archiepiscopi,episcopi,etc.
IL De temporibuset diebus-pucisreoisi XIII. Dethesauris in terra abscondiiisel invehlis,
Ul. Dejusliiia sancloeecclesioe. XIV. Quid sil régis officium,et de Caroloet Pippiho
IV. De universis lenentibusde ecclesia. fraire [leg., filio"]ejus ex'emplum.
Y, De.reis ad.ecclesiam fugientibus. XY; De baronibùsqui suas habent curias et consue-
VI. De fraclionepacis ecclesioe. tudines.
Vjl. De.decimisecclesioereddendis, deovibus et-por- XVI. Dé saclia.
cellis. ' '
XVII.Desoca. .''"''''
VHJiDe apibus, et aliismullis minutisdecimis. XYIlLDe liiol.
;
IX. De his qui itd judicium ferri vel aquoejudicati XIX.Detheam. '
sunt per jttsliliamjegis, --.'
X. Dedenarip sancli Pelri, quod Anglice dicilur Ro- XX.Deinfangtliefé..
XXI. De Judoeis.
'
-
mesc.ot. XXII. Decretiimrégis de usurqriis.
XL Quidsit danegeldum, el qua occasionesil consli- c " • " '
(1) Pseudonymaslias leges esse contendii Hickes 1 nïconim el Daiiorumregum ab Edwardo,ritutaliset

Dissert, «pistai.,-fol. 55, et nullasab Edwardo rege correclis inleliigendumest. Huic collection!îeguin.
leges. fuisse condiias cuilibel constat; ideirco cum posl lempora Wilhelmi I qua?damaccëssër,urit;nam
Aiiglj.,përaliquolprincipum suorum postconqueslum cum de Tanegeldocap. 12-agitur, meniiô fii'Wil-
1
régna lotis Viribrisadlaborasse diciinlur légës Ed- lelnii Rufi.WILKINS. .-.,.:
wardi Confessorisrenovare, de legibus -Anglo-Saxo-
"? MONUM.DIPLOM. IISS
U9I
sancli Edwardi régis quas A lerminelur. Juslum est enim ui ubique Deus nraâ
Incipiurit Leges
in Anglia tenuit, quas Willelmus hoeres cseteris honorelur.
et cogualus suus postea canfirmavit. IV, Quicunque de ecclesia aliquid lenuërit, vel iri
fundo ecclesia? mansioriem habuerit, exlra curiain
PRJ:FATIO. ecclesiaslicam coactus non placitebit, quamvis fb-
Post acquisitionem Anglia?Willelmus rex, quarto risféceril, nisi,- quod absil ! in curia ecclesiasticâ
anno regni sui, consilio baronuin suorum, fecit reelum defecerit.
submoneri per universos Anglia?consulalus, Anglos Y. LJbicunquereus vel noxius ad ecclesiam^pra?-
r.obiles, sapientes et sua lege eruditos, ul eorum sidii causa confugerit, ëx quo atrium ecclesia?lë-
leges, el jura, el consueludines, ab ipsis audiret. mieril, a nemine insequente nullalenus appréhen-
Electi igitur de singulis lolius palria) comilalibus datur, nisi per poniificeni vel ministros ejus. Quod
viri duodeeim,jurejurando primum coram'Tegecon- si fugiendb', .domum sacerdolis, vei cur:am ejus
firmaverunt ut, quoad possent, reclo tramile incpT inlravil, eamdem securilaleni el pacem habeal quam
dénies, nec ad dextram nec ad sinislram diverten- el apud ecclesiam, dum tamen domus sacerdolis et
tes, legum suarum et consueludînum saneita paiefa- curia ejus, in fundoecclesiseconsistant. Hic si latro
cerGni, nihil pTsetermitienles,nihil addenles, nihil g vel raplor est, quod maie cepil, si ad manum est,
prsevaricando minantes. A legibus igitur sancise reddat; et si illud penilus exslirpaverit, et de Suo'
nialris Ecclesise sumenles exordium, quoniant per proprio unde teddel habuerit, in. integrum ci'ciii
eam rex'et regnum solidum subsisiendi habenl fun- dainnutn intalil restituai. Quod si more sblilo latro
damentum, leges, liberlales, et pacem ipsius con- tailler egerit, el forte fortuite ad ecclesiam el sacèf-
cionali sunt, dicenles : dolum doteos fréquenter evaserit, ablàlione resti-
LEGES ECCLESIASTICA. trila, provinciam fbris jurel, nec rédeat, et si forte
I. Omnis clericus, et eliam sdiolaris, el omnes redilum feceril, nullus eum bospilari prsesumaij
eorum res el possessiones,ubicunquefuerint,. pacem nisi aTregedatajicenlia.
Deiet sancla?Ecciesisehabeant-." "'---'"• ""'"•' '-;• %-*,YI. Si quisvérosàucta? pacem ecclesia?violenter
IL Ab Advenlu Domini usque ad octavas Epiplia- infregerit, episcoporum est jusliiia. Quod si no-
nia) pax Dei et sancta? Ecclesia?per omne reg'rium. céris senlenlisrit eorum diffugiendovel arroganief
Simililer a Sepluagesimausque ad ociavas Paschse. conlemnendu despexerit, clamor de eo déferai ur ad
lient ab Ascensione Domini usque ad ociavas Pente- regemposl quadraginla dies ; el régis jusliiia millet
cosles. Item omnibus diebus Quatuor Temporum. èunt per vadimonium, el plegios, si habere poleril,-
lient omnibus Sabbatis ab hora nona, el.lola die se^ C iisqiie .dura Deo primilus, régi el ecclesia?postea
qucnii, usque ad diem Lima?.Item VigÙlissancla? salisfacial'. Qui si infra Iriginla et unum dies, sive
Maria?, sancli Michaelis, sancli Joannis Baplislse, per araicos aul notes, sive per justifiant régis inve-
aposlolorum omnium, el sanclorum quorum solem- niri.non poterit," ul legabil eum rex verbo oris sui*
niiates a sacerdolibus Dominicis annuntiantur die- Si vero postea reperlus fueril, el relineri possit,
bus, el Omnium Sanclorum in Kalendis Novembris, vivus réddeter, vel caput ejus, si se defenderil;
semper ab hora nona vigiliarum, el subséquente lupinum enim gerit caput, a die ut legationis sua?,
solemnilale. llem in parocbiis, in quibus dedica- quod Anglice Wulfesheofod dicilur. Et hsec est lex
linnis diesobservalur. lient inparochiis.Ecclesiarum, commiiniset generalis dé omnibusut legalis.
ubi propria festivilas sancli celebralur. Et si quis Vil. De omni annona,, decima garba Deo débita
deyote. ad celebralionem sancli advenial, pacem esl, et ideo reddenda. El si quis gregeraequariiin
habeat eundo, et subsistendo et redeundo. lient in habuerit, pullum reddat decimum; qui unam lanlum
omnibus Chrisiianis ad ecclesiam causa oralionis vel duas habuerit, de singulis pullis singulos dena-
eunlibus pax in eundo el redeundosit eis. Simililer rios. Simililer qui vaccas plures habuerit, decimum
ad' dedicationes, ail synodos, ad capitula venienti- vilulum; qui unam vel duas de vilulis singulis
bus, sive submoniii sint, sive per se quid agendum oboios singulos. El qui caseum feceril, det Deo
habuerint, sil summa pax. Etiam si excommunicatiis decimum; si vero non fecerit, lac decimo die.
aliquis absolvendi causa ad episcopum confugerit, Simililer.agnum decimum, vellus déciriium, caseum
absolûtes, eundo el redeundo pacem Deiel sancla; decimum, bulyrum decimum, porcellum decimum.
Ecclesisehabeat. Quod si aliquis ci fprisfeceril, epi- VIII, De apibus vero simililer decima coramodi,
scopus inde juslitiani faciat. Yerurotamerisi quis quinetiain de bosco, de pralo, de aquis, el molen-
arrôgans pro episcopi jusliiia emendare noluerii, dinis, parchis, vivariis, piscariis, virgullis, horlis>
episcopus régi nolum facial, Rex aulem constringat et negoiiaiionibus, et omnibus-rébus quas dederit
inalefaclorem, ul emendet cui forisfecerit, scilicet Dominus decima pars ei reddenda esl, qui riovent
primum episcopo, deinde sibi ; et sic erunl duo gla- partes simul cum decima largitur. Qui eanideti-
dil, et glàdius gladiumjuvabil. nuerit, per juslitiani episcopi él' regisjpsi necessç
111.Ubicunque régis jusliiia, vel cujuscunque sil, fuerit, ad redditionem arguatar. Hsec ëiiiriibeatus
placila .tenuer.il, -si misses episcopi veniens illuç Aùgusiinus proedicavitet dôcuit, et Jia?Cconcessa
.afpariicrit causam sancla? Ecclesise,ipsa primilus - sunt a. rege,' et baronibus et populo. Sed postea
H95 EDWARDUSIII AKGL.REX, UM
ïnstinctu diaboli multi eam delinucrunt, elsaçer- A stalulum tamen, neque firmatum, sed îiACneccÇSila-
dotes locupleles négligentes noncurabanl inirela- lis causa, ex unaquaque hida sibi dari quatuor soli-
borem ad persequendas eas, eo quod suffidenler ha- dos, ecclesia non excepta. Dumvero collecliocensus
bebant sua?"necessaria vila?. Mullis enim in locis fieret, proclamabat saiicia Ecclesia, suam rcposcëns
modo sunt 1resvel quatuor ecclesia?,ubi lune tem- liberlatem; sed niliil profëcil.
poris una lanlum erat, et siccoeperunt minui. XII. Pax régis multiplex est. Illa enim dala manu
IX. De illo quojudicium fieri débet, venial illuc sua, quam Ansli vocant cynninger Itonde scalde
minister episcopicura clericis suis, el simililer jusli- grilh; alia die, cum primum coronatus est, qua?
iia régis cum legalibus hominibusprovincia?illius, dies tenet oclo; in Nalali Domini, dies oclo; in
qui videanl et audianf, ut a?que' omnia liant, et Paschale, dies odo; in Penlecoste, dies oclo, elc.
quos Dominus per misericordiam suam, non per Infra.- Mambote vero {id est compensatio Domino
mérita salvari volueril, quieii sini et libère recé- persolvendapro boinine suo occiso)Anglorumlege,
dant; et quos iniquilas culpa?,non Dominusdam- régi, et arebiepiscopo, très marcas de hominibus
naveril, justifia régis de ipsis juslitiani faciat. Ba- eorum propriis; sed episcopo ejusdem comilatus,
roncs vero qui suam habenl curiam de suis homini- et consuli, et dapifero régis, viginti solidos; baro-
bus, videanl ut sic de eis aganl, quatenus ërga ^ nibus autem aliis, deeem sofidos, elc.
Deum reatum non incurranl, et regem non offen- XIII. -Thesauri de lerra régis sunt, nisi in eccle-
dani; ël, si placitum de "hominibus aliorum baro- sia vël in coemelerioinveniantur. El, licel ibi inve-
num oritur in curiis suis, adsit ad placitum régis nialur, aurum régis est, et medieias argent!, cl.me-
jusliiia, quoniam absque ea placitum finiri non dieias ecclesia?,ubi inventai» fueril, qiisecunqueipsa
licet. Si qui barones judicia non habenl in Hun- fueril, vel dives, vel pauper.
dredo, ubi placitum liabitum fueril, ad propinquio- XIV. Rex aulem, qui vicarius summi Régis esl,
rem ecclesiam,ubi judicium régis erit, determinan- ad hoc est conslilulus ut regnum terrenum, el po-
dum esl, salvo jure baronum illorum, pulum Domini, el super omnia sanclam venerelur
X. Omnis qui habuerit iriginla denarialus viva? Ecclesiam ejus, cl régal, el ab injuriosis defendal
pecunia) in domo sua, de suo proprio, Anglorum et malefieos ab ea evellat et 'deslrual el penilus
lege, dabit rienarium.sancliPelri, et lege Danorum, disperdal. Quodnisi fecerit, nec nomen régis in eo
dimidiatnraarcam. Iste vero denarius débet subnio- consiabil ; veriim, lestante papa Joanne, nomen
neri in solemniiaie aposlolorum Pelri et Pauli, et régis perdit. Cui Pippinus et Carolus filius ejus,
colligi ad fesliviialem qua? dicitur Ad vinctila, ita needum reges, sed principes, sub rege Francorum *
ul ultra illum diem non delineatur. Si quispiam ^ slullo scripserunt, qua?renles si ita permanere de-
deiinuerit, ad juslitiani régis claniordeferatur, quo- lièrent Francoruni <reges,solo regio nomine con-
niam denarius hic eléemosyna régis esl; jusliiia teiiii. A quo responsum esl: lllos decet vocari reges
vero facial denarium reddere, et forisfacluram epi- qui vigilantes defendunl. regum Ecclesiam Dei, et
scopi et régis. Quod si quis plures domos habuerit, populumejus imilari regem Psalmograpbuin dicen-
de illa ubi residens fuerit in festo apostolorumPelri lem :.Non habitabil in mediodomus meoequi facil
et Pauli denarium reddat. superbiam(Psal. c). (5). ,
XI (2). Danegeldiredditio propier pirates primi- XV. Archiepiscopi,episcopi, comités, barones, el
tus slaluia est; palriam enim infestantes, vasla- omnes qui habenl sachain, a socam, tbol, iheain et
tioni ejus pro posse suo insislebant. Ad eorum qui- infangthefe; eliam milites suos el proprios servien-
deminsolentiam reprimendam, slalutam est dane- tes, scilicet dapiferos, pincernas, camerarios, co-
geldumannualim reddi, scilicet duodeeim denarios quos, pistores sub sno friborgo habeanl; et ilem
de unaquaque liida :lolius palria?, ad conducendos islisuos armigeros, vel alios sibi servienles sub suo
eos qui piralarura irrupfioni resistendo obviarent. friborgo.Quod si cui foris facerenl, et clamor vici-
De hoc quoquedanegeldolibéra :et quiela eral omnis r> noruin dé iis assurgerel, ipsi tenerenl eos rcctiiu-
Ecclesia;el«tiam omnis,terraqua?in propriodojiîinio dini in curia sua ; illi dico qui habereiil sachant, et
ecclesiseerat,.ubicunquejacebat,nihil:prorsus in hac sosam,-thol, et theam, et infangibefe.
tali reddilionepensolvens.,quia magis in Ecclesia? XVI."Sacha est quod -si quilibet aliquem nomina-
confidebantoralionibus-quamin armorum defensio- lim-de al.quo calumniaius fuerit, et ille negaveril,
nibus. Hanc .ilaque tenuit Anglorum Ecclesialibel- forisfaçlura probalionis.vei negationis, si evenerit,
laient .usquead tempor-aAYilielmi-régis Junio.ris,qui sua erit. -
Rufus Yocabalur,-,doneceodem,a baronibiis..An.giia? XVII, Soca est, quod si aliquis quseril aliquid in
auxiijimiXfjquU'êiU!?, &d.Northmanniamretinendam terra:sua, etiam 'furlum., sua :esl jusliiia, si inven-
"
de Roberio!fraire supj.cpgHomenio.Gurtehose,Hie- lum fuerit, annon. |
rusalein proficiscenle, concessuniesl-ei; non lege . XYHi. Tbol (quod -nos dicimus telonium) esl,
(2) Vide.lur'hoçcapul additum esse (empore.IIen- coronse regni Brilannia?, cum epislola Elenlhcrii
rici IL papie ad Lueium regem, non habenlur aut in nosiro
(5j Qua?prseleréa sequunlur apud Lambàrdumin niai'.uscripto,aul in Hovedeno.
boc capite de officiorégis, el de jure cl appendiciis
PATHOL.CLI, 38
1195 MOJNUM. DIPLOM. HÔG
scilicel quodliabeal Jibertatem vendendiél emendi A cnnque in regno suni, sub liitcla cùlcfcnsionc régis
in lerra sua. ligca debent esse ; nec quilibel eorum alicui divili
XIX. Tbeam, quod si quispiani aliquid inlerciet se polesl subdere sine régis Iicenlia. Jud.-cienim, et
super aliquem, et interciatus non poterit warran- omnia sua régis sunt. Quod si quispiani detinuerit
tant suum habere, erit forisfaçlura sua, ël jusliiia ëos, vel pccuiiiain eorum, perquirat re\-, si vuli>
simililer de calumnialore, si defecerit. lanqiiant suum proprium.
XX. Omnis cuira qui habet sacha él socba, tbol XXII. Usurarios quoque défendit rex Edwardus,
cl tiieam, el infangthefe, prsëdiclas videlicet con- ne remanercl aliquis in loto regno suo. El si quis
suetudincs, jusliiia cognoscenlis laironis sua est, inde convictus essel quod feenns exigera, omni
de homine suo, si caplus fuerit super terrain suam. subslantia propria carerel, el postea pro cxlegc
illi vero qui non habenl hasconsuetudines, coram baberelur. Hoc aulem asserebal ille rex, seu au-
jusliiia regia rectum faciant in hundredis, vel in disse in curia régis Francorum, dum ibidem mora-
wapentacbiis, vel in scyris. rctur, quod usura summa radix omnium vitiorurri
XXI. Scienduni quoque quod omîtes Judsei, ubi- esl.
,LEGES KLÏM EDWARDI REGIS

Norllunannico idiomate conscriploe
(Videin GuillelmoConquestore,ad an. 1087, Patrologioetom. CXLV1L)
S. EDWARDI REGIS DIPLOMATA

DiTA
ïr convenlu Wes-tmonasteriensi, habito in Natali Do<mni,"anno gratioelOGG, indictione m
regni ejusdem régis xxv alque ullimo, proesentibus Edwardo rege, Edgitha regina,
Sligando archiepiscopo Cantuarke, Eldredo archiepiscopo Eboraci, coeterisque Anglioe
episcopis, abbalibus, capel.lanis régis, comitibus, ministris, seu lhainis regiis, et rmlili-
bus, qui in chartarum sequentium subscriplionibus nominanlur. "In hoc convenlu
aclum fuit de dotatione, prrvilegiis, celëbri asylo, elc., ecclesioe Sancli Pétri Westmo-
nasterii, jam ah iniegro reoedificalae et dedicatoe, multisque diplomatibus ampiissime
muniloe, prout liquet tribus charlis preedicti régis Edwardi, et epi'stolis Leonis papse IX.
«t Nicolai II que sequuntur.
{MANSI, Concil., I. XIX, col. 1049.)
"I B labore, sicut amabilis Deo Saiomon, tanla pace

et rerum opulentia abundavi ut nullus anlece-
Châtia régis Edwardi confessoris, ecclesioeSancli denlium
Pelri Westmenasleriensiconfecla, in qua epislola regum similis mei fueril in gloria cl
Leonis papoe IX ad eumdemregemrecilalur; sed divitiis. Sed gralia Dei, non me, ui assolet ,
proeter mulla tntermedia (doialionem'sine dubio ex opulentia et superbia contémplus invasil ,
conlinenlia) desideralur charloeexordium ( quod imo coepi cogilare cujus dono et auxilio ad regni
harangiamvocanl) el conclusio. culmon evasi quoniam Dei est regnum et cui viilt
EDWARDUS, Dei gralia, Anglorum rex, elc. dare illud ; el quia mundus transit,?el concupiscen-
Scire vos volo quoniam lempore avoruin meo- tia ejus (I Joan. n); qui autem lolum se subdit
rum palrisquc mei-, mulla et gravia bellorum pë- Deo, féliciter régnai et perpelualiier dives est; Ila-
ïicula afflixerunl gentém Anglorumél ipsos, tant que deliberavi me irë ad limiua sublimium aposlo-
a suis quant ab exlraneis concitala , adeo ul pêne lorum Pétri et Pauli, el ibi gralias agere pro collalis
periclilala sit hseredilaria regum successio, ma- bénefieiis, et exorare ut eâm pacem firmaret Deiis
gniimque intôrsiitium inler fralrem menm Edmun- perpétuant"mihi et posteris meis. Proeparavi ergo
dum, qui paire meo morluo successif, meque ha- et denumeravi expensas necessarias' itiriéri, et hb-
bitant sit, invadenlibus regnum Swegenoet Cnuilio " horâbilia dbna qua? ferrera sanclis apostolis. Sed
filio ejus, regibus Danorum, ac filiis ipsius Cnuthi, gravius super re moeror habebat optimales meos,
Haroldo et Herde-Cnutho, a quibus et alter meus utpote memores malorum qua? sub aliis regibus
fraler Alfredus crudeliler est occisus, ' soliisque, perlulerant, ne lanto domino, et pro palria?rege
sicul Joas occisionemAthalia?, sic ego crudelilatem absente, regnum noviler sedatum aliqua lurbaretar
eorum evasi. Tandem respecta raisericordia? Dei, hoslililale, el meluenles id quod sanclus Ezecliias,
post plures aniios, ego Edwardus ad palernum ne si forte in via aut segriiudine, aul alio incom-
.sulium.reaccessi, et eo potitus sine ullo bellorum roodo deficerem, hsereditariis regibus carc-reni,
1197 EDWARDUSlit ANGL. REX. UD8
maxime quia nullum habebam filium. Ilaque com- A sani islse reliquia? confugerit, ejus rei el membro-
muni habite concilio, rogabanl me ul ab inleniione rum ac vila?impunilalemconsequalur?.
desisterém , pollicenies se satisfacturos Deo pro II-
vota meo, tam in missarum el oralionum oblalione . Pro eademecclesia S. Pelri Westmonasteriensi.
quam in larga cleemosynarum dislributione. Sed Desideramr exordium..Sciantomîtesfulura?genc-
cum obnixe conlradïcerem, tandem nlrisque placuit raliones me pro voti mei absolulione, peccalorum-
ut millerentur legati duo ab utraque parte, Eldredus
que~meorum omnium remissione, pro animabus
(Wigornensispost Eboracensis) et Hermanus (Sire- regum , lam successorum quam pra?decessorun-i
burnensis) episcopi, et abbates Wlfricus Elfwynus, meorum, et omnium parenlum meorum, cl pro
qui aposlolo raeani volunlalemet voluni, et illorum pace et slabilitate regni mei, él prosperilâle lolius
pelilionem indicarenl, el secundum ejus senten- Anglorum populi, loco illi, id est Westmonasleriu-,
tiam, .quam niihi mandarel, promisi me omnia omnimodam libcrtatem, quantum ad polestalem
faclurum. Factura est ergo quod voluimus. Et vc- (errenam concessisse.El
quod illi de ecclesiasticâ
nientes Romam legati nostri ex voluntate Dei in- boc
regia liberlalé staluo. Ejus igilur amoris sti-
venerunl colleciam synodum in eadem urbe, clini- mulo el fuie
plenissiina ac devotissima suffullus,
que exposùissent meam volunlalem, et suam peli- " cujus largiflua miseraiione in cathedra regali pro-
lionem coram ducénlis el quinquaginla episcopis, niotus suni, cum concilio el décrète arehiepiseo-
et alia-mulliindine sanclorum Palrum, tune apo-
porum, episcoporum, coniilum, alioruinque meo-
slolicus ex consilio sancla? synodi hanc epislolam rum
optimalum, prospiciens, boc ipsi ecclesia?et
scripsil : habilanlibus in ea, sive perlinenlibus ad eam, utile
LÉOepiscopusservus servorumDei, dileclofilio suo fore, non solum in prsesenli, sed in futurum, elcgi
EDWARDO Anglorumrégi, salutem el aposlolicam sanciendum,alque perpeli slabilimcnloab omnibus
benediciionem. confirmandum,ut pro Chrisli honore el amore, el
reverenlia summi aposlolorum principis Pelri,
« Quoniamvolunlalem, »elc. Vide in Leone IX, pro
cujus pairociniomeipsum comntisi,et pro devotione
Patrologioetom. CXLII1. ac veneratione sariclarum reliquiaruni, quas eidem
Ha?c et alia aposlolica mandata cum referrent loco conluli, beatorum videlicet aposlolorum, inar-
nobis legati, inlerea revelavilbealus Pélrus cuidam lyrum, confessorum, et virginum, ul omnipolens
probabilis vila?monacho incluso, nomine Wulfino, Deus per illorum suffragia sanclorum , depulsis
volunlalem suant esse, ut restruerem locum qui „ cunclis adversitatibus , cum pacis el honoris sui
~"
dicilur Westnionaslerium, quod a lempore S. Au- slabilitate, ac perpétua?(ranquillitalissublimalione,
gustin! primi Anglorum episcopi insliluluni raul- locum illum cuslodïat, disponal, et prolégal, et pro
laque veterum regum munificenlia honoratum, magniflea dignitate sive regali excelleniia ipsius
propier velustatem et fréquentes bellorum tumultes ecclesioe, et pro quiele monachorum ibidem Deo
pêne videbalur déstructura. Cumque mibi liane famulanlium, tantes, honor eidem ecclesia?habea-
visionem meisque relulisset, et aposlolicse lillera? lur in perpeluum el observelur, ul neque nos, ne-
sequaliaprà?cepla delulissent, conluli volunlalem que successores nostri, nec quilibel episcopus, nec
meam cum volunlate Dei, et cum lolius regni ele- qnicunqne de judiciaria poleslale, in ipsam san-
clione, el dedi me ad restruclionem ejusdem loci. ctam basilicam, vel in nianenles in ipsa, vel in bo-
Ilaque dec.imariprsecepiomnemsubslanliam meam, niiiies qui cura suis lerris vel qualibuscunqiie sub-
tant in auro el argento quant in pecudibus et omni stantiis ad ipsam Iradere vel devoverese volueriul,
génère possessionum,et deslruens veterem, novam nisi per volunlalem abbalis , et suorum monacho-
a fundamenlo basilicam construxi, et constructam rum, ullam unquam habeant poteslalem. Et sit
dedicari feci quinlo KalendasJanuarii ; in qua col- ha?csancla mater Ecclesia peculiaris palroni noslri
locavi ipsa die relfquias quas Martinus papa, et ;D domini et magni apostoli ter beali Pelri, libéra et
Léo qui eum consecravil, dèderunl Alfredo régi, absolula ab omni invasione vel inquicludine om-,
él quas ipse a Carlemanno, rege Francorum, dari nium hominum, cujuscunquepoteslaiis esse videan-
sibi impeir'avit, cujus filiam paier ejus Eibelwlfus lur. Prselerea aliud constiluo, alque in perpeluum
rex, post rnortem prima) conjugis, duxerai in uxo- confirmo, ul quisque fugilivorum de quoeunque
rem, qusequéab ipso ad successoremejus Elhelsla- loco, pro quacunque causa, cujuscunque condi-
rium, deinde ad Edgarum, ad ultimum ad nos per- lionis sil, ipsuni sanclum locum, vel procinclum
venerunt, scilicel duas parles crucis Domini, et ejus, fugiens iiilraveril, iramuiiis sit omnino, ac
parlent unius clavi, partemque lunica? ejus ineon- plenam liberlalem consequalur. -
sulilis, et de veslimeniissancta?Maria?,et reliquias Si quis vero banc noslram donaiionem augere
aposlolorumPelri et Pauli, Andréa?, Barlholornsei, et amplificare'voltterii, augeal Deus dies ejus pro-
Barnaba?, et aliorum plurimorum sanclorum , et spères hic et in futurum. Si aulem evenerit ut ali-
quinque capsas aliis sanclorum reliquiis plenas, et quis aut regum succedeiitium,vel alicujus persona?
statui, ut qujcunque reus majeslalis regia?, vel homo, quod non oplanius, diabolica lemerilale
cujuslibet alterius offensa?,ad locum in quo pau- fuerit elalus vel seduclus, qualenus hoc noslrum
1199 MONUM.DIPLOM, 1200
staiùium infringerc vél mlnuere, aul in aliud mu- JA slola Nicolai papa; II ad regem Edwardum con-
(are velit; sciai se pérpetuo analhemalé da'mha- fessorem, ana veiita annuil.et plura insupervri-
vilegia.
tum, nisi lamen salisfaclione emendaveril. Si autem In nomine sanctseél individus; Trinilalis. Propter
emendatiohe fuerit indignus; ipse quidem cum ïuda
eos qui juslitiani Déiéonleniminl, el suam volunti
prodilore, gehennavignibus créniabiliir, sed ha:c
Dei non sunt subjecli
charte nihilbmiriùs in sua liberlalé pérmanebil, constiluere, quoniam jusliiia?
Chrisliani nominis timor et amo'r in hac (Rom. x), procurandu'nlest iis qui ecclesiarum Dei
quandiu
nostra génie pérseverariht. privilégia constituunt, ut mulliplices chartes et
muîliludinem leslium atque malèdictionumconge-
Ad u'itimuiri, charlarii islam conscribi et sigilîari
el manu mea sanctse crucis im- rant; quibus, etsi non semper, lamen aliquoties
jussi, ipsam signo hominum impia protervia, et perni-
pessimorum
pressi, et idoneos testes adnolari proecepi ad cor- ciosa lolius proteratur,-retandatur ac
roborandam. Ilaque propriam donalionis libcrtatem praîsumplio,
reverbërelur, nec non fortissimo defénsibnis robore
ego Edwardus, Deo largiente, Anglorum rex, si- fundilus eradicétur. Quapropter ego Edwardus,
çnum venerarida?crucis ihtpressi. Dei gratia, Anglorum rex, notant facioomnibus fu-
Ego Edilba regina huic donalioni regia? consen-
tiens subscripsi. jj turis postme sseculigeneralionibus- quoniam prse-
corisensi et sub- cepta Leonis papse, pro poenilenlia el Tentissione
Ego Stigandus archiepiseopus peccatorum meorum, renovavi et melioravi basili-
scripsi. cam eam Pelri qua?site est prope moeniaprineipalis
Ego Wlfinus episcopus consénsiet subscripsi. Anglorum urbis Londoniarum, et ab occidenlali ora
Ego Leofricus episcopus consénsi et subscripsi. ejusdem urbis dicilur Westmonasterium, qua? a?di-
Ego Hermannus episcopus cbnsensiet subsmripsi. ficata quiderit fuèralanliquilus sub Mellilo, London
Ego Walterus episcopus conserisiet subscripsi. primo episcopo, socio et eontemporaneo sancli Au-
Ego Giso episcopus consénsi ël subscripsi.
gustini primi Canluaria?archiepiscopi, el per ipsum
Ego Wulstanus episcopus consénsi el subscripsi. beatum Petrém, angelico'famulrihlés'ervilio, sancla?
Ego Siwardus episcopus consénsi et subscripsi. crucis impressione et sacri chrismalis perniislione
Ego Edwynus àbhas consénsi et subscripsi. dedicata; sed për fréquentes incursiones barbaro-
et
Ego Agelsius abbas consénsi subscripsi. rum, et maxime Danorum, qui, pâtre meoiElliel-
Ego Alswinus abbas consénsi et subscripsi. redo vivenle, irruptionem in Angliani fecerant, et
Ego Leofricus abbas corisensi et subscripsi. eoniortuo, cum fralre meo Edmundo dimidium
Ego Agelwrus abbas conserisi el subséripsi. C regni sub amiciliarum pacationent lenuerant, fra-
Ego Valdwynus abbas consénsiet subscripsi. tremque alium Alfredum miserabiliter inleremplum
Ego AVnlwoldusabbas consénsi et subscripsi. enecaverant, ncg'ecla penitus et desirucla vide-
Ego Reynbaldus cancellarius. balur.
Ego Haroldus dux. Cum ergo renovassem eam, et multa privilégia
Ego Edwynus dux. regia? polèslatis et aposlolica?aucioritatis per bea-
Ego Leofdwinus dux lum Leonem papam in ea consliluissem defuncto
Ego Guden dux. ipso Leone, et confirmalo in ejus loco Nicolao,
Ego Ergarus minister. placuit mihi renovare, meliorare et eonfirmare con-
Ego Ken'dusminister. suetudines et donaliones pecuniarum quas ante-
Ego VYygodusminister. cessores mei reges sanclo Pelro insliluerant, propier
Ego Radulphus minister. devotionem summam quam habuit semper Anglo-
Ego Roberius minister. rum gens erga eum et ejus vicai'ios. Ilaque, propier
Ego Ednolbus minister. hoc negolium el alia quamplura, legatos ntisi Ro-
Ego Agelriodus,Wulfricus, Sywardus, Godricus. main, episcopum unum Aldredum, et duos electos
Acte apud Weslmonasterium quinte Kalendas' " ad ordinandos episcopos, Glisonentscilicet et "Wal-
Januarii, die sanCtôrum InnocéhUuni, anrio Domi- terum, ul a domino papa sacrarentar. Venienles
nica?Incarnaiionis millesimo sexagësimo sexto, in- aulem Romani, ab aposiolico Nicolao honoré quo
dictione terlia, arin'o regni serenissimi Edwârdi' decebat suscepti, invenerunl ibi ad synodum'eongre-
régis vicesimo quinte (4). Swyergarius n'otariusad' galant muîliludinem magnant episcoporum, abba-
vicëm Reynb'aldi regia? dignitalis cancellarii liane' tum, monachorum, et cleriçorum, cseleror'umque
charlam [scripsi él subscripsi. In Dei nomine féli- fidelium; cumque audienle synodo sua? legaiionis
citer. Airien. causam perorarenl, hujus summam epislola?domino
III. papa?obiulerunt.
Pro eadém ecclesiaSancli Pétri Wëslmonasleriensi. Summo uniéèrsalis EcclesioePatri NICOLAO EDWAR-
— Habenlur in hac cliarla epislola régis Edwardi\ DUSgratia Dei Anglorum rex debilam subjeciionem
confessoris ad papam Nicolanm 11 proconfirma- et omnimodumserviiium.
lione pnvilegiorumecclesioeWeslmo'naslerii,ctepi- Glorifiéamus Deum, qui curant habet sua? electa?
{i) Pagius vult legenditm anno xxiv.

1501 EDWARDUSIII ANGL. REX. 1202
Ecclesise,quoniam in loeo boni prsedecessorïs vosi A . et veneratione sanclarum reliquiarum, quas eidem
optimum successorem constituit. Quapropterjuslumi loco conluli, beatorum videlicet aposloloriint, mar-
judicamus apud vos, velut ad solidam petram, ac- tyrum, confessorum, et virginum, ut omnipotens
currere [acuere], el probare, omnes honas iuten.lio- Deus per islorum suffragia sanclorum, depulsis
nes nostras, el veslrant notifiant atque societaterni cunefis adversitalibus, cuiii pacis el honoris sui sla-
iu bono habere, qualenus eas d.oualiones et privi- bililate, ac perpétua? Iranquiliitelis sublimatione,
légia quseoblinuimus apud prsedeeessoremveslrum, locum illum custediat,. disppnat, acprolegat, et pro
renovelis el augeatis nobis, videlicet ut quod iilei magnifica dignilate sive regali excelleniia ipsius ec-
injunxit nobis sub nomine obedientise. ac poeni- clesise,et pro quiète monachorum ibidem Deo famu-
tenlise, propier volum quod voverain ire Romam,et laniium, lanlus honor eidem ecclesia?'Jiabealur in
in remissionemomnium peecaioriim meorum, con- perpeluum et observetur, ut neque âtos, neque suc-
struere cceuobiummonachorum in honorem aposioli cessores noslri, neque quilibet episcopus, nec qui-
Pelri, ratum faciaiis, el privilégia possessionumet eunque de judiciaria pplestale, in ipsam sacram ba-
digniiaium ejusdemloci confirmeiis,rénovais, alque1^ silicam, vel in manentes in ipsa,. vel in homines,
augéalis, et in perpeluum immulabilia stare decer- qui cum suis terris, vel qualibuscunque.subslanltis-
naiis. Ego quoque pro modulo meo augeo et con- " ad ipsam Iradere,. vel devovere se voliierinl, nisi
firmo donalionesetconsueludinespscuniarum, quas; per volunlalem abbalis et suorum monachorum ul-
habet sanclus Pelrus in Anglia, et ipsas pecunias1 lam unquam habeat poteslalem-; sed sit ha?c.sancla
collectes,cum regalibus donis niitio. vobis, ut orelis-i_ mater ecclesia peculiaris palroni nostri domini a
pro me,' elpro pace regni mei, et continuant ac so- magni aposioli 1er B. Pelri,. libéra el absoluta ab
lemnem racntoriamhaberi insiilualis lolius genlis1 omni invasione vel.inquieiadine omnium hominum,
Anglorum,coram corporibus sanctoruin aposlolo- cujuscunque ordinis vel poleslalis esse videantur.
rum. Valde. - Prselerea aliud consliluo atque in perpetuo confirmo
lis igilur lilleris a summo ponliûce susceptis, cura ut quisquis fugitivorum, de quoçunque loco, pro
féliciter ad volum suum omnibus peraçlisa Roma quacunque, causa cujuscunque condiiionis sil, ipsum
redirent, consulente sancta synodo, transmissam a sanclum lociim vel procinclum ejus fugiens intra-
domino papa mibi delulerunl epistolam. verit, immunis oninino hanc plenam libertalem
consequalur.
*NICOLAUS episcopus, servusservorum Dei, gloriosis- Et infra. Hanc igilur charlain. mea?donalionis et
si.noac piissimo,omniquehonore dignissimo,spiri-
in die dedicaiionis prsediclseecclesia?re-
tuali quoquefilio nosiro, EDWARDO Anglorumrégi, pi liberlalis,
visilaiionem omnimodam, salutem mellilluam, .et: . çitari jussi coram episcopis, abbalibus, comilibus,
benedictionemaposlolicam. et omnibus opiimatibus Anglia?,omnique populo
cOmnipolerili Deo referimus grates, > etc. Vider audiente et videnle et secundum aposlolici Leonis
in NicolaoII ad an. 1061, Patrologioe/01H..CXLIII. ejusque successoris Nicolai coristitulum, excommu-
Hanc igilur epistolam aposlolici privilegii placuit nicari feci eos qui decretum nostrum infringerent,.
inserere huic nostra? confirmalioni, ut, secundum vel infringi permilterent, quantum in ipsis esseL
quod sanclo Leonï prius placuerat mihique prsece- Quisquis aulem successorum meorum hanc donalio-
pcral concordanli,, ad hoc successore ejus Nicolao nis libertalem flrmiter alque inviolabililer cuslodie-
et eadem aut majora mihi proecipienle,[sciantomnes rit, aîterna corônetur clarilale, coelestisque regni
futur»? gêneraliones, me pro voti preediéli absolu^- plena perfriialur felicitate.
tipne, peccaterumquemeprunvomniuniremissione, et Si quis vero, quod absit, eam deslruere volueril,
alterna?vila? remuneralione, el pro animabu.sregum, vel hujus nostri decreli contradictor, convulsor, et
lam successorum quant prsedecessorum meorum, temeralor exstiterit, cum Juda traditore selerno.
et omnium parentum meorum, el pro pace et slabili- analbemati subjaceat, nisi Deoet beato suo apostolo
tate regni mei* et prosperilate lolius Anglorumpo-1j) Pelro digna poeniienlia saiisfecerit.
puli, loco illi omnimodam libertalem, quantum ad- Ut ergo hsec aucloritas nostris et futuris lempori-
polestalem,lerrenam, con.çessisse,,et quod illi de bus circa ipsuni sanclum locum perenniter firma
ecclesiasticâ, hoc regia libertatc slatuo.. Ejus igitur el inviolaia permaneat, vel per omnia tempora illoesa
ailioris slimulo et fide plenissima ac devolissima custodialur atque conservelur, et ab omnibus opli--
'
suffulius, cujus lârgiflua miseralione in cathedra malibus noslris, et judicibus publieis et privaiis,
regali promotus suni, cum concilio et decreto archi- melius ac cerlius credalur, manus noslra? subscri-
episcopornm, episcoporum, comilum, alioriutique plione subter eam decrevi.raus roborare, el- idoneos^
;. omnium optimalum, prospiciens, hoc ipsi ecclesia? testes adnolare, alque sigillo nostro jussimus sir
ac habilantibiis in ea, sive perlinenlibus ad eam, '-gjliari.
utile fore non solum in proesenii, sed in futuro elegi Ego Edwardus,. Dei gratia,- Anglorum rex, hoc
sanciendum, atque perpeli slabilimenlo ab omnibus privilegium jussi componere, et composilum cum,
conflrniaiidum, ut pro Chrisli honore et amorë, et signo Dominica?crucis confirmando impressi.
pro reverenlia summi aposlolorum principis Pelri, Ego Edgida regina omni alacrilale mentis hoc
cujus pairociiiib meipsum commisi,et pro devolione corroboravi. . .
1203. S. STEPHAJNIHUNGARORUM REGIS 120*
Ego Siigandus, sancta?melropolis Ecclesia?Can- À Ego Parus régis capellanus
- luarise episcopus, confirmavi. Ego Rodbertus capellanus.
Ego Eldredus, archiepiseopus Eboracensis Eccle- Ego Haroldusdux.
sia', consignavi. Ego Eduvinus cornes.
Ego Wiliehnus episcopus LondoniensisEcclesise, igo Gud cornes.
ad omnia superscripla consentiens, 'subscripsi. Ego Leoffewinuscornes.
Ego Herniannus episcopus consénsi et sub- Ego Markerus cornes.
scripsi. Ego Esgarus minister.
Ego Wulsuvinus episcopus consénsi et sub- Ego Condius minister.
scripsi. Ego Radulphus minister,
Ego Walierus episcopus consens! et subscripsi. Ego Rodbertus minister.
Ego Leofricus episcopus consénsi et subscripsi. Ego Agelnodus minister.
Ego Giro episcopus consénsi et subscripsi. Ego Wygodus minister.
Ego "Wullatius episcopus consénsi et sub- Ego Adnolhus minister.
scripsi. Ego Wulfricus miles.
Ego Siwardus episcopus consénsi et subscripsi. B Ego Sywardus miles.
Ego Goduvicius episcopus consénsi et sub- Ego Godricus miles.
scripsi. Ego Colomiles.
Ego Agelsius episcopus consénsiet subscripsi. Ego Wulsuvardus miles.,
Ego Eduvinus abbas consénsi et subscripsi. Oiimes consentienles susçripsimus stabilila apud
Ego Agelwius abbas consénsi el subscripsi. Westmonasterium, quiulo Kal. Januarii, die sanclo-
Ego Leofricus abbas consénsi et subscripsi. rum Innoceniium, anno Dominica?Incarnaiionis
Ego Baldewinusabbas consénsi et subscripsi. millesimo sexagesimo sexlo, indictione terlia, anno
Ego Wulfuvoldusabbas consénsi et subscripsi. regni Edwardi nobilissimi et clementissimi régis
Ego Edmundus abbas consénsi et subscripsi. vigesirao quinte.
Ego Reynbaldus régis cancell., relegi et si- Ego Alfgeaiusnoiarius, ad vicem Reynbahliregia?
gillavi. dignilatis cancellarii, hoc privilegiumscripsi el sub-
Ego Osbernus régis capellanus. C scripsi. In Dei nomine féliciter. Amen.
ANNOMsxxym
SÂNCTUS STEPHÂNUS-
UUNGARORUM
REX.PRIM.US.
SANGTI STEPHÀNÎ VITA

AUCTORECART11U1TO AUT CARTHUITIOEPISCOPO.
(ApudBolland. Acla sanclorum,Seplemb. 1.1, die 2, p. 563, ex editione Cracoviensi, col!ala?cumms*
Corsendoncanocl edilioue Surii.).
ADMONÏTIO PMVIA.
1. Varia de bac S. Slepbani Yita variorum sunt **Hic scriptor, cura gloriam conversa? Hungaiia?La-
judicia. Auclor nomen et dignilaiem suam siaiim linis ereptara vellet, omnem movit lapidera, ut
déclarai in prsefalione bis verbis : « Domino suo verisimile faceret Hungaros primo, ad fideut ad-
Calaniannorégi prsecelleiilissimoCartbuiius episco- ductos esse a Grsecis; conique Vila S. Siephani
pus,) elc. Verura non addil cujus eivilalis fuerit régis cura illo asserto coba?rere non posset, om-
episcopus, neque aliunde id cerlo constat ; quod nem auetorilalein proediclseVila? ablatant voluit.
non mirabimur, modoconsidéreronspaucos ex epi- Hac de causa contendit, Vitam serius exaraiara
scopisHungaiia?islius lemporis nobis esse cognilos. esse, idq.ueraliunculis quibusdam osteridere nili-
Tempusscr'pia? Vila?colligilur ex rege Calamanno, lur. Singulaejus asserla exculiain diligenter.
aut Colonianno, ut alias vocalur ; scriptam enim 2. De lempore Vila» couseripise, et de rege ad
fuisse ad Colomannum S. Ladislai successorem, quem scripla, Seltwarlius,.pag. S7, sic loquilur :
omnes olim existimarunt, alque islud salis certain t Tertio , quemadmoduin nullius loci episcopuin
puto, eliamsi nuper se opponere voluerit Godefre- chartaceus noster Çhartuilius se dieil, ita Colo-
dus Sehwartzius scriptor helerodoxus, quiannol740 nianno régi legendam suam inscribëns, insigni
libellum edidit sub lilulo : « Initia religionis Cbri- iierum hallucinalione, cui régi, anclor non prodidîl,
stiana?inter Hungaros EcclesioeOrientali asserla, » vel cefle éditer Surius monslrum ulrinaue aluil.
.î-SflS. vTTA.. f20&
Colomannusenim Ihmgaronim rex, anno il45 vila A tempus quo scribebat tenipoii quo faclum erat
funclus, inielligi nequit. Decrepilum siquidem in n'iiraciilum, sed tempus suum Icmpori priimevae
epislola ail regem scriplor se vocal ; cooevusbine EcelQsia?,quorem minus rara erat morluorum resusci-
Ladislao fuisset, cujus auspiciis anno 108-i, vel talio; ailque esse cum per se inirain, tum eliam
prsecedente, Slepbani régis corpus elevatumcolen- plane siupendani,rcsusc'talioquod conligisset suo lempore,
dumque publiée fuit exposimm. Si coa?vus oral, quo morluorum erat îarissima. Insi-
absurde de Ladislaoad Coloniannum, successoral! nuai igilur Cartbuilius miraculum islud quod fa-
illius proximum, scripsil : Ladistaus rex, qui lune ad clum est posl corpus elevatum sub Ladislao, suo
reipublicoegubemacula sedebat: absurdiusqiie raullo teraporc coniigisse, adeoque ex bis verbis recte
-de rébus sua sdate geslis dixissel : Lapidum accr- colligilur, Vilain esse scripum ad ColomannuiuLa-
voseffecerunl, qui postea lougoillic lemporepermaii- dislai suceessorem.
-serunt ; pauclsque inlerjeclis : Mira quidem res el 5. Quod ('emum objicil. Schwarlzius.de Transil-
'noslris lemporibusstupenda. Denique quant bodie vanin, quasveieribus Erdely dicebalur, eliam apud
•Transilvaniamvocamus, veieribus Hungaris, cliara scriptores- Lalinos, quxque aliquando Ultrasilvania
in Lalinis scripiuris, dicebalur Erdely, Andréa?11 legiiur nominata ; id solum proterri debueral, cum
-lemporibus Ultrasilvania, Bêla demmu' IV régnante, sil eni speciem aliquant difficulialis habeal, lice-t
:'ïransilvania. Sed legendarius nosler Transilvaniam -diflicul.asrefera non sit magna, in Vila, n. 22, sic
jôriit vocal. Quarto, si îeeenlioris a?lalis scriplor legilur.: < Veredaviuinquemdam infra diem cl ne->
'nosler est, quod Timon aguoscil, pluraque id pro- •oientad Albam Traiisilvanam pracepil feslinaie.
nuiitiala indicare falelur, alque adeo si Coloman- " Ycrum Surins ubique diciioncm immulaiis, ediriii,
nus. non ille anliquior llungaria?, sed Iialicia?rex, ad Albam Transilvauioe,atque illa inulaiioiie occa-
-Bêla?VI germanus, est intdligendus, cui legend:t sionem dédit objeclioni. Nam scriplor rêvera ï'i'eii-
nostra inscripla sil, plus quant duobus sseculisab silvaniam non .-vocavil; sed Albam cognoininavit
;a?laie S. Slepbani distabai. t Haclenus ille de teui- .Transilvanum ad distinclionem allcrius, videlicet
•pore conscripia?Vila?. AHa?regalis. Itaqiie, si nomen Transilvauioenondum
5. Veruin ralioiies suas exposuil Schwartzius usilatunierai lemporeColomanui,Cartliuitius Albaiu
stylo longe acerbiori quam soiidiori, pluraque pec- Juliam cogiiominarepoluit Transilvaniam, quia sila
cat conlra rcctain raiioneni in oppugnamio Car- eral irans silvas, qua?ipsi tandem provincialnomen
l-huilio, quam bio videalur pecc.>ssein scribenda dcderunl. Deinde, si scriplor Transilvaniamrêvera
-"Vite. Yidil ille halliicinaliones,mousira, âltsurdii, norainasse!, siculi maie eùidil. Surius, ex hac voce
ubi nihil hallucinalionis,niliil niouslri, nibl absurdi. -colligi non posset ipsius ailas- poslerior ; nam pro-
- Episcopum se nominal Cartliuitius, nec addil cujus vincia illa, quse Erdely eliammini vernacule dicilur,
eivilalis; regem vocal Colomannuiu, nec àdjungit ab aliis scripmribus Lalinis coepia esl diei 'Iran,-
-cujus regni; si id esl.hallucinari, aul-nionslra.pro- silainia, ab aliis Ultr/isilvania. Nomen dcduclura
ducere jîulice Schwarizio , reclius ul judicare di- -esl a densis silvis .quibus cingilur. Quis modo, nisi
-scal, légat scriplorcs pra?slaniissimos, anliquos el -leinere, definial a quo scriplore primo usurpaium
nemericos, el cura inveuerit id ipsum a plurimis J'ueril nomen Transilvania? Aliquis cerlo prinius
-factilatum, errorem modeslius corr-igal. Nos inic- fui!. Cur igitur non a?queCartliuitius, ae alius quis-
rini expendamiisan alia sint meliora. Inielligi non iibel, primum uii potuisset ea voce, si omnino usus
polesl ColomannusS. Ladislai successor, si criiico Q ( fuisset ? .
nosiro credimus, quia sic décrépites Cartliuitius de- 6. Porro sicul alLtla?raliones non probant ju-
buisset coaîvus ësse Ladislao.Cosevumfuisse Ladis- niorera esse Carlhuilium, sic alia?prorsus persua-
lao Carlhuilium prorsus exisiimainus, Snppouamus deiiteumdem scripsisse ad Colomannumllungaria?
eliam eunideut adfuisse corporis elevaiioni sub La- regem. Primant rationem jam dedi n. k. Altéram
dislao faclse,quod esl incertain, quid. inde or-ieiur desumo.ex vérins Suni a Schwarizio item addu-
maii ? Au auclor non nisi absurde scribere poluii, ciis, < rex Ladislaus, qui lune ad rcipublica?guber-
Ladislaus rex, qui tune ad reipublicoegubernuculi nacula sedebul, > pro quibus legilur in nis., « rex
sedebat , quia-Ladislao convixeral ? Id sane 'mihi Ladislaus, qui lune rempubicam admiiiislrabal, ».
minime apparel. Quin poliusjudicium illius requiro elc. Addidissel haud dubie Hungarorum, aul quid
' qui id maie aridiiuin existiuiai ; neque enim spli simile, si seripsissel ad aliura rëgëni quam lluuga-
Culomâniio scribebat Carthuiiius , sed posleris rpruin. Yeruni quia episcopus eral Hungaiia? ci ad.
'ciiam, qui Vitameranl Iccluri, quique non omnes regem llungaria?scribebat, rempublicam solum vo-,
scituri cranl, .Ladislauni eo lempore régnas e. Ni- cm, iiUeiiigeiislliingaricam. Al sic apte loqui non
:hilo plus piaculi in verbis illis, quo&absurdius scri- poteral ad.Colomannuiu.Iialicia?, regem, qui Huu-
ptavuli Schwartzius: Lapidum acervos effecerunl, "garicain rempublicam non achninisirabal.Prselerea
qui poslea longo illic lempore pcrmanseriiiil. Cur, 'Colomannus ille, seti dux, seu rex, Haliciensis in
obsecro, islud recte scribere non potcral Cartliui- Russia Nigra, pxuc.is-solumannis pacifiée regnavil,
i lins vigiuii .annis post rem peraclam ? Au lapides ila ut verisimile non sit Vilain ad eum fuisse,con-
ibi non manserunl longo lempore, si vel solo de- , scriplam, prseserlinicuin milita conlincal qu;o in-
cennio permanscriiit? ' *>'
* niinnl" scri'plani esse in Hu: garia ; nihil vero ha-
' i-. Nihil rursnm absurdi esl in verbis
Cartbuilii, beal ex quo colligi possil composite!»-esse- post
•qua? subjungit : Mira quidemres,.el nostris, lempo- Culomaiiuuin Huiigar ie regem ; nullam enim rae-
nbus.stupenda. Poteral id apte scribere Garibu.tius, inorat i ( rsonain , qua? vixil posl Colomannum;
eliamsi Vitam scripsisset codera die quo miraculum nullum enarral faclum, quod conligit posl ipsum.
fnerai peraclum. Équideni non ineple nie dicliiriim Veruiu élevaiionem.corporis sub Litdislao faciam,
exislimo, si iisdeiu fere vocibusSchwarizio respon- patr.ilaque eo lempore uiiracula, sic rtTerl cum ari-
. dero : Mira quidem.res, el noslris Jemporibus slu- jrnciis varijs, ul. inde colligi possil, vel rei gesta;
penda, viruni, .qui erud.iius videri desideral, spe- prsesentemfuisse, vel cerie eo lempore vixisse scrir
.rare poluisse se hujusmodi raiiiiuculls persuasu- .piorem. Jam vero Vilain hanc esse scripiam anle
runt orbi erudito, Vilain S. Slepbani serius esse Coloinaiiui Haliciserégis teinpora, alio arguineniq.
.conscriplam, quam haclenus passiin fuit créditera. sic ostendo. (ColomannusAn.diea?11llungaria; régis
Quin imoposieriora illa Cartbuilii verlia. insinuant iilius, ac deinde Iialicia? rex, needum nalus erat
iiiraculuin nion.ui resuscilati de quo illa pronunliat iiieunlc sicculo xm. Ad -hune igilur. scribere non
ipsius lempore contigisse.. Accipe verba ex Vila poluit Cartliuitius. nisi,niultis anuis posl canoniza-
uiira.57 : « Mira quidem res cl nostris stupenda .lioiiein S. Ladislai, quse facla est anno 1192, se-
lemporibus; non p'rius orare millier deslili! rjiiam cundum aniiqua?Vila? aucloreni, vel anno 1198, si
liliuin, i|iicmdefuuctuincollocaverat(apudlepulcrum exactes sil calculus Bonfinii: videri ha?c possunt
suuçii,) vivement acccpil. » Non opnonit auclor loiiiOY Jiinii, p.'g. 519., Yeruinianicn. Carlliuiti.uSj,
"4207 S. STEPIIANI HUNGARORUM REGIS 1208
ii: 55, praeclaro.quidemelogioorrait Ladislaum ; at .A tiana nalivilalis annum niillum de.iignal.> Respoir
sanclum non vocal, nec ullo modo ei allribuil ali- deo Vilain citari a Thu oczio non pro anno naiali,
quid quo insinuai eo lempore fuisse caiiouizalum, quem ipseaddidii, et quidem minus recle ; sed solum
aiiiculium ut sanclum. Prasierca, S. Henricus .impe- p o palris iioinine,cl divino or, cu!o, quo prsemnni-
rator solemni canonizalione sanclis ascripius eral tam dieil ex Vila Cariliuiiiana. Moneieot!emloco
anle médium sa?culixu, ut apud nos oslensum esl scriplor ille se non omnia sciiptiiruin qua? de Sie-
tout. M Julii, pag. 715 et 716, nec lamen Henricum phano et Emerico ejus filio in Vilis eorum relate
sanctilaiis lilulo laudaril Carllmilius mini. 15, sed suni. Verum, «Nos-ea, inquil, qua? ab aliis scriplo-
solum pielalis. Al nec Ladislaum, nec Henricum ribus pra?:crmissa suni, breviier ac stintmalim scri-
noniinassctauclor sine meiilione sauciilalfs, si post bere inlendimus. •
caiionizalionem eorum scripsissel, cum sanclilalem 8. Porro, quauivis de selale Cartbuilii non. vi-
aliorum omnium qui anle Coloinanmini llungaria? dealur dubilaiidum, Vite lamen S. Stepharii ab eo
regem co donali eranl lilulo, non reliqueril indi- sciipia. non çarel erroribus, seu nsevis aliquot, at-
elaui, ubi de illis nieminii, nam aul sanctos vocal, que h! a Surio editore aucii suni, dura Cisela sancli
aut beaws, aul quadam circumlocuiione sanclite- conjux apud ipsuni filia vocalur Henrici imperato-
icm indicat. Manifestant igilur id est indicium, ris, cujus âlia non fuit, sed soror, siculi rêvera no-
Carlhuilium scripsisse diu ante Colomannum Ha- minatur in ras. el in editione vetusliore. Error item
lic're regem ; nec àlium quserenduin esse Colo- esl in anno emorluali, qui tara in ms. quam apud
inannuiii, cui Vila fuerit inscripla, quam Cobi- Stirium, dicilur 1054, sed hic etiam error facile
juamiuin llungaria? regem el S. Ladislai succes- B irrepere poluil vitio: iranscribenlium, qui non raro
soral). numéros corruiiipuul. Erratum quoque videtur in
7. Ex dictis slatui débet epocha Vila? conscripla? nomine ducis Polpnisp, quem narrât coronant re-
sub iniliuni sseculi xu, cum Colomannus regnum giam pétrisse a ponlifice. Verum errores. isli duo
adeplus sit anno 1095; obierit aulem anno 1114, posteriores (nam primus certo ejus. a-ror non esl),
si credimus chronoiaxi Joannis de Thwrocz, quani taies suni, ut aucloriiatem Acloruriinon multam mi-
hic cxcuiere non est necesse. Dccrepituni se -dicit nuant, prses.erliracum mulla in iis relate ex scriplo-'
auclor in epislola ad regem, ila ul jam nalus esse ribus synchronis confirmeniur, et alia non pauca
polueril anno 1058, quo obiil S. Stephanus. Suppar ex iisdemfiant verisimilia. Hinc mihi non displicet
igilur fuit sanclo, el mulla poluissel dicere de geslis judicium Baillai de hisce Aclis, nam in Tabula cri-
ipsius ex iis qui fueranl pra?senies,si juvenis con- tica ad 2,SeptembresGallice habet qua? reddo La-
seribendam suscepissel banc Vilain. Joannes Thu- tine : t Vila ejus. conscripla per episcopum Htin-
îoczius mox laudalus in Gteonïca Hungarorum garuin, nomine Carlhuilium..,et dedicala régi Co-
cap. 27, verisiniililer Vitam banc laudat hisce ver- lomanno, non esl immunis ab eiTOribus. Aliunde
bis : i Geycha vero divino prsemonitusoraculo, an- lamen salis auclorilaiis habel, licet auclor abfuerit
no Doniinica? Incarnaiionis nongenlesirao sexage- a lempore sancli. i Recte cseiera. Al quod ait ab,-
simo nono, queniadmoduin in Legënda sancli Sle- fuisse a lempore sancli iiiniiam insinuai dislait-.
pbani régis scriplum est, genuit sanclum Slepha•• liam, cum lanlum sexaginla aul septuaginta annis
num regem. > Ranzairas ejusdem merainit, multaque posl morieut ipsius scripseril. idem fere fuit àlio-.
ex ea referi. in epiiome rcrum Hungaricaruin indice G' rum scriptorum judicium de auclorilaté bujus Vila?,,
8. Verum Schwartzius, pag. 59 aliam Vilam desi- et merito.
gnaïain'a Thuroczio dieit, quia « Legenda Chariui-
I.NG.IPIT V1ÏA,
PRiEFATIO; facit obscurissiniam. Verumlamen' parie ex alia,

•S.Deminosuo CALAMANNO (l)regi prseeellentissimo dum, vestra? dignitatis intuitus reverentiam , in-
CARTOUITUS episcopus, officium spiriluale per mi- cerla gravaret meditalione, tandem omnium virw-.
sericordiam Dei consecutus, post istius vila? ter- tum lux et gemma dubielatem anxia?mentis devicit
minum iëlix illud euge sënipiternum. Incepturus obedientia, cujus forti prsesidiodeûeere in me vi-
opus, domine mi, rex inclyle, quod mihi veslro re-. deos vires, inchoandi operis recepit fiducia (3). Sed:
gali prseeeplo, de bona vila régis Slepbani polen- quoniam saepefiducialiter acta res invidia?foiniiera
lialiter injunxistïs, diu rebellent ingenioli mei per- générât, precor flexis genibus vestra? triumphalis
pessus sum inscitiam , ob hoc prseserlim quod excellenlioe:sublimiiatem, ut manibus regalis defen-.
Priscianiis (2) auctor graminaliCa?medulliius mihi D sionis hoc suscipiatis opusculum, ne maie sonan-
notas olinl, longe digressus facient suam, quasi ca- lium positio dictionum, vel confusi ordinis aiormi-
ligine quadam circûmfluam', mihi décrépite jam tas, vestrum, cum legeritis, offendalocuium. Quod
(1) Ca'.amanno,apud Surium Colomanno,Ulino- niatieos,-passim noriml eruditi. Significalilla alle-

men ipsius boc lempore solel exprimi. Hungaricum goria Garlhuiiius leges grammaticales sibi olint
nomen Kdlman inilio-expressuni fuisseCalamannus, quidem notas fuisse, sed.per sdaietn paulalim obli-
admoilum verisimile:esl. At postea usurpauini est yioni datas. Atlameiipro? lempore quo Uorebaihic
nomen Colomannus,nùl-Colomanus,quod jam olim a.uctpr,,mediocriter Latine scripsit : sed menda quse-
eral usiialuin apud Laiinos.-Colomannus fuit-llun- dani iiinc inde irrepserunl inanus.criplo,maxime
garia? rex, a successor S; Ladislai. Hoc. ipsum-, sub (inem.
quod nomen régis Calamannus scrihitur, signum (3) Cum phrasis non s|l omnino,perfecla, su-
est vctuslatis-, cum posteriores scripserinl Colo- sp'icor audorehi scripsisse, recepibvel rçcipi,fidu-
mannus. cUtm.
(2) Priicianum numerari inler .proecipuosgram-
4209 VITA. 1210
si aliquod indignuni occurrerit offendiculum, malo A * senliam adeùndi, quibus voluntarium libenter adi-
codieem ul ignis comminuat incendium quam, ul lum praebens orlhodoxa; fidei semen, pedoris in
livor ad plénumpervenial oculum. Igilur, quia boni horto satura, deleclabalur gernien eraitlere.
quidquid est ex Conditoris misericordia manat, ex .. 5. Quid plura? Adest tempus coeliiusdisposilum :
ipsius dono sermo ceplus lalia personat (4).. credidit ipse cum fantiliaribus suis, et baplizatus
CAPUT PRIMUM. est, et omnes ditioni sua? subditos se poliieens
Chrisliano nomine niancipaiurum. Cliniquenimirum
Sancli paier, natales visionibusproeviisillustrait, ba- essel sollicitas de rebellibus domandis, el rilibus
pl smus, regni initia el cura religionispropâgandoei
Victoriade rebellibus, el hinc monasleriumS: Mar- sacrilegis destruendis, et episcopalibus secunduni
lini ex volofundatum. oesiimatioiiemsuam,-ad profectuin Ecclesia?sancla?
2. Cmne daiiim optimumel omnedonum perfectùm slatueiid.is,mirabili visione (8) nocte consolâtes est
desursum est, descendais a Pâtre luminum(Ja ci, eum Dominus.Fecit astare sibi juvenept delectabi-
17). Hujus Palris datum optimum, et donum per- Iem aspeclu, qui dixit ei :. Pax tibi, Chrisli decte;
fectùm in omnes large proveniens, quia; nullum jubeo te de sollicitudine tua fore securum. Non libi
spernit, sed omîtes homines vull salvos fieri et ad coneessum est quod medilaris, quia manus poljulas
agnilionem verilalis pervenire (/ Tini. n, ,4), ad humano sanguine gestas. De te .filius nascilurus
Hungaros usque, quos Chrislianorunt flagellum(5) egredietu.r, cui lia)c. onin.ia disponenda?divina?pro-
quondam fuisse constat, diffusura est. Quodqualiler videniia? consilio commendabit Dominus. Hic erit
et quando facium sil, styli officio mémorise com- unus ex regibus electis; a Domino, çorona vila?sse-
niendare congruura duximus. Ea siquidem tempe- cularis commulalurus oefernam.Yeriimlanienviruro
stase qua gens prsefala Dei Ecclesiam depopulaba- spiritual! legatione libi transm.iuendum,,lionorifi-
tur, eral in ea princepsquidam, quarlus ab illo, qui cabiliier.s.uscipite, susceptum venerahiliter b.abete,
ingressionis Hungarorum in Pannonia dux primilus exhortalioiiibus ejus non fictura cordis fidelis assen-
fuit, (nomen Geysa (6),) severus quidem et crude- sum pra?beto. Expergefactus princeps yisiooé slu-
lis, veluti polentialiier agens, in suos, îr.isericors pidùs, prius secum, post cum Chrisli :fidelibus et
autem el liberalis in alios, eiproccipue Cbrislianos, suis perlractans, Deo gratias pavimento manibus
ri tu paganismo licet adbuc quidem obvolulus ; ta- expansis, adbserens, huraililer egil, se principaium-
men appropinquaniespirilualis fulgore charismalis, que. suum cum filio nasciluro euslodia? illius qui
cum omnibus circumqûaque positarum provincia- non dormit neque dprmilat (Psal. cxx, 4)dacryinis
rum vicinis de pace eoepit attente traclare, ut jam fusis commendavit.
in illo posset agnosci, cujus filius desideraret fieri, 'C i. Dum mir.atur ergo de viro divinitus prsed.iclo,
secundum dictum Salvaloris nosiri.dicentis in Evan- nuntiatur. ei beatem Adalbertam, Bobemiensis.Ec-
gelio : Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabunlur clesia?ponliflcemjad se veniurum.esse propier con-
(Malth. v, 9). Staluit insuper prseceplum cunclis versionem ipsius el fidei non fïctseprofeelum, Do-
Chrislianis, ducatum suum intrarè volentibus, ho-. miuo Deolaudis bosliam oblalur.um. Oriiur laitilia
spitalilalis et seeuritaiis grâtiam exhiberi (7). Cle- novis Chrisli militibus inenarrabilis : dux .obviant
ricis et monachis polestalem concessit suam prse- lironi Chrisli (9) cura fidelibus quibusque procedit,
(4) Proefalioaut dedicalio hsecomissa est in ms. ferri. Et quia bona omnia ad nos ex divina miseri-
Gorsendoncano.Surius eam expressil£mutalostylo, cordia proficiscuiilur, ipsfus munére siclibet opu-
eademque libeitate, qua diclioneni lolius Vita? ira- sculura prsesens auspicari. » Vides hic, lecior, sic
muteyit. Accipe, sludiose lecior, prsefationeniSu- immulalam diclipriem, ut idem ubique sit sensus.
rianam pro speciniine tolïus Vila?iramulatse : i Do-, Idem passim in Vila faclum ; née bpus est illas mu-
niino suo Colomanno,régi excellentissimo, Chartui- tatioites verborum notare deinceps, nisi siniul mu-
lius episcopus, spirilale minislerium Dei- benigni- lata sit sententia. Solas igitur muiationes seiilen-
îate adeptes post liujus vila? terminum, illud euge liarura inferius assignabo, ex ms. véro ipsas vb-
precaïur sempiteriium. Aggredior nunc bpiis, , se- cuni inutaliones diligenter observab'o-, nisi sint
renissime rex, jussu luo mihi demandaluni, a quo D 1 menda clarissima,
' uif - varia becurruiu circa finem
bactenus ingenioîi mei imperitia abhorruil, ob id Vila?. .
proeserlimquod Priseianus grammaticus, mihi olim (5) Uli Aitila vocari voluit flagellum Dei, ila
sat bene perspeelus et coghitus, procul a mé digres- Hungari rêvera fuerunl flagellum Oliristianoruiri,
sus, jam decrepilo mihi, tanquam caliginé quadam quemadinodupisatis colligipolesl ex dictis in Com-
sepius, faciem exhibé!obscurissimam.'Sed cum aliâ ntentario num. 52.
ex parle digriitatis tua? allenderém aueloriialem, (6) In ms. nomine Geysa. Por'rb 'de ingressione
vieil landem anxia? nienlis diibitationem omnem, Hungarorum iii Paiinoniaui, seu in lipdiernam
yirlutuiii omnium lux et geni'ma,obédieniia, cujus ilungariani, primisqué eoriim ducibus, cgi in Com-
forli pratsidio fretus, laineisi niihi vires cernèrent meniario § 5. De Geysa vero plura § 7 et sequen-
haudquaquam.suppelere, op'eris indioandi fiduciîm libus.
concepi. Cura sjnl aulem" plerùinque invidia?obno- (7) Voxexhiberi non esl iir ms., nec est omnino
xia, qusebona ani.inifiducia gerutttur, supplex oro necessaria. Prseceptum boc Geys;c verosiniiliter
regiam subliniiiatem tuant, uli opusculi hujus susci- datam esse lempore Oubnis 1, post pacem cum éo
pere ne gravelur palrocinium, nec oifendater pa- inilam, el circa aiinuiii972, dixi ibidem n. 80.
ruin coninioda dictione, aut ordinis el rerum ge- (8) Non esse, cur banc visionem commodeinlel-
slaruin confusione. Quod si occurrat quidpiara lectarit pro (ictiiiâ necessario 'lraljeamus,*Oclendiin
ijuod foedam habeat offeusionera, malira ëodicem Coiiira. S 10.
ignibus absumi quam livoris maleriain cuiniam of-
1211 S. STEPHANIHUNGARORUM^ REGIS ttif
lionorabilitereura suscipil, et ut per visum nionitus A-(15)vero oppido- nativiiatis exordium*.habuit,et
est, modis omnibus obedienira?iilium se foremon- puer (16) adhuc scienlia gramnuuica?artis- ad pleue
stravil. Igitur, jubenle principe, fil ubique congre- imbulus esl. Grevil infaiis, diligent! nutrilus edu-
gatio indomïla?[genlis (10)] et per sanclum episco- calu ; qui, transaclapuerilia, poslquamgnadumado-
pum fuit (11), et per suas exhorlaliones continue lescenlise priraum ascendit, el, convocatis pa'er
converlunlur et baptizantur alumni-palria?,slatuun- suus llungaria?primalibus, cum ordine sequenli(17),
lur in multis locis ecclesise; lux quippe, qua? illu- per communisconsilium colloquii filium suum Sie-
minai omnem hominem, lenebris expulsis, in llun- phanum post se regnaluruiii populo praefecit, el
garia coepit enilere, et implela suntin-ea verba ad hoc corroborandum a singulis sacraraenlura
prophétise, dicenlis : Genlium populus, qui ambulai exegit.
(12) in lenebris, vidit lucem magnam-(Isa. ix, 2). 6. Post-hsecplenus dierum anno Dominica?Incar-
Lux lucis invisibilis Ghrislus esl, quem lune gentes naiionis nongenlesimononagesimoseptimo (18) sse-
videre meruerunt, quando revocata? de-lenebris, culi nequam oerumnascoelesti mutavil gaudio. El
ipsum verumDeum et hominemesse verum perfe- eodem anno beatus episcopus Adalberlus, causa
clc crediderunt (15). Nec hoc silenlio prselereun- n prsedicandi verbum Dei,.Piussiam ingressus , ibi
dum esl quod, ut omnis ambiguilas tolleretur de palma marlyrii coronalus esl. Post obitum vero pa-
medio, ne forte prsédicloevisionis solius viri parum lris Siephanus, adhuc adolescens,ftivore principuni
viderelur inesse fidei, uxorem ejus, jam appropin- et plebis in patri* soliura lamlab.Iiter profeclus[m ..
quanlem parlui, tali voluit visione divina gralia actes],-el ardenliori animo coepit veritalis propa-
consolari. Apparuit namque illi beatus teviia et gator exislere, quia, quamvis adolesceatia? annis
prolomarlyr Siephanus , ievilici habitus ornatus florerel, non tamen -cor in ore, sed os in corde ha-
insignibus, qui eam alloqui tailler coepit: Confide bebat. Scripturaruin divinarura, quibus opprime
in Domino,mulier, et cerla este quia (iliumparies, flagrabal, non immemor, judicium el justiiiam in
cui primo in bac génie corona debelur et regnum, oculis proponebal, el juxia illud Salomonis: AM-
meumque nomen illi reponas (14). Cui cum adrair dienssapienliamsapientior eril,,el intelligens guberr
vans mulier responderel : Quis es, domine, vel quo nacula possidebit':(Prov. i, 5), In omnibus ilaque
nomine nuncuparis ? Ego suni, inquil, Siephanus mandatis Dei fidelis dispensator existais, ap;ul se,
prolomarlyr, qui primus pro Chrisli nomine mar- coepit inedilari qualiter subjeclum sibi populum
lyrium pertuli. Quo dicte, disparuit. unius Dei cultui inanciparet. Sed quia perpendebal
5. Nascitur inlerea proediclus a Domino filius Q id absque viuiuarum genliiiin ccnsideralione (19)
principi, quem, secundum prophelam, anlequani in minimefieri posse, pacem cum exierarum proviu-
uSeroconciperelur, Dominus novit ; et cui, anle- ciarum popuiis habens (20), et fideliier iusiitutaiu
quam nascerelur, per prolomarlyrem suum nomen roboravit. lidem, ut eo securius, quod in même
indidit. Ilunc Deodileelus Adalberlusepiscopuschri- .Iraciabal, el in novella planlatione Christianilatis
smali baptismale secundum credulilalis sua? veri- expellere s'uQiceret.Sed adversarius lolius boui-
-talent inlinxit. Nomensibi imposilumesl Siephanus, .latis, invidise p'enus et malilia?. diabolos, ut
,quod alienum a consilio Dei fuisse non credimus. sancli Chrisli lironis proposilum dislurbaiel, iitr
Siephanusquippe.Grsececorona sonal Latine. Ipsum leslina bella couira eum cominovil, quoniam ejus
quidem el in boc sseculo coronare Deusvoluit ad inslinctu plebs genlilis, Chrisliaria?fidei jugo colla
regni polenliaiii, et in fuluro corona bealiludinis submiliere renuens, cum principibus suis, a domi-
.semper maneiilis redimere decrevil, ad percipien- nio (21)ipsius se sublrahere nioliebanlur^
daiu vila?jugis indeficientem gloriam. Slrigonier.si 7. Coeperunt.enim urbes ejus desolare, pratdia
roui Chrisli; namAdalberlusminus proprie vocalur (16) Mirandum quidem videtur, tanlam lingua?
tiro Chrisli, cum essel episcopus. Laiiita; curam eo lempore fuisse principi llunga-
(10) Vox genlis deeral in édition», atque ideo un- D roruni ; nec lamen dubilandum, quin Siephanus
cis iuclusamaddidi ex ms. Lalino sermone puer sil imbulus, cum mul;a filio
(11) Phrasis est mendosa in edilione seque ac in suo prseiepla, mullaque diplomate Latine dederil.
ms. Surius habel: Per sanclum episcopumfiunl con- (17) Surius : « Pater ejus convocavit llungaria;
ciones; atque ila legendumpuleui proceres, et reliquos ordines. > Unumcum printati-
(12) Surius ambuiabal,ul rêvera babelur Isoiaîix. bus ordinem convocaïuui ait biographus, plur.es
(15)Coepiamesse Hungarorumconversionemanle perperam proceribus adjunxil Surius.
advenlumAdalbcrii, jara insiuuavii auetor num. 3, (18) De hoc anno emorluali Geysx, uti el S.
cl nos osiendimus in Coniineuiario § 7. Aliamen Adalberli, coiiseiitiuni scriptores. De morte ulii-
imperfecla fuil prima illa couversio, el ne per Adal- misquegesiis Geysa?plura sunt dicta § Î2. Slepba-
berlum quidem salis perfede couversi sunt Hun- num luuc fuisse iredecim circiter aul qualuordecint
gari, ul dielum § 10. aiinoi'uni,dicluni est num. 122.
(14) Ne banc quidem visiouentincredibilemesse, (i9) Surius habel, confoederationè,quo -sensuau-
sed aliunde polius firraari, ostendi contra criininu- clor inlelligendus.
liones Scbwarlzii in Conmieniaiio§ 10. (20) Surius, pacem fecit, aberrans a menteCar-
(15) Slrigonium, vuigo Gran, urbs est archiepi- lliuitii, opinor ; "namexislirao hune lanlum voluis-
scopaiidignilale a S. Siephano deinde ornata, ea- se, Sl-phanuin roborasse pacem a paire cum vicinis
que eiianinum gaudet. Sila est ad Dauubiumet salis iii.itam.
nota. (2i) lu edilione, quam alias sequor, legilur divi-
1213 Y1TA. 121i
vaslare, possessiones deprsedari, servos ca?dere,et, A spirituali [in ms. speciali] replètes," lolius ingenii
ulcsetera sileam, ipsi insultare. Cumque declinare consilium evaugelici decrevit seminis fore recepla-
de via sua perversa nollent, nec furor eorum salia- culum, eleemosynis el oralionibus vacans, fréquen-
retiir, dux ipse confidens de aîterna virlule ad su- ter pavimento sancla?domus adhserens, lacrymis
perandam hoslium rabîem cura multiludine exercî- elïusis perfeclionem proposili sui Deo comniisil, vo-
tussui subvexillo Deo dilectî ponlificis Martini san- lenli ut, qui sine ipso nihil agere valerel, opilu-
ciique marlyris Georgiiprocessit. Illis forte diebus lante dispositionis ipsius explelione, bonum quod
uibein, qua?vulgo Vesprini nuncupalur, obsederunt, cogilaverat cum inceptione virtutum ad finem per-
et hsecad convicia ejus coramovenies, scilicet, ut ducere posset. Ad hoc ergo incipienduiii et con-
ibi [forte ubi] dûcalis accessus conversalio babeba- summandum, quoniam fideliumChrisli consultant
lur, el ibi considèrent quofacilior ingressus ad alia habebat necessarium, nunliis et litteris in omnes
prsesidiaoccupanda inveniretur. Ipse vero, divina partes suum divulgavil desiderium. Inde mulii
prseeunte clementia, adversus eos consurresïl, et presbyteri el clerici, Spirilus Paradai compuncii
hic in fide, illi vero laniuni in armis confidentes, visilalione, reliais sedibus propriis, elegerunt pro
ulrinque decerlaverunt. Tandem hostibus viclis, et Dominoperegrinari. Abbales et monachi, nil'pro-
ex parte csesis et ex parte caplis et alligatis, dux " prium habere cupienles, sub tant religiosi principis
viclor cum suis Victoria?doua reportavil. Quapro- moderamine regulariler vivere deliberaverunt. Inter
pter Je possessionibuseorum, tam in agris quam in quos vita?regularis Pater Aslricus cum suis disci-
villis , sapienter dijudicavil, non sicut quondam pulis advenil, quorum unus, nomineBonifacius(24),
Saul, qui devicto Amalech de spoliis ejus, domino in loco Palris abbas deinde conslitulus, dura a
probibeiile, meliora elegerat ; sed, quoniam Pan- beato rege causa prsedicationis in inferiores'llun-
noaia beali ponlificis Martini nalivitate glorialur, garia?parles essel missus, in verticem perc;:ssus
cujus eliam patrocinantibus raerilis Vir Chrisio gladio, licet poslea superviverei, non est privatus
fi élis, ul jam dictum est, de hostibus victoriam mariyi'io. Yeneruntet alîi duo de lerra Poloniensi
deporlaverat, nihil de rébus eorum ad opus sui re- (25), eremiticam vitam causa coiiteniplalionis eli-
sorvans, merito cum theopbilis consilio (22), juxta genLes,quorum unus, Andréas nomine, per confes-
fundum sancli prsesulis in loco, qui Sacer Modus sionis méritant angelicis choris esl associâtes, te-
(23) dicilur, ubi sanclus Marlinus, dura adhuc in siibus miracuiorum signis per ipsum a Domino fa-
Panuonia degerel, oralionis sibi loeum assignave- clis ; alter Benediclus pro Chrisio sanguine fuso
rat, in lilulo ipsius monaslerium conslruere coepit, _ iiiisericorditer lanrealus.
possessionibus et reddilibus cunctos sufficienier 9. Aslricus abbas cum su.s nonorifice susceplus,
dilavit, el ipsius suffragio simile fecit episcopis, ad radicem Monlis Ferrei coenobiumsub lilulo
constituais ex omnibus eorum facullalibus lam sancli Palris Benedicli construxit , el ibi usque
strictes décimasdari ut si cui decem liheros habere bodie congregatio'monasterialis disciplina regulari
coniiugcrel, decimam prolem Sancli Mcriiui coeno-. pollens , lemporalium suslentalione copiarum ex
bio darci. donaiivissancli ducis superabundans, non est ali-
CAPUTIL cujusagens, nisi ut suosel aliorum pedes secundum
Cura promovendoereligionis, et multorum accessus Evangeliumquolidianis precibus el lacrymis Javct.
in Hungariain,construclummonasierium,erecliepi- Cura his Dei servus princeps Cbrislianissimus, ali-
scopatus,missusRomam legalus qui coronamre- comiler cum omnibus, aliquando singilla-
giam mullaqveprivilégia a ponlificeoblinel,nuplioe quando
eum Ciselaac pia ulriusqueopéra. lim cura unoquoque eorum, colloquiumhabens, in
8. Deviclis ergo bosiibus, Chrisli- miles gaudio tam divinis conspeclibus se probabilem reddidit ut
no. At cum elarum sit menduni, ex ms. vocem do- martyre, S. Romualdi discipulo, qui in Martyrolo-
miniosubstilui. gio Romano habelur. die 19 Junii, aiique sine dubio
(22) Surius, « ex Dei amanliumconsilio. i Auclor 1D diversum esse ; quod satis videtur certain, cum
foriasse scripsi!, inilo cum iheophilis, id esl Deum alter episcopus esset, et coronatus sil iii Russia ;
aniaitlibus, consilio. hic vero abbas el in llungaria occisus. Hic tamen
(25) Sacer Modus etiam est in ms., al reclins cura illocoiifundilur in lihello, anno 1692 Tyma-
apud Siirium Sucer Mons ; nam ila vocalur mo- . vioe édite, cui lilulus: « llungarica?sanciilatis in-
luisterium S. Mariiiii ibi fundaium, de quo fuse dicia : i ilii eniin, pag. 127, texitur brève emgiuui
cgi in Conim. § 15, ubi videbit lecior monasle- Bonifaciiabbalis S. Martini, qui in adjecla icône di-
rium islud jam coepium conslrui anle banc vicio- citur • a Prussis occisus circa annum 1007, » sed
riant. sine verisiiniiitudine.
(24) De geslis hujus Bonifacii marlyris plura (25) In "ms., Polo.moe.Boiifiniiis, pag. 174, de
apud alios scriplores non invenio, quam hic legun- hisce scribit sequentia : « Item ex ea Daluiatia?
lur ; nam breviier de eo Boufiniuspag. 174. lncbo- parle, quam Polianain dicunl, (advenernnl)ereniitse
fer niorlem ipsius referl ad annum 1007, ac triennio duo ; quorum a'ter Andréas, Benediclus aller dictes
anle niissumait a rege in inferiorem Hungariam; est. Andréas vila?sauciilate miracula edidit. Bene-
ulrumque tempus ex sola, opinor, conjectura deier- diclus, cum pro Chrisio sanguiiiein effuderii, inler
miuans. Addit : i De hoc Boriifacionihil se offert divos martyres annumeralus.>Iia lîonlinii Hisloria,
in martyrologiis, et aliis hisloriis ecclesiasiicis,unde si it'.eiiduninon irrepseril. Al cum constat sanctos
ipsuni sibi vendicare sola queat Hungaria. >Deinde, ilîos PolouosIbiiSL',non Dalniaias, suspicor Bonfi-
inquil, an foriasse idem uon sit cum S, Bouif.icio niu:;i scripiissc i ex ea Sarmalia?parle, quam Po-
1215 S. STEPHANlHUNGARORUMREGIS 1216
omnes militia?.sua? comités ad veri Dei culturam iA miri ; cujus pelilionem annuens papa, coronain
convertera. Quos vero aliéna? seclaloresvia? repe- egregii operi.sparari jam feeerat, quam illi cum
ri.i, inin-is lerroribusque su.bjugavit, ipsosque se- benedictioneet regni gloria mitiere decreveral. Sed
cundum ecclesiaslicam doctrinaux inslituens, juguin quia novit Dominus.qui sunt ejus (1/ Tim. H, 19),
el legem disciplina?supposilis (26) cervi.cibus adhi- qui duobus per apostplos in apostplatus ordinem
bu.it, ooenésqUeimniundilias m'alortim prorsus de- sorte electum Matlhiam, prsetulit, et apostolicum
slruxil.. fecit supplere nuinerum (Act. 1,26), illa corona ip-
10. Posl ha?c provjncias.in décent parti tus epj- sum decoravit, pqstmodura eumdem felicius deco-
sçopalus,, Strigoniensein eqciesiam .nielrqpolim et ralurus aîlerna. Prafixa itaque die, qua parata jam
magisiranij eseteraruni,fore *consliluit. Cognoscens corona pra?dictePolpnorum duci jam mittenda fue-
vero prudens dux prsedicii Âstriçi religionem.ppn- rat, nocle, qua)prseçedebat, papseper visum Domini
lificalis ipsum dignilatis infula decpravit, eleciione nuniius aslilit, cui et dixil : Cràsiina die, prima diei
canonica sublimavil, et ei Coloçençis episcop.alus hora, ignotsegentis (29) nuntios ad te venturos esse
dignilaieni (27) coniulit. Quarte post palris obi- eognoveris, qui suo duci coronain a te regiam cura
lum.aijnp (28), divina,commonenleclenien,tia,eum- ., benediclionis apostolica? munere ffagilabunl. Coro--
dem Aslricum prsesulem, qui alio nomme Aitasia- nant ergo, quant proeparari fecisli, eorum duci,
sius dictas est, ad limina sanclorum apostolorum pVoutpaierint,.cures sine conlradiclione (50)largiri ;
misitjUla successore sancli Pelri principis aposlo- sibi enim eam cura regni gloria pro vila?susemeri-
lorum poslularét quod . [in ms. qui] novellse Chri- tis scilo deberi.
slianilati exorta? in partibus Pannonise' Ia.rgantbe- 12. Juxia ergo hujus visionis modum prsescripia-
nediclionem porrigeret, Strïgoniensem ecclesiam in sequenlis diei hora prsesul Aslricus ad papam per -
melrono'limsua; subscriptionis auctoriiate sanciret, venit, qui officium injunçtum sibi piudenler ëxse-
el reliques episcopatus.sua benediclione niu'nirct, quens, el sancli ducis geste referais ordinè ab apo-
regio etiam dignaretar ipsuni diademate.roborare, stolica sedeque (31) promplissiinus insiguiapostula^
ut, eo fuites honore^ coepla per Dei graiiam posset vit, indicans eum dignum lali honore et dignilate-
solidius stabiîire. , (o/., dignitali mendose] qui plures génies (52j per
11. Eodem forte lempore MyschaPolonprum dux Dei adjutorium sibi subjugasset, et mullos infidèles,
Çhrisliauam amplexus fidem cura suis, niissis ai per suam pbtenliamad Dpniinum convertissel. Qui-
Romana?sedis aniistilem nunliis, appslolica fujeiri bus audiiis, valde gavisus Romarius poni:fex, cun-
benedictione ac regio postulaverai diademate redi- cia, proulfueraiil postulatà, bénigne concessit, c:ur
I
ioniam dicunt. » Plura dé S S. Andréa (alias Zoe- lés. Yerumlamen in lilteris ipsius régis pro abbalia.
rardo, qui el Andréas Suirardus in OfficioPolonico S. Martini, dalis in Comment., num. 150, rex ipse
dictas legilur) et Bénédicte -videripossunl apud nos insinuai aliud quoque.bellum sibi gereiidura fuisse;;
tom. IVJulii a pag.-326i ubi eorunt>geste diligenter nam hsec ejus verba.: « Ingruenienan'iqaebell<.r.ini
examinala suni, Vilaque édita. leinpeslaie, quia [al., qua] inter Theulonicosei Hun •
(26) In ms. mëndose supraposilié. Regèm fortis- garos sedilio magna excreveral, prsecipueque cum
sinie egisse Contra adversanles legi Ghrisliana?,in- civilis belli ruina urgerel, » etc. Moxiteriini ait ibi-
lelligiter ex Gestis in bello.TransUvanico el legibus dem : t Si de hostibus inlerioribus el exierioribus
infra dandis.,, ejus (S. Martini) inerilis victor existerem, » etc.
(27) In ms', hic legilur, verosimiliter mendose, Ulerque locus Insinuai bella externa initïo a
regni ge-
licét phrasis utcunqu'e possil inielligi i t El ei Co- ste. Dilmarus etiam, proul éditas est Leibaitio,
ioceni secundum episcopaïus dignilatem contulil. i eiincodice nosiro ms., sub inïlium ib. vin insinuai,
Colociaci.yites,ddnde archiépiscopal"!dignilale or- aliquid bel'li S. Siephano fuisse cum Boleslao 11
nala, nunc vulgo Colocza, sitaesl ad Danubium in Bobcniioeduce. Nam facta prius menlione Boleslai,
coniitalu Bachiensi. suhjicjl sequenlia verba : « De prsefati ducis infor-
(28) ld esl ipso anno.millesimo. lintio rês qua?damnarranda reslat. Habuit hic quam-
(29) Silvesier il in liùeris suis, num. 185, simili- dâm:wbera, in confinioregni sui et Hungarioriira
ler dicil de ignola nobis gente. AUamen non pole- rv silam, cujus erat cuslos Procbnii [apud Le'iiin,Pro-
raul llungari eb lempore Roma?prorsus esse ignoti. cbui] senior, avuuculus régis Paniionici, a suis se-
Ilaque tente magis tniranda hsec phrasis, tantoque dibus ab ipso, utante.a, nunc expulsus. Qui cum
magis.iëredendunihataca Carlbuilio dësuiiiplamesse: uxorem suam a capliviiaie non posset absols'ere,.
ex TïiterisSilvestri, qui eo duntaxal sensu Hungarosi gratuite munere nepotis sui, quamvis iniini'ci,eam
ignoteriî gëniem dixisse videtur, quod nulles eale-,-, recepit. Nunquam audivi quemquara viciis lanlum
sicut et iii
îîus legafos Sb iisaccepisset. parcere, et ideo in civilale prseùicla, Deus ei vi-
(30) Contr'actione legilur in edilione, quam alias; miili'is,sedulo [ibid.i mendosesedulum]
sequor. Al in .ms. conlradiclione, quam vocera, ut cloriani. concessit. CarumGeisa est, hoec diei de Sie-
certe nieliorein, bicex ms. desumpsi. phano : nam mox pergit ,de : i Hujus paier, »
(51) Illud que hic rédundal. in ms. legilur gai, eic. Yeru.mres ipsa cum aliorum scriploruiii silen-
quod referri polest ad voeessancti d-ucis,ila ul sen- t'io, -tumexlra ipsojum verborum obscurituië, et quia re-
sus esse videalur, sancli ducis gestu referens,.. lata est. ordinem temporis, minus est claré.
qui., ppslulavit. Sënsus eliam clarus erit, si oniil- Suspicari lamen possunius,eiiniiio principatus. S.
Vàlnrqiie aul <7«??, prout locum inlellexit Surius. ab eodem
Slepbani bellumillud Cuisse, illud ipsum vicloriani
(52) Hic locus consideraiioiie dignus est, cumi insiiiuari verbis ninx dalis. Quidquid sit,
nullibi legamusStepiianunr aille" annum 1000 aliud1 Siephano tam in boc, tant in multis aliis, nbtîgbsa
belimn gessisse, quam contra .Gûpam ducent Siini-• tcsiatur Ditmai.us.
ttëriseui,' aliosque rebelles subdites Cnpa?adhoeren-
Ï217 MÎA. 1218
cent insuper anteferendam régi, vclul in signum A sint, et unicuiquesemper prseficiensidoneumpra?-
aposlolalus, misit (33) : Ego, iiiqiiiens,;sum apo- sulem, simul et abbalis proediis,curlis, el familiis,
siolicus, ille vero merito Chrisli apostates, per el reddilibus, régaliler disposuit, crucibus et vasis
quem sibi lanlum populumChrislusconvertit. Qua- aliisque supellectiiibus, ad minislerium Dei'perli-
propter disposilionemejusdem,proul divina gratia nenlibus, secundumquodunicuiqueopus fuit, suffi-
ipsuni instruit, EcclesiasDei simul cum populis vi- cienler decoravit ; el singulisannis,quoad vixil (42),
taquejure ordinandas relinquimus (34). Impetralis .munera et oblatione.s semper augebat, ne aliquid
ergo omnibus,proul peliil, pra?sulAslricus lsctusad extrinsecus qusererent qui officio sancluarii prse-
propria remeavit, secum ferens propier quod incoe- eranl. Monachorumvilam et conversaiioneip, nunc
pium iler prospère peregeral. per alios, nunc per seipsum, explorandodiligenter
15. Benediclionisergo aposlolica?lilleris cum co- examinabat, lorpëntes arguens , vigiles sub dile-
rona et cruce simul allalis, praesulibus cum clero, ctione constiluens, canonicorum minislerium epi-
comilibus cum populo laudes congruas acclaman- scoporum providenlia? sub tëslimonio Chrisli et
tilnrs, dileclus Deo Siephanus rex unclibne chri- Ecclesise commendabat, secundum Apostolum,
sa.ali perunctus, diademate regalis dignilalis féli- omnibus omnia lactus, ut omnes i:lucrifacëret (/
citer coronatur. Posl acccptum regalis excellenlia?B Cor. ix:,'22).. . "'''••
signum, qualis vite?vir (55) et diserétionis fuerit, 15. Eodem lempore in monaslerio Sancli Martini
cum episcopiset prinialibus, Hungaria?stalulum a erat monachus quidam, Sebaslianus nomine, cujus
se decretum (36) manifestant fecit. In quo scilicet probabilis vila, et devola in Dei servilio religio ha-
uniuscujusqueculpa?conlrariumdiclavit anlidolum, bebalur :hunë rex venerabilis miro amore coepit
et ul pacis, per quam Chrislus orbem coadunavit, diligere, quia quanta quis religiosior tante ei erat
se fore (37) probarel filium, quod nullus alium hq- acceplior. illum ergo ob vila? mérita poniifiçali ho-
sliliter irivaderel,'nemo vieilliraisine judicii exami- nore dignum judicans'," regendo Slrigoniensi ar-
nalione laederel,viduas etorphanos nullus opprime- chiepiscopalui èum prsefecit. El quoniam flagellât
reï, subscriplione foederis non pereunlis posteris Deusbmiienifili.inhqiiem récipit, prsedicluraSeba-
suis reliquit siabilitum. Ad consortium vero prse- stiariuin, ad proba'ndamipsius patientiam, corpbra?
cipue causa sobolis propagandse, sororem (38) Ro- liuirioculoruiriluhtine (45)' ad tempus pri'vavil. Sed
mana? dignilalis Augusii, videlicet [ms., scilicel] ne novellus in-fide grex absque pasi'o'risregiminé
'
Henrici, qui ob mansueludinemntoruni Pius est ap- ?a'recti tramiiis proposito deviarëi, per consensuni
pellatus, Gyslam nomine (39), sibi in malrimonioP*Romaniponlificis'soepédiclum Aslricum Coloceil-
[ms., malrimonio sine in] s'ociavit,quam unclibne sëiii episcopum in'illius locum subsiiluit. Evolutis
cbrismali perundam, gestanlent coronam règni so- 'deindeliium aiiriorum Circtilis, Sebaslianus, ex Dei
ciam esse constiluil. Qua? qualis ergà Dei ëullurit 'misericordia létepCo liirnine, r'ursùm pér aposlolici
'
orandum (40) exsfïterit, quant (41)frequens et bé- consiiiuni siisb sédi resiilutus est, el Aslricus ad
nedicla circa Dei servienlium congregationèsappa- suam Ecclesiam, videlicëiColocensëra, cum pallié
ruerit, mullarùmecclesiarum cruces, vël vasa 'vél rediit.
paramenta, opère miriûcofacla vel contexte, risque CAPUTHI. .
hodie lesiantur. Pra? cunctis tamen domus épisco-
patus Vesprimensis, quam ipsa a fundamento coe- Pielas in bealam Virginem, slructa ornalaque donis.
Et privilegiis ecclesiaAlboe regalis, fundaliones
ptam, omnibus ad
sufficientiis serviiium Dëi ih'aiiro pioeHierosolymis, Romoe, Conslanlinopoli; mise-
et argento vesiïmenlisque mulîiplicib'us"nbb'iliter ricordia et liberalitas régis , ejusdemquemira-
adornavit. bilia.
14. Ipse vero Rex episcopia riuper iricoe'pfa,tam 16. Erat interea rex idem fidelisin omnibus adi-
videlicet àrchiepiscopalemquant omnes épiscopalés bus suis; Deoperféete dédites pér volum et obla-
ecclesias, aniplissimàmsingulis assignant dioecé- D ] lioheht, semetipàumcum "regno suo sub tuiéla per- .
(55) In ms. legitur, veluli signum aposlolalus: non Carlhiiilii,,cui eum attribueront aliqni, quod
Surius ceu aposlolalus insigne. In editione, quam solamvidissentSurii editionem.
recudo , habetur, aposlolilatus, quod correxi (39) Gyslam rursus habet edilio cum ms, GW-
ex ms. "•': lam edidit Surius, -proul eam lassim vocaiit neo-
(54) Mendosrihic est edilio, et ms. edilio habet, terici. .:
proul locum reddidi ; ms. 'viliaque nihilo melius. (èO)Surius hic rectius ornandum, uti auctoreni
Surius vero locum recte expressif hoc modo : t Ec- scripsisseopirior.
clesias Deiuna cum populis noslra vice ei ordinan- '(41) Iii i\xs. quasi pro quam ; mox-beiiedicapré
das relinquimus.t benedicla et Deo pro Dei, hoc modo: t Quasi fre-
(55) In editione legitur, vix mendose. Ideirco quens el benedicacirca Deoservienlium congrega-
vocem mutualus sum ex iris., ubi vir recie ha- tionès, )"étc. Rursiim paulopost riiinusrecte in ms.
betur. usque die pro usquehodie. - • :•
(56) Loquilur de legibus per Stephanumlatis. (42) Hsedusevocesex ins. sunt desumpta?,nam in
(57) In ms. ferlé, minus recte, et mox qui pro édita mendose habetur quo advitrix.
quod. (45) Post hanc vocem addilur eum in édita, quod
(38) Sororemhabet hsecedilio seque ac ms. Su- redundat, nec eslin ms.
rius filiamperperam edidit. At error ille Surii est,
{'219 S. STEPHANIHUNGARORUM REGIS 1220
peluie VirginisDci genilricis Maria?precibus assiduis A comprobalur, qui bona?volunlaiis eioperis famara,
confereits, cujus gloria el honor tara celebris inter quam in sedificandis ecclesiis in ampliludine pro-
Hungaroshabetur quod eliam festivilas Assumpiio- prii juris (45) exercuerat, in longe posilas lerras et
riis ejusdem Virginis, sine additaménto proprii no- urbes famosissimas disperserai. Construxit enim in
minis, ipsorum lingua dies Domina?vocitelur. Et ipsa conversationis Chrisli secundum humanilaleni
ul majorera defensionis misericordiam consequiva- civitate Hierusalem monaelioruni coenobinm,quod
lerel, in ipsa regalis sedis civilale, qua? dicitur prsediisdilavit et vineis, ad viclum quolidiauum
Alba, sub Iaudeel lilulo ejusdem Virginis perpétua? copiant ininislrantibus. In capile quoque mundi,
Jamosam el grandem basilicam opère mirifico, ce- Romse, sub lilulo prolomarlyris Slepbani duodeeim
laluris inehori pariete dislinclis, pavimenlo labulis [in ms. duodecimam] canonicorumcongregaiionerri,
rnarmoreis siralo, conslruëre coepit ; quam qui vi- cunctis perlinenliis abundanie [al., abundanicin]
de!, verilali lestiraonium perhibet verborum noslro- slatuit, et materiam in circuitu lapide muratam,
rum, innumerabilia palliorum [el] paramenlorum cum domibus (46), el hospiliis Hungarorum, ora-
ibi esse gênera, tabulas.'circa aliaria plures auro lionis causa beali principis apostolorum Pelri limiiia
purissimofabricatas, lapidum [al., mendose,lapidis] T, qusereniium,condidil. Ipsam quoque regiam nibem
séries preliosissimorum in se continentes, ciborium Conslanlinopolimbeneficiorummunere non privavit,
arle mirabili supra mensam Chrisli erectum, came- quam ecclesia mirifici [al,, mendosemirifice] operis
ram omni génère vasorum crystallinoruin [al., cry- cum necessariis omnibus suis donnvit. Merito ergo
stallorumj, onychinor.'um,aureorum, argenleorum infra lerminos sua?dominalionis noincn adoptas est
pleniler refertam. Aposioli, et quamvis super se cvangelizandumnon
17. Tante venuslale suprascriplam ecclesiamin assumpsit officium p.rsedicatorum, lamen dux et
propriant capellam rex sibi rctinéns, tali eam liber- magister ejus,'luiaminis el suslentatioiiis msliiiiit
laie dolavit ut nullus episcoporum in ea juris quid- solatium.
quam haberet ; in die eliam absobitionis et conse- 49. Inler omnia supernse niiseralionis bénéficia,
cralionis chrismatis, cuicunque episcopovel injun- beato régi divinilus concessa,prae omnibussunt illa
geret rex ibi prsesens,-vel illuc"mitteret absens, miranda, scriplis coinmendanda,qua?locum prinium
poeniientesin ea absolveret, et ebrisma consecraret; obtinent ad sclerna?vila? gaudia promerenda, mise-
divina quoque Missarum solemnia, si regem ibi ricordia scilicel et veritas. In omnibus enim faelis
esse prseseniemconlingerei, ille tantunt [al., lamen] suis felicibusillud intendebal esse prsecipuum,quod
celebrarel episcopus, cui rex, consentiente cura P ex Evangelio fideli pectoris contemplâtes est vi
fralribus prseposilo, celebrare juberet. In régis au- super verilatis ipsius lestimonii (47) dicentis : Beali
tem absenlia, absque prseposili ei fratrum licenlia, miséricordes,quoniamipsi misericordiam consequen-
episcopus'vel missas celebrandi, vel cujuslibet epi- tur (Malih. v, 7), el in alio loco : Date, et dabilur
scopalisofficii exercendi, sibi licenliam non usurpa- vobis(Luc. vi, 58). Tantis igitur miseralionibus, el
ret. Prseicrea eumdem ecclesia? populum insiituit pielalis bradais Chrisli pauperes, imo Christum
esse lam liberum , ul nihil decimarum cuidam ipsum, ampléxalus esl, quod nullus unquam hospes
episcopo dare deberel, sed proeposilo soli el fia- el peregrinus ab eo sine benignilalis alicujus sola-
tribus, proul abco insliltituni esl, serviiium exhi- ntine tristis abscessit. Ad revelationon egenorum
bcrel(44l. quotidianas expensas indeficienter fieri consliluit,
18. Deindeservus Dei, qua? lune acquirerc pote- nocturnas vigilias in lavandis Chrisli fideliumpedi-
ral, omnia Chrisio, quse ex ipsius douo fluxerant, bus, el in abscondendis in sinu pauperum eleenio-
conferre sludiiil, el [SHII'US ul] qui eum gloria et synis, agililer et hilariter iransigere sôlebal, ege-
honore niimdi praîsenlis dignum fecerat, coeles:is num Chrislum in membris suis consolari deliberans
palrise civibus clenienler associare dignarelur. Le- lemporaliler, ut ipse vite?co;leslis camerarncunctis
ginius in propheliis de apostolis scriplum quod In D deleclamenlis refertam inveniens, jucundari raere-
omnemterrain exivilsonus eorum, el in fines orbis reiur selernaliter.
terrai verba eorum (Psal. xvm, 5). Hoc non, solum 20. Quadam vero nocle spiriluali monitu lacius,
de duodeeim, sed de omnibus a Deo missis ad e'van- nemine scienle, solus plénum homo Dei gerens sac-
gclizandunt diclum esse probalur, quorum fide, culum, Chrisli pusillum gregem (Luc. xu, 52) so-
verbis et moribus incréraentuiii paril Ecclesia. De lilo more perrexil visiiare ; slatimque pauperes
quibus isie Chrisiiunissiinus rex non minimusfuisse dislribuenda?coeleslis tbesauri pecunia?disiurba'ulcs
(M) Ihcc omnia de ecclesia Albensi eodem fere quidem in ms., nec lamen correelior. Surius sen-
modo
' narravil Bonfinius. sum reddidit integrum, sed verba muiavil. Levi
(45) Id esl in propria dilione, eaque araplissima. correctione emendabilur, si pro tesiimcnii legamus
Surius, in proprioeditionis ampjiludine. teslimonio. In ms. eadem vox coi'Figenda,legen-
(46) Iri ms. minus recte : i Et maceriam circiiilu dumque testimonium; nam ibi habëlnr, « fidelipe-
lapide muratam doiitibus,i etc. Moxcliant ibidem ctoris contemplâtes est visu,, t ac deinde < per ve-
pro quoerentiummendoselegiturquoerendum. rilatis ipsius leslimonii, » lege lesiimonium. ;
(47) Hic locus mendose éditas esl, et divcrsws
1-121 VITA. 1222
initium, viri De!merilis cvulsione barlia? prsebue-• A doleiîlis, mandans, ni sanussurgeret, transmisit, et
runl leslimonium. Ob hocgaudionerfusus maxiraoi Dei propitiatione verbum ipsius coinilanie, slalint
miles Chrisli, secontulit ad bealissiniam Creatoris sospîlalem recepil. Post gloriosam ad codés A'scen-
[in ms. mendose Crealorem] omnium Genilricem, sionem, et mirabilem in Palris dexlera cbnfessio-
prostralus lerra? gralias agens, sic exclamavit : nem [lege consessionem] Salvator nosler paucis
Regina coelesliset mea, quem lu Regem slaluisli corporaliter apparaisse perhibetur, per visioncm
milites lui sic honoraverunt. Si ab aliquo adver- vero mullos consolalus, fulurorum eos prsesciosesce
sario mihi fuisset hoc illatum, meam injuriant per docuit ; quod et huic sanclo Régi ronligil. Quadam
tuum ulciscerer adniiniculuni. Sciens ergo, Domina, namque nocte repente per revelaiiouem quandam
hanc selernam mihi iribui félicitaient,niniis exsullo, [in iris,mendosequidam] éxperg'efaclus,veredarium
gralias agens Salvaloris verbis consolatoriis, quibus quemdam infra diem et noctem ad Albam transil-
discipulossuos consolalus est, dicens : Capillus de vanam (51) prsecépil fëstinare, et omnes in rure
capite veslro non peribit (Luc. xxi, 18). His diclis, "inanentesad muniliones civit'alum,quam ciLissime
se vir Dei coelesli gratia percipiens visitalum, et posset, congregare. Pra?dixit enim superventuros
spirituali chrismate perfusum, cordis januas opéra Cbristianorum hostes, videlicet, cui lune Ilungaris
crcdenlibus [forte pelentibus] nunquam claudere " inimicabanlur, Bessos, et possessiones eorum dc-
decrcvit, sed per se deinceps, et per alios, prseci- pradaiuros. Vix nuntiiis mandata régis complevit-,
pue lamen per Chrisli servos et familiares, clericos et ecce Bessorum inopinala calamilas incendiis et
scilicet et monachos, coelilus sibi datas facilitâtes rapinis cuncla devaslavil, per revclalionem Dei,
in oelernis lliesauris per manus pauperum fecit col- merilis beali viri concessam, animabus omnium
locari. salvalis per receptacula munilionura,
21. Hujus rei leslimonium quamplures exhibent, CAPUT IV^
sed ex bis unus in a?lernumcum ipso coeleslisvitse
-Belluma Conrado imperalore illatum mira Dei piô-
particeps, monachusex saeeularinobililate conversus, videnliacilo finilum, crebra sancli oralioel raptus,
cl eremila, béates Guniherus, qui bac liheralitalc insigne severilatisexemptant,morbus régisel obilus
cbarilativi princij.'is illeclus, ssepius eum de terra filiorum, virlutesvarioe.
riobemicorum visitare [adde cum Surio solebal]. 23. Aecidit post hoc, defunclo beali régis amico,
Quoties enim [inms. eliam] curiam ipsius advenlus Romansedignilalis Augusto Henrico Pio (52), Con-
sui fulgore perliistravit, cura regni sub manu sua radum imperatoria? dignilalis coronam per Germa-
posita, peregrinis et indigenis, viduis el orphanis, r norum eleclionem assumere : qui deslructa pacis
c.oenobiiset ecclesiisre dislribula, quam coniinebat Iranquillilale lolius Theolonia?(55) manu coadu-
Un ms. conseniiebai], in brevi fuit examinala (48). nala, Pannonia? lerniinos bostiliter conalus est in-
Àd nulum eliam ejusdem servi Dei rex Deo dévolus vadere. Contra quem rex consultera [in ms. con-
monaslerium, -quodBeel nuncupalur, incipiens, ho- siliunt] Iiabens episcoporumetprincipum, ad luen-
minibus ditavit ; ubi monachus Gérantes de Yene- c'am palriam armâtes tolius llungarise extraxit.
tia veniens, vilam coniemplalivam agere coepit, Prius lamen recnlens, se nihil posse sine Chrisli
qui constilutionedivina pontlfexelectus,post obilum 'suffragio, manus et cor levans ad selhera, domina?
sancli régis, instante disturbatione (49) Christiani- sua?perpeïuseVirgini, Dei Genitrici, matri suas in-
laiis, lapidâtes, per donum gratia?spirilualis dignus jurias commendans , lalem crupil in vocem : Si
cffeclusesl consortio marlyrum, place! libi, Domina mundi, (useparlera bseredilalis
22. Nechoc prseiereundum sestimoquod in viro ab inimicis (54) devaslari, et novellam plantelioncni
Dei quanti merili post obitum foret, divina virlus Chrislianiialis aboleri, non mea?, precor, impuiet :r
in vila sua demonslrare voluit. Quippe quoties ali- desidise,sed polius dispositioni volmilaiis lu;c. Si
cujus hominis infirmitas auribus suis diffamala fuit, pasloris culpa quid meretur, ipse luai, insoniibus
sibi pro medicina, quam lune in prsesenli poterat D parce, precor, omnibus. His didis, quasi consolalus
habere, pailiculam panis, porai (50), vel herba? re- ab ipsa, fiducialiter adversus hosles iler arripuil.
(48) Surius legii exinanila, nam ila hic sensum (51) Alias AlbaJulia dicitur, Ilungaris vero Ginla
expressil: c Tum ille rébus, quas in aula invenissel, Feywar, Germanis Weissemburg. Eral co lempore
in peregrinos, egenos, viduas, pupillos, coenobiaet mëtropolis civilis lolius Transilvanise, cl eii.iinuuni
ecclesias erogalis, brevi illam exinaniebat. » Quod est inter prsecipuasurbes illius prinr.ipatus.
vero dicitur de cura regni èGunlbero iradita, inlel- . (52) Obiit S. Henricus imperalor, et electus est
ligendumpulo de cura eleemosynarum.per regnum Conradus, cbgnomenlb Salicus, anno 1024; at non
dislribùeiidarura; id enim innuunt sequenlia verba statim ortum esl bellum inier Gouradura et Siepha-
ex Surio jam date. îium, sed priraura fuere qusedam simullales, culpa
(49) Voxdisiurbaiione subslilula est ex ms. ; nam Bavarorum enaisé, ac deinde, anno 1050, Conradus-
in edilo mendoselegilur distributione. aperiobello aggressusesl Siephanuin, paxque iiislau-
(50) Pomi omiitilur in ms., sed eliam est apud rala anno sequenli.
Surium. Mirabiliaid genus non sunt fide indigna,
nam hisce sanciilaiis faniam in Vila adeptes est ' (55) In ms. Teuiomoe. Inlelligil auclor Germa-
niant, aul toium iraperium.
Siephanus, licel eam non minus merereiur operibus •_ (54) In ms. addilur, régis, logilurque régis ab
sanclis. inim eis.
1223 ' S.'STEPHANI HUNGARORUMREGIS 1224
Altéra mox.dîc nuriiiiis ad unûmquemque ducem *^ Bossorum, quorum superius njenlioncm habuimus,
Germanprn.m,cl in caslra T.beotonicorum[ins. Teu- cum universp apparatu suo, videlicet auri el ar-
loniçorum] ab imperalore (55) venil, qui eis re- gent! côpiositàte, multaque varielate ornaraenlorum,
deundi mandatant detalil. Regredienilbus (56) ad- curribus onuslis de partibus llungaria? (59) egressi-
versariis, vir sanclus respecta, miserationis Dei se ad regem yenire volentes, terminis Pannoniorum
visilatum inlelligil, Chrisio suique (57) Genitrici appropinquaverunt. At miilti. servbrum , quorum
lerra? proslraius gralias egif; cujus se cum regni cereus est aniraus flec'liin viliuni, malignitalis sua?
provisione tutamiiii precibus assidûis'commenda- face succensi [al.,, succensse, mendose],obyiam illis
vil. Imperalor vero, suorum tant repenlina pérter- exiërunl, quosdam gladio percusserunt, omniaque,
rilus defeclione, sciscitans qualiter res facla fuerit, qua; eorum fuerant, auferentés, yaçuos el semivï-
cum nuntium reyersionis eorum non suunt. fuisse venles reJiquerunt. Illi vero régi quid aclum, quidve
veraciler sciret, per consilium divinitalis, ad çorro- perpessi sunt réservantes, iler quod coeperant per-
borandam régis fidelissimi spem, façtahi non dubi- 'égerunt, et ad eum properanîes genibus ejus se ad-
tavit, super dehinc ab invasione regni ejus timoré volverunt. Quibus visis : Qua?causa, inquil, malo-
Judicis aeterni relenlus, abslinuil. ,_ rum ? Mi domine, referunl, nos servi lui nihil maii
24. Idem quoque rex, heala s.ollicitadineregalium machinanles , ad audiendam judiciorum luorum
disposilioneoccupatus, tempus diurnum colloquiis [luorum non esl in ms.] veuiebamus disciplinant, et
el consiliis transïgnans, per noeiis silentium vigiliis quorumdam manibus, quam nobiscum ferebanuis,
-etorationibus inslare, comleniplalioni vacare, la- pecunia absque delicto omnium noslrum ablala est.
crymas fundere, Deum alloqui precibus, operam.de- Insuper apprehensos aliquos ceciderunt, el vila vix
dil, juslique Judicis moderalionem super quotidia- comité venimus, ul nunliaremus tibi. Rex, ul erat
nas judiciorum discsissiones misericordiler descen- prudenlioris anipii, non vullu, non verbis minâtes
des flagiiabat. Quod cum sedulo spiritualis.deside- est eis [eis abésta ms.] ; sed sustinens, ut scri'bilur,
rii frequënlarel officio, nocte quadam, templo Dei prudens spiritum (60) réservât in poslerum, ntisiï
ad iltrim, sùb quo mililabani, tribunum, et
longe reriiolo, (descendent quippe cum illo suo oei.us
die consliluto bmiies perditionis virns jussil con-
niagno el nobili comilatu, fixis lenloriis in campe-
stris ampliludinis loco,) cseleris sopore depressis, speclibûs suis prseseiitari. Faclum esl, ul im'pera-
élad discûliéudum in prsesenlia sui consti-
surgens a leclp cubiculum cordis ingressus, geni- verat,
bus flexis, solo labiorum motu seterna?miserationis lulisiint. Quos alloquëns : Cur, inquil, legem prse-
januam gemitibus et iacrymis pulsabat. Cumqne Q i ceplorum Dei iransgredienles, non inlellcxislis nii-
diulius depreealionibus insistera, Dominisui régis sericord ara , él viros innocenlia? condentnastis ?
selerîii minislris ad suscipiendas preces ejus con- Sicut iëcistis, ita facièl Dominus vobis coram nié
venieiilibus, papilio super eum exlensus a lerra hodié ; iransgressores enim legis feriendi sunt.
levâtes iam diu pendere ccepit in aère, donec vir Accepta senieritia, édùcti suni, el per omnem regui
Dei ad se reversus a contemplaiione, spirilu m rela- ingressum duo el duo suspendio perierunt (61) ;
xavït ab oralione. Quod licet invisibiliter illi soli, quod ob terrorem incutiendum reliquis, zelo eum
qui res novil, anlequam fiant, suique secreli con- justitise fecisse credeiidurii esi, ut, quia regnum
seils angëlis fuisset cognitum, cuidam lamen ma- omnibus hospitibus potens asylum esse volebat, sic
gna?simplicitatis et innocenlia? [in ms. iniioceiiiî] liber omnibus introiius essel lit nullus ingiriienlem
viro, qui lune simili forsitan inslabat operi, est quemlibet in aliquo Isedérel, vel molë&lare prse-
.manifeslatura ; quem rex sanclus, arcani simul sui sumerel ; quod et factura est. Nain, quoad vixil
consçium ësse per Spiritum sanclum edoctus, ad se riùlius cuilibet hospili quidquam molesiia? inferre
vocalum blandis prius sermonibus, quid vidisset proesuiipsil.
sciscitabalur. Postea ne cui palefacerel, qupadusque 26. In beato quoque rege constat apostolic'um
ipse viverei, inlerminalus esl. D illud inipletani, quod legilur : Quoniam per mullas
'
25. Faina noniinis sui in auribus niullaruni gen- "tribulaliones oporlet inlr-are in regnum coelorum
lium ssecularium diffusa, et judiciis oris (58) sui (Acl. xiv, 21) ; el in libro Sapienlia? : Quos diligit
celebri laude iibique iniiotesceniibus, sexagiiita viri •'Deus, castigat, et paier flagellai omnem'fiUum,
(55) Ll est quasi missus ab imperalore; -nisi're- (59) Reciius Bulgarorum. .

véra illum ffiiserit Coiiradus, idqiie ;postea l'àteri (ëÔ)ilnnis. spirilu minus reclé. bat auctor, opinor,
noluerii. -,'. serisuui verborum illorum , qua? habenlur l'roy.
(50) Ms. EgredienlibùSjniniirum regno Hunga- x-xix,f. Il : Tolunu-spiritumsuum, profert stulius;
rico advérsariis. sapiensdi/ferl, el reserval in poslerum.
(57) In ms. récites suoequeGenilrici pro ejusque ((H) Idem habel ms.Millieense, in quo hsec sohim
Genitrici.. de hoc facto subdunlur.: < Per hoc denique vofens
(58) Voxoris substitula esl ex ms. ; naniin edi- 'inielligi,-ulquicunq«e non acquiescera judido ju-
lione meitdosé legitur on. Ita mox allaulub inéiida sliiia?, quod a Domino proposuerat, sic liera illi.
corrigam ex ms. : Mclde'ilSi'subslituéndoisexogtrite Audierunl babilalores lerra; judicium, quod judicas-
pro sexaginli, cl habuimus,pro hujus, uli èliitni le- set rex, el limuerunl. >
gil Surius,
1225 '" : VITA. •"''- iâèe
quem recipit (Prov. m, il ; tlébr. xir, 6)'.'MullisÀ ctrim [forte affecta] liéliiit.'sciciis vero '-seriptùnt':
enim tandis cqrrëcttani 'diVînaVsucciibuil , tribus Non est sapiénlià, lion'eéipriidërilïa, maii est éônsi-
aiïnis'irifi'rmiiafë'céntiriét làboréhi (62)? Posfqnarii liuni contra Dominum(Prov. xiiVSO): « Nerairiém-
iïlde propfiiationis Dèi medicamineconvaluil.;"tameri propléi obiliiin' cliaioriim n'iriiiriritdeberë coiitri-
judicio sèlerhi persecréti corisilii, qrianidànrexariti- slari, > deposilo raoeroré(66"*)V se' cbrttuîîi foiirm
n'àliènentiri filiprumsûoriim obitii ' sibi sërisit tiri- ad quoerendamlargilatëriiniisericbrdiàî diviiise,c'oe-
rililtére [inmsY mitlèfë] verbera; qu'os iri ipsis'iri- nbbibrum elÉcclesioerairiislris, monacbis etclëi'ic'is
fâutisë' gradïbus infantes, qui detlii; absiulit (65). diVérsiseleemosynaruni donis-consolalus['/br/eCor.-
Dé qiiorummortemoesiitiaiîi "ébbrlamgenitpr" prb- solalis],*expeiisarit lolius sumptus; ïjuaiiviuiic; ha-,
p'ter -amorém filii" superstitis, bitiia) Indolis puéri bere poteral^ per-egrin'is,viauis,;-èi orphaniè ëi'ogai;-
Emerici compësçuii; solaiiurii quém quasi :jïni uni- Ëxlerarura eliara monasleria provinciârum-riiiinirw
cûm càrb diligëns àffeclu,' prëcibiis'Christô qiibti- cenlioe-regia?donisinnumeris per nuniios-suos sàïpe
dianis, et ejus genilrici Virginipërpëlua? ebriïinen- visilavil. ."-... . . .'.•,- =-'-.- ;...,?.:.
dàvit. Huric sibi fore superstitëiiî, hune rëgnilisere- 28. Gravedinenirniorura(63*),quam in -juveututê
dern, votis Omnibusdesidéravit, ët'ut' éfficax fieret' ...recçperalûsqiie ad liiiéin vjta? lenuiii Vis unquiïin
ad ténérida larili rëgiiiiinis guberiiacula' vifôiùrii B ad risum -labia nioyil,.a-etolens scriplum -:. Risûs
dbeumentis orîhodoxbrum, ùsri lëctioriis'quoîidia- dolofemisceluf-,;él -extrema gaudii J'uctus; occupât
nae, fécil "audiluriiûlrumquë (64) jirâîbei'ë.Tpseqtib- (Prpvi ,-xiVj15),; -sentper sic .apparensac si :âpte
q'iiêpalerha? dilëétionisârdore bé'rriputictûs", libel- Cbrisli iribunal- slare.t, -inter-loris s(:67-)-ocuîis ejus
lum (65) slbiv;iîeiristitulibne morum contpbsuilyin priëseniiamviiifu séreno ;Co.nspiciehs,ChrislumJn
qûo fidéliter, et diligenter-verbis èurii "admbnitïonis ore, dîrislum;in corde, Christum-incuiiciisactibus
se [se:ab.e$tÎÏISÎ]géstare denionsirayit. Dierit. vhU
spîrliualis p»».--spë'ctâ'li^v'àIIcfq'Uil:ui':î'"1«%ii-ii<îs-'giîa-:
lilër'arite ômnia'debëai-bbsôfvarëfidehïcallicïiëari); mtint semper-anie 'ociilosjcordisstaluen.s, tate.ntetiv
confirmàré staium èCcIèSiâslicgnr,hbiïorem impèh- lis. dësi'derio..iiiler palria?: coeleslis-cives,: quasi
tïëié dignilàli -pontifléiim',principes «ï milites dili- quodam-[Ul., quondam] angélicae-coiiversationishar.
gêre; judicium «hservaré-, paiieritiani-in omnibus bitu cupiebât,.;ha1)itaTé.:/eui)CiisDeo placiianifn
:vclîbriS''habére, hbsp'ifësbenigiiç recipe'ré, bénîgnïus: viiwiurit igenéribus adornalus in •sahctitate cl jiisli-
f*fl.,;beriigrius]nutriréj- Sine consilio nihil agénv lia, coram ipsô.oranibus,diebus vjta?.:siia);coiivéiâri
majores silos' senipcf' ;ahie oculos-'ad exemptant àëcrëyil, ul in éo, jam ceu qna;da,ra:.fiitura?glorifi-
sialiierei. orationis:'officium.frequéntàre,;' piêiatera; ..'Cationisf peçies >çlaresc'erç.:vidcreti.ir> ; ;-- ;s
-,.; t.--.-
et'niiSéricordiamCum-.ca?téris virteiîbiïs-possidère. '"-" - •;- -- GAPUT-V.-'- -:- --'-.-
;=-4-j
-27.Taiibus et-;liis-sinîilibus disciplinis institulus-
Môrbuê, él in eo délecta corispiràlïo îiorù&ddih;>
juvciiis pïoedarus, ad nutara "tdisposiliôiiisoeterna?,. 'bèaliis:pbiiné,-scpullitraÇdecreiqcorporis elevaiioï
cuir''cunclà -siibiaceni, .«lvediëridp;^051•'Doniinica); Jnc miraùiliaÀn'nperMpne.MpHlcrLffi.çia..,. , ,,., ..,,
Incarnaiionisaniibyitamharië exitiaiém -comiiteta- ..-29..,.-Postnon niuitum , temporis segrolat.iôriern
vil, sempi.terno[ï(/.viHcnaojsesempilërnani] .supérnb- inçurrit, qua poslmodum .cpTpo.re.excessii,lpngaque
r-uincivium.adjunclus conlubernio, cujus animant huiguoris niolestia ingravescente, in pedibus slare
ipsa"tràirèites:;suiîOra.cjïîdamépîsCO)ioGroecorunï- jieqii.ibat.Videntes aulem qu,aluor:nobilissimi-pala-
(65"'-), sanctse?'Conversaiiohis viro, ;rèydâtunt?ëst tinorurir diu ^graviierque laboranlém"(nam ipsi .in;
deferri pèr an'gelbsad coeïi:,pàlaiia." Vènint;quiâ???prp perfidia cordis adhûc?èrranlës consiliuin iniqiiitalis'
sahciiiatis'.sria?meriiis, summo ab-.omnibus.'dilîgé- duxerrinl,-bccasiinique ejusiri mbr'tera.^çpriatisiînt
baturafleClii, tirluséstirigeris lupius? rihïriium,:<sed: tractare), jam die advesperascenie, anlequamiit;
iti3jrimé?princip?u^^ dbntriiucériia';àccéndérëiur,"funus "èériihi afidactér
traxil{msv, contraxit] suspiriiim ; videns.enrai; se sub bbscuro.ingrëssiis est, et ad jugularidriptregëiïi
sëlriiriàin'ëspë-pbsiéritaïis^^derëlicium,-'piélàiis.affe-.|
D ensém'----nudaluni'^siifl).
clilàmidô'tegeba'l.-? Duni;-p.edeiitj
;(62) Ldçus'vidètiïr iriénd'osiïs,iègëndrimquë? xoh* ubi épiscbpus :illë -dicitur 'EiisebiusÇoesareoe Pdloe-
iinua ïaborénsj?iiliin apographb. ad riiargïiiéïii?ërat
' " '- stirioemelropotitmius..Addiluf ibidem, faclum. Hun-.
scriptura, èrhuriÇ'SerisriiVVdédît 'S'uriiis.' \ garis ihriotnisse éx rclalîone' Cujusdain caiibiiici
;(63)-PhràsiriVlranc ôbseririorëmet-forçait. men; Ca?sariénsisi;qui.istûd Gonstarilinbpbli,''iilii;legaïus
d.bsatnclafius^sjçex:pi#sH?Suritis: *'?Quâ tfnfirmi- erat, narravit, Erant eo lempore épiseppi'-Ga-sarea»
tatej"cum "landém divina? niiseriebridia?'riiëdiciiia et:aliis;Pala?siini»:lbcis,iiquê coniiriùnicabaht"ciint
esseï libérâtes, iri obitri filibruhi sribriîrn?; quos adbiic Eëclësia Româria, sed minus noti suiit.- Gunt\auleni?
infantes-PÎors.râpùil, Éterni .Judicis?-flagellaper- res magis speétêt ad Emericum q"uam-"ad :-'Steplia»
sensitV*???
' ?.'??""?? '"','"- '.:'?? '".'"'*?''''' ' ' ' num, magis disculi poterit ad i-vNoVembriSi«pro
'est,atiditam cbr|ipriset!ariiriïi.'
,;(64)vld Emerici "îiieniéria
- ' ' MartyrologioRomatto"est
- ' ascri-
(65).Libeîhimistùiri,"seu?Moriitï»-,S.< SlépTîriiii ?'liai-5 pta. "'.'' -.-- -: --.'-.'-
bësîhfrâ. EiéqftuiiicbUatibne cum bievi cbriîp.erir (66) Luclrim non fuisse himis diullirnum, né-
dio^?qripd?SéqïiiUir,?:cpUigére;paëril siudibsùs~lei-: dnm 'ihorbumèx'" eo' cohlracwm, ut volebant alii,
ctoï quant ëxâcië Càniniitiiis 'secutus s|l iitbr- prbbâvi?alias. ' ''.' '
nuniciita quibus usus est ad Vilarii iiaîîc' cbrisci'i- "(66-*)?Gravifatemmbrumiritdligiu -k-'..-'----.•
bendain. (iiiyintèfioris, id est mïrilis oçiilis.
(65'; Idem latins referlur in Vila S. Emerici,
PATBOL.CLI. 39
mi S. STEPHANIHUNGARORUM REGIS 1228
inhibera ubi rex quiescebat, rêvera coelesiiimpulsu A• manu ministroruni principalis chorus eomitum. Ubi
gladiusicorruit, percussusqueterrant-,(68) liniiilum rex dilectus in medio jacens,.,accepta unelione spi-
reddidit. -Siatintrex audiens causant requisivit, cum ritalis sacramenli, sanctam animam, corporis et
quid fueral prscscicbat. Ille vero anxius corruit, sanguinis Domini noslri.Jesu. Chrisli viaticorecrea-
consilium furoris sui recognovit, doluil, accessit, tam, anno Dominica?Incarnaiionis millesimoirice-
procubuit, vesligia amplexalus esl, se deliquisse simo quarto (70), in manus perpétua? Virginis et
confessus, sibi indulgeri precatus est. Veniamqua?- sanclorum angelorum, aîlernse quielis bealiludini
renii, non avertit faciem, facile dimisil. Denique inferendani tradidit. Factus est planctus maxifnus
jussu régis homicida?illi invenli sunt, el adversus suorum., gaudium angelorum ; sed hic planclus
e-osjudicio.[forte judicia] locutus, dignaeos niulla- postea ,versus est in lseiiiiam.(71)
sempiternam,
vil senteniia. lam nascenlium quant etvivenliuin populpruin,
30. Tandem per misericordiam"Dei dîgnus cén- •52. Ad exsèquias funeris ejus ex omnibus Pan-
luplicari retribulionis bravio, taclus febri, cum sibi noniseplagis concurrilur, corpus ad sedem régalent,
diem iransilusimminere non ambigeret, accersilis Albam videlicet civitalem, dëducitur. El quoniam
episcopiset-primis palalii de Chrisli nomine glo- P ] ecclesia Bealissinia?.Virginis, ab ipso construcla,
rianlibus, primum cura eis traclavit de substiluendo nondum eral dedicala, mérite consilio sialuiuni
prose rege. Deindepaterne monuit illoscatholieam (72) pontifiees, prius basilicam sanctificare, deinde
fidémobservare quant aëcéperanl, amarc juslitiani, corpus terra? commendarc. Perfecla dedicalionis
vincula superrta? charitatis diligere, et" charilati solemniiale,corpus sanclumin medio domus sarco-
opérant dare, bjjmililalis studio -ihvigilare, pra? phage candidi inarmoris-imponiluiv ubi per annos
[ms. pro] omnibusvero novellijeChrislianiiaiisplan- plures, Dominus per ipsius, mérita niiiliis iiicom^-
tationi [at., planlationem] custodiam adhibere. His nioda patieniibus,. febriçitanlibus, affliciioneniet
dictis, manus et-oculoslcvans ad sidéra, sic excla- miseriam suam .prqclamaniibus,judiciuroque por-
mavit : Regina coeli, reparalrix inclyta mundi, tuo laniibus, bénéficia prseslilit innuniera(75). Ssepe
palrocinio saneiam Ecclesiam, cum episcopis et per noclem melodia, canlantibus angelis, a mullis.
clero, regnum cum prinïaiibus et populo sub luis audiebalur.; fréquenter odoris suavissimi dulcedo:
precibus comhiillo : quibus ullimum valédicens, perlatera lempH dispergebatar.Qui (74). cum ita
manibus luis animam meamcommendo. corpus beatum in loco eodem quadraginta quinque
Sl.Instabal tuhc solemnilas'prsecipuà, cèlebris annis mira?dispositions secrète,, qui in sanclis suis
angelis et hominibus, dies AssumptionisMaria?,in < Ç pnedicalur mirabilis, gravedine pressum, et in pul-
cujus gaudio dissolutio sui corporis fieret, miseri- verem jedaclum. El hoc lempore prsedeslinaiode-
cordisc spem majoris [ms, majorem] se sperans.ha-r clarar! dignus, et in resurreclionis die gloriosus
biturum precibus (69) ; ha?cspirilualibus postuiavit renovan meretur,- liée cor suum resipuit, quid de-
suspiriis, el lacrymis obtinuil.;-Aderal ergo felix signet oculis spiritualibus [ms. supernaluralibus]
îlla dies, pér ejus bbilum felicior mox futura, cir- delectat intenderé, quod[mis.qui] sine prseordinalio.-
cumslabal crim clero paterriitas episcoporum, cum nis die affecta divinofaclum non oeslimamus.For-
(68) Rëclius dîceretur, pérclissdqUéterra,sed et (Psal. txvn, 36), marmoris pondère pressura et iit
alia minusLalina habet.auclor, nec/omnia lamen pulverem. redactum, ul .lempore.prsefinito digniis
illa nolanda duxi, modo sensus inlelligater. deçlarareiur, et in resurreclionis die gloriôsius re-
(69) Voxprecibusomissaest in ms., nec est ne- ribvaùi. Id vero quid signifieet, quando sine divina
cessaria; Ibidem mox pro spirilualibus legitur spe- ordinàlione et divinoaffecta faclum miiiirae,.pula-
cialibus. mus, .}|beloçulis inferioribus speculari. Forlassis.
(70) Obiissesanclum anno 1038.constat. Qua in nonnihil lerréni pulveris, diyinseexariiiriatibhis
' igiïe
urbe obieril, apud anliquos riullibi dicitur. Atla- purgandum, in illo reiiianserai, sirie qiio régés,
men, cum mox dicat corpus Albam Régalent esse]D magna poientia fulii, vitam prà?seniemvix, aulne
translatant, videiur insiriuarè ibi non esse defun- vix quidem iransigere possunt. >Sensu m a Surip
dura. recle datent exislimo, al auciori pbilosophaiilimi-
(71) Ob miraçula secula, opinor, el gloriam nime assenlior ; nain quod corpus, excepta dexle-
sancti. ra, ut yidebinius, in pulverenisit redactuin, quodque
{72) Forte sialuere. De Alba.Regali yariis locis per annos quadraginta quinque '.piijtlico eului ca-
aclum, de hujus quoque ecclesia?conslruc.fionenon rueril, non- pra'bël idoneam ràiibhëm judicaridi,
pauca videri possunt §25. posl raorlem sancli aliquid,in,ej'us' anima .fuisseigr
(73) In ms. aliqua hic omissa ; nam ha?csphim ibi nibus piacularibus expianduni ; cum plerbi'iinlqtië
leguntur : i Ubi per anii6s.-p.lur.esDominus per ip- sanclorum corpora in pulverein redigantiir secun-
sius mérita mullis incommodapaiienlibus bénéficia dum brdiriàrias nalura? leges, mutiiqu'eex'illis lou-
pra'siilil iniiumera. > giori leinpore sine publica veiieraliôné fiiërint",
ji.é-
(74) Phrasis hic maxime mendosa esl tam in edi- que tamen inde in
inlër.ripossit, aliquid ipsis super-
lione quam in ms., Iieet in vocibus subinde dissen- fuisse terreni pulveris post feiicein obiluin. Tanlo
tianl. Scriptum haud dubie fuit.usque ad fineni,hu- aulem niagis ab hac suspicibnë ?abslinére debuerat
jus iiunieri hoc fere, modo,;. quo fucura expressif auclor quanta çlariora sunt sauclilalis indicia,?qua?
Surius : « Jacuil in eo loco sacrum corpus annis prseraiseral de iniraculis. melndiâ coèlosli aiqiié
quadraginta quinqueocculte quadaim bninipolénlis odpre suavissimo.:
Dei dispositione, qui est mirabilis in sanclis suis
1229 VITA. .... . 1250
silan qiisedani[ms. ijuëmdàmi in ipso, térreni pul-. A (80), nomine Charilas, cujus. vitoe celebris tiinç
veris aspersioiie, igné jlivïnae examinatiônis [ms. tempbris opiriioferebàiur, révëiâliônë sibi coelitus
cxcommunicalionisipurificandam remanserat, sinei facla, régi mandavît eos incàssûninili el non posse
qua [ms. quo] régnantes, quasi quodam"jure po- transferre sancli régis pignorâ, douée Salbmbni à
ten.iiale vitant prsëseritëmvix aut nullâlenus ducereI carcerari absoluiô cu'slodiajlibéra îndulgëhtiâ p:âî-
qiieant. ."..'' beretur. Illo itaque ë carceréproduëtb, et Iridiîano
53. Interjectis (75) ilaque quadraginta quinques iteralo jejunio, cum ad transfereridas reliqir!as''..sa-
annis, cum (76) ad prséstânda'per dira niortalibusi cras lertià die vënium fuisset, lapis ingéns supei'pb-
misericprdia? sua? bénéficia, Sancli,,sui jam vellett sites lurabse, tanla facililate sublatusesl, "
ac si iiiliii
Deus mérita declarare, Romaha? sedis institulione,, anle ponderis babiiisset. , '
"'
apbsiolicislilteris saneiluin esl, ul eorum eorporal CÂPUT Vi!
elevari deberenl, qui in Pannonia Christiana? fideii Elevaliocorporis èl miracula, mira dexlera''.,'':.;.,..':'" inveniio
"
jacenlës [al., mendose jacenlës] seniirià, sua eami ? éiinlegrilds.
proedicatione,vel institulione ad Dominum conver- 55. Complète ergo lërïiâ?"diei vèsperliïia'liofficio,
tissent. Àdvenientevero teriip'oredeelarationis ejus, cunctis divina? miserationis bénéficia per bèati Viri
et laiidibùs gralia? ejus, quant per ipsum gens Huri-• " meriluin proestolanlibus, subite [al;', subdilo' men-
ga'rica proriteruit, in inundo diviilgandse,rex Ladi- dose] pïebeni 'suam."Cîiristi)'''visiia''iiiè> mirâciiloruiit
slaus (77), qui tiinc rempublicam adminisirabai,| insigniapéf aniplitudinefti domos sârictse funduiïlur
intivérsa roorum honestate prsëclarus habitué; ett coelitus", qriorùrit'pluralitas, fjubniam ipsa îibélé
vii-tulum fulgore conspicuus, îaudibus ël serviiioi numërum éxceësérat' (Si), illud evarigelici'imhic
Dei përfecie dédites, Spiritus. Paradel! pèrlusira-\ l.ibët irilrodricere quod'Salvatpr Joàiini, per nrintios
lione lactus, habite çonsilib cum episcopis et priroa- scisèiiantï an ipse sit qui Vénîiirus"est respori'suiit
tîbus, et tolins Pannonia? sapienlïbué, liiduanum niandaVèrat'': Ca)civident (S2) et clari'diairibnlàril,
ciinciisimjii.it jejuniiini, ut qupd comniuni Calït.q- siird! àudiunl, leprbsi niuridântar, raali c'orrigunliii'7
lieornm militai!, Spiritus sancli donis animaruni et paralylici; curanlûr"*: quorum taràen" aliqria^ quod
corpqrum salutem operahtibus, yidélur fore profit curicta nbn pdssumus;'v,.''"ihnbl$scè"rë'"'';''sal.â'gemuè^
ciïuin coirimuni çurictatum deprecatione, jejuniis et Jiivënis quidam Omiiibûs"mieiiSbris dissblùlris, arinis?
eleemosyriisfundalâ, per mari|fëstalionëm signorum xii paràlysim passés, ritanuù'm et pédum care-
debèrel esse quoerènduni. -, bàt officio, qui parénlum adjuritërite vecius illuc,
34. Séd ut osténderet Dominus quanta? miseri-',_ fêcépla lolius corporis sbspilale , sigilbrùni ' fëcït
cordise rex sanclus fuerit, àdhuC'môrlali viveiis in J. iriiliiim, alque ad altare lïaùd ségnifer crirrëni,
corpore, quant jam cum Chrisio regriasse [forte oniriiuni Chrisio ' ' " laudes clamanliurii augméntavit
'
régnans] dembnslrabat, ad hoc pra? csetërîs operibiïs gaudium.
approbare (78), cum iriduo ejus corpus toïis viribus 36. Alius quoque jmer septénnis, a rialivliafë
éfévare satagèrënt, nulla de loco suo potùit arle contraclis nervis gënibus él manibus, repoitabalur
irioyeri. Quo naraquë fentporé, exigenlibus eulpis, (85) ; quem fide plerii parentes, beali viri suiffragio
inler praîdictum regem Ladislaum et fratrëm (79) conferénles, prosliàli jirxta sepuibrurii seérira pô-
ejus Salomonem gravis brta sëdilio iïierat, ob' quant suefurit, graliara pëtiiuri, quà'rariibx coriseëuli',côn-
Sal.onion'caplus' in carcere tenebalur. Cum ergo iractionëni nervôruin iri filio "distèiidiniirabanlur,
pro "elevando corpore frustra conarefur, qucedani etconsolidàiisgeriibus et plantis, omnés ëtiriiiricë-
inclusa texte ecclesiam' .Sancli? Sàlvaioris sumlui deritèm(84) videriles, Chrisli horiien iri beàti viri
;(75)Legebatarintfirjectio«e*,"quodul clare^ men- gnans:pra? cseteris operibus se approbare -dedara-f
dosum correxi. Plura sequuntar ntenda.in ms..,, rei,?» elc, . ,. ? ,, . „
et nonmilla eliam in editibnë." Priera nëgligam^ (79) Sàlonipri' nbii êraf fràtèr Ladislai, së'd pa-
àlîà vero, ubi élara
" ' sunt,- corrigàm, séd môriitb - le- "p.
] fruëlis. Ébrsàn' iatibri sé'ris'uvocalur frater, 'riisi
clore;- -.; '.:.-..[ -.-.
.-•.-...- --.-.-K error 'irj,epseFJt:-/yitio.>.lFa'nscrib.eniju)n'!i\':-Ai)t-.-:'ipse-
,, (16) illud çunpsuppleyiexSurig.. , .... , • ,"'
? Carùt.uiliusiir eo errayerit. De carçerp Spiomopis.
, -(77)De S. Ladislaorege apud nos ac.tunt est tant,'; . çausaqiie carceris aclum esl iri "Cpniriï.., ?-n'uni.459,
V Jii.nii,pag. 315 et sequenlibus. De eo in Vjta an^ ribi'éliam hsec ipsiiis iibéralio côrilïrmatùfV^
tiqua ibidem, pag. 319 : «Nain rinrio Domini mifc forsan (80) Quid velit voxilla,mmiui, iplâne-'ignôro,nisi
lesimo centesinto nonagesimosecundo sanclum cor- sit nomen loci. Bonfiniusidem narrans, vo-
: ;; ,-' ':
pus, ejus, canonizatura est. i Ad quem lôéiim.'sic' cem istahi'omisit; uli etSurius.:
Ediluin «rat mendose messerat, quod eorrêxi
Papèbrochius : t. Phrasis hsecest illius lëriiporis,inde es (81) Surio.-
srimpia quod çanonizationis decretum sëqûi solëret
corporis de?terra elevalio. » Eadem dé causa eîëva- Goeci (82) Indical auclor verba Ghristi Matth, xi, y.'5'¥
fum fuisse!corpus S. Slephâhi, alque adeo formai! vident, claudi ambulant, leprosi mundantûr,
caiipriizatibnesanclis ascriplum ësse, pluribus pro?-' surdi audiunl, inortuiresurqnnt, pauperës evangeli-
bavi'în Coinmerit.§ 38, ' zâniur. -Al ipsa verba exacte 'non ded.il, q«ia non
omnia congruebanl, quantum existimo.
. (lS)ln vas.approb'atur;at ne,sic quidem sensns est ; (85) Rèporiabalur, id -est ferebalur.. Surins sen-
perfeclus. Surius yiddur sentenliant-recte exprès^ suin mutevit, dum edidit, genibus et manibus re-s
:
sisse, .sic riabens «Sed ut osienderet. Pominus, plabal. • " ' ' "
quanta miser.icordia-réx-aïUiiic in
-manens xorpore • (84) Alias riiendose incedentes,"_quod cor-rexi ;' ,
ex
prseditas fuerit,. quam etiani jam cum -CJirisl,oréf Surio. v ,;- ';
1231 S. STEPHANIHUNGARORUMREGIS 1252
merilis, laudabifi clamore glorificaverunt. Quem -A coeperunt qnidam jussu régis aquam in âldaria
.rex Deo dévolus,prse niniio gaudiolacrymalus, ma- argentea et dolia effundere , [ut (89)] evacualo
nibus a lerra levalum, ad aliare portavil, ubi niniio sarcopbago cerlior fieret annuli invcniio. Sed mi-
(85) laudis prolato, gralias Deo pro beneficiis prse- rum in modum, quanta magis liquor cffundebaïur,
btiiis in sanilate pueri, cum omnibus qui aderant tanto plus eo crescenie lumba replebalur. Quo viso
favorabiliter egit. Sic lolam noclem Deus pro fa- miraculo, haustam aquam loco suo restitueront :
muli sui vcneralione (86) multorum fulgore signo- nec lamen, ea refusa, magis ob hoc lumba replète
rum mirahililer perlustravit ; populus vero vi- fuit.
giliis et orationibus intentes miraculum unumquod- 39. Tune, cooperto sepulcro, landes el gralias
que laudum clamoribus manifestant facere non divina? pielaii proclamantes, cum de inventa ihc-
cessabat. sauro healissima?Matris Dei genilricis el perpétua?
57. His insercndum videiur et illud quod non virginis altare reparaverunl, intérim Deus, qui est
solum ibi pratsenies, sed longe quoque posili, suf- mirabilis in sanclis suis (Psal. LXVII,36), effusis
fraganlibus ejus merilis, celebrem conseculi suni suis largilalis beneficiis, pelenlibus miraculorura
salulis effectum. Nam cum elevalionis ipsius undi- suorum signis se prsesentemesse notificavit (90) in
que coepisset fama celebrescere ; variis olisessi B lanlum, ut tempus illud Dominica? conversations
languoribus ex omnibus llungaria? finibus ad san- inler homines videretur revolutum, de quo legilur :
clum lumulum, quo quiqrie polerant modo, festi- Omnes (91), qui habebani inftrmos variis languo-
nare coeperunt. Sed cum aliis prsecedentihus, alii ribus, duccbanl illos ad Jesum et curabanlur. Usée
graviori debililale probibili, simul pervenire neomnia virlus divina non solum ipsa die, sed post
quirenl, simili lanien misericordia in via innumeri tempore (92) ntullo, per mérita famulj sui dignate
sanali sunt. Unde in permansuram (87) beneficiis esl operari, quod etiam de aliis regionibus, audila
sancli régis memoriam, quaraplures per eum sa- beneficiorum Dei fama, pro recuperanda sanilale,
nali, reddili in eodem, ubi sanali sunt, ilhieiïs diversarum valeiudirium (95) morbis laborantes, ad
loco, grandes aggregaverunl acervos lapidum, qui suffragiabeali viri cum magno desiderioconvolarent.
tongo ibi lempore posl multam [forte poslmodum] Comitissavero qua?damnobilitalis eximise,malrona,
fuerunt. Sed el mulier qua?dam, cum inter ha?c nomine Malhide (94), tribus conlinuis annis visce-
filius ejus exhalasse! spiritum, qui sibi fueral uni- rum dolore gravata, jam morii proxima fuit. Quse
cus, cxanimali corpnsjuxla régis lumulum deposuit, a suis in feretro delala, mox ipsa die qua saneti
Dei et sancli ejus super eo imploraiura solamen. viri lumulum atligil paulalim se meliorari sensil,
Mira quidem res, el noslris stupenda lemporibus, ac in brevi vila? prioris sospilale recepla , ma-
non prius orare mulier destilit quant iilium, quem gnalia Dei per famuli sui mérita in se rémunérai»
defunclum colloçaveral, vivenlem acccpil. divulgavit.
58. Mane facto, die posl Assumplionem sanctis- 40. Cselera vero miraculorum Dei prodigia, pro
sima? virginis Maria? quinte, convenienlibus in ec- dileclione famuli sui coelitus oslensa, non ideo quod
clesiam cum rege principibus, cum clero pontifici- faslidiam, non scripte dereliqui, sed quia non solum
bus, primum missa pro détendis celebrala esl ; mihi placuil Dominus, qui super bonos et malos
deinde sublala tabula ntarmorea, qua? paviraenio solem suum clarescere facit (Malth. v, 45), benefi-
prseminebat. Poslquam pervenlum est ad lumbara, ciorum ipsius mulliplicilale [lege niullipb'cilalem].
tanta fragranlia suave redolenlis odoris in appari- cunclorum proficio (95) consulentem , innumeris
tione ipsius omnes qui aderant circumdedil, quod sapienlibus quos llungaria f'ovel et ampleciitur,
in médium paradisi deliciarum donum se raptos stylo declarandam coraméndavi. Illud vero in fine
opinarentur. Ipsa quoque lumba plena fuit aqua codicis tanlum adhsërere decrevi, quoniam miro
parum rubenli, quasi oleo permisla, in qua, velut pietatis Dei munere diu qua?situs et non inventas
in balsamo liquefacto, quieverunt ossa preliosa. rj annulus, cum ipsa beati viri dextera, posl transla-
Quibus in mundissimolinleamine collectis, in ipso lionis ejus terminum esl manifestâtes. Monachus
liquore diulissime est qùccsitus annulus, qui beati quidam, nomine Mercurius, qui in ordine clerîcalus
viri dexlera? (88) fueral imposilus.Quo non invente, lliesauri perpétua? Virginis cusios fueral, el jam
(85)Legendum opinor, hymno laudis prolalo. sublatum.
(86) In ms. legilur, per famuli sui veneralionem. (93) lu ms. invahludinum ; sed. idem est sensus.
(87) Editum erat per mensuram, sed menduni cor- (94) Apud Surinm Mathildis, uli eliam habet
rexi ex Surio, qui sensuni recte expressit. Bonfiiiiusin Conimenlariolaiida'tusnuni. 446.
(88) Editent erat dexlera, at in Surjo dexleroe. (95) Forte legendum proficuo, id est ulililaii,
Annulus autem dexlera; fuit impositus lempore se- cômniodo.Toia périodiis hoecuicunque luxaia esl.
pulwra?. Qua?silusille esl sine dextera, quod hsec Hiani Sùriris expressit hoc'modo : « Alia ntiracula
crederelur coirupta cum reliquocorpore. cselitusperpetrata non ideirco "pra?'iermisi,quod ea
(89) Ut apposilum esl ex Surio ad sensunt ex- faslidiam; séd cum non mihi uni pluat Dominus,
plendmii. qui solem suum oriri facit super bonos el malos,
(90) Alias mendose, noiificabil. laniam beneficiorum ejus copiant, omnium ulililaii
91) IndicailociiniLuc. iv, 40, in fine paululum consulere cupiens, innumeris sapienlibus viris, quos
mnlalum. Hungaiia fovel cl compleclitur, siylo prosequenifani
(SJâ)Editum erat temporis; at menduni ex Surio rclinquo. »
1233 MONITAAD FI LIUM, j234
(96) per amorem coeleslispalria? soeculorenuniia- A cunclos virlutum gradus ascendere. Unde [ms. Ve-
verai, ipsa hora qua lumulus aperlus fuerat, ne rum] Veritas ait in Evangelio : Beali miséricordes,
*iuid sanctarum reliquiarum raperet, redargulione quoniam ipsi misericordiam consequentur(Msatth-, v,
regali procul inde est remolus. Cui irisii vriltu in 7). Et item : Date, et'dabitur vobis (Luc. vrj.SS)*
choro residenti juvenis quidam , albis veslitus , Item in alio loco-: Sicut aqua extiiiguit ignem,.ità
panmim involutuni tradidil, dicens t Hune libi com- eléemosyna exlinguit. peccatum (Eccli. m , 35).
mendoservanduni, cum tempus fuerit, manifesfaii- Merito ergo [ms-vero] beali Viri dextera fuit aliéna
dum. Posl complairaient olïicii sacri monachus in putredinis, qua?semper -pietatis flore reviviscens,
angulis domus pannuni expendit, inlegramque Dei in alendis pauperibus numquam vacua fuit donis
viri manum cum annulo.mirifici operis cernens, erogationis, subvenil in necessilale posilis, liberavit
expavit, atque secum, nentine scienle; ad mona- oppressos ajugo caplivilatis, vestes et hospitalilales
s'erium, quod suo regimini commendaîunt fuerat, proebuilperégrinis-, viduarum et; orphaiiorum riti-
tempus a juvene sibi proedictum, a Chrisio prsrslo- serias ël indigentias suas esse compulavit, coenariiv
lalurus, deportavit, ibi diu solus absconditi in agro (101), et niaiidalum Doniinicuni in lavandis egeno-
ihesauri cuslodiam etexcubias decrevit. Posl fun- niui pedibUsquolidie reiiovavii. Eleemosynahi noii
, dalores ipsius coenobiiconscios (97) fecit, ad ulli- B de rapina, vel aliorum danino; sed depropriis fà-
mum appropinquanle lempore rei declaranda?;.régis cultafibus, conflueré fecit.. Ut domos Dei divitës
ad nôiiliam perduxit. Qui mox, adunatis episcopis effieeret, sibi yoluntàtëm [ms..facullatèm] habciidi
et Hungaria?primis, mullis a Chrisio ntiraculoruni sublraxit, sicque cunctis ad niuiiin dignilalis pro-
in beneficiorumi$8) erôgalis, elevare viri Dei dex- ficiens, carneni suam cum vitiis el conCupiseeritn>
lera? diem slaluil celebrilalis: crucifixit (Cal. v, 24). Inde esl corporis et dexlera?
41. Qûid-esl, fratres, quod eseleris niembris dis- delëctabilis et niiranda veneratio, inde dulcis éf
solulis a in pulvere carne redacta, penilus déten- felix oeterna? vila? retributib , inde desiderabilis
dis, solaque dextera manus ossibus , cuie cum supernorum civium cohabitatio, ubi irradiât [nis.
nervis adhserènte, sua? servavit Deus inlegritalis radial] semper lucens el indeficiens splendor unius
(99) ? Non [ms. nii] aliud arbitror, nisi diviiii con- summseque deitalis, Palris el Filii et Spiritus sari-
silii profundilale in hujus excellenlia sancli voluisse cli, pér infiiiila sseculàsoeculorunt.Amen..
declarari dissbluiionis (100) opus, et eléemosyna?
(96).In ms.. legilur ecclesioe, sed mendose, in talent in suo ms. inveneril, sive"quod menda corre-
edilione vero etiam unica voce, quant in duas rii- iG xerit. Verba ipsius accipe . « Sed quid sibi vult,
visi, ui habel Surius, cum sic seiisus sil perfe- fralres, mei ,.. quod, caHeris- niembïis resolutis et
ciibr. carne in pulverem redacta, sôlain dcxlram nianuin
(97) In nts. consocios. Ulraque--hsecvox reqûî?- cura ejus ente, ossibus ci nervis, Deus intégrant
ril ut apte legatar fundalor.es, ubi éditant eral fun- conservavil ? »•
daloribus; simile mendu.mmox correctam ex Surio, (100) Vox hsec ilerunt luxala videtur, nisi disso-
et pro temporis*.ufi raale eral ediiuiii, posil'uni Inlio caplivorum inielligatar aut dissoluliosumalur
l-empore. pro reuiissione. Alias legendum ésti dislributionisy
(98) llicnirsunij a?q.neomnia sunt mendosai.Pro pieiatis misericordioe, aul quid simile, uli consé-
in beneficiorum, legendum suspicor- intérim, bene- quent insinuant.
ficiis, et mox pro elevare,. elèvandoe.AuîliSuiium : (101) Vox coenamin ms. jungitur cum seqUenti-
i Is vero; mox accilis episcopis et: Ilungarise pfi- bus; uli posui. Per niaiidalum Dominicum mox In—
înariis viris, cura mulla intérim Chrislus niiraculo- lelligit verba Chrisli Joan. xni, 14 : Si ergo ego
niin bénéficia exhibera, célèbrent prseiixit diem lavi pedesvestt-osDominusel magisler, et vas debelis
beali régis dextera?elevanda?..» aller (dlerius lavare pedes, etc. Ila?ccum in ultima
(99) Phrasis iiaecluxata est in editione a?que ac coenadiseipulis suis mandaveril Dominiis,. sanctus-
in ms., uli pluribus locis jam observavi circa finem que factilaverit, coenam et mandatant:Dominireno-
UnjusVila;. Surius eam exhiba intégrant,.sive quod. valum dicit auclor.
M(BITA
Quibus Siephanus fili-um Emericum inslrux.it, ul r<egriuai»i'ecte pieque admi.uislraret
Qiianquara incertain sit an S. Siephanus se regno âbdicare volrierit ingratiam filii Emerici, idtamèn,
çerlum est, eum,filio suo regnum destinasse, ac nihil prsetermisisse quo eum erudiretad reclam piamque^
ejusdem regni adininisirationem. Documentefilio data, qua? brevissimo çpropendio comritemoravit Carî
thuitius num. 26, luculenlum pia? illius curse proebent leslimonium ; simulque ostendunl qualis fuerit
Siephanus ipse, cum. verisimile non sit illum,neglexisse ea qua? filio. diligenlér inçulcavit. Monila illa a
variis édita surit, atque apud Werboezium quidem in Opère triparlilo lom< II, à pag., 1 sub hoc lilulo :
Sancli Stephdni primi régis Ungarioe deevetowm liber prinius ad sanctum Emericum^ducem. Accensentair
enim decretis seu legibus.regni Hungaria?,quamvis propriëlégaS noit sint,, sed raoriita"regibus data ad fe 1'
1235 S. STEPHAM HUNGARORUMREGIS 123G
gniiirt prseclare adminislrandura. Illa aulem hue transférant ex editione memorala, proul divisa sunt In
pncfaiionein et décent c'apiia ;' lection.esquevariantes dabo ad niargineni ex edilione Joannis Sambuci,
qui eadeni dedlt posl Bonfiniialiorumque Opéra,. S,iquse vero obsçuriora videbuntur, in iiQlisbreviler ex-
plicare conabor.
PRiEFATW ^& minalus esl populo percussiones framea? pro ma-

In aua rex horlalur ducem ad capessenda palerna siigiis palris [al., palris omitlilut], ideirco mulla
monila el pmeepta (102). niala passus est in regno, el ad ulfimum dejeçtus
In nomine sancla? Trinilalis el individua? Uni- est (III Reg. xi, lrl). Hoc libi ne accidat, obedi,
tatis. fili, inihi ; puer es, deliciaruni [al,, diviliarum] ver-
Cum cuncta Dei nutu condita, suaque evideniis- nula, pulvinaris accola, fotus educalusque in de-
sima proeoi'dinalipnedisposila, tant in amplitudine liciis cunclis, expediiionum , laboris [al., lolius
cieli quam in istis auiplissimis [al., ypiissimis] ler- expeditionum laboris], atque diversarum gentium
raruni climali.bus , ratipne inielligeniia?.funiiilus incursionis expers, in quibus ego jara fere totem
sentiam vigere alque subsisiere : cunique affaibli meam conlrivi étalent. Jam tempus adesl, in quo
universa hujus vite? ulililaii dignilalique gralia Dei libi non semper pulvinarium raollilies [al., pulvinar
concessa, scilicet régna, consulaïus, ducalus, conii- ntoUitiei], qua? te hebelem et delieatuin reddani,
talus, pontificalus, caHerasque digniiales , partira adhibenda? suni, quod esl dissipalio viriutum et
divinis pracceplisalque inslilulis, partira Jegalibus, vitioruin fomenlum, alque conlemptio mandalorura :
partira juridicis [al., juridicialibus sive juris-,ictio- „ sed inlerdum asperilas Iribuenda est, quse luam
nibiis], partira ciyiiibus aç nobiliorum seiaieque inleliigejniiam ad ea, qua? prsecipio, reddani at-
proyeçtoruui consiliis, suasïonibus, régi, défend!, tentera. His ilaque prsefalis, redeamgs ad propo-
dividi, çoadunari videam ; et cura omnes ordines silum,
ubique lerrar.uin, cujuscunque sini dignilalis, non CAP.I. De.observandaqalholica fide. Quoniam ad
soluni satellilibus, amicis, servis, prsecipere,consu- regalis dignilalis ordinem non oportet nisi fidèles
lere [al., consiliari siye considère], suadere, sed et calholica fide imbulos accedere , ideirco sancta?
eliam filiis pro cerlo sciant ; lune me non pige.l[ul., fideiin noslris, mandalis primum damus locum. Im,-
ne pigeai], ûli amabilissime, bac vila comité, libi pr'mis prsecipio, consulo, suadeo, fili charissime,
documenta, pra?cepla, consilia et suasiones parare si regalem cupis honeslare coronain [al., curiam],
[al., proponere], quibus tua? vila? mores, tibique ul fidem calholicani et apostolicam, tali diligeniiit
stibjççtorum exornes, quando, summa concedeiile et cuslodia conserves, ut omnibus libi a Deo sub?
Potanlia, post me regnabis.. jectis exemptent prsebeas, «indique ecclesias.tici
Te autem sludiose, adbibila audientia , palris viri [al., filii] mérite te verum Christianse profes-
prsecepta, juxia divina? sapientia? guasuin, concedet si.onis noniinent virum, sine qua, pro cerlo scias,
observare, diceniis per os Salomonis : Audi, filimi, .i-i Chrislianus non diceris, vel Ecclesise filius. Qui
patris lui disciplinant, et ne dimillas legem malris enîm false credunt, vel fidem in bonis non implent
luoe(Prov. i, 8), ut addatur gratia capili luo, et el ornant operibus {quia fides sine opère nioritur)
jnuliipliceiilur tibi anni vila?luse.Ex lrac ergo sen- pec hic hones.le régnant, nec in selerno regno vel
teniia animadveriere poteris, si ea qua? palerna corona participant [al., participanlur]. Si vero scu-
pielale libi pra?cipio contempseris (quod absil !) ium [al., stalum] rétines fidei, habes etiam galeam
quod aniplius [al., quod jam amplius] aniieus Di'i salutis. His quidem armarnentis conlra invisibiles
et.hominum non eris. Audi vero inobedienlium[al., etvisibiles légitime dimicare poieris inimicos. Nam
mendose inobedieiitiam] pra?varicalorum prsecepli ail Apostolus : Non coronabilur, nisi qui légitime
casum el prsecipilium. Adam quidem, quem Domi- cerlaverit (II Tint, n, 5.). Fides ergo, de qua lo-
nus conditor loliusque crealura? plasmator, ad suami quor, hscç est : ut Palrem Deum omnipolenlera,
formavil similitudiriem (Gen. i, 26), euinque uni- faclorem tolius crealura? [al., factura?].,et unige-
versalis fecit hseredem dignilalis, vinculum fregil niluni ejus Filiuin, Dominum noslrum Jesum, de,
prseceplorum, stalimque digiiitamm sublimilaleni,, Maria virgine, angelo annunliante, naluni, et pro.
ac mansionemparadisi perdidil (Gén. m). Anliquusi lolius mundi salule in crucis patibulo passum, et
quoque populus a Deo eleclus el dileclus, quia le-- D Spiritum sanctum, qui per prophètes et aposioloset
ganiina [al., ligamina] mandatorum, digitis Deii evangelislas locutas,est, unam deilalem perfeclam,
condita, disjecil, ideirco diversis inleriil modis : indissolubilem, incontaminafani esse firmiler cre-
parlem quidem lerra deglutivil (Num. xvn, 35),, ' das, et sine omni ambiguilale lenéas. Ha?cest fides
parlera quoque exlerniinator mortificavil, et pars3 catbolica, quam (sicul [al., sic] 'Athanasius dicit)
inviccin se inlerfee.it. Filius quoque Solomouis , nisi quis.Odeliler firniilerque crediderit, salvus esse
abjiciens pacifica verba patris, ac superbia elatus,, non poterit. Si aliquando infra tuant invenian.lE.r
• (102). Hic. prscfalionis lilulus apud Sanibuciini i qua; verisimiliter régis es!, cujus .verba.seq.uun-
oniiltiiur, et cerlo non. est S. Slepbani ; .oiiiissa1 -, '"r. . - ; , .... .. !-.,'-,i-.;:r
ibiJeui simililer invocaiio sanclissiiiioeTiiiiilàliis
mi , MONITÀÀD FILIUM. - 1238
potentlam, (quod absil !) qui hanc collationemsan- A verum [al., verum omillitur] non ligneam vel lapi-
cla? Trinilalis dividere, vel minuere, sive augere pidemsuper se asdificalamEcclesiam dixil, sed po-
conabuntur [af., conanlur], hoslpsos scias esse lise» pulum acquisitionis, gentem éleclam (I'Peir.-u, 9),-
resiarcba? servos, et non sancla? Ecclesise filios. d'vinam, gregeni fide doctum [al., doclam.elc? men-
Taies véro nec nulrias, nec defendas, ne lu eliam dose], baptismalelolum, chrismaie uncium, sanctam
Videaris amiCuset fautor [al., inimicus et ullor]. super se sedificalamEcclesiam dixit, el appellai. Si
Hujusmodienim viri, sahelse fideifiliosomninored- quis' jnfelix hujus sancla? Ecclesia? menibra vel
dunt morbosos, et islam novellâm sanelse Ecclesia? parvulos scandalizal, juxta Evangdii prsecepruin,'
plèbem miserabiliter deslruunt, ac eliam dissipa- dignus esl ut mola suspendatur asinaria in collo
bunl. Hocne fiât, prinCipaliler cura (102 *)» ejus, et demergatar in profundunt maris {Matlh:
CAP.H. De Ecclesia, et conlinendo ecclesiastico xvm, 6), id est dejicialur de poteslalis dignilale,'
statu. In regali quidem palalio jïost fidem Ecclesia et maneat exlra Ecclesiam juslorunt,.in illa mun-
secundum lèriel locum, a Capite nosiro, scilicet diali miseria, sicut ethnicus et publicanus. Ac per
Chrisio, prius seminata ; deinde per- ejus menibra, hoc, fili mi,fervenli studio debes invigilare in san-
ulique apostelos, sanclbsque Paires transplantata, cla Ecclesia de die in diem, ul polius capial a_ù>'
el firmiler sedificata, atque per lolum orbem dif- " gmènlurii,quant delrimenlum palialur. liidé eliam
fusa. Et quamvissemper novam parlât [al., habeal] [al., quidem] iriiprimis reges -Augusli dicebanlUr,
piolem, in ceriis lamen locis quasi antiqùa habetur.- quia augebanl Ecclesiam. Hoc et lu facias; ut tua
Ha?caulem, fili charlssime,in nostra nionarcliià ad=- corona laùdabilior, et vite beàlior elprolixior lia-
hue quasi juvenis, et riovella prsedicalur ; atque, beà'lur.-' • • ; -' '- •" -
ideirco cautioribus evidenlioiibùsqûëegel cuslodi-; CAP.III. Episcopinomenclature,et deimpendeiulo-
bus; ne bonum, quod divina clementia per suant honoreponlificibus.Regium splium ornai ordo pori^
iiiïmensani cleraentiam [ai., misericordiam] nobis^ lificum ; ac per hoc in • regali digiiltate tërliuiri
concessitimnierilis, per team desidiam el pigriiiam possidenl locriinponlifiées. Charissime fili, seniores
alque ncgligeiilianidéslruatar, ël arinihilélur. Nain illosita custodias, sicul oculorum pupillas.'Si illo-
qui minuit, aut foedalsancla? Ecclesia? digniiatéhi; rum benevoleniiam hâbebis [al., babes],' néminent
ille Chrisli corpus mulilare niiiiur. Ipse enim Do- adversariorum timebis.Illis quidemle ObserVanlibusj
minus dixit Pelro, quem cuslodem magislrumque eris securus in omnibus, illorum pfecaiio com'men-
eidem posuîl sanctse Ecclesise:. Ta es. Peirùs, et. dabit te omnipôlenti Deo. Ilibs enim Deus humàni
super hanc pelram oedificabo Ecclesiammeam (Mgtih, ç, [al.,; diviriij' generis constiluil custodes, fecilqué
xvi, 18). Se ipsum quidem nominabat pelram (105): speeulatores ariimarum, ac lolius ecclesiasticâ?di-
(102 ') Disputant nunc erudili an Symboluin aduiiserunl ha?relici varii. Corruit. igitur lola ratio
quod supra laudatur nomine S. Aihanasii, ab hoc S..Âugustini,' qui haud dubie vulgarem loci expo-
sancto Paire sil composilurn.At ea dispulatio nec- sitiohein solum secuiiis fuisset, relicta prorsus alia,
duin noia eral S. Slepbani.lempore. si scivisset eamdem vocem Syriacebis fuisse repe-
(105) Pauca hic observanda. S. Slepbani verba, ntant. Ha?cpaucis observanda duxi, quia loco illo
seipsumquidenrinominabat pelram, probabiliter re- abusus est Schw.irlzius. — Magis frivolura,,inio
ferri possunl ad S. Pelrum; pantin tamen inlerest plane ridiculum est, quod idem scriptor heterodoxus
hoene an alio modolocum inteliexeril. S. Augusti- ex verbis S. Slephani inferre volueril, ipsuni pér
niis lib. i Relract., cap. 21, scribit, se aliquandoper Ecclesiamin peira sedificalam inlelligere i gentem
pelram inteilexisse Christian; aliquando Pelrum, eleclamet divjnam, non bierarchiam sub una vis!-
subdens, : «lia rum aulein duaruni senieniiarum bili capite, cum membris suis visibilibus floteniem,
qua?sit probahili.breligat lecior. » Ha?csummido- poieniém,.splei'didani et doiiiinariteni.i Quippe S."
cioris verba osienduni dubiiationem in qua erai dé" Siephanus unice hic docel pér Ecclesiam hi'cnon
genuina loci inielligèntia. Eadem quoque verba . intclligi doniuuialiquant,. aul sedificiura;aliquod ex-
evincuiil. S. Aiigustinuin agnovisse non Christum lignis el lapidibus conalructain, quod alias etiaiu
modo esse pelram Ecclesia;, sed Petrura quoque Ecclesia vocalur sensu'limitant divërso ; sed per
ejusdem Ecclesia? pelram esse, Chrisio nimirum ID Ecclesiam a Chrisio designari omnium fideliuiii'
subordinaiam: riairinisi id agnovissét, non reliquis^ coelum,"qui rêvera est populus acquisiiionis, gens
set liberum unicuique ul locum vel de Chrisio vel electa et divina (/ Peir. n, 9), grex fidedoctus, ba-;
de Petro inlelligèrel. Palelid eliam ex versiculo S. piis.malelotus, cbrisntaie unclus. îluic coetuicuslo-
Ambrosii, quem ibidem récitai: Hoc (gallo).ipsa dem magislrumqueChrislus posuit S. Pelrum",;teste
Para Ecclesioecanehlèculpamdiluit. Naluralem ex-* S. Siephano. Ilaque sanclus rex non modo verbis
posilionèm de 'Pelro,;quem pelram dicebat, primo suis non adversawr oiïiini hierarebico EccléSia).,
amplexuserat sanclus doctor, ul ail. Deinde lamen sed illum clare asiruil, dum asserit.Pelrum a Chri-
ad aiiam dilapsus est ex sola, bpirio'r, ignorantià sto slalutani esse custodemmagislrumqueEcclesioe,
lingiiseHêbraicseet Syriacse. Osienduni eam ïgno- et quidem Ecclesiseeidem, quse, ut anle ait, < a Ca-
rantiam ipsa sancli docloris verba : nam pro expo- pite nosiro, scilicel Christo, prius seminala, deinde
sitione de Christo banc solam , ibidem allegal raiio- per ejus menibra, ulique aposiolos sanclosque Pa-
nëiri: « Non enim dictant est illi (Pelro :) Tu es tres, transplantais,' a firmiler sedificata,:alque per
l'ëtra, sed Tu es Pètrus. » Verum Chrislus Syriacé lolum orbem diffusa.> Ecclesia) per lolum orbem
l.ocuius esl, ususqne bis eadem voce Cepha aul diffusa?custodemmagislrumqueposilum esse Pelrum
Kephà, voxque ëadem repelilur in EvangelioHe- asserit. Hierarcbiain igilur Ecclesia? sub visibili
braica Mattbsei,quod edidit" Muns'terus,ac si La-' capite clarissimis verbis agnoscit. Hsec breviter-
tine dioérélur ; Tii es Pct'ra, et superhanc pelram : dé hisce dicta sunt, ut pateat quant frivolis ra-
Ulijàin ftsleiïdemnt"inulli interprètes calh.oïici, et' liuuculis heterodoxi verba S. Slepbani ad falsa?c-
1239 ' S. STEPHANIHUNGARORUM REGIS 1240
gnilalis, ac divini Sacraineiiii dispensalores [ul., A- J CAP.V. Deservandavirtule palienlioe,el tribuendo
disposilores] el dalores. Sine enim illis non consli- judicio. Palieiuia? el judicii obseivaiio quinte re-
luuntur reges nec principalus [al., principantur], galis corona? est ornalio. David rex alque pro-
Per illorum iniervenlum delicla delentur hominum. phète dixit : Deus,judicium luum régi da (Psal.
Si illos perfecle amas, le ipsum sine dubio sanas, cxxi, 2). Et idem alibi : Honor régis judicium di-
luumque regnum honorifiee gubemas. In manus ligil (Psal. xcvm, 4). Depatienlia Paulus apostolus
enim illorum posila esl poteslas ligandi nos in pec- loquilur : Patientes eslole ad omnes (I Thess. v, 4).
catis, el a peccatis solvendi. Teslamcrilum enim El Dominusin Evangelio • In palientia vestra pos-
[al.., vero] sempiiernum slaluit illis Deus, eosque sidebilis animas veslras (Luc. xxi, 19). Ad hoc
segregavit ab hominibus, et sui nominis alque san- tende, fili mi : si vis regni habere honorem, dilige
ciitalis fecit participes, et ab hominibus [al., ab judicium : si animant luam possidere vis, este
Iiumano die] interdLxil repicbendeodos 'esse, per palieus. Quotiescunque, fili charissime, vel causa
David.déifieraitregem : Nolite tangere chrislos meos clignajudicari ad te venerit, vel aliquis capilalis
(Psal. civ, 15), elc. Ille autem [al., enim] langit senteniia?reus, noli impatienter portare, vel cum
chrislos Dei, qui contra divinum alque canonunt juramenio ûrmare illum punire ; quod inslabile et
iiisiiiuium sacri ordinis viros falsis. criminibus fee--B fragile débet esse, quia stulta vola frangenda sunt ;
dat alque in publicum protrahil. Quod. le omnino, vel per te ipsuni dijudicare, ne lua regalis diguilas.
iili mi, agere prohibeo, si vis bealus vivere, et usurpatione inferiorum negotiorum foedetur, sed
tuiini regnum Iioneslare. Quia,in his t;ebusiinprimis poli.us hujusmodi negotium ad judices mille, quibus
offenditur Deus. Si accidente casu culpa reprehen- hoc commissuntesl, quod ipsi secundum suam hoc
sione digna super ali-pient horuin, de quibus sermo d'seernanl legem. Time esse
judex, gaude vero rex,
est, ceciderit, iquod absii !) corripe eum ter, qua- esse et nominari. Reges patientes régnant, impa-
ler, inler le et ipsum solum,Juxta pra?ceplumEyan- tientes vero lyrannizant. Quando autem aliquid
gelii (Matih. xvm, 15)., Si tune secrète renueril au- quod lua? convenil ad judicandu.in digniiaii, libi
dire. monila, adhibeuda libi sum publica, secundum venerit, cum palientia et misericordia, sive mise-
lia?c: Si te non audieril,, die Eccl.esia?(lbjd., 17). ranlia,
hoejudica, ut tua corona lau.dabilissit et.
Nam si lu hune ordinem serv.abis,.gloriosara luam, décora
(105 *).
penilus exaltabis coronam..
CAP..IV. De merito honore piincipumcl baronum. CAP.VI. De acceptions exlerorum et nutrimento,
Quarius décor regiiniuis est fidelitas, forlifudo,agi- hospilum. In hospilibus et àdventitiis viris tenta
otas, comitas, çonfidenlia principuni[al., principum G inest utililas, ut digne sexto in regalis dignilalis
ubesl,el mox nobilium], baronum, comilum, ntili- loco possil haberi. Unde imprintis Romanumcrevit
tuln, nobilium. Illi enim sunt regni propugnalores imperium, R.omanique reges sublimali fueruni, et.
\al., propiiguaculuni], defensores iinbeeilliuin, ex- gloriosi, nisi quod multi nobiles el sapient. s ex
pngnalores adversariorum, auginenlalores monar- diversis illuc coufluebanlpartibus ? Roma verousqi.e,
cbiarum, Illi libi, fili mi, sini. paires el fralres. Ex hodie essel ancilla, nisi iEneades ips ni feiisset
his vero neminem in serviluicm redigas, vel servum libérant. Sicut enim ex diversis partibus provin-
nommes; illi libi militent, non serviajil, eorum om- ciarum veniunl liospites, ila diversas linguas ul
nibus sine ira et superbia alque invidia pacifiée,hu- Consuetudines,diversaque documentaet arma scciini,
mililer, niansuele doniinare, memorja reiinens sem- ducunl, qua? omnia regiam ornant et iiiagnificant
per, quod omnes homines unius sunt condilionis : aulara, el perterritaui exteroruui arroganliain. Nam
et quod nil élevât, nisi humilitas ; et nihil dejicit, unius lingua?, uniusque moris [al., morialis] re-
nisi superbia el invidia. Si eris pacificus, lune dignum, imbecille et fragile est. Pioplerea jubeo te,
ceris rex et régis filius, atque amaberis a cunctis fili mi, ut bona volunlale illos nutrias, et honesle.
mililibiis. Si iracundus, superbus, invidus, impaci- leneas, ul leeum libentius degant, quam alicubi
ficus, ac [«/.,,ac abest] super comités et principes [al., alibi] habitent. Si enim tu deslruere quod ego
cervicem erexeris, sine dubio fortiludo militem , sedificavi,aut dissipare quod congregavi sludueris,,
bebeludo eritregalium dignilatum, el alienis ira- sipe dubio maximum delrimenlum luum patielur
dent regnum luum. Hoc limens, cura régula regnum. Quod né Bat, luum quolidie auge regnum,
virlutunt dirige vitam comilura, ut lua dileclionei ul tua corona ab omnibus auguste [al., abest au-
angulali , semper regali dignilale adbsereant in- guste] babealur (1,04).
oflënsj,ei ul luum regnum per omnia sil pacificum. CAP. yil. Demagniludine consilii. In tribunalibus
sua dogmala conenlur perlrahere, licet ex. omnibus Time esse judex, varia habel nienda, uli sludiosus
ipsius gesiis abunde discere possini se a primorum lecior facile advertel. Illa igilur singula nolanda
llungaroiiiin fide longe recessisse. Caeterum quod non censui.
de etyiuologiaAugusli in fine dicilur, mère acebm- (104) Qua? de multerum hospilum advenlu in
niodaiitiuntésl : nam imperalores diéli sunt Augu- urbem Roinanam dicunlur, vider/ possunt apud Li-
sli ab iniperalbre Augusto, siculi Coesaresdicunlur viura, lib. i, ubi narra'.ur quibus arlibus tisus sil
a Julio Ca;sare. Roraulus, supra ^Sneadesdiclus, ul Rpinaii!niuilj-,
(l'Oô') Hoc loco edilio Sambûci ab illis verbis : ludine populi ii'npléieU,
4241 M0N1TAAD FILIUM. 1242
regum consilium sibi seplimum vindical locum. i. A mea.s, ul inler tuos habearis pra'cipuus, el inter
Consilio enim epnsiiluunter reges, gubernanlurr alienos laudabilis.
regn.a, defendiiur palria, componunlur prselia, su- CAP.IX. Orandum esse et quomodo,Observaiip
milur Victoria, propellunlur inimici, appellanlurr orationis maxima acquisilio est regalis satetis, et
amiei, civitales construunlur, et castra adversario-- ideo nonum [{. add. obtinet locum]; et nonaria
rum deslruuntur. Quando vero consiliisinest util!— - régioe dignilalis Canit régula. Continua oratio est
tas. Nam [al., jam] a sluliis, et arrogantibus, ac. c peccalprum ablulio.[al., abolitio] el remissio. Tu
mediocribus (ut mihi videtur)' non valent, comppni ï autem, filimi; qubtiescunquead lemplumDei curris,
viri, sed a majoribus et melibribus, sâpieniioribus- - ut Deum adores, cura Salomone filio régis, et ipse
'
que ac honestissimis senioribus, exprimi debent ett rex semper dicas : Emilie, Domine, sapienliamde
poliri. Ideirco, fili mi, cum juvenibus el minus sa- sede magniludinistuoe, ul mecum.sit, el mecumUi-
pienlibus noli consiliari , aut de illis consilium (i boret, utsciam quid accëplunisit.coram le omni leni-
quaerere [aL, qusere] ; sed a senioribus, quibus s pore (Sap. ix, 10). El ileium : DominePater él Deus
illud negoiiuin propier selalem et sapienliam sitt viloemeoe,ne derelinquasme in cogitalu maligne,tx-
aptuni. Nainconsilia regum in prsecordiis sapiônlum i lollenliamoculorum meorumne dederisniihi, el desi-
debent claudi, non venlositale.slultorum pibpagari.", . R deriummalignum averlea me, Domine; aufer a me
: . concupiscènliam,et animoirreverenli et infriihito[al.,
Si enim gradieris cura sapienlibus,sapiens effîcieris-:
si versaris cum sluliis, sociaberis illis, falenle Spi-- . infrenaio] ne tradasme (Eccli. xxin, 4-6), Domine,
rilu sancto per Salonioneni : Qui cum sapienlibus s Hac ilaque oralione aniiqui ute! antur reges. Tu
gradilur, sapienlum erit amicus nec stultorum eritt quoque hac eadcni utere, ul Deus c.unclavila a le
similis (Prov. xm, 20), Et David psallit ; Cuinsan-. auferre dignetur, ul inviciissim.usrex a cunciis no-
clo sanclus eris, el cum viro innocenteinnocenseris,( mineris. Ora eliara, ut dësidiam et hebetadinem a
el-cumelecioelectus eris, et cum perverso pervérleris i te depellat, et supplenientain omnium libi tribuat
(Psal. xvn, 26, 27). Ad hoc quidquid negolii uni- virtulum, quibus visibiles el invisibiles yincas ini-
cuique conveniyf a?lali, in hoc se exerCeat [al.,, micos, ul securus et expedilus ab omni incursione
exerceant], scilicet juyenes in armis, senatores ini adversariorum, cura omnibus libi subjectis, cqrsurii
consiliis, omnino lamen juvenes non sunt expellendii aîtalis tua?vit.secum pace possis fn:ire.
a consilii'-'.Quoties vero cum illis consilium inibis,, CAP.X. De pielate et misericordia, coelerisque
• eliamsi habile, tamen semper ad majores déferasi virlulibùs. Modus virlutum ornât coronain
regum,
[al., différas], ul omnes aclus tuos norma sapieniia? >._ et in praeceptis poniiur decimus : nam Dominus
niensures. virtulum ipse esl Rex regum. Sicul ergo sui exeir
CAP.VIII. Quod majores imilari debeant, et filiii citas coeleslis pleniludo in dénis cousistil choris
obeàiretiaraitifrus.-Imilatio[al., execulio] majorumi (104*),sic tua? vila)conversatio in decem persistât
in regali dignilale odaVunt possidel locum. Regales mandatis. Oportetregem esse piuin, niisericordem,
oriiainenlum scilo esse maximum, sequi aniecesso- et cscleris virlulibùs imbulum el ornaium. Rex
res règes, et bonestos imilari parentes. Qui enimr enim impietate et crudélitate foedauis, incassuni
anleeessorumdecrela spernit palrum, nec divinas; sibi vendicat.nomen régis, quia tyraiinus est dicen-
procurai leges, peribil. Paires enim ideirco sunt dus. Ob hoc ergo [al., ego], fili mi amabilissinie,
pitres, uluuiriant filios, ideoque sunt filii, ul o'je- dulcedo cordis mei, spes fulura? sobolis, precor,,
dianl palribus. Qui palri suo resistit, inimicus Dei jubeo,ut per omnia el in omnibus pielale fuites,
existit [al., con>islit]. Omnes enim inobedientes, non solum parenlela?et cognationi, vel principibus,
Deo sunt resislen.tes. Spiriius enim inobedientia? sive ducibus, sive divitibus, seu vicinis el incolis,
dispergii flores corona?, Inobedientia enim lolius sis propilius ; verum etiam exlraneis et cunciis ad
regni esl peslilenlia. Proplerea, fili ebarissime, edi- le venientibns. Nain opus pielalis ad summam te
cia palris lui semper libi sint promptuosa, ut pro- jn ducit beatlludinem. Sis misericors omnibus vint
spëritas tua ubique regalibus dirigatur habenis. paiienlibus, semper illud Domini in luis prsecordiis
Mores quidem meos, quos regali vides convenire habens exemplum : Misericordiamvolo, el non sa-
dignitati, sine vinculololius ambiguiialis sequere. crificium(Mallh. ix, 13). Paliens este ad omnes, non
Grave enim tibi esl hujus climalis lenere regnum, lanlum potentes, sed etiam poleslale carentes. Sis
xùsiimilator consuetudinisante regnantium exsii- denique fortis, ne le prosperilas nirois elevet, aul
teris îTguin, Quis Grsecus regeret LalinosGraeis advers'tis dcjiciat. Sis. quoque buinilis, ul Deus te
moribusV aul quis Lalinus GrsecosLalinis regerel altum facial, hic et in fuluro. Sis vero modestes,
nioribus ? nullus. Ideirco consueludines sequere ël ultra modum neminem punias vel damnes. Sis
. (104*)Quodsupra dicitur coeleslisexercilus pie virlulibùs, sed eliam arie régnandi. Digna fane-
nitudô in dénis horis consistere, mirum apparet, hsec suni quse principum animis alte insculpia
cum novemlanium angelorum chori enumerenlur : maneaiil. Nunc simililer daboJeges, quas:idem rex
at suspicor sanclum per cborum, decinium iniel- subdilis suis prsescripsit,ulex omnibus paient qiia-
ligere omnes homines coelestigloria exallatos, Ila- lis quanlusquéfuerit, quanluriiquëapostelo aC legis-
bes hic, lecior, Monilasancli régis, quseluculenter lateri suo Chrisliana debeat Hungaiia,
osienduni qnanlus fuerit, non modo Chrisiianis
WI3i S. STEPHANIHUNGARORUMREGIS 1244
milis, ul nunquam jusliiia; répugnes. Sis lioneslus A' régalera componunl coronain", sine quibus valet
ul nunquam alicui sponlaneum inféras dedecus. Sis nullus hic regnare, nec ad'oelernum pertingere ré-
pudiais, ut cunclos libidinîs feiores, sicul slîmu- guum.
liim moriis , évites.' Hsec omnia superius libàla
S. STEPHANI LEGES.
Cartliuitius n. 13 breviler agit de legibus quas condidit < S. Siephanus cura episcopis et primatibus.
Hungaiia?,et in quo, inquil, iiniuscujiisque culp:e" conirarium dictavit anlidotiim. » Sane leges lise laies
suni quales congruebanl rndi populo, qui disciplinant Christiaiianipartira amplexus erat, partira aversa-
baliir , et verisimile est hiscë legibus iion exiguiim robur additam esse prnedicationiblisepiscoporum
alibruraque ecclesinsiicoruiriqui populuin inslruebant. Naturale enira est ut oriatur desiderium cogno-.
scendi illud quod quis non audet prselermiItère.:Quo anno ha? leges primum lala? sint, el an omnes sluiui.
sini décréta?, non inventa. Omnes lamen simul proinulgalsesunt in concilio aliquo episcoporum el p'rocc--
rum llungaria?, elde hac proniulgaiione in Opère iripartito: « Explicit décrétera sancli
• Slrigonii sic habet edilioanno
Slepbani régis, proinnigatani (al., Tulna?) 1035.» Peierfius, leges quasdain ex hice-
edilurus, de earuni prouiulgalione sic loquilur : i Quse (proeceplionesel monila) vini tabularum poslea
oblinuerunt, et anno Domini.1016. 'lolna?vel Slrigonii proinulgalsesunt. «
Inchofer ad annum 1016de condilis a Siephano legibus lia scribil : s Siephanus rex pro ordinando régna
saluiarcs hoc annb précerum suorum iitriusque status iiitervenlu leges condil. Ha? quinquaginla quinque
capilibus conlinenliir, ila digeste; a quibusdam, ul in secundum librùra Deereiorum, qua? Siephano régi
asGribiiniur, conjiciantur. In qua re lanien nec ordp nec leniporis ratio servata est : nam qua; in primo
libro habentur, non décréta proprie, sed irioniia suni ad EinericUni filium insiruendum composita seorsim,.
et posterius édite; ipsa vero décréta falso a quibusdam nétantur anno irigésiiiio quinte regni condita,.
quorum non pauca longe antea usu viguisse-constat, etsi qusedam,ad polilicura regimen speclanlia, serius.
deinde sintaddila.Pi'aislatin bac re manuscriplicodicis fidem scqui, qui leges a Siephano.sancilas in hune
annum refert : neque enini verisimile est, Slephanum loi annis pie lëlicilerque regriantem, sub extreinum
vila? leiripus euris et segriiudiuibiisiniplicâiûm', vomisse regnum lége formare, antea vero laitlo temporis
spélio sine lege curam traducere. » Useralibnes admodura vetisimiliter persuadent plerasque leges multo.
cilius condilas el promulgatas esse, quant âliqui voluerunt, alias autant tracta temporis adjectos. An vero
universarum promulgatiofacla: sit anno 1035 an cilius, cerlo défîniri néquit.
Subjicil Inchofer : « Quod porro ad hsec décréta spécial, iiohnulla ex iis reges posieri correxeriiut,
aliqua sûsltileruiH, pleraquë confirmaruul. » Qualia sint Slepbani décréta, et cur deinde eorum aliqua
correcta fuerint aul abrogata, explicatur in prsefalionead Décrète Colomani régis, ad Serapliintim archi-
episcopuni Sirigoiiiensem scripta, apud laudalum Werboeziuin lom.ll, pag. 28, bis verbis : e Nain quis
ambigal a sanclo Paire nosiro Siephano, viro quippe apostalico, legeni populo nosiro datera , in quibus-
dam hausierioi'éni, in quibusdam vero loicrabiliorem, in his quoque iniënsiusj vindicaiilem, alque iiu
aliis rentissius indulgeniem; nec queraquam tamen absque disciplina?verbere dimillenlera, cura prse-
deslinationis lempus nullum adhuc verum adduxisset fidei sponsorem : nec hoc quidem pra?ter divina?
dispensaiionis respectant eredi nefas est. Nain cum lempore proedicli régis universum regnum ejus
barbaricis inservieril"culli'b'us, ac rudis coactusque Chrislianus conlra comnioniiorem sancta; fidei sti-
îiiuluiii adhuc recalcilrarel, adhuc contra poenitenlialia ultricis virga?verbera reniorderel, opéra?preliùm
fuit, ul sancla? disciplina? coaclio iniidelibus quidera ad coiiversionem fidei, sed conversis fiera ad
jusiiliam poeiiiienlia?.Al Chrisliaiiissimus rex nosler Colomanus, coluntbina?gralia?simpliciiate, cum omni
virtulum discrelione prsedilùs, poslquam vidil adultam fidem perfectse religionis rûbur accepisse, legalis.
viiiculum caiense cogitavit relaxafepruduiiléi 1, etc.
Porro dubiiari nequit quin rex prudeiitissimus.in.condcndis legibus iniituni se accommodaveril antiquis
Hungarortini moribus, quantum fieri poteral sine Isesiouereligionis caibol.cse et viriulûm Chrislianarum..
Salis ici ipse insinuai in prsefalione bis verbis : t Quoniam unaquseque gens propriis regilur legibus. » Kl
supra ad filium,cap'. 8 : s Grave enim libi est, hujus climalis t, nere regnum, nisi. imilaior cousueiudinis
anle regii.tniium exstitéris regum. Quis Graecusregeref Latinos Grsecismoribus ? aul quis Lalinus Grsecos.
Lalinis rogerci moribus t Nullus, >Prudenii bac cautione opus eral, ut leges facilius et suavius usu reci-
uereniur, atque ex ea factura exisliino ul pro criminibus quibusdam gravioribus non lam graves a Siephano
deereipésini poena?,quam posteriores reges pro lis deindesiaïueriril ; nimiruin quod Hungari aut nullas
pro iis;poenas olini dédissent, aul solum leviores, quodqiie crimina ipsa non lam gra'via iisdem appare-.
rénl anle (idemsu'sceplàm: Ptacuil, opinor, Siephano consilium Aposioli,.qui se uniuscujusquecapaçiiati
alteniperahal, sic scribens 1 ad Cpriulh., cap. 5 : El erga, fralres, nonpolui vobisloquiquasi spirituulibv.s,
sed quasi carnalibus. Tanquam panml.s in Christo, lac vobis potum dedi, non escam : nondum enim pote-
riiiis. Ris e pisemonilis, leges ipsas subjungo ex iaudalo Opère iripartito, noialis leclionibus rariauiibus
c\ Sarabuco, ubi videbilur'bpeiu' prelium. Tilu-lushic pra.ligilur : Sancli Slephani régis deereiorumliber
secundus.
PRJEFATIO. jRalio legum nolarum exponilur. Ré- B gens propriis regilur [al., agilur] legibus, ideirco
gnante divina clementia, Opus regalis dignilalis nos quoque Dei nutu noslram gubernendo monar-
alimonia calholicse fidei cffeclura amplians solidius chiam , anliquos el, modernos imitantes augustes,,
[ai., antplius ac solidius], alterius dignilalis solet decretali medilalione nosira siatuimus genti rio>-
operibus adesserfl'-, esse] : el quoniam iinaqua?que sira? [al., qua?], quemadmodumhoneslam et moi-;
' ' ' :
1245 LEGES. 124#
fensamduéerent vitam, ut sicut divinis legibus sunt A CAP.III. Qiialesdebeanl esse accusatoreset lestes,
ditati, similiter eliam secularibus sint" addicli, ut' etc. Testes autem, et accusatores sirie alicfuasint
quantum boni iri divinis ampliantur, (autant ritâli infamia, uxores et filios habenfesi el omnino Chri-
et rërîn islis vilitënlur. Qûseauterii decreyimus, iii sturii prsedicanles. Testimonium laici advers'uscle-
seqUenlibùsstibnélàvlriius(i05). ricum nemo recipiat ; nemo eliam quemlibet cleri-?
CAP.I. De statu ecclesiasticoet vêheratione domus cnînln publico; nisi in ecclesia exiiminare [al., ex-
J)è!."Quisquis faste superbia? datas, dohium Dei coiriftiûriicare]praisumat.
dùcit cqniériïpïibilèiri,etpbssëssionës Déo çb'ris'ecra- ""CÂP.;ÏV.De assiduo et grmi labore sacérdolum.
tflsâïquëad honorent De! sub regia immunitalis Sçilotes fratrës cuncli, quod -sripraomnes laborant
«ïèfehsioneéohslitalas, îhlibnéste tractaril, ^èl'in- sacerdoies, unusquisque enim yestruni suum fert
fringere prsesunipserit, quasi invasor et violalor db- laborem proprium ;• illi [al., ille*-vifet.infra] vero;
mus Dei excoromunicetur. Decet ériim ul indigna- et suum, et singuloruni.Ideo^sicut illi pro omnibus^
lioriem ipsius dominiTégis séiiliât, cujus beriévbleri- vobis, ita ei vos omnes pro eis summopere laborare
tîa? CoiilemptôTet cbnstitetionis prcevâricator exsii- debelis, in lantumN,ut si nécessitas fueril, animas
tit. Nihilbminuslamen rex "sua ccnces'sionisimmu- vestras pro eis ponatis. ' . ... ...
**'
nitatént abboininibus ditiônisua? subjëclis illsesam . CAP?Y.'(107) De concessione regali propriàrum
éôriservari prsécîplat ; assénsuritvérô non prsebeat terum,:Decrevimus regali noslra potentia ul unus-
• iiiiprovide afïïrmâiilibusnon déberé ës'se res DbritW quisque habeat faculialem sua dividendi, tribuendi
fiiéas, id est Domino dominantium tradiias. Itaque uxori ,'filiis , filiabusque alque parenlibus , sive
sub deferisiorierégis sit, ei sicutï sua?prbpria? ltsere- Ecclesise,nec post ejus obitem quis hoc desiruere: '
diiàti, magisqué, adverlat; Quia quanioDeùs ëx'cel- audeat..... . u ;.-;>.';-,. . .-....- ,i -
lenfior est homine, lahlo prsesianiior est divina CAP.VI. Regalia et-fisci res sini iniacioe.Volumus
causa morlalium 'possessioné.' Quocîrca decipilur quidem, ut sicul caîléris, faculialem dedimus domi-
quisquis plus in prbpriisquarii in Dominicis rébus nandi suarum rerum, ila eliam res, milites, servi,
glbriàiur : quarum [al., additur divïnàrum rerum] él quidquid ad nostram'; regaîem dignilalem perti-
defénsor,1et custos divîiiitatis [lege divinites] consti- nétvpermanëre debeat immobile, et a neinine quid
lutus,- diligeiili: cura non solùnï eas sérvarë, sed inde rapiatur, arit sublrahatur, née quisquam in his
etiam mullîplicaKedébet, magisqué illa, qiisëdixi- proedictissibi fâvbfemacquirere audeat. .
mus-prseslânlîora, quam sua, defendere oporiei, et CAP.VU. De observaiioneDominicoediei, etc. Si
âugménlàre. Si quis igitur ihsàhus; împoriuriilàte g qiiis igitur presbyter, vel contes, sive aliqua alia
jniprobiiateque sua regem a reclo proposilopervèr- persona fidelis,' die Dominica inveiierit quemlibet
tére lenlaverit, nuUîsque remediis millgari posse làboraniem, abigalur. Si vero cura bobus, tollalur
visus fuerit, licel obsequiis aliquibus ël iransilbriis sibi bos , et civibus ad nianducandum detur.' Si
sil 'necessarius ,! abjiciendus ab eo projiciêndus- âritem cum ëqu)'s):tollatur.'equus, quem dominus
qué est,Juxta" illud Evangelium.: Si pes, manus, boveredimat, si velil ; et idem bos manducelur, ut
aul oéulus tuus scatidalizat le, erue eum, et projice diclum est. Si qui aliis inslrumentis, tollanlur in-
a'bs le (Matth. xvm, 8) (105*). - strumeiifa, et véslimeiita : qua? si velit, cum eule
-'" CAP.II. De poleslaleepiscoporumsuper res eccle4 redimal. '' ---•••-• - -
siasticas. Ut episcopi habeant poteslalem res eccle- CAP.VIII. Ut eodemdie Dominico,etc. A sacérdo-
siasticas providéTé,regere et gubernare,-alque dis- tibusvèro et comilibus comriierideluromnibus vil-
peiisare secuhdunt canorium 'auctaritalem , volû- licis, ila ut ïpsorurit jussu, omîtes concurrant die
inus, ut laici (106) eorum ministerio obediani, ad Dominicaâd ecclesiam, majores et minores, viri et
regendas ccëlësias, viduas et orphanos defënsan- mulieres, excëplis illis" "qui ignés cuslodiuiit [al-.,
duni, et Ut obëdienles' sirit eis ad éoriim Christiani- cuslodiant]. Si q'uis''vëro bbslinatus remanebit, va-
laiem «eryandam,- consentientesque sint comités et D puîet et depilelur (108). - ?-'' "
judices prsesulibussuis ad justilias -faciendas,juxte CAP. IX. Diebus quatuor temporum carnes non
phêcepla legis diviria?,et hullaterius'pèr aliquorum 'comedantur. Si quis Quatuor Temporum jejunia,
riiendacîa, vel falsum teslimoniuriï;neque per perju- cunctis cognila, carnem manducans, violaveritj per
riunt, aut pér prsemiumlex jiista in aliquo depraveiur. spatium uniîis hebdomada?iuclususjejunet.-
. :(105),-Sensus liujus prsefatïo nîs ini.lio?obscu- col. 44. Éx eo corrigitur meridum illud siïpra, u! i
ribr est, qûia varié ïnlerpungi pblésl. Mihi le- div'niiaiis iri oirinibus legitur -pro-diviniiust ut est
gendiîni «t intérpurigendum videtur, ;ut phrasint - apud Labbeuni. ....
dedi, licel aliter interpunxeriiil alii. Sensus est: ,..''(.10<3);.Recliusin Mogunlino verba superiora, ut
Opus régis, quod alendo calbolicain fidem solidius laici, etc., sic lëguiilur : El ui laici in eoruniministe-
promovet,,solelialiis, operantibus
' ad eum denifiuem, rio obediani episcopis.
' sic ex-
adcssë seri succurrere. (107) Tilulusad; marginém posiius claiiusi
(105*) "Totemhoc caput, uli et sequens, desum- poni polest : De concessioneiribuendi res suas. ,
Pjjurii'éstëx, concilié"Mégunlirto.'an'ni847, sub Ra- (108) In alia edilione poeria'sic exprimilur :
Baiio, ubi hber est canon: sextas, sejuens vero se- 'Propier illorum iiegligéntiamvapnlenlet depilentur.
.uÇmus,uli videri polest aptid'Labbeuni loin. Vlïij
1247 S. STEPHANIHUNGARORUM REGlâ 1243
CAP.X. Sexla feria carnes non edantur. Si quis A j punieliir, aut duodeeim juvencis redimetur, el je-
in sexla feria, ah omni Cliristianilaie observala, junet, ul canones mandant.
carnem manducaveril, per unam hebdomadam in- CAP.XVI. De homicidiisvoluntariis. Si quis ac»
clusus jejunel [alias luca?(aut lenebris) inclusus je- eensus ira, ac superbia elatus, sponlaneimi commi-
junel.] serit homicidium, sciât se secundum senatus noslri
CAP.Xi. De his, qui sine confessionemoriunlur. décrétant, cenlu.m.et decem daluriini auri pensas.
Si quis tam obstinâtes esl (quod absit ab omni Chri- Ex quibus quinquaginta ad fiscum régis deferantur,
sliano) ul nolii confiteri sua facinora, secundum alise vero quinquaginla parenlibus deniur, decem
suasum presbyleri, hic sine omni divino officioet autem arbitris el medialoribus condoneulur. Ipse
eleemosynisjaceal, queniadmodum infidèles,Si au- quidem homicida secundum Mislitutioneateanonum
tem parentes el proximi neglexerint vocare presby- j'junet (111). .
leros, et ita subjaceat absque confessione morii, di- CAP.XVII. De liberlalé-servorum.Si qjuis miseri-
tetur oralionibus, et consoletur eleemosynis ; sed cordia ductus, proprios servos et ancillas liberlalé
parentes luant negligenliamjejuniis, secundum • ar- donaverit cum tesiimonio : decr.evimus, ut post
bitriuinpresbylerorum. Qui vero subitanea pericli- obilum ejus, nemo invidia laclus in servilulera eos-
lanlur niorte, cura omni ecclesiastico sepelianlur B ' audeat inducere. Si aulem liberlatem proniiserit,.
honore. Nam occulta et divina judicia nobis sunt et morte inipediente lestâtes non fuerit,. habeat
incognita. mulier ipsius vidua et filii poteslalem eamdem liber-
CAP.XU. De observanda Chrislianilate. Si quis latem testari, el agape facere pro anima?redemr
obseïvatione Christianiiatis neglecta,,et negligentia? plione sui mariti, qualilercunque velit (112);.
slolidilale elatus, quid in eam commiserit, juxta CAP.XVIII. De convenluad ecclesiam,.el de lus.,,
qualitalem ofïensionis ab episcopo. per disciplinas qui murmurant hora missoeetc. Si. qui ad ecclesiam,
[al,, disciplinant] canonum judicetur. Si vero rebel- venieules ad audiendunt diyinum officium, ibidem,
lilate inslinclus, renuerit sibi imposilam poenam hora solemnitatis missarura inter se murmurant,
[al., impositum scque] sufferre, iterum [al., item] et cseteros inquiétant, exponentes fabulas otiosas,,
eodem judicio resiringatur, eliam usque seplies. et non inlendenles ad divinas Ieciiones cum eccle-,
Tandem, si per omnia resistens et abnuens invenie- siasiico nulrimenlo : si majores sunt, increpali.
tur, regali judicio, scilicet defensori Cliristianilalis, cum dedecore expellanlur de ecclesia : si vero mi-
iradatur. nores et vulgares, in alrio ecclesise,pro lante le-
CAP.XIII. De homicidis, et primo casuali. Si quis _ merilate, coram omnibus Iigentur, et çorripiantur,
aulem casu occideril aliquem, duodeeimpensas auri flagellis.
persolval, el sicut canones mandant, jejunel. Si CAP.XIX. De non recipiendisservis ... in teslimor-
vero liber alicujus occident servum,. reddat alium nium contra dominos,elc. Ut gens monarchia?hujus.
servum, vel preiio componat : et secundum cano- ab omni incursu et accusalione servorum el ancil-
nes jejunel (109). larum remola et quiète maneat, secundum regalis
CAP.XIV.De his qui suas occidunt «scores.Si quis [al,, regale] decretum concilii penilus inlerdiçium
coiniluni obduralus corde, negligens animant (quod esl ut nullius causa culpa?,aliquam servilem perso-
procul sil a cordibus fidelitalem observanlium [al., nam, contra dominos vel. dominas in accusalioncm
observanlibus]) uxoris homicidio polluelur, secun- el leslimonium recipianl.
dum decretum regalis senatus, cum quinquaginta CAP. XX. Liberum nemo in servilulem -redigal,
juvencis, parenlibus mulieris reeoncilielur, et se- Quoniam igilur Deo dignum esl et hominibus opti-
cundum mandata canonum jejunet. Si autem miles mum unumquemque in sua? induslria?liberlalé vila?
alicujus virlutis [al., vir uberlalis] in eadem culpam cursum ducere, secundum regale décrétera slatu-
incident, juxia eunidem senalum, solval parenlibus lum est, ut nemo comilum vel militera posthac ali-
decem juvencos, jejunetque, ul dictant est. Si vero n quam liberam personam serviluti subdere audeat,.
vulgaris in eodem crimine inyenielur, cum quinque Quod si elationis [al., elevationis] audacia sua? sti-:
juvencis cognalis concilielur, et suhdaïur prsedictis; mulalus praîsuinpserit, sciât se totidem ex proprio
Jejuniis (110). corapositurum : qua? composilio inter regem et co-
CAP.XV. De perjuriis. Si quis valentjum [«'-, niilem [al., comités] dividalur, el cselefa. Sed si
melius fallenliumj, fide commaculatus, corde pol- quis bai tenus in servitule retenlus, pro liberlalé
ltilus, juramenio confraclus, perjurio addictus in- sua luenda [al., emenda] judicium regale faciens,.
venielur, perdita manu [al., perdîtes manus] perju- securus exslilerit , tantammodo libertate frua-
rium lual, aut quinquagintajuvencis manum redimat. tur, et ille, a quo in servilute lenebalur^ nil. red--
Si vero vulgaris perjurus exstileril, manu amputâtes dat.
- (109) Pensa auri; est, nummus, de cujus,valore (il!) Observai éditer banc legem esse antiquas.
nihil salis certoprobatunt inveiii. lam.
(140) Levis hsec est poenapro crimine tameiior- (112) Hsec kx mendose admodum apud Sambu-
mi ; sed vide dicta, in monite prsevio.,:quseitem ob- çum edila. est."Agape facere hic.vidëlpsigiiificârei.
servala volui pro variis legibussequenlibus. opus cliaritalisëxéreere. ; '., ?;;,',.-..--
1249 LEGES. 1250
i CAP.XXL De his, qui allerius militesaul servilo-A j imprimis decalvari él dépilari [al., prb eodemcri-
res avocanl. Volumus ul unusquisque senior (seu ihine decoriari]. Si verô secundo cum eadem fornî-
.;' dominus) suum habeat militent (id est servienlerti) calus fueril, îtèrum dëcalvétur [al., decorietur] et
nec aliquis aller illi suadeat anliquum deserere se- depilelur. Si aulem tertio, sit servus pariter cum
niorent, el ad se vcnire. Inde enim liligium habét ancilla, aul rédittiat'se. Si aulein ancilla coriceperit
inilium. deeo, el parère non poterit, sed in parte morietur,
CAP.XXII. De recipiendishospitibus. Si quis hos- componat eamdem cum alia ancilla. Servus quoque
pitem cum benevolentia accipil, el nutrimentum alicujus, si cum ancilla allerius fornicatur, décat-
sibi honcsie impendit, quandiu secundum propo- "velur [al.,' decorietur] et depiielur : el si ancilla
sitam niilrilur, nbn dêsérat suum nulrilorem ; de eo coriceperit, et in païlu ntoriatur, servus
et nec ad aliquem alium suam déferai hospitali- venundelur, ac diiriidia pars pretii seniorï an-
latem. cilla?detur: aliera pars véro sëriiori servi seritpér
CAP.XXIII. De his qui flagéllanlursua quoerentes. remaneat. ,
Si cujus miles vel servus ad alium fugerit, et is, CAP." XXVII.De his qui pélunt aliénas ancillasin
cujus miles Velservus fuga esl elapsus, suum mi- uxores. Ut nemo eorum, qui libero nomine cen-
serit legàtum *id reducendum euht [al., eos], et "' sentur, facere cuiquam injuriam audeat, lerrorem
is legauis ibidem a quoeunque perçusses ac fla- et caulioném imposuimus.Quia in hoc regali con-
gellâtes éxsliieril, decrevimus noslrorum prïma- cilio decretum est, lit si quis liber connubium
tum convenlu, ut ille percussor décent solvat ju- ancilla? allerius, scienle domino ancilla?,,elegerit,
vencos.
" CAP.XXIV.De vidûis êi perditu sua?Iibertatis indii'strià, perpétaus dficialur
orplianis. Volumusqui- servus.
dem, ut vidua? él orphani sint nostra? [al., ririnc] "CAP. XXVJILQui extra .regnitm à suis aufugïunt
legisparticipes, lali lenore; uf s! qua? vidua cum iixoribtis.Ulgenus ulriusque sexus, cèrta lege, et
filiis et filiabus remansërit, alque riûtrire eos, et absque ihjùriis maneat et vigeat, in hoc regali dé-
niariëre cum illis, quandiu vixerit, promiseril; créta slaïulum est, ut si quis proiervilate prseditas,
habeal poiestatem a nbbis sibi concessamid faeien- prbpier abominationém uxoiis palriam effugerit..
di, ela némirie iterum cogatur in conjùgium. Si uxor cuncla, qua? iri poiestaie marili liabebaniur,
êriim, mulàio voté, ileruùi nubere vbluerit, elbr- possidéal, dum velit exspeclare vlrum ; ël '[al., ut]
phanos deserere, de rébus orphanorum nihil om- nèriio in aliud conjùgium eam cogère prasumat. Sed
nino sibi vendicet, nisi tantum sibi congrUa vesti- [al.', et] si sponle niiberé velit, liceat sibi, sumpiis
ritenla accipiat. Si aulem vidua sine proie reman- "-1ëongruis vesliméritis , et dimissis cscleris bonis,
'
sërit, el se iniiuplam in sua viduilale permanerè ad connubium ire. Et si vir, hoc audiip, redierit,
promiseril, volumusut polestalem habeat omnium ne liceat sibi aliam ducere, propier suam culpant
bonoruni suorum", él quidquid îndë facere velit, [ai., prâîler suant], nisi cumlicenfia episcopi (115),
facial. Et post obitum ejus, eadem bona ad sui CAP.XXIX.De furto niûlierummarilalarum. Cum
redeant parentes mariii, si parentes [al., présentés] igilur cunciishorreiidrim, et omnibus abominabile
habét: sin aulem non, rex sithaérës. sil, virilem sexura reperluin fecissé furtum, et ma-
CAP.XXV. De raplu puellarum. Si quis mililum gis magisqué sèxum femineum : secuiiduin rcgiilem
iiiipu.iiciiiafoeda'tus,pueilam aliquam, sirié corices- sèriatrimdécrétum est,"ut si aliqua mulier mariiata
sione parenturit sibi in uxorem rapueril, decernimus furlum Cbmmiserit, a maritb redimaiur : et si se-
'
puellarii parenlibus reddi, eliamsi ab illo aliqua cundoin e'anidem culpam incideril, Simililer redir
vis sibi illate sit, él raptor deéëm solvat juvericos iiialùr : si vërb.terlib, vëriuiidelur.
jpro ràplu, licè't poslea reconciliétar parentihiis CAP.XXX. De ihcendiisnïdnsionum. Si quis per
piiélla?.Si vëro pauper quis, aut vulgaris hoc aggfé- inimicitias allerius sedificiacrënià.vcriljgne, decre-
dialur agere, componaturrapturii[Legendumopinoïj «i vinius, ut oedificiarestituai, et qûicqnid s?nj>?elleclilis
corapbnat raptum] quinque bobus. arsum fuerit, pèrsblvat, et '''|nsiip?ér.,"sedëçim^^juven-
CAP.XXVl.De liberîs fornicantibus cum ancillis cis, qrii valent sexagiiitesbiidbs. ,',:;
allerius domini. Ul liberi suam cusibdiant liberta- CAP.XXXI. De strigibus. Si quà slriga ,(114)
lem inconlaminatam, volumus illis ponerë caulib- iriveiitafuerit, secUriuufnjudicialenilegiepi.duéaiur
nein, né cum alienis forniéenlur ancillis. Si quis [al., duëaiil] ad ecclesiam, et cpmnicridelursaçer-
aulein imfrovidus liane caulioném ' iransgredierisi dbii ad jëjùriandiiiri,fidëmquë discenduiri : post je-
fornicarelur [al., fornicatur] cum ancilla allerius, junium vero domumredeat. Si secundum in codent
sciai se reumesse crimiiiis,et pro eodem criniine crimine invenietur, simili jejunio subjaçeai :Vpbst
'
(113) Hseclex capte inlelligenda est'de mairiniqnlo ojpôrlirii'":at"""piùfb"3ë'iiisç^?dai)!unt-ji^DÏogi' v
Ziel.-^ça'np'r.,
geniiiiuiîi, cujus vinculurosolvi polesl, si.uxor.cori- nistat, Fieri eliain,;polest -ut mëhda quaidam .iri
vértatur, et vir ideo disëeda.lsecundum Àpo.s.te.lum.1 ., Vëibalîélrrépsërint,,;;;..-:'.n,;-,?;.-,:,;^;?:-.,--.?.;
Cor, VJI, 15.: non yéro de matrinibnio Chrisfia- (HÏyNox ï
slrigaj-alias. skix, hic désignai venéfir ;
rîoruht valide contracte et consUmniaiq,quod solvi eam aul.nialeficam. Hisce majora deinde ' siippli.ciâ
sic nequit, ut ânlë cbrij.ngis,niôiiem?adaliud niatri- slaluia suni, uli et aliis criminibus. ^>
uionium valide procedaliir. Hsec paucis bbservala pro
,1251 S. STEPHANl HUNGARORUMREGIS 5252
jejunium vero in modum erucis in peclore et in A tur quis, nisi consilialiis morle'm régis, àul.tradi-
Ironie, atque inlér scapulas, incensa clavi e.eclp- tionem regni feceril, vel in aliam fugerit provins
siaslica, domura redeat. Si vero lerlio, judicinus ciam.Tunc vero bor.a iliius in regiam venianl pole-
iradalur. ,-.... slalem, ipse vero subjaceat senlentiaîj filiisinnoceu-
CAP.XXXII.De malefiàs et sonilegis. Ut crealura libus remanenlibus.
Deiab omnium laesione.maljgncrum.remota, el,a CAP.XXXVI.-De servo interfeclo ab altero servo.
n Ho detrimenlum suipassura maneat, tiisi a Deo, Si alicujus serVus serviim allerius occidit, senior
a quo [al, addilur et] augmenlalur ;. secundum de- bomicidi»;medielalem servi componai senior! in-
crelum senatus staluimus ad magni ç.auiionemtei>- lerfeeli, si poteslt sin aulem non, peracia una
roris, veneficis et mâïeficis [al., veneficiiset male- quadragesima (116), venundetur. servus, elprelium
ficiisj, ut tiulla perspna , maleficio aut yeneflcio dividalur.
quemquam hominum snbverlere a statu mentis, nul CAP. XXXVII. De redemplione homicidesservi.
inlerlkereaiideal. Ast si quis, vel quoe,postliaç baie Servum lib.eri liomicida.m,se seniori placuerit; cum
proesumpseril, iradalur in manus maleficio loesi, cenlum ci decem juvencis.redimat, aut tradat (117).
aut in manus parentumejus, secundum eprum velle, CAP.%XX\l\l. De^vindictanilenliumacquireïe.U-
ad judicandum. Si vero sortilegio ulentes inveni- B berlatemalienis servis. Si quis alienis servis lber-
rentur [al., abest invenirentur], ut faciunt in .latent acquirere niterelur, quoi servi erunl, loiidem
cinere, et lus similibus, ab episcopis flagellisemen- mancipia solval. tEx quibus dua3_partesrégi, terlia
denlur. séniori serv.orum delur. Rex autem ex sua parte
CAP.XXXIII. De inrasione domorum, de pugna lertiam iribuat comili.
ibidemsecuta. Volurous ut lirma pax, et unaiiimitas CAP.;XXXIX, De furlo servi semel commisse. Si
sitinler majores.et minores, secundum apostolum : quis servorum semel furtum cofiimiserit, reddat
Omne'sunanimes eslote (I Peir.m, Sîiee alium Xurluni,:et redimat nasum ^.quinquejuvencis,.sipof
aliquis invadere audeat. Nam si quis eomitum, post .lesl^si autem non, a'oscindalur(118)., ..., , -,,,
di(linitioriem liuj us cornmunis eoncilii lam conluma x CAP.XL. De pjena fyrtuni 2 tf; 5 eommiitmiis.
exsiiterit, ut alium domi qûoeratad perdendumeum, Si furtum .âbsçissus naso epmmiserit, redimat au?
âlque suas dissîpare res ; eit.si domînus donii est, et res quinque juvencis, si polcst, si aulem non,; ab-
sisecum pugnaverit, vel inlerfecerit, Iu'at secundum scindaniur. Si igriio-ço.nmiiserit lurluuv, çareat
legem de cvàpinatione gjadii confeçiam. Si aulem vjia. , . . ,;-
idem cornes ibidem occubuer.it, sine compositione CAP.XL1. De furlojiberorum, etc. Si quis libyror
ja.ceal. Si vero miles quis curiam, vel lurrim, vej H rum. furtum commiseril, hac decrevimus legs-ia
dornunv àlterius iuvâserit mililis, decem juvencis componere [«i., çpnipai'ere], ui semel redimat se,
componai mvasioiiem.Si vero ille non supervençr sipplesl: sin aulem .non, venundelur._Si ideni vc--
rit, sed suris milites misent, cenlum,juvencis com- nundatus. furtum commiseril, Jegibns servorum sul>j
ponai invasionem. Si vulgaris quidem-ailerius sui jaceat. Si secundo, simili legi subjaceat, Si vero
similis mansiunculas invaserit, quinque juvencis lerlio, dispendio vitsedijudicetur.
solval invasionem. CAP. XLH. Comités, quod régis, est,. apud_.se
CAP.XXXIV. De oedifiadione et dote ecclesioea non _de:ineal. Si quis coniiium, parlem régis de-
villis composiioe.Dcc.em villa} ecçlesiani scdiflcen.t, fraudaveiii, reddat fraudem, et.djiplp, çornpo-
qùam duabusmansionibus (115), iplidemque mànci-r Sat'(119)./
piis dolent, equo et jumento, ses bobus, et duabus CAP.XLUI.,De cpnlçmplu...,.juUi judicii comiiis.
vaccis, tfiginla quatuor minulis bèstiis. Veslimenla Si quis milituni judiçium a suo comité reele judi-
veio et corporalia et cooperloria.rex provideat, çalum spernens, ad regem appellayeril, cupiens
prcsuylerum et libros episcopi. comilemsuum reddere injuslum,,sit debitpi decem
CiP. XXXV. De donafionibus regum, et propna; n p.ensàrum auri suo comili. .
rci possessiope. Consensimus jgitur pe.tiiioni lolius CAP.XtiiV. De resliluenda're mililibus, etc. Si,
senams, ut unùsqùjsqnê dominetur propriorum , quis cpmilum, Inventa aliqua occasipneî quid in-
similiter et donorum régis, dum vivit rexceplo quod juste milili al)slul.erit,reddat, et insuper ex proprip
ad episcbpaiumpertinet et eomitalum, aepost ejiis lantumdem solval.
vilain Qliisimili dominio succédant, née pfo nullius CAP.XLV. Promissum cadit in debitum. Si quis
causa reatus detrimenlum bonorum snorum pàlia^ an.lem mililum,. suum spoiuaneuin donum dicens
(117) Non addiiurpoena : opirior, quia illainfligi

(US) Pro 'mansionibus apud Peierfium legilur •
mansh, el apud Sambuciim mendpse. menus. Desi- poterat a domino prp arbilrio. et liberorum
giianiiir yilliéiseu praédiarustica. (118) Graviora pfo furlo servorum
'(1*16)Non salis patei qiiiïi velint îlla verbapern-r supplicia''deindcslalH'u'S.'.Laûislauslib. il, cap. 12,
cla una quadragesima. Suspicor tamen désignai'*! eisequenlibus, ei locis aliis. _
levibr
(119) Lex )ia;c, cujus sane poena est, qyam
poenâmservi per quadraginia dies cOjiliiiuandam,
sîve jcjuniiiin fueri.l, seû aliiid suppliciumprir'arbi- pro simili'crimine passini infligilur, non. exac*e;éx-
tr.o doniini.- ponilurUi liluloadi»argincindal<j. ,.^:.._,._.'
125S PRIYILEGHJM, - 125^
sibi vi ablaluni, mondax exsiilerit.el hoc careat, el.A conspirayeril, aut çpnspirare aliquid .(enlaver.it,
insuper .lântumdem.solval(120), seu tenlanii scienter cpnsenserit, .ariàihemalizciur,
CAP.XLYI. De.liisqui hominemgladio occiderint. et omnium fidelium communione priveiur. YëJ
Si-quisîiomiriemgladio occident,
' eodem jugulelur si quis hujusmodi aliquem noyerit, et probare va-
'
gladio (121). .'"'"'; \ '-:[ ";'. lëns non indicayerit, proed'cta?subjaceat damna-
CAV.XLY1I. De debililaiione membrornm gladio lïoni (124). .."",.'..''_..""• :,'.',.': .'...',.'.,.
fàote. Si quis auleni gladio «vâginaio alium CAP,Lli. Dedecimaiione. Si"cui Dsiis .decem de-
qiïemlibetdebililâyëril, vel in pculo, vel in pede, deril in anno, decimam Deodèt. El si quis décimam
vel in manu, çohsimile sui cofporis damrium pa- siiam abscondii, iiovein splvat. Et si quis:.déçima-
iiatur. tionem episCpposepafàlpm furaius fuèrii, dijudicç-
CAP.XLYIII. De eo qui glddid peicussus, vulnus luf ut fur, ac hûjusniodi cofnppsilio tpia perliileat
"~
Si
açcepit. quis vero gladio vùlnefavit aliquem, et adepiscopum. ; , ''"".' ;' ,
'
vulneraius de eôdem vulhere sanus et incplumis CAP.LÏII. De calumnidloribusauloe_.,Si quis yer-
eva'serit, liômicidii composilionèrn vulrïeris ilialor sutus âlicui, "eomitum, vel aiteri persorioe fideli
comportai. dixerit. Audivi regeni ad perdilionem lui loqui, et
CAP.XLlX. De gladii evaginaiioriesine vulneré. B ; hic inyentusfuëfit, pereat. ^
Si quis furorë rcplelùs evaginâvent gïadiuro, et ta- CAP.L1Y.De Iris, qui rhendacia inler dtios aujçe
men non laeserit, pro sola evaginaiionê nïédium faniiliares astr durit. Si quis inter duos comités
lipmicidiîcomposilum solvat (122). niendacia pfotulefil; tacerêqûe eos dèpfecalus fue-
CAP.L. De lesiiniomoservorum.. curioe proeposi- rit,'-ut astutiâ dia'bbli"ab invicem eos sçpâra'ret,
"
iorum. Si."quis servorum curisè regali vel comilis solvat diras' cômpôsitiones fallacis linguse pro
prieficitur, ejus tesiimonium înier comiies.recfpia- réatu meiidacii. "
Si uni sbli adulàtus fuerit; priyeiur
' ' " -' " '• '
tùr, si sefvus seniprem, yëjfservienssùdm comiteni lingua.
" CAP.hy^De furtô Udtiornictirum,ici est, libër-
iriterfecent (125). ' •
CAP.LL De conspirationecontra regeniet regiham. tinoriim. Si quis illôrum, cûi Viilgo Ûduornic Vo-
Si-quis in regeni aut r.-egiiû^^p.nspica]i$r.it^.i;efu<-cantur-, fiirtunii.-.cojmmiseril, legeLliberprUmdijudi-
gium nuliùm habeat ad ecclesiam. Si quis çoritra *eluf. Tesiimonium autem ejus inler ipsos non '
régis salulem au! dignitatern quolibet modo aliquid- tëcipialur [À/.,fëCipianl](125). : : .
' Tilulusad 1 non satis ëx- binemariavit. »: '' : : "'-;-"'-'
"(120) margihem positus parentur,
' ;:
jrtical finenv bujus legis, qûih polius ' est pëenà "mën- (12i) In litulo ad mârgiiiempro et reginamIcge-
liêjaiunïàutcâlumnianiium.- { retûr 'recûiis-'W'"'
C regnum,: uti palet ex ipsa lege, et
'-(121) Ad liane et sequeiites-lëges refefttir caput •consentit edilidSambuci.
33, ex quo iiiielliginitis, basée vérisihiililër ;pfius (128) yox Uduornic apud Sàiiibueurn scribîlur
esse composilas. Vdwornijck. Pro intërpretaiione ad niarginëm no-
(122) In ediiione Sambuci poenà sic- habelùr ; latui', liberlinus nobiliè proedialis.Hiscétandem ad-
« Hômicidiicompositum solval; '» oriiissa yoce -mer dilnr : Expticit Decrëtumsaricii Siephaniregis,pro-
dium. '•"•"' '--.,- mùlgqtum Strigo?iii(al>, Tutnoe)anno 1055: Vënini
(125)Ad hsecedilor": i Quod officialèsdominoninj de anno promulgaliohis non cerlo consiare-j.im
ei nobiliumin ferendo tësïimonio nobilibus. séqui- anlë monui. :i-
'
:'v-"/'mi€Tr smm^/î^Àri:^
" ;
PROTQABBATIiES. MABTINIPANNONIJECONCpSSUM; .^
; '": '
";""- /'"•";.",'';.. ", : (AMO îpoi.) ; ''.^' :/'[; '.- ;;:.;;; -". :;.
(Acta sanctorum-BoUand.Seplembr. I..I, p.494ï) -
ïn hpminë Dônlini Dei summi. STEPHANUS, sii- D domini Ânastasii àbïjaiis de [al, dé omïuiiur] mp-
perna {al. divii.ia]prp>identé clemenlîa, Hungaro-: naslerip S; Martini, in monte supfaPannoniani silo,
fûrïirex; - - •-.- •'•'- " : a
gehitore noslfo incospto,quoi! nos pef Dëi sîib-
'.' Çrêdinius;ët vere scimus, si lôcïs divirib çùltiii sidiuro, ob animoeriosiroeremediUm,pro stabiliiaie
mancipatis,ppiestaies alque honores adaugmenlar regiii npslfi ad fidëm, perduximus, lalem çpneessir
vefimus, id non solum laude immana praîdicandum, mus liberlatem ;qualem detiriet monàslerium Si
yérum divina mercëdë rem.uhëfanduni. Quôcifca Behëdiclïin monte Gassihp, quia prbpter';or.'iiionès
omnium sanclae EcclesioeDëi ûdeîium, noslrprum- sanclas fratfhm '_ë|ûsdînr\tiïp.iïà:slie'rii'!,
', cbpçiliaïilip
que, pi'Besentiumac fuiurorum solers coniperiat dominoAnaslasio prxseriplo abbale. et jugiler ad.?
inteniio quod nos inlervenlu, consilio et çonsensti jurante, conforlali et laureati sumus ; singulare
1255 S. STEPI1ANIHUNGARORUMREGIS PRIVILEGIUM. 1256
iiamquesuffragiurii, quod per mcrii.i B. 'Martini in Aënim^fl/,, etiam] episcophlibus,el abbalioe praîier
pueritïà mëa èxpêrtus sûm,~mémorial pôslêrunim ipsum locum in reghô Unga"ricofùerant-[nl'.i slioe
tràdere cùravi. era'nlj. Qubd si, vos fidèles, licuit mihi, quo volui
Ingruen'të namqùe héllofuni tempestaie , quia loco, ëpiseopaliis èi abbalias slaluere, au non licuit
[al, qua] inler ïbeuloïiicôs et HungarossediVionia- ctiipiam loep, quod volui, nt faeerem ?
xima excreverat, praicipueque cum civilis belli Et ne adhuc écclesia S. Miçhaelis vacua esse
ruina urgeret, volènte cbriïitâlù quodam Symigïensi viderelur, yel episeopus parochianus.injurias, que-
[àl, nomine Simigerisi] pàlerna nié sede repeilëre, rimoniasqiie in colleclione decimaiionis paierelur,
quîd flucluanli animo cbhsiiii dafém, quâque me éi curleni, quoevocatur Corlou [al, CorlenJ, cum
vërlerem tania taclus vërecûndia, astaiitibiis du- omnibus eidem [al, cum hominibus eodem] per-
cibùs, videlicet Pagzano [al, Poznandj , Conlio lineniibus iradidi. Qiiod si ipse contra mea sialuta
[al, Cincio], Orzio [al, Grthio], doii.no quoqûe quid iniqueagere, vel acquirere vplueril, anieDèum
domiïiico [al, dominpque mëo] arcliiepiscopo, vo- judicem vivorum et nrortuorum in die judicii.se
lum vôvi S. Marl.ino quod, si de hoslibus intëriori- contenderé mecum sciât. Adbuc aulem subjungens
ïiu's, et [al, aut] exieribfîbus ejus mèrilis yicior di.co; sit aulem id ipsum monasleriuin abomiiiin-
exisierem, stipranominati conïitalus decimationëm '"" quietudinë semptum,, liabeantque monachi post
de omnibus négotiis, proediis, terris, vi'neis, sege- trahsitum sui cujusque .abbalis alium abbaienrse^
libus, yeciigaljbus vinpque hospitum, quod in praï- cùriter eligendi âuctorilatem, a qubcuiique velint
djis eorum cfeseerel, ne pàrocliiano episcopo perti- episcopo.cpnsecrandieum, siîque.illis, licitum ordi-
nëre yiderelur, sed magis abbaii ejusdem monasté- hes recipere in quovis loco, et a quoeunque, etc.
rii, sub leslimbnipprajfatprunv çluçummulloruhique Sigmim dpnïihlSlepliani inclylî régis. Dpminiçus
eomitum, absque ulla mora subjugarem. Dumque archiepiscôpus viceçancéliar'iusfe.çitanno Dominiça;
posl cogitalum Victoria. pplirer, quod animo7reVol- incarnaiionis ibbï, indiciione xv Anno Slepbàni
veràih operis ëfficacia' complere stiidui. Necdum primi régis secundo(I26).
(126) Pauëa de Iiisceliitëris vëniunt'observaridâ. conslrucïibniem quidëm mbnàstërii h'ujus narrât,

Primo episeopusparoebianns, de quô liic fit meniio, sed lociimdisiinctiùs non exponit,-uii et alii fece-
est episeopus Vespriniensis, alque ecelesia cathe- rnntplurjmi. ,.
dralis Vespriniensis dicala est S. Micliaeli.Itaque Yefumlarnen ad bbc S. Mariini coenobium Oppi-
falliinlur scriplorcs nonnulli, qui crediderunt pro dum excreyiu egregie munjiurn, (juod Tari.iroriiin
ecelesia S. Michaelis.hiç memorala subsiituëndam innuinerainiHlliiudini restilit,-d'iiiïi.jlli lolani ,fëre
esse Si Martini ecclesiam,nam referl S-Stephanus, iQ iniercépera'nl Hungariani. .Quî|)pe.jBo.nfiiijus,décade
quiiî conce'sscril ecciésioe Yespriniensi pro damno 2, ljb.viu, ubi lotius. Hungarioe vastaiionem, -ur-
ijuod alias paierelur ex privilegio abbatiaeS. Martini b'isqueSirigoiiietisis. miserrimam cladem iiarrayç-
cbneesso. Seç'undo Dqniiniçus. arcliïepi.seopus,qui ral, pag. 500, boecsu'bjung'il: < Arx-J5l-rigon.iens.is,
memoratur apud Raynalduiii inhisce lilieris, in cui .Sinieoij. priçfeelus cum valido preosidio-tune
aljs edïiionibus non exprimilur npmiiialiin. Eltane pr«erat, bostem lentala deterruil, .Qua dimissa,-ad
non novi iil'lum.arcbiepiscpjnim illo lempore fuisse Albam Regalem barbariis properàvîi, .s. sed boec
in Hiingaria, qui yocabaiiir;ÎJoniinicus:;:nisi,fbi'san epinfruslrala fuit opinio.: nam inler tabules; siia,
pr'nnus arcbiepiscopiis Sirigonieîisis eo...lij.eiiljio- nulla vi el aj'ie- capi poluîi. Mpx- ad divi Mariini
minc, quod magis exaniinabo § 24. Obscimnii igi- coeiibbiuml'eslinalum, undë re infecta abiere. H:i;c
luf est, quis illô fucrii, imô non ôniiiin'ocërlùin, igillïf'trià lôca tànium, ëxcî'dii Tarraffci expeiia
an illa leelio s'il reela. fuisse leslalur. J Idem lamen oppidum facili negoiio
Hisce breviier observalis, inquifen(lps:esl-.lpc!is . a Turcis ,iniërcepltiin est, anno 1574, uti narrai
monasierii. Situm dicilur « in 'monté"--td'prâ"Bail- - Jslbuanfus,-lib. x.vviii Histofiarum, pag. 056, verbis
noniam. » Cartbuilius, nu'm. 7, conslructum ait, Iiiscead proposilum noslrum conducentibus : « Re-
<juxia fundutn sancti prasulis in loco, qui Sàcer. ïdacia in poieslalem Tata, arx divo Marlino sacra,
Modus[legesaccr mons] dicilur, ubi sanctus Mafli- bo'slibus obvia erat, opujenlo monachorum Bene-
nus, dunt adbuc in Pannpnia.-degeret,voraiipnissibi" diçtinqrum co.llegipinsignis, quod olim divus Slc-
locum assignaveral. > Haccvëfba salis indicanl, pbarius, prinius fex Paniipnisc, in edilo et amoeno
locum non longe abfuisse Sabaria urbe PannO.nia;p ac longumexporreclo colle, anie ne. (fere) annos e
deinde deslrucla, ubi nalus est S. Maninus. Itaque' spoliis el manubiis devicli ad eum locum Cuppani
taulo magis miror ballucinatioiiehi Mabillonii,qui -përduëllis-sui... cùnd.ideral, et Sacrum Pannonise
lom. IV Annalium Benedictinorum, pag. 115, hoc Monlem nominaveral. Ea arx Paulo Baroniano ab-
S. Martinimonaslcrium cum coenobioBrëmioviënsi bati parebat : militari aulela praîsidio... Joamies
in Boliemiacpnfundii, erroremque hune, pag. 145, Zadorius pracerat, i etc. Subdil .aïcis.dedilioncm,
repolit,' Astriclûm vocahs BrëunoViënseinS. Mar- quie hue'niinus spécial. Ëàmderîi rëférl Màrlinus
tini abbaiem ; qùin et pagî- 470 ait, Breùnoviensë Zëillêfus in Topogrâpbia Huiigarià; Gëfmanicesurir
monasleriuin dislare «.ab- jirbe ïraga viginti sla- pla, pag. 174, addens anein a Cbrisiianis ppst
d'iis, » ila ui velit S. Marlini monasterium, quod S. trienninin, receplani;, ac deinde relents ni.. Rorro
Siêphanus perfécit, iii inedià ïuisse Bobémia.Hujus- arx S. Mariini sila est in Javarinensi comij.aiu iion
nïotlierrorës, in quos '-subindëiabuniur'viri-èru- loiïge-'Jii'v-aïinbdislaiis versus AWanv Kégale'in,a
diti,: n'oiandos..crediinus, ne adbpientur- ab aliis, qua n.iullo longius est dissila, Tala abesi paùcis
prout. s;epissiinë..cpnliiigere experimur. Gplardus inilliaribus ;.sic .cerieâssini npialam inyerripjn
Aftlins iii ('Irfpriolbgia,Pannonise,;pag. 9; spluni ia'liuïisgeogiapliicisilùngari».; dlctaquë
' " Z'eiilëriet
- ' -
ait : '«Ad haec'S/ Martini Séoenpbiûrii'iii; aliissinio Isiliuanli'ljîscé"recteëongruiini.
n'ioiiie Ibcabat. i Incbofer éliàïn ad ariiiuiri 999
1-257 BMCILAUS DUX BOHEME !2aS
» ' ' > «
ANNOMXLVIH
ANDREA HUNGARITE REGIS
CONSTITUTIONES ECCLESIASTICJE
(AuNSI,Concil XIX, col. 631.)
ï. Ul "quicunqueUngarus, sen peregrinus in l'n- A- V. Si quis Deo, sanclisqne ejus, el saeerdotibus

garia deposito ScytUicogeniili et elhnico riui; ad maledicerct, aut in eos mali quid"palrarel, Dei pri-
veram Jesu Cbrisli fidem illico non redire!., ac sa- muni, lum vindielam suam incursuram se sciret.
cram legem a divo rege Stepbano lïadilam non VI. Quicunque sacris addiclum, aut eliam profa-
reciperet, capiie et bonis muliaretur. Civitates, num hominem oceidisset, peccatum more veteri ex-
oppida, villx,, templa démolira dirutaque refice- piarelj «mnes demuma caedibus,Iatrdciniis, ac ca>
renlur. teris injuriis, el vi abstinerent.
II. Ponlifices,el collegiasacerdolumpristino more VII. Qui vero constiluiionem liane conlemneret,
observarenlur, el illis parèrent. et ei animo reluctarelur, capitis et omnium reruni
III. Rilus omnes Chrisliani rcvocarenlur, reus essel, edixit.
IV. Profanas el Scyibicas coeremoniasfalsosque
«Jeosabrogarenr, el simulacre demolirenlur.
ANNOMXXXIX
BRACILAI DUCIS BOHEME
LEGES
Pro morum l'eforaatione ad turnulum S. Adalberti Mae (1)

Concil XIX, 589.)
(MANSI,
t Êxlendile, fratres, simu'lveslras ad Deum dex- B banc terrain redeat, neconlagiouniusovicuUclolum

tras, et ad meos allendile ser.mones, quos volo seipat per ovile.j Severus episeopus dixit : :<Qui-
\it vestroe fideisacramento confirmelis, hoc meum cunqjie aliter fecerit, anaibenia sit. Eadem sen-
maximum et primum s'il decrelum, ut veslra con- tenlia sint plectendse virgines, et viduse, el adul-
nubia, qnsehactenus habuislis ut lupanaria,amodo leroe, qu« nomen bonum amisisse, ac per scorium
jnxia canoiuimscila sinl légitima, sint privala, sint concepisse noscunlur. > Tune du-x sufojiingérisait:
insolubilia, ut una vir eonjuge, conjux uno viro « Si vero mulier proclamaveril pari vice non âniari,
conlenti vivant. Si aulem conjux virum, aut vir sed inclementer a viro afïïigi, detur inler eos judi-
conjugemspreverit, el rixa inler eos usque ad dis- cium Dei, el qui invenlusfuerit reuc, poenas solval.
sidium efferbueril, qui ex liis in priorem copulam Simililer de bis qui bomicidiis infamantur, archi-
redire noluerit, nolo ut, secundum noslroe terroe presbytercomili illius civitalis nomina eorum ascri-
riium, in serviludinem redigatur, sed per hiijus debal, el cornes eos conveniat, el si sunl rebelles, in
creti angariam redigatur in Ungariam, quaîiscunque carcercin redigat, donec aut poenilenliam dignam
s'il persona, nec liceal ul prelio se redimat, aut in agani, 'aut si neganl, ignilo ferro, sive adjurata
••'..
G
(I) Bracilio, Bobe;iiioedux, occupais armis episeopus, per quiclem nociis a ;S..Ailalberio'ad-
Gnesna, Polonorum inelropoli, nibil babnil anli- monitus, nianc sequenlis diei pro concione princi-
quius quam ul preliosum ex ea spoliiim, lipsana pem et populum admonuil, siquideirt yelléni sibi
scilicel S. Adalberti marlyris, referrel. Sed sacrum habere eivem Adalberlum, nioruni reformationem
turnulum reserare tentantes Bohemi, subito slu- sponderent. Qiiare Bracilio suo et populi nomine
pore obriguere: quod inieliigensSeverus, Pragse liaec décréta lulii, et pro cooeione. promulgavif.
PATROL.CLI 40
1259 APPEND..ABSiEC. IX- 1260
aqua examinenlur. Fralricidas aulem el parricidas, \ inlcrdicinius, quai inio maxime in bis célébrant rc-
sive sacerdolum inlerfeclores el bujusmodi capila- gionibus, ul cseleris diebus suis vacenl operibus.
lium criminum reos arcliipresbyler assignel comiti, Si quis aulem Dominicisdiebus vel feslis publiée
vel duci, qui per mamim et venlrem ferralos, de ad ecclesiam feriari indiclis, in servili opère in-
regno ejiciat, ul instar Cain jugi el profugi cîr- ventns fueril, ipsum opus, et quod in opère inven-
cnmeanl terrain. Tabernam quoque, quaj esl ratum fuerit, arcliipresbyler tollat, et lercenlos num-
dis omnium malorum, et parari el paralam com- mos in fiscum ducis componat. El qui in agris, vel
parari prohibemus. Et qui fueril hujus decreti vio- silvis sepeliunt morluos, ab hujusmodiarchipresliy-
lalor tabernarius, in foro ad palum suspensus, et ter bovem lollat, et lercenlos nummos in fiscum
usque ad prseconis ftislidiumcsesus, depilelur; res ducis solvant; morluum (amen in poîyandrio fide-
tamen ejus non infiscenlur, sed polus tanlum in Iium condemnal denuo.. Uséesunl quoe Deus odil,
lerram projiciatur, ne quis eo pollualur; poïalores hsec sunt quseS. Adalberlus perloesus,non suas de-
aulem deprebensi non prius de carcere exeanl, seruil oves, el ad exleras maluitire docturus gén-
quam in fiscum ducis unusquisque lercentos num- ies.) Severus episeopus dixil : « Isla ducis delibe-
mos componat. Fora vero Dominicis diebus fiëri ralio jusla sit aiialbemale (irma. »
APPENDIX AD S^CULUM IX
.ITSN'O'DOMINIDCCCI.X.
ANG1LBERTUS PUSTERLA
ARCHIEPISCOPUSMEDIOLANENSIS
NOTÏTÏÀ HISTORICA IN ANGILBERTUM
, Ilalia sacra, IV, 79.

{UGHFXLI
AngilberlusPuslerla Angilberlo, hujus nominis primo, successit an. 827. Hic ille Angilberlus esl quem
lanlx dignilatis corrupit felicilas, cum aliqnandiu moderalione anlea usus pruilenler Mediolanensemad-
ministrasse! Ecclesiam. Suffuliusenim, ul quidam narrant, MagniCaroli privilegiis el gratiis, charusque
LudovicoPio imperatori Lotharioqueejusdem filib, a Romana Ecelesia iia defeeil, ul per inaudilam snper-
biam cum Romano ponlificede poleslale deque dignilate decerlare non verecundareiur. Pessimum exem-
plum ila ad successores perlransiil, ut per ducemos ipsos annos ea contumacia illos abduxeril infecerii-
que. Caelerumhic Angilberlusconfirmalionemomnium privilegiorum, a Carolo olini Maguo suaeEcclesiae
concessoruma LudovicoPio oblinuil; exsiatque ejusdem epislola ad eumdem imperaiorem de rerum eccle-
siaslicarum slalu, quem illius jussu, adjuncto sibi Andréa pairiarcha Aquileiensicollega, recognoverai. S.
Caloceri reliquias transtulil. Plura donaria Ambrpsiana;basilicseejusque monacbis dilargitus est, quibus
Gaudëniium abbalem prsefeçerat, quos. ideo pluribus aliis immunilalibus atqtie favoribus firmavit, ul in
îpsius diplomatevidere est, cui monienlumaddidil Lolbarii imperaloris auclpriias. Ulud nos ex aùlïieniico
•èxemplarieruimus sacrae Romanaî Rota; oblalum, cum inter Ambrosianum clerum monaebosquegravis
lis de jurisdielione exaisluasset.
RESCRIPTUM
Consultation"* seu exhortationis episcoporum ad dominura Hludouvieum imperaiorem

Capilul H, 551.)
(BALUZ.,
Domino gloriosissîmorégi HLIIDOUVICO pax el vila B cino congregatam venissemus, replicavimuseis piam
*t Victoriaministrelur a DeoPaire et Dominonostro •veslramexborlationem, qua viva voce ad nos usi
Jesu Ghrislo. fuistis, flagrantes Spiritus sancli munerë, et ultra
Nos.quidemin Dei nomine ANGILBERTUS arcliiepij- quam hujus eetalisteneriludocapere poluisse videre-
scopus et ANDUEAS palriareha una cum JOSEPH archi- -lur, tolius modesliajet gravitalis atque sapore sa-,
capëliauo, cum ad liane'synodum in urbeTegiaTi- pieniise cpndilam protulimus, etiam et coram cis
1-261 ANGILIÏERT.PUSTERLA ARCIHEP MEDiOL. 1*263
relegi fecimuscomnionitoi'iuina veslra nobis magni- A i» parochiis ndstris absque hosîra -examinaiione
ficenlia iradilum. Quibusaudilis, omnes ùnanimiter niissas celebrare faciunt. Quod ne ulterius fiât,
pro veslra indoleomnipolenlî Deodignissime gralias ômnimodis est inhibendum. Quarc in ordinandis
egerunt quia populo suo lam piissimum tamque. san- piebium rationibus civium inslilula [presbytërîs ca-
ciissimum principem dédit, qui cuncta ordinabililer nonum insl.] servenlur, et pestiferaî ambitionis
disponere cupit. vilium radicilus exslirpetur, et neqne ob quorum -
. CAP.I. Et quoniam religiosa solficitudo veslra clam propinquilatem, neque pro alicujus familiari-
pi-inium de conversalione. episcoporum, presbytero- iatis gralia , neque, -quod maxime deleslandnm,
rum el cxterprum clsricorum qusexere sluduil, nos propler pecuniarum acceplionem, indignus quilibot
quoque, quo regulariler melius fieri potuil, eumdem ordinelur. Et primum quidem ipsius loci presbyteri
ordinem servamus. Episcopum quidem ila conver- vel caileri clerici idoneiim sibi rectorem eligant.
sari debere pronunliamus ut ejus vila recte vivendi Deinde popnli qui ad eanidem plebem aspicil sequa-
sit horma. Presbyleros vero et clericos ita vivere lur assensus. Si aulem in ipsa plèbe talis inveniri
oporlet ut subditeeplebi exemple sua; conyersalioni non poluerit qui illud opus compelenter perageré
proficiant. Et quidam coepiscoporum noslrorum , possit, lune episeopus de suis, quem idoneiimjudic'a-
qui boiise conversationis sibi conscii snnt, palam verïl, inibi conslilnat.
faterî recusabant, ne sui îpsorum laudatores vide- CAP.V. Sane removenda qnormndam laicorum
rcniur. Qui vero negligenliam suam rëcognoscunl, procacitas, qui hoc solo oblrnlu quod adelectionis
more humani ingenii se ipsos accusare verebanlur. consortium admitttinlur, arcliipresbyterissuis do-
Juxta commonitioncm lanien vestram diîigentius minari prasumunl, el quos lànqnam paires vene-
pcrscrutanles, qiiosdam quales desideralis, quales- rari debueranl, velut subditos conlemnunl. Hi igilur
que populi Déi pastores el redores esse decet, inve- inlra proprii juris terminos sunt redigèndi. Et si
nimus. Quorumdam vero negligenliam vel ergà cle- éxlraordinariam doniinationeminEccIesiis exercere
ricorum siiornm custodiam vel erga plebium sollici- praïsumpserinl, regia sunl disciplina coercèndi.
luainèm reperïmns; quibus ut aliquanlulum emen- " Ipsi vero qui ad gubernandas plèbes légitime pro-
dandi spatium tribuatis, humiliter pelimus. Qui si vecli sunt, nullalenus a suis episcopis repellnntur;
cilo delicla non correxcrint, severiori senlentioesifb- nisi aut in alicujns criminïs realnm incïderinl aut
jacebunl. easdem plèbes maie traclaverint.
CAP.II. Cxlerum si quifibel laicorum vel clerico- CAP.VI. Tollendaest enim prava oinnino consue-
rum contra episcopumvel alicujus ordinis clericum - liido quse in quibusdam locis oriri coepil, quia non-
aliquid querilur, noverint nos paralos et légitimai» nulli archipresbyieri ve) aliorum lilulorum custodes^
prsebere audienliam, et si quid perperam.gessïsse fruges vel alios ecclesiarum reditus ad proprias do-
probati fuerint, débita animadversione puniri. mos abducunt. Quidam vero aliorum possessiones
CAP.III. Doctrîna vero et prsedicalio in populum, conducunt, ul in eîs quse ab ecclesiis suis maie
panïm episcoporumet reliquorum sacerdolum, par- subtraxerunt recondant. Nonnulli aulefn laicorum
tim vèro populi negligenlia, non sîcut necëssarium in lanlum eorwn nequiiiaî se complicesfaciunt, ut
est procuralur. Et sacerdolum quidem incuria nul- qua; hujusmodi transgressores ab ecelesia subripne-
la.ten.usest excusanda. Quidam vero laici et maxime runt, ipsi in suis domibus abscondant. Taies ergo
potenlcs ac nobiles, quos .sludiosius ad praedicalio- primum a suis episcopis corriplantur. Quod si se
nem vënire oporlebat, juxla domos suas basilicas cilius corrigere noluerint, lanquam qui ecclesiasti-
liabenl; in quibus divinum audienles ôfficium, ad cas res sacrilega lemerilale iraciaverunt, synodal;
majores ecclesias rarius venire consueveruht (1). El senïenlia ferianlur. Laicos vero qui posl hanc de-
dum soli affllcti et pauperes veniunl, quid aliud nunliaiîonemsocios se hujus expilationisprsebueriiu,
quam ul mala patienter ferant illis proedicandum lanquam '
furti reos, judiciaria coarctabit auctorilaa.
est? Si autem divilcs.qui paupëribus injuriam fa-] D CAP."VII.De restauralione ecclesiarum illud capi-
eere soliii sunt, venire non renuerinl, admoneri tulum sufficitquod genilor vesler i" capilulare suo
inique possent ul eleemosynispeccata sua redirne- constiluit. Sed ut servelur. vestra indigel admoni-
rent et a fluxu rerum temporalium se abslinerent. lione.
Admonendisunt igilur pptenles ut ad majores eccle- CAP.VHI. Similiier et de xenodochiis, sicul iiî
sias, ubi prsedicaiionemaudire possint, convenianl, eodem capitulari conlinetur, pbservandum est.
et quantum dono oninipplentis Dei diviliis cl hono- . CAP.IX. De monasleriis aulem virorum seu femi-
ribus caeterosanlecedunl, lanto ad audiendum prx- jiarum, quse secundum regulam sancti Bcnedicti
-ècpia conditoris sui alacrius festinent. vel secundum canonicam aucipritatem disposîia esse
? CAP.IV. Quidamautem comités et vassi dominicî debenl, quia inspiratio omnipolentis Dei, ut credi-
'presbyleros et clericos noslros coeleros, quod nec mus, cor veslri mpderaminis incitavit, ipsi gralias
episcopis facere liccl, absque nostra licenlia reci- relerimus. Nam quodjam maxima ex parle ordinem
p'uni. Insuper etiam ubicunque «rdinaios, et qnos- suum amiserint, omnibus est manjfestum. Quoe ut
<lamde quibus dubium est ulrnm consecrati sunt, ad pristinum slalum reducanlur, in domini aegeni-
• _ J • '
(I) Videnotasad Salvian., pag. 4ISiextrema (Patrolog. l. LUI).
<9I5S APPEND.AD SÊC IX 1264
loris vestrî ac veslra gloriosa disposilione con- tA CAP.XIV. Quosdam minislros eomitum propler
sistil. frequenlia placila pauperiorem populum nimis affli-
CAP.X. Ea quidem monasleria quaî adliuc sla- gée comperimus. Unde majeslaleni vestram obse-
liim suum retinent, unumquemque episcoporumin cramus ul capitulare avi veslri de hac re .observai!
cuius parochia constilula sunt providere oportet proecipiatis.
nlrum ordinem suum leneant. Quod si aliter inve- CAP.XY. De comilibus vero, de quorum vita et
îierit, una cum reclore monasierii corrigere debebil. aclibiis a nobis quoerere voluit sublimitas veslra,
•Quodsi recloris monasterii principaliter culpa fue- quosdam taies esse scimus quales Dei -nlinisiros et
ril, et se suosque subdilos ad episcopi sui admoni- veslrse reipublicaeprovisores esse decet. Nonnil'i
tionem corrigere dissimulaveril, synodica débet aulem, ul se suosqueminislros corrigani, veslra ad-
auclorilale percelli. monilion'e indigent. Quibus lamen ut arquantulum
CAP.XI. Quidamautem episcopi'el rectores mona- emendandi spalium tribuatis, expescimus. Qui si
steriorum res ecclesiarum suarum subtractas et se citius corrigere noluerint, regia sunt auc:orltile
aliis personis Iargilas esse qnerunlur, et ideo eccle- reprimendi.
siaslicas ulililales nequaquam se implere posse di- CAP.XVI. Sialuimus eiiam ne episcopi, quando
cunt : quoeut restiluanlur, vestram'regiam majesla- B ' pro confirmando populum paroebias circunieunl,
lem imploramus. Quia si Iii qui eas pro animarum archipresbyteros suos gravent, et hujusmodi dispensa
suarum remedio ecclesiis contulerunt, proemium contenli sint, panes cenlum, friskingasquatuor, vini
merenlur, sine dubio damnalione digni sunt qui eas sexlaria quinquaginta, pullos seplem, ova quinqua-
sublrabere moliunlur. ginta, agnum unum, porcellum onum, annonam ad
CAP.XII. In sacris cauonibus prajfixum est ut caballos modios sex, fenum corr. 1res, [forte, feni
decimx juxta episcopi dispositionem dislribuanlur. corbes 1res"];mel, oleum, cera,qnod sufficit.
Quidam aulem laici, qui vel in propriis vel in bene- CAP.XVII. Pelimus etiam ul emunilales progeni-
ficiis suas liabenl basilicas, contempla episcopi di- torum vestrorum ila conservari proecipialis,sicul a
sposilione, non ad ecclesias ubi baplismum el pice- gloriosogenilore vestro in suo capitulare censtitu-
dicalionem, manus imposïlionem,et alia Christi sa- lum est.
cramenla pereipiunl, décimas suas dant, sed vel CAP.XVIII.Per singnlas paroebias eas féslivilates
propriis basilieis vel suis clericis pro suo libitu Iri- populus observare sludëat quas proprius episeopus
buunl. Quodomnimodisdivinselegi el sacris canoni- venerari prasdicaverit, ila ul neque illas negligant
bus constat esse conlrarium. Unde vestram polesla- quas sacerdotes monuerint, neque inani super-
lein ul eos corrigalis expeiimus. siitione eas celebrare proesumanl quoe nequaquam
. CAP.XIII. Sacra docet auclorilas ul publiée pec- sunt observanda1..
canles publica;poeniienlisesubjicianlur. Inveniunlui- CAP.XIX. Si vero aliqui invenli fuerinl qui sacer-
autem quidam qui incesta malrimonia conlraxerunt dotibus Pbtempefare noluerint, per minislros rei-
el vel proximis suis vel Deo sacris mulieribus copu- publicaedistringanlur, et satisfaclionempoenitenlias
}ati sunt. -Quidametiam publioaepossunl poenilcnliae quam presbyteri imposuerinl subirc coganlur.
subjugari. Pelimus ut eomitum vestrorum auxilio
fulcianlur.
ANGILBERTI PRIVILEGIUM
Pro Ambrosiana basilica
Italia tacra, tom. IV, pag. 79.)
(UGHELLI,
In noniine Domini, ANGELBERTUS, beat» Mediola-;D cogilare, cum meis sacerdotibus divinam clemen-
nensis Ecclesiaî'bumilisarchiepiscopus. liam poslulando : lune Domino favcnie,. consuleniir
Cumque, Dominojnvanie, gererem solliciludinem bus etiam sacerdolibusnosiris, abstuli Gaudenlium
de mea; parochiaî monasteriis, et ea ad tramilem abbalem monasierii Sancii Yincenlii (quem eliam
sancla;conversationiscorrigendo alque conslruendo, ego ibi.abbalemjam dudum ordinaveram) el in pra>
proul valui, perduxissem, verli me ad monasterium fato monasterio Sancti Ambr.osiiabbalem conslilui.
bealissirtii Ambrosii, ubi ejus corpus quiescil, qua- Nunc autem, ut ipsi monachi valeant Deo deservire,
lenus, necessilale cogenle, ibidem abbalemordinare et ei jugiter laudum gratias referre, exclusi ab indi-
debuissem. Cumque pro bbe diutius, quem abbalem gentia, lam ob stabilitaiem regum noslrorum, invl-
illius constiluere debuissem (quia ibi non reperieba- clissimorum imperatorum, Ludovic! et Lpihariij
tur talis, éb-quod ob negligenliam ordo regularis quam ob pacem immaculaloematris Ecclesise.per
valde inerat corrupius), pro hoc diulius coepissem hoc proeceplumconfinno eedesiam el allure quod
1203 ANDREASPRESBYTER BERGOM, 1266
înibi novilec niirifice oedificaviob nimium amorem A men, ut ciijuscunqueoïdinis homo, taclus superno
confessons Chrisii Anibrosii, in lulela elomni cu- amore, inibi suis cum rébus voluerit sacras norma;
s'.odia stipralaxaii Gaudenlii abbalis, et in ejus'di- sua submitlere colla, ex noslra amplissima largitaie
lione pefenniter suisque successoribus permaneat sine ullo obslaculo habeat facultatem. Verum etiam
sine fine, et ilaque omnes possessiones alque res el hoc concedimusut quoeunque tempore abbas ip-
ipsius monasierii, diversis in locis constilulas, qua- sius monasierii de lioc sseculo migraverit, de ipsis
rum vocabulahoec sunt, Oleoductus, Campelione, sibimet eligant pastprem, si talis inibi persona re-
ÇeresiolaeGralem, Lucum, Sinlerani, Casteniade, perla fuerit, qui juxta regulam eosdem, et vita fullus
et Calenadam, seu omnes res quas nunc possidere regulariter quiverit regere, ex noslra Iranquillissima
videnlur, vel abhinc, Dominolargiente, eidem vene- concessione habeant facultatem. Et ut hoc proece-
rabiliEcclesiaeDeumlimenliumliberalilale quoquove . ptum messconcessionis inconvulsum et inviolalum
modo fuerint additao, excepta curte Dubbini, quam
perpeluo permaneat, Ambrosium notarium sancla;
nos juxta commulationemcommulare volumus. Pla- rîosirseMediolanensisEcclesisescriberejussimus, et
cuil nobis ob Dei et beali Ambrosii amorem per propria manu subier confirmavimus, anno domno-
consensum sacerdolum nostrorum consliluere per rum nostrorum, confirmantium hoc, Ludovici et
banc noslram instilulionem, ut neque nos, neque B Hloiarii imperatorum decimo oclavo, el decimo.
alios successorum nostrorum jam prsedicto abbali sexio Kal. Marlii, indicl. décima lertia (2).
Gaudentio, aut successoribus ejus, de supradiclis Angelbertus, indignusarebiepiscopus in hoc proe-
rébus ullam conlra raiionem ingérât molesliam, vel ceplo subscripsi.
in rébus diminuïioirem, eo videlicel modo ut sub AdoaldusPenio.
nostra noslrorumque succedenliumconsislenles or- Deusdedit.
dinaiione, alque dispositions Palrum, nobisqué Ermaldus.
etiam proul decet parendo liceat eisdem perfrui, et Et alii quamplures,sacerdotes, el diaconi, subdïa-
quietani sub sancla degenlesrégula ducere vitam. coni, notarii subscripserunt,
Staluentes eliaîn per hoc noslrae auctorilatis muni-
(2) Oie misère a Iranscribenlibus veterem mem- Cbrisli 829, erratum nibilominus, sed levius, fuci-ife
branam monacliiluxali sunt characteres temporum, in annis imperatorum, qui fuissent xvn el xiv. PA-
piseserlim in numéro indictionis; quse si forte scri- PEBROCHTUS.
pla originaliler fuit vm non xm, ut babealur annus
ANNODOMINIDCCCLXXVII
ANDREAS BERGOMAS PRESBYTER
ANDREA CHRONICON
(Edidit PEUTZ,MonumentaGermanimhistorica, Scripl. I. III, p. 251.)
ADMON1TIO
Liber ex codice saeculiix a viro quodam doclo, C in Aniiqq., l. I, repelilns , jam ope codicisVadiani
qui se Hermannum Pbilomuson vocari voluit, in in bibliolbecacivitalis Sangallensis, numéro AC 23
McnkeniiSS. 1.1, 89 sqq. edilus, alque a Muralorio signali (1) membranacei i.n-4° sa3c. ix, quem in
NOTJl.
(1) CoJicemeumdem esse, quo Philomusosusus vox hujuscemodi ad eum delapsa est . .gêl cju.
est, nemini dubiumerit qui'ingeniumsuperioris aevi
edilorum novil; et lacuna; edilionis prioris edito- Deo ire in abbatiam %et
rem ea, quoe veritali adversari viderentur, omit- - Dia analbes el in dabdane; '' ^
lenda censuisse comprobant. Codici CI. "Greilhre- <Taleoraculumaure percepitpropria linguaprola*
ferenle, haseinsunt : lum :
« 1. AdmomtionesS. Basilii episc. de virlulibus obsecra xpm el palricium nom. civitatis.
aninue characleribus scriplai carolinis minusculis Ataich crist ocus pairiç arlmache. Farna feîl-
soec.X, quibus ad finem adjungunlur veleresaliquot làm nakîsel leilcbrucbir lart doit teilço il farkysel.
hymiii in Epipkaniam, S. Laurentium mart. et S. et ex hocedacitalisvitimn minimesensil.
Gatlum confessoremuna cum neumis musicalibus. i 5. Fragmentmn ex Actibus apostolorum, 521
Sequitur. folia intégra conlinens,soeculX. .^
« 2. VitaSci. Findani confessons,ab H. Canisio s i. AdmonilioS. Pauli qualilér demonstraverat
publicijuris facla, in qua linguoeIricoeaniiquoescru- ei Dominusviderebonum el malum. Quoenonnisiest
taloribus commemorandisunt .aliquot loci ex libro n visio de gaudiis bealorum et de poenisinferni cha-
De miraculisS. Fintanie. g., c. 1. racleribus scripla carolinis majusculis soec.X; 15-
< Findanus cum recludi voluissetel inslanlibus contin. folia.
precibus pro hoc Domini volunlalemscire laborarci ( S. Liber marjni AureliiCass'wdorisenaloris De
lâU.7 APPEND.AD SMC. IX. 12S?
iisum noslrmn v. cl. alque reverendissiimisCarolus A L.udovicilt imperatoris adfuisse cl corpus ejus fe-
Greilh summa cum diligenlia verlit, prima vice reiro impositurh inde a fluvio Olio usqué ad Ad-
sanus integerque prodit; sanus qualem aueloredere duam, igilur per fines diceceseos Bergomensis, co-
polerat; sennoiie Laugobardis per tolam llalia.m milalum fuisse scribit. Underecte cum Bergomaiem
prnprio usus imo 1ère abusus; inleger, quantum ex dixeris (2), el ab Andréa vel Agnello Ravennaie
codice unico conjiccre licel, cum média in pagina diversum. Primum operi'scaput ad verbum fere ex
slylus scribcndi finemdederil. Opus tribus parlibus Pauli historia Langobàrdorum fluxit; qua; proxime
liiierarum forma et atranjento diversis conslare, sequuntur aucior in quantum per sérient litlerarim
diversis igilur lemporibus exaralum esse cl. Greilh seu per antiqueshominespoluitveraciterscire(5)addi-
hioiiuil; prior pars in obilu Bernardi régis desinit, dit, eaque ad genuinossseculiociavi nonique fOnies
secunda usque ad annum 876 pertingit, lerlia paucis trulinanda palet ; ullima quseipse experlus calama
lineis constat. Aucior non solum nomen suum el or- comhiisU, inagnam sibi fidem rite conciliant.
dinem, sed el aavuniipse prodi.d't,. dum se funeri
ANDREA BERGOMATIS CHRONICON.
1. ' Narsispatrilius Romanorumbella susliiiuii *, B cinciisiumsibi regem coristiiueruiii; regnavii &v.u&

cl eos semner défendit. ïnvidia Romani contra eum uno mensibus sex.; a puero de suo obsequiogladio»
pertulit, ad Juslinianum (4) imperaiorem acusave- jugulalus esl. Post cujus nioriem Langobardi per
riint; qui et ipse augusius et Sophia, uxor ejus, annos decem regem non liabuerunl, sed sub " poie-
mandans ei, quia eunuchus erat, ul;ad se venirct et siatem ducïbus fuerunl. Post aulem annos decem
lana in gcnitio per pensione diviilere. Narsis vero elegcruul Autari, Clel'onïlîlius. Aulari vero duxit
s
patrilius sic ei mandans, non lantum se lana di- uxorem Teudeliudaiiomine, filia Garibaldi Bajpario-
vjdere, sed eiiam lalem lelain ordilurum, quale ipsa rum rex saiicla et nobilissima; ipsa ediïicavitecelesia
dum viveret deponcre non possfi. Legaios Narsis ad sam.li Jobanni sila Modilia.Rex Amaii apud Tîci-
Langobardosmitiens et poiriorumgênera vel reliqua num, veiiemmi ul iraduni accepto* morîlur, posi-
dignilale transmitlens, ul aiiimos eorum amabilis quani sex regnaverat annos. Langobardiex commuai
facerenl, quaienus in llalia venirenl et plena eas consiliosiue regine Teudelinda;licenliam iribuerunl,
absque pugna percipereul. Langobardi mox ul au- quali ipsa suo sociare voluissetconjugio-,tali el illi
diunt, gavisi suni gandio. Pannonia vero amicis suis regem cônsliluissent. Quid mu)la?.Accepil Agilulf
Avarormn gens coniendaveruiit; quam * possessam dueem Tàurineusimn; el régnavil annos vigimiquin.-
habebant per annos 42 , cum uxoribus.el nalis (et - que, et moriuus esl. El regnavil pro eo filiosuo
omnia quoe habebant exienles de Pano.àa meiise Adalovaldannos decem, de regno ejeelus esl. Ejus
Apritè, per iudiclione prima, aHa die poslpasea Do- regnum successil Arioal.l, el regnavil annos duode-
roini .qui fuit Kalendis Aprilis,..cum jam Domini eim, et inoriuus est. Regnavilpro eo Bothari, qui
incarnalione anni quingcnli sexagiuta oc(o essent cilictum Langubardorum conposuit; reliqùa ejus
evoluli. Igilur Langobardi iniroierunt llalia per Fo- digiiiiaiemel forlia, et bella quas gessil, nonne haec
rojulanorum terminum. Alboin nepoli sui'GLsolfi scripia "suntin coronica Langubardorum ut supra.
Forojuli concessil el reliquos nobiles Laiigoiardos. Regnavil Rolbari annos sexùecim, el moriuus esl;
His diebus Langobardillalia invaserunl, Yineenliam Rodoaldifilio suo regnum reliquid. Bodoald vero
Veronainqueel relouas Yeneliarumcivitates cepil, dum uxorecujusdain sluprassel, ab eodem inlerfe-
et per 1resannosTicino possedit (S). Intérim Alboin clus esl, poslquam quinque regnaverat annis sc-
invasilomnia usque ad Tuscia prêter Romaniël Ra- plenique diebus. Huicsucces.siiin regno Ariperl; re-
vcnnaïu. Ticineusisvero per lies annos se continen- gnavil annis novem, et inortuu&esl. Reiiquid re-
tes, per obsidesquas dederuiil (6), jam videnlessuo- gnum duobus filii sui, Perlarit el Gudiperli. liiter
rum forlia circa sesubjugata, Langubardi se iraJi- ipsis fralres malis bominibusc discordiafacicnies in
deiunt. Pauca vero de limita dicam. Rex Alboin ® lantum, ul alierium regnum iiivaderent. Grimoald
pos'iquamin llalia 1resannos et sex menses regna- Beueventanorum suorum ducem per frandulenter
vil.,insidisesuaeconjugeinlereinplus esl. Langobardi inifsumeorum mandalumveniens, Gudiperlogladio
ex communi consilioCleb nobilissiniumin urbe Ti- înlcreinit, explcio anno post mortem pairis et ses
. VARIEELECTIONES.
1 divisionem, in ccdicc vcsiigia haud comparent, insliluendam censui. * sustiluit. e.
Capilum cujus
'lame. l q. ç. Bsu c. 6 lioniiubiisc.
NOTM
a mancus.
' « 6. capil. 5-18 chronici
anima, salis liqucl. >
Fragmenlum Langobàrdorumab An- (2) C. 14.
dréa presbijteroconscri, li. 8 folia vel 16 paginas con- (5) C. 2.
tinel, quorum singula 28 lineas compleclilur,-mem- (4) Justin um.
brana crassa scripiuram rejert Langobardicamsoec. (5) /. e. obséderont.
IX, ul ex facsimili lilieris apposilo videreest alque (6) Loco obsidentibus, apud Paiilum II, 27, An-
ex coniunclionclilteramm e el r, cet s, rel i, nec dréas nosier perperani obsidibuslegisse videlur.
nonexabbreviturissyllabarum,inUialiumforma, etc.,
126J ANDREASPRESBYTERBERGOSL, 1270
niensibus. Perlaril fuga aripuil, Grimoald regnum A _t\Eorumque factis retinere nonpossumus; sedquanlum
accepit. Multa quidem ejus historiole continent, sed audivimus, audaces ulerque fuerunt,. et subrum
pauca in bac adbreviationem conscribam. Hic in lempore Langobardi aniiHàgens terruerunt. Regna-
ediclo Langubardorum novem 7 conposuil capitula; vit annos octo, et posuil in.edictb capitula Iredecim,
regnavil annos novem, et moriuus esl. Reliquid reet moriuus est. Desiderii regnum reliquid. Qui cum
gnum Garibaldi, filiosuo. Perlarit vero, unde jam regnasset annos très, suus filius, Adelchis nomine,
diximus, qui fuga lapsus eral,. egressus de Galia ex consensu Langubardorum sub se regem constituit;
navem ascendil, ad Britanîam insolam ad regnum sub.quorum.tempore in aliquanlum pax fuit. Qui-
Saxonum transmeare; el dum pelago navigasset, di- dam et etiam filiam suam, Berterad nomine, Karoli,
vinus nuncius eidem ad ripam damans, et dixil : Pipini filius, Francorum rex, conjugio sociavil; alia
Reverlere,Perlarit, in terra tua, quia.lerlia die est vero filia, Liupergam nomine, sociavil Taxiloni Bar
hod'te, quod Grimoald defunctus est. Quid plura? joariorum rex; et pax. firmissimaex utraque partis
Reversus esl, el gralanter a Langubardis susceptus, . firmaverunt,. sed minime conser.vaverunt. Causa
el ad régna gubernacula eum constituerunt mense aulem discordiaeisia fuit. Habebat Carolussuus ger-
tertio post morlem Griraoaldi. Regnavit Perlarit manus major se Karlemannus nomine, ferebundus
annos decem et septem, et mortuus est. Cuniperti, B I et pessimus; conlra Carolum.iracundus surrexit,
suum filium, regnum reliquid. Mulla quidem ejus eum jurare fecit, ul ipsam Berterad ultra non habe-
isloriole scripia inveiiimus. .Conlra Halahis lirran- rel conjuge. Quid mulla ? Remisit eam Ticino, unde
num faligalione sustenlus; sed Cunipert iriumphum duduni.eam duxerat, Mater yerp eorum hajc.separa-
viciorise cum exultatione Dei, llalia regnavit post tio audiens, Carlemanni filii sui blasphemiam in tu-
morlem palris annos duodecim. In eampoCoronate, lit, oculorum ceeitaie perculsus est, cum periculo-
ubi bellum contra Alahis gessit, in honore beati vita flriivit. ° .
Georgii marlyris monaslefium conslruxit. Reliquid 4. His temporibus (an. 755) ecclesiae Romanoe
regnum Liutperti filiosuo. Surrex.itconlra eum Ari- Léo (8) papa regebal, el oppressipnes a Langubardis
pert, el vivuih comprehendit, et non post mullos mulla paiiebal; ex sede propria exiens Francia,
dies in balneo vita privavit. Regnavit Aripert annos repedavil cum mullis sapientissimis ars litlèrarum,
12, in fhimen Ticinum ab aquis negàlus est. An- maxime canlores. Francorum gens hsec audiens,
sprand ejus regnum aripuil; regnavit menses 1res. magno gavisi sunt gaudio. Karolus (9) cum suis obj
Reliquid regnum Liulprandi, lilio suo. Fuit aulem viam ejus adventum pedibus venerunt, ei oblimum
Liulprand mulle sapienlie, clemens, pudicus, orator, consedere locum fecerunt. civilalem quoe dicilur
pervigil, elemosinis largus : legem quidem Langu- C ( Meiis,l. Qui ibidem per annos très resedenies, tanta
bardorum ampliavit, et 8 in edicli corpore conscri- quidem dignitalem cantores ibi fecerunl, ul
per to-
bere jussit. Regnavil annis triginla et uno seplem- lam Franciam Ilaliamque pêne multa? civ:taies or-
que inertsibus, et mortuus est. namenlum ecelesia; usque hodie consonant. Papîf
2. Hoecaulem superscripta suminalioneni cui in- vero probata gens Francorum asluii et nobiles, con-
credibile apparet, relegal 9 lola historia Langubar- sllium eorum dédit, ut super Langubardos venirenl,
dorum (7); omnia hsec ibi veraciter invenil, in Ilaliam possiderenl; ipse vero ad suam sede Romane
quantum hic scripia sunt; el plures mulla illuc in- ecclesieremeavit.
veuitur de nobililalein eorum vel vicloriae, et de 5. Karulus siquidem vero, adnitentibus suis, obli-
bella quas gesserunt. Hanc aulem adbreviationem (us est taistorum benignitatis, quod ei Desideriusres
superscripta, in quantum potui, exerpsil 0 ego An- iribuit. Congregata mullorum Francorum exerci-
dréas, licel indignus, presbyler de hislorise Langu- t.um, ex jussu aposlolici sacrainenla irrita fàcla
bardorum; et quorum hic super coniinent eorum sunt; llalia conlra Langobardos veniens,.divinoju-
historia; minime ad nosiram pervenil noliliam., sed dicio lerror in Langubardus inruit, absque grave,
in'quantum per seriem litlèrarum seu per anliqnos r pugna Ilaliam invasit, anno Desiderii 18, et Adel-
homines potui veraciler scire, hic scrivere delecta- chis 15, indictione 12, cum jam 205 anni essent
tus sum. evoluli, poslquam Langubardi llalia; ingressi sunt..
3. Defunclo itaque Liulprand, Ratchis electus a Desideriovero eodem tempore moriuus est. Adelchis..
Langubardis rex elevatus esl ; regnavil annos quin» ejus filius, navium praeparans, ultra mare egressus
que, et posuit in ediclo capiluli octo. Hoc quoque est (a?i.774). Tantaque tribulatio fuit in llalia; alii
defunclo, Aistolfi, germano suo, regnum reiiquid. gladio interempli, alii famé perculsi aliis.bestiis
VARIEELECTIONES.
T alia el Pauli eodices. * et i. e. c. c. i. non leguntur apud Paulum. * relega c. " mile ego vex
aliqua
de deleta esl. '" meties c.
WTM.
(7) Pauli Diaconi, unde verbalim excerpta sunl. monachum Engolismensem1,170,171, el monachmn
(8) Slephanus III. De sequenlibus cf. Pauli liisl. Sangallensem II, 753.
episcoporum MellcnsiuniMon. Germ. II, 268; (mu (9) Pippiniis.
127.1 APPEN.D.AD S.EC. IX 1272
occisi, ul vix panel reiminereni in vicos vel in civi- .A.Ermengarda, el Carolus de Judilla qua; post mono
laies. Ermengardi in conjugiosuscepit- Quidam prasdiclo
6. Forojurianorum , dux lune temporis {an. 774) imperalor Hludowicussuum filium Lolhario sub se
Roicàusus pra>eral,,el in Yincenlia Gaidus; qui an- sedemimperialis constituil, vivente paire.
ditû Francorum devastalione et ejus advenlum quod 10. Habuit Lolharius filius, Hludowicusnomine,
in Forojuii properarenl, congregalisque ul polerant,, cui avius suus HludowicusIlaliam concessil,.Hludo-
obviameorum ad ponte qui dicilur Liquenlia exie- wici filu sui Bajoaria, Caroli Aquitania. Honor au
raiii, et ibidem magna strages de Francis fecerunt. lem major, id est' imperialis, crescebat eoUidie
Karolus vero hase audiens, mandans eorum fidelita- Lolbarii ; cui inimici homines consiliunidederunt,
lis fidem suscepluros et bonoraluros, Roicausus et quatenus Judittam, nUveream suam, geniiori suo,
Gaidus ducibus eum nobilis Forojulianorum consilio lûllerent et in. llalia abducerenl; sicuti fecerunt. In
jnilo, ul viiililer se eonlendissenl. Eral quidem ex. civitaie Dartoiiensis in custodia miserunt. Quis po-
ipsis, cui jam munera Caroli excecaverat cor, laie test dicere furore, quam paler ejus veliemenler ira-
dedil cbnsilio : Quid faciemus? Quomodoeorum re- lus fuissel 1:sed totam forlia Lolharius ad se relen-
sistere possumus?Capud non habemus. Regem con- tam habebal.
forlalionis noslrai jam devklus est. Eanms eorum B U. Igilur non posl multos dies dum se recogno-
fulelilale; benenobis eril. Quid dicam? Ut oblabat, scens Lolharius, quod nialum egisset consiliuni, mir
feceruiit. El tairien eorum Carolus servavit hono- bercam suam remillens geniiori. suo, cl ira inf!am-
îvm. matus conlra illos qui ei lam pravum consiliuni
7. Igilur subjiigala et ordinala llalia, ad Romam dederunt, alios occidit, alios in exilio misit. Tune
perrexil {an. 781); ibidem palalium construxit; temporis ecelesia; MediolanensisAngelbertus archi-
deinde terra pacificaia et sacràmenta dala, Pipinus episcopus régebal. Yolebat imperalor dicere, quod'
suus lilius regendum llalia concessil; ipse vero Karo- ille in ipso consilium fuissel, et venienies nobiles
lus post aliquantum lempus Francia reversus esl,. eum in gralia miserunt; sed dura anie imperaiore
obsides quoque ducenles secum quicquid llalia ma- ducerenl, ille vero lanlum caput inclinavil el verba
jorés naii et nobiliores eranU Post non mullum salulaloria dixil; ad pedes vero noluilvenire proptcP
lempus ab' codera Carolus Tnerueruni, et honorati revereniiae honorera ecclesiarum. Tune imperalor
suni abîpso, ad sùani reversi sunt patria. Pipinus dixil : Sic contentsle, quasi sanclns Ambros'wssis!.
vefp 'Vivantepaire defunclus est (an. 810)..Reliquid Arclïiepiscopusrespondil : Nec ego sauctus Ambro-
filium, Befnardum nomine, cui Karolus llalia con- c sius, nec lu dominas Deus. Imperalor veto sub-
cessil; qiii cum esset penuri33tarais llalia praGueeur junxit ei : Ile adgeuitorem meum, cujus odium me
pata, subito ul Bernardo regnum accepit,dignita- fecislis habere; redïicile me ad prislinam grutium.'.
tem uberlalemque advenit,' el sic fuit dum ipse re- Ille aulem hoec audiens, perrexil in Franciam.
gnavil. Karolus aulem qui cumsex annos in Francia, Hludowicusimperalor lionorlficeeum suscepil. Dam
cl poslquam in llalia ingressus est 41 aimos régnas- ad niensam ulerque reficerent, causa exurgens im-
sel, defunclus esl in pace senesque oeialisel plenus peralor el .dixil : Bone archiepiscope,quid débet fa-
dierum {an. 814), qui per eum nomen Francorum cere liomode inimicumsuum? Ille respondil : Domi-
longe ialeque percrebuil, sicut est nunc usque ad nus dixil in evangelio: Diligile inimicos vestros, et
bodiernuni diem. Reliquid sedem suam in Francia benefachehis qui vos.oderuni {Mollit, v, 44). lmpe~
Hludowici, filiosuo. lsle incipit vocare-imperalor ex ralor dixit : El si hoec non fecero? Arclïiepiscopus
Francorum genus. respondil : Si non feceris, non habebis vilain oeter-
8. Conjux vero ejusdem Hludowici, Hermengarda nam, si in ipso odio moriuus fueris. Imperalor vero,
nomine, iuimiciliaconlra Bernardo, Langubardorum iralus dixit :.Si me vindicabode adversario meo, non
regem, orla est, mandans ei, quasi pacis gralia ad habebo vilain oelernam? el slalLm subjunxit : Vide-
se venire. lilc ab ipsis nobiles legalarii sacràmenta XiAngelbertus,quomodohoecverba defèndas! Et con~
fidem suscepil, Francia ilurus esl. Qui inox utilla slilulo posilo usque in mane. Maneaulem facto, coli-
poluit, siculaudivimus, nescienle imperaiore, oculi gî-t imperalor sapientés, prout si subito polerant,.
Bernardi ëvulsil; àb ipso dolore defunclus est confliclumhabenies de bac verba conlra arclïiepi-
{an.818), poslquam quinque regnaverat annos, duo scopus. Arclïiepiscopuseorum proesenliadixit : Sci-
sub Carolo, 1ressub Hludowicus. tis, quia sumus omnes fralres in Chrislol' Illi aulem
9. Eral ,s quidem Hludowicus imperalor mulla; respondentes dixennil : Scimus quia unum pairem
sapienlhe, consilio prudens, misericors et pacis voramus in coeiis.Ille autem dixil : Ergo si scilis ,
amalor; babebat tranquilljias magna ex omniuin- quod fralres sunius, sive liber et sèrvus, she paler et
que parle pacis gralia; diligebal lectores, canlores, filius. Apostolus Johannes dixit : Qui odil fralrem
etcunciis sërvientibus Deo ministrantibus ecclesiaa. suum, omicida est, et ômnisomicidanon hubel vitam
Habuit filios très, id esl Lo'.hario el Hludowicusde elernam in se manentem (7 Joan. m, 55). Si ergo
VARIJ) LECTIONES. •
!î Hinc alia manus, cliaractere crassiorc quidemmajoremievroecedentibussed Langobardico.GREITM.
1273 ANDREASPRESBYTERBERGOM. 1274
odiosusomicida repuiabilur,quomodo vilum elernam A imperalor Forojulianorum Ebherardo principem
possessurus eril? Illi aulem convicti, ad h:ec verba consliluil. Eo defunclo, Cnhroch filio suo principa-
consénserunl. Imperalor vero manùm in terra po- (um suscepil. De Burgundia vero surrexit quidam
nens, veniam petivil, et graliam filii sui reddiijit. dlctus Huperl nomine, qui aliquanlo tempore domno
lmperavit ipse tam solus quam simul cum filio an- imperatori Hludowici se 'lidelissimo esse dicebal;
nos 27, et ipso Lothario sub eodem pâtre annos21. poslmodum cum Burgundioiiïbusadjuncius, suorum
Im'iclione.lertia {an. 810) sic fuit sol obscurcies fines rebellare disponpbat, oblîlus est lantorum
in hoc mundo, cl slellas in celo apparebanl, 3 No- beneficiorum qua; ei imperalor iribuil, et sacrà-
uas Magias, ora noua, in laetanîas 13Domini, qras'a menta quas dederat irrila fecit. Domims Hludovictis
média ora. Facla est irifiulalio magna. Cumque hoc hoec audiens, Cunralb cum reliquis fidelibûs suis
popiilus iulcndercnt, miilli cxtimabanl, quod jam dirixit; et eodem Hupert in campocomprehendit et
amplius hoc seculum non slarel ; sed dum ba'c .occidit; et mulli' quidem da ejus pars interenipli
anguslia contemplaient, refulsit sol et quasi tremi- Snnl {an. 864). Igilur antcquam ha?c rebcllalio
dus in anléa umbraculam fugire cepil. Ipsa vero facta fuissel, lanta quidem nivem llalia cecidit, ut
nocle sequenii prope matulino facta esl lux quasi in per cenlum dies in planis locis leneret; et fuil.gelus
die. Hoecsigna in celo conperta, doctores in suorum , gravissimus, mulla semina morlua riier.unt, vila;II
moniliones dixerunl : Estoie, fralres, paraii; quia pêne omnibus in planis locis siccaverunt, et vinum
adimplelum est quod in evangelioDominas dixil : inlra vascula glaciavil, ul seliam per foramen
« Cumhoecsigna viderilis, scilole, quia propeesl dies spinarum nihil exibal,' donec rumperelur ipsa glacia
Domini magnus et manifestas! {Luc. xxi, 51.) i cuin fusle ab anie ipsa spina. Hoc fuit tempos
Sequenti aulem mense Jnnio Hludowicusimperalor domni llludbwici imperaloris anno 10, indiclione
defunclus esl, suosque dies finivit'in pace. oclava '{an.859). His'itaqiie subbrevilale rei Veri-
12. Posl cujus morlem discordia inler ipsis 1res tas Irànscurris, advenlum primi ordinis, sicut cepi-
gernianis surrexit, Hliiilowicusel Carolus ex una mus, exsequamur. Ai vero domnus Hludowicus
parle, Lolharius ex altéra. Cumque nulla parie auguslus mulla quidem oppressionem a Sarracino-
locum danles, jungentes se ubi nuncupatur Funia- rum gens in finïbus Benevenlanis susiinuil, et
nense, acies hinc el indëex ulraque partis conslru- eorum semper resistil {an. 860) ; Amelmasser eo-
cte, facla est slrages magna, maxime nobiles Aqui- rum princeps cum mulli Sarracini ibi consislenlibus
lanorum {an. 841). Tanliquë (10) ibi vi'ri fortes per occidiî {an, 867); rcliqui in caslroqui dicilur Bari
conlenliones malas et improvidëntia débellati sunt, _ se foriiier munieruni, ubi domnus imperalor per
quanii potnissenl per bonani eoiïeonliam et salu- quinque annos eos cum Franci et Langobardi et
bre consilium mulla milia sieniere conlradictorum céleris liacionum suorum fidelium possidens1*, si-
paganorum; unde sic discipala est nobililas Aquiia- mul eiiara cura sua juge 16 Angclberga nomine et
norum, qua; etiam Norlemanni eorum possédant multi eorum similiter. Circa ha;c lempora in Yul-
terra;, nec est qui eorum forlia résistât, lmperavit garpruni gens dîvina aspiracio accensa est, quale-
Lolharius post morlem pairis sui tara solus quam nus chrisliani fièrent et Christum doininum colo-
simul cum Hludowicusfilio suo annos 15, el mor- rent, quoniam lantus 1amor caritatis in eorum
dras esl {an. 855). Reliquid 1res filios, id esl jam regem pervenil, ul per se ipse ad secclesiam beali
dicio Hludowico, qui sub eo imperavii in llalia PelH Roma venisseï, et ibi dona obtulit, el a
annos sex, Loibario in Francia, Karolus in Provin- domno papa Nicholaus callrolica fuie munitus,
lia. Sed Carolus non posl niultos'dies defunclus divinilalis scienlia; insiruclus, baplizalus el fide
est. {an. 865) Lolharius ex sede propria exiéns, in sancla confirnialus, recëpit doctores ab eodem.
llalia veniens pacis gralia; vidcndum germanuni domno apostolico, suam reversus est palriam.
suum, ubi cum ipso loculus est flnibus Beiieveniana 14. Igilur dum domnus Hludowicuscum suis Bari;
pagb Yeriosiana; sed dum irel el reverleret, mulla j0 cuslodirenl, nuncii venerunl de finibus Calabrioe.
dévastâmes pauperorum domibus, blasphemia mulla dicenies : Domine imperalor, vestri esse volumus, el
incurrii. Revertenti aulem, in itinere via egrolare per vestram defensionemsalvi fore confidimus.Gens.
cepil, subito in civilate Placentina defunclus est Sàrracinorum venerunl, terra nosira dissipaveruntK
{an. 869), et ibi corpus ejus conditmn; suisque civitales desolaverurit,oecclesiassuffuderunl; laniuiu
liominibus a mullis simili modo contigcrunt. ad vos pelimus, ul des nos caput confortacionis,qni_
13. Paucî quidem sane dum per geslis filiorum nos adjuvenl et confortent. Sacràmentavobis damus^
rogum se:.cm àpices conpoiiara, animiis meus ad tributa solvimus. Tune domnus imperalor miseri-.
reliquis faclis percurrit. Mulla fatigalio Langobardi cordia molus, non gaudens cupiditalis eorum pro..
el oppréssioa Sclavoruni gens susiinuil, usque dum missa, sed de illorum dolens inaliiia, clegit slrenuis
YARIj; LECTIONES.
" lalanias c. "/.«.viles. " i. c, obsidens. 16.i. e.
conjuge
''.'' NOTÊ.
(10) Ex Paiilo Diac VI, 23.
1-275 APPEND.ADS&C. IX 1:276
el nobilissimisviris, Holone de fuiihus Bergomensis,AVsoldanus, el reliqui Sarracini ibi consistenlibusin-
Oschis el Gariardus episcopis, cl conforlavit eos tcremil,.anno 21, indiclioiie 4. Sarracini vero in
domnus imperator el dixil : Ile in pqce fidèles suorum lerra hoec audiens,,elegenles se forlissimi
Ctirisli, angélusDominibonuscomilelur vobiscum,ut viri, sicut audivimus viginti millia.hominiim,dicen-
et ego videamvos el laboresquam vobisinpo.no'me-, les : Grandis ignominiam de vecisorum nostrorum
rear! Tune simul cum ipsis missispcrrexerunl, el consonant; eamus illuc ! Cumquenavigio proepara-.
unde egerunt firmilalis sacramenla receperunt, et rent, ascenderunt ël navjgaverunt, el exierunl in,
adunantes secum magis aç magis fidèlespopulus.. finibus Benevenlana. tune dixecunt per suorum
Cumque venerunl in quendain valle, ubi ipsis audacioeelalionis. : Quid nobis fiducie haberedebe-
Sarracini, fidentes absque ullo timoré, annonam mus inriavibus noslris? Dissipemuseas, quia Franci.
melenies, simul cum captivi quas habebant, lune adversumnos m'Aitpossunl; et sic prmvaluerinl ad-
cbrisliani inruenles super illos, el Sarracini quanti rersum nos, sine ullo melu in regnum nosirum per-
ibi invenerunt occiderunt, et captivi liberaverunt. gere possunt!.Et. dictis factis, Franci querere cepe-
Ul hoecaudivit eorum principe, Cincimo nomine, runt. Nunciatumid esl'domno imperalori, qui slatim
de civiiaie Amaniea(H) pbviam eorum exiit, prav miltens principibus suis H.unroch, Agefrid el Boso,.
paratus viriliter. Et exindeFranci comperti sur.l, et B cum electa manu Francorum et Langobàrdorum vel
juiigenles se hii ex una parte et illi ex altéra, facla. ccleiorum nationes.. Jungenles se in loco ad sau-
esl strages magna Sarracinorum, qui fuga peliens; ctum Marlinum, ad slrada scilicel prope Capua ad
cbrisliani vero post eos, inlerfieientes usque ad Vullurîio, acies bine elinde, utraque partis foitL
portant civilalis. Oio vero el proediciiepiscopi et inleniiones pugnanles, Dei adjuvante misericordia
suorum seeulores iriumphalores. reversi sunt ad Sarracini devicti et debellali sunt multiludo innu-
domno imperaiore. Imperalor vero magnumgavisus merabiles; quia quodgladius non iniereinii, in flu.vio
est gaudium, honorera digniiatis eorum Iribuit. VuUurnonegali sunt, reliqui fuga vis ,9 evaderunt.
15. Cincimovero de suis el palrioe sua; adjuto- Sic Dei judicio complacuit; qui vénérant exaltaii,.
riiim colligentesmultiludo Sarracini, iler pergenles, facli sunt humiliaii.
Bari secuin euntes, mulla dispendia adjutorium 16. Ad hoecVictoria palrala, domnus imperalor
soldani. Eral eorum nunciatum, quod cbrisliani cein Benevenlipalalio sedebat. Tune Adelchisprinci-
lebrarent magnum diem feslum, sicul eral hoc est palum Bëneventanorumregebat, cui imperator se el
naiivilas Domininoslri JesuChrisli, dicenles : Deum omnia credebat, el dilectione carilalis inler se
suum colunl die illa ; nequepugnaluri neque arma s, , diliebat 20.Anlicus hoslis, qui semper conlra dile-
levaturi sunt. Eamus super illos, compreliendamus ctionem iiiimiciiiam queril, exsurgenles per malus
eos omnesin simplichoiema! Hoc cousiliumdomno bomines, inler se occulte dicenles : Quid grabuii "
imperalori nunciatum est. Tune moniti, ut gel'o- sumus sub potestalemFrancorum? Tabler Beneven-
tinnio " malulinis et summo diluculo episcopis et tani per fraudera uno consilioingerunt, ul rederenl
sacerdolibus niissarum sollemnia celebrarent, et *' malum pro bonum; quaieiuis ubicumque Hde'is-
populuscommunionemvelbenediclionemacciperent, s.imiimperalores invenissent, ibi cuslodirent, el ad
siculi et fecerunt. Et exierunl querentes Sarra- imperaiorem non dimisissent redirent. Erant enitn.
cini , et illis querentes Franci jiincli sunt in loco Franci separaii per castellas vel civilales, fidentes
. . . . Factus est sonilus magnus clangore absque ullo terrore, credentes fideBëneventanorum.
buccine, innila H equorum, strepites populorum. Fuit aulem iste contrarius discessionis dies 35;
Cumqueprope se conjungerenl, fuleles Chris'.i ora- ldus Augusti ,{Aug. 15) usque ad quintodecimum
verunt dicenles : DomineJesu Chviste,' twdixisli : Kalendas Octobres indictione5. Sed Deus, qui
Qui nianducalcarnemmeamel bibilsanguinemmeum, domno impefalore ad regni gubernacula imperialis
in me manel et ego in eum {Joan. vi, 17); ergo si ordinaveral, cum ipso erat, sicut legilur : Cor régis
iunobiscum, quid contra nos? Slatim convmissumD in manu Dei est {Prov. xxi, 1). Et laliter fidèlessuos
est proelium,Cumque forii inlencione piignanles, ad eum venire fecïl. -Coeleslis limor autem super
arma celestis conforlavit chrislianos; pagarii vero Beneventanosinruil; vix illorum fuit, ul pacifiée
terga verlentes fugire cepefunl. Cbrisliani aulem poluissenl illos dimillerent. Qui letabundi a domno
posl eos cedentes, non cessabant, donec multiludoi imperaiore reversi sunl. Eodem anno evolulo,
paganorum inlerficerenl, el slipeodiaquicquid sol- mulla signa monslrala sunt. Yinumquomodovinde-
dani pergebat lullerinl. Soldanushoecaudiens, nie- mialum et inlra vascula n misso, slatim lurbulen-
ius magnus tristare cepit. Sequenti mense Februa- lus, qui dicilur versio, fuit. In ipsa pascha Domini
rio {an. 871), quinto expleto anno quod Bari pos-- per arbores vel folia et reliqua loca parebal quasi.
sessas habebat,] domnus imperalor compreliendit I lerra piuvissel, sequenti aulem {an. 872)4 Nonas
YARIJ2LECTIONES.
" i. e. gallicinio. ls i. e. uinnilus, ls i. e. vix. so i. e. diligebat. Antiquus. " i. e. gravali. " i. c.
feddercni. " uescula c.
mTM.
(il) lu Calabria.
ANDREAS(PRESBYTER BERGOMv • 1278
1«77
Mugi pruina eecidit, multe,viles in planis locis seu A 18. Post cujus obitum magna tribulaiio in llalia
iu vallibus palmiles cum uva siceaveruiit, similiier advenii. Colligen.tesse majores nati in civilate Ti-
cl silves n tenerrimurn cum sua folia aride facte cino 'slimilcum Angelberga suorum regina mense
sunt. Sequen:i aulem mense Augusto mullai,umlo- Sepleinbri indictione noua, el pravuin agenles con-
cuslarum advenif de Yicentùia partibusiu finibus siliuni, quatenus ad duo mandarenl regnum, id est
Bresiana 2S;-deindein Crembnensis finibus; inde Karoli in Francia et Hludovico in Bajoaria; sicul
vero pcnexerunt in Laudensis parlibus, sive eliani et fecerunt. Tune Karolus veniens, nesciens de
in Mediolanensis.Eranl cnim unates pergentibus, Hludovico. Hludovicus iiescîebal quod Karolus
sicul Salamon dixil : Locustus regem non liabenl, venissel, misit filiumsuuni Karolus nomine, propler
sel per turmas ascendant {Prov. xxx, 27). Dcvasla- dislantiam homines ceperunl Karolelo nominale.
veruni enim multas granas minutas, id est milio Karolo rex veniens Papiam, Karolilo in finibus
-
vel panico. Compleli anno cenlesimo ex eo »6Fran- Mediolanensis.Cuique cum de palruum suum com-
corum gens llalia ingressi sunt {an. 875), anno doni- pertum fuissel quodessel in Papia, ceperunt homi-
ni Hludoviciimperaloris 25, el mens. 4, indictione nes qui se Carlilo coiijiinxerunt mulla nialilia
6 finila. Ingrediente 7 indictione, hoc esl anni a7 facere ; hoc esl Beiingherio cum reliqua multiludo
incarnalionis domini noslri Jesu Chrisli octogenli B staliin.venerunt in finibus Bergomensis, residenle
seplunginta 1res Iransacli, imperalor vero venieus in monaslerio Fara per oebdomada una, domibus
de finibus Benevenlana posl mulla Victoria super dévastantes, adulleria vel incendia facienlës. Tune
Sarracini facla. mulli Bergomensis relinqiienles domos suas plcna
17. Igilur post annum, hoc est indictione 8 {an. vino el anona, tantum cum uxuribus el parameniiini
875), Stella comelis iu coelo comparait, simiJiludo in civilate vel in monlibus perrexerunt. Karolus
radientibus longiuque caude per lolum mense Ju- rex hsec audiens, slatim proe ipsis malefaclorcs
nium, mane et vespere. Deinde iii mense Julio - cum hiulliludo populofuni perrexil de finibus Ber-
Sarracini venerunt (Jun. 15), etcivitate Cuinnjaclo gomensis in Bresiana, inde in Verona, inde vero in
(12-15), igné cremaverunt. Sequenli aulem mense Mantua. Karlilo perrexil in Bajoaria. Tune Karlo-
AugusloHludowicus imperator defunclus esl, pridie man, germanus ejus, obviam veniens Karoli rex
ldus Augusli (Atig.12), in finibus Bresiana. Anlo- barbani3l (15) sui, ad fluvium qui dicitur Brenta,
nius vero, Breseiane episeopus, lulit corpus ejus, el et pacificis verbis se ad invicem salulaverunl, et
posuil eum in sepulchro in ecelesia saiictaeMaria;, pacium usque inniensèm Madiofihnaveruni. Carlo-
ubi corpus saneli Filaslrici quiescit. Ansperlus mannus ivil iu Bajoaria. Karolus rex perrexil ad
Mediolanensisarchiepiscopus mandans ei per archi- " Romam, el ad ecclesiam beali Pétri doua oblulii ab
diaconum suum, ul reddal corpus illud; ille autem apostolico Johannë unelus, et hjnore imperii coro-
noluil. Tuns mandans Garibaldi Bergomensis epi- naïus {Dec. 25), in Papia reversus esl, mense
seopus et Bënedicli Cremonensis episeopus cum Jaimario, suprascrip.ia indiclibne nona ,r.
suorum sacerdoles et cuncto clero venire, sicul ; 19. Cumque idem Karolus imperator de Roma
ipse arclïiepiscopus fticiebat. Episcopis vero ilâ reversus in Papia sederet {an. 876), audivit quod
feccriiht el illuc perrexeriint; irahentes eum a lerra Karlomannus, Hludovici.filius, conlra eum veniret ;
el mirifice condiënles, dies quinlo posl iransilum cumque exercilum suum a'dunare vellel et cum eo
iu pharelro posuerunt, cum bmni honore, hymnis bellum gerere {an. 877), quidam de suis, in quorum
Deo psallenlibus, in Mediolanum perduxerunl. Ve- fidelilatem maxime confidebat, ab eo defeeli, ad
rilalem in Cbristo loquor : ibi fui elpartem aliquam Garlemannum se conjungebat. Quod ille videos,
porlavi, el cum portaniibiis ambulavi a flumiue qui fugam iniit el Galliam repedavit, siaiimque in ipso
dicilur Oleo usque ad flunien Adua (14). Adducius ilincre moriuus est {Ocl. 6). Carlomannus vero
igilur in civiiale cum magno honore et lacririiabili regnum Italie disponens, post non muliûui lempus
ftelu, in ecelesia beati Ambrosii confessoris sepe- n ad pairein as in Bajoariam reversus esl {Dec). Inler.
lierunt die seplimané sua; {an. 875). Qui impei'avii lia:c Hludovicusrex. ...
annos 32, id 28est vivenle paire annos 12 M,posl
morlem pairis 30annos 20.
VARLE LECTIONES. >

** M i. e. " anïï cl ,s id — XX. inmargine addila suiil." ita
i._<?.sîlvsc.- "i. e. Brixiaiiis. quo.
correxii; VI ::; aut XI ::: c. s? matris c. u ila torrexil; barbani. n lune manus ténia. n ad patrem minime.
NOT.E.
(12-15) Comacchio.
(14) Scilicet per fines episcopatus Bergomensis, unde Andream Bcrconicnscm' presbylcnmi fuisse
eflicilur.
(15) /. e. patrm. '.:.»,>••
1279 - ÀPPEND. AD SMC. IX 1230
ANNODOMINIDCCCXCII •"
PETRUS BIBLIOTHECARÏÏJS
HISTORIA FRANCORUM
ABBREVIATA
(PERTZ,MonumentaGerm.hist. Script. 1, p. 416.)
ADMONITÏO
Ilisloriam banc, Cbesnio, qui eam primus lomo III SS. Francicorum p. -540 edidil, lestante, Gabriel
NaudoeusRomoeex codice quodamexscripsil. De auctore operis nemini conslal; codicis Annalium Fulden-
siura leriii, Vindobonensis scilicet n. 600, ad vèrbum fere vesiigia legens, nihil sibi proprium conlinet
excepta bac anni 749 Pivinus remansitin regno una cum fraire Griplwne, et rem regni optimegesserum et
alia anni 878 sentenlia Slavi DalmatoeSoavi (Sorabi) Bohemiidemsiinl. Temporum proelerea compuiaiiohë
periurbala, nullius jam aucioriiaiis haberi poterit. Bouqueli sentenliatn, auclorem.circa soeculinoni exitum
vixisse, inde quod una cum AnnalibusFuldensibus opus suum deponere coactus sit, ortam, ideoque nihil ei
iribuendumesse censco.
Arinulfus Metensiscivilalis antistes genuit Anchi- *^ pellanumregisPipini vocavil,et quoecumquede Garlo

S'.nn, Ancbisus Pipinum regem, qui posl morlem viderai exposuil, signumque dédit, ul iret ad sepul-
"VYoIfaUi ducis Auslria; parlem regebal, l'egnuiuque chruni, quod illic minime Carli corpus.invenirelur.
Francorum obiinuit cum regibus Huludavico,Hilde- llli sepulclirum aperuerunf, ex quo exivil draco, et
berio el Dagoberlo; morituranno 2 Anastasiiirnpe- lolum esl inventum denigraliun.
raloris, ab Incarnalione Domini715. Pipinusel Carlomannusiilii Carli regnum dividunl
Carolus, Pipini filius ex Alberda uxore, lenuit re- anno 741.
gnum Francorum annis 27. Carlomannuspost proeclarafacinora Romanivenit
Pli.lrudis, Carli noverca, publica cuslodia seivari anno 747, et in Casinomonte monachuseflicitur.
jubei. H;c divinoauxilio l.beratus, primum conlra Pipinus remansit in regno una eumfratre Gripho-
Raipodum regem Fresonumbellum geril, suo exer- ne, ei rem regni optime gesserunt.
citu non incolumi, anno 716. Anno 751 Pipinus legalos Romammisit ad Zaclia-
Çailus Rang'.fridumet Hilpricum regem Parisibs riam ponlificem maximum, ut qui ex anliqua stirpe
usque terga verlenles persequilur die palmarum.Hoc Merovingiorumfuerit, regnarel in Gallia; exaudit
(temporeWilfridusepiseopusordinalur, Bonifaciîsibi ponlifex, et mandal.Gallis, ut in eorum regem ha-
nomen tradidit; miltilur a Gregoriopapa in Eran- B » lièrent Pipinum.
ciam, ul proedicarclverbum Dei. Anno 755 Slephanus ppnl'ifex auxilium contra
Anno 717 Rangifiïdus el Hilpricusrex Çolpnicn- Haislulphumregem Longobardorum petiit a Pipino,
sium Xmeni et regiones conliguas Rbeno vaslanl; a quo venerabiliier susceplus est ; apud Parisiosduos
arreplis a Plidruda muncribus reverlunlur, Pipini filios Carlmannum el Carlum unxit reges.
Anno 718 Rangifridus el Hilpricus Eudoneduce Carlmannus.decessilLugduni, is qui fuerat mona-
Aquitanorum a Carlorursus superali, Carlusthesau- chus, anno 754,. el Pipinus in llalia Haislulphum
rum Plidrudoenovercoeaccepil, et regem eonslltuit superavit, et ut redderet bona ecclesioe Slephnno
ISolbarium. Sari'acenosGalliamdevaslantesplurlbus poniifici maximocoegit, et eum Papioeinclusil. Sle-
proeliis Carlus vieil el fugavit. phanus Romam reverlilur.
Carlus Pannonicos, Alaniannospacificoshabuit. Anno 755 Haislulphus sacràmenta menlilus Ro-
Carlus anno regni. sui 27 morilurParisiis, apud mam obsedil, et omnia quoe circa urbem eranl di-
sanclum Dionysiumsepelitur,el fuit damnatus; teslis scerpsit.
esl Higmarusin prologo in Vita beali Remigii. Anno 756 Pipinus ilerum Haislulphumvieil.
Sanclus Eucharius Aurelianensis episeopusin mo- Anno 757 Haislulphus morilur in venatione. Con-
nasierio sancli Trùdonis requiescil ; hic in oratione stantinus imperalor inler cetera munera etiam prga-
vidilCarlum in inferno, iium miltit.
Sanctus Eucharius posl oralionem sanclunlBoni- Tascilo fuit nepos Pipini.
faciumel Phulradum abbalemSancli Dionysiiel ca- Anno 770Berta regina filiam Desideriirégis Lon-
1231 ANDREAS PRESBYTER BERGOM. 1282
gobardorum Carlo filio suo conjugio socianduni de A Anno8!9 eclypsis maxima.
llalia abduxii. Anno820 Pipinus, Huliidovici filius, Yascones
Anno 771 Carlmannus decessil 2 Non. Decembris, vicit.
cujiis uxor et filiiIlaliam veniunt. Anno 825 imperalor Huludovicus poenilenliam
Carlu» pro defensione sancli Pétri ad Hadrianum Suorum deliclorum fecit. Hulolharius Ilaliam venil;
ponlificemRomam venit, victo Desiderio. Pipinus ejus frater cum uxore in Aquilaniam missus
Anno 778Carlus in Hispania Pampilonem destru- est.- ••.•'
xii. Anno 824 Hlulharius a Paschale coronalur, el a
Anno 781 Pipinus, filius Carli, Romoe baptisatur populo Roma'no Auguslus appëllalur. Liùdeviihus
abHadriano poniilîce. Hoc anno signum crucis in dolo Alvidemilii,avunculi-Bornoeducis Dalmâïarum,
vesiiiiieiiiishoniinum visiim est, et sanguis e cceio interficitur,,et multa prodigia fuerunt.
in terrain fluxit. Anno 825 morilur Pasehalis ponlifex, cui succes-
Anno 786 Carlus Beneveniiimexpugnal victoGri- sil Eugenius.
mualdo, filio Aragisi Bëneventanorumducis. Her- Anno 827 abbas sancli Dionysii Romam miliit,
nodrudi-*,filia régis, a Constanlino imperaiore de- et annuenie Eugenio ossa Sébastian! martyris Iràns-
sponsatur. - B porlanlur, el collôcaniur apud Snessonam civitatem
Anno 787 Groecorumexercions a Francis, Longo- in leriiplo sancli Medardi.
bffrdiset Benevénlanissuperatur. Anno 828 corpora sanclorum marlyrum Marcel-
Anno 796 morilur Adrianus, cui successil Léo lini et Pelri in Galliam Iransferuulu'r. Eugenius
pontifex. ponlifex morilur; cui successil Valenlinus diaco-
Anno 797 Conslanlinopolilanus imperator excoe- nus, cui deinde successit Gregorius presbyler sancli
catus esl. • Marci. -
Anno 801 in die natalis Dominianteconfessioném Anno 835 imperator cum exercitu conlra Hlo-
beali Pelri Léo corbnamCarlo imposuil; tune popu- tbarium filium venit, Pipinum regno privât; ecly-
lus Romanus clamavil : Carlo Auguslo a Deo coro- psis solis 2 Non. Maii, Lunoe vero 13 Kalend.
nato magno et pacifero imperalori Romanorumvita MaiK
et Victoria! Inde more aniiquorum principum adoia- Sequenti anno imperalor a suis deserlus, a filiis
tus. Hoc anno 2 Kalend. Mail lerra; molus fuit per caplus, cum quibus eral Gregorius ponlifex.
lolam Italiam, ut urbes ruèrent, et lectum basilicoe Sequenti anno consilio episcoporumpoeniienlia ab
sancli Pauli Romoecum Irabibus decideret. imperaiore efficilur.
Anno 806 Herena imperalrix de -Conslantinopoli Anno 858 Ticinum in llalia ferlurS Kal. Januarii
misit legatum nomine Leonem de pace conficienda tremuisse; comètes in signo Libroe3 Idus Apfil.per
inler Groecoset F-rancos. - Iresnoctês apparuit : primores in Ililià moriunlur,
Boemii Sclavi alio nomine.appellali sunt. suorum proecipuiLantliberdus et Hugus.
Carlus junior, filius imperatoris, sororem ha • Sequenti aiinoi5 Kal. Febrùar. lerroemoliis apud
buil Henrodrud, qua; deeessit anno 811, 8 Idus sancUimNazarium. Pipinus filius,rex Aquilanorum,
Junii. mense Novombris moiïiuf.
Hoc lempore Niciforus imperalor Groecorumerat, Anno,840 împfira'nr HJu;iavic-0Hiullsario Iliio et
qui post rnultas vielorias et, res prospère gestas a Carlo minimo filio regnum Francorum dividil; Hlu-
Vulgaris pecisus anno 814; cui statirn. successil Mi- .thario suam dignitatem reliyuii. Comeles apparuit
chaël, qui.legatos.Carli ad Niciforum missos ;b'eniin signo Arieiis; crjelumnoetu in sôreiiiiale erubûii,
ghe Consîanlinopôliâudivil,"acsubisad Carlum misit. igniciili similés slellis per coelùm dïseurrebafit.
Hoc anno fuît eclypsis. Imperalor morilur 12 Kalend. Julii in quadam
Anno 815 Carlus 5 Kalend. Febr. decessil, anno insula Rheni ûuvii; in lemploSancli Arinulphi sepe-
sua; aelalis 71, regni Francorum 47, subacloeltalioe ) lilur. Hludalbarium filium suscipiunl Franci; ejus
44, ex quo. Auguslus appëllalur 14; cui' successil fràtrès, id est Hîudavicuset Carlus, conlra. euiii vc-
iluludovicus filius ejus, qui legaiiones ad gënilorem nienles confregil; inde in Carlum exercitumdirexit.
missas el inde ad se audivil; el Romoe quidam in Hludavicus vero manu valida Francos, Alamannos,
neceni Leonis papoeconspirantes inierficiunlur anno Saxones, Thuringios sibi confirmai pace.
816. Anno 843 alrox belluminler imperaiorem el fra-
Anno 817, 8 Kalend. Junii, morilur Léo ponlifex, lres ; eclypsis lunoe fuil 3 Kal. April.
cui successit Stephanus diaconus. Sequenti anno dividuntur régna inter fralres et
Anno 818, Non. Febr. eclypsis facta; nbeleïero imperaiorem ; morilur Gregorius ponlifex, cui suc-
comeles apparuit. Morilur Stephanus ponlifex 8 cessit Sërgîus. MauriBenevenlum occupant.
Idus Febr., cui successit Pasehalis presbyler. Im- Anno 845 flrabanus monachus laudes crucis car-
peralor vero filium suum Hlotbarium coronavit, et miné composuit, et Sergio transraisit.
locum in imperio sibi consliluil. Bernhardus, rex Anno 847 Mauri, cum urbem Romoe expugnare
Langobàrdorum, imperalori se iradidit. Léo, impe- non possent, lemplum sancli Pétri yaslaverunt.
rator Romanorum in Gracia, ad Huludovicummisit Anno 856 16 Kalend. Novemb.ïgniculi instar spi-
de pace.
4S3TÎ APPEND. AD SMC. X HSi-
cnlorum occidenlem versus per aerem vagabanlur, A j aima adoperla eral ; advenienles lemplunrnon in-
quare Hlulbarius imperalor omnia relinquens, mo- troibanl. Ponlifex Tbyrrenum peliit, quifcrilans
nachusefïïciiur in Prumiénsi monaslerio,ei 5Kalend. Carlmannum privarë, qui paralysi morbo opprer-
Octobris morilur. Primores regni Hlulharium, HIu- sus eral, neque verbum loqui poterat. — 4 Rai. No-
tharii ûlium, annuenle Hludovico, rege Orienlis, vemb., hora noua'offlcii, eclypsis solaris maxima,
consliluunl sibi dominum. ul stelioe apparereni, el luna Idus Ociobris uliima
Imperalor Hlulbarius reliquil 1res filios, Huludo- hora noctis. Boum pëstileniia in Germania, quam
vicum, Hludalharium el Carluni, qui pacëm inierunt cIadeshominumseciitaesl.Slavi,Dalinatoe,Soavi(17);
cum Carlo el Huludoyicopalruis anno 867. Quoanno Boheroi idem sunl. Carimannus 11 Kal. April. obiit
liybernum lempus asperum, el nix sanguinolenla de anno 881.
coelo decidit. . Sequenti anno, 4 Kal. Januar., anle gallicinium
. Carlus, frater (16) Hludatharii imperatoris, filium Magoncioeterroemolusmagnus, cl 15 Kal. Septemb.
habnil Carlamannum; hoc leinpore Nicolausponlifex Hhidovicusmorilur, cujus corpus in monasieiîosan-
erat. cli Nazarii juxia corpus palris sepelilur.
Ruodolphus,monachus et poêla historiens, in Ger- Arinuiphus, Garlmanui filius, rex in Alamannia
niania flornit, et morilur 8 Idus Mart. anno 866. B creaiur, invilo parvo (18) Carlo. Carlus anno
888, 5
Anno870 Hîudavicusrex oegrolat, ul de eo despe- Non. Januarii morilur.
rarenUmedici; qui senliens,.pene omnia bona sua Anno 892 hélium atrox inler Arinulphum regeni
pauperibus dislribuil, et se a Deocùrari maluit. chrislianum et Sigiphridum et Godophridum, reges
Carlus fraler regnum Hludalharii invasil,,et sibi Norlmannorum et Danorum paganos, adeo.ul coesis
ab episcopo Meiensi diadémale caput ornari. jussit;. . regibus,etpene lotus exercilus fueril, et unus tan-
el se Auguslum effecil propler oegroialionem fra- tiimmodo chrislianus fueril invenlus inleremplus.
Iris. Sequenti annp-Iiaiiad regem,porgunlj ul Italiam
Anno sequenti oegroialione libéralur Hîudavicus de manibus lyrannorum liberarcl; rex hoc polii-
rex. • ; cetur. '
Anno 876 Hîudavicus morilur, sepullus Mediolano > Anno894 Arinuiphus rex Italiam venit cum exer-
in sanctp Ambrosio.Carlus hoc seiitiens Ilaliam pe- ciiu, inox Pergâmum expugnal, regulos in fidelitalein
liil, el Ihesauros imperaloris susiulit. juiixil, inde reverlilur".
Anno 878 mense Januarii Lanlhberlus, YVidhonis i Hoc etiam anno RomoeFormosus ponlifex mori-
filiuF,et Adaiberlhus, Bonifacii.filius, valida manu „ tui,cui successit Stephanus. GroecicumHunis paceru
Romam venerunl, Jpannem poniificem vinculis re- . ineunt. Léo, imperalor Groecorum, Lazarium lega-
degerunt, primorus populi Romani coegit, ul Carlo- luni ad imperaiorem llalum miuit.
mannus pro Coesaïchaberelur; quo peraclo Joannes'< ' .Anno 898 Arinuiphus morilur, cui successil Hulu-
ponlifexihesauros Peui Laleranum susiulit et trans- davicus filius parvulus.
lulil, inde lemplum Pétri clausil; cujus ara prius
(16) Carlus frator Chesn.Quoehoc anno de pace at sanguinolenlacecidil, salis indical.

(iliis Illoiharii cum palruis inila referunlur, ex ann, (17) Legendum Sorabi.
Fuldensibus a. S68derivala esse, nix quoe eo anno» (18) 1. e, pairuo.
APPENDIX AD SiECULUM X
A.NNO
DOMINI
DCCfXXVl
PANEGYRICUS BERENGARII IMPERATORIS

AUCTOBE ANONYMO
(Édidil PERTZ MonummilaGermanioehislorica, Script.-loin. IV, pag. 189.)
ADMONITIO PRiEVlA
Rerengarius I rex et imperalor, génère Francus, natione Longobardus, fanasse a comité Unriiocho;
uuem annis 802, 806, 811 Caroli Magni negolia gerenlem conspicimus (1), descendit. Palrem liabuil
Eberhardum coniilem, ducem Forojulianuni (2j; cui Gisla, filia Ludovici Pii el Judilhoe (5J, Unrupcliuiii,
Berengarium, Adalhàrdum el Roiîulfum filios, filias lngellrudam, Judiiham et Heilwigam peperit. Tesià-
(1) Mon.Germ. Legg. I, 90, 157; Einhanii Vita . (2) Regino, a. 888. '..- ;
Caroli c. 5ô;'Annales a. 811. (5) Agnt'llusYiioeponliu".Ravenal.; in YjlaGeor-
1283 ANONYJHPANEGYR. BERENG.1MP.L1B.I. 1286
inenlo inslilulo(4), Eberhardus filio nalu majori res suas in Longobardia et Alem.r.inia silas, Berengario
el reliquis liberis patrimonium in Ribuaria el Gallia Belgica dividendum reliquit. Gislâ mater coenobium
Crsoniumin dioecesiTornacensi construxil. Eberhardo anno 868 defuncto, Unruochus (5) in ducatu Foro-
juliâno suûectus, anno 887, quo Caroli Ul imperaloris propinquus laudalur (6), supcrfuit, el paulo post vila
cessit. Successor in ducatu Berengarius, anno sequenti regnum Longobardorum el varios posl casus, anno
916, Romani etiam imperii coronam suscepil.
Cujus in laudes carnem intra aiiuos 916 et 924 compositum(7), auctorem habet Longobardum, qui aelale
quidem provectus (8), sed armoreBerengarii et exemplo Homeri, Stalii et, cujus eclogas oequeac jEneidem
legit, Virgilii incilatus, proeclara régis facla usque ad coronalionem Romanam métro celebranda sibi pro-
posuil. Qua in re vir Groecarumoequealque Latinarum litlèrarum peritus, îemporis ordinem iniinivérsum
quidem seeulus esl; sed studio suo in regem salisfactiim iri judicavil, si proecipuastanium ejus expedi-
tiones, omnibus quoecunquein laudem ejus minus cadere viderentur proetermissis, canerel. At in iis quo-
que, quibus auclorem inlerfuisse patel,.diligenliam scribendi desideres, cum, communi cum Liudprando
errore, duas Arnulfi èxpediliones Ilalicas plus anno discrelas pro una eademque habeat; et uiriqtie Wido-
neni supersiilem seribal. Quoelamen non obsianl quin, in lanta scripiorum soeculodecimo ineunle inopia,
carminé res scilu dignissimas proebente,sermone vivido, iinaginum n agna quidem parte Virgilio, Slatio el
Juvenali depromplarum vi el versibus classicos Romanbrumauciores imitanlibus delecleris.
Liber medip oevoin scriniis bibliothecarum Ilalarum delîtuisse videlur. Codex unicus qui supersit, manu
soeculi undecimi in membrana exaraliis, soeculodecimo seplimo Palavii in bibiiulheca S. Joannis in Yiri-
ilario a Nicolao Heinsio reperlus el ab eo in edilione Claudiani anno 1650 laudalus, anno 1654 opéra Lucoe
Langermanni Hamburgensis exscriplus et ab Adriano Valesio publici juris factus est. Yalesii edilio, ad-
jiiiiçio Adalberonis episcopi-Laudunensis carminé ad Rolberlum regem, Parisiis, anno 1663, in-8» prodiiî,
proefalione et commentario araplo inslrucla (9). Valesii lexlum Leibnilius lomo I SS. Brunsvïcensiuiii
inserluni paucis âdnoialionibus ornavil. Utriusque Valesii et.Leibnilii-notas Muralorius Valesii lexlum
seeulus tomoll SS. liai., p. 371 sqq., servavit. DeniqneBonquetus carmen t. VIII, p. 106 sqq., collectionis
suoe recepit, parlim Valesii, parlini suis nolis illuslralum. Qua ratione cum errores complures primoeedi-
tionis reliquas perrepsissent, soeculoxviii exeunlé Jacobus Morellius, bibliolhecoeY'enëioeD. Marci, cui
codex Palavinus illalus fueral (10), proefecius, libruni a nepote.suo, V. Cl. Betlio, jam Morellii successore,
cum edilisconferri curavil, el emendationes iii Biblioiheca sua Manuscripla indicavit; glossas etiamnon-
nullas, tam interlineares quam marginales, quarum pars ipsi poetoeiribuenda est (11), adjecil. Quo faclum
«si ul nobisjam edilionem anlerioribus emendaliorem proponere concedatur.
INCÏPIT LIBER PRIMUS

APKETAlIIPOAOrOC. A- « Endromidos (14) le cura inagis viclusque
[faligal;
Quoelargila suis lempora prisca viris. « Hinc lugito nugas, quas memorare paras. »
Conluliihoecmagno Iabyrinlhea fabula Homero, Irrita soepemihi cumulas quoemurmura, codex,
jEueisque tibi, docle poêla Maro. 20 Non poierunt yjlis addefe clauslra meis.
5 Atria lune divum resonabanl carminé valum ; Séria cuncla cadanl, oplo, et labor omnis
Respuet en musam quoeque proseucha (12) jabeslo,
[luam. Dum capi:i summo xenia parva dabo.
Pierio (lagrabat eis sed munere sanguis; Nonne vides, tacitis habeanlut soeelatriumphis,
Prosequilur gressum nulia Thalia tuum. Quos agitai tolo orbe colendushomo?
Hinc meluo, rapidas ex le nigrescerc fiainmas, 25 Tu licet exuslus vacuas solvaris in auras,
10 Auribus ul nilidis vilia verba dabis. Pars melior summi scribei amore viri.
« Quid (13) vani.s loliens agitas \\xc lempora Supplice sed vblo Chrislura rogilemus ovanlcs,
[diclis, Quo faveat coepiis Palris ab aree meis.
« Carmina quoeprofers si igné voranda limes? Haud nioveor plaiisu populi vel munëre circi;
« Desine; nuncclenim nullus tua carmina curai; Ô Sat mihi pauca viri ponére facla pii.
« Hoecfaciunl ubi, hoecquoque rure viri. Chrisie, poli cohvexa pio qui numine torques,
15 « Quid libi proelerea duros lolerasse labores Da, queat ut famulus farier apla luus!
« Pro'fuil, ac îongas accélérasse vias ? Nonbederam sperare vales laurumve, libelle,
gij apud Murator. SS. II, 185, ubi lamen Ecam'o (6) Anh. Fuldenses.
monenle Evrardo einendanduinerii; eichartoeGisla;, (7) Coronalo Berengario el supersiiie. IV, 208.
quoeCarolumH regem tuum, si dicere audeat, ger- (8) Nec dives, quod cerle mirum fuisset in poea ;
tïianumvocat. Y prolog., v. 17. .-:
(4) DaelierySpicil. XII, 490. Dalumesl imperanie (9) Usus sum exemplari BibliolhecoeRsgioe unï-
LudovicoAugusto anno regni ejus xxiv, ubi lamen vèrsaiis Gottiiigensis, cUi P. Buimannus nianu sua
xix legenduin erit, qui anniis inde a die vi Aprrlis glossas aliquas el leciiones ab Heinso iiiClaudiano
anni 868 currit. Nam vidua ejus Gisla jam a. 869, enolaïas ascripsit.
<i. 15 Apiilis in Gallia senioremsuum dulcis memo- (10) Ubi eum a. 1821 evolvi, sed ilerura cum edi-
rioe el viduiialem suam ei habilus mutalioriemiuc- lis conferre absijnui.
morat. . (H) E. g. 1,261.
(5) Andreoe presb. Bergom. chron. Mon. Germ. (12) I. e. precalio.
SS. III, 2513,237. (13) Liber respondel.
(14) I. e. vestis.
1287 APPEND. AD SÊC. X 1288
A.PKETAI TO nÀNUTTfPIKON BEPENrA,PIOr A 45 Unius imperio solili concurrere, plûres
TOT ANIKDTOX KAICAPOC Ut mirenlur abhinc diversa per arva lyrannos,
Groeciaquoesiliscecinil si régna loquelis, Et sibi quoequelégat proprium gens, omnibus
Moribus insulsos et religione lyrannos [idem
Tollerel ul quosdam immefilo super àstra Dura perslaret amor. Raperet ne gaudia Rhenus
Aul Araris speclala diu, glomerantur in unum
[beandos, 50 Ausonii proceres, ac talia nuniia régi
Quos Lachesis nigro salius damnavit Averno;
5 Roma sups vario vexilsi tigmine post hoec Ire jubenl : Hoeclerra salis lerroequecolom
Auguslos ad.lecta poli radiala, perenni Fluminaque aniiquos sublerlabentia muros
Nota libi. Nec le revocelfera Gallia, digno
Yihralu simul hos Stygio sorbenle barathro :
Qiiin poliare solo, irux aut Germania, quando
Induperatorem pigeai laudare nilenlem 55 Sceptrigeri hoc polius dudum coluere propinqui,
Christicolas quid enim, coelum reseranlibus
El genitor cunclis dilexil carius arvis.
[undis (15), His motus, gressum precibus contendit ad ur-
10 Quodqne replet Domini niundum spiramine
[lotum ? .. [bem
Ergo Berengarium genesi faclisque.legendum Irriguaro cursim Ticini abeunlibus undis.
Rile canam, frenare dcdil cui celsa potesias Susiulit hic poslquam regale insigne coronani,
llalia; populos bello glebaque superbos. 60 Non alias rapiim cupidus pervadere terras,
Siirpe recensiià generis, quo stemmaié pollel Quod mullos juvenum Ieiho dimersil acerbo,
15 Scire vaeal; nam cuncla nequit mea ferre Loelilia résonant, plausu el fora cuncla résul-
[Thalia. tant,
Francigënam fateor Karolum proenomine Ma- Templa sacrata virum trépidant màlruraque
[gnum, [ehoreis,
Quem lellus axi Iremuil subjeela rigenli, Orgia el innuploeconcinnant clara puelloe, ,.;
Quamque pelens linquensque luit .Sol aureus 65 Danique choros molles; et lympana déviera
Ximdas(16), [puisai,
Et quam lorrel equis loliens'lnv-ectusanheiis, Alque lyroegraciles extenso pollice chord.is
20 Prodil avis aLavisqueillo de sanguine rector Percurrit, sepleraque modos modulatur avenis.
Ausonioe;Karoli sed enim nutritus alumni' Rura eoîunl alii, sulcant graviaarva juvenci,
Rile sub imperio, simili qui nomine Romam Tondent prala grèges, pendenlque in rupe ca-
p
PoslremusFrancis regnando coegii habenis(I7). , [pelloe.
Ille virum cernens belli sub imagine loelum 70 Omnibus una quies, et pax jerat omnibus una.
25 Et raiione pium rëgniqiie beamine dignum, Non (18) secus ac longa venlorum pace solu-
Egregii fiduui lateris délegit amicum, [lum .
Faseibus imperiique apttim si bella minislruin .Equor, el imbelli recubant ubi lilora sumno,
Forte ruilnt. Ilalus princeps, exercilus arniis, Silvarumque comas el abacto flamine nubes
ProediirosMartis didicil sic ferre labores. Mulcet inèrs oestas: tune stagna lacusque so-
50 Veneral ecce dies (17*) primi cuni'faia pa- [nori
75 Detumuere, laeenl exhausli solibus'amnes.
[rentis
lnvidia tumidus, nec passus talia, YVido
Posceret atra lues regem, lolosque per arlus
Perfurit, ac nimios profûndil pectore questus :
Febris iii. Moriens primos compellal amicos; '
Uliima Brengario referont dixisse propinquo : Otia, quoeLalium foveant, piget usquefateri!
- Nain videoflor.ereviros rebusquesùpinos
Subderecolla libi mcrilo deberel Eous
55 Et licet occiduas.çernitquos mersus in undas 80 Ferlilibus, solioqne ducem considèrecelso,
Pkoebus,uterquè-eùâmmundi quos despicitaxis ; D y Quem légère sibi. Montessuperare profundos
Atlamen Hesperioeproceres pro vbibus ardent Vis foret ulla mihi! Forsan perfringerefoediis
Rile subesselibi, tanto quia clignalabore Et facilesjuvenum possemsubverlerementes
Cuncla geris. Pênes imperii le gloria nosl>% ProecipuumTyrrhena colunl qui rura ! Volentes
40 Alque tuis slabil Romqiia polenliafalis ! 85 Subicientmihi colla, reàr. Minus apiusin armis ?
Hoecfans, oelheriasductor concessil in auras, Quid? Poluit Paris .egregias lurbare Mycenas,
Supremumqùe gemensregnorumliquithabenas. Excire alque nefanda feros inproelia Airidas.
Uléquidem sic asira subit; miseranda cupido Quid referl (19), qiianlns secleal Rodulfus (20)
Sed populospersuasitagens, qui limite la(n . [in aula,
'
(I5J Scil. baplismalis.— odis edd. (18) Y. 71-75 exStatii Thebaid. IU, v. 253 sqa
(lf>)Ruii s. a. undis edd. (19) Referam edd.
(17) Caroli III. (20) Rt'X BurgundioeTransjurana;.
(17*) An. 888, Jan. 13.
Usa ÀN0NYM1PANËGÏR. BERENG. 1MP.LIB. î. 129Ô
Anqualis referam Francis dominelur in arvis A Ausoniam subeo, liceal déferre t'yranno,
90 Oddo, meisimiles dudumnoliquésodales? Alque una caris veniàt funaendus in agris !
Solus egoti' donis soeclisprivabot opimi Quis placuere vices, ac dulce movere polenles,
Et.tacili metamsolus devolvarad oevi? Colla jugo posuere truci; maie fida recessit
Non, donecpuras animus depascilur auras, 1 Sed penitus Tyrrhena manus, hoslesquë pnv
145
.Vel si me rapiàus Mavors perstrinxerit armis , [ter'vos
95 Provolvensjuvenum fusos in sanguinepatres ! Exullans in régna-lulil. Proh soeva nocenium
Taiibus iraruui diclis fundebai habenas, Consilia ! Princeps aberat, pacemque parabaî
Mente coquens bilem ; jaGlo(21) velut aspëra Imperio, YeronoeAlesis qua culla salnbris
[saxo .Irrigat. Ecce gradu' cëlëri petit alla minïs'ter
Cominùs efigilur serpens, "cuisùbler inanes 1 Tecla ducis, sùdore-madens. Forlitsimé reclôr,
150
Longa sitis latebfas, lotosque agilalaper aiius, Inquit-, adeslo luis ! Saltu super ardua montis
100 Convocat in fauces et squamea colla vcnenum. Sese injecit ovanscoelussal in arma superbus,
Jamque legil socios aptos furiaiibusausîs. Cui nisi proedwos gladiïs inferre maniplos
Fama volans régis nilidas cum perculit aures, Instileris, quid opus Latio quoe dicete victo
Conalus agilare salïs YVidoneniiiiquos, B 155
1 Damna ferent ? Infensus ad hoec ila rédditlit
Fortuna servante modurn, qualit ille.tr/eniendum [olli
{05 Regali de morè caput, ccèlique tueiur Rex 4 Jubeo, juveriis, lantum désiste mov'eri!
Conv.exa,alque sacris lia falibus ora' resolvil : Non caput hoc dum vita regil dïffuta per artus,
:. Tu coelilerroequesalor, qui fulmina (22) torques, Hoeclellus cedel superata, pudelquefaleri
Annoriimquevicesdimensaquelempora noclis Res Lalii vicias! Ait, accirique sodales
Quatuor et mundi parles,, quantum ardus ab 160 ' Imperat. Excurrunt vasios excita per agros
[auslro Ag'mina, amor quibus est pacis , quis gloria
110 El quantum,occasusroseo consistai ab or'tu, [ curae
Meliris, subeal geminosul phosphorus orius, Naloffin dulcisque domus. vilamque perosi
Proecedensnunc Solis equos pelleiisquetenebras, Adveniunt plaeido glomerati pectora régi.
Noclis agat proese gélidosaliquando jugales : Exacuunt juslas subilis rurnoribus iras.
Teslis adeslo plus, noscumqueremille cruôris, '165 Cndique collecti poslquam venere
manipli,
ÏIS Simanus hoecmorlis tuteHl dispendia Gallis, Ingenti fremitu pariier ducis anle tribunal
Débita,jure mihi raplum ire volenlibusarva Bella cient. Liquidas tandem se rëddil ad auras
Infandum! Cui lanla virotoncessapoléstas, Terriniïis ductor, quaudo lalus omne sub armis
Me regnisprivâre ? Sedet si, conditor orhis, Ferrea su la terunt, humerps et pectora laie
'170 Flammeus orbjs habel, capiîi tremitaerea cassis,
Pro.culpis abolere viros, nil vola relardent,
120 Sed per cuncla ruant' fasius discrimina, quanao Et gemino dexlra rutilant baslilia ferro,
Ferrea jam scindit nwriturisstmnihaCiotho, Ensis in ore eliam proeclara refulget iaspis
Ac miserisdir.i capûis discriminai angues Pulchérhonos régumquedecus, fortissimo pubes,
Aleclo,crudek nefas! Acheronlesub imo. In mëdïis orsus, rabidicommercia Martis
Nox subit inlerea variis dislincla figuris, 175-Proeslo. Manus capulo sit parla animusque la-
125 Cum paler egregius leclo sese inlulit alto l bori,
Posl epulas, ubi hiembra toro laxavit honoro. Ut décêl egregios! Regnum quia lollere jessum
-Ànnua vix loto rulilarunt sidéra murido Wido velilfSerium est sociis alque arva vocatis
Pace sub hac. En fraudis agit lenlamina proedo, Parliri, et gremiis juvenum pubducerepaçtas. ,
Qua-serait quondam âerias rex-Poeiius (25) Si fdfeï huic animus mecum conjligeresolo,
Jacelo 180 Et partis (25) di/ferre nefas, quodfluctuât armis
150 Impefincupiduscautes.'UbiCPnstilit oris j) Mersurum populos ! Ait, et spumanlis habeius
Iialioe, nunc ille minis, aliquando rogàlu, Implet equi, proecepsquepetit confinia belli,
Sollicitâtjuvenum hoc fluxàs sermone eatervas : Q'iiamanus ïiostilis Latium pessumdabat armis.
Quisquismet solidis proiendtré legimùs oevuni, Hic coelout pepulit gelidas aurpra (enebras
El fascesmula're ducis, quoelèndimus ultrc 185 Roràn(es èxcussa comas mullumque sequenti
[îâS Rilefruênsdonis,noslros glomerdre maniplos Sole rubens, galeaque viri clusere minaci
Ne cunclelur ovans. Cuiquam si forte videtur Ora, tuboequesonant, vocisque résultat imago,
Futile quodferimus, robiirquia poftit in armis Partitoequeyices tollunturin oequoragénies.
-Brêngarn, siiinulisûlim qùia inolusviiquk Qualis (26) ubi, audito veiianlum murmure, li-
Finibus absentes Gqllas quoesivitEtr.uscis : (24) '
- '.-,-; . igris
[140 Quantusinarma feror, palriis velquantns ub oris .190 Hoïruit in maculas, soninosquepxcussit inertes,
(21) Jacto — u. 100, ex Stat.

• Tlieb, II, v. 412 sqq. ,-.-(25)ilia. c, i. e. paratis, ideosuh. —Paclis Val*
(22) lia edd., fluminac; ,é.coni.
(23) Annibal. . (26), V. 189-194, ductor in ex Stnlii Theb. II,
(24] Cf. Ann. Fuld., a. 885 v 128 sqq. -..•'.-
PATROL. CLI. il
-J291 APPEND.AD SiEC. X. m%
Bella cupit, laxalque gênas, el tempérai ungues, A Nec mirumcredas hominem soevireper agmen,
Mox ruit in lurmas, natisque alimenta cruenlis Pukereos Libyesjioliusque haud (52) monslra
Spiranlem fert ore virum : sic excilus ira [peragtos.
Ducior, in adversos inieil férus arma maniplos. Vidi equidem,gemi'nosuiro cum sterneret iclu
•195 indique consurgunt acies, el-pulvere coelum Ille viros. Ihidel heu fari, quoe funera viclis
Condilur, borrendisque sonat clamoribusoelher. 255 ; Inluleril. Discede,precor, melioribusausis
-Hicalius rapido dejeelus in oequore cursu Servandus! Tandem socium perculsus ambre
-Proleritur, pedibusque simul caleaius equo- Discedil, sesequesuis moerenlibusaddit (33).
[rùm ; Nox-(34) ruit inlerea, curas hominumque la-
Alque alius volucri Irajeclus lempora lelo, [bores
500 Cornipedis'lergopronus ruit ; illius ense Composuit,higreqne polos involvitamiclu ,
Dejectum-(27)longe caput a cervice cucurrit, 240 Omnibus jlhv quidem .milis, sed turbida pulso.
Hic jacet exanimis , fuso super arma -cérébro. Yolvilurirarum furiis actique Iaboris,
Ille manu caret, hic gressu ; nec visibus iste Non lamen absque via mentisque vigorë prô-
Integer obruilur. Campi sudore madescunt, [fundoe.
•205 Sanguine manat humus. Crudescens undique'B Tâmque(35) sub oceïdussversoejam-nociis Iia-
[câmpo [benas
Mars lurmale furit, YVidosifulminis (28) inslar Aslrorumqueabilus, ubi primum inaximaTbetis
•Labilurin lurmas :-Libycusvelul agminacampis 245 lmpulit eoocunclantem Hyperiona ponlo,
Loefaborimcum forteleo pf'ocui aggeïe cernil D.octiloquos agit ille viros ad limen ovanlis
-Heslernanece vicloris, ne luee carenles
Aitolleiiscervice jubas siiieusque Cruoris,
Probibeat (56) mandare solo. Jam calle per-
210 In rnediam ërecio contendit pectore lurbam.
Hincfrémit AusonioedaclPr, furit in'deinînisler [acto
YVidoiiecis, propria nimium virlule superbus. Poslquam jnlrogrcssi-, et -coram daia cop*a
'Invicli valéat verum qtiis ferre lyranîii [fandi,
250 Incipiunt : Supr&nadédit tuperare poiestas^
Pondéra virlulis ? Démunidare lerga coacli
215 lUiuseffugiunl comités. Clamoribus ultro Cùi, ducior, fera bella, animumsubmilleroga'.tt.
Nam pelimus 3.liceat sociosmandare sepuhris
Palanles sequitur : Quoevosaemenlia cepil(29),
Mlhere.privalGS_malis ne membra ferims
Morilibusul sepligladios vitare velitis,
' 0 socii? liuud Fada Deo pereanl, eampove relicla faliscanti
quondam hoec palriis promissa p 255 lloc forlis Wido, hoc populus miserat-usmnicos.
[dabalis Nec adeo fracloeviresanimique labascunt,
JEdibiis, Hes'perioequoevtsproeÈulcianalis Proeliaquin superent ac spes in noslra cadendi
220 Spondeiites. Revocate gradiim 7 Quid priera
Jura,solum. —Juvenes, vitio labescilisomîtes
[possit Genlis,ad hoecviclor,. fandi quia copia vobis
Hoec,hbdie cerhelis, iol Ne.fiditecursu, 9M Semper, el ore magis robur quam pectore;
Lecla manus ! Frustra sed enim compellalaba- '
[verum
[cios Plus dixisse egisse{37), minus laxalur liones-
Fuliniiiei virlule ducis. Deserlusamicis, [tum (58).
Slat (50) raiionis inops, ulrumne inglorius ar- Tollilemembralamen, millo quia hmlinecassis
[mis Quod restai polius. Miserellot mille jacenlum
225 Abscedat, redivivo(51) animamservare duello, Unius qb noxam^ luleo quis corporemundi
Reddiius an pulcfam nroperel per vulnera mor- 265 Arcana Iribuit flalum ralione Creator.
[lem llla quidem videal Deus. Al vos, oetheraleslor!
ïlbslibus. Hoecsecum subito dum merile retra- Aut Ilalis Galli celeresabscediteterris,
itât, D1 Aut bellofractas iterum densele{Z§)catervas{10),
Unus adest eomitum ac rapinis ca.caribusur- Hoecubi dicta, viri gressum vertere fréquentes
[gens 270 Ad socios ; lollunlque cili sua funera campo,
Jam lorpenlis equi lalera : ffospesinclile,Gallis, Sandapilis, redilura lubis ul cuncla ciebit
239 Inquil, ab'u Penilus nostri cesseremanipli. Nuntius oetheriaproecurrens-arce Tonaniem.
(27) Deseclum éd. {53) Cf. Liudpr. Anlap. 1,18.

c.
(28) Fluminis apud Heinsîum. (34) V. 258-240paucis mulalis ex Slaiii Theb., v.
(29i Cf. Virg. Mn. IX, 601. 414-416.
(30) lia correxi. Sal. edd. (35) 243-245 exSlatnTheb. III, v. 5J-35.
(51) Glossa inlerlinearis, quant notavil Heinsius: (36) Glossa : Pro communis syllaba est modo.
renascenti post casum, Burmannus recidivo legen- , (37) Plus dixisse quam egisse: vox quam voci
dwn conjicit. egisse superscriptaesl.
(32) Senlentiaest : Nec credas, hominem mirum (58) Glossain marg.: Hicversus cujusdamsapi.en-
soevireper agrnen, sed (el haud) polius monslra', lis est Francigenoe. ,
Libyoeperagros pulv. Valesiusmiserum... agmen... (59) Une. .'
polius quam monslra.... evrrigit. (40) Cf. Virg.JEn. XII, v. 264.
S
EXPLIC1TLIBER I
1293 ANONYMIPANEGYR.BERENG.1MP.LIB. 11. 1294
INCI'PIT LIBER SECUNDUS.
Fluctuai inlerea YVido.creDroquerelraciai, A * 55 Collectes etiam ducil Wileimus amicos

. Ter cenlum, lorica habiles galeaqueminaces,
Militequo bellum moveal, quoe peclora solleis
Prolendal ferro. Placuil seiilenlia démuni , Nec jaculo segnes. Tolidem proptllii Ubaldus
Sollicite!palrla populos tellure quietos, (44)
S Unanimesquo bella ferant viresque reducant Consimili-fervore.Vacal non deniquevulgus,
Instabili molum studio modicisque magislris,
Effoetas,paribusque solum polianlur habenis.
Summe Deus , qui cuncla foves , qui cunclaL 40 Profari, quandoque manënl hî forte labores
[creasii, Doctiloquos; mibimel summam letigisse duelli
Qui régis imperio eoelum,mare, sidéra, terras, (iS)
Sufficiat. Yeniunt etiam, discrimina canipo
Qui facis astra micenl et signa micantia cur-
ranl, Qui nuper lulerant, numéro1er mille, magislris
10 Teprecor, inlende, et .mibimel succurre ro- Conserli pariter stupïdo reslantibus arvo
45 Infandum. Forel his satius cecidisse duello,
[ganli
Ac sensus infundemeos, commcrciabelli Quam miseras vidisse dies. Nam dispare falo
Illectosqueduces vili subneciere chartoe Disperiere. Jubet tandem (46) Lamberiicus
Quovaleam! Prior arma' rapiljam Galliciis. he-. B t [iîorror (47)
' Proecipuum(48) truncare; si.li péril aller in
. [ros (41)
Aeriosducibus montessuperanlibus auclus, [arvis;
15 Anscheriocum fralre simul, qui jure protervo Ungrorum cupil inTaustasdifferre sagiiias
50 Terlius, alla poli scandil supremaque ponii
Quingenlosacuunl propria de génie minislros,
Insiruclos animo el gladiis, nec viribus infra. '_ Trislis, ut almificissese suslollere sceplris
Gauslinus ter cenlum équités fera bella volen-\ Forte queat. Honiinumpro mens ignara futuri 1
Nunc acies glomeranl, bellum numeroquemi-
[ics
Proecelerarejubet-; pariter conlendit Uberius [nanlur
20 Bis cenlum pro laude viros; eadem omnibus . Loetanles,limidisqueetiambrevisaddilavirius
SS Per medios YVidoincedens gratatur amicis,
[arma
Et culius similis ,palrioeque in pectore: vires. Exsultalque (49) animis, et spe jam proecipit
Arma (42) legens inimica ilerum Tyrrhena ju- [hostem:
Qualis ubi àbruplis fugit proesepiayinclis
[ventus, Tandem liber equus, campoquepotilus aperlo,
lnclyla gens dudum, icrroequemarisque duello C Aut ille in pastus armeniaque tendit equarupi,
Apla salis, modo sed nialefida el degener,' (50 Aut assuelus
aquoeperfundi fluminenolo
[ultro
25 Bella cupil ; parilerque cohors Camerina su- Emicat, arrectisque frémit cervieibusaile
Luxurlans, ludunlquejuboeper colla,per armos.
[perbil Senserai horrisonos tandem soevirefurores
Munere natorum, subigilque in bella spdales
Mille.Sua virlute, magis sed proie supinus— ArmipolensLatii decus, el spes inclyta belli
Post monstrala fides — cenleno milite loelus 65 Anna ciet, primisque viriim i-egniqueminislris,
Ociusaccitas cogantin proelia lurmas,
Pauper adbuc Albricus -abïl, jam janique-re-
Imperat, ac lalas vacuent habilanlibus urbes.
[sullal Jiissio torva means Italojam perfurilarvo,
50. Spe Camerina (43). Ulinam dives sine morte
sodalis! Conveniantnocuo rursus decernere fë'rro,
, 1 notas exinde
70 Quis pia jura placent (50) per
Quid,furibunde, ruis, socïis ad crimina leclis,
Ragineri? Non consilio née viribus ullis. [urbes
Yincilur, aahereo causas qui pensât Olympo Loelanovare, nefas ardel ! Sic proepelemolu
Quique Berengario Lalium concessil avitum. j Comil equos armspue leril (51) lhorace ju-
[ventus.
(41) Wido. qui libicines vocanlur, quibus datur aliquid ad
-(42) Cf. Liiidp. Antap. 1, 17. solam melri sustenlalionem. Est aulem libicen
(43) Glossa : Nam Camerinam marchiam posteai furca apposita ad sustenlalionem ruentiuni
teiiuil. Cerluniest quod Alhericus interfecit com- proprie parieluni; unde Juvenalis.ait, de incommodisurbis
patrem suum YVidonem' in ponte, cupidus honoris ; loquens : « Nosurbem incolimustenui tibicinë-ful-
ideoqueoptai isle pervenisseeum ad culmen honorisi lam. > (Sal. 3, ». 193.)
sine nece amici. e Lamberlus, Widonisfilius.
(•47) i,
. (44) Cf. Liudpr. Antap. 1, 21. (48) Glossa : Magenifredumsignificat;cf. Liudpr.
(45) Glossa : Dislat aulem duelliumet duellum;i 1, 38.
nam duelliumesl spalium quo bellum proeparalur, Antapod. (49) F. 56 — 62. ex Virg. JEn.XI,v. 491.—497.
duellum dicilur ipse confiicius. Alii dicunl quodI
duellumsil proprie confiiciusdnonim.. . (50 Excide c.
Glossa : Vacal tandem et est (51) Cf. 1.169.
(46) versus de iis
•Î295 APPEND.AD S.4ÏC. X. 1296
Nec nuira, YValfredus(52) ter mille resumit A Arma referle cili, el caram defenditeterrant,
[amicos. Me duce, 'quêta,dudum precibussustollerefasces
Ilis manus in eapulo, primis ac feryor ab armis 115 Hortali. Dixilque. Diu cessàre duellum -
75 Hoslilem lurbare-globum; nec forlior aller, Tuî'ba fiemëns quëritur, subito concussa lu-
Hosllca quem pubes bello vereatur eunlem, [mullu,
Ausbriacui faveat. Pariter tria fulmina belli Yix labàra opperiens. ïerus (59) orani in pe-
Supponidoe(53) coeunl, régi sociabal amalo [ctore soevit
Quos, lu ne fida salis, conjunx, perilura venenis Mortis amor coedisque.Nihilflagrantibus obslal.
80 Sëd, poslquam hausura est inimica horlamina Proecipilant redimunlque mbrasi Sic litora
[Circ.es. [venlo
Hos mille et quingenii equiles comïlanlur 120 Incipienle fremunt, fugilur cum porius; ubique
[etnites, Vêla fluunt, laxi jactantur ubique rudentes,
Oiilëcii Chalybum peclus de more métallo Jamque nalant remi, natal oïnnis in oequore
Geïitis, el ùmbrati nilïdis a verlice crislis. [summo
Teuionico filu sexcentos urguet ovanles Anchdra^jàm dulcis medii de gurgite pond
83 Léulo viros; etiam simili strepit agmioe fraler B Respieilur lellus, çomiiesque a pnppe relicti.
Bernardus. Stimulant longis calcaribus armos 125 Campuserat dudùm studio damftalus iniquo;
Alipëd'uro.cûncii,et clùdunt latera ardu'aparmis. Hue aniboelendunl aCiëssqualenlibus armis.
Gefinànus sic bella gcrit. Nec segnis abibat Sëd (60] jam bella vbeant; Alias nunc suggère
Albricus, Tibéri'ne, tuas non sanguine lymphas [vires,
SO Quis fraude inlëcil, quingentaque robora belli Qui pensas îaeila mundiim râïione Creator.
Educil palriis hbrrenlia viribus, atquë . Fatalëm populis nltro poscentibus horam
Francigenis olïm diïris exercila ludis. 130 Admovel aira dies, Slygiisque emissa tenebris
Jamqiie morse impatiens glomerât Bonifacus Mors fruiliir coelo,bellalbreniqué volando
[amicos; Campumoperit; nigroqi'ë viros invitât bialu
Aller ab advërso ac paribus circumdatus armis "Arma ciens, abolelque domos, connubia, nalos*
95 Berardus numéro 1ercenlum. Maxima vulgi Pellilur el pairioe et, qui mente novissirausexil,
Pars llalo vibrant omnes de more sarissas (54), 135 Liicisamor, an'imusqUeultra ihoracas atilrelus
Orbe lalusque tegunt clypéï pro Marie sini- '
Conatur, galeoequeIremunl iiorrore comarum.
[sirum. Quid mirum caluïsse viros ? Flammanîur in
Advolal Azo ferox (55), subigens in bella so- C • [hostem
. [dales; Cbrhipedes,niveoqueriganl sola pinguia nimbo.
Vicinoquesuas cogen'sab limite lurmas Jamque muni, primusque vihïrii cbnciirrere
îOÔ Olricus (56), Latium HadriaCis qua cïauditur [pulvis
[undis, 140 ïneipit, acspaliis ulrim'quc oequalibusacli
Ac labor est soevisgladios proelendere iberis Advëhtànt, mediumqué vident'decfëscërë cam-
[pum.
Farier illeclos sludio Mavprlisiilrimque PuTehèràdliucbelli vultus.-siàhl verlice coni,
Ponlifices verëor. Siriçlis ingenlia dicli.s Pîënà àriïiehxaviris, nuilus'sihe proesidevector.
Proelérëo,Rheiii,ïicitum nec fcedera(58) paucis Ai poslquam rabîes et vitoeprodigâ viïlus
105 Effari; hinc alio libitum Iransmitlere cursus. 145 -Emiscrèànimos,siëiMiu.ntquë'ruùnlqucvicissim
Ol tandem collecta bonusvidel agmihaduclor, iciibus innumeris. Haud tanlacadenlibus hoedis
Âssïlit ïn mëdium-nilidiscernendus in armis, Aëriahi-Rbodôpëh solida nive viirbera'iarclos.
Talia dicta ferens : Noslri munimin.aregni, liiiérea Widonem (61) adil Walfredus ovanlcm
'' 0
proceres, prohibereminas Widonis iniquas -r.l 'Caidibus, haud fègem, sed èn'imqui nuper ab
•' • ••
110 Skfiepium, sapilis, dudwn qui funera campo [àrvis
Èxperli. MavuL igilur quia lendere fàstus 150 sSëquàn'icisîllëclus erat. Capil-ëmimisipsum
Nunc etiam, rébus finemquam pûnerefessis, •Hasta viri valido himïUmcorilpftklacerio,
(52) A. 896, marchio Forojulanus. Ann. Fuld. Hispani per lïadriaticum mare furlim ad Liguriam,
(53) Glossa: SuppOnidSe paironyinicumesta païre quoepars esl lialioe, navigantes, .maîmaminleriiiil
ei, per m.ela'plasinum'sysiole.n, cbrripiiur posyllaba, vastilalem ; ideoquo dixil/i « Qua labor çsl soevis
Vel per iicentiàiii, qd'aiesl in propriis. Très àuièin gladiosproelcnderç Iberis. » —; Sed jberi liiç Hun-
fuerùnifini;Sùbp0nisriVproelio3 Âdalgisiis,Wifredus gari essevideniur, ex ïberia (i. è. Asia) profecli. Va-
et Boso'.— Soror eorum Berengario iiupsetàt, paler lesius Abaris légère maluit.
in chron. Casauriensi Picenicbiiièsaudit; cf. Va/es. (58) Foedus cum Arnulfo iclum mense'Nov*anni
p. 120. 888, cj. Ann. Fuld..
Stal. Theb. VII,: v: 269. (59) Férus — tis,124 ex Slalii Theb. VII; v. 157
(54) Cf.
(55) Estensisslirpis cum fuisse, jam VaiesiiXs cpn>- —144. . • . ..;..
jecii; cf: v. 99. 100. (60)' V.— 127,129 — 14S; ex Slalii TJieb..VIII, v.
(56) Liudpr. Antap. Il, 57 sqq. . . ab Ibero flu- 554, 336 '559,,346 — 352, ,556—558^363^:564,-
57) Glossa : lberi dicunlur Hispàïïi 567 — 5G9.rtrfverbum(ère exscripli..
Biine, a quo una Hispania Ibéria dicla esl. Nam (Gl) Widonem éd. c. ?
1297 ÂNONÏMIPANEGYR.BERENG. 1MP.LIB. IL 1298
Exlremo galeoeprimoque in margine parmoe A Sic genus omne luum propriis discriminel arvis,,
Semitaqua lucet; clauso spiraminis hauslu Ul fralres Ilalo toïvus discernis in agro !
Ilicet pppetijt. Morienslelluris alumnoe His dictîs, volât ingenti stridorë per auras
15S. Infelix,caroequedomus reminiscilur, alque 195 Cuspis in adversum ; clypëo sed puisa rigenlL
Damna modo Laiiis quia venit adeptus in arvis.. Alipediyadit morlem laturâ superbo.
Hinc acies sequitur coesoduclore ; furitque Hic mpriem Albricùs caperet, nisi proxirna
'
Ascherîum slernens héros Atesinus (62) et [yirius
[Olhum(<î3); foHefet hune juvenum sociis et redderet armis.
Gomminushunc.stanlem, metil hunç apoplite Milibus (68) in mediis vadens : Quid inèrlia
'• \bello
[sectum ^
1:60CuspidelKansmissa. His spcjos demilleret.um- 200 Pectora, Ubërlds ait, duris proelendilis.armis
[bris O Itali ? Polius vobissacra poculacordi,.
Innumeros,, ni Rhpdanicus succurrere du- Soepiuset stomachnmnilïdis laxàresaginis,
...... [ctor(64) Elalasque-dbmos rutilo farche métallo !
A.dmonilus,fessis subito adforel ullor ainicis. Nc-headem Galles similisvel cura rèmordef,
-Utlupusin campispecudeseum vidil.aperljs, 205 Vicinasquibus esl studiuin devincereierras,
1
Non ducior gregis ipse -cornes, nonhorrida, Dépressuniquelarem spoliis hinc inde coactis
•'-:'-.'- . [terrct Sustentare ! Miser vobesdum tollil inertes,
1.05Turba canum,; ruit, ac loto desaevitin arvo :. Hasla subjtlatebras anirni scrutâta supérbi
•Haudaliter dirum YYidosetpll.it in oequor. Wifredi librala manu-super horrida faillis :
Hic eelsuinquod cernit :equp tnrbare sodales 210 Infelix Galle, Ausqnios ne dicere pigros
Erardum indignans, ,Ui)oduo corpora ferro Faslibi, rit fattor, digilis impàcla moriebit-'
Cornîpedemque equitemque fodit. Ruit ille-- Hasla' nids .'; Visu ille truci: dum prôspicit
'" '
Jjuentem [hbstem,
170 In .doniinum, Japsisque manu quoerenlis ha-: Labitur, et carpil moribundus denlibus berbas.
-".'. : .[bénis,. Hoe-diversa in parte vices utrumouëeadc-
Iji vultugaleamclypeumque in çor.p.preçalcat, [bant.
Saucius èxtremo -doneccum sanguine frenos 215 Soevioral miseris inslal regnaior Eiruscis
Respuit, et >uncladomino cervice recumbit; . Hesperioe,timidumquevocalYVidonaperagmen,
Olgarii (63),:comités rabido clamore vocantis,. r Nil vulgare legens, sed quoedignissima vila
17.5 Ora feritframea; pereunt conamiua yocis Funera, proecipuos annis animisque cruenlo
Intercepta, cruore. Miloverum arma cadenli • Eert gladio :innumeris (69) veluli leo forle po-
Dum rapit, infelix Itala deprendilur hasla, [titus
Ac mpriens linquit clypeumhostilemque suum- 220 Goedibns, ïnibelles vilulos mollesque juveneas
- ' ' Transinitlit ; magno furor est in sanguine
[que.
Auxilio collecta subit, tandem Ausona pubes. [mergi
180 Bellum 'ingens orilur. Mullum hinc illincque \ee nisi'regnanlis cervice reeumbere tauri.
[cruoris Wifredum sed enim sonipes maie fi.dusin armis
Funditur, et lotis,sternunlur corpora campis. Rumpenieni' frenos diversa per agmina raplai
Nam variuni virtuiis (66) opus. Nunc tufba re- 225 Jam liber,, sic fessa manus. Yenit hasla per
'--' • • .:-•--'
[cbdit, [armos
Nunçpremii, acvicibus
' lellurem amittït et au- Prirteipis, et loevum.juveni- "transverberat in-
" '- V •'-'- •-. [guen,
'[fen.
Ut veiilis nîmbisq'ueminax cum solvit habenas. Labentemque affigit cqup. Fugit ille perempto
185 Aef (67), aliernp profligens turbine mundum D Gonsertus domino, nec jam arma aut frena le-
Stal coelidiversa acies : nunc forlior aiislri, "'.'-. [jienieni; -
Niinc aquilonis hiems, donec pupnante procella Portai aonuc equilem. Frairis iani. mpmbra
Aul nimiïs hic -vicit aquis, aut ille seren'O. -'•' _ ' ':'-. [negebat
Hic videl Anscherius fralrem quia, vulnefelabi 230 Arduinus equo, loeva(70) marcenlia colla
S90 Albrici.,ingérait, ac rapido conamine telum Suslenlans dexlraque latus. Singullibus arlum
Conlorquens, clamore gravi : Salor astliens, E-xhaurit-ihoraca dplor, necyincla cperceiit
[inquit, Undanlem-flejugaleam ; cum multa>geuienii
(62) Aul Walfredus, aul, ut Valesioplacel, Beren- (67) El adjecit Leibn. Juppiter
' a. Slai.
garius. (68) Millibuserf. .
(65) I. e. Ollonem.
' ' (69) Innumeris^- 220. ex Stal. Theb. VIII, v.
(64) Wido. - -• 554-557.
(65) Osharii Langermann in cod. legit. (70) Loeva— v. 237 ex Slat. Theb. II, v. .596—
(66) V. 180-186, paucis malalis ex--Slalii Theb. 603, 606, 007.
VIII, D.582-588.
1299 AP'.'END.AD SJEC.X. 1300
Valdegravis curvas perfiingillancea coslas, A Os, terebral facicm, quarlis (73) sine lege la-
235 Exit et in fralrem, cognaïauue pectora lelo '
|bellis
Conscrit, llleoculos eliamnum in Iucenalantes Increpitans : Sécréta libi committerenullus
Sislil, el adspccta germani morte, resolvil. 260 AudebitjTyrrhene, dehinc, quod aperlusabumle
Procubuere pares fatis— miserabile votum IIac illacque (lues. Sint hoecmoilumenlamino-
Morlis— el alterna clauserunl lumina dexlra, [rem
240 Ac (71) velut Edoni boreoecum spiritusalto Te frustra voluissemeisUlxderelelis!'-,
Insonat jEgoep, sequiturque ad litora fluclus. Ille quidem evasil sociumcircumdalusarmis ;
Qua venti incubuere, fugam dant nubila coelo: Sed Victoranimi toia succensusin ira
Sic régi, quacumque viam secat, agmina ce- 265 Innumeram ferro plebem ceu lelifer annus (74)
[dunt, Aut jubar adversi grave sidevisimmolât: lie,
Conversoequeruunt acies, cadit obvia pubes. Vociferans,vestroqueduci narrale, Lalinos
245 Ut vidit socios régi dare lerga sequaci Divîdat an rectevobismealancea campos!
lldeprandus, abit damans : Perstate sodales, Tyrrheni proceres ilerum hinc alque inde pu»
Quid fugilis? Spéciale, virumsi pellereferro [dore
Forte queam! Similesarlus nalura crealrix " 270 Collecii staluunt gressum, firnianique vicissim
lluic dédit, ac similissustenta viscerasanguis. Ludique sese armis, orilurque miserrimacoedes
250 Num sacra riguil Styge? Num penelrabileplantis Amborum,et ferrum ferro sonat; undique mi-
Hune modo iergus obit? Mortali urgemur ab [stis
[hosle (72), Inler se slridunl mucronibus.ïnstal ulrimque
Haud legione,piumDominoquoeservit adusum. Densa acies, rursusque novo respersa cruore
Sic ail, et lolo connixus.corpore lelum 275 Arva madent, ruit Hesperias.dum Phoebus in
Effundens, lëmur ingenli feriteminus ictu [undas.
255 Ductoris Lalii..Salis hoc; et lollere gressum Quis niodusullerior, vel quoediscrelio belii,
Pone cilus facti cogenle timoré parabat ; Ni finem darel oethereasalor orbis ab aula?
Prolinus inlorquens jaculum sed ducior in ho- Nocte instante solo tandem spissisque tenebris
[stis C.oncedunt moesli et Irucibus dirimunlur ab
[armis (75).
EXPL1C1TLIBER II;
INCIPIT LIBER TERTÏUS.
Tanla per Ausoniosdefervere proeliacampos, C Iveris. Al mûris dicas servare superbos

Non modo finitimis, longe sed fania remolis Forte animant,nequevelleluis famulariei\armis:
Dum canil, Arnulfi Germanica jura (75*)pre- Eslo, vicesmutabodehinc, et mania scindam
[mentis (76), Ausonioe,rulilam donecvenialurad aulam
Brengario sed enim regum perslemmalajuncli, 20 Çlavigeri(79), el tolosAraris vacuabofurorcs.
5 Tendit ad imperium solilo magis hispida plu- Paret ovans palri, similisuccensus amore,
[niis, Mox Sinbaldus, et eleclo comilanlc ministre,
Ampleclens una populum soevumque lyran- IngrediensLatium, quosdam proemillil, amico
[num{77) Pacificumréférant sese qui lollere gressum.
Gutlure profuso. Coquit ille in pectore curas, 25 Consimilifervore subit paler obvius olli
'
Moxque vocans :
genilum Duros, SinbaldeÇlS), Brengarius., celsas minium qua lollit in ar-
[maniplos, [ces (80)
10 lnquit, âge, et rapidis Italos pelé cursibusagros, Se regnum ac subilis (81) Rhenos discriminai
Rex ubi Brengariusaudenles ardua Gallos [oris.
Insequitur bellis; lamen hos per vulneradicas , Hic ubi congressu oextras junxere decoro,
Aut mond'ssubito,miruni, succrescereparlu, — Rex inquil prior : O juvenum fqrtissime, ne-
Toi veniunt. Tanlumnepolisperferre dolorem, [stras
Noslra ul progeniespropriavexetur in aula? 30 Cur velispenelrare locos,cunclalio{8'Z)mdla esl.
15 Nec tibi belladari vereor, si junclus amico Nunlia vera salis. Solum rogilare necesse,
(71) V. 258-241 ruunt acies ex Virg. JEn. XII, (76) lia c. rura éd.
v. 365-369. (77) Widonem.
(72) Cf. Virg. JEn. X, 375. (78) Zweniebaldum Liudprandus. Centebaldum
(73) Le., quadris, quatuor jam labiis, scilket effert. cf. Anl. J,20, 21.
cuspidedivisis, ul Valesiusexplical. (79) Summipomificis,Wido, d. 21 Febr. a. 891,
(74) V. 264, 265 ex Slat. Theb. VII, v. 709, imperialembenediclionemacceperat.
710. (80) Alpes.
(75) Cf. Liudpr. Anl. 1, 19. (81) /. e., proecipilibus?
(75 *) Anno 891. (82) Id. e., percunctalioi
ISOfc ÏNONYMIPANEGYR:.BERENG.fMP. LIB. III.. 1502-
Incolumenhquia le noslris conspeclibnsoffers, A Nalura tribuenle locum salis arcibus aplum,
Sr fruilur paler optalis iuus optime rébus. Ambrpsius,pesli miser heu! dévolus itiiquoe.
Inquitatdlle": Valet genitor, communelevamen,. Qui regum infelix postquam deferUirad aures,
55. Tëquevalere cupit, pacalis foederecampis 85 Obsidionejubenl densa cirçumdare miiros,
MansivroLatii. Celeresidcircesubegit Ne capial sociura quemquam exleriusve re-
Nos pelereAusonias collectomilite terras. [mitiat,
Inlere#loca lula' petit dux,Gallicus, alqui. Dispersi donec populi lot luce sequenti
Non geminis obstare-sua virtule lyrannis Gouvernant, caplumque locis emiliere firmis
40 Posse videns.llliftemilu, miserabile, clusos (85) Yi cerleni,.ausït rursu.s ne talia quisquâm...
Irritant, hinc inde solum peragr.andoLatinnm.. 90 Postea cum primum stellasaurora fugarel.(.85)_.,
Yeru.niubi cuncla silere vident hostilibus aùsis, U.rbisad excidium.properalGerjnana juvenlus,
It.monitu régis palrias Sinbaldus .ad oras.. Undique lucliûco spnilu complusa lubarum,
Quo.d.Solusqueat hostilem superare. furoreii. Hi.tfossas implentalii.inur.oquepropinquant,
45 Terlia vis lunoese cornua luce replerarn(8i), Pars scalis eliam lendun.1conscëndere lurres..
Hic loetuspatr-iampostquam concessil ad aulam, 95 Urgel. enim ulrprumque nimis proesentia re-
En Wido agmen.agens, iterum renovare furores Bt [gum,
. Accélérai; contra.ductor depellere pestera,. Mojnia quod retinenl carum pro munere dan-.
Instruit arrna piu.s, tantosque recidera faslus. [tum
5Q Neclatet.Aniulfunvrursus- succrescere bellum Omne genus contra lelorum effurtderecives
Hesperia, Widonem etiamnum milite frçlum, Proedurisque parant hostes delr.udere contjs,
Affore, cervieesque procaci adlollere fasluK Nec possunt obslare.tameji ; tôt milibus.acj,i
Audiil ; ac solio, quo forte sedebat, eburno 100, Deiiciunt. Verum .cadit hic cum fragmine mûri,,
Exsilitjjngentique domum clamore.reple.vii: Ille ruit fossus jaculo ; sine viribus aller
55-Forlia jussa cilo scriboesulcale pgpyris, Slat ratiouis inops. Reclusjs undique porlis, _,
Aclutum-populos'coganlquoeadslare jubenti, Urbs palet, hostili jam jam confusa lumultu.
Quam-varioslinguis,tant durqspeelore.et armis. Eçc.everendaprius nuUpsub honore tenejilur
Namquejuval Lalie claruni me visere ainicum,_ 105,.Atria; nam scissis pereunt velaminaviiiis
Quem lotiens Rhodanusvexai properanteL'émana Virgini.Sjimpulsusque sacer fugit ipse minisler,
60 Milite..Quo fuglenl.ergoi' Coelumnesubibunl, Quorunidam slringunl ambas quia vincula pair
An^lalebrastertoe quoerentliquidivepro.fmdi ? [mas,
Oderil Hesperioe,faxo, dux nomen amatoe, Qsculaiquoesolitoesacris sentire lilàlis.
Imprj)bus, extremi$„ierra)velposlus inorisl Ambrosius, auctpr sceleris fomesque maloi'um,..
Talibus.infessus meluenda mole calervas 110 Ut landem videt, inimités dominarier hostes
65 Proestruit, irarumque graves emitlil habeuas : Arcibus,.adscensu céleri petit a'rdua lurris,.
Eridanusveluli, nivibus feryore solutis, NUsibi sub tanto fidéns superesse periclo,
Proecuptumexil in arva fluens,;cainposque per- Êdibus ingenuis quondam jam (86) Marte re-
[pmnies [ferlis.
Cum slabulis armentaxuit, radicilus alnos Pellilur inde taraen, victis accinfilus et armis,
Liloreas fluctu undarum Iabenle resorbens. 115. Arnulfp nianibu.s trahilur post terga revinctis.,
70 Jamque solum lenet Ausonium dux " ille veren- Ille calens ira, lestalur cuncla creanlem,
[dus (84*), Arborishune ramia subito démitiier altoe.
Cum YVidonisabil rancpre solqta superbo-. Proii genus invisumleli, suspendere veritls
Fama in caslra rei. Sociiis exlemplo vocalis, Débita membra solo! Morlalibus altera.rerum
Tune ait : 0 proceres, quid. opus depromere 120 Pars dalur, ac membris prohibetur gleba ca-
[verbis, JJ [ducis...
Quo res imperii verganlurpondère belli? Hinc igilur juvenum soLvuntnr frigpremenles;
75 Colleclisquando Hister adest hinc inde fluenlis Urbibus excedunt, laxjsque repagula-porlis
Excidio noslri. Morieo,servate secundis. Disscindunt, hosiesque feros in mcenia lin-
Rébuseo vosmet, lanlis ac parcite bellis, [quunt (87).
Abseedatdonec propriosArnulfusad agios. Sed quia non illis proe.dolutacula terris
Pingue solum interea regum dum lustral 125 Oblïnuit, subilo Eiruscas procinctus ad oras.
[ulerque, Yertit iler {81 *), regum imperio Romana pe-
80 Pergami adveniunt urbem', quam deiinet ultro .[teututti
Munitam jaculis nimium sudibusque proeuslis, Alria ; ne summa forsan quia mansit in aula,
(83) Intra mceniaTiCinÙ Marte reserlis; lenissimo remedio adhibito jami in-
(84) Cf. Virg. JEn. III, v. 645. serui.
(84 *)Cf. Virg. JEn. V,v. 42. (87) Hic Arnulfi-redilusin Germaniamet secnmk
(85) Anno894. profeclioomittunlur.
(86) Vox hic exciderat; codex habel : Ingenuis (87*) Anno895, Oclobn
auondam morlo Marie, Vales. iugeniis quorumdam
1305 APPEND. AD SMC. X. 1504
Haud laluisse queal Galius se dicere, postquam À Cum vocat hic-natum lanlo pro funere moe-
Fluctivâgàs Rhéni Arnulfus remearifad ûridas^ [slufn,
130 Fugerat hic Romana vàfer sëd culmina tandem, 180 Hoec mohitafraclis promens memorànda lo-
Ne lepidoscapërent liquid (88)foedàta lyrannos; [quelis :
Hi lamen accilis hostilia crimiha pandùnt Nate, vides, quam-dura pretnant dispendiavif
Signiferis, vexilla juben(que educere ca- [tom,
^trîs (88 *'), QuoePater ille hominumvetilipro crthiine pomi
Viribus ac tptis dausas insistere portas, Intutit, et rupio maculant foederemassam,
135 Yi saltem reseranlis adiré ut limina coelum Necultra palriis poteris tutarier armis,
Principis ecclesioelîceat, ne frivPlalanlos 185 Namque rapil nalùra diem sonitiumquerëducit,
Propellant figmenta viros el vota retardent Percipe verba lamen positi sub fineparenlis,'
Proesenti'promissa loco templisque dicatis, El ràiione voiesqùacùriquè, adsciseereforli
Talibus imperiis lalique horiamïne regum Brengario. Hune elemmfalo rp.eli.oreséquelur
140 Induviàs rapiunt cuncli Mavbrlis anheli, Hesperia, el noslrisetiam dominabilur arvis.
Coinmissas avidi ferro proscindere portas. 190 Nec plûra èffafus, niédio sermone rësislit,
Jam quia parla sibi speculanlur nigra Quiriles, • Et vilâm pariter mbriens el famina ïinquit
Undique dissuiïs rësèrant penetralibus Urbem, Loelanlur populi, morlis cecidîsse'minlslrum,
Admiilunlqueduces veneranda ad delubramites. Et cùrîs sôlvuni animos àé Marie lacërlos:
145 Hic ubi perfectis nituere aHaria vôlis, Ut (92) cum sble malo tristique rosaria pàllent,
'
Ardet inexpleium ductor proferre furorém 195 Usta noto; si clara dies iephyriquè refe'cit
Barbarus. ïnfrerié's'animos sic ira fatigat. Aurapolum, redit omnis honos, émissaquelu-
v : <
Quid facial, quo se veriat, quoeraoenia visai, [cent
Ignorât ralionis inops. Nain summa tënebat, Germina, et informes ornât sua gloria virgas.
150 Spes ubi pesliferis festabat'pbsteïà Gallis. Pars qûbqu'è niàgna Virum properant, Wi-
Al ductor Làlii sbclum sine more lyrànnum ~[donesepulto,
Ul videl ingrùërë, placido sic pectore coepit : Orantés vèhiam Làlii ductofis ad aulam,
Desinè, rex venerande; salis virlule perâcium, 200 Dum YVidOnesalum, invalido comitànlë mini-
Nec decet ulteriussoties deducere Rhenos.- [stro (95),
155 Nam si itidemWido viclis spemponit iii armis, Deûciuntj duplici nimium discrimine moeslum,
Advenial lumjidus,dexlra hac, sine, posco do-.~ Morte palris simul àc notis abéuntibus"armis.
[mandas, Al recblens proeceplapatris, jubët ire Sodalem,
Te dominante viris anliquo foederejunctis. Qui pàceïn petat acregèin summissus adoret :
Mitiorhis dictis, pàlilur, repedare volëntes 205 Ne memor ésse velrt genitoris Bellageréntis,
Barbaricos proceres diverso ab limite lecios, Sed légat in regnum sociali feederéamicum,
160 Germanoeprinceps metùendus et arbiler auloe. Miiitioequeëtiàm Mavors si q'uandb ministrum
Yix proprios ietigil fuies rex Ille verëndus : Bella ciel. Dux inlerea venerabilis oevo
Légirupis en YYido(89) tubis red.iviva resumil ert pietalis opem venientibus ultro maniplis,
Àgmirià,item,vetilbs cûpienspervadcrécampos. 210 Nec Gaîlos'abicit, née crimiha ponit Elfiiscis,
Ssevioripsé etiam regni pater hbsiibus arma Proetendit solito verum pia viscera cunctis.
165 MôUtur, tantbs avidus (90) finire Iabbres. Nuntius In medio]demum ut Lamberticus ad-s
Inlerea sors (91) Ieeta Dei, circùmdalà saccis, [siat,
Vota facit, vultuiri lacrimis allàfia cifcum El quoesit iorîuha viro pacisque volùntàs
Suffusa, lias imo rëferebat pectore voces : Èdocet, ipse pater milis sic péciore reddit :
O rerum genilor; cunctismeliiendapàleslàs, 215 JEqua referremalisnimium sacra jura récusant.
170 Imperio qui bella régis pacemqueperenni, rj Namquepolisensum(94)demissumtraximusarce,
Dà lanlos ces&aredolos; d'àcriminls aucior' Cujus egéntprona et ïerranï spèctantia. Miihdi
Véloci pereât lelo; da lempora nostro Principiç induisit communisconditor illis
Lqhgaduci, quahdogemina feH\laùde corônam, Tantum driimmn,nvbis anïmuni quoque mutuus
" \ùt nos
Virlulis merito, et generis quod slemmate pollet.
175 Audiil islasator, lotum quî'curVat Olympura; 220 Affecluspetere avxitiumieiprafstorejiiberet.
Morlis adesse diem cogil fera,bella moveiiii, Nec genhus gignenlis kabèl pro crimimnoxam,
Sic lamen ùl proprio coriipohal luminâ lecla. Yeridico ceçinit quyndam*velut ore prophela
Ullnna luxinslal, nec jam spes ulla diei, [(pech.'xvm,20).
(88)' Le., uquit, — siquidém Voies. (92) V. 194-197 ex Slalii Theb. Vil, ». "225?
(88 ') Anno 896. 226.
(89) Wido jam anle primum Arnulfi reditnm in (93) Sa. Lamberli maire Agellruda, filii tutrice.
Germanium,a, 894, obieral. "Vaies
(90) Avidoscorr. avidus c. . (94) Sensum — v. Wi ex Juvenai.
' Stf, 15, v,
(91) /. e.-,clerus. . 146-150,- .. . , „in , .
1305 ANONYMlPANEGYR.BERENG.lMP.LIB.lv. 130S
Qiiapropler veniàl, noslér dïcehdusamicus A 260 B'uciha triste canens- disjûiiclos usque sôdales
Ilac ralione, fide violetne jùraprcilèrvus, - Gonvbcat, ac domini letum crndele résignât.
22a In léi'i cumulonsgeniloris pectore techhtitn. Hôc:sbnitu riemus ômhe trëniit; fûgiùntque:vo-
Sin lenèl'ûle àonum jtivinïli menteresumtutn, [hicr'es
Collïgalarma cito, palrique. simillimusu'tro Elâpsoe-p'énms,'pbssèssaqùë lustra félinquit
Exercens studium, faxit per bella periclum. Oinne-pecùs. Tânto isbnit'ù-gioméràïur: uirim-
Pércipit hoecbilans poslquam juvènilis alum- i ' ; .-- [que
[nus, 265 Lecta manus eomitum, disrupto et gulture mu-
230 Procidît, et supplex régi, vëheratur amorem, [tum
Quo lellus, pelagus servant alque astra [leno- Flebilibus jùVènem votiïâl clamoribus. Illë
[rem, Nititur infelix ïraclàs proferré loqu'elas;
Ne poiUusliquidis arvûm subverlal hâbenis Succidil in mediis equidem conalibus oeger,
Aut ignita poli mergantur sidéra lymphis, Ulterius nec lingiia vàlét, nec vérba sequun-
:
Hinc rèméàns, juveni defert sua lïùnlia voiï, [tur(97).
255 Ordine cuncta monens. Tandem rex opiimus 270 Haud (98).segnes socil craies et molle lerelrum
,i
[alque Arbuieis lexunl vïrgîs ac vimine querrio,
Lambertus properant, ubi fertilis unda Ticini, Exslrucïosque toros.obtenlu frondis inumbrant.
Alluït egregiam fluyiicognomîue diclam Hic juvenem agresti sublimem in strâmine po-
Urbem, in qua soliiï regem spectare Lalini. [nunt.
Mutua verba serunt, poslquam prbmillit uler- Qualemvirglneo demessum poïlice florem
'.',,',• flue 275 Seu mollis violoeséulangueiilis hyacînllii,
240 Mansurum foedus, roseis dum vecta quadri- C.uineque fulgor adbuc needum sua forma re-,
'- *
fe^( 95) [cèssîl.
Fluclibus. Ôc.eaniperfundilur orbila Pboebi, Non jam maler âlit tellùs viresqùe mînibtïa't.
Aut lellus immota manet, nec.pondère cedit, Talibus expostum studiis ad templa reportant,
Çndique pulcra luens vertènlem sid.erà mum Ut cpndani dignô juyénïlia membra sëpulcïo.
[dum, 280 Hic ubi ducloris rëplevit' huntius aurîs
Si tpt vita virum posset durare. per annos. Brengarii, Widohe'.satum cecidissë cpàclum
245 0 juvenale.déçus, si mens non loevafuisset ! Cornipedis lergp, trahit lias de peclbre voces :
Soepedatas volvil pacis rescindera dëxlras C Heu morlis melueiula lues, quoedulcibùs annis
Fraudibus inventis. Sed enim ralione sagaci Inseritur', tristesquenegat cpniporiérèsoles! .
Deprendis, pater aime.(96), dolos ac murmura 2'85 Dignior hic genïtdre foret, co'mplurïbusille .
. [temiiis. fixent ac Lalium qùàmvis'lûrbaverit ànnis.
Terlia mpx lamen hune La.lio prpduxerat Îndique iota cohors regni cohcùrrit Sriiiriùm
[oeslas(96>) Yociférans '. Pie. rex, noslri miserere laboris,
250 Ubere telluris polientem pace séquestra ; Ne geviihispostïi'accogarnur adesse iyrannis,
Écced'es in'stat juvenilibus oerriulafactis, 290 Cum solus plàceas rébus superesseLaiinis,
Hlortis acerba ferens. Studio jam vadit in altos TJt Phoebo rbseis ârvùiïi laxahte quadrigis
Yenandi lucos, cupiens sibi millier aprum, Verënpvo, gaudent peçudes fcëtuqûe.gravantur,
Informem aûl rapidis ôecurrere motibus ur- Hiimor adëst hërbis àc vastlë seiniha sulcis.,
[suni. Gfàlus àër peniiis, sequorqué mèabile/nautis;
255 Aviâ sed postquam himio clamore fatigant 295.' Cuncta liîiënt ; succedit énihi hàtura crealrîx,
Proeeipltes.soeii,.ipse uno.comilante.ministro Et rebûs prbprias certo dâl lenippre formas,.*
Dum sternacis equi foderet c'alcaribus armos, Haud secus Italioegeslît sub principe tellus],
jmplicitus cecidil'sibi.nielsubtPeelpre cpjlum, D Impacalus iibï ab su'përis cum proie rêcessit
Abrumpe'ns teneram.collisogulture vilam., Guïdo férus, lastus.que pdii moriepdp resplvit.
EXPLICIT LIBERIII. . .,.,->-
INCIPÏT LIBER OUARTUS.
Quarla (99) igilur Lalio yixdum deferbuit Solliciiat Rliodaiii gënïèmj'cul mbribus aiiclor
[oeslas(99.'), 5 Temnendus Ludovicus erat, spd slirpe Iegen-
iïacratione iteriïm solito sublata veneno [dus,
Bfillua, Tyrrhenis Jundens fera.sibila ab.pris, Brengarib genesi conjunctus qurppe.su'ierba,
. (95) Gf.Virg; JEn. VI,'v. 555.' "T. ex v. 64-71. '
(98) 270-277, Virg. kn.XI,
(96)^Berengari. (99) Inde ab a. 896, quo Lambertum Befengarh
(96 *) Anno 898. reconcilialumnostro auciore credimus.\
(97) Cf. Virg. JEn. X//, v. 912, 913. (99 *) Anno 900, Vctobr.
ixrt-7, APPEND. AD SMC. X. 130&
Hic dudum Ausonium cupidus. régnasse per A ^ Ne çonferleviro, generisquia sanguinepollej,
[arvum; Et forsm facinus nkaturisdeseret annis..
Sed vetuit fprluna. Modo quia nunlia yplis ; 55 Tesletur pia jura poli, el dimissusabito.
Accipil, exlemplo sociis ad tecla vocatis Hoc salis. Hi conlra ce.leres cum murmure
10 Regia*: Quoetoliens,inquit, volvistis,amicï, [gressus
En volvendadies ultro attulii!• Este parali,_. Inlendunt, rabidas acuenles pecloris iras ;
Proedulcesquepetamus ag'ros! Nam rure voca- Nil moii.diclis,.polius fera murmura rpdunt,
[mur- Non se posse malum posthac dimiitere iuulluui.
Vicinollalioe. Vireshue forte superbas 60 Talibus adveniunt nrbem,. muroque propiiir
Dum lulero, propriis discedelductorab oris-, [quant (102).
15 0 miser inque dies miser, invictumne lacessas?= Ilicet admisslpénétrant miserabile lemplum,
Num le fania ducis lolum vulgata per orbem Quo Ludovicus. erat, subito rag.iunique ligant.-
Proelerit? 0 Genitor rerum,, compesce furpresi [que,.
. Nescio namque, mali quid mens proesagat Et pulchros adimunt oculos. Securus in aiila
j'.eunli. 1 Forte sedebat enim, idcir.copja mnnera lucis,
Jamque valens modicum inyatjdos Provincia B--65 ' Perdidit,. obssessus tenebris quoque sblis in
[alumnps [orttt.
20 Légat in Ausoniosinimico,nomine campos. Tu ponens elîam eurtum fémorale Jbliannes,
Née victor decusel Lalii, spes uniGaregni, Alla lenës turris, si forte resumere vitam
Tune Yenetiservare solum de nomine dictum Sis polis ; hinc- iraheris taroen ad discrimina;
Quartanam patiens ppteràt, nec lendere bellutui [morlis|,
Hoslibus, immodicas animo sed decoquil iras : Et miser in pairia nudus lr.unca.risarena.
25 Ul caveis cum for.leleo vinclisquelenelur, 70 Nuntius at postquam sociorum allabitur aures,.
Non arlus (10Q)agilare valet, non promovere. Proelatumjuvenem communilumine cassum,
[yires, Consilii fugiunt inopes, passimque recedunt :
At duro premilur tanlum sub lege înàgisifo; Flanle velut zepbyro liquescunt aerps auroe
Forte aliqua partos valeat si rumpere nodos, Vere novo, gremium solvunlcum rura coacluia
Alque diu desuela cruor madefecerit ora, 75 Frigore brumali crebris boreoequepruinis.
50 Ipse lacer custos iras prior imbuët, inde Nec removereviros cessât dé parte superbos
Obviaturba virum morsus saliabit amaros. , ' Fortis Adalberlùs (1.02*) juvenilibus obsilus
Inlerea Ludovicusovat. regnuinque faiigat . [annis,
Faslibus, ac lantos sibimél blandilur honores, Apenninicolasfausto (103)qui nomine lurmas
Hoste velut neclo (101) spoliis potiatur opimis. Ëlicit, egregio cupidus servire magistro.'
35 Infaustus Yeronoeetiam conlendil ad arcemm 80 Emicuit subito in mediis lux aima lenebril,
(101*). Et. rediil pax grala piis,.procul agmine iristi
Morepii régis lamen, ut subsedit apertis Exémpto,patrioequeduce ac genilore recepto.
Maënibus,aniiquos sociis disterminat agros, Qui licel eïïusos loto égerit orbe triumphos,
Nil veritus; meiuenda nimis quià susiulit ipsum, Cluserat imperii necduni diademate vultuni,
Fama, Berengariùmleti dispendïa passuin 85 Roùiana sletèrat rulilus nec vestibus aula
40 Ah Latium, quis te tamis defenderet armis? liidupëratorum solilo de more parenlum.
Ergo pins Genitor rerum, servato magistrum, Cur? Nisi quod vicisse dolosvirlule decëbat,
Ne pereant uno Lalialia gaudia lelo! Ad summum transire gradum, nisi soepe voca-
Convaluitquia regnator lamen, undique lecli tum?
Conyeniuntproceres loeli,vexillaque castris Summuserat pastor tune temporis Urbe Johan-
45 ''
Proripiunt, celeresque Alesis ad moenia len-. j [nés,
[dunt, 90 Officioaffalimclarus sophiaquerepletus,
Hoecobiter comi reserantes faminà régi : Alque diu talem merilo servatus ad usùm.
Te pelimus,pietatishonor, nec parva precaiu Quaienus huic prohibebat opes vicina Cha-
Credimushoec; urbempropriis si ceperisarmis, [rybdis,
Membraviros sine curtari, qui{oederaregni Purpura quas dederat majorum sponte bealo,
50 Prolurbanl toliens, daninumpietatis iniquoe Limina qui reserat caslis rulilanlia, Pelro,
Ne paliamur! Ad hoec: Animis advertite, du- 95 Dona duci mitlit sacris advecla ministris,
[clor, Quo memor éxlfemi Iribuat sua jura diei
O proceres, inquit monitus, et crimina capto Bomanis, fovet Ausonias quo numine terras,
(100)Arles éd. c? (102*)Eporegioemarchio, Berengariigêner.Liudpr.

(101) I. e. necato; melri
c causa, ut Brcngarius,
, Anlapod.II, 33.
partus, postus, etc. • (103) E vocibusAdal et bert potenliam et splendo-
flOl )Aimo90S. rem indicanlibuscomposite^
(102) MenseJulio.
15#) ANONYMIPANEGYR.BERENG.IMP.LIB.lv. 1510
Imperii sumplurus eo pro munere sertum, A Alque pedes sensim gradibué conalur ab imis,
Solus et occiduocoesarvocitandus in orbe. Undique lurba prenait, cui vix obstare satelles
100 Talibus eviclus precibus, jubei agmina regni, Voce valet nutuque minaris.-Eratomnibus ardor
Qùiscum bella lulit, quiscum sacra muner. Gernere. proesenlem, cupiunt quem soecula,
[pacis, [regem.
Affore, qua; tanti gressum comitenlur honoris. 140 Ter quoque sacra pius gradibus vestigiâ fixit,
Janiqueiter emensus poslquam confinia Romoe Majesiate manus cogens cessare tumultus
Alligit (103*), ire jubet celeres ' ad lempla Undanlis populi.Postquam conscenderatomnem
. [sodales, Adscensum , aureolo proesul surgens Cliothe-
105 Vicmumqui se référant. Sonat ecce Sabura [dro(112)
Yocibuselatis populi : Properale favenles! Oscula figit ovans, dexlramque receptat ami-
Rexuenil, Ausoniisdudum exspectalusab oris, [cam.
Qui minuel solita noslros pielate labores! 145 Hincadeunt aulam, pariter libi, Petre, dicatam,
Ferverelunc videasllrbem et procedereportis, Janilor oelhereipandis qui limina templi.
110 Quot Roma gremio gentes circumdat avito. Ante/ores stant ambo domus, dum vota facessil
Inlerea prihceps collem (104)qui prominet Urbi g Rex.etenim secunctaloco vovet ultro daturum,
Proeteriens,ubi sepralocommillilamoeno (l'iS), Quoeprins almificisacris cessere tyranni.
Singula qusequemodis incendunt oelheramiris 150 Ilicet his verbis vplvuniur cardine postes,
Agmina.Namque prius patrio canil ore senatus, Extollitque sacer laudes per lempla minister.
115 Proefigens sudibus rictus sine carne ferarum Utpote Silvestrum videal properare magislrum,
[(106), Constantinum etiam typico baptismale laulum.
Indicio, devicla cadent lemiamina poslliac, Nec minus his decus orbis inest rerumque po-
Si qua hosies animo copient agitare ferino. [teslas,
DoedaleisGraius sequitur -laudare loquellis; 155 Tempora ni pejpra forent iinpulsaque cessim
Sfoicus hic nosler cluibus' (107) .quia pollet Jam lumulo piscatbris' (113) sacra purpura
[Athenis [régis
120 Et sollers iler in Samia bene callel arena. Slernilur, et Christus lacrimis puIsatur oborlis.
Cetera lurba pium nativa voce tyrannum Templa petit ductor posthoec, ubi fercula dono
Prpsequitur, lotaque docel tellure magislrum. Pastoris digesta nilent. Selina (114)propinant,
Hic etiam juvenes njlida respergine creti — 160 Ac, decet ut regem,,variant tueela (115) mi-
Alter apostolici nam fraler (108), consulis (109) Q ''-•'' [nistri.
[aller Mox croceis mundum lampasphoebeaquadrigis,
125 Nalus erat — pedibus defigunl oscula régis. Luce Deus qua factus homo processit ab ahlro
Hinc ubi proesul eral, gressum comilanlur he- Tumbali, perûat. Populus concurrit ab Urbc,
• Cernere vestitum trabea imperiique corona
[rilem
Veslibuli anle fores, graduum (110) jqua per- 165.Augustum (115 *). Replicata calent speclacula
[vius usus [lotis
Adyehit ornatam eupidos inlrare per aulam. yEdibus, aura lis splendent aliaria pannis,
Ille quidem saero fulgens residebat ainiclu, Cum princeps nilidus Tyrio procedit in ostro,
130 Altarisquesubibat ovahs hinc inde miiiisler. Tegmmaveslilus crurum rutilante melaHo(116),
Quid referam populos istinc illincque coaclos, , Quale decus lerroe spliti gestarë magistri.
Undanlesque gradus. cum rex ad lempla sub- 170 Advenit et Domini-paslorproepostusovili,
Lirel> Officioloetus, quamvis resonaret ulrimque
'-..-,'
Eveclus pasloris equo (111)? Mox qiiippe sa- Clamor .: Ades proesul! Toliens quid gaûdia
[cerdos [differs
Ipse fulurus erat, tilulo res digna perenni, j) InMMinerisoplala modis? Per vincla magistri
135 Advenit ut tandem, lecto comitante ministre, Te pelimus, dèpone moras, et sufficevolis!
(103 *) Anno 916; menseMartio. vehalur in Urbem.

(104) MontentMalum; cf. Leg. II, pag. 68, 193, (U^) Glossa : Cliophedrum liroece dicilur sella
218, 555. pleclilis, quoevulgo valdestolumvocatur. '
(105) Pralo Neronis. (113)B. Pelri.
(106) Glossa ap. Valestum; capita dr'aconum coe- (114) Sellen, Sallen ingenlia vasa lignea hodieque
lata in ligno. vocanlGermani, qtialià sunt in quibus lac alque etiam
(107) Glossa: cluoGroecumest idem quod ausculto_. aqua servalur.LÊlîiN. - ,
Est aulem polysemus sermo. Nam çluis nobilis et (115) Glossa interprètalur, regales epulas. Sed
pugnax et auscullahs dicilur etdefensor, notât Valesius, Persio lucela wassa dici, et in gros-
(108) Petrus; cf. Liudpr. Antap. III, 45. Bene- sis Isidori lucelum esse bubulamconditàmàptid Gat-
dicli cl'iroji.c. 29. .-.;,'' los Alpinos; ila signifiçatioa rèplebeia ad regalém
(109) Qui.in glossa Theophylacttis dicilur. transivil. LBN. .
(110)5. Pétri. (115*) MaMi M.
(111) Glossa: Talis est mos Romarinsut qui débet (116) Glossa exponil ; Ocreas aurep Colore resper-
prômoveri ad dignitalem imperii, proesulisequo dc- sas.
1511; APPEND. AD SMC X. 1312j
175 Talibus aroeadeunt geslis apsida sacraloe A Dona tulil perpmcra phis lune denique lemplo,
fcumlna lerrarum. Modicumpost en diadenia Baltea lala ducum, geslaminâ Cara parcnturn,
Coesafhabet capili gemmis auroque levatum, Gemmis ac rutilo nimium preiiosa-métallo,
Unguine neclarei simul est respersus olivi;; 195 Ac vestes etiam signis auroque rigentes,
Coelicplisqui mos olim succrevit Hebroeis, Dislincluro variis simul ac diadema figuris. .
180 Lege sacra' solitis reges alque uiiguêre vates, Quid referam, quantis replërit moenia doriis.
Venlùrus quod Chrislus erat dux atqué sa- Nonne maris paucas videorconiingere gultas,.
' ' ' '.'
''.-'' [cerdos, Syrtibus alque manu sumplasîncluderé arénas,
Omnia quem propler coelorëparenturelarvo, §00 Quando brevi lanlos cludo sermone triumphos?1
Jam sacra; résonant sedés fremituque résultant Dôciilpquum, credo-, labor isle gravaret Ho>
Clamanlis populi:: Valeat tuus'aurea prhïceps [merum,
185 lionia diu, impériumquegravi sub pondèrepies- . Offlëioel genuit tali quem Mantua dignum.
' •' : - - ' '
[sum Nec-lenilabo mëis ultra faslidia ^diclis,
Erigàt, et superà sterntil-virlulerebelles!' 0 juvenes, inferre, calet quis pectore sanguis,,
Perstrepuerénimis; sed:facla.silenlia tandem. 205 Et pleclro meliore movet: proecordia Glio.
Lectïtat âugusti concessos mûnere pàgps B-" Millemihi:salis est metris teligisse labores ;
Proesulis obsequio gradibus slans leclor in a.tis, • Moeviusalque licet videar, voseste Marones,
190 Coesarequo iiorint omnës tfatir munera, proedo Et post imperii. diadema resumile laudes1.
Ulterius payeat sacras sibi sumere terras.
DOMINIDCCGCfcXYÏIÎ.
"ÀWHO, >'"-' ^:
;
':
'SiVNGTÀ: MATHÏLDBt'
REGINA ; %4l;A:<:;-V''
"
SÀN€T^MATHILDIS TÏTA, -
ANTIQÛIOE
(EditD. Rud. KcepkePh. D,., apud PEKTZMonumentaGermanioe/«'sioriço,Scripi,-tpm. X, pag. 575..
PR^PATIO IMTORIS
Quod vëhcméhlêr optant'qui âiiiiqiiisqïàirioe'teinporibus.illuslrandis operâni iiinpcndunt, rarissime vero

oplanlibus cohiingit, :iit-in bibliotheeis.perscriuandis codicjbnsq.ue;eyplyendis .noviiiu aperiant fontem,
inqiijB:-librum quenipiamincidaiit obliyipne obrulum, qui rébus phscu.rjs vel iioyani luceni afferat Vel,
notas affirinelel cpniprobel, id inopinâniï inilii'.evenitin libëllo soeciilî<lecimi,exquo îibvi aliquid proferri
posse vixaliquis éxspeclaveril; Anliqiïïor ëhim'qusedam sancioe MalbildisYilà-jam liieidalur, quam, dum
codicein chroriici Polidensis;iii usuni Monuniérilorum GermanioePert.ïio-Aagilan.te;-G;o,Uiîiga -huc-4;r^n$mis-
sum,Jnifpntes>inquisUuru6,!evobjeba^l-.|»^Mçci..'<iuasi in via inveni. Est hoec viu fundahieiilum lorigibris
illiusjVjla; Malh.ildisquain teniporibus .H'dnrici~Il compositâmjn Monumenlis Germanioe habent redo-
res (1). Sëd riVifuni sàne esx,"neqiie posterions hujus Yitoe scriplbr-vëlunb tfërb'o:aùctbrem suum iridica-
vit, lieqùe, quod equidem sciani, antiquioris Vilsememoria *seryala est in codicibus aliis aut in amplis
chronicis quoeexsexcentisllb.rlsconflala sunt,.aut inlibrorumcalalogis, ila utvel.leyissima.libeui yesli.
gia periisse videan.lur. Eo.major.habenda est gralia fortunoe'faùtricj quoe lioc appgrapbuni tahtb naiifrà-
gio eripuil";D&'fidëiitijus'Yitoenëmoqiiî vëi bbiter eam ifispexit d.Ubîtaiepoiëst.: Omnès enim scrùpulos
animo exiniet proel'.Hioad Oltonem imperaiorem scripia, a quo jussus opus agressus esl aucior, quemque
eorum quoescripsii judicem fecit (2\. Sine dubio Ollo ille bujus uominis çsl lcrlnis{3).' itaque;ppstquani
'' - ; '"•''' '•''' ' --
-NOTiE. '<"* -"-•:-.' -' • -.'
(1) îv, 282' sqq. (PàtYoîogiai'tom. ÇXXXV,). ! tum poteris, juvare conare, priiicepsquene 'desit. ab
,(2) Prolog, Nos mteniglariosisdmi.Otiqn'ts imperâtp- illo génère oplgre ne__cesses,,ne despoliaia gradibus
sijSj.ussu-^pefscripsimiis. — Te, hujus'operis, in'p'e- hoiiorUmomnibusprioris redeasad sïâlum servituïis,
riiïorOilo,j'udicérnfacimii,s. quoeauctorem yeriluni esse probant ne alia dpnius
.(3) Verba .in prplogp ad Oltonem séri'pla : Omnis ad imperii fasiigium.ëveher.éluf. Quimetusi ex gra-
elgqueniioe,_pr,mulquem'non-solum magni- exloUit vibuSturbis post Ottbnis II morlem de imperii suc-
favel aucto- cessione exortis;brigTriëmducere pôierait, cui alïera
sûblimïtaiinjiçrii, info,etiam philosq-plda!
riiqs, explèiqjudhfo cujusdam dïçenïis Vealumrégi-. illn accedebat sollicitado, quod Otto III juvënis
merifore si sàpiénlioestiidiososredores ess.econiigis- liberis carerel. p^pliesGunque denique auélb.r' in
se.t, adununi Gerberli clarissimi philosbp.hicliscipù- narraiionë Oltonis II mënli'onemfecit, hurieêùîii-
lum sci ibi polerant, Accedunlverba c. 4: 0 Geriiia- dem esse' Oltonem ' ad quem librum iniseril .hiiiïiine
uia — regemféliciter scrmeriâûdilige, eîihiqUe,quan |2 inùuit. . ;....'/:'
1313 ' . S. MATHILDISREGINA. 1514
imperator faclus esl Ollo, id est inler annos 996 et 1002,.seripla -est Vita, decem circiter annis ante
posleriorem Vilain, quam aille annum 1012 compositam esse scimus. Quis fueril aucior, ubi vixeril,
frustra quoeris; eoclariusex libello palet, eum inler erudilos non esse-habendum. Nam, ul ipse faieiui'
(4), ila rasficeiam ineoinpto et barbare sermone seripsit, ulverborûni.conslrucllo rarius lantum ad juslum
linem perducia sit. Cum itaque obscurior sil lotus libellus, hune sibi sumpsil auctor posierior, ut eum
paulo limatiorem poliiioremque reddcrel, quod ab aliis in aliis Vilis factura esse inler omnes constat.
Amiqùioris Vitoeprima; larilum linea; servais; sunt, ssepiûs lamen verba nonnulla exil/a recurr'unï(5).
Unumvero quod haud mininii est moment!, recisura est caput ullimum, in qùo Oltonis ï fala exfrema
leguntur, quoe-exWidukindominime pelila, cura illo optime concimini. Mira vero in hoc capite esl auctoris
sententia, qui viginliquinquecirciler annis post Ottonis,l morlem lam severam censuram in eum exercel,
ut eum non légitimesed tumiilluanle,milite cpronam impërialem adepium esse dicat.' Fontes quibus hoec
aliaqué debeat silentib pfoeterîit,hëque otttnia har'ravit qua; in promplu habebat, quia sùfficere, sitantum
vxcellènliariolàrénlur,credidit{6). In reliquis pfobala lantum a se scripia esse confirmai. Quoe•xluôbus
tribusve verbis ille indicàvit; aucior posierior jongius exposuil, narralio.nemsenicntiis exornay.it, lo-
xpieniesqneinduxit homiues; denique.adjecit onmia quoe ad Heinricum ducem, filium Heinrici I, avum
Heinrici if, speclant, quoede sùnimo matr'is erga eum àmore deque conientiôiie ejus cum Ôlioneî fratre
seripsit. In anliquîoreènim Vita uno tanium Ibco Heinrici-levitër-fâciacsi inentio (7). Minime dixériin ab
au clore posleriore hoecomnia esse inventa; ex alio fonte pelila add ilaque sunt;, ut Héinricùs H, reiigiosis-
simus rex, pb.tam sanctam ayiam clarioré glorioefulgore splendere videreiur-.
Jam de codiceex quo hoecdesumplasunt.paucadicenda sunt. Est hic codex Goliingensis5a, apograph.,
ehart., 4», soec.iiv, qui conlihël Cliroriiconin usurii coehobiiPolidensis ab o. c.—ll82.: (8) Est hoc
apographum cpdicis cujusdamCanlabrigensis,qui hodie falo infelici nescio quo desideràlur, ila ut inhoo
uno apographoGollingensi lo.la posita sit auctorilas, Exaniinavit jpsuni^codicem Langbainius, qui vir
doclus natione Anglus obiil a. 1657, cujus senienliam in primis apographi. foliis ila sérvavit scriba :
« Langbàinius in adversariis n. 1. 12. p. 469 reeenset msë. Canlabrig. G. 85, quod est cod. fol.-membr.
antiq. his: verbis . Tiluhis hujus codicisa iergo ex manu recentisic habèt ; « Chronologiavêtus ante. àririos
.300 composila;t. dixerim polius aille 400 composilaet anteôOOscripia, vel eliqm chronicon Polidense: nam
fuisse olimlibrum monasieriivelecclesioePolidensis,quoein agro Brunvswicensiest, mulla sunt quoeevinçunt:
Tolus hic cod. folia numéral 110, eslqùemanuproba exaralus et bene antiqua, orthographia nbnriuri-
miam a vulgo recepia variai. Iii ipso chronico éclipses lumiharium plerumqueasletiscoininiatonolanlùr.
Scriplusdicilurcod.hic circa a.D. 1300 elfuisseexlibris ecclesioePolidensis.Ulrumqueculligoex'tabula chrono-
ioqicaf, 25. Habet passim laciniasmembranaçeas reliquo operi inserta» et ex eudem aut non muïto< minus
anliqua manu scriplas. Tabula,cbroiiologica quam laudat esl calaloguspoiitificu'inet imperatorum, in qùo
eiiara brevissimaqoâedamadholatà sunl de ecelesianosln'Polèdhe àd annos 1225,1240, 1298,1390. Ëxlfe-
ma-ad.annum1421scripia suut. Quoeelsi non.omnia eadem manu adnolata fuisse vidénlur,-lamén"ortho-
graphia probalur codicem soec. xiv fuisse exaralum. In hoc chronico cum primum nienlip facla esset
Malhildisreginoe'f.64b Hoeclegùnlu'r verba : Cujus Vilamconscriplamvertefolium et iiièenies.Ipsa sequïtur
quam nunc ediiuri sumus'Viiaf. 65^69.Etsi apographum salis" bene confëcium videlur esse, iameri ifaûd
pauca insunt ménda, quoesivein ipso erànl codice, sive ex verbis haudiacëura'ieleclis nata sunt, ideoque
, in medendishis locis ad conjeclurani confugiendum erat. Capila nos insliluimus, sed singuli arliculi in
apographoservaii soe.piuscumcâpitibus Y't* poslerioris conse.ntiunl,ila ut iii illis anliqua capila servata
esse facile crédas. Hoecha'buimus de Yila ànliôuiore Malhildis; réliqùa dé chfôiiicb.Polidënsi sub loco
proponenlur.
SeribebamBerolini mense Decemb. 1849 ....... B. KÔPKE,
INCIPITPRÔLOGUSIN VITA MÂTHCILDIS. HEGINÊ
Dum pJerique morlaliumstudio seculari inaniler A .sublimitas inperii, tmoseiiam phitosophioe favet
-deditî, perhennem'sui nominis memorlam.seu bu- auclorilas, explelo judicio cujusdam diecnlis, bea-
mani niercedem favoris îinde quoerenles,vilas cla- lum regimen ftre si sapienlioe sliidiosos-rëciorcs
• rorum sapientër populares propagando ad aures esse conllgisset, ila fii,ut nbh viriulibusêx digni-
- philosophaiico !fabuïoseilliisirarent slilo virorum, : taie, sed;éx virlule- digrirlatibus honor accêdaï—
nos aulèm,gloriosissimi Otloriis inperal0fis:jussu, igilur ie hujus operis , .inperalor Ôlto, judicem
non philosophando sed vera -dicelido ,làndâbilem facimus, utj quoe forte a nobis proetcrmjssa vel vi-
dignïssimPrûm sui vilam paren'tum, sibi éxëmplo close dicta fuerint, sapiënlium induslïiaïn -addere
: âliisqueposlëris mox fùlUra'm, licel ïûslice, peï- vel mulare çoramendes, et quia tanlain .riiateria;
scripsim'us. El qùamvis lïujus réi nos minime fa- sëriem^nos impossibile est .àd exiremam prodû-
miliafes, scribeiïdo quid proferre-, agnoscamus, cere manum, a 4e, quasi quodam Sblis spleh-
1
inperiali lamèn oblëmperaTilësdignitaii,: magnas -<dofe, clarius clar-escat* opus. Plurà.vcro-ex îiis
aridum cogenli uiidas inpëllentës ' rivum, non vi- quoecomperla sunt nobis-:omisimùsf'-qaiasùfficere
riu'màndacia, sëd p*ronadevblione malériam diser- si lanlum excellenlia nolarentur credidiiiius;-siiiiuï
lis merilo reservâhdàm scriptoribus ;inprùdehlèr 'né legenlibus superflua faslidium ingererent'feci*
occupavinras. Nani rlanibrum latere virtutes lémë- "mus. Hoecautemqui lecturi simt, fidéih diëlià àdbï'
rilale silentii, ;hëfâs pùlavimùs. Ergo, omnisr elo- -béantpelimus, née me quiequam nisi prob'aïa-scrl'
qucnlioeproesul— quem non solum magni exiollit psisse arbilrenlur.
LECTIONES.
1cod. falso iiipellenli. s cod. \n. inserit.VARI^:
WTM.
(4) Prolog. (6) Prolog.
(5) Cf. Viloeposterions c. 1, 2, 3, 4, 15, 18, cum (7)Cap.6. -
amiqùioris Viloe câpitibus 1, 2, 3, 4, 9,12, (8) Archiv. vi, 200i
1U5 APPEND. ADiiMC.-X. 1510
ING1PIT TÈXTUS EJUSDEM VIT M

i. Temporibus quonaam régis Francorum Con- A stali régis quam fidei submilleret calholicoe, quem
radi, dux in lola Germania prineeps exliterat no- iinperator bénigne suscipiens, bàplizari fecil a san-
mine Ollo, génère secundum seculi dignilalem no- icloBonifacioepiscopo(9), ipse eum Ievans de sacro
bilissimus, opibus pollens, et cunctos honore proe- fonle.i Ille vero, relicio errore,-credulusad cognitio-
celléns, quia virlulibus erat proedilus, cujus coniu- tiemi veritaiis pcenilendo sponle perventt, et sicul
gium veneran.da malrona Haduwicb subierat mori- prîus ] persécutor destruclorque perlinax fuit eccle-
bus non dissimilis. His filioeprocreaniur et 1res filii, isioe, deinde christianissimus ecclesiarum et Dei
quos propria parentes educabanl nobililate. Sed exlilit i cultor, ila ul ipse * singulas lotis c virîbus
diyina providentia, ad bonum dirigens, ad bonuin sludendo : conslrueret cellùlas, quas plurimis saiiclc-
cuncla quoe disponil, horum unura nomineHeinri- rum i reliquiis nec non céleris perl'eclasrclinquebat
cum majori susiulit excellenlià, qui, quainvis oetale iulilitalibus, quarum una mullis adbuc nota remanet
mininius, morum lamen probilaie inler ceteros Aggerinensisdicta (10), el eaderii quoemodo reluli-
primus enituit. Nam a primoevooelalisflore liberius mus i adbuc aliqua ibidem supersunt. Ab hujus quo^
data vivendi potestate; omnibus unde sancirï* po- < que posteris, poslquam chrîslianoese snbmiserunt
lest ingenium vilam sapienier îiisliluit, cunctos n religioni, proedicloepater puëlloe prodiit nomine
obsequens diligensque cum quibus era(, nemini Tiedericus.cui nobilissima juncta erat uxor Rein-
adversus, nulli se proeponens,mëeslpsconsolando, balda, Fresorum Danorumqùe génère progrediens.
miseras juvando et laudemsine invidia et pares in- Hanceandem, ut diximus, virginem, Herevordensi
veniebat amicos. Hic licet debilo venerarelur ho- quoe inerat nionasterio, non inler sanclimoniales
nore, specialiler lamen omnibus carus suoemansue- numeranda, sed ad-quoequeulilia libris operibusque
tudinis huniiliialisque provocante gralia diligenlius nulrienda cum sui matre genitoris, quoein viduilalo
lionorabalur. Gum aulem puerilia iransacla, virile bonis eo usque profecerat aclibus, ul, prineeps et
robur. inlrarct, ejusque iraclarenl parentes cujus abbaiissa constitueretur sanclimonialium, nobililas
feminoeibalamum génère probitaleque non dispa- simul et probilalis favor prodidit. Nam avili ac pà-
rêm adirel, illorum inlerea perven'u ad aures, quan- lerni in ea eluxit spécimen deebris pulchra facie,
dam.nionaslerio Herevordensipuleberrimam fuisse amabilisiii infantia, operibus induslria °, moribus
puellaiii nomine Machlildam, lileralis studio disci- modesta, humilis et larg'a, et, ut in"id oetalispuella,
plina; erudiendam activa alque coniemplalivaunde lanlis implicanda eral laudibus divina favenle cle-
quoerilur vita, cujus generosilas haud minus fuluri menlia, ut nihil esset supra. . .
claruil sponsi. Nam Widekindi ducis Saxonioeorigi- G 3. Quod dux Otto dum comperisset, Thitmarura
nem Iraxîl a slirpe, qui quondam doeuionumcaplus- comilem, pueri Heinrici magislrum,virginem vide-
errore, proedicatorum pro iriopia idola àdbrans,, re, pulcra laudabilisque si esset, ul ferebalur,
chrislianos cpnslanter persequebalur. Mo aut«mi proemisit.Ille autem herili congruam videns malri-
tempore Karolus Magnus arcem lenens inperji, vir' monio, spemque futuram populis fore, reversus,
chrislianissimus, armis strenuus, loge erudilus, lo-• cuncla quoe resciverat narravit. {An. 909.) Quo
tusque in fidecatholicus, el erga Dei cultores beni- paler audito, eundem ileruin una cum filio suo
volus ac dévolus, conlra eundeni Widikindumi Héinrico celerosque illuc oirexil satellites, qui, per*
bella cum exercitu iniil, defendendoecausa frdei,uti cepto ducis mandalo, proediclura adierunt coetio-
semper co»tra paganos solebal. Cumque simul con- bium. Et primum quidem ceu ignolos se simulando
venisserit, ulrisque p.lacuit principibus, ut ipsi sin- oratorium pau.cipelebant, puellamquein ipso lem-
guli .invicem dimicaiuri consurgerent, et cui sors3 pio modesli ac yenusti vullus aspiciebant. Urbem
victoriam contulisset, ipsitolus exercilus sine dubio> igitur egressi, regalique rur'sum inslructi ornatu,
pareret. Quibus congressis ac diu mullumque con- magna ingredienles1comitante calerya,. abbalissam
certanlibus, tandem Dominuslacrimispulsatus.chri-- . adeundo virginem, cujus causa vénérant, proesen-
slianorum, fideli suo bellalori-,de hosle concessill DE tari Gompellanles implorabanl. Quoe procedens,
iriumpbuni, ul fides meruit. - ., niveas gênas permixlas ' ignis rubore, candida ve •
2. {An..785,)Tune lanla mentis mulatio Widi- lu.li lilia rubenlibus rosis iniermixla, laies dabal
kindi invasit pertinaciam, ut se volunlarius cuma ore. colores. Quam Ileinricus ut vidil, remque ex
familia sua omniquepaganoruméxercilu lampuie- iniegro presensil, fixil in virgine vultum, in laii-
YARIiE LECTIONES.
3 cod. sciri. * ipsas c. " lotas cod. 6 industrie cod. Tpermix.lacod.
NOT.E.
(9) Xiictorem vehemenler errare nemo non vulei.
(10) Enger prope Herl'ord.
""
ÎSîî S. MATHILDIS-REGINA. 1318
tnm 8 ejus succensus ainore, tit nulla desponsalionis A Chrisli pedibusalligaret a primo galli eanlu donec.
intéressé! mora; sed sequenti die primo mane, aurora praslina primos exlulitoriiis, quoenon solum
ceteris parenlum ignorantibus, sola ava ejus con- .voce,sed etiam pericciis Chrislum amabal operibiiSi
scia, quoe ibi eral abbalissa, non eimbalis seu orga- Si quis pro culpa criminali,-ut assolet,- adductus ad
nis proludentibus, sed clam leclis principum raani- tribunal, -a rege deputabalur inierfici, sanelissima
plis, loto indeSaxonum in palriam ducebalur hono- regina crucialo condolens, blandimentis usque adeo
re, -donec.Walehusen parabatur, ut nobilissimos mulcebat animum principis, donec in ipsa ira régis
regesque jam futures decuit; nuptiale -convivium. unde proeesserat sors morlis, inde procederet vox
Ibi.tandem licilo perfrmintur amore, -eândemque salutis li.
civilatem ei cuncla ad banc pertinenlia in dolem 6. Nalorum quoque nec proelerëunda•sublimitas,
illi tradidit. •,
qui ulriusque-sexus-omnes sublimai!, summo dcco-
4. Proefalus vero dux Otto, paler Heinrici, très rantur honore» Quorum Ollo-rnaximùsnalu, nomen
post hoec vivens annos, morlem subiit (An: "912). ab avo trahens, eoeleris milior moribusque mode-
Principes quoque regni consiiium ineuntes tracla- slior, .populo corde tenus acceptus, regni coronam
bant quis heroum principalum leneret. At ipsi posl palris morlem cura regno capessit, cui ab An-
prioris non inmemores gfatioe,ipsum ïllum fllium » glis Saxonibus regalis conjux adducla est nomine
elegere ducem, nam et armis Saxonum erat forlis- Edith, niembris décora, sed prpbilale proecellenlis-
sinius, qui plus solito caritaiis amore populos pla- sima. Heinrieus aulem ortu secundus, Bawariis dux
candp sibi conjunxit, ila ut eum regem oplarent. proeponilur.praîclarus. Brunonem vero. minimum,
Post non longum tempus Conradum Francorum re- virum sapientem, dignum, sacerdolalem, Colonise
gem hominem exuisse contigit (An,-918); bello seu ,archiepiscopum. constituere. Nam soror eorum no-
pace fieretj ignoramus; sceplrum Heinrico succes- mine Gerburch, Gisilberlo principi Belgicorum tra-
sil, lotaque. regni facultas. His, ut diximus, dispo- dila fuerat. P.roediclusitaque rex «jusque dignissima
sitis, Saxonës regedilati lali poliuntur honore; qui- conjux magis ac magis in Dei ferventes amore.Chri-
bus nunquam lanloe primalus subesse solebani-cau- , s.licolarum curanv gerendo. cunctis per circuitum
soe. 0 Germania! aliarum prius jûgo depressa -mpnasteriis infinita, quoi annis vivebant, djspensa-
genlium,,sed- sublimala jnodo. inperiali décore, re- baut inunera,, et quopersemet ipsos iler deeral,
gem fideliler servîendo. dilige, eumque quantum missis pecuniis larga aderant manu.Hoecsludiose
poleris juvare conare, princepsque ne desil ab illo , peragenles, ipsis quoque co?nobia conslruenlibus
génère optare ne cesses, np despolialagradibus bo- - divino animum indulgebanl.monilu. Qui dum prjn-
noriim omnibus, prioris redeas ad slalumserviiulîs. ^-cipibus. mililum suoe mentis affeclum confabulando
Memoralus igitur Heinrieus qui regnum susceperat, jnlimarent, illi slatim régi suggesserunt dicenles
jam magis gradus adscendens superiores, quoeque . sanclimoniales in Winedhusen intra sepem coenobii
régna per circulum bello potens suo subjugaverat clausas Quedilingaburch;posse transferri; nam in
dpminatui, seilicet Sclavos, Danos, Bawarios; Behe- eodemmonasierio;principum.fil!oe-transiguntvilam, <
mos celerasque genlium naliones, quoe Saxonico quas ibi manere mullorum, pro penuria displicuit
iniiKjuamsubesse videbanlur inperio. Quid mirum . parentibus..
loliens inimicos superando tantoe adquisisse trium- 7. His ergo sermonibus ila dispositis, rex solilo
phum Victoria;, cum summo triumphalori regique more vénandi Botfelden adiii,- ibique gravi peslis
coelesli agens semper graiiarnmacliones, ecclesias oceupatus estvexalione. Sed cunimorbogravescenle
multis reparari fecissel inpensis? Pauperibus lar- solutionem «orporis imminerë senliret; inde*viam
gus, yidqis patrocinabaïur et obpressis; suis condi- ad Erpesl'ord direxit, quo cuncios illius dilioni sub-
gna9donans mililibus, eeteros pieiate et.pace mo- "ditosadesse,proeçipiens, de_regni -staiu-consiiium
desla regebat, habere coepit. Venerat et abbalissa (1i) jussiircgis,
3. Nuptam ergo fencem Machlildamlerreno prin- JJ quoeproedicloproeerat coenobio, quam rex ejosque
cipe cum sibi seçularis -accessissel polestas, plus compar,prioris iion-inmemores desiderii, priedictas
Dei ad obsequium *-°inclinavit voluntas quam mundi Dei familias in Quindiligeburg- iransvehi postula-
gloria ad elalionem;-subdïta semper Deo, nionila banl. Hanc- eorum îlla pëlilionem gratanter-acci-
sëctans sacerdolum, plus parlicipata Chrislo quam piens, et pluribus principum id suadënlibus, ut rex
sociala conjugio. Noclurho aulem tempore régi se ordinaveral, perfici deberë annuit. Finito autem
aliquo modo occulte subripiens,-ecclesiam oralioni- concilio,; cum populus domum redirelj rex-paucis
bus instando magis sponsi diligebal lhalamo. Sin comilanlibusJemelevum(12) adiens, proesenlemDeo
aliquando rex deeral, quis credat qualiler se ora- jùbeiite vilam finivit (an. 936, Jul. 2). Cujus ad cx-
lionibus diffunderet, qualiler se lanquam proesenlis sequias infiîiîlus populorum frequens confluxït nu-,
YAIU^l LECTIONES.
8 in repelil cod. 9 cbn'dîgné cod. " eam addit cod. " sabàiis cod. _ :
NOTiE. ,- . "... '
(il) Diemot (12) Memleben
«i.<n ' APPEND.AD'&M. X.
1520
merus', -quibus' lameiitanûff scqueniibus corpus At spefis ; proficiebât, conlrislatus usque ad morlem
Quidilingaburg usqUe Iransveclum, honorifice, ul limuit. Ingressa aulem -bpnse mémorise regina
oeqiuini éràl, sèpëlierunt. Tuile regina irmnobilis Edith : Ne contïislelur, ait, daminus meus rex, di-
suum vëllé èùpiens implëri, puellarum caiervam vinis enim cofreplus flagellis, quia matrem oplimam
illuc transferri admomiili quod abbalissa primum lie.regno.pepnlisfi quasi ineognilam. Revoceluritaque
firmiler nPgando prdhibuil. Sed quid phira? Begina Sfinclissima,regnum.que.iMt cpnvenil,possideatprinia.
(ilio auxilianle, seilicet Otione regej aliisqùe prin- •.Audiens hoecprineeps, primum stuporë, deinde re-
cipibus, voli compos effecla, eandern dehinc céllam plelusgaudiomaximo,, episcopos, proesidëscoeteros-
magna mentis inlenlione cuncta quibus bpus erat que honestos misit satellites digriissimam sui re-
minislrando cortiponebau. -ypeandigralia matrem, se suaqne impendens oninia,
. 8. Fa.çiumest autem post-venerandimortëm.Hein- et ad quascunque condiliones Iuendi voluisset gra-
rici.régis,. Oilone*fllio cjus senjo.re;regni ihronum tanter consëntire, suse tanlum.ulendi causa.gràlioe
insidenle, proedicla regina: in yidniiaie tante probi* ftrtelur>Loeta ergo^genitrixfili.i aceipiens mandata,
talis pefslilil, ut vix -eam pauci titriusqqe sëxus priera, quasi phliviscondo, omtii cum feslinaiione
- possënl imilari. -Prudenlis-enim erat consilii, mitis- perfeciionem ilinefis complpns., GrPna pervenit;
sima bonis, dura superibis, elemosinis larga,bratio* IJ " cui rex una cum
coiijuge obviam progredieris,-pedi-
nibus intenta^- cunctis' piaindigeniibus', -eloqùio -busqtie ejus. proslralûs, quldquid fecerat - contra-
Manda, carilaie erga Deiimel-proximum atque cou* .' rium secundum mati'is placUiimpermutar-epromisit.
linentia permansit pura; Sed • omnium - malofum .:At;illa décoras lacrimas infusa per gênas, filium
excilalor, invidus hoslis aderat aliquos de prineipi- •' amplectendo: :deosculabalur, - suis id exigehtibus
•bus slimulandoyqiïi -régi coeterisque suisïlicebahl ..peccalis coriligissè leslata. Nec mora, pacis-ad rc->
filiis; hanc plùrinïam pecuniarum observasse 'multi- cpncilialîonem salisfae-tionepercepla, dbtalenfregi.i
ludinem quam. rëproesefi'lhredcbuis'set. At illi, ;Ul parlem scohcôssit. His igilur carilatis Vinculisdiu
poscit anior insacialus liabèndi-,quïnon pàrci 1-pro- subsisteuiibus, cohiigit piam Edith-reginam perpe*
priis pignoribusi reconditos Ihesanfprumcùmulos, Uiovicturam-proesentefflvitara
excessisse(12*).(An.
quos illa ecclesiis egenisquè pro Ghrïslï homïne ;946ï *0!!.:26). ,
; erogabat, illain prbferre;cogenies, liuc iHucqùe : 10. Rëx véro pfovecloejam atatis ecclesias cel-
sludiose quoerentes, exploratores discurrëre per Masque simul cum maire "conslrui-.fecit, pacém
latera monlium .-et ima coHiuinsaliusqûe isilvdru'm ,' Slatuens, reclejudicaiis, paternam in cuiiciis imi-
iusserunt, ëa perserùlàiidô loca; pô'r quoerë'gina'm. tàndo pielaiem.Âji. 950, Nos. 22.) Iriierea ad alires
pecunias per moriasleria trahsmillerë pulàbaftl-,et C * Ottonis régis fania.pefvolatLodéwiguni
(15), faino-
si quos aliquid prêciosi fereiites: invèneruii't^- nam! sunl regem Laiiriorum, «Misse, ejusqùë "nobilissi*
ipsa Deo dilecla qu*- rémanserant occulte ad nia*, . mam-conjugëm Adelbéidam a qubdam - Berengario
•num Christi offerre.satâgebat^^sëi'vbsconlnm-éliis. mullisinjtiriis affligi-rëgntim âuferendo, ul ille'sibi
âffecibs,-quoe porTaTiàhïûf'vï râpiërïlès, 'vacubs re'. ;Itâliam; usurparet vdbminandani. Otto igilù'r rëx,
miserunt-, Quin et regni-pârtém,-quoe in dbterii eij -.principum suasus consilio, rébus rite proeparalis
-
conligerat, reli'nquere, monaslerium peîefe, sacrum, eomitàtus 'sociis LaXiumadieris, reginam indeirium-
;Velamen sUs'ciperë,his aliisqùe quam plurïbusTinju- . -pliali ereptam Victoria, honorificein suam iransvexit
. ïisc compellebani slimulis.-Quoecum per lania-affli- . palriani (An. 951.) Quibus légitime malrimonio *o
: ..geretur, sacroe:iion irimèniorScriptura;, quavdieii .: *'--pulatis{1-4)-tegnumque proVidenlibus:filiinaseunluf
, Quia 'per multàs.lribuldtionés oportel-nosintroire-in(i ulriusque Séxu's pulcherriffii. Puëllam. quoque ab
regnum,Dei (Act. xiv; 21), dotales dimittendo urbess ava Machtild dictam rex tradidit.îh: cohtubernîum
âtrimoniumqiïe requirens,' -Aggeriensemêllam:in Q isanclinibnalium in Quidilingabùrgehs'icoeiiobio,suoe
. occidental! regiohe âdiit. Ibi nec minus consuélis s implendo optimoematris volunlaleni, Bùerum vero
. perflabàt in .bonis 'operibus. /Flagella vero multaa . Quonemj palris nomine voçalum, primoev.oadbuc
. .super Oltonem:, regem venerunt :vëlUli matremn oetatis.flore,genilore multumpost vivenle, in regem
. nlcisçendo, relrovçrsis Victoria) Ifiumpbis ialiisque e proeordinaveruiit(An. 96L, Mai. 26)jdë quo :beala
rerum :seçundis ls. Nam grata-. sancli Spiritus ïe->. Macbtildis spiritu prophetioeante praedixerat. ISain
guieyit in Machiilda maire régis,, el plurimam in n quoliescunque regalis genérabalur-.progenies,idqne
Clirislp p.ossedii dileciionem. àjdaures ejus peryenil, Deo'jrra(ias:inquit.{An.955.)
9. Yidens autem Eex,quia4nichil, ut prius; pro- 3- flujus aulém pueri nativitalem nuncio dicenle cum
VARIM LEGTIONES.
}*.prosporis-.-fl/iosfl»
in codiceapposila. :
(12*)De lempore quo obierll Edith cf. Jahrbûcher recte nominat Lolharium^
tics Deulschen Reicbs I, 2, p. "103, (14) Non in patria, sed in llalia, celebratoesunt
(15) Imo Lolharium. In eumdem errorem incidit nnpiioe; cf. Widukind. in, 10.
NVidiikindusm, 7; aucior Vittcréccntioris regem
1521 "S. MAT1ÎILDIS REGINA. 1522
audisset, genu in terrain flcxo, catcrvani Deo illic A verbis increpans, currum slare jussii, et eum qui
servientium convoc.ans, imnidicis Dcum lauriare transierat revocando procurabal pauperem. Quid
jussil signaque ecclesioeconsonari, naluni coelesli plura? Yirginalem properaodum, beneîactis illis
régi commendandoparvulum, <;l ejus viloeoptans promerentibos, adquisierat palmam, nisi lantum
prosperitalem inquit : Hic coelerisillustrior fama secularibus veslium florescerelornamentis. Nullus
nobis aliquidproebilurusesl insigneparentibus: enim dies, nulla ferme hora eam a bonis ocio lor-
11. Nunc jam reverlamur ad ejusdem bene gesla penîem invenîebat operibus, festis quoque diebus
Machlihlis, quoe' si per singula Iranscurreremus, lectioni vacans se occupabat aul ipsa legendo aut ab
inniensiim legenlibus edidissemus volumen, neque aliis audiendo, eotidianisvero diebus, quibusoperari
enim omnia compréhendipossunt, nec omnia latere licet, oralioni aul psalmodia; incumbens, ut semper
palimiir. Nam ejus animus Deo magis ac magis in- solebat, manuumlamen inslabat operibus.Si quando
lenius, et de virlule proficiens in viriulem, mona- per lolum diem diversis populorum circumclusa
sieria aiigendoPalilhi clericopaminsliluit catervam. sermonibus, ut bis evenil qui regno proesidenller-
Posiea Qiiidilingaburghin valle, ea disponente, alia reno, hora sallem rcfeclionis slans aille mensam
snccrevil fratrum congregalio, et in monte coeno- aliquid «pus faciebal, priusquam >sëscam gusiaret,
iiiiim sanclimonalium. Sed et aliud in propinquo B illud memorans ac dicens : Qui non vult operari,
loco Gerendod (15), plura quoque cbenobiaconslru- nonmanducet (II Thess. m, 10).
xit ; quoe non solum per moriasleria, ul diximus, 12. Hisaclibus beaiis occupalamin lantum divin»
Deo servieniibus, sed cunclis exliteral pia indigen- provsxit clementia, ut etiam Domino largiente mi—
îibus. Nam proeler colidianam pauperum refeciio- raculoruminclaruissel.luce. Nam in Quidilingabmg
nem, bis in die collecta muliitudine, quos regalibus civilate die quadam slans supra monlis verlicein,
•refovebalcibis, semper diebus sabbatorum balneo pauperumin valle vescenlem conspexil lurmain,
pafalo panperes et peregrinos recreari fecit, ali- minilrumque interrogavit, si panis pauperibiis dalus
q'ian'o ipsa ingrediens, . aliquando vero populum esset cum ceteris alimenlis, et ille respondensdixil :
('evilando suos inlromiltens sequaces, membra mu- Minime.Hinc quasi in dispensalbrem irala , snbilo
lierum singula diluebal. Egredienlibus inde non so- pane ereplo, signo crucis manu impresso, Domini
lum eseas proebebatsôlilas, sed etiam veslium mi- invocato nomine, ul ad omnia solebat, de alto pro-
r.isirabal adjumenta. Itaque non minus eral miseri- jecit cacumine, qui per saxa yolulalus et sepeni,
e.irdioeusus, quam de plèbe indigentium concursiis, incolumiscujusdampauperispervenil in sininn,quod
nec deeranl qui pelèrent, nec deficiebat quod do- „ qui aderant videntes mirali sunl, divinaideonligisse
naret. Cum autem ipsa pransur-a eral, 1er supra testantesvirlule. Fulgcbat et alio in eadeinci vitale
anensam cotidie omnigenorum aîlalis ferculorum miraculo.Nam cum in ecelesia Deo bolocauslum
dcliciis, monaslerio si aderal-,nullum guslabai ci- offerreldevolissime4C,quoedam cervula domestica
biim priusqnam clirislicolisomnia divisili sin veto inlra clauslrum edoraita, occulteampuliam,vas quo-
cocnobio abfuit, Ianguidis hospitibus sibique ser- que vini, ul soepein monasleriisassolet, subripiendo
vieniibus hoec similitcr jejuna porrexiU Illud nec devoravit,quam proesenlesobslupefacli feTani coe-
•proelereundum,ut quibuscunque erat locis, ignis dendo,rainando, manibus plaudendo requirere non
non deficiebatper noclem, non solum in tectis sed valebanl.,donec digna Deo regina ori bestioemanu
e iam nudo sub aère omnibus ad ulilitalem illic porrecla blandis verbis -dixisset : Redde; nosinim
commoranlibus. Moris quoque solili hoec sancta esl,quodtulisli. llla diclo cilius hanc quam haiiser.1t
habebal femina, quolienscunquelongum seu brève revomuilampuliam.Quis dubilel supernum doniina-
pergeret iler, candelas secum, singulis ul dividcret lorera ejus merilis feralcni in humantim verlisse
oraloriis, el cibaria juxta currum déferre 13,ut in- sensum?Plurima vero in ea operatus est Dominos,
digentes per viam reliceret vel oegrolos.Si, quando quoesi per " singula notari possent, mi-randavide-
currum insidenti somnusirrepserai, ul forlasse quoera rentur; sed intrinsécus magis eniluil viriulums.quani
noclis vigiliassoepeexsomnis orando ducebat, indi- forinsecusmiraculorum signis.
gentium quisquam obviusfactus fuissel, sanclimo- 15. Inlerea regem Oltonem papa (16) Romani
nialis aulem anie eam sedensnomine Ricburg, quoe vocanle,imperialem,ul credimus, Deijussu accipere
ipsius in minislerium proeeleciaerat; si incaule aul coronam, Italiam adipiscendigralia pcliit (An. 960),
ipsa dormiians, seu librum inspiciendolegerel, cu- <[uamprius regina Adelbeid in dotera posséderai.
ram neglexilpauperis 'S eam non excitarel, regina Filio igilur suo Ottoni regno tradito, ipse Torlium
staiim expergefacla, saluliferis caram sequacein peciorum viros secum tollcndoivit una cum conjuge,
VARIEELECTIONES.
13deferricod. " excidissevidelur el; perplexa est verborumconslruciw. '«
ita legendum;cod. quam.
,c devoiissimacod. " super cod.
WTM.
(15) Ann. Quedbnburg.ad 1014, et Thielmarus, fundaiione Malhildislegilur.
n, 15 monasierii condi.loremfuisse Geronem mar- (16) Joanne XII.
clùonem iradunl, neque alias, quod sciam de bac
PITROI.. CLI. 42
1523 Ai PEND. ADSiEC. X ' 15-24
etÇlnislo duce excellenlissimusviclorLalium expu- _A in bis morabatur regiouibus(An. 966). Romain de-
gnavil, Berengariumque, qui regnum Lalinorum nuo l9 peliit, filiosimul assumlo.
usurpaverat, armis premens, caplivum cum loia 15. Adpropinqiiabat aulem hora, cum Dominus
familiain Bawariorumregionemducerejussil.Deinde elecloesuoefamuloeMachlilditemporalium laborum
auguslussancli Pelri ad caihedram cum uxore coro- mercedem reddere destinaverat. jEgrotans igilur
nalus (An.964). Romanum lenens impeiium, per per anni circulum, casas et castella peragrabat,
Ausoniasurbes summa poiesiale regnabal. His Ccrle iiifirmilalemproutpoiuil occullans.Norihusen adiit,
diebus quibus rex primum adiveralllaliam(A»'.962, el Ricburga fidelisua corain proesenlala,quamproe-
Febr. 2), ipsa ejus genilrix spe limoreque correpta, falo coeuobioabbalissam-proeesse fecerat, speraioe
fssiduis Deum pro filio inlerpellabal precibus, quo causa fidei pauperculam bene procurandi calervani,
intérim pro nali Victoriasingulari sacrifieraforlissi- ail ad illam : Sentiome morbocrescenle jam reces-
muiT!placard bellatorem. . _ . . suram,et vellemhoc loco sepeliri,ul filiimei erga vos
14. Hoecanimo senlenlia Iraclanli sedil in imo. major esset proermilio; sed scio *° hoc nullo modo
Conslruxiietiam in Norihusen ccenobiuin, congre- consenliri,nam dominus nosler Quidilingabmg re:
gans sororum catervam pro sua snorunique salute quïescilHenricus. Quo ergo spesvesira tendenda est,
•inimarumel corporum, sui quoque nepotis Ottonis B quo animus dirigendus? ad Deum-namque.Plurima
junioris consensu. Quod a fundamento construens, vero dans eis salulifera nionila , deinde Quidiliuga-
illius niaximam semper malerue gerebal curam burg pervenil, ibi tandem niraia clade correpta,
inpendendo omne quicquid eral ncccssariuin, dum infirmata est usque ad obilum.Yidens autem exlre-
invita viveret proesenii.Cumque inperator deviclo mura inminere sibi diem, divini memor verbi, ubi
Lalio in patriam reversus esset, Coloniam urbem dicilur : Vendeomnia quoehabes et da pauperibus,
petens (17), ubi fraler ejus Bruno arclïiepiscopus el veni, sequereme(Matih. ix, 2I),omnem contiuuo
proesidebal,matrem illuc,cum rege filio pariler et divitiarum habundanliam quoerestabat, episcopis,
pulchra virgine (18) obviam sibi vocari proeccpil. presbileris alque indigeniibuserogari et inler mo-
Yenil et regina Gerburg , soror ejus, et iota nasteria.dividi proecepil, una lantum sibi relicla
regalis ulriusque sexus progenies, amore se qua tegebatur vesle, aliis duobus palliis, uno coc-
invieem videndi congregala , divina , ul confi- cineoel alio lineo, quoe ad sepulluram sibi servari
(iimus, ila disponente cleinenlia; nain post hoec jussil.Cumque fréquentes confluèrent populidiviles
simul se non videbanl, nec ulterius lempora- et pauperes, nec quisquam indonalus abirel, adfuit
liier vidcbanlur. Sed el illa inclila mater Ma- et Willehelmus Mogominus arclïiepiscopus,filius
chlihlis regina, lanlorum felix procerum partu, Ollonis imperaloris. Oslium domus turbala menle
primum a coesare,deinde ab omnibus posleris ho- , ingre.diens,ubi infirma jacebal domina, lacrimisque
norifice suscepia, suos complexa loelalur vidisse perfusus deflevil iluram; el si ralionem ullam dolor
nepoles, et maxime filiumincolumem lali auguslum admillcret, gaudere polius deberet, nam illa juslo-
venisse in gloria exultât Deo gralias agendo. Cui . rum gregi, ul speramus, in pace conjuncla quieseil.
cuncla quoede monaslerio inlerea fecerat ordine -Quemul vidit dolenlem, ingemuit : Tibi, inquiens,
cxposuil, vel quali angerelur timoré, opus incepluni commendoanunam.ime.am,commendoel desiilulam
non posse perûcere, orbalam sui posl morlem re- Norlhusensemcatervam, non so'um a te procurandi,
fnquendo catervani, sequejam oelatemaluraminlu- verumeliam inperawrempro eis admonendicausa ",
lil, el aliorum curam ideo non gessisse, quia prius quia nequeadhuc opèreprofeclo maximuminde proe
incepta 18nondnniperfecla eranl. Cui rex caiiiaie céleris curam gero coenobiis.Qui-oiiiniaquoepelieral
Deiet proximi succensus,congralulandoejus merilis inpleluruui se promisil. Proeierhoec mulla filio Ol-
scire se dixil exiitisse yiclorem, et ne tanios sibi loni mandata dédit porlanda, sed in vanum quia ille
fmgeret melus, animum maiernum dictis leniendo, regeni ultra non vidit, nam modicum posl vivens,
se superslile suisque posleris jurando promisit D morlemsubiit (An. 968 Mari. 2).Cujus exilum digna
eidera cocnobionunquam déesse oniuis subsidii so- illa Cbrisli famula valicinando,quasi bene conscia,
lanicn. Talibusdominara permulcens sermonibus, cum abirel, proedixitdicens: Eslnenobisaliquid quod
iranseunies in Saxonum regionem ad eandem Nor- Wilhelmodari possil episcopo?Cui cum respondere-
ihusen devenerunt civilatem, et ad proefalum nio- tur niebil esse, ait illa : Ubi sunt pallia,.qiue noslroe
naslerium quicquid maler vel filius rex dederanl sepulluroejussimus observanda? Dentw hoec,:nam
^tddens, el ipse possessiones casia manu propria ille ad suum iler magis his opus habel. In nobisau-
-subsignalafirinilcr in perpeluuin Iradidil.Inde alias lem inplebilur, quod ore vulgi dicilur : « Pareilles
populum regendo peragrans urbes, aliquod lempus nupiialemvesteminveniuni el lugubrem.[s Circum-
VARI/ELECTIONES.
18i. n.îicswiitin c. sed supplendq. " decus c. 20scionsc. al excidilin cod.
WÏM. ,. .
(17) ViteOlionisl tabulas293 sqq. ap. Bchnier. (18) Mathildafilia.
1525 S. MATH1LDIS REGINA • 1526
stanles aulem nescierunt ad quid hoc dixerat, pula- A norifice tradita sepulturoe, juxta sepulcrum domini
bant enim eum Mogonciamiiurum. Sed nichil bo- sui Heinrici requiescil.
ruin inperfeciumproeteriil.quoesancia prophelaverat 16. Posl cujus excessum legati scripia ferentes
femina,nequede transitu episcopi,neque de veslium in Ilaliam.ingressi sunt, ubi filius ejus Ollo inperator
oblalione. Naincum defuncta ferelro in'ponerelur, rem publicamgubernabal Lalio, vir oinni pietale
venerunl minciifilioeejus reginoeGerburgis pàllium meriio proedicandus,si ei vel diademanon légitime
ferentes auro iniexlum, quod suum dominiquesui sed lumultuanie milite inpGsiturarepudiare (20), vel
régis Henrici sepulcrum aplum eral ad cooperien- armis abslinere licuissel.Sed magnum inperium nec
dum. Quodamigilur die sabbali, quem semper-bonis• siiie armis poluit teneri. Noir lamen illum opes
amaverat operibus, extremis superveiiienlibus, ne- . regni, nec inperii dignilas, non diadema, non pur-
ptulam suam.inperaioris filiam,çoenobiiabbalissam pura, Christi a. faniulalu divellere polerant. Huic
ad se vocans, saluliferis insisiendo moii:ilis,piam.el. paiaciuin.iiisidenti. legati, ut. diximus, intragressi,
humilem, prudenlem et cautam sibi commisso gregi .. quo rex alto sedebat solio, et corain data copia
sludiose provideredocuil; monasleriuinraro egredi, fandi, épistolasapefiendo mairem ipsius obisse nuii-
sacris inenlem indulgere scr.ipturis, et qùoelegerët • ciarunt. Qua ille vocepërcepia lolus.excussus, facle
alias 22docere, quicquidvero alias monèndo insli- B pallidus, lacriinis obortis uberrime Ûevil, materno
mularel, ipsa prius omnibus relinquens exemplum illurii excitante amore. Deindeomnia se inplelurum
bonis inplerel operibus. Quin etiam computarium, quoegeniirix petieral affirmabal.Perfecil veroslatim
in quo eranl nomina proceruinscripia defûnclorum, et'aliqua Norihusensicoenobiotradîla parle malri-
in inanum ipsius dans, animam illi commendavit monii malerni in occideniali regioné. Misil el illue
Heinricinec non et suam', sed et omnium quorum privilegiuma Romano papa dalum, ul ipsa domina
3
ipsa memoriamrecolebalfidelium.Novissimë quoque prius postulâveral. Sed aliquod iu AusoniaS tempus
Ricburg abbalissa Norlliusensis mcesla processif niorabatur, donec filiosuo Otionijuniori de parlibus
reginoepedes Oeiis ampleclendo: Cui nos, ail, spes Groecioe, augusli de palalio, regalis fuisse! data con-
noslri omnium et solumen. desolalas relinquis? At - jux proeclara' dicla nomine Theophanu cum innu-
illa, oculis elevalis el manibus expansis: Summo, meris thesaurorum diviliis (21) (An. 972, Apr. 14).
inquit, «os commendopastori. Credo enim filium Eicum fecissel arabosiinperialidecorarinomine(22),
meumprioris haud ihmemorempromissions,dicenlis, lune demùraconjùgesimùlcoraitanle(ilioquepariter
se superstiiesuisque posleris eidemnunquamsolamen cum uxore, patriam Saxonum revisit (25). Paschali
déessecoenobio;sin autem, vosab hominibusrelicloe, vêro tempore ad urbem Quidilingaburg venit (An.
quia Deusin se speranles non deseril, primum quoe-C ' 973, Mari. 25), ubi palris fuerat ac nialris sepulcrum,
rite regnumDei, el omnia'adjicienlurvobis(Luc. xn, ibique honorifice suseépius, omni populo ei '* ob-
SI). Deindead circuuistantes conversa dixil: Bene viani congregalo , sacralissimos illic permanebat
agile,ciliciumquemihisubponite,me sursum versa, ut dies. Inde jam egressus Mimilevumoegrotusperve-
spiritus redealad Deum,caro vero.redigalur.in pul-_ nil (24) (Mai. 6), ibique die quadam oratorium in-
verem. His itaque omnibus juxta divinumordinem ducius et vesperlinas laudes audiens, ut semper ec-
disposilis,pIenadierura el perfeclaoetaie,exemplum elesias Deique servitium diligebat,'angëlissus.cipi'en-
boni operis posleris relinquens, soboles Suas alque libus emisil spiritum (Mai. 7).Igilur post ejus exiium
ex eis videns nepoles usque in quariam generalio- Ollo junior, filius ejus excellenlissimus, regnum
nem (19), Mactildisregina Deo et angelis spiritum Lalinorum possedil et Saxonum, quem palernoe
'
reddidit, migravilquéad Dominum2 Idus Marcii in-" aviloequenon imparem-crediniusvirlutisproestanle
Quidilingaburgcivilate (An. 968, Mari. 14), ibique domino nostro.Jesu Chrislo, qui viyit et régnai in
in basilicasancliServaciiepiscopi el confessonsho- omnia secula. Amen.
- . . , . YARLE LECTIONES
" aliosc. 2Sllalia glossa in cod. s4in c.
NOTJE.
(19) Ollo dux Suevioe,filius Liudolfi, natus est esse constat, Theophaniama papa JpanneXSH im-
954. Cf. Cont. Reg. perialem accepisse coronam soli liabenl Ann. Lo-
(20)Hoc falsumesse constat ; bella qùoecofona- bienses972, M.G. H.
tionem sequebanlur ad hanc ipsain l'also relulit (25) In Germaniamredierat a. 972, in Saxoniam
auctor. venit a. 975.
(21)Cf. AnnalesHildesh. ad a. 972.
(22)OlloneniH, a. 967, imperaiorem coronatum (24) Cf. Wdukind. III, 75.
1327 APPEND.AD S^C. X. 1528
EPISTOLA INEDITA MATHILDIS
SUEV^:
SOROR1SGISLÊIMPERATRICISET AVIJE MATHILDIS
TOSCANS
DATAANNO1027 AUT1028
AD
PHSE&ONEftl II
POLONIiEB.EGEM
(Prcefalionis loco ad codicem Liturgicum Carolino-AIcuineurrj )
ET COMMENTAMUS CRITICO-HISTORICO-EXEGETICUS
IN EAM EPISTOLAM
SIVE
V1NDÏCIJE QUATUOR PR1MQRUM POLONIM LATINO-CHRISTIANAE REGUM
. "' ATJCTORE
PHIL. ANT. DETHIERO
PHILOSOPH.DOCTOREET SOC ANTIQMTATUMTHURING.SAXON. SODALAB EPIST;
(Cum lab. m. inc. et stemmatogr. Mathildina.)
[250Exemplaribusimpressa.]
(Beroliniapud Behrium,1842.— Typis Hoenelianis.)
PMFATIO
-'Quempublici juris nunc facio codicem, is olim non parvi momenli fuisse videlur, quum inler Slavos
illinc, hinc Germartos; inler Christianos,Groeco-Slavonicos ab Orienie, ab OccidenteChrisiianos Latinos
de imperio mundicerlamen pervicacissimumalque asperrimum armis dubiis, modo secundis, modo ad-
versis, sed semper luctuosis alque funeslis pugnaretur.
Discrimen illud cruenlissimum inler génies ac religiones per lot soecula raro dormiens sedalumque,
noslris lemporibusin diescrescil; discordiajam jam eruplura, atque bellis fulura genilrix, omnium fere
animos conflagralionesua rapit.
In cdendohoc apud Polonosmonumentostudii ritus latini in soeculoundecimo,quid facilius ac oblem-
perare vel adulari his illisve? Quid e conlra difficilius ac servare eam animoeIranquiililalem, sine qua
recii quid consisiere nequii?
Verum enimvero id scribenti non soli proecavendumsed legenli non minus. Veritalem puram — uiinam
sine errore! — nibilque nisi veritalem hisloricam quoesivitlibelli aucior. Quoeverilas rarissime ubicunque
placere polesl : allamen oplimo cuique soepissime.Quodsi minor paginarum numerus leciori displicel,
scriplor quidem non t sublimi tangel sidéra verlice, » sedulerq'ue laude digni esse videnlur.
Scribebam Berolinimense Januario anni MDCCCXL1I.
CAP.I. — Modushisloriam tractandi. longius hi abessent a luce christianoe fidei, quippe

Inler omnes qui hislorioe student, jam salis con- quoelanquamfax non corda modosed et artes libéra-
stat, quoein priore medii oevi parle sit monumenlo- les illuminai et fallacesi^norantioelenebras fugat.
rnm cooevorumra'rilas ; neminem fugil eo obscurio- Aurora quoque chrisliana, proh dolor! nubibus
rem esse hisloriam populorum lune vivenlium, quo sanguine rubris obducla, nonnisi rarïs radiis coru-
1529 S. MATHILDISREGINA. 1530
scans, lerras, viros, facinora non illustrai, sed om- A Mârioede Nova-Cella(Neuenzelleapud Francolui'lum-
nia hic splendenlia illic horrentia vix oculis perspi- ad Yiadrum), a rege defunclo Friderico YVilhelmo
cacissimis dignoscenda proebet. Soepîssimeharioli lertio soecularisati; inveni librum nianuscriptuni
conjectura egei. membranaceum, foliorum ocloginla trium, formoe
Adde lamen aliud maximum, mea quidem sentent quadraloe. Calalogus illorum librorum négligente.!-
lia, vcrilatisin historia cognoscendoeimpedimentum: conscriplus hoeccede hoc libro cootinet verba :.
nempe omnes fere, qui historias scripserunt, re ipsa « Ein lateinisches Manscript auf Pergament, dem
nulenle volenle, pro aris et focis sibi dimicandum t Ansehn nach sebr ait, ohne Titel, mil golliischer
esse censuerunt ; qua refit, ut idem facinus, prout « Schrift, nach der Meinungdes Abls Optalus Paul
hinc aut illinc Iradalur, sibi dissimilius sit, quam « ein Chorgebelbuch. »
color niger albo. "AXko •fï.xvÇ,â),),oxopûvvyBéyyiTKi. Quum diligenlius inspiccrem, slatim vidi codicem-
Toile, rabula, manus profanas a Sanctuario historioe, majoris esse pretii.
quam Deus ipse, ille omniumjerum moderaior sa- In folio, ul nunc se habet, primo, legitur manu
pientissimus sic esse voluil; quam vel impune nemb recenlissima a fronle : t Ex bibliolhecaDni Abbatis
unquam loesit,se Deo sapientiorempulans; non im- MonasieriiB. Y. Marioede Nova-Cella.» Folio primo
pune dico, quippe quoe non in libiis modo, sed in B verso et folio secundo a fronte legitur iiymnus in
vita ipsa vindex gravis, acer, immo cruenlus sem- archangelos S. Michaelem, Gabrielem, et Raphae-
per exliiil; eo crueniior etiam quo tardior. Ne quis lem, et in margine hymni Alléluia cum nolulis cau-
mihi objiciat, noslris lemporibus eos qui rébus proe- landis. Scriplus esse videlur hic hymnus a manu
siut publicis banc profanalionem historioe, liane recentiori quam quoein reliqua libri parle sunt. Nam
peslem fovere, neque cuiquam licere memori ësse lilleroe paullo inclinaUe sunt, licet in nolulis liiieas
Taciti verbis i Sine ira et studio : » — « Nos, Nos, desint el Gregoriana neumala, quoediennt, esse vi-
consules, desumus! > Eo magis etiam Historia indi- deanlur, cujus exemplum supra, in figura 2, habcs
gnatur, scriplores ea, quoe in sua manu sunt, falso ad versum : t Per quem lelabunda perornalur ma-
sluJio, aut ira soepeficla, deformare vel inquinare, china mundi tola. >
legenliumque temporeet judicio abuli. Folium secundum versum et foliura terlium a
-Licet exempla minime rara sint, lamen unum tibi fronle, continent epislolara dedicaloriam, quoeincipit
ofl'eram in MiceslaoH (vel Misegone) Polonorum cum verbis : « Domno M. » el de qua in hac dis-
îege, quem ab indigenis et germanis lam diversi- serlalione uberius agemus.
modo descriptnm invenies, ut nihil fere de eo pro- Folium lerlium versum implel (v. Fig. 1.)) imago
ferri queat, cujus rei autorem non habeas. picta principis cujusdam coronali, purpurati, solio
Opiimiquique nunc in historia invesiiganda ad insidenlis, sinislra sceptrum geslantis, dexlera vero
monumenta ipsa recurrunt, diplomata cooevaex ar- accipienlis librum, quem manibus velalis femina
chivis publicis ac privatis formica seduliores ad quoedamoffert. Suprascriptos legimus minio pictos,.
lucempioducunl; hos acervos inonumenlorumun- litteris majusculis, hosce geminos versus Leoninos,
dique collaiorum alii explorant, componunt cum i. e : Hexamètres, quorumprius hemislichoneundem i
chrouicis et iradilionibus, et quoein his cum diplo- in fine sonum habet, quem posterius, id esl, ut lin-
maiibus non consenliunt, lanquam suspecta, cor- guis vernaculis dicunt, rimam (Reim).
rupta aut conficta respuunt. Cujus Rei optimum f Hune librum Régi Mahihilt donat Misegoni;
exemplum habemus in libro celeberrimo : Ranke, i Quam genuil clarus SùoevorumDux Herimannus.t-
Jahrbûcher der Sachsischen Kaiser. Yideant lamen, Folio landèm quarlo reclo verus est libri titulus,
ne ex Scylla in Charibdin abeant. Soepeenim in tra- minio pielus, lilieris majusculis : « In Chrisli no-
diiione modicillumemoddamspurcum e ;t et taie esse c mine incipit liber officiorum quem Romanum or-
facile probatur; num ideo iota illa tradilio abjiejenda < dinemappellant. > In margine minusculis rubrica.
est? Si exempli gralia lex quoedamRomulea esse D I addilnr : « De natale DnL i
'
dicitur, el celeberrimus NiebuliriusRomulum regem Sequilur lilieris majusculis cum iniliali maxinia
in niyihos abdueit, an conlinuo eam legem nonex- ornaiissiinaqué (V. Fig. 3.) : i Sacratissima hujus-
tilisse demonslratujii est? . « Diei Nalivilas ideo dicilur ! quod in ea nalus esl.
Nos in hac disserlalione soepe lentabimus, reji- i Christus. t el cet.Folio quinlo verso exponilur dies
cienles quidem suspecta, conservare lamen eam festus : « de circumeisioneDomini;tei sic in sequen-
parlera iradilionis quoevera videlur. Cur periculuin tibus omnes dies solemnes anni Cbrisliani a Nalivi»
fecerimus in primis regibus ChristiansePolonioe,ca- taie Domini usque ad feslivilatem omnium Sanclo-
pul sequens declarabit. rum (fol. 42) recensentiir el ritus explicanlur.
CAP.IL— Liber lilurgkus manuscriplusCaroli Magni Folio 42 verso incipit ordoad visitandum infir-
elAlcuinidescribilur: mum; folio 43 verso ordo défunclorum; folio 46 de
Cum anie hos aliquot annos, jussu venerabilis gradibus ecclesiasticis; folio48 qualilerepiseopusor-
proepositi Fischeri, perlustrarem bibhothecam ec- dinetur in Romanaecelesia; folio 53 ad 74 incipit
clesioecalholicx SanctoeHedwigis Berolinensis,quoe brevis exposiliomissoe;fol. 74 de Symbolo; fol 76.
maximam parlera constat ex libris Monasierii S. verso ad fol. 83 ex alio quodam libro transcripla?
1.351 APPEND.AD SM. X. 1532
de sacris ordinibus et de veslibus sacerdolalibus'.A Constat igilur liucusque librum noslrum manu-
Liber hic liturgicus maximain parlem non ignotus scriplum 'esse exeniplar ordinis liturgici ecclesioe
esl. Vulgoeum Pseudo-Alcuineumnommant. Typis Romanoe,a Malhilde.quadani, filia cujusdam Her-
jam exaralus est, licet mendose, in colleciioneHii- manni Ducis Suevorum, donalum régi cuidam Mise-
torpiana, el alibi. Al désuni lamen mulla -in editis goni.
quoemanuscriptus ncsler. intacta offert. Quantum Re.leamusad epislolamdedicatoriamnoslri exem-
attinet ad aulorem maxinioehujus libri liturgici par-. plaris, quoenunc fortassemeliusinielligipoterit. En-
lis, demonslrare posse mihi videor,, Carolum ma-, eam ipsam hic lypis exprëssam,yerboienus, cura
gnum el Alcuinumalteris curis eum eomposuisse. mendis orib.ographicis.-etinterpunciione inlacia :
Sed de hac re alio loco agemus.
CAP.III. — Epistoladedicaloria MalhildisSuevoead Misegonemregem.

1 DomnbM. (1) viruitis veroecùliori verissimo. regique iuviclissimo-
2 M.(l) sUppremuminChrislogaudium:aclëlicenisuperhosieiriuinplium-
5 Quoniam tibi divina gralia regium nomen pariter et 'honorera concessit.
4 ariéque regnaiidi ad id neeessaria honestissime dilàvil! felici ihceplu
5 utaudivi. ipsi divinilali regni lui primilias devolopectore consecrasti-
6 Quis énim'proedecessorumtuorum taillas erexit oecelesias?Quis in Iau-
7 déni dei tolidem coâdunavit lihguas? cura in prbpria et in latina
8 Démn digne vénerari posses; in hoc libi non salis, grecam superaddere
9 maluisli • Hoecet hujusmodi slu'dia le si in finempërséveràveris. bea-
10 tissimum proedic.anl. leque non adeo htimano quam divino judicio
.11 electum.; ad regendurn populum sanctum Dei véracissimeleslantur.
12 qui in judicio'providus . in bonilale conspicuus. in universa inoruin
15 h'oneslale proeclarus haberis .'viduis ut vir. orphanis ul paler. egeiiis
14 et pauperibus incorruptus defensor ab omnibus comprobaris. non
15 cohsiderando personàm pauperis. vel venerando vultiim polentis.
16 sed libra justilise quoe proponunlur cuncla examinas- Christi
17 prbcul dubio'militem:cuiiv bcato Sebasliano sub regalis véstilus cullu
'
18 ducis absebndilum. Deo lantum ut resliluasaninias diaMica,'frâu-
19 de deceplas . qui lalenlum libi commissum reporiare centuplica-
20 tum'vehëraentef anhelas '.'auditurus beatam voceni qua dicilur • Euge
21 serve boue et fidelis. • et coeiera• Paternis nempe cxemplïs amrao-
22 nilus lolus-pêne versaris in coelcsiibus. .qui in illa mundi parle
25 quam régis, quasi quidam fons et ofigo sancloecdtholica; et aposlo-
24 licoeéxiilil fidei. Nam qûos sancti proedicatorescorrigere non polerant
25 verbo! illeinsecutusesl iërro. compellensad coenamdominicam barbaras
26 ac ferocissimas naliones. Huneauleni librum ideo tibi direxi. nequid
27 in divinisoïïiciis incoghiluin fore luce regioe dignitaii. scienste spi-
28 ritali proerogaliva preditum. procul dubio habere acceptura . In quo
29 quid significenivarielales quoeper diversa lempora ineisdem recolunlur.
. .30 ofûciis. curiosus lecior facile reperiel • Dcus omnipoiens cujus con-
51 slilulione regali diademàie coronatus es. ipse libi spacinin viloe
52 palmamque viciorioelargiendo." cunctis cffieial hostibus fortiorem-
- ;o5 Ad vellô.vale; - - . - .- •• - •
CAP.IV.—Delitlèrarum forma et interpunciione B ""Miiiuscularumautem formas offert liber eas quas

Msti.'.. fig. 5. incidendas curavi.
Litlèrarum forma est nilidissima. In majusculis, Sigloequam plurïmoe occurrunt; formas aliquot
quadratoeet réclilineoelalinoe, mixtoesunt cura ro- earum in fig. 6 habes, de quibusagamcapile XXXSI.
tundioribusgolliicis—(exeniplalaliumlitlèrarum in Ista litlèrarum mixtione', majuscularum foniioe
tabula; fig. 4. dedi.) — quod oblinelin lilieris D, M, quadratoe,curn ro'lundis,proeserlimulebantnrsoeculo
N, Q, A, C, U, L, R, E, H, I, T. et P. Rolundioris undecimo post Cliristum natum;, quamvis exempia
lantum forma; B, F. K, X, Y cl Z. soeculiproecedenliset insequenlis,ea lamen rariora,
(1) M. esse pro Misegoniex vcrsibus figuricjam apparel.

1333 S. MATHILDISREGINA 1554-
oecurrunf. Neque id mirum; seiisim sensimque'A laus, Miska imnioel Misciohivenitur. Très fuerunt~
formasmuianlur, et vcteris moris semper aliquid omninoin Poloniaprincipes hujus nominis; quorum
remanel et conservatur. lerlius, cognomineSenex, hic nullo modo inlêlligi-
De interpunciione nolandum, semper punclum posse vel inde apparel, quod neque unquain rex
inferiori loco posilum nosiram significarevirgulam; nominalus sit, cujus rei cerlissima teslimbnia apud"
virgulam vero direclam paulo lamen ad dexleram omnes scriptores exslant; neqùe paler ejùs fons
inclinalam,snpraposilam lali punclo(!) esse noslrum Chrislianoefideiin Polonia nuncup'aripossil; neque
semicolon. Solo punclum superiori loco posilum est tandem ipse MisegoIII ùlla laude dig'nusftierit. Nam
colon noslrum. Qnocisi infra hoc punclum virgula paler, auteqiiam e vita discesseral, dividil regnum.-
ciirvata additur(') maximainindical inlcrpunclionein 'inler filios quinque, ël Miesco"secundogenilus'Dux
noslro puncto comparaiiduin. inlerrogandi signuni faclus esl a. 1159 regionîs occidenlalis (Guéseri,.
fere vulgare est. Posen, Kulischet Poinmeranioe).Gubérnacula qui-
CAP.Y.— Syntaxis singularis exemplum. dem-tolius Polonioeregenda accepit anno 1175, sed
Jam colligenda esse videulur, quoe de Misegone sub vero Ducis lantum litulo. Denique expulsus
hic dicuntiir, ad personam ejus definiendam. Laus _. anno 1178, reslilutus anno 1199, ilerunï ejêclus.
ejus-tanla esl, ul adulaloris quiddam perpluat. At anno 1200, ullimoloco restiiulus anno 1202, tandem ,
ne sic quidem•omnuvconservaripossunl pro Mise- defunclusanno 1205, singulare imbeciilitatis dédit -
gone, modo accuralius-passus epistoloeinde a versu ' exemplum. • •
21 ad 26 examinetur. Mira enim sed non inaudiïa • : CAP.VII:—Misego I e fontibus Polonorum.
vocuni - esl Syntaxis; modo secunda verbi peï- Primus aulem Misego, natus quiffcmanno 931 ,
s-rna (regi-s), mo;'o terlia oceurril (exiilif), Uno sed lumen lerra; non vidiss'e, coecusenim' extilisse,
eodemque lenore. Neque lamen primo obiutu alia ideoquecaiisain nominiseou'sque inaudili fuisse,' a
inesse videlur persona acMisego. Dumea volular-ein, gentis illius scripioribus (radiiur. Proceres enim
el nullo modo quadrare iiiielligerem, tandem mihi ; ràlos-principem, ociiloruin luraine privalum, rem-
visussum hujus singularisrei eausam videre in auda- publicamgubernare non posse, et sic fore eausam
cissima structura quam grammalici Synes'm norai- lui'bationum , quoe polo"niceMieszko, gennanice
nant. Qua Synesi"îii.versu 22â0 Prbnomen relalivuni. Misclmng, latine mixlio sbnanl, hoc ei indidisse
'
qui anlecendenshabet Palrèni ex adjeclivo Palernis noraen (2); Scplimo vèro'oelalisaiino divin'ilus per
supplendum'; qua sola ralione omnia optime inlelli- ' niiraculum lumenoculorum nactum esse (5), Palri
gunlui' et quadrant. Portasse palernis pro patris 'Q ( Zeniomislao, moriuo anno 964, suecessisse Misego-
posilum est a correclore, qui non vidit post octo, nem (4); jam tune aliquot inler Polonos , ëosque
voces sequens relalivuni qui. Sic in CicéroneBrut. non humili loco natos, Deum verum Chrisuanorum
29 : ad senatoriamsenlentiam, cujus ille erat prin- coluisse (5); nec lamen moram fuisse, quin omnes
eeps in Liv. II. 55. Veiensbellum exorlum; quibus fere Slavorum génies idoloruin cùllui'rehunliareul ;
in Coes.bell. Gall.-I. 40. servili lumultu', quos cf. cui rei occasionem dédisse (ui alibi, sic apud Polo-
ib. Hcrzog. nos,) foêminàmquandani Chrislianam; Misegonem
Habemus igilur Misegonemquendamregem, cujus enim ducem (quem soeperegeni nômirianl),ul lum„
pater in Misegonisregno quasiquidamfoiisChrisiiahoe more gehlis, licebal, uxoribiis pluribUs, ( sepiein,
exliiit lideî, et barbaras génies ferro ad coenara . numéro diebus hebdoniadoeoequalo; nbminantur)
dominicamcompulerit. usum esse, et noclurnales variasse-vices^pssleritaie
CAP.VI—De MisegoneIII, Polonorum duce. lamen caruisse; Christianum'igilur'quendamprincipr
Reges-Misegones non occurrunt, nisi apud-genteni -: autorem fuisse, ut,-repudiatis pellicibus, unam,
Leehilicam. Dominisorthographia variai,- Mies%ko, eamqueCbrislianum duceret uxorém; quâre fore ut '
Meszko,Miéècb,Misego,Mesico, Misacho,' Miczces~ Deus ejus vota non irrita reddèrei ; placuisse-consi-:-
. D1 ,..,...--
(2) Kadlubekéd. ad cale, edilionis DlugoszLips. ' Dobrowsky, Naruscewicz-, Lelewel, Bandtkie et.
vol. 11.col. 640.
' commenlalor'ejusd. ib. col. 641. Friese. Fugit Roepelliuinillius oevi.(inimo el hodier-
D'iugosz,etc. nus) mos, quo Cbrisliani Laiini Groecosvel Slavos,.
(5) IMd. éd. Groecivero vel Slavi Laiiiios doininaresolebani non.
(4).Dlugosz Lips. vol. 1. col. 89. ' A. (Roepel* Chrislîanos séd paganos.' Pugnabalur acerrime a
lins érral paginas pro columniscilans.) mare Adrialico usqiie ad Baliicuin jam lum inler
(5) RoepetliusGeich. Polens Hamb. 1840. I. pag. ecciesias laliriamet groecam.Tbiflorebanl non modo
622. lalëm opihionern orlam esse ccnsel ex maie mère groecoeel mère laiinoe,sed etiam mixloe,ul ila
iiilëlïectoloco Cohslanlini Porphyrog. d. adm. imp. ••• dicaiii, ecelesia;; id esl SlavoïiicaecelesiaConslanli-
(op; éd. Meurs,p. 127);Dobneruin(ei Dobrowskium) nopolilano Palriarcboeobiioxia,' el Slavonica papoe
jam deiiipnslrasse in liac re nulla-fide dignos esse obnoxia. Quibus omnibus Chrislianis el Laiini puiï
HageciumChron. Boh.'p. 57. b.ëd. 1541.fol. eiStre- el Gfoeci puri; prout'lempus ferebat, nomen paga-
dowskiuniin Moraviasacra (passiiii). "Idem;Roepel- noruni - iodiderunl, ei quos novo baptismale ad
Iius recie monel, seivos (vel captivos) Chrislîanos Christ! fidem converiendosarbilrab'anlur. Qua de re
quosdam jam exstilissé in Polonia. Alianien molli optime egit Wcnceslaus'Aléxaiider Maciejmvsliiin
receuliorespillant,jam Chrislianamfidemin Polonia ; libro : « Essai historique sur l'église chréiienne des
notam et propagatam' fuisse anle advenlum Dam- deux Riles chez les Slaves, Iraduil du Polonais pat
browkoe;inler quos. ecleberrimi Slransky, Piasczki, Sauvé. Leipz. Hinrichs Î810. i
1535 APPEND. AD SÊC.X. 1556
lium Principi; mîsisse procos ad Boleslaum fralri- '" iis uniis alierve Polonorum anliquissimus Annalisia
cidara,Boheraioeduceni,quiejusfiliani.Danibrowkam consentiuut.
forinosissimainet Cbrislianoe fidei amanlissimam, Narrant igilur Regem Miskam duabns vicibus
nomine ipsorum Ducis pelèrent in malrimoniuui ; proelio supeialuui Iuisse a Wicbmanno quodani,
cui Dombrowkoenoncollibuisse nupliasinire, ptïus- (Ollonis Magui propinquo quidem, sed, ob jurgia
quara Poloni cum Duce Chrislianam suscepissenl cum eodem, e Germaiiia exule,) copias barbaras
fidem; Misegonem igilur, annuentibus i baronis t (Pôamieranas vel alias) lum dueeuie (9). Ab ipso
vix miraculo inolis, «cum uuiversagénieLechitica » Gerone, orienlaliuin Marchione Lusizi et Selpuli,
aniea bapuzatum, dehinc anno 966 duxisse Dam- Miseconem cum sibi subjectis, impérial! subdiluin
browkam (6); orania denique idola, jussu ducis esse ditioni anno 963, Thîetmarus memoral (10).
/racla templaque corabusta esse in loia ejus ditione, SagacissirausRoepellius recle monel tune lemporis
Dorainico Loeiare ante Nonas Manias anni inse- debellalain esse Slavorum gentem a Germanis, non
quenlis; ila ut, miro modo, primo ictu, primo, ut Uniurnmodo imperii proniovendorum causa sed et
ita dicam, oculorumprincipis nulu, ne miuiino qui- religionisCbrislianoepropagandoe(11). Secundoigilur
dem vesligio relicto evanuerit idololatria; ab ipso posl devictum Miseconemanno iidem ferimi, Du-
Misegone(vel Dambrowka) illico post sacrum ejus "' brawkani, Boleslai, fratris S. YVenceslai,filiain, (aut
baptisma,omnesecclesias etepiscopalusPolonioeesse hujus Marlyris sororem, ut habet Boguphahis[12],
ordinatas, geminasmétropolesGnesenioeetCracovioe ei nupsisse anno 965 ; neque prius Miseconem cum
insliiulas, el his jure Metropolilicosubjeclos seplem parte Polonorum aqua baplismalis ablulum Iuisse,
episcoposlum «nslilutos, Posnaniensem, Smogor- quam anno insequeuli ; Jordanum quoque, primum
zoviensera (postea Wralislaviensem), Kruszwicien- Chrislianorum in hac regione anlisiitem, mulium
sem (Wladislaviensem vel Leslaviensem), Plocen- cum Polonis sudasse, dura eos ad supernoe culuim
sem, Culinensein,Lubucensem et Caininieeensem; vineoesedulusverbo et opère mvilarel (15); e.undeni
ut de ecclesiis et monasleriis laceam. Nominanl Jordanum anno 968 esse ordinalum Posnaniensem,
episcopos el CardinalemJEgidiumepiscopum Tuscu- sive omniumPolonorum episcopum, el suffraganeum
lanum, legalum aposlolicum-Johannis XIII (7), qui sedis aichiepiscopalis Magdcburgicoe, ab Ouone
missus a summo Ponlifice confirmasse! episcopatus, Maguo eo ipso lempore erecloeel fundaloe(14), qua
eisque terminos posuisset, (cujus rei privilégia ecclesiaslica et polilica cum Oltonibus societate,
incendiis delela esse,).décima jam omnium fruguiu supradiclum inimicuin Ollonis Wichmannum, et
ecclesiis Misegonemassignasse, el Polonioe«Baro- . quibusproeesselbarbarispaganis, hostes naciumesse
nilaiem> in ecclesiisconstruendis fundandisque (8) Miseconem;acriter ptignatum, barbaros fugaios el
MoresPrincipum oemulalain. YVichniannumcecidisse (15). Degente autem Ottone
CAP.VIII-—De eodemMisegoneI secundum fontes Maguoin llalia, inler MarchioneniUdoneniet Mise-
Gennanos. conembellum orlum esse; superbiam enim vietoris
Hoecvel taira ab autoribus Polonis memoraniur Udonis ne humilissimis quidem Miseconis anibjis
de Misegone I; sed quum nemo eorum illis lempo- vinci potuissc (16); proelio igilur' cruentissimo ger-
ribus vixerit, et omnes sint saltem soeculisaliquot niauos devictospoenamsuperbioeIuisse, el Marchio-
recentiores , eos iraditione vaga fullos vel coeco uem cum pâtre Dilmari solos vix fuga evasisse
palrioe et rilus Romani amore duclos, suo quemque jusiam vindictam (17); insequenti anno in Quedlin-
modo partem verilalis lacuisse, eamque déformasse, burgensi convenlu adfuisse Oltonem, eoque conilux-
vel etiam pannum adfuissecensuerim. isse iniperatoris ediclo Polonorum Miseconem et
Scriptores Germani hujus lemporis, vel eerle non BoheinorumBolizlavum (II) duces (18), compositam
ila inulio posl viventes, aliter depingunt Mkegonem liiem, et ditatos niuneribus reversos esse ad sua
primum, et eo majore digai fide ndemur, quod cum loeiantes; mox, defuucto Oltone magno, eosdem
(6) Gallus p. 51 ; Kadlubek II. col. 740. et aucto- calalogus ar-
(12) Chronica Baizkoiiis; PaprockiYVenceslai.
res soeculidecinii qnarti : ChronicoPolonor. (Slenzél ehiep. Gnesn.; Woslokow vita S. cf.
script, rer. Siles. I. p. 9.) Brev. chron. Siles. (ib. Thielmar p. 97. el Maciejowskip. 135 et 237.
p. 55.) Chronic. princ. Polon. p. 47. Eaileni (15) Thielmar (ib.) p. 97. cum quo consentirait
miro modo ornaia Dlugoszéd. Lips. I. col. 89 sq. el Poloni : #ogupWîis(Sommersberg script, rer. Sile-
qui cum seculi sunl : Michow p. 22. Kromer, cet. siac. p. 27. Brevis Chronica Cracovioe(ib.) p. 79 ;
tandem SlrcdowskyMoraviasacra p. 156 <.1Balbinus Annal. Posnaiiiens.(\. l.)p. 81. alioe Annales (Ih)
in epil. I, c. 7. p. 94. el Annal Cracov. majores (in edit. Daniiska
(7) Maie RoepelliusJob. 111.pro decimo tertio ha- Kadlubekii)p. 54. quos oniiies laiidal Roepell.1. e.
bet, Lipsiense exeniplar Dlugosziiseeulus. (14)Buguphal(Soinniersb.p. 27.) Annal. Hildesh.;
(8) ChronicoPolon. (1.1.)p. 9; commeniatorKid- Annal. Weissemb.;Lamb. Sclia/fn.; Annal. Allaheu-i
labekii (1.1.) col. 641, qui iiihiloininuseol. 644eadem te.'.
de Boleslaonarrai; Dlugoszipse col. 95 sq. Maili.a ,(15) Widulùnd p. 660.
Mechoviachron. p. 22 el 25; Cromer, Bielskicet. (16) Thiemar p. 116.
(9) Widïikind11!.c. 66 et C9. ap. MeiboiuI. p. k (17) Viia S. Adulbirii (Canisii lcclion. anliq. éd.
660. B isnage.j
(10) Thielmar éd. Wagner p. 27. ;18) Thielmar o. 57.
(11) RoepellGcsch. Poleus 1840. vol. 3. p. 95.
1537 S. MATHILDISREGINA 1335
Du.es ex partibus slelisse Henrici Rixosi, ducis A minus superbia imperatorîa; dignitatis lurbare ges*
Bavarioe(19),qui, uifraler patruelis novi régis Ollo- Ikbant, quam Udo, autalii marchiones (29).
nis secundi, seeulus palris exemplum, quem constat Quara ob rem Widukindosiinpliciter ainieus hiipr»
cum fraire Oitone Maguosoepeconflixisse , bellum ratons noniiii'alur (UL c^ 69). Coeterumde digialale
civile niovit, regnum affeçlacs, et cognomine Rixosi Misegonisulrum, Rexne fueril, an Dux, mulla di-
dignus(20), affinitalemenim quandain intercessisse ctuilur. Plerumque Germani fontes eum ducem, sed
inler hos 1resduces conjiciunt quidam, efflcienles quidam etiam regem noniinanl (50). Principes bar-
BoleslaumU. (fralrem Dambrowkoe)uxoremhabuisse baroruin soepein medio oevoadmodum negligenter
Emmam Burgundicam, sororem Gis;loeuxoris Hen- yel ducesycl regulivel reges noniinantur, soepissime
rici Rixosi (21); Henricura autem deviclura ab lamen cum quadara bine depriinendi illinc extol-
Odoiussecundo, custodioeepiscopi Ultrajectini esse lendi arroganlia. Oplima latinilale Dux ëliam maie
maudalum; morluo lamen Ollone II. ad arma ruisse sonaret ; nam sensus feudalis, quo Dux Dominijussu
secunda vice, patruelis filio parvulo, Olloni lerlio, heredilariomodo feudo pracest,oinninolalinis alienus
imperium erepiurum ; ad eum Quedlinburgidegen- est, et in undecimo nostroeoeroeseculo nondum toia
tem, Miseconemel Mistui et Bolizlavumduces cum sua vi invaluil. Mihi ea dispulalio de lana caprina
céleris ineffabilibusconfluxisse,auxilium sibi dein- esse videlur. Hic eam rem leligisse sufficial; quippe
ceps ul régi et domino juramenlis affirmantes (22). quam Infra (Cap. XXXIV)uberius iractabiinus. Ul-
Heuricumlamen paulo post armis spretis in pacem cunque erit, nemo infitias ibil, hune Misegonem
rediisse cum Oitone, seculos esse duces, et Misego- fuisse primum in Polonia principem Chrislianum,
nem se régi Olloni dédisse(25); defuncla vero jam sensu ecclesioelalinoe, neque igilur patrera ejus fon-
lum Dubrawka(a. 977) (24) Miseconemaliamduxisse lem Cliristïânoefidei nominari posse a femina eccle-
uxorem, Odam filiammarchionis Dietrici, monialem sioe lalinoefautrice.
et ideirco non sine maxima cleri nota (25), sed Deo Sequitur, id quod in codice noslro de paire Mise-
liane affinilatemyolente; quuin enim intérim pagani conis dicilur, nullo modo de Zemomislao inlelligi
AlbinielYiadiunihabitantes Chrislianps esuaregione posse; neque igilur filium ejus Miseconem, 1 esse
expulissenl, soepiuseum socium exiilisse Imperaloris nostri manuscripti Misegonem.
vel Mai'cbionum, et conlra pagauos pugnasse (20), Superesl Misego secundus, cujus Patrem Bolizla-
denique senem niorluum esse anno 992 , oclavo vum rêvera foulera quendam fidei Chrislianoein bac
CalendasJunias (25 Mai) (27). regione fuisse, ordine docebimus.
CAP.IX.— NumMisecoprimusrex polueril nominari, r CAP.X. — De BolizlavoI
el numquidsit Misego nosier. paire MiseconisII. To-
lius Polonioeimperiumoblinet; imperalori auxilia
Neque Polodi neque Germani verilatem puram subministral.
dixisse videntur; illi nullo modo, neque unquain
Poloniani imperio Romanoruni Gerraanico obsnic- De Bolizlavo1-et apud Polonos el apud Germanos
tam fuisse; hi eam feudali ligamiueobnoxiam ubique scriptores, magis inler se convenienlia iradunlur,
ost-endimi(28). neque omnino discrepaniia liabenl Rulhenorum
Certe constat, Miseconem unura laniummodo Po- scriptores. Qua re, quoe constant, duce polissimum
lonorum Posnanienseminslituisse episcopum; Polo- Roepellio(31), carplira narranda, neque lamen ea in
nos plerumque invilos, neque omnes Chrislianam quibus discrepanl auiores, proetereunda cense-
fidem cum Duce accepisse; finilumos barbares et mus.
paganosparatos fuissead pugnandum pro idolis et Dambrowka Bohema Misegoni anno 967 filium
ad Chrislianis bellum inferendura. Egebal igilur pepererat, cui avunculi (avique?) materni nomen
Misego non minus auxilio Imperaloris, quam hic imposilum est Bolizlavus, quod significat plurimuin
illius. Quidinulta? Soeielas quoedaminita est majôris famosus (52). Hic paire adbuc vivenle el seplemdc-
cum minore, vaga quidem sed intima, quam Ottones ]D cim lanlum annos naïus, derelicla prima uxore,.
(19) Lambert. Schaffnab.ad a..974.Annal Altahen- Brunsvv.I. 720.) « Misaco ad supplemerilumcuim

ses. ad. a. 974. (Staindel Avenlinp. 477. maguo exercilu venit. > ld. ad a. 986. t Ollo Rex
(20) Neseioquoerrore Joli. Dav. KoelerusinStcm- adbuc puerulus cum magno exercilu Saxonum venit
maiographia Augusla Saxonica palri non filio cogno- in Slaviam, ibique venit ad eum Misacocum mulii-
înen apposueril Rixosi. Certe ille tain inullus i» le- tudine ninua , oblulil'que ei «ainelumet alia xenia
slibus afferendis el sedulus scriplor, nullum adjecit mulla, et seipsum etiam subdidil potestati illius. t.
liujus rei aulorem, licet el paler et filiushoc cogno- Id. ad a. 991. Otto.... cum supplemento Misaconis
mine digiiissimiesse videanlur. Brannanbiirg obsedit, et vieil.
(21) Palacku Gesch. v. BuhmenI. S. 250. Roeoell (27) Annal. Hildesh. ad a. 992; Thielmar p. 99.
L p. 99. (28) Ipcissimis verbis Chronic. Polonico-Selesiacoe
(àïyThieimar p. 63. (Stenzel 1.1.) p. 9. lsle Mesico Posnani recognovit
(25) Id. p. 69. ijise se imperii feudalem.
(24) Annal Saxo ad. a. 977; Cosmos Chronic, (29) Thielmar]). 116.
Dobrowskyet Pelzel scr. r«r. Bohem. I. p. 55. (30) Widukind (ap. MeibomI.) p.660; IU. c. 66.
(25) Thielmar p. 98; Annal Sax. ad a. S87. Vob- in éd. Pertz. Mon. p. 465.
ner vero ad Hagec. III. p. 237 annum 983 ponit. (51) Roepell-Gesch. Polcns I P. 105. sqq.
(26) Annal ilildesh. ad a. 9S5. (Leibn. scr. r. (32) Dlugosz(1. f.) col. 97.
1559 APPEND.AD SMC X. 1340
filia Marchionis jMisnioeRigdagi (53), consobrinamA1 ranis et aliis barbaris, si non sociis aul foeileralis,
Juditham, filiamGeisoerégis Huhgarioeet Ailelh.eidoe auxiliariis lamen usi sint, nullus dubito. Nam Nor-
materieroe ipsius, duxil uxorem (54). Notum est manni quoque lune lemporis (a. 994.) non modo lit-
Adelheidam illara simul cum fraire (MisegoneI.) lora Saxonioeet Frisioe depopulali sunt, sëd eliara
baplizatani fuisse, et- nubendo Geisoe Hungaroruni Albimet Weseram fluvios iiavibus ascendenles,'licel
principi àniio 968 primànïCbrislianoe(lalinoe?)fidei Marie infenso, pugnaverunl (44).
semina si non in eam regionem, sallem ad stirpem Non miruin igitur a Bolizlavoillico post subaclos
Magiaricum allulisse (55). Tandem ex Judilha Bo- Havellanos hosles et imperii el fidèi, in ipsorum
lizlavo natus eral filiusanno 990, cui Bezprim vel sedibus ferro esse petit'os. Pomcranos cerie c'onl-i-
Ollonis nomen indilum esl (50); alii vero eum nuo in suam redegit poleslatem, el Reimbermn
fuisse Misegonem(II) narrant, avo exultante quod quendam Colbergi episcopum conslilùir (45). De
el nepotemvidisset, anlequam e vita cederel (37). Porussis proximis — Gedaniam (Daiizig)nominant
Morluum palrem anno 992 excepil BolizlavusI, —rnon salis liquet. Porussos vero trans Yislulam
cujus regnum quatuor et iriginla.annor'um vel glo- coleiites, eiiam lum vielosesse mullo minus constat,
riosissimumin Polonorum Aniialibus exiilit (58). T ul securius hic suspendealur sententia. Si Helmol-
Tenellas et fidei el pblestàtis primitias, a paire * dus, cujus tesiimonium in hac re hiaximi prelii est,
acceptas, auxil Bolizlavus,fines regin a Sala flu- de Porussis tantum dixissel, crèdiderini lune Porus-
niine usquëad Borysthenem; a Danubio usque ad. sos (omnes) esse subaclos; al quuni et Russos ad-
mare Balticum promovendo; monasleria, ecclesias ju.igat, quibus nolum esl, Wladimiro magno senc-
el episcopatusfundandoj atque gl.idio coaitémtores. scente lanlunimodo (i. e. viginti fere annos posl
evangelii (rilusque laiini?) adeundo. Ncmcn ejus . hoec)a Polonis esse bellum illaium; id non conces-
tanlum inler Polonos, quantum Caroli Magniin Oc- serim. Adde.qnod iii'ViiaS.1Adalberli urbs'Gédania
cideiiie,ut maxima quoequeabeo incepia, facla, per- régna Boleslai ttirimere dicilur, quod, quoesb,quo-
fecla finxefinl (59). Virlutibus quoque el viliis illi iKOdoinielligi poiesl, si ea urbs in dilionc P0I01102
simillinius erat. Pâler Misegomoriens auior fuisse rism fuissel. Ipsum S. Adalberli marlyriiim docet
dicilur regni inler filios dividendi,'Bolizlavum pri- vel minimamBolizlaviapud.cosderafuisse auclorila-
lem. Nam si jam devicli,fuissentPorussi vel in po-
mogeniiem et quos OJa perpererat, Mieceslaum.
leslatem Polonorum. redacli ; episcopum quémdam
Sùanlbpblcum et Bolizlavum'allerum, quoe.palris
voluntasvana fuit. Certe non ultra lerlium annum Porussorura consliluisset Bolizlavus, codeni quo
fratribus german;s Bolizlaviconiigii, ul regno frue- (^ Piimmcranorum modo.
CAP. XII. — S. Adalberlivita et mors.
re'nlur,'quippequos cum iioverca, vel'.luni; vel anlea,
Res ipsa monere videiur, ut de S. Aclalbcrtoube-
expulit (40). Quo tempore Olloni III Imperalori
auxiliarios lantum misit milites, ul pugnarent con- rius agamus. Texte Dlugoszo, Bolizlavus Bobemus
tra gehliles Slavbs Havellanos, iiécduni ad imperium jam anub 975 aul 974, sorore Dambrowka id sua-
née ad Christumreversos (41), seu quod ipsi immi- 1 desie, in arce Pragensi, cathedram latinam episco-
neret bellum à AVladimirbRussorum. principe (42), ; paiera fundaverat. Ad quam primus episeopus Dit-
seu quod nbndum imperium lolius Polonioeoblinuis- : marus, vir religio.suset monaslicam yilam ducens,
set. Anno véro 995 dorai 'miliuni amplius liinens natione Saxo, in , Slavoiiicalamen linguà aliquanlu-
'
bellum civile, ipse cum mâgno aderal exercilu;' lum erudilus, eadem Ducissa Polonioe dirigenle,
neque dubitari polest, qnin Bolizlavo nîagna pars promotus eral,(46). Anno aulem 981 Dilmarus,
viclbrià'.debeâlur (45). > gravi morbo affiiclus, se damnalum.fore, quod et
CAP. XI. —Bolizlavus I Pommeranos et fortâsse ipse-dissoiulius vixisset, et populus Bobemus ultro
'; Porussossuperat. .. in desideriis et voluplalibuS suis immersus esseï,
In qua rebellione ; Slavi gentiles Havellani, clsi omnibus assislenlibus inler nioriéndum declarave-
fontes et monumenla_lacent, quin proximis Pome- D '. rai. Adfuitet Adalbérlus,Bobemus.nationeet-lingua,
(55) Thietmarp, 99. de qua apud Dlugpsziumet (42) Annal Hildesh.ail a. 992.
celeros niillumverbuni.-: ....... (45) Annal. Hildesh. ad' a. 995. (Pertz Y. p.
(34) Dlugosz(1.h) col. 107. : 91). •.:--
(55) II), col. 98. Clodowoeus non erat primus in (44) Mascov.deOllonelII. p. 158.
GalliaCbristianus. cf. (Schwanz). Gabriel de Juxta (45) Helmold 1. 1. c. 15 : t Eodem quoque tem-
Hornada, initia. religionis inler Hungaros, Franco- J pore Boleslaus,Polonorum Chrislianissimus Rex,
furii et Lipsioe1748. et Maciejowski1. c.p. 194. « confcederâliis cum Ottone III, omnem Slaviam,
(36) Thielmar ib. p. 99. , ' . 1 quoeest ultra Odèram, iribulis subjecit; sed et
' (37)-Dlugosz col. 110. . i Russhm el Prus'sos.»
,(58) Thielmar,el Annal Hildesh. ut supra vidi- RoepelliusI. p. 106. Noia 3 laudai aulorem viloe
mus»Conlra Dlugosz et.qui eum seculi sunl. Jlfic- S. Adalberli (Canisii lecl. ant. éd. Basnage III. p.
clww.Crtmer cet. morlis Miseconisannum 999 osse . 56), ubi hoec leguntur : « Ipse vero (S. Adalbérlus)
Iradunl. c adiil urbem Gedanie, quam ducis Ialissimarégna
(59) Gallus].c. Dlugosz. t dirimentemmaris confinia langunt. J < ''
,(40)' Thielmar p. 99. Manuscriplusliber velus ap. KannegiesserGesch. v. Pommern l. p. 295-508.
J5o&Hcium.ad.Hagecium IV. p. 409. (40) Dlugosz I. col. 10'2.
(41) Annal Hildesh.(Perlz V. p. 69). .' *
de nobilibus parenlibus orsus, qui, paulo post Pra-- A tiip, orienlalum adiit Porussiam, ubi posl rcpùlsas
gensis episeopusacclamaiione cleri et populi cleciuss plurimas, sacrum Germanorutnhjemii profanans, ab
est (47). Verbis proedecessoiis correptos, omnibuss idolorum sacerdote sepleîii vulneribus affeclus lan-
deliciosis cîbis el veslibus abjectis, noctu cilicio) dem diem obiit supremum prope Tenkhieu, quod
carnem amiciëns, capul vero cinere aspergeas, ini » inler urbes Fischhausën el Pillau silum esl, decimo
al uin hominem ex milite -i delieaîo '>' mulatus, '.- Calendas Maias anni 997. Socii.capii quidem, sed
omnia quoe habebat, in egenos, pupillos et viduass remissi (55). Corpus vero S. Marlyris Bolizlavusla
erogavit (48). Sed in populo lam barbaro ritus Sla--.- Porussis émisse tradilur.. Adduui barbaros lanluin-
vonico-groeciamahlissimo, nil verbis nil exemplis _ argenli (56) pondus postulasse, quanii essel-Sancli
profieiebat Adalbérlus, principiis Occidentis imbu-- .i corpus, et miraculo pèrleve id invemum (57). Cor-
lus ; pluribus riernpe, ut aiuhl, ùxoribus Bohemii pus in. Poioniam ingeiiti: ecclesiasi.icoruiuet secula^
Cbrisliani aliulebantur; gentiles et sacrilèges liiiis;, rrorum mulliludine slipatum relalum est, alque in
., urbe Gnesnensi niaxima pompadepositum et bono-
praclicabant; subditos proprios, filios filiasque Cliri-'
sli characlereinsignitbs, Judoeisin servitutem ven- rificen.tissiir.escpultum.;Ibi mox :miraeulorumope-
debani; fora diebus Dominicisfrequënlabant; sepul-.: ralione reliquioe marlyris apud omnes Cbrisl'iaiios
tùrâs in'profanis"'elig'èbàht locis, et in contempiu B,célébraloesunl (58). . , -....-:•
habebant omnem correclionemab episcopo adhibi-- 1CAP.XIII..— Chrobalia a BolizlavoI suoacla.
tam. Qua re ductus cathedram anno 989 deseruit vir' Bolizlavo Pio, Bohëmoru'm duce,-morlub anno
sànclus, et, Hierosolyniaminvisurus, Romampeliii., 999, filius Bolizlavus, cognoniine Rufus, consobri-
Qua tamehin urbe mahsil cum fraire •—-in Christoi nus i (59) nostri Bolizlavi Polonici ei succedit.
ut quidam volunt (19) '— Gaudentio monasticami ' Bolizlavus nosler materna; forsan in regno Bobe-
vitam eolens (50).'Bohemipropler Adalberli discés- mico hoereditalis:viiidica|idoe-causa-.et cùplurus fru-
sum in rabiëm versi, in quinqua fralres ejus, et, cïGinseminis a Sanclo Adalberio-ibi sparsi, invadit
gerraanis el lalinis favenles, genusque et palri'am, 1 Chrobaliain, capit Crâcoviam re'gionis capul ; in
Lubie oppidum, se verlunt, incclas trucidant, et;;; poleslalem suam redigit Silesioemaximam partem,
oppidum éxurunt (51). Instante Mogunlino arehi- Moraviam, denique Slowakiam, Cracoviani novani
episcopo, cujus soffraganeus tuncerat Pragensis, et regni sedem in-medio" finium constiiuiurus sua-
monënle Po'nlificeniaximo, Pragam cum Gaudenlio rum (60). '-• ' •" '"-;''
el aliis viris piis anno 994 revertitur; sed-ilerunr' ;Fama Polonorum principis mox lolam pervolat
seJera relinquit el Hurigariampetit-,verbum Dei (id terrain. Ejus affinilalem maximï-lunc lemporis pe-
estritum Iatinum) ibi proniolurus. Anno insequerili tunt regés. Sororem Sigridam in matrimonium dal
'
in Poioniam meare se accingit ad Bolizlavum I,! Suerio, Danorum régi, qui Britanniam cepil, el cui
apud quemjam alius,"qui supererat; fraier degebal; gehuit filium, Canulum Magnum, Danorum, Nor-
inagno honore affeciiis (52), et Cracovioe aliquam- manorum et Anglo-Saxominiregem (61).
diu moraiùs, lingua Bbberiiica,quam incoloe,ejus-' Filia Bolizlavi, cujus- nomeii '. non memoralur,
•
dëm"ôrigiuisetBohemis lum subdili, salis inlellige-; nubit Suatopluko, privigno Wladimiri Magni, régis-
banl, verbum Dei, id esl lilurgiam lalinani, docebat ',- Russorum nuperrime primi Normannorum in Rus-
et olnciumexsblvébat, Dehinc Gnésneniampergens, sia ad fidem Chrislianam rïtu Groecbconversi (62).
ibi fralrem. reli ,'uit Gaudenlium, ut quidam vo- CAP.XIV. — Ollo III Gnesenam venit. Archiepi-
lunt (55); alii enim Gaudenlium fidelemin omnibus ..scopi et episcopiordinqnlur.-
rébus socium fuisse S. Adalberli tradunt (54). Otto III Imperalor ea lempestale in llalia degens,
" Porussis veram fidem
proedicaturus, nave a Boliz- miratus lanlam el Sancli Adalberli et Bolizlavi.fa-
lavo donalus et 50 mililibus slipalu.s,primum ur- mam gloriamque, cupiditaie - ilagrat vel Adal-
bem Gedanie (Danzig)pellvit, ubi magnus nunierus "- berti (65), vel Bolizlavi (64) vel ulriusque invi-
barbarorum sacra baplismalis unda ab eo lavaius D rj séndi (65).
est. Deinde, eadém quidem nave sed reliclo proesi- Sub fmem anni 999 Roma profeclus (66) média
(47) Ibid, col. 105. sq. ut videlur, sensu, qno noslrum t neveus et « nièce>
(48VIbid. col. 106. latinilale medii sévi nepos et nepiis dicebanliir. Nam
(49) VogtGesch. Preussens. BoleslausSoevus(frairicida) erat ulciusqué Bbleslai
(50) Dlugoszcol. 110. avus; Poloni per'matrem'Danibrowkàin,
" Bohemi
(51) Ibid. col. 115. sq. per patrem BoleslaumPiidicuiri.
(52) Ibid. col. 113. sq. ,(6u.) Kadlubeck I. p. 99.r—Chron. Polon. ().].)
(53) Vila S. Adalberli'in Àcl. Sanclo.r.25. Apr. p. - I. p. 10. — Cosma'sp. 66. —Dobner ad Hagec. IV.
185. — Dlugosz col. 118. (qui jam Adalbërtum et p. 456. ' ......
Gaudenlium archiepiscoposGnesnensesfacil). (61) Vel.'Schol. Adarni ,Brem. 22. — Thielmar
(54) Vogt1.1.'. ' 1. VIII. JO.fl/i/mnHH"Gescli.'v.'Dânem'.I. S. 89 et '100.
1.
(55) Roepell c.'p. 108. Dlugosz col. 119. sq. Roepell.I. p. 110. : , .
(56) Dlugoszcol. 125. soq. Roepell.aurum habel, "(62) Gallus etc. Thielmarp. 239, 244. 265.
—
nescio ex quo loco effoderil. Chron. Saxo, ad a. (65) Bognchwal(Soinniersburg scr. rer. Siles. II.
996 : t diiceeaienlè. i p. 25.) et Germani foules.
(57) Dlugoszcol. 128. sq'. (64) Poloni quidam scriptores.
(58) ibid."
col. 127. (65) Gallus p. 58. Kadt'ubekI. p. 95,' Dluqoszetc.
(59) Adelboldusp. 440. qui t ue-pos> habel, eo, (66) Roepell.I. p, 110.
4343 APPEND. AD SJEC iX 1544
hieine in Poioniam advenif. Suinmis bonoribus a A^ a marchione privalam ; transit Albim, capH oppi-
Bolizlavo alïicilur, et donis preliosissiniis honora- dum Sircblen, Misniam ipsam; oninem denique
lui- (67). Cura Bolizlavo ille, aul cum illo Bolizla- regionem ad Elsteram usque (79). NibiloniinusNono
vus, anl tandem per ulrosque Summus Ponlifex, Calendas Augusias Merseburgum venit (80), ibique
rem eccles aslicam Polouioesic ordinal, ut, invitis ccuin Heniico II in comiliis imperii pacem hac lege
Magdeburgensi et Posnanlensi episcopis (68), nova cpmponil, ut Guneelinus quidem, fraïer Eccardi
sedes archiepiscopalis constilueretur Giiesenoe(69), interfecli Bolizlavoque fide el nescio qua propin-
eam suffraganeis novis Cracoviensi (70), Bresla- quilale conjunclus (81), Misnioefierel Marchio;
viensi (71) alque nuperrime consiilulo Colber- omnes vero terras Transalbinas, Liulïzi el Mielzini
giano (72). De episcopis Mazoviensi (Plocensi) et regiones, quorum caput Budissin quodammodo
Lubuczensï non salis constat, ulrura a Bolizlavo, erat, Bolizlavocederet (82). Neque tanien hoc foe-
an eo mortuo consliiuti sinl (75). dere belli porta; salis arclis compagibus clausoe
Neque conlempserim, ul Roepelliusaliique fece- erani. Nam insidiis petitus, quum se domurnreci-
runt (74), eos, qui Bolizlavum lune eliam ab perel Bolizlavus,iralus illicocum Henrieo, Schwein-
imperaiore regio nomine (75), regiis insignibus, id furlensi Marggravio , inivit societaiem. Is electio-
esl corona, lancea el gladio, esse honoraluin (76) IB nom Henrici régis omnibus modis curaverat, spe
ferunt, et ab eodem imperaiore Rixam, filiam ducalum Bavarioe per novum regern acquirendi
sororis Maihildoeel Henrici, comitis Palaiini Rheni, duclus. Quum vero Rex Henrieo Lucemburgensi,
licet parvulam non in niatrimonium duclam, sed uxoris fratri, Bavariam traderel; spe fruslratus
desponsalam fuisse conjiciunl (77) Misegoni, Bo- Henricus Schweinfurlensis ad arma ruit, ut bellum
lizlavi filio. civile movendovi eriperet id quod sibi denegatum
CAP.XV. — BolizlavusI Bohemiamoccupai,Misnioe- fuisset. Socius ejus et eam rebellionem fovens Bo-
que Marcam. lizlavus, non lam regem debellaturus quam Germa-
Quibus rébus peraclis , longa pace irui non nioesibi provinciam raplurus, lotam Bohemiamin
valens, .nova bella minus honesla Bolizlavus1 parât. suam poleslaleni redigere parât. Neque in ea re
MenseJanuario anni 1002 e vita decessil Imperator minus astuiia quam vi et crudelitale usus esl. Dux
Otlp III, qui Bolizlavo el Polonis, dum regnarel, enim ejus regiouis Bolizlavus III, cognomineRufus,
aniicissimus videbatur, nulla proie relicla; et Hen- lyrannidis superbia, Bohemos, tribus, quos regna-
ricus Sanclns, Dux Bavarioe, ultimus e mascula vit, anuis, sibi lam infensos reddiderat, ut anno
slirpe Henrici Rixosi el GiseloeBnrgundicoea magna 1002 ducatu ejicerctur. Frater ejus Wladiwoy(85)
parle principum ecclesiasiicorum et seeularium rex ^ Bohemis magis accepius, dux crealur Ralisbouoea
Germanioeeleclus esl; adversanlibus lamen poten- rege Henrieo (84).
tissimis oemulis, Hermanno, Duce Suevorum, de Qui dux quum ineunli anno inseqùenii e vita
quo infra, el Eccardo Misnioe Marchione, qui in cederet, Udalricuset Jaromirus, qui fratris Bolizlavi
ilinere faciendo Poledoe 2d° Calendas Maias inter- Rufi iram' fuga in Germaniam vilaverani, a Bohe-
feclus est (78). Nec mora; molibus civilibus lurba- mis vocanlur, sed frustra. Ipse Bolizlavus I Chobry
lam Gerinaniain Bolizlavus cum exercilu ingenli jam mense Januario cum ingenli Polonorum exer-
adit, UfbemRudissincapil, invadit Misnioei'narcani, cilu aderàl Pragoe; ibi resliluit consobrinum Bo-
(67) Thielmar p. 90. sq. — Chron. Quedl (Pertz (75) DlugoszI. col. 151. c. — Dubrav. — Kran-
V. p. 77.) ad a. 1000. Gallus p. 41—45. —Dlugosz zius. Neugebauer hisl. Polon. I. Ml c. 55. — Lu-
I. col. 129. 150. 154. dewig de auspicio regio cap. U. p. 77.
(68) Annal. Saxo ad. a.—Chron. Saxo ad a. 996. (76) Comment.Kadlubek. el Dlugosz I. col. 131.
Mascov. de Oitone III. p. 175. sq. el adn. 12. 40. sq. et 134. Nengebauer1. c. cf. Ademar, Caban.an.
— ThielmarI. IV. p. 557. Lab. II. 169.
(69) Thielmar p. 92. Chron. Saxo (Leibn. access. (77) DlugoszI. col. 135.
bist. p. 205). Chron. princ. Polouioe (Slenzel scr. D (78) Jlfascou.de rébus Henrici IL p. 192. sq.
Siles. I) Vita S. Stanislai (Bandikie M.Galii chro- (79) Thielmar p. 113. sq. Roepell.p. 144.
nicon) p. 522 (80) Annal. Quedl. (Perlz V.J.p. 78. — Adelboldi
(70) Thielmar p. 92. — Chron. Saxo. •—Annal. episcopi vita Heinrici. (Leitin. scr. rer. Brunsv. 1.)
Svxo vila S. Stanislai ib. Chron. Princ. Pol. ib. p. 455.
(71) Thielmar p. 9% Vila S. Slanislui ib. — (81) Thielmar p. 120. Kreysig Beilrâge zur Sà-
Chron. princ. Polon ib. chsischen Gesch.
(72) ibid. (82) Thiemar p. 120.
(73) Boguphalus 1. 1. 11. p. 25. — Litleroe papoe
• (85) Thielmar p. 122. 123. Hune RoepelliusI. c.
Gregorii Magni a. 1075. — Friese Poln. ïtirchen- I. p. 116, Polonum quendam, nescio quo, fullus le-
gesch. I. p. 130—152. Chronogr. Saxo ad a. 996.. slimonio, facit. — Adelboldusc. XIV. p. 454. eum
-—Thielmar 1. IV. p. 557. Annal. Allahensesad. a. SclavumquemdamBlademarium nominal. Hûbuerns
1000; « Otto Imperalor causa oraiionis ad Adalber- cerle in labulis genealogicis T. 1. No. 105. Wladi-
lum episcopum el Marlyrem Sclaviain inlravil,, woium recenset inler quinque filios BoleslaiPudici,
ibique: synodo coàdunala Episcopia VSI. disposuii,, cum quo sentire videlur Palacky hisl. Boh. p. 252.
cl Gaudeuliiiiu Monachuui, fralrem Adalberli, ar- Ipsum noniuspexi; sed mendum inesse videlur in
chiepiscopum ordinari ju'ssil. y Annal. Hildesh. ett verbis Roepellii qui illum affert dicéntein Yfladi-
Lamb. Schafn. ad. a. 1000. vvoiuniesse fralrem Boleslai Chobry
(74) Roepell.1. p. 115. (84) Adelboldi. c.
1545 S. MATHILDISREGlNA. 1510
hzlavum Rufum, prorsus nihili faciens Bobemos,, A et, quum ab urbë Poscn abesset non amplius quam
regemve Germanioe. Sub specie se id lanlum vo- decem millia passuum, pax quoedaminila esse dici-
luisse, in patriam revcrlitur Polonus. Inlerea recu- lur, cujus condiliones non bonas (90) fuisse, vel ex
perala dignilate abutebatur Bolizlavus Rufus; plus eo conjici potesl quod Thietmarus, secretarius lien-,
justo soeviebat in sui infortunii aulores. Quod Bo- rici, nullas posterilali rcliquil (91). Forlasse îiiclu-
hemi oegre ferenles eundera Polonum vocant, quii cioe lantummodo facta; sunt. Cerle Rex Henricus
exeoecalo consobrino, sibimet ipsi eum ducatuni, cum exercilu reversus esl in Germaniam ; el Boliz-
sub finem jam Februarii, capit, et Pragam secun- lavus per aliquoi annos cura finiturais Sîavis l'oedus
dam sui regni sedem constilucre geslit (85). At Deo, contra Germanos ii.ire nisus esl. Quibus de rébus a
aliter placuit. Luticiis et a Bohemorum duce Jaromiro cerlior
CAP.XVI. BolizlavusI e Bohemia ejicilur. Lusalia l'actus Henricus, pacem vel inducias ruplum ad Bo'-
amissa, sed recuperata. Pax facta. lizlavummisisse dicilureoniitem'Hermannum; idque
Germanioe imminebat maxiraa a Polonis perni-.' inconsideralius quam proniplius.Nam trans Rhenum
cies. Snperbia elaïus, Bolizlavus Chobri, quas Rex eodem tempore Bahluinus Barbatus, cornes Flandrioe
. Henricus sibi eessurus erat, capias provincias sper- debellandus eral. Qua re factura esl, ni ulrobiquc
nit, majora desiderans. Auxilia mitlii Schweinfur-. B " régi res maie cédèrent. Bolizlavus enim anno 1007,
tensi Henrieo, et, Guncelinum sibi favere rains, multitudine armalorum slipalus.Albim adil,omnem
ipse MisnioeMarehionalum mense Maio invadit; spe, eam regionemLusizi, Zara (Sorau) el Selpuli (Fur-
lamen sua fruslralus, dcvaslat eas regiones, el in- slemyalde) in suam redegit polesiaiem, urbemque
colarum ingéniera muliitudinem in caplivilatem, Budissin aliquanlisper obsessam recuperavit (92).
rapit (86). Simul in Germania bellum civile urit, non modo
Tandem Henricus rex, devicto inlerea Sehwein- inler regeni el proceres, sed el inter singulos mar- ,
furtensi marchione, el caplo ejus casiello Crusnai chiones. Guncelinusenim Misnioemarchio et socius"
(Creussen infra urbem Baireuth), sub finem hiemisi Bolizlavi,annis pelii Hermannum, Lusatioemarchio-
(mense Febrnario) anni 1004 Thuringos el Saxones; nem (95). Tandem anno 1010 in solemni principum
ducit conlra Polonos; sed frigore et nive impediluss Germanioe convenlu, Mersebùrgi habito, Gunceli-
exercilus, terris Mizlavioehinc inde vastalis, ipsoi num Marchionatu privât Henricus Rex, et eoadu-
mense Februario revcrlitur, el MarchionibusAlbi- natis Misnioeel Lusaiioemarchionalibus, urium Her-
nis cuslodia finium mandalur a Rege (87). Yix ex mannum, adversarium Guncelini, proefecit(94). At
llalia redux Henricus, ipsa illiusanni oeslàterénovât, _ rem miram! Bolizlavus astulus, de filia eidem H.er-
bel uni.. Simul ac in fines BohemioeexereituS Ger-. inanno lune, vel paulo posl in matrimonium danda
inanorum veneral, Bohemi a Polonis deficiunt, el, egisse videlur.
receplo ipsorum Duce Jaromiro, mense Augusioi Duobus annis insequenlibus, bellum quidem re-
Bolizlavum fugant. Henricus Rex, Praga relicta, novalum; sed in priori Rex niorbo affliclus esl, et
mense Septembri Budissin occupât (88). Hiems in- exercitus ejus oppidum Glogau frustra obsedil, pa-
tercepit quidem bellum ; et anno lamen insequemiI gos Diedesi(Crossen el Glogau) et Cilenzi (in Sile-
« Rex Henricus ira permanente contra Bolizlavum, sioe parte ad montera Zobtenberg) populalus, re-
reparato agmine, Poioniam ipsam accelerans, fu- versus est (95). In posteriori multo minus eliam
gientem insequilur, suam quasi injuriam defensu- perfecit, nam exercilus Germanus vix Albim trans-
rus (89). s Viadrumtransit prope Crossen oppidum; it : e contra Bolizlavus Dalmanlioe ( Meissen et
(85) Thielmarp. 125. Adelbold1. c. p. 455 el 440. ul alibi ; et novusFabius Cuncialor exercilum Ger-
Gallus .p. 56. Kadlubeck 1. p. 99. Brevis Chronica manorum faine et asperitate locorum ad dimidiam
Ciaeov. ad. a. 1001. — Chronic. Polon. (Slenzel) partem jam reduclum (Thielmaro lesle), nunc forle
p. 10. Chron. princ. Polon. (ib.) p. 48. — Dlugosz. aggredi se accingebat. Coeierum Thietinari verba
— Dobner ad Hagec. IV.
p. 482. sq. p. 499 sq. — _ hoecsunt : (Henricus) « non longiitsquam duo milia-
Palacky hist. Bob. I. 256. D i ria ab urbe Posnani, rogalus a fuis primalibus,
Thielmar p. 125. 128 sq. — Adelkld p. 456. t consedit. Exerc.tus aulem in colligendis frugibus
—(86)Dobner ad Hagec. IV. pag. 507. t coeierisquerébus necessariis divisas, magnum ab
(87) Thielmar p. 130. 156.sq. Adelboldp. 457. t insid.'anlibus inimicis suslinuit damnum. interin»
(88) Thielmar p. 142—145. Annal. Quedl. (Per;z t per fidos intereessores régis grâtiara Bolizlavus
Y.) 79. a. 1004. — Dobnerad Hagec. V. p. S. « peciit, et exaudiri mox pronieriiit. Tagino. ar-
(89) Chronogr.Saxo a. 1005. « chifpiscopus.cura aliis faniiliar,bus régis ad civi-
(90) Chronic. Quedl (Perlz Y.) p. 79 : « Rex « item predictam a Bolizlavorogatus venit, et cum
Q quamvis dolens assumpla non bona pace cum i, - « juramrniis ac emendacionibus condignis firma
« crymis reverlilur. « e pacis foedera apud eundem pepigil. La.-iilune r.'-
(91) Thielmar p. 148—55.expedilionem uberius i verlunlur nostii, quia itinerislongiludineel nimia
describens, nullas tamen pacis condiliones affert. « famé ciirn intermixta belli asperilate magnum
Qua ex re Roepellius(p. 122.) bonaseas fuisse con- t'sufferebant Iaborem. » lib. YI. c. 20. Perlz V. p.
. jicit. Maie. Nam si Bolizlavus ipse pacem pelivisseï 813. lin. 19—27.
et in eonspecluin régis venisset, ul se traderet, id (92) Chron. Quedl. ad a. 1007. Thietmar p. 157.
crediderim. Conlrariumaulem faclum est. Henricus Roepel.I. p. 123.
enim Taginonem, episcopumMagdeburgensem, mi- (93) Roepell.1. p. 124.
sit ad Bolizlavum,qui pacem proponeret. Consulto (94) Thielmar p. 170—171.Roepell.p. 125.
Bolizlavuscerfamen hucusque nullum conimiserat, '95) Thielmar p. 179. Chron, Quedl. ad. a. 1010.
1547 APPEND.ADS;EC. X 15.48
Strehlén) lerminos oceupavil, oppidum Lïbusuanï A icndP sibi tcrlium parassH Bolizlavus inimicum
expugnavil, él cum ingenli numéro captivorum do- . uno'eodemque tempore; et Pqrussi inseqnenti anno,
muin reversus est (96). - quum et Germani et Russi confoederali,Poioniam
Tandem Bolizlavus' ipse pacem a rege Heorieo ; invadercnl, occasione cerle u.siforent, Iiberiatis sibi
sibi expcliv.il. Belliim èniin-cùnlra YYIàdimirium,. vindicandoe,Polpnos debellando. Neque anno 1015,
principem Russoiuni, parabat; salis caule imnqiiam quo Dlugpszius (106) Porussos a Bolizlavopelitos
Bolizlavusuna plures hostes debellavii. Misegonem esse censeï, eadem de causa id fieri poluisse alhr-
igilur filium miilii Magdeburgum, ad regem, pacis maverim.
înëundoecausa (9.7). Si Dlugoszius nullum alium CAP.WUl.r^.Bolizlavi bellum conlra Inlperalorem
habuit in liàc.rë fonlem, hoec Misegonislégaiio eum' el Russos, foedere junclos. Pax cum Imperaiore
haud dubie movil, ul malrinionium Misegoniscura facla.
Rixa Palatina eo anno celebralnm esse harrarei-(98). Quatuor sequenlibus annis imrhinentia raaxin-a
Bolizlavus ipse, poslquam ohsidcs sibi dali fuerahl . pericula suam in rem féliciter venit Bolizlavus,
a rege Henrieo, ad eum venit Mérseburgum;et terris magna patrando facinora.
sub'aclis sibi a Rege concessis teste Thielinaro : Elenim, Ardoino in llalia mortuo, Imperalor om-
t eidemse dédit > (99) (Num ob bas terras, ul Re- nibus copiis Bolizlavumadiré poterat; ut de morle
ges Anglioeob Norraannioeducaium se Francorum Wladimiri taceam, quain Russia Sualoplukoni, ge-
regibus quodammodo.iledciunl?).Qua re ad fidem neri Bolizlavi, a fratre Gennano minore Jaroslao
perducla,,Henricus Rex in .Ilaliam sëcpn'dp.profe- bellum installai. Bolizlavus, licet Paschali tempore
clus est (100), el licel a rege jussus, nullos lainen vocatus ab Iipperatore Mérseburgum, maluil securus
Bolizlavusei dedii aulmisîl auxiliarios-(lOI). : dorai nupiias celebrare filioecum lîermanno, Misnioe
CAP.XVII. — Bellumcontra Wladimiru'm,.Rdssorum .Marchione Lusitioeque, enilis principum germanioe
plihcipe'm.magnum.., , , Mersehurgi convocatorum calculis. Rêvera Misego,
Parabat enim ipse Bolizlavus, ul diximus, bellum captivus Bolizlavifilius, palri redditus est, poslquam
conlra Wladimirmn (102), cupidus Iiberandi filiam mulla, nescimus quoe,pplliciius eral (107). Impera-
generumque Su'aiopulkoneniel episcopum(laiiiium) tor vero, lardius sibi os liluni esse intelligens, et
Reiuberum. Wladiuiirus. enim vilricus,palriiusque omnia quoesperaveral irrila esse videns (108), illico
ac paler Suaidpulkoiiis,- euiidcm adopiaverat qui- .exercilum conscribil; Saxones, Bohemi, Bavari,
dem, sed, quum hic non ,unus filiorum magni prir.- sed omnes singuli, conlra Polonos ducii ; octavo
cipis, sed ipse el solus prineeps esse jure hoerediia- Idus Julias Yiadrus quidem transmealur (109), sed
tis paiernoe niiereiur, et foi-lasse'ecclesioe quoque 1J imperalor cum suo agmine aceterijs copiisseclusas,
lalinoesiuderel, a Wladimiro viclus alque ;in vincla suorum de, salute formidans, terga dédit, alque a
conjeelus est. Bolizlavus igilur. cum .agmine Ger- , Polonis in ilinere misère, lacessitusest (110), Anno
manorura, Polonorum el PeizenegOrum Russiam ,igilur proximo(1016)Imperalor Burgundiciset aîiis
invadil, terras vastal ; sed, lile exorta inier.suoset rébus se.dedil, ut hoecomnia composila essenl, ~an-
Pelzenègos, bis irucidalis, domum se recepil cupn lequam conlra Bolizlavum, bostem el virlule et ar-
suis (105). . -• , - ., : libus el locorum- situ polenlissimum, novam, eam-
Naruszewiczexpedilionem conlra Porussosfaclam que magnam expedilionem susciperet. Intérim af
esse puial anno .1:014:(104). .Equidem censeo, id Bolizlavum confugit gêner Suatopluko, viclus anno
onininoalienura esse a rébus, quoe:a Bolizlavo hoc 1016 a fraire Jaroslao prope Liubitsch in ripa Bo-
anno actoesunl. Namque parasse .magnaniconfoede- ryslbenis (Ht).
ralionem omnium Slavonicoegenïis nalionuin contra lneunie aiino 1017, tamelsi hinc Imperalor, ill'ne
imperium tradilur. Misegoenim a paire eam ob rem jaroslaiis, foedere conjuncti Polonia; imminebant,
missuseslad Udalricum, Bohemioe ducein, qui Ja- tamen Bolizlavusomnes pacis prôposilionesrejecit,
romirum fralrem in ducatu excepetal. Boliemus seque loco, Scicciani (Sciizcb prope Glogau) lum
1
Vero, imperio fidtlis, Misegonem dolo cepil, atque nianebat — ce^surum pacis faciendoecausa nega-
Henrieo, qui lum in llalia imperalor coronabaïur, vil (112). Imperalor igilur exercilum ducit per Lu-
tradidit (105). Bellum igilur simul Porussis infe- liciam, el accersilis Bohemis,oppidumGlogau adit
,(96) Thielmar p. 184.'•Chronogr. Saxo. (Leibn. (105) Annal- Quedl. ai: a. 1014. Thielmar p.
ace. hisl., Chron. Quedl ad. a. 1012. 206.
(97) Thielmarv- 190. Chron. QuedLaà. a. 1015. - (106) Dlugoszcol. 161 sq.
(98) Dlugosz\. col. 161. (107) Tliieunarp. 207. Annal. Quedl ad. a. 104.
(99) Thielmarp. 191. t manibus applicalis miles Annal Hildesh. - (Leibn. scr. rer. Brunsw. I.) p.
efflcilur. > Chron. Quedl ad. a. 1015. -725.
<100) Thielmar p. 192. • - - " . . (108) Annal. Quedl.ad a. 1015. Annal. Hildesh.
(101) ld. ibid. (Perlz monum. Y.) p. 94. ad a. 1015.
(102) Cerle hocanno (1013) Porussis bellum illa- (109) Thielmar p. 210.
tum esse a Bolizlavo pessima esl conjectura Luc. . (110) Thielmar p. 211—216.Annal Quedl. ad a.
Daridis 1. p. 96—98. • • -' 1015. .
(105) Roepell.p. 146. seeulus Thietmarum n. 192 (111) Nestor (versio Germauica Schereri) p..
ei2r>. 120.
• (104) .NaruszewhsT. IV. , (112) ÏV/iefMiar.p. 251. -
1549 - S. MATHILDISREGINA. 1550-
pridie NouasAugus'ti.'Quare lieri paierai, ul, palris ^ CAP.XX. —; Bolizlavi I coronaliosecundum quos-
jussu, Misego Bohemiam, proesidiisprivalani, de- dam, el mors. Posse BolizlavumI quendam fon-
lem etc. nominari.
vastarel, el incolarum muliiludinem in servilutem
raperel. Frustra Germani oppidumNemzi(Niinmtseh Fuit hoc bellum ullimnm sed gloriossissimum
jnxia fluvium Lobe, inier. Reichenbach, et Oblau) armis Polonorum sub Bolizlavo 1, Sepiimo anno
obsidunl,cujus proesidiainler obsidenduma Polonis posl (l025)e vita decessil decimo qninto.ante Ca-
augeniur. Tandem Imperalor misère diminulum lendasJulias(125),poslquam, ulquidamvolunl(124),
exercilum domum reducit, confessus, Bolizlavum Rex coronaïus el nnclus fuerai. 'Nunliiisde ea.re
nec arte nec virlule.vinci posse.PoloniVictoriaclali, ad summum Ponlificem anlea niissus, captus esse
Albim irans.nieant, et oninia usque Muldampopu- dicilur ab excubiis vel spéculaloribus imperaloris
lantur (115). Henrici, sed per miraculum liberalus (125). Addere.
CAP.XIX. — Kiovia copia a Bolizlavo et 'urbes tanium lubel Bolizlavumfuudasse Abbaliasin Me-
Tsclierwenicoeoccupaioe. seriiz, in Tiniec.aliasque; et monaslerium in Os-
Neque Jaroslaus, Russorum "prineeps, facta in trow (126). . ; ~,.
Poioniam incursione quidqùam profecil aliud, nisi . Uberius aulem de Bolizlavoegiinus, non modo ut
quod proximo annb, pace inler Imperaiorem et Bo- B luce clarius sit, eum fuisse patrem Misegonisnoslri
lizlavum Budissini (in Polonia ipsa) composila, et libri mauuscripli, et posse rêvera fontem quendam
Oda, filiaEccardi l, Misnioemarchionis, in malri- fidei Cbrisliana; in Polonia nunçnpari loi ponlifica-
nioniumducla,' a viclbre cum ingenli agminepele- lus latinos fundando (127), sed quo facilius possit
- retur.
Russi, adBugum flumen, clade accepta, terga disquisilio fieri^-de enioluinenlo, quod ex noslra
dant. Poloniviclores Sualopulkonemreducunl.Kio- Malhildisepislola, obseuripr pars ejus viloecapere
viam, alque in solium collocahl (Îl4). Bolizlavum possit.
ipsumgladio, quem ab Otlone111acceperal, poilam CAP.XXI. — MisegoII e Polonorum fonlibus.
auream percussissetradunt (Ho), sic, jacianlem, se De Bolizlavi filio, MisegoneH, ex diaraelro oppo-
in eadem nocte"s'ororem« régis t Jaroslai, Pered- sita apud scriptores feruniur.
slavam, sibi dari prohibilam, corruplurum(116). Id Poloni ipsi inler se dissident. Omnes narrant,
« veleri fornicatori J (117)licuit. Cepil enim decem eum iinicum Bolizlavi filium fuisse. Gallus, t eum
e regia stirpe foeminas,Jaroslai novercam — (An- miliiem,.) ait, « probuni fuisse, multaquegesta mi-
nara forlasseConsianlinopolilanam?)— uxorem, el « lilaria, quoe longum esset diccre, perpétrasse;
octo sorores (118). Ensis ab incisione illa nonien e hune eïiam propter palris invidiamvieillisomni-
Sczczerbcaaccepisse dicilur, el sancle a Polonisad « bus extilisse odiosum,nec, sicul paler ejus, vita
coronandos reges Cracovioeconservalus est (119). i vel moribus vel diviciis copiosum; dici etiam a'
Quum vero Poloni Kiovia;viclis nullo modo parce- i Bohemicisin colloquioper tradicionera capium,
rent (120), mox et Suatopulko el Russi, id oegre « et gentilia, ne gignere posset, corrigiis astriclum,
ferenles, mucrone singulos periuiunt. Bolizlavus i quia Rex Boleslauspaler.ejus sirailenieis ihjuriam
igilur, sibi et suis cbnsuleiis, uisicariis se exirahe- , t fecisset, quando eorum ducçm suumque àvuncu-
rei, domum itér verlit (121), spoliis onuslus, duas c lum excoecasset.Decaptionequidemeum exivisse,
sorores Jaroslaî el niullos captivos secum trahens. « sed uxorem ulierius non cognbvisse(128). v Alii
In ilibère urbes, quas nominanl Tscherwenicas— eum pacis amanle/n neque taiiien ignavum, fuisse
Chelm, Przemysl cet. — capit, Polonioequeadjun- (129); slii, eum, niniium verljis uxoris credulum,
git (122). per desidiam amisisse orovincias a paire occupa-
(115) Thielmarn. 235—59.Annal. Quedl ai a. (121) Slralil. Gëseb. d. russ. Slâals. I. p. 156 et
1017.Annal Hildesh.ad a. 1017. 157.
(114) ÀTes(or I. c. - ' (122):/?<epe//.I.'p. 149. ' '• -
(115) Gallusp. 46. Kadlubekp. 99. Boguphal II. (125) Annal Polon. velusliss.(Somniersb. II.) p.
p. 25. Chronic. Polon. p. 10. Chronic princ. Polon. .D 81. •— Chron. brev. Siles. (Slenzel I.'c. p. 54. —
p. 50. Annal Cracov. maj. (1.1.) ad a. — Boguphal'(\:\.)
(116) Thielmarp.-265. Gallus p. 46.v p. 25. Gommas—Dombrowsky(scri rer. Bob. I.) p.
(117) Thielmarp. 265. —
85. Solus Dlugoszhabel lerlio NouasApriles).
(118) Id. ibid. (124) Annal torbej. (Perlz Mon.V. p. 5.) ad a.
(119) Nacuszewiczhisl. narod. polsk IV. p. 158. 1025. Annal. Quedl (ib. p. 90.) Wippo vila Coiiradi
(120) Thielmarp. 265. Perlz V. p. 871. 7; Adam. (Siruve rer. Gerni. scr. 111.p. &70. Brevis Chroni-
Bremens.c. 66. Licet Kiowia, caput Ru.sioe, quo- con 1.c. Roepe'd.1.162, Oito Friesing (Gotlfr. Viter-
dammodo opulenla esset, lamen cum Thieimaro - biens, anno 1020. idfacium esse vull; el Lambert
Roepellius errarë videlur quadringentas ibi lune Schaffuab.a. 1077. BoleslaumH. Audacein primum
fuisseecclesiasnarrans. (1.c. I. p. 148). Nam anno regem Polonioeconsliluluni esse vull). -
980 YVladimirusfidem chrislianam confesius, pri- . ,(125) Vila S. Romualdi (Acia Sanclor. 7. Febr.)
mus — Normannorum cerle — ecclesiam ibi fun- p. 114.
davii, vel etiam.lempla aliquolin ecclesiascliristia- (126) Annal. Alahenses.ad a. 1010. <- -
nas transformavit; al, qui, quoeso, in vigiuli oclo (127) Thielmar p. 152.
annorum spatioquadringenioeibi ecclesioeoedificaloe (128) Gallus p. 84. quem secutum esl Chronicon.
esse possunl? Neque is uumerus allingi ullo moùo princ. Polon. (Slenzel i. I.).
poieril, etiamsi aniea privaiiin ibi oedificalasesse (129)Kadlubekcol. 65), quo usisunl aulor Chron.
quasdam Chrislianoruniecclesiasconcedercm. Polohor. (Slenzel 1. I.), el Dlugosziuscol. 187. B
4351 APPEND.AD SMC. X.. VM
tas (150); alii tandem uberius narrant, eum in A nicum ad tenendum statuni ducalem sibi assignasse
magiiatum convcnlu eleclum, el illico cuni uxore (159); cujus rei, secundum alios, ccrlamen siiigulare
unctum el coronalnm fuisse-(ISl) « filium suum, inler Belam lyrannumque Pommcranum eausam
c jam xlalis annum seplimum agentem, lilteris ap- fuisse (140). Anno insequenle (1055) Misegonem
t plicasse el viros graves doctores adolescent!ad- olio el quiele marcessere, quam armis occiipari ma-
i hibuisse; hune aulem ex principum Polouioesan- luisse, in luxum insuper el carnales illecebras, t v,t
« guine primum deprehendi, qui doclrinam liitera-- aliquorum haberel asserlio, J diûîuens,jus malrmo-
i rum dolabro araplius nobililaverit. Coelero<: enim niale, regiumque nomen, pellicum conlagione foe-
< constare principes Polonioein discenda liilerarum dasse (141),« famam fuscam, et Irunrani sibi fecisse
t scienlia nusquam exercilalos fuisse (152). » Tjnus « apud proprioset exteros lenacilalis et suaple in-
Dlugoszius, pèjori fonte (vel malc inlellecto) usus, t naloe,et a consorle regina Rikscha nuiritoe, ob-
subjungil : « in ipso aulem regnandi inilio appa- « scurilatem (142). » — < Grave itaque proceribus
« ruisse eum lardnm ingenio, hebetem animo, mo- i visum esse pondus, Misegonemregia quidem di-
< ribus quoque incultum, consilio ineplum, aclione « gnitale splendere, sed morum cl virtulum regia-
< ,levein, ad res graves parum idoneum; eundem < rum non habere « lampadem » et ex muliebri
< abjeclis prudeniibus, oevoet natura grandoevisB t pendere arbitrio (143); J tandem in dementiam
« consiliariis. juvenum se, cl leviumhominumper- incidisse (144), atque post très menses mortuum
« mississe consiliis (155). > Quo magis mirabilur esse, sepullumquePosnanioeanno 1034 (145).
lVcioreundem Dlugosziiim narranlera cum aliis-: CAP.XXII.—-Quid Roepelliusde Misegoneex Polo-
t Misegonemprimo regni anno, Russos, Proesidia norum fontibus censeali
• « Polonorum in arcibus obsidione premenies adiis- Roepelliusea omnia, quoe Poloni de Misegone II
i se, el eorum insolenliam depressisse, principalio- narrant, spernit, eosque nil veri de hoc rege scire
t res cliam Russorum cepisse, el capiivos Craco- censel (146). Qua in re judex nimis severus est. Si
« viam misisse lanquam obsides (154). > Intérim Misegonempliirimis Polonorum, neque dum viveret,
Breiislaum, filium ducis BohemorumUdalrici ex neque posl obiluin, placuisse dixisseï; ideoque
agresli foemina Bozcna, adolescentem ferocem et Polonos scriptores alia lacuisse, alia addidisse, plu-
i-.npigrum(155). Moraviain anno 1028 invasisse, rima vero alio traxisse ; verilali proximum fuisse
arces proesidiis Polonicis inslruclas obsidionecin- concetleremRoepelliuni.Al sibi non suffleit,omnem
xisse et cepisse (156), tandem a Misegoneduclnm fidem Polonis in hoc rege negasse, addit quoque
•quidemesse exercilum in Moraviam; sed alicnaios " Germanos fontes, proesertimThielmarum, nunquam
Moravossubigere non valenlem, ultuni lantummodo peccare, neque errore, neque culpa ; immo nullam
esse defeclionem,subnrbanascombdrcndocivitaies, rem unquam lacère (147). Nemo cerle inficiasibit,
omnia vaslando, etproedam mullam pecorisalîorum- Thielmarum facile primum locum inler hislorioe
que spoliorum secum domum vehendo(157). Malum scripiorës sui oevi oblinere; at infra videbimus,
exemplum defeciionis imilalos esse proefeclospro- eum non « sine ira et studio » narrasse. Germanls
vinciarum ad Albim a Bohemioefinibus usque ad fere idem accidit, quod Polonis ; sed, ut lit, in
mare sitarum (138)..Pomeranos vero, idem lenian- rébus secundis verbosiores sumus, quam in rebws
les, a magno Misegonis exercilu pelitos esse alque adversis. Hoepelliusigilur ex Germanis potissimum
superaios, socias vires jungentibus tribus filiisRégis fonlibus, monumenlis atque autoribus hoecce de
Ilungarioe Sancli Slephani, Andréa, Bêla Levenia- MisegoneH Iràdit (148; :
que; filiam quoque dédisse in malrimonium buic CAP.XXIII. — Misego II e Germanorum fonlibus.
BcloeMisegonem,universumque censumPommcra- BolizlavumChrobry très filios habuisse.Bezprim,
(150) Boguphal(Sommersb. II.) p. 25. quem ver- quid facilius est, quam silenlio transire, quoe non
bolenus iranscripsil commenialor Kadlubekii col. facia sunl?
€55. cf. vilam sancli Stanislai (Bandkie M. Galli. D (156) Dlugoszh 1. col. 185. B. C. D. (a. 1028);
çhron. p. 525. Sarniciuscol. 1051. B.
(151) Dlugoszcol. 180. Miechow.Slanisl Sarni- (157) Dlugosz-col.184. A. B. (a. 1029).
cius Annal. Polon. (éd. Dlugosz Lips. 11.)col. 1050 (158) ld. ibid. B. G. D. et col. 185. (a. 1050 et
D. 51); Sarnicius col. 1051. C.
(152) Sic Dlugosz col. 181. D. sq. — simil-ia (159) Dlugosz col. 186. (a. 1052); Sarn'cius col.
MiechowH. c. 15. p. 57. eadem Cromerhabet., sed 1051. D.
negal Sarnicius (col. 1054. C), sic lamen ut magis (140) Dlugosz col. 186. D. sq., qui addit : € aliis
de Casimiro, quam de Misegone id inlellexisse vi- placei. >
deanlur. (141) Dlugosz col.— 187. B.
(155) Dlugosz col. 182. A; MiechowII. p. 55. (142) ld. ibid. D. MiechowII. p. 55.
(154) Dlugosz col. 181. B elC; Sarnicius col. H45) Dlugoszibid.
1051. A. (144) Annal. Cracov. Majores (I. 1.) ad. a. 1025,
(135) Sarnicius l. I., Dlugosz 182. C. qui addit : quas secuti Dlugoszcol. 188. C. et Miechow.11.p.
Breiislaum eos, qui Polonis in Boliemia faverent, 56.
iperseculumesse, el liibulum negasse ; eamquc rein (145) Dlugoszib. C. D.
Misegonemsilenlio transisse; qua re factura esse, (146) Roepell.Gesch. von Polen I. p. 122.
«il Boliemusalliora ausus sil. (col. 185. A. B.) at (147) ld. p. 122. a.lnnt. 55.
(liS) Id. p. 164—175.
fSSi"; ; ;S. mTHÏLDlSREGINA. Î3M,
{quiet Otto), Misegonem et Dobremium (149); A Quibus rébus adduciiim Imperaiorem, ul, pace
privasse;fralres regni, parle, el regsùm cura Hungaris inila, bellum pararel-, et marcas
,:.Sl.is.egon.eni
npmen-fprtearripuisse. (150) anno 1025 ; exulasse ullùrns, ei "Poioniam Ottoni'
Polono restilulurus ;
-Cttonem ad ayuticuiuni S=>Stëphanum, Hungarioe Oltonemcum copiis suis hinc, iliinc Imperaiorem
regem (151)i;,quem sibi.non-sororis fllio, Sîowa- cum Saxonibus adiïsse Poioniam; neque Russos
kiani et .partem Moravia;occupasse:; quoe nibili Polonioeproedandoedefuisse; Misegonemet bellum
ferisse rlyrannum i Poloni», sed polius cum ma- civile' et «bnlra Gernianos : Russosq'ue -s'ustiiicre
gaq.suprura ëxerciUi marcas dévastasse (152), à non valentem, proeoplavissepacem ab Imperaiore
im.vpGermanorum imperaiore Gonrado\ .verbis et . êmëre, Lnsâtiam atque biiinem prsèdnm red--
mînis» forte regiamob ;di.griilatem'usurpalam îaces- dendo (158), nihil lamen ea rë lii.cralum esse;
siium {155). l*ros.imo anno {1029) imperaiorem îaroslaum enim regeni "Russorum,Bngum flumen
ïngenifeum.-Germanoruffl'-agmine,ulljsm Polono- iransmeasse, urbes Tscherwenicaset oppidumBel/.
rum"de'-a.slaiipnes,eorum fines invasisse, sed op- cepisse; Misëgbriem'ipsum a fraxre superalura ad'
çido Budissin.frustra ohsesso, copias domum re- Udalricum Bôliemum confngisse (159), ©Uoncm
dnxisse {154), dura Brelislaiis, filius Ducis Bohe- atilë-mImperaloris-graliam émisse reddendo, re-
m.orum,lotam Meraviam, et Polonis et Hungaris, Bgiam coronam eti!isigma;(t&0). Anno "auleminsé-
•eriperel(155), ejusque defensionem inde ab anno qnenli (1052)"Gllonemâ'Polonis iulérféetum esse
Î029curoe. darel casleHano cuidam Boherao, in ob tyranriidéni, et Misegonemrevocalum, se Nonis
castelloGradea (propeTrpppau),(1.56).Nequehanc Juliis Merseburgi dédisse Imperalori .{161).Quoe'
provinciamamissam floccifecisse Misegonem.; sed Kimsibi reddila fuerint vel non reddita,. obseuriùs'
anno .1050,-niorluo Ditniarp,• Lusalioe Mareliione, à scriplorihus flarranlur{162). E fonlibus Polonis
dum Imperalor Hungaris bellum inferrel, Regem Roepelliusaddit, Pommeranos rebellantes, supera-
Polonorumrum ingenli'esorcitu, duce Ùdone, fiiio los esse, Beloeqùegeneri Pommeranioetribulum
Alarcliionisdefuncti,' Aftiiii transisse, lotamque coucêssuni esse a Misegone(165); sed ea omnia
i'egionem ferro atque igné dévastasse, et 10,000 suspecta esse, Roepelliusmonet (164), defunctu.ni
ca'plivorumin Poioniam,abduxîsse (157). denique esse Misegonemanno 1054.
(149) Tliietmarp. 99. p. 247. Aima?.Miïdesli.ad omnia..— Annal Saxo omnino cadem habel, — ut
a. 1051. ... . Clironograph.Saxo, qui de recuperai'ioiie4acei.
(150) Annal Saxo ad a. 1050. — Monumenta Halin deulschë Reichs-und KaisersliislorieH. p.
reginoeRichzoeap, TôUierumcod.-diplomal. Palat. C 242. banc divisipnem intelligendamesse de Marcis.
f>..251-32. Slavo-Gcrmanicis,inlèr Yiadrumalque Albini silis,
(ÎM) Wippo et alii, sedin Ruzziam,vel Rukhiam. (patruelem dîci.Theodoricum, quia ejus pater for-
«uni fugisse dicunt, xpiod:Palacky hist. Boh.I. 2691 lasse frater essel Od;C,uxoris BoleslaiI.) -r- Dobner
in Hungariam trahit, quia in Annal. Hildesh. a. ad Hagec. V. p. 190 sq. et Moraviamcum Silesia
1031. (Perlz mon. V.) p. 98. Eramericus (il. S. ibi inlellîgi vull.—Joli. Schutz (Polon.nuiiq. iribû-
Sieph. dux Ruizoriim nominelur, neque iusula Ru- taria) el qui eum seculi suntîiV(ir«s-*:'«)i'M IV. p. 156.
gia hoc nomineindicari possei. (cf. cap. XXXIX.) 164-69.' et BandtkieI. p. 174. aibilraniur annalir'
(152) Annal Hildesh. ad a. 1025.— VilaMein. sias Germanorumconfudisse MisègoneniPolonicuin
werci cap. 100.(Leibn. scr. rer. Brunsw. 1.p, 558)^ cura oeqnali, Misecone Oboiriloj'iiin; O.toiicraque
{153) Wippop. 470. Polomim, euin Udone, filio Mistewbi el paire Go-
{1541Aimai. Hildesh. ad a. Î029. Annal 'Saxo deschalci.Qnod negat Roepellius,quia nullus Chro-
(Eccard. corp. hist. med. oevi I. p. 460); Chro- nograpbus illius lemporis de JUisegonequodam
nogr. Saxo ad a. 1029. (Leibn. ace. hist. I. 241).5 Slavorum Septeiilrionalium menlionem facial, cl'
(155) Dobner ad Hagec. V.p. 156 sq.; Palacky Udonis res gesloeab Adamo Bremensiet Helmoldo
p. 271. Moraviama. 1028. captam essee diplomate tradiioe nullo modo convenianl -cura iis, quoe de
qiiodam conjiciendumcensel, quod Roepelliusne- OtlonePolortodicuiitur.
gal. —Anno 1029 .fiux quidam de Polonia aderat NaruszcwiczIV. p. 175. Roîelliusin nota
Olmuzioeleslis in diplomate Brelislavi, v. Roczek 15(163) (pag. 171) raonel Dlugosziumprimum p. 186.
cod. dipl. MoravioeI. p. III. — Num Ollo an Dobre- _ ad a. 1052eam de Pommeranisbabere mentionem.
jnir?(v. Roepell). — Throwz.chron. Hnngar. IL c. 58. (Schwanduier
(156) Roepellius a dnol. 8. p. 107. diplomalaquoe- scr. rer. Hungar, I. p. 126 sq., ex aiiliquo Chro-
dam afferl. nico, non- posl annum 1558 scriplo, eadem fere
(157) Annal Saxo et Chrenogr. Snxoad a. 1030. n.srrare, in singuJarelamen produira a Pommera-
(158) Annal Aitaheiis. ad a. 1051; Annal Hil- nioeIjranno vocatum esse Misegonemejusque fi-
desh. Wippo458. lios; Belam.vero inisse id certaïuen, el vicloriani
(159) Nestoris Annal.Schereri p. 125ad a. 1051; reportasse. — Cromeruseum usui'rucliimPpmmera-
Earamsin hist. de Russie IL p. 19. Annal Allah. nioein adininistralionemmutavit, el Bandtkietlziejc
ad. a. 1051. 1. p. 186. eamdemin sentenliam il.
(160) Annal,Hidesh. ad a. 1051; VitaMeinwerci
c. 108. p. 56S:Wippo L I. p. 477;; Annal..Saxo et (164) Primo enim loco Throwzfilios expédition!
inierfuisse narrât, et noluin esse, Casimirura vel
Chronogr.Saxo ad a. 1031. palris morlem immaturum fuisse, et secundo
(161) Annal. Hildesfc.ad a. 1032; Wippo 1. 1. post loco fugam filiorum palrualis S.-Stepliani-ob cqn-
p. 477. Annal. Allah, ad a. 1052. eorum conlra regem paulo anté- ejus'
(162)Wippo — 1. 1. narrai in 1res partes divisam juralioneni esse tradit. Roepelliusautem, <Stc-
esse Poioniam. Annal Hildesh. Ir-adunt Impera- obituinfactara >ait morluuin esse 17°>°Calendas.Septem-
iorem possessionesMisegonisdivisisse îriier eum et plianuni,
bres'anni 1033. (Engel hist. Hungar. I. p. 155, sq.}
patruelem Theodoricum'(Wettinensem); Misego-
nem lamen postea solum iieruai sibi récupérasse Misegonemvero jam anno 1054 e vila. migrasse«
PATROLCLl 4-3
*355 - APPEND. AD SMC. X 1.551?
tJAP.XXIV.— De.Rixa et Casimiro, el quoede aliis A Vix paire mortio, inler fralres ' de regno h tem
MisegonisII filiis narraniur. exorlàm esse (175); nialrein Rixain régnasse pro
Res ipsa monere videlur-, ul, quoe ab iisdem de Casimiro, ul mulli voltinl, parvulo (174).. v'elïm-
uxore MisegonisII ei de t.'jusproie irailanlur, bbiler maiuro (175), ul alii lamen 'volunt, viginiijam annes
tangamus, ne quid desit in judicio vero de hocscri- nalo{176): sed nimis favisse Germanis (177), quos
piorum cbamoeleonie. secum (luxerai, cerle Polonis displicuisse (178),
•Esl velus .quoedanviraditio depellicevel alia Mi- hinc eam expulsam esse (179), mox quoque. fi-
segonis uxore cura Rixa non eon.'undenda (165). lium (180); hune primo Hungariani peiiisse (181),
Duo quoque-nomiua coiisefvaniur, allcrum Juili- ul alii vero volunt, filium simul cum maire anô
thae (166), allcrum Rixx (167); .ut raissa facia;n, 1036 exulasse (182), uiirosqiicin Gernianlam coiil'u-
qitêc errore qu'&rmmlam, vel ex u-u illuuun tempe- gisse(185); inalrém geminas Polouioe coronas àb-
ra m, de sorore Ollonis III (168), .pro sororis vt1 slulisse et thesanru'in regiuni cxha.usis.se (!84);
fralris filia (169), narraniur : despoiisatain esse proeiliain Gcrmania émisse (185), filium jam in p;i~
anam alleramve jam ab Oilone III, cum Gnesena; liioe monasteriis lilieris, idqiie primum inler Po-
esset anno 1000 (170), duclain vero anno 1015, el loaioe principes (186), imbulum (187), ibi eam !ein
genuisse Casiinirum anno 1015 (171). R vilam mnnnsticam coluisse (188), el, ut quibusdaia
Misegonis primogenilo, seu e Rixa, seu ex alia placç't, in Galliam, primo Parisios, annis 1038 — 4!}
feresina,avi Bolizlavi nonien dalum esse (172), se- ivisse, dehinc ad Stura Rotnu.ihlum in llalia, vola
cundo aulem Casimiri; filiam quaindam Misegonis monasiica in monaslerio Clugnacensi .professu-
nupsisse Bcloe,jam supra nionuimus. rns (139); inlerea fralrem Boleslaum régnasse, sed
nequè igilur eos Hungâros posse videri auxilio Prinr. Pol p. 38; Annal Altahenses, ad a. 1035.
fuisse Misegoni. (Slaindel).
(Nos Dlugoszium I. col. 198. c. consiiltav-imiis (169) Germani lantum, sed, quod ad Rixam alii-
qui eosjam exulasse dicil anlequam S. Stephanus nftt, cci'lissiini. Thielmar p. 100; Chronogr. Saxo
morirelur.) v. inIra. ad a. 1054; Narralio Monachi Briinw1er (Leibn. i )
(165) Apud Kadlnbekhunipsum 1.1. col. 651 mira p 515 sq.; diplomata apud Tblnerum cod. dipl. Pa-
ea esl narralio, et, si veriias subesl, ul suspicor, ulin, pag. 27—29.
eam, qui narravil, non salis imellexii. Naiii ibi (170) Boguphal p. 25; Vita S. Stanislai-p. 525
plura de pellice, maire (Casimiri ul maie vull Ka !- '{jam. lum rupsisse) --- Dlugoszcol. 161 ; Cromer5;
lube.k)in pariiindo raorlua; de noverca ejusdem iilii, Wippo, et Crantz Yandai. II. 36.
de hujus noverca; cousiliis eam prolenrnécaïuii, «ne (171) Chron. princ. Polon. p. 36; — Dlugo'sz'ihï
non sua sobolesRegni tandem successionepotialur > , c Tblner his'i. Pal.u. p.260. A.
leguntur, Quoe, mea quidem sealenlia; nullo modo (172) Dlugosz col. 187 C. qui eum lamen ab ipsa
intelligi possunl, nisi illuin filium, tlë quo agiiur, Riva gcniiuui, posl aliquot ineuses, paire aJhuc vi-'
alium esse statuas, quam Casiinirum, filium Rixoe, vente, moriuuin ess; narrai.
foriasse Boleslaum, quem piiinogeniluiii Misegonis (173) CommeuiaiorKatlluLekiicol. 655.
alii nommant. Cerle in eam senteniiani facit ipsa (174) Kadlubekc. 651.
ha;c, ul a Kadlubekio iiarralur, tradiiib; subjungil (175) ld. ibid.
•enim: « novercaproscribilur > quod de Rixaimell gi (178) Chron. princ. Polon. p. 57.
ueberc quisque videl. (177) Dlugoszco\. 189. C; — MieclwicH. cap 13.
Monacli. Brnnwilerensis panllo diversa narrai p. 56.
(Leibn. Scrïpi. rer. Brunsw. 1. p. 515 sq) ob'lali.Mii (178) Kadlubek —
c. 630; Dlugosz col. 189 D.; 19â
pellicem vivenle adbuc Misegone —
Rixaui cura liliô A.; el 191A.; Miechowil. c. 15. p. 57.
Casimiro e Polonia aufugissc. Qiiani-iradhionem (179) Gallus p. 80; Kadlubekcol. 651 ; Chronogr.
conlîrniare videtur diplomàRicbzoeapùil Miroe'umI, Saxo ad a. 1934.
p. 1151 : i Ricbeza, regina Polouioe, regno exlorris, (180) Gallus p. 87—88; Kadliibekco\.650.
« se ipsam iradil in aucillain. ecclesioe S. lUrsuloe (181) Gallus ib.;— Dlugosz col. 192 : i ul'quo-
< c. à. 1050. » Eadem Rcëpelliuslaudal, polius sper- riiniilam opinio. >
nit.quia in texl.u diplouialis sola vox Richeza sii.e (182) Vila S. Stanislai p. 523. — Boguphalp. 2>.
litfiio : « regina quondam l'olonioe, J quod alibi in Narralio etc. Chronogr. Saxo ad a. 1054; Commenr
oninibus ejus diplomajibus invenilur. At non v dit ~taor Kailluùekii col. 655; Dlugoszcol. 191 B. D.;
Roepellius,ea ipsa re veritalem diploiuatis osiendi : "l92A; Miechow II. c. 15. p. 57; Sarnicius col.
t Regina quondam Polouioe>dicendum erat post 1052 C ; Annal. Aliahens. ad a. 1055 : i per Nobiles
morlem niaviii, non dum viveret, licet exul; solium pellimr. »
enim recuperare polerai, ul quoque faclum e.si. E (183) Commentât.Kadlubik col. 055. MiechowII;
conlra laits regina recie regno ex orris dicilur. Ea- c. 15. p. 57.
dem Gelenius habel de Coi... niagniiiidine p. 5o4, (184) Dlugosz 192 A.; Miechowib.; Sarnicius ib.
qui t consilio, ait, piisque uioiiiiis Piligrimi PI\F- D.; Maiiuscripl. Browilereriseap. Tô'uer hisl. pa'.a-
sulis",Richezam se sanctis uiïieeim miliuiis Vu-gi- l na p. 261-A.; ibïd. B. Miechowib.
nibus mancipasse et obligasse, ila, ut vecligilis ca- (185) Dlugo**.
oue se-rc-di- . •
l'um anima 20 librarum écroe peus.-lal (18(j) MiechowI. I.
mere lencretur. » (487) Kadlubekvol. GaZ; sëd hoc foriasse-de Do-
(166) Vila-S. Stanislai p. 523; Annal Cracov. a. le Ira m<.e.lgi;iidume t ( f annot. 1.)
1025; Chronic. Polon. (Slenzel) 1. p. 9; Chron. (183) CvmmenlaiorKad.ubekii col. 655.
princ. Polon. ibid, p. 56. (It>9) Boguphal. p. 25; vila S. Siaiiislai p. 334
- c; C/oon. Polon. 1. c; Cluoit, princ.
(187) Gallus f. 84; Kadlubek1. p. 100; Bogupha'. sq.; Gallusl.
(Soinniersb ) 11.p. 25. Polon. commeuiaiorKadlubekii1;c.; Dlugoz 192 C;
(168) Gtilius p. 84; .Kndlubeck I. p. 106; .Bogw ' MiechowI. e.; Sarnicius col. 1055 B. Gaili u.-.us cod.
yhal. ibul.;. Vila S. Stonisliti p. 525; Annal. Cracov. GuesiMisis sasc.'l-i*' vel Î5li, quo Bandiliie Rie-
ad a. 1025; Chron. Polon, (Slenzel) I. p. Q-; Chron. esl, paniium Clugiiacciiseuinon liabere nionel
î:357 S. MÂTIHLîriS'.REGINA. KïïS..
propler soevinamfhale vilam terminasse, ideoque A Sic inforiiinium-pairioeanno1-040mcliora doeuiss^
non inler Polouioeprincipes relaium esse (190). Sic Polonos, eosque per legaios a summo Ponlifice Be-
non niodo beila civilia anno 1037 orta esse (191), iieiiicio IX (202) veniam inipclrasse Casiniiri e
quippe a Chrislianis genliles (192), rustici a luagnd- monasterib Clugnacefisi in soliuni Polouioe redu-
libus, a liberis servi (195), a génie gens défice- cendi (205), alque ob eam gralia ai denariittn pro
lé! (194),divina ac kuinana omnia niiscereniur, cl, uiioqiioquecapile in yannum St 0 f'elro.proniissiiM
j'ixla vnlgo irituui'Sermonem, gamma beiam persi'- esse (204), seu, ut singulaiis lradiiio a Kadlubekio
Querelur; sed eliam ab bostibus exlernis Poloni.tm servala vull, Casiinirum e monasierio.Polonovoca-
rhisere vastalam esse (195); Rreiislauui enim, q«i lum esse (205). Plurimi lamen nar-ranl, euui.aux:-
palri in ducaiu Bobep.iioeanno 1057 successerat, liariis Germanissiipatum jussu Imperaloris, qui.ei.
Wraiislaviam et Posnaniam cepisse anno 1038— coronas reddidisset(206), inpalriara reductuni{207),
1059, omnia vaslando, immovel lemplum Gnesenoe ibique anno 1041 coïonatùm (208). Deinde, pace
despoliasse alque absiulisse cum mollis aliis rébus cum Jaroslao composila,-ejus soro'remMariam (vel
ingentem crucem :auream trecenlarum Jibraruni, Dobrogneivam)a Casimiroin nialrimoniuui duclain
corpora quoque Sanetorura Adalberli, ;Gaudenlii cl esse eodem anno (209), poslquam.hoec riuïnv Groe-
"'
quinque socioruni transportasse Pragam, cura mub- curn abdicassel (210); Casiniiru'maulem;anno;1042
liludine caplivoruni (196); Jàroslaum similia anno et 1045 duobus crueniissimis proeliis-dévixisse
4038 ab Oriente fecisse (197); denique anno 1057 Mazlaum(211), auxiliantibusHussis (212); viclum
Masîaumquendam, subpincernam Misegonis(198), quoque non'sine derisione a Getis (Porussis),paii-
fultum Porussis, Jaczwingis (Lïtluianicis); Potnc- bulo affixum-esse (215)., cl Gelas se Polonis dé-
ranis (199), genliir"et servorum in Polonia fa-- disse. Neque aliter nisi per gratiamëlexpediiioncs
ctione (200) regem vel principera Mazovioeexli- 1er repelilas Imperaloris Henrici III. prbvincias re-
lisse. (âOl), •eupefalas esse, quas-Bret-islausoccupaverat (214.),
pellius, tamen ex Jleiibergensî codice, qui psi anni '•'(203) Commentalor -Kadl.ib.; Dlugosz211-; Mie-
Î426, Lengnichiumid in editione principi edidissé; chowp. 58. sq.
neque in veluslioiïbtis codicibus banc inlerpblalio- (201) 'CommeuiaiorKivJI. ib.; Dlugosz 211 C;
nemdefuissecenset : Chronicamenim Princ. Polon., Miechow p. 30.
quoe in bis rébus Galluin maximam parlera exscri- Kadlubekcol. 632 B.: '
beret, et jam anno 1584 scrîpta esset, banc habere (205)
narrationem , sicul Chron. Polon. scriptam iuiiio Sarnicius (206) Dlugosz 214 D., 215 A.; Miechowp. 59;
10S5 B.
soeculi 14li quoe lamen ex alio foule hausissel, j ChronicaPolon.p. 10, eiCliron.p'rinc.Polon.'p. 58,
quam Gallusvel.vila Sil Slanislai vel Boguphalus; eum ab Imperaiore ipso coronalum fuisse voirait;
coeierumnonmodo alium papam a bis.nominari,.sed cf. Wippo p. 27; Gallus p. 91-.sa:; VilaS. Slanislai
etiam alias condiliones dispensaiionisafferri, quam 556; Tôlnerhisl. palatin, p. 261 G. ;
hisloriam forlenalamesseeverbis Galli p. 98 .-'» qui p.
« (Casiipirus)nionaslerio parvulus a parenlibus esl (207) Gallus p.. 92;Ti«a S. Slanislai p.r556 ;EB6r
f obiatus, ibi sacris lilieris libéralité*-eruditus, » guphal: p. 26; CoinmeiiZàtor'Ka'dl. roi. 655; Dlugosz
Deni- 214 C, 215 A.; Miechow.p. 59..;Sarnicius 1055 B.
cujus rei et Kddlubekimnraëntionéùi facere. Chronic,.Pol cl Chron. princ. Polon. «cum nia-:
•queoninem eam rem lictam esse, vidisse jam Jlfà- Ire » dicunt, cui rei obesse narralionem Brunwil.
-billon.Annal. Ben.edict.tom. IV. ad 1054: a. e l 1059 monel. I. p. 181. (aiiiiot.) 8. :
«t. fusiusdemonstrasseNaruszewicz1.1.1Y. p. 195— Roepellius
(208) Dlugosz 216 D.; Miechowp. 40.
510. Roepell.I. pi 180. Nota 7. Nestor el alii foules Kussomm ap. Karam-
Commeuiaior Kadlubek. (209)
(190) Boguphalus ib.; sin. II. p. 25; Dlugosz218 A.; Miechowp. 40; Sar-
•ê55. nicius 1055 D.; Annal Saxo ad a 1039 omnes:
(191) Gallusp. 89—9i; Vila S«t Slanislai I. I. t filiam Russioe.» -
principis
p. 525—'24; Annal. Hildesh.ad a. 1034;Chronogr. Gallus p. 92 : « nobilem de Russia. »
Sax. ad a. 1054; Kadlubek. col. 652; MLchowil. Vila S. Slanislai p. 556 : t de Russioeprincipibus
noiiilioreim >
(192) Dlugosz c. 194 A-; Sarnicius col. 1052'D. p. 26 : c fil. principis Russioe Ho-
c. 195 t).; Sarnicius ib. Boguphalus
(195) Dlugosz 3 niaiii. ».-'.'
(194) Dlugosz c. 195 C.; et 194 A. Annal. Cracov. Maj. ad a. 1Ù25 : i uxor de
(195) CommeuiaiorKadlubekii I. c; Dlugosz col. Rnssia. i
195 A. Chron. Pol p. 11. simpliciter: « Dôbrpgneiva>;
(196) Chronogr- Saxo ad a. 1054; Gallus p. 90; a aJdil tamen:i de Russia. » Chron. Princ. Polon,
Brcuis.C/irom'c.Ci'aco«..(Somniersberg.II) p. 79 il 58.
a. 1058; Cosmos(1.1.) p. 106 sq.; Dlugoszcol. 195 p. (210) Dlugosz218 B.; Miechowp..40. (Sarnicius
A. B. D. et 196 C. D. (qui tamen Gaudenlium pio iiOMhabet.) .
Adaiberloallalum esse vull, cum quo , qui eum se- (211) Chron. Polon. p. 11. (cf. Chron..Princ. Po-
culi sunt;) MiechowII. c: 15, p. 37 et 58, aiiiquc. lon. p. ."9 ) Dlugosz221 B., 223C. — 223 ; Miechow
(1971Dlugoszcol. 200 B.; Miechowib. p. 38. p. 40--41.
{198)Diiigosz. col. 194 C; Miechbivib. p. 37. Nestor ad a. 1047; alii.
(212)
(199) Gallus 92—m;Bognplial. p. 26; Chron. (215) BoguphaJ. 1. c; Chron. Polon. ib.; Chron.
princ. £o/. p. 58; Chron. Pot. p. 11; Kadlubek: princ. Polon. ib.; Commentai.Kadl.-I. c; Dlugoss
Maritinri, Geloe Daci (Dani?), Ruiheni (Lilliua- 228 D.; Miechowp. 4L; Sarnicius 1054 A., ...
ïiiei').
40: (2J4) Annal Saxo ad a. 1040; CosmosI. Lad a.
''•-(200) Dlugosz220 B;; Miechowp.' 1051; Dlugosz 221 sq., Miechow. p. 59.-^7Siènzsi
(201) Dlugosz col. 194 D., 264 C. .Gcieh. d. (radk.:Kaiser I. p. 78sq..
(202) CommeuiaiorKadlubèkiicol. 655 ; Dlugosz
205 sq. et 215; Sarnicius 1053 B.
V559 APPEND. AD SMC."£•', 149
sed tribiitarias Boiterais mansisse (215). Rixanifiïn- A, lamen credere illud lanti esse. Paire vivenieet ré-
dasse monasieria S'1' Kiliaui in Saalfeld(2l6), et a bus bclltcis occupai», poterat Misego et. pia ejus
i'uiidaiùeniisnovilcf cxlruxisse Bruiivileronse S'» uxor beata Rixa, cujus frater Hermannus cognoiiiinc
Pelri :et Nicblai, c.rexisse cliam capcllain in Clot- Pius arclïiepiscopus Coloniensis fuil, el cujus. sex
icn (217), dcliinciain tandem esse anno 1063 Saal- sorores nionaslicam amp'exoe crant vilain (250),
Jcldioe(218), el sepultamColonioe(219). Finem regni plurimas *jam-erexisse. Coelcrumid ipsum, pro fide
Casimiri lëliccin fuisse, fundasse Vel resikujsse mo- el picrate Chrisiiana, sludium in Misegone et i*.i
iiasiëria Tiii'ec (220) et, Lubusense (Leubus) ad Rixa proecipuavidelur causa eorum inforiu'niL Sed
Oiicram in Silesïa $21). Hungaros anno 1048 rebel- de hac re infra.
lantes revocasse duos fralres Andreani el Levcn- Nihil igilur obslal, quo minns hune librum inilio
ibam (22-2),hos proraisisse paganisiiiuni(rilum Sla- regni MisegonisII circilef anno 1027 post Chrisluns
vonico-groecuui?) at loleraiuros (225), Amlream nalum, conscripluin esse slaluamus.
qi'i.lcm calholicum exlil.issc, Lcveulham verb ido- CAP.XXYL— De Malhildis paire Hermanno. Nimt-
lolatram (Groecuin?)(224); Belaiii eodem vocalura quid Hermannus primus, lerlhisve,an quarins?
esse a fratre anno 1050 (225). Casiniiruin, quod Superesl utde.Malhildi, filia Herinanni ducis Suoe-
Andréa; régis novi Hnngaria;parles enixius promo- "* vorom, videarous.
vissël, Inipcraiorem hosicm nacturum fuisse, ni per Talem nullibi in monumenlrsoccurrere salis, cer-
legaibs »;iusiiMliguaiionemdepfecandoscdasset(226), lam el expressam libri genealogici demonsiranl.
denique Iranslalo vel reduclo (227) episcopalu By- Quamvis hoec quoestiojam a duobus celeberfimis
C7.ynciis*(v. Sihogofzoniensi) Wralislaviam anno ,. Koelero. el Peslero-Iraeiata est, eam tameii,-quia
1052 (228), defunctum esse Casiniiruin anno 1058, mulla obseùrius ibi exponuiilur"ve! etiam missa re-
et scpulluin in Posnaniensi caihedrali ecelesia (229). linquunlur, hic repeiendani censeo.
CAP.XXV. —Ad MisegonemII rêvera scriptum Ul très apnd Polonos Misegones, sic quatuor
esse noslrum librum anno, ul videlur, 1027. Hermanni, Suoevoruni duces, celebrantur. Liber
Licet ea, quoede MisegoneH altuli, diversissiuia nosler manuscriptus nil addit proeler enni clarum .
cl inler se pugnanlia sini, tamen leclori suspieionem fuisse. Yideamus igilur, dequo hoc potissirauiiidici '
injecisse glorior, posse illa maximam parlera inler possit.
se conciliaii. ld tenlarë operoe prelium quidem esl ; Hermannum primum, quem quidam generis in-
al meliuè infra fiel, poslquam el noslranvepisiolam dagatores e slirpe Eranconiea esse cbnjiciunt (sed
illucpsrlïncredenionslraviniiis.invcslïgandbel aquo pf nullo salis cerlo lesJimonio),patruelem fuissc:affir-
scrip.ta sil. Salis lamen perspicuum est, hunece Mi- manl régis Conradi primi. ls igilur, Biifchardoprimo.;
segonem secundum dici posse, ul habel noslra epi- duce Suevonini; a. 925 defuiicio, Thieibergam ejus
slbla linea4ln;iniiio regriifelieemfuisse.Nain, cliam- yiduam, in matrimouiura ducemlo, Dncalui Suevo-
si dé-maguo ecclesiarum fundataium numéro pro- rum ab anno 926 âd annum 949 proefuiï. Ex Thiet-
prie illic. agi videlur, absunlum foret, si eum lan- berga 1res gehuii filias, quàruni uùa, nomine Ida,
quam feliceh) proedicàrël Malhildis, post cladem nubendo Luilbolfo, filio primogeiiito Olip.iis Magn.i
acceplàm vel provinciam ab lioslibns caplam, vel cl Edita; Anglicans:, causa fuit ducalùs in marilum
tandem posl marcas Gcrmanicas devaslalaseï Ger- traiisferendi. De duabus ejus sorbribus inonunienià
manos in servilnlëra abducios. Majlisol.staculuinin lacent. Coeterumfilias iiatas cimier anno 954)posi
illo niagno ecclesiarum numéro inesse videlur, si soeculumadbuc vixisse el libri noslri conscribend»
inilio regni cpistolamscriplara esse staïuimus. Fuge auiores exlilisse nemo sanus efficiet (231).
(215) BochmerRegesla ad a. 1158. ^—Cosmosad (223) Dlugosz9.U B.; Engèl 1.1. Slenzel]. I. '
a. 1084 Nota5. (cf. ad a. 1095. p. 198, a,l a. 1099, (224; Dlugosz 255 A.; Engel 1. i. Slenzel I, I.
ada. 1100. -.-;. (22i) Dlugosz256 B.; Engel I. 1. Sicnze' f. I:
(216) Dlugosz214 B.; Miechowp. 57. D (226) HermunnConlr. ad. a. 1050. cf. ad a. 1052.
(217) lidem ibid. Tôlner hisl. palal. p. 262 D., et Dlugosz
' 257 C.
p. 161A. (227) Slenzelscr. rer. Siles. L p. 157.
(218) 12 Cal. Apr. Narralio p. 523. Gelenius de (228) Dlugosz259 D.
admiranda Sacra Colouia 1645 p. 677 cl p. 315. (229) Boguphalusp. 26. Ga//«s i. L Chron. Polon.
Miechowp. 57. il. Chron. princ. Polon. 58. Dlugosz247 A.
(219) lidem. lu AIIHUI.Cracov. maj. 1.1. an ms mollis 1058po-
Testament,ej.ap. Mariene et Durandvel. Monum. nilur, haud dubie errore scribeniis.
I. p. 424—50. In Vila S. Stanislai p. 556 legitur 1057; sed in
Gelcniivila ac vindicioeRichezoe, el o. adm. Col. co.l. Heilbergensi Galli passus ille ex Vila S. Sla-
p. 513. nislai.s'uinpliishàb, WS8.y. Roepell.I. p. 187.Nr.20.
(220) Gallus p. 98; Chron. Pol. 11 ; Chron.princ. (250) Tôlner his or. Palaiina cap. IX. p. 249. Fuis-
Pol 58; Dlugosz228 sa.-Sarnicius 1054C. raul eoe 1 Theophania, abbalissa Essensis; 2 Adel-
(221) Chronic. princ. Pol p. 99 (quodpeccare! heidis, abbalissa Nivellensis; 3 Heiiemigis, ' abbalissa
orrore soeculi [1154] suspicalur Roepell. p. 186I in Nuss; 4 Malhildis, abbalissa in Dédikirchenel
1101.) Yileca; 5 Beala Ida-;abbalissa Coloniensis;Sophiâ,'
0itigosx228sq. abbalissa
" el
Mogunlinensis Gamiërsiieimcnsis.
(22a),Dlugosz..255D.-iEnêi--Gesch,- d. -Ungar.. (251) Jo Davl Koelerïl>';iiaDncatusAlain..nniàvci
'"' .-
UeicS»'l. WS.sq.étemel £*sj;h. d. frânk. Kaiser 1., ^Sjeyiîe. Lips. 1557. 4U.
"
43K1 S. MATHILDISREGINA. ÎS6?'
Hermannus aulem secundus paler fuit Hermanni ii A Genus igilur ipsius non salis liquet, al uxoris la-
terlii (252), et per filiain G.lseb.m (imperairicem)' ,)• men Gerbergoeeo magis celebralur (245.). Illis vero
JVUSHermanni quarli. De quibus agemus ûa-rff-ev !V lemporibus, quo in dignilatibus apud viros jus here-
K.JÔT£/5.OÏ,ianfiiKÛ;.. ....- ,-• - ditiaruin nondum satis firnium eral, eo major erat
. Hermannus igilur qnarius, ab E.riiestoI, e gentee foeininarum el polenlia. et ambilio et herediiari»
Aiistrjaça-Babenbergensi salus (233) dux erat SuerT arroganliâ; ila, ul per uxoresfere soepiusac per pa-
vorum ab aa.no.1030 (234), et pesle absumptus estt Irem dignilales et honores assequerentur viri vel
i.i Italia anno 1038 (235), vix 24 annos natus (2:6),, generosissiiîii.
e: malrïnionio cura fiiia Maginfredi, llalia; Marchio- Gerberga igilur gloriabatur se originem trahere a
ns, aliquot aille annos inilio (a. 1056) (257), ls ne- Carolp Magnoalque ab HenrieoAùcnpe. Eienimnon
que claïus dici polest, neque (iliani habere potuii,, modo pater Conradus, Burgundioerex, e Caroline
quoejam anno -102.7noslrum librum scripsissel. Proe- - sanguine oriùndus erat (246), - sed maier Malhildis
terea. nuiii ejus liberi roenioraiilur, et- post ejuss paire usa est Caroîo IV, cognomine Uîiramariiio,
morlem, ducis Sueyonini honor ad Francpnica;ni Francorum rege e slirpe Carolingica, cujus tixor
lansiislirpem, et Henricus (III), Conradi (H) Ite-- Gerberga (247) fiiia eral Henrici Aucupis ex Malhil-
peratoris et ejusdem GiseLe filius, anno 1058-duxt "de (248). Hiiicconsanguinitateac propinquiiate con-
creatus est Suevpnini. jimcii erant Hcnnaniuis U ejusque uxor Gerberga
Hermannusvero lertius mulloëlïani minus pater» cum inclitissiniis tune lemporis principibus. Fraier
nostroe Malhildis fuisse polesl. Regnavil ille filius; Geibergoe erat Rolnlphus M; ultimus Burguiidioe
Hermanni II ab anno 1004(258)ad annum1012(259),( ex hac slirpe Rex (249); peiGiselara sororem, ma-
quo anno deftiiiëtus est, idque nullo malrimonio, tertera erat imperaloris Henrici (quem nominant
SllilOelânça;. - . secundum)(250), ul taceam de tribus aliis sororibus
CAP.XXVIL— De Hermaimo II Suevorum déeè non minus celebratis.Berlba, usore regis Francorum
ejusque uxore Gerberga. beatiRobërli (251), Emma uxore BolizlaviII, Bohe-
Apparel jam exhis.i nullum relinqut Hermannmn, inias ducis (252; et Malhiide, uxore Balduini III,
Suevorum Ducèm, pàtrem noslroe Malhildis, nisi Hindria; coinilis (253).
Hermannum secundum. Licol SuevioeDucalus, ni tune eral, iiiagniludine
Qui seplëm per annos DuxSuevis produit ab anno facile su,erabal regnum Bavarioehodiernum , lacum
997 (240)ad ânhùin 1004 (241). De génère ejus sub enim Bregeiiliiiuraundique pari lalitudiiie circum-
juilice lis est, aliis affirniantibus, euni filium esse f„ dabal, et Ducalus Alsalia; liuie junclus eral; capnl
Ollonis', SuevioeeiBavarioe Ducis, nepotem Luilholft vero omniumlerrarum Hermanni eral urbs Argeu-
SueviseDucis,alque QtlonisMagnipronepotem (242); lina (254); tamen ambitions- ad majora ferebaïur
aliis vero eum nepotem esse Udonis coinilis Franco- Hermannus, Oitone tertio defunetb,sfê.inflammatus,
rum et fralris Hermanni I, Suevorum Ducis (243); in imperio Romano succedendi (255). Misère Gcr-
aliis laiidemobscuri eum generis esse (244). maniam per octo me.nseslurbavil, et, licet avuncu-
mîYHerm. -Conlr. ad a. 997. (Pislor I. p. 269 (246) Wippop, 428. versus ejns a Chifjlelhvindic.
sq.) Histor. c. 3., a BlondeUio.in«leniori assert.geuealog.
("253)Chron. Auslr. àp. Freher I. Francon".T. II. p. 230; ab Eccardo I. c. cap. 1. § 5.
(254).C/II'OIÎ.vel. Duc. Bruhswicensium; Wippop. aliter, sed oplime a Koelemin fain. Francon. p. 26
456; OiiloFrising. * chron. I.YL C.28: Hepidanus&ù sqq. explicantur.
à. 1050;- V. Heinecciidiatribe genealogica de DomnsPrus-
(255) Wippop. 442; -Herm. Conlr. ad a. 1038; so-Brandebuigica'p. 8.; Berno in dediealione opp.
Citron. Auslr. ap. Freher L; Otto Frising. chron. (247)' Aucior vitoe Adalberonis II Melensis epi -
VI. c. 31. p. 134. Annal Hildesh. ad a. 1038; An- scopi (in Labbei bibl. MS. T. 1. sëct. V. p. 674.
nal Allahem. ad a. 1038, (248) Koelerde familia Augusla Saxonica ; id. de
(236) NamniiplioeGiseloecum Erneslo facla; initoe fiiiniliaAug. Franconica.
sunl cireiter anno 1012, et Hermannus secundus ex np (249) Koelerde fam. Aug. Franconica. •
hoc malrimoniooriginem duxit. Cod. antiq. membranaceusap. th'meccium diatribe
(257) Herm. Conlr.ad a. 1058. genealogicaideDoinus P iiissico-Biandenburg. e slirpe
(258)--Quo anno paler
: " defunclus esl (cf. c. XXVIL Carolingica origim'busp. 8.
•
n 2.) ., (250) Màscoi de pactis Henrici II imperaloris cura
Herm. Conlr. ad a. 1012.
' (239) Ilermann. Contr. ad a. 9!)7.
Rudolplio rege super suçcessione in regno Burguii-
'
(240) dioe. ...-. : •.
(241) Herm. Conlr. ad a. 1004.Annal " Saxo ad a. (251) Ib. .
1004.ThielmarL VI. p. 378. <• (252) Roepell;alii,
Id
(242) vulgb fil. (253) Koeler1. L
(243) Conrad. Ursperg.ad a. 957. (p. 156.).' (254.) Thielmar p. 569 .et.559 ; -Spruner Allas hi-
Continiiator Reginonis ad a. 949. {Pislor I. n. slor.géogr. •
4«S-) - .. ,'. (255) Adelboldusvila Henr. 11. c. 5. * Reraanet
Eccard. hist. gencal. vël. Lahdr. Thuring. coiiienliô inler Henricuin, Duceni gloriosissiinuii),
(244) AdelhoM vit.' S. Henr. (v. No. 16.) >- et Hermannum, virum potenijssimura, sed brevis- et
Moscou:enmnwcl.-reb: Imperi.iorum Rom; Gerin. ; cito finem habitura. Eral namque aller alterLdissi-
a Conr. I. ad obit. Henr. Hl. lib,-IVVp,108; Jo. îiiilis auéloritate et sapientia,'facullale et cwporis
Dav. Koeler, Fata ducalus --' Aleriianiiia;et 'Suevine elegantia. »
- • -.—
p. 14. Thielmar 1. V. p. 567 eï 559. •
(215) Hcr»n Coulr. ada. 997, ;
"
Î3S3 APPEND. AD SMC X. lô«*
tis, Henrieo B'avaro regnum negavil (256). Ullimus A Cu>. XXIX. — De MalhiideGerberqoe ' (et Hermanni
ghidium deposuil, el secundo posl pacem eoniposi- II) filio
ïam (257) anno defunclus esl. Tertiae landein filioe Malhildis noslra; nomen ci
fatum occultum mansit, el nisi per conjecturant,
CAP..XXV1I1. —De Hermanni H filiabus. De Cisela
cl de N. uxore Adalberonis. quamvis ceriissimam KoeleriPeslerique (272)in lu-
Impératrice, cen; prodiii. Al, inhabile diclu! lîoec-,hoec ea est
Poterat rlaqne. haud dubie clarus nominari Her- Malhildis,per quam allodia Malhildis inarchionissEB'
mannus-II, el poiissimuni a fiiia, de qua nunc Thusciarh'cerediirilisjure ad imperaloresGermanes
inquiramus. pe<linere dicebanlur (275)..
Proeier lilium, Hermannum--lerlium,, dequo jam* Proenominam fainiliis vel hodie ila conservai'!
diximus, 1reshabuit filias (258). soleni, ul avi vel avioe pale'riioe-velmalenwsnoinèsi.
Unam. monumeiila aperle Dominant, caque fuit in nepoie vel nepté repetalur. Is u'ios in metiio oevo
edeberrima Gisela r quoe primo ntips-isse putatur Kimcerla régula fuit, ut, avo vd avia superstilibus,
iirunoni, Saxonioemarchioni (259), qui foulasse ex si.q-uando non - oblrnel, ejus rei causa singularis
alia uxore (GiselaWerlensi?) procreavil Ludclpbum quoeJam sil... Sic Malhildis uxor Henrici Aucupis
v260 ; secundo Ioco.iuipsitGisela Ernesio L, fra'-ri B fiiiam. genuit. Gerbergam; hoecMalhildem Bmgun-
Aiberii v.icloriosi,Ausliïoe marebionis (261), quem dicani-, hoec Gerbergani Suevam; et mirmn foretj.
anno lOli posl fratris morlem,, ducem consliluit. ni iiïler 1res Gerbergoefiliasuna nomen Malhildis
Suevorum (262), el qui in venamjo esssusesl anno Iiabcrct.. Qnod el leslimonio auclorisviloeAdaibe-
1015.(263)atque Wirceburgi sepullus (264). Reliquit rouis II Metensiumproesuliscouftrmalur (274).Hoec:
filios parviilos geininos Eriiesiuin II, post patrem ab Malhildisnoslra nomen inatris non in fiiia Béatrice
ni!UO:1015(265) ad annum 1-050(26.6)Suevorum conservavit, quod Gerberga Sueva haud dubie jam
ducem, soeperebellera el in proelio oceisum; alque dcfuncla eral, quum Bealrix nascereiur ; al ipsius
Hermannum IV Ducem ab anno 1@50;,ada. 1058, Malhildisnomen a nepie Malhiide Tbusca quidem
qnem.pesiecorruptuni esse jam supra memoravlraus. aceepium sed nulla proie.relicia evsnuit.
— Erneslus I vix erat defunclus, quum Gisela novas CAP.XXX;-— Malhiidisprior marilus Conrad-us,.
niiptias.cl.ob propinquitaluin illicilas (2Ç7) lexçrel CarinlhioeDux; ejus filii..:
cum. Connado-Salieo (268), cui, genuit duas filias Bis Malhildis nupsil : primum Conrado, qui îs
ininialura morte abrepias (269.)alque Henricum ISL secundo gradn sibi consanguineus eral (275), et,.
Denique c vita cessil anno 1043 quarto posl marili post palris morlem per aliquot.annos Carinlhioedus.
Conradi morlem (270), alque apud Spiram.sepulla C el Vcroiia; marchio, defunclus est anno 1012 (276).
esl,. , Is Conradus, sepnltus Wormatioe(277) eral e fami-
Secunda fiiia Hermanni H et Gerberga1,..cujus lia ducali Franconica Wormatîensi (278), Frater
nomen non cxiaî, Adalhcroni de Murzlbal niipsil, ejus natu maj n\ Henricus, Dux Franconioeab anno
coLDucaiumCarinthioeallplii (271).. 932 ad 989/pater fuit-Conradi Salici (279); Secun-
(256) Mascov.de reb. HenriciH.'.r* 192 sq> (269) (Bealricemet liîalhildam) Chron. Quedl. ad
(257) 1 Oct. 1002; Mascov,ibid. a. 1025 el Wippo p. 439. '
(270) Herm. Conlr. ad a., 1045. (Urslis. p. 524).
(258) Herm.,Conir. ad a. 997.
-(•259) Chron. vel. Duc. Drnnswic.;(Mader anl Malhiide (271) Pesler Séries Diicuni-Çarinlhire. infra. in
Rnmsw. p.. 6. 7. Leibn. II. p. 15.) quod tamen docebiinus, ejus mariio Conrado, Duce
lempora confuiidiiBrunoni eam posl Ernesium nu- Carinlhioe, moriuo, sororem Malhildis Adalberoul
isisse tradeiis. nubendo, occasionemdédisse in hune ducalum illura
Chron: rh'yim. Brunsvv.Duc. (Leibn. III. p. 27. transrorendi.
28.)- , (272) Koelerde fam. Aug. franconica.
' Boiho in Chronico Pesler Séries ducuui Cariiilhioep.-.16—22»
picloraio (ib.)-p. 520.
Chronic Francon. MS. Maiiîllbniiad-a 1024. (in (275) OriginesGuelphicoeI. p. 445 sq.
Felleri inonnin. viirior-Irimeslrll. p. 82). (274), Labbei. bibl.. MS Tpm. 1. seci. Y. p. 674...
< DominusOtto Dux, paler, ipsius venerabilisCon-
(260) Ex Eccardi conjectura, cui Koelerus-.issmnilD t radi (Carinlhioe)ducis, nobis conseden'is,.naïus
chron..valvDuc DrunsWiib."—Donalio anni-1051
41p.Eccard. p 279» frater'Henrici III-> noinirialur e,ex fiiia inagni Ollonis esl.(Luilgard»); c«jus (Luit-
in confirmationsHenrici IV, « palruus » in diplomate « ganioe)soror Gerbirga (uxor LudoviciIV.) dédit:
Conradi II (anni-1028) ap. SehaieiiAnnal.Pader- «f liliainEx. suam (Malhildem) Conrado Burgiindionum
Conradi aulem lilia (Gerberga Sueva)
born. t privignus i — idem'confirmant Annal Hil- regi.
desh (L) 729. Annal. Saxo ad a. 1058. t.,nala est domina Malhildis, hujus Conradiassiden-
f les uxor. > Adde Thielmar Y. p.. 567 et Adelbold--
(261) Chron. vei. Duc. Bruusw. ib. Ollo Frising.
1 IV. c. 28; p. 452, qui illum Conradum i generum Hermanni
(262) Herm-,Cbnm ada. 1012. 1J. i nommant,.
(265) ld ada. 1015. (2J5) Auct, viloe-AdalberonisJ.L.(y.annot..5.,ca-
(.26i)T/i!cl«iar V-Il.p. 405. •".. --' -. ' piiis proeced.')
Herm. Conlr..ad a.,10.12; Chron. Quedl ad
(265) Herm.. C. ad a;.1015;OfloFrisJHflVI.c. 28; a. (276). Guillmiannus de vera origine el steinnsate
(266) Wippo-p.,451^454, 436,-457; Hepidanusad Çonr. 1012;
a. 1050. --,-'. IL p..21.;.—.fiiplomaannil054ap. euiuleni et
(2.67).Thielmary. 415. a; 1016.-.Glaber.chron. IV. ap'ud Shuniial. hist. episc. Wornla}. probat. n..56,
in exordio. (277) Djplomaa'. 10.54(ibid.).
(268) Herm. Conlr. ad a. 10JS;-Cfcrtm.vel. Duc. (278) Diplôniaa. J054; Koeler.d. fam. Frai<cpn.
$.mnsui. L. c. (279) Diplomaa. mi; Wippop.'42a... .
Î3K3 S. MATHLD S REGINA. 13S3
(kmi habuit fralrem papam BrunoKein(280), liara A CAP.XXXI. — Malhildis secundus maritus Fride-
apostolica ornalum indcab anno 996 ad (399.Tei-iins rievs II. Loharing, Dux, ejus fiiia Bealrix- et
ïandem fraiernatu minorerai YVilhelmus,qui sedem n.eplisMalhildismarchibnissa.
rpisfopjilem Argenloraiensenï occupavil ab anno -'HuneMalhildemauc'orémesseM' 1>.nàslrï
1028ad annum 1057(281). Paire usus esl Olioae, Malhildis secundas inivit nuptias cum Fride-
Carinthioe Duce alque Marchione Yeronoe anno ' rico II, Loiharingioesuperioris Duce, qui defunclus
995 (282), maire vero Judilha Wormaiioe sepulla est circiler anno 1027 (290), et cui genuit liliain
(283); avo Conrado • sapienle, Duce Loiharingioe Beatriccm. E cujus matriinoniocum Bonifaciomar-
Carinihiseque, defunclo anno 955, et Wormatia; di.ione Thascioe(297) nala est Malhildis, Marchio-
srputio (284), qui nep.os esse--putalur Conradi I, nissa celeberrima, Mulla extant exompla pietalis,
Fi-aisconiciGermanorum régis (285) ; avia denique' quoeinler Malhildemnoslram el Conradum Salicum
efus eral Luîtgardis, qua; soror Ludolfi, Suevorum iniercedebal (298). Ânnus, quo morlua sit', non li-
Diicis; ab Oitone Magnosala eral (286). quet; at ultra aniiuin 1054 non vixisse posse vide-
"
Huic'crgoConrado Carentanonali sunl-e noslra lui-, ut apparet e diplomate Conradi II Impera-.
Malhiide duo fiiii, Conradus (287) el Bruno, nier- loris (299). Sepuita est Wormaiioe,in oedeS. Pelri,
tqiieparvuli,cùnVpater e vila cederel. Qua re faclum B ame aliare S. Crucis, in familioemoiiuinenlo, una
est, ut-avuncuiuseorura Adalbero (288) Dux Cïrin- cum priore niarilo (500). Yidua igilur fuisse vide-
tbioe crearetur. Bruno junior sedem episcopalcm lur, cum hune librum aul scriberei,.aul conseribi
Wurzeburgensem occupavil duodecim per annos jnberel; cujus rei leslis quodammodo ejus habîius
{1035—45j(289).Qui in Hnngaria oedificiocorruenle est in noslra figura picla. Caput enim velatum est
ieialiler loesus,paulo post moriuus est (290). Con- saiictimonialîiim more; foriasse lum ipsa in mo-
îadiis vero vi nisus palris dignilaïeni adipisci, At'al- nasterio vixit. Dixi quodammodo; quod lemporibus
berino soepe(291) bellum intulil. Neqùe tamen prius aiitiquissiniis habilus ille in feniinis, dum maritus
ducaïuCarenlaiiorum potilus est, quam avunculus viveret, etiam reperilur; cf. Bildcr (anni 1250?)
ejus ab Imperaiore Conrado II depositus pral anno zum Zaechs. Land- und Lehn-Recht in Teulsche
1055vel 1056 (292). Abrepius est regio, quem di- Denkmaeler v. Bail, Babo , Eiienbenz, Moue u.
cunl, morbo anno 1039,'quarto post.ducalum ade- Weber. Liefr. I. Heidelberg 1820. lab. I. fig. 3. et
pttim (295), nulla proie reiieta (294)'. Farbentafèl fig, 19. Facile nos fallit usus poslerior,
Qui minor Conradus, mortuo imperaiore Henrieo quo siatus quidam indicalur; ila ut ainiquioribus
H, regnum in Germania, simili, quo ejus avus Her- lemporibus, quo inler omnes nulla diuinciioneob-
mannus H, modo adnisus eral (295). tinebat, idem falso locum babëre censcanms.
(280) Herm. Conlr. ad a.' 10i2; Wippo ib. rraclo ad a. 1054 Conradus oequeac Bruno patructes
. (281) Wippo ibid. hnpcratoi'is Conradi IL noininantur.
(282) Diploma Ollonis III ap. Lazium de rnigta- (295) Wippo f. 425; Herm. Conlr. ada. 1024.
tione geuiiuin VI. p. 205. — Megiser.Annal. Car n- 454 : s ChunoDux Wonnaiiensis,
llice VU. c. 1. aii a. 987. — (296; Wippo p.
Anom.tïïusLeobieus. ( patruelis Imperaloris, nec fidus imperalori, nec
«iiron. I. ad a. 987 (Pezi Scripi. Auslr. L 760). — «lamen mulluin noxius illi, inicrim quieius nianu-
Adelbold. c. 17 (Leibn. I. p. 454). Thielmar I. V.. i. liât. Fridericus, Dux Loiharingoruni vitricus proe-
f). 570. Annal Saxo ad ai.1002. i dicti Chunonis, imperalori iiiimicando nioriepro-,
Annum morlis non.coiislare, monel Pesler I. 1. « pria proevenlusesl. >
{285) Diplomaa. 1054 1. 1.; Aucior. vil. Adalbe- (297) OriginesGiielphicoeI, p. 461 cl45î — 434.
î'o is II. 1. I. Wippop- 425. Jo. Dav. Koeler disseri. de donalione Malbildiiia
(284) Thielmar ib. (1. V.'). Aniia/..S«*'oada. 1U02. Ponlilici Roniano facla Allorf. 1715.—Joan. Friedr.
Diploma a. 1054 1. 1. Joachim
(285) Nullo ceilo leslimoiiio (cf. Koeler-defam. Electorisjus aug. niagn, Bril. régis Bruusw. Luneb.
F rançon j\Habiter lab. geiical. in lerram Malbildinam. Lips. 1735. idem
Thielmar1.1. Annal Saxo ad a. de spurio Malliild'inodono.' Hal. 1736. 4.
(286) 1002; mien.
vil. AdaiberonisII, 1. c. p. 674. j» (298) Diploma a. 1054 1. c. alia.
{287) Herm. Conlr. ad. a. -S012;Wippo p. 425. (299) Hoc ër.im anno Imperalor Conradus eam
(288)-Herm.Cop.ir. ad a. 1012; Wippop. 465. inler defunctos.siise f'ainilioerecensel in diplomate
(289) He'tm. Conlr. ad a. 1034; Annal. Hildesh. sape liiuilato, quod lainen ad omnibus fere edilori-
ad a. 1054; Pesler 1. 1. p. 19. bus in bis rébus vario modo sonat. Nescio quoeea '
(290) Herm. Conlr. ad a. 1045; ChroniconWûr- sit celeberriuiorum virorum in bis Iranscribendis
ceburg. Baluzian. ad a. 1045; Epiiaph. in Reinhardi vel agendis levitas.
Chron. Vurceburg. Shannat. (in prob. hisl; ep. YVonnat.No. 56) hoec
(291) Herm. Conlr.ad a. 1019. habet ; -t.Pro remedio parchluih nostrorum defun-
(292) Wippop.. 462, 424, 455; Herm. Contr.M clorum (defunctorumomiltit Peslerus) palrui nostri
a. 1035et 1056. Annal Hildesh. ad a. 1036; Annal (iioslri omitlil -Peslerus et pro patrui Roeleros in
AhahensesM a.1055. fam. francon. avunculi habet, seeulus, ut Videlur,
(293).Herm.tonlr. ad a. 1059; Otto Frising. VI. Giiillimannuin)-DucisChuonradi (Chiinradi Pesler),
c. 51. p.. 154; Annal Hildesh. ad a.; 1059; Annal ejusque conjugis dignoemeiiiorioeMalhildis.>Anneis,
Altah. ad a. 1059". quodàlum sit abest ap. Shannatiim; sed isTmis di-
(294) Quod,Peslerus 1-1. n. 19. ad, liquidum per- plornatis inleger legitur apud Koelerum de fain,
duxit; nam vulgo (eiiam Slenzel Gesch. d. liânk. Franconica. p. 55; et apud Gn-i//Jniannf<m>dc vera
Kaiser) Bruno "episeopus-Wûrcebiirgensis non ejus oris- et slemm. Conr. II.
i'raler sed liltus,iuisse-putalur. Iii Uermamio Çoi,i- (300; Giiillimttunus1. 1. p. 21,
i'3oT APPERO.AD SJEC. X. fSSS'
Uancce igilur Malbiktein,.filiain Hermanni 11 cl /A marem. Nam menda orlhograpïiïca muîta insunt,
G'erbergoe,-uxoiemConradi Carenlaui et aviam Ma- qaoe lreel singula alibi occurrunt, lamen facillimer
lhildis marchionissoenoslram esse debere Malhil- a Gallp-Francorura linguara latinam pronunlian.d'i
dem, nunc unusquisque videl, sed jam Peslerus lteec more proiîciseuntur. En.hujus rei exemplaaliquot.
ila esse censebal anno 1740, quum libellum suum Deest liuera h aul abundat, ul ebdemada, acie-
îusiripium « Séries DucemCariiuhioet ederet. Eun» nus, scola, vel babundal, IsralTelilici, hosliarii et
dem enini nostrum librum lune inspexisse vide- sexcenla alia (Fol. XVIII legitur,: hebraicea corre-
lur (501). His omnibus absolulis Pcr'.zii Monumen- clore, ni fallpr, casu, aniiq-fesima spirjlus asps.i
tnrumvoi. V. quuin percurrerem, tabulamanliquissi- forma renascilur.) Fol. 67 legitur t in eoelom ra~'
niani ibi offendigenealogicain(p. 215) Sleynvelten- p'tur > qua in re singulareni Gallofiancorum pro-
sem seçundain: qu«Gepoe E'urgundicoe,. (uxori Her- nunliandi niodinn nenio nisi rei ignares, non agno-
manni II Suevi) filias adscribit Malhildiin et Gis- scit, quo um sonat om. A eorreeloris manu litlera it
iam, ut Malhihiis^prinranominelur. Qua ex re con- suprascripta est. Sohecismi et barbarismi hujus ge-
ji. ior Malhildiinnalnm majorera fuisse; certe éniin neris mulli insunl, sicut t « Dcmus-iin/c compara-
Gislani reginam imo imperatricein, quam matrem lionem (Donnons-en une comparaison) r quod habet
régis Henrici jam nominal, non secundo loco po- B ' Synibolumnondura editum fol. 75. vel : « paslorifruc
suisset. (cf. G. XXIX.) aflatus est. > Sed taies soloecismial), auctoribus
CAP.XXXII.— Librumnoslrum non manu Mathildis (Àlcuinovel Carolo Maguo) esse possnni; nain in
' propria scriptum, sed ylurium Franco-Guitorum edila parle : t inde dignuin esl * (il en est digne)
anmnucnsiumopus vidai. occurrit.
Non a re mihi visum est inqurrere, utrum, ipsane Quibus rebiis ducius Malhildiin Ge-manam 1100
Malhildisexeraplar noslrum scripserit, an ejus jsissu sua ipsius manu hune librum scripsisse, sallem nore
àb aliis exaralus sil liber cl picla imago. Non dé- totum vcresirailliumm censeo.
suni exempta in illius oevifoeminismagni litlèrarum. ÇAP.XXX1IL— BolizlavusI4. ufiim. an'.e, an post
sliulii. Pluriina ejus rei ëxcmpla babebis infra in S. Adulbertïmartyrium, Porussos subegeril? Pars,
minimasûbaclaesl;lempusdubiummanei (302".)
cap. XXXYIIl. Quis ignorât Rhoswitboe in omni
scriben li génère mérita? Quis illud celëberrimuin Poslquam ad liquidiim perduximus omnia quoead
opus MalhildisFlandrènsis reginoeAnglîoe,Bajocas- personani, quoe, etad- quain liiieroe scripioe sin^
sis in ecelesia caihediali conservaium , auloea, qui- perlineaiil; nunc quid emoluincBiiinde capere pos-
bus marili sui Wilbelmi Norniaimi, egregia, quum sit historia illius lemporis, periculum facturas sum..
Angliapoliretur, faciuora posleriiali et acu picla et Supra vidimusomnes scriptores affirmâmes,, ex-
acu dëscripla reliquil (592)?' pedilionema Bolizlavo I, Polonornm rege, conlra
Diligeniiusigilur inquirenii m'hi, qua-.damin lil- Pprussos factam esse. Neque lamen inler.se eouve-
ieris formandis diversilas inesse visa.esl, ita,;ul non niunt de lempore, quo subacli sint, neque de mod<v
ab una persona.sedîa pluvibus liber descriplus esse iiéqueulruiii pars eoriiiii, an puînés.
videalur. Proeterea folio XI, verso in média pagina Noslra igilur epislola a versu 2i ad 26 videri po.-:
finit proposilo abrupla, quoe folio insequenti cpnli- lest, ad banc rem dijudicandamcujusdam esse 1110-
nuaiur..A folio secundo usque ad folium undeciinum inenli.f Nàm, » ait, 1 quos Sancli proedicatoresnori
litteroesunt nilidiorës et magis ad formam circuli « corrigerepoleranl verbo ille (Bolizlavus)inseculus
picloe,ilem pinguiores in meîiio, quam folio-duode- « est ferro, coinpellensad coeiiaindominicain bar-
eimoeiisequeniibus, ubi lilïeras offendimuslongio- « haras ac ferocissimas naliones.. > Unusquisque
res et in superiori parte pinguiores. Dein post fo- Adalberluniunuin esse e Sanclis illis proedicaioribus
Jiuin XI versum. sigloequanipliirimoeoccurrunt,. conlinuoputabil;—Al, inquain, cur barbaras ac fero-
quorum pars raro, pars aliter, pars nunquam anlea cissimasnalionesplural! numéro dicluineslPomeiaiii.
invenitur; Ex-enïplain-,tabula fig. 0, apponam , quo r, inquies,,aliipopuli significaripossnni..— At cur cor-
lector facilius de ea. ré judicel. Quoesub lit. A..dedi,. r/jere^subjungil?cur ad coenaihdominicamverbis £x-
sunt anl. fol.,XI vers,; sub B. vero post. pressis? Scio,posse el illa verbaaudaciorimodo trahi
-.-.Ni vererer, nie nimioesagacilaiis aecusatum iri a eo, ul significent sacrum Baptisma paganis i.nvitis
loclopc; AmanuensesT.natione Franco-Gallos, de- atlrainistralum esse : ad quem sensum noium illud
scripsissc hoc Garolinuniexcmplar liturgicum affir- <-compelleinlrare s.aliquid facere,videlur; videlur,
(501) Christ. Pesler prof; in acad.Viadrina (Fran- Quam genuit clams Suevorumdux Hermannus. >
«'fifuriiad Yiadrum). Séries diicuin Carinihioe Sec.,. Nova-Cellanon longe, abesl ab illa academià. Ai
IX —XIY.Witeberg. 1740, in-4'p. 18 : «Ipsa, ait, nullam orlhographioesic mutandoeeausam invemV
i .Malhildis, originem prodit in versu episloloead[ iu noininibus. Licel syllaba go in t. Misegonii paullo
< MiesconemPolonioe- regeni adjeclo, in quo se;ii-. obscurior s'il, lamen et sic facillime legi pble-sl.
<'liain Herinanni, clari Suevoruin,ducis appellat..> .,(302).Montfaucon.Monuraciitsde' la inonarchie'
El in. aniioiaiione legiiniur hoecce: « Epîsiola adI française. -
« Miseconemoequeac versus ex-lat in codice quo- .Thierry hisl. delà coiiq. de TAïigl.par les.Nor-
«-clamiuenibranaceo,qiieinbenevolentioegenerosis- mands. ...'-..:-.. i.
» MiniDominide Wolflërsilorffacceptuui fr-ro-: Dibdin bililiographical.Tour.
liunc librum régi Malaild donat Misccom .(302.*.) Cf. cap. XI seq. et çap.XXlY.
aïo; nam ecelesia id plerumquehoereticis,rarissime A smio, ul polius verba orationis doniinicoe: i Panem
çaganis adhibet, aut a'dhibuil. quotidianumda nobis hodie i in nosiro libro adhue
Nemo inficias ibit in epislola noslra dicenrium trahanlur et sic explicenlur. Legimus enim fol. 70,
fuisse: c ad sacrum,baptisnia compellens > vel laie verso : « Illiid quod dicilur « hodie > non possumus
quid, alque, ut nunc res se habel, multo simplicius généralité!-referre ad corpus et sanguinem Domini,
ea verba ad ipsos Polo.nosel alios eorum sceplroi- quia snrit laies, qui lion possnni quolidiecommuni-
subinissospopulosreferri, qui jussu principum Po- care, aut aliqua discordia conlra proximum comma-
lonioeMisegonisI et. BolizlaviI baplizati eranl ritu culatï, aul noclurnali coinquinali pollùlione. Homi-
Rumano,neque eo secius inagnam pariem aut ri lui nes sunt, non posstint esse semper parali. »
Slavoiiico-groeco, aut secreio gemililali vel inoribus • Quodsi quis nihilhominusPorussos his-verbisindi-
genl.Iiumfavebanl; quorum numerus.parvus fuisse caios esse vnlt,id alio sensu ésse deberet eorunidem
i:equii, «t post sub Misegone U el sub Casimiro I verborum. Modomihi exemplumafferal, quo «ad coe-
apparuit. Scimus Bohemos, licet Christianos, anti- namdoininicamcompellere>lali sensu adhibilum sit.
qno paganorumaul Groecorummore vixisse; alque Tune façiliusforet convincerelectores,poslAdalberli
bac depravalioneepiscopumsuum sancium Adalber- inlerPorussosmariyrium,huicnaiioni bellum illalum
"
luin impulisse ul relinquerel sedem episcopalem esseaBolizlavo.Quamrem demonslrare nunc omnino
Pragensei.n,terram qusesilurus,ubi gladiusprincipis, despero.Plurimi quidemaulores narrant, a Bolizlavo
recenler ad nierum lalinum rilum eonversi, ul in Porussos subaclos esse, sed lotidem verbis. Immo
Hungaria et Polonia, episcopoauxilio foret. — No- alia est tradilio, qua sancli Adalberlicorpus, oequato
Iebaut igilur, simili modo, Poloni, nuperrime eon- argenti pondere;apud Porussosillico post ejus mar-:
versi, in Chrisiianorum ecclesiis adesse, eorumque lyrium emp lum foret a Bolizlavo. Niinis prodigus
ritus ecclesiasticos, severasque leges pmnitenliales fuissel ille Rex, si vindex subactis populis pro cor-
sequi; nolebanl relinquere antiques mores religion! pore delicti tanlurn argenii solverel. Restai igilur, ut
Groecoe, iinmo paganoemixlos et obnoxios. Verbis parlent Porussorum- vel niiniinam ad occidenlem
pfoedicalorum non corrigebanlur. Hinc ferro ad (nam de Gedania ipsa non constat), ad occidenlem,
coenamDoininicam, id esl ad missam latinam eos inquam, versus, a Bolizlavo foriasse .annis 996 vel
compulil Bolizlavus. Dentés abscindebanlur, Thiei- 998 subaclam esse slatuamus, i. e. vel anle Adal-
inaro teste (505), ei qui, posl Séptuagesimam,car- berli morlem, ul Roepellius censet, vel coniinuo
iiëin manducasset. Quis nescit qua pia fraude ecele- post.
sia uli riebuît, ut Salurnàlia abaque fesia rébus „ Ulcunqûe éril, si Porussorum pars tune ad Chri-
Chrislianis applicando, sensim sensimque animas . slianam conversa esl fidem,certe, non ila multo post
paganorumet mores ab idololalria,atque a falsorum sub Misegone I omnes fere deserùeruiil verbum
deorum cultu ad verum Deum verierëi? Quis nescit Dei. - '
quam longa fueril arborurii si non adoratio, at.vene- CAP.. XXXIV,— BolizlavusI jam rex iiominari po-
faiio tamen, apud populos iii hpdiernis Porussorum teral, anlequamab Oitone111 inviserelur.lu reîa'
terris habitantes, per soecula aliquot, poslquam al dignilaleusus et abusas omniumpopulorum.
Chrisli 'fiilera eonversi eranl? Soepe miraculosis lncuiiabula omnium populorum nobis oslendunt
Sanclorunfimaginibus, quas viri, rêvera sancli, pia palreinfam'lias esse sacerdotein, legislalorem -et.
fraude in his arboribus incluserant, memoria adora- jndieem, vel, ut uno verbo dicâni, regem famiiioe;
lionis arboriinVipsariin)sensini sensimque evanuiu jure nalurali in. infantes, abusu (nonnisi bumaiio)
Quis nescij, Hussilisin Boiiemiacalicem concessum iu adullos. Ipse despola omne jus, pmneni libella-
esse ab ecelesia Romana conlra usum generalem? temsibi soli habel, et céleri—feniina, liberi (servi),
Tantuni vero abest, ut illis lemporibus « coenado- — nullius juri's sunt; onmi enim libertale careni.
minica » alio sensuadhiberelur, quam simplicis- Paterfainiliasrà màiTir.iv,Çéôovabsorbet (504). Ejus
(505) Thielmar p. 217-248. (1. VIII.c. 2. Perlz V. id e, Meister artis cujusdamperitus, sodalis cujus-
864. p. 18.) dam collegii opificum vel palronus opificum. Hinc
(504)Arisloleles,no).m/SvA.ed. B<'kkeri,p.l252, iinperator Peu us I sive Magnus,.postquam in Hol-
co(. 2, v. 20. T!âua.yà.pai/.ia.fiacùèVETou -Ù-KÔ
TCÛ landia archiiecluram navalemdoctus erat, sibi no-,
ivpzaëiixârov, men Peler Bas(id est MeisierPeter) iiulidit.;Exlare-
Tolidera fere verbis ahtiquum poéma Slavo-, eiiam videlur in voce germanica die Base, quoehic
nicum: . maierleram vel araitam, illic,(ut apud Lutheruin).
wsak ol suéi celedivoievodi. sorprem palruelein vel consobrinaiiisiguificarecre-
quisquein sua fatnilia. régnai diiùr, propfie lamen iiil.significat, nisi ibonam, ».
v. Rukppis Krelodwoisky, wydan od i.amaiam.-t Uiide Lalinorum amila. Ramshorn lai.
Waclàwa Hanky, w.'Praze 1855, Synonyuiick.ep. 1853, lom. H, p. 612. ZusàlzeNo^.
P-51. 104; € Amila, Mandschn : Amou Muhme; —
Vas!iK
Vox groeca(3u<TÙ.i\iç nafa esse videlur e voce p«? Ama. Mutter; daher auch Ammet t.ta bonnet.
bonus, dominus, ei P.EUÎi. e. ïhv: prppilius, ila,m addi debel.. Seqnilur lingua germanica Muhmeci >
fere idem ,sit, quod Germanuin: Giiadiger-
|5KO-I5.£ÛS- Base jure quodam confundi. r—Monel me ainicus
Herr. Baj enim; exlafe videtur in comparalïvo.ger- dociissimusBeihinann, posse vpeem faç-àris a Baal;
manico hesser(bési); lumin voce abverbïali fùfbass, per basai dérivalam esse; cerlè in Plirygiiinrlingua
.deniqueiii voceprovincial!Rhènàha et Batava Bass, audi etc. Caleulum adjicerc huic seu-
regem (3KM.ÏÎ.V
1371. APPEND.ADS.EC. X 1572''
vofmitas suprcma lex est; neque gralia vel pieiate,,A A eos), polesias aulemsola est convocamiieouveuiuni
nisi ex arbitrio ejus limitalur (505). Sub Tr^jano tan- in ic-ziy.y.oivn genlis (510), el proesidendipalribusfà-
dem lege caulum est, ne palrioe potr-sîati piet.s milias, ubi de rebus^communibus(publicis) agilur;
deesset (506) : ab ea in farailiis regia potenlia no- eosque ducendi belli. lempore et sacra communia
men palris proeeipue Senaioribus daluni, ei cogne- (publica)facieiuli(511)...deniquemoderandi iribunal,
ipen Régis in quibusdara Sabinorum familiis Roma- epairibus composiium, quod liiesjndical. Singnli
nis conservatum esl, quod obtinuisse in Pomponi's,. igilur patres nihil, vel modicum quoddara liberiatis
in Pinariis, in Calpurniis el Mamerciis Pluiardius. amiltunl; neque- nlla morum(i. e. legum) muiatio
iradit (507). lier! polest, nisi in eorum conventu. Apud Tragicos
Aucta familia et in plurcs divisa, soepesingulos non modo de rege, sed etiam de palribus adhibiîuni
palresfai.nilias nanciscitur, quorum cerium consan-. KVK?, ul in OE.'liporege etc.
guiuilalis ncxum plerumque obliviscunlur, niillis Conglomérat: in curias vel apa-epiaçel in majus
quippe tabulis gcnealogicis conservalis. In vicinia,. leipublicoecorpus,'aul ad lempus, aul pro onini lem-
licet plerumque evopàfav, habitantes aut-circumva- pore, urbes îiascunlur cum rege polcniiore. Sic olini
gantes, consiiluuiu viciniam, genleip, genlllitaleni,. singuloe Groecoruiii-alioruuique populorum urbes
groeca 5to')p.Yiv, gennams paguni (Gau), Boheniis Oko- singulos regos nacioe sunl, quales Homerus offert
lina, Ungaris Gespanschaften (id eslGesippensciia-, (512). Romaiioiuni prinri reges talcs fiicruui.
ften?) (508), Russis Berb, Polonis Opole (509), et sic Coahicrc urbes,vel vicinioe,tyrannortim, populo-
apud omnes populos easdem inveniuras-vicioias vel, r.iin, aul utriusque ambilione vana' -donrinandi,vel
génies. Regem quendam majorera, palriarcliain vel.. barbara cupidilale proedàmageiuii, proeserlimbello,
seniorem (Seigneur) inler paire familias i., e. regulos- ul fil, huraaiio abusu in rempublicani majorem : et
-liabenl, cujus potenlia. nulla in re dillerl a..coelero-.• hoec-sensiinsensiinque, nulla sibi meta posila, nisi
rura pa'rum famiiianun (sic <fv).oë«pÙ£îs apudGroe- lardam vindicem Dei manum, confiàla sunl in rcm-
tentia: non morare, si TÔBasai rêvera in dialeclo siiia maie rem domeslicam.dirigil, familia in con-
vel lingua quadain reperlum foret-pro regia digni- venlu eunl exaucloral, uovuraque SlaressiiiTameli-
late. Nunc.hoereoinler ulrasqiie senlcnlias. git. Palacky Gesch. v. Bôhnicn I, — 169 sq. Wuk
Vox GermariaKbitig ab antiquo Kôn, ul.Rhenani Slefanowie Slerbicbes ,-YYôrlerbiich. .Hodie apud
hodie pro Kiihn dicunl, originel» irabens, audacem, Casc'hemirensis,simiil ac filius majnr nalus.uxorem
non poienlem a kônnen sigiiilieai, ul bellicam ejus ducil, patri in pàiria poicsia'le non moilo succedit
coiidilioneui expriinere videalur, el idem fere sil sed eliam hoercs fil oninii'ini quoe-ille posséderai,
quod Dux, Dux belli vel voievoda, quo poêla Sla- rKl . ea tamen dege, ul quibus paier egeal, omnia sibi:
vonicus supra cilalus usus esl, et quod i>oia,boia, dei. - -
idest bellum, el vod, id est ducere derivalum esl; (306) Cujacius commentai-,in Pàpimani quoeslio-
cl pcrillustris vir Thien.y in libro « Dixans d'études nes 1.XI, lex ulliin. Cassagnac.Uisi. des classes ou-
historiques i (U No. 111, p. 178) iccte monei, vrières, p. 56. Ann. I. - '
konning, nil nisi ducem signilicare in aimquis (507) Plularch. Numa cap. XL -prtyaçyhesQtu-
vocibus Oberkoning; TJnieikoning,llalfkoning, Seu- îrapMvijpiiov, orzepÈO-TÎ BaâùÂv.;.
koning; Heereskoning, Folkeskoning, etc. A cuum:e•> Neque ra ru m esse poiest, ul quis esset < alavis
(génère) Phillips. ediius.reqibus.> -
(505) Arisuneles- Etbic. Nicnmacli. VIII. c. 12. (508) Dlvolnil Builmanniis-,..allanien radis pan-
etl,"Bekker p. 160. col. 2, vers. 27. -i-:vnipuais 8\5 TO0 el sup/in prnprior esse videlur. m
TtuTpbçTOpavjLy.o' y^p&vranzàpùç 3'jOXott -ïol; viicnv; (509) Arisl'ïi. Uo)*ziv.«n> À. éd. Brfckeri p. 1252,
be.J.udoeis Fhiv..So.seph,An!.iq. Hebraior. XVI.. col. 2, V.-15.'H $]è-/.u/.îiôvuvohditvMlVWVÎW K-fMT/î,
C. 8. liai "/cr.p ZZjip,TTKfoûcwçy.évèïovaiusci? jSacrj/.Et, /pqijtas. É'VÎZEV,. pvj-,ianp.épov,YM/XO' aè xarà.
jia).atTx z«).ovio-î
i ipvciv êoiY.zv -nYMuyi è.TîOiY.-.u.
Q'-.YXV.SÙVU.1, OV;
AlheniensesCl Spartani siiuilemhabebant, inorein,. Ttvt; ôaoya^.axTKf -natSaçil Y.OX iratSuvitKtôaf; ôia-rî
v. Pluiarchr-Sûloii c. 15.. rioM.oiSE v.cà Ttv.iSuç ' Rai a.'.èarot«ÎB.t îà "Àv-GV/yhïiuvpacrùviivTt/.i vno 70Ù
tSioyb.sjvKy/.KÇ&v
' TOrculetV(j'jSûçyàpvifioj i/wÀue.. TrpEffêvTStTOU. .
/icmnnoi'uiii anliqua; legis nieiii'uiil Dio. ïlaiic. " Palacky Gesch. Bôhmeus IL 40.
Anliq. I. IL C. XXVL 20.-'o SE"TÔVVupaiav vo/îo- -' Hisl. de. Russie par iù-
n Praieda rusk'aia |-3, T4,
fiÉTiîràVacav, w? îîrrsfv, ziïtaxevSÏOVC'KV 7r«xptx«S- "'neaux el Chénéchaud.. o. I, p. 174. Su-or'JGesch.
vl.ov, YMT.a.pv.Tràvra TOVTGOj5/oux_p6wj,ÈKV T;E ici. Russ. Siaais 1, p. 415:
//ay-r/oCv,ÈKVT=V.T.OXÏIV-JOVai -npQv.ipnTca.... \
/xEtÇo-va Roepell.Gesch. i'olens I, p. 87, cl excursus ejus
iï-.vç-îi\'ivG<Mt -lit/.ipiY.UX'Ù.
-iramoç,« SESTIO-T)? * ,1eOpole p. 614—517.
v.a-ïà.
3iù).ov.Romoevero paires lenacissiini era'ni'm con- Zakonik Srbskyi. Cara Sterana Dusaua |.19, §.i2,
servanda bac lyrannica, ne dicani lege neque usu,, ci Kncharski Najdawniejsze pomniki prawoiluwslvva
sed-abusa. (.Iiuinano laiiluin!); quo faciuni esl, utl slowianskiejoWarszawa 1858. '
glpriarenlur i-.mdlos esse alios hommes, qui lale-h i (510 K. H. Lachmann die Sparlan, Slaalsvcrfas-
in libéras haberenl poleslalem, qnalem ipsi » Jusli-- sung. Breslau 1836, p. 156 sq., qui laudài Wocfts-
nian. Institut, lib- 1, Til. IX, lex I, § 2. ijiuift Ilell. Allerih. P. I. c. I, p. 245 sq.u. Hûli-
Allanien hic lyrannicus raos non invaluilj nisi inn »mn«"Urspriinge der RomisclienYerfassuug, in quo
in eo lanium
populis dorainandi avidig. Alii oeqnius pairiani po- libro sagacissuiio cëleberrinms aulor
leslalem a primerdiis insliluerunl. Sic Boheini et:t inibi peccare videiur, quod pinHiaaiiunde vi illàia
mulli Slavonoruin populipairiain poleslalem quidem n esso vull. .
iu Siaressina, quem Vocanl,liabenl, sed omniaquoe e (511) Hinc regibus exaciis Romoesacerdos qui-
ad rem domeslicam perlinenl, cum adultis in con- i- dam fiiclus est nomine régis saCroruuiCic. or. pro
silio sialuuniur, el paler in provecia oetaie cligii il Domo.14;38; eiAllienis â-pt/jmfacàt-bç.
inicr lilios, fralres, fralrumve filios opùmum, ul inn CûÂrisloteles ibiil. y.J9. SLÔ.-XCÙ.-ZÔ ' ' iêuaji-.f
Tr'pSirov
jiaii'ia -potestaic. sibi succédai;-cl, si-quis-Siares-i- ),cûqvTO «!' lioi.îi; Y.V.IVVV.É-TÎTK'Ï0-J-/J. ."---,.-
" "
1573 • S. MATHILDISREGINA. 1574'
publicam justo majorera, el per iliani gloria; milita—A oainino ali.-nusc oral auiiquis Gcriuaiiis ; Allila
ris peslem, contra jus el fas, in niaxiina régna, iu enim lails erat rex regum.
i-lupenda el horrenda monslra, ut regnum Persa- Sic regibus Francoi-umMerovingicis,rc|es-popu-
l'iiin, Macec'onicuinel imperium Romanura. loium Germanorumdeviclosin Duces muiaiuii mos
Quo majus regnum factura esl, eo majore coeco invaiuit. Sic Aleiuannoruin,Tliiiriugorura etc. reges
honore el potenlia, ne dicam poleslate. necessarlo Duces tributarii regum f.icli sunl Fraucoruiu. Neque
rex, vel qui proeesl,gaudel; totidem sensim sensim- tamen minus lituhis rex regum poslea soepeFran-
que palresfamiliasainillunl. Tandem libellas singu- corum principibus indilus est (524).
loruin, si qua restai,'solà est assenlandi alque accla- Carolus Magnus ipse rex eral unctus cum fralre,
inaliones in senalu proferendi (515). Raro liunl sub paire rege vel imperaiore Francorum non Ro-
qioelain quandoqueper eos leges ; sed in liis noia- manorum (525); et poslea, seu palris liiulum irai-,
lur tanlum, quoi vocibus Imperalori salus acclamala lans, seu novo ritu imperalor faclus, reges filios,
sit (514). Ipse proelorfil Imperaloris, « villicus, » et. aliosque, submissos babebal (526). Willechiiidns
seiaius délibérai iilrum, « Rhombusne concidalur, quoque Saxonum rex, id est duodcciin in singulis
an lesta alla pa'relur > (515). Quo major respublica, pagis subregulorumsuinimis rex, sive diicinn surn-
eo minor publiCares. Servorum eic. lamen condilio oms belli dux (527). nonnisi posl imiiimerabiies
in familia laxalur, invilo plerumque domino. clades,.. landem dux a Cnrolo Mag.nofac'lus esl, ut
Tiluli Ducis, Rcgis, Imperaloris-cet., quo uluii- lamen nescias, auclusuc an dignilate diminuius
tur, qui magnoevel parvoe prsesunl reipuhlicoe;per fueriu.
se idem fere significanl, sed usu vel abusu dislin- Ludovicus Pius imperalor liliorum non regio laii-
guendi sunt. Soepecliam, qui. majori' proeesl re'pu- tnm nomine, sed el poleslate millis ccrlis liiniiibus
blicoe, faslu lumens nomen régis -superiorissibi ar- coercila,rniserum exemplumposlerit.it; reliquit. Sub
rogai, vel magni régis, vel magni ducis vel magni successoribus ejus, reges Francorum, Lothariugioe,
Chagani cet. Neque tum semper ïn provinciis vecti- Burgimdioe,Bavarioeet Germani.e poleniiores soepe
galibtis alque in ragnis subaclis regium nomen eva- eraiu Imperatoribus. In Germania Ollones renova-
îiescil. Hinc in Oriente .Sgypliorum (516), Babylo- verunt Merovingorum usum, et auxerunt arrogan-
niorum (517), Persarura (518), Arsacidarum et Pâr- liaiïi monsiruosoe imperalorioe dignilalis. Regium
lîiorum (519), reges se principes principum, /3K<TI-honorera sibi splis convenire, céleris vero omnibus
hîç piMjàêav,voc'ari superbiebant, immo Sesoslris abnegandum esse contendebant. Omnes reges semel
_37.T0.tvc pacùÀmi Y.<ri SEO-TTOTIJÇ (520) fuit. __vîcli, ex nova eorum sentenlia, regia dignilale ca-
SÊcrîiorûii
Ij'.sîMaceMones et Romani vel socios vel tribulariôs * reliant eo ipso faclo. E lam siiigulari doclrina illud
îvges minime aspernabanlur (521), ul Tacili verbis paradoxon naluin esl, ut prineeps Dux noniinarctur,
irar, < veleri _eljampridem recepla Populi Romani lerra vero regnum ab uno eotlenique scripioreel in
t consucludine, ul iiabcreni iiistruinenla servilulis eadeni fëre linea (528) ; immo in Chrouographo
i elrcges (322). » Idem soepeusu venit Imperalori-' Saxone, Miseco Dux . . . simul el Rex nomiuaiiir
bus Orienlis.vel Occiieniis (525). Neque is-mos (529). Non videbant conlinuo s.equie lali doclrina,
(515) t Vel cum offensioneprincipis. » ut ail Ta- a. 762. n. 2. Edmond Martene de — ànliq. eccles.
cltus. riiibus 111,c. 10. Anasias. Stepb. 2. Cod. Caro-
(314) Ul facinm esl in Senalus-ConsnlloRomano, lin. ep. n. 6. — Sigill. '
qnum Codicis Théodosian'i exeniplar ab Oriente (526) Regem Longobardorutn; filios aulem, Ca-
missiim essex in Occidenlem. roluin, Pipinum Ludovicnmel Lolhaiiuni, nepolera
(515) Juvennl. IV, 77 cl 150. denique Pipini filium, Bernhard'uni, inlëiicem lialioe
(516) Bacrûsù?J3ai7i)iwv
' 'oomavSîKj s'.fù'.Diodor. regem.
Sicul. 1.c. 47. (527) Wiltechindus Rex nominatur a plerisque :
(517) Daniel e. Il, v. 57 de Nebiikadnezare,.qni Thielmar I, p. 226 : « e VVilichindiRégis tribu exor-
omnibus fere Asioe regibus irapcrabal cf. Ezech. fmil. « Chronic. Episc. Mindens. (Pislor. § 17) i
XXVI, 7. y
' YVcdekindus, rex Miiidensiuraet Aiigarorum. Chron.
(518) Sic Artaxerxes Mnemon se regum regem Andegav.(ap. Labbeum bibl. Ms. 1.) ad . 7K4«Wiii-
vocal in episiola ad Esdrain c. VII, v. 17.' Nam tune kindus rex Alboruniet Saxonum. » Ancl. de funda-
Persaruin in obsequio erant reges Armeuix, Cypri, lione elc. (ap. Lebin. I, p. 260) i Rex Augaro-
Carioealiarumque. rui» W. J
(519) Ezeeli.—Spanlteimde proeslanlia. .. nuniism. Magnus Dux nominalur a WittechiiidovCorbci.
d-s; VIII, c. 2. Ammiait. Marcellin. XXYH,c. 5, I, 638-
ubi Sapor Rex regum. •—VisconliIconogr. grecque Simplicité!"Dux a Beda hisl. genl. Angl. < Ele-'
(passim).— Sueton. Calig. V. 4. ctum belli ducem; >a SigebertoGemblac.ad an.785;
(520) Diodor. Sicul I. e. 55. a Malin. Paris in vil. Olîoe,p. 978, in CapilUlariis
(521) Exemplum babes in rege Siûonum. Q: Curt. Baluzii I, p. 194.
4,1. n. 18, aliisqùe. Tandem : f unus ex primoribus Wèslphalorum i
(522) Tachas Àgricola14. vocalur in Annal Laurisli. ad a. 777.
(523) Reges Tbracioe, Bospliori; Annenioe, Ju- Cf. Kranlz. Saxonia 11,c. 22i
fec etc. Reges Gotlionum aliiquë. (528) Thieimarl IV, p. 560. Dux (MisegoI)"jàm
(524) € Dominus rex Francorum , lerrestrium senescens el febricilans, ab exsilio in palriam ti-an--
Rex Regum > MalthoeusParis a. 754. sic, relinquens Regnum suiinet pluriniis divideii—
Hugo, Francorum régis,frater, ab Anna Cbmmena duni.
(p. 288.) {ZkcnXîvç pa.<7àiavvocalur. (529) Ghronogr. Saxo ad a. 1050. Mifecp (H)•
(32,5) Baron Annal; a, 752, -n. 6. Pagi crit. ad' Dux .... lalis ei'go esl Iles v. iufr. cap. XLYIt.-
1S7S APPEND. AD SMC. X. 1576
ducem illiim, ano tempore viclorem, regiam digni- /A poeneomnes, in viciuiis, dubium, democratioeiiean
laiem jure revendicare. Si igilur Miseco I, viclus arisloeralioeproxinii, a quodam eleclo vel
designalo
a Gerone, miles Ottonis facius esl, eo sensu, ut ne- principe, in vicis regebantur, cujus jura minima
cessariô ducis nomen pro regio subirel ; Bolizlavus, eranl (545). In'belli autem lemporibus ducem su-
soepius viclor el omni nëxu absolulus, nomen re- premum sequebalur omnis gens. Ille vero eorum
gium sibi jure assiimere polerat, invilis, Germanioe nioderaîor nulli alii principi obnbxius eral; summo
scriploribus. Numquid ideo iniperalorio honore igilur principis honore fruebaïur, et eo honore,
carebat Henricus IV, Romanorum imperalor, quod quem regium esse usus ubique oblinuit (544).
ab Anna Comnena'Pifé tantum 'Al«.p.«.viu; nominalus (Francus ?) Samo Bohemorumrexcreatus est anno
est (530)? •625(345).
ls qui nulli exlraneo obnoxius régit suos, eum Swatopluk in magno regno Moravorumanno 875
tilulum sibi assuraerc potesl, quem sui agnoscunt. imperaloria eral dignitale (546).
Sic mulli principes, quorum dilio angustioribus Groeci Slavonicos principes fiy.o-àeïsnominant
clausa efat limilibus quam Polonia, ne régis quidem (547).
nomine contenti fuerunt, et imperaloris honores Imperàlores Romani iis Ialinum régis tiliihiin non
sibi arrogaverunt. Inter Yisjgblhoruin in Hispanh B ' negasse, curii mulla sunt tëslimonia, lum unum
reges, qui ne qiiarlara quidem Hispahioehodiernoe pioecipuùra marmoris eleganiissimi, Yespasiano
parlera gubernabant, vocati sunl HispanioeImperà- imperanïe, Plautip Silvano dicali (548). Al non
lores ; Sancius Magnus (551), Alphonsus Yl (552), modo agnoscebant regium honorera, sed eliamsii-
Alphonsus VII (555), Alphonsus VIII (351), Ferdï- pendia annua régi Roxolanorum pendebat Hadria-
nàndus III (555), Alphonsus IX (536), et Alphon- niis (549). Russoruin principes reges nominantur ab
sus X. (337). Edgar Anglus liiulum assumsil : ç Ba- Àdarao Breihensi, a Luilprando, a Thietniaro, in
sileus Anglorum, et Imperator Regum gèntium » vila S. Mariâni, cl a Sigiberlo GenibîaCensi(550).
(558). In Gallia Pippinus et Imperaloris lilulo usus Bolizlavus Bohemus a Widukindo (III, 69. ad a.
esse videlur, el Carolus magnus eum seeulus, anlc- 907) rex vocalur, sub quo mulli subreguli (IL c. 5.),
quani Romoecoronarelur (559). In Germania Ludo- Ab eodem alii Slavorum reges' et subreguli afferui:-
vicus Bavarus, Imperator a Rhabano Mauro nomi- lur (III. 66. ;'III. 68. cel.).
nabaïur (540). In Dania HaraldusseCoesarem appel- Tiluli Siavonici principum (parvorum vel maguo-
lavit (541), ul imperàlores Brasilioe Maroccanos, riini) eliam apud populos Slavos mulaii sunl, soepe
aliosque niissos faciaiii (542). fbrluna, soepe ex îndusiria. Sub medii oevifinëm.
CAP.XXXV. — Nomina pnncipum apud populosG Riissorum prineeps vocabatur Çzar ', Poloiiorijin
Slavonicos. Rrol, Bohemorum lirai, Slavonicoruni Krail ; quo
Res liionere videlur, ut accuraiius de populorum f.iclum, ul in oraiionë dorainica regnum nominatum
Slavonicoruni usu in tilulis principum iiiquifainus. sit a RussisZralhie, a Polonis Krolestwo,a Bohëmis
Qui eodem fere mo'tlo, quo Saxonès prisci, aliique Kralowsiwii, a Slavonicis Krailesiwu (551). Licet
(350) Anna Comnena éd. Bonn, Y, p. 252 et (315) lab. Peulingerana ap: Bual, Hist. anc. des;
sa:pins. '., , - » .,-.., ... peuples de l'Europe. XI. p. 145.
(551).Alberto.',Chrome,ad a. 1831 cf. leg. Visig. (544) Roepell,L 1. 1. cap. 2. -
1.12, liï.lll, § 13, qua Sisebuio (612—20) Imperà- . (545) Fredegarii chron; (ap. Ruinart. Gregor.
toris nomen iribuiiur. ., . Tiironensisopéra éd. LuiëcioeParisior. 1699, p. 626-
', (552) l.n Syiibdo.. 627).
(535) Rôdeiicûstolei. I.
àrebipresb. Vil, c. 7.: Palacky, Jahrbùcher ' des' Bôhniischen
' Muséums.
Cf. Chifflétviiidic. llisp. 1850. S. 387. sq. - -
(534) el (555)' Dufresne les. lat. inf. s. y. Impe- Roepell, 1.1. p. 52. de Bual, Hisl. anc. des peu-
ra'or. l. pies de l'Europe, tom. XII.-p. 114. sq.
(556) et (557) Mabillonde re diplom. 1. V, (546) Palacky, Gesch. v. Bôhmen. I. p. 140. Roe-
(558) Dufresne v. Basileus; et Selden de lit. lion. J,j. pell. p. 40.
1,2, §5." (347) Procopius, éd. DindorfIL p. 205. O0T»70O1»
(539) Diploma et sigillum ejus ap. Zylles. defens. 7TDA).»V EXTOUpatrilsiov uîuaroç «you^î.çovafiaiv
abb. S. Maximini.Cf. Maciejowshi,Essai hislorique flUEnJ/av ' [ti-j T« Sx),K^.IJVWV l'fiinoi<j>e%ïïçci.-na.vxa.
tur l'Eglise chez les Slaves. Leipzig 1840, p. 18; i
(348) Gruler corp. Inscr. p. 555. lgiiplos anie,
el litleras Carol. Magni ad Alcuinum, in.quibus i aut infensos P. K. Reges,.signa Romaria adoralu-
MiniumRégis Francorum cl 'ImperalorisLongobar- i ros, in ripam quam luebalur, produxil. Regibus
dorum fert. Ob eam eausam hucusque viri dicti et «. Basiarnarum ei Roxolanorum, iîlios^ Dacorum
hueras el lilurgi.am sjmrias esse censuerunt, arbi- i t'ralrum captos, aut libslibus erëptos rçmisil. Ab
Irahl'és ab i ignaro > qiiodara mbnacbo, qUinesci- « aliquis eorum opsides accepit, per quos pacem
rel Alcuiiiùm jam défuhctum fuisse, quum Cafdlus « Pfovincioeet confirraavit et prolulii Scyi/iariim
Hom.oecoronarelur Imperalor Rômaiibrum hoec i quoque regem Acheronensi, quai esl ùllra Bory-
couscripia esse. Sed non viderunt viri doëli nerài- < silieiiem,:opsidionesuinmoio.>
neni tam igiiarùui exlilisse, qui prp trilo t Roma- (549) Sparlianus,-'Hadi-ia'n.'c.6.
norum imperator i scriberët Longobardpriim im- (350) Adam. Rrem. I. L; Luilprand, V. c. 6.;
perator. Thielmar. VIL fin".;.B,o(a«tf..ad.IX- Febrv p. S69;:
(540) Rhab. Maur. ëp. ad Noliiig. Vëronensein. Sigeb. Gemb'lac.ad a, 1075. . ... .......
(341) Sieph. in uoia ad Saxon, p. 204. (551) Herbersiain, cpiiiin. rer.Mbscoy.. p. IX.; :
(542)0(io d. lit. in.p.-s-ai.Russ. Ha.LMag-d,,1724 • Everard Ollo. de.titiilo Imperatoris.Riissbi'uih,Haï.,
.57. àtfagd. I72L p. 26 sq. farcis oiiincsCiirislianorum
hoec in ofalione Dominica magnam antiquilaiem A À Salomo ; elpassus c Nm habemùs Regem nisi Coesa-
olere videanlur, lamen facillimumérii.démoiislrare rem, i per C'âr et Kessar exprimilur (560). Extat
eosdemnon semper iisdem usos esse litulis. moiiumenlûmSiavonicuni in Kalbensleinberg prope
Russi sane Czarïs nomine usi sunt : falso tamen Weissenburg (Nordgau), quod publici juris fecii M.
'
illud a Coesareoriginem trahere, et Wladimirus Mo- Jo. Alex. Doèderlein,-tabula quoedampicla Sancli
nomachus ab imperaiore Constantinopoliianoacce- Pheodori Duciscum inscripiionibns Slavonicis lilie-
pisse eum honoreraa quibusdara dicilur (552).YV'loris Cyrilli; cujus originem ipse Russicam esse, et
rfomirus Magnus quoque non Czaris nomen ab anonymus in epistola lalina, ejusdem lemporis esse
iisdem accepit, ul quidam volunt (555),sëdB«<riX£wî. . conjicil cum MenologioGroecp(id esl anni fere 984,
Johannes III Basilievvitcli,qui libe.rtatem vindicavit non, ul Baronius voluerat, anni 885) (561). Mihi
sibi el Russis, se .magnum ducem iiominavil (554). vero, ut Baronio, soeculo uno aiitiquius videlur
Filius autem ejus Basilius Czaris noraen semper Menolpgium.Nam nulla ihest' figura junior quam
fere sibi indidil, ut dubium sit, utrum laie quid jam Léo philosophus ejusque uxor. Idem de tabula hac
anlea factura sil, an a dcviclis Talaris el m suam cêiiseo. Milites quidem, quibus siipalus prineeps
dilionem redaclis, apud quos Czaris nomen in usu esl, simillimisunt Normannis, quos Malhildis Flan-
erat, assmnplum sit nomen. Imperator Maximilia- B drica in lapete Normannica Bojocassensi expressit.
nus ob simultates inler se et Polonos, ul Russos Archïleclura quoque est Byzantina (arcus enim non
amicos vel socios baberet, non cunctalus est, et acuminalûs est in poriis), el luirium lecta Orientem
lalino Casons lilulo'Basilium honoravit, errore, ut «lent (nam venire magno ulriraque arcus (éviter
videlur, eorum populorum Slavonicoruni, qui Czaris acuminalûsinfra extendinir), ila, ut liucusque omnia
nomën aut abjecerant aut ignorabanl, et reges suos Russis conveniani, Vel Slavonico populo, qui non
Krol, Kral vel ÎCrail tune cerle nominabani (555). muliuni abesset a Conslanlinopoli. Al forma radiala
In successore ejusdem Johapne IV., eognomiiieTer- cwonoe iraperalorioeillud oùmjjio velat, Nolura est,
ribili, jaclanlia quoedamin litulis assumendis appa- nullas exlare Imperatorum Ofientis imagines, in
"ret, atque Çoesaris imperalorisve nomen et insignia quibus corona radiala sil, cerle nullas post.soeculuni
affeclàta. QuadruplicemCzarem se dixit (Russornm, quarlum oeroecbrislianoe,nisi in feininîs (562). Nain
Casani, Aslracani, Siberioe)el dominumKarlhaliiii- imago Constanlini VI. a Leone papa Romoefacla a
corum et Grusinicorum Czarium, etc. (556). Idesi re aliéna est.
ïmagini suse picioe,editoeanno 1551, versus sequen- In Germania lamen lalis corona occurrit soeculo
lës inscribi jussit : nono, decimoel undecimo; et simillima quidem est
RussornmRex et Dominussum, jure paierai '-'corona anliqua imperatorum. Norimbergoeconser-
Sanguinis; Imperii lilulos a nenûne quuvis vata, quoe Caroli Magni esse dicilur, sed Conradi
Mercalus prece vel prelio : nec legibus ullis .nomen addilo in semicircnlo superiori inscriptum
Subditus allerius, sed Christo credulusuni fert (565). Talis est omnino, exçeplo superiori se-
Emendicatosaliis aspemor honores(557). raicirculo, una coronoefigura, quam expressit Doè-
In soeculosequenti legati BelgioeMiehaelem,salo- derlein p. 80, quamque imperalor Licinius fert,
reni augusioe domus Imperialisbodiernoe, quadru- jubens, vïrgis eifusiibus coediTheodorum; in céle-
plicem Keyser (Imperaiorem) fecerunt (358). ris vero ejusdem figuris vulgaris radiala corona
Illud vero nomen non Russorum modo aut Tata- regum vel imperatorum Germanioe reproesenlalur.
rorum, neque medii oevilaniuin, sed antiquissimuni Apparet igitur, illam tabiilam a populo Slavonico,
in Oriente regnum nomen fuisse facile demonslrari Germanioelimilropho, faclam esse.-Quod si in me-
potesl. Occuriteniih in nominibusNebukadue Czar, nioriam revocamus, génies Slavonicas Sorabos qui
Nabopala-Czar, Tiglaiphile-Czar, Ballha-Czar cet. non diversi eranl a Serbîs, cet. cas ipsa.s,ubi labula
(559). Occurrit in versione bibliorum Slavonica, a nunc extat, regionpsolinitenuisse(564);velsalieniiiia-
niultis Hieronymo, ab aliis veresimilius S. Metho- p gnuraMoravioercgnuranon înulium abfuisse,nbi saif-
dio, Slavofum (in Moravia et Bohemia) aposlolo, ctus Mctliodiusarclïiepiscopus VYeichradi(IlraUish)
iribula. Legitur in bac versione Czar David, Czar sedens , sepicm episcopos Slavonicos subditos in
reges Kral diciinlur. Zingari vel iii Hispania hotlier- Russorum, opinio, quam meeum communicavit, cum
na reginam nominanl Krali. eum Bonnoevisèrent:
(552) Genealogiaex Annal. Russ. composila, ap (560)O2/o, 1. 1. p. 25.
Cholin, Colonioe. (5131)M. Jo. Alex. Doèderlein. SlaVonisch-Rnssis-
(355)Anonymus Florenlinus de reb. Moseoviticis : cbes Heiligihum
' millen in Deutschland. Niiinbers;
c. 8. 172-4-4.- '' *
(354) Otto, 1. 1. p. 21. . (562) Cliima corona radiala in viris eslConslau-
(555)lderri, ibid. lini Il-.ap. Baiidnrium, v. Maillot (et Màfiin) Recher-
(556)Adam Olearius, lier Moscov.p. 25. ches sur les costumes des anciens peuples, Par s
(557) Sigismundus, comment, rer. Mbscovitic. 1804. 4»°. vol. I pi. LV. No, 4.
p. 15. (565)Quam ebronam éxpressam habesin libro :
(558) Aizîma I. 10. p. 1045. Aller Russen Key- Wahl'Und KroenungsDiarhm Kaiser Franz L Frcit.
ï/r...:....'-Keyser lot Ca'san, Asiracan endé Sibirien. 1746. fol.
(339) Hoec est celeberrimi Strahtii, autoris his'1. (564) Spruner Allas np, 12;
1579 *APPENIV.ADSÎC. X. 1580
ecelesia mixla habebal; non loinère eam labulam A . manoriira Konig quam.iani siniilitudinem halicrc
monument-uniecclesioeSlavonicoe aniiquoe in illis videlur. Tandem Wudz apud eosdem Dux audit.
regionibus esse cffic.iemus (565), similis imago Compositunivpeabulum Woiewodaidem esse quod
tpriscat malris Dei reperta est in urbe Oblau Belli-Dux, jam supra niemoravinius. Ul nunc res
(prope Brcslau) cura lilieris Çyrillicis (3(»6).,Aiqui- sunl, cerli quiddam slalui neqiiit. Sed utcunqiie
in ea tabula Coesar Auguslus Licinius I semper eril, illud quidem exlra oinnem dubilalionem ver-
nominaliir Czar. Liltin. Adde.populos Slavonicos satur, quod omnes boevocesnullo modo Ducemfen-
Imperii orientis urnem Conslaminopolin semper daient significant, si dignitas, quam demonsiravi-
Czaragrad (567) vocare (id esl urbein regiam, vol mus, principum Polouioeiis expresssa fuit. Roma-
imperaloriain). In auloribus Byzantiuis Theophane 'noriiui lemporibus baud dubie lalina'voce Rex illa
cl Nicephoro Bulgarorum principes Xeresnomins.::- dignitas exprimehatur.
lur, quod idem esse ac Czares recle inonuii Bua- Siudio augendi regiam polentiam duclus, Boliz-
lius(568).Regps Servi»soeculodecimo quarto Tzarïs lavus, laiinuin liiulum Rex foriasse aptissimum
nomine l'ruebanlur; sic in legibus Servi» Duschau judicavii, quippe Polonis inaudiium, quo monar-
Tzar semper iegilur (569). chiam minus populo obnoxi'amin familia hoeredila-
E conlra Russi plerum alio lilulo in medio oevoB riam redderel (572). Quem in finem alia mulla
usi sunt, neque eo ,'soli. Russorum enim principes fecisseBolizlavumcapila sequeniia docebunt.
ipsoruin lingua Knies (Duces), superiores, Welïki CAP.XXXVI.— Bolizlavi regia corona, lancea, vel
Knies, id e. magni principes vel duces nominaban- sceplro, gladioquedonalusab Ottone III, « arnicas
lur; si non majori, cerle coiiem jure, quo du- populi Romani » nominalur
ces Auslrioe Archiduces, vel Florentin! Manii- Jure igilur Bolizlavus I regio honore frui , jam
Duces. polerat. Agnovïsse lantum Imperator Ollo IU vide-
Knies enim .aem est ac C/in»vol Kanis vel Cha- lur ea quoeirapedire non poierai, quo sibi jus ap-
ut probandi aut improbandi, immo dandi aut negaii.ii,
gan, -cl'regem dénotai, Magnus-C-hanui C rimea conservabat vel creabat. Ne hiluni
idem sit,-quod VelikiKnies in Russia. Khan aulem quodammouo
tune ab Iinreratoiibus fieri.p-
Tartaris. vel Chagan, vel Canis, vel Cacdnussignifi- quidem amplius
terat.
caldominum, regem, imperaiorem (570). Ipsa voce Ollo itaque, a nemine rogalus, ex balia, sub spe-
Chagan ?el Cocon el Russi et Hungari usi esse fe- cie
runtur (571). corpus sancli Adalberli invisendi ul quhlaiu Pc
loni volant (575), remolam Poioniam ineuliauique
Quid de Polonis oicam? C—terrain hune lemporis Hyperboroeam— média
Czarisnc an Chaganis an alio lilulo priscos Po- petit hième. Excipilur quam hoiioiificentissime a
lonos usos esse dicaiu? Nullmn superesi hujus iv,i Bolizlavo,cl, quasi graluni animum Polono demon-
certum monumeniiiin. Sunt, qui dicanl Krol vol st:alunis, tiiaiM ipsius .regiam coronam, regiam
Kral, ut Bohemi id cfferunl, deiivatum esse a Ka- lanceam sceptrumve alque regium gladiuni hospili
rolo maguo, sed, ni fallor, niera elymologicacon- douai. Simul Bolizlavum « amicum el socium.populi
jectura, pro qua aliam verisirailioreiniu radiée Kri, Romani> proedieai(574).
judiois nalurani exprîmenlem, deprehendere mihi Quam formulai!) latiuam anliquissiniam,Polonis
vidëor, eo verjsiiniliorem quod apud Slavos TG historicis niedii oevi ex Romanorumhistoria hau.i
Kriwa summa dignilas certa sacerdolalis el judicia- facile nolam, sapere.ingenium Ollonis III, qui ob
ria indicabalur. Alia quoque Poloni ulunlur voce, inauuila eousque.in lit'.eris bumanioribus el in au-
scilicet TÛ Ksiaze, quod Kjonje sonai et cum Gcr- liquilale studia cognomine < Mirabilia Mundi > ce-
(565) Amiens meus liloudow, in antiquilalibus « Caganus Hungarorum Rex ; >et Annal Franco-
.Russorum ecclesiaslicis maxime vërsatus, in àliani rum Berliniani ad a. 859 : « Misit etiam cura iis
senienliara il. Pluriraa enim, ait, coronarum radia-,D quosdam, qui se, id est, genlera suam Rhos v.ocari
taruin exempta non in rébus profanis sed ecclesiasli- dicebant, quos Rex illoruni, Chaganusvocabulo, ari
cis occurri; lexlum quoque linguam Russicamrecea- se amicilioe,sicul asserebant, causa dircxeral. » Cf.
liorein sapere. Rogerde deslructione Hungarorum 55
(566) Muciejowsky, essai hist. d. l'église chré- (572) Hune sensum proeberevidetur BolizlaviEpi-
tienne des c\eu\ Rites p. 151. lùphiumap. Chrisioph. Harlhnocli. de rep. Polonor.
(367) Herbersiaincomment, rer. Moscov.p. XL
(368) De Bual, Hisl. anc. des peuples de l'Europe, , « Tu possedisli, velut albleia Chrisli,
loin. XII. p. 247 sq., qui cilat Theophanemp. 289 i RegnumSlavornm, Gothoruin seu Polonorum.,
(éd. Bonn. p. 687. 15.) ubi legitur TOÙ?!axhaùpâf « Coesarproecellensa le 0Hea/ia,peIlëns» cei.
xa-îK-j'ouivour; el Nicephorump. 77. v. (4, rouf piv (375) V. cap. XIV. No. 1, 2 et 5.
tx aripâç TJJV ÈVaÙToiçMXTn.ulvoyj- ; ubi
XTEIVOUITIV Kadlubeck(1.p. 95) .
Goar lualeToùfp.ii>èy.<jupv.çc reponemiurat censet. « Quasi bealo Mariino A'dalbcrlo vpiivam exhibi-
(369) Muciejowsky1. c. p. 266. turus revereniiam. >
(370)Vincent. Belvacensis1. 52. c. 52 ; Pachyme- (574)Gallusp. 41—42; Dlugoszcol. 151; Miechow.
res 111.c. 25, Y. e. 4. X. c. 25. — Du f'Vesne'gioss. 1.H. c. 4. § 27 ; Ctomer hisl. Polon. II c. 4; Gua-
met!, groec. v. v.m-nç,-MÎÇnç;id lat. v. Caganus ; gnin I. p. fl ; Ludewig.de auspicioregio. e. IL.'p.77;
Annal Berliniani ad a. 859. _.' . ... Ebitaph. ejus cap. XXXV.'No.24. ;
(571) Gregor. Turonensis^ Paul Waniefried ; ,'Cf.cap. XIV. n. 12 et 15.
'
15S1 S.'MATHILDIS REGINA. 13gt
lebrabalur, jam recle ipse Roepellius'vidit(575). Al- A « Geniiori^ régula, seinpor sibi preposilos auderét
lanien illud lanlum de intégra formula : < amicus et « in suhjeclioneih paulatim delrahere, vilissimorjue
socius populi Romani > inlclligendum. Nam vox t pecunie iranseunlis inescalos amO(hanio) in seni-
« amicus et socius » Otlonum quoque lemporibus t lulis libcrlaiisquedetrimenlum capere. >
' Gladiusab Oitone
polilica, iit ila dicam, significalione adhibiium e,t donatus, quem Poloni-«Szcrzer-
de iis populis,qui ne minimo quidem serviiuiis jugo bec } nominabant, sen.per lanquam res sancla as-
obaoxii imperio (vel Francorum regno) eraul. Sic a servalus est. Lilieris hiscriplis suam originem Otto-
Widukindoprirai Saxones, Francorum araici et niensem trailere et soeciiluraundecimuin rëdolei'c
soeii conlra-Thuringos noniinanlur (576). Sequilur narrant (578). Imperaiorem semper ensifer seeulus
et ex hac re regiam Bolizlavidignîlalem ab Impera- esl ; ul piclura docel anliqua libri MaiiuscripiiDoni-
iore (Oitone III) esse approbatam. Thielmarus ipse, nizonis.quoeOilonemsistil M:ignumcorpora Sanclo-
quamvis iram vix in pectore claudit, si eum attentais rum quorundam , Atloni Marcbioni Tbuscioe do-
legeris, libi prodere videbilur invilus hujus rei veri- , naulem (579),
talem.'Nonagies fere de BolizlavoI mentioneni fa- CAP."XXXVIL.— Coronain piclura noslra est ipsius
cil ; et sexagîesquidem sexics eum simplicité!"Bo- coronoeOllonnm exemplar. Corona Longobardo-
lizlavum nullo epilbelo apposito nominal ; decies B mm novaforma in sigillis-Ottoman.
decem et quidem bis ad a. 1018 PerlZ V. p. 861. Examinant! mihi sedulo forniam vcsliinculoriim
lin. 2 et 9, bis simpliciier, Miseconis filium, semel picluroelibri nosiri, (v. fig. 1.) corona, qua Misego
Polenum, ter Seniorcm (Seigneur) : at rem mirant! Rex ornatiis esl, singularemquandam shniliiudiiicin
semel (ad a. 100Ï eum) vocat ducem adulterinum h;:bere visa est eum forniis coronaruni, quoe in
(Perlz p.SC-8. lin. 15) bis (ada. 1001) leonem ru- sigillis Ottonuinoccurrunl.
gicnlcin, semel « arrogaiitem »(p. 807. 1. 55), semel Pioecaveaut autem, necesse est, ii, qui bas res
infialumsuperbioeînaguaniniilaie(p. 808. 4), semel spîiragislicas invesligant, ne quibusdam figuris, ut
(ad a. 1012)superbura Iriuniphaiorein(p. 529 1.52), iii editis diplomalibus cxbibenlur, nimiam fideui
semel (ad a. 1005) Poleuorum redorera (p. 799. 1. adhibeanl. Nam non modo ariifex, illis lemporibus
4). Jam ad a. 1002 eum patri (Miseconi)longe infe- rudissimam formam iniagini in pila vel sphragide
riorèra esse dicil, quibus rébus nil aliud indicatur dédit, sed sigilla ceroe impressa plerumque pessixe
quam eum lmperaioribus minus obnoxiunî fuisse. conservala sunl, neque saiisexacle recognosci pos-
Ad a. 1016 Thielmarus Cesarem carîl, quod, licol sunl, nisi a'viris, in his rébus maxime versis. Dehinc
Bolizlavumad servilutemsuam pace lanlum concessa, „ noslris plerumque lemporibus ii, qui talia sigilla
promplum el fîdelemhaberé pbiiiissel, id lamen ue- oeri incidunl, ex suo, ul fil, arbilrio addunl, qiue
glexeiil (p. 845. lin. 57;. Ad a. 1018Thielmarus ait nuncupant oinainenta, vel alia sperminl.
Bôlizlavuineodem loco babuisse Imperaiorem Ger-, Quoeferiiniur Conradi primi régis sigilla, aut-'ra-
niaiiicuinac Imperaioreni Conslantinopoliianum(p. diaiani simplicem duplamve tribus crucibus orna-
' 871 lin.
11). Passus vero Thieimari qui ad noslram 'tani (580), aul diadema (id est circulum) tribus tri-
ïein maximefaccre videlur, esl in libri quinli capile foiiis (quoe lilia nominaiil) (581) proebenl. Ciijirs
sexlo (577)ubi mutalas esse vices a Bolizlavodicil, liliali diademalis exemplar optime cohservalum bf-
sic, ul pro servilule Polonorum principis erga impe- ferl figura piClaRégis cujusdamAnglorum in codice
rium vel Duceset marchiones Saxonne, servilutem ManuscriptoSaxonico Psalierii, exarato in soeculo
lioium erga Bolizlavumnaiani esse deplorel. «Hoc, » undecinio,el inscripio Tiberiiis C. VI (582).
ail, t aiiimadvertenles nosiri, verbis credidere pha- Henricus Rex in sigillis coronam fert aul simili
« leralis, el inhonCslequasi ad dominum, ad eun- modolilialam (585), aul radiaiam (584), aut denique
« dem profecli, honorem innalum supplicatione et diadema simples cum cruce in mediocapile elevata,
i iiijusia servilule nintabanl. Quam inique compa- quoequomodoannexa sil, dignoscinéquii (585).
« randi-sunl anlecessores nosiri el coniemporales! .n In OllonisMagni sigillisdislinguenda sunl Ollonis
t Yivenleegregio Hodone (Marchione)paler islius, Germanioerégis (aille a. 962.) a sigillis Ollonis iuipe-
« Misecodomum,qua eum esse sciebai,-crusinalus raleris; illa aut diadema liabenl (586) au.cprona:n
i crusina est veslis Siavoruui pellicea) intrare, vel ilialam (587) in utroque vexillum regium desIra fe.r-
« eo assurgente nunquam presump:il sedere. Deus im. Imperaloris vero Ollonis sigilla-nevamproebont
< indulgeat imperalori,quod tributarium faciensdo- formam(588). (v. fig. 9. tab. n'osir. Dexlra innixus
f minuiii, ad hoe unquam elevavil ut, oblila sui est Imperalor scepiro cuidam, sinon anliquo(589),
(575) fioepe«I."l.-p.111. - - (582) Slrult, Horda Angel.Cynnan L fig. XIX.
(576)WidnkingRes gest. Saxon.T. cap. 9, 10 et (Zîgi)Eralh, cod. diplom. Quedlinburgensis,Sig.
H-. (Perlz. V. p. 418.) • îanni 955.
(577)Thielmar lib.'V. c. 6 Perlz V. p. 193. I. (584) GolzKaisersiegel.
27-54. (585) Sig. ap:Shannai.
(578)Namscewkz hist. narod. polsk. IV. p. 158. (586) Erath, 1. 1.sig. a. 96!.
(579i OriginesGuelphicoe.T. 1. Tab. 111.ad p. (587) Zylles, defensio abbatioeSancli Maxiniioî
407. ' 15 et 18. sig. a. 955. a.
p.
(580) Sig. anni 916, in MonumeniisBoicisvol. XL (588) Orig. Guelph.(sig. 970) loin. V. p. 7.
(581) Sig, ap. Shannai. (589) Militumlévrier arinaSornmsub (i:.e Imperii
1583 APPEND. AD SJEC,-X. 1584
Carolingico lamen, quod hastam vei lanceam nomi- A \habitus. De quo Widukind (1, II, 56) : « Habituspa-
nanl (590),cujus superior pars simples globulusest, Irius, et qui nunquara sit peregrino usus. > Ilic.snf-
et quod sensim sensimque diminuendoin mueronem ftcîl nionstrasse, magnam, diversilalem in capilis
infra finit. Loeva magnum globuni cruce ornalum legumenlis vel coronis, iulercedere lune lemporis ,
fert, figiiram orbis lerra; cbrisliani. Corona fere fere eodem modo, quo nunc veslimenlorum forma
cassis hemisphoericaesse videlur, et tribus globulis imitaiiir in annum.
paullo elevatis ornala,est. Globuli illi in corona, quid In Ollonis III sigillis videmus novam coronam,
significenl, optime demonstrat figura picla in codice liliis tribus ornatam (399), aut etiam heniisphri-
Domnizonis(v. fig. 7. lab. noslr.), in qua Ollo Ma- cum pileum tribus liliis ornalum ; quarla vero in
gnus ferl cofonam tribus clavisrlnngioribusornatam, summilaie cernilur (400). .In unico exemplo (v. fig.
quorum capila illi globuli sunl (591). Coronaaurea 14) anni 996 corona illa cum iribus globulisoccur-
Longobardoruin, quam ferreani dicuni, el quoeMo- ril(40I).. ....
doetioe eonservaiur (v. fig. "8. nosi. lab.), inieriori Tandem Henrici II (10%),,ConradiIL (405), et
parle ferrea.ex lamina clavi Passionis simili modo, HenriciIII (404) exstanl nonniilla sigilla, in quibus
quo lancea Burgimdica cpnfecla esse dicilur (592). illi globuli coronis. affixi apparcant. Poslea nullum
Quum aulem tribus clavis redemplor nosler cruci B in coronis Imperaiorum (Germanioe)reperi globulo-
aflixussil, hoec omnia exterius signifiçanda, ut mihi rum exemplum. Neque in sigillisaliorum populorum
persuasuni habeo, censuei'unl Oilones^ et novara ullum offendi exemplar corona; iribus illis globulis
caronarum formam conficijussissc videniur. ornala;.
Esl in Ollonis II sigillis quoedamdiversilas, sed Ilinc affrinare posse mihi videor, eam coronam,
non salis constat, quantum debeatur iguorantioe quam MisegoII in. noslra picla geslal figura, esse
eorum, qui, oeri figuras inciserunl. Sigillum.quodipsam illani, qiia Ollo III Bolizlavum, patrem Mise-
dam apud Zyllesiuins'ingularempileum offert (595). gonis, honoraverit. Addâra in nostro codice, figuram
Id quod.-Shaiinalusedidil, pileumquidem sed forma; optime conservaluin esse, ut acciiralissimaniearuui
paululum diversoe proebei, 1resglobuli vero hic mc- coronarum formani hujus rei eufiosis proebeal.Vide-
lius dignoscunliir (594). Ejusdem anni. cl eundem mus enim non modo 1res globulos aureos in supe-
typum melius cl fidelius expressum videmus apud riori coronoeparle einiiientes; sed 1res alii globuli
Eralhium (595) (v. fig. 10, lab. nosl.), ubi tandem coeruleocolore, fronii lalerali coronoeinfixi, colorera
clarior illorum globulorum figura exslat, ul in alio ferri notare videniur; quoe res in sigillis .maie ex-
lypo Origiiiuni Guelphicaruni alque Eralbii (596) pressa, auifacile per lougumlemporis spalium triia,
(v. fig. 11). Qua de causa figuram Zyllesii et Hei- in iis, quoesupersunl exemplaribus, evanescere po-
neccii maie expressam arbitramur (597). Quam terat. Ad.nosiram rem facere videlur Iocus Martini
Goeizius radialam affert, ea est foriasse -anliqua Galli, in quo iradilio anliqua de clavo sancto, quem
Germanioe regum. Ne quid proelereamus,apud Mu- Ollo III Bolizlavodedisset, maie iniellecla conser-
.ratorium sigillumoccurrit Ollonis II, ubi capul nullo vainr (405). Reges Poloni igilur eodem fere modo
diademate ornatum-esl (598). coronarum formam a regibus. (vel iinperaioribus)
Quorum ulriusque Oltonuin exslant celeberrima Germanioemutuali Sunt, quo Russorum reges for-
noiiduraédita signa staluaria e lapidesculptait) ec- mam coronoeImperaiorum Orienlis. Byzantini enim
clesioecalhedralisMagdeburgicoechoro (v. fig. 12 et hemisphoericaunionibus replela et in aeumine cru<e
15), Palris Imperaloria insignia, filii regia, non anli- ornala ulebaniur corona, ex qua hinc illinc viloe
quitalc.in modo signorum . deraonsirani, sed pâtre pendebant unionibus vel gemmis simililer orna-
vivenle eadein facla esse.:Singularis corona cassi- loe (406). Russorum magni Ducesinde a YVladimiro
dem acuniinatura circuradat. De ipsis alio loco libé- maguo eandem geslabant (v. fig. 15), vitis lamen
rais agam. Mililaris cnini el Gcrmaiiicus laîis est poslea aniolis (407).
Romani (e Boissardo el Monlfancone)in Maillot, D (599) Erath sig. a 985; Shannat ib.; ap. Eralhium
Recherches sur les costumes. Vol. L lab. LXXlX. exslai aliùs lypus pluinbo inipressus anni 999.
7 e!8.\ (400) Sig. a. 990. ap. Zylles p. 28- Ileineccium
(590) Figura Caroli IL (Calvi)régis in labula picla V. 8.
Biblioecodicis regii (ap. Monlfaucon,Monuraentsde (401) HeinecciusY. 7.
la monarchie .française, el Malliot,"Recherchessur (402) Eràih, sig. a 4005 i Rex, > id. sig. a. 1021
les cosluniés, etc., vol. III. lab. XIV.) ; eadein Lo- t Imperalor. »
tharii 1. Imperaloris, ibid. (405) Zylles sig. a. 1026. Erqtlt sig. a. 1056.
(591) Codex Valicauus Domnizonis in Origg. (404) Shannat I. c; Struve corp. hist. gerinanicoe
Guelph. tab. III. ad p. 405. No. 18; Mader IV. No, 15. in nunimo arebiepiseopi
(392) Muralbri, Script. Rer. Italicar. 1. i. p. 460. Pelegrini Coloniensis.
(595) Zylles, 1. c. p. 25. Heinecciusde sigillis (405) Mari. Gallus p. 61.
V. 6. sig. a. 974. (406) Numm. aureus in Gazophylaciorégis Gallia;
(594) Shannat, 1. c; Struce, Corp. hist. germ. Nicephori 11el Basilii ap. Khellsuppl. p. &05.Niin.
No. 14. aur. Coristanlhii VI et Romani Lecapeni ap.. Bàn-
(395) Ëràlh, 1. c. sig. a. 974. -- durium, imp. Or. H. 785; vel sexceiita; alia; ia
(396) Origg. Guelph. V. p. 6. sig. a. 965. ^numinis et codicibus occurrunt.
(597) Zilles, p. 21. sig. a. 965; Heineccius,Yr.5., V- (407) Numm. argent. Biadimirii edil. in Ai.nal.
(398) Muratori, V. p. 255 Vôcieialis Moscov. Ul. 2, n. 2. v,
Ï383 S. MATHILDISREGINA 1586
GAP.XXXYIH,—^Nova pi regeni unclioper archiepis-.A Simiji modo, .dum paler vivebal, Misego bis vel
éopum Gnesnehsemfacta esse videlur, aposlolicoic1 ter comiliisGermanicis invitusplerumque adfuit, et
• probante; filiiitha;et trtbulumSancioPeirà damm
hoinagium quoddam ilerare coaclus fuit (414). OI>
NihiïoniïniisBôlizlavusL, aniequam e vita deces id ipsum unclio Arçhiepiseopi Polonorum, cum
sit anno 1023, coronalus ésl; el supra jam vidimus. surami.Poniificisâpprûbàiioneclassisieniibiis omni-
id ne a Roepellioquidem negari (408). At, inquies, bus omnium populorum recenlcr subaciorum ma-
si jam.|pse-regïa eral ilignilate; si ultro ab Oitone gnalibns facienda erat. Noslra epislola dedicatoria
corona regia, gladio et sceplro insignitus eral : se- sigiiificareyidclur, Misegonem,jam paire adbuc in-
cûn'davel lerlia coronalione non egebal. — Nunc ler vivps degenle, regeni faelum fuissenomine lan-
îdiqiiîddicere videris. Altamen cavendum, ne specic tum, non omine. Nam linea lerlia legimus; i Quor
quadam illudamur. Non rara sunt coronaiionis re- niam libi divina. gralia . regium nomen pariler et
peiiloeexempla; quoe lanlo soepius occurrunt, quo honorentconcessil. i
magis ea dignitas, ne vel hinc vel illinc in discri- Nolum .est, Slephanum, Ilungarioeprincipem, a
riien voeelur, verendum est. Sic Pipinus, paler Ca- Summo.Ppnliûce coronam acçepisse. Nullain igilur
roli Magni, in Cainpo Mariio a Francis eleclus,, et eausam repcrio,.cur talem coronam ab Aposlolico
clupeo elëvaius (409), cerle jam Rex erat Franco- B Benedicto YIIL aul Jeanne XX.,!iegaiain régi-Polo-
rum; ailamën' ea electione contentus npn.erat.. Ne iiprum esse dixerim ; modo eam rogaverit. Occa-
Zacharioequidem, sumnii Ponlificis per Miteras ap- sienera oblatam, regnum Polonia; immédiate cathe-
probaiio sibi sufficiebat{410); a Sancio Bpnifacio dra; Sapcii Pelri obligandi, non repudiasseï Summus.
Suessioiirbusriovoi'iltirëx coronalus alque unctus est. Ponlifex. ...
Neque illud sibi salis visumesl. Nain, q-juin Siepîja- ...Velus quoedamapud Polonosest traditio, id ipsum
nus IL, Papa, in Francorum regno Pipinum invise- factura esse (415). Adde eam fuisse occasioncm
ret, lerlio loco ipse Pipinus (ul videlur imperalor) siniplicissiniam, iribiiujim Sancli. Pelri jn .Polonia
ùnavcum uxore Berihà :,et filii. reges co.ronali et instjluendi ; quoeres, neque anlea, neque posle.a,;
uncii sunt (411). . , . facta esse polesi; non anlea, propler Ghristianor.um
Filius vero Carolus Magnus insuper vel quatuor fiolitudinemet conycrsioneui recenlfim ad r!tum la-
yicibus coronalus est (412). linura, aul adChrislum; non poslea quod historia
Duabus igilur polissimum rebusduclus, banc ité- Çasimiri ex monasterip Çluniacensi reîiissi, impp-,
rasse coronationem videlur Bolizlavus; altéra, ut, siiique eam ob rem iribuii, a. plurimis falsissiina
antequain nibrirëtur, proecavei'et.defectiones;àltei-a, putalur (416), Neque eliara dubilaii polest, quin il-
ut, riiu uoyp poleniiani cl. honorera, regioedignilati G lud tribuluin, a paire anlequain morirelur, Polonis
iûsiias, aùgendo, filiossuos forliores redderet contra iniposiium, in hoininibus, niagnam parlem ore
imperàlores, et contra, quam nommant, Szlachlam clirislianis, corde,,gcniilib.us, aut Groeco-Slavonicis,
(id est mililes, vel cives, .vel npbiles) liberlatis odium eam in rcligionem auxeril (417). Quum ergo
araanijssimam. Iwciradilio miro.congruat modo cum Clirouogra-:
Bolizlavussuis ipsissîmisocuïis bis.viderai, quam plioruni ge.i'inaiioruninolilia, mihi quidem a veriiaie
abnsivain signifiçalionera et Imperator ei-Germani rempla esse non videlur. .... .,
adjj.cérçi.ii suoe proeseiUioe,in conveptu principum, Àdde,, pnmes. itiçertiludines apud posteriores
Gcrinanioe; nunquam fere,fecit, quoe ab Imperaiore scriplpres. facile nasci poluisse, quum vidèrent lot
ipsi lanquam niiljii imperarenlur; ellali. conve.ului iradi coronaiiones, unain aulem.laniummoilo vei-ain,.
adfuisse pudebat regem (413). , esse posse censercnl. Cpronaiipnis, ab JnqieratQre
TEjusdêmYVladimiriîvexillùm, conservàtum G'ru-' c solemniler generali convenlu ; arabos sibi reges'
sini prope Novogorodara, iii quo ejus imago picla, « consliuiunt, eà condiiipne.ctç. J
e/ditaibid. Il', p. 107, teste "SlrâhlGësch. RussU I.1 5° Frafrë .Cafoloiiianiibrëgno abdicerilé vel mbr-
p'i 363-(Nain in exëiriplari Beroliriehsis'bibliolhecoerv.tiio,'
' eli'clùs qùbqne psi, rex illius regni, coronaliis
regisp"deeïl). ldeni Sirahlius inagnbs duces bas coel uiiclus, tuiDulluariolâiiiëh, ni videlur, iiipdo,
roifcàs'aulhos pilcos(y.iltrbiii))ne in ëcclésia quidem' Annal. Meléns. aà à. 771 : « Etprii«ates, qui fue-
deposuissë (lesle.Wosskrcs eliron-.
''• "- ,ï.-205)
' monël. ' « ruut.»"Carpli M'annl,t ùnxeriuii doinnuto Carlum
-(408) Cap. XX.-N»2. < super se in Regem. »
•(409) -Annal. Berliniani ad a. 750. «Pipinus" 1 4U Rex (vel--Imperalorî) Longp';aix!bru"in crêalus
secundummoremFrancorum elëclus est ad regeni. i- est. ,
Annal.
"(410) Annal Fuldens, -.-..- Loiseliani et Lauris- 6° Imperalor Romanorum a Siinimo Poiilificc et
hamenses. • - - Populo Roriiano.
19.-- , -
{4H)Ca_p. XXXIV.-N". (415) V. Cap. XV. S; 5; Cap.'" XVI. N».
"' ' 14 et 16;
(412) 'Primum paire vivente, anno 755; a Sup- et Cap. XVJU.No. 1. "..'"'
pliai») papa; (414) Y. Cap. XVI. No. 12. Cap. XVIII. N».1."
2° Morluo paire electus est Francorum more et (415) Pelri Damiuni vila S, Roinuahli § '&:
coronalus. Aucior. incert. Chronici ap. DitGfiesne1. Slrnve corp, hislor. germah. I. 267. Annol. 42, '
p. 550.:V Pipinus rexmorilur, el filius Carolus et- (416) Roepell, Mabillbn, Niirusceu>icz,y.supràv
« Carolomariimseligunlur in regno. » (417) « Rkhénzani avaram uovasqi'ieratioiieScè-
-AnnalrLaurhham. ada. 708 : « Carolus el Cafo-
f geiidic peciinioeëxquireiiléra.Y CromerIII. p."57v
« loniannus copsensu omnium Fraueorilm ' Reges Mïecliov.11.c. 13.
t-crcaii.-' t '. -k-
Eginhardus vil. Caroli magni c. 5: «Franci, facto
PATUOL CLI.
I3S7 APPEND.AD SMC. X 1588
facla; monuineiilum conservabant gladitim Poloni, i^ tune groeca,necesse est. Hinc ea in Otlone III. ejus-
ac ideo eam polissimum vëràiri"esse arbiCrabanlur, que magistro Gërbërto (Sylvcslro IL) erudiiio. Per
Corona vero' uno alleroye modo périsse poterai. filiasÀdelheidcm,abbalissam Quedlhiburgensèm,et
CAP.XXXlX. — Misego II., regia dignilale inler Sophiam, abbatissam Gaudersheimensem,inler san-
Polonos erat, invilis Germanioescriptoribùs. Lil- clinioniâles illorom'moiiasleriorum una allerave in
ieris-vel Groecisimbulus, ul omnis Tlieophanonii bis lingùis edocla esse debèti Terlia fiiia, Malhildis
împerairicis pwsavia etc. nomine', nupta Henrieo, comili Pàlatiho (Rheni).,
Uirum ea coroiiatio coiilinuo posl palris morlem mater exiitit non modo sex filiarum, quoeabbalissa;
ilerata s'il, ut: Polonorum scripiorcs habent, uec ne, celeberrimorura occidenlalisGermanioemdnasierio-
non constat. Fieri id poteral. Cërle aul semel anie, rum fuerunt, inler quas una Theophanonisavise no-
vel posl morlein, aul bis a -Ponlifieeafchiepîscopo men accepil(420); sëd eliam Rixoe,uxoris Misegonis
Gncsncnsi coronalus et magiialu.ni voce àgiiilus nosiri. QuoeRixa causa fuisse videlur, cur Misego
vel eleclus esl. Noslra enim proefalio non modo lingua groeca crudilus eral.
linea dccinia c Toque, i ail, « non adeo humano Neque enim cani linguam anliqua Slavonicoruni
quaiîi divino Judith) eleclum; » sed eliam linea tri- populorumciiili ecelesia groeca conneclionecoiiser-
gcsiina : < Deus oifinipoteiis, cujus' conslilu.ionère- vaiara in Polonia credideriin, licet in Boheraia nio-
guli diadematecoronaluses t {418).Hinc Rixa vidua nasieria quoedamessent, in quibus-linguamgroecain
in omnibusdïplomalibusi Reginaquondam Polbnioe» edocebanlur.
mmcupaUir. Vide igilur, qua (ide in his rébus digiii Coeierumipsa Malhildisepisiola, id quo minus ita
sint historia; scriptores, qui iiiliiloininusMisegonem inleHigaiiirvetat. Ail enim : < groecamsuperaddere
" "
secundum, Ducemlantiirainodovocant. iiialuisli. i
Eadem noslra proefalioaiiam, eamque incognitam Quoedixi de Monasleriis Quedlinhurgensiel Gan-
huciisqu'e rem nos docel. Erudilionem quandara défsheiniensi, el-de magna erûdilione sanctimonia-
lum in omnibus scholis incepisse, salis not'umesl. litira, quoeibi Deumcolebani; hujus rei leslimonium
Carolus Magnus-quidemsludiuiii lingiioegroecoemo- esl, quod juvemulem regiam et principum insiitue-
nasieviisimposuii; sëd post morlem ejus"hoecdisci- bant. Sic Beairix, fiiia Imperaloris Conradi IL, his
plina" negleeia esl, si Mohte-Cassinenscsin llalia saricliriionialibusad educandum et ërudiendumtra-
excipis, ubi lesle biograplio S. Adalberli, sacerdotes diia, jam seplimovel oclavo oetalisanno miracuUini
Groecihabilabant. Non rarà exempla sludii lîngua- erudil'onis exiitit (421).
rum eranl. Sic Bruno papa Iribus vel quatuor lin- CAP.XL. — Russos anno 1026 clade affectasfuisse,
guis utebaiur, Téutonica, Lalina, Gàlli'caet, ul vi- f, demonslraiur.
delur, llaliaiia (419). Malhildis vero hos-docet, non Quoe a Polonis scripioribus narraniur,- Russos
riiPJo linguam latinaiii in Germania et Polonia pro- posl morlem slrennissimi Bolizlavi obsidione cin-
pagatam fuisse, sed eliam in lingua groecaj plures xissë caslella , in quibus PblohOruniproesidiaa Bo-
jam. haud indoclosexiilisse homines; iinmPPolbnioe lizlavo posita eranl, cur infiliaseant, non video.
regem, regeni populorum Slavbruni, illara callere; Otto (velBezprim),qui, ut constat, coêluracl têrrani
Ne tanien ,i;d înirum censèas. Nam.causa,-uf mihii Contrafralfeni Misegonemexciiavii, jam lum bellum
videlur, femina quoedamfuit, ël pb id ipsum major movebat; quia aul privatuserat a parle,"quam pater
ii). moribiis et lilieris promovëndis : néque lameni sibi mbrë ahtiqu'issihio,qua rex superior non nisi
ullra famiiiam suam el ciiéuluin:, iii quo quoedam i belli tempore fichai, destinav^ëràl,aut invita palris
- -.-.-- extrema voluntaie regnum affeëtabat. Hue trahi
ejus essel auclorilas. 1
: T'heophdno,; origine groeca, nubendo Olloni IL, ell possuntj quoe a quibusdam narraniur de Oltbne in
inaritum él liberos hanc linguam docueiil arrogautiai Ruzziam fugiente (422);.quoe occasio.fuit Jaroslao
.(4î8) Tôlner hist. Palal. ëodexiiidiplomaticusLe' .' <"quave;diïigenlia ab jpsa et sanciimoiiialibus in,
(4i'9) Ejus Elogïum sépulcrale BaSilicaS.'Pelrii « loco proememoralo.çonsislen.iibus",,-oiiinibusque
(Leibn. T. I. script, rer. BrunswiCar.p. 5/6;) sibisûbdilis, suscipialur, ac postmoduin îiulria-
___)'.%
./Lingua Teuionicus, Wangioedoclus in Urbe," i..lur,.vel..qua morum'vefborum actuumque indok,
« per...singula oelalis increineiua. profeceriï, scire,
s Usus.Françisca, vulgari cl VoceLalina
« lnstiluit populos elôquio triplici. i : i aul facundia in dicëndo nulla.suppelit, Qua nam-
(42fl)Tôlner 1.c, p. 257, _ « que laudeprpferam, quoi! inler prima... j'(Rc|iqna
Theophania monialis anno 989, abbalissa mona- in cod. excideruiit), cf. Perlz Y. p. 90,
sierii Lsseiulis; quo collapso, aliud ibidem nionasle- . (422) Roepelliusçenset illaniRuzziam esse, nescit
riura ab ipsis fundanierïtis novb et eleganti opèree- ipse, quam parlent -Hungarioe..Nam tcslinioniuin
crigejidunvcuravil a. 1051. Morlis annus lion con- Wipponis alioruuiquc (v. cap. XXIII. No. 3.) rcjicere
stat, sed .ibidemsepulta est. non audel.
(421) Aucior cooeyus Chronic. Quedlinb. (Leibn. Soient alitera germani scriptores antiqui pro Rus-
scripl. r,Brunsw. T. 11.p. 296) ad a. 1025. « lla- sja, dicereRucia vel Ruzzia.I. «
« lîara iiù'ri (Conradus et Gisela) (iliam unicain,, Helntolduschron. Slavor, Litlus australe Sla- .
« Adëlheidoe abbalissa; nulriendara iransmiituni..- yorum incolunt naliones, .-quorumab Oriente priini
« Moxquoque, perccplo DominoeBçalricis advenlii, i, sunl Ruzi. deinde Poloni. »
« proefaia îniperialis abbalissa Trobiki (Driibke)) Adam. Brem. de siui panioe No. 221, Ruzziw re-
t cum"'suis occùrrens, laila -Quedliiigebnrgenseni n gnuin Polonisconnexumnieraorai. ..., . , , , ..
t mclropolim secum duxil. Quo Ve'ro honore, Ut il' Thielmar.' quoque (p. 192) Ruciam pro. Russiam
< regiam decuil proloia , quove carilat.s affeciu,, habel. '..--. ..-.-.: -.-;'
'
1589 S. MATHILDISREGINA 1590
Russisve, ul Polonos eji.ere conarenlur e terris, A nescias, ulrum Cbrisliani Muhaniedahbs,an lu illos
quas Wl.idimirus(paler) olfm possederat. noviim morem docuerint.
In hac expedilioneMisegoantiquam glorianr pa- Priniis lemporibus rehiclaliones maximoe, soepe
li-rnam facile asseqiii et conservare poterai. Nam - craenloe, et centies ileraloe. Posl rariores rèniie-
céleri hostes hondum salis paraii eranl, ut Polonosi banlnr pagani; attamen nunquam in terris, recènter
debëllarenl. Imperalor Henricus fere codera, quoi ad Clirislum conversis, defuerunt pagani, qui ad-
Bolizlavus tempore, moriuus eral, et Conradus, in[ versarenuir. Sic in ea Slavioe parle, quoe hodie
ejus locum suffeclus, nondum civiles, quoe novami Brandénburgica esl, plus qualer Christian) Irucidali
scquebanlur eleclionem, motus sedaverat. Nequei aut ejecli. et ecclesioecombusloe.Sic in Ilungaria
Russi..ipsi magna vi Pblonos repellere valebant, supra vidîraiis Belam vocari,"ul rex fieret, polissi-
bello maximo inler fralres principes flagrante. Cu- mum a faetione pagana aul Groeca (424). Sic in
jus tara remoli belli in1erPolonos Russosque lesti- Bohemia non solum nobilium facliones sed eliam
niQiiiumquoddam afferre videniur episloloeMalhil- paganorum mores partira severiores, partira laxio-
ilicoeverba iu verso quarto et quinlo, ubi eum dicit res ac Christianorum, impuleriinl Sanclum Adal-
felici inceplu regnare. Hoc urgeo, id non valere berlum, ut sedem episcopalem relinqueret, quod
posse de excursiouibus in marcas. Nam non modo B BoheniioeDuces, dissimiles Bolizlavo Polono, vin-
Malhildis germanica el chrisiiana. eral, sed etiam dices canonum ecclesiaslicorum haud se constituè-
sordr uxorisnovi Germanioerégis, Conradi IL, cura rent. Sic in Carinthia rusUci religionem veram
quo arctissinie juncla erat. Quoein marcis devasla- confilebantur, licel nianibus pedibus magnales lon-
lioiies, felices dici res ab ea nequibanl. Optime gura pér terapus oppugnabani, chrislianismum lan-
etiam addit Malhildis: t ut audivi, » quo remotas quam religionem pauperum et rtisllcoriiinirridehles
per niagnuin spalium res indicat. et conteninëntes; contrario, ut fit, modo, quo in
Qua re omnem hûne locum a Polonis ila tradi Imperio Romane nobilissiiniquique priores ad Cliri-
arbitrer j ut rêvera factura est.Proelerea ipse Roe- stum eonversi, spernenies anliquuin Deorum alque
pellius alio loco concedit, fuisse anliqua inler Po- idoloriim cullura, cui rusiici in pagis tenacissimi
lonos monumenla nunc deperdita, quibus Dlugoszius adhoerebant,paganismumeum noniinaveraiit.
vel céleri usi sint (423).- Itaque Slavi pagani (vel recènter eonversi) litler
CAP.XLI. — A MisegoneII. paganosjam, aliosque, rarum stùdium et omnesartes libérales abborrebant.
EcclesioeLalina; Regiquereniiemes,defecisse. Parentes Russi pulabant, lilterarum cognilionem
"Felicisiipcessufere omnibus in rébus gavisus eral esse diabolicamarlem; scholoedeserioemanebant,ni
BolizlavusI. Potenliam regiam- in bellis perpetuis 'C jussu reg;s liberi in scholas vï rapli fuissent (425).
auxeral, augendb provincias et cumulando digni- Àccedit, quod scholarum magistri, viri ecclesiaslici,
lales. Proceres aulem et cives, ut fit, lanlum per- plerumque in ecclesiis aul inpnasleriis habilabant.
dideran.l, quantum rex lucralus erat. Siniile quid Si hoecin Russia facla sunl, nihil obslat, quo mi-
rusticjs accideral. Pagani vero et Slavi, sive Groeco- nus similiain Polonia accidisse slatuamus, ubi teste
Chrisiiani inlëlicissiinos se senliebant, non modo Malhildi noslra : i ferro Clnisliani ad coentimDomi-
qui cxiilavërant, aut in silvis habilabant, verum t nicam compellebantur;• ubi Jordanus, primus Po-
etiam ii, qui inviti vel obiler ad chrislianam catho- lonorum episeopus i mullum sudasse, > dicilur a
Iïeamve lalinam fidem eonversi eranl; eo magis Thielmaro ,.i dum eos ad supernoe cultum vineae
eliam, quod solvendura esset tributum ecclesioe; i sedulusverboet opère iuvitaret (426). > Adde no-
denique quod ferrea disciplina poenilenliaiipreme- litiam ejusdem Thielmari de barbaro modo puniendi
rcnlur. ^ eos, qui conlra leges ecclesioepeccarent. Ail er.im :
Pi'opiigaiioneni Clirisliaiioe religions alio modo < In hujus sponsi (Bolizlavi L) rcgiio sunt mulla;
post, alio ante Gonstanlinum Magnumfactam cssP c consueludincs varioe et quamvis diroe, tara sunt
constat. Priniis lemporibus hoec propagalio lenla < inlërdum laudahiles. Populus enim suus more
eral et pacifica. Tànluin vero abfuit, ul Clnisliani D' « bovis est pascendus, ël lard! ritu asini casligan-
paganos vî coinpellérenl, ut polius ipsi Martyres « dus, et"sitie poenagravi noiipotesl cum salule priii-
Christ! fièrent. Post Consiantinum vices mutaloe; i cipis iraclari » (id esl Prineeps damnants est, et
téiiipia paganorum vi clausa; pagani persecutiohe salutem animoeamillil, nisi tali poena gravi pecca-
affçcti,génliles—abusu anibitionisregnum pl.orando lores ccclesiasticoscasiigal). i Si qiiis, » pergii ille,
—-ferro non minus quam verbo Chrisli adoratores c in hoc alienis abuli uxpribus, Vel sic fornicari
sunt facli. Inde a lemporibusCaroli Magni inlro- c proesuniil, banc viiidicloe prpsequeiilis-poenam
dueiip religionis Cbrislianoe in terras paganas fere t protinus senlil. In poiitem niercaii is duelus per
semper subilo el lumulluarie fiebat, ila tamen, ut i follem lesliculi clavo affigilur, el novàcula prope
(423) Roepelll. p. 174Annol. No. 13. alibi. j y traîner de force les enfants des dames de dis-'
(424) Y. Cap.-XXIV.No. 58. sqq. « linctioii.qui croyaient leurs enfants perdus, l'éc'ri-"
(425) Karamsin hist. d. Russietome I. t ture passant alors pour la plus dangereuse iiivëii-''
Esneaux el Chénéchaudhist. d. Russie I. p. 121. i lion de la sorcellerie. » ' . ""•
' . i
i Celle nouveaulé parut si effrayante, qu'il fallait. (426) Thielmar. p. 97.
}W( APPEND.AD SMC. X 1592
« posilfl hic moriendi.) (anliquo more?) i sive de A Hilcrarum amanlissiinus, ul libcri,invitis parenlibus
his absolvcndï » (per presbyleruin chrisliano more?) in monasleriis erudirenlur maximoecuroe habuisse
i dura eleciio sibi daiur, El, quicunque posl septua- videlur. Odium indigenarum ingravescebat; deficere
t gesimam carnem manducasse invenitur, abscissis. el a Chrislo sive ab ecelesia lalina, el à rege pa-
« deniibûs graviter puiiitur. Lex namque divina in rati, proesip erant primam arripere oeçasioneni "
« bis regionibus novjler exorla poleslate lali melius Chrislianis sive calholicis lalinis par pari referendi.
« quam jejunio ab.episcopis cpns.liiiilocorroboralur. Quam occasionem el hostes regni et domeslicum
« Sunl eliam illi mores alii-ab lis multo inferiores, dissidium ab Oitone, Misegonisfralrê, coiicilatum,
€ qui nec Deo placent, nec indigenis, nil nisi ad ul .supra memoravimus (429), obtulit.
« îerrorémprosuni; quos in superioribus ex qiiadain
CAP. XL1I.— Uxor quoedamJudiiha MisegoniII
i: parle comprchendi(427). > gémisse videlur filium (primageniium)bolizlavum
Tacet igilur Thielmarus leges poenilenlialesquas- jnniorem, paganorum sive Slavonico-Groecoe eccle-
dam lerribiliores his, quas, licel diras, lanilabiles sioefaulorem.
cénsél. Lamlal noslra quoque MalhildisBolizlavum Quoeiradiiiones shiguloede MisegonisH pellice,
ob sîinilia, cl laudando patréin, filium Misegonem, de Judiiha quadam, de Bolizlavo filio primogenilp
iinpcili't, ul in his rébus oemuliispalris existât, ul 1B'narrant, eaa plurimis quidem scriptoribus aul igno-
« restituai Deo animas diabolica fraude deceptas > ranlur, aul rejiciunlur, aut confunduntur cura aliis
(428).' : •'-•-, (450); nos autem çomponendo yerissima esse repe-r;
Non a re erit monuisse lecloreni, ne scverani di- rinius.
sci'plinani ccclesiaslicain illius oevicura laxa disci- Patrem, Bolizlavum magnum, vidinius in amore
plina nosiri lemporis eonfiindat. Lubei e nosiro sibi plus justp induisisse, anliquo Slavorum populo-
J'ibro hic noniiulla addere ex capile pcenileuiiali,, rum, aliorum, more ;.filius igilur Misego cur non
quo illa in lecloris memoriara revocelur. t aniiquumfornicatorein t iiniiaYelur, ut in aliis, sic
Singula-peccalapresbytère çonfilclur peccalor, cl in hatre? Quidam,vel plurimis-puni usura esse pel-,
iîiier ea quoe presbyler facial, hoec habel, fol. 17. iicibus tradiderunl. Nil igilur obslare videlur, quo,
« El quoliens dederis consiiium peccanlï, simul minus unani, nomine foriasse Judiiham — nam id
t quoqiie da ei pcenitenliani,staiim quantum debeat nomen lanquam uxoris iii quibusdam invenitur —-,
i jcjùnarèet rédiraere peccala sua, ne forte oblivi-, eum habuisse slaluamus, ex caque ualum esse filium.
« sca'ris, quantum eum oporleal abstinere. Tibi prihiogeniluin , cui àb'avo celeberrimo Bolizlavo
f enim necesse est (forci), ui. ileruin ab eo exquires nomen indîlum sil. Hinc Rixoefilius non avi Boliz-
i péccàlà, quia ille forsilan erubescal, ileruin pec- ^*- lavi, sed novum Casirairi nomen accepisse videlur.
«cala sua confiieri. » -—Fol. 18. inler poenilen- Nullanienim aliam caùsam vides, mpreiii lune lem-
liarûni gênera hoecreccnsenlur : t Dccernunl (pre- poris non sequendi. Nos juris cïyilis legibus.et ec-
« sbyieri) jiisla, propbnunCsupplicia, vincula, tor- clesiaiici canpnibus. inibuli,. disiinguinius filiuni
tturoe, flagella, exilia, ampnialiones membrorum, înalfis familias a servoe vel pellicis lilio. ïlic'mos,.
i avîissiones rerùm , mortes diversi generis Fil ul hoilie in Orieule, sic plira SlaVisignolus eral, et
« ëtiàm ecclesiasiiciis vigor, correplio, éxcominù- npvus.religibnis tluislianoe canon eo lardiorsolus
f nicalio, de oeeclesia ëxchisio, leges pceniieiiiioe, viguil, q'uo cl sacerdpies ipsi inconiinéiilius sibi in
i.anàlhemalizatiO; consiïluunlùr jùdïces, insisluut re venerea indulgebant. Disciplina enira clericalis;
i'officia, niiuuniur ullores, ut hoc corrighnl; el au- laxior, needura a Gregorio Magno reformata erat.
« feni'nonpossuhl de oeeclesia.'r . Qiiin secunduin Roinaiiuin ordinem, ul el noslcr
'Fol, 19. Pcccalbr buhïiliiér 'deprecaiioneiii pre- habel liber lilnrgicus, episeopus fieri pôleral is,.
sbyteri implorant, « lolilmse iii terrain prosternai, t qui neque conjugem habuit viduapi,' neque rem li.a-
'"Fugè credere, bas esse illa? diras a thîelniai-o' huit cura ancilla Deo sacrata, neque.cum "quadru-
rioiïindicalas leges; immoin omniecelesia valebani. ,£j ped'ibus, neque tandem cura niasculo (451),
'
Qiioe' Thielmarus s'ttenrta pfoeoplavit crudeîioresi -,. Coiicubinalumaulem in ipsa veleri pcclesia , ut
éliara etomniiio imiuahes fuisse appafel; quippe! de Slavorum nipribus laceam, non fuisse prphibj-,
quoeneque Deo neque indigenis placèrent. lum, sed extra malrimonium.omn'molicilum lestaïur
1
Misego IL igilur ecclesioe faulor haud dubie pa- concilii Toleiaui primi eau.17, his verbisconceptus ;.
irem îiniians, et ab lixore Rixa semper éxcilalus,i « Is qui non habel uxorem, el pro uxore concubinum.
vindex gravis leguni ccclësîoe lalinoe exiitit ; ïpse3 i. habel, a Communiane non rcpellatur, lanlum m
(427) Id. p. 247 sq. « viro, quod grece dicilur hvztp^t/.pîa). >v.
(428) Cap. III. vers. 18. Concil. TokianAN. cap. 18 (a. 655)."(Gregor.IX.
(429) V, Cap. XXIV. Papoedécrétâtes!distinct. 41. cap. 5. Qui in aliquo)-.
(450) Cf. Cap. XXIV. « qui secundoe uxoris conjunciionemsortili suni,
(451) Fol. 48, nosiri Mst' i Tune ponlifex eum,, i aul numerosa conjugia frequenlaveruni, qui vi-
i (qui episeopus,ordinandusest) hiquirii de quatuor-r- i duaiu,:vel :a niafiioreliciam duxeriiiit,:àiil.cor-
-
». capitulis caiionicis, hoc est de Arsauoquila^«fB-ê- i ruplores niaritum fuerunt, qui concubiuas.,aul
« vozoirupoederastia), pfo ancillo Deo sacraia, pro.i, • fornicai'ias;(ad fornicaiioiiesj.liabuerunl;, ëlc."••»'
t 'qua'drupciiibus, aul Si cpnjugcni liabuil ex alioD (vô).T. p. "480.)
1593 S. MATHILDIS.REGINA 1394
« ùnius uxoris aut concubinoe, ut ei placuerit, sil A bëlia. Ob eam ipsam"rem infelicior erat paire, qiii
t conjunclioneconenius » (452). sjngulds liosies devicerat, Addè odiùih p'agaiiorunï
Polerat igilur anlequam inairiùionium iiiirelcum jam'jam in rebellioîiem eruptiirum ; adde Irairis
Rixa, e concubina Bolizlavum juniorem procréasse (Ollonis) ainbilionem indéfessâm. Quid rairum, si
MisegoII. Novercales arles a seconda feinina stru- Virtus Polonis defuil?
eias esse primogenito, velus est apud Kadhibekium Ollo, ejus fi-aier, Ilungaro's, ul vidëtur, seciindo
conservai*:sed,maie intcllecla tradiiip (455). In. ea loco excilavit, qui sibi ipsis non Olloni Proviiiciani
re nil alienuin a hoiiiinura natura video. Immo id abripUerimt Slowàkiam. Bohemi eadein faeiendo
illis-temporibus, ul aliis factura est. Yidiinus Ludol- cum marchionibiis suam quisque Polouioeparlera,
puum, Ollonis Magni ex Editha primogeniluin ,-ab recuperai'e nisi sunl. Proxiraa luendo in marcis,
Adelheide noverca , quoe ipsius-lilium Oltonem (H.) longinqua in Moravia, Misegoni negligenda crant,
regno deslinabal, nialis oranibusaffectura. Conradus lamlem'Rex el Ollo simul iiivadentes re-
jQoi igilurBolizlavus junior, ul-feriml^ noverca;, liquas Polonorum terras, ille per Marcas, hic per
id est Rixa;, ereplus, monasieriocrudiendus et edu-: Boiiehiiam iter facientès, Misegoni II et Ppionioe,
candus est iradîius. Ni'uilo secius lamen animus exitum parabant. Conradus posl cessionëmLusaiioe
eum ad'paganismuin seu eeelesiain Groeeo-Slavoui- a Misegone facla, arma deponil; al nibilp lamen
cam-;tulissc videlur. Giikis rei- exemplum exsial in, secius fralernoe flagrabanl ira;. Oito factions ..pa-,
Godescalco, Yenedorum rege-,qui, licel puer in mo- gana, seu Groeco-SIavpnica,ul videlur, fultus, regno
nasierio educatus, lamen dux suoe gcnlis paganoe politus. esl. Frater Misego
ejeclus Pragam pergit,
conlra Chrisliahos evasit;>donec iiielior-causa in eo hospitalitalein BJetislai peliiiiin. Sed a duce coniu-
victoriam reporiarel. Potest quoque Bolizlavusliuic meliis pmnibus affecUimferiint. Uliurus qua; a.Bo-
paganorum cet. factioni favisse,qua frelus regiam lizlavo Magno, paire Misegonis,in Bolizlavum.Ru-,
digiiitalein adipïscerotur. furo,.BohemioeDucem, patrata ïuerani, Bjciislaus
. Hic itaque Bolizlavusjunior, paire vivenle, cura eum <
per tradilionem cepil,ei gciiilalia.ejus, ne
frâtre adbuc parvulb adfiusse videlur bello Poiue- i
gignerepossel, corrigiis astrihxil (455). >
rano, Soepelune l'iberi principum, licel parvuli, la-, Quoecausa mihi fuisse vidéfur ejus morlis irama»!
meii loto, corpore-cataphractaii bellis.iulerfuerunl, tùi'*. Fratre enim Ollone a Çhiislianorunilalino-
aul bellicis in rébus exercebanlur. Non modo Ca- ruih forsan factione^
quoe tura in illa Polonia;parle
rolus, filius-.Caroli-Magni,in bello conlra Saxones, jam polenlior fuisse,videlur, necalo ; Misegoregnum
inililuin more armaluî aduioduni puer exemplum
* quidem recuperavil; al, non lia mulip post, morbo
foriitudinis dodil; sed ipse Carolus Magnus-decimo
gravi afflicliis, él_" pèr -aliquot nieiïscs plerumque
tertio oetatisanno, cum-obviant fieret papoeStepha- amens, defmietus est. - >; :---. , -.- . •>
iio H., equo vehebalur a capile ad imos pedes fenro. • Hlum modîim '
genilâl'a' asliingendi-, ampulandh*
circuindatiis, gentis suoebellieosa;vivum el graphi- anliquissimumvve'leribusIn*dis'(456);-Êgyptiis
cu-raexemplar, Polerat igilur Poineranorum rebellis (457),-
ae Germanis (459) notum, inler
dux Bolizlavum el.fralrem Casiinirum ad cerlainen Rolûanisqué (438)
Slavos Chrislianos tumadhuc invàluissejam Tliiël-
singulare provocare; neque lamen magnoe fuisset. nlarus tradidil * ' ;- •" ''•'
{440).:
prudeiilise, illud concedere. Quare factura e.st, ut CAP.XL1Y.'— Rixa bis-ex Polonia exulasseet
Bêla Huiigariis,eorum parles suscipiens, viclor eva- potest
'prier quidem cum filio Casimiro, posleiior aulem
serit. Quod Uoepelliusmonet de aiiachronismo mor- • tiliumproecessisse. ..:.-. .-•...- -.
lis S*i Siephani, \à niinirai prelii esse dixerim; Nemohucusque Rixoefata investigans,quoeslionem
Poterani enim ante .morlem.-S>iSiephani exulasse..;; movil, quoe fuissel sors, hujus Regina; ejusque filii ,
Neque id.negaiil scriptores (454). Casimiri, quura MjsegoIL e Regup Polonia; ejjcere- .
CAP.XL1II.— MisegoII infelix, non quod imbellis lur. Mihi quidem Rixa in Polonia iiiansisse minime
eral, sed quod mufles uila undiqile hostes habebai. r videlur. Nam si banc, Chrislianorum fauiricera in ,
Regnoexpulsas Pragoe•misèreeunuchus fil. Subila nionasieriis refugiura invenisse staluere vis, mouen,
valeludoel mors (454 *.) ne te fiigiat, monasteria ipsa, ecclesias! presbyleros ,
Misego Rex a plerisque Polonorum scriptoribus in maximo discrimine fuisse. Incertain de marili
imbellis fuisse tradilur. Oplimi vero id negant. Cu- reditu, cum filio in Germaniam iter fecisse, vere-
jus rei leslimonia suut omnia, .quse una susiinuil similliinum est, «Barbares Slavorum perloesa rilus,
(452) Laurent. Surius colleclio concilier, univër- (458) i/or«<. I. Sat. 2. v. 45.
sal. T. L p. 522. LeonisNovella32. ....
.{435) Cf. cap..XXIV.Annot. L (439) Lex Salie. Em. Til. XXXI.c. 18 et 49; Lex "
(45i) Dlugosz.1. I; Rip.'Til. VI. ; Lex Anglor. él Wërin. TiL'Y. c. 3-7;
(434*) Cl cap. XXI.—XXV. - - Lex Frision. Tit. XX. et Add. IL; Lex Sax.I. 15; vr
(45,5)Gallusp: 84. cf. supra. Cap. XXI. init. Lex Alem. L. LXV.c. 28. et lanquam poena furii ,ip
'(436) Manu8. 572. te'mploapud Frisionës gemiles inler LauhaChamet
Cf.v. Bohlendas alleindien.
• Kônigsb. 1830. t. H. Weserum incolenles, Jex.Fris. Add. XH,
p. 7.
(440) T/ife(»uirl.'c.'.:p.247.;(v. capi proecedëns.)
(437) Diodor. Sic. I. 7S.
p«5 APPEND. ADSJEC. X 1596
venit ad Imperaiorem Conradum, » ul ait MonaçluisA i el foederejunctus Conrado Imperalori Russorumque
Briinwillerensis (441). Poleral igilur Rixa cum filio régi Jaroslao, posl bellum cruetiiissimumeiiteratuui
Ç.iloniam adiré, ubi Inné frater ejus nondum arclïi- viclor evadil Maslai; Poioniam, si non lotam, ut
episcopus (in qua, re Monachus..illehonorera, postea eam avus Bolizlavus.I. constituerai, saliem, ut antea
assccnluin jam expriinil), sed.tune forsan ecelesia; fueral, sibi subdidit.
caihe.lralis canoiiicus; ubi soroi-Beala Ida, abbalissa CAP.XLYL—Crudelilas Polonorum tune lemporis
monasierii SancloeMarioein Capilolio eral; ea ejus eadem, quoecoelerorumpopulorum.Russi, Bohemi,
palria, eoePareiltura sedes : nam easlrum Tomberg Hungari, Ddni, Normànni, Germani.—QrigoKbcis
Sklave.
quo liane lucem primum vidii, non longe aberat(442).
Non procul ab urbe Colonia q'uinque alias sorores Plurimi Germanise. scriptores criminose .dicunt,
immo eriminalibnibus onerant Polonos Unie lempo-
abbaiissas habebat. Ibi igilur in monasterîo Sancloe
ris eorumque reges, barbaros eos esse deproedatores
Ursule ob aliani reginam fundato optimum refugium
facienies. «Miseco, s ail ClironographusSaxo, i Dux
ihveniebat, et iiivenisse diploma lesiaiur (445). Polonorum > falsus ebrislianus, homicida, lyran-
Poslquam aulem maritus Poioniam reversus, sonus... ;.... Talîs esl ergo Rex Mesecho, hoeeviarum
lium regium recuperaverat, nihil impedivit, quo
'n suarum abhominanda stniplîcilas, hoec innoceniioe
minus Rixa filium eodem reduceret.
dampnandapurilas, hoecjustifia, hoecfides falsissima
Mortuo aulem marito, Rixa, ecclesioelalinoeid est
Si ergo Rex, qnare proedo? si
Germanica; àmanlissima, per brève spatium lutrix ejus cliristianilalis.
filii Casimiri, odium invéleraluni indîgenaruin, quos simplex, quare apo'stroplfus?sifidelis,quareaposlala
orna-
cl ipsa oderal, priôr in se solam vertil. Exulavil ac lyrannus? Quid tibi, cruenla belua, regale
secundo loco sola menlum in corona el lancea.deaurala? quoeconsenlio
igilur ad fralrem nunc archiepi- Chrisli cum Belial? -<}ua;te tumide vexai vësania,
scopuin Goloniensem.El hac quidem viee filiuseam ut in
inox secutus esse videtur. -regnumRomanoevirlutis lemere duceres arma?
lum serp perci-
Sic omnes iraditiones optime quadrant; neque Quod, quam tibi sit periculosum,
«lia in hac re superesse videlur difficullas. pies, eum lui irabeltes phi rima multiludlne armati,
noslris bella scienlibns immo et faeigrilibus, ut di-
CAP.XLY. — Bolizlavusjunior pnganis seu Groeco- gni suut, Conlërenlur (444).
Stavonicisinnisus, ejeclofralre Casimiro, Rex Po- . Quoeconvicia si componimuscum sumina laude
lonorum fil; sed mox a Chrisliariis Lalinis ocçidi-
lur. Polonia divisa; Cbrisliani Laiini Casimmim Malhildis, risum tenere non possumus, cl hunia-
revocant,Groeciaulpagani brèveper spalium Maslao nam naliiram deploramus, quoe-raro verilale cou-
, vluntur rege. ç. tenta, ubique-superlativa quoerit. Goeierumdiceres
-.MortuoMisegone, factio paganorum secunda vice Chronographuui Saxonem respondere- proefalioui
capul tollit, et, Regina Rixa e regno puisa, Bolizla- Malhildinoe. Si que- unqiiam in viro, cerle in lioc-
vnm juniorem primogenitum, sed ex alia uxore vel Misegoneaurea mediocrilas oplima est.
pellice, duceni nacla, aperte quoevélit dempnstral; Quantum attinel ad illas Polonorum deproedalio-
expellitur Casimirus rex, monasleria, ecclesioecpm- nes et incursiohes^ proh dolPr ! verissima dixit
busta, sacerdoles lrucidali,,.clChiïstiani ferro peliti. Clironographus : at, quid de asino faëiainus, qui
Bolizlavus regia in Polonps.dignilale fruitur, anli-, , asinum frical? Onines populi lune eodem bihebant
quam foriasse liberlatem populo vel proceribus red- poculo. Paralur bellum a génie, gloria; et divitia-
didil, el, cumeeteris rébus lalinïs, laiinum « régis > rum cupida; invaduniur fines populorum proxiiiio-
nomen abjecisse videlur. Certe a plerisquë scriptorum; aurura, argenium, pecudes, res preliosoe ca-
ribus non inler Polonorum reges numeralur, sive . piunlur, domus comburuniur, viri armali vél armis
quod regiilni nomen non assiiniseril, sive quod a apti coeduntur, feminoevîolantur ei in servilutem.
chrisliàna lalina lide dëfeeissel. Non profuit lamen rapiunlur cum mascùlis, qui nondum arma ferre*
ea, quoecunquefueril digniias Bolizlavo; nam Chri- ' valent; tandem ea lerroe pars, quoe inlacta roansit^
stiani laiini in illo eivili luraultu cerle inox viclores D tributum pollicetur. Abeuni proedalorcs, dividuniur-
maximoePolonia;partis evaserunt. Bolizlavusoccisus spolia, ne dicam rapinoe; et bis onusii milites do-
et Polonia divisa est, in meridionalem (cliristia- mum reduces, capul ad sidéra tolluiit, atque faniiîia
jiainve) parlera el iii seplenlrionalein (paganamve) et divitiis aucli, geiierosoeslirpis origo fiunt; donëc
ila ut ilke simiiltales inler ecclesias Lalinam el ipsi a fonioribiis aut felicioribus• fiiiitimis sirailia
Grsecamvci'is paganis lantum profuerint. HoecMas- tolérant. Tenctûfi' ô xkàp.avTzoîep.os-hspyi.ÇiTa.i.
launi quendam, subpincernam MisegonisIL, princi- Sic Russi omnes finilimos populos et Groecorum
pem vel regem proclamât;, illa vero, id est lalina imperium soepedeproeilati.sunl, incolasque iii servi-
pars aliquanidiu vaslala el bello civiliel a Boheinis, lulem sub hasla vendiderunl.
tandem rëvocàl Casimiruin. Qui, in Poioniam redux Sic Bohemos vidhinis cura' Bj'étislab Poioniam
(441)Ap. Tëlnerum in hist, Palat. p. 261 A. Gesch. d. Krpises Bergheim. Kôln 1833. p. 21.
(442) Tomberqprope"
' Rhéiiibach in anliquo
;
Ducalu (445) Vide supra, cap. XXIV.N°. l'.(ap,'MiroeÙni).
Jit'Iiacensi. (444) Chronogr. Suxo ad a. 1950,, '
Y.Sui-Hiier Hisior. Allas. N°. 13. ci patiis mei Cf. Annal. Saxo, ad a. 1050».'
dighoeViiéùibrioe,Job.-'Peler Deilmr Beilrâge zur
1387 S. MATHILDISREGINA. 159S
vastanles igni et ferro, immo spoliantes . Cbrisiianii A..' "is humaniori modo traclàli fuerint, lit poilus"a',
Chrislianorum ecclesias. niagno numéro Slavorum in servituteni rapiornm
Sic Hungari depopulatisunt soepeGermaniam, etl alque a diro modoeos Iaboribus el niiseriis c ucian-
populis Slavonicispessimo usi sunt (455). di, s-M'vus, id est inan'cipiiiui, in omnibus 1ère
Sic Dani in Britannia singulis fere annis omniai hpdiemis îinguis deiioininati'oncmSklaveêsclaveélc.
spoliaverun. acceperil. Cujus iuforlunii geniium Slavorum tesli-
Sic Normannosin omnibus Europse terris popu- moniiim invohiularium exstal apud Thielmarum
labundps quis nëscil ? qui certe Polonis nullo modo favebal, quos tard!
Neque is mos noslris temporihus alienus est. ri tu asini casligandos ail. Is ecclesiam sùam ab Oi-
Longumest enumerare, quas Germani -liinclem- tone divisara deplorans; « Nunc, » ait, t binnia no-
poris el medii oevi Slavorum populis injurias, con- slrain prius ecclesiam respicienlia d.visa sunl mi-
lumelias perfidiasqueiiiluleriul. .scrabililcr, Siavonicoe rilu familia;, quoe accusata
•Sic Saxonum nomen, YVidukiudolesl.e, a cnllel- veniindando dispergilur i (452). Coelerum uiaxinioe
iis, quibus trucidaveruiil Thuringos nobiles ad eon- ig'noi-anlioe foret, si quis negarei,-velei'ês.Geriiiaiios
ciliura voealos, 'originem trahit (446). Sic. Henricusj. Coesaris,Taciti, aliorum, el proesérliin, ut in legi-
auceps lalrones colligeus in suburbano Mersebur-. M ' bns, quasdicunl barbaroruili, id; e. Saxonum; Thu-
giensi locavil terris et domibus sibi concessis, eai ringoruin, Frisionuni, Aleniaiiuoruiii,-Bajuvarioruin;'
conditioiie, ul lalrocinia lanlum in Slavos exercè- Francor- Ripiiar. el Salioruin, Burgmifionùnï, L'on-"
rent (447). Lex Saxonum medii oevi(Sachsenspie- gobardoriira.Ostrogcllioruin,Yisigoibo urael Anglo-
gel) ofSciummiiilibus impouil mareariim, ul per sex saxouuni occurrunt, harbaros esê.
hëbdomadasin annun Slavos quoquo modo adeant,
—Cùr Malhildis hune tib1-#m-adMise-,
el .figura huic legi adpiela, ne s.eiisus lectorein1 CAP.XLVII. '
1res gohem misent.
fugiat, pacificos,sedeutesqiie Slavos, Bohemum,
Polonuin et Venedura, expriniil, quos miles Saxo, RegumGermanisemultnm inférerai, lalinam pro-
a capile ad pedes cataphraclalus, vulneral ac Ira- pagare ubique el confirmare ecclesiam. Per eym
cidat (448). Sic Gero iriginla nobiliores.Slavorum, totuin sua; imperalorioed.itipiiisubdere terra; orbem,
ad se vocal sub specie hospitii,,el vinutenlos tru- aut saltemquam plurimas Groecoimperalori eripere
cidai (449). .' provincias nilebanlur (455). Hinc illi loties repeiiii,
Hisio)'ia ordinura equestrinm Tentonicorum el coiialus,,laiiûos episcopos in Kiovia et Rus>iain--,
Livonicorum innumerabili'a offert deproedalionumf sliluendi. Bolizlavusipse, novo riiu freins, inipera-
exempla. Quo factura est,.ul ad hune usque diem, i. loris oemulus-eiin.hac re fuerat, licet frustra.
Germani maie-audiant apud omnes Slavonicas na- Quum igilur Malhildis noslra soror esset Gisela;
liones. Vos eorum Niemcz, id est Gorinanus, eam- iniperaIricis; forie monila a Conrado rege, librum .
dem originariam habel significalioneni,,quoegroeca i Caroliiiuni liturgicum Ordinis Romani,..spjendidis-
vox ëàpfisi-pot.Sla-voiricusenim est, qui loqnitur;: simo exemplari conftei, eundem figuris quoque
Niemcz vero hebelus, qui loqui nescii. Cuin igilur piclis alqucepbtola a(luraioi'ia.oriiarijussii.
inler convicia, quibus naliones se invieem oneranl,. Addilum quoque can.ideni ob eausam symbolum
llalis t il tedescho barbaro > idem fere sil aç somni- aposlolicum kiiiniiin cniii expositione ejusilem imle-
ciilosus, sine ulla ingenii dole-; Gallis, plumheus; a folio 75 recto ad folium 76 versum. Ibi staUm
(plurap) vorax el crapuloe dedilus, aul (si forluiia inilio illUiii,quem dixinius, finem deinenstrai. .Lis..-
favel)oegri somniis; etAnglis nugigerulus : Stavo- verbis : « Symbolum grece latine ronlalio sive- si-
nica1 génies oitium invelera.lumvix in pectore clau- <gnuin vel indicium. Iiidichim, quia ibi indicalûr
dunt (450); quippe quibus Gerraanus et Diabolos 4 fides sancloei l'riitilnlis,qualiler debcaïur ..credi
omninoidemest (451). pater ingenilus. filius gënilus. i spirilus sauclus ab
Tanium vero abest, ul Slavorum populi a Germa- JJ _ ulroqueprocédais. »
(445) Nestor IL p. 116-117 (éd. Scholoezer.) lich nicht lange (und geschiehivie-Heichtnoeh), dass
Roepell p. 51. der Ilaliâner sich uuler dem Teuiscben einen schlâ-
(446) Widuhind I. 7, Perlz V. p. 418: c Fuerunl frigen, lalenllosen;. der Franzpse einen plumpen,
aulenret qui hoc a facinore-noraenillis (Saxonibus) iingesiileten;—der' Englânder einen pedaiilischen
indilum tradant. Culifilli enim noslra lingua Snhs Mensclionvorstellte. Der Russe belegl.jeden faseln-
dicunliir, ideoque Saxoaes nuneupatos, qui ' cullellis den,.aûekiirlen Thor.mil.dem Niemcz,und der Lette .
taniam mullitudinem fudissent. i • und Eslhe bezeiçhnet da'mit ailes Hochmiilhige,
(447) Widukind IL c. 5. (Peiiz V. p»458).. Geizige,Roslinfiè;n'iUeinemWorte ailes Gehâssige.i
(448) Teulsche Denkiiiâler, heransgegehen von (451) Maciejowskyi.c.
Bail.v. Babo, EUcnbenz,Moné und Weber. L Liefr. .(4S2);ï'//i»îf»Mrp.-543. .:;.,:.'. '.'
Bilder zura Saechs. Land-und Lehni-echl. Taf. I. (455) Chronicon Min.dense(Meibom rer.' gerin.
fig. 13. scriplor. I. p. 555:,Et&ic,.in perspna Caroli (Magni)
(449;.Widukind IL «47. : dominium mundi ad Teulo.nicospervenil; nain . ipsi.
(450) Ipsissiinis Merkel.%verbis in libro.' t Die liabenl regimen ralione Ecclesioe.Unde imperium
Leiteni éd. Lips. 1800. p. 56. non est apud Grcecos, licet ibi largonomine appel- ;
Reine Nation vrird von der andern so na-chl- letur Imperalor, quia extra ecclesiam Imperium
heiiig benrlhcilet, als die Teulsche. Es ist bekannl- non est.
1599 APPEND. ADSJÎC. X 1400.
Vidisli, bénévole leclor, inullas posse seryari A Ca-lërum, germane îector, tibi gralulor, si oequo
lradiliones, falsa quoedam iis semper adhoercre, et an'imololUmhiinc 'cominentari'uinperlégeris, neque
eorum, qui hislprias scribunt, esse, ni sedulo com- eos imilaris, qui, salis ruslici, "omneinpalriai amo-
parent diversas lradiliones; spernant aulem ea lan- rem nulla alia in ré siium essearbiiianiur,
' ' quam
lum, quoe non modo in parle peccanl, sed in omni in onerando conviciis alias naliones.
siio tenore. Quiii el in bac re modiis tenendus esse Ardiium lamen meuin labbfem ne spernas, si
videlur. Fiéri enim poiesl, ul monunicnia hucusque forte a parte quadara minus absôlulus sil; proesiï-
incognita forte fortuna in iueem prodeanl, cl dcnion- gialoris artes fuge quoerere.
streni vera esse ea, quoeaiitea falsa videbaniur. Restât, ut cum Malhiide dicâm : Ad vellé Vale!
EPIMETRUM
Quum jam in eo esschi, ut piojlis absohnus,hic U ric:as :
libcllus public! lieret. juris, bibliopola meus altuHl v. 1. » -Domino» habet cornes ab-Raczynsky ; co-
mihi volunien I. iibri inseripii :. « JVspommena dex vero ; Domno.
Wielkopolski,» ediliab illustrissime et in aniiquilaii- M. supplel M (iescbni)pro Misegoni.
t
bus,Polonorum doctissimo comité Eihvardoab lia- v. 2. su\>reimimt habet pro « sMppremuwi codicis.
czimsky,Posnanioe1842. Quo in Volumiheincsi apo- post jii' Chrislo addit : « sil >; maie ; l'a-
graphus nostne cpistoloeliiProbalionihus No. 1. p. I. tini enim polius salutein dare dicuiil,
sq., et figura picla p. 8, cura parva annoialionc p. 7, ^ neque ullùm verbum in hac proposilione
qua moiiet, Misegonemhune esse Poloiioruin regeni, adhibere soient»
Miesconem secundum ; codieenr enini videri soeeuli i super hosiem i ; in eodiee super hosle.
iindecimi,in quo nullus rex lin.jiisnominis, nisi apud v, a. i regium - nomen pariter concessil t Codex:
PolonusMiesco,filiusBolizlaviGhobry,exliterit (454), « regium nomen pariter cl honorera con-
Codicem coinmeudaram ejus fralri, nunc régis . cessil.}
Porussorum in Poriugnlia (egalo, quem honoris v. 6. predècessorum; codex: pr nedecessoriim,
causa nomino. Dolco,quod neque cornes Raczynsky idqne non e cum cauda -v-eûa, sed " lilie-
ilp mca, neque ego de illius cdiiione, quicquam rc- ris dislinclis.
sckerara. Omnia enim, qua; nunc a me eduiiiur, coin, ah R.: « ecclesias? (sic) > habel;
Inbènlissimo coneessissem coihili celeberriino, quo Codex minime sic; sëd a 'ecclesias',"ex-
duce Cl niodéralorc cërlamcn litlefaj-ium ràcilius pressis separatim lilieris a alque e.
iiieuiiilumerat. _ v. l.ilinguas cum t. codex -.dingiias? Cum. t
<'' v. 8. « Graecnm(sic), > iniiho non sic in coilice,sed
Magisquoque dolendum, quod, quum rcliqua pars
illuis libri ab omnibus erudilis nierilo laudfiula sit, Grecam, quoeliltera e caret cauda TOÛ'».
illi miiiinia pars iibri doclissimi non -ab oiniii nu- v. 17. 4 Sebesliano r; codex : c Sebasliano. i
méro absohita sil. v. 22. « tolus pêne versqris in..... 17111- »: codex :
Sic libri aucloii.lalc fieri polesl, ut errores, qui- « lotus pênevefsaris in caeleslibus. qui. t
bus epislola noslra in illolibro scalei, Iccloiein pras- v. 25. « cocnmni; coilex : 4 caenam » (sic) a et 6
loieaul, alque in alios libros iranseanl. Quod ne dislinclis. 4barbaras el ferocissimas;> co •
liai, nienda illa hic apponere luboi. dex : t-barbaras ac ferocissimas. t
-In figura graphice cura coloribus expressa p, 8 v. 27. «sciensspirilali t.;codex: tscienslespirilali.i
illul nioncudiiniesl, quod, qui liihographiani,quam v. 28. 4 pruedilumJ; codex: tprediiumt ;slnë cauda.
iioniinanlj.lccitj.lillerafuiii formas ex arbitrio suo v. 50. t dominusi; pro Deus; in codice : tDs.i
niuiavil, ila, ni ex his fonnis de tempore, quo codex v. 31. 4coronalusesl J ; codex : 4 coronaluses. »
exaràlus sil, slami quicquam nequeal. Adile, qiiod v. 52 4 cunclis hûstibiisforliorem >; coilex : 4C«n-
in fine primi -versus désuni, non modo litiera o, sed clis efficial hoslibus forliorem.i
cliam syllaba tnii, quoe suprascripla est. Coelerum inlerpungenili ratio illius lemporis ab
Figura; forma in vcsiimeiùis salis fitleliter ex- edilorenon, ul debebal, servala esl. Punclum qui-
pressa, sed in ore Malhildis,Régis, alqiie in corona, dem, infra positum, éoilein, quo codex, modo vir-
aliis denique.intiiiis in rebus, loto coelo aberral a gulam dénotai,, el sic plurimisin locis deprehendi-
figura codicis, quam nunc summo studio ipse aeiï 'r, tur : .ocli.eslamen virgula recëniioiis oevipbsila. Al-
imidc'.au cl coloribu's.quam fidelissimisiniiiaudain qiii punclum verum niiiiquani, ut ; in coilice, supe-
curabani.
' rius posilum esl. Quo fil, ut lçeior nescial, iiiram,
In epislola ipsa Uoecdeprehenditur teciionis va- novamne, an aniiquain inierpunclione.il.liabeai.
(4.51)En verba ipsa :- syn Chrobrcgo, ze aulor mpwi 0 zwycieslwaehprzez
p. 7. Nota ojca Mieczyslawanad oddalonemi narodami odnie-
Widziclismyw skarbeu Koseiola Kalolickiego siouyeh;' wnosic nalezy, ze len rekopisin dla na-=
w Bcrlinie rekopisin z czasow, jak sie zdaje, ' Mie- szego Mieczyslawa byl pisanyih. Pizypisanie 10
«zyslawa 11. Jest to Ksiazka do pacierza darowana owego rekopisniu, uraieszczaniy wKoncu tego dziela
uicgdys Micczyslavvowiprzez MaiyldeKs";ezncSwe- vvzbiorze dokumentovypod liezba L Tu zas wspa-
nonow. Znajdiije sie na pierwszcj sli-onnicyicgo ré- niniona dopiero Kladziemyryciiie.
kopismu -w'.ZrCiunck Mieezyslavïa na Uoùie siédza- In Erobalionib.usNq. 1 epislola ipsa legitur,
cego z lakini napisem. hisee proemissist. . ,.-'
Hune librum etc. Przyp'rsanië Ksiazki do îiabozensiwa Mieczy-
lo jest: slawowi II. Kiôlowi Polskieinu przez Maiylda côrke
Te Ksiazke Kiôlowi Mieezyslawowidala Ma- Ueriinanna Ksiazecia Swewô,w. Ksiazka la, czyli
lyhla, klôra zrodzil doslojnij Swewéw Ksiaze Heri- rekopisûi znajdiije sie. w Berlinie w tanieczuyni
inannus. Lubo ani w lych wierszach, ani vvsainem Kosciele Kalolickim.
przypbaniu wyrazonego niema lyiulu Rrôla pol- In fine subjuncla sunt hoeccej
skiego zwazajac przeciez, ze piisniotego -inanurKi-y- Zaslanowieiiia jest godue swjadectwo rekp-
plu, oczywisciejesl z XI. wieku, ze w owym ezasie pismu, ze Mieczyslaw llgi jezyk lacinski posiadal. ;
uneg/> Mieczyslawa Krôh w Europia nicbylo, i;:k Jcsllo dowâdslaraiinegojak na ô.vvwieLwychowania
MATHILD1NA.
STEMMATOGRAPHIA
MNO DOMIM.DCCCCXC.
JOANNES SMËM POLOVECIUS
N0T1TIA HISTORICA
CAVE,Scripiorùm ecclesiasticorumhistoria iilterarh,plM9.
Joannes Smera Polovecîus,rhatione Rrissus,ÂVlà- A religionis cultoribùs cerliorem reddidit. In Groeco-

dimiri régis medicus et rhelor, ciaruit anno 990; rum mores ël institut a acrius invehilur, ebi'umquè
Inter scriptores ëcclesiaslicos locuni habet, non ruinani et exiliUmob idololalriam,hypocrisin, super-
quod plura post se reliquat opuscula, exslat enim biàm, crudelilatem aliaque vitia proedicit; ullimam-
non nisi epislola unica, sed ob singularem rei no- que genlem Judaicam ad doclrinam Christi conver-
vilatem. Wladimirus supremus Russorum prineeps, tendam. Claudit lilteras his Wladimïruiii verbis.
religionë gentilis,Helenam, sive, ut alii Vocànl, An- Ideoque, d rex, non licet libi suscipere mores et reli-
nam, BasiliielConstantin'!imperatorum Orientis so- gionem Groecam.Sin vero eam suseeperis, ego ad le
rorein, in Uxorem duxit. Qua occasione religionem iiunquam proficiscar, sed hic obdormiensjudicium
Chrislianam amplexus est, et Russi in Groecorum Filii Dei exspeclabo.Seripsit banc epislolam lingua
rilustrafisferunl. Anlevero quam hoecfièrent, Wladi- Bulgaricà, in labulis sereis, lilieris fefreis. Tabula;
mirus, idolorum cultui adbuc dediiùs, in varias quoe in monaslerio Salvatoris Proemisliensi, non p'rocul
tum vigebant religiones inquirere coepit, missis a velerï Sambore, delilueriint ad annum usque 1567,
ûndequaque liane in rem exploraloribus. Inslaiili- quo Andréas Kolodynsky, :Rus"sorumdiaconus, eas
bus Mahumëtanis, illor.umcultum velut foedum tur- _ in sermbnem Rùssicutn et Polonicum iranslulit. Ex
pemque conteraptui habuit.Tn Groecorumreligionem Polonico/an. 1677, Latine verlit Benediclus YVis-
propendebat. Quo vero tùtius proçederet, misit soyvalius.Yersionemejusinlucemprolulit Sàndius in
Joannem noslrum qui varias regiones peragrarel, Append.ad Hisl.Eccl, p. 61. ExindeAlidreasYVenger-
seque de omnibus cerliorem faceret. Çeragrata ita- scius in Append.ad Hist. Eccles. provinc. Sclavon.,
que Pannonia, Servia, Bulgaria, Mysia, magnoque p. 499. Non parvam huic episioloelùcem affund^nt
Groecorumimperio, Ahtioehia, Hierosolyinis, tan- Miechowita Hist. Polon. lib."ii, cap. 5, fol. 990.
dem devenit in Egypium, el Alexandrioediu conimo- Cromerus Dé Orig.'et rébus gêslis Polon. lib. ni,
ralus est, sacro lavacro ibi initiatus. Ex bac urbe p. 51, ut alios miltam.
Pilleras ad YYIadimirumdédit, quibus eum de variis
&ME&M POLO VECU

EPISTOLA
AD WLÀDIMIRUM RUSSORUM REGEM

Append. ad Hisloriam ecclesiasticam,p, 61.)
(SANBIDS,
APOGRAPHUM EPISTOL^:
Quam seripsit exptorator seu nunlius Wludimiri, supremi Russorum principis, Alexandrin Mgypiiaça-,
circa annum 990, temporeque Russia nondum baptkmum suscepissel; quoetranslata est ex. scriptis anliquo?
doctrine Russorum, per Andream Kolodynskya Wilepsko, in hodiernum scripium, e lingua Bulgaricà, e
tabulis aireis invenlisin monaslerio Salvatoris, lerroe Priemissiensis, non procula yeien Sambore, ubi cele-
bris dux Léo silns est, anno 1S67.Poslea vero idemAndréas translulil eam e Bulgàrico scripte in Pelbnicatn
linguam. Dictant epislolamex-ms. codice PolonicoI RynioviciiTrembeciia se verbplenus latine reddiuim
meam communiçavilBenediclus Wissowalius, filius AndreoeWissowalii, ut sequitur : ,
Potentissime rex Wladimire, inclyte héros, do- C et solus sapiens regat te sicut ipse scit, in potenlia
mine mi eharCj hoeredilnrie dominalor regionum et poleslate, ad mullos annos.
Slavonicarum, post oedificalionemlurfis propaga- Hodie scias a me, rex, fletus mihi semper obpri-
larum e generalione Jajihei, Deus vivus oninipetens lur cum suspirio, quod me ablcgavcri's"iji.regio&eti •'
1*07 APPEND. AD SÊC.X. , UOS
.Gra;eas,a communioiié charilalis luoe.elterrai'uin .A'firmaïus,.quod.apud.Chrislianos posset servari ho-
Russiearum , propler explorationem religionis ac nesie, eiiamsi absque necessitale urgente, cavcn:es
niorum : quas ob res hic soepenumeroparmi) abfnit sibi ab invidia, et interna exacerbaiione. Illi aulem
quin perirem : nullus.queinibi iiiit.ç.hinc in icriani hoc iu.'jsitaI qleslale relinenl, ideoul in islo inler-
iiiara patel introilus. Qua: de re ' râagnificciitiatua , dicto habeaiit magnum'populum (n servilule sua.
sic iuleliigat. TransivP déserta p'of càcumina cûnî Denique posl nioftein sùam jiibeiil imagines suas
"
nioleslia, Pannoniiini iiidein transivi, el Daiiubjum adorari, et impoiiunl noniiniim suorum denomina-
irajeci eum magna oerunina.Poslea Serbiam, Bul- liones cura signo domuuin, ut in oeleriiunisint me-
•
gaiïam, Mysiain, cl magnum:'célèbre imperium morabiles et .célèbres; in illas aulem pi adulas
Groecoruin, cura quinque reguis ejus,'fuiqne Au- domo'sjuberïl 6ns a"ilpveces ire cura ibure ac can-
liochioe, poslea Hicrosplymoe. Hierosolymaaulem dclis, et cum oinnigena eseulentis sacrificiis, nonii-
veni hue Alcxandrinni.Hic véro vidi ubique syna- nanles hoc seu vocanles Iionam reverer.tiam; quod
gogas suinpluosc fabriealas, iu quibus lioniinesnio- "."ëis'in dies eleelos fundanies, in perpetuum privile-
rum aspulum et basiliscorum. Proelerea vero vidi . gio mnniverunl, Yerunilanien $c.ioquod ullinia ge-
eliam non paiicbs Chiisliaiioruni convenlus, apud neralio ab hoc omiii magiioppre liberabituiv cum
quos jam nulla idpla'siinl, lanlum ineusa et scarana. " .aiiiraadverie.nlquod in illis coaclis ecclesiis, proeïer
Hi aulem' lioniines siini ilicologi (in Polonico est voluiiiaicm Dei oranipolèntis, yaldc voiaciiate in-
Bogomowey,i. e. de Deo lequétites) houesli, super quinéulur. Quoniam posl aiîoraiipnein idoloruni
omnia diligentes pacem,'plane, velut angcli Dei. supplaudunt pêdibus, .plaud.unlînanibus, efierenlcs
Conveniùnl aulem ad docirinas quotidie ex inan- voces suas ad canluni, sicut uiusica,varia; gercnles
dalo Dei, et ad preecs an.iclucano,lenipore, rursus se absque pndore,quod non licel dicere nec scribere.
vero posl'oecasuni solis, aliquando aulem lerlia In illis autem diebus,quosdam douant, sicul dignuni
et noua hora diei.. Hos'aulem' hic lioniines ubique esl, gralia; alios vero posl,hoecfesla puuiunl vclul
nominanl sanclura Dei novumlsraelilicum populum, legeni transgrcdiculos. Proplerea quidam Cliiisliani.
seu Israclem. Sequunlur aillera hic banc doclrinam iii secessu, in sepulcris, el inler inouïes alque iu
el regés aliqui cum suis doctoribus, cl ego.ipse silvis el hiaiibùs lerroe conveiiienics, ob servilnieni
Isempcr eos dpclrinoe causa açcedo. Et jam smii kiiquiialis, viilicinaiitur, dicenles.: Peribirai arro-
apud eos regenilus aqua cl Spjrilu , in nomine Pa- ganies Gioeciipsi in,igne oelerno. Deniqueèl hi, qui
lris Dei pmnipolenlis, ei Filii ejus Chrisii, et sancli al) eis nioruiii..a.nsanihabepi, eliam siinl inhonesii,-
Spirilus, ex codera Deo proçcdenlis; qua de re _ fiifanics, memlaces, aboiniiiàii.di..Diciuinautem esl
jibrum coruii\ cognomiiiaïuiiiEvangelia, cum <Io- inibi, rex doniine mi, le luamque gciieralionem UH
cirinis apo.stolorum,,libi, rex, inilio, ut perçipias. lem fore, cl dieunt de lalibus hominibus proesculi--
Sed de hoc cliam sciai veslra poicslas : vidi i» •bus hodie, quod oculi eorum cl corda sinlobcoe-
Coesaris dilione, quod illis..probis, piis hominibus, çala: Ideo ullinia gcncialio eorum judiçabil eos,
injuria niâgna fiai; quoniam Groeciexislenles ser- yocansepscanes, fabularuin ficlores,a Deoilcficienics
nionc callidij, et arrogantes, ex mendacio possunt el aberranlçs a verilalp ; allainen et illi judicaiiies
facere rem juslam, imitantes in hoc qnasdahi do- ipsi nuiliuni exil"tîhaud evadi'iil, propler foe.ilaui
cirinas, et inslUula Rpmaiia,attrahenlcs sua asluiia . dis.cprdi.am,el.iniquil.alem.suoe.si.iperbiie.Qiiidan.i
homines simplices ad suas synagogasel ecclesias.... vero hmnilis cordis, ab pinnipolcnte Deo, propler
(hic deesl vocula, quoein Polonico exemplari leg'ine-,: -Eiliuincjus, .opéra. Sjnritus sancli, omnia scripia
quii), ipsi dicunl esse Deum' ùnieunï, oiniiipolcn- legis iiivesiigabunt sibi in saluiem. Sed via eorum
lein; Filium aulem Dei unigenilum Jesum Nàzare- angusla eril eis : el scrulabar hoc perluslrata do-
iiuni, ejusdem Spirilu sancio posl quoedamlempora, .. ctriua. aspi.çiens ab inilio, mundi;, num cri! bene
o Davidis geiieriiiibrié, seciiudiim anliqua ejus prn- lalibus ël vàlidis, sapiëuiiuni dicipruni lipininilms
missaî in casla Virgine Maria cohcepiuii)et iialuni, ix Groecisopulenlis, cum aliis gêneralionibushorainum,
cujus soliura durabil us'què in oeleriùiiu,quoniaui niorum eorum, et iiilclleki quod brevi lenipore vide-
est jure vocalus Filius Dei, et Servaior, Dèus lïrinl oiunigcnam ignominiam, iuteritum suum.
forlis, Paler fuluri soeculi;proelereavero ut rex et Idola aulem coruin exlernis linguis in proverbium
judex a Deo lsraelis esl loir nuiiido n'ianifeslalus, ibiuit, quoniam non consistent adversus iram Dei
sicut hoc' mihi' a mà'gislro, dudum pro cërlo 110- vivi, cum sint surda cl niula. Proelerea vero dice-
tuni est. Ecce aUlenï Gi'oecideserentes Dei oiiini- banl aliqui Clirislianoriim el ïiulaiçoe geniis, quod
poteniis proeceplum, el propriain suam explicaiio- et ipse cum eis ex quibusdani scriplis iniellexi, quod
nera, Coesarac palriarchoe cum coelerosuo senaiu ullinia generalio Slavonicaimiel se cura niagno ïelo,
nominari se eliam novum Israclem mandant; ju- applicabuiu se ad laudaraluraet profilendum îini-
benl eliam illos fralres subs paupefes, ipsi exi- cuni Duiiinlsraelis, Crealoiem visibiliuni el iiïvisi-
slenles vividj.inviios sibi servire, el censura dare. hilium rcniin, quiliberàvit populum suum ereden-
Troeiereavero prohibent illis uxores rhicere, viclu- lem a peccalis coruin, obedienlia Filii, opéra Spi*:
que secundum volunialem suain cura bcnediclipiie rilus ejus sancli. Cum quibus ël ul.iuia gens Judaica
IVjii; sic etiani el.arlcs libérales,, cl arma, quia est aguosqcnlescura-aliis linguis doclrinam Cjnisli sui
£409 FORMELLEVETERËS. ï4i<j
1
uiiigeniti ejus, laUdahles él benedicentés'-salûtëinA miens jndicium Filii Dëi exspeclabo. Hoec scripsi
àdipiscunlUr, quoniam Voluntaii"Dei sui phetlient. féfrëis Iittëris,èxclidensin xn labulisaneis, Alë.van-
Mo-aulem tempore po'ssibile eril talibus dccipere drioe iEgyptiaeoe 5587, Pharaon 1179, Alëxandri
omnem honorera el ppleiiliam oranigénam,. per " cClebris regni ejiis anno v, iiulicl. i, luna vu,
doeirinam et moduin prou! iii antiquipri scriplura Jdib. xiv. Hoc--libifideliier sigiiificoraedicus et rhfc-
exstat. Ideoqûe, o rex, non licel libi suScipefe.mo- lorlùus.
res et religionem Groecam; sin vero eamsuseepe- IvïANIECSllERAP0L«WL4.NIS(().
ris, ego ad 16 nun"quamproficiscar, sed hic obdor-
qwd idem est.
(1) Alii liabenl, Joannes Smera POLPVVIEC,
: INÉDITES /
FORMULES
PUBLIEESD'APRÈS UN MANUSCRITDE LA BIBLIOTHÈQUEDÉ STRASBOURG
PAR M.EUGÈNE DE RÛZIÈRË
CHEF DU CABINETDU MINISTREDE t'INSTRUCTIONPUBLIQUEET DES CULTES
:.'.- .; MDCCCLI
11est impossible de bien comprendre l'espritd une législation et déjuger avec certitude de ses effets, si-
Von ne.joint à l'étude des lois, qui posent les principes, l'élude des acies, qui les développent et les niel-
lent en action. La manière dont une disposition législativeest appliquée dans les actes en révèle fréquent
liïeril le seiis jusque là demeuré obscur. Les actes sont pour la loi un''commentaire vivant el agissant ; -on
peut dire que c'est la lot prise sur le fait. Aussi la nécessité d'unir la pratique à la théorie, el de compléter1
l'une par l'autre, esl-elle reconnue par tous ceux qui s'occupent sérieusement de Ja science du droit. Celle
nécessité apparaît même dans l'étude de nos lois modernes, généralement'si formelles et si explicites- à*
plus forle raison d nl-elle se produire dans l'étude des lois anciennes, rédigées à une époque de barbarie
où le droit était éiabli moins par des textes légaux que par une série de coutumes el d'usages tradi-
•
tionnels.
• Les actes seuls peuvent nous aider à constater ces usages; et soiis ce rapport on doit assimiler les
formules aux actes proprement dits. Les formules étaient des modèles, dressés en général d'après des
acies véritables, et destinés à servir de guide aux praticiens. Ù suffirait la plupart dïi temps d'y ajouter
la date el les noms des. parties pour -reconstituer les actes eux-inènies. Leur uiilijié pour î'explîcàiioa
de notre ancien droit a été proclaméepar tous les savants qui ont écrit sur cette matière, el je crois superflu
dé reproduire ici des considérations que Bignon, Lindcnbrog,.'Baluze'.et leurs successeurs "me paraissent
. - '
avoir épuisées. . ;.
II n'est pas: étonnant quele mouvement scientifique de noire siècle, qui a remis en honneur l'étude
historique du droit, ait rendu aux formulaires des temps mérovingiens et carlpvingiens'la même i'm'p;or-
lance-qu'aux autres monuments de la, législation barbare. On a dû :rechercher les manuscrits de.formules'
avec lemême empressemënique ceuxdes lois germaniques et des capilulaires. Un.double inlçrêl sViiacliaii'
à cette recherche-: il.fallait d'abord retrouver les sources des publications faites jusqu'à ce jour, afin uV
ré.ablir d'après les originaux. les.textes dénaturés.par des éditeurs, négligents ou systématiques : celle
première partie de la lâche est remplie, et M. Pardessus a consigné le résultai de ses recherches' sur c'
sujet dans un article publié par la Bibliothèque de l'Ecole des Chartes et plein d'utiles renséignenienls (1)]
Il fallait ensuite explorer les mauuscriis qui n'avaient poiin encore été consultés, dans l'espoir d'y
découvrir des formules inédites el d'obtenir ainsi, soit. des connaissances nouvelles, soit la confirmation
de'celles qui sont acquises ; je me suis efforcé d'accomplir celle seconde partie, et plus d'unefois le succès.
a répondu à mes espérances. Grâce à l'obligeance de plusieurs savants bibliothécaires,' français et étran-'.
gers, qui m'ont permis de visiter les dépôts confiés à leurs soins, ou qui m'ont fait rhonneiir d'entrer
'
-
(1) Première série,iota. IV, pag. -I et suiv. ,
îill APPEND. AD SMC. X. 1412
en correspondance avec-moi; j'ai pu recueillir un assez .grand nombre de formules inédiles. Mon intention
en un seul corps avec celles qui ont été antérieurement, publiées, et dont j'ai revu le texte
.est,dë:les,)"é.ui)ir
sur Ies.oirigi.naux.Mais, en attendant que j'aie lorraine ce travail,-qui demande une longuepréparation,
j'aicru.nierendre utile aux. personnes curieuses de nos antiquités juridiques parla publication anticipée de
qiielques-iiiiisdes texles que j'ai.rassemblés. - .-
Je donne aujourd'hui quelques extraits d'ji.n.manuscrit qui appartient à la bibliothèque municipale:de
Strasbourg.: Ce manuscrit est -in-4»,en parchemin, d'une écrilure.dii neuvième siècle; les rubriques sont
tracées à l'encre rouge et généralement assez soignées. H 'était au seizième siècle Ia.propriélé de Bealus
Rhenanus, qui légua sa bibliothèque à la ville de Scbelesladl. Les autorités locales ne prirent aucun soin
de celte précieuse collection; les manuscrits furent entassés dans un lieu humide, ou ils demeùrèrënt
abandonnés pendant plus de deux cents ans..En 1815, le manuscrit dont je parle passa entre les mains de
M.Boilnian, de Mayence, d'une manière qu'on ne saurait trop sévèrement qualifier; on lit en effetau bas
d'un îles feuillels la noie, suivante, écriie au crayon : Proesenscodex speelavit olim ad Beatum Rhenanum',
ex cujus bibliolhecaeum mihi dono dêdii D. Arntbrusler, maire, cum esSem Sc'hlesttidii,I&IZ,.... Bodinan-
Si celte déclaration esl fausse, M. Bodraana.dérobé le manuscrit dans un dépôt, où il était admis à litre
de confiance; si elle est vraie, le maire a manqué gravement à. srs devoirs en aliénant une propriété
publique commise à sa garde. Des mains de M. Bojman, le manuscrit passa dans/celles de M. le'conseiller
Budilçr, à la mort duquel il fut acheté par M. Jung pour la ville de Strasbourg (2). Il a beaucoup souffert
du temps et de l'humidité; îles premiers el.les.'derniers feuillels..sont _détriiiis; cl la reliure elle-même a
complètement disparu. Dans son étal actuel,'il se compose de soixante-sept feuillets, dont quatre ou cinq
sont tellement rongés qu'on n'y peut plus lire que la moitié des lignes. Les. vingt premiers contiennent la
seconde moitié de la Lex Ripuariorum, dont la première partie occupait sans doute le commencement du
manuscrit. Le fol. 21 est rempli par un fragment! d'office religieux 'portant pour titre : Incipit versusin
dominicis diebus. Au fol. 22 commencent les rubriques de la Lex Alamannorum, et au fol. 25 le texte de
celle loi, qui s'étend jusqu'au r" du fol. -55-'inclusivement. Les derniers feuillels sont occupés par des
formules, au iioiubro,de vingt, dont trois répondent aux nos 32, ZZet 54 du livre u de Màrculfe, les dix-
sepl autres sont inédiles. Je ne crois pas que ce manuscrit ail servi aux savants-qui ont.édité la loi des
Ripuaires et celle des Allemands; mais assurément le nombre de pièces inédites qu'il renferme prouve
'suffisamment qu'il est demeuré inconnu àteuxqui ont publié des recueils de formules.
, J'ai collaiioniié le texte du manuscrit de Strasbourg avec un manuscrit de la bibliothèque de Saint-
Gall; ces deux manuscrits* sans être identiques, présenlenl cependant dans cerlaines parties une tella
analogie, qu'ils paraissent dériver d'une source commune. Je me réserve dé faire plus lard connaître e:i
détail celui de Saini-Gall; je me suis borné à relever ici.les variantes qu'il présente dans les textes com-
muns'aux Jeux manuscrits; .
L A diffinilionediscripsit (7) : Propler hoc reliquid hoino

palrem et matrem, et adherebil uxori suoe, el erunl
. La première formule offre le modèle d'une dona-
duo in carné una. Ideoque nos, in nomine saucla;
tion cnlre-vifs, sans aucune restriction ni réserve,
faite c'oiijoiiiieineiilpar deux époux en faveur d'un Triniiatis, ille vir et conjux.--meailla : constat nos
itiPnasiêi'Cii* .".;''? legali hoc et indissolubili vinculo divine, ul cieili-
CARTA TIUBITI'WIS, QUAM VIRET CXOREJUSFACIUNTnius, niilu coadunalbs (8), et res qiiasdam nobis tara
DEAMBORUM REDUS (5) SUiSSINEAL1QU0 CESSU. depalernico qùain de malernico herediiârib jure:
Dura enim propago humarii generis ab exorlu provenisse nec non et de quodamhiodojuste con-
crealionis sua; usque in presèns auginëntis succe- trario (9), quas nobis in aelerna beatiludine credi-'
denlibus crescit, non hoc nisi ex [ire] me (i) con- mus a'mbobusproficere, si (10) easdem prù rçmcdio
dicioïiis statu accëpït. Qtiôd semel a Doinino dllïïni- animarum postrarum ad : Ioca sancloruni delegare
l'uii) (5),' liulla mutàbililate miuuilur. Et ideo (6) conlendiinus;.: qiiod ila.et facère decrévimus. Et
hac insolubili ideo poteslaliva (U) tradimus atqiie iransfundimus
l'cgislatordivine auctorilalis Moysesde
. (2) J'ai puisé ces détails dans des lettres adres- (6) S G. ajoute primus.
sées en 1S59-et.1845 à M. Pardessus par M.etJung, i7) S. G. ajoute dicens.
de la ville de Strasbourg, par (8) S. G. adunalas. .;. . . ,-
bibliothécaire
M Dbrian; bibliothécaire de lavill de Schelesladl. (9) On trouve ici, comme dans beaucoup -d'autres
C'est ce dernier .qui a sauvé ce qui restait'encore ' formules, la distinction entre les propres et les
du legs de Bealus Rbenanus el rétabli i ordre dans acquêts.S. G. sed.
ces rfcivessessi longtemps négligées. .(10)
S.'G. de omnibus.^ (11) S. G. ajoute manu.—L'expressionpoleslativa
(3) a_m\legenèraliter manu tradeia, qui se retrouve dans d'autres formules,
(4) S. G. ex prime.
S. finem. signifiait, donner une chose ;donl: on est;-plein.et
(5) G."ajoute usquein
"
Uix FORMULA VETERES. Îil4
omnes res nostras (12), quas in.presenli liabere visi A i IL
- -
suinus, ad moiiasîerium quod vocalur illud, ubi illes', La .formulequi .suit-est divisée en deuxparagra-
abba (15) et paslor sancio gregi preesse videlur, et? pheS, elle contient en effet deux actes parfaitement
quod esl coiistruclum in honore sanciï i'uus >et hocc distincts. Le premier est une donation entre-vifs,
est, quod tradinius, in loco nuncupanie illo, in pagoD laite conjointement par deux époux en faveur d'un.
monastère'; celle donation, conçue à peu près dans
cujus vocabulum est illud. Omnes res (14), 5-
quas. les mêmes ternies que la précédente, en .diffèrepar
ibidem habere visi sumuS, id est tara terris quami la, réserve de l'usufruit stipulée par les donateurs,
iomibus, sedificiis(15), mancipiis, pralis, pascuis,f et rétablissement d'une redevance payable par eux
loulë la durée de cette jouissance. Lesecond
vineis, silvis, aquis aquarumve decursibus, egressus- pendantn'est en réalité que l'acceptation de la donationut
-
etregrcssus, cultis et incullis, mobilibus et immobi- de ses clauses par l'abbé du couvent donataire; mais
libus, peculiis ulrjusque sexus, peccoribus cum pala fornm de précaire, dont ces. deux actes sont revê-
demande quelques explications.
s|orii)us, seu quicquid dici aul nominari potest el, tus, On sait que les précaires étaient des concessions
presens noslra videlur esse possessio, omnia et c
ex de terres . laites par les églises pour un temps et' à
iniegro tradinius ad supradicla loca sanctorùm ; ilai des conditions que les lois canoniques avaient pris
ul ab hodierna (16) rectore seu aclores (17),prefalij soin de régler. Quand l'usage des donations pieuses
fut devenu général, un grand nombr-ède donateurs,
iiionasioeriieasdem res (18) habeanl, leneani atque3 „- 1 voulant conserver l'usufruit des biens dontlis aban-
possideani, vel quicquid ex.indefacere pro opporlu- donnaient'la'propriclé aux églises, employèrent la
njtate ipsius monasloerii facere decreyerini, libéraj forme usitée pour les précaires. Par un premier acte
in omnibus perfrualur poleslate faciendi (19). Si ils faisaient à la communaulé,qu'ils voulaient enri-
\ chir, une donation pure et simple; par'un.acte pps-
quis vero, quod evenirc non credimus, si nos ipsii lërieur cette communauté leur rétrocédait, la jpuis-
aut quislibet hercduni vel proheredum noslrorunii sauce des biens qu'elle avait reçus' d'eux. Celte rou-
'
vel qualiscumquepersona istain iradilionein, quam line prit un tel empire, qu'on rédigeait un acte de
! comme on peut le.voir ici, dans les
nos pari consensu lacère decrévimus, destruere vo- rétrocession,
cas même où le donateur avait stipulé dansl'aclede
luerii, nullatenus valëat perficere quod inchoavii,, donation la réserve expresse dé l'usufruit.
ël pro leineretate sua p'ersblval ad ipsum monasle- § L — CARTATRAD1TION1S, QUAM, VIRET ÇXOREJUS
riuin aliuil lanlum quantum repetil, el insuper sill FAC1UST DEOMNIBUS (2të)REBUS SUISET CUMCENbU
' PROSOLVEKDUM DIEBUSVITE SUÉ.
culpabilis in erariuin régis auri lantum, argentij -
tarilum, et nihilhomiiius bec traditio oinni lenipore• Auctbris simul et redemptoris nosiri verba de
Ih'ina el inconvulsa permaneat cum. stipulalioné'. conexione (27) viri âc mulieris audivimus in Evan-
siibuixa (20). gelio dicenles : Quod ergo Deus conjnnxtl, homo non
Aclum in illo loco, publiée (21), presenlibus quo-. 'Ç sèparet. Idebque ego ille et" conjux mea illa : dura
rum hic signaciilaconlinenlur. Sig. illius, sig. illius,, HOIIest incognilum, sed binnirabdis divulgâluin,
qui pari Consensu islam tradiliohem iirniaveiunt. qualiler nobis herediiârib jiire,- paiernico simul ul
Sig. lèstium sëplem velamplius (22). niaternico, cum quolibet justo conlracto provëhit
, Ego itaque ille, anno illo illius (23) régis Fran-: heredilas, quod nos, ut credinïus, per divinàni in-
chorum, mense illo, die illa, quod facil ipse mensiss spiralipnem (28) conpiincti, pro animarum nostra-
(H), sub comité illo (25), scripsi el subscripsi féli- riim redetnplione ad loca :saiicloriini:de!ega:re'cou-?
citer. Amen. lendimus; eihoc esl, quod iradinius, in locis deno-
libre propriétaire, et dont on peut par : consé- vpit que le montant da l'amende était laissé à l'àr-
quent ii-ansférer au donataire la pleine et librei biliage des parties; si elles avaient négligé ;de le
propriété. _'.""' fixer, le juge élailprobablemëiil chargé de le faire.
'.' (12) S. G.meas. — Quant aux mots cum slipulàtïoné subnixa, voy,
(1S)'S. G.abiaé, '
- pour leur explication l'ouvrage de M. Pardessus siir
' (14) S.G. ajoute meas.' - -, la Loi srilique.;p. 644. : .-
(15) S. G', liedificiis. - E , (21) S.Cpuplice,
D
".'"(10) S. G; ajoute^ :..'.,. (22) La nécessilé de rédiger un écrit, et d'appeler
(17) Il faut entendre par reelor l'abbé du monas- au moins sixou sept lémoilis pour la conTectiondes
tère, ei par adores ceux qui étaient chargés d'ad- actes de celle nature i était imposée par la Loi des
ministrer ses biensou de défendreses droits, el qu'on Allemands (th. I, § 1) ; Si quis libir res silos ad ec-
nomma plus tard advocaii, avoués. clesiamtradere volueril.:.. per cariant..:, firmitaiem
"'-.(18) S. G. ajoute sib'i.. . facial, ETTESTES SEXVELSEPTEM APUIBEAT, et 1101)1?*-
(19) Ce dernier mol manque dans S. G. na eorum ipsa.carla coniineat. "
(20) Ces clauses pénales, qui élaient d'usagedans (23) Ce mol manque dans S. G.
les actes de donation, sont, validées par un texte (24) Ce membre de phrase manque dans S. G.
formel de la Loides Allemands (lit. I, § 2) : Si aliqua (25) Celle mention manque dans S. G.— On peut
persona, aul ipse qui dédit vel aliqnis de heredibus. voir par la plupart des diplômes publiés dans le
ejus,. postea ipsas resde ipsa ecelesia abslrahere.vo-. CodexdiplomalicusAlemannioedo,Neugarl, que l'u-
lueril, vel aLquis homo aut qualiscumque persona sage était dans le pays des Allemandsd'indiquer à
hoc proesumpserilfacere, el effectuai quem inchoavil. la fin des actes, outre le nomdu souverain
non obiïneal, et. Dei judicium incurvât et excommu- celui du comte chargé de i'adminislralicn 'régnant, locale.
iiicaïionem sancloeEcclesioe,'et multam illam QUAM (26)S..G; eorum. -
CARTA COKTINET persolv'ttt,et résilias ex iniegro red- (27) S. G. connexu.
dat, el fredutn in publicosolval, sicut lex h'abet.On (28) S. G. divinà inspiracione.
UÎ5 APPEND. AD S.-EC.X. 1416
minatis vel in loco denbniinato illo (29), in pago AS non sil ambobus vobis lam de palernîco quam de
cujus vocabulnm est illud. Omnes res n'osiras, quas maternico seu cliam (40) juslo contraclo res vobis
in présent! (50) habere vis! sumus, id est casa curie qiiasdain beredilario jure provenisse, que site sunt
(51) clausa, cuin lerris el dbinibus, oedificiis,inan- in pago nuiicupanle, in villa dênominala illa, quas
cipiis,pratis, pascuis, silyis, vincis, aquis aquarumve vos animo concordicum terris et domibus, edificiis,
decursibus, seu quicquid dici aul nonîinari polesl, raanciplis, pratis, pascuis, silvis, vel omnibus cullis
omnia ex iniegro iradimus alque iransfundimus ad et iiicuhis, cura universis âdjacenliîs, quasenuine-
monasleriuin illud, quod est conslruclum in honore rare pcrlongum èsl, tradidistis et carlam (41) con-
sanciorum illorum, ubi ille abbas regulariier pre- firmaslis ad loca sanciorum, ubi nos auclore Deo
csse videlur; in ea vidclicel ralionB, ut, quamdiu vilicalionem fungiinur ; sed poslea fuil veslra pe-
"simùl vi'xeriinus, vel qui de' nobis alio supeislis liiip, no-îtra quoque non rentrait volunlas, ul su-
fueril, supradicias (52)su!)ùsu frucluariohabeamus, perius denominalas res notras, vêl qùas cariula tra-
censumqne annis siiigulis(55) prosol'vanius, il esl dilionis vesiroeplenius commémorai, vobis sub usu"
'lanluiilet (ânlùiu, et intérim dé supradiclis rébus frucluario dies vilae yeslfa; (42) prestarenius, quod
non habemus lacullalem niinucndi aut alienandi, ita et fecimus ; in ea ralione videhcel, ut, quaradiu
nisi quantum ad usiiui perlinet eas ineolcndi el iii "* vixerilis, easdém res babealis, censumque annis
usu haben'di, iet'po'si obiluni noslrum slatim sine singulis prosolvalis,'id est lanlum et lanlum (45),
alicujus.conlradiclione vel aliqua diininnlione ad [et inicrimj (ïh) nihil niinuendi aut alienandi non
supradicla loca sanciorum res supradicle revcrlan- babealis facullalem, sed post obiluni veslrum ipse
lur perpeiualiier possidendi. Si quis yerb, quod eve- res in omnibus meliorale ad supradiclum monaslei
nire non credo, si nos ipsi aulquislibel (54)persona,, rium revertanlur perpelualilerî possidendi. Nullus-
islam iraditioneni déstrueie voliieril, nëquealinchoa- que, neque nos nec quilibet successorum nostrorum,
lum suum nulla oçcasiohe perficeré,el pro vi, quam banc precariam, quam nos emisimus, nullatenus
locis sanciorum infcrre conebalur, restituât ibidem yalea! deslruere; sed perennis (45) lemporibus sla-
dupliim quanium màlo ordine absiraere voluil, et in bilis el firma perdurel,,prout lempus diclaveril et
I-J publica prosnlvalaui'i lanlnm, argeiiti lanlum, et convenicnlia in ea discripla finila fueril. El ul fir-
iustiper bec-iradilip perennislemporibusfirma valcal mior per lempora conservetur, manu noslra fra-
perdurare cum leslibus suhordinalis, Ifunique nostrorum. sublus firmitalem inseruimuSi
Adum in illo loco, publiée, presenlibus quorum Sig. illius abbatis, qui banc precariam fierî jussit,
hic signaciila subnoianlur. Sig. illorum, qui islam /_ Sig. fralrum seplem vel araplius.
iradilioueii) pari consensu firniaverunt. in.
La formule suivante est la reproduction presque
§ II. PRECAR1A (55). littérale dé celle qui précède ; l'espèce seule es»,
. Domino venerabili et iii Clirislo patri illi ab- riifférenie.On y Voitde même une donation enire-
bali (36) monasierii cujus vocabulum esl illud (57). vifs 'faite-à un monastère, sous réserve.d'usufruit,
Dum constat (58) qualiler vos legilimoconjugio(59) et suivie d'un acte de rétroi'ession, La donation
n'émane à la vérité que du mari et non des deux
primitus conexi ille"[et] illa, niullisque incogiiitum conjoints ; mais l'usufruit est également stipulé au
(29) Ce membre de phrase manque dans S. G (40) S. G. ajoute quodam.
(50) S. G. ajoute ibidem. (41) S. G. caria.
(51) S. G. cum curie. (42) Ce mol manque dans S. G.
_, (52) S. G.-ajoute res. :
(43);Le moi cënsùs désigne évidemment ici une
, (55) .S. G. ajoute exinde.. redevance privée.-'L'établissement'dé' ces sortes de
(54) S.. G. quelibei. redevances dépendant uniquement de la volonté'des
'. (55) Les acies de précaire doivent,pour être com- parties, leur nature et leur taux devaient varier à
plets, contenir deux parties.:'la-première, nommée'i l'infini.'Taniôt ellesconstituaient réellement un prix
proprement précaire, est la demande ou la prières de ferme ou un canon emphytéotique; tantôt elles
adressée par le futur concessionnaire; la seconde, O représentaient l'iuléi-cld'unesomme d'argent prêtée.
nommée preslaire, esl la réponse du concédant.Dans; Quelquefoiselles étaient purement honorifiques, et
notre espèce ,1'acie,de donation qui précède lientr constataient là vassalité du "débiteura l'égard du,
évidemment lieu de précaire; la concessionou ré- créancier ; souvent aussi elles avaient" pour but de
trocession, qui en esl la conséquence, aurait dû êtrei prévenir une interversion de lilres, el donnaient au
iu.liliilée preslaire.. Mais l'ignorance des praticiensi nu-propriétaire une garantie contre les Usurpations'
confondait souvent les appellations, et donnait inde l'usufruitier* La redevance établie dans celte
dislincienieiil le nom de précaire à la réponses formule apparïiéiit à celle dernière classe. Les
comme à la demande.Nous trouvons ici un exemples clauses de celle paiiue, dans le cas d'une donation.
de celle confusion, qui se reproduit dans la plupartt suivie de la-rétrocession.^de'l'usufruit devaient être
des ferraillessuivantes.
* fréquentes, car la Loi des Allemands (lit. Il) leur
(50) S. .G, poire Mate. a consacré une disposition spéciale : Si quis liber
.(5") L'ignorance ou la négligencedu.copiste luii res suas' ad ecclesiam-Dei dederil,... el posthoeca pa-
fil ici coùmiçilre un contre-sens.On pourrait croirei s'.oreecclesioeper bëneficium susCeperilad viclualem
en effet, diaprés la forme grammaticale de celle'. nécessitaientcbnquircndamdiebus viloesuoe,....quod-
première phrase, que. l'acle esl adressé à lâbbédu- i' spxponditpersblvatad ecclesiamCENSOM de illa terra.
coiivenl, tandis qu'en réalité il émane de lui. ; (41) Suppléés d'après Si G.
(58) S. G. consis'.erel. (45) S. G. per oninisi
(59) Ce mot man _ue dans S. G.
""
1*17 FORMULEE\ETEilES.' U\$
profit de la femme, si elle survit à son époux. Lesi A vîna inspirationc sibi procul dubio sciai hoc per-
observations que j'ai railesau sujet de la formulepré- venisse. Ideoque, lu vir ille (59), complacuil libi ut
cedenic sont donc en général applicables a celle-ci.
I. - 11UDIT10MS OCil MRTACIT DEREBUS icsluas, quas iu présent! habeie visus fnisli, in
§ CARTA ,
POST'SE; villa qua; localur iil.i; in pago muiciipante illo, tra-
SUIS, I.T VUL'fU! UXORIJU8 1IABLAT
A^T CLAM L'VOKFACITDE REBUSSUIS, LT VUI.T deres ad loca sancloium illoium, ad monasleriuin
LT VIIIIJOS I1ABEAÏ POSTSL (46). quod iiomiualur illud, ubi nos, auclore Deo, prjse-
Ih Dei nomine, pei-pctiandum esl iinicuique (47) sidcinus ; sed poslea le postulante qiialenus illas
(juodsapicniia Dei pci S.ilomoncin dixil : Redem- res snb usu frucuiaiio libi cedererans, non nega-
plio animeviri propne dtvicie ejus. — Redemploris viinus huic po-lu!aiionis, sed sicul poslulaveras
quoqiib verba diceniis : Date elemosinam, et ecce ila fecimus, id esl ul, quamdiu vixens, illas les
oimua-munda sunl vobis. Idcoque ego ille, his ani- sub usu frucuiaiio habeas, censunique annis sin -
uionilioiiibus"-tonpuncius simul et coufisus , dono gulis iude piôsolyas, el si uxor tua le supervise-
-d'uiaïuin pio îemedio anime mca-(48), quod in per- lit, supradiClas les lempus vile sua; habeal, si-
petnuiii esse volo, el hoc esl, quod dono, in pago iiun- niilenique censura ex eisdem rébus aimais lempo-
cup.uilc illo [in villaj (49)cujus vocibuluin est Illud, ribus reddat^ qua; slalim posl islam dilunicionem
oui'iiîiiipariionein mcani, qua1ibidem sil (oO),id esl B siatu[i]am cum omni inlegiilale, sicul caitula tra-
uni ici ris quam doraibus, ediliciis, mancipiis, pratis, diiionis tua; cum carumlcm leium conlinet, quam.
pascuis, sihis, aquis uquanniive decui'Mbus, cum apud nos iciinenuis, in omnibusmeliorale iinc ali-
omnibus ailjacentiis suis , ad basilicain , qua; est.. cjijus conlradiciione ad nos succcssorcsque iioslro-,
consii'iicla in honore sancli illius, ubi ille scivus îcveilaiilur sub peipeluilalc (60) rciiiiendi. K.il-
bit reclor esse videlur ; in ca ralione vîdelicel, ni,,, hifque, [nec ego] (61) nec quislibet successoiuin
qiiamdi'i vixero, e.isdem res habeam, ceiisumque iioslioium , banc precariam ullis lemporibus ausu
auuis siugulis solvam; cl si uxor mca (51) mei tpincr.irio audc.il deslrueie (02), sed quicquid no-
hupcivixerit. eo quod filioruni procreatio mininia slris slalulis diffiniluin esl (63) inconvulsuin valeat
visa est processisse (52), ipsas res dies vite Si'a; pordui-are, qtinlenus ieliquos fidèles delectel sine
hal-eat, el supiadicluni censura solval : cl posl 'lib aliquo tjpo vel occasione v64) conleiiciosa proprias
rct.sum ejiib sine aliqua niarrilione ad supradictunî, res ad ecclesiam Dei conlradere ad pauperum Christi
liaditionein i-cverlaniur pcrpciuuhîcr. Kunliisq ie, inopiam sublevandain.
neque ego aul quilibcl her*,dum vel piphcredusi Acluin in ipso moiiasleiio, coram ipso (63) abbate
occasio aul qualiscuuique persona, présente») ira- vel fratribus seu îeliquis (60) (idelibus. Sig. ipsius
ditionein per inillius ingcui>subliiilaleui valeatcor- 'G abbaiis, qui islam preciriam fleri decrevit (67).
rumpcic; sed perenni vigoie siabilis debeat per- IV.
durare. El ul cerlror habealur, cl nullis lemporabus Cette formule ne diffère des deux précédentes"
subvenluris (53) destruatur, si quis eam desiiueie que par l'exlension aux enfants du donateur des
voluciii (54), poenaiii inscriptain in rébus publi- réseives stipulées pai celui-ci à son piolii.
cis (55) piosolval, id est auii lanlum, aigeuli tan- §L CVIUATRAD1T10MS, QCAA!fACIt HOMO,II
tniii, et iiihilhominus presens caitula cum omnibus VULTUr 1MAÏVTLS EJUSHABEADif TOSTSE CUM
in ea contiiiciilibus usque in cvum inconcussa per- CE1.SU.
manent cuin stipulatione (56) subnixa Ego, in Dei noniîue, ille. Conplacuil mihi in ani-
Acluin in illo loco (57), publiée (58), prcsenlibiis nio ineo ul aliquid de icbus mois pro leniedio anime
me* condonaie debeicra, quoJ ila et feci ; et hoc
qui -siibsciibuiilnr vel îeliquo populo. Sig. illius,
qui islam liadilioncni fier! el firniare îogavii. est, quod Uado, in pagello denoniinalo illo, [in
§ H. PRECAU1A. loco] (68) cujus vocabulum est illud. Illas omnes
Dum enira quisque pro reraedio anime sua; sua res meas, quas mihi ibidem pàtur meus uioricns (69)
ibidem conlra fiatrei» nicos] (70)
propiîa exjustis laLoribuslaigiii decreveiil, ex di- , dcieliquid, [quas
(46) Celle rubrique inonlie que la formule pou- (53) S. G. superventuris.
vait servir de modelé h une donaiion faite par la (54) Ce mot manque dans S. G.
femme aussi bien qu'à une donation faite par le (55) S. G. puplicis.
llUll'I. (30) S. G. sltbulacione.
(17) Ce mot manque dans S. G. (57) Ce mol manque dans S. G.
(48) Ces quatre derniers mots manquent dans S. G. (58) S. G. puplwe.
(49) Suppléés d'api es S. G. (59) S. G. ajoute : fidelissimaconjux illa.
(50) S. G. que me ibidem contingil. (60) S. G. pcipetualiier.
(51) S. G. ajoute maiitus meus. (1)1)Suppléés d'api es S. C.
(32) Cette mention, qu'on irouve-égaleinciil dans (62) S. G. conslriiere.
d'aunes formules, muiiire que l'eniièie liberté des (05) S. G. diffiniewne.
duiiaieuis dépendaitde l'absence (reniants, et prouve (Iii) S. G. quaù in,
par cela même que le principe de la icserve était (65) S. G. proesenle.
connu et pratiqué. Le lîire 4 de la Loi des Ripuaiies, (66) S. G. ajoute seculaiibus.
nie paraît formelà cet égard : Si quis piocieoiwnem (67) S. G. decieveiit.
filtorum tel filUirumï<o>habuenl, OMNEW facillalem (68) Supplééscfapiès S. G.
suant,... sivevit mu,ieii. vel muliei vite, seu cuicum- (H0)Manque dans S. G.
quëltbel... licenltam habeal, eic. (70) Suppléésd'apiès S. G,
PATROL.CLI. 45
4419- APPEND. AD.S^C. X nW
'
vci'-quàs ibidem contra hcredem (71) -mcum -il-'/A §H. — l'RECARH (85).
luhv (72) mihi parliendo sors légitima conlulil.vel- Egb, iii Dëi nomine, ille abbâs una-ëum Conniïssis
quseëgo pôsieaiquibiislibel justis laboribus aughieiî- fratribus iiosliis. Dum non sil incogriituinqualiler
tàrè potui, cunv omni inlegrilalè 1, id" est curie' lu ille, exortalione diyina suggerente, omnes res
clausa cum edifiëiis, mancipiis (73), casatis, terris tuas, quas in-pago deuominato, in villa nuneu-
ciillis cl iiicullis, pratis, silvis (74), aqnis, fariiïariis, panle (84), habere videbaris, quas -libi ibidem pa-
hoec, ut pra;faliisîum,-cum oninibusadjacemiis vel ler luBsiiioriens dereliquid, vél quas proprio la-
adpehdiciis trado ad ecclesiam qua; conslruclà est borë ibidem lucrarë potuisli, vel qiias ibidem contra
iii lionoresancti illius, ad monasterium quoddicilur fratrera -(85) vel conlra eblierëflem iiium (86) il-
illud, ubi ille abbas gregi Dei'regulariler-praesidere lum(87) justa tibi ponîo (88) cbnlùlil,cum curie
-
cognoscilur; in ea ralione Vidélicët, ut, quamdiu clausa et edificiis ortisq'ue pohiiferis, singulàri--
mini vila comilalur in corpbre, superius dënohii- bus (89) mancipiis, his nomlhibus(90) illis, Casatis,
nalas res in beneficium a vobis accipiam sub usu terris, pratis, silvis, cUlliset incUltis,seu cum om-
fruëluario, debilumque ccnsum-[singulis]*(75)annis nibus adjacenliis,adpcndiciis, ad eam pertiuciUibiiSi
vobis successoribusque veslris presolvam, id est quod enuraerarepèrlongum «si, cum onitii iniegri-
lantunii filiusque meus ipse f76)rès habeat diebus B 1 laie ttadidisli ad monasterium illud (91), ad basilica
vile sua; tanlummodo, el supradiclùmcensumpro- que consiructa. noscilur in honore sancli illius, ubi
solval; el si infanles mei me (77)supervixerint, dies nos,-auelore Deo, pasloralèm curam. gerimus ; ,sed
vite sua; easdem res habcanl tanlummodo, el eun- poslea, le postulante, congruuni visum est nobis(92)
dem ceiisum (78)prosolyant ; el si mihi Deus filium ipsas res l!bicëderesubusufruciuariôhabendas(93),
de légitima uxore dederit, easdem res habeat die- cehsumqUe exindé prosolveré aimuis lemporibus-
bus (79) vile sua; tanlummodo; posl quorum obi- BOIInegl[eg]as (94), id est- lantum ; et «i libi Deus-
tum ipsè res in omnibus nïëlibrale réd'ean't paftibus filium dé'legilima uxoredcderil, easdem res habeat
veslris-' (SO)in përpeluum relinende. Et si mihi dies'Vilë su» tanlum nioJo,et censum supradiclùm
filiorun)procreatio de legitimo conjugio evenëril, ncglegere non présumât, siniililerque filii liiii(95),-
ipsi easdem res posl obiluni nieum reiinéanl, et quas (96) in presenli habere visus fuisti (97),,;.à-,
cur» supfa'.Jiclbcensu prosolvaiit lempus vile sua;; ciunt (98) dies vite sua;; posl quorum (99) obilum
- sin aulem minime,
post obiluni meUnï sine cùjus- omnes res Supradicle revertanlur ;ad:nossuccésso-
libet tergiversâtione jure auCloritatîsveslra; reli- rësqùe ndslros pèrpëlUaliter; quod-si libi[procfëa--
nende: revertanlur ipse res in perpcluum'(81). Si cio] (lt)0) filiorum minime obbrta fueril, slatim •
quis-vero, quod-fiilui-umesse non Credo,si'ego ipse ^ post obitum .luum sine alicujus préjudiciaria con-
aul quislihet persona islius Iraditionis firmilalem tenlione ad adores sêu ad defensores supradieie
corrumpere.|voluefil, obviante ei ordine.yeritalis , ecelesia; revertanlur in -perpetuuni»Nec quilibel,
nullatenus failaliam suam valeal.(82)(perficere, et aul inos ipsi vel successorcs nostri, hoee statuia
pro ausu lemerario prosplvai ad prefatum monaste- valéatausuiemérârio iiibrdinanter deslruhëre (101;),
rium dupliim lantum quantum malo onlinecupidi- sed, proul4<impus-in '-presenli-precaria poposcërii,-.
talépràvëiilùs.abslrahere vblueril, éPïnsuper régie inconviflsunn-aléai perdurare, quam lios-cura coiii
polcslali sil culpabilis auri lanlum, et îiihilhoniinus sensu fratrum'nrislrorum roborare decrévimus.
presèiis çarliila cum omnibus in'sé conlinehiibus Acium in illo loco; sub preserilia.illorum ëica^-
iiiviolata permaneat cum lestibùs subordiiiàtis. teforuhT, quos enuiiiërare libiluin non-est. Sig.
Acluin in illo loco, publiée; his qui subnolanlur ipsius abbalis, qui banc precariam fier! decreyit. -,
[preseiitibùs] vel reliqua innùniera muliilûdine Y, tl, TU , VÎIi, IX.
populi.. Rien n'esl.iilus propre que les cinq forniules sui-
("I) S. G. colieredem. ] "(U) S. G. in pagis denomiiutlis, in villis nuncït-

D'.
(72) Manque dans S. G. patis.
S.
(33) G. ajoute pratis, pascuis. (85) S. G. fmires luos.
(74) Cesdeux derniers mots manquent dans S. G. :(M)S.Q.hcredesinos.
(75) Supplééd'après S. G. 187)Manque dans S.• G.
(70) S. G. ipsas. (88) S. G. porcione.
(77) Manquedans S. G. (89) S. G. singulâriis.
(78) Manquedans S. G. (90) S. G. nominalis.
(79) S. G. die*. (91) S. G. vel. , ..,-.-' ,
(80) S. G. ajoute vobis successoribusqueveslris. (92) Manque dans S. G.
(81) Celle clause prouve à la fois que le principe (95) S.r.G.habeas.
de la réserve existait, mais qu'il ctail encore mal (94; Restilué d'après S. G.
défini el singulièrement restreint... Dans S. G. la (95) S. G. filius tuus. '
négPgencedu copiste a, par suite de l'omission.d'un •(96)S. G. quem. -....-.."'.
grand nombre-de mots, rendu cesdeux.-membres (97) S. G. e*.
de phrase incompréhensibles., (98) S. G. facial.
(-99)S. G, cujus. -
(82) Manquedans S. G.'. (lflOj-Supnléé^'après S. G. -;,../
(S3.1 Celte rubrique inanque^lans S. G> S. G. distraere. , .---i-
(101)
1421 F0RM13L.E VETERES. I£22
vantes à faire comprendre là'"variété infinie dé si- À inea; liâbeaiù , censuraque prosolvara; et si infantes
tuations que devait"produire la libertédëseonlrats; mëi post obilum mëuin easdem res redimere vbluè-
lien ne niontie mieux en même temps comment un:
habeanl licentiam eas redimendi cura lanio et
grand noiiibre.de conventions de natures diverses riht,
étaient reyêliieSide la formé usitée pour 'lésprè- tanto.elin proprielàtëm sui juris revocandi.Si quis
caires.--Eii'"effél,^éscinq formules ne diffèrent pas vero, el cetera.
précèdent. Le. copiste,
RB/'^M«îiréffleH»''de;îÇeiles:qui
s'estiiiê»i.e,dis])cnséde reproduire lamajeure par- La huitième est une aliénrtion véritable moyen-
tie des:actes de-donation ainsi que les actes de ré- nant une pension alimentaire. L'acte de preslaire
ti'ocessibii'bùde preslaire ; il -s'est; borne à trans- nedevail pas dans ce cas, comme dans les précé-
crire les diverses conditions mises par les-dona-, dents, .contenir une rétrocession de l'immeuble de
lcm:sà leurs.libéralités,, ...-..-;-.
....-.-. lai part du donataire au donateur, mais seulement-'
Usais.la cinquième*on voit' le donateur réserver; une promesse'iîe fournir les aliments stipulés. IL
iioii-séiïleinëntpôui- îul-iiiêmé' ëipour ses enfants, faudrait d'ailleurs connaître là valeur relative de
niais, plicorc pour toute sa descendance, la jouis- l'immeuble ei de la pension alimentaire pour déci-
sance,des bieiis dont il. aliène la nue-prppriélé.Les der si celle convenlioiiétait en réalité une donation
seuls avantjiges obiënus.par le donataire soni donc oùuné vente.
la"perception d'iiii cëiis annuel ël'Pespbir de réunir QUOD HOMO TRADIT CONTRA VICTUM ETVEST1TUM (112).
l'ukifrullBa<la propriété, «is la descendancedu do-
iiâteur-veuaitàïs'éieindré. U est permis de croire, g ... In ea ralione videlicel ui ab hodierna die eas-
que.dans les conti'aisdëcegenre, sous l'apparence dem res hàbealis sub jure dominii veslri adores
et 'là'fprîhê d'une •aiiénaiion'ï les parties avaient
defensoresqueprefati monasierii usque in simpiler-
suribùt-pbûrvbùtâ' Créationîles liens dèvassa-
lilé. num, ël quantum ad vicliim et vesiimenlUm(113)
0 MNIS P OSTER!
TA S HABERE DEBET. pertinel in alimoniiset tegumentisnécessitâtes meas
QUOD
dies (114) vile mee. Si quis vero, m
..... In ea ralione ut, quamdiu mihi vila cpniîs prpcurelis
cetera,
fuêrii, superius (lenoininalas jèsJiabére m'iliiJicëal.
ci cùni; cciisu singulis annis prpsplvere (162), in- La,.neuvièmecpiilienlune donation de la hue-pro-
priélé avec réserve de fusufruil, et met au nombre
l'ânlesque-ftiéiposl obilum nicuiiisimililer facianl des causés d'extiiiclion de cet usufruit le cas où le:
omnisque postciïlas, qusede ipsis l'uprit procreaia. donaieur irait vivre dans le couvent donataire.
(1.03)usquë in sémpileriiùm...Q.up^si ëvenerilul QUAND0 INËARATlONE DATRESSUAS,UTEUM XICEAT
ipse res sine herede rcmaneanîj sjiié ineae poste- CONVERSARE INMONASTERIO (115).
riiatis légitima.proci-ealioiié,;quod"plerumquecon- - ... In eà ralione
ut-, quamdiu voluëro ; ipsas res
ting'u, îiullus de heredibus v.elJprpjhcréflibus (10.4)- libère mihi uli (116) cuin cënsu (H7)iicëat, id est
celérîsj se .ibidem possit (105) adjungere, sed ubi _ tanluni; et si aliquando sa;culum relinquere vo-
cuïn cciisu (106) prosolvebalui-(107), illuc jam re- ' luëro lune locum conversationis monachilis vila;,
,
de'ai,in peipetuuni.Si quis-Vero.... sicut regularis cdoccl industria, iuler vos me habere
. La sixième et la septième nous paraissent offrir iiçeai, resque supradicla; ad jus dbminii vcsiri re-
des nibîlèjôsde contrat pigyoraiif ; .Je"donateur et vertanlur in përpeluum. Si quis vero
le:donataire ne-spijiprpbàblëjrtëiil rien autre chose; (118)..;
qti'ùii. emprunteur" èi-'uiï prêteur., le prix stipulé X(119).
an-
p.ou'r.;le:.iX'çha>ëquivâui's.aiis-doute.'.à''iIa.spinniç Les actes de venle sont fréquents dans les forimj-
léiieurcinéiit 'prêtée, et le cens annuel en représente laires
l'iuléïêl. des deux premières races. Celui qu'on va lire
ne diffère sous aucun rapport essentiel de ceux qui
lioMo
QUOI) (108) PER SEMETIPSUM REDIMERE VGHJERIT» spiit'cpiitenus dans les recueils de Marculfe, de Sir-
...Sub ca vidëlicet convëiîiëiilia présentera iradi- înpnd on de Lindënbrog.
'.ioiiemslàiuo (109): si ego ipse infra annos lanlos VENDlClO.
res suprascfip'tas redimere volùei-o, cum t.intis et
Ego, in Dei nomine , filius quondam illius. Dum
laiiiïssôliilis rëdimain, et ih-propiîetalôin meam,' non
eslîncognilum qualiler inler nie et illum abba-
sicul jïihdùdinri'fuéraiil _' rëducara siiie alicujus lem monasterii illius, quod est conslruclum in lio^
préjùdicio; cl intciiui ciim*cènsusuprascripto ipsas j, nore sancli illius, convenit ut ei seu recloribus
res hâbèahi. Si'qnisVerb(liO)..i.
ipsius monasterii aliquam parlera de herëditale
QUODINFANTES EJUSREDIMERE POSTOBITUM EJUS mea irailidissem, quod ila ël vendidi:; él'hoc est
... •"..-.- PEBENT (1,11). quod venilidi, in pago nuiieupanle illo, ununi
<--....-In ea ralione scilicel ut les ipsas dies vite wanç (120), qui ab occidentali parle ipsius ,iivi,:
(imy S. G: i>ërsblverë. (112) Celte rubrique manque dans S; G.

SrG. procreuturà:
'(•1115) '' " (115) S. G. vesiilmn.
(104) Restitué d'après: S. G. "' (lïï) S. G. diebus. -' '
(105);S. G.: proe.s'uinpsiti. (115) Cette rubrique manque dans S. XL
(ly6)"S."G.ubicuinquecensum." ; "
(407) Si G. prosblvatur. ;,(H;6) Manque dans S. G.
(108) S. G. quomodo. (117).S.G. cum consensu.
"(109)'-Si-G.stalûlaisli. - : (Il8) S. G.-ajoute ijiu.a(i«.-
S.
.(ll]9) G: aioiifegùalisvoluéris: '•- (119.)Celle formule ne se trouve pas dans S. G.
(illjGëlte•rubrique seule se trouve dans S. G. ; (120)Wanc signifie campus, nêr,.Voyez.le Tré-
le copiste a omis de transcrire le texte même de la spi-.dela la'ngueallemaiide de Griff; U1, col. 891-,
formule. et 1.»Grammaiie allemande dé GriHÎHïjç lll,p.39S»
•1125 APPEND.AD 'SMC. X. Î4M
qui in illum lacunv defluel, adjaçere videtur, cl Vel ineull's, curaomnibus adjacenliis vel aripemîiciis.
omnem silvam ibidem adherentem usque. ad ilcl cura onini iniegrilale; -ha;c omnia ego ad supra-
lam viam paiblicam et usque ad lacuin el usque dc-uorainalumIfado alque Iransfundopro aniniabus
ad sursuni in eccha (121) cura pnini integri- filiorum meorii.m,illius;, illius", cl pro anima viri
taie sua ; el accepi a prediclo abbate et.ab advo- uiei illiuset pro salule animé, exc.èplis;mancipiis,
caiis seu reclpribus ipsius.monasterii precium ar- illis , illis; rèliqua oiiinia ex iniegro iradidi; i'irca
gcnli libram unam et unum caballum el unura videlicel ralione ul,'quamdiu' vjxero,, supradict'as
palleum cenlum solidosvalenlem (122); et ob hoc res habearn, censumque ex pis annis singiilis pro-,
presentein cartam venditionis propler firmitalis solvain-, id est quatuor solidos; el si filii illi filii
siudiura lieri decrévimus (123), ul neque nos nec raei me supervixerint, quorum unusdicilur ille; aller
qmslibet heredum vel successorum nostrorum banc ille, lune ille habeat hoc, quod iri illa villa Iradidi,
veudilionemvaleal evërtere aut desiruere, sed oiniii lanlum dies vile Sua;in beneficium, et solidos qiïiu-
lenipore firma débet perdurare cura slipulalione que solval annis singulis ad'supradicluni nionasïe-
subnixa. ' riuin,; ille vero aller hoc leneat, quod in illa villa
XI (124): iradidi-,, codent-tenorc quo fraier ejusper omnia;
îiieiiin vèro et illorûhi discessum cuih omiiî
Cette formule offre la plus gronde analogie avec "posl
celle que nous avons publiée soiis le n0 IV; c'est de iiiiegritalè sine àlicùjus contradiciioné ad supràdiT
même une donation faite â ùb monastère, avec ré- cluni monasleriuin revertanlur peipelualiler possi-
serve de la jouissauce tant au profit du donateur dende.
(|ii'au profil de ses descendants et sous la condilion
d'un cens annuel; celle convention esl, comme la § II. PRECAIilA.
plupart- des précédentes ,' rédigée dans la forme
usilée pour les précaires. Ego,.in Dei.nomme, ïlleabbas monasierii quod
Nous ferons seulement reniarquer: l^quelado- vocalur illud. Dum pluribus noinni sil qualiler lu
nation eslfaiie par un.; feiniiie veuve; 2° que les. illa omnia
"liionsdonnéspar elle lui provenaient de son filspré- ,'quecunique in illa villa et in--il'ià"es
décédé.;5° que les petits-enfants de la donatrice, Iradiiione filii lui illius habere potiiisli, baie sine
qui doivent'à sa iriori cônsèî'vér la jouissance de aliqua diminulionecumpihni iniegrilale sua ad'mo-
•ces biens, sont soumis au payement d'un ccnsplus, nasleriuin
considérable que, celui qu'elle acquilte elle-même; quod vocalur illud , cxcoplis niançipiis,
4° qu'un certain nombre d'esclaves, appartenant his_.nomini.busillis cl illis, reliqua oninia , uïdixi-
probablement à l'immeubledonné, sont exceptés de mns, quecunique dici aul nominari possûni, pro
la donation; 5J qu'au lieu d'un seul aciede rélvo-i anima viri lui illius el
cession ou preslaire, il. en existe deux,,,l'un pour u pro anim'ab'usfiliorum i»io•
la garantie de la donatrice, l'autre pour la garantie rum illius el illius el pro salule aniinaeluse donasti.
de chacun de ses petiis-enfants. ad nionaslerium liadidisii ; sed poslea fuit lua per
g I". CARTA DONATION1S, QUASI FACITMULIER PRO tilip, noslra quoque non negavii voluntas,' ut tibi
AB3ENTIBUS " (125) VI1USACF1L11S EJUSAD MONA- easdem res iii beneficium Çedëreinus,diesvila; iuaq,
STEU1UM. in ea ralione ul, -quamdiuvixeris , snpradicias res
In Dei nomine, pcrpelrandum est uniquiquequod habeas , et censura ex eis annis singirilssoivas, hoe
evangeliea vox anmionet dicens : Date elemosinam, est quatuor sblidos ; posl luum vero discessum , si
et ecce oiuniamunda sunl vobis. Ideoqueego illa cole nepoles lui, id est filii [filii] lui ïilcel ille.super-
giiavi vilam fuluram seierhain rélribuiioneiii, irado vixerint , easdem res habeani dies vita; suse lan-
alque iransfundo omnia quecunique in bis duobus lum, cl censura exin.de.solvant, id est ille habeat
villis, his nominibus, illa, illa, ad inoiiaslerium illam villam el quinque solidos annis singulis ad su-
quod esl eonslrnclum in honore sancloeMaria;sem- pradiclùm nionaslerium pro censura solval, [et ille]
per virginis, ubi ille abbas preesse videtur, quoe illam villamcodera lenore quo fraier ejus siniiliter
inibi ille filius meus manu poteslativa iradidii, qùe- faliat; posl illorum vero discessum, slatim ciim.
çu:nque in supradictis villis habere visus fuit,, id oiimi iniegrilale res supradenomiiiale ad supradi-
est lam terris quam doniibus, edificiis, mancipiis, ctuni nionaslerium revertanlur perpetualilerpossi-
cullis deiule. el cèlera. '
pratis, pascuis, aquis aquarumve decursibus. Nullusque
(121) Eccha, paraît être la même chose que Evva, une condition de validité. Nouspensons que le con-
qui signifie proprement coin, el par dérivationelc. un sentement,-le payement du prix el la tradition
jîoùi. saillant, la cime d'une montagne, etc., étaient comme on le voit daus la formule XIX du
Voy. Graff, l.l.col. 112. liv. Il de Marculfe, les seules-.conditions requises
(122) On remarquera que le prix consiste ànela fois pour la validité de la vente, et qu'en l'absence de
en argent eien marchandises";lirais celles-ci soiil loule preuve écrite ou. testimoniale, l'existence: du
en quelque sorte, que l'accessoire et n'enlèvent pas conirat pouvait être établie par l'aveuou le serment.
à l'acte le caractère d'un coniral de vente. Il faut cependant ajouter que l'usage de.rédiger ,un
ne contient aucune
(123) La loi des Allemands«mirais acte se répandil en proportion de l'influence qu'ac-
prescription sur la formé des de vente. La quérait chaquejour la preuveéçrite. '..
loi des Ripuaires (lit. 59 et <50),cl la loi dés Ba- (124) Celle forinule-ne se,trouve pas dans % G.
varois (tii. XV, ch. 12) laissent aux parties le'choix (125)Le mot absemibus est pvideinmeiit pris ici
de dresser un acte écrit ou d'appeler des -témoins; pour defunclis, ainsi que le prouve la suilc de ia
lirais il nous sembleque ces lois,ont voulu indiquer formule, , ]\
les meilleurs moyens de preuve plutôt qu'irapooer
'
15*25 PORMIJLJE VETERES. s.426
'."'..'--...-• § Ml. PBECA'RI.t FIEIORUSI. ' . - A non Hat (129), solidos.lantuni-.et ianlum, panes, et
1
-EgOïin De! nomine, ille; abbas de roonasteiîo hpc ad Naliviiatem Domini facial duci ad illam cur-
quodypçatur illud,' quod est epnstfucliim in hbripfe tèm npstram, el-infantes ejus post obilum ejus bec
sançtae';• Maria.',se.nipervirginis, Dura phifiniis npn omnia fatiant dies vite sua; tanium, si., ipsas*res>
est incogniium, le eliam .illum non laiet, qualiler : habere yohierini ; posl quorum obilum sine alicujus
aviâ;tua«illairadidit omnia quecunique habere visa çontradiçtione supradicte res in omnibus melioralu
, fuit i!i41lisloçis,'ex€ëpiisli!s mancipiis illis, illis, ad ad nos successoresque noslros reyerlani.ur perpe-
siipradictum monasterium: pro-:remedjp anime viri tualiler possidende. Nullus hoc valeat inrumpere,
ejusiiiîus et a nimabus filiorum ejus illius et illius- sei!,.prput lempus diciavërii, inconyulsa yaleal psr-
, et pro sahiie:'.anima; sua; ; sed ppstpa ejus pelitin -durai-eçumstipùlatione subiiixa.
. luit,.nosira quoque non reniinit vojunias, ul post Actum in ipso monasterio, sub presenlia fratriinv
ilîjus:disçessum in; beneficiumrcedeiimus, ê| non nc- Sig. ipsius abbalis,"qui han.ç jirecariam fieri decre-
.gàvimusijiuic poslnlaiipfii. : sed. sient.poslulavit ila yil.. Sig, fratrum-sepleni vel amplius. <:
ftç!mÙB,:in:ea^vidëricèt;ralione at;ppst!)iiusdisces£u ' - ; '•XIIL(150).;- - -
..hâhea'Ssnpradiclas-tes dies yjla; tooetMlunr, ;et cen- « jes chartes et les formulés d'affrarchissement
, sum.,sply.aâannis .sinjgiilis,.hoc est quinque .solides ; sont égalementcommunes,: et cette matière np pré-
posL-tHumyé^ sente, pour ainsi dire, aucune obscurité. La formule
pefpelualifef pqssidende, ... ,. K. qui suit n'ajoute donc rien aux connaissances acqui-
- ses; .elle offre seulement un "nouveau'môTlèléd'af-
!.;'-•.- ';;';; XII (126).-;. :---'."- françhissemen'tpar acte privé. . -':
.11s'agit ici du .renouvellement pu plutôt de la " " '":-
•'"'•: :-"-"' :' :'"iNGENUITASi'!
,pjnllôjiigâiioT.''..d'tijie.convention antérieure : un -père,
avait donne soi. bien jà un iiibiiasléfë avec réserve Ego, in Dei nomine. Cbnplacuit mihi iii animb «t
d|la joùissafïcè lanl.^s^ verhaculum jiiris mêi, hominè illum, ad ecclesiam
flïs; celui-cidemande à soiiioiir/crobiiën'tqiie.celie ' sancli illius (131),.quod est cohslrùcta in villa qiib-.l
.jouissance-soit continuée à. ses entants. Les renou- •dicilur illa; in
vellementsdeçeïjp nature devaient être facilement • pago niinciipàrile cujus vbcabïi.n'i»
accordés,'soit lorsquelecens ànnûèlélait assez élevé est illud,5ingenuam relaxarclù pro remedio anima;
' un prix de ferme ou'canon -e'mphy- mesevelprooelernaretribuliohe,qiiod ila et"fèci'(152);
pbur.;cbnsijiu.er
•tëoliqiiè,r,Soit^lorsque la convention primitive n'é- in ea videliëet ralione
ut, qnaiiidiu vixèris,' iï'Jj9]
tait en .réalité,qu'un, contrai pignoratif, soit enfin •
iorsqUélé nibnâstêrë y-trouvait -un'.avantage, connue prefalam oecclesiamin cëra trariiissa Valeiilë sive
dans%bu.é esppcé,ipbûrI^gmënla;liQhvdu cens. [ar]gento vel in alia qualibet pecciinia ànhis siii-
'
'".]' ^RECARlÀ'(127)i- -.-' -' ~ '-' C gul[is pro]solvas, similiterque hati'-iui.'qui ex le
Ppmin°^venerabilë et iir Chrîsto paire abbalc'iiio- nati sunt [vel pro]ereali fuferint], faliant, el in ea-
.niis.fjeriinupd"Voçaluiillud|1^). tiuiii cbnsteiqùpd dem ingenuiiate p[erma]neant, quam tibi concessi,
. :il!è,;qiippdampninia q.ioeçumque in iljp îpcb [liabê- peirenriistemporiliùs : [n)iindé]purdiiiinÂêrpyej <(e-
bat] trâàidiVadimonasleriomqiipd vocalur illud, ad fènsiouein de ipsa ecplesifa habea]tis (135). §i qpis
. efcçlëiiam':SïiiiciiJ illius, ëipetivit ut filii'ejus, usque ; vero.qubd fierinon credo, si ego'ipse^[aut] ulliis
, .îidphiium;iujim^ ïp/as .res>,ei bëredînn nieofum vos inqùietare ye» contra' haiie
élira sensu prosolvereni, id est tautu'm, ël iàniiim; JÙgeiiuitatem a 'nie faclamjenire iemplayerit aut
nunc poslulavit illius filius ille ul supradicla res ineam inrumpere voluerit, in eraiium, régis mulla
.â.ntij)us.ejusçedere.lur.ppsjt-ipsiusillius phliuni dies çonppuat, id est auri iinlia|;lres,;argci)li pondéra
vila; ilIorum,.quod nos lia cpiicessimus,-in .ea.xai.one -quinque, •
coactus exsolvàt, et quod rcpeiii per nul-
JA ipsp jllë ipsurii cënsum annis'singpliS:islam-COR- h^re.ingeiiium vindiçare^hbn vàiëài;'sed; pfesëtïs
, yëjnjentiajjùSm^jRrete ;fa|!aljj uj jeài., iaittum;'.e'i."tgu- ^épi|tolà IngejHijiaiis ^firniaet stabjjjs deloei,,perdu-
lum, friskingàstantum sive *s,cas-in anno/.fiai ,sjye rare.
sëlronve pas dàhs-S, G. [)A partir de cet endroit, iésfeuillets'du manuscrit de
v:(126)'Cëitéfbrmiileîie qui devaient -cpmposer ."Strasbourgjoiilété gravement' endommagés; uri: as-
^127;)'"D'esdeux pariies
cbpisië n'a transcrit que ia seconde, ' sez grand nombre de Syllabeset même dé inpis but
CHltèforiiiiileyile
à-lâquelle il-a;donné le litre de Precaria, AU.lieu
-...
du disparu; j'aiessayé de les restituer,"mais çï)--ayant
; soin <le:mettre mes conjeciures enire crochets.;;
litrede Drésidria, -qu?eUe,(léy.rail:porter.
'•,' (128) La forme /grammaticale de celle première (151) Ces mots indiquent que -l'affràiiçhisspmeiit
:":'; *"r
phrase atteste'.l'ignorance du copiste, et ne convieni - avaiteii-lieu daiisUnë église.""-'' >:'.
f"pas;audébut diinàeied '(132)11 faut remarquer que:la prenilère partie de
"en effetque la cpiicessionest farte à l'abbé:du nioiia- celle formule esl rédigéeeii formé dé charte} ïaiulis
stèfé; tandis qu'elleéuiane de îlui. , '. ; que là suite est rédigée en: forme S'épure'!"';
adressée
;i"''
(129)La redevancé d'un ceitain.nombreidcpoKcs -•ilirecteraent à la personne affranchie;'";"'
n'était ordinairement stipulée que.pour
(/"ris/ciiigas) (133) Oh sait quelës-affranchis'devaiëht toujoûi'3
les'années où avait lieu:la récolte des glands (escas), êire placés sous le mundeburdiumde.quelqu'un, et
comme on peut le voir dans la soixante-deuxième que la désignation en'appartenait au maître. Maisil
des Charles ou formules publiées par Gohlasl. Ici la était habituel que dans le cas d'affranchissement
condition :est plus dure, et ceûe redevance est-exi- -semblableà celui dont.celle formule offre le modèle,
gible chaque année,que la "recollédès''glands ait lieu le mundeburdiumfût dévoluà l'église"devant laquelle
«u non. l'affranchissementavait lieu.
(150) Celte formulene se trouve pas dans S. G.—
1437 APPEND. AD S^C X. u<_>$
Actum in villa illa , publiée, presentibus quorum A ment du demandeur moyennant l'abandon qu'il lui
hic signaciila subier continentiir. Sig. illius, qui fait d'une pièce- de terre"et des consiriiciions qui la
banc ingenuitatem fieri et firraare rogavil. Sig. couvrent. À.la suite de celle transaction,'d'eux'."actes
durent être dressés: l'un émanant du demandeur et
lestium quatuor vel amplius. garantissant les défendeurs contré toute réclamation
Anno régnante régis illius, [m]cnse illo, sub diè ultérieure de sa pari; l'autre, émanant du tiers qui
illa. avait obtenu la transaction et garantissant au. de-
mandeur la'propriété 'de la pièpe dé leri-e pour la-
Nomencancelarii. quelle il s'était désisté. C'est ce second acte dont la
formule qui suit offre le modèle. •'
XIV (134).
Celte formule offre le modèle d'un jugement fôine rûbricà.]
rendu par un comte cl réformé par des missi do- Nos vero, in Dei nomine, ille. Dum pluribiis [non
minici. est incognïtum] qualiler inluster vir ille ; filins illius
NOTICIA. quondam comitis, aliquem' hominem, nomine illo,
[Noijum sit omnibus, lam presentibus quam et eum sororibus suis, bis nommibuS, [ih sttum sërfyi-
futufris, qua]liter ille comis, placito habilo, divesti- ciura quesivit a parte patres eorum ,no[mrae iîlô,
vit illum [de propjrio nlode propler crimen incesti nos] consîdèravimus cum consiliopafëhiûin vèl[eo-
(135). Postquam aulem [ille et] ille comis, missi 1B rum, qui] présentes Tuerant in -màllopublico cOram
dominici, in illiuspartes convenissent [ad jiissiouem] [misso împerjiali, illo videlicet abbalë cl 'illo jiidivë,
domni imperaloris explendam et jusla judicia [onii- et fecifmus firmi]iatis paetum, et dedimus hobam
njanda, reclamavit se prediclus ille quod injtisto unam in [loco, qui] voCatur ille, quam ille ipse ha-
judicio propriis rébus cartiisset et eum prediclus buit, cum omni in[strumenlo,et] aylifi.cioJn eadem
[cornes nialo] ordine propriis rébus disvestisset. posilo, quatënus Ipsa progehifes iibjminata ingeni»
Tune predicti niis[si jussc]runl lioniines 1er hoc valeal pennanere a parte [iiiluslris] illius alque së-
leslimoniare quod ver[ilatera super] predicta scirent cura (140); et cartam securilalis habeo aecèpjtam
(136). Tune illi, sacramenio facto [et fide] data, (141), et] paclumhabeo firmitaiis firmiialum, in-
dixerunt quod legibus hoc faelum fuisset (137). super [eliam] iriginia solidos acceptas^ 142); ipsaili
Tune predicti missi judicaverunl ejus jussione im- hobam superius nomi[nat]am ipso illi iradimus atque
per[atoris],quod pro lai! inceslo non debuissel pro- douaniiis, ul ab hac die présente habeat, teneat at-
prias res perdere (158), el reddiderunt ei predictas que possideat, lit quicquid exinde facere voluerii
res pro proprio. liberam in omnibus habeat. poleslalcm façiendi. Si
Hi sunt aulem, qui hoc lestificanlur. „-4quis vero
XV (139). Le manuscrit de Strasbourg présente encore deux
formules inédites, intitulées l'une.ei l'aulne Libetlum
II ne s'agit pas dans celte formule, comme on dotis; mais les feuillels qui les contiennent ont été
pourrait le croire au premier abord, d'un'affranchis- tellement altérés, qii'à peine la moitié en ëst-ellë de-
sement, mais seulement d'une transaction : un meurée lisible. D'un autre, côlé, ces deux formules
homme illustre, fils d'un cemie, réclamait comme se retrouvent dans le manuscrit] de Jsaint-Gajl. J'ai
esclaves un certain nombre de personnes ; un liers préféré dès lors en réserver la publicatibh pour le
se présente au tribunal du missus, devant lequel la moment où je ferai connaître en dèiail ce second
revendication avait été porlée, et obtient le désïsle- manuscrit.
—(134)
Celle formule ne se trouve pas dans S. G. miné iie présentait pas les caractères d'un - inceste.
MaisPilhoii, dans son Glossariumad libros Capi- (139) Celte formule ne -se-trouve pasdans S. G.
iularium, v» Reclamar», a transcrit un fragment de (140) La iransaclion ne pouvait pas en effet ga-
formule presque enlièrenient semblable, qu'il dit rantir les défendeurs d'une manière générale, elle
avoir tiré ex codice quodam pervetusto, saiis autre les mettait sëulèmenl à l'abri dé touteïéveiidicaiion
désignation. ultérieure de la pari du demandeur.
(135) Le crime d'inceste est en effet puni de la (141) L'acte désignépar les mots cartam securita-
peine de la confiscation par le lit. 39 de la loi des n ris esl celui qui avail dû être rédigé par le deman-
Allemands, le lit. 69 de la loi des Ripnaircs el le " deur pour la garantie des défendeurs. L'expression
lit. 1" du Capilulaire de l'année 75(1. securilas esl générique : elle s'applique aux actes
(136) Les personnes appelées ici en témoignage de quittance, aux transactions, aux simples déclara-
sont évidemmentdes témoins proprement dits et non tions, qui ont pour bul de mettre une, personne à
des conjurateurs. l'abri des réclamations qu'une autre pourràii lui
(137)Ces mots font certainement allusion aux intenter.
passages de la loi des Allemands et de la loi des Ri- (142) 11paraît que la pièce de terre abandonnéeau
puaires que j'ai cités plus haut. deinandenr était plus que suffisante pour le désinté-
. (138)H faudrailconnaître les circonstancesdu pro- resser, puisqu'il son désistement il >oinlconîme ap-
cès, pour apprécier la décision des missi dominici; point une somme de trente sons.
ils avaient probablement reconnu que le fait incri-
-Ï429 FORMULEE
IETERES. 1430
;;.--.¥ÔRMl|EES; INIDITES'::';-:;.^;
DE SAliNT-GALL,
PUBLIEESB'APTtESîjN MANOSCMÎ DE LA RIBLIOTHÈOÙE
:^,;;,'';';;;^^WaEWE. RE ROZIÈRJ. ; , /
: 1; . : PROEESSEfjn. A L'ÉCOLEBES CHARTES.

.ArJXJLlAlRE
=..--,:,...-,.-- .-..-,--'- '.'"''. MfXCLllI.
Il y a deux ans; j ai publié une sérié ;de formulésinédites, lifëes d'un manuscrit dé la.bibliothèque de
jSj,ràsbmïrg (143). J'y ai joint des varïaiiiesfourniès par Un manuscrit de la bibliothèque,de Saint^GalI,el
j%! promis de faire connaître ultérieurement ce second manuscrit. Je; viens aujourd'hui remplir ma pro-
messe, à l'exécution de laquellej'étais du reste plus iniéressn que le public.
" Le
: manuscrit dont il s'agit appartient à la bibliothèque capiltilaire de «aint-Gall, et y. por.lêle n»SpO.
"Itest déformai in-12, el contient 121 feuillets, ou 242 pages, de parchemin. L'écriture-nie:paraît delà
fin du ix« siècle; les rubriques, forméesd'un mélange de lettres capitales et oncialés; sont tracées à l'encre
rouge. Quoiqu'il faille assurément pardonner beaucoupà l'ignorance des auteurs et à; la grossièreté des
copistes de celle époque, je dois avouer qu'il existe .peu de textes où le langage et l'orthographe spieiit
aussi corrompus; les mots défigurés, les désinencesméconnues, les membres de phrases tronqués s'y ren-
conlfcnt en si grand nombre, que le sens- en devient souvent difficile, quelquefois môme-impossibleà
comprendre. . -,.'. r.
Les matières assez diverses que ce manuscrit renferme,sont rangées dans l'ordre suivant :
1» Fragmentant arlis grammaiicoe(pag. 1-2),
2» Passio sancli ac beaiissimiGeorgiimarlyris,-commençant par ces mots ;,/» illo tempore efat; rex pa-
r
g-inornmnomiueDeciùnus,etc. (pag.-5-39)'.---
3° Passio sanciorumFelicisel Reguloe(pag. 29-57).
4» Historia de invènliônë sancli Michaetis ecclesioearchaiigeliicommençant par ces mots jWemormi»
beau Miehaelisarchaiigeiilotoorbivënerqndam,elc. (pagf 57^56). ' :«.-!->, :/-;.:;--;>.::-,:r:--;c-:
" ''" : ::•;?. , :B -,:YA
5° t'OIlMOLjE CAKTAHCM, TRADITIONUM ET EMSTOLATOM (pag^56-16l|. '^;;y~[
ÏS°CûniMhiScoli liber péniléniiàiwïi: :..' ' - - v v ., •- -''. ': -'.-*'.,'-' '..T'/' .'-,:
Le formulaire compris entre les pages 56 et161 fait seul l'objet de mon travail. Il comprend quàlrc-
vingl-cinq formules, dont lès deux premières répondent aux ri«7 ëi"8dù livreîl de Màrcùifèf deux autres
ont clé publiées dans les Analectade Mabillon(p. 418, édition in-fol.):; j'en ai moi-mêmeimprimé douze
d'après le manuscrit de Strasbourg; lès soixanlë-neuf dernières me paraissent inédites.
Rien ne fait connaître l'aûteUr de celle Collection. Ûiie note écrite1au siècle dernier sur la marge du
manuscrit l'attribue à lson, moine de Sainl-Gall, el M. Perlz, irômpé'sans doute par cette noteVa reproduit
dans ses Archiveslamême assertion (144). On.sait en effet quTson, chargé.tour à lourde diriger les écoles
de Salnl-Gallet celles de Grandfèl, avait composé des formules àrl'usagc:de:ses élèves (445)i,Maissiiy a
une telle distance entre la latinité correcte de la Viede saint Oimar (146) et le stylé barbare de notre
formulaire, qu'il me semble impossible d'attribuer ces"deux Ouvrages;au même 'auteur. Les foriiiules
dTson, qui paraissent perdues pour nous, ont d'ailleurs été connues de nos devanciers; Goldasllesa eues
entre les mains, el en a publié cinq (.47); que Baluzé a reproduites d'après lui (148); or le-recueil dont
il s'agit ne contient aucune de ces cinq formules, el celle raison suffit pour écarter l'opinion de M. Perlz.
Si l'auteur doit rester inconnu, il,est du moins permis de former des conjectures sur le temps et le lieu
où il a vécu. Plusieurs formules fournissent à cet égard des renseignementspositifs. — Ainsi, parmi les
nombreuseset grossières fautes (foriliographe que j'ai déjà, signalées, il en est dont le retour fréquent, et
pour ainsi dire systématique,semble attester l'origine allemande de l'ouvrage,par exemple laisubsliluiion
(143) Paris, 1855, in S"; chez Durand. *•
{\*â\ A,ïcMv der Gesellschafifur altère deutscheGeschichls-Kunde,lom. VII, pac. 800.
(145) Histoire littéraire de la France, Y, 401.
îîfîy £e Mir""'l's S. Olmari libri duo (ap. Perïz, Monumenla,II, 47).
=(14J) Rerum Atamannkarum.Scripior-es.11,4 (édil. de 10GI). ' ' ' "
(148) Capilularia,II, 586cl sqq. , ,
1431 APPEND. AD SJSG. X. 1453
la lettre jt à la lettre b, de la lettre t à la lettre d, de la lettre f à lettre ».; on. trouve en eiïcïpupliee
pour publiée, supscripciopour subscriplio,inpuendumpour imbuendum, sublilus pour subdilus, triclo pour
driclo, fasallo pour vasallo,etc., -
La 1présomption qui -résulte'de. ce système orthographique est d'ailleurs confirmée par des passages
nombreux el décisifs.Les formules27 et 29 contiennent, l'un un modèle de jugement, l'aune un modèle
de constitution do douaire, rédigés tous deux,secundumlegem Alamannorum; les formules 5, 5, 21, 24
27 et 50 mentionnent les signatures de sept témoins, nombre exigé par le litre I" de la loi des Allemands,
et même la formule24 ajoute à la mentiondes signatures celle seconde mention : signa aliorum Alaman-
norum; dans la formule 63, il est question des dommages causés à un monaslère par.les dissensions
excitées inler Alamannosel Alsacenses;enfin, dans la formule 41, un abbé prie un de ses confrères de lu:
envoyer fine semence, qu'il n'a pu trouver in iota Francia, expression qui sert en général à désigner le
royaume de France orientale, dont le pays des Allemandsfaisait partie (149).
Je dois ici faire observer que les formules contenues dans le manuscrit de Sainl-Gall ne forment pas un
tout homogène, el qu'elles paraissent appartenir à deux collections séparées. Il existe en effet entre les
pages 121 el 122 du manuscrit une solution de continuité, qui ne tient pas seulement à la période quel-
ques feuillels. Los pages 122 el suivantes diffèrent par la nature du .parchemin et par le caractère de
récriture de «ç'i-îï qui précèdent ; celle différencesemble indiquer qu'on a réuni dans une même reliure
les fragments de deux ouvrages distincts, et le soupçon se change en certitude si l'on considèreles.noms
d'hommes et de lieux conservés par les copistes. Dans cinq formules, qui appartiennent au premier frag-
ment, il esl question de l'abbaye, des moines et des abbés de Reiçhnau : l'abbaye esl désignéepar les noms
de ses patrons, la sainle Vierge, saint Pierre cl saint Paul ; les moines reçoivent i:épilhèle iVinsulancnses,
...quirappelle la situation géographiquede leur couvent; enfin, les abbés mentionnés sont Pierre et îe cé-
lèbre "WalafridS.lrabon. Dans cinq aulrcs formules, qui appartiennent au second fragment, il est question
du monaslère dé Morbacbet de ses abbés Amico ei Sinilbert. Ne doit-on pas en conclure que le manuscrit
de Sainl-Gall renferme deux formulaires distincts, dont l'un avait été rédigé à Reiçhnau, l'autre à Mor-
bacb? Ces deux abbayes étaient du reste, situées dans le pays des Allemands, el celle circonstancevienl
appuyer les conjectures que j'ai précédemmentexposées.
Il reste à fixer, au moins approximativement,l'époque où ces c\eux recueils furent composés.Plusieurs
<!esnoms propres déjà cités peuvent à cet égard servir de renseignements : on sait en effetque Pierre fut
élu *bbé de Reiçhnau en.781 et AValafridSirabon en 842, qu'Amico fui élu abbé de Morbacben 774 elque
Sindberl gouverna le même monastère de 779 â 809. Ce n'est pas tout :.deux formules offrent des modèles
de requêtes adressées à Cbarlemagne; une troisième esl datée du règne de Louis le Germanique. On
trouve enfin dans le premier..fragment une letlre adressée par les religieux de Reiçhnau au pape Gré-
goire III, qui régna de "31 à 741, el dans, le seeond fragment une letlre de saint Prudence, qui occupa le
siège épiscopal de Troyes depuis 847 jusqu'en 861. Ces observaiionssuffisent pour montrer que les deux
recueils sont contemporains, et qu'ils ont été rédigés pendant la période de la domination oarloviu-
gienne. -,
. Je n'ai pas l'inlculion de publier les formules inédiles du manuscrit de Sainl-Gall dans l'ordre où ce
manuscrit les présente. J'ai cru me rendre plus mile aii lecteur en les disposant avec une certaine mé-
thode. Je les ai donc partagées en deux classes : la première comprend toutes celles qui offrent des
,modèlesd'actes juridiques; la seconderenferme principalement des lettres échangées entres des évoques
cl des abbés, ou même de simples particuliers.
(149) Yoy.., dans l'Annuaire de la Société de l'histoire de'lrance pour.1849, une savante disserialion de
M. Guérard sur le nomde France et les différentspays auxquelsil fut appliqué.
PREMIERE PARTIE.
L vons dans les Capilnlaires et dans les recueils de

Je placé celte formule la première, parce qu'elle formules de nombreuses preuves de son application.
est la seule, qui se rapporte an droit public. Elle (Cf. du Gange, V» Mansio, Tracioria.)
offre le modèle des ordres expédiéspar le souverain AD'PRINCIPES!
le
,pour, logement de ses envoyés. On sait que l'obli- (150).
gation de recevoir les déléguésde l'empereur et de Cognoscas, ille, ul, cum istebomo ille al te vene-
leur fournir lo-it ce qui était nécessaire à leur nour- ril, ut facias dare illi el illa el mansionemei el
riture el à leur voyageétait chez les Romains une
des formes de l'impôt. Celte'institution fut mainte- suis el liominibus. Cave ne inde neglegensappareas.
nue par les conquérants germaniques, et nous trou- Yale bene.
(150) Le mol prineeps est pris ici dans son sens le plus large, et signifie le comte on le duc de .la
province.
14S3 FORMliL|E VETERES. .4*5*
'
il ci ni. '• :r-v-: "'-" "' '. A Sig;' fesliiim,septëm:Vëlanipiiiis~(152).;ï!W: .:
Les deux 'formulessuivantes offrent des -modèles i ÎTénipora régis iie/îome»i:iyja,-ôinên:«^!f^(/flrji
d'affranchissements, le. premier devant.l'Eglise, le £iïm snpicripeione, et mense et die ,-in- quo.-/Vicia
^secondpar. acte privé. : ... ..,,.. .,- , : . / ;,: H :, :: .;- ;.-'-
, Ou fait généralement reiponlér à Constantin Firi- •/werii!î(l53).
Iroiîuclion des affranchissements devant l'Eglise. II '-CSR'tf* ADisGENClS ÏIELAXAKDDM' EXTRA-ECCLESIAM.
est vrai que Spzohiène (liv. i, Ç*9) nieiiiioniietrois - In Deinomine,êgo ille JalisyMihlsunipsit con-
-cohslitulîbiiSrdece prince:sur eeUe;malière,el que siiium,
deux d'entre elles ont élë insérées dans les codes»dp proDeiamore cl -anima}mea;/remedium, ut
Théodoseet de Jusiïriîèm' Cependant'il me paraît •vernaculuni -'juras.meU nomine illo, ingemium rc-
"probable que lesi.'ch'réiïens.affranchissaieiH leurs -laxare debiierartiiel ab jngp sér.viiutis absolvcfej
esclaves devant les ministres rie leur religion..long- pfo eo quod semper circa. .me fideliter in omnibus
temps avant la conversion de Constantin ; mais ce deservirct ; :ët proplpr diviham. vpçem. dicenlem,:
mode d'affranchissement élait'sans doule alors con-
.sidérè cpminc un mode privé., et ne conférait .pas Sive servtls, sive iiker1;-.pmnt.s<in.--.Çkwto-:-unutà_su7.
.àiix affranchis la qualité de cilpyèif roniain.'Les »i«s(154)vPrppterea-egp tibiiintegrani.ingeîîuitMe.m
cpnsiiïuiipns de'CphsIafitil) eurent" pbiir-fini de le :concedam,;;ùi;Sis.ingeiiu.us,.siçi)l
.transformer en mode publicpu solennel,--eiiûssimi- re!irqiii:.fin.]geniji,
lant Ipprêirë aumagislrîvL fjiibi qu'il en soit, c'esl qui sub :tale iilulum rëlaxaiitur,...-. libi. vivas, jii,.i
à Constantin qiie fa tradition des siècles barbares;-ïlilabpras atque flaborâluni.,tuumpossiileas,;.por,ias
a rapporté l'origine de celle institution, comme on apëi-làs cives romani vias, discçndenili pàrtibus
le.voil parla formule cinquante sixième de VAppen-
dix ad Màrculfim-'-L'Eglise iéïi conserva préeiêu- :qiiaS;'libet;pergas, mundpurtium ,ve( defensionem
«emenVl'nsagfr-aprèsjilaiCbiiieê,l'Empire,;,cl nous ubi ipse elegere volueras perlineas,hullum debilum
trouvons-iians,les, lois. des.Ripuaires (lit. 58), des obsequias, seidin iiilegro.jngenuilale vivas. Si quis
.Allemands""{iii.17 et 18), dës,LbinlS!rdsi(li,i'35, et . vero, qiipd.fieri non credo, si ego ipse aut ullus
III, 9), là preuvequ'è'llé'fuï admise'el praliquée Chez
lés différeniès-hationsigermaniques.::,-' , ' . heréduni veî proherediim'niéoriiïn, qui cohtrà liane
Qiiant .aux-,affr.rjncliisse)neais per parlant ou per ingeuuilalëm agère aul irifrangëre vbiuerit," iiipri-
cpislo!qm,,ç'es]^-due par 'acte jiriv.é, ils ne ronfë- miius c.nini irani Dei cl sahcïoriira ejus 'iiiciirrat et
ralënl, d'après le pjraitfohiaïn,-qu'une liberté res-
ïréihl'ë. (Sais Celle distinction avait disparu dansles pëna .inferni éxperii-.epertimescat, et înSuper so-
Ejals.igermaiiiqpes;.J'affranphi:,:per,cm-Jornppiiyait ciantë fisco auri libras ires, .argenli-pohdériï uuiiï-
jouir d!iinè^liberté parfaite ei recevoir, aussi teii .que.cpaetus exsolval, el lice iiige.i)uil.a[sîa me faclii
que c.étîx'qui- avaient Jéieaffraiicïiiï dëvaiit lé?,' égll*- omni
•ses; le iii'rë de civis:romanùs: La-x.ondilion de -l'air tempore firma et iriviolaïa.pernianeat cura
franchi :dépendait:Uioiiis. du mod stipulacioiiesubriixa. ".. '' "
que des reslripiions nue le maître,y apportait. Acium in'.villa illa, que dicitur illa. "
flE'iîlfiCNBlTAT.E; AD:ECCLESIAM./. .. ..... ; .Signum qui liane ingeriuîiatem' fieri el firinare
; lîgo.in-Dei'o.oimiiie, et aliorum -'"'; ; ' '
il|eriraçians prp De.ijntui.luyel rogavit, "sig. sëptém. ';
anima; roea;.rem,edi.um4it,..serv.um.-juris.mej,.nomine J .:.- : :'.-' ': îy.'trl'ï.',.. :
J-..^-;'\'^X\
illoi-ingeniiilalpmconcedpremjquptlila feçi,.et circa .... Une femme libre,, en :s'nnissar|t a; tin ësçIàVe,
sacra sanpta altari.a jHumû.ci:,precepi,.j.il a.b.Jip- perdait son iiigériiiilé"êt àpparienàit,!tfinsî!qiie:ëës
diernodieingeniuis permaneatj tamquam.si ab in- 'ënfàiits, an maître de son. iharLiLa ipiysàlique:
la loi des:Allemands' (lii.'518!,le.irpi-
fuisset sibi vivat, sibi '{lits 14, § 7),
genuis parenlibus prqcreatus, sième capitulaire-.de 819 (§ 3) ne laissent aucun
IabP'rai alique liiboraturifisiiumbmni temporepossir ;doutë sur la coutume :suivje à/Cet égard parles
deât, rnuiidbiirdiuravël defensibnemad ipsariieccle- peuples germaniques. Mais-il ;depeiidait;du .mâîiiù;:
siam perliiieal, cl- ibidem annis.;sing,ulis..1|,rii)iis.saàdela renoncera l'pxerc.ice:decedroit, e.nper.iiieila.ni:
femme de ppnspry.er,#n .ingënujié:pi^de la
valenle in cera aut quicquid pollier!lsolval^l51). flransniellrp ;à1:.ses..eiiîaiils. jL.es cpnepssipïis:' de
Si qiiis Vero, quod fièri esse non credo, gi ego ipse cettenature, sdpni Jes trois formules isiiivaniespf-
aiit nlluslierédum vel. proherediim liieonim, qui ^reiit silel'on inpdèle,'devAienfmême..êtreassez..:cpnijnù,-
en juge pQrJpinpnibre d'exemples qu'on
conlra liane ingeiinitaiem a mèfaclam.venire tera- en nes,
rencontre. -|Cf. -Forni^Març.fl, 29-; Bigni^lÙ ;
ptavérint aui eani inrumpere voluëril, sôciaiitê fisco jD Andegaw...58.), . .•-,
"
mulla componat, ,id est auri uiieiaSjduo, argenii . CAlîTA J>E.IfiGESDA >EMINA. TJPSJtlGATÀ ;'iv'SERVO.;
pondère qiiihque coactus exsolvai^ et 'quod-repolit •Ego,;in Pei ppinine, ille et ille. .Dura cognitnni
per îuillius ii'génium èvindicâre non valeai; sed est quod servus meus, nomiiie illo, filiaip aut pa-
bec presens epislulà ingenuitaiis omrii tempore firma reptem'iuam aiit -neplani aut consobritiam tuaih,
et slabilis debeat perdurare. *
npuiine illa, accppissel uxpreni, prpplerea.ego cani.
Acluin in villa illa, puplice, presentibus quorum lalem epistolam ël firmiïlalempro banc concopula-
hic signaciilacontineniur. cibnéin ëmittô, ut prohanc eausam ad jiigûm sër-
Sîgnum illiuSjqui liane caflam.fieri rognvil, •vitiilis declinare non debeat, .neque. ipsa.-nëquc
'
(151) C'élaii à.l'église, dans laquelle l'affranchis- jiar Ja lpi.dpsÂllenraHds,|iit..1"). , ;
jseineiit.avait Jieu,. qu'appartenaient ; de plein, droit (155) Le titre. «4?(le là "loides, Aljeinj&iiiih) jlçcja-
ie.mundeburdiunydel'affranchi ellous les .avantages raii puis les/actes qui np^pprtajpptpoini.jadàjodii
qui en découlaient".Cf. Lex Ripuar., lit. 58, et Les îMirci,de.l'année. . , '.'. .1 .!'.:•'*..''"...'' .-,"-t: ,.',
Ataman., lit, 17. . (15,4)Épist. prim. B. Pauli ' ajl Corinïii., " cap."xii,
(152) Le nombre de sep! témoins,,qui retrouve y-1'., .';'." ': "":;' , : v" ::'::':;:" ';' ';'..:._,...
se
dans plusieurs des formules suivantes, était exigé
*455 - APPUIS"!).AD...SiEC.X. liôô
genlti ejus, qui ex ea natifucrinl, sed habeant.Ii- A talem firmilatem-per banc çartulam facimus arique
"cenilam;li!ieriaiis; debitum luum quod libi debuunt manu confirniamiis,ut, si, Deovolonté, agnalio ex
pro id ubi maiiuni reddanl secundum placilp vel illis procréala fueril, sub intégra ingenuilate emni
legem(155); et si exire voluerint, ut ipsa superno- tempore vile seu permaneat (158); et nec ipse ego
niinala feminaaut infantes ejus, quicquid de eorum nec iiereiiss met ullunquâm leinppre eos in servilio
laboratum eis legilimum oplinet, cura ipso.procé- revocemus,.sed pro mercede noslra, sicul diximus,
dant sine ulla contradiciione*(156). Si quis vero sibi vivent,"sibi laborant, seu mundebordo cui vç-
"iillusàdest de egentibus noslris, beredum vel pro- luerint pro defensioneélégant.
lièredum meorum, aul quislibct ulla amposila per- Facii epislolam conculcationis, anno xni ré-
sona , qui conlra banc firmitalem islam venire gnante. ....
templaverit, aut eos insorvire voluëril, pariibus VII et VIII.
fisce mulla componat, id est auri lantum, argenti
lanlum ebactus exsolvat; et quod repetil evindicare le U's'agit, dans ces deux formules, de la dot, dans
non valent; sed bec presens epislula orani tempore à la sens germanique.,c'est-à-dire de la donation faîte
femme par le mari avant le mariage; Le lexië
debeal esse coiiservala cum slipulalionc subnixa. s'en rencontre également dans lé manuscrit1 de
Actiim in villa illa, publiée, presentibus quorum-/B Strasbourg, mais avec beaucoup de mutilations.
liic signaciila conlihenlur. LIBELUDM DOTIS.
Sig. honiiiiî'sillius, cujus servus fueril, qui banc Domino patri (159) illi, ego ille. Dum çognî-
epislolam lieri rogavit. lum est quod ego sororam tuam aut neplam luam
" EWSTOLA:
POKCULCATURA (157). per (160) convenlu parenlorum nostrorum ex u.lra-
In Chrislo sorore illa, ego ille. Quia homiiiibus 4iie..parlennaccepîsse.m,:<n.xo.rem.,-::^rop.te.rea..cgo, tibi
non est incognilum qualiler tu servo meo, nomine talem epislolam dolis (161) emitté in lias ïilterulas
illo, accepisti maritus, quod et ita fecisli ; et ego scribere pràcipio secundum legem Alamanno-
libi de prsesentitalem epislula emitto conculcaturia, rum (162), vel baberem noslrum quod esse dinosci-
quod niillum periculum exinde non haboiis de tuas -lur, hoc est curli clausa cum spurima (163) et alias
ingenuilates, nisi sub intégra ingenuilate debcas olïicinas(164)quantum sunt, mancipas lanlos, boves
permancre. Si quis vero, quod fieri non credo, si aut vaceas tantos, borcos (165) et birbices (166)
ego ipse aut quislibct de heredibus meis vel quis- quantum sunt, callidarias vel ferramentiim si sunt,
libct campo aralivo iïihes tantos, pratas segaturias tanlas
ITEMALIA. ',p el carradas tanlas. Quod supperilis diximus aut
Ego, in Dei nomine, ille. Dura non habelur in- donamusk dum vivis, sub usufructuario liabeas,
cognilum qualiler homo servus meus, nomine ille, leneas alque possideas cum stipulacione subnixa;
fcmiiiain ingenuam, cujus vocabulum est illa, in post luum vero discessum ad me, si vivo, aul in-
eonjugio soci?vit; sed illorum fuil petilio el mea fantes meos, si Dominusdonare voluëril, si sunl, ad
-volunlasdecrevit ul eis carlulam conculcationispro illos revertanlur; et si illi non sunt, ad-meos proxi-
mercede facere deberem, quod el ita fa;ci. Ideoque mos heredes ipse dolis, quam Ubi dedi, revenant
(155) Le sens de ce membredé phrase est obscur; pour que la correction deRignonpuisse être admise.
pcui-êlre, au lieu de MANUM, faut-il lire MANENT, et Du Cirage, dans son Glossaire, fait dériver roncil-
entendre par ces mots pro id ubi manent la re- catoria du verbe conCulcare,parce que coheuleatoet
devance payée par ceux qui habitaient sur la lerre 'irrita facto ob agnaiionem,quoe inler eos intercède-
d'aiitrni. Quant aux expressions secundum placito bat, malrimonio mulierem tiberlali snoereddii. Mais
vel legem,elles monirent que celte redevance était celte explication est contraire au sens de l'acte lui-
dans certains cas convenueCentre les parties, dans même, et les auteurs du NouveauTraitéde diploma-
d'autres fixéepar la coutume. tique (I, 262) l'ont relevée avec raison; en effet, les
- (156) Commeles esclaves étaient "attachés à la actes intitulés conculcaluria n'ont pas pour but de
terre de leur maître, et n'avaient pas la permission rompre le inariagc,<niaisseulementd'en modifierles
d'en sortir, on caractérisait la condition d'une per- D conséquences rigoureuses.
sonne libre en disant qu'elle avail la faculté de sor- (158) Il paraît résulter de cette phrase'que, dans
tir. C'est ainsi qu'on lit dans la loi des Allemands l'espèce, la liberté n'élail point accordéeà la femme,
(lit. 18, § 3), an sujet des enfants nés d'une femme mais seulemenis aux enfants à naître du mariage.
libre el d'un esclave: Ipsi serviet ancilloepeyma- (159) Slrasb., Dominoel patri.
'néant, POTESTATEM EXEUNDI NONUABEANT. Le droit de (160) Slrasb., pro.
conserver et d'emporier avec soi le produit de son (161) Manque dans Slrasb.
travail est aussi un des signés de la liberté, parce (162) La loi des Allemandsn'a pas de disposition
que l'esclave acquiert exclusivement pour son expresse qui oblige le mari à doter sa femmeavant
maître. le mariage; mais le litre 56 de celte loi fixe la quo-
(137) Les expressions epislola conculcaturia ou tité de la dot, pour les cas où elle n'aurait point'été
concnlcatoria,epislola ou caria conculcationis,sont stipulée, et montre par cela même sa nécessité.
presque toujourseraployées rlahSlèsrecueilsde for- (163) Ce mot ne se trouve,pas dans le Glossaire
mules poii*-désigner les acies de la nature de celui- de du Gange. Peut-être signifie-l-il le lien où, dans
ci. Rigiion, dans ses noies sur les Formul. Bign., une exploitation agricole, on déposait le fumier.
n* 10, avoue,qu'il ne peut expliquer le sens propre (164) Slrasb,, officias.
de ce mot, et propose ds: lire cbneiliaioiiaj niais le (165) Slrasb., porcos.
mot eoticulatloria se Irouvc dans un trop grand (166) Slrasb., berbices.
nombre de manuscrits d'âge et de pays différents
J«57 EORMLLiE YETERES. 1438
seciindum legem. Si quis vero, quod ficri non cre- A propria largitatc decreverit, ille bene iribuil, qui,
diniiis, si ego ipse aul iillus liercdum vel prohere- quamvis paruin, nihil lamen extra daium diiniserit.
diim meoruin, qui (outra banc libellum dolis agere Ideo in Dei
aut venire voluëril, pariibus fisce (167) mulla con-
ponal, id est auri lanlum, argenti pondéra 'lanta PROLOGUS.
coactus exsolvat, et quod repelit per niillîusqiie Ille bene possidel, qui sibi in secula ista couparat
ingenuis (168) evindicare non valent; sed bec epi- premia sempiterna. Propterea ego
slola dolis omni tempore firma el stabilis per- XL
maneat. PROLOGUS.
Signiimillius, qui islam dotera donavil atque fir- Dominosacra sancia basilica Sancla; Marie, sera,
marc rogavil. per virginis seu Sancli Pelri apostoli celcroriimqùe
L1BELLVJM DOT1S. -sanciorum (173), que esl conslrucla iu loco nuncu-
Quia per dispositioucinDomininoslii Jcsu Cbiisti pante illo. Dumnon esl iiicognilum
el consensu amicorum nostiorum ego ille le ila fi- XII.
liam illius in legilimum conjugium suscepi, iihirco PROLOCBS»
„ '
tibi dotem legilimumdecrelum do manu polestativa In Dei nomine, pcrpetrandiini un.cuique quoi!
in pago nunciipa'ntcillo, in villa que vocalur illa, vox ammonet dicens : Dale elemosinam
curtem clausam cum ecteris ediliciis, cum terra sa- evangelica et ecceomniamunda snnl (174). Hujus ergo saluli-
lice (169), id esl juriiales tantos, prala ad carradas feri
tantes (170)el hobas tanlas, cum agris, pralis,silvis. precepli ammouicionc conpuncliis, dono dona-
ni a die luni,
pascuis, aquis aquarumvc ilecursibus, pré- XIII.
sente habcas, teneas alque possideas ; in ea vide-
PROLOGUS.
licel racione ul, quamdiu vixeris, casilcra res sub
usu frucluario liabeas; posl obilum vero luum ipse Ego, ïn Dei nomine, lalis. Mihi decrevit volunlaj
in animo inco ut aliquam porcioncm de rébus ad
res in nieam revertanlur polestalem vel ad meos
ecclesiam sancli illius traderc debuissem, quod ita
heredes legilimos, si me sopervixeris. Si quis vero,
cl Iradidi
quod fiilurum esse non credo, si ego ipse aul ullus XIV.
hercduin vel proxiinorummeorum, hanc donalioncm
dolis lcgalitcr a me faclam infringere voluëril, ad rnoLOGiis.
fisci mulla Ego tamen hujus rei exemplum clegi donarc ad
partes conponat, id est auri libras tan-
libras et libi aliud tan- '
(] oralorium, cujus vocabulum)illud [ubi] lurma mo-
tas, argent! tanlas, insuper
tiim quantum repelit coactus exsolval (171); bec nachoriun, Chrislo propicio, non modica esse virie-
vero donatio firma cl stabilis permaneat cura stibu- luc, omnes res meas, que mihi legiiimo jure con-
lacione subnixa'. llngerc vidcutiir, ut ex eo augmcnlacione viclus cl
Acluin in villa illa, anno Ludowici invielissimi veslilns habeat
régis, iu menscs illo, die Jovis, indictione ni, coram XV.
comiic illo el freqnenlia populi teslibusquc suhuo- INDICL'II MBI.GAI.E.
tatis (172). Illi rex Francorum, viris inliislribus, illo duce,
Sig. illius, qui liane donalioncm ilolis ficri ro- illo comité, lllut nobis ad cicrna rciribulionem vel
gavil. Sig. celerornm Icsliiim. stabililalcm regni nosiri credimus, in Dei nomine,
si
Ego ilaquc ille noiavi diem el annum, scripsi et pertinerc, pe[liJlionibus sacerdolum vel opnrluni-
laicm loca sanciorum aut ecclesiarum, in quo meis
subscripsi féliciter, amen.
fncrinl lauribus prolali, cffcciPmancipanius. Dum
IX. ante hos dies paginola aliqua nostra (175)....
Celte formule el les huit autres, qui la suivent
immédiatement, se rapportent aux actes rie dona-, in loco nunciipanlc
lion. Les premières sont de simples préambules; les D * XVI.
deux dernières offrent des modèlescomplets.' CARTA DENOMINATIONS (176) ADECCIXSHM DETERRA
.r PltOLOGHS. MANCIPIIS AUTQU1SL1B1ÏT.
Dura unusquisque pro inoriiilo qiianlilatis sue ' In Dei nomine, ego ille. Recordalus innuiucrabi-
(167) Strasb., fisci. (175) Le monaslère désigné ici me païaît être ce-
(168) Slrasb., nullius ingenii. lui de Reirhnan, qui avait clé fondé sous l'invoca-
(169) Cf., au sujet de la terre salique, l'oiivrage.de tion de la sainle \ierge, de saint Pierre el de saint
M. Pardessus sur la Loi salique, p. 703 et sniv. Paul.
(170) Slrasb., ajoute: mancipia nominala lanlos. (174) Evang. sec. Luc, cap. \i, £. 41.
(171) Slrasb., restituât. (175) Ces derniers mois, bien que tronqués, sem-
(172) Le souverain désigné dans celte dale me blent indiquer qu'il ne s'agit pas d'une donation ac-
paraît être Louis le Germanique; le diplôme sur luelle, mais de la (onfinnaiioii d'une donation anlé-
Uqvel la formule a été rédigée appartenait donc aux ricure.
années840, 855 ou 870, les liuia seines qui, pendant (176) Le mol denominatio, qui signifie simple-
le règne de ce prince, coricspondenl à la lioisièivc ment i<i Mie donaiwn, a exprimé plus lard h re
iiidïclioa. connaissance officielle faite par le vassal des bienj
M'59 APPEND. AD SMC. X. 1M0
lia pcccatprnin meorupi, dpnp :ad. ecclesiam illius A dpnaodi vej qiiiçquid exinde facere volueris, in om-
sancli,.,dono.quod in perpetuuniesse donalum.volo, nibus [liberani]:ac firmissimam liabeas poteslaiera
pro remedium anima; mca; vel elerne relribucione, facere.
hoc est quod diximus; a die presenle de ineo jure XIX.
ad ecclesiam sancli illius,vel ejus recloris irado in La réflexion que j'ai faite sur la rédaction dp !a
dominacionem, ha.beant, leneant, alque.p.ossideant, formule qui précède :
est égalementapplicable à
-..-.
facere ac firmis- celle-ci.
qiiidquid exiiidc vplucrinl Iib.cr.am
simam hahcant poieslalcm. faciendi, cura siibula- CARTA CUSICAMBIO,
cibne subnixa. Si quis vero, quod fieri non credo, Dominis fratribus in societate illo et illo. Sic et
si ego inse.aut ùllus. heredum vel prohereduni meo- inler nos conplacuil alque convenil ut aliquid de ré-
contra liane donacionem a me ve- bus noslris in concambio confirrnare debuerinms,
rum, qui faclam
nire priesunipserit, socîanie (Isco. reslitutionénr quod et ila fecimus, aut quicquid fuerir accepiraus,'.
iiiiilià id est auriiibras hoc esl aut mancipia aut terra; a te maneipiumhoc,
[cura] coiipoiiat, riiio,.argènli
coactus et ad nomine illo, et dedi alium mancipiumîn concambio
pondéra quinq'uë exsolvat, duplum
isto, nomirtë illo, vexalum ; et si terra fueril, dedi-
ipsam ecclesiam rcstiiuat, et quod repelit per ntiUius _ mus libi 1erramislam in concambiotantér et tanier,,
ingeniiini ayindicare non valeat. in loco nuncupanie, in silo illo aut jn pagello, e.t-
XVII. accepimiis a le altcram lerfam; in Ioçomincupante,
ÇARTA TBADITIONIS. in silo illo aut in pago illo, lanterel tanter. Quic-
In Dei nomine, ego ille lalis. Mihi decrevit voliin- quid ego libi dëdi, leneas, liabeas alque possideas
tas ni aliquid de rébus meis illo homini tratlidisscm,' liceiitiara absque ulla coiitradicto unde comnmiare
quod ila et iradidi; [a] die presenle' dé meo jure seu pro anima salutem donare, ut née ego ipse nec
in tua trado dominacipne, hahendi sive commorian- nlliis heredum meorum tibi hoc contradicere nec
di, vendendi yel.quicquid.exinde facere pro utililate mîhuarë possit, qiiicqnid exindefacere volueris libe-
tua volueris, libèram alque firmissimam liabeas po- rani ac firmissam liabeas poteslaiera faciendi. Si
leslalein faciendi, Et [si] ullus. est de àgëiitibus qîiis vero, qu'od fieri nbnefedo, si ego ipse aul ul-
îibstris à'u'lherediim Vel posthefeduui riieoriimquis- lus heredum vel proberëdum meorUin, qui contra
lil,et ulla opposila persona, .qui centra haric tradî-' lilcriilàs concambîiairasa me faclas venire j^resum-
conem a me faclam agerë aut venire aut ullam pseril autinfrangere voluerit, sociante fiscomiilium
çalumniam generàre voluerit, pariibus fisce mulla conponat, id est auri lanlum, argenli tanlum ce-
conponat, id est auri libras duo,.argcnli'pondéra ci acuis cxsb[l]vat.
quinqne coactus exsolvat, cl quod repelit per nullius-
que ingeniis evindjearc non valeat ; sëd hec presens Les mois caria posl cartam, qui servent de rubri-
cpistula omni tempore firma et slabilis permaneat que à;celle formule, spiitsynonynies de precaria. Ou
cuin stibuiaciohe subnixa. devait, en effet, dans lés contrais de-précaire, .rédi-
Acluin in villa, publiée, presentibus quorum hic ger deux originaux, l'autre dont l'un contenait les.stipula-
' tions dû concédant, les engagements du con-
s'gnacula conlinenluiv cessionnaire. Il n'est donc pàs-éioniiânl'ouc lô se-
banc cartam fier! rogavit. cond de.ces actes ail été nommé caria posl cariant,
' Sig. qui
"' '.' ;
':' XV1IL ' ferai
puisqu'il devait être précédé par le premier. Je
n'a été
le fond à fontesles seulement, remarquer que celte expression
Ce'te-formule, semblable pour Tildans'leGIpssaife rie Du Caiige iii dans
formules de vente qu'on connaît,: est rédigée avec signalée le NouveauTraité de diplomatique.
plus d'intelligence que la plupart des dqçuniepls de
celle nature. L'auteur ne .s'est. pas'borné à, copier- CÀRTA T-OSTCARTAM.
servilement'la chartequi lui servait de modèle';!! In nomine Dei sumnri. Dum cognilum est quod ei
fl-'vouludonner à son-oeuvreun caractèreide: géné-
cl l'approprier aux,différentes appl.içalipiisdii faeulialibus ex sponlanea vplunlate pro anima;nie;e
îa'ité,
contrat de venté. salutem ad fecclesiamillius.iradidi, rogo sublitus.vel
CAUTA VJNDITIONIS. D per vesirain cpnsolacionemabbalem illum el fralres
In Dçi nomine, ego ille yenditor et ille emploi'. ejus ul ipsas res, dum advivo, niihi pfécariâm p'rè-
(:o stal me libi vi|idi.tl.isse, quod. et ila vendidi,' stare jubétis, el post meum discessum ad infantes
terrain aul maiicipiumjuris niei j si niançipijis est, nieos, si voluerint, sub usufructariP ; singulis annis
i.oniine illo; si lerra est, in loco nuncupanie ubi per festivilaiem sâïicti Reinedii coiifessoris, qubd in
est, in pago illo nul- in villa aut in silo illo,-terra kalendas octobris, censura proeo,solvo, hoc esl lan-
lanlum quantum ; si mapsura esl, cum adpcndiliis tum vel qu,aiitum;ei si ..deip.sp.çenso,qupd dixinips.
éjùs-, el accepiraus a le precium adtaxatum inler iiègligensapparuëro in feslivilate sancli:Retnediiauno
auro et argnnlo. et.cavallos.et boves et alium pre- primo, in'secundo vero anno neglegens fuero, reddo
cium fanler el tanier; hoc, .quod ego, hpmô ille, a diiplum, et si In lercio anno dé,ipso censo per ipsam
die présente in tua jirado ilominacione, habendi, festivilaiem sancli illius neglegens apanicro, ipsas
vihdeiiili,s!vë Cômmbdandi, séu pro animaesalule i'es, quod per carlain lirinilale ad ecclesiam illam
qu'il tenait de;son
' seigneur; c'est ce qu'on appelait le dénombrement.Cf. du Gange.,•v Dcnominalio,Denor
rrinare.
OU FORMm.^G VETEIÎES. 1443
dedi, in omnibus admëlioratas ibidem reverianiuf A tiiionëm apud quem habuit racionem, et quod ite^
jvartibus nieîs in omnibusconservata. Si quifs] vero, rura-repelit noii prevalëât-evindicare. . "-'-.''
.quod'-fierinon credo* si ego ipSè/abbSSvtfuialius qui -' Sig. iesliuh) septem ibidem adsislenlium, ubîistum
posl ëiïiri venitij-qui -contra- baffe precariam a me -• judicium fuii definiluni., »:-
faciani ihfrahgëre -voluerit; splvat-in publico auri Sig;coinilis'illius cl jûdicibu^
'" "
uiiçiaS très, âfgëntï ponderaqniiïqûe -cëaclus ëxsol- Weiïiiadelluîtâ-sinti- '-^'.:-:";:'":; :;:^'-'.';«-:/';
Val; el quod jiist'uni-'repelit iionpra;vàlëat:éviiidi» ';;.;.; ;:^.v;;-'; -r::;;;iMf.;;''r .[..i:^/_y.(.'
care; sed hoc prsesens praxariaisla omrii;ilempprè Celte formule-etiésïroisiSuivantes, saiisTofii-ir,
-sil cPiisërvaia.' -''-';. :V •'- >•'• co.iiinëcelle qui prëcèiie, dés iiiodèleS.déjùgeméï)ls,
Sig. abbàtisrqu! liane -
praJcàriam fiefi àlque-flr- se râpppfïéiït cependant *;à l'âitiriinisu-atitlhïdè -la
' '''' jusucë.CesoiH des leqùêles,adressées au Trpi dans
ttiài&rdgaviL : -:>i-"
•'' SigvprsëpOsitoetdecanbet oàheélàrio et camera- nés-causes qui. éiaieiit-prpbablenienl de Ja cpnipé-
ience du: tribunal dpi/pifl^sV-'.''''"."'..''/"'.;':''/.'
"';".';
rie-ét psrlario et•seiiibriùmfi,ali-iiin.inler Ibtbs.
',-..:..;.-:: . /. i-,:.,:lNpiCULUM_;Ap,,REGEM.:;/,.-„.;//
«Sig.lie ipsa familia ecclesiàslica laicorunrsepîëin - -
conseniienles., «Virogloribsissiino a Deodècoralo/illo•; gràlia Dei
Sig. aliorum . Alamànnorum, ubi ipsa tradicioad- ^êgi/Franco ruuiëtiJjaiigobàidormnllppianpruniqHe,
cssë;A'idëjïliïr.^V .":" :":• v '/ '.'.. ;*.;;:.-v-.'- iile peccator vocaïusâbbai.uha/cum ôngrçgaiipnp
l'elri pi S.:iiicti.Leudëgarii.;;oralo;ruin -vestro-
Egpenim 'caricélia.rîusraiinpvel. die nrehsis quod Sancli
ûëi-al'Scrijïsiél;SubScripsiyT'. :- --'-.,-- ' :r ruiii ,;s.aluleiiivobis: tiblaniuS/in J)on;iinoperëiinein
'
", '.-.;. ''.,-,.xxL- -- ,. "-'''.:--'';•;;.. ' (17,7)iSubplicamus:cIeiueiiiia.vesliaui:non.dedigto
La formule qui suit: offrejinimodèle de jugement, aiidiië necessiialem nbstrani. Innplisc'iiniisçglsitu-f
et .mérite à plusieurs égards de fixer rallëiition.-On dine veslrade hoc quod nphjs nisuni -babelis ad Dei
y toit figurer un-cbihié;/ dès -raclMiiiiiotirgs /et" des - .ferviiiura el -mercede. veslra .prôvidenlia- habere,
juges;,Ms'.dernie,^:il.isïincts des, aulns niénibrcs unde el nos infra pago"de justiiiss noslris
du tribunal»/ nie-paraissent être, les vicomtes ou vi- cpiisequi
caires, qiii jouissaient; prpbablèniëiit tlif droite de iHinimèpps'sim'ù's,."vobis.'célate. non àûsi;sUnius/Naiii
siëgeravec ié coiiiié,Ibrsqn'ils:sëÏTOiïvaiëntprésëiiis aiité hos annos, cuiiï aliqua liirbaiib fiiii Ihier Ala-
au chef-lieu du ipag.tisVOïl y voii: aussi -destémoins liiàhiibs et 1
choisis .duivoi- Alsacenses, iiiuîii de illa;mai)cipià^qiii
proprement dits, parinileshabitants
.sinage,ei dés.fidéjusseurs pu cauliops, destinés sans jirra;:sancli illius. debeiilur, dé parle illa "et'dëpro-
ilbiiie à garantir Tex'ééutibn''du jugchiëntpar; la prio servilio eyaseril, et modo , se aliqui ingenuas"
partie condamnée. Enfin l'expédition du jugement ësse dïcuhl, éi aliquas -nobiscouïénduni -iili/boi>iîs,
est souscrite par'"-sept témoins, conformément au
principe de la loi des Allemands,qui- s'appliquait à C" et alii bomincs per alios coiniialqs dicunl se ipsps.in
tous les actes écrits. : , ;Vêsirôbéiiéficio habere. Uiide subplicainus vobis ut
EVINDICATE JUDICIO VIROINLUSTRO,; illi aul cui vbbis placel jubealis coinmendare ut no-
Vif iiiluster comis,ilIe.,:[;Cum]in pagp illp respdis- - strain jusliliani cousequi valeanius. Nam et ille
sëra, in villa illa, cum jiidicibus'"et reginburgis et episeopus infia valle lleciaiioium uno locellode suo
aïiis populis mu-I.iis'Wtâ^ piopno in sua elemoiinam ad hionasierium noslrum
sénïein 'nbsiram' yeuieiisTipriib ïsïp,.îipiiïiiie illo, deliiavil; unde modo ille cpUcopus unam basilicam
[repëlebat] ei, [dum diceiet qupdj per iiialo ordjiie et unam caslelonxm monlanicoscu cl alia conpcndid
res suas tuilsset. El ."nos.banc, caiisàin per viciiios nobis -\iolenier abslulit, cl exinde jussioncin veslra
coruni 'diljgejiler.adquisiyimus, per fidejusspres pp• subplicainus,
iitbsel saçrauientuin jurata. Ëllpsi dixeruntnobis XXIII.
iiinoiuissel. caiisain. Et ille allerexpres.sus judiçip ADREGUM.
non poiuil dëuegare çl'ji.ullamppluikreddei'eracio- Domno glorio^simo adquc excelleiiiissimoKarolo
nènî, et per suuin yuadiuraad nostram preseniiain régi, Amico pecator vocaïus abba una cum fraliibus
cuin.iieyeSl.ivil,Et coin se recpgnpyisselinpiiiiiibps n in cenobra Moibacheinsedegenlibus in Chii,io Jiieû
exuaiu!n,.,definilp jiidicio, iste aller, qui çpnlra opial salutem (178). De ceteio aulem siigg|i'i]iimis
iji.uit!habuit raçipnein.isecundum..legem.AJarnanno- cclsitudine veslre co quod comis vester, nomine ille,
rum veslilu.nianu in palacio .npslro reversus est in nos de icbus aliquis cvpoliavil adquc dcvcsliul,
El illa ' videlicel unde
propriai si causa, que anle.nos fuit dijpdicala, nos, Domino piolegenle, per uuo
eijudicib.us:iipslris vel reginburgis npslriSiVeljudi- veslioalquegeniloiivcslio el per vospci \eslianipic-
cib.us çonsliluiis et,aliis.pageiisisplurimis/ibideni lalcni usque in pioesenslenipu* vcsliii esse vidcba-
sisieniibus, hoc sunl illi ei illi, qui. hoc inquiétant, mur. Qua ex re subplicilcr exoiamus sublirnilaiem
isoivaul in.pubjiço spiiqps.sexaginlaei duplain repe- vestram ul exinde lahler pieias veslra jubejt agerc,
(177)La requête, doni celle formule offre le mola Sainte Vieigc, do suint Piene, de saint Paul et de
dèle, est adressée:par un abbé ife-MoMiacIi'à'Charie- saint M'chcl. Ou joignit bien ôl auv noms de ces
niagne.: Ce princecsten ëfiët le seul des:souverains s.i'iils patrons relui tic saiiu Léger, parce que le
carlpviiigiens qui ait iporté les titres réunis de roi (omie Ebeihai.l, pi'cmirr bienl litcui du raoïusleie,
des Francs et des:Lombards.(Cf. Ileumann, Godm-en- ei.m pioihe paient de rillus.iecvcqitc.
tnrii de re diplomatica, loin. L) Quaiil.a I'abb.sye de (i78j Amicofui clu abbe de Voib.iclien 774. (Cf.
Morbacb, elle fui d'abord fondéesous l'invocation de MaLillon,Auutet, 0. S. Il, 1. 11,pag . 200 )
1443 AI>PEM). AD SiEC. X. HU
fluâtenus optimapolestas veslra, Dominoinspirante^.A noTOrit.l'iàriludo.spphye quod ,me!:citusdam para-
secundum justiliani iiiL-nabîiimodo agere consuevii. sili, Illius videlicel:, filiiisy illo îiomine, puellam
-XXIV.- . quendam, vocabulo.sçilicel illam, legaliter suscepil
[Sine rubrica.]- in sponsam. Cujus itaque res uliquaiimlas, regni
Gloribsissimo et nobis vaide karissimo ac summo veslri silas in dicione, quidam aufei-rejiilunlurin-
honore nomiiiandoilli glorioso régi, fidelis famulus jusie. Quocirca vesire augustissimesereniiatis sub-
vester ille fidelemcl devolissimum serviciura. Confi- pliciier flagito cleineniiam... ut ob -..amorem beaii
dentes in vestram nobilissimamprudcntiam, deslina- Christ! sancli illius, cujus vesire saluii jugiter ini-
vimus ad vestram clcmênliam lias lilièras, obsècran- ploro sufl'ragium, in praxiietis rébus adquirendis
tes ut'ërga filium illum per noslro amore sic agalis, prelalo illi vestrum,ferre digneiniiiipresidiuin. Uni-
sicuti in vos confidiihus, videlitel ul res sponsoesiue versoruin igilur Dominus, cujus omnes régnant pro-
absque alicujus subtractione habere licêat, qiiousque legenlenomine régis; vestrum conlinuo regnum ju-
ipse de hac expedicioue a nobis absolulus ad vestram vaniinesiibliniare veslrisqiie planciis cunctos naviter
presenliani venire possit. Vos enim scilis ad quan- dignclur inimicussubjicerc.
tum necessitaiem perginiUs; ideo tara ipsuin quain-
B XXVI.
que étonnes fidèles noslros dimiliere non utile-judi-
camus; mox aulem inde reversus fueril,' eum ad vos Celle formule n'est pas à proprement parler une
Ideo humililcr obseëramus ul''"intérim requête, mais seulement une recommandationadres-
diriginius. séeâ un évêqùe ou à un abbéi qui jouissait -proba-
ipsas res qùiele teneat,et post quicquid le\ dieiaverit blement du droit de rendre la justice sur les terres
in veslra presentia facere siudebil. Oplamus vos in de son église.
Dominoseniper bene valere. ITEMALIUM;
' ":';
XXV. 'enerabili in Chrislo fralri seu dulcissimo amico
[Sine rubrica,] noslro illo '-etillo, doiiuin De! episeopus, Deusscil,
Çlemcnlissimoac sei-euissimorégi illipluiimo augu- tous verûs amicus, Cpgnosce, diilcissime, ul lu
slica; dignilatis Stcmale çompiissimo, ille sançle stare facias aput noslro fasallo itlo aput recta ra-
illius ecclesie bumilis anlcstis cunplorumquefamiilo- lione de illa causa sancio ille, quod ipse dixeril,
rum Dei famulus presenlis ac future beaiiludinis sa- qualiler vel nos hosiro tricio rëcipiamus. Tal'uci-
liiiein in Chrislo Jlicsu ccrnuus. Eleganiissime ve- exinde agiiç, qiialiier nos confidanius de veslra bona
slra; perspicue subliniiialis atque excelleulissime cbaiilale.
DEUXIÈME PARTIE.
XXVII. C paier, née

scriptis ausi fuissemus nec dictis per
La formule, par,laquelle je commence celle se- aliquem, qùamvis inlùstrissimum, taule quid et
conde partie, csi une lettre des moines de Reiçhnau tali indicare nobililali. Ideo posl tanlam, immo et
au pape Grégoire III. L'abbaye de Reiçhnau ayant tara prbbalîssimâ rumoris laudem, ausi sumus et
été fondée eu 724, «t Grégoire III ayant régné de mîssum et
75I;à,741, celle lettre dpii.êire, ppslerieiire de Juien scriplam, bèàtîtudine vesire dirigere.
peu d'années à l'érection iiiêine dit monastère. Ëri Locus eliam iste, pater venèrandé, quem nomine
effet, le fondateur de Reiçhnau, saint l'irininiiis, pisediximus,principatum per lias parles terre obtinel;
n'ayant pas voulu commencer son oeuvre sans avoir Sancle Marie semper virgini Peiroque
obtenu l'autorisation spéciale du Sainl-Siége, il élail principi
naturel que les moines s'empressassent de faire aposlblorum consécralus (180), regularis vila;
connaître au souverain pontife le succès dé leur nofmam ducenciiini parlera non mininiam conglo-
nouvel ëlablisseinent (179). mérat, quorum spirilalis doclrina; cumulus tolum
[Sine rubrica]. (|iioque vicinatum circuinquaque noslrum doclrinis
Summo roman* ecelesia; ponlifici el Sanctissimo longissimis pascit. Igilur liereno (181) ab Alpibus
excellenlissirao sedis cuslodi egregio pape illi, hu- Eois Occidenlem versus nimio currentem fragore
milliinael devolissima fidëliunioratorium congiega- eundem loci hâbilum per mare unaisonura circum-
lip àb insula, que ab incolis Alamanna; Augia voci- D biens, insulam oinni ornaiu novorûm edificiofiim
latiii', prosperUm in Doniino optât provccluin et coniplani média reddil ; fohs autem pfsedictus,ii^vîsu
vilam perpeluam. Nisi quia inexlinguibilis vere coeplavia përciirrens, mare, quod dicilur Orcariuin,
carilalisnbs ardorsepius iuflaramal nec non ioliiis inluit (182), Inde sanclissimeci bcatissime virginis
ecclesie orlhodoxorum suasio accendit, imllatèiius, Marie mairis Domini clarescènle sa'ncliiate, nëcnon
(179) Cf. sur la fondation de l'abbaye de Reiçh- ici du Rhin, donl les eaux environnent l'île où
nau, -Mabilton,Annules O.S. B., cap. xx, lib. 63. était bâtie Reiçhnau, cl ii faut corriger e Rheno.
(IsO) L'abbaye de Reiçhnau élail en effetconsa- (182) Celle description a quelques traits dè-res-
crée à la sainle Viergeet à saint Pierre. Cf. Mabillon, scniblance avec celle que WalafridSlfabona t'oniice
Annules 0. S. B., lib. xx, cap. 65. des niênies lieux.:
(18.*, Ce mi : esl certainement corrompu : il s'agit
4445" FORMUL^ïVETEJvES; liife
sùpcrue. dpmusiclàvigéfi;/ videlicel=Pelri,'-'. pasloris/,A::Vcstrecoiisiietu'do:bPi)ajesl,el istiini apiçein inanie.i
ecelesia; jùbare; inluçescenle.; audacia nobis talis- reineareTacialis. : : ; r:
ineïevil, ut nos; lanlLelin lanlum infifnii tara béni-; ;"-..' XXX.
PROplSrÙKCTO FRATRE.
gnissimehbbililali scripia vel missum dirigere- de-
.. . . . .' r .: .: .« .Ï Domino reverenlissiiiio illo abbaii,, ille abbas in
ei'evériiiiùsv/Qiiippe;
sanciissimî • omPninïi vesiri Gregorii '(183)*ccle-: ppmii)p/salui,era. De çclero, iniiplesçimus beatjlu-
stiiira rii[di] mentorum exempla sacra, cujus vicem dine vesire eo, quod fraier,-yesler,. nomine ille.Jllis
adniodum-jure ileralis, insuper dieruni longiludine kalendis de ac luce jnigrayil. Qua de, causa expra-,
veslrain.ui pro ejus anime de.psalv
GoepliinÇlirisli;discipulorumprobalissiina virluliim: niussanclitatem
beaiiiudinem sequçnlëm , ob id etiam- divine vos niis: seu .niissis vigijisqiie,laliler .agalis, qualenus
piela.te devolissima cpmmiiliinus ;prece,,:ut dîc[s] pbtime.cpniinei consueludo veslra,,,
adhuc1in posleruni veslrps ob edificacionemelaini-,- :::,:....-:::::/î;- .:><,«UXX'XL/:::-VK. ' ,û -v...-.--,;
talem (184)commissidiyiniluspopuïiquadrtiplicenl, ; i. .[Sine rubrica.] .::-/ ; ,, ;
el vilam perenni, , .,,„.,. ,* ., . .-.-.•..,./.:../,'•' Veiierabili.vereque felici jabbaliuiilliet:;omnibiis.-
..-•.:xxyiiL- .. • fralribus sub régula.sancli Benediçli secnhi c6mmo-;
Celle formule el les trois siiiya.nies;serapportent.B/raniibus, ille ëxiguiisel;pecçalor in Sàlvatorc mundi,:
à'l'gî5è.c0n,sla'iiimé.iiV!ôbservé^.par l'Eglise décrier pra;bplo-Sâhilcm.Noveril quidemprona benivolenliai
pour les inprisi On s'aitqu'aui viii''"sièclecbinmëii- veslra quia ego, in quantum viresparvitatisrheae:
cèrén't;a së'-fpfmèr, entré les Eglises=épiscopalesv:
lëschapiiresdès'-cbàiioiiieselles monastères d'hpnK suppelunl, in missarum cclebracionibus et psalmo-
mes ou -de femmes, des associations spirituelles, diis seu el céleris supplicacionibusprovobis divinam
dont le but élail de spidager par dés prières com- deposco:clemenliani,qualenus vos eadein çlementia
munes lès défunts dé Chaque maison. Les associés: hic
ad meam cl ad raullorum çonsojacionein.longe-
se.îaisaiénî/cônnalireîp^r-d.csêurfi's-iésîgnéesûs-'
lesaioms de brefs ou encycliqueslcsjnembres qu'ils vis conservel lemporibus, iiovissimead gaudia pa-
avaient perdus;, et qui devaient être inscrits sur' radisi perducat. Veslrprum enim fralrum npin'inà,
ï'bbtiiiaife (185). Nous voyons'dans un ancien docu^
meut recueilli parGoIdasl, qu'une assoéiation. de quesparsim aclénus haberehi, pêto'"ul pleniièrïnia
celle .nature existait entre les monastères de Saiiit- cUin fralribus aberè nièrèar, quia hosirbruhi rra-
GalL,de Mprbachet de Reiçhnau.(186). trum nomina jam mùllo tempore liabuisiis. .Déprë-
IND1CULUM ADEl'lSCpp.PM. cor scilicel vos ornnës paires et abbalem ul coïn-
Domino revercnlissimo illo episcopo, Sinbcrlus mendeiis me vesira;sanciaccbngrégâcioni,et ul me
gracia Dei vocalus episeopus alque abba de mona- familialiler habeat perBcitë, niaximé in sacris ora-
sierio Morbac (187)una cum irairibus elernam in C ( cionibus; et quando dies obilus mei vobis nolus
Cbiisto Jhesu Domino noslro salutem,0e, celero fnëril, misêricordissirae de nie faéere dignëmini,
compereal bealiludp veslra eo quod frater vester, sicut Jacobus apdstolus aininonet": Orale pro invi-
nomine ille, kalenrias illas deacluce migravil,. ut cem, ul salvemini(188); quia,: sicul optime nostis,
çredinius, ad Çhrisluin; Qua de causa supplices exp- omni buniane consiliodestilutus siiin proelcr vos, et
ranius sanctiialem vcslram uLprp: cjusjanima ^de,- ïalës pro béi. ampi-éâliqùbd réfrigeriùm ètaiixiliiim
ps:)hiiisvSpu>niiss!S;yigi!iisqup;ialiier:agalis, pi ppli- îiiilii i'açiuiiL Qujcqiiid ënira milii indignoinjuhxè-
ma conlinel consueludoveslra. El nlasapicesinan- ^•âiis, paraïus stim ad exequendai5q»î>htumvirés
; diyiiiagràiia mihi altribuil, ci
lea renicaie lacialis poslulainus....-_ .;._._ -....:_v.5 ùflnàmf laiii iililitêr
-.'''- ?:-r.:'r-'-;::.--vXXIX.;.-.;. - .-. \ -' ",., / quanïTJbeniér'INomina fralrum dèfunctoruni liïjfciill
'-•; ..:. [Sine rubrica].. , -.. __ animo suscipite, et ."procèsconsueludinarias facile;
et ad viciiiamonasleria dirigile. Sancla Trinilas vos
-/"Vencrâbilibiisin Chrislo fralribus noslris in cenu-
cuslodial iii ëvum;
biisdegeiilibûSy ac si indignus abbas exiguus ser- '•'- :':- :
vorum Dei-sàlulemvobis in Dominodistiiicmus. De ;"'";' xxxil.-'
cëtefo agiibscatis quod frater noster;-iioraiiie illé, j_° Les églises et les monastères étaient au moyen
kàlciidis de ac hice migravil; Qua ex re siibpiiccs âge un lieii d'asile, ou se réfugiaient tous ceux qui
avaiëiii encouru la disgrâce de leurs supérieurs',*et
ëxoramus'àlniilàtèmvestram ul deeo facialis sic[ui] qui redoutaient leur-,ius'iiceou leur vengeance. Les
.Rhenusqb Ausoniisquo dycilur.AlpiijusQ'qvor Desmonuments pqléographiquesconcernant l'usagé
Miscelin occiduisdiffntus pariibus; ingeits' de prier pour les morts, ei inséré"'dans''la '"'Sibi. de
Illius inmedio suspendilïirinsufàfluctii, CEcblëdès chartes','i^ 111,(2«série).
Augia nomenhabehs.-.. . ....... (186):Reram Alamannicarum scriptores,-'-.loin. II,
.,,,:.nllatcsqlel egriCgtas mpnqçhorumgignere turbas. P;ig.l40(édit,del6!)l),
i ..(185) Ces .mois prouvent que Je pbiilife au- (187) Sindbeiifui à la fois évêquéd'Aiigsbonrg:el
quel" est adressée la létiré dés moines de Réieîi- ab: e ilé Mbï-bacb.Bucêlih"et le P. Lëcbiiltedm pfé^J
nau né peut être (pie Grégoire'ill, successeur de lendu qu'il fui seulement
11,pi de 751 à 741. C'est en évêque; mais la suscrip-
Grégoire qui régna lion inêinede celle forniiile-nionlre qu'il réunissait
cffëi je ,seiij,papéjdif rtoin "" dp Grégoire-qui ail''suc- les deux dignités, cl,nous trouvons dans Mabillon
CÂJçason homonyme. (AnnalesO.S. B.,.toim II, pag. 229) la preuve qu'il
,. (184) Le manuscrit présente ici une lacune '"' de gouverna le monaslire de Morbacbpendant lr<;iiie
p;iisiëUrs fëiiiliëis. . années, de 779 à 809.
Cf.
(18S) Mabillon,Analecla,pag. 169 (édii. in-fol.).• ,-(188);,Episl.'.caihbL B: Jacpbi, (,ap/v, § 16. /
Voyez aussi un bon travail de M. Dolislc,intitulé
1**7! ATTEND. AD SMC. X. 5448
évêqncs ël les abbés intercédaient alors en laveur-A précédentes, des modèles d'inlercesdoii;,mais d'une
des fugitifs, el obtenaient ie plus souvent la remise, nature particulière; il s'agit ici de moines expulsés
on du moins la modération;riucbâlimeiil. On trouve de leur couvent. Le cas élail prévu dans la plupart
dans les quatre formules ' ' qui suivent
.-' des exemples des associations'spirituelles formées entre monastè-
de celle,intercession. res. Oii devait accueillir réciproquement les reli-
1ND1CULOM ADÈriSCOPUM. gieux.qui avaient encouru la disgrâce de leurs ab-
Doiruioalque venerabili illo episcopo, gralia Dëi bés, el les garder" jusqu'au
' jour de fa réconcilia-
lion (18.9). .
umnin/itèniis Vocatus abba ùiia cum ffalfibus"in
Chrislo Jhesu Saïulem. De coeterb autem iiiiîoic'sci- [Sine nibritg.]
Venerabili iuÇlirislo pair!'ilii cunctisquë vesiro
inus aîrailati veslra; eo quod homb ve'slër, hoinihe
regimini siibjèciis fialfi-bus, nos fralres de Illo loco
illo, ad nos veniébat dicëns së'valde négligeniér ha- sancli illi obtamris salutem. Oinhiiini causa-
buisse factura cbiilrà vos cl quippe
pef ipsam iiëgligehiiain rum accedeniiuin, que variis cbulingere soient even-
incurrisse în vestram oîlëiisionem. Qua de causa libus, ut nos ulriraque niiUiiisConsPlemur
ulppriel
inploranius sanelitaiem Veslrani til pro noslra par- affecliohibus; ac idëo plus de vobis possunius inï--
Vilaié àiqû'c dcprécaliOnefnëxciisatiis dé jam prâ> sicut ci vos <|e nobis. Unde evëiîire solëv
falo offensiohé cbfatn vobis aperere valcat. Sic ul petrare,
hi, qui in aliqua parte et noslros offendcrinl, re-
cx'nidë agere digneiis, qualenus de opiiiïra benevo- " ad vos habeant, sicul presens'-frater ad nos
lenlia-vëslfâ iiiëffabilihïodo coiifidiiiius. ul spectura
Oplanius ille, qui tara diu pro suis peccatis, sicUtirisé falelu.r,-
iii ChrisTovalëatis. . ,
""" sui loci comniodilate.jus[s]us est çarere. Qua 'çx'
*X:X11L "-"" causa paler ipsius fralris lacriinàbilîiéf pielateni
[Sine riibrica.] s'ancii illi îiostramque intercessiônem ad vos postù-
Viré inluslfô illo ceniè[na]rio,"Sindbertus epi- lavit, qualenus apud [vos] coiigruô rccpiiciliareliir.
seopus in Doniiiibsalùiëra. Décëlero CogiiPscasquia' De qua le sulipliciiêr-posiulanius ut illum diguanimi
luus yèniebal ad,nos, diçeiis'se in offenëioiieintiiairi siisciperë véslroqué liiagnifiçogregi l'éstiiuer-cerran-
iiicurrisse propler aliquas çulpas. Qiiâ ex fè fôga- te m diu ovçm non dubitetis,; iioii lâinéi) crëdiniûs
mus le iu iiîliil cxiiide malêfaciàs, sëd cxcusatûs à veslra liiginiaii;rejicienduin, sed pro noslro auiare
lecum permaneat'. Age laliier exiiiilë",sicut valde bcùigiia carilalè suscipiéndura. Pro illi facile, sicul
'
bene de le confidb."'Yalete iii boiniho. in vos oblinie coiilî'diiuiis."Valeië-,dùlcisSimipaliis-
XXX.lV pl "fialris
L in Doniino, aiiien.
: 1NDICULUM,HOMINEM EXCUSARE. XXXV11.
Jii.Çlirislovenerabile ille abba.,-egoille in omnibus p ÏTÉHALIUM.
amicus veblerque; Inpriniis salulainus vobis, et pro Domino,viro et Iii Chrislo vel a nobis cumsuaitna
vobis,,.in.quantum valeraus, iii-o.raiipucra.-provqb'.s clileclîoiievëneriibilitë'r aiiiplectando dulcissinie-fr'a*
sunius;et ..pro veslra caritaleni el çpiigregaiipiieni, tri lipslro, ille eiïllp abba, si ::Pn opéra vel nostro^
Pi .nos ..laliier ,in vosi çpnfidimus. Cpgnosciic istç riui) seryuS sërVPfuni Dv-i ulliiiuis, Deus sc'ii, cl
liomo.veslçr, nomine iJIo,.ad 'pairpnp vesirp sancio luus vei-ax in bnïîiîbus àniiciis, iii Chrislo uoniiiie;
illo.vpnjl, einobis. dixit quod çulpas commiserai ; i.le episeopus. Priiéseiitcs fralres noslros et amicus
iipsuua.cuni consilip.l'ialres noslros .quorum peni- luus, id silul illi et il i, qui ibi inciiciim sunt, quaf
tcnl,i:i..viijeamus,: Propler bas lilleras cpgnpsçalis, litèr precabal pro le pro illas çulpas, que conlra
iii de. il|a jain dicta pauperrima iiierccde .h'abcaiisl illum habet comniissas, ut iiullain inquielUilincin
Saluianius
' vobis. pro id facias, si gralia cl ainicilia sua vellis habere,
-T: '':. .:':':;*.'..'. V^P1- , . '- in lanlum ut lu ad ipsum feverlere facias; el si
1ND1CULUM UB1CUMQUE VOLUERIS. taiiiumiinduralus est cortiiuiii, ut in-ti.iou.aslcriuin
pesideranlissimo palri/illp abba cum omni con- suum habilare non vellis, poslea a'osolyeai le de
grogacione .sancli illius, ille bene copions vesler ipsa obedientia quod ad illum es colligatus, el doncl
sal.ulçm. Pi'ovcnil iiàniquè ad nos Ille cirai liïëris r, libi consiiium et suas lilleras ad alium abbalem aut
coiiinicndalitiis, quem nos libetiti aninio suscepimujs qucnilibei hominem pergaSjiil absque peccalum sis
Sids-.ilvandtiiii,el in illum locum consiitucndo, ubi ubi es; denique ul alium non facias ul ab ipso islo
sine, .deiri.me.ntpsuam animam salvare. poluisset. suo misso illo ad eum venire facias. Salulamus illos
Scddicluii! esl, inibi ut, lu Vol'unl'alëuihabeas ite- fralres vel înonachos, si ad plescilo islb verba quod
rum reoipi cura, in, pace cl concordiam. Propler et hic invenis scripia.
allias -lilleras ad Vosdirôxi, ni "si tua él illius -,vo- - XXXVIII.
lunlas sit prumlu,sciaiis nié ben.ivol.ùmerga cari- Les formulés qui suivent reproduisent évidem-
taleni vesl-rain cl alacri aninio çupicnleni vestram ment de simples correspondances,de ël n'offrenl-pas
là genre ù'hiiérèt-qu'où a coutume chercher dans
iu Donriiiocbiieordiaïï).0|)li«ic..i > les formulaires; maison y trouve ilë curieux ('éiaiis
.. _'XXXVI. sur les denrées, lès étoiles, les ïnbyêns dé coiiïiiiu1-
Les deux formules suivantes offrent, comme les nicalioii, l'état du commerce ei de"ragriculiure, el
loinè1 145 '{édilibii
(IS9] Cette condition, est insérée..-.textuellement ntanmV-a'rùm Sciiplorés; II,"page
"""
dans l'association formée entre les abbayes rie de 1661). - "*. ' ;-"-
Rcichnaa cl de Saint Gall. Cf. GoUlasi-,Rerum Ala-
Ï449 FORMOL VETPRES. 145Q
généralement sur les habitudes de la vie intérieure A ; bene procurai cura scolastico pedagogio amicaluer
dans les monastères. docendo. Bene valeie memores mei.
' INDICULCM ADABBATEM. XLI.
Venerabili viro et omni carilalis amore ddigendc [Sine lubrica.]
illo Dei annuenle gralia abbati, ille dono et miseri- Dulcissimoin Chrislo patri illi archiepiscopo, ille
cordia Dei largiente abbas perennem in Deo Paire non merilo abbas summam in Domino salulem
salutem. Cognoscat fralernilas veslra in Chrislo optai. Misse per illum peripatclicum litteie vestia;
oracionis nostri studium die nocluque pro vobis in- piius fundamenla quedam in nobis gaudio noslii de
desinenler actum, pelentes ut et hujus vile ila féli- sanitalis veslra; indicio conceptoium lelelnr, sed per
citer in Domino peragalis cursum, qualenus valealis illum fidelem vesirum, noslrum aulem amicum, viva
oelerne venire felcitalis premium. Deinde ammo- voce eneigius quedam simililudo eorumlcin fabri-
neniesul nosiri memores esse dignemini in Chrislo, cant gaudioruni non mcdiocrilcr erevit : pro vestris
et librum De civilate Dei obnixe flagltamiis presiet enim prosperis non minus quam noslris hilaresci-
nobis carilas pectoris vestri ; per nuncium cl por- mus. Ul jussislis, scutariiim et cerevisa; confeclo-
talorem istorum apicum pervenîre facial jussio verem, ceieraque, [qua;] poluerimus ad servicium
slra, et hoc vulgare proverbium secundum hujus •B vesirum, per niissum noslrum cura illo direcluri ;
ruslicilalis linguam accipias et scias : ad subilum cniin nequivimus ea, que inpeiastis, in-
« Sil salus atque decus leeum pielaie palcrna, venire, quia incommodaiis "lemporis mali, que el
< Sil libi pacificum lempus et omne .bonum. » vobis nonnihiJ oflicil, nobis obsislil in plurirais.
xxxix. Ergo salulciur veslro prudenlius ore,
ADABBATEM. Aniisies nosir.e pars preciosa animse.
Hleexiguus, illi abbati cl amicorum meorum ka- Reliées ille quibus est bec gralia plèbes
rissimo copiosa in Chrislo sàlnlein. Recepi vesire Ul lanlos habeanl lucis in arce duces !
dulcedinis litlerulas, quaspresens lalor detuleral, el Slaie simul fortes, pugnaie virililer, ul dura
inlclîexi queque coniinebant. Sed millam vobis, Regnclis sempei"quos alilis gregibus.
cura cilius polero, illum communem fidelem, per Esio me! memores, sum vestri; debeo vobis
quem conditionem emlionis pelliciarum el alia, que Et voveo lotum quicquid amore...
yoluero, remandabo. Gralulôr enim modo certus de Valete.
lua sospilale, quam aclenus ignorans multo tedio XLIU
sicul pro iinanimo amico adfectus stim. Queso tamen [Sine rubiica.]
lu a ni diilccd.nem carilatem ut frcqueniius scriptis C Familiari noslro domno illi, ille vesler elernara
el raissis mutiio nos visiteraur, el non sejungaul in Chrislo. Suscepla epislola veslra nuper nobis
longa leirjruni spacia, quos Chrisli neclit araor. Et transmise, in aperlis gavisi sumus, in lopicis vera
rogo le ul islonam dictis nomen De bello Gregoium acuraeii ingenii laudaviraus, obtanles coinmuni con-
el Troianorum, quam pênes le novimus, tiansscribi loqnio bec ovponi quandoque. Intérim cum Dei
jnbeas el per memoralum et communem fidelem, araminiculo sospitalcm nostram dinoscite vestram-
cum ad vos misero, nobis remiltalis, quia nusquam que nobis demuni inliraatc; dies esl enim obtabi-
illam inlei noslros invenire possimus. Vale in Do- lis, quo vesiri vestrorumque salulem audire mere-
mino, dulcissiinefraier, mfeji semper per le liiosque mur. Dum flagiiamuslargam benivolcniiam vestram,
bénigne memor et diligentem le dilige, et Deus pacis ut, si ullo modo fieri valeat, cum gerulo presenlis
te cuatodial ubique. piliacioli Maiheum vitrearium nobis iransmillaiis,
XL. qualenus ad basilicam Sancli Yili martyr (191)
summe fenesire exemplar osieniei infantulis no-
[Sine lubrica.]
stiis, ebdoniade unius cursum re-
Domino venerabili illi abbali et fralribus Insula- meare slatiraque post
ille " poierit. Super fralerculo auiem noslro illo
nensibus:(10Q), Dei.-dpnp,abbas.-..salutem.Sciai 1 obnixe ut liceal eum bealo illi commen-
inmensa paieniiias veslra quod-ubique in yeslro dari deposciiiius
destinare cura allèro:'infantulo, que eum in
solacioconfidp, yel-uti .daret.hocsedulQîn aclu tam suis
ël qtiahdo qûaliiervé transiiiiiti de-
divinis quam forasticîs rébus. MisL autem libres beat procuret,
remandatev De méllis vero ppulentia, qua" vos
vestros/adproprium.sinumapplicandos, pro quibus adjuvari pôpbscitis ; scitote nos gralias farà quam
gratias : inmensas refero caritaii veslra; .vel'libi.-Et vos;plura extenderevellë :
miiiile"nunèîumvéstrum,
pfoomnïbenivoleniia ergame/jnpensaposco ut^si qui decem siclas mellis
peiferaiv'bbiSi-Behé'Vàlélô
nllpiiipdo fieri valeat,post feslivilatem: sancli.juins semper memores hPstfi. .--;.--^-'.-
.';-, .---.•:
,:-.,
jabëalis.illum medicumadmeyenirej quia adjutorio .'-.--;'-'"^;-' XLIIL ^^ .--"-:- -;-M-.
ejus JutllgeP.!Sëd ;et domno.illi gralias referlë pie / f-":-"-'
v -•"-•.:-".'--'
[Sineïubriea^
f:"âieVcuhj::nieo/îllp^ûia,uta-refereniïbus audiyi; Dbniino vere veiierabili 'pâlrlqup!karissimo illi
(190) On désignaitjunsj lès moinesde Reiçhnau vocation dp saint Vile;
à cause de la siliiàlibriidèJèiii"cbtiveht. Cf.-lMabjl- de peul-être s'agit-il/iei de celui
lon, Annales0. S. B.jloniilLpag.SîS ëi48S, ... : dusabil QotYèyf(Gorbeia nova), qui possédait les-reliques.
(191) Plusieurs monastères ont été rais sous l'in- martyr.; ,-.. ':... , . :- : '-.- /
PATROt. C.Ll.
1*51 APPEND. AD SiEG. X. 1432
abbati, ilie-exîgnus et pèccator ëiernahi jh Domino\\ cùpioVNuncvero de presentibus, quenîipèrdircxt-
«plat salutem. Diu multumqùe hujus Mundi riotissi'- siis, muneribus inimensas cop'iosasquegratias ref-
mis perlurbalioiiibus agiiatus, vicem debilam veslris ferp, que me ita ad vesirum proyocaverunt servi-
Ijeneficiis per cohdignàs graciarum acciones repen- tium, ul nulli, excepté senipre, nie âmplius quam
déré muiuis disiuli, quoniam el ipse anguslie, qui- ybbis deleciêi servi're, et si àiiqùid npstré parvitati
bus.tunc iénebar, cum veslris adprinie solaçus siib- veslra' sagacîlas iùjungere decrèVerit, dévolûm in
ïpVarer, haciénùs me pi-ërnebant, et nécessitas 6iiinibus,"faventëDpinlnp, répèrîè.t,Equuui namque,
paupertaiis pppius plaçaré iiiimScps qUapi"amicos quem dudum jamidirëxisiis, licet sil bonus ad ppus,
cogeba) sépare. Nunc vero,' Domino tandem jàbprï- taràeh qiiod bptavimus lion, adeo uiilis habet. Qua-
bns nosîris "allqupd prcslanté levâmen, noluï diii- prbpier dignitaiëm. péiimus;.vestrani Oiomni indii-
cius, ne ingratus Viderer, debilum saîiiiac'ioiiisme sirla optinium deiheeps invehire studeatis, ul ail
iiiunus obinitiere, quo intélligêret prudehtia vesire opus, quod élegi, sil ap.lius, elhpbis quàndoque ad
dileciionis àrdorem iii nosiri cordisarula' sbpilùm equilahdûm utilitatem possit preslarë. Per iegu-
pocius quam extinclum. Igilur dignahiini nie lam luni (192) itaque scèdule hujus quicquid de;ac causa
îideleiii vobis repularè quam veslra méru'ii sancti- vestra in'vënërit Voliintàs.remahdarecurate; Veslris,
tudo : quicquidjn me viyumesi, non dubilelis veslris sacraiissiraè, denique commîUOprecibus, quas -pro
me yeï|e mancipare serviciis. Misi yéstre kârissime vobis, licet peccatis pbstantîbus Jiiutiles, aihmuiidi
palernjiali paryas e[ulp]gias, id est manuiërgiuni et regiïalbrèm' me fundére absque difflcullalèsciiote.
pectiiïem, non quo Jiecdigna veslris conspectibiis Vâlealsànctissiihaveslra féligiopérînnuinerosànaos.
judicarem, sed quo c.onprobaremmelius éssë paryo -xLvi.':.
quam îiullo pignorc dilectîonem mutuani demon- [Sine rubrica.]
sirare. Bene vos in Domino semper oplo yâlere et Rêverenlissimo âc véfe beaiissimo pair), qiiem
iipslri ih oracionibussacris memores éssë : tâlem me gràtia sedulo caritàlis ànipleclor, illi ihsigniabba-
rcpulaie qualem me Vobisdebilorein fëcislis, quia tum abbàli; ille licet'inmeriïus .épiscopus^praèséntià
talis vobiscumqualem âinicissiraum amicïssimo esse fùtiifaqueperëhnitërgaddid,optai. Quia lileris si-
pportet. gnificare"studiiislis lotis vos ardereproecordiîs ut
XLIV. vincolo caritatis nosira; veslra; aânëcteretiir diîé-
[Sine rubrica.] cliorii, niaxima iiilerius ëxlëriusqùe lèiicia exilara-
Hje sancla; illa;. ecclesioeh.umilis conlisles, pro- tUsulique suln, el ul salor ïerùhi id fieri pérniillat
beaiissimp ac preslanlissiinp dignissime fratri viro n tPiis'expplo/geraitibus.'Eulbgie namque, quas desti-
îlli abbati cunçtisque fralribus Domino yobiscum hare vëstra decrevit sànçiitas, -mâgnè:atque àdeo
niililanlibus prësenlis futurequëfelicilâlis-salutem. gràtissime fuerunt, que eiiamis! modice forent^ a
Sanclilati'sSveslre epislolam relegentcs, adniodum nobis pro màgnis, quia a vobis directe, inique sns-
fuimils gavisi,, quia texlus ipsius yeslram l'Obis cipërentur. Sed quod deinçèps prâ; pare vos plu-
.ôslendil sospilalem atque benivolénliam. Quodvero rima vellpm, si familiarilatepërfrui,nobis licet, et
significaslis de pellibus, anlea oinnino fuit iiiliraan- noslrascédûla perspiiuit,"vèslra/nie adeo cpneussit,
dUm, ço quod multo ç'ariiis.tempore blêmis quant quis égosumqniialibus laniisqûepalribnsparyi.la-
eslalis emahtur.,Altamen transmisimus mpdp yeslré lîs mè dehégare familiarilatera,- cura pocius Vèslre
Jargissime çarilali vjgenli el.quinque pelles, plura caritatis indigéaiii solacium, quorum precibus me
largiliiri, si Deus vilam loçuinque npbis concesserit. sublèvari deniqiie non anibigo. Debénéficié namque
-Deniqueprecamur ul fralrem illum, mox quo facul; per nuncium nuper missumnosprômisissèassëriiis:
las adriseril, nobis, siciit pollicili eslis, .adniîtlile profecto nihil mandavimus, sed puer juvenili adhue
ne différalis. Valele, fralres omnes, noslra inyieem sensu depressus làlia non jussus promisît, que ex
sahu.ando, el ut nosiri inler precum suarum, vota noslro-non •suscepilimperio. Precibus sanctissimis
memineriî bumilitcr exposco. D veslris me inmanitale scéleris. laiiguidumeppirait-
-XLV.. lere fidensde veslra carilale pra;sumo ; meas nam-
1NDICULUM ADABBATEM. que proivobis.licet viles ad .Dpniihum fundere pio-
.-•Mella geris tecuro firniato glulline sepia:; cul : dubio cernuo abhinc :popliië. non cessabb.
: ; Dulcia quedéderis quis cupis, ast mihi non. Muiiusculaveslra; licet modiça dirigimus dignilati,
Probatissimo. ac divîni eultus ingénie adprime .queJvcstra sublimitatis pro magno suscipere/.non
8!
decenter decoràto illi insignissimo/illi abbati* qiian- recuset; nisi enini.vobis iiijunciuropartibus/gral'
inslaurel iter, majora iuliqiie, deslinarentur. Milli-
quam immerilus episeopus, quas lingua explicare
ad calciamenia
-non sufficit, salules obtat; Cum enim assiduis veslris mus. namque bannies quatuoroléi,
de tante cari- .çoiificiendaIiyrc'inas:pelles sex, libras aTgenti ir.es.
accumuler; eolongiis dignas nequeo
tatis ardore."rependere grates>; sed quia débitas Facial vos reruiiisator rectis pfesentém:tî^nsigere
deficio,jam quas habes in ara cordis sen- gressibus vltara et futuram éùm sânciiseternaliter
persolvere
su spêiquirénsI repéreriti'-omni àyidilate repcifflëré pëj-fnii. BéneiriClïriitftjalete.
(192) U faut évidemment corriger qerulUm.

1453 FORMULA VETEUES. i.:iU
y . XLVIL - .. ;.,- -/ A cîas: denique refpri ideo. paternilali veslra?,...qnoil
[Sine rubrica.} .- npB; solum divino veruni et corporali solartiiiié
nos sedulp. sublevalis, et, pro àsumendo amiiii-
Vir ille exiguus, illo Strabi (193) suo Salulem. nu.culo indeficiéndo permanealis, siCuti nupërri-
Fraïèr ille réméans avobis, auclbre Deo, ad Taos: me fecislis; illum mediciim nobis trânsmisisiis,
usqueImlèsus-pervenil, èi muriefa, qiie'misislis, qui tanio studio et affeclu infirmilatibus noslris
valde nobis grata âdiulit. Sed îiipetrato ex parie çpnpassus est, lil/obtîme sent remusqupd a vëstfà
illûm aniplius
pro qiib vénérât negpcio, et non potui nobis desiiiialus ..est. Quàproptér, \\%
inirâré benivplenlia
tënere.qùiàiesiinabatantehiemempiopriiim scialis qualem apud nos opiinuit gratiam, pelimus
solum' et; ea qiié.dèfefet v'bbis fnonslrare." Sed quia
ut noslra ex partéprimo fralribus dein et ipsi jn-
non potui vpbis que Volùeramet que veslris digiium mensas referèiis pro cpmmuni labore et sa-
cum gralias
dextram presentanila conspectibiis miliêrë, lule. Celerum, mi domine paler, si vèslrse menlis
cïiius manibus nosiris ea Dominus commodaverit,
sit aliqua viciniiale ire ad.yidendum dominim con-
vesiri 'ut potërp pér illum meinorabor. Ceilérum
vos seniorem noslrum, ne transmeatis nos, quia tant
nolens membraium fralrem vacuum ad reverti,
missi per illum vobis lapete unum oblëmum, cujus B ego quam omnes fratres nosiri valde ciipiraus Uli,
Et vel ad unum moménium, corilbquio yeslro.\El ne
se.ssione ppciora'vos melius delectèt expectare. advenlum. impediat; Bâhclius apud nosTroc
monachos videlicel phobi
salutajé;omiies fratres nbstros, àiiHOobiil "cumCerére; lantum facitis'pâhnà rectal';
cenobii vestri; et ut mei in illorum sacris oraiioni-
esse vel ad hoc Vëhile, Ut discaiis qualiler éaùi bbïiinë
biis et sàcriflcioimm oblaiionibûs memores domiiare valeaiis. Sancla et, ihconcussà cârîtas
dignenlur precibus quibus yalelis admbnele. Licet c»hservét vos nosiri mëmbraridb sënipër, amèiil" ;'--
enim aliqui propinquorum mepruni inter eos con- -- ' ?' " ' ' • L. -'""'"'•' ; ";c;j^
versaii ;illis devolissimi exsliterînl; non minus pro- ! -i?:
[Sine rubrica;]
cùldiïbio in'eorum uirlitalibus, auclore Deo, vila Sàcro VirostUdiis sacralissjriiis iriiëhtb îllo '-f&Vié-
corailê,.profeclurus,.si voluèrinl, proviribus spon- rènlis'simo abbaii, ille infiriius minlsiroriiih ciiï-isii
demus ëssë'j tëraque his licel lilieris non manda- faniulis interminàbilem in Domino
fràlri
'
ndslrL vobis dicenda more oplo néàiilùdi-
nius, posùim«s. hem.; Mulliinodas graciarum laudes vesire' téférb
Yaie-, araiCorummeofum dulcïssime, et omnes qui sanclilàli
Ci- pro miinere quodmisistis;Magnumelenim
lecum surit pïurimum Domino; in et cum locum
eristallum modo quoddam veslra bénigna caritas de vilitale inëa»
tius invënefis, pielas majoris quam përsonàesëntirè voluit, cui iri:regna altéra murais
miseras et cornua bicinamiltere nobis,;ut et nos V Liitere siquidërn^prùdeiicia; vèsirà; in
déferrijussii.
tibi, si volueris, qusenoslra regio abundatindesinen- ilib kaléndè pér hbram rioham diéi ad me përvëne-
• ter millam. ' ..'.,.
runt, et sëiiior meus in illis kalëhdis iii isiîs parii-
XLVIH. bus lier'arripiebaVDe vasis vero,"qosepetistis,'hlbx
---..;''-.':; [Sine rubrica.] . . ; , sblliciliis fui ciiju's generis éssë"debèréht, ferrea,
Ille, suo illo eternàm. Posco fralërnum pectus téstia an--'lap-idéa ;,:in'lièïrogavinàmqnë'cùidam! arti-
vesirumnti 'iioslri, nostrorumquë in présent! qiia- fiéi noslro quse ëssènï et ubi irivenirè potuisserit;
dragêsima veslris oraeionibus conjungëndoinslàntius qufdixil'eâ exipetra'nigrà:fiéri;venis:'subrubeisain-
memoriani faciaiis, vèl uli et nos pro vobis et pro tèrmixlisj que vulgo apud nos ïàpïdee vbcàhliiiy et
omnibusveslris agerecupîmusciim omnibus noslris. ad;Sâncfuin Mauriciura inveniuntur ;: est enini HIuc
Et quia nos "tenus Venire distulislis, reroandate ab eo':locoiibi' tune eramus lier trîumdièrum," et
qiiando iièruih .iiiansio bis jàm, vpbis parafa, lercip ideirco millaiehus éa adquirere potui.'Si vero signi-
par'anda silv.eqiianimemque virum quçris, qui uaa ficàvëriiis que" vel quod esse debéanl, cum spa-
die id précipis,quod die allerb interdicis : namque cium habuefb,-jùssionem vestram juxta virium
si lam fabula apës, ul lu is (194), fuissem, aculeum .U possibilitaiem in his atque aliis rébus libentissimo
obnixe '
qifândoque vel avolando sënssises. Çetërum implebo. Opto vos in Domino diu féliciter valère,.
dëpoScimusUl,si ulla facilitas sil, pro semineporyi sanclissimè pater.
nés adjùvèlis, quia in iota Francia nec ad conpa- . LI.
randura aliquid hujusmodi aud invenimus.. Ad ulti- [Sine rubrica.]
mum... Stràboni... gralias refero pro munusculo Ille superne largitatis .mûnere humilis antistes,
suo, qup solenrslolidi in domo vagâri. Optime vale illi fratri karissimo mulliinodcque cullu. sophia; si-
in eucharia De!. ;- :.-.., mul et décore sanctilàtis abbati ..cômplissinioprë-
'-' ''- "
XLIX. '""• J senlis ac futuram cppiam .fericilatis,.in Dpminp.
.. [Sine rubrica.] Mullifariis igilur pro vesire:. conspiçue deyocionis
Karissimo preçeptbri domno illo , abbaii, ille. ab- bëiieliciis plUrimas nos ;'sepius;referrè gfalias!oppLrr
bas,cura fralribus ëlèrnanï in Chiïsto saiut'em.'Gfa- "tel. ;Verinrilamen:vestra; copiosissime,commoduni
(193) Le personnage désigné Ici me paraît être (194),Le .manpsçrilïdpnne :<MÎ«- en,un, seul mot;
!è célèbre Wàlafrid..Slrabon, abbé de. Reiçhnau., I mais il faut, je crojs, lire lu «spour tu W. , ^
est encore question de lui dans la formule suivante.
#53 APPEND. AD,SÊCX. 1456
P'ilarimus intimare bcnivolentie, quod fratrcm A t tu ni, qualiler Deum agnosci ac limere valeat et ejus
vesirum iiiniis flagranlem desidcrio nobiscum reli- adsequi mandata concupiscat, et ul omnis veslra
nere nequivimus : veslra pïurimum frui desiderabat laudabilis doemain eundem in evura floréal et om-
prcsenlia.Quocirca vestram subpliciler gralissimam nibus manifesta per eum ubique fiât, neenon eliam
poscimus fraiernilalera, ut ab amore Dei ejusque de geminato talento premium ab eo, qui dédit, reci-
eonfëssoris Ambrosii veslra summa cum gralia ad piatis, et a nobis dignum per omnia obsequium ca-
nos cum quam tocius remitlcre digneraini,qualenus piatis. Parva igilur munera karissime vesire direxi-
quod deest operi bene ceplo perficiatur ab ipso. Nos mus almilati. Rogamus denique ut ea, que missa
igilur semper et ubique suinus vesire dumlaxat sunl, caritale sumantur. Yere quidem plura milti
araanlissiine carilali congrue nempe vicissitudinem decrévimus, sed neilinera ablata fuissent limuimus.
reddere, si quid vesire benignitali largissime pla- Cum iiaque nos, ut jussum esl, cilius obsequiumpii
cuerit nobis injungere. Valcle nosiri semper raemor augusti properamus, vestram presenliain requiri non
in oracionc, o dignissime frater. oniiilinius, etca, que desunt, subpleri in omnibus,
... LU. ul dignum est, salagemus. De fratre videlicel illo,
de quo mandastis ul alienus de loco isto ficret,
[Sine rubrica.]
I dum nos hic \eniamus, rogamus ul pêne
Viro egregio atque prudenii illi reverentissimo, Busqué vos nianeal; cum.Dco auxilianle, venti fueiimus, el
ille in Dominosalulem. Obsecro caritaiem vcslram istum auferimus
ul illum pucrura nepotem illi episcopi ad sludiiim v In
' etexceplorem nobiscumdeducimus.
omnibus, ut per vos fidimus, agilis : vale, virDei,
discendi acrius incitelis. Poterat namque illum alibi vale cl meinenlo mei.
ad erudiendum ubjcumqiie vellet dirigere, sed meo LIV.
maximo orlalu vestris eum disciplinis tradidit in-
buendum. Quapropler pelo ul deinceps adhibito [Sine rubrica.]
Carissimo abbaii illi [el] omnibus suis, sincelliles
studio noslram eliam sibi apud vos sentiat prodesse ille'mansuram in Salvaiore salulem. Non voslalere
et
peiicionem; ubicumque peragilis, vobiscum eum
mercedem vero vestri suspicor quod manente domno imperaiore illonovis-
irepermiilîlc; laboris, quanta sime apud illam villam non longe a vobis consi-
esse in presenli poiest, ego rependam. Noverilis
hominem illum slenle, provocante veslra; religionis fama, vesirum
etiam quia ille ipsius pueri apud mihi libuil ariiie coenobium illucque perveni. Et
episcopum excusaium habco ; ideoque pelo ut visa benigiiissiina veslra sanclilale, placuit ut me,
ipsum, cui molestus exiitit in vestram venire faciatis quamvis scelciibus squalidnm, veslri vestrorumque
preseiiliam, [ad] concordiam eos reducite, verum- C ( conmendare [m] oracionibus, quod elvos et veslri,
tamen realus sui peniienciani gerat, juxla quod vo- sicut
carilatis'pleni; benignissiniosuscepislis affeclu.
bis visum fueril. Pro qua munera, quia vobis condignain reniuiieia-
LUI. cionem reddidere nequco, maximas tamen devolas-
[Sine rubrica.] que grales, quantum quivero,referre non differam ;
Pclrus (ISS) divino freins auxilio humilis ille, illi et mine vobis lego Iriginla solidos aigenii, flagiio-
iliieelo fratri mulliniodain in Domino oplo salulem. qwe promis el sumissus posco el admis postulo ut
Cum veslra denique, karissime, sospilalo lam missi in veslra soleriissima perraaneal oracione illa ejus
pioesenliam quam veslri dulcissimi inlimamur api- mcinoria noslii, et ego, qiiamlum polero, inconia-
ces, iniiucnsa per omnia jocundanles sumus repleli minalam vobiscum observabo amicilia. El ni Icudcs
lelicia, insuper quod cl vesirum sludium ac pium neslri el e.qui fièrent fessi ob niniitalem ilincris,
erga puerulura, quem in Domino accepistis, sinecro quod nos hoc anno Romam eundo Romaque rede-
senliamus diligi affeclu. Ea igilur karissimeque a nndo peregimus, nullo modo omiitère vobiscum col-
nobis indaganda veslra reqnirit induslria quid in loqui pacemque cura meis patribus, qui sub veslra
filosoficadoclrina prius qu'ulve sequens ad eundem _ palernilaie degunl, mutuain habere. De quorum
inpuendura indolera uianilesle ponerera indiciis. salubrilale et salubri prosperilaie et de veslra queso
liiimo diibium non esl vos per omnia, ul sapiens ar- rescribas, ni grave fucrint calamum linguere tin—
cliileclus, fundanieiila prius ponere, bac deinde fa- ctumque in vilulino'campb bvînoqùe trâlieïé. ...
bricant in alium ex diversis lapidibus atlolli. Cum Premia përpetni suinpturi maxinià regni, "
,ea qui incremenlum dat mensura hedifieioerpdi- Est qui vila suis, Domihuincolite.
mus operari. Veslri igilur àrbitrii omnia ordiiianda Meprecpr el vestris precibus; mandate Tonanti
"Vobiscumut partem régna poli çapiam. ,,,
-sanclihvus,quid prius de divinis lihris vel; posimp-
dura de genlilium fabulis. didicenda sint. Ut pio, Kere kyri agapïte.
iiiaglstro mellifluo patri pelimus ul cura incumbat;. ';" . ; 'LV.',,.";
non modiea in lanlum ut puerulus ipse nosirique INDICULUM ABABBATEM (196).
amoris unicus in bonis docuroenlis siimat .ineremen- Ille exiguus levita, illo salutem. Cum amicos
en 781.
(1:95)Pierre fut élu abbé de. Reiçhnau 260. les,renseignements qu'il donne sûr la sUuation,poli-
Cf. Mabillon, Annales O. S. B„ l. U, pag, tique. Bien qu'il ne soit péùWtfe/paspbssiblë de
\ïMj Ce documénlesl extrêmement curieux par: délérminer les événements auxquels il fait allusion,
14S7 FORMULA VETERES. 14§8
cantate vlsilamus, riebilummansure merçedis im- A non adbuc monacbus elcrna; fellcilalis implorai sa-
plenius; cum aulem de [e] orum sospilate.perqui- . lulem.- Quod. aclenus paternllaii veslra; minime
remus,:per.missipiiumposirarumeflecius,curainns; sçripsi et quid circa me ageretur evideniius non
çùm iilorum/bona yiilcre et audire désideranius, significavi.-diffiCullates el non.voluulalès causaex-
participes maxime;Cari!.aiis incunçlaiiier effiçitur, stiiil; si enim oporluhilas sineret, pblarem çreberr
si aulem, qiiod ;absil, sinistre..oppin.ipni'sde aiiiico- rime vobis conloqui et hoc possedareturdifficulla-
runï5ocieiaiefamaperçrebueril,..secui!i.luin apPslo- lera. longi ilinerisperpel.i.&iquidem valde tloleo
lui));:' OMISinfirmolur, :el ego-non.Jnfirmor, -qui qi.ipdcura mphacho, Vesirp,.quein ad .illum episçp-
scandalïzalur,':ei.-tg.onqnurqr.. Qua. prp; causa hoc puniiiiiisistis.nec loqui neque abïillo^ciseilarlde-
loluro vscribçre-.jcbninipduni..duxiinus, quaténiis, sjdefabileni sospitàlis: yestr.'eprosperilaiëm/ yahii,
quantum';àds doni.inpriinijypl amicprum yesirpruiii Scitis enim quia posl obiiuni bonée;bealseque.nieiiip-,
eausam exspectantj in? fulurp, maximâm adibealis riaidomni èl patrisnôslri venerabilis illius-.abbalis
çaulélaniv ne forte, iiupd Deus.npn.pacialur, eieciro inininîë "ailvos, qiiémadniodum yolui,.millere poiui,
domniiraperalofis in; yeslra causa frusirelurrMisi- ; ul ëjus niembriam in vestris sacris oracionib.us,jure
mus cliam vasalluin noslrum illum amicabilem, ac pie rêcordaré dignarëmini : unde modo,:licet.
carilalemque precainur ut bénigne su.scipialiset s'e'rp",yesira| benigriitâli très argënli libras milto, ut
erga illum, iibiciiiriquëjindigueril,agatis, el locunv, y his susceptis refèclionem,;prput potestis, fralribus
ubi npstricaballi esse infra vestram poieslaleni.yèl prépâréiis, éiquod-defûeril ex npsirb, vpsr,,uisubr
quicquidhabere debeahï, dëmorisiretis, qualenus jn pliciter peïpi - àdimplealis ex vestro; Ul yere ipse
via-n'Ps^de bis:ceilura /reddere valeat et cllicere confisus est et nos. pblime confidimus,.mera,pri:im[
apûdiitiansi'oiiaripsdpraiii iinperatoris, qui in villa, suicreb'rohàberedigneiitur fratres vice sua et.m>
quem DomP/vocani,.,prppier-;iiijui)Cii!iiiiiobis offi- sira exorlafi, dëprecarique dignemïni. Ille.eliam 110-
ciuii) mansioDenvçpiigruaiii^présent!,nosirihoniini bilis yasallus illius, qiii ei céleris, .amabiijor exiitit,
Iribuàl, quaiiier,:.cUhi.adnos venerit, non nos pfo vosvalde salutat et precatur ipse (nia nieçum (licet
hoc sollicilum reddakCura eiiira. heç puinia ..veslra habèatis eum incpgniluin , lamen.jet habebhis o.t
câritaS::impleveri!,:rcmiililo, queso, ,pobis preseiiT habetis semper deVotum),-ul nihiioniiniissui digne-
tem noslrum missum; .iulimantes quicquid .exinde liiin'ihabere niëmoriain. Ego eqiîidera ille; para lus.
veslra bonilas fecerit.:De iioyjs causis niliil;ad pre- sum vobis in his, que apud nos,melius.inyeniuiitrir,
sèns mandare possimus, nisi quia Ella extra pala- venèrabilitèr: alque amicabililer obediens pbsequi,
ciumet mihi île ejus serviciousquequaquç irtjunctiim „ ila lamen ut abbas prepotens pauperis non oblivi-
ësl.'ël rîle dudum vesler cpmerecepit suain aloilé;; scatur : vos liainque ea qua; in djvjh.is cuilis apta
videlur mihi ejus recuperacioiiebilans adbuc, tamen siint, pênes vos et in regionem vestram habetis,, ex
est cbmendalusallpniii comiii, et quon.iainrex.inis- quibus nobis solaciura prebere potesliS; ut sacris
sossuos patri suo illo kaleiidarumniarciaruiii ,dire- lincis iriduli, quando; licel iridigni, ad sacrosancluni
tria capiuila rogaiis,^primo ul Jicercl ei liomî- allaré accedinïUs,nieraoriam vestri habenies, siciit
•xi.i,-
•nisi:quos biné.adduxit:,;secum, abere et ipsis liifra ël-Vosiibsiri;- priipënsius oracioiii.inpumbànius,pfo
noslrUfii regniim siiis.propfielalibus,.:qubusque si- salubrilaté veslra Domiiiimisericordiam exoranles..
mul cumfratfeveiiienseosdomni-.imperàioWs.obltiT Est etiam aliud valde precipuum-,.quod [si] nostre
tibiis presèiita.ret; sëcundout lenriinb.ssibi à doraiio parvitati; siciil promiltere : dignali. esiisj inpendere
imperaiore concessosneGidem imperalor vel eiiain studùôritis, màximara et eternam vpbis apuîî Deuni
exercilus,ejus in_sidiandpiiiv.ad.erel,, usquead melno- proiiïdé-adquifetis niercedem ?i scilicet. ut libros
raluinlralrispl suiad palreni.advéntuni ; tertio ab* domiii illius, quos in Epialicum et ii)iMaçliaboeoruin
splverel illum* quatejius J'iceret ei insiaiiti quadra- gesia conposuit, nobis transcripios niittalis ; et/si
gesima pro ;Çommuiii?,saluie, decçrlaretur,' : unde quilibel peiies nos fuerint, quibus iiidi[gjeatis, nos
responsum. Npsauteni, si eorum rélaïuni conperi- 0 vobis similiiei-Iransscriplos, si lainén ita vuliis, dé-
mus, vesire, caritali/Significare euravimus, ul et volissime iii.iiteihus; Deus-pinnipotens vosincoli!-
vos pro communi caritale et»,débita .fide Domini mem pro;nobis oranlem et prô vpbis féliciter coii-
nrisericordiam hidefesse implorari faciatis, quale- servare,dignelur. -" - '.--:-
nus Dominus -rerum; - si fieri ullo -rii.odbpblëst, '"r-.::".";--'. ' LVII. :-' ,/.-:-:.
concordiara"et ecçlesiae; sua; unilatem misericor- ADABBATEM.
IND1CULUM
diter largire dignelur. Deus te, euslpdial seinper, Revërendissiinodomino pàiriqiie egregioilli, cun-
ainmantissime fraier et pater, in omnibus rriënio- ctorurii servorum: Dëi Ullim'usVvëstèrquë-jartiolim
remus. .'-'"•'', alumniisille indignus în roseo Christi sanguine prë^
";- ';""""-LVI.:-' <''"-' oplo salutem. Reminisci conlibeat almilâii vesire
; [AD]ABBATEM. jaindudum pelicionis mea;,quam non sblum ore, sed
,.Patri/et domiho abbaii illi carîssimp. ille hiînnlis ex corde, ;sed ipso cprporç. prpstraib, pientèsime
on reconnaît cependantqu'ils'agit d'une des phases le la lune engagée contre Louis le Débonnaire jVar
«es enfants.
1459 APPEND.AD SMC. X. 1400
vobis osiëndi. Nam quod lune praîsenlialiter cgi, A ; calamitaiem peforresco mundi,"sed fugere conabo.
1
nunc ileruin, absens corpore, sed pnesens spi- ab eo, ac Deumveraciler quero, sicul ail Dominus
riiu, cadem subpliciier per vilarium meum illum Chrisliis : Petite et accipielis, querite et invenietis,
omniinodis repeto, qualenus mihi aniiuere digne- pitlsateel aperielur vobis; omnisenim qui petit acci-
mini, si ha;cvolunlas mea pênes vos impléri qiieal, pil, el qui queril invenit, el pulsanli aperielur(206),
nec ne. Sed scilole quia plerisque in locis ab ipsis et non dabit illi eo quod amicus ejus sil, propler
etiam archîmandritis oppida sua sursum (197), ut inprobitalem lamen ejus surgét et dabit ei quicquid
sëculo riereliclo saltim uudus sub nionachicocon- necessariumhabuerit (207). Magnoperecupio in hac
versaclone degerem apud illos. At ego horura nulli parle imitari prophèlam diéenicm : A finibusiéi« ad
acienus adsensum proebui,neque facturus sum, Do- le "clamavi,Domine,dum anxiarelurcor meum(208).
mino mihi sospiiàleni concedenle, quoad usque Almilaicm veslram raùndoet mihi ininimpsucciir-
responsionc"veslra recrear, vel, quod absit, dejiciar. rentem diviiïa pietatis calce tenus cuslodire digne-
Silio enim valde audilui a vobis venienlé, quoniam, tur.
ut scriplumest, vulneratuscàrilâte veslra ego sum et
ideo amore lunguelo(198); Maria prius peccatrix hu- LVJIL
miliier ad pedes .Tliesuaccessit, lacrimis rigavil, 'B IKDICULÙM ADAMICUJ1 FIDELEM.
capillis tersit osculata vesligia ejus ; propler quod
inernit audire Dominodicenle : Dimissasunt ei pec- Domno reverenlissimo alque carissirao seu ab
cata milita, quoniam dilexit multimi scienlie
(199): Ideo in omnibus orlodoxis amplectando, miillipiici
hac parte exemplo uli mihi necesseesl pociusquam variarumque virlulum gracia insigniler decofato,
illius Pharisei, qui arroganler ipsum foniemmiseri- illo, qui in omnibus prcfuhda Solercia bac. simima
cordie Doininum reprehendit dicCns: Hic, si esset v'g'laulia necessaria-que.animabuset ulilia sapien-
propheta,sciret inique que et qualis est millier, que ler riiscernis, ego ille exiguus advena proprio pra;-
tangit eum, quia peccalrix est (200). Nam vos, qui suli siucerissimamin Domino Deo elerno salutem.
huic mundoexuliet digni eslis effeciiut nardo spi- Age jam, o meus carissime frater, ego le sapienlie
calo capudperungueatis Domini, oportuiiuimvobis dapibus impleari cupio, ul le palmitein vitis elecle
cogitandum est ut illud dictum Domini conservetur celeslis expurgët -colonus, cum divinis fontis im-
a vobis: Estole ergo miséricordes,sicut et palervesler bribus fueris inroralus ; nosque una adque eadem
misericorsest (201), qui soientsuum oriri facit super paradisi amoenilasrecipere exopl[am]us, ul !n regni
bonoset maloset pluit superjuslos el injustes (202). celeslis liberiate gaudere cum sanclis in eienia bear
Al vos, qui instar aslrorura Dei"rulilan's inlufrai]- 'C litudine, ubi nulla est vere bea[li]tudinisformidanda
nantes terrain, sicul ait Dominus : Vos estis lux corrupîio, per carilaleni solam Chrisli Jhesn ad isla
mundi (203), considerale quia non solum in monli- venire valeâmus. Anle omnia,debemus ad islam
bus et campis, silvis et pralis amoenibus, sed in carilaleni conlendere, ut post seculum regnare cum
paluslribus el cloacis radiant locis. Àpostolus quo- Christo- pbsèemus sine fine inêlerna beaiiiiidine>
que in inferioribus condescendensChristi menibris Propter quod obsecro ul hujus episiole verba firmi-
pariter coiipaciens dicil-: In doinodivitis non solum teret indubilanier teneas, quia levis et infidelissimi-
curea el argenlea, sed el lignea el ficlilia sunl vasa, lis est flùclibus maris et drundïne ômni venlo agi-
et alhid quidemvas in honore, aliud in contume- i'ato (209). Pro hoc suadeo libi, si vis lerfarum
liam (204). Ipse quoque alias inseri nos orlalur iri spàlio divisi siinus adqué sequeslramur in vallo (210)
bonani olivam(203); nam quia oleasler inulilis sum, ël cëli inequali cliniate dir'unemus,pari tamen-iri-
ideirco inseri cupio in bonam olivam. Omissisjam bulacionum deprëmi.alurlace. Propler quod diligen-
omnibus arboribus frugislris, adeo vos el :adlpquar tissime deprecbr vos uli nos oràtioniim rn.iituavicis-
de ulmoet saliee, quia cum ipsefruclum non fera'ni; siludine jugitër munianiur, nos reminisceiues ser-
portant lamen iructum simul cum vile. Sed quia nionis Domini, que dixil sicul senséril : Et vobis
querilali eslis multiludinem inopia suslenlari non D 1 dico, vel 1res super terram de omni re quecumque
posse, confido in Deum, quia ipse vos insiiganie pelierinl, fiai illis a pâtre (211), el reliqua. Oplaia
reeeplus fuero a vobis. Non ero vobis iiiplacabilis valere in Christo, cujùs isle celeslem sophiara salis
neque nimium oneri. Non enim pauperlalem vel ampleclor : ego ille épigraphus cUravi libi carfexere
(197)Il faut probablement corriger suasus sum. (205)Epist. B. Pauli ad Roman., cap. XI, v. 17
(198) Cahtic. canticor., Cap. II, § S; cap. IV, et 20.
S J. (•206)Evang. sec. Malllianim, cap. Vil, v. 7
(199)Evang. sec. Lucara, cap. VU, v. 47. et 8.
(200) Ibidem, cap. VII, v. 59. (207) Evang. sec. Lucam, cap. XI, v. 8.
(201) Ibidem, cap. VIj v. 36. (208) Psalm. LX, v. 5.
(202) Evang. sec. Matthaeum,cap. V, v. 45. (209) Epist. S.Jacobi, I, v. 6. —Evang. sec.
(2051Ibidem, cap. V, v. 14. Matlbanim,cap. XI, v. 7.
(204)Epist. secund. B. Pauli ad Timoih., cap. II, (210) Peu.l-être faui-il corriger ce passage en
v. 20. lisant interv'a'Uo.
(211) Evaiig. sec Juannem. cap. XVI, v. 25.
1461 FORMULEEVETEUES. 11M
do agia crafa adque de iiiçlitis viris catholicis adque A ""..••'' ' LXII. '- '- '-. -.,-i'--
:i - " ^ .j-r
de religionis. Salutamuste pbnixe el per poflalorèm ''-|jStBè rubrica.]
aliqua.exemioia
'" libi mandavimus, Memorâbili atque excéllenlissinio viro milissimo
- \- ":-:-•—-. -":T;.--Lix.! !r,,',,.,,...;'..; .:':' ;i.;.. : placida bonïlatc îieënon hpneslale et niorum digni-
, : , .:INDICULIIM :ABBATISSA ADABBATEM. tàtë.cûm omni raahsuetudîne"repleloiel Ghrisii fa-
Domno DeLfaiimloël a nobis cum maxima vé- niulalu insaciabili illi, ille ineqùali .coniparaéionë
neralione Dlufimuln'diligendp domno illo.abbati,. boriilalum vestrarum juvenili étale, florens.tanien.
fidelis et bene dévolus vester perpelualiler exislit,
exigua omnium famularum, Christ!\ et .veslra in
omnibus bene cupiens vel omnes in Christo sorpres salulem optabilèm et pefsêvèrahtem mandat in
servièiites veslras pïurimum in Domino almilalem Domine; Epistolà fevefenliev dignilalisvè'vëslraî
vestram amabiiiler et dulciter salutare prsesumi- usque ad vilitatem persortaë meoe pervenil; quam
'înus usque-ad gaudium'-sempiiernum. Cognuscàlis, lotà nisu pérlëgens; iii imb Cordis recludi voIèris,;i
carissimi, quod Jn |stis sanclis:diebus omiiisçori- ëanï sepiûs:--'iiera'ndoiii ienûem Tbëum'mèmbrie
gregatip psalteriuni per omnes dies canensprp.vita mèè recbndefe, quia dulcedinem mCllis in faucês
et .stabiljiaie veslra, ut Doniimis eam conseryare " meàs pprlâvit, magisirali'«pmpbsilione suffulia-et
digiietur annis miillis,.el cunsplacipiipinvestram. El maxima plissima ammooiciohë meniéni parvilatis
nos pro grande fiducia ad vësiros dirëginius ; de- cpnfortavit et exemplo senili juveiiiuieiii iiieainedi&
precam.ur vpbis sub[pjliciier ul jubealis nobis con- ficavit. Quaproplér coghoscat sagacissiraapi-lidéniia
solarè-quanliialedehpç, ut aliquid de te h[àbe]am veslra mé non parVaangustia coorlari, quiairi^quî-
ad sancio illo, quia exinde grande necessitalem hus vei-biseidem dulcedini ôccurrâm non ihvenio et
habebimus. Amabiiiler, dulcissimo domnoet paler, ut spbrisibnëmConvehientém sibi epngruosermoiié
annis niultîs de vestra gauderp niereamur prospe- perfungal, ita duralaxat ul opacara benignitatera
rilaleelfeliqilale. vcslram humilliraa laude aniplectar et plenitudini
•pusciiH mei honestissiniè cl oporlune meiain inpo-
-; ,-/.., '.--. ,.'LX- - :. ,';.'' nariï, ut favore paierniiatis vestre commoda et ïn-
INDICCLUM Ap-ABBAfEM VELEP1SÇOPUJI. donetur. De cetero cogiiovît almiias
rëprëliënsibilis
Religionis-culmine conspicue tilulo decoralo veslra; ine in presenlia vilissimisvestibus induèri"
domno abbati velepiscopoillo, ego ille famulusvesler el'nil
in omnibus propriûs servus vel omnes in Christo pargamenis uli, nisi mihi excéllenlià:veslra
consueia ope subveniat atque a parle largissinia'
servienles veslri piurinii in Domineàlmilaiem ve-
stram salutare presumiiius usque ad gaudium sem- .1 p manu bis, in quibus inops et pàiipër vîdeorVfrè-
ne- qiièniari congfùo tempore et frui congratuler.- Elj
pilernum. Cogn'uscaiis, piissime pater, quale utîta dicam; bomnus'vero nosler juventuteni meam -
çessitatè: propler hoc vobis depfecamursubplieiler' et illam castigarccontempnil, iiecnon-mo-
Ut jubeaiiscpnsblari de hac nécessitate, quia iiobis despicit
. res àbhbimnabitur et me peu quotdàm inmuiidicié
nëcessâriûm est. Béhignissimidomini, agite taliler,
ni vobis permaneat mercis et oratio sempiterna. respuit, et adjulorem se niihi labenti porrigere dif-
fért; sedjain suminos grâdus"dighi'iaîisin me vult
;':;'. "_ LXL::;:;:';r lwliëre, bac stullos senstis diucius projicil, querita
ITEMALIUM INDICBLUM. twe quod non habeo et quod desideiat adbuc non
Religionis culmine conspicua; lilulo decoralo illi' subsislit. Antequam mihi Deusannueril el aliorum
abba, ego Ultimà'verculana(212) veslra pïurimum exemplariis inslructiis vir.perfeclus et placabilis
vpbis :in Dominoamabiiiler et dulciter salutare. efficiar, îdeirco obnixe pelo ut cilissimé ïiiiëyenia-;
presumo.usque ad. gaudium sempilernum, et depre-: lis et serenissimus vester vuliusapparéâl; qui-jam-
cor sûbpliciter ut jubealis nie infirma in vestris lerribilis el odibilismihi yidebaïur, modernp qùippe,
sacris oralionibus memorare, quia ego, quamvis destructa lege veteri, -oblitis omnibus; carus-ètsé-
debida et fragilis, pro vobis in oratione adsislo. D ] rënus judicat. El hoc pro cerlo scitote quod iii vo-
Cognoscalis, piissimi domini, in quam grande pau- bis maxime confidens et de his omnibus judicein
perlate et peiiiiria remansi pro obilum seniores elëgi, et vestro eru[di]tissimojudicio me confirmàri
meos, qui me in.'hune mpnaslerio venire feceril. apud Doniinumsludeté.
Proinde ergo suggestiunculaparvitalis mea; ad cle-
inenciam vestram destinare presumo ; deprecbr vo- Aliilhronus, qui régnai in àntepolorum
bis sûbpliciter ut mihi consolare dignelis, unde Aslfacial Del vobis requiem viiam donelque perennem.
luminaria faciam pro animas eorum, qui nie in isto Livido morliféraque magnum vos scandere limen Oliuiphi,
proçul lune tarlara pellal.
inonaslerio reciperunl, vel quicquid Dominus in- Grandis enim vobis mercesque futura manebit,
In oleis quoniam magnam meruistis in arvis. /
spirare jubeat, quia mihi omnia necessaria sunt. enim i-eciuinexercenie vocaberis insons.
Deoet Semper
Ego juxta sancio illo loto adjutorio et con- OmnipolensDeus, indigno concediioservo,
solacionem per vos spero, dulcissime domne et Doua niihi quodposco, quidem qui es cpnditororbis
paler. Augisaluliferanique supradictp sanilalein,
Nec illum langil, Chrislo duce, moibus iniqvius;
(212) Corrigez vernacula.
1483 APPEND. AD SiEC X. 1464
'
Dnmqiiflcaduca manet vita, dum fialus anelet, k'
';; ;L£Vlr ;— ^-/.^ ,A
Elernam concède domum, qui régnas ubique ' "-' *"'V1'*'-
{Sine,rubrica.]-"'
LXIII. Amabile adquc pr.e céleris pairibus spiriialibus
J'ai réuni sous-ce nupiérp-et les suivants un cer- a nobis dileclus ille abba, ille servus servorum ulli-
tain nombre de formules-incomplètes; et dans les- mus cl veslcr fidelisin omnibusin Domino. Jdcireo,
quelles on trouve seulementdes modèles de phrases domne adque vir bcalissimus
initiales ou finales. ,. .; paler ille, ille quam-
vis ego indignus peccaior înonachus propriûs fede-
SplCOLlMADBXGEM. lis et ini[ni]stcr salulem in Domino diiigimus. De
Domino excellentissimp alque proexcclleniissimo cetero rogamus '
viroinluslrp illo.régi generis Francborum, cui do- LXV1I
minus curam regirainis dilatavil, ego servus vcster
ei omnium fidelium vestrorum subjectus pelo cle- 11LUALIUM.
menliam vestram, quasi ad pedes vestros jaceam. Dominemihi el Christo raeritisque venerando iflo,
Quando islas lilerolas ad vos venerint, quicquid de ego ille, ac si indignus peccator et exiguus oraiiium
necessilate vobis innoluerinl, benigno animo cas di- g vestrorum salutem libi amabilem presumsi mitieie iu
gueirs audire el secundum veslram misericoidiam Domino. Piecor summam tiinilatcm inseparabilem
nobis renunciare. Deus pmnipotens rex omnium ut te conservel ubique. De ceiero rogamus Vale
regum facial regnum vesirum esse încomutatum et in Domino, vir virtulum, decus amicoium luorura,
omnium fidelium vestrorum in salute sua; prospe- ubique ovans, edocalus in Ihesu redemplore om-
ritalis disponaUlabililaieni regni vestii cambial. nium.
LXV11L
LX1V.
[Silie rubrica. ]
AD
ÏKD1CULUMBEGEM.
Dileclo mihi fratri noslro illo praposito sancloe
Dominagloripsissime adque prsecellentissimefilio illi monasierii, ego ullimus clientn-
con[gre]gationis
Hla.regi.iiaj.ille servus servorum Dei. Poslquam ex-, lus el servus veslcr salulem vobis amabilem proesu-
eellcnlie vesire. solliciludo regia est ubi guberna- mi mitlere in Domino noslro Ihesu Chrislo, et
precs
lione laudabiiis ad a[ug]menlum glorië sue vigilan- carilas et amicitia vol jussio sit veslra super
quod
cione se débet el providam exibere, ut quos consilio. .
me, sicut inchoasti et semper egisti, ut ila in anlea-
régit exlerius perire inierius non përmiiiai, ùlpost „ lua bona dileclio el caritas permaneat ; et in quan-
hujus quod gerilis lemporalis regni fasiigia ad tum est sensus aut inlellecius, Deo adjuvante, no-
cierna, Deo auclore, gaudia possilis, regine, pertin biscum corde cl sensu in semper ero lecum com-
gère sempilerna,., : munis in tua voluntate.Ilerum alque ilerum salula-
- LX-V.. f .'..', 7-; "; •; mus vos usque ad gaudium.
INDICULUM ADABBATEM. z:% LXIX.
Domino venerabili atque honorabili illi abbati, iWDlCUWJSt DE FB-ATM/AD FRATHEM,
ille domini-,Dei vocatus sic eiernam in Domino sa- Dilecio adquëvàldéaraabili illoinGhristo fralrf,
lutem. Noslra humilitas sanctitaiem luam deprecai ille exiguus eterhani in : Domino salutem,s Re ce-
ni iham rem, qui apcllabatur illa, per islo presenle tero rogamus niligëniiam vestram ut ^qnando hoec
Jegaium noslro nobis iransmitlere non dedicnemini, epislula ad proesenliamcarilalis vestra;peryenerit,
videlicel ad rem fâciendam ; el cunique perexple- ut illam eausam nobis iransmiltere. non .dedigne-
lum fueril, slaiim ad vos salvutn rerneai-ecnrre- niini. Vale sospîs àdqué incolorais per-multa curei-
mus. Valelein Dominosemper. D cula annorum -• • v-.--'.•
«63 FORMClÊ VËTËRES. 1400
Afinde mieuxfaireconnaître le manuscrit et de permettre au lecteur d'en rétablir l'ordonnance, je présente
ici un tableaunù:l?pn:iroiiyera-le numéro d'ordre el la rubrique de chaqueformule, le lieu où sont impri-
mées cellesqui ëtaienî déjàcôiinueïj!:iei:le-rarig-quelësinédites occiipeiitdaiis;>rap,n:édiiip!i,
AUGIENSES.]
1 Inlerdonàliones ihterviroseifemin.de coruinrebus. Marc. 11,7. -
([FORMULEE >
': 2 liera alia sine aliqua minuatione. Marc. II, 8. i
] 5 Caria, iràditionîs, quam vir et uxor ejus faciunt de
/ | amborum rebùs, generaliler de omnibus suis, sine
: : aliquo censu. : Strasb. I. i
4 Carta tràdicionis, quam vir et uxor ejus faciunt de
/ - ! eoruni rebus suis et cum censu prosolvere diebus
viloesua;. ; Strasb. 11, § 1. >
: ./S ,•'."•; Precariam. '"'"'•'•.'? . Slrasb. Il, § 2. i
6 -Çarta tràdicionis, quam. vir fecit de rebus suis el
^ Vnii;ut ùixor ejus habeat posl se, aut quam uxor
1 ,, facitâe rebus suis elvult ut vir ejus habealpostse. Slrasb. III, § 1. >
: 7 iPrecariàm. Slrasb. 111,f 2. »
8 Caria tràdicionis, quam facit homo cl vult' ut-in-
,:::.: fantes ejus habeani posl se cum censu. Slrasb. IV, § 1. >
: .9'[Sine rubrica]. 1 Slrasb. IV, § 2. >
' 10 Quod oinnisposlerilas habere débet. Strasb. V >
' Il IQuornodopersèmelipsum redimere voluerit. Strasb. VI. »
: 12 Quod infantes ejus redimere post obilum ejus de-
... -,, : : bent,(213). Slrasb. VIL )
.- 13. [Sine rubrica]: Strasb. VIII. >
14 fSine rubrica].. Slrasb. IX. »
: 15 Prologùs. ; . » ix.
v. 16 Prologùs. ix.
: jj Prologùs. » xi.
<._18 Prologùs,. » MI.
-: 19 Prblbgus: i ' xm.
20 Prologùs. i "- siv.
21 De ingenuitate ad ecclesiam. " i n.
2§ ; Caria iraditipnis. ... ...... - » xyii.
23 Caria derioriiinàtiôhisad ecclesiam fie: terra ' aut : / : : ^Î /
mancipiis aul quislibet. > xvi.
24 Carta posl cartam. » xx.
;; 25 ;Gàïla,cumcambJP.. "'""''""'"
'<>.:.";.'.",-'-" ^ .... . > xix.
26 Cariarvlhditiohis. ::*iWi^-•••.>-•-;.-->-----.-.-.-;?.:x-.:..-..-'-
'^:4i:.ù..--.y;-._^n_x:z\::--- - ;:/
27 Evindicaie judicio viro in bistro. i xxi. """"''
|
28 Carta de ingenua fenjina conjugala a servo. » rv.
±9 Libellumdolis. i vn.
30 Cariaad ingenuis relaxandum extra ecclesiam. » m. •
,31 Indiculum ad regem. i xuii.
32 Libellum dotis. > .'.-: Unit.-"-"
33 Indiculum ad abbalem. > LVII.
34 \.S>nerubrica].* > Xxxi.
35. ' Sine .rubrica^'/_'. - ,.(".Vi-"v . :. .-/>,-- , .,, »... L.
36 Sinëfùbriëak .;''
'V'"-r "'. ;'--,. :/:,-:i/.::' s;: .-...__[~. .A ».' ; -// -.-. ^]j,; ,
37 Si'iie rubrica], > xxiv.
38 Sine rubrica]. t xxv.
59 Indiculum ad abbalem. » LV.
40 [Sine rubrica]. > XLVIH.
41 ndiculum ad abbalem. i xxxvni. , ,.: v
>. 42 [Sine rubrica]. » XLIX.
S ine J- .- ' -
.--."-;.- i; '•'•» *•..-. ,-XLVII.
- - : - -1 431-, rubriça%'';'...'"/._-
44 Sine rubrica]:. . _~\"'.'':~l'-,''> '-.,- '»"" '"'' "',
- ' XLVI.
'-"-. 45 Sine rubrica]. .. x-.-':: ;;_'> » 'xi.ii.'."'" „!. ....',
Indiculum adabbatèrn;: >
'''"- 46 47' [AdJ abbatem. -'--"M'"'-. .. i*. ?:-: --
. XLV.
'-? .-:--;-? %^\-:^-'..-.:,.
• \ :"' 4$ [Sine..rubrica]. :.:-;.'"-, \ "_.'._.. ' " ..;f'''"'"'' .,."-';;;";": •""-''•» -'.:'- --.- >xxxvi. -=
." 4V Ad abjjaiéjnî ."/: '/f ""':"---^-y>-'•--."•t- :.:? -' !-xi\ix_:;'"
50 [Sine riibricaT : :.- ......,-.." ,,\'_,,, ,;.;'""';;'.' //-// .£[. ":-""". \\<
; 51 :'Sine-rul>ricsk' ,'_ -.:';' " .^.::î':^.l'.' .:..,*.."..."'"'.".
"' ":" ^xiLiv. ' '
52 -Sine rjifcrical. ."'"'. ,/: 'y_: ;»- LH, / ".'
"
-•'-.''" 53 Sine rubrica]. ..'.;.•'"'" • -:::....:,
-i".;,-. -s-..i.L-iv.'', i- - . .^
54 "Siner«/>ricfl]; .. j . -.I ______ '.'--':
55 [Sine rubrica .. »
! ILI'H. ,v '"
56 Sine rubrica . ."„'.; ... ». :" xli.
57 : Sine rubrica]. '.':.. '.V.' . .-.,'",.-.'...'';' 'V. >'»:'''': -ïï.ii'.':"!
•-.J58jXSÏH'é.-*airicflJ... .-.-„- , >, xv'-ii.
(2.13)Leéopisle_acniisdë'transpriisîe lexlëde celtelormjilôét n'a*donné que'la-rubriques

44G7 ORDO RERUM 1468
FORMULA MURBACEMSES.
59 -Indiculumad episcopum. ,. XXXII.
60 'Indiculum adabbalein. , - LXv.
61 Ad principem. ' . ,- i ;
62 Ad regem. .•:„.' , -xxin.'.'
63 -Indiculuinad regem. , xx„
64 Indiculum de fratre ad fralrem.' ; . , LX)X-
65 Pro defunclo.fratre. - , xxx.
66 [Sine rubrica].: , .IAVIH.
67 Indiculum ad abbalem vel episcopum. ' » xx.'. . :
68 [Sine,rubrica]. ,' . xxxm.
69 Ad abbatissam. Anal., p. 418. >'
70 Indiculumad episcopum(214). , xxyni.
il Indiculuin abbalissa ad abbatein. , LjX.
72 Item alium indiculuin. '•.'"»' ' LXÏ. j
73 Indiculum hominem cxcusare. i xxxiv.
74 liera alium. ' i xxxvn.
75 liera alium. • - > xxvi.
76 Epislola conculcatura. ,->- _V-
77 Item alia. » vi.
78 Indiculum [ad] air.icumfidelem. , tyiii. '.
79 liera alium. » LXVII.
80 Indiculum ad regem. > LXIV.
81 [Sine rubrica]. , xxix-
82 Sine rubrica]. _ i.xvi.
83 Indiculum ubicumque volueris. > xxxv.
84 Indiculum régale. I > xv.
85) [Sine rubrica], 1 Anal., p. 418.[ . i
(214) Mabillona donné la suscriplion de celle formule, mais le texte môme esl inédit.
ORDO RERUM
QX3M IN HOC TOMO CONTINENTUR.
B. VRBANVS II PAPA. XIV.— Odolegalusin Germania.Gebehardumepisco-

VITA B. URDANI II. 9 pumConstanlieiisem
—
ordinal. ibïà.
Monilura. ibid. XV. Odocolloquiôin Saxoniainlerest. 23
Vita. ibid. XVI. — ConvocatconciliùmQuindeliburgense. ibid.
—
I. Urbaninomen,patria et parentes. ibid. XVII. — GregoriusVIImorilur. 26
II. — Urbanus sub
Remiseducalus S. Hunone. 12 XVIII. — Odo Cluniacot ransit."
NanluaecorpusS. Maxi-
—
III. Urbanus an Reiiiensis et
panonicus archidiaco- mi élevât.— S. Hugontsmiràcu'luhi, 27
ous. Ejusamnr iq Ecclesiam Remensem. la XIX. — Desideriuspoiililicalum récusât.OdoDomina-
1V.-V.— Urbanuscogitâtde secessue soeculo.Fit mo- tur. sed—absqueefleclu. 23
nachusClu'niiiti.Romama Gregorio VU.accersilur. Qua XX. OdoViciorem.111 consecrat. 29
cccasione. ' • 17 XXI.—Odnnisdefensiocontra HugonemLugdunpn-
—
VI. AnCavaemofalussit Urbanus. 20 sem. UU.
-—
VII. Urbanusfit.episcopus Osliensls. ibid. _ XXII.—ViclorisIII mors.A quoVicariuset succes9or
—
"VIII. Fil papa?consiliarius. 21 designalurOdo. 50
—
IX. De Wiberloanlipapa. , 22 XXIII. — UrbaniIII electio.Litlerasea de re scribit,
—
X. Urbanusscfibit'Simoiiiscpilaphium. ibid. ex quibusaliquotsupersunt. 51
XL—Wiberloin Valicanab'asiliraintronizalo,conçi- XXIV.— Urliautimomnesamant. 52
lium indicitur.Odoab Henrieocapilur. ibid. —
XXV. Partieularisejus eleelionisdescriptioex chro-
XII.— De paceagitur; Odoliberatur. 23 nicoCasioensi. 53
XIII.— HeuricusaGuiberlocoronauir;excomniiuiica- XXVI.—.Pontifex Çasinimiraculqsanalur. Inde assu-
lur. ï* niii/oànneriidiacoBÛm. "'-.S*
1409 OUiE IiS HOGWQMO ÇOSTINENTUR. um
XXVII.—Bantinum moijaSlerîum dedicalet privilegio ' palumRl.ipgiensem, Ejusajindpoiitifiçem anclnritas, ,74
douai; quodviolaluin denuodrmalûr. 5b —
LXXXIl, L'rbaiiusCampaiiiaiiiinvisït. —;Priviiégiiiin,
XXVIII.rr^DëfaisoMnslnimpnlo.de.di.cationisCayai. ,36,. S.,lîasii|i. .. ,. ''' 7t3-
— ,
XXIX.—Urbanilier inSidliam. ... 37 ! LXXXI1I.—S. A.nsêlmo" scribitpro Fulcbire ' épisroiio
XXX.'— Àuselnio' afchiepiscopo. MediolanensimiltU Bellova'rensi. Anselmiresponsio. ibid..
pallium;e— tc. ->' • • '. ,38; LXXXIV'.T- ConlirmalprivilégiaEcclesioeBavcllensï^
XXXI. EcelesiaCremonae dolalur. 59 Episébpbium ordiuatipnës.Ex his ' : forte.Bmeiigarius
' Vë-
XXXII.
* Jriensi". •—i.;Dérebus Hispamcis.ïurbse. in Ecelesia nusii.An GuilmunduS Aversoe. -'•'-.-' -77
Coifcilii Fùssellensistempus.— PrimatusËccle— LXXXV.—Mors Adalberoms episcopiVVirzburgeiisis.- 78
si* ï'oletaiiabfestîlutiis. i ibid.. LXXXVI.—.Çanônicorumregulariuih ' ""' 'Aroisieiisium
XXXHI.-^ ArtalJusHelenensis ab Urbanocônsecfalur. iiislitiil'O. "-. " : 73
---.-.. ,-,,-.- ,..; ... ^ .-; ; .42 LXXXVII -'VIII.:— Eréciioabbaiië Taiijiiai-i. ibjd.
XXX.lV.-^Pi-ivilegium.Ciiiniacense. .43. LX'XXIX. —.HenriciaiiiRom*proevalëni. Màril'uàni *ta-
—
XXXV. Magalonae episcopispecialijure pontificifto- piunl. ifcîrf.
manosubjecli. ".- .''•- - '".'.'' 4i XC.-r- Urbanusin Campania versalur.Willêlmusahbas
—
XXXVI. Guidonera. " '- t Viennensibu?cbmmen-
epistol. Hirsaugiënsisiiiiûlius.PrivitegiumEcclesiaeCaïaiiiéiisis.
dai. ; ibid: -.';•'•'. '80
XXXVJI.-7-Benedicio. episcopoNannetensiprivilégia XCI. Ecclesiae — Conciliùm Benevènli. Ejus çanônés,"anhus.lbi
coneédit.>.;':::/:" ;:/'"V/..,, r-/ ...-. ibid. asserta nionppolis.liburlas. Bull.aGasineiisis de
XXXVIII. '-—Romas hiemeniiransigit lu niaguisaugu», corpbre sàncti Bênëdicli. l'rivilegiumS. Crucis Piçtav.
stiis. : :.::.: . : 4a PrivilggiumCrispiiiiense. ' Si
—
XXXIX. Rerumin Germaniaet Henrici slalus.—;. _XCll.—..SicÙiaê ecclësiaereslaiirataa. : 82
B. Slanislai 4rai)Sjaiib.-i. . ibid. —
.--X-CIÏI.Ëpiscbpatus-a Rogenoinsiiiuti.Troini sedës
—
XL. Épisfolaidëcretalis ad Pibonem. ' 47. Messanamiranslata. , /. .85
XL(ttt).f^ Çrb.ahusllomaî moraturi ' ibid. XGIV.r—Mbriasteria reparata.Privilëg.rhonast.L ' ipàr.
XL1.—BriviîegiùmS."VictorisMassiliensis;. ..48.- S: AngeliMililens.PrivîlegiunV généraleRog-ri'ù : 84
ALII.-^ De rebusGernianicis, ibid. XCV..— Ëcclesige Corsicaê episcopoPisario.subjectie. ' 83
—
XLIII. Scliisraalicoiuin furor; mors Bpnizoniséj>i- XGVI. RestilùiïbTarracbiièhsis — rnëlropblis. .ibid.
«Co|)i., I-:--.', .:":";/:';.• ;. :---'-"...' —
KO X-ijVII. Conciliuih; Legionensede"causa-epUcopaitis
XLIV.—MatUUdis Welphonihubit. SI Irièiisis et de officiis e cciësiasticis. ibid.
XLV.—.Gebëhardi episcppiizèhis. ibid. . XGVtIL VirorUm — sanctofumin Germaniaobilu's.Res
XLVI.-T-,:Fisçami)i exempliolirmalur. 52 ibi lurbaloe. ; ; 86
XLVII.-^MonacuosBecciSpudPoulisaranvurbem tue- XCIX.— N>.vum.in Germaniareligionisgémis. •. 87
tur. .',-;. v.:-,:: .5-2 C.—Paviliàcensis rhPhâstefiirësfaùràiio. .'88
—
XLVIII. PrivilegiumS.PonliiTomeriarum. ; 55 Cl. --.Urbanibueraî pro-Si!Cypfiano"Piciavefisi.i"" liîd.
—
XL1X. Urbanusscribitde —
resiaurandaTarraconen«i. Cil. —IvpnisCarnoleniordinaiip.Quoahiipfacla. ;89
urliè. '-•-.- r ', " .' — •,-•.-•- - ibid. -CIî ï. Flandria? c leri lîbertas vindicata..; • 92
l
L.—Joannes diacoiuis cançellarius '.it ibid.- CIV — Gervinusin sede Àmbiaiiensi flvmalur. ibid:
Ll. — Rainaldiafehiëpisebpi Uemensisiter Roiuam.34 • GV.— Urbanusextra UfbemfeslumNaialisDominicé-
LU.—Pax cumGrsecisiuita . 'ibid.. lébrai. ... '--95
— —
LUI. De paceagitur iulefRpbertiG'uiscardililiosab, ;, CVI. MalhildisVictoriairi imperaioremrelata;' ibid.
Urbanilegalocomposila. '. SS CVII.— Urbanipais praevalet. '94
-^
LIV. Copéilium-Mëlphilànum. Ejqscanones.Ajiasla- —
CVIil. Ericusrex DaiioiurnUrbàiilopeni.implorai.
—
tuia. In hac synodoRogeriusUtsanclaesedisligius,et LundensismëtrôpoiiSerectio. ibid':
inilraPetro abbaiida'lur.-. ... à'6 —
CIX. Meirppolfs Pisanaaereclip. '95
—
LV. Urbanus'.Bart- transfertossaS.. Kicplaiet Eliam . CX.>-PriyilegiomS. SophiaiBeneverilihiE. "Aliudm'o-
episcopum coiisecrau . iiachdrumSilvaniâci;
..,.'...-89, / .' ibïa":
LVl.^--Anlimeconciliùm Trojashabilumsit. .;' '60 CXI.—Pbh'lîfeiTàfràconisreparalioDësurgeu:Prîvi-
— r
LVII. UrbanusecclesiamBrundusiiconsecrat. .61. l.egim S. LaurentiiÀversaj.' '96
—
LVlil. Ruegiumiuvisit. . ..ibid. —
CXII. Fulco,abbasPjyensis, ad Urbanumconfiigit.
LIX.— EpiscopumMelilseordinalUrbanus. ibid. . ibid.
J.X.—Si/BrunoUrbanumcomilatur. 62 —
CXIII. ConciliùmStampensein Causa" Ivonis. PàriT
LXI.— DonaliofaclaCasinensimouaslerio,_.-.._..-. ibid. sieiisepro S. CornelioCompendiensi. Rèmènsé'pfo:cîëro
LX1L—An UrbanusFârfe ahbalisëlécliomJriïerlu'erit.' Flaii(jrënsi..Siiëssibnensë adversusRoscëUnum," "»7
'>•-.;.. -.; . mil , cX|V.—,Urljanus.,Pliilippi régis 'auulterinàs nupLias de-
LXTII.— Conciliùm Santonense. ••; 4S5. tds.iai'ur. lis résislit.Ivb, e talii. À .qùo'ceiebralaj. ' ;98
LX-1V. — l'rivilegiumpro-EcelesiaBemensietpro mo- CXV.— Dedicailbccc'lêsise'Cave'nsl»/.- .' 1()0
nasterioBalmoe. ibid. CXVI.--..RescripluraprpCurlhusiàCalabrensi. 101
feXV.—DalmaliiarchiepiscopiNafboneusisiler Ro- CXVll.—'Urbanijudiciumde/Ecclesià Crëdohénsi.M.i-
main. :'.. ibid. ieramvenit.. "102
LXVI.—Varia negotia Raynerio comm;eiidat "C'XVHI. — AlfèbàtensisEcelesiaà Càmeracensi
Urbanus. -' -.* ' legato.... .64 ratiir. ':'"'"
sepa-
:''MK)'5
LXVII.— TarraconensemprovinciamNarbonensiar- CXIX.-rr Constaniicnses"' " pseudeëpiscopùm"- rejiciû'ui.
" tOi
cliirpiscopb c ommëridat. '-':.-"' 65 : '"." ', .'-..' •
LXV'III.-- PrlvilegiummonasteriiS. Joannisde Piriiia. . CXX.-^Hugoni Lugdunensi.reddità apostollcalegatipi
,66 -.'.;. .'."'"' 105
LXIX.—/Urbanidecretumde libërtate nnpliarum. 67 • CXXI.— Guibertùs..v in Lorigobafdia. Rom»an Urbanus
LX-X.— "Epislola promonaslerioPadôlironeiisi. ibid. concesseriiprivilëg.Figiaci.Privileg.'Caveiise." 'ibid.
LXXI.:—'Tliienio Sàlisbufgensisarclïiepiscopus ordi- CX.Ui.•'-•"FulcoBellpvacensïs '.-'-' episeopusiû- sëde çofiiir-
natur. ibid. matus. -/•;';>.ï--"i os
LXXII.-^Privilégia.varia. . ibid. ÇXXIH.—..Conciliùm Trojanum.Ca'nones. 107
LXXIII.-^ DecfeiûmRusiico abbatiVallumbrosoe, etc., —
CXXIV. UrbanusconcedilprivilegiUmecelesia;S. "
inscripium. An aliud pro limilibus d ioecesis Baionoe. 69 PauliNarbonensis. ; / ibid.
J.XXlV.— PrivilegiumMajoris-Monasterii. ibid. --'
CXXV.' Conradusimperalorispalrissui pariesdese-
"' IXXV. — ConCilium/Tolosai; V- -;.-" 70 Vit. ; ,,:'.-""'.'.'" -r '-.,'" •„'!: /108
LXXVI.TàrraconensisJirbsRomano pontifici data.; -71 CXXyi. — LoiharingiUrbanoaddicli. ibid.
LXXYil."'— UrbanusBaulinummonasleriumpr.otP?il. .f.XXVII-VIII.-—.Conradus lilrëx L6ngpbafdiâ3.SrlOÔ
' ';':,,'''i '''• •-' . . ibid. . CXXIX, •—Welphb,palér..,uimiles. Cbiiyèrïlus; Uhna^.
LXXVIII. — De filioJofdaniprincipisCapuani,Excoin- . ; '...."!: '/!.' ''.''.'' '": ,"'" ''"
inuiiicàïurCënoniaoDofum cornes.. .; . ." -72 ,CXXX. —•Wnasiërià"iri Alem'aririia condilâ". -' -"ïbitt. ibid.
LXX1X. ^ SdiismalîsiobcatUolicorum morlem iusole- --,. CXXXI.-T-Concilium Remisde restauraùdo Atrebatieiisi.
scuni.lis rës[ï6n'dët Siépliaùus- episeopus H àlbërstaiénsis. / ---, ':'•/---' --,--- .-,-ilO
"' '"'--"- -
• •'• ,->-. .- ibid. —
CXXXI|.—Res.coramponlificeagilur,episc...... .111
LXXX.-r-'Henficiexpedilioin Italiam./Bononieiisiuiu CXXXllI. Lani'iérius eligitiir, Ar.cliiejj}v'CÔpusritc.- .
elaliarumLoiigobarilijBçivilalummiiliti». -r;:P.oeiiileniia .ni.eiisis diflerlcoiiseçralloiiem.'" ':-.: ibidï
inililibusin jusipbelloperniissa. —
73 ".'.CXXMV. iiërviiiusïn episebpioÀnibianénsi,-nr-iiia-
LX:XXl^^'jBvlilibnis disçipulis Carthusia resliluitur. :lus/;,v.,,,.,......- ,-.,. , . ., . ,..,; _.,<._...'~;.i1(3
Ipsè-cuiii liliis în (âliibriaai s ecëdit.- îléàisat arilîiiëpisco^.$,.'.ÇXXX-V. -^ Doleiisis *pis;co[jjis paIHuinimpétrat. 'ibid
1471 ORDORERUM 1472;
CXXXVI. — RadulfujepiseopusTuronùmconlra Db- CLXXXIV; Ûrbanus MediolaniprivilegiumEcclesiaa
Îeiups.-Piilliuin bljtinël. 114 Cartassonensi dat. Episl.dèlileSalirioriàceiisi. Hùrriliâldus
CXXXVIf. — Pausensismpnasleriidedicatio. . . ibid.-'- episcppasAritîSsiodpricousëcfaïuivAriiulfusMedioliinëiisis.
•CXXXV.III. — Urbaiiuscollectasliëri rogal..Conciliùm, Herlembaldi iranslalio. - ...' ,\ : ibid.
fiuroïgalehsé. 115 —
CLXXXV; UfbanusîConiidedical ecclesiam.ct'Astoe.
..ÇXXXI.X.—.Privilégia pfo monasteriis novp.Piçtaviensi,.-'. Frucluariensismonasterii privilegium coiilirmatîitem
S.QiiiuliniaaoBellbvaceiisi, Bufguliënsi et Ecelesia S.v- Pitiarjolensis.-'• .'/Y/.:-... .--. -i...'.'"'.- 150
racusana. -, /.' '.. '.' —
ibid-.'-. ÇLXXXVl. Anglicanae lurboecb S! Ansëlmum.Con-
,GXL.-^ Gliristani"-•'"• iri Hispahiapf&yalent. .Rescr'rjiiu.in veiilui>,Rp.cliii)gâmia3. AuselmusHiîgohëmXugdunéhsèm
pri)isancio Sâturùinb. .--.'.- , 116, archiëpiscopuin
'' '" '•"""" cbiisûluil."Accijiit paUium. Papâ^Scribit.
—
CXLI. Dëcteiaiisad Dcminiciim palriarchamGradën-" -"-::--: ;ï-:,;: -,„-.f:; :--.-/ -."-';:'//, -151'
sern.PrivilçgiiimLirinënse. : !/ifeid. CLXXXV1I. — Anglia pacala,Herbëfius.sédi Theifor-
!CXLII.—Msëlim afeuiepiscopiMediolanensismors. dëhsi f esliluitur. Privilégia,vpi-b:-mPnastèriïs S.- Ivbiiis,
Àrhôlfusei sùceedil! 117: Belli. - .:; '--v- Î5^
JCXLHI.—AnselmusfitepiseopusCanluafiae. Cumrège .CLXXXyiII. — Urbanbs transit in GaUias. - --. loi
dissiilci.' 118 CLXXXIXi—'"Atiicii.fésluni Àssumpliènis " célébrât.
CXLIV.—UfbariusROmsedëKit. :«;;,,• : 119 Eççlësiae'Yalenlis dedicatio., ,: =.,VV,' iftirf.
ÇXI.V..-?, Guiberiinpirurn irisidiàe. 120 'CXC.—Anïeiïihdicit conciliùm apud CÏariïhimbntèm' 153
"CXLVI.—iiirebalcnsjs ét'-Ca'më'riicensis Ecclesiasdiyï- —
TaïCI. Variasregibnës peragrai Urbàûus."'Fc'stive.
sio lirnintà. '_. '-""..!":V -" ": ".. . : ;. 120 ubique susceplus;- :/s//-i,i;:,,;;.: - ,„ -'.-..-;,/,";.""156
..-._.__
.CXLV1I.'—Xambertuselectns Atrebalensis. Rpmamad- .GXÇ..II.— EcclesiamCas»Dëidedicat.Privilégiaconce-.
véuii.Ab Urbanoconseeràtûf,ac privilegïumobtinei.Va- dit. ItemBlasiliërisi parlUenorii.-: -/ --. // :/.--;; "'ibid.
rias eade r.e.tiùéra!. ibifl. CXCI1I. — An abbaiiamRelmanensem a'dférit".Urba-
—
ËXLV11L Doléiisisi, et coelerieplscbpiBcilahnise meniis" :------- .' i':>v:.-;ï3':.-..-:.;;./;".,/."/,:/. 157
Irbpoli T uronum resliluunlur. '•-/ .. ,- 122 CXCIV. — An Nemausp transierit. S!,
Apud. iEgidium
'CXLIX;-rLàhibertus Alrëbat.inllironUatui-. 125 versauir.PrivilegiumCâsièDei.' ,:-/,./ ::':'..."' V-!* ;158
!Ci..— GoftiiiiViiidoçinëusis expensaèpro Romana - Ec- CXCV.—Tarascpnelocum:monasteriibenëdicit.ibid.
çlësïa. Urbaniangusuae. ibid. CXCVI. — Avëriionë.dat privilegiijin;S; 3Ègidip; ibifl.
£flLI.—.P.ririlegiùirt Viiidocinënsë..:".- / / 124 —
CXCVII. Tricastriprivilégiadât!"cahôjiicU'ÎS. Ritîi.
. CLlI.^Gbffriuus:.ab.Ufbanb(il "- .";'--';;:,;,:;,-...,.;/:;:/'.:..; y\-- m
ecelesia... ...:=-•.-«.---.-:<-.-..---,//-.-. r. . ;125, CXÇVIII. — Monasterii et ordinisÀrjtoiiiiprigo., ibid.
JCLTII.—EpiscppiRavelleiisi.s prdinatio..'./ ibid. "CXCIX. — UrbariusMàtiscôhe;ccnçëdii privilégia.' (460
CLIV.—Urbaniparsin Germaniaproevalët. ibid. CC.— Clùiiiacidat /privilegium«pïseopbMâtiscpnensi
CLY.—.SynodusÇbnsiantiis.> ':'__' 126 AUarededical. ibid.
....ÇLV1. — in Germania. MuUi.converluritur. ibid. CCI. — An Remis conciliùm eelëbraveriU" b bleusëm
: CLV'ÏI.—Çlades
FulcciiemëpiscppumBcllpvàciUrbanus pro- ecclesiam dedicat.. ...- -'*.'•,.'/ '.' .. .161
,,.-.
lègït. . '"-.'!'v'->'" •- :m —
GC1I. SilviniaciCorpusS. Majoli.transfert. Privile-
—
•CLyiH: Lis inlér aréhiepiscopiim Viennaeet episco- giùni dat apudMbnticnlum. : ; v/: ,.! iéî
pum Gf'aiianbpolis. 128 ÇCIII.;—Clarummonlëm advenitUfbâiiusi".:'''.. .t(i3
—
CLIX. Fulco.coulesAndegavensis absolulnsin cpii- CCIV..— Simulet aHiepiscopi;etc.,âpudXiàfurh miiii-
V.entuapudFidrehiiu.m. Privilegium Mbiuis-Bélli. 129 tem cbhvëriiunt. . i ibid.
("XX.—Pbillppirégis adulleriuae iiupliaî. C bncilium Re- CCV.—Eorum numerus. . 16i
mense. ProfessioXainberiiÀirèbatensis..Côntirmàiadl- CCV1.—Sëdëset-n'ontina/nonmiiforum..Ministri papa».
visibAtrëbâlënsisEcclesiiea Caiiïerâcensi,. /!3Ô • !-;'.." .,-,.• -:' '.:..".':.- . , 165
—
. CLXI. Conciliùm,Oslionejisè seu «Eduensë.Excem- —
CÇyiI. Coiicilium inclibatiir. 138
miniicalurPuilippusrex. PrivilegiutnAlrebàteris»..Ar- CCVIII.•— Dufandiepis(Miiî;Claromb.ntani;n)brsel eise-
chîepiscopiTurpnensiscausacumînonaclnsMajorisMo- q»îa2. —• ..-:,:_-.-,.'. .ibid.
riastefii,
' et liS:prôpago.,Sàhriofiaçeiisi. 132 CCIX. Quid in""-..cbncillo Glaiorppntanb gëstum./î/ur
—
CLXM, Turb* occasionëPliilippirégis: 151 diverse à diversis càiionês"Teferuiltti!-.,.,.',- 16J
—
CLXltl. UrbanUscunirëgeimoderaleàgil. 135 ' '"';'CCX. — Canonum Clarbmpntàni cbriciliï collèclionës.
CLXIV.—LillerasUrbaniad çbmiiein.Tolosaiium "Pro --' '-•'• ~Ï-Ï -.,}.-':.._-,-:':. ". m
Moissiaec beataeMaria?Deaiifaia;. 136 —
CÇXI. Quidin eis stalutum.De;bëneliciis> De irivë-
- CLXV.-etcoemëlerip
Bilionëiisium cauônicoruiii repféssatemeriia's. Stil'uris;t)é'lreugis.-.-'-.:'.-':.'!"---.- :, ~_.;„.-: - ibid.
'::..: .'.'.' . ..":':" ''4.- -- '-.."157 GCXlI."— Car/bndë/redëmptibne,âllàtiiinvVEiusbèca-
...:CLXVT..'r^V.fl|!ban'i!S'.ln'.Ti!S'c'i.a--rpraBvaI.et;,j.H.enriciis.iin
" siohëturbaiëxcilanluf.GoHi-idus Vindbbinensis abbasvin-
loiigobardia.Plâceniinas.vnbdus indicla. 138 dicatur, "-:-/-- -:::/ ,:';-.:..•'.../;,:. ..;'._;.::...!!."-^ 171
CLXV1I.-ÛrbanusBononiâm venit. ibid. CCXlII. —Canonisa dë-redemptionëàltarium append'ix.
,ÇLXVIII.'--—'Urbanus syribdum Guasteilensem c élébrai. '''-. --':,.--! -. .y'rl. '.- 174
Cariusiïa Malhiideëxcipilur. ibid. CCXlVv-oAlia décrétai/ !/:,/: -.,:-?:-.-- ibid.
—
CLX1X. UrbanusCrempriaè", dat
Privilegium S.jEgi- CÇXV, — V w'*.cau832in synedbÇ.lafbmbnlana .truciHiâ}.
dio el ï'arlhénbniCremOnëusi. 139 PiimatiisLugiiiinêiiSls... fc ^ ..,/,:/.; Jbid.
CLXX.-r.CoiiciliuiivPlacentiae. . ._',. ibid, —
CCXVL Lisde Salmnriacensip'agp. ,175
... CLXXI.— Que tempore liabilumsit Placénliaeconei- CGXVU.^Dé Dblensiarcliiepiscopalu..
—
'ibid.
liùrneUini.eiadfueriiil. . 140 ' CCXVII1. De privilegiisMajbfisMonasterii...
ÇLXX11. — Quid irieuderriconciliatractatiim.De di- CCXIX;— Allailem privilégia ssseria. Viadocinënsë.
vbrtio.PraxedisÂugusiie.Exccmmunicalur Pbilippusrex. Alrebatense. ...".'. 176
Expedilioneslsacras...'.... 141 CGXX.— Scliismain.Cameracensi ecelesiaCorripressuiii.
CLXXIIl.r-:Hsérësés proscriplSè. 142 !-'" •-- .-' .!".-:'::-' .':"."!77
Augia episcopoCoiislantiènsisubjecia. CCXXL w- ^ërviniis .eiiisdbpûs,Ànibianeiis;s. abbSlia
- tiiXXlV..'—
-/.--.- ibid. Ceniuisepfivatur. 478
CLXXV. — Canpnésde Ëcclési*disciplina:. ibîd. -GCXXU. Uuio — " mpnâsteriorumïFigîacërisis et Con-
CLXXVI. — Pfa'faliPde B.Mafia. 143 cliensislirrhala. •. ''ibid.
CLXXVII. r-, Coiifirnialum.S;yEgidii pfiyilëgium.Ilem CCXXIII. —iAniariàiabba.tis pr«sn,mpiiprepr'éssa.il 7J
"Ciuniacense.Lis de pagoSâbioriacénsl.. 114 GCXX1V.'-^ Variajàlïaecausse.minpf ismbmënli. ibîd.
—
CLXXVHI. Urbanussynpiioabsplutavaria conceilil —
CCXXV. Expedilio.sacraibi idëcrëla,Oralipnesrpon-
privilégia Hirsaugiensë,etc. Epislolaad Noviomënsès. tiliris.Ei-iscopus Podiiexërcituumduxeligilûr. - 180
Piîa»pro Atrëbaiens! licclësià.Unaprp UtëSaliiiofiaèensi. GtVXXVl. '— Urbaniin prpnaulgànda liac ëxpediliône
ïrivilegiumMagaloiiensë. PrivilëgiumCiufiiâcensi*. -ibid. magnanimilas.Poenilentise IPCP instiluia profectipad"ex-
"'"CL'XXIX'-- Richerusepiseppus • " '"Urbanoparet. peditiohemV
' Virdun! PCecësëademocca^lpnë insliliitas. ,- 182
—
CCXXVII. Urbani applogiain.his éxpediliohibiïs
i 'r;;,„. ."';:.„;.:
— Urbanusa Conrado
.-'146
.:-M,-.:;., ;..:i/-s; . , . 184
i' CLXXX. regeexcipitufCrémbh*. prbriinlgandis.': ^Claromanti
ibid. COXXVII (*is). Urbannsprivilégia,efc,
[ JCLXXXI. —'WelphbinMalhildeminovêt.ConradusRb- ecclesiisdat. S. DionysioNpvigeniiiibi Mblisnib.Ëpistbia
gefii comiliiiiiiainuxoremduciti 147 ad Gfàiianopplitahps. ActaçonifaAiiianenses; . ibid.
ÇLXXXII.—. Pelrus rex Aragqnumsedi apostoliçaî GCXXVIII.-—SëribitaaGamëracënsës.ad.Ëcelismënsès. ..- ., . '-.""."y."'-ï85
adiiiciissimus. ibid.
ÇLXXXIII.:irr Privilegium.S,Leonis ' lullensiscanqnici —
GCXXIX. ;Decretum.;deprjmaluXiigdunfin'sî. -ibid.
' 148 'GCXXXÛtbanusêîslnianain^çclësiaûidë^
regularësprimoabbalësbbilneat.
1473 QVM IN IlOe TOMOCONTINENTUR. H741
GCXXXI. —Brivaieprivilegiumdal Cluniaco.Alterum. et .canohicosS. Salûrnini.PrivilégiaS. Saturninicontir-,
Coinpostellas. - .... . 186 mata. Figiacensesinler el Coiichensesconlroversià;
• CCXXXII. — S. Floriecclesiam.dedicat, el priyilegiuin. Rayrhiindi cesbioi'actà'.& jEgidip.Rivipuilensis ni.oliasie.rji
dàt,J>rivïlegiùm,prp.Mareiniwjo_~ Piperacn.ni -..litabba iià. jlira fërvata. ffimalûs Livgdunëiisiepiscopo/àssçrius.
Mors.ïbannisepiscopiPorluensisapuiî S. Flbfum. ibid: Guiberlus abbas Antissipàorensisdçposilus. Ansilli
.CGXXXHI; — UrbanuspôiitifexAuriliacotransit..%»»- 'Belloviiceiisis ;élpciïcausa suspensiis:Ân:Pliilippus rexibi
riciiBnrdini-Torunia. : . - ...187 depositus.Mohachivindicàti. Privilegium " S.':Martinia
CGXXX1V.— Urbani«estaapudLempvicas;,S.§MartiajîsCampis... . ; •-.;'.', 210
dëdicaïîo. .:<.-. -... : :YYY .'. ' ..,'..'.', 188 . CLLXXr, ^-Urbanus apudS. iEsidium;.Ejusproecepiuih
.CGXXXV.j.^T. Urbanushoc,,annb Afëlatum:' ' iittp âdiit. pfo Fijjiâcb.Privilegiiiai. " Rivipullense;P.rivïlegiqmBal-
EpiscopiWïrcëburgëiïsis.'recoiiciliSiiÔ; ,- 189 neolëhsë., --» ..,..:. ..-.;, ., r""2;iS
CGXXXV1."— Urbanris'vàrïâ dât"dipibmàta^Mbnasterio CCLXXÏIi"—i- Avënionealirididalnmab Urbano;privilîi-
Angeriacosubjicit Bassacum.S,;Eparcfimm vFigiaçum
' ttié- gioni. lleni prpS.iÉgidio.HemprompnaslefiO;S. Ândi-ësë.
iur.:;Ecclesias SIMariialil-estiliii curâtY - . "; 190. .' Avejùoiiis e celesia caiibiiicisréguiaribiisdajâ;.. -Y." Stî.
CGXXXvT (bis).—Privilegium Tutelense. :-. ibid. ', —
{CCLXXÏII. AiiponliiexArelàiemjadierit'i '---, ïfeiî.
CGXXXyiI;.— HumbaldiisepiscbiiûiXëmbviGensis.de-/; .CCLXXIV. "'' '—Mbuiismajoris- privilegium Cabëllibue
pbmtiir! "'.'' "":•.•'.-: Y À:.-:-- ibidî: dâiijm. '-.";-.. . ..'" -... :.. j/...\<y,;.y!:.-, '_{'.. <:-$ÏT-'..
—
CCXXXVIII. Carroïialtare cônsëcrat. ; ,191 —
iCCLXXV. ApioeecclesiamS. Ëusebii cënséçrat
CCXXXIX; ^îiciavis:celëbrM tëslfflinf Sv Hilariij elç.,, Urbanus. - . 217.
Benëdicit.monàsterium novum. : , :• 191 —
CÊLXXVI. AnMassiliam jnvis.erit;;. YY.^-lig'"
CCXX. —-Andegavôs à Milbne ducituri Itl crucialàm CGLXXVII. i— Crucesignatofurh prbjectip.„ . ,-.'._...Ilibid.
prédicat. -..:!- ;>;,.,.'./19J2..Y CGLXXV1II, — Urbaiius in Iialiàin reversus. 'ibid.
ÇCXLi. -^Mânàssêm Rëmeiisem eleclutnconfirmat. Lis* GGLXXJX. — Crëmoîioe privîlfegjiim datS;. Basolp>Y21;} >
'
TrëncVi-cliii diïàtîf. '-';:' ': ; "•; .:::.-,/..-.. ,-^:>:-.v;.v^4â5.,-v 1'
:OpTJ3SXât j-^-L'atinb êpiiM!npi;'.Gr!)àcls Âncîabcia. sHËsj.Uûj!i
GGXLII. —DedicalUrbanusbasilicamS Nicblâi,Trans- /.'è ,,-i''''"' ::T .'-UM':', „$&•
reri:cbrpiùsGb(rfiai? -cbmitîs/SCfibitimpnacliis ^S.Vitpni;: CCLXXXL—Lucas Urbahiimci'ùcësignat4:iDrisiïnti-iftj?/;i
''"*.''''.. ... , •
- —
'-. ibid... .JGÊLXXXI.I.UrbanoobviâtMallùldis; /Y^YY^ÏO '
C0XLÎÏL" Écli iRblse
pSsï^Mbnasterii "êOfijiTàmïol jyiis GiîLXXXilI.-^.Iiéiirîci.niisérabi.lis'statuSi;;, Y! ibid.
locjtabbasRobei-tusde Arbrisello. : '; Y-JUSY;: ' GCLXXXIV. ' — Urbanus conciliùm Laieranicëttbràt.. "
CCSfcfV;: àSIfrlânus pbiiiiféi.S.'Maufum/invisit.ijiH.- ;Y"*" :, '"'-'" "":Y;it :.-;-.^.:Yi-:Yr;X;;.2?li
GCXLV.- —AiiCsinoneGoûredûmBarbatum liberavit. CGLXXXV. --• Dalmbeni episcopiiSeub.oënsrs;Vrdïnâ'iib
-•=l-;-'/.^«:;..;.-..._i: '<.-.f ,v ./;/, . ;/ -,-. \ ',,,;«,{;/. dilata.' .. Y-.wYik,:.Y.;;JvY-'i^*u.!!.!,'•;-^2
;CCXLVI.—SàWoliibullamdat/proS. Nicolao.-.. 196 . GGLXXXVI."— "Gëfardùs.ëpiscopus-MbrJnpriini.sèiJëiii -
ÇCXLVIL —:Ceiirimaniiis tribusdiebusmpràlurUrbanus dimiltit. —.-.--. j-;,]^
poiiifex;'"--;-''-':'''-'";;- -f. -::..' -'..':;-£•;.:. : ibid. CCLXXXVÎL — Pbritificis. afleclus;in: imopaçhos, quos,
—
CGXLVIH. Vindnçini dies nndecim conirnoratuf. Pro-, evehit. ' ibid.
ad;dignilates —
fpssibnëniepiscopofa'ctàm ïrrilam facit. Couseçrâtaliare Gi'XXXXVllI. ConcilinmSaiilbnensi?. ."'.. ;224
Crucifixi., Ï ïbid.- GCLXXX1X. >—Glaiiiiafuliiim Casinoçpiiiirmatum. i.YgiS
"GCXL'IXY-^ Conciliùm Uolliomagerisè, -;;.;- i - ; 197 GGXC. — Urbanus Capuaiii,.eie.,.i!i.vJsit:. Y 'ibid.
CCL.— JareiiloiiisabbalisiiiÀngliamlegàtip. . ihia. CCXCI.'— ExpêdilioheuipraBdiê*tT.heajse.-."..---.;,. "ibicl,
!CCLI.— TuronosUriianospotiliféx .advenit..Sirib'il pro CÇXCII. — Grucesignaii
" '..:• . , ' e x omui geulë iii Oriëiilëm
Maiias.se- archié.pis'cbpo- RenieiisL ' Publiée proedicàt.Mfijp- : splvuni. ' ..:-/"--. -Y: -,•- YÏ,^226'
'ri*monasierii '-'• b; asilicamdedical.Slatutapro S., Maniho.
'- -: CCXÇIII-IV.— Romoe pro crueesignalisscribitUfbzii.u's
v" -Y .138 AléxioImperalori.PrivilégiaCisiii'iauget.. -, - ,,.r227
GCLIL—- Conciliùm Tiirenense.Tbi'ordiualusMarbodus CGXGV;:-Y-Cluniacuni.iii-yiegit.Url).anjis. :. jbid.
Reilpnèns'iSîscbpns.''Glaiiiiafoliensis mbn'aslerii S. Mauri .CCXCVI. -t-Privile.giuni eçclesiajÂrvërjièrïsis.'"'
1codlirmala.iWd. 228
re:;iiimio.Cormaricum S. Marlinoassefium.Quinani,conT. CCXCVIf. —BonâYriiéàîin»Ecclesiàe
cilibinlerfueript.P.rinialus.LugdiioënsiSi.çpisP,0Pi.'ÇÔo8r- CCXCVIH. — Philippusrex absoluius. ibid.
ii'iaUijs; rei ibitibsoluiss. ËbÏP: e xcommuni- ÇGXClXr-^'S!:Ofiënlii "- ; ibid.
jùfâtuëLÛr/.
câlûs.'PÀn'JPIiilippus
rivilegium Bainsoiiense. Privilegium. 'relrorcljiëii-; .^Ç(K>:H'IJdaIr;ici'mbrs- '- ':-:.-.:;:-:ibxd:-
se. Lis Tëlrofchieiisesiiilël-et canoniçosAndegavëiises CCCI-.'— Saibpnensis,Ecclesisejura;conflmiaïa.:;--V. ^./rf.-
compôsûia.RotasfuiidalipcbnUrmàta; Pnv'ilegiiini-S. Vi'n- CCClI. — . : -2z9
cëniiiMeiis.-; 199 CCCIII. —PrivilegiumEcclésiiçVêriileiisis.
Roberiiisabbas Remigiàijus aï) Urbano-coii-
'CCLill.•—ConciliiTuronensisfinis.S olemnis firmatusJ '' -.':......,-:.,.,...-_,..
--:--. - - p roc.essio.
,.. — .ibiii.-
'-y •-.;;,- :.., .202 GCCIV. ConciliùmGerundense. ./-« •- 230;
CGLIV.^Pri.vilegium Corbeioe. EpiscPpjStrasbnrgensis CCCV."—Baldricus fit episeopusXbvïami.etTorùath
rei-ôncîJiatib.Epislbla<âd episcapos-Francià3.Cnncjlii -.-'''. - :„251
Afëlaieiisis judicium. . ibid. GCGVI. — Urbanus Rbmse
-.l'CLV.— Piclâvispapa privilegiumS. Marlini firmat. GCGVII. — Gebehardusexdegit.TiifiiiiîritcîGuiherlP.
abbale euslus S. Sepiilcri;-
aô2
Placitumprolile câiionicpsS."Hilarii.inler et monachns -.ib/d:
MpiiasteriiNoVi.PrivilegiumAngleiise. £03 GCGVI1I. — DainiberlusSeiiônënsis.melropoliiânus
CGLVL— ApudS.Maxenliumdal privilegium ' Glarina- conseccatur. -253
fdliënse. ;.'• ibid*. CGCIX. — Rescripluriipfo'S.AiidrèsëVieïinensis.rebiia-
. CCLVII.—:AngeriacotransitUrbanusppntifex et privi- chis.. ... ibidi
légiaebiicedit. . ..:./ /. 204 —
CCCX. Monasleriuin Si
. CCLVUI-IX.— Apud San'onas célébrât Pascha, '"' : :S''.Vigorissiibjec'liiru
"' - Benigno.
ibid.
PrivilegiumS. Mariia'.is..Privilegiuni.S. Âlbini:Ecçl'-sia3 CCCXI.'—Lilterse |iro S. Micliacle.adMôsaini,,-:,:.ibid:
Rëmënsis-usus-:coiifirniàt, _MulëdiciiurËblP invàsbr. CGCXII. —".Oraiiiïs GiylKrcii;iiiiiia. ::• . '/- -v s--.-^234
Si-Euti-ppii altare cpnseç'ràt. ibid. CGCXHI.,— PrivilegiumUrgeUense. :„ ;.---..;-. :.:iibidi
CGLX.^Âh.IiiculisiiiamajîiefitUrbanus.' —
2116 CCCXlV. Aiiselmiilér Romam.ScccditUn-Soliliidi-'
CCLXI.-± BUrdigalas dedical'majorent:ecclesiam.ibid. neni. -''-v. '...-.a-;->. :.- .-ibid.
—
CCLXII. KeracidedicalecclesiammonasteriiS. ï'ho- ÇCCXy.F— Rogeriiimdiicem-adis. pbniifex; .- ,v;v/:,256
nias/ "', ibid. -.^CGCXVL -- Bc.neveiitum.se recipit..-, , • ibid.
—
. CCLX1II. Leiraclmenasl»riiMpnlisÀlli confirmai CCCXVII..ÂnseiinussedëmdimitteTe — non
Cliiniaco..- . , ... , ibifl: ,--. - - - . '.' ' "V /-' ,0 v:/'.:../."... permiltiluri
."-.,,^37
CCLXI V. — Tolpsasdat privilegiumMbyssiacp.' Privile- CCCXVIII.— UrbanicumBbgeriocoagrëssqs../ -258
giumS. Orienlii. -.._, -.'". CCGXIX. — PrimatusEcclesias Salfiriiidatus. . Mai
—
CCLXV. Tolcsse'dat privilegiumBelliloci.Dedjcat —
GCCXX. Rescripmiiipro,*aiicto.Bniiione, „ ibid.
ecclesiam S. Salûrnini. Lis caiibnïcos Tblosaë intëf et —
GGCXXI. CrucesiguaiiAiitiociiiam capiniit. ';"_"259,-.
Clusïuos.-' - 207 —
CCC-XXII.Scbismaticprum Roni-jé ceiivëriiùs,,.Y240
- /CGLXVl-. — Carcassonam aditUrbanusppntifë*. 208 CCCXXIIl. ^-rConciliùm Barense iiec 'anuo:célëbratiimr
-CCLXVII. — Adittiimïoiùërias. Privilëgimnl'ampilo- -... i.--"'-". -!- ...--.' .:".-!::Y'/.':Y', '.:'';.-Mi
nsê;/ - •"•;-."'-- "- :209 ' —BarensissynnrJiaçta.
— Magalonam CGGXX1V. — PrivilegiumEcclesioe '"'"/'"', 242
CCLXVIII. con'secratUrbaiius. ibid. . XCCXXV. Agèigë"n;tina3,^:24ï
CCLXIX; — A|iiidM,)niempessulapum agit de ëleclione CCGXXV'I. — Conciliùm Burdig-aJa?.'.-- ibid.
episcopiPafisieiisis.
—NemausicenciliumcélébraiUrbanus.Ëccle-
210 CGGXXVII.—Urbanus BêneveiUo Inarisit, ibid.
GCLXX. (.'CCXXVIIL — Romajscribitj)ro;V:iii^PCin.erjsibijs.Y24S
siani caihedralcoe coosecral.Lis episcopumTulnsaainler CCCXXIX, -— RomseGoujidus Ipqiiiiùrde épis6p«
1*75 ORDO RERUM U7fi
Aadegiivensi. 215 nis do Vineis. 295
CGOXXX.— Phïlippus rex ilerum inlcrdictus. 246 —
XIII. UrbanusII menasleriPS. VictorisMassiliensi
CCCXXXI.—Privilegium S. Cuciipiialis. ibid. bullarn" tribuii".- • 296
GCCX-X-XII. — Rex Angliaiimliidas oblinel. ' ifcid —
XIV. UrbaniII epislela ad GaufrîdumCoiiBlantien-
CCÇXXXIH. — Honores Anêlmorielali. 247 sem episcopum. —Perfiiâme monaslerioScliafliuser.si
—
CCCXXXIV. Aiisehuicumpentificecollpquia. 248 tertio revpcarimandat,et-parère fecusautemanalliemati
CCCXXXV. — Schismalicorum in An-e!murn reverenlia. iradit. ibid.
ibid. XV. — UrbaniII epistplaex synodoRpmanascripiaad
CCGXXXVI. — UrbanusRomaesynodumindicit. 249 Gebo.liarduni Conslanlioe canonial,qua eidëm
CCCXXXVII. — Concilium-RomanOm. ibid. legaiionemnposlolkam,eepiscopum t procuralibiiemEcclesiarum in
CCCXXXVllI. — AnselmusHoinaexil,. 255 Saxouia,Alemanniadeferlel confirmai. 297
CCCXXXIX. — PrivilegiumPsâlmodiejise. ibid.
CCGXL. — Archidiaconalus Salmoriacensis XVI.— UrbaniII epislolaad episcoposGermanise.Il-
HugpniGra- lis iudicalpto'excommuiiiealis qui homineshabendisint.
tUtippolilaiip assërilur. 236 299
CGCXl.l,— RescripHim pro Corbiniaco.
— AdailieriusabbasSchifrûsse.
ibid. — .'"'.''
XVII. UrbanipapoeII huilapfo eationicisrègùlari-
CCCXLII. 257 busS.
CCCXLIII.— Magiiloueiisis Ecclesioe Àugusliuiin coeiiohioS. JoaiinisRnipûllèiisisa
jura viudicata.ibid. Berengarioproesnle
CCCXLIVY—Coemeterium S; VincènlioCenomannis insiitulis. ibid.
asserliim. 257 XVIIh—Urbani II papaeprivilegiumpro monaslerio
Ci'.CXLV. — UrbaniobitusRoms. 25S Jesn Nazarcni. ; 501
ApptNDIX ADVlTAM UllDANI IIPAPJB. 265 —
XIX. UrbanusII Frotardp, abbaiiS. PonliiXome-
HistoriatranslalionisrëliquiaruuiS. MaximiapudNan- riarum privilegiumconcedil quo lecuma cujuscuiique
luacuuu ibid. episcopijurisdiclloneeximilaliisqùecompluribusprsera-
lis bstoria e.cilesioeSancliJacobide Composlella;267 gativisexornai. . 502
PromolioPétri Cardinensismonasterii'monaclii in Com- XX.— ad
EpislelaUrbaniII papaè proceres provincioe
posielbiiium episcopum. ibid. TarraconensisdeTesiàuraVione-ëcclesi». T'arracon'eiïsis.
Derpra/laliotieDidaci Gelmiridse. ibid. ibid.
De DalmachibCluniacerisi mouacliP. 269 —
XXJ. UrbanusII inonasleripSS.Ajiiàniel Lanfeuiii
PissolulioDaltnaliiepiscopiel pri-taliosecundaDidaci biillamiribuit. —
-304
Gebiiifidae. ibid. XXII. Urbaniprivilegiumpro cléricis et lâicisVel-
SenibtibDidaciprimi ab cpiscppalu. 'ibid. litrensibus.» —
ibid.
Ex Dpmnizone de VilaMalhildisducatricis. 271 XXlIl. UrbaniII epislolaad Anselmumabbaiera
PrivilegiumecclesioeMalisconensis. ibid. Becceusem.— Ut episcoporerumecclesiaslicarum impe-
Noiitiade consecratioueDominicialtaris Carrofen>,is riiiori adsit.Ut non différaisedem apostolicaiiivisilare,
monastefii. ibid. et ad eamnittlere qiiae Huberluj subdiaconusejuslega-
Texlusde dedicaliene ecclesioesancli Majorisnosifi lus coliegerat —
ex censuB. Pelri. . 5C5
Monasterii. 273 XXIV; Urbani II epislola ad Pibonem Tullrnsem
Synodushabitaaiino1096. 275 episcopum. 506
Excerplaex libroDiunnizonis de VitaMalhildis. 270 —
XXV. UrbanusII monasieriiCaveusispossessiones
DonalioArsinide Alhione. ibid. confirmai. 50
EpistplaRoberliabb;itisS.Remigiiad LamberlnmAlre- rpiiseni—De XXVI.—_UrbaniII epislola ad Eliam episcopum Ba-
balensem. ibid. reliquiafiuiisancliNicolaiiranslalipue,et
EpislolaManasseai-chiepiscepiRemensisad Mosino^. Baensis - ecclesioe dignilaleet juribus. ibid.
ibid. XXVII—UibaniII epislola ad Haynaldumarchiepi-
Excerplumex libroFulconiscoinilisAndegavensis. ibid. scopumRcinenscm.—Illi palliuminbiiit ac lolius Se-
Noiitiadiplomatiesia epistolasÙrbauiII papoe. 281 cundoeBugicoeprovincioe -priiiiatumjusque cousecrandf
Fr.-mcorum reges asserii. . 509
B. URBANIU EPISTOL/EET PRIVILEGIA., 283 —
XXVIII. UrbanusllmenasleriiBalmensisapud Se-
quanospbssessipiies, petenleHugPiie,archiepiseppo Ve-
—
i. EpislolaUrbanipapoe IIad ?alzbargensëm aliosipie spiil'ionensi confirmai. - Sli
—
episcopos. Eos de sua in summum pmililicerhelëëliono, XXIX.,—L'rhaniII epislolaadRaj-ùeriumcardinalem
certos facil,hcrtalurquo viril'uerpro Ecelesiacérlent. presbvlerum.-i- Muliainandalad res Hispanicasspeclân-
ul
ibid. tia. 313
II. — EpislPlaUrbaniII papoead Hugonemabbalem • XXX.— UrbaniII epistelaad RayneriumS. R. Eçcte-
Cltmiacensem. —Poutilicaiumsiliidelalumhuuiiat.Rojiat sire presbjtenmi et legalum.—illum inler episcopum
ut ad se veniat. 2H4 Barcinonénsërn (Berirannum)el abbalemS. PonliiTome-
—
III. UrbaniII papoeepislolaad episcopos,clerumet riensem(Erolardum)judicemccnsiiuiit. 5.14
populumViëiiiiepsis —
pr'oviDcix. De Vjennënsi.a'rclitËpi-• XXXI.—UrbaniII epislolaad Froiardum Tomefieu-
scopoeligendo,cumhoecuielropohsjam diupastorëfcsset semabbalem.!—Hor.iaiurait .
de illalisarchiepiseppo Naf-
515
destitula. 285 boneuii injuriissalisTaclat.
IV.— UrbaniII papseepislolaad Lanl'rancum . Cantua- XXXII.— Urbani1JepjslplaadRaymondum comitem,
fiensemarchiepiscopum. — DeEcclesioe angusliis : ac de Aymericumvicecomitem,clerum, pcpulùmqueNârbp-
susceptoponlilicatu. 286 iiensem. 316
V.— PrimalusEcclesioe Toleianoeinllispaniisrestitua XXXIII.— Urbani H papaeepislolaad clerumet ple-
•lur. 288 bem Viennensem. — Arcliiepiscopum Viennenseincoiri-
VI. — UrbaniII epislola ad UdefonsumGallecioere- meudal,el proecipitut ea rêstiluanlurquoe de bonisEc-
gem.—ToletanamEcclesiamSarracenisereplamgrawla- clesioeViennëiisisAlàldnsproeppsitus dissipaverat. ibid.
tur. Commendatlîeniardum,arcliiepiscopnm Tolelanum, XXXIV.—Urbanipapoe11epislola ad suflfaganeesEc-
u sese palliodonalum,primaleinqueiulolis Hispaniarum clesioeArelalensis.— Illissignilicutextertaéx-Gjiibiluio
regnis conslitutuiii. 289 irrita a se facla esse; 4ue,n 1uii'e~
VIL—UrbanusII archiepiscopasHispanioempnet de ëpicnpojuràmeuta perint,
" ëôsinfâmesdéclarai. 517
restiluiioneprimalus Toleiani. 290 —
XXXV. UrbaniII huilapro canenicisPisloriensilms.
• Vïil. —UrbaniII epislola ad HugonemabbalemClu- ibid.
niarensemde primatu collatpKcclesije T oleianoe. 291 —
XXXVI UrbanusII monastefiiRailenbucbensis,a
IX. — UrbanusII monasterii C luniacensis possessiones Wellune, Bavarioeduce ejusque conjugeJulla cpnduii
e t
et privilégiaconfirmât, Hugnni abbaii mitfoe, dahria- pio'ectionemsuscipil. 519
licoe'chirolliecarum, sandaliorum usumcoucedit.' ibid. XXVVH.—.Privilegium. Urbani papoeII prp canpniçis
X. — UrbaniII papasepislolaad Gothofredùm Magalo- SancliAmphûii;dioecesisUiitlienensis. ibid.
riënsemepiscopum.— Substantienensis comilalusel Ma- XXXVIII. — PrivilegiumUrbani papoeII pro Ecelesia
gàipiiensis'episcopalus investituranirie mauuejusrecipil. Gralianopo— ilana. '520
QliaprPplerëainEcclesiamet coinilaluni sub specialiRo- XXXIX. UrbanusU monasteriiS. TheeUrediCalmi-
roaiïoeEcclesioeproieclionopqui.t,ei curam percipiendi. bacensisbona confirmai. 322
eenstimannuuin,uiiiusuncioeaiuàde proedicto comilaluei XL. — PrivilegiumUrbani II pro Vallumbrosaijis.
demandai: '295 '-.-•'' ibid.
XL —EpistplaUrbaniII ad Pistoriensemel.Ruslicuni XLI. —UrbanusII MajorisMonasteriitulelàmsusfei-
ValtisUmbrosoe abbates.— De WëzeloheMbguiilino ar- pil possessienesque ejus confirmai. 324
cliiepiscopoobsimbniam(lepos'ilo. 294 XLII.— Ûibauus11BurchaiClo .--. S.Basoiiabbatibulbm
XII.— Urbaniil papoeprivilegium pro abbatiaS.Jcait- tribuil. ibid.
1477 OUJEIN HOCTOMOCONTINENTUR. «"78"
.-XLIII.— Urbanus-HEcclesioeRavellensislibertaiem niitem.—r.Uls yexa.ndis clericissbslloeal. ;356
ac possessiones,pelënte Ufscne episcopo, confirmai.. : LXXI.>^. Urbani.II epislolaad!çlëfum et populum
.513 Airëbàlënsem.— UtexcussojugoCataëracensisepiscopi,
XXIV.—UrbaniII epislolaad clerëmet plebeniCar- episcopumeliganla metrbpolitanc.cbnsecrândum.i ibid.
nolensem..—De Gaufrediepiscopideposilione,el Ivo- . LXX1I. UrbaniII epislolaad RaynaldumR'emensein —
nisconsecratiin"ëjuslocumsubrôgalipné. : ibid. archiepiscopum. — Mandatut, quem cle.rùs populùsquë
-XLV.--Urbani11papoeepistolaad Ricberium, arclii- Atrebatënsiselëgerint, episcopumcoDsëcret.:. : 557
episcopumSenpnënsëm.—-, Ivonem,episccpuraGarnplen- LXX1I1. — UrbaniII epislola ad Giiimnndum episco-
eem,iilicpmmendat.Gautredum, si invadere episcppatiim pumAv*rsanum. — Id de
quod Richardo,filip Burrelli,
tentayei'il, a iiathêniatizaturn déclarât. 326 i'ëcëril,,probat.•-.-''-..' ,-.'.- ibid.
YXLVr.-^- Uibàiii-ilepislblà ad Altmannum Pataviënsem : XXXiV.'—UrbaniII epislolaadÀnselmsimMëdipliuiën-
episcppum. - -,.-. -.-.-.. .!.'.', : -527 sem archiepiscepum.— De reccncilialipn.éJapspfum.
/XLVlI.—-UrbaniII epistolsTad Lanzonemet Rbdullum -., i -."',.- -:,'-.. ....,.'.-..; ,..-,358
abbàles, él.Adalberonëmprimiceriùm.'.— Confirmaiele* --
XXXV. GuernefioMerseburgensiçonçeditur.iilçle-
clïpn^mMetensisepiscopiabeis faclam. ibid. ricus qui lapide jactb puerùm intërenierat,,susi:epla.
. XtîyiII."i—Urbanus II partUcnonis S. ÇruçisPictàvîën- sempiternapoeDitentia, in sub bfdinepërmaiiëat. ibid.
sïs;possession es!cehflrmat. .•.'-. Y 528 ... LXXVI.i-T-/UrbàniIi epislola ad Àlbërlumepiscopum
XL1X.—-UrbaniU,epislola.adRomualdumMbnppoli- Melensem.— Ul in sàcerdolemquemdaindignitalemYi-,
tànoeËcëlësisëepiscopum;—Êx conÇHiiBeneVentani moniàcpadeptummansiii-tudinë iuaiur. . _ 358
sententiaepiscopatum Monppolitanum nonEcclesia)Brini- , LXX Vil. — Urbanipapoe II ad
epistola uniyersos.ëpi-
dusinoe s ërlRcmanoe
~ L;%- UrbaniisII s edi subjeciùm riëclârât. 528 scbpôs.Bri.Uiiiiiioe. — -Dolénsi episcopo-coiicedit.palliuiii,.
inonàsienumSiBarlholomoei inXipaïà salvo jure îjironënsïs ecclesioe. . , 359,
lrispla— luendumsbscipit ëjus e t bbna confirmât.7. 529 ..-XXXVIII. —Urbani II
papoe epistpla ad principes et
."XL UrbaiiusII Corsicam.,insulam, siib"GregorîbVU pppuluniDolensisecclesioe.—Ut ablalaDolensiecçlpsisB
in pristhiamEcclesioeRbirianoedïtipiiem rëdacfàm,Daim- bonarestituant.. ''ibt'J.'
berio,episcopo Pisano et ejus successoribuscommiiiit. —
LXX1X. UrbanusllcahcriiccrumSancliBâuliNarbp-
Y'"'- . ' 'Y- -,.., - Y 530 nensispi-pposiium vilain regularim profiteridiconfirmât.
AIL — UrbaniIf epislolaad BerengariumAusoiiensem .531:0
—
episcopum. EumconstiluitTarraeonensëm - arcliiepi- . LXXX..r=- ad
UibiiniII epislola RaynâMumarcliiepi-
«cppunïi ..--;•-.- g-j Remensem. — Ilerummandaiu"l EcclesioeÀ|r<'-,
scopum
LUI..—LilteroeUrbanipnpoeII ad Vallis-UmbrPsoe et batensi
' episcopum -pfoeliciëbdum ëurët. 361
Cainaidiili prières, ne a communion^Pisani episcopise LXXXI. — Urbani II ëpisiblà ad çleriiniet populum '
aliènent; , - -/, ,553 Airëbatensem."— Quoesuperjorë• êpistôla Rayualdo ' jî.r-
LlV.^: UrbaiiusII" Guillëlrhum,archiepiscopumRô- cliiepiscopo,esdemillisscribit. 362
Ihpmagenseïn, ad rëstiluenduihnionaslerium.S. Auslre- LXXXII.— UrbaniII epistola ad clerumet populum
bèftoe Paviliacënseexcitât, atquè uuivërsisqui eidem Ambianensem.—Illos jubël Gerewîno«piscopo,deSi-
coenobioaliquid conférant,quartaru poenilenliàfuinab inpniapurgalo,.obéîtife. Y 'ibid'.
• .episcopo ' aut presbytero
' injunciarumpartem relaxai. —LXXXIIL—"Epislola ad
Urbani papoeII oinnesfidèles.
,Y 553 DeecelesiaSancloeMarioeCàsinënsisuipnaslëfiia se
".XV.— Urbani IL epistolaad clerumet populumAm- ccnsëcrataet privilegiomuiiila. , 563
bianeiisëni. — Siguificatse Gervinumepiscopumsan- LXXXIV.—Urbanus.11 slatbit ni qui diebus ceriis
xïsse. . - ibid. monasteriumS. Marioeadierint, peceâtorumabsolptiouë
XVI.—UrbaniII epislola ad proelatoslaicorumcom- (fiiantur. :3P5
munemvitâmagëntiiim. :'•'" 556 —
LXXXV. UrbaniII e]islolaad Raynàldum Remen.sém
—
LVil. UrbaniII epislolaad Gëbhardum,episcb;um arcliiepiscopiim. IllumvitupérâtquodëiëctnmÀ'lréîia- —
Cphstàntiénsëm,Welfpiiëmet Berïhpldumduceset B. iensem.npndum consecraverit. '' 566
comilem..—Illos hortaturut abbatëmmPnastéfiiS. Sal- LXXXVI. — Urbani.Il'.epislelaad.LamberuimAlreba-
vatorisSchafliusensis tueanlurcontraTulonëm, dpnalum toiisemepiscopum! —lili gràlulaluràc de supëfioribusad
nïbnàslçriopraediùm âuterre ccfiântëm, ibid. Kaynaldum lilierissignilical. . ibid.
XVIII.— Cbnfirmatio «rectibnisçanonïcseS. Mariasiii LXXXVIL—- UrbaniII papoeëpistpia„àd Geraldiii»
Bëtlénbacli,q.uaesub aposlolicoesëdis prbteclipnerëcipi- abbatemMonasieriiNpyiPiclaviensîs.— Adjiidicatàm ça-
lurf ëofifirïnalisquë bbnis;pmnibus : ad -eàm speclamîbiis, nbnicis in ëoncilip Sàutbnëiisï ecclesiamS. Niçôlàl secus
nonriûllâ/eidëmçpncedunlurprivilégia. 337 ntii'rôs i îrbïs Piclâviënsis c ciilirmàt mpïiàsterioNovnejusr
"'DXY^-Bullâ Ufban'ïHpapoepro Câlâniensi '""" coencbio. dëmurhis.
— ...-;'"! .Sji7
' XX. -, . '559 LXXXViîI. Urbani11papoeëpisiblà ad Raynalhiui
— UrbanuS>lI moilasteridm S. SppliioeBetïevéïila-;ahbaiëm.S.CyprianiPictaylensis". — Qiiidquid juris'ei cà-
num luendumsuâcipitet ejuspossëssipnesjùfaque * con- iidiiïcoe pptestatisacquisieralinecçlesiàmS3ne|oe.Crucis
firmât. •
. , : - 541 apudÈiigiaùi, " eidem ceiiceclit,ël apbstblicaauclprilaïe
H
XXI.—:Urbani. papoeprivilegiumpro. manasterib confirmât. .' '-'.'.'" 36.S
"Rëinhafdsbornënsi. / .542 LXXXIX.—UrbaniII papoeepistolaad epis<:opbs'r<i
XXII.—-UrbanusIImonacliorum Pilvaniàcisnsiurn pp's- alibalesAquijàiiioe, Guasconioe el iuferibfis,Burgûikîi-.e,
sessibie.sconfirmât,^ licet, inquit, cbpgrëgaiiovestrai" et —.Ut ad cbiiijiafaiidam àpbstolicoe 'sedisjibërtatèni-pe_çu-
ipfusadbucnpbisincognilussil. 341 hiafumsubsidïacorrog'arifàciani,'et'âd se ifaiisniillîIper
-i-
XXIII; Urbanus11Ecclesioe Pisanoe,obciviumerga iuanusRaynaldiabbkis S. Cypriani Piçtaviensis;""ibid.
Remananii Ecclesiam'mérita,,ë'piscopalus Corsicàncs 1'
s'ulv- YXC;-YUfbanilIpap» epistola dd'Rajnaldumàbbaiëm
jicit, pelënte Matbildacomkissa. . ibid. S. CypriaujPiçtavi'ensis. --Curam ei.demandaicolligenrfiB
—
LXIV. UrbaniII epislolaad BerengariumTarraeo- pëi-iinioe in subsfdiurnRbniarioe Eçclësioe! . 369
nensëm:arçbTèpiscopum.-^-- Mbrietne iu erigeiidaecelesia XCL—UrbaiiusircànbnicisregulafibusS..Quiiiiini ' Bél-
Tarracpnënsiu.egligeiiteï- agal,nique piïmali,archiepi- lovacénsisbullamiribuit."" .'370
seppo.Tblelanp, n uhç Suo iu Hispania uuivers»et iuNar- X'CII. — Item monaslerio Burguliensi. ibid.
bbnensi.provinciaçonslitulevicarib.-pbediat.- 546 XCIII. — Syracusaiia Ecelesia,a Rogeriocomitëejéçlis
XXV.—Urbanus.IIGuanno,.mpnasteriiS. Laufenlii Agàrenis,'coiilirnlatur,indiclapéeiiàexcbmiiiuniçalipiijs
Avërsaniabbati,mitroeet aniiuliusilmconcedit. ibid. contraëamquompdblibet periùrbàfites. 370
XXVI...—ijibarii,II —
epislolaadP.etrumabbalem.Caven- XCIV. UrbanusII congregaiioniinbha'sleriiVindo-
sëm.:—De privïlêgiisejiisderamonaslerioconcëssis.547 ciiiënsisscribitrëlalùnvslbi essë ëpiscppûm ' Carnolenseni
/Ï.XVII."—-^ Urbanus H S. Brunûiil,Carthiisiânpfum fuii- (Ivpnem) àGâùfiirib, 'e'orîi't'h" a'blial'ë';in cpnsecfalione
.dàtefj,"et L anino àsserit Ipcum a Roger.iocomitë cpn- professioneinextorsisse, H^nc profess'fo'néin fescindit^,
cëssumet a
' tûfn. ""' : Theodôro,., episcopoScyllacine confirmâ- ac, ne abbas menaslérii eo'rûm dëiii.Cëps episcopo-pto-
"'_':-' '.-•' 353 fessibnemlacialpioecipit. .572
.XXVIII.—UrbaniII epislolaad Rajnaldiim archiepi- ' XCV.— UrbaniII epistolaad Raj-Daldum archiëpiscp-
sçopUin.Remensëm.suffraganeos ei ejus.—Illbsrëprelieh- pnm Rfmenseni. - ^-Monet f ié CanieraÉeusibus Eci'lesiarh
ilit qued à regè él ùxofenr dimilti'etaiterain duci passi Atrebatensëriiadse vindicaiilibus àurem.proebeài. ibid.
Sii'U -v',/1-. 354 XCVL—Urbanuspapa super Arrag'pniirnregem, qui
XXIX.—UrbaniU epislolaad Goflridum,abbalemS. nëplemsuamcuidamifiilitisedalurum'siib"fiileipromis-
AlbinïAntlegàvenSeini ël Bcrjioriën); abbalem S. Trin'i- sione firihaveral,calipnicuinprpfëricapiUilùm. -575
tàlisVindocinëhsis. —Illos.hortàlbr "iii suamde eornm XCVI1.—.UrbaniH epislolaad abbateinS. Joanuisde
cbnlroversiaséniëntiamobservent. Y 355 Pinna.—'.Prvcipjlne dçciùiasquasdaiii-"canouicis veccle-
"LXX.— UfbâbiH'.episiolaiilRoberlumFlandrioeco sioe'S.SaturniiliTolpsansé àuf»ràt. ,- -•' - -'ibid.
»*"9 ORDORERUM. USOY
XCVIII.— Ufhariipapoeepislolaail Villelmum" archi- CXXV.— EpislolaUrbaniU àdBëriiigeriim abbatera;
epîscbpum Rolhpmagënsem etcàpphicosSiMelIbnisdePpn- S. LiiiirentiiLebdiensis,Sinioniaébrurh el Wibertistâfuiri-
—
le Isaroeet liabitatoresejusdem-castri. Proecipitlie iriseclalorem,ab Henrieoimperaioreet Obertoepiscopo
proliibeanim'pnàclios BëccensëspUlsaré signasuàad lieras e'xpulsiim. —
•-.' 395
secundumordinemsuum. 37-4 CXXVI. BullaUrbani-papoeIl'pfe moiiàsteribSiPëtrT
XCIX.— BullâUrbaniII papoe,qua donalionema Ma- de PuleolisLucanoe dioecesis. :398
th.lda co.nitissàîàclam monaslerioS. Blasiiconfirmai. CXXVII. ^- UrbaniIl'bulloepfo mpnàsleribS. ,/Egidii,
ibid. conlirmaioein coiicilicPlàcëniïnb. /. '399*
— —
C; Urbani11epistolaad Saxbnêscalliplicos. Nûn- "CX-XVlir. yt-bànus"•Iï-pbhiïfex -^ mbriaslëriiim D, Gè-
liat se Halbe.rstaden.sein elecium consecrasse,neglecio orgliin Sigrà Sîlvain sûampfôlëciipném "rëcipit'alque
Mbgùnlinb.mclrbpoliiaiio bbschibrna. 575 insigneseilibeflatescencedit. , '.; : ''.,"''"-. 400
O. — UrbanusII omnibusper' Saxoniam Ecclesioe ca- CXXIX.—Monaslerium Hifsaugierise Spirensisdiçecesis
Iholicoe DliissigiiilicatHerrandumepiscopum Halbersia- siib;prplectionesedis apbslclicoe recipilur,'bonaquè -b'rii-
densemcpiiseci-atum a se éssë;:'Cuiu"'tebediant proecipit. nîa.eidemconfirmantur.Y - Ji / '/ - ^02
Omnesab invaserisfidelitàtësblvïl. 576 —
CXXX. Urbani.II'epjstolà adêrbm et pcpulgm;No-:
Cil.—UrbaniII,epistolaadclerumet popu'umHalbér- vi.emenseni./—•Remandaiipsis cum graiîoesuoepiériltu-
—
stadensem. Laudai quod episcpppin schismadélapso dineRadbodumepiscopum,qui lMaçent'inb.cpnqilioinîer^
aliumlocoeius clëgërini.quamëlëctienemapprebai. 576 fuërat, elconfirmai- privilégiaEcclesioeNoyïonreiisi à pra;-.
'-Cl.Ii.-rUrbaniU epistolaad Fulcoilëmepiscopum Bel- decessotibussnisconcessa.'.-".' -'"iôt
vacensem.—'Mulli.-etgravia rëceusët capitulaquibus —
GXXXI. BullaUrbainH proabbaiiaS,.Petfi iii:Ni-
accUsabàiiir. pfàicipitut pufgàndisui causa aut'ad Ray- graSilva. ibid.
rialdum
' archiepiscopum Remeiisëmaut adsese âcced3t. -—
CXXXII. UrbaniII epistplaad Rplbërliim Flaiidrën-
. — ! Y 578 siùm cemitem,et ejusoptimates;— Hbrtàtûrut Lamlfer-
CIV, UfbahiII papoeepislolaad clerumpopulùmque lum, episeppumAtrëbalensem,iri recûpërandisEcclesioe
Bellovaeensem.—Caslellauiam Odonimililia sëse as- ppssessionlbus adjuvel. .'' .-"'' ."''., Y. .7.106
seriamhiiïilià'l. 379 CXXXIII.—Ùcbaiii-Hepislolaad, Gual'çhetu'm èpiseb-
CV.—UrbanusII monasteriiVindccinënsis et
jura pos- puin Cameracensem.— Horlalur ne Ecclesioe A lfebaléii-
séssionesconfirmai. , 580 sisjura loedat. ,- : ,. .<.'-.' ibid.
—
CVL Urbaiiilî epistolaadLambertumAirebalëiisem CXXXIV. —..Urbani IIepislola;adGuidbnem A'ienhlaas'pin
" . '.ibid: •
episcopum,sive prlyilë'gia'm. AtrebaleiisisEcclêsîoe.ibid. archiepiscopum.
ÇVII.TT- Uibaiii.li epistplaad.Aïardunl'Atrëbalensem,' GXXXV.Y—'.Urbanjs ftapa IL (ranslHibnem, 7Auc-ënsis-
BëfriafilnmObstfëysndëûsem'arcliidiàccnunij —
elc. Hor- episcbpalus parflçh.iarumquëdiyisîbiîèin
" inJ'usellensi con-
lalur iiiLambeito ëpiscopbAircbàteusïdeiiiceps " obediâiit; cifiofaclamconfirmât. ,':^..,.:... !|QJ
/-: ',382 CXXX.VI. j^Bulla Urbani.Ilpro confirmalipnevitoe/'cà:-
CVI1I.— Urbani,11epislolaad AlolrinmS. Vedasti, nenicoein EcelesiaMagalobensiiristituioe^'/" "" /!408
RiçliarduinMarciaiieusem, AibertuuiHasiieniénsem,Hà- CXXXVI1. — Privilegiumpro monâstéribChiniàCëiisL
niëricumAquicinclensem, abbàles,et S. Ragenfrediset '. itO
Strumëusemabbalissas.—Illos parère Lamberlbepiscopo CXXXVUT.—Privilegium UrbâriipapoeHprbëcclësià
Airebaieiisijubet. ibid. S. Pétri de Guaslalla. 412
— —
"ClX. UrbaniII epislelaad Raynaldumarctaiepiscc- GXXXIX. UrbaniII papoeadRichardumsanctae ""' Rpr
pijr'n llemensem et. ejus sulfragaueos. — Lamberlum e|.i- roanoe E cclesioec ardinalëm epislola; ; ïlt
sùopiimAtrëbalensemillisconitnendal.- 3H3 —
CXL. UrbaniII decrelûm quo staluit ul Ëcclësià
CX.—Urbani11epistola ad GuillelmumPiclaviènsium Arausicanappst Guillelmiepiscopimprlëmccbjuogâtur '
cômiiem.— Horlàlin-ul a'blatainpnasteiioVindocinènî cinnTricastinensiEcelesia. .". '.",".' "416
reddat. '584 CXLÏ.-^Privilegium aposlclicurii UfbabiII papoepro
C.VI.—UrbanusII Anialo, legaio apnstoHcoe sëdis, monaslerioS. AbundiiCom.ensis. 417
a'iisijueduebusepiscopisinjUngitulGuillelmum (comitem CXLII.—Xilteroeâpostblicoe Urbani'II, quibus.ilistilur
Pieiavierisém)pro excommUuiçato tiabearit, nisi ihl.ra tama PetroCarcassoiieiisi episcoppclefiÇpf.um l'egularium
tempos a.se proefiniluni bona
; Vindpciuênsibus "moùarhis normamiu ecelesia S. Nazariïe t aljisconfirmât. "4îS
ablâtaresiilberefacial. ibid. —
CXLII'l. UrbanusII ecclesioe S. Pëtri Slandalrriontën-
'GUI.—UrbaniII epistolaad Rolbertum,Vlandrensiuin sis, a MalhiidecomilissàB..Petro tràdiloe,.pfpie&i'igiiém
com'ueni.—Illi Ecclesiaiuet episcopumAlrehalenseni suscipitetbona cenfirmat,ea,tegeut clërici.qubtonnis%p-
conimendat. 585 nariumaureum,aut quartoquoque annobisauuuuijpaîa
—
CX1II. UrbanipapoeII sententiade subjeciieneDo- lio Latêranensipersolvant. Hd
lensisEcclesioe ad Turbncnsem. ibid. — 11 ad
CXLIV. Urbani papoeepistpla Sàlmoriacensës,
—
CXIV. UrbanipapoeU epislolaad universesépiseb- tam clericosquamlaicos., Y. -*20
ppsper Brilanniamccnstiiulbs.—Confirmaisententias GXLV.— UrbaniII privilegiumproËcclësiàVesoniieii-
aliorumsummorumponlificum,proecipilque eis ut Turo- sL ,/"'42l
ncnsi arçliiepiscopo lamu.amînelropolitano 'parea.nl-.. 5K7 CXL VI. — UrbaniII epistola ad Lambèrtum Atreba-
C.VV. — Urbani.II epistola ad Raynaldum Remëusem tensem episcopum. ! .422
—
archiepiscopum, QupdiFulcpnëmBelvâcenseniepisco- CXLVI1. —.UrbaniII papoeprivilegiumpro monasterio
pumepramse pnrgaluma criminëilerum pufgari volue- monialiumS.—Pétri Blaisiliensis. 7 ibid.
rit, qnerilur... 588 CXLVIII. Calurcensisecclesioecanoniciçonfirmanlur
—
CXV1. UrbaniII epislolaad Hugonemarchiepisco-
' iu prOlëssioneviloeregularis,quamrecenspicfessieranl.
pumLugdiineiisem. . . . 589 .""423
— —
; CXVll. UrbaniII epistolaadHugonemGralianbpoli- CXLIX. Privilegium.pro monasteripCasoe-.Dei..424
laiium episcopum.— Illi de superiofibusad Hugencm CL;--—Uibauus uuivëi-sbs.per Goiliiamet Pfoviriciam
Lugdunensëmepistolis significat. 599 fidèleshorlaturut conférantad ecclesiamS. Nicolâi/con-
G.XVIII. — Urbani II privilegiumprp canonicisPislo- slruë'iidamin proedioa Stephaiiiappmilissambuaslério
rii'nsibns. ibid. S. ViclorisMassiliensiper ipsum apud TarasCaiiém " . . tri-
CUX. --Urbani II epislolaad DurannpmÀrvernoruni buLo. , , ,. .425
episcopum. Mandal-ul a canonicisBiliomeiisihus cpenobiiim C'LL— BullaUrbani Ilpapoepro monaslerio S. jEgidii.
B.Xupireslituimonachis Glùiiiaceiisibils jubeai. 592 ... ibjd.
CXX.— Urbain II epistolaad Guillelmum, cpmitem GLU.— UrbanusII papaconfirmâtregularomdisCip'li-
Tolosanum.— illumde expulsisabbalibusMoissiaçensi et nam.canonicdruin S. Aveiiionensisecclèsfe,qui cûnibo-
Lesatensiobjurgat. ibid. nisomnibusad cànoaicaipipsamspeclanlibus sub p.fb.le-
- CXXI.— UrbaniII epistolaad.'Guillelmum (Geraldiiin ?) clioneYedis à postolkoe s uscipiuntur. 7, 426
episcopumGalurcensem. —Mandatut, expulse Himaldo CLIII.— l'rivilegiumab Urbano,11ecclesioe S. RufB
Aiisquilinumin monasteiiumMoissiacènserëducat. 395 concessumsalvain omnibusAvenionensis episcopicano-
-•-.'CXXlI..-- UrbaniII.epislolaad GodëfriduinLucanum nica fevereiitia. Y "7
episcopum..— Quod non sint hoinicidoeexislimandiqui CLIV.— Urbani,11papoe.privilegium pro EcelesiarMa-
èxcpmmunicatos zelo ecclesioeoeçiderfnt. 394 lisconebsi. 428
. CXX1II;—Uiba.ni II epistolaàdCy.riaciim, episcopum —
CI.V. Urbani ILepislola ad Guarnérium de-Castël-
Jàiiuebsem.— Qui jiirejurandopropinquiiatcmliruuare lione—Ulisub exeommunicalionis [iiwiaproe.çipiiulXam-
debeanl. ibid. berlum,episcopum Atrëbalensem,ia iliiiëre iidsynpdùm
UrbaniII epistola ad Rogcriumduceme.t captum dimiltat.
.-..'G'XXl.y..-r- ,, ,4-9
Boainundum fratres.— Monaclipsab iuvasoribusdéfen- —
CLVI. UrbaniII epistolaad, archiepispppum Seno-
dit, ibid. nensem.—Mandat,comttipue.aiGuarneiiuiiiiit episcopum
4*8-1., WM IN HOC TOMOC0NT1NENTUR. ,U82
Àtri'batensem-dim.il.'at. 7 430 CLXXXVIl. — UrbaniII epistolaad RieberiumSerio- .
/CLWL— PHviiegRrrh pfo mpnastefibSilviniaeensi. nensém;etcoelef.os„Francor,uni episeppos.— ,Derege
' - - é.x-
'Y'Y.Y ,,.:/.." ,..;-.:-. -/' •/ ... .ibid. communicalo nonabsolveiidp. 4G0 '
—
"CLVIIL fteliniîioqua»fuitinler Golliofreduin Maga- Ci/XXXVUI.— .BullaUrbani.papoe.IJpro monaslerio-
loïiëhoërn ëpiscnpiiniet PetrurùAnianëiisëm'abbàiémin NovoPiclaviensi. MbnaslëTium — Novum,cujus ecolë-
concilioClarornontiiiio. - , . . : i -4517 siamdèdicavcrat, s ubsedis aposiolicoe prole'clionesusci-
- i-
GLÏX. Bulla:confirmaiionis privilëgiorum moriaste- pil.,.il!udauè£lpnïace.iisi,.moii,MSterio snbjicit.. .,461
-rirCëisiiiiacens.is..-.-..••- - '":' " . '432.. GLXXXIX. — Bulla pro moriaslè'rib S ancliMartialîs
-ad
--CLX.'^-Uvbaiiî-Il-pnpoeepistolacânonicosErigolis- Lempvicensis, .. . '"'... ' 462
mejises,.quapfSoposflufoe de Juliacb âltribulionem ipsis CXC.—UrbaniH.papoeepislola ad Raimuridum" Au-
ab/Adéinwo faèla.mënnfi.niîal.:'-• . - . -^
,. -.7 455 ' sciensem àrcliippiscopiim. Advertnsclericosqbi'coe-
—
GLX'I. UrbanusII papamonasteriiAubechiensis pds- nielerinmS. Orienliiviolaveranl..7 ...',. 464
sessibhësetjufa confirmai.... .... 7 7.' 434 CXC1.,— UrbanusII monasieriiS. Albini - ~Andegaven-,,
'
—
•CLXII. ConfirmalioS. Dionysiide Nogeolo,-p'e.r -, sis possessiones cbnlifmat. • . -'465
dpniniimUrbanumII pàpàmfaclà; '';'' : 455 —
"OXCII. Rëfefiquoein conve-nluapud S Hilarium
—
CLXlU; UrbaniILpapoeepislola 3d Guigonemcemi- habilo.statuta sint oçcasionecoiUrpversianini quoeinler
lem. --....-. 436 . cànbnicosS.-Hjlariiètmona'cliosn'onàslëriiNoviPicia-
CLXIV.-—Urbani-synpdica
- - ad clcrnm populùmque C z- viën'sisin pribratu S. Nicblaidëgênies exoftoefuefani.
nréracensem.-/- :7 437-• '-- ... ,; ..". s:.4CS
CLXV.•— UfbaniIIdecrelumdë primatuLugdnnensi. CXCIII.—:UrbaniII papoeepislolaadAnsculpbum.Au-
458 Buriacensemei ecclo'sia-m.-dono
•OLXVf. — Privilegiumprp ecelesiaS. Jacobi Compo- gër.iacenEpm.abbalem.— episcopi Belvarensisacquisitam,«tasiipiilalibne-rëRis
ste'lana. .---. .'-..- 440 . Francorum
" munitam-'confirmât..' . '' ,; '' - ibid.
CLXVIl.-—Urbani. ILepislolaad HogonëmCluniacen- CXCIV. — Urbanus11 monaslerioCluniacensi ' ' collem
se.niabbalem;—Cluniacensibusmoiïaçlïis facullalemIri. S. MicbaelisdeMonteAlioasserït. ibîd.
huitaltariael décimasréliiicndiquoepretiocomparassent. .CXCV. — UrbanusII EcclesioePa'mpihinënsis privilé-
et : décimase manu laicorumretrabeiidisi secundum gia, ' pelënte Peti-ode Rodaepiscopo«onlirmat.--,'466
2eum lieri possit. .. 441 CXÇV-I- —Bullaconfirmaiionis privilëgiorum monasie-
rCLXVlII;-^-DiplomaUibani privilégia,et rii Moyssiacensis. '.-•- îbjd.
omniaprioratnsMarciniacensis papoe,quo — EpistolaUrbaniH papoead Hugonemnb-
bpn'a
- ÇLXIX. confirmât. 442 CXCVII. ' -467
— UrbaniII papoeepislola' adAdèmarûm:En- balëmCiuiiiacénsem. '-'
golismensem episcopnm.— Ut monachosS.Eparcbiiper; GXCVIll.— UrbanipapoeII diplomade donolione -
ah-
exèommunicarîoriis censuram obedirë compella'labbati batisèBelli-Lbci. ." ','468.
Si .IbannisAngeriaceusis.-.....,,, .443 '.CXCIX.— In concilioapud Nemausum, aboliloGfëKb-
; CLXX.—Bulla'UrbainII papoepro • monaslerioToie- rii Vil proecepto,UrbanusmbnasleriaFigiàcensèet Coii-
lënsi.. -. ; 444 clienseunirivetat. Utrumquemonastëriumgubernària
CLXXI. UrbaniII epistolaad sulfraganepsEcclesioe, proprioabbalejubet. :
— - 46!)
Remensis.^~..Illos-hhriaiu.r ut.Manassi,in locumUaynaldi CC. BrillaUrbani — I' I papoeprp S. Marlinode Canipis.
afcMëpiscopi demonuisuflecto,ohediant. 445 '- ••/ •'- .' -.:-470
CLXXIL—.Clerum. ordinem,milites et plebemHe- CCI.—UrbanusBurgensemEcclesiamRomanoe immé-
mensemliorlaturiii Manassielecto archiepiseppolidem diate, snbjicit,illam ab aiiafum nietropoleonabsolvens
proesleiit. ... ibid. obedieritia. •- .. , 471
CLXXIII,Manassielertp.archiepiscopo Remensigratu- CCII.— UrbanusII papaconfirmât, bonamonasteriiRi-
latur. Monetcaveat prorsiiset vigilet ne regioesuper- vippllensis,cuinonnùllaimiiiuniiaiisacëxëmpiionispri-
bioequalibèt ïnconstantia subjiciauuv A djutoiïum polli- vilégia cbneedunluf. . - 7.472
celur. • § , . 447 CCII{bis).'—UrbaniH papoe privilegium promonaslerio
CLXXIV.'— UrbaniII episiolajd PliilippumCalalau- Balneolensi. -474
nensemepiscopum. —Conimendat —
ei el fratri ejus Hugo.- CGIIL' PfivilëgiummonasteriiJuviniao.ensis. . 476
ni coniiliÇsnipanioe monaclipsS;Viloni:Virdnn'ensis, ab —
CGIV. Privilegiumpro monaslerioS. /Eg'idiL 477
ecelesiaS.Nicolaiin SilvâLugplliper parocliiaiios ejus CUV.—'Bullapio ecelesiaSancti-SalurniniTolbsoe.
ejeetps. •..;.'..-• . ibid. "478'
.CLXXV.—Privilegiuniab UrbanoII monasterioS. —
CCVI.' UrbanusmonasteriiS. AndreoeAvenionensis
Nirolaiepheessum, saivaëpiscepiÀiidégavënsiscanbniea privilégiael possessiones confirmai.".7 " 480
reverenlia; -ibid. • CCVII.— Epistola. Urbani papoead Colpmanum Hun-
—
.-: CLXXyi. UrbaniII epistola:ad. suffraganeesEccle- ' garioeregem, adversusGuibertumanlipapam,vel.Cle-
sioeRr.mensis;- •. ... 449 mentem.III. ibid.
7 CLXXV IL— Urbani II epislola ad clerumTuronen- i" CCV1IL—Urbani11 P.M. epistola:ad"Gebëbafdiim
scm. — PrivilégiaTurnnensis Ecclesioe confirmât, ibid. episcopum Constaniiensenvut a R.ëilenbuchensibps quem-
CLXXVIIU-—..Urbani 11 epislola ad nionadios S.:Pétri dammonachum
" Scafusensibus • moriachis restiiueiidum
- cu-
-Biiinsonensis. — Bam>oiiebsë.m ecclesiama pareiilibus •ret., • - ' , 482
•sii-sCluniacensi eoeiipbio. dpnatam, auclpriUile s edis apo- ; CC1.X.— Ejusdem papoeepistola, Odabïcum,seu ad
slolieoe et Suessionënsis Ecclesioe juradéterminât, X'dalricum,proepositum Rëilenbuclieiisem.— De éadem
- - . munit, : . ., -,-. - - .- .450 're. ' ibid.
CLXX1X. —UrbanusH.p.apaTrenorciensismpnasterii CCX.— Epislola Urbani II papoead Bonoinerises. .—
bona juraqueomnia in lutelamaposioiicoe sedisrecipii. Eorumlidemlaudat.Omnibusqui bello Hierosolymitano
.- - . -.-.....' 451 inlerfuerinl,peccaiorumvenismproponit. 4S3
CLXXX. — Privilegiumpro monasterioS. Vinceniii —
CC-XI. UrbaniII p;ipoebulla.-qua monialibus Creino-
,Metensi.: 452 nensibusSancliJbaniiisEvangeiïsloe, omniaillarurn jura
GLXXXI.— UrbanusIf confirmâtabbadoeS. Berlini confirriiai.• ' •-.484
ordinisS.BeiiëdicliAudomaropoliomnia allariasuaatque ' CCXiI.—.UrbaniII epistolaadAlexiumConslajuino.-
-pO'sessiones. .-•=.• .' ,4-§ï polilanumimperaiorem.— De expedilipne-in^tërrarii
CLXXX1I. —' PrivilegiumUrbaniII pro 'Marbacehsi ' e'c- Jsanclam,et de cruce suscipiènda. > -:---. 485
• çlesia. -.'-. :, - .... . - - 455 CCX1II Urbani epistolaad GerardumTarvannen-
. CLXXXIII. —UrbanusII monasterii.Corbeiensispri- sem. — C.inonumcorilemptores excommubicandbs. esse.
vilégia conlifmiit. . -
. 456 \ '--::>' :- '': ibid.
. CLXXXIV.- — Gerardo, novof abbaii monasierii S. CCXIV. — Urbanus monasteriiCluoi»censis l iberlaies
Mauri Glannalbiiensis amplissimumprivilegium couce- et privilégiaconfirmât augeique. .:--•-; ibid.
dit.. -, , . ... ibid. '.. CCXV.— Urbani-Il papoeepislolaad clerumet pppu-
—
CLXXXV. In concilioTurpnensicontroversiarri inler lum'i'ranensisEcclesioe. -'.;: : 'i.-ASS
-; caiibnico's S.Marlini«t nionactiosCbrmëriacehsës —
cbfnpo- ''." CCXVl. -'Urbani11epistolaad HugonemarcbiepiSc.o-
suit UrbanuSjsenteiitiasecundumçsiipnicps lata; quasta- pumLugdunensem. ibid.
tuil ut abbaiesCormeriacensesbacplum..pàstoralem de ' CCXVIL—UrbanusPeti-oAragonënsium etPampîlP-
- sepulcroS. Martini,communidecani et capituiijussusu- nensiumrégi coelerjsqueearmn regionumUdelibns eccle-
ruaiit.-,..',-.. '
ibid. siam cbmriiëhdat. ' .-'. -.-• :
.7 '.,': 4S9
CLXXXVI.—Urbani Mepistolaad canonicosS.-Mariini CCXVI.ll. ' Pampilonëiisëm
UrbanusOderisio,cardinaliEcclesioe Roma-
Turoneiisis..— 'ConlraSimoniacos.•.-..• 457 7noe' et abbaii monasieriiCasirieiisis, à sfcsëcbnsëcrato,
; CLXXXVI .(Us).— IJrbaiiiII pap.e privilegiumpro S. monastëriumGlaniiafoliense, monacliisFossalensibiis ad-
, MarliniTuronensiscanonicis. 459 'udiealiimresliluit". . -' ' ;
.. .. . ibid.
PATBOL.CLI. - •- ' - : W-" '"'
EÎ485 ORDORERUM Ute;
CCX1X.— UrbaiiusII papa sacrumCasinensecoeno- setn->— Ne vacille!,sed recloecaûsoeinsistai,hortaluiv
biumejusdemquebonaab omnijurisdirlinneliberumsiib — 518
•sancloeRomanoe Ecclesioepfpleçlioneconfirmai, coelëfis- CCLI. UrbanusII Harlmanmim, abbatemGoltwicen-
que per Occidenlemmonasteriisproefereiidum essedé- sem, Gebehardo, Gonsianliensiepiscopo,in aposlolica
clarât. 492. legaiioneadjutorcm constiiuit. 519
— 11
CCXX. PrivilegiumUrbani papoe ad S. H"g°nem CGLII. — UrbannsUriioiiaslërh GollwiCënsispfïvilë.gia,
:prp immunilate c ellarum el
Cluniacensiuin inlerdiclo, a c rogaiite Hartmanno abbate, confirmai.. ; ibid;
libenale convocaudi apudCluniacumquemvoluërilan- —
CCLIII. Privilegitimimmuiiitatis Scbafbusaiio in Hir-
tistiiemad chrismaconliciendumet bleum benediceii- saugiamonaslerioconcessum. ibid.
dum. 493 —
CCLIV. Urbani11epislblaad Rodulfumcomilein.—
CCXXI.—UrbanusII Ecclesioe Àrvernensisprivilégia Pro imibunitateecclesiaslica. 521
él possessionesconfirmât,slaluilque ut ejus Ecclesioe GCLV. — UrbaniII epistolaad Hugonem'Xugdunënsem
antislesin ordinationemétropolitainRitur'iceusisprimum archiepiscbpuhï. ibid.
locumobliûeal. 494 CCLVI.—UrbaniII epistolaad Ebrèdunëhsem, Vapin-
CCXXII.— Urbani II papoeepistp'a ad Raimiindùm censemet Dieûsëmepiscopos.-^-Aritequamrecônçiiien-
Auseiensemarchiepiscopum. — Adversusclericos,qui lu'r, fidelitatëmexcommunicalis uullusservare
: - cpgi'iir;
coémelerium S. Orienliiviolaveranl. 494 7 : <;/--- - • -- ibid.
.-CCXXIII.— SalmeriacipagusEcclesioe Gratianopolila- .'CCLVIL -—UrbaniII epislolaad Hugonem,episcopurii
noeas«eritnr. ibid. Gratiànopolit3iium. -^-Extraofdihafia'p'ollutiP in nalura|i-
•CCXXIV.— Urbani II papoeepistola-adBertrandum busnonimpedilmairimoniuin. 522
Nurbnnensemarebiepiscopum. EcclesioeNarbonensis CCLYII1.---UrbaniII papoeepistolaad HugonemClu-
privilégiacorroborât. 495 ijiacensemabbaiem.—S.Bertini monastërium eijuxla con-
•CCXXV. UrbaniII papoeepistolaad Pelrum Golfredi suetudines Gluniacensës informandum concedit. ibid.
— CCLIX. —
Aquensemai-chicpiscopum Mandatut Narbcuensiar- monasieriiS.PrivilegiumUrbani papoeRaginero,abbati I I
chiepiscopo.lanquamprimali, revercnliam exhibeat. Pelri Crispiniensis Rpmserconçéssum; ibid.
496 —
ÇCLX. UrbanusII coenobiumGeiierense in Guasce-
CCXXVI.— UrbaniII epistola ad HugonemLugdu- niainjus et proprietatemaposlolicoe sedjslëçipiiet privi-
nensemarchiepiscopum.— Ut Aquensemarchiepiscopum légie communitsub annuo cerisu IlYunciarum auri.
piimalisuo Narbcnensiarchiepiscopo obedirecompellal. -.:'•" - &5
ibid. —
CCLXI. UrbauiII -papâîprivilegium; pfo mpnastéfio
—
CCXXVll. Privilegiumpro EcelesiaVerulana.ibid. Laliniacensi. .5:25
CCXXVIIL -r-UrbanusII ecclesioeS. Marioe Buronensls CCLXH.— UrbaniII epislolaadRalgeriumSiiessipnën-
proleclionem•mscipil;bonaconfirmât,privilégiaconsti- sem episcepum. — Ut iri pafbcliiariïs. ecclesiis.canonici
tûil, impositofralribusbiianliiaurei censuannup. 498 rëgularesordineiilur.
—
'"524
CCXX1X. —UrbaniII epislola ad ManassemRëmen- ÇCLXIJI. Urbanipapoe ' epistpla
- ' ' ; ad Bérnardum -; afclit-
sem archiepiscopum. 499 episcopum Tblëtanuiu. 523
CCXXX.— UrbauiII papa»epislolaad BernàrdumBo- CCLXIV. -r- BullaUrbaniH papoeadPelrumepiscojraro
—
tioniensemepiscopum. Cominebilal fratresquosdamab Jacceusem. 7 . 'ibid.
hoerelïcisinviteprdinilos. 500 —
CCLXV. UrbauiII papoeprivilegiumpro Ecelesia
—
CCXXXI. Jarentoni,abbati S. BenigniDivionensis, Jaei-eiisi. 528-
Urbanus'asseritmonastëriumS. VigorisBajocense,ab CCLXVI — Urbanus Pelronium,episcopum Legi iiën-
Odoneepiscopodonaium. ibid. sem, ex matre non ab
légitima editiim, hujuspeccuii
: CGXXXII. — Urbauiepislolaad Udalrir.um,abbalem vinculoabsolvil. 527
monasteriiS. Micjiaelisad Mosam.— Con'ceditut circa —
CCLXVll. UrbanusII papacbmniittilMalbildicomi-
ecclesiamnovamcoemeterium constituât. ibid. lissoerestiiuiioneiii ecclesioe SancliFlbiiàin,facieiidam ab
CCXXXIIl.— Urbani11papoebullapro monaslerioWi- episcopoMauluano ad l'avbreinmonasteriiSaiicliBénedi-
blingeiisi. 501 cli de l'ado^roue. ibid.
CCLXV1II.
— BullaUrbaniII pro EcelesiaUrgellensi. Salernilaiium. — UrbaniII ad
epislola ciermi).populùmque
:CCXXXIV. -^Pro imuiumialeeçclësia.stica. 528
502 —
CCLXIX. UrbariiII epislolaad, Godin.um, àntislilein
CCXXXV. — UrbanusLandulfo,pfoeposilo' ecclesioeS. Urilaiium. — Mandât,ul sedem ëpiscopàlëin, iii u/benu
AmbrosiiMediolanensis,asserit aluirismajorisoblalio- Uriamquondamiranslâtam,Brundisiourbi rei.ldal. ibid.
iiës et coeteroruina.ltariurdqùoeinlia parieies ecclesioe CCLXX.—Urbariiepislola.ad Vitalem presbytërum
B. Ambrosiistatulasunlvelslalueritur. 504 (Bfixiensëm). — lu-d'igniuieservàndaSimoniacis mise-
—
; CCXXXV1.BullaUrbani.Hpàpoepromonasterio1esu ficordia.polestimpendi, s i eosvilacommendal.. ibid.
Kazarerii(MonlisAragbnërisis). ibid. —
CCLXXL Ad eumdem!—Filiivel lilie aille, vel post
CCXXXV1I.— Urbani epistolaad Pelrum Oscénsëm compaiernilatem geniti légitime coujungipossunt. 529
—
episcopum. OscenseinEcclesiamcaputJacensis.Eccle- CCLXX1I. —
—Adeumdem; Uxorsimulcuinvirofilium
sioeconslilnil. ibid. alicujusin baptismalelionsuscipiat. ibid.
—
CCXXXVIII. UrbanusWillelmofegi Ânglorum scri- CGLXXÎ11. .—AdXuciiim,proeposilum SancliJuventii.
bit ulres Anseluii(archiepiscopiCaiituariensisj libéras — De valbrebapiismialiorumquesacrameutoriima cri-
in regnosuofacialac de suis omnibusillumrevesliat. minosissacerdotibuscollalprum. ibid.
506 CCLXX1V. — Urbanusecclesioe i n
S. Trinilalis, Ibcbqui
CCXXXIX. — UrbaniII epistolaad Rogeriumcomilein Pons Guinizelidicilur, privilégiainstiluit,. ea lege ut
—
Sicilioe. Deprivilégiemcnarc.bioe Sicilioe. ibid. clerici Mediolanensis .moneloeuummossexquatuorannis
—
CGXL. AlphanoarchiepiseppoSaleriiilanbejusque Lâleranensîpalatiopp.rsolvaiit. 555
successoribusAchercntinoeel Consentinoe —
provinciarum CCLXXV. Urbanuspapain epislolaad populumS.
primaiumasserit,pelënteRogerioduce. 507 VincentiiVullurnënsis
— juxtaCapuam. 554
CC.XLI.
—UrbanusII lirunouiset Lanuini(eremitarum) CCLXXVL UrbanusII permitlîtul Jordani principis
possessionesconcessasa Rpgeriocoiuileet Joanne epi- fiiia,infanlulaRaiualdb,Rodcli filio,inviiismaireet pa-
scopoScyllacensi, conlirmal. 509 rentela,desponsàta,alii viro naptumdelur. ibid.
—
CCXLfi. Urbanus,conseeraloGerlandoepiscopo, —
GCLXXVI1.AliudUrbaniil decretum. 553
finesresliluloeecclesioeAgrigëniinoeconfirmât. 510 CCLXXVIH. — AliudUrbaniil decretum; ibid.
CCXLI1I.— UrbainII ëpisiblàad fratres S. Huberli CCLXX1X. —UrbanusII canonicisregularibusquibus-
Andagiiiensis. 511 damscribitde caiioiiicofum disciplinarestiluenda. ibid.
CCXLIV.— UrbaniII epistolaad LeodiensespreTlieo- —
CCLXXX. Urbariiepislolaad Bernardum.Toletaniim
dericoahbaie. ibid. arebiepiscopum. — CumHicardoMassiliensiepiscoposil
-, GÇXLY. — UrbaniII vescriptumpro Casidensitriona- ademptalegatio,ipse invigiletomnibus; archiepiscopus
slerio. 512 Composlellauus vinculissnhitus;'duo restiluatur ofilcio.
CCXLVI.— BullaUrbaniH papoepfo monasterioSan- MoneatcuicommiUendam legalinnempuiet. 53(1
cli Cucuphatis. 513 —
CGLXXXl. UrbaniII papoeepislola ad Ga1on.ei.ii, S.
GCXLVII.— UrbaniIIbullapro Casinensïmonaslerio.- QuinliuiBellovacensis proeposituni. T- Confirmaidonatio-
.515 nemlerroede AIneliafactama GuillelrnoI'arisiensiejii-
CCXLVIH. —UrbaniII epistolaadManassëriiRumpu- scopo. .-. 557
Sémarchiepiscopum. 517 —
CCLXXXIl. Urbanusmillit juteras -in grali.'ïm riib-
•'- GCXLIX. — Biillapro abbaieMajorisMonasierii Turo- nâctiorum S. Andreoe Viennensis,quos el eoriim, bajulos
neusis. 518 in tanlumvexaverat Guido,ejusdem urbis afcliiepiscopùs,
CCL.— UrbaniII epislolaad episcopumMagJeburgeu- ul eliamex hisnonoullosincarcereretinere*. ibid..
1485 QHM IN HOC TOJlOlCONTiNENTUR. ; MS67
CCLXXXIli. — Urbanusïvoni Garnplensiet Ramnulfo -L— Sermo'poslcpiisecrat'onemecelesioe Gluniacensi«î.
San'onensi .episcopis scribit in graliam monacborum .Y- 7 •'".--" .; ; set-
Vindocineiisiuin, quosab omni episcoporumsilbjeclione II. — —
Oratioad Ivonemconsecralum,.- 7r 565
immunesesse decbrat, ibid. IH. Orationes in coucilio - Clafomontanohabiloe.
—
CGLXXXlV. MoiissleriiVindocinensis 'libertas con- -.-.- 565
firiuatur. . 5")7 EPITAPHIUMSIMONISCOMÎTIS,CRESPEIENSIS.
—
XCLXXXV. Urbaniepistolaad arciiiepiscopos et epi- :.5R1
—
scoposFfâricioe. Pliilippumregem,qui diïuissauxo.re B. Urbaniepilaphiumduplex. 585
sese adultérasaddixerat,gaudelad corredusse. 558
—
CCLXXXV1.Urbauiepislolaad Hugonem,Cluniacen- SiECULI XI ACCTORES ANNI INCERTI ET
semabbalem:—Illi signiflcatin Rbmarianuper synpdo SCRIPTA AAEsnoTA.
se decrevisseutmonasi rium S. GermaiiiAutissiodorense,
ab abbiilë iu concilioNëmausensisibi refutalum, ei TALOANDUSMEDIANIMQNASTERUMONACBVS.
Notitiain Valcandum. ibid.
cominiuerelur.,.-' ibid.
, CCLXXXVJL —Bulla UrbaniII qua Barbastrensisse- VIï'AS. HILDULF1episcopi * Trevirensiset fuudatoris
<3esfcoiisiitnilur. 539 Medianimonasterii. 587-
: CCLXXXVîil. fe.:Urbaniepistolaad Ingelran.mim Lgu- Câi>.'t.—S. Hildulliprimbrdia: ibid.
Iloriàlurut fratiilmsB.lteini'gii —
CAP.U. Fit clericusnecmiiltopost monachus, 588
dunenseuvepis.i-opnin.—
allare Corbmiacpnse CAP.1IL— ïrëvirëiisi sedi pioeficilur. 589
restituai. 539 CAP.IV;—Ejus in episetipatuviriuiës. 590
GCLXXXLX. — UrbanusII conlirmitmonasierium Blau-
îieurenseiu dioeeesiConstantiensi, ac doualionesomnes CAP.V. — CorpusS. Maximini transfert. 591
eidëmab AdelaidepalruisqiieliïiMâs. 540 CAP.VI. — Episcopatum dimittit. 592
-CCXC...— Urbani.II papoe.bulla, <jua monastëriumS. cedit".- ÇAP.VII.— FaventeTulleasi episcepb Vosagumse-
iu
Blasiiiusedisapostolicoe prolecliboeïn r ecipit. 541 593.
CCXCIv — BullaUrbaniII pro iiioiiàsîerioS. Salurnini —
CAP.VÎI. Medianummonastëriumcôndit. S9i
in pagoUrgellensi. 542 . CAP.IX. — Congregalis.discipulisabbatem prsèfécit
CCXCIL — Urbauiepistola ad Hugoriem,archiepisco- Leubaldum. ibjd.
pum Lugdunensem.—Nuntiatlandem prînïatumejusa CAP. X. — Spinulum Joannem et BeBigriuriiyirps/pios
Daimberto,archiepiscopo Seribnensi,agnitumRomoeesse. recipit. 595
515 —
GAP.XI. Ab ErafdoëpiscppoVisitalur. ibid.
CCXCIIl.— Urbanusia mpnasterioCasalisS. Pétri —;
CAP.XII. Olilioe E liconis ducisliliasvisum et bapli-
eam semper diseiplinoe regularis inslilulionemconser- «inumcenfert. XIII. — De donisel obitu S.
598
varijubet,.qbainjuxia Valiumbfosanorum fralrum con- CAP. Begonis pio Spinuli.
KiëtudineinAndréas-, monasieriiconditor, stabilierat. ïb'id.
'"--.. 544 CAP.XIV.— Ad cujustumulnmfiuntrnir.icu.la. 597
ÇCXCIV. — MonasteriiS. Crucispossessiones, roganle iram CAP.XV. '^ QuoecessareimperatS. Hiidulfusfié ifi»-
âmalo, archiepiscopo B urdigalënsi, confirmât. 545 tranquillitaslurbetur. ibid.
CCXCV. — UrbaniepislolaadHugonemarchiepiscopum :CÀP.XVI."--Donalibnesfactoemonasterio,- S. -Hild.blfl
Lugdunensem. — De RobërtoabbateCisterciensiex ere- mortificatio,sibi fiigaconsùlit. 598.
«10
' revocando. ibid. - —
CAP.XVII. DefuncloabbateLeûibaldo,fesuhiit/çu-
CCXCVL — Urbaniil epislolapro Joanne archidiàcono ram pasloralenlin moiiachos. 599
Atfebater.si. • ibid. CAP.XVI|1 .-—S. lïrardin ipsivalediçit. ibid.
.'.CCXC.VII. — Urbanusmonasterii Psalmodiensis liber- —
CAP.XIX. Ejusdi.\ciplinoe se subJitvif illùstrisTliëu-
tàtemconfirmai.neullaiii dominationeinMassïlieiises ibi doaldus. — , 60.0.
baheant. ibid. - CAP. X X. S!'Hildulîi b biiuset sepullura. 6IR
CCXCVIIL —UrbaniII pnpoeepistola ad canonicosS. CAP. XXL — Defeliciobitusanciorum ' Joaiiniseï Beni-
—
AndreseBurd-egalensis. Notumfacitéôrurncoutrover- gni. .602
siameumclericisS. Severiniita defimtamfuisse,in con- CAP.XXII, — Adeorum
' lumùîum ' sanctimonialis manus
cilio Rpmano,ul ecelesiaS. Àndreoe propriunihabeat . aridasari-dlur. "':.'-.'-. . ,.60i
çoëmelerium in përpeluum: ibid. CAP.XX1I1. — Muliercoeca i lluminalur ibid.
"' ! : - :: y-
- CCXCIX.!— EpislolaUrb.ni 11.papoe ad Pelrumproepo- CAP.XXIV.— -ibid.
situmet canonicosecclesioeRuthenensis. 516 DESUCCESSORIBUS S. HILDULPHIINMlJNÂSl'fi-
CCC.—Urbani episloU ad Alfanum,Salernitanum3r- RIOMEDIANENSI..7 . , . .-'-• em
«iiiëpiscopum.:. 547 VITASANCTIDEODAT1; 7 ,Y Y ibid.
CCCI.-^Bullà UrbaniII papoequa beatissimilegislalo- De sancioDeodatoprimumêpiscppbNivernensi, deiu
F4Set monacborumpatriarelioeBenedicti corpus. Casini abbateVallisGaliloeoe in Yosago/Cemmentafius. proevius.
ex S .
quiescere, ejusdë-u- Patris revelalione,et signo ibid.
rislilutoesalulis,déclarai. 549 IncipitVita. 611
—
CCCIL Urbanusl'elro Hispaniarumrégi ejusque CAP.I...-—Orlus, episoopalusNivernensis,vilaselitaria.
«iiccessoribus. rite . substitueudis couceditui ecclesias ibid.
viilarum, l amearum in
quas Saracenorum terris capere CAP.IL-—Discessus in vàllem Gali'oeam! Ecelesia'et
ppluerint,quam earum quasip-iin regno oedilicare f ece- ac
monastëriumconslructiim, prlvilegiismunilum. 617
fint, per quoe voluerint monasiteriat sedibusduni.axat epi- CAP.III. — Mulua charitasSS. Deodati et Hildulphi;
scopalibusexceplis,dislr.buanl; regni proçëribus eam- illiusobilusël sepullurael luîjussuccessio. ''"': 625
<leii)lieent.iam çoncetleus,ul ecclesias.,quas. in Saraceno- CAP.IV.F—VenewlioSS. Dëodaliet Eilduifiin funlcis
rum terris jure belli acquisieriol,vel in propriishoeredi- et cerporibus.Elevàlio.êorumdem.Vila approbata. 620
iâlibusfundaverint,sibi suisquehoeredibuscura primitiis GUDINUSLUJÔVÏENStS,
él decimispropriarumdunlaxat lioeredtiatumreiineanl, PLASCTiUS RHYTHMIGUS.. fô.5
vel quarumlibelcapeliaruinvel monaslerierumd'uioni
sjibdanl. ,-.-.. 550 XV1DONIS WIDO MONACHUS.
CCÇIIL — Urbanusclero ç.lpopuloLemovicensiproeci- EPISTOLAAD HKKIBKRTUM. 657
pit ut Humbaldoepiscopode Simouiapurga'.o,a sequein RATMUNpÙSAKSALLl.
inlegrumreslilulo, obediaul. 551 EPISTOLAADABBATEM SUUM. 659
CCCIV.—Cleroet fopulo LemovicensiHumbaldum Mpuitum. U59
episcopumitefumcpmmendat. 552 Epistola, 641
EP1STOL2E plVERSOBDM ADUlIBANOM IL . 55Î .... AIWALO. . Y, '', - *<-.
--
1. EpislolaBbamundi -principisAntipeliioe, Raymundi EPISTOLAADL. PONTIF1CEM,
çpmilisSanctîYËgidii,Godefridlducis fetharingioe,Ro- ibid.
bert!comîtisMofihmannigè, Roberti comilis Flaudrensis, ANSElLUSSCHQLÀSTICfiS.
et EustacliiicomitisBolonioe, ad Urbanumpapam. ibid. Nalilia. 642
IL — Thëodoriciabbatiset filiorumecclesioeB. Hu- VISIOANSELLISCHOLASTICI., ibid.
berti Andaginensislibellus ad
supplex X'rbanumpapam Demusicisopusculissequenlibusmonilum. 651
cpmraViredumânlrusum. 555 BERNELINI MUS1GA.' -655
lit.—Epislola riipnialium Blasilise
i n ArvefnisadUrba- ANONYMII MIJSICA. 674
Lumpajam11. ___.•} ANONYMI II MUSIOA. 681
In seqiientesUrbauisermpnesadmonilip.f 539 ANONYMI IIIFRAGMËNTUM MUSICES, 085
URBANÎ il VAVMSERJJOriJîS. 561 MENSURAMOXOCHORDIBOETII. 687
1487 ORDO-RERUM 1488
OT'XERlMENSURAQUADRIPARTITEIFIGURïÈ. " NOMINAANTISTITL'M MATISCENSIS ECCLESI/E.
••:....' -i'>„ • 694
; MONOCHORDUM ENCKER1ADIS. " 757
695 MONUMENTA QUIDAMDE TREUGADOMINI.
Monilum. ibid,
A. CIVIS SPIRENSIS. !. —ConciliùmTulugiensehabituirisub Guifredoar-
EPISTOLAAD HEUIBERTUM COLONIENSEM AR- chiepiscopo— Narbonensi.... 759
CHIEPISCOPUM adversus proeproperaspeçcaloruro: H.
ab- neiisi. Synodus Heienensissub Olfba episcopoAusn-
splutiones. ibid. ii_y
III. —ConciliùmNarborieuse habitum anno105i. 745
MONÂCHUSQUIDAM. IV.— Excerptaconciliiapud S. iEgidiuniliabili anno
EPISTOLAADODËRICUM ABBATEM ' "MONASTERII 1056. 747
VINDOC1NENSIS. ' V. —
697 1095. ConciliùmTrojanumhabilumab UrbanoII anno
74s
CONGREGATIOS. ALBINFANDUGAVENSIS. VI. Synodaledecrelumde pace,quoevnlgoTBEVIA DEI
dicilur, crmslilutuiii a Willelmoseniorè,rege Anglorum
EPISTOLAAD P. PAP;ENEPOTEM. — Conuueritur ac duce Nortlimaiuioruni,ei episcopis Northinannioe,
de injusliliali-gatiaposloliciiu causaecclesioeS.Clemen- apudCadomum anno 1042. ibid.
tis de Gredonio. ibid. VU.— Germanicum incertiloci conciliùmquo Trevoe
ANONYMUSFISCANNENSIS. Dei pia el sancla inslituiiosiabilita est, anuo circiter
1041relebratum. . 750
LIBELLUSDEREVELAÏTONE, etc., FISCANNENSIS RHYTHM USSATYRICUS de lemporibusRoberlirégis.
MONASTERII. .699 751
Admoiiilioiirsevîa. ibid. RHYTHMIVETERES.— 1. RhyihmusmililumMu-
IncipitPrologùs. 701 tineiisi.um.— II. Rhyihmusde LudovicoII
IncipilTractalus. ibid. Adelgisumcaptp. imp. par
Y.CÀP.I. — Hic explicilquaresanciorumbasïlicoeoedifi- ProecedilL. A. Muratoriidisserlatio de rbyllunica755 ve-
eanlur. ,. 704 ternm poesi. jfcjd.
CAP.II. —QuomodovallemFiscannensemsuo nomini Incipit Rhylhmus m ilitum Mulinensiam. 801
consecrandamelegil Deus. 704 Incipit Rhvllunns d e Ludovico. 805
CAP.Ni. —Deduce.Ansegiso. ibid. CARMEN DE JOSEPHPA'l'RURCHA. 805
CAP.IV. —De cmilracliscanibuset equis. 705
CAP.V. — De'B.Vaaingoet quomodPfuit a febre cbr-
xepius. — 707 SiECULI'Xl MONUMENTA LITURGICA.
CAP.VI. De Fiscannensiecelesiaprimoper r.fgem SEQUEPJTIJE ad soeciiljim
Letbariimifundaia,el dilissimisproediisdniata. 708 usque xi composilse. 807
CAP.VIL Qupmodorex Lelhariusipsius tr-mplicuram HYJ1NORUM COLLECTIOANTiQUA. 815
Childemarcaeet pluribus virginibuscommisil,admini- Hymmis I snucti Nicolai. 815
siranlibus SS.Audoenoet Wandiegesillo. 709 Hymnus II ejusdemsancliNicolai. ittrf.
CAP.VIII.•—Quomodo B. Leodegariotinguamab«cin- Hymnus I saucti Sylveslripapoe. 814
et posleadi,initusrecuperavit. ibid. Hymiius I I ejusdem sancli Sylveslri. 815
deral'Elifoinus, 111ejusdemsancliSylveslri.
CAP.IX.— De barbarorumirruptione,lei.ipliquevasta- Hymnus sànctiSeveriniabbaiis.
ibid.
tioiie, sacrarumquevirgiiium expulsionset inlcrfeclione. Hymnus I
Hymiius sancliMarei.marlyris.
816
817
711 II
Hymnus ejusdem,sanctiMarii.
CAP.X. — De renovatioueecclesioeFiscannensissub ibid.
duce Guillelmo. 715 HymnussancliFUviauiconfessons. «19
'CA-P.XL—Detectb qund mare atlult de Constan- Hymnus sanjli Juvenalis,Narniensisepiscopi. ibid.
tiensi provincia,et duobuslignisnuoedefuerunl. 714 Hyinnus s ancli Apollinaris. 825
CAP.XII.— Deangeloel cullello, et vestigiis rema- Hymiius saiieliJ nsli marlyris. ibid.
nenlibnsin eodemlapidede quoascenditangélus. 715 Hymnu-s s aucii Clementis. ibid.
CAP.XIII.— Quomododux et ponlilicesadmirab.inliir SACRAMENTAUIUM Mouilum.
VETUS. ' 825
siigeluni lam subitoevanescere. ibid. Oclavii Turciiobsèrvaiionr-s
CAP.XIV.— Quomodo. dux Ricliardusexistonsin.qua- proevioe. S25
dauisublimifenesti-asui palalii, petiit qu&iiamscilicet nensibus. Excerpta ex veteribus lilurgiciscodicibusFoiiUvella-
• 716 — Admonilio. 877
ibi e-set ecelesia. ex
Excerpta primocodiceAvellanensi. K79
CAP.XV.—Quaredux Ri'.hardusin reoedilicalioue ec- ex
clesioeFiscannensisposuilmanupropria la.pideni,supra Excerpta secundocodiceAvellanensi 909
lu
in fundamenlbecclesioe.ibid. ctit Crucis ipit olficiuui Breviariisecuiiduiii ordinemeremiSau-
quemangélusasicenderat, Foniis Aveilanoe. 919
CAP.XVI.— Quoddamaduiirabilemiracu'umde cor- Incipit otticium B. Marioe secundumconsuelu-
pore et sanguine DomininostriJesu Cliiisli. 717 dineuiinouachoruin Virginis
CAP.XVII.— QuomododuxRicliardusejicerëfecitca- lanoe. m onasierii Baueloe Crucisl-'outisAvel-
noaicosubipsaecelesia: et ibidemmonacbosiuiroduxit. 970
718 M1CHOLOGUS, de ecclesiasticisobservalionibusopu-
CAP.XVIII.— Quomodo duxRicliardusin Iecloagri- sculum. 975
ludinisjacens filiumsumn Ricliardumboeredemsibieon- JacobusPamelhisBrtigëbs'slectori. ibid.
sliluil, el ëcclpsiaai Fiscannensemcommeudavit. 719 De auctoreMicrologi. 975
—
GAPXIX. QuomodoRichardus11tecit appropriare CAP.I.—De inlroilumissoe. 979
iisui'monàcnoruui Fiscannensemecclesiam. 720 CAP. II. — De Gloriain Excelsis,et Dominusvobiscum.
CAP.XX.—De liberlale-Fiscannensisecclesioe n iona- ibîd.
ab
ster.i, vel quomododux absolvit Pinui episcoporum CAP. Il ï. — De prima orationeiu mis-sa. ibid.
jugo. ^22 CAP. —I V. — Denuméro orationum iu.inissa, 980
CAP.XXL'—QuomodoGuillelm.us.abbas perrexil.jussu CAP.V. De aulhenticisoratioriibus. ibid.
ducis et quoùio'Jo.privilégiaa dpmiuo papa cblinuit. GAP. VI.—De conciusioiie
—
orationum. 981
ibid. , CAP.Vil. Ilerum de' cou'clusione seu coiilirmalione
MOXACHIARULENSES. orationum. ibid.
CAP.VIII. — ad
Deepislola missariilegesda. 982
LIBELLUS SUPPLEXad Paires iu concilioapud S. CAP. IX. — De evangeliolegeudo. ibid.
Tiberiuinaiuip1050congregaios,adversusbonorummo- CAP. X.—De.iiblaiioue in a'tari cbmponenda. 9H5
nasieriihivasores..-. ,.-:. . 723 CAP!XL-—.Quid superoblationenisit dicendum. 981,
.SERMODE S. MARCULFO abbate Kauleiisicoufes- CAP.XIL—Quidauettiuisit in Cauone. ibid.
, sore. 725 —
CAP.X'UI. Quidsupérllurimsit in Canone. 9s5
OPUSCULUM DESKPTEMART1BUS. 729 —
CAP.XIV. Desigriissuperoblationeni. 9Wi
FORMA EXCOMMUiNlCATlt-iNlS. — Hoecesl excom- CAP. XV.—De acceplicme oblalionisin manus. 9S7
municalio;lu qaa luit saaclus Tlieutb.ddus,Viennensis CAP.XVI.—De conimemoralioiie Dominicoe passionis.
archiepiscopus , et IsarnusGratiauopobUaiius episeopus. CAP.XVII.—De ibid.
commemoratione-morluoruin, eireli-
DYPTICHA ECCLESIEARELATENS1S. 754 quis observauliis,usquein finemCauonis. ibid.
NOMINAEPISCOPORUMGRATlANOPOLITAN^ CAP.-XVIII. — De panisfraciiouccl commuuicaiioiuv
ECCLESIE. - 73Ci
1489 QU.4Ï IN HOC TOMOCONT1NENTUR. 1490
CAP.XIX. —De vilandainliiiclione. SS9 liijustamennsueturiinem. Neperla1civilatisAurelianeiisis
CAP.XX.— Repelili»a superiorihusmissoe. 990 leniporevindeniioe claudaïuur;neccustodesadliibeâiilnr.
—
CAP.X\I. Debenediclioneposlniissam. ibid. '-..' I0S5
CAP. —
XXII. Quidagatsacerdgsposlmissam. 992 IX. — Cliafta Henricirégis pro monaslerio ' Sancli Pé-
—
CAP.XXilI. Brevis descripliocelebraudoe missas. tri. 1036
ibid. X. —HenricusI rex iulueit canonicosregulares iu
CAP.XXIV.— Devernalijejunio. ' 9!'5 ecclesiam S. Martinia Campis,a se reMaiiratâin. 1057
CAP.XXV.—Deoeslivali jejunio. 997 XI.— Henricusrex ecclesiasSS. Slcpliaui,Julisui,
—
CAP.XXVI DeautiiiiHiali jejunio. 1000 Sevef'mi,et RacchicaiioniiisParisiensibusiradit. 1038
CAP.XXVII.-- De liienialijejunio. ibid XII.— Henricusrex abbatiolaniS. GermaniinLaia
CAP.XXVIII.— De olficiis eorumdemjejunior'um. EcclesioeParisiensiconcedit. 1039
ibid. CHUONRADUS II IMP.
CAP.XXIX.—De vscantibusDominicis. . 1002 CONSTITUTIONES. 1059
—
CAP.XXX. De Advenu!Domini. 10(13 I. — Ediclumde mancipiisEcclesiarum. ibid.
—
CAP.XXXI. De evangelio,Cum appropinquant. IL—Capitula de beneticiis. 1041
ibid. III.—Edictumde beneficiis. 1012
CAP.XXXII.—De historia, Clama. 1004 IV. — Itescripium de lésé Romana. 1044
CAP.XXXUI.—De septeindiebusanleNataleDomini. DIPLOMATA. 1015
ibid. I.— CliuonradiII privilegiumpro abbaliaVuiscbiki.
CAP.XXXIV. — DeNslaliDomini. 1005 1045
—
CAP.XXXV. De secunda vespera sancli Siephani. IL— Chuouradi.il privilegiumpro monasterioCor-
ibid. beiensi petenteTruchlmaroabbate. 1045
CAP.XXXVf.—DeInnocentibus. ibid. I I
III.—Cliuonradi Italioerégis diploma,quu confir-
CAP. —
XXXVil. De officie Dummédiumsilcnlium. mai jura monaslerioLucensiSancliPonliani. 1046
1006 IV. — Cliuonradi I lioinanorum imperalorisdiploma,
—
CAP.XXXVIII. De eedein oflicio,in alia Dominici quo Guidoni I I Farfeusi abbati,ejusque'.monaslerio bona
repetendo. 1007 aejura quoecunque c oiDirmal.. 1047
CAP.XXXIX. —DeoclavaDomini. 1007 —
V. Cliuonradi II Italioerégis ac primiiiiler Auguslos
CAP.XL.— De Epiphanïa. . 1008 proeceplum perquod monasteriosaiictimonialium Liiceu-
CAP.XLL—De Dominicis postEpiphauiam. 1009 sium DominiSalvatorisomniaillarumjura ac privilégia
CAP.XLII.—De dubbusfestisinunum diem concur- confirmai. — 1048
remibus. ibid. VI. Cliuonradi t
Aiigusti diploma,quo omniajura ac
CAP.XLIII.—De marlyribusRom.poiitificibus.1010 bonaconfirmai Guinizoni abbati monasieriiSancliSalva-
—
CAP.XLI-V. Deorlavissanciorum. ibid. torisin Aiuiaie Clusinoe diosceseos. 1049
CAP. —
XLV. De priorivespera Dominicali. 10*1 VII. — Cliuonradi imp. privilegium pro Ecelesia Pader-
CAP. —
XI.VI. Deaiua aspersioiiis, Gloria in. excehis. bornensi. 1031
Ile missaest. Credoin unum. ibid. VIII. — Cliuonradi privilegiumpru mouasterioCorbeioe
—
CAP.XI.VII. De Sepluagesima. 1012 Novoe. - 1052
CAP.XI.VIII.— De festis infra Sepluagesimam. vel —
IX. Cliuonradiprivilegiumpro ecelesiaS. Gorgo-
Quiuquagpsimam occurrenlibm. ibid. nii. , — 1035
—
CAP.XLIX. De CapileJejunii. 1013 X. Cliuonradiproeceplum pro monasterioS. Chiliani.
—
CAP.L. DeQuadragesima. ibid. 1054
CAP.LI —Deoralionesuperpopulum. 1014 XI. — Pro EcrlésiaPaderbornensi. ibid.
—
CAP.LIL DediebusDon.iiiii-ae passioais. 1015 XII. — Pro Ecck-siii Paderbornensi. 1055
—
CAP.LUI. De Sabhalosancio. 1016 XIII. — Pro Ecelesia Paderbornensi. 1055
—
CAP.LIV. De Paschaliobser.valione. ibid. XIV.—Chuonradus 11 imperalor Hubaldn Cremonensi
CAP. LV.— De festisinfraPaschalelempus. 1017 episcopojura variael coniilatuni ipsiuscivitatiscontinuât.
CAP. LVf.— De Pascbaannotino. 1018 —
1057
CAP.LVII.—De Litaniis. ibid. XV. ChuonradusII rex, imperatorf, Hn.baMo Cre-
—
CAP.LVIIL De hebdomada Penlecosîes. ibid. monensi episcopo,ejusqueEcclesioe,omnia privilégiaet
—
I'AP.LIX. DeoctavisPenlecosîes. 1019 bona confirmai. 7-..1058
CAP. —
I.X. DeoflicioS. Trinilatis. ibid. XVI.—Lilteroe Cliuonradi! ad
imperaloris civës Cre-
—
CAP.LXf. Deconconiiaet ordineofliciorum. 1020 inoiienses, ep.scopo u l Cremoneiisi de quibubdam'pue-
CAP.LXI1.— DeDominicalioflicionon facileproeter- relis s itist'ariant...
— 1059
miileiido. 1022 XVII. ProEcelesia Paderbornensi. ibid.
XVfll.—Pro EcelesiaPaderborneiisl. 1060
SJECULI XI MONUMENTA DIPLOJIATICA. XIX.—l'ro Eeeleshii'aderboriieusi. 1061
XX.— Cliuonradiimp. privilegiumpro monasterio.S.
IMPERATORUM GERMANIE ET REGUMFRANTO- Martini. 1052
RLMdiplomateelconsliliilion<-s e<-clpsia«tica<. 1021 XXI.—Cliuonradi proeceplumpro EcelesiaPaderbor-
'
RMIULFUSIII, RURGONDIONUM REX. nensi. 1064
RADULFiD1PLOMATA. ibid. XXlf.— ChuonradiI imperaloris privilegiumconfir-
I. — Confirmât quoemonaslerioS. AndreoeVieuiiensis malpriumomniumjuriuin monasteriiTiciuensisSancli
doimeral Conraduspaterejus. ibid. Pétri, quodappëllaluriu CoeloAureo. .. 1065
—
IL Amizoni,archiepiscopo Tarantasiensi, —
comilalùm XXIII. ChuouradiI imp. privilegiumpro -Ecelesia
urbisdonat. Y " 1025 Biemensi. 1008
ejusdem — —
III. EcclesiamS. Nicolaide PoliuiacoS. Odiloniac XXIV. Conlinnalio omniumjuriuinac privilëgiorum
monasterioCluniacensicoucedit. a
I02i facla Cbuonrado imperaioreEcclesioeMantuanoe.1009
HENRICUSI FRANCORUMRSX. —
XXV. Cliuonradi1 imperalorisliiplonia,qbo mona-
DIPLOMATA. 1025 stërium TarvisiuiimSancliTlieouestimarlyris subsua
—
I. Pro monasterioS. Salviiapud Monslerolum— prnteciionerecipit,ejusquejura confirmât. 1070
Henricusavisui Huguiiispalrisque Roberli douaiiones XXVI.— Cliuonradi 11régis, imperalorisprimi,proe-
eidi-nilocofaciasconfirmât. 1025 ceptumquoomniaproediacujusdamAdami,qui Heuricum
—
IL Placitumpro coenobioSancli Medardiadversus diacoiiiimcardinalemCreniouensis Ecclesioeinjusteoeci-
RolberlumCodiciacenscin. 1027 derat, eideuiEcclesioe ad reparaiionemdamui concedit.
III. — HenricusI rex FrancorumcanonicisCaruoieii- 1071
sibusliberiunconceditfiscumUnigradum.- 1028 XXVII. — Chuonradi primi.Auguslidiplomaper
IV.— Privilegiumpro monasterioSâneti- Theodpriei monaslerioSegusinoS. Juslibonacollalaab Africoquod epi-
prope Remos. — Adjulus rex ab Albertoabbatein et
expu- scopo, Maginlfedo marchione, c onlinnantur. 1072
giniiione C asiri
N ovi,ejus nionaslerium a jugo advor.alo- XXVIII. — Cliuonradi 1 imperalorisdiploma,quopar-
rumet vexalibuibus nrcliidiaco'uorum absolvit. 1029 tlienoniSaricliXysli.inurbePlacenlinap'osîtoomniapri-
V. PrivilegiumHenriciI Fraucorunirégis prbCasa; vilégiailliusel.jura confirmât.... '
— 1074
Deimonasterio. 1031 —
XXIX. Cliuonradi l imperaipi-is diplomaquo omnia
VI.—Ghanapro mor:aslerioS. VictorisNivernensis. Jura et bona confirmâtmonasterioSaucli Viuceulii.ad
—Erepia e laicorummanuabbaliaS. ViélorisNivernen- 'Vullurnum. 1073
sij reslauratur. 1053 XXX.— Chuonradil'Augusliproeceplum,quo Ingoni
\[I —Cliarla
—
de.liberlaledata cuid.-im Ainardo.10r>£ episcopoMutinensicoiuiuiuinejusdeuiurbisel agriçum
VIII. ilcnr.ci Fraucoiumrégis diplomaquoabrcgït suis juribuslargitur. 1076
U91 ORDO RERUM 1492
XXXI.:—Chuonradi limp.praceplumproEcclesiaiHam- XXIX.— ProeceplumdomniHeinrici —
lll imperaloris
biiïêensi. 1078 Auguslipro monaslerioPrùmieiisi. Confirmaiipsius
XXXII.—ChuonradiI imperalorisdiploma.quo Ingbni privilégiaet possessiones. {j25
episcopoMiUiuensi omnia jura ac privilégia Muliiie'nsis HEINRICUSl¥ IMP.
Ecclesioe'confirmât, eumque Mulinoe comitem •constiluit. CONSTITUTIONES. 113-5
'1079 L —ConvenlusOppenheimensis. ibid.
BEINRICUS III 'IMP. II. — Convenlus T icinensis. U26
III. — ConvenlusMbgunlinus. 1128
CONSTITUTIONES: 1081 IV. — SynodusMoguntina. 1129
L — Conslilutiode Juramentocalumnioe. ibid. V. — CuriaMoguntina. 1133
IL—CoiivenliisTuriceiisis. 1082 VI.—Curia Moguntina. 1157
III.—Conslitutionisde beneficiisamitlendisfragmenta. VII. — Convenlusliaiisponensis. îuo
1081 DIPLOMATA. 1159
DIPLOMATA. 1085 I — Privilegiumpro EcelesiaHamburgensi, . 1139
I. — Privilegiumpro monasterioCorbeietisietparlhe- —
If. PrivilegiumproEcelesiaS.PelriMindoneiisi. 1141
noneHerifonlensi. ibid. —
'Ul'. PrivilegiumproEcelesiaPaderbornensi. 1112
II. — Privilegiumpro EcelesiaPaderbornensi. 1088 IV.—Diploma HeinriciIVrégis Roriianorum pro mona-
III.— Privilegiumpro inoiiasterioCorbeiensiel par- slerio Slabulensi.— Confirmaiaiiliquoriimregum privi-
llienoneHerifonlensi. 1089 légia, advocatorum oppressionesveiat,jubetque duo- ut
IV.—DecretumHeinricireîs III quo inlerdicitWal- bus monàsteriis,Slabulensiet Malmuridario, unicus sit
deficoabbatimonasterii CivmonensisSancli Laurentii abbas. jus
alieiiiilioriemet precarias bonoruni ipsius eoencbii a bs- V. — PrivilegiumproEcelesiaOsnàbrugi-nsi. H44
que consensuepiscopiCrenionensis. 1090 VI. — Privilegium.proEcelesiaOsnabrugeusi. 1146
V.— DiplomaHeinrici111n-gis Rorhanorum Popponi VII.-f Conlirmalioprivilëgiorumel jurium episcopo
abbaiiconccssiim.—Oiiincs m onasierii possessiones e t PalavinoejusqueEcclesioe faclaab HeinricoÎV rege.1149
iiïimiinilatesconfirmât. 1091 VIII.—HeinriciIVGermanioe ac Italioerégisprivilegium
VI.— Privilegiumpic partlienoneS. MarioeMimigar- Pelroabbaiicouressuaipro monaslerioSaiiitïEugèuii in
defordensi.7 1092 comitaluSenensi. ÎI50
VU —DiplomaHeinrici f! imperalorisde permula- —
IX. Concorda inter lleinricumIVregem,et populum
li'on'efaclainterabbaliamSauc.iMaximiriiTrevireiiseui et Pisanum,ubi paciainlereos inilarecêiisènlur. 1151
Slabulensem. 1095 X. — Heinriciinler reges quarli, inler Augusloslerlii
VIII.—-Privilegium pro monaslerioS. Pelri Mindeusi. Diploma,quojura omniaac privilégia Farfeùsi coeuobîo
1091 confirmai, et aug.'t. 1155
IX. — Privilegiumpro monasterioHerifordensi. 1096 —
XL Coulirmatioomniumbonernm el jurium facla
X.—Couiiimaiioprivilëgiorum jurium et Manluanoe monasterioS. Zenonis Veronensisab Heinrico'quarto
Ecclesioefaclaab Henrieolïl, Germanioeel Ilalioerege. rege, imperaioretertio. 1lï9
:,: 1097. XII.— DiplomaHeinricilit irhperalorisRodull'oabbati
XL — HeinrieusI imperalorCremonensiEcclesioe re- Slabulensiconeess-.im. — Conlirmalomnes rnonasterii
slituenda decernil eidemablataa Gerardo - oepoie Herï- possessiones,immuniialeselcommutationes, advocatorum
be-rliarcbiejiiscppiMediolanensis. 1099 jura limitai,el Malmuudariensium à udaciam compescit.
XII. — Heinici III régis, imperatorisII diplomaquo - . ' 1160
omniabonaconfirmaimonasterioVeiouensi
' SancliZeiio- XIII.—Heinricirégisquarli,imperaloristërlii, diploma,
uis. 1100 quo uouuullaraslella confirmaimonasterioYeronensiS.
XIII. — HeinrieusHI el
rex, imperali.r II, canonicis Zenonis. 1162
ralavhiis eefumqueEcclesioeprivilégiareiiovat. 1102 _
XIV. Donatio.Casiri Novi,Campilelli,el Scorciaroli
XIV.— HeinriciIII:régis, huer imperàloressecundi, facta Cononiepiscopo.Manluann, ejusqueecclesioe,a»
diploma,quo canonicisTauriuensibus Sancli Salvatoris Heinricorege IV,imperatore.HL U65
acbona
jiiiv-i —- omniaconfirmai. 1105 XV.—Heinrici régis IV, imperalorisIU, diploma«on-
XV. Pioecepuim: Heiuiieiimperalorisde liberlateet firmalprium quorumiibel jurium Ticinensis"Ecclesioe.
fébusiii'inasleriiCasaurie.isis. 1105 1164
.rXVl.-ir ProeceplumHeinrici iinperaloris.deliberlate XVI.— DecretumHeinriciimperaloristertii promulga-
cl fëbus monasieriiCisauriensis. . 1108 liiinin placitoPataviibaliitopro lulclaquorumlam bono-
XVII.—Ileiiuicus,inter imperàloressecundus,Ber- rum, ad uionachosSanctoeJuslinoePalaviiioespec'auiium.
nardoPalavinoepiscopojus cudendoepecuuioeelargimr. ibid.
.-:;•-- 1107
XVIII.— PrivilegiumprpEcclrsiâllremcnsi. ibid. ANGLORUMREGUM LEGES ECCLESIASTIQUE
XIX.— Heinriciinter imperàloressecundidiplomaquo
diifisadvocatbscuusvariisjuribusac privilegiisconeedil ET DIPLOMATA.
nienasterio.VeroiiensiSancliZenonis. 1108
AiTBELREDUS I I. ' '"'
.
XX.—Heinrici Ul diplomapro S mcloMaximino.—
IntervenuiLeonis papoeIX resliluit monasteriocurtem LEGESliCCLESÏASTIGE. 1165
Prieliinas;.phircsquevillasconfirmai ad ususfiatrum.l110 L De deuariosancloeEcclebioe daudo; et de dec.inialSoiie
XXI.—Privilegiuuiriomui Heinrici lenii régis seu Ihaynorum. UOG
imperaloris super Clolleno.— Confirmâtmonaslerio 1.1.Dejejunio,el ferialienetrium dierum aule fesum
Ilrumvillarensidonalionemfaclama Riehezaregina Po- sancùMich'aelis. 1107
louioe. 1111 III. Quid régi et.populo omni die; sil cantandum,
'X'XII.— DiplomaHeinrici111,pro llrunwillarensimo- ibid.
nastepiP.— De fundalionismonasieriiconlirmationeper IV. Decpnsuetudinibus sancloeDeiEcclesioereddendis.
HermannumColoniensemarchiepiscopumel Richezam ibid.
nginain Polonioe, deque jure advocatorum. 1115 V.Ne quisvendalurextrapaifiam. ibid.
XXIII.— DiplomaHeinriciIU pro sancio Maximinp. VI. Deroboria. 1168
Adversusadvpcalos,quorum.juriel privilegiislimitespo- VII. De eleemosynis,et recliludinibusecclesioe.ibid.
nit. 1115 PRIVILEGIUM régis .Elhelreui pro EcelesiaCaritua-
XXIV—Heinrieus inter reges lerlius inler Augustes riensi. 1169
secundus, bonaaejura cunclasuo pra-ceploconfirmâtEe- CANUTUS.REX.
1171
ctesioeVercellensi,ejusque episcopoGregorip. 1117 LEGESECCLI-SIASTICÊ.
X'ÂV.— HeinriciIII régis, et 11imperaloris,diploma' I. — De Deo, reiigioncet rege débite colendis. ibid. ibid.
rpib-clerumVclatcrranuma jure comiiumeximit,el Ec- II —DepacëDpi, régis et ecclesiarum.
clesioeVolalerranteoiiiiiiaiiliusjura ac privilégiaconfir- III. —ïDe mulla pro dignilale ecclesioeconferenda.
mai. 1118 ibid.
XXVI.— Heiniciis III rex, imperalorH, Arimamiis IV.— — De reverenliasacerdolibusproeslanda. 1172
Mawuanisjura aciinmuriilales confirmai. 1120 V. De purgalipneordiuatorum. .ibid.
XXVII.— Hi'iiiriciisrex JH, imperalor 11, canonicis —
VI. Exbortatio ad ecclesiasticos, ul sancte Vivant.
EcclesioeCremotieii-sis omnia illorum bona confirmât. 1173
1121 —
VII. De c'injugiisprobibitis. ibid.
XXVIII.— Heinvici III, Germanioeac Italioerégis et VIII. — Dedecimisreddendis. 1174
ibid.
imperaloris11,privilegiumcoacessum Fcifaricnsipopulo. ÎX.— De numinoRomano.
nn X.—De primilijsseminum, ibid.
.1495 QILE IN HOC TOMOCONTINENTUR. 1494
XL — De : -'•'decimisad ecclesiamthani perlinenlibus.
-• ""-'
VII. — De decimisecclesioereddeudis, de oublis et
ibid. porcells. 11S2
"'-XH7—De pecuniapro lucerriïs.. ibid. VIII.— De apibus,et aliismullîsminulisdecimis.1192
: XIII.— De pecuniaquoedicitur symbolumanimoe,et IX. — D' bis qui ad judiciumTerri vel aquoejudicati
de sëpullûra. ibid. sunl per iustiliaii)régis. U95
XIV. De Dei juribus,feslisel jejuniisconsèrvamiis. X; — De denariosancli Pelri, quod Anglice dicilur
—
ibid. Romesccl. .-,1195
XV.—DëdîeDomibico. 1175 —
XI. Quid sit danegeldum,el qua occasionesit con-
/ X-VI.:—Hejéjiiiiiis. - ibid. MiulurhY; :ll94
XVII.—De tëiiiporibusjustilioe. • ibid. —
XII. De mullimodapacerégis, elc. Item de man-
XVIII:—pjaëxho.rialioad confessioneniet poeniten- .bpta.arcliiepifcopi, episcopi-,etc. 1194
tiam. --. - -'- ''.•'• ibid. XIII.—De ihesaurisiuterra àbscoiiditiset invenlis.
XIX.—Ad E"cbàristiàmet probitatëm. 1176 1194
;.XX. — Ad.iidelïtatem erga dominos. - ibid. XIV. — Quid sil rëgU bfficium,et de Caroloet Pip-
XX-1.—AdDeumex inlim s coleuduraet fidem. ibid. pinoexempluni. 1194
XXII.— Ut OraticnemDoiiiiriicarael Symbolumr3l- XV.— De barouibusqui suasliabenlcuriaséteousne-
lesrit. ibid. ludines. 1194
—
XXIII. Ut eïiliaMafugiant. ibid. XVI.— Desacha. 1194
XXIV;—-Etintëf lioecstiiiiriim. 1177 7 XVII.— Desoca. ' 1194
XXV.—lit caveauisibide tremr-ridojudicio. ibid. XVIII. _ D^thol. 1194
'XXVI. — Ut episcopiet sacerdolcsfideobeant officia. :XIX.—De Iheam. ,1195
•-,- ,*?<:-r . ., , , ,-- .;; Ma. XX.— De infangihefe. 1195
Y INCIPIT sScùiAn'E Ï ÔKSiLiPM. :; !'?? XXL — UeJudoes. 7 1195
.'t. — De'jnsiii'iaëffèfenda. ilM. XXlf.-—Decretumrégis de usurâriis. 1196
niY^De'misPr.i^brdia'ëxliiben.d.a
- '- IlJ. —' Dë^Clifistiâlib^noriveiideiido in judicio. ibid. LlîGESALUG.. "1193
extra : regnum. .DIPLOMATA. Y..
-->-- :(-'l-_:.;:V '--:..,.„. y. -,-• ;.......;.. ."."ibid. I. — Cliarlarégis-Edsvardi Confesspris, ceclesioeSanrli
. IV.—Desagis,sprlilegis,etc., ejiciendis. 1178 Pelri We.'tmonasleriensis coiifecta,in qua episto'aLeonis
VY—De'genlïliumsiipers'-Ttiônibus abolendis. ibid. IX, ad eumdemregem récita-,ur;sed proeiermulla
-VI.—De honiicidispejeramibuset moHclianlibus. ibid. papoe
inlermediadotalionemsine dubiocontinenlia desideran-
VU.— QubdpÈccatUrii lurpiiissii. i;i diebus et locis lur chartoeexordiumquodharangiamvocaulet couclusio.
.sacris,el ma:brës.m>g!SLSunlpIêi.trtidi. ?'?^ II.
1195
YVIlf.-^
" IX. ,—,Ut De pViriislr.om altârisoccidenle. ibid. —Pro eadem.ecelesiaS. Pelri We»tmonasierieiisis.
" rëx sjt--- ofdinatis el alienigenispali-ômis. 1198
ibid. . III. — Pro eademecelesiaSancliPelri. \Y< slmonasle-
- X.— De mjuislrpaltarîshbmicida.. ibid. rien'.i.—Habeulurin haccliarla epislola.régis Edvvardi
;... Xi. fr.De.oi-dinaium.vinciente'aul v.crbéranle. 1179 coiiï'esspris ad papamNicolaumII, pro cbnllrmâtipnepri-
7 XII..—De ordinaleeapitisreo.
— ibid. vilegibfumecclesioeWis mquasteriiet episula Nicolai
XIII. Dë'reorenfëssarùiuipetetiie. ibid. papoeII ad regem EdwardpmCpnfessorém, " quapelilaan-
—
, XIV, Dédie D'ominica el.feslis.observan.dis..ibid. nuj), et plura insuperprivilégia. 1199
—
. XV. Dejejnniumviblàuîe. ;'.•". ibid.
Y-..XVI..—Ul Quadragesiniàet foslà non lemerenlur. STEPHANUSHUNGARORUM REXPRIMUS.
'ibid. S. SiephaniVila, aucloreCarllmilioepisopo. M207
—
XVII. De Ecclesioe débitavi deli.ienle. ibid. CAPI.— Suncii paler, natales visiouibtisproeviisillu-
XVili..—.Desacrumordinemviolaiile. 1180 slraii,bapllsuius,regni initia et cura religionispropa-
—
-,..XIX. De ddù'llerio, ibid. gandoe,Victoriade rebellibus, el hinc mouasleriumS.
•...XX.— De incestupsis. ,. ibid. Martiniex— volofundatum. 1209
XXI.—De viduamviolante. ibid. CAP.II. Cura iromoveiidoereligionis,et mullorùm
-.XXII.— D'.'uxoiisadù.ltëroe poenagravi. ibid. accessus Hungariam,conslructummonastërium,erecli
XXIII.— Deuxoraloforuic'anteaulconcubinamhabeu- episcopatus,missusRomainlegatus qui coronamrègiàîu
le. , :. ibid. mullaque privilégiaa ponliliceoblinet,nuplioecuiri.Gi-
—
XXIV. Ul alienigénoe libidinosiejiciantur. ibid. selàac pia utriusqueopéra. 1215
—
XXV. Cl liomicidain purgaliouecadeusepiscopoIra- —
CAP.111. PietasiiibeatamVirginem,struclabrnata-
dalur. ibid. que douMet privilegiis ecelesiaAlboeregalis, fundatin-
XXVI.,'r-De ep qui exçomniunjcalum vel ut exlega. nes pioeHierosoljmis,Rpmoe,t:onstantiop'bli; rriiseri^,
lum ruslodieril. ibid. cordiaet liberalitasrégis, ejusdeniquemirabilia. Ï218
—
XXVII. Demisericordiaexhibenda. ibid. CAP.IV. — Belluma ConradoimperatoreYiilatum mira
Pii régispiaperoralio. 1181 Dei prowdenliacito finitum,crebra sanciiiùralip el ra-
ad
CANUTIIlEGiSEPISTOLA Anglorumproceres plus, insigneseverilatisexemplum,.morbasrégis et ob-
nïissaRomaannoregniejus xv, Domiui1031. 1181 ilus.filiorum,: virlutes vsrioe. .-•'-. -'.*«:•- 1222
CANUTIREGISDIPLOMATA ibid. CAP.V.—.Mofbus,et in eo détecta conspiraiioquo-
I.— EcclesiamSalvatorisinDet-ubernia omniumEccle- rumdam,beatiisobiius, sepullùra, d crela ebrporisele-
siarum regniAngligenimatrem el dominauiconfirmai. valio,ac mirabiliaiu apenibnesepulcri l'aetà. 1222
1185 CAP. VI. — Llevalio el
corporis uiiracuhi,mira dêxte-
IL —GhanaCanuti pro coeuGbia-S.BenedicliHul- roeiiïvenlioet inlfgrilas. 1250
nieïisiinagro Suifolciensi. 1184 S. STEPHANI MONITA AD FILIUM.
- - . 1255
UL—CbarlaCanutirégisde corpbrisS. Mildredoe, cum S. STEPHANILEGES. 1245
totaterra sua,iaabbatiaiu S. AugusliniCanluaritetrans- S. STEPHANIPRIVILEGIUM. 1255
lationé. 1185
IV.—S.Canutirégis privilegiumpro ecelesiaS. Ead- ANDREASHUNGARIMREX
mundi. 1186
V. —Cliarlarégis Canuti, qua omnes causas insuloe CONSTITUTIONES ECCLESIASTIGE. 1257
Glastonioe, lamecclesiasliças quanisaeculares, abbalissup- BRACILAUSDUX BOHEMIÂ!.
ppnitjudicio,coeterisexclusispoteslatilm,. 1188 LEGES. 1257
APPENDIX ATf.S^CULUM IX.
MACCABJEUS REXSCOTORUM.y ANGILBERTUS PUSÎÈRLA ARCHIEPISCOPUS
' LEGESECCLESIASTICÊ. Y 1189 MEDIOLANENSIS. ... 7
S. EDWARDUSCONFESSOR. Noiitialiislorica. 1259
RESCRIP'i'UM CONSULTATIONIS- seu exhorlaiionis
LEGESECCLESIASTIM:. ad
episcoporum donjnumHludovicum imperaiorem.1259
L — Declericiset possessionibus Angilberliprivilegiumpro Aiiibfpsiana rjasilica. liG3
eorum. 1191
IL —De temporibuset diebu<pacisrugis. 1191 ANDREAS BEZGOMASPRESBYTER.
—
HI. DejussiliasancloeEiclesioe. 1191 CHRONICON.
—
IV. Deuniversisleiieuiibusde Ecelesia. 1192
V. —Dereis ad ecclesiamfugiemibus. 1192 PETRUS BIBLIOTHECAMUS.
VI DefraclioncpacisEcclesioe. 1192 HISTORIAFRANCORUM. 1279
1 «5 ORDORERUMQU7EUNHOCTOMOCONT1NENTUR. 1400
APPEND1X,AD SPECULUM X. :" . CAP.XXXI.— Malhildis secundusmaritusFridericnsII
. ANONYMUS. Loibaringinre dux, ejus liliaBeairix et neptis Malhildis
tnarchionissa, I5S6
PANEGYRICUS BEUENGARIl IMPERATORIS.1283 —
CAP.XXXH. Lihnimjioslrumnon manu.Malhildis
SÀNCTAMATHILDISREGINA. propriascri.i'.tum, sed pluriuriiFratico-Gallprum àmabuen-
Vila aniiquior. 1511 sium opusvidéri.
CAP.XXXIH:"—.Bolizlavus I, ulrum ante, an post S.
EPISTOLA MATHILDIS ad Misegonem ' II Polouioe re- Adalberlimarlyrium, P orussos sùhegerit1 rPars minima
gem. _ . dubium manet..' 1568
Proefalie. 1327 subaçtaesl; tempus
CAP.XXXIV.—, BolzlavusI jam rex nominari po-
COMMENTARIUS crilico-hislofico-e.xegelicus iu eam
epislolam.' 1327 lerat, anteqnamab Oltuielll invisr-rèiur.lu regia digiii-
CAP.f. — ModushistoriamIractandi. 1327 tate ususet.abiisusomniumpoiiulnrum. 1370
—
CAP.XXXV. NominaprincipumapudpopnlosSlavo-
CAP., IL— Liber lilliurgicusmanuscriplus CaroliMagiii nicos. .. 1375
el AlMinidescribitur. 1529 CAP.XXXVï.—Bolizlavi regia corona,lancea, velscè-
CAP.III. — EpisloladedicaloriaMalhildisSueva?ad plro, g'adioque donalus OtloneIII, « amicus
ab populi
Misegonem. 1551 Romani » nomiiialûr. - ' 1380
CAP.IV.—De lillerarumformaelinlerpunctipne ma- CAP. XXXVII. — Coronain pictura nostra est ipsius
mis'c'ripli. 1351 coronoeOttonumexemplar.CoronaLongobârdorum nova
CAPV.—Syntaxissingulàrisexemplum. 1535 formain sigillaOltonum. T 1382
CAP.VI. — De MisegoneIII Polonorumduce. 1335 CAP.XXXVI1L.— Novain regemunclioper arebiepi-
CAP.Vil. — MisegoI e fonlibusPolonorum. 1334 scopum Gnésnensem factaisse videlur,aposlolicoid pro-
CAP.VIII.— De eodemMisegoneI secundumfontes bante; filiiuna; ettribulumSancioPetrb datiim. .1585
Gerriianos. 1335 CAP. XXXIX.— MisegoII,regia liigniiaieinterPolonos
CAP. I X. — NumMiseco rex
primus potuerit nominari, erat, invilis Germanioesci-iprofitm"s,lilieris v_ëlGroeeis
sit
et nunquid Misego noster. 1537 imbulus,
CAP.X.— De BolizlavoI pâtre MisecoriisII. Tolins ', ". ' ulomnisTiiebpliauoiiisimperairieisprosapia.elo.' -1387
Polonioeimperiumobliiiel;imperalori auxilia submini- CAP.XL.—Russosanno102bcladeaffeetusfuisse,de-
slrat. 1358 monstratur. 1388
CAP.XL— BolizlavusI Pommeranosel foriassePo- —
CAPXLL A MisegoneII paganosjam, aliosqUe:Ec-
russossuperat. 1559 clesioe Latiuoereaiquereuiienles,dé ecis.se. 1589
CAP.XII.— Adalberlivita et mors. 1310 —
CAP.XÛI. UxorquiedamJndillu. MisegonisII ge-
CÀP.XIII:.—Clirôbalia a Bolizlavo I snbacla. 1542 nuissevidelur filiumiprimégenil'-m) Bolizlavum juniorem,
CAP.XIV.—OttoIII Giieseiiam ' venil. Afcliiepiscopiet Ecclesioei'aulorem.
episcopiordinanlur. 1511 paganorumsive Slavoiiico-Gia-cae 1592
CAP.XV. — BolizlavusI Bolieinianoccupât Misnioe- CAP.XLIIL— MisegoII infelix,nonquodimbelliseral,
quë Màrcam. Bolizlavus le Bbhemiaejicilur. Lusalia sed quodmullosuna undiquehosteshabebal.Regno ex-
CAP.XVI.,— pulsusPragoemisèremonacbusfuit.
' Subjta yalëtudo et
amïssa, s edn-ecuperata'.Pax f acla. 7 1545 mors. - • ., . :-> •-» 1595
CAP.XVIL—Bellum contra Wladimirum,Russorum CAP. —
XLIV. Rixapolestbis ex-Poloniaexsulasseet
prîncipemmagnum. 1347 priorquidem cum filioCasimiro,poslérioraulem filium
CAP. -XVIII. — Bolislavi bellumcontra imperaiorem et ; - 1594
f oedere Pax cum Imperaiore. facla. 1548 proecessisse. —
Russps, — jiinetps. . CAP. XLV. Bolizlavus juniorpnganis'seu Gi-oeco-Sla-
CAP.XIX. Kioriacaptaa Bolizlavo el urbes Tsehèr- vpnicis innisus,ejeclo fralre Casimiro, res Polonorum
ivenicoe occupai oe. 1549 sed moxa'ChrislianisLatinisoccidilur. Poloniadivisa;
CAP.XX.— BolizlaviI coronaliosecundumquosdam fil; aul. pagani
cl mors.PosseBolizlavum I quemdamfonlem,etc., nomi- Cbrisliani LaiiniCasimirumrevocant,..G.fseci
perspaliumMaslaouluiiiurrege. 1395
nari. 1550 brève
- CAP. XLV-L-.— Crudelilas lune lemporisea-
Polorioi.uiii
—
CAP.XXI. MisagoII e Polonorum fonlibus. 1350 dem; quoecaîlerorumpopulorum..Russi,Bohemi,Hun-
—
CAP.XXII. QuidRoepellius Misegone de e x Polono- Germani.— Origo vocisShlave.
1
rum fonlibusanseat. 1332 gari, Daui, Normarini,
— 1396
CAP.XXIII. MisegoII c Germaiioi-um fontibus. 1552 —
CAP.XLV1I. CurMalhildishuuelibrum ad Misego-
CAP.XXIV.— De Rixaet Casimiro,el quoede aliisMi- nemmiserit. 1398
segonis Il narranliir.
liliis 1555
CAP.XXV.— Ad Misegonerii II rêvera sefiptumésse JOANNESSMERÂPOLOVECIÙS.
r
noslrumlibrumiinno, videlur, it 1027. 1539 1405
CAP.XXVI.—De Malhildispâtre Uennanno.Nunquid Noiitiahislprica.
Hermannusprimus,lértiusve,anquartus? 1300 EPISTOLAADWLADIMJRUM RUSSORUM REGEM.
CAP.XXVil. — DeHei-ii-ianno II Suevorum duce ejus- 1405
"que îixôre'Gefberga.. 1361
CAP.XXVIII. — DeHermanniII filiabus;"DeGiselaim- FORMULES INÉDITESpubliées'd'après un manuscrit
1565 de la biblioihëquéd& Slfa'sbourg,par M.Eugènede.
pefatriceel de—N.uxoreAdalbernnis. Hermanni 1107
CAP.XXIX. De MalhiideGerbergoe(el II) Rozière.
fiiia.: 1564 FORMULES INEDITESpubliéesd'aprèsunmanuscrit
'CAP;XXX.— Malhildisprior maritusConradusCarin- de la bibliothèquede Sainl-Gall,par M. Eugène de
thioedux;ejusfilii. 7 1364 Rozière. ---.-.-.- 1127
FINIS TOMICENTESIMIQUiNQUAGESIMI
PRUvi^
Ex lypis SHGNE,au Pclil-Moriiroi.ge.

Migne. Patrologia Latina Tomus CLI.

Încărcat de

Informații document

Titlu original

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Migne. Patrologia Latina Tomus CLI.

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Urbain II Odon de Lagery ou de Châtillon, bienheureux (pape). [Leges Edwardi Confessoris (latin). 1853]B. Urbani II,...

Epistolae, diplomata, sermones. Accedunt saeculi IX.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

PATROLOGLABINAEDITIONETYPISMANDATA EST, ALIANEMPELATINA,ALIAGRiECO-LATINA.—

* • PATROLOGIiE TOMUS CLI.

B. URBANUS II PAPA. , r:JECVU XI AUCTORES INCERTI ANNI ET SCRIPTA AAESnoTA.

EXGDDEBATUR ET YENIT APDD J.-P. MIGNE EDITOREM,

AD MCULA IX ET X APPENDICES A#LISSM> •

S. MATHILDIS REGINE EPISTOLAM INEDITAM

FORMULARUM VETERUM COLLECTIGNEMfe

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO^CLI CONTINENTUR.

Ex lypis M1GNE,au Peiit-Monlrouge.

{Ouvragesposthumesde D. Jean Mabilionet de B. Thieiri Ruinait, toni. M inil.)

BËATI URBANI II PAP^ VITA.

I. Urbani nomen,palria el parentes, A dioecesiSuessionensi. Cerle eum ' naium Gallum èx

".: & VjïAM. ..SRBÀNI". "%l M^ARM. :: :

" ' . Exms'.codiciNaniuacensi.

, Miiltis r.ulîlanl.ibus.signisquibus,.constate polpral B raret,.qiia? neçessaria lali negpllo pularet, quale-

EX HISTORIAECCLESIiE SANCTI3AG0B1DÉ COMPOSTELXA,

' Inter ha?csi

Proeteroi delapso unius ïihni spalio veiierandus B sinms episcopnsapndClafuminonlemcottcilitimceîa-.

DISSÔI^TIO DALMATIIEP1SGOPI"ET PR^ELATIQSECUNDADIDACI«ELMIRIDJL

ORATIONESAB URBANOHABITA IN CONCILIOCLAROMONTANO.

De consecralione Dominici altaris Carrofensis monaslerii, ab Urbano papa II facta

De.dedicalione ecclesioe htijus sancti Ma^oris nos-tri monasterii.

Anne ao Incarnalione Domini 1095, sexto ldus' C genitricis perpetua?quevirginis-Maria?,ac sanclorum

EXCERPTA EX LIBRO DOMNIZONIS

EXCERPTUM EX LIBRO FULCOMS

IN EPISTOLASBEAT! URBANIII PAP^l.

(JAFFÉRegesla pont. Rom., 448.)

I-, * riai Gvegorioscinper ostendislis fidelilale el devo-

(3) Crcalus rs!. summus ponifex Urbanus II decessoris pioememorioeGregorii papoeobservalurui.i

(i) Id de Gàllia?parle intelligcnduni qua? Wesigoltliisparebat., nenipe Narboiieiisiproyincia

(12) Célèbre est illud monasterium quod posleâi BibliolhecamCluniac. col.

'52) Sequenlia addila poslea sunt.

(56) Nota temporis falsa. JAFFÉ.

{i.} keg. xvm Kal. Sept.

(58) Leg. 1095.

(ii) Buriaeensis ecclesia ( Bury-sur-le-Térain), nibns; cujus concessionis, necnon coùfirnlalionis

(47) Niinirum in coiifjlio Ncmausensi.

(48) Vide S. Bernardum, epist. 87.

A principis, cui Deo aUclbrè, licetindigni|admiiiislra-

(56)Supposila, ul et sequens, ab HumbaldoLemovicensi.

EPIST OL.E DÏVERSQRIJM AD URBÀNÇM II

(65) Uséenon exsiant apud Fulcbcritim.

IN SEQUENTES URBANI SERMONES

SËRMO POST CONSECRATIONEM ECCLESLE CLUNIACENSIS.

Anno Incarnaiionis Dominicaemillesimo nona- et allare secundum hiissoemalutinalis. Lugdunensis

Scriplumin pyramideejusdem, a domnopapa Urbano, cognomentoOdone(66).

B. URBANI EPITAPHIUM DUPLEX

(D. RuiNART,Vïla l'ifc., App., p. 280.)

I. i^ Génies sunl viclae, crescit in oi'be fides.

AUCT ORES AMI IIÏCERTI

VITA SANCTI HILDULPHI

CAPUTPRIMUM. A,videlicel si de mundi scientia quidpiam alligerint,

(15) In recentiori ms. legilur Hariulphus. legitur in cap. 19 ; codex,lamenPaderbornensis legii,

(20) Ansulisinclusa désuni in ms. Paderborn

VITA SANCTI DEODATI

De sancti cultu,' vita, eelate ac monaslerio.